01 1770 0039 UB AMSTERDAM



D A G- '. V E 1 5 A A I*
D .E R. VAN DE
T XO&JL M V M JR. G^&DJEJl X 3STG 1EPRESENTEERENDE H E X
ÜITGESIEVIN DOOR SWART m COMP. VYFDE DEEL.
/JV £>£ H A A G JS,
Th Drukkeui van VAN SCHELLE en COMP*
.1 7 9 7.






G E L 7 E B E 1 t>i F R 7 È E f)D; B 80 *, .0 'E 11 S C H d P.
d a <& v e 3L a a jl."
DER HANDELINGEN VAN DE
REPRESENTEERENDE ÖET VOLK VAN NEDERLAN D. . No. 4o2. HTMV«V i Bct derdt JiWr % Bdtaqff:h! Vrjh:'"L ] ,
Nationaale Vergadering. ]
Zitting van V- ydag den
.24 Ftbruary, 1797'. 1 Voorzitter, H. van CastRO?. j
Een auarttar na tien muen wordt de Verga- , Sornig door den laatstafgetreden Pr^eW gcopëndC De Notulen worden gelezen frfi goed- .
^Tfiurger P. * ^mx, aangefteld als ' Commisfaris van'^Lands Legerichepen vcrfchytit ter Vergadering, en legt als:zodamg dui Eed en de Verklaring af. .
De volgende Misfivcs en Adresfen worden gelezen en in deliberatie gebragt: b Eene Misfive van den Raad der Gemeente van U«echt. verzoekende be.talfBg van onkosten voor net Caferneren der Frtnfche troupes V waaromtrend zy zederd Augustus geene afdoening bekomen hebben. aan het Committc te Lande. •
Eene Misfive van Blusfé en «»*^^SS2Ö inzendende-een Werkje, ge.iteld ter Beyordermg der 1 abriamen: aan den Burger.^*/* C#m-*uts ,
Era Adres van ^. fioudewytjfen van den volgenden inhoud:
VRYIIEID GELYEHEiD. EEN EN
ONDEELBAARHEID. ,
Aan de "Nationale Vergadering,. Vertegenwoordigende het Volk van' Nederland, Burgers Representanten! Wet hezcf dat elk Burger gehouden is de algcmeene en by^ondere betgen van zyn tó^^iS? 'b^nf* vhr tor verbetering tnoft weeten of kon ontdeKSe i, ö.chcnn te Kn, dringt nlyS van zelfs, om aan uien ouveundedjken
te voldoen. Het is or.Wstbau W, d.n, boe iwér aévvi. teit en promptimde men kan geven ïa* werkzaamheden, heiei.ct des te gelukkiger en meer voordeebg is. _
Dit i? voor tl. waar in de Operatien, welke tot den kryg tóhoN ten waar door men dei openbaron vyard bencdeden en hc-itiyden'raoet, en door wette men bct Vaderland tegen <fctf* * geweldig en dikwvis onverwante aanvallen ztf willen beveilig-n , En zulke middelen dan by der hand zynde, kunnen sai) dien vvand onverlioedlelje enonberekenbaare nadoelen tocgcbiagt worde:-..
O.ider deezc mid 'elen zyn bekend de Fournuifen of Ovens, 111 welke men Kogels glocyc cl maakt. ■
ttn&'ïitpKtS zyn , o'meen juiste opgave te kuinien doe.' s ,.u Fournuifen of Ovens , die ricn forutïve (draagbaar) roert, en welke men tranfporce&en en plaatfen kan, waar ze benSdigd zyn, en voor zo verre ik weet, zyn dezulken ,by ons te Unde m« hekerid. In dezelve kunnen m den Icörtst ïnogclyken tyd, ja binnen , weinige minuten kogels, zelfs van het zwlarfu: raljbtl, gebragt worden .tot. den. hoogst inogcly%c« gloeiftaat, het geen ifiv bv nroeven geblceken is. , , ' ... . '
Eene inventie dus voor Zee er, Eandmagt van de <weï«è «a•riortantieV zonder dat deeze operatie koilbaar is.
Altoos getrouw aan het heil en aan de belangen van myn Va deriand ben'Mc gereed.de nodi,;c •op-t^gcO te geven en dc-OÏ l,r even te doen blyken, zonder d,ar voor, even als voor eene Celfche inventie 10,000 G"ld. uit 'k Lands Sehatkist te yorde%n 'of onder die Conditiën my te willen doen voordragen. Jkieii met-waare hoogagiing en ai'wagtendc UI. beUuucii. . ',• Uw Medeburger, den Weg iz phfc , ,A ''
1707. n (w>ls getekend^ u. yitt
Aan 't Committé te Lande, om 'er'hér. nodig gebruik van'te m.'iaken
Een Reauest van Mfflhys Brapis, Bataaf, produceerde de ,npdige bev» yzen , en » crzoeker.ae dn. 'de gratificatie.,, , ' . ^ . _ 13I , ~.
Een- dicrgelyk Request van J. Stuff: mm
aan de, Commiffie tot de gratificatiën. ,
Een Request Van J. Hebbeney, Gewezen Gene' T'aUteits Bode verzoekende om penfioen: — a;in Kft [ Cömmisfie tut de Ambten , ,
i : Een Request van de Wed. Ma»s , verzoe--jue ^ A a niet



C 4 )
veekyds langwWge^n fe*ï%re procedures ia * wikke?
caa't'fel^ h ,bL't0°f, wyd"!?' zo l,it ,,ct dlu!« Ma-
raat van H. H. ar. van den 4 Mey i(,6z , aIs uit degTchreev ai
S5t™J* zeIfdeT "id^dèn uitcene rfefblutL de
wAéfÏÏr- £ 11 J?"l!ary , >r~& ' d'!t Beleerde Lakens niet
greepen; VM *** L:uldc tu£ 1,0S toc ZJ» be'
De PfflJAiR ftclt voor, orn dit berigt Commissoriaal tc maaken. b
/^&#zegt^dathcraheizoIvezo voId.Wend voorkwam , dat het nader onderz-ek in dezen onnodig
r.o^r zegt dat, daar het zulk een delicaat poirct is, da1 hem wet waardig voorkomt, om nog eens nader dooi eene Commisfie tc worden onderzngt.
_ De Prcfident ftclt voor ~ om het Commisfonaai te maakerf, cn concludeert conform benoemende daar toc IVildrik, Stoffenbem, Ploos van dm/telen de IFttt.
Hierna wordt nog gefezen;
Een Requot.van Burgers van ïholm, cenige conffderauen inzendende op bet,voorlid, door den Burger Jansfen, tot verdeling der Republiek in dis» tneten: — aan Couperus, c. f
Na dat de Tydclyke PreCdcnt ter Vergadering ycricheenen was, worden de Notulen, dö Conftitutic betreffende, gercfumcerd en pearreftcerd-,
De^Vergadering de deliberaticn over het plan van Conftitutie voortgezet hebbende, word»- de 7e. Titul over de Rechterlykt Macht in deliberatis gebragt, en het opfchrift gearrefteerd.. Wordende wyders het opfchrift der cerfte Afdcttlin» van dezen Titui in deliberatie gebragt.
Hoffmanwïï: dat'er. zaf gefield worden, Algemeene Grondregelen.
Ten Berge zegt; dat hem de uitdrukking, Algemeens bepalingen beter voorkwam.
De Pre/idem brengt dit in. omvrage, en concludeert conform.
Art. <%5 wordt in deliberatie gebragt, lui.dende:
De Rechterlyke Macht kan alleen worden uifgeoeffend door Rechters, welke by de Conflitutie zyiv vascgcfteld.
Luyken wil, dat 'er. zal hygevoegd worden, welke bv,.of ingevolge de Conftitutie zyn yastgefteld, of yastgefte'ld zuilen •worden.
Van Eek zoude het liever dus gefield hebben* vi elke ingevolge de Confiiiutie worden vastgejleld..
Ten
met 'nhsefic van haar voorigReques?, cm gratificatie: -aan de Commisfie tot de gratificatiën.
Een Request van A de Vries, verzoekende-met een Ambt begunltigd te mogen worden: — aan de Commisfie tet de Ambten.
Eenigc Requesten, om paspoorten: geiiccordeert.
Eene Commisfie uit het Committé der Marine doet,by monde van den Burger Rom, rapport.
ï. Op het Request van de Weduwe Jr.cob'is Swarth en Zoon» tot uitvoer van Gemonteerde Gewecreu flair Coppenhngen , QZie Decreet van den 15 Fe.br. 1797.j advyleert liet Committé favorabel onder de gewooue Midöi: ConfoÜn
bcfloten.
3. Advifecrt liet Committé ook favorabel op het Request van Zedy Hazar Kevier, tot uitvoer van Snapliaanen naar Sr.
Conis in Barbaryen, QZie Decreet van 14 Felruary')
conform befloten.
j. Advyfèert het Committé favorabel op het Request van Scdy. Hafmet HamedMes, tot uitvoer van Snaplt.unen en Klingen naar Mogador ([Dec. dato 14 tïtr.) Conform befloten.
4. Favorabel op het Request van Zeby Cohen r tot uitvoer van Touwerk van Tors, naar St. Thomas te zenden f 6 Dee 7.7.'. dato 14 Febr.~) mits de Suppliant met btëedude Aiteftatieu van den Directeur of Meesterkuegt van den Lynbaan getuige y dat bet Touwwerk waarlyk van'Tors gemaakt is, Conform bedoren.
5. Dedinatoir op het Request van Buys de Bordes en Jordan-, tot uitvoer van Zeildoek haar Embden. (Dcc. 14 Fcbi\) Alzo Eu;bden eendier plaatfen is, waarvan het Touwwerk lichtel vk naar Engeland kan verzonden worden : Conform heil 00 ten.
6. .Favorabel op liet Request van den Sölliciteur Ileeneman, als gelastigde van den Lt. Generaal C Rfax yan Hur.'mgen, tot
viiitvoervan een Mahouyhome Secretaire (Dcc. dato HFeb.\ e Conform bcfloten..
7« DecMtdfr op het Request van S% Manin\Gran^ri en Molière , vjrzoekende rellitutie van regten voor ingevoerde Flesjes , ten Comptoire te Eath betaald ([Deer. dato 30 Aug.^ Conform beflooten.. ■ 8. Dedinatoir op het Request van B. Trakranen, tot Tranfïto vervoer van Manufaétuuren {\Dec.17 Febr.~) Vermits niet is voldaan aan de Publicatie van 5 fanuary, en deze daar voor fufpeét is, daar dezelve langs den Eems veel fpoediger en "e>
maklyker gefchieden kan : Conform bcfloten.
■9. Berigt het Committé, op eene Misfive van den fubfi:. Fiscaal ad interim A. G-. Schutz te Ilarlingen daar by klagende dat het Committé zeven- cn- twintig flukken geverfde Lakenen had vry gegecven, zonder hem fubftitut Fiscaal daar in te kennen, en zulks op grond, dat de gemellecrde Lakenen niet onder het verbod zouden bcjTeepen zyn: voorts verzoekende, dat 3e 'Vergadering, de Wet, deswe-gens nader geliefde te expliceercn. Het Committé'informeert in dat berigt de Vergadering, dat-het tien fubfi. iFiscaal in de bovengem. zaak wel degelyk heeft ge. fcend , en zyne Confideratien en -berigt op het Request door dé eigenaars [der Lakenen tot vrygeeving geprefenteerd, heeft inge. nomen; tevens dus declinafoïr berigt van den Fiscaal daar nevens voegende ; en zegt voorts, dat de vry gave der Lakenen gefchied is op- grojid der Notoire-overtuiging , dar,, na den, letter der Wet, de aanhaling wedcVgtelyk en ongefundeerd was, dat 'er, eenen onbillykheid in geleegen was, om , wanneer aanhalingen zo Uaarblykelyk verkeerd jjsfehied waren, den Koopman een gertii*vd van jfyne goederen te privceren , en hem als 't v»re te



C 5 )
r#f fl«r.?«>ll, dst bct zyn zal, mikt votgetn de Ccnflimtii ; zy>' aangejleld.
Hofman zegt; het ziet hier niet alleen op Perfoonen maar' üp Je gar.fcbe Form.
TtiyUn zet: dat het hem dan best voorkwam dus tc «ellen, ! welke overeenkomstig de CmjtUutU worden vcstgejleld.
Vitrirga zegt: ■ , . .
Dat zyus achrens best zou zyn te behouden de letter van bet /teikcl, waar man dan zou kunnen uivoegen ingevolge de Om-
^'du'dit l*m daarom vcrkicsiyker voorkomt, om dat niet alle Rechters of ee-httaiken o»*M*Hjk by de «.tune zyn vastheid ook net allen, cigenlyk ten gevolge derz.lveworden feimre. uceerd Het Nauonaal rjerechts-hot was van de eu le f.on. de Turys zo die tot ftaitd kramen] van da tuecK,wa..r Ou het ter voorkoming van alle verkeerde explicatie beter zou m deSuitolfena? va, het Rechterampt toe tc entennen'zo ucltan Rechters by de «unie, als Ingmfr derzelve aangeduid.
Van Mark appuyeert het door van Eek voorgefleldc; daar dit alles in zich bevat.
De Prefident ftelt voor, het dus te lezen, welke by, of irmvoïgf de Conflitutie zyn, of werden yastgtJMd.- — cn wordt conform geconclu■ dcerd.
Art 6*6 wordt in deliberatie gebragt,luidende • De. Admihiffratie van alle Politie, of Magfflratuur, zal binnen zekeren tyd, daar toc door de Wetgevende Mngt te bcp:ialen, overal gefcheiden worden V3ii het Richter -ambt.
De redactie der Commisfie van Zevenen gelezen #ynde, zeg-twn Leiyavcn; dat hy dezelve beter .' vond dan wel die van 21.
JLuyken zegt: dc Commisfie van Conftiuitte heeft liet aldus ge fteld; vermits niet overal dadelyk de politie van de Magiftratuur kan worden afg-feheiden.
De Letw.v zegt: dit zal echter moeten gefch'eCer ,. ingevolge zekere voorfchriftcn, by de introductie der Cor.ititutic nader te bepaalen.
Van LoMorst zegt:
Dat hv het volftrcllt nodig oordeelde , dat'er op de een ef andere vyze van dit ftuk melding werd gemaakt want «dien het al tot het reglementaire behoorde , dat dan de Commisfie die benoemd was , om het Conftitutioneele cn Reglementaire te fcheiden, dit ook hier doen zoude. ■— I
Van Marle zegt, dat hy zeer twyffelt, of dit wel onder het Reglementaire behoort ; het Reglementaire had cen^yk betrekking opdc introductie van het plan , dan daar dit eene vaste bepalmg in ich behelsde, en zulks dadelyk bv de invoering onmogelyk was, vermeende hy het beter te zyn , hier toe een zekeren tyj te laaten, waarem de bepaling der Commisfie van 21 hem beter voorkwam.
Hofman k®, dat hy doze affcheidlng als volftrekt noodzake lylT tefchouwdt voor deBuigenyke VryhtW? dit uktefl*Uei
Luyken zegt: de commislis van tranifi» y^y- «~.- «~-»b-
vmm hem uitterften fehadclyk'voer: byzonder warrcer men daar nede zoude wagten tot dat het nieuwe \\ eüiock veyyaardigd «B , waarvan men niet wist wanneer zulks in gereedheid zoude zyn* ivaarom hy uitteerde, dat de rcuactie dtr Commisfie van Zevenen 'caiicflecrd zoude worden.
De Leeuw zoet, dat hy begreep, dat al, wat niet voor het vervolg zoude blyven , reglementair was, daar liet llcgrs temporaire fchikkingen in zich bevnttede.
Ten Berge zegt , dat hy de remarque van den Burger £*y> ten ,ppuveerde, daarliet, onmogelyk zoude zyn, zulks dadeIjk in het werk te ftellen, Op het platte Land zoude d t n^ cemg, (iuts raouelvk zyn; dan & dc .fteden volftrekt met. By voorbeeld in'Groningen zoude dit in het geheel met getciicd.n.
tiiêman zegt: de verwarring van Machten is allernadeèligst; zulks moet op alle wyzen voorgekoomen worden ; hy konde niet inzien, dat zulks zoo .po.dg niet kende worden daargefteld.
Van Marl- zegt: wanneer men dadelyk by de Conftitiaie deze nutt'ge ma.xii.ie, iwaar van by ten vollen overtuigd was, zoude willen uitvoeren, zoude men de «aken ui deuitterfte veiwarrng brengen. In Groningen was by niet genoegzaam Ovtryslel koude hy verzekeren, dat dit zonder de grootlte veiwairiiigen ondoenlyk was.
VerhoifQi zegt:
Het grondbcginzel van aft-helding der Magten is onentbcerbaar, en moet," zo dra mogelyk , overal ingevoerd worden. —* de vermenging derzelven bellaar al nog Ih de meeste gcdeeltens van dit Geuielnebest. — De Burger van Marle heeft, met betrekkin" tot Oveiysièl, beweert, dat, onvcrinmdert dc,ontegenfpreckclyke nood zakelyk beid de in vceiing daar van,, zal men geen e verwarring, in plaats van verbetering invoeren, zulks met eensklaps , maar fuccesiivelyk kan daargtlteld worden.. —— m Ba. taan - Brabant!, is de vermenging vanMagt, misfchien geene enkele gemeente uitgezondert, in zwang: hier aan moet zeer zeker tegemoet gekolnen worden. Myns oordeels zoude, tot
vooikoming van verwarrüig, welke uit eene overhaastte invoering ftaat nebooren te worden, de noodige voorziening daar ïnne aan het Wetgeevend Lighaam kunnen aanbevolen worden, met dien verftande, omnie , zo fpoedig doenlyk , dien aangaande de vereischte zorgs ia 't werk tc (tellen.
Flohzegt' , - ...
Prefident! my dunkt dat liet eene zaak is die van zelve fpreekt, dat alle Conftituribnecle vaftttéllüigen, niet eensklaps, maar naar eelangder zaaken fuccesfivc , en dus op eene geregelde wyze, Fut elta zullen moeten gebragt worden op welken voet het dernlvcn ook zal moeten wan, met de affcheidmg van deAdminisnatie van alle Politie van het Richter-Ampt; hoe moeilyk cnomflagtifl dit ook moge zyn: maar is zulks ondoenlyk, zo als het fcKvnt dat men het wil doen vooikomen, dan behoort er ook niets van in de Conftitutie bepaald te worden.
De Prefident fielt voor, om beide de redactiën tc zaam te voegen — en Concludeert Conform.
Art. 637. wordt in deliberatie gebragt, luidende :
Geen Rechter kan worden afgezet, dan om beweezen m'sdaad; waarover wettig geoordeeld is-, noch in zyn Ambt gefufpendeert worden, dan om redenen, daartoe, na verhoor van denzelven, by ae competente Rechtbank genoegzaam geoordeeld.
A 3 ' Van'



C $ )
T'.in *Be% wil , dat hot eenigz'mts 'duidelyker «al worden gefield. Uit het twee ie gcdecl'e, waar over de 1'uspcnlie gefproicen wordt , -x nide men kunnen fupponeeren , dat dit ook politicjuenVéWt «oit.lc'kunnen gefchicden'; iets waarvan zy geen denkbeeld had, raair dat het eeniglyk relatief kondewoideii gemaakt, in..tevalltn-,. dst. .de dcJiiiquanj; fob TMtu was gebragt, het zy dopt, Cniaifaepl; aetfcntie, of wel proviiie van Justitie, iets,'het geeil ih de/.en aruicu! duiddyk moest worden uitgedrukt.
ffan .rf"n[f .fi'gt, dat hy hot altoos gcvaarlyk vindt l'emend vnorzyn geheel leven aanteflellen ; iets het welk joch uit 3ezeii.artïcal zoude voorcvloe'jen*
tj, pr»f:ricnt zegt.- hieromtrendzoude men nadere bepalingen msaken, wanneer men over de aa. lt>.ilü)g zoude handelen.- ■ " • -
Vitrin^a zeït: Ik zou in bedenking geven, of niet by gelegenheid van dit Artikel eeuige bepaling zou behoren te worden 'gemaakt, en voorziene, g gedaan, iugev .lle, dat h:t eene of andere Gerichtshof , vvair van geen hoger beroep valt, zich zelve als niet neutraal noch 'in zyn g.ti.el tnngr IHehouwcn ; ofwel op goede gronden door een der belanghebbende pu'tyen als zodani..; word aangemerkt: als "mede, wanneer een dier Hoven of Rechtbanken derzèlver inftruc» tie mogt overtreden cn een Vonnis, hetwelk duidclyk aan nulliteit laboreerde , (lagen hebben; in welk geval het'zy door eene ConftUutioneele wet, of vel door .h.t-wetgevend lichaam eene itnd-i'e Rpciitbahk , aan de'Ingezetenen moeten worden aangewe? zen en deselve gefurrogcerd ; alzo door da affcheiding en ïfbljpring der wetgevende, en rcciitcrlvjy^Iacliten, welke by de Conftitutie .v.urd aangenomen, in die fijjJSk''1 een "ftilftaud van Reclitsoclfe,ning zou^kmmeu plaats licl9?n, ten nadeele van de daarin beJang hebbende.
- Tm Berge z°gt, dat hetgeen quest'ewas, of een 'Rechter konde afgezet worden , dan in het ge"vjI, door Vitringpc aangevoerd, bleef de Rechtbank .in zyn .geheel.
iLuiken ver neent, dat dit geen verandering in de extenf.e kon' dc maaken.
. .Vitrbuga zegt:
Dat de door hem bedoelde.gevallen onderfcheidefi zyn Van eene reeufaiie der individueele Leden van ''Rechtöanken ; vermits de ■beonrdccling der redenen en gegrondheid of ongegrondheid dier paideele re'cuf uien aan dc geheele Rechtbank zelve "(laat; dan dat in dit geval de geheele Rechtbank buiten.haar geheel en niet neuMMÜ is, hebbende een foortgfilyk geval in de bekende zaak A-an'deu verdienfte!yke;i Ca;elkn tot den Pull. in onzen tydon-der anderen gtexteerd ; inlleereude ik des al nog op eene voorziening in alle d ze genoemde gevallen: het zy by dit Artikel, of by eêp.e der volgende,, waar men zulks mogt oordeelen , beter tc paffe tc komen.
Van 'Eok z gt, dat he: geavanceerde van den Bur■£er Vttriiga Baat op eene recufatïe der individuele .Leden van dj Rechtbanken.
De Prefident zegt , dat de bedenking van Vit-r-hïga- niet tc pas kwam, daar dit artikel en,fee' .fprak van misdaad, door eenenkei Lid begaan ; zoo die Burgers hier van een fpeciale jpropofitic wilde maaken, datftond hem vry: brengende in omvraag, of dit Articul, of vol¬
gens de cerftc, of wc! volgens de nadere redsc* tic zoude worde gearreftcerd.
Farfet vraagt, wat of het geval zoude zyn, wanneer een der Richters infolvent werd ? " •
De Prefident zegt, dat hv dan ingevo'gc do Conftitutie zyn Stemrecht verloof.
Van Hoof zegt: z-o de redaöie zooWeef, kon ie geen Kuchcr dan om ciimineele misdaad worde i a-fgezet. , ±' ' ■
Luiken zegt: "er was onderf.heid dusfehen fufpendccren en afzetten.
Dc Preftdeniherhaa'tzyn voorftel: — en wordt dit articul conform de redactie van die van 21 geconcludeerd.
Art. 63 3 wordt in deliberatie gebragt, luidende ■
Leden Van eenige Gerichtshoven binnen deez'e Republiek, zyn tot geene andere, dan Riehte:lyk'e Ambtsbedieningen verkiesbaar, t 'n zy na vei loop van twee j laren, zedert'zy van het Richter - Ambt afilana zuUen hebben gedaan. \ > •»
gSf"Berge zegt, dat hy vermeende;, dat het een hardigheid zoude zyn voor die Leden, welke by de invo iun >. der Conftitutie ift eender Gerechtshoven afgingen , zoo zy, g'èlyk in dezen articul bepakt was, met dan na 2 Jaren weder dc-ibel Hvaren. D
De Prefident (lelt voor, het dus te (lellen : die nu de invoering der Conftitutie <Scc. — cn concludeert conform,
Art. 639 en 640 worden conform geconcludeerd . luidende:
De Wedden, waarop de Raaden in dezelve Ge'richts-hoven zyn aangefteld, mogen, geduurende derzelver Funftien, niet vermeerdert, noch vermindert worden
Niemand knn , tegen zyne wille, worden afgetrokken van den Rechter, welke de Conftitutie, of de Wet, hem toekent.
Huffman ftelt voor, om bevorens verder te delibereren een articul te bepaalen, waar by gezorgd werd, dat niemand politiquement zoude kunnen worden uitgezet, of onder Curateelen gefield , dan by Decreet, door zyn Coinpetcnten Recht.r gedagen.
Luyken zegt , dat dit een der onderwerpen van het Wetboek zal uitmaaken ; dit waren zaaken, w;aromtrend niets by de Conftitutie konden worden bepaald. De uitzettingen betreffende, hieroratrend zoude men onder den -Titul van het Departementaal beduur iets kunnen vastftellen.
Hofman zegt: alle verkeerdheden moesten dadelyk uit den weg warden geruimd; hoe veele voorbeelden waren' 'er niet in ons Vaderland, dat men of om eene erfenis, of om een huwelyk te beletten, iemand onder -Curateele had doen (lellen.
Ten



C 7 )
' Ten Bene zegt , M t)V aan het menschlicvend
foor w"s, om maar zoo dadelyk zoo ms te bepalen; St konde 'noodzakelyk zyn, dat mei» zon.tyds- vreun- < delingen uirz< tte.
Dc Voorfteller trekt zyn voorftel m.
Art. 64r wordt in deliberatie gebragt Juidéndc•:
In geene Rechtbank zullen tot Lede, , o(^*g t Aanklagers, gekorcn mogen worden, die aan clkan 'Iren onderling beftaan in de opkiimmende of neder■ /SSSéSt of als Broeders, ■ Schoon-broeder Soön vadèr en Schoon-zoon, mitsgaders Oom en Neet. 1
H^t Byvoegzel door de Commisfie van zeven • gelezen zynde,°zegt^ Berge: Dat hyhet watdu.dejfkeren meerder uit den anderen wensehte gezet re hebben.
Dan wordt deze Articul conform geconcludeerd, la Art. 642 wordtin deliberatie gebragt , luidende: Allen die op politiek bevel gevangen zouden mogen zvn Jenómen /zullen , uiterlyk binnen vier-en-wmtig. S" vozende uuren , in handen van de plaattetyke •SicTe moeten worden overgeleverd, om vervolg-nsK den competeiiten Rechter te Worden geoordeeld: Bv Je reekePvan dien, zat de gevangen-nee:nmg gehoufen worde., vooreen aanflag op de Vryhe.d, en
:°PDirïrlcuT1k\:ndo0r het Wetgevend Lichaam niet : wo^den opï heven, ten zy winneet de algemeenc vei igheid hetzelve, ingevallen van rebellte f ^ "zal vereisfehen, en dan nog met anders,. dan telkens voor den tyd van één Maand.
Zdaf het als- eenigzints- bedenkelyk moet .worden fcefchouwd 1 in eene Conffitutionecle Ade eene prirtfeg £ ScnneeraHia van Ingezetenen , zonder praxifebepa mg dei ge-
onKlengen te v-ltigen; geve.de ikinbedcmkig of men daar by niet eene determinatie der gevallen en omftandig Wen, alwaarehet dan ook in algemecne bewoordingen, zou be-
- ^--fciie^lykewyze, by voorbeeld:
Raad op deszelfs verantwoordclykheld met voorkennis jan den TJtf%Schtcr eene» Burger of Ingezeten mogt hebben doen gevangennemen; zullende dezelve &c. „„„„rn„M„fon ,inr
: * Het komt my trouwends voor, Burgers Reprefentai e, dat, wanneer de publicqne veiligheid ^j^^S tegen de Republicq ontdekt mogt zyn, m die gevalle1, mn alfeenlvk politicqueAmften kunnen geëxecuteerd wordw dooi den nood en i heil des Lands, de wet als dan word gens dit zelve Artikel,- En in gewoone tyden van kahiue en 1 rt , behoord men myns achtens, de politicque arreuen en g ya. gen neemingen zo moeilyk cn zeldzaam te maken, ««"J^.Sg gelyk is; vindende ik het beletten der«Ive C^waai h« z I s wor een nog zo korten tyd) zo veel romer doenlyk cc dj1 grootte bolwerken van de Burgêrtyke Vryteidenve«J'^ » ■Womme ik de geproponeerde byvocgmg lü confiadatic geve.
Luiten zegt: het was niet mogeJyk alle gevallen •a. offlftandigheden te bepaalen.
Ten B'ïge zect', dat liv Afgtfc een lilvge rcP.ccVe had, berckkelyk dèzulkèu, weike een pas vertoorn, welke met tint ehooren was.
De Prefident fielt voor, om den Articu: te :ondudecren: — en wordt dezelve gearresteerd. Art. 643 wordt in deliberatie gebragt , lullende :
' Alle Gcconitituecnb IVTagten cn Rechten inleen, des verzocht, de (lerkc hand.lcenen tot de ujtroerftg van alle bevelen, 'd«or het Hoog Natiortul gerichtshof aan haare Deurwaarders en andere Lx-, ploicieurs gegeeven. De nadere redactie gelezen zynde, zegt van Eek.- ■ Dat hy de modificatie der Comnvsfie van «vet«Mi onnod'g vond, daar reeds by liet 370 Art bepaald was , dat de fterke hand koude worden gebruikt
En wordt deze articul»confoim de redaöie. van 21 geconcludeerd.
Art. 644 wordt in deliberatie gebragt, lui-
ïn elk Departement zullen de aldaar Geeomlifuecrde Magten cn Rechters van dcs;_e!yken moeien dom, ten opzichte der bevecien van het Departementaal Genchts - hof.
Doch dit Articul wordt conform de nadere re- ■ dactie gearreftcerd.
Art. 645 wordt in deliberatie- gebragt , lui* -
dende: *' * ,
Alle Rechters zyn gehouden, |om, <.es-verzocht, de Vonnisl'en van eikanderen, weike in kracht van Cewvsde gedaan zyn, ter executie te helpen (lellen, misdaders over cn weder de zogenaamde Letteren. Requ-litoriaal van den een aan den anderen te resperteeren; . wane r dienaangaande eenig gelchil tus> fclien dezelve ontdaan mogt, Haat de . beilishng daarover, gelyk mede over alle |t»md &'e• que.-um, wanneer Partyen onder een cn hetzelfde Departement behooren, aan het Dep rrememaal ( enebts hoi en-anders aan het Hoog Nationaal Genchts-hot.
De redactie van. zevenen gelezen zynde zegt Luv kep.'
Dat hier door zaaken, die gerepareerd - waren, onder den anderen werden gefmolten.
Sbhmneliienmnk zegt, dat dit articul gefield was in het idéé dat 'er in ieder Departement Gerichtshoven zouden zyn, daar dit n« no« niet gearrefteerd was, zoude hy 'er Voor zyn, dat dit articul voor als'nog werd in advys gehouden.
V'trinw zegt: '' Het is my altyd voorgekomen , dat dit Artikel voor de IntroducHe van een nieuw algemeen ■ Wetboek , niet zonder rroot' zwari.-heden cn veelerley vcrwaningcn , zo onbepaalu ais hief feu, zal kunnen worden vaftgefteld ; zo lang trouwens de plaatfclyke Wetten ei Statutea m d« verlclullende gewesten



C 8 )
nog In kracht zyn, zat liet zender grootc confufle niet ropgejvk Wêzen , door eene enkele Sententie van eencn vreemden Richter tegen Ingezetenen van een ander Gewest gewezen;' (in cas van arrell hy voorbeeld) en beflist naar de VAttcn van de plaats, waar het arren- ge(ch:cd is, zal het zeg ik in de executie de grootste prejudicie kunnen bevatten ten opzigte van andere Ing-'z-tenen, welke, volgens de fhtutatre Wetten aldaar plaats hebbende, een beter Recht op de te executerende goederen zouden kunnen hebben, het welke dezen iu geval van omniddelykeo voortaan» der vreemde executie, zoms niet zou kunnen doen gelden. "
Schimmelpennmk zegt, dat hy deze refactie niet bch-rypt.
Vitringa zegt:
Ik weet niet, of ik my wel duidelyk genoeg heb uitgedrukt, maar ik meende Onder anderen dit te zeggen ; Wanneer eens door eene Mollandfche Rechtbank by arrell tot'fundament van jurisdictie op de een of andere kleinigheid, aan een Gelders Ingezeten toebehorende, wierd verkregen een Sententie voor een vry gioote foin , welké Sentemie op Gelderfchc goederen oogenblikk-lyk volgens dat Artikel zou motoen worden ter executie gelod. Hoe zou het dan gaan, wanneer dezelve te Bseouteeren Burget eens reeds was aangefprokenvoor zvnen dagelvkfchcn Richter, encchs volgens de plaaiPe'ykc Wetten een beter Recht had als deflollandlche Arreftant; doch met zyn proces nog niet tot de executie toewas gevorderd. Hoe zou het ook gaan, Burgers Repreiéntamen,
wanneer er oppofitie tegen de executie kwam, welke oppofitie volgens verfcheidene GelderfJie Wetten kan cobsreren met d'e zaalten pnnCipa'e.
Ën wie zou ook al verder erkennen, wanneer 'er exces in de executie wierd gefiiftineerd.
Ik zou op die en diergelyke gronden vermeenen, dat by dit Artikel behoorde te worden getteld, dat het zelve niet zou werken voor de introductie van een algemeen Wetboek, cn daar toe toncludeeren.
Schimmelpenninck zegt,- dat men in de eerilc plaats zich een orde van zaken moes- v. orftellen, waar alles gelyk zou Je zyn ; dan in de twede plaats vatte hy jiog de zwarigheid niet; men had by voorbeeld in Amfterdam dikwerf attaché op Engéilcbe vonnisfen gevraagd, en verleend, zonder dat men zich in de merites der zaak had ingelaaten.
Van Ma.vten zegt, dat Vitringa verwart het geèrt noch fnbiiffceert , met het geen een maal moest ilibufteeïel! ; dat hv van oordeelt is, dat men dit Articul dient op tefchoten, cn" naderhand in een voorloopig Reglement geplaatst moet worden.
Vitringa zegt:
Dat hy wel mag lyden, dat de' opfchortins van dit Artikel in ecu voorlopig Reglement voor de Conftitutie of hoe men dit zil mogen noemen worde gcfteld; mits het flegts voor als noa bui .ten werking blyvc. h
Eu wordt den articul confo/m geconcludeerd. Ait. 646. wordtin deliberatie gebragt, luidende: In Cr'mineeie zaaken zal in de definitve Vonn-'sien , ten nadeele van een befchutdigden gewezen de misdaad moeten worden uitgedrukt, op pecnê van nulliteit v *
Schimmel enninek vermeent, dat deze artiail geen ingrediënt voor de conftitutie, maar wel voor het Wetboek koude uitmaken.
De Prefident ftelt voor, om hét te doen royeeren. Gevers verklaart zich daar tegen. httuffteHen ' **' Comlnisfie moat eene Ieden Sehad hebben, om
Strik van Lmfchoatm zegt, dat by zich geene reden weer te herinneren. Het eenigst kon.Je het ceval van den Ruwaard van Putten geweest zyn. . Schimmelpenninck zegt: Dat hy van de waarheid van het Ar-
Lioken zegt: Dat, zoo men dit Arr'cul admitteert, men nog een gar.tsch aantal dergelyken zal moéten ftelleu.
De Prefid.ni iafiatuéert het Appel nomina!, of dit articul zal bly ven , dan wel worden geroyeerd ? — En wordt by meerderheid befloten, dcnzelven te royeeren.
Art. 547. Wordt conform gearrefteerd, luidende • JNimmer zal eenigc verbeurd.verklaring van Goederen plaats hebben.
Art. 1548. Wordt met verandering vunNederJandsck m Bataafsch Volk geconcludeerd, luidende » Er zal a'omme door de Republiek recht gedaan worden tn den naam ende van weegen hec Volk van Nederland.
Art. 64.0. Wordt in Deliberatie gebragt, luidende: Alle Vonnisfen moeten in liet openbaar eepronuntieerd worden. ö
De Redactie der Commisfie van Zevenen gelezen zynde, zegt de Prefident, dat het hem voorkwam, dat hier door de vooroordeelen, welke 'er tot nog toe hadden plaats gevonden, zouden gecultiveerd worden.
De Leeuw vermeent, dat het Heilig moest worden bepaald, of het altoos dan wel in het geheel niet zoude gefehieden; daar, wanneer LieJen van naam geëxecuteerd werden, dit geen plaats had, en in m'ndcre gevallen dit gefchieddc
Oevers zegt:
Ik voor nïy ftem zeer gaarne in met de byvocging door de Commisfie van 7 gefuppediteerd, cn begryp zelfs, dat de Ge' 7:, n v;0l'dcrt' 'er geen onderfcheid hoe ook genaamd tus. fchen Peifoonen en Pcrfoonen, als 'top de Applicatie der Wetten aankoomt, plaats hebbe. Waarom tog zouden de Crimineele Vonnisten niet algemeen naa 'tpronuntiëeren, daarenboven aangeplakt worden.? Ik ïnftcer daarop, en verzoek des nood* Anoèl nommal. "rt"Van Marle ftelt voor: om het geheele Articul te royeeren. De Prefident inftitueert 't Appèl nomina!, ©f dit Articul met of zonder het byvoegzel zal worden gearrefteerd?— En wordt het zelve met het Byvoegzel eeconcludeerd. 6 6\
[Het vervolg dezer Zitting in ons volgend Nomiirer.1
Ter Drufckerye van VAN SCHELLE & COMP. in den HAAGË



GtLYKHElD, V H r H B l D , BROBDEASCHJM DER MANDELINGEN VAN DE
V* JE JU G Jl-BMUX %T G
REPRESENTEER. ENDE HET VOLK VAN NEDERLAND, N°. 403. Donderdag den a Maart 1797. Het derdejaar der SamffrM Vrfield.
Nationaale Vergadïrinc.
Vervolg der Zitting van Vrydag , den 24 February 1797.
Voorzitter: II. van Castroï.
'Vervolg der Discusfien over het PLAN van CONSTITUTIE.
Art. 350. wordt in deliberatie gebragt , luidende : , , < n
, Het Wetgevend LiCha*m draagt zorg , dat de < omttisfie welke tot het ontwerpen van een Algemeen < 11nrinee! Wetboek, mitsgaders van eene a'.gemeene manier van procederen in Crimineele waken benoemd is, daar Bkde linnen één Jaar, na het aanneemen der Cor.lututie, gereed iy.''
Bacot zegt: .
Butlers Repref.ntantenl daar de Vergadering thans, met bet ovcrwecgen van de Conftitutione-le bcpaalingen omtrent de RUhterlyke Magt, een aanvang heeft gemaakt, heeft het m deeze eerjte jfdeeling van din zevenden Titul, in c byzondcr ook myn aandacht tot zich getrokken, hetgeen er, met opziüt tot de vorming van een Algemeen Bataafich Welhoek, M
"^"TaTniet ftilftaan by het eenigzins my verwonderende, da, hierVlllrekt alleen van een Crimineel, of ftrafvorderend Wetboek pefproken wordt; zonder, zelfs maar m het alge. meen. ecnig hoegenaamd gewag te maakeni van het vormen eens Civflen Wetboek», om-de Rechten en Plichten der Bur. ■erft, in hunne ond«f«heiienc Masncuappelyke handel ".^n en betrekkingen, alöai op een gejykmatijen wet billvk en du.delvk te regelen, cn den Rech'slaop ter gcfcbils BeOisHng in ieezen zo korf. eenvoudig gemakkelyk en onkostbaar tc ««ken, als eenigzins met de tevens vewsch» zekerheid en den aart der zaaktn bcftianbaar zou wojden bevonden. Hoe zeer dit voor de weczenlykfte belangen des Vodcs , in »yn oog , van een zo hooge aangelegenheid is , dat V. i>EEL.
ook daaromtrent wei dcgelyk ren mlnften iers Cin/litutioneel bfpwld zou bchooren te worden , en de C.xinisfe van céaen tivintijen zelve, MvliCBj lm: voorft.l , of fehryven. hieromtrent by deeze Vergadering, geiuurende den tyd haarer zi itog, gedaan, «ede her i.ut!igc c:« g-iwigtt^s hiervan erkend heef-, zal ik echter, dit voorfcy gaande, royu Voorftel thans allee? bepaalen, tut het fti afregelend Wetboek, tegea de miidaa.Un.
Men weet, h'^e vttfcheivhne kundige mannen, zo mee op.-i^t lot de voiming Vin het eene als van het andere dcezer gede-lten der toekom::) ie Hjtaalfchc Wetten, voorde hiertoe op hen gevallene keuze met ailctii bedankt heeft, maar da: ook de redenen veeli! daarvan ontleend waren, dat, om ia ccnllemmigheid met het Onuverp van Conftitutie te werken, men eerst de bepalingen tot deze wetvorming betrekkeiyk, vvtlke by deeze' Vergadeiing 'er in vasrgefteld zouden worden , behoorde af ie wachten. En inderdaad, hoe zeer aan zfiffce in verlichting en hnat'jtid uitgezochte Mannen, die geen bloote Formulicj of Bafie Rechtsgeleerden zynde, fthrandcre ervaarcnheiJ en Menfchenkuode , met gezonde W'ysgrerte en een juist dooizigt in dc algemeene of natuur, lykc fcechtsgronden, zaraerpaaren , het billyk zou inojca aanvertrouwd worden , om , zonder ecnige C'jr.jlUuiicnetle bepailing, de byzondercregelingdcrftraffen, uit dc algemeene op de Maatfcbappy toegepaste gronden van het alleen veiligheid Utbogcnd ftrafrecht, rp te maaken; het is echter zeker, dat de v&orafreftelde bcpaaüng van eenige nodi^st gehoudene a'gcmeene Volkshêfluken , niet we'miï de flecirs ophoudende ove-rweeginsen.cn belemmerende twylTelingen hieromtrent kan affnyden" het werk dos ligtcr, aangenaamer en fpoediger voor hen maaken, en tevens de onverwagte mogelykheid van een by zodanige keuze niet te geluKkig uitvallende ftem der meerderheid voorkomen. _
Hierom heett de Commisfie van een en twintigen, toegelleraid door die van zevi ncn, reeds ten aanzien der verwerping van het v-jibeurd verklaarcn der goederen, cn van het gebruik: dts Pynbarks, zulk eene bcpaalinj gemaakt; cn op dien zei een grond, vind Ik my verplicnt, de by voeging van nog eene, do vcrwc.rpi.ig derftraf tan uitbanning om gemeene misdaa den, aan dc wyshcid der Ver^aderin:; vo n te ftellen, en als eeptst i'Qor de eer en 'c h il der Maatfthappy, hier aan te pryzen; wSrit '.vat Sc»awmi*daadè|i betreft, d e zyn van eea sr.lere 'nu:»ur, cn. mes vnder fMtziu begreep^!.
d IualiH



( io - 1
Indien iets, B.'R.! met de zedelyke betrekking, waarin
Voikeren tot elkaadcreti lla»n, en met de Piiehteii der welvoeglyïheid , dan elk*n«cren onderling verfcauldigd, ftrydig is ,.dan is hè, air, dat de eene Maatfchappy, om zich van traaic ten* delyke.en gevaarlykc vuiligheden te ontlasten, dezelve in den fchoot van eetsc andere uitftort. Zeer nadeeli*. is het. ook voor de zodsanig handelende Maatfchappy zelve, die dus, Uit kracht der wederkeerige gelykheid , ook alle booswichten van elders weg gebannen, in haar midden mier ontvangen; Kouder zelfs deeze , als hun ttraf nu reeds' ont»/angen heb h nde, in oen ftaat van verzekering te kunnen ftellen. Ze. dcnlooi is- het eindelyk met betrekking tot den misdaadyen zelf, d'ie dikwerf, otn roof of diefftil gebannen, du; in een ftaat gefteld worde, dat veelligt de nood,in een vreeiniland, hem op nieuws geen geringen prikkel zal geeveo, om in de opvolging zyher booze neiging, zich weer 'een onbetaamelyk middel van beftaan tc zoeken. Ik behoef dit alles voor uw dooiziend uog niet verder te ontwikkelen; cn ftel dus voor, te befluiten, om, achter Artikel 651, nog te l'aaten volgen. ,, „ Ook jiraft de Maatfchappy niemand, om gemeene mis.laade» , „ met uitbanning . geiyk zy niemïxd ontvangt, die om dezelve van elders gerichielyk verbannen is."
yan Maaaen vermeent, dat deeze Articul, als enkel temporairzyndc, koude worden geroyeerd.
Ljiyken zegt, dat men wel iets diergelyks omtrend Het Crimineele Wetboek , maar geeiizmts omtrend het Civie.e konde bepaalen.
Bacot zegt:
De Burger'Luyken gelieve op te merken, dat ik geenszins ever het al of niet bepaalcn van den tyd voor vorming van «in civil Wetboek myne verwondering heb te kennen gegecven, veel min aangeduid, dat die met den tyd voor het crimineel Wetboek geiyk moest ftjan ; nta&r daar over, dat zelfs van de geneele vorming van een civil Wetboek geen enkeld Woord wordt gerept. En fchoon het maar een voorbygaandc daad betreft, waaromtrent reeds een beüuit deezer Vergade ring plaats heeft j zo acht ik echter, wegenshet groot belang, dat 's Volks geluk hier by heefc, dat dit in de Conftitutie, ter gerustfteliende verzekering, wel degelyk bepaald moet worden ; dcwyl een bloot Decreet deezer Vergadering, door etn volgende, weer even ligt zou kunnen worden ingetrokken en vernietigd. • ■ n
De Prefident inftitneeit appel nomina}, of de Articul zal worden gearrefteerd dan wel geioyÉer!l •? cn wordt dezelve gearrelteerd.
Art. 6gK wordt in deliberatie gebragt.,. luidende :
' ,,Tot een noodsakelyk vcreiïchte in dat Ontwerp ftaat vast, het ten eenemaale afichaffen der Pynbank over de geheels Republiek."
Ven Eek zegt, dat dit Articul natnurlyk behoort tot de Crimineele Ordonnantiën.
Schimmelpenninck zegt, dat het hem niet bewondert, dat de Commisfie van 21 uit een Phüofophilchen geest dit dus gefteld heeft; dan , dat het hem voorkwam , dat het ondoenlyk was, dit didelyk daarteftellen, zo lange dc tegenwoordige wyse van crimineel procederen ftand
hield, dat namentlyk , niet dan op confesfie iemand konde gevonnisd worden. Zyn hart en hoofd zouden 'cr' voor plyten , dantiy vreesde, dat de nog plaats hebbende gebruiken hei ondoenlyk zouden maaken.
Racot zegt:.
Ik tter.i tfen vollen aan den Burger Schimmelpenninck toe, dat de affchaffi ïg van den Pynbank, waar die nog plaats heeft, eene evenredige ^eranderiug in d-en vorm der Gerichtspleeging, en eea affchalf:n van. de vóiftrekte noodzakvlykhdd van zelf. bekentenis, ten onvermydbaaren gevolge most hebben. Diti ik meen ook, dat juist daarom dit, als een begeerd vcreisch , vooraf hier bepaald wordt, op dat de C0;nmisfie van VVetvorming weete, waar naar zich in doezen te regelen, om aan alles eene behoorlyke zamenftemming te geeven. Ik zil ray over het wreede, oiwoldoiiide CO aicyd onrechtvaardige van den Pynbank zelf thans niet uklaaten , daar ik vertrouw dat bekwaamere Spreekers dit wel voldingen zullen. Maar hec verwondert my, dat men de affehaffing van dit dermenschheid onteereud gebiuik, als de ydele harsfensvrucht eener nieuwe denkwyze en wel mcnscblievende doch al te onbedachtzaame Wysgeerte, vv:;l doen voorkomen, doch die inderdaad fchade. lyk voor de veiligheid der Maatfchappy zou zyn; terwyl men den pynbank, hoe atkeerig men 'er anders van betuigt te/.yn, door den drang des noods gerechtvaardigd houdt. Alle die gevreesde gevolgen zyn , niet door denkbeeldige ontwerpen, maar door de daadelyke bevinding zelve , reeds lang beweezen valsch en die nooddrang dus louter harsfenfehimmig te zyn. Immers is het den Burger Schimmelpenninck te over bekend, dat, hoe zeer de Pynbank nog.hier in Holland, (op welks gewoonten ik veelal byna alleen het oog zie vestigen ,) in ge. bruik zy, dezelve echter, in meer dan een Gewest van ons Vaderland, reeds j.iaren lang, is afgefchaft geweest; terwyl het Recht en de Veiligheid der Ingezetenen 'er vast niet minder goed en zeker gehandhaafd wordt; en ik meen, datzyop. deezen zo gelukkigen als wysgeerigen voorgang, wel billyk roem mogen draagen.
Ten Bergeitgt, dat hy zich nie: met den Articul konde cohfortneeren , zoo als hy lag; daar hy van gedagten was, das de pynbank dadelyk moest worden afgefchaf; ; zoo "er ie.s was, het geen uit de Rechten van den Mensch voortvloeyde , ean was het dit: daar het hem als een onvoldoenend middel voorkwam ; zoo immers tot het Ilraffen van een misdadiger de volkoomen overtuiging werdt gevorderd , bleek zulks aan den Rechter uit de bewyzen of het bleek niet: zoo het hem uit de bevvyzen volkomen bleek, en hy konde daar uit volledige bewyzer. afleiden , was de bekentenis onnodig; dan zyn de bewyzen niet volledig, en bleef de deiinquant ne. geeren, dan ook was de Pynbank onvoldoende, daar het alleen van het temperament afning, of iemand dezelve kan doorftaan of niet, 'Er was maar een eenig geval, waarin men de Pynbank konde admitteeren, dan namenlyk, wanneer de delinquant complices had, en de misdaad bekend hebbende, dezelve niet wilde noemen. Wat de aangevoerde zwarigheid beLrof , dat eerst eene verandering in de manier van procederen zoude moeten worden ingevoerd , zoo merkte hy aan , dat zoo een zeker aangenomen Syllhema eene gapfche verandering teweeg bragt, die dan ook irt



«oordadig inltrument, ^gggZ door den Pynbank , dit wreed overblyf.el der woeste tyden.
langer '" Ai^T H«n vreeze ik dat wy ook me- lyucu oragcofavni. wu
ilr geval konde MM ?±^i^^®lS55 I
jV«A0»f van der Ken "8^ , d,t wyby E'
lk had nimmer gedagt, B"^"*^^;. * ie vuor een vry -
vermoorden, zoo als «.ele vooroee. udcrend teru3 op
zitti D: menschheid beefen ™ • ft kj 2an!opcnde
de enkele gedag» vin * ;V gronden cenergezonde -b
tegen het recht der Natuui. ȣn a h* merk; J Indien k
Wysgeerte en geheelon^ .^™«^u^en dulden, datzulkcen c
MJfi^^^O^^^^. dat men immer zag) z
moordadig inltrument, Ch«GlJwe'»* eene Conftitutioneele <J
langer bleef —* ^ wy 00k die tyden c
Wyze wierd af^ichait, aan vicc „,,.0„vril Van g oeiend (
Sog Wllen zien herleven , in welke deg"^/ *oindttl u
Y?er , Vuur e» Water, ^SSSSSffS^^ Q« <| bet , aan den fchuldigen of «HWWI^W van dOT ,
Volk eene Vryhe, 1 onwaardig d e d c n n^» j Kc, cn Buurten ; , gg jn ^^^^ gc ,
welk een barbaarTc-he J^wten* omy , • dompeld blyven, en tot d e uHcn. w . ^ (
waarvan de .^^^"S'vto &lti» den II, | ten in crimineel e »ken , dat ^oorbeeld opleveren.
Wfcn * »f^SS£j? dat de affebaffiag' der §$BU, Ik concludeere derhaiv.n, aai av„„meen Ciimmeel
fenninek geavanceerde , daar *» ht te ^
fe» w^van proccdeeten was mge-
rigr, wilde affchaffen.
Vitringa zegt: eenparig eens, dat de
Wy zyn het, zo ik wel tab ^«y eenp g ^ ^
jegen onder an.erer , w MMtfch,pPV gene vol-
^«^S^?^ hC£ft' Kn CffCCtC rCta té kunnen ft"ffcn-,;,,a.e...ïUwenren genomen van deonzeeBehalven inftrumentcn, af komttig
vande.eeuwdcrbarbaaiicnne ,L d vo0rgcbraSc.
door den f^Wf^ R^etnanten, zonden wy dan En zo dit zo s , Burgers i ^ md .
iu eene eeuw. Sf^TgZ ,„Jcn wc«en; en de beletzelen uit 'Orïeverkomelyk zyn.
Ik erken dc b»dtnking, door de Burgers «« * f/'f' e"
S£|£*£; «ooik meen, ^fKaVn^fii^ taande wyze van procederen in Hfillai,d n britegewone mincie orocesfen , is niet zonder grond, maariic ditncuiteic tSSSSm hebben tot den tusfehentyd die c,;zal moe. , verlopen , eer'er eene andere manier van procederen,in t mineU«1 zyn vastgefleld en m train gebragt; vern.id k "ietocftemml, dat men de confesf.e.n.et:..s eene condu e e aua non kan vereisfdien , en tevens de Pynbank , als het reedfte middel, om die confesfie te ontrukken, «Mhaffen, li S4ve dus dat dit noodzakelyk verband tusfehencon. rfe en ftraf zal moeten veranderd worden; en dit, dunk-C y 'zullen de onwerpers van het crimineel Wetboek wel in
H iSumy, daar men zolang met de geheele affchaffing ,or onze gehele Republicq fchyot te moeten f«£^*%» et de eKtenfie van de eerfte Gommisfie van Couftitut.a informeren
ffÖS van een onfehnldig mensch is by alle ■f.-haafie Volken, naar dc opeulyke verulanng dis GoilytSS'edC akelige befchouwing, dat zy alen rdeelen' beter te zyn-, dat honderd en meer fch»WW* Ml'cr Pynbank ^ykoomen , dan dat een cemge or„ehuld ge or de? Pynbank , dit wreed overblyfzel der woeste tyden m4bi5Chc word. Dit denkbeeld beweende my, « de tSSSSmm ontwerpen eener ^«^f^g oer de-toekomende, maar zelfs WC de f*^^"^***
i irde te b'ker.ncn , een daad , welke hy noopt bedreven !..-*-. S?d£ Wtó ter dood veroordeeld w ,de: daa,en ,oven het bewezen zyn le door de ondervinding dat de Pynal'- voor a e fchu digen bet niet genoegzaam voldoen ic ^tktuig zyVom ze ot^Conf.sfie te brengen. Nu; het geen Lrêed e^ onrechtvaardig is, mag ,n een wel „co-der, de maatttadPV KC-cn enkel ooV"bük blyven .beftaan, en nien is mm K daadlyk uit den weg te ruimen, waarom ik voor eTrfchafflng^van den Pynbank niet alleenlyk voor het toekoïerde Sfaa? voor het tegenwoordige concludeer, te m;er dia™ wï^'by ondervindingen andere ;Gewesten overtuigd worden! dit 'er ter uhoetfeninge der Justitie andere middelen voor handen zyn, om den Pynbank te vervangen.
Harto<rh vermeent, dat het Articul tot een ingrediënt »oor het Wetboek zoude kunnen iitekken.
De Prefident brengt in omvrage, of At Verga* dering zidi nret den zakelyken mhoud van den Articul konde confarmeeren?
Schmmehenninck zegt, dat 'er noodwendig uit de dadelyke affchaffing eenStraffeloosheid mo.st volgen.
Var HoiUe 7egt: zoo het Articul wordt gearrefteerd volgt da-r uit- da' de Pynbank zal worden afgefehaft; Wordt hetzeite geroyeerd, dan kan het nog in twyfel worden getrok, ken.
Van de Kasuete vermeent, dat de makers var. het Wetboek «* de afich?ffing tot een baf.s zullen fte B i



C iï )
len; dan ook tevens, dat der Vergadering haare begeer ten hier toe in de Conitüune moest worden uitgedrukt.
Qiieyfen zegt, dat de Articul on niets anders ziet, dan Of iet tydtlip , wanneer het nieuwe Wetboek in werking zal wor den gebragt.
Bacot zegt:
Ik begryp de gegrondheid der bygebragte zwaarigheder niet. My dunkt, dat de algemeenheid der affchaffijjï vander Pynbank , die anders op verfcheiden pleatfenweer van nieuwe te deerlyk ingevoerd zou moeten worden, in dit 'AfQ$el, wei zeer duidclyk, als een vercisch in aet Ontwerp vso 'c algemeen Crimineel Wetboek voorjreftcli, cn dus dasmice fleclus verbonden wordt; althans nergens, waar die üu^ in Zivang is, •zulk eeu vroegere affchaffing aanbeveelt, die zonder eene ge -Jyktydige daar aan beandwoordende veta.ideriug, in denvertieren vorm van Rechtspleging, zou moeten plaats hebben.
Vitringa zegt:
Ik geloove niet, Burgers Reprefentanten , dat wy her aan de prudemie van de aanffaande auteurs, van het Crimineel Wetboek, zelfs niet ingewikkeld , moeten overlaten, dit barfcaarsch foltertuig al of niet af te fchalfen, hebben zich daar tegen de wysgerige Wetgevers van zo veele Natiën zedert over lange tyden doen horen ' — beeft de menfchejykhcid haare ftetn daar tegen reeds eeuwen lang verh«fc Waarom zouden ■wy dan niet by voorraad bepalen, dat die pynigingen ten ■minden by een Wetboek, het welk op zuivere Wysgeeitcen «atuurlyk recht rusten zal, zullen ophouden.
Zo het al niet eer kan zyn. Dm gelukkig levert ons de ondervinding zelfs in ons Vaderland de duidelykfte bewyzen op, dat zonder pynbank, thandsonder den meer befchaafden naam van fcherper examen bekend, doch daarom niet min 'affchuwelyk , goede uitoefening vati de jullitie zeer wel kan tetlaan, en da3r om riet behoeft te lydcn.
In Gelderland trouwends reqnireerde men de Confesfie zedcit lange niet, en zedert de Omwenteling wierd 'er de pynbank finaal afgefchaft.
In Friesiand cn Stad en Lande wordt, zo ik wel heb, even weinig de confesfie vercischr. En wie zou durven zeggen , dat in die gewesten de jultitie niet fteeds onpartydig, en met ■vigeur i3 geadminiftreerd geweest. Ik denke dan, dat men vooral niet minder zal behoren vast te ftellen, dan by de acte van Conftitucie is gefchied, waar toe ik dan concludere.
De Prefident inftitueert appel nominal, of de Vergadering zich met den Art. conformeerde Ja, ■ dm Neen? — En wordt de Art. gearresteerd.
Thans word het voordel van den Burger Bacot ' (hooger vermeld) in deliberatie gebragt. *.f j
4 De Secretaris leest de conclaüe. [
t
Gevers zegt, dat hy het met den voorfteller wel in 2 scker opzicht eens was, dan dat zekere misdaden alleen betrekiyk op een Land waren , of daarvoor gehouden
■werden, en in andere weer niet; waarvan de uitgeban v
Benin 1787 het heil thans ondervonden. '
Bacot antwoordt: 1 Dat de Burger Gevers geiyk had; doch niet opgemerkt v fchcefl te hebben, dat by in zyn veorftel uitdtukkelyk alleen b
. van gemeene Misdaaden fprak , die overat en ten aiien tyde . waar recht geoefend wordt, itrafbaar zyn; en geenszins van ^ Staatsmisdaaden.
Schimmeljpeimitut vermeent, dat dit ook al wedci een object vaa het Wetboek moet uitmaken.
De Prefident vraagt den voorfteller, of by ook 1 zoude goedvinden hetzelve terug te neeme\, I Bacot zegt;
Schoon ik meen, dat die, als een algemeenen regel behelzende, hier wede zeer wel zou kunnen worden geplsa-st Ji'Jkn men echter meent, dat de Cunftitutióneele b-paahosreu dus te veel vermenigvuldigd zouden'worden, kan ikzeerw.1 Myn voorftel weder te rug noemen ; te meer daar ik my viri te mogen vertrouwen, dat deszelfs gegrondheid van zelf, by de Wtcvormtng wel gevoeld en in 'c oog gehouden zai wor-
Waarna de Vergadering zic'r in een Committé General cofiftimeért, en geadjourneerd word tet heden Avond ten 6 uuren.
Gecontinueerde Zitting van Vry dag Avond, dsii £4 February 1797.
Voorzitter: H. van Castrop.
Ten half 7 uuren , word de Vergadering door den laatst afgetreden Prefident geopend, üe Notulen worden gelezen en goedgekeurd. .
De volgende Misfives en Adresfen worden gelezen en in deliberatie gebragc:
Eene Misfive van het Committé te Lande , verzoekende, dat de geaccordeerue extra^toelage voor het Guarnizoen dezer refidemie , nog voor twee,, maanden mag gecontinueerd worden.
De Prefident ftelt voor, om dit te ftellen in handen der Commisfie van Financien , om confideratien en advys.
Van Leeuwen is van oordeel, dat dit verzoek wel dadelyk zoude kunnen geaccordeerd worden.
J. A. de Vos van Steenwyk zegt, dat hy hetgepreadvjfserde «n den Prejident, om het in banden der Comniisfle vaa Fisancien te ftciien. appuyeeren moet, daar het nog niet zeker s, of de C"mmis(i£ we! meer daarop favorabel advyfee. en zal, alzo zy overtuigd is , dat de levensmiddelen thas» ■y verre na zo duur riet zyn, als vooimaals : — en word dee Misfive gefteld in kanden der Commisfi; tot de Financien.
Een Request van P. J. Meyer, ontfanger der Conoyen en y centen ie Arnhem , zich beklagende door de erandering in de Refolutie yin 29 December, merke?k te zyn benadeel!, als mitfende hy daar door vier uivers van ieder paspoort, verzoekende caarin biliyke oerzienjng : -~ aan het Committé der Marine, om esigt.
Een



( 13 )
Een Request van de Volksvertegenwoordigers van Zeeland, in gevolge de aanfchryving dezer Vergr «lering, 'in dato 23 January , het rnrré inzendende van het door hun iu dat Gewest in het werk geitelde, tot nchti'ge aanbetaling der begroting in de petitie van 60 Millioenen ; daar by te kennen gevende , dit zy vennéccen , dit deze meiure niet appiicabel kan genui "et worden op de agteiltilien van vroegere heffingen ,
ais me; tot deze Vtrgadoung behorende: aan den
lijder van Gastrop c. i". om coniideri-ien en advys.
Een Keqiest van den Ge ieraal Major /. G. L. Smit, Commaifdawt van Steenbergen, verzoekende gepetitioneerd te mogen worden : aan 't Committé te
Lii.de.
De Burger J. A. de Vos van Steenwyk doet rap pott op de Misfivre van de Directeuro:i van d-n Levanti'chen Handel, Departement Amsterdam , by Deereer van dén iS dezer in haare handen ge Held ; verz igt hebbende, dat aan hun mogt worden ge reiubourfeerd eene fbmrna van/ 50,000 ., en de daarop vêrfcheenen Intresten voor de door >iun yoergefchofen penningen tot hst éunkopendei LJrefenieu voor Am Dei van Algiers, advyfeerende :
Dat, daar die Pretenfica leiinis wettiglyk endeugdelyk is bevonden, die Penningen aau de dereci e van den Lévantfehen Handel behoren geiembouifee-a ie wo.uen; in zo vetrc dat de Commisfie vermeent, dit van die ■f 50,000 otlioort te worden afgetrokken de fotnma van ƒ'19000 ten behoeven van even genoemde Directeuren uit het verhoogde last en Veilgeld, aan de Conful Lobd betaald ; kunnende detha'.ven den Ontfanger van het veihoogde lasteen Veüge'd worden gelast, om di: fomma met de verfcheenen Intresfen te doen uitbetalen: — conform belloien.
jf. A. de Vos van Steenwyk rapporteert, namens de Commisfie tot de Financien, favorabel,op het Request van Bonhomme, vérzogt hebbende beta ling voor geleverd hooy, waaromtrent! het Com mitté reeds favorabel had berigt, te betalen uit ae petitie van 4 Milliocnen, en by Decreet van den «6 lannuarv 'in baare handen gelteid, adwferende •
Óm door het Committé acqu ten aan de Gewesten af te geven , tot afbetaling van ahe zodanige fchuldén , a;s HO;» op d+e petitie betaald moeten worden, en daaromtrent de Gewesten aan te fchryven : — conform bello' ten.
De Burger Zttbli doet rapport, namens de CommisüV tot affcbesMïng van Kerk en Staat, by Deereet van 5 Augustus benoemd :
Ge vende een ampel narré van het door de Commisfie veirigtte, v.00 met Gecommitteerd.-n uit het Piy nciaal Beftuui' van Hoi'and , a's met .Gecprnuiitreerden uit het Prpvinciaai < ommitté van dat Gewest, Hoe veer andtrzints inftemmende met de print pes, by het Decreet van den 5 Augustus gemanifesteerd, heeft hetzelve Beflmu
echter niet het volle effect, aan dat Decreet kunnen geven , uit obizaak der nog aanwezi,; zynde Octroyen en h:n ! r:: sfen, om d.ze'.ven voor als nog op te heffen; en daar de aanfchryving vin de refpedive Gewesten, we.Ke dit Deereer ke'efc vergezeld, mets anders v,-as en ook niet koo zyn, dm eene exhortarie, omiederinden haire aan de inwjoniers de heilvolle uitwerking van 't aelve te doen genieten, zo vindt de Commhfie, uit hootie van Art. 101 van 't Reglement geene beroemdheid , om ten deeien andere uiiddcleri in 't werk te Hellen; om welke reden zy uordeelen ,. dat de Commisfie kan gerekend worden ged huigeerd te hebben; gevende verders, in gevolge het voorite! vinden Burger Jnink, uit 'sLuids Casla fehadeloos te (tallen de'Lsden van zulke K-rkgeriooifchappen , die zedert den 5 Augustus belastingen hebben opgebragt , ten behoeve der geweien heerfcheijde Kerk.
De Commisfie produceert tot bovengeioem le einde
eene Coocept - Pubucatie : befloten te doen drukken,
en Mamdag cn 14 dagen aan de orde van den dag te Hellen,
De Burgert» Berge doet rapport, op het, by Decreet vaa 2oJanuary, in handen eener perfoneele Commisfie gefteld berigt van 't Cornxiitté de Marine op eene Misfive van de Vergadering 'sLands van C.'embvrg, zich beklaagd hebbendé over het niet kennis geven van het pliatfen van een Cornptoir dei Couvoyeu.en Licencen aldaar; verzoekende het Committé dat voor 't vervolg de nodige adfiftemie aan de Bedièn'dens van het Co.nmiiié der lyïarinj door de Geconftitueerde Magteh mogt worden verleend, advyfeerenue:
Dat het verzoek van het Committé der Marine in dezen allerbillykst is , en ook aanherze.ve alio behoort te worden gedefereerd; en dat , offchoon die van Cuilembsrg zich excufeeren, onwetende geweest te zyn van deainflefling, echter de Vergadering behoorde te iecreteeren . dat de Municipaliteit van Cuilenborg 7.011 hebben te zorgen, dat de zaaken niet verder uit haar geheel werden gebragt; ofchoon het-aan de andere zyde ook waar is , dat geene wetten kunnen erkend worden , dan die bekend, en gepubliceerd zyn ; waarom de Commisfie al verder moet voorflaan , cm het Committé derMarinete au b/jrifU-ren , om. .alle Cppien , Refplutien en. Wetten , de Marine fpecteerende, ain die vin Cuilenburg after.enden; zullende die van Cuilenburg tekens woden aangefchieven, om vooitaan de nodige asfiftentie aan de br-
diendecs van de Marine te venchaifen : en woidt
conform befloten.
De Burger Hartogh doet vervolgens Rapport. (fVy zul'.en hetzelve, vernrts het door des* zelfs uitgebreidheid zjttde moeten rifgebrooken woreten, in ons eerstvolgend Nummer in zyn geheel meede deehn.~)
B 3 Luy-



( 14 )
Luyken zïgt:
O tct alle de faicten, dooi den Burger Xjrug tan de Ver.
Nadering voorgedragen, op het b'.oore voordel behoorlyk te óordcclen , is my niet mogclyk, hoe zeer het my in 'c algemeen wefchyntdat het Rapport metvccle naauwkcungheid is ontworpen niet alleen, maar sok dat het Syftema, 't welk danr by grdcfendeerd is, zeer aanneemcK-k moet voorkomen.
Echter kan ik niet onaangeroerd laten dc laatfte ftjl'ing V5ii de Rapporteurs, dat namelyk aan dc Politie al'oos de niac'ic cn het vermogen zoude competeeren om den loop der Ju-ruie icdrcmrncn, wanneer bet klaarblykelyl: zoude zyn, dat de publieke Beichuldigcr een vexatoir proces tegen iemand had ondernomen.
Lk zal niet onderzoeken , hoe in een zaak als deeze, die ènWfactï is. by eene fummiere kennisneeming van zaken, Kipt ciyk genoeg aan eene poli'iefce Vergadering van het yexatöSrs der procedures, waarover iemand zich aan zodaivge Vergadering beklaagt, zoude kunnen blyken , vooral wanneer de wcderparlhy daarop nicl g.'koord is in zyr.e bclangens;
Maar ik ze? alleen, dat de Politie zich , tnyncs bedunkens, over het algemeen zorgvul.iiï behoord te onthouden vaa de Jus'itic door middel van byzondere voorzieningen in haaren gewoonen loop te (tuiten; cn dat die regul vooral behoord te gelden by deeze Vergadering, die geenzins tot onderzoek van jjdici.ele onderwerpen verordend cn gecontlitueerd is geworden:
lk wtcr wel, dat Vr gevallen kunnen zyn, waar in ook met betrekking tot judicieele onderwerpen de Recurfus ad Trincipsm vry moet blyven ; als, by voorbeeld, wanneer 'er geklaagd word over protractie, of:wencgatievvan Justitie; geiyk mecde in exorbitante afwykingen van de gewone Manier van frocedeeren: Doch ik untkennc, dat daar toe termen zouden kunnen zyn uit hoofde van de merites der zaake zelve, wanneer voor bet overige het proces ten aanzien van de farm naar de gc wonercguleu door eenen publieken B^fchuldiger aanbangig is gemaakt : Iszyne fustcnue niet alleen ongefundeerd, maar zelfs yexifair, dan heeft de gedaagde zoveel te meergrond om zync zaak te winnen, cn dan heeft de publieke befehuldiger, zo wel ais alle anderen, te wagten de poena temere'litigantium; ja 'er is niets, dat hem, in cas van vete, wanneer de zaak daartoe gedisponeerd zoude wezen, zoude kunnen vryplciten van eene condemnatie tot vergoeding van kosten, fchadeö en Interesfcn : M«ar hel een, zo wel als het andere, moet behootlyk in Rechten wordenonderzogten beflist; enkan,myn's bedunktns , wanneer het enkel §p de merites der fujlenue zelve aankomt, nooit eea grond opleveren tot een Rtcurfus ad Prin ■eipem . nog aan dc Politie gelegenheid geven , om de deur van dc Jijfliiie, die eens in forma geopend is, de faclo van altoos te doen (luren.
Ik coneludcer dus , dat de zaak moet worden evergelaten aan den loop der Juftitic. L
Hartogh zegt :
Wy ftjtmn-n volmaakt in met den Burger Reprcfen'-.nt ïuyken, en hebben h.t ook zeiven by ons Rapport gezegd ; dat men niet dan zeldzaam, en in zeer byzondere gevallen den loop der Juflitie behoore te ftremmen door politicque disp'fO'iell. | ■ Mol '
W>: zouden kunnen bewceren, dat het cas fubject onder die byzondere gevallen moet gerekend worden; maar wy gaan verder cn meèneh, 'dat'de Vergadering niet fleg's hevocgt, 'waar keli's v.rplicht Wn» zich deze zask aan te'trekken. "-
'Er is ten dezen geen questic of de wet ovemeden is; 'ér
is hier geen questie over een aanhaaling; de vraag is eenvou. wig of de Supplianten al, dan niet moeten jois&eren vsn de permisfie door H. H. Mog. verleend, oin zeven pakken Lakeis in te voerea ï
Dit moef niet beoordeelt worden uit de wet; want de per. misfie tot invoer is een dispenfatie van de wet zejye.
De Supplianten klaasren.dat men hen veiïteekt van het effect der permisfle. De Vergadering vraagt aan het Committé der Marine informatie; dat is m t andere woorden, vraagt dc redenen, waarom het Committé nfet'dbfervWrt de byzondete order, het byzonder bevel van H. H. Mog. om die pikkeii Lakens te laten inkomen. Het Commit'é geeft die re.hnen op: — wie nu zal die redenen beoordeelen? Het Committé ? neen, want het zelve was g'last met de uitvoering van het fpeciaal bevel van H. H. Mog.. en het zoude de ongerymdneid zelve zyn, dat het Commirté zyn eige gedrag beoordeelde. Wie dan zal de waarde onderzoeken den redenen door het Committé bygebrapt ? voorzeeker deze Vergadering als gefuccedeerc zynde aan H. H. Mog., dcwyl 'er niemand anders, gein ander Collegie gevonden word om die redenen te beoordeelen.
Het is waar, de Lakens zyn aangehaald op fufpicie van fraude : maarzo dit doorgaat, dan kunnen alle permislien tot invoer geaccordeert, onder dat protext illufoir gemaakt worden; boven cn behalvcn, dat het verzoek van permisfie tot invoer alle fufpicie van fraude uitfluit; terwyi boven dn n in dit geval de verklaaring aan de ecifte wacht te Deifzyl het niet meer mooglyk maakte eenige fraude omtrent de Lakenen té begaan. Naar ons inzien konde en moest de Vergadering derhalven onderzoeken en bef]isfen , of'er al, dan geen voldoende redenen waren, om de Supplianten te ontzetten van de permisfie aan hun verleend. ' ■
Blok zegt, dat hy zich zeer wel met het Rapport verëenigen kan; maar dat hy zeer verwonderd is, dat de Supplianten niet met de nodige bewyzen de rechtvaardigheid hunner zaak ftaven ; — dat hy liever om die reden zoude zien, dat deze zaak aan de loop der ordinaiis Juflitie wierd overgelaten.
De Piefident ftelt voor, om conform het Rapport te concludeeren.
Hierna word de Vergadering geadjourneeid tot morgen ochtend ten tien uuren.
Zitting van Satuidag, den 25 February 1797.
Voorzitter: H. van Castrop.
Een quartier na tien mtren woid de Vergadering geopend. Dc Notulen worden gelezen en goedgekeurd.
De Prefident communiceert eene Misfive te hebben omfangen van dén Bataafl'chei Conful te Aiicanien , den Burger L. Stuk, waarby hy te kennen geeft, last ge?even te hebben, tot betaling van een Honderd Goude Dtrcaaten, als een Dón gratuit, ter behoeve van de Bataaffche Marine: — aangenomen met'honorabele mentie in deNunijen.
' ' Nog



( »5 )
:N'og' communiceert de Prefident, dat in gekomen is een Adres van zich noemende' Stemgerechtigde Bergers van Heus'den , hihoudmdk» verzoek, dit 'er een verband■ ttisfchen deKie/.e-s en het Volk mag plaats hebben i Hellende hy Prefident voor, om dit Adres even als alle andere , van vien aart, op het bureau te leggSK: — conform, befl nen.
'De volgende (tukken worden geleezen en in deliberatie gebragt:
Een Request van P, Kaats en Comp.. vei zoekende een baal Scriotfche Kousfen , voor het Drcrect afgezonden , in te moogen voeren : — aan Vreede c. f.
Twee Requesten van I3urg:rs om Schepen te mogen transp arteeren ;• — geaccordeerd.
Een Request van C. van den Broek, Bataaf, verzoekende om een em.ploy : — aan de Commisfie tot de Bataven,
De RuïgtTvan Lennep doet eenjnaderen voorflag , tot het in 't werk Hellen van middelen tot bevordering van den (XJconomifchen Tak , zo tot aanwas van deszclfs bloei, als tot vermeerdering van zyn aanzien, waar toe hy voorllaat, het emaneeren eener Proclamatie, terwyl de Directeuien te gelyktydig een programma van de heilzame inrichtingvan dat inflitut zullen te kennen geeven ; voords dat deze Vergadering gelieft te -decreteeren, dat haare Leden ieder in de plaats zyner inwoning donnateurs van dat inftitut zullen worden , tot welk einde de Commisfie voorflaat, dat aan hare Cpmmi:-fie eenige Leden uit de andere Gewesten zullen geadjungeerd worden , en eindelyk dat alle voordellen , die tot heil der Fabricquen, Tnficquen , Landbouw en andere nuttige zaken gedaan zullen worden, aan den OcCÓnomifchen tak zullen gezonden worden om confidératien en advys.
Tni Berge zegt, dat hy in alles inftemt, maar dat hy daar tegen is, dat.de individueele Leden dezer Vergadering by een te neemen Decreet zullen gedwor.gen worden , Leden van dat Inftitut te worden; — dat hy in' dat geval van oordeel is, dat de meerderheid derer Vergadering geen macht heeft om de minderheid te dwingen.
Uoffman zegt, dat, zo de nuttigheid van een InftituT*|even ve-el welk het zy, blykbaar is, men hetzelve niet moet onderftcunen met donnateurs of donnatrices, maar dadelyk met penningen.
Ten Berge zegt, dat , om Leden van dit Inftitut te. wotden, by wyze van uitnodiging konde gefchieden.
De Prefident brengt dit in omvrage , en concludeert cj3jifoimi — wordende voords de verdere in¬
houd vin het voorfte! gftsTr;ft»ér.f , en ■ tot cfie CrinnvsiL1 benoemd, de, Burgers' de. Cra'-ie \ de? Leeuw-, Schonegevel, vaa Ma/'it, Hulshof, Cohnfchate e:t Verhees. '.
De Deliberarien over het 'Pla.i van Cpwftitirri* vooitgezet wordende, wordende Notulen ger. fa» meerd en gearrelte-erd.
Waarna de Tweede Afdeefing van hit Ihoge Nttionaal Gerichtshof in deliberatie wordt georagt; — en wordt dit opichrift at :us vastgefteld.
Art. 652. Wordt in deïibaratie gebragt, luidende:
., 'Er zal zyn een Hoog Nationaal Gerichts - H./f, beftaande uit zeven Raaien, den Prefident daar onieï begreepen."
Fan Leeuwen zegt:
Het was al van lange tyden af als een aangeboren eigen, fchap der Gerichts—hovan geweest, sn:er en meer zaken aa-i zig te trekken, en daar door haar gezakte vergrooten , cu daarom was het hoogsthoodzakclyk haare werkzaamheden by de Conftitudoneie Wet te bepalen, geiyk ook in het vervolg van deze Afdeeling gedaan wierd, maar in den volgende 653 Art. wierd niet te min aan het Wetgevend Lichaam overgela- ■ ten die te vermeerderen , en dart ook het getal- der Leden van dit Gerichtshof. «- Dit behoorde niet te zyn, maar haare jurisdiétie binnen dc palen , die bier uitdrukkelyk moesten gefield worden , gehouden , welken zy niet zouden mógen ex > cedeeren. De volgende Articulen zouden dus ,naar zyne gedagten, wel geheel kunnen geroyeerd worden, en dezen Art. daar van afhangende, wilde by in denzelven het getal van zeven Leden direct op negen gefteld hebben. Voordezelvcn zoude wel werk zyn, en dan het getal fumeient, al wa:e het dat haare werkzaamheden meer waren, dan men zig thans verbeelden konde.
Van Eek zegt, dat hy het eens is, dat het getal van ze-.'en Raden wat klein is, naar rato hunner werkzaamheden; dat het dus tot 9 of 11 zoude kunnen gebragt worden; dat hy ondertusfehen uit den Articul niet konde zien, dat de Wetgevende Vergadering de macht niet zoude hebben , oai pro cir. cumflancüs, dit getal met twee of meerder L:den te verro-.-arderen..
Lnyken vermeent, dat zeven gencegraam is, daar hunne werkzaamheden zoo uitgeftrekt niet zyn., en het Wetgevend Lichaam altoos de macht aan zich behoudt, om/by vetrr.eerdenng der werkzaamheden, het -g tal . te vergiooteWj doch hy zoude "er voorzyn, öm darstal nier te bepaalen en den Articul dus te ftellen : het Boog» "Nationaal Gerichts - Hof zal beflaan uil 7 Le* clcn; zullende hetzelve, naar gelang der werkzaamheden , 'doof het IVet gevend Lichaam vermeerderd'worden , ep 1 er zoek van het Hooge Nationaal Gerichts - Hof.
Fan Leeuwen zegt:
De werkzaamheden van dat Gerichtshof in de volgende Art. vermeld, waar van hy tog dagt, dat de meesten, zoo. niet allen, ja zoms nog meer, aouden gedecreteerd worden,
wa»



Wsren reed» zo vcelen, dat hy niet vreesde, dat zy te veel vacantie couden hebben , maar werk genoeg zouden vin Jen.— De aanm-rking van den Burger ileprcfcntanr van Eek wis ook iuist dat dit Gerichtshof defifcelyfc uit b(jiarde ervaren L;den zoud'" beflaan, en door iniispofuie wel aofiiatie van den een en ander kunuen veröarzaakt worden. Dit pleitte dan des te rfl-ec voor hec getal van 9. Daar by kwam nog, dat, geiyk hv zeker ftelde, criminele zaten niet mmder dan met 5 Leden zouden mogen afgedaan worden , en hoe ligt zoude zoms dat getal mankeeren, als de geheele- Raad maar in 7 beftond? Hv oerfifteerde derhalven by de 9. vooral als, zo als voorgaHeld had, de volgende Art. zoude geroyeerd worden.
Van Hooff zegt, dat hy ook het §etal vatï 7 I-den genoe-jzaam votul; dan, m9^t dit vermeerderd worden, wilde hy die Leden uit de m?ndere Gericht* Hoven gekooren hebben , en geenfints ult eeil Folluek Lichaam.
Ten Berge wil, dat men hun getal dadelyk, op^zalbepalen; latende aan de Wetgevende Macht de faculteit, om dit geral met no* twee té vermeerderen; daar dit Collcgfc van re veel aanbelang was, om door weinige Leden te kunnengead» mimtlreerd worden. Hoe. zoude, zoo 'er één ziek cn één ander abfent was, do vc 5 perfonen, de gewichtigtlc quesien moeten beflist worden? daar was hy regen; het washUr om, aat hy voor 9 Leden concludeerde.
Luiken zegt, da>, a's men het gefielde op pag. 128 Art. 20. leest, als dan alle zwaiigheden weg geuoömen worden.
Van Marlt zegt:
Dat, wanneer men ter bepaling van het getal der Leden, waar uit dit Gerechtshof hefhan zoude, alleen in aanmerking nam, welk een getal voldoende zyn zoude , om de werkzaamheden aan dat Hof bevolen ;e kunnen verrijkten, zeven Leden daar voor wel genoegzaam zyn zouden, üocu dace.-ne anhre reden hem torfeheen voor een groter getal te pleiten ; daidie reden beftond in het groot gewigt, en nog meer in den aart der zaken, waarover de regtspleging van dat Hof gaan zouJe; dat hier onder vooral in aanmerking kwamen de misdaaden van Staat; dat de ondervinding maar al tc veel geleerd beeft, hoe dikwcif men, vooral en tyde van verdeeldheid en partyfchap op de Richters, die daar over moesten oordeelen , dvor allerlei intrigucs cn middelen van verleiding cn corruptie heeft zoeken te iivfliieren , dat dit gemakkelyker byeen klemder dan groicr geral van Leden kunnende gelukken, een groter aantal dus van zelve aan de Ingezetenen tegen zulk eene verleiding cn corruprie ten waarborg verflikt, cn dat men daarom die zekerheid voor dezelve niet moest verminderen , door dit Hoog Nitionaal Gerichtshof uit zulk een klein getal van Le den, de doen zamecflellen, dat hetzelve nok klcindcr zyn ■zoude, dan het geen waar uit tharis het kleinfte Gerichtshof in deze Republiek bellaar.
[Het oyerige deezer Zitting in ons volgend Nummer.]
Beknopt Extract van de Zitting van Woensdag den i Maart 1797.
De Prefident doet, namens de CommisGe, by Decreet vaa 1 January benoemd, voorlezen de Publicatie tegen het Zingen van oprojrig-; Liederen ..als van Wilhelmus enz. en het p eegen van verdere oproerigheden op 'sLands Schepen:— conform bellocen.
De La Coure rapporteert op de Misfive van 't CommvtS te Lande , om aan de Aide Chirurgyns, boven de 60 Jaar.n een Penfioen van ƒ200 toe te leggen: ■ conform bêuoten.
Aan de orde van den dag zynde het R pporr van den Hurger de Mist, word befloten, dat hét Rappjrt van Aufmtrth c. f. en de Decreten van 2 December en 23 February 1. 1. zuilen worden gedrukt,xen het Commit:é gelast, om ingevolge hec Decreet van 2 December aan te vangen, met het Commuié van Adminitlratie tot het doen van verantwoording e*i rekening op te roepen.
Eene Misfive van *c Committé te Lande, verzoekende dj fanétie van de door haar aangeftelde perfonen, tot denieaive adminiftratie, en van derzeiver inftructien : — 111 handen van de Min c. f.
De D-iiberatien over het Plan van Conftitutie worden voort, gezet, en daarna de Vergadering geadjourneerd tot morgen ochtend ten 12 uuren.
J. J. PLENCK'S Natuur- en Scheikundige Vcflandeling over de Vochten des Menfchelyken Lichaams Uit het Latyn \ct:aald, «11 met eene Voddaaring der daar in voorkomende Sch.ikundige Kunstwoorden, vermeerderd door A. H. RAKE Medetinre Doétor, Prekclor in de Verloskunde en Stads Vroedl meester te Leydeu. '1711 u van de Pers gekomen te Dordrecht by A. Blus/é en Zoon, en by hen en aiomtne a 30 ft. te bekomen.
Bericht om uit Metaalen, waarin geen goud of zilver is echt Goud en Zilver te maaken: of merkwaardig Verhaal van verlcbeidcn genomen Proeven, door Geiecntelykc Onderzoekingen als voldoende bevestigd; gevolgd door ee.uge Alchy. mift.fche Aanmerkingen , Gefchiedcnisfen en Waarnemingen, over de mogeykneil van deze zonderlinge Kunst, \% voor 8 Sr. te bekomen ce Haarlem by Bohn , Delft le Groot; Hiorn hermande; Scsiedam Bakker', Amlierdam deBruyn, van der Burg Keyzer, Briil van VU t: L eideii Herding ; Rotterdam Cis , v d. Dries , P. hbl^iyn, llendrikfen; dun Haa,; Leeav/e. ifytf ; D irdrecht Blusfé, Middelburg Wed. Abrahams; Goes Uuysman; Lee i warden Caterj, üo.cn Palier, Nyaieg^a Prager, Groningen Oomkens, Uirech- J. Visch, enz.
Over ElGENüAAT en ONDANKBAARHEID, door den Vryhecr ytn KiN'lGGIi, t»t een weergade van zyn IVerk over ae terkerring met êJenfchen. — Uit net II ogduitsc'b. — Het eerlic Hootoavel van du Boek haudeld u.er oe beweeggronden» welken den MenaCb tol redclyks tia;idelingen bepalen , en in hoe verre de bevordering van zyn eigen Welzyn m geluk de voornaanaite dryfveer naar by is et Boet zyn. — En het tweede, over hec vetwerpelyk Eigenbelang. — Het is gedrukt in hec zeiide formaat cn in denzelfden 1 .aak als 'sMaus Werk over :!e vtrkcering met Merfchcn, om dat het, ten tinde ee» 'ocd geheel te maken, daar >v moet gevoegd worden. — De uitgave geichied by J. C. LEEUWESTYN, in UeHage. .11 alom; de Prys is 36 Stuivers.
Ter Drukken e van VAN SCHELLE & COMP. in. de HAAGB.



GELYXHE/D, V R. Y H E £ D , B R O E D S R S C H A X
EXTllA-DAGVEBLHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
JE V JE M G2i X) JE M X 3T G
REPEIESENTEERENDE HET VOLK VAN NE DER. LA ND. N'. 404. Dmderdttg den 2 M.iart 1797. Het dtrde Jaar dtr Bataaffche Pryhsid,
Nationaals Vergadering»
Vervolg der Zitting van Saturdag, den 25 Febrttary 1797.
Voorzitter: H. van Ca strop.
""^"ervolg der Discusfien over den 652 Articul :
fitiinga zegt:
Ik moet appuyeren de gegronde aanmerkingen van de Burgers ten Berge en van Marle. En het was het ge* wicnt van deze en diergclyke redenen, welken onze SubCommislie tot de zaken van Jusftitre , waar van ik mede Lid was. bcwogetfiad, tot den voordracht om dit Nationaal hof uit e'.f Leden te doen belhan , wanneer het des noods in twee Kamers had kunnen delibereren , doch het weik de overige Leden der generale Commisfie te groot vsorkwam, fchoon men eenter vry algemeen overtuigd was , dat een geta: van negen nodig zou zyn, terwyl dit echter by form van conciliatoir aan 't Wervend Lichaam is otergelafcn.
Ik zal dan by de motisen die reeds zyn aangehaald alleen du voegen: dat, wel is waar, niet volkomen zeker is, we.ke ophoping van werk aan dit hof zal worden aangewezen, het toch zeer waailehyniyk is , dat dit werk gerr.ecnl^k uy groot zal worden , en alroos zeer gewigtig 7al zyn; zeits is het met onwaarfchynlyk dat hei met der tyd in zommige geva'ltn in effecte eer. hof van hoger beioep zal worden, fchoon hier toe voor als nog niet ingerigt t dan hoe dit zy, het geral van 9 Leden komt my volftrekt noodzakelyk voor, zo wel, o:n dat hec waarfchynlyk is, dat 'er zeer licht een of twee Leden rfiet zujlenkurnen participeren in de rechtfpraak bv een aantal gevallen.
''Het zy dm,'wegens abfentje, ziekte, andere werkzaamheden, het respiciert-n yap de volverwantrchap met een of ander der'nier in betrokkene, ea andere reder.err; V. DfiSL.
waaruit dan vailc zou volgen , dat de gewiebtigfte zaken door drie Leden zouden kunnen worden bsOist, het geen my met gevorg'yk veerkemr, wanneer ik in aanmerking neme de importante objecten vaa deliberatien van dit hof.
Ook zou ik tiet gaarne zien, dat het leven of de eer van remandder Burgeren , er; dus ook niet van Staatsbeambten , en dan nog wei m de moeilyke materie van Staars-misdaden aan het ootdeel van drie Burgers wierden ondeworp;;-of konden onderworpen worden. Waar by komt dat het gevaarlyk en altyd moeilyk is , om in de gevallen meerdere Leden tc a.ifumeren , weiken ahyd in een zeker derde gedelegeerde Rechrers zyn uf lchyneo, waarom die adfumtie altoos enigzins odieus wordt gthouden : vooral daarom zou ik in diergelyke zware zake-' liever verkiezSr de masfa van kundigheden en talenten van een meerder getal tan Rechters, dan wel van zo weinigen, liever zas ik in dezen het eenftemmig oordeel van verlcneidene veiënigde verftanden,
Ik herinnere my ook nier, dat een onzer Hoven van Justitie een minder getal van Raden dan 9 bevat. Immers die van Holland, en Friesland hadden 'er meer — dar van Gelderland ?o veel. En fchoon de werkzaamheden van die ailen zich over een enkel Gewest Hechts ui (bekten, klaagde men veel al over gebrek van afdoening en expeditie van zaken en langzame decifïe der procedures, (trekkende ten'ondier.ite der goede Ingezetenen, lk zou dan om alle deze rr.otiven het getal van 9 Leden iu dit Hof vastftefien , en daar toc concludecren.
Hofman appuyeert het door Luyken aangevoerde. Men zeg. ge met, dar, wanneer het getal op 7 gefteld werd, men als dan gemakkelyk een zaak, die rechtvaardig was, door omkoping konde verdraayen ; want dat hy moest bekennen, die conclufic daaruit niet re kunnen opmaaken, om dat men dus ook omtrend 9,11, 13 enz. redeneren konde. Het getal van Leden in alle Vergadrringen was hoe kleiner hoe bncr.
Slnk rein Lipfcfiooten zegt, dat hy van oordeel is, dat 7 Leden niet genoegzaam is,
C fan



C «8 )
Van Maanen zegt: Datzyns oordeels zeven Leden voor het Gerichtshof te weinig zyn : al was het dat 'er niets meer aan gedemjideerd wierd, dan hy Art. 660 en óór opgenoemd Is; maar dat hy ook daar en boven oordeelde, dat Are 653 alvorens in ieliberatie behoorde te komen , op dat men wrsce, of het Wetgevend Lichaam de faculteit zoude gelaten worden, om naar goeddunken dit H#f mee Leien te vermeerderen. Dat hy oordeelde, dat bet aüezints noodig was , dat ook by die Hof konde geappelleerd worden van vonnisfen, welke ter ecrite inltancie by de andere hoven waren gewezen ; dat deze gehele Rechterlyke Maft was geltemd in den toon en geest van hec overige vaa hecPian van, Conftitutie, in de verónderfteiling, dat de Provinciale of Departementale verdeeling, en afzon derlyke Magt zoude blyven , en dus van de byzondere Ge richcs'ioven i^ecn hoger beruep zoude gefchieden aan het Opperfte Nationaal Gerichtshof — doch dat deze verriftcier(telling door her Decreet der Een en onverdeeldheid vervallen zynde, ook het appel en de riviüe aan dit Gerichtshof behoorde gedemandcerd te worden.
De Prefident inftiuieert het appel nominal: of het getal 9 dan wel 7 zyn zal ?
Schei nier zegt :
Voot-dar het appel nomina'; geinftitueerd wordt, moet ik vragen, hoe het volgende Articul, dat volftrekt van dit Articul afhangt, begreepen zal worden. 'Er wordr door de Burgers Luyken en Bleker voorgefteld, om na goedvinden de Leden zonder bepaling van getal te kunnen vermeerderen, en daar zoude ik ten ftcrkften tegen zyn, en nog te meer ars het getal op negen Leden in plaats van op zeven bepaald wordt.
t>e Prefident zegt, dat men eerst dit Articul en vervolgens het tweede moest conckr.k-cren '• inltitueer. nde. het appel: — en wordt tot 7 Leden beiloten.
Art. 653. wordt in deliberatie gebragt, luidende :
,, D0..I1 indien het Wetgevend Lichaam eemee nieuwe werkzaamheden aan het Hoog Nationaal Gerichts-Hef g ed- ind te demanderen , en het zeive Hof in car gevai nodig oordeelde, eene vermeerdering van Leden voor te dragen , zal het Wetgevend Lichaam het geral der Raa*kn niet twee mogen ve1 meerderen.
Htffmau zegt, dar hy dit vermogen allergevaarlykst vindt in 'yden van partyfc'-.an: bv voorbeeld , men konde door dien weg 'er Lieden inbrengen, om zyn party te doen (lagen.
Bleker zegt, dat, wanneer het Hoge Nationaal Gerich.shof in vervolg van tyden zag, dat het getai harer -Leden niet toereikende was , voor de werkzaamheden , aan haar, volgens de Confuus, ie, gcdema.idecrd, zy zich in zulk een geval altoos konde adresfeeren ; ten einde verrr.eerderir-g van Leden te kunnen obtineeren, 700 veel hun nodig zoude zyn.
Vin Houff zegt, dathy, ih gevallen betrretal der Leden inf» fficient was voor de werkzaamheden , uit -de Departementale Geiichtshooven als dan by looting zuo veeie Leden konden
eaoomen worden als genoegzaam zonnen zyn. tiy Konae iefi ook wel by het aangevoerde van den Burger Bicker voc» en; dan het gevil konde excecren, da~ 'ec Leden van het Vecgevend Lichaam voor het Hoge Nstion3al Gerichtshof .'orden geroepen; en het was hierom, dat hy vermeende djt lec niet aan het Wetgevend Li«,iaa-n moest ftain om de ce tenoemene Leden te fanction.eeren.
Luyken zegt, dat de aangevoerde zwarigheden'vervicen , door dien zy nimmer eigener auctonteii hun getal tonden vermeerderen.
Van Leewvei ze^t:
Nu de vorige Art. alzo gedecreteerd was, koude deze Art. log anders gefteld worden, cn wel in fubftanue naar de reiackic:, welke fttaks door den Burger ttvprci'entant Bleker >pgigeven is, zoo hy dien we' verdaan hal, hierin beftaande, lac zoj het get-il voor de werkzaamheden niet genoeg geöorleeld wier Je, en de reden'daar voor fufficient en voldoende aevonjen wierden, dat met Cwee Conftituüonecl zoude mogen vermeerderd worden. Maar dan blyve het geven van nieuwe werkzaamheden 'er af. Deze moeten alle by de Conftitutie :>epaald blyven ! Ook drukke men dat getal v-n twee hier byzon. der uit. Dit moet 'er by , op dac het niet meer vermeerderd kunne worden.
De Prefident brengt in omvrage , of de Vergadering'zich koode couiorme'eren niet het voorgemelde van den Burger Bicker!
Gevers wil, dat de Preüdent m omvrage zal brengen , of men zich met den Amcul conformeert Ja, .dan , Neen ?
Queyfen zegt, dat het voorgeftelde door den Burger Biiktr 3p het zelfde uitkwam, als in den articul verineld ftond.
Hof/man zegr, dat dit in geenen dceien zoo was; alzoo 'er m den articul bepsald werd, dat het Wetgev.nd Lichaam aau het hoge Narioiraii Gerechtshof nieuwe wcrkzaamnqdeu kon-.-e demandeeren, eu as, in tuik een ge va,, het Geiicinshot zig oin vermeerdering van Leden adresfeerde, hei Wetgevend Lichaam alsdan het getal zoude kunnen vermeerderen ; daar 111 het voorgeleide van üen üihgër Hickcr de vermeerdering niet konde gefchieden , dan ingevallen , dat de werkzaamheden , by de Conftnu ie ■ oè^iaald , eene verinceidering nood.'aakelyk maakten.
IVitiols zegt, dat by het cMmtóeélé Wetboek de werkzaamheden voor hec' Hoge Nationale Gerichtshof zckerl'yic zouden worden bepaald, en dus in dat tsval het niet aan het Wergcvend Lichaam zoude ftuan , om die werkzaamheden tc kunnen vermeerderen.
De Prefident breng' in omvrage, of de Vergadering zich dan met den Anicui zoo ais uezdve lag, konde confoimeereo ?
Van Leeuwen zegt:
Indien deze Arr. zo blyft, miamlyk, dat aan hct'G-richts. hof nog meerdere werkzaamheden zullen kunnen gedema'ndee.-d worden, en daarom her getat vergroot, dan moet die getal abfoiut bepaald worden. Want 'er is geen twyöel aan ,
of



( 19
«l hot Gerichtshof zal al heel ligt om vermeerdering vragen, '
t 5- I'e r argots bekomt, dat in de Conftitu-ie merwoof
SSff bepaald 3, en zegÊen, daartoe zyn we met Beroepen: te
Set ftaat u, d- GÓnftitUtie niet, dus moeten we meer Leden di
Ebben "n zo zullen ze a! van tyd tot tyd vermeerderen. u
Men behoeft tog ook niet te twyff -len, of, als ze dat maai ver- w kVygen 1" n het door de Wet met voorgekomen word,
zuilen ze zig d«r door het werk zo pemritMjk zoeken te a
maken , als mogelyk. Het zullen ook Menfehen zyn. J
Ploos van Jm/lcl ftelt deze redac^c voor: doch het a
zehe üoFmdk ordende, om eene vermeerdering h
Z n,LÏn ^dragen,zalrn *f-%*W%*ffj£ d
gevend Lichaam vermogen net getal aer Raa.n te ter <
meerderen. ',
g^gTi*^ oordeelt aan het Wetgevend \ LiThaam over -e latten, om dit Gerichtshof met Leden te f Jffi ren • wvl dit in tydcu Vin pattyfehap een middel , ttiTS óm dc fcba.1 van het recht naar de zyde der SmSÜ van het Wetgevend , Dat dit by de Cunttitntie door de Nitic behooruc vastgeituu , te worden. _ ]
De Preltdènt inftitueërt appel nominr.I, or de Vereadéririisi zich met den Articul konde contorneeren^/'dan neen! — En wordt by mee,i derheid gesolveerd, om 'er zich uw de te conformeeren.
Art. Ó54- wordt in deliberatie gebragt , lui-
de" De Raaden zullen moe-en zvn inboorlingen van de Re'üubne'c, en , geurend* de lawfle W« j «en, -hm: ; woonplaats binten dezelve moeten g<had heb-
ben.
ne redactie dwCrthiniififw van Zevenen gelezen zVndé, vnragï de Prejidérit, of de Vergadering S met deze hyvoegipg, zoo nis de^lve door die Commisfie was voorgeflagen, konde confarmieren.
Van Letuwen zegt: , Neai Prefident, naar rnyne gedagten met. In den loop „ ^vn leven heb ik al veelc bekwame Lieden gekend, en TL dVr.og Sr onze ongehuwd zyn. Onder dezulken, ïi* a.W.ir^indeVtafuek.dan die in het huwelyk, hadden) fe ™ «.6 meerby excellentie bek waam
/ V' f.f hei hen D e uit te (luiten zoude wel iets tot faveur ' *T er huwelyk fchynen, maar dit is niet genoeg daar toe, 4og fchadelyk. Ik ben niet voor uüflumngen. ■ v,r, Vm'f zeer, dat de Commisfie van Zevenen du iu"t zofzecr^met gefteld had, om hier door het huwlyk te tonweren, maar meet byzonder, loer Sm Vermits richters die gehuwd waren', en kind .-ren hadden , vusien -te «voélen, %» it\ WM en v.ouw ' Soei, te. hebben.: dat dezulken, m geval van Jonnisfen, doordrongen waren van het auchemem , dat dezulken vetwe'-.tcii.
De RJwer zegt: . Het heefe de CommisÉe van ? behaagd dit Articul zodanig ampliercn, dat tot de bevoegdheid om versozen te wor1 zoo tot Lid van het Hooge Nationaal Gerichts - Hof als
de Departementale Hoven zoude verkazen vereischt te ,rden , dat dusdanig een Burger Vlrmiuwrtt weduwnaar zy. Ik oaderftel dat de Commisfie 'van 7 deze ampliatie raad* ma heef» geoordeeld, 't zy om dat dezelve over 't geheel nftigcr gedachten heeft opgevat, omtrent de Vaderlandslied
cn verdere Burgerdeugden van gehuwden dan van ougehuwn, 't zy om dat men door deze en foortgelyke bcpal-ngcn , de iwlyken heeft willen aanmoedigen; 't zy om beide die re-
Gaarne wü ik toeftemmen dat men van een gevestigd huisder, vooral den zulken, die met kinderen gezegend is, over geheel meer verkleefdheid aan her Vaderland, jt eene groore maat van Burgtrlyke en Huisfelyke deugden met reden ■rwacht, cn dusdanig een huis vader uitdien hoofde ook eeni: meerdere naofpraak fchyut tc hebben op het vertrouwt* mer Med(v»Burgeren.
'indien dc bevoegdheid tot Ambten, vooral het RechterLinbt, alleen (leunde op dit verdouwen, indien ook niet ooral tsrlcnrcn, hier in aanmerking kwamen, zoude ik met e Commisfie van f in dezen misfehien wel kunnen inftern1 n. Doch om geene andere redenen, dan om dar men min • er 'vertrouwen in ongchuwden dan in gehuwden vestigt, eele Buivereii, en zonryds grore talenten tc willen uitiluircn, n voor 't Vaderland gedecHclyk onbruikbaar te maken, ulks houie -k voor-onnuttig, ja nadelig.
lk Ikm toc. dac dezulke, welke uic losbandigheid van .esjMelen i»f zeden, uit ongevoeligheid voor du ftfl en buajfc. 'ei'yk geluk, 'c welk alleen in bet gehuwde leven te vinden s ."z>ch zeiven moedwillig dit geluk ontzeggen . flsgtc Sufe. jèra' zyn . en doorgaans weinig aanleg hebben om den zedeyken totftmd eener Natie te verbeteren.
Dan, men. vindt voorzeker in den tegenwoerdigen ftand ier Miffchsnpv ook niet weinigen, die, 'c zy uit hekrom-' jeuer omftandigheden , 'r zy ook om andere zedelyke oorzaken, niet in 'c huwehk treden. En is daarby ook het ietai der zulken niet aanmeikelyï , welke alsdan zich eerstin ïaat vinden gefteld om eene Familjc te kunnen onderhallien, wanneer het Vaderland hun een Ambt opdraagt ? Wanneer neadus den gehuwden (laat onder dc vereischten tot zekere f\tnbten betrekt, dan worden door dusdanige Wetten niet zo teer de Huwelyken aangemoedigd, dan wel veele minvermogende Burgers van dusdanige Ambten uirgeQoten.
Het komt my voor dat in alle zulke Wetten en bepalingen, waardoor de huwelyken aangemoedigd, en de ongehuwden ftaat word te keer gegaan, ten mlnften dit word vererschc, dat dezelvcn altoos in verband behooren te ftaan met dè omftandigheden , waarin de Maatkhappy zich op zekere tyden bevind; cn dat dusdanige Wetren dus minder gefebik zyn om Conftitutioneel, dat is voor alroos, en zonder aanmerking zuiker omftandigheden te worden vastgcfteld. In NoordAmerica b. v. alwaar, althans in zommige ttreeken,- eene weduvv cc meer aanzoek tot een ander hïwlyk krygt, naar rr.a'e zy met meer kinderen uit haar vorig huwelyk is gezegend, alwaar 'er dus gebrek aan menfehen is, alwaar eindelyk dé bevolking binnen niet zeer veele jaaren verdubbeld , hoe onnodig zouden aldaar alle zulke Wetten zyn, welke firekren ter aanmoediging der hawelyken. In China, in 't tegöideel, alwaar de .bevolking tc groot , cn een mensen minder dan
niets waardig is, ot, om oe iHcicaiiuneu»iuiu».fctu6Viii4»i«i-
Ca
mige



C 20 ;
mlge Sraatkuridige te gebruiken, geene vrttag naar Menfehen is, waarom zoude men aldaar door het aanmoedigen der huwelyken het geral der ongelukkigen vermeerderen? Laat ons dan liever de Menschlvke Natuur hier aan zich zelve ovelarcn Toon my een ftufc Laads , zeggen Montesquleu en Franklin', waar eene Familie haar beihan vinden kan, en zyt verzekerd dat aldaar weldra eene Familie zal opftaan.
Een Witgever , welke de huwlyken wil aanmoedigen, behoort, naar myn inzien, ter bereiking van dit oogmerk veel hoger op te klimmen. Hy zal, zoo veel mogelyk, voorzien, dat veele bronnen van beftaan geopend cn vermenigvuldigt worden, en daarby zorg dragen voor dat de Natie door de rampzalige weelde niet werde vcipest, ëat de opvoeding de zesden befehcrau , en da: het gevoel dier eenvoudige genoegens cn der huisfelyke gelukzaligheid, welke het Huwelyk oplevert, in de harten der jeugd ook door het voorbeeld der Ouiercn vroeg werden gevestigd.
lk w:et nisx dat men tot hier toe op 't platte Land van Holland de r^wdyken door Warjan heeft aryigemoedigd, en echter weet ik dat^r weinige ftreken in de Wa/êTT bekend zyn, alwaar tot hiertoe meer huwlyken over een zeker bepaald getal van inwoonders jaarlyks plaats hadden.
Etndelyk moet ik hier nog by voegen, dat alle dusdadige Wetten als ter bcvor<ering der Hirivlyken zyn uitgevonden, derzeiver bedoeling zelden of nooit hebben bereikt. Ze zyn onnodig by een onbedorven of eenvoudig Volk, cn onmagtig om het kwaad te fluiten, by dusdanig een Natie, welke in vreelde verzonken ligt. Toen Rome door die weelde bedorven was , maakte men aldaar ook Wetten van dien a-art, dog zonder eenig goed gevolg, dan alken dat de publiek; Schatkist of lièver de gierigheid der Vorften door de verbeurtverklaring der Erff.nisfen en aan winften op ongehuwde of kinderloze gevallen, werd srcftyfd. En echter heeft dit Volk door zulke wetten nimmer aan ongehuwden de bevoegdheid tot zom-ïiige Ambten ontnomen, cn dus zich zelveu het gebruik der talenten van zulke Burgers ontzegt. - Ik couelu-lecr dus tot ornisüe der door de Commisfie van 7 by Art. 654 gevoegde ampliatie.
Hoffman ze^t:
Ot ik flaa den bal geheel mis, of de Burger de Rhoer. Ik kan my by mogelykheid niet begrypen, hoe eene algemeene wederlegging van een gevoelen, 'c welk aan getrouwden meerdere bekwaamheden, deugden, en in 't byzondcr meerdere Vaderlandsliefde, toekent, dan wel aan ongetrouwdenj als mede een betoog van 't nuttelooze om door uitfiuicingen van Ambten en Posten 't celibaat te willen tegenwerken, hier eenigzins te ftade komen. Trouwens ware de Commisfie van Zeven in dat door den Burger dc Rfiaer zoo wydJopig weerlegd gevoelen geweest, dan hadzy voorzeker by alle gelegenheden dit vereischte van gehiïwd te zyn voorgefteld : dan had zy 'c zelve gevorderd om Lid van eene der beide Kameren van 't Wetgevend Lichaam, of van den Staatsraad, ja van de D.par. tementale en Municipale Beiiuuren te kunnen worden.
Dan daar dezelve nu nergens dan alleen by de Gerechtshoven zulks vorder?, komt 't my buiten alle bedenking voor, dat nier de weerlegde gronden de reden geweest zyn, maar iets, dat de aart, en natuur der Gerechtshoven in 'c byzonder en alleen medebrengt de decentie, namelyk, waarom zy begrepen beeft, dat een Rechter naoest gehirtvd zyn. En waarlyk! niemand onzer zal ontkennen, dat 'er dikwyls inde gerechten zaaken voorkomen die de fexe betrefïm, en welker byzondere kennisneming en voldoende beoordeling aeter cn
*/ , J
we voeglyker by getrouwden dan ongetrouwden kan onderiteld worden. H.-t is dus om de welvoeglyker ondcrftelde betere kennis van zaaken , en om de eerbare fehaamtein zulke gevallen te gemoet te komen, dat ik my wel kan vercenigen met ai commisfie van Zeven om tot een vereischte voor ecu R -enter te bepalen, da: hy Seha:twJ moet zyn.
Hieuhoff izgx, dat "digiles zeer applicabel zoude zyn, wanneer men een paralel maakte tusichen het Ambt van een Richter , cn dar. van een Vroedmeester.
Van //opzegt, dat hy daarom gezegd had, dat het beter was, dat zy, die het Richter Arab: brkleeddeo, kinders hJ^t°J verml£ teze door hunne eigene Ufcchw wisten, wat het was, Vrouw en Kinderen te hebben.
De Prefident (Telt voor, om by appel nomina! te decideeren , of het een der vereisclnens van een Kichter zoude uitmaaken , dat hy gehuwd, oféen
Weduwnaar moest zyn? Én wordt dit by
meerderheid gedeclineèrd , ea de redactie der Commislie van at gearrelleerd.
(Het overige dezer Zitting in tns volgend Nummer •)
Rapport van den Burger Hartogft, in de Zitting van Vrydag.-avond uitgebragt. {Zte ons voorts L\timmer , pag. 13 ) *
BURGERS REPR2SENT ANTENi
Ter voldoe.1i.1ge aan CJ.. Decreet van d«a 8 April dezes Jasrs, heeft de Perfoneele Commisfie, ten dien dage be mem ) . en beftaande uit de Burgers Reprefentanlen Sloffenberg, Tedinr van Berkhout, Hahn, Jordene, Ploos van Amliel, hartowh en ; alekenaer, (dan welke iaatfte vermits zyne abientie daar in niet heeft kunnen medewerken) goexamine* rr een Request van Kunkel cn Ruts, kooplieden te Amfterdam, benevens deconfideranen cn het advys van het Committé tot de Marine . ?ecrd0P deZC VtrgaJedn2 geptef-nteerd en gefudpedil
By dft examen is aan uwe Commisfie, quo ai faétiim gealeeken: 6
Dat de voorn. Kunkel en Ruis tusfehen den 7 en 16 November 1705. hebben ontvangen een cognosfement,gedateerd ttamburg 7 November 1795, fprekende van zeven pakken Lakesen, te Hamburg voorn., gelaaden in het S-hip de driGebroeders, Schipper Eilke RoeVfs Jaeger , en tranfito eedes"ineerd naar Arnfterdam. p CDac de Supplianten zich den 16 November by Rrqucste?an\ d. H. Mog. vervoegt en verzocht hebben , om die Lakenen e mogen invoeren, en te verzenden naar Stolberg by Aken
Dat H. H. Mog., na ingenomen advys van her Commir-é' ot de Zaaken-der Marine, de permisfie tot deze invor tt verzending hebben toegeftaan, by Refolutie van den 20 November , en
Dat het gemelde Committé, ingevolge die Refolutie order eefc gegeven te Arnfterdam tot het inkomen dezer Lakenen
Alle deze fatten, Burgers Reprefentaireu 1 zyn buiren beden" ing: en daar uiC Vu!gt dus; dat zo her Schip dedrie Gebroeders ïrect van Hamburg over de Wadden naar A.nfterdum ware ezeild, en aldaar aangekomen, de zeven paüken Lakenen onder eenige moeite, zonder eenige verhindering, te Arnfterdam



dam zouden zyn gelost, en onder de gewoone prccaprfen opgeflageu cn naar Stolberg verzonden.
Eloch wat gebeurt 'er ten ongeiukke der Supplianten?
Schipper Eilke Roelofs Jaager, die buiten om, en over dc Wadden moest vaaren , vind goed, het zy dan ui: nood, het zy uit verkiezing, binnen door te gaan, en arriveert den 2, December t-95 te Deifcyl.
Maar wa; doet hy? Tracht by aldaar of elders d'. zeeven pakken Lakens clandestin te losfen en in te Voeren? Neen, in het tegendeel: hy fnyd op éénmaal alle gelegenheid , ja alle mooglykheid dair toe af, en ingevolge zyne verplic.atin verklaart h/fcê DJÖfzyl, als zynde de eerfte wacht, heteerfti Coauptoirj dat hy } vigst gek >men is van Hamburg, om te Amftefdam te losf.n; hy geeft zyne geheeie lading op, en daar onder nominatim de zeven pakken Lakens.
Van Delfzyl k..mc hy den 8 December te Appingjdam; vervolgens den 18 len te Groningen; den aSifen te NTuweZyl n, en emdelyk den 8 Jantiary 179S te Doekuin.
Op alle deze plaatzen vertoorn: hy zyn M^vs; ot" Veddarb ring te Delfzyl gedaan, Op ade deze plaatzcn wnrd die Vcrklaaring door de Commifen gevifeert, biykens de vila en de handteekeningen in dorfo geplaatst.
Dan te Dtckum word zyn Scrdp gevifiteerd , men vind daar in dJ zeven pakken Lakens by he n opgegeven.; men ontlost die. men houd^.die «an, om In hcf>e/erwdevLaiuiis waren.
Kunkel cn 'Kuis bekomen g:en kennis van die aanhouding voor den 1 ^ Febiuary dezes Jaars: maar draa;en zonder verzuim den igi n , het gebeurde te pockuai voor aan het Com mitté tot de Marine, ea verzoeken, nat de noodige jautehryving na ioge gedaan worden tot opzending dezer pakken naar Arnfterdam-
Het Commi'té, alvoorens op dit Request te disponeeren, vraagt daar op de confideratien en het bericht van den Subftitut Fiscaal te Hiriingen ; wyst vervolgens het verzoek van de hand, cn rénvoyeert de 'Supplianten tot den gc^oonen weg van Tuftitie.
Kunkel en Ruit zich met deze Refolutie van het Committé bezwaart oordeelende, adresfecren zich by Requeste aan deze Vergadering, verzoekende, dat het dezelve beba*ge , aan het Committé aan te fchryven; de Supplianten het effect te doen genieten dén Refjluti-i van H. IL Mog.
De Vergadering decreteert den 04 Maart, dat dit Request zoude gezonden worden aan het meergemelde Commitsé, om te dienen van confideratien en advys; die Confideratien en dat a*vys zyn ingekomen den 8 Apiil. doch bevondeu van dien aait, dat het dc Vergadering behaagt heeft dezelve in onze handen te ft Hen, ren fine van examen en rappoit.
Uwe Commisfie zal derhalven thah's overgaan o,n te examineeren en ter toefce te Ier-ngen dc confiderati- n cn ledenen , wtlkc het Committé de Marine btwoogen hebben, om niet • ■«.ftii» nn het Renuest van Kunkel en Kuis te advyfeeren.
De eeift; reden is deze : dat het aan het Committé zeer AiiWet is voorgekomen. dat dc zeven pakken Laken , reeds
den 7 November te Hamburg afgezonden niette Arrfterdsm, maar eest in het begin van January 1796 tc Dockum zyn gearriveerd.
Wy zuilen hier niet herharden , Burgers Rcprefentanten 1 dat de Veiklaarlng van den Schipper te Deifzyl, en dus aan dc ccifte wacht, alle vermoeden van fraudeer, flinkfehen handel wegniclM ; maar al één remarqutcren ; dat het Committé in die gewaande lange rcize van twee meanden geen groi'd tot fu(p cie zoude gevonden hebben, indien di szeifs aandait ware gevaïlcn ep den "datum der Veiklaanng te Deifzyl voornoemt : dcwyl
laaruit conft::rt; dat Eilke Roelofs Jaager, reeds den & Dcc. 1795 te Deifóyi is boinuigeioepen, het welk zyns reis dus vyl" wecken verkort: terwyl men hier by nog in aanfehouw moet nemen, dar de pakken LaKcns, volgens cognofcement, ivd ge:alen zy.i den 7 Nov., dan dit zelfs aanduid, dat het Se-.i," dien dag niet gezeilt is; dat zo het dien al geheel belad -n wa-e, het" zelve als dan nog van Hamburg moest afzakken tor aan den mjnd der E ba, en dat het aldaar nog Konde op gehouden worden door contrarie wind; het welk jaist het geval is geweest, zoo als blykt uit een Misfive van den Minister elbbema, ten faveure van den afzender der Lakenen aan de Commisfie van Buitcnlandfche Zaaken gefehrecven, en door dezelve aan ons gefuppediteert. Wy zuilen de vrylaeid nemen, dit aan de Vergadering voor te dragen, ons verzcekert houden 1c , dat de left ire van dezelve zal dienen ter overtuiginge , niet flecdts, dat in dezen geen redenM voor handen zyn , om kwaaJe trouw te ondcrftellen; maat hoe noodzaaklyk het zy, dat men, wel verre van het tranfito van Contrabande goederen moeielyk te maken en te belemmeren, het zelve ten behoeven van 's Lands Finantien bevordere en faciliteere De brief is van dezen inhoud:
Fiat In/ertio.
Het Committé brengt wyd.-rs als'een tweede confideratie en reden by, dc fingulariteit, dat Kunkel en Ruis geen de minfte kennis van het arrivement en de aanhouding, der Lakenen zouden gehad hebben voor den 13Feb.
Uwe Commisfie bekent gaarne, dat hetfingulier, ji vreemd ij , dat Schipper Eilke Roelofs Jaager geen tyding aan de Supplianten heeft gegeven van zyne vcrblyfplaats, en van de aanhouding der Lakenen, maar dezelve kan egter niet zien, dat daar uit iets uadeeligs voor de Supplianten behoorde afgeleid te worden, die in dit geval volftrekt lydelyk waren Dan wat hier ook van zy, het blykt ten minden van agrer, dat de argwaan, by het Committé uit die fingulariteit OD^evat, geheel ongegrond is geweest , daar uwe Commisfie thans in handen heeft een bce'edigdc Atteftitic van den Süp^li^nt ^«ii, v.-r-arin hy verklaart, dat noch hy noch zyn Gompagnoh Kunkel ietwes van Schipper Eilke Roelofs Jaager, het zy omtrent zyn vcrblyf, het zy omtrent de aanhoud.ng der Lattenen ver • noomen hebben voor den rj F.br. toen hy mét zyn Schip te Amftcrd.tm is aangekomen , terwyl de Attellatic geconfinncert word door het unanirh getuigenis van de overige geconfigneerdtns der Lading, die allen vcrzikeron, dat zy , zederr het vertrek van het Schip de drie Gebroeders van Hamburg, g..c.n rydirg of kunJfeï'tip hoegenaamt daar van bekomen hebben . voor dat het in February re Amftcrd;m is opgedaa't.
Een derde reden, by het Committé geallegeett, komt hiet op neer; dat de.Supplianren niet zouden hebben gedefigneert de plaats of haven waar de Lake is moesten aankomen. Dm hoe is deze confideratie overéén re brengen m^t het advys , door het Committé aan H. H. Mog. gegeven op het Request van Knnkcl cn Ruis, om de mcergem.lde Lakens tranfito in. tevoeren? Heeft het Commit'é by het examineeren van dit Request dan niet geobfervcert, dat in geen bepaalde haven voor het irkomen opgegeven ware? Zo neen? waarom dan dit verzuim, het welk het Commit é zelf Over het hoofd heeft gezien , thans als een reden van verdenking bygebra^tï En beeft het Commit'é dit gebrek opgemerkt, waarom dan gunftig gcadvifeeit; waarom dan niet gezorgt, dal dit abuis verbetert werd? Daar her Commltié begrypt; dat het niet aanduiden van ten bepaalde Haven hc invoeren 1 n fraudceren van Contrabande goederen hoogsc gemaklyk zoude maken. C 3 Het



H^. w«iri het' Committé geeft daar tegen een middel
ïin de hahd; hier in beftaande; dat de «Supplianten hadden moeten zorgen, da<- de Refolutie yau H. H. Mog. by de La kenen waar gevoegd en gebleven : edoch dat middel .was niet te gebruiken , err zal ook nooit gebruikt kunnen worden in foortgelyke gevallen. De Lakens waren reeds ingeicheept den 7 November: KtinM cn Ruis bekomen eerst den, 21. de¥ permisfie om die Lakens in te voeren. Mits het toinPoAlag waare, konden zy die Refolutie eerst op dien tyd naar Haml'-.ufg zendene maar zoude de Schipper datr op gewant hebben ? Konde hv dsar op'wagten? Zouden de anders Inlaadcrs zulks gedoogt hebbenf
' Maar is het wel zeeker. dat in geen haven gedcfigneert is geworden , .«-aar de Lakens zouden inkomen ï Amfterdam is l ier genocmt. Zó her fehyut, maar door de woonplaats der Supplianten zoo klaar aangeduid, dat Uct Commit ézulks niet in tWyffil heeft getrokken , en even daarom dc Refolutie van H. II. Mog. naar oie Haven hecfr gezonden, met order om dezelve aldaar her noodig effect te doren forteeren. Daar nu her Cofnmirij zelf dat ze,-t. is het uwi Commisfie bjzondcr voorgekomen, het verzuim van dcfïgnatie van een bepaalde Haven a's een grond roufufpecie van kwaade tiouw bygebragt te zien, vooral , na dal aan net Commitié uit het cognosccment in 'de verklaarina van den Schipper gebleeken is ; dat dc gedt (iji.eerde, fehooh ongenoemde haven die vaiï Amfter* dam .cewecst en gebleven is; en dat de Lakens ook nergens anders dan daar ter plaatze zouden zyn gelost geworden, indien men d.?clvc onder weg te D .ckum nier hadde aangehouden.
De vicide fccnfidêrafie of reden, door het Committé gcoppeit, heef- uwe Commisfie merklyklyk gefuiprcnecrr; naamlyk, dat de Supplianten niet zouden hebben geobfer veert het voorf fchicven by het 15 Artykcl van bet Placaat van 1725, en dus verzuim: dc pukken Lakens by her inkomen aantegc. ven als no' (iioire goederen . van welk verzuim het #ff*ct is, dat de goederen niet als tranfiroir worden geadmitreert.
Het Committé verwart hier klaarblyklyk gepermitteerde Koöpnwfifiehappén , die tranlito pasf.eren, en even daarom mia-dwechten beiaalen , mer contrabande goederen.
De tersr genoemde moeten hy het inkomen als zoodanig ssrgegeven worden; cn indien men zulks verzuimt, betaald men daar van de volle inkomende rechten ; c.m.<tat men het Comihit'é de Marine de gelegenheid heeft benomen, om die Koopmanfchappcn onder de gewoone precautien te doen losfeu; die in 'sLands Magazyn op te (laan; die tc doen plumbeeren, naar iuid van Artikel 16 van zoo evengem-ide Placaar.
Dsn geheel anders is het gelcegen met contrabande goederen: om rent dezen komt geen aangeving tc pas: aangegeven ot roet aangeven vvoiden dezelve geconfüèf'uccrt, indien men bevuurens geen permisfie tot den invoer verzogt cn bekomen heeft, en air is het geen de Supplianten gedaan hebben,
He' uas doer die permisfie , ch aan H. H. Mog. en aan het Coir.muté dei- marine ten vollen bekend , dzt 'er aan de contrarie der Supplianten zeven Baaien of Pakken geverwde Lakens /ou.Hn inkomen : de jangeving ?an dezelve als tranfi toir was dus onnur en onnodig , en het kwam 'er flegts op aan , d'è quar.ii eit van elien en dc waarde optegeven , ten eirde her n"'i-.;snt der rrchte'r daar nas te bereekenen.
E loc ; gchómeri de Supplianten waaren gehouden geweest indien zin aamreving te doen als het Committé wil. cn. de wet ten aamticn van gepermitteerde tranf tórre goederen voor' fehrvfr. dan verwarr het Ciemminé nog de verklaaring van den Sccipper en Stuurman by het inkomen san de ecifte wacht,
en de aangeving door den Koopman te doen ter .plaatze van de
ontlading.
Volgtas Artikel 106 van het reeds meergemelde Placaat van 1725, zyn aile Schippers geaouden up hunne aankomst hxare geneiaale verklaring te doen en over te geven op de eerfte wacht Zonder alvorens tc mogen opzeilen. Dit is in het tegenwoordig geval gefenied do >r den Schipper.re D ifey?: *
Maar Wanneer en waar moet de Koopman "de goederen het zy dan iraufitoir het zy met tranfitoir aangever.¥ Op dè eetfte wacht? Neen, want daar bevind'zicii de K .-opma.-i niet maar rer plnarze van de destillatie, ter pUtlZe van'dè ontladinge der Kpofrmanicbappen. 3-
MCt zoo veelé woorden word zulks geftatueert Artikel ï6 30, en'105 van meergemelde p.acaat.
„ Niemand mag eenige ih komende goederen losfen, voor „ uat dezelve aangegeven, en daar van losceauilen bekomen » zyn.
„ De aangeving zal moeten gefchieden by fcariftlyk billiet „ getckcnt hy de:, Koopman.
is Di: Lands recht zal betaald worden ter plaatze van de „ untfadhige, zonder ohdeffcheid uf de goederen directiyk n in de Zeefchepcn, of met Ligters en andere Schepen na „ de plaats harer deftinarie worden gebragt. 1
Kunkel en Ruis waren, dus verplicht, voor zo veel des nocids, kennis te ge'ven, dat de by hun verwagte z:ven pakken Lakens, re Arnfterdam , de gedefigneerde haven waren aangekomen ; zy moesten , alvorens die gelost werden , de waarde en de qusntitéit der elien opgeven, en de rechten daar naar betaalen; zy moeiten gedoogen, ja zelfs mooglylt verzoeken; dat men omtrent die Lakens de gewoons pitcautien van plumbceren, enz. name; dan dit alles moest gefchieden te Arnfterdam, de piaars der ontladinge, maar geenszins op de plaats der cerflt aankomst, zoo als het Commitié beweert, en zonder eenige autoriteit, ja zelfs in weerwil van de We:, en de onmoogiykheid ftaande houd.
Ja Burgers Reprefcntanten 1 in weerwil van de Wet, en de Phyfique onmoogiykheid.
In weerwil van de Wet, om dat deze wil, dat de aangeving geicbied ter plaatze van de ontlading ;
En in weerwil van de Phyfique onmoogiykheidj om dat de koopmanfehappen, by fborbeeld naar Rotrerdam gedeftineen, niet te Hellevoetfluis, als de eerfte Wacht, niet in de Kille of het Spuy, waar insgelyks Comproiren zyn, ontladen worden : Om dat zoo lang de koopmanfehappen in het Schip blyven,dezelve niet kunnen geplumbcert, veel min in 'sLanaa Magazynen opgefiagen worden; om dat eindlyk de SuppÜan» ten in dezen, de Lakens niet konden aangeven, voor dat zy wisten, dat die gearriveert waren, en, de aanhouding te Dokkum hen in de onmoogiykheid heeft gebragt, om die aangeving te doen.
Een vyfde reden word dus voorgedragen. Indien de goederen aan de Supplianten waren afgezonden met oogmerk en order, om die naar Stolberg by Aken rranfiro te verzenden, dan hadden die pakken moeten geadresfeert zyn op Stolberg, en nier, gdyt thans heefc plaats gehad aan Kunkel en Ruil tranfito Arnfterdam.
Ware dit argument by onkundigen gemaakt ,tncn zoude zich des rner vei wonderen: men zoude dan daar uit be(luiten;dat deze onkundigen in het begiip ftonden, dat men soederen over Z«e zend geiyk pakjes met onze Mirktfchuiten. Dan wie'ignoreert dat er nimmci cjgeidyk genoemde adresfen zyn by Koopmaitl tchappen over Zee gaai.de? wie ignoreert, dat een cögnostr, ment bet adres is, mtar te geiyk ook een vernintenis var, den
Schipper



{ 23 )
Schipper, om de by hem ingeladen goederen terg-destinecrde plaatze te leveren? wie ignoreert dat een Schipper j na uitleverisg der goederen het cognoscemcnt intre.tt, en het zoo genaamd adres even daar door ophoud ten adres te /yn? wie ignoreert, dat juist om die reden een aflader van tranfito goederen zorgen most, dat by ter plaatze der ontladinge een correspondent heeft, die de goederen ontfangt, de vrachten rechten daar van betaald , en dezelve verder opzend ? En wie is 'er, die uit alle deze rtfltxien niet zal beiluiten, da' de verging van het Committé de Marine, om de zeven pakken Lakens op Stolberg by Aken te adresfeeren, niet zeer gepaft is? trant fchoori hec een evaarheidzy. dat men <n het cotnosce-ment had kunnen fteilen, tranfito over Aoi'terdarn op Sfol-> berg, zoo volgt uit hec niet cmploiecren van die ciaafuleeven zo'o tntu , dat de Lakens nietna.tr Stolbergge-destineert waren , als her emploi van dezelve een bewys zoude opgelevert heoheu van de iorenrie om die goederen naar Stolberg te zenden. En indien het Commit'é voortaan woorden voor bewyzen wil aannemen , zal het buiten twyffel in foortgelyke gevallen aan zodanige bewyzen niet mangelen.
De zesde reden, door her'Committé de Marine aangevoerd, is van dien aarc, dat uwe Commisfie die gaarne met ïtilzwygen zoude voorbygaan. Edoch zulks niet mooglyk zynde, reflecteert uwe Commisfie, dar in de daad de Procureur, welke het Request aan H. H. Mog. heef: geprefenteerc, de Wisftag heeft begaan, om den SUnpper van hec Schip de drie Gebroeders, die de zeven pakken Lakens van Hamnurg naar Aoifterdam voeren moest, dt-n naam re geven van Roelof Jager , terwyl uit het cognoscement en de Vetklaaring blykt, dat diens mans waare naam is Eilke Roelofs Jager.
Het Committé trekt daaruit nie: ru;t volftrekt gevolg ; dat de aangehouden zeven pakken Lakens niet dezelfde zyn, voor welkers invoer permisfie is bekomen: maar wil hec egrer aanduiden. Daar nu zulk een aanduiding, wanneer die ilegts on een aró'fl.ïg van een Procureur gegrond word: en wanneer alle de overige omftandigheden voor dc identiteit der Lakenen pleiten, weinig of liever niets betekent, en niet zeer vleiende is voor de Supplianten, ware die naar het oordeel uwer Commisfie ben r agtcr gelaten gaweesr.
Het Comrmoé zoude waa'ichynlyk die aanduiding ook agter gehouden hebben, indien het zelve niet verfterkt ware geworden in de twyffeliog omtrent de identiteit van de Lakenen , en zelfs van den Schipper, door de ontdekking van een falfitcit in hel cognosfeioent en do verklaanng, uiitfiers in ééne van die bgide Stuiken.
Het Commit'é heeft een cognosfement en Verklaring onder bet oog gehad, en bevonden dat bedden ondertekend zyn Enke Roelofs Jager: dat die osderttktftdngen mcrkclyk verfchiiHn. cn he fluit daaruit, dar ten minftcn éé;ic dezer tekeningen valsch is.
Deze uittrumentcn waren aar, uwe Commisfie niet gefupaediteerd. D^clve begreep, d:.t zy cgtcr even zoo zeer bevoegt ware als het Committé-, om zich door net gezicht der org séete (takken vin die frifiteit te overtuigen Het .eerst be.-o-.mde Lid verzog: dienvolgens fthrifrelyft om j. 3 Prefident van het Comminé de Marine, dat me» hem ->:o Stu'ïKcn wode doen roekumen; das bekwam bet volgende f nguiierc antwoord:
([Fiat infertio.~)
Deze weigering noodzaakt uwe Commisfie zich aan uwe Vergaderisg te adresfeeren , en cc verzoeken, dat aan den
Subftiruf Fiscsil te Harlingen Ecyrna zou.le worden g:'ss?, he: meergemelde coghogfentcnr.cn de Verklaring var. Scuppcr Jager over re zenden; hetwelk dan uofc van dit gevolg rs geveest, dat uwe Gecommuteerden eindelyk deze Stukken in bariden hebberi gekregen,
Uwe Commisfie heeft terftond de Verklaring''Ho her rog. nosfemeut geëxamineerd, en met net Coffloi.né de Ma.trw bevonden, dat de naam'ckcningcndaaronder rlaande Zeerverfchillende ofrfliet van dczelfd-e hand waren; nasar e gier daar.iir in gcenen deeie met het Commit'é bef;-, otcn , dat'er iu de • zen een falutcit gepieegt ware.
Uwe Gecommitteerdens wisten, dat 'er voor verre reizen vier , voor korte reizen altons drie connosfementen geëmployeerd worden : .Ja: in het laa:fte geval, de Schipper twee cognoslcmcnren tekent en o/ergeefr aan den aflader, die daar van een zend aan den geco.dlgneerde, die de goedcten'ontóiiigen moet, en een onier zich houd, om daarvan gebruik te maken indien het eerfte óp de post of anderzinrs verloren werd , terwyl de Schipper hec derde oigiostenaenc ten zynen georuiKe , en om zyne verklarirg op re maken , bewaitf-, heuveik dus niet behoeft getekend te worden, als zynde van geen nut dan voor den fchippcr alleen.
Uvv^ G.commirteerdens vristiin , dat de Schippers doorgaans flegte Sciiyvers zynde, (zoo als ook zeker is, ten aai zien van Scupper Eilke Roelofs Jager, blykens de Verklaring door hem te Delfzyl gedaan, cn die niet wel valsch kan wezen) de cognosfementen doorgaans ingevuld worden door de afladers of hunne Comptóirbcdieiiden.
Dit een en ander heefc dus uwe Gecommitteerden overtuigd, dat ook in die geval, geiyk doorgaans de cognosfementen door den aflider of zyne Cumproirbediende.i zvn itigc. vuld. Dar Schipper Eilke Roelofs 'jnger flegts die twee zal getekend hebben , welk-: hy <:an den uibder heeft overgegeeven, en dxt het derde, da- de Schipjj-r or icr zich hield, en hec welk in handen van den Saiftitui Fociai Ueyma gekomeu is, door den invuller zal gereekentwezen j .1. . yi de ceekening volmaaktoveréénkomt met het ingevulde fchrifc , en klaarblyklyk van dezelf.i'e hand is.
Uwe Commisfi'; erkent gaarne , dat ber een onvoorzichtig, hcid is geweest in den invuller, den naam van den Schipper onder het cogmofcemmt re fehryven; miar het is geen farfiteit; dewyl het geheel o'.vei fehi'.li» .vaar, rif 'er de naam dér Schippers af; dan 'tifëf4 onderftond , cn' dit Co.'.r.oseemenc alléén ten gebruike diende van dei. Se'iippei; te'jfiü wien m n zien nimmer daar v..n konde b"diencn, g 'lyk ook nier tegen des zelfs Reeders , dewyl het in zyne n.ind n Heef', cö de Schipperden zyne Reeders nogrhaas de :-emje petf mnen zyn, welke uit- kragt van een Cognoscemtnt verbonden worle-o.
De zevende reden eindelyk is deze : dr.t Krinkelen Huis 111 den voorleden Zo ener itr 0 uk g.verwde Laiêcns hïoben m^-. voert; zeer veel rphef m?akten by de aai.haaüngi, en titer nier ia rechten opkwamen rot reclame; m.-ar dezelve bycontumscie lieren corfijqueeron
Dan gefteld dit w.arc zoo: daar ujr vofrr nier, dat zy de thans aoigehaal Ie Lakens ttr Huik bebb' n wilfen : - t;i : het ïegtndeet z^lts blykr, dewyl zy përmisfi té\ ■'i f*v6fet hebben vcrzo|c en bekomen. Maai ïlle fufpr.eie v 1 titv-uit dienhoofdef daar het eviJs it is, dar 90 SimpiW'Te-n e.eeu. i-ntrest ter wereld hebben in dè rhaiis a^tlf tilaaide^Llken»-! ,«->-n ook geen ivtrest gehad hebben in die, welke voorltden Jaar zyn giCuRfi,qucett geworden: dat zy,. in beide d;e,e.v.» zyn loutere Commisfioualrcu: dat zy ia dit geval, waar do rVi'-j •■ V-i,V «tv-\rt%ii}trt' -AT fcUjo



( *4 )
fchyn van fluikery zelfs ontbreekt, verplicht zyn om voor het belang hunner correspondenten te waaken, terwyl zy in den voorleden Jaare hegreepen hunne vilenden te moeten af raden zich in een langduurig cn kostbaar proces iotewikke]en, ea welks uiftlaj hun zeer twyff.iagtig toefcheen, daar men uit onkunde niet die precautie» genomen had, waarvan men zich thans bediend heeft; fchoon de Lakens bavoorens geconli'squeert even zoo zeer gefchikt waren , im buiten Lands verzonden te worden als de thans oaugebfludejiW*
Uwe Commisfie, Burgers Reprefei tanten, vertrouwt, het examen der redenen en confideratien van het Committé de Marine verre genoeg gepousfeert te hebben, om Ul. te overtuigen, dat die redenen geen genoegzamen grond opleveren, om de Supplianten te veifteeken van het eiLct der Refolutie van H. H Mog.: U.ve Commisfie vertrouwt zulks te meer, daar het Commitré zelve die redenen niet anders be fchouwc dan gegronde ■waar[chynl)kheden : en de aart der zaake medebrengr, dat men in rechten zich niet op waarfebynlykheid, maar op waarheid, op ben eze waarheid beroepen moet.
Uwe Commisfie kan egter niet nalaaten hier nog by te voegen; Ja: het Commirré de Marine in ernst beweerd, verplicht te wezen , om in her algemeen zoodanig te handelen, als hec zelve in du by zonder geval gehandeld heeft, wanneer 'er zich gegronde « sarfehynlykheden van kwaade trouw of disobedi entie aar, de wet opdoen. Dit begrip van het Commitré is aanuwe Coaimisüe zeer bedenklyk voorgekomen, U.veCommisiie erkent de verplichting van het Committé om tc waaken tegen frjrudes cn inbreuk op de we:, maar ftelt ook vast, dac die waakzasmbfii te verre gaar, wanneer men op iwtféCuspieicn, op enkele waaifehynlykheden goederen aanhaalt ;de vcr/ending daar van ophoud, cn den Koopman dwingt op zyne onfchuld te tootien, en zich regen die i'uspkicn cn waaifehynlykheden in een lankwylig en kostbaar proces te verdcedigen. Uwe Com mi.-fic is van gcdacljtcn , dat bet Comminé ter contrarie ge houden is. tc zorgen, dar de Koopman onder voorwer.dfll van waarfchynlykheid van kwa de trouw tn disobedientie aan de wet niet gevcxeert, en dc Koophandel belemmert worde Uwe Commisfie verbeeld zich,dai het Committé verplicht is, om zich ie bedienen van alle de macht aan hetzelve gegeven, ten einde fraudes tegen te gaan, te ontdekken en re ftraffen; maar dat het in de daad die Macht zoude misbruiken , zo het op fuspicicn cn waaifehynlykheden tn ftcede van vol. doende bewyzen aanging,- immers en ten minden van zodanige bewyzen , waar door de Leden van het Committé, als Rechters , in gemoede overreed zyn, dat'er werklyk kwaade rrouw of disobedientie aan de wet heeft plaats gehad: en, fuspicicn en waarfcbynlykhedcn kunnen en zullen nimmer die gemoed» lyke overreding te weeg brengen.
Men zegge hier niet legen met het Crmmitté der Marine, dat de Supplianten niet behoeven te fthroomen zich iu ïeth-
tenop te doen, indien zy zoo zeer overtuigt zyn van hunne onfchuld; vermits dit argument te veel en even daaro n niets bewyst, en een wyde deur open zetten zoude voor vexatien. Immers indien deze leer aangenomen werd; inJien heteenOficier, een Fiscaal vi yftond , om op een losfe fuspicie, op een herfenfehimuiige waarfchynlykheid , den eerlyklton burger te actioneerenj indien een Rechter op zulks gronden provifien van jultitie verleende, indien de onfchuldigft; mensen op die wyz~ in rechten konde betrokken worden, en genoodzaakt werd zyne onfchuld te bewyzen: en indien de Wetgevende. Macht in naame des Volks, tegen zulk een gedrag geen voorziening mogte docu , op fundament dat dezelve den loop der Justitie door geen polirique dispofuien behoort te ftremmca , dan verklaart uwe Commisfie rondborftig niet te weeten. wat Juftitre is, wat Vryheid is.
U.ve Commisfie bevind zich dus in de onaangenaameomftandigheid van teneenenmaale te verfchillen met her Committé toc de Zaaken van de Marine. Zy begrypt, dat alle Procedures, op Sufpicien en waarfchynlykheden gegrond, v.xatoir zyn, en dac hst de plicht is van hec Committé, wel verre van de Officieren in zoodanig geval te procegcereu , dc zclven wel ernftig te corrigeeren. Zy begrypt in bet byzonder, daar 'er in dit geval zelfs geen de m.nfte gelegen heid tot fuspicie van fraude is gegeven, daar 'er permisfie is gevraagt om de LaKens in te voeren, daar de Schipper aan de eerfte wacht verklaart leeft zeven pakken Lakens geladen te hebben , daar 'er geen moogii khejei is geweest voor dc Suppi anten om aan de Wet te rdesobeüeeren, hec Committé aan der Supplianten verzoek had behoren te voldoen, eu geenszins te gedoogen, dat dezelven met procedures gematteert werden. Zy begrypt cindelyk, dat bet Commitié aan deze Vergadering niet zoo öngumhg had belmoren te advyiceren, op de Requesreu der Supplianten, zich voiftrest oupartydig had moeren gedragen, en niet den rol aanne.ueu vsn een Advocaat, en wel zodanig ten Advocaat, die ades aangrypt, niets onbeproeft laat, om zynen cliënt te doen tnurnpheeren
En hec is om alle deeze redenen, dat uwe Commisfie, hoe zeer anderszins overtuigt, dac men nicc dan zeer zeldzaam en in byzondere gevallen gebruik behoore te maken van poiinque dispolitien, zich onbezwaard, ja verplicht vind," aan uwe Vergadering te advyfeeren toc het nemen van een Decreet, waar by aan het Comminé de Marine zal worden gelast, om de Supplianten her volkomen effect der Refolutie van de Sraate Generaal van den 2o Nov. 1795. te laten genieren, en dien volgende onverwyld order te dellen, dat de zeven pakken Lakens, tc Deckum jaangehouden, naar Arnfterdam worden opgezonden, om daar mede conform de voorf. Rcfolurie gehandeld re worden; onderwerpende nietremin uwe Commisfie dir hun advys aau het meer doorziende en meer verlicht oordeel dezer Vergadering.
Dit DAGVERHAAL der Handelingen yen de NATIONA/H F VFP r Anpp nvr- r is dagelyks, Zondags uitgezonderd' te bekomen in dï Ha^e by eS SSj r*r,'/?' ^/*? ^ ^,^«*«*
meesre Boekverkoopers of Postmeesters mottende dc Boel^nn«.™£^ ™ J- van Clecf, en verders by de aietword uitgegeeven, en vS^iSS^éS^, ^laS^T?*"'-™1 olm' alwaar dit Biad noS van van Schelle cl Comp. in de Haage. ' ie" emdC adlssfceren aan Swart en Comp. ter Drukkeryi
Ter Driikkerve van VAN SCHELLE cV COMP. in de HAAGE.



C E l T t H E 1 D , r XI H E 1 D , B E O S O B R S C ,7 3 *
D A S V S ^ S A A Ju
DER HANDELINGEN VAN DE
REPRESENTERENDE HET VOLK VAN N R D E R L A N D. N». 405. Kylag den 3 Maart t797. *
Nationuu Veroaderino.
Vervolg der Zitting vinSaturdag , den 25 February 1797.
Voorzitter: II. van Castroi'.
Vervol- rVr bfScüSÖêiï over het PÉÏVN van CONSiTIUTiE.
Art. 655. wordt in deliberatie gebrast , lmdenC,ioj'.rY,ar.a ie tot Raad verkiesbaar, dan die_a.s Srem-
«rechtiad op de publieke Registers beken» ftaat, tU vollen ouderdom van dertig jaaren heeft bereikt , en m het vak der Recht<ge!eerubcid gegradueerd is.
Da redaaïe der Commisfie van Zevenen gelezen zvndu brtns't de Prefident in omvrage , cl de \ erUd riBgivch oiet den Articul, zoo als <;ezdve §jot de Commisfie van Conttituüe was darge.fteld , konde conf >nneeren ?
■Schim,nelPenninck 7egt: dat men tor een vak van die natuur zeer weinig voorweden zou/ie vi»«n hy vermeende, dat K> d= 3° J«ren het oordeeI j eed, 'eene Benoe«7.ame rypheid verkregen had, zodanig dat hy , d^e opdie jaren incapabel geoordeeld werd tot het bikken dien Post, dit ook met zoude zyn, by a!d:en hy 40 Jaren bereikt had.
Vsn Leem en zeo,t: .
'Er 7/vn, Prehdent, hier twee differente poinélcn te decideren, waar over ik merke, dat zommïge Leden ■veifchilhn, de een in het ee«, en de ander in het a-doe. WawriHk cf men den ouderdom hier op 30. zo als ae Sfie van ar. dan op 40. 70 als de Co.mvmüe var. 7 h " vonrrclr, tn of een Lid tot het Gerichtshof heüorc Ee4t3du.xtd te 7>n, dan niet. Hoe zal men dan
V. 1) E L L.
nu ^neraal op deezen Art. ja, of neen, kunnen antwo;,rden , als men in hei eene denkbeeld van ia -ftaat. en in tiet andere niet. Ware het niet beter, dat men ieder pomCt byzon.ler afnandeide, eeist over nen ouacrdom, en dan over de eradus ? wat bet eerüc bevangt, ,.,! de Prefident wel zonder appel nomina! kunnen afdoen, dcwvl verre de meesten voor dertig jaren zyn. Ik-declareere mv daar ook voor , cn heb by al het reeds door a: deren geavanceerde niets by te voegen, dan dit, oat 7uk etn, die zoo hy dan r.og niet bekwaam is, naar de aanmerking v 111 den Üurger Sckimmclpenuinot, weinue kans heeft om bekwaam te worden, reecs eenige 1 ui di-heden opgedaan hebbende, op die jaren in zulk een oost komende , zig daar toe te meer zal ioe<eggcn ;waam maker , want dat behoort tog tot icoeren I ieuwep post, en des zal het Land 'er meer en langer ruit van kunnen hebben.
De Prefident brengt in omvrage , of de V'ergaaerins dan tVnde goedvinden , den Articul 111 tw c;i te fplitfen, en dus 3°. of' dezelve den 011oerdom op 30, dan wel op 40 Jaaren wilde bepaalen ?
tjartegh zegt, dat het hem voorkwam, dat mén éif. deü'chiid behóórde ie maaken tu feben de eerfte aanflcld ' .,„ u,t.iiii> in Vipt vfrooltT -zonde Dlaa:s hebben.
By dé eerfte aahftelling had hy 'er niets tegen, dat.de ouderdom op 30 jaaren werd bepaald; maar l»y plaat» lubbende vacai'ures in het vervolg, zoude hy 'er voor zyn , dar 40 jaaren werden vastgefteld.
Van Mttanen zegt, dat hy vermeende , dat de Commisfie va« Zrvenen dei ouderdom van 40 jaaren gewild had , vcrmii3 d'it in velband ftojn.d met bet door hun vercischte van gebuwd is zyn cn kinderen re hebben; doch daar dit nu ver.vallen was, geloofde hy , dat ook de ouderdom van 30 jaaren genoegzaam v.-as.
De Pr-.f.dent QeJt voor, of de Vergadering alzo D kor de



C ** )
konde goedvinden , den Ouderdom op 30 Jaren t bepaalen ? • E11 wordt'conform gearresteerd
Thans brengt de Prefident het tweede Lid va dezen Articul in omvrage, dat namentJyk de t benoemene in het vak der Rechtsgeleecdaeid zou oen behooren gegradueerd te zy.i.
Schermer zegt:
Ik verkies 'de redaelie van de Gammisilé van Zever verte boven die van de Commisfie van een - en - twinti»
Indien mtn het ftelt, volgens de laatfte, dan is mei altoos verplicht perfonen te moeten verkieten.die den naan van Meester draagen, cn dewyl dc naam van Meester zee geroakkeiyk voor weinig geld, zonder kunde te verkryti is, zoo ben ik ook ten volle overtuigd, dat die naan van Meester i& bekwaamheed en kunde santsch niet me debren^t.
_ En daar het zeer zeker is, dat 'er wel kundige en he kwaame lieden zyn, die dea naam van Meester r,ie
.voeren, en veel kundiger zyn, als veelen die met dier naam pronken, welke daar door al'e zouden worden uirgeüooten, zoo concludeer ik voor de redaciie var Zeven.
Freéde zegt, dat hy de bepalingen, door de Commisfït van Zevenen gemaakt, dat nanieutlvk de Leden de nódige kunde moesten bezitten, veel juis'er vond, dan wel die door de Commisfie van Een cn-twiniig, eat zy liarhélyk in het vak der Rechtsgeleerdheid gegradueerd moeten zyn ; daar hy het veel veiliger vond , dat zy een ' bi vk hunner kunde door de ondervinding gaven, dan 'dat flegrs een promone of he: bewvs hunner promotie hier toe voldoende zoude zyn ; wy) het niet zelden gebeurd was , dat men het lantfie ook, al bezat men de vereisxnte kundigheden niet, om geld bekomen had.
Van Horbag zegt, dar hy, wel is waar, niet kondeontkennen, dat men voor geld, fchoon indedaad riet bekwaam, een Bol had bekomen: doch dat hy nogthans vermeende, dat het volftrekt noodzaaklyfc was, dar de te vetkiezeneeen openbaar blyk hunner bekwaamheid in het vak der Rechtsgeleerdheid konden geevcn : daar nu iemand, weike niet gepromoveerd was, hoe bekwaam hy anderzints ook mogte zyn, hier van geen' authentiek gerui^fehrifc konde produceeren , vermeende hy car het blyven moet zoo als do^r de Commisfie van 21 was 'bepaald.
Fan L euven zegt:
Door gegudueerden verftor.d men die op eene hoge School gepromoveerd waren, da: was klaar. Hy erkende, dat er zedert jaren ook wel eens onbekwamen gepromqveert waren. Dan die tyden waren voorby. Betere waren aanftasfnde, Op de verbetering der Scholen , en ook op d:e der hoge Scholen , begon men zig nu meer en meer toe te leggen. Hier van zonde ook in de Confntutie moeten komen: en onder die verbeteringen rekende hy ook dit, dat men geene Eiels meer promo-yeerea zoude. Zo wel nu, als men in andere vakken ,
als Vroed-kunde, M'edicynen enz. een examen en blvk
.... r>..„„»uullt,lu ,c4uirccroe, moest rut ook plaats hebben inde Rechtsgeleerdheid, en hief van moest een blyk c" fwJ.s t diploma z yn. De burger Reprcfentanc , tiortact!h7i& te r?g! gevraagd, wie die men zoude zyn naar de.redaöie van dc Commisfie van 7, die van de kunde in het jas der Rechtsgeleerdheid zijj verzekerd zoude houden, ot" diar van getuigenis gc-even. Hier toc waren dehooge Scholen , en deezo de gefchikfte plaatzen , waar men zig irt dc Wceteafchappen bekwaam konde maaken, en waar ae beste handleiding eiaar toe gegeeven word. Wilde men dat tegeniprecken , en enkel uit het gebrekkige redeneeren , dan zouce het met de hooge Schooien^haast gedaan zyn , enbehuefde men die maar af te fchaffen , en teder zig zelfs in huis bekwaam maaken. Hy concludeerde dus rot den Arr. volgens de Commisfie van zi. '
Queyfen zegt , dat hy op het geavanceerde van den burger Freede, even als of de Commisfie van Zevenen , met te ftellen , dat zy blyken van kunde matsten geScven hebben, de bepaling veel üerker hadden <remaakt, zoude aanmerken, uat de Commisfie van 21e dit byvoegtel als overtollig befchouwd had; »ermits het ais van zeiven fprak. Integendeel haare bepaling restnngeerde meerder, daar zy gewild had, dat men gegraoueerd zoude zyn.wyl het toch zeer zeker was.' nat iemand, die in het vak der Rechtsgeleerdheid veel kunde bezat, ook zeker gegradueerd zoude zyn.
De Leeuw zegt, dat hy veele Lieden gekend had, die ge. gradueerd waren, en geene kunde bezaten, dat hy ook veelert gekend bad, die her regendeel uitmaakten, en hunne ftuiiea yveng handen voortgezet; doch zints de beoefening der Rechtsgeleerdheid geheel hadden vaarwel gezegd.
Hartog ftelt voor, om de vereischtens, door de beide Commuiien opgegeven, te zaamen te voegen.
Hofman zegt, dat zoude de weg zvn, om Ezels te do-a promovcerea, en wat toch betekent de graduatie zonder kunoignedcn ?
Strik van Linfchooten zegt, dat hy zich in getnen deele Konde voegen by den Burger Vrccde; want was het eene zoo gemakkelyke zaak, om gegradueerd te worden, dan koude ook iemand, welke buiten dat de vere.schte kuncigheden be;at , zich doen gradueeren.
Schhnmelpetininck zegt, dat, zoo men het ftrakcordaatwilde behandelen, men den Burger Vreede nier geheel konde tegen, ipreken. Paltas vervolgde hy, had dikwerf met fchreiende oogen neder gezien op zommigen, aan wien men Bullen verleend had; dan men moest vertrouwen, dat die misbruiken met de nieuwe orde van zaaken zouden ophouden; dat daar de Nationaale Hoge Schooien gercorganifeerd ftorden te worden, alle die misbruiken zouden verdwynen . en-nzerniict, dan aan des kundigen de gradus doctoralis verkenen zoude.
Freede zegt, dat, zoo dit argumenteenig effect zou ie lebben , men onèerfcheid moest maaken tmfchen nisuwe :n ouwe Bullen.
De Prefident brengt in omvrage, of de Verg».
deruig



C *7 )
:ring zich zoude confordieeren met de redactie L ïr Commisfie van aie.
Hof/mar, vermeent, dat, dóór hier tc bcpaalen , dat en gegradueerd zoude moeien zyn, men daar door de inden binden zoude aan hun, diemet dereiorme der n< lationale hoge Schooien belast zouden w. orden 5 daar d( len h;er door hun zoude vooruitlopen, en zemlyds vodzaken, de oude methode te volgen; fchoon hun ian korde zvn, eene andere wyze als deze mtevoe- t■n Waar door men de blyken zyner bekwaamheden <■ i het vak der Rechtsgeleerdheid aan den dag moes'legen.
Bi Leeuw zegt, dat, zoo de bepaling nopens het graJuee ° ■n bleef men dan ook tevens zoige moast dragen, dat zy ° m hunne kunde in ce rechtsoefenin'g blyken gaven. ^
Gutjè iëgt, dat hy Lieden gekend had, welke jaaren p de Academiën waren geweest , eegradueerdg^areb , , >omheereni"gev.-ordcn waren en ookYDomheeren geb,ceen waren. n
De Prefident irifrtrueert sppM no-ninai, of cfj \ edactie der Commisfie van Conftitutie zal worden I ,angenoomen ? —— En woid dezelve gearrea- r cerd.
Art. 656. Wordt in deliberatie gebragt , luilende: . .
By elke vacature wordt er eene Nominatie van zes jarfonen , door dit Hof zehe, »olgens eene A'phabeti'ehe orde, gemaakt, cn aan dc Kamerder Ounften over- £ ^ronden, om aldaar vervolgens de keu/.ere worden gelaan, doch zal voorde eerde reue de Nommatie van , een dubbel getal ten gelyken einde gemaakt worden door , Je Groote Kamer, als her Hoog Nuionail Geachts hof . hieromtrent vervangende.'
De nadere redactie gelezen zynde, zegtPreedei Dat hy ten vollen hier mede inltemt, daar de onpat- , tydigheid, welke in zoo een Geiichis-hof behoort te h'eerfchen , volilrekt volden, dat de aanvulling der Leden door een Lichaam buiten hun gefchiedt. Dan cm dit eemgiyk aan de Kamer der Oudften overtelaaten, hieromtrend moest hy weder hrthaalen zyne reeds meermalen gemaakte reflexicn ; dat hem zulks voorkwam, ten eenemaal ftrydig te zyn met het principe, waai uit de verdeling der Kamers was voort gefprooten , waar om hy zulks aan het ganfche Wetge.end Lichaam wilde over.aaten.
Strik van Lmfchottm zegt, dat hy niet gelooft, dat'er eenig Licbnam,Wyd;gcrVDertaan kan in dezen dan het G*richts»of zelve.
QfeaTffK. zegt, dat hy de redactie der eerfte Commisfie zeff appuyeerde. Was 'er iets , waar uit de po'iticque invloed moed worden geweerd , dan was het voorzeker uit het Jnlliticele. Zopjargc als 'er immers panyfehappen h.crfthten, zou mén altoos «achten , er
.eden, die de eene of andere party warén toegedaan, :r uittebrengen.
iï&Ê^zegt, dat hem alle aanftellingen, welke door en uit en Toezcm der Collegien zelfs gefchieden , aller gevaarlykst oorkomen. Het aangevoerde door den Burger 'Jwyjen, opens faftien of parrbyfehappen, konde ook op het Hufworcn geappliccerd. % De Leeuw zegt, dat, zoo men de aanvulling aan het lof zelve over liet, men dan hun de faculteit gaf, om er Leden naar hunne zin intcbrengen.
Siderius zegt, dat, volgens de zogemaakteaanmerking, het lof by aldieu zy de faculteit tot Bé asnvuüing had. er zolariigc Leden koude inbrengen „ais zy goedvond, dan dit was les Tc beter, vermits men «rfeïlf veronderftellen konde, datzy er gecnen tot hunne Mede Leden zouden benoemen, als van welkers kunde cn braefbeid zy ten vollen verzekerd waren.
fan Eek zegt, dar, hoe men het ook moge bepalen , er altoos cemse zwarigheden zullen overbiyven; dan ïy vermeend, dat dezelve veel minder zuilen zyn, wanicer de aanvulling aan het Hof zelve word o»e'gelaten, [mme/s'de ondervinding had geleerd , dar men ind.ergeyke Collegien, met ter lydeftetliBg vaa party fchap , zy« ne keuze op kundige voorwerpen had bepaald.
Dc Prefident inititueert appel nomifiarl, of de Vergadering z»ch met de redactie der Commisfie van 21. conformeerde?—en word alzo k.nooten. A'-.v 6^7word in deliberatie gebragt, luidende: „Zoo-dia de Leden, in dit Hof beëêdigd zyn, zullen de/clv?iiitourimidder,,by oude. 'ingeftemmin.;,mer bti'otc neBillietten,eer.en Prefident voorden tyd var, twee jaaren verki-zen, en daar mede telkens na exfpiratjé yan dien tyd, ais mede in geyalvan eerdite vacature, op gciyke wyze moeten blyven voortgaan."
De nadere redactie word vervolgens gelezen-, ScAiismelpenmnck zegt, dat hy zich niet geen der beide redactiën konde conformeeren; dat hv ze'fs den t vd , van 1 Jaren tekort vond, maar bct Prefidvurn permanent wilde hebben; dat zulks niet alleen in een College a's rit» uit hoofde der orde cn her preparecren van ft uk ken i volilrekt poodzaketyk was. 'Maar daar ook wannneer het zelve ambulatqir was , her ligtelyk gebeuren konde, dat de keuze viel op een anders kundig adv-feur, dan' die tot Prefident niet géfchikt war. My zoude 'er <his voo'zyn , om een permanente Fref;d:nt le ftellen, door de Wergever.de Vergadering te benoemen. Ten Berge zegt, dat hy dit zeer appuyeerdc.
Evers zegt:
Ik kan toy met het voorgeftelde van de Commode van 2t, met betrekking tot de verkiezing van een President niet verecnigen. CX'k niet met het by^evocgde van de Ccjmraisile van 7. eerder kan ik my corformecren met het voorg-rftelde van den Burger Schimmelptiimnck, om den Prcfi ient permanent re maken. ■ ■ Of ing liever zoude ik voorftellen om elk der Leden op zyn tour Prefident te laten zyn , war.t rher. ka*D 2 gerust



tcnist vftorBaJerftellen, dat alle Leden van het hooge Nationaal Gerichtshof daartoe bekwaam zullen zyn — en dan voorkwam met dat kwaad van partyfchap, waardoor de meerderheid van één Lid eencr Vergadering hec altoos in zyn hand heeft, om een Prefident na zyn zin te creëren,
Strik van LinfcHooten zegt, dat hy zich mede in geene deel&n met Schimmelpenninck konde verëe'nieeti; ia tegendeel hy vermeende, dat hoe korter de tyd"geUc!d werd, des te beter. Mtn móest veronderftelicn, dat alle de Leden de nodige bekwaamheid tot dien post zouden bezitten : daar te booven , wanneer 'er een vaste Prefident verkooren werd, en zyne hooge Jaaren maakten hem rot dien Post minder.géfchikt, konde men hem niet zoo maar afzetten. Hy begreep dus, hoe korter de tyd des te beter, en wilde die op een maand bepaalen.
De Prefiiiêht brengt in omvrage, of de Vergadering zich met het voorgeftelde'door den Burger Schimmelpenninck konde conformeren ?
Onderfcheiden Leden verklaren zich hier voor.
Ven Hoof zegt, is een Republiek behooren geen pertinente Posren zyn; alles moet daar amovibel zyn, dit is de groorfte waarborg voor de Burgerlyke Vryhcid.
Vitringa zegt.'
!k gevoel wel het gewicht der redthen om eenen permanenten Prelident tc prefereren, die de behandeling
van zaken en de directie dcrzelve gewoon wordt! ■
Maar ik zie ook vooral gene mindere redenen, om ze niet ad vitam aan te ftelie»; want vait de keus eens te^en , wat belemmering ondergaat dari.de bevordering en* expeditie van zaken van Juititie, in dat een geheel leven niet !
Het kan ook ligt een denkbeeld van fupremarie aankweken , het welk voor al in rechtbanken nadelig is.
Hier komr nog by, dat het zeer mogelyk zy dat de eens aangeftelde door enen vergevorderden ouderdom , niet meer zo géfchikt is, tot die a&iviteit en voordzetting van afdoening van zaken , welke byzonder in eenen Prefident van 7.0 veel gewichrs is; en men als dan eenen Rechter die zich ten dienfte van den Lande heeft afgefloovd, en zomsprys field op dat prefiiie, niet gratieus voor 't hoofd kan floten, en hem buitengewoon ontzetten.
Ik zou dan liever voor eenen geruimen tyd voor ee- j nige i>en dit praefidie doen vartflaan en het voords 1 in 't Hof zelf verkieslyk ftellen. ]
Ploos van Amfiel zegt, dat de redenen , door den laatfte \ Spreker aangevoerd, hem in genen deele deden afzien t van het vooiftel door Schimmelpennuick gedaan. Zoo 'er ergens eeriyke 'ieden gevonden worden, moest men veronderftelicn, dat dezen de Leden van het hoge Nationaal Gerichtshof zouden uitmaken; zoo nu dezen { bef ffen, dat hunne ouderdom hun tot het behootiyk A waarnemen van dien Post ongefchikt maakte, moest * men veilig veionderftelien, dat zy denzelve jouden ne- É derkggen, 2
De Prefident ftelt voor, of de Vèteidiriirl I* zaak niet zou kunnen decreteren , e.i' wy fer'I hst maken van eenige bepalingen , hier toe betreklyk aa>n eene pcrfoneele Commisfie over te laten. " '
Stjik van Lïnfchóten zegt, dat dit van de ordr afwykt, daar het een nieuw voorlid was.
De Prefident inflitneert het nonel «o^injü of de\ ergadering zich conrbrmp.-rJo m t le 1 ,\,-> 0,1 zoo als die lag? — En wordt dezelve -i dneerd.
Thans inftitueert de PrefiL.it appel uooiinai op de redactie, door d«..aa.JeW CtfiuHi^fcuwei' vaardigd, het welk insgelvks gedeclineerd wordt;, (tellende vervolgens voor, om mi het voor* Reide door den Burger Schimmelpeyitnnck Coimnüiforia.iï te maken: cotichïdeerende conf rm , en bier t e benoemende de Burgers Schimmelpenninek vtta hoof en vsn Marle. '
Art. 658. Wordt in deliberatie gebragt , luidende:
,, De Wedden voor de Leden van dit Gerichts-hof zul en op geene mindere fom , dan vier duizend Guldens laarlyks, mogen bepaald worden."
De nadere redactie gelezen zynde , zegt van
tlOOJf'.
Dat hy van gevoelen was, dat die Leden een goedbetaan moesten hebben.
Van Horiagk zegt: de Commisfie van 21 hai gefteld nooit ninder ; het konde dus alroos verhoogd worden.
Van Marle zegt, dat 'er by een der völgé'ndé Anicuen bepaald was, dat de Tractémehfeh geduurendc hun' even niet vermeerderd noch verhoogd konden worden lus moejt 'cr eene vaste bopaaiing worden gemaakt. '
Fan Mannen zegt:
Dat men , alvoorens het traktement der Leden bepaald netd, vooraf diende te Weet'ch. of het gefielde in het olgcnde Artikel, van geen kosten, ten hunnen bchoee, aan partyen te mogen berekenen, zoude blyven. Jat hy van oordeel was, dat 'cr wel een, bepaald Rel lement op de kosten der procedures behoorde gemaakt e worden: doch dat het niet fmttrg zoude zyn , deze osten geheel afcefchaffen, wyl dit over 't geheel met nders ten gevolge zoude hebben, dan de twist en pro. eszucht aan te moedigen, en de moraliteit der Natie : bederven.
Van Leeuwen zegt:
Dat men den volgende 659. Art. eerst afhande'e, om aar naar dezen 658. Art, des te beter te bepalen." Het was rel waar volgens de aanmerking van den Burger Reprcmtant van Maarten ,^dai, zoo 'er volgei s Art 659. rne GenchtskostenvoF Sportulenvberaald 1 wierden , by ümmigen pleiuuchtigen de pleitzucht zoude kunnen 'opgewekt



gewekt worden. Maar het had zyn voor, zo wel als n
zvnteg.m. De procesfen zouden ook te fchseiyker a.ge- b
daan worden, en zo veel met kosten. En in allen ge- v
valle wasjhy 'er voordat 4000 Gids. alfcnoon eralgc»c k
Sporiulei^etrokken wierden , naar den Art. van dc Com- k
mi fiè van 21. genoeg zoude zyn. ü
Schmnelpcnntnck iegr: wanneer hy Helde , dat/5000 ,;
riet tc veel was, itelde hy zulks in fuppjBtie, van t (
bepaa de, by Art. 659. --en om datzy geene emolumen- j
ten nïógtén geniéten. t
Vitringa zegt : I
1 kafr'my niet conformeeren met die Leden, welken j aan de Raden van dit Hof eenige Sporrulen zouden wil- « len doen rekenen. .-«i .{
M n Calariete de Richters redelyk , en fteilehen in haat onafbangélyk te leven; msar hunne rechtfpfaak zy van 1 hunne zyde kósf.enlöos. lk heb altyd iets wcongius ge- 1 vondei in die déclaratiert van Sportu cn. 1
Ih meer dan een Hof (immers 'er gi'ef, waar van ik •t zeker weet,) wierden dieTSportutefl van tyd tot tyd jwaatder, en reeds een geruimen ryd voor 1 e jonglte Ömwehteling , waren ze tot eene onmatige hoogte gerezen. , „ , ,
De leclure van fchritrelyke procedures en hukken, waar voor ze eigen,yk immer in het door my bedoeld but betaald wierden , wierd zoms veel re lang gerekt; verfcheide refpedabele Leden van Hoven ergerden zich daarom zedert lange aan alle die misbruiken en wkruipfeltn. La-en wy 'er dan de mogelykHeld van weg neemen voor 't vervolg. De gemaakte zwarigheid voords, dat mende procesfen niet al te gemakkelyk moet maken, om gene pleitzuchtige te animeren , is op rch zcit wel waaf. _ Vn vee. gronds heeft, het geen Montesquteu zo ik'meen, of een ander ergens gezegd heeft , dat de eer en de eigendommen best worden befchermd , en veiligst, zvn in Landen , waar de procedures met al te goed, koop kunnen worden gevoerd, en decivilc Juititieeenigermate kostbaar is. ... , „ A.
Dan ik twvféle niet, of de beta.mgen derPraclizvns, ■de leges van Sécretaiisfen enz. zullen de procedures a'iyd kostbaar geroep maken, ora de pleiuucht niet te veelte ar.imeW Behalven dat de liefde voor rust en gémak , de met proce.'ues altoos verzelde onaar.genaamhed-.n cn te.4eurfhHingen , benevens de onzekere ui-komst derzelven, ieder denkerd mensch in 't aanvoeren van onnodige procesfen altoos huiverig genoeg »uttel maker,.
Ik corcludere dus tot het behouden van '1 A-tikel, geiyk dt door de Nationale Commisfie is ontworpen.
Bacot Mg):
Ik moer zeer het gevoelen dier Leden Leden toeiiemir.en, die her billvk en raadzaam oordeelen , da; de Richters geene koten', len hunne behoeve, van de rw r.ren» de Part ven mogen vo; deren. 2,y worden door her Land bezoldigd, tn moeien dus. voor hur.r.e Piichtsoeff-r.ing niet nog ren woiden betaald. De waardigheid tn het gewigt bnnner bediening is ook van en te tederen en te veel vertrouwen vorderende aait om niet boven dis
C 59 >
&ee!yke verdenking ieife geplaatste worden , vanecmg lis,., 'e,- ;n ie kunnen dellen, om niet alleen geene wrrai aande ernfiigt poogingen ter minzaame en billy' verctnigir.g , en duster voorkoming van verdere gchilsvoorfetmng aai te wenden, maar zelfs om veeleer -n Rechtsgang uit te trekken, de daartoe betrekkelykc rreischte ftwkken en werkzaamheden , op een overtolze wyze omllach.ig tn menigvuldig te maaken , en.dus s de ha: d te lecntn aan die hieiomirei.t zo ïnhaa.ige ucsrgrccperi van fo.nmige weinig kxsch en ede denker.e Gerichtsvoorfpraaken cn Pleitbezorgers, die zy linst, r> veel doenlyk , behooren voor te komen en tegen te aan. 'r Is wel alszins heilzaam , dat regen de ligtvaarigheid der verderfeiyke Pleitzuclu, op de best mcgelyewze. gezorgd werde , naar niet, door den wegter Lechisverkryging in het algemeen en voor alle vtröngejfkte Ingezetenen, ja voornasmenlyk voor deverJiukte ain begocdigfle onfchuld , al te bezwaarlyk en onbetreedaar te maaken.
De Prefident zegt, dan eerst de ösgttèü in omrmge te zullen brengen : — En wordt dezelve :onforrn gearrelleerd , luidende:
„ De Prefident en Raaden van dit Hof zuilen, onder reenerhandc \ oorwehdzel ,'of benaming , eenige kosten, en hunne behoeve , aan party én Litigantca mogen be ekenen , even min als aan den Lande, by gelegenheid ran eenige door het Welgevend Lichaam van hun gere[uireeerde Ayvyfen."
De Prefident inftitüêert vervolgens appel nomilal, of de wedde/4000, dan wel ƒ 5100 zoude ïyn ? En Wordt tot het laailte bliflc/oten.
Ploos van Ampel ftelt voor , of men , in gevalle 'er :en permanente Prefident. werd aangelteid, desalve ook :en ex'raordinair Honorarium zoude toelegeen ;—worvordende dit getteid in handen der.benoemde perfoneele -ommisiie.
Art. 660. wordt.in deliberatie gebiagt, luiJende: „ t
„ Dir Hof zal, by uhiluiting van alle andere Rech:ers, oordeelen :
a. - Orer de misdaad van hoog verraad, bef.aandeh
het verwekken van Oorlog tegen het Land, of het verlecnen van daadelyke hulp aan desztlts wanden.
b. Over a'le klagten , weike, met betrekking tot Ingezetenen van deete R>publiek, door Buitenlandfche Mogenheden geiaan zonden mogen worden over infraétie van gemaakte Trïftaateh en Alitanf.ën , of over andere daaden , wdkedoor tntenlandfche Mogendheden p.ei'us'.ineerd zouden mogen, worden , door ïcma rd v& dezelfe l :• gezet ei'en r^pteegd te ryn tegen het '-e.h.t c.ci Volken.
c. Over a'le v laVeo ,hw*aiin het Gem-enebest als Panhy is betiokken.
d Over alle n isdry ven , door de Leden van het D 3



tan
Wetgevend Lichaam t van den Staats Riad, van <*' Natio'naalc Finartcie-kam», van de Nationaals Keken kamer, benevens dt-rz'elver refoecTrive MiBisters, e» door de SecretarLfen van Staat, in de waarnéeming van hunnen post begaan ; 'mitsgaders O7or alle andere misdaaden , horgenaamd , door detelven bedreeven. e. Over alle misdiy ven, door de Ministers van deer.Republiek by Buitenlandfche Mogendheden, of door de Secrerarisfen r.in Ambasfade, inde waarneeming va . hunnen post begaan. /. Over alle gefchülen tusfehen de Deparfemcnten onderling.
g. Over alle jurisdictie qurestien, wanneer Parthycn met rtsforteefen onder hstze.fjc Departementaal 'Gerichts-Hof.
h. Over alle qusestien, bttrefFende buiten en pryfen ter Zee, weike zoo door 'sLands~"Schep:n van Oorlog, als door by perticuheren ter Kaap uitgeruste, tn rnet lettres de marqué voorziene' Vaartuigen , genom-n zyn.
i. Over aüc gefchil.'en , tusfehen Bevelhebbers, Reeders, of aadere Geinteresfeerdens, van of in particuliere Schepen , ter eeore, en tusfehen die van *s Lands Schepen, ter andere zyde, gereezen.
*. Over alle binnen Scheeps-boord bedreevene misdaaden , die niet fpëe'faal aan tenen anderen Rechter wetriglyk zyn , of zullen worden gedemandeerd: Blyvende de cognitie over commune delicten, buiten Schieps boord door eeni,en van de Equipagie gepeégd, aanbevolen aan den ouiinairen en competenten Rechter , binnen wiens Jurisdiétie dezelve zouden mogen zyn bedreeven ; onder <oo:!a ige bepalingen nochtans ten aanzien van commune delicten , welke niet aan den lyve ■ ftiafóaar zyn, of die met eenig militair de-lift gepaard gaan, geiyk meede, wanneer 'cr veifchiiis over de natuur van het begaane delict, of eenige delicten begaan zyn tusfehen de Equipagie onderling , als het Wetgevend Lichaam zal noodig oorpeelen daaromtrent te maaken, 1
/. Over piratcie of Zee-rovery.
m. Over alle misdaaden door de Nationaale Ontvan- ' geis en verdere Financiëele Ambienaaren in de ' waarnéeming van hunnen post begaan. 1
*. Ovtr alle crimineele Actiën, betrekkelyk deCon- ' voyen en Licenten.
e. Over alle zaaken, betreffende iemand der Leden, I Ministers, Suppoosren , of mindere Bedunden van dit Gerichis Hof; zoo nochthans, dat dezelve van anderen iets te vorderen hebbende zullen moeten volgen het Forum Rei. a
Letter A. gel-zen zynde , zegt Schitime'penninck: ï
Darhv'er voor zoude zyn om demisdaad van hoop 5 verraad eenigz.ns meerder tc bepalen , en 'er nog by te
voegen he: houden van verraderlyke Correspondentie. ^
Fm* Uteff zegt, dat be: zeer noodzakelyk was dat hec gi
hoog verraad meerder omfchfeven werd, dan vermeent, dat iets diergelyks in Commisfie gelfeid was.
Luyken zegt, dat op Art. 317. eene perfoneele Commisfie benoemd was,
V«tn Maanen vraagt:
Of men hier, door verlenen tan daadiyke hulo aan de vyanden, ook moet veritaan , het toevoeren van Ammunitie, Vivre; enz. in cai var Nevo ie, dat, zo 'er me:r byzonderhMfn by dit A:iikel'gevoegd wielden , zulks aan oo<c zoude moeten worden uitgedrukt.
fan Marle wil, dac nader gedefinieerd zal worden , wat eigaulyk Hoogverraad is
De R.hoer zege:
Conformeer my met het zo even geavanceerde door den Burger van Marle, ómtr|rit denoodzaxelyklieid ?an het denkbeeld van Hojg vct.uó door eene naauk-u-i.-er definitie te oepj!en. Hen oogmcr.c der Coinmi.ilie° is geweest om, op te voe.fp.oo. der Americaanfche Conïtumie zulk eene dcfiiitie van Hoog verraad ConfiVutioneel daar te itelien ten einde oe Rechters alle gelegenheid te benemen om deze misdaad en dcrzelver lttaffen immer door vague 'interpretatien te kun-aen misbruiken. Dit fchyot"nooizakelyI;. vooral in een Repuldikeinsch Sylthema , a'waar, blykens de gefemedeuisf n, in tyden van pa'tyfchappen de beste Patrio-ten met zelden de flachiöiïefs geweest zyn van deze befchuldigingen vaa dat iioog verraad, het weik door het i>ros der Rechtsgdeerden in zo oneinlig veele foorten ba clasfen verdeeld word, en dus meermalen een itrik der onfchuld geworden is.
Wat betrefc de psopofuie van den Burger Schimmelitnainck, om hier by re voegen het houden van ver. ■dderlyke Correspondentie, geef in conlideratie of, inhen deze by voeging wierd goedgekeurd, het alsdan niet 10013 zoude zyn nader te bepalen, waarover die verralérlyke Correspondentie moec roulcen, om onder hoo* erraad te kunnen worden betrokken. Ik zouJe liever lie woorden achterlaten , wanneer men onder de dcfilitie van hoog verraad brengt het houden eener verr*. 'erlyke Correspondentie, zonuer eenige nadere bepaling, lan loopt men immers gevaar om den Rechter dat zelfde mbepaalde oordeel over dc No:ie van verraad toe te ennen, het welk wy hebben willen vermyden.
Hoffmen wil dat het door Sshhimelptnninck geproponeerde y dezen Artical zal worden gevoegd.
Vitringa zegt:
Ik zie niet l.oe de Burger Hoffman met grond deze Iditie noch kan aandringen ; Want zo 'er eene voorzichge en bepaalde definitie van 'eenige misdaaden noodlaklyk is, 7.0 is 't van misdaden van S:aat, ïn'tgceen, en van hoog verraad in 'c byzonder.
Verraderlyke Correspondentie in den eigenleken zin in men zeker tot de Clasfe van hoog verraad brenn , maar hoe moeilyk is niet de precife bepaling
van



C 3* >
va'i net vérraierlyk oogmerk vaa brteffchryvers en d'eT-
^Hoe'naauw behoort de Rechter het gemoed van den Correspondent en zyn opzet niet naar te gaan eer hy 't voor zodaai» kan verklaren.
Hoe dikwerf is niet eene Correspondentie wel zeer onvoorzichtig; zor.der fchuldig te zyn.
Hoe vaak zyn cotnmunicataen van den ftaat van zaken, gabeuïtemsfen &c. wel zeer los , maar zoms met eens misdadig van de zyde van het oogmerk voor den Communicant befchouwd: waar uit rnyns achting volg', dat een Rechter nie: door eene toiintge C mihru-ione le bepaUng in zyn oordeel be'iojrt te wurdei beperkt. Behalven dat, geiyk reeds is aangeme-kr, dit met beier, dat de fchuldtge Correspondentie cjJu q'-to niet alleen grftraft, ia zwaar' geftrafc moet, en kan worden. Maar alleen dat het in die generale betekenis niet onder hoog verraai wordt gerangfchikt, heeft deze onbepaald lating no* dit voordeel: dat daar van re recht of tc onrecht -beichuHipde of verdachte perfonen, niet zoms ver van huis behoeven te worden te rech: gefteld, niet van hunnen dagelykfchen Rechter «orden afgetrokken ('t geen echter 't geval zou zyn, wanneer het aan dat Hofon'midlyk word gedemandeerd) cn 't welk zo moeilyk moet gemaakt worden, als cenigtins doen'yk is, daar toch de Nederlander vooral op dit recht ftaan voor zy■ nen dagelykfchen Rechter alroos een hogen prys heeft gefield. Ik cor.c'udere dus, om dc bepa'ing der eerfte Commisfie te coviferveren , zonder ampliatie.
De Prefident fielt voor, on dit onderdeel te arresteeren: — eii wordt alzo befloten.
Waarna de Vergadering veranderd wordt in ecu Committé Generaal en gefcheidën tot Maandag ochtend ten 10 noren.
Zitting van Maandag den n February 1707.
Voorzitter: H. van Castrop.
Een quartier na tien uuren wordt de Vergadering geopend. De Notulen worden geleezeu en goedgekeurd.
De Burger C. M. Brouwer, aangeiTeld als Natïouaale BoOde, verfchyntter Vergadering en legt. als zodanig, den E;d en de Verklaring af.
De Prefident communiceert, dat de Burger G van ftliddeiïtfoen heeft ingezonden een Werkje, zynde de Author.es Chsfkt, waarby op eme gemaklyke wyze de gronden van de Grieklche er
Latyidcbe taaien geleerd worden: aangeno
men met honorabele mentie in de Notulen, en gefteld in banden der Commisfie ter verbetering van ,'t Sc-wolweeïen. benoemd.
De vdgende NI Ls lives ea Adresfeu worden geezen én in deliberatie gebragt: -
E-n IWüest van /. van Embdtn en een diergelyke . tequest van J. Corpman , hun leedwezen te keunea ■evende gsdeferteerd te zyn, en genegen te zyn , om ïerwaards te retoanuerea, zo hui vergiffenis vanKrat 'eaccordeerd wordt. (
Em Request van de M inicipaüreit van 1 exe , veroekende om betaling vaa 't overfc'iot der g-sdaane uitchoiten, ren behoeve vaa Engelfthe Krysgsgevangenen,
lidtagende nog eene fammi van / 1265 : aan de
:ommisfie tot de Finmeien, om na daarover met het Jommitté der Marine te hebben geconfereerd, te dieïeii van confiieratien en advys.
E:n Request van R. Sul/art, verzoesende, dat hein rergoedin» voor zyn Compagnie mag worden geaccorIeerd, cvên als zulks aan andere wedergekeerde^ toemakend : — aan het Committé te Lande. ' Een Request van C. G. Hol, Weduwe Valentyn,
rerzoekende om'Gratificatie: aan 't Committé te
Lande ^*
Een'Request van J. Jdams, Bataaf: — om Gratificatie.
D: Prefident fielt voor, om dit Request, als te
laat ingekomen zynde , te wyzen van de hand :
conform bcfloten.
Een Request van Stemgerechtigde Inwoon.iers vaa Dordrecht, appuyeerende het voorftel, door den Burger Free.de op den 24 January 1. 1. gêo?ah , relattf.lbet verkiezen van%eprefentanten : — aan de daartoe benoemde Commisfie, aan wier hoofd zich de üurger de luverc» bevindt.
Dc Prefident communiceert, dat 'er nog twee dfcrgelyke Rcquesten zvn ingekomen van Edam , Cn van Rofeudnal, maar dat hy dezelve, als ougezegeH zynde, niet in deliberatie kan brengen.
De Tourger Rcytii een Nationaal Zegel om dezel/e gellagen hebbende, woiden zy in handen der zelfde Commisüe geilel*.
Ecu Requïö vafri eene Jonge Vrouw , verzoekende verra'dr.f van ftraf voor haare Man, welke < an defertie fr-1'chuldigd :s: — aan V Committé te Lande.
Een Requ:-t va.i Stemgerechtigde Burgeti van T Kolen, verzoekende dat die Stad ifl aanmerking mag komen als de Refidentïe plaats van 't Departemeivaa'. ötjftuire:— aan Jen Buïgtr Couperus c. f.
Ëen Request van Gewapeude Burgers van Campan , met bèzwaarén ter.cn het Reglement van Burger ,vapening: — aan Cambièr c. f.
De Vergadering tot da orde van den dag overgaande,, wordt iu deliberatie gebragt de volgende voordragt: ^



f S3 )
Het Committé tot de Algemeene zaaken van hét Bóndgenoölfehap te Lahde, aan de Nationale Vergadering', reprefenteerende het Volk van Nederland.
Burgers Representanten!
Daar Wy hy UI. Decreet van den 13 October 1796. geauïhorifcerd zyn, om in corformiteit van onze voordragt, in de Guarnifoens Sleden aan te ftellen Onderof Plaats-Majors, hebben Wy dienvolgens eene keuze gedaan, welke Wy vertrouwen dat in alle opzigten 't Lands dienst zal bevordeilyk zyn.
Wy hebben mnsdien d,e navolgende Perfoonen or.der anderen lot Phats-Majops in denaioigende Steeden aangefteld , tn weten :
Te bergen op Zoom, de Lieutenant G. Thysfett.
Te Breda, D. Nlenttrais.
Te Arnhem , D. Tintelt.
Tc Domburg, D. van Noll.
Te Deventer, J. ü. 'Subers.
Te Lampen , van Orlick.
Te f'ocv'erJen , Serratius.
Te Deifzyl, j. P. Stt.r7Xnb.1ch.
Te Naarden , Botten
Te Woerden , tan fVell.
Te Schoonhoven en Nieuwpoort, Schwalfcr.
Te Gorifictiem j«van Sant.
Te Btierte, dJ3g§t. At : ^ .
Te HeÜevoetfluts, de Opt. Li. Schweifm.
Tc Vüsfir.gen , L. van Ttoxell.
Dan daar ne Bovengemelde Pcrfconen uit hoofde van hunne voorf. ïanfteliiog , dienen ie bezitten oen rang van C.tpt;a n , nemen Wy de vryheid Udeden te vuzoeken, ten behoeve van dezelve dc nodige AotWas van Capitams le wi len verkenen.
Waarmede Wy Olieden bevielen in Codes Heilige Befcherming, In den Hage den tl Febiuary 1707. H..t derde Jaar dvr La-aafilhe Vt.heid. ✓
(was Gcparapheeit)
J. SCHELTEMA, vt.
Ter ordonnantie van 't Committé.
(was Getekend)
B. DONKER CURTIUS.
i 'fen Berge zegt, dat hv liever zou zien , dat dit nog
eens in handen ecner Perfoncele Commïsiiegefteld wierd ; want, dat hy niet begrypen kan, wat'reden toch het Committé heeft gehad, om op die Nominatie alle, Bui: tenlandeis te plaatfen.
Aufmorth zegt, dat hy 'er geen nuttigheid in ziet, datjuist aan die Plaats- Majois den rang van Capitein zoude moeten worden gegeven —— dat nog minder de noodzakelykheid daarvoor pleit, want dat, naar zyn inzien een Lisutenant een even goed Plaa's-Major kan zyn dan een Capitein; om weike redenen by'er zich fterk tegen verkiaardt, om aar. de te bcnoemene IYIsprs Adte van Capitein 10e te kennu:.
De Prefident fielt voor, om deeze voordiagtnog eens in handen eener perfoneele Commisfie te (lellen , om te onderzoeken , of het nuttig en nodig zy, dat aan de Plaats • Majors den rang van Capitein gegeeven worüe.
Schermer zegt, dat hy dit appuyeert, alzoo hy 'er de nuttigheid of noodzakelykheid niet van kin inzien ; dat hy ook twyfelt, of de voorgédragei c perfoonen alle wel de proef van 't waare Patrioitismus kunnen doorihan.
Teding van Berkhout zegt, dat by een onderzoek in dezen «ppuyeercn moet, op dat niet door eene generale befchaldiging de goeden met de kwaaden mogen lyden.
Auffmorib zegt, dat hy het voorgeftelde van den Burger ten Berge appuyeeren moet, om deze zaak, ten fins van nader onderzoek, Commislbnaal te maaken.
De Prefident brengt dit in omvrage:— en concln leert conform , benoemende daartoe de Burgers Auffmortk, ten Serge, Schermer, van Lilaar en van der Borch.
(.Hei everige deezer Zitting in ons volgend Nummer.')
Beknopt Extract van de Zitting van Donderdag den 2 Maart 1796.
Tot Leden in de Binnenlandfclr Correspondentie worden benoemd de Burjers Kritger, Cambier en Styl.
■De Dcliberatien over üe Conftitutie worden voortgezet, en daarna de Vergadering géfchtiden tot morgen uchtend ten 10 uuren.
Dit dag ver ha m. der Handelingen van de nationaals ver g a d e ri n g, reprefenteerende het Folk van Nederland , wordt uitgegecven te Alkmaar by Hartemwk , Arnfterdam Bromberg , Arnhem Moeleman , Bergen op Zoom ven Riemsdyk en Bronkhorst, Bommel de Meyere, Breda P. Mutjoux cn W. van Bergen. Biielle Boers en Merkenburg, Campen Brok , Clee' Uagenberg, Delft IXoelofsvrnard, Deventer .ff>-o.'i>'.rr, Dordrecht BlusJÏ, van Oudgaardcn en de Haas, Eind, hoven van Leerfum, Hnkauizen Franx, Gorinchena van der fi'al, Groningen Zuidema, 's Hage Swart en Comp. en van Cteef, Haarlem Loosjes Hooin Breebaart, Leeuwaarden Gahals, Le yden L'erdingh en van Tifelen, Maasfluys IXHeer, Mid delburg Keel cn Abrahams, Nyacegen Prager en Comp.'tn van Campen, Rotterdam van Santen en van der Dries, Schiedam Poolman cn Speten, Utrecht S. T. van Paddenburg, Vlisfingcn Corbelyn, 'Westzaandani van Anken. z'ieiickzcc van den 1 hoorn, Zutphen van Beest en van Gultk, Zwolle Clement Jr., ea verders by de meeste Boekverkoopcrs of Postmeesters , moeiende de Boekverkopees en Postmeesters van Plaatzen , alwaar dit Dagverhaal! nog niet word uicjegeeven en zuiks verlangen te doen , zich ten dien einde adresfeeren aan Swart en Comp. ter DruJfcrye van van Schelle & Comp. in 's Hage.
Ter Drukkerye vaH VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGË.



Ctr.rzBBio, r ff r H e i n , broeoeasciijk
DAGVEB.HAAI* -
DER. HANDELINGEN VAN DE
R.EPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 4oé. Satitrdsg den 4 JÊfW* 1797. /fe* 5^^r sfer Bataaflche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Maandag , den 17 February 1797.
Voorzitter: H. van Ca strop.
ervolgens doet de Prefident voorleezen :
Een Request van J. van Paddenburg, Coramis van 's Lands Magazynen te Oudewater, verzoekende , dat hem zyn agterftailig en onbetaald gebleven penfioen mag worden uitbetaald , en begunftigd worden met den post van Plaats - Mijoor.
Be Prefident ftelt voor, om dit Request te (leliën in hande.11 van 't Commitié te Lande.
Couperus zegt, dat hy het gedane verzoek ten allerfterkttrn appuyeertn moet, daar hem die Man als een braaf en eerlyk Vaderlander bekend is, en zich als zodanig in a'ie gevallen, waarin hy zich heeft bevonden, gedragen heefr.
Reytis zegr, dat hy mede de loffelykfte getuigenisfen van dteten Man geevco kan, daar hy denzelven alszodanigin den Jaare 1793 en' verder gekend heeft ; dat hy om die reden ten allerfterkften appuyeeren moet, het gedasne verzoek van den Suppliant, en dus voorftelt, om denzelven tot Onder-Majoor aan te ftellen.
De Burgers Blok en Bacot zeggen, dat ty insgelyks riet, dan het ioffelvkst getuigenis van den Suppliant geven kunnen, en dus mede het verzoek appuyeeren.
De Prefident fielt voor, om het eerde gedeelte van 't verzoek te ftellen in handen van 'tCommitté te Lande , en wat betreft het verzoek, om als Onder-Majwr te worden aangericht, in handen der zo even benoemde Commisfie: — en conclndeeil confoim.
, 1 V. PEEL.
Nog wordt geleczei]:
Het favorabel advys van de Commisfie van Binnen-, landfche Zaaken , op eenige Rfcquesten om Paspoorten , welke geaccordeerd worden.
Cambier do'et Rapport , namens de Commisfie tot de algemeens ftataaffche Gewapende Burgermacht, op eene Misfive van de Commisfie tot de ^ Burgerwapening van die van Drenthe , verzogt hebbende om twee Velddukjes ten gebruike te: mogen hebben, advyfecrenJe : *
Om conform het gedaane verzoek te decreteeren , eik het Commi.ié te Lande, mirsdien tot de afgifte van gemelde twee Veldftukjes te authorifeeren : — conform bcfloten.
De Mist doet rapport, namens de perfoneele Commislie, by Decreet van den February benoemd op hef voordel van den Burger de Mist gedaan , tendeerende tot het afTchaffen jan het zogenaamde recht van Exue of Pontgeld; advyfetrende :
Dat, daar dc rechtvaardigheid voor het affchaffea van dit zo gezegd recht, plyr, conform 'den gedaanen voordragt van den Burger "SS Mist zoude behoren te worden gedecreteerd; tot welk einde de Commisfie produceert en voorleest eene circulaire Misfive aan de ondërfch'eidene Gewesten , waarby dezelve tot het affchalïen van dat recht aangemaand worden.
Plees van Ampel is van oordeel, dat dit in Advys dient gehouden re worden, tot dar men asn het Articul in de Conftirutie, dat van het recht van Exue fpreekt, met de delibe. ratien zal gekomen zyn. Dat hy intusfehen moet aanmerken, dr.t ,offchoon dit recht fttydig is met den aart van eene welgeregelde Republiek, dit echter flegts aan onze zyde wel kan worden afgi-fcfcaft; maar dat men dit nogthans aan de zyde van vreemde Mogendheden zal moeten blyven betaalen.
De Mist zegt, dat hy de aanmerking van den Rureer i'toos van dmltel'iwi vindt; dat zyn vcjorftel zich R. ook



( 34 >
ook alleen daartoe bepaalt, en in deie affchaffing,, by dit Ripport voorgelagen, lick ooi nier «rier, dan tor ons Gemenebest 'uitttrekt > en dat daar die affchifIig noodzaiklyk is, zoude d: Barger van Èei k innen getuigen, als in zyne qaaiiteit het* hateljisa di.i^ran ondervonden hebbende.
Van Eek zegt:
Dj Rapporteur beroept zieh op het geen rny ten dien ojZidpe zoude zyn wedervaar en , en ik moot met leed weez :a erkennen, na de j > igfte RLevohttie , waar door men natuur^yk verwagten moest, dat alle pretrnU.m en verleunen uit dezen hoofde per f; dood en te niet zouden zyn geraakt ,ondervon< den tc hebban, dat de bijlyklle en meest erkende principehebben moeren zwikten voor de ou ie Graaflyke Chartres, waar uit dit wanlblrig regt zynen oorfproug. heeft ge'kregvii, en tot fchtnde van de latere tyden liter eiidaw, zeifs tusfe-aen Steden van één en dezelfde Provincie, is blyven fubfifteeren niettegenftaande het doel daar vin na de'érccÜe derRepublieli overal van zelfs is komen te vervallen.
De reclamo van drt regt is echter in de laatfte.tyden meei -.en meer haatlyk geworden, cn uit dien hoofde hier en daai geabanionncerd en in verval geraakt — hoe veel te neer dac bioet de uitocffémng daar vah in deze tegenwoordige order var zaken een zonderling contrast opleveren met de proftsfie dei Regreu van den Menschen Burger, wtlke éitans in die plaat fen, daar rijen dezelve by umkk vermeent hulde te doen, 'sLandstngezetenen.vis a vis van elkand*erèn tegens alle zodanige haatlyko verordeningen, als is her regt van exue en foortge lyke Anti Patriütdfcïie afperfingen meer , hadden behoren tt gaaranrifieren. . . Maar zoo ziet men, det de principe* nie atayd naar buireii hare getrouwe Uitwerking hebben, als 'ei bet eigenbelang mede gemoeit is.
Ondertusfcben verfterkt my deze. ondervinding in het (re voelen der Rapporteurs, dat het noodiaaklyk is, om zondcj 'de introductie van de Cunfliturie afrewachten, aan de nog extecren.de Gewesten derzelver notoire verp)ifc*i'ng ondet het oog te brengen, om hoe eerder bo-- berer re'zm-gen, dat hel vvederregrelyk regt van exue, als een fcbandelyk overblyfiU van de willekeurigfte GraaflykePriviicgiea, en regen de erkende Regreti van Gelykhtid en Broedeifchap aandruisfcher.de, overal geaboleerd en te niet gedaan werdc
Htffmdn zegt, dat hy 'er niet tegen heeft, dat die belasting nu reeds afgefchaft worde, en dat men daartoe adhoitatoire IvJisiives aan de Gewesten afzendt ; maar dat het tot fchande-Jrlezer Nationale Veigadering zal veiftrekktn, als het een of ai.der, gewesr goedvindt te zeggen•: dit i*huuhpua\l\k, niet van de eutnpetenlie drztr Vergadering, en b<. geer en dit nog niet ajlejehaffen.
Van Eek zegt, dat dan de gevolgen daar van ook nederfco men op hun , drc weigeren daaraan tt voldoen.
Luyken z£gf,. dat hy ook zeer het rapport moet appuyeeren, en 'er zich raede ten vollen conformeert.
De Piefh'.ciit fielt voor, om conform het rapport te concuideereni ea wordt dien conform.
bi Horen»
Nog rapporteert dezelfde Burger nanmens de jeefonejeJs Co^miisfie by Decreet van .den 2 De¬
cember !. r. benoemd, en vervangen hebbende dé Co nmislie bv O-ereet va . len o iVLiv til-);'!'! 1 .
belbaude ifit de B ïrgers Aaffmorth , tlubert. Camp, ten Cate , HthhofiA Okhuizen , op eene propóiitie van den LUirger Valck^naer, met klagten tegeaj den Burger Mus '/.!> , Li.ivvirhet C iinmi:;é vaa Admiuifiraiiè der Fraiifelie Troupes ; zynde vervolgens uog in haterien der Commisfie. gelteld eene pföpödïrie van den Berger Auifmorth , en eene van den Burger Hubert , met klagten over de directie van hit C > nmbté, zo- éveii genoemd, en initiërende op htt nodig redres in .dezen. Njtfdat de Coimnisfie een hi.stor.isch ver. haal gegeven had van hec geene naderhand in onderfcheiden Cotpmkffe^eWaaj betreklyk dat Committé befloten was, et; by Decreet van den 2 December eot eene provilioneele adtnioiftratie: was gerelbiveeni, iftgt de Commisfie, dat zy^,: zullende dienen van conÈdératieh en advys opeen . aantal , van 42 .Rcquestea van Burge-s van Nede-larid, ad- ltrekkenne tot her publiek." maaken van het Rapport van den Burger Aufmortfy c f. in een. Committé Generaal uitg-ebr-afx, betreklyk de directie van '1 Cominitdj van Administratie , en op eene Mküvoi yan 't Provinciaal BeII u-u r van U ec:u,ien zeiven einde (trekkende, van oordeel is, om het Rapport van 'en Bupger Auffmertli iii de Notulen van dezen d-a? te cioen^ daiklit-n, ten einde het zelve, om aan de verzoeken der Requeftranieii te voldoen, algemeen kan worden gelezen en een exemplaar aan die vaa Utrecht gezonden wonden t^t infortaatie^
B/od zegt, dat hy zich met dit Rapport niet vergenoegen kan; vermeenende, dat het Rapport var. den Burger Jufjmort/i c. f. i-iet alleen moest gedrukt worden, in de Nol tien, maar aan de orde van den dag geheid.
MUderigk zegt, dat daarop in een Committé Generaal reeds; een beüuit sjevjjkn is-
De Prefident geef' in confideratie om h<t F£a^poit van den Burger Anffnserth cl f.. te geiyk met tik Rapport, waarin de onderfclieideii uitgebragte* Rapporten hoofdzaakelyk gei fereerd zyn, te doen" isukiten , en publick te maaken
B/oi zegt, dat hy daarmede wel kan instemmen, doch. lar boven al het Rapporr van Auffmortft- mo?t worden mbliek gemaakt; ten einde eens ,'an het biltvk verlan;en der Natie worde voldaan, en zy mag zien wie eienlyk de perfonen zyn, die daarin beschuldigd wo den*
Se Mist zegt, dat det Rapport voorflaat, om het Rapport an den Burger Auffmorth te doen drukken; doch dat men ■ ich bedriegc , wanneer men daarin befc'iuidijide Perfonen . leent te vinden ^ dat de Commisfie, vooi dat 'er rekening.



( 35 )
:n verantwoording Ticbhe plaats gehad, zich daarvoor wei tal wagten.
jlistverzifim ; cordeclende, dat de nieuwe
b! eer hoe beter moet werken , de oude afgefchatt,
Leden tot verantwoording opgeroepen worden,
opgeroepen.
zegt, dat hier geen verwarren te 6^*&*».
vertrouwde,'dat gefchieden zoude. .
De il/irr zegt, dat hy dit gezegde voor rekening van den Burger Hoffmau overlaat.
informatie.
OM» wil, dat het Rapport van Mf,ortn c. f. aan den orde van den dag zal g.lteld worden.
Midderi,h ftelt als ren conciliatoir voor, om dit Rappen
^T^rw^r-t.rde van den deg gefte'c hebhef?omdT^ daar over hoe eer hoe bete,
aan te vangen.
Ptefidmi zegt, dat het Rapport enkel be'he£ , of het Rapport van te d°£I
drukken.
> i i dar bv on bet verzoek om Copie^a
P/oor venAmftl zegt, dar OJ op nei aanmerkt
ring geïnformeerd is.
Btokxw, dat hy ir.joreert dat 'er een zodanig De creet genomen is in een Committé Generaal
De Prefident zegt, dat dit wordt aangehaald r WetRwSrtï taande voor, om by appel nctn-m ÏSS of de Vergadering^ich met het Ral port conf .rn.ccrt, ƒ«, of !
^//^ vcgt , dat hy zich ogerHiklylc op dit Ra,
P°rt ^SÜBfiR —^^^Unoten , o, mag worden ge ottden . ,, t,>,..i'PA du tot oVt:m-..tgcn in advys tv irou-tn.
De tydelyke Prefident ter Vergadering vertcheenen, en gezeten zyuda, communiceert hy, dat, zich by fëtf bad vervoegd' de Employé van het Hof van Denemarken, zich beklagende over het aanhouden van een door ftorm en onweör ïnAraeland binnen gelopen Schip, onder prct-.xt dat m hetzelve zouden geladen zyn Contrabande Goederen verzoeke.! de daa'omtreud een fpoedig redres : aan het Committé der Marine • ottt-
coniideratien en advy?.
De Deliberaticn over het Plan van. Conitituiie voortgezet wordende, brengt de Prefident net on* derdeel van Art. 66c. Letter B. in omvrage.
Nrmaud éènfgë remarques daarop hebbende, wordt het zelve, geiyk ook Letter C. conform geconcludeerd.
Letter D. herlezen zynde, brengt de Prefident in oravrnge, of de Vergadering zich ook d.armede kan conforraeereftV
Ten Berge zegt , dat hv van oordeel is, dat dit .Articul zo duidelvk mogelyk moet gefteld worden , en. er uit dien hoofde voor zou zyn , dat oos plaats zoude hebben omtrend voorgaande misdryven , waarvan zy zoms mogten befchuldigd worden.
Ifoffman vermeent, dat de woordrn, op het einde van dit onderdeel tc vinden , namelyk, misdaaden. hoe ook gewamd, door dezehen bedreven, genoegzaaar zyn , alzo het ©ogenblik van befchuldiging juist het punt is, waarop iemand in sccHtcn kan betrokken worden.
De Prefident zegt, dat, zyns bedunkens, alle [ zwarigheid zou weggenomen worden , wanneer • 'er bygevoegd werden de woorden wannier ook begaan.
Vreede zegt, dat de zwarigheid niet refideeren kan in het , tydftip voor dat zy leden waren, maar geduurende hun Udmaatfehap bedreven.
De Prefident proponeert, om dan te ftetlen het n zy voor, het zy geduurende hun Lidmaatfchap be* y dreven: — en wordt dien conform befloten. Lt. E. wordt conform geconcludeerd. Lt. F. herlezen zvnde, zegt van Mannen: Dat dit Arf zeer gemaklyk geroyeerd kan worden. „ Van mcfftppuyecn dit, zeggende, dat 'er, naar zyn int zien reen gefchillcn, tesfeheade Departementen onderl.nsr, ll mosèlyk zyn ; dar gecne Departementen met den anderen over hunne waken coiresnondcercn mogen, want dat zy flech s SA zyn. Dat, wsnneerderhalvcn de ,mj ep rusffchen hec eene Derartemcnt tn her andere wel gthbeK.cn '* zyn , 'er geen twisten ontftaan kunnen.
n Van /.ciryen z>ètt
Her» die zwarigheden in dit Articul niet vcorgcVorrem E a



C 36 )
waren, en hy dien verftond van TuJicieefc of Tufiiti-ele s fth) len die tusfehen twee Departementen zouden kumi plaats hebben, en dagt, dac die, om met meerder onpartydi heid beflist te kunnen worden, door de Commisfie aan h Nationaal Gerichtshof gefteld zouden zyn. (Dan als men zu of dergelyk woord by het woord gefchiden voegde, dat h dan duidelyker zoude zyn.
SchmmelpenniKck zegt, dat, om nu reeds de onmc gelykheid daar van te ftellen , dit, naar zyn oordcel wat te temerair voorkomt; immers dat'er altoos geval ie en omftandigheden kunnen plaats hebben, die de difiè renten msfehen het eene Departement en htt ander mogelyk maaken , het zy omtrend Departementalehan delingen, of omtrend diergelyken — cn dat, zo di handelingen der Departementen mogelyk zyn, dat dai ook de gefchlen onderling mogelyk zyn; en dat bi gevolg deze ook moeten-beQist woiden; om welke re den hy voor deze onderdeeling concludeert.
Van Maanen zegt:
Dat hy nogmaals herhaalt ©m deze onderdeling wegtelaten wyl hy zich niet kan voordellen in welke gevallen 'trjuridic qne qucsticn tusfehen de Departementen zouden kunnen plaat< hebben Dat dit wederom gefteld was, in deii jasten dc veronderftelling, dat de Departementen een eigen ma« en huishouding zouden uittnaaken; doch dat dit verviel zo dra ze blood Adminiftiaticf waren — en dat de gefchtllen die als dan nog tusfehen dezelve zouden kunnen ontdaan by Politicque dispofitie door de Wetgevende Magc zouden moeten gedecideerd worden.
Wan Hoojfrzgx, dat hy dit apyuyeert, en dus nog by zyn gevoehn blyfr, dar, daar de Departement fte-ts adminiftiaticf 7yn, de verfchiücn tusfehen dezelvenonmogelyk zyn.
Vitringa zegt:
Ik kan niet approbeeren bef royeeren van dit onderdei 1Bsaar moet my alzins tonformeeren met bet gevoelen van den Burger Sclimmelpennhck. — Her komt my trouwens voor dat, hoe zeer het getal van obj clers niet zeer groot zal zyn' welken voorwerpen voor rechterlyke decifie zouden kunnen wezen; die echrer kunnen ex cren , cn dan moeren ze gedeci deerd kunnen worden.-.. De Departementen immers kunnen als Corpora Moialia hunne onderlinge Rechten hebben, zonder Souvcrainen te zyn — ftaat dit in verband ? immers neen. Kun nen de Steden of Musicipaiittiten by voorbeeld als zodanige Corpora geene questien onderling te demcleren hebben , In «aan die dan niet geiyk in de faculteit om recht te moéten kunnen krygen, cn dus in dat derde met Departementale Beftuuren. Kunnen dc Departementen als zodanige ciei fuftincren dat by voorbeeld in omfiafien of kosten van eenige tusfehen hen gemecre zaken of belangen, de Ingezetenen van ten der «cfptftive Derartcmenten al of'niet zouden behoren te dragee _ en voor hoe ver: betfaïven vcrfclieidene andere gevallen cn ptasstaticn ,, waartoe Departementale Btftuuren elkander on dcrlmg als zodarigen zouden litmicn convericeren,
Ik *:ou op alle deze gronden vermanen, dat men niet zo nauwlyïs dirArticul royeerde, om dat ik vreze, dat het in ie gevallen eei.e gspirg <n rechtloosheid door gebrek van rer.e competente Rechtir zou kui.nen geven, die voor deeze of andere party i.adeiig zou kunnen zyn, en beiden lecticloos ftell eu.
;e- Ploos van Ampel ftelt voor, ons icze ondeideiin» U
g daVvVf) UfeD,0m dat:tril°g ni« g^creteerd** et , «DtPa"ementen in de Republiek zuilen zyn, er £ hoedanig zy zullen zyn ; dat, zo dit reed, beflist ware et hy er dan ten fterkften voor is, dat dit hier bepaald wierd ; maar, daar men nog zo verre niet is concludeert hy om. het tot zo lange in advys te hcu'
n Schimmelpenninck zegt, dat hy zich daar tegen verzetten
- moet, want dat de zaak in de daad te duidelyk »s 3
e n^zoo%irtnvdatdeBurêcr/v-'^ 4
* of alle ^iff f£ """getoond, dat hec ukr nfafo kan* . ot aue twyffe! moet verdwynen.
1 treede zegt dar, wanneer 'er reëele corpor-atien exteeren zuilen , er dan ook verfch.Ikn mogely k zyn. Dat
■ hy zich hieromtrend zeerwel met de redactie van 7 któ vereenigen. * u
fBj' ,dat h? zich wel kan vereenigen met hun i , die net onderdeel » adeys willen geheudeh hebben; doch
- ie rW r" ftcrk^" m°£t Vêr^tten' om Je redact e van ' WetaeverH \ LVaa ^ adüP«e™ i «ant dat het
Freedezegt, dat hy dit.niet zyn kan , want dat het WeN gevend Lrghaam , als door het ganlche Volk verkoren naar zyn inzien , hier beter uitfpraak kan do.n dan het hoge Nationaal Gerichtshof; — dat hy ecli-r niet weet of dit de reden geweest zyn , waarom de Commisfie van 7 deze onderdeling aldus gefteld heeft.
Van Uooff tsgt, dat de Commisfie van 7 deze ondcrdeeliW aldusgefteld heeft, om dat zy begreep, oat de Depanemén fale Beftoure» , flegts adminjfti'atil zynde, onderptfebikt zvn aan de Wetgevende Magt; dat deihalven ,ecn Rechter ove" «skeavan heigevalin quesrie willekeurig kan oordeelen , maardat alleen het Wetgevend Ligbaam daartoe bevoegd is Z reprefejitecreade het ganfche Volk. '
Ter, Berge zegt, dat hy liet geavanceerde van den Burger Schimmetpenmnck appuveertn moet, en zich mede ten fterkften verzet, om du in advys te houdendat hy niet zien kan , dat men met te beflhfeu , dat d'e> beeoordeehng over geichillen tusfehen hei eene Departement en het andere aan het Ht ge Nationaal Geri-hisnof zaj haan, de questie vooruit oopt, of'er Dcpartcmeiuaale Beftuuren zyn zullen; dat hy zkh derhalven met de redaéhe van de Commisfie van 21 conformeert.
S'<terius zegt, dat by "cr toeh tegen zou zyn, dat tan het Hoge Nationaal Gerichtshof de b flisfing over alle qu-s'ien. tusichen de Departementen toegekend werd.
Schimmclpcnmnck zegt, dat dit voltrekt de intentie met is; neen, dat geenfmts het Hoge Nationaal Guichrshot ade ponticque questien beflisïen zal, maar dar hit over alle geichillen zal uitfpiaak doen, waaromtrerd eene Jundicque beflisiing veieischt wordt.
Vaa Ho,ff zegt, dat "er geen Juridicque gefehillen ontdaan kunnen tusfehen de Departementen; dat hetnatuurlyk zaaken v»n een poliikijucn aart nieten zyn , en dat die het Wetge.
vond.



C 37 }
Kni Lichaam of den Staatsraad moet belhsfen. Imm.rs het is niet mogelyk, dat twee Departementen zich onderling zoude" kunnen verbinden tot iets; of een aantal Departementen zou zich ook kunnen coalifeereiv tegen de andere machten.
■ mtde^wtrighSên van den Burger van ƒ/»ƒ hem vporjöncnchimericqte zyn. - dat alle geicn.llen usfcben
fcDeparteniènten na-uudyk objeiften van ™'^a%f*™ van het Wetgevend Lichaam of van den Staats - Raad zullen zyn, maar dat hier notoir?BW*?«*.gefcbilkn bedoeld woiden bedoor een Reehterfyk gewysde moeten geternnnee d worden ; dar over zulke zaken derhalven de vrees var de Burger van llooff geen teek kan houden, vermits daai uit geene veronde.ftelling eeuer onwettige aanmaning vaneen meer dan Adminiteatuf Ikftuur door de Departementen oehoe . te volgen ; dac her hem voorts ook zo vreemd niet ve.K. m cU deeve rue.le Departementen met malkanderen over J»"^Obicaen in veifcbil zouden kunnen geraken , by voorbeeld, „«neer twee of meer D partemenren onder «Hg*»™» der. Staats. Raad, een werk van byzonder-belang»^etW>< waai van de onkosten geoordeeld wierden n^<^J*** naale Kas te moeten gedragen wordvB* et.'er W*^*» onderling, of met de aannemers questie ontftoud ^ver^pre» tatie der conditiën, dat in zulke en dergelyke gevallen, het zeer mooglyk, fcheen , dat 'er tusfehen Departementen ev-
tusS Stedelyke en zouden ryzen, die nier door Politieke, maar accbterlyke disocfrien roosten vereffend worden — concludeeren^e, dat Zr zoude zy», om dezen Articul te M^>a met de opheldering van den Burger Schtmmelpenmnek, maar vermits het te voorzien cn te hopen was, dat twee of meer »-dementen onder een en hetzelfde Gercch's^Hof zouden Lforteere», dat dit geftatueerde behoorde gereftrimreerd ;e worden tot zulke Departementen , welke tot verfctulleade Gerech>'s-Hoven zouden behooren.
De Prefident Relt voor, om by appel nominalte doen be|]ken,.of de Vergadering zich contoi meert met de redt.ftie" door de Commisfie van a« opgesteven , met de hy voegingen door de Burgets Schimmelpeuninck^van £e* geproponeerd: — ju wordt met meerderheid dien conform i elloun.
Lt. G, M, I, K, L en M, worden confotn befloten,
Jt N herlazen zyn de, zegt Schimmelpenninck
Dathv 'in naam der Commi.-iietot het werk der oud Schulden, aan de Vergadering verzoekt, da. dn onderdeel «•er alle Crimfreele Actiën betreklyk de Lonvoyen e Lïccutcn , mag wor~en in advys gehouden tot hst rat poft over de Financiën zal uitgebragt zyn.
De Prefident brengt dit in omvrage: en eor
cludeert conform,.
Lt. O. in deliberatie gebragt zynde , zegi Stej
Zo'óc poederen van de Ministers in de plaats hu MI lefidemie daar onder met begrepen zyn, dan ish van cotfciLuenticen dan is eenebyvoegm&noodiakslv
U,ien^gt, dat in deze oiiderdecling gefproken wordt, .Ueen van pcrfoneele actiën,
Ploos van jmtil zegt, dat hy het gewigt der reden riet bev t.e. kan, waarom de Suppoosten en mindere >ediênddns niet voor hunnen Competenten Rechter zou. ien kunnen en behoren gedagvaard te worden.
Schbnmelpenmnck zegt, dat hy dit appuyeert, cn van het zelfde gevoelen is.
De Prefident ftelt voor, om by Appel Nominal te doen bellijn, of de Vergadering zied met de redactie van de Commisfie van 21, dan met die vau de Comudblie van 7 , vereenigeii kaa i
Veelen zeggen , dat zy de redacdie van de Commisfie van 1 verre preiereeten.
De PrefiJeni brengt daarop in omvrage, of de Vergadering zich dan met de redactie van de Commisfie van 7 vereenigen kan?
Niemand zich daartegen verzettende, wordt conform bt floten.
Art. 6ói wordt in deliberatie gebragt , luiden ie : , , , Dit Hof zal by praeventie oordeelen. a Over alle opzettelyke overtredingen van de voor-
zier.maen . in de Conftitutie begrepen. b, Overfftevervalfching Munitie van Oorlog, en andere Goederen e. Over vervalfchmg 01 namalacg van s Lands ot
andere gangbaare Munten. d Over Strandroof. . .
i Over alle feitelyke refiftenticn aan de uitvoering.
der ordres van den S-aats • Raad / Ovet alle geweldadigheden en fer elyke refiftentien ■ aan de refpeétive Om. vangers, of minde, e Bediendens van de Nauonaale Financien tn offtcto wedervaren."
Letter A. herlezen zynde, zegt Ploos van Am-
^Dat hy liever wilde gefteld hebben dit hof zal by uilfuuth,g oordeelen. ' Van Marle zegt, dat dit Hof zal moeten beffisien over alle
- n-.isladen vaVaf/e'de Inwoonde» der Republiek; dat hy zich ! &èe.KdacÜe van deze onderdeeling wel vercenigen kan.
Te» Bene zegt, dat hy het ook wel appuyecren kan, maar dar hy bet woord opzetulyke 'er uit wilde gela" ten hebben.
De Prefident brengt dit in omvrage, en conclu-
- (teen conform de onderdwling,- met uitlating va» het woord opzettelyke.
- Lelter B> c. D, E. en F. worden conform ge, conciudeerd.



( 38 )
proponeert, om hier nog eene o «-laeeung, die hem zeer noodzakelyk toefchynt, bv voe^n, namelyk Letter G. over muiïery op*roe?7
De Prefident brengt dit in omvrnge , en concl deert dien conform.
dmdü'- C6~ W°ldt in dc,iberatie gebragt , li
tJL ,n'mme,r Cen^ Judicature uitoef
vpn,l 1 ,gf Va" ho°Ser beroep ; ten waare het Wet o trtSi w r V™ Tie "!0ge" g^dvindeu hier in met g de lllïï ■Wkw* dti' Nati0»«le Financiën aanga, öe, verandering tc maaken. h
te hü^rr^ PW"*' °'« Pok dezen Articul in aiv3 bragt zyn.' " RaPP°«^« de «'aaneen zal uicg!
ft» Berge zégt, dat hy daartegen is , alzo deze Ai trcu, daarop volftrekt geene betrekking heeft.
ScMwmetpenrink ze>r, daf dir, zonder hinder aan de zaai toe.te brengen, zeer gemaklyk gefchieden kan.
Luyken appuyeert dit.
■ De Prefident brengt het vervolgens in omvrage: — en concludeert conform.
taïé • 663 W°rd£ contoxm &èoklaöèérk , lui-
,,'Erzal Herziening of Reufle by dit Hofplaats hebhen van Sententiën , aldaar ter eerfter inflanriegewezen uitgezonderd in ctimineele zaaken, wanneer de Ewchaai den pubheken Aanklager is ontzegd.-' ce^aai
denVe: ^ deliberatie geb"gt , lui-
,, De Adjuncte Revifcurs zullen door de Kamer de Oudrten beroemd worden uit de DeparfementaSe cl den welkJT ".«red gheid van'het getal der Leden , welke de Sententie, waar van de Reviiie verzon is, zullen hebben uitgebragt." S
Be^ger^ redaCd£ geIe2Cn z*nde> zeS[ Ten Dat hy de redadie van de Commisfie van 7 nrefe«eren zou; maar dat hy 'er wilde bygevoe'd hebhe„ jat 'er ten minften eenige Leden onder moest n zvn' die van het vorig vonnis gedisfcmieerd hadden! 7 ' ^SMm^lptmim zegt, dat hyziCb danrrejen verzetten timer
muren !•■:,, !ret verandering der vvo r,hZ J evene^keid van het getal der Lcdenl,^ ffi
ea'.- het gei ah der Leden vn-> * ■
Iffli-e!*,,!. eM e" WOTd'
'« Mdl ""** !" deliberatie gebngt , h,t.
d« »« dit tot alle kleine opeten ï^uiKC'
l B^7$^&^'W* 'tgeneraa! raet<d«
•* te>en verkfar/n m?%'S;,msar dat hy "ch echter daar ;- deaföm 2l maaken C' eene N^S °™rend
De Prefident vraagt, of de Ver^denn<r 'Lr
. fomSg^^'tè^' 8!Z0/e «- -ne
voorbeeld / 000 dar ?£„ """^ tyden zyn- D" ^ Jaaren, wfnneer ïefveell^ Ztt*ï5"* iS' over *
: waarde kan hebben! dan ZnTf Jo nier mset
Dit wordt geappuyeerd.
«s V- maggiiTiT**.. tKC,0!.'*>- *«*»
cofforaf5*" b'engt""""fconcludeert
•Sg&ifó&g» « «p-«ia
lyne canfideratien en advys tfd^nen 'Y ' daar°Pvan
zufen in7\!lVDe adnyl"e" der Led«'van dezen Hove Ijlf m alk ^vallen met redenen moeten bekleed
Art. 668. „'Er is by dit Hof een nubliekp A,„n,
geArt°to denrJitUl "2 MS''
Art. 669. Het wordt igeadfifteerd dooreenen GAe fier, met de verdere nodigf B.-ampten."
deI^': 6/"°- W°rdt J» del'beratie gebragt, hu-
zelfJeDve^.n,tlr"iNi:Ki0n,:aal e" de Criffier zul'« deze+we vereisch-ens hebben, welke Art 6^enAir 6», be^eklyk den Pref.dent en Ra ad en fan S^Sf&SS
^De^nadere redacrie gelezen zynde,zegt Hoff.
Dat



C 3 )
Dat hy zich met deze redactie niet vereenigen kan, lom-ietf de Griffier ea Procureur-Generaal buiten dar ge- n ■ noe-zame emolumenten nekten. — Dat by van oordeel is ï dat zy niét dezelfde Tractementen ais de ;aa- d ;:den moeten hebben, j Ten Berge appuyeert dit.
Blok proponeert, om aan den Prefident iets extra, voor £ Ide meerdere moeite en last toe te leggen. v
Vitringa zegt: f Ik zou in dezen appuieeren de reflexie van den Burger k \lhffman En zou niet gaarn helpen bepalen, dat de Pioen. Ii.ui- Na-ionaal en Griffier dezelfde Tiaécementen. zou moeren ihebb.-n als de Raden. Ik vind daarin gene rechtma ige G-e-
'fly d'"Raden genieten, nochfportelcn, noch iets hoegenaamds \ «buiten ban TrWctement — dit is onlangs gedecreteerd; maar c Idaar de Procureur Nationaal leges zal moeren, kunnen inbrengen Dor een Griffier jura voor expeiitien, actes enz. ge. ilniet — fiu dit komt my zelfs voor ter bevordering van expe- I ed.tie van zaken nuttigheid te hebben, bshalven dat particu- , 3 lieren die daar van emploi maken zodoende mede iets con hribueeren tot bezoldiging dier Ambtenaren ; zo zou ik toch | tevens oordeelen dat die Ambten te veel zouden worden ] 1 betaald, wanneer men daar aan dan nog zulk een important I TraeVment' vast maakte. En dat in een tyd, en in onze . ] fuuatie waarin men voor al behoort te zorgen , dat de bcta- , i lingen der Ambtenaren wel redelyk maar altoos matig zyn, I en vooral nicc te hoog worden gefteld.
f Ik concludeere dus tegen de toelage van Tractementen arm I Minifters, geiyk aan die der Leden.
Van Eek zegt, dat men de bepaling daar van veilig aan 't Hof zelve kan overlaten. Luyken appueert di\.
De Prefident brengt in omvrage, of de Vergai dedng zien met de reda&ie der Commisfie van 21 konde conformeereu ? — En Wpfc.it dien coniorm belloten.
Art. 6.71 ën 672. wordt conform gearrefteerd ,
^Art" 671. „De Procureur-Nationaal wordt benoemd uit eene nominarie van dtie Pcfoonen , door dit Hof, volg-ns een Alphabetifche orde, 'uit te brengen , om daaT uit de verkiezing te worden gedaan door de hamer der Ondllen."
Art. Ó72. ,,Dit Hof heeft zelve de aanflellmg van den Griffier , en de verder aldaar nodige Beaniben."
Art. 6'3. Wordt in deliberatie gebragt, lui
dende :'- , . .
De Perfonen , in de beide voorgaande Amculen vermeld , treeden niet in groette, voor dat len opzichte van élk derzelve de nodige Irftructteh door het Wetgevend Lichaam zullen ge.hreft.eeid zyn."
De nadere Ted'acrie gelezen zvnde-, brengt de Prefident in omvrage , welke van beiden de redactiën de Vergadering veikiest te a^teeïtó ?
lebben als'de Raden. Ik vind daarin gene rechtma ige Gallyl.'hel —-fc-i-* nr,rh tpi-i hoegenaamds
Veifcheiden Leden zeggen dat zy die van de Conslisfie van 21 preferee.en.
De Pie 'dent brengt dit in omvrage en conclueert cónfotja.
Art 674. wordt conform gearrefteerd,luidende;
„De ontwerpen van die Iuftru&ien, mitsgaders vaa sa Reglement op de Gr.ffii.'en derzei ver Leges, rpoe:n door dii Hof ten fpoeiigften doenlyk getorraeerd , n aan het Wetgevend Lichaam ter beoordeling, en beragtigirg overgeleverd worden."
A.t. 675. in deliberatie gebragt zynde, zrgr Hofman :
Dat hv de uitdrukking van 6 maanden wat du-ster ■ond, dat hy 'er by wilde bepaald nebben, wanneer de 6'maanden gerekend zullen worde.i aan te vaneen.
Be Prefident fïett voor, om 'er by ie Voegen.,
tasiat het georganifeerd zal zyn. ■ • En wordt
:onform b.elluten.
Art. 676 en 677. worden conform gearrefteerd „ ui-iende:
Att 676. ,,'Z.oo de Prtefident, als de verdere Leden, ran dit Gerichts-'Hof, mitsgaders de Procureur Natioïaal enGiiffier, doen ieder m handen van den F;serider.t iran-de Kamer der Oudften zoodan gen Eed, als by dertelver Iriftruclien voor elk in zyn reguard zal bvpaaltt werden." . ... : . . ,
Ar.. 677. >» Het Hoog Nationaal Geuchts-Hot vergaderd niet in het Departement , daar het_ We ge\end. Lichaam deszelfs- gewoone Refidentie houd."
Art. 678. wordt tri deliberatie gebragt , luidende :
„Het ftaat aan het Wetgevend Liehaam te bep-aalen,. naar welke Wetten en manier van Procederen het Hoog. Nationaal Gerichts -- Hof zich in civile cn crim.r.eele zaaker , tor dat ceswegens algemeen e Wetten beraamd en vastge'*eld zyn, provifioneel hebben te gedraagen.'
Schimmelpl-nntnck zegt, dat dit ATiicnlonmogclyk zo blyven'. kan, wel war aangaat de manier vao procedceren; maar gsenftnts met rela ie rot de wetten. 'Er moet vervolgt hy een» , nieuw Wetboek voor het Ba-atffche Volk vervaardigd worden-,, maar zo lang 'er dat Wetboek niet is, welke ve.anderingv» kui nen 'er dan gemaakt worden f Hier moet dus eene toraaje verandering in den Ar'.cui plaats hebben, cn conciuiee're voor eene naiere redactie..
Hofman zegt , dat het niet ziet op de Wetten, als; V/.t ei , maar op-de Wetten, volgens welken de Pro-: cesfen moeten gevoerd worden, — -.-^iMüfc.één woordt op de ftyl van procedeeien-. l!r .t
■ Dé P,refJdent ftelt voor, om conform bet door den Burger Sdümmelpenninck geavanceerde tecon» cludeeren..
Hahn «rioekt * dfc fc<a nog, e?ns mag gelezen wor-



( 40 \.
'Stoff.nberg zegt, dat hy het gefielde van den Burger Schim melptnnmclt wat te generaal vond.
P-ftri 'ga zegt:
Ik heb eene bedeaking tegen de redaftie van den Burger Schimmelpenninck boe zeer mer de zaak volkomen inftermncnde dat ik namelyk liever niet zo bepaald dit Nationaal Gerichts. bof zou renvoyeren tot de piaatslyke wetten en wel fp~ciaal met in t Crimineele. Ecnvcudi? om reden, dat 'cr G-vesten «yni in ons Vaderland, waar men byna geene Crimineele be. paalde wetten noch ordonnantie op den ftyl bezit cn waar men naar gewoonren en biüykheid recht doet ( 'c geen ook hoe zeereen Wetboek slierwenscblykst is,) wel is gegaanom dat men gemeenlyk goede Rechters heeft gehad. '
Onder anderen heeft men in Gelderland doordans de Ordonnantie van Philips niet als wet befehouwd , noch ^evolgd
Ik zou dus dit Hof wel aan de refpeêtive Wetten bindMl, d«ch alleen aan de zodanigen, welken ongetwyffdd beftaan en in vigeur zyn , zonder nadere twyffeUchtige te behoeven te zoeken. Het geen dunkt my , met eene kleine verandering Ui de extenüe zou kunnen worden gebracht.
De Prefident ftelt voor, om de redactie van dit Articul over te laten aan den Burger Schimmelpenninck en den Secretaris BylevJd: — en wordt coniorm befloten.
Thans wordt in deliberatie gebragt de derde Aedeeling van de Departementaals Gerichtshoven, welke gearresteerd wordt.
Arr. 679. Wordt in deliberatie gebrast , luidende:
,,'Er zullen over de geheele Republiek Departementaale Gerichts - Hoven zyn."
vind"* Z6gt' hy h" woord3e WT hier wat te gen«aal
De frefident ftelt voor, om uit deaten Articul iiït te laaten de woorden over de geheele Hepuhlick : en concludeert conform.
Van Marle proponeert, om hier te bepalen de Inftruo tie vóór het Hoge Nationaal Gerichtshof; als ook dat er, naar zyn inzien, een Arricul in de Conftitutie dimde gefteld te worden, waarby beoaald wierd, dat het Hoge Nationaal Gerichtshof geen 'vonnis, din ten min- ' ften met eene éénftemmigheid van 5 Leden zal mogen , flaan. 6 '
1
Ten Berge zegt, dat hy zich met die bepaling niet confor. meeren kan: om dat, zo vast gefteld werdt, dat 'er geen vonnis, dan met eene éénftemmigheid van 5 Leden mag worden geveld, dan geen einde van zaaken komt, vvyl dan het afdoen eener zaak zou afhangen aan het opkomen of weg blyven der Leden van't Hoge Nationaal Gerichrshof- e Van Marle iear. dat li» Ah ..n«™.^ai.,i. rL-i, ï
' eewigtiglte Sententien me* de geringe meerderheid va* een Item zou kunnen geflagen worden.
De Prefident ftelt voor, om te bepalen met de meerderheid van twee fiemmen.
1 Ivk rind?*' "&' hy ailC bepaIiöS in dezen fchade-
\ Syderius geeft in confideratie, om het geavanceerde vsn den r Burger yan Marle applicabel te maaken, op condeitnatoire . jen tent ten.
, Ten Berge zegt: hoe gemaklyk kan het gebeuren. dat een Lid ziek en een a.der afwezig is; zou daarom dan eene Sententie moeten wagten, tot dat een van beiden weder prefent is.
Syderius ftelt voor, om het Commisforiaa! te maaken. De Prefident brengt dit in omvrageconcludeert C°nft;rm X./n benoemd daartoe de Burgers van Marle, Stdertus en Ten Berge.
\Het overige deezer Zitting in ent volgend Nummer. '}
■ Beknopt Extract van de Zitting van Vrvdaa a 'n 3 Maart 1797, J a
Eene Commisfie uit het Committé te Lande brengt Rapport uit : —.geiyk ook eene Commisfie uit het Committé der Marine.
Eene Misfive van een Onbekend Burger, inzendende eene zeer ampele Memorie, ftrekkende rot het byéén-
fc„?'u C?fS UU geheel Eur°Pa. oL de Rechten des Menschdoms tegen de Engelfche Natie te handhaven: — aan de Buitenlandfchc zaaken
Het Rapport van de Co nmisiie tot infpeéiie van de Zaal, om aan de Bodens voor ieder Najwagt 2 gul! dens toe te leggen , wordt in deliberatie gebragt en bv appel nomina! in omvrage gebragt zynde, of de Versa dermg zich met het Rapport conformeert Ja , dan Neen > fteken de ftemmen, cn dus.herzeive tot'mor^n ia advys gehouden. 0 u Tot Prefident voor de volgende 14 dagen wordt benoemd de öurger Reprefentart fodertus
De Deliberatien over het Pian van Conftitutie worden voortgezet, en daarna de Vergadering geadiourneerd tot morgen ochtend ten 10 uuren.
DRUKFOUT. In No. 399. pag. 1040. col. s. reg. e. van onderen . eene Misfive van het Committé ,e L.n/e J.BouZ!Z\ Cap.tein by de Artillerie voordragende, elir moe X« de v^rdr:gende?emeUr f E Bm°' ™ Ca"itein
--o-, — .u^iiiaiiikij^. vuorgeiteia
heett, om het gewigt der zaak, daar zomtyds eene' der
Ter Drukken e van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGE.



g e l 7 K a b i d; vr yhbid, broederschap
EXTHA-DAG'VEHHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
REPRESENTEERENDEHET VOLK VAN NEDERLAND. No. 407. Zalurdag den 4 Maar* i?97- He* derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Maandag den 37 February, 1797.
Voorzitter, II. van Ca stro p. "Vervolg der Discusfien over bet Plan van
co nst 1tut ie.
Art. 680. wordt in deliberatie gebragt, luidende: .. . 2S.
Dez-lve zullen zoodanig gcörganileerd, en zoc veel in «tal zyn, 'als, na het arrefteeren van eet algemeen civiel en crimineel Wetboek, mitsgader, ■eene relvke manier van Procedeeren over de geheel* Republiek, door het Wetgevend Lichaam, m m» nomene oonfideratiën en advies van de refpettive De partementaalen Beftuuren, zal bepaald worden.
Dc nadere redactie gelezen zynde, zegt W
Dat hy verre de redaftie van de Commisfie van ; rreferceren moet; om dat anders ra de Conftitutr weder eene nieuwe Commisfie van rcviiie zou moe ten aangefteld wordera.
' Schimmelptfininck ftelt voor, om dat r.rticul in advys: te hou den 'tot daf de inrichting omtrend de Departementale Gerichts ' hoven zal uepaald zyn : conform befloten.
Be Prefident communiceert, dat 'er eene No tc van den Mirister Noël is ingekomen, verzoekende een Paspoort tot uitvoer van Goede
ren naar.Bru.sfel voor de Noord Armee:
-geaccordeerd.
Art. ■ 681 wordtin deliberatie gebragt, lui dende:
V DEEL.
Tot dat deeze nieuwe Organifatie Kal plaats hebben sullen de thans in wezen zynde Departementaale Ge■ichts-Hoven in hunne werkzaamheden continuëerc» jp den voet hunner Inftru&iën, voor zoo verre i» Jezelve Inftructiën door de Conftitutie geene verandering is gemaakt, of door het Wetgevend Lichaam daaromtrent niet anders zal geftatuëerd zyn»
Luyken zegt: dat hy gaarne hier eene byvoegtiig zoude gekaatst zien, namclyk dat zy nog geduurendr een zekeren tyd zullen blyven exteer.n.
Schimmelpenninck zegt,dat 'cr zeker een tusfehentyd zal moeten zyn, dat de oude inrichting zal blyven voortdtuiren, na dat de nieuwe gereed zal zyn, en reeds ingevoerd , om hier door geene confufie door eene directe invoering, en affchaffing van het oude te veroorzaken, Welke 'er natuurlyk uit zoude voortvloeien.
Van Maanen zegt : Dat de meeste dezer artykelen bier in 't geheel niet te pas komen, dewyl het enkel provifioneelc voorzieningen zyn, welke buiten de Conftitutie behoorden bepaald te worden. Dat hier door aan de Wctgeevendc Magt werd overgelaten, om de tus. fchentyd zo lang te rekken als dezelve goed vond; dat zo lang de Departementaale Gerichtshoven op den ouden voet bleven, en naar de oude inftructiën bleven vooi dgaan, dit even zo veel was, of 'er geen nieuwe Conftitutie wierd geïntroduceerd , en dat daar door na de Organifatie der Departementaale Gerichtshoven aan het Wctgeevuid lichaam Over te laaten, eene Coriftltueerende Magt aan het Wetgetvend Lichaam overliet, welke niemand dan'de Natie-, of expres daar toe gemagtigden, toekwam. Dat het bepaalde by deze Artykels zo te laaten even zo veel was, als of men den tyd van de Rcvifie der Conftitutie wilde vervroegen en noodzaaklyk maaken.
De Prefident ftelt voor , om conform den Articul, met byvoeging van den Burger Luyken tc concludeeren: en wordt alzo befloten.
Art. 682 wordt in deliberatie gebragt, luiderde •
F Al-



( 4* >
Alwaar inintniddeli Departementaale'GencIits-Hoven onbreeken, zullen dezehe, totdat de vc.rfchreeve nieuwe Organilatfe-za) pT93ts hebben, door het Departementaal Beduur geconiritnè'erd worden op cene Inftructie, waar van het-Omwerp aan bet Wetgevend Lichaam ter beöordeeling en' 'bekrachiig:ng zal worden voorgedraagen.
De nadei e redactie gelezen zyndc, zegt Sckhnv:ehmninck :
Dat hy de .redactie vin de Oomaiisfier bwea dicran d>e van 21 preiercerTn zou'. . ■ 'vT;1* ' 1
Van Mafle,verwent, Jat dia van ai duiddvicr -is • doel] dat hy 'er nog.wiWï byeevoegd hebben, '/fat' 'er Fltptr taal/ Gerichtshoven zullen worden aangeflelddddr , 'waar ~e tot dus verre ontlreekcn.
De Mist zegt, dat hy zeer het byvöegzêl van den Burger van Marfe. appnyccrcn nwet, pm dat juist Ovcrysfel san dat •gebrek• lafcctfèërr'. ahvbar de Munir-'p-iiiteitcn de Rcehr- plc girg uilöefcn.en; waar door het dikwils gebeurü , 'dat 'er 'een Straf wordt op^e-
"fegö, niet geëverfredigd aan do bega-ne Misdaad .
_.Dat hy dus, cm meerdere zekerheid te hebben wii-
'dc bepalen , dat daar binnen 6 Maanden Deparre'mcntaale Ger?ehrsheven zullen worden aangeftejd, alwaar
■zy ontbreken.. '■■ v .> j :- mij ■■_'
' Van Mannen' zegf: .. Dat hy hier al wederom, liet zejfdc moest ansMerkpn. Dat zo 'fipfi ra 'het iaa'nreeVriéii' dB CrthfiHrttt^tkig nieuwe q'tafi Frovifio-iteele Oericïitihïiven wjJ .infteilert ; dit ibfcds'vSn zéSvcn te ken. *en |ebft dat men de werking'der^nffteutje wft tegenhouden -I de Provinciea -op den ouden-, vrevkatru.. ,.l>nfde ViwuUring dan eersr h»r Deer.-et aangaande de F.dt ett öujiee'ti-tiarh'iii'mocst nppoiteren — ca hy hooit in dit ar.icuï üvnc t fücu.mjiig kan 'gecven.'38 ; •- • 1 *v1TOln"" Vj KiUV ,155 Cl I
Queyfen zegt: dat. het nooczikclyk is, dat'er cene ZouTin'ge bepaling in het ArrVtrl•göninakr'worde."want dat het allcrnood akety-btSs, dar 'c~ ifi Ovciv»fcI een zodanag Cerichishbf aange'de'd wordt. '
De Prtftctnt Helt veer, om dien conform te HccTLtccrcn.
Van Mannen zegt, dat ly.'er zidi ten fterkftcn , tegen verzetten moe', ten zy men fatogt gojdvinden ;hct Decree. der Eén en O-ndcelbaarljciJ te deereteejren. • yj
De Pref Jent zegt, dat hy vol/trekt niet zien kan, dat dit in het in dezer voege dccrctci.ren van dezen aiticul opgeflotcn legt.
Uahn zegt, dat de Pre/idem dan ten minficn appel nominal kan inflitueeren, om de intentie der Vergadering hieromtrend te verneemen.
Ter. Berg/zegt, dat hy zich mede over de aangevoerde zwarigheid van den Burger van Maanen verwonderen moet; want dat liy volllreit niet zi*n kan, dat iet» diergelyks hier te vrefetpn is,
Halm zegt, dat hy met het Woord in dezen t«w vragen, de Vergader ng niet zoekt op te houdendat hy alleen wtl aanvoeren , dat, daar de Venjade ring onecnig is, wat zy in dezen befluften moet. 'er voor haar niers ajderjj overig fchiet, dan dat laar* Leden by appjl rfominal beffen, of zy zich con formeeren met de redaaie, door de Commisfie van at 'ge.uppediteerd; en dat, wanneer zy dit negstff taant woorden, dan eèfie nadere omvrage gefclneden kan.
De Frcfidcn; {pffitucert daarop het anpel n0~ n:inal.- — en wordt de redactie vari de Commotie van 21 gcrejeclecrd.
Va-volgens brengt de Preftdent de nadere redactie in omvrage.
De Mist zegt, dat hy verzoekt, dat nu de bv \oegine, aat door het wetgevend Lichaam MntLt 6 maanden- zal vwzttn worden, dat 'er Dep irte mentale Gertrhtshoven zullen -warden aan*e!ïrld' %-dar..Zy ontbreken, In aanmerkmg mag kómen' Fan Marlt en Oxor:n Verbaren zich kyktydi* taco het
Vitrin^a zegt:..
Ik heb ge(e:md tegen het art'ke! 700 als 't in 'r nwVïnofi 1 VTOtciuuie gev|lêle,vw„rdt, 0,n dac ',Iy S ^ hetzelve zedert het Decreet dezer Verding li a tZ ' . ' jongstleden over deécMi-id, niet nimes ,1 il H o-ertnigdl 'dat in^e ö^er ^ fflï» lyk die ,k ftraks als onnyylelhaar heb horen anmnerk n eTi\' zodan.g ook befchouw, d»l nog eenigen tyd de oude vlrJclinl voor 't julhcele zeker zal moeten" worden behoud n, f dan de ingezetenen van 't Gewest van QWfS® behoudens %i bHlyk^Hfni.tVan een erger nailuir, dan de overige Mém me. m»g worden gefield, maar dn n,eu zeil, aan de Wet/ev^ <k Vergadering de n)«gt m.-t behoort over te hten, , ,%l " ™™ ffi» gunltgen v»,t te behandelen 'C"°P
f ?"a W**M«lett', du, d-ar in dat Gewest.door de ver indepng van Mkcn en alïihaffing van *Tklarin<r en l&$t ^•'«cn.de Juftme niet meer regulier kan woalen k35S£ r,e,-d aan de Wetgevende Magt° behoort te wordendS. ieerd, daar in op eene gelyke uyze a's i., de andere Gewesten d« m door de intenned.a.re aanlWIing vto een Hof van Tuffi ié IB voorzien, waar tre.ik dan concludere.. vaiijninne
De PreQd nt ftc't voor, om by anpcl nominal te doen bcslisfen of de VffeSS met de redactie van de Commisfie van 7 conformeert? en dat, z.o zy dit.ook neg^if beant-' woordt, men dan altoos nog eere andere meurc kan daarftelleninititueerende daarop het jppel nomina), cn wordt by meerderheid ook leze redactie gerejectcerd.
Queyfen fielt voor, om nu te bepalen,^ >er binten 4 maanden Departementale gerichtshoven zul %kZ aa,i£eJieM' d*ar "«» V ™&ten onu.



C 43 )
Be Prejldent brengt dit w omvrage, en concludeert coiiform.
Hierna worden de verdere deliberatien nltgefteld tot morgen , en de Vergadering geaujourneerd tot »a ochtends ten 10 uuren.
Zitting van Dingsdag, den 28 Febr. 1797. •
Voorzitter: H. van Gastrop.
Een qnartier na tién uuren wordt de Vergadering geopend. De Notulen worden gelezen en goed gekeurd.
De Contrarolleur der Bodems, en de verdere aar aftelde Nationale Bodcns verfchynen ter vergadering , en leggen als zodanig den eed en de gewoone verklaring af.
De volgende Misfivcs en Adrcsfen worden ge-; lezen en in de.iberatie gebragt:
Een request van Gewapende Burgers van Haarlem, te kennen revende, dat, oflchoon zy door het rapport, door de Commisfie tot de aluemcene Bataaf che Burgerwapening uitgebragt, op zommige bedenkingen doofbiifl in hun vorig request aangevoerd, mlelichtzvn, hunne zwarigheid echter nog met geheel en al is opgeheven omtrend de woorden of nog te ge. vzne «rdrs, in de belofte voorkomende, waar omtrend zy nadere elucidatie verzoeken.
Een Adres van den Raad der Gemeente van Haarlem, dienende tot appuy van het bovenflaande re-
_ucst. gefield iirhanden van Canib.er c. !.
Een Request van gieter Pypers, Contrarolleur der inkoomende Rechten te Amfterdam, »tcfi beklaagende dat de flad Enkuvzen zich, geduurende zyne uulandigheid , per Misfive had geadresleerd aan de Nationaale Vergadering , om een vermeend iledelyk recht te reclameeren ten opzichte van zynen post, en dat deeze Mislive aanleiding had gegeeven , dat de Requeftrant, zonder gehoord te zyn , door de Nationaale Vergadering was gefubjecteerd geworden om laarlyks duizend guldens aan den Lande te. betaalen; verzoekende daarvan, op aangevoerde gronden, te worden gelibcreerd.
De Preftder.t .ftelt voor, om dit te.ftellen in handen van 't Commiité der Marine, om te dienen van confideratien en- advys.
Nokt zetrt: dat deze zaak wel verdient, om eens door eene perfoneele Commisfie te worden onderzogt.
Van Eek zcet, dat men volgens de orde hier omtrend eerst l,et advys van he Committé der Marine kan inneemen, en dan vervors de zaak in handen eener perfoneele Commisfie Hellen. ;2o men het nodig oerdeelen mogt.
Schenner- zegt, dat hem'dezï zaak nog zo k'aar
niet voorkomt, en dus appuyeert, om ze aan 't O mmjtté der Marine te zenden. Om Coniidtratien en ad~
yjS'.;! ; 'J,' r • iIfrt
Da Prefident brengt dit in omvraage: en con* c!udccrt conform,
Een Request van Inwoonden van Bredi, verzoekende, dat dc Vergadering zich doe extradeeren alle de proccifalc Hukken van 't gevelde Vonnis van-j^. van Byland, gewezen Commandant van die Vesting, teneinde gefield te v, orden fh handen eener perfoneele Commisiia of van eenige neutrale perlbonen, om het wederrechtclyku van dit Vonn;s-te onderzcekon, ente dienen ven confideratien en berigt; cn dat \oords de Fiscaal nart der Pot mag worden gelast, om de fomma van ƒ 340 3, aan voornoemden va:: B::'and. voor Proceskosten enz. afgeperst, k*>st en f< hadelooi» uitte reiken:; iri handen van de Sitler C. f.
2 Requesten van Burgers, om iehepen te mogen transporteeren: Geaccordeerd.
De Burger Hogevrcl doet, namens dc Commisfie tot de Fii ai.cien rapport, op het Request van den raad van 'Admmifin.üe van het'cérfte Regiment Bataaffche Cava]lc,ry, verzegt hébben-, de betaling van 'het deficit der Ritmeesters Casfa, bedragende eere fomma van/ 261.00.
Advyfee.ende cm coi.form de digebragte confideratien daaromtrend van het Crmmitté te Lande aan de Supplianten de verzogtc fomma ruit te kceren , na aftrek van de fomma van ƒ2112-10 voor gedaanc betaling van fchoenen , weike uit die Kasl'a niet moe&ten worden betaald: — Conform beiloten.
No;' rapporteert dezelfde Burger , namens do zelfde!Commisfie, op de Misfive van het Committé te Lande, by Decreet van den 24 February in haarc handen gefield, ir houdende verzoek, dat de Vergadering aan het Guftrnifoen. dezer Refidentie nog voor 2 Maanden continuatie der extra toelage geliefde te accordeeren.
Advisfecrende: dat daar de duurte der levensmioi-, delen2 om. welke reden dc toelage is geaccordeerd, thans eenigcr mate is komen te cesfecren, 'er redenen zouden zyn cm dit verzoek niet verder töeteft'aan ;" doch dat de Commisfie, uit ovemrging van vonge fchadc en onheilen door hun geleden , -van oérdévfe is, dat nog provifioneel voor 2 maanden aan de Oflicicren f 6 Maands, aan de Onderofficiers 5 ït ep aan de Genieenen 4 f tuivers's Weeks extra zouden kuinen worden geaccordeerd : — conform beflotei:.
De Rapporteur fielt voor , dat deze vergadering hu, Committé te Lande zoude verzoeken, dat zy ten fpetdigften deze Vergadering inf'01 meerde, óf''het Bureau van betaling voor. «Ie Landmacht, volgens BaaX* in. I p 2 ftruc-



C 44 )
ftructie, 's tniandelyks behoorlyke rekening en ver. antwoording dost: conform beüoten.
Di Prefident Communiceert, dat uit de Commisfie van binnelandfc ie Correspondentie uitgevallen waren de Burgers Boellaard, Sehonegevd en de la Court, Hellende voor, om op" aanitaande Donderdag - drie andere Burgers in
die Commisfie te benoemen s conform
befloten.
Eenige Requesten, om Paspoorten: — geaccordeerd.
Nadat de tydelyke Prefident ter Vergadering rerfchenen en de Notulen gcrefiimeerd en gearrefteerd waren, beklimt de Burger Couperus het fpreck-gcftoelte, cn doet in naam der perfoneele Commisfie, in wier handen andermaal gefteld was het voorftel van. den Burger Jamfea, nopens de departementale.., verdeeling van dit Gemenebest, rapport:
De. Commisfie had zich byzonder tot deze hoofd poincten bepaald:
i°. Zullen da deelen blyven jfa dan Neen ? 2*. Is 'er eene nieuwe verdeelïng nodig? tn 30. Kan in het laatfte geval het door den Burger Jansfen gepropoponeer le ten lydraad flrekken ? Vermeenende de Commisfie, na onderzeek van deze poincien, dat 'er eene nieuwe verdeling noodzakelyk was, doch ook tevens, dat dezelve r.iet zoude kunnen worden gein> troduceerd, voor en al eer het nieuwe Sylthema van Finantien in werking zoude zy.i gebragt. (PVy zulien dit rapport in zyn geheel mededeelen,)
De Prefident fielt voor, om dit rapport te doen «hukken en aan de orde van den dag te ftellen: — concludeert conform ; en wordt het zelve aan de orde gefteld heden en agt dagen.
J. A. de Vos van Steenwyk produceert, in naam der Commisfie, by decreet van dén 5 December benoemd, een nieuw plan, nopens de Finantien , dan tevens voorftcllende daar het zelve zeer geextendeerd was, en zeker zoude moeten gedrukt worden, om van de lecture van het zelve te zyn geexcufeerd.
De Pr, filent brengt in omvrage, of de Vergadering , ter bespoediging der deliberatien,.zoude kunnen goedvinden , dit plan ongelezen te doen drukken, ten einde 'er door de Leden by de deliberatien over den 5 Titul van het plan van Conftitutie het nodig gebruik van konde worden gemaakt: — En word conform beflooten.
Vrede doet -rapport, in naam der Comrnis4e, by decreet van 17 Febmary benoemd, ten.
einde een plan te vervaardigen,: nopens de wyze, waarop het plan van Conftitutie aan het Bataaffc.ie Voik ter goed of afkeuring zoude worden voorgedragen:
Dat deze Commisfie reeds dadelyk was werkzaam geweest, teneinde z'ch van haaren Last te kwyten; dan dat zy ook reeds dadelyk een groote hinderpaal op haaren weg hadden ontmoet , daar de Leeden in gevoelens verfchild hadden over de wyze en intentie, by het Reglement voor deze Vergadering bepaald, volgens welks over de aanneem'ng of verwerping zoude behooren geftemd te worden , of zulks Gewestelyk zoude gerekend worden, dan wel by meerderheid der Grondvergaderingen of naar het hoofdelyk getal der geftemd hebbende Burgeren over de ganfche uitgeftrektheid' dér Republiek. De Commisfie wenschte derhalven, alvoorens zy hunne werkzaamheden verder, konden voort?etten, door deeze Vergadering hier omtrend onderrigt te zyn ; waarom zy ter decisie hier van , de drie vo'gende poinden voorflelde.
i°. Zal het befluit by meerderheid der Grondvergaderingen of Burgeren, welke dezelve uitmaken worden opgemaakt '
20 Zal zulks gewestelyk gefchieden ?
r?°\P™ wd '«eerderheid der geheele Bataafiche Natie.
De Prefident ftclt voor, om dit Rapport te doen drukken, en aan de orde van den da°-
te ftellen den 8*. Maart concludeerende-
conform.
Luyken produdeert , in naam der perfoneele. Commisfie, in wier handen,geftel 1 was de 678 Articul ten fine van redactie , eene nadere omfehryving van dezelve ; behelzende in fubftantie •
Bet Itaat aan het Wetgevend Lichaam, om te bel paaien de manier en fiyl van procedeeren,. welke hef Hoge Nationaal Gerichtshof in Crimineele en Civile Zaaken zal moeten volgen; dan zal zy in de beffsfing zich moeten gedragen naar de rechten en wetten in de onderfcheidene gewesten plaats hebbende, tot
dat een algemeen Wetboek, zal zyn ingevoerd:
en word comform beflooten.
Sidefiiu doet rapport, in naam der Commis5J in wier handen de 84 en 85 Articulen waaren geftefd':
Dat zy vermeende, dat' de bepaaling der dedomagenenten roor de Leden van het Wetgevend Lichaam >p een vast Jaarlyks Tractement moest worden be>aalJ; laatende het aan de beide Kamers over, om le nodige bepaalingen omtrend de afwezendheid te aaaken : zynde van gevoelen, dat het zelve op /"'ooo ; Jaars moest worden bepaald, met korting va»/" 10,
voor



( 45 )
toor ydcr dag abTentïe, zullende aan hun voor Ryslosten en Tranfport ginds en herwaards ƒ a per ,ur worden tegoedgedaan.
zullen kunnen houden; ik ConUudtci aus
' ^D?'Prefident brengt in omvraag , of ook nog andere Leden rctieccien op het Rapport hadden, dan wel of men conform hetzelve zoude con-
tcludcren ? —■ en wordt het zelve gearrefteerd. Aan de orde van den dag zynde het Rapport,
>;den ai Februarydoor de Burgers de Leeuw c .
juicgebrage, wordt hetzelve voorgelezen , lufc dende .-
Burg-es Representanten!
Nfl dat den 6 ^l^Tk^^O^^
„ van bederf inde K» der Oudlt , ^ Ken
verHchen iyn in d? discusfien langemeerkt.als meest beire ke vk op de werkzaamheid van de Kamer der Oudfter, aa. pen Iet minder waarfchynlyk is , dat ter. tyde van Bmne,
andfche p-rtyfehnp, gefterkt door den invloed der plaats alwaar te Wetgevende Magt Vergaderd, de Groute K.mer zoude ku*
en gedwongen worden , tot het doen van voordellen, als vreJ.
a dusdanige omftandighede» de Kamer der Oudften zoude k mm «oXfen , om de voordellen der Groote Kamer te be-
' Uwe^Commisfie . Burgers Reprelemanten ! is wel verre^ va* te Kamer der Oudften aanteuierken, als onvatbaar voor heerscfc i,go1 niet onderhevig aan bederf, door inlandfche tfffi» Zinvloed veroorzaakt" het zy dezelve door ..geribelang of JLV beftierd worde , maar zy kan geene middelen uitdenken , lm de zwarigheden wör te komen, dewelke A kt gedecreteerde zouden ontdaan , wanneer de oinftand.ghedcn tot het v rphatzén der Wetgevende Vergadering, alleen yk op de Groote K-mér Sepasfclyk bevonden wierden, terwyl de Kamer der fl udfte. z* i s wéfgerdè, en het gevallen Decreet teffens bchoude ; het ÏÏ Xtos UI. behalgd heeft, om aan haar, by Decreet CoiL sitr ral, te gelasten: daar en boven befchouwt Uwe Com,n°sfie eéne verpfaatflng van het Wetgevend Lichaam als een o, voldoend middel , om'de nadelige gevolgen , dewelke u.t de Sebftken in de Kamer der Oudften kunnen voortvïoe.ën, tegej Haan of voor te komen: En het zyn dezelfde redenen, Bu 7,J Rtmefentanten! dewelke Uwe Commisfie weerhouden om ine w?ze ,» të dragen, waarop, behoudens UI. gevallen DecreeT aan de bedoeling van de,, Burger Reprelentan: Hahn, in zynè Propofitie voor gedragen, om teg.n de mogelykhad van iederf in de Kamer der Oudften, te voorzien, ten dten efeSe, da In dan en volgens zekere bepalingen de Kamer der Oudften ,zkh tegen de verplaatzmg niet zou kunnen verfetten , ynude voldaan woiden. ,
De zurigheden waar omtrent , behoudens het genomen Decreet middelen kunnen voorgefteld worden beftaan volgens bet oordeel van Uwe Geeommitteerden , alleenlyk in het misbruik va.i de magt aan de Kamer der Oudften toegekend, het 7v met niet te willen befluiten tot de verlegging wanner de nooSelykheid zulks vereischt , of wel tot dezelve ontydig een Decreet te nemen; en het is tot voorkoming van die zwarigheden dat Uwe Commisfie van advies is, om
8 A i de Groote Kamer , achtervolgens derzelver werk•JmhriH en iniWling , geenzins het vermogen te benemen, vrvöo%eT.en tot vlpla^ing van. het Wetgevend Lichaam t' kunnen doen, welk vermogen uit den aart en inrichting aan de Groote Kamer toegekend zynde, niet ftryd.g is met het «decreteerde, waar by aan de K amer de Oudften alleen, word SS om de zittingen van de Wetgevende Vergadering vlrleaaen ; vermits men daar uit niets meer kan mferecren dan dat aan dc Kamer der Oudften de magt IS toegekend om zelfs zond.r voorftel van wegens de Groote Kamer, em b'efluit van verplaatfing te nemen, maar geenzins het voornamen om te beletten, dat de Groote Kamer deswegens een ™el zoude kunnen doen: doch vermits hier omtrend een.ge TOYffel kan ontitaan, zoude uwe Commisfie van begnp zyn, au dezelve door de Artikelen in het Plan van Conftitutie hier toe betrekkelyk behoord vennyd te worden, te meer, om dat uwe Commisfie het doen van voorftel tot verplaatfing door r Groote Kamet befchouwd, als een middel om alle verkeerde nlvtoed dew.lke by de Knmer der Oudften zoude kunnen nïaat" hebb>n, (ingeval dezelve, uit hoofden van een.g gebrek van 1 aar reet om te verplaatfcn , nicttegenftaande: eene hno-e noodzakelykheid , geen gebruik wilde maken) te ontdekken, o°V waarfehy^ bevestigen en dus als eene
nadere tongreden voor de Kamer der Oudften, om van de nn haar gege'cven Magt gebruik te maken.
a Te bepalen, dat wanneer de-Kamer de Oudften, zonder een voorafgaand voorftel van de Groote Kamer, het beflu.t neëtm om de Zittingen van het Wetgevend Lichaam naar eene andere Plaats overtebrengen , dusdanig befluit met kan geno. men worden , dan in geval van hoogde noodzakelykhe.d ^en
' 3
tneli woSS, dan in g?vaV van hoogde noodzakelykheid ^



C 4* )
«et niet minder »ls twee derde der ftcmtnen van aUe de Leden,-dewelke ais dan die Kamer uitmaken*' En
3. Om , wanneer de WecgecvciyJe Vergadering ,'zonder voorfel van de Groote Kamer veiplaust word ,'de Kamer der Oudrteu te veiphgten, van by de cerfte Zitting, aan de Groote Kamer de redenen der verlegging en de namen der Leden *S daar toe geflemd hebben, op te geeven; niet om de Groote Kamer daar over te doen delibereeren , maar om de verplaaE*rig' m.uder van de willekeur der Oudften te doen afhangen en om de uwgelykbeid daaneftelleii , van de Leden derzehe tot verantwoord-lyklieul te roepen.
* Uwe Commisfie, Burgers Reprefentanten ! zoude dierlialveu van gedachten zyn, dat bovengemelde Artikelen op de navol jende wyze behoren geredigeerd re woulcn :
Art. 189. De plaats der Zittingen van het Wetgevend I ic haam, kan nie: veranderd worden, als in geval van de hoogfte •oodzakelykheid. 3
Art. t o. Byaldien de Groote Kamer van zodanige nóodzakelytehetd tot verplaatfing van het Wetgecvend Lichaam niet •ve-tingd zynde , deswegens neen voorftel doet zul het aan de Kamer der Oudften alleen liaan, de Zittingen ynn hJt Wetgeevenl Lichaam naar eene andere plaats over te brengen • welk befiuit nogthaus niet zal mogen genomen wor fen, dan met twee derde van alle de Leden, dewelke als dau dié KaUier uitmaken.
Art- 191. Het befiuit om de Zittingen te verptaatfea, behelst eene bepaling van de plaats en van den da», waar op bet Wetgeev nd Lichaam deszsjfs raadplegingen «al voorftdlcn, , Art. 192. Dit befiuit is onheiroepclyk.
Art. 193. Ryaldien liet befiuit tot verplaatfing , door de Ka*!BT der Oudft.-n, zondtr voorafgaand Vooifh-1 van de Groote Kamer, genomen is, zal dc Kamer der Oudften verptó zyn zoo dra het Wetgevend Lichaam vergaderd is, ter plaaTe alwaar hetzelve is overgebragt , de redenen van het befiuit'en é ramen der 'Leden die daar voor getromd hebben , aan de ■Groote Ka'rer op te geeven.
Thans, Burgers Reprefentanten ! zoude aan uwe Commisfie nog overblyven, om eene nadere redactie van Art. 191. van het Plan van Conftitutie voor do ftellen, waaromtrend Gvli'eden almede onze confijeratien en advïs gevraagd hebt • doch Wy begrypen dat gemeld Art., geene alteratie behoefd; en zouden van gedagten zyn , om hetzelve te arresttcren , zoo als liet door de Commisfie tot de Conftitutie is voorgedragen.
Al het .welk uwe Gecommitteerden aan het beter oordeel van deze Nationale Vergadering onderwerpen;
Vervolgens wordt dit rapnort articulatim in de'ibcratie gebragt ; cn heeft de Vergadering zich niet het zelve geconformeerd.
Vüringa produceert namens de Commisfie, by Decreet van den a? Februarv benoemd, eene nadere redactie van den 392 Articul, in fubftantie behelzende:
Dat, zoo de dienst van den Lande zulksvordert.de Staatfra^d wel kan verhinderen het uitloopen en uitzeylen van Schepen van vreemde Mogendheden voor een zekeren tyd ; doch geenszints cenig Embsrgo mogen léggen op, Goederen of E:gend mmen, Onderdaanen
van yreetnde Mogendheden toebehorende: en
wordt conform geconcludeerd.
Waar na de Vergadering , de verdere Deliberatien over het Plan van Conftitutie voertzetten-
dende ^ delibcratie Wordt gcb«gt, lui*
Geen Departementaal Befluur za! zich moogen ondcrwinden, om in de Inftructifin van die genclvsLloven, zonder toeftemming van Wetgevend L'ch haam, eemge verandering te maaken, maar gehouden zyn, het geen zy vermeenen mogten tot meerdere bevordering van expeditie, en mindere kostbaarheid oer rechtsplegingen, te kunnen firekken aan hef Wetgevend Lichaam ter btö irdeelirjg over te zenden.
En wordt conform geco.ncjudeert.
Art. 684. wordt in deliberatie gebragt luidendeDe tegenwoordige Leden en Miniggrs in de thans exfteerendeGerichts-Hoven, geiyfc mede de pubüekeAanklagers in dezelve , worden by provifie voor eenen ombepaalden tyd opgevolgd door de ?.< danigen, die, van wegens de Ingezetenen van elk Departement, door Kiezers, daar. toe ft de Grondvergaderingen binnen dat Departement benoemd , uiteen dubbel getal, ten dien einde door elk Departementaal Beltuur in den haaren , volgens eene Aiphabetifche orde , uit te brengen , zullen gekoren worden ? blyvemie niet tem'n de tegenwoordige Leden, Ministers en Publieke Aanklagers op nieuw verkiesbaar, mits hebbende de natemel» dene vereischtens.
De nadere redactie van dezen art'cul (zie N° 310 pag 33'. Ce/. 1.) gelezen, zynde, zegt bch.immelpenmnck :
Dat het hem voorkwam, dat de redactie der Commisfie van 21 gebouwd was op het by hun aangenoomen Systhema. Daar dit nu ftrydig was met het decreet van den "de December, vermeende hy, dat men de nadere redaöie, als overeenkomftig <|ien geest, moest prfefereeren.
Fan MarU zegt, dat gy de prealabele aanmerking van Schim, melpennmck ongegrond vond, daar hy de Commisfie van Conftitutie het pnncpe van Eenheid , ten opzichten van het Tustieieela, was aangenoomen; zy had ecniglyk bedoeld een middel daarteftellen ter verkrygmg van de beste, braaffte cn ktmdigfte ftnetten. Of nu het zelve hiertoe toereikende zoude zyn, konde hy met bepalen; echter kwam dezelve hem hier toe .efchikter voor, dan wel die der Commisfie van Zeven , daar men z^er zeker m de d< partementen veel beter wist, welke Lieden gefchikt waren, om als Rechters re fungeeren, dan wel de Kamer der Oudften, zynde het daar te booven veel beter, dat men oni het Recht uitteoetTenen, daar toe verkoor Lieden, welke in de Departementen bekend waten ; dan wel dat die Rechters van elders werden gezonden. Maar daar hy nochtans zich met den articul, zoo als hy lag, met koude conformeeren, zoude hy voorftel' len, dat dezelve Commisforiaal werd gemaakt:
Schimmeljienninck zegt, dat hy het argument, door Cen preopmant aangedrongen , zeer juist vond , en dus mede in het Commisforiaal wel konde Hemmen.
Ten Berge zegt, dat hy den artieul zoo duidelyk vindt dat ly met weet, waar toe het Commisforiaal nodig zoude zyn.'
Hqfiman zegt, dat van Mark de zaak zoo dufde-
fvt-



C 47 )
lyk Tiacf opgelost, dit hy vermeentte, dat men zich dadelyk by appe! nominal zoude kunnen decideei en. .
Schhnm-lp nninck zegt, dat., zoo zeer hy 'ervoor was om, Bp de reH xie van van WtoiU, dezen avrnil Co-tmneforinal te Maken, hv 'er even zeer tegen was, om dezelve in toto te cöh•luderen, naar dc wyze, door de Commisfie van 21 voorgefli|en. Hy vermeende' dat men 'm deze een midden -weg moest irolgen.
Stofenberg zegt, dat hy fn allen opz chte appuyeer}e het door van Marle voorgoflagene, eh dus voor bet Commisforiaal z;ch verklaarde.
Van Hoof zegt, dat het feliccn , als of men wild'e, dat de " onftitutie" zich zoude moeten voegen naar de piaa's lieubentt omftandiabeden , dat liet hem ondertusf.-hen voorkwam, deinen niet in acht nam, dat oven! in het vervolg eene gelykc *yze van rechten zoude pla:.ts hebben.-
De Prjfid°nt\l?\t voor, om, behoudens uit den geest der Commièlie van 21, dezen articul
Commisfoiiaal te maken, en conqludceft
conform , -wordende daar toe benoemd de Uurpers Srh'!mme:psnninck, van Marle en Ploos ven
Wordende Art. ÖU5. in handen der zelve Commi-fie gefteldluidende:
By elk der volgende vacatures word 'er eene nominatfe van drie perfoonen door elk Departementaal Gerichts-Hof zelve geformcert, om daar uit de verkiezing te worden gedaan, als voren.
Art. 6" 3 6, wordt in deliberatie gebragr, luidende:
De Leden der Dcparrementaale Gericbts-Hoven worden aangefleld op vaste tractementen, door-elk Departementaal Befiuur in den haaren te bcp.ialen ,.en u.;t de Departementaale Finantien te voldoen.
De nadere re.lactie gelezen zynde, zegt de Lauw.
Dat de Commisfie van Zevenen begrepen had,.dat juist in ieder Departement geen gercehuhof behoefde te zyn.
* De Prefident ftelt voor, om ook dit articui rn banden' dier Commune te ftellen:. conform geconcludeerd.
-' 'Art. 68-7. Wordt in' stivys gehouden tot dat op bovenftaande zal zyn gerapporteerd, luidende het zelve
Zy mogen, onder generhande voorwenzei of benaming eenigc kosten , "ten hunnen behoeve, aan ParthyënLitigapten bereekenen , even min als aan het Denartement, of aan den Lande; by geleegenheid van ï-enige door het Hoog Nationaal Gcrichts-Hof. van bun gerequireerde Adviefen..
Art. 6öc. wordt in aeaueiauc. gtuiagi ïuiueu-
4e;
Tot Leden, Pdbtfëfce Aanklmge-s en Minors in de Depirtementaale Geric^ts - Hoven zyn aliten verkiesbaar :
a. Inboorling;n van <3e Republiek, en die ten miniton zes jnaren vcor hu ',ne aanftcïïing, hunne vaste woonplaats binnen dezelve gehad hebben.
b. Die als Stemgerechtigde op de pubüke Registers beken i flSan.
s. Die den vollen ouderdom van vyf en twintig [naren hebb'-n bereikt En
d. 'Die in het Vek der Rechtsgeleerdheid [gegradueerd zyn.
Lt. a, herlezen zynde zegt Ten Berge •
Dar by wil, dat zy ton minftton zes jnaren hunne vaste woonplaats zullen gehad hebben in dat Departement, of District, waar zy tot Leden van het Gerichtshof zullen verkoozen worden; dat ock Vreemdelingen ,. mits 10 Jaaren daar in woonachtig gewee.t 'zyrid'e, daartoe zullen kunnen verkoözcn woroen.
yr.eie zegt, dat, zoo lange jef niet tepaald is, dat cn df. Departementen in bunnen tegenwoordige forfli zuilen blyven, en dat in 'ieder Departement een Geiichtshof' zyn zal, 'het voorltel van den tt&cpit Ten Berge van geen kragt is. flat het hem voo'kwam, dat dit daaïteboven de keuze zeer zoude belemtnc-meren; en daar het moeiielyk zoude zyn, overal gefebikte voorwerpen tot Rechters te vinden,.concludeerde hy tegen dit voor. flel.. .
Tèn Berge zegt , dat de Keuze hier door in geenen dee'e werd belemmerd , integendeel hier do^r zoude men in de geleegenheid gefteld worden, om zulke Lieden te kunnen kiezen, welken in de Recuen van hun D:str;et door en door kundig waren. Op hoevee.'ephjatfea , vervolgde hy, beftond niet eeti zoogenaamdStad cn Landrecht: hoe nu was hei mogelyk , dat Lieden d e-vaa elders kwamen daar van die. vercisch te kunde k nden hebben ?
Frede z.-St, dat Ten Bergt gedeeltelyk r.Jyfe HttiM dan zyn argument fieunde op de nog iiibiisreeieniie Wenen'; en daar eenmaal een algemeen Wetboek ftoisd ingevoerd te worde-., vervielen alle die rcfié\iën. Hy zoude 'er dus voor zyn , «m dezelve uit het «anfclie Bataaffche.'Gemenebest te verkiezen.. s
Gulje zegt:
Ik kan my niet'COnfornrcercn met het advies van dan Burger Vrede, hetwelk tendeert om Leden voor de Departementale Geriatsbóven aan te ftellen uit geheele Republiek, maar wel met het 'advis van din Btirger Ten "Bt*ge. Die uit de gewezene Gineraliteirs Landen- gevoelen nog al te versch het üneitelyken tel' "het'drukkende daar vau ; aan deeze wierden ook by het Vöturg beduur Rechters, Amptenaars en vetlcyds Regenten uit andere Provinciën, doch-voomaaielyk uit die van Holland toegezonden. Deeze Vreemdelingen ,. teri 'öpzigten van de Generaliteits Landen , kenden noch de rechten des LaridSj noeh de zeeden der inboorlingen, cn die (bchalvenzy daar gaü'soll niet welkom waren ) veroorzaakten hier door vee'.e venvarrhifen.
Ik vrees deitmlven dat , indien het idee van den Biirgei Vrece,. iu dcezeu gavolgd wordt, ,d»t dan de overige Provinciën of De - ■



C 4§ )
.partimjnten alle Generaliteits LsnJon ten opzigten van Hol'am Zullen worden: en dus ben ik zeer tegen bet advis van den Burger Ptcde ; maar Conf'or.ueere my met dat van den Burge: Ten Berge.
Zonrbeck zegt:
Het komt my voor, dat de Burger Gnlji, reden voor zym vreees zoude hebben, zo deeie Vergad ring voor had te decreeren , dat geen Pcrfoonen, in hun eigen Diftrict woonende, zouden mogen gekozen worden , maar daar men dat vrylaati zullen immers geen andere dan- zodanige gekozen worden, als waar van men het kortfte , en meest overéénkomende recht, volgens de Wet te wagten heeft; en ook om voorgaand misbruik wel zodanige die men in zyn kring heeft, zo men dezulken, gcfchikt tot Rechters , daar anders , vinden kan ; en dat niet kennende , zoude ik het zeer nadeelig vinden, niet de vryheid te laten van die elders is de Republiek te zoeken: Ik ben dus met den Burger Vreede vau oordeel, dat men daaromtrent de keuze
moet vry laten. Het argument van den Burger ten Bergt
bewyst te veel; zo dat door ko 1 gaan, zou daar uit volgen, dat men nooit appel voor de Nationaale Regtbank moest admitteerên , om dat de Leden daar van gc-ene Locale keunis van de byzondere Diftricten kunnen hebben.
Qtteyfen zegt, dat van Zonsbeek had opgemerkt, dat oy oen art'CuI n"et ve.booden was, de Keuze uit liet District te doen ; dan ook dit had bevoorens , ten opzigre der Generaliteit, geen plaats gehad; en Eataafsch Braband zoude zich nog wel herinneren, welke rampen haar uit de aanltelling van vreemden waren overgekomen ?
Van Zonsbeek zegt :
Zo men, Burger Prefident'. een vcrgelyk wilde maken tusfehen -een Volks - Regeering op Gelykheid en Vryheid gegroad, met eene Regeering van geweld en Ariftocratie; dan zou het argument van den Burger Queyzen van eenig gewikt kunnen zyn; maar dan ook, zo de'volgende ConfHtütioneele Regeringsform maar eenigfints paralifeerde met de voorgaande, beken ik vry e.iverfchillig te zyn , hoe de Wetten zyn; dewyl men op de •voorbande wyze gemakkelyk een vorm aan dezelve zal kunnen geven , overéénkomftig de bedoeling. —«■
Gulje zegt:
Ter beantwoording van het gchVanceerden van den Burger tReprefcntant van Zonsbeek zal ik kortelyk zeggen, dat men namenlyk het teegenwoordig Gouvernement niet moet vergelyken, .by het voorige (legt en Ariftocrarisch befhtur: — dat daar zulke daiden nu niet meer te wagten zyn: Dat 'er zulke daden
niet alleen by het tegenwoordig Gouvernement wanaecr alles niet woorde'yk bepaald wordt te wagten zyn, maar reeds gebeurd zyn, is waar; daar daaden fpreeken zyn woorden overtollig; en het aanftellen der Adminiftrateurs van de geaban doneerde Goederen van den Prins van Orange zal hier tot een voorbeeld ver•ftrekken. Die goederen zyn voor het grootfte gedeelte gelegen in Bacaafsch Br.rband ; ik en anderen hebben tot Adminiftrateurs daar toe kundige Bataaffche Brabanders voorgeliagen, dewyl, -.volgens myii inzien, dat 's Lands Interest vorderde , maar deeze luiden wierden niet gekoozen; men koos en ftelde fubjecten uit andere gewesten aan , voornamcnlyk uit dc Provincie Holland, ah zynde NB. daar 3 van de 5 uit aangefleld. Ik voor mij geloof, dat die luiden braaf zyn en kunde bezitten, maar dat zy zoo •veel van de befti, ring van .'$ Lands Goederen, in onderscheidene hoeken van Bataafsch Braband gelegen, weeten, als ik weet van ,de behandeling van eenen Wynberg in Pravence gelegen, geloof
ik ook: Dit - heb ik nodig geoordeeld , tol een voorbeeld te
moeten aanvoeren.
Krieger zegt:
Ik moet volkomen appuyecren het daar eeven aangevoerde door den Burger Reprefentant Qtteyfen, op de refleaien van den Burger Reprefentant van Zonsbeek niet alleen, maar ik vermeen daar nog iets te kunnen byvoegea, te weeten: De Burger Qtteyfen heeft gezegd, om den Burger van Zonsbeek te antwoorden, ^dat te vooren aan Haar Hoog Mog. ook geenzins veriioodcn was, om in de Generaliteits Landen inboorlingen in de Ampten en 'bedieningen te ftellen , en dat bet echter genoegzaam nimmer gefchiedde; ik zal meer zeggen, Burgers Rèprefenta iten, het was niet alleen niet verboden , om Inboorlingen in de Generaliteits-Landen in de Ampten en bedieningen te plaatzen j maar het was by veifcheider. Wetten en Verbindtenisfen b paald en vastgefteld, dat H. II Mog. geen andere ais Inboorlingen mogten plaatzen , en egter gefchiedde dit genoegzaam nimmer; msar wierd dit Gewest fteeds met Vreemdelingen ovciilroomd, in weerwil van Wetten en concordaten; dit leert ons, dat wy 'er niette zeker voor kunnen zorgen. Verders, Burger Reprefentanten , gevoel ik niet klaar, ihoe men zwarigheid kan maken om in het Voorftel van den Burger Reprefentant Ten Berge te koomen, uit dit beginzel, dat 'er geene finaale bepalingen te maken zyn, dewyl en de tegenswoordige Gewestelyke verdeeling , en de tegenswoordige . urisdiélie der Ger- chts - Hoven alleen provifioneel kan worden aaugenootnen, dog geenzints zoo kan blyven. HM komt my voor, dat de Burger' Ten Berge zyn" Voorftel, en in de ptovifioneele Continuatie der tegenswoordige Jurisdictie der Gerechtshoven, en in de Jurisdictie der Departementaale Gerechtshoven by de nieuwe Organifatie beide vas applicatie is; immers by het arrefteeren van Art. 680. is in u*. ftantie bepaald: „ Dat de Gerechtshoven in de Departementen „ zodanig zullen Georganifeerd, en zoo-veel in getal zyn, als
na het arrefteeren van een algemeen Civiel en Crimineel Wet„ boek, mitsgaders een gelyke manier van procedeertn over de „ geheele Republiek door het Wetgevend Lighaam zal bepaald „ worden." Eu by het volgend ara „ Dat tót die nieuwe Ox„ ganifatie de tegenwoordigers Gerichtshoven gecontinueerd wor„ den. " Ik Concludeer dan voor het voorgcitelde,.
Blok zegt, dat het voorgemelde van den Burger Ten Berge zyn nuttigheid zoude hebben, zoo "de 684. Art. overéénkomftig de redactie der Con.misfie van Zevenen gearrefreerd was; dan daar dit was koomen te vervallen., vermeende hy dat ook overtollig zoude zyn.
Van Hoojf zegt, dat het hem voorkomt, dat dit in een nauw verband ftond met vooren Commisforiaal gemaakte artaculen; waarom hy vermeende dat dit mede "commisfoiiaal moest worden gemaakt.
C. de Vos van Steenwyk vermeent, dat de zaak duidelyk genoeg was, om dadelyk te worlen afgedaan; dan wilde gefteld hebben binnen het Departement.
Van Hoof vermeent, dat t'an beter zoude zyn binnen de Jurisdictie. . J
C. de Vos van Steenwyk fielt het dus voor, binnen het dijïritl, aan zyne Jurisdi&ie onderworpten: En wordt het zelve aldus gearrefteerd.
[ tiet vervolg dezer Zitting in ons velgend Aomner.]
Ter Dmkkeryc van VAN SCHELLE & COMP. in den HAAGE



GEL7SHE/D, r ü T H E / D , BROEDERSCHAP* DER HANDELINGEN VAN DE
TSTJITXOE'JIJLZ. E -V MMGJZJD JE M. X 3T G
REPRE SENTEEREN D/E HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 408. Zondag den 5 Maart 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid,
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Dingsdag, den 28 February 1797.
Voorzitter: H. van Ca strop.
'Vervolg der Discusfien over den 6SS Anicul.
Lr. B. herlezen zynde, wordt conform gewreftcero.Lr. C wordt herlezen.
Jordens vermeent. dat de ouderdom op 30 jaaretj moest worden bepaald.
Stnfeni-trg zegt, dat men ook onder dc dertig }Wn kundige lieden vond ; <« hy van gevoelen was, dat in dezen de handen niet te zeer moesten worden gebonden; ja zoo men dien ouderdom bepaalde, zoude men hierdoor drie der thans in bet Hof van Geldenand met veel yver fungerende Leden onverkiesbaar maaken.
Van ïJeo/fzcgi, dat hy ook voor dc bepa'ing van 30 Jaren zoude zyn , daar in een Richter rypheid van oorde-:' gsvorderd werd.
Sckimmelpenninck ftelt voor, om, daar de ouderdom der Leden van het Hoog Nationaal Gerichtshof op 30 bepaald was, in dezen den midden weg te volgen en dezelve hier op 27 ut a8 te bepalen.
Jordens zegt, dat het hem voorkwam , dat ook in de Departementale Gerichtshoven zeer veel kunde cn ervarenheid vereisen: werd; waarom hy ais nog by zyn voorige bepaling zoude blyven.
SUéMht zegt, bet fchyrt my toe, of men vermoedt det juist alle de Leden =5 J«* oud zouden zyn; ton my voor nie: moge!yk te zyn, waarom ik «run zwarigiK.d vindt, om den ouderdom op 25 J»»S» te bepaalen.
v. dul<
cul.
£>e Piefidait inftitueert gppel BOjnmal, of men zich met den Articnl conforme rt ? — En wordt dezelve gedeclineerd; breng.mde daarop weder hy appel nomihal in omvrage , of men den ouderdom op 27 , dan vvti 2S Jaaren zoude bepalen? — En wordt tot het laatite geconcludeerd.
S.offtnberg. ftelt vcor, of' men ook hier van zoude uitzonderen zodanige Leden , als welke thans iu eenig Gerichtshof Zitting hadden , en dicri ouderdom niet hadden bereikt.
De Prefident brengt dit, by appel nominal in omvrage; dan de fteannen {tekende, wordt zulks, ingevolge bet Reglement van orde, tot morgen in advys gehouden»
Lr. D. wordt hcrieezen, en conform gecongeconcludeerd.
Ten Berge vraagt, of 'er ook uitzonderingen zouden p-'aass hebben , opzigte'yk zodanige thans fungerende Leden van Gerichtshoven , welke niet gegradueerd waren ?
De Prefident ftelt voor, om dit mede tot morgen in advys te houden : conionn beflooten.
Art. 689. wordt in deliberatie gebragt, luidende :
„Zoo dra de Leden in de?e Gerichtshoven zullen béeedigd zyn , benoemen dezelve , uit hun midden , by onderlinge ftemn.ing, met befloter.e biiiietten , eenen Prefident voor den tyd van twee Jaaren , om , zoolang in de organifatie dezer Hoven door het Wetgevend L?gImm geene verandering zal zyn gemaakt, telkens, na expiratie van dien tyd, gelyk meede in geval van eerdere varature, op deze fde wyze door iemand der verdere Le3en .geremp'aceetd ;e worden.'
De Prefident Rolt voor, om dezen Aiticu! in Q advys



C £° >
advys te houten, tot dat over Art. 657 zal zyi gedecideerd; — conform befluote... . Art. 6;o, wordt in deliberatie gebragt, lui
dende:
,,Zoo de Prefident, als de verdere Leden, mitsgaders de Publieke aanklagers, Griffiers en Secretarisfer zuilen, ieder in hun reguari, voor de eeifte 1 ei ze ie handen van den. Prefident van het Gewestelyk of Departementaal Belluur, waartoe zy behooren, en by volgende vacatures, in handen van den tydelyken Prefident var e?k Gerichtshof, of, by deszeifs abfen.ie , in de van den Oudften der Raden, by fo'emneele Eede, mo-:t-n belooven en aanneemen , dat zy zich in hunne functien, zonder aanzien van Perfoontn , getrouwelyk van hunnen plicht zullen kwyten, zonder daarvan, om lief of leed, eenigzints afiewyken; en dat zjtzichfpicialyk zullen gedraagen naar hunne Iufiruétien , voor zoo verre daar in by de Conftitutie, of naderhand by het Wetgeevend Lichaam , geene veranderingen zullen gemaakt zyn."
De nadere redactie gelezen zynde , zegt Hofman :
Dat hy vermeende, dat deze Articul in advys-moest worden gehouden, tot dat de bepaling omtrend de verkiezing der Leden, zal zyn gearrelteetd.
De Prefident brengt dit in omvrage..
Bickcrxzgï, van gevoelen te zyn, dat deze Aiticulen geheel van den andeien zyn afgezonderd.
Ten Bergt zegt, dat hy 'er voor zoude zyn, da: zulks-gefchiedde in handen van de Kamer tier Ou'ftên, of wel van Gecommitteerden» uit dezelve, welke ten. dien einde zouden ruiidryzen.
De Prefident ftelt voor, om conform de naderereda-aie te concluderen: — en wordt alzo gearlefteerd..
Art. f.91 en 692 worden conform gearrefteerd , luidende:
Art. 691. ,, De publieke Aanklagers zullen rftareabor ven by folemneele Eede moeten beloven en aannemen , dat zy van alle de tot hu-ne ker.nis gekomene infractién tegen de Regeeringsvorm. in de Con (li urie begrepen , en in het byzonder van de misdaad van hoog verraad,, ten fpoedigften doeniyk,. kennisfe zuilen geeven aan den Procureur Nnio-.aal, en met denze'ven di.naaflaaande, naAUwkeuiigp Correspondentie zuilen houden, zonder zich verder, of anders , met de vervolging tan él m sdaad van hoog. verraad , als op- fpedaale aanfch.y-ing van het Ho?g Nationaal Geiichts- - Hof, te bemoeij-n."
Art 692'. „ De publieke- Aanklaagers blyven- niette-_ min gehouden en veiphcht. om in miterie van hoog verraad, op heeterdwd apprebertfiëö te'oen, gelyk mede in geval 'er vreeze zoude mogen zyn, dat de. fchui«jgen. neb. door de ylugt aan dc yervo'ging der Jujtitic 1
1 zouden trachten te onttrekken, mits in het laatstgemeld de geval daar toe geauthorifeerd zynde door de Hoven ,
■ by welke zy den post van publieren Aanklager waarneemen,"
Art. 69.3,. wordt in deliberatie gebrast, luidende:
„ 'Er zullen niet meer Reclrbanken , publieke Aanklajgers , en Ministers zyn, dan tot eene goede Adminiitrwie van de Justitie, en tot gerief der Ingezetenen, nodig zal worden be.onden.
f'ai Mannen zegt:*'
Het komt my voor, dat hier een fprong ofgaap'ng plaatsheeft, van de Departementale GeriCitshoven, toe de Gerechten ten platten Lsradt. Tot hier toe heef. men oo1. ten platten Linde verfcheide Hooge Vfcrfcharen gthad, welke ook in het Criminele Vonnisten. DjirJ. provifioneele affchaffiug dei Hooge en Ambagtsheerlykheden ia fommige Gewesten .houdt men op de eene plaats die Rechtbanken voor vervallen, op de andere niet; dit geefe een verwarring en onzekerheid, waaromtrent men nu reeds twee jaaren gehoopt heeft, dat een vas-ren voet zou bepaald worden by de. Conftitutie. DcHogs Jurisdictie die 5711 de eene gemeente bovtn dc andere toegeItaan is , is een Priyilegh geweest, door de voorije Graaven Lanèsheertn, enz. aan byz&ndere Hecren verleend, welke even gelyk andere Privilegiën, door de algemeene Vryheid en Gelykheid vervallen gerekend worden. Zullen dan nu de 0,'gezïtenen van der0elykc plaatzen, die te vor:n thuis rec'it k inden krygen,. tien en meet uuten verre moeten reizen om hunne belangen te bevorderen? üf za! men aan elke Gemeente dut zelfde Privilegie geevcu ? In bet laatite geval gelo*f ik dat de veiligheid der Peifoneu en Eigendommen met verbeterd zou 3en zyn».
Ik ftel om die reden voor, om beha! ven dc Departementale Gerich-shovcn , ten platten Latedc, op plaatzen, die vier en. meer uuren van een Gerichtshof afleg:-n, Land- of Bangerich. ten te organifecren, over. eenige Dorpen of Gemeenten te zamen, welke te zaruen 't naast gelegen zyn — op dat men daar door re meer gelegenheid zoude hebben, om bekwaamc ftof tor Rechters te vinden, daar men die tueh eer in 6 en meer Gemeenten, dan fl-chts in cétie, zal kunnen vinden. Echter wilde ik daar by die bepaaling gemaakt hebben, dat . deze Rechïkar.k in geen Crimisele zaken to: executie vaneen Vo-mis zoude mo^eii overgaan, dan na approba ie van het zcive door- het Huf, onder wcikers Jurisdidic hec Bingericat jeiegen was..
Van Marle zegt dat het zeer diffkil 70ude zyn,. sm door den gehee'en omvang der Republiek,, de RechtDanken op een en denztlfden voet te breng n ; dan zoo het idéé van den Burger var. Mxanenog Oi'ery.fei werd ïoeg-p.ist, beklaagde hy hun lot. De veiligheid der I i=e..erenen was 'er zeker te vooren niet ai te. zeer verzekerd geweest; niet doordien de Drosten a en vonnis' vellen, vermits hun altoos- twee Rechtsgeleerden werden to gevoegd; doch welke zy zkh zelve toevoegden, ian , gong het idee van van Mannen, door, zoude her teker nog veel erger zyr.
VanMancrt zegt, dat men niet alleen OVerysfci, maar ook. ilie de ovtxige Gewesten in. oogep.L'byn moest neemea.
ja*



C 5* )
Fr'efthn't^nngt Tn omvrage, of tóen zkh tnec'den Aticul couforme.rde ? - en wordt dezelve gearrefteerr. Art. 604. wordt conform gaarrefteerd, lui-
d£"dE!k Departementaal Beftuut zal gehouden zyn, om ,m« in acht neeming vnn de.zen hoofdgrond en h« eeen verder bv de algemeene befchikkingen, _befeGyk de Justitie bepaald
ftelden tvd, te ontwerpen, mitsgaders aan net vv-^e «nd. Lichaam , ter-approbatie en bekra-.nt.gmg over te weren een Vlan van provifioneele Orgamfatu der ^ech bank" , ondet hun Departementen rc-forteerende. "
Art. 695.'wordt ia deliberatie gehragt, luw
611 Na het arrefteeren van een algemeen civiel en crimi.«5? Wetboek
en zoo veel in ge al z-n, als by het Wetgevend LiCto n «tod de Confidetatiëa. zoo van elk Deptr ?e, un aalBe.luur, als van de Departementale Genen» Hoven\e hebben inseuoomen, nade* zal worden be pja'd.''
Otbe?JeU&yk was, dat aan hctWetfcvend^c'haan wordenvSfchrrVeri, dc èonfi.le,a«en co het advys vat DepwtemeBtaa'e B.ftuuren inteaecmen.
Fan Manen zegt, dat hy vermeende, dit het «tyd-; was met het principe, om aan de We,Kev"d«,™ai in handen «e geven de macht, om een gedeelte de Conftitutie daaï re fte leh.
Ten Btrge tèfCC, dat de A'ttafl Uem zefr juist voorkomt daah v mér zienkan , dat het onboamelyk zoude zyn, da ïe" ahorer defubal.erne Rechtbanken teorgsmfeeren,*« ^ innam »4vyc van die CrllcgUn, in welkers mtdde zl ?cte,«waren 'en welke daarop zoo vcele betrekkingel hadden.
^vne' vraaf Burgers Reprefentanten word stcloof ik door dei Borger ten Berge niet wel begrepen; ik heb niet V™fJ* hetonbetamelykzou zyn, de gcd«ht,nte verneem , vand B-Darcmentajle Btfluurcn. zodie'et dan z>n moeten,,.m«
f5 -cratien en Advys zal vragen, dan of-van den Staa s Raad *f van het tf.iiona*. Gcricats Hof en dezen oan he AH turnen vorderen van mindere Adnnn.ftiateu.cn. Hetichyi o erlkki, van weinig aanbelang; ^WW.te«« en harmonie vólfttekt noodzaaklyk zyn zo geloof ik dat tn ntct te veel daarop kan le.t n, «a. de D. panementMle Bet,ui m£ de Bataaf&he Republiek louter zullen aynAdmimftt
tief, en dat het denkbeeld in dc t\fi niet wederom ptotea worde, dat zy eenigermaten delen in de uitoeffemng der Sou. veritniteir. . .
Daarenboven is de aanmerking die ik geloof dat ook <*e Berger van <V tanen heeft aangeftipt, van zeer veel gewicht dae zo de finaals organifitie en de bepaling van het getal der fub« al'erne Gerechten geheel word gelaaten aan het Wetgevend Lichaam, hetzelve onhoud te zyn het eerfte rad m het werktui' van S'aat, en in zo verre word omfchapen, in een Cm., ftituecrend Lichaam niet alleen; maar ook in zodanig een, dat nieuwe Conftitutïoheelë Wetten zal fatiftioneten. Waar wil dat heen Burgers Reprefentanten 1
Ik voel wel dar uit hoofde der moeilykheien van de zaak , en uit hoofde van den haast, die men op het laatst heeft gemaakt, dit Articul alzo is kunnen gefteld worden; maat■ rry dunkr, dat het verlecnen van dergelyk vermogen aan het We". Be-v-nd Lichaam by de Conftitutie volkomen ftryd, met de ioede begirfelen, cn gclvk ik denk dat de Organifatie en het aantal der fubal-erne Rechtbanken Conftitutioneel moeten behaald worden, gelylc daarenboven dit Articul inonmrddelylc verhand (tut met vorige Articulen dezen morgen inCarnrolsQe gefteld' zo moet ik ook indezen voor een Coramislonaal cor.cludeeren.
üe Prefident (lelt voor , om dezen Articul Corami&foria»! te maken : — en concludeert conform, wordende daar toe benoemd deBurgers Schimmelt p;nm-.cky Ten Berge en van Leeuwen.
Arr. 69^. wordt mede in handen der Cotnmisfic eeiteld, luidende: . ..... ''
,,'De Leden en Minis»ers m dezelve Rech'bankcn , zullen voor eenonbepia'den tyd benoemd worden door Kiezers da moe in de Grendvcrgadenngen benoemd , de 1 eeHle re'ize uit een dubbel ge'al, ten dten einde door eik Piaatfelyk Beftuui in den haaren , voigens eencAlphabetifche orde, uit te brengen, en by elk der volgende Vacatures uit eene Nominatie van drie Peifoonen."
Art. 697. wordt in deliberatie gel-ragt, lui-
' dende: ,.
,, A:waar cnmineele Vierfckaaren.zyn , zul,en de publieke Aanxlaagers van wegen de Stemgerechtigde In- en Op Bezetenen, voor eeren onbepaa den tyd, door Kie» i-'rs 'da-r toe in de Grondvergaderingen benoemd , geê> i lieeerd worden uit een dubbelgeta! , daar toe door de : Vierfchaar, by welke dezelve fungeeren zouden, u.tte; brengen."
\ Van blnanen vermeent, dat deze Articul meerder moest worden hepaaid , daar toch niet op alle plaatfen af ditpen t crimincele Viéf'haaren korden worden daar gefteld. ; IVttbols vermeent, dat meh het aan het publiek B<' ftuur icqr'e moeten overlaten , cm teoordeien , hoe^eele; ' Criminelen Vierlcharen 'cr in ieder Departement beno\ dit;d zouden zyn.
t Fan Hoef/is van gevoclm . dat men het in dezer voegen ' e zoude kunnen ftellen, daar t vreet HrrmtMleRecntta»ken zuln len worden aavgtfield.
! Fan marle zegt, dat, daar by één der Anicu.cn dui-' <S e
t \ 1
1 i
'c
]
!
I
l
C
n 1
1-



( 5* )
delyk aan de Departementale Beftuuren was overgelate: het Organiferen der Rechtbanken, dit. Articul duideTy! fprak van demiken, welken 'er als dan zouden gevóa den word.n.
En wordt dit Articul conform gcarrefieerd.
Art. 698. wordt in deliberatie gebrasrt , lui dende:
„ Tot Leden, Publieke Aanklagers cn Ministers by dezelve Rechtbanken, zyn alleen verkiesbaar.
a. Inboorlingen van de Republiek , en die ten minster zes jaaren binnen het Departement, onder he welk de Rechtbank behoort, hunne vaste woonplaats gehad hebben.
b. Die als Stemgerechtigde op de publieke Register; bekend ftaan,
c. Den voilen ouderdom van vyf-en twintig jaarer zullen hebben bereikt.
Lt. A. herlezen zynde, zegt ten Serge: Dat hy hier moest herhalen zyn voorftel by den 683 Art. gedaan.
En wordt deze onderdeling met dit byvoegzel gearresteerd.
Lt., B. wordt conform gearresteerd.
Lt. C. herlezen zynde, zegt van Flooff: Bat hy 'er voor zoude zyn , dat ook hier, daar het ïomtyds op leven en dojd aankwam, en waarover het algemeen de Leden zoo kundig niet waren, de ouderdom op 28 Jnaren werd bepaald.
Dan wordt conform gearresteerd.
Ploos van Amflel vraagt, of ook hiergecnbepalinren moesten worden gemaakt, omrrendhetpubliekbewys van kundigheden en giaduatie.
Van Marle zegt, dat de reden, waarom de Commisfie dit hier niet gevorderd had , daarin beftond , vermits het moeieiyk zoude zyn, als dan een genoegzaam aantal te vinden.
farm zegt, dat byzonder in Commercteerende Steden, het uuttig was, dat 'er in de Rechtbanken Kooplieden werden gevonden; onze Voorvaders hadden altoos nuttiggeosrdeeld , dat 'er te Amfterdam ten minften 3 è 4 onder werden gevonden.
Bloos yan Amfel zegt: men konde dan ten minften bepalen , dat zy in de praöyk moesten kundig zyn.
De Prefident fielt voor, om heden de verdere deliberatien te adjourneeren ; en converteert de Yergadering in een Committé Generaal. Wordende dezelve daarna gefcheiden tot morgen ocatend uiw 10 uuren.
> Zitting van Woensdag den 1 Ma.irt 1797.
Voorzitter: H. va.\ Castrop.
Een kwartier na tien uure.t w mlt de Versiering geopend. De Notulen worden- geleezea en ■ goedgekeurd.
Bi volgende Stukken word.n gcle-zeii en in deliberatie gebrast: 1 Een Request van J. G. J. Neratius, verzoekende
• oïeteenkomlbg zyj, raag .-n anciënniteit by de Armee
• geplaatst te mogen worden ? immer/'penfioen te moeë» genieten : — Aan 't Committé ie Lan.'e.
1 Een Request van J. van Es c.f, befchuldigd van defettie, verzoekende om abolitie van ltrat'; Aan het
1 Commhré te Lande.
Een Request van J. Geus Jonk , S:empe'fnyder, verzoekende betaling zyner declaratie vo,r het fnyd.n der Stempels voor het nieuw Nationaal Zegei: — Aan het Committé te Lande en de Generaliteits Rekenkamer
Een Request van Stemgerechtigde Burgers van Heugden en Woudrichem , appuy eerende het vnorftd door den Reprefentant Vreede gedaan, betreklyk den meerderen invloed van 't Volk, by het verkiezen van Rcdklentanten: — Aan de Beveren c.f.
De Prefident communiceert, dat de Commisfie aai: wier hoofd zich de Burger Schimmelpenninck bevind, belast met het concipiëeren eener Publicatie ter beteugeling van oproerigheden onder de Vlotelingen , eene zodanige Publicatie heeft vervaardigd , welke, voorgeieezen zynde, inhoudt ecnigeonderfcheiden ftraffen op het plegen van oproerigheden : — En wordt dien conform befloteu.
De la Ccurt doet rapport, namens de Comrnislie, in wier handen by Decre.it van 28 October 1. 1. gefield is deMisfive van 't Committé te Lande, verzoekende, dat aan de ai ïe-Chirurgyns , die aan den Lande geduurende 30 Jaaren getrouw gediend hebben , een Penfioen van ƒ 2,-0 mogt worden toegelegd, advyfeeren de:
Dat, daar aan de Comm'sfie de voordragt van h*t Committé billyk is voorgekomen, aan de aide Chinrgyns, na een dertig Jarigen trouwen dienst, een PenfiVn
van ƒ 200 kan worden geaccordeerd : Conform be-
floten.
Aan de orde van den dag zynde het op eergisferen in advys gehouden rapport van den Burger de Miste. f. , relatief het onderzoek van het Cormnittd van Adminiftratie over de Franfche Troupes, brengt de Prefident in omvrage, of ëe Vergadering zich met het uitgebragte rapport kan conformeeren ?



C 53 D
AufTmofth zegt: „ !
Ik ui u niet ophouden met een langwyhg vethu. ■ rati het geen u reeds ia vorige Rapporten gezegd >s > maar het is («aar myn oordeel) voor u en ook , fetonder voor n.y en myne Medeleden, de et my l deeze Commisfie gezeetcn hebben van be U»*, *< , my met ons geheugen terug keeren tot^denltaa , waarn deeze zaak op den 23 November 1790 was; ten Eyl. een voikomen wcejfvan dezelve kunt vormen U vvy ons zuiveren van die, hoe zeer dtscreetebeLuul biging , als of wy door eene ontyd.ge propoKi , om Eeeze zaak publiek te hebben, oorzaak zouden zyn g-t« 2 ^eeze Vergadering met zulk een to.^van feque en is £eobrueert geworden. Toen «IJ™**?' por- in gereedheid hadden , vond de Commisfie goed , ^n dènfydelyken Vrefident, den burger Repte'cntan Werjter daarvan kennis te geeven, een LommméGencraai'te verzoeken, en hem te informeren, dat wy, ter Ëue gerustSing.aan de Vergadering zouden; voo - ■ ftellen , dat ons een paar Leden , jn het vak der Rechts igeleerdheld en Juftitie-weezen bedreeven zoude worden toegevoegd ten einde het L«P';^^^ iten fiot van ons Rapport moest dienen te Jg«Jg imceren; alzo wy in de Commisfie van 12 Leden , ma.r een Rechtsgeleerde hadden, namentlyk de» Burfer Re br-fentart ll'tldrick. Wy hadden geen de miinl. vet Lezing in de Leden , die men ons zoude toevoegen,
t " A alleby ons een onbepaald vertruu ven- maar de Prefident had de vtiendlykhetd , ons te vragen weike Leden wy daartoe liefst begeerden , cn fuppediteerde ons ten dien einde een Lyst, waarop alle de . Leden , verdeeld in de ciasfen van hun beroep , Honden
^''wy" verkozen daaruit den Bu-ger Reprefentant Ten j Beres en andere , die ons ontfenoten zyn , en gaven ÏTon een briefje aa» den Prefident - Maar de PrejiTnt benoemde 'er in het Commi.té Genval geen eene van, en excufeerde zich naderhand, dat hy het bnetjen verlooren had. (dit in parenthehs.)
oS wierd dan toegevoegd de Burgers Reprefentanten ï de Mist, van de Ka<!eelc en Ploos vmAmfeL
Het Concept-Dtereet wierd dsn 2 December 1796 ■ over-eeeven en gearrefteerd. .
H-: mede had, wel is waar, de Commisfie gede•< fuseert: doch daar bleef nog over, de executie van , ve-ie zaxkenj maar het Committé te Lande paslee.de , me Commisfie, en verzegt by Misfive op den 7 Ds. c nber 1796. óm eene Commisfie u-.t de Nanonaa.e Vergadering, om over de executie van dat Decreet ■ nader te kunnen deibereerer.
Hier aan wierd vo'daan , en uit de oude Commisfie r van Onde-zock wierden (lichts twee Leden , te weten de Burger Dekhuizen en v-vn Lmge gecpnïinueeroV De overige mede benoemde I eden waren I lero .er by. innder in hun fchik , ah begrypende , dat nu deer: Com, „"fie niet langer eene Commisfie van Ondeuoek, • maar van her hooren der verantwoording, wietd, en dus het onaan^craamfte nu ectst moest vojgen. _ ■Maar des nietumin bieeven zy alle nog geinteietfeert
,y den voortgang deezer zaak, en het nodig redres, dat u-n zich vo'irüeide niet alleen ; maar ook de verant*0.0 ding, zoo van het Committé te Lande, als van iet Committé van Adminiftratic— Daar van in eenige veekeö mets vernemende , en zich informeerende by runne oeweezen mecte Leden naar den Staat der zaak, Ms het antwoord /fikouaer trekken"- en een derzei ve ■erhaaide ons, dat men in eene conferentie met Leden dt her Commi.té te Lande had te kennen gegeeven, lat het nog wel een paar jaar kon aanlopen eer die verintwoording zoude zyn afgelopen; en dat derhalven de •réatie van eene nieuwe Admmittratie moest voorgaan; a dat men voor ha l Leden uit dit geacenfeerde Co le;ie zonder voorafgaande verantwoording in aeeze Adniniltratie te piaatfen.
Toen begreepen ?y het hun pligt te zyn , op de puiHciteit van hun Rapport aan te dringen. — Dit is de eni»e en waaierede ,'die' un daartoebe wogen heeft, en zy bmmeeren een ieder, wie hy ook zy , die hun een anJer bewerking van die hier geprefenteerde Rcquestenkan lantoonen. Dit zy ter uwer informatie genoeg.
Wy gaan over tot het Rapport. Ik heb het zelve geee n en herleezen , doch vinde daarin niet het geen ik er igevolge Decreet van den 2 December 1. 1. m zoeke 1 moet. , , . .
M« een historisch verhaal van gebeurde zaaken , is de Natie niet geholpen. Daar ir.formatien van abutien ot misdaaden wordev gegeeven, moet natuulyk onderzoek geleideden.— Na onderzoek volgt natuur,yk vetarftwoertding.— En na verantwoording vryfpraak ot ltratfen. Infoimaüen van eenileg-e huishcudmgzv n g-geven, onderzoek is'er gefchied — en'er is bevonden, dat die icformatien wei degelyk gegrond waren
Dat in naais, dat, Volgens de infrruclie_ het_ Committé te Lande, dit Commivté van Admmi.traue, alle drie Maanden had moeten Rekening laten doen, het zy by hun zelve of op hun last by de Geneiaxeirs Rekenkamer, zulks in het geheel , zoo lang a s de Admimftratie geiubliileerd heelt, is verzuimt en nog niet geRhied. , . 1.1.
'Fr is bevonden, dat, volgens hun eigen aan ons ge-, daane ongave, en hun eigen aan ons overgtgeeven Boeken'en Papieren 20 Miiliotnenen zyn urg^eeverj; daar 'er naar onze Rekwing rog geen 14 b^ttden moe*
""VOS^drt"•na.uurWk verantwoording en moet uit die verantwoording met de fchu.d ot
onfehu'd , de vryfpraak of ftraffe vo gen i
k had des hier in dit Rapport verw-g-, een verhaal v^n'die ve-antv.oording — een opheldering van abuizen eer"" volkomen nnvetirg van het Commvte te Landei of derzelver Leder, weecm het pugtvereuim , waf-van de zaken hun accufeeren. _
Na deeze verantwoording, na deeze imrerfng en niet f--a-rkwam het ce»st te pas, hun wedeiom tot taet Hei'm-Iom der Natie <oe re laaien. .,■■„•
Evèn zoo ook, met h-t Comvmt-e van flÈHmh^raW, dat wy en Cm}s ceaccufcerd h-nhen < exeTtft de Burger Jansfen) zender eenig ïudmdus te bedoelen. " Q 3



( 54 )
D,t had zich eerst en voorat moeten verantwoorden en dan alleen en niet eerder kwam het te pas, hun net zy alle of ecmge Leden via het zelve tot de behee ring cn adminiltratie van 's Lands penain»en toe 'e fa ten. °
Mair tui dit alles vind men hier niet? Ik cor ciu.leer dus , du niet al'ecn ons R.mport en Decr-te van den 2.1e December en alles wat 'er zedert decz raa.< tn dc fuccesfive Committé; Oenerad is gebem met dit Rapport wotde gedrukt, en een.' Commish* nen emi, die met allen fpoed , ons advyfectt, wat 'c verder in deezen, ten welzyn van der. Lande, moe Worden gedaan.
S'nk zegt:
Wannrcr dc Burger de Mist en vcHcrc G~romm''tteerd<m J>v hun Ranport van den 2/ Februiry 1 ). heden weder ir dclineratiejr-bracht , hadien kunnen goe.ivin len ia hetzelve van het Decr-ct de?er Vergadering van Jen 2 December i' een Committé Generaal genomen, wydlópiger te g^vai'-n dan zou-len de gemaakte zwaarigheden van den Bur^r^^' morth vrontendeels vervallen en myre inftntten eer-Vcr daan. om een finaal decreet op her Rapport van den Burfei jrf.'mtmh re neemen, niet te pas gekomen zvn : vermHs "inderdaad conform den inhoud vrm het Rapport door den Huwt de Mist cn anderen op den tweeden December uitgebraxt h-t door my gcrequireerd finaal decreet op het raecrgeV Rapport van den Burger duif non* en andere is genomen fewd-den
Ik zal kortelyk den iubitamieekn inhou 1 va» het Rarmort en het daarop genomen decreet van den 2 Decrn'rr in zvn geheel aan de Vergadering voir 'ragen; ren einde mc't nrc-r der grond in dezen de zaak te kunnen beoordceien.
, De Commisfie zegt dan, da: het aan deze Vergaderingr.iet heeft kunnen cchappeeren, dc ontzettende menigte van" me fuf"S , verkwiftingen , onbehoorlyke gei.fverfpill,Wn zv mogen, volgens de Commisfie, aan onkunde , onachtzaam heden cn gebrek aan nodig toeverzichtop den drom van allerlei zoort van onder geëmployeerden van het Committé van A 1 mtntftratic van Franfche Tioupcs, of ook wel aan opzertelvbe kwade trouwe,enmalveifaticn u-orden roc^cfcl'r'-ven oord cf fcren-en 6 dczelve toc drie ^"fd foorten tc'kunnen
" i^°]^VC^ fo0tt^oot\ * der fold-ye» va„ J,
Franfcht Twvpes, welke in plaatfe van aan «tn oaSn JVfnn FrtrtfheTroupti gefchied zoude zyn. 2 °°°
T .r her tweede foort worden gebrart * GeldyerfpWhgen die meer d.rcet de perfoonlyke MmMftAtic van het CcmS' zc.yc fP'Aeren cn die zonder aanwyzing van de vpfftnkfte nood*akclykh«d cn preuves van daarin aangewende rod/w zorge- yver, menage en goede vertrouwe. Zec, moeilvk te eompa.^eercn zyn «iet het geen men recht beeft van"eene behuorlyrte A 'm.mftratie te verwachten. A's eene onder an deretc G.omngen bcra3lde imporrsn,e fomma van/viV' *." , zo. der pmdu«.e y,n hcHorlyke iom en #W/«*#«s hetdocn' van ci»dcih»»dfrhë beftedingen voor v.tl fe?,. *fy\en X 2
ae pry*en dicr goederen'ten tyde du aan
beftcdingin zyn geweest enz.
Tot het derde foort bnngt de «ornkfefle de meer dan
«UTftbinlyfcc^jMtot, die tntfehen vnfoteidené
r.ouer.-crs var. het Committé van Admiciftraiie van Frarfcbe
j De Coma-söe is daarop van begrip, dat het onderzoek-. , hiervan aan het Committé te Lande behoort te worden gede. . raandeerd, cn vermeen;, dat by dat examen ecnige vrasJ . poiréVn, door dezelve opgegeven , zouden kucnen WorJc*;
gedaan; prononcerende het navolgend Decreet, het geen dier»';
conform is genomen. ' fc ■ f
» re„"^I^d'rVcrf 'ieü"s geh00rd Ebbende, derappoJ e ™ « w &a "ee'cTCo<nmisf5en byÖeereCten van 24 yZ , t 2 15 Novemher deezes jaa^s r, fpeftlvrlyk, verzogten gecom! i muteerd om te onderzoeken den Staat en «-crkz.amh.den *n - de fuceesfive Commit'és, by Rtforutfe van H. Hoog MoJèrde van den 15 Ju'y en 9 üc-ober ,795 gecreëerd tot d^S t mrtrat.e der Franfehc Ttoupes, mdi.n.t van l fiepuhl?M der Verecmgde Nederlanden: en gcconfiderecrj . dat uit dezelve Rapporten „„ baar gebleken is, dat door dezelve Commi, ^ veel meerdere en hogere fommen voor s-.ldycn«n de F ™£l Troupen zyn betaald geworden, als ten gevolge van de Arri culs convenus, deswegens vastgeftdd , behonraen?en ttt u ' vericuiüende vakken van de&lver Adminift»fi> „V S gcobferveerd die realen van opSdffl"f^^IS! ordre als bad Jen beboter, te gefchieden, o v vveS rf«I2 voorfchreve Cömmi.'és, en met naame het tbansSer^« geeomhmeerd Committé deezer Admitriftratie to vE 1 trlet heeft nageleefd de Infirucu» -an HrarfoZ u. uP * 1 vaarde bunner fu,ctien ^SVSL !
beeedfgd, en dat rot nog toe door dezelfde opgevoïgic cth 1 mvffés nimmer gedaan ij eeni-e rLVenw° „f „ 8 • ; van hunne icSöndeHAd JnKrïSM VerantwoordinS
H-t Committé tot de Algemecne zaaken van bet Bon dn 5 «opdfehap te Lande zal worden gelast, gelyk herze ve "ehs't word by deezen: om «-.trerlyk binnen den tyd van aKgên alle de Boeken Chartrrs, Papieren, Contante EwdIhS ' Rekeningen, M.sfiven, Contracten, en wat dief mee" zv' gehoorende tot het Commit é van Admfniftratiedêr F anfcL' Troupen in (otdy dezer Republiek, in by zyn en teHvcr! ftaan van de Lede,, en Minister VJ„ hetzelve Commiré te "
en van het zelve re vorderen opgaave,zo naamv moeelvk ' vsn de» voorraad van Goederen, Vivrea en Four^c, die den "yn' Mi£^n^ 20 in «age als elders nog voorhan*
Her zal hetzelve Committé rerftond daaropfurebcren in deszelfs fucdien, zonder deszclfs Leden of Mindersdaar tonrr» omflsan van de ftrikfte verantwoording, en L ftS ntag, voor welkers gcheclen afloop cn ontfangene dcchsw het Comm.fé tot dealgemeehe zaake van het BondgenoSp te Lande, de nodige order z.1 ftellen, dat dezelve zich n et zmj voortgaan cn geobtineerd Ccnfmt van he'zclve Commit! buiten Hage begecven mligen; deze fuScè 2 c" ér voor als nog, en tol dat op derzelver te doere rekerin "en verantwoording behooilyke dispöfitie zal Tyn geval '„ ^-. "t mogen worden geïnterpreteerd tot derzelver nadtel
d^rMcV^VrZVlT D13C h? W'rk dcZer Ad'miniftratie tder tranfebe rroupes door deze fureheance, eccn opent boud of rtrcrnmmg onderga, en irfte-He van dit gèfu-cheerde C^ mitté zender verwyl weder ?u-b,,r,f. eren', weh'ue kundige en vertrouwde peifoenen, \ zv van de ledrn d r
Z'^nfcrf^ Vtie'>* ^ f^rUiten.^dl^gi»; der F erfde Toupcs inmiddels, op eene aso hen daar ue te feven trfitt cf.e tp de mirst kostbaare .er „ irst. rrfl«t ge vyze te doen voortdemren, en zulks zo iat.ge en er vd oe, dat omtrent deze Admldlftf.ife eene nieuwe' veibac de » vaaen voet zal zyn beraamd. vcmeteiae



( 55 )
cicetsn daaiup., in ecu wjuimmv —e— ■>■ *
Het zal aaa deeze interim? Ad»ini«ra*ie verkenen toe bz vilie, en zo nood'ge txtraiuie va.i zoJamgeBoeven, lartres, Papieren, G-ldea e.i M-iga'.ye-s vojriaii, a>s de Ive tot de voorriuuren Je bezorging der Troupes_ mog. nodigd zyn, edoch, alles op haare Kcepjsfe, en perloiieeie rantwoordeiykheid.
H-t zal verhoeden alle vermenging van rekening van ze interims Alminifhatie , met die van het gefurcheetd Eoikté van Aiminiftratie, maar j.uist bcpaalen, waar de ccning en verautwoarding van deeze laatfte nuet eindigen,
die der eei ft e beginner. . H-t zal zorg dragen, dat door deze farcheance met worde, retardeert betaalingen van wettige en beweezene pretei u a i lasten der vorige AJminiftratie , maar de tote:im**.rea.v
ftaat ftellen die te kunnen voldoen, zoverre immers de ,orraad van 't Lands Penningen zulks: Za l toelaten.
Het zal uit alle de Boeken van Rekening, Caarters , leren, Contraftm, Quirantien, Mbfive, en het geen jr toe verder mogt fpeéteerèn dc gehoudene Almmiftra ie m voorfj. Commlttés, cxaminecren,of voor zo verre zulks ■boord door de Generaliteits Rekenkamer ten fpoediglten |h examineeren naar ordre van den Lande; en van dezelve ekenkatiier vorderen berigt van haare bevinding. Na het inkomen van dit beiigt zal het Committé tot dc gemecne zaak en van het Bondgepoodfcnap teLanJe hetzelve Enden, aan de NationaaleVergadering met byvoeging van des>lfs eigene bevinding, nopens deze verantwoording en ven eszclfc Conüderaü-en en Advys daar op: met opgaave verder er redenen die het zelve Committé verhinderd of belet ebben, het Committé tot de AJmmtftra'ie der Franleh. tunes te. houden tot de verplichting van fuccesii,e dne •aandelykfcae Rekening by Iuftructie aan het zelve opge-
! Het Comminé zal, na dat het bericht van de Generalijs Rekenkamer zal zyn ingekomen , en de qorzaaken en .■deiien der desordres in de vorige adminiftrane der Fraufche \oupcs ean het zelve nader zullen zyn gebjeskea, de Nikmaic Vergadering dienen van deszelfs ct-nfiacranen en alvys, meent eene betere inrichting van d.e Adm.mftratie voor het ervo.-g , met bet P.an en Concept Indragen, die het zelve sar toe nodig zal achten.
Extraet van dit Decreet, ncffens Copie der Rapporter I let H-f-fd deezes genoemd, zullen gezonden worden aar i ComonCfie van BuitèiiUadfche Zakken en aan het Lom Uni"tedc Algemeen* Znken van her Boadgenooifchap u »nde, om respedirtlyk te ftreWten tot derzelver narie.it..
Die zclt'Je Cotn:ii!tfte heef; echter den 14 DïMmber daal ,anvol;<endc op du bedenkingen van de Buröe« /«.^«r ■« Bi/èni te«fl de 1 .troJuctte van een intermediair Baftuu K^imintfcatie van de Branfthe Troupcs aan d-.ztlve ge ,'a -Ut de Vergidénng doen dcc etccren. dat voor en al ee Je e-dthreferde fitcHianee *w# gUff.Hveenl, tent *w, rearrlicert üneyirbeutic weten wyze,w.ianp iext Mbwijlrati vuor liet yrril* ZM le SeJivonn te wet den ingetikt.
Pk o,gamf*ic d-or Je Verga Sering den 2.1 Fcbrnary gcap proPtvid en bet Committé te Lande gelast zyr.de de daar Lx BXNOOKSDa peiizoonen, of Mooflfke Uputttt» aaï U sollen, heeft de Burger de Wit by ueszuts Rappol El eer.isu.cn dc Vergadering te kennen gegeven, uat n londer vcr-vvyl een begin zal worden gemaakt met de veranc woording van,het voorig Con tmtté va-, Adfflimftratie in ma aiere als by Decreet van den, a. December is /etmeta..
Indien nu, Burgers Reprtfcnunten! ter voldoening a« het verlangen van de Natie, en vaa veel.. L- den dezer V> gadenng, de Rapporten van den Burger de Mist .n de D :cicetsn daaiop, in een Committé- Generaal den aden ,. 1
December en 21 Feb-uary 1- 1. ge.han en geW'ttydig jen imew rnet het Rsppoit va 1 den Bj-tgtr Aaffwrtli en anderen, ais een By'.aae to: de Decretten van dezen Jag worden gedrukt, en bet C iflimiljé te Lan le aargefchrevcnen gelast, om zonde* vervvyl cn ten fpoedicft:n mogelyk een (.cteeiMt aai.va -gmc: het onderzo -k naar de gehouJene Almi.'iA-atie van het Comeaifé van Ftanfehe Troupes overéé i!;o.r,ft g het gedecreteerde van déze Vergadering 111 dito 2 December 179Ó te imiken, zul etide D.sCUdfien over het Rapport hiemiede een einde kunnen nemen.
Hiertoe couclu-ieere ik, als mede d«t aan- de Generaliteits Rekenkamer cx'r.iCl: zal worden gezonden om zorge te drae,en,. dat overeenkotnfttg de intentie van deze V-rgadennJ die Rtkening en verandwoordmg gefchiede.
Bosch zetrt:
Ik zal niet' enderzoeVen ,- of de opgave der fom , door den Barger de Mist c f. opgegeven, juist is-; ik maet van uwe C-mmUfte vertrouwen, dat zy des wegens echte' berioten heeft omvangen — dat veronüerltcliende, is het 3ze'.tr, dat 'er eene enorme fom door het Commiltd van AdtmntjlratU verfpild is. — De Vergadering heeft gedecreteerd eene fom van twaalf mil!ioe«en voor onderhoud der Franfche Troepen jaarlyks — hier by heeft zy een maandiyks fur plus gevoegd van festig duizendgulden, en nog eene zekere fom voor het mobiel maaken der armé — laat deze foms vee-ttien niiliioenen bedragen, dan is h.t nog zeker, dat 'ér, volgends de opgave van den Burger de Mist c. f., zes millioenen r acht maal honde'yd duizend en e enige EqsaerOcn vaa guldens veifpiid of geRolen zyn, — Daar nu het Couimitté van Admimjlralté önderaefchikt is aan het C. .;maté van Bond genoot] eha-p te Lande, en daar van , qot de drie maanden verandwootding fchuldig is — eiser», ik, dat het Comraittt van Bóndjtehootfishap te Laaie gelast worde, om alle de Leden van gcfnelde aJia:m~firatis direct in een ftaat van arrest te Helen, tot v anivvootding tenood'zaaken , en or.s, zo IpoeJig. moog»
lyk ,. van zyne verrigtingen rapport te doen cTr
etsch ik in naam der ÏS,a?ie , wier geld zoude verfpild oè geftolen zyn, en voor wier belangen wy in aikn opzig* tekrhoetéti w aaken.
Mtdderich \ raagt ,. of r.u ock het Rapport van J.i/ftnonli zal worde., gedrukt?
Per.at zegt, dat, hy van oordeel is, dat aok-aile Bylaget»" : mo^teu ged.ukt worden..
De 1'rÊfidev.t- .-egt, dot "dér zo vc'maineus zyn,. • dat het dr.ikketi 20 niet oimitvuer-lyk , 1en.-uitn3-.erj ■ zeer kostbaar zyn zon.
Fan Lattge\ugi;,.dat hy • ?.n oor'cel is,.dat , wan» n.cr het rapport van den Burger A\:!J,:inth c l'.- vvord: gediu-.t, en de By lagen op hei i5urs.au ter vide der Leden w-.trien gelegd, dii da-.i naar zyn oordeel gen aeg- ■ j zaatn tal zyn, kuimense de Leden ,.des begerede, a;.eelucidaiien 'van de Comm sfie erlangent
Qelht-yzen zegt, dat dc Commisfie ten allen tydc gereed om aan ieder Lid dezer Vergadering de nodige elucidacien te- ' 1 geven.-
Ten Berge zegt, dat hy 'er tegen is, dat de perfonen,.. 1 die btfchuldied WOiden,. nu- r^ecU- zullen p.ubiiek ge;naakt



: 56 >
tcerd en werkzaam geweest zyn.hesben ookmetnaodateii.il aan ons een ampel fchriïtelyk Rapport te doen , « eofl lyk exmbeereiule vier CnnrpntJ.ii, i«„ k_ ... :
Ter ümkkervc van VAN aCHELLE & COMP, in de HAAGE*
6f gedentmeieerd worden. — Dat hy vermeent, dat hun éérst de gelegen'r.eid gegeven moet 'worden, om zkh te Verdedigen en te verantwoorden; en kunnen zy dat niet doen , en worden zy fckuldig bevonden , dat hy 'er dan ten fterkfte.n voor is, dat zy geftraft worden,
Gtrert (lelt voor, om het Ripport te doen drukken, en san de orde vsn den dag te ftellen, kunnende das ingèvol ge het als dan te noemen befiuit, in dezen gehandeld worden.
Blak zegt, dat 'er geen befiuit opdat Rapport behoeft te vallen, want dat het Committé te LanJe ,by Decreet van den 2 December, is gelast, eetie nieuwe Adonnithatk in werking te brengen.
Vreede zegt, dat hy zich met het een cn ander wel te vre. den houden kan, zo 'er flechrs word bygevoegd, dat het Commirté te Lande word gainjangeerd, 011 zich te verantwoorden, waarom bet zelve in gebreken gebleven is, omaüe drie Maanden Rekening en Verantwoording van het Committé van AJmiiuihaHe af te neenie».
Van Lange zegt, dar dit voor rekening van het Committé te Lande zal zyn ; en dat 'er op act Rapport van de Mist c. f. behooit gedecreteerd te worden, dat het Rapport van Jut/morih c. f. zal wor en gedrukt in de Decreten; dat voorts het Committé te Lmcie zat wordeu geiast on conform her Deereet san den 2 December atn < te vargen met het ondetzotk en het dóen van verantwoording van het Commu'.é van Adnü iteratie-
De Piefident brengt dit in omv.a e, en conclu- ' deert conform. j
De Frefichnt doet vervolgens vo'>r!eez:n eene \ MisfiVe van het Com.nitie te Lande . au den volgen- ; den inhoud: c
Het Comm'tté rot de avemeene zanken ^
van het llon i^eiiootichat: te Lanle, [ aan de Nationaaie Vergadering, re-
prcfenteereude het Vol| van Neder- n
land. g
Burgers Representanten! 8
Wanneer Gyl. by Decreet van den 2 December 1. 1. k
ons gelast hebt, het Committé van Adminrftratie der tj
Franfehe Troupes in deze Republiek te furchecien, maar b
tevens zo-ge te dragen , dat door d;e furchcance de'werk- p
laamheden san die Adminiitrarie niet worden geftremd, Is
hebben wy niet t egelaten aan UI. onder het oog te brengen Vi
de moeilykhc d , chezicn in dc executie vandai Decreet up- <ji
deed, en het heeft UI. by nader Decreet van den 7 w
December I. I. behaagd, op ons vetzo lt cere Conrn s- ti;
fie , beftaande utt de óureers de Mist eti anderen uit uw de
midden te he: oenen , om met eenige Leden uit dit Com- tij
mitié in coniert;,'t,e ie frede'n, en tc o vei leggen, op j-
welke wyze best cn met aile prudentie aan Cn gemat. ,„
attesteerde intentie ten voorfz. opzie ne zoude kue.ixn fo
worden voldaan. v.
Ten zeiven dage, dat voorn. UI. nader Decreet by Vfi
ons ontvangen was, zyn wy ook niet afgeweest, aan- ryt ftonc's twee i omnnsfarijfen tc benoemen , ten u'nde met UI. v'oorf peifóneerc Cofnmnfk oVèr dat gew'ig'fig on¬
derwerp te confereeren.
Zederd heeft de vootf. alzo gecombineerde Commisfi, daif over ha.ue befoignes onafgebroken voortgeze/ 1 het Rapport door de Reprefentanten en verdere Gecom.
mllS?, i,miJrf,dè? Verêade™S van den 21 deeze! uugebragt, heeft UI. doen zien, dat voorf. Commotie na veele bedenkingen, zwarigheden en Kindern-sf. . e hebben ondctvonüen , eindclyK een nieuwen voet to rl orgamfa.ie van vootf. Admimltratie heeft voor,- d met dat gevolg, dat Gyl. by Decreet , ten Xelve e.i è genomen , die nieuwe Organifane hebt geapprobeert £j ons gelast dien conform de daartoe benoaigdë Perfoun-nS op behooilyke Inftruetieu aanteftellen, doch vermrds hl gaal der nodige Klerken vooraf met wel konde worde* vastgeltcld, aan ons te gelyk de nadere bepaling tiaar over gedemandeerd. 0 1
Commisfatiskn.die in voorfz. zaakdoorons Gecomm J tcerd en werkzaam geweest zyn.hebben ook niet nagelaten J aan ons een ampel fchriïtelyk Rapport te doen , « ae J iy.c exmbeereiue vier Concept-lullruetien by vooiü geconib.neerde Commisfie ontworpen voor eenke der -UoidPerzoonen, welke in de voorfz organifauezoudcu worden geetnployeerd , met verdere intormatie, dat de^ vootU. gecombineerde Commi.ik tot het bekleden ^a,^ öen Post van eerde Commislaiis had gedefpkeerd de KuTScr Ja.sfens ,xqi een der CommiMarisfen tot de Ke»ue de Burger■ Matthhs, tot Ontfanger de Bu.terl irat/irenea, tot Comruisiaris van de Soldyen e., p iuaementen de Burger Ruigcndyk, tot Commisfa&'l 7." '''f^mg, equipeetme, en Wapening de uUr»er ' d-^ers, ais Commisfaris tot de Calernce.nro- en 1 (1.1 R.ef dc Burger Clarion, en dndelyic °xol ComWifarfs van de Vivrcs en Kourages de Burger %A ie tdUpctx; terwy! aan voorfz. Commisfie nog «eene gÖhkte lu -jccten tot vervuiling van de over ZoZ. Wrt bri'.ckr by UI. Decreet vaa den 21 deefer « - ; lTefcT, warei voorgekom-.n.
Wy tivyfek-n niet, of lil jn dezen benoemde Commslic, zaf aan UI., zoo omtrent de hier nevens.evoega.- Inftn.rtten , a s omtrent de oPgem. door haar
d'i -c \\ 1;T" lSt Tervu!lin-g van derzelver eipcc ive posten, zodanige opening geven, a!sGvI. vult urmen cc idereeren, te gelyk met expofitic van de rno■ven, weke haar in oe/.e rot delpeclie vow dezelve ■■wogen hebben: alleen hebben wy vermeent ver! f ,e \y > °m «»n Ui. de voorfz. 4 Corcen - " r.itructien by deze toe te zenden, ,en e.nde dcH. e Roe 'gekeurd wordende door U ., a-S ü" makendé e Vetgeevende Magt, m dee^n Souden Tu nfn 'Orden geatresteerd, immers daaraan dc norfite fdnc j e gegeeven ; terwyl wy ook omttend de aanftcdine van : voorfz. gedcsp-.cicVrde Pafonen vder in v-ne-, ,t<Z,ven Post, her goedvinden van Ui. Versa'.'erina zS7» wagten met dringend verzoek, dat VCnm^cSS 1 hemed-emag worden gcauthorfeerd, om cefchikte 1>4 **n voor de twee nog openftaande Posten op'cc kyze te di^-icteeren, ten einde ook daaromtrent È&. ndcnzoulcunnenwordeningenomen, enalzo a--T, U eoc. t re* -vooriz. opzichte de nodige etTCnfi* ' 3
Wy beveeie. UI. in Gods he.lige befebermm^



GELYZHEID, r R Y X E I D , BROEDERSCHAP.
BAGVEJLBCAAJL
DER HANDELINGEN VAN DE
| 2TJL T XOJST JiJLltTB V JE JU G J& to JE JBL X JST G
RSPRESENÏEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. Na. 409. Maandag den 6 Maart 1797. Hit derdejaar der Bataaffche Prjheid,
Nationaals Vergadering.
Ver.volg der Zitting, van Woensdag , den 1 Maart 1797.
Voorzitter: H. van Ca strop.
]Ödiberatien over de Misfive van 't Committé ite Lande, ter fanctie voordragende de Inftructteti .ivoor dePertbonen voor de provifioneele Admmi: llratie.
Blok zegt:
tb ;„ j- Mi«(ï«m vaa het Committé te Lande hooren
[gewaagen van eene dtspectie, en ben over zoodanig eene desLelie verwonderd. - • . _
Hoe tornt eene ««pewie i»^ ^ » y welke de Petfounen, rot de Adminiftratie van de Franfche
ITroupes bcnodïgt, hebben getespiceerai uc pcnwwc» y-om
hnisfie uit deze Vergadering heetc zuixs niet kuchch mw,
om dat dezelve daartoe met gerecnr^ci , nu>.n cue um door deze Vergadering was gemachtigd , zynde bet Committé t ... j„ u„ n-*twf «mi 11 Pdiituaiv f»elast rf* benodigde Per-
■ feoneit voor die Adminiflraiie op bshoorlykc injlruaim aexts-
Ik betuige in waarheid uit de bloote lccture van die Misfive niet «e kunnen na*aan, wat aanleiding tot die despeetie heeft gegeven — De Ve»g*derin$a«i «set my . over d«« benoeming, van verwondering moeten opgeio/en z>n, daar vyf van itagt tg mm actueel nog futigccrende Leden van het Committé v»n Adminiftratie van Frar.fche Troupes(de Burger ?ansfen\ welke tot den pos' vaneeiftc Commisfaiia door de Ver^adertg is gediugi.'eert.dsar onder begrepen) tot de nieuwe admmiftratie op nieuws gtSmploieérd zullen worde*, eu de Vergadering oordeele zelfe, of deze benoetring te compssfeeren zy n»et den geest \èa deZeloe, by het Decreet van den i December ten frerkft'-n gemanifcsteert.
Ir Isa' «K-ze hefwmhii o-rer voor rekening van het Com rnitié te Lande, of van hun, welke daairoe nebben geceacj»*-
V. UtSX.
reerd, en rejecteere het gedaane verzoek van bet Committié te Lande om de voorfz. benoeming met de goedkeuring van de Vergadering tc doen bekragtigen.
De Prefident ftelt voor, om deze Misfive te ftellen in handen der zeifde Commisfie, om confideratie en a.Uys.
Van Lange zegt, dat het Committé te Lande by Decreet van den 2 December is gelast, om eene Provifioneele Adminifltatie, in plaats van de Oude, dameftellen; dat derhalven r,2ar zyn mzien , niet te pas kan komeri, het geen het Committé tc Lande by dezen verzoekt, dat namelyk deze Vergadering die luftructien voor de te bcnoemene petfonen farictioneercn zou ; want dit gaat haar niet aan : de Vergadering kan dus niet anders, dan deze Misfive aar.neemen voor Notificatie.
Verpier zegt, dat hy dit appuyeert; dat by 'er niét voor is, dat de Misfive Commisforiaal gemsalct worde, wyl de thafls voorgedraagene ïfiftrucïiert met cöncurentte def PerfoneeTe Commisfie dezer Vergadering door her Committé te Lande gersniakt zyn.
■De Prefident brengt in omvrage, of de Vergadering zich niet de \ oordragt van het Committé te Lande, «om deInfiructien tefanctiorteeren vereenigen kan , dan of zy dezelve voor Notificatie wil aangenomen hebben.
Midderigh zegt, dat hy herhaalt om de Misfive Commisforiaal te m,'.akcn.
Van Lange zegt, dat dit overtollig is , om dat her.Committé ree.ts gelast is, om eene nieuwe AdminiftratieFrovifioneel daar te ftellen.
De reden waarom de Vergadering eene Provifioneele Adminiftratie heeft bevolen santrftellen is, om dat'er geene nieuwe konde worden aatïgefteid , «onder behulp der Oude, cn om dat men de Oude niet weder vast konde aar.ftellen alvorens zy rekening en vtramwoofding gedaan had.
Auffmorlh zegt. dat, daar 'er zich fchuMigen onder be?«iden, moet men eerrt naa-u-wk-euiig onöer/ovktn, H wie



( 58 )
■ yn; en de zodmigm moeten niet weder, al is i i ook maar pro .'ifionecl, geë.nployeerd worden!
Ploot van /]>n(lel zegt:
■ de Reprefentant Blok byalle de deliberatien op ditfujet ierfcheidéne Committées Generaal gehouden, is tegenswonrdig-geweest, ben ik vcrpligt myne furprife daaroveraau de Vergadering tc communicecren, dat het dien Burger is ;.-npeerd, dat die rcorpaniflitie van het Committé rot de Amjfniftratie der Franfche Troepen behoort tot'het Dïpïrte van het Commit'é te Lande, cn dat deze Vergadering .mner die aanfk-lling heeft jereferveeri: de Burger Blok fert zlg mede dasrin, dat die reorjanifatia zodanig als dezelve by de Mtsfive van her Commité te Lande is daarge•ri uit fo-noiige der Leden uit de vorige Adminiftratie befttsnde, niet anders moetbefehouwi worden ais Provifi meel fn tot wederzeggens toe en dat dus die ouie Leden daar door iiéec worden ontHazen van hunne verplichting tot bet doeu van eene behoorlyke en rigoureufe Rekening en verantwoorde '•-er hunne gehoudene directie in en omtrent de werk* jtaamfieden in dat Committé plaats gehad hebbende; dat dit alles aan den Burger Slok by herinnering van 'tgepasfeerde in de Comniütés Genenaal op dat important fujet gehouden, .niet ken ontdartt'zyn; gtlyi die Burger mede zig wel zal kunnen herinneren, dat hoe zeerik nietinftaa voor dc politiiiue denkwyze van den Burger Jansfcn , die my echter niet als een oneejtlyk man bekend ftaat, ik echter voor da Paiiiottifehe denkcuswyze van een der bygevoegde Leden , namentlyk de .Burger de Piileptix, my zedett Jaaicn bekend, zeer wel kan inftasn, zo als deszelfs capaciteiten in dat vak onder andere genoegzaam bekend zyn.
Ik vertrouw, dat ik den Burger Blok nu de nodige inlichting
ter zyner geru«tftelling zal hebWen itegeven cn met betrek.
king rot de Misfive van het Committé te Lande, concludeer lk, dat de vooifz. Misfive aan het voorfz. Committé zal worden gerenvoyeerd, zo als het voorfz. Committé behoorde te worden eerenvoyeerd aan het Decreet dezer Vergadering, in dato i\ February 1.1. uit krachte van hccwelke het Commit"é te Lande wordt gelast de benooiigde Perf ionen voor die Admini . firatie op behoorlyke Inftructien aan te ftellen.
Klok zegt :
Ik vermeen wel te hebben gehoort, dat benevens de Burger Jansfea de Burgers Mattltias, Ruigendyk Clarion en Zegen, alle nog fungeerende Leden van her Committé vaa Ad. miniftrasie van Franfche Troupes, tot de uiewe intevoerene Adminiftratie als Commit-farisfen zyn benoemd gewb,c«ea,en dattr ik niet fperiaal van den Burger Jansfen en van d«n Bur ie nileptix in het geheel niet hes ïcfjiruken, zo vervalt de xemarque van den Burger Ploos van Amftel.
Ik weet zeer wel dat Jamfen met het vertrouwen van deze Vergadering vereert, bekwaam geoofdeclt is, den post vsh eerfte C.^mmiafat s waartenemen, en wat betreft <fc t'illepoi.v , welke ik het genoegen heb zedert vccle Jaarere kennen, van dezen braven Burger kan ik mede getuigen, dat deïclve de achting en het vertrouwen van allecerlyke Lieden meriteert, en ik werwch de Natie geluk, dat de keu-ze van. het Committé te Lande op d*n waardigen de VillepQix h gevallen.
De Pre/idekt.üdt voor , oin de Misfive flegts vooi Notificatie aan te neem en.Blok ejscht appsl nomitul.
(iaf/wan zegt, dat, zo hy de zask wclbegrypt, hier eene zestere goedkeuring en eena fanctia van Pcrfoaen door hrc Co.nrnicté te Lande gevraagd wordt; dat .hier detor die Per.
ionen ais net ware ouiten verantwoording wierden geltftid, wanneer de Vergadering verklaarde : wy eppfobeéfén de door u aangeftelde Perf jjaen. üac by zich daar tegen tea fterkften verzetten moet.
Ploos van AmUl zegt, dat, daar by Decteet van den 23 February. alles dienaangaande aan 't Committé te Lande is aanbevolen, déze Mtsfive ilegts kan aangenomen worden voor Notificatie.
QgHyfen^iegt, dat de Mtsfive onverhinderd in handen derzelfde Commisfie koude gefteld worden, om te dienen van confiietatien en advys.
Fan Lange zegt, 'dit 'er nimmer queftie is geweest, van de aantreding van Perfoo.ien, en dat'er dus ook geen quellie kan zyn, om deze inftrudtien goed te keuren; neeu ! dat de Vergadering zich daarmede niet moet inlaten.
Strick van Linjehoten appuyeert hun, die de,Misfive Com-i nsisforiaal wiiiea gemaakt hebben.
Van Zonsbeek zegt :
Burgers Reprefentanten , het voorgeftelde van den Prefident, om de Misfire van het iiondgenootfehap te ftellen in handen eener Commisfie, komt my no» wal het gefchikftc voor; ik zou my nu niet kunnen conformeren , om de verantwoording te laten afnemen door het Committé, dat ten minften de fchyh heeft, van plichtverzuim, voor en al eer de redenen van dat verzuim waren opgegeven, en door deeze Vergadering voor gegrond en bondig geoordeeld: te minder zou ik daar voor wezen, om dat het juist verantwoording zou moeten afnemen van Peifonen, welke voor het meetder gedeelte wel ligt, door hun verzuim", in zulk een ongelegenheid gebragt kunnen zyn., en dat altyd een denkbeeld zou kunnen agterlaten, dat wel die verantwoording niet met die geltrengheid ware nagegaan, als de bekrompen ftaat van ons Fuiantie-wezen vordert.
Ten Berge zegt, dat de Vergadering vooreerst moet zorgen, dat de Aminillraiie niet in 4e war geraake. —Dat men ten tweeden niet uit het oog moet ver.iezen dat de bcfchuldigde Perfoonen van 't Committé van Adminiftratie nog niet vry gekend zyn; en dat men ten derden wel moet oppasfen , dat men zich niet vergalioppeere om rend het Cemmitté te Lande , het we k wel degeiyk rekeningen verantwoording fchuldig is. Dathy voor het overige van oordeel is , dat deze Misfive niet fusceptibel is om voor Notificatie ie worden aangenomen , wyl daarin eene fanctie, en dus iets verzogt wordt-' waarop een befiuit moet vallen. Dathy, wat de fanctie betreft, zich daartegen moet vetklaren, wyl daardoor de geapprobeerde Peifbonen buiten verantwoording zouden gefteld worden; maar dat hy appuyeert het gevoelen van die Leden, welke vermenen, da; deze Misfive m handen der daartoe benoemde Commisfie behoort gefteld te warden.



i
C 5? )
De Prefident brengt in omvra?e, of de Verga- 1 dering zich roet het voorgeftelde van den burger 1 ten Berge vereenigen kan?
V*n Lan?en verzet zich daartegen , zeggende , dat * fl^ts aan 't Committé te Lande behoort te worden aan- c J gcfchreven , om conform het Decreet van den 2 De- c I Ctmber te handelen. t
De Prefident brengt in omvrage, of de Verga| dering dan kan goedvinden, om aan het C immittö I te Lande aan te fchryven , om conform de DeI creetcn dezer Vergadering te bandelen. J
Eenigen verzetten zich daar tegen. J
De Prefident zegt, dat hy dac appelr.ominal zal * infliiueeren , of de Vergadering de M sOve za! aan- £ l'ïeémea voor Notificatie, of ftellen m handen der I terfoneele Commisfi;: inftitueerende daarop het ( - appél norawid, en word by meerderheid beflotcn, , i om de Misfive te ftellen in handen der zcltJe Com- 1 1 misfie.
Ee^ige Requesten, om Pa-poorten : — geaccordeerd. ( p. tyielyfce Prefident vervoleens ter Vergade: -ring vefl'chenen. en de Notulen feretutneefd,, en 1 i gearrefteerd zynde , rappovteett Midde.igh , }?) 1 t'iiaf-m der Perfoneele C mrrii^flé, benoem 1 om te 1 dienen van confidératje en,advj-<, of ook deLeden I "van het Wetgevend Lichaam voar hunne verkiezing zouden mogen bedanken:
Dat zy van advyfe zoude zyn : 1. dat hv , die door 'de ftemrae des Volks tot L:d van het We-gevend Lici haam verkoren was, zich daar van met. zoude vermogen te onttrekken- 2. Dat zy, vérmeenende wettige i! fede,ien ter veromfchuidiging ie hebben, dezel.e als dan bir.n<m 14 dagen, na hunne verkiezing, zouden 1 kunnen inzenden aan die Kamer, waar toe zy verkooi ren waren. 3. Welke Kamer binnen 14 dagen, naden omfangft, over de Wettigheid dier redenen zal ooroce: len 4 Dan het Vaderland in gevaar vergaard zynde, : houden alle redenen van verfchooning cp: zulierdc men . na de vierde verkiezing befltsfen , of 'er redenen zyn , ; om deze methode te doen voortduwen j daar zy wat de ree; aliteitcn betreft, van gevoelen waren, dat hieromtiend het zelfde d ende in acht genoom.fi te worden als met betrekking tot de uitvoerende Macht was Eta-refteerd; latende het verders aan de wysheid der Vergadtiirg over, om Articul 90 en 91 te doen blyven \ altereren, of royeeren.
De Prefident ftelt voor, om dit Rapport te doen drukken ën «an de orde te (Vel)eji regens den 9. Maart: — en concludeert co.ifonn.
Thans brengt de Prefident, by appel nomminal, in omvrase het op gisteren ongedecideerd gebleven voorftel van den Burger Stofjenberg: — en word
bet zelve gedeclineerd ; daar nu ook het door derf Burger ten Berge voorgeftelde, en in advys gehouden vervallen verklaard word.
Aan de orde van den dag zynde, bet Rapport over de affcheidingder M,achtèri,door den Bur,-cr deRioer c. f. uitgebragt, word het zelve iti deliberatie gebragt, luidende:
Burgers Representanten! Het heeft UI. behaagd, by Decreet van Maandag 3» Tanuary, eene perfoneele Commi fie te benoemen, beilaande uit, de Burgers de Moer, van Marle, en van Hoo/f, ten einde dè Vergidering te dienen van coniideratien en advys , omtrent eene propofitie , gedaan door den Burger Reprefentant van de Kajleele , zynde van dezen inhoud: ' ,
Of' niet als een beginzel aangenomen, en nis zodanig onder de erkende grondbeginzelcn zal behoren geplaatst te worden, dat ae Wetgevende, Uitvoerende , en Rechterfyke Machten van den anderen geheet ajgefehetlen rieten zvn ?
Om dit zo belangtyk voorftel geregeid te beandwoorden , za! het n'odig zyn:
1. Eehigzins nader te bepalen, wat men door de we nden Conjiitutioneel grondbeginzel zoude behoren te verdaan i
2. Zullen wy deze affc'aeiding der Machten aan het denkbeeld van een grondb.g'nzel toet ze 1, en dus trachten te deduceeren, of en in hoe veire eene gezonde S aatkunde vordefen kan, dn die afchetding, als een eigenlyk grcndbeginzel, werde aangenomen ?
Een Vegintel bf gr ndoegtnzel kan hier niet wel anders worden opgenomen , dan voor cer.c algemeen; uitforaak der Conftitutie, eene doorgaande grondwet van : S.aat, waaraan alle ver'eieb-.fclrkkingen , de drie Mach'< teu b;trcffende, moeten worden getoetst , waar naar 1 deze alle moeten worden geregeld, zonder eenige utr' zond-ring of bepaling hoe genaamd ; in zo verre , dat 1 alles, wat hier van eenigzins mocht afwyken, om deze
■ afwyki,.g alleen voor verwerpelyk moet worden gehou» den. , , 1 Na deze bepalmg van het denkbee'd, dat wy aan een > beginzel o?grondbeginzel hzchien , gaan wy nu tot de t hoofdzaak over, en zu'len UI. met alle mogelyke be-
■ kroputeid, waarvoor zulk een ruim vak van onderzoek " vatbaar is, onze gedachten omtrent de toepasfing van s dit grcndbeginzel op een welgeregeld S aatsgebcraw opr g-ven , en aa i UI. meer verlicht oordeel onderwerpen.
Vooraf zuilen wy iets aanmerken-omtrent den oorfprong, voordgang, en de zeer uit elkander loopende ,i denkbeelden, welke men aan dit ftclzel van het sffcheiden der Machten heeft gehecht. Zu'k eeeebefchou* wine kan onder anderen oo'i dit nut hebben, dijt men zie, hoe zeer in de Staatkunde, even als in de Godge, leerdheid, nieuws voordgebragte , ont wikkelde , en door n voomaame mannen aaitg prezene ftdiingen dikwerf tot d uitcilten werden gedreven, ook tegen en buiten de heli 2 doe-



C 6o )
doeung der eerfte voorftellers; en hoê aan den anderen kant die genen, welke zulke Hellingen tegenfpreken , met minder tot tegenoverftaande uiterften worden verroerd.
Wanneer wy den geest der oude min of meer Repiibltkeinfche Conftiturien befchouwen, vinden wy in de Urgamfatie dier Confïitutien zelve weleeniee fporen van de bewustheid, welke deze Volken fchynen gehad te hebben omtrent het gevaar eener vermenging der Machten. Zy wisten by voorbeeld, en leerden wel rasch uit de d oevige ondervinding, dat de affcheidine der Wetgevende van de Rechterlyke Macht eene onöatbeerlyke behoefte der Vryheid was. 1
o„!?0C'"^hUcrie ?:n»eg«am op geregelde beginzelen gevesngde Staatkunde fchoot te kort, om dusdanig eenen aigemeenen Staatsregel tc kunnen omvatten, of tiaar te fteilen.
Montesquieu was, zo ver ons bewust is, dc eerde, die dit begnzel van de affchciding der d ie Machten regelmatig ontwierp, en betoogde. Zyn geheel ftelzel VL$V? df naailw^urige befcLuwing der
Conftitutie van Engeland, waarvan hy doorwan» met zeer groten opheft fpreekt. fi
frR'r' ?>er"er. "ker «. dat die zelfde Engelfche Conftnutie zeer in !t oog lopende vermengingen van Machten bevat, als onder anderen het ^5
iteW' °f deP KoninS Beseven; de afhanglykheid der Rechters van die zelfde Uitvoerende Macht,
w,".« Vu\T °uns toe dat de Sen°emde Staatkundige Wysgeer het door hem voorgeftelj bcginzel niet zozeer m deszelfs gehelen omvag heeft willen aanpryzen, maar veel meer zodanig heeft verdaan, dat deeze affcheidmg zo vtddoenljk, behoorde te worden beve derd ; en dat de vryheid voor verloren moest worden gehouden , wanneer immer twee Machten in deZher volr.etd wierden vereenigd
,?,,NVdter,land 'sJdie zdf^'Staatsregel van de aflcheidine
o wüIceMe\?oo 7™™ ">««« naauwkeuS ontwikkeld, betoogd, en door zommi2en hunner als een nunmer fe.lend bcginzel aangedrongen ; met da « vo'g, dat de nieuwe Franfche Conftftutie n,et allen doorgaans volgens dien regel i, geörganifeerd, maa da,
Maty.and, Vtrgmie, Zuid- en Noord Carolina, en Georg.e woordelyk en met alle mogelyke u tgeftrekthe;d is aangenomen. . ' lScl"eKt-
^Intusfchen heeft dit principe van de affcheidin* der ^achtea „rei overal en altyd den zelfden opjwg8 «" ZS^TZZJ&X. ^'L-g meer o^r toSt g«
a:„„- —««...>.= , waarvan de ^ranlrfie Con-
! «n '793 een groot voorbeeld oplever Dezen
Macht en drvtor' ^ 'er ^"ss
Macht, en dus ook maar een enkel reprefen-atif 11 wa"a"%fwet S ^W L dat Ji*h"m ™4l
1 toCEdêdWeLlT-DWeinigen' alle Macht
' £ ol\TT h£t ^tó^dcr Machte,P waa van ' Indien men ïn? fT' °5 mia °P*»n« S^" "-
Schry ve™6 wd, vooro«'»^ Staatkundige • „ rs', Wilke dlt onderwerp behandeld kebben met elkanderen wilde vergelyken, zoude het wel dra h-7«n, dat velen hunner t door niet "enoilzaam £ Falde uitdrukkingen , aanleiding h"bef tol"
^^^^^^^^e^ei^^rH^**e fc£Ü
i tuslchST^H K°eM gr°0t e n "d«Ö8 £ mdenSmft.„ Van fVetS"<nde Macht,
uioen ruimtten zin genamen , en dat van een reker ligtaam of vergadering , aan welke de Macht Ïm Wetten volgens het voo fchrift der Conftitutie re ,a ken word toebetroUwd< Niets is namelyk zekerder dan dat'er e.genlyk maar éeae Wetgevende Macht in
ge.ieie volk by eene Acte van Conflitutie of r^l naamd maatfchappelyk verdrag, wordtvercenigdI '££ paald. Doch hier uit volgt voorzeke- nl-r ,0, f oefening van die ^tj^JSUfiffzA behoort tc worden toebetrouwd; of. dat de u£
se.■"' "srott >>'"•Vcói"
ftaar«r-3^i • v„ /• """r*" ,lc. oetogen uit dien rtroten
m ', ,«,„Jtel, „1, !„„1Jc TiT„n^'Zl^S py lel.e, aJic macht aan ééae a'^n-- ^ rmfe ««,„ .erttouwïï; e , d,f 5„dXkP'°f„°nm
fetworSngeScr d"^lfS ^^,lt
Uwe?.



( 6i )
Uwe Gecommitteerden zyn eenparig van gedachten , F dat niet alleen eene opeenftipeiing van aile Staats- e machten geheel onbeftuabaar met de Vryheid is, en t dat een Vj k , het welkeen zodanig geconcentreerd bewind goedkeurde, a's 't wa.e, zich telven zoa.de vervreemden, maar zy houden het pik al verder tiaar . kooi , dat alle combinatie van tsvee ooderfcHeideae Mach ca , zo veel mogeiyk , behoort te worden ver-
"Daar nu het voorftel, op het welk wy ge'ast zyn te adv Aren , ondefte^t, dat 'er drie artdertehetdene Mac'--en in eene bargsrnmtfebappy be'laan, zuilen wy, om dit rapport met alle ecu mogelyke j nsrheid te bihandelen, eerst aan UI. voordragen, .veue ^inbeelden wy aha van elk dizer drie maerttea hebben gevormd; voorts wil'en w/ die zeer gevaarlfke gevol len aaawyzen, welke onzes eralktens uit derzelver eom binatic en concentratie in ééi Lighaam te dugten zyn. Waaruit dan eindelyk zulk eene affcrrtiding van M«gten, als waar voor wy advifeeien, nadeï zal teunnen worden betoogd en bepaald. I Door Wetgevende Macht verftaaa wy zuk een 'Lighaam of Vergadering, waaraan het voordellen en bekragti^en van d^n alteineenen w.1 wordt toebetrouwd.
D- U'tvoetende Macht is deze, welke de kragt del Volks vo'gens het vootfehrift der Conftitutie tutoetfent, en op de Wet toepast. Wy achten egter üecze benaming van Uitvoerend: Magt voor het Lighaam , waatby die Magt berust-, daarom minder gefchikt, wyl d> kring der werkzaamheden van hetzelve 'er niet genoegzaam door wordt uitgedrukt, en wyl o">k ade andere' Ambtenaaren , elk in zynen Post, gehouden zyn naar het ^oorfchrift der Wetten te handelen, dezeiven uit te oeifmen , uit te voeten, en daar te ftülen, net geen de Wet gebied.
De eigeniyke zogenaamde Uitvoerende Macht onderfcheidt zich van deze andeien daardoor, dat dezelve vooral als dan werkt, en de kragt van den Staat gebruikt, wanneer de Wet tegenlhnd ontmoet. Doch wy houden , zoo als wy reeds begonden te zeggen, die benaming van Uitvoerende Magt ook daarom oftgefchik* ter, en zouden liever het woord van $ta*ts-Be]iuur of Staits-Bewind gebruiken, om dat dit Lighaam , naar
I ons inzien, met alieen werktuglyk uitvoerend is, maar ji daarby vooral raadpleegt en befchikt , in zoo verre na-
II melyk hetzelve de Macht behoort te hebben , niet om II Wetten te ntaken, maar om dusdanige Ordonnantiën en
Reglementen daar te ftellen, welke de uitvoering der Wetten nader wyzigen en bepalen.
De Rechterlykc Macht, fchoon door velen onder de Uitvoetcr.de begrepen, wordt echter, oazes oordeels, tc recht in de ge larie propofitie daar van onierfeheiden. Want, gelyk de Wetgevende Magt den wit, eti de uitvoerende de kracht des Volks uiroeffent, roo is de Rcjterlyice Micht niets and rs dan de toepasiln^ van d.en wil of wet op Hyzondere Perfonen, en een gtbrink maken van de kracftl of de uitvoering om den algemenen wil te handhav.n. En das ftaat dan die Rechterl>ke
Macht, hoe zeer vin de twee anderen onderfche'den , echter m:c d c be.dca in eene natuuriyke en naaawe bet e/.ktng.
Ni deze verklaring; der betekenis'en , weke uwe OoifkinUiHe aan de wo>rden Wetgevende , Uitvoerende en Ree /> 'e - Mach: heeft gemeend te moeten nechten, zal deze.ve nu verder de noodzakelykheid der affaieiding, en vooral d-.r onderlinge onafhanglykheid dezer M.citeti van élka Kieren, omtrent elk derzelver m 't byzonder tragten te betoogen.
Dit S.ia s-^L-ig'.iaam, waaraan de Wetgevende M.cht in een Republilicmsch ftelfel word aanbevolen , heefc utt deszeifs aart cn inlichting een zeer groot ove--,. ->c ooven ds twee anderen, en is daarom, va « geene inrichting had o n zich ze - en eeaigztiits e uuri tigen, blytie-s de treurig: oti.l.-f ■ in iing ras veele \ 01Ken , meermak-n dodclyk voor de Vry uid gewces*. He: zal niet nodig zyn deze aanmerking met de ge uigénSlfen vaa voorname Staatkundigen te bevestig .-u, of te rie o^en , dat dusdanige Vergaderingen, met de Uit* voerende en Rechteriy ;te , of maar met een van die beide Magtea gewapend, doorgaans eerst op anarchie, en vervolgens op de daarvan naauwlyks affehe.daaare overheerfehing uit'open.
De Vryheid gaat door een overmaat of misbruik van Vryheid vetioren, volgens de gegronde aanmerking van Montesquitu; en ne's is zeerder, dan dat dit misbruik der vryheid meer Repub:ieken bedorven heeft, dan het misbruik van kracht. N03 niet zeer lang geleden hebben Virginie en ook andere Noord-Americaanfche Staaten een voorbeeld gegeven van dat overwicht, het welk de fchaal der macht zo zeer ten voordeel vaneen Wetgevend Lighaam doet ove liaan. Want, toen aldaar de gang der Confiitutien wierd nagefpeUrd, vond men dat de ondernemende geest der Wetgevende Vergaderingen de palen harer macht ui'gebreid, cn op de andere Magten geenen gering^n inbreuk had gemaakr, zo ais Jef/erfon in zyne aanmerkingen over Virginie ons bericht, ja, deze Wetgevende Llghamen, door de keuze . des Volks daargefteid , hebben een zo alles overtreffend . vermogen , dat, naar uitwyiing der Gefchiedenisfen , f geene Uitvoerende Mach; , hoe zeer dezelve fchynen geP vestigd, zelfs van machtige Romigen, 'er op den duur f tegen beftand is.
Niets is gemakkelyker, dan zeer voldoende redenen ! van deze ondervinding re geven , warneer wy alleen de 1 voordeden in aanmerking nemen , die een Wetgevend r L-'ghaam in een ftelzel van Reprefentatie heeft. Welke eene gunftige gelegenheid tot hét uitbreiden harer macht : heeft eene talryke Vergadering, door den gehelen Staat bekend en bemind , die openbare zittingen houdt, en ' dus door eene edele en Volks behagende welfprekenheid '. de harten harer medeburgeren verder innemen kan ; welk» . overal hare maa<fchap en betrekkingen heeft; welke by j voo'k-tir als 's Volks onmiddeiyke Reprefentanten wordt . geliefd; welke eindelyk zo uitgebreids en onbepaalde -, werkzaamheden zyn aanbevolen V E En is bet ook niet vooral een geyoel van dit overH 3 wicht,



( 62 )
wicht, het welk UI. heeft bewogen om «an de Natie een Plan van Conftitutie voor te dragen, waarby de Wet» gevende Macht in twee afzonderlyke Kamers wordt geflitst.
Wanneer nu een op zich zelve reeds zo vermogeid Lighaam met de Rechterlyke en Uirvoerendè-,1- of wel met een van die beide Maciiten vereenigd word ; ja ! wanneer zelfs, zonder eigenlyke vereeniging, die Wetgevende Macht een' kennelyken invlbed op de anderen verkrygt, dm ftelt men de Vryheid in eene aliergevaarlyfte waagfchaal.
Het zogenaamd Uitvoerend of Staats - Bewind is, uit hoofde van deszelfs meer bepaalde werkzaamheden, gemakkelyker door de Conftitutie binnen de bchoorlyicc gienzen te houden , en als dan, vooral in Volksregeringen , voorde Vryheid minder gevaarlyk dan velen fchynen te vrezen. D t befluiten wy verder uit de tcgenftel]mg van 'r geen zo aanftonds , ten aanzien der Weggevende Light-men, door ons is aangemerkt. Een Uitvoerend fieftuur i. klein in getal, en heeft dus niet, even als ee e Wetgevende Vergadering, deszelfs betrekkingen donr lut ganiche land. De verrichtingen van dit beduur beftaah in doen , en niet in [preken; het houdt geene openbare zittingen, het is doorgaans by het Volk minder bemind, daar het van alle kanten tegenitand te beftryden en te overwinnen heeft. Dewyl de onmiddelyke uitoeffening van macht in deszelfs boezem huisvest, loopt her gefta iig gevaar van zich den algemeenen, hoewel zomtyds minder verdienden, haat des Volks op denh'ls te halen; het word niet zelden met hatelyke kleuren afgeschilderd, en is daar by grftadig het voorwerp van jaloufv en achterdocht der Wetgevende Vergaderingen , waarmede het dus doorgaans met zeer ongelyken kans heeft te woiftelen.
Offchoon wy zo zeer niet gelast zyn UI. te advifeeren over eene eigenlyke linie van demarcatie , welke tusfehen de drie machten zoude kunnen; of behoren ie worden gerrokken , wil'en wy echter niet nalaten hier ter plaats aan te merken, dat, hoewel wy niet kunnen advileren voor eeoige afhanglykhëid van het Uitvoerend Beftuur, dan alleen van de Wet of Conftitutie, wy echter niét te min van oordeel zyn, dat de palen van eene Uitvoerende Macht in eene Republiek als de onze, vooral wat het binnenlandfche Beftuur betrefr, niet zeer uitgebreid Hehoeven te zyn. Wy moeten in het vormen dezer Macht noch de Franfche, noch eenige andere, Conftitutie onberaden navolgen, wyl dezelve op de behoeften van elk land in 't byzonder betreklyk behoort te zyn. Want wat is toch een Uitvoerend Bewird andeis dan de kracht, welke de Staatsmachine rr.oet in beweging btengen ? en volgt daar ook niet verder uit, dat, hoe uitgebreider eenig land en deszelfs bevolking is, de kracht en energie van een Uitvoerend Beftti'-tr raar die zelfde evenredigheid groot en fnel behoort te zyn? Hier by koomr nog eene anderp "bedenking, welke ons een meer bepaald Uitvoerend Beftuur fehynt aan te raden. By een Volk , 't welk niet geheel bedorven is, en alwaar de zeden doen, het geen elders
door dwang moet worden uitgevoerd , Ontmoet de Staatsmachine minder tegenlhnd in derzelver werking, en 'er is dus minder kracht nodig om dezelve aan den eanp te houden.
Nimmer noch nooit is een Uitvoerend Beftuur uit deszelfs aait groter en gevaarlyker, dan in tyden .van Binnenlandfche Onlusten , ot Buitenlandfche Oorlogen , wanneer de kracht van den Staat by uitftek moec worden uitgeoeffend. Als dan kunnen 'er, indien de Co-flitu.ie en 't Volk niet waakten , Dictators en Protectors uit dit beftuur voordkemen , vooral daar de gewapende macht' eene doorgaande neiging fehynt te hebben om liever éenen , of weinigen , dan velen te gehoorzaamen.
Men zoude dus de vryheid in ee.ic alierhachelykfte waagfchaal ftellen, wanneer eene onbepaalde befchikking over de gewapende macar en de geldmiddelen met een Uitvoerend Beftuur verbonden'wierd. Dan, daar teocn is by het Flan reeds gezorgd , en dit alUrbelangrykst ondet werp wordt verderde voorziening der Vergadering ern'-' dig aat,bevolen.
Eindelyk komt hier in aanmerking die Rechterlyke Macht . weike met zo veel reden door al.e wyze Staatslieden wordt geëerbiedigd a!s het groot bolwerk der Perfonelc Vryheid, in wier beveiliging elk Burger een alleronmiddelykst belang heeft. Op zich zelve is deze Rechterlyke Macht in de groteftaatsfcbaal verre deligtrte.en quelque facen mille, zo als Montesquieu zegt. en fehynt dus minder bepaling, dan'wei befchefming te'behoeven , daar dezelve noch wil, noch kracht, maaralleen sordeel bezit. Maar even gelyk de Wetgevende en Uitvoerende Macht fchroomlyk drukkend voor' de Vryheid wordr en zodradezehtenmethet Rechterl , k vak zyn vermengd ', zo is de Rechterlyke Macht even gevaarlyk , wanneer deze met de Wetgeving of Uitvoering vereenigd, of wanneer de eene van de andere afhanglyk wordt. Deze vermenging brengt altoos voor dc Periboele Vryheid fchrikbare gevolgen voord, en kan reu minften noott anders dan in enkele zeer dringende omftandigheden piaa's hebben. -.
Wanneer de Rechter inet de Uitvoering gewapend wordt, dat is, indien men demacht vanbeöordielen mtx. die van uit te voeren vereenigt, dan volgt wel rasch onderdrukking , de Perfonen vau Rechter en befchuldiger zyn niet zelden de zelfden, en het Volk vreest meerde macht dier Perfonen , dan de onzydige ftomme Wet. Alle landen , en ook ons vaderland hebben meermalen deze aanmerking met fprekende voorbeelden bevestigd.
Indien de Rechter in 't Wetgevend vak valt, dan worden vonnisfen eigenlyke Wetten, en geene toepasJingen van wetten of perfonen, zo als dezelven behoren te zyn.
■ Indien wy eindelyk de drie Mach'en in een lighaam vinden vereenigd , dan zyn Rechters oosterfche Sultans, die op hunne wyze ook recht fpreken !
Het is hier de plaats, burgers Reprefentanten , om eene aanmerking te maken omtrent het groor gewichr, ja de noodzakelykheid van het Dacreet, waarby Gyl.
tot



C 63 )
bu'gsrïyk, Zulk een
tot het laten vervaardigen van- een nieuw birgenyir., a en vooral crimineel wetboek befloten hebt. Zul* een z duidelyk en eenvoudig wetboek ftaat in een zeernaattw d •Terband met de handhaving der vryncid en veiligheid , n daar het de Rechters allen inbreuk op het wetfivend 0 vak krachtdadig belet. Deze inbreuk kan nimmer wor- u den geweerd, wanneer de wetten duister en verouderd n zyn, of grotendeels uit eene verzameling van geheel niet g samenhangende gewoonten en coftumen bethan. Dan d is de Rechterlyke Macht in de hinden var, Autocraten . even geducht, als dezelve eertyds te Rome was, alwaar r de zogenaamde Pttiricü , die daar mede besteed waren , êene drukkende overheerfching invoerden. Dan zyn de < we.ten te onmachtig voor ftetken , en te zwak voor » machtigen. .
Deeze zyn de redenen . weke ook de atlcheiding > der Rechterlyke Macht in *t byzonder noodzakeiyk > maken. Dan, daar die Macht, zo als reeds is aatige- 1 merkt, ver de zwakfte is, wylzy, uit haarenatuui ze^r 1 naauw bepaald zynde , de twee overigen noott met eenig voordeel aan kantasten, en eigenlyk noch wil noch ■ kracht bezit, behoort derzelver onafhanglyklieid met de ilcrkfte bolwerken te worden bevestigd.
Ziet daar, Burgers Reprefentanten ! eenige confideratien, wier gewicht onzes erachtens meer dan genoegzaam zal worden bevonden om de Bataaffche natie zulk ëene Conftitutie voor te ftellen, waarby niet alleen eene geheele vermenging der drie Machten, maar ook eene combinatie van twee dezer machten in het zelfde ftaatslighaam met alle mogeïyke zorgvuldigheid wordt ver-
mDe noodzak el ykheid van de affcheiding der Machten dus betoogd zynde, moeten wy nu verder UI. onze gedachten nader verklaren omtrent de wyze, waarop die affcheiding, onzer erachtens, zoude behoien te gefchieden; wanneer wy dan emdelvk op erorden, te voren aangedrongen, tot het befiuit zullen overgaan , en op die gronden de gedaane propoline Sear.dwe'oVden , te weten: of die dffclièidiig air due machten, als een erkend grondbegmzel in ae Cop/tjlutionecle 'alle, behoort te word-.n geplaatst} '
Wanneer wy hier adviferen oser de wyze, waarop wy vermcenen, dat die affcheiding der Machten zoude behoren te gefchieden, dan is ons voornemen geenzins, om in byzoiidciheden te treden, omtrent eentge dezu drie Machten, afzonderlyk genomen, of te bepalen: ot deze of geene tak. van Macht tot het Wetgeveud , Uitvoerend, of Rechterlyke vak beliote:, (dit zoude imnvrs byna een gronefebets van een gelkel Fian van Conftitutie moeten-bevafen); maar wy wi'len U'. alleen onze coniideratien opgeven omtrent de rnjgeiyieheid en u.tvoeriykheid van dusdanig eene affcheiding fff er 't geheel, en over de middelen ,. welke ter bereiking v-m dat Deiangryk oogmerk by eene Conlliiutie kunnen wor.ten'daatgefteld.
Wanneer men fprukt van affcheiding der Machten, kan dit des.\'b-e;d op twee zeer verfchiilende.- wyz.11 woiüen vcrklaaid. Zommige Staauundigen hebben
deze affcheiding dusdanig begrepen, dat eene en dezelfde Macht dus moest worden verdeeld of afgei'cheiües, , dat dezelve in hare geheele volheid aan twee of meer oiidericheiden LigiuRien behoorde te worden toebetrouwd. Zy daclren hierdoor de Viyheid te vestigen op hei. idee van gewichten en tegenwiCnien , zodanig , da. het ééne Lignaam door het andere opgebogen, en de balans van macht' in den evenaar gehouden wterd. Op deze wyze oordeelde men die gevaarlyke , en kenncfyk tot ovedieerfchtng ftretüeende ineenfinefung der Machten best te zullen omgaan.
Dan, Burgers Reprefentanten ! men kan zich, naar ons inzien , met wel eenig vreemde.- en afzichterlyker ltaatkutidig monster voordellen, dan deze verdeeling van Macht, welke op dusdanig denkbeeld vaa gewichten en tegenwigten is gevestigd. Welke zyn rog' de naiuutlyke en door de ondervinding meermalen geltaafde gevolgen van zodanige verdeeiingen , waarby ce uitoetfemng van een cn denzelfden tak van Macht in deszelfs volheid aan twee of meer onderfciieidene Lighamen wo.dt opgedragen ? Nimmer ophoudende worftelingen , botzingen , tegenkantingen , en verlammingen ; en dan eene opeenftapehng van nieuws uitgevondene, en kwalyk op eikanderen pasfende veeren en raderen , om de hottende, fto.tende, ot ook wel geh:el ftilltaar.de Staats-Machine aan den gang te houden ; tot dat eindelyk die zelfde concentratie, weike men met zoo veel oniflag wilde vermyden , en het daar mede verbonden Despotisme, volgens de welbekende wet der botztng plaats grypr. Het zwaarder Lighaam name yk ftoot het ligter weg, en dus wordt de geheele Macht van den Staat door dit zwaarder Lighaam overmces-^ terd ; en dat we! in weerwil van alle 'jurveilluneeï', jito's , en zoortgelyke nietige bolwerken , waar mede men den tempel der Vryheid had trachten te v'erdeèdigen.
Daar nu dit ftelzel van evenwichten dusdanige fch'omelyke gevolgen na zich öëept, is uwe Commisfie 'er wei zeer vetre van af, om voor eene dieigelyke affcheiding van Machten, ais men hjer door zocht daar te fteilen , UI. te willen adviferen.
De affcheiding der Machten, welke wy als het groot : Palladium der Vryheid eeibiedigtn, heeft eene geheel , andere richt mg. Wy vorderen daar toe geene géwich■ ten , tegenwichten , of evenaars, m d:e . ziti , als 'waar i van wy aoo even fpraken , maar alleen dezulken , wel. ke door het richt ig orgar.sfeien van elke Macht in 't . byzonder, en de zorg ter beveiliging der eene tegen 1 de andere, wotden daarsefteld. Wy willen, dat deze Ma.hten altoos concerteren , ja ook concentreren, niet . in een Lighaam , n aai ioi een hoofddoel, het alge1 meen geiu* , en de V yheid iet Natie; verder dat, de ttnc Macht m de uitotftening der aan dezelve door de : Cont'tnutic toegekemle w trkzaamhtden onii'banglyk van de apdeie werde gefteld . dat zy zeifs geen kenne yken , invloed op dlkandeten urnen uitct-fivnen; en nat eir.1 deiyk, óm ideze harmonie, deen ot.afharglykhetd in i liaud ie houden, éin ea denieifden tak yan Macht
—-i— BOQit



C 64 )
nooit-evtt 't geheel s+fl twee otiderfckeiden Ligharncn werde toe betrouwd.
Wy wenfehen dan, om met te fpreken , unitc
a'action , doch geenzints aclton aniqite ; wy zoeken verband, en niet aftanden, ja wy nopen eene geurgamfeerde éénheid ie zien daargclkld.
Maar is 'er dau geene zekere en uiidrukkelyke linie van demarcatie tuskhen d;c drie Machten aau te wyzen, en Coaftitutioneei daar te lteuen i Uwe Cmimisfie wanhoopt ecnige andere te zullen vinaen, of te kunnen opgeven, dan dezuike, welke uit eene algemene befchouwing van het maaachappelyk gebouw op zich zelve, en deszeifs byzondere gedeelten moet wotd-.n op-gemaakt.
De werkzaamheden der drie Machten worden door den aart en de bedoeling der Maa.fchappeiyke voiceadgitig Jiatuurlyk bepaaid, daar toch een ze eiykLichaam, iiocdanig ecue liurgermiaifchsppy is, zo min willekeurig zyn kan als een weiktuiglyk. Doch dusdanige zedelykt. wezens kennen geene zichtbare punten van aanraking . noch kunnen met meetliioeren en maatltaven worden a;-gepast. En dus verliezen ztcli de nuances van zulk eer. ieaifyk verband zelfs voor een microscopisch oog , even, en nog veel meer, dau de zacinineea knellende kiemen ia een goed tafreel.
Intusfchen willen wy niet ontveinzen, Burgeis Reprefentanten ! dat dezulken het ht.üg.te toppunt vau naatkundige wysneid onzes etacmens neaoen ocrcikt^die eene dusdanig georgantfeerde harmonie, der Machien, welke proefcindcrvindelyk juist en ,vo komen bevonden wc-r l, weet daar te Hellen ; en dat wy caarby van oordeel zyn; dat deze zelfde harmonie der machten de ware maat/laf is, waar naar de Vryheid en 't geluk van eik .Volk moet worden betekend.
Uit de ïeeds aangevoerde confidentien zal het beilu t van dit ons Rappoa genoegzaam kunnen wotden opgemaakt.
Oflchoon nameiyk Uwe Gecommitteerden van oor- 1 deel zvn , dat deze afkneidmg der Machten , op dc ■wyze a:s te voten betoogd is , door het geheele Plan '. der Conftitutie behoort door te itraien , en overal, zo ! veel immer doeniyk , moet worden to.gepast, kunnen J dezelven echter gccns<tins adviferen om zulte een groudbegirtzel, waarby de gehele affctitidmg der «jachten uit- , drukkelyk wotd» vere.tcht, woord ely* en articu.atim in , de Acte der Conliitutie te plaatzeu. , Beluiven het geen reeds ter itaving onzer gedachten i breeder is aangevoerd , zullen Uwe Gecommiiteciden I hier neg eene aanmerking byvo*6en , te weten, dat het daaiftehen van zulk zu.c aigemeece en uiidiukkelyke 1 Conftiiutionecle Wet, naar by bet aliaicid.-n der Macn» * teu bevolen wordt, niet dan een teer zwak bolwerk aan de ondernemende Staatkunde van .een c.ezer hciiaamen J aoude i-n den weg fklkn, indien de geheele Cointitutie 1 d-ie affcheiding i.iet dadelyk en zakeiylt afoakende. £n " hoe moeielyk het zy zulk een Continu.loneci Artikel, v waarby de affcheiding wordt daargefteld , in de CoMliuue & zelve overal in deszells gehele uitgeitrci.ü.eid te handhaven,
ï leeren ons die bovengemelde Americaanfche Conflitutienj waann deze.ve.ichoün uitdiutexeiyk bepaald , echter overal J geenszins is » t oog gehouden, en daargelteia. vVaari om dan ook de nieuwitc byzondere Amcucaankhe Con-
• iticutien , zei als die van i\ew-riampsh;re , zich vry wat onbepaalde* hicromtieut Uitdrukken, wiiknuc, dac de
: Machten zullen worden ondericlieiden , zo veel als de ■ aart van een vry Gcmeenebcs.t zuiks toeiaat, en'in zo
• verte die aflcheidmg beitaanbaar is met «e éénheid en : harmonie, welke het geheele Lighaam der Conititu.ie ! behoort te verbinden
i En hier mede vCmouwen Uwe Gecommitteerden aan i deu hun opgedragen last, te hebben voldaan, eu ónder» werpen deze co: lidcratien aan het meer verlicht oor-. i deel der Vergadering.
£n wrord confotm d.e conclufie van dit Rapport gê'decieteerd.
'Het sysrige dezer Zitting in ons volgend Nummer.')
Beknopt Extrac"t van de Zitting van Saiurdae den 4 Maart 1797.
Eene Misfive van 't Committé te Lande , appuyeerende bet geproponeerde van den. Burger Pomp* van Meerderyoort, tot het doen van mftantien'by het Fransen Gouvernement tot hef octineeren van betaling aan de Scmppers: — aan de Commistte tot de Buiteulandlcne zaafceu.
Een Request van C. vim Hois, te Tarnen, verkoken in 't Piwviftda* JVkftaur van Utrecht, doch zich des wegen* geexcule-erdhcbbtnae,«isvermeeneiide.dat het Regicmenc waarop de verkiezing is gefchied, ftryuig is met den wil fej Volks f verzoekende, dat dit Roeman by cs Vergadering mag wor' den onderzocht: — gerenvoyeerd aau *c Provinciaal Beituwr van Utrecht.
Een Request van Stemgerechtigde Burgers van Dortrecht. verzoekende i. dat het Rapport over het Cummit.é .-an Ad' HMBiroratie mag worden publiek gemaak'. En
a. Dat 'er afdoening in de zaak van van der liamhorst, Lü van r Committé der Marine, weiken zy aangeklaagd heb ben,m-,gpiïa-s hebben : — d*ar tot het cerlïe reeds beflooten is, word air vour Natffieltie aangenomen, wordende het tweede gefte-ï* ia handen ..-an Ploos van Amftel c. 1*
J. A. de Pos van Steenwyk rapporteert, op het Request van aannemers van goederen, teu dienste van eie gewezen Admi ralitet: geleverd m de Jaaren 179,, i794 en 1795, betaline eener lomma van ruim ƒ 198000 met «e daarop veiopen In. teresf. n verzegt hebbende; adviserende -Jicfinatoir za als het legt.-conform btfloten.
Avffmorth produceert, «amens de Commisfie van Superi». reradeiiie de 1 ys t der geeligccrdc Cicrcqu* n voor de Commisfie vai, Adminaïratie: — geapptobeeja
Het op gisteren in advys gehouden Rapport van de Com Olisfie tot nfptctte van Het Mmona») Hötel, (0t bet sccor de-ere-t, van / 2 ,oor de Bode, » voor ieder Nachtvvagt. wbrae oy appel- uommal corfoim ttéi ttev.
De Deliberatien over het P.,n van dbnfti .rio rttafen voorsev.ct, iry.de aan dé 01de va» den dag de TiTm over ae l.e.nta,
Ui Vergadering wordt tot Maandag ochtend gef MUM,
Ter Drakkerye van VAN SCHELLE a COMP. in at HAAGE.
\



E l % K Ti E 1 D , r R * H S 2 D9 BROEDERSCHAP. DER. HANDELINGEN VAN DE
REPRESENTERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND.
N«. .to. Dinsdag den 7 Maart i797. Het derde Jaar der Bataaff^ tr3Md,
N9. 4to.
Nationaals V a r o ad er i n g. j
Vervolg der Zitting van Woensdag, den v i Maait 1797- |
Voorzitter: H. van Castrop, t«
Vrrvolg der Deliberatien over bet PLAN van g
CONSTITUTIE. »
Art. 699. wordt in deiiberati* jjjööWI1.» luU ^
■dende: Rechtb,ni?cn xuUen in ft
handen van het PlürtfcTy* B-ftuur, waar toe dezelve bchooren bv fok.r.neekn Eedemoeten bclooven en aan-
hooren, »y10111 fundtien, zonder aanzien a
ÏS?gfc£ïï getroSk van bunnen 9*È ™ f e l ■ en fnecialvk , dat zy zich zul en gedraagen , e LTde'to• «ïeonde 'hun resfort vigeerenle Weóen i
Ordonnanien j voor zoo verre daarin by de Conlcttmie, of naderhand by het Wetgevend Lichaam geene « veranderingen zmlen gemaakt zyn. £
Stofteniers zeRt, dat hy reeds op gisteren heeft oPeemerkt SaMS&£welk.gJ«-^ -^thand^ * bet Pl'atfelvk ïeftuur ÊTi'delyker word gefteld; daar 'er ^G^eSinlf^^oóibeèW; iok li Dorpen, onder een ertainfe ^ftuur ftonden, zoude men niet wecten m wiens tanden dezen den Eed zouden moeten afleggen. j
Ten Ber»e zegt ; dat hem nog ge»n beter middel wa» j voor* koomen /dan het op girteren door hem g?ropoSe , om namentlyk Gecommitteerden uit de Gerichtshoven hiertoe te doen rond reizen. ' ' Krierer vermeent, dat het zoude kunnen grfebieden inham i^WPij^. Beftuur ."daar; waar de Vergadering gehouden werd.
V. Dit EL.
Stoffenberg zegt, dat ket hem het 'gefchikts voorkwam , at zulks in handen van het Collegie zelve gefchiedde.
Ploot van Amftel zegt, dat hy dit appuyeerde, ten opzigte in het Civiele, maar dat hy van de zyde van het Crimineels it in handen van den publieken aanklager wilde laten doen.
Sckimmelpenninck ftelt voot, om het aan het Depar;rnentaal Gerichtshof over te laaien , om dienaangaande :hikkingen te makken.
De Prefident inttitueert appél nomina!, of de Veradering zich met den Articul conform .erde, zoo JU Jjy iag : — en word dezelve gerejecteerd.
Thans het voorftel van Schimmelpenninck in om» ■rage gebragt aynde , wordt hetzelve alzoo gerrefteerd.
Wordende Art. 700. met dezelfde claufule gerretteerd, luidende:
„ Alwaar publieke aanklagers tyn , zu len dezelve en relvken Eed afleggen, in handen van den Prefident Ier Rechtbank of van de Vierfchaar, waar 10e zy betooren, en daarenboven plechtig moeten, zweeren, dat v van alk de toe hunne kennis gekoomene ïnfrafuea eeens de Fe°ceriiigsvoim, in de Conftitutie begrepen, n in het b\zonder van de misdaad van hoog verraad, 00 us moógelyk , kennis zullen geeven aan den Procue.ur Nationaal, en dienaangaande met denzelven, r.iitsad-rs met den pub.ieken Aanklager by het Departenentaal Gerichts - Hof, onder het welk zy resforteeren, laauwkeurigc Correspondentie zullen houden , zonder dch verder of anders met de vervolging der misdaad van wog verraad, a's op fpeciaale aanfebry ving van het Hoog Sariomal Gerichts - Hof, te bemoeijen.'
Art. 701. worde in deliberatie gebragt, luid'en^e *
De publieke Aanklagers by de Subalterne Rechtbank ken blyven niettemin gehouden en verplicht ih materie van hooe verraad op heter daad apprehenfiën te doen. , I - gelyk



C £6 >
gelyk meede in g»val 'er vreeze zoude rno^en zyn, dat de icr.u digen zich door de vlugt aan dc vervolging 'der Jultitu ie zouden trachten te omtrekken , mits m het laatst gemelde geval daar toe geauthorifeeri zynde door &e Gerechten , by welke zy den post van pualieken Aanklager waarneemen.
Stofenitrg zegt, dat het halfee gedeelten van dezen Atticul met konde blyven , daar de gerigten ten platten' LantÈ zutns van 3 tot 3 mamden flegts vergaderen ; immers koude men hun met vergen permanent te vergaderen, daar'er geene werk aaamheden voor handen waren.
Steker zegt, dat hy deze remarque zeer juist vind.
Kriiger zegt , dat, zoo het laatfte gedeelte 'er afgelaten word, dan konde ook het tegen-overgeftclde van het in den Articul bedoelde plaats hebben ; iets , het welk allerfeliadelykst zoude zyn. J
Teding van Berkhout zegt, dat het door beide deeze Burgers-geavanceerde waarheid behelsde, waarom hy voor zoude flaan den Ar.icu! nader Commhforiaal te maken.
Schimmelpenmnck vermeend, dat men ook in deeze eenmid *elweg zoude kunnen vinden, waaneer men fte'de dat in aommige D:ftii<ft,m , alwaar zeker de Gerichten niet altoos fiefpannen konden zyn, zy zich alsdan, indien het gemen-ioneerde geval plaats had, by het Departementaal Gerichts Hof konden vervoegen.
Ploos van Am/lel zegt, dat het geval eeniglyk zag op de misdaad van Hoog verraad. v
Stoffenierg zegt, dat, wel U waar, het begin van dezen Artlful daar op zag, doch geenfints het flot van het zelve. , Ten Berge vermeend, dat al e zwarigheden konden won den weggenomen , zoo men ftelde ," mits in het laatfte geval daar toe behoorlykte zyn gequaüfkecrd
Jordens zegt dar hy zich hier niet mede konde conformceren, da,ar dit alte generaal was,
De Pieficknt ftelt voor, om het laatfte gedeelte van dezen Articul Commisforiaal te maaken. Schermer ze et:
lk vind in dit Articul, dat de publieke Aanklager by fubal- , terne Rechtbanken allee» ia geval van mrene van h.o* verraad . gehouden en verplicht zal zyn, op heter daad deappre. Bei,Be te doen, gelyk m,de in geval 'er vreeze zoude zvn 1 dat de fchisldigen zich door de vlugt aan de vervolging van' 1 de Juftimie zouden trachten te ontrekken; maar dathy in het ' laatfte geval daar toe geauthorifeerd zoude moeren zyn door d,en Gerichte. Maar hoe moet dan de publieke A.nklaacr zich gedraagen in geval van een moord, of dieffhl. als de'raisd» s ^ge. op heter daad word betr.pt, waar van ik in dit Articul . mets vinde ï moethy dan ook eerst' 'ot de spt.reheufie Seau- , thonfeerd worden door den Gert-cl.te? dan vrees ik dat ren •taMen Lande, daar fmntyds dc Rechtbank uitgecombmeerde 6 kleine plaarfen beftaat, cn dus dagelyksnier veraaderu wemia n aj>.Prehcnfie za) gedaan worden, en de fchelmsli altóós vrv zullen loopen. ■* ' '
Heffman appuyeert het voorftel van den Prsfdent. 1
tt Ten Berge vermeent, dat dit onnodig is, daar hy voor aU ,r nog vermat dat. z00 ie door hem op^ègevea by^ing * ruimF* ^'"^ 8116 2vari*hede" »itdeawe*»«r«aV.
■ De Prefident herhaalt zyn voorftel, concludeert 1 o°ni-0rin ' en '>VJriün ^aar toe benoem 1de IWers s Mojenejrg, Pl,os van A'.nlel en forJens,
i Ploos van Am/tel zegt, dat by nog eene tónerate renecue te maken had, uamenlyk by Art. 60 1 was beVm . dat het Ocpattementaal Seftuur een' Plan van Urgamiatte der Subalterne Rechtbanken zoude ia everenl . hf *oude S-^ne zien, dat men, omtrend hei Cri, mineele, voor het Platte Laad eet.e Ge.<era!« Cyaofurc
c l7.T^JVdfs' ?" mm in «"**3mm de cognitie van het Civile eeniglyk a-an het P'laarletyk Gertcht doa dat van het Crimineele aanhet Departementaal GericfTshot overliet, waar'oor dan; ook alle zwarigheden en in-
ffifKï?? cm;:end de pubiieke *». «e»
platten Lande zouden vervallen. , ^mmtlpenninck zegt, dat hy gelooft, dat dit, over het 1 l ï™\ ëe"omen . *** heilzaam zoude zyn, zoo men dir konde daatftu-llen; dan hy ftelt zich ook tevens zeer lev-endis yooroogen de m.mvenienten, welke daar uit voor devolkryfce f nm f vyur:vlociien> waai om by.'er voor zoudezyn ,
om deze zaak nader te maken Commisforiaal. *
Schermer zegt: d.fü i'\rbeFy? ' dat" daar men tegenvvoordigden tyd beleeft, tl* V#* £" Gelykheii is vaatgefteW, men dan o,k . geiytce rechten moet genieten , en dat ook de kleine S'edeft en het platte Land gelyk recht hebben eene Crimineele R-chtbank te hebben; dat'de kleine S'eeden en het platte Land met i,nger ondcr dfi gr0Q[e Steeden taae w zuchten
maar alle op een gelyken leest gefchoeid worden > het eene gedeel! te van de Natie moet niet boven het ander piaiominceren. Ploos van Am/lel zegt, dat wanneer dit Syfthema doorgorg, men als dan de Crimineele Rechtbanken ten natten Lande zeer zoude m.oeten vermenigvuldigen. Schermer ze^t:
lk verondeiftel niet dat ieder plaats in het byzonder ten platten Lande een afzoadertyke Crimineele Rechtbank moeï hebnen , maar ik inftcer op de gelykheid in rechte»; dat naD 'eneeSt,edenenhet P^te Land ook hunne CrÜ mineelen Rechtbanken moeten hebben, en dat dit ten opziZ. te van het platte Land Distnctsgewyze moet ingericht worden ; ef zy moeten alle vervallen worden verklaard.
Uojfman zegt, dat hy het voorgttftelde van Ploos va* Jtmftel , en het. geavanceerde van Schimmetpenninck appuyeerde : het vootbe.ld van friesland was in het eerfte geval zeker afdoende; dip opkleinconvenieéten. voor de volkryke Steden, als Amüetdam , Rotterdam enz waren met minder, waarom hy op het Commis<bi ttaal aandrong.
De Prefident brengt dit. in omvrage , cöncfu|erxnde conf-im, en benoemt daartoe de Burgers ■Plooi van Amfttl, ten Serge en Farret.
Vjfiè



., Vtfde Afdeling, van de Rechtspleging over & de Militairen. \
Art. 702 en 703 worden conform geconclu- j] deerd, luidende : e Art. 702. Het Volk tan Oorlog te Lande blyft, met c betrekking tot alle civile zaken , gelyk mede tot com- 1 mur.e delicten, alleen onderworpen aan den OrJinairen g èn Competenten Rechter van elk in zyn reguard; doch r ■wordt aan het Wetgevend Lighaam ovetgelaten met f betrekking tot commune delicten, die niet aan den lyve < ftrafbaar zyn, of wanneer dezelve begaan zyn door ( Militairen onderling, de nodige bepalingen te maken, , pn voorts in het algemeen, wanneer de Militairen te ( Velde zullen zyn, of anderzints, tentydc van Oorlog, j op expeditie. , . .<
Art 703. Met betrekking tot Militaire delicten, ook , wanneer dezelve gepaard zullen gaan met een commune : delict, of wanneer over de Natuur van het begane delict oefch.l zou le kunnen vallen, wordt het Volk van Oorlog te Lande voor zodanige Regtbanken , en op zodanige wyze te recht gefteld, als door het Wetgevend Lighaam dienaangaande zal bepaald worden.
Waarna de Project-Inftructie voor het Hoge Nationaal Gerichts-Hof in deliberatie v or 1 gebragt.
Art. iï wordt in deliberatie gebragt , luidende: , „ ...
., D: Prefident en Raden in dezen Hove geordonneerr, zullen Wy het aanvaarden van dit hun Ambt, zich respectivelyk by cede moeten zuiveren , dat zy , voor het vckrygen van hetzelve, aan niemand iets hoegenaamd beloofd, of gegeeven hebben, mitsgaders in het vervolg zullen beloven of geven."
De Prefident Helt voor, om de woorden van E"d van zuivering te veranderen in die van plechtige Verklaring.
Ten Berge Zegt , dat hy die verandering niet kan admi't'eeren , daar hy in deze onderfcheid maakt tusfchen een eed van belofte , en een eed van verzeekering.
■ finffmttn zegt: de Burger ten Berge fehynt van advys te zyn, dat een plechtiee belofte genoegzaasm zoude zyn, om tc verklaaren, dat men zyn post getrouw zonde vervullen; dan dat zulks in het geval in qnesrie niet trenoegzaam zoude zyn ,- hy integendeel vond hier in geen het minitc onderfcheid : een eerlyk man zag minder op de woorden, dan wel op de zaak ; en deze was altoos by hem heilig. Vree ie zes, :
Wy zullen om dit onderwerp in zyn kragt te behandelen tot de begin/cis moeten opklimmen . cn dan is de eerfte vraag heeft de .maatfebappy regtomEe^en af te vergen? Ik
meen van neen lt verdrag dat ons a!s Burgers verecnigt
is niets anders , dan een burgtri vk verdrag. ' Bedoeld alleen Burgerlyke belangen, 't gaat alleen voor burgerlyke betrek ikingen, 'r heeft alltcn burgerlyke verordeningen. Al wat
erhalven niet óurgerlyk is, maar daar boven gaat, is niet an de befchtUiug der M-tstfchappy. Met wat regt nu al de matttfebappy van een harer Leden Eedeu vergen? I«len Eeden kragt hebben, dan verbnderllellcn zy de erkente. is van ccni;;e G rdgeleerde waarheden; maar het is juist die rkeiitenis diè de Maatfc'ianpy geen regt heeft af te vorderen, 'Hl dat zy ' oven het Matufchappelyk verdrag gaat. De maat'chappy h;eft dus geen regt het afleggen van Eeden te ver;en, om dat zy de overtuiging van liet hart aangaan, waarneede de Mttatfchappy zich niet mag bemoeien. Mogen dus ;een Eeden gevergd worden —• zy kunnen ook even mir. Henen om den Burgerftaat eenige zekerheid te geeven. Welk ten keten van waarheden moeten niet vooraf erkend zyn, ter den Eed op het gemoed van den Eed afleggereenige kragc ïecft? Indien maar een dezer fchakels ontbreekt, het verhinlerd vermogen des Ecds zal niets zyn; en van wsar het regt im iemand de erkentenis van deezen keten van Gadgei^erle waarheden af te vergen ? Of zal men , zonder dat eene zodalige erkentenis is voorafgegaan, tot het afvorderen van dei Eed overgaan? Ik vrage welke zekerheid zal zy dan geven; welk een waarborg voor trouw, welk een b:vestiging der waarheid zal de Eed dan voortbrengen. Ik concludeere dua om deeze en veel meer andere redenen, dat geene Eeden behooren afgelegd te worden.
Ten Berge zegt, dat hy op het geavanceerde van den Burger Hojfman moest aanmerken , dat men onderfcheid moet maken t usfehen een Eed van belofte , cn een Eed van zuivering; wat het door Freede geavanceerde betrof hy had langen tyd als Advocaat gepractifeerd, en beriep zich op het getuigenis van aiien , d,e in het vak der rechtsgeleerdheid eenige onderbinding hadden, dat * zoo wanneer men den bied van verklaring weg nam , ■als dan de loop der Juftitie geltremd werd ; het was volflrekt noodzakelyk dat deze bleef: en daar nd de Eed van zuivering , als een lied van bevestiging konde worden aangemerkt, was hy van gevoelen, dat de Articul niet behoorde veranderd te wotden.
Teding van Berkhout zegt, dat, zonder dequestie verder tè willen ophaalen, hy zich niet verbeelden kan, dat men in de Ma<ttfchappy den Eed van bevestiging t iet meerder zoude kunnen vorderen , daarde Verklaaring ,'door deeze Vergadering daargcfteld , nopens de eenige bron van Volksheil, het tegendeel bevestigde: hoe nu konde men een daad, die met den Godsdienst in zoo een nauw verband ftond, a's fchadelyk beich'ouwen; eti daarenboven was het affchafTen van Eeden niet wel moojlyk. Wan' de vigeërênde Wetten zouden blyven beftaan tot 'er ceti nieuw Wetboek was , en dus ook het afnemen van Eeden.
Jordens appuyiert het door ten Berge aangevoerde, daar hy het zeer gevaarlyk hield, den Eed aftefchafFen; dikwerf immers had men gezien, dat lieden , die de verklaring gewillig hadden willen afleggen , den Eed nogthans v geweigerd hadden.
Hof/man zegt, dat het hem nooit was voorgekoomen , dat de Eed eene me rdere aanfpooring tot ->e betragtin? van zyn plicht zoude geven; dit was een gar-sche nieuwe Leer — de verplichting bleef vooreen braaf man a'Uoos; dan hy wistmetop war lïrortd men thans debatteerde over het affchafreii des Ei H«/i» fudieit, daar hy dit als een gansch anderequeïtie befchouwde. ... 1 2 . - . Freede



C 68 )
Vreede zegt:
Ik heb dadelyk myn advys, tegen het uileggen van Eeden jegrond op twee redenen. Voor eerst heb ik beweerd, da de maatfehappy het regt niet had Eeden te vergen, ten ande ren heb ik gezegd, dat ze geene zeketheid gaven. Het eerftt is in al de advyfen , die ik gehoord heb niet tegengefproken, Ondertusfchen komt het my voor, dat dit het punt is waaj wy beginnen moeten, wy moeten eerst cn vooral vveeten, ol de maatfehappy het regt beeft van Eeden af te vergen, eet wy in de Conftitutie kunnen bepalen dat zy gedaan zullen worden —_ en tot nog toe heeft niemand die fnaar geroerd : tot nog toe heeft niemand tegen my beweerd, dat het maatfcbappelyk verdrag meer zou le zyn dan een Surgerlyk Contrad, en tot hogere bedoelingen of einden zich kunnen uitHakken. Ik herbaal het, dit ondertusfchen moet voorafgaan, en alvorens we zeer klaar bewezen zyn, eer wy toe let vastfteüen, dat 'er Eeden zullen gedaan worden, magen befluiten , want al konden wy nog aoo veel redenen vinden van noodzaikelykheid , indien het eens zeker was, dat er geen regc is by de maatfehappy om het doen Eeden a_u haare Leden aftevorderen , den zuilen geeneicdenen vannoodzaakclykheid haar deeze afvordcriag veroorloven, cf dezelve regtmatig rnaaken. Myne tweede grond was, dat het doen «an Eeden geen zekerheid geeft. En inderdaad'zal de Eed voor Hem, die hem aflegt, van kragt zyn , dan moet byeen geheele reeks van Godgeleerde waarheden ombélaen en aanncemen. Hy moet overtuigd zyn van het beflaan van een God — van een voorzienigheid — van .beloning en ftrtffe, van de onfterfJyfcaeid der zie] — van een leven nadir leven en wat dies meer zy«-maar zo nu cenige dezer waarheden door iemand niet geloofd worden, dan zal de zekerheid , die men djor de Eed Zich meent te bezorgen, veel verminderen , zoo al niet geheel .verdweenen zyn — niemand ondertusfchen aal zoo dwaas zyn te beweeren , dat iemand, die van eenige dezer waarheden niet ten vollen overtuigd was, daarom geen Lid der Maatfehappy zoude mogen blyven, maar uit dezelve verbannen worden. De raogelykbeid moet men dus Hellen , dat 'er zoodanige Burgers in den ftaat kunnen gevonden worden, die aas.ecnige of één dezer waarheden twyffelen , men moet dus om zeker te zyn, da: de Eed den Eedailegget zal verbinden, alvorens-.-beginnen met hem een Geloofsbslydenis afievragen over deze en andere Godgeleerde gevoelens; maar dit mag men niet doen. IHjjer 'oe heeft de maatfehappy het regt niet, cn dus zou zy Op goed geloof den Eed- moeten af teemen, nasar dan heeft zy geen de minfte zekerheid , dat fcy, die hem tflegV, zich hier door za! verbonden rekenen. Decb gaan wy een flap verder, en verondeiftclkn wy eens, dat, alvorens tot den Eed te komen, iemand verklaring doed zyner Godsdienfttge overtuiging, wat zekerheid kas dan nog de Maatfehappy hebben , daf hy dc waarheid fpieekt? zy immers kan r.iet zien tot in het biiJtienfte van zyn hartfc zy kan niet beoordeelen welke bewegingen daar plajts hebben, en of waarheid of geveinsd, fceH daar huisvest en de lippen foréekea medf-de Eeden geven derhaivten geen- grond van zekerheid.
Maar men wil t&ch een middel hebben van beveiliging —. welaan. Men zoeke dat niet in iemand pligten op te leggen waar vas. men de overtreding niet rtraffc-n kan, zoo als piaa' s heeft met : den Eed, waarvan de ftraf aan God is aanbevolen, om dat I zy ee ziel raakt .«_—. maar men bepale zich tot het lichaam, hetwelk alleen m het Burgeilyk contract is begreepen. En mei verfware tot dit einde de ftrsflé tegen valfcbe verklaj*ngc*. Is lyfftraf r.iet genoeg wen fit li e da dood , voor hun i «e. m gewjgtige. gcvalkii overtuigd w.oid een vaifche verkla. i
t i t r
i
i
i f <
r
D
lt
3
1 V
1
}
i t
V
ring te hebien afgelegd. Mea hoorde met geffrengfieii de , .ba,r , aan d£eze ftrsfivt;r' cn zy zal met 'er haast veel meer ; indruk maaken, dan ooit van heden verkregen is of verkre gen kan worden. Ik concludeer dus andermaal, nog in'hetr onderhanden geval, nog in eenif ander Eeden af te neemea.
Hahn zegt■
Ik merk op Burgers Reprefentanten, dat hier de vraasr geenszias is algemeen of 'men de eden van bevestiains de? waarheid zal affehaffen; maar byzonder of de Prefklent era Raden van het Nationale Gerichtshof eenen zo^enaamden een van zuivering zullen moeten doen, a¥t is eene verzekering op godsdier.itige dei.hbeeklen fteuucnde, dat zv langs den rechten weg tot hun ampt zyn- gekomen : trouwens by het Rapport dat Ulieden in de maand van Tuay is gedaan over de materie van eden in het algemeen, meen ik dat 'er nopens de verkeerdheid der eed-afnemingen en derzelver oiibeftaanbaarhe-id met de gezonde, begto&lan, zodanige Gefck-ed- Staat- en Zedekundige Aanmerkingen zyn gemaakc, dat althans een geueeite dcrzdve geheel caweuerle-gLar zyn* Ik heb ze ook nu met hozen wederleggen, en gelyk ik nieo gaarne de Vergadering onhoude, zo rèfcrere ik. my tot liet zelve veiftag, en zal alleen een paar bedenkingen in het midi den brengen, ter opheldering van het geen ik gehoord heb
Dc Burger BerkUut namelyk heeft, zo ik anders wel heb gehoord, beweerd dat de afkeuring van eden, niet zou overeentcbrengen zyn met het bêginfel, der Vergadeiio»- dat Godsdienst of Godsdienftige denkbeelden de bron uftmakent van het goede cn van het Volksgclak.. Ik verklaar dat ik dit niet zie, en zelfs dat ik het afnemen van eden van wegcde Maatfehappy, befchouw als by uitftek gefchUtfDm.de wiare denkbeelden van Godsdienst te verwarren en te doen verdwynen. Ik meen dat dit in het bovengemeld verflaa betoogd is, en moet alleen aanhalen , dat wanneer het gevola: doorgaat , dat zy, die de eden houden voor ongeoorloofd ongodsdienftig zyn, dat het 'er dan droevig uit zuu zien met die duizenden onzer Landgenoten, welk.' juist uit gods* dtemtige. denkbeelden in dat geloof liaan. Waarom de Con. flitutie aan dezen of aan Burgeren die met hun eenftemmiedenken, orirecht cn-geweld moet aandoen , besrvp-ik niet en aat 'er ónder de Mennonieten veie brave burgeren en warme yriendcs van Godsdienst zyn,. wie zal dit tegenfpre j
DeJïurgér È&Wmt heeft daarenboven beweerd, dat vermits de tegenwoordige burgeriyke en crimineele Wetten toé na de gewenschre invoering van nieuwe Wetboeken in kraehï zouden Wy.yeü: hetaiacl.aii;n van eden-rot IhuU der w.a" heid in de Cocftnuiie Liet te pas kan komen.
Maar Burgers Reprefchtamtn, vooreerst' zou het erkend» begmfc) dat dergc.yke Godsdienftige verklaringen het vermó. ?en der Maarfth^py ovfirr-fiia v het oogeb/ik nog niet ke. lisien dat dezelve afichaffiog in dadeiyke werking moes» vorden gebracht, ons werk levert ten dezen eene reeks -an oorbeelden op. Ten tweden 'ia hier de vraag niet neuen» ie alfchalfi.ig van alle eden; maar alken ef de-Prtfident ea iaden van bet hoge Criehtstuf, M ;-.y dan al eene verkiamg moeten doen ,, dezelve met ecu Godsdicnftig Formulier ehoren afteleggen..
Ik wilds nog op de vraag van den Burg- r Ten Berge anrvoorden, te weten: of we] iemand die tettiss on«er«tO«fl« >aa de practyk had , de waarde en bet nur der Juramoi a kffertona, of van de verzekering» - Baden ia rwyiM kan lekken.- IK. htb hu üim»er zo ver gebracht, dat ik Ptac.



C *9 )
ik yn zou zyn geweest; maar ik heb gedurendeftzeven Jaren als Secretaris gefungeerd van eene Vietfcnaar, brY welke ik, ten minften eenige-ondervinding, hebopge an. Niet zelden beb ik myn daar overtuigd va.i het] oietsoeduidenie der eedafnemiiuen ook van getuigen; zy behoren zeker rot den flenter, en worden zeer te onrecht? ais een middel van afdoening en zekerheid befehouwd ; Ernaar een geval vooral herinner ik my nog zeer I•.•».« I ! : Ï1 zeker cas Crimineel wierden 'er onder and :en g«t<Mgen W&jm Dezen zouden hunne verklaringen Ctram-Vhvme hy HCM fterken. De eetfts Coinmisi'-..i< was N». tjVjpglaertM ïfi, de GcM^eleeraheid. Ds verklaring voon r. zyu.'e, vroeg !,y aan 'den gerequireerd.-n of by MteWiJWi Se waarheid daarin m" EH^ te ff':ken. Ja was z-, e" .vwtd. Weet gy d«M w" hervattede e-yn ede, aebtbrvirtv-lid, «vat de leed Wgflen wit Z- t vU aeide my,- man: da- wil zeggen-dat i« fitoi afzwoer. Commisfansfen cn is beter op de lippen oei hier te tagcbeV; De waardige Profeafot deed zyn ces; den man eeaia gÊZpndM denkbeeld te everr. en a korte oogsnblikken wa .- \r was oa •. * y ; ee wei 1:, moest ik hem het foimuiier ybdifézén, 'P J 'dan deed den Eed. Nu vertrok de min; hy wist' niet veel Beter dan dat hy God had 'fgczwoicn, en ik jicht '■>' -ny zeiven zo 'er maar van de duizend Ee.l/.v.'reis eer. Van zen aart is, dan is nog de Eedatntrming roekélüÜS en luiedg.
Ik conclttdcei c*nforoi het voorftel van. den Prefident, om bier in plaats m EcJs te feilen by plechtige Ferkladng.
Qtteyfen zegt: Hofjman 'hiel als een Heilige waarheid aaugenopmen, dat e.n braaf man ah cos zy:. plicht betragte,; zoo hv dus eonl'eq-.u-nt iutl «••■iden handelen, hao lly-.mbetöa «e -aaren, da. men en Eed en Verklaannj moes', afi haff n. Vetders: de vraag , of de Maatfchappy het recht zoude hd>ben eenigen Eed aftevorderen dit was zekerlyk niet direct aan de orde: zo men doo Metapnyfifche redeneringen dit wilde betogen, begreej hy nogthans, dat het zeet weinig afdeed; daarby hen dé Ëê# iltcos een fterker bewe.^rond tot verpiichiin] gaf, Het door Udkn aangevoerde . was een vreemd ge Va!, du niet afdeed, om dat deze een Man gezien had d.e eek was, en «elke men zoo wat voorprevelde. Di argument evenwel ging naar zyn inzien zeer mank.
Tea't.-tq ran- Berkhout zegt, dat hy. het woord Gods dienst niet geb.uikt had. i Maar wel dat het Bata-ufen Volk de erkentenis esrbiui-de van het bedaar, van eet Opperwezen.— Voor het overige gunde hy aan ee: ieder de vryhml, om in net Godsdienstige te 'denken zeo A'S hy verkoos; dan hy geloofde niet, datjuist di de beste Burgers waren , wiens Godsdienftig gevoelen wat heerbifardNv.,3ren.
iVbtt-JLieuweti zegt: r abnaJ st tairf iwitt
Hv-eiieonde. aan de eene zyde de misbruiken in en mer d Ee.ien, «apleezd, en de noodzak el ykheid-, om ze. als reed irriermate-n ge<egd bad, niet alle op éénmaal af te fcbiffor De nwsbïüihen cgter plciteéen voor eene langzame affctfffnj fiten verfver-ie hier alleen in de questje over een Eed va zuivering, en wel van Ledca van zulk een boog Gerichts Ho in dezen d:-gt hem , was eene plcgtige verklaring genoeg. H had; tot bt-wys van de nooizakeiykheid voor het -aanhouder vaiivoiige Sprekers eenjge gevallen horen ailegeeien. Wild
mpn daar mede pleiten; hy had.'er ,oak nog -voor handen WiHMÜït gébi.ien is, dat nieitegeuttaaade de aflehaüuig van Eeden in eert fif anders-zaak, 'i kw/ai, zelfs zoo groot mee ware na de affchaffl .g, dan voorheen toen de Eeden gedaan wicrden.-tOm de• Vergadering niet te lang--op te houden, alleaeerè maat alleen het volgende : ' Voorheen moesten in het Kwartier van Nymegc-n by de vcrpagtiHg van de gemeene Middelen eene menigte Eeden „„ijrens de Wet van alle JVagteis W medeftanders afgelegd w»rden,-ter zuivering Jat ze geene complotten, of alfpraken met anderca ten naaeele der verp^iug gwnwkt hadden, ook voor g'eene Dórpen of Gemeeritens pagteden enz.
Die eeden wierien meestty.ls' zonder eenige ir.aruk gedaan ; hv was'er meniamalen aot/r geëerd -ec worden. Maar eindelyk waren zydoor de Staten af,t-fehafc -, en op deovertre. ai«Z der Wet ,' in ft-aie van den Eed eene 'ftraffe gefteld:'Zeden was het kwaad niet meerder, ja veel minder g-plee;d, dan te -voren; ten blyke dat de vrees voor de fttaf groorer is , dan voor den Eed , wdke zoms bv vecleto tog weinig geteld wordt, du« was dat iffcfeïffifll dier E.Uen biet nadci.- b< voAden. Wac nu- het aangehaal.le vaa den Burger de Rkoer betrof hy wilJev/el toegeven,-dat de Verklsriri? by de Mennoni'ten afgelegd wordende by hen in Pla«S van een plegtigen , Eed cehouden werde, en beruste op de les van Jezus, laat uw fa ja, en' N en, neen zyn enz. Masr vroeg, waarom; i zoude dat by de Gereformeerden by de Roomfcheu en anderen ook dien indruk niet kunnen 'aebben , als by hen, ofrsakt d e les ons minder dan de Mennonitcn. Ik denk hieromtrent ! anders, eu geloof, als de Eeden wat minder afgeyordeïdwe*.
den , zy zoo oubedagtzaam by «Beien niet zouden afgelegd i wotden.
i Hahn zegt: .
Ik wil alleen den Burger Queyfen op wiens beoordeling ik , zeer veel prys ftel onder hetoog brengen , dat ik het voorbeeld r van den zwerenden getuigen niet heb aangehaald ten aanzien P der zaak zelve ; maar alleen om op myne wyze te antweorden a aan de fommatie van den Burger Ten Herge. Voor het overige kan ik verzekeren dat de gerequireerde dien ik bedoel ,geens~ °_ zins van verftand beroofd was.
, Freede zegt:
it Ik bedank den Burger Queyfen zeer vriendlyk, dat hy onder het voorkomen van my tegen te fpreeken, inderdaad de apologie maakt van myne ftéllingen. Immers ik bad gezegd, dat ;- de Maatfehappy bet regt niet hetft Eeden ac' tcyegjeir, hier e maakt zkh de Burger Queyjen van af met te /er|énTdat dit n niet aan ee orde'van den dag is — maar de Burger gpcyffM n weet wel, da: res men iemaud ietcvvil opleggen , het dan wel dt gvïyk aan de orde van den d.-.g is alvorctis te onderzoeken .* tf men daa- tut ivt) reg'. het ft. De ontwykiug du» van die
onderzoek ,< bevestigehet geen ik 'er van gezegd heb. ls Eei andére- groft'd was, dat het doen van Eedei: geen zekerheid geeft aan de lüiitlcliapiiy — Dit noemt de Burger Queyfi» " mcthaphifijche fnbtiliti:ten\ ie.üi die Buriter weet wel, dat,. ie meihaphipfche JnitititeUen juist niet aUyd jogeas zyn. Dio j Burgei aad dus de e-. waurncid moeten tooncn van dieftellin, gen die ik hv-b voor, ■:dragen, en dis hy trJtihaphififeke fubtUU T' teilen gelieft tc iioe-rnen, door dit bewys te outwi'keii bevtsfn liga by al weder het geen ikegezegi heb.
* Maai het eenige, dat by heeft aangevoerd, tegen myn begrip ij is dk , dat voor een zekere klasfe van iijcafchan de Eed meesi kragt zal hebben dan eene plfgtig-e Verklaring. i.' Maar dit zal dan zyn op zodanige meufeben, die door klan-
* 1 3



I 7° }
ken alleen worden weggefleept, en die peen bepaalde betekenis aan hunne woorden hechten. Op zulke menfehen die geen denkbeeld hebben, wat een Eed is en wat een Verklaring is , -en die zich door do kinken van den Eed laten vervoeren tot denkbecl ;eu, dis zoo verwart zyn als onbeftaar.baar. Maar wat is dataniers dan dwaling en vooroordeel aan te kweeken ? en moet daar onze Conftitutie dienen? moeten dwaaling en voo oordeel door dezelve gevoed en vereeuwigd worden? Neen zeker; dit is beneden de waardigheid der fejirfc die ons tot dat groote werk geroepen heeft. Waarheid en geen vooroordeel moet de grondzuil zyn van on^Staatsgeaoaw.
Schimmelpenninck zegt:
Indien de Deliberatien van de Vergadering zieh hadden bepaald by het eigenlyk onderwerp, waar over wv th ns moeten beflisfchen . namelyk het afnemei van een e.d van zuivering voor de Leden van het Nationaal Gerechtshof, dan zeude ik of in 't geheei niet, of althans met mindere warmte daar over g -fproken hebben ; maar daar de deliberatien , gelyk ik uit de ad yfen der Leden opmerke, eene veel ruimere wending krygen, en men dit onderwerp fchynt in een zejrgr ycj ei.d tc willen brengen met de belangryke vraaj: of de getuigenis- eed al dan niet te behouden zy , zal ik , met nadruk, moeten zeggen, wat ik daar omtrent denke. Ik koome 'er dan rwndelyk voor uit, Burgers Reprefentanten, dat ik het atfehaffen van den bevestigende getuigenis eed, voor een onberaden en zeer roekeloofe maatregul zoude befcfiouwen. Ik antwoorde, van geheeier harten, op de fommatic van den Burger Ten Berge, dat ik-, met hem, my verzekerd boude, dat, daar door,aan de admniftratie der-Juftitie, en gcvolglyk aan de veiligheid der maatfchappy, een onberekenbaar nadeel zoude worden toegebragt. Ook ik heb eenig recht om my , in dit opzicht, op ondervinding te kunnen'beroepen, en het voorbeeld door den Burger Hahn bier tegen aangehaald, pleit meer tegen de wyze van behandelen in dat geval gebezigd , dan tegen de zaak zelve. Ook ben ik van gedagten dan men jammcrlyk dwaalt, wanneer men meent dar liet afnemen van den getuigens eed op een zeker vooroordeel zoude b<e rusten. Ik geloove in tegendeel dat het nut daar van in de zaak zelve gelegen , en met de beginfelen eener gezonde wysbegeerte zeer wel over een te brengen is. Immers indien de gezonde wysbegcerte, en de gezonde Staatkunde tevens eischen dat Godsdicnftige begiafelen onderhouden ''ériaangekweekt worden, (en dit is reeds by deeze Vergadering alzo begrepen) dan immers kan men niet ftellen, dat inrichtingen, welke het denkbeeld van het aan weezen van een Almagtig en Alwee-tcnd Oppcrweezcn verlevendigen , op vooroordeelen Zouden geboud zyn. Wat is nu een beveftiging's Eed voor getuigen anders dan eene zcerplechtige herinnering, by eene ernftige en belantryke gelegenheid, waarvan 'sMenfc'ten eer en leven dikwerf afhangen, dat deeze zo gewigtige daad niet onverffbilflg in "t alziende oog van een heilig Opperwezen kan zyn. Het kan immers niet anders of deeze levendige herinnering moet eene gemöje^tgcfteldheid by den getuige te weeg brengen, in welke de jjfetitfchappy eene meerdere zekerheid moet vinden. Dit mém dan j'eezc getuigenis Eed niet gelyk ftelle aan den Ampts Eed, Om van alle A-npteïiaaren Eeden af tc\iemcrt' acfete ik onnodig. Om dat de waarneming daar van, airhands in de meeften, kan nayesraan worden, en om dat dc flegte waarnemer tot verantwoordelykbeid te brengen i;. -Maar dit is zeer zelden her geval in het fiuk van bevestiging der waarheid. Hier fraifgt hykans a les af van de goéde trouwe der getuigen, en van het geen in
hun biPBenfte Oftfjawi Hier blyft voor de Maatfchappy bykans geen mi.. v<u zekerheid over, dan om het zedelyk gevoel van :i gètahije plegtig op te wekken. En waarom zou de f.i-.itfcnappy daar toe geen reebe hebben-! by een enkele m ïgè deeze plegtigheid geen eff.Ct doen; een enkele mog. m-. t deezen eed, even als met ae- eerbied voor bet opperwee-zen fpotten; dit'toch zal, in .pyt der Zogenaamie nieuwe verlichte Plulafbphie dcete'- eeuw, wel hec geringfte gedeel e zyn, en feartelyk, har ;k hoope ik, dat de Leden voor het Nationaal'Gcre-chts vtan ons Vaderland, niet uit dat gedeelte zuljpn gekozen < .11.
Queyfen zegt, dat hy eeniglyk ade refleifteren , dat Vreedc geavanceerd had, djat i -en flec'.us een vooroordeel was; doch dat hy zu.ks niet had bewezen. Hy fchaamde zich echter met , re zeggen , dat de Conftitutie ook op vooroordeelen kor, gebouwd zyn, wilde zy nuttig wezen.
. Ten Berge zegt, dat by c nvenieeri , dat - het den eenea» Mensch met toekomt van i | andcen Verklaringen af eneemen , van zyne byzondere gc elens; dan ook van den anderen kant, dat het dén Wetgcv...- ten vollen competeerd, dezelve te doen afleggen; was dit z ■ ( Ier, dan w;st hy niet uit welk recht men Politique Verklar tl -en had afgenomen.
Bieker zegt, dat, hy b<- aïfe? de geallegueerde redenen tot ftaving van het nut des Le niets h-tdbv tevoegen : adeeh konde hyditzeggen , dat gedi. rende de 9 jaaren dat hy het zwaawigtig Ambt van Rick bekleed had, hy dikwerf door aan'hun , die den Eed moesten afleggen , het groote gewicht daar van voor'tehouden , het geluk had gen-ad, dézelven voor het doen van eenen vaifchen Eed te behoehoeden, die zy anders zeker ook zouden nebben afgelegd, indien het hun niet nadrukkelyk was voorgefteld geworden.
De lihoer zegt:
Het i» hier de plaats niet am zich enigzins in te laten in fiaatkundige of wysgerige befpiegelingcn over den EeJ in 'c algemeen, hoe wel ik merk dat de discusfien »"er dit eerfte Artikel dien keer fchynen te hebben genomen. H-' zy my alleen geoorloofd iets aan te merken omtrent een gevoelen, het welk hier meer malen met fiducie heb hoorsn beweeren , dat namelyk het afvorderen van Eeden op zich zelve moet worden befchouvvd sis een overblyfzel van bygeloof, en verouderde Godsdienftige vooroordeelen. Gaarn wil ik to ftaan ten aanzien der zo genaamde floekeedeu, welke voorzeker de conscientien der M -.fclien verwarren, en zeer-gefchikt zyu om aan dezelve de vcrymdfte denkbeelden in te boezemen omtrent de uitotffeni-tg derGoddelyke ftraffen en oordeelen, even als of deze ftrafi.n cn oordeelen door ons nietige fterftervelingen konden worden bepaald , en door formulieren voorgefchreven. Dan, daar dusdanige Vloekeeden eri imprecatien hier te Lande uit onze formulieren langzamerhand zyn verdwenen, is hier de vraag, of eene eenvoudige aanroept g van G"is heilige naar--1, zo als die by ons gewoon formulier is ir-ev -rd, en of è.i eenvoudigedaar mede by ons gepaard ga rde p echtighedcr , op zieh zeiven voor bygelovig moeten w tden /ehnuden, en als zodanig voor altyd behoren'e word n af efebaft? Ik wil dit toeftemm".n zo dra men my be" vzc d.t u rerlyke of zimelyke plechtigheden en bygeloof * 01 wooiden van dezelfde betekenis moeten weiden verklaart
'i* i • 1] '2tft



( 7r 3
ftrZjmvwv' MüRTchrti ftjet'zinne'.ytje-'vez^np; e'« öi« ai'.'C fateriykcGüdsaiejinpleaqghtdeii .»•> die oaj tOBfÓ* igevesti-dfM<sfi.bi-!u'id<:ft sricnbyf >mi ge , 1 1 z-"etil' iVoudigè menskund g.. .,!urh*i 1 i:ff . .»>i jetou-
den , en den toaga.ig welke <J<:u»4 t.i G titsd ••••<* s« *«zimtae jden hmgs dien weg d-ruicir.yi. -f zin:.-p- dingheden tor long hart vinlen km, Le veel gsïj ■
Ik erken da' eene eenvoud ¥» < ' U met een ciHchrt ' n Eed in zovergelvk ft»», cüt elk WeflseV, die Zich ^...ade [denkbeelden wet- tc vormen van .Jen ,,atuurlyken G .el*- ernst, en de zedelyke orde der Wat-re' I, te «e!yk ook wet..-' moet «at dis zeJclyk-: orie /.on.ter goede tr.mw onJ-er de Mjufcoetr* ini»t beftwnl>4ar is ; en dit net ten-dien opzichte volmaakt Wo-'tze.fde nituoo nt, of wv■menfehen hy onae v-e,klaringen: ivocgcil de w.iorden z* wtiulyk helpt my Go.i, de:: of wy deIZeive achterla en.
- Dm, nog eens, waarom zoude men toch deze aanroeping van Gods naam ter bevestiging der waarheid op zich zeiven byae'ovig noemen ? Waarom zouden die dn-.).;,nil.ieten tot :góede trouw, welke- een Eed , of eene pleeïuge erinnerwg ( van Gods wil en volmaaktheden aan de ihenfcheii opiev iren , waarom zoude die band van gaedetrouw, waarvan de behoefte [tot bier toe by alle volken gevoeld is, mat de hatelyke inaamen van bygeloof of vooioordelen moeten worden beftempeld? ' , • lk zal hier nog eene aanmerking byvoegen be-reff-en.ieeene [gezindheid van Christenen , welke aan dit lan t <o veele 1 brasve en nuttige Burgers heeft opgeleverd. Men heeft naInl'elyk gezttg*. dat dfe gezindheid, indien de Eeden me: aln gemeen wierden af/tfebafe. in zeker opzich: geprivilegeerd I zoude zyn, daar men toch in 't vervolg van die Burgers zo ï min Eede» zal vergen als te vooren gefchied is. Dan, Bur I gers Reprcfentar.tcn , ik erken de kracht van dit argu{ ment niet genoegzaam in te zien, dewyl het toch zeker I is dat eene verklaring der Doopsgezinden waarlyk voor ■ Godsdienstig moet worden gehouden, daar dezelve gepaard gaat met eene plechtige êrinnering aan den geopenbaarde wil 'i van God, waar door, volgens verklaring van die Kerk, be I velen word geene andere woorden ter beves'iging der waar « beid te gebruiken dan het eenvoudig ja, en neen. Dusdanig S eene verklaring van Doopsgezinden is dus waarlyk Godsdienstig,j en ftaat in zo verre met"een Eed gelyk als, dezelve word afi gelegd in verband en met betrekking tot een Evangeüfche les.
Luykên appuveert het gevoelen dier Leden , weiken den 'Eed als nuttig en noodzaakelyk befc houwen , daar hy denzelven ook a's geen vooroordeel aanmerkte. Hy had in 7yne ;o Jaange ondervinding, en wel byzonder, toen hy het OfficieJiscaa) had waargenomen, gezien, van hoe vel nut, vooral in tyien van faétie, het vorderen des Eeds was.
Fr eede ?ea;t: . .
Ik za! niet in de zaak zelfs intreden, ly is over en weder geno<« bepleit; maar di: ben ik ve'fchuldigd aan»e merken , dat die Leden we', zeer verkee-d en ongelukkip de za:k opvatten , die hebben 'doen voorkomen, als of het een vooroordeel zonde g-noemd zyn, het beflaan van God, van een A'nir-g'ig God te-erkennen; en die zich daar over in een 1 gen vver hebnen uit gelaten. Ik geloof dat ik dé eeifte-ben geweest, die
vai dwaling en vooroordeel gefproken heb, maar dit h-o i e gezegd op eene aanmerking van den Burga Quetzen , die den Eed meer dan eene Verklaring van kragt A | ...ot een zeker foort van menfehen, die geen oni-(crfc.-ieidi..g maakten, maar bioot door de kla..k der woorden ,.ich heten w.g liepen. Ik heb beweerd en b- /-eer nog, en ik zal alrydbeweeren , dat voor ïulkc mc.fenen den Eed noodzaakelyk te houden,niet anders is dan dwaling en vooroo.deel te voeden aan te kweeken, en ik zd altoos geloven , dat dit de eer onzer Natie kwetst , en onze Conitnude oniluifterr. Op de nader aangevoerde argumenten heb ik ajleee nog korte!yk dit te zeggen, da. het argument , dat vee! gebruikt word, ontleend uit de ondervinding, van geen kragt is, zolang 'er niet een ondervinding legen over ftaat , van een verzwaarde en geftreng volvoerdeftraf op valfche verklaring'-1. Wanneer deeze was vastgefteld en eenigen tyd uitgeoeffend zou men uit vergeiyking eenig befluit kunnen opmaaken; tot zoo lang dat geen p'aats heefr, kan men uit de ondervinding geen voldoend bewys aileiden. I't concludeer dus ais yoren.
Hofman zegt:
Het is 'er by my zeer verre van af, dat 't bygebrachte van de Bu-gers Schi mmelpenninck, Bieker, én anderen de zaak ten voordeel» van den Eed zoude bellisfen. Waar komt toch 't voornaamfte op neer? De Eed,zegt men, is eene plechtigs herinnering van zulke Godsdienstige waarheden, waar door menig mensch, die anders de waarheid zou verhelen cm deze of geene tydelykc behnuen, tot erkentenis van dezelve gebruikt wordt,—■ waar'door iemand, die anders ligt in verzoeking zou komen om.ontrouw in zyn pos! te worden , voor deze afwyking dikwyls bewaaid wordt: en hier beroept men zich op de f prekende ondervi-dirg. Dan, Medeburgers, ik ftem niet alleen toe, dat zulk eene herinnering op eene gepaste en nadruklyl.e wyze de beste gevolgen dikwyis ter bevordering van trc-uw en waarheid hebbe, maar ik hou ftaande , dat al 't nut, 't welk men <serkeerdeiyk den Eed toekent, alleen in de opwekking en herinnerinn va:, die Godsdies vb'ge waaih-.den , welke ons onze 'zedelyke afnangiykheid van een alwetend, eri rechtvaardig Opperweezen op 't hart diukKen, moet gezocht worden, en dat, naarmate zu!i>e ge, oelens. iemand meer of min .eigen zyn , hy meer cf rnin getrouw zal zyn. Maar ik' vraag, beftaat d-.arin 't wezen van den Eed? zo ia! wel dat dan elk niet alleen by 't aanvaarden van zyn Post, niet a'leen in 't gerichte, maar y alle zyne handelingen zweere, dat is, zich die waarheden ernflig herinnere, welke de gevoelens van ,ronw en oprechtheid verfterken, dit kan niet te .veel gefchieden , of zegt de Eed wat meer, wat ander'? ja, laat onstoch niet veinzen, 't Wezen van den bied is by al;e Vo'keren , ook in 't gevoelen van or.s Volk , een provocatie van de Goddelyke wraak over ons, als wy oa, trouw zyn e ja , boe zeer wy ook by wyze van Euphem 'ume zweren , zoo waar helpt my Gnd Jlmaehl/g '. zo ligu daar wel degelvk de vloek in , en 't Volk vat 't ook ahyd zoo op. 't Is 'er by my dus zoo verre van daan, dat 't;
gelyk'



C 7ft )
i
gelyk zouftianmet een bioote betuiging, dat men onder de emftiee herinnering van de vcnr.iwo-jrdc.yKtieid zyeer daden aan een alwete.id en rechtvaudig Opncrwc ie", iets belove of betuige, dat "tin den Godsdienst ' van ons Land niets minier zegge, dan Sik ontzeg my ■„zelve alle gunst en genade van God, en onderwerp „my naar Z<ei en Lichaam aan zyn.- eeuwige ftraften feri ziet daar den fchrik voo- den Eed 1 maar ziet daar ook 'tbarbaarfche en vvraakt.ug-ige ,'t boven zyn bereik heerfch-.de, vaa Menfehen omtrent M mfchen ! ziet daar den tffin van dat de Maa ft happy. verres:e.;d gevoe.en , dat •wannéér tn en-maar geeri eed gedaan heeft ,t zon groote zonde n^et is te liegen en te bedriegen. Ziet daar den Dcsroor met ftn BHSeÖi des hemels gewapend, om zyne fc irecnw.nrue onnchtvaardgreden en verdrukkingen te doen verzegelen , en den God zyner verdrukten tot den gèdiiCn en 'befche.rmer zvner godloosheden te hervormen. Ziet daar Sèg eens, 1 nvddel om den deugemet rc bdch.-riTivn, en zyn wapen, om de onicnu.4 te beftormaifr' ■ ' , , ' ,'.'.'
Ja maar,: zegt men, 't houdt toch eene zekere clasfe van menfehen in den band. Maar, Medeburgers! 't kan toi, dat in de tyden der Feën, toen allen die een mei .eed d<iden , ogenblulvk ftom en doof wierder. . de beenen braken , toen de Duivel hen zoo maar levendig met huid en hair kwam halen , dar deze omr-dd.lyke ftrrrf tóch dien vermeenden invloed had . naar zedert dit allés ophoudt zedert t Vo.k by ons gewoon ï{ 'e?S menigte van memeedigers dageb/ksch voor oopen te 'h-bbcn M ver ed gfön8 't goede des levert* byven fthakeh .heeft dit by eene groote clasfe van Menfehen niet alleen >e weeg gebracht, dal men om eenig voordeel te hejaagen, of om-zich mt k gedrang te redden, zeer gemaktyk tor eenen Eed overgaat, maar dat zelfs de zedvlyke U Godsdiens.ige gevoelens, wedte ten allen tvde denMensch tot zynen p rein in de M.atfümprev voeren , geheel verftompt worden.
No* een'fik hoor zoo a*nfto«ds een menigte van iech^»"'eerde "Leden dezer Vergaderir-g zich op de ondervinding in de Rechtbanken beoepen, als vvetke t onontbeerlyke van den Eedbewyst, bmg^tfj* van{factie. Dan ik zou duizenden van voorbeelden kunnen aanvoeren , dat menin zulke ry,en Lv.d tegen Eed zween • mvn eige crimineel proces, my om myn I atnotime aangedaan *>M bewast 't ten volle. En t ,s hier4, dat eerfte rechtsgeleerden 't defereren van den Eed in z'u'l-e omftandigheden afkeuren Ik kanhier met voorby «p-emerken, hoe uiteenlopende de fvoelens der voo-( anderen van den Eed zelve-.s. Daar de een ftaande ■ houdt , dat niemand mag toegel. ren worden tot den Eed , dan van welks eerlyks en brave gevoelens men overtuigd is dat niemand in propr'.S caufn. geadmitteerd moge worde i %l geval van gearceerde Geldnegouane» en duizend, ar, de re gevallen: terwyl anderen weel Vlak t
te- ênoft 1 ftaande houden. . , , .
f, I e haal dus myn befluit, dat in 't algemeen de Eed overbodig, uit heerschzugt geboren , door bygeloof «ekreuerd voor de heilzame gevoe.ens van altyd en la al" gevaVer bi,dende verlichting tot: nouw en waark..;a *i». ..-wi;«r is. 't wanen voor den Dwii.g^and ,
Zitting van Maandag
voor den Struikrover, voor den Wraakzugtigen om de
onfchuld te plaagen en te trappen , de waarborg, voor den geweteulozenen maar bedekten fielt,om zich m duizenderlei gevallen fchootvry te hoeden; kortom'dat de Eed aan de heerschzugt en 'ï geweld ten al'en tyde-dienstbaar God, den eerugen troost der verdrukten , kei'igfchenn-g en op de vervloekfte wyze , s's den frreeker varTde pottingea , ja van de zugten en kligt.cn zelfs der onfchuld da arde! t. ik belluic, dat de Maatfchappy geen ander rechr heef-, en dit js .oo: genoeg, dar. om alle ontdekte ontrouw , en onwaarheid ten ftiengstcti 'ce ft.alïsn; en gebeurt dit zonder -opg'uiking, -legt men zich toe, om 't Volk te gewennen aan die gevoelens, weike reden ea Godsdienst inboezemen, en , weike ronder zyne ziel of zaligheid op eene meer of min uitdrnkkéb'ke wyze te verzwoeren , den Men«chen Burger al'.'yd indachtig doen zyn 'aan zyne verpHchri;;gen , aan alle banden, welke dezelve aauk'emmen, dan zal men eerst dat bereiken, 't welk men te vergcefsch van den Eed verwacht.
r Het overige deezer Zitting tn ons volgend Nummer.)
den 6 Maart 1797.
E' n Request van Ratkke, Lid vanhetno'estfteerend Comminé van Adminftratie der Franfehe Trourcs , verzoekende dit ;:yn gedrag mag worden onderzogti —— aan de daartoe bememde Conjmisiie. 1
D : Barser de Mist doet rapport, op de Misfive vaa't Com, mitié te Lande, verzoet habbende de fanctie der door hik aangettclde Petfoonen voor da nieuw; Adminiftratie, cn de approbatie)der Inftrudti-cn voor dezelve, advyfeerende,oruhet belang der zaak conform den voordragr.
feurger Blok daar tegen fterk advyfeerende , wordt hy
door oen rrejtacuz iugs;y«iv«i, yy.'if.tgj.r*; BjfffW
3 wordt gelezen,
eweging; de
der.e Com
•eeds tot aan de
Ruhr voortgcrukt, alwaar zy cantonnteren. Een der voorr.aamfte inrichtingen van de nieuwe organizatit van de Armee van Sambre en Maas j is de leforme van EJÖ Commisfar^fen, zoo van Oorlog ais andere.
Van de Franfehe Armée van Rhyn cn Moefel is ern Corps, dat op 30,000 man begroot word, verzameld lusiehcn de linien van Weiffcnburg en. de Speii'erbach. Brieven van Zwitserland zegtren: dat Buoneparte in Romen is binnen gerukt, de Armee van den Paus geheel verftrooid, tn de Keikelyken Staat in handen der Franfchcri is.
De Rcpnfentant Syderius aanvaart het Prefidium , met eene koitc aanfprjnk, waaina ue delibera-ien over de Conrtiiutie worden voortgezer.
Het Rapport van den Bnrger -tan de Kxstcele, over het invoeren van alzemetne-belastingen , is aan ue orde van'des i\7_ Atk*tLë,lii«i wnrrlr hv flnncl n(-)rrir:al be'*
aas. i>-> wyuii'iJip'- 7 , r' ----- -- -
ten,- dat de Commisür aan 't oogmerK eier ve-reacenng
281 woTue-n j^cuiagL
B.-Vergaderuig wordt tot. neueu avouu ei-u u uujiu8«u.
Drukken*™ VAN SCHELD & COMP. in de HAAÖJt-
voor den Struikrover, voor den Wraakzugtigen om de
otnfchuïd te plaagen en te trappen , de waarborg, voor den geweteulozenen maar bedekten fielr, om zich 111 duizenderlei gevallen fchootvry te hoeden; kortom'dat de Eed aan de heerschzugt en 't geweld ten al'en tydedienstbaar God, den eenigen troost der verdrukten , het'igfchenn-g en op de vervloekfle wyze , s<s den frreeker varTde pogingen , ja van de zugten en kugr.en zelfs der onfchuld da arde! t. ik belluic, dat de Maatfchappy geen ander rechr heef-, er. dit js .00: genoeg, dar. om alle ontdekte ontrouw , en onwaarheid ren ftiengste-n 'ce ft.alïsn; en gebeurt du zonder oogiutking, legt men zich toe, om 't Volk te gewennen aan die gevoelens, weike reden ea Goiisdiensk inboezemen, en , weike ronder zyne ziel of zaligheid op eene meer cf min uitdrnkkéb'ke wyze te verzweeren , den Men«chen Burger al'.'yd indachtig doen zyn 'aan zyne verpach t, gen , aan alle banden, welke dezelve aauk'eminen, dan zal men eerst dat bereiken, 't welk men te vergeefscli van den Eed verwacht.
QHet overige deezer Zitting tn ons volgend Nummer.J
Beloopt Extract van Zitting van Maaudag den 6 Maart 1797.
E< n Request van Ratkke, Lid vanhetnosesdfteerend Commi-té van Adminftratic -ia Frmfche Trourcs , verzoekende dit ;:yn gedrag mag worden onderzogti aan de daartoe
bememde Óommislk:. 1
D : Burger de Mist doet rapport, op de Misfive vaa't Com, mitii te Lande, verzoet habbende de fanctic der door hik aangeltelde Petfoonen voor da nieuw; Adminiftratie, en de approbatie)der Inftrudti-cn voor dezelve, advyfeerende,o.nhet belang der zaak conform den voordragr.
£t? feurger Blok daar tegen fterk advyfeerende , wordt hy door den Prefident ingevallen, welke des discusfien hierover tot heden avond adjourncert.
. Het Extract: uit de BuiècnlandfcheDepêehes wordtgclezcn, zvn.de "an oen volgen Jen inhoud:
De Franfehe Armeen aan den Rhyn zyn in volle b«w?ging; de vcriterkingen zyn uvertd op marsch , eu verfebeidene Corp fèn van de Armée van den N- Ier.Rhyn'zya reeds tot aan de Ruhr voortgerukt, alwaar zy cantonnteren. Een der voorr.aamfte inrichtingen van de nieuwe organizacie van de Ar. mee van Sambre en Maas , is de leforme van c5o Commisfar«fen, zoo van Oorlog ais andere.
Van de Franfehe Armée van Rhyn cn Moefel is e-rn Corps, dat op 30,000 man begroot word, verzameld tusichen de linien van Weiffcnburg en. de Speijerbach. Brieven van Zwitserland zegaen: dat Buoneparte in Romen ,is binnen gerukt, de Armée van der Paus geheel verftrooid, cn de Keikelyken Staal in handen der Franfchcri is.
Dc-Reprtfe-ntant Syderius aanvaart het Prefiüutn, met eene koitc aanfprjnk, waaina oe deiibera-ien over de Conftitutie worden voortgezer.
Het Rapport van den Bnrger -tan de Kustcele, over het invoeren van alsrcmctne belastingen , is aan ue orde van'den da? Na wydlopige discusfien wordt by appel nominal be* flètêh dat dc Commisfie aan 't oogmerk der Vergadering hèèfc voldaan, en dat Let Report Atticulatim in delioeratie zal worden febragt.
Be Vergadering wordt tot. henen avond ten é uuren gead. i lumeerd.



sïiiuiib; nrsnt, broederschap.
I EXTB.A-DAGVEILHAAL'
DER HANDELINGEN VAN DE
JSTjaL T X O 30? ,4 X JE ^ JE * GcJZL JD JE M X W G
REPRESENTEER ENDE HET VOLK VAN NEDERLAND.
i
No. 411. Dingsdag den 7 Maart 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
I y
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Woensdag den 1 Maart 1797.
Voorster, II. van C astro p.
'V^crvolg der Discusfien over de Prcjecl-InJlmftie voor het Booge Nationaal Gïrichts - Hof,
■ Van Eek zcet: . . . , 5 Ik betuig de intentie der Leden , welke tot vernietiging of affchaffing van den £ed geftemd hebben, te refpectecien en ibcn 'er verre af, om de grond van hun gevoelen voor een vooroordeel te verklaren. Ik geloof met bun, dat m het gernoct 'van yder eerlyk, verligt en Godsdienftig Burger de naauwge-
■ zeeheld even fterk zyn zal, berzy by zyn woord met een plegtftó verklaaring van waarheid, het zy met de cigcntlyken Eed -be-vcstisd. Maar de ondervinding leert echter, dat de nodige
denkbeelden en bcfeficn van plicht niet. altoos prefent zyn by •het eros der Menfehen, en dat de herinnering van Gods Alwcteidlieid en al keer van valschhccid cn lengen van een lieilzaaS invloed is op de belangen der Waarhctd. — waarom za men zich dan in plechtige ge'egenheuen, en byzonder ais het op aetuigenisfrn .en asfertien aankomt, van dit zo yeel. nut aanZnf «^hulpmiddel, het ge. n wy Eed noemen , niet bedtenen - Maar ik meen uit de opinien te mogen opina.ken , dat n enln 'bet denkbeeld van dtn Eed verfch.tt — fófaggi ' -veel meer aan te hechten , dan 'er m een goeden zm aan jehoeit 'srcbeeht te worden. Indien daar aan verbonden was eene aanmatiging der Maatfchappy, om Godsdicnftige lenumenten op»2 omtrent de ftri&n uit den meineed te duchten , indien daarin een foort van vcnloeking van zieh zeiven gelegen was, ' indien men '.een wrarheid frJrctkt, dar zou ik kunnen begrypen, • dat dèn Eed uit dié» fittof* aan die Luien vérweïpéJyk voor:w. Maar zo ik wy niet bed.kgc, mvolveen onder ons Christenen het denkbeeld yan..den Eed .dit gevolg geenzints; m mers het gewoone formulier, Zo waarlyt lielpe my God Mlaehtig! het teen de beëdigde perfoon verplicht wordt uitte«n-eeken, behelst in myn oog met anders dan een plechtig beloev op de Alwetcnheid cn Almacht van God, tot verzekering iat men de waarheid lpreeÊt, cn kon jüzco. dindeljk worden
» y Deel.
uitgedrukt met bet formulier Zo wearlyi j-y de Ahveesenie God myn getii;ge~%! Al het geen de Rechter of wie anders den Eed afteemt, goedvindt van het zyne tot aandrang daar by te voegen, betekent niets anders dan zy* byzonder begrip over den aan van den Eed, en kanvoor zyn eige rekening worden gelaten, zonder datde bêcèdigde verftaan kan worden, daar in toeteftemmen of te berusten.
Zodanig gemodificeerd begrip van den Eed, dunkt my, dat tegen niémands gedeeiaareerde principes ftrydig is, en dat geen der Leden dezer Vergadering, die ik allen doordrongen aebte van het denkbeeld , dat liefde tot waarheid en oprechtheid , een onaffcheidclyke êigenfehap is van het Opperwezen, wiens beeld wy draagen moeten, ontkennen zal, dat deze plechtige herinnering voor eene heilzame band in de Maatfchappy te houden zy, ten aanzien van zulke zaken, waar tegen het menfchelylc vermogen geene andere genoegzaams middelen tot gerustftelliug; en verzekering in ftaat is uit te denken.
Van Leeuwen zegt.Verwonderd te zyn, dat 'er. over de Eeden weder op nieuw zo veele discusiien en alteratien komen. Deze Hof was al bevorens in commisfe gefteid, in dewelke ook hy was geweest. '£r was Rapport ovey'uitgebragt, en de zaak over ere weder .bediscutieerd, hy had rok toen zyn fentiment 'er over byzonder üitgêbragr. En by het behandelen van den 85 Art. van het "Plan van Conftitutie was het al weer tc berde geweest. Toen had hy onder anderen ook aangemerkt, -dat by de affcheiding van Kctk en Staat alle geprivilegieerds Godsdicnften waren afgefihaft. Dan zoo men permitteerde dat een Mennoniet met zyne verklaring kon volftaan, en anderen niet, juist dan die Kerk of •Godsdienst tot een geprivilegeerde gemaakt wierd. De Vergadering had toen bat Air. van den Eev,. ook van de verklaring voor de Mcnttemten aldrar geroijeerd, en voer de Leden van het Wetgevend Lichaam eene openiykc en plegtige verklaring geftatueerd. Desgelyk was, dagt hem, ook hier genoeg, cn dit moest de 1'raiident maar omvrage brengen , zonder dat 't nodig was weer -van voor af aan over de materie zelve te (preken,
Farret zegt, dat offchoon hy maar 5 Maanden in een regtbank gezecten had, hy nogthans van het nut van dc prestee ring van Eeden overtuigd was.
Van Zons'beek zegt;
Burgers Reprefentanten! Tot deezen dag heb ik in twyfel geftaan over het recht, dat de Maatfchappy zoude hebbeH, om haare Leden. al of niet te kunnen .'noodzaken, tot het afleggen £ - - van



( 7* 1
van plegtisbedcn Xmt aas wen Godsdier.ftip-e begrippen gewon was te heg^n, niet alleen, maav ook o/cr derhesidcrc of ma d re vereekering, welke de Staat zoude verkrygen door. bet a vorderen derzelven van haare Leden. — Nu, pa zo veel da
van gehoord te hebben', vind ik my in (laat met grond te kui (ien bedui ten , dat de Maatfchappy geen recht bcèff tot die vn dering, en ik h.oudc my volkom'en ovêrtitigd, da't bet afte^ai van eeden, haar geen meerdere verzekering geeven kan, el;
(tteiige andere. plich't.sheriHnering-, Wat men ook zegpen raoj
■jia» het ge.wigt, dat 'de meeste'fmenlchen zouden bechtèn aan d eed, daarvan ka,i vi.-ts bewezen worden; want dan zou'nu moeten weten, dat i#mand die na het afleggen van den Eed z; plicht betracht ui, hpt hier; zpu gedaan hebben, bv het aanntin'< Onder eene andere p; .ebtighetd ; en 'dus zouden de Eeden eer Vooreenigen ty I moeten zyn afgefchaft geweest, alvoorens m; tot zulke nadeel igc gevolgen zou mo ten b.llnircn, .maar-dat vee nienfeh-'n aan den Eed weinig ge-wig! hegten, is door de droevii ondervinding, die zo veelé Leden met my, door het hoori doga van valfehe Eeden verkreegen hebben , maar al te zeer b weezen.
Ik zelve heb verfeheidene Perfbonen", van eenej ten minfti Ai uituilyke 'f'eliyn vertonende van-eene goede en Godsdicuftt; ■ |t;zi ;Jbe:il, z-.-e-r bcdaanklyk Eed zien döen, -waar van men ha eile more. ie'verzekering konde vast ftcl-1'n, dat vals'ch waren. — ilet geval, zo cv ju door den Buiger Bikkir aangehaald, om h
nut van den Eed aan te toonen, frappeert my! .Men liee
da i kunnen goed vinden een Man, die, gelyk de Burger Bikki zert, voor bet kezen van bet Formulier, t ene valfehe verklari:; SJoiide j.edi'.H hebben, nog daar na, eiut is, na hy getoond had een ielim-k te wee-zen, kunnen toelaten tot het doen y'ari'ee Eed. i ontrair aan zyne zo even gemanifesteerde intentie. Wj roet men geWv'en van zulke nuttigheden ? lk concludeer dus <wj van verdere argumenten, die ik gehoord hebbe. nut i fi et keu, dat de Eet voor een eerlyk Man is overtollig, vut anderen ten dekmantel voor bedrog, een Battery tc-eu aantygii
g • , die fo ris waar, doch niet bewezen kunnen worden.
; E i in veele gevallen een iehri-k der braavcn; cn ben derhalve tegen het Articul.
De Prefident ftelt voor, om by appel nomi u-V te dcc; ieerCti, uf 'cl© articul zoude woidc. ^..rrestceri. ,' ' , .
Wdn 'zegt:
Mc veen ch my zelven geluk Prefident dat G '«ie V-erradering; terug roepr rot het eigentlyke pun .-'es verfeh Is : te weten, niet of in het algemeen alh 'Eden zul ien worden afftefchaft, maar of Prefident ei K den in he: Nationaal Gerichtshof, by het aanvaar •den barnier Posten een Eed van zuivering zullen moeton doen. Ik zou wel durven gisten, hoedanig d< tril >5er. zal zyn van het Appel Nominal; maar voor da; ber woi-dr eeïnftitueerd , ben ik aanniy zelven verplhi ■ten aanlnre der Narie nog een paar woorden te /preken, nopens de ware mening van my althans in hei ^•keuren \an den Eed. — Vele Leden zyn 'er geweN gE p gebeten geweest dat men gezemel heefr, dat de K-.-.l-;.f--eming en de gewaande kraebt der Eden, netiêrkwam t>p'een vooroordeel, of een "nlsch denkbeeld dat men koe-liert, en waarvan dc bron rs geweest list Hl geweld. Tfctf ik heb het woord vooroordeel niet gehinkt; ik zou anders zwygen, en de befpotteiyke verioiiinjj fchromen tier wwfWliiïg van gekwetfte ei-
eed, daar van kan ï-kts bewezen worden; want dan zou'men dat' de 'blaam van Gödsderiflelcoït-eid» her vprirox*
ze Tt, voor bet kezen van bet Formulier, eene valfehe verklaring tUl zv Zuiveren en Waren viOüSdiensc Qodéfmyneri,
rtenhefde. Pan Burgers Reprefentanten ik zeg het nu.
■ Eden fteunenuip Vooroordeel', en derzei ;e afnemms r heeft eene- -«rekking waar door Godsdienft-'ge denk. beelden aan menfchelyke inzichten dienstbaar gemankt
- w-.vden. He wen.'.ing die fomm'gen aan de z-ak i hebben gegëvéi ten aïifizlen der bedoeï/rjgen van hun
■ de den Eed wille i affchaffèn, bedroeft my haneiyk' ' en :s in myne ogen z-, veel laakbaarder als bet zeker i dat de blaam urn Godset enfielotw-eid, het venrvt> i wen der Natie op de andersdenkende Leden moet » 6ntzenu»ven. Ik maak geene zwarigheid «gevergd J en ongehouden te verklaren, dat federt "ik "heb leren 3 denken , my de dierbaarfte overtuiging deze is gewor3 den: Jat 'er een Opperwezen bèftaat. en dat heti zelve oneindig goed, overal tegenwoordig en almach-
- tig is. Du.u'.ooi-itryk dei.kbeeld is my vooral onmisi b..ar, daar ik oiuler zo veele ondeugende nienfchcn , Leven moei. leer weiisch ik my zeiven vernietiging t toe , dan dat ik het niy 7. .u iatta oiuw-ringon ;oaii ik ben
- juist en vournamelyk daaromjtegcn.de afneming der t Edeb ojn dat zy*an;mpx)motphit:leheydpiike«e!den voe • . den, dat is bygel )t»f-en ongeloof fe^orderen, om , dat zy zuiveren en' waren Godsdienst ondermvnen . de mCB^e-ben - zedeloos .maken, erx-f' ai;e rieu"d of i geluk loster fcbibevep." Of mag tóin''t!e"n;nii:jer van E GodsdieWlige onwetenheid, dwepery en bygeloof niet ; oplig-ten; en is het. Bataaffche VoJk" niet vatbaar vóór
- 'waarheki en deugd ? nj ' • ' ■
üe Burger Skldmitiélpennmck weidde bet langst
■ uit over de noodzakelykheid der E-eden tot bevesti' g^g vm Waariieid, en in het byzonder betoogde
hy dat Rechters by de aanvaarding .-humoer bcdienii>g
■ eenen Eed moesten afleggen, ik geloof dat hy van l den ftaat des geil-bik, afweek; maar Jaat ik een zy-
pcr hoofd -hrgumenten eens w-it \an naby'bezien. Een Rechter zeielo hy,. m-;et vooral zyn hart en zyia hoofd volgen en daarin kan hem geen w.,kend oog
■ genoeg naargian Hom moet daarom herinnerd worden, dat ny met liet Opperwcczen in vcro.ind ftaat, dat hy by een moedwillig veizuim zich deftr'affen van de andere Waereld op den hals haait. Ik keu eenen ieder het vclkomen recht toe, zo te denken en te fpreeken als hy wil'; maar men neeme h'et my niet kwalyk, dat ij ook fpreek cd denk zoo als ik wil. — liet is dan dwaasheid Burgers Reprefentant ten ! de ineniehen in den waan te brengen dat men Godsdienftigcr is dan een ander, om dat deze vindt dat liet Godsdicnftige in de Btirgermaatfcdappy als zodanige nier ie pas komt. Het is dwaasheid, eer* Vry Volk tc willen doen geloven, dat de Eedeü enige meerdere verpligting baren, ,dat zy aan de
Miaiftidiappy eenige meerdere verzekering geven, of
(f) Zie het Rapport nopens het Voorftel tot affchaffing va« den Eed, mtcebraclit de* a4 jfcoy 179$, km « vindttn in Ka 77 van nu -Dagverhaal.
d«4



C 75 >
te de Maatrcfeppy net reek heeft MgttJg vd van hare Leden te Vergen, dat.de eene me.scn »
andren niet kan of mag overgeeven Het is e n Idrivk in myne oogen aUergfe-oifte .dwaasheid den o Suurderende macht toetekenneni. om hunne » Ergeren metffraffen der andere Waereld tebedrm z ïen Sf by het opleggen en afnecmen van den Led o iruraffen^rAlmacSeals het ware te bepalen KL eotl en ander Prefident waar by ik nog zeer SE zou kunnen voegen, diene flechts ter myner • ;venntwoording. Ik zal voor het overige de o.n- J }\rage niet ophouden. j S■himmefpenninek zegt: , i
l De Burger heeft met zeer veel nadruk zyn 3
^n^noegefveVklaard dat men W^^g^ kèerd voorftelt, en aan de advyfen een b«es- {
ke is geeft, als de fpreeker 'er ^^^^ een klagte van dezelfde natuur heb ik tecgen net j [Sste gedeelte van zyn zo even uugcbragr.
doemeids, over den Zwcerdcr u:t te fpreken. D.tZc t S gaat de magt der maatfchappy «ftvaa<ihe!d. Wie is'er die zulks met toeften n? maar §ë£ verftandig vvcezen befchouWt. deezen W>«*
s li althans heb 'er dien nooit aan gehegt. Neen '?t h.h zc . dtudclvk gezen, dat ik deeze plegtigheid-
: fe z él hTfen'cl.immen voorftellen zo veel men wil) SI en tot deeze olegtige opwekking houde tf di4n Eed zeer gefchikttf Zeer veele voorbeelden Veirmv daarvan overtuigt. Zeer velen heb, k bereid , Avonden om verklaaringen te geven, welke, kop dele' Ö|e herinnering van"deeze plegtighe.d heb z.en te
' tl'!ine™m dan dit middel'van meerdere zekerheid te verwcrpen-Me-. durft niet tegenfpreeken dat eenealge
: See, bied --oor het Opperweezen zeer na met het hel eener Burgermaarfchsppy verknogt is , — maar m vSmete naam ,' indien men hier van wezenlyk ove wied is waarom zal men dan toch roukcloos alle ftelImgen verwerpen welke deezen eerbied kunnen levendig houden?
Van Zonsbeek zegt: . '• ' %
Prefident! Alvoorens tot Appèl Nominal over te
St de eene mensen geen recht Heeft, om van den an-
Jeren een belofte by Eeden af te vorderen, vittd ik my xrpfcht'er by te voegen , geen duizendfie, ja zelf; liet het geringde gedeelte recht van een oneindige freak. Daar nü het recht der Maatlchappy.niet meer s, dan het enfemble der vechten, welke door de by■oudere Individus zyn afgeftaan, en welke rc (limen , jat niet uitmaken, heeft ook de Maatfchappy dat recht
11 De Burger Schimmelpenninck, heeft daar zo even jene Veklaring gelieven te geven, of oe Eed maar ïvas een plechtige of de plechtigfte h'erii nering vai plicht; ik zou 'er daarom voor weezen, dat eene perfoneele Commisfie wierdc verzogt, om de wyze van een plechtige herinnering, buiten Eed, aan uee-
ze Vergadering voor te dragen. —
De Prefident inftitueert het appel nominal :
en wordt by meerderheid comform den articul geconcludeerd.
Waarna dc Prefident voorftelt om dc Vergadering te adjournecren tot morgen middag ten twaalf Uuren , om hier door aan de Leden gelegd dheid tc geevcn, om de Grondvergaderingen by te woonen, cn concludeerd conform.
Zitting van Don (Lr dag den 2 Maart 1797 Voorzitter H. van ca strop. Ten Twaalf nuren wordt de Vergadering geopend.
Hierna worden de Notulen gercfumeerd cn gearresteerd. Vervolgens beklimt de Reprefentant: Flch den fpreckftoel, en Rapporteert namens de perlbnele Commisfie, in wier handen by decreet van February 1797 gefteid waren de voorftellen van de Burgers C. L. vanBtyma, Höffman cn Auffmorthals volgt:
Toen 'er op den 11 Febr. 1.1. over het 291 Articul van het Ontwerp van Conftitntie hier ter plaatfe geraadpleegd wierd. hebben de Burgers Reprefentanten CL. van Beyma, Hojj'tmtl cn Auffmorth de navolgende voorftellen gedaan. De Bil»» Reprefentant van Beyma proponeerde:
„ Dat allen die partieipecren in Buitenlandfcbe Fondfen, , tot Leden Van den Staats-R-aad niet verkiesbaar zullen zyn. De"Burger Reprefentant -Hofmen ftelde voor:
Dat Leden van den Staats - Raads niet mogen geiriter'êsfeerd zyn in de Fondfen van vreemde Natiën, ren nriuHen niet van de Engelfelu; doch dat dit Articul nieit " werken.zal . dan r,a een zeker aantal jaaren nader te be„ paaien'door dc:zc Vergadering. Waar by de Burger Reprefentant Auffmotth nog voorfloeg ;
Om by hel 291 Articul te voegen, dat de Leden van , den Staats-Raa J, geen vierde (of ander meerder of minder ", gedeelte, 'door eene Cemnnisfie uit, of door defeze Ver', iadering te bepaalen) van hunne bezittingen mogen hel,', ben in Effeéten op vre.mde Landen, Vorsten of Regee„ ringen. ' ,
Uwewysheid, Burgers Reprefentanten'. vond goed deeze Ptp1 pofitien te ftellen, in handen uiwer medeleden, Pompe yan Meer* deryoart, Krhger ,vaii. La tis.wecr,k^, risfeher en denSprcekcr, ■ om' dn Vergadering te dienen van Confideratien cn Advis.
*



r 7* i
Ooi aan d -ezen hst, zo'jvèe! mngelyk, 'te voW0.ni, be'iben ■we Gecommitteerd-in genieent, hunnen aandagt te piaqteh vestigen :
A. Voor eerst: Op het mo*elyke oogatirk en doel deezer Vtiorft.llen:
B. Ei ten anderen , ' op derzelvcr gefcbiktlieid, o:n bet onderhielde doel werketyk te kunnen bereiken.
A. Met opzigt tot liet eeifte, is hut na eene aandajtige overweeging deezer drie Voortijlen , aan uwe ."o.nmisfij' voorgekomen, dat de relpecTiivc A'o nftellers, met deeze hunne PVopoGticn, wei voornamelyk zonden kunnen op het oog h.bben.
1. Voor eerst:_ O li hier doorh.t koopen van vreemde Freidfn te doen verminderen, en daar door onze eigene Nacionaale Fondfen te bevorderen.
2. En ten' a ideren, am in den Staats - Raad zodanige Mannen geplaatst te zien, die los zyn van alle vreemden invloed , welke ten verdetve , of ten minften ten nadeele van den Lande zoude kunnen misbruikt worden.
i. Elk wel geplaatst Vadcrlandsch hart juicht voorzeker met ons het loflyk doel deezer voorftellen, volmondig toe, wint niet tegenflaande wy ons niet zullen verineeten , beflisfchend ttitlpraak te doen, over de gewigtige vraag, of, en in hoe verre, het deelen in vreemde Fondfin voor ons Land fehadelyk zy, vermeencn nogthins uwe Gecsinniitteerdcns, dat elk regtfchapen Nederlander met It-Sesi zoude wenfehen, dat 'er eenen goeden en welbcrekendcn maatregel daar te ftellen ware, waar door, zonder kwetfnlg der gezo-ide Staatkunde, de prys onzer Jalindfche Obligatien kon worden getijfd, en de Ingezetenen konden worden afgefchiikt, van de verlaazspde deehieeming in vreemde, en vooral in Engclfchc Fondfen : dewyl het Wh voorzeker niet te ontkennen Is, dar veelen onzer Laudg. nooten in den vcorigen Engelfchen Oorlog, daar door zyn te rug gehouden, om daadelyk party te kiezen.
2. En niet minder loflyk is het ander onderffelde deel 'deezer Voorftellen; want hoe zeer het te vermoeden is, Burgers Reprefentanten! Datzy, die waardig zullen gekeurd worden, om Leden van den Staats - Raad te zyn, Mannen zullen wezen van zodanigen ftcmpcl, die door hunne Eerlyk beid en Vaderlandsliefde , verre verheven zyn , boven het trevtinr der laage verzoekingen , van de zyde des perfoneelen c:gen belan s: niet te min is het een volflrekt verëischtc, eener kdere welgeordende Staatsregeling ,. welk.door de v.oorzigtigheid, op grond van ec~ groot aantal treffende'voorbeelden , ten allerfterkkeii word aangepreezen , dat de braave, de e'cr'yke Man, in welken post ook, zo min mogelyk bloot gefield worde, aan verzoekingen, die voor zyne deugd gevaarlyk kunnen zyn.- r
"Hy, toch die vreemde Fondfen heeft, en in den Saats -Raad zit, is daar door buiten kyf, aan tneérdere verzoekingen bloot- s gefield, van in alle opzigten , cn in alle omftandigheden en b* i trekkingen , niet zoo getrouw aan zyne pligten te beantwoorden, < dan zyn Ambtgenoot die geene vreemde Fondfen heeft, cn diens- l volgends van deezen kant, van allen vreemden invloed, geheel l los is. ( Men zegge niet, dat 'er altoos middelen en wegen genoccr i zyn, om de zodanigen, die niet vast in hunne fchOenetfftaai]3 tot trouwloosheid te verleiden ; en dat het diensvolgends vreemde d Hoven , nimmer, noch aan middelen , noch aan gelegenheid moet n gerekend worden te ontbreeken, om, des zoekende, den Leden w van het Uitvoerend Beftuur, op de een of andere wyze in vr Verzoeking te brengen : zo dat men dezelven, door hen niet v< te doen dcekn in vreemde Fondfen, voor alle verzockinnen he toch niet kunne b'.veiligen. b i,c
1 Vy erkennen Burgers Reprefentanten.' dat deeze bedenkina aQ zeer veel waarheid behelst, doch dezelve komt'ons niet vol- b. doende voor, ter gantfehelyke wegneeming der OHdcrftelde zwaa- F( righeid> dat naamelyk die Leden van den Uitvoerenden R.aad, dic;cc<) aanzien! yk belang hebben in vreemde Foudlén, juist daar' mi
den'' dl?-v«r5!'0a ta net!*3*« omftaiHighedckun^ bsviMS de die voor hunne eer en trouw gcvaarly't zyn, rfandHuP
Immers-Medeburger-,! de zucht om het vau m tüuL , werkr-, doorgaand*'fterket oP het ^d 7n ^^1, ft-TVelmg, da, de zucht om zyne bezittingen te EÊE^ engenoomen', dat men al aan beiden eencïi A--- , :
of rol if '''f'l' C" """"J'Ü^gen van buiten' rat pügtverzuim • * of tot het bcdryven san verkeerde daa-Jen, zvn Se! nll ™ ll zeer in het opglpop.end , en te treilend voor cèn t-no d H ? met gehee, aan de ondeugd gewoon is, maar dékfvè^hnn , ook nog dat voordeel, datzy, v.m de zyj™,ae,Slrii^"» hoe zeer al niet uk een beginfU J Mffi£j men van het aauneemen van dezelven kunnen a,febrkk»nt 3 V tut vreezc, van welligt ontdekt te biboSJffiSW zucht om in zyn wet ig Eigendom niet ve.lc n c den of te veel nadeel te lytlen, daarom zoo veel te t-vrir1 r Von; den ligt ruik Jenden--AJcnsch is „ om dat dc> VeS,.. de anpi-ikkchrig rot plifetveizuim of tot ilegte daaden d cp n l-e n selve gelegen, en aan bet altoos gevreesd oog wfwaewE toeziende*, geheel is onttrokk J% deeze ztTel t wik Ói7 nerkrter, en daar door juist dies te zefc-rer. %e"
Het is dan Burgers Reprefentanten! gelyk iemand m»rr e d.seusüe., over deeze Voorftellen, Sik' reelT?Es&Sïfefe Bgfe, met zoo zeer de regtftretkfehe o„ k cmina We'lS li" .eiitlyk met deeze yoorftelien word beoogd, al,'wel d verderf " )ke.iuvlo.d dien het óp den Staats-Raad zoude ka ,re t"' ien indien deszelfs Leden, door hun byzonder bJung rue f&P an vreemde Landen, Ryk,„ , 0f Vorften war.n sebófden
In de daad Burgers Reprefentanten! Hoe is dcttSdelvks hU
Het is elan herzeggen wy, die-fehadelyk-e en aIlerverd-i-,1,k e- invloed dien de refpective Wfe-iSaSX^ m dat door het deereteeren hunner VWft-llcn zónde l , , « ooik>men, cn gantsclilyk geweerd worden *
Lotlyk oogmeik, i,i de daad Burgers Re refen-mtén i Pn
eitzaamst doel ! Maar —1. de vra^^dVtóifcj
eï3 door dc refpeeti ie Voorltelkrs vboigeïlLh ter êe 1 kk ^ ereikmg van dat allerheilzaam.,!.doel werOyï .VfcK' . ef-
het omhelzen, en daideKk -nct-men van d-"n/,° v,- "ifi ' yze Staatkunde gebUbkr,'en aangep^n^t "' ^ a8n£!g$ fdero hoofdzaak, waarop de Commisfie gcoor- " '^env^en^' ^el'voontaamelyk te liebto,
B. Uan, zy,.dtoovei€cnkomft:g het bcginfe-1 by deeze Veriraïing vastgelleld, van qofdesl zyn, dat de AirL , ,1 ) V' igen vau den Staat ? aangemerkt moeVa, woruen s I po^ten^ eU"' a.van die zwaarwigtige Pósi van Staats-Raad voorze er niét'kan
•den uitgezonderd, zullen óngetwyffeld zeggen, dat de drie-•
rftellen waarover wy handelen, eene regef regt fttekl inbe , o n juist het tegendeel van dat geene t? ^éigWé b~g
we,k door de Commisfie, in de eerfte plaatze is ondXSd Wrden; dat de Propofanten met dezelven z01 len ktumón' loeien; ,,aa«ielyk in plaatze. van het koopen uifen te doen verminderen, zulks veeleer te b-vofdeie, mmers moet het Lidmaatfehap .van den Staats - Raad aanwkt worden als eenen Lastpost, mag nierhand1 daanol VttkooC
zen



C tt)
K twf „ ,,, 3 XiH n niet tuist daarom vreemde 1'ondien w' ; Xe . c hebben, zig aan dien last
;n duu voord .engereu rast, ll- » ,rf
^anTTezen ham derhalven , en trt dit oogpunt, het Lidmaathan van den Staats-Raad befchouWèjide , *^^f *W
i ongeiyma.iew aww<, afj, '"„"t" 0,w zo.tdc kunnen heb-' •r d- Pion'ih.i-n voorhanden , op n.t oog "»J .
E u„ .ï,„Hd1.rin..r van het koopen van vreemde, eu de be-
e edele prikkel, tot groote onu-iuee.m,• -j -
•m , beoogd hebben, om de zullen, die zig betme^k kuku --ee de hoop rot Lid van
S^'^ toS "S^ndfche Fondfen te bever-
Len ons wel willen tocitemmen, dat bet rt«t» , --
fcUclyk wouden kuP,en y eyen mee ue. dan miat
ftS Zdr^ Sgd, Truien 'er, overeenfefcn'vcl.sJi der Pronofant.n, by de Conft.uuie yas ^e-
■ . ü-, i„ mwrarfn 'OlltlteU deerne",
Ej of ~goot tornde»vat. den Staat,- Raad niet ver-
SnfetSikende: en weinig afdoende duhalven van het
Ka tr^r O^èommuteerden, te z er in het oog dan duit bet
faodig zoude .ktinnen geouruccm wuiue», a
te moeten aanwvzLii-- •• om te
Er is dan , m de laattte plaatie , nog *u?* y.. * -y- .
bverwcegen, oi de maatregel, uocn ae iLi^.».,„ ' hunne pïopofitien voorgetogen, door eene wyze Staatkunde ge-
fcillvUt, en aangcprey.cn ,i.„ui. „n-ntanton ! drilleen
Eene menigte beueiiMiven , uuig<~.» »v-f —■ - , • kw«, als-t ^.^^«^«^i^ ^'^^
f ondilage onze? Conelufie}, hier kortelyk irfȃ midden bten-
Ée"' , .; „. _, r..„:n^ur.. A*v ViwaHcriiure verzost hebben,
I in ae eerite pnwue wn^n " j ■ --e » » ^
z;« te beiinnercn, dat l et der z«dan!gcn onzéf. Landgtm*. ten,di "vreemde Fondfen field. - , niet gering, j. nnsieluen zeer aanmerkelyk groot is ; onder «elk zeker bekwaame L.cueni zyn, die zfe, waarlyk niet ligt e: ke- op fpeculat.e om I. d van den Staats-Raad te 'kunnen worden, van hunne vreemde Effecten zm-
lL''ï,i0ded°twë( de phatfe , zal men ons wel willen toeftemmen , dat het getal van zodanige mannen, die tot Leden van d.nStaats Raad etfdukt eb bekwaam zyn, in onze kleine Republiek jinet niec zee-r overbodig groot zy.. zal ; indien men nu , -ve.eenlu,mstta den weös'th der 1'n .pedanten CtJIiftttütioi.eel vastlte.de dat atféri dié'voor een vierde, of miirder gedeelte van hunne bezittingen, patticipecren in vreemde Fondlen en vooinaamelyk m F-gel cl e, ,eene Leden van den Staats - Raad zoude» kunnen ■orden, dab zoude men die goede ftofle, welke misfelntn reecis fclmrs is daardoor nog at meer verminderen; en tevens een bekwaam middel daarftellen, door welk allen zig, <.p eene wetH..e wvze, zouden kunnen onttrekkenr dm anders zeer geienifct cn bekwaam waren, om tol Leden van den Staats-Raad verkoozen ie kunnen worden. Terwyl de ioda.ngen, d.e het gaarne "•"r.. ..-..i-,.,. ... „,,i,.„ „r..r %vol m ddckn en wtaen zoudea
Z_°.n..„ a. ..;„.i"„ ™„ AA «nnrB.'flaiénë Wet te ontduiken, door
weeieu vmuu,, X ó — n.v..n
Het is waar, ingevallezulks ontdekt wierd, zouden zy de ftraf
der wetten te anenicn ueuuui, u^.. — j- .-j
TOEÜ«Sr«"b^ven dit alles, boe veele bekwaame voorwerpen tot Leden van den Staats - Rf.ad zouden 'er met kunnen 2yn, die zelve juist al geene vreemde Fondfen tobbende, maar vveikcr Familiêii Oomen, Tanten, Moeyen, N.gten Neeyen
e„z Wier zekere ETfgenaamen zy zyn, daarmede rykeljk
zouden kunnen voorzien zyn, zodat zy daar by even ftak-»»teresfeerd waren, als of zy ze reeds zelfs bezaaten — Ook de zSioeh zoude men dan, uithoofde van het zeilde- beginiel, almede"belmoren uittefluiten; en waar zoude dit heen leiden '. —■ (•"heel oubellaanbaar zoude dit zyn, Baar het oordeel uwer Commis'ie met eene gezonde [laatkunde , welk eenen ondienst zoude men de gemeen! zaak niet doen, indien men den Vaderlanden door zodtmige uitlluitingen wilde borooven van de kundigheden en talenten, van zoo veele bekwaame en verjicnftelyke man-
"°llet is dan op deeze, en meer andere gronden Burgers Reprefennnten' dat «wc Gecommutcerdcn eenparig van advis zouden zvn om boe zeer ook hulde doende aan de goede intentie det 1'Vopofanteil, derzclvc vcor tellen nogthans, om de . voorgemelde redenen, niet te amplectecren;
D-j PreiïdM brengt in omvrage, of de Vergadering "zich niet het Rapport konde- confor-' roeeren ?
0uffmorih ftelt voor, om het zeive te doen drukken en aan de orde tc ftellen.
Éiiier zégt, dat hy het zoo klaar en duidelyk vind, dat men'cr wel dadelyk op konde concluceren.
. Vreede zegt.-
Töen de voorftellen gedaan werden, die het onderwerp uitWüalen, vhri het tegenwoordig Rapport, heb ik dezelve reeds Su?cnt, en hergaf my veel genoegen te booten, dat de RapSb dezelve hunne goedkeuring gefchonken hebben En m de daad, Burgers Reprefentanten! wie zoude met doordrongn zyn van bet gBroot belang, dat het Vaderland heeft dat zy, die het hoog Bewind in handen hebben door geen fegttd 1„terest aan vïeemde Mogenheeden meer dan aan hun Vaderland
en naame , aan
anderen overtedotn.



vefbanden zyn? — dat dc Staags-Raad, in wier handen het
geheel Bsiiuur van den Staat ftaan zal, vry zy, zoo veel mogefyk viy zy, van allen vreemcten invloed, en dat zyne Lecden nooit tii het geval komen , dat hun byzonder belang met het be. lang des Vaderlands in een tweeftryd gcraake. Dit kan het gevolg zyn? indien zy het meercndcel van hun vermogen iii vreem. .de Fondfen geplaatst hebben, en hier uk moeten vertragingen en msaagemepien voor zodanige Mogenheedeu gcbooren worden die den Lande zeer dikvvyls heilloos worden kunnen; wie hier aan zoude kunnen twyfclen, wys ik naar het gebeurde indenlaat fren EngeH'ehen O .alog. Ik ken anders braave voorftanders der Vryheid, die, van dac zy hun geheel beftaan van Etigland hadden afhangciyk gemaakt, traag wierden, om Engeland dien tydigen afliseuk tc doen, die de vyand van onzen welvaart had kun» . »en toegebracht worden — die van flap tut ftap van de goedé beginfelen, die zy te vooren hadden aangekleefd, afdwaalden , en eindelyk geheel ontaarten./ in zodanige, die de fchandelyke >ii werkeloosheid van dien tyd/hebben helpen voortbrengen. Het ■ 7a! derhalven geen betoog behoeven, dat het gemeen belang verdut, dat de Leden des Staats- Raads, zoo veel immer mogclyk is, in een ftaat van volkomen onafhaiglyi.bcid gebragt worden; en zy d.s voor zich. zelven in hunne bezittingen, niet meer aan • vreemde Mogendheden, dan aan hun Vadeiland moeten, beliegt zyn. 't Is waar, dc Rapporreurs deeze gronden alzins toeil.u.ide en erkennende eoncludeeren des nicttegei ftaande echter tot verwerping van deeze voorftellen, oin dat zy eenige itKoxrexh-nt.u in dezelve meenen te befpeuren. Dan laat ons deeze eens kortclyk inzien. Vry algemeen komen die zwaaïi.heeden neder op een vrees, dat hier door de voorwerpen zouden vermindeten, die tot Leden van den Staats Raad zouden kunnen veikor m wordtn; maar zoo dat getal verminderd wordt door zoda nige Perzoouen , die anderzm.s tot dien po.st niet zou.Ien ge1'ehiktzyn, om-dat gy voor zieh zelven te veel voor vr.tm.kn. invloed zouden bloot liaan, dwi is inderdaad die vermindeiiu» . Van ougefehikte voorwerpen geen dadelyk verlies, geene vermindering waar van men zieli te beklaagd)"heeft.
Zoo heeft men gezegd, dat men liet verbod, by deeze voorHellen bepaald , dan ook zoude moeten uitftrekken tot zodanige Perzoouen, wier Familli-en en naatfte Bloedverwanten te zeer van vreemde Fondfen gegoed waren. Dit flaa ik toe , en ik geef de Rapporteurs het zelvde antwoord, 't was beter ook de eodanige niet te kiezen, en het vermind rt de keuze niet, als men beter kan, en hier voor zie ik weinig vrees, daar niet meer dan vyf Perfoonen over de geheele Republiek moeten 'gevonden worden. Wen heeft ook gelprooken van een frauduleus overdoen van Effecten, dat gemakiyk zoude kunnen" plaats hebben, om ie wet te «ntwyken ; maar ook hierop past het zelfde antwoord. "Burgers, die daar toe in ftaat zyn, zyn geen gefchikte Leden rooi- den Setaats - Raad, en door zodanige niet te kunnen kiez -n , verliest men in de ruimte der keuze niet. 'Dat 'er zouden kunnen zyn, gelyk de Rapporteurs ook zeggen, die-met voorligt zonden vreemde Foudl'eii aankopen, om daarop de op hun gevallen verkiezing te kunnen ontdaan ; ook deze noem ik ongofehikte Leden voor den Staatds - Raad, en ook hier door zal xte"keiize voor aoede voorwerpen niet vermindert worden, daar zeker zy, die door zulke laage middelen zich van den dienst van den Lande zouden willen onttrekken, geen mannen zyn, daar de Natie veel goeds, als Leden van den Staats-Raad, 'van zoude kannen verwachten.
- Du zyn al de bczwaaren, die ik meen dat in het voorgelec•zèn Rapport voorkoomen; zyn my 'er eenige verdere oiuflipt, ze zullen vsorzeker van geen meer' kragt zyn , en dus in der •daad niet in het minfte kunnen opweegen, tegen het groote nut, dat de Rapporteurs zelfs erkennen, dat aan de voorftellen verborden is. Daar dus dat nut erkend wordt, en alzoo vastftaar. en daar de bedenkingen, daar tegen van zoo weinig belang zyn' dat ik my moet verbazen, dat de Rapporteurs tot verwerping deezer vuorlhllcn hebben kunnen advyfecren, zoo concludeer i
( 78 r
Midderjch vyil, dar het zal worden in advys ge* houden en op de Bureau worden veorgétegd. g
A,~RZ,iSA%: lly YM «k-n cenM te' ov-emiKd was vu, de ,'chadelykhcid, zoo de L'eden van .lei, c,.,. t> ■ ,
groot deel" in f mXJ^X^lSS^^M
MM? te loomen, waarom hy eenc..mid.lc!.veg wi!Je; S aats P n v^.?-o y "^nlyk wanneer zy tot Leden tan dei' S-aat.vkaad verkooren waaren , zich geene vr ende fou ifen iee" der zouden mogen aankoopen. ronuiui meet-
Fempz^van jlïeerdervoert zegt, dat hy als mede! Lid der Commisfie betuigen konde, dat dezeive zoowel liet voor, als teegen in overweging had genoo.' men, dan dat 7y 'er geene uitvoerigheid io fX
thfman zegt, dat zy doel nimmer eeweest wis- om i» u„. letten, dat men geen deel in de Bultenlanfche r"t zoude , oce, hebben , maar dat hy dit Bemgryk betreklte'yk de iffi© Sraats-Raad had bepaald; ook had hy in 2V0 voorilel de mn e y.he,d om dit dadelyk uit te voeren / te kètine, %S tè doen v^ken! °°k be^faS> dit ««st na eenen aefen'tyd
Ploos van slmftel zegt, dat hy zig heel wei met het Rapport konde comformeeren, daar hy v«rmeende, dat men zodanig een articul by - do Conftitutie' met konde bepaaien; zoomen het eenigfyk betrekke-' yk op Engeland wilde maaken, zoude dit verohderlelIen , even als of men altoos met dat Rvk m ÓorW zoude zyn; en maakte men her gedraal, zoude diti niet dan de grootfte onaangenaamb.ee.ien verwekken.
Auffmorth zegt:
Ik behoef de nuttigheid cn gegrondheid van myn voorftel niet breedc-rteb.toogen, alzo zulks door de Rapporteurs tin krk!
düor aya Co!lcsa bui<™
Alleenlyk moet ik myne verwondering flegts betuigen, over deTegenwerp.™ van zoinmigcn Leeden , daar de Ver|adèWg zierf dog zeer wel zal herinneren, hoe wy nog onlangs hier zelfs on dervonden hebben den fchadelyken invloed, die de ffitodfete Negotiatien op ons Gouvernement hebben ; hebben wy niet onlangs regtmati.ee redenen van mi-noegen mcet-n verkroppen, uit vreze:-voor onze effecten ? ja heeft men niet gezien, dat iemand onzer braaf genoeg was van te declareeren , dat hy in zeek a zaak niet (temmen kon, uit hoofde dat hy te zeer daar bv «eintresfeert was. Kort om ik heb de propofitie g daan uit e-en zuiver principe, dat ik oordeel, dat het Geld fchkten aan buitenhmdlche Mogendheden tegen de Liefde des vaderlands ftreed e nat het aanliep tegen ons algemeen belang, en dat men hem die zoo zeer 111 en aan een ander Land uit deezen hoofde geintresfeerd was, dat vertrouwen niet kon fchenken, het welk tot zulit eenen gewigtigen post als Staats-Raad vereiseht word.
lk heb geoordeelt, dat al dat geene, het welk men van het volk wil hebben men in de wetten moet deployeeren dat de ivetrc-n de Cathegismus der volwasfen Burgeren moet zyn.
Te vergeefsCtr zult gy het volk regtvaardig, belangloos en Jéugdzaam maken, zoo uwe wetten daar van niet de echte teninerken dragen. Ik ben niet genoeg gevat, de moeijlykheelen , die de Rapporteurs opgeeven , op dit oogenblik tc weder, eggen. Ik zal dus my moeten vergenoegen by Appel NomiHai et Rapport te rejecteeren.
JJt



( 79 )
T>e keveren fctö WA hét uïtgebragte Rapport hem fw5 eff^d dyk'gefield voorkwam, dat hy 'er niets.
t^voe4 had; men moest aties uit den weg rutL wade keuze te veel konde beperken -en een ft mm zoude immers om de daling of «tres en Si funufen het Vaderland met verraden [en" SS zich op voorbeelden,, dan hem waren e niet bitten*! hy wem-ente center dezelve #H Es te weet" daar hy verzeekeren konde, dat cl,e Agenten ,vvelke voord-en prei7S7 medegewerkt \had^om den Stadhonderlyken troon «^«"S t geheel andere beweeg - gronden ge.iaan. hadden. ■
föÏ£efodelyic Burgers Reprefentanten! vrees doi onkootin-, die bedoeld word e« waarop zeer "ï de qu-lifioation zouden kunnen woraentoc2p^r v n ce,-i?,oshe.d en lchelmery, die de Burgci c. Bék daar aan gegeven heeft; maar fvrr alleen <w den vreemden invloed toop-.isl-.vk, raar do d" eden W <*» Staats-Raad h,er door Sden gdeid en beftiert worde,, Een«v.oed c e p een anders braaf man werken kan, en ongc oe i? verken moet, wanneer by zyn beftasa, het grooter ecl van zym bezittingen'aan vreemde ^ Kt LevertroiLwd, Indien dat het geval is van üe
m byzonder belang ftryMï met het belang des Ui Hands, en hoe zofglyk deze toeftand W elk een ffvlöed ka:, het op den geest heboen van een, Lid d s 4r»ats Ka&ds wanneer het aankomt om afbreuk te Óe wan tn mogenheid die zyn geheel welfaren „ handen hoeft 1 huneer deeze zich in eei»rW«g^ vk<m Ooaicw tfiput, en fa pd overhand zyn crediet fe vedooren gaan. In zodanig een omltand.gh ,d oor- een L:d dxVStaat^.»^ ftandvasttg by V 3-erhrdlehen p'i« fè b'vven , is meer te vorderen , an ii en gewoS Ivk knn verwagten. Voor zodamg en JSJ Pi-ef'behoorde men ze althans ie bewaaen. De Burger de Bcvsren vraagt voorbeelden. Ik en ze. ik zou ze .kunnen noemen, M****** Pk*6 bezweken zyn. Die van vuunge Vryheidsvoor. ftanders in tegen fm^^^»V^j^t en hebben medegewerkt
bid van den laatlten.Engelfchen oorlog f-TO cn feriffcloos te baten voortgaan. En wil de Bui gei «ff SSw een rader voorbeeld, hy hermnere zich, hoe STbedenkingvanzoferk by een vreemde mogenbeid geintresl'eerd te zyn een anders biaal - kan belemmeren en te rug houden, waar over ikmy h e BiiUbiLLdu kan uUUin. Ik concludeer dus audumaal ring van het Rappe*.,
f^ÜSÏ Rapporteurs, de goede taande*, ptopofo» ten, en ik zou "er het woord met op gevraagd heb. en , w.n^ ie «iet dat de aanmerkingen die ik meen op het ogenblik du gedan,
jtopo'fitie reeds ttittatt tc Kiften, tham door üb voenge fpft-
«■rs on8an«eroer'i zy i gelaten, ik \ ind Mdjtbans eene en «ncbrc van dezelve annmcikingcn zo gegrond en zo afdoende, dal ik dc Vrvl-oid moet nemen dezelve • andermaal voortediagen. Ik laat vt"a''-en-e"!ie voorlt.1 dat teen Ud Van den Staats• Raad ectng. k"-l /oude moren b.bben in vreemde loiulleii geheel en al daar. Sicttiafid heeft' zo veel ik weet noch ten dage van liet gedane voorftel noc* op heden , daar op gedrongen, en ik Ulvl fu..n by de bemliu-en door den litirger Jpfmorth voorgtileld : dat ecu Lid van'dcii Staats-;Rca'd iriet -meer "dan een vierde gedeelte van
zvn goed zou-moegen bezitten m vr-ecmee fonulen /onder
te fokken van het önftaatl.undi.e , dunkt my dat het noodzaa.t-lyt; re-volg moet wezen, dat ele verkie baarheid bepaald w«rd; M Épt dood armen , bf tot fcharxyken. Den eerllen zener uet.gemaltlrek'elvk vallen te b.wvzen, dat zy geen vi.ide gedeelte m vreemde ïondicn bel-.ben, en daar Inlandfehe vaste fcadaan c,V Cflecten «cwoonlyk-lage Renten geven, moet het a, ca*ftyt*CayitalistW.en, die niet meer das een vierde gedeelte van na Capitaal buiten 's Lands heeft i ja Burgers Uepveienta.ttcn ! het ge • vob' dat de keuze zich zou beneden tot lehatryken, is-dmdclyk tebteken, daar op hét eigen ogenblik dat di prop .litie «UMl wettiti meer dan cén Lid doWfteMÈ uat r*'„ veeteer zou veieislclrn, dat U-den van den öraats-Raad -zeker aanzieii.yk Ca iv'wal in binnenlandfehe bezittingen moesten Hebben. Ui meer. dat de noouzaakly.Jiei-l dezer gevolgen niet te ontkennen zyn.v eu de Vergaderinu zal zeker dezelve niet willen mtlokken.
n-ii ik iieb daarenboven ook toen reeds eene aanmerking gemaakt, welke my afdoende voorkomt. Wen lehyni bier namelyk de Renteniers.alleen te bedoelen, eu te duchten, dat zy ïq dü» Stauv--Raad getrokken zynde zieh zouden laten wegliepen door., of bang wezen voor, zodanige Gouvernementen in wier geldligtin«cn zy tot zekere mate waren geintresteerVdmaar ik bid de \ et..aderii g toch, wat zullen wy dan moeten doen ten aanzien van Senaavsvan vaste goederen In vreemde Landen, cn vooral wHke Ben zal men moeten nemen tegen Kooplieden en I- abri keurs i ül hebben dezen geen belang buiten 'sLands, hebben zy geene Sehey-n op Zee, hebben zy gene Schepen in vreemde h.:vens, heben zv gene opftarenc koopwaren in pakhuizen oi magazyi-cn r.1tlaar* Mnnen deacKVnitt genomen, kan flaaiop geen Embargoii IBedrJ Of zou'er nimmer vrees kunnen zyn dat dezelve door ren vreemd Gouvernement geconfisqueerd wierdenV Er moet dan ten aanricn van Kooplieden en Fabiikeu-s, die mede verkiesbaar , deztlfde voorzorg als ten aanzien der Renteniers genomen \yWl-en. 'Jh bcwyst dunkt my de onuhvoeriykrttud ten duid-;-
ly'r tar'by wvote de "cdaiic propofi'ic eene ftrek-king zon hebben» ter bepaling van de verkiesbaarheid tot Leden van den Staats-Rvd tot lematryken , daar de voorzorg voorzeker alleen zou ■*> Hen'ten aanzien van Renteniers, daar de intentie der Vergadering niniirer kan zynde verkiesbaarheid nog al meer tc bepalen, en> oar rlasfificntie de goede begini'elen geweld aantcdeen. 7o couchi' derè ik Burgers Reprefentanten! tegen dc gedane voordellen éb conform het uitgebrachte Rapport.
Tcdinz van Berkh&ut zegt: Dat hy zich hoofdzakelvk eomfermeerde met die Leden, welke bet Rapport -dadelyk tot conclufie wilden gebragt Heetten J. d-ii: hv 'er echter niers legen had,. dat liet zel.ve gedrukt Werde e., wel hierom, vermits het een algemeen tevoëfen in tus Land fcheen te zyn r nar flss den. ene in oe E.ngel.che-ioui?.«;»..ge.nie.ei,leeru ware.r. -.'éer'Voede' V-adc/'wdersykoiieien zyn. Hy had ook in dcnToorigernióÓog en o. k nog aandeel in EiKelie.ie fom zen gehad; dan zyn geurag had bet contrarie beween. Hy moes.t neg opmerken, dat



■ tenmaa! door den Burge-r Traï\cnaer een voorftel ge daan was, het welk hy hartelyk gewenscht had, da • aooTgagaan was, rpz'gtelyk de dividehten; dan fn had berekend dat dit voor de houoers niet'dan zae" voordeelig zoude geweest zyn.
Vroede zegt:
Ik moet nog eens Burger Prefident! -het woord ■vragen rot-weerlegging van den Burger Halm, no« . een mg ander van zyne aangevoerde argumenten hebben my overtuigd. Zyn ecrf:e is, dat men door het .aanneem en der Voorftellen,, de Keuze van den Staatsraad zou bepalen tet armen of fchat-ryken, dit heruit? •* n,,et te k'-mnen «;en. Van de armen zal ik niet ipreeken ; maar waarom zen men daar door juist tot ae Clasfe der .fchairyken moeten vervallen ? Het voorftel , zoo als het door den Burger .dufmorih is gemotiveerd, bepaalt het tot .het hebben van niet meer dan een vierde zyner bezittingen in vreemde Fondfen. u ?! n";d'e rf'-ievier.le van zyne bezittingen heefc in
Hollamifche Eigendoirmen irj Landeryen, in
-andere grondbezittingen, en in Holiandfehe Effecten die thans meer dan vyf perCt. Intrest geeven, behoeft -indedaad zoo een groot Capitaalistnictte zvn , om daar van te leven,, of om dat te kunnen doen nodig te heb■oen, nog meer dan een vierde van zyn Capitaal in ■vreemde Fondfen re wagen, om daar van nog een groener Inrrest te trekken, dan 4 a 5 perCt. die hy h:er te Lande thans genieten kan. Het twe'de argument door die zelfde Burger gemaakt Opzenders, .Kooplieden en Fahriiteurs, dit gaat nog minder door. Ik wi wel toeftaan, dat deeze in myne oogen, degefchiktfte voorwerpen niet zyn voor leden van den Staats Raad / maar in de tweede plaats hun belang ftaat niet ge.yk met het belang van hun die vreemde Eondfen bcz.tten, de eene heeft een fchtdd ten iasrvan het Gouvernement, de andere van particulieren 4e eene kan vreezen, dat het Gouvernement zich zal uitputten — door een verderffelyke > Oorlog waar In het zich inwrkkelddat het zich zal vcrpligt zien .door den nood der omftandigheden gedrongen, om , Intresfen-te verminderen, Capitalen te confisqueren , Muntfpetien te befhoeien , en wat dies meer zy voor ( dit alles heeft een Koepman, in zyne pretelfie od ' Particulieren met tc vreezen, al zyn zy Onderdanen 1 van een Mogendheid, waar .mede wv in Oorlog zvn ^ Pf ftaan te komen; het Gouvernement kan geruïneerd zyn, maar daarom zyn het de Particulieren niet De
- zorg voor het behoud van htm Credier-zaï die Portf!
■ KS* ™" ^erwü^' t,e" Pi'bliquen nood van hun t-nd, en .zelfs m weerwil van het verbod van hun Gouven-nement. De govallen ftaan derhalven niet ge"
SvV v Ji iim MtutC!\ deze" voor -<ee" voldoend bel ■wys veiftrekken. -Ik bïyf dus concluderen tot ver■>verp,„g tan het Rapport, en heb myn piigt voldaan.
JJe Prefident inftintcert het appel nominal, ol men zicn met het Rapport comformeert: - en word dit gearresteerd j
ri,^a!VCl?^rdc van ticn daS kt1** hct Rapport hrt^ r rlUZrJ ,door van c. i: uirgc-
.brdgt C^/e Djgverhaai N*. 38Ó Pa?. 062. col r'> ■ wordt het zelve in de l&ratie ^rÊgt^il a voorens zegt de Prefident, dat irjbköme. wa-l
SriS ***** a)* ecn Kegecring der
_6 adHattum , en.eertedergciyke van die van E!- j puit,. welke als op het Rapport eene directe relatie hebbende, hy aan de Vergadering zoude doen J voorleezen, behelzeicc, dat zv vernoemen had- ? to, aatdoor den Reprefentant"C. L. van Beyma eene propofme gedaan was, ten einde by de aarilaande Conftitutie van het Stemrecht mttefiuiten zodanige Burgers, welke Submislie Requesten hadden getekend ; dat zy vervolgen, het ' gemelde voontei Commkioriaal gemaakt zynde mt het vütgebragte Rapport vernomen hadden' dat de Rapporteurs bier toe overhelden ; waarom zy zich dan ter deezer Vereaderme vervoegden, te kennen gevende, dat een aanal hunner Ingezeetencn, welke naar den jaarc 1756 hunne Stad veriaaren, en zich zo te Utrecht " Amftelveen Amfterdam, als elders hadden istingueerdv, vervolgens na het nootlottig jaar 1707 dcrwaards geretourneerd, en acte van lubmsiie hadden moeten ondertekenen ; waar)m zy verzogten, dat dit voorftel niet mavorden gearresteerd , zoo niet een aantal van neer dan 200 hunner beste Patriottifche Burgeren ■an het Stemrecht zouden verfteken zyn.
Wet vervolg dezer Zitting in ons yolgend Nommer.1
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. fc den HAAGE
- _.



s Lr kbb i d , r nr nni d, s r o e a e r s c u a t
D A & "V* E '\M HAAI*
DER. HANDELINGEN VAN DE
wjh t x o w jl .m x n m 1 & & ^ u je nx %tg
REPRESENTEER EN DE HET VOLK VAN NEDERLAND.
No. 1$ //W^ ^ ! 1797. ^ #£ttl ê Vryheid.
I
i Nationaals Vergadering. 1-'Vervolg der Zit'ing van Donderdag , den 2
L i*f«wf* 1797-
Voorzitter: II. van O 4 strop-
ötüberatien over bet 'Opport van den Burger Repref««ta«Jt van Mannen cum lu-s, oen 11 fee bruary uirgebiag'.
De Prefident vraagt,' of 'er pöfe eenige verdere aanmerkingen op het Rapport waren ?
Jordens xegt, «*t hv 'er i#» niet mede konde conformeeren , dlar k% Vergaèerin^ tot die mefuie met bevoegd «as, ïynd,? hy over u>Sd, dat et reek Leden in het voorig Be tuur gewekt waien , welke aan de rampen en onheilen geen deel gehad ha den. 'Erkenden eekerlyk, zoo & ook reeds gefthied was, in de aCte van Cor.ftituiie bepalingen gemaakt worden, wie van het ftemrecht zouden zyn uitgefleoren ; dan by het aar.nee,nen van een contiact motst een ieder, hy was wie hy was, zyn gevoelen vry over hetzelve kunnen zeggen.
£ltr ik nSyue gedagten over liet üitgcbiagte Wpp.Qft van df Btu-e Repvefetitar.tui van Manen en verdere Gecommitteerden*, LKlvk de maatregelen welke zouden behoren gnomen te 2 ' n. voor te koenen dat niet de voorftanders van het vorig ÓQUvernement het Stemrecht tot omkering van ee ! vastSefde orde van zaaken misbruiken ; en vervolgens omt.ent de voortellen van de Uurgtis Reprefentanten • ie ^/f"'^'d'' van lleyma , op eene vrvmoediee wyze aan deze Vergadering inedede 2 he' ik ten inii ftcn niet te vre,>.cn immer verdagl te k— Worden de voorbak of berur.ft.gcr willen yvii welke mv n den Jaarc \?^7 te celyttmet tiexiy *6?A Vaderlal/d gebannen1 beeft. De wreed.> vervo gm„„ wnd ik in mvn Pet'foon, Familheu cn hez.u.m.en to.n t.i z—o veele berninetinf ei .welke nyn hart op inetiv/mct veKiuwasrïïiging vervuld tegen dc cuulda* V. Ueht.
ffen eener Cabalc, welke bet gjfoWtd Vaderland op den oever vri ae«setf# Verderf gebragt heeft. . ",' f„ cc ik mv te gelyk herinner, dat ik hier met geroeS S? feW tet vermogen de
b'ian-e s vin de g hecle Bataaffebe Natie re bnnduaaven; dan bclange s van neg ha*S WTW* cn partyzucht
P dan v-te k ecn'^d van bet Volk om het vyclzyn • *' ' «" .r.°.;:' , r.Ue Mi te behartigen. Dan raadpleeg ifc met ™e,i' met' 'itivn hart, maar met de Reden. En deze zegt my, "l n"atr-e 'n,'tegen wie dezelve ook genomen moren worWr] te liUn aan de onwrikbare regels van reebtvaaroigm ^e.oncknftaatknnde.ennaarde voorlehr.lten van het m-
Dank zv e^VoorlSeid . on de braave b-d;av beid onzer -N,?i d tt toe eeifte ogenblikken onzer Revolutie- door geene |% va„ geweld ontckrd, veel min door Burgerbloed bezoe-
deli?y"-, deze eerst gevaarlyke Epoque-thans tot een twee, V .A "omen He! ftnihoufosme moet de vryheid doen tótUC "aar Waardheid en «ehtvrardigbetd moeun
^rr^Cor.itu.e te vestigen die
mk Paaien van onrecht¬
vaardigheid ondafebraagd ™^~C^ dat wanneer eene gels »cr nu wel iets orrechtvaaul g.», a*n _ , ^ e bede Maatfchappy «.« v,nve,g,ng van bod Cdntrac;
^^»SS^» van S „ hebben wel is waai ne onvw¥ . , , k de vrybctd
mtnseh gedecreteerd , cn onder ^.^^^„J zldt „ van denken cn ffreeken een van dc m . GyzuU



C u y
» W'epdins deïcr verbintenis zullen wy als eetl der zwiatfte „ misdaadS' (haffen. Oyhcbt, welic waar, diPCOBtract ui.-tftw " ffr;",. *ndatwy u bi,'tr*., de .el-jm-.ci.l geit.ld lieb „ ben ; doch dit is het zelfde : \\'/ -.v"ltéïi het zo'fo'ïï da- u-e nie ft • „ zynen o.n dat gy van ons in politiquedenkwyzc verrchiidheb':' zo eenedtergelyke taal met dc lèech.eu van denf.tenscii en Bur^e overeenkomt, dan beeft nien.nd deze roAten beter rotend du: de Leeuj va. de Fabel van Ph$fdrus. Men moet hier niet z « gengdy.t ik op den 13 Jimnry gehoord heb , dat, zomen all, aanhangers van het vong'tteftuar i:, de Gmndvcn-jderbren toe laat men pas een Patriot tes/en Oranje tt-iaven ' zoud.
vinden , en wy dus met onze eigene' grondbegmzels ons uieuw beftuur zullen om vernaaien.
Deze ver.-iRdei-ftillfng vind ik. tr.cn rieerac het mv niet kwlv't te onteerend voor de Revolutie; dan dat ik dezelve zou wil] t weerleggen; want so dezelve waar was, dan zoude ik ons al lei voor onder-lrukfcers cn ufurputaws .btfclwuweii. Um ik hel een te lioöi dcnkueeld Vas-bet l\ifriottNtniis en- van de zuiver, gtondbegirrzels waar op het zelve (leunt, dan dat ik ooit zot •iiir.en geloven, dat de mee;de.'liei.! v.ta een y.ilk : 't welk altv jaloers op de Vryheid gew.est is, dit groote t-efclienk der Jïatüui voor de Slaverny ,7011 willen ver.verpen ; zou,1e de N dcrland. 1 tlau zo verbasterd zyn rf.rf hy bef Willekeurig ro/.M van een Oranje Dwingeland boven eert wettige Qöjiftitiitic van een Vrv Volk zou verkiezen? Deze Irfitelyke gedag*;., zy verre v 111 ons yenvylcrd! laat mis getrouw naar 0 ize gt'endbesïnz^Vn Inudetcn, laat ons tooaeo dat wy edelmoediger zy.i dan bliae \W ■5» hMcn • wwden van Yfyheid , Gelykheid cn BrocdcrIcn.tp geen ydele klanken zvn; en wel baast zal al wat Eerlyk cn Verlicht IS» welhaast zal al de impounte meerderheid eener Vry: HKie ajdl omtrent de Conftitutie ids bun Palladium vtre.-owcn K dczel.Yu tcSe" i!,lc m C!1 uitwendige aanvallen bafchar.kn' PM tot dit groote oogmerk te (temaken, moeten wy in de cerft plakt* reg vaardig zyn: de Vryheid zonder wilvaardigheid s een herfenfchim. a
•k heb mar myn itedachten reeds de nnrechtv.t.rditdveid 'méttoonti van alle A.inhaugcrs van het vonrig beftuur uit dc Grond vergaderingen u w.er.i) hy eene Deliberatie, ,,waar op het aan. komt od een Coi.truet, lt welk niet een gedeelte, maar d Eau MN Natte Inoct verbinden. h
Het zal niet yeel moeite kosten om ook het Onêutt tijdig, van ene derge.yke nmtrbtd 1» alle deszelfs getogen open u kïgen. Zal ooit oufi Vaderland gered worden, "dan moet dit aefcliiedcn door de Veiëenigiog van alle deugden en'bekw.ua,!,-den door de_ vernietiging van alle haat en partyfeh.ip', cToor het Inrte' lyk onlielzen, en in fhnd houden eene. gereilde Co, fti.:, /v.l.u wy nu deze «aaprtrken bereiken 'door de voor.cil hh maatregels f Men moot weinig kennis van het menlchelyk' hart hebben - om te verondei ftellen dat men iets beminnen en b fellermen zal, het geen men ons niet beminnelyk gemaakt, en waar ■voor mem ons geene fe.-minuV deelneming ingeboezemd beeft Hoe anvieyi wy het met ^„iRS fchyn van recht ooit in het ver■w.lg kwalyk noemen aan de Voorftanders van het vorig beftuur ffi zy ee»e Conftitutie ondennyncn» welke hu,, a's-het w'aare ' «utRtwcld opqedraftgttfis} dtt-ay een Gontraft tra«en tc verrrrl' Si'ï no ,lt verbonden beeft, on dat men hun 1 : b 1'T V™* ,nw N« WK Denreen
rfc gjyuc ha-jWwyze maakc* wy rins de banden der Conftitutie geheel los , w p .Mts dat wy zouden poogen dezelve meer en tneer vast te inaikeu: Ten niinften ik voot- my beltennc alarne m met gehouden -tc feekeuen aan een Contract, tot welks'-Vdktuimg men my nooit p;eroe-pcu heeft. Wy verl'nreide-n ilu, V ar W '•■"!'0,VjUel' lUm'M-' v-m tweed,»,,', vertlee'dbeid
kB g.v. lg.lyk van onzekerheid der f'onftl-f.a-. ' . '
Ik za! my met mtlaaten over de vufenUlcxie Clasfen, waar in de ipppoiteurs de vrorfbnder, van het v.^ig Gouv'erecment veul.eld beoben. Hier omtren 70ud ik veele arnmerkm-e-:i kunii.B maaken welke ik konheidsh.dven ^orby 7al 22E
loe teer * n het elgeme..n van de gronJbeginzelen overluid ben, welke ik hier boven geplaatst heb, erkenue ik eeluer dat
er tyden en on^iuJigheden kunnen zyn, waarin de ftrikte navolging van dezelve'gtfvaarlyke gevolgen voov de Vryheid zoude ruimen bebben; dit lehy.it d# Vergadering ook gevoeld. te h;bben. Wanneer zy au ee.ie Commisfie'toeVertroiiwcl heelt het „ onderzoek, in boe verre, op eene andere wyze dm by de' Acte ,, van Conftitutie., maatregelen zou ten behoren genomen te wor„ den, dm voor te komen, dat niet de Voorftaudprs van het voris » t">uvememsnt het Stemrecht tot o.nkering van'de vast^eirelds „ orde van zaaken misbruiken."
De Ver-aderi-ig bejfe das by dit 0: Wzoek bet ccbr-k reeds veronderft-eld ; want a uiers kwam het misbruik niet e pis. Am deze intentie kooint my onder beter weetcn voor, dat <l?u C011misfij getiejl met voldam heeft; dezelve heeft wd mildel\i voorgeflagen om de VóorftaU'ders van het vdorig OouVenvm it' .111 bet Stemrecht voor een tyd te berooven, doeb niet zo als liaare taak was, om te beletten dat dezelve geen misbruik van dat zelfde btemreent zouden maaken tot ouike.riog van de vaswefte'd • order van zaaken. ^
Het is o:n deze en and:re geallegueevde redenen, dat ik con. cludeer tot rejeaie van bet vpoigefteld rapport, en dat ik voorItellc om dezelve Co.n nisfi:, of een nadere te verzoeken ofrv conform de intentie van de Vergadering te onderzoeken. niet 00 welk eene wyze men de Voorftanders 'van liet voorig Gouvernement voc* een tyd van bun Stemrecht het best zal bèrooren i, • dit middel te vinden kost weinig moeite, en hoe r»ft het ook"'1 mogezy.i, hebben wy bier geen reeht boe genaamd' toe. Wy kunnen, wy mtgen niemaid van zyn Stemrecht berooven , die |e Kwautciten, by de C mftitutie vercischt, in zich vecè'enigt maar om te onderzoeken, in K:oe verre, cn welke maatregelen zouden benooren genomen te worden, om hst misbruik, 't weik de Voorftanders van liet voor'g Gouver.ie neut van hotrWettig stemrecht zouden kunnen maaken tot oaikaeriha van dd vastseftelde orde van zaaken voor te koomen.
Ter. Berge zest H ftibilantie:
Dat hy zig met 't Rapoort niet kan confirmeren ' dat wat de mtfiuitingen belangt, men onderfcheid moet nw.cn tuslchen de deUbcralien, die by 't Volk zullen plaats hebb-n ov*r't Pian van Conftitutie, en tusfehen 't Stemregr dar 11a dat 't Plan van Couftrutie zal zyn aatU'eno.met! , zal worden uitgeocffent.- Dat, wat dc deliberatien belangt om 't tl of niet aanncemen van 't Plan van Conltitufie, de V-'^l». fiM C'e zy met eerbied gezegt) niet bevoegi wss om fflj&t. tmgen van, cn bepaaling-n op 't Stemrcat tc maaken boven die gene, dewelke si 'c Reglement, waarop deze Nationaalb Vergadering was zamengcroepen, gevonden wierlcn, aangezien de Reprefentahte'n van 't Volk van Neierlaed, d-wdke zig aan dat Regiement moesten houien, geene vty ieü bad^ den, om de zulke, dewelke daar by.Ws-'joegd geoordeelt waren om de.vertegenwoorJigtrs van 't Voik te kiezen die t ontwerp van Conftitutie Zouden formeer.n, van da dejJbX ratierfover dat plan zelve Bittéflufttn. »F daarem r-ut bf-os.
Magen te maken. Dit wat de ui flaiitng van 't Stem-cgt
na dat *t Pian van Corift rutie zoude zyn aangenomen. btfréft* deze uitflui.ingen, *t Zy dat men ze reglementair of 'etnfiitiA thneel wilde noemen , e,ter r.ito -s aan 'c Volk ter ÉjbW ring m ,est. n worden aangeboden; na'emial 's Volks 'oëMf magt vorderde, dat 't zet».-.zeker moest zyn van den rcM en ook vaa de exteptien , de-.veike op dien regel gemaakt wierden: aangezien men üa eene uiifluiting, boven dat zen? 't welk 11 't Pian van Conftitutie bepaald was, veroorloven ie' zonder 't Volk daaiin te kennen ; zulks in 'c ccne geva'l even als in 't andere zoude kuanen doen, waardoor dJtt dzekerheid, die 't Volk opzigtelyk de Confti-n ;e maat hebben vve-d we^#erfömed. — D.t hy geene te.kn ,ai om lieden die Re quilten tot fubniuue hadden geprefenteert ia
cer.s



C 83 )
vel bewust beriep. . «.'iwrir. veel te generaal
rond . -y v»> '8"' Medeingezetenen, 't geweldig
w«n^ eenlaatst te worden, voor altops van ftemr.gt ;ga!en rani geplaatst ic w , zy.dte 111 eene
•oesttn word.n nagefloten - «^^"^ten beletten, en pub! m q^.iteit f^Vbe tl " en ^hter zulks niet ge-
f*^Éiïi& S^egSlp worden uitgefloten.
daan halden , van t Item[«B1??0 " dcn derOmwenteling, Wat aan [aat ^ êccTne' de^fJ'??f Gollegle van Hun Hoog 0f daarna tot a«teèw cilalof StedelyÊ
Beftuur 6;stuba., en• . n de toen genomene |div.d«eg t^Ü^LgM 4de plaatfen niet konden «Ifm °vWf*ic hoofde dat in tonen zig daar te6en te ricDneu ,
ftg>»i« fe^a^W^ilp geleden-, dat teften W&ï^f^^Tl&fè omwenteling weder men dan alle dc zulke,,cue na e>c j , ,{ e
tot een post waren V^^fgyf £a°n toi. continueert en ld den «g* gJ^jE^fiL rp«M
»»dering ee zyn geW^f^kf^|fS^^^ë^* «feit*
:^flmungyvai"i ftemregt dan behoorde te zyn tot één pat
pa den vrerte. „..,..■„,•„„!»mnaemnatoire fen'entien
Dat alle Regtcrs^ewu^^.m.-."" patriotfthe ook niet gecontinueert zonder >n . aar
eepriveert. Dit eitrdivk 't r.iet te pas kwam, dat men een van gfemVè'gt m lig zonde hebben meteen Nationaal zegel ecimmieerd, 'zo H% her Nationaal Zegel niet overal was ingevoerd: dat men intusfeher. met een Extroftuit t Stenr-ebister rrtttest kunnen volftaan , waa-o» dan telkens van de'compari'ie in de Gror.dvergaienugaantekenfngkoude wor ien gehouden. Concluderende de Spreker voorts toe tej:<ftie van dit Rapport.
Greve zea;t i'.i fu iitantie :
Over het ftemrecht heb ik my voorbeen genoog verklaar J ; cn wat bet Rapport betreft, zn.htd» ik. bereid-, my .e gedagten c* over gezegd, datlk de mefuiys voor my /. leen met gekeurde . en 'e? geen aanrader van wilde zyn: zo dac tk verder by deeze deliberatie mag zwygen. Het zyn alleen die adures en . d e 0u, van Elbura cn Hattem zyn voorgeleezen om welke tk bet wooi* W • om" dat die Ingezetenen , (zo ik het by de lezing wel verftaan heb, j • zig onder andavn .»vcr bet Rapport der Goimmshe beklaag™ , als of zy by het zelve van de ftemgercchtigbcid wottlen mtseflooteu, ....
Of die Burgers dit van zie zelven zeggen, dan 01 bet bun m een ander aan de hand gedaan is, weet ik}niet te oordeelen: maar dit weet ik zeker, dat noch dc uitentte van de Co.n nis. 1. ge weest is, om zodanige lngezettencti, als die-van fclbiug en Haren., welke in 1787 door geweld uit bun Reden gedreven ryn, om lénig Request van fubmisfie, dal zy vervolgens mogen géprffenteerd hebben, van bun ftemrecht tc beroven, nöch de wo«tden van baar Rapport iets dérgëlyke BitdrukkeO of te r.eniicyi
reven. De gezegaen, aie er oygtvu.?" ,.y'> —
StET IvUNNEN gerekend worden, O var tok door. BÏZONDIf-
na omstandiGiikeden, #f fritfigM gevangenis, oj arrest, ctKO-.dzaakï te zyn gewee.st , zyn te duidolyk , co ueüen da PUJrt ten twvrill. Dewyl nu evenwel die r.ddreslen zo getcckend, UI ons gezonden worden, zo oord eie ik, dat men aan de. goede Curgerven van Elburg en Ilattem m antwoord ^kWf«#» pyer het Rapport der Comuiisfïc moet doen weten, rUr zy Wï.-
drooen zvn.
Lookhorst zept:
Ik moet my met rede verwonderen over her ttene .k -.« deze Vergadetinz, door eene der reeds gealvviee.d hebbend. Lc.Mi,zo even-lub horen voordragen. Myne ongcfteldbei* Cn hee Z»4m f-reken, laat my niet toe omtrend alles Vic aaumetkin^en te doen horen , welke ik by die voordraf, reeds by mv zelve gemaakt hebbe, evenwel gevoel ik my verplicht het eer. cn anier in het algemeen tc moeten in her
"ï'wil'gairnê erkennen, dat, nadat, ik de propofitie in deze Vergadering, welke de hoofdaar.leidmg tot het tegenwoordtg m de-iberatie zynde Rapport gegeven heefti gedaan hebbe, het procfoudervindelyk, ten muiftc biet in den Haag, gebleken is, darmen van de vrienden van bet vorig bewindlm de Grondvergaderingen niet zeer veel te vrezen heeft; hoe zeer men ben toch daarin heeft zoeken te lokken, h.. lrnakelyk men bet hen heeft zoeken te maken, hoe: zeer men getragt heeft hen hun belang in het ve, fchynen m de Grondvetgadcing te doen kennen . zy zyn met dit alles agtergcbleven. Zy hebben niet gewild. - Dit is mogelyk in geheel Holland , cn ook in de anderen Gewesten zo. - Dn fchynt, ja de voorzorg tegen den invloed van de vrienden van Orange min nood. zakelyk tc maken 5 maar ook dit is eenfehvn.- Want het angt dus van de aanhangers r,n Oranje af om invloed te hebben of niet. - En dat zv dit tof dus verre met willen, is atleen aan hunne vooroordeeien, aan bun hoop op_ een tegcin.m. wenteling, en aan hunne Vyandfch.p tegenj dc J5^"*""0™^
orde van zaken to tcfcHr.yvén : Inderdaad zo d _Ü,ange
vrienden eens alle opkwamen, en de.meerdctheid van ft^nien



- *
beflisfen moest.*- Dan zag in de tegenwoordige orde van zaken rss omgekeeid, en de dierbare oetaugcs des Vader lands .onder het vorige beftuur gebragt.— K,n men hier aan twyffelen? in waarheid bet is de hoofdigheid der Chati 'e-vrietiden of liever het is eene gu;iftige alrejrïnng, die dezelve befhurr., alleen te danken, dat wy nog zyn die wy zyn, en wy niec rc.-ds lange, Conftirutioneel in onze voortga toeftind zyn te rugge gekeerd. — En , indien wy niet waken, indien wy geene voorzorge gebruiken , Burgers Reprefeutancea I de vrienden van het vorig bewind zulien vroeg of iaat ons te wys worden, en van de'Conftitutie zelven, die goedertieren is, gebruik wetsn te .maken , om eene Contra Revolutie daatte. ftellen, die alle onze moeite ; alle onze arbeid, alle onze po ' gingen ter bewaring der dierbare Vryheid, op eenmaal vernietigen zal. '—— 'Want om my de vrienden van Orange zo voortelt ellen, a,s een der voor my geftemd heabende Leden gedaan'heeft — ftryd. tegen de dagclykfehe bevinding. —_» Zeker! ik heb in dat advys, hoe fchoon het ook in het afgc trokkene beichouwd, zyn mogen, op nieuws bewaatfaeii bevonden , het geen ik voor eenigen tyd in daze Vergadering zeitfe, dat men namelyk zig te veel de menfehen voorïeid, zo als zy behoorden te z> n, en uiet zo als ze waarlyk zvn.— Herinneru, Burgers Reprefentanten! bet geen onlangs in Fries' land gebeurd is,; — .befchouwd het onvergenoegd gelaat van zo veele Orange-Vrinden—. de vera^tiag vvaafmede zy tut nog den waren Vaderlander befcliouwen en bejegenen;» herinner u hoe vrolyk hunne wez-ns ft >nden, wanneer zy in deze of {teerie gebeurenisfen hunne hoop op een fpeedige omwending vji'u zaken verlevendigt meenden te zien. — En vraagt dan ,of m'en'ook nog kwaad van den aanhang-van Orange te vrezen heeft?—> in waarheid het is liefde tot het Vaderland , het is een.zugtomde vrienden van Orange geene gelegenheid te ge ven om zig zelve cn met hen het geheele Vaderland ongelukkig te maken, welke deze middelen van voorzorg, 'noodzakelyk maken. Als Particulier ben ik de vriend van allen: maar als Reprefcnrant des Volks, moe: ik vo >r dtrzclver belangen waken, en zorgen, da: die, tegen welke ik wel geen baat ift myn hurt voede, nogtbans door hunne beginlclen, en de u.'t voering daarvan niet fehadelyk wenden , of zou het ken Wel kwaiyk te nemen zyn . wanneer zy kunne aa; hang deden pi je valeicn, indien zy dit Ccyiftiturio.ncei kor.d-tn , en zouden wy het aan ons Vaderland, aan ons zelve, aan onze Nakomelingschap kunnen verantwoorden , hier tegen niet gewaakt te hebben,., Zou het geen dwafj'ieid in ons zyn, wanneer wy door een afgetrokken verkiaring van de Rechten van den JVlensch en Burger.. (Hoe fJioon zuil een vertoog dan ook zyn mogte 1—. zond., die op dedadJykeoroftaedigbeden tufe tepatfen, onzeVyanden het middu in de hand gaven, om die fchoone rechten voor altoos onbruikbaar temaken? — ik kan 6iet zien, dat wy ons door den nsatn vanUfurpateursmoeten ,'aten affehtikken? —» de uverwui'.r,e*<'-par;y z.-.l onsaltyd als U.furpateurs befcboUiven. Rotp vry hen op, geef hen vryheid om onbefe.iroom l re fprceken , en zy allen zullen zeggen , dat dezegebeeie Ver.-a.dtrirg by ufurpatie he: bewind in ban' een beeft — cn dit zuilen zy al y.1 blyven doen, zo labgwy de tegenv; eordige orde van zaken blyven handhaven. J'j 1'chnk du.- voor geen naam , waar van de daad beftuat in de helangens van het lieve Vaderland te behartigen, naar zuike beginielcn, die wy als de geheiiig ie rechten der menschheid tc.fchouwen , en indien wy ooit van dczebelangrykeufurpatie afgaan > *'e ik Neerlands heil voor altoos vervlogen. — Myn ftem belet my, meerder te" fpreken. — Dan genoeg om U te doen bégrypen, dac iitconclBdeieoveieeakoiaitighetrapnort,
( «4 )
Freede ^egt:
T ien iit de cierlyke opgeftelde redevoering zoo even door de liurget Huk er h; orde voorlezen, werd ik in myn gevoelen, vei'.teikt, da: zeer veifeioilenJe beweeggronden dedryfvercnl waren , die vecien onderden rang der Patriotten hadden doen ratigfchikkeii. Ik werd bevestigd dat 'er gevonden worden, die dc naam vanPatriot hebben aangenomen , om dat zy onder
nee vou^ ocwiiiü re ïeuritcinngen ondervonden hebben,
s
om
dievryen loop te kunnen geven aan hunne zuzt om over bun.
11e Medeburgers te gebieden — pm dat zy misfehien verofigelykingen van dien Stadhouder in Perfoon of FawiHfc out.' vingen , die hun in wraakzuat tcaen hem deden ontvlammen —
en bet is geen wonder,Maf-dit' foort Van Patriotten , wanneer zy dien tegenftand zien uit den weg geruimd, wanneer zy niets'
vrcezen heb-
e bedoelingen
voldaan zien — op he. zelfde oogeiiblik van razende Patriot.'
ten veranderen in Predikers van eene onbegrensde moderatie, en verzoening en.,Biocderfc1)ap r.iicmrr.e uitbrommen.
Mier 'er zyn ook waare Patriotten, die niets anders beoogd hebben, dan om bet genot tc fmaaken der Vryheid. Die om haar dec'agtig te wórden alles gewaagt hebben, alles heb. ben opgezet,- en het zyn ook deeze, die zich thans befchouwen als de overwinnende party, die hunne weerparty als over. wo-.iiKlingen aanzien; als overwonneliugen, die zy verre zyn van te haren of te willen mishandelen ; maar die zy integendeel de hand van Broederfchap toereiken , en fteeds blyven toereiken, niet zonder verwaarden, niet ten koste der Viyheid — neen zeker, maar mits zy zich met bun in dit punt vcreenigen ,en met bnu dc Vryheidals het hoogfte goed op Aarde begeren, en wenfehen te genieter.
Zodanige Patriotten verzoenen niet met hunneLandgenoten zoo langs deeze bunnen afgod aanhangen; maar zoo dra zy met hun de Viyhcid omarmen , zoo dra worden zy verzoend en zyn Broeders.
Zodanige Pattiotten zullen zich niet laten affchrikken, al worden zy »ok voor ufurpateurs cn geweldenaars uitgekreeten — zy zuilen de Vryheid, die zy verkregen hebben, niet weder in gevaar brengen . door ontydig deel te geven aan het genot derzelve, aan hun, die dat regt zoude misbruiken , om de Vryheid de hartader af te Reeken. Neen ïefcer, Burgers Reprefentanten! wy hebben overwonnen,
bet zy dan zo als het lijVh'tT zy me: 3fê veran leringen' welke uwe wysheid daarin zal meenen te moeten mtken. — Dit tocbis zeker,do Vergadering treeft gewild, dat 'erbuiten de Conftitutie eenige middelen van voorzorg zouden gebruikt word.n, ten.einde de Aanhangsts van het vori?e Gouverne. ment geene gelegenheid te gaven om de Conftitutie zelve ten bederve van de tegenwoordige orde van zaken te doen (trekken — die Decreet heefc de Commisfie ten grondflag gelegt, vin die middelen, welke zy m tendi daartoe gei'c.iikt te zyn — is 'cr iemand die betere middelen wete, hy geve ze op, het zal my zelf adnge-n-ara zyn, mits dat de hoofdzaak met worde uit het oog verlenen.
;Tif?*oS* «*> m wareaïaKrjJï aai qo ;h <tn -n.--.x .-r J Teding van Berkhout zegt, dat hy, zonder zich in do merites der zaak ïntétaatèft, zich geheel conformeerde met Huber, en 'er dus oveiecnkamitig hec voorgejrageue niets tegen had, dat 'er eene nadere Commisfie werd benoemd.
• . ,
Freede zsgt:
T 'cn ia de cierlyke opgeftelde redevoering zoo even door de liurget Huk er hoorde voorlezen, werd ik in myn gevoelen, vejiteikt, da: zeer veifekiüenJe beweeggronden dedryfvercnl watcn , die vecien ouder den 'tïÈg der Patriotten hadden doen raagfehikkeu. Ik werd bevestigd dat 'er gevonden worden, iie dc naam vanPatriot hebben aangenomen , om dat zy onder het vorig Bewind te kurftcllingen ondervonden hebben,' die hun fmartelyk vielen—.om dat zy in de gtoote magt des Stadhouders een oaoverwiunelyke tegenftand ontdekten", om' iie vryen loop te kunnen geven aan hunne zugt om over hun. <m Medeburgers te gebieden — pm dat zy misfehien veronjelykingcn van dien Stadhouder in Petfoon of Famillie ontgingen , die hun in wraakzugt tegen hem deden ontvlammen — :n bet is geen wonder,Maf-dit foort Van Patriotten , wanneer ty.dicn tegenftand zien uit den weg geruimd, wanneer zy niets-' Be&r van die magt, die hun in den weg was, te vrcezen hebop het z ifde oogcublik, hunne Pat riottifche bedoelingen ;o!daan zien — op he; zelfde oogenhlik van razende Patrioten-veranderen in .Ptedikers van e.-ne onbegrensde moderatie, tn verzoening cn.,B'ioeue:f.bap ali'tmnie uitbrommen.
Maar 'er zyn ook waare Patriotten, die niets anders beoogd Hbben , dun om bet genot tc fmaaken der Vryheid. Die' >m haar declagtïg te worden aües gewaagt hebben', alles heb-en opgezet; cn het zyn ook deeze, die zich thans befehóuven als de overwinnende party, die hunne weerparty als over. .•o-.iiielingen aanzien; als overwonneliugen, die zv verre zyn'an te baren of tewilien mishandelen; maar die zy integenleel de hand van Broederfchap toereiken , en fteeds blyven oereikea , niet zonder v «irwaardcn, niét ten koste der Ziyheid — neen zeker, m.-.ar mits zy zich met bun in dit -tint vcreenigen ,en met hnti dc Vryheid als het hoogfte goed p Aarde begeren, en wenfehen te genieter.
Zodanige Patriotten vcrzoenen'i'rïet met hunneLandgenoten 00 langs deeze hunnen afglod aanhangen; maar zoo dra zy iet hun dc Viyhcid omarmen, zoo dra worden zy verzoend n zyn Broeders.
Zodanige Pattiotten zullen zich niet laten affchrikken, al morden zy ook voor ufurpateurs cn geweldenaars uitgekreeen — zy zuilen de Vryheid, die zy verkregen hebben, niet reder in gevaar brengen , door ontydig deel te geven aan et genot derzelve,aan hun, die dat regt zoude rsishrui;en, om de Vryheid de hartader af te fteeken. Neen zeker. Btiraers Renrefentanten! wv hehhpn ni»..«,nn:
i
i
i I i -
i i
i
i i



C 85 )
„en, cn onze party is overwonnen - en wndcr d« «ryta« v mishandelen , moeten wy »^J^£ w der baten af- g MHk4d', dat wy verkregen heoben, ons niet ww. ^dig maaken. % Is niet de o#W1»^ wy d
^Coaftïmtie maaken - teder die dv 'heid b emm ^ tut ons dat Maatfchappelyk verdrag 4e QroaeHW- *
die vryheid niet waijen aan een meerderheid in de WW ieringen, die ons die vryheid met onze W&^jFfë
Si ütie verworpen werd , of zig weder ^ W het B-.ftuur plaatfte , en hunnen af ,od terug *WsaJ *& denkt. Burgers Reprefentanten! het dringend gevaar waarin her Vaderland dan ftaan zon. ,. r „e
Zyn 'er o'ndërtusfchen op het {^41?^ wietigc bedenkingen', is het vatbaar Vl,0f ^"^'^bomft,tie het andermaal in handen W&£&ti£%$t ' misfi; tot herziening; en om desw^e.i, een nao?r w , u'tt-brengen; en het is hiertoe, waartoe ik, om al.- oyg= , bragte redenen concludeer. '
Dc Leen. «gf, dat hy zich wel gd?^Ö? I ,.Jn we ke eene nadere Comm-sh- begeerden , aai viking i mur rechtvaardigheid wilde. \ oor 1r ,overrae hid hy nog aante.nerken , dat, UIlt-'1JJ" < MS» Zeeprotesten h*£*»<^ ' tekenen, die lieden zich evenwel genoeg kewaar naa Iden kunnen maaken.
De PrdU.nt .1 lt voor, om de zk\naderCom nvvr.rirl'te muiken in handen eener nieuwe Com-
X "aar toe deB.ir*ers*-« Hers,e, Ptsfcier, W» djrlk , Scnmmelpenninck en Verft et.
■ H^fr-ekt^an ató dat ik niets tegen het «k, C« moeten fprdken, maar ik d«u' » j. voorkomen
! >^ Mv dunkt dit is zeker dc intentie niet geweest, ; e^t^ztm Lt wel ftroken met de onpartydi.heid en waar di-thcid der Na'ionale Vergadering.
tot hoe yerre H ?aa, moet hier in ggMg^g^^ , ot iet plaats zal hebban, oan guasi^ d
osram saaeRU«py - A
*• verred
'ergadering, die toen aanwezig waren. ILhn Zfigt ■■ con.litionecl wis. Som-
rilVce worden of en op *^M^3^u zy°i toen de
^d^a^nl« kunnen autvoordent ik meen a^-et geheel niet moet uitgefloten worden J
Z^irtS^ i zicbeyn™uvoo^
^^^^^^^^^^
tulks aanletdio, heeK ge , d-emandeereil
ren te laten, en enkel aai u wiarhetel.
iri hoe verte enz. Maar dat _h t eci.Mcv ^ ï f.
is, dat de meerderheid , ,J f* MV)rsn plaats
SBSfi?vS;a« naan. «ei geen zy zoude oordeelen ten dezen oirbaar en regtvaardig te «fft,
Fan L^k'l0KtJ:f'Vtgt in deze zaak het woord te * «iTtott* -et, 'erover myne vra*c" ~-~~7.*kc, erd werd ftaat my nog levendig voor. — Propotr.ie gcdc..be.-e a vw« > btfchouvvdeik ze voormƒ Om dat ze «^«^"hengen daar van langèrby.f y^^ZgutoXll* «r voorlichling der Vergadering IJl. ï< neme des de vrvi.cic. .e j voorgefreld of
het gepasfeetde tv herln^'«P^ ^^$Rutie^ uithet nkt nodig W«l* *yd« p » ke aMhangers van het nui:itlg werd gemaakt ^^ -f-^, " / ar,a 3« eene kant het vorig B-ltüur. — b.d ra n 3 re de ,vcrd
„oodtakeiyke nier van, ^"^^ ROgtv,üs ondetfehe..
dit ^engK^roBepJ.^^.-^ melding hier van
. den , zommigen wilden hoegen.amu | dj rao;st
heboen, anderen ^^^^f^Sl c?»«flewas,
gemaakt « orden m oe C■«™cfc- "° en die raen hoopte ,
Iie allen twae**
dat h« hcü vaa ons Land zyn w* u "' gttta-«
L 3



( 85 )
geetfe Aanhangers van het vorige hewind meer zyn zouden; waar dar men by dit alles, fiec zyin een Reglementaire AcTk of andeifins , diende te zorgen, dat de Aanhangers van het - *3j °ewind geen misbruik maakte van dat voorrecht, het w i de Confti utie tift haat aart algemeen voor allen open Itide. — By deze laatfte voegde i:< my toen gaarne, om dat hunne redenen my gewigtig voorkwamen , eu het my om het even was, op wat wyze, de by my gevreesde onhsileu werden voorgekomen. — De toenmalige Prejident bragt als toen myn v.iorltel in omvrage, met dien verftande nogthans, dat,indien hettelve werd geoeclineert, 'er evenwel eene Commisfie 'oude beroemd worden, om te onderzoeken , of, en in hoe verre'er binten de aérj van Conftitutie, middelen behoorden beraamd te worden , om de aanhangers van het vorig bewind, te beletten geen misbruik temaken van het ftemregt, zo als datby de Conftitutie bepaald was. — Toej.hcefi men op nieuw zo geen 3 kwart uur ten minste een half uur bediseuticert, de twyfelagtige'feri Van net woordje »/, — tot dat dc geest der gehele Vergadering mg zo duidelyk openbaarde , — dat men begreep, dat het BJft kon in twyfel getrokken worden, of'er middelen van \ ) r,:org beboerden beraamd te worden. — Dat dit van zelve (k — dat de dagelykfebe bevinding dit leetaarde — en in dien geest is bet woordje of — uit het vooiftel van den toenwangen Prefident, op wiens bewustheid ik my veilig beroepe, gelaten, en de omvrage gedaan aüèén, in hoe verre enz. Ziet daar, Burgers Reprefentanten! het gebeurde van dien tyd — ik twyfele des geen ogenblik of de Commisfie ,die thands in deze zaak op nieuw benoemd is, behoort zig even als wy voorteftellen. — Iu de Conftitutie komen geene uitfiuiringen te pas, de Vergadering heeft die niet gewild ; maar buiten de Conftitutie, moeten 'er middelen van voorzorge beraamd worden. — Dit ook is de ontwyfelbare wil der Nationaale vergadering. — En welke middelen zyn moeten , dit moet het onderwerp onzer overweging , en deizelver opgave de inhoud van ons rapport zyn. —
Teding van Berkhout zegt: De propofttie toont duidelyk aan , dar het de irtentie niet geweest is , om dc uitfluiting dadelyk te bepaa'er, , maar wel om te onderzoeken , of en in hoe verre ?
Ten Berge verzoekt, dat de Vergadering zich gelieve te expiiceeren, of de uitfluiting zal plaats hebben, wil de Com Btisfie met vrugt werken.
Hahn ze^t:
Het argument van den gewonen ftyl der VergaJering, dunkt my gaat niet door. Ik weet niet dat dezelve nog door een eenig Decreet is vastgeftcid, en ik meen dat de natuurlyke betekenis der woorden hiervoren door anderen reeds,cn ook door my genoeg is opgehelderd. — De wensch van den Burgcr ten Serge, dat dcVergaderinggelieve uitfpraak te doen, komt my zeer redetyk voor; maar ik meen.dat zy niet zou moeten uiiipraak doen over de uitfluiting al of niet, maar alleen haar vorig Decreet interpreteren en verklaaren, dat zy de nood. -«aaklykheid der uitfluiting niet beflist heeft. Die wil alleen zeggen ,dst dc Vergadering de volkomene opgave der redenen van haare Commisfie verwacht, en als del.cden dan volftrefct willen aan de woorden blyven hangen, zo twyffel ik of men niet met rtdeti zou kunnen zeggen, dat het beramen van middelen egen het misbruik der Siemgerechtigheid, derzei ver aanwezen onderfteit; want iets dat men niet beeft kan men niet misbruiken.
Htcker zegt, als men de woorden van het Decreet in
om een middel optegeven , waardoor zy .an her s-ernecht geortrk makende, er nogthans geen misbruik vTn zouden kunnen maaken.
Freede zvgt:
hemzelf e 'Tlt^l St"™*'t«n misbruik mttken yan net zelve, ait boor ik zoo even zo en — t,,a»r ik vftn„, dat ik het niet vetftaa. 'tls zoo U^&W$^i draad niet vinden kan. Geen middeieVom hê m'htuf'"t" wee-ren zyn mogelyk, 0fde Orarge vrienden mo™er ü' , e fv van'hZ enn?engeWee''d ™«»"' .want daar alleen fcénttg
het m?«hr^ mregC,gebrUilC mMken' en huc *al ™" dan het misbruik weeren als men ze daarin heeft toegela-en? Z3i
haten ? He", CC" n°C Mn,den m0nd hs"8e" • en "f" ftcmm n de cLn l v T° e" {mn&yke middelen fluit hun ded-ur «n hTn'*TL«ade™«, maar. dan iaat men hun het gebruik
J|ffi !* »™m«k™, dat byhet D-creet, waarbyd.eze «nhini y Commisforiaa! gemaakt, beiVst is dat O an*e ner fph, f° Wtote» ,y„; waut anders , indien ' r die lj% n ^ u""UIliHg zoude hebben; d'anhaddea
tr^S"',111"''?"* moeten verworpen'zvn, maar Cnrnmi^ ?Ilaa &m3*kt- De Vergadering heeft door dit Commisforiaal maken geltaafd. dat >er nitfluitinxen zouden W, maar zy heeft alleen niet ingeftemd met de voorg. Hagen 7n LTr uif"fi»S, en hierop heeft zy van haare Commisfie
fn* e,n„rsppor' begcert< tot hoe ™re die Blrt*
rPLl\ zou- Er 18 waaragtig aan dit Decreet anders geen;ezonden zm te geeven.
Vm Eek zegt:
r„>Yaar?m ZÜU dit niet m®og'yk zyn* Men begreep bevorens reeds, dat mogelyk wei door een Declaratoir van de Stem,eucntigde af re nemen , of door hun op het Stemboek oetzeiec te laten onneitekenen, alle gegronde beduchtheid wor derzelver verkeerde inzichten zoude kunaen worden weggenomen: de Commisfie had ook in dat denkbeeld kunien vallen, en dan was 'er zeer zeker zonder eene zoo altemeene uitfluiting, aan het toenmalig oogmerk der Vergalering voldaan geweest: Ik oordeel dat de nieuwe Gommisie dus even vry en onbelemmert daaromtrent blyven moet. tls de voorgaande. *
Fan de Kasteelc zegt, dat hy vermeent, dat men in iet voong Decreet moest berusten, daar dit aan de ( ommshe den weg voorfchreef; nadere bepalingen te willen naaken, was zich dircét in de zaak inlaaten.
De Prefident ftelt voor, ,0f dus de Vergadering n het voong Decreet konde berusten , bet welk ian ten lydraadder Conmislïa zoude (trekken: — joncluderende alzoo, en adfourneert de Vergaienng tot morgen ochtend ten 10 utiien.
Zitting van ftyd.-g den 3 Maart
Voorzitter: H. van Gastrop.
Een quartier na tien uuren word de Vergadering
<Ji ftrWrvrJ



( 87 ï
>opemi dnnr den laatst afgetreden Prefident C. de 'os van Steenwyk. De Notulen worden geleezeu h goedgekeurd.
Eene Commisfie uit het Committé te Lande ver•iync ter vergadering, en doet Rapport op de iemorie van den Minister Nief verzocht hebb mi. i dat aan de Franfehe Corporaais eene Gratifime voor geledene fchadèns mogt worden toege-
Ad'eyfeerendcom aan deielve , by wyze van dei >ma:ment in eens /' 45 3 toeteieggen :— Comform Moten,
\ De Prefident Communiceert, paffaii jen te heben eene "Misfitte van den Vice>Adn)iraal Key/itfès. !ennis gevende van hec tiitzv'en der üataaiïcne i'lüüt: — aangenomen voor Notificatie.
De volgende Misfives en Adresien worden geleen cn in Deliberatie gebragt: • Een Request van J. F. Fraisil/iet, Conful te Algiers , ; keneen gevende voorneemens te zyn, weder na Alïers te rug te keren , verzoekende , dn hem tot het doen ier kustbaare reize, eene zekere fomma mag worden «gekeerd, in korting zyner Declaratie van vetfehot8'n •/_ aan het Committé te Lande , om , na daarover net de Generaliteits Rekenkamer te hebben geconfereerd , e dienen van coniideratien en advys.
Een Request van Doeke Helles c. f. alle Beurt - Schtp.ers, verzoekende betaling voor Vragtloonen: — aan Kt Committé te Lande.
Een Request van een Bataaf, verzoekende vooralsnog Jegratiilcee.-d te mogen worden : — aan de Commisfie ot de Bataven.
1Ü Eensluidende Requesten van Stemgerechtigde Burers van Stad en Lande, ftrekkende tot appui van het 'oorite! door den Burger Freede gedaan , ten einde het folk meetöer invloed op het verkleien van zyne Re>re<er.ta!.ten te doen hebben : — gefteid in handen van ie Severen c. i.
Een Request van F. Hcnncbert, te kennen gevende, lat hy na de Omwenteling van den Jaare 1737 door Dranje en A-iftooatie, om zyne Paniottifche gevoelens s gedemitteerd «worden , als Luitenant Volontair; d.it ky vervolgens na de heilryke Omwenteling zich had langedieod , om weder in zynen effectiven rang by de Sauaffche Armé.: te wordern geplaatst, doch dar hel Committé, dit niet hebbende kunnen goedv.nden , hem tjffchoon nog zeer jong zynde, op een pennoen var f. .co b d geile i, verzoekende dat, daar hy hmelyli wenschrher Vaderland nuttig te zyn, ea zyu leven niel in ledigheid wi. en de doorbrengen , hy in zyn cffeeavet rang by de 61e h*Ue eirgade, of andets zodanig u ptaatfen , als men tal nodig oordeelen : — aan het Com mi;:é te Lande. - .
En Request van J- £'«. ■oturvoer van eenueKis ten met lv'jop-vaare» :«■ aan het Committé der Marine
Een Request van een Burger, om een Schip te m> ;en r a ï-p jrteeren : — geaccordeerd.
Een Request van Straabes , Luitenant Colonel, zich leklagende, dat hy , na den Lande eene lange reeks rin Jaireri getrou v te hebben gediend , Tonder te veetea z'ch ooit aan pligtveizuim te hebben fchulli'g gemaaltt , nu onlangs vernomen heeft; dat hy , als uitvaardig om den Lande te dienen , is gedenuncieerd ;eworden ; dit hy wel is waarde Stad HeasJen, waar ran hy. Commandant is geweest, tegen den tosnmaligen Vyand keeft verde iigd , doch dat naar zyn inzien daar uit, niets ten zynen nadeelen , als hebbende volgens Eed en Plicht gehandeld , kan woiden afgeleid ; om welke reden hy zich tot deze Vergadering wend , verzoekende , dat de daar toe benoemde Commisfie , op dat alles een gunitig reguard mag flaan : — aan den Burger de Sitter c. f.
De Prefident Coramuniceerd dat 'er eene Misfive ingekomen is, van een onbekend Burger, hebbende tot bylage eene zeer geëxtendeerde Memorie , te groot om thans gelezen te kunnen worden , inhoudende in fubftantie, Engelandsch wederrechielyke hnndelwyze, met opzicht tot andere Natiën, en ftrekkende tot het doen byéénkomen van een Congres van afgevaardigden uit geheel Europa, om middelen te beraamen. tot handhaving van 'le Rechten des iVIensciidoms , tegen de Engelfche Natie; — aan de Commisfie tot de Buitenlandfche Zaaken.
De Btirser Pompe van Meerdervoort verzoekt , namens de Commisfie tot Infpeétie van het Nationaal ' Motel, dat bet Rapport door haar uirgebragt, om aan de Bodens voor iedere Nacht wacht fï toeteleggen , in deliberatie mag worden gebragt, en afgedaan.
De Prefident brengt in omvrage, of de Verga» dering zich met het zeive vereenigen kan?
Verhees vraagt , of die Nschtwagten noodzakelyk zyn.
De Prefident zegt, dat dit het eerst onder het prelidiurn van den Burger Hhk had plaats gehad , als hebbende toen een geval geëxreerd, die deze Nachtwagten noodzaaklyk had gemaakt, en dat die zedert in train zyn gebleven.
Eenigen verklaren zich 'er tegen , als niet begrypende, dat het noodiakelyk is, dat zodanige Nachfwagren altoos commueeren zouden.
Pompe van Meerdervoort zegt, dat dit (legts rot aan de Cm. ftitutiu duuren zal, zullende daarin voorzeker verandering plaats hebben, — dat bet intusfebeti, naar het oordeel vai) de Commisfie billyk is, dat die 2 Guldens zo lang die wagten duuren, worden tocgeftaan, wyl het onder eene vermeerde. ring van werkzaamhedans kan gerangfehikt worden.
Sikér*



( 83 )
Ter Drukken e van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGS.
zcnermer zegt:
Ik ben tegen het Rapport, de Eodenszyn bydeze Vergade. ring aangefteld op de tractamenten by deeze Vergadering daar toe vastgefteld, en moeten de wcrkzaamhe ten, die by deze Ver gadermg voorkoomen, waarnemen: indien men nu om eenige weinige werfcsaa nbedcn , dioecr de rracramenten moet verhogen, dan mqeten dieookby vermindering van werkzaamheden verminderd worden, en dan bad men nooit geen einde. Iie zeg nagsmis, indien de Bodens hun Ambtvoor hetbepaaldc trachmcnt niet kunnen of willen .vaarncmen , dat 'er dan nog honderden om brood zujftende Vaderlanders zyn die dezen Post voor her geftelde Salaris gaarne zullen bedienen.
Ik concludeer dus têgeii de verhooging. —
¥ arr tt 'egt, dat dit niet onder de d entten kan geteld, werden — dienden worden gerekend , die des daags verrichi moeten worden, en al wat by nacht gedaan"word is extra ordinair, en moet dus ook extra ordinair betaald .worden.
- De Prefident zegt, dst, daar de Leden onderling verlchillen, hy niet beter kan doen, dan hy appel numrainal ie laaten bellieden, of de Vergadering zich met het Rappoit conformeert 'fa dan Nee»? J
Verhoyfen ze£t:
Ky deze, cn andere gelegenheden hebbe ik een en ander, maal gehoord , dat de Emolumenten det Bodens Posten zeer aanmerkclykverminderd,en onderfcleidcne batigelngrcdiëntendaar van zyn afgenomen: dit echter zal, myns inziens, niet zo verre getrokken zyn, of derzelver Jaarwedde zal al nog met eene Bur?cr!yk beftaan wel over een tc brengen zyn: eu ■wat de Nichtivachten zelfs belangd, deeze zyn. een gevolg van d'en Post, en behoord daar omrae niet extraordinair beloond te worden : Ik concludeer derhalven tegen het Rapport.—
Pt) Leeuw zegt, dat hy het aangevoerde van den Burger Tairet zeer gegrond vindt, en zich daar mede ten vo.kn confonneerr.
. De Prefident zegt, dat, daar de Leden verfchiilen, hy verpligt is het appel nominal te iiiititueeren.
fan Hoorn zegr, dat in de daad de zaak te. gering is, i Bm daar over'appel nominal te inftitueeren, en zo doen- ' de den tyd te verfpillen. '
fan Leeuwen zegt, dat hy z'ich zeer wel met bet rapport ' vcreenigen kan, als begrypende , dat het niet te vergen is , j dat de Bodens des nachts waken , zonder daar voor beloning Je omfangen. ,
De Prefident iflftitueert appel nominal: blykende c
by bet opmaken van het fcrutin, dat de ftémmen \
ftetken; wordende dus , ingevolge het Reglement, t,
het rapport in advys gehouden tot morgen. f-
• Eene Cnmmit-fie uit het Committé d?r Marine * Vcrl'chyi.t (er Vergadering ,' en doet, by monde van dtn Burger li om , .rapport: j;
»• op nee nequest van f, juoams, tot tranfiton vei voer van Suiker, (zie Decreet van den 15 February 1797.) advyfeerd het Committé dechnatuir, aizo 'er met is voldaan aan de PubLcatie van 5 Januaty, waatny dé opgave der quantiteit, en de plaats werwaards vereischt wordt: — conform befloten
j 1. Op liet Request van Christiaan fofi, tot invoer van Engeifcne^ Kunstprenten {zie Decreet van den 20 Fc'<r' 1797 ) advyfeett het Commitié fr/orabel, onder dedaaPi by bepaalde mitfen: — conform belloten.
3. Op het Request van A^l. Beerenbroek en Comp. i tot uitvoer van Snaphaarisio'ofen , {zie Decreet van d"eM 22 February Ifpjdf advyfeertmet Committé favorabel,', onde.r dc gewone bepa'ingen.
Gevers ftelt voor, om dit te ftellen in handen van de Com, mislïe tot de Buitenlandfche zaaken, a]zo dit by eene vorige reis ook gefchicd is: — conform befloten. 0 1
4. Op her Request van eenige Kooplieden te HarlinJ gen, verzoekende betaling vanLeveiancieu , ren laste der Friefché Admiraliteit, {zie Decreet van den 22 februaryJ 1797.) advyfeert het Commitié favorabel, alzo de pre-J teni.en allcrbi.lykst, en reeds lange beraaid moeften geweest zyn; weshalven zy vtrmeenen , dat de Nnionale Vergadering de dringenufte inflantien by de Geweiten 1 toude behoren te doen, ten eir,dc de Penningen van dePetitie vaa 5 Millioenen, waar uit de pretenlien moeten voldaan worden , gekcasfeeid te krygea.
. De Prefident ftelt voor, om dit te (tellen in handen van de Commislie van Financie, om daarop
nader te dieren van confideratien en advys: l
conform belloten.
(Het tyerigc dezer Zitting In tns volgend Nummer. ) 1
Beknopt Extrad van de Zitting van Dingsdag Ien 7 Maart 1797.
Het ra-port van Auffmarttic. f., op laatstleden Sarurdag litgebragt, cn tot heden in advys gehouden, betreklyk eene rarbeterde inrigting cp de Binnenlandiche Pasporten, terberordering der Commercie, wordt in deliberatie gebragt, cn net eene kleine verandering gearresteerd.
De deliberatien over het rapport van den ïurger van de lasteele c. f. worden trticulatim voortgezet. , L .
Eene M.sftve van den Spaanfchcn Mmifter fretnjue». 'in: endende hetberigt, dat de Spaanfche Vloot op ne' noogrc van c Caap Vincent met dc Engelfchen was daags geweest, /aarvan de uitflag evenwel'te Caiix nog riet ingekomen was, 1 at men echter verzekerde, dat een Engelsch Fregat masteioo/' 1 : Cadix nas binncgelopen; dat het gemeld Esquader onder- 1 :r,e)den Engelfche Pryztn had genomen, waar van 'er reeds :f waren opgebragt, met Vivres enz. geladen, welke, zo en gist, beftemd waren naar Gibraltar. Hierna wordt de Vergadering tot morgen ochterd geadurneerd.



GEL'ÏKHEID, V R T H E / D , BROEDERSCHAP.
E-ITB.A-DAfiVEB.HAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
ÏÏJL T XO&J&JLX. & 'VMM. &J& ..£> JE M X St G
REPRESENTEER. EN DE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 413. Woensdag den 8 Mta-t Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaals Veroaderino-.
Vervolg der Zitting van Vrydag , den 3 Maart 1797-
Voorzitter: H. van C a s t r o p.
tj^an de orJe van den dag zyn le de Misfive van 'hei Commi-té te Lande, voordragende tot Capitein by de Genie den Luire innt Ingenieur J. J. iBouivcns, bren.-t de Prefident deze' voordragt ra jomvra^e, eu wordt dezelve ^npprobeerd , eu^. 'f, \Bouivens tot Ingenieur Capitein aangefteld.
I E^niae Rpquesten , om Paspoorten: -— geaccordeerd.
1 Eene''M;sfiv-e vin de Gecommitteerden ter Generaheits Reken - Kamer, verzoekende, dat aan htm de De:reeten, nonens het Commrié van Adminiftratie over 3e E.anfche'Trcupes genomen, mo^en worden geextta-
IJeerd — geaccordeerd.
! Nadat de tydelyke Prefident ter Vergadering verrcheen n was worden de Notulen, de Conftitutie betreffende, gereftimeerd, en gearresteerd.
De Butïger Stofenb rg produceert , namens de daartoe benoemde Commisfie eene redacrah den 701 Aiticul, weike aldus gearresteerd
V >1 De Pub'liete Aankoers by de fubalrcrne Rechtbanken KI»ven riet te min gehouden en verplicht, in mateie van hoo<» verraad . op heter daad apprehenhen te lo*n zo wel van Inwoonderen als van Vreerrnen; en, i.aPf-al -er vree/.e zoude mogen zvn, dat de Schuldigen ;\?\\ doör dc .liét aan de vervolging der Juttitie zouden
kachren te omtrekken , (ft) dan derelvc, oilchoon ook liet op het-r daad betrapt, ia civile bewaring te nemen. [
v. dee l.
De Deliberatien over het Plan van Conftitutie worden voortgezet, en Art. 1 der Project Inflr actie voor het Hoge Nationaal Gerichtshof wordt iu omvrage gebragt en conform gearresteerd , luidende :
Zullen ook, geduurende hunne natemeldene functie , geen giften of gaven van eenige Pe-[bonen, Collegiën , Departementen. of andere Corpora iëa hoe ook genaamd', die'zv weeten eenig Proces of Rechtsvordering voor dezen Hove te hebben, of appereir.elyk te zuilen verkrygen, ontving n, of genieten mogen , zelfs niet var. ee.iigerhande Spyze of Drank, die koopbaar is; ookr.ietna de^uiting van het Proces : en, zo verre zy eenige der verboden giften of gaven ontfangen vulbn hebben van eenige Perionen en goede Vrienden , die zy namaais vernamen eenig Proces voor dezen Hove te hebben , hetwelk zy ten tyde van het ontvangen niet hadden gewee'teh, zullen gehouden wezen den Hove daar van te verwittigen , en de voorfchrevene ontvangene giften of gaven , óf' de waarde van dien , zoodanig ten be:ioeve van den Armen, of anderzins te bekeeren , als hun door dezen Hove zal «eördonneetd worden ; en daarenboven niet mok,en ftain over de vifita:ie van deProcesfen, concerneerende den geenen , van wien zy de voorfchreve giften, of gaven ontva.igen hebben , zonder daar toe by den Prefident en andere Praaien geadmiteerd te zyn : en zullen de voorfchreven Prefident en Raaden zich alle jaren , den eerlten Rechtdag na de Wintervacantie, gehouden zyn regens den anderen by eede te zuiveren , dat zy zich in al het geen voorfchreven is wel en vromelyk hebben gekweeten."
Art. 3. wordt ook conform geconcludeerd , luidende :
,, Zullen eok niet mogenhebben eenigePenfioenen, of Gagien , buiten het geen hen vsn wegens dc Natie is tocelegd; noch ook eenige andeic Amben of Oitkiën mo"en verkrygen , of blyven bezitten , dire£ttlvk of indireófelyk, refpvétivelyk op privatie van hun Officie."
M Art.'



( p« )
Art. 4. wordt in deliberatie gebragt , luidende :
„Zullen provifioneel hunne zitting hebben te Utrecht of waar het anders, in vervolg van tyd, door ds Wetge vende Magt van wegens het Volk van Nederland ioud mogen zyn geördonfieerd."
De Beveren zegt, dat het, nssr zyn zyn oordeel,, best zot zyn , om hietomtrend geene fpeciaie bepaling te rnaahen, ei het liever geheel aan de Wetgevende Verga lering ove te laaten; dat hy deze rcflexie maakt , om dat hy twyfel: of Utrecht daartoe wel eene bckvaame plaats is,.en o:nda hy van gedagten is, dat, offcaoon het niet nuttig is , dat he Hoae Nationaal Gerichtshof in een cn dezelfde plaats met hei Wer-evend Lichaam zyne fejlien houdt, het echter bok biet raadzaam is , dat het daarvan verre venvyderd wordt.
Lurken zegTÏ dat Utrecht ,vgeographisc'ivberek'end, ie het midden der Republiek leg', en dat de Conamisih van Conftituvie dit fpeciaal heeft ih 't oog gehoulen', 'ten einde het alle Ingeietenen van de Republiek zc gemaklyk mdgelyk te maken, om denvaards te kun nen ryzen.
Dit wordt geappuyeerd.
Jordens zegt, dat hy het geavanceerde van den Burger Luykcn zeer appuyeerr, niet alleen, om dat Utrecht in het midden der Republiek geleegen is, maat ook , om het de Leden , die daar toe verkoren zullen worden, en veeliigt verre af vvoonen, zoo gemakkelyk mogelyk te maaken.
Stofcnberg zegt, dat, winneet het aan het Wetgevend Lighaam wierd overgelaten, men dan zamtyds het nut verliezen zou, dat het niet in een cn dezelfde plaats met hetzelve mag zyn.
De Beveren zegt, dat, wanneer men het gemak der plaais op het oog had, hy dan de S.ad Leyden of Haarlem, als nader by g-Iegen zynde, vetre prefereren wasKt%i b tr.A g[n , rtyisa^i'* 5fj 'loirt?! wt 10' MtorrtA
De Prefi:kni brengt in omvrage, of de Vergade ring i-ic'it met dén Articul conformeert zoo als die legt? —1 En wordt dien conform bedoten.
A t. 5. wordt in deliberatie gebragt, enconform bedt,ten , luidende :
Zuilen ten mirilen viermaal 's weeks vergaderen, ui'g zonderJ in de gereguleerd!* vacantien ; als namelyk in de Paaseh- en Pinxtcrweek , van half J.ily tot ha'.f Augustus, en van half December tot half January ; eenter zal het den tydelyken Prefident vryftaan, den Raad zoo dikwüs dxtraordinair te convoceeren, als hy za! s:o dig oordeelen.
Are 6 wordt in deliberatie gebragt, luidende: „ Zullen , geduurende hunne functie, ongehouden zyn tot eenige peiibneele dietdten van Tochten of "Wachten, bet zy in de plaats van haarlieder refidentie, het zy elders.
naai 1
Leden, die zonder redenen, by het Hof voorlj
Tt* Bergt zegt, dat hy eaarne zou zien, dat "cr tu.-fehcDj de Articulen 5 cn 6 «en Attic». wierd .wplaats:, waarby eenen zekere Geldboete op-de abfeati; ti u icr.i bepaald , of dat men \ ' vastftelde, dat aah hét Hof de magt w:erd 'gaiaateu, om de poenaüteit daaromtrent te bepalen.
De Prefident ftelt voor , om dit Coin nitd.niaal l te maaken.
Eenige vermeen, n .. dat dit onnodig is,., en nu wel i
kan *vbrdan° afgStfaan» ie* \y jfci' Ju £». ul
De Prefident brengt in omvrage, of tie Verga 'e>« ring dm; gcie ;vi .ei, 1 ttfde beprlahU'g dér p ^t-ijatit. it
aan het Hof zal wor ien overgelaten? E11I
wordt, conform belloten. ep vervolgens Art.
6. zoals hy legr', gearresteerd èei deze byvoejj ging; ,, Het Hot bepaalt de wyje', waarop del Leden, die zonder redenen, by het Hof voorj ,, voldoende gehouden, van de Vergaderingen af- 1 ,, wezig gebleven zuilen z\h, gemulcieerd zullen j ,, vvoiuen."
Art. 7. Wordt in deliberatie gebragt , luidende :
,, Zullen recht en Juftitie adminiftreeren in alle zaaken , die by de Afte van Conftitutie vermeld zyn, de Jtiftine I daar in doen gehoorzamen, en de Sententiën ter cxecu- 1 tie doen ftellen."
Luyheu proponeert eene byvoeging, en den Articul dus te : ftellen :
,, Zullen recht en Juftitie adminiftreeren in aile Z'sken, ', „ die aan de jtidicature van het Hof by de Acte van Confti- | ,, tutie zyn opgedragen, of in het vervolg door bet W.tcc- I „ vend Lichaam zouden opgedragen mogen worden, de Ju. ! ,, ftitie daaiin te doen g, hoorzaamen en de Sententiën ter : „ executie,doen fteiler."
En wordt deze Articul dien cpnform gearresteerd.
Art. 8. wordtin deliberatie gebragt, luidende: „Zullen aan de Nationale Ambtenaren , die zich einden willen, ftellen ter purge van cenigcrimen , daarmede men hen, ais in officio begaan, zoude willeh betichten , en zich telfer.s by dezen Hove gevangen zouden willen ] Reilen; gelyk mede aan alie verdere hunne Jurisdictie onderworpene en van eenig crimen betichte Perfonen, welltê I verkiezen zouden van's gelyke le'doch , iriogen verleencn 1 Mandement van purge, uit kragtc van het v/eik, terplaatfë, I daar de betichte Ambtenaar , of de aan hun Juritd.&ie 3 .onderworpene Perfonen, woonachtig , en het de iet begaan | is, en wyders ur puye van dit Hof, zuilen woiden ge dag- I vaard alle de geenen, die zich partyen tegens deieiven I zouden willen maaken , ofte eenige de.mnnat.e van Ge:ui- ] gen regens dezelve zouden willen doen ; houdende heize! ve ] Mandament tefFens autbofifatie op twee Leden vin tien 1 Raad ,dlehet Hof daar oe commi.reeren z,al,om de denim» 1 tiatie te ontvangen , en de Getuigen te hooren ; welke tn ee Leden vervolgens gehouden zuilen zyn al hetzelve fecrete-
m 1



( 9'
,v^« Hc= ««.«tang».»» ™™ar;tp'o-
fiove zoude mogen zyn geordonneerd.
vermeent.dat ^^^Ï^eui
* ^» üelt voor, om dien Burger dtartoe te verzoeken met en benev- ns den Burger Luy ken:— en conciudeert conform. _ Arr. 9. wordt in deliberatie gebragt , lm>.
^feien ook.ind.n eengeP.r^ teur Nationaal ^^S^^SSS^ van degeerdenLZ.cn . ^SVS».- bereid was van Zen Hoie, en de l.roe uie diSporreereB ,
■sge!yken tc doen daarin zodam ^ ^ ^
als bevonden zal worden tegen qc e_
^brUi^ta Ste »™ de Nationa 1 e Kas behoorlyk worteeren, ru.len du. aan ue misdaaden eem-
dcn verantwoord ; doch zal over g
?&£e? ve^warlterlmf«;n> door de Wetgevende £ Tnders zoude mogen xyn geordonneerd.
° ca intpntip is dat zy geene compofitic
& JJ„s* vraagt of , a,3 waarop
1 zuilen moogen ^ f , dan ftrnd M M«in
ff« ^M »o neen ^ — rtfr « vermeent, dat hieromtrent geene
Art. IO en n. worden conform geconcludeerd, luidende: de . van de Justitieza
Art. io. „ Ha /.egei, i ptefluent , die gehoudei
l worden.' , , , u aKfentie of ind spofiti
he-fiUimld interim wasemen. ■ Art. 12. wordt in deï.beiatie gebiagt , la,
den 'e: ,,«mmtent de coniideratiën (
- „over alle van de OpPe
liet advi. ■ van dit r.ct_, a s V£« Hot, 1
voltallig moge yk ». 6»d"a^ pol;,pofui.e van alle and himden iyn caarom rem , nu P P deMag, te vc re zaken raan de: . qn.fi * « ,; tf indne«e y
. doea.^ei ^ ^cic'.c bemoeye».
-onhans het «val cxftecreu kan, dat fl-nts ceue n.» ;"nüde tien tonde v.agen, kwam,het fJ^^J** in pftarS van 41 gefteid moest worden, *ar M*
En wordt de Articul met deze veraii.dering geatrefterd.. ■
Art, 13. wordt conform geconcludeerd, lui-
De werkzaamheden aan deten Raad, by Acte van C»aite"Sn*gWrXn»eD door den Pn fident ondlr dè Le^-woaar-fg verdeeld mogen worden , als hy ten mecTtepS*£fa & bevo.deong der Justitie noa.gzal oordeelen.'
• Arr. 14. wordt in deliberatie gebragt , lui-
dC!!,dIn: cas potóit zal dit Hof f™)™*^^ ben , lan wanneer een der Leden , de WTa iemand van de M nivfers, c-t verdere B,d:.,iden lö da. cas zouelen mogen geïonvemeetd
worden."
/.«vto vermeent, dat ft** Articul zal moeten wegvallen, door het ged,eraeerde op Art 660. Lt. U. Er. wordt dezelve géft>yeêr<** A!r. 15. wurdt conform geconciu ieerd, Iu*
'lC"dDe Advyfen der Leden zullen altoos met redenen moeten bekleed tyn,"
Avt. 0t wordt in deliberatie gebragt , WW
^""Niemand d;r Leden zal de Advyfen of andere GekVunenvan dit Hof, eigener auctor.te.t, mogen openJaaren , op poene van° ar: i.raire correctie , zelfs van ZWhiè of vcrlaatir.g vanzynen dienst, zo als het Hof, 1 ^^èS^ 'an zaaken, zal oordeelen te be1 hooren." .
• bdMbtu is van gevoelen, dat deze Articul al te bepaald
• .s5'f - Vel degdyk de vryheid mogt worden gelaaten , I om den ftecumbanfte'veropenbaren, hoedanig men in zyne
zaak bed geadvyleerd. 5 bvl'W xe«, dat hy zeer voor den Articul is , daar § Vt^ikw i de Juftiiie geheimen kunnen veorkoom-w k adfoluiclyk Rilt moesten gereleveerd wor- der?-'3k werd in dezen An.cul met gefproken , aan fan'het veropenbaren eigener atuhoriteit, en van de abfo-
Ïtfe«#»tfe h| wa?Vr dus zeer voor , dat de ArticU'! bleef.
' boöda^ii by «vfttmd -en geaavyrfeotd nad- . ...... *W



C 9* )
Ploos van Am.'leli.gt, te appuyeeren het door/,; deus geavanceerde; te rneerdaar het Hof zyne Zittin gen niet in het op-nbaar zoude houden, et/het gev! sonde exiteeren dat eene unique Sententie met een kleine meerderheid konde worden doorgedrongen, al wanneer het voor de minderheid van het uiterst belan; Konde zvn , dar men wist wie tot dezelve geconcurreer' nadden, wie met.,
Van Uooff zegt, dat hy niet alleen dit appuyeerde , maa diarteboown wenschtc, dat de patientenin het openbaar wet aan verhoord.
De Prefident ftelt voor, om by appel nomina te decideren , of de Vergadering zich met den Ar tieul conformeerde ?
Fan vraagt, wat arbitraire correctie was.daai
ny in een vry Land niets arbitrairs kende. De Prefident inftitueert appel nominal.Van Hoo/f herhaalt zyne vraag.
De Prefident zegt, dat het appel geinftitueerd was.
. BM ze8t > dat nogthans de Burger Van Hoo/f vry distinct voor dien tyd het woord had gevraagd; dat het Biet genoeg was, flegts den hamerflag te geven, maar dat de Prejident bevorens moest vragen , of nog Leden het woord begeerden , en dan verklaren , dat de di<xusiien over de zaak in questie gefloten waren. Gevers zegt:
I e begryp , voor my , dat de woorden arbitraire correctie daar uit moeten blyven, vooral om alle misverftand voor te koomen; doch met alleen daarom , maar ook om dat alle wilJekeunge handelingen moeten voorgekomen worden • d> W»t moet klaar en duidelyk weezen, en men moet niet fluftueeren ever de applicatie.
Van Hoof 'zegt : wy discmieeren over de Articulen cn deizelver re-iactien ; zoo dus een Lid vermeent dat er voor hem eenige duisterheid is, moet hy daar van eiuctdetie vrage;, : ik bwhale nogmaals , dat ffc in eee vry Land mets arbitrairs ken, noch dat daar iets d.ergeMs kan beflaan.
Z.*vfe« zegt, dat hy mede van begrip was, dat'er in het vervolg mets arbitrairs in rechten moest plaats hebben: het zonde dc post van de Commisfie tot 't ontwapen van het Werboek zyn, om alles duidelyk te ftellen; dan tot heden was het onmogdyk, op eene andere manier te ftraffen dan I tot hier toe had plaats gehad. '
Tya Berge zegt, dat het hem voorkomt , dat het 1
vericliil meuder in de woorden, dan wel in de daad 1
rxlta^; het was hierom, dar hy voorfteide , in pbats 1
van de woorden arbitraire correctie dit te ftellen • op 1
Cy* f" '-■ "orden gecorrigeerd, zoo als'het v
UuJ zal vermeenen te behooren, zelfs met fufpenfie.
De Prefident zegt , dat hy geene zwarigheid ^ou^e vinden, om den Articul te laten, zoo als d
- hy was, daar het geene veranderin* in de- zink 1- maakte. 0
'e -Bieker zegt, dat, daar tiógtKan's het woord arbd is %aff W&m een ftruikclftee.a feneen te zyn j hy vooriteUe , het dus te redigeeren met weglating van het d viMri arbitraire correctie, oP poeae zelfs v.mfulpcnfte of verlating van zyn Post. 1 J
t & DePr¥^at inftitueert aopd nominal, of de
- Arc'CUif gearresteerd zoïfdè worden, Wé als hv la*, of wel me-^de verandering doof-Bieker J.
I P^Foneerd? — En word tot het iaiuiie bedoten.
Art 17 en 18 worden conform geconclud-rrd luidende: " '
r JAdL l?' "Alie Rer;uesten mits door een AJvo^aat of Procureur by du Hoi geadmitteerd, ondertekend zynde, zuhen gdeezen worden in dep. Raad, er. zal daarop vervolgens,, het zy door denzelven Raad, hetzy ,,,>°h„n ff"™-' Wtlke by de::"iven Raadc, daartoe mt hun midden gecommitteerd zuilen worden, zodanig gedeponeerd of ptovifie van Juftirie geordonne d worucn als bevonden zal worden te behooren ,n h"' i,'" f* exP'°'«en «gtfqj van wegens dit Hof m de Plaats haaver Refidentie gedaan wofden , door eenen van haare Deurwaarders ,\n elders in de Repubhek door zodamge Perfoonen, als daar toe van dezen Hove Commisfie zullen hebben entfaugen."
Art. 10 wordt in deliberatie gebragt, luidenDit Hof zal geene definitive Sentenüen in cas
oordeelen , maar niet over den graad van ftraf"wa.fnTSS 5er^. W8S' * raïCrd« wordema;Tdheny Hoffhian zegt, dat hy van gevoelen bk A„ &
de meerderfie d e-e^cht' werd ll in cas condemnatoir had hy 'er niets tegen? da nade e bepalingen werden gernaakr. nadere
Luyken ftelt voor, het dus te ftell-n ; ' ' , ,. Sententiën iemandJeiulaig £^* *****
gehoud^ ^1'^ de AUlCul '» ^ worden
^^^^^^^ noncel moest worden bepaald: hy vo-d d't t . 'I' iS, doch ftelde voor, het in adv\S t'c S Z 5«m gementioneerden ArticuK uc le Conm -f ■ , " 38 • vas, Rapport zoude zyn uitgebra-t'. Cüami^mal S^.aakc
En Wordt conform geconcludeerd. e££ 2° WOrdt hl S^ragt , lui.
i> Indiea



C c3 )
, „ Indien 'er in 't een of ander geval, door vacatures U»&tté,rof a*der$7.inks geen genoegiaam «e^U-fan :rT ad en gronden wlerdt, ut het-Hof voor e:K fenfffr-
br, ieker.de uit ,de Departementale Hoven dne Raaden
ro^ eeVen van wede drietal, in cas crimineel dom .^p"cuWur Nationaal en den■ BrfAb ,gjA
tivile zaaken door beide Parry en , "ieder een tj
ifetw'éien^ en zal de overgeblevene, by. wc ge van ffiSpletie, in de zaak waartoe dezelve geroepen las me-
-de helpen advyfeeren en recht fprcken.,"
Ter. Berge wil, dat agter de, woorden genoegzaam geial . dit
•gcal zal worden uitgedrukt."
Lttyken vraagt, of de Vergadering ook zoudekunnpn ballen in het idéé , dat Commeele
■het volle Co'.legir, 'doch Civile eemglyk door ee,. b.t'paaH getal konden worden afe,edsian;
Blok zegt: by aidién"'er dan een der/Leden ziek. of abfént
,„,ogt z"^ belang zonde dan wel een patiënt onverhoord
moeten blyven zitten ?
' Ten Berge zegt, dat het hem voorkwam , dat m$h, '.om alle tófterhlden te vermeiden , du Articul klaarcer {-moeit ftellen. "' ..■<:. 'do to
• fan F>k vermeent, dat door dc bepaling van 5 , by het vo nng Ar ieu Teed,'genoegzaam is uitgedrukt, dat in cas condemnitoir geen Vonnisten anders kunnen gevveizigd t worden. ■
De Prefident ftelt voor, dat men, om alle bedenking voor te koomen , 'er by zou.i e voegen , d«t
"to//Sl39. dat, daar''er'ook zwarigheden gemaak/ware! omtrend de zieken cn abfente», ot met dus hier omtrend geene bepdmg moest maaken i luiken ftelt voor, ten einde alles uit den weg te rntaeq .• den Articul in het'geheel te royeeren , en aan dc ordu.am wyze van rechten over tc laaten, 'De Prefident brengt dit'in omvrage. Plóns v m Aa.-M zegt, dar hy zich hier zeer wt
'van den Articul was voorgekomen , dat,de mmcterhei 'de meerderheid zoude kunnen dwir.gtn.
Var Uk zéfeti dat deze bedenking wrar was; dan doorhf J -rovMtet1 werd deze zw.righud niet uit den weg geruimd
■' daar Ü'-t-by den 19 Articul reeds bepaald was. j ^Ije'Pref dein herhaalt z'va vboribl: - eh cor icludeert conform.
Arc nj, als ook het flot'van itze inflrticti wordt conform ?enrrefteerd , luiJenu:
Op °e«e andere dan met .een behomlyk Nauona Zege: voorziene ftukken zal by dit Hot reguard mogt
I'worden genomen. . , . ,
D» Wetgevende Magt refcrveeit aan «ah met a,.e. de interpieutie cn amphaiif. dezer Proviuoneeie *ffe
[enr, maar ook in het-nlgemeec de fadulttan,om -zooaaixe nadere of andere InftruCMe, voorde Hoog Natonasl Gerichts - Hof, te airéfbéeitojb, als in t vervolg •an tvd bevonden zoude mogen worden, ten meerderen mtte'en dienste van het Voik van Nederland te zullen tuni.eh ftrekken." . 1 1
j iKÏb .'tislfiJhbp» non-ma ei:.; 1 '1
Ten Tie^-ge produceert eene nadere redactie-, van iëri 8- A.ticui vau dftjèé'ihftnifttè, luidende: 3 "'fcfillen Vn Se 'T^nrona's Ambtenaten', diezich'ouleh wiVen ftellen ter p'urge .van eenige .mis raad, daar mede men hen zoude willen be ichtcn , en zich tet.ens by dezen Hove gev.mge . zouden wilen te len: gelyk mede wegens alle misdaden * ter hunner judicatuie liaande, 'j zv uit Jjoo«de .van de perfo m ,..die daar mede beticht word ,'t zy uit hoofde van de natuur der maisuaad zelve , mogen verleenen mandament van purge , uit krachte *{»Whfer .we k ter plaaua, daar de beticnip Amb enaar, bPvie -aarvhunne Jurisdictie onderworpene peifor.en woonachtig en het delict begaan zoude zyn , en wyders, enz.
E'11 wordt dezelve aldus gea.rfeftëerd. - Van Eek rapporteert nameissde perfone de Com■M'fté* fh wier handefl'gèft«ld"waïetiv2bo de 23?
'ais -a?re'' Artl-rfnlen-r " riS ' '
Da- wat het eerite'betrof',-«et hun was voorgekoomen, da-', bmuend het in diün articul bepaalde , zulks zoo 'dmielyk fprak, dat daarvan geen ipecua! att.cul behoefd, te worden gemaakt; en opzigtens het 2e. vermeende de Commisfie, dat men dus zoude kunnen ftel'en • by ald:en \ der Leien mogtcn oerdeel 11 in de -uy -dting niét tc kunnen- befuit/jii, het vod-. \el als. dan dfdelyk weder konde worden voorgedragen ; dan ae h f-
eter der Oud'len '^^^k^^^e9^^ oneeren/c , in ia 'atlfffLrc gXvfinr-, waar'g-eer. * ae.r Leden voor het ander»f tyeurfeilen zonnen zyn , koude hetzeb-e niet. dan' na verloop van zes r-.a.tnden tt etter wrden voorgejle/d 'DaPzy dierhalve.» voorlie den , meromtrend een articul in de fftWmÖtlé te pïiatfert. -
' De pUluLnl' Uew\x W ^omVra^e , of; \l' Ver£nd:riufi -aicb inec.dk lUpportifeni,'.c. coiuormeeren ? .tuddsd awslq naia'>ai n-ii.' istc 'iina
Bett'g zegt, dat hy zich met het eeifte pofecl zeer : vel koude col;formeren ; dan, war .de h-paaln g by
■ het. tweede poii ct van | der Leden bcriot, dat hy hier tegen, aoude z; n. 'fff
■ ne Beveren vermeent ,:daf, .«»'•« Vr .vryheid. gehtón w-td om dadelyk weder*en vqor-liel, :na nat ue kamor:der
, O tdlien hare. fanetu, daar op ge^ !. b»d, aan «czelve u»tezenden, dit dikwerf aanleiding tot ajitatien zoueU. kunnen
1 geeven. , ■
Van Hooffxtgx , da: , affchoon het moge.yk nu-r goed zoude kunnen .zyn, dat een verworpen vooifte. wede,
, ffilvk werd geproponeerd, 'er nogthrms gevd en kon-
^..jf^^^i^WW 3im ten5



C n
ie; een voorliet konde heden onzemefureerd fcl^nen; dan de omftandigheden konden dikwerf in korte.dager zoo veranderen, dar het urgent werd; of wel konden de einddatum, welke degio'e Kan rr daar als dan konde by voegen , de zaak geheel van g daante doen veranderen ; dus vond hy het abfolut rood'takelyk , de vrybaid , van het weder te kunnen voorftellen, daar te ftellen. j • rjiih.nr; v,vT
De Beveren zegt, dat hv van gevoelen was, dat, wanneer de omftandigheden veranderden, de .grou Kamer als dan p:r fe het recht had , om een Voorftel te doen; dan dez.ive niet veranderende, kwam hem den tyd van zes maanden genoegzaam voor: hoe liat was her mogelvk, dar de grote Ksmer, fiïdérS Op haar voorftel . hetzelve ahfolurclyk zoude ftd Ien dootdrittgen, 'ei» welke gevolgen waren daaruit niet te thigreff^.'1'- nrtï.'c. »b n<;/ sHoorT na v> :' , biow Jnai'j s r.u, 3^rui nev marnitunsrn rïaiTOsi'ivi nssorn ta.js Vretde kegtd daar de Kamer der OuJtten hare redenen van atittnd' g zal moeten motiveren, <kan het zeer it§t g>;oeuren, dat, wanneer dezelve m dc grote Kamer worden ove-gtb'agt , dat aanleiding t,eeft, dat deze voorttelen Je Kamer, by het niet gefinctioneerd voorftel, zo tanige opn: Ideringen voegt, dat alle zw rrigheder» verdwynen; hyzag dus geen.reden, waarom iiet voorftel, nader ontwikte! 1 , niet andermaal aan de Kamer der Oudften konde worden- vocrgediagen ?
De Prefident brengt in omv^aje, of de Vergadering zich met het eerfte gedeelte van het Rapport koude conformeren ? — En wordt dit gear . resteer d. • j
Thans brengt dezelve hst tweede point in omvrage". "• ■ ■ , i ' - . . o.. -f. .-.^«fe-Ja
De Leeuw zegt, dat hy 7i'ch b'y het Rapport wel konde voegen, zoo'er by bepaald w-.rd, der, zoo wanneer zulk een voordel andermaal dadel-k in de Kamer der Oudften wrd gebragt, hetzelve als dan met nieuwe redenen moest bddeed zyn.
Queyfen zegt, dat het hem voorkomt, dat bet ten ukerften nuttig was, dat 'er bepaald werd, dar 'erover zodanig ten afgekeurd voorftel noch over dc redenen Act weigering geene nieuwe discusfien mogtcn plaats hebben.
Gevers zegt: 1
Ik ben 't ters mei de Rapporteurs en geloof zeker, dat 't ongemeen rottig kan zyn, de gemoiiveerde redenen van de Kamer der Oudften, wanneer | van de G-cote Kanjer dccze als niet folide btfehouwen, te kunnen wederleggen. Hts ee vaar, waar van door temniigë Leden gew?,t gi-niar.itt is, verdwynt, als rrch ragaat het geavanceerde van den Burger Freede, dar 'er altoos Leden voor cn tegen «dtdecHurde, zullen gevonden worden.
Le Prefiderit inftitueert appel nominal , «f ren zich met tut Rapport konde confonjmeren 'ja , rinn | peen, met dien ve: fraude n-gthans, dat in nde eevallen de tyd vsn zes.Waanden b*-paaid bleef:— ■ En wordt het Rapport gedècliarcrtl!
Queyfen helhaak nu zyn vooiftel. ,
freede 'verzoekt,, dat hetzelve, overeenkomftig. het Regla. 1 ment van oide, in Jènptit mug worden ovejgteven. ~. q II
De Secretaris proaficeert, in naam d-er'daar toé 11 benoemde perlonele Couimishe, eene nadere re/. i| dactie van «ten i$ Aitictd; c«»r.i- lende 'dat dfè II -2 volgende Articti cn in plaats benoorden ge'fteld tg worden, s ■[ j
„ Wanneer ifij.eeoe Gemeente, verfchejde'ne. 500. taj- ;| len bevanende, zodanige omftandigheden pl.uts H- bbe'n, 1L dat eene Grondvergadering over 500 Zielen geen genoeg- 'f zaatn ge al van gecua ifice. rdc btemgetechtigden zoutte | .oplevert n, zal het r aaizclyk Oeftuur ondei goedkeuring -1 van 't We-geve»;!, Lu haam , de biemgerecbugdjm óver d een groter kc-tal Zieien tot céne Grondvergadering mo- i gen vereenigen; des nochthacs , dat dc Grerdvergaderin- I gen nooit .»>tri'?n over meer dan 2250., er, dat over elke I 500 7.iei.n a'-v s een Kieze benoemd worde.
riet p'la'atzélyk- leftuUr var. elke Gemeente maakt by 1 tyds de ereischte , dikking op al het bovengemelde , en I ;«eff daa van., uiicti, veertien Jagen voorde ftemmirg , I kennis aan et Depauen.ewaa: i.efluui , terbeoordeeling , I of de fehiiu ig met he voorfchuft der Conftitutie over- 1 eenkorpe ï ot <,:ai.i--het W ».g)a, end Lichaam., in het ge. al, 1 by -het. voorig .«articul btp,.rt.d , ducb in a'e gevallen I zjllenrde oenm.a gemtakte fchu/vingen, iu ob.trem de I puatzmg der Si gerechtigden ia de "onde-ric.heidene j .Grond vergadtririgeL .. >ls der Giondvetgóderingen by der- I zclver i/i.ilnclen niet, ••• met goedkeuring van de Wetgcende",Macht; veranci - i worden."
lin wordt deze-ive co:; - m. gearresteerd.
Oueyfe/7 zyn voorftel nu i) fcriptis hebbende overgégeverj , wordt hetzelve in ueiiberaiie gebragt.
l'ieede zegt:
Ten ftt-rkften appuyeer ik, dat dit voorftel worde Commisforiaal gewaakt; 't Is van groote gevoL't-n. De Eutaer Queyfen fnreekr n, , \e vcrotidet l>ellii:g. dat by de Groote Kamer, een U'tjscraat veto van dc Kamer der Oudften , zal worden gehekeld,.en hu ztlvt ten t) Qn gefteid — maarhieropandwoord ik, dat zöc dit tin or.n .-te gefehied men zeer gerust zyn kan, dat wel Leden in ,iie Groote Kamer zullen gevonden worden , die de verdeediging van de Kamer der Oudften zullen op zich neemen . Si alle nadeeliger indruk fluiten, die een verkeerde aanval zoude kunnen voortbiengen. Voor de teden waarom de Burger Ouey/en zyn voorftel nuttig houdt is dus geen grond. Maar men ke'e-re nu eens de zaak om , en verónderftelle :ens, dat her veto van de Kamer der Oudften op geen goeie 5e;;inj!c!en ftetint, is het dan niet . van het uiterfte belang imot de f'-hteie Natie, dat dit naakt en klaar ontwikkeld ivorde, en bekend raake? of vor.l,--t het belang des Volks, !a* :!e vetKcerden handel , dié dc Kamer der Oudften zaude :urn -u bcóryven, wi-geerootleld woide.en ondi t nen asch tefmoord ? In allen geval, Burgers Reprefi^itanten ! vporeen /ry -'/olit kunnen.de redenen cn mij>ri*er,, wa.arapde-b.fluiten iet Wetgeving r-usteji, niet te veel bekend worden , cn het
1 tn :Kan



( 95 )
ar>. rooit anders- dan te meer vertrouwen inboezemen, waneer de Natie overtuigd word, dat zy van alle zyden ge«m E gewogen zyn. ft. Is van belang, dat de redenen en laotiven die de groote Kamer moge hebbe* aangefpoord. tot KWing van eenig voorftel van de groote Kamer, do >r •lorde onierzogten overwogen, op dat zy va dit onderzoek Ler redenen by overtuiging daar in betasten, of mst overtuigd ■vnde en de-'redenen van de Kamer der oudften met vol doende bevindende dat zy gelesenneU hebbe, haar voorftel, EËfezèrd van eene nadere deductie, andermaal tot een on fcrwerp te maken'van deiibera-ii van de Kamer dt=r oud ft«. Ihdten deeze als dan blyfr p-rfifteeren, zon dat voorftel met Lan ee" half jm daarna weder moge ter ba«n gebr*tf worden, f lk concludeer dus om alle dsteze redenen, dar tegen, ot loorftel zoo veele gewigtige bfe lmkingen zyn te maa-tcn . ..at let noodzaakelyk is, dat Het commisforiaal gemaakt worde.
*n nader onderzont. . . .,
ï, Queyfen zest, dat hy 'er niet tegen heeft, dat hetLl.e Commifforua! .wordt gemaakt dan dat hv nogïhan, met weet, hoe met mögeiykhevd het door / reede EeJavahceetdè op dit vootfte! kan worden geapplrce-rd ; laar d, Vcrgioerir.gcn immers in het Pübl.ek worden fcehoude», en dus her Volk van alles ondemgr konde
Vtc Berge zegt, dat hy het voorftel van wit» vond dv het hem voorkwam, aat men het da^elytvttr Pelulte konde bron ,en. Hy ha 1 » v , rtflft ««as van «pu* zeweest , dat de redenen van wcigerina met behoorden gerno.fveerd te zyn, clan de Vergadering ha.'. :r. hare wysneid zulks todï s begrepen; het was hierom, dal by te-a iletUfte» voor déze ProroBtie zoude zyn, dan net ^ r. > aftelde zoveel gelegenheid tot onaangenaamheden konde geeven.
I Gevers zegt.- ' . ' ' . „
| Tk zal nimmer my.met dat voorftel kunnen vcreenigen,
(daar » van M<m^l^*&%*^^&&
del bernnen even nun ai» uc iwi.n-i .
mo.t éeWd worden : en dus, daar 't my. van groot gew.gt Rr',r„, Verzoek ik. dat 'er een dag bcpaulA.
worde, om daar ovu-te deltberceten. jjfcn. Fan Heoff zeet, dat hy dit appuycm, en thaas nognuals het zo e en u.or hem geadvyieerde herhaalt,, dat e.n voorA., t..i.„ z.vude als niet nuttig , kottan tyd daarna
jvan'bet grootfte belang'zyn kan'. itótüftèÜ nnóïiio-j
Be Lèeuw %e%ti.M by he- doelwit van-den voorwai,1 „ j..:.t»i.,i7 kaa.««ni dan dat- het naar zyn malen
ftreedmet Hot van net ,257 ftrtisul. ::;b,,.
■Van ie Kasteele zc?x, dat het hem voorkwan , dat er wc. iet, rtitii' s in lag opgegoten; dm dat hy uk «M» hoofte vermêefidè , dat dit nader door een Cornmislie diende te worden onderzont.
'>Wrrif-\p-n fttdrvoor , om hetzelve Oma's
n ■ ., ' ._..,.„„ . rnnrliidei-l'llde alz'Vi CII
jbenoemt bh tóé;,le. Utirgers Queyfen, Cambier,
Floh, s nede en uarioga. ,
fan de Kaslcclè zegt, dat daar de 62 Ariicului advys, was-gehouden tot dat het pomd van S^&ftWg xyn gedecideerd, en daar nu zulks op voOi gifteten haa
pldais gehad-, (lelde hy voor, om ni dit < Articul in de-
De fr di Jent bre -gt hetin deliberatie: —en wordt ïi'.tzeivé coafsyni gearr.stcerd.
Z>* 7'.c ';/ in omvrage gebragt hebbende , of h-e or>k Leden '.varen , welke nog eenige voorftellen of rapoorte.i'te doen taarten de Conftitutie beseffende? en zulk» geen plaats hebbende, sdjüirnee.t [lt de Vergadering- tot morgen ochtend ten 10 uuren , ('aar *p hede" de ^ te verre v-,lo^PelJ was om eene nieuwen titul in deliberatie te brengen • ^v n-Jeeven voor het fcheiden de-r Vergadering 'de Burger Siösiuus met 47 fteramen tot verkocren.
Zitting van S.itardag Jen 4 Maart 1797
Voorzitter: H. vam Castp.op.
K,.n quartier :<a tien uuren wordt de Vergadering door den lydeivlten Prefident geopend. De Notulen worden gelezen en goedgekeurJ.
De volgende M s&reé a.» Adresfen worden gelezen en in Deliberatie schrabt:
E*ne M-^five van het Committé te -Lande . met berffit op de Reques-e van de rcfoeélive Capiteins-'van'hÉrt: V>- ffflfflon der baïve B'igade , v.i'-Jh 'over eètjc Relb'ntie van het Lcmmiii'ébekiasg.i heboenoó, in hunne hjfekrl gefteid by Decreet van den 30 January , we.fc ber-r m fuoibntie bebelst: dat Cahrem J, J. l.eeven ^n^ dienende in het 'i Uataiüon der I «aflvé Bt 0de zich iK de Maand Maart, 'bf 'in beï vcorii van Apn) .zich hy hmr had ccad-evfeerd ,:om refrirutie' van / 950 Voor den gecfefen-'erdem Sergeant Major m -.< orporaai Founer op eene fehe:rWachtige wyze mede geöomen , by We «* heid i cat hy was afgezonden tot den -otthngst det «ïoldyen en ' Traedememen van de Mar fchappen van 't meergemeld Batailion , 't welk Met ComnMtc als veimeenende , ï/t hét bind geen dubbelde S d l yen aan hetzelfde B.iiaidott konde voldoeéiV, nóch d - -tchade voor defenie van den Sergeant of Crp iraa' d^gen , Ifi-h reöordeeld te moeten vvyzen van dc hand — . D.it"voornoemdc Capitcm , dq gegrfid ^.eid van dit -nut: »♦ j.,,;.-^,.. TÏri, r.,n ven ia Maart . . ten
t'v'eed" maale hy Recjueste aan her (..oir.mitte he*eft peadresfeerd , enverzogr, itt de-fchadr, trr waa. :■ van neg nhondcid en vyftigguidens; zoo biet door net gemeene L-dnd , ten minsten door de a'aenveene Kasia fifti het UaiaH'oi, tt..t is de Capitéihs- Kasfa msgt 'worden pc* dra^n; cn dat het ' ommiré, cfct nader yèttdtM ■ cto'e'st hebbende aandeorVr van \ Lsnd , en 't Plan van Organif.rie; hetzelve, by Refolmie va?' 22 M.m;t, heeft oeaccordeerd, enden Raïd Wt A immilt-a-ie van het 1 Batad'on der 4'e h .lvc B.:ga-e ae^rdohneÏM, om de door den Segear.t'-Majoor en Corperaal- Fouiier medege"_ "Om*"



tornen PenrAigeij, ter fomma van f o=0 uit de g»z mentlyke Capiteins Kasfa aan het Baialuon, in hand,
t^OVlï SteSSiifSSÉJSfö! ,tc v«6'«d9'n »é« verder g *4!>VtO drgemelieGa^rcins K.sfa niet mögt toereik?
7nJ twce, teïmynen ™n dcïztlvé Tr'acteme *gn der d.ucteprcnde Gelden by den . Raad van -Admin ltraoe te moeten laaten Run,zullende echter de Cap'ite ic-öfAv/V.gchpa len zyn in deze fehade zyn tótót'el aandeel te dragen. ■ ■ ' * j
Da: dete Rèfphrie 'gegrond is op het 19 Arr. van ft Kejltmenr van Oecónömie by het'Pian van •Of*'an-.f tie , Rag. 6r 'zonder dat by da: Arricnhof eenig an°erg< ordonne*td wordt (zo als de Requssaranicn zeggen) ds 01e Penningen fpecual door den- OiEcier zelve zoude moeten worden afge.:aald.
Dat de overige Capi.eins, Requestrantcn in dezen .zie' oy het gemelde appoinctement bezweard vindende, d Raad van Admimilra.ie van, 't gemeld, Iktailïan r bi deste.fs misii-evana.n 4 Mey zich ten hunnen behóevi heeft geadre::fe-erd ; hebbe.ide de RequcftWen zdve by eene ongeiateerde Memorie , verzogt'intrekking var bovengemelde Refolutie,. welke ;,beide -.illagaie, üL'kcc door hun buiten, dtspoiïtie zyn .gehouden, als''niet* »ewoon zynuc- een.go Rcüiu.ien tc nemen op verzoeken van wcorape cute perfonen gedaan, gelyk in de:cn dis Kaad van Admmilbatie was, terwl dc Memorie van de Capiten.s, die zich bv .Requeften hadden behoren te ü^e^ereu». geen poinct .van .delibereert by hun heeft yngemaakt.
He? Committé zegt, dat, offchoon he'; Committé by lf.tucet van 20..january fi 1. maar alleen w.ts verzoet om in dezen te oenen van ber g , zonder dat dux üy deszelfs 'confideratien zyn gevorderd-, co dus iUet een eenvoudig ve-haai. van zaaken had kunnen vodhan, echter, hos ou.ga.arn ook, zich ih,.de.'nóodzakeiykheid heeft bevonden 101 het dfcailleèren d^-r gronden , w • - n het zelve tot het neemen van maefi.ème.d'e 'Réfoiutie-ln dato ï2 Apri] i/oó hebben geperm avecid; ten .einde de Vei^a.leong ten dunlelykften tc overtui -en, cé s deels van de regtmaoghad der Refolutie, m dato tJec 1. 1. op de v ooi ft. Requeften.gei.omen , over weiken de Requeftrar.ten zich ter dezer Vergadeiiu-j beklagen , cn het Commitié nis het ware ter veran woordng roepen, cn andeideels, om aan de yergadering te doen gevoelen de taxatoire en ongepaste- termen, vervat m de Request en der Capiteir.s van vootfz. i.'taiüon laatftelyk ter hunner VergaderFg ingedi-nd, als dSSni! metionde woorden by herhaling, zonder de róiriifs dcc mt;e , of menagement , die Refo'uiie befahutd'gcflde vtn onbillykheid en onrechtvaardigheid, en ten Spue hun-, ais het wate, dieigende, wanneer iy jjy gemelde Refolutie mogten blyven perfideeren, het «.ommittéb'y Ulieden als het ware, wegtns iniouireit 'e zullen aanklagen — uitdrukkingen , bu:ge:s R/eprefenunte!, I vc'rvalgt het Committé, onbetaamlyk in den mond vat. s Lands Mnnairen,-aan onze orders onder -éfchiBt en waarover Gyl. geen wi*dft misnoegen zfftj kunnen toonen , dan wy gemanifesteerd hebben by onze Refo-
( 96 )
al ongegto.nd-hebhen-.gew.tzen van de hand, enTaw
rer-diét.e. om zich nad-er deswegehs-- tfr'iad-tfes-reticn • t"n. T»erAT Jie" «^öos''Kerttdal-n- het efenfna'afl gedeclineerd. en dtóftmdeerd verz'tM-'ëfe ''beuken «■ *%clm A buiten-ed/S
m^lj^°™^£?n^> Vnog eenige 'andere aar.. me.kmgen, mefj het .vertrouwen, dat de Vergadering
De.-PrejirènL brengt in omvrage, of de denng met du berigr. zich vergenoegen kan ? '
,?. A, de Fos van Sieenwyk zegt, dat by zeer wel nüaelea Kan ueemen met dit berigt, doch dat de Snppl nfen mn ! Plg. te buiten hcoben gegaan, die zy. aan het cbmmiu' feluijdigd zyn, waar uit zeer flegte gevolgen wSfelwM pru.Iue?ren; ou, welke reden ny vooritelde, datl S -cr »
Vergadering te kennen te geven, dat zv zich voortaan 55
ged aan 7* 'T™ r ^^ri t
gearagen. en wordt conform befloten.
Eene Misfive vsn hetzelfde Comminé, verzoekend- da. deze Vergadering door haare Commsfie tot é^ Buitenlandfche zaaken by het Fransch Gouvernement ".e ".- ' ve ts bewerken en de fterkite inft.uicien te doen" dat de Mipnerf, door de Franfcheh geprest geween zvn-* ne beulni, mogen erlangen; tot^lk emd Vv en terkften dppuyeercn den voordragr ten dien of»door den burger Pumpe van Meerdervoort gedaan ■ - aan de Cornmislie van Buitenlandfche zaaken
Eens Mishve van de Gecommittcerdens ter G-neradteits .tekenkamer, berigtendeop het Requ« van'c van W'è&m c. f. Rentmeester te Bosch, by Decreet van den 23 bemuaryin hunne handen geduld ƒ e„ Vcuo t VPs lende 11. rekening te mogen brengen voo he^ove ma'" ^n der gelden; advyf.erende^at zy OtSSS&vC e Relolutie , by welke zy daaromtrend decliratoir heS
asr» m""n mtm*èiï$fè
Een Requ-r van C. van m/s, woonendete Tarnen
tn'1t™r:ndS aU Ud in «"Ih-ovincaalBedu"; an Utrecht ver toren te z .-n, doch zwarigheid maakt ■ n dien post te aanvaarden , ais vertrouwende, dat het •eg^eoient, vo.gens het weike de keuze is genei i d m is de uitgerukte wifdes VoIks, weshalve.f hy ver-' 0*1 'a hl " 1 ^* V rS'der'"g "neCom i.snemi Oidep bengentd om te onderzoeken, of dat Reelement firfyk is de wille des Volks. ^lement
De Pfefrh-jt feit voor, om dit Red nest als «.v.rhni,,,»..,^ zyn;l8, te renvoyLrcn'aa • t lh-ovnicaal d'eili.iirvan LTtrechr.
Cflet overige deez:r Zittwg i„ ons volgend Nummer.-)
Ter Drukkerye vau VAN SCHELLE & COMP. 'm de HAAGË"



gelik h EiDi r R i h e / n, j«uit .n/«r-
DAG-. V 3fi H A A Xf
DER HANDELINGEN VAN DE
V M MG JLJDJE M.XWG
' REFRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND.
N°. 414. Donderdag den 9 üflurf 1797. .«* ^
PRÏHE2D* 3 R O B*D BR.bi.HAl'
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Salttrdag, den 4Maait 1797'
Voorzitter: H. van Cast rop.
Vervolg der Discus-ficn over hel Reqnest van
'C. van Hols, verkoren Li i 'van het provinciaal Beftuur van-Utrecht.
. fertat zegt, dat hy wel dégeTyk het verzoek van den Supipliant, om eene perfoneeleCeirn:i;fie ie benoemen •aPPuyec; ren moest; dat die man in't Frovinciasl Beftuür van Utrecht is verkoren , ingevolge een Reglement, bet welk hy fuftmeert Articuleu te bevsrtcn, ftrvdig met den wil des Volks, wesbalven hv vont dien post bedankt- heeft; terwyl vervolgens die van U recht der. Procureur hebben gelast tegen hem te ipigeeren.
T l)e Prefident zegt, dat dit alles niet wegneemt, dat de zaak is en blyfc zuiver huishoudelyk.
Pertat zegt, dat hy daar tegen is, alzo die van Utï'acht, Rechter en party te gelyk zyn.
De Leeuw zegt, dathy den tfurger Pertal wel eens wild* ihnoren bewyzen, dat het Provinciaal Beftunr van Utrecht m i dezen Rechter en party is.
Ockhnyfen appuyeett het aangevoerde van Pirtdt. \ ' Pomtevan Meerdervoort zegt, dat, wanneer dc Nationaale 1,Vergadering zich moet inlaten in alle S.redelyke en Provinciale 'Reglementen, en daaromtrend uitfpraak doea, zy daa wel haast daarmede zal worden overladen. Dat, offthoan het m conteftabel is, dat deze zaak is zuiver huishoudélys, de < Prefid'Kt niet beter kan doen,alzo cenigen contrarie fustinceren. dan by appel nominal te laaten decideerm, of de zaak als huishoudelyk moet worden beichouwd , ja, dan neeitï
De Prefident inftitueert" het appel nominal: — en V*. peel.
wordt befloten, dat eiit Request, als eene huis-
hnndeljke zaak iu zich behelzende, zal worden
gc/euvoyeerd aan die van Utrecht. Een Request van Burgers van Dordrecht; verzoekende : i°. Dat het Rapport over het Commitié van Admi-
Mftiatie, door den fcnrger Juffmorth zo fpoedig moge-
Jyk mag worden publiek gemaakr. En
20. Dat de zaak van den door hun aangeklaagden Buv
ger j. 'van der- Ramhorst, Lid van het Committé der
wanne, zo fpoedg mogeiyk mag worden beflist.-
De Piefident ftelt voor, orn het eerfte, als waar'onttxéüï reeds conform by de Vergadering is belloten, flegts voor notificatie asn te neemen , eo het tweede te-(tellen in handen der daartoe benoemde Commisfie , aan wier hoofd zich de Rurger Ploos van Amftel bevindt: — confoirn belloten.
Een Request van J. J. van Dnsfeldorp , verzoekende., om "ratificatie: — aan de Commblie tot de gratificatiën.
Een Request van de Borsjat, verzoekende, da; aan hem nifeg worden ter hand gefteid extrafi van het Decreet , by hei welk hern een peniïoen nu onlangs is tocgelegd geworden :-— geaccordeerd.
Een Requist van een Cufger, om een Schip temogen tranfporï esren: — geacc '.rdetid.
Een Rcqüen van D. W. Hamaker, verzoekende een party' Schot)"; Itousfen, voor het emaneeren der Publicatie afgezonden, te mogen invoeren : — aan den Burger Freede c., f. ..,-,.<
Een Request var. Dapper enScAlaiter , verzoekende een party OucV- Yzei naar Dam zich te mogen zenden: — aan het C^rjmitté.der .Marii-.e. 1
Een Request van Burgers en Ingezetenen der Stad Vl'süngcn , waarby ,zy, voor eerst verfchoniog voojp, huime. eenvoudige ftyl.' verzoeken, en te kennen geven, dat zy voor eenige maanden, niet behoefden re wyken voor et.;e S;ad |n -de ;geheele Republiek, om iaakundige en wel ingerichte Adresfen vqor den dag te brengen; ian dat' dit"*ge'lnk «"» octylodcn is; want dat zy N taa



C 98 )
van alle die Helen, begiaft met zulke kmü^h-l-n thans veria.en zyn en dit zy , die in her beaui d-r Revolutie zich Nacht nog Dag ruste gaven, om h-t
Vodt voorftellen te doen, nu werkeloos zyn . vrat
werkeloos?. Neen, dat zy, alle voorzian'met vette Posten. hun but bereikt hebben, en hen op clkandc'ren laaten z en , en lacchen met hunne zngten.
Dat dit dereden is van dit A tres, "waarvan zy vertoeken , dat de fouten ovirgeilag.n mogen worden, cn geconfidereerd, d»t hetzelve uit een zmvcre zucht van welmenendheid , en beaag'ojs Patriottisme voorrlpruit; dewyl zy thans a'le iie ten zya, die met hunne handen het Snood moeten winnen, doch dicteren*: dReprefentanten van 't Bataaffche Volk verzekeren e». trouw te zuilen blyven tot den Dood.
Dat aan hun is toegezonden eene National Bataaffche Courantje 6 van Lieven van Olie/en, gedrukt by J. rerteSZe.% Comp., waaruit zy gezien hebben een bengt van 's Lands Fregat Walcheren., onder Commando van den Lieurenant /. Hartman , Hagende ter Rhede van Vlisfingen , aan den Admiraal en Chef de Winter ,;. wegens de fiegte behande img , weike de gdu-ele !Ëqu!f»gié aan Boord van dat Schip moet ondervinden., zo met opzicht tot de üVte en weinige Mondbenoertens, ais de weinige plunje, die de eeifte bchryver daarenboven het Volk nog aftrekt aeggende, dat het plunje van \ Und is, dieopdejaarlykiche rekening afgekort wordt, en dat hy daarvoor weer zo vee! Schoenen cn Kousfen in "s Lands kiit legt. Dat ook het Volk met durft klagen, om de ongehoorde ftrafte , die het dan var, den Luitenant ondergaan moet weike ftraffen meest dayjlyks voorvallen. '
Voor 14 dagen zcjde een goed AmfteHammer Pa„tnot, die zeer flegt behaiid.I.1 was, mvn heer , dat is „geen viyheid, en weeg ten antwoord", ik Jvhyt tn te
vryheid, en in jc geheele doadtrderv ran Gclykheiden »• Broederfchap? — Wat moet men zeggen van zulke Commandanten!! D.u voords iiuiten'andeis, d;e ahoos' Oranje Krayers gewest zyn, in diens: genomen worden; terwyl men de Inboorlingen laat loopen, zo als de Luitenant Land, welke hier aan Boord 15 e-A-eest maar de onr, chivaa.d gheid met zien konde, esi daarom door Hartman s bewerking is gedimiiteerd geworden ' R%£ «niangs zeide: Dat voords de zogenaamde Vrouw van Hartman het S-Jiip commandeert,en eene infame rol fpe<dt en even zo Oranjegezind is, als Hartman zelfs /zodat het ge.ukMg is, dat het Schip niê: in Zee komt, wyl het ariders weldra m Enge.ai d zonde wcezen, niet door het Volk, maar door den Commandant zelven. — Dat de Equipage ten flotte daarin voorziening aan de ffiêter
verzoekt.
Dat de Requeftranien niet h-bbe- kunnen afzyn, d't ter kennisle en onder 't oog dtzer Vergadering re brengen, om dat het Vadenand het van hun vordert; want (vervo'gen zy) hoe kan eene equipage lustheSben eenen wand te Deftryden, die zy als haaien Verlosfer uit haare elende moet befchouwen ? — i, dit niet den we? gebaand, o» ons zvvjet en bjoed al mee, en meel aan
den vyand te geven ? — Wy zsggeja ons zweet er oioea, purgerS Repr.-fentaitej ! ca -met tem onfecue; wy zen wit enorme lommen de Nayale Macht kost en begryperi, dat wy als Leden der Maatfchappy daarin Ons aandeel moeten beualeu, en aan onze Vrou-ven, «nOOSr'u*?. oas EÖvcn "'P'W iyn, zulks'niet langer onvctfchulig aan te zien , maar daarin ÜL tusfehen komst te verzoeken.
Dat voor h.- overige de Req-.ieitr.mten ook vermeend tienben, en hierin met h«i adv .s van den Reprefe . ..t , Tk Vfn dea 18 f*P*& "'--:nmen, dat alk nut eloze Amb.enaren na de Revo u ,c zouiea zyn fcefehaft ^ tot de helft «minden*. , k ^ * Img.atrvau: iemand, die het Land dreat, mpet betaald worden, maar ook niet meet.
mf/-00rds dc SuPP!iitl;en z'ch moeten beklagen over zw-?t mf/r .T *cPcaUoi"«^ Officiers die. op h,m ud! m"r 'sdigj lopen - ja dat zy dik wils van fPlt
wH hl 3 ^:?°d 51 AardaPP=!-n moeten voeden , en wei naast, blyft het zo vourtg^an , wel van hom-erzu-
Kffftsn zien vergaan:- -dat zy hier gec.lin s
hun bedoelen, die in !sLands dienstgrys geworden , f ftaat zyn hun brood te winner^V onSk' e T ahlm y^riand hebben Wielen! daarvoor ^'/de,ld Wlder want da6t av'
caa voo talies wat by te brengen is .willen opofiW
r ad in L7um dl-'iUlk„CD bedodïn' d!e "keJtot een pad ln den boezem der Patriotten gevoed worden, cn
vöimf, LT\e &elTBheiA dc besCe' eene C «WV?
Ken 6W 'Cn!8t dê!zdver feulen ver-
Vr°,?nalIe rvelke1re'len. de Suppiianten verzoeken, dat o" ™P C»m™^ oem-1 worde, om te
o.wrzoe.jven, op Welk eene wyze Neêrlands Schep-». di ■»TlCa behanddd' « naar de iriipfertari e fic , die aan bovengemelde Officieren worden verfpi d • a s redenaardere Tracementen der Ambte- aa.e z,\ n het Coratnittetc Lande, als dat der Marine: dit gedaan gordende huu ien zy zich verzekerd , da; duizel S
De Prefident Hek voor, 0n dit, te Reilen in ha,ulen der Cornmislie, tér Mgè bèulaffl vr.n^Lr.nriS Vitor benoemd: confum be-
Een Request van /. Tierens, geween On fapfierler Convoyen en Licenten , verzoekende om eenPerfnen of een anderen Post; - aan 't Commitié der Marine'
fcén Request van /. van de Cappellen , gewezen Lui-' te .ant ter Zee, verzoekende om Pennoen: — aan de Mar ne om" berigt.
Een Request van Inwot.nders van Bataaf;Ch B-aSand faonqueurs ia Wolle .Lakens, verzoekende vrydom van ungaani recht, voor het uitvoeren van de door hun Gefabrj««de Lakens: — aan het Committé der Marine



C 99 )
«i A de Vos van Sleeir.v^k doet Rapport, na- o mens de* Commisfie van Financie , in wier handen, * hv Decreet van den i February gefteid was het kc J ciuest van ondericheiden Amneemers en Leveran- £ eters van de gewezen Admiraliteit in Zeeland , verzoet hebbende betaling voor Leverancien inden t taiiren t>*r, 1794 cn *795 gedaan,, bedragen e eene fomma van ruim ƒ 198000, als ook betaling J van de daarop verfchenen ffttreSlin , advyler<nde : ' Dat, offchoon het billyk is, dat dc Supplianten betalen» voor de gedaane Leverancien ontfangen , het echg? .liet billyl! is, dat hun de Inuesfen, op de fomma ( verlopen , worden betaald , om we ke reden de Commisfie oordeelt, dat het verzoek , 10 als het legt, dient geweren te worden van de hand: - en word conform I idit Rapport befloten. •
De Burger /lufmorth rapporteert , namens de Commisfie van toezigt over de door de Wsinlchen ; geabandonneerde goederen van den Vorst van
NDatU'de Nominatie der benodigde Ambtenaren voot de Adminiftrateurs aan haar is opgegeven , en daar uit, %gevolge Decreet dezer Vergadering , in dato den U Odober 1796. Art. 16, by de inftrudie bepaald, de volgende electie gedaan: ,£ '.] '„ r>„t. B Tot Commis ter Secretary Arndaus van Beek, op een jaarlyks Tradement van . ƒ aooo
Tot eerfte Clercq Caret Qjianl, op een jaarlyks Tradement van • , ■ ' . 1300
Tot tweede Clercq Jan de Vries, op een JW.; lvks Tradement van . • . . " 1000
Tot derde C»ercq ƒ. P.van hgten , op een jaarlyks Tradtement van . • .-- , ■, 'I0O°
Tot vierde Cleicq J. C Corie , op een jaanyks Tradement van . • • . " 000
. Tot v?Üi Ll«feq /• » F&e> °P «n jaarlyks Tradfement van • • " 00
Tot zesde Clercq//. TVi!heeze;i, op een jaarlyks Tud-ment van . • • " 5°°
De CommHUzegt, dat zy het Ambt van Comsrs ter Auditie Kamer, om gewiguge redenen nog \ fcet vacant heeft verklaard, maar gemeend te moeten h uden in advys.
Toi Clercq ter Auditie Kamer Dirk Uhrlep ,op ec , iaarl ks Traedement van . ■ . ' IOCO
Tot Kamerbewaarder J. van der Heiden, op^ een Tridement van . • „ " u^
Tot Comptoir Bode /. Joosttn, op eenTrade^ ^
. NTor^twde van de Thefaur'ie Rummely, op een 'Tr'ad<*ment van . • . • " 400
To Casiele.nede in het gebou w of huis van het C>!V«ne van Adminiftratie Ldijabeth Verbroek, _ \V"rd' Johannes IVebbers, op een jaatlyks TPfyx _^
* ,k*eMelick to: Opzichter 'van de Gebouwen zo van den f laag , Huis tl h» nosch , en overal
ider de goederen gelegen, die; -ook- teffcftsv ' -sa i hy in locs is, tot aslilcent Clercq kan dienen,. icob Vistor Koningsberger op een jaarlyksch «dement van . ." . . . / 609
I als hy ryzen moet.vyf gulden daags v- or verring eu reiskosten zonder iets verder in rekening
mogen brengen.
Welke Electie de-Commhfie ter approbatie aan deze ergadering prefenteert.
En wordt conform dit Rapport geconcludeerd.
■AuTwth doe? norr Rapport, namens dezelfie io.n'öWfte op eene Misfive; vjii dei proyinciaUn aad van Zeeland , dienende in antwoord op de lislive deezer Verguiering , in dato 30 DecenWr 7-;ó; waarby bet Provinciaal lieituuwaii Zeeland efzogt vvierd , by Pub!i:atie aan het Volk >/aii ieelapd de aan geitel de Admuiidra ie , over de gebandon neerde goederen fan den Vorst van Nastu bekend te "maaken , en om tevens buitèn efect te (tellen en in te tr.kken de aiuhori'faive, by niiuie Rel->!'.:'ie van den 5 December, tendeere.ide an de Com.ni. ue «au euverie 'over de au* eren
ii Zeeland, betrckjyk. de ordres door dezelve aan ien Rentmeester1 aiuiiar gegeeven. En eintuyfc ,m te zorgen . d^t de Conimisfie van A Iminiftraie. door deNationa.de Verga lering aangefteld, > k ten aanzien van die goederen aldaar gelegen , /o'ikomén riaar hunne ioftructle konden werkzaam iV-i, en de Deereet.m dezer Vergad nnj, ten d<« 'en opzigte effect fotteerden. Dat tie Hoogst Giro'ittitueerde Macht van Zo'land in dar amwonrd segt, dat, ingevolge oen by hun gead.op eerd fysfnema, de goederen van den Vorst van Nisfau, in hun Güwest gelegen , niet zouden beg-epen zyn onder die, welke by het alejemeen Viedcs-Tractaat, (Iisfchin deze en de Franfehe Republiek gefloten, aan deze Republiek zyn geabandonneerd , grondende dit Svsthema op de Capitulatie tusfehen den Franfchen Generaal Miohéut en de Provincie Zeeland , voor de Vreede gefloten , en dienvolg?ns aan het'verlangen dezer Vergadering niet kunnen vol ïoeh ; met aanbod echier,dat zy bereid waren,om alles te doen , wat hun goed recht en het b- lang huniierMede-'fungeren toeliet, en voor zo verre een middclwegz'Hide'kitnneii Etevonden worden , langs welken NB. ongeprejudiciehd hunne [uttènue, aan het 'verlangen dezer Vergadering zoude kunnen worden voldaan , zy denzelven als dan gaarne zouden inflaao , enten dien einde Wtiuc'ne te vernee. men , "f ook eeni je vo vrfl -gen door deze Verga- " denug des ve^eBS zou k.un,uen worden ge laan.
Dat de Commisfie , met her'-a'iing van dc ai ouden by haar Ranporc vaa den a» December 1. 1., waa.by zyde Na de



( ioo )
de motiven, door die van Zeeland aangevoerd, volkmen heeft ontzenuwd , en dezelve aihier dus inhereerc van advys is, ,, Dat al nog en ten overvloede d . ilo 1 9i Gecontinueerde Macht van het Volk van Zeeiar behoorde :e worden aangefchreeven , en daarby g adhoiteerd, omt van hunne ongegronde fustenue dezen aftezien, en by een zekeren , daar br kon b paalden, termyn, aan het verlangen dezer Vergadc rmj ,, vervat by deszelfs Misfive van■ aarfchtyvir. ■■, te vc ,,doen; op dat de werking der aangeihlde Adraisiftrat ,,mct langer ten nadecle van de <RepübIjek' worde ïeë „ traveerd. En dat inmiddels door déze Vcrrachrrifig ea „byzondere Perfoneele Commisfie worde .bcnornv ten einde de gepaste middelen o'ptcgevca , waar deo. „m cas van verdere weigeritig, aan dit rechtmatig ve zoek met 'er daad worde voldaan." En word conform dit Rapport 'befloten, en het bi noemen der Commisfie voor als nog uitgefteld.
Ddzelfde Burger doet rappoit, naméns de pe-fc neele pommisfie, by gecreet van den 30 Tanüar
1. 1. beneemd, om te examineeren de propoi. tie van den Burger Aufmonh op dien dak 'ii daan: " ;". ■ 0 9.
Dat de Commisfie heeft bevonden dat het voorftM bev zaaken.van tweeSrly aart, Waarvan de eerfte kunnen geran. . fcbiijc worden ouder de zodanigen, die meer ftrekk-n to' ü gredienten, welke by-eene generale reform e en lueuweiagtófa tmg op den ophef van de Convoyen en Lfcenten zullen moe ten in aanraeiking komen., sis dat zy vaar e«ié dadfèlvk invoering gcPctókt zyn : a's de ovèraicnfc*",' hcffchóuwinet veranderingen, welke op de goederen en'tarif op de lyst as ter bet Piacaat van 31 Juny 1725 -eanncxccrr, naar de vel andermr, die onze commercie zedert heeft ondergaan, nooi wenclte zal moeten plaats hebben.
De atfehaffin;;. vcrmecrJering óf vermindering der bedien dens. fpeciaal Com-nifen - Generaals , Öhttkageti der Convo yen en Licenten, met eene nadere bepaling hunner Tracé inenten, als col- de hefing der inkomende rechten, bv di inkomst in het Land, tn wat van dien aart meer is: ge'yk die de voorfteller zelve aan een ryper onierzoek bei aan bevolen; cn dat dus de Cummisul dezelve uit hoofde eeae ophanden zynde verandering van zr-aken en iavoérma van een mes* bcftier gemeend beeft dezelve te kunnen pasfeeren en aan hun overlaten, wien de geheele r. forme in dat vak za warden aanbevolen,
ij*?? d"'/f'Cotóm.is.Ge vermeent dat het tweede (bon irfeb bepai.lt tot kiagren, die ogenblikkelyk kunnen en moeten wotden jeredresfeerd: als ■ ti De onkosten en bezwarende lasten , die de binnelandfche .Koopman moet ondergaan m bet be-aicn voor Paspoorten expeditie en vtfitatie gelden van goederen, die hy binnen' LandïCh verzen.1t, u-aar dqor de Buitenlander bevoordeeld, wor^betCrvenn du* Commercie
2, Dat van aUe Weinigheden!, Groftens, Vee, dat door de .Ingezetenen van de eene Markt naar de andere wordt «dreven of vervoerd, als mede alle in 'c klein verkogt wordende •Vv-tikelwaaren, waarvan tc vooren nooit Pasporten genomen zyn, en die meer (trekken tot vexe der IageUeuen f dan ter bevarderwg van 's Landa Kjs. 6 ' *
j ~. "ouL^k ucc meun vemen t dat 'er plaats heeft en
' n«%erbor'rf,rdykhCid mtec zal P'"» hebben'S K L1£ v\Taoi va" dei» u'tvoer van,Muntfpccien voor gekoste d t-Wtenlandfebe Garens, die onzeWba*&F. in nfet
Lom liMK z,ef voornamslyk Reeft moetch bepaalen', en dat
" ffjggSS ^nferemr met cn info'rrnatfen 1 iif r*^20? Qet»JB»s G.-neraal, nu Lid van het Committé | der Marine* den Bargw Rom kan befigten IVJheS s
1- werd «p.-.rdea-, afs • c'ét de vilitatten , d.«omrrend o» e d;x ondca Afmoeten blyven, m men % Laud^komften ' a "Td^H„001ybft< bl™ ™*i da, wat
• KSrf* ZC" kUnDMen m te *e«^ " J^ZiV'7te 6'**™* voar ieder Binncniandsch pas-
KÓS 'n('° (cCM'dsfi;' is «'ï"ft>«neerd) alzooain de Coaimf,;:, fl -gtf 2 Stoivers to-i-om ,.. » En dat de Com. . mm H verwonderd, dat dit misbrmk door de Commifèn. Generaal, Fiscaals, of het Cmmftté der Marine, dn tof de furvei.lant • over de .-.rft. h«ft, Sft eerder is te keer ge!
g"n nT fiBpte dUS W'0,'d * Stai'-'cts «Gewonnen S
• 2. Dat net attest en voor.-f-swd Dcrlaratoir aan de Gerpr-h ten, w,arby onder Eede verklaar:» , da de fo7dS
t binnen'aLands gekort zyn, zond, kunnen v«van|e^ wo" - **" door een ervnnaodi.tr onneitukend declaratoir van den ' i f"' Al Êi'Wott onder P"4atie
d^orvï1,r;'nsFoi',:.ui;« dastloe '-e-ontwerpen; waar
• trnjer,Se?y het #^*4# -
En wat betreft de klagten omtrend de Biiyienlandfche na<t poorten,d.eia 'tklein binnen 'sLands wS^Sft^KgS
eene Markt naar de andere vervoeren , daar omwend diende in Ov-erysfel byna hetzelfde plaats te hebben Js vïZ taafsch Braband, en in het Pj,c«rv,„ 3" Tuly Art" 174, 175 «> ,76 is gcfb.ttiecrd. Eu wat fceila«frébLv-aar door der, PropoA.- voorgefteld, betreft, "wSS*S«t
KtSrS SfSaS M°-mfpecL'n niet bchóordeSwor! fc r„-P ?. W»" voor »n Dtiirscblan.l gc. kogte Gaarens , ten behoeve onzer Fabriquen, ma-r daarvan mtgefloten behoorde te wofden, dit is de'cnimTfiJ aokUa? voorgekomen dat zy geen oojenblik heef: "fteV ecrd 0m voor het fpoed«g redres van dit bezwaar te advyfèeretf lfOm alle welke redenen de Commisfie vermeent, da zou' bZZ ren te worden gedecreteerd. nenoo1. „ Dat van aile Koopmanswaaren en Goederen, roebebo„ rende aan Ingezetenen , welke gewoon zj n handdted™ „ g.c -Bmnenslands vsn het platte Land.naar do grotesken' „ of van de.grootc Steden naar de kleine Steden en het platte'
„ genaaid li.anenlaiidftbe Paspoorten, even aJszulksbVPJicjar
„ tucerd; dnehdatvoor Wdute BmncnlW!dfehePasPo,-en onder wek pretext ook, voortaan niet meer zal mogen
„ genomen worden, dan twee ftuivers. 8 a. „Dat het voortaan niet nodig zal zyn eene beèedigde Verkla.



r ioi
„. ring op Binnenlandse* van den Gerech-e tebe-aaien maw«^ ra "!8*e*K die een paspoort vraagt "^^gJS fü "mee een door hem uzenhand.g ondertekend LuMW, ''«tto» hy door aanbod van Eede verklaard aac de goe t deren f daarin vermeld, zyn *™^s%^'™^ -z* ' aanbod van Eede hy, in cas van fuspicie, op reqanww ge! V van dan Gommis aal moeten cffcftivelyk •* va
" , D?c deeze goederen met zodanige paspoorten, als m ' tor^n.zaitenmoeten worden gevif,tee.t,ende paspoo " ,Z verst* nd, om na gedaane viutatie door de Cooim.La ^ " « Ï keni, z"onder echter daa.voor .ets ^ £ fenTals wordendede Commifen gelast, zulks ^ ™ &
'" f tnbat de Ingezetenen in de kleine Steden en ten platten
tand. «n al e Groentes, Eetwaren, Koopm^s goederen y/ " ™V; het we.k zy binnmilandsch en m hun Gewest, of f ^ de'eene mar.t „aar de andere dragen dryven o f vieren het zy om zelfs te gebruiken, of m kitine
neemen of daarvoor iets te betalen, maat gemeten J £ eene volle vtydom. Voords cn ej^elyk. : « „ Dat de uitvoer van Mtintfpeden voor geKog : g buiten'sLands, ten dienfte en gebruik voor Fabncquen
S föSKSK voo, de Fabnqueurszafbevonden wor. ?|S^ISft» -der ^^^tóS gm, Se'n^ge executieve geven daar het behoort. ,
Z), ftelt voor, om dit rapport te doen
drukke» en aan de orde, van den dag te IH len. ' ' ' '
ff A. ie Vos ^lBJ°^Ï?d?
'er zichwèl diJ-Iyk óp kan cxpbcecrcn.
De Prefident brengt in omvrage of de: yergadering zich mei het raffcpoi* vcreenigen ka,.
2v;**v«« Berkhout verzoekt, At het Heg» éen dag
coidorni.
{Haken der ftemnven , Ri adv^s M genoucl.n het Rat rt van de Commisfie tot mfnedie van t Kaal Hotel tot het dens aan de'Bodens voor ieder Nacluwagt, mtu
eerende -.het «pp* w*"»*' en won.1 c
nn het Rapport befloten.
Hierna woidt.no?? gelezen: ■ R-ne Misfive van het Committé te Lande , voordrage tot Plaats- of Ondet-Miior /. Web Ier met rang l Capitein: — aan de daartoe benoemde Com-
S Miriive van her ze'fde Committé .verzoekende .spoort, to: Uitroer van Gewceren naar Overysfel. acc'otdeeid.J'~. .. . . ]
Eenige lUquesten om Paspoorten-: — geaccoraeeru.
D " tteBBefUflW over de Coiiftitutie voortgezet ynde, worden' de Ny.ulen gerefumeerd en geresteerd. lo ^tiT ,u..it<«0 ïc. s:n-.:l n'-Ji: ... ■ T. -'t- ■
Vervo'genS wordt dc TK: Titul, Algemeens Be-hikktng-H. behelsd-de en wel de eerfte Aidceitng ver de Leesten ip deliberade gebragt.
7W; 8\5fö zet, dit het hem vóórkwam , dat, daar 3 deze Afdeehng over meerdere zaken, dan wel eenigyk óver de Leenén'gehandeld werd, men het opfchnfe neerder moest omfchryven.
Van Eek ftelt voor, zulks in medio te laten, tot dat de Afleling was afgehandeld.
De Mist zegt, dat hy van gevoelen was , dat men. ^vorens de deliberatien verder voott te zetten , eerst •n vooral'diende te bepalen , welke lydraad men m dezen ioude volgen, of die der Commisiie van 21 , ot die van 7 ?
Ploos van /imflel zegt t
Tk ïbu«e relatif «M« Afieeling over iet Leenrecht tot eene leidraad der discusfien meerder Inclineeran , g^*** ftirutie te volgen, dan wel de redsftic van den nadere Com. rni=r,;, welke wel alle de by het Plan van Comtituue mte* rzevl artieulen in één articul heeft gecontraheerd en zamen bokken, maar welke juist daar door alles onder den r*am van Leen echt heeft gebracht , hét welk geene ptrfonee o fervile dienst in zig bevat, cn het welk dus met als ftryd g KoVK14^n Menseh en Burger by de Conftmu.e behoorde re worden afgifehaft. . ^rt.,„r„
lk kan niet alen waaromme de Cammi^fie van 7. de Chynfen, Thynfen en Brfrktiié mede by de Conftituoe wil doen verSa: ik kan niet bezeffen, dat de/elve .ets ftryd.? met d^ principes waarop de teaenswoordige order van zak. n » i» zich zoude bevatten ? Thynfen en Ciyn/èn zyn Wt dan lasten, ttetke het zy Jaa,lyks. 't zy op ermge andere ■eeptalden tyd moeten veerden of gebragt van eemg unrobU goeden K neen»;, haren oorfpronk tht ong.t.eele wntracten Wa,r op zodanige goederen by de vcormdtge Evenaars zyn moe-ven en verko.hr. Erfpachten ?yn mede met aan latten Wmthaartn oorfpronk aan vettige eontraBen verfe!rJd,gtjyn, en uit Vrdèhie van mlh een Eigener het gebruik van zyne on Zerénie Aderen aan een ander af/iaat voor een Jaarlylfch n ZhtoenniHg onder verdere conditie dat hy Zet \nde,houden en in de posfesfie zal blyven zo lang ie Paclh"Inningen door kern op den Geflifuleerien ty! Staaltyori**



C 102 )
|fe ?drSC d Öf^tó Wt*. °f ce, LecrcSl ' „ ffiftg
de eene zyde een verbmtents v,,n -hut- en befehem,ntn ccne verplichting van MiofcMp en < u;,fe aan deïnfcS ^vonden ï zo als Zt„ks | een' L^nu^ ^^^t Zo neen zoude bet dan nie- ten hooien on[evoc« yk'z™
CB vermengen, zoude zulks niec op het j'j /lp nT eiS™*om aan een teder Crppetcerende d, ~. Jirffte flw en inbreuk toebrengen ? Zou t daardoor niet word-n
v v"zou4Cft an"" ™ **« ^d niet
vry zojde frean, om zyne goederen, •« zy iu Ma^fa 't zv by p«tv,en aan een ander, 't zy voor een tyd V/y voor altoos uit te geven onder ftipuiatte van een losbaare^a on losbare Taarlykfehe Rente of Cbyns", Thyns of e,non of
Zo dit met op gronden van rechten billvkhei-1 kan werden e.een gefproken dae, V0|« daar uit,'dat de cXSSL
u v! f a", hcC Lecn'-t,cht » « had bfhwrea te k ben b eboutvd, en dezelve heeft dus myns erachtens ten onru-ht tot de vernietiging van die rechten geconcludeerd.
. .Pe Mist zett:
d- » ^A^v™T, T d£ C^misf'« »* 7. conform aan den ,2u Art van net Pan van Conti, utie met relatie wc de
Purr4Tr 6 ^S&i/^f ik « »ln het
\ P **, r\Kcnt™*' aangevoerde zesgen. dat eene ge ocuat V'rnm,g*,gdaar van de »ro ftfte otmcbtv.ardUheid zou involvecrcn. Een ,cder, die niet onbedreeven isb.de oude huishoudelvke G.fchiedenis van ons Vnderlud weet, dat men, voor twee eeuwen cn vroeger, toen het gceven van ■ gele op renten onbekend was ,c„ z, lt, vooron.eoorh oft t4ou den w,erd , gewoon was aan elkander te verkopen eene Sk 1 fcuen U1 Mg Ult een huis, of eenig ander lt j goed, van zekeren penning-, b. v. van eenige ftuiv., he-1- halve :
tydefl en Gevvts-en toen gangbaar, of ook wei van z< kete ce-fte i
tlu^tct^Ü ml"r" L° CV<™ - a!s . «n vat BocV.ee» ' muddeoffchcpclRogKe. Ga.fteeu,. Voor dezen koop he, alde C de Kooper eei.cn vooraf bedongen K lopprys, 'er wb-t eene (
ofTbyns wteid eene ru in Commerci,,, ^„ veer aan eea derde verkogt, legateerde, vc.,m,mIc of bezwaarde cn beTft
pcokennlsfen , of arecre Ge;,chte!yke btkvcn , » „by men 2 in latere tyden cn no* ten hedigen dagoa gewoon is zvn vast 1
sisara r"c,,ri £va"«°" % <
p taal en Renten Een onemdig aan-a! van zulke Thvi>fcn«f e Ungangcn van allerlei ,.rf, en da« onder veele,
a,n een ot ander Gecflelyk of Gidshuis „ok b"u,' e fte wille zyn vermaakt, zy» no* op bed-.-n in a;;e gedceben v n l
hent%,wcntnlT'-rb8nd^-t' ern geuite 'uu g
het te zender pntnmeniun. »an < r.kt 1de Perfoonen , of Rowet d
tigde corpora,zonder ecni.e ee'ykenis re Icbhen'naecnke d
feodaa e , f fervile belasti.,,. Zc w.ren wc! bvdc.zelvere fte ƒ
Conftuut'c "!eesul • cn «"o^an is ,«/„W, cn bier in fchynt • d iets fervns gelegen ,e zyn . dte/e h^ k W f(
gende Regceringen in de laatst voorpeeaanc , c. in de tV0 . woordig^ eeuw meer dan eens doeoocdagt zvn , om d "e u
enz. ,n det r^d geèvet ed'iel S*S^S^2 ' Si*" ' S<5ter'
dé», ->nn deezen met de meef^ l^ ^lof mydnrr-eh^atrdiiheid re werk o™„ T tT/ ' en 'otMer de Heerivuheden tetrft. de*VrVbeTdI a"' V-r^' ' ' W" h-rinneren , aan de Cow-cV Piro,tl; " V r VerSa tc
g e.-.hibeerd, en die alleen ™ V ' <■» Lockkurst,
Géiten oo de ««X ?n'v? • f«!-"q^s va., zomnige
^ifn van ^J^^,^^.'
• r. •el.r.ra snaa.lo ,*>*'alrn'i^ï'h'^P Sioffeubcrg fcr , dar hy zich over eene materie
■c^rv^de^^rV'^'^^'S ten! •eter wat de 1 h vnz, Brnofi ó/fcHoon dezelve meestal
'Oghans ceruge. van e.nerte vüen a.rr: dan Va leea [ering gewigt was het geavceerde nopens de vreemde
goeden De ^Z'l^cZ^^lr^ yn d„ dezelve wel eenige cxt,t fie vetd.ende; waa ^m hy er dan y, or zoude zyn . da nicn het P'in w"de .omntisfie v,n 21 .9 deliberade bragt Me i moest ook .zond-r legua-d ilaan op oen bedden M der chaergoeding; althans in Gelderland'zoude hl Set d"k
!sacrw0<!d;ü.nalurclyk cen i# •f'll:!
y. ^. & vaa «lAiM^i j-egt, dn hv vermeent d^t fcw
Ten-cvoordig object der deliberatien rtJ?5S5*i£^ ,. Tv ! ;fdsei!e.der Commisfie van Zevenen of v i
m*srg welen terecht had aangemerkt, ^ ^^tï^



( »C3 5
Pan ie g&tWé 'zegr. te appuyeeren hec door de faf
on Siêènwfk peavariceerde , koomendï het hem ywl ■ ai hef duo: p;a4ï\fde?dêh' Leien aangeroerde ee.d^yk J an • -pVatie was op de redactie der Corumidie vau 7, ^ is hebbende''die dei'21 de zaaken meerder uit den an- | leien gezet. ;
De Prefident brci.g' in oov.-nge, of de v>'r?3 föjug d.is bet Plat] der Commisfie . van CoiUtuu ie -vëusciue w vdge.i? — E-n word alzo ge ar
ttestcerd. oiis - bfc »g W ) ■'• »« i) o ■ ': ..
VVaatjja Art. 725. in delioe-atie wordt gebra,:, lijdende .
,, Allé Léeripficht cn Leenroerigheid, mitsgaders ade ifehstplicht, ot zogenaamde Perfoneele fervile verp.tchmz, zonder ondedcheid, onder weir.en naaqa aetelve >ok zouden mogen b t -iid zyn,, waar door tot hier toe ■ccle Peifoonen , Gieren en Eigenden-men binnen dee Republiek weren verjon-den , of waartoe eesnge P--roonen mogten zyn gebonden geweest , be -evens de L -ennpoven of Leenkamers en Laathoven , met alle S?rzel-er gevolgen , zullen by de aamieeminge der CoBltnuue rermetigd zyn.''
;j| "Ëirwordt dit Articul W gearresteerd. Art. 726. wordt in deiberutie gebragt, ltii-
ïende ! L ■
„ Alle Hofhorigheid of Hofnoorige rechten van poeieren binnen de Republiek gelegen , en tevens van Holten ot Kamers binnen dezelve ti.-levce.eudc; „ voorzoo , verre dezelve met Leenrechten gelyk itaan , zyn dalelyk na het aanneerneo der Connitu.ie, vernietigd.
En zulier. dezelve op ge!yke wyze vvoius-a ge.rf«gwcrd r.S aanzTeiï der'Lenen bepa/:d is. • ,
'■ Den met betrekking v.«n die Hofhonge rechten r wel«e meer overeenkomst hebben-met het zogenaamd beiierominps-recht, Erfpacht of d.ergdyke. ree'ek'rechten , ul het Departementaal Beftuur, onder approbatie van •e; Wetgevend Lichaam, zooaanige dispofluea maaken , »> het zelve, ten r.utte der wederzydfene belang hebbende, oordeeteu zal te behooren."
De PreRdm Ke'gt , dat deze Articul zich in twee deelen fph'.st, 1. handelende over Ho! hor:.-. d , met het Leenrecht gelykitaanae, en 2. over die, welke ma het Beklem-omgsrecnt, Lrfpac 1tio- enz. meerder overéénkomst hadden ; dac hy dus eirst bet eerfte gedeelte ia deliberatie zoude jbrengen.
- Te» Serge iep, dathy het woord redineereo iO dezen niet teer gèfcfnkt vind , daar her eene IÖsmakJ^v^der" [telt, welke van de willekeur van twee coiitrac.anten afhanat; hier on dei tusfehen r.u wordt Hei. ig gez£gd : zy zullen worden getedimeerd; dus kwam dat woord nier niette pas, en hy wenschte, dat men daar voor dat van
UchadelQQspeiling bezigae.
Zet-
'fi A ii fit van Steerr.iyk ze ff de Hrfhoorige goederen Min tn ,u'ArtM. ia 'weéi vrdeeld ; voor zoo ' verre die er de Ltenxoeri^cn gedyfc ftwn.-'bn voor zoo vérre dezelve
ar nL;c oieeU oveiée.tit-namen ; jüo daal in dc Provintie m O/.r.-if.: j-iedet-m ,;-i.'k"u waren , waarvan het -zeer oeielyk 'Aytöe /yn'dia'diftincLe te bep.ailcn, wie zouia ilks dan. m iu geval doen?
Bloos van Jm 'e/'zegr. dat dit onderzoek een questie oude u;tmakc-i. , .vch.e door den Richter zou.'.e moe.cn edecidcé:dv wórden, 'f , De Mist zege, dar hy zeer we! gevóelt dc zwarigheid,door en Burger dt Vos van Suenuyk in het mMden gebrast; cn aarom van g<*vWfeit>; dat dü* decifie door de Departementale' lerichtshuven zoude moeten geici.ieden.
SiDffenberg zegt, dit hy du Uatite zeer wel kotide ppuye.-.en; dan dat by 'er niet voor zoude zyn, om ai-.i te. bepaaien, dat men voor ale die goederen fcha-, .evergoedine zoude geve.; vermits veele dier goed .ren delen in de'termen Oer Le-enroerigcu, waar voor geene chavi-rgoeding :c pas kwam.
Ten Berge vraagt: of de Kgènwootdigfi deliberatien zich det en e. Lv het 'c.rfte poii Ct h.-paaiden? zooja, dat hy daa ieelaieerde,"zieh daar medé tc kunnen conformeeren.
Van Hoof/ zegt: het maaken van algemeene fchikkin;en behoort'zeker aan het Wetgevend Lichaam; wordt 'aderhtuid een queute in Jud cio hier uit gebooren, lan fpree'tt-he *att zelfs, da: de Rechterlyke Macht lierc/tr «ttfp'raak moet doen: dan nimmer konde d? lepalingen aan de Depar■enieritalé,1 Beiiuurrn worden' ivergelaten, zöó raen fciiet weder tot het oude Syfthena wilde verva ien.
De Prefident brengt bet iCte gedeelte in otnvtiLfxe 1 — en c..nc;u leert caufotjir.
Met 2de gedeelte ia omvrage gebragt zynde, zeat Anffmorth;
Dat deeze Arrleul drieledig moet varftaan worden: het eene. -,ort bepaalt zie" rot zulke ferviie en (laaffche Regten, diein ■ene vrye R publiek nk-t kunnen geduld >vor ien : als daar ■ '•n, de Juris.liét> van de Hofmcyers , of Hofiijiters — de in ■ uiiere-fonnahse:teij van Testamcntowkjog liet af kupen >f uitkonen vinden Perfonelen Eigendom, — dat eene Vrouw, vee Kinders ter eener dragt ter waeretd brengende, het eene' 7iyV*n b.et..andere, ei^W is, en wat dierjelyke barbaaiiche -e-vo. iitens1 bf'zbgèdanmdc heiaehelyke en abfurde Rechten neer zyn.
Het andere beft'aat ia Contacten . tusfehen dc Ingezetenen ofidfcrttafi', zoo als Hawelykfche Voorwaaratn — Maag en t-éiedefcheiding enz» ■
En'bet derde fedo:.fituatie, waarin zech de Gebruiker of Mever van die C'Kdarcn bevind, ten am/.i-.n vanden dtrecten ' Eigenaar, aan v.ien h,y een j^tlykfche Pa^t, Canonj of Uitrang betaald. ,
He" fpreekt-van zelfs , dat het eerft.' foott fiooai moet rorisn vernietiid; bet tweede moet ftand, firypc-n: c-n het Jerde aan het D-'pafteméntaai Beftuar worden overgelaten, ^m, onder approbatie van het Wetgevend Lichaam, zoodanige iisp'omie ie'maken, als hetzelve, her zy door taxatie of



/t/Bitvuup or snoer miaaei zoaamge ïctiiKKing te oeraamen Ris naar de beginzelen yan eene gezonde S'taatkunie zal Be, vonden worden tc behooren.
J. A, de fes van Steenwyk zegt, dat hy dit zeet
Juist vind , daar anderzins de Hofhorigên in het denkeeld zouden kunnen koomen, dat zy van alle redenatie 511 lasten vry waren ; dat hy 'er dus voor was , dat niet alleen het Articul bleef, maar dat de diftinétic duidelyk gemaakt, en 'er bygevoegd werde, dat de loopende contracten in volle kragt bleeven.
Ten Berge zegt, dat hy 'er voor zoude zyn, em het laatfte gedeelte te royeeren; bet was eene waarheid, dat alle Contracten, welke op een eerlyken voet fteunden, in kracht moesten blyven, ten zy de Contacterende Partyen andere goedvonden, daar men buiten dien geene macht tot verandering had. Het Leenroerige was, uithoofde van het fervile, waar mede dit ia verband ftond , verklaard vervallen. Dan alle andere contracten moesten in hunne volle kragt blyven: het eeifte gedeelte konde dus blyven, maar het tweede als bier van hemclschbrced vcrfchillende, konde niét werden geadopteerd. Langen tyd had men in het Gewest van Stad en Lande in gefemi geweest," of het beklemmings xcht als een reëel recht moest worden aangemerkt. Verders zoude hy 'er voor zyn, by het flat te voegen , biyvcnde voor het overige de gemaakte bepalingen in iaare volle krai/it.
Van de Kasteelt zegt, dat, daar in den 730. Articul nopens de Uitgangen , Erfpagten en het Beklemmings recht bepalingen gemaakt weiden, de Commisfie dus in de gemaakte zwarigheid voorzien hack
In den 726 Articul nu werd de nodige distinctie gemaakt ; dan, om alle zwarigheden voor te koomen, flelde hy voor, het ilot dus te ftellen, Nytctide niette Ofëk alle aangegaane contracten in hunne Volle waar. de, zoo lang 'er geene andere befchikkingen zyn gemaakt. .
Dè Prefident fielt voor, of de Vergadering zich men den noofdzakelyken inhoud van her Articul zoude kunnen conformeeren en de nadere redacrie aan de Burgers van de Kasteele en Atsjfi-
h overtel aten : en co.icludeert een*
torna.
Arr. 727. wordt in deliberatie gebragt, lui-
der 'e :
. „ Na het aanneemen der Conftitu ie, zullen 'er by geenerhande Leenhoven of Leenkamers verleend worden eenige yerlcibrieven, noch vergunningen , om over Leeng'be'"cren b,' Acten van uiterfte willen te d sponeeren.
O)-: zuilen 'er na gemelden tyd geene Erf ■ opvolgingen , 'dt krachte van het Leenrecht,'plaats hebben."
a« "iu»«Hyc van vzaiv cscnxii^i.Ji « L.uiYJF, in de -dAAtiis.
, SttfftMïsrg zegt, dat, daar de Vergadering zoo oven beflist - had , dat de Buitenlandfche Leenkamers zouden worden uit, gezonderd, dezen Articul nsgthaas zeer algemeen was; erj hy dus vermeende, dat hicromtrend nadere bepalingen dien: : den te worden gemaakt.
: De Mist zegt, dat Art. 729 dit oploste; doch dathy deze reflexie vermeende te moeten maaken, dat zoo : men namelyk door het flot van deezen Articul wilde ! verfhaii,dat by testamentaire dispofitien daar over niet zoude vermogen te worden gedisponeerd, hy vermeende, dat dit dmdelyker,- moest worden gefteid ; alzo het hem voor kwam , dat dit wel plaats konde hebben cpzigtelyk zulke dispofitien, als welken in het vervolg zouden worden gemaakt, maar geensfints omtrend die, welke reeds gepasfeerd waren.
Dt Prefident ftelt voor, om dit Articul Commisforiaal te maaken: — en concludeert conform , wordende daar toe benoemd de Burgers de Bitst, Stofenèerg en Plons van Amfiel.
Art. 728. wordt in deliberatie gebragt, luiden de :
,, Insgelyks zyn vernietigd alle Thynfen en Chyrden, zonder onderfcheid."
Vse Mist ftelt voor, dit Articnl geheel te royeeren, om redeneu hier boven doar hem gealleguecrd.
De Prefident brengt dit in omvrage.
{tiet overige deezer Zitting in ons volgend Nnmmer.} -
Beknopt Extract van de Zitting van Woensdag den 8 Maart 1797. ö
Een Misfive van de Maatfchappy tot redding van Drenkelmgen , inzendende een exemplaar van Gedenkfchriften dier Maatfchappy, geduurende de eéffte 25 Jaaren .-—aangenomen met honorabele mentie. ' D
Eene Misfive van het Committé te Lande, berigtende op de gevraagde informatien doar deze Ver^aderin*, dn het Bui eau van Betaling der Nationale Armée'verhinderd word, om rekening en verantwoording te doen door het niet Overzenden der Asfitnaten door de Gewesten aan den Ontfaneer Generaal:— aan de Commisfie van Financie, om aan de Gewesten adhortatoire Misfives af te zenden.
De deliberatien over de Conftitutie worden voortgezet eu daarna de Vergadering geadjourneerd tot morgen ochtend!



> ~ t7 d v ff F. / D . BH0ÊDËHSCHA1J.
DAGVERHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
REPRESENTEER. EN DE HET VOLK VAN NEDERLAND.
N°. 415- Vry lag den 10 .Maart 1797. Het derdejaar der Bataaffehe Vryheid.
Nationaals Vergadering,
Vervolg'Ar Zitting van Saturdag , den 4 Maart 1797'
Voorzitter: U. van Ca strop.
"Vervolg der Deliberatien over den 728^2:1 Articul.
&^BA«É|prt««* geenllns royeeren ; ik vraag ten opdoor l aangehaald, het woord, en neem dc Vrvheid de Vergadering in overweging te geven, **t Chvnfe'n en Tnynfen zodanig kunnen zyn m zommge Ge. Wcs\cn "is de Burger Reprefentant * Mist rrl weeten, betalingen die in .haaren oorfpiong gelyk liaan StoSt Renten,) doch zy zyn het geenfin. malle
Gewesten Chynfen herinnert ons by het eerfte gehoor
van d woord , aan de Cbynsbazrhdd, waaraan zoo veel niaa het eene Volk het andere by overwinmng onderwierp. De Chvnspenning was een Muntfpecie, die by uitllmtingaandui de de hoofdefyke belasting die elk Burger van het overwonnen Volk aan de Overwinnaars betaalde: het betaalen van Chynfen was dan in zyn oorfprong fteeds, cn h in Bataa sch B over het geheel genoomen nog zyn geboorte verfthuldigd aan een fervile verpligting, die de Landheer van zyne vasallcn e schten , als in zyn begrip algemeene Grondeigenaar of Grondhecr. Uit dit rustenue had (by voorbeeld,) de Heer en Baron van het Land van Cuyk dien in al e vaste goederen , en ftelde die in 'alle ftrnëcle cn inentte gronden, zoo haast als me tot ontginning vvierden uitgegeeven, of verkogt, en malle r.uiztnëof gebouwen, die oP gemeenten, gronden wierden
getimmert. De Heer doet in zodanige Heeriykheden
Maarlyks. of om de drie Jaar deChynsklok luiden,en aldus dcChynsfehuldigen tot bctUng van de Grondchyns oproepen In verfcheide Heeriykheden heeft eene byzondere rechtsp'eaing van executie, opzigtens de Grondchyns plaats, zoo dat den Chyr.tfehuldigen den Chyns op den gcftipuleerden V'. Deel.
tyd niet betaalende, die Chyns aanftonds verdubbelt-, en dezb verdubbeling by den dag of dagen, by progreshe toeneemt 1 'Er zyn voorbeelden, dat men door verzuim van den Chyns: penning op zyn tyd te voldoen, en offch«on die, over het geheel genoomen, (lcgts eenige ftuivers van elk perceel bedragen, dat men door zodanig verzuim een geheelcn Akker heeft vcrlooren. — Verder, uit hoofde, dat het Chynsregt een regt van den Heer, als eerften Grondeigenaar, befehouu-d werd , was het in veele Heeriykheden een vaste wet, dat by de acte van transport der vaste goederen den Chynspenning niet nominatim wierd uitgedrukt, door te zeggen te betaler* met zoo veel, of zoo veel ftuivers, maar eveneens als ten opziit'te der Verponding, of Gemeens. Lands lasten gefchiede, ftelde men in dc transportbtievcn : Chyns en Verponding naar recht. ■ Ook wierd by een fplirfing van eenig
vust goed niet de Chynspenning gefplitst, rraa- c!k gedeelte moest op veele plaatze» . den vollen Chynspenning op bren. gen, , Alle deztï byzonderheden toonen , myrjeita erag'tcns aan, Burgers Reprefentanten! dat Cbyrifcn en Thynfen, want-deze woorden, worden in verfcheide Heeriykheden om het zelve aan'te duiden gebezi?t(bcftaande het onderfcheid voornamenlyk in de betaling in fpecie , of in tiatura.) Alle deze byzonderheden toonen aan , dat de Chynfen cn Thynfen in zommige Gewesten wel gelyk kunnen liaan met onlosbare Renten, maar in andere ftaan die in den vojften zin gelyk mee een firvitc verpligting. Door het voorgetitelde Att. ru (in tezamenhang befchouwd met Arr. 731.) worden fervile Chynfen en Thynfen ejkooptaar gefteid, en de Chynfen cn Tnynfen, die met enlQsbasrc Renten gelyk ftaan, worden voor losbaar verklaard'; en waarom doch konden die beide zaken, . .. j„ 1 != „i„h „,™a™ uüsfo-ROsld ? —. ne Leden
dezer Vergadering gelieven zich op dit ogenblik te herinneren zoo veele wetten , door de oude cn latere Wetgevers van de verfchillende gedeelten, dezer Republiek gearresteerd , waar by zemmige Renten voor onlosbaar gecontracteerd , tegens een zekeren Penning losbaar wierden verklaard; zoude de intro, ductie der Conftitutie bier toe ook geen gefchikt tydftip zyn ? Iu beide gevallen immers is 'er nie:s nadecligs voor den Eigensar van Chynfen cn Thynfen gelegen, dat en At-fervile, en die met onlosbaare Renten gelyk ftaan , ingevolge een bepaalde wet zullen wordengeredimeerd, cn het Chynsregt vernietigd ?— Ik concludeer dan om het Articul te lanen,
O De



C 106 f
De Mui zegt, dat hy dit uit al zyn hart beaamt; dan de vraag was ecnigiyk , of het |fi dc Conftitutie moest gefteid worden, Ja dan Nee/rt öelderlafra cn Ovetyifel waren reeds lang bedagt gewtcsr, cm dit losbaar te verklaaren , en hadden daaiomtrend reed-, brpagemaakt, dan de vra'ag was en bleef, cf men dit ConftüiKioneèi moest da-a ftellen, en of het weord vainttigeii hier wel te pas kwam ? hy vermeende van dmd. Dan dit me.i het aan het Weigerend Lxhaam moest overlaten, om de febikkingen daaromtfer.d te maaken, die niet ahyd dezelfde zyn ko..den.
Kr i eg er ze;;t:
Ik ftem volkomen toe Burger Prefident de op nieuw aangevoerde refLxien door den Burger Reprefentant de Mist. ce maakt ten opzigté van de woorden, waar ui: het Art. ;23.°is te zamc-tyreft.-ld: het woord vernietigen is hier zeer ongeiusitig en misfehien gevaarlyk geplaatst; tk zoude my dus gaarne voegen zoo di Vergadering het Commisforiaal geliefde te maaken.
Hoffimn zegt, dat die zwarigheden door den 73iften Ar utt den weg worden geruimd.
Bieker zegt, dat men de gevoelens zoude kunnen reconcili. eeren, zoo men daa Oxide, dat de Thynfen en Chynfen voor zoo verre die fctvil waren, vervallen werden verklaard; laaiende het vry, om de overige losbaar te maaken.
Pompe van Mee< dei voort zegt : Dat hem in de Provintie van Holland ook nog Landerycn bekend waren met Chynfen belast; dan welke Chynfengeenzints eenigen fervile oorfprong hadden : maar integendeel die waren gefprooien uit een recht by Conditie- van Verkoop, door de: «S/erkooper of toenmaügen eigenaar voor hem en zyne erven gereferveerd; dat zelfs nader eebleekcn was dit van dat Land tot hceden nog de dubbelde Verponding betaald werd. alzo dien Verkenner vtcn rhtvibbfnr.,>n t,„ J„., \r....t,„ ...
had gemaakt, of geen middelen aangewend, om over die Verponding destyds een evenredige vcrdeeling te krygen; zo dat nu voor de geheele Verpon ing van dat Land eerst den grond eigenaar uf bruiker werd aangefprooken, en dan nog den Cbynsheer tot de betaaling van die Verponding verpligt was; voor welken het dus inzonderheid hard zoude vallen, van An gecontracteerd recht eu wettige bezit.ing zo maar ver ftooken te worden; — waarom hy proponeerde, dat Articul tc maaken Commisforiaal.
/. A. ie Vos van Steemvyk zegt, dat hy daar niets legen heeft , dan v. aagt of daar ook de Pcuüoenen onder zullen b*grep;n zyn?
Verhees zeet-i
De Chynfen zyn in Bataafccb Braband van onderfcheiden aart, al? gebeur Chynfen en gewin Chynfen, D : gebeur Chynfen worden by verfterf of verkoop voor <es ftuivers overgeboekt • doeh de gewin Chynfen, waar mede door zomaiigcn veel kne' yelary word grplec-d, als doende by yeift-rf de Chyns drje dubbeid, en by verkoop dubbeld betaalen; en daarenboven worden de Erfgenaamen of Kopers op of van het Chynsboek gebrag ponder den r.aam van op eu afwinnen ) by voorbeeld daar fterft een Man, laat eene Weduwe m^t 9 Kinderen over dan neemen fommigen zes ftuivers, andere twee ftuivers voor bet op eu afwinnen vaa ieder «aam van Vrouw en Kinderen
v.. .... ^ ,kUu o.tiijcviu , en veiaopping, ea sï> zoo hkj
van eenen Chjns\ die een duit, als die eenen gulden bcuraagt ; alle wilkeurige en van vroegere tyden knevclagtigeinvoeringen, zonder dat daarvan iets in de regten van Bataafscb Biaband te vinden s.
Ik ben 'lt voor, dat deze knevelary eens worden vernietigd, en dat ie Ckynfn losbaar worden verklaard. Verhoyfin zegt ;
Op het geavanceerde door zor&rnige, van de roer my geadvyk-erd heboende Leden, racr opziemc tot de 1 nynlcn en Ch -. nfcn , als of die met de üedendaaacae Hypothceken zoude gelyk ftaan, neemc ik de Viyheid aaue merken, dat zulks, oy voorbeeld in Oserysicl zo als daar even is aangeveerd, of-eenig ander Gewest kan plaats-hebben , maar met betrekking tot BataatCn Brawnd Ichynt net my toe geen fteek te houJerrl terwyl dezelven in het laatsigemeldc Gewest wei rdegefyk vaa eene iervile en flaaffene aart zyn , en zeer eelyk ftaan met eene jaariykfche recegnide, die niet by wyze van Contract , maar wei degelyk ui. hoofde van overheer!
•eu,gfv»Miin reent zyn 11.ge.oert. . i™ wwyw-OiW van zy tót een vootuedd, dat 'er in of omtrent den Jaare 1790, wanneer van wezenlet toenmaig Gouvernement, over het in cultuur Stt , n van ftetftc Heygronden , in de Meyery Vau den BoscV by eene Publicatie van dat Jaar befchikl nlen z«n BeZ maau, by die gelegenheid, fusichen den hf ka/u vtn Staaten, en tuslcheu een tydelyk Heer vaa ze^re Gfe meente binnen dat Gewest, een zoort van gdcnilIon ltaan is, wie van beiden namentlyk , tot hef hcff-n van een grond gewin chyns, over de in cultuur te bie"»c,e Heygronden , zoude beyoegt cf gerechtigd zyn f en wel reeds zoo ik my al nog te techt herit.ner, daarnne zoo verre ter ove eenkomst gevorderd waren, da de ••t;r>l°fTpde'^ dien Heer, het recht dK
Noyalevrmeiiden, o-.er die Gemeente , tot eer 4/
&1^7%httsT!!^ 7'>'n ^^wend rechrzoude hed ï l^T1 dan °m, tusfchen é^bmentoriilateh-I heden wierd die overeenkomst overbodi»: doch waaruit ;en duidelykfte blykt, dat de chynfen ter. dezen oS tc , van de nat tint r-m., h„„,..i,..i. . <■ . , uv"ë-
<W1 -1.1 f .,w')u'1-lic e.verecnsomsr, m t. gendeel enkel uit hoorde van eeee zoogenaamde Soatffraine, en in dezen gevalle zeer willekeurige befchtkk , g zoo maar gteoodzaafct word zodanige jaUkfche o\'-
waX dJ XS "tn\ f mtD «cIii« ^ te "«den. waarjy dan nog altyd komt, dat de jonden, die vin
aait en na uur voor vry gehouden worden, al aanftonds bv haare geboorte aan wif ekeurige lasten onderfieèvia worden Wat het onderfcheid beireft tusfci.x-n beide die foorten van opbrer.gfelen , opzigters derze'ver aa-r, is niet zeer vvezentlyke het byzonder onderfcheid le°t arcendee.s hienn , dat de Thynfen , voor zoo veefik we er* veel al m Natura, ah Granen, Hoenders, eu wat dies' meer is, de Lhynlen integendeel meerendeels in eeld betaaid worden, en a^fchieu is 'er hier of daarnet
op.



( i ö7 j
eiwig-e tot a« pariteiten regens de nalatige Thyns , J CbyTisbiare, en dewelken al vry VeX«o:r ,en zoms , rÓt t^ee .; dne en ««^P#^gg ' authoriteit van een overeenwd Chynsboek »^°J££ , worden, eenig onderfcheid aanwezig. — U concludeer derhalven voor het Artikel. (
r^ ,0, Berkhout vraagt, of ook de Hodnderpadit daar onder zoule begrepen zyn ? i
De Prefident fielt voor, om by appel nomiiral •te dccidc-re-i, of men zich nvt het A't.cul met ,
het door Bieker bygevoegde konde confonnee- ,
ren ?
E-nige Leden verzoeken , dat die redactie van den j Burger Bieker mag wotden voorgelezen. Bieker leest dezelve voor.
^ 'fc^Sticctiz ReJacYe doar den Burjer tieker V talZ mee $H to: het daar by zeer wyslyk gemwkte Scheid tusfehen fervile, en andere Taynfett, of Chya M„ waarvan de eerft* vermjeeft. en de tweede foort loM r zóudè ve.khard worden, ben ik het na genoeg eu voor zo vare het fubftantieele betreft, met dien Burger eens dan V■behoort te gelyk daar by bepaalt te worden dat Lt ThynT en Chynsregt, voot het toekomende dadelyk verme tigt worden,
£kaf weSsten in de voorfcftc.de ^wA«Wrt fèl, mus, mits zeg ik , daar by gevoegd vvotd td^erni gmg itn iet zogenaamde Chynsregt. Toen ik by het voortt.i van Tel pnnZZ om Art. 7,S. te royeeren, bet woord bad.
f'it tra-ten te betogen, dat 'er fervile Chynfen in de Sb Ï ff deoverheerfching vamden
Landhce en het lecrftelzel gebooreri : deae nu oordeelde lk r"n„.CZ c.wftitutie, in nieuw te ontginnen gronden , of iet Sou wen van nig gc immer niet meer daar op gezet behoorden 'tc wo "den en dit v.ndt ik by de voorgedragen re.aettedoo dtn Buree Reprefentant Bieker niet genoegzaam gemeld, $«Bt ais nog een Commisf-riaal over d,r Articul.
' van Bek zegt, dat, zoo men dit accrochecrt aan fervile 'verDhchoroen , zy dan reeds wetkelyk zyn atgefchaL , lann hv vermeende, dat het juister was dat men SM idéé van Krtege,• fte de , dat zv voor hei vervolg zoud n worden afgefchak.
VHmtrztki, dat, daar de chynzen uit de foeodale tydet voo tfp\ ren , cn al e fervile diensten afg febaft moester worden ï» '* dus ««««gulen regens moest bcpulec. * Ouken zeat, dat, zoo uit de redactie van B.cke Week dat het recht, om dezelve opteleggen vermeng. S.'dan kwam hem dezelve voldoende voor, maa Temer wild? hy dn duidelyk bepaald hebben,
sWé&Srg zegt, dar, daar de fceerlyke rechten vernietig* waren, ook deze zwarigheid VitVlCl. ' Bicier ftelt voor, den geest van den Articul te d; ■ creteeren , ea het verdere commisforiaal ta maaken.
De rtifile-.t brengt dit in omvrage, en contludeert conform . wonderde daartoe benoemd te ïïurgers Ferïnyfn, Bieker en Pompe van Meer* iervoort.
Art, 729 wordt in deliberatie gebragt , lui-
l£" Doch deze venietigïng zal zich niet verder uitftrekten, dan tor Leenen en dtergelyke Goederen, welke dnr.cn deze Republiek gelegen , cn van Le.nhec-ren,ot Leenkamers bint.cn dezelve releveeren , en zyn dui hier jnder niet feg enén Leenen, buiten deze Repu> ie,e geiruëerd, fchoon var, L enhoven of Leenkamers binnen Uzclve worden verheft, van welke echter, de Bezitters i,t verkiezende, op de.-.ze'.fder. voet, als ten aanwen eer dniienlandtche Leenen is gelhtuc.ri , kiyi Leesplicht tullen kunnen vrykoopea, nvts z en binnen agtjaarep , Ha de aanneeming der CoMlitutie, daar toe aanme dend-, zullende het Wetgevend Lxhaam, n.a verloop van «melden tyd, daar over K>ada.it j d-ponceien , als het lc ve raadzatn zal oordeelen, als mede dat de bepaaüng van agt zich ook zal ui mekken tot de btn-
neaiandfehe Leenen."
Slof entert; vermeent, dt- bet wïWfl verniet-gen zich niet verder korde oilftrekkcn, dan in gcva'iea, welke by de vorige Artfculen fep'a*! «aren ; dat hetzelve dus, baar zyn inzien, in gecnen deele van applicatie konde wo.den «Cg*kt op Leenen , binnen deze Republiek gelegen, cn welke van büitcnlandfèbe Leenkamers rcle-vceren.
De Mist eegt, dat dit ook, by het advys van het Hof van Holland , door hen gementioneerd , zorgvuldig van den anderen gefep.ireerd word.
De Prefident vraagt, of de Vergadering zich met den A ticnl, met byvpeging van Hef door Stoffenb:rg gemetuioneerde, konde confirmeren?
Sloffcnberg zegt, dathy ook vermeende, dat de bepaling van den tyd van 8 jaaren ruimer moest worden gefield.
L'e Mist zegt, dat hy 'er voor zoude zyn, dat ook dit Articul werd Commisfjriaal gemaakt.
fen iïooffztgt, dat, naar zyn inzien, de Vreemdelingen zich fehikken nuesten naar de Wetten van den Lande.
Fe Mist zegt, zno dit doerginr, dan konde ook deze wederkerig een' vexitoir recht uitoefenen op de goederen, aan onze Ingezetenen toebehorende, en ouder vreemde Junsdictien géleegen.
j Fan HooffTtgf. in Frankryk nogrhans had men dit t alles afgefchaft.
De Prefident zegt, dat liet hem voorkwam , dat I het veiligst was, dat deze Articul in Commisfie werd gefrld: dit voordragende en c ^forra ccinchideren 'e . benoemt hy daartoe de Burgers v.ai Eek en StophVefgl
O 2 Art- 739.



k 108 >
dende'- Vi0tdt ln de]iberat:e gebiagt, lui-
», Hier onder zyn niet begrepen de Erfpanen Uitgangen noch zoogenaamde Beklemmings/fen andere zoortge.y e rechten, weken door de Ingezetenen, in ver-
imm^r^.:vrywiIlig zyn'of zullen worden
Ten Berge wi!, dat de laatfte woorden van dezen Articul als overtollig zynde, zouden worden weggelaten. '
Stojfenbcrg zegt, dat hy van hetzelfde gevoelen is.
De Prefident brengt dit in omvrage e, dan daar eenige Leden zicii hier tegen verklaren , infbtueert de Prefident appel nominal, of de Aiticulge arresteerd zoude worden, zoo als hy lag? Dan dit geïnjecteerd zynde, wordt ,conform het door ien tierge voorgeitelde , deze Articul gearresteerd.
dend"'- t%t* W°ldt de!'beratie §ebragt , lui,, De Eigenaars of Bezitters van Leenkamers, mitsgaders die welke van dergelyke Leen- of Dienstplichten , Tnynfen of Chynfen eenig pecuniëel voordeel genieten zullen by af,oop , wegens 'c gemis derzelve behoorl yk moeten worden fchadeloos gefteid."
Stofenhrg vermeent, dat men zich over dezen Articul niet konde uitlaten , bevoorens over den zoo even in Cornmislie geftelden Articul rapport was uitgebragr. ^"'umisiie
' Jordens vraagt door wien de fchadeloosftelling der particulieren zoude gefchieden ? S
De Prefident ftelt voor, om dezen Articul te ftellen m handen c.erzelfde Cornmislie, als waarin , teerd72" was : ~ en wordt aldus gearres- .
dende': ?3'' !? deiibcratie gebragt , h,i- ,
„ Elk Departementaal BeftuUr zal bepaalen d^n voet en wue van afkoop, hyvende de afkoop, welke reeds J te vooren door de HoogsrgcconftituëerdeMaa.en >n de * reipea:ve Gewesten mogten zyn bepaald , in vSlle kraat ê ff.Jf aanzien van den tyd en nêchfiteit van afkoop,' au ch dc/elve zich naa- de generaale bepadngen, ten de- b zen opnehre hier voren gemaakt, moeten Vulecren, en zorg dragen , nat felle onvermydeïyke kosten en legetot den akoop, op het rauwst bepaald, en ten laste c van den Leenheer of anderen , aan wien de afsoop ee! lchied , gebragt worden , zuiiende deeze kosten in aeene gevallen hooger moogen beioopen , dan twintig Guldens.'" c JJ* m»fzW' dat by van gevoelen is, dat die rMpaaflriI L met door de Departementale Bc-ftuuren, maar door he W c? b gevend Lichaam moet gefchieden. £, SloJJenberg zegt, dat het hem wat al te hart voor- v' kwam , zoo de kosten van den afkoop alleen ten Iasde1 l^^em^nbiïï zoudeV°^n gebragt, koomen- w ae liet hem onbillyk voor, dat, zoo wauneer iemand cu
van een regt ontzet werd, een zodanige als dan n„i'J kosten zoude moeten betalen: waarofn h -va„\ °f
Hoffmtn zegt, dat men als dan eerst zoude dienen r- h» paaien, noe verre die afkoop zoude gaan. bC"
nefrffaS cïïlkf dk plafS konde he'3^n, wan-
lïér Wïf* gef L e7warym eft t &
worden vastgefteld. ' cr dw°mtrend iets
wanneer nu de uitvoering hierin tn He n aanmcrkte : duuren werd overgelaten deed " , de DeP3r«<nentale fee. aitoeffenen , en'dw dft r'e™rf? • eeBe legiO««evedaad Artieu. m°CSt dc
^^^^^^«^ Gevers zegt;
^fJa^T ftdt V00r' om Articul overénkomlhg den geest van den ?l6 Articul te ar:fteefen; en wyders dezdve nac^r te redigeeren? Fan Eek zegt, dar hy zich met het eerfte i>efWlr„ tn den Arncu! wei konde conformeeren ? dan Vat de
rjx"4rtkoop betrefc'» hec
Defre/sdeat fielt voor, om die onkosten door >We de panyen te doen dragen. ° Hcffman zegt dat, daar deze Articul meer bvzond^r
ari»PheefdS plaatS8ehad hebbéride afkoopen f!em die .cStarene.tV0Ork'Wam' de ^oópenTeeds
De Prefident herhaalt zyn voorftel:- en wordt WSfffl geconcludeerd. orat
Art. 733 word in deliberatie gebragt, luidende •
bragt f * 6 VerÊ1SCme afk0°P tüt ^-'lodialifade
» MVrzegt dat het hem voorkomt, dat hi»r ook tL J^Ptaord de rtfledie, door hem op den S S



( 109
Van dc Kast ede zegt;: f Ik moet twee of drie aanmerkingen maken, om de bezwaren van den Burger de Mist op te ruimen.
ténor èit'st'; Kr wordt in dit Aiticul met bepaald, n dat het Leengoed aan een'ander moet komen , dan aan wien het by 'testament gemaaut, of op wien het gede-
volveerd is. De wil van den Testateur nec'ft n
liyn effect. Hier in'wordt geen verandering gemaakt. — -De erffcheiding-moet volgens* den wil -des destareu.s gefchieden. — Maar liet goed moet mka; van natuur af Veranderen; h,et 'moet van Leengoed, alhuiaal worden. — Men benadeelt "dus niet de diipoh.ie der rei»- ,
^Tin''tweeden: Men moet veronderftelicn , dat de dfchikkingen omtreat den afkoop tot a.lod.a'.iUtie zo bil- ( lyk zullen ingericht worden , dat niemand der bezitters "van Leengoederen hét alloduiifeeren, as een bezwaar zal kunnen aanmerken, maar als iets-'goeds, iets nuttigs. — !'Maar, indien men de zaak in dit oogpunt befchouwt, gelyk men dezelve buiten twyffel befchouwen moet, dan kan immers deze bepaling met (hekken ten nadee- le van 't faveur, by teftament aan iemand toegedacht. De verplichting om te allodialifeeren maakt geen ■> verandering in de teftamentaire erfopvolging , en is voor den erfgenaam zo min tot bezwaar als voor eiken anI dren bezitter van Leengoed.
Dit zo zynde, dan remarqueer ik ten derden , dat de t bepaling bvfdit Articul voorkomende . allernuttigst is , i om , zonder iemands bezwaar , zekerheid te hebben , dat I de vernietiging der Leenen eenmaal effect zal "ebben.— f Men heeft namelyk; na dat men beprepen had, dat de j| Leenen vernietigd moesten worden, zich ze,-f en elkan cWen gevraagd: Hoe zal men nu zorgen , dat dit dadelvk effect bekome ? Veelerlei poenalitetten heeft raen
• ïichvoorgeftcld; maar in allen zwarigheden gevonden; dewvl dezelven of beiwaa.eud waven voor den Leeii-
' Ler of voor den Vafal; maar dit middel is aan de Commisfie voorgekomen, boven alle bedenking te zyn, om dat men verat de alloduaiifatie, en dus de onkosten daarop lopende, op een tydüip , wanneer 'er, toch;, indien het goed leenroerig blyft , onkosten gemaakt moe■ten worden. — Want, zoj het leenroerig hyit, moet 'er,'in neval van verkoop of erfems, -by den overgang "Van d"n eigendom , altoos een verleibnef gepasfeerd, en • mrsdien de rechten en leges der Leenkamer gcdiagen I "èn voldaan worden. .. ,-
He' is dus minst bezwarend, dat men by die geie.«nhrid, vordert, dat lt allodia'ifatie effect hebb-;i>.
Wd men in plaa-s van een jaar, caie Jaren ftellen , dit zal wehvg verfchil maken. — tt conc udeer derhal
• "ien tot .het behouden v^n i Articul, met de verande'ring (des noods) tn drie Jaren.
Van ie* zegt, dat hy den. Articul zoo duidelyk geil "fteld vind, dat hy niet wist hoe men denzelven auders zoude kunnen fte len.
De Mist zegt, dat het zeer ligt konde plaats hebben dat 'er boedels waren met Leengoederen, van welke de Erffcheidingen
el lanser dan een Jatr na den dood van den Eiflratcr gelieden konden.
StoffJiibergiegx, dat, naar .zyn inzien, de tyd ruimer
oest worden bepaald.
t)e Prefident (lelt voor, dezelve op 2 Jaaren,1e •paaieii. '-"V^*1",.*' '• • y,, ,„fy, ,.. .," » ,.-vota- nvS
De Mist zegt, dat, naar rato dat de tyd verlengd wierd , 'rti z-.vangdefd verminderde ; dat. hy dezelve ten mmen op 3 jaaren wilde bepaalen. (
De Prefident brengt dit in omvrage: en
onclu-leert conforai.
Art. 73d. wordt in deliberatie gebragt, lui-
'e"dA(le zoogenaamde Heerlyke Rechten en Tituls zyn •an nu af aan mede in de Nedertaudfcne Repubhes atgechafr en vernietigd , benevens alle zoogenoemde Nattoops ■n Naasüngs- Rechten , zonder ondericheid, of deze.ve ds gevolgen der Heetlyke Rechten moeten worden bechoiiwdr dan wel uit itatutaire Rechten ot Costumen jorfpronlyk zyn:_ het recht v.an üx^Tpeciaal mede hier Hidcr begreepen."
Teding van Berkhout vraagt, of het aan de Heeren van Heer. ykbeden niet meerder zoude gepermitteerd zyn dte Hituls e voeren? verders vragende, of door de naaftlgang, waarvan ia den Articul gefprooken werd, ook zodanigenaastigin* begrepen was , weike uit Testamentaire -dispofitien voort fproot ?
Jordens vraagt, of het geen bezwaar zoude zyn, zoo men de ilatutaire rechten omtrend het Naastings-iecht wiklen affchaffen ?
Stnffcnbcrg zegt, dathy dezen voovdragt appuyeerde , tevens eluciaatie vragende aap de Commisf.e.
Van de Kaslede fcagt: " Schoon ik niet behoord hebbe tot de Sub Commisfie , welke dezen titul over de.Leenen ontworpen heeft , en dus met in ftm ben, om van alles refeV.nfe.hap re geven, weetik nogtans, da.- de reden -,-waarom men bepaaUclyk gefproken beeft van Nakonps en Naasting,echten. velken uit Statutaire rec.Uen Coflamen 00, Jorongiyk zyn, deze is gevvecr, omdat in Etterige gedeelten der Republiek , bepaaldefyk in, Frieslajjd, een Naas. fjpg.rerht plaats heoft, 'c welk geen heer.yK pevolg ;s , tfs zynde daar niet bekend , maar 't welk uit Statutaire Rechten en Costumen voortvloeit, en niet te min zeer b z-^tend is, en ftrekt. om den verkoop van onroerend goed tot nadeel van den Eigenaar, nu -cilyk en onzeker te traacn. Wat sangaat de bewoording van Heerlyke Rechtenienr««fc;iktwyfel niet of men heeft daar mede .bedoeld de Tnuls van Lravm, ïaro\ne*, Vryheercn en A^athttheeren; terwyl het mv voor komt mogelyk te zyn , &z Rechten tc vernietigen , en de Titula te behouden.-
Di Mist apnuveert het door Jordens geavanceerde , daar men in cV'c'Vsfel en Gelderar.d uitzonderingen had ten opzichten van onze ongelukkige debueuis, waarhw aan ban het recht gelaten werd, om, wanneer hunne vasie goederen by executie verkogt waren, dszeivebm-
O3 fi«*



kunnen tórfeö. ^anarectlten bepaalden , tyd weder l
^tïfëk oad-r dit ^ -—^.
, //gTar** en Teding van Berkhout.
De Prefident ftelt voor, om ook Art. 7a< i„ handen dier Comajisfie te (leden. 735'
Verfioyfin zegt: <rewlhï vo0r?eflj'ene Commisforiaal van dir Arr berrefr
5 ^ ztl kur,nen afgedaan *ï
de^r^deth^
fteir voor , btn lit te ftellen In handen eener perfoneele dommuL — c , ■( gerende conform, en word.n daartoe b, oS de Burgers de Rh oer, va„ Horb^ e„ G(«y/J, . 7>» Berge ftelt voor, of 'er «ok ia he! Pün an Con-
6 ÊeCI^ aHc,iD* °<™d ^ Bu.g . W pen ê diende gemaakt te worden ? v/^peniog
den van de Burgers Game er c.-f.j — Bh wm-Hr conform benoren. ~* VV0ldc
tnSr"3, dC Yergaden'nï: ^rfJO»rncerd wordt ! tot Maandag ochtend ten 10 uuren \
c
ZlTTJNe ra» Maandag den 6Maart im. \
Voorzij ter; M. Svderius. *
i Ëen quartier na tien uuren word de Vertak W ring door den afeetreden Ptefidcnt van GdslMtiË* . ognd. De Notulen wordeii geiezen e^étg ft
Z>« doet namens de Commisfie van Bui- ■
tenlandfcne zaaken voorlezen het Extract uit ?« nr Büiteiilandfcbe Depêches. den iJXd clL S
te W-tf.) ~ ^floten te doen drukken cn te'dis Mih« ,reu aan de Leden. S
De vjgende Mishves en A.iresfcn worden geler zen en in deliberatie gebragt: 1 ö Eene Misfive van het Frovi ciail fieftiinr van V rer!< l kennis gevende van den o„tfan2st van i et Doeree iv, n de« Vergadering ,r, daio ir f^ruarv 1 . cn verrok kende: i dat de gehoirten handel wyïr van hra* fe»«^#^pelpiie n dezen'' worden vrygefproken. En a. dat de Coittausfi» Bmnenlandp hen Correspondentie dezer Veg^ë 'm ... j
^Pl^enSfcne^
ïolendeeqr^ ™n,BurSers "e Stad s^osch, ver-
Eene Misfive van den Vice Admiiaai Rev.ti's pp
nSen^e^
F 'D aa- g-nomen vo0' r\o..(ka- e.
E n Requ.st van .Stee,m;k . zich brkV-cvde over her
Vfea^^—w^
CS&ËÊSS W— Se^el^'aafTel .^Request van^.C. Raat ie, van den volgende \
Aan de Nationale \'er.ïa ^ring, ' repr.-leriteerendelict Volk van IvedeiJaiid.
Burgfrs Representanten!
.eden voorgedragen, om daarin ,e coïSren^oI-
^e.n\^er1n^ c»Jus
;o!'egas nier aSders d^r ^^S^b^^
kUm,en ud0en voorkomen -rlk^Bli ^tïVe6 vehmia :ten, ben als Lid van dn Com'mi té daarin
"-c^ 5r Ar;an%TM»
' , W3I m de Rechten var, den Men^c t en B& rakend worden — geen L,d , Burg;„ R|Jr£ "ten ! mag veor fchu.dig Worden gehouden^ da»
na



:oorlog byna prieel nc-mcu um.e. <..».-.
En
voorafgaande onderzoek dit onderzoek zu t *y *
rayniec wyg.ren aan m ft die ze ^.^7^
, Vaderland ais een getrouw Otheier heert g^ent — L my, die zyn Eer boven het leven acht, en dte ae- < ■ verkiest zyn grytèn kop op het Schavot, zoo ny .uldig is, te verhezen, dan als een man van oneer te
Laa" Sbede niet aan my, die Uwe Mede-Mensch. : : Uwe Mede-Burger is, ontzegt geworden - «aat
g laten all? myne M*\ Leden ten taften
Llen ondertogt doet dT tchuld.ge„llraffeii en
en de ewfchuioïgen door U/ worden bcksiid geniaalst — ; eischt -— dit verzoekt Uwe
Mede - Surger
A. C. RAHTKE,
>» Haag 6 Maart 1797.
Geitel d in handen der perfoneele Commisfie.
Een Request van Francais Abrams ,ter■ uitvoering ,n Roey-Yzer nm Portugal: — aan de Marine
Onderfcheideu Keqaesten tot Transporteering vanbcöeen : — geaccordeerd.
Zeven Requesten van Zeeuwfche Ingezetenen , woheni op iet Enan.iövcr-ffiacque* Zierkzee als de gefchike Hoofdplaats voor Mm Department voorflaande , by dien het voordel var, den Bu.ger Jansjea , nop-.ns de erdelir,» der Bataiftehe Republiek mogt worden ge^esteer0d: - in ttanden der pe.fonele Commisfie.
E-n Request van H van Hoorn en Loouen c. i. verdoekende , dat he» Deceet, waar by de mtvoer vaiintf kisktud vttboóJen was, mogt worden gerappöttw»-, In die uitvoering opengüttld.
Fr.n Hoorn zegt:
7o zeer net ongepast is, om buiten noodzake voorleren"doen, waar door panicuhere Perfonen zonder thnncn bevoordeeld worden, 10O zeer denk lk, da' Kllks aevoegiyk.ja vetoorloofr en pryzenswaard.g is, wanneer her' mie.est van het «ttieette. Land mei d < vooiftelleu en vc-zoee' in Verband ftaan , naauw ve, knort en zelfs voordelig ïfh, - lk bedoel, de welv.ar tau°de Coranvrcie in 'i generaal, en de Tra tiquen o Paltguen m \ byzonder - Deeze bevveegg.o.^en d.,e mv ien ftctkften aandringen het verzoek, by dit Ke
quest aan u voor.-ediagen.
Ik b-hoeve .Wetgevers, uwe gevoelens van Vader landliefde, ten voordele van de Commercie, de Fabri quen W» T.afiqusn met aan te fpoïén en te viever, dieen • Gv a'den zyt te wel overtuigd , da^ zonder d< zlver! orrze we:*aut,ji ons verder aanwezen met sa ■voondure.,, veel mii dat zich oWs rffojftrd Vadert» in eenige c.pzig.e zou kunnen hetftehen van de zo dro vige rampen , dewelken het zelve doo- twetfpa.t en h -oorloa bvna geheel hebben onderroynd. ' Ik behoeve ook niet, kundige Vertegenwoordigei:
'S^^StSXw* hoe dat verboden van ig |2voér & het generaal de »,Fg| rvafkMien doen te rug werken, ja -*>en te niet lopen , Gv ade n we t te wel , dat de Vryheid daar m het ecrïte ad , de eerfte dtyfveer is ; doch tot myn grievende S « ik memgwerf vootdagen doen , ja deSn ^ men , volmaakt tegcndryd.g aan die onbeUn me.de Vryheid , dewelke onze Voorouders aan huw Commercie gaaven, en waar door ons Land E-lyk is groot geworden, daar zedert dat men die vSid in Se cimmérele zo eug heert bepaald . zeer veele takken van de Commercie zyn verleid en deFabrickeq en ïafriéken in andere Landen zyn overgetiragt dmzeude voorbeelden zouden dit myne gezegde ouwcdet-
fnreüetvk kunnen bev. yzeti. • ,
Ik"ill U .Wetgevers, met weinige woorden voormalen , hoe dit onler ae andere Fabrieken ra ons Va«rfana , de Fabrieken v m Buskruid . ueweiken zedeit onheuchriy^ tyden in Nederlands Gewesten hebber, gefubfifteerd ? thans door bykomendc omftandigheden en inzonderheid door het verbod van uitvoer, binnen kort gehee zuhen verlopen, ftaande thans veeie van dezelven, fer.eci it.1 , en zonder werking., vermits dezelven me? kunren bcllaan zonder verzending naar buiten s Lands, ais naar Spanje,- Frankryk , America en aders_,van welke Plaarzen Lzeive nu ontboden wordt van Zweeden en DuPschand, en dus ook dit vak van Commercie of Fabrieken van voorby ons Land wordt afgeirokken en verloren gaat; het is onmogeiyie , herzeg ik , dat die I abr.e ken Hinten in ftarid bïyvei), zonder verzending; want het gebruik daar van in o^ Land alleen . ts nieuoe.eikende, om zulke zware kosten in een zo groot Capitaal als daar toe veteischt woru., te kuenen vergoeden
Lk kan yïiedèh fteOjg v zekeren, dat van twee dier «Tooiile Fabiitkan, ('ei zyn 'er agt ui oi.ze Gewesten) . in dit laatst gepasfee:dc J^ar 3 M. pond is argegaan voor ^ S maar lat op deze've t-.ee Fabrieken aan geordon^erdin^kog, Kruid, zod^rhet Bondgenootlchap te te Lande , ais het Militair ileftuui , nog zyn leggende ruim ' 100 M ponden Busieiuid ,het welkd fomme van 100 M. I «uidens belopende , en federt de maagden Juny en July van t het gepasfeerde Jaar ih gereedheid zuide . tot nu toenog mei is afgehaaia of or.ifangen, nog ook niet IS betaald • zo mm afs nog ander voonr.aals reed^ geleve.d Buskruid. ; . en echter iy,n die Fabricquen bezwaard met het onderhoud van meer dan , 25 A-.beiders er. circa veertig paarden , Ik vraage wyders aan U . Medeburgers , hoe zu len die L Fabricquen, eens verloren en yernieilgd z/nde, weder . itnmer kunnen in werking gebragt worden, als men in •J aanmerking neemt, dat daartoe b.-hourt, neha.ven teer a veele ^bQUwen,. en e:n groot tettam , een aa zi-.n. j k d Capieaal, de kunde en ondervmdthg, en de goede wil s. om een Fabricg , welkers aanweezeu door eene loevaieï llgliéid ïn een oógenbUk kan te niet gebragt worden en " in de iugt fpdngen , wie zal zeg ik, het wa&en, om die s, weder aan te richten ? £n



( na )
•En GyLRepiefentarten, r/t dog té wel overtu;gd, dat die 1'aS-ricqueu in ieder Land , 7.0 wel ais de Artzcnalen en Gefchut-Gieteryen behoren geprotegeerd en in ftaod gehouden te worden, inzonderherd in _een Land, waar eene iManne is, eri van waar Koopvaardy - Sehepen afgaan cn aankomen, dewelken mm of meer buskruid ine.1c nemen en wederom brengen — het welk hun dus op hunne vragen moet worden bezorgt en ook weder atgehrialt, gelyk.ook het bedorven vermaakt moet worden..
Ik herzegge het, ik Zoude denke-Uwé kunde en welwidendneid, om tot nut der Commercie, en Fabricquem mede te werken, te kort te doen, indien ik uwe attentie langer r..et meerder beweegredenen wilde rmhou-oen; ik za! nog maar alleenlyk aan u herinneren, dat uwe wysheid op den 7 Sept. laatst), heeft goedeevonden, om den uitroer van buskruid te verbieden, op het advys van het Committé der Marine , uirjebragt omtrent eeti(Req'uest van gezamentlyke Kruit - EaSriqeuis in Hollau r; erj dat dit Advys door de Maiine web meest was gegrond dp de zwaiigheid , of 'er in geva!' van nood,-: wel genoeg buskruid in dit Land in voorraad voorhantian was , en zoude blvven.
Ik bén verzekerd Medeburgers, dat, wanneer men daar^ bewyzen van vordert by den Commies Stapelier, dez.cve zoude opgeven , dat'er meer dan twee mili.oenen m voortand zyn, bchalven dat geene, 't wedt dagtlyks Kan g'em'aakt wórden, waaneer de Fabricquen. irf ftacd blyven , eli het welk by het voorfz: Request word op.' gegeven te bedaar, , in honderd duizend ponden ieder week.
De andere zwarigheid door de Marine voorgehouden, beUnnd hierin , dat het buskruid wel mogelyk'r.aar onze tóftJit ' d£ ]£::Selfchcn mogte gezonden worden ; doch MeaAtrrgers, deeze zwarigheid word voldoende wegge- [ nomen, en Opgeruimd', wanneer men U met de meeite nduci.e Ran verzekeren , dat in Engeland de overvloed van ialpc er en buskruid zo groot is, dat de pryzen daarvan ," < aldaar byna h.df 7.0 groot zyn als in ons Land, en dus 1 de vet ien ding daarna toe door niemand zal onderno- 1 men worden. a
Daar nu deeze twee beweeggronden cn zwarigheden door bondige redenering:n en bewyzen worden vvcg^e- " r.omen, er, aan U en aan de Natie, zo als in dit laatfte ? Request word gedaan, gerusrfteller.de verzekerineen wor • v den g-geven, ro van de groote hoeveelheid van buskruid, n die vu..r handen Is , dat het verzenden van 100 M.p'ohd, d (om maar eene hoeveelheid te noemen,) in geene aan- n merking kan komen, en dat ook van de verzending raar li Engeland om bovengemelde redenen niets te vreezen is, 7 dan gelove ik , dan vertrouw e ik van uwe regt vaardigheid, u en van uwe Vaderlandsliefde, datgv zo veele Fabriqeurs k der eerfte Ccmmcrcieerende Steden dezer Repubiicq , de- le welke \efzoekeb, om den uitvoer van buskruit onder bahoor'yke bepalingen te mogen ob'ineren, nie; zult afwyzen,maar irtegendeel uw genomen Decreet van den o Scpt. 1. 1. in.rekkec en buiten effect hellen, ft.
t ■ nêvPrefident fielt 'voor, om dit Requ^te ftelfeif ijl handen eener perfoneele-Gonimislie ; - enconctrjdeert conform, wdrdwirfér«Jaartoe benoemd de - WlW 0gb ' ft t Ver/Ier en -Hoge-
i- ftjM •wig* dezer Zitting in ens volgend Nummer.-)
; ade en laatfte zal eerlang volgen,) in-gr. Svo.. i van dè Perl gekomen m den Hage by J. C. LEEUWESTYN en alom verzonden. De prys is j Gulden. _ Zo immer eenifonde?werp den aandagt derfchooneW verdiene? dan voo?z4ér is het.dm*. Da toeften der Vronen, en'deeze doo e'ene Vrouw aelye op eene zo'-hefcheitjene , zo oordeelkundige ra» . bevatlyke als overtuigende wyze voorgedragen, kanzekef nim mer anders n,n belaogtyk geoordeejd worden bv hun die ZuTlr .; eenaanzieulyk gedeelte van*, en zulk eeUemelselfelz^S de natuurlyk» zo wel als zedelyke waêreld, - NedetShe VrouwenI van welken rang, ftaat, jaaren of zyt, leest a.tBoek. - Gy zult'er de gevoelens in vinden van eene verwaarloosde opvoeding; van den natuurlyk en zedelvk on vruchtbaaren bloei vnn uw fchoon .geaagt. Gy word in he^"' zelve „,« ftegts ktt^wen-, t^JK^SWSS& wezens befchouwd; als bekoorlykcb.heerfcheresfen • maarn et l °°k türS aanSew«« °.n VerS^éShl tSSïïZ ^Kien en 8dukWse liehtgenooteï? te worden. Het zal u onderwyzen om niet alleen liefde, maar ook eerbied en achting voor uw geflagt by dat der Mannen inteboezemen • : het zal u die aanz.enlyke plaats aanwyzen, tot welken de SeTep' per u beftemd heeft, om vriendinnen, raadgeefrte?svrcu* debewerkrters uwer Mannen, bezorgftersuwer hufaaeriS en voorbeelden voor uw Ktoost te doen zyn. nuisgezlfmen'
V TAFEREELEN van ARMOEDE en TEGENSPOED door Mevrouwe M. G. DE CAM30N, geboren van de* Werken, met fraaye Platen, in groot OeLavo , il van de 1 ers gekomen by J. C. LEEUWESTYN. ip den e„ al om verzonden; de prvs is 43 Stuivers - S
Is dc Sehryffter dezer Tafreclen door baren kleinen Grein, dfonen jonge Clarhfa (om geene andere harer Werken te noê men) by hare Landgenoten, en zelfs by anderen Natiën ^et roem bekend geworden; zeker zal Zy door deze Tafere'ekn welken Natuurlyk gefchets zyn, haren ^afvdrkS S me ontluisteren. De Onderwerpen zyn : Hef Uch4nf bezoek de Wisfelvalligheid, de gelukje Listj de E^ïtrifche Edel! man; uttwerkmg der Wanhoop: Gefehiedenis van den Onee. lukkigenmaarDaugdzamenMarqnis de Duval; de 'ntaarw Zoon; Raad en Leefregel van NaliiEffendi, een beroemdDicrT ..r onder de-Turken, die op het einde der vurige E„iv geeefd heefc, aa„ zyn Zoon , uit bet Aiabisch; M,ximes Weïevendhetd en goede Opvoeding, de plicht der èSgheid.
n R U K F ,0 U T. |
■rat-a^?8' 53' ^ a' ReSe) 17 van onderen , I
■rat. 22 Millioenen, lees : 20 milioenen.
r Drukkere van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAÜE.



Jk »»rtpn*E n s c R A P
B ï t r K H E I D,i r " Y ti & i v* » "
EXTiHA-DAGVEllHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND.
„, 4,6. ^ io «*< .79?: ». 3** 3S«r * Vryheid.
Natiokaale Vergadering. *
Vervolg der Zitting van Maandag den f 6 Maart 1797- *
e
Voorzitter, M. Syderius. 1
i
Müt doet immens deCommisfie in wier j gnden gefield was de Misfive van hc Com , mirte te Landen, m dato den i tkzer, net vu
gend iapPD ' " , u e Gecommitteerden by i
Burgers R^\en^eeVMaand gelast UI tc dienen
der Franfehe Ticupes, met i Revuen , —
*» '!1Mie„eS,C"'?ndVe-dVezwaSeden mede I*» daat te vootcn, onder oie^w vjn
^■^TSS*- s **** * »•
- y Deel
i,mtSémim\ cloor voorige, in dit zonderlinge %t van Snifcic , verkregene bngjj^££ H-hikt en bruikbaar waaren voor de meuws te crt.ee
«»n g rV fondeeren, en hebben ook niet in gebreken ï Vev^n, onfteTóFZxhte van eodige der v« P telkens by mondelinge voordragr, het nnJ Hw-yer Vergadering n te noemen, gelyk Gyl. ten orzichte van drie perfoonen, in d^eze M.sfiye voorkomende, haamlyk de Burgers Jansfen, de V,liZl^Twestreenen zult kunnen hermneren. Dan K eene zeer verkeerde interpretatie geevcn aan
hétwoordin d'-eze Mis"Ve P,ebe z,Sd' a!s ^en daar door aan Uwe voormalige Gecomm. zovi w lU toefchr° ven, eenigen lust, of oogmerk om
hnvpn of teeen hunnen last oi iiudnuwm., .""-y" oe foonen tl hebben willen deftgneeren tot weder ve3E van deez: nieuwe Admmiftratie, ten _di« S' a hunne delignatie, in een gerle, mamere, het Committé te Lande, of thans deeze Vergadering, 5™deTimneo of mogen gmeen n in derzelver vrye bMordeèCe, go-d of afkeuring van zodanige perroonen als Uwe Gecomm., met overleg van ComSSsfen uit het Committé zelve, alleen voorgei «« hebben, als aan hun voor het tegenwoorJurEogenblik, het gefchikst toefch.inende, om die Sten waar te neemen. Uwe Gecomm. moeten >m- alleSi by voegen, dat, voor zoo verre, onder deeze perfoonen, Leden zfv van het vorig r?™.Sé van Adminiftratie, zy by hunnei accesfie
«« deezen voordragt, in d« opgemeioe k«xui„ui.,^ aI rommisfie gevoegd hebben die uitdrukke yke clour \l iZt deeze Perfoonen voor als nog met zouden ■H^ie^LiangifteM, maar alleen gelast in dl7 funWen te coniinuëeren, op de mwws «an m &^n infruUien, tot da grifte »rjj£



C 114 >
voorthng hunner tot nu toe gehudene ^dminilïratte zou zyn afgeloopen , om dan nopens Jrmneperzoonen nt&r te worden gedisponeerd Terwyl de Jnflrwaien, voorfz Misfive bygevoegd,door de geconv kneorde Comm.sfie ontworpen, en gerevideerd, aan dezelve zeer gefchikt zyn tocgefcfuenen om te dienen tot een voorfchrift der werkzaamheden van de f P°^SP Na deeze korte premis-
foft, zult Gyl. Burgers Reprefentanten, moeten bilIvken, dat uwe gecommitteerden z'ch onthouden moeten LI. te advyleeren. op iet; het geen te vooren tut hunnen eigen boezem ts vcortgekoomen, Zv maken geene zwanghe:d, voor hun welven, cn al/ mede-Leden deezer Vergaucring te verklaaren, dat zv de Perzoonen, by de misfive van het Commi.té tc Lande genoemd onder beneficie van 'de Clausule lier boven bygevoegd, tP dit oftentrffr, cie gcichfklle Perfoonen oordeelen, om provifioneelyk in deeze nieuwe en nervormde Admin.ftiat.e te w\.ideo geplaats De overgang van dc voorjge in de nie we HUmmihratié zal van zelve, al eenen aanmerkelyken fchdk ver oorzagen, waar van tic gevolgen, én anders zeeker u- wagten conittlie , minder tc duiten xyn a's die gedecttelyk. gdchied zyn onder hot" beleid van reeds geroutineerde Perzoonen Eene.t-enoeromg geheel van rneu,e., hoe kundige, eeriy.ke lieden zulks ook zyn mogtcn, fchynt uwe gecommitteerden toe allerfebacielykst te zyn voor den ande ; de vericfaalk ineen doch van allerlei aart. waar by leverancers, t&bïi&te de SS.'iM.WB-*zorgers, en d.ergdyke meer hun voerdeel vinden, zyn met nieuwe hoop van - uccts veel becter op geheele nieuwe, dar, op reeds geroutineerde Adminiftrateurs te beproeven. Door den vooivragr van zoi, migen der voorige Adminniraile e ie hun door Coromisfcrisfeii uit het Committé te Lande, <ds.de gefch'kfle zyn aan de hand --egecven, hebben uwe Gecommitteerden noch de. overice Le. den Adminiiratie meer cf minder fch/Jg. 0ftn fcjiuki.gw^en doenlchynen, aan te. vooren gepleegde tnelufcs, of verkwistingen — flick ook de\o0- \ gfidraagene daar van, willen ontfchuJdiVen Decve Schuld of onfeh ld zal eerst blyken na fe afloop tier verantwoording. En mmidaelsds.alle Admmuira- ! iie en behandeling van penningen aan eenen nieuw , «J^WiW G^WgedemandeeXwa ™ de geen der teM dus voor.aan ,e s te doen zal hebben. De voordragr uwer eecommirtPrrrW heeft ook niet gclirekt. tor J^JSd^W \ maaralleen om, ter vermyding van alle vcrwarr hw 2 u,c te vreezen gewisfen fehade voor uem Lan- a de, die voor.ge Leden te gelasten Provifioneel te co, - o t.ueercn, tot dat hunne verantwoording zou zyn af v gelooPen,endan eerst nader omtrend &3Sïïint n te dispon.eren —- van zulke provilioneele en ten ^ enfte vau den Lande geordonneerde cominuat en n
hunne posten zyn ver'aaten'wwnr^» -
volanten by deze VcrSE?^-?^ deJ?e' voorhanden. )mn^nSaV^[^^^ m gemocde deciareeren, dat aan hltn'CCon™1™^ men genoomen, en na zeer rvo ot!? ,~ a'IüS te Zaa-
hun opgegcevcne perfoonen, die z v g' andcre" ?a« kunde en reputatie anders fa derS' °e Zeer minne tot «fc, Adinin.-nr.de, £,ftW|«Wei gefchikt hebben &^££^£**rMM^ r
uwe Gecommitteeruen hebben Lrnn WQ0^> d* niets zou hun gevoede ■ ,v„ ir nnen en dwaling, in wiLrlX-.SSe T^V df'da< hunne delYk zyn. En, offcho n ,v Unde 20,1 feha. aaai. by Ui. Decreet"^, den'ÏVr'T maand reeds moeten houden voor JrL a£ei°opcne eigentlyke benoeming Van de n , a¥ethm' en de ontbreekende perzooLn, z0 Je] K«enC C" noS der oimvorpene Ihftfu&ient dien la^eerel aanzen, als daar by ove^e a ón V ,g° ° ge moeteO Landei, Wen z/eebter S T hec Co:,1,i:';tte » ze zaak is voorgevallen e„ r' e" a.' es w« d*el'oe weinig zy S ? Jr ^Xtonf^ bl>'ke> ;eres(eeren, als maar het nS L?Zondcr perzoou in«hartigd wor c, ook v hl 'Mg des Vaderlands lerkften verzoeken, dat,°°erven""i^. voldoening ten leeft, op fuccesfive voordraèfcn , J ^ Vlh'^S^ ien U favorabel te v°S fén WW Gec°BHnitpP
vve goede geliefte zyn Lt u he\?°k alzo° ok de andere voorgXere^n hv W 2*^""»^ emoemde Perzoonen tót dp ^ •? 0pgeda'te Midi>e diratie uwe goedkeuraT ïï-°W-lll0necJe H"ofd ^ f eok de ^Sürl' toW5 ^-«% erzelver dpWjSèö?p^^ Ul. aan. at dande.benoimfnir ce^ni„tó Tdf warden; en we en 'do.*
et he: arresteeren ïe SSgW Pfzoonen 3n overgelaaten aan e ï, " ?,d®lie' worisivegens eenig verder Ad,n? i 6 tC L3;;de' zo"dcr: "-ken. ; Eu'ten endoor * ya dit werk, de tecpiuw ,n„r L IuIigeie vertra inffi
" geho Pt worden - I enei den«warringen op directe of indïreö weïer!° h^ln gT& "Cd der vcantwoordinge lanwf wórï.\ md'g& uuen, maar daar mede, cflf,m d,,e rl,£ 9 ^n 3 Dec. 1796, een aanvS if80 Ul> Decree* iakr, moeten uwe G r Ig kan worden ge--
erztdks aa« Ui ^vyfee.Vieren, en, flfia ook, ten opl'cl re' bclJuit «wei
perfoonen, en ffitóS,eSS^W*^
hef



jet Bondgenootschap te lande, om tft ftrekken tot .
deszelfs narigt. $tb\ft%'óc bloote leöure van de; Misfive van ,
h- Committé te Lande, ï«S££Siï&m dezer Vergadering gedaan, met kunnen gis n my niet kunnen voorftellen, zoo als k nu' "lt
van at al'es igno...n. \ .recommuniLd«,eenMdX B"S*nt,
^n$xl»^
gTe ^fffflSU door de flappen van dc Upen Ye^ullen, een *er«e gewettigd, Comm^fie int net Loiium eeaccorigelunuee-d enlKt^Ik,.
dCerthohnfrvk vco!• hc Committé zyn zoude, wyl ffd5door miechargcêrd Zoude word.n, van alle het daai door ^ ''b • Adm:n ftrateurs» en verandwoordolykhetd ce n.cuwe a vanwan_
AXn V r «NDWOORDELYKHfclL'i
eedrlg'van een of eenige der.elver op deze VeR(.gedrag ^' WOrden overgebracht.
j Etuts? aura» ssm
' y \, f meereem. Misfive aan het Committé te Lan5 \ r hunneGecommitteerdens van de vyf Com1 de-SP5 die de Hoofd-direcLe moeten ui.maken, Rips? de Z.vzh of Agt oude Adm.niftra; ,iv thans nog fangceren, voor de nieuwe Ad; SraVe zyn vSedragen geworden. daar het >m: Se« 2 dTcówmfcfieW onbekent is, dat de te, «nwoTdigê Adminiftratie niet word vernietigd al1 Sen " andere met weke bedoelingen ook, ifiétS »S mLr uit hoofde van fuspleie, en dadèlvke bewyzen, dat de tegenwoordige Adm.nisdaaciy.^ vpr>e?aande pligt verzuim, om het J.egts
kh?ben-rchus vieei
k[ waar door het nog onbekent is , hoe vee m-'-n Gouds'er nog niet verantwoort zyn, wam hv dc zoo genaamde maar onvoldoende Rekening var ïlr Com^tte te Lande over de zes eer te Maanden |u »erXminiftraiie, door het Committé te Land.
aan den Burger Auffhtortlt er) verdere Gecommttteerdens overgegeven , word 'er een millioen en eenige honderde duizende Guldens in de Rekening onvérandwoort gelaaten. Ik beroepe my op het r;,p. port van den Burger ^ttflmorth cn het getuigenis van den Burger Ockhuizen cn anderen.
Ik ben dan zeer bevreemt en het ganfche Volk van Nederland zal het met my moeten zyn, wanneer zy h.t Rapport van onzen Medebroeder jóujjmorth zullen hebben ingezien, dat ten opzichte san de tegenwoordige of oude Adminiftratie, in plaatfe van sommigen 'daaruit, met verhoging van ira&etventen en daggelden, in de nieuwe te cmploijceren , als wordende aan dfïa van de oude Actainiflraiéufs c:rca f z.00 : - : - en aan den Burger Matthtas als Con:rtis&nt tot de 'Revuën"'/S'O - : - : 'sjaars cn fa-: - : dag,.eld M eerdek, dan ticzei ve te Vooren genooten hebben, toegel.egt, doorliet Committé te Lande met overeenkomftig het decreet van deze Vergadering van den £ December word geh;.ndelt.
' Ik moét by deze ook gewagen van een erreur, het welk in het decreet van den 2,1 February is hugjfloopen, tc weten dat daarby ƒ 9 - : - : daggeld aan den Commisfaris tot de Revuën zoude worden toegelegt, daaraan dcnzelve hy het decreet van den .,4 December , toen dc voorgéflagenc rraöementen ch daggelden door deze Vergadering zyn geapprobeert en gedecreteert geworden , maar f 7 - : - : vo r daggeld is toegedaan; vermits nu het laatstgemeld .decreet niet is ingetrokken en daar toe ook geen*" aanleiding door dc Commisfie is .gegeven, meet dit erreur worden geredresfeert.
Het is uit dit geavanceerde, dat ik nry indispcnfr.bat verplicht rekene om te concludceren, dat deze Vergadering decreteere, dat de defpeftie, voor zoo ve»S de vier Commisfarisfen betreft, worde geconlidereert als niet gedaan.
Dat het daggeld voor de Commisfarisfen tot de Revuën volgens het decreet van deze Vergadering op ƒ7-:-: bepaalt blyve.
Dat het Committé te Lande worde aangefchreven aan hunne Gecommitteerdens de Burgers Heldewer en Klefkens de gevoeligheid dezer Vergadering over hunne aangematigde en uitgeoeffendc macht , het welk- by decreet van 2t February aan het ganfche \ Commitié is opgedragen , te kennen te geven, en . dezelve uit die Commisfie tedtellen, als zyn'e het t onvoegzaam om dezelve daarin langer te laten Con. tinueeren. Li'',' •
1 Dat wyders het Committé te Lande by vernieuwing t worde aangefchreven, om het geen by decreet dezer n Vei.gaderi.ng van den 2 December betrekkelyk het voreieren van Rekening en verandwoording ; van het ê Committé va» Adminiftratie van Franfehe Troupes P A mi



< n6 )
aan het zelve-, zo ferieufelyk, fs aanbevolen, doen execureeren , met ' „verder * last aan" het' zei' Committé, om met den meeflen ('poed, den hun 1 decreet van 21 February opgedragen last ter ui voer te brengen.
De Prefident hier den Sprelccrinvaflcnde , vraat denzelven, of zyne renïarques r.og van lange duur -zouden zyn, dat hy , in dat geval, zon de voorftellen dc verdere discusfien daar ov^ tot morgen uittcftellen.
De Mist zegt:
Ik moet ter goeder trouwe verklar.ren, den Burge Blok n;ét te verftaan, en te geloven, dat hy zc zelve niet verftaat — maar dit zy zoo het wil, mei mag de afdoening van dit werk op allerlei wyze te genhouden, en by eiken ftap, die de Commisfie doed haar eenen n euwen ftruikelblok in den weg werpen dit is zy reeds federt veele weken gewoon gewor den: maar deeze enkele voldoening heeft zy rech om van de Vergadering te vorderen, dat die haar voo deligent verklaare, terwyl zy al weder op nieuw, et gelyk zy meermalen gedaan heeft, onverantwoordelyk wil gehouden worden aan de fchaden, die dooi de langere, continuatie der voorige kostbaare Adminiftratie, en door de verhinderingen aan het begir der zoo nodige verantwoording derzei ve, den Lande worden aangebragt.
Blok wil vervolgen.
De Prefident zegt, dat'hy ondemisfchén in het oog moest houden, 'dat de vertraging der organifatie dagelyks aan den Lande ƒ 40000 -: -: kostede.
Van Zonsbeek zegt, dat, zoo de zaak dan van iie importance was, hy vermeende, dat men dadelyk moest voortgaan.
Ploos van Amflcl zegt, dat hy 'ervoor zoude zyn, dat !het Rapport werd gedrukt en aan de orde gefield; daar het hem voorkwam, dat de pourpejiès van den Burger Bhk tegen de waarheid aan waren, en niet te pas kwamen.
De Prefident zegt, dat, daar de tyd daar was, volgens decreet bepaald, om over dc Conftitutie te delibereren, hy dan over de zaak in questie de discusfien tot heden avond zoude adjournecren.
Waarna de Burger M- Siderius ter Vergadering venchynt en het Prefidium aanvaardt" met deze aanfpraak:
Burgers Reprefentanten! Daar Gy begeerd hebt, dat ik Uwe Prefident zou zyn, daar gy my gebragt hébf op deeze plaats door veelen myner voorgangeren met roem bekleed, zal ik trachten hunne voetftappen i
.e tc djmUsi en aan myne bcftenniing naar mm-ver ;e mogen te ■ beaat Wo nMen De groot he d van o,S y arbetd.moet ons by aanhoudendheid bezielen . mei eener SL'Pn.'eke'nlche moeJ' om ^zwaar gleden, d™ in onzen voortgang ontmoeten,-te overwinnen ter t einde het gebouw der Vryheid verder op te trekke 1 ™p'^B te voltooyen. Met deeze /erteeSf-S doeimgen voor den geest beginne ik mynen P,sr Ifc za de Orde uwer Deliberatien regelen ; Ik fi' £ r achtbaarheid -!cr Vergadering onuerfteuncn met hel gel zag het welk ,k van U muloenen , en ik du ve m verzeKeren van uwe to.-gevenheil telkens w.nnéèr r myne goede wil mogt bczwyken voor de geriiT-heid 1, myner krachten. gwin0neij
; De Notulen , de Conftitutie betreffende , ver-
' po£g?f/f""4 «.e^^-rd zynde Rapporteeit de Beverên, m naam der personele
' ETST' 10 handen §cildd ™ S det
: l;Z Jün Hj™™y, het voorftel van den
• Re^tftocanc Freede, nopens dc wyze van vTr-
. bteing der Leden tot het wetgevend Lichlam
: feneiS^r/Ar°- 6l°^]s tondel
iciictdirne Rcquwtcn tot appui dezer propofine.
Dat het w.rk der verkiezing, by het Plan van Con' ftittitie finaal gereguleerd zynde, het ampleéteeren v n dit voorftel noodwendig hec rapporteeren va, dit Decreet t.n gevolgen zoude hebben; zy hadden dLver meesdtemoetenonde^
heilzaam en nuttig was' Dat Wél fs »,fv , & * het Volk dadelyk loonde A^S't ffjgg als dan konde gezegd worden in den ttekfteKl haare Souvcramiteit uittcoeffeuen; dan men iadok van den anderen kant begrepen, dat zulks ft'fifeS zoude kunnen zyn : zynde het hun na verder o der zoek voorgekoomen, dat het voorftel geenfmts ftrétfl tot vermeerdering van 's Volks welzyl,, en da da r door het nut, het welke 'er gelegen was in de ke ze door kiezers te deen vèrrfgtén,1 geheel vciv^ T werd, daar dit daarenboven eene yyd deür tof C baaien en Intr.gues zoude open dellen; waarom zv Sfc zoude a^vylleren by het Decreet, zoo als zEèS by het Plan bpaald was, te biyven volharden. * De Prefident vraagt of dc Vergadering 7-ch met het Rappere konde conformceren: ö
Fan Lange ftelt voor, om, daar reeds zoo vee'eRapporten van mmder importantie gedrukt wa.ren dit mede te doen drukken, en aan cie orde vdn den'da^ te ftellen,als vermeenende. dat de aangevoerde iafii den heel wel zouden te ontzenuwen zyn. fc
De Prefident brengt dit in omvrage,-en concludeert onform: - Hellende het zelve aan d■ wSe teS5 :aturdag aanftaande. IUC ce&ei*
Am



C »7 *>
notzelve gelezen , luidende. . . ,
Tets Rcp^cn t^ tof Süe
:reet van dan ai J«'5rt to dc »«k der oud, fchu'den he-
i!T»«»Piae vcrwisfeling te naiuw oepBrei-"^*^ worden ,
MdcnlcUt, erf dat men aan de ^J^»
t SfSen°S zffi worden. — VQMge.
SffiwUl*» ^ aan uwe Gc:comrn ee^
de' dat de Commisfie, by 't flot van diRappo»; t (z00
w,! vs*° ;.tïr •*» « f «*f - ss
ee ne ë ande e voorlopige aw^'PS/^VSen te houden T£££st, «.1 dez« Vergadermg '» ^^Iff om y derzelver da de Cornmislie geen oog** 6?h.™' 'voorteW"» en meergemelde Rapport, een fina""^S^™nd^aa„ « pfjftn. de onderfcheidene belastingen ' f ^^ ^ Vaats leden , vorderUliedcr Decreet van den 2 ei 5 1D^^cc"^dellzlUke reliiW;i>rgm de flegts een PjM^«S.* bevordering van te beramen, welken zoiden K «n n ortdcrUnggenoegen.het algemeen en wederkerig b a.g , en pc Gecommittecrden Hiertoe behoorde, naai het 1KgT* ™ei C0nfticuuobehalvcn andere pometeu , ook m babyzonoe ^„rfw neele bepaaling, *t & f« «<» «ƒXtlgcn, «& <*f
* In de» bepalingen, waarop de l>ela»»n8Jn' £ oordeelde maximen tf^«ta»JF*^"&^S de gedeelten men de gcrastftelling te moeten »», v00r dezelven niet der Republiek, dat de gene., e WMOT^Vg redi d
.. ., mnrtlen . in
^n^fe^ » ~ wegvaUen, of op
de zyn de benood.gde penn n.gen c )' >- , £r zt,kere
committeerden, by dc pre,,tfen a, het K P ., d
is uit dier. hooide " l\^J^Xikingeu. welken tegen zomm.ge» telyk onderzoek; ot d£ Mde> g ^ fa n rd
van die belastingen, en «et/cv. b ~ mct moeilyk
kunnen worden , al of met f-V^fJ^ val z01t)rnige van dezelvallen, ^rcg'maataghe.d « ^ ^e^nen n;et Uwi a ve aantetoonen , terwjl uw> V- , opinie) in een met.w Fiieclareercn, dat andereu C^ar nu™e op j ,d de be.
n-anciee! Sysrema zullen ^nn^-^^ , „ ^ iastmgcn op de uitenen w, , c „eheven wordt; doch ?n geen «^«.^ ^ engk in befde §ie Gewesten te en waar van de JaarlyRKne opei g bedraad,en dus,
zamen genomen, met «^«J^^aerin» zoude maken in indien Ie*£e ^iS^^rSS omtrend die Clashet geen}W?. 26 san nct gee d l/ou moctcn brengen,ge. fe van belastingen b^het i . nodig de Vergadering met een opperd is. —— üoth «et « °vermits het nimmer den
dicrgelyk onderzoek bezig^ te: m , Mn nje za.
taak of het oogracik o^^^flantepryzen: maarom zulke menftel van Belastingen vooi«diagt.i ul a P^ dc bepaalingen oPte geven .vreHU zo ud^. Kun ^ ring van generale b^pnf amogeiy^ _ oogp
aei«pu»»«"^~"7 „d° dat ,„cn derzelver Rapport, eu umcenen uwe Gecomimtteerae 1, bcoordccl-ii moet.
daar by voorgeOi-gene.Ampnto*^^^,1^ het niet met Eene tweede voorlop.ge aam acmdzaM ZÜUde
den aart eener ^»^S^cM«fe vast te ReUen. zvn , ecu ol mcerdei beiasnngei uy, dezelve eemge
Dye natuur eener Conftitutie gedoog^T wórdt, » door fie vaste Financieelc «^«,«^-?to2^e Wetten, moe, Wetgecvende Magr »gv*^W*£ ^ ^ zM>
ten gevolgd .en 111 aUK ^™ tcn voor veranderingen
welke» de ^^Jg^^M verwisieling in de bronvatbaar zyn. Onvoorziene . derzelver betrek- lien van bedaar, ^^^Wiffien van beftaan van kingtot de gcftcldhend de welvaart .k ^,
andere Volkeren , kunnen veranuei b btlast,llgswetten conen 't.zou mitaa.cn g'^^to vlor een zeker ftitunoneel vast tc ftellen, crez , zou d]t
aantal aren o^verandeilyl te maken^ m ^ foort
vaaüyk zyn, waneer me e ™^Iyken voet wilde vastftelvan bJasungen, op eenen ■o.vveia a ï ilWïl]le. len; cn allcrgeyaarlykst , ^nneer « ell ^mlCer men daar
^^^?l^Woo»; om , indien de verkofene belasting by dc" proef indoende bevonden wierd , van de nodig.
ociomiaueie» j , „ beern. dat.uiaienae
Uwe Gecommutecrden ^y»^ vj. ^'P^de'ri auUen voorgeflagene 1'inanaeeteA re rnen by oez «5^ ^ [()C aangenomen ^i^VS^èll Sidng omtrend het werk der het beramen ecnei P10*'"°"fll- deze of «eene belasting zal Finantien , een fchema of IcIk s WW . & *> ge. behóren tefórrn^n> « w^ ^reeds hebben tlkenlk lvk zy zulks ook by net^ g ^ belastingen vast
zaan. te zyn. p«
P 3



Tin t . .
men 'er zullen sevnl.H im-il, ■ 1 °-P-uen welke maxi-
CnnÖiiutie eene of meer teSien ^ 13' bv de
andere vmtpff.u ueias.nigcn, met uitfluitme van alle
fcynindien^ 0^»^^^^ firi.fhr.rfe deze Ulirg'S.r3 da? de , VfTO.e"»S<*3>
=s aas? «Iri t
Hoe meer genietingen van her leven én n t V t fc" ~" göit hem de befchtrming der Burger Sfchanfl»^ tt '"eer 't Is wat anders, te onderzoeken lf S??1?8lit!,l''i~' gen Ui verkiezing en ^SS^J^T^a^ vtttee^-
£Mf vinden,"en ^XLTd?" b?'
ge vergelding opUrengd, dan kan min dé be&E^'ïr^
« zy s,lteven WBrdeH
Daar derhalven, Burgers Renrefcntanten! bv t«. ««j cteteerde Ardcnl^ van 4 coté^Dec^et 't^^'"
Gecommittccid'n bv der7elv.,- t> .,„„„.. "eei^er, t welk uwe *». rfh hadden SIKM^SI» 3» wSe-
yaunsen, cwi'fj» Wat/i,;,, .„«, , '"s *-n?re oe-
net betrekking tot de oude ffiJ?E**f^ d,e ^Ningen,
nodirre vi«nieWt«1i:.. ..
2 de de?='ven niet v«d&ffélvjfli ™7 |a,B* W,lllil«« W« l
eno- geëvenredigd znllenz^• JÏÏZ ^«•ven relatief ve-rnioeeri i
> «>- te herhalen, 't wt» dföi,8V ^committeerden, zoS
tof hebben voorgedLen «n&PZ,gt? b* 'c RaPP°" tófwH
alle hebben hl 't voorgeflae.cn 6 Amïhi fl?*n. Zomrnige i.edei, dat pm dat zy ,neende*n fa in fS bezwaargronden" ten, leggen van belastingen op beWwWen 'i«rd he f
V» ^J'z ''V' dat 'laar mede zou f-o-,nf J "' 00 -ofAtrl
d.t lende, hebben geüordeeïd Tj*?^ Pf* W"»* ^voe- I der Ingezetenen'van d,e gedeeld der n^,'61 S^lllingl an- naam gedeelte van het ven ,o ,e p-b!,l;k' daar een voor- 1
y - roerende Goederen, ^Ikl rZi ' ^1^ "> l'czittingcn van on- I 6* en daar de inkomiièn uit andell b, "1C!l;Ü>'l; bezw.iarJ zyll, I ie- tonde niet zoo algemeen 7y ; ™ Va(" ^vaart voortfpS I !en Pübl«ek, deze bepaling ^'*.,. '* nf"^ gedeelten der Re-' I l?n daar uic duidelyk bleekt , " " P*08* te «**«>■. dat ■» op de Bezittinge-n, als zoodr^n r\d3C ?"5 m'cmve b^"»8 *- Ien plaats hebben, dan insevafv!, vc™f«flold wierd te zul- 1
e- gaan met eene daar aan zool lZ ?ïWse ^Mdogzou. gêpaard 1 an zulke inkomften, weike'„letale «yk cwnredigC belasci.fg op «- zutingen, maar uit anderen^T£™Z^R^&1'™& 1 f- dat zoodanige niemve Sta dSiWtaJ u» "<*■'■<»■> B worden over eenig byzonder" fSrr-va.. " " 8tncven zal 1
! Ved »'^lyk over alle foor ^S-*" a'fen' ,na* " 'een; d.,t , , V' 1 ƒ> zu uyen iu het alge-
e Dezrtttngen, »J WSSK^'»' de waards n worden; en ten wU-n A~. «Pbrcngifn zal beree-l-end
= reeds op de onroerende' Goeden ^'„^ b^stiugen, welken . minder montant aan de relathé w aft ■'„ "-K^r ,,K;Jrder of voor lange eene zekere beotón» ini G^'deren reeds
, nng behoeven te Orte^lW^JS?? ^ "Vl-',le Vtfailde" voorlchrift van de b£SXSel "^'g *o het
: ge^r, ^tt^r»*^dc
wen Uwe Gecommitteerden dar ,1°^ Bf*H*»3cn , vem-ou■ len weggenomen, en SrTfc ^fft' ^5 C worden,.en dat men door dezelve del iig H IJiln=u' tcSe'g<-gaan • Ingezetenen der BPdertt^^1Si5*f* *™&^mZ kunnen bewerken en bevoixieren. 1 de KePuW'ek , zal
1 fF&^Vm^t^^Tinsse!yks ecnU
dat belastingen op de vtrtèZiZZZ ' w Uen va" begrip zvn. die op de ïnkonkn , SXl^ 3SSh melde veel snzeÉerdeV, Woevel^^,, if fVv& va" de laatstgegemelde en uit dien SSf da" va» «ES-
Uwe Commisfie de geopperde tw?W 7 zeiver vorig rapport rids^et0Und 1 S •CU' WeIke" zy by dente hebben, nader rvnelvk nt' "' aanmerking genomen
geexarmueerd hebbende. is ^SïSS i f'Vf iu;ffii''g fcdert groote omzichtigheid e, nauwk-mlf45 ' i,CC beg»P> dat C ben omtrent de^^S*^^ 2|f£? r°-C plaa£S h-b001'ueelcnochthans, dat dezelve ^pofiae,, maar z
-en. terwyl ^«S^^^^T»



C np )
l-srlyk niet lullen ent1; innen, dat *eï in deze tfagen zoo veste ïFchtige redenen zyn yoörtgèbragt ter aanwyzing van dezc.ve, ' het eenigzins teuierair zoude kunnen fchynen, het vooreen Kemaakte zaak te hou ien, dat het niet mog :lyk zoude zyn,
drom trend inner eene-. gorden voet te beramen. Doch,
Mn men het als mogelyk moet belcbouwen , meen;n Uwe Committeerden, dat het alzins plichtmatig is, omtrent zooda-
10 belastingen, wederom de eane en andere generale maxime te reten aannemen cn vastflellèn, ten einde de bedoelde gerustftmg aan alle de gedeelten der Republiek te geven.
det dit inzicht, zoude men, ter voorkoming van dc gewicht: daar tegen genaakte zwarigheden, kunnen vastftcllen, dat, 1 zy"er tót vervul]ine van buitengewone behoeften., eene nicubelasting op Bezittingen, cn lukomft.u tevens, bet zy 'ér
11 gewooné belasting op de ii.komftcn gelegd worde, 111 alle «allen omtrent de wyze van heffing van dezelve, de beide wende gronden in acht nenomen zullen worden: t. dat 'er s? veel mogelyk gezorgd worde, dat zieh daar'nnirent ieder cee-h elyk van zynen plicht moet kwyten; cn e. dat dc ftaat 1 ieders Bezittingen en Inkomfbn , zoo veel mogelyk geheim j blyven. Terwyl voorts de Conmisfie van begrip zoude ji dal het op^cgevcne bv het Ode Articul, tot \ryftelhng Ifóivérifiogendt: , zou bchor.n 'te blyven, vooral om, tn IjBenfteinmiiig met de bepaling outivnt de middelen van de jlte noodzakelykheid, z rg te dragen , dat de gcnisl.ielling J..r door gegeven, duor eene belasting op dc inkomffen met vvd Ki worde. .
Wat aa-ieaat de belastingen' op de verteringen or op het conhtlve, nie omtrent zyn' de voWgedraager.e bedenkingen van 1 tegen elkander volftrekt tegènoverlUanden aart g.weest; tvyl fommigen dezelven als ten uiterften ongefchikt en naïli", gebed zouden willen affchaBcn, en derzelver mogelyke ttduuring, door t aannemen van eenige bepalingen daaromEt,Hefst niet wilde vooionderfhi'en ; terwyl anderen derzel-
i gepastheid en mi.tigheid, zoo fterk aanpryzen, dat zy cemg iri'cht op cenc gedeeltelyk aflchallirig of vermindering daar van 1de Conftitutie, zrlrs niet oorbaar keuren.
in dezen direcïeil ftryd van gevoelens, méenen Uwe Gccomètcerden, fclioon zy in bet onderzoek van de wederzydfche Ifcduigt, het belang der zaak meer hebben tccren op prys ftel] nochihans zich'te mogen verzekerd houden dat zy by. derver Repport zich niet te verre van de» g. pasten middenweg iwvdcrd hebben.
i\an den eenen kant oordeelen fommigen, dat belastingen op iverteeringen , niet alleen ff ydig zyn tegen den waren aart van 1 «stilisten, maar ook gefchikt o.ii den nodigen omloop van het id te rtremmen , ei Gierieaarts tc maken, en even daar door Slecliet, — Roeh wat aa 'gaat het ftrydigc tegen den aart der Ustin cn,, meent de Commisfie, dat hier boven reeds eene ISoegzamC redén gegeven is, om zulks in twyffei te trekken, lir te doen Abfètvèercn, dat degel Eenheid, om dc jouisfan-
ii of genietingen van liet leven te fmaken, en daar toe de nodi: véteeriugen. te doen, in eene Burger Maatfchappy beveiligd ireiende, zulks wel degclyk op prys mag gefteid, en aan eene 1 asiing onderworpen worden ; en wat betreft de vrees voor het ■iecüge van zoodanige belastingen, uit hoofde dat dezelven
i circulatie zoude (trammen en Gierig..arts maken ; deze vrees i iynt niet iu uilen opzichte gegrónd te zyn in dc natuur der enfehen in het gemeen, welken, wanneer zy caar toe het verIgen hebben, gaarne de ger.pcgens van het leven finaken wil■ terwyl de ondervinding omtrent dit puinct alle afgetrokkens tèneermgen overtrelfendc', ons leeit, dat juist in die Landen, lt men allerlei Kórt van vrywiHigc vcnecringen het meest en i: hoogfte bezwaard heeft de meeste circulatie gevonden ,r<jt. —, Doel,, hoe weinig prys men op deze aanmerking >gt ftellen, inen zal nogthans bedacht dienen te zyn, dat het sen zaak van aoo veel gewikt, als 'bet formecren van een Ei.
nanciecl' Syftema, de voorzichtigheid vordert, Att men het nfet
voor onraogelyJt boude, dat 'er belastingen op de virteoringen nuttig eu noodzakelyk geöordcelt worden e; en in zulken gevaj mecnen de Gecommitteerden dat het plichtmatig is daaromtrent een principe ter gerustflelhng by de Conftitutie aautcnemeii»
Aan den andoren kant bobben de vooritanders der tielastikgeÉ op liet confumtive, geoordeeld, d.it dezelve zoo voordeetigx zoo gepaft, eu zoo onom'ueerlyk zy.i,-dat men geen uitzijtbehoord te geven op eenige ve.nindering ol'affchaffing, zelfs niet
op de middelen van dc eerfte noo.lzakclykhcid. Doch, zon-^
der in een breed onderzo-k te treedeu uver het gewigt van iie daaromtrent gemarkte bedei.-kinjeu, moeten Uwe Cecommutecrden remarqueeren, dat men tie zaak in haat verband moet befe io, wen, met de invoering eener Co.iftltutic, by welkevericbillende Volken zullen g formeerd worden , ook in het Rnancieéfe , tot een ondeelbaar Volk ; waar vojr algemeene belastingen, moeten ingevoerd Worden. — Wanneer uien nu, dit' inliet, oog houdende, zie1! herinnert, dat onder de middelen, welken de Gonimisne als beü'oorende tot de clasfë van de eerfte neoelzaaklyiibcid, heeft opgegeven , verfeheidenc zyn , welke in fom-mige gedeelten der Republiek, in 't geli.el liièt bezwaard zyn, ZÓO moet daaruit volgen, dat liet nodig zal zyn , by de introductie van generaale belastingen, cf. zelve geheel atlel'ejialï'n, of dat men anderzins fommige gedeelten dei- Republiek ge ronde redé» ncnvan klagten zou geven, dat de minvermogend!: Ingezetenen, aldaar tc zeer bezwaard, en daar door iu darzteh'cï heft tan ca. Welvaart benadeelt zouden worden ; Men zóu d.rlialven , indien daar tegen geene genistftclling gageven wierd, de oppofitie tegen de Financit'ele éénheid, en tegen de invoering van gener. ie belastingen, aaiikwéekeu, cn het heilzaam oogmerk van derzelver, daatilelling vciydelen.
De Commisfie meent derhalven ais nog met allen, ernst te motten aandringen op de noodzakelykheid, om ter dezer .zake de meest . epaste bepalingen aaiitenemen, en zal omtrent de voorgum dragene poincten wegens de belasting pp het Confuintive,, zich noj allécnlyk de eene cn andere reisarquc vetooiloovcn..
Voor eerst, dat men, ver vookoming van alleinisverjtShd^, het geen ontrent de Belastingen, op het cunfumtiye bepaald zoude worden, zou kunnen verbinden aan deze uitdrukkelyke vcronde»ftelliiig, dat auJks zal jilaats hebben , ind'u n en. voor ~o, verre 'ut Beêlasuhgen op liet Cöniüjitivé geheven worden.
Ten Ispereden., dat men, om tc doen doorftraleiijden wrsrea zin eu meening der woorden , zo ycel mogelyk cn zo dra moge* lyk, zou kunnen (bellen, dat zulke-tvitldikn- ytta eerjte ><i» kdïkhcid, welke belast zvn, zoo dra de Jl'clgeyende A/agi h- . viidetl za!, dat de opbrengst van andere betasting*;! ztdks loe* laat, en zoo veel dezelve zulks .toelaat, ran ddn last zu.'tett on'.h.ven veerden*
En ten der ien , dat de uitdrukking omtrend de vryfieljiitg van de Rogge, Boekweit, tn Gerst, zua ytrre ~y'verbukic'eiiword: n zal wórden .veranderd; ten einde het gebiuik van die nndd. Ien tot voedfel of voeder van Mensch of Vee,.op eene andere wy», dan door dezelven te verbakken niet uitgefloten- worde, en dat' in de plaats van die bepaaling , van degemaaktc vrylielling.f cciits zullen worden uitgezonderd zodai.ige Speciën welbeet tot Mout gebragt worden, en voor zoo. veel zy toe Mout gebragt werd. n.
f+icr mede oordeelen Oeeomn.ittecrdcn dat a:m tie gemaakte bedenkingen genoegzaam zal word. n te gem ei gekomen; terwyl zy vertrouwen, dat oe lienaami. -g van ver teeringe. .■welken e:viedtF verkiest te bekostigen, duidelyk genoeg aanwyst de loon v^t verteeri. gen , welken men dsar m de bedoelt, dot r de daar t.p volgende rcgenftelling van 6e middelen run e<.r.fie BooiUtahLi*. heid, wilke fpee.ficq en met n»jne opgegeven wordenj geijk. ookd- Onnmbfie nkt nodig gtuoideelu weft tot de middel e» van eerfte ï.oodza'.x-Iyhheid te brengen Ut'Tanve Gemealof het Becstiaal of de Bieren; niet om dat zy oordeeld dat utz. Belastingen onverminderd gouden moeien voortduuien. — is te-



peiideel zouden Uwe Gecommitteerden zich grorelyks verblyden, indien dezelve geheel konden Wórden afgefchaft; en zy vertrouwm) ook dat zy aanmerkelyk zullen kunnen worden vermindert. Doch daar men niet kan vastftellen da: de gemelde Be-
hstïngerf, heel en al zullen kunnen worden afgefchaft, en da*5r, uit hoófrla van derzelver algemeene invordering door de geheele Republiek, de continuatie van dezelven (des nogtans z\n nerkelyh vermindert) geen beletzel zal zyn tegen de introductie van algemeene middelen, hebben Uwe Gecommitteerden geneeni dat 'er dezelfde reden niet was, als voor de andere geménd oneérde Middelen, om derzelver finale affchaffing by de Coiifticurie» te bepalen.
De Commisfie zou derhalven, ter voldoening aan Uliedcr Decreet, eene andere redactie van het 2de en 6de Articul voordragende, van advis zyn :
Dat het tweede Articul, in deze bewoordingen zou behoren te worden gedecreteerd:
„ De onderfcheidene daar van afgegeevene Renten - brieven , „ Obligaticu , Recepisfen of andere Aéteii van verbintenis , zul-
ien tegen Nationale Schuldbrieven vcrwisfeld, en voor zoo „ verre den uiterlyken vorm betreft, zoo veel mogelyk, op „ eenen eenparigen voet gebragt worden; met dien verftande,
dat by deze verwisfeling geene verandering ten opzichte der „ Hoofd - Somme, Interest of terrnynen van aflosfing zal ge„ maakt worden, maar dat in tegendeel, de eigenaars derzelvc,
ten dien opzigte ,heiliglyk bewaard zullen worden by het zelfde „ recht, 'het'welk aan dezelven ten tyde der verwisfeling daar „ 'uit zal competeeren : terwyl aan de Wetgevende Magt wel „ wordt overgelaten, om omtrend den pneeifen tyd binnen wel„ keu, en omtrent de wys, waar op de voorfebrevene verwisfe;, ling zal worden geëffectueerd, zodanige bepalingen te maken, ,, als ter vermyding van alle verwarring, en ter bevordering van „ de zekerheid der eigendommen van dc byzondere Ingezetenen, „ zoo wel als ter behartiging van ihet algemeen belang bestgefchikt „ zullen bevonden worden. Doch zal nier te min de Wetgevende „ Magt moeten zorgen , dat deze verwisfeling binnen het tweede i, Jaar na de introducTrie der Conftitutie aanvang neme en binnen
het Tiende Jaar na dezelve aannemingvolbragt zy; voorts -dat
de Eigenaars van meergemelde' Schuldbrieven, gedurende den „ den tyd der verwisfeling, niet zullen verftoken blyven van het „ genot van Interest, noch van het bezit der Schuldbrieven ont„ 'zet worden, zonder daarentegen eenig nieuw bewys in hagden „ te ontfangen."
. En dat het zesde Articul in dezen voege zou behoren te worden gedecreteerd:
„ De belastingen tot betaling der renten en interesfen, en tot ,, goedmaking van alle Staatsfeehoeft.cn, zuilendoor dc vvetgevcn„ de Magt op zulk eene wys geregeld cn geheven worden, dat 5, dezelve geëvenredigt zyn aan elks relatif vermogen , en incest
hare werking doen gevoelen, daar het meeste vermogen is; „ en zullen tot dit einde in het formeeren van liet financieel Sys„ thema de volgende grondbeginzelcn in acht genomen worden:
a ,, Dat, indien 'er tot voldoening van buitengewone Staatsbe„ hoeften, eene nieuwe belasting op de bezittingen der Ingezetenen „ gelegd wordt, dezelve gepaard zal gaan met eene daar aan „ zoo veel mogelyk evenredige belasting op zulke inkomften,
welke niet als af komften of voortbrengfelen van bezittingen,
maar ook uit anderen hoofde genoten worden.
b. „ Dat al zoodanige nieuwe belasting op de bezittingen
niet geheven zal worden over eenig byzonder zoort van be-
„ zittingen alleen, maif zoo veel mogelyk, óver alle zoort vaan „ bezittingen in het algemeen.
c. „ Dat, in zodanig, belasting, de bezittingen der Ingeze-i „ tenen over de geh_e;e Republiek mar derzelzer opregte waarde „ berekend naar derzelver zuivere opbrengften aang^anen zui-l „ len worden.
d. ,: Dat, offchoon de belastingen, welke reeds op de onroe< „ rende goederen liggen, en welker meerder of minder montam „ aan de rciative waarde vin die goederen reeds voor lang. eene zekere „ bepaling gegeven heeft, geene verandering behoeven te onder-' „ gaan,nog hans derzelver helling aan het voorfcbrlft van de or| „ donnanneri,welken daaromtrend plaats hebben, meer gclykv(.r| , mig gemaakt en naar vereisch van zaken verbeterd zal kuil „ nen worden.
e „ Dat, het zy 'er, ter vervulling van buitengewoone bel
hoeften, eene nieuwe belasting 0i> bezittingen cn inkomfte* „ tevens , het Zy 'tr eene gewone belasting op' de inkomtren ge„ legt worde, in allen gevalle oinirend'de wvze van heflin» „ van dezelve, dc beide volgende gronden in ach't g.nom.n zul* „ len worden; 1. dat 'cr, zoo vee! mc.'clvk gezorjd worde „ dat zien daaromtrend ieder opregtelyfc van zynen "pdgt moet „ Kwytcn; en 2. dat dc ftaat van ieders bezitingen en'inkom
ft.-n, zoo veel mogelyk bcheim zal blyven.
ƒ ., Dat, indien 'er eene belasting op de inkomften geleed „ wordt, van dezelve vrygcfteld zullen worden die Ingzete ,, nen, welker Inkomften zoo gering zyn, dat zy niet in ftaat „ zyn, om daar uit zich van' u.-t' o.iontbecri v!;e' tot levens ,n „ derhoud tc voorzien.
g „ Dat alle belastingen op het corfutniive, indieri en zo< „ verre die plaats zullen hebben, zoo zuilen worden ingerigt.fl „ dat dezelven geheven worden van dat gedeelte van elks verfli „ Kering, het Welke hv na het cenot van het volftrekt nodige, „ uit zyne Iiikomlleu verk;esr tc bekosiligen; zulks dat hv, diefi » bet meeste vermogen heeft, en het meest daar van verkiest te'1 „ gemeten, ook het meest in de lasten dfage.
h „ 1 at, dc m'ddelen van eerfte 1:0idza'kelykheid , welken! „ met belast zyn, nimmer belast zullen worden'. 1
t„ Dat zulke middelen van eerfte noodzakelykheid, w Ikeii „ belast zyn, zoo dra de Wetgeevende Magt bevinden zal, d?t:' „ de opbrengst van andere belastingen zulks toelaat, en' zoo'i „ veel dezelven zulks toelaat, van die last zullen ontheven 1 „ worden.
* „ Dat, voor middelen van eerfte noodzakelykheid gehouden! „ worden, Aardappelen, Erwten, Boonen, Rogge, Boekweit,! „ Gerst, Zout, Zetp, Brandhout, Turf en een geringe Huis„huur: wel verftaandè neg thans, dat, voor zoo verre onder '1 ,, de opgenoemde Speciën , eenige mogten zyn , welke tot» „ Mout gebragt word.n, dezelven, uit hooide dezer bepalin» , , „ met vry zullen zyn van den Impost voor zoo veel zy tot Mout „ gebragt worden.
rï daC gee" ho°fdgcId, elk Ingezeeten zonder onder-1 „ fchcid van vermogen, op gelyke wys drukkend ingevoerd zal | „ worden; doch integendeel daar hetzelve geheven wordt, voor:1 „ ZOO verre het cenigzins tot een weztndlvl; hezwa.-.r ftrekr. i^ri
„ dra de Wetgeevende Magt bevinden zal, dat de opbrengst van' 11 „ andere belastingen zulks toelaat, cn zoo veel dezelve zulks ii toelaat, zal worden afgefchaft."
De Commisfie onderwerpt dit alles, aan het beter oordefd J dezer Vergadering.
[Het vervolg dezer Zitting in ons volgend Kommer.] 'l
Ter Drukkeryc van VAN SCHELLE & COMP. in den HAAGE



iE L 2
\E L 2 K H E 1 D , V R 1 H e / l> , ^ " - '"
I BAGVEILHAAl*
DER HANDELINGEN VAN DE
UePRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND.
N°. 4,7. tó* ^ i« Maart i797- Bet derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
FR 1 H E 2 D 9' BROEDERSCHAP
Nationaals V b r g a p e r i n o.
* Vervolg der Zitting van Maandag, den 6 Maait 1797-
Voorzitter; M. Syderius.
Deliberatien over het Rapport van den Burger f» de Kaneek c. f. , betrekkelyk het invoerca an algemeene belastingen.
*ttrdens zegt: . .
, Het is mv leed dar ik gennodwakt ben te moeten betan ,en dat ik'by onderdek van het Financieel Rapport van den E February laatstleden even zo zeer als by examinatie van 'at bet welke die zelve. Burgers Reprefentantenl op den 9 ■nusry hebben uitgebragt, in myne vcrwagtmge ben tc leur
IlkVadde gedaat in dezelven te zullen vinden zodanige gehistiHlei de financiële voo: ftellen, waardoor hetfchrikbarcn. H dat het D-creci over tie amalgame der fchuldcn m <ee'le en verre van clkandercn afgelegene Gewesten heeft ver■nrzaakt ten eenenmale zoude zyn verdweer.en; en ik kan liet ontveinzen dat ik bier na te fterker verlangde naar maate 1 meer cn meer ben overtuigd geworden, dat 'er niets noodLelvker voor de algemeene belargcns des Bataaflchen Volks
fan'zyn, dan dat hetzelve uit handen van deeze Vergadering Ln ontwerp van eene C01 ftitutie moge onlfangen , welke m ille de dcelen des Vadcrlai ds in dat Myde vooruitzigt kan Lrden aangenomen, dat hier door het geluk des Volks op
«wrikbare gronden gevestigd is. Dan ik meet tot myn leedwezen bekennen, dat ik my met
Iie ftrchnde hoop, zolange geene nadere financicele maat1 ezelen zvn vastgcftcld, geenzints dnrve vicicn.
' ne uitgebragte Rapporten althans, indien ik den inhoud l erzelven we! bevatte, zyn weinig troostclyk voor deminvtr-
nosiende Gewesten. u/...— toleeos dezelven zouden dc middelen , die thans geheven ,± .1 ti n hnven dien het Collatersal en
Lgel döor het geheele Land op denzelven voet worden in^e
V. dehl.
serd Hoe rcdelyk deeze middelen op zich zelve mogen zyn,
an men echter niet ontkennen, dat ze een nieuw bezwaar 'zren op dc Ingezetenen wonende in die Gewesten , m welcu voor het Collateraals verre minder betaald word, cn het legel geen plaats beeft,, zclyk zulks althans waar is ten opfic van Gelderland en Oerysfel. Ten tweeden. Zo dc belastingen op de vaste goecren blyven , en dan nog daar en boven eene belasLe op de inkomften werde beproeft, gelyk het Opmerk thvn* te zyn, zullen de bezitters van vaste goederen dubbel etaalen en zy, wier inkomften uit andere fources ontdaan , iaat eakcl. Nu zyn proportioneel de inkomften w de minst' «mogend* Gewesten meest oorfpronkelyk uit vaste goedecn cn in de mecstvermogende hebben dezelve voorna men tlylc. ,it commcrciëele of andere i .urces haren oorfprong. De ubbeie belastingen zouden dus meestal in dc eerstgenoemde
^^fo^mymecne andere reden. Indit harftè tapport worden even als in het voorgaande niet anders opegceven dan eenige regels, naar welke de Wetgevende Verkering in het uirfchryven van belastingen over aHe de len es Vaderlands zal verplicht zyn te werk re gaan D. MiiyKe d de' voorgeftelde regels in het algemeen w.1 ik met bew sten- maar de groote zaak, waar bet op aan komt, is deze: Dc We*geven de Vergadering zal de belastingen over het geheele Land, wel niet willekeurig, maar ingevolge het voorchiift van deeze regels bepalen: iï._«u Voor eerst moet ik vragen. Zyn 'er belastingen ter fomma Wn 36 millioenen uit te denken , die naar het vootfehr ft van ceze regels over dc geheele Republiek kunnen in train ge-
BworVf Zooja, ^.^^SïïS dezelve dan niet duidelyk aangrweczen en Co .ft.tunonecl Sd! Ter; einde dc Ingezetenen zekerheid «^e^W Zlzy met deeze en geene andere inpofi'ien zuilen bezwaard borden. Of zoude dit niet eene msrkelyk* g rustbed geevcni «zonde, Md in die Districten onzes Vaderlands, die ,na tesè door dc Engelfchen, Hesfen en Emigranten zyn uitgeèSeld, met kostbare en langdurige inkwartieringen gedrukt, cn door de omftandigheden, waarin het Land gedompeld s , uit het weinige overfchot, dat den jowoonderen gebleven 1t, nog dubbel zoo veel belastingen als voorheen PPewn -opbreo. icti: zouden zy zich hierdoor niet troosten , dat zyciifdi yK li" gelukkige oagen beleefden, waarin zy rekening korden



mafcen , welke Spattingen zy voortaan zonden opbren gen en d« deznive op dien voet waaren ingerigc, dat zz met haare wezentlyke vermDgens ovêreïnftemden.
Maar wat is tams bet geval? niets is vast gefteid. E-n* Wetgevende Vergadering, beftaands verre uit het grojtftegc tal van f.eden die haare behoeften niet kennen , haare bszoq. dere omftandigheden niet kunnen ga J.ftaan, niet van na by zten, die een algemeen Plan m leten volgen, dat voor tbrnraize gedeeltens des Lands draagbaar, zeer draagbaar kan zyn en aai. thans voor andere gedecltens iodelyk is. Zulk een; Vergal" riig zal de magt hebben zodanige lasten uittefcriry ven, iie nier aileen ter betalinge der al <em eene onkosten van d :n Staat maar ook tot afdoening van jiarlykiche renten vao ex i te ichuldcn, door andere Gewesten gemaakt, en waar an zv - te voren nimmer eenig deel hallen kunnen ftrekkeo. Welke zekerheid, vraaj ik , blyfe dc Iigczetenen van die Gewesten over, dat zy uier boven Vermogen zullen Bezwaard worden, en dat juist d e feiiartingen , gelyi voorheen , van hun /.uilen gevorderd wor len, welke zy het gemakiykst kunnen dra-eu cn met den byzon leren aart van Hunne géwoontens . ligging cn Gewes'elyke omftaodij.ieden- meest overeotik .mfti' zyn ?
En wat zal het zyn, zo deWetgevende Vergaderhg peene mogelyicbcid ziet , om ingevolge di v-ïorfchreven re'«is de belastingen tot die loomte te brengen als dc noai zal ver eifchen? wat za! het dm zya? een van beide , of er ontftaac gebrek aan Geld, miscr.-iiec en eene totale verwar'inge in dc Fi.iancie, of de Wetgevende Vergadering, hoe onaangenaam ook zuiks vooi dezelve zyn moge, word genood/.aak'r b-lotingen, die met de voorfcareven regels minder overeenft-mmen te bepalen. Dezelve moet dan willekeurig te werk gaan en word zomtyds genoodzaakt zuike fciattingen te hcff-n door welke een gedeelte cn w.u.-fc aynlyk het armrVsenafaele. genite gedeelte eerst te gronde gaat, "
Om alle deeze zwt.-IjM te i uit dei weg te ruimen en het •nt.verp van Conftitutie aannemeivk te maken voor de ïo«ëf zetenen van die Gevesten, welken niet zond-er reden voorde gevolgen eener amalgimi der oude fcbulden' bekommerd zyn ftel ik voor dat dc Cornmisfi: mag worden verzogt een nader Rapport uittebrengen, ia het welke ftefUg worden vootgedra gen zulke eevenredige en naar een ieders vermogen geproportioneerde lasten, ten minften ter concurrenter fomma var. zes cn dei tig millioenen, waar dooreen ieder km bewust zyn in hoe yeel en in welk foort van belastingen hy voortaan voor zy hoofd ieel zal moeten dragen; en, daar die op de Wköjnaten de gemakkelykfte cn eveeredtgfte van allen zyn, te onder zoeken of het niet mogelyk zy dezelve zo interigten dat hier u.t het peheeie montaat zoude kunnen gevonden worden ten eincrc-dienna jB het ontwerp van de Conftitutie kan wor' den vastgefteld, welke febattineen voortaan zullen geheven worden, en aan de Wetgevende Vergadering in ordifcarc-tvden cn tot zo. lange tic Co.iftatutionecle bepaalde lasten vol doende zyn niet anders worde worde overgelaten. dan dezelve naar omstandigheid van zaken te kuanen vermeerderen of ver minderen. 5
Zo dit niet gefchied , Burgers Reprefentanten ! wil ik gaarn bekent.cn, dat, hoe zeer ik verlam? dat het Bataaffche- Volk em.lclyk eens e-. ne vFst,= cftcldc Conftitutie mogp erlangen myoctioopc zeer gcrir.g is, dat nejen thans nog or.afhanke' lysce Gewesten, zonder «enig* precawfc tegen mssbru-k die uit nood af onkunde van particuliere omftandigheden zeer gemakbelyk zoude kunnen ontftaaa , baare dierbare financiële belangen» in handen van een Wetgevende Vq£$pfUg zul len overgeven, en een ontwerp van Conftitutie, v»aar byhaar 1
zulk; voordragen word. met han-t? »nlir»,.i«. i
geiyic nog hans ter «wrkotn.ng nn andere onheilen weVerat* iysw, cu waar toe wy ai.e auze vermogens moeten atnwerill
Van Marle zegt:
Myne eonfide |tcn by dezên zullende bepalen, toif1 net gedeelte Vau ne. Rapport, t wets Lot liet uader or>3, gesteven 6.ie Auicul relatief is; most ik ton opi-chil van lietzeive reinarq.jercn , dat men ,üm daar over wil, te kunnen oordeden , vooral in het oog moet hu 11 -nll dar. hei einde, e., ae. oogmerk, waartoe de oude fenefl flene bepa.mgen, welke in hetzelve vooraeuVeu zvnll zullen moeien dienen. JH Het is zoo uit het algemeen beloop der beide RapU potten, als uit verfclieidene afzondenyke plav.zen vafl dezelve (men zie maar Pag. 14 cn 21 van het eerltefl en r*ag, 3, 4 en 7 van het laatfte) duidelyk geno-4||| dat dit oogmerk geen ander zyn moet, dan om de orKJ de.lcheiclenc gedeeitens der Republiek eene genoe^amlï zekerheid en gerustftellinge te geeven, dat het iovoerel| van algemeene belastingen , én wel tot alle die uit°WL Jl rekte oogmerken , als in dit Articul zelve zyn op «ML geeven, met derzelver belangens bestaanbaar zyn zoudell aithans voor hun geen te groot, ea geen te drukkenJ| betwaar zoude op.evtren. —
Hieruit', gevoegd by de aanmerking, dat a'le die boll las.ingen door het Wetgevend Lighaam zuilen w</fd«9 bepaald en geregeld, volgr.dat, zullen 0;e bsnal-n-ai aan het gemelde oograers voldoen , het met ger.oe» isjl dat die flegis eenige nu tige en heiizame vooii'cünf,eM behelzen, die de Wetgevende Macht in hèi opieoUe« van belastingen zal moeten oblerve.cn; de: het o'o °. ietl genoeg is, eenige diergelyke voorfenntten, ien o.pzi<tfl van eenige byzondere fooiten van behfittnjKfi te "'veniM waar na zich de Wetgevende Magt zou moeten°g;dr*J g-n, zoo zy daar van een of meer zoeiie willen ïovoefl ren , maar dat het nodig is, dat die btptflMgen ccre aéM nqegt,,m,e zekerheid gevea.dat de beasiingen , welk* door het Wetgevend Lighaam, ter voldoening aan allfl dc gemelde tmgeftiekte eindens, zullen worden daan^ ftcid, gezamentlyk en by elkander, en dus over het II algemeen gttiomcn , vandien aart zyn, en die ft ekltinS hebben zullen , dat daar door aan geen gedeelte der Re. I publiek een te gtoot bezwaar word: iocéebiagr. — " L Zullen die gedecltens ten dezen ,;pz c'iue e.nige vol- I doende gerui-.heid bekomen , moeten zv ze?e-heiM hebben, dat het ,eheele Finatt-eele Svs:hema, 't wellS men zal invoeren, gemeld; «.rekking 'zal hebben, hual 1ie zekerheid maarte geeven ten oprdgte van eèMise bêM asnngen, die ilegts een gedeelte van dar Svstherra >oüM len uitmaaken , cn waar uit de berodigie gelden voor» le algemeene behoef ers, maar pedeehclv k zoudei, kunM ien gevonden worden, zouden met de daad nier anders» :yn , dan hun alle zeekeiheid, ien opzigtc van al hetl 'erdcre te beneemen. — Zoo men nu deeze aanmerkingen toepast op de be-J aahngen, die door de Commune in het 6de Artikel l
Z)B f



( n3 )
M ,oorPenaaen , zal het geblyken . dat, al waaren dc t
Elfen f daar in vervat alle Echter geenszints voldoende zyn zouden, om me al Bene zekerheid te geeven , welke wy hier vooren Sien herben , dat in deezen noodig is. —— Koadet de leners F, H, l, K, cn L voorgeflaa■ bepaalirigen, fchryveh wel voor, WAAR op de Imeen. belastingen met zullen gejegd worden maar Ke van allen is eenig vo .rfchtüc gegeeven, WAAR I |>.ie al zu len ge ëgd worden — , !X[)e b. parlmge , onder de letteren ^ , ü, L , IJ j. ÏG, behelzen wel eenige regels, die het Wetgevend Ihaam , zqp hetzelve eens mogt goedvinden eene be K op de beiifingen dei Ingezetenen, of op de mKen ,; of op het conium'ive te leggen, "lptftivelyk fde moeten in het oog houden; doch daar by isgeen TminüY- voorfchtffl aan die Macht gegeeven , dat zy ,} algemeene bel.riflgéh, op die gerede drte m dd len 3 urnen , of op écn, of meer van die i _ Orz, Sit do-n zal, en of zy ook andere be asgén , we' e onder 4ie drie gemelde ^°°f£' : bn zyn (zoo ah er rhands in deeze Sdene geheeven worden, en nog veele andere mooyk zynfzal inrtenHi . ordt dus geheel overgeladen TheV góed-inden van het Wetgevend Lichaam , en I -en óptidM san alle andere moogeiyke belAnngef ,iiten de drie pc meUe foorten, tonner eenig het rniufte farfdirifj of bepaa-ng over de wyze hoe. — ■De ™cMfft° zekerh ,id , die du, door alle de voorfchnfj,, in deere . Articul te vinden , noch met ecn.ge meoUykheid zoude kunnen gegeeven worden , zoude /.ui ir die drie gemelde zoort en van be.asunger. ™oeie.,b.alen, en zoulenalleen kunnen werken , ««^*"« 't Wetgevend Lichaam daaruit in de behoefiens vni. n S-aat rropt willen voorzien, en ten deezen opzichte ,ude de S! welke uit die bepaalii gen gebooren ierdt. no» zeer serre zvn. ... R: oèrkif.en%og%« u>e be.rekkelyk zyn meen in zulke xgemeene, ruime en onbereide uudruKLen beareepen, fat deze've voor veceriei tocpasfmg , uifccoL U.baar, en daard.oer van zelve onvoldoende m , om e nige waare geiusiftelhngte geeven.— Deeae gemaakte aanmertinsen Wlkn , los Kenore zvn, om te doen 7ien. dat door alle de Taalmgen, welke de Commisfie he.ft cpgtgeever., aan Kndetfeheidene tedeeltensderRepubliek geer.zins cc.ige ridoeiide «rustftelhnge zoude gegeeven worden, da. onr het Wetgevend Lichaam getne belastingen zu.len "o-den int-etor-d, die aan hun tot een te groot , ja! f een ondtaaglvk bezwaar zonden vedVeHen maa, »t zy ten dier opzlichte , niet tegcr.flaande alle d^c . oo'ptfiaasere bemalingen, genoegzaam gehee cn a ' oveen ?flar"en van her goedvinden van he' We^ec ilend I.iphaam' waar door aan cerise der pedeelters liet alleen alk weze-titlvki» *erustftel:ing zoude ber.co. . Len , maar zelfs het ^^JSS^Sl
root worden, waar van uitu uvt..iu.&« — >
s men den ftaat van zaaken befchouwd zoo als die rerkdyk is.
De nieuw? geprojecteerde inrig-ingen zouden voor te Gewesten, weü'.e in proportie tot andere met teerdere fchuiden belast z;n, en waar in de Ingeze:nen thans ook zwaardere be'us:ugen d'agcn, suetzoreiyk zyn; Men heeft d: noodzakelykheid om die Geresten , fpeciaal om Hol.aod cn Zeeland te ontlasten, : dikwerf als eene reden voor de invoering dier nieuwe inrigtingen gebtukt, dan dat het nod:g zyn zoude, ulks nader aantetoonen; dog voor de andere G^w«en , die in proponie lot de eers,gemelde mindere fchullen hebben, en waar in de Ingeze.enen mm zwaars >elastingen draagen , kunnen tn zullen ook werkeiyK, le ge»o!gen dier nieuwe inrichtirgen , zonder genoeg.aame behoedmiddelen daargeileld wordei.de, zeer geraarlyk zyn. ,
Door deeze zullen tcch d;e Gewesten , meede tot mnne lasten bekomen, m liio-.nen fchuiden, waar toe ty te vooren niets behoefden te betaalen , en Zy zuien daar door veiftoaken word.n van het eerngst middel yafl verzekering, 'net welk zv tot nog toe hadcen , lat hunne ingezetenen ter betaa ing van de algemeene Dthoef.ens ntet boven hun tela ïve vetmogen zullenoezwaard wóiden, en hier van kunnen, ja n pieren de ge. volgen voor hun doodlyk mnden, zoo die door een daar toe voldoende inrichting van -het nieuwe Fifcanticcl Syithtma niet voorgekomen, of ien nr.nlïe niet genoegzaam sjetempeid \Ncrrtieii. .
Daar r.u de mecrdeihtid van het Wetgevend Lignaam zal worden vcikoit uit de eeistgen.eide Gewesten , uit Gewesten dus,tot wier ontiastirge de i,ieuwe r-inan'ieele inrichtinpen zullen ftrekken , en die deeze ont.aiji: ge in dezeivde evenredigheid in eene ruimere mate zunci» genieten , als de lasten die zy nu draagen., op de lrgezetcnen der andere Gewesten zouden worden ove'gebragt , is het 'er zoo verre af, dat de Ingezetenen eier katstgemelde Gewesten in de zamrr.fteliin,;; der WetgegeveBde'Vergadering eenige gerus'ftellirg tegen de nadeeiiae Cc»ol-en der nu uwe- Finantieele inrichtingen zouden kunnen vinden , dat daar uit voor hun eene Reden van bekommeting te meerder onttlaat.
S aukurd'ur Schryveis hebben metimaalen opgemerkt het gevaar, 't welk in alle Volkszegeningen , de mind< rheid der natie dreigt, wanneer detzelver belargtns met dïe der meerderheiditryden , cn vooialzoo dit m het Huk van belastinge plaats heef:. — Een van hun heeft ten dien optichle eene aanmetkirg gemaakt, die ik om. deszelfs toepasfclvkheid in dezen zal overnemen. — Van. het bepalen \an beladingen fpreker.de zegt hy. „ hr is „ Kisfchicn geen daad van Wetgp h g, die aan eene bo„ v*n.ar\vende partfiy , meer gelegendhe'id en verzoeking geeft, om de rcgulen der rechtvaardigheid tr.ej voer ', ten te trutten , dan d eze: Elke fchclling, met welke ', zy ae tr.itiderbeia boren derzelver bcheorhk aancccl '„ kan belasle;i,h-een Jckdiing voor laar eigen beursge„ fpaardf '
Q 2 Ln'



( 1*4 )
En, Burgers Reprefentanten! het genaar om alleei of vcornamealyk zyne geruuftelling tc moeten vinden in hetgeen het Wetgevend Lighaam, ten opzichierar. deal gemeer.e belastingen zal goedvinden te beiluiten, wordi voor die Gewesten noch te grooter, uithoofde, dat de meerderheid der Wetgeevende Vergadering zal bellaar] uit bevvooaeren van Gewesten , waar de Ingezeetenen doorgaans in veele ruimere omiUndigheden gezeeren zvn, en men geen genoegzaam denkbeeld van de meer 'bekrompene omttandigheden van de Ingezeetenen van andeie gcdeeltens der Republiek heeft; — dit kan Iigtelyk ten gevolgen hebben dat ingezetenen van die gedecltens met de beste trouw , alleen uit een gebrek van kennis , aan hun minder vermoogen en hunne mindere middelen van wisst en beftaan aan lasten onderworpen worden , die voor hun ondraaglykzyn zouden; fchoon dezelve tnisfehien ;n andere, aan de meerderheid der Wetgeevende VergaJeringe beeter bekende gedeeiteus, geen bezwaatende last zouden uitmaaken. —■
Alle deeze reedenen maken het dus volftrekt noodzakelyk, dat de gerustftelling van de ondetfeheidene gedeeitens van de Republiek niet afhange van het oordeel , of goedvinden van het Wetgecvend Lichaam , maar van de Conftitutie zelve. —
En hiertoe is het niet genoeg, dat men daar in het Wetgeevend Lighaam, op zoogenaamde algemeene «ronden van belastingen, in algemeene uitdrukkingen betreepen, verwyze: deeze toch (al waaren die op zich zelve befcöouwd , de best moogelyken) zonden geene de minste voldoendezeekerheid gsevcn. —
Eene Wetgevende, eene Souvereine Vergadering, verklaard, en past zu'ke reegelen toe, zoo ais zy goedvind, en kan daar door zig aan dc ware bedoeling van zelve ,
saa willekeur, onttrekken.
Zulke regelen zyn met de daad niet hooger te achten, dan eenvoudige aaahcveeliogen aan het Wetgeevei d Lighaam, welke zeer weinig overeenkoomen, met de-n aard van eeneConftitutioneelewet, die, vooral wanneer zy de hoogfte Wetgeevende Macht ter beveiliging der Itigezeetenen aan heilzaame banden zal leggen, duideiyk -en fte'Hg moet beveelen. 3
Zal men bydc Conftitutie, aan de onderfcheidene gcdeeltens der Republiek, de hier voorengemelde gerus;fteiüng werkdyk beioigen , is het volftrekt noodi' , dat men daar Sy zulke vare, fteih'ge, duidelyke, en geno;.-zaame bepaalingen ten opzichte van de intevoereEe algemeene lasten maake, dat daar uit die gerustftellin«e van ze ve daadelyk moet voorcvloeyen , zonder van het onzeeker begrip en oordeel , of de onzeekere wil van
de Wetgeevende Vergadering aftehangen.
Of mcB zulke bepalingen werkely* in de Coiiftitutie zal kunnen daarftellen , zonder datr by te gelyk eenige belastingen zelve vast te ftellen , dien ik niet beflibfe°, doch zoo dit nodig is, dat men dan dit middel liever verkieze dart aan de onderfcheidene gedeeitens der Republiek, dé voorgemelde voor hun zoo noodzaakelyke gerustfteflinz tc onthouden. — 6
' n ier.in het T>epu:en va-? eenige behsting-n hy di , Con titutte zulke groote zwarigheden zouden berusten ■ aes de Commisfie daarin op pag. 4 van haat laatfte Ra» : port meent te vinden, kan ik niet doorzien. —
Zoo men by de Coiiftitutie het geb.eeie Fi.ianciëe'e fy* thema m alle deszelfs details cn de Financiëcde WettJ zeive wilde vastftellen , zoude het daar geraifonneerde vai toepasung zyn, dee/e zoo men by de Conitiiu^e alleen voor het gewoone nader tc berekene monrant der a!»e. ÏÏ!ennrbchoeft?,s benoodigde belastingen vmtftclde ,"erf het Wetgevend Lichaam de macht onder bchoorlykii voorzieningen overliet, om, zoo die belastingen dooil reracdeiende omftandigheede» niet langer voldoen» , waaren, of ook ingeval dat bui;engewooce reeden-nj buuengewoone behoeftens veroorzaakten , daarin te kuil nen voorzien, zouden alle de daar gemaaktezwariphedenlB van geringe applicatie zyn, en die kunnen in ale°evaW en met op weegen tegen de veel grootere zwarigheid, van de reeds zoo dikwerf gemelde gerustftdling by de Com ' ti utie of in het geheel niet, of althans niet genoegzaam» te geven. — Ui ik geloof daar er boven, dat die zwarteneden zeer mijl zouden worden gecompenfeerd , door ïhet vooideel, dat de opgave van zodanige belastingen by' de Conftitutie elk zoude overreden, dat het mogelyk is, dusdanige vootu geen der gedee.tens van de Republiek al te diukkende belastingen voor alle de algemeene behoeftens, ook zco 1 die ooor het amalgameertn der Provinciale fchuiden , tot ' eene verbazende gtoote vermeerderd zullen zyn , te vin-k den, waar aan thands zoo veelen twyffelen, en weikef twyffehng met reden niet Wei; ig vermeerderd is , om dat, hoe dikwerf, en met hoe veel fchyn van vertrouw enB ook beweerd is, dat zuke belastingen zeer wel te vin-I den waaren, daar van tot nog toe geen een voldoendn
f :in dcor iemand is voorgedraagen.
Het is niet vréémd , dat het agterblyven van zulk een Fan, door veelen wotd aangezun , als een biyk, dal het ze,ve nog met is uirgeionden, en dat dit by hun eene vrees doet ontdaan, dat, zoo het ui:vinden vaa zulk een Plan aan het aanftaande Wetgeverd Lichaam word aanbevolen, hetzelve zich daar toe vee'iic- evea zeer buiten ftaat zoude bevinden , als de beste Financiers daar toe tot heden toe, buiten ftaat fchvr.en te zyn —, Deeze twyffeluigen en vrees , die niet misfen kunnen op de beoordeeling van het Pian van Conftitutie r-y veelen eenen greoten invloed te hebben, te doen ophouder, is van het greotfte belang, en het zoude du* geen gering voordeel zyn, die door de bepaaUngen van zulke belastingen in de Conftitutie zelve gehet' wea te neemen 6
Ik zal hier meede myne meer algemeene aanmerkingen , over het door de Commisfie nieuws gegeeven 0 Articul belluiien , my refervcerende, om over d-- verschillende onderdeden van het zelve, zoo die afzonderlyk in deliberatie komen, myne nadere aacmerkiBgea te maaken, en coneludeeie thands dat het gemelde «e Articul, zoo als het nu nader is, cpgegeeven geene



( u& )
'belasting te orthiffcn , by vooibie, a, i h !1.,cinuvee
kink van zoromige Leden te geyocicu, ' R e
S& wierd het ^ï»^JE£2-^«£
M-*ü» «*fen da»r SKepawi *o« pan , en gee-en ting op wkoinften d.w rne ^ t doenbly
5 poinftcn op weike zy ooracecn, cat w(.n dat
bevorderd worden»
gtwaard worden , en dat dit Anicul dm niet voldoet. g>
an her oogméïk, waar toe hetzelve dienen moest ,met lfi
iopofttie, dat de Commisfie zal worden verzogd, een z(
nader Anicul zoodanige voldoende gerustftellmg benei- d,
• zende op te geven. T*
fc* «■ >. s«,p3s«c°?= as,
, werking ce brengen. N "'/""'^V 7e|rt van namelyk: 1
M A! «ci^ '4* de* commisfie, dat het niet
" k^de Conftttutie eene of meer belastingen met
daac.Uam is hy ds Connuur c cen hoofJe t
,an die P"nc'P« ^ f myn begrip de Commisfie
altoos gefchieden «^^^immers na genoegzaam ;1 Cp pag. G^^S'L ïytet mwl verheit tot het
glyden tegen de ^* « »''^«J^,?^?, „ misfie vervolgers , dat net voor cn' «W , d£ omfta„. Bntgermaatfchappy beoordeeld mb« wordemi ^ ^
:«Sïïcssss
belasting tc omritffcn_, by voMneM. 1 welbcintwee
. king van zoromige Leden te „evov-cu, : U wierd het zoort «g*»**
i belastingen a.,ï anuJen?l,a faan, en gee-en 1 ting op wkumftin d,ar nu p ( ^
5 poinftcn op welke zy ó°?TjiïJréJét te ven rouwen dat
i ha H«pp~< Jet mm »» »>Jr*J223w1 let
V/, voortirtoffils word 'fs'™"*;*'ffiïur" vanonroe. stlcheidene gedeelten der Republiek , als bezitters vaa nde Goederen zoo veel als verzekerd wniden, d" <V »n meer bezwaaten hebben te wagten, en mmm.i op eenig
erligting te hoopen. gecven, en zal
Ik itevoel myn pügt, om hier van reuen te gee
ang ais 'erdoor een Financieel S»J*«» "*Ï5ïueeteBd«, ,oegdanig de belastingen , uit ander e mddei^i oHu ^ rullen worden geheven , en toerciKencic p RcfiSeerd ;ewoone behoeften van ^ s het foort en de hoeveelheid van die / dtbans geloovedat die Mt**gr*o«'gf^*™ al veel .rekkige eu onvoldoende vani de^ f^Sf^fe .emakkelyk Plaats hebben, en door B^y°nt.nna ^ A de /an buitengewone in gexoone Moeftenjw .eaaming van „uaordwaris Jlaat w» 0^»ff was gende Ncdsrlandcr al even gewoon geworden
irditiarts. , n ,mmuse wil gevonJen
De geiustilellingen , welke de Con^uM ^ ,«f h ft
hebben, in de *, 3 en iJ^^Ëff&w kunnen mytue, eerst dan aan dit doel ien'i5'™3 ' . L,rJ va„ beantwoorden , als/er ^e/^SnfsVst^^ ^ B,ft« r«irWy?«;, welke niet «* */ko^«» ^« »f * toW .ma.ruit anderen noufB«°^.n V .„ wanneer de woorden AwA nadex zuu- y
ceerd en omfchreven. calculatie, al Is het
2. A,s men met «eemgc: giond een ie cal^ ^ d niet zeer caauwkeur.g, zal wccich . lBe!itzoug dcelrc van de roerende bezitting en van d h ^^ j ^ in bevryd raken , ™w.arb/uu 3 exceptie te vinden inMewoórden is J"'"'**^ 'l£B de regie om aan de4bepaiing de vere.sehte « ,'wel'door een
betekenis van de woorden zuw t ^'^m^KiXW, te mees
b"^SSd. de Commisfie , dat men ten vo iiïéh.even fine dmddy^ motst doen blyken reed$ op de onroe.
g. Dat offchoon dc bc.aa.u^n f s)01>_
rerde Goederen liegen en welken »-^u:
a^^^s*^"heeft'gecnc vcra
televen te ondergaan. , dat iU hier in niets,
lk beken, B^ger, RePr;entanr vinde»; m*af
«•( i>a een g=ru=tftel,mS zs.---nc, n onroerende
v-eet ee» eer. «j^^^^ -^i^ir^n bebber.tr Gt.edeien "tamer een £e ve „g awgcnreW. wagten. en al heel ligtop. een v^'^d, uitdiukking, , ne„. Het fchynt «S^iÏÏ^iw-WBteoetog-Bf dat de belastingen g£ta^e""°"" sn waarde len ge-
, zig ook uitftrekt tot ZH.ue Goederen, wemer w*u y^



de helft ÏSZ m' 1,Bg "«»»»»«Wyk. cn dikwerf meer dan
,if 3,de Commii«« ze?t, „amcivk: dat het r . " ^ ' ' : t'e",st,r«en op de onroerende Goederen keende r...f voer range aan dezelve een betaling van de re.ative
" "M** «*■ Niemand zeker zat „p ai. ?eive de brlvl-tu-id ÏS-Ö- i,« "T,«« -rkfe),,ntktnen ma " ™ "gel alleen ten aanzien van vastigheden,
en»iet van andere bezittingen gelden, de reeus onir'aané
dPJKdve, ha ereröet voor het meer of min rigtig, fp»arziam
Ai'n nÓLFrnCieel Bj'lUUr & r^CC'ive GefvesL „ , <»« maate van het vertrouwen op de uitoefF ning
•i iJnA m,^, prom-ute en onpanvJige invorderin»; van a Land? Middelen, en meer an.lere redenen hadden ook aan de rek, ive waarde der Obligatien , ten laste der byzondere Gewcs'en eene zekere bepaling gegeven, in welke waarde dc SSSJggg llhUMea DOt°ir VerandeiiDS "boeien Het H wel zo 'er word naar myn inzien pligtmati? in de nader redactie van .het 2 Articul op pa* I3., door de Coma.is iie vnorgcflagen omde Nationale deugde-lyke Seruldehfchcrs te verzekeren dat by deze verwisfeling gfien* ve.andering, ten emzigte derhoofdfomme. Intrest of Térmvnen MnMosfiriW gemaaktworden; maar, dat integendeel de Eigenaars cn dcrzi ive tendien „pzigtc keilig/yt bewaard zullen worden byhct'«//A regt , het welk aan dezelven ten tyde der verwisfeling daar uit zal competeeren. ö
Indien een zo lang gewenschte Conrtrutic dirLand bewaart en gelukkig maakt, dan zetter hebben de Nationale Schuld, eisfchcrs op deze wyze alle verzekering voor hunne pivtc iien welke zy verlangen konden, niet alleen behouden- maar dié" van sommigen zal buiten tegenipraak vermeerderd en verhe terd zyn. Terwyl men daarentegen de zogenaamde gerUsl> «ellende verzekeringen, aar. Bezitters van onroerende eeilZ„ inziende (men vergeeve my. ais ik den zin der woonbai «iet wel vatte) van aüe die pui.öige uitzigten niets hoegenaamd maar veei eer de tcgengefL ;de zal ontmoeten.
De Bezitter dog van Nationale Schuldbrieven word bv zvn regt hem-iyk bewaard, en wordt gerust getlcld, dathyzviic inkomften zal l ehouJen. > aayzyne
De bezitter van onroerende goederen daar en tegen noe-her een no : het ander, hem laat men by voorraad al, in het ver fchiet zien, da hoe gonftig de uirzigten van de eenheid in her Beftuur ook zyn mogen, dat hyfer niet hy profiteeren za
De ComiüiMle immers maakt wel gewag van ZVne be'wia' ren, maar houd een diep SiizWygcn van zyne re-sten of in komften, zy zegt wel dat de eeifte al Jang'cen bepaling aan de relatieve waarde gegeven hebben, dog meld niet dat «1 thans ten aanzien van zommigc, de Rechten asn het bezit van onroerend? goederen veiknogt niet Zeiden ten veel (ktkeicn invloed op de bepaling van derzelver waarde hadden dsn wel de bezWaaten, en dit had rogthans byzonder in Frie^and omtrent zomrnije ontwrend». .._ . """""
• „■ c L ■ ,syvuuH,«ii we-iKe net zoge¬
naamd S.emrccht verkrogt was, zeer zeker dikweif plaats fchoon ik ru wel erken, dat dat wandrogtlyk plaats gehad bebtetrd Sremrcgt als met de tegenwoordige orde van ztken jrwbeftaanbaar te regt dadelyk- buiten werking gebra-t is " en met geduld kan of mag worden, zo was riet te min jaar m\ n inzien de posfesfi; daar van ten wettig verkregen Eigendom dog zonder rut over ais onnodig voor ajs nog in discWie t' trecden, wil ik alleen remarquteien dat Sirrrgtre-.-tirhud on goederen in Friesland meermaalen Lands wé«e y'erkogt L
C 1-6 )
• Kv).^iS^|^^ ™» zynen ten dienfe of : brief h -e (•> ., » ' verfchtKene' Penningen een «chülSl
I van den eerften word ^ «" d«
Zyt ester verzekerd dat nieniai-u liever e mik he, 1
ia s Lands geëmployeerden in hunne .^2
S&j^&WS^ k,i toebrengt::, J* gSf belastingen™" T^^c^VS^T'
Wa; het onbelast laten van de middelen van et>ra~ - ,
lk veibeei my ger.oeg gezegd te hebtcn, om ie rnnn,„ SffirUg^ Art
ft.'n., j r. • 0 Art- w£l verre van aeru*r
ftelknd yoo. Bezitters van onroerende Ghi eren te zvn In tes«M««| voor dezelve zeer „r.trustenc, zy, ZTn' '",* rnyn vrees niet verbergen, dat zo doende de In«z tenen van die gedeeiters der Republiek , daar. gelylt de ° !?
een v»orr££m gedcejie van hèt ,.rmo3en NftS^ffi gen van onroerende Goederen, we!ke°reeas zeer aarime kivk bezwaard zyn, en daar de ...kor li.n u;t D0C lïï
' "f' Repttnliek, met andere woorden de tcg/>nwoor «ge Landgewesten de minvermogende (;CJtcite bliek welke de Commisne op pag. I0. hajr eerfte ft jn" Port, betuigde alkmoodzaaki^te zyn, dai■ „Li ^
bezwaard



( »7 )
zwaard wierdcu , dat zeg ik die gedeelten dan zeer ligt m o
0 veel ongelukkiger f .natie zoudui kunacn vervallen , als u .. zwaarmoedig.- te,.. ..Itandei» der vuUztekce Eenbei .. *W " tuier, zo vee! my K-Sten i is , net.-»- n voorgefteld, m>-jctoa tc Kmcnde aan uw. werkzaamlu .o zo veel tyd , e m-sietuen n lirMoos te hebber, oucro >fd , zal ak alleen rm, eenige aan n tikingen maaken, ovei het geen de Cornrmsfifi op PH-fy
een voorbeeld frybrengt, waarom zy onn fch tw -1 de Leert da. .'u-aar banue or.ir.ie) ./..ir,.r,i4.- of at.derebehwuugen Leen nieuw flt.ancUel Syftema suilen kunnen wegvallen. T> (\.:nm'sfie ze?t, dat de l.eias iu;; op tfe Uk-enen in Uiinid en Stad en Lande te zaïnen genomen, jiarlyksch li et mor opbrengt o! bedt aagt dan .38638-Gald-ns. 11: is L de tegcawojFdige orde iu Friesland brengt ree le, dat lk k |én Meester vaa het myne , .11 daar eoor t.uueu llta< .>c.i g in Je vere schte inibrmatien uit dat Gewest te erlangen, £ Ljtcr is tiet gebruik van hee geheugen my geduurend» die ( Me van Zfakeil uog gelaaten, en daar op IK-uiie-ndc, durf «1 ] èlli" verzekeren dat .ie opgaaf en berekening der Commi.üJ ( tóöef is, indien men-.le oporeng over verfcheideae Jaaren ] hét elkander neemtWanü dat men dan de opbreng van ^ BTmiddel in Friesland alleen vee) hooger zou vinden, als K'do.jr' de Commisfie voo -dn 1 Gewesten gefteid word. Eb li m.y revers wel herinnerende dat hoe zeer de verbetering , LgVadering tn hefii ig der miid.-lcn i.i Friesland . zo rigtig L cxaft aefebied is in ikn Jaare 1795- aezcive niet «e.yk [aers letuuten minder maar meer ais te vooren aan des L '.-.de [er-ben opgebragt, zo weet ik enter ook wel,dat h.t reeds •In-'-m-nd middel der Lakenen in dat Jaar aan de ex-cu'.ive Uj,V ën geëmployeerden zeer veel zorg en nioei.e koste, v.'lt; vermeet der 1 w.erd door het geiuurïg uit cn intrekken •an Tioupes her K,eeden van georganifeeiue Ti-ou.ks, en l-cmaakre contracten met nu vernietigde Regimenten van de Llc Armé», men was van de nbodz-.atlykheii van red.es ■jmtrent dit middel zo zeer overtuigd , dat ik met twyiel ot men zou ie, indien niet dt- tegenwoordige orde was inge jvoc-i' al lang de impost door een quotifatie over de- vol Ebaof/geld bctaaknde Ingezetenen hebben doen vervangen, cn daar goor»'* Lands Cas aanmerklyk bevoordeeld-
i heb dzn om het geavanceerde gedagt, dat de Commisfie, Rho 11 fiets van JaarSykfche opbrengst fpreckeude , baar l0-.-c.<-.-,-. aUeen over de laatfte Jaaren gemaakt hal,,en my al iVen-vel over de getiiigheid- van de opgegeven lam verwon)&cre de, heb ik gelegenheid gevonden te ontdekken, dar het (Mi•'.1 ■ 1 der L.kti.-efi (n Fries'ahd alleen van 1793 tot cyo , «feef- opgebiait ƒ 10,1199 15 7 derhalven Jaarlyke-ch, (Mesland 1 allscii iv.-t veel nVfndfct als 34000 Guldens, zo dat de rskeP't i' Comoiisfia goed zynde-, zoude Stad en fcande tot de 3Üóq3 Gul ie-,.s minder ais 5000 Guldens hcbr.cn ' «atiEehrazt, nts dal mv wel onwaarfchynlyfc voorkomt, aocn •het velk ik nier ftejlig kan iegenfpruok.cn, dan al was bet
1 ook zo, dan nog biySt uit bet gezegde al evei.Wcl dunkt my . da' de C «mmisüe «..nzclunkig geweest is . 111 de keus van net
fcealleKueerde voorbeeld, ais unslchien het enig verminderend RiiAdel zynde. IX vermeen dat bet van meerder aanbelang ïèwees't was, otn te berekenen hoe veel du Fnefcneeuandere cpkomft-n, by voorbeeld zouden verliezen oy net vryftelien vau belasting van' de middelen "van eerfte noodzakelykheid, door de C '-m -.ïisfie onzeno.-m.l, het welk Voor Friesland ttlleen verfcholdene tonn.i. Gnids 'sjaWFyRs zsl bedragen.
Ik coneïudes d.rhalven, dat .k « 6 *ge«ij* 10 redactie Val het 2 Ait., als ftiydlg met de Fiöancicele éénheid nie: kaï
F behoord te worden gearresteerd , inhtsrerende gelyk : bevorens op deeze maicie gezegd heb, dat 'er een %■ heel icjiw en toereiken 1 11.dei van belastingen, op de gedecreerde principes gegro Meest, werde geexhibeerd, wair van et billyke eu 11 io L ..akiyke, door de voorgaande Spieker icd'c zeer evidentelyk is betoogd geworden.
P'cvhces zeüt.
Het R-appirt, ons heden ter Deliberatie voorgefteld, i givroaö op eene algemeene beiasung over het gehce.- rjataatfeh; Volk.
lk had verwat't, da: in het 6- Articul <5en duidelyken -laar fyitema vau A «cmeene Uelasiingen zoudelyn veor.elle.d , en een maatltat aangewezen , wa.irnaai de Al.emeene Belesüngeu , Waf ieders relatidf vermogen , -onhttat woi den afgeméeten en beperkt, waar uit eenieder .nge.etetie, zoo in de vette als fchtaalen Uillrictin , loor ahe de gedeeitens der Republiek tot zyne gerusilteling had kunnen zien, d.t de generaal belastingen voor dezelven niet vetderfelyk , maar aan'der/elvet reiatiet vermogen-g.eveiireeiigd zouden zyri, en da: men oo.e.oe volkomen verzekering liadde , dat die ingezetenen vatt de Koophandel dryven ie Ge-westen, v/eiks groo'.ile vermogen in rteenevaste bezittingen beltaan ; maar in andese m dd'elen cn bezittingen, waar van geen belasüngén betaald worden, en een veel grooter vooideel en immer beluan aan- haare bezitters aanbrengen, dan die der Land-Gewesten, die in vaste goederen belban — dat daar voor ook een evenredige maatitaf,' vo.gens hun relatief vermogen , winsten en inkomften zou3c zyn aar-gewezen, om de algemeene belas.inge'n mede naai -hun' vermogen ,'itikomlten en winsten te helpen eir.ugen,
Het kan-wezen; dat het my aan doorzicht ontbreekt, doch ik moet ro'.dbotstig bekennen . geene voldoende middelen ïr. dit Rappott gevonden (è lieoben, di-een evenredigen maa ft af aadw'yzen , v.-->ar naar de a'gemeer.e belastingen op vaste stonden in het vervolg zullen ku..nen worden bepaald , wla'r naar die doorliet Wetgevend Lichaam kunnen worden in werking gthra'sr.
lk heb ook niet kunnen ♦ïtöèüS. da' \x meerder evenredig-neia tusfehen de veifcbi-.knde IX'/icten. in het bepalen der ttóm , is voorgefteld, -.t>;("chen menfehen , die
dezeifde kost winnii tv'h hVbben bet zeilde !>eto:p,
en het zelfde ambacht oe£fe::en , zoo iu Baraafsch - Braband , een gedeelte van Gelderland , en Oveiysfel, tegens die van Hoiland en andete vè»ornaame Gewesten, al waar de wimtea en daglonen zco zeer van den anderen vetfchilien ; en dus nchoorde ook voorliet oeff-.-ien van dezelfde zaken overal geene cgaale, maar evenredige belastingen bepaald te weiden, naar demi'at van de winsten , verdiensten en tfiramto beiekcrvd te worden, z-.o 'er met ce daad Evenredigheid en Gelykheid zal plaats hebben.
Weshalven behoorde, naar myn inrien, alvorens ' de algemeene belas ir-g'.n te bepsl.ii, aan deze Verga, dermg een Schema, of fchrs var. eene evenredigen -bei lasung te worden overgelegd, waa'in al.e de atzondet-
lj ke



iyke bzlangens, uit de amalgame of ineenfmelting der Lhuldcn voortfpiuitende, voor alle de afzonderlyke d'stricten te zyn m acht genoomen , en den maaiftaf, waar naar dezelven evenredig zouden kunnen worden bepaald, daar in aangcweezcn te zyn, en de ultvoerlykheid aan deze Vergadering aangetoond te worden.
De beladingen op de Confumtieve middelen, die, vo.gcns de Rapporteurs, om de minvermogenden te verligten, voor een gzdeeke zouden wegvallen , noemen dezelven in het Erojist Decreet bladz. ihletter • aJ^midaelen van de eerfte noodzakelykheid „Aard„appelen, z-wten Boenen, Rogge, Boekuyt, Gerst, jout, Zeep, Brandhout, Turf, en een geringe:, Huishuur; <wel verftaande nog hans, dat, voor zoo verre onder de genoemde Speciën eenigen mogten zyn , weiken tot mout gebragt worden, dezelven, uit hoofde van deeze bepaalmgen , niet vry zullen zyn van den impost voor zoo veel zy tot mout gebragt worden.
Ue Rapporteurs zeggen verdsrs, bladz. 12, dat de b»naa.,ing van de verteer in gen , welken een ieder verkiest tc to*Pit,geg,.im[t\il genoeg aanwyst, dat zourt van verteeringen, dat men daarmede bedoelt, door de daar °P vV0I°CA? .^«cftelling van de middelen van eer He noodzakelyk ietd welken fpecificq , en met naam opgegeven worden (en hier boven genoemd zyn) gelyk ook de Commisfie niet nodig geoordeeld heeft, tot middelen vin de ee-lte noodzakelykheid te brengen, het Tarwen -bemaal, of het BeestiaaJ, of de Biere%
Uit het hier roorgcfteldc volgr, da* het Rapport een ttgd voor ftelt, dat het Spek en fietsen waar van betaald moet worden, hn Beest taal ofSlagtgeld c,r t liter middelen zyn, die aan den keus van een ieder afhangt, of hy dezelven verkiest te gebruiken of re laaten.
Ik moet be-u.gen dat dezen Regel myn voorkomt zeer l x i 1 ?-T'ï:-^htvaard,g W ! voorde Ing zeteiicn van vercheMe Diftricten van de Republicq , en vooral voor de mm vermogendftegedeeltens van de Mayasreye vans'Bo-ch alwaar een arbeider of da?loondcr in den Zomer 10 S'uv- ' vers, en in den Winter 6 Stuyvers daags verdienen kart, i waar voo; hy een zwaar zwoegend werk verrigten moet 1 ?! WI,e den arbeid van die lieden kend, zal riet rea-n 1 fpreeKen , dat aan dezelve tot een verkwikking twee a dremaa, ter week een ftrak Spek of een wemigje Vleesch 1 en eene teug Sier toekomt. ^ ».ccscn 1
Een gevangen , hoe d isdaadtg ook , wordt op zyne maal. t tyden gegeven ayu portie Spek oft'ü& ,'n en zyn portie Bier ■ r en waarom anders, dan om dal hem, air Mensclt be- \ ffhouwd tujks to^omt. Doch den dagloonder of ar- t bader, d,e dit verre boven een gevangene behoorde te a g.meten , zal zulks moeten derven, om dat hy voor even e zwaare belasting zal moeten betaalen , als een dagloon" tllr ?U&a \njh* ,I,idden, "zn Ho»»nd, dic'onge- t ee ° djS °on het welk ten gevoi- c
gen zal hebben , dat de eerfte dat voor hem zoo hoog noai* voedzel van Spek of Vleesch, hoe zeer hy verkiezen b
Zf Lm V"r CnLg-te doen ' door de w»«e belastingen f< nie za! kunnen hexostigen, daar de laa-fte. door.het le- p nieren van een zwaarder dagloor., h.t zal kunnen P
hoeftigen om die verteenngen van verkiezing te doen !
reé"l'eLr^r W ' myn ""ien-, her Weezemlyf reëel vermogen hlttjin agt genoomen; al het geene mef dén dag'oonder of arbeider piaats heeft, heeft met M Klasfen van Ambagts Lieden, en in een meerde en óf
p aats; om dat de Ingezeetenen dier Districten, op zyl
nng, maat half zoo veel verdienen, als de Ingezetenen! in de beste Districten van Holland '"g^^ncaj Ik moet 'er nog by aanmerken , dat, indien de belasi ting. op de bezaaide Landen, en het Hoorn Vee S werking blyft zu'lts ook evenredig over ae geheele Re-J puD .ek benoorde bepaald te worden , óm dar het HoornJ Vee oP de verre Kleylanden, een veel groorer naa vanl I7i nn'r haa',e he','?rsg«ft' dan dat der femaae
\'T" ; hcHlAc hL cft insSelyks plaats met dl foe ï-aVfl "r "' Ke'kcrS ""^"tingennaaï'een evenre% vMvT * V00rd4d behooldc b'P"MJ
iJfef °P d,'e gro,,dcn» dAt ik vermeen, dat by het! ST0nBAM?! belastingen, en wel voornaam.n.yk op de Confumtieve middelen , behoorden te worden geobferveerd, dat zulks in de l este en vennó-
doen /ar^/^T3' °P?aeR fS 'a'en «™ wordan bepaZ neemenaLd"ne,Ven «uden behooren af té
neemen tot op ae ichtaale en dorre grenzen en d£ naar den maanlander Inkomften, Wn^N^rl^ en Hanteringen dier Ingezetenen. c.u^cu I
tn om hier aan des te beier te kunnen voldoen zal J eindelyk nog de vryheid neemen voor te fteiien ,'om
rdi Durpen ' by admoeïia'ie' op eene evenreedigen fumma l0 na mogelyk naa; j P ec"
ÜHtf vermogen dier Ingezetenen Vgemaakt, aan te :S;er' 5eBS konden de Municipalite ten d e wngefchreeven fomma naar evenredigheid , over het ^SD^a^eeH der- ^««éte/en', wórden seluoufeerd, waar door her min vermogenile gedeelte nfar «o van zyn min vermogen in de quotifatie zoude kun ien worden gefteid: hier foor zouden veele Zitlry.n' anhaalmgen, actiën en procesfen (uit f!audens voo^kö-' nende, en zoo verderflyk voor den gemeenen"Ln) dur oor voorgekomen worden ; ook zouden daar door een
St^ÏÏZfV™ de A^r.JsZ opasiers worden befpaatd, die tot het col'ccteeren der
»mbeCi?tt.nnid1de en ^^^V^tadenSWkLde e beletten het welk in Dorpen die zeer verre uit den nderen geleegen zyn , met groote moehen en kosten chier nog meer gebrekkig, L.n worden geweefd ? ' n la^}TetAmCl dL" B'jrS"s Reprefentanten jordens n tan Mar e , die voor my ge pruoken hebben , dat ^e Cornmislie zal worden verzoet, om over het 6Je Lmcul een nader Rappor: uittebrengen, evenredig geafee.d, op het meer of min vermogen , van de or, %l geiden ddLiflen en dezelve Ingezetenen van d° Re-
\Jlet vervolg ven iezeMitting ia ons velgend Ntmmer I
Te Orulrkérye van VAN SCHELLE & CO.V2P. in de HAAGK



fMtttHMl*. rirHElD, B BO B D B RSC H
1
DER HANDELINGEN VAN DE
R E P R ES E-N T E E RENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. 4i8. Saturdag den li Maart 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaals Vergadering.
Vervolg der Zitting Van Maandag, den 6 Maart i'97'
Voorzitter: M. Siderius
Vervolc der Deliberatien over hst Rapport van dea ZS: van de Kasteele c. f. bettekkdyk het invoeren van algemeene belastingen.
Van Lansweerde zegt: . H-t ra-port van den Burger va» de Kasteele c f., he"r aan de orJe van den dag zynde , heeft . mynsbcdunken", twee doeleinden*: primo, eene nieuwe redacS an An 2. en 6. van het voorige rapport, ten tweeden om alle voorgebragte bezwaaren , ter gelegenheid £ 'd "ibeiatten ove" he? eerfte rapport, vooigebragt, or, te losfen, en uit den weg te ruimen.
PIk kan "iet, dan ten hoogden laudeeren de intentie de Rapponeur'S, met alles aan te -enden wat dienen konde zoo we! om voor eenige Leden dezer VergadeX als ook voor een gedeelte der Nane zelve, die Akte éénheid ia de ^««i»*^1^;^ uitvoereivk te maken: maar, Burgers Reprefentanten het ka" 'van mv riet gevergt worden , dat ik my , tot het D-crcteeren van het een of ander zal inlaaten, zoo lange ik de zaak niet zoo wel ken, dat^ik ze uitvoerR . en met de rechtvaardigheid ftrookende , ^ bevonden hebben ; om deeze redenen za! ik onbewimpeld m>ne Eed^-en over deeze zaak in UI. midden brengen. 6 Voor af moet ik verktaare» , dat, welke gevolgtrekkingen men oo. uit myne gezegden* moge kunnen maaten, seentints myn vootnemenB, genomene Decreetcn te'fügilleeren , en alleen maar tc verlangen de my nog ontbeerende elucidauen.
V. ces l.
Ter zsjtfocï
Te vergeefsch, Burgers Reprefentanten! z.ogr ik,zoo wel in het eerde als tweede upport, de noodige opheld-'iingen over die groove bezwaa-en, welke met a leen , bv de delheratien , over het aanneemen van het ontwerp van CüFiftuutic, hier in 't midden geter gt zyn , als die geene , welke by de deliberatien over het eerfte rapport zyn uitsebrkgr, en waar over ik my op den 16 January hebbe geëxpliceerd. De Commisfie heeft dan in dit rapport die wegruimingen getragt, en zegt zelfs te vermeenen dezelve alle uit den weg geruimd te hebben ; en dit, Burgers Rep.efetitanten ! kan ik de Cornmislie geenünts avoueeren. . ' ,
Daar r.u by deeze Vergadering het eerfte Arucul tan. het raprort is gcarrefteerd, hoe zeer tegen myne gevoelens , zoo past het mvniet, hier regens eenige remarquea te maaken ; maar daar dit, een Decreet van ••rondflag , of piii cipe , en tot nog toe nier geprepareerd is, om ingevoerd te kunnen worden, zoo ftaat het aan ons allen , en ik yeloove, het onzen phgt te zyn, die maatregulen hy de hand tc neemen, en die materiaalen aan te brengen , waai' meede men alle bot zingen , en obftacles, de by de invoetinge van 't principe nadee'rg kunnen zyn , aan te wyzen , om alzo geween te kunnen worden; en daatom hadde ik: ...
i. Billyk mogen verwagten , onder anderen beweezen te zien, dat die amalgame op gronden van wederkeerig en gemeen belang , en tot genoegen des ganfehen f elks zoude ingevoerd Kunnen worden ?
2 Dat. daar nu de Amalgame gedecreteerd is, men eene omfchryvinge zoude hebben gezien, hoe te handelen , met alle pure huishoudelyke Schulden der Cewesten. . , , ,,
3. Dat men zoude hebben gezien hoe gehandeld zoude worden met de enorme fchuiden van Steden, Dotpen , Ambten, Markten enz. in de Landprovinciën 4 die nog zoo bitter zugten onder de geleedene plunderingen det Engelfche roofbenden, en daarop byna geheel geruineerd zyn , door ondraagelyke Inkwartieringen
en Requifitien i rtT "
\ 4. Wat



C 130 >
h/'H.Wat het. lot Vi5n de blonderen der Frontieren
5. Of door deeze Amaigame ook beerenen wordt dat de Cewesten, die door mnighe.die n tfaarzaam hetd.een.ge Domein Goederen buittenTgS™'.
6. Of alie die Steden, welke jaarlyks uit de nrovinÏSffr?! T11^ "Sfe? g^'^^-ert wotden,, tod° zelfs noodu, onderhoud diar van, door de A,naBrr<.
ve, vanen, ot dat derzeivcr newoondcren aeheel uitaLut inoetet, worden voor het orde, houd J S ^ m bewoo.nderen vau zu.ke Steden , indien die fubfieLen niet langer zouden voottduuren , al■ "u,f e vermogens zouden dienen aan te wenden, tot n d
met overeen kunnen brtncen nat <V 7„i »n ^y,Jytlüeid pitaal door eene conm.a&t* m$^Wt& \ fcheid der waarde gebrast is diar i ?VA
h« Dccttst vin 2 Der™S. "? " IWW«I ten , « ten Financieel B-«™. n™, ' i""B' <•» «olm to, v.
m~*. de. B« « £U%^ §
"Ive gma,r ^nK^n « op! StfeB
SST-" *
kendIdeild van oeuscingc . met de wyze van htiünfoe-er/^' j ël"nK'ÜC ü*lr tos behoo.ende, urn cu bSoSeef^ maattegul'te itunn „
tJcuo.üLeien . de Commisiie heef; dit fttllWende gegaan , en adeci Wédzrde i .eiTW met den aart iener r n Sr,, , ' 4 S'*^' °'u h 1 »'•>*
geneele verandeunge, ja eer"£ o^^vanl'a?
le" volledig ftelfel van beheuelve diutiti,," ' geex'ubee'^ moet worden om te bied,n e 'en over'veeginge aan
••me kunne, Hooien f «06 "00,* 'i- ,i e„, , """!"
e pnnopes zy d2n ook moogen bezttld zvn in l g elangens, ressources, S^in^^^^'^ ^é nkm:d.g z>n; zy zouden zig immers zoHer K b-? 'ke voorafgaande, en by JwidSke^e hr^.v "
>n kunnen berienen, SfffiSfeSU e ^ Stt
! ntmmer doen kan , zoo het Fr,a c e e ftelfel *n,« voo.en uitgewerkt, en aan hun :er goed- of afke» fk£frdrTd mk>h& $H faSo duide yk en nm&tïïïm' °™om;u^t« weezen, daVeS nanticeJ ftelfel, naar bchooten uitgewerkt, en w« da™
verder



C 131 )
verder by boort, thar.s in het onderwerp der Conftttu-
llc'geplaatst moet worden. v ;
Niemand zal, virtrouwe ik, appuyecren defleihngen : in hec laailte Rapport, te weeien : dat het gevaarlyk zy , 1 bci>tin-'iweuen conftitutioneel vast te ftellen , want dit 1 zoude ie veel bewyzen, de vnag is hier: is de grondregel, dat de belastingen, naar het reëel en relatiet ver- < ■moo-en geheeven moeten worden , juist en uitvoerelyk i 1 zoo°n, dan kunnen daar op gemaKkel.k geene reële ,belastin°en gebouwd worden ; is die gronaregel met juist, of niet uuvoerelyk , dan hebben de Gecommitteerdens zonder grond gebouwd? Is die regel daaren- i 'boven niet juist; of nkt uitvoerlyk, dan kunnen op rech'vaardige gronden, geene algemeene belastingen naar idaf.ft-Wel uitgelchrees-cn worden; en kunnen 'er geene Eteaetare belastingen bepaald worden, die rechtvaardig en biilyk zyn, dan kan bet Decreet van Een en Ondeel\t»mrneidop de financiën niet toepasfe'.yk gemaakt worden. • Dócr het daarltellen van zulk een volledig, en liit■Igewerkt financieel Heitel zoude dus voorgekomen worgden, 1. alletwytfelmgengen over de goedeinrigiingen der Ifinancieele mefures, 2. zeketheid'gefteid worden , dat de •(financiën niet in d: war kwamen , 3. dat men me; nooi-dig had, met de financiën proefnemingen tc doen , het ■geene altoos voor een Land doodcryk is, 4. dat ^ dan 'i alle twyfcr en vrees van boven zyn reëel, en relatief vermogen, te moeten opbrengen , zullen ophouden. De Commisfie heeft my in de opgetelde be/waaren 1 merkeiyk geityft, wanneer by zegt, met relatie tot ce be'as'mgen op de inkomften , dat men in het heffen van du midetel groote omzig-igheid , en nauwkeurige voorzorge moet in het oog houden. En verder hoIKo agt ftelt zy, ebt dit middel, veel mode!,ker, en . onzoferdèr is, dan dat op de vaste poeieren; waaruit e ik dit gevolg trek, dat de CcmiViisltê niet alleen geen piaatltaf heeft, waar a*n het recei en relatief vermogen zal getoetst worden , maar daar en boven geen middel als no» weet , op welk eene wyzesmen zulk een maatftaf tal uitvinden.
En dit zoo zynde, zaide Commisf'e het met my moeten i ééns zyn", dat het ccvaariyk, en ten uiteriten gewaagt zoude zvn, aan de Natie voor teflan het vastftelen van generaale beastingen, en de beheeringe daar van in blanco , aan het We gevend Lichaam over te laaten.— ! Tk conc uieere dus1. I. Dar dit rappoit geene der aar.ueeoerde bezwaaren opheldert, of uit den weg ruimt. : 2. Dat hetzelve geenfims ftiekt zoo min als het vorige, om ie voldoen aan het Decreet van 5 December. 3. 1 Dat het geene de minste gerustheid noch by my, noch by de de Narie kan verwekken; in tegendeel moet het ■ veele o^ee-ustiieid by dm Bezitter van vaste Eigendom1 men verwerken , het geen zeer wel door den Reprefentant' E. M. van Beyma is beredeneert, en beweeien. 4. Dat'het ancs ever, nn/cVrr laat, om alle welke ree\ aènetl tk betluie dar du rapport Ree»» poinct van deübe» fa,ie-kan zyn, maar dat A Comnmlie zal hehoren Vcn<-«H te worden , het rap n"t re rug te neemen , en by een nader rapport, de geopperde bezwaaren uit der
Zo U'.g men
, aau deze
weg te ruimen , en de uitvoerelykhcid van volftrekte eenheid in de financiën tan te toonen ; op dat wy in ftaat zyn, aan de Natie een voordragr te doen, die wy niet herfenfehimmig, by onderzoek bevonden hebben goed, ma» rechtvaardig, en ui.vocrlyk te ryn.
Indien de meerderheid der Vergaderinge , de zaakanders mo^te begrypen , dan vinde ik my vcpl'gt voor mya advys uit te brengen de rejectie van liet rapport.
Schimmelpenninck zegt:
Men' wajte niet dar ik de uitgefprolten advyfen van de Burgers van Marle en Jordens articulaiim zoude na> ; derzelver tdtgebrei Iheid maakte zulks voor tny pnpiojciyk» Ik za! my dus bepaaleu met tèiiigi groote trekken de.rzaive aan w ro.rin. In 'c algemeen is het my voorgekomen dae zeer veele afga ■ menten van de gezegde Sprcckerr. meer op algemeene , 'r,urnen. tatien neet koomen tegen het Syi thema der Aiua^'.me aan wel tegen het eigenlyk tegenwoordig onderwerp. Dit nü Ito ,mt, niyns Inziens, thands niet te pas. D:e groote vraag is zeer oriiilagtig behandelt, eu des zcl ik my i.ict beaoven in-eene beoordecling van argumenten wclku nik toen reeds bvf-'^ajt, en i ok toea reeds, myns Ojide-tis, beantwoord zyn. G-.i've-g; is het thands dat deeze Vergadert;,S daar omtrent een Systhem» «.ingenomen heefr, her veelt baar voorgekomen is voor hec behoud des geiwvnen VaJcilan '-bet beste te zyn. fje Burgers Jordens en van Marle hadden /Lb dus maeten brpdcii rot e-cn oncxizoelt nfbydit ftapporr uwer Cïe'C.Mn.nittcer.iens vol.laan was aan den taak hun by UI. Decreet van 21 January 1797. cpyelegd. Maar wat was nu nie taak? zig belton i hiel sn, om dc coiiGderuieu dei refpoéiive Leden, welke t>y gtlegcnhud der dijcuslien over hun voorin Ripporr gefprokcu l,ajden in te uemen, en *el fieciaal beircKkciyk An. 1. en Ar:. 6. eezelve conjidtrttlic* >e overwegen, eanojem eene nieuwe redactie derzelve de Vergadering te dl-nen var. advys. Aan deezen pligc nuneeftde Connnisfie voldaan, zy heeft alle de coiilidcraticts, welke men de moeite genomen beeft aan haar te fuppeditereu Q ia;i welke, tot baar lecdweezen, niet veel in getal en voor ten gee!e,lte o ik niec zeer ter zaake dienende geweest zyn) zeer aandagtig gelezen cn overwogen. Zy heeft eenUe derzelve juist gev inden , er. zy heeft'er in dce-ze opgegeven nieuwe led clu- gebtu k vin ge-maant. De vraag is dus, heeft zy b,er door niet aan het oogmerk van haar.u la;t voldaan ? dit is oÓWgdi zeggelyk *l/o. Maar een ïtidere vraag is het ef r.u de CoT.r,s;Jie Lcflaajd is , om by deeze nieuwe redactie, die algemeene Fine-itci e'.t beginfelen juist en klar.r uit te drukten. Hier teeen moest dus hec raifonncment ingericht zyn geweest. Dit is het «■iét. Men heft dus niet wel begrepen waar over nu de De' iiberatien moeten loepen, Halmen de door de Cornmislie op. gegeven principes zelve gea"aqucerd , dan ze,u het onze pbgt , geweest zvn dez-lve te verdedigen of ons van de juistbeid eer tegenwerpingen te ov;rtuigen. Had aicn nieuwe, meer accu» [ raatc , of ook ge-hele andere beginfelen wcetcn op te geven, t waarin die lïurgcrs meer gewigt, meer gerustheid voorde Ingezetenen gevonden hadden, eaarno, hirtclyk gaarn ha i len wy die vetnunen. Maar niets hier vat) is in die discou.fen tc vinder».
Hun geheel raifonncment bomt hier op r.ccr: Z» lang men " niet opgeeft{ ni.it Fitjanc: itleheeinf. H-ii) maar een ConaltutioneU ' fnaenjletzel ven i.ïtn,ptie : . b.i*fi:;,g.n enz. Za liipge dolt is 'er 3 gééne voldoende ;',éreis; ftï'ni:i? : -dt nu (zejt nmn}hcef, de*Co«■ ,1 mlslienie*' géda'ii*. lk atttwoorde bier k, rtetyk • dat ook juist dit n geenzi' s byWt Decreet, waar van dit Rapport bet gevolg is, aan R 2 deze



£ieV??? 'e was °PgeIe*d- N«n,*«i de Gommlifié wss'op•«ï /rV >l°PgCVr",1 v*n*lgem,tlle, waare, penna^' eroUbeglnfelen, welke by het Wetgevend Lighaam ■in het yan een flelfel yan belastingen zouden moeten in applicatie gel» agt worden; maar gcenfints was haar opgelegd, hetopfeveé ^dZ^/lilfS0i'!'/hi/ii van ixeafttiin; Ei ik kooi', dus Lt, h,ll ^olgtrekkins datdê Burgers vm Marle en Jordens d?ms,ff n/e"er^' het 6cen aan de Comafcfie nie: was geJJJg^ waai' ov« tegenwoordig Rapport niet
Maar haven al dit geaüegcerde is het zeer klaar, dat gem.lde Burgers tets onraogelyks vergen; cn zoo het almu-elyk wart iets zeer onberaaden zouden vergen. Immers waar loopt tiet heen om conjlitutioneel, en dus permanent zot, l*n« de Lonflitulie duurt, middelen van belastingen , en wel een gekeel **m»m van middelen van belastingen te willen deerdteeren ? Moeten dan n/ct dc belastingen by aanhoudendheid gemodificeert worden, nsar de verandercndeomftaadighcden? veranderen de aart, de fóurces van welvaart iu een Land niet onophoudelyk? hoe kan men dan Conttitutioneele iamofitien decretecren, zoo lange men geen meesters van de omflandi». heden zelve is? Zo dra men d:,i rasten l,op daar van zal kannen decreteeren , zoo dra ouk zal nèaj in eene CGcftituüe een geheel Financieel Systhcma kunnen decreteeren. Geheei jets anders is bet om éénïgc algemeene principes, aan het Wetgevend Lighaam voor te fchryven , en wel zulke principes die voor geen omftandigheden behoeven te wykbn
Ik moet eindeiyb nog opmerken, dat de ftóliug door den Burger van Marle, of wel doorden Politiekeu Schry ver . welke hy Citeert dat eene Wetgevende l-'fgaddrir.g, uit alle gedeeltes der Repubhek , in eene democratie by repreftntatie zamengeko» men, by mijter, gevaarlyk is. Dat daar het id e zou boven dry. ven, dat elke jcheliing welke men op een anders Jchouders kan irerpen, als zoo veel püvative winst voor zich zelve te houder, is, meer geestig, maar ook tevens meer gedaagd, dan wel juist is. Indien zodanige onrechtvaardige geestgefteldheid het noodwendig gevolg moest zyn van eene démoc'.atifene Reeë «ngsyorm by repreicritatje, dan is onze arbeid aan eene Uontti'ütie op die principes gebouwd, eene doodelyke arbeid voor t Vadeiland , doch ik zie de noadzaKeiyke ftrekkinc daar van met En gelukkig dat reeds aangename voorbeelden dit tegenfprecken. In Noord-America is ook éénheid van financiën. De impofitien voor dc Siaatsbchocften worden aldaar ook door generale middelen , over die onmectclvke iiitgtftrektiieid geheeven. Noord America kan ook riet zware .vtiulden, cn dus ook me: z vaTe imptfltitn hehst worn-.n. Maar indien de Helling, door van Made voorgedragen, waar JS,, wtlk een rampza'ig vooruitzicht voor dat Volk !
Ik concludcere derhalven, dat de Vergadering zal gelieven ' over te gaan , tot het articulatim discutieeren van ha uügcirazt l Rapport " *
Van cis Kas teek ze?t: \
J% hS f** ' ™ cv,:n, door Medebroeder Schtrnmelftt,- <
»tW geadvyfeerd is, kan ik geredelyk van'c verzochte en i
verkregen woord wederom afftaan , dewyl door dien Burger e
/o vobedtg de door zomrmge fprekers gemaakte remarques i
bi and woord zyn , dat ik my voliomentiyk met zyn advys con- s fo.meer, cn daartoe rtferecre. * v) tüa
J[uy, rV al!ectli>'k vergund 'er nog dit by te voegen; dat <
dc a-lkgauen van de voorige fpreekets niet alleen zyn eenVre- I
,#etie van t geen meermaalen by gelegenheid der Discusfien <
C W )
■ \7> nn r, he'd' M 0ver de vermenging der Schulden en in - korróm gezegt en geandwoord is, en dus inioopérd- tL"r.
°frd" ref',C<ft ; maar da ook b-p«1de
£ r , r*,ng' dat ds Cornmislie mom voorliaan S » ' JW? belastingen, behal ven de ongepa^c ii w 70 IniZ
' Ta^iï1^ ggSa; «** -^en het Gede.
C dei?% Ve;«aderinS iP«wé. zich te herinneren, dat toen or»
2 voor^d'^n te worden; doch, niet tegenla,nde defe : ^^crVJrYV^ hEefC de Vergadering'bec . ArÏÏ ftelfd bv ^h?J"thy vastgcfteid. ™ dat het belas, tiug» itellel by de Conftitutie zou worden bepaaald- maar dat
te dt'cfZ^r? P'FV* *<rWt*£7£ te meUen iJ r g'^V ea Wel ^"ddnkomllig zekere te melden bepalingen. Indien wy derhalven onze deliberatien
Ted'wysühTtcG4rr^L'decret«rde' ^fiSSSi
reet., wys het Gedecreteerde willen fubverteeren - dan moeten voMaan is ? "n d£ °PSeS«en remaaques der Leden
RjfesSiSS haff norenrema-q« 'egen ons nader Y,Z„? AgJ r ' S 0f her moD"nc van 't provenue der Impost op de Lakenen met behoorlyfc zou zyn opgegeven J-I.
iLaX^^^^dac'indien de*w-*
naauwkcung is , zulks moet geweten worden aan de Gewesten die eene verkeerde opgaaf gedaan hebben ; maar nie'aan dè Commune, welke pia-ciefeiyk heeft gevolgd de opgaaf, weike opgaaf bèStet^ CüUffitUtie gedaan is'> cn 'o? ènl die niet meer dan /38030-;. : DJCh het doet weinig ter zske £ M vTZïT h dan °f mCn volgens die vanVr Bu ger'
/• aPsvW. . i t b;lde de Gewesten op ruim
/ 40000 s. : Jaarlyks begtootcn moer. - Het doet niets ter
dicEbJ"d.ind/adJ .TT™ nSgaat' in welk verband van tnen ztb y,/ FPÜ,t ™k>WS «««naakt wordt, moet
men zich verwonderen, met welk inzicht daarop eeni-eremar que gemaakt kan zyn. - De remarques, door één d«Lri-n aan de Commisfie g.fuppediteerd, gav n « „ ",t i
ven dat d e belasting behoorde ie csfecren; en geeft lot elncnJkne daarvan by het nader Rapport deze reien dac die Imgest ficchts in twee Geweten geheeven wordt'- en dat het jaarlykseh gem-s niet van belang zal zyn" de'wy" het provenue daarvan in de beide Gewesten niet meer bedraagt dan ruim 38 duizend Guldens.^ En inderdaad indien de oi /aaf aan-»* eo«Wttfit van Conftitune gedaan, tien duizend Gul.
n"t van ^ v:(.,d,|" ™™<* *> d" ** S^is van 'diefo» met van zo veel belang is, dat men daarom die bflastine algemeen zou moeten maken. o.usiing En, hoe het ook zy, ik kan niet penetreerén war het ooamerk is waartoe die remarque tegen het Rapport geop. prrdts,- veelmin, waarom men weerhouden zou wofden 0» het Rappoit articulatim in deliberatie te brengen. '



C ijl ■>
Lgenoomen. Ik ftcmme dan voo^,l£^,?eY^f ti Lfentamen Schmml^mi^k en »<w ^ »
t oprre d e rie'd he'ibén: dat mea thands met meer Lo !■ of boorde te fpreeke > over het al of me d Saa-lvke. het al of met voordeel-ge, van de ama^a
fcns echter daar by berusten- Maar dn teemt te deliberatien over alle de gevogen v i ^ r merae da' de Commisfie, aan welks hoord ce nar
^gemeene middelen van belasting, # f Let. 5.»9fsbehoeften, en dus mede tot het vinueu Ren en en eventu'éele atosfingen dier famengef.nolt fchuiden "wouden noodig zyn, 1™'™%**' , , . " -ouder, kunnen hebben , maar geerenredigd zyn ,
ft» -^f^r^KepSS Ui, én weirkemg tehnt. .Ds. *taaAr "Zafl=c van
o^Sfe*«•»,•*
: uit derzelver aart veel minder zekerheid hebben , nog ■"■1 meermaar éens ieders byzonder begrip en be angzul'n kunnen worden geadapteerd: en hter aan wil i*-ae r»eleir«ner« gedeelten der Rermohek met bloo.ftell en- K :!;sch e, d?t nut alleen by de Confltt*
e bepaald wier de , op welke middelen voortaa* g«e belastingen zullen mogen geheeven «orden maar at oo< pojiti* gezegd wierde , op welke Bidde.eo i- al zullen"riiogla geheeven wordes. Ik fternme den jureer Répreféntant Sclümnulpeniinck roe , dat men in ■ene Aéte'vaii Conftitutie, het quantum deezel belas ^ge net kan bepaalen , en dit dit vatbaar is voor vernooh!3 en vetlaaging, naar de tydscmftandighe. en; maar lt b"let niet, dat men de middelen, op welke de las:en, zulle» moeien gelegd woiden , nefFeos de wyze va'i heffn», niet vootaf, ter onderlinge gmistitei.me, zou kunne" bepaalen. Men is het thands in Amenta over de heffing der algemeene middelen eens — dit fternme ik toe, en ook wy zullen het, als eenmaal de conclulie der Natie daar op gevallen is, in dezen opzichte ééns moeten worden : maar dit bewyst niets meer, als dat de minderheid, willig of onwillig, zich. aan het bedui'der meerderheid zal moeten onderwerpen. Voor dat deeze conclufie in America alzo gevallen is, was men het 'er ook lange niet eens .maar nu yan agteren , moeten dc voormaalige oppofanten , zich wei , aan het gevallen befluit onderwerpen, en tn aten ztn , gaat dee/.e heffing van lasten, daar thands zyn gang. Offchoon ik dan de Rapporteurs voor hunne genomen? moeite, voor zo verre de nader opgegevene generaale maximes betreft, danke: cor.cludeere ik echter dat d<e. onvoldoende zyn , om aan de minvermogende Gewesten die -noegzaame gcrustftelling te g.even , die men hun by h-t decreteeren der Amalgame heeft be'.ooh , en da rms dezelve Commisfie, by inhsefie van her reeds gedccretctrde op den iS Febr. 1. 1. behoort te worden verzegt .met alleen Fmanciede maximes, maar ook bepaa.de pohtive middelen cn wyze vau geidheffisgen am de hand te gMJ ven, om inde Conftitutie ie woiden cetnferee.-d. en aan we'kcrs introductie het volgende Wetgever-de Lichaam zal aebondsn zyn , zonder d,t zulks aa r de.-zelL arbnaire keuze worde overgelaaten, en die teffens voldoende ?yn, om de iaarlykJChenodi^Staatsbeaoefu-n daarmt 'e vinoen. Ik vocie wel het moiieivke, en misl'chicn tut onmoeg. Nke hie van - maar dit' hebbe ik by de è s- hslfin over de één cn O- deelbaarheid , en over ■ de Amal^ame ge,^Bd en , hei zv me' modeftie gezegd 1 ik voctlpelle al Wil aan de ft»! welker kunde k anuers op . rrooten prys ftelle, dat zy httf voor altyd zal opi diaaven, Maar ik heb echfel rechr dit vootaf te vordewi , want nadeihand , en als men door ter.e fimpe.e ovciha-irg van de vastftelling dier middelen aan de voleoude WcVevcide Vereadering, fceï lood tn de billen heeft, dan zyn ahe verdere precautien te laat.
t Ik ook2; beo het eens met die fpreekers , welke menen " dat hier thans de vraag met meer }un zyn over dcamal-



r 13* )
gantsch nie" «n.d df Z ' * benhel
overyan to hi j- Z é CnJ'& \° maar "nft.nds
het gehrel eennn -n f ' '° den §e«t daarvan ovei
aan Art 2 ^ 1 ? f' D* mo8e feelden, ten aanzien
zien van Ar ^ - 1 Ta*M*J*™fc! doch ien aan-
misJarisfcn ten deze 17, , ?rttó8Vdai Gom-
ten. en oVuSl^^IffiHV^^W ]e£" dèn opgeven in o™ kU "Un de L,den nader «oudering ve" "n ,dé ^"WÊgl"g nemen zouc!e- De Verga-
*< J*. gernaak " ï" £°I^'51a'a":?iTa ÜP den van liet Decre-t «Si. ' 5 f mfde de woorden
doelde, dan\^\^:r?re,d,aïen4lTnt: f*"- ^ het nieuwe Km»». >ou*«tR. i-ienwcl tk zie m
inaar dSfde leerik'w ^J^het Wüere woo£ nadert h.SCiv beroofd 'dS^ R?P***« te» hadden; en dat dr me - f Y-de Wme LeCf on,«<*t andere Leden onB ffr™ * ° &°
tedetder deze Lakl L Hoe b*Ia"ryker en hoe moe en laten Sn 'du w 'P >< OLi aan R^egen *n welk g on vgfuJuw n7 %k?r6P^ ^an, me<n ik nogrhane vrvh eid •?! ik"" c"ra',u3fic derzoeken niet ,SVjt *S^ h"f Oül j«l^onik twyffel of het Je! ju" ,s « ^ uutekon.eu dat
loo^eVTnS;rodpV"ake ^ " ^ voormen houd, myns bedun l„f -1 "o 'UK Ve «*« aan Pothenswaaro^eboutdlIE^&ÏP'i? '? dC gebouw omver Welker,,,k ^ u J dan valt 0OK in de Conftiuie^en - R deHVpoiheU te we-en : Dat 1
of moeten worde" aar Z ^ ' Lua '
afhangende Sï^ffig^ **ƒ >m° 1
de Burger &htmmdpenn,£recdh 6 7'° ais 5
af met kan decreteren o,.k in „ j , lde' voor- *
was om in de /S(tV C1 daad ni« "«baar b
Op dit voetfpoor gaat L" Rann11'16 ^M 'C Wwrd£n- 1
dat men niets mee? kat of h f V°°J'' en brw:' -rt v
mes, of grondde en te°Ü hoort 'e deen dan niasi- d
dit, en aCSF^ ^v««v-fo~i«e tn g
■en, naar mate het wéSnd flf ema,k« d>e- a j?r ftelfcl. zoude «^01^
digheden t an eivk daarin^. • ;, . wi^eival.jge onaun- e
Ik geloof ir.tegende i da" ^'^vf ?a bcpaa d" l
voelt, keft^wïl^f/lu^ da£«ch zelven fc
fcheidene fina-cTe tl els v^"^!^kht^ Va" ^ndfr- k
wetten, by t^CoA^iT^^ h<**™V t
io te fpreken a c'enf man s vi , tC ^s cn' ft
]jet anSer tolSpT^8^ K*c* ^ »
W fpreken van R»cl,en^'"de ^vfeScÏ 5 5* §'
Burger en van de MaatOF , 'vTeöwi>, van den di
Of m verklaring maar n }fPy,' WC kc ^ N woorden m a»ng. maar m hare natuur geire6] tn aj oa. I
! S^I^B^^ ^ waJ
: een Zo die ten aanzien van d-„ ' ÜCld 'yn "!aar
r g'ond, waarop ieder , ï"fn C" eeniS«
• '» de algemeeL'SU e viX r "dS„ moet d^
1 als financieel axioma in ,1. r- n ' dan moet deeze
> den , CI1 éiu n f^f11^ aangenomen vvor-",
■ voucuge „taxtme t of ma^ de?TC' Ü*ttecn ïel i^u meen ik da ,pi j ,c dezelve iiodcoo,.
-nhet ^Ltek^^ de'Van e" waarna de aJaeinetni w! 8 tS Vladen " ü<-' voaj Wattoch £,tnr ^af" -rdel
VeigaJeung zeive hetf 1 a^'^"'«tichappy r Dé| W -even en gotd De8 e|-'„ De'che'^'' ö vaJ daartoe, en fa^^uivnlS.r v 1 \" dl^"« dusl naiuurKke evenred" ' ei' ,„«r " ^ hf'e-herming, 0f del beztuingcn ea^SSS T.ffe*16 heyeiligin/van ,yf| leveren %in ^ bd" p' ÏÏ' CD fen wiltn maatfiafop-i bewlènriaa, mate&b 'S' eea icd« ™ moeual
^n mkomffen iif5 «-P,lyf' bezittmgeal Volk die waardy u'd ü^-a y fC^nl)««»e moet httl voorheen, eo CTf en 1K vc^r my fwyflfcldM k-riige ^ffljfe ^«>i k,. of uwe| we. llager». ov aldten de C tl 5° 7y wl"cn «MI voet bepaalt, & b cunkel "d "T ,ia'uur;y^n I
itei.mg caar, cn tevens dn- verlangde gerust»
a.c Vo&r' wdke ? °£n er.en 1
kunnen o«erfdireden en%5f* L'S.'vend Lich-a.. - al geiend L,cnaam de iÏÏSW' bcl VV mende omftandigheden,^ 2L,ren ' °mf naar v"<"-obep^ald worden, der' l o-Veelf-f [ ,VÜOra f, Lma kuanea ^ dezelfde prop-^^Z^l?7^ ,
^cn vasrgeft.d iyfth^ T»n>manf^T "'"f1'-k ' dat ! >'an niet voldoen». ut) 1 s,», l y 01iUerv:nding >lek >q he- verd f, fe btaatsbthocfters, de rc,.u* selveo" dat Sffi e^B^ ftonen- Heifp-eekt val, 'en her' w%»1tf li^^* !s va« bela'tmg, bo" ienng en vef^raïia^T^ gaa" kat1' maar venneerem.%£« m hel ft"le ^^tn ««"^h.en jider_ ffi door my bedoeld, dan in eenig
«tfiger,, door de bdchoïv , , ' " " Ia"
-ha>py; n.aar ook minder ulenL T "r! dM maïN : c< voor de percepMe a /<r noodiaaklyk zou rr,a-
loi'and. Z^ou'geiU dru !fnrrdlge' a!iMls,B ien,. waaronder ,1 " uh'Lf' > et' hei gevaar we^ne- • 1
Ü op derc to ï'2d ^ ""k'h>even. ^n met d jspS"de ver-r my mc kao verceniezeivc & hfi a S een hliï & max ni«» « ca- ik
° 7 b'yde ho°P zal «ryddd worden , dat
•nze



( 135 )
rt Conftitutie den zogenaamde gemeenen msn , door i
egelukkig gevoel der ontheffing «an drukkende lasten, «
a dwingen , om de Revolutie tc zegenen ,eo ook daarom >
id ik tegen het Rapport. ,
■'an l\L rle /eat: , • , \
■ by, oordelende, dat men deze zaal in een pleitzaal 1 Ae-ve'r-inicien , zo m-n zonder dringen le reJeucu te Kens , ïè'wed.rlewet., 't geen dour andere L den rezen een uit i Sa*. Advys wierdt aangegord, ook nu soude. hebben ■en op het geen /.(.ampel tegen zyn geavanceerd*^ was t Tane-ford , als vernemende, iat daar door geen ny by 2 AJws beweerd, eu ** hy vertrouw ie neuzen nu , K,s was wed.rieti, dan dat de Bu.ger,Repref.m ant , Wnelpenninck hit doör bom geavanceerde m eenige op Tn niet wel fclayneaJe begrepern en io eenen aderen zin, Zy gemeend hadc, hebb-rtde voorgedragen, hy daarom nog
■ atefS Reprefentant,'de gcgev«me advy-cn tegen ■pp»» had' hetcWvi,a!s tóerifit tegen he. pr.nc.pe Ml am ■ na der fcftd! 1 :n van de Gevest, n , dat zo de tc d'r rteie óp zyn t geen hy uit het geheel-eb-.Ier ,c afrmeéftuM -icr ur-dekkingen móest veronder hZ h^dt willen apptlcrtb. fcaken, d-zelve z>g althans ten
1°WTy.r;;;« gee. w;ord tegen jMW van ■LJ al „ïitev-XTd, maar die balt vcrond •r(K,d a s Kdflaats hefebene dat by daar van w*de gevolgen hallEi; «thooH. «at dv r«n..ia«.y«e mede .«.me
■ besten komen In de beoor*H»g •« algemeene r,-.-Us I n w a oir de ge a an.eerd. fchuiden roe.ve raocsu-n
i^^o^
KÏWWP T.-et cerzelver buaegens t;ï«*U geen « g--bezwaar voor
l k „,- b, X der GewAtbn en net rt*ttatori ge-,,e,egPn de.kern, fo>. « * ü r ^ rt.t vere.schre: dac de
LVfl Z "1* e SS <»ok reed, „y haar «rfa fcfe'nno^,
l'b;,; .dvvs voor de atna-zame se,rond ha Ir, ui da zy .y u ,« ten minfta op dn plaatzen ..ad ver 1 Tmxó'c > klingen m bet Attikul, waar wer - ia, f iSerSAe?£ zodanige gcrustfteU.ng zouden inhou
L de rommhfle dus ook voldoende nai ideler M JA n n.v e we-.V:lyk te bezorgen - lèÖeataan de ban 1 £Vefr. fe\y meende by zyn advys te beb,en * i ïa ..«.«övei e bepalingen nlei te WQ tóü waren cn rta : ,n de ..pgegaven wv t ' [u.ubnck, me
K r 41, het zeen bv by zvn advys geze,rd na'.towr fce *>* *"k ,eVeVolks Rcgceringrenémindcrr,. l l.-P .vaar, t welj '» .u' ftreden tegen die vau de n,euJ-.r
fr««:.4w*^^»J^Jr«l hv aet genarde
id, febeen te hec-oui w". J
nii.derhcid , om deer de meerderhei 1 onderdruk te worden is een algimeen gevolg van eene- Volks Rcgetnng byfcepl» eutaik hadt willen opgeven: dat hv een teyv«rigvootftaudet /an zu.-< eene béhWlJ*" ingeru.e Rege :iinfsfo»in was. om laar van tolk een denkbeeld c hebben wille-;? g,v.n, du Jat jy alle n zulke gevallen bedoeld badt , wanneer At meeideridd belang kan hebben in het bcna.ieeien der minderheid, en vooral zo dit in geval van helastingMl, waar yan de Am... rica».,iche Sca.vvcr, dien hy halt aangchauJ , ipraK, p.aa.» hadc, en het geen het eigenlyk geval was. waar over rnen thans handelde, en l.ec geert hier plaats had. Da: de Burger R ...lVncantSe/HW^ifl^zigophet voorbeeld van A.ne-.tca halt beroepen, dog dat du eet der zyn ge-vo len bevestigde, dat Bi Amerika, veelal meede om dezelfde reden, om a^. ni.,ie-rhe.d tegens de vmd-.rdrukl.iii* der roeerdernci-l ""^ fpccLal IU sevd va', belas/in ten te bevedingen .al eer. he. t.u.3 der Reprtfeptauten overcerkorr.ftig dc populatie was mgengt, en daar in her getal der L,den uit eik gedeelte vertoren iiU evenredirteid der populatie bepaald was, ter^j I men den Senaat niet overeenkomltig de popalatie, maar Provincies wyze, z.o dat daarin uit elke Provincie, zonder aanfehouwvan derz-.lv.r ve.fchïllende bevolking , evu veel Leden verboren wor..e.i, hecfr zamengefteld, hetwelk aldaar de mm icrh ld der Nuiu een wairbor* tegen de meerderhei i „ de ee neUe gevallen geeft, welk. waarborg hier, daar «e b.ile iCamer^ voiga,s de populatie ziVfiefi zvn inger!;t, geen plaats hebbende, het dus te noe.ger wa« x door Coi.ftitutionccie middel a te-»rgenj . da. de mindemcid tiet Naiie door de meerderheid, uit hooide van d- rzedver verfchiliend belang iu het opleggen van belastiiiéen niet bena lead worde.
üe Prefi lent 'ttÊ\ dat h it hem v r->rkI nt, dat men zicü riiea-te te bepaaien by e o-atne-ken van het Uecrect, eu »dgW»l«e v.m dien mee t -n . rxoeken, of de Commtstie <Wf S^w '-'oklMi haJ, doeii4e vervolgens .loor uen S-'cre.ans het Dacreet voorleezen
éiié&t» verrr-ekt. dat ook het eerfte Decreet, waar by de "Cornmislie was a»ge4te|dv» mogt worden voorgelezen, om daar uit het bnt .e vemeeuien.
ScM**<lp**»mck zegt, de'aak , der Con.mrOe op teked , en waar over thans de qtiesue is, ht.fr cen.g.yk bier In beftaan , da. de ComniMie de eonf.der-atien ie. Leden zoude innemen , en vervolgens Tiet relul-aac da,r ■ n .er lezer Verga lering produceeredi dan het geen door gevorderd word, is van
eene gantsch anderen aar'.
! mt vödr^bïén Deereer bevestigt mvn vorig gezejde: dat » namèlvk de Commisfie verzocht wrs, de gemaakte bc lenk.n. TéZë overweging re nemen , en dat de/elve althans gedeelce.ylt niet zo zeer tegen de exrenfle gericht waren, als wel om ge. . hee1 and .re mter eenvoudige, en meer algemeenebeg.nle.en : aantcnemen : zo meen ik dat juist de woorden vat! het Deeieet i bewyzen het geen teien gebroken wordt.
1 Van :1e Kastcele zjgt: j, , , . ,
l - Het zy mv-ve,uuf.d, ten eftje ctó BeliWratten zich
1 tot het ee. ,g^drwe-P) Y w-.k-h.eMr. a nmckmg kar,
' k0f.*n, btp^efTmo^eri; te obfer--"? :
\ ' Dat de fepliip den 2iiLh Ja'-mry o-



Rapport, en we! over het 6de Articul delibereerende ei eenige bedenkingen tegen het zeive geopperd z»u en we, hoofdzakejyfc dez .:
l oercens, dar het geen wegens belastingen 01 de beziitingeo wierd opgegeven , met vo.üoendt was, om Bezitters van roerende goederen serui. tt iteiJen,
Ten tweeden, dat de belastingen op de inkomften aan vee, zwarigheden lubjeét waren.
Ten derden, dat ue belastingen op de verteeringen met de goede beg nfelen niet waren overeen te breB«en.
Enten vtetaen, dit 'er wegéns bet rtylielkn dft mi'dclen van eerfte noodzastlykhcid eenige bedenkingen zich opdeeden,
Vete Reroarques gehoord zynde, zyn daarop gelyk ook op de remarquts , welke door de Leden aan de Commisfie zouden gefuppeditecrd wordtn , door de \ ergadetmg v*n de Commisfie gerequireerd derzeiver nadere Conlideratien en advys-.
De Commisfie geene remarques van belang ontfangen«le, heeft aan de Leden der Vergadering nader vértocht denelver bedenkingen cp te geven: eenige Leden beo' ben aan dat verzoen voldaan ; en Jpeciaal onder dezen de Eurgers Hahn en F er hees; doch van de overige Leden, die heden het Woord gevoerd hebben , lieert
de Commisfie geen remaiques bekoomen. , ,
Op de omtaiigche bedenkingen bobben uwe Ge.ommittcerdeii bv de,zeiver nader R.'pport hunne conlideratien gtl'jppeditceid, en of de gemaakte zwarigheden door eene nadere redactie zoeken weg te ruimen of reden gegeven, waan-m zy by hun voon'g begrip biéeven volharden. *
De vraag is tu: is die nadere redactie voldoende; en zvn die reder en zodanig dat de Vergadenng daarin'kan berusten ? — dn kan aifeen beflist worden, door het Rappoit articulatim in de.iberaiie te biengtn; waar toe ik meen, oat ae Vergader ng Cfoncludè'eren moet;
Jordens zegt, dat hy vermeende, daar zo even pan de Kasfetle te hebben horen aanvoeren, dat de Vergadering het aanftellea van een vast Financieel fysthema verworpen had; dit zoo zynde, moest zulks uit de Deaee.en blyken , echter kwam hem dit niet voor : waarom hy dat, ook zyn voorftel gedaan had, het welk hy verzoet dat in delibetatic zoude worden gebragt,
Ten llerge zegt, dat, zoo men eene generale belasting wilde i
invoeren , dan moest zeker de Cotnmitfic hier toe een Plan -ê
aan de hand geven; dan hy moest ronduit verklaren dathv 1
niet koude inzum , hoe eene generale belasting op de'inkam- d
ften konde gelegd worden s daar 'er eene op dc bezittingen (
hem vry zeker voorkwam. f
D'0. Pnptient brengt in omvrage, of de Vema- de-ing kunoe goedvinden, h.t Plan articulatim're t bedscuneeren. f
Queyfen zegt, Jat ht<e$n nogihar s daaruit geene ->e- £ volgen zoude kunnen afleiden ; dat de Cornmislie aan l fcaa < ia3ï voldaan had . 1 v
ve fie'tdetit zegt: wanneer men het RappJ
**&J$* dït "er b"orenS bv appel nominal zal I Üf Je ^<**m * gros aan hl
ze<rf • jnn Mt in . I
»w. *»uie hv/- ,.,, "..." *sc..?corl
^omm.sfie met meerde» konde «ewcr<d worden, dan dal naar ha.r bcgrlp een Rapport uicbragt : hy bemerkte hoe.
n " "er atnai^-t, dac der £
. . v _ 'i-Ult vv ;i:v /A\ mnar o
Ter Dn kkerye van VAN SCHELLE & COMP. ia de HAAGE.
De PreSdent zegt: wanneer men het Rapn . arucuJtttm oed.so.Ueert , za| hec bcS[ bl'/e ' heen VÜTe e^i8fiesl»n»a*reii last volJ
! d,t 'er bevorer>s bv appel nominal zal
S«SanTe«; °' *° '* *"? 1
Tf"g mm Berkhout zestt; zoo dit in omvrage gebn
Cn^Ailr af* * ********* veroilta van 1
Comm.sfie met meerde» konde gevergd worden, dan d.J naar ha.r bcgrlp tea Rapport uicbragt : hy bemerkte b£ I «er hoe meer dat er, net ftu* der ama,,^ , Jat der £ en Ondeeioaarüeij telken» als een cw.SIa(,pe, ia t*, mddail Vrga een, g werd geworpen; by «enschte niets vnriaer I
weg s:zf:?dei kL,iijt woiat" - *««<
Hahn zegt :
Niefcegenftaende myne vorige bedenking moet ik mv da tegen verklai.n, dat de Vergadering net Ra. port zo II verwerpen. Ik gevoel her rtu.uxle, £T Jgjg" \ wanvoeg.ykevoor eeneComm.siic dte met.Je bestdfcu&n \ vele moeite gearbeid heefv, dat men «aar , 1 !
ter de bank zou fthuiven, en over he, verfla Btyeu?"nd
uitL. mid^twÏÏ^6 VergadCr,në -C--sfar,Sle i-J!f/kaa Ze8('Jdjt het onmogcyk by appel nomin, io^aln'hïd.1 W°rden ' °f dC h^ ?V« zegt, dat hy niet konde zien , dat zoo de nni
vragegefemede, of de Cormms.ie aan het it z,g der Ver.a^ rmg voldaan haJ.d.t toe haar p„ jad.ee zoudé ftrekk.n , lZ, dus dat eerst eene generale ü.nv.agc zoude Jfa&LlT- i bleek het als dan, da. de Vergaderuig ,„ het ge^ ftjj da oeComm,sOe voldaan had , dan kenue men tiet rapport ld calatim bedlscutieeteo. «ppoi r. jrtl
detz'r fitting in 0Mt volgen* Nummer.}
nhnni " wün,^n'Twcik" Tj.e. mm beloofd, mkarwelkl nhoud meer geeft. In XXV. AfJeelln«en befchrvff hi«l ^ iW'^ Lótgévrten en Sta'atsverao d^ •V.ereld van de vrucgftc Eeuwen tot op on en teaet^l gen Tyd ; het levert ous de ^l^«?XetSa P, gepaard mee Opmerkingen en LeHen , die ze f dè fV enden Lezer .eenn en ö a <t rc'Lt4n te
Jordrvcht by A. Hhsfé en Zoon; Amfte, dam M de Hr '
'. v. 4 «„j,, «btterdatfi ^ Van df, n y '
len^n. Jen Hi.g Ceeu.eftyn; oJl^ZnTi^Z i „ch, Le.ne.- Herdingh; öronmjren Ny'JJS,
«r, enz. Van denzelven Sciiryver KESIM TaaV
.ynet maet aju Vyftfejaarixe Oeerde.kn.gen, otr ,e r ^ «4t van Jetus, n ny bovengemelden nog maar ee . k^ine* oorraad voor handen. Kleine



tiLTKHBID, VS t HEID, BROEDERSCHAP
f EXTHA-DAG7EHHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
T X O WJL^LjL J& VJ&JQL G-Ji JD JE JU X W G
REPRESEN TEE RENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. No. 419. Zondag den 12 Maart 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaalk Vergadering.
Vervolg der Zitting van Maandag, den 6 Maart, i?97-
Voorzitter M. Syderius.
Vervolg der Discusfien over het Rapport yan 'den Burger van de Kasteele C. f. betrekkelyk <Jiet invoeren van algemeene belastingen. . De Prefident vermeent dat het volkomen met het idee der Vergadering ftrookt, dat het Rapcort articulatim werde bediscutieerd, doch dat hy tevens betuü;de , dat, zo 'er Leden waren, welke zich "voor een contrarie gevoelen verklaarden, hy als dan het appel nonni al zoude linliitue ren, om deze zaak te dccidcercn.
Witbolsz^, dat hy even van bet zelfde gevoenlen hieromtrent is, als de burger Trip.
Hahn zoet: dat dan de Vergadering bcvoorens zich moest Exipliceeren, Wat zy door dc intentie verdaan bad.
, i)e Trfidcm herhaalt zyn voorftel om het itRapport articulatim te bediscutieeren.
Eeyns zegt: dat eerst de questie en grot moe;' gedecideerd zyn.
Ihfman zegt: dat liy voor de vuist moet vcrklaaren, dat inos t , tm memand ziel. daarop, by appel nominal konde ^rklaren , daar men immers met konde wecten , of de Con. Se van de ingezor.d ne rcfl wen gebruik bad gemaakt.
Sehitmnelpenninck zëgt: zonder regard te willen Hfla-m of hel gracieus dan niet voor de Cornmislie zoude zyn (Jets het geen naar myn Wmm*m Ikoomt) moet ik nogthans aanmerken, dat liet dooj
V Deel
Hofman aangevoerde zeer juist is, en de omvrage: by ,ppel nominal, dus niet kan gefch:eden,, of de Comrriisfiê en gros aan haare la-t voldaan heeft, maar wel, zal dit Rapport een onderwerp der deliberatien uitmaken.
Van Marle zegt, dathy daarmede zoude kunnen inftemir.cn, tniB nogtlians, 8dat, zo* het een onderwerp der delebemien werd, het alroos naafloop der zelve, aan de Leden vry zoude [laan nadere voorftellen te doen.
De Prefident inftitueert appel nominal, of het Rapport een onderwerp der deliberatien zoude uitmaaken? — En wordt conform geconcudcerd,
Wyders wordt nog gelezen het Extracht uit de Biütcnlar.dichcDepêches : -- (Zie ons beknopt extraft van deze Zitting, waarop het gewoonc decreet genoomen wordt, waarna de Prejiaent de Vergadering tot heden avond ten ó Uurott adjourneert.
Gecontinueerde Zitting van
Maandag den 6 Maart 1797.
Ten halfzeven imren opent de laatst afgetreden Prefident deze Z'ttin :; wordende door den Secretaris vooreeleezen: Eene Misfive van het Commuté te Lande, te kennen gevende, dat zy hy hare voorige Misfive ot o. der-Major te C(.cverden. hadden voorgedragen Servatius; dan dat zy verzögtèri dezen ; voordragt als niet gedaan te befchouwen — gefteid in handen der Comm.sfie, in W-or handen de voorige Misfive hier op betrekkelyk gefield was.
Hier na worden de Deliberatien over het Rapport, heden morgen door den Burger de Miste. f. uitgebragt voortgezet. ^



( *8* )
Blok zegt:
Ik heb li jden mqrr»eiv-gczegt, dat het my, uit de Misfive van het Committé. te Lande wn? gebleken, dat 'er eene despectie van pilrzooncii tot de Mnlirilftfatte van Franfehe Troupes had plaats gehad—- dat ik gaarne had gezien, dat zodanig eene despe&ie
niet \va* gedaan geweest. Dat de Gecommitteerdens uit het
Commité te Lande hun een magt hadden aangematigd, het welk Inin niet toabeVoorde, vermids de herneming van de nieuwe Admiuiftrateurs en de verder; tot die Adomiftratie benodigde perfoonen by 'Decreet vfi'i den et February aan het ComroitteVte Lande was ftpgednfgen frgewnrden. — dat de defpectie der perzoouen , de Burgers Jansfen, Westrcenen en de fflttpoix daarvan nirgezonden, my niet belaagde, dat dri; van de oude Admimsïtratenrs door dié benoeming circa f 200: -en Matthias ƒ.500 s'Jaars met ƒ 9: - daggeid, meerder dan te vooren, door die 4>cno..-ining zouden genieten ——. dat 'er een erreur in liet Decreet van den den-21 February omtrent het daggeld van ƒ9 was ingeslopen , vermids by het Decreet van den 14 December maar/7: - : is bepaalt geworden , en ik heb , om alle die redenea, Vermeent te moéten eonefttdeere», dat de gedane voor-dracht worde geconfidereerd als niet gedaan ——■ dat het daggeld voor de Coimnisfarisf.-n tot de Revue op ƒ 7:.- bepaaltbly-
ve dat bet jGoniiiiifté t» Lande worde aangefclireven aan
kunne Gecommitteerd -tts de gevoeligheid der Verg :dei ing,wegens liet voorgevallene te kennen tegeveli en dezelve "uit de GommisSe te (tellen aN medr; /o fpoedig mogelyk de Decree ren van
den 2 Decïrnbe-r 1796 en 21Febnt-.1v téf executie te doen leasen». Zo verre wis ik heden morgen gevordert, toen de Preliden;' my verzocht tc willen eindigen'.'otn 'dat de tyd verlopen was, en de Verandering daarop tot hedenavond re 6 uuren a-ljounicerJe.
Tbms zal ik !ry bepaalen om cenive bedenkingen op de ovc-r-pclegden Infiructien vooral op die voor den Otvaiiger by het Commisfariaat der Franfehe Troupes de Vergadeang vonrtedrage'ti, en ik twyfele niet, of' dezelve zal met'my oordeelen, dat die bedenkingen niet van allen grond ontbloot zyn.
lk r. fltfteere dan hef navolgende op de Infdrudtie voor den Ontvanger by het Commiafariaat der Franfehe Troupes.
Op Art. 2.. Waarom word onder de Funnalit iten niet gevorflert, dat de last tot betaling ook door ten minften twee Öcpartements - Commisfarisfen , attnnnds zo die hier refideeren, of ook door den Secretaris getekert of gecontrafigucert moeten worden, *m althans daardoor te voorkonmen , dat die Ontfanger niet zo ge? wakkelyk door valfehe ordres zoude kunnen worden misleid.
Art. «. Wanneer by het Departement van Finaiuie daargemelt ie toezicht gehouden word, dat geene AsGgnarien op Provinciën of Quartieren worden afgegeven , als waarvan zy genoegzame zekerheid hebben, dat zullen worden gcrefpcc'L-ert 'dan is het wel; doch anders was deze tncfure gevaarlyk; vooral ten opzichte" der Soldyen, welke niet wel uitffel kunnen lyden, en waarvan die Provinciën cf Quartiejen, welke de getrokken Aifignatien niet zouden kunnen voldoen, de Sacnfice zouden ?yn.
Art. 5. bepaalt onder anderen bet doen van volledige Rekening *lle\viir mdan.len,rca&vniet het ColUgie of Commisfis. waaraan dezelve moet worden gedaan; mogelyk' word gecoe.fidereert dit in Art. 7 vervat te zyn, na welke deze refleétie zich zal voegen.
Art. 6. is van dezen inlioiui; Be Ontvanger zal onder zyne •verandwoording en riftco tol zyne Asfiftentie mogen aanflelh n zo reële en zodanige perzeonen, als hy. zal vermeenen nodig te hebben, gelyk hy ook aan denzelven zodanig lust en InjlruSlie knn geven, als hy. Zal dien/lig en nodig oordeelen; daarentegen is hy yerplicht dezelve te faiarieereri ten Zynen lasten, en 'zo als hy niet dezelve zal hebben kunnen conyenieeren.
Word met de perfoonen , daarop genoemt, bedoelt alteen de Casjiers', Klerken of enderen, welke de Ontvanger ten zynen Comptoire zelve oordeelt te moeten houden, of zyn daaronder •ok payeuts op'andere plaatfen begreepen? deze elucidatie is ne- : 4$ om over Art. 8 te kunnen oordeelen. 1 9ft .'ar gecitf.9 «bfl wc aynea Oroptalte bsdaelt wwden i, ge-ti
t ,
ir j
/irt. 7. Sr, '?r nrir , o .„>~..... 1' . _ ,,
hier word geroken het Art. VtólSj
r ,^ei,' tU$ de °nt a"Scr Rek"'""S aan bet Committé te Lan!' de, moet doen, zyn de pereoonen of het CölWie vo. deRele nirtg benoemt; maar gantsch niet natuurlyk, nóch Baar ordre varL d n Lande -— Niet natuurlyk, want het Commitié. zelve is k t itt^ «e-^msceenblykensArt. , en 3, en kandS
westen, die elk haare Gedeputeerdensin de tekenkamer a?s noJ
hebben die alle door de voldoening der quotes vande g
gepetuioneert voor de nvasfa der Uitgaven S va„ deV«S een zeer grootdeel uitmaken , geen redan van verwondering Hï fchynt, ok men de Uitgave.daaraan gedaan, voor de Rekent mer wij agterhou len ? Zsu het niet eene meWdere vertrï Z in de opbrenging der- FournisfementeM op de pen'tien k!nn - t°e feè? rarengen ? en war zoude de Nationale Ver/adeung j3
™liït™£n± ^LT^Jt
*
onf ik met, dat iemand eenige Adminiftratie Kondig en van cfe*
Admimarat.e zich idees formeerende ,ooreleelen zal, da hy "0 ** alles «^althans meteenen Ka.sfier of Klerk, die een CuLtol admini.-rtreeren kan, zyn werk ligt kan doen. e-omptoir Art. 7. Zo 'er onder de verantwoordir.a der gelden, waarvan, hier word geroken het doen der Ri-kening Art. 5. bedodt r ,^ei,' f'5 d£ °nt a"Scr Rek"'""S aan bet Committé te La„! de, moet doen, zyn de pereoonen of het CölWie vrwr .ie Rdte ning benoemt; maar gautseh niet natuurlyk, nleh Baar ordre van d n Lande — Ntel natuurlyk, want het Commitié. zelve Is k de Adinmiikaoa zeer ge-immisceertblykensArt. 1 ens en hA» m zeker opzicht geconfidereert worden tekening aan zidi zelve te doen met naar ordre van den. Lande, het Land heeft een Admmffrat.ef Collegie, een Rekenkamer, aan welke alle AdmiBiftianen verrekenen moeten ; en kan de Nationale VeSdeS
deze wel pasfeeren ? is niet by. het Rggl :ment
dezelve n»,t blyven, zo ah dezelve was-? hebfcnTe refoe 4v -V ": westen, die elk haare Gedeputeerden^ in de teteSSSr.bSï
hebben die alle door de voldoening der quotes wnde S
gepetuioneert voor de nvasfa der Ut*L>
een zeer grootdeel uitmaken , geen reden v.au verwondering Xt h t fchynt o„ men de Uitgave.daaraan gedaan, voor de Rekent mer wtj agterhou.len ? Zsu het niet eene meWdere vertrï Z in de opbrenging der- FournisfementeM op de pe-itien k!nn - t°e feè? rarengen? en war zoude de Nationale Venfadcing z-Je indien' eens her een of ander Gewest opkwam en zi^ in^lSde m de reden dezer Conduite , daar mom toch-in alle dezelv" reeds t„' agr rdogng ls ow*d* Adoiihlfhade datrin gehouden ? e. Al de ieherpz.eude Natie het niet merken, daar de&Rekenkamer doordeflarreufe decreten , waarmede de Nationale \'ergadennfr dezelve"
ArrTe£' }n credieten achtfng dfs VolksHnetwlnïd^h!
Art. 8. Zo de Ontvanger trekt een aebtrte vaa zynen g4»el« Uitgaaf, en die geconfidereert moet worden te-zyn de aenenlé Kosten van de Franfehe- Troupes in dienst der Bataaffche RcduI' bliek, en gccalculeert moet worden op 14 Miltoenen zo l,e draagt dit een achtfte . . t .
a& een Kasfier, als de Ontvanger zelf niet wer- ' '"
ken wil . „ .
5 • 1200: - : ■
- Wat de Gemachtigde der Franfehe Troupes Art ^ ' " 6 is, weet ik niet zyn werk, maar fchynt met 'ƒ 6no:.--
wel betaalt- te zyn .. ƒ i6ooo^~~
Men wei po my niet tegen, dat onder difr toeleg zyn bepren-n' de voldoening vau alle de p.ijeurs overal, daar- dezelve benodhrr zyn, de vragt cn rifico der gelden, waar dezelve ge.'iaait of ve?.' zorgt moeten worden. 6 VLr
Het is waar,, dit i< wel de intentie van de Vergadering, fflaar van dit sOfö is tittel- of jota in de Inftruétie tl vinden die echter alk-en het regulatief voor hem en voor het Admimfrratiet Departement der Republiek uitmaakt, om zich daarna te ge' Stagen ;ook moest als dan in het Rupport het fimdamcn t, waarop dièberekening gebouwt is, duidelyk zyn outgraven om over Hi» toeleg te kinnen oordeelen
En wanneer de Inftructien zo voor den eerften Commisfaris. !ls vierderzelve in zyne werkzaamheid toegevoegds Commisfaris!en worden ingezien, blykt het, dat de geheele Adminiftratie aleen zich bepaalt tot den eerften Commisfaris. Deze moet
irder ftellen —. op de betaling der Soldyen der 25000. Man Frani "che Troupes, met het geeu daar aan verder-is geaccrocheert « >p de verzorging van de nodige vivresen Fourages, —— voor al
es, wat tot dezelve relatie 'heeft; toezicht houden op a'iê
te Leverancien, deswegens gedaan, mitsgaders op de richtiae
jetaling van alle de Articulen daartoe behorende op de ver
sorging der Paarden voor de Cavallery, het zy dezelve worde' angenomen by entreprife door particulieren, of dat met de refpea ve Corps zelve word geeontracteert —— op betl«geeren der



K 139 )
j«e. in tof «e gefcï uk te Jj^^tti^S \
% h fournitures daat toe ^howemte^ P Articulen con- (
Generaals GW..« verdere dezelve by zyne to- j
anus geftipuleert, en het geen vu inziens, W 1
l-uctie is gedcmandeert, het wel « *f„ogelykbeid .
fft bevat een last, het geen door ee, me mr[^f**A hem < Jet kan worden uugeoeflent., en wa5 r^ % „ eneel or de- byvoeging van vier .G-mu* n&n viLcnt Jffj"^
«toereikende is, wyl zy alle op de»elveplaacs» » i
pmmisfaria refldeert t .hu" mr^S^op alk pla'atfen vor- , fit de tegenwoordigheid der Commisiausle Map41 rt , daar Franfehe Troupes wotden g^'W.',. WÖM
;c) ^«, dan als DiïeSeurs de» Aa.mi '' d coiiftarolleur
Lvuë4n hunne twee Arjudaimm in u«t n^tg kü!>tbaale .pgedragen, zo dunat «y■, datdwbereikt; terwyl taftitutie zorcer dat 1 «^ebuteeröe Ka ^ ^ <j
[et my zonderling voorkomt dat by ^««P ^ ^ is v00rlisCarisïcn tut Ac Revue , waartoe uzou ,g scworédiage», het navolgend »J^W » *^10^fe »» *«
^by^eetCvanCr4 U£* ^1 Ttan'nuvan'de Iirüruftien af en zal nog/een enkelt woord
!0ver'KPon van ^^^SR deszelfs Rapl ft erkenne al het geen dc ltorgw de Mm■ * ^ in U heeft aartgevoertten aanzien va r h jf„ffen , Wejffe»eH -ommitte Generaal betrekKtiyit oe » y j laatften nooit * en dat
a de Adminiftratie van de*"™^i,„^^de* is geworden, den Burger Jansfen door de Ve»d«^ ^«.^^ Fntl> gefchikt te zyn om aan het ™ n}ninicr over de vier
llfche Troupes geplaatst e. wcden, ™* k jk den gcdanen andere perzoouen, zynde F«Pl~kcdn J jeTe alle nog zyn fungeevoordweht niet ampk~»g vt^dminiftratie^erFranlche rende Leden van van het ' " „2Mm zoude zyn de-
iTroupes, en dat ï^&*82&i. Ziedaar my-
!«lvePop ^^J^^^SSL^ dezelve een me reflexien op dc ge^^^^^ina nioest worden; dan R^^^lSTSSÖ v f de Coinmisii? niet en concludeeie ,k a»H>lcc!e"?^ —ik perfisteere by myne con-
r^K)u!-« tó! fpeciaal dat het Committé tc
■■ ?c}za LA-r ^udecrt h, .'Khtcr conform de intfinti iglSÖ en°damoe waren waarlyk zo veele-woorden nu
nodi". De Leden der uommisue niaun, aangaat, aangenaam zyn, als de Vergadering zich ook over de overig Perfoonen, by de Misfive van het Commutc genoemd ,
geliefde tc verklaaren' maar zo zy dit met gelieft te doen,
houdt zy het mede daar vuur, dat de geheele zaak by Decreetvan den 21 February is afgedaan, en dac het Committé te Lande eenvoudig behoorde te worden gelast, daar aan te vo.docn.
Ploos van Amllel Zegt|, dat, daar dc Vergadering overtuigd was , dat de' Burger Blok zich onderfcheidene maaien had tegen gelprooken, hy vermeende dat dezelve dus cok verplicht was , ttt retrnCtcere* het door hem op heeden morgen geavanceerde.
Ockhuvfen zegt, dat het een vaste waarheid was, dat iemand, die in een Commisfie gefteid Was, daar ook voor verantwoordelyk was, tot Zoo lange d:e verantwoording w as gefchied.
Witbols zegt, dat, daar by deeze nieuwe annftctlins eenige Leèdcn van hunne posten verlaten waren , >er natuurlyk op deze laatften by de ganfche Natie ce* blaam gelegd was, even als of dezen eemglyk etc oorzaak der verkw'stingen waren , waarom hy wensclite, dat men een middel konde vinden, om de Natie daar omtrend te disabuleeren.
Blok zegt:
De Burger Reprefentaht de Wist fchynt my met te wdko verftaan, dan ik hoop by de Vergadering en de Natie gelukkiger te zullen flagen ; niettemin gevoelt de Burger de Mist zeer wel, dat ik de voordracht van de vier perzoouen tot Commistansien voor de Adm&iiftratie der Franfehe Troupes geenzmts goedke-ure.
liet is my lief; dat wy thans eenftemfflig in deeze zaak denken, Ln ik ver,laaie, dat, indien deszells Rapport had geterrdeert om het Committé te Lande tot het Decreet van den 21 Februarv te renvoyeren, ik my dan mogelyk heden nwrgen met het Rapport zoude hebben geconformeert, dan de Conclufic was, aft ik het niet mis heb, om ten opzichten van die vier Comimslatisfen even zo door de Vergadering tc doen handelen, a s dezelve ten aanzien \mj*nsfen H>yestre*)cn en de Villepoix .hcett gehandelt , en dat was geenzints myn gevoelen. Ik heb niets geretracteeid, maar kortelyk te zaraen getrokken, het geen tk deze morgen heb gezegt, en ik vermeen de-waarheid te hebben gelpi'0* ken.
De Prefident zegt, dat by decreet van den 1 21 February vastge'teld was, de origanifatie approbeereu , en het Comrrmte' te Lande te ge• lasten, de daar toe benodigde Perfoonen op door " hun te vtyvaardigen in.fectaen aan te {tellens i ingevolge nu van dit decreet, gaf het Com■ miert: by deeze Misfive te kennen, dat zy, voor : zoo verre zulks mogelyk was geweest, hier aaa e voldaan hadden; wyders vocrltcllende, om, if ingevolge het Rapport nu in deliberatie te neöien een decreet hier op betrekke yk luidende:
De Burgers Reprefentanten de Mst en verdere, by Decreet lt van den afiedeezer, Gecommitteerde ter Examen van eene Mjsfive van het Commirté tot de algcnieerle zaken van het Bondgeh noodfehap te Lande, relatief de benoeming van Perfoonen tt* de n Nieuw gedecreteerde Oi^anifetie der AdmiuOmie van de FtódS 2



r
ftfce Troirpes, !n foldy dezer Republiek en de tnfWHcn
ijefceivd o twdrpeo..-li!.jtion tér Ver«f3 -rntV wSbjeÜ l;f! j. -'n, "volgend rnrm 'ï-, frftr Rhfpvrt N''. aröai.i , tj ui )
Waar op n ddib#-eeta en in aanmerking, -e,. , ried zvrde dn .deeze zmk by D.;creei vaa den ai February laatst! eden, vo'o zo,verre is af>e''..ri:i, da. de aanf'eellh.g: deezer Peifwn me- het atrclteefen vin de inftructien voor dezelve is overgeh» len a«n het Committé tot de algemeene zaaken van het tiond»c nootfelian te Lande.
Is aedtcretc r.1, dat'iet voorfchreeve Committé zal worde gelaat!, gey:; het zelve getast wordt bv deezen, om zonde daar toe temge verdere Adiesfen a ei doé-ze Vergadering te maa ken tot do nu mc-.uws Georganiseerde, etby Decreet van dei 21 February batStl.eeAji geprobeerde ferm van Adminiftrati, te benoeraen. Zodanige Petioon'ei) als het zelve daar to. Viorhet tegenswoordige, gefchiktst oordeelt, en voor dezfele ti arredeereti, zodanige Inftructien, als het zelve ren dienfte vat den Lande zal Kondig oordeelen; met dien verltandc, no<ïtnans , dat, voor zo ve-rc hét vööHchreeve Committé daar tot zou nodig achten te moeten cmployecen ecnice Leden dei voorige Adminiftratie, deeze Leden alleen zuüe.ï behooren te worden gelast , op deeze nieuwe Inftruétie in hunne Adminiftratie te conrrnuecren, tot dat de geheele verantwoording van derzelver voonge Adminiftratie zal zyn afgeroepen, em als dan omtrent net verder hmploy van derzelver Peribonen in deeze Adminiftratie zodanig te kunnen worden gedisponeerd, als zal bevonden worden te behooren.
En za! Est'racT: deezes aan het voorfchreeve Committé gezonden worden tot informatie. °
Blo': zegt:
lk kan my met het geproponeerde Decreet niet vereenigr-n, en eok met bevroeden, waarom in het Decreet mentie omtrent het employ van de oude Adminiftratie beho.-ft gemaakt te worden want verkiest het Committé te Lande dezelve te behouden, zo blytt zulks voor rekening en vei antwoording van hetzelve, maar dc Vergadering moet daartoe geene aanleiding geven.
Bosch zegt :
Ik ben als nog van gedachte, dat de vergadering het geheele onderzoek aan de Leden van het Bondgenooticbap moet overlaten, en dat deeze , ten dien opzichte verantwoordelyk aan ons blyven Ik km
my uit dien hoofde, niet vereenïgen met het laatfte Tan het Goncept Decreet, door den Prefident voorgefteld, volgends welk wy ons reeds te ver bemoeien zouden met de Leden der Adminiftratie.
De Prefident zegt: het fchynt dat de Burger Bosch het door my voorgelezen Concept Decreet niet wel verftaan heeft, cn zal hetzelve dus nog eens leezen. (Herkezende hetzelve.) Bosch zegt:
Ik heb het concept Decreet zeer wel verftaan • en koude als nog ftaande, dat de laatfte periode behoort
agtergelaaren te worden. Hier zyn alle de Lee- ,
der ^dminijlrai'te gedenunceert, zy zyn zelfs van by- i Eondere daadzaaken befchuldigd; volgends het Rap- 1 port van de Mist was hier onder zelfs een Collufie ' met de aanneemers begreepen; \
De Mist valt den Spreker in dc reden en *egt: { Met uw verlof Buxgar! niet iet Rapport van de Mist, mar h
W ;
froocjhel zyne te hebben aangenoomen. ZCW.
; De Sprcekcr vervolgt
; alle dc Ljcde.i der Adminlftratk behooren dan ta , worden onderzont, 'er «lag eerder geen Praferencein de Contmueering fn hunnen post plaats hebben-: i volgends de rechten van den mensen en Btireer L' de wet voor allen gelyk , cn mag niemand worden veroordeeld zonder voorafga-nd onderzoek Jü fui blyft het de pligt van de Leeden van het Bondgenoot fchap al e de Leeden der 4dminifiratie zonde? öS derfcheid, uit kragt der denunciatie te doen arreste' ren en venndwoord'ng van hfcn te vorderen -Z dit (betuig ;k) isde pligt vin dat Committé, dien benoog zy te kennen , en dus hebben wy deze geheele S voor als nog aan het zelve over tc laaten. Blok zegt:
i Ik «" de, M!s«ve van het Committé te Lande nier „™ ken, dat het zelve gaarne zodanig een Decreet afc 1™ j pmaPrefident is vcwgedWeii, wenfehte te 1eb ben „ f, °°- den begrypen het gein hm! daartoe a^Z j» Vergadering kan verzekeren, dat het Committé te Lani ^ voordracht, door hunne Gecommitteerden* aanhetzdwT^ M met heelt willen goedkeuren, offchoon heïïehz^'iSïï* Img, aan hun gedaan , om hun bekende redenenheeft geSr rt kennisie van deze Vergadering. gebragt ter
De Mist zegt :
Ik kan my niet genoeg verwonderen, den Burger «/„* f» »,„ avanceeren gat het Connnitte te Lande tatg^ hetzelve dehenoeming der personen eenig fn alleen overlfet
zir^uet^" UM™ur«
iemand in. deeze Vergadering'weet of begrypT ~ e jftr^ nen ze^en!" " La',de T* T?^ zo ietstfe
Hier valt de Burger Blok den fnreker in de reden, zeggende: Dit is eene remarque, welke met te pas komt; ik fpreek volgens informatien van eenige notabele Leden van het Committé te Lande, en welke in bovengemelde Misfive ook gemanifesteerd worden.
De Spreker vervolgt:
ton dan een Collegie, die zekere zaak, of voordragr van neifonien tot eene zekere Adminiftratie gedemandeert had aan eene óe^ ?neele Commisfie zodanig aan het Rapport of voordra" t v ï ie Commisfie gebonden zyn, dat zy hetzelve volftnkt zouden loeten volgen, en met anders mogen doen dan zo als Hi/r™? iislichadgepreadvifeert? En zoude zodanige Commisfie periol eel verantwoordelvk worden voor de gevolgen van hun o'Wdvis Is- ook zodanig CoHegie derzelver Rapport of ..oordrag aggre-' arde? Dan waren alle perfoneele Commi.sfien ook van deïe " ergadenng waarlyk zeer ongelukkig. Dit in 't voorbvgaan Maar ten opzichte van het door den Prefident voor-Wee?™ oncept-Decreet, moet ik ten fterklfen infteeren, dat de hltol laufule daar wordt bygevoegd. H t kan doch gebeuren da! X Committi, ingevolge den voorüag der CouimVfie, ecaióc' l"
d'fi}



C '41 )
%,\ i ,n,,r afleen als ccnc orde of lest fo< iroyifio*eef« £on HérlS ïnftS, tot dat hun* geheelevesa«E n z zvn "oopC1,: anders zouden zodanige Leden , lording zal '• • p, 1 u,,-, ,1-ir d»eze n euvve' aar.ftelung Kt tn een begrip kunnen valk», J« dje«si iuccl,,e„ zetr | reeds vooraf zuiverde, en : dcr
ié," iXUTWïWWt SS? ™«
b MM voorgonzen, M W
ilTturcrers Renrefentiinten ! liet is waai , nee <, ..,or,icn wvl
E è zee" MnS -formeSf ^ Pfaccroeliement, dat namelyk oude
fa rSen1! en om„J^J^^XS Il^beK r^tó geene aer
rW?",t X thans eene fchoone kans hebben, zich
fcostVvfdê ^-^«ïïï.
leer dus, dat men ei dat .flat, he. Win tcI
^-1^ V»"i£lttS* RecommandatI aanmerke "„zulks ter■hunner verantwoording brengen kam.
^ r 7P„r dat het hem voorkwam, dat de zaak geroefe L^^\ed&utSTom by appeUomnia! te kunnen worde Kdecideerd.
De Prefident inftitueert het appel nomina': Kort conform het eoi.ee, t decreet ge :irresteerd.
Waarna de Vergadering gefourneerd won tot morgen ochtend ten io Uuren.
Zitting van dingt daz den 7*. Maart 1797*
Zitting van dingsdag een -je. muur* a/y/. Voorzitter:M. Syderius.
Ten Tien Urren wordt door den laatst afgetrcdenen Prefident <Je Vergadering geopend.
ÏDe Notulen gercfumecrd.en ge.rreftecrdZynde , lcotde Burger Schrwer, aangcftcld als Bode, den Eed en de Verklaring in die qualiteie at.
Hierna worden gelezen en in1 dclib.raue gebrast dc volgende Mi-Tives cn Adrcsfen.
Een Misfive van den Generaal Raad en \I™trn-cstefs reeke ing inzendende der geopende Mujnbusfe san'UtS - in de Nationale Cancelary gedepo-
"«'en Request van onderfcheidene Tnwoonders van den l5 verzoekende, dat het Rapport van een Rn m %)rrnor/h c. S. ten fpoedigftcn mog worden g dfuktf-^genomen voor het decreet van den 1 deezer aan Let vei zoek reecs
WNeV«naRèquesten van ondefcheidene Burgers van NedeTandtJappui van het voorfte van, de urger Vreede: - gehouden in advys, tot dat net ™JP°™ o7deze Profofitie aan de orde van den dag zoude
ZyÉen Request van Ph. G. Rulaeh, gedimineerd Provoo Generaliteit, veivoekenae om Penüoen : nn hot Committé te Lande.
Een Regest ter Transperteering van een Schip: trparcordeerd zonder Refumtie.
g Een Request van Twee Zwitsers om hun penfioen in hun Vaderland tc moogon verteeren en paspoorten dlrwaards: - aan het Commitié re Lande. rKè.en-veertig eensluidende Rèquesten;an Am; iKm, verzoekende dat het. Rapport v.n den BurgerZïïmorth c. s. mogt werden gedrukt: - aangenoSt voor Notificatie0, daar by decreet an den I deezer reeds aan het verzoek voldaan was
Een Request, ten einde een Schip en YJeet te mogen transporteeren: - geaccovdeert onder de gcwoone
' 'Request der Muivcipaliteit van Wateringen,
Zicli beklagende, dat-niet «V^g* JffSïS van den ? Augustus, waar by ee Kerk van e_en ataar
; was afitefcheilen, de Kerkelyke Oétroyen aldaar nog Tvigeur bleven , verbeken , vo-rz.emng daar omtreur - in handen van Zubh e.J. .
- Twee eensluidende Rfqu. st n , a» een van .Schcon-
- hoveTen een van Utrecht, tefc ken* door Gg*« 7itverfmits aldaar, verzoekende, ea, let Ucc. .et deSr VeSdèr'ng. waarby de u tsoer van^orkr Goud
t S zilvlrwerk verbodeneed, ^gt borden per.ppörteerd, - fn tónden van ae *^^J»
S 3 "



142 '
mom, Evers,Bt>svetf, van'Hertog en € 1 V/I
Meyma. ' yi"
Aan de orde van den dag; Zvnde het Rannnr <oor den Burger Jfuffmon/fc. /uitgSt^no opis de verzending van Binneiandfche Goedera \Zie N*. 414. p. 100.) ««-uwa
C L. yan Beyma zegt, dat beni uit het Rappor met is gebleken, dat wanneer een Transporteur een» valfehe verkiaarmg afge.cgd had, 'er eenige pesnalftei «ipgefteu was. D r
y. A. de Vos van Steemrvk zegt: dal hier omtrent bv di
De Prefident brerigt iri omvrage, of de Ver«adernig zich met net IM^pm konde conforij.eercn.- — en eorcludcerc conform.
Onderfcheidene Requcstcn om Paspoorten: —sreae «erdeerd.: r ° a^
"a wordt nog gelezen : Pene Misfive van het Committé te Lande, wendende eene Misfive van het Committé van Adm-'niftratlö , waar in was geflot-ep eene Misfive van den Entreproncuv van der Meulen, gevende te kennen, dat éc rranfefoen in den Bosch gebrek aan ftroo hebbende! rty was genoodzaakt geweest, het zelve derwaards af te zenden , zo als hy dan ook 2 Schepen met flroo eejaden naar den Bosch had doen voeren ; doch dat die Schepen, uit hoofde van het plaatshebbend verbod, waren aangehouden, om we;ke reden hy verzoet, dat het Committé te Lande mogt worden gelast, om het by het Committé der Marine daar heenen te dirigecren, dat de Gemennoneerde 2 Schepen met flroo waar aan deFranlchen groot gebrek hebben, ten fpoe' CTigflen ontfiagen werden 1
De Prefident ftelt voor, of de Vergadering kan goedvinden, het Committé der Marine tot net ontlkg te authorifeeren: conform befloten.
Eene M:s!ive van het Committé der Marine advy leerende op het Request van Steenwyk, verzogt hebbende «ntflag van 7 Koffers, door de Commifer? aangehouden im gebrek aan Paspoort, om gemelde Koffers waarin Militaire goederen, en gedessineerd van Dusleldorp berwaards» te entflaan en Pasport te verlee nen tot der zeiver vryen invoer: — conform befloten.
De tydelyke Voorzitter ter Vergadering verfcheencn, en gezeten zynde, zegt hy, dat ingevolge het Decreet, op gisteren genomen, heden een aanvang moet gemaakt worden, om het Rapport van den Burger van de Kasteeie c. f! articutatm te bcdiscuticereu; dat hy derhalven
' thans in de deliberatie brengt de nerfoA»
nendemetdewoorden: deCTmThRudJi,g™
vanahys zyn, datenz.m eindigende met ft al De Mist het woord vragende, zeet • I t:eHS'kml Soloove datzulks-nofitdeinteJ
deezen Art. klaarder worde uirSSf dar 1 , neer ook fom, het middel van dra"co en ^ n^l
braven uitgedS^Ëérït^ D^0?ffltde?ÏÏS cent met Soogerzal worden berekend! ah i z -lve l na aftrek van deeze belasting van too óf tnoft^n™'I
Sra?êntenentydkÜ Se'Sf 4Dgr ^^Sl deeè1neWeenfi^eftv^ywo;-df «»
,i>" Prefident zegt, dat dit ook in Fres'anrJ f?^ i)Cr?ft' en uit dien hoofde de rem'Ztl van den Burger de Mist aopuyccrt, e:ï voor-I flaat, om dit additament bv dezen a ticui è 1
JSTer'tiï dC rCdaCt!C ***** den ns over te laaten: — ca concludeert Conform I Dt? Mist zet:
Art. uitdrui/yilehoon te worden hnnn,u %deezen I
L™ r„r^! ïan' °f »«> «SÖ oïï: i
«ns aan Obligatnai een fchai >an M1J vin A.
B^SaT" ™ K0SUn Z>* Pr^An/ ftelt voor, om hierby ook een
dditament te voegen, dat 'er geene Les voo? '
e verwisfeling in de National! SchXiSS : billen behoeven betaald te worden. 1Uüaeven
^to*,^.! dat "y ten ftetknen ap. visfeling zullen be aald wór1lèn. h,r gCT voor de vcV-



C "MS >
Ïne% deVryhcid op de gemaakterefcxie aan te mer- ir
i, 3?r™-nzUr voo-ztatig in deezen zal d;enm te as
lkdri omlt h/een objeÉt van cpnj.de- A
U voof 't Land zal zyn. en wanneer het over een z.
fer Ster van Obligatie., loopt,, een met rtoems d
Ir dit betangryfc pomcr.
L,..r,., .ent - dat hy ten eerilen appuyeert, tet voorgefflgene
1'r llënf , n = le én dat derhalven eenige Gewesten daar by c fCgent voordeel, maar integendeel nadeel zouden heb- ■ t, welke: Inwoonders thans hunne renten vry ontfcngen.
^ /fr Fm Steenwyk zegt: dat de BUrger , E^fde bezit ers der oude Hbüandfebe Obligaten , Wel-kt me' de houders der Obligatie,, in de andere « Sten maar de laatfte,, immers vervolgde hy, behoef S Obl gaticn nooit uit de handen te geeven, f omringen de Interesfen, op dezelven vervallen, Inder eenige onkosten, _ lik appuyeer dus depropontie.
tic. iF.vhrr* ze-rf dat hy 'er zeer tegen Is,, dat men het verder houders van ObHgatien bezwaren zal, YfZ door de' inkomften der Secretarislen en Ontfangers te fnieerderen.
* Vc» Marlt appuyeert dit.
:De prcfiJen* brengt dc propof.tic.van denjtar*
Lt de Mist in omvrage; en concmaeerr.
|nfor.m.
,e Vr blyven zuiien ofopleTene Gewesten y
n Wel voornamentlyk 111 de atgeie*e"e.y„]vi, w ' j n.,*mTtlpi kunnen zeer gcmakltelyK wor:,aar deze bindc^aa'"^ Ver"adering konde overgaan en weggeru-md , a de' v£»a™e imicht;ng&der . Dccrereeren . d by de n w b
asr &g£0^ffig
naar voor. ane ingezetene»»
Circulatie brengt, in het eerfte Jaar 18 MUlioenon e*
in 't vervolg ïelfs mislebien rot 30 a 40 Mïiboenen aan Papier, dat altoos zyn waarde zal behouden, om dat men hetzelve , even als de Engellehe Banknooien zal kunnen realifeeren, wanneer men wil. Ik zal my derhalven kunnen onthouden, over die voordeden verder uit te laten; he: zv genoeg, dat, indien de Vergadering goedvindt, dezer mefnr-e te iarrefterö» , dat dan alle de gemialsKe zwarigheden vervallen, cn1 dat zelfs zoodanig een Decreet merkelyk ten voordecle zal infiücenen op de waarde van onze Nationale Lil toten lk verzoek derhalven,. dat myn voorftel in omvraage worde gebragt.
De Prefident zegt, dat her» voorkomt, dat. dit werk zeer omfogtig *»u zyn.
7. A de Vos vwSbettmè-ze&r dit dit wel nuttig, zyn kan, doch dat liet zoo reglementair is, dat d'aarvsn n de Conftitutie volftrekt geen gewag kan gemaakt,, ma r aan het wetgevendLichaam dient overgcLt.-n te wor- .en.
Fm Marle zegt, dat hy het met den B ir ge de Forvan Steemvyk eens is, dat dczebepahig «jgUanenta*. ifcj-,doeU dat hv geenzints met d zelve kan. milemmtny o-n du P'Wj ^
aan het Wetgevend Lig4baain , over te laaten. 1) t nj HOT
eene gemakkelyke manier wilde vastgefteld hebben vooi de zouanigen', die verre af woanen.
Fern Langehzegz, dat hy de moejelykhe'd vaa dit voorftel niet inziet;., dat het even zo gemak)yk zom kunnen gefchieden , als in 1'ranryk met de Asfignatem■ Ds Prefident ftelt voor, om het voorftel i.i 1 handen der zelfde Commhfie te ftellen. ; Hofman zegt, dat hy te meer appuyeren zou, om het voorftel commisforiaal tc maaken, om dat hy dit wat Generaier wilde hebben, en ook zou wordea-
• uireeftrekt tot het voorftel van den Burger van Marle : om het voor hui, die verre afwoonen, zo gemakkelyc
te maaken als mogelyk is.
Tedine yan Berkhout zegt, dat hy zwarigheid vind ift_ de vcrwisfélinf inCoupons, alzo daardoor eene groote Q.tvantitei .papter n, Stie zotfworden ,gebra?r, en de eomptamen '• dat hv 'er ten fterUftcn voor is-, dat de- houders dei Obhgïmen » hunne interesfen in geld, en niet verrat zullen zy»dezelve m » papier tc ontfangcri'.
1 " ran LangeH, zegt: dat hy if et begrypt, wat de Bureer Tedine van Berkhout vermeende>• by al hen her ' Wctcevend Lichaam Coupons by de Qbligatien voeg" de, volgde immers daar uit niet. dat dezelve met
* zouden worden in fpecie opgewisfeld. Ie Tedine vaa Berkhout zegt: dat hy. vau Lange nu<beter wre ~ Jto M&t, en niets tegen deze Mefure heelt, mrts-noglhaB f dat 'ei dnidclyk bepaald worde, dat zy in contante fpen» zul;" len worden ingewisfeid.
't C L. van Beyma zegt,- dat hy'ar voor z oude ?yn^ fT «Jat men een moer njiddn? uttdagt, daar de-Coupon*.; aan vervalfing onderhevig waren. In. Me Prefidtnt fttó voor, ot de ycrssdanng oofc



konde goed vinden, dit nog eens in handen der Lammisse tc Itellen.
Van de Kasteele zegt, dat reeds hy de voorige deliberatie, dergeiyken zwarigheden door den Bur-w Gevers wareni aaogevoerd , dat ook de Cmmmisfie daar
feT^fteieiardan geen andermiddci
Gerers zegt:
Ik moet den Burger de Kasteele 'clucideeren dewy! hy by alle de Discusfien over deeze maren" met tegenwoordig is gewcost. Ik heb zeker ee igen tyd geieeden de propofitie over obiigatien mr>t Co:ipoH, gedaan, dan heeden dezelve niec geopperd", om-dat ik niet gaarne wil fchynen myn denkbeeld door te dringen. De Burger van Lange h nu de Pro. pofant geweest en ik neem deeze geleegendheid zeeke. waar daar ]fc van de g.oote nuttigheid overtuigd
Kr'dTv 1 f -C 200 V^eI mogef5'k te appu'eeren ; Laa deVergader,ng,og dit bezeilen, dat daar door 18 Milhoenen meerder in Circulatie gebragt worden en te gemoet gekomen aan dezulken, welke ichraal oy cas zyn; deeze kunnen immers ieder ogenblik het Zy dat er 2, 3 , meerdere mindere maanden van den < Intrest op verfcheenen zyn, disconteeren , en zig daar 1 door uit de engte redden , het geen ondoenrfelv* is, ' rndien dezelve zoo blyven als ze nu zyo. En war t betreft nu de vrees voor vsrvallching, zoo moet ik
£Lr„$ l dit Zegge"' dac tot hier toe in deeze <= Republiek nog nimmer eëh voorbeeld daarvan in de Am >- J
ncaanrche.Zweedfche.Deenfche.RusfcneCo^ #
«Xe. geweest is. Ik concludeer derhal ven om te decretCeren S
dat er obligatie,, nier Coupon zullen u:tgegeeven wor- e
Se LptblidT "6 alkr oudeSchulde» derBaataaf- «j
Tedink van Berkhout verzoekt, dat doch duidelyk mae wor d Ëï,S7/^±rTmeCI de Vetgadering tot deze z flujt, op dat daar door geene verwarringen mogen voortui- fa
*£iC}er ZCg5f' dat hut hem voorkomt, dat men de t zaken verward, en zich een verkeerd idee van de t Coupons voorffelt, daar deze Meiure die by Bul t tenlandfche Obiigatien in praétyk ,s, nergens anders toeftrekt, als ter facilteering dér houders vlndeSvIn
vr?'Pre4dfn'nCnët by aPPel "omina! in om- V vrage, ot er Coupons by de obiigatien zullen 00' worden gevoegd, Ja dan Neen?
C 144 )
" br^enr^fe^'-byteveei
ge ook»og iemand fój£^W§ er de.ikmgen op dezen an ca' h.iH* i•
migfie 0p den 6 A rièuMn R d rCo;T1 £ cn wel Set eerfte^ndeïdeei.^^^3^ ^^l
ld gen aan de Wevende %afj£m« d? be a
overgelaten, hy als dar ^ g ,r rf zoudj ™' 'ei<M :- dat hy vermeende da d, r™"1'*1 te*en WES: dï d verzogt, een n der'r 5L?Jr°"im,s"-e m°«* woriB ; zetenen Vm braten ^*5usi,t? ""S der ,ngl
tufioneel we>d\S^^L T,e:'r,lche z^kc™4 l -ad geproPon4' Paen V de t teXr H I van welk voorftel hy thans SfteSde. ^'f
■ of'Mctierfe^f de <nïï^J^»h™!* de^4 . voorftelde, om her eerde in ad ys tth.ll ?f° Zynde>« deden bep^ld waren, vermids meni T3™ > tot dat de o.ulell ! ^ r™«5 ™e elve las, de MaM
van alle (laatsbehoeftcns, zull^J"''2%'f" m S<»-dmakinU zulk eene wyze g,resreld\.Urien t"^'-^ **** <M aancenyders relatief' vermogen e\^meenhJl *M yoelen daar het meeste vermoó/e» T"l ,,W^"'S doen geM t" het formeer en ' van lê>fl%Z, ? l"""" !ot 'i«M grondt , itt acln JZS'™^ en ÏS'ema de
4^^^^^=^ v,stge,e.d, J
vastfielien met welke eateito^ÏÏSSSen.Slüntl(^'»'»gen zoudell den zyn. ^0 Art „ jat L ^ "J" «"'"^nhaaraou J
zoude doen gevoelen, daar het meeste~ Z * ^''"S «"'M laatfte hy bekennen woest niet k nrtn^T™ Wa>' Welm dat de belastingen relatief moeSte^%^VTi &d"d was het waar,l dan pok moest de belasting op Z SL? 'eders vennoogen I dezelve met dezen ftelregS inP«ee„ ve& o rvalli;n' da"l hoefng huisgezin uit veete perlöonèn l^n l°'ld? tn ee"
^iSSS! ^ertnïif dTrS^t6
daar dit nu eeXe di. i i -5 Ö;e hüt ^ H
Ter Drukkoye van VAN SCHELLE & COMP. a, den BAAGE



DAGVERHAAL
DER. HANDELINGEN VAN DE S RSPRESSNTEEIIENDE HET VOLK VAN NEDERLAND.'
ROEDEHSCHAt
Nationaals Vergadering. tt
Vervolg </«■ 2?*fflf Üingsiag , 7
J/««r/ 1797- .
Voorzitter: M. Svdshics. x
iVervnlg der Discusfien over bet tweede plee!- \ te von het ïlapport van den B-antet*?» ^ > E f." bevattende de c«»fi\leraüen der Coüumsfie ( pp den 6 len Articftl.
iwerd, om zieh hieromtrent klaarder te expliceren.
i ■ mffinan zeat. dar men had aangemerkt, als of deinioSlffie^eKDredlgebelailiiig zouden kunnen oplc ^ dïn hv moest hieromtrerTt dien Burger doen op
„erken heW» dienaangaande onder C. bepaald was;
merken, net^greu uk*, & rechtvaard ce belastirg
^'SnnSX die "elkx on de inkomften gegrond8 i^s en gêhe nte'rd hy konde verders met Jen BurTer 2 & ni« concludeeren, om de pi™^
: ^pritVm^rden vastgefteld er, dat dan daaraan de onderdeden moesten worden getoetst.
ratie wordt gelegd ?
De Pr»»/ antwoordt, dat , zo 'er memand Vj Deel.
tegen is, hy alken het onderdeel a. in omvrage brengt.
ifheb niei^tÏgeV'de leef in dit onderdeel voorkomende , dat namelyk be afcing op bezittingen zal zy billyk en recht, vLiezen, «ene evenredige belasting vordert op mkamfca wn elders gefproten. Het is ailereyj lentst, dat ntet allee* bezit ngen, maat vaarnamelyk inkomften, en m bet algernee.i „ £ om inkomften te verderven . beveiligd worien Deze hweinsin* vereischc kosten der Maatfchappy , en elk Burger moe daadn naar evenredigheid deden. Belasting; alleen op bezittm" is zeker onrechtvaardig, maar ik moet bekennen, d«Vcl«Sng np inkomften alleen ook onrechtvaardigst.,zyn , wan' fchoon het waar is, dat in de eene hoek van End'men on dMefttó ^2 van/.ooo: : meer mkometen k« «Sten als in de andere hoek, zo is het neb, ook waar .« o? inkomften alleen de bèta«ing te vestign deny^ei4 fphvnt eelvk te ftellen aan de luiheid. E-.n luyaara cue vart dertig Guldens renten trekt, en deze al flïpende
• InSt' zou i»n minder betalen, als de nuttige en pp, ftige ™ of Winkelier, die door bcdryf en tnduftne vau
ÏÏÏTÊool ^=rPercentor/ioo:.:tre^ My dunkt d,t ' 22? nier Ik ben het daarom zeer eens met da Commisfie ■ van Zeven. dat 'er eene evenredigheid behoorde gevonden te ' „rdln —- Maar ik kan niet begrypen waarom die recht; moet plaat, hebben by cxtraordina.re lasten
nl buitengewone Staatsbehoeften. Ik wilde het tndien, of de voorwaarde yke uitdrukking in eene ftel ige veranderen n ™' dunkt het zou beter wezen te zeggen , ^erzal geneUlamng
Lde belaitina op Mon,ften kit anderen huifde- Dr Kappor.e^rs ; ?/„en ^ e rechtvaardigheid zal plaats hebben indien 'er Bu . ' tcnlewöne b^ zullen moeten geheven worden: daaru.e ' volft ^ tegenove.ftelling, indien 'er geene buitengcwoone
vo" voïr au £ is ais of m. n vreesde
' Ril £•« «" - "ffeheven^l
* 1'orTn Tk wensË e d^'ptaïts van den foeleg, on, aaa Tt Weggevend Lichaam een onbegrensd vermogen van^
d t ing te laten, 'et integendeel gezorgd wierd*, dat by dc Conftuutu T



C 146
oor.e bclas'ir.gsu, *<b grit dc Usttt
Kepubiick cp zeer vcikhillend(|
de r.e\\ none hfl.irinl m iafl
Kuuarc-n daar aan met gc8venre«-|gd ka:i worden. — Door de lasren op de> vaste moedoren ovcra) gdyk ie maLd) zou men ij'-chts den cé,i eusirr-cn, om den aBoercn te verryken; «jl als men die uk Myvtu, fc*n men -n •, /«ver, g.-.n raaa.ftaf aantrtfen , om den last op de ii.kiiuUo d.,sr «an evenredrj te make-n. • *
7>ti derden, om nog de bezitters van vr>ste goederen gerust! te ftellen, dat zy niet boven bezitters van Ooügatien enz. zouden bezwaard worden, bce|t de Co.nmtslieVi bvgevutgd , dar, als 'er zodanige nieuwe last op de be/iitintcn gelegd wierd, znlks zon moeren piaats hebben niet op eenig nyzon.
llerlei bezittingen in 't
dit hoomxcvaarlyk vermogen aan behoorlyke banden gelcgci wierdt. ft ben uus tegen een| voorwaardelyke en voor de ftellige uitdrukking ven het goede beginzel in dit onderdeel voorkomende.
fan de Kasteele zegt:
De aanmerkingen , door eenige Leden geopperd, zyn van ztilken verfcbillenden aart, dat het mocilyk is, dezelven diftinffelyk te beantwoorden. —— Daar fle Pr"efideht gede. clarcerd heeft, her onderdek! Vut. a. ir delihrrarir tebreiiüen, zal ik her geavanceerde van den Burger van Marle, als hier toe niet bckoort-nde, onaangeroerd lacan. Ter beantw;:ord.r,,r der aatnoerkingca van de andere Leden . moet ik remarqueeren : dat men in de beö irdeeling dezer bepalingen ..zich geduuriglyk moet voorftellen, dat het bydeze Vergadering is aangenomen, en mitsdien vasr ftaat:
1. D«t 'er in 't plan van Conftitutie eene Financieele éénheid zal aangenomen worden;
a. Dat overeenkomftig dit prindpale generale belastingen jngevoerd zullen worden.-
3. Dat de Wetgevende Magt die belastingen jaarlyk3 "zal decreteeren en heffen ;
En 4. dat dc Wetgevende Magt zich in.dezen zal moeten gedragen oveteepkomftig. zekere Financieele bepalingen.
Dit één en ander is by deze Vergadering op den aoften en stiften January vastgefteld , toen het ifte en 3de Articul van *t Concept Decreet, 't welk door de Commisfie voorgcllagen was, gedecreteerd is. —— Ingevolge dit gedecreteerde ftaat het «u maar aan ons, te onderzoeken, niet of 'er kelastin gen. In plaars van Financieele bepalingen, by de Conftitutie puilen worden vastgefteld; maar of de bepalingen, die men befloten heeft in de Conftitutie te ïullen plaatfen , zomoeten worden jjgrr'rht, ais As Cowaisfie heeft voorgedragen, of and-rs — E'1 hiernvedv >eVval!en de confiJeratien van den Surfer Jorieitt, we ke wc '-efaai een geheel ftelzel van belastingen wil voorgedragen hebben.
Tot elpicidaric. van Me andere bedenkingen zy het my geoorloofd, tt doen qbfcrvêéren, da: by de voorige delüscra tien ipremaKjusofd zynde, dat men in de opgegevene finan Cicele bepalingen fcheen te veronder ftellen, dat 'er nieuwe belastingen zouden gelegd worden op onro?rende; goederen, welku- vetes zozwaar belast; zyn cn dat ictsdiergelyks zeer pirA'i'jdiciBbel zou zyn voor de iowooners van de Landge- '
'• f 'dr-r vermogen meest beftaat in de bezitting van \2f e gotfierei'. "
Ot deze hejenVlig weg te nemen heeft de Commisfie ' voor eerst, hy de nadere opgaaf m het onderdeel leet. a. iuen doorOltlfn, dar men geen nieuwe belastingen op bezittingen ' . verondtiftejde plaats te zulle.) nebben, dm in bultengewo'ne '< emftandigfiedep, wanneer ;er een ex-raodinaire belasting S Bood/.sakelyk mQfjk zyn. — Men heefe de lasten , die 'er * thans op de onroerende goe'rren liggen, aangemerkt al3 ge c v." or.e, welkeq zullen olyven; maar doen dootft raten, dat Ü men geen ni uive, geen meerder lasren in bet ordinaire, op h d. hezi:.in-en veronderftelde; maar dit alleen als txtraordi * Bair in calamireufe tyden felpp meerde e Ten twes.cn (rebben wy trachten te zorgen, dat de bezitters r' van vasre goederen, zekerheid haiden, dit, wanneer zy op 11 nieuvs bezwaard w!erden , ook ztilken, die uit koiohandcl l] kunften, indnftrie, en andere oorzagen inkomften hadden,ee' m nen evenredigen last ondergingen, cn hierom bebhem wy.'er ki bvir-voegd dat in zodanigen geval met de nieuwe belasting , op ze debeziningeeneevenredigeopde inkonrftsn zouftcpaard-aan • ge ten einde 'er gelykheid zy. — Wy hebben deze bepaling niet ds
n kunnen uitbreiden tot gcwoone belastingen, «tn dat dc lest»' op de vasre goederen in de Kepubiick op zeer veif.hiiUnde wyze geheven gordende, de geuocae belaitina tp in. kouiften daaraan ni'et geSvenreaigd kan worden. — Door de lasren op de> vaste moedoren ovcra) gcljfc ic maUn zou men fl'-chts den cé,i etiaimcn, om den afijncn tc verryken; als men die k»at b'yveu, k*n men •« ren-cr, g.-.n maaiftif] aantrtfen , om den last op de ii.ki.-n IK» d-ar *an evenredfa te maki*n. - *
Ten derden, om nog de bezitters van vr^te goederen gerust! te ftellen, dat zy niet boven bezitlos van Obiigatien enz. Zouden bezwaard worden, Uccit de QoiutnijQcVr bvgevoegd , dar, als 'er zodanige nieuwe last op de bezittingen gelegd wierd, znlks zon moeren piaats hebben niet 00 eenig byzon.1 d r f.jorr van bezittingen , maar op allerlei bezittingen in 't genie n
• De Commiïtae heeft gemeend, dar hier wede we?itcrui^)d wierden alle d* zwarigheden, welken wegens dc Éi^tnaaia.Vt.n goederen re vooren geopperd waren.
Op de bedenking, als of mcD door deze wys van voorftel te veel aanleidt»! zou geven, ona ae lasten te vermemgvul-l digen , moet ik reouiqueercii, dat, bekalven dut b:cii iair] telgen nioct zv.tgen door andere maatregelen, de Corrmuffie niet vooiflaat, dai 'er tor bureriC,. waonc ui'given een nieuwe belasting op de beztriin^ zet moeten r/eis-gd worden; maar, indien men op geene andere wy e de voldoening der t.uitegewoone behoeften vinden kan; ii dien pien giplodzaakt is om een last op dc bézittingen tc leggen , dan zal dezelve zo en zo worden ingcrichr.
Men moet, naar ons inzien , één van beide aannemen , of dat het onmogclyk is, dat iwiner de Wetgevende Mag' i'n 'e geval kan komen, om, by gcbitke van anriuc rtfuutfe*, eene nieuwe belasting op dc Ifczjttengeri te leggen. _ En wie zal dit voor onmegelyk houder.J — Of, zoo wy Het s's mogelyk ftlllen, dan is 'c noodzaiuiyk, dat men .'oor be. hoorlyke bepaiisgcu de bezitters van vaste goederen te-rust ftelle.
Schimmelpenninck zegt, dat hy van de Leden , die tcg"i, het hpefd van dezen Anicul geftemd hadden , de redenen gueooid I had; dut het litm vuoikvvam, <iat de co iclutio var, yanMa.le hier op ter neder kwam, om de prennsfeD i 1 ad y« ri . Luden tot dat men de onderdeden had gearresteerd ', verin..s daar geene gtiiuegzatne klaarheid was,- hy zoade dit a.s niet bellisfen , dan vertrouwde, dat ie.lei Liet der Vergadering de ware mcening der Coinntisfk w.lzuude bfeiypen heb en.
De. Commisfie inmers had voojrgcfteld , de bi las ii<,>tn zullen geheeven worden ,cn geregeld dit dczelvegtc^e-nredigd syn, aan ten ieders rclaiif vermogen : wanneer nu de'Verga. 1 i.rring gtlielde op ie klimmen tot de waate reden hisr v»n, toude het zeker niet moej.-lyk zyn, om tleze've te vi: den ; le Leden, die tegen de Fina iriceie- éénheid geftemr n«dden , : laJden hier tegen als een bezwaar aai gevoerd, dat \t naar I nin inzien, steen Systhema «sn algemeene belastinn zoude j tonnen gebouwd worden, het welk op de cvtnredi.iheid van ] en ieders lelanef vermeen zoude snaren : dan, ofiidir tpgtn I e gaan, had de Commisfie dn Arrirui dus gefteid- j aar m-n r.u duidelyk koude bemeikcn, dat dit hec I 'ép der C-irnmisfie geweest was, zoude men dos hebben j loeten ar.tei ncnteeren , dat dit denkbeeld duiJtlyker liai I Linnen ontwikkeld worden, welke rifl:ciicn de Commisfie :cr gaarne20ttde gehoord hebben. Danhymocst bektunin, er.» fed n tc weten, waarom im du in advys zoude gehoti. :n worde;».
Jordens



'ofdens ?.cat, dat hy vermeende , dat de Burger *d» Kasteele had aangevoerd , dat door het Wetgevend t .haam, ingevolge de voorfchreven bepalingen , over- ^ tcómiliJ Kt eenomen Decreet, de belastirgen zouden , rden bepaald, en dat hier van niets in dc acte tan nftitutie zoude worden vermeld; dan hy moest be- , nen van dit Decreet onbewust te zyD. I de Kasteele zegt, dat het dat zelfde Decreet was, waarop ■ zich reeds op gisteren beroepen had, en waarvan by lec : verzogt.
De Sicrciwis leest hetzelve voor. Urder.s zegt, dat, offchoon dit was vistgefteld. het (i echter daarom niet voorkwem, dat daar van mets dc Conftitutie zoude worden bepaald.
feSf^y^ « «ne na ieders bezittingen itenSde belasting te heffen , en de meeste werking daar doen «evoelen, waar het meest vermogen is, twee zaaken t die Sr contradiceeren, evenwel met een kleine vereting was dat meer aan elkander overeenkomft.g,temaken men bv voorbeeld, in plaats van, de meefte werking te -n cevoelen enz., d«ze woorden gebruikte, degtootfte rking doen waar bet meest vermogen is, dan was bet klaar ,dër?dat de meervermogende behoefden te vreezen, eenen er dan gefevenredigden last te zullen moeten dragen. De PreRdent zegt, dat het point der ddibera* 1 zich thans, ingevolge het gevallen Decreet, .nigiyk tot fret onderdeel a. bepaalde. : Van Zonsbeek als ook Sehimnulpenmnek zeggen > t hun niets vin een diergelyk Decreei bekend is. Van Marle zegt, dat hy het met den Burger Hahn in de ffte plaats eens is, vervolgens kwam hem m de twe'e aars Jeu "drukking van nieuwebelastingen zeer duister voor, Tm ndaar door ook verffoni eene verhooging.der tegel*. L1*e «isteetende , dan moest dit duidelyker worden
HJ ># de Vos van Steenwyk zegt , dat hy tet e'uciM lan ze«»en , dat deze betastingen niet zouden Sm wotdtn over eenig (oort van Bezittingen in hei ponder, maar generalyk op alle Bezittingen.
^}±é^t^^ °M uit de bepaling J'r S vTn baitev^oor.e behoeften, moet ik tot etfcid«ti. Sf*^-t de Commfifie bedoeld heeft het geval wannec ?fi vden van oorlog of wdcre calamiteit, gercede penmn L noodm zv" cn men alsdan verplicht zon zvn. zeket r,,?n 7n« hezi'tin?en te vorderen , gelykfedertccnig ZTvI tr tsbgehad dat in zulke» gevalle de >,,t ever Sta op bezitting^ en op inkomften uit anderen hoofd ■ooTfpruiiende, gelegd moet worden.
li-en i$k\ datdc beladingen oP dien voet 109 «H * S«S nu scheven worden zouden blyveh; dan hy W S end .Cn hy geftemd had tol het Decicet 6tt l
Ier tc'.artmien ten gevolge zoude hebbeia.
l.A.dei»* van Steernvyk zegt: ten asnzlen yan de refleCf zoo ever door dun Burger van Beyma gemaakt, zoude de m zyn . , f 'er eeniglyk belastingen op de benttmaen zouden orden geheven? zoo rrïr, nu dezelve óiRrM ' r een cgalen jet wilde heffen, zóude (dist daaruit de l^fteinf*We£ raortfpruitcn; daar hier door zodanige goederen, lis welke MJe genersale hrffir.g in lasten Mntofrn.,Jf Duden toeneemen, en in tegendeel zondanig**, welke daar 3ot meerder bezwaard worden, in waarde.verminderen:dan e vraag was hier eeniglyk: zoo.'ernieuwe h.lastingen geheM en worden, of die pari Pasfu zouden paan, cn di was fob ,K *■ bepaald j cn om tegen te gaan, dat m.-n met n de, gelaten zoude vallen, dit dit ecri^yk fl^&t^^' e worden geheven, zoo was dit fub Lt. i. breder mhfthrever.
Ik ben het Smaakteéns dat het beginzel goed is, dat dè elasting op de bezittingen gepaard moet kn* met e->ncovenXe belasting op inkomften; rrTaar geen Lid derCcrnrnisfie 'effmy tot hiertoe opgehelderd, waarom die rcchteaard.hed leen moét plaats tobben hy ex AoHftsais er, met by ord» vis ioen, Het fpreefct van zelfs dar de vcrandenns w d zen SS gaa'n by fprongen; m.ar wvfprfekcn hiervan beginelen, en doar mede te plooyen ve.ttai ik niet.
Seltimmclpennhek zegt, dat de Vergadering by deCohUru é moest doeft zien , dat de Waare $&hi der \ etgaicrine geweest was, om met eeniglyk ael.elasii.ngcri over - bSiuringtn ü:t te Icl.'ry^n; fieeï. , de* lve moeste* „et vim het affr,ydende gclielte, vin .erna ds vermoo. tU maat van het oveilct.ietet.de W0f«9n % iStf4ei ; mén' fprak, vervolgde hy , reet vtdtïn h.n dmkk.r, 6 iet verpondingen; dan dit kwam he* met jms voor, ïsar men. naar zyn invlen , de Vcrpr.ndmg.n n.c, anders konde Wtfchouwcn, dan ais een mede i:igen,OT>, dn h -t Land in die gokten verkregen htï^JgM van hetzelve het vrtijt B^rtiik had; en immers fceMeri00* hier op de eigenaars der,goederen , in het beleg^ hunner Capitalan 'er hunne calcuU opgemaakt.
r L van Berm zegt , dat by het eens was msr Schimmel■Jfrm' zoo bet door hem bfdoeldc eeniirlyfc: »B op eene ' fLjk . >, e BCt • daar 'er waren, die drukkende £S,Tinli4bé|lSi Eeuw, m tyded,rfutc«ne' oorloK Md men in frieslan! eene belas mg met var, 5rCt., ma i van 25 PCt op zommige goederen gekat; deze nu was uvee Jaaren daarna wel weder opgeheven dan tut Seri„e vah enTre'andere Gewesten ten op^igte van Frles.uui had dezelve weldra weder doen invoeren, zodanig, datdc/elve rjO, werd ae. heven Zoo'er mi geene egale wyze van heffing werd ingevoerd , S'dan da Getest niet onder die drukkende IMt blyven zugten? was dit biHyk, was dit rechtvaardig?
Ouerf ii ^eat: hy konde geen reden vinden, waarom d-ze iiclastinS niet gencraalyk, zoo wel oproerende, als onror-ende i-oedeten zoude worden gegeven daat ■ het ter.er.Hed een fchrewuWendc onrechtvaardithcd tonde zvn • zoo by voorbteid , in Overysfol |ttfa«* bfzir1 tinfecn in'vaste goederen beftonden , zoude me: meen 1 dëie hier van moeten foumeeren , o.aar een ander n Holland, wiens beztttTgen gedeeltelvk in va«te goede. ; rcn.tn^^ltelyk m öWiihttri beftonden , zoude h-ervan hiet al!^* *9* <*el niet if^W&t*4 maar da« te boven T 2 D08



( 148 }
nog geastecureerd worden , wairdoor da» zyn capit in waarde zoude vermeerderen.
A? Prefident zegt, dat hy vermeent, dat de za tot die genoegzaame rypheid gebragt is , «ml «pp:.'l nominal te kunnen gedecideerd worden, men zich met den Articul conformeerde.
Schimmelpenninck zegt, dat door de reflexie door i; Marle gemaakt volkomen coinrideerde mer den geest v den Articul, de omvrage zoude kunnen gefchieden, inen zich met den Articul met byToeging d-erremarqu konde conformeeren i
C., L. van Beyma zegt, dat de omviage eenvoudig kon. gefchieden, of dc Vergadering zich met den Articul conto meerde? had dit dan geen plaats, als dankoadedezelvealtut nader Commisforiaal worden gemaakt.
Hahn zegt:
Ik moet my bezwaard vinden door de omvrage die de Borg Schimmelpenninck voorftelt. Ik herhaal bet, nieEand van t Cornmislie heeft myn bv.waar weggenomen. Ik heb nie tegen het principe, maar waarom toch moer het gelden l buitengewone lasen, en waarom niet altyd? Ik zou dtudei ken, dat het in allen gevalle moet worden gemaakt Cotntni, fonaal.
Schimmelpenninck zegt, dat, zoo men 'er op wil ftaan hy 'er als dan mets tegen heeft, dan hy konde vcrklaa ren , dar de Commisfie geen ander but gehad had , da even als de Purgerjw? Marle zich g.-cxpiiceerd had.
De Prefident ftelt voor, cm dan den ge*sr t decreteeren , en de nadere redactie Gommisibriaa te maken: — concluderende conform, en henoe mende dair toe de Btirgera 'van Marle, Hahn ei ten Berge.
Lt. B. wordt in deliberatie gebragt.
C. L. van Beyma zegt, dat het hem voorkwam, da de zoo ever. gemaakte rcfltxiê van d«n Butger Hahi eok op dezen Anicu' van applicatie was.
De Prejid nt zegr, dat de geeft van den voorileri Articul gedecreteerd was ; en dat hy dien 'Eurirer moest doen opmerken, dat geene andeie refle-tien dan in dien geest te pas kwamen.
Hahn ze >t:
Het is waar Prtfider.t, dat de geest of het beginfel in a Voor komende gedecreteerd is; maar ik tr.een rnet den Burger van Beyaa. dat zo by ha Rapport der radtrc Contmisfic eens f esdyfeerd wierdt , cm het indien weg te laicn cn ftülig uu le komen voor het beginzel, zo de Vergadering zich als dan daar mede conformeerde, het woordje nieuwe althans in dit cnderdetl zoo behoren gefchrapt te wotdtn.
De Prefident ftelt voor, of de Vergadering zich «iet den A .icul korde conformeeren?
Stoffenberg vermeent, dat niet wel deze An'cul kon de gedecreteerd wo.den, voor dat dc nadere redadhe
al van Lt. a daar was, en men dus dit moest houden \ advys.
k Greeye zegr, dat, zoo eeniglyk de geest van dezen Articul 1 y gedecreteerd werd, hy 'er als dan niet tegen had.
'r De Prefident zegt, dat men even als met derrj voorige Articul konde handelen: — en conclun deerit conform.
" Lt. C. wordt in deliberatie gebragt.
s Sclummclpenninck (lek voor, om het laatfte gedeelte» i van dezen Articul te. royeeren.
ï C. L. van Beyma zegt, dat hy in tegendeel vermeende , dat ' dit in allen gevalle motst bepaald worden.
■ De La Co uit zegt';
Ik vraag het woord over de Articulen C. en D. om dat myne reraarques met deeze twee in verband ftaan. r Onder Letter C. van het Rapport wordgezegt, dat ingeval : wd nituwe belasting op de vaste goedeten , die bezittingen i naar derzelver oprechte waarde, berekend naar derzelver zuif veie opbrengften aangeflagen zullen worden, hier uit volgt dat ingeval van zodardge belasting de opbrengrten van die goede, ren zullen onderzogt worden, en naar maatc van deeze die nieuwe belasting gereguleert — ik begryp niet hoe dit overéén tc brengen is met de vol6ende Letter D. houdende, dat de L betastingen op de onroerende goederen thans liggende geene ver- ' andering behheven te ondergaan en dus zodanig als ze thans zyn, ( zulten blyven. maar dat alleen de hejfing , meer overéénkomjlig 1 enn het vootfehrift der Oidonnantien zal worden gebragt, en wel Ij om deeze reden', dat het meerder of minder montant der belasting | reeds veer lang aan de relative waarde dier goederen eene zekere j, I bepaaling gegeeven heejt.— Dus zal m. n de oude lasten by - i voorbeeld de Verpondingen blyven heff.n op denzelven voet evenveel of dien ouden voet geëvenredi^d is aan de waare op' I brengst der vaste goederen, al of niet, 'er zal dan in eens f Conftitutioneel bepaald worden,- cat de gegronde klachten over I' dc Verpondingen zedert anderhalve Eeuw, hoe wei vrugteloos I door de Meyerye van 'sBosch gedaan, zullen wurdtn van de I hand gew;eezen.— Het eene gedeelte der Republiek zal dus I blyven opbrengen in de Vupondingen j der opbrengften van I de vaste goederen , terwyl een ander daarvan zal opbrengen ' en dit zal plaats hebben. ovet de oude lasten I maar in de nieuwe opteleggen lasten alken , zal het ontegenfprekclyk 11 pntcipe worden volgehouden! dit btket, ik niet te kunnen [' begijpen, net moet volgens rryn inzien even zeker zyn zoo wtl ütntté'ct de oude als nieuwe belaftingcn, dat 'er over de geheele Republiek eene eenvormige beiss'ing zy op de vaste • goederen, dat is, dat 'tr ten vast Tantième overalegaal van de- waarde der opbrenglten gefteid worde. Ik zou dus verre Pijef.reertn het voórgiftclde by het eerfte Rapport onder Letter A. en dit ces te meer om dat 'er Ddtriöeu zyn, alwaar de Verpondingen niet gecalculeerd zyn naar ten zeker Taniiên;e der opbrengften , maar alleen willekeurig zyn opgelegd zoo als het geval in de Meyerye is.
Want toen men in dc vorige Eeuw om de Verpondingen te inuoduceeren overging tot het furmeeren van cohicren, over Huyzen, Landeiyeu &c. waaivan eenige inkomften wierden Betrokken, heef: men by de Taxatie van alles wat iets opbragr, de j arlykfcbe opkomften der Meyerye niet hooger iuaeen brengen als tot zesmaal honderd duizend Guldens,
ordonnerend»



( 149 )
„onnereode inmiddels H. H-M. dat tot zoo lang deuren I Verpondingen zouden zyn gemaakt, !" aU twee hou Etaleert, dc Meyerye jaarlyksch zoude bcua*^ yj0t. d en tachtig duizend Guldens.-?H; gedeu q :men was om van de opbrengften tegen den o P ^
b ■■• 1 to ™"'%T,™e,n5°CM=y«.v= a» a.w* R='
'Hier teeens zyn weegens ae mcy^j , Stramien geLn 1» vttfcb^ nu niet
86. 1723- » meet andere "1^5,^^ beweezen dac - rtntnre. Men heelt daar by ten du de£1 ,ii M.rgen* Land ... de Mkyeu.aan h uqj m
U ruim 32000 Guldens. Terwyl ö.n ^ ^ ycr_ elderland, maat eeven boven de1 tl 00 Morgens ,nd.ng betaalen. - Men heeft bew-.zen da Qul_ and in het hart van Holl.0 d even nu beweMeu :ns in de Verponding draagen. Men heeft 0 ^ ^ f een gelyk 8«ri Morgen» m Je M-^^ ;[£>,rland fc diéö ,o veel als een gelyk geta Morgen, m cnoei,mm S»"=TlS£S Hoiland £ Verpondtngen oPie
t dit nu deeze cvenrediggd,^^^^ i deeze ordonnantiën wel.ee ^ zuUa'^an lie iU geene rede Wranderlyk zouden ™a^>?l\aJjche Volk zou ien per .CQ , welke da. gedeelte van h" """"conftitutie aan te nee
Reeten o« ^f^^ï^^^ ter w"el ,en ! Er is mislchien m \ al"^n giy, Cn echter is die eenen fchralere grond dan m dv Wiey y, rond het meest bezwaard. di heeft de relative waai
; Ja maar zegt men door deVerpond ng ^ .$
ieJder goederen eene f^^^S^Aotytiu^iti tn de relative waarde der goederen vew . kü
Kar de bci^toV^^Wfr ^K* Morg Eb begrypen dat bit tuit ™« ,° ^daV g Guldens opbrenj Lands in Ba-.asfccb B.aband ï*# ^ ln Gelderland : I Galden van ^««,ïS& Worgen Lat ba'den opbrengt, ook 6 Gu.de.. en ^ ffi£
E Ho land gefu.-poi.ee. hy out a htl geen zou
te»riUX Sff-ÏS* ordou.antieii gevolgt W,
f£% zy'.dc STdft* alsnie
Ik contóttdeti dv.kalven Ö"1"0"" den 6tupfc,vcei . |e lasten op onroerende K«e«ivu , , d üf . uit
s:;aJ^^t- m A wo,
«.ngeilsgen.
Ërieger appnyeett dit. _ ■ te doen royeeren.
nige eigendommen . «Is welke men als een ,
niet billyk zoude zyn. _
r / van Bevma z<-g>, dat hy geen reden vind , w«M* om juist ukgSkt woërd20^^ bebsungen, en waarI 'er geene8 algemeen, reg,l bepaald word.
• , ■ ri, vc-mits de Commisfie begrepen heeft
daft'\-?r=yk tud^zya, zuo men wilde, dat d.t ee. órdinaris middel zoude uitmaaken.
Hahn ze?t: , u voorZeker de-
Ten aanzien van het woord gt wegU vo of uit,
zelfde reflectie die op b gemaakt is e^, het w g m> di ukken van dit woord zal van de exieniw •
ffltiSStA .balpen Door de n^-eerd» geest heb ik ve.ftaan he begmf, en ^ ^ my
zelven in dc Luf"f^S in etnife ü»mvtpitf zo»
dat myne zwarigheid ten m.nfltn in eu. , Di4;reel
komen. Nu wordt my de mee ning van Ml ' geheel anders geopenbaard , en is die leer yris ,
in de Commisfie volmaakt nodeloos ; C. L. van Bcy.na zegt, dat hy dar. de loop der delii beraucn met verftaa.t.
» M«M zegt, dat hy wel •g^V^^S
ld 7^«gt, dat hy ook in het ze.ide d^beeld
n ftond , als de Burger ^A/;. tL^rtéfct
- 23* zegt, dat hy he. «^Jgg
S Zal maiinineeren ^ al, de feft^^
S »/»C* het wei heeft uj^M ^ S 'n ^oilg
•ar ,-,oaii«al,'of m-n zich ma de a e
de ffiteri. eu word', hetzelve aldus geui.u.vCi-..
:£ Lt. tS wordt in delioeraü; gebiact.
*\ fZ'U ??D nu in deiibcruüe zodanig ais het % gd Zoo hee Alt, U. « iüuJe tWk, da: eff.ct
;en mogt worden g"-^ • n>,nue na royn inzien, len hiet heb!-e, Wet_. w een, 1 , Gevi.cs.en het tc* Kaar zelfs volmaak elyk m zomn.g , aEili vei,eftclde ^.Y^meaVdh eên wcimg nader te fciua^er. ! devrV.,eid neane- , het daareven
Ceauc,e,en ^f^Jj^g^ ft£ /„Court,
^^tmJA^mSici over Art: Leun U m zo f,n by tcegcr tcd -t; C'-c d ^ het beg.IlKi, waar
et-U verre daai bj aciaai js **«0- , ;1, , Geweitch er, Cs*tK op de grondlasten m ^^Sï hebben. .Het . melen zyn ge.e ,1, gew g of.cÉoon Art. D./clve nu zegj (d' | r,tdc goede-
vl 3



C 150;
,,r:n leggen, en welk meerder of minder montam a
,,dc rebueve waarde van dte goederen reeds voor lai ,,e"éffe Zekere bepaling gegeeven heeft, nosthans derzi ,,ver heffing aan het voorfchrijl van de Ordonnai r? tiEN, welke daaromtrent! f laats hebben , meergely ,*vQtmè,,gemaakt en na vereisen, van zaaken verbete ,»zal kunnen Worden." — De mening der Commisl fenync my dau toe, te zyn om te bewerken, d.u ( grondlasten in zoo verre biyven , dat door derzelver ve anderingen geen vermindering van waarde aan de vas goederen wordt toegehragt; maaróm dat oogmerk te bi rjtkejrj is wel het eeifte gedeelte van het Art. ingerigt doch daar aan beantwoord geenfin? het tweedegedee'i het welke fteid : dat de heffing aan dt ordonnantiën gc fykvorztig zoude wordei.ger.utakt; de registers der grond jasten of zogenaamde quohieren der Verpondingen n Zyn niet alleen op zeer veifchillende gionrien , zoo da io het een Gewest ot District, den derde den vyfde zesde, en zelfs twaalfde Penning der huur tot ee! nwsuflaf der Verpondm gen zyn gefteid en daar m. di quohieren geformeert, dat zöudè kurnen geconfidereer Word-cn do. r koop en verkoop , in de tëaafdfe der vas>< goederen te zyn gerea'if.ert; maar, Burgers Rep'ef.-n tantcn 1 die quohieren zyn ook in zeer verfchiilendé jaa ren , tyden , en omftandigheder. in de verfchilfende Gewesten en Districten gtfoimeert. wilde men nu docdc geheele Republiek de qr ohieren na de ooriprongelyke ordonnantie op dit middel,- veranderen ; zoo zal onrwy • felbaar daar door den eigendom der Vanegoederen voor de tegenswoordige eigenaars /eer enorm vertnindeten ,ik zai dit door een voorbeeld twgtea op te helderen van een Dist.iet waar mede ik best bekent ben : in Grave,. tn meen . k ook in den Lande van Cuyk, zyn dt quohiersn der Verponding in den jaare 1767. geformeert volgens Refolutie van Hun Hoog Mog. dte in deze dan als ordonnantie moet wvrden bc'itrbcud , deze Rcfoiurie nu ftelt rot een grond de 6e penning der Huuren van dien tyd , een Huys nu dat in dien tyd negentig Guldens raar gold is gefteid op vyftien Guldens Verponding, en de ge.voonen koop waarde in trien tvd.voor elk vyf Guldens hondert gerekent, was dan 1500 Guldens; de waarde r.u der Huyshuure, door het gedurig herbouwen, en de vermindering der Geld waarde is zedert genoegzaam verdubbeld; het Huys dat dus in 1697. negentig Óuldens Huur dett,. dq--t thaj-is 180 Guldens, zonder de prin.itive ordonnantie voor de Vcrponcht.g te Grave, dat is de Refn'u.ie van Hun Hoog Mog. van 1697. nu te releveeren is in cffecte de Verponding verdubbeld, iti het zelve Huys /oude in plaats var, vyf ien, derii? Guldens gt-lden , dus direct zoude zodaniz huys drie htm dert 6-ultiefis in Cs-pitaa! ,a'f.een »en nadele der:er,enswOot • t»fge yg<: aars verltftzen; dit feu heeft de ('om misfit hy <it Arf. zoo a's. uit de inlvdi- g fchynt te blyken, w-ilen voorkomen, en soude 'er notoir juist V-.et gevób vit zyn ; ik ïoude deiha'vs n Nooriiei'en om i et laa fle ge l.vl te vat) dit Art. D. aan het cerlte gfclyïl :e maaken , door ten ktew&yvoegirig, dat de teyt i;a-oc-; ftg'c trroi'éfiartfri iet wste goederen blyven; of kan de Vergadcrhrg hier j
n in niet koomen, zoo appuyeer ik het voorgeftelde vaa c g den Burger de la Court.
w Van Marle appuyeert het door Kricger aan gevoerde, wanneet \ men Jen gècst en intentie van dezen Articul veronderrteldeS] ■ befrond dcJëlVe hierin, dat dc vaste eigendommen bezwaard: \ a zouden blyven mee alle die lasten, welken Vr ihans op lagen 1 e cn yan geheven wierden. Zoo nu dit de waare intentie was;> ,1 e in nier voegen, dat het Wetgevend Lichaam daariu geen ver» 'i - afndering zoude kunnen maaken, dan moest du duidclykefc ■[ e worden daargffte-ld, dan wel in den Articul gefemel was^'a i Men wilde belastingen op deal goederen behouden, om dati t ore aan de waarde der goederen eene vaste bepaling tfc4evco| , hadden: zoo nu dit princide z-wie doorgaan dan volgde ooteM daar uit, dat die onveranderiyk moesten zyn.
fan de Kasteele zegt, dat van Marle zeCr Wc! Yti% oogme-k der Commune gepenetrccrS had; dVr, WSi heil door Kneger aangevoerde fceirof, zoo een pcirë.-'i, ürt| hoofde van ameiioratie, meerder huur ©p.-nag , J»t:i| dan ook in die eden de heffing ftygen moest, m,. èi.t^B het dooï hiin vosfgèfteld werde dit ondoeniyk g aua u„I
fan Zonibeek z gt:
Ik bén Ook «koos van be»gMp geweest, zo als zo evea door den Burger Schimmelpenninck is aasgevoefl ge*l worden, dat de last van Verponding , op vaste goede- 1 ren, en effecten eeri zeker vrugt gebfaik was, tat de; 1 Staat van zulke bezittingen genoot; zo men nu dairby 1 fteld , dat dien last een zeieerë maat' van waarde 'aan' II znike bezittingen heeft doen verk'y^en, dan betalen Riet i de tegenwoordige bezitters dien las? j rriaa'r de laatfte verkopers , a's hebbende in evenred gneid der i.'.sren,' etn" I minderen plys voor haare goederen kunnen, bedingen,.! dit tu zo zmde, moet ook volger.s '1 geadvd'eerde van 1 den Burger van Marle, daar in geen de n.infte verarde. 1 ring gemai kt-worden, zo men anders dat p:inc;pe wil I vast houden , maar dit beneend na myn oorleel den S aat I de magt niet, orri m extra ordinaire géval'eny van de in* 1 komften dt-r bezitters, ook1 Van -i'e goederen eene ge-' I ëvcnredigde penning te heffen , 'en ik zóu 'er dnarom voor I wezen d*i conform, san 't geadwféerde van den JWger I van Marle werde gedecreteerd, of zo de Vergaden: a dat niet goedvind, dat dan het geheele onderdeel worde weg gelaten.
Krtfger zest:
Ur het gereflecteerde van den Burger Reprefentant jan de Kbmelle \ blykt zeker'yk , dat dc ordonnantiën:n van Holland, en van een Uiftrict van Bar. BrabanJ: :en gelyke grond hebben ; edoch Burgers Reprefentanten, ; er uit volgt-mynens eragtens geenfins, dat die grond ;e[vk fs'over de geheele Republiek , 'er zyn by voorieeld Gemeeintiis in het fchraalfte gedeelte der-Meyery 'Sn den Bos-ch, daar, door de Willekeurige repartiue \tt Verpondifg, die repéris den derde penrïti'.j» der inurj andere tegens den tyfd? p'ei'mng zvh gequotreere!,- het is, Burgers Reprefentan eh, by herris'a'cii' -kroo^fen met justitlcaioiTe byiagen, a^n H. H. Mt>g. ebkckeo, dat een gelyk gefa.1 morgen Lands, iri' eefi'
-def



< *5*
li , ,t , :n de Mevery van den Bosch, zoo
(fch-ia'.e Hvio.p-nm de «Kf 7 ul mJrg;ri
Bidsm hst naby $el %r0nd q ■
in. dat dan eenige t^^^g*», bewyst «, rSr^l^JTOSi^ ten eenemaal
■jet zooe£'»J£ dewyl wy Site byzonderheden j dltV"r, .fin Oe Gewesten'cn Gameemens der
I l»ndi»«H» ,n aUe wee;en , en ,
■ta*iH« wMJ"^n\°°;u„ Lren-en, tot den pen- , l^oor *M« te w, £je «■ "JfJ^,, hondert , Et. waar na de p«^« respeftive ordonnantiën , pg. en ™*V „^a'teei aan de tegenswoordige i^^.»TOJrWW^g2J MS tuebren- ■ ^^^^J^^L^%S% Leden der Wl nu dï meer'\BS, n„, alleen faudes tegen
i orduuf.a^uen te leunncu klaar mrge-
:lks hier geealws bfitog bepaalt, ™» 0ldf e
P: dat ^^^Sff^^f» reeds Sy Endlasten zal morden 10^^ • ' . en oneyeri.
,orige Art. ^^J^jffivS^aï» | en doch ,digcU ten, dat menhet dau 1 ev^ * ^
ËUlgsti^^J^.-^
LiÏMjtM «*. dat de; waare; intenne «tj.
Eiamfie geweest was geenunts Jc^vC
|&,«r had a»"*emrrk! ' ï%f*leS«vigeciende ld vermeend, in een-ge m.^i.ucen .eö-u^ B
c-.ten te Voon.itn.
fcme«de hy dat zulks onnodig was. . E «Wc vonr,.of :1eVer?adermgzich
lrta,n ccest konde coplormecreu ? Lw, 7..,r,dar hv ook moest vragen naat d; beWK 'van hè woord fM»l«
f • * dat het idéé der Cam-nisfie geweest
SMmmelptW»* *"* 'traan die ord.nane vopondiugtn,
Btt Fiankiyli.
, //ö1//? /c;et: Articul Zeisen , maar ik
i vMr< .k "« mats 0" vaTvlo'm «ot\vo..rd te
efz-.ek dr S'^laTAS^ »« het m,t Lllcu uitdu-sken. I< y* dffi-3? nict saaf. en ik wil met
Le ik niet villa.
>, 'jtrègéi* Urengc dit omvrage, en Cu.rUu
'deert cc*\i>r<". .
Lt. K. wordt ia deliberatie gebr^t.
)
£t5£S U'ftüle r^ifiet. Burgers Reprefentantea! H ., os ir. v ».s .. u.(„,ten D : zorz dat een teder
B ^enuitekomea ia- 1'Mu'icup W » g ' moe , het vermeen weten vab bwM Leien. U vm^aaa "ife;.or deneerlyken K.opavau iecn «oeaa. 1, w n
geen credit.
Z>e ^^n« ftelt voor, om dit laatfr.' weg te laten.
hier gefa¥fyk zyo, en dat wy leven in een Land van Commercie.
Trip zegt. Jat men uogthatui in Groningen tot andere miJdelen had moeten oVerilaaa.
Scln^-dpcnmnck zegr , d,a- dit é% niets bewyst. daf m'én :u Gromnó:i. geaoodtaait is gewee.t rot eer, hardiieheii te komen. Tlip Lc da: hy niet wilde , dat het zoude KWoyecr* ?,,>""".,•'■.■ .t «emklvli wedde zegaen wat Vr te Qromugen SÏ«"gehaYr'^t d/eerlykheid dier t 'g^uen ^ "out iemand Snoefde ouder te doen.
ftelelé requiüeten net ,o «*<| Wf«ft* U1« ^
Z)« Pre/Wif»/ conclude'eit conform den Articul. Lt. F. wordt in dcliocvatie gebia^t.
t Kïiegir jj&U. _ prcfilent, dat in dit Art. tata . • Ut fe ?f oenia? tukrlut-daar'in g^«»| * » I R U>: ^ zou^ hetbyna zegen willen, die m *e,aar het nier «aar /ouu J ^, fc, bcUu worden, d^
& i^ntie. ffin wlue^f ze^en; was Vr zekec fo^na «' " | van Dazloonen, «1 dergelykeu, dan ha4
f bepaalt, een KMI va» (V»t eee liias, ^«.-1
: * ccn btpaa,d?
t « onuvsffeih.rc M en begalurg te geeven. 1 r Z rtf« Beyma «imeer.t , dat deze Aitieul zao C,"i ■ ' it dat die eeen brood kan heKpomen, zal - I^^enVeho vette b,raien;dan dn kwam , naar : g?^, ia de Goiftitune met ie pas.
" V« ^* z^1' dal der£dCni waarom dit gefteid v«^.



c 15* >
bier in beftond , dat 'er in de Comtnisfle Lïdcn geweest waren, welke vermeend hadden dat ieder Burger in de lasten moest dragen , zoneter eenige uitzondering.
Hahn zegt :
Ik ben 'er zeer voor om dit Ariikel te royeren: op ware behoeftigen kan het niet (laai. Zy zullen kinderen van Haat worden, en ten hunnen aanzien is het dus noieloos. Op andere Burgeren, die fchoon bet niet ruim hebbende/ich zelven . echter brood fchaffen, mag het niet (laan: want dit xou ft.-y. den met de gclykheid. — Ik concludeer tot royement.
De Prefident (kit voor, om dat te royeeren :—■ concludeert conform en a-ljnitrneert de Vergadering tot morgen ochtend ten 10 uuren.
Zitting van IVoensdag den 3 Blaart ijdj.
Voorzitter: M. Siderïus.
Ten tien uuren word de Vergadering geopend. De Notulen worden gelezen en goedgf keurd.
De vol gende (lukken worden gelezen en in deliberatie gebr.igt.
Eens Misfive van beftierJeren der Maatfchappy tot redding van drenkvlmeen , inzendende een exemplaar van gy-denVfchrifren geduurende de eerde 25 Jaaren na het oprechten derzelve: — aargenomen met honorabele mentie in de Notulen van de lolfelyke pogingen dier Maatfchappy iot nut des Menschdoms
Een Request van J. Middelman, Bataaf, ir.héreeren- ' de zyn vorig Req'test om Gratilicatie: — in handen der 1 Cornmislie 101 de Gra'ifica-ien.
Een Request der Gewapende Burgermacht yan den 1 Haage , zied conformeerende met de Gewapende lïufgery 1 deTstad Haarlem , omtrend de nogby hun plaatsheboen- ' de zwarigheid over zekere woorden in de afteleggene ï Verklaring voorkomende: —- aan Cambier c. f.
Een Request van J. Holt, inhmreerende zyn vorig verzoek, orn een Post of Bediening: — aan de Commis- ' fie tot de Ambten. 1 Een Request van een Burger, om een Schip temogen ' transporteren : — geaccordeerd. '
Een Request van onderfcheiden Kleermakers van den c Haaae, zich beklagende, dat zy benadeeld worden , door het maken van KJeederen, door de Franfci en: — aan de daartoe benoemde Commisfie.
Een Misfive van hei Committé te Lrmde, te kennen ( gever.Je, dat zy <<p de gevraagde inrormarien, of het tiurean van betaling der Naticnaie Armée , alle drie maan- la den, ingevolge zyne innVuctie, aan hun behoorlyke re g keningen veiantwoording afl"gt, moeten antwoorden; gi dat dit Bureau >ot dus vrrredaarm verhinderd is geworden , g1 door dien onderfchei (en Gewesten, nietregenfhande hun- gi ne herhaalde, aan de Commisfie van Financiën der res- g' pefttve Ge-vcs-en gedaane, a lhorratien, in gebreken bly- w ven om de As-lijnatien aan d^jt Oitfanger Generaal in te o:
t!
«j^uv.^Mi . Te-i/.uciecriuc aer.ia «en npnn rif» t...t.*~~.aKU
dezer Vergadering.
De. Prefident ftelt voor, om deze Mi.-five te ftM i£n in harden van de Com mis fin »nn h'i., mpia ,.™
Bieker regt, dathy appnyeert, om deze MisfivtfM Len in handen der QoonU. .ZU
deze CommMie wilde veiz-ekcn , om aan de Gewesten l die in het overzenden der Asfignatien zvn aaterivk ae' bieven , adhortatorre Mtsiiti-s af r<« 7.-nH'Pn 5 F
h , n enr ZSZV vcrkeerd i* geweest, dat her zien niet
Ter Drultkei'e van VAN SCHELLE & COMP. in <!e HAAGS.
zenden , waardoor het meergemelde Bureau VerMndeiï wordt, om haar- rekening met behoor yke bewyzen 1 mumecren: verzoekende derna:ven hierin de intercesi dezer Vergadering. ■
De Prefident ftelt voor, om deze Mi.-five te ftè| len 10 handen van „de Cornmislie van Financie, ol confideratie en a.ivys.
Bieker jegt, dat hy appuyeert, om deze Misfive i Ktiien m handen der Commisfie van Financie, maar oei deze Cornmislie wilde veiz..ckcn , om aan de GewesteS dte in het overzenden der Asfignatien zvn agterlyk al bleven-, adhortatoire Misflres af tc zenden. W £. M. van Beyma zegt, dat de metare van het Committé J Lande tn dezen zeer verkeerd is geweest, dat het zich niJ aan de Commn.ie van Finahcieu, maar aan de Provinciën zei J fcsd moeten adretfeeren.
De Prefident ftelt voor, om conform het voor! gr (telde van deu Burger Bieker te concluderen : -J en wordt alzo befloten.
Eenige Requ;sten om Parporren: — geaccotdeerd. [Het everige deezer Zitting in ons volgend Tiummtr. ]
Advys van den Bur;;er Couperus. (Zie No. q mS.1 Pag. ioiö. Col. 2.) 1
De Prreuient heeft de "goedheid gehad my aan het | ïoof1 deezer Commisfie te p aatzeo , en ik ben onge-1 wyfFeld gevoelig aan het biyk van rerrrouwen , dan ikl wtuig voor alj nog zoo weinig inzien in dit Stuk tel lebben, dat ik alth.tn den te:d mer durf bepalen , binien welke het mogelyk zal zvn rapport uit te brengen ;! loch ik neem de Vryheid op -e me.ken, dat dc litiM ;eryan de. Kasteele in de fuhcomrriisfie van de Ve-rgaleiing van 21 een Rapport heeft uiigebragt, van eene rerdeeling, welke in zornmigen opzichte van het Plan ra» den Hnrger Jansfin verfchill, en in andere daar : nrde overeénlcotnltig is. Indien derhalven de Prefident :onde goedvinden dien Burger aan het hoofd der beoemde Commisfie te plaatzen, zoude ztvks onze delieratien merkelyk faciliteeren en bekorren.
De Burger Couperus heeft gerequireerd , om ok het volgende te plaatzen na het geadvyfeere van den Burger van de Kafteele. ,
Het is nimmer myn oogmerk geweest, myne verngens op eene galante of .ndire&e wyze in deeze Ver- I idering doorte.lrtrven , en, hoe weinig ik daartoe ook rfehikt ben , bedoelde ik niet my aan'den last, op my riegd te onttrekken , ik ben bereid naar myn vermo•11 werkzaam te zvn, dan ik verlangde alleen de Burr van de Kas.eele aan H hoofd te zien gep'aatst, deyl hy , dit llukdoordagt hebbende , 't best gefchikt was n de fpoed te bevordeien.



JE l 1 K II È 1 D , FR ï H E 2 D , BROEDERSCHAP.
.EXT2.A-DAGVE1.HAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
fJLT X O & JLJLJLM V-JE IEL G JL D JS X. X WG
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND.
No. 4*1. Maandag den .3 Maart m?- tiet derde Jaar der Sataaffeke FryHeid.
Nationaals Vergadering. J
1
Vervolg der Zitting van Wtensdag, den 8
Maait 17-97.. .
1
Voorzitter; M. Syderius. j
3£ierna de tydelyke Prefident ter Vergadering Pgh'eheó zynde, worden de Natulen , op de tonftirutie betrekkelyk, gerefumeerd en gearresprd.
ilWaarna de deliberatien over het Rapport, door ■ J' Burgers van de Kasteele c. f. uitgebragt, ver|gd worden , en het onderdeel Lt. G: 111 delibe me gebragt.
Gr« e vraagt: of men dezen articul niet algemeener iude dienen te bepalen?
i £, Vtn Beyma zegt, dat het hem voorkwam, dat door <tert Articul de handen aan het Wetgevend Lvhaam te veel i aden worden gebonden , waarom hy voorlloeg, denzelven i doen royeren.
Van de Kasteele zegt, dat het idéé der Commisfie, jet het fteilen van dezen Articul, in geenen deelc geieest was, om daar door te zeggen, dat 'el geene beinineen op het confumtieve zouden worden gelegd,
aar eeniglyk, dat het Systhema der belastingen op het
mfumtieve cn gres al dus moest worden ingerigt. De Prefident Helt voor , om het woord alle weg
: laaten.
Hoffmdn zegt, dat het hem voorkomt, dat de intentie •r t ommisfie geweest is, om eene generale maxime
willen bepalen; dat in het Sys'.heraa der Finantien soe't worden in het oog gehouden, dat men een Matdfi, door omftandigheden met een talryk huisgezin
V. Deel.
bezwaard, niet gelyk ftelde met hem, die zyne verteringen uit Luxe maakte ; dan dat dit ten duiüelyküeu moest worden uitgedrukt.
Ik^Kdoof dat wy geen zwarigheid moeten anken den Volke te raienTn zyne èoWutic al.e belastingen op con Jn, .« middelen onrechtvaardig te verklaren, cn aan het Wageven* Lichaam het gcvaarlyk vermogen te ontnemen , om by ae bc astingswetten meer te rekenen op het provenu , als op de b-ftaanbaarheid met de gezonde beginfeien. Ik beken opentdat ik weinig kenni: heb aan alle die byzunaere midde. len waar door het beftuur, zo als het meent, oogewKbft maa7zeke7z.er onevenredig, het geld der Ingezetenen m de publieke Cas fpeelt. Ik ben niet vermetel genoeg ter voor. , fteffidat het geheele tegenwoordig ftelzel van financ.e, g ondeugend als het dan ook zyn mag, zo ,n eens moet worden wegsmeten; eer men juist berekend heef drriiddeto waardoor aan de Staatsbebocficn langs eenen bieren,weg kan voldaan worden; maar Burgers Reprefentanten lodie het , onmeoalvk wordt verklaard dat het beftuur■ op goed. g».-
t;^S ^m ^ verkeerde ^ «V» bedunkens doet: dan ziet bet 'er etendi» uit, cn, geljk wy hier van een gezond ontwerp van Conftuutie ^eka , f> , fehroom ik nimmer de;begfafel« en derzelver noodzaakte
gêïk!me"en dan dat alle belastingen op ^^^^taono* «oeten worden afgefchaft, en de wyze waarop de Rapporteurs op bladz. 6. van hun Rapport, de zwausneid dat a zo de «icrUeid wordt ingeftampt, oplosfen, voldoet my ni«. Wann eer Ve Wet my zegt naar mate gy meer verteer zult ™er beta.cn, raadt zy my zeker aan zo mm mo glvk te verteren. ' Ta het Vomt «iy voor dat de Rapporteuis de S^dMÏ der aanmerking ^^^JZXvnTÏ* genoegen met derzelver nadelige gevolgen, ^fgff^ ™ min te vrezen.. De neiging zeggen «y *» menC-.be" r7\ " veel te genieten ais zy kunnen, zal m dezen wel voelen Zy trachten dus de tegenweiping te vetfUuwen, maar zy ontzem-wen dez lve niet., • h.re tegenwerping
rato? Kl Xdï » *. betasting op Con" m^vV middelen in 'de omkeerde reden e,uk van hét waar vermogen, en dus met het «ge beginfe. der



C «5* )
Rapporteurs ftrydt. Hos meet onontbesrlyke kosten een huisvader tc'maken heeft, hos mier hy zal maeten bs. talen, en hoe meer dus hem da belasting zal drukken. Stel twee knechts va;i een Fabriekeur of Koopman, die beide het zo ver hebben gebracht, dat zy 'swekciyks zeven GuUlen verdienen. D; een leeft daar van met zyne vrouw oidSanelyt, en zoals men gewoon is te fprekea burgerlyk. — Den anderen heeft God cn zyne Vrouw%ezegend»met tien Kipdcrcn, welke even zo wel als hunne Ouderen moeten eten en drinken. Hyi zuur en hoe bitter valt bet dezen dour lasten op de confumtieve middelen, de nooddrufreu door zyn inko. men te beftrydea, welke men niet vermyden kan. Hy wordt dair toe gebragt, dat hy zyn huwelyk cu deszelfs vrugtbaarhcid verwen.'cht. Belas ing op confumtieve middelen drukt by gevolg in de omgekeerde reden van het vermogen, en in eeucu welgenrgeldea ftaat is dezelve r.iet te dulden.
De Prefident zegr, dat de Commisfie' flegts veronderlteilender wyze g.j!'proken had , en gemeend, dat, by aldien 'er belastingen op het conl'uincieve moesten gelegd worden, dat men dan dit Systhema moest opvolgen.
Jordens zegt, dat hy hoofizakelyk in het zelfde begrip ftond, als de Burger Hahn: dan daar diteenpoinct van het uiterfte gewigt was, wilde hy dit andermaal Commisforiaal hebben gemaakt, om nader te bepaalen , dat men de confumtieve middelen niet dan in den uiterften rood zoude kunnen belasten, en dan nog, wanneer dit mogt p'aats hebben , niet overal op een gelyken voet , daar het onwcderfpreekelyk was, dat alle de Departementen hier in niet gelyk Honden.
Schimme'fenninck zegt, dat de Prefident reeds had aangenierk:, dat geeafints de intentie der Commisfie geweest was, om bet grote poinft te dccideeren, waarop het advys van den Reprefentant Hal» ter nederkwam, om namenlylc na het in werking brengen van het nieuw Finantieel Systhema , de belasting op het confumtieve afiefchatTen; de Commisfie had vermeend, dat dit haare Taak niet was. Dan hy moest op hit geavanceerde van den Burger Itakn , dat hier door de Na. tiónale gierigheid zoude worden aangevuurd, opmerken, dat niet zoo zeer het caract:r vaa gierigheid rendeerde by hun, wtlke niet verkoozen van de goederen dezes tevens te jjuisféeren, dan wel het omgekeerde. Verder kwam het hem voor, dat, in eea Republiek een geest van Luxe tc willen introduceeren, iets was vojmaaktelyk ftrydig met het RepubUcainsch Syfthema; het was volftrekt onnodig, dat de Wetgever den Burger tot de jouisfance aanvuurde; daar hier toe eene generale neiging in de menfchelykc natuur huisveste.
Van de Kasteele T.ilde eeniglyk zeggen , dat de Commune zoo by het eerde, als by dit rappoït betoond had , we k een prys ook zy cp de belastingen, pp de inkomften ftelde, waar van zy dan ook eerlang een fchema ter dezer Vergadering hoopte te produceeren; dan met dit a'ies moest men in het cfinj houden, dat alle Financiers fteeds zwarigheid gé-naakt hadden, om fioaalvk en eerig en alleen dit Systhema te omhelzen. De Cornmislie lud duidelyk betoond, dat het har: wensch was , dat men de Aiticulen veraer extendeerde, cn ook niet buiten de Jjoop verfeerde van demogelykheid, ojn.zou
met dit befwaar finaal weg te neemen .echter aanmerkt-'
lyk tei verhgten; dan dat zy ook tevens moesten betuigen , dat zoo van Leden dezer Vergadering , als van bui. ten dezelve aan de Commisfie de iterkfte inftautien gedaan waren, om toch het Systhema der belastingen op nee conleimtieve met geheel om vertewerpen. Het kwam hem voor, dat de bepaalde tusfehentyd van het voortduuren der oude belastingen tot het invoeren van een nieuw Financieel ftelzel, juist gefchikt was, om eene proeve te neemen, hoe verre men het in dezen zoude kunnen brengen.
Schimmelpenninck zegt, dat het hem voorkwam , dat hec het Systhema van den Burger üahn hier op ter neder kwam t nat alle middelen op het confumtieve, het zy op het nood. zaKclyke, het zy op de jouisfances zyn onrechtvaardig. Dit Systhema gehengde volftrekt geene modificatie; alle objecten van genietingen, onder wat fchyn ook, vielen daaronder, dan ook zouden alle belastingen hierop ftaan in een omge' Keerde reden dernoodzakclyke; maar zoo men over hetgeneei genomen de zaak van de ware zyde befchouwde , dan droeg met de arme daglooner, maar hy, die denzelven werk verU-hifte, deze lasten , daar de dagloonersin evenredigheid ftonden met de te betalene lasten.
Fan Marle zegt :
vnu" h7 !e, Zeer twyfelt «n de moog'ykheid, van voldoende belastingen te kunnen vinden , zoo men die r1? aP ?et confumli"e wilde heffen, om het Bataaflche Volk te durven aanraden de Wetgevende Vergadering by de Conftitutie te verbieden, eenige belastingen op het confumtieve ie leggen , doch dat hy echter moest aanmerken , dat die belastingen niet oveieenkwamen met het algemeen principe dat men wilde aanneemen , dat alle beiastingen moesten geëvenredigd zyn aan elks relatie! vermogen, dat hy ten dezen opzigte avoueerde het geen door den Burger Reprefentant Hahn was aan^evoert, naar de belastingen op het confumtieve niet wierden betaald na mate de gebruiker der waaren, waarop die belastingen gelegd wierden, meer of min verrro»end was, maar na mate hy daar van meerder of minder verteerde, dut men hier uit het regen overgeftelde van het gemelde principe ligtelyk verftaan kon , daar de rykfte man van 't Land, die op zich zelve leefde, althans van zommigedier waaren, zoo veel niet kan gebiuikcn, a s een weinig vermogende, met een gtoot Huisgezin belast, daar van benodigd was.
Dat daar en boven zulke belastingen zeer ongefchikt waren , om aan de Ingezetenen der minvermogende Gewesten eenige gerustfteiling tegen een te prooi bezwaar te geven, dat de belastingen op bet coi/fum-ievc thans in de andere Gewesten veel hoger waren , dat men die dan nu in het Plan van algemeene belastingen zcude willen gelyk ftellen, dat de ondervindirg leerde, dat de Ingezetenen in de andere Gewesten, fchoon veel hoger bezwaard, os-er het algemeen in grotere rmm;e en aifance leerden, dan de Ingezetenen der minvermogende Gewesten , daar de middelen van winst en b.ltaan zoo veel meerder waren, dat een daghuurder by voorbeeld, in
•ea



( 155 )
(west die 16 0'5£i* V»«* *e*Bfflen
ren de hillykheid , rechtvaard.glieid en B I Gelykheid ftryden zoude.
fc P„/W«tf zegt, dat de Convnisfie zich toeld had, om geiustfreTtende ^ ellen: was dezelve daarin nietge^kipeiiajga ,
allen zoude ?
. A,r hv moest herhalen het op giste . Queyjeu *egt , dat hy moest n . bu,
ên reed? geavanceerde dat d^ raPP^r drword, ^ ft ■oldeed, daar n het ^^MSLfS^ k°« &fr enz.; dat men dus dit nie J ' > 1 befchouwen, waarom 5|/«nsCDfook'hcï Spek.er iÜS^d¥mid&^ eerfte noodzakelyk wid moesten gerekend worden.
ge Leden t^S^fZ^^A^m ien tonden tep"^ornenhet was | ,<nders eCQ ftuk
misfie geweest, om te zorgen, aa c ve
V,eesch *^,n èerfte noodz
K1S»Ï«»^«4 worden, bet ftond fa» m dezelven op te gecven.
W«u zegt, dat het hem voorkwam, dat, bevore di/Sl bv appel nominal te decideren, men ee \tefdeeUustlfllende bepalingen moest maken , n KkkingCde min vermogende Gewesten.
«ellende „erzekenng aan de Natie t geven^ ^ ; kamt het my voor, dat: in di■ d » word> Z00al:
dienftig zal kunnen (trekken.
der rangfehikken.
De Prefident proponeert eene nadere redactie dezen Articul.
ppDdcexc of «"e andeie wyze gefteid wieidt, daai
hier door toch geene geding aan de r ja*-
fdeed : dat met. de Leden die oordeelden de W'g^z*
SntiJ "ViSF* <& «,'klaa.d hadden, niette Sen, dat 'er in d.t nieuwe fan van «lez^c » waren te vinden dat ^ voor J,e Leden
om hunne fu.tenue 2*^1™^* tonen, dat èc foo-geftagene m ddelcn met vcnei wuen, en dat h* dan de: taak: «;as ^jfig& i ed^n die beweerd hadden, dat er zuuu. «-
> fifheffèt Sfe na het reukvermogen de on* derfcheidene gedeeitens moest regeien,.dat, zoJ^nim. f Jten opz^enog eenige V^T^A^
men dit had moeten bepaakn en een ma»ui*i l" hand levl , waarna dat te berekenen, dat hy v el geSfda het dime.el was zulk een maatftaf. t: vmd " , i- dat men die egter wel eens gezogd MtjnKet v^[cjg t der daggen ,bdoch dat by met £ £
«• gegrond was, maar wel dat de hettirg; van g J LLticgen op eenen egalen^ voet: °enly k zou^e
aet $an Ovetysfel daar in mede bepaald had. dat de Mifl
s ik ,en, doch dat men daar van had Boeten e >"SK fa * toe het belai,g der Steden, eu bet Keg lemen t nu» .
:van zoude.
T J de Vos van Steenwyk zegt, dat hy volkoomen
y2



15*
weest, om dit te etablisfeeren ; de Commisfie had r anders gefteid dan darde las-en zonnig zotE.To »ng«.cht, dat hv , di, het meeste vertelde, het ™ Zcuue du-gen Wat de gerustfte ling betrof k , de a. mede verzekeren, da< he haiemonue «ewersc w dat dte belast.ngen naar het berrekkel.k verrr .ten Ingieten, n in de onderfcheiden deelen der Renl] zouden bepaald worden; dan het was do-Tde o ,< tl tvds °.r'doenly;. geweest , daar van by de Coft den maatftaf te bepaa.en. '
aormetren. Hy hoorde by continuatie fpreekcn van me-r mm vermogende Gewesten; dan men aal moete1Zܙ1
den d.f^rdeAfcheld Amfterdam « Ifc
den d,n tusfehen Overysfel cn Amfterdam , en echter werd in de eerfte plaatfen gelyke lasten betaalt.
<Q«fyfea zegt, dat het eerfte gedeelte van dit aane roer ie hem niet overtuigd had ; dan d.r al eens J'ft? tlu t'» °m dch dtaaruk ecni8'yk dlt ™>*e" • da? di h Ine,zetenenadldat «16 de atmf ingezetenen dte konden dragen.
j^fef? «W dat hy heeft hooren avanceeren van bet plan Land van Hensden ; dat hy konde verzekeren, dat aldaar d
De Prefident zegt, dat de deliberatien thans nie waren over Heusden , dat hy dus verzogt bv d, erde te blyvc n. y
Schimmelpenninck zegt, dathy vermeent, dat de in ten-* is om een befluit re neemen op de bülykhek gegrond; dan dat, zoo het idéé van de Burgers hrdel
onb 1!. hh. i.) zoude ku .nen gc-even. Dat hy moet releweren de reikxie omtrend de daggelden gemaakt, dan om alle zwarigheden voor te koomen, ee! nadere re" «actie zou.ie vooril\an. ru tc?
De Prefident brengt dit in omvrage: — En wordt conform geconcludeerd. . 01
Lett. H. wordt in deliberatie gebragt.
Hahn zest:
. Jkh?«en d3t ^ gfzeg,1e zeer weini? gerusrfteliing verfchaft aan de Bewoonderen van Heiland, wantik geloof dat buTten
tSSSSlSg en misfchien
Fm Hoojfiegt, da' hy aiJer.fin's moet anpuyeeren iet door d,n Murger Hahn aangevoerde : — en S «e Anicul geconcm ieerd. 3
Lett. 1. wordt conform gea^reiïeerd.
Lett. K. wordt in deliberatie gebra-t
351
i*? Tmï efi * 'lSJZS'te''W}'t v,'rmc«*. dat het middel oP « j$ :ÏMduKe^eerdrnderdbiyV£n' da" '
UUC derZaeP,mU;'T^U* d"r hct hcm ^vvam, dat d ue mtn.e.m -ger den weinig zoude ontlasten.
Con ■ sMnimelêenninck eet dat hv v™ j ■
: cn Articul moest rappelleren«da r dlt ml* *£' VOori«
9n, demits,inheïze"e"eV»ld. eV r W^r*d w»
;ld /• -d- de Fos vaa. Ste'nwvk -r™, i ^ j Hahn zegr:
^ ^e^riffiÖ*!^^"^ Men. 'e dat \r pof éeniPe w g bet00*' en ik zou eer d«ken , M zóut v^gXnf ffiüeSten WÖ?d£D ^Ê^oegd, da^
■iT o Ffyi'ïWP* dat men de Cü%. Thee en het B,>r i merken. m'ddden dcr ee'fte '^^tZSS
'l fmiSüSS£l veoraI hct « &
1 forStfbe;^ op nieuws Commi,
misfie te fuppediteren. bedenkingen aan de Com.
t.ÏLPrefidtnt ftelt Voor' om 'er nft zoiiton.ier ■ te begrypen voor zoo verre het niet tot de C™ g-mpioyeerd: in*^£™£
^^^^^^^^
Fan dt Kasteele zetrt. dat het Vlfpcrh >.,.... „h
'tbms b:enit de it, omvrage of



C »57 )
s\ Brandhout en de Turf uitgezonderd zouden lérden ?
'reede ze t, dat dit wel degel yk middelen van de eerinoodzaaklykheid zyn, daar men zich zon er die in iikoude niet kan verwarmen.
m de Kasteele zegt, dat het ter bereiking van het groote bi dc Financierde éénneid, voUtrckt nood'akc'.y* is. nat dè Articulen met worden bezwaard, daar men in Zummige «westen van dezelve geen middel heeft : zoo nu du tn ten Kelt plaats had, zoude men noodwendig daar een meawe tostin/, op dit middel moeten henen. Weyïen zegt, in dezen de Commisfie tc moeten app^eeren.
De Piekert (telt voor, om den Aiticnl conform t concluderen: — en wordt dezelve aldus gearrleerd.
Lt. L. wordt conform geconcludeerd.
Thans worden in deliberatie gebragt deopgisten in advys gehouden premisten.
■Jordens zeff. dat hy ter dezer gelegenheid de vryheid pit, zyn op gsieren gedaan vootfte; teherhalerf. ■•De'Prefident (telt voor, dit te Rellen ia handen
tr Cornmislie: — en concludeert conform.
De Premisten worden herleezen.
Hahn vraagt:
Of dit algemeen beginfel van de Rapporteurs, flïgts <^p de litengewone lasten, dan wel op het geheel ftelfel Haat? Van de Kasteele ?egr, dat hy niet weet , of hv Hahn
li tc regt verftaan heeft, of hy oordeelde , dat ae prefsfen a e:-r. zouden zien op extra - ordinaire gevallen, iu zegt: ik oordeel niet, maar ik vraag üegts. iFan de Kasteele zegt, dat het betrekking had cp eer
prraai Systhema, hetwelk zy m tweeën gefphtst hadji.
:We Ptefdent concludeert conform de voorgeflane prtinihien.
De Deliberatien over het Plan der Conftitutie; '.1ans ve der voortgezet worden ie , zoo wordt dt ■ reede Afdeeiing der Finantien over de Petiner I deliberatie gebrast. _ ..
'I Arr. 419. w'ordt conform de redaftie der nader
onnn'tiic gearrefteerd. , I Art. 450. 451. en 452 worden conform geai >dteerd. ■ - ' | /.
I An. 453- wyrdt geroyeerd.
An. 454. yatèt volgens de nadere redactie gt 'rr-lieeid.
Arr. i<t'. tot 458. inclufive worden conform
Arr. 455. tot 458. inclufive worden conform
gearreft erd
Art. 459. wordt overét'nkomfiig de nadere re dactie gtfartefteeCd.
Art. 4',o. tót 46S. inclufive worden conforrn gé, córiclti kerdi gejyk ook dc 3 Articulen , door de nadere Commisfie daarbygevocgd.
Dn Derde Afde kling. Over de Nationale Fina-sie-Kamer, wordtin 'deliberatie gebragt en Art 469- ™t 4*» ""^^ worden conform beflnen.
Art. 483. wordi.i deliberatie gebral lu'-dende.' Zv zal -orgen. dat de Ordonnantiën daar overihp. tel'vk eyn op een egaalen voet, fpeciaal ook «en aanzien der Convoven èo % centen > door de geheele Republiek worden aeëxcuteerd.'
zegt, dat hy vermeent, dat onder^e ben««.ng van Ordonnantiën op de Qónvoyen.en ^^^vgft reguliers plaats had; waarom hy wilde, dat.dit breder zuua* worden bepaald.
Van Eek zegt , dat hy hier toe geene reden ziet.
Stoffenierg zegt, dat 'er nogtb.m>«**™^é-^*& plaats heoben, zoo zeer niet m de Ordonnant en,»£.als wel daarin, dat men op Het eene Comptoir veel iacielder is, dan wel op bet ander.
in de Gewesten, maar zelvs, dat aiMks eem»w» *
are z^dtm
•gefavorifcert vvo.de . 'n * *bben ; ik concludeer , dat dit Burgers',^ * Kasteele eum Cui,
moet aanbevoolen worden. ' De Prefident fielt voor , om den Articul conf,,rm te coticiudeeren: _ en wordt dezelve gearrtfteercL 1 -
Art. 484. wordt in deliberatie gebragt, lui-
den7.; zal het opzicht hebben over het geheele Muntm He Reoubliek , eh fpeciaal mede vervangen ! rTerezTa^hed^deÏRaaden L Generaal - Meesters der Munten."
werk deipcsitijcu, «"^ „„a.n n
Uend geen Articul van moest .worden geftJd.S
" De ('refident zegt, dat dit eerst dan , wanneer
V 3



( '58 )
deze afdeling was afgehandeld, ,'in confideratie zoude koomen.
Teling van Berkhout zegt, dat hy 'er thans van fpraK • vermis hier ter pkaUe gewag wer 1 gemaakt van den. Generaal Optfanger der Manten, en. è* ook by de K Vea/°iim5 b^lond.; dan dat hy het vooiftel gearde;: f^' ~ * WOrdt * A^<!
Thans wordt in deliberatie gebragt het zevende Artdcd van bet Rapport over de Oude Schulden, op eren 21 January ia advys geuouden.
Hahn zegt:
Het tweede gedeelte van dit Artikel , voorflaande een Wfcr Comnrsfuriaal, is reeds gedecreteerd • mLr het op het eerfte gedeeltef waarby de'nugedecre teerde gronden van Financie aangenomen worde* ah dc onveranderlvke voorwaarden der veteeniging des No-
toc eener, ftaar ft hV'crmy
toen reeds tejjïa verzet, emkraeen nog dat dit gedeelte van het Arukd moet worden geroyeerd. Een v?J Vo k *?*m ^«SïnfAtmg altydVraW. , mirJpeeTe geregelde wvk;, en zo ook zyn ftelzel van Financie 7o het tmveftnrieilyke begiafelen waren op de reden en od 'den mt der maaifchappy fteunende, dan moeste^
W aan het -hoofd der- Conftitutie onder de beTmfe'en to* maar * heb geen denkbeeld vw, be nfele die wil ekeung zyn , en zo wel in het een als "in hetVndér
iaarïmT" dlene"- ~ Ik kan d«^boven niet zien Tvaarom deze zo ruim, en mag ik zeggen dubbelzinnig
dèri<S?fC mAMmrK aCCr ^ enen , dan dean-
2. r df " dcf C,°nftltu:ie' en di" fchynen yemenr. ? WOr<kn* Ik condud<« « ro.
.fifej** zegt, dathy by gelegenheid , dat dit Articul voor de eerfternaal een onderwerp der delibertien hai uir«ema»kt
ftond, ais hy federt vernomen had , dat de intentie der Com misGe geweest was: dat deeze her ^f^h 1 I , «..lende opieveren 'voor b^Sï * ™4lX
wk ' k d3C dC gebee,e Conftttut,; het W«ge end -Lichaam zou kinden: m«ar dar r>» h»f .•„ t ™la
verftond, dat deze m\*Zl condnKud uftrnSvan het aan te gaan contract, ten dien effede, dat zo dradezc^ van de eene zyde wierden verbaken het 'co r*ö ook v» de andere zyde met langer zou verbinden, en da? hy 'er i n de zen -zin mets tegen had. y w"
ft{Iz*eB.VerZOekt' dSt h" Artic»"»oe«n9 mag worden voor.
Z)« Prefident doet hetzelve voorleezen, lui W cwde aldus; I^M^ fi£? zynde de ponden der yerëenigiig v^heTgehee^
le Nederlandfiche Folk tot één 'ondeelbaar Volk, veranderlik kracht hébben, en Jtand houden, f!
£tV$» zegt: de zaak k< mr mv voor, Bur, eis RepttT fanten ! van ouemdig bcl-ng te'wezen. De uitleg wfl.tf ken wy hebben horen Se-.en \- vo'ürekt oriaanneemlyW ü: eenheid namelyk des Bataafl- nen Vo ks zou te u M de aanneming der Confti utie afi.angcn , van het onveil' andenyie :u de v-as:gtite!de maximes , en /.o wanneet daarin te eenig r tyd .te minlte v< ran.kr.ng v.wam, zM die eeniienl wederom verdwynen, en het vor st Ueljelftf wederom herboren wxttden. My.-dimki oe VergadeJE kan deze ongrrymdheid rif goedvinden, en ik verzojjj Wtennrtandigst, dat een of ander Lm der Commi-lie oiuJfl haare mening ten deien helieve mede tcdeieii. '"'ml
Sehimmtlpenninck zegt, dat bet onvoegzaam zoude zvn, on^ op deze vrienodyke uitnodiging nier >c aniwoorden . dat ttf.,, reeds by de .leliberarien over de Amalgame aan,-?.merkt had.,, dat men de Gewest-en bt-lclwuweu moest, /o ais zy tfctfif waren, en dar uok dit dc intemie der Commisfie was geweest,™ en 4us dat het wel degelyk de voorwaarden waren, waaropi0 de negen Volken één zouden uirmaken. fc
; ,10
Queyfen zegt, dat hy 'er alsdan niets tegen heeft. 'P
II
£h Prefident concludeert conform het Artikel, 1
Waarna de Vergadering geadjourneerd wordt!» tot morgen ochtend ten 10 uuren.
Zitting van Donderdag den 9 Maart 1707. jij
Voorzitter: M. Syderius.
. Een qnartier na tien uuren wordt de Vergade. ring geöpend. De Notulen worden gelezen enk goedgekeurd. • ' ff
I
De volgende Misfives en Adresfen worden ge-. lezen en in deliberatie gebragt:
Eene Nota van den Spaanfchen Minifter, verzoekende Paspoort tot invoer zyner Meubilaire en eenige an.it dere Goederen : — geaccordeerd.
Eene Misfive van de Reprefentanten van Bataafsch-1 Uraband, kennis gevende, dar* Drosfaard en Schepenen I van den Lande van Putte*'zich by hun hadden gend-1 dresfeerd, zich beklagende over de violatie der lutisniciiel dezer Republiek door 4 Franfcne Commifen : — aan dB Lommisfie van Uuitenlandfche zaaken.
Een Request var. von Liesveld, Colore! onder heil 2e Regiment van Saxen Gotha, en Commandant van W den Bnelle en Helvoetfluis, verzoekende, dat aan de l Subalterne, en Onder - Officieren eene extra toelaal
mogt worden geaccordeerd: aan 't Commhté te '
Lande, om coniiderauen en ad-vys.
Een Request van denzelven, verzoekende.dat aan de i Capttems de nodige Actens megen worden uitgegee- ( ven: — aan het Committé te Lande. '
Een 1
t



C 159 )
eadcring ambewdt, om in eens witaige Gtatificarfe Toe ie "eggen, als zy zal vermanen te behooren.
De Prefident geeft in confideratie, ooi conform het rapport te concluieereit.
Freede wil het in advys gehouden hebbm tot: morgen . om dc motiven van het rapport nog eens naden te onderzoeken.
Nvkout ra* der Feen ftelt voor, om « GAriueatie l.:tuft, teltenen m hanüu dei- C» mnWu tot de Gratieu.en.
fKjMrttf brengt dit in omvrage, en concludeert conform.
o Op de Requesten van Jan van Embden, en ƒ. Koüy^s, verzVhebbende om P.uion. * vryheid to hun B«ttft* V rug te mogen keeten, advyleer SS Committé favorabel, alzo de Supplianten . doorden j Stank beze:, by de Marine hadden dienst genomen: -
conform bJloten » ' De Coamrsfie tot infpectie van het Nationaal . Hotel produceert de Declaratie der \\ erkaaazen.
e ?aï hetzelve Gebouw: aan het Comtmue te
Lande en de Generaliteits Rekenkamer, t Nuhnt van der Veen doet prealabel rapport, e op het Request van de Rheuter c. i\ Burgers van Rio Demerary en Esfequebo, nahetmneeoieii vaa a die Colonien door de Eagelfchen naar Engerand n eevan^elvk weggevoerd, en door eenen fcngelleheti ? Wanmeester, genaamd Brumayer, met gevaar zyns lev ns [rit hunnen Kerker te Cloclrester verlost, welke vervolgens met hun naar Holland is r" komen vluaten , advyfeerende: 'n Om aan den edelmoedigen en menschhever.den Brusmaifr ingevolge het gemanifesteerde principe van deze gt Ve&nng, dat zy namelyk edelmoedige daaden wil *e Ken 'fweekelyks, tot tyd en wyle , dat men van e, Svne diènften gebruik zal kunnen maaken , toe te leggen 'ï lyGuSens , infaande met den 27 December 1796 , zynde ftè Qe dag dathy met zyne verlosten te Amfterdam is aande gekomen.
'7s De Prefident Relt voor, om conform het rapport ie, te dccreteeren.
3ch c z, *,„ Beyma geeft in confideratie, of 4 Gulden» B ■. weeks voor zulk An edelmoedige daad m-1 wat gering de is > ftellende voor, om dn te bepalen op 6 GuUens. . «o- „ . , e_ 57... Zest. dat de Comm'sfie zeer gaarne ^awerd hebben, indien niet de Üegteftaat ^ &£eSnfln^lfe ^ *^eteruggegeboHden. Ten De PreC.dent Helt voor, om 6 C.dden* 's weeks
van tc bepalen « cn concludeeit coniorm.
i« 2?*c0; Rapporteert, namens de Perfoneele Com.
.„ R„r»er om een Schip te mogen f, Reauïst van een Burger om
n . „/.-x-r-nrrteera.
^o.rteereu . — ' " . .. te HiWcrlum, ver-
I -Request van 1-*:°^$$* Clercq, by het Inde het zy* . a re mo^en worden aangefea;n*\efr5Sl - Unie, om 'er het no,'egaird o? teftaan. verioekende om grati-
| bellutt is gevahen^ veuoekende, om, of in
Jn Reqüst van /• ^ w ' ,1 tH-d te worden met gep'aatst of ^ fh ^ommhté te Lande , sanderen post: —7-7 a.™,°Bl f, Commisfie m ^ vaa Bergen op
j:n Adjes van d-a Burgei d R-pretentan-
eZoom, zich beklagende, datdoor ' t»i van Bataafsch Btaband op "u ' _v""& '
kUoten te-
rfationa'e V^ad r ng gepreient^^, d ea ,aden Burger ^eyan,m aan g was 1Bge.
,ttc berigten ingezonden, nog S deti daarop
toen, verioekende dat door deze B het fchynt, agt worden aange= rongen, te mee: . alle
ai iuw.. te werken. Lande en oe i_reuei<tiu>.u;> %w
Bgelykewyze 5 RcQUCStrante„ zich beklagen dat de ^ doet prealabel rapport,
gf?c »' _ ü ,n'a«rtr,e aan te !C',ryven.
Viltenen, e»»
„ftellen, om n»u ^ . die yan
P'^r^f,!! t- fc rvven , om binnen
r^-d.t^
Eene Comnvsüe ^^g^.^^ ihvnt ter Vergadering, en doet, Dy u In, Burger . ]xa?PS Neratiiu , verzogt
£ Op het RWl '"Pf by de 'Armée geplaatst te ruwpndc. om pennoen , 01 uy laatfte,
HET. adsvfeert het tommi^.,' j,r;;natoir.
.„name^iepl.atsttc ^^-^.T^t het eerfte
b ltrvmg ni"(--o-. oordeel is, oat, q*« .ngaat, let Com mi >« dcn Landc getouw uppliant zedert den Jaare 17/+ & derl d)Ênst !S flrend heeft, en in den Jaare 7t 7 ^ ^ R£vo! Ldïmitteerdeeworden, vervo.gei» ,,nBf..Pven. doch
L weder te mogen dienen «^ -^^ vcor-ddi. EL is kun. en wot^lngvPJehouden om als nog op de
Jent zou kunnen . , conform neiio-
'er.fioen lyst geoi^ - r
Ln „ : 17.,/ UP'7.02: Ut'-.—
r2. op het Request Hn_^f ^;fee,t hef ComLde om een J»^fe««S a'!ein
SKSr e' ccordeerd, ^ « ha ,0-» ^



rmsfie, in wier handen was gefteid het Requt van Lvu w*^o»y, Weduwe van MttéUWe, verzogt hebbende om Pennoen, alzo haarM.nt Jtenften van den Landegefneuveld is, advyfere
Dat, offchoon de Requeftrante het allezir.s meriteet
Snk^i-mH'V^u v".O0rd«lis. dat, daar haarM enkei ia Hoiandfchen Dienst geweest is, dit Request a het Provinciaal Beftuur van Holland behoort tewo-d gerenvoyeerd; dat echter de Commisfie, in dit flneuli xc geva aan de Vergadering in confideratie geeft, o
"i5c> ~U te toe te kgsen eene Gra"fi«»e r.
Verhoyfen zegt:
By de gedane Lectuur, van het Request der Sui pliante , vond ik my verpligt, als zynde van de waa he;d der zake, waar op naar verzoek lteunde, als m< de van haare bitterfte noodiydendheid, benevens die va» haare ongelukkige Dochter, overtuigt, het woon te vragen , ter. einde der Suppliantes zo billyke' aai] fpraak aan te dringen; waar van dan ook het eevol was, darde Reque.te met de bylagen, ten fine val • ° nCutien en/dvys, m handen van de Rapporteur is gefteid geworden : - hoe zeer ik gemeent had, t, mogen hopen dat 'er genoegzame grond, voor één hoe gering ook, jaarlyksch Penlioentje, voor die on gelukkige, aanwezig was, fchynt zulks echter, ons by het Rapport zeer plaufibeie te neêr geltelde redenen, anW ,bcv8n.denr,te m D->». zo ik wel hebbè gehoort, is de Concufie van dit Rapport tweeledig: %a wel het eerite gedeelte tor een Renvoy der Sun piiante aan het Provinciaal Beftuur van Holland, on grond dat derzelver gefriemelde Man, als Aiixdian, m het Vaderlandfche Genoo.fchap van Oud-Heusden we k laatfte onder het bewind, van het toenmalig Defenliewezen te Woerden ftond , zoude ged,cnt hebben , ea dus uit dezen hoofden aan het jegenswoordige üefluur van Holland, als vervangende de gewe.ene f taren vat Holland waar vat, het gemelde Defenfie- Wezen een AJmimftrative Tak was, zonde behooren gereovoVecr" te worden: - dit gedeelte, Burgers Rcplefcntamen fchynt my toe, geheel en al af tf wyken van de ce! wone Cynomre door deze Vergadering, i„ zoongelyfe gevalten, gehouden: herkomt my, onder verbet~nn voor, dat men niet zo zeer in aanmerking beS Ié ne,nen, ot iemand , op, of onder de orde fan deeze of geene gevvezene Saaien, ter verdediging var zyn Va■ derland is opgetreden , dan wel of hy een wezent vk4 d.emt aan hetzelve bevve.en heeft : wat nu d! fee betref , is 'er geen twyffel ove.-, en hier van zvn de
Rapporteurs ook overtuigt - d-r o,,l »• y
is op den ai $m^$$ftèp^g
aer gelegenheid van de verovetmg dier ftad en w, met de wapenen tn de hand, door een doodeK-k fchot in de Bont, aan zyn Vaderland oP?eöfferr * * Hct tW£edc Sêd«lte van het befluit *der Rappor- ,
st teurs, ftrekkende tot eene Gratificatie „„/.-«-^ r, is my meer voldoende tn m-r ff • ' «3»kW
ï de' N^^flC^ Dccrcet» tM°™
i a&
,n trokken; dat hy 'er ten iWo ™ *ls- ÏUX!liair »»« het 2eifde toeSegïenTÏSXV^
t het geaccordeerd wórd ^ m"S te*en hee^> A
l ftaande de Suppliant" een, r' -des ,iiet teê'eri-
I 1 énTo„See?trcoSfflIan/'2
; Hier na wordt nog gelezen :
i Een Request van den Conful fr„;r .
! ^^«^.w^Sfl^e^r^''vmoeken
Een gelykliiidend Request vaT ff' Tripoli: J- be)de geiteld n hl.A Harnsma> Conful vanher verhoogde fi? er^ÏJ V4" d<" Ontfang
Eenige Requesten, om Pa.no rfn J ^ MlsfeVe van Bu™cm-eP°' e° : - geaccordeerd. Ryks-Stad Hamburg.^ bei "r/^Raaden der vr? fthe Kaper, genaamd 2 J^S t^recne H°"««l GM*ft*»C»ntofe/ï, cn •£'*£°*faaf ' gevoerd b ^ te Amfterdam "richelll T den i;urSe kernen een Ecgelsch vSrtu g^ vZ* V' weder door gewapojide ChaJtTupe" van r U'S ^ fche Fregatten was hernoomen „ t,vcc EngeK.
per 's anderen daaas ™S" ' Waarna Semeide Sa} de Engelfchen Fregatten ^ nomen"5 °P^e"'d tn d™r offchoon de Hollar.ofche ffir ÊV wa*,0*trend zy, dit geval heeft gegeten S?h , " e'"rSt a«"^'ng toé'
handen der Corpmisfie m de Bu tenl^'r T Seft,dd in'
den^LftX^.Van " vaalaTuTtiag-.
De Deliberatien over het Rspport Mn kj. 1 r de wyze, op weike her PUn vsïi' „n . ■ e c' f- noPcns van 't Voik'gebra.t aal wo^n^oS "v-ZV ^^«"^ 01 veele discusfien by app-l nonii«? Zynde' wordt I
het zelve ^yit^m^^m^Fj^TT^ ' dSC I dlze^n/^^
laJochS8 W°rdt de Ve'Sid™S g-ijourneerd tot Mtan. I
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE ft CO^Teli^iir



■ D A Q V E TBL H A A I*
DER handelingen van de
LePRESENTEERENDÉ HET VOLK VAN NEDERLAND.
ÜOSDBRSGHAP
Nationaals Vergadering.
Vervolg der Zitting van Donderdag, den 9 Maart 1797-
Voorzitter: M. Siderius
Waïnt de tydelyke Prefident ter Vergadering fëfcheenen wm , werden de Notulen, de Confh SifbeSende gerefumeerd en gearrefteerd. Waarna de Burger Teding van Berkhout het vol,
8eD?0^^etmtde vryheid onder de aandacht deern Vergadering te brengen of hoogstdezelve met oudekunnen goedvfnden in de Conftitune eenige niet aouae V,, f er d„ posteryen te maiken ,
Keer" w1 h*K voorkomt d«f*« de intentie fchvnt èewees\ te zyn van den Burger Reprefentan Kef in het Rapport nopens veranderingen in het w f ««A^ftimtie daar die Commisfie op Pag. 73. in tcdenkfr^eft™ of 'er geene afdeelingen behoorden te
llXrTZlZl de Mant by het 4.84ftc cn ,85ne
Articul der -ide Afdeeling handelende van de iNatior.aak F n nde- Kamer melding gemaakt wordt zal het met 'v; "j. 7vn fin aanmerk ng neemende een algemeen Beftuur van Finantien ,) da! 'er omtrend dit zoo raeen ueituur van Natjonaa1e Finantie - Kamer
SBy? zotg gedrag , en by het Wetgevend Lichaam paée«[ bepalingen en algemeene voorzieningen gemaakt worden.
De Prefident ftelt voor. dit te (tellen 111 handen
van den 'Burger ran de Kasteele c. Li en
concludeert eonform.
Aan de orde van den dag zynde, het Rapport van de Burgets.CwptrMt c. f., den *8 February
V. di:el.
itgebragt, wordt hetzelve in deliberatie gebragt,
ïidende: „ „ . '
Burgers Reprefentanten 1 de Burgers Ctnperus , liuber, Betii de Leeuw, Nieuhof, Tonde»s cn Krieger. by Ut. Deere, •n Commisforiaal van Maandag den ao February i. 1. benoemd 1 gecommitteerd zynde. tot nader examen van een voorel van den Burger Rcpiefentant Jansfen , nopens het lan der verdecling van de Bataaffche Republiek in Departe. ïentan, mitsgaders -ot onderzoek vin eene, ten «elven dage-daane pronofnie door den Burger Reprefentant Freede, ïecder by het laatfte van bovengemelde Dccreeten gemeniöneerd; met last, om deeze Vergadering op een en ander , en fpoedigften te dienen van confideratien, hebben de eer te
* Dat" uwTcornmisfie , by het onderzoek van deeze belang, vke zaak, geoordeeld heefe zich voornamcntlyk te moeten ezig houden , met hec overwegen van deze navolgende
'T^Zuïlen de dcclcn van de voormaals Nederlsndfche Re* publiek, zo© als dezelve tot hier toe hebben plaats ge* bad, blyven beftaan, ja, dan neen? a. Zal 'er, deeze deolen vernietigd zynde, eene nieuwe ' vcrdeelingin de Departementen plaa's hebben ? Of behoord de geest van de propofitie van den Burger Freede gevolgd te worden?
3. Is het Plan , door den Burger 'jansfen voorgeilagen, ' zodanig ingericht, dat hetzelve of gevoed , of als een leiddraad kan aangenomen worden?
Wat het eerfte dezer drie poimen betreft, uwe Commisfie jordeeld hetzelve negatief ie moeten beantwoorden. — Immers wanneer zy in aanmerking neemt, dat by de laatfteomwenteling dc oude Regeeringsvorm vernietigdis; wanneer zy zich herinnert de grondilagen , v.-sarop men dc nieuwe Staatsregeling van bet Bateafsch Gemeenebest zal tragten te vestigen , wanneer zy overweeg', dat , ca de vernietiging van het oud, ecu nieuw aangenomen en gedecreteerd principe de toetsfteen moet zyn , waar aan alle volgende in^ebtingen behooren beproefd te worden , dan kan, 1102 wil zy voor Ulieden ontveinzen, dat de voortduring der, tot hier toe plaats Gehad hebbende, verdecling met de intevoerene orde van zaaken weinig beftaanbaar fchynt te wec/.en. ,. , .,
Het is buiten alle tegerfpraak, dat de onevenredigheid van £ bevolking



fcWcMkmg ert vermogen, welke fat bier roe-fn de verfebeid Proyint.en ftwd gryptj zeer weing gefchikt is, om her o merk, t geen men zich by de nieuwe Conftitutie voorfte te Kunnen bevorderen • hoedanig tog moeren de Kevoli>en ■ voor het heil van bet algemeen, wanneer een gedeelte van «elfde Gemeenebeat, het regt bezit, om rmrn'50 vau desa Ingezetenen » hec hoogst bewind te plaarzen, terwyl de dere deelen flegrs een zeer kleia getal ten dien einde mo benoemen f hpeaanig moeten de gevolgen zyn, welk- uit grootere maat van Financieels vermogens, die zodani* 1 «inzienlyk Gewest bezit, natuurlyk zuilen geboren worde hoe gevaarlyk kan niet het zelve voor de algemeene Vryh, en ourgcrlyke gelykheid zyn, waaneer de gériiigrte z Jt overheerfehing in de gemoederen der Beftunrders huiive of eigrnbeiang de ftem der billykheid doet zwygen ? en n weikceue hoop op goed gevolg zullen de onderdrukte^: handhaven en het jak , *c gecu voor bia bereid wu . van .magteloze fchoudean afweeten ? Her Ameticaanich en Frans Cemeeuebest hebben het oabeftaanbate vau eene diergelv onevenredigheid gevoeld , en geoordeeld, daartegen tenftei Oen te moeten waaken. 6 "
Wy gevoelen wel dunnen ons hier mogelyk zal tegenw. pen, dat ae keuen van het hoogst Beftuur , eens volaens geneele populatie verkoren zynde, 'er geene Departement of gedeeitens meer 111 aanmerking komen, en wv ftemm volkomen toe, dat ieder Lid van 'dat Beftuur, uit welk e oord der Repubhcq hy uok moge zyn afgevaardigd, 'het i fcecle Volk en met eenig deel vertegenwoordigd ; dan v gevoelen ook teffens dat, zo lang 'er menfehen in het bcwh geplaatst zullen zyn, by deeze eene merkelyke fcran vanzi en eene zeer groote hoeveelheid van belangelooze" zelfcvc loochening zal moeten vtrunderfteld worden, om te ecloven dat, ingeval van verfchil tusfehen Departementen, of van de zeiver ftrydij belang by het al of niet daarftellen eener wel ook de departementale prndijeélie of betrekkin? niet v' eenen partydigea en febadeiykan invloed op hunne befltiite zoude kunnen 2yn ; ten minften Uwe Commislie heeft eeoo> deeld, zich door deeze menscblievende verondcrftelline nb ie moeten laaten weerhouden, om Ulteden aan te rad-n t gen zodanige onverhoopte zwakheid , by de Conftitutie 'be noorlyke zorg te dragen. * | W/ P"™ °ver [M celle tweede reden, welke met geen minde Iragt tegen het behoud der vorige verdeeling fchynt tc pleite Men moet zeer weing ondervinding van het mehfchely Hart, en nog minder bedrevenheid in de gefehiedenisfen he zitten om onkundig te zyn van de onwtcrftaanbaare nefeine
Z3l\ Tk bVkT «V,cmih «cdreven< on, den grond, waa, ophy geboren het Volk waaronder hy opgevoed en de wyze va Jlegeenng waar door hy b.ftuurd en by zyne bezittingen be ventgd 15, boven alle andere hoog tc fchattenen tc bemmnen gewoontens. opvoeding , zamcniev.rg, ond*riingebetrek*to «ea, bennnenng aan vorige genoegens, J, alle deeze denk. Keiden zaaien genomen cn gepaard me, ontelbare andere SeaeD daen d=~e gevoelens ir, het menfchelyk har mtftan en vermeerderen, ja bevestigen dezelve onophonde }ykl niets ook fchynt in waarheid natuurlyker, en het is'er Vtac af, datzodar.ige neiging, Wanneer zy binnen juiste grens palen beperkt e» voorzigtig befluurd" wordt, fchadclyk of verderSdyk zoude- wezen : maar het is tcff.ns aan den snd-ren kam niet te ontkennen, dat dezelve uit haren aart regtSs gefcfolrtis, o» door misbruik, de vruchtbare modder te worden, van onvc-rzetteiyke gebegtheid aan eiger-e gebrui-
r 162 ï
hét ^^^^:f^M begnppen'of ge°: ien beginzelen hunner beffi^fcte,^^ dC Wrlte
k, Nabnu.en welvaart tl vesti^f ? dr\Pu«">open van der men , even daar door nier h l ' gcQlakkl^ e,ndc<yk indien, r- had wrwwd , met di e w« e vï< , w'™ dc bied de belang™* vatSt^^t"'^*06' ^ ge!B trekkina beeft ii 11, a ' Waar ÜP men de ««ste be.
* mï&iSlSËS* ' Z°Ilder °P £ene onreSCvaardige
e" bre^e^onS-k'S ÏX™**^ in «« y iu al deszelfs uitgeftriU^ hetbovenftaande, d dene Gewesten van bet Baïaftct rl^T"3 f" verfCheisl toepa.felvk eemaakt- mf3 Gemeenebesc kan worden
t ftellen dat ook onle'r d zei/ ee?" * m°gen vast"
, deu wordt, aan "v"cn met dew tl ver LT™ Mmal g£VOn'
begrippen eu vootootdec en, welke ^'zo LT,kn!"ehdie
aanleiding geven i^^^L"^ ' welkc Pian-en, vernietigd moeten worden g % * ^ *
ITltTX't'f hC BUr*eVaB Zee,Md Kunïn óver ui gen, dat de Zee, die zyne Eilanden omringd, hem geen afzonder] yfc



( i«3 >
erlyk Volk doet blyven, zo lang dezelve de g^n^eheiling r vT.» hem en den Bewooner van hec nabuung Hollani Stffl^mmer^S*. Fries het denkbeeld kannen ien maken, dat Overysfelfthen en Groningers met h.m Sfde Vad'arJand bewoonen, caaan het zelfdeOppotbeftnar gderworpcn zyn, zo langde aloude Landpalen ach:aan zyn oe vertoonen, zo lang hy de roemrykc en vooroude! yk. tfnlksbenaaming zyne ooren hoort ftreclent nimmer eindelyk , Ken de ingezetenen van dc afzonderdeteh re voren on af ankelyke Gewesten kunnen doen l«lo»«.te|,«»*ï£ Se/de welvaart der *^?jffi£ïïef'%& zonder den bloei van het geheel een bwitenaigen w« kunnen genieten: nimmer zullen zy bevroeden datéindoj Ln hart en één belang hun allen gelykelyk verbind, zo lang zy hunne oude Grenzen, en met deeze hunne oude begrippen
r^r.ïïcnS^. uit dien hoofde van betoj* •«nhara dei oni= wrieelïBg overtuigd is, zo k!.»r gevom
Unafchap he dankbeeld vau de vorige onafnanke-vkheiJ en Kling der onderfcheidene Gevesten levendig te houd enof te ve fterken; terwyl zy van de edelmoedige Vaderlandsiwfde det Bataaffchè Burgeren gerusc durft ™wen dat deeze indi-n zv eens door ondervinding geleerd heboen , hoe eene Seuwe gelvenredigde verdeling, meer tegen hunne gewoon«ns Tn blgrfppen, dan wel tegen hun waar belang en beftena- I „Jnfn ,»d ftrvdiz is, van zelfs zullen medewerken, om
£,irrine- waarop de n euwc Staatsregeling zal wor^u ESd'deonderfehtiiene declen der Republiek , zoal fezelvetothie,"toe hebben beftaan, meelanger kunnen behoe den blvven. maar veranderd behoren te worden. duïïey Commisfie vermeent tót mede te kunnen,>*crg»a nm in de tweede plaats te onderzoeken, of er cue m-u,v i SSdeêling der Bataaffche Republiek in Departementen plaa . moet hebben, dan of 'er confideratien van genwgïaarngew« zyn!i welke" zo als de Burger Nazegt , hier tegen fchynt
"fie'had uwe Commisfie in de |d«^^gP I de redenen, die tegen alle verdecling der Republiek tttya geoordeeld worden te hooren ; dan daarghtth zulks niet hebben toegelaten , moet de Cornmislie au» Se houden met een kott onderzoek vau die , wel*e 1 . Te delibe»dien over het vorig Rapport kortelykzyn geto
ChM« dSer gronden beftaat, zo uwe Commisfie zi niet bedriegt, in de mindere kostbaarheid; dan indien he «kermógt ayn , 't geen echter nader ondersog t ver* end ...A-Jn.i ■ Axr pene diereelvkc inrichting van een aeituur ze
„ . .1. .i»»fTi»ne Finantien voordelig
der D;partementen voor ue algemeens l ■»-»"-- waare; dan koomt het ons achter aan den anderen kant voor dat deeze fpaarzaamheii onder die Toort van zaken zoudfc behooren , welke men te regt met den naam van e- ne ver keerde zuinigheid beftempeld; en die naar on* inzien voor elke uitgave, welke zy mogt voorkomen , een reeks v« deelen zoude reet zieh fltepen: het woord fpaarzaamhe.klmU het Volk, met reden, aangenaam ln de ooren, W>«"*£ dikwerf te vcei: men zoude zeer zeker den Land, eeneni g= Wtgtigen dienst doen, indien men dc kosten, m.lt. onze Landmacht vereïscht , merkc'yk konde befnoeijcn edoch zoude men eene nuttige daad verrigten , wanneer men uit een müf van zuinigheid, 't beftuur van c Leger van deft Genera*! eu Chef , eu eenige Onderofficieren alleen wlu»
V0EAiCtw?ecJe argument, 't welk oppervlakkig meer gefnrN deerd fchynt, be-ftair in de vernietiging: ,«n jXfan. gend gemarteld Foaieralismus. Dan Burgers ^P"f« >n ten ! wy vermennen , dat bet met verdeden der ^püblicq , in Demente», verre van den Provineiaaten gees: u tte roeijen , in tegendeel eene fttekWng zoude heoben, om dezelve levendig te houden. „i,,r-hpid»ne en Zullen ooit deBewooners der voormaals onde febe d.ne en 0nafhankelykeGewesten,hunnen ouden^J^f^jSi zy liegt* don plaatfelyke Beftuuren onder één PP^tt«w worden beftfcrd? zal niec het denkbeeld van hun vong^ ftaan, de Inwóotfcrs van ieder Gïwest, met d«lZelfden ban* Verbinden, die te voren onder bun plaats had «immers niett is natuurlyker, Burgers Reprefentanten 1 cn "er wordt na ons inzien cenkragtiget middel, dan de enkele vernietgirfgva* de vorige Departementen vereischt, 'et moet een deling plaats hebben, welke by tegenfteli.ng, het «nkbeeW der oude verdryft; en door het zamenvoegen vani gene*iewc «deeltclvke Gewesten onder een in een gefmoiten D-tartc mentaal Beftuur, moet de verbeelding der zwafgelovigen, an» het waare op eene onmerkbare wyze gedwongen w°r«n,at« ouden geest te laaten vaaren, en zich aan eene andere cae van zaken te gewennen. „r= nier Daar dierbalven de boven gcüllegueerde redenen ons mee . genoegzaam fchynen, om het fthadelykc eene'J^fnai^ l cn het begeerlylte eener Republieq zonder O^Y"™^™ s Beftuurcn te bewyzen, zullen wy overgaan, om L,':ea^ ^""nor , lyk eenige gronden op tc geeven, welke ons voorkomen «roor , eene nieuwe verdeling, op eene zeer imperieuW wyz^, te
' n1UeCEcne reden van zeer veel gewigt is gelegen:in de onj , eindige verfcheidenbeid van belangt». . en mid-^ ^ e beftaau, die onder de Inwoners van 't Bataaffche 0«g«
s best plaats hebben; -Hier vordert hec
x beftuur zodanige Leden, welke genoegzame kunde vanitano n werken, Fabriquen en Trafiquen bezitten, om door nUtnge fchikkingen derzd.cr eerfte bclangens, en d*"^"n m welvaart der Ingezetenen, te bevorderenij ■ ' ig wordt der Burgeten geluk hec veiligst aan QfWW^.
;n öetlende Landbouwers toevertrouwd; T*„^l L ver.
te ten'eerlyke en ervarene Kooplieden vooi: hunnt Ui^vw jv fcbeidenc takken handeldryvendc Medeburgere. zorg , Z en voor den bloei ;des Koophandels, dien zen uw van de, Staat, waaken : terwyl de oneindige hoeveelheid, var wcegen, binncnlandfche wateren , dyken cn andete o*a"dl^":°» ÏÏ volftrekt in alle de Oorden der Republiek zodam. e unpattyte dige cn ondergeichiktc üeftuüten vorderen, vrier L den door n. plaatfelyke kunde, aannoudendc verkeermg en tagdnongt
X 3



C 1*4 )
OfiriereinrUn» in o.....—
te hTn»«r. T ""l.»vu« ^noegzamekenni», de zaken
S '«rfJ,k, * beÖ«fen! vruchteloos zou Je men zulks w"n njt'ny - »f *e™ei',f!n<! beftuuran willen toevertro*K !^C.Wk Uit dcn eenvoudigen ft»rder
5 ' Si^f' 'i* £,t dc B'jr*criyke Maatfchappy was over. frhitif n dan*mle' wy ontkennen zulks niet, eene diergclvke fchi*kin*m.ijergevaarlyk zyn, m.ar tn een Land ■? geen kZ°2 f1!6 «"'-"en. onder vèrftbillende rïgeeringsvor.
tegen ft ydige belanden cn uiteenlopende gewoonten zu ke
tt l^ rt Tt1''' Cn :i" ,dcri W»«ni4 /onder eenig t" ver r < r iwp n "f"''** P^*' Bcrtuuren roe te ver.muwen, w.er oogmerken cn vorderingen dikwerf als vnnr en water verfchillen, zoude niet ,dleen\.n & magnge Gemeentens den weg openftellen om de m.nvermo«ende gemakkelyk te onderdrukken, miar oofe eene onukjmttelyke bron van verwarring, odanjgheid.twisj en misnoe gen openen en den kosten tyd en fanda tvan hcto™ érrte' Beftuur, ten koste van de groote belangen van het Vadert, d zonder noodzaak, occupeeren en verraoeijen: ja al verouder ftelde men n eenp W,t™„„u <r ,..,J. V . vcruuuer-
,..n i-„=j- ü j "-^v«-'i«. vi rs-a lering tie hoogiti trap van kundigheden , tot welke de Menfchclvke gee,t kan op klimmen, a! kende men aan een Raad van Beftuur al X vlugheid van verihnd en vaardigheid van uitvoering tóe we ke het vernuft zich kan verheelden, dan nog zoude di alles met toerekende zyn om alle die kleine huishondeïyke ,eh gens en aangelegenheden, waar op dikwerf een groot deel rJdV*KT dCr «"f**"*" rust. behoorlyk tl kenntn "*fc e'tlle« tebeoordeelen; dan nog zoude dital.es met toereiken ie zyn, om heilzame wetten re maken of uitte voeren;*ndicn metondergefchikte Beftuurcn zenoeg»a»tne kunde aan onpartydigheid paarden, om de oppeitte L't voar ligten, en de behulpzam; hand te hielen;ja hocJamg d™? van magt ook zyn moge. welke de Deparrersentale Beftuuren zullen bezitten hunne werkzaamheden en bezigheden zm en altyd overvloed,* zyn . om dezelve onledig te houden n e de zorg van zodanige zaaken, welke nog voor het geheel nol voor de deden onve.fchillig moeten gerekend worden ' ' , ,H'C be^.ft » de tweede plaats uwe Comawfie onuit. voerlyk toegefcïeenen, om de Ingezeetenen Ter af£l°"ne Gewes en die van hec middenpunt van het OppeSftuur verWyderd, deszelfs weldaden invloed meerbe^aTr.ykie *'.tl "\ dT hst ,°p * Je»«" . van «r behartiging hunner afngelegenheden zich telkens van hunne zaaken en ha.rJfteed-n
Uwe Coinmisfif i« .tiorn^it.nn ,
. - ""■""'"■» "■>» ooraeei, nat hetnosrrier
de prmcipes, waarop de Conftitutie moet geketeerd worden noch met dc g< fteldbeid van ons Vaderland . noch met den «rt der zaaken, noch met het belang der Ingezeeten "overeenkom na de vernietiging der oude deelen, geene ni-uwe v r e J*to Republiek i- nep.rtement-n fe maken,7n dat du,' de PropOGt e van dep totgit yreeé*, indien die daartoe «logt tokken, ntet kan geiirmvecreerd, rnaar in teideï eene nieuwe verdeding onontbeerlyk moet gevel: "d worden
wy, by het derde moeten overgaan tot een examen van her £ IZ tVT1-' dan eensdeels v,X a
. i i , . fir un ,l f*oefC en rvper ov^rw-ej nir
ren oordeelen 'wy , dat wv n«ttein«. ... i z »u len verfpiUen 7 wanneer 7y ö"er 'dit p ^ fi™ , arb,e* alvrens wyonderrigt waren, aangaand betot n X
— „„ucguï„L3. ,„ jjepartementen
er. Uwe Commisfi: verlangt vai de in'en-f- d-z- v'.„ . 'ke ring ten dien opzichte onderrigt te ^om «et I jfS ren vrug werkzaam te fc.i >,e.i bly/en , cn iHi'r" ". , a or- voorlopig zullende dienen van èonflderiti 11 ,7 , ^ g ^7' d" d-«.V8,{,ierin. «M^K K^ejJ
»d "^V" J« Gemeenebe'st eene'menwe rn^h"
oc op eene met 's Volks beling ftrukende nomi'ïïi K^t""i
sis mogelyk gefchikt naar de uitzciïrckt J"i Z ^1
ea ligging e., het respectief vermogen zal rlt^ ^f g'f'f°^
o- deeze nieuwe verdeelm* niet in 1 t**"' 'locn daE
lt- aIvoorens de veranderde3Fna,^l^ÜJ^™**'*
e- zullen zyn ingevoerd JulHueele intigtingc»
i *^iï™^0^rpt dit geajvin;»de d- **»
r-
■p uS??'fe" ze=c'dat hv hec woord nietzoud- Sfm ..j i .
>. beu , om tegen dit Rapport te ftemmen ,«g ■ 4gd heb"
e 8 van hetzelve geavanceerd^ we^d 'd« °"'"u^ Pa&
; her aatlle konde waar zvn, dan het eerL 1 V '* hatelyk gebrek, dan. dat hv zich da" ' al M
• trachiet, te verontfchuldigen 7 B,tt zoude
S eerfte^deS^^^^J^6^^^"- » bet
. middelyk hier op voV hun eerfk t ! "y en ün'
, gery^d; d,n;Pd.raagfditm^ on.
i jclyk dat her is oude plooven uit Ll yS> 'h3c-,n.oei.
. Het tweede is genoomeZ" de £^,eCr,rUimC3 *
; en laboreerd aan dezelve defecten Mntnaee,e 0ï«m?.g{
verttaan werd, daar ik mv nietd-ar g^ vrees voor D^^^^^^
>n et gehed van geer. applicatie is. ' tWdk lnd"C
zolZl^:^^' VC'VülS'Je d« men hen ds lieden van het H,n-,<* n
ffl^«*B« if Geddettens meerder '„ ' D*f">rt" ™ ft dus ieder Lid^^tJy^^tt deel, waar uit hy verkooren wai r',^ ' maar r.y gevoelen dok teffens , da7 VJj /^'1?'"^ >» ^ Bemnd zulle, /W/^^T^^
Iqoj



C 165 >
Lfsbetang.almoeten huisveste», omniette wonder- g
In Ut, warneer tn geval van *erJc)ïy'T r>e. or>
Zhutenien over het dtsirUllen^Zlt'bttn °P
lementaaU predtlecfte , by hun zal ld*"**- JJ"2^,„ wi | item Ut voikoomen toe , ging ny voo.c «mer fi de oorzaak va, bet «t w»r
lë n de redenen van het belang hetwelk dc een zy rën dVanderl;^ den uitvoer deed Hemmen, ver- fo
fel"ydeTs^Ln de Rapporteurs: ^ * «W»* ToeZlerfvo rd nier utt het 'Nationaal egotsmus j
es'en niet meerder zal beftaan. _ . j
De Rapporteurs neggen verders op Pag. 7. •
t rik itati k», •-»»'«« *** <;™'»><i';d;a*
„ hut» >•**»> trrz&zn&üi
typerbejiuur onderworpen zyn , zoolang aten zien aan zyn oog vert^ Land. Maar ik kan r-iet gelooven , dat tiet ve^u c aaien aan d^e denkbeelden 7.al doen gewennen U g i.e RapPorteu-s vragen : of, too wanneer men brFiW nd een deel van Dienthe voegde, dn hun L i.mc ,l,vj , 1 -i. „rmppnr het icae deel, cn
gr s ^s&t-- f
5"g ™ Si en Bt* in »« Bd>«! 6<» RW»™»-
rtrtS'S^SSï. K'rr°« ** * »'
— pVoor eewiffit. Her a'sume.m op Pag.. 10. ia, oj. I ^Tdscht kundigheden gebouwd hier in ben ik het Üet alleen ru, m«r reeds van overlange met de Rap-
Poe^SeCS Plan van der Burger Jan*», ve^ocken de Rapporteurs eerst het Decreet dezer Ver,
'erin* te sttfOi «Uf*« « hier mede kan ik niet inÏÏ^, ;2S -en dan eert eene eoncluUe vraagt
ets net welft nader moet worden gediscuteerd, ^e Verkering moet eerst de nieuwe verdeling Men,
h-i riser het nu. oordeelen. , [k co° cluiee dus, dat de Commisfie gelast tal wore P an eener nieuwe verdeling, te vooren «vertegen eer men over de zaak zelve kan delibereren. Lt*. zen dat hy ter gelegenheid der voorige Delibera.
ÏÏT££: RÏpTrteu' ^T^S^^^ potitie. hetRapport-uittebrengén, dan t«^f» ^™^Jl nde, zich verklaarde, votkoomen met dit Rapport te too tmeeren.
f?«tpt& dc Burgers ^£™f« fjgj i mede Gecommitteerden den 28 Febr. 1.1. >f ÜCif ,r«irinR in«^ragt, oordeel ik (wat my betreft) over et «heèf ïo voldoende , dat ik my daar zeer wei mede mai totmeren, en wat de hoofdzaak betreft niet inde met het geprojecteerd decreet voor zo verre de apponTu s oorleelen, dat deze Vergadering zoude b£ mYn re decreteren: Dat met yerntetigtng der oude MntenZhét Bataa/scn Gemeenebest, welke tot Ir Shebben plaats gehad in dut Gemenebesten ueuvre verdeling zal f laats bobben. — Dan , Burgers t^efenuntenfik Jn ny met ^^""«^Zt iiEcatien, die de Rapporteurs aan dat decreet wiLen -even , de min als met de bepaling va, tyd tot de daklvkc werking, van de vooronderltdde nieuwe DeSementale v8e delingen, te weten : Na dat sluoren» Wanderde financiële en jusüeeie ^tngettz^
„s,i Veroun mv, ov> het een en an'.en zvn tnsevoerd. — vcigu» »'j > f „ , ,
to/myne" aanmerkingen aan uw welwikkend^oord el te onderwerpen — ik pi kort zyn en met het laiifte
belnndann vraag ik: moet de dadclyke invoering van di» 2 eewiéhtile poinften , de yeranaerde JtnancieU et* ustit^el nrJtingcn de werking der nieuwe Departe. nemale verdeling voorga > »' de Vergxdetmg /,;danTdcctèct kunnen reemen, vo.r cn aleer zy weet, hoedanig de verondcrftelde nieuwe Departementale verdeVne 1 vn zal ? - Zonde he. niet genoeg zvn om de Commisfie aamevuren tot eenen werkzamen yver, ter o twerring van een plar. eener nieuwe Deparremenuie verdring der Republiek, indien de Vergadering naar haate wysheid konde goedvir.den ie decreteren:
„Dende verdclUgcn van het Bata./febe Gemeens, „ïeït, worden vernietigd, en zuil n door nuuwc Zfe„pa-tementale verdelingen venaugen worden Na.- myn inzien, Burgers ReptefcBtamen ,heeft dc ComS^fie dan alles wat zy kan begeren om ot- goede.graden tyd en arbeid nuttig te kunnen belleden, ten fine
'T w'^de tyAbepahng be-reft hoe en wanneer de gefupponeerde meu« e Departementale verdeling m werlin/za! worden gebragt kar, eeist in »nrafrU*g omen, dan ais de Commisfie zodanig een verdelingen X 5



( lU )
.omvvorpen.de Vergadering zal hebben gecommunicee cn door dezelve zal zyn geapprobeerd.
De Commisfie heeft zeker geen oogmerk, om i vergadering te pnsvemceeren, ren einde dezelve nie' prascmitam zy , in eene zaak van zo veel gewicht, tt
opzichte der dadelyke ui'voering. Voor het over
ge is t myne taak niet, de redenen op !e fpeurcn d de üurgers Rapporteurs gepermoreeira' hebben, de'ui voering der voornaams nieuwe verdeelingen, door d
twee meergemelde evenementen te beperken i
neem de vryheid, hierin van da Rapporteurs re disfei tieeren, en vooronderfteld, dat de veraarde Justi-iëei en hmancièele 'inrichtingen , zoo wel als dc nieuwe D partementaale verdcelingen, zoo verre waren eivordert dat ze flechts dadelyk in werking moesten worden ce bragt, dan ben ik van oordeel, dat de aard der zaa vordert, dat de Departementale verdelingen eest zóudei moeten worden ingevoerd , en dan in die onderfcheidei Pepattementcn, naar de gelegenheid en bepaaithdd der zelve, te nieuwe financiële en jystitieéje inrichtingen.Daar re boven, Burgers Reprtfentanten, is het reeds be wezen , dat de dadelyke invoering eener nieuwe Depar. tementale verdeling, van het in trein brengen der nieu
we iustitieele inrichtingen zoude afhangen? - Kar
dat bewezen worden , dan is het te vóórzien , dat dit nieuwe verdelingen nog wel eenige jaren zouden kunnen werkeloos blyven, en eindelyk a's een herfenfehim verdwynen — immers zoude dat werk, zo als dc Burger Evers te recht geremarqueerd heeft, dan zeer beTwaariyk zvn , en ik doe'er by dat zy, wien zulk e-nc nieuwe verdeling contre coeur is , dan hun doeó zoude bereikt hebben , en wy zouden nu nutteloos tyd en arbeid verfptllen.
Maar ten anderen; ik heb ook gezegd my niet te kunnen vereenigen, met de modificatie» die de Rapporteurs aan het geprojecteerd Decreet geven; en wel in het gemeen — om dat het, naar myn inzien, niet zoudeftroken , met het vertrouwen dat de Vergadering m haare Gecommitteerden ftelt, aan dezelve alle byzonderheden voor tc fchryven, welke zy in her ontweipen van een nieuw verdeehrgsplan zouden hebben te obft rveeren — Ik ben van oordcel, dat de Vergadering dat gewichtig werk aan dc kunde en prudentie van haare Commisfie zonder de byzonderheden tc decreteeren zeer wel kan toevertrouwen. — Deze zyn echter de voorname redenen niét waarom ik my met die moaificatun niet kan vereeniger, Neen , die ?yn van meerder aanbelang.
De Rappor-eins proponeren eene nieuwe Deparrementa.e verdceimg gegrond op eene i/tet'kvolksbïlan Gens STROKrNDE populatie cn zo teelmogelyk aefciukt naar dc uilgcfirektkcid, dc geoeraphifche ligging en het refpecltef vermogen. — Eene compomic van denkbeelden, Burgers Rtprefentamen ! die, (Zo ik ze wel verft*) eikanderen beflrydcn , of laat tk liever zeeren eene nieuwe verdeeling oramogelyk maken. Of is het mogelyk eere verdecling te vinden , indien wy ors de < geographifche ligging der Bataaffche Rapubliek veregen < wpordigen , benepens de ongelykc populatie het ver- (
'd ïttfJ* opKeen geRlpe,lcI' refpeaief «rm«sen «wA
le waarn life i^* m^lyk eene '"deling ie undenl « waarin alfc die fraaye en welluidende claeHlchapJil
i té'v^D1' f^oaf^ niet —Tnrtïï ; n ] 1 Departementen zoude Amilerdam niet moeè ?en L tnm T men hetVpcfttef vctmo*
e moe In A ' DlC Z0U 1,1 du 8ival genecl «» het oog: k Ld in 2 ryrr; bc"aU'cnd« het verdeden vaneen?
- mafae h A3 $m?ï DcP»'K™men, eene enkele Cntc oorzaVen' nf 5 ve'™™gn zoude kunnen ver.
- de, V ia dlt te btt°gen 15 'lei «n de orde vaa : aaïmerV hT' ^' dSt 'k R°S met e« «keid wo } Xane evenredig wilds verdeden, men ;ich zeker in eene I onoonouddvke verlegenheid zoude vindS." By ,SI KHC" beoosten Ysfel, zo men depopu-
■ Ge! 4" ,?™. ',"iaar wiltlneneene meerdere f» • Trh u'. ««geftrektheid, dan zal men verplicht zyd 1
■ fche Séhafrl ^f.a^mentcn te bepalen , ende GeograPSi|; vetlel/n SlheldlnVC ^ varen; nog meer zal men lensZE*™: 'ndlCn men het rcfPe**f vermogen te. verts w ide m het oog houden. 6 | \i
da X ifhler octk«nen, Burgers Reprefentanten li in aanm, i vereiSCllte^, door de Rapporteurs opgeteld |
veSSeS T"6^ k^men« doch zoo> «at ze naar dé f f ,n 'i g^genheid en omftandigheden van ons L
mei ais ot zy, z0 als m het eepre ecte=rde Dec-t In f1hyyofenzvrand,e0ndepfln- — ^tifdSh zSe? 'dl lire zull-Vn^ Plan V3n ee,lc nieuwe Landsvêrde-I èeneii ,^°nrwerP". eerst eenen vasten balis moeten l r?r?P 7J d,t werk beSin»en en voltoyen I nLTJti*lh? T "lfsrP^, dat die bai Biets | Srfbrm lil W 4" da" «le^EOGRAPHIS^n dat 1 t komen ^ fe d,ent in ««merking
w;rw * v,eryo!Sens d= uitgollükthcid en (zo men & wil dan ook ^ respectief vermogen, ik zeg hetTes-
fnd rlirT'l* dït-' «el>k nie" «n meerdeVe ve I I berevénfn" 0nderhevig ^ , ook nie-s moeiëlyker is te gepas danln ,°P L/ndsve[de^ te wotden t0 gepast, dan n zo verre de grensbepaling of uiiPeftrekt- 1
terwyl m de n.euwe verdeling van ons gemrr.ebesr om I redenen ,n myne propofitie o'erdie mate"SSe^
zo veel mogelyk de'ondetfcheide Ptov t fil I
ten behoren geamalgameerd te worden 1
.«middels concludeer ik, om alle het geproducecde 1
n tervoMoenmg aan de premisfen van deVappoS I met J,er?aHennS 70ude beho«n ic decreteren: „SS
" » , vt'"!ct,ë':'S van dc oude verdelingen, van het I
'\^t^ Gèmenebesf „élke tol hïïr toe'hcbZn I
, p/.We ,fl ^^ Gemenebest ter *y„er tvd erZ I
l^^vcrdecltngzal worden ingevoerd "—F^Z I
j2ftiCBCT" enÜMede2ecommIttce - j ens, verzogt worden, ten fpoedigfte mogdvk totdat «de, een ontwerp eener nieuwe*Depaifementak vS' 1
de-



C 167 )
L der Republiek ter Vergadering te willen produin.
irgérsSefcrmnten! te voren waaneer % over Jet Zn der eerfte Cammisfie «gaande de pmpofitle van den ier fceprefentant W/ï* gedelibereerd is . hebben "deren , fkden 10 Feb. T. 1. uitvoerig aangetoond, deredenen de l%he andereen nieuwe verdeling pleiten: —- d. ^e-
El aanbeveelen, en verkhnten , dat , ^* h« ivan den Barger ReptefcntaBt O»*^***1! < °h'Ce Etl van den Butger Reprefentant Jwfi» »« t gen «wel kan conforn.eeren; inzonderheid ^ ~™TS *p gebouwd, „ ot» de oude verdecling van tetJatarf^U Pllènebest te*vernietigen, en dat 'etm ^G nu^ t
'ene nieuwe verdeeling, gegrond op eene, mec.^'^t
ng ftrookende, populatie, en zo veel
karde uitgeftrektheid, de GeograpHifc-he_liggttg en net EbaAlef vermoogen zal plaats hebben; ' ^h^leenkan ny zoo ver confirmeeren met hunne conclufie, cn met ver-
fef to nieuwe SeeSniet in werking zal geb^t orden, alvorens de veranderde F.nancteele en Juïticteele "richtingen zullen zyn ingevoerd." —— want Koon ik dit gedeelte der conclufie wel oP A»f»g :!of mag tesenfpreeken, daar het » den aart d. 1 zaa^n i-ond is- zie ik echter geen noodzaake, om dit hier te te Klf i!* My dunkt, wy kunnen dit gerust Kn voorzichtigheid van onze opvolgers in de:Wetgeven[Vergadering overlaten; die zullen , vertrouw ik,*cenon ijpayke zaaken, die tot verwarring cn ongeluk dei Natie aden ftrekken, willen daarftellen. pa zie ik niet, dat dit gededje der conc ufie ng tg: uit Wg beredeneerde van het Rapport kan gétrOteken vWd^ onaarmele in verband ftaat, en dus hier nu behoort vastge
^VSeledeelte van de conelufie van het Rapport /< * ««ra», zoude zyn, in nfeOe te decreteeren t »" 1 is vflor.'a tteretecteerde Rappert over deze zaak van uebui f ^ £ vi cum fuis, en daartoe iehynt het hierb
ïk'conclndeere dus, dat wy alleen decreteeren, de eerfl
Rélteös van het Rapport.
|odfk^
r,mmisfie die in deze zaak is 6edecerneerd gewees fflJtoSe mynegedagten voorgedragen .ovttee Lepde met die welke de Borger D»^Te,el
Lzer Vergadering, heeft ingebragt. r nadere overweging, aan dé tweede C omm sh is g
Landend. Dog welk voorftel by m yne M^or kfaris'en t">en ingang gevonden hebbende, agr tk n "rpUgï; nf aëze mafen* hier weder m d.scusue kom ;yn «voelen hieromtrent open te h-ggen.
::Lt komt my, behoudens beter oordeel, zoo>voc
; anneer 'er eeuiee fchikking m wnmerung komt, 1
,m jp „atuur der zake e schf, dat men mueeeiuc F,a«« df?«t" fcii in de tweede plaats de quaestt. am-
t^riT^T^ de Republiek in zekere iPparlZtcn te verdeden , zo is dunkt my ook thans de eerile vraag, of zulk eene Departementale Verdecling
W Hctïkt:ar7dat in de één* en Onverdeelde Bataaffche Republiek in eenige opzigtcn eene "rd«»**«{ moeten gemaakt worden, gely.e by vo:,rbce.d m het luTi iëde. Me» ondeiftelle, om een ge:*! te noemen , dat er .er onderfcheiden Gerigtsboven lullen «or e» £U«id<; daarvan .al het gevolg m.eten zyn drt elk Sfcheiden Gcrigtïhor zyu eigen Diftnd van Junsdic£U2So hebben. 'Er zuilen duren!»ven nog;w*rrchyneMk kleinder* Victfcharcn moeten worden ingefteld , ï! dc Ju'.lttia geadrainiftreerd wo.dt, en aan ieder van we l en ook eer.gafzonderlyk D.iVict van Jmtsdiare zal moeten aangewezen worden. 'Er zyn.overal en diezul1» ooi moeten blyven zeltere ^«J*^ V^ete onder een iVluaicipaa Beltuur. la alle Steden, Vlttken e Dorpen van deRepubUek worden deze ven vereischt; ed ï met eene aüonierlyke i^^^i^rte* crintónele lultttie zal door deze Hoven van Jaft.t.c, \ ïerfchSn en Municipale Vergaderingen . ieder m een afzonder.yk Diftrift, worden geadmimltreerd. •Er zyn daarenboven veelerlei Landbchceringen m At : Gemenebest , die het Opligt hebben op Dyktn, l>ammen'smzèn, Wateren, Polders , enz. Bekend on de* ' Tan naam vau Dykrigters, öykgraaf'en^ * Poldermeesters, Ambagtsbcwaatders. of onder welke an" de cbena^ngen meerde zalen van dezen aart beftuurd ,
worden ; alle welke Admimlhatien ook weder hare onC Sfcheiden hmi en hebben , binnen welken elk van de-
X "'uw Det!2t!,,Burger. Reprefentanten! op ghteren, ten aan"cn der Fiaam.e genomen, kan al mede eene zekere verdecling en byzondere grensfehadmg in deze
^ ^«iVdeï^ge» is hier de vraag niet; cn %■ men moet dezelve me. vermengen, met '" geen waar JV ,>,, h,er auesae is. De vraag is hier, of er, boven en „ aï a toe. en loortgelyke onderfchet üngen, no» 116 eene f indien ik het zoo noemen mag; Leommtque of SSÏ Departementale f^tn^ %\\ ^ W-ek zal worden ingevoetd, ten diencffecte, dattiKder fte fe n "ene Oepartem^ttn zal tam onder een afzonder1, vk Bciluur, om de poiitique en huishoudelykc zaKen •n- ïrnSr^raement; respeftivdyk en afzomrerlyk ter radmimltreren? en dit is het, -aar ik teg n advifeer, lve U he, lclve voor onnodig cn Jcliadctjk noo.cnde. ae- Da' de eenvoudige weg dt beste zy , b-.noef ik met m- JZSi noch ook, da, hoe meer raderen men in en ny brengt, hoe meer vryving, botzmg en verwar-
M> *&TtSro?ïïleï% Departementale Beuren
du diSc avile en öi*f*eie;}wUe wordt geadmiiiift^rcl



palen. Van Juftme* Vi;rfcharen, en Mimici
t^lePe^TAipf^k is-eene hu^houdelyke adminis ten „fS blad'üarP o* dorpje >> daar van onyoor i.Ln of behoort daar van onvoorzien te zvn, ten eindt
kféin do?r°ftfnyk belan« Va" iCttCre Phats' S'oot o we«„TJrH>'ne «S«e mgeaetenen , of door die van wegen de ingezetenen daar toe gellcld zyn, op dc best
belt ,rd rrn> ^k h* ~«2
Kevin' aliC laad£lyke behec"i!S". boven
knf!ben,|0f krygen deze ofderge!yke Corporatien geicnilltn, die zy met malkander niet in der minne ver«enen kunnen, zoo ftaat Haar immers de weg van jusuii- opent1 Ons de zaak voor eene Policicque fchikJ^ng gedisponeerd, zoo kunnen zy zig immers aan het Mmma*?JD& Óe Wetgevende of Uitvoerende me-fmCn dlt b^ryP[' addresfeeren, waar men wel middel vinden zal, om tot kennis van zaken
tedoenen'en *IZ0° eenc juiste en onpartydige uitfpraak In een finanticel opzigt fchynen cok de refoective Municipale PlaatrBeftuuroers van een genoegzameffis? te kunnen zyr, De ondervinding heeft in Holland geJe. d , dat de Magiftraten en Geregten van Steden en Dor£ ' ,0p hunne verantwoording met alleen , maarook met & p Z"r aanmerke!yl<e Ingaringen van 'sGemeeneilniM CnniD8C,n kondcn doen » welken W > aan de daartoe kar\ t gC?erar P.ntfan§els bezorgden. ^Even dit zelfde kan overal gefchieden , en zelfs metTngaringen'Aan
aait en loort; a,ks nogtans onder het opper- j to.z gt en directie van de NationaleFinantic Kamer , die ■ TJtl°e 'a i noods' flefits met e*D'Se Leden behoefde vermeerderd te worden: al 't welk te aanneraelykermoer voorltomen daar men tegenwoordig waaifchynelyk S«r SeDe^8d, Zal Zyn alle finantiëele questien, van wan- , ru l 'lulkeryen. enz. te fubraitteren aan de ordina- / troducêrcn' daattoe afzondeilyke Regtbanken te in- d rCrtV uit,.cor|cludeer ik , dat het invoeren van afzon- fc r,™7" p,0iif!que Depanemer,ten , elk onder zyn Departementaal Beduur, geheel onnodig is. F b.
delyk™ lk 0ordeel daar £n boven het "lve 2eet Ma- di
Hetftrydt, myns inziens, volkomen met het by dete fi! vergadaing aangenomen Beginfel van de een en ondeeltoerhetd dezer Republiek, en des Bataaffchen Volks- d* ZTl u ,g£-0,g caarvan kan naauwlyks ar.ders wezen, da aan de herleving varieenenjiieuwen geest van Provincialu. C3 ZJa WiëC'llea ■ Depancmei,t weder zyn eigen by- L wnder hunhoudelyk belang zal hebben , cn vootllaan , " ^aar door ze tegen elkander in zullen werken, en aan ik t Gou vernemen van de Republiek oneindig veel do moeite veroor/aken. Het is wel zoo, dat z? geen £ "ggen hebbende, in 1 beftuur der algemeene zaken, Tv van een andeten aart zullen zyn , dan voorheen "o Wu en, " refPeaive Gewesten waren; doch dit zal j net byzonder ejprtt du corps, cn het Departementaal belang cch bwjwegnemen; en de oneenigheid, de verdeeldheid^ érn ver-V^ Y-° ^ °penbaarc tegenwerking die daar uit te ooi »«wagrcn is, lchynr my reden genoeg , om deze fchik- 7^1 ""groot fchadelyk te houden, te meer daar zy in den
:i- g'ond onnodig ;s
)f niet kundi/genocg™ n ^f g Ve.?-dc ^crgaJerfn<
■ ««ö. du, mande '»is>=».i/co:,or "s"!!:"''!:
■ Du, „ Kger.deel, zo men dkeMuniciM° P u-'< r, *
fchadelyk voor de individuele^ ^ e " Vr2if °° |
De Burger had ook doen opmerkendeko«r
jaarheid van deze Regecrinc^orm • F„ L o ost'
jn hebbers ï-^^tïf;' 1 « deze Coilegjen ook nog rnoe.en hebben tnne alen Sécretarisfen , Clercquen en andere Suppoosten tlÏL111" B,et VCel nilnder' dan «onderdTn °S
Trf ?rCü HS'i0t " klei" wo,den ëeintroduceerd7Ei? I < geef in bedenking, of dir , gepaard mer al 1
«en nafleep , aan zulke aanzienef^( olkgL lerkn0gt" I me 2oo geringe dept r,fe 't 2y voor de Departemen en 't f r voor de Repub iek, dat tog op één uitkom Tlai «* ' .rzaken datcezdve geen aanmerking verdien ! 1 Jk concludeer derhalven , dat deze nfefure in haren aar* hadelyk, en voor 't Gemeenebest onnodig s cTdaar! n behoort tc worden ter zyd gefield: gelyk üt mJ t'X:^'^ °m de Daar^eg"]; Cff,t *'e*tr 2i"hg in ons yolgtni Nummtr.^
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & com?. ^IThaagi



•p A & V E ÏL' H A A L
DE Tv HANDELINGEN VAN DE
pTIOii.i^ r-js3LS^D^Ji.r ar ff
R£?*SSENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND, ito. 423 /« ** I* Maart 1797- » *" £Rf$ fjjffl
Nationaals Vergadering. «
Vervolg *r *€* Donderdag , den 9 ,
jVW* 1797' (
Voorzitter: & Syderius. \
Vervolg der Deliberatien over het Rapport van \ \ Burgers Couperus c. f.
r«rA«j zegt: len en de verdetüng der
Al wat omtre.d de p^rtern^* g^.z*? bon-
* d-en S, -cb ik, naar my, inzjen, door ^Ld"eSde ^^^«ihte op
Ik heb 'er niets ^"^^z.l werdervvêïzÓg Vo$> «cU-de gronden. d« ^nC.°S! SnW«n^og..PMfcnê „n deze Vcrgadïrin* een gc.uun Vergade.ing tc
aft* wotdt
ti.creteerd.
«tiïï?p*b?ae W-are en eenvoudige argumenten door lx hebbe by ce , Rapport aangevoerd,
en Burger
«W.S K 'er iets v an zegge . cn daa.toeooruscht eci.'e.r, flat ik c. beginnen moet ah dc
leele ik, dat men ^f^Jraifonn^d heeft.
$UIger fteprefcntan^„f/^^^^dt'^^ |,„ is;, «^"J^^Senza plaats hebben, fefti.met ;Ctdit"/i ",^0); ; of nlamenhk , dc tegenwoordige, , ï«^ 4«£ ^ geprojecteerde,- of wel
roorrsng verdienat. ongepast voor
" Re ^C Se J°« ntvSêSSkhi ne,en byzondere
|l 'men d s m'et kan noch béboort te „.„gen. Zr./
v , ij li B. »-•
dcefoei» Departementen verdeeld•worden ? Deeze vmge S^ónaérftcld aitvd iets, du .* riet loegeeven: dat naamlyk de in derze V e,gfeiag . ^ ttfVwr «ri/fie, «decreteerde «Sfti//«rf, ^vad^Mg ,an GewcsTn reeds^oa hebben opgéhec,^ , e, J« er dus vanreen" daat door .ee.is éef e, omerdjela geM Land, thands eene geheele *&^*±*^<®&
ftMi ook door den kepicfentant bo.ix.a ^.api u/cerd , dtnaamïykaUe te3cn, oord gyerdeelmg van ocwestJn zou moeten worden ^«ij , dan Hiaar dan is d<e van eenen grhec.cn aeScm aart, .en v^doch StvS ih eene andere wyz.g.ng, of moaus van Tt teSioo*e r.o» cveerendc Orde van zaaken. En wa rfvk Bur^rs Reprefentanten 1 zo ik tusUhen een van WdeVcioclens zou moeten kezen, koomr r,-y * ge< Sfe vSdeeze laatstgenoemde Burgersi nog vee. pl -uiibeler verdraiglyker voor, «Is het Land vcfy-ip-
nelcnd Pian van nieuwe verdecling van den Bttrget JysJgft' JJ ik maar rond cn onbewimpeld de waarheid {c^en ' Men wil eene nieuwe Land - verdeeung ce-rftellen ' om het zogenaamde Vu4ff*tums met. wor.el etak unteroeyen; maar de . ReprelcMant Queylen heef tnvnes erachtens, overtuigend aangetoo.d, dat di ntdTel geheel en al ontoe-e.kend zyn zou. het be-
doelde o° m£rk daar ^ te bev0;deren' Z° al't ^ i ce'woo dfs gellacht, tegen aïic regelen van memchkunde ! f!„ ^an worden eepiseWerd de prsedikctie voorzvne ; re;-SIvïSefePz«llen verliezen, als dcHmircn daar «n vc ard,id7.vn-zo kan dit argument op het vo gend,
\ S te fotmeeren Departementen, in weke
Leboorcfl zyn , of zullen woor.en. even 70 zeer eene ' fJ&TOgM« van ^^r,W/,;;.wzuUenR.y;
l ;.r' r 1 et tegenwoordig ^efiacht. ccre voerloze ge£l r ^fl tSB geboortegrond. Om die dan weer \ ZmtZ^S&n wel alle 50« f 60 J.vecxene ?/ nieuwe l^d-Vcrdcelirrgtemden., zo al» ment;ew^



C 170 )
is, of imrtc.s gewoon was, ds Troupes gedurig van Aiuarniloen te doen vennderen , uit vreezedar zy te veel g/cwliJlhrffiouQM worden. Maar sis men dit büi daar mede met kan bewerken , en men dan daar tegen in dc lchaa.e legt alle de bezwaaren , door den Burger Queyfen daaromtrent voorgefteld, en door anderen misfehien nog te vermeerderen, dan vraage ik, of het Staatkundig en roaezicMig iT, zonder de grootfte engebiedendltenoodzaakiykheid , zo veele duizenden der goede Ingeze'cnen door zulk eene nieuwe Land Verdecling.- immers zo' a.s ae i.urger Jansfen die heeft voorgefteld— van hunne oude mede Landgenooten, van hunne Rechters en KechtbattKen, en van hunne bekende poluicnue Bcftuurdcrs arede-euren , aan vreemde Rechters te ondci werpen en hun geheet en al tegen zodanig Plan van Conftitutie te indispeneeren r is het voorzichtig na zo veele opofferingen , a.s er reeds tot het aannemen van deeze Conftitutie zullen gevoiderd worden, dit getal nog nodeloos tc vermeerderen met zulk" eene, die dat gedeelte der Ingezetenen dat op die afgefcheurdc Landltreeken woonachis, meer dan eenige andere, en alle dagen zal treffen en mismoedig maaken, en kan men gelooven dat zulke Ingezetenen dan nog deeze Revolutie zouden kunnen zegenen. . 0
Het zou echter, mooglyk kunnen zyn, dat 'er een Plan van nieuwe yerdeehng wierde uitgedacht, datminder bezwaaren opleverde, ais dat van den Burger lansJen , doch daar over kan ik my voor als nog niet uitbaten. En ik geloove, dat de Vergadering nog verre af is, omtrend dit gewigtig poinct reeds zo veel te zyn voorgeligt, ah nodig zyn zal, daaromtrend een vtuttbaar befluit te kunnen neemen. Ik zoude des niet gaarne wnlen concurreeren, cm een flirt van dat aanbeling, zo maar by appel nominal , en foms met eene meerderheid van eenige weinige Hemmen tc doen beflisfen en concltideere overzulks, dat het Rapport van den Burger Couptrus c f. zo als het nu lig. behoort te worden gerejecteerd of immers in advvs gehouden : cn dan dezelve fcomrmsfie verzogt, een anderen minder ftootend Plan ya.n Land verdeeling te ontwerpen, en aan deeze Vet^a denog te exmbeeten, As ik dan zie, dat he: mocefvk
een P[a* ^artcaellcn, het geen ik niet ftrydie : oordede met het geluk der Ingezeten™ der byzondere Gewesten dan eerst zal ik my over deeze geheele ma ' terie expireren, en in dien zin begrype ik, da Yen e m"'U' //U° iD de«™af mo:t gaan j t'an Marle zègf: 1
ioSdeK«r oUllCrdC lei,Ien tot^"Ifde Conclcfie, welke l &7 ™°QT £"cyfin genomen was, en die reeds door den c
*yn, naar éis b.ide Leden reeds zo veele voldoende redenen r
daar voor gelegeerd hadden; dat hy door de grootte v0™ >
«anders van bet pmeipe eener volfcteteBMti£K?l^ l
zei ?.o veele verfehiflende , zeifc tegenovcrgeÖglvolZ ï l n^va,^kk7',d^hy m'et bfpalcn ^rst of d«rnft a"
l4e d zvn dai"h« hR/PUbIiek in 6eene Departementen L t
ye.deela zyn, dat het hem eèter voorkwam, dat, zo men de *
n Republiek met ten gevolge van dat principe tot een onvey tl deelbaar Mathematisch punct wilde maken, zodanige verdclinjr. ,r wel kan plaats hebben, en dat men anders ook de verdeling in, c Gemeente», of andere Diftriftcn moest affchaff.-n, dog datdei n veronderitellinge zynde aangenomen , dat in de Republiek' zodanige verdecling zoude piaats hebben , men in aanmerking. I moest neemen, dat de Republiek thans werkiyfc verdeeld was! _ en dat uus eigenlyk de vraag maar alleen is, of'er eene andere verdeeling zal plaats hebben? dac men, om dit te kunnen > beoordeelen, eerst een plan van eene nieuwe verdeeling moest zien ,om deze met de tegenwoordige te kunnen vergclyken, en - dan te beoordeelen welke de beste was; dat dezetegenswoow 1 dige verdeeling zo lang gcfubliiteerd heeft, dat das? mede zo i veele ea gewichtige inrichtingen verbonden zyn, dat de Inge. ' 217. ^ Z°.danig Sewend. en veelen daarop zodanig : inrri^n,a3,';-dle althans nict "gtvaaidig moet verandert' . worden; dat Heilig te bepalen , dat 'er eene andere verdecling . zoude plaats hebben zonder dat men wist, hoe? eene groote < . politieke onbezonnenheid zyn zoude, want dac in het Scaat. • ' SS! C£n principe tc decr««en, en dan naderhand de < conf,quentieri en applicatie daar van te gaan onderzoeken een 1 1 ltJ^??Ay WfS is' dien men Ogende ligtelyk aaneen : K , g«aakce, zo als de ondervinding dikwerf leerde r ; dac men dus de Fegenswoordige verdeeling met eene andere ' ^ r„"vhfVerWi3feifn daartoe het plan moest opg'even: dat van : de inrichting van hetzelve moest afhangen , of hetzelve moest 1 worden aangenomen dan niet: dac hy dè mooglykheid riet wil tegenlpreken. dat hetzelve wel zodanig kan zynrngerieht dat alle Leden hetzelve goedkeurde, dog dac het ook wel zodanig zyn konde, dat hec geheel moes! verworpen wo den : dat dit laatte athans moest plaats hebben, .zo 'et geen 1 beter te geven was, dan dat van den Burger Jansfen, heceenigfte ■ t welk nog aan de Vergadering was voorgedragen; dat hy ten munten het fort van de Republiek, althans van eenize ' geaeeltens beklagen zoude, zo dit moest gevolgd worden- ' dat hy maar coc een voorbeeld zoude nemen de Provincie ' van Ovcrysfel, diè daar by, even als voorheen het S k.g Polen, in vier deden verfplit wierdt, waar van wel een gedeelte op zig 2elf zoude felyven, zelfs met toevoeg^ vaS een gedeelte vaB Gelderland, maar drie gedeeitens tof een IITÏITT^ R'°rden Stbn#> dooheze ve by veeledE en hcbbSTf' ""'W weinig of geen invloed kon! v?ik«£ l tev?eJT;da£ de CommliH.-zelve bet byzonder Volbvcbarakter «r Frieten genoegzaam heeft voorgefteld, or» het ot van dac gedeelte'ven Overysfel, het welk by dat G? west zoude gevolgd werden, te beklagen : dat de ingezeteM van gemelde dr,e gede,iiens, om hunne belangen/ £ Se Departementale beftnren te bevorderen, van bet eene na Arnhem, van het aBdere na Leuwaarden, van het derde na Groningen m moctcn ïc. d d > °^ «de ™
~W"«e der Stad Zwolle*; die nu he I' Boegen bebben van byna alle hunne aken vereffend en hunne
«ftend van hunne woonplaats, om het zelfde te bekomen! eene wandel nfe van ongeveer twee en twintig uuren na Gr" j ningen zouden moeren doen; dat men niet uit be" om moet verliezen, dat door zodanige verdeling de '«banken voor de Ingezetenen ook geheef zouden veranderd w4dcn en zommige hunner niet alleen van hunne gewone regtbam! ken zouden worden afgetrokken, maar aan andere difhJrT tot nog toe geheel vreemdt en veele uuren van hu Me woon Plaats waren afgelegen, en aan Rechters, die zy even w?im> kennen, als die by hun bekend zyn, Luden^n^ierworpé!
worden:



a«.» '.f dit althans, zo voel mooglyk, moest vermyd te Hen u, -ïe hiilo-i- leerde hoe afkerig de Ingezetenen m
Kn. dfteHl S magt niet had knnncn ter uitvoer nl
jftt "'di: geavanceerde genoegzaam de «^**& g£ LtnoTi—n vooraf het Plan van eene betere-verdeling, dan fetoond- om voorat n-i r deezo vcrvverpe , <
I)Veu maten bezwaard worden . dat cm uvu™' .; j Lc conditiën kan voorfchryven welke ^gg^ °st g
fcr'ede-n , heïatve voorwaarden moet aanbied», du Voor „ Stzcive aanneemelyk zyn en dat d" W^,^ £ bfen^fwU^n S£ SSS nieuwe verdeling }
iie te ftemmcu. *
c
! fSfml «rplicbt .te» op fcm» ;
ier oataaucii. i^v-f R *,.„,. verwvderd, daar zy er hun D;P«"m?nl^reBsCfJnl7J doen hebben; en
hierop antwoorde ik auccr, . kfir hoekjes >r «dit opligt by zouden t«ie meerdenngexe enen byel0"dlYelUn-. genoopt om het
mentaal Beftuur komen. -— , _ hy „kent
x ««Vë'
wanneer de menlcnen wee, verdeeling zal
zullen gehegt xyn , a weer «n bedodd? ef-
Lel andere vorm var; beto, jj^ »T ^ mefl
««/^ onverdeeld lok "a.;n °v^wio,f.c rC(kn daartoe nucnder anderen °^ °™Jfed|"^V telken» by tene befluit , is 'er g«n ««k da. wy jr nieuwe generatie weer ome grenzen
veranderen, om dat dit gewigtig &evai, waarom ook behoort te gefchieden, dan niet weer kan p aat? ,ben , a'.s dat weer konde plaats henben , zoud. het der noodr.ake.lyk zyn, om er weer toets beflmten; arhet zal wei onnodig zyn het vooruit te.decreteicn. Vervallen dus na myn inzien de argumenten tegea te nieuwe verdeling door den Burger de lust aangeetd ; dan vervalt met een het appui cuar aan door den feer iaï Marlegegeeven, - dan dte laatften Burger efc nog een bevvys 'er tegen opgegeeven , en met veel irmtc en yver 'er uit geargumentcert, het geen, heï'ven dat het nu, daar wy&riet over 'c Plan van den irger Tansfen, maar over 't Rapport van den Burger uperm discutieeren , niet te pas komt , daarenboven •r. mlrdcr op eene vaifche fluirreden, fteunt. — Op "czenamenlvthet Plan van den Burger Javsfen » m de zonderheden niet volmaakt, ergo het deugt niet. — heb het Plan van den Burger Jansjen tot hier tos i een ruwe fchets aangemeikt, het geen in de byion■rheden veele veranderingen en verbeteringen moet ïdereaau; en a's men rre. een penncftrctK in het Pian ^enÜhoek van Üverysfel 'er eens by het, dan verva.t e geheele redtntering. Dan wy delibcreeren veelminëröover dc Wonderheden van dat Plan - en veronetft-lt het moest om bet belang van t geheel zop W-yen» zal men dan aan't beiarg van eenige weinige in )vetY^e!, die nu en dan 20 uuren zouden moeten reten het algemeen belang opofferen > Ik biy ve dus oy e conculic van myn eeifte advys in deeze Seslie uttcbragt.
Queyfen zegt, dat hy eniglyk het woord vraagt vermits nefi hun idees attiibuecrde, die zy nimmer gehad badder., if die uit eene gsnsch andere oorzaak voortfprootcn. Zoo het dur van 't Volk eene nieuwe verdeeling vorderde, wilde lv narne daar in ftemmen. Het door yan Marle geavanceerde £sPg«"Xs om te deduceeren, dat 'er in het gchee geene deuwe verdeeling moest plaats hebben maar alleen, dat het Plan van den Buïger Jansfen omtrent Overysfel met m wetting konde worden gebragt.
Krieger zegt: _ „ r
lk- 7al alleen de vryheid neemen , Burgers Repre.en■anten, eenigereflexien te maaken, op gevolgtrekkingen die de Burger Reprefentant Jansjen in zyn voor het overige, zeer gedetailleerd advys, ftraks uitgebragt, gc-
m Die Buïer heeft de goedheid gehad , te rcflectceren , dat by het rapport wordt toorgeiceid te oecretceren: dat de v erdeling der Republiek in Departementen zou le zyn l l öp eene met 's Volks belang «rokende popnlaffe en -00 veel mogelyk gefchikt, naar de u.rgenrcktheid. de eeograpbifche ligging, en het respectief verrnoaen- dc fpreker oordeelde, dat niet a'le dere epgcaefenê zaaken by de verdeeli&g in opmerking behoorden ,8 koomèn; hy zcide onder andere: zoo men het resrecticf veimogtn in opmerking moest neemen, zouut men daar uit kunnen voenredeneeren, en bellunen, dat dc Stad Amfterdam in- rcrlcheidcn Denariemertd Y g mees



C '17a )
redenen »»« " j . , Y!cl^ J
ten * ^ ^^aS^JSffiS trek opzien de verdcng van Ba-a'fsch i BraCand aan ■ gevoerd; en he mangelt niet aan ecn mSfce bede"
T.a\ ?^Ll^°\.ir'^en, na Rn/Veren en Riviertjes • Beekeo Kpeekjes, : Vaarten en dergelyke, moTJ 0\' *odar„,e Kaart laar afdcckn cn ütótót»>&^ de hu.sl.oudthrkc fch.kkingen, oneindig veel tegen hcc E? om dir alles , om alle deze hedenki; gen g£J?de Ver<ad-rrg op. te merken, dat de Commhfier, e t naar een enkelen grond, vo*r ecn ve-deeüng bv ™ b"eld van populatie, Reende te kunnen ilellen, maar alle de opgegeeven ronden oordeelde te iU!;en moeTenove we. gen-t ,k zoude dan als Lid der Cornmislie, een fffi£e' verklanne -.an-de V/.r»3^,;^ nLT'
dezer Vergadering
gelyk Decieei, als de Commisfie roorftelt, met de ver-]'
Wkeen^r T^'^^M* «rdeeüng door X f^l 1 ; a'5 ,ctóH-',e"Ouic worden btfcbouVd : «e fpreker had yoiKoomen gelyk, ee.. verte-,,,, ,an Sterdam in Departementen is chlme fek, J.r 1 ' " \J« d"e 8.f olgtrekkingln de aa ,.e,ua. .e woordtn op--floten 1S; rfc km tea mistenden Burger vL/ƒ* «.alle; Leden der Vergadering HH\cL L.d der Commisfie aan lódanlgc cl.emeric.e verleen Jiet .heen niet gedagt heeft, m°aar tk haare üvi ? •zeer tegen waaren: en ook fchynt het my toe, dat de Burger ftfmm dc-e chemer.ekc gevb&rekfenïei keef gelukkig bet doei tref;; en zoo" het*ér iliéen óp aankomt , om zodanige gevolg rekkingen te pkwu , dan houie my dc Burger Jan*feu ten goeden, dat k «K eeérdeehng vat, dc Provmcie van 3 tttaf.eh l'raba,d , wai . van dc grensfcliyd.ijger, zoo ev:dcm door de naiuut zyn . aangeweeze,,, chemenek noeme. Die PVoyiScic , Tc a*n geegenue R-ontier (van de Maas ro; dc S.ficlde) ,n £, beilu.t ,n dne deeien te dcelen, een dee. daar van ra Middelburg, een na Dort, en een na den Bosch te ze den, is meer als chemeriek, a! w rd de . oortuk torzodamge verdeling inde Sy„od,aa:e cn C as ficaale verdeeling van het Gereformeerd Kerkgenoofc ap P tl ?Tf? D°*kje gevonden, (riet Ciasiis vL' Bergen-op den-Zoom , behoort onder het Synode recnht )e!a Cn van Breda, onder Doft
■ De Burger Reprefentant Jamfcn houde mv dezen ut over het cherne.-eke ter goeden/ Nu mocHk S " IC f ^jl; f rrdie B'Jr§«Lby ^»«vyS heeft geconc udeerd, dat de Cornmislie behoorde te worden verzogi ' pm, zonder op de door haar voorgedaan bepalingen ê kr,,n, nader tap.o r .e tioen: ik°VOor tóW i
verklaar., of de t ..mm.siie de voo:«-eftc'de ierrW!->,. 1
van den Bur,er ^a^^SmS^^St «
inog-ly e verde i,gc0 hebSe .e befchouwen , en over de i
■ zelve ,^yv; .moet rapporteren ? En dan zal myn advys
«, mogelyk het rapport der.geheele C.,rami,iie JJj^ woorden beflaan, dat die verdeelmg niet goed is Ve'e ' redenen tegen dezelve zy-, door de Burgen Keprefeotan-- * - ten ae Mm en,*,, Mdrlé reeds %t^L^Tü^ ^% trek opi]g,et,s de verdeng van Ba^fsch-BuCand aan
■ gevoerd;, en he mangelt,, iet aan Mn mc t , ? !
y.a i, dr. i^e of a!,deren, na Rivieren cn Riviertjes r Beekeo erTlie.kjes, Vaar-en en dergelyke, R *odar„,e Kaart .aar afdeden ^ü^tó*>&^ 3 de huishoudthrke fch.kkingen, oneindig veel teg-n be-f g« om dn afles , om aile deze b*d«tJfe,|chS^ae S Vergadering op. te merken, dat de Commi.fie°n e« naar een enkelen grond, vooreen ve-deeling, bv voo b"eld 2 van populatie, reende te kunnen flellen, rnalr alle de V opgegeeven ror.den oordeelde te inllen moeTenove weger,; ik zoude dan , als Lid der Cornmislie eenTfiM W' verklaring an-de VergaH€,iDg ven.oeken s 7 7 dezer Vergadering daar foor aiifeeren , ónde r lo - 2 gelyk Dectee», als de Commisfie voorfteü, me, de •«- S
T*ps£*n ze<?t: H -r uitgebrar Alvys door 'den Bun-er R»:'-rr.„;,-.'«-<;• ff leven de lu;a,.,yïile b-wvz-n -V"it .fi 1 kW
beeft w»t 1 c geze/d ir n. 'q,, 1S ,,T, V.V "'V ^ M.verfehtide D -par.f..neu(en CbemerVv' cr'L AlCÏ* W |! u' <•*! «* de Comtrnsij.. fcföuldCd fieb zlfeS» verdclm, te h,boe.i eepr j eleerd. fï OTel/t#.?H
'S^t^mM —'1
blyven zouie met de uï^ÈeVd A, R"fe^
met de hairen by te flenên en on i '' d3t ],nn 4
die Hem wcini/eer aa doe,. l°Êe ^^a^k Tf**m te mateuni ,t1vj{ hv cfn faK r;'Mcu,,. b.fpo-ie yd
^-wys vai^Lnd n tedelmued,. r,„g
:brag:e Conelufie. °y niyn* uit-1
Couperus zegt, dat hy zich thans.niet in eenVe'de nfic van het Rappor zoude ivhzXer l >r ?f ■omm,sfie de ap&iSS^SSiSn£SS!Ê e.uo.ng zoude piaa-s hebben , vc-meende l v j;» 1 p poinö der Deliberatitn' ,h S "moi'^t ' .^a
1- vknhc k" VTftd Va" waa 'over men
|^*^.^e^ vryheid d/der
ar de oude a.tezeer den geest SpV^^S öfe snten; dan men moest eer^t de q,. sn\, ■, 'ü I ■a tot de questio ?«^oUgong paak"' 661
'Hahn 1



I ft'e'li
KÜÏvhet Rapport Wy ven, en ik val opdewo. «
in, vobi komende op p.adz. 8. ro nne. ,R "Gaarne had uwe Commisfie tu de.geegenhe , i
L de redenen die tegen alle verdeling der «PfM ^ fcdig geoordeeld worden te booten, **« <^al -' . j
fDfRapporttu.s bcireu.en dus .elven Q ferme d geweest te zyn, o,n de «at, die van zo veel
fV/>™ ow-'f^'»''^tn rrtrten ndc om undtghetd m
i •vertrouw , dat zy heden n.orgtn ,n « ^ ^
Sffaciu zyn. redenen van zoo vee ^wl*£ te hu. „
Uehng inDepartemcmen van ^^S^, *
cn «cl;u t den mond van nen ™» ^ n
jlat de Vergadering hun to ik ^^L^/ondczoc- «
■,ï.%1even tc verlchaften, d<tt ij oe zaaw u«« d
R geloof dus. dat da *W™*X* sfSSïfc l
icocW'w«;..i.''';'-'au' pi. aai hei a s dan b
fcetdeung za.. betoogd, J^fe !
W te pas komen <e .«Oplegenen. te bern* ^
rsrdeling 'er behoort plaats te hebben^ j,
Want, Bu-gers R<P^nt^ »
muigen tooi het eerst van myn lc,.n n ( i
'f ' af moef tafg» van oe vraa, 5«W > 1
plaats za: ' eb.,n, at moein g ^ ,
*9P *e.ke wyze , <cr^f n"ct PWee.' w* ik er va, .
^-véfre tc oven ^ei:rrg eene zaak grön- 1
leggen moet, W mee. de z. verg - aan eene 1
di.; wi! onderzogt hebben , is # » w„::;, , lommislie optediaagen, cifi
lof 'er wel eene verdeeling zal geLbicih,.. . ^
|er,St " ft heb wel e^s horen fp.cken van me»phv£ ihe' ïubtieliuiten, maar dit is my'm de daad zo-fut.
•«.ne va*ten of -Typen kan. reïieo
feel , dat ik het *»« fjeytPdat 'er geene üepar
■ noo. gezegd. en ik Kgnog ni "mMI ik >;tb
Scmentaale. vereehng Pat. n«.« ^ ..^
hgewenscht, e uk wensc.i neg V;rdcelit g moet
ondejzogt word. Le v.aag or bcllisiv.tudcn. h plaats hebben is dc eeifte ; en dt.-e moet i o oei, ^ |oneen , dan zal men zieh • ifendeiioêken , op welke wyze die vercie mg » KcWed" : "o ia, dan zal die vraag M^W* ; ÈSct'gecii ik tok>**t veel fiducie heb horen M*
fo-,«%«ftt my voor bfet minder los te ftaan: tewe-
da: 'er reeds eene I ..mdsverdeeling plaats fan, dat , tt verdeel.,".; tu dui was; en veel ai ouder dan de robtek. relve , <fii dat hier de eerite natiuir.ywe vraag ttitt of :er eene verdeeling moest • jtt, maar ot , vit reed. bclbaï.ie verdeeling zou fekten varen. |{, P-ioof u^Sers Reprefentanten 1 dat zy die a-dus c' uen zch zelven bedriegen. Het is met waar dat
réne Depar-.eiï.entaale verde-;ling beftaat voor üe le en ondleloaare Ba a-.fiche Keputiliek, cn her be. fj&a in myne oogen zeer mank : om-dat 'er in
oude Bo.idgcnooufèivapper ke ftelfel ze».«re ^;ndsémai baftWid; omdat'dezcA-e, Baande net tBsWWO ituur, ook beftaat: daarom moer men rekenc-<u- de,fde Landverdeelmg ÖbkfHu h«t ftelfel van voikooti.e-
éënheid zal blyven voartdurén. Za, met de ' orittr»: teae geh -c'raud.-rs orde van '.aken d'-arlteden i zal et het Volk zyn bel,aan eq beflftur op eene a»d:re w.ze mtcftellen? Mag men dus vat. den ouden Staat van ken tot den nieuwen concluderen?— Ik her.aii «c:roin C'at 'men eer=t moet onderuiekea of er we, eene euwe vcrdeeling nodig is, wan; toch memand VA W etulpreken, dat to het algemeen belangs des Vo^s, tt is het byzo:,Oer belang der Lede: te zamen Beiioincn ;. j he; ,K>ofdu..el waarom her Ba Ukfl »M Voli. eeneBmgerlaatfchappyl verkiestuutemaken . U le voorwaarde waarf dit Voikzvn Ddtaan en beftuur reg lteven zo g »ed . 1* at ltaan beter, ktnrnen bereikt w..rd;n zonder aumev epattementecle Beituuren; dan zeker zal de Nationaal. ërkadërïBfi den Vóike eene zodanige vemenng niet wn-
inla .aden. We! nu, men-o derzocke, en men
etnc geéq beftuit, dan op goede gronden. De mna tos,e!dzjL\ gee'ie zwangncU maaken, W.Wr erf aan de Com;nis(ie meddleaeeien, en andere Leuen ,,ien-ook intone gedacUtcu p,aarr.e onder haar oog brenCb De za..k is waarlyk van oncmdig veel gevWgt. '4ei ,e'nvoudi--e'is fteeds een kenmerk van het waare en ,c goede,'eii'deze ve.ecvoudigmg fchynt my althans tó Ah nier te va»en onder 'de ciiimêres of harslcnfcnimncn. 'MLr'iÜ mi.fcluen geen Land in Euiopa dat nairtiif*k in zo ' veel delen «dnipperd is , als dit La';a, o« \yneVa;e,fchappen . Polders, Indyki-gen en dier. !elvkcn, cn ik zie met dat zy die 'er tegen zyn , nm
- Sdier óeze verdeUfig^ als mede by d.e, «.eG^ meenten, Depanememalc G.r.cn's .oven , het 6f»m^\
eh ur! Kwartieren. HdftffC*.-. O.ltr.aen , Grondvcgade , cn Wat er meer van dieu aart moge zyn, medekengen . nog eene politieke vcrde.mg van atotierende Dcpir-ementcn te voegen; .jk »w nj.et dat at ze le cnr ku rren worde, een zuiver f.mplex M tc jagen. f)e ondcelbaarc Ke,ubhrk zal genoeg verdeeld zyn. V'at de lw- ken m den Lande aan a.tt, daaï ,k van 1 b hoU iP-eKcn.cn die 'er door f.dtoo.d moyen wordenf waneer er ee-e n eu-.e ve.dc.mgp aangreep :
n oet *om%i \v -Oóglyk is maai om ze te B«lcH
Sover de bevdl , ng dc R-v lu e, om ze meene z^^n dan -de gowdè , du ba» tk met, Op
Y ,3



dezelfde wttt* ..
l?f 'er d,eWaihK {*»£ö /eieren : vel fteliel, voor het S aXTt r 'eIand' voor hüc o« Nasfau. - Êfto vo°' Ö« Huis v
rymdheden meer. w«Jwil V ' ,cn dier^Y^ on^ En laat ik '« dit nc- alVen L d" henen' B W ? Burger //ö#?°?cttV/u^ voe^n • «at , heeft, den (Wer it S/ed"nkens z'-'" vergi
dat de QmnemktSt- c' u lenkb«ld Wetefcbryve* Macht ï^^ffi:S?^^^l^^«^
gen, het fi^-Tnciele m;' ft?ln'P !ïeuÊn Worden Financie, en „ vJr w£ het °?Pe* beft«^ d< Volk aar^r§fc£nGer,chtïto^ "i« genoeg, he
opïhelderd ben,'CTdat dTc*"^ ik niet «««e, wel Departementale vtdelfrJS.? °f 'e
volledig zal onderzoekeV-, rt"ader en mee: Burger!T Reprefentamen ofln k geen °Ser!Wlk ■■
gaderïng en m7 ^^6ph&RWU\d^* met een gerust hart kunnen h„i L n lk zal aLdin eene nieuwe verdelg m^^^W01' dat 'er onze oude OLë.-cared^everd*hV ! 1 misfchlen wel, dat 'i-uigc vera.ang blyven moet.
Preede zégt •
fefrkftea vereenigende met dé Corut^ TT*' my ten genomen die ifr '„„ °u i-:orc'ufie door den Burger was dfe kon vallen Vi»porc W r de «3?
ons hebben , fa Inderdaad in laS- K overweging voor in een 2aak van dat*oJ^Z^nl^^ als wy verwagtcn , cn wy kunnen dus nier. ^ Men cn moeten Rapport van deeze of eene ÏÏer^C^^J^1**"*? vorens tot een finaal befluit te komen ve^ngen, al.
port voordrag. Immers B^ffi^SST °P ,het R^ ïsdu^ gelegen, dat, alvorens men Jnït fc,itMtcl> ' dc zaak tale afdeling kan in owrweaf^ ™? dePJ"e™n. I
zyn, of 'erDepartementen zvn ffiV00ra.f beflist m°« e beftaat, maar de vraa, js Zt ! f„" V6waaS13 hier niet wat c ftttutte de Natie ^llen ^ooTdragen dè vr^^ d" Con" omtrend reeds gedecreteerd i/?fn L • Ta3g ls' wat da*r a zyn zal in beitje" éën Zv4 zal M de RcpubIiek » In dit geval tu, in deeze «dewcr^nE L^?1"*' en beftuur, waar'in he S Ctfc^«vanbeil5a„ d worpen worden, moet nood^VkVh^ • 9°n*tutie zal ont " fllfCbt worden, »I de Bai'S X "u.^ cer^ Plaats be- * nen bci>uurd .^^^"W1*.^ wel te .kM. ,V
menten ? Ik zie niet hoé Z ,„7 ld W0rden in departe- fanders zou behoreï «^beamnen rift^" 5HMen bcêin"e". J Burger £twW , Dfde^m"^:A^r^et bond'g advys van den D hébben de V%^£-*?£J<** «™ Burger ^ 'er >n wsarheid zeer veel te zl"L f , ove»«»f«» , dat ., wentale Afdeelingen mwicr S, V v "£eenc DcParte V «ronden vin dfe .dvv™" aié?ffi L w-e?C E" «*» de ^ ik kortheidshalve niét zal fce haïL iT ^ ' « wé»é £ «. een werd flüfiaan by S^denSe g
C 174 )
^erheen _ a! vvac d r„ |« ^er gewigtiy poir.t ze£r J ■f'g is, of het wel eene Lrn, • Sgtn' dat betnogttvM tot by die twyffeikg zo^ «aar f^J
Al een ral;êfchlkken zv d r nn . , er lets van a3ntetofl -« en om d&fe^f
voeren , fa gebeèl en .TS0"™" teg« dezen grönd J
^:^i^df^"-o^SeS
v.-e jf: óm»
vardirem
vSiït} ^£Sf"S ^. d-van by Bet ral Z^Di^rgadering^^^^-^M, U
5 P^M^^^J^ byhetra
et «fMiioat/a.' Dj VcrzaderlnJ^ i„^rJcD. a'^edKld. wa
e. XyWioo even hier v."Stóffl"%c 2,ci! ' de B.
- ',en de RlPPe>r(curs0vér dftllr ff - °'lde""sfehcn !e °^'>eeH _ a! wat j^'1.2" ■ ««wigtig poir.t zeer „ it »gtig is, of het wel eene Lrn, • 2gtn' dat ^tnogtwt ' tot by die twyftvikg g^fejM» «W> maar zy^ ' Alleen rangfehikkeS zv ^' f,nder4 erlers vanaanteto t eu ««» difte b 'wvzef 1° til"üI "« ^3 C beeld dat men uit zuinigheid »«„ ^,Tren Zv aan '!et v-
- waardoor zeker alles zón Z gfn Cfe/°ver de Armée (le ■ Rapporteurs -veroorlovcï L " lliet JopeD' ™arde Bur r dat daar by de zaafc , die ?n\Zhf ■VOu.rbee'« te nferit t w»ntby de Atmée is' ^ JS >Uorbc«ys geaZ
Cnefzyn moet, maar 0> FiT „ j n,00rizakelyk, dat 'er centen zyn moeTen dit i is' dat 3
en moet beweezen w^,'&,&Wtoto»feM-n3 gevoerd, was de volkomen „■üe.an.d«e grond die ik heb, ^ üe vo]g volkomen van bet >£S
De redeneering, die dr n, hobben va» Depanem-nr,
voeren , fa gebVel en i'J^T"?*!3 ^ ^ezen gr^d * zoals het by de tegenTCoEtfdeE,he^oude ^*«»« ?»ar de grond die ik heb 5*der Gewe.ten beilaat
het algemeen, C„ het zal iSLTnierfC h" d-n, dat zoo wmncer 'er Eeen, rw, k"Unnen ontkentwJ '« geen Departementala je^f v?n!Xen,f.nten z-v« of konTel km geboren worden: c* her t„ • *rfl'H«* komen kan, « kwade uitwerking voortbmnSi nfn" ^ ê6V!!lien de2e f
ot in het Departement van het: Y t ^\'Fd ' ««rysfei. Federalisme blyft to-r r,/ x» de Schelde, of den Vsf> -yn voordel leun^ J*^„D= Fundament»TJ, t port ontzenuwt; maar behouden81^, deeJe düor tot Rad eens zien , vvaarorl £ö°udeB hun kragt; maar iaat om moiftel niet' ta^JW oordeelen, da my cheidenheid der bejangenbTfe n, y feggeQ orn d= verl >ve.éénkomftig bunbaS , naaf m Id'^l"- Zy PIaatM n Departementale BeftmireD . en W beIang£n. Ledea'
loor' die onderfcheiden bSe f abf ic "T™. Zy' dac dH .andbouw, en de zorg overtfrnrrfin KooPhandel, Fabrieken, ehartigd worden; mJr hfis Tufat™^ t"0 te beter za^ :n plaatzslyk belang, lülcraaderH.» J SC hler de gees' voorf ider een éénheid van E7ZKebn«"d^WMgramoet«l orden ingericht, dat gevolgd w3 7°rden' en zodani«' Semeen , ,11e» hy een met den «5 ' dat geen dac v°or het eeste nut en belang iflfl ov«vvoeen, van het
SB^Ï£SS*^tó- een voorbeeldj irtement waar dWhors vsir ? ? ?' de fchors- f et dell y hebben, en ïaarcliVfdiff UitV°Cr wi,]tnl
dat den uitvoer verboTernvnr W5ar^rycnl
« te k.ygcn. Zie, daar du? een in ? Wdoor de iderfcheidtn belangen, dXfiedi ÜJ5 ^ ftooting'vaal agt dat Beduur za] oorJeeÊn 1 °nde^én Beftuer gel » Lande heilzaan,,, 2y, en déVrn' d, r,nCC ^J v°ü' 3 n mrichten. Hetzelfde heef} IL, Public1ue ^hiktin.I at boven voordeelig fa fc« „n5 * omtRnd tc Rivieren, i "d wat veordeeitg'is'Veneden a 'df'1! Chad£nl en <M I ieelig zyn hoger op cn hier uir^=.V 1 °0m' kan dezrU'e 1 ' Plaatzclyke dirr ften r h ' ^' z°°die direfli« 1 -engeboicn worden, door tatïaS.r&'te'ÏÏ I



concludeer dus, om alle deze redenen, dat de zaak. moet worden onierzogtcn overwogen, en dat dus nee ore andermaal in banden der Coamisli: moec woiden J, om een nader Rapport ui.tebrengen. '£aems zegt, dat hy door Hahn had hooren aa-.r •£ dat de Commisfi* zich breder had behooren te Pen op het voorgetelde door ^^-J^Z men pag 9, 10, n, 12 cn 13 van het Rappor l zoude net blyken , du de Cornmislie die queftieniet fylakkig had behandeld. 0? het geavanceerde ran Barder >7e«fc zoude hy aanmerken rP. dat dc Comle eeniglyk hid willen bewyzen, dat het eene v,rde zuinigheid zoude zyn, wanneer men, W-pcnen te befparen , de Departementale Beituuren wnde fefgen. En wat het a<«. betrof, vermeende hy , dat, Bmen aan het Wetgevend Lichaam alleen, het be| overliet, dit zeer veele inconvcnienten ^Mfijf L bren-en, daar men toch met veronderftelLn konhoeveel kunde men ook aan de Leden^daarvan wilde fehryven, dat zy van al het onderfcheidene locaale de fee kennis zoude bezitten. Om het aan de plaatte£Bbeftuuren overtelaten, hieruit konde met dan cn fai'te difputen geboren worden; de refliftie vanflojïwas zeker waar, dat, hoe eenvoudiger het beftuur
I, dit te beter. Dan ook , zoo men dit te ver trok, 4de daaruit, dat eene Monarchale Regering altyd de ie was.
ülicker zegt, dat het hem zoo uit het Rapport, als 5de discusüen gebleken is, dat de meerderheid , et at voor zoude zyn , om conform het voorftel van Mn en Freede te befluiten ; de questie was dus ipoei te decideren, zoo men in omvrage bragt, zal men Sgens het voorftel van Freede , concluderen , of za ■aecne verdeeling in departementen plaats hebben? \en Berge zegt, dat hy zich in de materie niet zal inlaater dr dezelve genoeg bediscutieerd is; danhy had eene reflex;e liflyk, hy vermeende , dat de uitdrukking van te decrete %en niet jaist was; dat hier toe de Vergadering geen mach
II, maar alleen, om het Pian van Confticutie aan het Vol. *r tc dragen.
heuperus zegr, dat ook nimmer de intentie der Com ffi: geweest was , dit aan de Vergadering voorte jllen.
De Prefident brengt in omvrage , of de Vergade ig genoeg was getlucideerd op dit poinct, 01 ] questie by appel nominal te decideren of 'e ne verdeling zoude plaats hebben , ja da en?
Evers zegrt
lk moet het aangevoerde van den Repreientant tc wc appuieeren, en 'er d.t nog byvocgen : dat d opoütie van den Burger Bosveld geene nieuwe propt ie is , «he Burger heeft detelve in de eerfte üsfie di ommisiie even uitvoerig beredeneert ; zy is wel ove ogen doch heeft geen 'byval gevonden, — Zy is d
ld, om een nader Rapport ui.tebrengen.
Ie eeniglyk hid willen bewyzen, dat het eene v,r-
tige kennis zoucie bezitten, u« r ~-
Fbeftuuren overtelaten, hieruit konde met dan cn fee difputen geboren worden; de refieftie yan B3 was zeker waar, dat, hoe eenvoudiger het beftuur n , dit te beter. Dan ook , zoo men dit te ver trok, 4de daaruit, dat eene Monarchale Regering altyd de
zelve propofitie met die van den 9m%#m&£&* Commisforiaal gemaakt is, en waarop de Cornmi^lii.slen nu beredeneert antwoorden, en waarop elk nu gevat kan en behoort te zyn ; detelve dus alweer ifl fie te ftellen is onnodig den Nat onrlen tyd verip.llem De Prefidmt vraagt, of de Verga lering zich mee het rapport kon le.c mf'irm-'cren , en d 13 ctecretceren dat de Republiek in D;parutnetuen zoude worden verdeeld?
Ploos van Amjlcl zegt, dat dit een % :eï delicate questie was, welke nog wei eens nader ondeizoek menteerde.
De Pref leut vraagt, of men dan, zoo als door Hahn yvas voorgefteld, dezelve nader Commisioriaal zoude maken.
Fan Casirop vermeent, dat de Vergadering genoeg geelucidesrd was, om te kunnen decideren. De Prefident herhaalt zyn voorftel. Blok zegt, dat de questie eenvoudig was, of 'er eene Departementaale verdecling zoude plaats hebben ?
Hahn zegt:
Ik heb my aan de woorden van het Rapport gehouden, ett ik heb der Vergadering voorgelezen hoe de Cornmislie zelve b-treurt, dat tyd en omftandigheden haar genoopt hebbende zaak maar kortelyk te behandelen. Heeft de Burger Couperuf het anders gemeend , ik betuig niet tc hebben naargegaan wat 1 -er in zyne ziel omging; maar my te houden aan het Rapport
dat aan de orde van den dag is gefteid. ■ Couperus zegt, dat het geen in zyne ziel was om, gegaan met zwarte letters op wit Papier ftond gedrukt, l en°dat de Cornmislie wel degelyk de redenen opgegeven had; dan dat hy zeer wel mogt lyden, dat er eener , andere Commisfie benoemd werd , om de zaak nader te onderzoeken; maar dat de tegenwoordige Cornmislie ten ' eenemaal van de nuttigheid der Departementale vert deeling geco.rvinccerd was.
• De Prefident brengt in omvrage, of men ook dit poinct nog nader Commisforiaal zonde maken f
Onderfcheiden Leden verklaren zich daar tegen. Ten Berge zegt, dat de zaak aan de orde gefteid was , efi _ afgedaan moest worden,
n Evers ze^t •
r Burger Prefident! ik heb 'er niets regen dat gy der „ conclufie van het Rapport tweeled g ter concludeering by deeze Vergadering voorftelt, dog ik hernaal t voorftel ea de concufie van myn advis, cm de vj :i laatfte regel» van de conclufie van 't Rappor; niet te decreteetcn. " freede zestt, dat de Commisfie' in her rapport zelve bee tuigt, dat zy omtrend de voorftellen- van de Barger Hahn nader M explicatie begeerde.
* Couperus zegt, dat hy by herhaling deze enkeld'epasjj* fage hoort voorlezen, daar men zorgvuldig 'er de wee



Ter Drntt.ne van VAN SCHELLE & COMP. i„ de HAAGS.-
Wlgende arkat, waar door men dan de Commisfie ten
om echte bïfchn'digr.
J. J. ie Vos van Steenwyk zegr, dat hy dan zoude voorrieden, ors omcevragen, of de Vergadering zich inftaat bevond, oai de questie te decideeren ?
De Prefident zegt, dat het rapport aan de orde van den dag was; dat indien de Leden 1105 rr'et genoeg geelucideer 1 waren, hy hen nog gelegenheid gaf, om te fpreken, vermits dé discusfien nog niet geilooten waaren; maar dat hec rapport rnoest worden afgedaan, en (lelt wyders voor, om by appel nomina! te decideeren, of men zich met het rapport zoude conformeeren of dat hec nader Coamisforiaal zou ie worden gemaakt?
De Prefident doet dat gedeelte van Ue: ranport voorlezen, waar op de omvrage gelchie ien*zal, en brengt in appel nominal, of men 'er zich mede
conformeerde, ja dan neen? E;i wordt by
meerderheid dit eerfte gedeelje Conform geconcludeerd, en dus gearresteerd, dat 'er eene Departementale wrdeeKng zoude plaats hebben.
Waarna de Vergadering gefourneerd wordt tot morgen ochtend ten 10 uuren.
Zitting van Pipdag den 10 Maart 1797.
Voorzitter: M. S y d a r i u s.
Een quartier na tien uuren wórd de Vergadering geopend. De Notulen worden geicezen^i goedgekeurd.
De volgenfle (lukken worden gelez.cn en in deliberatie gebragt:
Eene Misfive der Directeuren van den Levaatfehett Handel, Departement Amilerdam , te kennen gevende , dat 'er vier L«den uit die directie, zp ais Jaarlyics plaat, heeft, zyn af6etreed n , en door bib vier anderen zyn 1 aangelleld, welken zv de Verklaaring hadden gGenoomen, elucidatie vr. arende, of dit voor genoegzaam kon gerekend worden, dan of zv zich tót liet fd&ria derzelve ter dezer Vergadering moeten Mceren. — _ De Prefident vraagt, of de Vergadering met den inhoud der Mi- live genoegen kan neemen , en de- '
zelve voords voor Notificatie aanneemen: en '
concludeert conform. ,
Eene Misfive van bet Provinciaal Beftuur van Utrecht zich beklagende over de enorme geld vctfn* in»en dié 'er dagelyks plaats hebben, fpeciaal in het arcSrdeer-n van pennoenen , waaromtrent zy voorziening verzot- \ ken: — aan Cambier c. f. c
van 8,UT Va" d'e Hl^ de-r Gewapende Burgermac van y.te kz.ee, appuecerenie en zien conformeerende rr üe in^everi R.que.t van de Gewapende Btirgermaj
in d J Stiem- ' ,mC, ?«WJ!?r te8« ""re woorde n tk at teleggeBe Verklaaring voorkomende, waaroi trenc zy verandering verzoeken: - aan Cambier c. f.
l wee Reqacsrcn van Burgers, om Scheen temoa tranlporteercn: geaccordeerd ^ a
Een Request vaa ƒ. IloogjlaJ, 0m peafioen: — aan t Committé te Lande. ti^t-H-
[tiet overig; deezer Zitting in ons volgend Nummer.] 1
oen 14 Araait 1707. . ^ SP»!
fccmee.e K)U,fe„ mag w ..- 1*, v.-rhod* : _ Mn i^'c «\ legen Jen &M^f^M%W Èf'Ê Potnpevnni/eerdertoortptoiucem, namens de Commisffé ^O. deu^raueu over het Plan van Conftitutie worden voort*
m dat gevejt,« SSEftaï"** '^Tt^^A genomen vu jr N,...fi. v Ma<
t uSerT^** W0<*c Wj-awneerd tot heden avond tea,i
DRUKFOUTEN.
È££ £I-Jlf- V- ce''. * m » van onderen, ftaat I
//L/ixitug van yerklaring en dier echte li-, ,d,« , „■
an Kieringen, en diergelyke Manken ' *
In No. 41Ö pap. HJ..CCI. re- £"Cn'voldode O*»!
MS"* # ™ * Con,ih te l Je ter'* -es | rfie M.u.n.!en , kej : enyfiUoej>de rèieuin, >-til L, vnmutéwer de zee eerfte Malden enz. P|



? E l 1 K H E 1 D , V R T H E J D , BROEDERSCHAP.
. EXTRA=DAGVE']IHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
WM T X O WJLJLXsM V M 'M G Jt JO JE M 1'W G
Eg. EPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND.
ft N°. 4"4- Woensdag den 15 Maart 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
I VfcRVOLG der Zitting van Ftydag , den 10 Maait 1797.
Voorzitter: M. Syderius.
IV ervoigens verfchynt ter Vergadering eene ■mmisfie uit het Committé der Marine, en Kt , by monde van den Burger Rom, rap-
Fi" Óp het Request van J. 4. DbrnpeBpe, tot ontflag i-an twee aangehaalde pakjes Goud en Zilverwerk, (*,« Mereet van den 8 February.) advyfeert het Commitic jïVorabel, alzo de Suppliant in zyne onkunde misdaan , «•Iieern oogmerk gehad heeft, om tc fraudeeren , 0] iiéi de Wetten van den Lande te contravenceeren; da ■balven aan den Suppliant zoude behoren te wordet trépermi'teerd, om gemelde pakjes, onder de gewoont
«palingen, uit tc voeren : — Conform befloten. 12 Op het Request van Elshemus en Schlegel, to kan'fito vervoer van Rhabarbcr (zie Decreet van dei 1 Maart) advyfeert het Committé dechnaioir, alzo, di ieftmatie fautif opgegeven zynde, deze Rhabarber al lien Engelsen eigendom kan worden geconfidereerd, ei Kj geconfisqueerd, en v.cor een eigendom der Natr
lehoort verklaard te worden.
N De Prefident proponeert, om conform ditadvyi ite concludeeren.
I Bieker vermeent, dat dat Commisforiaal behoort t Ivorden èéroaakf, om te onderzoeken of'er cok gebrel Lm Rhabail.er is , want dat dit van aanbelang is voo j„'et vak der Medicynen.
Ir Dé Piefi-.'ent geeft in'confidentie, o.m dien con lorm 'tc conciiïdeérëni I v. Deel.
Anink zegt, dat hy tegen d2t Commisforiaal is,alzo de Rhabarber door hei Commitié geconfisqueerd verklaard , en 'er boven dien nog geen gebrek aan Rhabarber is.
C. L. van Ee\ae zegt, dat hier de vraag niet kan zyn, of 'er gebrek, of "overvloed van Rhabarber is , maar of de invoer ftrydt met de Proclamatie van 16 September? en dan moet mén zeker Jj antwoorden; immers Rhabarber behoort onder iet Merchandijts des tildes, en Oost-Indifche waten zyn by de Proclamatie uitgefloten.
En wordt conform het Rapport befloten.
3 Suppedheert de Commisfie een berigt op het Re> cuest van gezamentlyke Expediteuren en I-'aétors te Zwolle, houdende klagten over gegeven ordres door het Committé der Marine, (zie Decreet van den 27 Scpt. I. I.) geiende in confideratie, om dit berigt, daar het toch commisforiaal za! behooren te worden gemaakt, om de groote uitgebreidheid vau het zelve, met te leezen.
1 De Prefident brengt dit in omvrage , concludeert conform, en benoemt tot dit Ituk de CAmmU'fie, : aan wier hoofd zich de Burger Stoffenbetg be<■ vind.
; Eenige Reques'en , om paspoorten: — geaccordeerd. \ Nadat de tydelyke Prefident ter Vergadering : vtrlcheben was, cn de Notulen gerefumeerd en geanefteerd waren, worden de deliberatien over het Rapport van den Burger Couperus c. f. voortgezet.
De Prefident brengt het tweede Lid van dit Rap: port, of et eene nieuwe' verdeling zoude plaats : hebben, in omvrage.
C Fan Hl ar Ie zegt, dat verfcheiden Leden reeds op gisteren geadvvf,erd hadden, om dit in- advys te houden
- tot dat een Plan daaromtrtnd door de Commüfie zoude zvn ingeleverd ,-w'eik advys hy in deze inhercerd.- ' £ jansjen



X i?3 )
Jansjen zégt:
Ik vraag hit woord, Burgers Reprefentanten! terwyl het zo even geproduceerde door den Burger van Marle het onderwerp is vm myn tegcnswoordij advys. _ Gisteren decreteerde de Vergadering: het Betaaf/che Gemenebest zal in Departementen verieeld worde, en nu vraagt men: zal de oude verdeling bh/ven of safer eene nieuve flaais hebben.
Er is reeds door onderfcheide Leden , en door de Rapporteurs zelve, zo veel aangevoerd om de noodzakelykheid cerer nieuwe verdeling te bctoogen , dat men dit poinct, in weerwil der tegen bedenkingen van zomraigc Leden, voor voldongen zoude kunnen rekenen. — Doch hec gewicht der zaak aoypt my om met een cnkeld woord myne gedagten , over zummifte argumenten door anders denkende geprodu-' ccerd , aan Ulieden te communiceren.
Vooraf moet ik remaiquercnop bet door zommigen gefun. paneerde, namentlyk; dat de Republiek niet meer behoeft verdeeld te worden , om dat zy wrrkelyk verdeeld is, cn dat men derhalven te recht vraagt: zal die verdeling blyven of zd me» dezelve vernietigen en ceue andere invoeren. ' Was dit de (laat de* gefehils, dan zoude zeker hetdeukueeid kunnen verdedigd worden, dat de Vergadering die vraag niet kan beantwoorden, voor dat de Commisfie een Plan van nicuwe verdeling heeft geproduceerd.
Dan, Burgers ReprtfentantcnI ik kan niet berekenen, dat dit de wasre Haat des gefehils is — *c is waar, de Rcpubliek is thans in een aantal onaf hankelykc Gewesten verdeeld maar ook is wasr dat het Plan Conftkurie, conform bet De-' creet van den ade December 1. 1. maar ééaé ondeelbaare Republiek kent, en die ééne ondeelbaare Rtpubli-k is nög niet verdeeld; neen, die verdeling moet nog bepaald worden, en dan kan men vragen.— zal die verdeling , die niets anders (volgens het aangenomen principe) dan adminiitrative Departementen kan bepalen, zich fchikken naar de vorige Sjuvcraine Provinciën? Op dcre vraag behoort de Vergadering (naar myn oordeel) als genoegzaam door alle de discusüë:i over deze ' materie ingelicht, zich prealabel te expliceien, om datfanders >de 1 Commisfie zo als elk zal toeftemmen, zeer ligt vergeeffchen 1 arbeid zoude kuuaen doen, want doch — is die vorige ver < delingin enafhankelyke Gewesten eener federativeRepubli k Zodanig dat zy tot model kan verftrekken, voor die, welke' thans in htiisboudelyke adminiftratien van een ondeelbaar i Gemenebest rnoec ontworpen worden; laren wy dan toch de Commisfie niet vergen, een nieuw Plsn daartoe te concipiëren Maar is (zo als ik oordeel) die ouJe Provintiale verdeling ( ongefchikt, om in eene Departementale te verwandelen, dan i behoort de Commisfie verzogt te worden, "ten fppedlgften 1 een ander, ns»r haar iniien, best ontwerp vim verdeling te i produceren. Redenen waarom ik het noodzakelyk oordeel" c dat de Vergadering deze zaak dadeiyk decidere, ten einde' de Commisfie wete waar naar zich te reguleren. Dan mm wat v my betreft, Burgers Reprefentanten ! ik ben daar reeds lang I omtrent gedecideerd, en betuig niet een argument gehoord te a hebben, dat voor de nog cxterenJe verdeling voldingendplyt cn even mm eene tegenhedenking dij de bewyzen, voor een- v nieuwe verdeling aangevoerd, enerveert. " e
Of is 'er Wit in de tegenwoordige verdeling, eene verre- ei gaande ongëlykheid in vermogens, bevolking &:. ? vormt dat niet een rar onevenredig geheel ? Dat in eenen gcrcgeldcn ilaa' h' die geheel nkuwgeorgasifeerd wordt, Zovéél mogelyk moe' et wórden voorgekomen. —Die onevenredigheid gevoegd 'by den w zoo dnp ingewortelde!) geest vau Provinciaal egoïsme kaa niet Pi
anders dan eeuwig duurende jaloufie, aanhoudende fcotilngen en gefchillen veroorzaaken. — 't Is waar, dc Departementale Beftuuren zullen in het vervolg adminiftratn zyn, en eveni daarom, dat vermogen van werken niet hebi-en als voow heen. — De nadelige gevolgen 2ullen derhalven min-; der zyn, echter niet geheej ophouden. By voorbeeld: Holland (/« jiatu quö) blyvende, zal niet vee! minder dan: de eene helft der Leden in 't Wetgevend Lighaam leeverenj zal nu met onder velen der Leden, in andere Departementen! verkoren , een nayver tegen dc overwicht der Hollander» blyven heerfchen? En zal Holland wet Drenthe gelyk ftaande, in het verkiezen van een Lid in den zoo zeer vermogende»! Steats-Raad, daar genoegen in kunnen neemen? Of is 'tgeen groote ongëlykheid, een met een en twintig geivk te ftellen l\
lk heb horen avanceeren , dat hetzelfde egoïsme in del nieuwe Departementen zal blyven heerfchen, nademaal men" fteeds eene gehegthcid blyft behouden aan dc Plaats zynerl geboorte cn inwoning. Maar ik acht bet onmogelyk, dac I eene zoo fterke gehechtheid aan zyn Departement, en daazil aiu verknechten nayver, volgens de nieuwe verdeling zoude :i kunnen blyven heerfchen, en wel om deeze redenen:
i, Ornaat, wanneer eene goede evenredige verdecling ont- ■ worpen wordt, nimmer de jrloufie, die vrees voor overwigt: kan plaats hebben, die thans jn de Provinciën, meermalen' en niet zonder redenen, heersenr.
a. Indien de nieuwe verdeeling goed zal zyn, moeten de i ondetfeheiden zoort van Landen en belangcns, zoo veel mo-I gelyk verecnigd en vermengt, cn dus ook daar door denayve» \ verminderd worden,
3, Men befchouwe de tegenswoordige verdeeling in Land-I fchappen, die voor honderd* jaren, geheclafgefcheidenSou.fi ycraine Vorftcndommcn waren , en veelal in vyandfehap en ( Oorlog; zedert verbonden maar elk in den zynen Souverain gcbleeven, met byzondere eigene Wetten cn tegcnftiydi"o' belangcns, en daarom ook altyd nayverig en twistende. °.. iVanncernu diezelfde Provinciën in Departementen hervormd vorden, zal buiten twyfiel het Departementaal egoïsme veel ij Icrker blyven werken, dan wanneer eene geheele nieuwe li rerdeeling alle de Provinciën amalgameert. —— Ja, Burgers, leprefentantcn! Ik laat elk oordeelen, of'er zoo eene na-1] ,'verzyn kan, tusfehen Departementen, die van hare eerfte li vording af, onder een algemeen Opperbeftuur, door dezelve n (Potten vereenigd, aan elkaudcren evenredig, en Hechts door 11 ïuishoudclyke adminiftratien enderfcheidenzyn. — Ik »eloof II let de gehechtheid aan de Plaats of Diftrict zyner inwoning ' Q n dit geval niet ftcikcr zal wéjken, dan zelfs wanneer'er \ [een Departementen waren. — Nimmer kunnen de gevolgen 1 :oo ongelukkig zyn, dan zy zullen zyn, indien dt Provia. I ien blyven beftaan onder den naam van Departementen. Maar zyn *er nu ook deeze of geene gewigtige bewyzen f oor de tegen woordigc-verdceling ter baan gebragt? Veifcheide R eden, die gisteren hebben gcadvifetrd, hebben het tegendeel j sngetoond, ik zal 'er fiechts eene enkele aanmerking byvoegen. De meeste der aangevoerde argumenten tegen eene nieuwe" I erdeeling, febynen eorfpronkelyk uit dat zelve Provinciaal I ;oisme eq bewyzen jjist dat, om die kwaal te geneezen ne andere verdecling nodig is.
Men vrage niet, wat zou wel de byzondere wer.sch zyn van 1 :t ecu of ander aantal Ingezetenen , 't zy uit Oyerysfel of uit 11 undcr Gewest, met betrekking op eene nieuwe verdeling ? mtdocb menzon diikunncn vragen bctrckkelyk het geheele w van Conftitu-ie, en ik houde my verzekerd, datnaarhet
onder» I



C »7? )
■Kfcfaelden eigenbe'anir, duigen*! proteftatien, goed of keuringen, die reecns eikanderen inlopen, iugebragt zouden
feden ja, Burgers Reprefentanten! indien het Uon.
ItUtie Plan , geene andere zwarigheden ontmoet, dan die fake uit eene nieuwe Departetnentaile verdecling zouden re Stecten, vlcye ik my dat de Natte het zich volkomen zal Eten welgevallen; en dus oordeel ik dat de argumenten tcks eene nieuw.- Departemmtaale verdeling, daar uit ontfnd. te veel bewyzen cn uit dieti hoofde niets, fcan waar hebbendezeen gene tegen geadviftttdl niettegws ke Departementaale verdeelihg in 'c gemeen , maar dcievciilÉfte advifen waren ingericht, tc-ens zornaBigc byzondemein myner propofitie, offchoon ik apzectelyk gezorgd hau,
■ in myn advys, gisteren uitgebet, nier dc mmta eanfci. jng gegeeven wierd, om aan myn Plttn in net byzonder tc faken, ook was ik o .erreed dat het tot de orde van den
■ niet behoorde; echter wierd liet „mncè.tgcnd gemarteld, ver-
■ my tan nu ook de vryheid, om er w 't algemeen., met 15 eakeld woord, iets op je rpliccercri.
Fik zal zwygen van hcfbcfpottctek*advys van den Burger nrfc«r,omdat de aanmcikingen ,cie fit daau.pzoude moeten raken, niet ftroken met het denkbeeld dat ik van deze achttate Vergadering heb
Hier word den fpreker door den Prefident in de iden gevallen , die zeide : Ik roep den Burger Jafti"n tot de orde, wy moeten thans niet over zyn dlan in het byzonder deli^ereeren , maar over eene ieuwe Departementaale verdeeling in 't gemeen.
Be Mist vraagf het woord. 1 foatisfen antwoord den Prefident: ■k neem de vryheid ien Pirfident eerbiedig te antwoorden ■eer wel te weien, dat myn Plan niet aan de orde van den da; I gelyk het ook gisteren niet aan dc orde van den dag ge rèest is (trouwens dat heb ik reeds gezegd) echter heelt d l'refident kunnen goedvinden, dat Plan ftilzwygende op eeni Mnieragtige wyze te laaten bediscutieeren, daarom verace | dan nu ook het recht te hebben , myce remarques metbehooi yke befcheidenheid, daar tegen in het midden te brengen ie gaf immers gisteren geen de mir.fte aanleiding in myn aavis iim aan dat Plan in het byzonder te denken , cn evenwel heel iaën kunnen goedvinden , hetzelve tot ecn onderwerp va iiiscusfien te maken —en, daar dc Prefident die Leden nis
ot de orde riep, moet by tu cck my by het woora man ineren.
i De Mist en andere Leden willen fpreeken. i Evers zegt: ik ben de eerfte na den Burger Janifen aan (voord, en zal niet gedogen, dst een ander dan die Burg roor my het woord zal voeren.
famfen zegt: ' . . , .
i frefident! ik infteer by het woord gemamtineerd te worde
i Pan Hooffm Blok zeggen: De wys, waarop Krieg Ifen anderen gisteren hebben geageerd, geeft Jansjen vi bomen vryheid, om zich te defenderen.
Dit wordt door vetfeheiden Leden geappuyeerd.
He Pre/tdétti zegt s De Burger Jatiïfin heeft \ woord, mits by by de orde van den ilagblylt.
Janifen antwoordt:
Iit ben Riet voornemens, Burger Prefident l van de orde afeewyken, dat gisteren aan de orde was, is ook heden aan de orde ; wy continuecren de Discusfien over het zelfde algemeen onderwenp. — Hadden de Leden gisteren vryheid om tcgens myn planteadvyfecre.il, ik heb heden dezelve vryheid , als met hen in deze Vergadering volkomen gelyk ftaande, myne aanmerkingen daartegen in te brengen: waar in de Pre. flient, my te minder met eenig recht kan hinderen , om dac dc Commisfie myn plan moet examineeren, en de Vergadering daar op dienen van conti leraticn en advys; cn uitdien hoofde zo wel myneoplosGngcn , als de aangevoerde ohjtitien, behoort • te weten — dus verzoek ik nogmaals, dat de Prefident my by het woord uiaimineert zonder verdere interruptie.
(De Prefident hierop zijgende, vervolgt Jane/en zyn advys.") Het ad.'js van den Burger Krieger dan ftilzwygende voor by gaande, (geiyk ik ftezegd heb) heef; onder allen , de Burgea Reprefentant van Marle wel met het mees e vuur en eneraie, tegens myn onfchuldig plan zyne diukkeude bezwaren ingcbtagt. 'Hy beklaagde het lot van onze Republiek, indien dat plan gevolgd wierd — dan wat was in het denkbeeld yan dien
Bjrgcr onze Republiek overyssel! ! . . . . ditzy
genoeg.
Doch ik vrsag alle onpartydigen, of men myn ontworpen plan , met eenigen febyn Van billykheid , ten opzichte van deze of geue byzonderheden, over het geheel kan aanvallen? —— in wat fmaakhebik datwerk der Vergadering voorgedragen ?— niet als een volkomen, maar ais een ruw ontwerp, vatbaar voor veel verbetering en btfehaving — is het dan redelik , da: m:n uit Provintiale byzonderheden en belangcns, op ecucn metsterlyken . pathetifcheit toon , het geheel werk veroordeeld? — wat doet toch zo een magtfpreuk by een man van gezond verftand af, ik beklaag hej, fors yan onze Republiek, , indien 'het plan van Jansfeh wordt ingevoerd ! —«-dat klirkt ; fraay , en is zeer aandoenlyk voor de hoorders, maar bewyst ! niet* als bet vuur van Provintialcn yvcr. i Maar ter zaak — alle die zich tot nog toe tegens myn plan • lieten hoven, verliezen uit het oog, den grond waarop het 1 rust, die ik zeer duidclyk heb aangeweezen , het é(n en ondeel' ■ bare der geheele Bateafjche Repuèliek dit gedecreteerd zynde, . konden in ecn werk als het myne, gene byzondcre Provin tie , belangcns in aanmerking komen, en duif met vrymocdigheid t hierin alle deskundigen' tot getuigen roepen. En is dit zo, dan 1 kan men ook met steen dea minften grond, uit de fplitfing der t prtfvtntien, bedenkingen tegens myne verdeeling aanvoeren. Daar te boven , geef ik in overweging, of bet by vootbeeid zo ecn onoverkomclyk bezwaar, voor de Inwoners van hec Kwartier Zutphen is, dat zy vooitaan zouden behoren, tot het derde Departement en niec juist tot bet -vierde, waar hun* 'c ne overige Provintiale Medtbuiftis tocgebiagt zyn. Hoe is :r btt mogelyk eene evenredige verdeling te ontwerpen . waarin nog het kleine Drenthe, nog het uitgebreitW.'o/&n</warden geamalgameert, want -heeft de eene Provintie redenen van klagen warneer zy verdeeld of by eene andere gevoegd wordt, dan % ook de andere , en wie zal dan den meesten grond van klagtcn hebben? Zeker Holland, dat't uitgebreidfte zynde, ook zcer kcr in de meeste onderdelen zal moeten gefplist worden. — d- En behalven dit alles , is zo eene amaigame niet noodzakelyk ? Wordt de noodzakelykheid niet blykbaarder ? Door den drift waar mede men dezelve beftryd.
Iets anders is het aangevoerde, dat vectc Ingezetenen , ver» tt der verwydeid worden, van hunne Departementale Steden, dau zy nu rog zyn van hunne Pruvir.iials Hocdviptaatièn. Z a Om



C 180
Dan vaoronderftcld, dat die zwarigheden metkonden uit den weg germmd of verminderd worden, zo kan doch dat bezwaar van by voorbeeld 30 * 40,000 Ingezetenen, niet opwegen tegen c algemeen belang van 18.003,000, gelyk ik reeds by eene vorige gelegenheid heb aaagemerkt ,• en is van te minder gewicht, uit overweging dit de Ingezetenen nier zo dikmaals, de Departementale Beftuuren zullen behoeven te adteeren, dan thans hunne Provintiale Souverainc Collepien, aan wien alles is gedemandeerd.
Het zal my inmiddels zeer aangenaam zyn , indien 'er ecn ander en beter Plan ontworpen en geproduceerd wordt; het geen ik in het byzonder. verwacht van den' Burger Kriceer die gisteren zytic Geographifehe kunde overtuigend heeft ee' roamfesreerd. 6 ^ Terwyl ik, peififterende by myn principe, concludeer, dat er eene geheele andere Departementale verdeling moet worden ontworpen, e.an de tegenswoordige Provintiale.— En tot voorkoming van alle verkeerde opvattingen, verklaar ik deze concluüe te zyn zonder het minftc attacbemenc, aan het Plan , van verdeling dat ik ontworpen heb.— Men ontwerpen een 1 beter, en het zal my voldoening genoeg zyn, 'er den weg toe l gebaand te hebben. e 1
Evers zegt:, 5
Burger Prejident I ik wilde by provifie alleen remarqueren, l
dat wy thans delibereren over de conelufie van het Rapport }
van den Burger Couperus cum fuis, en volgens de orde der ,
Vergadering , moet het by appel nominal godecideert worden i;
of men 'er zig al of niet mede conformeert, op dien grond * roder ik aanmerken dat de propofitie van den Burger van
Mark, als nieuw zynde, voor dac dit gefchied- is."r.ict in (-
deliberatie kan komen. t;
De Mi si, zegt, dat zyn voornemen eeniglyk was, om gi
tie debberauen te bekorten ; dat hy begreep , dat de ge le
maakte reflexien mei te pas kwamen voor dat 'er een ri
nieuw Plan zoude zyn ingeleverd : waarom hy voor- h
iidde ceze zaak r.ader in handen der Commisfie te flel- et
Jen, om dan, wanneer dezelve een nader Plan had in- ik
geleverd , te decideren of 'er eene nieuwe verdeling zou- he
ce p'aats hebben. de
De Beveren zegt, dat hy hoofdzakclyk wilde aanmerken, w' dat men van het poird in queftie was'afgeweken,, het zelve bi ftond hierin: de Vergadering had op gisteren gedecreteerd , V( dat 'er cene Departementale verdeeling zoude plaats hebben.' Iy 1 De Commisfie nu zoude moeten dienen van advys, hoedanig im dezelve zoude gefchieden ? Dï Commisfie proponeerde, dat, de beVoorens dit, een principe zoude worden vastgefteld; dan wy wan Marle cn anderen hadden op gisteren deorivoorzigtighcid ov daar van aangetoond: de Commisfie moest dus worden ver- WQ zogt, zodanig ecn plan te concipieeren, om dan te oordelen ; l_ cn de omvrage konde dus chans'zyn j zal 'er bevojrens eea , principe worden gedecreteerd. zel1 „ , den
tauperus 7egt: het gcadvyfeerde van den Burger de in 1 mist fchynt een ftelüge last te involveeren , om, het om zy dan het Plan van den Burger Jan.'fin , het zy een het ander te examineeren, of wel te concipieeren; dan ik tem moet decbreeren, dat dit den last, by brt voori" De- volt creer gegeven , te zeer zoude extern!,ren; daar deC'omm'siie eeniglyk gelast was, om op het éerftè pian te ad- D vyfeeien; terwyl ik al verde;s betuige, dac ik du Plan Bur^
gaarne zal examineeren en de Vergadering daar op di nen van confiJeratie; dan om een geheel nieuw Plan concipieeren dit vermeene ik, dar een taak is , welaan niemand kan woriea opgedrongen, en welke daal boven van dte mrgeftrektheid niet alleen is, m>ar wa' toe 00* zoo veeje kundigheden vereis.ht wórden d ik my daar toe met gefchikt achtc.
0nnis ze£t:
geloof niet, dat de Burger IVitbols cn andere 9 den te recht penetreren de zwarigheid door den Bu^ Couperus gemaakt; zoo verre ik heb kunnen beerypS leerscht er een rroiveri4heid (ais ik het zoo een. rm ■nen mag) by den Surg,r Co\Pcrus, en msfehten o" 3/ zyne Medeleden, om zoJanige Commisfie weer o ïiuiw op zig te neemen, het plan, door dei Jurgcr Jansfin gefuppednee.d , nader re «immeereS ■et goede daar m vervat tc rc^quërefi, hetTbr-kfl ;e, t welk daar in mogt gevonden worden, op te *e en, en het zelve, aldus ,-ered.geerd, aan de/ze Ver adering te rapporreereri, ofte wel een rader en verbe erd p.an, meer met de Geographifche U<"ine a4 enred.gde populatie en 'sVo WbJaang ilrokende', teï >oedig<ten (zoo als het de Vergadering fchynt te yj ingen, en it Prejident zig heeft uitgedrukt) aan dezi ergadenng te fuppediteren. ' ' '
Wie zou 'er nu geen zwarigheid maken, om eeni ommisfie van zoo veel gewicht, val -zoo veel impori nt.e en mtgeftrektheid op zich te nemen , met last, ïl daar aan ten Jpoedigfl » te volken. Ik wil we JSSP.» **M P'a,ry ^ den Burger Janifen overge gd , met geheel voldoende is, cn zU0 verre myne & m.kunde (rekt, zoo in dat vak, a's in de Ioc°aI< m deiet ^i'-^icq . keb ik \r vcor my ook we mge remarques op tc milten; doch riet te min wel zeker, d« de Burger Jansfin zeer veei St tót t ontwerpen der feiii^ingen in zyn pian voorkomen, , onophoudelyk veele dagen en zeifs nachten 1 irkzaam geweest.
Een zodanigen last na te vrige:, van Leden dezer rgaderrng die behalven de o dimire Sesfien , te ee: nog andere CommiMien moeten waarremen, kan men de meer mg dezer VèrgadfcrifJg niet wezen, of Cornmi fie moet daa; in gefecundterd worden ;• en de1 Ikiete zoo wel «fa eenig Ld dezer Veroadeiit,* :rtuigdbcn van den fpoed ejje by deze taak vereisen? rd, en nog wel van de byzondere kunde die 'er behoord, zoo zoude ik v>n adyyze zyn j dat dezé e Commisfie ny haren last zoude behooren te wo'rgequalificetd , om zodanige middelen of perfonen e: went te (lellen, a's zy Uien r.od-g oordeelen, het gewertchte co-metk te bereiken, en dus aan Decreet deezer V.rga lering, van een -oede deriarim*Ic verdecling over .e leggen , met vrugt te kunnen
\ Mist zegt, dar, alhoewel hy de moicirie van den er Couperus lm.ee deed, die Burger nogthar.s zoo
veele



lilyken tyner bekwaamheden gegeven hal, dat de Uderingdien taak gerustelyk aan de Comriitslm WW Kevcrtrouwen.
Merus zegt, dat hy de reflrxie van BwbA gegr&nd vindt , P ï r gevoelig aangedaan over hec complet. Kaar zoo even door den Bdrger * Mist gemaakt, be fdCiearesfë noch modestie, mi ar het bezet cn ™ .* Lt en dc aangelegenheid van den taak, en dc kunde, I daar toe" verdacht werd, geweest waren , welke hem hadden doen (preken.
levfcn zs-t: zoo men decideeren zal over het vsorEied der5 zaak, om daar «it de Natte | moet men bevoorens die plansv.ien; dan u ve. Kt «tatritfde Commisfie d:r Conlt.tuue de duL» <fc A*/ï«/* een. Plan had vervaardigd, dus dte ger aan deze Commisfie mag word:n toege.o.gr.
E^mZZc* diergclyk Plan had v^aard.gd, welke ger men dan ook zoude dienen te adiu-.nercu.
m^e'liadvifeerde van den Burger Reprefentant Utt moet ik kottelyk zeggen, dat het geene 1 roei ie belangens , zoo als de Burger Jansfimdteg^fcfi E re zyn, die verfeheide Leden tegen zyn Piar n aTufe'.r/n/maar de meerdere en byjzenderc kenvan zaaken, die roodzakelyk oneindig, b».oter »■ let Volk van ieder Gewest in zyn Gewesr, dan^e kan?by gedeeitens vanher Volk .van . verre m Lnubhek by één gelapt : dit kan «eker me: ajdcr, , yèrwarting en desorder te weeg brengen; want «tvo'ge dat Plan . word een notabel g^"ke var, Ba kch Bra and aan Zeeland geknoopt. De Bata,neb panders en Zeeuwen fcbèWen zoo zeer in zeeen ,ge bntens en denl.enswyie onder hun , oe/eeuw ker.t zo Sl den aait van het Land var, Buaahch-Biaeand de Bauaf.ch Brabander dien vin .Zeeland kent.i dezen zullen een Departement uitmaken , vo.gen t PUB van den Burger Jansfn. Len . vyand zynd ,n vet warring en desordre, moet ik my ten iterkfte >en her P an -.an verdecling van den Burger Repiefct E -Jeaiftn veiklaarer, tn vervolgers verwerpe,-.
Fan Hoo/f zegt, dat hy vermeend , dat thans dc Ve
derir.r met d.-iibeieerd over het yoerftcl van den m.
r lansfin, maar wel over de noodzaakcly hheid om c Lubliek in evemcedige Departementen te veuleek fcBurei r Oneffen had geavanceerd, dat men eerst het 1 li
oen zien; om alles te wikken en te weegen ; dan 1 Lt aanmeiken.dat ,byaldienmen hei met dan iromc fee] wilde belchouwen , men 'er f.lsrf.an a toos ïhco binnen in zoude vinder. Maar men moest dit do
', pet-en van den Staatsman hefeheuwen , en danwo [zelve aHer^rgfritlt; immers wat het ten unie;Hen ncc fcVyk'i'at afe Pepnttir.enten ,die niet anders., dan A h-tiirat.eve Cctp-e-,. zouden zyn .cventtdie mo< sten l)
cef Wytn de oude veideeiing houden, dau ook l«
ter*: itftf d«n oodftn fecderatieven geeft, welke fteeds m," hst Wetgevend Lichaim zoude trachten te nvaufleren •" hier uft zoude geen uniformiteit in het Beftuur, maar aedüuriee f:hokken enbotzirgen ontftaan; het was du-, noddaketyk , dat de gsor.d voor eene nieuwe veredeling werd daargefteld.
Gevers vraagtelucidatie van het op gisteren genomen Dc creer.
De Prefident zégt* dat 'er op gisteren gedecreteerd w*l, dat de Republiek in Departementen zonde worden verdeeld.
Van Hooff zegt, dn Het noodzakelyk was, dat 'er een» „i-uwe vèrtfetling plaats had; zoo de oude bleef, St"5 rondbo.stig^rkiaaren , dat hy , dierzob,j* voor de arnalgame geyverd had, en 4***1» g-Jaan had uit bezet'van het nut voor de onderlelteidene declen, die zich hier door den haat van veelen had op den hals gehaald , dat hy a's dan dezelve voor niets Defchouwde.
■ Dit'zot ™ als de Prefident daar zo ever, beeft ge.
zegd dan ben ik bevestigi in myn denkbeeld , dat dat Decreet involveert, dat de oude vernietigd is; want het was met ik.: diS , dat de Republiek verdeeld wierd,zoo Je oude verdecling ' bleef beftaan.
- Couperas zegt, dat het oogmerk der Commisfie gewest s was; om-te onderzoeken, of de verdecling b*""°», de op dien voet , zoo als dezer,e thans v,as; endi Verwoon zynde, of men als dan of het voorftel vat, Ien Berge Vrèede z.ude vólgen , dan wel of er eene
, Ï£„M verdeeUng zonde plaits M*W«ï ** JrWJ*
- ze wyze dan ook dt omvraage haddjn w.llen bcpaa en,; i- dan door de tournure, die deddir,era^n genoomen had. .- den, was die orde met geboueen. Hy ms g o ren mede van meenirg te zyn. geweest , d^.VP»2g , van p-sterer, eene nieuwe verklaring involvccrie . dan ce
- President fcheeii zulks atiders tebegrypen; dus zoude: r.u s de omvraage moeten zyn: zal 'er eene nieuwe verdeee lirg plaats hebben.
n De Prefident zegt, dat bv van gevoelen is , dat * de Cornmislie thans het Plan van Jansfen moest onderzoeken, en wat-de prealabele que-y ie net rot, r- hieromtrent zoude hy in ciiliJe-a-ie .even, ot tr men het s^eadvyfeerde van den Burger de Justmtx. k zoude kunnen volgen. ' n.
an Gevers zes.t „ „ ...
" Daar ik bemerk Prefident, dat rrm het peroomen Decreet Y Va» gedaante wil doen veranderen en men nu M IS iwyBk} P' trekt, of de oude vordceling, vaar 'oor he^ocdcralisnma n* ten fterkften zou worden aangekweekt. vetnitAgd is. zoo l'r eLch ik, dat 'er. by appel nntnina-, beflist worde, ,f dever. 'rd nieiiging nu tctftond zul bepaald worden , ja, dan aeaa ? jl Be Prefident zegt, dat hy vernleeaj , dat dé Vern: gadeücg vtrklaatén kan, dat dit onnodig is, cn es- beV'oorens een Plan wil zien. ffm



C »8« )
Blok icgt, dat hy or.derfcheiden Leden Ia 1 lnoren fprecken van eene oude verdecling; dan deze beftond Jiiet meerder; de Decreeten zoo van 2 December als II Jinuary , welken 7.e;den : de Bataaffche Republiek isééa ea Ondeelbaar, had dir re niet gedaan Op gisteren nu was 'er gedecrcieerd , dat 'cr eene verdecling zoude plaats iebben ; cn cuar nu in de Cor.isitntie geene oude verdecling meerder belton:!, was thands alleen de vraag, op wat gronden die verdeeiing plaats zoude hebben.
Bicier zegt, dat hy den tyd bejimmerde, welke 'er verfpild werd over eene zaak, welke zeer dni ielyk was. Gisteren was 'er gedecreteerd, dat 'er eene Departementale verdecling zoude plaats hebben ; het voorgedragertódoor den Burger fansƒ,» konde aanleiding geven, om te onderzoeken, om men zyn Plan dan wel ecn ander zoude volgen; cn daar het ftruiJcelhlok door hét Decreet van gisteren uit den weg was genoomen , vermeende hy, dat het Plan van den Burger Jansfen aan dc Commisfie moest woiden gerenvoycerd, om nader te onderzoeken, waaruit zy dan zoude alvyfeeren, of meu dit, dan wel een ander zoude moeten volgen ?
Evers zegt:
Ik reclameer andermaal, dat volgcr.s 't Reglement van orde voor deze Vergadering, de corclufie van *£ Rapport eerst gedccidcerr word. De Prefident 'sehoort niet toe te laten,dat enkele Leden om hun zin te verkrygen deze orde om ver ftnyten
Queyfen zegt, dat, zoo uit het Decreet van den 2 Dec. voortvloeide, dat 'er geene Departementale verdeelirg meerder belfond, dan exifteerden 'er ook noch Gemeen. tens noch Municipaliteken. ,
Hahn zem:
Ik wil de Vergadering niet ophouden met het betoog, dat 1 ;uit de éénheid van beftaan en beftuur, of uit eene goede rege- 1 £ng van den Seiat afteleiden is, dat de oude verdeeiing des ■ Lands in hare zo volmaakt onevenredige deelen niet beftaanbasr is: maar ik herbaal eene aanmerking welke ik reeds voorheen gemaakt heb. De Vergadering heeft door het D:creet, 1 dat in den Staatsraad uit één Departement niet meer als één ( Lid zou mogen zitten, beflist, dat de oude verdeeling niet kon blyven. In Drenthe by voorbeeld zyn ccnentwmtigmaal ' minder Inwoonders als in Holland, eu ik kan niet denken, t dat de Vergadering den Volke zou willen aanraden, de ver- > kiesbaarheid tot de Uitvoerende Macht, op eene zoftuirende wyze te bepalen, dat de keuze tusfehen 42 Burgeren die in ■ Holland wonen en 2 Drcnthenaren gelyk zou ftaan. ,
Quejfen zegt, dat hy niet dan appuieeren kon het door 1 i7<z////'aangevoerde , dan 'er beftond ook noch een ander 1 Decreet, waarby de eeuwige en onveranderlyke voorwaarde aan het Fmantiee! Contractware vas gefteid, , en daar uit zoude ten klaarfte blyken dat de negen Vol- ( ken voor als nog zoo zoude^moetcn blyven.
Gevers tischt, dat men by appel nominal zal decideren, of 'cr eene nieuwe verdeling zoude plaa's hebben?
Le Prefident zegt, dat by dit, daar het een nieu- , we propofitie, en niet overéénkomftig het rarport < was j niet in omvrage konde brengen. <
1 t'an Hooff7egt, dat he' hem voorkwam, dat met l niet m*t de woorden mjest ff eele-i, maar ter zak!
koomen, en dat hy dus het door Gt vers gevorderde ap1 puyeerde.
1 De Leeuw zegt, dat men dus dnendenog uuren kondedoor ; hrenecn; het Rapport was aan de orde van den dag; zoo de Prefident hetzelve llegts volgde, zoude de ïaak fpoedig zyt 1 afgedaan; dat moest men van periode tot periode volgen.
De Prefident herhaalt zyn voorftel, om het plan, . door den Burger Jansfen ingeleverd, andermaal aan de Commisfie te fuppediteeren, ten einde daarop te dienen van advys.
Geven infteert, dat ingevo'ge het rapporteert de prealabele questie worde gedecideerd.
Blok zegt, dat, uit kragt van door hem aangevoerde De. creeicn, 'er geen oude verdeling meerder beftaat, en 'cr dus noodwendig eene nieuwe moet plaats hebben.
De Prefident zegt, dat het hem toefchynt, dat de algemeene neiging der Vergadernig daartoe (Trekt, om de Commisfie ne verzoeken, een Plan van verdeling te produceeren.
Gevers en onderfcheiden andere Leden vorderen appel nominal op de prealabele questie.
Blek zegt, dat dir onnodig was , daar het reeds gedecreteerd was.
Hartog zegt, dat hy 'er niets tegen had, dat 'ereene nieuwe verdeling zoude worden gemaakt, zo nogthands dat daar uit geene alteg^ote inconvenienten gebooren werden: naar zyn inzien was her noodzakeiyk; echter moest men de oude nkt verwerpen, voor dat het gebleken was, dat 'er eene nieuwe beftond, welke beter was.
De Prefident herhaalt nogmaals zyn voorftel, teveus prouuceerende een te neemen Concept De-, creet.
r Van Hooff zegt, dat hy dit niet rerftaat, daar het hem, toefchynt non-fens te zyn; niet wêiende wat een metl Volksbelang flrokende populatie is.
De Leeuw zegt, dat hy het onderwerp der verdeeiing zodanig geaccrocheerd befchoawd aan de Conftitutie, dat hy zoude verzoeken te mogen weeten, wie in de Commisüe van ai tot het Plan der verdeling werkzaam geweest waren, ten einde die by dc Cornmislie konden gevoegd worden.
De Prefident zegt, dat, by nldien zyn voorftel geaggreëerd werd, men als dan de Burgers y„n ae Kas.eele eu van Lianen daarby zoude kunnen adfumeeren,
Jamfen zegt:
Ik heb''er niets tegen dat van Manen en van de Kasteele, by de Commisfie worden gevoegd —> alleen wilde ik den Prefident vragen, of zyne propofitie een alternatif is, zoo dat eerst het ontworpen plan door de Commisfie moet geëxa-
rcineerd



( i83 )
,eerd worden , en in geval het zelve onvoldoende beden wordt, dan een ander door haar op dc voorgeftelde
ïden z°l ontworpen worden? — zo j., dan kan ik er < zeer wel mede conformeeren,
De Prefident zegt, dat het voorftel op die wys { das aVrnatifis ingericht; J^J^ \
L-ari^heid uit den weg te ruimen als dan zoj.e
'ïe.ftellen: gegrond op \s Volks bi Jong, fo veel
E»Ï^Si»S depepulatieruUgelhektheidt ! Geógraphifche ligging. ,
ÉLiiV'r infteert op het appel nominal , zeggende: i
^ wannfreen0 Lid de/vergadering dit vorde^ .
t ' ingevolge het Reglement van orde, de Prehd.nt
rpligt was, daaraan te obediëeren.
Be Prefident blyft zyn voorftel herhalen.
Gevers reclameert andermaal zyn competent recht.
\T,„ neme zept, dat hy aan den Prefident overlaat,
in omvrage t? brengen , wat deze goed zal vinder, feal alf dan by bet appel nominal zyn item uitbrengen. Pond volkomen A gevoeleti.dat het ean,; des cks de hoogte Wet moest uitmaken; dat d dus gene IQui en Sen worden genomen, welken daar mede Eg wX cn hy was h°et hierin met van üoojf eens, lt du belang dat der geheele Natie was. \Gevers reclameert nogmaals het appel nominal.
É^if z?ye* hóffUeken van het belang des Volks, l^nV^^^
f «en de™ Ledendezer Vergadering .ie ouie verdeeiing i SThSlw 't Volk overéénkomftig zullen rekenen, tt^ylat ïs^JfEiïS^^ Koklotzens 't Rapport is, in oravraage kan brengen ,
feeid zal*Ea\ om ook, ovcrcenkomftig het belang !.n 't Volk , daar by te voegen.
fcinsTik eis-'h dat Ae Prefident 't appel nomiferdedgenlyke woorden
ad gefriiondcn.
Ik koom"fvóot uit Peefiientl dat het my oo> v«otkor«, dat wanneer ecn Rapport aan de orde van den dag is geit ld , en 'er maar éér Lid op appel nominal infteett: dat zeg; dt dan de Prefident gehouden is omvrage te doen ophet Rapport voor of tecen. Nieuwe voorftellen of conerhatoire komen eerst te p s w oneer het Rapport is afgekeurd. Ik geloof met da veelen zich met het gedeelte van het Rapport dat wy thans nog bommen moeten zullen conformeeren, a, was he.alL.n om dc uitdrukking van eene popnhüegegroniop sFclMng Ik geloof, datdc Rapporteurs gemeend hebben, ^nendeop de populatie voor zo verre het algemeen belang zulks vordert; maar de woorden zyn met den gezonden ?in moeyelykovercentebren^en. Evenwel kan dc omvrage met geweigerd, cn il geloof; dat orde en fpoed oP die wyze bét meest gediend worden.
Gevers infteert nogmaals op afdoening.
fWln zegt, dat dan niet ecn particulier voorftel, maar het^anfehe Rapport in omvrage moet worden gebragt.
Gevers zegt, dat het door hem voorgeftelde in het Rapport ligt opgedooten.
De Prefident zegt, dat hy niet weigert het door Gereis voorgeftelde in omvrage tc brengen , mus hy dan ook, ingevolge het Reglement vau orde j zyn voorftel in fcriptis o vergeefr. Gevers zegt, dat hy geen nieuw voorftel deedi , maar I eeniglyk vo.derde , dat het Rappoit, dat aan de orde
was, zoude worden afgedaan. ! Blok zest, dat het reeds gedecreteerd was , dat 'er een nieuwe verdeling zoude plaats hebben, toen de Eer*en Ondeelbaarheid was daatgefteld.
Trip zest, dat hy eeniglyk moest herinneren het door hem op gScrcn gevraagd!; namenlvk, of door dat De-
• erwt reeds word gedecideerd, dat 'er een nieuwe ver: dehn, zoude plaats" hebben , dat toen de Prefident hem ' neeattef had geantwoo.d; dat hy met ten eenemaal de \ onfoödzaakelykheid erkende, dan dat hy bevoorens het
Tlan moest zien, om daar over te kunnen oordeelen.
1 Evers eischt nogmaals appel nominal over het Rapport. ' De Prefident zegt, dat, zoo de Leden dan het
l appel nominal begeerden, hy het eerfte gedeelte
t van het Rapport in omvrage zoude brengen , en
• daar op appel nominal inftitu:eren: —- eii worJt e het eerfte gedeelte, zoo als het legt . gedecimeerd, l waardoor nu ook het tweede van zelve vervalt.
De Prefident herhaalt nu het door hem voorgeftelde Concept-Decreet. - Couverus zegt, dat, zoo hy de bafis niet weet, waa» ' op d/commufie moet waken, het bc? onmogeiyk " voorkomt, dat zy kan öagen.
V De Beveren vermeent, dat doot het TOorgeftelie van den pÏÏuÏÏvto aan voldaan werd. daar de gronde», waar op
• Krdclins zoude moeten rusten , daar m werden gevonden.



(i»4)
SM zegt, dat hy voorzag, dat men In deze Commisfie, even als ia de voorige, de questie, of 'er eene nieuwe verdeling zoude plaats hebben, weder zouie releveren.
Krieger zegt:
Dat hy zich over de remarque van den Burger Blok verwonderen moest,en dat zy als een fletrifurc voor de Gommis' iie kon worden aangemerkt, want dat de Commisfie m haar befoignc met unanime {temmen had begreepen, dat 'er eene nieuwe verdeeiing noodzaakelyk was. ■
Queyfen zegt, dat de remarque van Blok niet te pas kwam, daar op pag. 4. van het Rapport de noodzakelykheid eener verdecling reeds betoogd was.
Dt Prefident inftitueert appel nominal op zyn voorftel: — en wordt het zelve conform geconcludeerd.
Thans wordt in deliberatie gebragt het volgende Rapport den 28 Februaiy, door Freede c. f. uitgebrjgt.
BURGERS REPRESENTANTEN!
Gy hebt by Decreet van 17. February benoemd eene Cornmislie, beftaande uit de Burgers, Freede, de Mtst, Siderius , de Leeuw en Pompe van Meerdervoorl, om 11a te gaan en te onderzoekende wyze , waar op het ontwerp van Conflitutie den Folke ter goed- of afkeuring zal ;::oeten worden voor gefield, met at liet geen daar toe bclreklyk is.
Uwe Commisfie heeft zich dadelyk bezig gehouden met de uitgebreide taak, die. baar was opgelegd, onderhanden te neemen, ten einde te voldoen aan de begeerte dezer Vergadering , en gereed te zyn zoo ras het tyd was — dan een hinderpaal is uwe Commisfie al dra in den weg gekomen , die door een Decreet moet worden bepaald , en daar door uit den weggeruimd, of uwe Commisfie ik in de onmooglykheid haien arbeid voort te letten. Zints lange was het bekend, dat het woord afzonderlyk, voorkomende m het 108. Arr. van het Reglement, word befchouwd vatbaar ie zyn voor eene tweeledige opvatting, zoo, namentlyk, du het ontwerp van Conftiiutie afzonderlyk door het Volk in dc »egen Gewesten zoude moeten worden beftemd , en des Provinciaals gewyze zoude .worden aangenomen of verworpen. — Of wel; dat die aanneeming of verwerping, door het geheele Volk zoude moeten gefchieden, by de meerderheid der geheele B:taaffcbe Natie.
Beide deze fentimenten hebben VooMandeis gevonden in uwe Cornmislie: buiren deze heeft zich noch een
derde gevoelen opgedaan , of namentlyk , de (lemming, behoorde te gefchieden , of hoofdelyk , of by Grondvergaderingen , zodanig, dat het beüuit zoude moeten worden opgemaakt by de meerderheid der Grondvergadering gen, uf by de meerderheid der Burgers 111 deieive verlcheenen.
't Is waar, Burgers Reprefentanten! het fchynt in dea' eerden opfla >, ii.it de wyze van. Volks-Jtemmingen, ene in de Republiek vry algemeen is aangenomen; ennulaatifelyk in het ontwerp der Conftitutie ook is bepaald , vijl duidelyk, dat het Hemmen by de meerderheid der Grpudl vergaderingen als vast (laat: maar dit neemt niet weg, dat! in dit byzondergeval, waar in zal geftemd worden over hetj goed of afkeuren van een Conftitutie, eene uitzondering vry natuurlyk toefchynt, daat in dit byzonder geval alle! plaats hebbende bep.vaüngen fchynen te flaapen, eu deontworpene nog geen werking hebben; maar ieder individueel Burger word opgeroepen, om voor zyn hoofd te 1 (temmen , of hy het ontworpen Maatfchappelyk verdrag goedkettrd of verwerpt.
Uwe Commisfie een en ander overwegende, heefteen»! pang geoordeeld , dat, by Decreet dezer Vergadering,! ten deze, eerst en alvoorens, een zeker fpoor moest! worden afgebakend , waarna zy hare verdere werkzaam- j heden kon inrichten.
't Is toch zeker, dat, zonder dat de Vergadering in deze verfcheidenheid van opiniën bcihsffüt, uwe Com- i misfië dikwerf verkeerd , en des nodeloos werk zoude kunnen doen; het Welk gebeurende, zeer ligt eene fcha- j delyke tydverfpiliing in her aani.eemen der Conftitutie ' zoude kunnen te weeg brengen, bovendien is het toch zeker, dat de Vergadering zich éénmaal op deze onderwerpen zal moeten verklaren , en des is 'er geen reden tot uuftel , dac fchauelyke gevolgen zoude kunnen hebben.
Om alle deze redenen dan, ftelt uwe Commisfie ter I oveiweging voor aan deze Vergadering, om een beQuit te neemen op deze drie pointen.
t. Zal by het beftemm ta over het omwerp der Con-' i ftitutie , het befluit worden opgemaakt by d: meerderheid der Grondvergaderingen, of by de meer. j derheid der Burgets die ia dezelve zullen v*-rfchy- ' nen ?
2. Zal die (lemming gefchieden Provinciaals gewyze, zóo dat ieder Proviniie ééne ftetn zal hebben. ]
3. Of zal die (temming worden opgemaakt by de \ meerderheid der geheele Bataaffche Natie?
Uwe Commisfie verzoekt van dir gevallen Decreet extract te bekomen , tot haar naricht , om haar werkzaamheden diens conform h te richten — alles echter onderwerpende aan uw meer verlicht oordeel.
(Het eyeiige deezer Zitting in ons volgend Nummer.")
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGE



WEL7SHE/D, V R T H E J D , BROEDERSCHAP»
D A G 'V E TL M A A L -
DER HANDELINGEN VAN DE
WJL TX02PJLJLJLM 77 38 M GS X> J£ JBL X 25T G
REPRESENTEE RENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. Nw, 425. Dondtrdag den 16 jfcfar* 1797- ^ *r Bataaffche Vryheid.
Nationaals Vergadering.
Vervolg der Zitting vanVrydag, den 10 Maart 1797.
Voorzitter: M. Siderius
]Ocliberatien over liet Rapport der Commisfie benoemd om na te gaan de wyze, waarop het 01; > werp van Conflitutie den volke ter goed- of a ; keuring zal moeten worden voorgefteld , en al hi geen daar toe betrekkelyk is. Van Marle zegt:
Indien de ontwerp, rs van het Reglement voor dee; Nationaale Vergadering immer ge*!agt hadden , dat geene dubieteit oyer den zin van eenig Artikel kon, opkoomen , dan is het voorzeeker geweest over het lga ftc gedeelte van de 108 Paragraaf; en egter zie ik 1 met verwondering , dat eene Commisfie uit Ulied midden van 5 Leeden, wier kennis en fchranderhe
! aan deeze Vergadering overbekend is, de woorden v; die Paragraaf voor eene tweeleedige uitleg vatba houdt, en daarom verlangd, dat deeze Vergadering z
'id'.arop verklaare; op dat de Comisfie verder de aan h?
.■gedemandeerde arbeid kan voortzetten.
Dit brengt my in de noodzakelykheid, om de za hooger optehsalen, dan wel gedagt hadde, en my beroepen op alle voormaalige Gecommitteerden in 1 Vergadering van H. H. Mog., die aan het Regleme iVDor de Nationaale Vergadering hebben gearbeid , ofii mer eene ander grdagten in die Ariikul bedoeld is, d Eu het eventttëele Pian van Conftitutie, door eene Co:
rmisfie uit de Nationaale Vergadering benoemd te 01 1 werpen, en door de gemelda Vergadering nagehoude : deliberatien ie approbecren , cf te alterceren , aan 1 ' Volk van ieder Gewest afxondcrtyk moest verzor.c
V. L.EEL.
worden , om aldaar door dat Volk afzonderlyh te worden onderzogt, en goed, of afgekeurd. •
En dit kan nader blyken, als men gelieve nategaan , dat, in het Pian , door het Commitié vin het Bondgenoodfehap te Lande ontworpen, by Ait. 116 alleen gezegd zynde, dat het ontwerp van Conftituüe aan het Volk in iedere Provin.ie, het Landfchap Drenthe, cn in de Generaliteits Landen , ter goed of afkeuring zal voorgedragen worden, iu dc befoignes twylreling gemaakt wierd, of die woorXnook vatbaar waaren voor , een tweeleedige uitleg, en wei dieze'f.ie , die thands t- door de Commisfie ie berde gebragt is; men deihalven, f. oordeelde , dat, offchoon het vaa zelve fprak , dat een op nieuws integaan "Contract focial"nood vvendig , door " de Comracteerende partyen individucel moet aingenopmea worden, zonder dat een der andere Conttacreerende partyen, op die aanneeming of verwerping eenige inzage te vermogt te Lebben, het in een ft uk van uat aanbelang er beeter waare, de woorden duidelyker te ftellen , dan ie naderhand voet te geeven aan eene dubbelzinnige uitleg. ,t- Dit had tengevolge, dat unaniem toen goedgevonden iu wierd, 'er by te voegen dat het onderzoek, en de goed er of aHtcuritig van het Plan zoude geftbieden, door het id Folk tn ieder Gewest afzonderlik. in En trouwens, Burgers ReprefeB'anten ! dit lag in ar den aard der zaak, alwaar onderfcheidene Gewesten . ,ig hoe zeer zeedert lang in een Maatfchappelyk verbond ftaande, doch des niet te min op zig zelve onaf hanglyfe gebleeven , oveieenkomen ter vermyding der gebreken , ak die zy in het algemeen 's Lands Bewind ondervonden te hadden, eene verandering in die form met algemeen de cenfent te maaken, en eene nieuwe Conftitutie aan te nt neemen. Hier toe fteilen die Gewesten imusfehen eene n- intermediaire Regeering,^.ynde deeze onze Vergadering, an en willen j*at uit derzelver midden eene .Commisfie van m- een-en-twintig , een ontwerp van Conftituiis maake , at- welke na de genoudtr-e ditcusfien in de Nationale me Vergadering aan de Gewesten zal gezonden worden , let ter aanneming of verwetping.
ka Daar nu zulk cene nieuws Confiitu'ie, ter vermelding A. a der



( 13 6* )
der voarma'ige gebreeken moest Muiten, of eene gedeeitelyke, of geheele vernietiging der Provinciale Souverainiteiten, volgt het van zelfs, du niemand over he; doen van dien afiland kan oordeelen ot benutten, dan alleen dai Volk, hetwelk die afiland aangsat.
En in dien zin wordr in het 108 Arr. van het Reglement mei zoo veele woorden gezegr, dat het ge~ dresfecrac ontwerp naar de rcfpelH.c i'tovintien, het l.ïtidfchap Drenthe cn Butaafsch - liraband zal verzonden worden , om in ieder van dezelven AFZONDERI.yk door het volk te worden ottderzogt , en goed of afgekeurd.
Deeze woorden in ieder van dezelven ajzonderlyk zyn dus zoo evident, dar ik tny verwondere, hoe 'er eene andere explicatie aan kan gegeeven worden. Indien immers die woorden moes;en of konden opgevat worden in dc tweede betekenis, door de Cornmislie opgegeeven , te weeten dat de aanneeming of verwerpt/tg der Conjlituii* , door het geheele Folk zoude mieten gefchieden , by meerderheid der geheele Bataaffeite Natie, zouden inderdaad de Gewesten, by hetaanneemen van het Reglement voor deeze Vergadering, reeds de vdi'.rekic ee'n en ondeelbaarheid vastgefteid hebben, van 'weike fustecu wy echter alle weeten, dat. toen nog verfcheidene Gewesten zeer afkeerig waren, gelyk uit de Refolutie der Provinciën , by het aai,neemen van het Reglement voor de Nationale Vergadering ter Vergadering van H. H. Mog. uitgebragt, zeer evident is.
Daar nu door dit eenvoudig expofe, mynes eragtens, de tweede voorgefteldc vraage der Commisfie (iie, om "er niet meerder van te zeggen , het eerfte had moeten voorgefteld worden) beantwoord is, dal namentlyk de ftemming Prövrotiaditéï of Gewestelyk moet gefchieden , volgt ook daaruit, dat de eeifte viagc hier door gedecideerd is, dewyl in die Provimiaale ftemming moet gevolgd worden die wyze, welke aldaar met opzicht der Grondvergaderingen gebruikeiyk is , en waar over dus «leeze Vergadering geene bepaling, als zynde eene huisitoudelyke zaak, kan maken.
Dan , Burgers Reprefentanten ik ga een ftap verder, en fuftmeere , dat al -ware werkelyk een dubieteit in de ■woorden van het rc8 Articul, deeze Vergadering als dan nog nie: mag of kan 'er eenige explicatie over geev-en.
De onbevocgtbeid fpreekt daaruit van zelve., dat eene Vergadering, te zaam geroepen op een Reglement, en wel met inj.unilie om deszelfs poincten alle pointuëelyk te agiervolgea, niet vermag uit zig zelve, dis Atticulen uitteleggen, vermits het dan in haare magt zoude ftaan , he; geheele Reglement op losfe fchroeven te zetten.
Maar al vermogt" deeze Vergadering eenige explicatie te geeven » dan kan zy , die in het onderhavige geval nimmer ter executie brengen, daar de meerderheid der Grondvergaderingen, zoo al niet unaniem, in die Gewas-ten waarin men mogt inclineeren, bet gedresfeerde F.an van Conftitutie te verwerpen » nooit zal defer.eeze»,, o-.n haare (lemmingen hetw aards te. zenden» ten
einde daar uit de meerderheid opgemaakt wierde, om datzy dan een daad zouden doen , contrair aan haar eigen fuftenu, weigeren dan cn die Grondvergaderingen zulks dan zullen zy ook niet deferceren , om een keuie te doen van Leeden tot het Wetseevend Lighaam, en de Gewesten dier weigerende Grondvergaderingen zuilen ook nimmer orergeeven derzelver Finances , of afftznd doen . in één woord van derzelver Souverainiteit.
Zuilen dan die Gewesten, welke het Plan van Conftitutie moogen aanneemen, hunne gekoozene Leeden immer kunnen houden voor Reprefentanten van het geheele Bataaffche Polk, en zal dat gedeeltelyk geconltitueerd Wetgeevend Lighaam zij bevoesd reekenen de aigem'eer.e Nationale Mag- te gebruiken, teegen de wei-r gerendc Gewesten2 immers neen!
Ik beüuite hier uit dat, daar eensdeels geene dubieteit in de woorden.vau het icö Art. is, en indien al ja, de explicatie niet ftaat aan dsxze Vergadering, dat, zegge ik de by dit Rapport gedaane vraagen verklaard worden, geen objeét van deliberatie voor deeze Vergadering te kunnen uitmaaken, en dat wyders de Commisfie verzogt wordt voorttevaaren in haare werkzaamheden die, myns oordeels, beftaan in de opgaave van eenigefchikkingen, en in het ontwerpen eener Publicac'e, en van eene circulaire Misfive aan de refpe&ive Gewesten ,waar by die geexhorteerd worden , ter vermyding der anders zeer groote verwarringen , het toegezonden Plan van Conftitutie aanreneemen.
Dit voorgeleezene was opgefteld door den Burger Reprefentant de Sitter , in vcronderfteiling , dat hy , daar deeze zaak reeds eerg'stercn aan de orde van den dag gefteid) was, nog voor zyn vertrek na Groningen , 't geen hy gisteren avond heeft moeten ondernemen , hetzelve voor zyn advies in deeze Vergadering zoude kunnen uitbrengen ; doch waarin hy, door dat de deliberatien over dit Rapport niet voor heeden hebben kunnen a|»vang neemen , belet is geworden. Hy heeft daarom my , dat advis ter handen gefield, en ik heb geoordeeld , het zelve voor my te moeten ove neemen , om dat ik daarby de hier vooren beweerde fuftenue zeer duideiyk beweezen,ja voor voldohgeiihoude, en ik over dit gewigtig onderwerp zullende advyfeeren dazelfde gronden, als daar ingelegd „ moest aanhaalen, fpeciaal met betrekking tot her geene daar by word voorgedragen , over de byvoeging van de periode, in ieder van dezelve ajzonderlyk voor het Folk ,. welke in het Generaliteits befoigne by het 116. Art. van het Pian van het Committé te Lande gemaakt is, daar ik met den Burger de Sitter, meede Lid van dat befoigne geweest zynde, daar van dezelfde kennis droeg , als hy, en daarover het zelfde getuigenis moest geven..
Ik heb geoordeeld, oveicenitoniftig aan het voorbeeld,, door andere Leeden dezer Vergadering meermaa'en gegeven > niet te moeten verzwygen dat het voorgemelde: niet door my, maar door eene onzer afweezende medeLeden was opgefteld, om ook niet te fchynen , met eens, anders veeren te willen pronken.
Ik moet bier nu nog by voegen, dat,zooal het gemelde nog r.kt voldoende mogt zyn „ om. te betoogen „
dat



( -87 )
tt de Conftitutie Gewest-wyze zal moeten worden beprdeeld, of aangenoomen, het volgende ..ditalthans bui|n alle bedénkelykheid ftellen zoude. }De Reprefentanten van Overysfel ontvangende het kpport van het Generaliteits befoigne, van den 14.0cber 1795; het zelfde waar in de byvoqnng van de pergemcide periode, in ieder van dezelve afzonderlyk ior liet Fuik gemaakt was, bragten dat Rapport by eene iblicatievan den 23, Oclober 1795, ter kennis van het bik van Overysfel, die ik zal voorleczen. KHier las de /preker die Publicatie voor ; en vervolgae tartia aldus zyn advvs.)
JGy ziet daar uit burgers Reprefentanten ! dat de Rejefentanten van Overysfel, daar by als ecn der hoofdEnden van dat Rapport meede hebben opgegeven „ het ^onbelemmerd vermoogen vati het vrye Voik van OverJysfel, om het aan het zelve voortedraagen Ontwei? ivan Conftitutie, voor zich goed , of attekeuren , en 1de volkoomene Vryheid van het zelve, om die te jmoogen aanneetnen, o£ verwerpen', en dat de quaïcatie, welke ten gevolge vaa deeze Publicatie door Vt Volk van Overysfel aan dfestclfs Reprefentanten gceven is, Uitdrukkelyk aan de voorwaarden: dat gelelde hoofdgrond onveraudetlyk moest blyven vastftaan, i verbonden geweest.
JEn het was ook uit dien hoofde, dat dc Reptefcnaten van Oïeiysfel, getrouw aan den Wil van het Volk, i Refolutie goedvonden, hunne Gedeputeerden ter Geeraliteit aantefchryven , en te gelasten, om ten aanzien tn het geprojecteerde Reglement op de Nationaale Verndering, ter Vergadering van H. H. Mog. voottedragen. ; „ Dat de provifioneele Volks-Reprefentanten dier ! Provincie ,by Publicatie van den 23ltca October jongst; leeden , hetzelve Reglement hebben gebragt ter keni nisfe van hunne Mede - Burgeren, het geheele Volk
deezer Provintie, ten einde derzelver goedkeuring van \ het'zelve ter hunner kennisfete brengen, metbyvoeï ging, dat zy alle zodanigen hunner Mede - Burgeren,
die"geene uitdrukkelyke afkeuring voor den 12 No-
I vember daar aan volgende zouden hebben te kennen gegeeven, zouden houden als hetzelve te hebben goedgekeurd , en hun te hebben gequalificeerd , om in na-
II me van het vrye Volk deezer Landlchap, tot het 'i aanneemen daar van te mogen concludecren , met faculteit , om met confervatie van de Hoofdgronden , als daar zyn voornamentlyk de by dat Reglement ter
1 verzeekering van dc Vryheid van het Volk gemaakte beI palingen voor de algemene Nationale Vergadering.de afI fcheiding van de uitvoerende en regtelykemagten van die 1 der Nationale Vergadering, het bewaren derl'rovinciale reprefentatien , roet het onaf hangelyk inwendighuishoudelyk Bellier van de refpeé'tive Provintien , de confervatie van derzelver afz.onderiyke Finantien enQuo^ ten in de a'gemeene Lasten, cn hel onbelemmerd ver, mooven van het vrye Volk deezer Landjchap , om hei , aan helse/re voor te dragen ontwerp van Conjlittitit , voor zig te meogen aanneemen, of verwerpen, in poim
„ ten van minder gewigt, daar by voorkomende, of ,, waar in by het zelve Reglement nog riet of niet ge,, noegzaam mogt zyn voorzien , zodanige verbeteringen , en by voegingen te moogen maaken, of ook zodanige .,, toegevenclneid te moogen gebruiken, a!s zy ter over,, reding, en onderlinge vercenigmg der nog disfenfice„ rende Provintien , en ten metsten nutte en dier.st vïn „ het lieve Vaderland, gefchikt zouden oordeelen.
„ Dat zy ingcvolgen van deeze hunne uitnodiging van „ 1 iemand hunner Mede-Burgeren , de Ingeieeienea ,, deezer Proi'imie eèmgê afkeuring ontvangen hebben,, de zig bevoegd, en verpügt kunnen en moeten "Otw „ den om Gecommitteerden ter Vergadering van H. H. ,, Mog. te au horifeeren, om namens deze Provintie het ,, voorfz. Reg'einent in het algemeen tc approbeeren, ,, en mee voorbehoud van de confervatie van roorjz. „ tloojdpoinltcn mer de Gedeputeerden der overige Ge ,, westen te handelen, over zodanige altcratien in he:,, zelve, a:s de rcfpec-.ieve Bondgenoten mogten noaig ,, oordeelen al nog daarin te maken."
Waar ra zy by dezelve Refolutie, na eenige confider.nicn op het gemaakt Rapport, en eenige veranderingen voor hetzelve te hebben voorgeüagen , 'er byvoegen, 'le volgende nadrukkelyke vctklarmg. ,, Dat men, „ zoo ten opzigte van die gemaakte als alie conlideratien , „ die doo: de ander; Bondgenoten mogten gemaakt worden, „ ten minften zo de meerderheid van dezelve daarvoor „ mogt irfclinetjen; alle mogely ke infehikkelykheid zouden „dienen te gebruyken , zoo dezelve nietftryden teegen „dc lioofdgiondeu , iu het begin van dit ra'ppoli opge„gceven, als waar van de provifioneele Reprefentanten „ van het Volk dezer Provintie geheel onbevoegd zyn , ,, eenigzints aflcwyken , en wel zodaanig, dat zy in „geene alteratie daar van zouden kunnen in/temmen, „of berusten , dewyl zulks tegen den uitdrukkelyke wil „van het Volk dier Provintie, hetwelk in deszelfs Sou„verainiteit cn verdere regt en geene bcpaalingen kan toe' „laten, dan waarin hei zelve heeft toegellemd, flry'den „ zoude."
De Gecommitteerden ter Generaliteit hebben ook hier aan voldaan, den 25e November, blykelyk uit de Notulen van H. H- Mog. en nimmer is teegens deeze declaratie iets van weege eene andere Provintie voorgedtaagen, en de ftem van Overysfel, geaccroclteeid aan de bewaring van gemelde hoofdgrond , heeft de Nationaal: Vergadering helpen daatftcllen , als zynde het bekend , dat de conclulie daartoe op de advifen van vier Provintien, waar onder Overysfel, cn wel door een der Gecommitteerden dier Provintie , als Prefident, genoomen is —
Zoo men nu dit eenen ander in aanmerkinge neemd, denk ik, dat men althands niet langer zal iwyfFelen, . dat 'erdoor de meermaalen aangehaalde woorden van het ic8. Artikel zeer zeeker moet worden veiftaan, dat de ■ Conftitutie Gewest-wyze, zal moeten worden onderzogt, 1 en goed, of afgekeurd, inhererende daarom ook al neg , de conclulie hier vooren gemeld.
Ais Bven



( iS8 )
Evers zegt:
Ik «al de vragen in 't Rapport thars ter deliberatie kort befchouwen, beoordelen, en 'er op befluiten.
De eerfte vraag is: — zal by het ftemmenover het ontwerp vaa Conftitutie, het befluit worden opgemaakt by de meerderheid cuer Grondvergaderingen, of by de meerderheid der Burgers die in dezelve zullen verfc'nynen?
Ik vecklisr my by die geene tc voegen, die, althans in dit byzonder gewigtig geval, 't befluit volgens dc (temmen der individueie Burgers in de Grondvergaderingen willen opgemaakt hebben.
Want, fchoon zulks by Gro.idverga.ieritgen te doen wel zo gebruikclyk, tn iü 't O.i.w.rp vaa Conftitutie ook vuor 't vet.olg bepjwlt is; — ('croon z-ilks gemakkelyker is; daar men jan alleen als het algemeen gefehied de meerderheid vaa 30 maal tïö of 3780 Grotidvcrgaderingsltemnien heeft up te maken; — en mcu ook wel zeggen kan die ftem beilist voor 500 tegecswoordii en afwczenJzynde zielen van ondericheiden ■foott- zoo 'S het doch van de -andere zyde ook waar, dat men 'de waare Souveraine Volkswil ongctwyffeld juister of alléén zeeker velgens dc ftcmmeu der individuele Burgers der geheele Republiek kan opmaken en hierom dient men zig de moeite var, al was het uit meer dan 100,000 menfehen., de meerderheid op te maken in dit byzonder allergewigtigst eevaf te getroosten, — cn of het befluit, by het getal der individu's, of by het getal der Grondvergaderingen opgemaakt word 't geld op dezelve wyze voor alle de af.vczenden die niet verkiezen op te komen om bunne goed ofafkeuting aan her maatfctiappelyk verdrag te geven. — Ook zoude het de kundige ichtfckiftgéh van dc fut meerders der Grond vergaderingen yery delen.
Myn antwooid op de eerde vraag is dan. — F.yhe: (temmen over het'O uwerp van Conttitu'ie behoort het befluit volgens rie meerderheid der Burgers der GroSdvtrgadaiingen opgemaakt tc wordtin .
De tweede vraag is: zal die ftemming gefchieden Provintiaabgewyzc, zoo eiat ieder Provincie ééne thm zal hebben? «m dit wel :e beantwoorden, zal ik ceist deze vraag onderzoeken ; is dit de meeting vau 't w. ord afzonderlyk in Ar'. jo3 van' 't Reglement voor deze Nationaale Vergadering?• cn a's°ik aamooi. dat dit de mening niet is of zyn kan van dezen atticul, dan ït& het ran zelve fpreken dat ik de tweede viaag van 't Rappor* negatief moet beantwoorden. Ik zeg dan , dit is de Oièétiitlg riet van Art. 108 van het Reglement, en , was hc t de meeiiinf, het zoude de grootfte ungerymdheid, de hoogde onrechtvaardigheid, de verregaande dwaasheid zyn. Om aan te tonen, dat het de. mening van dezen artieul niet is, zal ik eci=t dezelve zo ver tot myn oogmerk dienttig is , by ontfetryung verklaren -— en dan myne verklaring uit het Bealwntat zelve, tn't oogmerk ifcaven.
De meèning van het laifd; gedeelte van Art. ic8 is, na royn inzien , dat het door ons gedresfeerdsontwerp vanC:») ftiiuiie aan de Pioviniiale RepieLuianttn zal tczor;ucn wor den 'op dat die, elk in den naaren ," dac is afZOtlderlyk het Vetder aan de diffriéten in hun gewest ter grted of afkeuring zouden bezorgen; dat zy daar over de directie zullenaebnfcli, dc ftemmen in hun Gewest opzamelen, en o:is het refuliat der ltenimen van elk Diftrict bezorgen — meerder niet.
Dit blykt uit het voorige van het Reglement Art. 2. '.oen deze VergzderiHg nog-maar ecu ideaal aanwezen had, moesten de Provtuciale Reprefentanten, elk in den haaren,het Voik doen tellen, volgens Air. 3. in Diftriften verdcelcn , in Ar'. 5. in Grondvergaderingen, om volgens Art. 4. een Nationaale
Reprefentant te verkiezen — Deze ProvintiuleReprefentanten htd'dcn verder volgens Art 7. de direéti; over deplaatfen der Grond en Kiezersvergaderingen. ■ 1 ■ Dit moesten zy eik ia 1 den haxren afzonderlyk doen , dit hebben zy gedaan , ii| 't Volk getelt, Grond cn Kiezersvergaderingen gecondnueerr, Diftriéten geformeeu cn elk iu den baaren afzonderlyk de Grondvergaderingen op zommige plaaifcn zo Joor malkander ren gekoeskpest, sis best gefchikt was om hun oogmerk cn 1 het algemeene belang te bereiken; die hunne wyze fciiiikin. j gen biefo.mtr.ent in de byzópderhedén nagaat vind dezelve s'l opmerkeiv!:. —— Zy hebben vet volgers met betrekkin? tot
Reprefentant te verkiezen — Deze Provintiule Reprefentanten htd'dcn verder volgens Art 7. de direéti; over deplaatfen der Grond en Kiezersvergaderingen. ■ 1 ■ Dit moesten zy eik ia I den haxren afzonderlyk doen , dit hebben zy gedaan , ■ 't Volk getelt, Grond en Kiezersvergaderingen geconfikueerr ,• Didriélen geformeeu en elk iu den baaren afzonderlyk de Grondvergaderingen op zommige plaaifcn zo Joor maikande. ren gekoeskpest, ais best gefchikt was om hun oogmerk cn j het algemeene belang te bereiken; die hunne wyze fcsiitkin.j gen h'.eiofntier.t in de byzon Jeri-.eden nagaat vind dezelve al opitaerkclyl:. —— Zy hebben vet volgens met betrekking tot ds verkiezing vin Reprefentanten be-iigt wat daaromrrïnt li elk gewest afzonderlyk is voorgevallen, — by eene vacature hebben wy ook door de Hoogsrgeconrtiiuce-rde Magt iii elk G:wtst afzonderlyk dezelve laten vervullen en Ai^cu' 56". hebben de Gewesten afzonderlyk zig ook vvyzelyk de finaals < decilie van het veifehil over eenen Nationaale Rcpfefe'ntaa| voorbehouden, ten minden in het eenr.
Maar nu hebben zy ilihans na myn inzien Artieul icS.ock deze wyze om redenen aan zig gériftryeert, afzonderlyk in den haaren de bcfthikkiug te hebben over de Grondyergactttj ringen ter goed cfafkturing van herontwerp van C01 ftliuiiu _ Om de ftemmen der Grondvergaderingen op te zamelen, eu ons dezelve te zenden, cn dit na myn doorzigt, om gtwigtla redenen tot wyze oogmerken.
Want ten eet den , zo wel a.'s zy a pripri vooruitzagen den invloed die ceene goede directie op dcNaMor.aleReprefeniantsj verkiezingen konde hebben; geiyk du aj-osteiioti bevestigd! is; even zo wel hebben zy ock voor uit gezien den goe.'en invloed die eene afzondcriyke directie door Plaatstuudije Direct.urs op de goedkeuring van ctn hun bezigend , en dei afkeuring van een bun mishagend Conftitutie <m,.yfp koude] hebben; en daarom wys tn voorzigiig in'i R.gictntut voor behouden, dc afzonderlyke Gew< srclyks beiriiiing omtrent] de a|jL"of improbatie vau de Cunliity!».
Ten tweeden, deze yyyze voorbenouding had zo ver ik zie: nog een ander oogmerk , en was ly lange filet te vergecfsctfl hun Straikundig ftlrerp oog zag vooruit dat,a!s de Nationale] Ver.adetiug eens gccoi.ftituceit wes zo wel sis de GondverJ •gadenngen door de geheele Republiek, dat men dan desnoods zoude kunnen in der. waan maken , voorwendt» , ciirtétj onnsiddel)k met de Dith.'ét en Giotidvergaderingentemogen coritspondeereu. — Zy konden immers niet voor uitzien,] dat wy zo ii fcl.ikkt yk en inegcvcnd voir de ProvintjaM Souveraiiiiieiten zouden zyn a's wy waarlyk zyr,f —. -■ vviel kon dit a prioii veiv.-sgtei. V .. citmanij , en daaromZorgtJ zy voorzigtig voor hun Gc'vestelyk afzonderlyk by 't d.libe.J rtcren over 't' omwerp van Cond.turie A'tr. ic8.'
Ten derden, hier koom-, heb ik bet niet ir.ij, nor; by,' Lun wys oogmerk, o:n ni.t meer van tjunne Magt en SouVü-i raini eit afrcflaail sis msar éVtri roodzakèlyk is, — en dezelve] zo lang tu behouden sis omar itrnyr mogtlyV is, —— gy hadden hy bet Re'glcraent al fcui; ïocderaticve S-ovtiar iteitl na builen opgeofftit, ' als 'men de vinger geef', zegt 'tj fptcckwoord, neemt men de geheele hand, misfchicn dachteo] zy, dat zy de Proviiu a-le S( uvc.aine of Huishou.ielyke be-; febikking by dt Conlfiune, yas 't mogcly k, nog zou ien kunnen! pieferveeien, . ■ . aUhans dt Nationale Ve-rgaJering, die zy ook macht eu.geid gegeven had, konde iotiisfchen hunne] palen van gezag niet ufurpecren , — wvlen hun H. M. maakte! daarom voor l un heen gaan deze wyze fchikkirgm dispofitie,] en lieten dezelve aan de zorg van de Provintiale Executeuren] over, op dat wy niet tc zuuden kunnen uiifpatten, Ik v.it
even



C i99 )
m min de Provintiale S mverainiteic als de Burger f Wst 1 Lr Volk der Gewesten ontnemen; maar als men aar. t vore 1de Provintien een ontwen, vau Conftiri.'ic- aanbied;, <*MM ' I Federatieve of deProviniialc Souveraiioteitcn ts v.riilciiga , li goed of aftekeuren, aan kunn-n zy vrywi.lig als zy van ,
Provintiale Souvcramitci: wülen afzien , ♦ervoor fternme.,, 1 willen zy ze behouden 'er tegen, en zo ver hebe-en zy het t I en tk overgeven. , , ,
Wie? die deze wyze oogmerken ftrak" genoemi, en nog ! et anderen, van onze hooge predccesfeuren nagaat» wie* < H . 't w-.td aftordetivk Art. 108. niet uk zyn veroind rukt, i ü eipenduHkeiyk uitlegt, maar'r zelve gezond verklaar , n gyn verband met 'i voorige befchouwt , 't geen wy abetn >gen doen, daar voorarende Provintiale Refolunen ons I li tt raken; 'e Regieinent is al'.éér. myn richtfnoer.enbvz.»^ | verklaringen en uitleggingen van Perfonen va, dl n yd I hunne vues ken ik niet, wie zegik — vind de Verktertog I. ik 'et hier boven van gegeven heb niet l aiuuilyk? onze lïijtétd en voldoende de bedoeling voorzien? zo nat Bet I I ■erftand cn Vaietlyke zorg eer aan loet? —zeg meerit ■ die net woord atzonderlyk Art. 108. zo ye.kiaïrt,.oat de. ••Uoeline van de Reg lementm..kefs zoude geweest zyn , . at I te An voorbehouden wjera om de ftemmen in de Prov.nI n afzonderlyk op te zamelen, en tot een proyinuaal geheel •Ibrcnacn om b'ygevolgtrcbkii'g dooi de mcetdcurtid van Kemmcn *t ontwerp van Cdrtilitutie te doen goed ofifïen. ■Edóen zulks ei,endunk.lvk, cn overdreven , (laan n.yns IfcOSi', den bal.geheel mis , dan koord Vï geen mecidethcld IK ftem-nen der Provintien te Pas ;als eik G-w-sr ::fz^.aci ij k dtrot voorbehouden heeft cm als Sbuvèratn t Pt*ikW.n I Wöltlitié aan te nemen of te verweipen , M hebr.en B-jGe
I -sten die 'et vóór zyn , en de minderheid yan een Hem tn t ï'-ende Gewest 1 recht niet om die mecrd.rnïid yan een | WeS- te overftemroen, — -— dan moet liet m fik C.w.-.: r/.onderlyk met de meeidcr.icid aangenomen wor ien. —— l| een of ander te ftellen "duet onze ptedcctsfeuren oneer 3',, — daar deze bedoeling dc grootit ongcrytndbeii, on Ich'veardii'ieid, cn dwaasheid zoudVinyoi véren. 3 H-t /.oude de gVoutfte ongcrymdheid zyn, de'ze bedoeling tin d< Reglement ontwerpeis to • tc ienryven, want, ïnhcrc inde ïfcyti advys den 2 Jtiny dis voorleden laars, by gele Ihhcid' dat ov.r de pr<-politie van dc Burgers Reprtf.Btai.ten '\ree!e . 'cosch en t'eUienaer gediscutieert en deeze fnaar «•t.iétii'werd". trt'daan. <nee-n ik datreti /ros du Rekenkundig ïfoött ee hèh'.>en ; — meen ik onweerfprekelyk. aangetoort Ü'hebben d?t np erond van dcfuppoütie, drdemectderheid 3,o provin. iaak lV-tnmen moet b.flisf.-n ,bet mogciyi; is, dat
II n'itti cl ii o? 510 Gn-ndvergaJcrmgen de meerderhod vun \JL Dtfttdcji ot m° G'rondvcrgaleringen zoude-fuwwn
IE 4 dus tnceid r a's een geheel, — ZMtic het a-tre 1 een I Ü«m« ZVO in dc Uiiephyjlca een geheel is grooter ot meet. ii 'i dan ètaige vati zyne dieleb ¥ — tn,iuon«oS.aa«un.-iga | [ix men oingekectt * J~ is meerder dan't geheel?— wie tas? 1 i voelt deze mnfent me't? — kunnen ,mog,nen moeten wy I tn ree, 1 aannemen, waarby een 7000 tal niertche» < f.mn.er i vet Vlot vart eene grootcre meerderheid , over ; lor vr.n eene 1 Keele Natie van by de aco oco menfehen kan befchikfcen , | un aelftft kin verwerpen of hun ongeluk cimetileere»? — j :>cr. ik dit santooud: heb ik nog vry guuftig ger^kent, ^eb | : dc Groadverradcringen nor op 50. Stemgerechtigden «w « „altander.n gefchat, en als ik met de ondervinding te taade I evc naga war 'er iu Holland by de Prpviwiala- verkleitin : ,-n cn cldets gebeur: is, cn als dit kwaade voorbeeld byva.
i
ven l mo«t* IK her getal nog wl *v» ae n-Mtt vermm^™, Tn\>» getaj van ^ -..ft „tic bellers minde,t
,U do helle, . 'en.als ik dan verier doordenk hoe
•écl is het ee Barre,s Fce*ra«sien, non A naigamis.en , Ani,'£u s JU**«anerfi u"r*-Re^oluti.>nairen, Kerk of non Kerkm Sta»tS«iafatiftt-n;-6rï welke politieke Séétens dat er al feêr déftnfi , e>f Minnen ontftainï hoe veei is het die waardi» Ai t--e Conftitutie verworpen wotd? —en ca,culejwe hoe veel aeid, i-vloed en geldswaarde'cr maar nodig is om de ftemmen van zulk een klein aairal zielen (de duuren ktffde men la»n lop.u) hot een uur te kopen , ef te huu. ren in een /aak die men hen Konde .wysinakcn dat m.tnun eigenbelang ftrookt., dan verlies ik my In de wilde,nis van
hec ongerymdc ian her mier ik my de omkopingen
dieik in Eoyelana >p veelerlei wyzen, in zaaien van aanbelang, fehoJw nietby het voanderen vin eene ConttLuue heb bygewoond , cn ik bètf 'er van te rug.
•T is waar, ik tfetf de zaak op zyn mogelykst berctent; ook zyn wv nog geer, E igelfcben in dit ftuk. D * U» het getal ai wat gtooter kunnen zyn, 't zal ongerym.1 genoeg
Stoven j en feboón onze Natie nog niet op ait ftuk zo
loos atgcreent is, c„ wy zulke fchandelyk ftomveikopmgen nog niet kennen, als ■• p dar eiland wiar Luctfét yeclefl van zyn geiligt doer woone.'i 'er zyn helaas! intrtóftanïefl genoeg, te veel, onderons, om de gosdc braaveNatie te be-
ft na dit ongcrymie ru noch het ontcchtv.arJige van ocTgevtKlen om her lot der Natie dezer wyze te,doen be. I1F iclien aar.toor.cn? dit zoude overtollig werk zen. » êl een zeg ik, cn ik ben 'et zo even door de vo.tgelczene :> ■ .ócatien eirRcfilutien van den Burger R„pr.f ntant van m.U in bevestig,; de Niti-iuale Venadering . wiens geboorte n en niet meer koude verhinderen, is moei.y.r cn beklemt ter wereld gebragt., m.ar d.ze,wyze,des ben l« z:k-et ,aou .« /s wel g makkelyk en- fehielyk met haar v wwaarast verngte. 4 uit v'uunen geholpen worden. —e? ««^^"«^ vaardig wyze — onrecltvaar lig vo .t t fr-ene H .Hand . JUwaar de Stemgerechtigd va-, 8.e8f co zi< M ■ -iet inezou Kn
zvn, als die van 38000 zielen in DrcVtihe. (.) .reent•
wardïa voor de gatïfcSe Natiel daar de S.ömgereCh igden van meet dan i^oo^eo zirien, iu w-erwi van d.e van ao 000 tn Drenthe, niec zonde kunnen bril .-ft?cn dat de Cor.ttitutw algemeen zoude moeten aangenomen worden, ongetymde en Onrcch-vaardige fte'nn,; I dt: het .geluk of ongeluk der Nitta door zo weiiifgenk,., .egen getouien ot d.itgeftelt worden.
Na het ongcrymds en onrechtvaardige van d:( i oe leralistiscn U'é-avi-etoont te hebben. zal het yve] ntct nod'g zyu het kbeaooeenai bet dwaze'er van, uitvoerig aa-oeioonen. — Ik metn icds genoeg gèzegd te hebben om onze Voorzat.,, van dezen awtetygdcu Mattn va 1 dw.iashen en ongetymd. beid te zuive*i, om ons te hoeden van de ligt mogc yicen funeste gevolgen van eene oigerymde vodronderfteilWf, Uitvaardig aan onze H. M. Predecesieuren a's t.aune hc.ioe. iinT -ortefchryven, trou.vens waaren zy waarlyk in dc meeBin* geweest, die men hen toedigt, dan. een van beiden, . zouden zy toen, dit konde men met eerbied denken, toen, ' toer. zy voor ons'nu-.nc Succesfeutcn eene dispofltie maak1 ten, niet -refent geweest zyn , cn hunne ui erfte wil, loot ; '• Vuik hder en daar gezien, zou ie vont per fe t,üi kunnen • i-etekert worden, of zy moesten ons en dc Natie voor zot'■ tc« aangezien hebben, 't geen beide ongcrym: Is te.dvnl.cn, ecroce Wy behoeven tot z'mft eer.e on?e>y,n ,e U leg, |ing van onze Nationaale Veriadetings-Canou riict te bo.
A a 3 ' meu,—



c m >
«ien, — volgens de gezonde Veiklarlng en Uitlegging die ik boven meen van het woord afzonderlyk en deszelfs bedoeling gegeven te hebben, klaatt alles op; word wys, billyk, rechtmatig, cn is gefchikt om 't heil van 't Vaderland op «ene rigtige wyze door de geëerbiedigde wi! des Volks daar«(.ellen; en de Eer van onzen Vooizaten is tevens gelukkig geted, cn wie die 't woord afzonJeilyk Arr. 108 , eeni,;fints als dubbelzinnig befchouwt, za! niet die uitlegging kiezen, die rechtmatig is en de ongerymaheden doet verdwyncn, altharts ik concludeer gciusr op de 2de vracg: de (lemming over 't ontwerp van Conftitutie kan nog mag niet door de meerderheid van y ftemmen, zo dat elke Provintie éénc ftcm heeft gefehciden.
En by gevolgtrekking van myne beaatwaorditig van de eerfte en tweede vraag Concludeer ik ter beantwoording der derde vraag finaal; de (lemming over 't ontwerp van Conftitutie bctonrt opgemaakt te worden, volgens de mectierheid <ïer ftemmen van de Burgers der Gtoudvergaderingea van de gehccic Bataaffche Natie,
Hahn zegt;
Dc tweede vraag die de Rapporteurs doen is zeker ten aanzien harer gev» gen van het alleigrootst belang. Zal namelyk de ftemming over het ontwerp van Conftitutie moeten gefchieden Provinciaaisgewyze, zo dat iedere Provincie eene ftem zal hebben ? Te recht wordt op biadz. 2. van het verflag aangemerkt, dat hetwoord^r/zondtrlyk, by Art. 108. van ons Reg cment voorkomende . z dat lang befchouwd is als eenen twyffelachtigen tin opleverende. Dc woorden zyn: zullende liet alzo gedrejfeerde ontwerp naar de refpective Provinciën, liet Lanafchap Drenthe cn Bataafsch Braband verzonden worden , 0 :1 in ieder van dezdven afzonderlyk door het Volk te a orden onderzogt, en goed of af gekeurd. Zoal niet het woord zelf veelzirnig is, ten minften is het deszelfs plaatzing. Dit wordt reeds bewezen door de ftrydige gevoelens der vorige fprékers; maar het wordt ook gelaafd door de hiftorie van het merkwaardig befluit der Siaten Generaal ter daaiftelling dezer Vergadering in het algemeen , en van dt inla<fching van het woordje afzonderlyk in Art. 108. van het Reglement in het byzonder. De Rapporteurs menen dat de betekenis tweeledig is, of dat het Volk in de negen Gewesten het ontwerp der Conflitutie zou moeten beftemmen, en dezelve dus Provinciaal;gewyze aangenomen of verworpen worden,— Of wel: dat die aanneming of verwerping door het geheele Volk zou moeten gefchieden , by meerdeiheid der geheele Natie. Ik meen Burgers Reprefentanten! dat het derde Lid der moog'yke uitlegging door de Rapporteuts overgcflagen is. Ik meen tevens dat gelyk die uitieg eenen middelweg aanwyst dezelve ook de ware is, cn de eenigfte waarop de Vergadering het laaifte gedeelte van Art. ic8 moet verftaan. Te weien : dat de hoogstgeconftitueerde machten in de negen Gewesten , de manus miniftrre zullen zyn der Natie; dat zy de Grondvergaderingen in hunne afzonderlyke Gewesten zullen oproepen , aan dezelve hoofdelyk het ontwerp doen beftemmen , aan de Natierale Vergadering liet refultaat der (lemming inzeilden , en dat deze alzo het befluit der Na¬
tie, by wettige meerderlield harer Leden zal opmaken cn afkondigen.
ik r>eb U te verftaan gegeeven Burgers Reprefentanten 1 dat de kennis welke ik droeg van h.: geurde nt pens dit Articul dezen uitleg noodzaak'.y k maakt. En waarlyk zoo is het ook. Ho.lan.i en zo ïfe meen ook Utrecht beeft het destye's nier anders begrepen , en men heelt daarom alleen de plaaffiing van het woord atiomj deilyk tcegegeeven. Ik zeg niet dat de andere Proyin-j cien het niet anders verftaan hebben; maargeivk 'ei gee« r.e expresfe RcfoUitie beltaat, waardoor de betekenis van het woord afzonderlyk Soi.clgenooQfchappe'iyk betaald worl, zo heeft ieder 'cr dien zin aan gehecht, wel tc hy1 meende eïen gezonde» ;c zyn , en tk duif zeggen dat het aken geweest is, cm. de heilzaame byetnkon'st tenet Nationaale Vergadering te befpoedigen: dat de Vergadering van Holland in de plaatling van het woord afzon-
derlyk toegeftemd heeft. Ja,Burgers RepiefeiJtan-
tcn ! ik beweer dat men redelyker wyze den zin van het faci Art. 108. niet anders kan uitleggen, en dat het opmaaken der conclulie by eene Provinciaaie .lemming
ongerymd is. I's zal de viyheid nemen, U eenigs
bedenkingen voortedraagen.
i. Ik viaas in de eeilte ulaats. cf niet deODoermacht
des geheexn Volk van Nederland doorH. H. Mog. zelven reeds is erkend? zyn niet de Refoluiie van 16 Feb; l795 > derzelver plecvüge bektndmaaking zo aan de Bondgenanten als aan de Franfehe Reprefentanten derzelve of-
ncieeie meaetteeung aan de vreemde Gouvernementen , by welke wy Ministers hadden, en de Publicatie van den 4 Maart daaiaanvulgcnde eenen ieder bekend f1 In al e deeze Hukken van Staat, word met zo veele woorden aan de OppcrMacht des gehelen Nedcrlandfchen Volks openbaare hu'.de gedaan, is die Oppermacht de bron niet waai uit deze Vergadering haar beüaan, wettigheid en kragt heeft verkreegen? en hebben wy allen niet dezelve plechtlhtig erkend ? wel nu is 'er eenige daad van Oppermacht, het moet voorzeker zyn het wettigen of verwerpen eener Conftitutie , en men wil dat deeze daad gepleegd zal worden , niet door het geheele \ olk van Nederland ; maar door de negen Volken afzonderlyk, want de tegenwerpingdatftaandehettusfchenbeüuur deuitoeffenirj dier Oppermacht Heets ecdeeltelvk öDeedrajen is aan deeze
Vergadering, zoo als het Reglementen de ondervinding
ïuift!> ircrtn, gciat alleen ten aanzien van de Vergade
ring. ^y mag zitn met meer aar.maugen als het Ktgiement totftaat; maar het Reglement ca nog veel minder eene twyffelagtige gevolgtrekking van veelzinnige woor-j den uit hetzelve, tieffen het Souvereinc Volk van NeJ derland niet, en megen ra:r mjn inzien, die eerde en] gewigtigfte aller Volksdaden , 'het aanneemeh ef verwerpen der Conliiiutie niet verlammen , of van Natuut veranderen.
2. Myne tweede bedenking is: welke eene ftu'tcr.de ongerymdheid zal het opleveren, dat zco de conclulie by de regen Hemmen der negen too ongelykc Provir.cfenmoet worden opgemaakt, de gtotegmote meerderheid zich aan de kleine kleine minderheid zal moeten onder-
wer-



( w )
ien- Orde en de eerfte raaatfchjpp.lyke regel door i-ïlven reeds a's begmfel erkend, zullen als dan ver JSea , da: namely >f de meerderheid billi-t ea de Wet
|f beïolking van Holland by voorbed! ftaat tot die i Oreaihe als 21 to: 1 , en dl* dj m di fcriaye inderttelüng, dat de conclulie van negen itemmen Sderzelvr meerderheid moest afhangen, opg.efio.eii An dat twee Drcnihenaren in hunne Remming zoo zouden gelden als fi Hollanders of dat (uiQtt
I meer zou wegen als die van 51 Hodanders. Dit ||t met het gezond verftand, en de Vergadering.kin
ii niet widen. , . , pHet komt my in de derde plaats voor, dat by
ikn de itemming Provinciaals gewyze moet gelcrneM, en de conclulie ook by vergel ykmg der ftemmen I de Provinciën opgemaakt; dat dan H, H Mogende nrdien dag dienen te verryzen, ten einde de iteml| der Provintien te kunnen aanhooren en berekenen. '4 moge befpottelyk zvn , maar ut zie 'er maar niets Iers op. Het Reglement zegt niet dat deze Vergalt ng dé ftemmen der Provinciën zal berekenen, en « mogen ons niet aanmatigen dat ons met gegeeri is; maar in tegendeel zegt het Reglement dat d.eze 61 -.adering reprefenteert het Volk van Nederland, en dat daan gene Provintiale Refolutien of iets van dien aart ïierworpen is. De Nationaale Vergadering zal dus de pfyinciaale vota niet niet mogen openen, en h H. IV g. ftaan wederom wakker gemaakt te worden, al we het dan maar voor eenen dag. (*)
Ik zie in de vierde plaats geene mooglykheid ter dluiding van dit gevolg: zo de ftemmmg gewestelyk ai:t worden opgemaakt, zo wy dus wederseeren tot ii.oorige wyzising van het Federahsmus, (ik zeg wyIng, em dat ik wel wil geloven , dat zo in du Land n, gebeurd was, wat 'er in gebeurd is, een goed oond■ ootfchappelyk ftelzel uittevinden zou geweest zyn) d gelden ook alle derzelver ongerymdheden , dan heeft Iè Provincie, zy moge rvk of arm aan Volk zyn, cveel of weinig delen in de lasten, hel onbetwistbaar riit om door h?ar veto te beilisfen, dat de Natte de Cifti-urie verwerpt; want wy weten dat zelfs ;n puntüvan minder politiek of financieel aanbelang, eenpai eid der Bondgenoten vereischt wierdt. Vaar wel dan
< iftitutic „ „ ,
I Ik meen in ds 5de plaats te mogen vastftellen dat nie xnd der Leden van deze Vergadering, koelzinmg zal «san wenfchen dat het Volk de Conftitutie , welke aan 1 zelve ftaar aangeboden te worden, zal verwerpen.
I fik eerlyk Vader'-ander verlangt met naar eenejjere■f le nrde van zaken i En zo de ikul noper.s de overaimg de: Cor.tlitutie , maar erigzins voldoet aan zyn «i-merk , houde ik my verzekerd , da; zelfs de nauwg ïrffe Republikein met reikhalzend verlangen het ogenli. zal te gemoet zien , waarop de Revolutionaire fchok-
iI zullen kunnen en moeten ophouden, tk z-eif keui
'*) Zie drt. i<& yan het Reglement.
ook veel Artikelen af, die in ons ontwerp fts-rf, ets elk der Leden zal op dezelfde wyze misfehien betreuren dat veie zaken niet anders zyn uitgevallen ;. maar ik herzeg dat deze Natie naar eene gererelde ordevan zaken dorst , en dat zy kalmte behj-f/ , niet van den dood der fliverny, maar van het ryk der Wet of der Vryheid, van eene vaste en op orde gevestigde Staatsinrichting, gefchikt vooreen Land dat zonder de rust der orde niet beftaankan, en vatbaar voor verbeteringen. Ik fprees van de buitenlandfche betrekkingen geen woord. Wie is 'er die niet weet , hoe dringend de, zelven eenen geregelden ftaat vorderen ? maar ik wilde myne overtuiging alleen tekenen dat niemand in deeze Vergadering kin wenfchen , dat de Natie ons- werk afkeurt, en bclulven het geen ik gezegd heb, is het zeker dat wy alsdan zouden wenfchen, dat onze Committenten niet alleen ons werk verfraaadden ; maar ook dat zy beflisten, dat wy tyd en geld verfpild hadden.— En echter Burgers Reprefentanten, zo de ftemming Provinciaaisgewyze moet gefchieden en gelden » vrees- ik dat de kans tot verwerping veel groter is dan die tot aanneming. Is nu de uitleg of het verftand van Art. 10J. twyff.lachtig, gelyk dezelve het is; wel nul laat ons dan den zekerden weg inflaan.
6. Ik moet u echter in de laatft" plaats bekennen r dat hoe zeer het den Leden dezer Vergadering, en ook my nadelig moge fchynen; ik nogthans geloof, dat 'er in ons Land een toeleg gefmeed wordt om de Conftitutie te doen verwerpen. Hierdoor zou myne vorige vrees voedfel krygen. Ik denk dat niet alleen fommige Nasfavianen de Conftitutie duchten , (veele Prinslieckn ztflen-gis ik naar eene geregelde orde van zaken met óns verlangen) en dezelve befchouwen, ais de bevestiging dat huane hoop verydeid is ; ik denk dat zy het niet alleen zyn die 'er tegenwerken of zullen werken; maar ook darde beide uiterftc partyen van hun die zich in de Revolutievertonen , uit tegenovergestelde inzichten en lang; onderfcheidene wegen daaraan arbeiden. Ik bthoif 'er nietsmeer van te zegden ; maar ik hoop dat het gezonde deel van de Natie , en deze Vergadering niets zuilen verai,men , ten einde zodanige verderflyke oogmerken t'. kennen en tegentegaan.
Ik eindige daft myne reden, en befluit dat deeze Vergadering verklare, het flot van Alt. 10U. van ons- Reglement aldus te verdaan , dat het ontwerp der ConfMtutie aan de respeét-ive Provinciale Brfturen zai gezonden» worden, met verzoek, op zekeren bepaalden lyd hetzelve in de Grondvergaderingen van hu i Gewest r by hoofdelylte fternming tc laten goed of afkeuren , em het refultaat van die (temming aan de N-ationaa'e Vergadering intezenden, ten einde deeze den wil van het Volk van Nederland vernemen , er. by wettige meerderheid van hetzelve proclameren ^ou kunnen Ek
voeg by myn Advys deze enke'e vraag: z-o de fterrming Provinciaa'iSgewyzc moet ge'clen , war dan mer Buuren , Cuiernborg, Am.'and , VVestwoldingerland cn dicrgelyken ?.
f^Het overige dezer Zitting in ons volgend- Nummer. j
fciei.



C m)
, Het laatfte gedeelte van het advys van den Bur- h
j;er Tcding van Berkhêut, voorkomendein (/Vo. 8
411. /X<;g. 7.;. Co/. 2O niet wel opgegeven zynde, i blaatlen wy dat advys op deszelfs verzoek, waor-
deïyk, zo als hec ons door gemelden Burger is i
opgegeven. j
Tedmtr van Berkhout zest:
Dat ny zig hoof .zaakeiyk met het Rapport conformeerde, ea 'cr dus niet regen was , dat hc zelve dadelyk tel conclufie , gebragr. wierd. Oin dac hy ook wel mocht zien, dac Hetzelve gedrukt, en eens ampel gediscutieert wierd; en welom deeze ïedenen, dat men thans een algemeen gevoelen in dit Land fciynt te willen aanvuuren, dat Lieden, die in deEngeifche Fondfen geiuteresfeerd waren, geene goede1 Vaderlanders konden zyn, dat men hun An solomanen noemde, en dar dit ook plaats vmid, onrrend de zodanigen, die in hunne Advyfen omtrend de Proclamatie van 16 September 179Ö toe verbod van invoer van alle Engelfche waten, als nu, (.doordien aan het oogmerk daar by bedoeld niet een voiien kan voldaan worden,) meer ruimte wil.en geven, op dat de Commercie niet geheel geruineer 1 worde.
Hy wild: wel verklaaren zoo bevorens als nu noch m de KngeUche Fondzen aandeel [e hebban, maar hy zou ie, was hctVidig. bewyzen kunnen fuppeditecren, dat aEglomanie zyne advyfen niet bcliuurd had; hy was, in zyn gemoed overtuigd, dat in de deliberatien Over 's Landa-cn Stadsz.kcn eigenbelang boven 's Lands en Stads welzyu nimmer de dryfveer van zyne daden geweest was, cn hy wensen te, dat God hem in het vervolg daar voor wilde bewaren I
üat by alleen hier noch maar moest by voegen, dat hy Zich zelfs na dê Omwentelingen in 1795 niet met zyne EnRelffBc Effcc-en bemoeid, cf daaromtrent voorziening gedaan had, tot kort na het tydftip, dat de Burger tslckenu.r den StSfte Aptil 1796 (tediertvd LiddezerVer,a.-,erint)i:,edvoi.dre eloea de volgende propoiitie om vau wegens detze tergst-iertsgeeit Placaat"te arrefteeren, waar by aan alle de Xederlandjer.e Gein teresfeerdens in de Engelftke Fondfen ee zekers poene verooden zoude worden, om de Divideiuen, die verfehenen zyn , en aan iiur.ue Engelfche Correspondenten betaald worden, tot aankoop yan nicute Fond/en te laten emptoyeeren, of te doen conver
'*Toen, Burgers Reprefentanten , (zonder dit voorftel te willen taxeeren,) kwaffl net hem voor, dat, indien zoodanig Placaat by deze Vergadeiing gearrettcerd wierd ; daaruoor asn
Dit dagverhaal der
fefiS BHe.le Boers J Merkenbiï
yan wwy» ' . j-,",, n?,i, nr« Rrnuwer . TlordrcCi . r.lusfé. van <mdsaarden en de Haas, MM
Campen Brok cier *i'^7 ^"nncmiméWiWi Groningen Zuidema, 's Hage Swart en Comp. enj hoven van Leerfum, Enk-tuizen franx, oor/n.nem yaa m mrm* ^ ,r; m ' Tnr,>.«. M.^Onvs TflUerA
n.»f Hi,r!t'm 1 nnsifi rioonl tlrcebaurt, cecuvaarcien genius, iaju'.j — -— , j — ■ jmm
CLef, Haarmm Loosjee n™l"'f""''* Co„,^ cn van Campen, Rotterdam van Santen en yan der Dries, .schiet» delburg t\eel co Abrahams, ^^.f _ ^„^/vWestzaandatn van Aaken , Zierickzce van den ThM
Poolman en u.rccn. ,;„:'«, cn verders by de meeste Boekvcrkooper. of Postmeesters , moetei
Zutplien van Beest cn van udk, Zwolle, Clement jr.,, en _veru s y „toeffeeven en zulks verlani
deBoekveikopees en ?<»tT^W"^»*™™;^< v^ft ?e r ukervc van va» Schelle & Comp. in 'sHage]
te doen, zich ten uien emoe aeuesictic" ... ——
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. in de HAACE
t Ryk van Engeland na zyne gedachten dienst ZG0€|I djan worden, cn men deeze R emMiek met het eigene itelt r Ingezeten, alsdan onder de Correspandmten ieiustende z»um< nnen beoorlogen.
En ooi diftjvoor re komen, heb ik myne riviienten in 1 • mdfen laten beleggen, en in d-ezen gerracht myn eigeHj iiang, met ket We.zyn van het Land gepaard tedoengaaaji it geen, was het nodig, nader zoude kunnen gcadrtrue* orden.
Beknopt Extraft van de Zitting van Woeiisdli en 15 Maart 1797.
Eene Misfive van het Commi"é te Lande, Dec'injl
Dir advyfrerrnde op het Rtqucst van J. Burgt-iaM n verzoekende dat de voordugt v:n "Stens,;;tcst :in by het 3de Bi.aillon Attuléry , in adnys geh o ~ nl i deliberatie riiÖgt worden ge.egc cn wordt genieil "tem ais zodan;g aangctteld.
Een Request van J. Fraufel, tot uirvosr van PiftoI:|l snaphanen en Snaphaaniopcn, naar Port-aJ?o:t: —4 n advys,gehouden.
Een Misfive van het Provinciaal Beftuur van U^recH er voldoening aan de aanfehryving van 23 Jii.uarjl nzend nde het verhaal der ftaancieefe Mefutcs dol dun in *t werk geitelJ : — aan van Ca/hop c. f. II
De De'.iberatien over het werk der Conftitutie wil
den 'voortgezet.
De Tweede Afoeeling van de GiüténsjM Deliberatie aebragt /ynd:, wordt Art. 736. geconcjl d.-cd, cn alzo de Gilnens afgefchaft.
De Vergadering veranderd in een Committé Geil raai, en wordt geadjourneerd tot morgen ochtend.



! H M B II », r S T H B I D, BZOEDEKSpBA*,
EXTÜA-BAGVEIHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
VJEMG^LX) JE M. X W G
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND.
No. 426. Donderdag den 16 Maart 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting ven Vry dag, den 10 Maart, 1797.
Voorzitter M. SYderius.
pcrvolg der Deliberatien over het Rapport br Commisfie, beroemd om na te gaan de wye, waar op het ontwerp van Conftitutie den felke ter goed - of afkeuring zal moeten worfcn voorgefteld, met al hetgeen daartoe betrekk is.
I Jordens zegt:
i| De zaak, waarover wy thans Discutieeren, was in lyne oogen aan zo weinig verfchil onderworpen, I ik mv ten uiterften verwonderde, in het uitgepgte Rapport verfchillende gevoelens te zien. Ook 1 de Evidentie door de Burgers de Mist en van farle in een zo helder daglicht gefteid, dat ik het f nodig zoude geacht hebben hier over nader te fpreem, waare het niet dat ik juist op dien 25 November s alleen prcfent zynde, Gedeputeerde ter Vergadeng van H. H. M. uyt Overysfel van myne Commitnten den last had ontfangen om de Refolutie van die Irovïncie, do-orden Burger van Marle aangehaald, ter [fel van H- H. Mogende over te geven, en dat ik Ier door in fiaat ben nog iets tot nadere elucidatie \t het geavanceerde te voegen. ! De Burger van Marle heeft aangetoond dat eene \k hoofd Conditiën, waar op de Provincie van Overliet in de Nationale Vergadering bewilligde, .was, Jit de 'Conftitutie in dat gewest afzonderlyk zoude loeten aanp-cnomen of verworpen worden: nu waren r op dien dag- vier Provinciën eens geworden , om > zekere voorwaarden een dag waar' op die Vcrgadc» V Deel
ring aanvang zoude neemen te bepalen, en ik maakte geene zwarigheid hier toe met vier ftemmen, onder welke die van Overysfel, te concludeeren. Hoe was het mogelyk geweest dat ik dit hadde kunnen doen, indien 'er de minfte twyffel was overgebleven over het inwilligen van die hoofd conditie, zonder welke de Provincie van Overysfel nimmèr zoude zyn toegetreden. Was ik dan niet een Verrader ces Volks geweest , hadde ik my dan niet opentlyk gekant tegens den last die ik even te voren hadde vertoond, was fk dan niet ten hoogften ftrafbaar geweest, en zoude my die ftraf dan maar zo geheel ontgaan zyn! Dan het was met do zaak geheel anders gelegen, niemand had des tydes over, dit punt eenige zwarigheid. Ook ben ik naderhand namens die Provincie gelast geweest de Conferentien over de verfchillen omtrent het reglement voor deze Vergadering by te woonen, en ik kan verklaren, dat, hoe zeer men in dczelveh over verfcheiden punten oneens was, door niemand nogthans dc zaak, waar over wy thans fpreefcen, als' een verfchilpunt is aangeroerd. Ook is het zo klaar dat negen onafhanglyke Gewesten, die niets van haare Souvereinitiet hebben afgegeven, dan het geen uit-: drtikkelyk by dit Reglement bepaald is, het regt hebben behouden om een nieuw csntracc focial, dat zy met andere Gewesten zullen fluiten , voor af te onderzoeken en ciie na vry en onafhanglyk te verklaren of zy het willen aannemen of verwerpen, dat daar over geene bedenkinge kan vallen, al was het dat ia dit' Reglement daar over niets was bepaald. Maar nu zyn boven dien de woorden in dit loc^Artikel in teder ■ gevest afzonderlek door het Volk zo duïdelyk, z« evident, dat het onnodig • is Hier op langer te blyves' ftaan, De Burger Hahn, die even voor my gefproken heeft, ttagte wel te toonen,dat in het woord afzonderlyk eene dubbelzinnigheid was, doch zyne ge- , zegdens, namentlyk dat de Gedeputeerden van Holland dit woordt wei zouden hebben willen agterlaten,' B b maas-



m
( *#4 )
manr dat die van andere Gewesten daar op hadden aangedrongen, en het MerdDorh het Reglement ge* komen was, tóoht te fuceif, dat de ?roV;nc.en van, toen af reeds bekommerd waaren dat die van llolhnd door de Rroote populatie van dat gewest haar iene Confiitutie tegens haïrea zitt zoude runnen opdringen, zo hier tekens geene duidelyke vojrzientn,q °e'chieJev en dat dit de reden vyas waarom zy i^erdéJB op hjt woord afzonderlyk, ten emoe a.le ivvyfTelingen weg te neemen. Klaarder bswy-s. voor, 4e waare betekenis,kan .'er, dunkt ray,met -zyi> ... ' Dc wcorcteri odk "ttari tie Pubreatie van- H. W M. van den 4 Maart rf95 waar by zy erkennen de Souverainiteit des yalks 'van Nef.crkmd, en w-rop dc Bureer HdHh zig beroept, kunnen geeazi.its als een bewvs tegens bet geen ik gefuftineerd hebbe. gorden aamr'woerd , want danzrorrdcr macTerr. vorgerr eraree G deputeerden ter dier Vergadering, het recht hadden irhad, om over' de arzpndeiFlyke , Souye,--amiwi4r acs Volks'ip :eder He-iveit te kunn au di*puiweren.(
En het aruument dat een gérUi aauïaï a}s dan een groote meerde; beid zoude kü.men overttcsimen,, en al.c de verdere aanievecrden ,- vervallen, h er van zelfs, eioör dien het Volk vim, ieder Gewest de Vryheid behoud om dit Contract fesW aan te gaan ot te . verwerpen, met dien gevolge , dat,, zo het mogtc ge beuren dar de Conftitutie to ibmmige gewesten were aangenomen, in andere niet, zy, die oezelve aangenomen hebben, zekerlyk met eikanderen dit Cm tn& focial, kunnen aangaan, en dus. door geene minderheid overftemd w-oiden. • Laat o.is eens voor eer ogenblik vooronderftellen dat in agt Gewesten ds Conflitutie werd aangqnoomenj en in het negende vei worpen, die agte' zouden wel dc vryheid hebber em dezelve als eene grondwet onder haar vast te ftellen, maar geenzints het regt om tiet n egende Gewest te noodzakenom zich by. de meerderheid tt voeden. Wel was te wachten, cn zelfs haar phchi eischic zulk., dat zy het zelve door perftialive middelen zouden aanfporen om zich niet haar te vereenigen > maarzy mogten het zelve niet dwingen ; iudier het voiftrekt' bleef weigeren. ' Of fchoon het niei waarfchvnlyk is , dat zulk een Gewest als dan niet.he.ver vrywUig zoude toetreeden dan ongelukkig worden , en alieen op zig zelve blyven ftaan.
Ik Concludeere derhalven, dat, ingcvolgededti.delyke woorden in den-108 Art. van het Reglement or deeze Vergnderinge, het ontwerp van Conftitutii naat 'de reipeóxive Gewesten moet worden afgezonden, om in.ieder van dezelven afzonderlyk door hei V.»lk-te 'worden onderzogt en goed- of afgekeurd.
W Mist zegt: gf J$ ^tófötfi
Ehr«<rs Repvefentauten! Daar ik , onder de Leden der Comwisfic. in welker handen hit UI. behaagd heeft dit poinct te ftel ka, ih.-de fcelworetia tot die, welke meenen, dat het door ons tt
vervaardigen untwerp ner uomtittitie, aan ae . woogst - esconm » -tucerda Machwn der Gewesten behoortworden-gezonden, on».- j door Het Voik van sik Gewest afzonderlyk te worden onderzogt-en -goed-of afgehenrd, -echte- ik my verpligt aan Ui. kortelyk.de i
rodcöea optegeven van deeze myne opinie. Ze zyn gegrond of ■ den aart tier zaaks, en op de lel ter van de Wet: l 'Jij den ttin tLr zaa!;:. Want hagen onderfebcide Volken,I die tot nog tce buiten deeze Vergadering, cn buiten dc reeds gc.I|| decreteerde opinlen van dezelve , voorde- volgende Co.iitimtie , nog tot OfÉhgen Atg oaafhangbk van'alkande* n zyn , en> die dooreen* Ij
- Wtorij'ina.u h-.tu, inzien gebrekkige Unie fiaui verc-enigd , nu ft»-» dert de jCOlgftc omwending hebben goedgevonden zich door ecn II nieuwe- qpccrigten contract nader te veroenigeii—hebben daartoe ,J|
Ten' u-Je.is tJt. Ixrt "intermediair beltüur van hunne behiïgens inll z k-.re expres ufgeftaane poinctcn, zaamgeioepun eene Verga-f| dering va:i Algemeene Volksvertegenwoordigers —en aan tiezcUl} ve e»wler a-'derefl gcii'jungeerd om voor dit nieuw optetigte-n con. 1 tr et j cn nieuw Ontwerp tc fortnecren, onder den naam van Ir CorftU.utie, ten einde zy na lrctzelve gezien en onderzogt teil heUne.i, zouden kuniitm. befliiicen, of ieder yesr-sstc^i .m <liti| nieuwe CÓntmA zou ktirmen vinden, het uitzicht op eene groo-jij tere m at-e van burge-rlyk geluk en (taalkundigen welvaart', als J l
- by he: voorige. D<t dpchisiHecn heeft kunnen z.yn, het doel van ai , bun bedui:, ennU alleen zai ook moeten opleveren denniaatftaf, ra er*
- welke zy hpt anulhand Ontwerp .der Conftltatie zullen pinetenlf ' beoordeelen. Be beoordeling van dit nieuw 1 ohtfact zullen zy J ' dus ook moeten doen als onaflia-iglyki' Polken, en dus in dcJt
zc'.ve qualiteit, wan in zy ons Commisfie tor het ontw.rpen van ij dit Contiadt gegeeven hebben. Zy hebben we! gevvilt , dat dit» i. O.itwerp geformcciel wiüvle door- e-ene Vergadefuig, die , om zelfsJ .. den fcltyn van pai-iydigheid tc verroydeii , niet na evemedigheitll [ der Eovincien,.-jnaai- in evenredigheid der bevolking van dc gé— J Beéfè Republiek, en dus van alle Provinciën l'a.imge.-.oomen, zouJ
- worden faam geroepen maar, daar hunne qualiteit van OnttjM
• tymglyke, Afgefehsiden Volh-n, niet kon Ophouden als na hetn1 . aamieem.il vau liet nieuw Contract, van welk ogenblik cafu quoA I en g.en eenen dag vroeger, de hen Voorgedvagenc' Eïbhéld ecrsB
zal kunnen beginnen te werken: zö volgt liet van zelve, dat'zy" ' by de daad van aamieeniitig of'verwerping gelyk ftaan, aam: Ir negen byzondere perfoonen,. die, (ene voorige Compa^nielchapji 1 willende vernietigen , echter iede voor zickfxv. Sis opzkli zelfK . jlaanie integr.rende Leden van'die Gfrmpagniefahap. volmaakt wyl
zyn, gelyk zy zich ook uteirnklyk hebben vnorgehouden „ omj
de' niëuwnngs aaii hun vowtedragen Coinpagnicfehsp al- of irief» ' aaatcne'emeit. Dit vlefcit uit den aart van alle vrjwillige Con-| ':■ trae^en zodanig voort, dat ik UI., doorzicht tc kort doen zou,« . tot adftructie hier van een enkel woord meer te zc.gen. MenweM . pe biet niet tegen dat by zulk* eene Gcweste'yke deliberatie een
kleine minvei-in"geiide Provincie egaal zou ftaan tegen eene meer;: _ vermogende: W-aiit hier is het. geval niet, dat de eeii over deo..
- niHieien keuze en belang zal oor-dec-Ien of flsmmen , maar een ffM
■ der over het zyne_, cn'is die ftemmen gelukki^lyk op een en toé, . aanneeming mogten uitloopen, dan is'cvrst die Eenheid daard]
van dat ooïjcnbliU af,, zal he-t D«<creet van Eén en Ondeelbaarheid^ eerst rn werking koomen, en dan kan allceiib.y meerderheid van. *- het gsheeje Volk geftemd worden.
I Wit ook' b.e-Uaa't deeze tot nog toe voortdutire-nde afccfeheide-i : o:iaf.iangly,kbeid -— in alles wat by het Reglement op" de Na-±i ... tionale 'Verg.idering niet expresfé door de Gewesten is afge-<:
ftaan n'e. alleen in de bejcliauwing, nsac is door oneindige daad-i " zaaken federt de Revolutie bevestigd. Onze overwinnaars, enj
naderhand onze Ga lieerden, de Franfehen hebben ftlet allèenl 1 met zointtiigc byzondere Provinciën ge-crpituleerd, en in ïictl ,( ts^Ütet van Alliantie van dciiiö Sicy iryj; met de geweezen'»
■ Stasten Generaal, en dus zo lang na de Revolutie de Repu*i ■j bliek blyken noemen I'rcvinces - l'nies, en daar door het aamvezowj
der kyzondeie ftuvinciea nojCtkïnd'-en bebbeh BB. expres be-<



C ^95* )
éerd, dat deze byzsndere ïrwincie», ïedef oj» en voor z'ch slve , Alt Tijctaat zouden ratHtoegtéH ; maar ook in den afgekeken jare 179Ö , en nog op dit oogenblik. hebben die zelve lotdoenooten gereclameerd, en reclameeren nog het effect huiler byzondere Capitula'icn met de Provinciën Utrecht en Zecmd gamaakt, doïdet dnar by, ceiri«en feliyu te |ëe<Sl», dat zy aen en nu nog reeds met eene Eene en Onverdeclbaare Rcpulick konden handelen, over zanken , die zy fepataatlyk mer ommige Gewesten oordeelden tc moeten afhandelen. Eu wordt oor deeze Vergadering zelve, iedert haar cianzyn, ten gevolge anhet door de Provinciën expres bedongene, by den too Art» an het Reglement, die Hpsraate ancfhanglykheid- ijog daagjyks srkend, ia aiie die poinctcn , die de Gewesten zich daar by hebcm gerefrveerd-
Maar zo ook «He fleeïe myne Gronden uit den aart der zaa-ke >fheid, aan UI. itehcel vcrwerpelyK mogtcn voorkoomen, zo jèeïF ik. dat de "Letter van onze Ii:itruciie„ die féffttBS bcelst het uitgedrukte Contract tusfehen de Volken der byzondc : Gewesten, nopens hun intcrmediart---Bcüuur_, en MI), noofiens ie lt';ze ap welke zy zich omtrend het Nieuws fan hun voortefytgènOxlwe.fi zullen moeten uiten , en hy gued- of efkeuring <tn hetzelve, zich finaslyk daar over zullen yèiklaai'en alle boenkintren moet wegneemen. Deeze Le'.tct' leeze- ik in dcu fo8 ■cr. van het Heglement in verbis. •
„ Zullende het alzo gitdresfeerde ontwer^mar de refpec-
„ i:ve Provinciën, het Lanttfchup Drenthe in Bataafsch tirar , land rerzo-nden v, orden, 011 in ieder yan dezelven al zon■", derlyk door het fuik te worden onderzogt, en goed- of afgekeurd.'!
Mc kju aan deeze woorden geeren anderen gezonden zin -even, en ik moet twvflfelen, oi' 'er iemand 'cr eenen aiitieren
ïn zal kunnen gecven den dat het Folk van ieder Pro- '
inde vfzindcrlvk het Ontwerp der Conplutte zal Moeten 011erzoeken , goedkeuren cf verwerpen. En zo dit de zin deezer ■voorden is ," eelyk ze ter goeder trouwe my alzo voorkoomt, eio'ove ik, dat 'er e tpe "bedenking kan zyn, of als ieder 'olk van negen byzonderè Gewesten afzonderlyk zyne Stemme itbrengt,dat 'cr dan negen byzondcre Stemmen moeten uitkoonen^ at isj'uisti zo veele Stemmen , als 'er perfoonen morales vu, die hun yporig Contract hebben willen veibeteren •—■ 'i een nieuw te (amen aangaan , l.y welke laatfte het hun volI naakt vrvftnat, alle hunne voorige affcheiding cn oude feparatie 1 laf lianglykheid in .ecu tc fmejten; maar niemand zal my doch ! lillen betwisten , dat, zo lang deeze incéiifmeltmg door hc£ ' jiolk nog niet goedgekeurd of aangenoomén is, cn de Con- . 1 lacteerendè parteien Zich dus deswegens nog niet plegtig heb' ->n verklaard, dezelve nog maaralleen beftaat in de Opinie en 1 ~°n IVensch deezeï Vergadering, en verder -niet-, en dat wy -:it deeze Opinie en Wcnsch geen befluit mogen maaken tot den ; 1 in en dc bedoeling vau een Reglement , en ecn Contract, dat
■ 0 veel ouder en vroeger is ingegaan , als 'deeze Opinie en : i'cnsch deezer Vergadering oeit geuit is, of ter kennisfé • an Onze Committenten, en de Opftellers zelfs van liet voorfz. ' 'omraet en Reglement gekoomenis, of ooit heeft kunnen koo],'«n.
Oit is myne perfoneele Opinie, terwyl ïk my omtrend de eer■'' e vraaf e by het Rapport voorgefteld; of 4eeze Stemmen van ;' k Gewest, namemlyk by meerderheid van Grondvergaderingen ' f van hoofden zal- behooren te worden berekend, zeer lydlyk
■ n onverfcbillig yeiklaare,, en my daaromtrend gaarpe wil voe1 en by het begrip van dè meerderheid deezer Vergadering.
1 >V<m hk zegt:
1 lkt Syftema van den Burger Qtieyfen coïncideert in dezen vol1 raakt met het myne. lk zal de 'vryheid nemen, het zelve flegts «SB weinig meer tc ontwikkelen.
■ 'fin naar den letter ^an dè Wet, en naar den aart der zake
«ji»akt met het myne. lk zal de 'vryheid nemen, het zelve flegts
door alle mof
geloof ik, dat de otitworpe^Corliittitïc ?n d« «fpeftive Cewejsaip
afzonderlyk ii) de Grondvergaderingen zal moeten woidcn onderzocht en goed Of afgekeurd. De letter is zo klaar, .dat ik vx goeder troew niet kan bégrypm, hoe 11 cn in eiust k.nu beweeren, 'dat liet woord afzonderhk voor een iwcsdediy-- opvauii g zoude vatbaar zyn* integendeel jinJtr my, dat het voorj.evillciw iij de Belog.ici van H. II. Mojr. door den Bt.igcr yen Marle zo even gecommuniceerd , overtuigend doet zien, dat liet zelve woord, er juist alleen is .bygevoegd, om alle dubbelzinnige Expljcatie weg te nemen. Maar boven dien . al (I.miü dit kiaare uoi.n.l bkx niet te kzc.i, den aart der zake pleit myus bedunkens, ook VQOf de rcodzaaklykheid en billykiiejd dezer liiterpteudie , om dat wy hier verlieeren in Materie van Contract, v-sai' ouiue-iu de itejtvaardighe-id vordert, niet alleen, dat ieder in zyne veikieziiig, r p zich zelve blyft , maar ook geenfints aan de oviift miniiig va» de meerderheid, welke 'daarenboven ten aanzien der bevolking. IVelligt de minderheid zoude kuuncn zy:i , Kan (;efubieéceid vvordLii. ' ;
Neen, de zaak is naar myn begrip eenvoudig. Even gejyk iie Geweten rrywiiüg es ieder op ziek zeiyen tot eene N.iiiO' .i.aïe Ver^uiernig zyn toegetreden, zo ka» hun ook liet ie,eht n et v.i.ièe» betwist, om op dcuzell'dcn voet, cn mer het z>llde gevolg ove; le goed of afkeuring van het; ontworpen Plan van .Conftitutie te aordeelen.
Nopens dc finaale beflisfiiig, is by het Reglement voor de Nu. Vergadering niets overgegevven, zelfs niet tutti-, waar uit klaar ilykelyk volgt, dat het r.cht der Ge-westen daar o.mient volkóircp iri zyn geheel, en gere-ftrveerd gtblce-vei] is, en mitsuien gp geene Provinciaale ovei-ftemming onderworpen k»p wo-dei:, evea veel of dc meerderheid der Cewcsie-n mocht go.<d-i. ii:den de Con[litutie te verwerpen, of aan te neemei:. — 7,y die in de 11:.uw .louilitutie niet willen participecren, kunnen dus even min gcceiifecrd worden hunnen wü aan die- der nieerdeihcid ondi rworpen tc hebben, als de andtien, die de Conftitutie voor zich zuilen verkiezen, uithoofde van ecu comwr.e Ujee'rderljejd zoinlen 111cgen gcagt worden van het regt om tc beproeven, dezelve in dc» liarcii in tc voeren, af tc zien.
Maar wat zal dan, iu cas van disfendlc tusfehen de Gewesten,, van dit alles het gevolg zyn? Zal dan dc Unie van Utrecht herleeven, en een nieuwe Vergadering van H. li. Mog. uit de asf'ehe ven-}zen? Of zal deeze Interuiediaiie Regee-rhigsvonri, Icln oii teg^n wil «11 dask van fommige Gewesten moeten continuceie.i V
ikerkenne dat het Reglement voor deeze Vergadering, daar ia niet zeer omftandig voorzien heeft, liet eenige duidelyke vocpüehrif.-, dat wy daaromtrent ontmaeten, vineien wy Art. 145. en beftaat daar in, dat, wanneer dc Conftitutie binnen 3 maande» niet aangenomen zal zyn, dat is , wanneer deze Vergadering omtrent de aanneming of veiw.rpuig xznalle&ü belanghebbende partyen geene verzekering zal bc>koineu hebben , en aanftalte zoude moeten gemaakt worden, om een tweede Nationaale Vcrgade'iing by een tc roepen, om het werk te voltooycn of te hervatteni maar hoe deeze tweede Vergadering dan, in cas var. disfeniie tusfehen de Gewesten, zou moeten handelen, woidt deeus by even min gevonden, als wanneer zulks noch in tyds ter kennisfé, vaa deeze eerfte Vergadering zelve zal gebragt worden.
Ondertusfchen, wanneer dit iaatfte l.ct geval mocht zyn, e» deeze NatUmaale Vergadering kwam tc belpcure-n , dat 'er by ïenige der aannemende Gewesten genegenheid zyn mocht, 0111 de anzekerheid van ons beftaan niec langer tc doen vooitduuren» maar de invoering van ecu vaste order van zakcu te beproeven , welke alle waare Patriotten reikhalfcnd te gemoet zien, dunkt nry, dat niets nauiurlykei-, niets met het belang van het Vadcilann , en den pligt dezer Vergadering overeenkoniftiiter zyn zoude, aaa dat wy dc zaak hielden voor afgedaan, en aleer wy ons 1'chi^teit 0111 voor de nieuwe order van zakén onze plaats in te ruimen, door alle niogelyke middalen van perfuafie de disfentieerende Gewesten trachten over te -helen, om noch in tvds nevens ne anderen toe te treden rot uivoering van de Nieuwe Conftiwtic, £ij 3 waar
door alle raogelyke middalen van perfuafie de disfenticerende Ge-
elyke middalen van perfuafie de disfenticerende Ge-



( )
waar van Je verwerping , hun als dan aan de ffoodlottigfte gevolgen zoude bloot ftellen.
2ie daar, Burgers Reprefentanten, myn gevoelen, over het Hoofdpoint, waar op de Commisfie verzocht heeft, dat de Vergadering •zich zoude gelieven te verklaren , met de gevolgen, die daar uit moeten voorrvloeyen, kortelyk voorgefteld.
Ik meen, dat, wanneer de zaak dus behandeld word, niet alleen niemand zal worden verongelykt, maar dat daar van ook in der daad bet meeste fucces te verwachten is, voor htm, die de Republiek tot een fpoedige Confifteinie wenfchen gebragt te zien, ' immers dat alla hoop, om de zaak noch in tyds te regt te brengen , dan noch niet geheel is afgefuedcn, al is het dat de meerderheid het aangeboden Plan kont te verwerpen, terwyl ele zaak hyna onherftelbaar zou bedorven zyn, ingevaile van overftemming, wanneer de beflisfing, het zy dan by het Volk der Gewesten, het zy ry het geheele Volk, hoe zeer tor het laatfte geen grond in de Wet gevonden wordt, nadeelig uitviel.
Ik voege 'er het laatfte by, om dat, genomen dat 'cr grond Was, om de beöordeelin.; door het.geheele Volk niet afzonderlyk, maar onverdeeld, te laaten doen, de uitkomst my ook in dat geVal niet toefchynt buiten fpeculatie te zyn, want hoe zeer men Zich al eens zoude mogen voorftjllen, dat dc Conftitutie, door de tteeste Hollandfche Grondvergaderingen of Individuëcle Stemgerechtigden aldaar, zoude worden aangenomen, en dat de Volkrjkheid van d.at Gewest, geholpen door veele Grondvergaderingen in de andere Gevvestes, een genoegfaam overvvigt beloven zoude, om 2ich met eene waarfchynlyke meerderheid te kunnen vleien, zo is bet echter zeer onz'kcr, hoedanig het met de Stemming tegen de Conftitutie in de andere Provinciën zal uitvallen, en het biyftdua Zeer mooglyk , dat in cas van eene groote Eenftemmigheid aldaar, bet getal der rejecteerende Stemmen te famen gerekend met de Desientieerende Grondvergaderingen in Holland, (alwaar het toch Ook te voorzien is, dat'er zodanigen zyn zullen) lurpa.sli-er.n kan bet getal der geenen, welke ete Conftitutie begeeren aan tc neemen.
En my dunkt dat hier in eea genoegfame grond geleden is, •m het ook van die zyde gernfints daar van te laten" afhangen, inaar ieder Gewest aan zig zelven te laaten, om naar de uitkomst der afzonderlyke Stemmen aldaar te handclsn, zoo als een iege-lyk te raden zal worden.
Ten Berge zegt, dat de vraag niet was, wat wy Zouden wenfchen, maar wat de zuivere waarheid was; 'er kwam hier geen interpretatie te pas; dat de deliberatien over de aanneeming of verwerping van netplan tan Conftitutie niet door het gantfche Bataaffche Volk,fo masfa, maar Gewestlyk moest gefchieden , volgde uit het Reglement zelve, zo wel als uit den aart der zake ; uit iet Reglement, daar het 108 Articul zeer duidelyk in dezen fprak, uit den aart derzake, immers was tot dato iet Volk der voormalige 7 nu 9 Gewesten Soüverain in den hare; 'er beftond tot nu toe niets anders dan een ielofte, om zich nader te verbinden, zoo de voor•vaardedaar toe aan een ieder behaagde; zoo lang nu deeze nadere vereeniging niet daar was, konde zy geen effect forteeren, zo lange immers het Volk zelve met verklaard had een Eén en Ondeelbaar Volk te Willen zyn; ook was het tegen den aart van alle Sociëteiten aan, daar niemand der Leden van een Sociëteit genoodzaakt konde worden een nieuwe Sociëteit »an te gaan, waardoor , en de oude verbintenisfen ophielden en alle de oude fchuiden gemeen werden, zonder zyne toeftemming; de zin van den i©8 Artikel was dus dmdelyk.
De . Prefident adjourncert de verdere Deliberatien als ook de Vergadering tot morgen ochtend ten 10 uuren.
Z itting van Zaturdag den li Maartt 1797.
Voorzitter: M. Siderius.
Een quartier na tien uuren wordt de Vergade-i ring geopend/ De Notulen worden ge^en ea goedgekeurd. '
De Burger A. J. Nicolfon, aangeftcld als Generaal Majoor, verfchynt ter Vergadering, en. legt in die Qualiteit den Eed af.
De volgende Hukken worden gelezen en Irj deliberatie gebragt:
Eene Misfive van het Committé der Marine, verV zoekende authorifatie tot het doen floopen van een van 's Lands Fregatten, 't welk onbekwaam is, om meer te kunnen dienen : — geaccordeerd.
Eene Mhfive van ecn aantal Burgers van het Eiland Walcheren. verzoefc-pndp.. Har
komst dezer Vergadering mag gereorganifeerd worelen het aldaar fubfiftecr^nd Dyks - CoUeg;e, het welk nog geheel uit aanhangers van Oranje en het vocrig ftelzel beflaat, tot welk einde zy het benoemen eener Commisfie verzoeken buiten de Leden van dat Collegie en de Ministers van Walcheren.
De Prefdnt ftelt voor, om dit als huishoudelyk tc renvoyeeren aan het Provintiaal beftuur van Zeeland: - en conciudeert conform,
Twee Requesten van Burgers om Schepen te mogen transportecren • — geaccordeerd.
Een Request van StemgerechtigJc Burgers van Dongen by Breda, appuyeerende het voorftel, door dea Burger Vreede gedaan : — in advys tot dat het daarop uitgebragt rapport zal beflist zyn.
Een Request van E. W. van Stokkum, huisvrouw , van W ui. de liartog, verzoekende om pennoen voor haar man: - aan de Commisfie van fuperintendentie. »
Een .Request van 7. W. FransTen. rnionr>i n«j 1
der het gewezen Regiment van DouglaS, verzoekende fcha*vergoeding: - aan het Committé te Lande, ora fpcciaal op de gronden en motiven by dit Request geallegueerd lettende., te dienen van confideratie en advis.
Eenige Requesten om paspoorten : — geaccordeerd.
De tydelyke Prefident , ter Vergadering verfcheenen zynde, wordende Notulen , de Conftituücfbetrcfienck, gcrefumeerd en geaneft«erd.
Watt*



C r*9l J
• Waarna de deltberatien over het Rapport van Vreede c. ƒ. voortgezet worden.
Austen zegt: ' Met den meest mogelyken aandacht hebbe ik aangeboord de discusfien, over bet .tweede belangryk vraagftuk, by het Rapport van de Reprefentanten Vrèede c. f voorgefteld, het welk het poinct dér deliberatien op -V-teren heeft uitgemaakt, dewelke heden wederom "worden voortgezet, en, zo ik hoope, tot een gelukkig einde zullen kunnen worden gebragt.
Niet zonder verbazing, ik kan het niet ontveinzen, hebbe ik kundige Spreckers aan dit vraagfiuk eene twyffebigtige uitlegging hooren geeven, en zelfs argumenten 'booten bybrengen, om te betogen, dat het Ontwerp van Conftitutie door het geheele Volk in masfi zoude behooren te worden beoordeeld; Argumenten, die, het zy met alle achting voor hen, die in dit denkbeeld ftaan, gezegd, in myn oog, noch met den letter, noch met den geest van het Reglement, waarop deeze Vergader'ng is byeengeroepen, en waarop wy allen alhier verlchcenen zyn, noch met den geelareerden wil van fommige Gewesten, die dit Reglement is vooraf gegaan, en w^ar op zy in de byeenkomst deezer Vergadering zyn toegetreeden, noch eindelyk met den aart der zaake flrooken.
Gyl. Burgers Reprefentanten! zult van my niet vergen , dit ik alle de argumenten wederom te berese brenge, veel min, dat ik dezelve op nieuw weder■leggc
Deeze taak hebben andere voortreffelykc mannen uit Ulieder midden reeds op zig genoomen , en voor my afgedaan.
Het zoude dus als verwaandheid kunnen worden aangemerkt, cn in al.'en gevalle zou ik my aan nuttelooze tydverfp:lling fchuldig maken, indien ik daar by ter nadere adllruct'c nog iets wilde veegen
Aileen zy het my geoorloofd een bewys, op gisteren door den Reprefemant Qiteyfen voor de goed of afkeuring der Conflitutie Provinciaals gewyze bygebr^cht, met een enkel woord te herhaalen, het welk, hoe zeer in zig zelven eenvoudig, echter naar myn inzien het voldingend, beflisfend en aller 'afdoende is.
. Dit Argument is ontleend uit het woord afzonderJyk voorkomende in het 108 jlrtikel van het Reglement op deeze Vergadering, het welk immers geene «phelderinge no.'ig heeft, cn buiten alle contradictie legen gezamenlyk overftaat; en is dit zoo, hoe is he"t d::n mogelyk, dat uit dit eenvoudig wacrd, zwarigheeden , dubbelzinnigheden en twyffelachtigheeden hebben kunnen ontftaan? hoe is het in goeden ernst te begrypen dat de Rapporteurs C want uit het Rapport blykt, dat de gevoelens verdeeld geweest -zjn; aan dit woord nier flegts eene tweeledige, maar .eene gebesl tegenftrydige betekenis hebben
kunnen geeven ? Dit argument alleen , het Welk \\ door niemand heb hooren wederleggen , komt my voor dat alle andere discusfien zoude kunnen affnyden. Ten minften weegt hetzelve by my zoo fterk, dat _ ik zelfs met voorby zien van andere, hoe zeer dugtige argumenten, my onbezwaard zou vinden om te ccncludeeren, dat het ontwerp van Conftitutie ter (anctie van de refpective Gewesten, dat is van ieder in den haare ter Sanctie behoort te worden aangebooden; echter wil ik voor Ulicden, Burgers Reprefentanten, mynen wensch niet verbergen, dat namentlyk een middel konde worden uitgedagt, om dc Confliturie ter goed«-of af.keuring van het geheele Volk te kunnen doen aanbieden. Want moet dit door elk Gewest afzonderlyk gefchieden, dan ben ik niet zonder redenen bedugt, dat misfehien, uit hoofde der vcfchillen.^e begrippen, het zy uit wezenlyke, het zy uit fcliynbaare belangcns ontleend, orze arbeid hier immer met een gelukkigen uiiflag b ekroond zal worden. —— Dan ben ik bedugt, Cen God geeve dat myne vreeze ydcl zy, want ik yze op dit denkbeeld ) dat daar uit een fcheüring der deelen zal gebooren worden dat het Staatsgebouw, het welk deeze Vergadering, volgens het onlangs genoomen Decreet, op Eén en Ondeelbaarheid gegrond, wenscht op te richten, nimmer voltooid zal worden, en dat ons niets anders zal overblyven, dan een rampzalig aandenken, dat wy bewoon ers('zyn geweest van eene Republiek,
die, hoe gebrekkig ,y dan ;ook moge zyn geweest, weleer door buitelandfche Mogendheden geëerbiedigd, ja gevreesd geweest is.
Dit middel, trouwens dit heeft geen herinneringno-
dif, kan of mag , zonder de grootfte, onrechtvaardigheid, niet geweldadig worden doorgezet, neen voorzeker! Allee;* kunnen en mogen 'er perfualicve middelen by de hand genomen worden, uit het beang der Nare aangedrongen.
Daar het nu niet gemakkelyk is hier omtrent voetftoots te beflisfen, zou ik van gevoelen zyn, dat deeze Vergadering, vooraf verklaarende, dat 'er noch uit hoofde van den letter en den geest van het bovengem. Regiement, noch uit hoefde van den aart der zake, geene twyiéling kan overblyven, dat het ontwerp van Conftitutie in de Refpective Gewesten ajzonderlyk lef goed- of afke uring zal worden aangebooden ; doch begrypende dat het wenfchelyk ware, om het zelve door het gelteele Volk in masfa te doen gefchieden, de Cornmislie zoude kunnen en behooren te worden verzogt, om cen Plan van de beste middelen, ter bereiking van dit oogmerk ftrekkende, te ontwerpen, en aan de Vergadering voor te dragen, om vervolgens, na type overweginge van zaken, daar op zodanig befluit te neérnen» als dezelve in haare wysheid zal nodig oordeelen.
Brands zegt:
Ik had gisteren het woord gevraagd, toen de PreRdtnt goadvond, de tjd daar zynde, de deliberatien te adjowntticn.
Bb 3 **



C 19* >
Hef it Biy vóelgfnoefSf gcwtest, en ik wenschte wel, dit ze
71$ met een goed fuceès r..-eds geëindigd waren; doch het is 'er nog verre yajj üf, en zal dus dc vryheid neemen, atyn.fi bcd'mr'ng op deze materie In het midden te brengen, misschien niet 4'óö. gepast, ik gisteren zou hebben femhen ïtjèii, om dat «He de discusfien my toen nog versch in het geheugen waren, eis mi jjed?ele.'yk vervingen zyn.
. Het is daarom ook, dat ik wel had gewenscht, dat de Motie thans door den Burger Aus'.cn • gedaan, aan dc Vergadering «ieer vojdoeiiue was voorgekomen, dan zou ik voor my, 'er ook met vrtèmd van hebben geweest: te Mevr, daar wy aver. dir in deliberatie zynde rapport nog daageu ageer den anderen kunnen Ventileren , alvoren.; dezelve naar het ware wezen en zel.'ttüidigh.id vaa \-.tr. woord afzon.'erhk zal zyn uitgelegd ; V>ant het is nier, anders a'.s pro & contra, dat ik 'er tot nog tos over gehoord heb: Ja en héén is ecn groote ftryd, en blyft cen ftiyd, is voor en tegen. Alle de discusfien , die ik tot nog toe . gehoor 1 heb , rouleren over het woord afzonderlyk, en'liier van Wil men csplicsui. Hoe is dat nu mogelyk, o'm het te doen pjo lang men daar ener verkiest zoo hevig tc debatteren , zonder «lat 'er uitfpraak over kaft gefchieden, ten minden-zoo als'door dat woord wezentlyk' gemee-iid is ? want ik verondeiftel dat de Vergadering het om geen woorden, maar om het waare wezen •n inceni-ég der zaak te doen is.
. Om i.ier dan toe te komen, en alle'ambigtiiteit'van hei woord afs tderlyk weg te nemen, had ik gisteren de intentie myn .advis iHttcbrenge»', ai zal het nu-zoo kort mogeljk opgeven.
Di Vergadering beeft van den beginne van hare Zitting van 1 Matfc des voorlddun laars af, tot heden op dit oogeubi* toe, zig ten ft ' ikften r.an het Reglement gehouden; meur dan eens is 'Vr wel eens dubiéteit in ecu of ander Articul van het zelve voorgekomen, doch de Vergadering he.ft zulks telkens-kunnen «f WÏllpii expliceren; doch hier in dit woord fèliynt, zoo veel tquiyojfnó in tc zyn , dat 'er de explicatie niet wel mogelyk vau is.
Ö 11 'dan de nog aanftaimde Discusfien te bekorten, en alle nutteloze vertogen, die m dezen niets kunnen decideren, zou ik van advife zyn, dat deze Vergadering, of wel eene Commisfie uit dezelve, dadelyk zoude doen ligtcn ter Nationale Griffie alle «ie napieren, relax.» dit gemaakte reglement, en wei inzonderlyk 'de Nottilcn cn de Conclufic van efli January 1796, wanneer dit R.glcmenr ter'Vergadering van gewezen H. 11. Mog. is gaarreftccad. war by zal men ongetwyfeld vinden alle de'Deliberatien over deze zoo gewichtige Materie, en wel byzonder over dit 108. Art. welk een tier alderbclangrykftc'voor het Volk van'Nedcrland is. In dc Commisfie tot het -formeren van dat Reglement zal hu zeker bekend zyn geweest, hoedanig dat woord afzonder.iyk gemeend, en in welken zin het moest genomen worden, en .iezc zin, deze meuiing, zal het beste, myns bedunkens door deze Vergadering kunnen worden aangenomen, indien zulks uit dc papieren blyken zal.
Dit is het eènigfte middel van conciliatie , dat ik in dezé heb 'kunnen uitdenken. En denke dat elc Vergadering-het zelve wel .aal kunnen ad. pteren.
... R stPPO R T van de'Burgers van de Kas. rede, j. A. dc Vos-van Steen-wyk, Hartoig, , de Beveren, Schimmelpenninck, Vreede en
. . , Siderius , Ier voldoening aan lm Decreet Commisforiaal van iS February 17^, Kot, o* r« Reïhesen rim»! •Schoon *Dwlieder- Commisfie, welke op den 5 Decefnber eede.cenieord is, nog niet ten vallen in ftaat is, om aan het nader De creet dezer Vargadernig' van-den 18. dezer te voldoen, zo lan«on ;deet Rappen,.dooi de Cwnmisfie ten zeiven dage uitgcbragt geen
finaal befluit .genomen is, -ft»r Zo verre 'er Bot nadere bepalf*
%ï~liïmJaAVta, 'li' &J>*™te& gemaakt moeten wordT, o* overeenkomftig dezelvta; dc materie der Financiën in de Aaê'vah Conftitutie e kunnen brengen, en daar toe de volledige-voordraai te doen; hebben uwe Gccoffloiuwcrdca nochtans «eöordeeld, dat Zy, t-f bcvorcKnugvan fpoed 111 het voortz. tten "der delibewtte* over de Conftitutie, niet moesten uitftellen hunne confidera iea yam te dreigen wegens het gene zal behooren bspaald te worden W$S r *' *e Nat>0MkFi*™i< >*» de XatS .Tn het onderzoek hieromtrent, hebben uwe Gecomijii teerden in aannerkiug genomen voor eerst, dat bv deze Ver-.derin-, re ds bepaald dat het Beftuur der Financiën, cn 't geene dm toe behoort met aan den Staats Raad", met eenen aaii denzelven orf- deige!e!n.cten Minister van Financie, by de Conftitutie zal we.• den toe-vemouwd, maar aan een afzoi.deilykCo lieg ;' iels welk m t«an va.iCoiift,tutie, zoo als het door de Voinmisf* dei ce.raitvvun.gcn ontworpen is, dadelyk is in acht genomen . Jen tweeden, dat, m het Plan van dezelfde toninirsfie ' de ninchting va,, het Financieel Bcfhiur, cn de org^if tie i,n t kamers daar toe behorende, zo als zulks is i^XSTj Aroct.1 W tot 552 mgeilotcn, eene inrichting is, Lik! voor het algemeen iCIUiu,; der Financiën gcfehjkl zvnde door hèt a nnemeii van het prmepe eener uitgebreider éénheid ,Vnc vera Jcnng behoeft tc ondergaan; daar deze éénheid wd je voorwernen
i,> M 'T^jf* "w""**» "'vloed hebben kan. * Uit hoofde van dit een eu ander hebben uwe Gecommitteerde* geen redenen gevonden, om in de bovengemelde- Artiaile zy„^ 3e inhoud der tweede, derde en vierde dfdeeHng van de,'S Tttul. grote veranderingen voor te fta.m; daar fcerinteeendeli aan.de Cornmislie is voorgekom,,,, dat het 4M^S^S& alz.ns de kenmerken draagt van die naanwkeör^e zoVon trert & bchceting der Finantien, welke- in alle State» WtnoKolvk is, maar.vooial m eene'Conttitntie voor de-Bataafrdic met gemist kan worden. UL ^efr,üiieq
Niette^enilaande dit algemeen favorabeUospunt, -Waarin uWe Commisfie het geprojefteerde meont tc móeten befchouwen zvn cr nochtans eenige poimen , welken, uit hoofde van het reeds bv deze Vergadering gedecreteerde, eeni ,c verandering v n déren of omtrent welken men nodig geoorde-elt heeft, een SB«, vS* flagaan het beter oordeel dezer Vergadering tc ,S IZ.
Tot dit laatstgemelde behoort voorrwnelyk het hegrip van uwe Gecommitteerden omtrent de Rechtspleging op het ftufdVZ™e Middelen; waaromtrent zy geöordeclt hebben de- hoofdSén voor zo verre dezelve fa de ConlHiutic behoren bvpiuddl «l lozden, >n eene afzonderlyke afdeeling te moeten bevaften/ „ ?i! $VZ*ïa>lreeii 1, .bbe,'de' «1 "we Cornmislie, den leidraad
Dat 'er eene afzonderlyke afdeeling behoort te blyven, over de Dat in Art. 449. tegen de ordinaire najaarslandd**.moet veran*
otéTwuttï?"* m dc plaats gêfteJd
Dat Art. 450, 451 en 45a kunnen blyven. Dat Art. 453 behoord weg te vallen.
Dat in Art. 454, fa plaats van den gemelde»-Landdag moet tre. lezen worden «fc maand Oèlober, b 25
Dat Art. 455, 456, 457 cn 453 kunnen blyven. iM\ln^JÈ.' '"P1?"*"» Kmsrn veertien dagen behoort gjg[ te WOldi;n' z° ïï°ed>e ™ë*h« , merlyh Sbinnen e?n ■ Dat in Art. 460 de woorden, en wel nver M,„ a lyk kunnen weggelaten-worden; TgtV%*'™r einde ven den najaanlaniags , behoort geleza u te woi^en - voor het einde yan't Jaar. 8 ' woiaen. voor
*i



(.1*9 >
BarAtï. 46-1, 46 a, 4«3» 4^4 > 465. 4*6 en 467 kunnen
'^«"'achter Art. 467 geplaatst zullen wordende volgende Artivfen: .... . o
Avt. . . . Het Wetgevend Lichaam zal jaarlyks zekere fomme epalen, waar over aan den Staats Raad, tot geheime uitgayen, e byzondere dispofitie gegeven -wordt.
Art. . . . De gemelde post tot geheime uitgaven zal niet geragt worden op 'de generale Petitie, kier loven gcmeldt: en op ezen post zullen niet toepaf lyk zyn de bepalingen, omtrent e posten, welken op re Petitie gebragt moeten worden. fArt- . . . De Leden'van den Staats Raad zullen, by het eini van ieder jaar, piechtiglyk verklaren, op de belofte , hy het WSmaarden vau hunne posten gedaan* dat zy van de paininen, tot geheime uitgaven gcfch'rk! , geene betalingen tot byzoner gibruik, maar alleerilyk ten dienjie van den Lande, gedapn ebben'. Zodanig, door alle dl Leden geteekend, Declaratoir 'tglaah de belde Kamers van het Wetgevend Lichaam lot gezouten worden.
Dat Art, 468 kan blyven.., ( Dat 'er eene afzonderlyke afdeeling behoort tc blyven over dc Nationale Finenclekamet. ...
Dat Art. 469 zou behoren gefteid te worden in dezer voege: fet Beftuur der Geldmiddelen wordt toevertrouwd aan een Natio'le Flneneiekemer.
Dat Art. 4-0, 471, 47e en 4.73-kupnsn blyven. .
,Dat Art. 474 in deze woorden zou behoren vervat te zyn: De .baande Leden guller, aartfior.ds weder kunnen worden yerkooren ; :f zal 'er, na de eerjle verkiezing, geene uithctitig weder
kali hebben.
i'Dat Art. 4~5 behoort weg te vallen. . Dat Art. 476 kan blyven. JlDitt in Art. 477 in plaats van vier perfoonen, beheort gele--
li te worden drie perfoonen. ■ ■
I Dat Art. 478 behoort gefteid te worden in deze bewoordingen: \tdaurendc dj y'er eerjle jaren , zal, bj elke vacature, de bminatie van een dubbeld getal door den Staats Raad, als de mantiekamet in dezen vervangende, gemaakt worden. mat Art. 479, .480 cu 401 kunnen blyven.
Dat aan 't'einde van Art. 482, zullen bygevoegd worden deze taord'n: Zy zal echter geene vcu.deZ.elve Goederen, Bezutinli» of Redden vervreemde;: of bezwaren, dan met bewilliging
■n 't Wetgevend Lichaam.
Dat Art 483: op deze wys behoort gefield tc worden : Zy zal ■ irgen, dat het voerdeel van 's Lands Finr.neu n door de gehele Rapnblkq bevordert, cn de Ordonnantiën daaromtrent almiie op een etmalen voet gehandhaafd en geujferveerd worden. Dat achter het 483 Art. nog geplaatst moet worden-ditArt. ... ■ Zy zal ordre ftellen, dat de onderfcheidene Ontfangers ntaandelyks eenen nauwkem igen ftaat van derzelver Kasfe.i i aan haar toezenden.
i Dat Art. 484-en 485. behooren te zyn van dezen inhoud : :Art. 484. Zy zal vervangen de werkzaamheden der Raaden en 'tneraalmecsiers der Munten, en het opzicht hebben ever 't '-heele Muntwezen, 't Utelk over dc gantfche Republkej op nen eenpar'men roet zal gebragt worden.
j'Art. 485 Het Wetgevend Li'ehaam zal d: nadere bepalingen Siker, bèttekkelyk den generalen Muntftag, en al het geene tot
■aleeneene voorzieniftgen hieromtrent bekoort.
Dat Art. 48Ó behoort op deze wys tc beginnen; de Kamer
i^.enz.
Dat Art. 487 kan blyven. ,Bat Art. 488 behoort te zyn:
, De Jrefteedingcn van olie aannemingen cn leverancien ten behoeve der Republkq, zullen gefchieden deqr de Kamer,
of hare Ge.juali/iceerden; sHgeZontkn- omtrent zodar^t objecten, waarontrent het Wetgevend Lichaam zulks atm andere CeUegien of Bedrupt tn ,'by derzelver inftructien, of anderzins, inugt atinbcyeeUn. Dat in Arr. 489 in plaats vau op haar trdrt., dient ge'u'zo» te worden: door nare (ieqeelifictttita. Dat Art. 490, 491 en 493 'kunnen blyvea. Dat Art. 4^3 kau wegvallen. Dat Art. 494 in dezer voege zal worden ingericht: De Kamer zal zorgen, dat alle Ontfangers en Comptabele?, cautie moeten /lellen, en de catitien, welken Zy volgens li::::::* Jnflructun moeten {lellen, niet alleen daad.lyk vofr het r.a::vaarden hunner functie:: pralieeren, maar 01'k derzelver jujlificatiealle twee (arte") .jaren, vernieuwen. Dar hier achter behoort te volgen, deze Anicukn: Art. . . . D^-Ledcu dezer Kamer., zullen zich geenerhande wyze, direct of indirect , in dc voorfchrevcne caulten inlaten. ■
Art. . . . De Kamer zal tot geene Ontfangers of andere Uc ampten aanfluiten, Burgers, welke aan de Leden van de Kl'.ltlee tol in den derden graad van bloedverwantfclmp of 'zwaget'fehaj> beflaan.
Art. . . . Zy zal aan de Ontfangers en Comptabelen laten de aanftelling van derzelver Suppoosten en Bedienden, voor welken de gemelde Ontfangers en Comptabelen ook geheel zullen moeten verantwoorden.
Dat Art. 495 beginnen moet : Zy heej% het recht,, om de Ontfangers enz. Dat Art, 496 kan blyven.
Dat Art. 497 behoort gefteid te worden in'dezebewoordingen :
Geene betaling zal door eenigen Nationalen Ontfaneer mogen worden gedaan, den op Ordonnantiën der Kamer, door twee Leden, benevens den Thefaurier geteekend, en by de Na» tionale Rekenkamer geregiltreerd; ten ware door'het Wetgevend Lichaam omtrent fommige posten eene uitdrukkelyke uit zonder! ng gemaakt mogt zyn. Dat Art. 498 moet beginnen : De Kamer zal enz. . Dat in Art. 499 in plaats van in het begin van eiken ordinaire:? Landdag, geiteld moet worden: by 't eindigen ven.elke zedb maanden.
Dat Art. 500, 501, 502 en 503 , kunnen.blyven. .
Dat Art. 504 cn 505,, behooren geroijeird te worden..-
Dat Art. 506, met weg'ating van 't waordjen ook behoort, rs beginnen: de Kamer zal de judicatr.re enz, en op het flut in dezer voege te eindigen: voorbehoudens cgter revifie; waar var; de_ orde by het Wetgevend Lichaam za! worden vastgefteld, met uitzondeling vat:.zodanige Pesten van minder belang af waarde » waaromtrent geen revife zal behoren plaats te hebben; en mer bepaling van zulk eenen voet, als minst ku.u'.aar is voor de genen, welke daarin betrokken zyn:
Dat Are. 507,-508, 509 cn 510 behoren wegtevaiiei:. . .
Dat Arr. 511, 512, 513, 514 en 515 kunnen blyven.
Dat Art, 516 zal behoren gelezen te worden in dezer voege i 'er zal ten dieufte der Nationale Financie cen Algemeene PubTictjue Aanklager 'zyn, onder den titul van Fiscaal van de Finan-ecie.
Dat Art; 517 en 518 kunnen blyven. . , '
Dat 519, 520 .en 521 -,. kunnen, verecnigd weirdsrf, en getegttot dit ééne Articul:
De Fiscaal zal niet alleen het recht yan den Lande waarnemen ten aanzien van zodanige udict: als hy zalrermeenen Atnbts* HniVfn te moeten inftitueeren , of doen irdiituCercn^mtiar hi zal it ook moeten doen op ordre van de Kamer, en ook op ordrt an den Staats - Raad.
Dat Au. 5a*., 513, 524, 525, 585,^07 er. kanna* Wy.vcn. .
fit.



( 200 )
"Dat 'er eene afzonderlyke afdeeKngJbehoort te blyven over i?i Nationale Rekenkamer. Dat Art. 529 kan blyven.
Dat in Art. 530, in plaats van vyf Leden, behoort gefteid te wor-Ren: negen Leden.
Dat in Art. 531, in plaats van dertig jaren, behoort gelezen te worden: vyf- en-twintig jaren.
Dat Art. 532. kan blyven.
Dat in Art. 533 behoort gelezen te worden: negen Leden; en Verder zullende gedurende de eerjle drie jaren, jaarlyks drie af gaan, zullende voort enz.
.Dat Art. 534 moet gelezen worden: De afgaande Leden zullen aanltonds weder kunnen verkoren worden; en zal 'er na de eerfte verkiezing geene uitloting woder plaats hebben.
Dat Art. 535 moet wegvallen.
Dat Art. 536 kan blyven; met verandering van vier in drie. Dat Art. 537 moet beginnen : geduurende dc drie eerjle jaren zal enz. . Dat Art. 538, tot 55» "'gefloten kunnen blyven.
AFDEELING.
over de Recht spleeging op 'tftuk der gemeene middchn.
t
'Er zal eene byzondere Judicature plaats hebben, omtrent de gemeene middelen, waaronder begrepen worden belastingen van allerlei foort, ook inkomende en uitgaande rechten, en alle anderen, hoe ook genaamd.
I I.
Alle actiën ter zaake van verkorting der gemeene lands'middelen zo wel crimineele als crvile, mitsgaders ter zaake van faitetelyke rcfistentie tegen 's Lands Financieele Bediendens in officie gepleegd, zullen, ter eerfte inftantie, moeten gchiltitueerd worden voor eene daar toe fpeciaa! gecommitteerde rechtbank in elk Departement of wel voor eenige Departementen te famen onder zodanige bank, ten dien opzichte refortcrende.
m.
Deze Rechtbanken zullen beftaan uit de vyf jongst aangekomene Leden van ieder Departementaal Gerechtshof, ingevalie 'er pr:mario niet verder dan tot Geldboetens word geageerd, doch voer zo verre 'er primario tot lyfftraf gecontendeert wotd, zal de zaak ter cognitie van het volle Collegie, -ais daar toe by dezen mede ipeciaal gequalificeerd, moeten gebragt worden.
IV.
Deze rechters zullen, by fpeciaale Comm'süe, tot bet cognos.
ceeren en Oordeelen over alle actiën en calangien uit het ftuk der gemeene middelen refulteerende , aangefteU worden, en ook, op die Commisfie eene byzondere belofte (of Eïd,,) moeten aficgen. V.
De actiën en calangien, ter cognitie van deze bank gedemandeert, zullen kunnen worden geinftitueerd door dc publieke befchuldigers by de Departementale Gerechtshoven of ftibaltcrne Rechtbanken, onder welker Jurisdictie het faict, waar uit dc actie gefustineert wordt, begaan is of ge-fusti.t.ert wordt, begaan te zyn.
VI.
Edog zal de Fiscaal van de Finantie , het eerst vigilerende, gerechtigd zyn om zelve, by preventie, de calangie te doen, ea de actie op zyn naam te inftitueeren.
VII.
Van de Vonnisfen door de hier vorengemelde fpeciaale Recht, banken gewezen, zal, zo voor don aanklager als voor den beklaagde , de weg van appel openblyven.
VIII.
De zaak zal in appel moeten gebragt, en beflist worden, voor, en door het Nationaal Gerechtshof. -
IX.
Ingeval van het Vonnis ter eerfte inftantie gewezen door den publieken aanklager geappelleerd, cnbyjhet Nationaal Gerechtshof oegrepen wordt, dat by de Rechtbank rer eerfte inftantie wel cn te recht is gevonnisd, zal het vastflaw dat by Sententie in ap-pel gewezen, de publieke aanklager in de kosten van beide inftamien zal worden gecondemneert.
X.
Van de Sententie by het Nationaal Gerechtshof, op dit refpeót gewezen, zal geen hoger beroep, noch revifie plaats hebben ; doch zal in lyfftraffelyke zaken , aan den beklaagden middel van revifie worden vrygelaten, 'ingevalie het Vonnis by het Nationaal Gerechtshof gewezen, in zo verre tegenftrydig was met dat van het Departementaal Gerechtshof, dat de beklaagde by bet eene Gerechtshof gecondemneerd en by het andere vrygefproken was.
Er zal door het Wetgevend Lichaam eene byzondere manier van procedeeren op het ftuk der gemeene middelen worden gearfteerd, welke zodanig zal zyn ingericht, als ter bevordering vaims eene goede, cn ook vooral uxpedite Adminiftratie vau Justitie zal bevonden worden te behoren.
Dit Dagverhaal der Handelingen van de nation aaiï vergadering, reprefenteerende hst folk van Nederland, wordt uitgegeeven te Alkmaar by Hartrmink , Amfterdam Dronsberg, Arnhem Moeleman, Bergen op Zoom vap Riemsdyk en fironkhorst , Bommel de Meyere, Breda P. Morjoux en en W. van Bergen , Rrielle Boers en Merkenburg,■ Campen Brok , Clecf llagenberg, Delft Roelofswaard, Deventer Brouwer, Dordrecht Blusfé, van Oudgaarden en dt Haas\ Eindhoven van Leerfum, Enkhuizen Franx , Gorinchem van der Wal, Groningen Zuidtma, '» Hage Snvart en Comp. en van Chef, Haarlem Uoosjes, Hoorn Breebaart, Leeuwaarden Cahais , Leyden Her ding en van Tijfelen , Maasfluya D'Hetrj Middelburg Keel en Abrahams, Nymeegen Prageren Comp. en Van Camytn, Rotterdam van Santen en van den Dries, Schiedam Poolman en Sweben, Utrscht E. T. van Paddenburg, Viisfingen Corbelyn , Westzaandam van Aaken, Zierickzee van den Thoorn , Zutphen van Beest en van Eldik , Zwolle Clement Jr. en verderf by de meejte Bosk. verkoopers of Postmeefters , moetende de Boekverkoopers en Postmeeattrs van Plaatzen, alwaar dit Dagverhaal nog niet word uitgegeeven en zulks verlangen te doen, zich cea dien einde adresfeeren aan Swart tn Comp. ter Drukkeryet an van Sskelle & Comp. in 's Hage
Ter Drukkeryc van VAN SCHELLE & COMP. in den HAAGE



C E t. ï £ H E J D , rRTBSlD, BROEOERSCrlAl:
DER HANDELINGEN VAN DE
75T. M T X O f ÜXS V JE1l%Q JL X) M M X ffl G
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN N E B E R L A N D.
N°. 427. Vry hg den 17 .Maart 1797. Het derdejaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Sdturddg, den 11 Maart 1797.
Voorzitter: M. Syderius.
ï N^ervolg der Deliberatien over het Rapport van dei! B.irger Freede e. f.
|. Witlioh zegt :
'• Welk eenen wasf$ien neus men ook moge zetten op liet hvoordj.n afzonderlyk, in het 108 Art. van bet Reglemeut op Idc Nationaale Vergaderingc , moet ik ronduit bekennen, dat [ik met mooglykheid, geen kans zie, om Let van hctProvinKiaale afcetrekken , cn het aan eer. ander voorwerp tce tc kenfnen, aangezien dc intentie der Opftellers, die het met voorEedachtbeil 'er togclastht hebben, al tc duidlyk uitfehynt , Lm in twyffel te fcuïmen trekken, dat dit afzondeilyk nergens teders dan by iedere Provintie op zieh zelve kau thuis gebtagt Worden. Dan, het is juist daar door ook, dat ik in myne (opinie, weike ik al by de eerfte doorgronding va» dit Regletaent van de intentie van hun H. H. Mogenden heb mcencn te Vormen , hoe langer hoe meerder gevestigd word, dat zy dat Élan van regeling voor de Nationaale Vergadering, zoo listig (hebben doen opfteüsn, blykcns de Advyien van de Burgeren ■ptéprcfentanten van Marle, Jordent en de Sitter, dat op dat Ide Conflitutie voor het Bataiflcbe Volk nimmer zou kunnen idaar gefield worden: wantdie intentie, welke reeds bleek uit lje Artikelen 78, 79 , 100 en 101, waar door de handen der iNationalc Vergaderingc dermate gebonden zyn , dat 'er nimmer jeea goed geheel, overeenkemende met de Rechten van den jlVJensch en Burger, en vestiging van het algemeen geluk van iLaud en Volk konde t'zamen geweven wotden, wordt in hare 1 volle kracht openbaar in het ic8 Air., waar door dc goed of afkeuring der Constitutie, aan het Volk opgedragen, afzon\éerlvk aan dc P ovintien word; overgegeven, cn dus de ftera•|wen niet vo ge. s de Grondvergaderingen vau de geheele Republiek , ratar by Provintien moeten epgenornm v. orden. V. i-'e-SL-.
Dus ik alle die Conditiën , waar op het Reglement voor de Nationale Vergadering rust, hefchouw als de voorwaarden tot tot den Vrceden , door Lord ilalmesbnty, onlangs aan bet Fran • fche Directoire voorgedragen, weike een ieder v.n tc vooren kon beoordeelen niet aannccmiyk re zyn, eu dus zoodrnig gclleld , om nimmer den Vreede\te verkrygen; wiet uit ik concludeer, dat'er volgens het Reglement op de Nationaale Vergadering nimmer eene Conftitutie voor het Bataaffchea Volk zal aar genomen worden.
Queyfen zegt, dat hy aanmerken moet op het geavanceerde van hun, die gezegt hebben , dat het twyfFelachtig zou zyn hoedanig hier het Woord afzonderlyk zoft moeten verftaan worden ; dat het h;m integendeel zeer duidelyk vooikomt , en niets anders beduiden kan, d3n dat ieder Provincie afzonderlyk in den haare ever de Conflitutie zal raadpleegen , in tegen overiteiling van in 't algemeen door alle Grondvergaderingen te zaamen ; dat hy dit met cen voorbeeld zoude ophelderen : 'cr is namelyk Gedecreteerd , vervo'gde hy , dar het Wetgevend Lichaam in twee Kamers zal gefpü'st worden , en dat ieder Kamer afzonderlyk zal Vergaderen; wie nu zal dwaas genoeg zyn, van te wijlen fouteneeren , dat de Hemmen van die Kamers te zaamen zu'«cn worden gerekend , en 7.0 de conc'ufie zal worden opgemaakt. Het ongerymde hier van zal een ieder in 't oog vallen.
Dat hy op liet aangevoerde van den Burger IVubols, dat men namelyk door dat te Decreteeren, met zoo vecie woorden te kennen zou geeven , d>t men geen Conftitulie wilde hebben, moet remarqueeren, dat hy niet kan zien, dat men dit daar uit zou kunnen afleiden , maar dat hy van gevoelen is, dat in het gewigrig poiccT, zo als het aannccmen of verwerpen der Conftituiie , de Souveramiteit van ieder Provincie afzonderlyk moet gehandhaafd woidco.
De Leeir.v zegt: Om tc bewceren dat het ontwerp der Conflitutie niet meet worden onderzogt cn goed of afgekeurd by afzonderlyke ftcmnrrg der negen Gewesttn, rnaat dat het voorfchrift in Art. ieS. w het Reglement, alleen mect begreep.'a worden, al| Cc ce#



( 201 )
een middel om te berekenen of het Volk van Neederland dat ontw:rp aanneemt of verwerpt, eeven eens als 'aan de Pro vintiaale Ecftuurcn.is overgelaaten het dsarftellcn der hcnoc tning van de Leden der Nationaale Vergadering, dewelke het geheele Volk van Nederland reprcfenteeren , zoo zal ik, zonder te herhaalcn het geene reeds is bygebragt, allecniyk de volgende aanmerkingen voordragen; zoo zal ik my vcrgeaoe gen met zodanige aanmerkingen, dewelke door niemand der genen die met my eenftemmig denken, zyrv voorgedrjgen.
1. Het Reglement is met te vee] nauwkeurigheid opgefteld , om te vermoeden, dat mea, (by aldien de opftellers van begrip waren geweest, om het ontwerp der Conftitutie by Provintien te doen beoordeelen ,) niet zoude hebben bepaald , welke gevolgen, het disfentieerea van een, twee, drie of vier Provintien, zouden moeten zyr.
2. Iu geval de opftellers van het R.eglement eene Ptovintiaale bellisfuig voor'hct eutiverp der Conftitutie by Art. 108. bedoeld hadden, zoo zouda zulks ook in andere Anikelen moeten doorftraaleu, doch het teegendeel is waar, want in Arr. 143-. word niet gefteid in gevalle de Conftitutie kinnen drie maanden tia dat dezelve aan het k'olk is voorgedragen, door iizt VOLK jn Di 1'RoviNrisN niet is aangettsoaen maar dat niet aannemen wordt betrekkelyk tot het Volk zonder bepaling gemaakt en eeven eens word iet Art. 147. gefteid zoo dra de Conftitutie Doose het voks dadelyk is aangenomen zonder eenige melding va» het Volk inde Provintien te maken; welke twee Artikelen, volgens myn inzien , alle twyfel van Art. ioü. koomen weg te neemen.
Ik kan ten 3 het aanneemen of verwerpen der Conftitutie niet befebouwen als een contract dat door negen Gewesten word aangenomen of verworpen , om dit daar door het falutair oogmerk der iaftelling eener Nationaale Vergaderinggeheel vruchteloos gemaakt word; welke teleur ftellingvan bet hoofdoogmerk dezer Vergadering , zonder vervringing van alle wyze van uitlegging, uit cen eenig woord afzonderlyk, in Arr. icS voorkomende en door andere Articulen wederfproken, niet kan beweerd worden; te meer, om dat, by aldien dc Provintien zich zodanig recht hadden voorbehouden , veel tnccï nodig zoude geweest zyn zulks uitdrukkeiyk te omfchryven, als het gene, met betrekking tot het huishoudclyke,in Art. iöi zoo omftanJigen klaar ge-lïeld is.
Ik bcgtyp datdc kansrekening of de Conftitutie waatfehyneJykcr door eene ftemming by Provintien, dan wel anderzints aal worden aangekomen, in geene aanmerking kan komen, alzoo wy ons in deeze geene uitfpraak mogen aanmatigen, maar alleen moeien nagaan wat het Volk van Nederland gewilt beeft, en ik concludeere dat hetzelve, door het Reglement op de Nationaale Vergadering , alle Provintiale ftemming heeft uitgefloten, en aan hetzelve geene anders uitleg kan gegeeven worden, dan dat het aanneemen of verwerpen van >.et Plan van Conftitutie, volgens de raeerderhtid der Stemgerechtigden van het Volk van Nederland taoet berekend worden.
Vhfcher zegt:
lk wil vertrouwen, dat de Burgers Jordens, de Sitter en meer andere Gecommitteerden in de Commisfie tot bet maaken van een Reglement, waarop de Nationaale Vergadering zonde byeen koomen , door de woorden , die in het ïoSfte Articul voorkoomen, te weeten: af'zoiidetlyh doof het Folk te ■warden onderzogt, verftaan hebben", dat kier Gewest afzonderlyk zyne ftens ter ap- of
improbatie zoude uitbrengen ; dan ik voor my betuigt* \\ mede als geweezen Lid in de laatfte Commisfie, dat ik- 1 die woorden nooit andeis hebbe begreepen , dan dat daar | door diende verftaan te worden, dat ieder Gewest het I ontworpen Plan in den haare, op de by haar gebruike- 1 lyke manieren wyze, ter acceptatie of verwerp.Dg zou- 1 de voorleggen, en dat wel als eene enkele precautie * 1 om verwarringen in het oproepen en mankr van votee- 1 ren voortekomec.
Reeds alles het geen ik tot ftaaving en wettiging van 1 dit myn fentiment zoude kunnen alkgueeren ,heb ik door | meer kundige mynen Medeleeden en zo even nog door I den Burger" de Leeuw booren argumentecren ; wcshalvea ] ik, de Vergadering met geene redites willende vervee- JIJ len, enkel geoordeeld heb dir, a's geweezen Lid der laat- f fte Commisfie van Haar Hoog Mog., te moeten decla- j reeren, daar ttffens byrocgeade, dat ik 7.0 over dia zaak gedagt heb uit eigen overtuiging en de bewustheid % van die van byna aikn mynen Urrechtfchc Mede-Re- ]| prefectanten, uit wier midden ik ais toen in Haar Hoog, \ j Mog. Gecommitteerd was, en welke Reprefentanten altoos , conform de intentie van hunne braave Burgers » I geene Utrechtfche of Stichtfche Souverainiteit, Pnvile- 1 gien , Chartres, Costumen etc. etc. etc. befchermden of [? begeetden , maar wel het algemeen geluk van geheel Ne* | derland, en eene Nederlandfche Vryheid verlangden. — E Ik heb ook als Utrechts Gecommitteerden nier zo gedagt '5 om Holland te believen of Holland blindeling naartevolgen , zoo als een onzer Medeleeden aan de Utrechtfche U Gccommitteerdens. in Haar Hoog Mog. in zyn Advys- j over de al of niet acceptatie vau het Plan der Commis- L
fie van 21, heeft aangewreeven. ■ Ik ben meestal- 1
leen in die Commisfie geweest, en durve dus, daar ilc | my zelve kenne, het contrarie gerust verzeekeren. —» [' Nooit heb, of zal ik aan een anders lyband loopen. — Ambten of bedieningen voor my of myne goede vrien- I den heb ik voor het fcheiden van HaarMoog Mog. ook L niet nodig gehad of willen hebben.
Ik concludeere derhalven, daar myn gevoelen nog ! heizelfde is als voorheen in de Commisfie, dat niet het £ Volk in Gelderland, Holland , Zeelar.d , Utrecht, Fries- t land, Overysfel, Groningen, Drenthe en Bataafsch- f Braband , Provinciaüter in den haare en dus 9 ftemmen, zoo ongelyk aan den anderen, over de aanneemirjg of verwerping vati de voor te leggene Conflitutie moeten of kunnen voteeren , maar dat de meerderheid van de . | geheele Nederlandfche Natie alleen geregtigd is dezelve [ te accepteeren of te verwerpen,
I
Van Leeuwen zegt:
Hy .venschte ooit weder kort te zallen zyn, en sgtte het I onnodig de argumenten te herhalen van de vorige Sprekers, lt die van gevoelen waren , dat de ftemming voor het Ontwerp* m vati Conftitutie niet Gewestgewyze motst gefchieden of op» M gemaakt worden, waar mede hy zig conformeerde. Allcc-nlytc ■ Zoude 'er nog eenige aanmerkingen byvoegen, en tragren uic m den v/eg te nemen , eene geraoedeiylte zwarigheid, welke by m dea een of ander der Leden geêpperd was, dit men het Re- 1
jiesaenï 1



C «o? )
glement bezwooren had, moest volgen, en dit hier omtrent ■duidelyfc zoude zyn. Mui die laatfte kwam hem geenzins dus voor. Integendeel dit was, zo als dc Rapporteurs zelfs bekenden, voor eene tweeledige uitlegging va,baar. En men moest zeker die volgen, welke 'c meest met den zin en 't oogmerk van het RegJemeut overeenkwam.—Art. 108. wierd gefteid, dat het gedresfeerde ontwerp ter goed of afkeuring zoude gezonden worden na de refpective Provinciën , het Landfebap Drenthe en Bataafsci Brahani: En , vraagde hy, konden Drenthe cn Bataufsch Braband toen al by het emance ren van het Reglement inngreerende Leden van de Republiek, of van de Vergadering van Hun Hoog Mog. of voor cen agtfte en negende Gewest aangenomen. Zeker niet, want'er was immers bepaait, dat eerst hunne quota moest gereguleerd zyn , en dit is niet dan kort voor dat deze Vergadering fesfie "genomen heeft gefchied: en zynze toen eerst als zulke Cc. westen geconfidereert, nogthans , zy waren zo wel als ds respedtive Provinciën vrye lieden geworden, en behoorden tot 3e Republiek. Hoe zoude dan by mogeiykheii in het Re glenieut de ftemming Gewestgcwyze hebben kunnen verftaan worden? Neen, men verftond door dit Volk alhier, niet dan cen, met het overige Volk van Nederland , één Volk uitma tende. En wat het efztnderlyke aanging, waarvan reeds zo l/ecl gefproken was , dir bcdoeidc niet anders, dan het afzonllerlyk ftemmen in de Grondvergaderingen, en 8kt die, niet Moor de Nationaale Vergadering zelft, van het Volk in dezelve koude ingenomen worden , maar dit door dc Gewesten gefchic. ken. — In 't eerfte Concept van het Regiement ftond, dat Ie Nationa.de Vergadering liet Ontwerp eau het Volk in ieder provincie , het Landfchap Drenthe en iu dc Generaliteits panden, ter goed of afkeuring zoude voordragen. En dit was het, dat by het volgende veranderd was, waar by is ;efteld, dat hec Ontwerp aan de Gevesten ztude gezonden >vorden, dus deeze dit aan 't Voik in dc Grondvergaderingen doen, het zelve in dezelve afzonderlyk latende goed of afkeuren, ly hai ook Grondvergaderingen bygewoond, in welke over et daarfteilen der Nationaale Vergadering en haare verpliging gehandeld was, en hy was verzekert, dat men 't niet nders «grepen had, dan dat de ap of improbatie van het felk, Volksgewyze zoude afhangen. In de Grondvergadering Marroe hy gehoorde, was niec anders in de Nationale Vcradeiing geaccordeert, dan met exsresfe by voeging, dat zy ig volkomen naar de Rechten van den Mensen zoude moe en gedragen, en geeHe de minde attentaten tegens dezelve rogeu plegen. Wat nu zeggen die Rechten f Men had de 'roclamatien deswegen gedaan maar in te zien. Die hielden iet alleen in, de Leere der Gelykheid, uit welker hoofde Ik Lid der Maatfchappy eene gelyke aanfpraak heeft op al en lk gedeelte van 'c Volks Beftuur, maar ook dat dc {jjuveliniteit by het geheele Volk berust, en geen gedeelte van 't tolk zig dezelve kan aanmatigen. Het gehéele Volk van lederland was maar één Volk, en een gedeelte daar vanmogte * ig geene Souyerainiteit meer aanmatigen. Na de Revolutie l 1 voor al na het Conftiiueercn der Nationale Vergadering , irssgcen Gewest eer. afzonderlyk Souverain Gewest gebleven, egt men, dat de één en Ondeelbaarheid naderhand eerst by ; aze Vergadering zoude gedecreteerd, of vastgefteld zyn, dac e Conftitutie daarop ingerigc zoude zyn. Dat obfteerde niet. ' iie was al, bevorens het -daarfteilen der Nationale Vcrgadc- ' ,ng, vooronderfteid,dac behoorde plaats te hebben, en moest ' iren daarom dc bafis zyn. Immers zo was het al by de Ad ' yfea der Rapportears in de byzondere Gewesten over de : lationale Vergadering begrepen geworden, gelyk dit uit die 1
Rapporten Mykcn konde. By het Reglement was ook niet anders verftaan. Men reprefenteerdc geen Gewest meer, maar het geheeie Vo.'k. En—.wat had men by het aanvaarden van dezeti post beloofd? Men zie maar in den 4 Arr. vau de gelofte. Dat wy ons verbonden de gronden, waarop deze Nationale Vergadering byeen geroepenis, getrouwciyk te zullen aankleven. Deze gronden nu zyn vervat in de Rechten van den Mensch, en die ftellen ook de OpperaiagT des geheclcn Volks, waaraan wy voigens Art. 5. verklaart hebben gehouw en getrouw te zullen zyn. Zoo dan nu al ecn of ander Art. in 't Reglement rnogte dubieus zyn, moeste het naar diegronden verklaard en opgevat worden. Dit was de vciligftc weg, om daar aan getrouw te blyven. Aan de byzondcre Gewesten was by tt Reglement hec huishoudelyke wei gercfervcerd, miar hiertoe behoorde niet «ene Gswcstelyke ftemming cvch als by Huti Hoog Mog. of dit moefte nader gereferveerd zyn, en dit vond hy 'er niet in. Geene zwarigheid bleef hem dus over, om vour eene algemeene Volksftcroming, als van één Volk te advyfeeren, en dour het geavanceerde uit de gron ien, waarop de Leien de gelofte gedaan hadden, meende hy, dat alle gemoedelyke zwarigheid, welke men, om zyn:'oyzonder Gewestelyk begrip aan te kleven, wilde maken , uicden weggeruimd was. Om alle 'c weike hy concludeerde, dat de ftemming niec Provincaals gewyze, maar by de meerderheid der geheele Bataaffche Natie moest opgemaakt worden.
Greeve zegt:
Daar ik uit het beloop der Discusfien zie, dat deze zaak cen onderwerp van hoofdciyke ftemming zal worden, reken ik my verplicht, my vooraf nader teexpliceeren, om dat de alternative vraag, die de Commisfie doet .■ zal de ftemming over de Conftitutie Vrovtnctaalswyze of by de meerderheid der Natie worden opgemaakt*. my in dit ftuk niet onderfcheid ca genoeg voorkomt, en ik niet gaarne Hem , zonder dat de zaak klaar is. Ik zal myn gedagt en wat duidelyker voorftelien. Ik heb by dc discusiien hooren beweeren, dat 'er tegenwoordig rog negen Souveraine Volken in Nederland beftondeu, die by de Conftitutie een Contract Social zouden aangaan , en dat bygevolg de ftemming Provinciaal noest gefcfiM» ien. Ik heb weer van de andere zyde hooren vast geilen, dat het öaraatïche Volk cen en ondeelbaar was, en ie ftemming by gevolg niet by Provinciën, maar by ie mcerderneid der gehec.c Natie moest worden Opgemaakt. Noch he: eene, noch hetanderkomt,naarmyn 'edagten, met de waarheid overeen. Voor de laatfte Resolutie beftond deze S.aat uit zeven te zaam verbondene bewesten; maar die toen reeds racer vcreenigd waren-, lan dat zy als biute Bondg.norenzouden hebben beltaan : • ^vant indien men het hoofdgebrek der toenmalige Conftiutic wilde nafpooien, zou het tnitfehien hierin gevonkn Worden, dat de zeven Provinciën re veel vereend varen , om als onderfcheidene en verbondene Volken ets met kragt re kunnen uitfigfen , en te weinig vcreenigd, >m , als één Volk kragt te hebben; daar de een den ander eeedj tegen hield , en hinderde. By de jongde Rcvoluic, en het daarfteilen van de Nationale Versmeting, is leze gedaante der zaïke voor een aanmcrkelyk deel vcrxiderd , en dc negen Gewesten hebben zich nader tot :éa Volk onder een gemeenfchaplyk Sraatsbcftuur verC c 3 eenigd;



( 2C4 )
eenipd; want wy zyn geen 'Gedeputeerden van de Provinacn gelyk de Staaten Generaal , noen repretenrceren J ■wy Provinciën, maar het gezamentlyke Nederlane.lc.ie 1 Volk; terwyl tevens in de onderfcheidene Gewesienntt Beftuur van de huishoudely ke zaalren aan byzondere Re- 1 geetingi - Collegieii is gedemanJeerd geworden , zoneier, dat wy 'er ons in mogen mengen. Wat kan men der- . halveu hier naar waarheid zeggen ? dat de onderfcheidene Bondgenoten , die voorheen het Nederlandfche Gemeene'best uitmaakten, zich aanvange'.yk veie-nigd hebben tot één Volk, maar niet volkomen , cn niet op alle punctcn tever.s; waarin ook noch tegenftrydigheid, noch in dc tegenwoordige omftandigheden eenige ongevoeglykheid is. Het is derhalven niet waar, dat het Nedetlandscn Gemeenebest reeds volflagen één en ondecloaar is. r Is ook niet waar, dat 'er neg heden zeven or negen Souveraine W-ken in dit Land zyn ; 'er zyn nog negen s.fdce1in3en, maar 't is één Volk — nog ondeifcheiden i rovincien, maar ééne Republiek —- nog ondeticheidene hujshoudeiyke Provincaale Bsftuuren , maar éen algemeen Sraatsbeftuur, het.geen wy hier zyn.
In deze omftandigheden r.u , toen het Nsderlandlcne Volk in de onderfcheidene Gewesten zich vereemgde, en zich een algemeen S'aats-Beftuur in de Nationaa.e Vergadering aanftelde, gaf het dezelve tevens in last, om een ontwerp , waar door de Republiek in betere orde gebragt rnogt worden , of zogenaamde algemeene Conftitutie te vervaardigen , en ze der Natie voor te leggen; maar het maakte 'er deze bepaal in g by, dat ze aaa dezelve in de Geweten afzonderlyk voorgelegd, en 'er beoordeeld en goedgekeurd worde. — Hier is de mening duidelyk; 'het Volk , dat zich werkelyk, met ter zyde ftellmg der Provinciale Sovtverainiteiten, vereemgd had. heeft er zich echter niet by willen onderwerpen, om eene Conftimtis, by de meerderheid van fteraméii der gezamentlyke Nederlandfche Na-ie aan te neemen. Het heeft gewild, dac detelve daar beneven ook de goedkeuring der meerderheid der Stemgerechtigde Burgers in ieder G'west moest hebben, eer men tn hetzelve genoodzaakt wierd, zich 'cr aan tc onderwerpen. Hier moest de Conftiruiie na gemaakt worden; zy moest zo goed zyn , dat ze en aan het algemeen en aan de declen van 't Geraeenebest voldeed. Of dit wel en voorzichtig bepiald is, dan of het ook nadeelig kan worden , heb ik niet te oordeelen, maar de zaak is zo. — Indien dus de meerdeiheid der ftemmen van dc gezamentlyke Natie voor het aanneemen der Conftitutie zy, maar de meerderheid der Sterageregtigdc Burgeryen in éen ot twee Gewesten ze afkeurt , zo. kan men roet dezelve 'er over handelen , en ze met reden zoekente perfuadeeren, om dezelve aan te nemen , maar men kan 'erhen niet toe noodzaaken of dwingen, zo min, om dat de meerderheid der Natie 'er voor is, a's om dat de meerderheid der Gewesten 'er voor is. Hier in koom ik met verfcheide der Leden, die voor my geadvyfeerd hebben, over één , en antwoorde daarom op de beide ilterr.ative voorftellen der Commisfie, dat het geen van beiden moet gefchieden,
Doch wanneer men nu verder de vraag omkeert en ret voontel worde, of indien ecn of meerder Geweiten 1 ie Conftitutie willen aanneemen , terwyl de meerderheid j der Natie en der Provinciën 'er tegen is, zy dan ook m j ien haare, naar du Articul van he: Reglement op dtf j Nationale Vcrgadeiing het recht 'cr toe hebben, zo b-ea j ik van vcrfchillend? gedsgtcn en oordeele, dat zu'ks niet . ma" gefchieden ; want de Conftitutie d:e de Naiionale Vergadering moet ontwerpen, is geen Provinciaal Re- 1 gcrings-Reglemctt, cf een Staatsregeling voor een gedecltc'dej Provinciën, maar eene algemeene Cor>;lnuiie voor het gehele Volk: en deze tegen .len wil dermeetderheid te willen aanneemen en invoeren zoude van zodanig Gewest niet ande:s zyn, dan een ichendins der goede trouw, en een atteniaat op de gemeene vryheid'.; want daar het Nederlandfche Volk werkelyk iu veele opzichten één is geworden, een gemeen Leger en Vloot heeft , cn eer. hoofd beftuur over zyne algemeene zaaken , wat zoude, in geval de Ingezetenen vaa cén of twee Gewesten 'er op bleven ftaan, om een zesere Lands Conftitutie. te willen hebben, daar zy de overige mis- j haagde, wat zoude zeg ik, zulks anders zyn, dandwiq- 1 gen , en door de minderheid de meerderheid de Wet j ftellen, als weike, daar zy, zonder zich zelven te gronde j te brengen, zodanig Gewest niet van zieh konde ichei-1 den , dan wel genoodzaakt zoude zyn, om eindelykl die Conftitutie tegen haar zin aantenemen. Dit laatfte.] heeft nimmer de' zia van dit Artieul in 't Reglement kunnen zyn. De Ingezetenen in de onderfdleiden Provinciën hebben by hetzelve eikanderen, ais 't ware, de Vryheid geguarandeerd , dat geene derzeivc onderworpen zou worden 2an eene Cpnftituüe tegen haar. wil; mair een regt, dat een Gewest door het aanneemen der Conftituüe zoude mogen ringelooren.- Afzon- j derlyk goedkeuren zeg: in dit, Articul, zoo als de Burger j Qucyfsn welgezegd Beifc, niet gezamentlyk goedkeuren ;j raaar is noathans zeker, dar, als de Conftitutie zoo afzonderlyk aan het Volk wordt voorgelegd en goedgekeurd,] dezelve dan ook tevens gezimentlyk moet worden goid-j gekeurd, en dat, als zy alleen afzonderlyk in een der Gewesten wordt goedgekeurd, terwyl de gezamentlyke Natie 'er tegen is, zy dan niet in d: Republiek mag worden ingevoerd. Zoo 'cr beJenkclykheden mouterij opkomen, moeten de Ingezetenen in de byzondere Gh4 westen zich 'er op zoeken te vinden; en dt: zullen ze ook wel doen, als de Cor.flituiie goed is; doch by a]-| dien zulks niet gefchied, zcu wyst her Keüement de weg aan , — zy moeten eene andere Vergadering benoemen , die ons opvolgt en een ander Pian van Cmftiiusie ontwerpt; en hiertegen mag zich, in zodanig ga-j val, geen Gewest of gedtt-üe van 'de Republiek verzet-; ten , nog onder voorwendfel van als Souveiain op zich zelven te ftaan , zich van de Republiek en de overige Gewesten affcheuren. Want de Conflitutie is niet het eioentlyke contract focial tusfehen de Ingctetenen van dit Land, hoe zeer men 'er ook zomtyds verkeerdelyk die naam aan mag geven, nog cok een contract tus-j fchen verfcheide Souveraine Volken in dit Land; wantj
daa



( 2 = 5 )
kji -oude Staat altyd Fcederatkf moeten blyven: 't ,
I-alleen eene modificatie en verbetering na dat Repu- j
fficünsch Staatswezen, dat het eenige Ne k.^adic.ie >
tolk dadelyk heeft , dat deszelfs contract IpCiil uit- ,
naa<t , en waarin alle Bu'gers , die SjeoBgeteRWlgi ,
,yn , ook zonder de üonftkuüe, werkelyk verecnigi ,
:yn , en vereerd.; 1 blyven. i
Van Marlt ze°;t': i i Dit hy zouie oordeelen misbruik te ranken van het stcdini | ker VergS'krkg, zo by zy.» gevoelen gisteren voorgedragen, j thans ne>g nader breedvoerig wilde a.iftcueeren: da: de dwt | ■v- in g-jovcne explicatie van den ioS.len Artieul van bet R*fcément or. de Nationaale Vergadering van zelve zo duidelyt . Las, en de gegrondheid van dezelve, met wederlegging van , iffer tegengefteld gevoelen, daarenboven door veele Lsden der jVergaicring zo evident bewezen wa3, dac het oano.ug was, idcze! te na Ier te betogen. . | Uit hv daarotö over deeze zaak het woord nietwedet >.oj ide hebocn gevraagd, zo niec becgeadvyfeerde van den Burger |Bks«r hem daartoe bad bewogen, daar hetzelve zoude kunmn fchynen tegen te (preken, het geen hy op gisteren be Irrcklyk tor het voorgevallene over dat Art. tn de Generaliteits Bfcfoigne* had "geavanceerd: dat hy daarom dc Vergadering moest informecren, dat de Burger VUfcktr geen Lid van de fcommisfie van Hun Hoog Mog. over h-t Reglement voorde NaiionasleVergnderinggewecstwas, ten tyJo, toen net jo. ite i Acr. by dk Coaaoiisfle was gcarrefteard: dat toen dc Burger Isfenivs nanur.s de Provincie van Utrecht de BÖotgnes dier leommiffie hcefc bygewoond: dat de Burger VKfther wel naderhand die Befoigncs mede heefe waargenomen, dog eerst na dei 15 Njv.mbtr 1795. j;' , .
. Dit toen reeds de Provincie van Overysfel cn anderen z.g ter yergadering van Haar Hoog Mog. zodanig hebbende «erJklaar.l, a's hy gisteren hai voorgedragen, dc Gecomintttcerdei vm Utrecht zekerlyk, zo zy aan gcnwUen Articul eene andere betekenis hadden willen hegtcn, zig daar overhadden
- moe en eiplicertnen gemelde verklaring hadden moeten tegenhrprèkeiK dat, zy dit nie: gedaan hebbende, hun ftilzwygea,
zo-cis cok dit der-andere Provinciën, duidlyk aantoont, dat t het 108 le Articul in gcenen anderen zin kan worden opgevat, ; als door hem gisteren is opgegeven, en dlt di: uic het yol eende nog duidlykcr zouie worden. Drt in het ontwerp van het Committé te Lmde Art. rtö. eynde voorjccilijcii, „ dat de Nationale Vergadering hec ge
- , re.d zynde ontwerp van Conftitutie aan het Volk in ïeaere ' Provincie en het Landfehap Drenthe , en in de Generaliteits
I Landen . ter goe 1 of afKcuring zoude voordragen de Iie• pref.-ntantcn van Holland aanftonds hebben gevoeld, hoezeer dit 'vitieul ftrced tégen hun oogmerk, om de Conftitutie nut Gewcstrt-yze tn door het Volk van elk Gewest afzonderly-r, . maar door het Volk van de geheele Republiek gezamenlys rgenomen te doen beoordeelen. dat daar aan gemcl.le KcprcftntaTen dien Articul by het Plan door hun den Zujuiy 1705. tér Vergaterm* van Hun Hoog Mog. overgegeven Art. 69. dus verat, terd hebben: <, Iu-.-.icn de Conventie net o.itw.rp ,., over het scheel genome-u, tot een grond Gig bsrer d-elieeratien meent re k innen aannemen , zal hetzelve binnen „ veertien d»en, m hef nitgebragt Rapport, do*»r den uTü< ' aan de Nne- beV..-.l gemaakt woiden, cn vervolgens na , verloor, van een maan»* zal de Conventie daaglyks over ,„ het gemaakt ontwen» vier uuren debatteert», en uetwui
dus hoe eerder zoo heter voltoovcn , NB. om een het Folk " vat, iekeel Keelt Vind h deszelfs GronivergaierUgen ter goed
of nfkeurlnee f- kinnen worden voorgedrag'.n." ' D»t deze lïatfte periode van dien Aftik* dus geheel anders wis Hgerljt, dan de voren aangehaalde Artikel van het Plan vati het Committé tc Linde, en ook geheel wat au Iers oetckunde -• dal de RcoreUoitumen van fliliani daar hy In t;genovsrtUiling van riet gemelde- Comnitté met rotilc Duiileae woorden hadde voorgetogen de beök.leling van de Conlticutie nier Gewestwyze , nuar door het geheele Volk vm de kepu. bliek gezauj-mlyit genomen te laten doen : dat in dezer, voo: nag. als ftKkltenie om'de beönrdeling en aanneming der Conftitutin byna alleen van de Froviscic van Ho.üni, uit hoorde van deszelfs groote populatie te doen afhangen, de andere rrovinc'e nimmer hebbe willen to,ftemmen: dar dit dan 00* ten gevolge hcefc gehad, dat dc tl .lUndfcne Gec. nmitteer-len zelve daar van hebben moeten afzien, cn zelve rneede hebben toegeftemd ia de redaftie van den ioöfte Artikel van net Reglement op deze Vergadering, waar door niec alleen dedoor Holland oncworpene envoorgeflageoe verandering geheel wierdc gepasreerd, maar zelfs de daar tegen (Irydende Artykei ■van het Plan van het Committé tc Linie, nog duUlyke? wierd gemaakt door de byvoeging, dac de beoordeling eu aanneming zoude gefchieden door het Volk tn teder Gevest afzonderlyk. Dat men de dtiegemeldeftukkcn.nameniyk , het Plan van het Commitié te Lande Arr. 110, het Plan van. Holland Art. £9. cn het Reglement op deze Vergadering Arr. 108 liegt» met elkander behoeft te vergelyken, oan overtuigd tf worden, dat het beloop van zaken betreklyk tot de deHberattert over het meergero. Wtfte Art. geen ander kan ge veest zyn , aaa hy had opgegeven , en dac'er over deszelfs zin cn beteitciiis, ' dat de Constitutie Gewestwyze moet worden tnii.rdeeid , ea goed of afgekeurd, geene twyfeling kan overblyven.
Vhfcher zegt: . : lk heb in myn zo even tjitgébragt advys met gezegd, dat ik de bedoelde bei'oigne van den Burger van Marlt,
. raaar dat ik het laatftè belogne, waarin het ex?
. fteerend Reglement voor de Nationiale Veigadeniig gc-
■ arreikerd is. — heb bygewooni — in *t befoigne n» . is i,kt gerecapituleerd alk», wat in, voorige befoigncs. verhandeld was ten ik was niet alwetend) maar wy hebben enkel het Concept-Reglement met dc bedenkingen van-
' de Gewesten , en geconditioneerde list ter toetreeUrge
. daarin overwogen. Die bedenkingen en beduigen,
i waaren in het generaal, doch wel lpicual «1 de vati Overysfel, van % ccne exteniic , dat'et in het Concept r omtrend geen reegei of Articul was, waarop nieteemge t bedenkingen vielen — waaidoor wy dus g^segerme:* , hebben gehad , om het voornoemde 1 öSctfft te [pelden, ei ik hygèvolae de tyd om over het woord an onder lyt ,
■ in Art. 108 voorkomende, te .denken eu thans aandê • Vergadering myne geiagten d,en aangaamk meede te ' dseien.
1 Ik zal^wer kott zyn, dewyl de Bargcr de T.eeuv zoo dui». 1 delyk cnklear a's afdoende dc wyze he.fi uf geiegt wauop 1 't ontwerp van Couftitu.ie do .r 't Voile vau de Bvaa.feh* r Republiek zal moeten goed of gekeurd wotte». U fchwaw 'Ccj **



C 20Ö )
*!s *t ei'gfie «11e herhttlir-gen cn daarom, vrrgenoeg ik my met te verklaaren, dat, iict geuitte fentiment van den Burger de leeuw het myne zynde, ik dezelve tot myneConclufie neem, •dat by 'c beftemmen over 'c ontwerp van Conéricutie, hec befluit ntoet r/orden opgemaakt by de meerderheid der Bataaffche Natie*
Dzn ik neem tevens deeze gelegenheid waar, om die Eur» gers Reprefentanten, welke de woorden in 'c io3 Arr. van óns Reglement vervat over die befternrning, zoo gedecideerd zeker meenen te kunnen verftaan, dat hetzelve Provintialiter anocc goed of afgekeurd worden , te desabufeeren en hier bpcntlvk te verzekeren, dat ik als Lid van de toenmaalige Provifioneele Reprefentanten, van 't Volk van Holland, door veclc Leien, die toen in de Vergadering van Hun Hoog Mog. f'esfie hadden, heb hooren zeggen: deeze periode is voorbedacbtelyk zoo intricaat gefteid, cn als twee handvatten heb' hende, doch de explicatie zal naderhand niet moeielyk zyn. J3iC datt ik noodig toe ciueidatic.
U.ïhn z 'gt:
lk heb op g;steren myne gedagten over de zaak zeive breed genoeg ontvouwd, cn ik mag 'er geen woord meer by voegen; maar ik ben genoodzaak het gezegde van den Burger van Marle eeuigfins opteheldtren. Ik herhaal het: 'er is geen twyftel aan of de Gedeputeerden -van andere Provinciën, cn byzonder die van Overysfel hebben gellaan op de p'aarfing san het woord af"zonderiyk zo a's die gefchied is , met de bedoeling eie dc Burger van Marle heeft uitgelegd.
Ik geloof hem ten vollen ; maar ik eisch ook dat hy my gelooft, en ik durf my gerustelyk beroepen op de Registers van Holland. — Het Art. 69 van het Hollandsch Plan door den Burger van Marlt voorgeleezen, waatin niet afzonderlyk ; maar liet geheele folk van Nederland ftaat, was zekerlyk met het fysthema der Provifioneele Repiefentantenovereenkomftig; maar het geen ïn dezen niet mag over het hoofd gezien worden; het ftaat in het eerfte Pian van Holland , door eene extraordinaire Commisfie ter Vergadering van hun H. H. Mog. ingebrsgt , op den 28 July 1795, maar in het nader Plan van Holland, ter Tafel van de Uondgenooten op den 16 Novembe. overgelegd, flaat wel deegelyk het woord afzonaerlyk, en het geheele ic3 Articul zo als het naderhand is gebleeven. Ik heb gisteren reeis gezegd dat dit gefchied was, ten believe van de andere Gewesten, en om een einde te maaken aan de veelvuldige worstelingen,- maar dat Holland door afzonderlyk toen niet anders verftaan heeft, dan in dc Grondvergaderingen in de afzonücilyke Gewesten beftaande, en «jeenfins het opmaIten der' conclufie by Provinciaale ftemming , blykr niet flegts by redeueering en ui! den aart van de zaak ; maar ik beroep my op een Rapport dat ik zelf ter Vergadering ■van Holland heb uitgebrrtgt op den 13, Nov., en waarmede zich toen de Vergadering ecnpaiig heeft geconfirmeerd.
Evers zégt:
Zedert ik uw gisteren , ter goeder trouw, myne uitlegging van cen gedeelte van Art. ic3. van ons Reglement, inzon deiheid van 't woord afzondeijyk , mededeelde, heb ik met bedaardheid en onpar!ydighcid,het geen voor en tegen myne
gedachten aangevoerd is, gehoort', en dlt ecn en ander heeft my te meer in myn gevoeieri bevestigt, en 'c Reglement op' nieuw nagaande, keert my dat ook nader verfterkt.
Ik heb Provintiile Refolutien cn Pablica;ien hooren aan-voeren, ook byzondcre bedoelingen van Provintiale Leden in dc bcfoignes van H. H. M. dan die zyn myn lichrfnoer niet, daar ik nog geen politiek aanwezen hai, toen hun H. M. met zyne befoignes ieefde. — En ik alieen myne verkla. ting afgelegc bebop *c Reglement voor deeze Vergadering, om dat getrouw nsteleven.
lk heb perfonele verzekeringen gchoort van Leden van die befoignes tegen myn gevoelen, die de intentie, die zy by het gebruik van dat woord afconderiyk Art. io3. gehad hebben, tc kennen geven; doch ik weet van die byzondcre inzichten en vues niet: maar ftel daartegen over, vcikUriogen van inzichten, van Leden van die zelve befoignes, die oppofit zyn; die zeggen , dat zy 'er niet anders bv gedagt hebben, dan, gelyk ik het verklaart heb; dit bcfliscat dus niets, —watis waarheid? wie zal hier de onfeilbaare uitlegger zyn ? —eie Paus of het Concilie ? Ik heb veele fchone afgetrokkene redeneeringen gchoort over 't byzonder provinciaal Souverainiteits recht, en hoe dit de Gewesten niec tegen hun wil kan onïvreemt worden, die ik met al myn hare toeftem; doch die afgetrokkene redeneringen bewyzen niet dat zulks üS"zin van 'c Reglement is, en dat zy by hetzelve zo ver niet van hun recht afgeftaaa hebben, dac het Plan van Conftitutie voor 'c Volk vaa Nederland, door de meerderheid van dat Volk zal beflischt worden. Dac Reglemenc moet my alleen ten richtfnoer itrekken in 'c onderzoek van deeze waarheid.
En dan meen ik nu,op grond van dit Reglement,behalven 'c geen ik gisteren aangevoert heb, met volkomene zekerheid te kunnen zeggen ; dac het gevoelen van myne oppofir den. kende Medeleden dezer Vergadering geen waarheid kan zyn.
Na hun inzien moet 't woord het folk Art. io3. zeggen, het Söuveraine Volk van ieder gewest, en dus zvn 'er zo 7 cf 9 Volkeren. Dan deeze Volkeren kent ons" Reglement niec, maar noemt dezelve als in dit opzigt by overeenkomst in een gcfmolten , met de enkelvouwige benoeming hec Volk Art, 109.
Art. 144. betekent het Volk, het geheelo Volk van Nederland.
Arr. 145. insgeiyks, —— en daar word het woord het Volk verwisfeit met de woorden, alle de Grondvergaderingen der geheele Republiek.
Insgeiyks kan Art. 147. het Volk niet anders betekenen, als het geheele Volk van Nederland, gelyk 'er in dien zelven Articul gefprokeR word van de Grondvergaderingen van hec Volk; alles ten bewyze dat bet Nationaale Vergaderings Re. glement niet anders door het Volk , als 'c geheele Volfe van Nederland verftaat.
Nce-mc men nu het tegenovergeftelde gevoelen aan, dat de meerderheid van éen Gewest de Conftitutie kan afkeuren van het geheel; cn zal men ondernemen den taak uittevocren die de Burger Greve ons zo even voorfteldc, om dezelve zodanig te maken, dat ze niet alléén hetbelang vau het geheel, maar ook van de byzondere gedeeitens bevordert; bevordert niet alléén , maar ook aan alle die gedeeitens behaagt, dan zal men dit, na Confth-utien op Conftitutien ontworpen te hebben, wel eindelyk onmogelyk bevinden; en hier van zo wu als van bet onderzoek na het Perpetuum Mobile moeten afzien. — En iu welk eenen toeftand leven wy intusfehen voort?-— Ik yze voor defchromeiyke gevolgen, die zommige Medeleden zelve zo even uit hunne Hellingen afgeleid hebi
ben ,



In, te weeten ; dat het de Provintien dfe zig niet met hec i»n van Comtitu ie «rillen conformeren, vry ftaat, zig van
i anderen afcefb heiden , — dit ,Jée voorfpelt my weinig je Js van 0113 tot hiertoe vérrigte , voor ons zozeer gefoltcrc nderland.
fa! dit treft my te meer, daar ik, zo ver ais ik uit do «rfchyr.feleii toe de o "-zaken rrng beiluiren , niet nalaten jn te gisfta , dat 'er van het ogenblik d-.r Revolutie af eene jheime ligue of Coalitie in d.- grenst: westen beftrau heef:, iï ga:trne gezien bad dit 'er geen Nationaale Vergadering /Vam, dog die niec kunnende verhinderen, echter gezorg: Jcfc dat dezelve weinig ren algemeene nutte konde uitvoe Jn, en was het mogelyk vruchteloos moest aflopen, met oog i:rk oT om in de afgelcheurie Gewesten een Ariftoerai■me rol te blyven fpeelen, of om dezelve zo veel mogelyk |den ouden ftaat te bewaren, om by eene eventueele gele jihcü dezelve aan den vorigen Stadhouder in de best mo
lyite orde te rug te kunnen f;henken. IS zy verre vau niy dat ik eenige Leden deezer Vergadering 'tdi aken, — Maar ach l koade ik myne gisfmgeri bewyzen t — « had ik geene reden tot gisfent achl mogten Patriotten »t onwetend toe zodanig plan medewerken!
\Fan Hoaff zegt: Dat hy deze vrage niet anders be4cuwde,dan als eén twistappel, welke in deze VergadeÉg werdheromgefmeeten; het Volk reikhalsde naar eene ïnftitutie, én hec fcheen of men op middelen wilde Magt zyn, om dit tydftip te doen v er wy deren; hy tbrzag uit de decifie van deze questie , vooral, wanneer ten de woorden in de oude Foederative geest wilde uitBeen, niet dan een bron van rampen en oneenigheden, ■viike wel verre van de één en ondeelbaarheid te bevordien, en daar te ftellen , de Republiek van een zoude fleuren, haar een prooy hairer Vyanden doen worden, atot het niet doen wederkeeren ; immers wat, of ook d intentie van zommige mogt geweest zyn , by het daarfjlen van dezen Articul, de zaak kwam hem zoo eviit voor, dat daar maar eene betekenis aan konde gege-
ii wordaj, wilde men niet op eenmaal al het heil der Üvolutie tot niet doen worden.
Wan Eek zegt:
ik heb gisteren aan dc Vergadering myn gevoelen omtrent f onderwerp der tegenswoordige discusfien geuit. Dat ge *len tendeerde, ji! om de goed of afkeuring van betontfp der Conftitutie te fubjectecren aan eene Geweftelyke llksftemming, zo om dat de Wet al te duidelyk dat regt li de Gewesten referveert, als om dat het uit den aart der ike niet goed te meken is, dat de Gewesten zig reeds ipfo. Ito in zo verre tot eene onverdeelde Natie zouden'hebben |:onftituecrd. Ik heb tevens beweerd, dat gelyk het noch | yk noch Staatkundig zyn zoude , de Conftitutie aan ecu
I Gevesten tegen wil en dank op te dringen , of met an. Je woorden, dat geene overéén ftemming by meerderheid li worden geadmitteerd, maar dac hec geringde Gewesc
II en onverlcc behoorde te blyven, om des goedvindende ic toe te treeden tot de Conftitutie, alware hec ook, dac de 1 anderen verkozen de Conftitutie aan te nemen; zo ook 1 hec tegen overgefblde geval, wanneer «e minderheid i I Gewesten , ji zelfs wanneer flecb/s twee of drie van delven zich voo-r de Conftitutie kwamen te verklaren, gie der disferitieetende , fchoon ie raceideraeid uit-
( 207 )
masenae, ocvocgc zonnen zyn te vernmacren ot te neiecten , Jat de Conftitutie, voor zo veel h*tn betrof, W'sri ingevoerd, wanneer zy begrepen de mast alleen te kunnen uaac boven krygen; wanneer Holland mee Zeeland-, Gelderland er» Utrecht by voorbeeld het wagen durfden , om een einde aars hec onzekere Intermediaire Beftuur te maken, en ecn vaste; Conftitutie in train te brenge-n, begtyp ie, dat noch deeze; Nitionaalc Vergadering, noeh de enii-ere Gewesten haarzulks niet zullen kunnen beletten, doch ik begryp tevens, dat dict Gewesten daar cn tegen in dat geval, niet da t door rneiiatia of eenige andere middelen van perfuafie cn overtuiging zullen kunnen worden geadhorteerd, om tot de aangenomen Conftitutie toe tc treden; even gelyk zulks by de invoering der Unie vau Utrecht met fomnrge Gewesten heeft plaatsgehad; en ik zou wel durven voorfpel.en, dat men alj dan dur vaa een even gewenscht fueces zal mogen verwachten, als toen iec tyd ; en dat de afkomst der zake op die wyje veel gelukkiger zyn zal, dan wanneer men hc: gewaagd baidt de goc 1 of afkeuring der Conftitutie «n de Nationale ftemming inmasfa te laten afnangc.i, als hec ongeluk wi de, gelyk zeer mooglyk: is, dac de meerderheid van hec ftemmetide Vólk, hec Plan kwam te verwetpen; in dac geval komt het my voor, dat 'ec weinig herftel meer op zou zyn, cn de verwarringen niec minder weezen, al was het dac men tot de oproeping van enne tweedeNationale Vergadering overging, welke by het Regie; ment, ji wel by gebrek van afdoening cn uickomst van zaken wordt voorgefciireeven. — Mur waar door echter geenzints naar myn begrip de Vryheid wordt atgefoeden aan de Gewezten, die het verkiezen, om op haar zelven vooittegaan, enden wensch der naar rust hakende Natie, door de introductie van eene vaste Conftitutie, «juovis raeliori modo , te vervullen ; agtervolgcns dit Systhema , het geen my dunkt das eenige meerdere gerustftelling oplevert aan zommige Leden ., die regen de afzonderlyke ftemming der Gewesten hebber» geadvifeerd , onder anderen ook om dat hec hun abfuri toefcheen, dat dan cen groot cn bevolkt Gewest, zo als Holland, de Wet zoude kunnen ontvangen van een klstn Gewest u's Drenthe, dac éénéntwintig maal minder bevolkt is, zou ifc het niet ongepase achten als een foort van middelweg in bedenking tc geven , of de Vergadering niet zoude kunnen goedvinden op de voorgeftelde hoofdvraag der Coirnnislie ta verklaaren , dat wal aan de eene zyde overctnkomüig he: Reglement voor de Nationaale Vt rgaderin r, het ft' mmen over het ontwerp der Confimiie, afzon ïerly.i of Gewcaelyï zat moeten gefchieden., en het refultaat daar vau ook ge-,ves;clyk; opgemaakt, cdt/cli dat daar uit geen^ints kan geacht worden voort te vloeycn, dat in de finale be-fi sfingover dcaannecraing of verwerping der Conftitutie de meerderheid der Gewesten, de minderheid zal overftemmen. — Noch ook, dat de minderheid der Gewesten , die de Conftitutie begceren aan tc neemen, des goedvindende niec zoude mogen vorderen, om met ellcandcrcn de Conftitutie in te voeren cn ia tfain te brengen.
Fan Hoef/'zegt: zullen wy dan deeze RepuYiek exponeerenvan gemorceleerd te worden , wy zyn nog in o'orlog — 'erz.n nog gioote behoeftens van deu Sta4t te vol*doen; rajetea wy dan ris ;ueeren om ten prooy onier Vyante worden, wat zal het gevoht, van du alles, zyn ? wy zullen onnut worden voor onzen Bondgmr-ot , ja wy zullen ten langen lesten wotden geco;:&-.qo.cr.1,
Xt* Birg» aegr, dac by Biet wedex heihwlca zal ast hy



C «3? )
reeds op fisteren heeft gezïgd j hy zoude niet her malen wat wenfchtlyk «r». Het door van Eek voorgemelde was oo. ovcéénkomftig zyn gavotlen. zoo nogthans, dat UnOWi Burger niet in het zelfde gevoelen ftond , dat eenige Cewes. ten afzonderlyk eene Conftitutie zonden vermooger. te vestigen, neen wanneer het ongeluk wilde, dat de Conintutie nie,^4 aangenoomen, dan moest, ingevolge het Plan, deze Vergane ring door eene andere Worden-ppgevulgd, en wanneer dan ook deeze in dien taak niet mogt Hagen , dan konden er naf ere middelen worden gebeeigd.
Grere zegt: „ , ,
Ik moet het voorftel van den Burger van Eek desgelyks teaenfpreeken : want ik ben ook van gevoelen , aar, als de Conftitutie aan de Gewesten met aigemeen mogt behagen, zy daar door niet van eikanderen los zyn , noch dat een gedeelte dezelve afzonderlyk mag aanneemen, en zig . onder pretext van in dezen Souverem te zyn, van 'l Gemenebest aftefcheuren. In tegendeel is dan het geval daar, dat'er eene tweede Nationaale Vergadering moet zaraeh komen , en een ander ontwerp beramen. Want het maatfchaplykverdrag tusfehen_a!e d* Nederlanders in de ondeifeheidene Gewesten is m de Republiek zelve en in haar vryheid gelegen, cn niet in de zogenaamde Conftitutie, die 'cr alieen ecn modifhft. tie van is. Ik perftfteer dus by myn gevoe,en, dat de Conftitutie zoo gemaakt moet worden , dat zy tev.ns aarfhet geheel ch aan de deèlen voldoe; en ik verwoi.dere mv, dar men dit by het uitvinden van het perpeuum mobile heeft vergeleken , want ik verltond coor de deelen niet al ce byzondere .nd.vidus of gemeen, fchappen , maar de onderfcheidene Provincie». Ik verbeelde my in tegendeel, dat de vindng zal sefetued zyn, zo haast min eene Conftitutie zal ontworpen hebben die, ik zeg niet de'beste , maar dfe flegts •amtlyk ÓÓed is; en wel vooieerst. om dat ik vetirouwc dat Ie deelen in deezen redelyk zullen zyn , en, ren tweeden, om dat zy alle zo wel als het geheel, dezelve nodig hebben.
De Prefident zegt, dat de Vergaderin* a'lefïntsvan het poir.t in questie afweek; 'er moest niet over liet voorftel van den Reprefentant van Eek maar over den verliande van den 108 Articul'worden gedelibereerd. Dc Vergadering zoude zich dus over de zaak in questie moeten verbaren , ea dit wil by appel nominal, daar men nltoos naderhand over het voorttel van van bek konde raadplegen.
z>M Hoctf zepr zno dit vooiftel van vm Eek doorgong , dahzoude de Na ion.le Vergadering welke het g.nfcheVoifc «pref r/eerd vcrohde.fteld worden , wanneer een Gewest he niet wilde amnecmen, re zeggen: wy wilcr. r.n met vérder werken, en laaten het Vaderland aan zyn fors over.
Greve zegr, dat hy noch voor het een r.cch voor het ander zich verklaarde.
„ , ...™„n. rlat het arne! nominal dus behoorde
"Ter Drukkerye vm VAN SCriELLE & COMP. in de HAAGS
te worden ingerigr: zal het Provincialitcr, dan ovetdemasfa
der Grondvergaderingen worden aangenomen?
De prefident brengt in omvrage, of de Stemming gefchieden zal Provinciaals gewys ?
Van Lange wil, dat 'er zal worden bygevocgd , zoo dat ieder Prof intie een ftem heeft.
De Prefident brengt in omvrage: zal de Stem-1 ming gefchieden Provintialiter ja dan neen?
Strik van Linfchoten vermeent, dat de questie zich
tc worden ingerigr: zal het Provincialitcr, dan ovetdemasfa
der Grondvergaderingen worden aangenomen?
De Prefident brengt in omvrage, of de Stem- | ming gefchieden za! Provinciaals gewys ?
Fan Lange wil, dat 'er zal worden bygevocgd , zoo dat ieder Prof intie een ftem heeft.
De Prefident brengt in omvrage: zal de Stem-4'! ming gefchieden Provintialiter ja dan neen?
Strik yan Linfchoten vermeent, dat de questie zich 1 bepaald tot den verftande van den 108 Articul, en dat 1 daar over dc omvrage gefchieden moet.
De Prefident brengt in omvrage, hoe of men» den Articul moet vetftaan, Provinciaals gewys,,! zoo dat ieder Provintie eene Stem zal hebben.
Jasten vraagt, waar toe het te neemen Decreet.! zal itrekken ?
De Prefident zegt, dat het geen bellisfend De-1! creet is,- maar eeniglyk om den zin van het 108 j Articul te verftaan.
Justen vraagt, wat effect dan dit Decreet zal heb-;tj ben? , •'
[Het overige deezer Zitting in ons volgend Nummer. J i
Beknopt Extraft van de Zitting van Donderdag! deu iö Maart 1797.
Een Request van J. II. van Vloten c. f., alle Officieren by dc Oost-Indifche Compagnie, verzoekende betaling hunner Gage, zo niet geheel ten mülfteu ten deele, en zich aanbie.J dende opening te geven , op welk eene wyze onze Oost- j Iadifche Schepen in handen der Engelfchen geraakt zyn : -—. aan het Committé1 tot den Oost Indifchen Handel.
Eene Commisfie uit het Committé te Lande doet Rsppott.'
3a Ecnsluideuele Rcquesten, tot het Publick maaken vanl| het Rapport van dufmorlh c. f. waarop het gewoon Dectect..j is atvallen. ±
Ecn Request van StadniUy en Cuperus , tot uitvoer van : Buskruid naar PhiJadelpftia: — aan 'c Committé der Marine. I
Een Request van de Predikant en Kerkenraad van Eindbo-« ven en verdere Dorpen , verzoekende de intercesiiedezer Ver J gadcring , icr voldoening eener promesfe , door de Commisfaris Ordonnateur voor het gebruik hunner Kerk gegeven , en waaraan nog niet is voldaan : — san de CommisCe van Bui. tenlandfehe zaaken.
De Deliberatien over het Plan van Conftitutie worden voort. : gezet.
De titul van den Godsdienst wordt in deliberatie gebragt,-;, en na hevige discusfien wordt de«-Ive in advys gehouden ,1 tot de Articulcn zelve zullen afgehandeld zyn.
De Vergadering wordt voords geaéjourneerd tot morgenl ochtend.
Daar het Advys van den Burger de Mist ever het RappnrtJ dot,r den Burger Vreede c. f. den 28 February uirgebragt byl erreur in No. 416'. wat te laat eeplaatstis, verzoeken wy dat dei Lezer hnzelve houd als geinfereerd in No. 425. Fag. 184.! Col. r. vèó'r rfet Advys van den Burger van Marle.



| B l 7 K B B 1 D, fRTHBiD, BROEDERSCHAP.
EXT1A-DAGVEIIAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
tMTxoarjxAz, je w m m n m m x w g
|R E P 3 ESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 428. Frydag den 17 Maart i797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
E R S C H A
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Saturdag, den n Maart 1797.
Voorzitter: M. Siderius
^"ervolg der Deliberatien over het Rapport van <h Burger Vreede c. f.
, Vreede zegt:
'k vraag het woord, vermits 'er eenige twj ffeling fchynt te 1 , wat het effect zyn zal van de voorgeflagen beftemming, «als Lid cn cerstbenoemde in het Befoigne tot rcgulcerin* whet geen by de aanbieding van het ontwerp der Cenftitutié' zlbehooren plaats te hebben, eenige opening te geeven van dementie der Commisfie, by dit haar voorlopig Rappoit. ü; Commisfie wist, dat 'er tweeërlei opinien waren , omtrent Kivoord afzonderlyk — de verklaring der Commisfie op zich se:n deed niets at", maar 'c was nodig, wilde de Commisfie «tgaan in haar werk , dat de Vergadering zich daarop ver tl'de, cn dit gaf gelegenheid tot het befluit der Commisfie >iiie verklaring van de Vergadering te vragen. Nu vraagt lï wat zal het effeét zyn der beftemming? dit, dat 'er daar le. < Provir.tiaals gewyze, of Nationaal by de meerderheid der Sk., zal hefllsQht worden , of de Conftirutie zal worden aar. ;c4men of verworpen. Een ander voorftel kan de Commisfie lii doen; maar verkiescht de Vergadering in haare wyshcid ionen snier plan te ontwerpen en vast te ftellen, het zal de >misfie wel zyn, en zy zal haar rapport conform dat Ji ;et inrichten.
rere zeg-, dat hy vermeent, dat het en Geweste- > y, en Hoofdeiyk in de Gewesten moet plaats hebie
1 Berge zegr, dat hy door den Burger Vreede tweee gevoelen hoort avanceeren ; doch vraagt, zoo cen van ' ■ tergast, wat'er dan worden moet van het gevoelen van Ui die geen overftemming admitteeren. ' ■ LJiliL.
Fan Eek zegt:
lk ben van gedagten, dat niets de Vergadering kan verhia. deren em te verklaarcn, dat het natuurlyk cn overééikomftiff den aart der zaaken is, dat de uitkómst der ftemming over de Conftitutie in de Gewesten word opgemakt ImfUvlc en niet by Grondvergaderingen, om dut het anders ligtelyk zo»de kunnen gebeuren, dat de minderheid der Laden van delVhacichappy de Wee zou dellen aan de meerderheid der geenen wcikc geftemd hadden, dan naamejyk, wanneer het ecalder Stemgerechtigden van de^ninderbeid der Grondvergaderingen dat der meerderheid kwam te overtreffen, gelyk zeer dikwyii
het geval is, Dit is in myn oog altoos cen onaerymdc
Vln,„£?B WCtk van 20 vceI S^igt, althans geen
onvcfchiliige zaak zyn: om derhalven voertekotnen dat
door zodanige meerderheid, by voorbeeld: 20 perfonen in twee Grondvergadeiingen by ecn gekoomen, niet meer zouden gelden dan 100 Stemgerechtigden die maar één Grondvergadering hebben uitgemaakt, concludeer ik tot een individueele computatie der Stemmen.
Hahn zegt:
Ik ben fteeds van gedachten Prefident! dat het fpoeden orde bevorderd, en zelfs niet kan geweigerd worden het rapport dat aan de orde van den dag ii zo als het ligt, te beftemmen . en gelyk zeker dc tweede vraag door de P.apporteurs *cdaan de voornaamfte is, zo zou ik 'er voor wezen dat daar o'verde omvrage gefchiede. Een conciliatoir of een nieuw voorftel komt eerst naderhand tc pas.
De Prefident fielt voor, om by appel nominal eerst de tweede door de Commisfie voorgeirelde vraag in omvrage te brengen.
De Leeuw zegt: Dat hy vermeend dat dit niet in omvrage konde gebragt ?eoruen, daar hy niet gelast was om zich over deze zaaken
Fan Eek zegt, dat hy niet weet, hoe dit geavan-
:eerce 111 den teg.-nwoord;gen tyd fteek ken houden ; het .vas immers reeds by de aanneeniing van het Reglement
gedecideerd.
fn: Marle vgt, dat bymet kan totftemmen , dat, wanneer :en Commisfie cen vooifteJ gedwn had, een Lid der Verga-
d^iing



( 210 )
dering het recht zoude hebben ju.st op de woorden van dat ne voorftel het appel nominal te vorderea. Hy vermeende, dat zo men, alvoorens verder te gaan, eerst behoor je te decideeren, hoedanig de ftemmen zouden worden opgemaakt; ot eroverftemming zoude plaats hebben, dit was een gansch andere ft queflie. te
n»
RwKoKt de Vergadering en de Burger r*n Marle *j gelleven optemeiken dat ik geenazins in het algemeen gezegd heb, dat een voorftel van Commisiirisfen dezer Veigadermg, zo a's het was altyd in omvrage moest gebracht worden.
Ondervinding fjreekt dit tegen, eu ook het u eene ongeV/miheid die niet over myne lippen is gekoomen ; maai! wan neer 'cr een rapport is nitgebragt, wanneer de VergadeTing dit niet alleen heeft aangehoord, maar daar en fapvH«•te nrta vaT d-n dag heef: geitel i, dan is haat Decreet tusfehen li b-ide gekomen, en zo ik meen van die kracht, dat ten dage v Kende"hetzelve rapport of de delen zo als zy zyn moeten goed of afgekeurd worden. Er kan in continent, eeu nteuw voorftel gedaan worden, doch de Vergadering heeft-beflist, ; di i'zv eerst over het rapport zo als het ligt mtfptaak zal doen. j Deze v;as myne mening; dit was myn gezegde en honderd , waal hebben wy gezien dat; de raadplegingen langs dien weg met , de meeste fpoed en orde afliepen.
(
De Commisfie heeft zich gegrond op het Reglement ; daar • word uitdrukkelyk in gezegd, dtt ^Mt"^*™ door het Volk zal worden onderzogt, om goed of afgekeurd té worden, 'c Is dus onbetwistbaar, dat m den geest van het Recent, eene finale beftemming by meerderheidveronderfteld word, 't zy dan dat deeze meerderheid Provintiaa by de meerderheid der Gewesten, of Nationaal by de meerderheid dPr Nare zal worden opg. maakt; maar een beflisfing by meerderheid is in den geest van 't Reglement zigtbaar, ondertusg ontveins ik niet, dat my het denkbeeld geheel niet onaanneemlyk voorkomt, dat 'er geen overftemming plaats behoort te hebben, althans zoo het befluit mogt vallen om de ftemming Gewestelyk te laaten doen; maar zoo zy Nationaai moet gefchieden, zie ik niet hoe men dan buiten overstemming blyven zal; want het zou inhet ongerymde loopen, aan dc Grondvergaderingen het regt van toetreeding te laat n Ik blvf des infteeren, dat de Vergadering een bepaald befluit ieeme, op dat de Commisfie zou wecten, waarna zich te gcdraagen.
Queyfen zegt, dat, daar men het idéé der Commisfie ■wist, de zaak zich nu Ipoedig koude decideeren.
Prefi^denffhierover mogen wy niet ftemmen; en word het laatfte befloten dat de Conftitutie by eenparigheid van alle dc Gewesten zal worden aangenomen , dat zal m e/feffe zyn, te Kenteren dat 'cr nooit eene ConfitaiU voor het Volk »an Me derlend zal Üomtn.
Van Hoqffxc», dat, zoo immer gedecreteerd werd dat het Provintialiter zoude gefchieden, hy dan het Vadarland en de Vryheid voor verboren meld daar dit even zoo eoed was als te zeggen wy willen geet. Cor.Uitutie- fa , hy moest rond uit dec'areeren , dat, zoo hy a.s ïiéiident fungeerde van een Vergadering w*lke het ge;
4e Bataaffche Volk vertegenwoordigde, hy dan Hevea jude willen fterv;n als zoodanig eene omvrage doen.
ïfonfcrfteK *het gevoelen van den Burger «f taat aan den Prefident de tweede vraag van de Rappor, eurs eerst in omvrage te brengen, en zeker zy is d. voor iaamfte: zü ie fenmlng gefchieden Pronnnazls t™/'* *" tt iedere Provintie i.'ne Item zal hebben ? tYlwr zy kan en zelts v Gl oort géfplitst te worden. Eerst het ftemmen in de Provintien, en naderhand het ovetftemaienof dewyze waaror Le conclulie zal worden opgemaakt.
De Prefident ftelt voor, om by appel nomina, te decideeren, of de ftemming Provinciahter dar nrel Nationaütcr zal gefchieden, en tnftitueeri hierop het appel nominal: zynde de Remming al; volgt:.
Leden, die Provincialiter geftemd hebben. Verhees.
1), have Bieker. Stol/enberg. Tedtng van Berkhottl,
Siderius. u Dc Mist Fan pellenberg.
C. L. van Beyma. Van Lilaar.
Zubli Van Marh-
Van Eek. {f9*Jordens. hulshof.
Grieve. Van Hoorn.
Kok. Gulje.
Ten Cate. Krteger.
Reyns. gorter
Van der U'yk. Sypkens
Sehonegevel. »e '* Cofr^
Bacot. f an Castrop.
Havermans. Verheyen.
Vertier. BJSV/J ' n
Ten Berge. h. M. vaa Beyma.
Uubir. De RbotrAufmorth.
Leden, die Nationaiiter geftemd hebben,
Kttyken. Babmcl.
Van der Voort. Gevers.
■ Koene Freeae. Ockhüyfen. van MeeTderveort.
Cuperus. Halbes.
\ Van lange. Proot-
. Ploos van Amfiel. Branger.
i Hahn. damnet.
. Vtsfcher^ u Boe/taert.
s Fan Haarjolte. Evers. . De Kmpenaef, Bennecm,



C SU }
Van leeuwen. Strick van Linfchoten.
Pertat. Brands.
IVitbnh. freede.
De LeentP, Vonck.
Schermer. Me) cr.
Borgrink. Fan Hoof/.
Blok.
En wordt alzo by meerderheid gedecreteerd dat dezelve Provintialiter zal gefchieden.
) Queyfen regt , dat men mi moest dzcideeren, of 'er ijovttftemming zoude plaats hebben ?
De Prefident doet daarop het voortel van den Burger van Eek voorlezen.
j Greeve zegt, dat hy hierop zyn ftem niet kan uitbrengen.
» Ee Leeuv zegt, dat hy zieh niet kap Inlasten over hetgeen tusfehen de Provinciën zu! plsats hebben, alzo dit ten eene:maal buiten zyn last is, waartoe hy hier was gezonden. > Sioffenberg zegt, dat het Reglement duidelyk zegt, wat "er moest plaats hebben, wanneer, onverhoopt, het door deeze Vergadering ontworpen plan nie! wcruaan■genoomen, en leest daarop Art, 145» zeggende, dat jmen verplicht was , zich daar aan te houden.
Blek zegt: dc Burger Stofenherg heeft zich alleen bepaald 'by de verplichtingen, uit den 145 Articul voor deeze Verga, bering voortvloeiende ; dan zoo nu de Provinciën eens met iverkiezen ia dat geval hunne afgevaardigden te zenden, wat dan?
Sioffenberg zegt, dat dit argument eenige kragt zoude hebben, zo deeze Vergadering het Reglement had acconcipieerd; dan het zelve was door het Volk aangenoomen , en het was de regel, waar naar men zich tftiptelyk moest gedragen.
1 Ten Berge zegt, dat, zoo men al eens de propcfitie van van Eek in omvrage bragt, hy dan altoos tegen het laatfte gedeelte zoude zyn. Het Reglement fprak 111 deeze duidelyk en klaar, en verplichte ons het zelve te volgen; de gronden van waare Brocderfchap noopten ons geene gronden tot fcheuring te geeven; hy was huiverig, om tot dit voorftel jte ftemmen, daar men het als de tosquin tot een fcheuring konde aanmerken.
De Prefident vraagt, of 'er ook nog meerder Leden zyn, welke zich tegens het voortel yerklaaren ?
C L van Beyma zegt, dat hy zich tot dus verre onthouden had,"zich in de discusfien intelaaten , daar de Letter van het Reglement hem zoo duidelyk was voorsekoomeii, dat dezelve aan geene interpretatie hoe ook
itenaamd vatbaar was; dan zoo klaar als hem die Articul was voorgekoomen , even zo klaar kwam hem ook het rurft, thans in questie ,voor, concludeerende dus,
' dat er geen overftemming plaats zoude hebben.
Tedlng van Berkhout zeef: de Vergadering kan wel decte teren, dat 'er gceu overftemming zal plaats hebben, maar
geenfins, dar, de meerderheid de minderheid zal kunnen dwingen.
De lecmv zegt, dat, volgens zyn inzien, uit het zo even by appel nominal ged'creteerde volgt, dat, zo het Landfchap Drenthe niet verkiest het Plan van Confti.utie aanteneennen, 'er als dan een tweede zal moetent ontworpen worden.
Van Ho?ff zegt, dat hy nogmaals moest herhalen, dat uit het genoomen Decreet niet dan de fchadeiykfte gevo.gen zouden voortfpruiten.
De Prefident valt hem in de reden.
Van Hooff verzoekt by het woord gemaintineerd te worden , daar het mogelyk de laatfte maal zal zyn, dat hy hetzelve vraagt.
De Prefident inllitueert appel nominal, of 'er cvertemming za! plaats hebben ? —En wordt met 53 temmen gedecreteerd, dat 'er geene overtemmirig zal plaats hebben ; daar nogthans onderfcheiden Leden hunne temmen niet hebben uirge bragt, en de Leeuw declareerde, hier over niette mogen temmen, waar roede zich V»ndkt Meyer en Brands conformeerden.
Thans brengt dè Prefident in omvrage, of de Vergadering zich konde expliceeren op het door den Burger van Eek voorgetelde, doende daarop dit voortel leezen.
C. L. van Beyma vraagt hierop, wat 'er dan geconcludeerd is, daar het hem voorkomt, dat dit juist de conclulie bevat ?
Van Eek zegt, dat 'er niets, gedecreteerd maar eeniglyk bepaald is.
De Prefident zegt, dat 'er bepaald is, dat by het opnemen der temmen niet de meerderheid de minderheid zal overteramen voortellende het voortel van van Eek in'handen der Commisfie te tellen : — concluderende aizoo, en brengt vervolgens het eerfte point van het Rapport in omvrage.
Blok zegt, dat, daar de conduite gevallen is, dat de opneeming der (temmen Provintialiter zal gefcheden, hy dus vermeent, dat de Vergadering geen recht heeft, om dat point te bepalen"
De Prefident herhaalt de omvrage.
Bosch zegt, daar nu ieder Provincie op haar zelfs cen ftem uitbrengt, zulleh dezelve in den hare wel fchtkkingen maken.
Van Eek zegt, dat het uit den aart der zaake volgt, dat de ftemmen in de Grondverjac'eringcn individueel moeten worden opgenomen,
Dd 2 Jfitbols



IVitbols zegt, dat» naar zyn inzien , de Provintien zich dit wel a's huishoudelyk zullen voorbehouden.
fan Marle zegt, dat hy het eens is met die Leden, welke fustineeren , dat de regeling hier van moest worden o.ergclaaten aan het Volk, in ieder Gewest afzonderlyk; dan zoo 'er eenige cynosure moest worden bepaald, het hem voorkwam, zulks niet by Grondvergaderingen, maar by de individueele Leden dcrzelve moest worden gerekend.
De Prefident ftelt voor, om by appel nominal te decideeren, of het by meerderheid der Grondvergaderingen,dan wel by die der individueele Leden
in dezelve zal worden gerekend.
• Jordens zegt, dat, daar verfeheidene Leden vermeenden, dat dit éen huishoudelyke zaak was, hy fustineerde, dat dit eerst behoorde te worden gedecideerd.
De Prefident inftifueert het appel nominal:—en word by meerderheid gedecideerd , dat de opneeming der Stemmen over de individueele Leden zal worden gerekend.
Jordens rapporteert, nam211s.de Commisfie, by .Decreet van 14 Jannuary benoemd, ten einde eene poenaliteit te bepaalen voor zodanige Burgeren , welken verzuimden in de Grondvergaderingen ce verfchynen :
Dat een Burger, welke zich in dezelve niet fisteerde, gehouden zoude zyn , de redenen hiervan binnen 14 dagen optegeeven , eis de ze ve ongegrond bevonden wordende , of hieromtrend in gebreken blyvende, geduurendeden tyd van ï Jaar van zyn Stemrecht te zyn verftoken , en aangemerkt als iemand, die het belang des Vaderlands niet behartigde , inhabiel om eerij; Ambt te kunnen bekleeden , en zo hy het weikelyk bezat, daar van worden entfiagen; dan was het abfolut noodzaakelyk voor den diensr van den Lande, dat hy in dien Post werd gecontinueerd, dan het zelve door iemand anders kunnen doen waarneemen ; zullende hy echter van dit vonnis aan het Dipartcmentaal Genchts - Hof kunnen appelleeren.
De Prefident fielt voor , om het te doen drukken, en aan de orde te ftellen tegens donderdag aanftaande: — conform geconcludeerd.
Thans word in deliberatie gebragt, het op den 1 Maart door de Burgers Midderigh c. f. uitgebragt Rapport, luidende:
BURGERS REPRESENTANTEN!
Het behaagde Uüeden by Decreet van den 1 February j'aa'stleden , in handen van Uwe medeleden de Bu-gers van Zonsbeek , Couperus , Wtckevoort Crommelin , Luyhen, en den Spreker , te ftellen de overweging der vra ge, of de gcenen, die tot Leden van het IVeigcevcnd
Lichaam verkozen zullen worden, zich van dieit.- po**
mogen omtrekken ? om daar na deeze Vergade-'
ring te dienen van Confiieraiicn en Advis , wat aaarom-r trent zou behooren bepaald te worden.
Uwe Gecommitteerden mogen niet ontveinzen dat de: beflisfing deezer vraage haar beïwaariyker is voorgekomen dan zulks mufchien in den eersten opflag zou kun. • nen fchynen; aan den eenen kant toch kan het nici ontkend worden , dat het vooral in een Land , he*«we;l3| zich zal mogen beroemen eene Conftitutie op grondeflH van Vryheid en Gelykheid aangenomen te hebben , al9 eene zeer groote hardigheid zou kunnen geacht 'wor« den, den eenen Burger te noodz.iaken eenige meerder» opofferingen (die niet alleen aJleifchadqlykst, maai zelffl geheel ruïneus kunnen zyn) aan het Vaderland , d.n}] den anderen te doen: terwyl het aan de andere zvdffl .niet min zeker is, dat het Vaderland niet beroofd kadi worden van zulke Mannen, die veronderfuld mo treil worden de meestkundigen en verdienftelyken te .ij n , al jj die door de vrye keuze van de verkoornen der VolkJj als zoodanig meest gefchikt zyn geoordeeld; het heetll uwe Commiïfie dus niet dan zeer aangenaam kunnen Zyn , in deezen moeijeiyken taak , een zeekeren leidraad]! gevonden te hebben, vo'gens welken zy gemeend heeft I veilig te kunnen handelen ; zy bedoelt het Decreet dell zer Vergadering op den ió dezer, met opzicht tot heil al of niet mogen bedanken voor het I.idmaaifchap \rm den Staatsraad, genomen; daar'er echter vericheideaa redenen exteeren , die een aanmerkelyk onderfcheid: ook in dit opzicht maaken tusfehen de Leden van] het Wetgevend Lichaam , en die van den StaatsH raad , hebben uwe Gecommitteerden begretpen hefj voorzichtigst te zulleiS» handelen , om èis bepa'in»] die met opzicht tot de verplichting van zoodon-gM Burgeren , die tot Leden van het Wetgevend Lichaaoiri geroepen worden, plaats zouden hebbtn, flechis profj vifioneel te doen ; en voor het overige de volkomen'! beilisfing. daar van aan den tyd overtéiaaten , uwe Gel committeerden das zullende dienen van Conftderaiien eril Advys, zouden van gevoelen zyn, dat de volgende vrel pointen by deeze Vergadering behooren te worden ger decreteerd.
i. Arr.... Hy , die door de Stem des Volks tót Lidl van het Wetgevend Lichaam geroepen wordt, za), ge-f duurende de drie eerfte jaaren, na het invoeren van dei Conftitutie, zich van die keuze niet mogen onttrek ke» dan om wettige redenen. De beoordeeling dier redene» en de beflisfing of dezelve wettig zyn dan niet, ftaat aan 1 dio Kamer waar in hy tot Lid geroepen is.
2 Art Hy , die zodanige wettige redenen vermeend f
te hebben, zal dezelve binnen den jyd van veertien da* gen, na dat hy kennis van zyrje veikiezing le'.omen zal hebben, aan die Kamer, waar in als Lid gerot pen is, moe4 ien voordragen; en dezen.], ui'er'yk veer ien dagen! daar na, omtrent derzelver wet;ighcd of <■' wettigheid! ui.fpraak moeten eioer.-; het beflut, die urfpraak behel» zende, zal de reden er, moe-ei. inhouden , welke de Kamer! tot deielye bcwoaen hebben.
3- Afd



( SI3 ï
. 3. Art. ... Zoo dra eciYer het Wetgevend Li hairn !ei Vaderland m geviar mogt verkaard neaoeu, tuilen Jle redenen van weigering Ophouden ; e.i Hy , die op dien ,yd in net zelve fjcroepen wordt, zal daadiyk dieri post hoeten aanvaarden, en by weigering datr toe ge.vjoi aakt worden.
4. Art.... Voor dat de vierde verkiezing van Leien -i het Wetgevend Lichaam door de Natie :taat te gefchteen, zal het Wetgevend Lichaam beilisfen of hstbeaug .an het Vaderland votdetd. dat deze zelfde beDarlinsen
irHtrent het al of niet mogen bedanken voor het Lul■jiaatl'cn.ip in de Wetgevende Vergadering, ook in bet jervoig behooren vastgefteld te blyven. I Betreilyk de pecnaiiteit tegen de zodanigen die, nadat N door hun geallegueerde redenen van vetiVkooning onenoegzaam-zouden zyn geoordeeld, lulltarri* zouden ilyven-weigeren de post van Lid in het Wetgevend L:ciaam tc aanvaarden , vermeent uweCommislie dat dezelve 'lynofure , als vi.or de Leden van den Staats Raad , zou;e behooren gedecreteerd te worden. i Uwe Gecommitteerden vermeenen dus hier mede aan jet eerlte gedeelte hunner last voldaan te hebben , en aan nu over tot de beoordeeüng van het tweede gedeelte erzelven, op den 2 February I. 1. aan hun opgedragen , ument'yk, of Art. 90 en 91. van het Plan van Conltitu'e behoord te blyven, of aan Alteratien fufc-ptibel is, ■jan wel of dezelve naar he: oordeel van dc Cornmislie >au Zeven zouden kunnen worden geroyeerd. : Aan de eene zyde overwegende het gevaar het welk r gelegen is , dat ieder Lid van de Mja fchappy, en ooral hy , die in het algemeen bewind van zaaken geeld wordt, twee, fomwylen zeer gewigtige en geKJ oi.derfcheide posten zoude waarneemen ; doch ouk |É den anderen kant gevoelende de hardigheid en on(.'■lykh'eid dte 'er in gelegen zoude zyn, dat iemand, se door dc Natie, met de waarneeming van een ofan-
;.r gewigtig , en tevens voordeelig Ambt 01 idediemng ïrëerd zynde, cn daar na geroepen worden le het Va.:rfand i 1 eene andere relatie van dienst te zyn , dat nodanig Burger bereid bevonden wordende, 0:11 aan de :geerte van het Volk te voldoen, en hy daar aan voor ;n zekeren ivd zich willende onderwerpen, juis orn :ze bereidwilligheid, zoude genoodzaakt worden, dien i»st, waar door hy, als Burger en Huisvader, een bejiorlyk beltian heeft, te moeren verlaaten, en daar en ,aven buiicn de mooglykheid gefteid worden, om, na lt hy uit het Wetgevend Lichaam zoude ryn afge,an , niet oogenbüklyk wederom daar r,a het Vadermm en de Republiek van dienst te zyn , zoo hebben jive Gecommiiteerden de onregtmatigheid hier van peKe/endf , en tevens aan de andere zyde zorg dragen|| dat door de overgave van een of ander ambt of belening van iemand, die in het Wetgevend Lichaam . t'-ep.-n wordt, aan eenen ander Burger, geene onheili hier uit voor de" Vryheid, veiligheid der Burgeren, h.-.t algemeen we!zvn des Vaderlands zoudeontftaan, imeend ?an deze Vergadering te moe-en voorftellen, \a de Lr, -len, in piaats yan An. 50
en 92. in het Plan van Conftitutie te ftellen.
'•/Art Iemand van we^ de Republiek ,of eenig
gedeelte van dezelven , eenig publiek ambt of b?diening <vaurn-men te, zal, gedurende- den tyd dat hy Lid vau het Wetgevend Lichaam mogt zyn , gehouden cn gerekenl worden, rtaanJe den tyd van deszelfs Functie, van het zdlre ayt.ind gedaan te hebben, en zal, gedu:iivle dien tyd, een ander in deszelfs plaats worden benoemd door die geenen , ter welker dispofitie zoodanig ambt of bediening mogte ftaan.
Art Zoodanig Ambtenaar , wien den ontvangst,
of het bïituur van's Luids Penningen, is toebetrouvvd , of die in eenige AJni:,titratie gefteid is, en tot Lid van het Wetgevend Lichaam geroepen wordt, zal voorde aanvaaiding van zyn Lidmaatfcliap verpligt z,n, rekening en verantwoording te doen aan zynê Lastgevers ; tetwyl hy tevens onder de verpligting zal gebragt worden , van zich met de waarneming van zyn ambt ofbediening direct of indirect niet te bemoeien, of op hetzelve eenigetmaate te'influé'eren , tot dat hy als Lid van het Wetgevend Lighaam zal ayn afgetreden , als wanneer hy de waarneming van zyn ambt of bediening (mus hetzelve in dien tusfehentyd niet vernietigd is) wederom zal kunnen aanvaarden.
En hier mede vermeenen uwe Gecommiiteerden aan de hun opge'egden fast voldaan ie hsbben , i'ubmittetrende- egter dit hun Rapport aan het meer verlicht oordeel dezer Vergadering.
De ie Articul in omvrage, gebragt zyn Je, zegt Evers:
Ik vitide my verpligt aangaande dit Rapport van den Burger iiidderigh cum fuis , ter beantwoording der vra re ., ot „ de geenen, die tot Leden van het Wetgevend Lichaam. „ verfcöoren zullen war Jeu, zich aan dien post zullen ver. „ mogen te onttrekken, enz. " te verklaren; dat lk my met riet zelve nier kan conformeren , te weeteia zo verre het zon leibepaling iemand, die verkooren word tot Lid van het Wetgevend Lichaam, altans in dc drie eerftè Jaaren, onder de verpligting brengt, om die keuze te moeien opvolgen. "F is waar, 'er ftaet by, dat de-Kamer in welke hy verkoren is om wettige redenen hem kan ontdaan.
Maar fte-i nu dat het gebeurd dat 'er iemand verkoren wierd die Negotie, of een beroep, e-f cen preétyk heeft, di» hy door ecn ander niet kan laten waarnemen, stal dit cea wettige reden zyn? of zal hy desmettegeii ftaan de verpligt zyn om de keuze tot fchade, ruinc en ongeluk van zyn hRiv gezin tc moeten opvolgen ? Dit zoude eene te harde opoffering zyn.— Men zeggeniet, hy wordt van het verlies in zyne'afFaire, gededommageert, dar is waar, zo lang hy fungeert in het Wetgevend Lichaam ; doch als die tyd gei'xpirccrt en zjn zsketjver lopen zyn, wie ftelt hem dan fchadeloos? niemand onzer zal doch wel denken dat hy hier van zyn Tmétement vau ƒ3000 Jaarlyks , voor het vervolg zal kunnen ovrrfpaaren ; hier Roomt by dat men voor die geene die ecn Ampt of Bediening heeft wel heefe gezergt, daar hy aanftonds na 't cjtpircereu van zyne Commisfie het zelve weer terug ontfangt, düze kantnet» aus als reeds in dienst des Lands zynde eenjge-rmaic noodzaken ter aanvaarding van den Post waar'oc hy door de keuze en 'tvertrouwen zyner Medeburgeren geroepen war.!; hy doet ook geene opuffertugen als de andere Burgers Ko^> • D d 3 lieden



C 214 )
Heden-of wat zy zyn van welke ik fpreek. — Denk niet dat ik dezelve door een penfioen zoude willen j._ lummngeren.— Neen dat is onbillyk. — Maar dit vraag ik voorden zodanige dat men bepaalt, dat hy zig van dc gedaane keuze zal mogen cxcufecrcn, als hy verklaren kan, dat het aannemen met het ongeluk van zyn huisgezin zoude ^epaart gaan doet men dit ïiiet, dan verklaarc ik dat als men "de zodanige daartoe zoude Wlikji noodzaken, zulks tegen de Gelyfcncd zoude ftrydya. onbillyk en onrechtvaardig zoude zyn. b'ygcvolg ben ik'zo ver, om opgenoemde redenen, tegen bet Rapport
Van Marle zegt, dat hy 'er in allen gevalle tegen is, dat men eenige middelen van dwang vasiflelde; darmen iemand volftrekt zyne vrye verkiezing moet laaten, om verkooren wordende, dien Post aanteneemen, of nier, naar tfn gevoelen hem dicteeren zal; want dat het tegenoverstelde niet dan de fchadelykfte gevolgen naar zich fleepca kan.
Vreede zegt :
Ik ben Burgers E.eprefcntanten! in eene vlak ftrydige mening. Meer dan eens was dit onderwerp by deeze Vergadering in deliberatie — meer dan eens heb ik myne gedagten daarover voorgedragen.
Ik denk,dat iemand tot Lid der Wetgevende Vergadering of tot eenigen anderen Post gekozen, dien Post moet aanvaarden , ten-zy wettig geoordeelde redenen hem daarvan ontdaan.
Die de voordcelen der M satfehappy geniet moet ouk bare lasten dragen, haare dienden volbrengen, en hy kan zich daarvan niet ontdagen agfen , om eenig Uyzondcr belang. Deeze regel is zoo eenvoudig, d3t ik niet zie. hoe hy met grond zoude kunnen tegengefproken worden. Onder eenige desporieke Btftuuring moge deeze verpligting niet op den Onderdaan liggen, zy rust op vrye Burgers onder eene Volksicgeeting, daar elk Burger daar den Staat helpt beftuuren.
Ieder Burger daar tot eenigen Post gekozen , moet geacht ■worden door het geheele Volk verklaard te zyn, degefchikfte man, om dien Post te bekleden, en zyne weigering is dus een dadelyk aandtuifchen regen den gemeenen wil.
Men zegt, dat de maatfchappy het regt niet zoude hebben, om zich eenig byzonder eigendom van cen Burger in zommige gevallen toe te eigenen; maar dit ontken ik ten vollen — dc maatfchappy kan wel degelyk alle zodanige byzondere Bezit tingen der Burgeren, voor zich neemen , ais ,zy voor het bc lang van het algemeen nodig heeft; maar zy is verpligt dier Burger daar voor fchaavergocding te geeven. Zoo als het is ma de Bezittingen is het ook met de Perfoonen , en in he onder banden geval voldoet de maatfchappy wel zeer duidelyl aan hare verpligting tot fchaavergocding', daar zy de Bnrgei die zy tut eenigen Post roept, den tyd betaald, die hy daai aan beftced. En, Burgers Reprefentanten! waar zou het heen, zou men vry liet, dat ieder kon bedanken naar zyn goedviu den — waar zou het dan eindelyk naar toe, met de Leden to de Wetgeevende Vergadering? Z.-ker zal men dart daar to niet ktygen kunnen Rechtsgeleerden, die in een goede Praftyl zitten. D.étors, die in naam zyn. Kooplui, Makelaars
brave Burgers die een welbeklante Nsering doen, of eentj
ander eerlyk Buiger beroep hebben, waatby hunne Perfone:
vereiseht worden, om te beter hunne zaken te bedryver. Men zal dan ten lesten niets dan Reircniers kunnen kiezen
en hoe vsele van deezen zullen tog nog liever by hunne Fa
milie cn Vrienden thuis blyven, dan ra cen andere Stad t
^aan, en zich aan dc zorg volle Staatsheflomrncrintt over t9 ju geeven? met \r haast zoude het dan alleen avanturiers, etflu
ledigluper.* zyn ,die men tut de We tgevende Vergadering zoudMB kunnen ktygen, zoaamge die hei a-leen deden om he-t Atnptjtjfl Enikgeefaan i feri uf. aandagtdci Ve galeiing e over-vegeiMj van welke noodlottige gevolgen een zodanige ftaat van zakeAj zoude kunnen zyn? De Wetgevende Vergadering is tog dieln Vergadering, die de geheele Staatsmachine doet werken; zym is het die de algemeene wil der Maatfchappy moet uitbrcaHj gen, en men bereekene eens wat het zyn zal, als daar tooHi geheel bngefchikte Leden ten lesten moeten gekozen worde^M Ik geef wel .uc, etui het in zommige gevalien eenigzints hard» zyn kan: msar nier ftaat altyd het belang van den byzondereil Eu gei van dc individu tegen over het belang der gehcelSl Maatfchappy. Daar elus her recht ontegerifpickclyk is, eiflj het dringend belang der Maatfchappy vordert, dat men defll P.st bekleed waar toe men verkoren word, concludeer ilfla niet alleen tot behoud van dit Articul, maar zelfs omdczelv^H aitoos duurend te maken, en niet tot de drie eerfte jaaren teaf verbind.u. -
Branger zegt:
Hoezeer, Burgers Reprefentanten! tegens het voorWn ftel van den Burger Reprefentant de Mist, (welk ftrekW tc om de Leden deezer Vergadering in de verkiezing oljl Leden van hetWetgeVe'ritLichaam by hetPlan van ConftiH tutieuit te fluiten .) geftemd hebbe ,ah begrypende van defll eenen kant dat men daar door veele braave Vertegena! woordigers, kundige Mannen, uit de VergaderingeJI zoude misfehen; er. men ten andeien door eene bepaal ling van dien aard de keus van het Volk van NederlanW te zeer zoude beperken; ben ik égter van gevoelendafl| men aan die Leden deezer Vergadering, welke iaJU eene der beiden Kamers verkooren worden , de gelegendheid behoort te geeven om hun ontflag te kunnen besl komen; in die veronderftelling dat deeze Leden, hun p ontflag verzoekende, gegronde reedenen zullen aan- I voeren , het zy uit huishoudelyke , of andere betrek- I kingen voonfpruitende, welke hutwie voorftellen zul-tt len billyken : veelen onder ons, Burgers Reprefentanten ijl de ftem des Vólks reeds geeerbiedigt hebbende, door ^ hunne Zittingen in deeze Zaal te neemen, hebben op« offeringen , ja eenige groote offeringen op het atS taar der vryheid gedaan ; zal nu het Volk van die zelfl ven Leden nog meerdere opofferingen eisfehen daar k andere Leden der Maatfchappy va c die lastposten zouden E ontheven blyven; ik twyfele of dit met de Gelykheidt wel over een ve brengen zoude zyn, kan dit als dV wil van het het Volk befchouwd worden? Het kan ft hetzelve kan verlangen , tfat de geerablisfeerde RechtM geleerde, de mriige Handelaar, de yverige LanqH man, na dat hy zvn pligt aan het Vaieriand volbragti zal hebben, aanhoudend zyne byzondere beiangens gjH heel verwaarlooze en zig veel al daar door onherfteibaïM re (chaaden tocbrenge om aanhoudend zig met StaatM
zaaken te moeten bezighouden ? Dit kan niet gfl
vergd worden , en dus concludeer ik dat men aan dMl Leden deezer Vergedcrhg de weg moet open laaten, cW met eer hun ontflag te kunnen bekomen, wanneer riczelvM zulks verlangden en in de Veigaderingen van al e WergeM
vtmiiM



C VS )
«le Magt, dewelke op deeze zullen volgen, mogten e.ooren worden. —
Hahn zegt:
I vraag alleen het waord Burgers Repref.-n'anten rer rsrfteutiing van hec gevoelen des Bargers Vreede. IK kan es niet ontveinzen dat het my wondert dat dezeifd: argumten ter willekeurige onTtreKieing aan de keuze van het Tk, welke by herhaling ter dezer Vergadering zyn bygeit,' nu andermaal worden opgedischt. Ik mag haar niet jimden met oolc op myn beurt te herhalen zodanige beXgronden voor het conrrarie-gevoelcn, als meermalenter ïr Vergadering zyn aangehaald. U merk alleen op , dat 1 de verkiesbaarheid, of ten minften de wurfehynelykheil rtaannecming zodanig zal beperken, dat het voor een vry jfc niet te dulden is. De Leeraars van Geloofsgenoot■ben en andere heefc men reeds uitgefloten. Rechtsge. tAe en Practifyns zullen hunne voor tcelige zaken niet oprén. Medicynmeesters kunnen hunne zieken niet verlaten, ablieden , Fabrikeurs en anderen , zulten hunne Comptoirjof Winkels niet verwaarlozen. Ik zou meer voorbeelden Eten opnoemen. Waar zal dit heen ? en hoe eng wordt Ifcringetj; waaruit de Wetgevers zullen komen? Vooral «meer men daarby iu aanmerking neemt, welk een effect, UVryheid van bedanken zal hebben. Men zal 'cr eene eer i*ellen, den post dien het Volk iemand opdraagt tc weir9n en het zal fchande worden denzelvc aan te nemen.
ik'een Systhema! Daarenboven ben ik hec ook daarin
rJ Vrede eens dat zoo het een beginfel is, gelyk het is, si tc onderwerpen aan 's Volks wil, in eenen gezonden zin ntelyk, dat dan deze waarheid altyd eu niet flegts voor ifiaaren moec gelden. Omftandigheden en tyd doen hier rfls af — Ik concludeer met de Rapporteurs ten aanzien dl het beginfel, doeh tegen hun in de bepaling dat het flegts vtr dtie jaren gelden zal.
hs Prefident zegt, dat hy eerst in omvrage zoudbrengen, of men zich met het eerfte gedeelte diformeerde: 2. of dit een generaal? maxime zou<j zyn, dan wei flegts voor een tyd: en 3. 4de beoordeeüng der redenen zoude Haan aan de Kmer, tot welke de verkooren behooriie.
Mi Mist zegt, dat hv de eerfte en laatfte vraage aan
ander seaccrocheeid vind,
„»mi»nt. dat de omvraatre behoorde te zyn: zal
ifand kunnen bedanken, ja dan nee»?
'en ter ge is van gevoelen , dat, zo men in omvrage n, of het van iemands vrye wil zal afnangen , om ï Post aantenemen, alle zwarigheden als dan uit den
4a zouden zyn geruima.
te Prefident ftelt voor, de omvrage dus tc moIferen » of iemand zoude vermogen te bedanken , d redenen, by de Kamer, waar onder by behoord. ■spx wettig erkend.
'an Marle zest: 'tr is niemand, die dit zal tegen-
fl:eken.
dar het hem voorkomt. dat de Vergadering het
at het eerste poinct vry algemeen eens is.
De Prefident concludeert conform den ifbn Articul , brengende nu by appel normaal in omvrage of die voor 3 Jaaren , dan wel voor altoos zoude
plaats hebben: eu word geconcludeerd , dac
dit flegts voor 3 J.iren zoude gefciieden.
Art. 2. word conform geconcludeerJ.
Art. 3. word in deliberatie gebragt:
Queyfen vermeend, dat het beter was, dit aan dc Wetgevende Macht overtelaaten , om hier in naar vereisch van zaaken te handelen.
Ten Berge zoude 'cr voor zyn, dat dit geheel werd geroysera.
Bieker zegt: wanneer het Vaderland in gevai'r is, fpreekt het van zelfs dat yder Burger verplicht is, zyn dienst aan het zelve te prefteeren.
En wordt dit Articul geroyeerd.
Art. 4. Wordt conform gedecreteerd. *
Wordende de Vergadering hier op door den Prefident gea^journeerd tot over morgen ochtend ten 10 uuren.
Zitting van Maandag den 13 Maart 1797. Voorzitter: M. Syderius.
Een quartier na tien uuren wordt de Vergadering geopend. De Notulen worden galezer en goedgekeurd.
De volgende Misfives en Adrcsfen worden gelezen en in ^deliberatie gebragt:
Eene Misfive van het Commiité ter aanmoediging van arbeidzaamheid van Haarlem , getekend door deszelfs Secretaris A. Loosj.es Pz„ inzendende eene Misfive, by hila on-.fzngen, waarin zaaken voorkomen , welke mar hun oordeel niet onmiddelyk tot hun Departement behooren; doch die echter met nut ter kennisje dezer Vergadering gebragt zouden kunnen worden, co met welkers motiven zy zich ter bevordering van den bf&ei der Köusfen Fabricquen zich veieenigen; by we'.lte Misfive ter uitbreiding en bevordering van de Inlaadfche Kousfen Fabricquen eenige middelen worden aangepreezen. Op het einde van dien brief, zegt de Schryver, de Kousi'err-Verwers hebben zich ook by Request f geadr.esfeerd, maar zyn afgewezen, en terecht; zy underfteunden flegts het verzoek der Grosfiers^fegen hun eigen intrest; want of zy inlandfche, of vreemdeKousfen verwen , het geeft hun evenveel voordeel, cn van al het neen zy voor particuliere verwen, voor enkeltje paaien eigengebreide (en dit zal thans veel meer zyn, dan voor het^verbodj gen.etea zy eens zo veel winst, al* van 't geen zy voor de Gros fiers vwwdes, die hun loon beknibbelden. '
Msa



(' 216 )
Men kan nu billyk verwagten , dat de Reques'en het verbod niet langer kragieloos, en by de Engeifchen be1'pottelyk zal maken, en dat de invoer eindelyk zalopiiuudcn.
Maar nu moeten de Inlandfche Fabricquen aangemoed'sgd worden door prsemiea in geld , en om dit laa.lte buiten kosten van den Lande te bezorgen, meen ik, dat best zal zyn te befluiten :
1. Het verbod van invoer van Engelfche Kousfen rigoureus te maintinecren.
2. Geen Rcquesten daar tegen meer aan te neemen.
3. Op alle andere van buiten de Republicq inkomende Kousfen, het zy, of geweven, boven de tegenwoordige rechten nog te leggen eene belasting van
2 ft. per paar waard onder 20 ft.
10 — — 60 ef meer.
by den uitvoer te reftitueeren.-
4. Het provenu van deze belasting geheel te doen dienen tot aanmoediging van de inlandfche Kousfen fabricquen: gefield in handen van den Burger Vreede c. f.
Eene Misfive der Municipaliteit der Stad Culemboïg, verzoekende voorziening, dat niet het Domein-Coroptoir eenige pretenfien ten lasten van het Srads-Comptoir zal mogen-fustineeren , ten zy dat alvoorens aan de Municipaliteit zal zyn vetleend , behooilykc en kostelooze vjlie van die Schrifiuuren welke de gevveezenc Graaflyke Culemborgfche Raaden aan de iCommisfie uit deze Vergadering betreklyk de fchifting en fcheiding der Domeinen, tusfehen het Volk en den gewezenen Graaf hebben gefuppediteerd, met vryheid, om daar jegens's Volks recht en fusienue in te dienen, cn dat ten dien einde aan hun, (even als aan de Regenten van het vorig Beftuur) toegang, immersten oveiftaan van den gewezen Aichivarius^de kostelooze vilïe, cxammane en uitlevering van de nociige Copien van alle Chartres, Papieren en Documenten , daartoe leiatif zal worden verleend, en dat inmiddels het Comptoir der Domeinen , ais mede dat de Ordinaire en Extraordinaire middelen mogen worden aangefchreven , om conform het bevorens gedasn verzoek aan het Comptoir der Stad Culemborg onder afkorting van de gevorderde ƒ 3CCC} ten einde alzo mede een gelyk deel te dragen in ae algemeene gevolgen en lasten van Oorlog, en de Sud te indemneeren van de uitgaven, by derzelver Comptcii geinif endcerd; cm de belangcns van het Domein Comptoir en der Dorpen te ondeifteu-
Dit DAGVERHAAL der Handelingen vat: de NATIONAALE VERGADERING, reprefenteerende het Folk van KederlatA is dagelyks, Zondags uitgezonderd, te bekomen in de Haage ty Svert en Comp. en J. yan CJeef, en verders by dl meeste Rockvcrkoopcrs of Postmeesters, moetende dc Boekverkopers en Postmeesters van Plaatzen, alwaar dit Blad nol niet werd uitgegcevcn, cn zulks verlangen te doen, zich ten dien einde adresfeeren aan Snort en Ceaj>. ter Drukkeryl
van var. escneue e« i,omp. i±i ut no.ifc.c-
Ter Druikerye vau VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGE.
nen daar door het algemeen belang te bevordert | Gefteid in handen van de Cornmislie van Buureail Cutlenbutg en van Supenntendentie.
Een Request van Johanna Muilman , verzoekende c gratificatie: — aan de Commisfie tot de gradficatiafl Een Request van den Luitenant Quariiermc.iter UlM «e.alsgeauthorifeerd door den Raad van Adminiftratie wfl het tweede Regiment Bataaffche Cavailery , verzoek tl dat aan de Bataillons Casfe het deficit, groot/ 16484 vrjl gemaakte onkosten , uit 's Lands Kasle mag woiden vj goed ; als mede dat aan hön twee Guldens voor iti Paard voor Fourage mag worden geaccordeerd: — A 't Committé ^te Lande.
Een Request van den Lieutenant Generaal Sm verzoekende dat hem de pretentie, welke hy ten la van den Lande heeft te pretendeeren, mag worden 1 betaald; als mede dat aan hem, uit hooide van zyn 83 jaarigen ouderdom , zodanig extra ordinair peniio mag worden toegeitaan, als deze Vergadeiicg zal 1 vinden te behooren : — Aan het Committé te Lam Een Request van E. de Beremans, tot invoer van E gelfche Goederen, voor het emaneeren der Proclamati door hem ontboden: — aan het Committé der Marit ,iEen Request van C. Siitig, Commisfaris-Generaali Marine by de ïmaaffehe Republiek, verzoekende bet taling zyner verichotten : — aan het Committé te Land Eenige Requesten van Capiteins en verdere ge wapen Burgers van ondetfeheiden Piaaifcn in Friesland, zich co formeerende met het Request van die van Leeuwardei omtrend de nog exteetende zwarigheden in 't Regiemei
van Burgerwapening: deze Requesten ongezege
zynde, konden geen poinct van deliberatie uitmaken.
Een Request van Gewapende Genoodfchapen van Veer. dam .Pekel, Sundbroek, en Hogezand in de Provinc van Stad en Lande, met bezwaar tegen het Regiemei van Burgerwapening: — doch de Prefident gecommun ceerd hebbende , dat dit Request collective getekend en dus fttydig was met de Publicatie van 10 Maart 1796 wordt dit Request ook niet in deliberatie gebragt. Ecn Request van J. H. Allen, gedeferteerd zynde
verzoekende om Pardon : aan het Committé t
Lande.
Een Request van Peysman, Medicinae Doctor te Rot terdam , verzoekende, dat J. C. van Niel geinteresfeer in een huis van Negotie te MaYfeille aJs Conful van d Bataaffche Republiek aldaar mag worden aangefteld: aan de Commisfie van Buitenlandfche zaaken.
Eenige Requesten , om Paspoóften : — geaccordeerd!
[Het vervolg yan deze Zitting in ons volgend Nommer.\ I



B L f K H E 2 D r FR.YHEID) \M K U a aa *. * -y « ~ *
DAGr-V.EB.HAAI*
DER HANDELINGEN VAN DE
yJE T X O 2V ;X JE JS IGf -3 X) JS 33L X ST G
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N". 429 Saturdag den i3 i757- derdejaar der Bataaffche Vryheid.
2 3 , F R r H E 1 D t \B R O B 3 B R S C 8 J
Nationaale Vergadering.
Vervolg «er Zitting van Maandag t den 13 Maart 1797.
Voorzitter: M. Siderius.
Tadat de tydeiyke Prefident ter Vergadering fchenen , en de Notulen gerefumeerd en gear-eerd waren , werden de Deliberatien over het pport van Midderigh c. f. voortgezet, mi 91 en 92, zco als dezelve door de Com die geprojecteerd waren , in deliberatie gebragt ule, zegt Vreede:
I heb tes;en dit Articul twee bedenmngen. — Voor,t vind ik onbilyk, dat men alleen, en op zichzelf ir Ambtenaars cea uitzondering maake, en dezen het nen van zodanige fchikkingen vrylaat, dat zy tot Levan de Wetgevende Vergadering gekozen, naa het ïinden van hunnen dienst, hun Ambt weder zouden nen waarneemen. Ik vind, dat verfcheiden andere gers in een gelyk geval zyn , waaromtrend deeze uit{ der ng geen piaats heeft, ©f kan hebben — zoo zyn j Advocaten die een goede Practyk hebben — zoo ook j ftooren — zoo ook Kooplieden, Makelaars — ofdie ij ig ander tsurgerlyk bedryf uitceffenen — alle deezen 1 men door hunne verziezing in de Wetgever.de Verga1 mg, ook fchade lyden, en zuilen hunnen voongen t van beltaan niet weder vinden, naa het eindigen a hunnen dienst, gelyk de Ambtenaars. Daar is dus n n billykheid nog gelykheid in, met deeze eenzyotge
I londeiing ten voordele der Ambtenaars. Ten ance-
II . cn yoornamentlyk heb ik tegen dit Articul, dat de 1 p van den Lande daar hy lyden zi\, want de Wetende Vergadering zal met u tfluiting van gllS andere
- .eten b fchikkea over de natuur er. het tfiftaan der Eten — en hoe zeer zal hy In zyn oordeel zich daar 7. deel.'
bv niet belemmerd vinden , wanneer hy zal moeten kek pen deiibereeren en befluiten , of het Ambt dat hy bezit , immers dat hy naa het eindigen van zyn' dienst, weder zal aanvaarden, met langer nuttig zoude zyn, maar tot welzyn van het algemeen zoude behooren vernietigd te worden, 't Is buiten eenden iw:.ft:l, dat zodanige Leden zich dan niet in den lha>: van onafhannlykheid zouden bevinden, als het gemeen beiang vo den , dat behoort plaats te hebben. Hu t byzonder belang zou tegen het algemeen belang, kunnen m tegenftryd komen en voor eene zoo uiifteekende proef vaa be'analoosheid om het middel van hun beflaan ten ruitte van het Vaderland op te offeren , dienen de Leden der Wetgevende Vergadering bewaard re blyven. Hoe weinipe die zulk eene uitftcekende Proef zouden kunnen doorfhan ! Ik concludeer dus tegen het Amcul.
Geven zegt, dat toen de voorige maal deze AnJculen een onderwerp der deliberatien uitmaakten, 'er reeds onderieheidene rtfkxicn op gemaakt waren; ook die , daar zoeven door de Burger freede aangevoerd, en welke hy zeer juist vondj 'er moest een volkomen gelykheid piaats hebbeni: hycattclu. deerde tJns tot rejcclie van deze ?epiojefteerde Articulen, en wilde dat de Commisfie zoude worden verzogt, eene andere redactie, meerder o.ycréén komende, met den geest detVergadering, te concipieeren.
Van Leeuwen zegt:
Hy erkende, da: de aanmerkingen van de Burgers f reeds en Gevers van belang v,aren. Zoo een Advocaat, Doctor of Koopman tot het Wetgevend Lichaam berosperr wierd, zoude het ongelukkig zyn daar door zyn geheele Practyk of Negotie, en zomfzyn^eheel beftaan, re verliezen Maar het zelve zoude ook en wel te meer plaats hébben in eenen Amptenaar. t'Huis komende zouden ze , nelvk 'lw by de vorige discusfien van een der iprekers pehoord had , aan Vrouw en Kinderen moeren zeggen , ik heb 't geluk gehad Lid van 't Weigerend Lichaam te zyn, er, nu np wy arm, en wy heb.en geen beflaan meer. Omtrent Ampicnaars was nu in dezen A t oaar teen voorzien, maar omtrent cen Advocaat, L-aoren
oooman bleef de zwaiigbeid, tn daar tegen konde m
Ka.e met'



( ai8 )
niet, als omtrent dfc Amptenairs, voorzien worden. Dan mei h i meende egter 'er eene oplosfing te zyn. Dezulke ver- en keren zynde zouden reden van verweigering aan die Kam-r, waarin hy als Lid geroepen word, mogen geven, a en die zal door dezelve beoordeeld worden. Zoo nu A< een Advocaat, Dodor of Koopman geen ander behian , dan dit, het eeen zeker te niet zoude loopen , had , bleet &a •er geen twyfFel over, of de Kamer zoude zulk een re- ^ den wettig oordeelen ; maar, z-ao zul'< een behalven dat no* cen ander beflaan had, 't zy door eigen tnkomften 5 als°anders, dan niet , cn dus la:c men de deces.ie daar van aan die Kamer over. Dit was dc oplosimg welke de m fpreeker 'er op dagt te zyn. En daarom mo^te hy wel « 1 vden , dat deze Art. nog eens aan de Cornmislie ter over- » weging overgegeven wierden, of zy 'cr nog iets anders ter nadere bepaling op vinden mogtc.
Te meer. daar de volgende Art. hem or.uitvoerlyk c voorkwam, daar zulk ecn aanftelling ook in de plaats van d een comptablen Amptenaar vastgefteld wordt, dat zoms F voor een Jaar zoude zyn, en men om de borgitelimg, a. «orns van 100,000 Gl.min of meer, die zulk een adinterim aan te fteliene zoude moeten ftellen, en de rilico , die zulk een voor het in te vorderene heeft, te wagten , &c. bezwaarlyk iemand zal kunnen vinden; dusdcieArt. a ook wel eene nadere herziening vorderen zoude. c Uidlerigh zegt, dat hy de aangevoerde argumenten gehoord 1 heelt ook die om het nader Commisforiaal te maaken; dan zulks vond hy onnodig, dtar de Commisfie alles gewikt cn ' ecwogen hai; 'er was geen middelweg op, dan alleen , dat < de Vergadering decreteerde, dat geen Aaibtenaarcn, hoe ook 1 «naamd, verkiesbaar zouden zyn; hy vermeende, dat men ] niemand Conftitutionecl verplichten konde, om zich te rui- 1 necren , ook zag hy 'er eene menigte van tnsbruikcn uit 1 gebooren worden. 1 Ten Berge avoueert, dat het zeker hard is, wanneer 1 een Advocaat, Doctor of Koopman tot den post va» Vertegenwoordiger geroepen werd; doch hy zag geen middel om hun fchadeloos te ft-.ikn; dan dit nu zoo zvnde, vraagt hy, of dan ook darom cen Ambtenaar, Welke'zich in dat geval zoude bevinden, geene fchadeloosftellin? toekwam; hier in zag hy geene reden , ook la* 'tr nog een aanmerkelyk onderfcheid in opgeflooten; eeri Ambtenaar namenlyk was dadelyk to: dien pósrathEefteld, en hy was verplicht dien waaneneemen; cen Advocaat, Doctor &c. ftond het aan hunne eigene verkiezing. Dan ook nog moest men niet alleen de zaak -van de zvde van den Ambtenaar, maar ook van die van het Land befchouwen , 't welk 'er veel intrest in konde hebben, dat ïoo een-Ambtenaar dien post bleef waarnemen : gefteid, by voorbeeld, in het geval van eenige Admihiltratié, was het zeker de intrest van het Land, «tot 200 iemand, wanneer het predicament ophieid, weder in zyn voorigen post fungeerde.
Couperas zegt, dat les Serge reeds de voornaimfte zwarigheden had opgelost; hy zoude'er alleenlyk nog by voegen, dut ook hierin nog eenig onderfcheid gelegen was; daar cen Koopman altoos tot zyn voorig beroep kende wederkeereu, «a dac weder opvatten; dan hoe dikwerf was een Ambtenaar
anders gefchikt, dan toe enen pust, w«»v >
ivaarop hy zich eeniglyk geappllceerd had.
Sioffenberg zegt, dat hy by de aangevoerde «gum™.1 , nog dit zoude voegen : een Koopman , Doe er of ■ vocaal zeude zeker door het onderhavig geval niet» ul'kieer worden , neen het tegendeel was te vreczen ;■ b zolde nu daarom het getal der ongelukkiger> moeten» rmeerderd worden ; neen, het was onze plicht te zor-| n, dat dit getal verminderd werd. Van Marle zegt, dat hy uithettegengeftelde van den Atticull h als tntrigues ziet gekooren worden, om de Ambten vacant» doen worden. Dat zeker hier toe geen gefchikter rniddef is, dan om zo iemand tot Lid van het Beftuur te doen be* lemen.
Strik van Linfehooten zegt, dat, by alle de g«Ucpi j *rde redenen, het hem voorkwam , dat men hier doo* • vr^es, welke men voor de influentte van den Staads* 'aad "gehad had, zoude doen vermeerderen , daar dezel toos de Ambtenaars zoude plaatfcn.
Freede zegt: ■ Ik heb dadelyk my verklaard tegen het voorgefteld! tiicul om twee redenen — voor eerst, om dat ik hef nbiilyk vond.-Wat daar tegen is mgebragt, heeffl iv niet overtuigd van het tegendeel. Wanneer ik hefl mbt aanzie als een middel van beilaan en inkomen ,danl -jat in dat ligt befchouwd , de Ambtenaar gelyk mei e Advocaat, de Dodor, de Koopman , en welke er neer zyn — en hoe onbiilyk is het, dat de maauchapj >V zou zorgen voor het onverminderd beflaan del ■enen , en al de anderen op hun wieken laten dryven 1 lazr zy allen in het zelfde geval zyn? de andere redei lie ik heb bygebragt was, dat de dienst des Lands daal mder zoude kunnen lyden — de oplosfing die gegeven ,vord , dat zodanig Lid van dc deliberatien over het bel laan van het Ambt, waaiop hy nog aanfrraa.t heef tl ■icli zoude kunnen ontdaan, voldoelt my niet — mea loor ftaat men immers dade'.yk toe, dat dat Lid dat ijl lit reval is, nutteloos word , en het Vaderland worj aeroofd van die nuttige confidcraticn, die hy veellifl toude hebben bygebiagt, indien hy vry en onbelemmerl syne "evoelens op dat fujet had kunnen openbaarenj naar ten anderen , en voornamcntlyk , welk een nadeel ben invloed zou hy op de raadplegingen zyner Medej ifden niet kunnen onder de hand doen werken omzya Ambt te doen beilaan, en te voorkomen, de nuttigj veranderingen die in het zelve zouden kunnen gemaaki wórden? Zyn invloed op zyne Medeleden, zoude dui altyd kunnen ten nadeele werken, al ontfloeg hy ziel al re«tsftreeks van de deliberatien. Myne beiden aangci voerde gronden blyven dus vasiftaan, en worden dooi de gemaa'ue bedenkingen niet vernietigd; maar ik zal 'er nu een derde by voegen, en deeze ontleen ik uit dj na uur der ambten i Ambten zyn geen bezittingen , geel ek-endommen , waarop hy die het bekleed regt heef) h-tzelve te behouden; maar het zyn Commisüen tol wederopze-geas gegeven. Dit fentiment k te meermalei



( 219 )
■ dezer Vergadering behandeld , te meermalen heeft de ïrgadering dit ook aldus begrepen — men moet het dus dr voor houden, da', dc Natie iemand eenig ambt geeft 4 dat cic zelfde Natie, die zelfde Man roept tot een fier deel van haren dienst. Op wat grond nu zal ïAmbtenaar vorderen, dat zyn Ambt voor hem beJatd worde, om hetzelve weer te aanvaarden, wanïr hy den verder op hem gevorderden diemt zal volïgt hebben? — die grond zonde moeten zyn, dat het Abt dat hy bekleed een eigendom of een bezitting is, ïhy regt heeft te behouden — maar dat is het niet,
3 des moet het daar voor gehouden worden, dat de Imniisiie op hem als Ambtenaar verleend, door de itie is ingetrokken , zoo draa de Natie hem tot een deren dienst roept. Men heeft eenige cor.fittatoire be«kingen voorgedragen om de zaak te vinden. Zoo tft men Ambtenaren onverkiesbaar willen; ftellen tot .Tden van de Wetgevende Vergadering. Zoo ook , dat k als voldoende redenen zoude worden aangenomen, I te mogen bedanken wanneer iemand kon aantonen, 1 zyn beflaan 'er aan hing — beide deeze eoiifiliatoiren W.en niet aangenomen worden , daar ze myns oor«els ten uiterfteri fchadelyk zyn, naar dien het de vooritrpen, die verkozen zouden kunnen worden, zeei atmerkelyk zoude verkleinen, wanneer in het eerste jval aile Ambtenaren ontflagen zouden zyn ; waar cy «n zeer zeker, om ge'yklieid van redenen ten menigte klere zich met billykhtid zouden kunnen omfiagen agtru, 1 in het andere geval lydt het geen tegenfpraak ci het jeede conftiiatoir, zou dc Leden der Wetgeving zeer % by gebrek van voorwerpen in zodan ge handen doen irvallen, welke daar toe geheel ongefchikt zyn; gelyk torleden Zaturdag meer in het breedc is aangetoond Jworden. Men heeft nog aangevoerd , dat men om li Ambt los te krygen , ce hetzelve aan de een of aalt begunftigde Petfoon toe te voegen, al zeer ligt zou-
4 bewerken, dat hy in de Wetgevende Vergadering ttozen werd; maar, Burgers Reprefentanten 1 wat zot I:r toe niet moeten zamenlopen ? Een Cabaal groot gelieg ora de meerderheid der geheele Kiezers • Vergade |g voor dit klein belang voor in te neemen, en voo:
'■ «zelve te doen. oveiflaan; maar boven dien zou d( iuts-Raad ook in deeze Cabaal moeten deel hebben: lint het is de Staats-Raad die het Ambt weder zoudt : moeten begeven, en de Hemel komt het Vaderland t< l|p, wanneer de Staats-Raad zich met zulke veragte ■te intrigues zoude inlaten, en daar in medewerken! II i ncludeer dus cm alle deeze redenen , tot verwerping I n dit Articul.
I Qveyfen zegt, dat men altoos den Ambtenaar met dei I jopman, Dector cn Advocaat gelyk ftelde, cn hier uitleid
I :n coriftqucntien af, weike niet juist waren; men moest j ar zyn inzien, de fchadeieosftelling zoa veel mogelyk daar *; Hen.
II Jordens zegt, dat hy maar kortelyk zal zegge», da .ij | zoo vee'e gegronde argumenten heeft hooren aas I icren, dat hy geen. zwarigheid maakte, zich 'er med
: conformeeren.
Midóerigk zegt , dat hy wel is waar zeer veele 0'>j.cton lied hooren maaken, dan geerc , weike hem genoegz..ain waaren voorgekoomen, om van zyne opinie afte^aan.
Bieker zegt: de Vergadenng had verklaard, dat de Ambten lasiposten waren; hy zag dus geen reden .waarom de Amb enaar , wannerr hy zyn taak voibragthad, dien last niet weder op zich zoude kunnen neemen ; immers in het contrarie geval verloor de Amb;enaar ades. Overigens vermeende hy, dat de zaak tot die klaarheid was gebragt, dat dezelve, by appelnominal, koude worden gedecideerd.
Be Prefident zegt, dat het hem mede voorkomt, dat 'er genoegzaam licht over deze materie verfprcid is, en hy dus voorllelde, om, by appel nomina!, \oor of tegen deze Articulen te decideeren : en worden dezelve gearresteerd.
Art. 2. wordt in deliberatie gebtagr. Sioffenberg ftelt voor, om dit nader Commisfotiaalte maaken.
De Prefident brengt dit in omvrage : — en concludeert conform.
De Vergadering thans overgaande tot de orde van den dag, wordt in Deliberatie gebragt, bet volgend Rapport:
Het heeft Ulieden behaagd, by Decreet van den 24. Janjlussy laatstleden, in handen uwer Gecommitteerden , de Beveren, Siderius, Ten Berge, Couperus en Freede, ten fine van cxaminatic en adtys, te itellen de alternative Propofuie door evengemeide Burger Reprefentant Freede, ten.zelven dage gedaan, en tenderende hoofdzakelyk om, by verkiezing van VoUrS vei tegen woordig rs, door ieder ilurger in de GrorfyergaderiEgen een Petfoon ten dien einde fchnftelyk te doen ftemmen , op zoodanige wyze, als by voorfchreve Propolïüe breeder is opgegeeven, en dat als dan de finale verkiezing door
' de benoemde Kiezers uit de zes Perfoonen , die bevon-
' den zullen worden , de meeste ftemmen te hebben, zal moeten worden gedaan; ofte wel om het doen der ver*
: kiezing aan de Kiezers geheel vry tc laten , doch als dan deeze gedane verkiezing aan het Volk in de Gror.dver-
: gaderingen, ter goed - of sfkeuring voor te ftellen.
Zynde wyders by uwe Dccrteten van den 27.Februa-
\ ry, I. en 3. Maart, mede in handen uwer voornoemde
• Gecommitteerden, tot dezelver informatie, gefteid de Requesten van diverfche Ingezetenen dezer Republyk, de opgemeide Propofitie appuyeerende.
1 Uwe Gecommitteerdens aan den hen opgedragen last : thans willende voldoen, moeten vooraf remaiquceren , , dat by Ulieder deliberatien over dat gedeelte van het den
• Vo ke van Nedeiland aan te bieden Plan van Conftitutie, waar by de wyze der verkiezing van Volksvertegen-
t woordigers behandeld word, dat poinct bereids ,vcor zoo . veel deze Vergadering betreft, finaal is gereguleerd , en e bepaald dat de verkiezingen aan zoodanige Kiezers, aan welke het Volk dcor hunne gedane keuze betoonen zal & e 2 zulks



zulks toe te verfronwen , vo1l:ornen vry niVen worden gelaten , om daarin zodanig te Innd.len, als zy oveieenkomfiig hunnen pücrn e 6 -,ve:ren , ten beste de; Vaderlands zuieu ootdeelen te benooren; en dat die.-halven, inaevade deeze Vergadering ais nu n oodig mogt vinden, het cen of ander gedeelte der opgemekie Propoime tc amo'ecteercn, ais dan het reeds naar omtrent, narypen raade genomen Decreet zoude moeten worden gerapporteerd en ingeiroKken ; moetende dierhalven thans worden onderzogt, of 'er alzulke zewigtigs redenen voor dc gedane PropofuieVjilkeercn , om tot zoodanig eene intrekking en verandering te befluiten.
Wat dan in de eerfte plaats de gronden en argumenten betreft, waar op de meergedagtc Propofitie zakelyk b-rust. Sicmmeii uwe Gecomautteerdens gaarne in , dat, indien het Souveraine Volk zelve onmidde'yk Wetten maaken, en het beduur van 's Lands algemeene zaken en beiangens uitoefenen konde, het zelve als dan jn den voiftreRiften zin deszelfs Oppermaat en Vryheid penicren zoude, dan het behoeft geen be^og, dat zcoBjkdani-' eene mmediate Volksregering zonder reprefentat;e geheel en aT onuitvocrlyk is, en dat zulks , wel verre van 's Volks-'Heil te bevorderen , integendeel de grootjte verwarring ea het verderf des Vaderlands zou ie weeg brengen.
Her algemeen wetzynishet groot doeleinde eener we ge■ reedde Maatfchappy , en om dit te bereiken , is ieder Lid dier Maatfchappy verpligt, juist 100 veel van het recht, 't welk hem arjdetzins zoude toekomen , af te ftaan, als tot weizvn van het algemeen volftrekt noodzaakelyk is, en het Volk kon dieKnahen geeazihs gezegd worden , iu zyr e wettige Vryheid en Oppermagt te-word.n benadeeld , wanneer her niet zch e Önmiddtly'k Wetten maakt en het bciiuur van 's Lands zaVen uitoeffer.flT, maar zulks «Soor verkozer.cn Venegtnwoordigers laat uirotffenen.
Even zoo is het , naar het oordcel uwer Gecommitteerdens, geieegen met de verkiezing van Volks-Vertegenwoordigers ; ieder Burger heeft origetwyffeld het rechr, om zulks on middel yk , en zonder tusfehenkomst van anderen , te doen; doch daar geenzi:;s het algemeen wel-zjn hier door bereikt, maar veele nadeden veroorzaakt zouden worden , kan het op de hier vooren gelegde gronden, in geenen decle als een inbreuk op 's Volks Vryheid' en Souverainiteit worden aangemerkt, indien het Volk de Uitotffening Van dit lecht aan anderen , daar toe Vpeciaal door 'r Volk zelve uit zyn midden verkozene Perfoonen toevertrouwd.
Dat nu de wyze van verkiezing, by dePropofuievan «lea Burger Reprefentant Freede vooigtflagen, waar op naar den uiterlykeo fehyn het Volk zelve eenen meer dirc.clen invloed zoude hebben ,, geenzins tot meerder beieiking van het algemeen flrekken, maar integendeel veele iiadeeltn veroorzaak en zou, kunnen uwe Gecummitteerdens niet ontveinzen óp het i vei tuit enefte te beztffen. "Wy zeggen naar den uitetl^keu Jc/.yn.; want ir.detdaad zyn uwe= Geccminüteeidens van oerdeel, dat juist op deeze wyze ten zeer groot en achtinswajrdvg gedeelte de3 Volks wel draa genoodzaakt zouue wotdeD, in des¬
zelfs te doene keuze of approbatie veel meer den wil
van anderen in tc volgen dan vry tc handelen; noS-mce- m nig Burger toca , die door neering , handwenc of indus* II trie in dc toegenegenhie.1 zyner Medeburgers desieift II middelen van beilaan vinden moet, of uit a.i -er. net rek» II kingen in een meerderen of minderen graad van anderejl afhankelyk is, zou dus doende niet verpligt, immers ■! gevaar gebragt worden, om tot de w-feiezïrtg van diefll geenen mede te werken, van wiens gunst hy het meejjf te voordeel te verwagten , of van wiens ongenoegen i.y k het meeste nadeel te vreezen had.
Maar boven al moeten uwe Gccomniiiiccdens aafljf merken, dat op deeze wyze liet g-oot oogmerk et. i mÊ eener benoeming door Iv.ezcrs-gtnecl en al zou wo-idtftB verydeld; dit nut is vooral daar in ge <-gen, dai eene VejB gadéring van Kiezers, u,t ondeifcheidene Oorden tcz'ajH men gekomen; en gewöohlyk meestal uit de eeilyi.flMI tn kundigltc Burgers bcttaande , daar by lieden zynde va#B ryper Jaaren en ondervinding, en die door eene zcke^P gegoedheid vooral belang heoben , da: de öeiangens den Vaderlands wel behartigd woideu , die boven dien doefl| eene plegtige belofte tot het doen der besre keuzegtbdsB den zyn, veel meer dan het Volk m masfa, by cengrolB deel van het welke die kundigheid niet kan verondetftelM worden , en waar van veelen niet verder dan m hun dfl gelykfehen kring verkeeien en bekend zyn, geichikfW om de beste voorwerpen tot Volksvenegu.woordigeM' te verkiezen, en derzelver verdienfien te beóorneeleivWi daar integendeel deze-'Kiezers aan de bepaalde verkieziifB Hit een zesia! Perfoonen gebonden zynde, in geen-C^ deele de vryheid zouden hebben om die geene te vefl kiezen , weike zy in gemoede, en vo'gens hunne nS volftrekt vrug'eloos gewordene belofte dc gefchiktftc odV deeleu, maar veel al genoodzaakt Zyn, uit zes di.-wyM alle ongefchikre voorwerpen, flegts de minst ongeichrB te te verkiezen.
Even zeer zouden de Kiezers zich geborneerd til [ den , indien zy we! eene vrye verkiezing deerde , egtjH verpligt waren, deze verkiezing aan 'sVoks goed cK afkeurig te onderwerpen, alzoö in dat geval dc H zers ongaarne eene afüeuiing willende ondervinden , zicW in hunne keuze minder 'tot den gefchiktflen Petfoon , aS wel tot dien geenen zouden bepakn , welken zy zotidiM kunnen voorzien , dat door zynen invloed de goedketm ring van de meerderheid der Grondvergaderingen zom weten te verkrygen.
By al het welke nog komt, dat zoo wel in het eenB als andere geval eene wyde deur voor nilerley kwaiH practyequtn ea iatrigucs zou v. orden open gez:t, da» het hem, die bet'van zyn belang oordeelde,•de keuzB op hem te doen vallen, cn zich nier ontzag daar 10A door indirecte wegen te f craken , aan gecoe middelefM ontbreken zou, om per fis et ccfjs' de meerderheid» in dc Grondvergaderingen te verkrygen, of, ï.iet gejjj kozen zynde , door die zelfde me.rdeihe;a zoo haM eene improbatie te bewerken, tot by verkozen wierd* terwvl niet zelden de eetlykfle ; ■de kündkfte. de in*
allen oozizte s.fcuiktftc mau, die van alle intrigiunrt
aidl



( £2! )
rjlelen afkeert» is, zou worden voorby gegaan, en Ayn best genomen, eene goeie keuze ilegts hes uitItzel van een enkeid nazard zoude zyn; terwyl iaijidee! het gevair van i-,rrigue aan uwe Gecommici lens voorkomt, veel minder te zyn , in geva le de B verkiezing aan de Kiezers word overgela en , niet Ié om dat dezelve, wegens dc redenen hier voren geil, moeien befchouvvd wordea , minder voor zoortijte inductie cn perfuafie va'baar te zyn; maar ook, D dat men vooraf niet we;ende , wie tot Kiezer zal s emd worden , de Intriguant ook voorafgeene maati§en kan neemen , om denzelven in zyn belang tc r en.
Édelyk tot welke eene agitatie en verdee'dheid tusJli Burgers en Burgers zou dit alles geene aanlei!1 geeven, welk een langduurige tyd zou 'er , ingea de nadere approbatie vereischt wierd , dikwyls üiopen ; en hoe veele Grondvergaderingen zouden inoetcn byeen geroepen worden, om eens ten laatI eene algemeen goedgekeurde verkiezing tot ftandre lp).
^es is hoofdzakelyk om a'le deze redenen, dat uwe liDranrjititvrdens geene vryheid vinden, Ulieden tot ejimplecteren der meergemelde propofitie te advifet maar integendeel van oordeel zyn , dat de wyze S'erkiczing door de vrye keuze van de in de G'ondIpértngen benoemde Kiezets, behoorde re blyven $ en in dier voegen , als zulks bereids door deze Verliing'in.'t Plan van Conftitutie is bepaald. In der werpende egrer uwe Gecommittoerdcns dit hun ■fi'fcerde aan ühedc'r beier oordeel.
'\estJe het S^ffiekgefloelte beklommen bebbeuel fsegt:
JBURGERS REPRtSlNTAMTEKl
sj/orens myn fchrifelyk advys uit te brengen tot nadere Jiii.g van myn voorftel, meen ik voorafmondelingternoeiïgonfpreeken , cen fteiling van de Rapporteurs , bladz. <i. jliun Rapport voorkomende, waar by zy by eene voornLc aanmerking te kennen geven, dar zoo myn voorftel «aangenwmen, vcrfehcidi-u Decreeten deezer Vergadering ..«.•! moeten worden gerapporteerd. Jioint my voor, Eurgers Reprtfen'anten I dat ditzecron H, cen zee* ten onregtc rapporteeren van Decreeten kan ajimd worden, in ZBodanigcn zin als dit door'aans word ejiig'd. Immers in myn geval zouden geene Deeiecren be rtiii veranderd of verworp.il te worden . maar alleen eenige 3;giti,scn, op dc reeds geuomene worden gemaakt» f.Ivcnd:cn beb ik no<i drie redenen, die voor dit gevoelen Jjn. Vooreerst, ik deed myn vuo-ftel den 24 january, (Itoen 'erover de Kiezers gehandeld werd, cn de regte KfSjdeawegena vouifleli.cn te doen, cn het kan met geen w, nu ei n Rapporteeren van ne Decreeren genoemd wor «nu *• Rapporteurs zes weken 'isir naijl, te weten op aften Mint eerst hebben kum 'n ^ftavin'den , hun Rap PJwittcbTei j-eu; dar 'er zsnrS Deeit-fm op dreze materie 3lcn. u. is myt febuid niet, ik cictd myn vcorfH-l toen mjè wis T»n iwcede.hs.rocp.ik rny op her gc'rxuik.dat «- ov«vs>.stoj der CoLftnUtie tywi volftaiidij plaats
hecft.dat men voerfgaat met delibereren , fchoon 'er poir.ren agter blyven , die , zoo ze naderhand geconciudcert worden , in dc Decreten verandering noodzskclyk maaken. Dit heeft ppg plaats gehad by het onderzoek of'er departementen zyn zullen, daar reeds, eer da; onderwerp beflischt was, verfcheide D etcttn zyn genomen geworden, iu cen zin, dat 'er dcpjrte,nenten" zyn zullen, doch welke men te meermalen h-el't aangemerkt, flechts conditiën.-.Uier tc zyn..gdlagen. Eiridelyk t.n ierde vloeit uit tiet Commisforiaal maaken van myn vooiftel voort, dat de Vergadering by het doen van hetzelve beeft begrepen, dat het ecn point van deliberatie kon worden, daar zoo het tegffl Decreten inliep, hetzelve buiten deliberatie zoude zyn gefield geworden. Ik zeg dit alles,gccnfuHs,D'irgers Rep re ferr anten I om dat ik vrees heb, dar jic, myn advys met met zodanize bondige redenen zal aan. dringen, die hei rapporteeren van Decreten daarmede ftrydende zoude noodzakelyk maken; men zeker, ik meen, dat iie kan betogen, dat myn vooifhl met het heftasr. van eer. Volksregecring by Vertegenwoordiging onaffchcijeiyk verbonden is mm maar ik zie geen reden, waarom ik meer zoude moeten doen, dan nodig ij.
Ik concludeer dus op dit r'éfpeft, dat caja jao, dat myn vooiftel word aangenomen, de Commisfie tot redactie van de Conftitutie, of eene andere zat worden verzoet, om de Arti. culs voórtedragen zodanig als zy in de Conftitutie behooren geplaatst te worden , benevens alle zoodanige by voegingen ,als by de reeds gedecreteerde Articuls zouden behooren gemaakt te worden.
En hier medekoom ik tot het betoog van myn voorftel zelfs.
Burgers Representanten!
't Was bezef van pligt, dat my noopte het voorftel te doem om de keus der Kiezers aan den Volkswil te bepalen, 'r Isf bezef van pligt, dat my op dit oogcnblik noopt, datyoarftel nadtr re omwikkelen en aan te dringen. Wanneer lk,diep pligt voldaan heb , zal ik net lot, dat dit voorftel nebben zal, met gerustheid te gemoed zien. De uitfhg, die «cn zaak heeft, beflischt niet altyd ovt.r haare waarde,
'tls dan, Burgers Repreientamen ! dat ik meen uit alle uwe werkzaamheden over het groote werk -der G->nft'.;uüe te hebben mogen opmaken, dat gy voor had voor het Bataaffche Volk cen Cön'ftliDtis teentwerpen , die ten grondflag had eene Volksregering by Vertegenwoordiging. D.vaal ik hier in, dwaal ik' in deeze onderftcliing, dan zal ik ook tn het befluit dwalen, dat ik daar uit aflei, cn waarop my-i vooiftel gegrond is.»- Maar hoe zoude ik hierin kunnen divaicu? hoe zoude het kunnen zyn , dat gy een andere wyze vsn beïluurirg, aan cen vry Volk pasienBe, zoudt kunnen mooglyk vinden? gy immers Bur-y:» Reprefentanten! gy /uit oveituigJ zyn, dac 'er inderdaad maar ééne zoort van Redering is, en dit alle andere wyzen van Volktbdhiuring ten ötrfeafe ook Regeringen genoemd, inderdaad niets anders zyn, dan ovtrheetfchjngen.
Een Voikaregtcring, zy zy dan volftrekt, zy zy dan by Vertegenwoordiging ecn Volksregering :s de eenige Regering, die beftaat. De Almagrige Schepper, die alles voorthragf, fchonk den Mensch het vermogen om de middelen tut *>■ geluk te zoeken cn te bevorderen. Word dat edel vermogen van den Mensch alleen bepaald tot den kring zyner buislykfi belangen, cn hem belet ook op zyn pabricitin wejflMnd a's Hémt te magen befchikkc-n— moet by die bcfehikUing aan ardcre ovcrira-en — .p dat zelfde ooptiMik w de rrenscht geen mensch nm — cp dar zelf ie oozaöWKl heeft, zieh eer» makt over bcmuitgcftrtkt.die htm vcihtadcar, dat Talent dat E e 5 • . rjm



tem te Godheid gaf te gebruiken, in alle zyne bettetttagcn ™ nh^^rektneid in plaats van een zelfs werkend wezen te
^^^^t\i^l^ ^ten dan de febaden zoude Zal dan uiteiv ,b ,en datde Schepper zelfs ? zal dc rn-tige aara v ver Jerve fttek
"Tg'aVSfS. affchildcrin, van de
"P ?cToïirV"Ke'd mKl kl natuu^ overéén de cemgfte houdt , ^ ™«z°ö ain,de Regeringsvormen ,
£-^naKf t&OT&£? A weer tallooze het ^.^^.^^rtbrtngtoi cn die ten lesten eindigen fchaktcrwge, konn egvo .tbr g , vcikiesbare Arfft^ue, in een veelhoofdig Bcltuur afhmglykheii kan
di£ ZCmkr^deng Ik zoud dus Bwe\vvshcid te kort doen S3KS zo°n4edurSn -stf,ellen, dat ^J-^
willen ontwerpen. Volken gedragen hebben.
Het lange en hard*k dat d J^r*TOO£ordden be
moge de ^ste"v"'"ft0oe „iet affchrikken voor hei dorven hebben, dit bezet: zal u tot m< Bataaffche ontwerp van Wetgeving, da gy gel.;te verkie Volk te vervaardigen, diC cenige K» s
Zen' f'Hv vXe^hedën en toroordeelen vindt.geet zult, omdat gy verKeeran-ui^' , JcQ erl VOOtoordee
len, om deczc daar door ie \ i s d „„ de ord
de ^Z'TZ Z Tl ecnl-n Mensch kan wedergecve, van den da* fteUen , cue . fean herftclle:
het geen men hem.^£^^^[^1 % ra^«^e!™i» óuiegedaante te rugnccmt
S£? %&c^
En' WaS^SSS* mensChdoms het gelukki WU1? v-andezedclykegclt Vo!!,sol„wcntclingcn die w
gevolg zyn mag, yan ai u onaangenaame beleven, wie is bet ^fe'W;,. dubbel Ve, dat hy daar by o?tevwd.»Ch g^^g ' eenrnaa, ec i goed vinden, in het gelukkig ;°°;U1^ne'n die dMr vaa e
daartoe den giondQag legr4
Het zal des In dc beoordeeling van het voorftel door itfl redaïn alleen aankomen te onderzoeken of tot cere Vo « SS' by rcprefentat.e niet: oimidde yk bekoort, de Volkswil zyne Vertegenwoordig rs . , K „M
Maakte de uitgebreidheid van d«^V ^"''{"^[^fW enêejeaenkeden naar het gemeen begrip onderworpen , aw Bu«e« moest voorzeker onmiddelyk zynen vertegen woorM Sn Hieraf heeft men verholpen, door een vermöM Keken h m en den Vertegenwoordiger in te fchui.cn M n^n Kiezers noem-. Maar zal nu dlt middel met geneeufl ,a« cu hoedanigheid verliezen, za, het in plaats van eenmid« «zyn, om dS uitoefening van het regt der Burgers w« gurlWgèri , niet integendeel dienen om ecn geheel andereoj fn betrekking in te Voeren, dan voorzeker kan ecn Kiezer» geen ."der ligt béfcfiouwd worden, dan als een g* «»j des Volks. Dun alszodspigeenwezen, datzyn tnafcbenkqH aanbied ^n die Kiezen moeten, om hun dte keus gemaklfl fn met orde te doen volbrengen. _ Indien men inregendcc ■ Kiezers eene andere hoedanigheid toekent, indien men ij ,1 ze fs werkend aanziet, dan zou voorzeker hier uit volgel t « werkzaamheid de Burger geheel lydelyk >s,| de zoude inderdaad de Keuze door de Kiezers uigebrj D,et de Volkskeus zyn, maar de keus der Kiezer,,en h| inzevoerd middel van Kiezers zou dus niet langer zyn cj hulpmiadel om de Volkskeus te bcgunft.gcn maar rJ zou dc orde der zaake veranderen , 't zou dienen , J de keus van het Volk af te neemen. Eu wat zou du anjel iVn dan alle Volksvertegenwoordiging te doen ophouded Aan het Volk in plaats van Vertegenwoordigers, meesters 1 £ AnAfhanglykheid in plaats van zelfsregcerwg voor hi
"zeerTionregre derhalven zou men het daar voor houdel Kiezers dc zodanige zyn, die het Volk op cen vrye kei fc zS roep?" om^leen'voorgellgt door dc infpraak vj hnnKwee-en de gefchikfte Burgers te kiezen, omhet roerJ Staatsbeft uming in de hand tc neemen. Want m d.t geval d de^Kiezers het middel om de Maatfchappy Beftuurders te J zorgen naar hun'beste overtuiging gekozen. Maar zyzyn nl het middel, dat het Volk aangrypt om zieh zelfs ge cg|
■ Vertegenwoordigers te geven die het begeer . Hct prodi vau de werkzaamheid vaa dusdanige Kiezers zonde zyn, dj toverden Staats Beftuurders werden aangefteld; maar tn dat het Volk die aanftclt door hunnen tusichenkomst getiolp daEn wat is het refultat van dit alles? het Volk dc meest
' hun vertrouwde Burgers tot Kiezers kiezende, kan ■
i vlcven "a°\r do .r hun gcfch.kre voorwerpen tot het Beft, zuingekozen worden -'t gecfeaan betzei ve een aangerd
[ «n wenfchelyk vooruitzicht; maar
i zyn niet de gekoozenen des Volks. Zy zyn zyne verteg
1 "vufeer mogelyk, dat een zodanig Suatsbeftau rhet Vcj ' eeniazïnts gelukkig doet leven; maar het maakt het niet vj
E "n zodanig Staat!beftuur is niets anders dan een veelhooj i bewind , een verkieslyke Aristocratie , ;de aagtfta Staat|
afhanglykbcü en flaverny , die misfehien is u,t te denkj ' Maar vryheid cn zelfebeWtag zyn woorden van dezell ' he-cekenh - En eene Volksregering moet uit debenamï , van het wóórd zelfs cen zodanig B.ftuur zyn, waar net Vl
e 7-lfs regeert Vülksregeering, wat zegt dit anders
r R geeTing van 't Volk? van 'i geheele Volk -mtegenfteJ „ ^«Mcerini of liever beftuuring van een, vaa mi je rvan vrefen - dcezc Rcgccring van het geheele Volk k gefchieden, d9Qr 'net Volk zelfs onmiddelyk - of door V



( 223
Ivoordi eet*. Maar regeert het zich zelven dolt Vertegenpgénvdtn moet hec ook die Vertegenwoordig*», o»»' Jryc keuze, zelfs uitzoeken e» ktezJn. [fer Burger moet dan het regt hebben, dien min uit te ek dte hy oordeelt, dat ter Staatswiet!*»* *-j"°£ Ede zaken, het best ovetéé.ikomftig de runlam.nt^.e iwetten en de door hem aangenomen ConiHttt.ie, in én, en de belangen van den Staat meest overéénkormtig fmening behande en. Wacht het Is hier door, het is door Iry eu onverlet uitzoeken van dien man, van dien man ±t meest, als ik het z)o mag uitdrukken , die ïync gevoelens eu nygingen, fynpgifxrt, dat. uiwr ïngen en bcfluiteh, die deeze tcrVtaatHM zal h.lpen Jen , alleen kunnen en moeten geacht worden , door de ïfcnwoordigde Burger zelfs gedaan te zyn. T is h.cr W 't is hier door alleen , dat hy kan gehouden worden , 3 zei ven en den Staat door zyne Vertegenwoordiger te e|:u feeltuurcn. , , „
\a dit alles houd geheel op — de geringe zamenhang, ifi dc zaak was, word geheel verbroken — c word ecu él ander bedryf, wanneer her Volk alleen een aaiual ufers zamenroept, om Beftuurders voor de Maatfchappy Tc/en, en zy in deeze keuze niet volgen, de aparente éfg des Volks, waar alleen hun byzonder begrip. Moet Iet Volk Kiezers gebruiken, om zyne Vertegenwoord., site kiezen, dan zal ook hier uit volgen, nat die keus der ilrs moet gefchieden op cen byzondere last des VüIksiiezers zullen niet zelfswerkcnd mogen zyn, maar zy A moeten verpligt zyn hunne keuze te doen , uit zoda 3perfonen,alsdc vertegenwoordigde Burger zal hebber nfeecven, de zodanige tc zyn, die hy zelfs kiezende zoude Efcen hebben. Want dan nog, dan nog, maar ook dar öjiaar alleen, is ecn foort vau zamenhang in alles te vin e Dan nog is 'er ecn koord te zien, die het ecn aan he ar zamen bind, hoe dun zy ook is uitgeftcten, maar laat 5 de Kiezers op htn zelven werken. Knipt men der ■ Paf die Vertegenwoordigde en Vertegenwoordiger aar èlind, ter plaatze waar de Kiezers hunnen arbeid aanvan e dan is de draad van ééa - dan is 'cr geen Volk of zelf; 'Jc-m* meer — dan leeft het Volk onder Beftuurders, tol Is zamcr.ftelling het niets heeft toegebragt, mets mcei ftatzy het middel heef: daargefteld, waar door die za B1te'ling buiten hem is volferagt geworden, leze redenering lydt my natuurlyk tot eene andere , di, het grootftegewigtis. De Wetten in een welgeordend* i Burgerftaat hebben meer kragt, dan ergens elders waarom? om datzy het voorbrengzel zyn van het Volt Eüers zyn zy het uitvloeizcl der verordeningen , dt feen van ecucn , ven meerderen of vani veelen maar ir l ven ftaat zyn de wetten de wil des Volks zelfs, doe. toe moet ecn Volksregccring plaats hebben. H.-t VoU , hier roe zich zelfs door zyne Vertegenwoordigers be ■eu - moet voor zich zelven door zyne Vertegen woor
dCke"d^
-«bied «der ziet, - dan is het, dat hy ze waardeer ït werk dat hy zelven heeft voortgebragt:dan , dat dc fShender derzelve ceist met waarheid kan fee.-.. :an te-en den algcmecr.cn wil aanteJrmsfchen , dan b:tm fcawnsch gewaar te worden, dat hy in de zaaienlevm l^medemcnfchen, de edelfte gef^nke. g ■Hemel out ving, met volkomenheid bewaart heelt, W 1voelt dé Burger zyne waarde. ttm eerst oaigtosu een
welberedeneerde Va.lethnJliefde in zyn hart — en dan een: kryn dar hart de gefchiktheü, de aandrift to: gcoate onderïvemii'cn, die de voorireffelyUheii der Volksregering keamïrfcen, en wur by alle andere Darten vu Biftaacuiien , al wórd de keten met het fynfte goul ozerdekt, cn met h:: fehitterenst fli .vcel voor het oog wcggemoiïelt, in de diep j neder zinken. ' .
Zaóveelis kortelyk van de beginzelen —— zoo vee. is van b*t oViereekcnbaar nut, dat voortfpruic, wanneer di keus der Kiezers aan den Volkswil bepaa'd word, op dat eena Volksrcgeering by vertegenwoordiging plaats hebbe. Laat ik nu eens ecn woord fpreeken van de nadeelen, dis aan het tegenovergeftelde van myn vooiftel verbonden zyn.
Indien de keuze der Kiezers door den Volkswil niet bepaald word, dan zal niemand de mogelykbeid kunnen ontkennen , datde keus der Kiezers kan verfchillsn, me: de kni'.e, dis zy, voor wien zy Kiezen, zouden gedaan hebben — en du; zou het kunnen gebeuren, dat de Staat beftuuri werd . docr zodanige Beftuurders, in wien het grooter deel des Volks, ii genoegzaam het geheele Volk geen vertrouwen ftelde — of is deeze veronderftelltag, fchoon in het afgetrokkene mooglyk, echter wat te rouw, men zal ten minsten niet kunnen ontkennen, dat het mooglyk is, dat het Beftuur dus doende in handen kan koomen van zodanige, in wie het groo'ftedeel der Natie niet veel , althans niet het meeste vertrouwen
^Hicr een waarborg te vinden in de verklaring dfe de Kiezer* ' afl-ggen is een ftcan te zoeken, waar geen fteun te vinden is.
De toepasfing van al de hoedanigheden, die in een te ver, kiezen man moeten gevonden worden op die man die zy op ' het oog hebben, hangc geheel en alleen van hun cf. De bei lofte die zy doen , dat zy het heil van den Lande in hunne ' keuze zullen ten doel hebben, word op den man,dienzykie. , zen door hun alleen uitgelegd en beoardecld; cn de verani-
wooriclykheid, die zy op zich neemen, beftaat alleen tus. , fchen hun cn het Opperwezen; maar door dit alles krygt hec
Volk niet die genen in hetBewind, die het zelfi kiezende veeiiigt
daar in zou ie geplaats hebbca — 'c is des, in weerv»* dezer , verklaring,moogelyk,zeer mogelyk dat het groxfte gros der ! Natie met tegen-Zin die geenen in hei Beftuur ziet, die daar ' in gefteid zyn; . , ...
fa; Burgers Reprefentanten f is niet het eenige uitzigt voor
de Natie wanneer zy cen man aan het Beftuur ziet, w.sn zy i niet of luttel vertrouwd, da: zy deeze by cen volgende ver: kiezing zal kunnen vo-.rbygaan ?. Is dit niet haar eeragst tut. ' zicht? Het ceniest middel, dat haar over is, om niec al'oo» . beftuuri te worden, door voorwerpen , die haar tegen ftaan?
Maar zoo nu dc Volks wild- keus der Kiezers met bepaal — , zoo integendeel de Kiezers aan geen baad leggen , maar geaeel
wy zyn in hunne keuze, waar blyf: dan v0 >r het vulkdac ' eeiiigct, cn zoo natuurlyk en zoo bclangryl; middelvan vet-
* I>9lEfcaes overtuigd dat cc bedoelde Feifiraa gefchikt is, ' handelt naar zyn pliat, dit h/ hem kiesent; maar het Volk , word gedwongen in het Beftuur tc dulden , en hem weerver, koren tc zien, die bet tegen ftaat — is dit zelfs regceimg* 3 Burgers Reprefemantcn l U dir Vryheid ?
Wat ze tk Vryheid! neen zeker zoo doende zyn geheet r en al alle voordeden, alle onberekenbaar e voordcelc.i vcrloJ ren diï eene Volksregering aanbragt? H:r jak der gshooKiam. hcid word dan onwillig getorst dnar bet word Ctpgejegd! door n h'ndcn, die niet bemind worden. De Wetten worden s aaugeaitn als karde bevelfchtiltea vaa aeesters, dB niet ge-



C 2'2'4 )
liefcTzyn. Gemor en ontevredenheid neemen de plaats u van éenftemmigbeid en genoegen. Het Beftnuc wankelt. De Harmonie is verloien. Het StaatsXebouw dreige ia te ftor. ten. De boude nand der onvcrfchilligheid dooft hec vuur uit'van Vaderlandliefde, eu onwil en zorgeloosheid omtrend 's Lands belangen bewoont de hirten der Burgeren.
Dit zyn eenige der naasrby zynde onheilen, d:e voorkomen, wanneer de keus der Kiezers niet verbonden aan eic wil des Volks hetzelve meesters geeft. Wanneer Kiezers deerns naar hun gewisfe Beftuurders over het Volk kiezen, aan wie het zyne belangcns moet toevertrouwen , en alzoo het Volk van allé zelfs regeering heeft moeten afzien, cn de voortreff-iykfte voorrechten zyner natuur, het vermogen om zich zelven te beftuuren, heeft moeten opofferen, en vaarwel zeggen.
Men heeft zoo by het Rapport als anderzints , 'c is waar, tegen myn voorftel eenige bedenkingen ingebragt; maar niec eene klimt op tot de beginzels — niec eene die beweert, dac cv Burgers Reprefentanten ! voor het ontwerp der Couftnutie fet anders dan een Voikregeering by Reptefentatiehebt willen „;„.- »n» Mr> lanrnand . dar her niet een onmid-
OUIWCIlhiu — uiwi , .
delyk gevolg zy van een Volksregeenng by R^prefentatie, uat de' keus der Kiezers door den Volkswil bepaald worde. —. llt zou ze des alien kunnen in 'c midden laaten; Ik zou al de ■«maakte bedenkingen kunnen toegeven, cn myne Helling zou nog onverminderd dèxètfJe kragt behouden. Evenwel Zul ik ten overvloede nu nog eenige derzelvc met ecn kort woor,d behandelen. ■; .
De voomaamfte bedenking,en die het hoogfte klimmen zou, is eleeze, „ dat het gemeene welzyn het doeleinde is der maatfehapny, en dat gelyk dat doeleinde noodzaakelyk maakt, * dat de Burger niet zelfs het Beftuur der gemeene belangen " uitocffent; maar zulks dcor Vertegenwoordïgeis laat doen — " zoo ook dat zelve doeleinde vordert, dat hy de keuze van Vertegenwoordigers niet zelfs doet, maar hetzelve aan an£ deren toevertrouwd, die door hem zelfs daar toe fpeciaal „ gekozen zyn geworden."
Maar, Burgers Reprcfei. tanten! hebben dan de woorden van Vryheid cn Afhanglykheid haare onderfcheidene beteekenis verloren,en is 'er geen slftand meer tusfehen deezeuitciftcn? zal het vryheid genoemd worden, dat 'er een foorc van we zens in den Burgerliaat b'e'ftaan, die Vertegenwoordigers genoemd worden; wezens, die niet bet middel zyn, waar door het Volk zich zelfs regeert, maar die op hun zelven beftuuren ;cn zal het vryheid, zal het eene Volksrcgeciing genoemd worden, dat het Volkaan die, op zich zelven ftaande wezens, dienstbató is? „ .
Zal het Vryheid, zal het eene Volks, eene zelfsregering genoemd wordan , als het Volk niet meer zelfs de teugel der ■Regeering vast houd, maar die in andere handen overdraagt; voor z'.ch zelve niets eens bedingende, dat het deeze Staats, beftuurders zelfs uitkipt, en daartoe oproept ?
Zal het Vryheid, zal het zélfsregeerjng genoemd worden, dat 'er'eenige Burgers door het Volk worden uitgekozen , om aan den Staaibeftuutdcis te geven ? En zal de hoofdfom van alle Burgerlyke Vryheid in de Bataaffche Republiek dan hier Cp uitkomen, dat het aan deeze verkoozene .toeroepe? feit Beguti'fiers over or.s: -xy zuilen dienen en geliocuzaaien?
Burgers Reprefentanten! 't veiftand moge door ongemerkte fprongen, ten leste veibystcrd van het fpoor der waarheid afdwalen — 't gevoel van 't hart, van 'c edel, van 't belaugK)0« Renubliquainsch hart, zal hier eeuwig tegen aandruis
lenen. En hej zal voelen den ftaat van dienstbaarheid erv afhanglykheid, wsar onder het zvToegcn moet, ten ipyt van,
.U.. .... ......... .uJ.^A.;...»n Tl , p..rqtrr.n viTllpn sltVil VOC.
Hm iiTff/iotf rM.ip^crlnwn n • P,,raven zullen altvd "oe
len en overtuigd zyn, zoo lan.'e zy die genen niet in 'c be wini zien , die zy zelfs verkozen hebben, of door middel van Kiezers hebben doen kiezen, dat deWetten die deeze maakei niet 's Volks Weiten zyn — dat de bcvcelcn, die deeze geven, niet's Volks beveelen zyn — dat de wil, die deeze uilj drukken hun byzondere wil is, maar niet de wil der Maalj fehappy. De Bataven zullen op iedcren tred gewaar wordenI dac zy dienstbaar zyn en afnanglyb.
Zy'zullen , wel is waar, elders met vcrontwaaridigng op iek wenk van één veragtlyk fchepzcl, duizenden zien vliegerij zy zullen wel is waar rnet verfoeijitig elders geboren Regenten ca geboren afhangelingen , en dus gezegde Repub ïkcn^ aantreffen, en Jan misfehien eenige voldoening fmaken , dat hun zagtei dierbaarheid en afhanglykheid te beurt vielenj maar zy zuilen ttancn ftortcn van wanhoop, hun hart zal Moe _ den van fpyt, zoo dikwerf zy op het lot nederzien dier VoU| ken, die de gelukzaligheden der vryheid genieten; gelukzaji ligheden , waarvan zy beroofd zyn, eu die zy na zo '-^mi ca zo harde worftelingen althans door deeze Ouiwcnteliijjj| verwagt hadden te zullen deelagtig worden.
(Het vervolg vandit Advys en Zitting in ons volgend Nommer.M
Beknopt Extract van de Zitting van Vrydal den 17 Maart 1797.
Van Voorst, aangcfteld tot Bode, legt den Eed en de Vei,
klaring af.
Eene Misfive der Stadsregering van Zutphen , bezwarei r inzendende tegen den Generaal M ij jr Straubenzef eu li, M f IV. van Hekeren, op de pennoen Lyst geplaatst: —— a»*s 't Committé te Lande. ï
.(
Eene Misfive van Gecommitteerden uit de MumcipaliM van Helvoetiluis, verzoekende van dc iBquartiering vcifchool I te mogen worden vat) het twjede B ■.lailion van SaxeiKJothl j, welke reeds derwaards op marsch is : — aan Cambier c. f.lt
Een Request van A. J. Verbeek, verkozen als LU in hl I Provinciaal Beftuur van Hollan i , eluciiatie vragende of 1 \ ■ dien Post kan aanneemen, en tevens Secretaris blyven van S e
Commisfie van Adminiftratie over de goederen validen Vel ; van Nasfau. i
\
Eene Ceommisfie uit het Committé der Marine brengt M , derfeheiden'Rapporten uit.
\ Tot Prefident voor de volgende 14 dagen wordt verkoffl t de Reprefentant de SMoer,
1 De Deliberatien over het Plan van Conftitutie wordfl voortgezet, ea de Discusfien over Articui 401; geopend,U { na dac de Burgers Zubli en de Mist bier over hunne Adv« . hadden uitgebragt, wotdt de Vergadering tot morgen geil journeerd.
Ter Dnikkerye vaa VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGS..
I



? B L T K ff E / D , f R T H B I &i M R O Ê Ü B R S C H J p.
EXT1.A-DAGVES.HAAL
DER HANDELINGEN VAN DB
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAP?D. N°. 43o. Saturdag den 18 Maart 1797. Het derde Jaar d*r Bataaffche Vryheid
Natiobaah"Ver6adïrino,
^ Vervolg der Zitting van Maandag, den 13 Maart 1797.
Voorzitter: M. Siderius
V ervolg van het Aivys vin den Burger Vree* •i, op het Rapport door den Burger de Beveren i 1. uitgebragt over het voordel van de Burger teede, om het Volk meer invloed op de verkiezing m zyne Vertegenwoordigers te doen hebben.
ka zoo dan na dit alles hun op een zoeten toon word diets rfraakt en verzekerd, dat hst gemeene wtlzyn die harde, «onnawuryke die kryfetide opoffering vordert; dac dè tfheid fchadelyk is voor het gemeen belang, zullen zy dan géven. dac de woorden nog hetzelfde beteekenen als zy altyd gkan heboen -.zuilen zynog kunnen geloven,datzy hunne gjone vatbaarheid behouden hebben; of zullen zy net daar «jr moeten aang.en, dac het eeuwige onderfcheid derdineen hl op eene jammeriyke wyze is onder eengcroerd
isne volgentte bedenking die in bat rapport voorkomt, en tt eenig gewigc zoude kunnen fchynen, is dc vrees voor meerderde ktttpery.
,ia"' B.u,r!^rf R^P/efentantenl zoo wy de zaak met corfoneid willen behandelen, moeten wy dan nier erkennen, tan de loop van zaaken, zoo als thans plaa's beeft, de kui Mten tot die hoogte zyn opgevoett, da: zy als'c ware niet ar vatcnar zyn voor vermeerdering? la nift.als 'er een keuze moet gedaan worden, alleGrcmd rasdenngen in bewe-jing? alle geesten in dezelve werkzaan
«la? -En zoo dra de Kiezers gekozen zyn, herneemt dan ititene zeer act ve m«r m.er gepolyfle kuipery de plaats in Isineer plompe, die de Volksver^denngen beroer ie? ■£ voordel zal dan ten dezen niets toedoen of bydrazen. Mfct vat dat vol is, kan niet meer geladen worden. Maar aferre van te vreezen, dat myn voorftel de kuiperyen zouiAermeerdercn, zou ik integendeel meenenTdat isy door
het zelve even zeer moeten verminderen, als de kan* vn** een Inrngcant door dat voorftel kleiner word, om in zv» oogmerk te flagen, daar hy het nooit ve7d=r kon breniten d n om op het festal te komen, en wanneer hec biykV
a£n Ln,r °P k°rat*- dl? ij hler dc toeS»"S toe de Kiezer** afgefloten, ora zyne intrigucs voorttezetfenf want moneeï zy by één zyn, worden eerst de verzegelde Bnsftn gapend! «n dan wordt pit de meerderheid der benoemde Perfonen het festal opgemaakt, waar uit zittings VeraaderinV mtr l£f zen worden; en des zoude de fftiff^p , kere af, of hy «rel een kans had, van in aanmerkinj te kun nen komen zyne batteryen moeten laten fpeelen Vat hem voorzeker daartoe de lust nfct vermeerderen zal! Zoo ™3 althans is zeker, dat wanneer mm v,mïft.i 7 el nomen de kunst der ka 'noT ^zilTo^T^' «£f di£ *Tï Waat oVdezeW? hans'ged^n0!,'
atts^ - »
door de Burgers, het zal dus «ooit meer kurmen 2f werk voibia^t hadden, de verbaasde menigte voor het
An Iwebedenkingen, die gemaakt zyn, zyn meer eeemad
ter kcus zuilen doen, dan bet Vo k zelfs. Ik voor mv ™« Mat .et tegendeel denken; maar hovend en hangt di^vK? af van de denkbeelden, die men heeft van het^cn La ao-tó keus is; ,k meen, dat 'er nooit een beter keus kan gefchf. den, dan dm naar de zin v,n 'c Volk is, en nicnund eelorf tl 2%?*% oew,eeren. ««« daartoe b«er «niddTis\ d» het Volk zelts te laten kiezen, 't Is te dezer Veraalerirc myw, ooriwis zeer te regc a.ngemerkt, dat iS Vrnkde^? voegde oordeelaar was over braafheid v n hart en een naW lyk goei vnftaad. cn ik weet inderdaad nie rne„ „elr
•Tl



( i~6 )
'T H zonderling dat \*J^**^3?£. ZS- dat geest ftraalt £ ^^«^ eenc KWft ier gee
rff hen gr in ver. | een gelykc graai _de,ien, or w Vo> Wetering, die
fn.men fteüe daar voor «^J^^^^Ü d." * ïing der l^lff^i^^^ac waarde van hoofd en ik Biasfa van t Vols oOM*"V\ " , , ,e keus vari Verte- >
ra! wat daar boven dooTfommige zou mogen verlangd wor- R
-tn; Sfalleen ^ « ÏK'gSS Nog J
•doen, en een mgebeelde pee.de.e gy^ u zou dan d
Zoo heeft men ook nog Mc midden geur g , • «en goede. Vertegenwoordiging behoordat: h« Vol !■ Vertegenwoordiger k^e ^^^ Mlar jk .
ooit ve'kiaard heb om n te w'Ue" ™
iffenÊcn-tod* daat-ftelling der Kiezers word tog '"TeezeTfoo.tgelyke bedenkingen zyn 'er meer gemaakt
»fiu»ê^
v ^^eerin'g by vertegenwoordiging in bet Ontwerp van Volksregeenng Dï vc' & ° anderen geen on
... *7.ot.enȕi ^ verbinden: maat
reuze der -Kiezers aau acu vv™».. ■•- » «
de Kiezers behoudens de beginzelen van een Voika-R-e- | tos zXige zyn kunnen, die zonder gebonden te zyn I dl wil des Volta,en alleen volgde bet ligt van hunge- I ten Beftuurders over het Volk zouden kunnen Kiezen. ■ daar' door geene der gemaakze bedenkingen poaan is11 rd myn voorftel door dezelve niet verworpen, al fteaaaeik ■
Sfbr^mv tot de laatfte aanmerking die ik voorhebl
^-"■R'prefentantenilaa' ons dit ftuk friet cotdanthefd I onenbarti'heid behandelen. Is het zeker , dat tot het we.J , vtm een Volta-Acge-ering by Representatie behoort j dat ■ keus der Kiezers aan den VctlkaVWif verbonden is , gelylt| m-rn, betoogd te hebben, en vind: men,dat vc5;| mfïir Beftuur, een verkiesbaare Afist oratie van het Baf fcfreVo k be er gefeh.kt is dan een V^ks-Kegeering byl ênrefenlatie - dit ond«r«oek worde aan de orde van den Seldienzoo wanneer dit alzoo 'by Decreet wor| fp-n, -zal ik het my tot een r!igt rekenen overeeiikomitid .t D-tfesttc handelen, dan zoolange dit met »»;*«»»?»J o hSShrtvSSat dat gy in het ontwerp van ConftuH e een Volks Regeering by vertegenwoordiging bedoeld zoel „g zal ik ook in dezen'kring omwandelen, en alle billykj dingen aanwenden,.om dat geen tot Hand te krygen , . J e-wdgèn zyn van dit beginzel. Ik gevoel nog te leven* 'n afkeer voor de fnoodheid van het vorig Beftuur oJ et i, dezen voor bet Volk met de volkomenfte; openharl ÏÏLZtl will-n te w ik gaan, en deeze openhartigheid yeS fg k oS van de\i,lygke denkwyzedezer Vergadering., iet verondwaardigt my nog, icanneer ik de- listige b*ostM an tet vorig Beictur nadenk-, die het midde gevonden hadJ m bet verblinde Bataaffche Volk over zyne Vryheid te doel nchen en lofzingen , terwyl het met ketens belaeten was, dj
*tl\8-1 S^B^^**" I dat ik van uW Ik wil di zeggen r g v ^ foftemmcj
,,llyke denkwyze ^^Jl^ openhartigheid moetl
ïtató £o Ty Z ": ^ gig derCorftuutil
« verkiesbaare Anftocratie meenen te moeten voorleggej
d,t wvbet deen moeten , ea moeten zeggen; of zoo wy hj
SSUClSSSS « andere beginzeis;,intbegn| eener Anftocratie, niet in den onbepaalien , maar in m £"tenAen waaragtieen zin, van dit - J "» heb des zoo ik meen getoond, dat tot w«e ^re« ringby reprefentatie, waarop gy voorhebt hetomw PJ Conft.yutieP,e vestigen, behoort, {«££^^3 Aen Volkswil gebonden word. — Ik beo aegruoLcvo
aannemen van myn vooiftel, Xffm XtX^SJ overweging over het tfte of ade Lid van net n daatby vermelde
/
den Volk wil gebonden word. - Ik beb de groom vooroe— .1tlJrrlnA en de niet min gewigtige nadeelen VM



( ™? )
iCoupmis zegt:
i k betuig myne verwondering, Burgers Reprefentanfeti, over de «steilyke trekken van wellpreekendheid, welke de fraaye Redjvoering, door den Burger Reprefentant Vreede, zo even uit3>rookeii, dermate fcenfenetzeri, dat een ieder, die g:woon is ïziken oppervlakkig te befchouwen, door zyne nadrukkelyke we van zeggen natuurlyk moet worden mgenooinen; ik airhans, i^laar openhartig, dat ik al die kragt der waarheid, cn al die drtuigfiig, welke een naauwkenrig onderzoek deezer b'elan'gfykê zit tïiy'hcbbeii doen gevoelen en verkrygen moest te hulp. roepa om niet weggefieep-t te worden donr die fchooue taal, en om dbewyzcn door den Burger.Freede bygebragt, van de Cierlyke ttmen, welke daarin met zo veel kunst en oordeel zyn ingewecw, bchoorlyk te kunnen ondericheiden! niet voorzien hebbende djons Rapport, op heeden , het onderwerp der Deliberatien zeie uitniaakcn , ben ik buiten ftaat die order en klaarheid in 3e denkbeelden te brengen, welke ik daar in gaarne wilde doen daltraaleai, dan ik zal eebter tragten, als Lid van Uwe Coini, zoveel my mogelyk is, het uitgebragt Rapport tegen de Ctec'tien van den Burger Vreede te verdedigen. Te Iloofdfom van "de bewyzen door dien Burger bygebragt klnt, indien ik zyn gezegde wel heb gevat, daar 'op neer, dat lilgeluk van menfehen, in eene Burgerlyie Maatfchappy, en, tri-byzonder, onder ccne Deroocratilche Regecringsvorm levenli best wordt bevorderd, dat dc Vryheid onder zodanig een aliur het zekerst wordt gevestigd, wanneer i,-.t Volk zelve, z&er tusfehenkomst van anderen . en dus omniddelvk. zyne
e beftuvrrders kan verkiezen, en dat men dienvolgende op >rlve VW7P her verhand tusfehen hot Volk en rlps7eH's Verre-
;*oordigers, kan of' mag verlammen door de wyze van verkic'M zodanig te verosdei(tellen, als by het Plan van Conftitutie Sffchicd.
fdien 'cr iemand in het denkbeeld ftaat: dat de waare Vryheid irlet weezentlyk geluk van 't Volk de gronsKlagen van alle Beli moeten uitmaken, en dat alle inrichtingen die daar tegen Wen verdcrffelyk moeten gerekend worden , zo durf ik, Burgers liefentanten, gerust betuigen van 't ogenblik dat ik leerde denLef of aan de waarheid van dat heilig beginzel hulde tc hebben 'An, raait 't is juist die overtuiging, welke my zo wel als de irire Leden uwer Commisfie te rug heeft doen yzen van dc lol den Burger Vreede voorgcflagene maatregelen, Immers BurMReprefentantea, men behoeft niet veel kennis van de trap raperlichting , van dc gefteldheid der meeste Volkeren, cn van letfchiedenislen te hebben, om het nadeelige van dezelve met den :etn opilag van het oog te bevroeden, rede en ondervinding sai zulks op de meest overtuigende wyze. -Ilien wy de Clasfe onzer Medebroederen gade (laan, welke M (en zo als ik hartelyk wensch ten allen tyde) voor 't groottaleel de Grondvergaderingen zal uitmaken, indien wy nara} dat die is famengefteld uit een aantal van nyvere LandbouM, arbeidzame Handwerkslieden, en nuttige Winkeliers, ja npn woord uit zodanige Burgers die door hunne daagelykc| bemoeijingen, door ' den kring waar in zy geplaatst :yl en tömwylcn ook dooi' de opvoeding , welke hun te >ei heelt mogen vallen, niet in de gelegenheid zich becisn, om dien trap van kundigheden cn onafliankelykheid te rejygen ofte bezitten, welke 'er vereischt wordt tot eene juiste lërdeeling en volmaakte vrye keus van zodanige perfonen, die leafchikthcid en de nodige vereischtenshebben om aan het roer lepken geplaatst te worden; indien wy, herhaal ik, dit na ;aj, dan doet .zich eene oceaan van zwarigheeden aan ons oog iflftoiiclsop : 'tkan zyn, dat in eenige weinige middelmatige fteden ifjatfcn het Volk die gecne uit bun midden, welke de nodige batilnheid bezitten om voor hunnehuislykebelangens, voorhunne >aioinique aangelegenheden te zorgen, geleerd heeft te kennen en te )ifcheiden,maar?.an het Volk van Nederland in 't algemeen (fchoon fdgeene Natie inde waereld in dit opzicht behoevende wykerQ lil trap van verlichting toetekennen, welke nodig is om by
hoofdelyke ftemming ;de Leeden van het hoogst Beftuur te vfr.
kiezen, welke 'er nodig is om dat Vólk de kundiVfte en meest belangloze Wergecvers, dc best gefchikte voorweroen tot dc» uitvoerenden Raad, de bekwaamfte en eerlykfte Regters in de Höoge Gerechtshoven te doen onderkennen en" uit dien'hoofde de directen of onmiddelykc verkiezing daar vau by dc Conftiturie zodanig te bepalen, als door den'Burger Vrede wordt VoorgefUgen, kwint my (behoudens de achting die ik voor de zuivere Bedoelingen van dien Büpt verklaar, te gevoelen) onder ver betering voor, by veelen meer den febyn tc zullen hebben va* eene blinde en verkeerde Liefde voor het Volk, dan wel van waare en beredeneerde zucht voor deszelfs Weezentlvk heil en welvaren.
Ja zulks moest na myn inzien dikwerf gelegenheid geven dat hy, die door,welIprekcnrjcid uitmuntte of in itttrieuss^ voliêèwï was, zich op cene kunllige wyze van dc' ftemmen zyner Medeburgers meester koude maaken, terwyl de verdienfte-lyke en belangeloze Vaderlaader, die alle vertoning fchuuwt, onop^emcakr cn het Vaderland van deszelfs dienst beroofd zoude blyven *
Eeyen onraa.lzaam koomt het my voor dat de v rkiezintr va» befluurdcrcn by hoofdelyke ftemming gefchiede, wanneer men die. ft , van de zyde der afhankelykheid veeier Burgeren befchouwt Ik bedoel hier niet, Burgers Reprefentanten, die afhankelykheid waar door da eene Burger aan den anderen op eene vcrachtelvke en flaaifche wyze onderworpen leeft of kruipt, maar ik bedoel die heilzame ai_ hankelykheid die inden aart der zaken gegrond is. ik bedoel die gelukkige betrekking waar in de meer en minvermogende rot clkanderen ftaan cn die geen den minfte banden van alle maatlcliappelyke zamenlcviug uitmaakt; dog die ook te gelvk wanneer zy door onwaardigen misbruikt worde, een zeer nadeeligen invloed op het algemeen geluk kan hebben.
Hoe dikwerf worden zy, wier tydclyk beilaan van de jnffliew heden of toegenegenheid van meer vermogerilftden af hangfr, niet i« een knellenden tweeftryd gebragt', wanneer de overtuiging van hun eerlyk hart met de bedoelingen van diergelyk; Lieden met eenftemming is; hoe dikwerf ziet zich de brave daglener, de oprechte boer, de neringdoende Stad of Dorps-bewooner met in het nypend alternatif gebrast, om of naaide wensch en begeerte van zyn werkbaas, zyn Land - heer of zyne voornaamfte begunftigers zyne keuze in te rigten of ziel» in gevaar te ftellen om van zyn heilaan beroofd en aan aUcrlev onaangenaamheden blootgcfleld te worden; We Uwer, Burgers Reprefentanten! heeft niet by de herhaalde Omwentelingen weike el kanderen beurthngs hebben afgewisfeld, hier van droevige gevolgen gezien? en terwyl hy de verkeerdheid der menfcheh beklaagde, hartelyk gewenscht, dat 'er een middel mo^t worden mtgedagt, waardoor de behoeftige arbeider zo wel als°de meesc vermogende Ingezeten ici ftaat wierdt gefteid de Oppermacht van het geheele Volk te help-n uitoeffenen, zonder dat de vrees voor een* onvoorzichtige keus, voor kuiperyen en intrigeer, voor den inv o-d van ryken of hcersch.mgtigcn, de waare beminnaars vaat Vaderland en Vryheid behoelde te ontrusten, en zonder dat hec akelig vooruitzicht, van of het geweeten te moeten verkragten of de oa imst van dezen of geenen, die op het tydclyk beftaai van den eerbicdwaardigften ftand der Burgeren, van de nadeeliglten invloed zoude kunnen zyn, noch. op den hals te laaden. en vrouw en kinderen in een poel van etende en rampfpoedte dompelen , zonder dat , zeg ik , dit akelig vooruitzigt den braveer Burger huiverig behoefd te maaken om in de Grondvergaderingen te ver chyncn, en aldaar te helpen zorgen,dat zy, die dikwerf meer huo eigenbelang dan het heil van 't algemeen bedo-len. hunne ichaudclyke oogmerken niet bereiken. Die middel Burger* Réprefentanten ! fchynt in eene verkiezing daor Kiezers te beftaande iremgerechugde Burgers verkiezen uit l.un midden zodanige* weise zyeerlyK, kundig, belangloos en onafhanglyk genoeg befchouwen oin zulke Lieden, uit naam en op last van 'c geheele VolK aan t roer der zaken te ftellen, van welke men met grond vertrouwd dat dc behartiging van 's Lands dierbaaifte belangen» veilig wordt aanbevolen; en niemand hunner behoefd dus ziel. tinten weetkowdeu 'door 4e bedeukinj dat hj zici, ket oigenoet t Z



C sa8 )
«en van Wem, die zifh M"nc " • 'd,al. zyne wjvkzaawheU in dai plaat*, op m Wj za M , g-u y bepalen. on
'deezen zieh flegts ™Je^™%^s 0p dit ojenbiiK te pas^ va Ik meen du4'n^°54°n^ g^oegzawi beweeaen te heblwa» he kwint♦ B«^t n^tee ^fedelyke Verki.zhig van Be- ke dat de Rede het ««W ~m; uüeder aandacht te Vermoeyertv lu ftujrderen, a aad,. want »öj i.nni2C bewyzen, die tot v*r- té met de herhaahng van een aama 1 i.^uge b y d<
veelens toe, « zat nog * di
KieWs ^f^"^' X,e ^a&, doof. de on- „< kenly Xe Volkeren is bc-kragdgd feeworde..:- e.
dervinding .van alle tvaui ^ , , L d wa;!1, hcart d
J**r tog |W«^^» dSffl^ % Vo'k be- ai Immer op d; g^^tf.S: Zmniaa zyi.e tesftuurdereil 111 de
Volk ten verderve teJ^gt^ Bur(,ers Reprefentanten maar 1
Hier zoude.. * te»*» ggjj te' r ^ert met be- c
bet «y my j™j*Sg Tar v n ik de eer hèb gehad Lid te ,
t^rtdbM t 1. C .nou zecketheid zeggen w.lke oorzaken j zyn ; ik kan m t We ^ eel.der een
aanleiding, hebben S^eev"n 1 ., weec ik dat ik my op 1
Rapport is OT^'dJEL heb laten vinden- en dat op dit C
be. eerfte ombo l by afd l geene aanm.rkinge'n zyn gemankt; <
Stuk, zo veel it wa canunisfie heeft de rsdeneU welke hem { itd*f Lid van *ASS^4Mm verlehillen, opeivan den Burger Re^tucnt^t y r.<.« ut , en ik kan hartig en zo . eweesc,
?en TmL7vSm^tS ««en bad weerlegd ; dan lk <
dien dc llur^ei n™1" -, om iden voor zvn gevoelen te -
ten te geeven dat eene weHngengte "*fKESfaH^dauc' fmogelyk alleen f»»^^^^^^ ^J^^i^^^^n^ten trap onder het lang deugd cn verlic,'™=n"'"„n men „iet moest ophouden de «enschdom. ™»«n, toegeno«en ^n mu m ^ cn „odige, voorzichtigheid en [na, h4t zclve niet
^ élk LandkUorPïs nog zoude na zich .fcepen; even als in ' V er hLndIa*fcl«-Öcmecnc Besten? Wie Uwer gevoelt
dLn aart der tvdc., menfehen en zaken onontbccrlyk maakt, en X or-het Volk zelve daargefteM moeten worden, tweedragt, ttÖÏ»^ c" oveibcerfching de plaat. MudcB bikleeden na eensgezindheid, orde, en waare Vryheid
onafhatkeftrkheidt Wie Uwer ge .-eelt met hoe gemakkejvk zona een Geineenebest, door inwu.dige beroerten verdeeld door wenteling op omwenteling gefchokt, de prooy zoude worden 'ï ieder éverheerfeher die het- der moeite waardig vond- E zelve te vermeesteren ? en hoe weinig arbeid zoude het my sten indien ik de welfprekendheid, die de SorgerVrede zo i Uterrvk onderfcheid, bezat, om Ulieder aandoeningen gaande-;j maaken door het fchetzen van het akelig tafttel der ramtrMé ■ 1 ■n die zodanig Land cn Volk zouden treft-n, en cindjyi in/1 ■n afgrond des verderfs doen nederftorteu. .— Dan ik heb ge-i >êtt gezegd BtftöeB Repiefcmaiiteii: om myn gevoelen tc Itavcrt ;1
1 emdia dus met my te cóiiföfmeetfertj mei het Rappoit u.1,nr"J
2 mond' van den Burger de B eer er en, uit naam der Commistts-J in Uliedejvvoorgedragen.
Greevc ZCgt:
Indien het recht des vryen Volks om zyne e gene;| centen aan te ftellen by het ontwe. p van Confmutie-, | n zyn geheel was gelaaten, zoude ik d:t voorftel van- I len Burger Vrede thans als ontydig befchouwen; maar iu volgens hetziïlvc noch liet Volk onmidde'yk zym, LeEcntöH kan aanftelien, noch de wil des Kiezers, die] •st 'cr toe benoemd haar behooriyk eiTea kan fortce-j if, Tfi tar dein eerst gelinoldeelJ, en vervolgens by] ie keus voor • meer dan twee derde buiten werkingi refccld worden, kan ik niets doen, dan dit voorlrel,] ln vooral h-et rweede lid, datde Approbatie aan het| /olk terug brengt, goedkeuren en appuceren, orn% lat het den wettigen invloecrvan 'tVolk op het Staats-* wezen in dit ftuk fauveert; welk voordeel my (fl Trooter in den ftaat fchynt,. dan alle de nadeelen, « de Commisfie, als uit het zelve refulteren Je, optelt-| Want wat zyn deeze nideelen? veelligt eenige mcon- ; vèrrienren in hot by e;nkomen der Grond.ergideringen, die echter meer uit den verkeerden maatregel ,? die dc Commisfie van Conftitutie omhelst heeft, voortvloeycn, dan wel. uit de Propofitie van Vrede; mafl voor het overige niets, dan het geen de Natuur van:, cen vrye Republiek zelve medebrengt, of 'er ook ri«
1 Doodde approbatie van 't Volk tc moeten hcbbenl worden, zegt de Commisfie, de K'ezers zo3 giborneerd, dat zy hetzelve geen R.'prefei-itant legen des*l zelfs zin kunnen aanftellen. Is dit een onb.cu in derf' ftaat,-of is-het veel meer recht, dat een vry \ o.kvalj niemand gereprcfenteerd kauworden tegen zyn w.Iie* Er zal a^iratie cn. beweeging van onder de btemger rechtigdé3 Burgeryen komen. Is dit Biet itt Kek« n ate nuttig en nodig itl een gemeencbest, waar ej Burgerlyke. Vryheid zal ftaaande blyven? waiu zort-, der zodanige bewceging en yver, waar mede hetVoUj 'ir belang in neemt, eiat deze of geene deszelfk Re* rrefentant wordt, valt het in eenen- politieken Uanpj cn wordt een gemakkelyken roof van de HccrsclW
^frwordr, zegt de Commisfie verder, ak het Voll de approbatie heeft, eene wyde deur geopend voor ai lerlei kwaade praftyken en intrigues Die m t JBw wind begeert tl zyn, kan gemakkelyk per fat * ne|



p meerderheid in dé Grori Ivergaderingen krygen;-zo
:fe meerderheid in dé GroriIvergaderingen krygen; zo at eene goeeic keus het uitwerksel van een enkeld jz rrJ wordt.
■ -De Commisfie heeft drt, gelove ik, wat fterkeruitjpukt, din zy het m?cnt; want het fchynt waarlik op deze wyze, alsof wy in het meerderdeel onzer ifj.lebur.-ers niets dan onnozeler) en guiten zagen, ■bei Volk, ik erken het, kan by de approbaties betogen worden , maar omgekogt kan het Voik Jet Worden. Als een mtriguant zig de meerderfcid in de Grondvergaderingen verkrygt, dan gefchiëdt tt, om dat hy dezelve in 't vertrouwen gebragt heeft, Jt hy ecn goed en nuttig Reprefentant voor hun zyn li, terwyl hy ondertusfchen flegts zyn eigen voorHé zoekt. (fl.tr aan zyn dc Kiezers'ook onder worm, want zy zyn cen "deel van 't Volk;) Anders brdeelt het Volk niet zo onrecht; want het oordeelt
I zyne gem :ene belangens. Waar nu ; om dat het Jbik be.'rogen zoude kunnnen worden, zoduthetverJ:erJelyk iemand improbcerde, volgt daar uit, dat als RiVolK de approbatie heeft, een goede keus ecn uit ■kzel van een en'kcldthazaid is? In tegendeel* et Volk heef; dan wezendlyk de zorg voor zyn geeen belang; Het laat'cr zig by Voorlichten doórdcr-
II der bekwaanifte lieden, die het onder zig kent. har op oordeelt het. Het hazard is uitgefloten dooral i voorzorgen. Me.i moet hier de waarheid zegge.i. I Cornmislie van Conftitutie had door de fmaideeling 1 aflooting van tweede derde deden cn meer van de tfzoonen, die het Volk tot Kiezers be.joemt, van de toefenratie in zekere mate als 'c ware een hazard*, ïl gemaakt. Dc propofitie van ï reede redresfeert zen rnisflag door dc approbatie tot het Volk te rüg brengen : en rio zegt onze Commisfie; de propofi■ vau Vreede maakt van ecn goeje Reprefcntatie ecn
hard,
lk ben dus zeer voorde propofitie cn wel voor het laat: alternatief, niet om dat het zuiver democratisch is, Bit ik zoude ook zelve wel cen weinig Ariftocratie de-Con.titutie gewenscht hebben, en dat 'er zekere {goedheid voor ce Overheden was gefiatueerd, zo jt het wel geene ryke li eden , maar doch or jeinte cn gezetenen Burgers moesten zyn. Maar ik item jor de zaak, cm dat zy-my uit Natuur der politicquj jyhe'd zelve fchynt tc volgen, en het zo behoort te In; ten zy de Vergadering be fluiten mogt, dat de éds gearrefteertfc Articuls in het plan van Conftitut.e lanen worden gerapporteerd, j Vreede zegt:
M lïaifte aanmerking, die de Burger Couperus maakt, vcr1 t my het woord te vraagen, zy zou kunnen aan!e:ding geeven Henken, dat ik in het Irefoigne niet met die openhartigheid * i te werk gegaan , ais ik (leeds meen my eigen te zyn. . £ is waar, ik had het ongeluk met alle myne medeleden te verijlen , zy 'bragten alle die r.denen voor, die zy nu hebben sfcevoerd en ook meestal in het Rapport vaorkoiaen. Is heb
•gevoerd en ook meestal in het Rapport veorkoiaen. Is heb
my zeker met tnge'ttea, om dezelve allen te wederleggen, eg
wel om deeze afdoei.de reden, om dat zy niets bewyzen tenen ue groote zwk, tegen hct eigeniyke en caidinaale poinct van ver,-,} "tt tC WC1C','' dat hc* ten dadelyk vcnischten is van een l olKS - Regeering ly vertegenwoordiging, dal de keus der Kiezers verbonden is aan den wit des 1'olks.
Waar op dat groote en Cardtnaale poinct der questie heb ik mv Wel dcgelyk cn zeer rond uitgelaten, zo als ik u,y met vertrouwen op hun geheugen beroep. Dezelve weg heb ik ook in myn zo even voorgeleezen Advys gehouden. De bedenkingen , die gemaakt word.n, door niets af, zo lang dit pofte hoofd - poinct vastftaat r
Wat de Burger Couperus verder heeft goedgevonden voor te dragen, teili bewyzc, zo hymee.it, dat het den V«4ke onnut zy deel te hebben aan dc Regeering — dit inderdaad koomt my zoo geheel fliydlg voor nut de ïi.enfchehke na uur, dat het zich zelven moet weerleggen. De Algoedc God tcliïêp ons met liiè veraroogens, Om voor ons geluk als redelyke fchcpzcls te zoo
~ d!c «u l'cweeren wil, dat dat vcrmooi-en den menach
in eenig opzigt lcnadelyk is, weerfpmekt het werk van den Grootcn Schepper.
Het Volk moet_ doot zyne Vertegenwoordigers regecren, of het ziet zich verhinderd in dc uifocflbniiig van dat vermooee*. Lt boude geene Vergadering, hoe aanzienlyk ook, in de geheele waereld gerechtigd, om door zyn Decreetcn het werk en de orde tc willen yeibeeteren, welke de Schepper heeft gcedgevorden daa ■ te (Uien, En ik agt liet de grootfte roekeloosheid in wie zulks zoude willen ondernecmen. Ik meen , dat deeze korte aanmerking alles zal omwerpen, wat de Burger Couperus tegen myn voorftel m het breede heeft aangevoerd, en ik blyf des coucludecren , als by myn uitgebragt Advys.
Ten Berge zegt: dat hy het woord vroeg, daar by mede Lid geweest was der Cornmislie, welke dit Rapport had uitgebragt, het geen niet gunftig werd beichouwd, even als of het zelve Ariftocratifche gronden zoude behelzen; hy inhereerde des het geen door Lwperus was aangevoerd, daar hec eene zekere waarheid was, dat, zo wanneer men eene Vryheid wilde, we.ke met genoeg geborneerd was, dan voorzeker Wilde men de flaverny.
Daar het al verders vast ftond, dat zy, die eenie belang m de Maaifchappy hadden, zeker de best! keuze zouden doen.
Hy flemde, om rader te komen, aat, den Burger Vrede toe djt wanneer 'er ecn zodanig decreet was, waardoor aan het Volk kluisters zouden worden gekneed, hy als dan mede een der eerfte zoude zyn, om zulk een decreet te rapporteeren-; dan ook dit geval beftond niet.
Hy merkte al verders aan, dat byde voorige delibe-
hnrTn-t feI fcden ëefufWrd was, dat
het Vo.k onmiddelykde keuze zoude doen: dan men had begreepen, dat zulks door Kiezers moest gelehieden, naar het tegenovergeftelde meer tot onh-il uan tot 's Volks geluk zoude ftrekken: en was dit waar, dan volgoe otó noodwendig daar uit, d t men by het plan van Conftitutie, het welk men den Volte zoude aanbieden, hun ook dit moest voordweoi. en wei om deze redenen i °. vermits over het aW meen genoomen, de Kiezers kundiger waaren, en * ' 3 be-



C 230 j
KotPr <lm«et gros des Volks wisten, welke de ge. SÏM^S^ waren om %^^SKt ■* ^^^SS vïbai! Keerde 'durde wyze doofSrs, om hunne meerdere kunde maar ook dan moest men zorgen, dat det*e M indoet volle effeft konde forteerenj want, zoo nu tRoae net ™.:ei.H aD<jei>eéven, om daar int de
^^.^Jf^^^^tódfe bep.ald, en
keUZ%^?e zlêh vandT keuze volftrekt een (j^d, men maakte zren var, kunnen
H^^ï StaÏÏft^wdffnS» hun&hadI doen afToldoen aan' « d kundigfte, braaffte en ge-
^•SSÏÏS^S kiezen, daar men hun
iChikiie voorwen^ geborneerd werden
eert zestal opgaif., w_aaran J a of
gfnnS aan bet Volk zoude Haan, dan 00s nog ^ ïmTkunde geen eff.a, daar het van de VolaB J o ^4kèurinl van anderen afhong. flrvnL?walf deze Methode aan minder Kuiperyen YSè* dan dit zoude juist contrarie zyn, wanonderhevig , dan ™ -zoo aIs door dü Commis-
het Rapport rledf betoogd was; dat 'er im& bv Ê Vo&kiezingen kuiperyen zouden plaats ?M wisi eene bekende waarheid: dan waren deb^fCsto? zulk eene aanmerkelyke hoogte geftezelve t^ tot zu* te wenlchcn
i^dit op dienst niet langer zoude voortduren; Sar ook! hoe zouden dezelve, niet vermenigvuldigen, maar ooii, 1 . f afkeurdc.
WtóVdft^bfi-KIprtfS aan, 'twelk zynW net vo'^ '---- d beste keuze u ttcbrengen; hier ^?wtóf^\rffi-niét.béleTt, daar deze KieSn t den bïezen, van het Volk zelve voortkwamen, £ döor hun onmiddelyk werden daargefteld.
„ r L*« ' dat hv vooraf moet aanmerken, dat, £-;fv/>» «P' '|{;kt waal. was, dat door de voor¬
in b meftfr ' het Decreet Zde gèrapp.rteerd worden, geftelde meluie nee uec die zy waren,
echter bicrdooi de Kiejzeis n ce j ^ be(taan fus_
/W* had WSK&meBweèffi werden, en die, welkehun fchen die È^LftfSn dan het was ook zeer evident, dat, zoo dc keuze niet, en hleydeor
^^J£tae^;"«&^v*'*kcuzc'door,Kicn'ts'
1UC' UÓrr door tarnen dc aa.éénfchakeUng niet verbrooken. ü.t ^JïïSïfc^S^frwi«te vooïtvtoeHen, dat, zoo wanneer 5" v^lï lïie k uzc niet oniniddelyk deed, hetzelve niet vry zou!ftV «'dui dat eene vuilbekte Democratie het eemgire en de zyn, en dus, dae *$ ^r rch,kt, om de
beste wa». De getmg te u ^ ^* ^ -n W[
verkiezing zelf» tt qoen, u' , h , was lict n;, met kiezing va-1 L%^^$&9 een ,.eiloon'benoemde , wel* me: der kun* «ca»!,-uj integendeel als een
^Ï^^Kfw^ huifwezüitlyk heil betraattcden.
zegt, dat hy de cierlyke redevoering van
I )
Vrede gehoord had; dan het geen hem hier in tu.. meest had getroffen, was bet geavanceerde omtrend de Kuiperyen: maar zoudeï deze niet aanmerkelyk vermeerdere 1. wanneer men op veelen, inftede van op weinige moest intrigeeren. Vooral vermeerde hy, dat het gevaar daarvoor zeèr verminderde, wanneer de uisfehemyd tusfehen het benoemen der Kiezers, en I hit uitbrengen der Keuze door dezelve zeer kort geflcid word.
Van di KasUefc zegt:
Schoon ik geen Lid geweest ben vin de Commisfie, I die 't Rapport heeft uirgebr.g:, en fc'ioon dc Hoofd- I zaak van 'tRappo-t door forörhige Leden ree Is genoeg- I zaam géjustifioeerd is, zy het my nochtans geoorloofd, I om over deze Materie, die door 'r Advies van den Bur- 1 ger Vrede ecn nieuw belang fchynt gekreegen te heb-. | ben, ook myne opinie te uiten.
Ik heb het Advies van gemelJe; Burger my 111 des- ■ zelfs gcheelen famenhang kortelyk zoeken voor te^ltcl- I f-n, cii meen, dat de vergelyking van de onderfchei- I dene d-clen van dat Advies met eikanderen ons de op- I losfing geeft van de zwirigheden, welken hy oppert | teen de verkiezingen , welken door Kiezers, zon-1 der invloed der Stemgerechtigden gefch'cden.
De Burger Vrede is 'er rondelyk, en duidelyk voor uitgekomen, ook van begrip te zyn, dat wy voor 'c Bataaffche Volk moeten ontwerpen eeneVolksregeer ng 1 by Reprefentatie. Eene Volksregeerng, waar in met de Stemgerechtigden hoofd voor hoofd de Wetten ontwerpen, of de ontworpene bekrachtigen, maar waarin I hunne Vertegenwoordigers de Wetten ontwerpen, en|
bekrachtigen, en de gemeene zaak beftuuren. ^1
Zulk eene Regcering houdt hydus niet tc ftryden metl 's Volks recht, cn niet in te loopen tegen die Vryheid J welke wy voor 't Bataaffche Volk moeten zoeken te| verzekeren»
Overeenkomftig 'sVolks erkende Oppermagt houdt| hy eene Volksregeering alleen voor eene vvaare Regee-fl riiig, alle andere Regeering voor overheerichmg. DirJ zvn wy te famen eens.
Voor 't Bataaffche Volk houdt hy een Volksregeering bv Reprefentatie alleen voor raadzaam, en mogelyk;! dit zyn wy ook tc famen ééns. — En derhalven kanl dit de toetfteen zyn, waar aan wy onze verfcmllende bcrippen kunnen toetfen; en waar mede wy ander* dellen van deszelfs Advies mogen vergelyken, om tel ontdekken, waarin het Rapport, of zyn daar tegen| uitgebragt Advies te pnel'ureeren is.
Ons Medeiid fustineert. dat de Kiezers in t verkiezefi van Vertegenwoordigers moeten gebonden zyn aan den wil der Stemgerechtigden , hec zy te vooren doof 't maken van een zestal uitgedrukt, het zy naderhand
door goel of afkeuring der keus, geopenbaard.
Om deze fustéiue tc vestigen, is hy opgeklommen tot de natuur der menfehen, derzelver zedelyke eigen-



C 231")
fchappen, en rechten en heeft daar uit afgeleid, dat elk Mensch bevoegd en gefchikt is tot Zclfsbeftuur, niet alleen, omtrent zyne huisl vkc_ zeken, maar ook
Ejjtrent ce Maatfcbappelyke belangen. Ik erken
Hreedp'yk , dat wy op die en foortgelyke gronden, als |a3r omtrun zyn voorgedragen, met het hoogfle recht |e Volksvegeerng vestigen: maar dit laat niet na, dat Ipen nochtans in de toepisfing van die gronden de gc-
teldheid dir z k.r, 'n aih: m.,et riemen.
I Uit de zedelyke natuur van den.Mensch, en deszelfs iigenfchappen, in het afgetrokkene vooit redeneerenTe, kan men bAfluiten, dat de Menfehen zich zelven ipt een Wet zyn, en 'cr dus geen Regeering nodig is. ifaar dc gefteldheid der Menfehen maakt de vcré'emging »t eene 'Burgermaatfchappy noodzakclyk; en zo komt pen tot eene Regeer .'ng, welke aan de uitoeffenïng van JMenfchcn recht de noodige Medificatie of wyzigir.g beft.
1 Uit de zedelyke e'genfchappen, of natuur van den kensch.ook in eene Maatfchappy redeneerende, is het ferfte befluit, 't we k men daar uit zoude afleiden, Wie zuivere of volflrekte Volkregeering, waarin ieder temgerecbrlgde, met deszelfs voorlopige Stemming, f opgevolgde expresfe goedkeuring elke Wet, cn elke had van Regeerii g onmiddelys: zou moeten helpen larftellen ; — maar de aart der Menfehen, cn de uitgebreidheid derMaatfchappyen vordert, dat eene Voiks-fegeering by Representatie konic, in plaats van de
Jiivere of vo|ilrekte Volks-Regeering. En de
Iirger Reprefentant Vrede is het mer deze Vergadeig volkomen ééns, dat \ oor .onze Republicq eene Jblks-Regcering by Reprefentatie alleen raadzaam en
•Jogelyk is. Er kan dus overeeakomöfg de ware
Jrincipcs» eene Volks - Regeering befiaan, zonder de -ryheid te verkrachten, waarin niet het Volk dlecl llf regeert; maar waarin het zelve door tusfehen-
«rcst zyner Reprefentanten regeert. Het is dus
Jet de Vryheid befiaanbaar, dat 'cr eene Volkswet is, jhoon niet door de Stemgerechtigden te vooren ont'lorpen, of dhcclelyk by hoofdelyke Stemming goediiikeurd. Maar. wat beteekent dan het vu-dere
"Jiifonnement, omtrent de Representanten zelf? JMen zegt, om cen Volks - Reprejemant te zyn, Jiaeten de individueele Stemgerechtigden willen, dat Igp zulks zy ; het zy die w'1 biyke, door te vooren In Zestal op te geven, het zy door naderhand de ver-
i orene expresfeiyk goed te keuren. Maar de
■ i fonnementcn, daar toe gebruikt, vinden hare beperI ig in de gefteldheid der zaken Zco men die te verre usfeert, vervalt men tot eene volflrekte Volks-Reuring, ja tot Regeeirnglcosheid. —- Men moet dus ij in dezen, de gefteldheid der zaken in de famenleBg in aanmerking rWfrfèfr, — Men kan geen eenpajheid der Stemgerechtigden in de keus vercifchen; |minderheid.moer, ook in 't maken van een Zestal, ihaan de meerderheid ondejWerpen. - ■■- Ditltrydt
1
1 1
i
<
niet met 's Volks recht ; — en zo fbydt het ook m's.t met 's Volks recht, dat de Stemgerechtigden uit 15000 Zelen hunne keus, by de Conftitutie, aan 30 uit hun
midden ondeiwerpen. 'J'ronwens, 't is hier mei
cen Volks ■■ Reprejemant, even ais met de Volkswet — Hat ftrydr niet met tie Vryheid, dat in cen VoIks-Regeer'-g by Reprelenrmie de 'Wet gemaakt-wor-
dc door tusfehenkomst van Rtprejentanten &n
op eclyke wysjtrydt het niet met de Viyheid, dat een Volks - Reprefentant beiKcrn J wordt, "door tusfehen kornet -Jan K'èzers, zonder dat de Stemgerechtigden te vooren of naderhand, hoofd voor hoofd, hunnen Wil deswogens uitbrengen. ——- Gelyk &e V&lkiwet, z*
kan ooi; de Volks-Reprejemant gecreëerd worden
Gelyk het Volk deszefs wil, door eenigen uit Iiua m d 'en kan doen uiteirt kken; zo kunnen ook de Stemgerechtigden .door eenige uit hun midden, hunnen Vertegenwoordiger doei verkiezen. Het één ürydl
Zu min tegen de ViyheiJ als het ander.
Dc vraag is maar, wat is beter, wat is voor 't Volk, en de gemeene zaak voordeeliger, dat de Kiezers aan een zestal, of aan eene goed of afkeuring gebonden
zyn , of niet ? Men moet de gefehTkihcid der
Stemgerechtigden, om de keus te doen, of te beoordeelen, ni.et u.it hunne perfoneele gtfchUctbeid, ofongefch'krheid afleiden, maar uit de omliandigheden, waai'in de Stemgerecbrgden zich bevinden, hét geen zeer duidelyk door den Burger Queyfen is aangewezen. — Tot nader aandrang daar yan" moet ik aüeenlyk .nog remarquieren; dat om een Lid van de Groote Kamer te verkiezen;, welke keus gefebiedt over dertig duizend zielen, zestig Grond vergader'ngen moeteil werkzaam zyn; en dus zouden 'er, volgens ker voorlid, van den Burger Vrede ,. zestig zestallen moeten geformeerd worden om .één Lid van de Groo.e Kamer te kiez'.n._— Is het rjti mogelyk, dat ieder Stemgerechtigde in elke Grondvergadering in ftaat is, om over dertig duizend zielen zulk eene kennis te hebben aan de gefcblkte perfoonen tot de wetgevii g, dat z en die zestig zestallen tot den gefcJiikflen \ereenigen kan? — moet dus niet één van teide plaats hebben, if dat doorcie verfchcidenheid der zestallen een niets beduidende' opgaaf plaats hoeft, f/dat, zoo de zestalen tot eenige Leden lamenfieir.men, die zestallen, aan ie Stemgerechtigden jicxiicteero, tn vouigeichreven
noeten worden. Het is immers o. m-gelyk, dat
die. Stemgerechtigden zulk eene uigebreide kennis tan menfehen buiten fiühne.Wyk, of Gemeente woolende, kunnen- hebben. — 'Lr kunnen wel in iedere jrondvergadering éen of meer Burgers zyn, welken loor- meerder onder menfehen te komen, "kennis heblen aan Burgers buiten hun; maar dit kan men niet In alle Stemgerechtigden veronderftelicn; — en voor lezen, die zulke uitgebreider omgang en kenn;s niet lebben , maakt men het noodzi.kelyk , om door de
)Ogen van anderen te zien. > Wat is nu beter, dat
mets



wen aanleiding geeft, dat intrigantenhuil dieteeren,
wie zyStcmrrcn moeten ; dancatmcnhunvrywill.gü.e eenen doet benoemen tot Kiezers, welken zy kennen, In a"n weken zy de keus vryw.ll.g
t"en> Ik meen derhalven, dat het met ftryd! te-
een de Vryheid , en beter overéénkomt met de bedoelinc eener goede, keus, dat men evenééns door KoeV^\ 7e Volks-Reprejentantett, als door Reprelentanten dc Volks Wet doet gebooren worden.
Ik heb nog hooren fprceken van eene verkiesbare Jijlocratie*— Ik betuig ce kracht dezer benaming
op ons Plan niet te kunnen toepasten. lk heb to
•hier toe gemeend, dat me» fpreken kon van tuecerci
ATiftocratie. Vooreerst door geboorte, wanneer
men een Regeeringsform bcpaalr, waarin zekere claslc van menfehen alleen bevoegd verklaard worden tot het beftuur; naar mate zy uit zekere geüacbten gebooren 2* J_ Dit noemt men Ariftocraten, die gebooren zyn (zo als men dwaaslyk meenQ om te regeeren. . J Ten tweeden meende ik, dat men eene verkiesbare Ariftocratie noemde, wanneer zekere perloonen verkooren worden, om hun leven lang te regeeren; en wu benaaldelyk, wanneer dezen zich zelf en elkander daar-
tee verkiezen. Maar hos men de bcnaamu g ean
verfresbaare Ariftocratie appliceeren kan, op zuiken, welken geduur,g afwisfehn, fleclits 3, 4, of 5 Jaren in 't Beftuur zyn, en dan tot den kring derambteiooztn •Burgers wederkeeren ; dit betuige ik met tc weten Vooral, wanneer men daarby in aanmerking neemt, dat die geen, welken de keus doen, onmiddel.k hunne exiftentie, als Kiezers, aan t Vo.k verfchuldigd zyn; en, indien zy éénmaal do keus niet naar 't genoegen der ten-gerechtigden gedaan hebben;
■niet weder Kiezers behoeven te zyn. Hoe men
dus Leden der Rcgeenng, die afwisfelen en die bun •ne verkiezing ontleenen uit Kiezers van 't Volk, welkten hun Kiezerfchap ook maar voor een korten tyd bezitten; hoe men zulke L«dcn verkooreue Ariftocraten kan noemen , om dat niet iedere Stemgerechtigde fcoofd voor hoofd, maar zuiken aan wien de Stemgerechtigden zulks toevertrouwen, hun verkiezen, dit
betuig ik niet te weten Zulk eene verkiezing
•wel verre van te formecren eene verkiesbaare Ariftocratie, formeert eene Volks-Regcering by Reprefentatie, gegrond op die regelen, welke de geftekthe'd
der zaken in de famenleevmg noodzakelyk maakt
Èn dit is voor ons Land, naar myn inzien, het beste.
Gelyk ik voor onze Politicquc gefteldheid van dag
tot dag. meer en meer overtuigd worde, dat r*t Foederat'cf ft; 1 él verderfelyk is, zo ge'oof ik, dat , voor onze Burccrlyke Vtybeid eene vol.rrc) te VolksRcgccri.-g verderfelyk zoude zyn ,; en verkiezende eene Volks- Regcering by Reprefentatie , prtefcrecre ik ook dc nar genomen wys van verkiezing; cn conc!u-l deer, conform bet Rapport, om de propofitie te dol clinceren
Van Hooff' zegt, dat hy het ten u'tterflcn gcvaar'yk zoude belt-houwen, eene volftrckre Demccrat'c intevecren ; het belang des Volks eiicteeiv.e dit; het Volk verkoos zyne vertegenwoordigers; dit door Kiezers doende, deed zy niets dan verwerrirg voorkoomen; want zoo het direct gefchiedde, waren hier u't dé I fchadclykftc gevolgen tc vrezen.
C. L. van Beyma vraagt of 'cr géïlettbereerii werd , of 'cr Kiezers zouden zyn ja, dan Keen % zoo men hier over delibereer*! de, als dan zoude hy mede het woord vragen.
Couperus zegt: dat hy in zyn zo firnks uitgebracht a Ivys geene Üasfe der Burgeren had willen u'tzondcren, dan eeniglyk had wiilen zeggen, dat-een yder niet gefehikt was, om-de verkiedng zelve tc doen.
Greve ?cgt:
Tk heb geene Comparate gemaakt tusfehen dc Rerre»rin"sfoTmen, of dc Monachaale cf Ariltocratifche of wcf de Dcmocratifchc de beste zy. Ik denkc, dat zy allen in zeker opzichte goed kunnen zyn, na de omftandigheden der Vo'keren Maar 'k ben mede vrmj dezelfde getagten, dat het in dezen op de Interpretatie van het woml Vr-.heid aiankoomt: volgens eenigen beftaat de politieke Vryheid, in de veiligheid van als men met tegen de fVit aangaat, met onderdru t ie zullen worden; het geen, meen ik, ook de definitie van Montesquicu is; volgens anderen be*| hoort 'cr daar bcneven ook toe, dat het Volk het recht hebbe om zyn eigen Wetten vast te Jt ellen, en zyn eigen regenten te kiezen De Comrcrsfie tot de SohJ ftitutie is (zo 'tfchynt het eerfte denkbeeld gevolgd; Daarom heeft zy die affcheiding vnn Machten gemaakt; maar van de Wetgevende magt des Volks niet sefprooken, en de fremmen by de verkiezingen def Reprefentanten voor twee derde laaren vcrioteri; \Vy daarentegen volgen het twee'e d . nkbeeld; da:rti cm fprceken wy van het recht des Volks, om zyi wetten vast te feilen, en Reprefentanten te hebben na zvn wille. Hier in is, meen ik, eenvoudig degtorid
van onze vcrivuurciiu« g^uagLvu.
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. in den HAAX5E



IM l 2 g H E 1 D , V R 1 H E J O , B BO E O E ff S C HA 1'.
DAG-VERHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
r^T X O W JL J£ X JS H^MB.GJLnMnXWG
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. K°. 431. Zondag den 19 Maart 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Fryhsid.
m
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Maandag , den 13 Maart 1797.
Voorzitter: M. Siderius.
I
V ervolg der Deliberatien over het Rapport van 't Burgers de Beveren c. f., op het voorlid van tn Burger Freede.
\\Fre-de zegt:
'lik hoor uit het zco evep geadvifeerde van den Burger van MKasteele, dat wv het in dat groote beginzel eens zyn, dat ee Volks-Rejtjerïng de eer.igste is, die met de Manfche ie waardigheid overeenkoomt. De Cureer yan de Kasteele ■ent ten volle, datde zedelyke hoedanigheid van den mensch |n andere wyze van Regeering kan eedoogen, en deeze •ftemming vcrwagre ik ook van dien Burger . maar nu me vraag; wat is cen Volks-Regcering? Eene RejeerW, «ar in het Volk dc beftuuring der gemeene zaken uitotijenr. . ïar de uitgeftrektheid cn talrykhcid van bet Volk'gehengen" at, dat het volk zulks in Petfoon doe, daar moeten Ver Oenwoordigers zyn , op dat het zich fmaldccle cn verkleins
• zodanig een klein getal, dat het zonder onorde en teugel d Regeering kan in handen neemen —— maar wat word nu Jr toe vercisch'? dat ieder Burger dien man tiitkippe, dien ■ vindt dar bet meeste overeenkomt met zyne neigingen,
• danig eenen, waar van hy kan verwagten , dat deczc ter fats Vergadering dc voorkomende zaken , het meest over Jkomftig zyne begrippen, zal behandelen. Jtfaar nu veroorlooven de omftanjigheeden ook niet, dat ;fl keuze door den Burger zelfs gcda«n worde, wat moet ïdan fcLeuret ,? Dan moer'tr cen middel gevonden wor■i, die hun die keuzejtcmakkclyk maakt, die hun dickeu ■net órde tn fcfchifctheid doe volbrengen, Hier zyn ivynu i fctt radjes» Ie poinct van het vcif.bil; hier zyn wy nu, yr wv ait een loopen; hier zyn wy nu juist, waar het ecn 'liks Rereerfng,ZO goed cn zo kwaad als zy dan is, kanblym, of dat 'er ctne andere beftuuring , eene Aiiflocraue
Ift LLEL. *
plaats gryp;. Indien her eene Volks ■ Regcering bly. ven zal , dan moet noodwendig het mi Hel , dit ter verkiezinge, tusfehen den vertegenwoordigde Burger cn de Vertegenwoordiger werd tusfehen g.fc'ioven, cen zolanifraüiel zyn, dat de aart der zaak niet veranderd - 't moït
altyd zynen blyven de keus van den Burger, dieaiueii gemaklyk en geregeld gemrakr word; en al fchoif men nog een Kiezers Vergadering tusfehen deeze Kiezers Vergadering in, al deed men zulks met nog tien, met nog vyftijtander.-, zoo lang de keus van de laatfte Klevers bepaald blyfe aan den wil d<s Vulks , is en blyft het eene Volksregeering, is en blyft de Vertegenwoordiger, de gekozen man des Volks; maar hervorm men die Kiecers integendeel in andere wezens; laat mén eenmaal aan h&t vry , dat zy naar hun gewisfe de beste man tor B. Huurder mogen of moeten kiezen , op dat oogenblik yêraö ierd de zaik van natuur, en het is niet meer het Volk, dat ki-scht, raat het zyn dc Kiezers die het voor hun zelven doen — het blyft dan niet meer ecn Volksregeering, maar het word eene Aristocratie—'t word eene verkieebaare Aristocratie «zodanig eene Aristocratie, op dat ik dat hier, ten verzoeke vén dén Barger yan ae Keisteile ophdiere, die daarom verUesbaer genoemd word, o:n dat zy inderdaad door het Voile gekozen word, en die daarom AristocratieJs , otn dat het radicale der benoeming niet zit in het Volk , maar buren het Volk, immers Hechts in weinige Perfir.cn, die men Kiezcrsnoemt ,en welke den Vertegenwoordiger, niet nsar den wil des gehelen Volks.
maar naar de iafpraak van hun gewisfe gekozen hebben. Dit noem ik, cn ik geloof zeer te regt eene verkiesbare Aristocratie , in tcger.frelüng van zodanige A'isiocratie, die zulks van hun gebtorte omlecnen, wanneer de eene wieg den gebooren regen-, deandere wieg ien gebooren onderdaan , in zichdraagt.
De Burger Queyfen heeft edelmoedig erkent, de waarheid van myne (Hhtfg, dat de verkozen Vertegenwoordiger en de verkiezende Butgcr.rijet een draai moeiten zyn aanééngebonden; dat het een fchakél zyn moest, die san malkander hing; maar die Burger heeft daar in misgetast, dat hy dagt, dat wanneer de Kiezers, die door het Volk gekozen zyn,'die keusdecden naar hun bcs>e gewisfe, dat dan deze keten aan één hong — dit zy verre!"— heen z:fcer, daar is dan een fehskel uft dien keten, wa«r de Kiezers, niet naar dén Volks vil. maar naar hua byzondere wil kiezen ; want daar houdt het juist op den Volkswil te zyn; daar houdt het Volk op', dien fchn te kunnen kiez''n, die het hebben wil — daar worJ'het de Wil der Kiezers cn niet de wil des Volks, tn dat het waarlik
<-; ie de



C 234 )
ft yd* «?aM«S h« verlangen des Volks ; de " otó des niet weer samengeknoopt door de keus ^ Vg» „ rrjf»pro — neen zeker; maar om die zam.nino.uug u
tC K b "hooren aanmerken, dat de Kiezen beter in ftaat -auden zvn om de Perfonen uic tc kiezen, die tot den Post,
feta; ftoa*. d- 6*»*ftftï «"""i maai nlets "
d- f ^ «nie dm d t voorgeven. Indien ieder Burger f- Th tc meest gefchikt voorkomt, indien dit ff.1 de SroucTvergaderSgen gefchied, dan zalmen voorzeker te degchcelc Republiek alle gefchikte Pylonen verzandt hebben op dc lysten van benoerhtng, d.e by mogcly*heid in Lniae aanmerking kunnen komen, daar alle Burgers, vaa Ju^Sradoïciikwyie, hetzelfde regt zullen hebben, Sin mn ritowa;* het een dadelyke aiJutditéUzyfi zoude ^ verondcrftellen , dat cen klein gedeelte van het Volk Sder ecfchiktè Perfonen zoude kunnen eracevcn , dan het^encefe Volk zelfs, waar onder die weinige Perfonen ook ^TJeTa Iwl ■ rerwyl op hun , die het meeste vertrouwen Sn bffi tc hebben , de ftemmen des Volks zieh zouden oohonen"cnalzoo de Kiezers gelegenheid geven eene keus re doen , ui!: zodanige Perfonen , die met het blykbaar meerder „-mouwen des Volks begunftigd waren.
1 h^ bv myn advys de groote voordeden, die hier U t «to^-cn vooïtvTodcn aangetoond. Ik heb doen zien, dat du ven onwen moest inboezemen, tusfehen den Vertegenwoord Ir-enden Vertegenwoordigden Burger; endusdc grootftc fteur ÏÏ gK» aan het Staatsbeftuur. Ik heb tevent t en aangetoond de onbeteckenbare nadeden, dte aan he, te enoveiCandefy,thema verbonden zyn, dat alles doet wan telen , cn gemotcn ontevredenheid ailerwege doet gehore*
^Than's meen ik, de nadere fngebragte bedenkingen ook t, hebben weerlegt, en nader myn voorftel re hebben aange dtnTcnrik meen 'cr dus vati to mogen «mappen , en naa iyn&ogen aan myn pligt-e hebben voldaan die tk aa de Natié v rfchuldigd was. lk concludeere dus finalyk al by myn advys.
De Prefident ftelt voor, om by appel nomina tc decideren, of men zien mee het Rapport con formeerde Ja, dan Neen? — Eri wordt hetze! ve gearrefteerd. Et*ch zegt'.
H-* heeft d«er Vergadering behaagd, om , in den loop h; .er itmeratit» over het Plan van Conflitutie, reeds over < «vze' van al of niet aanneeming van het zelve de nodige b Malingen te maaken, en, ten dien einde, het lob Arr. yi \ 'f, Piment voor de Nationaale Vegadering in dien zin te* kiceertK, dat over het ontwerp van ConfiitutU, dolïhaara; Lee Volk aan te bieden, P-royin-Jahter, zoo dat ieder G^vvc „« ftem uitmaakt, moet geftemd worden; tevens heefe daar b* gelieven vast te ftellen , dat de meerderhe din dei de rW.ie.heid nier kan overftemmen, en by gevolg niet k tóadzaakea tot aar.nïjBiaS of verwerping van het 21an zsl'
Uwe wysheid, Burgers Repreicnianteu 1 *'J
■c/e va'; tfcdling, allo vertiaaging en wanorde willen vooiLo- I
—- dan , daar uwe oplettendheid (nair myn inzien) 1
,g iets fchyn ontfnapt te zyn; zy het my vergund Une. j
aS dit te-doen opmerken eu toto «nvoüdg J|H 1
ïcjuü vaa het 143 Art. van hec gemelde Reglement, nam... ■
al'Znnenen Leun hluien, nat de Conflitutie («<»»""»■ .ntwen over den io3 Art. door he: liataajfche Volk al of m lei kal zyn aangenoomen, ten einiede Vergadering I ylsw te huneer zy , volgends het 1+5 Articul, (er al of niet zal moeten oproepen, ter yetkuzmg van Leden tot I •en tweede Nationaale Conyenf.e.
Van Rek zeet, dat, zoo hy dit voorftel wel begre- 1 iL heeft, hef-Klve als dan by de voonge D;scusliea I ?e ds was ontlost; dat hy 'er ondertuslciien niets tegen nad, dit hetzelve gedrukt en. Comrmslonaal werd] gemaakt.
De Pt efidett brengt dit in omvrage: concludeert conform, cn ftelt het in handen van Vreede c. 1. I
Thans worden de Deliberatien over het PiarwanJ Conftitutie verder voortgezet.
Art. 486 cn 487. worden conform gecoriclu-j deerd.
Art. 488 en 489. worden gedecreteerd conform de nadere redactie. {Zie JN». «6. Pag. mA Cel. 1.)
Art. 490. wordt conform gearrefteerd.
Art. 491. wordt iu deliberatie gebragt , lui-
De aanfteilinge van de Nationaale Ontvangers erj verdere Finantiëelc Ambtenaaren ftaat aan de Kamer.,
Belmich vraagt, of die Ontvangers niet uit de Distriétel behoorden te worden aangeftdd?
De Mist zest, dat hy dit ten vonkn appuyeert, doek daf hy 00 Sucidatie'viaa^t, of de Kamer dc macht zoudcL-bbcn.detcgen.woordigfunScciendctebcdankeJ
De Prefident (lelt voor , om het voorftel va* HelmWi tot morgen in advys te houden, eu verzoekt dien Burger dit in fcript.t overiegecven: et condudeertalzo; Hellende voor, zich intnu de» met den geest van den Arucul te conformeren .W conform befloten.
: Art. 492 en 493. worden conform geconcJ*
■ deerd.
• Art. 494. wordt in deliberatie gebragt, lu>
* dendDc Kamer zal zorgen , dat alle Ontvangers en Com» f iibïttn de Cautiën, welke zy volgens hunne InUrucJ J| "n moeten Hellen, pteftsewn voor net aanvaarden hi| l ner furictiërü* Stoj



C 235 )
lniofexierg vraagt, of 'er eeniglyk perfoneele Cautie zoude lorden gevorderd , dat hy de reëele zoude prefereren.
\De Bitst zegr, dat dit in zommige Districten zeer joeijelyk zyn zoude.
Van Leeuwen zegt:
pp de vorige Arr. cn aanmerkingen omtrent de LicentieeH en aanftelling der Ontvangers had hy gezwegen, om allen J»yn zelfs van daarby gcintcresfeerd te zyn tc vermyden. kar, nu het op het Interest van het Land aankwam, moest i fureken. De perfoneele caurien keurde hy geheel af, en «veerde, dat die niet veel, jt zoms niets waardig, cn gaJirlyk waren. ondervinding had dit oók in vroegere ten in zyn Gewest geleerd. Waarom men daar altyd reèolc «tien vorderde. Ji zelfs hadden de voormalige Staten ge«uireerd, dat, daar huizen aan brand en vermin lering , a's ïdc Lmderyen aan daling in de pryzen bloot ftorden, de «tien moesten gefteid worden tn Obiigatien op het Qjartier, J zoo al die in Huizen of Landerycn gefield wierden.,'er Jt een vierde meer tc borg gefteid moest «.-orden. Zoda l;e maatregulen waren tc pryzen, want wat had men tog |inig aan perfoneele cautien , wanneer Jan , Pierer cnPautus Iverklaarden, dat zy den borgc kenden en hem voor zulk izulk een fom genoegzaam gegoed rekenden. Immers niets, izulk een banqueroet ging, dan had het Land 'er geene verze • ting ter waereldaan. Zulk eene perfoneele borg was doorgas dan ook maat om aan de wet te voldoen, maar veeltyds l ten eenig effeft, de borge dan, zoo de mau zelfs het niec «:n konde, moest ook veel goed verborgen, cn dan was het 3ld eerst gedekt. Hy concludeerde derhalven. tot reëele c tien.
levers zegt, d.it hy op het geavanceerde van den B f-er mi Leeuwen dat men nameiyk geen cautien op Landern of Huizen zoude mogen (telen, om dat de eetfteh a vermindering van prys, en de laatften aan brand on«Jhevig waren, moest aanmerken, dat die Burger uit h oog-verliest, dat 'er door brand contraden als andzintszeer veele huizen g^asfureerd zyn; dat hy voor ■ 1 overige, wat betreft, cat men liever cautien in 0>!i- ] jien zoude admitteeren , zich daar over m jest verwon- ( «3en, even als of Obiigatien aan geene daling in prys clerhevig waren; dat de ondervinding, zyns bedun- . Is, het tegendeel daarvan, niet dan te overtuigend J gterdhad.— Dathy derhalven verzogt, da;de Burger t $> Leeuwen dit nader zoude ontwikkelen. (
Yan Leeuwen zegt: . i
. le Burger Gevers wette, dat ik niet ftezegi hcbVe, 4st 'cr 1
gsc Landeryen tot borg geadmitteerd wierden. Dit heeft [
d 3urger niet wel verftaan. Ik heb gezegd, cn zoi3 het ook , <
d in dat "geval cen vierde meer tot borg moest gefteid wor ^ 6 , En war zyne aanmerking aangaat op de daling Her pry • I van de Obiigatien, die doet niers af, dewyl het Qwai'iers
€ jgatieu moesten zyn. en die gefeponeerd worden. Hier |
V is het Quartier zelfs de debiteurs, cn dus dc fom f-huldig. ,
.. A. de Vos v.:n Steenwyk vermeent, dat dit uit H hoofde van de inconvenientien in zommige Disttic-ti aan de wysheid van bét Wetgevend Lichaam moest , w den overgelaaten; {
tin wordt deze Articul gearrefteerd. 1
voorkomt, dat deeze Vergadering hetzelve niet-alleen b uittil G g a deliberatie
Waarna de Vergadering geadjourneerd wordt tot morgen ochtend ten 10 uuren.
Zittiag van Dingsd.tg den 14 Blaart 1797 Voorzitter: M. Siderius.
Een kwartier na tien tmren word de Vergadering geopend. De Notulen worden gelezen en goedgekeurd.
De volgende Stukken worden gelezen :
E;n MUfive van 't Cpmrmttó te Lande , verzoekende, dac aan den Burger /,IzSfw'f thans nu^ fungeerende als Piaats - Majoor te Steenbergen , om zyn 81 jirigc'ouderdom een Penfioen van ƒ2.10 mag worden toegelegd : — Geaccordeerd.
Een Request vm C. N. Penner, tekentien gevende, dat hy in de actie by Amftelveen ongelukkig geworden zynse , de yiyheii neemt zich ter dezer Vergadering te adresfeeren , verzoekende met ecn pennoen van ƒ600 in plaats van/'gig te mogen worden beguöüigd, en ui 't vervolg zoo mogelyk.mét den Post vm O.rder-Majoor te worden gebeneficeerd. — Aan 't Committé te Lande.
Een Reqeest van de Directeuren van de Spindery van Smirna's Catoen en inlandfche Schapen wol teHarlingen, verzoekende, dat, daar zy met vrugt ondernomen hebben inlandfche Kousfen te f.ibriceeien , waardoor de arbeidzaamheid word aangefpoord, en de bedelarijen geweerd, de invoer van aile vreemde gemeene Kpmfeii lot meerdere aanwas dier Fabrieken mag worden verboden , en het Decreet van verbod van invoer van Engelfche en Schotfche Kousfen ten rigouretifte mag worden gemaimineerd-, en alle Requesten, ftrekkende tot ïludeeren daarvan, van de hand mogen gewezen worlen : — Aan Vreede c. f.
Ecn Request van A. Geuzendam, gïwezen Koster, koorzanger en Schoolmeester te Nunen , in Bataafsch Jraband, te kennen gevende in den Jaare 1783 door ien gewezen Raad van Staaten als zodanig, na den Lanle eenigen tyd getrouw als Canonnier eu vervo'gens ils Bombardier tc hebben gediend, te zyn aanoeftcld , . loch na de Revolutie door de Reprefentanten van- Baaafsch-Braband vjn dien post ontzet, orrudat hy van le Gereformeerde Godsdienst, bcleidenis deed , zoo als >p meer Do'pen aldaar heeft plaatT gehad , en Schoo!neesrers van den Roomfchen Godsdienst in derzelver ■laatfen zyn aangeiteld , verzoekende daarin voortiei.ing, if in zyne bekrompene omftandigheden met eene Graificatie tc mogea worden begiftigd.
De'Rrijident proponeert, om dit Request, nis ime domefticq zynde , te renvoyccren aan 't Pro'inciaal Beftuur van Bataafsch Braband.
Vèrhóyjen zegt: Dc uitdrukkingen van dien Requcftrant, in bet zo even clezene Adres, zyn zodanig taxatoir, en honende voor et Provinciaal Beftuur van Bataafsch Braband, daf het rvy oorkomt, dat deeze Vergadering hetzelve niet-alleen b uittil re a & /i<.i;u-...£.



f 236 )
f Wiebel «'^"-r^nSS!^ ï
waarvan, buitem hem. genoegzaams bcwyzui, w^ dat £ j
west voorhanden zyn, is niet, zo als hy ze"vK""a;'op c aanvoert, om-dat hy Proteftanc is, garemoveert, maar op
klagten van by na alle de l»*™*» «n d - J
meente: na dat aan hem allenzms den weg van wederltgj>ng , rfier klaatcn was overgelaten: het is uit boofds van zyne,
•Request worde gefeponeerd.
Auffmorth zest, dat, warneer het om niets anders UrZ o^He' Suppliant Bombardier ,s geweest het bewys dan zeer zwak 11; w^d w Ls rePterProvincie een Canonnier heeft B*«J. hand wasafgefchoten, en met zyne 1'^er de kmderen zeer goede ksfen gaf .in bet fchryven, en dieziCh aldaar •in dat vak zeer verdienftelyk heeft gemaakt.
Haverman* zegt, dat het Request ten uiterftcn vc«toir is -voor de Reprefentanten van Bataarseh Braband, en zieh dus -wel met den Burger Ferhcyfcn kan conformeeren.
De Prefident herhaalt zyn voorftel: — en concludeert conform.
Een Reauest van J. P. van Braam: te kennen gevend?, d\l>van de' gewezene Admiral.tett ndg eene Somma, groot tweeënveertig duizend vyf honderd,heef ie "orderln , cn verzoekende, .dat het Committé der Marine tot betaling dier pretenfie mag worden geauiho feerd het zy geheel of in termynen.
Een Request van ondericheiden Koopheden te Amfterdam, zier? beklagende, dat de fustage en emballage der See aankomende Koopwaren zeer dikwijs zo befchadiad is, dat de verzending daar van met alleen moejelyk, maar ook zeer kostbaar "wordt, verzoekende cat het CommjUéder Marhe mag wo:den verzegt:, om by de v^iitatie daarin voorzictfng te doen: — beiden aan het Committé der Marine, om confideranen en advys.
ken Reques. van IV. Hay, te kennen gevinde, dat hy, om de zaak der Vryheid naar Wezel gevoerdzvn■d- en a'daar de grootfte elende hebbende uitgsftaan , 7a 'de omwemelirg had gehoopt, ingevolge Wg***n verzoek , met een Ambt of bediening te zouden begursügd geworden zyn , en daarom zich heeft willen wag en -van zich om fcbavergoedir.g , 0 eene GraVficauc, ; gelyk Inderen, tc adresfeeren ; doch dat hy , zich m die boor te leur «efteld vindende, zich, door zyne omflandigheden en°ziek:e gedrongen, verpligt rekent, aan den, VcreaderiP» ie verzoeken , om met eene jaa.lyk.ch,
G^afiiicane begunsfgd te mogen worden: , Aai* d,
Commisfie tot de Giaiifkatien.
De Prefident communiceert aan de Veraadering . Bit naam der Commisfie van Buitenlandlche zaa
keDat de Burger P. H. A. /, Strik M» LinfeMttni welke door de Nationaale Vergadering benoemd is ge worden tot ï»iimst.ei Pknipotemuns der Bataaffche Re
.ubl'ca by onderfcheidene Quitfche Hot» , dooi «M ast om zvnVCaractcr'niet te&ployeereVSan met ve rtennis en Voedvinden der Cornmislie , geduurence ,1 ea , an een Ja r met allen yver is werkzaam geweest, om.» dêbelanficn, van zvn Vadeiland voor tc traan, «> d r| Jchter <»« de Commisfie het raadzaam heeft geoordeeld , 11 hem zyne Brieven ,an Credet.ne te doen overgaven d« eemelde Burger voor eenigen tyd verlangd hebbende Jcnf me tt huiswaa.ds te doen , dc Comm.sf.e van Btutenlandfchezaaken, zoi.der daar -oor zyr.e mnfie a s ge- h S5Uebrfchouwen. Uk%M heelt, zyn venoek . ' moeten accotdeeren, cn hem to petmiitcetenr.a*U I Vaderlar.d te retournecren , en atdaar te blyken tol datjl zy , d e met de directie det Buiteniandtcnc zaKcn g.chareeèrd zyn , of zuileu worden , het geraden raden oorace, feu hen! weder naar zyne desiinatte te doen, ve.trek. ken , ingevolge wdk vertot de Burger P. IJ.. J. J-
Strtck van Ltnjcauoten zich thands hier bevindt.
Waarop geen Decreet is gevallen.
De Prefident dóet namens tie Commisfie yan Buitenlandlche Zhkeh voorlezen het berigt op 1 et Request van Domingo Contini, verzogt hebbende --at f. Coerman , omtrend eene ooor hem gefustineerde op een zeker Schip te vorderen hebbende preteniie , buiten hem niet mogt worden gehoord , immers daaromtrent geen befluit genomen, alvoorens zyne belangen* tegen den Burger Coennan te hebben ingebragt, advyteemne :
Kt de Commisfie van oordeel is, dat deeze zaa.aan den loop der gewoore Justitie meest worden overgelf I ten . conform geconcludeerd.
Een Reauest van S. hertot, Bataaf, zich nader adrea. | 1 feerende om de gewcor.e GVafficatie : - gedcc-ir.tert. ■ ' Fen Request van Abraham Schuurman tc kermen g£ l ' vendc genoten te hebben llegts / 67. , en verzoekend» I : met nog/'133- begiftigd te mogen v,orden. j : De Prefidei t der Vergadering geïnformeerd hebj • bende, dat het Rappott omtrent oe-c-n..^'PPhaiil - declinatoir beeft geadvyfeerü: — wotddit Reiiue«| 1 gewezen vau de hand.
\ Ppmpf van Meerdenoordcömtminireèrt, namen| K dp Coinmirfic tot Mpi&k van de BM>: ■ P Datzv, goedgevoi.den heb' er.de eene inflruélte vcffl | V de Boutefeu Lotje te vervaardigen , H)gevc:> ge wetkerrt i e zal verpligt ?yn , r;ch bedienderjs aat-ufebaften , tot « e fchoonmaken'der vettiefïïèn en l.e» aanbrei gen van branfl-B e ftcffen, waar vcor tem za! wo:du, f . g« rfed te airtj l /360. 'sjaars, in plaats v.n d,g. gei e» , -e;ke l.y a*| deTTdaat voor jn dec'-a.afr.e bngt, 'ccar.^ «er.e n.drucf ' iie door den CowrarotUw *™ Gebouw ran m Linde» heeft doen vervaardigen , welke ce Comm,«J 1 by deeze produceert: — coj.form leüoo.en. V. Ecr.ije Reqv.cs^a , om Pasptor.en : —



Den tydelyke Prefident ter Vergadering ver c iW en zynde, worden de Notulen gerefumeerd en tearresteerd.
_ Vervolgens wordt in deliberatie gebragt het op isteren door den Burger Helmich gedane voorel: — en conform geconcludeerd.
Wordende hierop de deliberatien over hst Plaa an Conftitutie voortgezet, en Arr. 494 ingevolge e nadere redactie (zie V». 226. Pag. 200. Col. 2) lenrresteerd.
Art. 495. en 496 worden conform gearrefteerd.
\ Art. 497. wordt conform de nadere redactie gepresteerd.
Art. 49S. wordt conform gearrefteerd.
Art. 499. word conform de nadere redactie ge-
:)ncludeerd.
Arr. 50c, 501, 502 en 503. worden conform
iconcludeerd.
Arr. 504. wordt in deliberatie gebragt , luimde :
,, Zy ia! exerceeren de judicattireover het fuik van de ';j»uvo\ea en Licenten, doch voorbehouJens reviiie; iir van de Orde by het Wetgevend Lichaam ?ai wor» in vastgeft.Id, welke echter dezelve, zoo veel dwenlk , op eenen ordtostbaaren voet zal inrichten."
vau Marle vermeent, dat het royement van dezen Anicul 1 afhangen van het Plan, he; vyoik de Commisfie, betrckJyk de jadieature, over dc Cunvoyeu tn Licerncn , zil ipediteeten , cn dat het dus voorzigtiger zou ,; zyn , dit Iticul tot dien tyd te houden in advys: conform gei icludeerd.
Art. 5^5. wordt conform gearrefreer.l.
Arr. 505. wordt conform de nadeie redactie
jArr. 507, 508, 509 en 510. worden in advys l.ioudeii.
.jArt. 511, 512, 513. 514 ea 515. worden c^uim gearresteerd.
IAr*. 516. wordt in deliberatie gtbrrgt , hiiJrde ;
i , Er zal by deeze Kamer zyn een Publieke Aanlager, ond-.r de titul van Fiscaal van de Finamie."
Hieraan ce nadere redactie gelezen zynde , zegt '
I isten : i
. )at hy de noodzakeiykheid van het aanltcllen van ' 3 danig een Publieke aai klager met ren kan, daar hy
Hmeect, dat ^ten Admii.iiltatief (.oïiegie eenige juri- i
diquï magt moest hebben, te meer raar htt Jufticieele
vau het pohtique was at'gtühciden.
D: Uht «egt, dat hy dlt zoude moetn appnyeeren, by aldien. de Articul zoo bleee, als dezelve ronr de Commisfie v-n at was gefteid; dm deze z-.varigheid verviel geheel by de nadere redactie; hy zou ie 'cr ondertusfchen niets tegen hebbe/i , dat men den Axrxul in advys hield, rot dat men het bygevoegde HooHftuk , over de Judicature der Gemecce Middelen , zoude hebben aQehandeW.
De Prefident zegt, dat, hoe of men ook de zaïk betciiotiwde, 'er Hógtftarts alroos een publi-
que aanklager zoude wor ;eu vereisclu : — en
wordt de Articul conform de nadere Redactie gearrefteerJ. &
Art. 517. wordt in deliberatie gebragt , luidende :
,, Daar toe kunnen alleen verkooren worden S'emgerechtigde Burgers." °
FanCaflrat> vermeent, dat by dezen Articul nog eeni-o nadere bepa.mgen dienden gevoegd te worden.
De Mist zegt, dat hy integendeel 'er voor zoude zyn , dar de ganfche Atticul geroyeerd werd daar zeker de Kamer der Ouditen 'ef niet dan gefctiikte wArwerpen toe zal verkiezen.
En w rdt dezelve geroyeerd.
Arr. 514, wordt in deliberatie gebragt, hü>
dende: •
,, De amitelling van deeze ceOrhied door den Staatsraad, v ) goedkeuring van de Kamer der Oudflen, to wel voot zyn leven ".
>«//*» zegt, dat het hem pefchikter voorkwam, dat de Staats.aad niet een enkele perfoon voordroeg, maar eene nominatie formeerde, waaruit dan dc lOmer dec Q/djhsa eens .reuze koude doen.
Fan'Marle zegt, dat het idéé van /lullen niet overïénkwam Mtt het gevoelen der Ct^mihisfiê van 21 , ;n het gee* m zoertgelyke gevallen, e!oor Aten Ver;aderirg reeds opzigielvk de buitenlan «che .\iin1tter3 was^ btpaa.d; ook was het voorgedragen middel het ee.chikite, om een goede verkiezing te hébbetij men had ,n deie het voeubeeld der Americaanen gevolgd, en was 'eraan rlc ne*e zy de gezorgd dat 'er gee» ot— ichikte petfoneii werden ot .gedrongen, ook "aan dé aniere zyde had men -orge gedragen, dat de Kamer der. □unflen voWrekt öHpartydig was; en dus had men het jut bereikt.
Juflcn zegt, dat by op die wyze de Moftdltrtg door den Staatsraad zeer Chimcricq bef.-fiou-.vde. dt.' hy nofnaafez** •oorflcl herhaalde; daar de r< flexie van ve» Mar ie rrfcr te. rocgaaam geweest was, om hem van »yn eeyoeicn ie dA ourneeren.
De Pre/ideüt brengt in omv.-n.-e, of zich ook eroand 4it Leden met Auftcn .oiilwr meerde■: en ^ £ 3 gene



gene zfch hier. mede conformerende, wordt ae ^ Articul gearrefteerd. ; di
Arr. 510. wjrdc ha deliberatie gebragt, lui-
e.n,(ni Fiscaal zal ten opzigte van alle zaken , waar var. de iudicaturé aan de Ka ner is, of zal worden aanbevoolen, het recht van dm Lande waarnemen, cn a alle zo Jdwige Adicn moeten inh-tueeren , a.s hy ArfiStS ^ ruiven 7.tl vermeenen te behooren. ^ Aufli» z-gt, dat deze Articul, uit hoof Je van het dwt de ft v'gaicrtaj geiccr-teard., n ,pau4 da .f®lydmj ■iet.«gten, wilde zy zich gelyk blyven, noodwendig ma-st ver- ^ vallen. d
D- Pre'li'hnt ftelt voor , om dezen Anijsuj en de volaende tot <ii inclufive te hou len in.a lvys, tot dat men over de Judiciture der mi idolen zal heb- , ben gehan leid: — conform befljoten,- , 1 Arr. 5- :. tot 528. incluüive worden conform | geconcludeerd. ■
Vierde Afdkeling. Over de Nationaale Rekenkamer. Art. 559. wordt conform gearrefteerd. A^t. 530. wordt in deliberatie gebragt , lu't-
d\",-Deeze Kamer zal beftaan uit vyf Leden, en één
Secretaiis.
De nadere redactie gelezen zynde, zegt de PreRdenV, dat de Commisfie vermeend had, naar ftèt ««-«allen Decreet van den a December, uit welks eêvol^eiT, als de éénheid der Finantien voorruitende, de werkzaamheden dezer Kamer zoo aïnmerkr-lyk zbiiden vermeerderen , dat het getal der Leden'op 9 zoude dienen gefteid tc worden.
Bieker vraagt, of het niet op 7 ™"de kunnreQ dWcelteid, mét clauru'e , dat het Wetgevend Lichaam aW de macht zoude hebben, om dit getal zoo het zelve niet genoegzaam mogt zyn, naar ge.ang der werkzaamheden tc kunnen vermeerderen.
Gevers vermeent, dat, daar de werkzaamheden, de Marinebetreffende, 'cr by zouden komen, het getal wel op 9 moest bepaald woivkn.
Queyfen vraagt, of de werkzaamheden der Kamer van dien aart waren, dat zy in zich in onderfcheiden decl.r konden vedelen, dan of dezelve Collegialiter moester eeJehieden.? had dit laatfte plaats, dan vermeen Je hy; dat er zoo veele Leien niet benodigd waren.
Ven Marle '-gr, dat zy zich in twee ondericheiden dcelei kon 'cR verdeden; dan hy vermeende, dat 7 Leden genoeg ?«m zonden zyn; daar, wat de werkzaamheden d-r Maria bet-of 'deze reeds zints lange immers, zoo dc zaken naar b, hooren gcaeiminiürcerd waren aan deze Kamer waren gewees
_
Ten Berge zegt, nat ny zien mei .
I betrof, wel konde vereenigen, echter geenzints met.M g:projeéteerde ciaufule.
De Leeuw zegt, dat, zoo men de ciaufule voorbehield, meaW n even goed het getal op 5 I^dcn konde bePaald laten' E M. van Beyma appuyeert de Leeuw, te meer dlar'iy werkzaamheden van dien aart waren , dat zy door ij einigen moesten worden waargenoomen , als in het || zien der Rekeningen beftaande , een werk, dat of-;|l hoon 'er zeer veel acuratesfe toe werd vereischt, _ ech« r niet dan door ééa Perfoon tevens konde gelchieden.» Gevers zegt, dat hy vertrouwde, dat de Commisfie niet dan II , goede gronden dit getal din rui geftJl.1; dat hy nogthan*|| lafOrnttend wel eenige explicatie verlangde.
Vreede zegt: "', 11
De Verga lering zal gelieven op tc merken, het vstfehil der ■■ eiden Svstbema's, waar in de twee Comraisfien gewerkt iieb-H en De Commisfie van 31, heeft haar rapport ontworpen,»
II h^t Svs'eema , dat 'er Provintaale Finantien zyn zouden --Hl o Commisfie van 7. daar tegen in het begrip, dat 'er eenlï •énheid van Finantie voor de geheele Republiek zal plaata» i'ebben. Hier door het oneindig groot vcrfehil, dat 'cr 111 deg| werkzaamheden der Rekenkamer zal plaats hebben, wannecflT och die werkzaamheden over de geheele Republiek zullen uit» [trekken, en hierin ook de reden, van de vermeerderingdeiM Leden van 5 tot 9, die de Commisfie van 7. voorftelt:- ,Ils|| ian my zeer wel herinneren, dar die vermeerdering vt.i werk-Jl aaimhedcn, en die vermeerdering van Leden, zeer ampel ia|| het B foignc is beredeneerd cn gecalculeerd geworden , en deW Vergadering zal denk ik, uit vergelyking van de oneindige» vermeerderde werkzaamheden die nu by eene Nationaale Ai.« miniftratie zal plaats hebben, genoegzaam overtuigd zyn, dat fr de vermeerdering van 5 tot 9 Leden althans met te veel m t Ik concludeer dus met de Commisfie van 7 Leden.
Jasten zegt, dat het hem voorkomt, hoe ook de.1 zaaken mogten gedecideerd worden , dat die werkzaam-» heden zoo omflagtig niet zouden zyn, en het getal duï,| genoegzzam was.
Snffentcrg zegt, dat hoedanig men het getal ook bepaaleJl is zulks echter altoos cotiftitutioneel, daar nu de wcrkzaam-U heden der Kamer noj niet genoegzaam bekend waren, yer-JI meende hy, dat het getal best door de Wetgevende Vergadering» zoude kunnen bepaald worden.
Schimmelpenninck zegt, dat het de Cornmislie, nai exammatie der werkzaamheden , welke van zoo eenfc omilagti-en als nauwkcurigen aait waren , volftrekt nood-la zakeiyk was voorgekoomen , dit getal dus tebepaalen.fi l'a" de Kasteele zegt, dat de Krmcr, door de vcrm'.erderingjj der werkzaamheden , z;ch zeer zeker in onderfcheidene Dfl par temen ten zoude verdelen.
De Prefident brengt de redactie der nader» Commisfie in omvrage.
Onderfcheiden Leden verzetten 'cr zich tegen. : Van de Kasteele zegt, dat hy rog dit zoude voegen by M • geavanceerde, dat darrrenlyk de Commisfie het getal op NejBJ . bepaald had; vermits de Kamer, tot meerdere befpocdigifl



é werkzaamheden, als dan zich in drie Departementen, lier u:t 3 Leden beftaande, konde verdeden.
tycker zege, dat hy, na de gehoorde conhderatien zyn lïorittl intfekt.
ïPreeds Z?g£;
lk moet de Vergadering andermaal herinneren, dat in het Jn van de Commisfie var. at, alleen aan vyf Leien de werkjmheicn gegeeven word van eene Nationaale Rekenkamer, 1 alleen gaat over de Bun Igenootfe'aappelyUa Fiaantie — *r nu zuilen zich ook die werkzaamheden moeten uitfhek I, overal bet huishoudelyke van alle de byzondere Gswes Men deelen der Republiek ,en het is juistdat huishouielykc , ade meeste werkzaamheid vorlcrt, daar het meest in klciAedcn loopt, en dus zal de Vergadering zieh ook denk ik Jtt overtuigen , dat de werkzaamheden dus meer dan nog eu zoo veel zullen vermeerderen, en dus dat eene verraecrJng van Led.-n van 5 tot 9, in evenredigheid niet te veel l| ik concludeer dus als vooren.
pe Prefident inftïtueert het appel nominal, of IB zich met den Aiticul konde conformeeren ,ja 01 neen? — Eu wordt dezelve gearresteerd. '
Art. 53-. Wordt in deliberatie gebragt, lui dktie:
4 Tot Leden der Kamer en Secretaris kunnen alleen vkoren worden Stemgerechtigde Burgers, die den cujiom van dertig Jaaren ten vollen bereikt h:bben,en «binnen deze Republiek geboren , en, geduureude de ij laatfte Jaaren , woonag'tig zyn."
rpe nadere redactie wordt geleezen. koffcnb.rg vermeent, dat, daar men den ouderdom ■JiÖ Jaaren voor de Leden der Gerichtshoven bepaald ia, dit ook hier moest plaats hebben. ']•« ^ Kasteelt zegt, dat, zonder het Decreet, opziebteiyk lCerichtshoven, te willen taxeeren, het hem ondertusfchen rafewam, dat de ouderdom alhier op 25 Jaaren konde a/jtlen bepaald.
Wsjfenbcrg vordert, dat dit by appel nominal zalwor■ gedecideerd.
lye Prefident inflitueert het appel nominal:
ravordt conform de redactie der nadere Commisjjgeconcludeerd. ;
ff- 532. wordt conform gearresteerd.
jrt- 533) 534 » 535.e» 53^» worden conform laadere redactie gearresteerd.
»• 537- wordt in deliberatie gebragt , luilale : i 'fcoo lang alle de Leden niet voor hun leven zyn : Mfcfteld, za! by elke Vacattre de Nominatie van een lijdd getal ten gelyken einde gemaakt worden door >
>.A*a , «is uc Rcsensamer m uezen vervan-
C 239
Fan Marle zegt, dat, nadat een diergelvk Atticu!, opzichtelyk de Fin-jitlé Kamer gearresteerd , en zwarigheid gemaakt was, ov-r eenige duisterheid daar in voorkoomeude, of mnenlyk hec geftelde wel b irreiikeiylt wis op de cerft■: aan. ftciiine: waarom hv voorftalde, dit dus tribellen, of bi de eitfië ainjlelling, of by de Faeaiuie geduurends de drie eerjle Jaaren: _ eu wordt conform geconcludeerd.
Art. 538 tot 552 incluis worden conform geconc!u ieerd.
Thans wordt de door de na:lerc Co.nmisfie 'by* gevoeg Je AfdesHiig, over de P.ecatsfi/eeging ef'é ftuk der Gemeene Middelen, in deliberatiegeofhgr , {zie No. 426. p'ag. zoo. Col. r.)
Art. I. wordt* conform gearresteerd. Art. I. wordt in deliberatie gebragt. Fan Marle zegt, dat hy dit Articul zeer onbepaald vindt, dat het hem voorkomt, dat, by aldien het dus werd vastgefteld, het aan zeer veel difficuTteït zoude onderhevig zya; waarom hy voorftelde, het zelve meer duidelyk te bepaalen, ten minften zoo, dat in ieder Departement een Rechtbank werd geformeerd.
Ten Berge zegt , dat hyeene refteéWebad, welke, fchoon zy :ersc by den volgenden Articul meer byzonder te pas kw-it»; hy nogthans vermeende, dat, om het verband; waarhideze Articulen ftonden, hier ook konde worden gemaakt: name. lyk, dat, zoo 'er byzondere rechtbanken wierden geformeerd tot deze rechtspleegïng, hy 'er niet voor zoude zyn, dat Jaar toe de 5 jmglte Leden, uit de Departementaale Gerichts IIjven zouden worden geëmployeerd; uit hoofJe, dat dit hunne werkzaamheden zeer zoude ltremmen ; zo dat hy 'er voor soude zyn , of wel dat dit voor hst geheele Bepartérnetttaal Gerichts Hof werd gebragt of wel voor byzondere.; dan dia 3p eene andere wyze dan bier bepaald werd , waaren te zaa. men gefteid.
Sch'.mmelpentünck zegt , dat de Commisfie begreepera ïad ; dat, daar het zieh voornaamentlyk zoude bepalen ïot questien over fluikeryen , welke dan ter eeifte i«laniie voor dc Departementaale Genchts - Hoven zouten sunnen gebragt woiden.
Jasten zegt, dat, daar de laatfte fpreeker geiTptexrftén hari n de fuppofitie, dat'er ecn genoegzaam aantal GericVs HoKa zoude zyn; dan daar dit voor als nog niet bepaald w.n, vilde hy dezen Articul tot dien tyd in a.ivys iehoUIeri ncblen.
Fan Marle zegt, dat hy dit idee zeer wel kende apmyeeren.
De Mitt vermeent, dat de zwarigheid voor cen groot d.cl 'erd weg genomen wanneer mea de laatfte periode van dezen . Articul 'er silict
Sioffenberg zegt, dat,'daar den 2 en 3 Articul', a's't raare, met den andere in verband Horden, hy wtneende, op de beide tetens te kunnen advyfee'ren, ca aa was hy yan gevoelen, dit door de BïpaaTfiigsj >•»



C 240 X
j» 3. Artieul gemaakt, cen loop der ordinaris Justitie j
tc veel zoude worden geftremd.
JoriUvrU, dat het zal -^-^S^^Sa
De Prefident brengt in omvrage, ring zich met den 2deu Articul konde onUmee
^-^»^ES t ^SÏI deTFtnantfen zen Articul gebouwd was, m ne ecan-m
beftanden. , .
. A,r hv Air ?eer wel begrepen heeft; dan dat
daan. c
Sirih met den Articul conformeerde Ja, dan L\een. 'Én wordt dezelve gearrefteerd.
Art. IU. wordt in deliberatie gebragt , lttir
^eze Rechtbanken ^^^^JS
fpeciaal gequahficeerd, moeten gebragt worden.
L zegt, dat hy nu het zoo even door hem geadvy feerde vermeende te moeten herhalen.
tnsasM1s8e, u*.ra»
! JU • Aan had ook tevens bepaald , dat, m ca CfykraffenTdit voor het volle Collegte zoud worden gebragt.
^ 5'T m^èpStSnC^
«^tÈyETSSSS»* den man en zyn naaste *• Cin o:a'na r4 ,1 ntaar a s eene byzondere questie tv over het meun 9 ie Batte', moeat 1
fchen een mdwiiuee. Bur,« en ne n .„
ter Drukktrje vau VAN SCHELLE & COMP. in da HAAGE.
le m.vocatie daarvan van Schepenen Commlstam(en, welks
. iV-.-bank daarto: werden gccomnitreerd» tot G., 4 nmWtteerde Raden; men zoude nogthans, om de zwang. tóf oor^ i^cfi Stofenierg geallegueerd, te gemoel
3 kunnen bepaalan.
Fan Marle zegt, dathy zeker overtuigd was , dat hef| facie ier was, refl'x.en te maken, dan een beter Pia» ntè everen ; onderuiten was dit een var. corhde. ra , om mt te demandeeren aan eene ommisfie « de Gerichtshoven, waardoor men «"I^/W"1"(;M huane werkzaamheden zoude verlammen, Hy w ..ue volkoomenl/k aan SMmmëpenninck toeftemmen, dat dfj jXture overFinantieefe zaaken niet konde gedema* Kd worden aan de ordinaire Judicature; toookvo| V groote zwarigheid, dit aan het Gcrichisnoi oveite-1 laren, daar her toch een ieder bAcnd *as, da; m di «val wat m-erder arbitrair moest worden,»e werk gH Ln: nu vreesde hy , en , zoo hy <' ?™^dRe.^'e^.°"| fa grond , dat, zoo wanneer eenmaal de Richters hiM aan gewóón waren . dat du foms 00* op andere gevalla» hy hun mogt influeeren.
IHet overige deezer Zitting in ons volgend Nummtr.]m
Beknopt Extraót Van de Zitting van Saturda|JÏ den 18 Maart 1797-
Eene Tvlisfive van de Manicipaliteit yan Culemborg, zicSji hSnde over de Commisfie van Adminiftratie over «■ ïSffi van d« Vorst van Nasfau, en over eenen brief van F
■ Ie cómmisfie; in de" zaaken van Buurcn en Culemborg be li noem" - aau dc Commisfie van Buuren cn Culemborg,en L
ffiSW* rapporteert, op het Request M
■ a J' rJ>V\ Fraitinet van eieze Republiek by den Dey van M ; dcn eCovni? iftSeade het rembourfement zyner Reiskost*
• ^het V^deSf, en voor zyne terugreize naar Algie» , ^ÓrS om hem in eens ft» « beta!en: - fc0Df°nn "f
* Kuf.ortn rapporteert, namens de Conjj: J»gM 5 tendentie, op het Request van A. y. VethttK, h.c.aa is 0f| t AcCv n misfie van Adminiftratie, advyfeerende, dat hy«
™ï.™fc"ap in het Trovinciaal Beftuur kan aanneemen J ft. zyfpost diar mede nltt bc.adeeld wordt: confdi
fl ^nl'trge nonotteert, nam-r.S de Commisfie aan wijl 41 hoofd Vih de 'Burger Vertier bev, i le , op de .VhlMi
^» r^fttrmitteeHcns uit dc Munkipahci: vm »t in ^sfer^i"nïi, omhetC..m,nit:6 der Marine a.jll fchSf om het Hospitaal aldaar ter mquart.eting |[ ' Sni cn dat van te Lande, om .tc Troupes van het i
' re voorzi-n: conform heQoten.
'K dlb .1eUbe aaen over Artieul 7o5- -orden -ortgezetj ^ na dat ond^rfchciden Leden daaro.er gea.ivyfeerd btcj l J d- trdere Discusfien daarover geaoj .um.erd tot Maandag



E L ï tZ ff E 1 B ■> F R\ 7 H E 1 D , BR.OEDSR.SCHJP.
EXTKA=DAG?EHHAAt
DER HANDELINGEN VAN DE
WJLT XÖ3T JLJLJLM V MUGc JL DM 'jEL X JST G
&EPRESENTEEREND.E HET VOLK VAN NEDERLAND» N°. 432. Zondag den 19 Maart 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
\ Nationaals Vergadering.
ïervolg der Zitting van Dingsdag, den 14 Maart 1797.
Voorzitter: IV]. Siderius. .
1 ervclgderDeliberaien , over den derden Art. ladoor iie nadere Comrnisfie bygevoegde Afdeem over de Rechtspleeging op V ftuk der Gemeene Wdelen.
Mbitmelpeiininct zege, dat het hem toefchecfl, dat het raiafcment vsn ven Merk op eene hypothéfe gebouwd was, tj e hem zeer fautief voorkwam ; hier had geen de minfte b enging der rrBcTiten plaats; hy had nimmer van opinie Ei;sr, dat het Officie in finantieele zaken ruimer zoude a< en agceren; hy bad eeniglyk aangevoerd, dat, wat de tri :r van procederen betrof, dezelve korter zoude afloopen , lil wel in gcwoone gevallen: dan, hy had ouk nog eens sfl tc op de cxtcr.fic van den Atticul: in hetzelve werd c|ookcn van Lyfftrsffe; dan hy vermeende, dat dit duideI moest worden bepaald, daar ook rannisfementen, verlies ai eering &c. hier onder konden worden begrepen, welke ié echter in den ftrikftcn zin niet als Lyfftnffen konde :t den.
'ftfV/ir« vraagt e'ucidatie , wat Schimmelpenninck gltiyk vetftond door misdaad, tusfehen een invüu li: Natie gepleegd.
Smmelfet.ninck zegt, dat hy hier door bedoeld had, dat (Achter altoos onderfcheid zoude maken tnjfchen misda ein Fraudes, daar dezelve fteeds odienfer waren, nis waff aimen het gantfche Land, en dus de Natie te kort wilde tri Dat hy nog op de rcflexie van Stolferdergten TenBerge ellende tc moeten aanmerken, dat Zeker vooralle de onjïieidene Haven van JufHtie te zaam genoomen zco veel (■niet hangende waren, dan vcor de Rechtbank van Am clm alleen; en dat echter van die Rechtbank, welke uit rj Deel.
o Perfonen befbnd, 'er <; tot dc Finantieeie ™irn hmMmi
waren, welke eens in de maand bunnebyzondere rol hadden; daar met dit al de ordinaris rol viermaal per week zyn voortgang had, zonder eenig het minfte iuconvenknr.
Fan Marle zegt, dat hv zich cp is ondervinding; als lange Jaaren voor de Finantieele Rechtbank in Overysfel gepostuleetd hebbende, beroept, dat de Finantieele ordonnantiën zodanig waren ingericht, dat men 'er Zee* raar.fchap mede moest gebruiken.
9
Jasten zegt, dat hy ook door eigen ondervinding vermeende te kunnen verzekeren, dat tot de financieels ptaftyk byn« eens menfehen lecfryd werd vereischr.
De Prefident zegt, dat het hem voorkomt, dac de Vergadering omtrend dit poinct genoeg' is geërHCtdéerd , inltirucerende appel nomina! : — ea wordt dit Articul conform gearreileerd.
Art. IV. wordt conform gearresteerd.
Art. V. wordt in deliberatie gebragr.
Stofer.kerg zegt, dat, wanneer men dezen Articul in co»." " catinatic befchouwde met de volgende zesde , zoude daar uitvolgcn, dat de calangc alleen door den Fiscaal zoude kunnen gefchieden; dit zoude waar kunnen zyn, byaldien men dc Hollarcfche wyze van invordering der gemeene middelen in aanmerking nam ; dan 'er waren ook Gewesten , waarde invordering, by wyze van pacht, nog plaats bad, als byvoorbeeld in Gelderland; en dus werd door dezen Articnl, byaldien dezelve al zoo gefield bleef,aan dezelve dc faculteit be. roomen, om, in cas van fraudes, aanhaalingca tc kunnen doen; waarom hv vermeende, dat dit Articul verder moest worden £C!Xtendeerd.
Pan de Kasteele zegt, dat de intentie der Commisfie in deze Articul eenig yk geweest was, om aan te toonen, dat de Publieke aanklagers gerechtigd warui, deze calangeciingen te doen; dan dat men 'er zeer wel bonde bv voegen ét alle zt.lie, a.'s welke daar toe geduali.
ficeerd waren.
M h C. L.



C. L. van Beym mirt, of het het idéé der Commisfie was', om deze judicuurc intevoereu voor d3t het algemeen ftelzel vat' Fisantien zoude.zyn ingevoerd.
Schimmelpenninck zegt, dat dit in het geheel de intentie niet was geweest.
De Prefident vraagt, of de Vergadering zich met den Articul konde conformeeren , met het geprojecteerde additament.
tan Eek vraagt, of dit laatfte wel nodig was?
Van de Kasteelt zegt, dat men het als een mefure van prudentie 'er koude by voegen.
En wordt deze Articul als ook Art. VI. conform gearresteerd.
' Art VII. wordt in deliberatie gebragt.
Sioffenberg zegt, dat in dezen Articul geen genoegzaame diitincde is, daar men, dus doende, van alle bagatclien zoude kunnen appelleeren; waatom hy vermeende , dat dit Articul meerder moest worden uitgezet.
Veen Marle zegt, dat hy dit ten hoogden appuyeert, byzonder als men in aanmerkieg neemt, dat bet Hjoge Nationaai Gerichts-Hof iu Utrfecht zal refideren, en dat men dus om geringe zaaken, van de Grenzen van Oost- Vries!aud,of vanMunfterlaridderwastds zoude moeten ryzen.
Schimmelpenninck zegt, dat de Commisfie zich voorgefteld had , dat dit zeer weinig zoude piaats hebben ; hy gevoelde echter dat 'er veeie zwarigheden in lagen opgellooten: waarom hy voor nadere bepalingen zoude zyn.
Statfenierg fielt voor, om het nader Commisforiaal te ma ken.
Fan Marle zegt, dat, indien 'er geen bepalingen op konden gevonden worden , het als dan beter was, het geheele appel te laaten vaaven.
Van Eek zoude in confideratie geven, omdezaak andeisom te befchouwen , geen appel te bcpaalen ; maar aan dc Wetgevende Vergadering de macht over te laten, om revifie te vcrleencn.
De Prefident vraagt. of de Vergadering genoegzaam geëlucideerd was , dat *er appel zoude plaats hebben? en dit gedecideerd zynde, konde men nadere bepalingen maaken.
Queyfen vermeent, dat eerst het laatfte moest worden gedecideerd.
De Prefident ftelt voor, om by appel nominal te decideeren, of men zich met den Articul konde conformeeren.
Ten Berge voorziet, dat, als de Articul doergong, dit als dan een goed fonds zoude opleveren voor~ds Procureurs; dat hy een middenweg zoude voorfkan , en aan de Departementale Gerichtshoven de questien om¬
trend de Geldboetens, en die, omtrend de LyfftrafFenil
aan het hoge Nationaal Gerichtshof over te laaten.
De Prefident inftilueert het appel nominal: —-I en wordt het zelve gearresteerd, wordende het 1 maken der verdere bepalingen hier omtrend Com-j mis-foriaal gemaakt, en hier toe benoemd , Bickery I Sioffenberg en Qtieyfen.
Waarna de Vergadering geadjourneerd wordt] tot heden avond teu 6 uuren.
Gecontinueerde Zitting van Dingsdag Avond, den 14 Maart 1797.
Voorzitter: M. Siderius.
Een quartier na zes uuren wordt deze ZittingII geopend door den afgetreden Voorzitter yan Cattrop. I
D* Prefident zegt, dat hy, alvorens de delibe- II ratien te openen over het Rapport van den Burger I Slok c. f. en zo mogelyk over het Rapport, omtrent 1 Culemborg en Buuren; en over het Happart vanI) den Burger Zubli c. f. omtrent de affcheiding van 1} Kerk en Staat, om welke af te doen deze Zitting J gecontinueerd was, zal doen leezen een Request van { 164 zich noemendeStcmgcrechtigdeBurgers vanDor-[[ drecht,getekend vanAltena c.f. het welkjvoorgelezeu f zynde, inhoud het verzoek, datde Nationale Ver-1 gadering gelieve te decreteeren, dat nimmer de Mi-U litaire arm in Burgerlyke gefchi'len zal gebruikt! worden ten ware de Nationale Guarde mogt tel kort 1'chiet.eh , om behoorlyke tegenftand "te bie-l den, en dan nog niet anders, dan oj> aanvraag» der Volks (tem.
_ De Prefident zegt, dat, offchoon by het 78 Ar-1 tieul van het Reglement, waarop dez.e Nationale! Vergadering is by een gekomen, aan dezelve debe-Ëj fchikking over de Land en Zeemacht, benevens I de verdediging te Water en te Land, met al het t geene daartoe betrekking heeft enz. het hem ecb* | ter voorkomt, dat aan haar geezints de macht is I gegeven,om daarover voor het vervolg te beflisfehenjjt dat hy daarom van gevoelen was, en het ook aart.» de Vergadering proponeerde, om dit Request to : reuyoyeeren aan de volgende Wetgevende Verga- \ dering : en coneiudeert conform.
Ven Hooff zegt, dat de Prefident wat fpoedig geconcludeerd, heeft, dat hy anders had willen voorftellen , om de Conftitutie*] \ tegclyk met dit Request maar aan het volgend Wetgevend Lichaam te renvoyceren.
Thans brengt de Pre/idem in deliberatie het Rap- E port van den Burger Slok c. f. op den 12 Januaiyfc



C 243 )
öitgebragt (zie Ne. 'xi^.. pag. 438.) voorfrellende, dac caar de Cornmislie by dat Rapport, de bedenkingen, by de discusfien over haar eerfte Ranpoit gemoveerd, heelt trachten optelosCen , en by oe conclulie van dat vorig Rapport perfisteert, hy, Zo de Vergadering zuiks goedvindt, het zdve'nomtnatim in omvrage zal brengen (zie dit eerfte Rap. J>ort xVo. 315. pag. 369. )
Fan der Wyk vraagt het woord over het geheele Rapport, en zegt:
Met het rapport, tot welker Cornmislie ik niet aaargefchrcven1 geweest ben, kan ik my eiren min als met het eeifte vereenigen ; het zy my vergund nopens het zelve myne gedachten open te leggen.
Ik zal hier in, me: zo vee! te minder uitvoerigheid, myn oogmerk trachten te bei eiken , ais itc over dc vorige discusfien over dit onderwerp vceie Leden met meer en grondiger redenen, myn gevoelen heb horen ftayen. Noch veel overtuigender, heeft men geiegendheid gehad, zich op zeekere gronden meer en mee" tot :Jde klaarfte en alles afdoende overreding te verzekeren, pjdoor het rapport der Commisfie over de werkzaamheden der verfehillcnde Committcs , waar by is gevoegd .geworden eene Memorie van 't Comminé 'tot de jfoaken der Colonien in America en ter Kuste vau ' iGuinea.
'I Ik zoude my in ecn al te wyd veld begeven, indien | * alle die bewyzen hier wilde aanhaalen, het llrekke '3'Heen tot herinnering, tot kortheid, ■J Dan naderende het 2de rapport zelve, zo gelieven de . I Rapporteurs te dellen, datzy alle zwarigheden nu vermeen- I ;rlen opgelost te hebben, dewelke op den 4ien January ] ,;;cmaakt waren. < I Men beroept zich op de oude gev/oontens en gebruiken, en juist om die te vernietigen , en de zaaken tot c
:;ierftel te brengen , heeft msn nodig geoordeeld , de be- ( I ping over de West anders in te rigten, en nu wil men t ! he eerbigen en opvolgen. Waren dezelve «rekkende 1 , ot herftel, de geest om 't oude te verwerpen vervoerdt ( . ny nietj maar ik kan niet inzien, dat vermeerdering t ! an Penfioenen ons daar henen leiden. Na verdiensten c
Is Perfione;ren geeft kracht, na convenientie groote i I .wakheid te kennen. j
Iemand te zien bcioonen , die niets verrigt .verflauwt den 1 eenen die werkt. De Koopmansgeest in Ambten wordt I >zo bevestigd in plaats van eerzucht tot waare plichten. I ien verwerpt de Natuurwet, deeie -s milddadig, niet v , erfpillend. 7
Te Vergèefschzoeht ik daarin de wet, die aan de af- d edankte Ambtenaaren een Penfioen toe erkend* ; ook
; ond ik 'er nier in, dat ce Perfoonen, die op de lyst van 3 : enfioer.en gefield waren , wezentlyk alle zich in ftaate
noodwendige behoefte,vati een Penfioen te moeten ï
-bben , bevonden. Drongen die afgez- tte Ambtenaaren \
■ mige lasten in de tusfehen tyd van ambtelossheid en h
I adere aanlklürg j> a
, Neen , Burgers Reprefentanten! wy beleven gelukkig :- de tyden niet meer, dat de verderflyke maxime geldt! ,. dat een Ambt tot heil des Vaderlands in inkomften very mindert wordende, daar voor eene fchadcloorftcl'inozoude moeten plaats hebben : een Ambt wordt niet meer als een eigendom aangemerkt. De Helling s dat het Volk om den Koning zoude zyn, is lang dood. Men kan ■ met langer met onverfchillige oogen aa .zien , dat de ledigooperj met het ovetfehot vau de werkzaame handen', . h« "We der Nationale Cas, tot aankweking van
- overdaad en ledigheid zouden verrykt worden. . Veel nuttiger zal ons Commitié die duizenden weten • te Dctteeööj-, het welk niets meer ter harten saar, dan t uen vervallen handel te herftellen in de West; waartoe ■ ! wel niemand als cen hulpmiddel zal aanpryzefi , om de Lys: yan Penfioenen te vermeerderen. 'Het is'tyd, ia , meer dan tyd, dar alle Bataaffche Burgers weten, dat ons de Trypostigheid,Öro Penfioenen te magen,vin dc-' zuise mishaagt,dié een beftaan hebben.
Dit een en ander aangemerkte', doet my hartelyk te' gemoet zien , (vermits ik in dc Refoluiién van H H Mog. ree:s eene traps gewyze verbeiering meen befpeuri te hebben daar de laatfte flegts te kennen geeft, dat de afgezette Ambtenaaren zich zuhen kunr.cn vervoegen om wederom geplaatst te worden,) dat Gylieden do°or een Decreet dezer Vergadering, de-zaak brengt tot rypheid en aan geen der geplaatfte Ambtenaaren f of 4tiFvakea erkent eD' eeiii§ defroyement of penfioen toe
Dan zal het Bataaffche Volk, zo deerlyk moede, om voor onbehoerlyke Penfioenen op te brengen,'ónder onze Decreeren vinden daa.tzaakenovereenkomihggrondbeginxcen, dewelke men voor de'Sikatsgefteldheidielegd heeft, het geen niet anders , dan het Volk kan aanmoedigen , om dezelve aanteneemen.
Om welke redenen ik befluit, dat de Penfioenen en dedomagementen, zoo als dexelve by het Rapport der ' t-oinmisfie zyn voorgedraagen .nietbehoorden te wo-den toe erkend; maar het Commité rot de zaaken der Colonien en Bezitfngen in America en op de Kuife van Guinea aangefchreeven en verzogt, om een nader peraotiveérde Lyst in te zenden van zodanige Ambtenaaren of Bediendens dewelke met geplaatst zyn en geene middelen van beilaan heoben, met voordragr van een matig Pennoen voor hun. °
Fan Hoorn zegt:
Zoo zeer ik geneigd ben om alle bezuinigingen eneparenes voor het gemeene Land voor te ftaan en te bevorderen zoo zeer ben ik tegen de misbruiken dewelken door eene óverdreveneyver,daar uit zouden kunnen geboren worden
Het zy my geöorloofc met weinige woorden myne denk wvze aan UI. hieromtrent voor te honden.
Een Rcgecring kan, inzonderheid byeenc verandering van het Beftuur, ook veranderingen omtrent de Ambtm en Be dieningen maken, zodanig als het tot menagement van pcn ningen oordeelt nuttig te zyn; maar Medeburgersik befch-mv daarentegen, dat het de grootfte onregtvaardighcii zo"ic zyn, wanneer men door de mortificatie vaa Ambten di»
unieer



C 54+ }
Burgers dewelken dezelve als eerlyke en brava lieden hadden ! waa'genom», zonder eenige de itrna.rem ■ «««'^' *£» te ontfangefl, zoude priveeren van hart betten en mKan.a, naar welk inkomen zy hunne huishou lens en Uw twöbun ingerigt, als b^rypende die Barzers (en zoo tk «W*» «M regt, aangezien 'er tot op dien tyd, da: zy ite Arnu.i k.^ een, geene voorbeelden van het regenovergeftelle war.n dat die Ambten aan hun als in Eigendom en voor,hun leven toekwamen, immers niet,om daar vaa z>nier pligtverza m te kunnen ontrooft wor.Aen : daar kamt nog by, dat vuaea hunner tot bekomiug dier Ambten, hoo^e Amatgeldenhebb-u «oetep uitfebieten, behalve dit Jbnïarfge daar yan aan de Gald'nefSizen reeds hun aanJeel hebben betaald.
Men v.ege hier nog by, dat veele van dte lieden al hun *vd ia al hun leven hebben beft:ed om kundig an dau vak te zyn, en dus ongefchikt, of wet te ou.i, om weder in een ■nderen Post bekwaam te kunnen worden.
En Medeburgets, dat men van lieden om kwaad gedrag ot onbehoorlyk waarneemen van hunne pligten de Ambten .fneemt, zelfs zoader vergoeding, is blllyk eu dient hun to "ene ftrafT, maar dat men Burgers , dewelke zien altoo, verdienth-lyk hebben gedragen, op dien zelven voel behandeld, en ins.;elyks als misdadigers dusdanig ftraft, is de onbillyk-
"lt hebi'n deeze Vergadering by gelegenheid, dat omtrent dit onderwerp gefproken wierd , horen vrat zalhe.
Land dan dtarby winnen, ah mm de Ambten afjehaft, maar je Ambtenaren penfiorutert ? doch Reprefentanten , het is, rnyns nziens, eenf zeer inpolitike, ja een lage bezuiniging, Seer men het gemeene L.nd wil verryken ten kosten van fcrave en Wrdienftelyke Burgers en Ingezetenen, dewelke geene andere misdaad hebben bedreven, dan dat zy die Ambten hebben bezeten, , , _ ■ Eene bezuiniging van dien aart kan en mag zoo eensklaps riet gefchieden ; men moet, om daarin regtvaardig te handelen , èz zieh welgeiragen hebbende, doch afgezette Amr,ttuare„. «venredig hunne vorige Ambten penfioneeren , ea wyder.du Ambten doen uitftérven : dit is de bezuiniging , dewelke «Ueenlyk biliyk en regtvaardig is.
r.zonierheid Meieburgers . is d;eZe laatftehandelwyze ge. voeglyk en aan te raaden in da tegenwoordig tydsomftandig*eid waar in wy ons na bevinden : wy zyn bezig, om eene Bunrmm.fchïppy op nieuw tc regelen en te vestigen , eene KchTpy waPar by zich alle Burgers, om vry en gelukkig te letven. zullen voegen en verbinden; maar ik vrage hoe zuilen die zoo verungelykte Bargers , hoe kunnen die luiden, aan wien eene zodanige hardigheid u aangedaan , zich voegen, en met ecu goed hart deeze verandering van zaaken aannee mZ en omhelzen? hoe kunnen die cen beftier bil.yken waar'door zy.buiten hun fchuld of toedoen, volftrekt geiuineen worden, je even als misdadigers worden behandeld cn zo al:
men gewoonlyk zegt, aan den dyk worden gej.ag.W
Waarom ik my zeer wel kau voegen by net uugewagti Rapport.
Pompe van Merdervoort zegt:
Hel komt my , onier verbetering, voor, dat wy b; hei beoordeelen va-i dit Rapport, hc allereerst decidee ïen moeien, o! de Penfioenen, daar bv voorgemeld moeten gerekend worden van nieuws aan ontiUgen ambtenaaren gigeeven te Ballen worden, dan wel , of *o a's men by het Rapport wil doen voorkomen, di
Supplianten reeds een wkreegen regt hebben oP d; laar by voorjeftede panfijeneo ; doordien het a.lvys tanden Rail der Coio.iica, datum-rem reeds oader vu VJO'i» Goivernerien: m^dient, alleen, na dit alle 1- Led^a dier Vergidering hu reeds hal Jen toegeftem 1, 3? infUatte van Boliinl wai ia al/ys gehoïien , wehc 1 G-wes' daar toe door A nl'terda n , ais bezwaaren te^ei 1 bet re laa^ fteHea dseier PttnlloeaCü ingibragt hebben-*! de, wieri bewoogen.
B^rypt men nu, da' uit het laatst geargumenteerde | voortvloeit, dat de Supplianten reeds een verkreegen ren hebben op de Pennoenen, door d.-n Ral der Coionienaan H. H. M. voorgefteld, dan kan daar thans geen vermeerdering of vermindering in te pis koom-n , maar moeten die Penfioenen , ingevolge dien voordragr, als te dier tyd voor geconclu.ieerd gehouden, en dn gaaf toegeftaan worden; daar zy 1 *W3;rs thans nierme.r aan het Provinciaal Beftuur van Hjlla-nd.ot aan de Regeering van Amfterdam ter goed- of afkeuring mer goede gra;ie gezonden kunnen worden; dan, wordt de eerffis veronderftelling aangenoomen , en begrypt men , dat de Supplianten, uit kragte van geen voang decreet, eenig regt kunnen pretendceren , als dan komt '1 my voor deeze zaak behoorde te worden gehouden in advys , en 's Lands Casla met geen meerdere onregelmatige penfioenen behoorde te worden bezwaard , alvorens 'er een vaste Cynofure bepaald is, naar welke en aan wie penfioenen moogen en moeien gegeeten worden ; op dat in deeze den eenen Ambtenaar boven den anderen geen byzonder voorregt woide toegdtaan.
Tot welke te bepaalen Cynofuye 'er eerlang, gelee- !i genheid zal weezen, wanneer door de Commüffe , onlangs benoemd, omtrend den regel, naar wëlke hst regt van aan Politieke Ambtenaaren pennoenen te geeven, tot een bafis en inft/uctie voor het Wergeeveni Lichaam by de Conftitutie te bepalen, een Rapport zal worden uitgebragt, en deeze Vergadering zig dut over zal hebben verklaard; en hier na zal dec-;e Ve.-_ gadsring , als dan ook haar eigeyiemarches ten deezen onzigte regelende , voorkoomen , dat riet fommige Arr.benaaren , cn wel die van 't voorig Gouverae nen bej voorregt worden boven anderen , die na deezen in dat zelfde geval zouden koomen. Zv zal aldus zig zclvsj gelyk kunnen blyven, en geen Wetten of R«gle*ieiAe« voor haare opvolgers applaicerefl, die zy zelve, voor zo veel de oneindigheden da-ar-.ee dienftig waren , zelve! i niet in practyk geftild heeft.
Schermer zegt :
Ik wilde alleen maar zeggen, gelyk ik reeds te vooren 00* I gezegd hebbe, dat ik van denkbeeld was, dat dit*.*eRapporti ons beter zoude elucideeren , wegens dc otiift^aighcden vaa de Perfoonen, aan welken men de Pcr.fiuencu zou le toeleg ! gen; umr dit ate Rapport fs al wederom op dez^lf..e leestj ■ gefc'hoeiJ als het eerde; tc wectén, om aan alle dicgewezene. , A nbt-naaren Penfioenen ro : te voegen. '1 : ïk zegge nogmaals, dat ik 'er niet tegen ben . om PenfioeJ , nen toe te leggen aan Peifooncn, die in 'sLands dienst ZjJ e grys geworden, ot die door ongelukkige toevalieu niet meer



C 245 )
ia fhac zyn , om het L»ni te kunnen dienen, en in bekrompen o/nftmligheden zyn; mur iit kan nooii toéfej n.niu^ iaï" aan Perfoonen., die eenigen cyl grojce Traeti.n- ite'j >f Einolu menteu genooten 'nebben, ea iu teer voordeelige o ttfr, sadig beden zyn, Penfioenen warden tocgeftaaa, veel rhiM.er aan Ambtenaaren, die als overtollig worden afgedankt,'en genoegzame middelen hebben om te kunnen leeven, of j mg , frisch. en gezond zyn, en in ftaat, am andere middelen O.» Ce beftaan te kunnen zoeken en by de hani te neemen.
Ik houde het dus onverantwoordelyk, om dusdanig 's Luids geldmiddelen te verfpiUen, daar de bezuiniging zoo hoogstnoodzaakelyk is, en om aan zulke voor't Land overtollig zynde Ambtenaars Penfioenen toe Ce v >:gen. —*• Ik zegge nog eens, de Ambtenaars zullen uit caeonomte warden verminderd , en men zal aan alle de zuiken Penfioenen geeven! wat zal het Land daar dan by winnen? — Ik. kan my dus met het Rapport zoo als bet is leggende met conformeeren , maar zoude gaarne van de Commisfie eerst verzoeken, datzynader elucidatie wegens de omftandigheden van de Perfoonen zoude behooren te geevc-n, om dus te kunnen oordeelen, wie toe Penfioenen bevoegd, en dezelve waardig zyn.
Gorter zegt:
En zo ik'uiieden, Burgers Reprefentanten! myne gedachten rondelyk mag openbaren , zo zoude ik van oordeel en begrip zyn , dat het noch geoorloofd en nog veel min overecnkomftig de regels van reentvaaid.gheid is, om, ftaaude den regeuswoordigen ftaat, waar in 's Lands Casfa zich bevindt, zulk eene aanzieniyke zomme gelds uit te tellen , en dat wel aan Ambtenaren van een reeds afgedankt Collegie der vernietigde West - Iadifche Compagnie.
H:t valt zeer gemakke'yk , dat deeze Vergaderinge, op gronden dat het met de redelykheid en biliykheid, overeenkomftig is, dat men voor hun gedaane die'nfcn wil beloonen , Decreteere, dac 'er ücgu aan 20 Invidus de zeer aanzieniyke fom van flus minus 10 duizend guldens, zo voor ééns als voor Jaarlykfchc penfioenen zal worden uirgeteld. — Dan de groote vraag in dezen , daar het hier op aankomt, is , of deeze Vergaderinge het recht heeft, om, volgens haate belofte, aan het Volk van Nederland gedaan, dat zy namenlyk, zorge zou .te dragen, dat 'er een richtig goed , en zinnig gebruik van 's Lands penningen zal worden ge.naakt, of he. , ztgge ik, met andere woorden verantwoo-delyk voor de Leden deier Vergaderinge aan de Sataaffche -N.i.ic is, dat 'er aan zulk fooj.t van Wezens en Amb teiuren , als 'er in d t Rapport wtfrdtO omgegeven, üulke aanzit-ne'vke penfljenen en gratificatiën zullen worden "toegelegd ? Ik voor my verkiaarc ronduit van Neen, volftrekt niet.
Niarmaaic het Volk van Nederland meerder opörTe ringen moe; don, om zyne Viyhe.d en Oriafaankel ykIveid te doch bev.es- gen , naarmaate het Gouvernement saifhver. en moerd.r verplicht is, om in aks gavaden, en by aile voorkomende geleg r.heden , zo veel mogelyk de zuinig- er. fpaarzaainhs.d onzer vroegfte vjoiuü : der-en in ac t te neemen.
De, iviant ee e toeftaiid, waar in zig. thans dc Ba'.aaffehe Republiek bsvindi , door de aii«do«,niw4'udig.1e
directie van zaaken , door het voorgaande beltier veroorzaakt, die niet minder dan alKs hebben toegebragt, om de finantieele Kas van ons Vaderland, als het ware, zoianig en zo diep in den drek weg te mennen, datde fchranderfte Staatsman eu doorkneedite Qeconomist nauwlyks inde gelegenheid gebracht zai zyn — om li.:gs eenige hulpmiddelen aan den hand te kunnen geven, v/aar door men in ftaa: gefteid worde , om dezelve wederom uit deezen modderpoel te doen halen. — Deeze Financieele toeftand, zegge ik, waar in zich thanj dit Land bevindt, laat volftrekt niet langer toe, dat men op den oude.1, en denzelven voet blyft voortvaren — blyft voeitwerken; 'er moet dus, na myn inzien , in het tegenwoordige bellier van zaaken nog al een vry aanmerkelyke veranderig p.aas hebben , zal ze aan de gtaote oogmerken der Natie, en die der voorgevallene Revolutie voldoende zyn. —
Het Volk, het goede, het brave Volk van Nederland draagt meerder lasten , dan het behoeft, en wel als hec draagen kan , en wil men het hier onder niet doen bezwyken, dan moet men meerderzorge dragen,en activer zyn, dan men tot nog toe geweest is in het uitdelen en uittellen van 's Lands Penningen. — Het is immers eene eeuwige waarheid , eene waarheid , d e even zeker ,even waarachtig, a's waarheid waarheid zelve is, dat het nimmer het hoofd oogmerk der Natie geweest is, om ilegs en alleen van Petfoonen en ,niet van zaaken te veranderen ! Het is nooit het hoofddoel van ons geweest , om anderen van den troon te floten, en zelve op het Kusfen te gaan zitten : neen , Burgers Reprefentanten ! neen, de zaaken zelve moeten veranderd en ten voordele van de Natie verbeterd worden, en deeze veranderingen en verbeteringen moeten wel hoofdzakelykop meerder zuinigheid en fpaarcaamheid berustende zyn. Zo lang het tegenswoordige Beitier deezen algemenen regel niet tot een bazis en vasten maaiftaf neemt, waar op en waar na zy hunne finantieele werkzaamheden , doet inrichten en afmeten, zo lang doet 'er zich, na myn inzien , geen genoegzame hoop op, dat 'er ware verbetering orriirent onzen Fmantieelen ftaat te wachten k. mm
Ouk is het, volgens myn manier van denken, een volmaakt ftrydig denkbeeld met de gelykheid, dat men gewete Amptenartn van den ftaat , die van de Lente hunner levens J ïaren af, to; eenen zekeren ouderdom toe, hun ganfche beilaan van den Lande en meest ai op een zeergemakkelyke wysgenoten hebben , meerder voorrechten toekent , dan andere Leden eter Sociëteit, die geen minder, jamoogeiyk veel meerder veriiensten , dan zy bezitten. 'Er zyn mogelyk op dn ogenblik duizend , ja rriisfchien meer.invidus in de Ba'.aafïche Republiek, die liimiher een helder of Penning voordeel van den Lande geaoo.en hebben; maar die fiuts Jaaten lang hun fchot en lot, in weerwil zelfs vai de allerbekrompeniteomllandigheden ,waarin zy in de Maatfchappy geplaatst zyr. geweest, toegedraagen hebben, en die in de mterfte elénde er. armoede gedompeld zyn, en die noth in dc gelegenheid gp« plaatst zyn , noch dat aan haar toerekent wordt, datzy H h 3 e«en



( H6 )
rven dezelve aanfpraak op de voordelen der Maatfchappy la hebben dan die eenmaal het voorrecht genooten h< ïffi«ffi«*6f*< nvar-r llegts by.toeva dit of dar Ambt verkreegen hebben , en die daar efoofd* te ",„D.,re voordce'en ea voorrechten van den Lande ge- v $£ShA}£ ti°t«*. Burge. Reprefentanten ! het d is mynes' erachtens-, niet overcentebrengen met de ge- 1 ydsd, dat men aan Staats-Amptenaaren , na dat hunne 6 éonea'iës zelve, waar toe zy behoorden, om goede en r, g^Ic g "Idenrn, vermengd zyn , en na jMM ! posten in den fchoot der Natte- ter 'neder gelegd nebben , r [ee Loge en aanzieniyke beloningen toelegt; cn wel h
na maaide voorgaande Pm^^jgBb , toen ze noch werkendeen geen doode Leden der Maatfchappy waren, bekleed en waargenomen hebben. .
Dat men een S'-aats-Ambtenaar, zo langhy.n funftie is wel en overeenkomftig het vcimoogen.variden Staat , 1 iVan dft d-ende men vooral niet uit het oog te verheS nO o°d r tdyk voor zyne gedaane dienften beloone , is 'eerlyk en ^dat men den. vo'ftrekt onvermogen en m den dien t van het LanrMfSewerkteifAmbtenaar met ten " Z. rWnVf Gratificatie , eeduurende zyn leeven IMJ i bSykt^ndatgmen al „tin dit Land ianö, o.i,w. t- . - j. eest s zonder dat men in SeS me' of zulke Ambtenaaren waarlyk beSK3 i% Ten wat meer > l zonder daar by in het oog T&ÏÏ, dat 'ftfeflt Casfe byna R^ggg^g is dat men , in weerwil van dit alles , zegge ik, zo maar aanden eenen >ewe«er,en Commies der Soldyen/1250 , e an eenen ónderen duo gewezenen Boekhouder van de Wea Indifche Compagnie / 1700, en aan een. derden Commies der Koopmanfchappen / 550 Guldens èrr aan een vierde Boekhouder ƒ 425-. en aan een vjfde en ze de Casfier NB. / 275- • cn aan den gewezenen Ho'mees-er cn Koks van het Amfterdamfche Jagt./^o. faat vks cn aan gewezene Schippers van het Amfterdam. • he" n Vleuwfcne Jagt enz. voor ééns tot een Gra ifica■ \i -,il tne'eoaen, en dus s Lands Casla op
èere ai van p Is mlnuf "ó duizend Guldens contanten « b rooven 1 dit is volgens myne aangenomene beSnpen en nanier van denken, herhaale ik nog eens, töKt aanlopende, gelyk ook tegen onte beftemming, lisSs onzeF gedaane beloften by het aanvaarden onzer Posten aar. her Bataaffche Volk gedaan. —
k weer ik d eei fie plaats zeer wel Burgers Reprefent nter. over het al pemeen befchouwd, dat het mm ot meer bel*«rtS ¥al ifn voor een Volk , dat «in» Eeuwen tang gaocSl h" f yvocrledene dienften te willen belooncn Kbr bet uittellen van zeer aanzieniyke fommaas voor Penfioenen en Gratificatiën nimmer hierin karig gele4 is en het mislchien eenigzms moeyelykia. vallen , om dcèVe voorheen plaats gehad hebbende cyro mes en oèvu ken te veranderen en te verbeteren , dewyl de gehoon te hier van by na een wet geworden is, en dat he tw ède Plaats eene der eerlte en verhevenfte negm, „ aar van ik meer dan eenmaal in deze VergadeZ£lS ' zo veel luidoiufiigheid en ophef heb hoorer
idfche Natie heeft kunnen kenmenten, dat zy voor? ■en gedaane dienften niet veronachtzaamde.
Dan Burgers Reprefentanten ! het ts, volgens.mynlusnue no een oneindig veel vunevener deugd en biyk n Vaderlands - Min, "dat een Gouvernement mets on-
rneeme, dan hef geen met zyne vermogens overeen-
omlli<J js de beste occenomie en -de gezonajt»
taalkunde van allen is, dat men zyne uitgaven weet te »elen naar zyne inkomen, en dat men hier t» ~tch herder en beter weet te f choken naar de regelt van tiZaraigheid, dan ateder billyk , en toegeven-
eW&nneer"hèt voorgaande Beftuur deeze gulde les in vds wat meerder in acht genomm had , als dan was iet Vaderland met deszelfs diefbaarftè belangens mmmer ,p den rand van zyne totale ruïne en ondergang gexragt-, - En omgekeerd - wanneer het, tegenwoordig SeftuRt dien zeiven regel ais een heilig cn onfehendbaa Systhema aanneemt, en zich zoeke te bekwamen dat tezelve nimmer door haar overfchreid word, ah dan s het my om het even aaiï^TSVn de voorkeur zal gelieven te geven , of aan het voorgaande, of aan
het tegenswoordige Gouvernement. - Hier mee ftaan
of'vanen alle onze finantieele Operatien , en he. zal 'er maar voornamentiyk van afhangen, of, en in hoe verre men aan deeze ■ grondbeginselen zal weten ge-
lr\vItnnCe^ryikenin de eerfte plaats my* aandacht eens ves'iEf op de zeer importante penfioenen , die er dagelyl s uitneteld worden aan gewezene Ambtenaaren van den Staat, en die op verre na niet evenredig zyn naar de Inkomften en het vermogen, maar veel boven de. zelve verheven zyn — en, wanneer ik in oe tweede ntaats mvn oog eens ila op de behoeftens en oroflandi^heden der laagfle en middelftand van menfehen, uit wiens beurfen deeze penningen , die hier toe belteed moeten worden, gehaald worden. — En ik daar en tegen eens b'ezefte hoe moeijelyk en bezwaarlyk het is, om flegts eenige weinige en een gedeelte dier gelden by één te verzamelen, en welke harde, ja execuave middelen hier toe niet zelden moeten gebezigt en gebruikt worden, om deeze gelden op zyn tyd in de Nationaale Kas te doen ftorten. En , wanneer ik in ce derde plaats eens daar by bezefte , en in overweging neenie hoe {-ottftor.die in een oogenblik, en door eenen enkelden hamerflaa zomwylen door deeze Vergaiermg gedecreteerd wordt door het draagen van eeen genoegzaame kennis van den ftaat, toeftand, en omftandigheden, waar in de perfoonen, aan welken deeze geldtn worden gegeven, zig bevinden , ja wat meer is , dat er aan geweezene Amptenaren van den Staat, 'Nasfauwsgezinden , aanhangers van het voorgaande bellier, waar onder er pevonden worden, die den tegerswootdigen toefland en o-der van zaaken lot in hunne ziel vervloeken , cn nog daeelyks met den dolk in de hand loopen , en dien liet
- a'-ieen maar aan gelegenheid ontbreekt, om al het geen 1 pitriottisch denk't ie verwoesten, te vervolgen, dan
- bloed myn harr, eu dit doet my met zelden den bi-



C »47 )
aanciee'en toeftand , waai1 in zich thans myn Vaderland bevindt, befehouwen als raad- en reddeloos te '2yn. —
Wel is waar, de behoeftens van den Staatzvn veelen , en de Admimilratie hier van is veels te nifgebrCiéi dan, dat men op Alles genoegzaam acht kan teven, gelyk men in een kleinder bellek, zeer gemakkelyk kan doen. ——
Het kan waar zyn, Burgers Reprefentanten , dat het my aan genoegzaame vermogens en kunde hapert , om over dit uitgeltrekte vak een juist oordeel te kunnen vellen; dan ik ïita in dat begiip , dat, zal 'er
iets goeds van onze fi.untieele operatien te wachten zyn, dat men als dan aiie de raderen van het tegenswoordige bellier te rug moet brengen tot die eenvoudige manier van werking, ais immer moogelyk is. — Wanneer men een welgerege.d en welgeordendStaatsbtltier wil vestigen, moet men zig niet fchikken na debedorvene manieten, igewoontens , eu valfehe Regels, die by het voorgaande bellier, of groote Hop ven ejn wyd uitgeftrekte Republieken plaats gehad, of nog hebben —-jieen.jii tegendeel moet men zich voeden in de laage hutten en sgiletjeswvan den middelbaaren werk- cn ambachtsman : alïaïr zal men kunnen ont waaren , welke de beste en gefehikle regels der Oeconomie Kunde zyn — en op deeze beginsels moet ons Staatsgebouw betustende zya. —
Ook zoude het, zegt men alverder, onbillyk, onrelelyk , ja zelfs wreed zyn , dat men Bediendens van den itaat, die hun leeven lang tot deszelfs dienst gereedgeveest, en daarin oud en grys geworden zyn, niet op :ene honorabele wys beloonde: te meer, dewyl het atoos een verkeerde fpaarzaamheid is , dat men zyne Belier.dens niet genoegzaam bezoldige, dewyl men hen a's lan in de gelegenheid plaatst , om van ongeoorloofde middelen gebruik te maken. Deeze Hellingen zyn in een .eker opzicht waar; dan zy zyn niet toepasfelyk op ons egenswoordig Staatsgefte). —
1 Dat men in een welgeregelde Maatfchappy , waar in . illcs werkt en loopt volgens de vaste regels der cecononie kunde, waar in de on'faiigst meerder, dan de uitgaren zyn ■ dat men in zulk een Maatfchappy zich "drikke en richte naar de voorfchriften van redelyk- en iullykheid, en niet karig is in het beloonen van zyne Jediendens , dit is toegeeflyk, en zo onze Kasfa's overvloedig van Contanten waren voorzien, als dan zoude nen zuiks nog betamelyke kunnen heeten. —■ Dan, Surgers Reprenfentanten 1 dat men in cen tegenover;eftelde Maatfchappy, gelyk die der onze is, waar in verkwisting, onachtzaamheid, en wanorde, zedert jaaren mg, maar al te zigtbaar plaats g. had hebben , en waar i't om niet meer te ze;gen > de Casfa zodanig van de .loodige Penningen ontbloot is, dar men waarlyk pas in kat is , om 'er de allerdringenjfte noodwendighe-
en uit ie kunnen voldoen, dat men in zulk e.n
und nog fpteekt van de eer en het credict (dat niets nders dan wancrediet kan veroorzaaken) der Natie op : houden door het geven van zwaate Penfioenen , ea
at vooial, alles, wat men doet, op gronden van
infchlkkeiyk- redelyk- en bil! yV.heid, als of rechtvaardigheid alleen nie: genoeg was, berustende mo,*t zyn
is naar myn inzien zo dwaas en verkeerd gedacht, dat ik om gewichtige redenen r.iet verkies my hier ovet verder te exp .iceeren. — In 't kort dan, de vraag is hier niet: wat men by het oude Beilier gedaan heeft, en wat men in foortgelyke gcvaüen gewoon geweest is te doen , ea ook niet wat men doen moet, en r.utn'g, redelyk en billyk is, maar de greote vraag, daar het hier alleen op aankomt, is, wat men doen kan, en wal met de ftipllc rebels van rechtvaardigheid, en die van den tegenswoordigen ioefland van 's La.ids Ca.fa overéénkomlhgis.'1 — En hier en op deeze zo even aangehaalde gronden aivizeere ik, dat ik my niet kan vcreenigen mee het uitgebragte Rapport van den Burger Rep.efentant Blok c. f. — vooreerst, om dat ik meene cn in het denkbeeld verfeere, dat de petfoonen, in dit Rapport voorkomende | of genocg'.aam vermogende zyn , of aeene Solide aanfpraak "op penfioen en gratificatiën hebben — En ten tweeden, om dat zich de Nationaale Kas volftrekt niet langer in ftaat bevindt, om aan zulke hooge en foortgelyke penfioenen te kunnen voldoen; en Concludeere dus, dat het uitgebrachte Rapport geen punct van verdere deliberatien kan zyn.
Ten Berge zegt: ik kan my mede, ten miniton in alle np. zigten, met dit Rapport niet conformeeren. Ik heb alle de daartoe relative Hukken gelezen , welke tot dat einde op het Bureau gelegen hebben — ik heb ook den voordra-rt vau den Colenie Raad aan H. H. Mog.'gedaan, waarby het to-ftam van penfioenen aan de by het Rapport gementic-Deèrde i'erfoonen wordt verzogt , gelezen en kan niet ontveinzen , dat my daarin tcgetiftrydijbeden zyn voorgekomen.
Men heeft de te penfioneeren perfoonen in drie Ciasfen verdeeld, en wel
i. In dezrlken , welken by de Departementen van den West Indifchen Handel in functie waren gebleven, maar door de gemaakte veranderingen een vermindering van intomen hadden ondergaan, en welken dus nog werkelyk gcêinptcyeïni zyn.
a. In die, welke buiten emnloy waren geraakt, en door hoge jaren, of lighaams gebreken, zicli buiten ftaat bevinden, andere middelen van beilaan by der hand te neemen. En
3. In dezulken, welke eigentiyk als geene Ambtenaaren kunnen worden bcfebouwd , en boven dien iti ftaat zyn, elders naar middelen van beftaan om tc zten.
Wat nu betreft de cetften, deeze bcboefc men nietda ielyk te penfioneeren; wanneer men vooreerst in aanmerking nee «ip, dat zy geplaatst zyn, ea dan den ïlegten ftaat van *s Lauis ('js niet uit het oog verliest: ik althans beu 'er tegen om bun pee Pioen te accordeeren.
Doch omtrend het tweede foort denk ik geheel an.icrs; daar onder zyn lieden, die in 's Lands dienst grys en ongclukkig geworden zyn, wcs'ealvcn ik my kan corformee-ren, om het bepaalde penfioen asn hun te accordeeren.
Geheel anders is het gelegen roet de Pciiooiien, by de derde Clssfe bepaald : aaii dezen wordt geen' penfioen, maar gr» i ficatie toegelegd ; het zyn dus menfehen , die geen vas e posten bezeten hebben , menfehen , die dagloners , die ons los «raten, en alle dagen afgedankt ivonden woiden; menfehen,
waai



waar onder'er zyn, die r^\V^^S.» »
de *er dus mets onbillyks in , fat °™rrc"". h t Zccuw. c >edecretecrd word. Daarenboven hebben die van he. z.
ben ik 'er voor, om dit in advys te houuen.
mfVergund, uit «aam van de Commufie deVer-
TVcrcct van den * Célober, is opgcoragc-i é.w , Si"van de ^»t^«^ vsn ■
De epgedragen last i^^J^l z"fe"n^er Coknicn •eene Misfive van het Comnmt'e tot de ^"V™ vcrzoc. £ Bezittingen in A^y-^^^^.
daariy overgelegd Rapport en Me,mrrt« ^ ,g
*Eef£« last gecharterd, heeft uwe Commisfie hertaal^ reizen met Ö«^-^^0^|^,ïeS!K S^WV.T^ - benoog ve.fiag aan deze Vergadering heeft gedaan. 0ntwaa.
«ont hebben, hun aan hoogst dezelve ter bekom n,van ecn
wor/fc» Bediendens van de voorfz.
De gelicentieerde Amptenaarcn en 14cme"a; Hm, vernietigde Compagnie hebben ^Q^^^l^ Hoog Mog. vervoegd, en alle de ge pre ie i c^rue 4 in binden van den Colome Raad g.ft;U z^de he ^ ^
Collcgie zich met ^^^^"^-"^^enen van penfioenen billykheid en regtvaardighcid tot het ver ee ne ■ vanp cn dedomagementcn te bewogen, vermus znlks reens y Hoog Mog. Refolutie van i Juny I79>- ^j^SSde Re , .llecn dc *Pei,fioe,en en deds^W^^gf' ocpSden questranten zouden behooren te worden toegeiegt, oep
voorgedragen. r.ewesten zich geconformecrr.
Met dien voortlag hebben zes Cewes.en^c , dan Holland of l.ever Amfterdam "g^f1^^ fa de bepaling der penfioenen m d >z Kcr g mg £ behaagde, bet geen ren gevolge heeft gehaJ, Rap Raad de redenen van de voorfz. bepaling Dy port heeft moeten motivecren.
. - .. . .,«n trim Hnotr Moe. in
ttw« rommisne ae eoizcgS'-'B »«" —°
tarmeikingnftnende^n het confert van zes Gewestc overwe' r™ bcfft vermeent de Vergadering te moeten voordragen e VeVüoenen en Dedcmagementcn voor de ^''«mieerde Amnrcraaten en Bediendens van de vernietigde West Indifche Compag" *Vo als dezelve docr den Collie Raad W Hun HM Mog. is voorgeflagen en geclasfificeeit geworden, met fflatlng echter van het Penfioen voor Rcil zn Bomve, cn ver. mindering van het Penfioen voor Dtiyrenévmf 90°:°Pf~5fdeVergadering befl.sfe nu of dezelve die Penfioenen en Dedo. genten wil toeleggen , dan wel van de band wy
ZeUit dit geavanceerde blykt, dat uwe Commisfie r.iet gelast was om te'onderzoeken, of aan de gelfcen.ieerde A^emwten cn Bediendens van de vooifz. vernietigde Compagnie m deze tegenwoordige omftandigbedeh van 's Lands financiën Penfiocnen enDedoma^ementen zouden worden toegelegd, ma.r wat ten opzichte van hun , by de vernietiging van dc WestTudifthe Compagnie door Hun Hoog Mog.cn de Colonic-Raacl was (tedaan; én daar Hun Moog Mog. aan de voorn, gchcenleerde Aarptenaaren en Bediendens tocgezegt hebben dat itllyke reflectie op hun verzoek zal worden gnomen, zo maak. aie toezegging bun tot het verkrygen van Penfioen en Dedornagement eenifZins geregtigf. ... w.HmKrr.
ik reeroe verder de vryheid den Burger van der ^AtcoMervc ren dTthct niet voegzaam zoude zyn de zaak «lenvoyeeren aan het Comminé (ot de zaaken der Colonien en Bezittingen m Ameriwen ter Kuste van Guinea, vermits dat Committé zich daarover Z deze Vergadering beeft geadresfeer. ^ eene fpoediae decific aangedrongen; terwyl de Burger gorter 7ich tot den ftaat des geletnis geenzins heeft bepaalt ,welke met rÖc.cerdof ""and bekrompene financiën toe lieten Penfioenen c geven waar wat 'er ten opzichte van die Amp'enaarenen BeFendeM vande W. I. Com?. was voorgevallen ; en daaren. ïo«nzo worden die Penfioet.cn , welke Jaarlyks en wel van pnmo November 1795 niet meer zullen bedragen aan ƒ2100 : - . honende de ovcrife Gratificatiën tezrmen op/ioa 11000:- : ee SP nfee uit 's Lands Kas betaald, maar by Ordonnantie op den Ontvanger van het Committé Hitman voldaan.
lk anpuyeere het voorftel van den Burger Prefident, omby appel nominal perfonaliter deze zaak af te deen.
De Frefnlent zegt, dat hy uit de Advyfen begrepen heeft, dat de denkbeelden der gefproken hebbende Leden drieledig zyn: dat 'er zyn, 1 . welke oordeelen , dat het Rapport geheel moet worden gerejecteerd; dat 'er a-. zyn, me het geneed willen accordeeren, en dat 'er 3«. zyn, zo als de l S«er Ten Berge, welke het gedeelteiyk wil ac: cortleercn , en scdeeltelyk rejecteeien : dat derhal» ven het idéé fchynt, om het niet geheel te rejecTeeren, dcch ook om het niet gehee te accordee' ren ' dat hy dus zyn voorftel herhaalt, om het \ Rapport nominatie in deliberatie te mengen.
rta *"*'T zittiMB ^ volgend Nummer.')
-tratvr cnrei T F & COMP. in de HAAGE. Ter Drukkerye van VAN SCHis.LL.is « ^ ir



j & l 2 K H E 1 D , V R 7 H E 2 D , S MOEDERSCHAP»
DER HANDELINGEN VAN DE
! REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N». 433 *W« A» *o 1797. *'* Jaar der Bataaffche Vryheid.
N°. 433
Nationaale Vergadering.
Vervolg Gecontinueerde Zitting van Diirgsdag Avond , <sfe» 14 itfitfff 1797-
Voorzitter: M. Siderius.
^ervok der Deliberatien over het Rapport van e Burgers Blok c.f., op den 12 January uitgeïagr.
PorM va» Meerdervoort zegt, dat, zo de Prefideat hem ■fteld heeft. onder ben, welken bet geheel willen rcj.Cteeren, in de Prefident hem niet gevat beef;; dat by voordek, om st Rapport iu advys te houden tot dat de Commisfie, -noemi om eene nadere redactie op te geven van het Arucu ,
welk in dc Conftitu-ie zal geplaatst worden opzicbtelyk de ,ans en hierna fungerende Ambtenaaren, of namelyk aan un penfiaen zal worden toegelegd, of met. Rapport za cbb.n uitgebragt, eu gearrefteerd. om dan gcevenredigd cn p den wlfden voet te handde» met dezen , als me alle ndeien; dat men. met dit to doen, niet zal prejudicieeren p dat Commisforiaal.
De Prefident zegt , dat Commisforiaal is genaakt de vraag of de Wetgevende Verga 'enng de Isicht zal hebben, om pei.fu.enen te. verkenen; Mt dat hy, zo de Burger Pompe van Meerder'oort zulks verkiest, eeuevierele diibneue zal mar -cn.
C L. van Beyma ?egt , dat hy zeer het gevoelen an d<m Bu'ftsr Pompe van Meerdr.rroeri moet aptetS ; te Stó \ éL het nog gen(*■ bcfluch.: » , oe de vozende Wetgevende Vergadering er over den■en zal ; dat deze wel eens zou kunnen bellonen onj r |l geheel geen penfioenen te verkenen I m*™™ ■en, ^anretr dc volgende aftcdankene beheimer.s öat een perdioen kregen, de ouden meer voor:echt zou *n Helden, dan zv. Dat hy zich daatora met do
ien Hebben, daa zj
v. ü EJi l.
Burger Pompe van Meérdirvoord conformeerde , om zo lans di: Rapport te houden in advys, tot dat 'er over bet gementioneeré hangend Commisforiaal zal zyn be. Qischt,
Blok zegtï „ ,
De propofitie van den Burger Pompe yan Meerderreerd kan niet worden geamplecteerd-, ten zy de Ver- ■ Saderir- vooraf gelieve tc decreteren, dat het befluit van Hun Hoog Moz. ten aanzien van die geucentieéïdc Amptenaren en "Bediendens zal worden geconadereett als niet gedaan; hierop moet de Vergadering zich eerst expheeeren, en als dan kan h t voorftel yan den Bu-ger Pompe van Meerdervoort in aanmerking komen.
• Brands zc^t *.
Tk bad 'mv voorgenomen, om over dit Rapport niet meer te fprceken , om dat ik 'cr over eenige wecken , toen het reeds n deliberatie wis, myne bedenkingen volmondig overheb Uitgebragt, en genoeg getoond, dat ik 'er my met medecon. formeerde. Ik heb dan ook maar alleen het woord gevraagd . . om aan'de Vergadering rc doen gevoelen hoe ftrydig een M Decreet zoude zyn, dat door den Burger Blok rnetzo . veel ophef geeischt wordt! en zei dus de vryheid nemen,om 60t exnlicatiW-n Spreekcr zyn eigen woorden in zvn voong «Ivvs gemoveerd aan de Vergadering te repliceercn. Hyzegc San : . dar, toen die gedcmttteerie Ambtenaren en Bediendens 1 wande gsweczene West Indifche Compagnie, feyH. II Mog. * hadden verzogt om fcUa^losaftellmg of grat.fica.ie voor " hunne vervallen posten; dat toen.ft. H. Mog. hadden beï locfd. om op dat Request hare tcfi>Xie te vestigen Die "a^en daar ftraks dé eigwoorden van den Burger Blok: tiu laat ik deze Nationale. Vergadering, cn zelfs ieder onpartydig ■rensch oordeelen, of 'er riet reeds in ruime mate aan die zoogenaamde belofte van geweezen H. H. Mog, aangaande Kflexlen, door hunne Opvolgers voldaan is heus reeds voor de d-rde of vierde maal, dat over deze zelfae zaak in deze Ver**d«i»f Buten lang word: gedelibereerd, en nimmer heeft het aan reflcxfcn ontbroken. Ik:conela4eere de.balven, dat deze Vergadering zeker niet is W}*fchuU.;en , dat zy de Sc Vin H. H. Mog. daar de Burger Slok zig by herhaling o^-bcroepr. niet zoitie fcebkin ia ac'jt genomen.
ï i w?\



Sioffenberg zegt, dit by neb geenzmts met den Burrer Blok kan vereenigen; dat, wanneer hun H.H. rviog. fadden beloofd-, die penfioenen te betaalen, iv dan ook <5e Kas hadden moeten aanwyzen, waar uiTdie voldaan moesten worden.
C. L. yan Beyma zegt, dat by de Conftitutie de penlioeaen behooren te worden afgefchaft; dat meu aan hun, die niet in ftaat zyn, meer te werken, penfioen moet geeven , maar geenzinrs aan iemand, wiens post ten voordeele van den Lande vernietigd wordt.
De Prefident brengt in omvrage , of de Vergide • ring dan goedvindt om het rapport ia aivys te houden.
Helmich zegt, dit hy infteert, dat thans de zaak afgedaan worde.
De Prefident zegt, d it het rapport heden aan de orde is , en dus dient beflisflfct te worden.
Ploos van Amllel zegt, dat, wanneer het rapport in advvs gehouden werd,'dit ten prsejudice zou «rekken van den Burger Caudri , een verdienstelyk , hoogbejaarc man.
C L. van Beyma zeat, dat hy niet zien kan ,_dat het iu ad vys'houden van dit rapport eenigfint» prrjudiciabel zoi
zyn.
Schermer eischt, dat de Pref de nt, by appel nominal in omvrage zal brengen , of het za! worden afgedaan dan wel in advys ^cioudcn.
De Prefident antwoordt , dat hy den Burgei Schrimer nogmaals herinneren moet, dat liet rap port heden aan de orde van den dag is, en geer vryheid heeft, om dit uit te ftellen , maar verplicht is
hetzelve af te doen. Dathy derhalven al we
der tot zyn voorftel komt, om het rapport nomi natim in deliberatie te brengen..
Reyns zegt, dat hy eerst ehicidatie verzoekt , ui welk eene Kas die Penfioenen zullen betaald wor den ? „
De Mist zegt: . Daar ik zelve de eer hebbe Medelid van het Committé m ia Wcst-indifche Colouien te zyn, zal ik my opzetlyk ont houden , om my over dit Rapport, en dedaarby voorgeflageni Penfioenen te uiten, laatende dit volmaaktlyk aan het goed danken der Vergadering over. ' _!. ■ 'Maar, daar ik uit de byzondere advyfen moet opmerKem dat veel' Leden zich een abufif denkbeeld vormen over de: aart en de nature van het Fonds van dit Committé, uit he welk deeze penfioenen zouden moeten betaald worden, z; het mv vergunt, een enkel woord ter elueiiitiem het middJi tc mogen brengen , en dit beftaat hier in: dat de Leden zee verkeerd zouden raifonneeren, als zy het Fonds, en het geheel Commit'é der WesU-indifeJie zaaken zouden gelyk ftclle met dat d-r O ast Indifchf Compagnie. Het laatfte istotno toe een byzonder eigendom van de particuliere gemteresfeerde of Actiehouders van die Compagnie. Maar het eerfte,,;»
dat der West - Indien , is In den Jaare 1792. door Hun Hoog « Mog by transaftie met de participanten, geheel en al voor E ' fchade en baate van den Lande overgenomen - de Achten ' zvn vernietigd, en veranderd in QbUgttien ten laste van het 1 glmecne Land, offchoon geasfigneerd op debyzondcre Comp- L foiren van het West. Indifche Committé. Die zyn dus1 thands ; t , als Lands Comptoiren aan te merken , waar van de Adminij l ftratie van Landswege aan het Committé is aanbevaolen. Die I r Comptoiren hebben ook bune byzondere Inkomften, iprui- ■ tende uit Last en Recognitie gelden van m en uitgaande b Schepen et goederen na%n uit de West Indifche Colomeii I vaarende, en vervoerd wordende: vraagt men nu, of die I InkomfteL op zich zelve genoomen , toereikend zyn om deeze I ! Penfioenen te kunnen betaalen, moet ik volmondigant- | woorden: maar vraagt men, of deeze inkomften toereikende 1 zvn om d? Colonien, in den «gterlyken en weerloozen ftaat I
• waar in die thands — en wei in tyd van Oorlog zyn, te kun- ï n»n onderhouden, befchermen, of van het noodigc te voorzien, 1 dan moet ik zeggen , dat 'er thands rmilioenen fubfidie daar. ] I
1 boven noodïg zyn, daar, wanneer integendeel door eenen | gelukkigen Vrede en retour van ruime Vaart enCemmeroe, jl
, deeze Inkomften de behoeften te boven gingen, dat God I „ eenadielvk geeve! en waar toe de waarfcnynlykheid, in zulk I
2 l al"zeer groot is, dc ftaat, in ftede van fubfidien te geven, V d ook weer over het furplus daar van ten geraeenen behoeve \
van den Lande zou kunnen disponeeren. Maar nu zyn dit I l- fubfidien, die het Land aan xieh zelye geeft, even als hetzelve I u de Marine, die ook toe nog toe haare eigene inkomften uit | Convooyen, Licenten, Last en Veilgeldcn, of diergeyke, J eehad heeft, echter geduurig confiderabel moet fabfidieeren.|
• Dit achtte ik nodig ter opheldering, en om te doen zien,dac
• de bedenkingen ever dc nature van het Fonds van het West- f Indifche Committé nier kan inloeerenV de tegenwoordige j
r deliberatien, over de regtmaatigheid al ef niet der gevraagde | Penfioenen.
n Reyns zegt, dat hy het volmaakt ééns met den Buri, eer de de Mist, dat 'er in den Jaare 1792. zodanig; i- Contract lustenen H, H. Mog. en de gewezen West[- Indifche Compagnie geëx eerd heeft, maar dat mtusiclien nu het geld uit 's Lands Kas moet betaald wordeu.
h De Prefident inftitueert het appel nominal , of I r' aan den Burger J. J. van Beaumont , Commis 1 van de Soldyen te Amfterdam, van primo J.inui- 1 ry 1703. tot ultimo October 1795- jaarlyks een I )t penfioen van / 1250 zal worden geaccordeerd.
ie Blok zegt: , . .
i Dat de Burger van Beaumont meer dan 50 Jaaren de Comr, pagnie en het daarop gevolgde beftuur met zêle, getrouwigi, heid en cere gediend heeft. 'f Gorter verklaart 'er zich volftrekt tegen.
De Prefident zegt, dat het appel nominal reeds
:n geinftitueerd is: En wordt met meerderheid^
"e met opzicht tot van Beaumont, conform het Rapen port befloten.
De Prefident brengt in omvrage, of aan Jacob Ln Groet, Boekhouder en Casüer te Hoorn ,|geduu' ' tende



( »5i >
1de dien zelfden tyd , 'sjaars ƒ 275 zat worden fcg«legd ?
£ L. van Beyma zegt, dat het onverantwoordelyk is , dat n deeze peifooncn, die alle in den Jaare 179'v andere Abten gekregen hebben, penfioenen zullen worden toage-
la.
,Dd Prefident zegt, dat die Atribten niet verIterd zyn; inlli'.ueerende het appel nominal:—— ^ wordt dit gerejecteerd.
*De Prefident vraag', of de Vergadering kan Idvinden, om am PieM van Bleiswyk, Boek uder en Casfier te Enckhuizen, i.igevolge het spport, mede geduurende den bovcngemelJen
id, 'sjsars ƒ 275 toe te legden. • jfrotugt, dat hy der Vergadering herinneren moet,
c dit een petfoon is, die dc verklaring heeft gewei-
Jd afteleggen.
\ehermer zegt: dit is evenveel, raea kan hem nogthans « een penfioen geven.
\De Prefident inftitueert het appel nominal: — e wordt du mede gerejecteerd. \De Prefident inftitueert het appel nominal, of li H G. van Bulderen, Boekhoulerte Gronm Jn, öp denzelfden voet 'sjaars ƒ 4*5 "1 worden lègelegd V En wordt mede declunuoir geconcluIsrd.
We Prefident brengt nu iu omvrage , of de Veridering aan P. J. Duyvenè, Commis van de Lopmanfchappen in Zeeland , geduurende den ilfden tyd, 'sjaars een penüoen van ƒ 55° wl1 hleggeh?
busten zegt, dat, offchoon hy een Stadgenoot van dicnBur' is en alle achting voor den zelven heeft, hy echter zich Jpligt rekent te moeten declareeren, dat die naan thans een Srativen post bekleedt.
Jbe Prefident zegt, dat hy, volgens de orde, Ah verpligt is, het appel nominal te ïnlbtuee-
I. , Wordende vervolgens by meerderheid
di ook declinatoir belloten. 'Irhans zegt de Prefident, dat men tot de tweede Jasfe zal overgaan, en dat aldaar in de eerfte #ais in overweging komt Lucas Caudrt, lóoekïuder te Amilerdam, een man,welke ge J urenJ1 deszelfs ganfehen levensloop in den dienst van de ifisi Indifche Compagnie heeft doorgebragt, des'*fs Post getrouw waargenomen, en thans den <ierdom van 83 Jaaren bereikt heeft, aan welke Iker, volgens het Rapport, geduurende zyn »1en3 een penfioen van ƒ 1700 wordt geaccor-
cordeerd; vragende of de Vergadering zïcb daarmede kan conformeeren ?
Gorter zegt, dat hy wel wil geloven, datdit een verdien(lelyk man is, maar dat ƒ 1700 'sjaars evenwel wat veel is; gevende in confideratie, om dit op ƒ 1000 te bepaalen.
De Prefident zegt, dat hy verpligt is, de omvrage, ingevolge het Rapport, te bepalen , eenvoudig met voor, oïtegen.
Gevers zegt, dat hy daar van niet overtuigd is, dat hier «tel cen mid'denweg kan gevonden worden; dat het wel meer gebeurd is, dat de Vergadering zich met cen in deliberatie zynde Rapport niet geheel hcefc kunnen conformeeren en waaromtrent, alzo zy hec zelve ook niet geheel wilde rejecteeren , eene conciliatie heeft Plaats gegreepen , en alzo tot conclufie is gebragt.
Van Leeuwen proponeert, om eerst te doen decideeren, of aan Candri Penfioen zal worden toegelegd, en din vervolgens, hoe groot dit zyn zal ?
De Prefident brengt in omvraage , of aan den Burger Caudrt Penfnen zal worden geaccordeerd: — en wordt daartoe beflooten.
Nu brengt de Prefident in omvraage, of dit, ingevolge het Rapport, op ƒ1700. zal worden bepaald?
Schermer zegt, dat hy eerst wilde onderzogt hebben, of die Burger het wel nodig heefr.
De Prefident zegt , dat de Burger Reprefentant Schermer zeer ligtelyk begrypen kan, dat deeze Verga lering geene Commisfie benoemen kan , om dien Burger in zyn Kas te kyken ; brengende nogmaals in omvrage, of de Vergadering zich met het Rapport kan vereenigen? — en word confom bellooten: wordende ook ingevolge het Rapport, aan M Asfier, Hofmeester van 't Jagt te Amilerdam — anu j. A. Wekker, Kok op idem , elk 's Jaa-s f 250. toegelegd, en aan D. Gouwen, Conlhpel ƒ150. 's Jaars.
Vervolgens brengt de Prefident de derde Clasfe in deliberatie, en wel of aan Jan IViesjes Blom, Schipper op het Jagt, te Amilerdam', en'aïn Izaac de Kan ., Schipper op het ZeeuwfeAe Jagt, ieder in eens eene gratificatie van /'1000 zal worden geaccordeerd.
ATen terge declareert zica daar ten fterkften tegen.
De Prefident vraagt, of de Vergadering het verkiest te rejecteeren ? — en wordt daartoe befloten.
De Prefident proponeert , om de overige perfoonen in eens in deliberatie te brengen.
C. L.van Zeyma zegt, dat men uitzondering moet maaIi 2 ken ,



(35* )
ken, omtrent hun , die hier voorkomen, als Schryfloon v te vorderen h;bbende. -
De Prefident geeft dit in confidentie. \
Schermer zegt, da: dit niet voor verdient fa'aris ,maar alleen voor een douceur is.
C- L. van Scyms zegt, dat hy , zo dit waar is, van zyne ; propofitie afziet. % 1
Blok leest dat gedeelte van t Rapport, waarin van die ; Lieden gefprokea wordt.
De Prefident ftelt voor, om conform het Rapport , , met betrekking tot de Schryvers , tecoucludeeren. .
Sehcrmer verzet 'er zich tegen , en eischt appel nomina!. De Prefident inftitueert het appel:— en wordt < dit gedeclineerd , gelyk ook omtrent de Koks.
De Prefident brengt in omvrage , of de Vergadering ook omtrent de overige Perfonen dechuatoir wil decreteeren?
Eenigen zeggen ja 1
n-^fveVeaderin" aan zommige Perfoonen, in hogere Daar dt Ve.gaaerm a «accordeert, vermeen ik
vermeld, zal denken, en ik verzoek appel nomir.ai.
Veelen verklaren 'er zich te0en cn wordt ook dit gedeelte gerejefteerd.
Hierna wor.it de Vergadering gcadjourneerd tot morgen ochtend ten to uuren.
Zitting van IFeensdag, den 15 Maart 1797. Voorzitter: M. Siderius.
F en quarticr na tien uuren wordt de Vergadering geopend. De Notulen worden geleczen en goedgekeurd.
De volgende Stukken worden geleezen en rode-
^£Ute«n het Committé te Lande , te kennen Eene Mis live van nei November, niet
geVende dat hun by P^Wjg*^ eRadïysophet
« Êelast' om futten" t Burggraaf, verzegt hebbenï^"tótffl«S Bauillon Artillery te de , om ais Wem J> ne ^ ^
bnnltanden ffl, om da'arop te d^oneeren ; da, hunne nanoen is » ^ verzoek van den
en gemelde Requeste vfas in adtys gehoude», m qoh
me mag worden gelegd, alzo dc diemt van den L.J aerkelyk, door bet niet vervullen van deze vacature,', fdt.
De Prefident ftelt voor, om den Luitenant I
fl W. Stern, ingevolge den voordragt van I
Commitié te Lande , tot Capitein by het der|
ktaillon Artillery aan te ftellen; — en w,r|.
:onform befloten. Een Request van J. Ftoy junior, Ba-azf ir,7enden*
ic nodige bewyzen, tot het obuneeren der C'a.L:.at,§p
ian de Bataven toegelegd. Skker en eenige arderen apprryeeren zeer dit verzoek r i%
ty den Suppliant als een braaf en eerlyk man kennen. De Prefident dit mede appuyeerende , ft«tty<fl
om, a's naar gewoonte, dit Request te ftcleiill
handen der Commisfie tot de Bataven: cirt
form befloten. Een Request van eenige Burgers van. Steeoberfl
appuyecrende het verzoek van den den Generaal MaH
Smi:\, verzegt hebbende, penfioen te rnoges gesW
lcn : _ in banden van Crommeltn c. i.
Twee Requessen van Bürgeis, cm Schepen te iflt
een transponeren: — geaccordeerd. I Een Request van J. ftsujjeten Comp , verzcekB
de Piltolen, Snaphanen en Snaphaanlopen r.aar fora
Port te mogen verzenden.
De Prefident proponeert, om dit Request li zenden aan het Committé der Marine, om cofl deratien en advys.
C. L. va» r.eyma zegt, dat hy her ten hocafren bMMdfl bel vindt, dat men, op het ogenblik, dat de Spanaards,» dapper kw'ytcn, om de Engcifcben, onze vyanden.te bc« ten eu last geven om hunne Schepen in de Portugce» Havens te vetbranden , op dat zelfde oogciibli* een vcrïMJ om wapenen derwaards te voeren, om advys zat rtnyoyee* aan het Coanmit é der Marine, waardoor men , ais het wa* zich nog niet van de onbiilykheid der verzending gca overtuigd houdt.
De Prefident zegt, dat het itrj'gens de gew<9 Cynofure is,, dat allé zodanige Requesten aanMj Marine om advys gezonden worden.
C L van Beyma zegr, dat men zal zeggen rM eaat'naar de Colonien; n>aai dat„ onder da; mast* ieer veele goederen naar den vyand overgevoerd wM den.
MMerigh zegt, dat hy niet weer, da'dc Vergadering» verrdiat is, alle Requesten aan de Commjoes om ad</yfl moeten zenden; dat zy ook geen Rebenfchap behoeft «■ ven, of zy dadelyk de Requesten wil accordecren, o| de hand wyzen.
Dt Prefident zegt 4 dat het eeoe vaste Cynol



( ^53 )
i«, otn de verzoeken , die aan deze Vergadering gedaan worden , te renvoyeeren aan dat Committé, tot wiens Departement hec verzoek behoort
C. L. van Beyma ftelt voor, om het Request te houten buiten deliberatie,
Bieker zegt, Jat men veilig op dit EtócjUSSt bet advys van iet Gdinmitté der Maii.ie kan tnneèfaen, daar nacn dan nog ilïoos de macht heeft, om het niet te accorieereu.
Gevers proponeert , otn het te houden in advys, wyl ils dan mets beilischt wordt.
De Prefikfit brengt dit in omvrage en eonelulieert conform.
Eene Misftvevan her Provinciaal Beftuur van Utrecht, ngevolge de aangefchryving dezer Vergadering, tn dato tt January , het berigt inzendende va.) de door hun in 't Perk gêftddc financieels m;iures , tot aanbetaling hunïer agterftallen in quota van de petitie van 60- rvtilhoeien : — in handen van van Gastrop c.f.
. Aujjmrth rapporteert, namens de Conuvsfie, in wier hand-n , by Decreet van deu 27 LMirua'-y Bi 4 M-aart I. 1-, ge (telt waren de. volgende lt tikten ;
I.. Eene Misftvevan 't Committé te Lande van.den 1 l-'ebruary waar by worden opgegeven de Pe;luor)en, lie het gemelde Committé, ingevolge Uecreet d;zer v'ergadenng van den 13 Ociober tot onder of Plaats* vlajors in veifcheidcn bteden dezer Repub iek had aan;elleld , met verzoek, dat deze Vergadering aan hun le nodige actens van Capireins wilde vtrieenen.
2. Een Request van S. van Paddenburg., thans nog Comniï van 's Lands Magatynen te Oudewater, zich betlagende, dat door deze fchikking der Plans-Majors, lien post te Oudewster was komen tevervallen ,enhy , lie aidaar Plaats Maior was, daar door van een groot ledeelte van i)t\ beliaan is beroofd, en vertoekt 1. bealing van 10 maai-een Traétement, en 2. ge:>en:fL;ecrd e mogen worden met een ander uequivalcnt Ambt,
3. Eene Misfive vaa het Committé te Lande , iu dato, len r Maart, te kennen gevemie, dat zy by hunne Misive van den Ü February de vervuiling, der bediening van 'laats-Maj iï te' Heusden nog hadden open gelaten peller dien postthans vervult^ was met den iiurger IVcbjier , 'erzoekende, den zelven insgeiyks met een Acte van Ca:itein te benefteeeren..
4. Eene Mhiive vau hetzelfds Committé, i" da?od*:n i Maart 1.1. waar by zy kennis geven, dat /.ederd het inenden van derzelver MisGve van den él February , het 'elve was voorgekomen zodange redenen, die hj&r haden gepermnveerd , aan deze Ve-gadering te verzoeken, 'at de voordra.-.t, om den Peifoon van P. Ser-.atuis ,te èoeverden als Plaats Major, rang van Acte ais Capitein s geven, by de Misiive gedaan, mogt buiteejtSèeiblyen , en voo-noerr.de Acte ingthoudem.
Wgg Ecn. Request aan tlejs Commisfie gcgrefcn;ecrd ,.
door den Burger Francots Jofepft IJennebcrl, gepenfioneerd Luitenant dezer Republiek , verzoekende , om redenen van zynen nog niet gevorderden ouderdom , en lichaimskragren , in den dierst van zyn Vaderland gecinp loyeerd ie woiden , en wel hier of daar op degren7et als i'laa-s Major, welk Request door een anest van het Corrnni té vao Waakzaamheid van Amfterdam, wtefh* des Suppüanrs braaf en Vaderlandsch gedrag a'diar {€* houden, v/ordt geappuyeerd.
6. Heeft zich de Biirger Hartemihk, bv Misfive van den 6. dexer aan deze Lommislie geadresleerd, te kenne» gevende, dar hy dén Lande 13 Jaarénhad' gediénd,, zyne demislie in den Jaare 1783 bad gekogt, in ljUöen I787 exercitie meester van ele Uurgery re Alkmaar wa; geweest, eu r,u aangeilelrf a}s Adjudant der Gew.ip nae üwgermacht aldaar, en verzoekt ah. Plaats-»-Maj-ir.iiv een of andere S:ad te mogen worden gerecoo.imind.erd, beroepende zich wyders op het getuigenis van de R/eprèr fciii anten de Kempenaar en Nuhoutt vau der Feerr.
Wat het eerfte betreft, cn de daar op gemaakte bedenkinget* van eenige Leden, dat het nartvalyk niet noodzaakelyk was,, om aan Plaats Majors acV-'ns als Capiteins te verleenen ; etc dat dc namen van de voörgedragene perfoonenaanduid&n , dat zy alle vreemdelingen zyn , moet de Cornmislie aanmerken v dat, daar aan de Piars.Mj >rs in de groote Stee len is tccge» legj ecn Traét:meiit van / 500 , en aan di.; in .1.- klevieS'ev den ƒ300., ingevolge de onierfchci ding van hun Tratflemenr, ook onderfeheiJing in rangen behoorde plaats te hebben, en boven al dair tot het waarneming V3n den d'enst in de ge. wichtige Vestingen meer kunde, en volgens d; Milraiae «pi» nie ook een hoger Rang wierd veraischt, waarvan de Cummisfie ook de gegrondheid gevoeld heeft , wyl ecn minder in Rang niet wel voedyk een hoogcr in Rang kan commaodccren r voorr.amemelyk wanneer volgens vci.larlng vin 'c Coimr.i'é,. dit geen bezwaar voor den Lende oplevert, cn cen aanleidingkan geeven tot het vermeerderen van Penfioenen; ès tyireede rtiLsie wordt weggenomen , door dien de C'ommicfie geinfor-meerd is, dat de Perfoonen, welke men vermeende vreemde» lingen te zyn, belïaan uit Ricgiments KinJcrea, of den Lauder' lange Jaaren hebben gediend'-, en dus voor geen vreemdelingen, kannen worden gehouden..
Dat de Commtsfre, ontrent de verlere rcflejcien, van oordcel is, dat die komen voor verantwoording van 'r Cnnnii ié te Lande, aan 'c welk men daaromtrent de beste Wetenfe'iap moet toevertrouwen, cn bet welk door het intrekken var* deszelfs aahftclffa'g van P: Servatius, ook tb»o*t dcligent ta zyn ; weshaïven de Commisfie' zegt geen reden te hc'iben , der overige aangeftelde Perfoonen, zo wel die by Misfive van den 3 February, als omtrent den Burger IVebjter de randen em actens als Crpiteins tc weigeren; dat echter de aanlagt der.' Commisfie is gevallen 0? den Burger SeLveijpel-, die als Plaats. Major is aangefteld tc Helvoctduis: dat de Cornmislie op dei zen rematqueeren moet, dat, d3ar haar geïnformeerd is, dac" dezelve onder het Regiment van Stockar beeft ge liend , hec welk zich in den Jaare 1787. in Zeeland zeer. Hegt beeft ge. di-agen, cn waarvan de meeste' Oüieicten door liet Committé1 van Waakzaamheid van Zeeland zyn geicnonciceru ;. waarom nent dus dc CommisCe na*1er informatie van 't Commitlèt verlangt en uit dien hoefde vooifiaat, om.dit'Zó hnginadvyjte houden.
Dat de Cbmmisfié, om'reut Ifertweede gtuti , he- Rcrpacstt namelyk van 6'. van Padttenltirfa van-oordeel i$>, dat, of*fchooii> Li i de-s'



C «54 )
de, Suppliant* klagten gegrond fchynen, n dezen het beste f" zyn, om hem favorabel «an het Commltc aantebeveelen r »a einde hem by ïflegenheid tot een Post te bevorderen die 2 san zyne verdienden cn fchaie equivaleert
nat voorts, tfaar de Commisfie gebleken is , dat de Post van « » jTmtitW tè Cöïverden thans is vacant, en zy gemformeerd f, f3 d\t e Lieutenanr Stertfenlack, als Plaifc Major tcDelfseVl he. ft be*»kt. of zal bedanken . en zy de zich aangediend WVbbende Perfoonen. de Burgers F. J. Uennebert cn//. JJarte«o vertrouwde cn den Lande nuttige voorwerpen vinden, Jc y deze beiden met volkomen fiducie ter vervullmg , IT*! die posten aan het Commit.é te Lande favorabel kunne» ,
Commisfie, om dit een en ander van advyze zoude Mtt° dat de Nationaaie Vergadering behoorde te dccretec en dat aantteftcldï en als nog aangeblevene perfoonen worden v* lee rdr rang als Capitein, en dat hun daar toe de nodige .ullrïworden verleend , zo nogthans dat deze rang niet S IVc' ken tot bezwaar van den Lande, noch tot eenigen «ond zat kunnen genomen worden ter vermeerdering of het enen van pmfioen. Dit het Committé te Lande worde verzogr *ch nader te informeeren op de conduite van den TUirzer Sehweiffei, daarvan te dienen van informatie, en dat 2 SfcSn* « bet geven van aft. ah Capitein aan dezen, tot daar a«n toe wordt «houten tn advys. ~„mrli.r(5 Dat de Burger S. van Paddenburg aan 't gemelde Committé fivor bel worde gerecommandeerd, om by openvallendevacature wo'den geplaatst. En dat eindelyk de Burgers R J. toLJntm H. llai lemink voorde Posten als Piaata Majors *,"r déze Vergadering aan het Committé te Lande fpeciaal worden gerecommandeerd.
De Prefident brengt in omvrage of de Vergadering zrch met het uitg-bragte Rapport conformeeren kan ?
Suffenberg zegt, dat hy zich met het zelve wel vereenigen kan uitgenomen daarmede dat deze Vergadcrm> de gementioneerde Perfoonen fpeciaal zal recomma" decren tot den post van Plaats-Major wyl de aanftelling behoort by het Committé te Lande, het welk dus van de uiterfte confequentie zoude zyn.
r*n Marl- zegt, dathy generale recommandatie goedvindt, iat "v zeer tegen fpcciale aanbeveelingen is, waardoor ^Gom^KiVoTm^ gebonden worden,- dat hy met Twyfeüe of het Committé te Lande, verneemende de beLemeder Vergadering, zal, zo het mogelyk is, de PerfoSen, buiten fpecaale recommandatie, wel employecren.
ï € L van Beyma appuyeert dit, tc meer, omdat het Commiitc zich anders onverant* oordelyk zoude kunnen houden, zo uit de aanfteiiing eens flegte gevolgen voortvloeiden.
De Prefident ftelt voor, om de fpeci.aie recommandatie ''er af te laaten, en voords net rapport te arresteeren : en concludeert conform.
Eenige Requesten , om Pasporten : geaccordeerd.
De tydelylee Prefident ter Vergadering verfchee- I en, en de Notulen gerefumeerd en-'gearresteerd y-de, worden-de deliberatien over den. Afdeel ma ; ver de Rechtspleging op 't ftuk der Gemeene Mid~ h 'elen, voor.tg.ezet en Art. VM. gedecreteerd.
Arr. IX. wordt in deliberatie gebragt. .
Ten Berse vraait, of de Articul niet gedeld was, om alle eshtteB voor te komen? dit was wel; dan hy bad op dezelve :cne re-flexie: 'er werd gedeld zoo wanneer, in geval van Pon ■ tit ter eerle injlantie gewezen, en waar vandoor den Pui>!ieken 1 ihtnklkger werd geappelleerd, en hel Hoge Nationaal GernktshoJ 1 'i.-greep, dat 'er by de eerjle tnflantie wel en Wettig was geyanmtd i 1 tan zal het vast jiaan. dat by Sententie , in appel geweezen , de 1 Publieke Aanklager in de kosten van heide injlantien zul worden 1 teconiemnetii. Dit was iets, het welk hy zoo generaal met 1 kon.'.e toedemmen: opzigtelyk het laatst bepaalde vielen zeker J geene rcflexien; dan uit het .eerde zoude men ten gevolge j kunnen trekken, dat de beklaagde in het geheel geen onkosten | zoude dragen; dit was billyk , zoo by de ~eerfte ïndantie de beklaagde was vry gefprooken ; dan het geval konde ook van ecn anderen aart zyn: de beklaagde konde 1 ter eerde inftantie in eene geldboete zyn gecondemneerd , en 1 de Aanklager, vermeenende , dat dit Lyfftraffe had behooren te zyn, appelleerde, doch by onderzoek bleek het aan het Hoge Nationaal Gerichtshof, dat het Vonnis , ter eerde inftantie gewezen, wettig was, dan wetd dc beklaagde nietvrygefpro- j ken. En daar dit geval nu konde bcdaan, vermeende hy,
dat deze Articul ruimer moest worden gedeld.
Sloffenbeig zegt , dat hy zich hier mede wel konde conformeeren , dan vermeende , dat hier fpeciaal moest worden uitgedrukt, dat deze condemaüe zoude zyn ten pericel van den Fifcus en niei van den Lande.
Pan Marle zegt, dat hy van gevoelen is, dat, zoo wanneer men de appellen wil facilitccren, het als dan onbillyk zoude zyn, zoo men hier door den Fiscaal het geld uit den zak zoude willen haaien; dan hy remarciueerde, dat hy dezen ganfehen Articul befchouwd had , als gedeld om de Ingezetenen gerust te ftellen, dat zy zoo gemakkelyk geen gevaar zouden lopen, om voer het Hoge Nationaal Gerichtshof te worden getrokken, daar de onkosten op het appel ten koste van het Officie gefteid. waren.
Stnk van Linfchooten zegt, dat het zoo wel aan de eene als aan de andere zyde zyne zwarigheden hadjmeu moest zoo wel voor de vexiticn, a's ook voor de fraudes zorge dragen: hy zoude dus voordellen , dezen Arr. nader Commiiforiail te maken,
Ten Êerge zegt, dat het zeker van den eenen kant waai wast het het door van Marle aangevoerd, in de veronderftelling, dat het idéé der Commisfi: geweest was, om hierdoor alle lichtvaardige appellen voor te koomen, en om den acew fator Puiüeus, als-het ware, tot zyn plicht teconftringeeren ; dan met dit al, konde hy 'er zich niet mede conformeeren; was dit het oogmerk dan moest dit duidelyker worden uit. gedrukt.
Ploos van Jmfiel ftelt voor, om, als een Conciliatoir, dit te bepaaien , dat zy niet zouden vermogen te
a?-



( 255 )
wsfteeren, dan na vooraf, hier toe de auctorifatie van I Kamer te hebben verzogt.
J.'At ik Ves.vanSteenwyk zegt,dat de reien cn bedoelingen Ir Commisfie guweest waren, om den weg van appel niec ■ vermeerderen, en zich te vergenoegen met de Sententie, I eerfte inftantie ge»vyzigd; dan daar het altoos konde geluren, dat deze vonnisfen niet naar behooren waren geveld, jd men den weg van appel niec willen affnyden, niet om i Ingezetenen van de confine van de Republiek naar Utrecbt jdoen fiepen, neen maar om de Ingezetenen voor vexaticn 1'auveeren.
'Fan de Kafieele zegt, dat, zoo hy het wel begrepen d, dan wa> 'er als eene zwarigheid voorgedragen , uat, !o wanneer de kosten uit 's Lands Casfa werden gejagen , dit den Fiscus 'niet zoude affchrikken om hgtlardig te appel,eeren; dan, als een prelervatief hier teen, herhaa.de hy het reeds dooreen ander Lid voorin, elde, dat de Fiscaa! niet- zoude vermogen te appelIren , dan na hier toe bevorens permisfie der Natioile Financie Kamer te hebben bekoomen.
Sioffenberg zegt, dat dit hem in geenen deele voldoende In het oogmerk voorkwam; daar die Kamer geene genoegjme inzage in her geheele beloop der zaake konde gehad bben, zonder alvoorens alle de ftukken, ten proeesfe be. Horende, tc hebben geëxamineerd. Was het daar te vooren tt te vreezen , dat zy , meerder geloof flaande aan het Olfif Fiscaal, dan wel aan de parthy, zodanige appellen gere( yk zoude toeftaan.
i Aujlen zegt, dat het hem daar te boven voorkwam , tt deeze authoiifatie foms invloed by het Gerich-shof linde hebben, waarom hy op het nader Commisforiaal ndrong. Dan in dezen Articul werd eeniglyk van den ] blieken aanklager gefprooken, en volgens het Sub j tieul V geariefleerde waren ook onderfcheiden andeli tot de ca'angeermg gerechtigd; dus vermeende hy, it ook dezen Articul hier op moest worden geapplii:rd, en de zodanige daar mede toe worden gequali:eerd.
i De PtefiJent brengt in omvrage, om dezen Ar:ul nader Commisforiaal te maken: — en coniiieieert conform.
Art. X. wordt in deliberatie gebragt.
Ten Berge zegt, dat, hoe zeer hy de idees der Comisfie moet appuyeeren ; hy echter daar niet mede kan ilemmen , om , in cas van lyfllraffe , aan den beklaagn middel van revifie overtelaaten.
3. A. de Vos van Steenwyk zegt, dat by flegts eene Iitterale lexie op dezen Articul had : hy wilde nsmenlyk lieverr : woord van Crimineele in plaats van Lyffrafjelyke gebezigd bben, daar men Infamie, Bannisfement &c. in den letterken zin als geen Lyfftraffen konde aanmerken:— en word , Articul met deeze verandering gcarresteeid.
iArt. XI. wort in deliberatie gebragt. Austen zegt, dat hy zich wel konde conformeeren met dit i t, dan wilde 'er bygevoegd hebben, Hyyeadt niet le min ,
en tot zoo lange 'er geen andere voor zieningen zyn getnsaXt, dl t'egeniwotrdige manier van procederen in haar geheel.
Fan de Kasteele zegt, dat de Commhfie eentdaags een nader rapport zoude uitbrengen, waarin deze zwarigheid werd opgelost.
En wordt alzo deze Articul conform gearresteerd.
He Vergadering thans verder overgaande tpt het Plan van Conltunie, wordt de Titüi, tver Je Giltlens in deliberatie gebr.igt, en wel Art 736.
De Mist zegt :
Wanneer men de Gilden befchoüwd, als inrigtingen die in de tegenwoordige tyden, nog geregeld wotden naar de oude Gildebrieven van de 13de, 14, 15de of ïaater eeuwen, zo kunt Gyl. Burgers Reprefentai.ten ! van my niet verwagten, dat ik my zou wilxn opwerpen tot een Verdediger van de Gildebrieven, en de daar mede nog overeenkomende tegenwoordige Gilden. Die inrigtingen , — de proeven daar by voor de nieuwe Gildebioeders bepaald, — de moeiely kheid , die men in veele p'.aatien gefield heeft, op het bekoomen van ket Lidmaaifchap van een cf ander Gilde, — en de'natuurvan uitfluitende Monopoliën , die de Gilden hier of elders nebben aangenoomen, dit alles, ik erkennehet, fchynt in den eerlten opflag zeer tegen de voortduring der Gilden te pleiten. Maar zo lang het niet beproefd en door de ondervinding beflist zyn zal, of er van deeze, imm.-is van veele foorten van Gilden, door eene verandering en verbetering van derzelver Oude Gildebrieven, (en nutte cn volmaking van Kunlten en Wetenfchappen geene party te trekken is, geloove ik , dat het zeer gewaagd zyn zou , met eenen Penr.eflreek alle Gilden , Corporatien en liroedeifchappen te vernie.igen. Zonder nu te willen blyven ftaan op de eerwaard ge Oudbeid van eene reeks van Eeuwen, die veele Gilden in ons Vaderland, als een zeer plaufibcle Tiitil , voor derzelver altyd erkende nuttigheid kunnen bybrer.gert
cn zonder ook op nieuw, ge'yk ik meermaaieii gedaan hebbe, met veel woorden onder UI. aanda-t te willen brengen , dat wy ons altyd moeten blyven herinneren , dat wy niet verfeeren in he: geval van eene nieuwe Republiek te maaken, maar wel om eene Oude te verbeteren , wanneer men anders Wysgeerige Waarheden tiet altyd in praclyk kan brengen : wil ik adeen Ons zelven maar te rug doen zitn op de nohnafcing van Ambachten en Handwerken van onze vyanden de Engelfchen, welker goede inrigtingen wy , tot onze fchade , moeten bewonderen ; zou het nu ook niet «©ogWfc zyn van onze tegenwoordige Gilden, zot-der ctme geheele vernietiging, door eene gefchikre verbetering ook zodaanig eene party te trekken , dat onze KunrLr^aren eerlarg onze Nabuuren zouden kunnen everaatrn ? Zou het niet nuuig zyn allerlei foorten vzn bteei.er.tci tn , die hunne Meesters te vroeg ontioopen , onder zekere bepalingen tc houden, en de goede Gemeente mei bloot te ftelka om van die Hnooiers ia allerlcy foort \a« ' hLnd*»



( 156 )
ie „ortel Zoo hrt >« J'^kiAj kunst
van / 50 °f / !u°'^.tJ° e kmk is in alle de voor het overige , een armurt.ge u.u overige Takken van■ ^ ^nï*^J^JZ n7g ten rninften;, ben van dco°™°ff4 opirie, Qlt ket niet overtuigd, en ben överzu.K.* t Wet geveel voorzigtiger is, hier ^% llMcn pfe. vcnde Vergadering eerst eens ecnepr _ men, voor en al eer de fponlj^aoor ai^c - '
den, Haaien en ivmiy 0t"Corpotaue en ik ge-
alle Leden van een „f and«^^„^^kftenzou loove , dat men die dtag van ingezet io maar
indisponeeren tegens eene t,°"'u;ü^ .^,tk door zg vee,e zonder nader onderzo k, ^ P^? 'Vaderen zich wel intigtingen^ waar voortduurend be-
beeonden hebben zy c ^ m
liaan voor hunne V\ eeiuv,cn ^
ander Gilde aantekopen , en w.ar coor y gedeelte van V^walr ovSly i d.naue of £ koopt, bezwaara , ot *f^P"j| fom» by ciffchei, terfte wile, '^t'L^oSSIohrerd/ea inzyn ding zulks van Vader op Aoon gen erekend? gedeelte der Valerlyke W^f^gg Atme fz.icke.of Waar uit zal men te rug nr tan wgjf^ aan. L-egraafms- Kasfen by vee lew,üe h f . f zi<?kcGii.
aan weik, of on¬
vermogen, hun door ziekte overgekomen , worden en! 5 , •, i-. ,.,'iro w vernederende heeft van
tc doen , zien ten tuc^ — •— — -
~" "^"Drtikkerye wo VAN SCHELE & COMP. iu de rfAAGL'.
rermoaen, hun door ziefcte overg^em.™, v\ ietfteund? zonder dat zulks het vernederende heeft vaa,, i -ene ewen'.yk aezegae Armbedeehng?
Kennen lya. net goede of net ichaadelyke van al- ■ lerlei foort van Corpuraden ot Broedeif.happen in de ; *eheéle Republiek i cn zyn wy in ftaat, nut een enkel i AjD-I-Nommal, zonder nadere en meerdere voorlig-mg > daaromtrend te kunnen bellijn? Ik voor my geloovH van Neen, en onciudeere dus, om deeze en meer an-» dere redenen , dar alleen in de Conftitutie zou behoorenJU te worden geheld eene verk'aaring in fubftantie : da| de Gildens op den tegenwoordigen voet niet konden otj behooren te blyven - maar dat het aan de■ vo-gendj Wetgevende Vergadering zou worden overgelaaten , daar| omtiend de nodige verbeteringen vast te ftellen.
óttlfé zc°t;
Indien deÖGildens in ftand gehouden worden, wordfl de uitö rTening de grootfte onrèchttautdtghetd in dcezej gemaintileerd-: de Gelykhdd word.dan nu f an Iers, dan een herfenfehim , en dat men zig dan voorts» fchaame, het woord Gelykheid boven de Puedicatien teH
^Yk'ken in deeze Republiek een Stad , daar het Schippers! Gilde een Wet heeft, waardoor niemand daarin Baas o* Mecsier kan worden, dan die 6 j aai en achter den anderen by die Baazrn of Meesters a.s Kuegt gediend heefo Wanneer die Koegt reed; 5 Jaaren of iu,g langer a 1 zooJaoig gediend heeft, ite.k.nbyr.a altyd die Meesters of LSaaten van dat Gilde de hoorden by elkaar, en men doet d.e Knegt verbuiten. Vv auneer hy flegts zof 3 maanden uit dien dienst is geweest, is hy va 1 al de voo.igen f.d verftooken , en kan, zoo hy het goed vindt; weder op nieuw aan dienen . ais of hy cooi gediend had j dus houden die Schppersg^azen altoos het recht voor hunne Zoor.eti ot Naa^beuaanden en daar kan met geen moge^kheid een brave Kneg immer, als by genade van die heeifchende liaazen , dal
fC?s ditkp«nDëevloekte onrechtvaardigheid? kan die ir een Reputóicq geduld wo-de.. ? in meen , neen ! er, be fluit derhalven . du de Gildens; als al eronrecuvaardigs en fchadelyk voor het algemeen welzyn, vernietigt worden.
[//W fmolg van deze Zitting in ons volgend iVemmer^
woïdt uitregceven tt^Skam ^J^^TmZx ^^ ^ B.icile Boer, en Ucrkaniurg
Val Riensdyk en Bronkhorst, Bommel J',fV-<) p° Ier, Dordrecht Dies/a, van Cudgaarien cn de Haas, Eind
Cim «»,t, Clee' ff^r*,Detftft^^ ZuUeJ .& H«ge Smn e» Comp. eu r»



DAGVERHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
UPUSENTEEUNDE HET VOLK VAN NEDERLAND. 434. W**f ** « X797- 7~ <"
Nationaale Vergaderiwo.
Ve&volg der Zitting van mensdas, den 15 Maart 1797.
1
Voorzitter: M. Siderius.
■ -
' (7*ervole der Deliberatien over den Ttrol, banger, de over de Gildens , en wel over den 736ilcn ,( irticul.
i ï&ïiutofntt den Burger/,
^^^^^^^^ Jtótenf LT S^Uet g"hecl\ ?en minsten de —g.
Serde^Sf^ kundigheden en
^ ,Je«CT door «noeite en vlyt, door ondervinding en rvarènh^èikregen , te deploycren. dat men (zeg lk) hier
^iêïïenvoor.yds
J tUe a v, Ouders .1 Ouders preten*^eu^oc
< nS v 2'v.iïro 'Xdl—. Hiertoe zou U " m menigte voorbeelden van kunnen bybrengen, doch waar mê^ik de Vcrvadeiing niet wil cnnuyëercn: maar ik dicod 1 -erlen mt ftTn wel ecn bewys van op te leveren , cn hier t« J «"ude ik veifcheide Steden kunnen aanvoeren, doek 4 »
1 V. Di-el.
:°a Wa's, wat iu de hand en dan «« doek de 1 «cfduo .ngen Meester ge^ak en zoo doe .de P^^^ , •n ander zyn Vecren. Hier van w derhalven het
le my nog verse*1 m bet- tg^"^ , dat het vernie.rgument van dt Sfist met ge nee vei , bekwame igen dtt Gildens de oorzaak zou zy n,™ ,orea Asters en Hand-ertó^ be" ■nf ik meen althans volftrwt net regcn ot. , cn zoo dit niet genoegzaam «.^ St-SlSStf Vryheid en Gelykheid het eerfte 5 Pwï'e! immer cen Land, daar de Confrakien Olljen. D wi e vlgneur waren, ^^^KeSïa vant in veiicbcidc Metier, kon ™dv^fen diar door
sera- es
men telde, daar in een van deze vo mea. iv H_ "wame Handwerkslieden te vinden «g.'jgrt» deze laat*
flen onder de IXfiuiquc ^8"" *integendeel tend weik in de Stad w vc™W™ °r hctbaQ af, tragte» dc HcerenMeester? en ^oopHedcuko? en n e M,gaïynen , £ ,p een f«ndnleo£wy« « ^
5SS !ÏTJÏÏf8» ïcSÏÏSanür Jcdc roem en eigen K k



( *5S )
paaien , 6/ de Gildens, zo aJs zy thsns zyn Ingerigtrf plaats .hebben , behoudens het belang van 'c algemeen kunnen blyvvn voortduuren? Ik oordeel, Burgers Reprefentanten, wanoeer ik het belang van het geheele Ba-aaffche Volk, zo wel als dc grondflag, waar öp het Plan van Conflitutie ge. bou.vd is, in acht ueem, deeze vraag negatief te moeten bca. rwoorden: de Coinmisüe van 2t heeft in dit denkbeeld ook gt yerfeerd, en daar aan is het eerfte Artikel van deezen Tittil ;-.yne geboorte verfeiiuldigd : ik erken , voor my zelven , dat de uitdrukkingen, daar ia voorkomende in vry algemeene
«wa-ordjtigerj ay« vervat; dan, e*a ieJir, Ut op dit fhitl doordenkt, zal aaniï.iali bevroed.n , Jat eenc/peS 'ie ve opga** yan alle de verfehillenie GilJe.is, welke ia »IU d« N/derJ latuiehe Steden in zulk een «act! vojrru:i U-i zyn, in ceutl Act; van Conftireitie tc ftdlea, eene zeer oneif Miaattigc z«!cl zoude zya : de GomaiBli: b:eft «Heen gevild, dat £oinni«3 Gildens zouden worden if;<f.>iïft, weike oni«r Je v lorfzï benaa.uingen begrepen zy« , ea oordeelde dat dit rrincipS behoorde vastgefteld te worden. ■ Het is 'er eciitfr verre van af, Bur,;trs Repr.fcntsofen» dtt ik in het gevoelen zoude ftita , a;j of de vernietiging v»M zodtinige Gillens op za.fc «taeon/oeirziatigc eöplot2ej»i« wyie zoude moeten pja«rs iicfe>eu, dar Jaar ,i>,r aiec s.ieenï verwarring zonde ohtfVain, maar ooï nog daar ea boven eid aantal f-rave Ingezetenen i.i een zekeren zin, vaa ban wet tij verkregen eigendom beroofd, en aan gebrek-ten pepoy a-.udol gegeeven worden; neen. Burgers RepfefisntAntèn, nimmfl cioec men de rechtvaardigheid cn billykoetd uit het 00» ver] liezen, nimmer niuet he: gelui: VJn een deel der Ingezeten-i gevestigd worden op de puinhopen van den wel vaa.-: vaal anderen; maar ik oordeel dat de Comm'süe ook v >or ditj onheil heeft gezorgd, iu dc volgende Attwelen vaii dit Ho. ftjk, en wel fpeciaal in liet laatfte gedeelte van Art. JijM „ bet Wetgevend, Lichaam zorgt, dat uit de vernietiging ,dèfl „ Gildens scène gevoljcn voort tfoeien , die met de rceclenl „ vau rechtvaardigheid Ihy.ii* zy..!." En vonr.ls in Arr. 739J tot oneindige verfcheidenneii der Gildens, dc «itéénlopendB belangen!, het verf.;hil van omftandigheden 111 ve.fcrrillendj plaatfcn, maakt het Oftitïogeryfc om in eene Co'.ftito loueclel Acte alle nodige en fpecifiqve voorzieningen te doen, docB d:iar in, kan men zorg dragen, dat aan de eene zy.ic aan dal volgende Wetgeving niet overgelaten worde , om cen ftukJ van dit aanbelang in het oneindige te rekken, cn dat aandeqj anderen kart het zelve Lichaam niet te vee! bepaald wordj om te kunnen zorgen, dat zodaat.ige voorzigti:e nm^rcgeleS by dc aftciiafiing worden ia «ebt genomen', waar door een« waare burperlykc gelytheid, zonder ste onhillykc of onregtS Vaardige fchaJe vau ccnig btcl, in dit Gemecnebest plaa» gryi'.en, en het geluk van 't galieele Bataaffche Volk tot ds9 boogstmo^elyken trap van volkomenheid kon voeren. }\aM aal uit de overweging van den voorhanden zynde titul noM daarenboven ten duiJclykft.n blyken dat de gegronde bcdenj kingen door den Burger de Afin (riöpperJ , dc-Commiófw riel omnipt zyn , en dat zy wel degciyk begrrepen bc:ft. dat 'eM oimrend veele zaaken. we.'ke thans tot bet lluk der Giliensï veeiai zeer ontigenr'-yk gtbragr worden, dc noiige poiitiqrj voorzieningen behooren daarstefteid re worden, dog dat zulfcsj als in het tegenwoordig tydft-p onuirvcerlyk, aan eer.e vo» genie Legiftatie by de Cor.fiuitie moet geiniungeerd worden. I
Ik -concludeer dus, dat het 1 Ait. van icezdn Trui.- zal als het zelve legt, kan en behoort gcdccietccrd te wordcii.\l
Fan Hoof Zegt, dat Couperus reeds bad gezegd hetgeen hM had willen aar. «u km; hy was het voiKpomui eens metdcil Burger Brands, dar 'er g..tne emulaiie konde beftaan, zool ivanncer men itrr.snd verbood zyn kunst te cx.fcecrenj F.atjbijk had hiervan het vooroeild opgc.tvcrd, het washiel te Lande eer.ighk aan de Gilde.ee-tiei. e « yten, dat vrc mde Kunstenaren niet vry hadden kurneii wuken; met hadhunl geial zodanig vermenigvuldigt, da: 'cr, by hem ten miiirteal byna niemand was of by was, zoo niet in meerder, ten minsten in één der Gilden.
fche Natie verklaarde zig vry, cn de Gildens wierden vernl;. tigd de induilrie wierd bevorderd, en ie\ler Kunftenaar,ieder Werkman versteeg vryheid om zyne talenten tc deployerri-.i.
Uit dit tweede bewys, meen ik dan tc knnueu elieierrcn , Jat het vernietigen der G'.iiens noo Uucciyk is, in cen L*nd , dm men Kue.ften, Handwerken, Fabricquen en Tratiqucn be^or deren wil , eu daar men zig beroemd Vryheid er, Gelykhcid tc handhaven cn te befchermen.
H;tis dnü wel voornainéntlyk op dezegrenden, dat ik ook meen tc mojjen aJvyfeereo, dat as.-i de HandswerfcslieJea, Fibtiquanten, Tratiquanten ei; rnlcre ten platten Laa de fe«ae botpes kunnen worden gefteid, om hunne induftrte voort te zetten, cn gebruik van hunne talenten te maaken: terwyl is 'cr weet, die Z'.a'.yds die van de Steden orertre-tTm, ca dus ook nie; fcau belet worden, om hun werk cn goeaei-*n in dc Steden te vctkor>:n.en tc leveren, uaar zulks ten voordeete Viii het algemeen kan verftrekken.
Doch he>: gcoot voorliander ik van Viyheid en Gelykheid ook moite wezen , zoo ifkfdsnke men my niet, dit ik dezelve wilde uitftrekken ten volle préjuiicieen ruï.ie der ingezetenen van de leliën; dit is in^t dat alles myne caeanir.g nooit ge wees:; want om to veronderftellen, dat ecn Handwerksman ten platten. Lande, die in lssteu veel minier opbrengt als een Stedeling, die cen veel ruimer woning voor veel min der prys kan hebben, die important veel minder aan daglonen betaald, en zoo voorts; dat, zonder dat daar eenige ptéeaurisn in zou den worden genomen , zoo vee! prys v<aor zyn werk of goederen zou kunnen bedingen, a's de gene die op zwaardere lasten Zit, Zou oiirechtvaard:g zyn, hoe fhokende met ét Vryheid, achter geer ft.-ydig met de Grlyi/ieidzyn , welke beide deugden tog altyd moeten ftpaa' I gaan.
Ik lub dan hier ned; (zo ik meer) door myn Argument genoeg ge.lemonftrccrd, dat het Arr. zoo a's het door de Comir.i.-fie is i pgegccven , behoort tc worden geconcludeerd; weshalvcn ik my met het zelve volkomen conformeere.
Coitpci tts zegt :
Ik zal,-over dit bciar.f~ryk onderwerp f.irekende, niet uit weiden in Irt ppfjjötrtdn van den cerften ooifprong der Gildens; deeze Haat zo.iaanig in verband met die duistere ceirwen , waar in dezelve zyn opgerigt, zo wel als met den ftaat van dc Koophandel, Handwerken enFabriquen van dien .tyd , dat dij onderzoek , na myn inzien, thans van zeer weinig vrugt kan zyn; even min oordeel ik noodig op dit ogenblik 'te bepalen , of het in Engeland juist de Gildens, dan wel andere heilzame inrig'ingcn zyn, die deablocy van Koophandel, Handwerken, Fabriquen en Traliqueii, aldaar op zulke vaste zuilen hebben gevestigd, dat het Bataaffche Volk een heil/aame dr.ad zoude verrigtcn, wanneer hetzelve, in plaats vau knif'tclooze venvenfeliingen tegen dien eigcnbelangzoe. . kendep Webuur uit-eboezemen, deszelfs voorbeeld in deezen traehte i:a te volgen : her. komt 'er hier alleen ot> aan te be.



(ï$) )
\eiao\fen zegts
Inckr" die Rechten, welke de Schepper, aan ieder j «Jisch, in gelyke mate, heeft gefchonken, behcoit 1 4 zeer zeker die Vryheid , of dat ooifpronglyk recht . i den Mensch, om voor zich, cn zyn Huisgezin, j ié nodig levens onderhoud, vry en onbclernmert te ; n»en zoeken: en wel door zodanige middelen, cn op : ifailke wyze, a!s hy ter verkryging daar van nodig 1 i'jflecid, rriits dat hy anderen, in hun even gelyk recht, éi benadee'.e, noch van hun eigendom berovc. — Dit ït tog is van de mer.fchelyke Natuur onaffcheidê: bcnecme' men hem dit, al dra zal hy ophouden iijanig wezen te zyn, als hy oorfpronkelyk was, en «radicaal, of echte kenmerk fait weg, en houd verwens op te beftaan.
|oo het nu waar is, dat dit recht, met het kvea r\ den Mensch verbonden , en , in die» graad, door ij Schepper aan hem verleend is; wie onzer zal dan, Jder den Mensch , in zy n Goddelyk recht aan te randen, site beledigen, llaandc houden , dat men hem in htt Speuren van beftandmiddelen, voor tich cn de z\ne, rJ'hinderpalen ftellen?
liet wapentuig, waar door men dc volheid, van dit Cfpronkeivk recht, ten belange der Güdens, wil om«fe werpen , is veel al uit eene zogenaamde oudheid ritomft'.g: maar al eens genomen dat die oudheden , «r den Mensch eren zoo wezentlyk a's het Natuur reit, voor hem waren geworden: ja ze'fs met zyn ï :aan even onaffchcidbaar gepaard gingen i — Dat al ide derzelver verkryg , cf aankoop, van deeze of gne Dwingelandeens konde wegvallen, als dan weegen 3 het overwigr van het Natuurrecht in verre na niet y. in tegendeel pleit deze onderllelling ten (lerkfteo , ■j osweee.fprekelyk ten faveure van hei Na:uurreclit, 'iwyl heiieve alle zoogenaamde Grootvaderlyke, en laok'e Oudheden, door zyne aloudheid zelve, on1 wisibaar overtreffen , cn dus , in orde yan likan , ei voorrang behoren tc genieten. , )e waare en etgêriiattige geftcttcnii der Gildens bc Itt, my s inziens, hier in, dat zy het Natuurrecht .n jnoüiitiie fchvncn te hebben gekregen, cn daar mede I foute van Koophandel dryven: tetwyl ze door het lappen van zogenaamde Proeven, de vryheid van ïoerteniag, rzn dit of dat handwerk, Necring, Tra 1 i of Fabriek , mitsgaders de- bevoegdheid om in ]i.ands ot Stadskefhiur tc konnen gekozen te worden, Inoewl dir laatfte gedeelte thans vervallen zy) veri'gbasr maken : — gevo'glyk over êer.e vryheid cn •jroegdhc'd, die alreeds voorde geboorte der Gildens, lader Koopprys was uitgfgeeven, by ufurratie, eri : iinaiigii-g befchikken.
Boven èa beha! ven dele overweldiging des Natuur. I hu, zvn dc gunst- en gildebrieven aikrnadeligst: — «wze ccpaVn -Üegts dat recht, tot die S'ad , waarin li begunftigie woont, en ' alic andere Steden, fchocn 9' zyn MueJerUn-1 p*l?i?,en , zyn voqt hein zoo goed I \ vreemd : ieder-Uaaafsch Hurger kent dis volledig, en - iioevs zich maar te bft^ceren naar acne of andere
Stad, en al ras zal hy bevinden, ia de Iaat 3 e zoo vo?-' naakt Vrtcmdeling iu zyn, ais of hy uit Sibertén was tomen opdryven.
In America, welks regeringsfteifel allezints FoeJehttirf is, met wiens aart, de miilx.ting, ten minfte uit iedere Staat, met berrekkirg tot cen andere, nog eemgiiots zoude over één te brergen zyn , behandeld men dit geheet anders: — De Naturaiilatte iu dat Land brengt mede, dat ie4er a d.aar, mits de by de Conftitutie bepaalde vereiithttn ncbber.de, en daar aan voldoende, niet vau een enkele êkad, tin van ecn enkele Staat, maat tan hei ganfche Land, het vrye S«rgeffchaf> crlange.
Onderzoeken wy tcr.s, Burgers RcpreRmanter. t na de aankomsr aan dat'recht door de Gilden , zaN'et tefultaat tan die nafpeu'ir.gniet daarr p Btêrfkoroen-j dat hetzelve is cen ini vinding van voonge Dwingelanden, die even m:n als de hedca-iaagfehe bc voegt, z/n, urn èei s anders Eigendom, ter bUooang van weldaden, of fcc-'weiene diensten , aan bunr.e-weidocne. en toe te kennen i Men etkesne da: zommige voorzaten, der thands- aan-' wezige G.tó-b'oedereo.z:cb-, ien aanzien van deeze of geene Dwingeland, vcWicnsiig hebben gemaakt; van waar toch 'het recht om den oo.Cronkelyi.e 'E'gci.dotp , ik herzeggi»., htt Natuurrecht van den Mensch, buiren deszelfs luefteinraing , icVmiK te kunnen wegfcket.ken?—• Ee» br-eede Schoenriem, van ten anders Leder , eene belooaende fcheskagie , cn wel niet minder, dan ten koste , en doping v-n het Natuurrecht , loop al té zeer in het oog.
Ja maar, zegt men , de nadcelige gevolgen , — de wanorde die uit de veinieiijitg zoude vcoiivicevui, hchooren vooral in aanmerking te komen, teiwyi dc Gildens dc Kunsten , en Wetcnlchappen doen.bior.;en :en bj-zot.dci om dat ze kundige en bekwame Mersteis maker: : — doch, Burgers Reprcfrn'.amen, dir iaa:ile is re menigwerf door dc ondervindirgteg ngefproktr., cm daaraan ecniger n~ate tc kunnen, of ino^ec twyffeden : —- het is immeti aüer v.ige.al te zonneklaar beHveZffi , dar cïe knegt den Mees.er veeltyds otcttrrffe. — En waarin loeh ïotide dc reden dier bek aamheid., welke van den kantdet Gilde-Meesters ïozeer geroemt word, beilaan, niet in de zoogenaamde Proef? Neen : drzc beilaar vcei al in het aantel en van ec^e ge.d fommè aan de Proefopnemers , of fiootd-Lieden : om het even, of de cmdtdaa: al of niec bekwaam zy : ja al is die fomwylcn dcor cen ander gemaakt.
Hier by komt, dat door rkre Vttgadcting reeds bc, Oot en is, dat de BataafTche Rcpubdek, als een cen , en ; phdeelbini Li»har.m, wzar van dus elk Lid , cen viy burger behoort tc zyn , inhttvervolgzal beflaan , en gevo'.slyk . daar mede niet over cen tc brengen zal zyn, dat eenige Mcnfc'nea zich zullen mogenumerafcliolen, om die Gelykkai cn Fryhttd, dewelke in de één en Or.deeib.u;i acid ligt osgefloieii, e kunnen betristen, veelmin vcr1 konen. — Bier by voege men dat Decreet, waar door i beila.cn is, dit er vooraan, in dit Gemeneb' sr, alaer; mecic bt aiticgea zui.cn irgevc-c-rt woidc», d;welken C k 8 ets



C SÖO )
en voor den Stedeling, en voor den Dorpeling op dezelve kam ftaan gefchoren tc worden .' zouden wy dan, met het in ftand houden der Gildens, tegens dc bewooneren des platten Lands niet ééne al te ongerymde, cn te zter in het oog lopende onregtvaardigheid, willen aankweken ?
En , llurgers Reprefentanten ! zo 'cr al hier of daar eemgc bezwaaren, mogtcn zyn overgebleven, zo het hier of gin;, ai eens eene kleine opoffering van byzondere belangens gelde, laten wy gedenken, dat, zal de één en Ondeelbaarheid op onwnkbaare gronden van
Ftyheid en Geijkheid gevestigd worden: zullen
wy den bloey . en welvaart van ons dierbaar Vaderland voltooyen : — zullen wy , herzeg ik , 'de aangenomene rechten van den Mensch en Burger hulde deen, dewelken tot op dea huidigen dag, door de Gildens, en uitfluitende Burger rechten, benadeelt, ja vettrapi worden , het voor al noodzakelyk zy, dat het doorgedragen e door de een en twintigers, omtrent de affchaffing der Gildens, ten minfte in fubftantie, worde gedecrc!eert: waar toe ik, om koitelvk ten deeze aangevoerde redenen, enmotiven, concludeer.
Freede zegt:
Ik had voorgenomen ook de onbeftaanbaarheid der Gilden aantetonen, als ftiydend met het beginzel van Gelykheid; dan dc voor my fprekende Burger Ferhuyfea , heeft dit point myns oordeels zoo volkomen bondig aangetoond, dat ik meen in zyne voorgebragte redenen te mueren berusten — en naar het door hem voorgebragte het veilig daar voer te mogen houden, dat dc Gildeu niet kunnen blyven beftaan, zonder de Gelykheid der Burgeren tekwetzen,en alzoo het beginzel te ondermynen , waarop onze omwenteling gegrond is.
Een twede oogpunt, waaruit ik de zaak wilde befchou. wen ij deeze, dat door de Gilden volftrekt ecn paal en perk gefteid word aan alle vorderingen in Handwerken. Daar is ecn Proef by de Gildcwettcn vastgefteld, die die Proef doed , word in het Gildopgcucomen, en daar hy zeker is, dat die genen, die op hem volgt, tot niets meer gehouden is, kan hy gerust alle moeite tot verder onderzoek vaarwel zege.cn .daar hy zeker is V3n niet overtroffen te zullen worden. Zodanig een inrichting kan onfchadclyk, kan nuttig zyn, voor die natie, die van alle omliggende Volken, de ecnigfte is, die in herbezit is van die handwerken,en dezelve alleen oeff-nt. De Gilden kunnen dus nu'.tig en heilzaam geweest zyn voor ons Vaderland, by hunne inftelling —. doch zints is dc nyverheid van ade onze nabuuren oneindig overgewaikert, en r.u zyn zy voorzeker even fchadelyk, als zy in hunne oorfprong onfchadclyk of misfcliicn nuttig kunnen geweest zyn. Onze nabuuren hebben in alle die byzondere takken nieuwe ontdekkingen gedaan en vorderingen gemaakt, doch wy zyn op onze oude hoogte. gebleven; wy zyn nog dezelfde, die wy over 2eo jaaren waaren; waarom? onze oude Gilde wetten hébben ede vorderingen voor ons ónmoogryk gemaakt. Het IcbaJelyke hiervan is ofibcrcckcnbiiar, treffend is hét voorbeeld dat des wegens de Laken Fabtiek van Leyden oplevert, byzonder in dat deel van dezelve, dc Droogfchecrdery *T is meer dan waarfchynlyk, dat het groot verval van die Fabriek daaraan tc wyten is, daar zints dcDutifchcrS cn by Zonder de Luykcna2's,datdroogfc:iice>cnr-p cen gemaklyfccr *n voordetligcr voet hebben ingericht, het welk in Leyden tot
op den huidigendsgniet heeft kunnen nog mogen worden nagevolgt, om dat de wetten van bet Droogfcheerdersgilde de invoering daar van verhinderen.
Men fprcekt van Broddelaars en Breekebeenen, die dan niet zouden kunnen geweerd worden, maar niets is minder waar. agtig, dan deeze ftelling, daar voorzeker zy, die hun wetlc verftaan, en met vlyt en naarftigheid hunne zaaken behartigen de voorkeur zullen hebben, boven anderen, die hun werk flechts ten halve goed kennen. Nu is men dikwerf verpiigtl zich te moeten behelpen , met het geen half goed is , om dat men het niet beter krygen kan, maar wanneer 'er geen Gilden! meer zyn, zal alleen het talenten de nyaerheid debiet vinden J en zyne moeire met voordeel beloond zien.
De Burger dt Stut heeft het voorbeeld van Engeland aangeJB
uafiia ui uji-l vcmouwcu vcnc&era, aat ae Jti.gcjicncn aan I
hunne itrenge Gildewetten de uitfteckende voortreiïelykhcidtji
uuuticr nauuwerisen vcncnuieuga waren. Ie weinig met defl Engelfche huishouding oekend zynde, kan ik hem dit niet I regenfpreeken, dan dit wil ik echter met hetzelfde vertrouwen I hebben vastgefteld en aangenomen, dat zy dan geheel andere'. I Gildewetten hebben moeten dan wy — dat althans dan zekerfl by huti geen Proeven moeten vastftaan, die ahe vorderingen I aifnyden en noodeloos maaken. Doch ik ben genegen te ge.'j loven de meerdere voortreffelykheid der Engelfche Htadwer-S ken aan ecn geheel ander beginzel toetefebryven. H 't Parle. ment nodigt alle Talenten der geheele Natie in alle vakken, I zonder ondetfeheid uit, om nieuwe ontdekkingen tedoen —' en wanneer iemand gelukkig genoeg geweest is, iet nieuws te vilden. Wanneer het blykt, dat hy iet gevonden heeft, dat I eenig in zyn foort is, dan k,ygt hy cen uitfluitend OdrooyJ voor eenige Jaaren , om dat te mogen maaken , en hem word het regt gegeeven, het KoninjUyk Wapen op het zelve te I zetten, 't Is hier aan buiten renige twjff.1, cn niet aan het beftaan det Gilden , dat de Engelfche Handwerken tot diel uitfteckende trap van volmaaking gekoomen zyn. Evenwel! voel ik de noodzaakciykheid om de Gilden niét zoo maar opj eenen, zonder de minfte bepaling, den kop in te (laan ».neenj zeker, dit zoude op veele plaatzcn verwarringen , en grootel onheilen kunnen voortbrengen , doch daar in het Plan van déj Commisfie van ar,goede voorzorgen genomen zyn _ zou ik] zeer wel mogen lyden,dat het zelve tot een lydraad werdcl aangenomen. Ik concludeer dus tot vernietiging der Gilden ,1 en om daar in den voorzigtigen voet te volgen door de Com3 mi.=fie van i\ vooigefteld , en alzo dat omwerp op dit ftultl te leggen tot een ondeiwcrp van deliberatie.
Fan Marte zegt,dat hy vermeent, dat de questie uit ver-I fcbillcnde oogpur.eflen kan worden befchouwd, zoo wel opzichte!ykde Wetten der Gelyfcheid .als we! opiichtelykB de bevordering der Fabrieken. Hy was geen Patroon de» Giiden, dan zoude bier ;n onderfcheid maaken, dar,! zoo 'er questie was, om dezelve intevceren , hy 'er ais daafl re;;<-n zoude advyfeeren; maar thans was h-t eeniglyk om dezelve te verbeteren ; en dan verbeelde hy zich ,1 dat men hierdoor niemand moest, ptiveeten van een voor-B deel, het welk hy volftrekt nodig had, om zich eer*« beftaan te rcricbaffen , of me.n moest ook tevens zcr-« gen , dat deze fchade niet konde woiden veroorzaak? tl had dat geen plaats, dan konde kier uit de grootfte ge-1 volgen gebooren worden. Hoe veele bandwerkslte.iendl zoude men hier door niet van hun beftaan berooven en I



c onmoeelvkheid ftellen, om te kunnen fubfifteeren.
fVesc ook niet in aanmerking komen , vervolgde hy , Sk hier uit zoude profheeren, zoo by voorbeeld op tiumige plaatfen, alwaar, uit hoofde der plaatfelyke ïflandigheden , de goederen beter koop konden wor1( gefabriceerd en verkogt, en men daar een generaal sïhema van belastingen wille invoeien , ja daar het lireet der Amalgamatie der fchnlden zich eeniglyk tot ilLandsfchu'd.-n uitftrekte, en geenzints toepasfelyk lt op die door byzondere Steden waren gecomrac;|d '. wat moest dan ook daar uit, opzigtens zulke »-en , volgen , zoo zy grpiiveerd werden van een aantal Lèeietenen , welke zich zeker naar het platte Land zouii begccven ; vermits mm daar alies goedkoper zoude «nen bekoomen. Tmi anderen was het eene waarheid, üde tegenswoordige Leden der Gilden dit Tilulo One\ h:dden bekomen , ea wel op zulk eene wyze, dat Hzommigen zeer aanmerkelyk drukte. Wat zoude 'er Ucrders ge worden van dei'chu'den, welke door de onJfcheidene Gildens waren gecontracteerd ? dit waren tl zaken, welke bevorens dienden gearrangeerd te worU; het was hierom, dat hy van gevoelen was, dat rui voor als nog dezen Articul niet moest decreteren , walniet alvorens men wist, wat van den volgenden filcul zoude wordeu. Dit vermeende hy te moeten ■Bicteeren, daar de Commisfie van zevenen dezen tcelcn Atticul geroyeerd had.
\lrands zegt:
e Buigcr vaa Marle heeft wel de goedheid, zig met een raelte van myn advis te vereenigen, doch bet komt my 'tc , dat hy 'er wat te veel rxtenfie aangeeft, ten minften, idik myn idéé, volgens myn intentie, wel heb uitgedrukt. ;«ieb wel gezegd, dat, om by het finaal vernietigen der Ijjtis teffens geen onrechtvaardigheden te plegen, 'er prera en of voorzorgen nodig .varen, om de Inwoners van het de Land, niet enkel te favoriferen, ten prejudicie alleen talie der Steden; maar ik heb niet gefproken, om op hun tf t en goederen belastingen te leggen, want dien druk zou oil weer op het aljemccn neer druipen, en hier mede wordt 1< jedocldc oogmerk niet ber ikr.
t is niet alles, wat ik meende te zeggen; ik was ftraks tij intentie nog zeer vcelc motiven by te brengen , maar men >é nkt alles niet te gelyk. De Burgers Verhtyjen en Vrede ai cn reeds dc nieefte van dezelve opgelost, en getoond hoe [cdelyk dc Gildens altyd in deze Republicq zyn geweest, gevordering vsn Handwerken, Fabricquen en Traficquen , % i nadee!ia,e gevolgen daaruit voortgevloeid. Dc Vergade;| is immers pvetthlgd van deszelfs verval, en doetgeftadig i\ spgingen urn dezelve weer op te beuren, en in haare vo% fleur te h.rftellenj dit is ook een harer eerfte plichten mm Ji 5 het algemeen geluk betrachten. Doch dc Vergadering ta iet my overtuigd zyn, dat, wil men dat groote oogmerk ji ken, her groote BrülkélWók, het in ftand houden der flens, voor af moet uit den weg mimen; dit leeft tor nu I reële opgezet: nen ten platte Linde de moed benomen ,om Pi lcqutn cr. Tiüliequen op te richten, en zoo 'er al eens sc :>f ander ervaren Man iets Heeft ondernomen , dat tot nog 0 lier onbekend was, en door dc habilin.it van het Fabri re , , voor rr.ind.cr prys zou bebbeij kunnen worden geiebi' el i dan zoo dra kregen bet de Gildens niet in de neus,
of daar wierd beletzei aan toegebracht, men wist "er altyd wat op te vinden. Anderen hier van geinformeer.1, en b.-vorens genegen gig elders in dit Land neer te zetten , hebben daar van een affchrik gekregen, en zette len zic'i in Lldïeü neer, daar liet ware belang van 't algemeen wierd in hec oog gebonden.
Gisteren avond ben ik nog in Convcrfa'ïs geweest o'&t dit gewichtig onderwerp met een zeer kundig Lid aan bet Committé van Fabricquen en Traficquen, alhier ter Stê-ic rcfiderende; daar hebben wy dezelfde Materie rypcly't behandeld, en ons belluit uit fprekende bewyzen ontleend , en die my expresfelyk daar toe waren ter hand geteeld* kwam hierop neer: dat, by gebrek aan bekwame Hir.d verksüeden , Trafiq'ianten, in ons land, wy genoodzaakt waren, om goederen van andere Nitien in te voeren : waar by nog een tweede teden door dien Fabriquant wierd bygebracht, cn welk my zedert nog meer iu myn vorig gevoelen heeft verfterkt, da: is: dat zoo niet alle, ten minften de mcefte Fabriquanten teffens Winkeliers zyn (dus ook Leden van Gildens) epwelk laatfte afzonderlyk belang natuurlyk ftrylig ter uitbreiding van bet eerfte is, zoo als my door dien onpartydigen kenner zeer bcvattelyk wierd ontwikkeld.
Ik peifirtere derhalven by myn vorig advys, om my met het Art. zoo als het ligt te conformeeren , met inhsefie echter, zoo als ik bevorens gezegd hebbe, van de precautien die de Wetgevende Macht in der tyd zal oordeelen nodig te hebben, opzichtelyk de bewoners van het platte land, dat deze niec aan die der Steden prejudiciëren, cn verdere voorzorgen, die ten nutte van 'i algemeen vercischt worden, en waaromtrent ik meen dat de volgende Articulen.cn wel inzondcrucid Art. 739. aan de Vergadering een volkomen gcrustftclliug kan bezorgen.
Vkn Zonsbeek zegt:
Burgers Reprefentanten! de naieelen , welk ik ten opzichte der Gilden hebbe hooren aanvoeren, zyn my proef ondervindelyk gebleken , waar te zyn ; ik zou dat nog met vooibeelden, ten bewyze, kunnenftaven; maar dewyl ik nog door geene der Leden, dewcikeanders nog al voor het behoud der Gilden fchynen té plyten, eenig argument heb hooren byljrengcn , dat in ftaat is, het rut veel min de noódzaakelykheid ?nntetoonen , zo acht ik het aanhaa'.en van verdere nadelige bewyzen oveiïoüig. Al wat ik tot behoud derzei ve heb hooren aan /oeren , berust blootelyk op convenientie j en wat zyn dat nog voor reêenen? —■ de voortgang die de Er ge feiten gemaakt hebben: deeze zyn genoeg door* den Burger Vreede aangetoond, dat ook aan andere ooraaikcn kunnen worden toegefchreeven , en ik zou wel zeer twyrFe'cn , of dc voortgang.der Engelfchen in Ko.iften en Wce'enfchappen niet meer door de Gildens i? verhinderd , dan bereikt geworden ; te meer, daar my menigvu'dige nadeden lót dien voorgang bekend zyn, en daar liet niet onbekend is, dat zeker Engehch fchryver , cen groot man , met naanie Smitftio ik my niet vetgisch , .zo vee! ten rarieele van de Gildens tteichreven hc.fi, a's 'tr iemand van rou kunnen 7.eggco. Het is dus met darster, dat dc Engelfchen ook niet favorabel over dezelve gedacht hebben.
Wy zyn het ook , na 't fchynt, eens, dar, 7.0 'er ;:een Gilden waren, men dezelve nkt zoude introduceer :a ; K k 3 msn



( s6a )
men moet dan ook wel niet van derzelver nirtrgheu w oeenuigd zyn. Ja maar, zegt men, met derzelver affcbaffing zou men eer, gedeelte der Natie benadeelen, ten voordeden van een ander gedeelte: laat ons zien Burgers Répreïehuhtèn 1 wat dal dat voor ecn gedeelte fa tyn zoude, zoo het nog nadeel heeien mag? men llel- & le eens, dat het een honderfte van de Natie Gilde - Bros- , ders is , dan zou de zwaaiigheid beilaan in ■ het QCjfte gs- a deelte tc beoordelen , tfcn koste van het looide, en het £ zal ^eer. geen nadeel zyn, voor de hun werk veritaar.ze Giitk-Broeders; die zullen hun werk we; behouden. Dat $ men meer Geld zoude moeten geven in S'.eeden aan de i Kr.egts , dan op het p'atte Lml, is eene onwaarheid ; J zeer mogeivk is het, dat raêh 'er meer dag5eid fchryft, 1 maar let loon is,. na aftrek der Gónt'nbraefl aan ce 1 Gildens. hetzelve
Ja maar de. Stoeien, .'.egt reen. wy ders, zullen ver- j vallen : en waar door toch ? daar dpdr zeker niet, cat , eemge honderd Bat.en nlisfchien een minder voordeel ge j nieten, tegen zo vee! e\n meer duizenden in die ze-De Stad , welke hun .weik-goedioper kunnen b:koomen. Vervokëns dat 'er Gildens zyn, welker Leden Ticuto ünorti'o hét' recht tot1 Ae Gilden' hebben besomen; maar dat we:nige''GcM'ltah voor eerst in geen C<-.mparaue komen, by hér voatdeé! , waar'van zy dan zouden gejóutsfeerd hebben,' en dat Geld is niet voor dat voordeel, maar voor de Fondfen «egeven. waar van zy en hunnej weduwen her genot kunnen behouden. Erger wordUet, daar de Gildens fchuiden, zo als nen zegt, gemaakt, en eenige ingezetenen in 't vooruitzicht van vooitdunring daar op Geld zouden hebbe* gefcbooten : zulke Glijden* ,• 10. *<r die zya , kunnen ,naar myn oordeel,.r.ict fpoedig sienöeg worden afgefchaft, cp dat nier, door eene nog gtotkere fchuld, der/el ver afich;fSng be> waai e.y her worde: de fcha'den, die de Geldfchieieis /oudenlyden, zal wel door het volgend Wergever.d Liehaim te redresfeeren zyn. Hier mede meen u de gevieesdenade lioe gevolgen te hebben opgelost; en , daar ik nic»5 anders ten voordee'.e dér Gijdeos heb hooien bcweeren , noch de geopperde nadeden lvb hooien tegenfpreeken-, kan ik niet anders, daa conciu iceieu tegen de iuftar.dhouding der Gildens.
Schermer SSyftt:
lk ben van oordeel, dat dc Gildens alleifchandclykst zyn, om Kersten, Weteifcfiappeh en Handwerken f* ons Lsnd over ie brengen, om dus het ytiofde'cj cn het nut daar van tekenleren, orn tegen andetc Land fcb?r pen dc vrugten r>ar van te trekken. Het zyn juist deG'ldcus, die beletten, dat Ke: st.r.rars bit andere Landen zich hier na toe begeven om hunne K'.mst.n en Weeter.fchspprn h'er uit te ot tienen, om l-.ier de Fabrieken en Haodwetlten lö dien ftaat tc brengen, waar d<-or,wy ar.n Uitban rifche zouden kunnen evenatiTcn. Laaten Korsten cn We-enfclr-ppen vry zyn; Hat ieder zyne kundigheden aan den dag leggen , cn dit zal ?clce»crdbeid eccvt-n, dat wy in veel dingen van Buiten ter ders l ier behoe ven af tc hangen, maar datwy hun zullen kunnen cvenairco.
Op het gezegde van den Burger brandt moet 'ik Stnrntikcn , dat ik htt feaiiscb niec met hen: ééns ben-, dat de goederen,
,n het Platte Lsnd'na ecn Stad gezonden, zou len behooren I
ilasr te vvorlen. r
Neen', Burge-s Reprefentanten! hebben alle ingezeetenen b ■gentvoordtg geen gelyke rechten ? Waarom zouden dc Steden L an een uitfluitend regt hebben? Waarom zouden dus dflfj teden het plaite Land dan rog langer obderdiukkei ? liet U r-.umc.it, nat dc Stedelingen meer , huishuur -moeten beal aaien, en meer diergejyke kosten hebben, doet by my niefll f; zy hebben daar en fcegti: :%is',Ss Zeo vee! meer «5»jl cr.bei.-t, om het hunne te kunnen debitecren. li Daar cn booven is het hunne e:,- vtrkiczm: tr oen.* :ad te willen wiionen. Heen! iet e-.-te pedaci„> .' i-acl ehap'ny. moet niet hoovtn het andere piaidumiii-e-:- iet ■ rfcns'cb 'beeft gelyk recht, en moet zyn negotie, Ku>,st A landwerk vry en otsbeiernmerd kunnen uitovffenen, eu hfll die opzichten gelyke rechten genieten.
De meerdere onücsten cn lasten, oie de bewoondeis der K Sleeën voor.geeven te moeten o»bïCi.:en, oi.ft-.an d„--r cen 6, ligen go'cdonaScn: hier voor hcbb.n zyr.e neire, mooyé-'l Steenwegen .Lantaarns, prachtige Stai.-.uizen ea meer diergeV I yke citi'dien tn gemakken; dar.? ae oewoxmders van hetplatcfll Land integendeel veel al door rr.oifige vuile wegen moet*! ■ aan, cn zich zeo vee! geringer willen en moeten behclpefll Ziet baarde oorzaak der meerdere belasting der SfedelingCjBl lk merk dus de Gid.ns san, als alderfehade'ykst voor.dBJ de Republiek, cr, (en iUt!, ft en tfrydig tegen de sciyKceid enk: de rechten van den Mensch. leder raoet vry zy -,. Dre ; ec..ea i welke dus de goeder* n het best isan maaien , en go.-efeoopst, I kan geeven , ndakt'zich fret nutiiist .oor de Maa.iChapqff Ik concludeer öus tcjen de Gildens. t
Jordens zeg? ', dit hy her mer ordeifcbe'dcr.e Leden! dezer Vergcduirg voikooirtn eu.;- is , cv do GUderjjl ic'-iaddyz. ivc; daas hy is her eek n et anderen voikq-If men evr.5, dat door de pioti'e'-.ke atfc'hft'a. g dcrzelrtl zeer veelen en wei byzonec! in ue b'teCtn aanmcikeljfi zeiudeu benadeeld worden. i
Tedtttg van Berihout J&fct, d:t hy he' over het a!g:meeii ééns w»s, dac het.nuth mei het pin -ipe, noc-t dti»! IHiidighedcn oveiéén te brengen was, d.at de Gillens is dflj voegen, sis dezelve thans waren, bleven beftaan; .dat ecH verandering d?ar in dus wenfchelyk was; dan hier in zuufli men zeer oinzigtig moeten ie weik gaan, en dezelve zflj maar niet aficjisflft'h, zonder dat 'er gezorgd werd, dat JHJ eenige :". • rgo img werde t'.aargcft ld. Zy badden meepj hu me uttigli . I g< , I yzonder had men voor he: «ind» houd vsn zi.kc tn zwakke Leden gezorgd; zy hadden ifl vau Jen anderen kant hunne onrechtvaardigheden , opzigteM. her plu:te Lanc, gehad; dan hy veimctnje, dat de affebaM. fmg niet mucst plaats hebben, voor en al eer «e algctnedB' belastingen waren ingevoerd, dan zoo de Vergadering «AV mogtcorcludcrca, zoo als de Articullag, zoude by dit za gevaailyk befchouwen; te meer, daarin dezelve uitdrukking voorkwamen, welke eene meerdere explicatie verïiscbten,Mj by voorbeeld Corporatien. Hy v.ist wel, dat hierdoor Gfl dens veilhau werden ; dan 'tr betionden ook, onder die H naamlng, gcnoo.ifc' appen van Lieden , welken zich op S vooitzctting der Fab.-itktu toelagen. i
Hof/dan zegt, dat hy de G. , aoo 'v ig al» da| zelve thans irrgeiiit zyn, voor alretiehadeiykst lioitM daar hier door niet alleen de ind.nh.e wordt tntgedoofM
»iaal



( |$3 >
r oA A*3t Tiffch:idi?«8 keuren cn orJ-vmati.'i d.r ; ht:t wc'tyn der elargere-n werd benadeelt,
] -hojh i'-i', »Ja< hït hoai vjptkpm* uit dj D «sl»rtsi, |B*a uic tKCtrj* i/cetiear. da: n.ageen. Mn fj'aa'-v >i> • • •• , ISitiKirt: hec »«'ie /.-ere. /ai af.,dac hy cen ' lir-ttif-C 3 Gd ion zaaie eva; alm meu taiac'ia aanso.vk: 1? .; •: ii li; niet alk G: laas ftaal*lyt «raten: Sn ui.) h:t ja Lwi iriaiies wijle gelyk ftelisa, aula m ■ i '. ■:r vee!: In; veniorMltari: neen, men moest niec alle Gd ien dijt affcaaff-n , mar eetac onderzoeken, we k.o fe uJalyic
I in, welke niet.
• wdenr tejf, dat hv eeniglyk geadvyfeerd heef, [' 'er i'orge iTi025ï worden gedngen , dit de Steden ii werden geruïneerd ; dat hy zich overigens met 'i tog konfoi meerde.
ïtivfen z.-tt, dit de Commisfie van 21 In het denkbeeld llMtua, rtft de G Hens fchadelyk waren; dm dat men
ii ec affchaffan derzeb/en voorzigtig «u:t zyn; dat bydaac rj overtuigd was, z >ni.r echter in alles te willen toegeven; v by hal iu h .m aanroeren we'en; he: Platte Lanl. Du 1 li hy ook tevens 10 coi'filerane gaf , of die b.-laugloozo I jWands'liefde zoaJa zy'a , dat men het Platte Land iu alle |roordee',en deed dragen, zonder ta: d: tastöi ts'conW .i ren. Di: hy wyJers voorfteldéi, om den ganfehen Hcdl £ lasfa in omvrage te doen brengen.
■ 'nu ffoiffiegt, dat dit een nieuwigheid zoude zyn, Ht tegen hy zich volltrekt verklaarde.
I sw Berge zegt, dat zvn intentie i» geenen deele was, I zich als Patroon der Giidens optewerpen-; dat hy I leende, dat het v*n de fchadelykde gevolgen zou ie ti, zoo mfn maar met eene enke'e hametfla^ a:lcs op si naai wilde vernietigen; hv was zekerlyk overtuigd,das u dezelve bleeven" beiuan op dien voet, waarop zy ■t s waren, dit niet dan nadeehg zoude tyn ; danwala'.le de Gilden, fchadelyk , men wist hoedanig de za I mans gefield waaren, dan men was nog niet bewust » het worden zoude, by aldien zy alle vermengd wai Zommige lieden wierpen zich ais kunstenaaren en Saiene li-den op, welke het iu de caad met waren, k, yó'or moes' men immers zorgen, dat de dezulke gjr haare bedrigoryen de goede ilurgeren rtict misleide:. Q «rigens vermeende hy, dat men hier <k>o, r.ê^piate L id oneindig \eel joude bevoordelen gn de S'cd-.nbe-
• leien , en ecu er, ais men de taa-t- wel befchouwde , tt v/auen het dan, welke het mees; voor den tyd der B 0:11 ie rot Ae daaiile.hng dir tegenswoordige orce van Éi :n hadden medegewerkt? waaien her niet de StedeIj ?n eewtèsfj tetwsl de .bewoonders va'ii het pfiitte C d vv r'.e.oos geblêeven waren? motst men de a e.hierom benadee'en ? dit zoude ie grooifte onbillyk'| zyn ; ai' yfeerendé 'wyders, oa deien Artkul naI Go'mniisfo;ua. te maaken. . .
'- ck'm'zm ■/."*<:
H '.ben, Burgers Reprefentanten! 00» tc;en de Güdcns, en *> jezelve ook weg hebben, maar die- vorande.'in.rmoeclleu
Beo p? bil'y'i'-t-i 1 ei r-chtveerli'hei 1: het w:lk my voor i;.-rn;, dat te vin ien Ij in de 735 en 737 Artieulen van h:t l'i-aa,, 3 1 ie \ï Conni li: vin sioa bepaa: 1; en zoude'er das v-. >.- -' .'., dat de Prefièent deeze twee A-ticalen tc gelyk cohcTü l-cde.
Sihir-wr ze>.r,r :
Pt -s i o hl r 'edatuit door Iaw >ondert ter Steden «en uit» !1 ;i;o 1 i re'-tc avi de Swien of S-e.lelinr:n toev)e.;en; mnt. viiir uu >, > 1 te hu:i dlt ukfli'canj rechr toeko > n-vi ? is die alleen, om dat zy bemaurd zyn? zóiids dnron ht voorrecht aaii de S:.d:!i toegekend worden ? aU zy> immers geen muuren hadden, of die wierJe.i bui: éé n > i:n.i) nen , dan waren zy aan bet plarre Land gelyk; 'c is diu alleen daar do ar, dat zy van het oliere L'nd af,;e/.onder i e." miacditka,i am Jezelve gsen meerder recht ia Je Mi.t-lc ii.ïoy geeven.
Ik heb ried-, zoo even 'e-leuan'creervl. dat die ro?eri:ra kosten , daar de Stedelingen geduu-iz van roepen , alleen die. nen tot prich-t en i >t gemak ; he: zy 1 alleen S'-'de'yke l.->sten , welke zv Tieer iwtaa'.en; maat geen l.nds lasten: i.idcLanJs last?n it ian zy met I'i*ezerencii vW het pli:ts Lir.d gelyk , en dus oevooraeeien zy's L 1.1 is Scaatkistd-)-»? hec opWcengea van h> 11 tie meerdere lasten niets m.'er, dan de B*# ion ders van het platte L10J: w.nro.n zoodeo zy daa e:a uitfluitend recht, ten ïeville van het algemeen, genieten-?
Indien zy, door hec opbrengen v,n htnnt meerderelastrn , ook 's l'4\.i is Schdéklst zoa veel meerder na rato ftyWe 11, eu ondeift 'imden , dan kou 'er no> êetH vinrs gr<ï;i 1 .re -out worit n. on een uitfl ntend P vil rk .e beweeien; maar daar dit zoo niet Is, en zy wegens •'s-Linds 'iveii-gclyk Ihn me de Bewoondew van het platte La.iJ, 'betryp n, da het te??n alle biiryiheid cn rechten ftry.li* is , da: zy'eeu ui'fluitend recht zouden krygen , of nog Batfgéf z 'uJea blyven genieten.
Ten Bergs zegt, dar hy niet a'. .< Dot pc:, ha g;noemd ; dat ny daarvan de groote li aliandicn: Dorpen had uitgezonderd; d.11 dat nogthu.s a.t.door hem aan* gevoerde in S ad en Lande, td^ats had gehad.
Ve» Hoof z-'£t, dat hy niet kon Je toeft mmen dat men aan de' Stedelingen', o:n !.-.; zy Üfijh in (iet' _g^ttl elf tls nie wél gedragen hadden, uitfluitende vo»rreg:on z.'-'ude ^'evcn, daar jai-.t'die Lieden, indien zy ware Partiot'eti 'waren, gevoelerr zouden, dat 'cv even gelyicbei 1 moest p'a-k; i-:H>e,i. ea du? offtand doen van die ui'fluiten ie :jchl é v.!' ffim\g ;>r' r.ingevoerd , dat uit de verhuizingen naar het Putte Lm 1 fehade voor den Lande zoude fpruitvn; dat by vrvm.ei d ja:;- fiet tegendeel; cn dat, zoo wanneer de Fabneitem ce, ; ;r'p'hct Land gevestigd waren, dit een voordeel voor de Fabrieken er. voor liet Laad zoude ui'maken; uien .noest geen pai: isief, maar ecu giondvyettigo heiitelling daarttaikn.
Kr leger '£m:
Hec fchynt my toe, Burgers Rcprefen'anrcn ! da: dê Leden, die advifeeren voor een dmctii ea voillrektc affchaffing der Gildens, by, 'tffl docr de Conftitutie, niet »enoeg in het oog honden , de ootfprong, of liever de oorzaaken die Je Gil lens , bcie-ioav.'J nis onderwerpen van Policie, heeft doen gebooren worieo. Het platte Land wierd bewoond voor'er Steden be. ftoaden.;- veele .zamcnlopende timftandighcden, doch in hec afgerrolskcne voornam.-'yk dc welvaard en induftrie, maakte Steeden. De Fa'.sriqa.-ur cn Weikm.» eiscfite'ti zekere bepa. ling, zoo baast als hun getal van het zeive bcdryf, eeniazints toenaak Na het gebrekkig e:r flegt Rcgetingsbcgiozel der
1aydcat



tyden, werden 'er wetten van Policie voor de zig vereenigd hebbende Burgers van eenerly bedryf, door den Landheer gemaakt, onder den Titul van Oftroy eu Privilegie, hiermede wierden de Gildens door den aart der zaken zelve geboren — behoeftens eischten hier voorziening, maar de wyze van voorziening, had, zoo als de geheele Kegerings-ftelzels diertyden,een fewa'ad beginzel, en was dus kwaad in zyn gevolgen. Alle deze kwaade beginzels hoopen wy by ons Regcrings ftelzel te vermyden,en dus volgt ook dan uit den aart der Zaaken, dat alle Gildens , als onderwerpen van Policie befehou wd, om haar verkeerd begin .-.el, <ap Octroy en Monopolie gegrond, moeten worden vernietig 1; maar deeze Vernietiging kan noch plotzeling gefchieden , noch de zaaken zelve, die deeze verkeerde Gildens Policie in de Maatfchappy abfolut hebben gevorderd zonder voorziening blyven, of men geeft deMaatfchappy aan eene totale verwarring over. De plotzelingeaffcheffingder Gildens, dat is de vernietiging van een groot gedeelte der wetten van Policie in de Steden, cn zelve in veele Gemcentcr.s ten platten Lande, zoude den Landbewoner toefchynen als een gunst voor hem , als een nieuwe bron voor hem om de winften uit de Steden te tnt ken, zonder 'er derzelver lasten te dragen; maar als men opmerkt, dat de Landbewooner cen ander voordeel heefc, dat hem de Stedeling niet kan betwisten, dat hy Graan cn Oof' teelt , da: hy Bootcr cn Kaas maakt, dan zal de order der MaatfchapBy vorderen , dat deze Vryheid binnen botnes blyft De kragt der zaaken , die fterker is dan alle wetten, doet van ïelvc'ook cap het platte Land groote bevolkingen in Steden gebooren worden, als welvaard dit cischt. Amfterdam wierd van cen Visfcheriu-Dorp , dat het thans is; maar een denkbeeld van Vryheid moet dit niet hals over kop willen verhaasten , en hoopen daar door de welvaart der Steden op het platte Land over tc brengen, of men moest, dat de Hemel verhoede! even als dn dc Stad"'Leuveny graan binnen de ritigmuuren onzer Steden willen doen groeijen. —» Zoo zeer ais ik dan ben voor de affchaffing der kwalyk beftietde en op verkeerde gronden gebouwde Gilden, O&roycn en Monopoliën, even zoo zeer ben ik 'er voor,dat de geest van de geheels afdeling, zoo a^s de Commisfie van een en twintig die heefc voorgefteld, worde aaugenoomen , de Burger Reprefentant mtiols heefc tc recht aangemerkt, dat in de Commisfie van Conftitutie, op dit gewigtig onderwerp hetraifonpètóent, sis het ware uitgeput is; cn alle de daar gehoorde rcfltaien hebben my doen bcfluiten, my volkoomen te coaformecren , met het geproponeerde van den Burger Repre fentant Queyfen, om, alvorens Art. 736. te decreteren, zich met het aoorüaande gevoelen van de geheele afdeling tc conformeeren.
De Leeuw zegt, dat niemand de Gilden als voordelig konde belchouwen. Dat de affchaffing hier van ten nadeele der Steden zoude zyn , zoo als door zommigen ■was aangevoerd, ontkende hy : neen, het zonde eeniglyk zommige Giïdchceders tot nadeel, zoo 'er al weseiulyk nadeel in was, (hekken. Dat men hier dooi het Pia:te Land boven mate zoude favoniecren , ontktnee hy evenzeer; in Utrecht werden" op het Platte Lai.d in het geheel geen lasten betaald ; had men nu daarom de handwerken derwaards zien verhuizen ? neen , het tegendeel was waar.
Couperus ze£t:
Ik befluit uit de Discusfien ,. dat men van het waare pomc
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. ia de HAAGE.
n questie afJwsald, de vraag is eenvoudig, most hetprhem \edcorcleerd worden? en d.t oordeel ik met ja te kunnen beana voorden, terwyl ik nogmaals herhaal, dat ik even rUearig jen als eenig Lid deezer Vergadering om het een gedeelte van act Volk ten kosten van het andere te bevoordcclen! juist iaarom oordeel ik, dat de grootfte voorzigtigheid en regtvaj iighttd by de wyze hoe behoord plaats te grypen, 't zj ie heilige taak van 't volgend Wetgevend Lichaam wordeB te zorgen,dat hier het algemeen belang op eenebillyke wyl bevorderd worde.
Nieuhoff zegt, men zoude zeer veel kunnen zeggl tot lof d :r Gildens, wanneer men tot haare eeifte oom fpronk wilde opklimmen; ook dat zeker de Steden zojfl der dezelve tot dien trap van bloey en weivaan tM zouden gekomen zyn , als waarin zy zich thans bcvl den; dat echter dezelve op dien voet, ais waarin 1 thans waren, niet konden beftaan , was mede een wad heid, als ftrydende met de tegenswoordige orde vanrj ken; dan ook moest men dez.ive zoomaar niet plot! ling aflchaffen; 'er waren Gillen als by voorbeeld » Schippersgeld, het welk , zoo men het dadelyk vernietigd» niet elan zeer groote inconvenienten voor de zoule opleveren, ja zoo m:n het TimmermansTMB zeiaars, Smits en andere Gildens dadelyk affchafte, zoiij de dit niet alleen aanleiding kunnen geven, dat men» Ingezetenen flegt werk leverde, maar ook hier aan ■ nadehgste gevolgen blood ftellen; ja hoe veele huisj zinnen zouden niet hier door in armoede worden gej dompeld ; hoe zeer men dus in zommige verandering» zoude wiilen maaken; moest dit echter niet met on haasting maar door tyd en vlyt gefchieden.
[Het overigs deezer Zitting in ons volgend Nummer.^ . M
Beknopt Extract van de Zitting van Maanil den 20 Maart 1797.
Eene Misfive van 't Committé van Policie, Finandei Algemeen Wclzyn, in Gelderland,inzendcndecenigegedria Exemplaarcn van het by hun ingebragt Rapport over de Vj befmetting, en te kennen gevende, dat dezelve zich wfl in het quartier van Zutphen , en dc Veiuwe fchynt tc opl baaren: mm aan de daar toe benoemde Commisfie.
Eene M'Sfive van 'c Commiré te Lande, inzendende M Concept Piacaat van Militaire Wetten, en daarop bcpaM ftraffen, verzoekende daarop de approbatie: mmmm azn ei peifoneele Commisfi.*.
Een Request van de Municipalitcit van Almelo, verJB kende van inquartiering veifehoond te mogen worden: J aan Cathbier c. f.
D-- Reprefentant de Rhoer aanvaardt hetPrefidium met el gepasrc Aanfriraak.
De Discutfieti over Art. 705. worden voortgezet, en na dj daarover de Reprefentanten van de Kajieele , Colmfchate , Bicm Jan:fen en Bosveld gcadvyfeerd hebben worden de vetM Discusfien en de Vergadering geaijourneerd.



B L 1 .K B B I D, r R T B M 1 D, S ï O E B ï S Sf HiP,
EXTltLA-DAGYElHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
"JLT XO WJIJIJC JE VMM.G^LJD M 11 W &
REPRESENTEERENDE H ET VOLK VAN NEDERLAND,.
No. 435- Dingsdag den 21 Maart 1797.' Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Womsdag, den 15 'Maart, 1797.
Voorzitter M. Siderius.
tVervolg der Deliberatien over de» 736* ,t.
■■\Van de Kaft eek zegt:
I det is, dunkt my, uit de discusfien nopens deze materie tot |:toe duidelyk gebleckcn, dat allé de Leden byita fanieiiftem•In, om bet beftaan der Gildens, zo verre dezelven hinderpaj op'.ccveren tegen de industrie, cn tegen bevordering en verflering der Neeringcn , Ambachten, cn Fabricquen, te doen
Jïoii'.ien. Ik voor my, ben insgeiyks van opinie, dat de
fdens dikwils zeer hadeelig zyn voor dè induftrie; en het geen jBtuger freede gezegd 'heeft, met opzicht tot de Leidfelte r|!r;c.,uen, meen ilt ook te mogen zeggen ten aanzien der Uaar-mfclie; dewyl de GildeiMVectcn v6cle Fabiicquen ook van ddar , Jben helpen.\vrjageii~ celvk nog laatftelyk het geval is geween ■ dc »Kai trccdeiyerT——- Doch, bet is •nnóödig , hier voor Nfder bewyzen voor te dragen. — De Vergadering fchynt gel'lponecrd, "oiii zulks te doen ophouden.
. iet is maar jammer, dat men by deze gelegenheid het b lang > i het platte Land tegen he: belang der Steden in oprtofi'. ebt.k
1: ynen tc brengen. Het kan, dunkt my, niemands mten-
..1 zyn , om hit Platte Land te willen v. ïhefl'en , ten nad.eelc van
I Steden }.of de'Steden ten nadeclc van het Katte Land.
31 it zouden dc S.eden zvn, zonder het Platte Land?-— Wat I 1 het Platte Land. zyn zonder de Steden ? —- hjTieu men wilI decid eren omtrent uit gewigti.» point ; zou men alvöorens V. 'éten onderzoeken ; of een RcpuÜicq, zo als de onze sefitucerd I • aan de Zee, aan- onderfcheidene-- Zeegat-n; doorf..t.dcn poet M:le Rivieren en Stroomcn; cf een. Rqniblicq, -als de.onze, JiOtcndccls be (Taande door de Commercie, zonder Steden leJt» tan? — Doch deze ftfy'd is'niet nooou, —— De Meeste fcïden zyn bet ééns om de Girde: is , d'c de industrie berradeelJi, BÉ&baSm>Tf— liet eenfce, wn.ircimruit bedenking vak, is, 'fln-.en ïftzïWen ptoifelhur"nrfcf afllbaffen; zbnderby de* Wetr«nng alvöorens zulke maatregelen te bepalen , waar door iie 1
Tchaflïng met de beginfelen van rechtvaardigheid en wyslieid ka» veréénfterrimen. —■ daarenboven zyn 'er fommige Corporauen . 'eiken onder den naam van Gildens voorkomen, welker affchafng niet bedoeld kan word: n, of'er moeten tevens andere fchikingen van Policie plaats hebben. By voorbeeld ik heb wel eens ehoord , dat de Academiën oorfpronglyk ook iets hebben van de üldens; men kan nochtans dezelven, met de daarby bchooren-
e afgiften der Bullen, niet plotfeling affchaffen. Althans,
00 h;t vau de Academiën al abuis mogt zyn; 'cr zyn Schippers» :akkedragers — en andere foortgelyke Officie - Gildens , waartoe e Polieie de naaste betrekking heeft; en wJker plotfeling" af:liaffing zonder nadere bepalingen , veel verwarring zoude yer-
orzaken. Dit is de reden, waarom ik meen, dat fommige
«eden huiverig zullen zyn, em in de conclufie van het 736 Arictil op zich zelf te concurreereu, zonder tevens te bepalen, at die affebafling niet plotfeling zal géjchiédèh', maar door dè Vergeving overéénkomftig de regelen. van rechtvaardigheid ea ?yshcid bepaald zal worden. Ik zou daarom in eonüdei'atie geen : of het niet best ware, ten einde eene eenparige cor.clufie te ewerken, eerst in deliberatie te bréngen; dat de Gtldëris yan Peeringen &c. zullen worden afgefchaft, doch niet plotfeling» naar zoo dat de Wetgeving daaromtrent binnen zekeren tyd ié nodige fchikkingen, overeenkomftig de beginfelen van Recbt-
aardigheid, en Wysheid zoude bepalen. Dit gedecreteerd
ynde-j kan nader de redactie van dit principe, in ondeifcheideie Arciculen cen voorwerp van deliberatie worden.
Brands zegt:
Ik zoude my zeer gaarne met dat voorftel of advis van den Bur;cr yan de Kaste Je conformeeren , om dat dan a'le bcduclnfaarrt? i.id, wéïkê by zommige I.erien fehyitt te néefHifien, di t 'eronecbtvi'arcUglieid, of oiidcrdrukl.iiig uit liét vfcfhiurigen der Gillen* zoude pronuerefi otn -a' die Tiulv ngfferd (zig ik) weg te lemen : maar dan moet ik vooraf de Vergadering H Confidcnstie teven ,- dat. 'er die ContrariSa-iide Phrah eerst diende gtëxcluJtefo te worden. Het eerste Art. 'ven.-! 't<il-U, dat \r g>ri.Gillers mèer zullen beftaan , <n i: t ar der,- zou zygan, dat 'er in lie Gildens, (welke door het voorigo geacht worden niec meer te kftaan ) geeneirïeu'wé Leden tr.-er- iuileii vvordtit aangenomen : Dit is iets,; dat ik niec ka :-beva'.ten, cn misfchlen i< ;.i qu art aet.aan myn begrip', 'én dat zal ik eens tot teven; maar als ik Jan het zelfde Art. enkel in zyn verband allcetf ii:z«-, dan durve ik log 'vryrr.oedig ie zeggen,~ nat 'et cen Contradifti in is.- Ik zal de vryheid nemen. Burgers Reprefentanten !. de eeifte p rto.4e van dat Art. eens 'cp zig' zelve te lezen „ ua de aanneming der
LI c*"



( *66 )
Cnnrtitutie worden geene nieuwe Leden J" de Gild tón." dit veronderftelt immers, dat 'cr nog Gildepsi ajillen zyi, d; e nis reeds al ftrydig met het vorig Articul: Maar dat is, het *og niet alles ;* wat ik zeggen wilde: Ik zal voortgaan, en lezen het ovérle van het reeds gedeeltelyk gereciteerde Art.:,, Het
WeSelvend Lichaam zorgt, dat uitde. vernietiging der Gildens ft " qeVnf cevolsen voortvloéijen, die met de regelen yanrecht" Sgheid ftrydig zyn.,. Dit gedeelte véroaderftelt m. zeker de vernieriBinS der Gildens. Zvn nu deeze twee gedeeitens van een e ™,e "zelvde Art. niet volftrekt coatradietpr ten nunftgnik c voor , ineen van ja; en zo ik mistaste moet ik tot niy-i con- I » bekennen, dat ik iets leeze zonder dat ik het bègryp. TEn f dan ben ik allang in dat erreur geweest, want toen ik heb gead- c vvlèÏÏ övei iietll of niet aanneemen yan het ^*»«$«/Hr tie tot cen onderwerp onder Deliberatien, heb ik f> -> fezdflettfr xic gemaakt. Het is dan om te rug te komen tot de p opont ie Van den haft van de Kasteele, .dat ik my. met dezelve aeei wel kan vcreenigen, om de beide Articulen te gelyk te aries- I feerenTonder deeze mits, dat men de eerfte periode van Art, 737 geheel weglaate».
Otteïfen zest, dat de Comrisfie dit gefteid had, om dat &nderiïnts het Wetgevend Lichaam n'et tn het idee zoude vallen, om ftilzwygend de Gildens nog voor eenigen tyd tc continueeren : Neen, zy moesten da, : dclyk na 't aanneemen tier Conflitutie,-als het ware» iihfterven en voor nieuwen niet meer open liaan.
De Prefident brengt in omvraage, om het 736 Articul in deliberatie te houden cn bevoorens bet volgend .te arresteeren.
Fan Zontbeek zegt:
Zo deeze Vergadering kon goedvinden, het geavanceerde van Jen Bur*er Oneffen tc 'dccreteeren, dan zou zy ee-n decreet.neemen dat allede onrechtvaardigheden der gelubfifteerd hebbende Gildens verre zoude overtreffen; want daar door zouden alle Bur-ers dewelke geen Gilde-broeders waaren, uitgefloten zyn-, van h.t ooit, zo fange de Gilden nog blecven aanhouden re kunnen wordén, en men zou de Gilde broeders ecn- privilegie eeeven, -grootcr dan zy ooit hebben durven vraagen. —r- 1 let komt 11 v voor, dat, om'alle vrees.voor onrechtvaardigheid wegtcnemen, het eerfte Art. dat 'er geen Gildens zullen blyven beftaan kan worden gedecreteerd, en tevens een Gommaslie .benoemd, om tc onderzoeken, wat voor onrechtvaardige gevolgen zo een decreet zou kunnen hebben, welke Commisfie ook zou behooren gelast te worden , de middelen aan .te geeven op welke-die onrechtvaardigheden zouden 'tte voorkomen, of op welk eene wvze aan de lydcrs vergoeding behoorde tc gefchieden, want alles aan 't volgend Wetgevend lichaam over te laten ,tnen vergeve het mv, daar ben ik niet voor, en het is, na myn inzien, met anders dan op anderen fchuiven dat .geene, wat deze Vergadering zelve doen kan.
De Prefident herhaalt zyn voorftel, en bevestigt dat met den Prefidialen bameruag.
Onderfeheiden Leden verzetten;zich hier tegen, daar. dj.t als met de orde ftrydig. was, en het Decreet met sa. behooren was genomen.
Van Hoof zegt: dat, zoo dit Decreet doorgong, hy zu^s aks ten uiterften injurieus voor de Vergadering zoude befcheuwen.
. * ' i T. Ad
Queyfen' zegt: dat dit hem zo'niet voorkomt, en I lat ny vermeent de vryheid te hebben, om te deferee- I en in fentiment.
Van Hoof zegt: dat dit, wanneer het dus doorgong, de hoog-te onrechtvaardigheid zyn zoude.
De Mist zegt:
Ik moet in deezen zeer vcrfchillen van den Burger van Hoof, I -n oordeele dat, ZO lang eenbr point nog niet geworden is een. Decreet der Vergadering, het my, en cen ieder ze.r vryftiat on- I rechtvaardig te noemen een tockomftig B-afkiit, waar by ik oor- ; deele dat het recht van cen derde wordt benadeeld. En in dien j zin, maake ik ook nu geen de minfte zwaarigheid, de daadlyk» [ affchaffing van veele Gildens en Brocderfedappen, zonder-de belangens der geinterresfeerdens gehoord, of meerdere ophelderingen daaromtrent'ontfangen te hebben, openbaar voor onrechtvaardig te verklaaren.
Nieuhoff zegt: zolange het dus niet befloten was,,l bleef het ecn poinór. van d's.cusfie, maar thans, daar I het decreet gevallen is, is die zaak afgedaan. OnderfcheieleH Leden eistenen de Orde.
De Prcftdent herhaalt zyn voorftel, om het in advys te houden.
ü'M'eischt appel nominal , of het zal worden in advys gehouden dan afgedaan? De Prefident inftitueert het appel, nominal. C. L. van Beyma zegt : dat 'er geen appel--norrrrnal kan te pas komen, vermits het aan de orde is, en dus moet Worden afgedaan.
Ten Berge zegt: dat men dikwerf een artikel bad in ndvys gehouden, tot dat nadere bepalingen, uit volgende artikelen voortvloeiende, waren gearresteerd, dus ook nu.
De Prefident inftitueert het-appel, of de Aft! tikel zoude worden geconcludeerd, dan wel iij advys gehouden ? — En wordt by meerderheid d« articul gearrefteerd.
De Mist zegt: dat'er onderfeheiden zwaarigheden in de redactie waren, welke h-y liefst veranderd zag, Onderfeheiden Leden zeggen, dat de Articul gearrefteeri was.
Gevers zegt: dat dit waar was,, doch dat, zo 'e duisterheid in de, reda&ie was, hy vermeende, dat men dit nader vermogt op te geeven.
De Prefident zegt; dat die Leden, wein 1 zw-aarigheid hadden,, dit dan aan de Cornmislie van Redaclie konden opgecven.
Hartogh zegt: dat 'er alleen omvrage gedaan wajj of het ^concludeert zoude worden, dan wel gehemde worden in advys, hy vermeende dus, dat wel het eerfte gedecideert was , maar geenzints de articul geconcludeerd zoo als die lag.
De Prefident zegt.- dathetDecrcctgevallenwasi - Art



( 261 )
Art. 737. Wordt in Deliberatie gebragt.
if« nognfllsde vryheid nemen, Om tetehalen het geen ILevorens mei "zoo veel nadruk geleegd heb; k zal het met ïrdely"herhalen, want dat zou lE overbodig achten: maar ik Jató, zeg en, dat het eerfte Lid van dat Articul volftrekt IR met hét geen zoo aanftonds door de Vergadering 1» icfeteêrd; kunnende ik my met het overige gedeelte „ dat ffe We gevende Macht zorg?, dat uit de vernietiging der Gil%n7Snl^ gevolgen vooruloei en, di: met dc Rechtvaard.g□ ad ftrydig zyn" zeer wel conformeeren.
JSojt-7» zegt: dat hy 'er voor zoude zyn, dat'er j,e nad-re Redactie van dezen Articul werd vervaarCd.
■.Schermer' zegt: M nioesc
l^tn^JSS^^èliBWWd lichaam des Gildens beIfrv^todJS wa"t »ls6dit volgens het geftclde Articul c naald b vF dan vrees ik, als de 01.de baaien koomen.tc ïlln en ieen il-uwe moogen aankooinen, dat men dan, in""de wrSgmg lang vvöi'dt uitgeiteld, gebrek aan genoegane Werklieden zal krygen.
•Van KootfrW- dat by nogmaals releveeren moet, 1 Jeen hv zo ffraks had aangevoerd , dat men zomï^om kleine inconvenienten te vermyden in grotere IL vervallen; dathy dus vermeende, dat men een « erale mefere 'moest neemen en de u.tvoer.ng daar I' aan het Wetgevend Lichaam toevertrouwen. Pitbols zegr: dathy flegts zoude aanmerken, dat, zoo draa ^•if. <*miöitude bepaald was, dat'er geene Gildens meer &b5^^wft* daar door, fin te We.geve.id 1 de P idit opgelegd, om te zorgen dat alles wat daaromlitbepaald was moest worden in werking gebiagt. De Prefident brengt in omvrage, of de Verkering zich met den Articul konde coniormcen.
|trd\nÓomS:tot het ontwerpen van het Plan yan Conftitu-
löe™ eerfte™ er ode, als tot een voorzorg m dit Art. beeft Sm w l ik zeer gaarne gelooven: maar dan zy het my geper-
I reerd c ze-en, "dat die voorzorg juist verkeerd genomen is. .teeid tc ze en u s m den letier Mu ne.
nt volgens die nog W»^, >et een nieuwc Leden meer ' kZDusro° n zyiioodVlyk verminderen: daar in te' dèe d." de Vryheid, die aan cen ieder gegeven word, om
ideel door e e v y , meerdere Baafen zig zul-
IfeSf niaav ve 1 meerder bekwamere Handwerkslieden
T»&tenXalle vakken zullen opkomen, en daar door tot
I ■ SÖdLfiw»*" wMe ik v liever ta?gc:
nog llnnmer cian tc v » Ik ls nog dat ,]<
;1 niet van fpreken, en alles weg laten. b i,„Ho<nd he ft '
• occn idéé van kan krygen wat men el mede bedoeld neut . tgeenigfte, dat ik 'er voor my uit kan afleiden, is, dat men •r dööf aan die in wezen zynde Gildens de gelegenheid zou ge i om een volmaakte Ariftocratie op te richten ! Men gebruikt V'in deze VeSring dagelyks het woord Ariftocratie, en zeer Iwds ten enirexhie , maar bier z ,u het woord zeer wel gepiaatst n watit dS wuden de Gildens «ene zoo^aarnde Familie- Re-
gecring, of Gildens - Afiftocr: tl; ortdcr h&n invoeren, zoo al* til
vorige eeuwen, bier of elders wel eens heeft plaats gehad.
Zyn 'er Gildens (zoo als ik heb boren aanvoeren) die nier oude fchuiden belast zyn, dat behoorde zeker onderzogt tc wor. den , van waar die gekomen zvn , en haren oorlprouk uit ontleend hebben. Het zou zeker'in den eerften opflag niet rechtvaardig fchynen, dat men de Leden van een Gilde zon noodzsken, de Schulden te betalen, die door hunne Vooióudcrs of Voorzaten ten behoeven van het Gilde Gemaakt zyn. Maar zon 'cr al mogtcn exteren, die van oude tyden berwaards belast zyn, zou dat'ook oorfpronklyk kunnen wezen, uit verleende Oftroyeü cn uitfluitende Privcleaien, vart oude Graven of' Gravinnen, Vorften of Vorftinnen in vorige tyden. Ik weet althans een plaats, een zeer voornaame Stad 111 Holland, daar een zeker Gilde, nog inet een dergelyk uitfluitend voorrecht pronkt, ten prejudicie va» die zelve Ambachtslieden , die 100 Roeden buiten de poort wonen. Dlt hadden zy zeker afgebeedeld of gekogt, maar ik weet niet, nf 'er nog op te 'betalen is, en dan zou het zeker van de Voorzate» op hunne Decendentcn zyn neergedaald: maar hoe het dan zy. aldaar of op een andere plaats; het is doch altyd. cen onrecht, vaardige ovdrheerfching geweest, eu ftrydig vooral iu dezen tyd, tegen de Vrvhcid en Gelykheid, en kan dus althans ge 11 grond opleveren, om dc Gildens nog langer in ftand tc houden, endus komt die zoogenaamde voorzorg hier by ook niet te pas. >
Maar ik moet eens op een ander manier na die b lastingen vragen; zyn bet ook Gildens, die met fchuiden beladen zyn, waar voor Dekens en Hoofdmannen goede Ciere hebben gemankt, en ten kosten van'minne Mede-Gildebroeders hebben gefmutól Of hebben deze eok allen te famen zig gedivcr eerd met gasten en brasten, cn alzoo bet Gilde in fchuiden geftoken, als het Geld, welk door de Knegts daar in moest toegedragen worden voor de Meesters verteeringen niet toereikende 'was: daar intusfchen <te Knegt, als hy des Zaturdags zyn Werkloon «ntfangen heeft, eenige van zyn benodigde ihiivers aan Vrouw en Kinderen moest, onttrekken, om na den Gilde ■ Knegt te brengen, en waart 111 * Om dar hy het geluk heeft, by een Weester of Gilde- Bioeder te mogen werken. En ten welken einde? Om dat de Meester nog eens het zweet vau zyn Knegt zou kunnen duorzwclgen! Al die tyden zyn 'er geweest, laten wy zorgen, dat ze nooit weerom komen en dit is de reden dat die gewaande voorzoig onnutti« is.
Ik moet dan eindelyk nog iets repliceren, 'op het bygebrachte van den Burger Krieger, dat hy door eenige heeft horen aanvooren, dat dit Art. duist.r en onnodig is, dan hy vermeent, dat het overeenkomftig het vorige Art. door tie Commisfie aldus is .gefield. Hierop zal ik kortelyk zeggen, dat, als ik van duisterheid heb gefproken, ik alleen bet eerfte gedeelte heb bedoeld, en dan zeg ik nogmaals, dat ik het zelve zeer ambiguè Vinde, e» geheel eguivoque inet het gene wat in het zelve Ait. volgt: e« advifeere dus ten befluire, dat ik zeer gaarne bet laatfte gedeelte wil behouden, het zy tot een Additamcnt by het vorig gearreiteerie Art. of d*t men 'er ecn afzonderlyk van wake, dit geve ik over aan het goed vinuea der Vergadering.
Sdurmer zegt:
lk heb alleen het woord gevraagd , om dat ik bemerk, dat de Burger Brands my niet begreepen heeft.
lk heb niet gezegd, dat het gebrek van Werklieden voort zoude koomen door hec fpoedig vernietigen der Gildens : neen! maar ter Contrarie, door het lang aanblyven der Gildens. 't Is daarom, dan ik voorftel een tyd te bepaalen, binnen welken liet Wetgeevend Lichaam de Gildens behoort tc vernietigen ; want zoo ik liet wel begryp, moogen 'er, na het aanneemen der Conftitutie, geen nieuwe Leden in de Gildens aangenoomen worden. Maar indien 'er nu gedraald wordt, en de Gildens nog lang blyven beftaan . dan moeten natuurlyk de Werkbaazen verminderen, en 'et kunnen of moogen dan ftaande dien tyd geen Werklieden Baas worden, dan was het te vreezenc, dat men gebrek aan genoegLI 2 Wi«



( a68 )
aaame Werkbaazon zoude krygen. Eu bot is hierom, dat ik ( den tvd wilde bepaalen tot de vernietiging, om daar door her , verfctniiven te verbinderen,; zoo dat ik niet gezegd lieoae fzoo als de Burger Brands fchynt begreepen te hebben) dat door het vermerken der Gildens, maar door het lang aanblyveii van dezelve- Jen gebrek van genoegzaame Werkbaazen zoude kunnen «ntltaan..
Van Hooft'zegt: dat 'ernaar zyn inzien uit dezen Articul zeer veele ineonvenienten zouden voortfpruiten, aan de eene zyde werden hier door de G-iielcns geco ftitueerd zoo lange 'er noch één gilde broeder ■ beftond, aan de andere zyde bond men de handen aan het 'Wetgevend Lichaam; wat nadeel 'er immers |r het maaken van Reglementaire fchikking n voortvloeide, had het Reglement voor de ze Vergader ng geleerd.
Ten Berge zegt, dat men zeker by A. 736 gedecreteerd had, dat alle Gildens zonden worden vernietigd, dan zoo 'cr geene nadere bepaungnn werden gemaakt, zoude men daar uit kunnen fustineeren, dat zy dc laclo ophielden , het was de plicht yan he: Wefevend Lichaam tc zorgen, dat 'crgeene onrechtvaardigheden ple. s hadden, ook dat men dezelve niet plotf iïng uit.den ander rukte, dan daar hy van den eenen kant tegens alle onrechtvaardigheden was, koude hy echter vau den anderen kant 'er nkt yoor zyn, dat die Leeden eenige fchadeloosftellïrg werd gegeven; by vermeende, dat ecu cn ander nader koude 'worden bepaald, als ook een tyd gefixeerd; binnen welke dir aflchiffing zoude dienen ftand te grypen, waarom hy 'er voor zoude zyn, dal deze Articul naderiwerd Commisforiaal gemaakt.
De Prefident brengt dit in omvrage.
Mifdefigh zegt, dat uit den gearrefh.erden' Articul ' duidelyk bleek, dat dadelyk by de aanncemmg der Conftitutie de Gilden afgefchaft waren, dus onnodig eene tyd te bepalen.
Hofman zegt, dat in den gedecreteerden Articul duidelyk ftond, dat zy niet zouden blyven: dan met dat alles was daar door niet gedecreteerd, dat zy plotfeling cn defacto zouden ophouden, waarom by infteerde op het raakeh van nadere bepalingen.
Pomfe van Meerdervoort wil dien tyd qp zes maanden bepaald hebben.
Pan Zonsbeek zegt: Prefident! daar het my tocfchynt, dat dc Vergadering hoe langs hoe meer uit elkandcrcn zal loopen in haare deliberatie op'dil pom'éïv alwaar de gevoelens zo onderfeheiden zyn, neem ik dt vryheid, voor te (laan, het reeds eenmaal door den Burger Hkhr. voorgedrag n Commisforiaal te Amp'cclecren, tendeerende om - het geheele Art. te ftellen in handen van eene Coirrnibfie, pm daarvan ecn nadere redactie aan deze Vergadering voor te dragen,
De Prefident brengt in omvrage , om dezen Articul nader Commisforiaal te maken: —— concludeert conform cn benoemd daartoe Couperus , Hahn, Kricger , Bosch on Queyfen.
Schemmelpe: ninck ftelt voor, dat, daar door hei gearrefteerde omtrend de fiidicattlre der Gemeene middelen., de werkzaamheden van het Hoge Nationaa
beuje
5ercclitshof aanmerkelyk waren vermeerderd , het ge-| al van j Leden op Q ie ftellen.
Van Castrop zegt, dat by het volkomen eens is met Schift' 1 teipenninck', echter dar hy 'er voor zonde zvn, dit ingevolge le Claufute by dezen Ardcul gevoegd , aan liet Wetgoveud Lichaaoi.J overtelaten.
Bieker zegt, dat, dairhet voorgeftelde in zich zou-1 de bevatten het Rapporteeren van een voorig Decreet*,! hy verzogt dat het /;oude worden in advys gehuudenJ
De Prefident fielt voor, om het tot morgcnl in advys te houden: — concludeert alzo ,• waarna de Vcrgadfring zich converteert in een Committé Generaal en geadjouineerd worde tot morgen ocfitend ten 10 uuren.
Zitting van Donderdag, den 16 Maart 1797. J
Voorzitter, M. Siderius.
Len quarticr na tien uuren wordt de Vergadering geopend door den laatst afgeftreden Voorzitter van Casirop. De Notulen worden gelezen en goedgekeurd.
De volgeiüde Hukken worden gelezen en deli-1 beratie gebragt:
Eene Mitfive van 't Committé te Lande, te kennetr gevende datde Burger Sterizenbach voor de benoeming! als Piaats-trnjorte 'Delfzyl heeft Bedankten voordrager» de tot Plaats-ïiTijor te Coeverden , den gepen (ion cer-8 den Luitenant Lulz cn tot Plaats-major aan dc fc-tfeJ kade, den gepenlioneerden Adjudant F. J. Hennebsrt\ verzoekende dst deze mer de nodige Actens als Capil tein mogen begunftigd worden: — Conform beflol ten.
De Prefident communiceert ontfangen tc hcbl : ben, een Request van J. van Vlooien C. f. nllfl Officieren by de Oost - indifche Compagnie, virl zoekende betaling hunner Gage, zo niet geheel 1 ten minften cn deelc," conform cen door huil voor eenige maanden geprefenteerd lleque.-t; dd|. daar dat zelve als toen gerenvoyeerd. is aan hel Committé' tot den Oost-InJiichen flandcl cn Bezitl tingen , ook dat derhalven aan dat Committl moest worden gerenvoyeerd, om ten fpoedigrtcrjj tc dienen conlideratien en advys. famfn zegt:
De Prefidcrit vergeet zckerlyk by den korten inl houd van het request te voegen , dat de rcquestrantel zich aanbieden: om een relaas te deen der toedragl vao zaken by het nemen der Oost - IndTehe Covipagjiiïl ; Schepen door de Engelfchen. Ik meen dat dit de a"l . tentie dezer Vergadering wel monteert, in een i»ffJ



C 269 )
mrtenis van zo vee. aanbelang ingelicht te worden.
1 dier requestranten, cue ik van iwoy , .neeit er
a-zoo veel omtrent gezegci, aat ik guioor net zeur iiig te zyn, dat de requestranten ten opzichte dier
ijeurtenisfeii gehoord worden ik verzoek
1 dat de Secretaris zo goed gelieft tc zyn het request ïteyn geheel te lezen, om dat ik meen, dat daar in tJngredenen voor de Ibllicitatic der requestranten voorlanen , die van gew icht zyn.
tiet Request wordt gelezen. De Prefident zegt vervolgens, dat hy zyn lorltel nerhaalt, om het Request tc zenden aan tt Committé tot den Oost-lndifcnen Handel en iittingen , om binnen 14 dagen daarop te dicni van confideratien en advys: - conform befloten. Eene Commisfie uit het Committé' te Lande vfchy.it: ter Vergadering, cn doet, by monde <tji den Bnr-'vr Modderm.m , rapport.
jc. Op het Request van P. Hetderot verzogt hebbende c Penfioen, advifeert het Comm'tté decii .atoir zcals b legt; doch dat aan den Suppliant, uit hoofde van $'80 jaarigen ouderdom, en om zyne 80 jarrigc Echtgbote een jaarlyksch penfioen van ƒ s.50 zou kunnen ■yrden geacc rdeerd: — Conform befloten.
Op het Request van C. R. D. van Liesveld I 'Generaal by het ifte Batta;llon van Saxen Gotha, V/ogt hebbende extra toelage voor de OfTic'eren, a ifeert het Committédeclinaroir: - conform befloten.
°. Op de M'sfive der Gedeputeerden der Provifitpele Reprefentanten van Overysfel, verzogt hebbde. Int zo fpoedig'mogelyk de acquiten op hm {..Vest terbetaling der zich aldaar bevindende gepenfiori Tden mogen worden afgegeeven, berigt het Comrré, d't daaraan zal worden voldaan: — conform
Iptiri , >". advifeert het Comnr'tté decl'natoir op het ReISt'-vati'j. Boogjlad, verzogt hebbende, om eene Iffy'kfcbe gratificatiéj doch beveelt, den fuppiiant, om ■jie armoedö, aan de Clementie c'ezcr Vergadering, ( aan denzelven in ééns zodanige tirst'ficare toe te J ren , alszyznl vermeenen, tcbenooren: --Con ferm -j loten, en alzo h-t verzoek gefield in handen der <n:n'tfie tot ce Grat»'fkaren. En eindelyk : , ;p. ndvyfe'cri het Committé declinatolr op de Rec ibte van' P. van Breeiv.en en y. van Ek , Soldaat , ver.zpgt ixbbende om pardon wegens d<.fcrtic : -( nforiri belloten. De Prefixen; communiceert: dat nog zyn inI tomen 32. eensluidende Requesten, gcdceltc]: individueel, gcdccltciyk coilective geteekerd, s; ilrckleende tot appui vah het verzoek van j: Rapport van Avffuiorth c. f. publiek tc -l ..aken;'dat, daar aan dat verzoek reeds is vol'
daan, hy voorftelt, om dezelve buiten deliberatie te houden: —••— conform befloten.
Een Request van een Burger, om een Seh'p te mogen tranfpo.teeren: — geaccordeerd.
*Een Request van StadniTky en Cuperus, om een quantiteit Buskra't naar Philadelphia te moogen zenden.
Een Request van Hendrik Gil 'emeester tot uirvocrvanZeügaarn enRoeiyzernaar Portugal: —beidtn aan het Committé der Marine.
Een Request van W~. Koning en Comp. te kennen gevende, dat aan hunne Conlignatie waren afgezonden van Hamburg 5, 1 en 2 vaten Ztnker voor dat de Publicatie van dc op de inkomende Zuiker gelegde bclastng a 1 en een half per 100 f£ aldaar bekend was, verzoekende derhalven daarvan bevryd te mogen wezen, zullende de Supplianten het geallegueerde met de nodige bewyzen aan het Committé der Marine (laven: -— aan de Marine.
Een Request van den Predikant en Kerkenraad van Eindhoven en daarby gelegen £orpcn, verzoekende de intercesfie dezer Vergadering by het Fransch Gouvernement, ter verkryging van betaling eener promesfe, hun door den Commisfaris ordonnateur der aldaar in Guarnifoen gelegen hebbende Franfehe Troupes gegeven voor het gebruiken hunner Kerk; - - aan de Commisfie tot de Buitenlandfche Zaaken.
De Prefident doet, namens de Commisfie tot de Buitenlandfche Zaaken voorlezen , het Rapport op de Misfive van het Collegie van Policie^ Finanre en Algemeen Welzyn in Gelderland, zich b' klaagende overeene Militaire executie, en verzoekende dat de Ingezetenen in het Geldersen Cieefsch Land van Inquartiering mogen bevryd, blyven, adyjfecrende.
Dat zy, na gehouflen correfpondentie daarover met den Generaal de Jean, kunnen fccrigten , dar de nodige zorg dameer zal worden gedragen; doch dat, wat de verfchoning van Inquartiering betreft , daar aan met eer za. kunnen worden voldaan, alvorens zy zullen hebben gezorgd, dar de Ingezetenen aldaar zich
het hout Iteelen niet meer zuilen veroorloven : >
confoim bedoren.
Eene Franfehe Mit lieve van jfan Koolhaas, inzendende eene geeouleurde aftekening van, alle zoorten van Frsnïché Asfignaten, in het midden van welke een 'ans Culêties is geplaatst, zyne beide banden in 't hair hebbende: — voor notificatie a&ngenomen.
Eene M:sfive van het Committé te Lande, voordra-, gende to; Csprein by de vyfde fealyé Brigade den Luitenant van Jïlplien: geappreteerd.
De tydelyke Prejlde d ter Vergadering verfebee*. LI 3" ncn



nènzvnde; wor'en de Notulen, de Conftitutie
hprrcffendc, rereSimcetd ea-gearrefteerd £
Waarna in dcHbsratie gebragt wordt het door 'deBur-jcrs Jordens c. C , den-ir Maart uit$e•
bfn!d«SmS»^Gy,!e.denJ gedecreteerd : Dat Op.den 3 amwt> iw ^ de Grondvergad nn-
eïTJi^fd worden £ er zeiver tyd de Burgers Jordens, S rr rf W cn C L. van Beyma, gecommitteerd om eene yan ïïoof. Trip en o , ;.rJe tL. ontwerpen en daar m ' ^te cSeS#5 W indepcenaliteirzou behooren te
^itvtc'ommi-ine is vn'komcn overtuigd, dat bet eene eerfte Uwe Gom™ e ,. , tangens zyn's Vaderlands ter
.phgt van en vry™^^Xi om zoveel 'mogelyk de Grond tam,KV bv tS: vinnen, en aldaar, zonder eenig ander mtz.gc verga d > 'V , aiactncene belangcns te werk tt gaan ;
dan ter l« J' ; ^ a f nm een peerdek op het achtenblyven int de zelve ee u i i ^ rf ie
lykhcid «V^^tSdï, welke aan het* heil! eene zodanig pa.aluut h bben v é ^antwoor<ie ell het
Grofd - Seringen voor een ieder, daar toe bywwnen de Oo. o v » j)an zy kan niet ontveinzen, -fcerech.f^d, "'«df"^H; f^m eene/in allen deel n aan het zteh binten ftaat te bev. e n, o , 0ffl zoo
oogmerk voldoende , F^^eMn ene last te voldoen, beeft zy Str^'vW te ftelleu het bepalen van kit navolgende Deere*
1 «%, TVtr*er geduurende drie'achter een vollende Giond - verJk?m£ za?n en «roepen ter verkiezing van I.eden tot eenig fïflrifS ftuu we/blvvende. za! gehouden zyn de reden van zyr
- P v.., nl et air'cl tc 'erplaatfe zyner wopmnge op KgcvènbS den 1vd "an veertien dagen na de byeer.komst der ter .dïen einde'^.,0udcne derde Grónd-vergaderinge.
Bv aldien hyin gebreken blyft'zulks te doen of zyne opgeJïlvr rèdUen niet «grond bevonden worden, zal hy geduurendt Ipf tv'/v-n dr iaaa-en niet alleen van zyn ftemrecht beroofi £• maar ook daar en boven aangemerkt worden als iemand die de belangen des Vaderlands niet in acht neemt. » Dien ten gevolge zal aan denzelven,geduurende dien tyd, gcei *™ ™"ef opge^rartón worden, cn by aldien hy ecn Amp AT, • MHeêdm cfecnfge bedicninge waarneemen, voor dewelk KtS*S word beloond zal hy daadelyk van zy Ampt of voorzcidc belooningc verfteeken zyn.
ïndien bv nogthans mogte verkooren worden tot zodanige *«aan vJel'ee zich niemand, buiten het opgceven van wettir T . ' ™» n nirrckken zal hv gehouden zyn denzelven te aar
j^rdeeld wierd om hei. van dien post te ontflaan.
Art.
' Wv oldien dez" Burger nochtans mogte' vermeenen bezwaard «m bv het decreet van het Gerichte ter zyner p.aats , nopei fé onvoldoendheid der redenen, om welke hy met in de Grom vers iering verfcheenen is, behoud hy de vryheid om van dit g Sncn Decreet binnen den tyd van een maand, na dat hem h zelv?zal zyn ter hand gefteid, aan het Departementaal Gerichtsh «e mogen appelleeren.
De Prefident brengt in omvrage of de Vcrsfadi pp» zich met het zelve konde «onformeeren?
Van Varle ze?t. dat 'er noodwendig eenige vei and'T'ne in trt zelve diende te worden gemaakt, bi trèkicelvkde bepaal»* der tyd van 14 dagen, binni keu men verp'icht zoude zyn , de r' denen zyner al fentie optetreven, daar het zeer ligt koutte geoeuiej dat bvzondere ofhftandigbeden dit ondoenlyk maakt*
Jordens zegt, dat hy deze reflectie zeer gegrond vmd.
D' Prefident ftelt voor, om den cfte ArticJ van dit rapport met de nod ge verandering daal omtrend te arrefteeren. ..-.M Ten Berge zegt, dat hy ook eene rdfcaiehad o| trend het geen door het Gericht ter plaatje zyim wooning verftaan werd; dat hy vermeende dat hetI lezms beter zoude zyn , dat dit aan de Departcmental Gerechtshooven werd gerenvoyeerd.
Sdrermer zegt t •. M
Ik wil maar alleen aanmerken waarom hier gefteb is_de abj tie van drie Grondvergaderingen: Men verondvrftold dc nutj heid cn de noodzakelykheid van het cpmparccre" uide Grond* 'gaderingen zelfs zoo, dat 'cr poenalite.wi op F^£°f*al Nu kan ik niet zien, waarom men dan ftelt dat men zich] drie Grondvergaderingen kan abfenreeren, eer men daar rej van behoeft tb .geven; men kan dus tweeui.a ;nr.e.,v. lig * Blyven , cn men behoeft maar eens van de dne V ei»ad rnj prefent te zyn. Ik ben 'er voor dat du van ieder Grondvjig| ring ïerequireerd zil worden.
Stof-nberg zegs dat 'er zeker omtren 1 het gel el wegens het amge-ven aan hèt Gercht h.er ol eica eeen moeijelykbeden uit ontdaan zouden, 'an d.tl in Gelderland nofjthans zeer zeker het geval zoude*» nen worden, zoo het niet nader werd bepaald, daar tfl dikwerf io, 12 Dorpen onder een rechtsgebied rekenj ten zy men d>'e aangaaf voor den dae:elyklchen Kigl wilde doen plaats hebben, dan welke daar toej veele plaatzen niet zeer gefchikt zouden zyn; waari hy op nadere bepaalingen infteerde.
fordent zegt, dat men zeer wel , naar zyn inzien, de dej ' aan het Departementaal Gerichtshof zoude kunnen overlaten, j , Sioffenberg zegt , dat mogelyk de zwarigheid! t den wen zoude zyn geruimd , wanneer men ltel ■ aan het Gericht, waaronder hy gehoord. 1 C. L. van Beynta zegt, dat het hem voorkwam dat de j Stof-nberg gemaakte zwarigheid weinig afdeed; daar dit ml werking zoude worden gebragt, dan met de aanneeming der ■ a ftitutie , cn daar dezelve op Eén en Ondeelbaar ,eid gegron] e zoude zyn: zoude men ook overal gelyke Rechtbanken hebM ê Sioffenberg zegt, dat hy niet vermoedde, dat b| Conftitutie dc Rechtbanken zouden vermeerderd w den , maar wel het tegendeel; en dus bleef dan al] zyn zwaarigheid plaats houden. ,t C. L. van Beyma zegt zoo m:n dan ftelde, dat zy zulksj het plaatfelyk Beftuur moesten opgeven, dan was alles ui| >. weg geruimd.
't Van Hooff vindt, dat dit allefints voldoende q )f de zyn , daar integendeel, Zoo het aan deDepirrerij taaie Gerechtshoven werd gedemandeerJ, 'er zeer j Ie Regues en zouden inkoomen zonder dat 'er zaal werden afgedaan.



r »7« )
•« Hergeeft, dat hy voor hem echter vermeende", dat het
llo laa&, als daar toe de meest gcfchikjïe moest worden snzndeerd.
icker zegt, dat, daar de articul algemeen was, hy eie zwarigheid'zoude maaken, om te bepalen, dat ij zyne bezwaaren aan het Gerecht, waar ondermen ion, zoude opgeven, die dan ook, naar zyn in&T, de gefobikfte waren, om de wettigheid der reef n te beoordeelen.
i-i Hoof zegt, daar de Municipal'teiten de oproeping tot liet Bikomen der Grondvergaderingen deeden , waven zy ook zeciet gefchlkfte, om de redemem. van vevontfehuldiyng tc beaïelen , daar de Departementaale Gerechtshoven dikwerf zeer cl de perfoonen niet zouden, kennen.
tiieu%hqff' vermeent, dat het Plaatfeiyk Beduur alejts voldwcnde was,
\ft-Marle zegt, dat men in aanmerking moest neemen, dpt •iiict alleen dc bloote kennisgeving was, welke hier liet heil uitmaakte, maar dezelve konde, zoo de redenen met wetiJevonden werden , van een verbeurte van het Stemrecht ge5 worden; dus hsd hier een rechtcrlyk decreet plaats. Zoo u cze pocnalitcit het gevolg van een fimpel verzuim zoude Vi dan vond bv lm zelve wat te fterk ; hy wilde dus liever, ai nen ih diergelyke gevallen zoude fteUcn, dat de Acoujctor Ykü'i gelast werde,. om tegen den Supliant te ageeren, op
0 :en wyze zoude eene wezentlyke contumatie , en geene cni] non chalancc in aanmerking koomen.
'rhbols vraagt, wanneer iemand, een cn twee maak gecompareerd zynde, en voor de derde maal weglf zonder nogthans hier voor valabele bewyzen te uien producceren , of dan zoo iemand dezelfde peeaieit zoude fubject zyn, als-een, welke geheel was in;gebleeven ?
Hen zev, dat het hem voorkwam, dat liet Departementaal ii Ktshof zeer wel gefchikt zoude zyn, om de redenen te ponei ren.
\e Mist zegt, dat hy de juiste reflextie, door#V/ojgemaakt, moest uppuyeeren.
in de Kasteelt zegt, men heeft- zeer zeker by dezen articul A zorgen, dar de Stemgerechtigde niet willekeurig konden wegWn; was dit zoo,., dan moest 'er by.de Coirftuutie ook ïelï eiftatuccrd worden, om daar voor tc waken.
lt voorkoming nn van alle zwarigheden wilde hy den articul
1 Izer voccen gefteid hebben. Iemand, drie agteréénvolgende Mi>">readerinaen abfent blfvende, zal de redenen daarvan fhet 'Gerecht, waai onder 'hv behoordt, worden gemqmrcerd, I zelre met voldoende bevindende den publieke aanklager gelasei "em hieromtrendt ie aüioneeren.
Yu Prefident brengt dat in omvrage : en
n dt conform geconcludeerd.
Tt. 2. wordt in deliberatie gebragt.
ieWrthoff zegt, dat men het Stemtecht in den fc der Volksvryheid als het grootlïe voorrecht rist heichouwen, waarom hy geen pcephteiren 3, de niet uitoeffening daar van wilde gelteld hefe* te meer in deze dagen, daar mogelyk veelen dit ilj.on behoedmiddel zouden geb.uiken, om er zieh ftl/Mig van uittefluiten, urn hetzelve niet te behoefd uitteoeffenen. Zoo 'er al eenige poenaliteit op moest
worden gefield, zóu hy eerder voor een geldboete tea voordeele der Armen zyn.
De Leeuw zegt, dat, zoo lang 'er geen mogelvkljeid zonde zyn, om dc Ingezetenen van Nederland te vcqj'icluen , out Stemgerechtigden te worden. hy 'cr voor zoude zyn, dit hun zoo gemakkefyk te maaken, als-mogefyk was, het was uitdien hoofde, dat hy de poenaliteit enkel tot de Ambtenaaren wilde uititrckken.
Hartogh zegt, dat de bepaalde poenaliteit flryd teegen den gelfatucerden aart der lirafTe.
fan Hooff' zegt, dat het grootfte recht in dt Mar.fe' ipsy beftond, in dat van Stemgerechtigd te zyn: di- nu, ii. pHvyfj fchilligheid, weg bleven, waren dit rechr niet alleen onwaardig, maar die konden ook tevens geene aanfpraak maaken op Cehige voorrechten der Burger Maatfchappy.
'Queyfen zegt, dat by het door Hartogh geavanceerde appuyeerde, daar hy mede van gevoelen-W.is, tlat de geftatueerde poenaliteit tegens het but zou*!e werken; immers het oogmerk was, om hier door de Uur* gers te doen opkoomen: dan by me mie, dar, alvöorens men eenige poenaüteiten danrtftelde voor hom',' die de Grondrergaderingen niet ly woonde, men eerst diende te bepalen , of, en welke pocnaliteiten 'er zouden worden gefteid voor hun , die zich niet als Stem" gerechtigden deden opfchryven.
Hofman zegt, dat hy mede het door Hartogh aangevoerde appuyeerrie ; dat hy 'er geeue andere Straffe Op wilde geiteld hebben, dan dat zy verklaard werden, bun Vaderland klyn t» achten cn onwaardig, te zyn tot het beklcedtn van eenigen l'o»t in dezelve.
J'odens zegt, dat hy op al het geavanceerde moest aanmerken, dat 'er bepaald was, dat 'er poenaliteit en, zouden plaats -hebben ;■ dat verders de Commisfie gelast was, om dezelve te bepaaien, daar aan nu had de Cornmislie voldaan; echter ko.ide hy niet ontveinzen i dat het door Oueyfen voorgeftelde hem zeer redelyk voorkwam.
Hirtogh zegt: dat het zeker was, dat het Rapport zich enkel, ingevolge het Decreet tot dc Stemgerechtigden uitilrekte: dan dat hy met dit alles het door Qtseyfen voorgedragene zeer jriia'i vond, en ten flerkften snderrtemiefe.
jiusten zegt: dat de gemaakte reftextien hem zeer juist voorkwamen,en hy dus voorhielde, om in het Plan van Conftitutie agter het 8. Articul een Additament te voegen.
De la Court zegt: dat hy niet begrypt, hoe men ond r de Peenaliteiten-, by dit Rapport vermeld , ook ftellen kan de privatie van eenig Ambt, daar deze Vergadering verklaard beeft, dat de Ampten als Lastposten moesten worden befchouwd,
^fusten, zegt: dat Ampten zeker Lastposten waren, dan ook van den anderen kant genoot de ■ bezitter 'ér voordeden van.
Ten Berge zegt: dat het door Austen voorgeftéltle, alsdan in aanmerking zoude koomen , wanneer Rapport op het voorftel vau de Crane zoude worden uitgebragt.
De Prefident fielt voor, om dit Articul nader Coramisiönaal te maaken,-



Jordens zegt: dat de Commisfie, na alles gewikt en gewoogen te hebben , niets anders had kunnen vinden, dan het geen zy by het Rapport bepaald had; dat hy het dus het vyligile achtte, dat de Vergadering dit zelve decideerde.
Trip zegt, als'Medelid der Commisfie liet zelfde te küihe» betuigen-
Kan Hooft zegt, dat hy, als Lid der Commisfie konde betuigen, dat, naar zyn inzien, de geftatueerde ftraf uit den aart der zake voortfpruit.
Vrede zegt:
Ik behoor onder die.genen, die tegen bet bepalen va» eenige flraf zyn hoegenaamd. «Want wat is de verrichting, die de Bt»rger doet, inde Grondvergadering? Ily oefent daar uit zyn Oppermagt, hy is daarom als een vrye Burger liet genot te hebben van die regten, die hem als een vry Man, als een Lid van eenen vryen Burgeiftaat toekomt.
Ieder redelyk Mensch, ieder Burger die zyn waarde voelt, en de Vryheid op hogen prys ftelt, zal dus van zelve genecgen zyn, cn het grootfte belang nellen, om hl de Giondvergatleringen te verfeiiynen, en daar die edelftè van alle zyne regten iiitteoepenen; maar zoo hy zulks niet doet, zoo 'er ftrafwetten nodig zyn om hein daar bean tc dry ven, dan, zeg ik, moet een van beide plaats hebben, of liet hapert aan den Volksgeest, of het hapert aan de verrigtingcn, die men hem in de Grondvergaderingen laat verrichten. Hapert het aan het laatfte; oordeelt de vry; Burger, dat by daar of geen genoegzaam werk te doen heeft, of dat het geen men hem. laat, doen , beneden de waardigheid is van een vry Man, cn heeft hy daar door cen weerzin, om zyn kostbaren tyd, in die beuzelagtige werkzaamheden vau Grondvergaderingen te verfpillen., dan -is dit een groot gebrek in 'herontwerp der Conftitutie, en het is oaze zaak, dat gebrek te verbeteren, of hapert het aan den Volksgeest, 't is onze zaak als wyze Wetgevers middelen daar tc ftellen oai die Volksgeest op te beuren ; de Volksenergie op te wekken; en de Natie iinaak en gevael voor de Vryheid in te boezemen. Dan Strafwetten zyn hier geheel ongefebikt —■ de oorzaak die het ledig blyven der Grondvergaderingen zoude : mogen te weeg brengen is onze
fchuld de verbetering is in onze handen 't is in onze
pligt — wy moeten de Conftitutie zoo inrichten, dat de vrye Burger belang ftelt in liet komen in de Grondvergaderingen, of zoo de Volksgeest agterlyk cn verdrukt is, dan is bet weder 'onze pligt, die op de beste wyze te outgloeijen; maar Strafwetten zouden ongérymd zyn, daar de middelen, 0111 liet kwaad te 'wecren, ij ónze handen zyn, eu bet 'vcrziii u daar van cen Pligtverzuim van ons zyn zoude. Strafwetten zouden boven dien alleen maar dienen, om de Gron '.vergaderingen op te vullen met ongefelllkte voorwerpen; en welke ' zullen 'daal' van de ïioodlattige gevolgen zy.i.
Ik Concludeer tot verwerping van het Rapport.
jf. A. de Vos van Sieemvyk zegt: dat daar in den vooffgèn Artikel bepaald was, dat, zoo wanneer iemand drie agter één volgende kecren uit de Grond - vergaderingen weg bleet', hy als dan gehouden zoude zyn, "daarvoor valabele redenen van' vcrontfchulJigiiig te prqduceeren. Hieruit nu volgde, dat'cr zeker in het contrarie geval eenige ft'rafièn 'zouden moeten bepaald worden : dan Oueyfen en Hartogh hadden ten duidclykften aangetoond, dat en 'èè ufaf mét voldoende was, '•en niet km-ie van applicatie zyn voor dat 'er peenaliteiten bepatld waaren, voor de zuiken, welke zich niet als ftem :erechtigden deden opfchryven, waarom hy advyfeer^.e dezen arikcl, alsook de volgende in advys tc houticn, tot dar op het voordel van de Crane rapport zoude zyn uitgebivgt.
Pe Prefident brengt dit in omvrage'.- - en coh« cludeert conform.
Thands wordtin deliberatie gebragt het op gi»j teren in advys gehoude Voorlid van Se.in.mdA
penninck.
Hofman zegt, dat hy volkoomen inftemde met den vdorrhï lef; dan 'er was by de Conflitutie bepaald, dat de WetgeveM Vergadering , by vermeerdering der werkzaan beden van he Hd| Nationaal 'Gerechtshof, de niachr zoude hebben, om het gel der Leden met nog twee te vermeerderen; doch hy veimeeiiM dat de reden, waarom dit gefteid was, juist betrekkelyk was J liet onderhavige geval; dar lier in deze fuppofitie was , d t rtól die Ciaufule 'ér bygevocgd had. Zoo.nu di.t vooiftel g'.anvfletB werd, dan (vond hy geene reden, waarom men dit articul H zoude laaten), ja, dan vond liy dit zelfs gevaarlyk.
Ten Berge zegt, dat hy zeer fterk was tegen hetj rapportceren der Decreeten, en dus ook uit dienhooM dit voordel.
Dc Mistzs%t, dat hy hier in met Ten Bergs moest disfentl™. ren; daar het hem voorkwam, dat, zoo wanneer de Vergader* geduurende den loop dev deliberatien begreep dat bet ïuittigeaj voordeliger was, dat men iets, bevoorensgearrefteerd, eenigfl* rapporteerde, dat zy dan, iu dat geval, daartoe verplicht was*
Van Hooff' zegt, tneeie niet alleen van gevoelenB zyn, dat de Vergadering dat vermogt te doen, ma dat zy daar toe ten fterkften verplicht was.
Bleker zegt, dat, (choon by op gisteren geadvylèerd had, ■ men dit vooiftel in advys zoude houden, hit hoofde van h.t I vaar'yke, het welk'ér, naar zyn inzien, in het rapporeeeren ■ voorige dccieten lag opgeflooten-, hy echter zeer wel mogt zienj dat dit vooiftel nader Commisforiaal werd gcun.skt.
Ten Berge vermeent, dat, zo deeze artikel gesM ' porteerd werd , men als dan genoodzaakt zo* zyn- de ganfche afdeeling weder op nieuws teil riiscutieeren, daar de bepalingen der Tracte'mer.ten I anderzints op dezen articul gebouwd waaren.
Queyfen zegt, niet te kunnen inzien, dat het vooiftel 'niea eenige veranderingen zoude teweeg brengen; ook niet be« te zyn, dat men in het bepaalen van de Daasinenten, het* tal in aanmerking had genoomen.
De Leeuw zegt: dat hy het voorftel ten fterkfi* moet appuyeereu, uit hoofde, der by hec artikel* het plan van Conftïtute gevoegde ciaufule.
. Dc'Prefident inftitueert het appel nominal M men zich met het voorftel conformeerde^ el dan Neen? — En wordt het zelve geairdtcc* Hoffman vraagt, of nu ook het door hem opgeme* ■ te in'geene conüderatie zoude koomen?
De Prefident verzoekt , dat hy zyn voor» fch.iftdyk; z.,udc inbrengen ,\ dan voorftelt* "vervolgens het z'eive tot morgen in a-ivysl houden.
Van Hooff vermeent, dat rrien het Wetgevend!
.chaam de handen niet moest binden.
De Prefident herhaalt zyn voorftel om hetl advys tc houden : — en wordt conform gectl cludeerd.
Ter Drukkerye van VAN SCHt.LLE & COMP. in den IÏAAGE



BMlljYHBJD, FRIHB/Di 'SOBOJtRSCUjP'
jDAG-VEiELHAAI/
DER HANDELINGEN VAN DE
ÜTIO JJUXÜ "P* M jH G JLDM ui IV G
-ïlEPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. 1 N°. 436. Woensdag den 22 Maart 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
| Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Donderdag , den 16 Blaart 1797.
Voorzitter: M. Siderius.
II
} ervolgens worden de Deliberatien over het Plan rit Conftitutie zelve voortgezet, en Art. 738 in iaberatie gebragt.
fe redactie der Commisfie van 7en wordt voorlezen.
I \n Berge vraagt, of 'cr ook geene voorzieningen olen behooren in het werk gefteid te worden, omrel de Apothekers; dat het hem voorkwam, dat dit ï('. niet uit het oog moest worden verlooren.
h Marle zegt, dat by de redactie van de Commisfie van ta)ude prefereeren, daar het altoos beter was, dat men ie-met het gebrekkige behielp, dan dat men in het geheel aii de mogelykheid gefteid werd , om zich 'er van te ■ jtn bedienen : Dat hy dit byzonder avanceerde met opic: tot de Dorps vroedvrouwen.
(■/je zegt, dat hy begreep, dat het tyd was, dat'er ïri paal en'p:rk gefteid werd aan de bedriegeryen der -Vkzatvers en zogenaamde Zwervers; dat deze fchurei,:n bedriegers nog veel gevaarlykcr waren, dan de mroovers op de publieke wegen , welke iemand om y:beurs attaqueerden, daar dezq om hunne baatzugt ei:even van hunne medemenfehen opofferden.
leger zegt, dat het aangevoerde van van Marle eeniglyk etkking had op de Vroedvrouwen.
zegt, dat. het dan nog altoos betet was, het aan e|>rg der liefdadige natuur overtelaaten, dan om de flagtolïeis te doen worden van onkundigen. 0 : Meyerye waren Dorpen, waar zints 36 Jaaren c\. Deel.
geen Vroedvrouwen geweest waren: daar hielp de eene Vrouw de andere, en de natuur verrigte het overige.
Bieker zegt, dat hy van gevoelen was, dat ook der Maatfchappy zeer veel gelegen lag, om dc vervalfingder Metaalcn voor te komen. Daar nu door de nadere Cornmislie dit geheel gcomittcerd was, zoude hy voorftellen, da: hieromtrent bepalingen werden gemaakt.
Krieger zegt, dathy verwonderd, was geweest, dat deze Commisfie dit geomitteerd had , daar het niet alieen zyne betrekking had op de Zilver en Goudfmsden, -naar ook op de Tinnegieters, Kopetfiagers en der^elyken. 0
Vreede zegt :
Ik moet volkomen apptiyeeren het gezegde van de Burgers Bieker tn Krieger over dit onderwerp, daar moeten, zeker niet tegenftaande de heilzame vernietiging der Gilden , tog eenige nodige voorzorgen en bepalingen plaats blyven houden „ dan dit word onvolkomen, cn niet juist in het voorgeftelde Art. uitgedrukt— niet juist, om dat de term van vervalfeltw" ier Metalen niet uitdrukt het bedrog, dat men wil voorkommen— niet volkomen, om dat inderdaad, veele Fabrieken en Trafieken , in het geval zyn en blyven om nog eenige voorzorgen te behoeven. Onder de Gilden, agtik de Hallen ook afgefchaft — zy zyn fchadelyk cn onnut, voor zoo ver zy dienen moeten , om den Kooper eenige verzekering te gevenmaar dat 'er een voorzorg en toezigt zy en blyve , tusfehen den Werkman en den Fabriqueur, is voor beiden heilzaam, en voor het gemeen belang noodzakelyk. Ik concludeer dus tot een nadere redadlie van dit Artieul.
Evers zegt:
Schoon ik de aanmerking van den Burger Bieker op zig zelve niet ongegrond vinde, cn toeftemmc dat het aangevoerde toezigt vordert, moet ik echter het meer algemeen aangevoerde van den Burger Vreede appuyeren.
Daar zyn meer zaken ala dc vervalfehing der Metalen daar een goede Policie voor zal moeten zorgen : — dit zal nu na het vervallen der Gildens, door goede algemeene "rebels behoren te gefchieden; cn cen volgend Artikul geeft e?aar gereede aanleiding toe. -™ Ik wilde dan ook wel deze aanmerking mededelen om onder anderen, iu nsvulain? 'der M m a " •£



C s74 )
in dit vak voortbrengenf^w™*^»^^
Goudfmks vtrboodea zyny^"^-1 dit wel inwen-
eeen mo ie werken ia Fransch G aun te maken , clit w-aïaw.u lig vTn geringe waarde is , doch eebrer door de maak, wa, Jehuvervaardiglword, niet na bat iv>p te vden . a puttig vertier op te ieveren. Hit is Jen nut nee yrn . Ar JftK da- maet verboden w.,: len dttwas un a.u te verde.ft-yk en ecn uitdoving van gen., e ftu^ | vorderingen, maar daar moet, »a ei « b c .jw- vo.a., | alleen belet worden, dat de onkundtge K-.p,c n Iu t -naiio | niet bedrogen worde; daar moet gezorgd ^«.n, " « |
verkogt worde voor het geen he; is, maar de vu..k. »i..g cut | & moet vry gelaten worden, en met «rVnaerd. 4 | uitdrukking in dit Articul is des geheel o.ij^c — en zy« | onvolkomen, daar veele Traflken en Faor.ekcn to.h een ^K,, WlWblyven nodig houden hy de Mallen en Gdden. lk blyf dus Concluieeren otc., b K foriaal om ons ecn nadere redaétie op te Reven, da. de zaai,ia die men nu wil hebben, nasmvkeurig uitdruk.. jt > De Leen» vermeent, dat het zoo Heilig, a.s h*tm|
- den Articul was uitgedrukt, riet moest worden vc.bo.» » den om eenig metaal te verva'fcben, daar d.. na | t deel aan zornni?: konften konde toebrengen ; maar dat| r men aan dc pol^ moest overlaten , om zoiatmge ehtkj r kingen tc maaken , waar door gezorgd we.i, uit m* ■
i mand in de waarde van het geen hy *ogt konde bedro I gen worden.
7*'vers ze^t: i . Men ^et myne ftraks mede gedeelde aanmerking, om * ft 'ï keu of taw^d.ge gehalte van Goud en Zilver op ecn S£dg| t voet d or Ie Republiek tc brengen, wel verft.aa ; or dc*| ' misverf-aud niet vcrkcerdelyk toepasten, -r, met tot een aal» * SS ^k moet daarom de Burger.Rep»!
'3 Sten herinneren: dat'er, wel doeree e Ho anj, | „„ „oh no» op meer p aatfen, dez.-lee k.u. va.i waa » t
ii Z nikheeft; van het Zilver twee foorten, of tot groot, |. o fck maarzo is het nietroveral -xjf».vgj f dere gedeeitens der Republiek; zo veele veifc.iS-d| B" byna zo veele verfchillende keuren. — eclu.r zal ne np
• volgens het G-'Jecreteerde beginzel van eeai-.i er Rep* « Miek voor het vervolg nodig en nuttig zyn, da. d.t ...ormw
f kelyk allengskens kunnen gefcb,e -en; zo. .. o -r-l, wtf I1C meen gekeurd Zilver an Goud koop: ,mi » <—-d --aUïï ( 1, jn7Piue keur en alloi te zullen aantreden. —■— ■. .
dCMaarmetd:ze aanmetking bedoel ik niet dat ^jms:gjtf «■ dc Engclfehen alles groot en klein werk van de. : ^ f ^Jt 'halte zal moeten maaken, hier is veel tegen - Ook d do 1 &• mC rnvrcaaametkingniet, dat men met anders ais volgens Jl
- itlpfgfesn&È]
j!f i-cn — Men roeme dit geen vervalfehing der M-taLn* d h-t ni-t boven zyn valcur verkogt wbrdr Neen: godd* \ t le, met een gedeelte rood Koper ea Zilver ge ykveele f
K gfe^Sn* heeft, dat wy zoo veel geld aan drl|
Vnzelfchen, te bepalen dat 'er met betreding tuegouu«.. Züfcr maar eene keur door de geheele Baraaffcne ReouoPek zal plaats hebben, dit zoude zeergrootgeriefen voordeel voor het algemeen aanbrengen.
Ferhoyfen zegt: . .
De aemaakte bedenkingen tegens het vervatte in^ dezen Art. alsof da™i by, met betrekking tot het vak van Apothek«S, als mede van dat, der Fabrieken, en Handwerken in cgeaeK l. daar e.cn, door eenige Leden is ««Kcvoerd, "orden myns oordeels in het volgende Art. ten volle opgelost. Iy het zelve word aan de Geconftitucerde Machten zo a nie aanbevolen, dan, ten minfte vrygelat-n, om. t?t bete king van dit oogmerk, namentiyb dat vaa de G rnces- HeeHen Vro dkunde, waarvan in het voorige gewaagt word ca waartoe buiten aüe twyffel, het ftuk van Apothekars behoort tot uitbreidingvan den bloey, derHaniwerkertenF«r eken. als mede tei bevordering van de goede orde, het gemak , er gerief der Ingezetenen behoort.
Fan de Kasteele zegt, dat de Commisfie in deze Cl de vo'eerde Articulen had willen tegengaan de bezwa ren . welke by zommigen over het plotfelyk aflchaffc: der Gilden zonden kunnen voortfpruiten ; dat, warmee byzonder het werk der Muht en de vervalzmg n Mumfpecien bettof, de Cornmislie daar omtrend ond den rubriek der Finantickamer reeds voorzorgen ha voorgedtagen. Brtititls ze^t •
Tk had enfccUiet woord gevraagd, om, ware het mogely* dc zWgbetfen van eenige Leden op te heffen . omtrent h vervi'fc'nen der Metalen, maar de Burger yan detattecle zede gefproken hebbende, heeft zulks reeds voldoende weggen, men, en zoo my dunkt klaar genoeg gedemonftreerd, dat . middelen-voor harden zyn, om daar in te voorzien, cn d zoude ik daar in kmnen berusten.
Daar nu echter by zommige Leden nog bcducbtzaamhc defwegensovcrblyf' en d,ar°ik meteen ieder wil beltennc, dat het vervalfchen der Metalen , ramentlyk die, welke vo echt zebrnikt cn verlengt worden , ze'ter een onrechtvaard: heid zou zvn; zoo meen ik de Vcrgaierin; te neren bet v'oiige Art. 737- welk op gifteren in banden eer, Perfoneele Commisöe is gefteid to: cen nadere redac t bet zelve nog klaarder te hebben, en waarin reeds zoo imd lyk gezegd word : „ Het Wetgevend Lichaam zorgt , dat i de vernietiging der Gildens, geene ge volgen voortvloeye di" met de regelen van rechtvaardigheid ftryaig zyn. jv K.len te vervalfchen , met oogmerk om ze voor echte te v yopen, is cen bedriegery, en dus een pnrechtyaardigte « daar tegen za! volgens dac Art. door bet Wetgevend L haam gezorgd worden. Vreede zegt:
Ik b'vf ftelliz van gevoelen, dat de bewoording van Articul niet jubï is, nog volkomen, 'c Is niet het yen Ichen der Metaahn, dat moet verboden worden, zoo als m Anicul gezegd word — neen zeker; dat was fchalelyk, was ons van alle vcorbtcngzels der_ kunst tc beroven dieliit eene vervalfehing , en vermenging van verfchillende talen zoude kunnen opleveren. \- Is misfchien aan dc geftrf heid dier Gdden Wetten te wytcn, dat van alle or.ze H wetken de Goud en Zilverfmcdcryen het verftc ten acht, fjBj vergeleken tegen datgene, wat Franfchen enEnge.b



C *75 )
le en Ftarfchen geven; 't geen men als cen wezenlyk verli: vau oas Vadcrlaud moet aanmerken. —.,'r Is. dit zoort * goed welks making men door eer, ejialc Keur hier niet lt behoort uittefiuicui, maai in tegendeel oebo )te.i wy het Ir de gefchikfte middelen te encourageren, om dat wy ia dit flk nog zo ver ten agtereti zyn, en ais men het hier met Jak werkte en debiteerde zoude de zucht to: dit zoort van Je ons geen wezenlyk nadeel veroorzaken, «aurora concludeer ik dat wy betrekkelyk dit ftuk met te érhaast bcfluiten, maar dezen Art. in hallen van de benoemdperfoiiele Commisfie ftellen om nader te examineren en èpns te rapporteren.
Ven B'.rge herhaalt nogmaals, dat 'er ook voorzorg, cjtrerid dc vervaizing der Msdicy nen,.diendegenomen t gorden.
De Prefident ftelt voor, om dezen Articul nader (itnmisforiaal te maken: —- en concludeert I itótar.
;\rt. 739. wordt conform gearrefteerd. *f\rt. 740. wordt in deliberatie gebragt , luiende : '"' . , !, Het Wetgevend Lichaam kan ter aanmoediging der li'ustrie, bevordering der Kuntten en Wetenfchappcn , <f, ter belooning dér Uitvinders van nieuwe Ontdekkini of Voortbrengzelen, uitfluitende voorrechten voor eten bepaa'den tyd vergunnen."
fUvnt vraagt, of het geven van ectsig uitfluitend voorregt I zoude ftryden tegen de Wetten der Gelykheid? hy ver inde, dat, daar dit aUeronbillykst was, het Articul dus 3: konde bepaald worden.
\Vreede zegt: . ik verfchil met het voorftemmend Lid, en meen, dat inJdaad het geven van uitfluitende O&royen, voor ecn bepaeld &il ven Jttaren, in ni'iiwe ontdekkingen , niet tegen dc GelykBJ nog de Vryi-eid ftrydt.
|ie iet nieuws uitvind, of eenige zaak tot meerdereyolma 1g brengt, heeft inderdaad daarop een eigendom, die ik niet 2, dat hy met anderen behoeft tedeelen;hct nafluitend jt'rooy verleend hem, hetuiifluitendgenotvanditeigendom , 4r eenige Jaaren, en deeze om zynde, word het een eigen^n van'het algemeen, dat ieder met hem kan dcclen. 'tls lozlyk dat ik dwale, maar ik zie in waarheid niet, dat ik 1 mis hebbe —buiten twyiTel is her, dat de Engelfchcn, ]r aan die groote vorderingen te danken hebben ,in genoeg 1 m alle Handwerken , die wy fchoon roet fpyt en hartzeer, lieten erkennen, dat zy gemaakt en verkreegen hebben. Ik f n voor het Articul. | de Vos van Steenwyk zegt, dat de Burger Freede st het idéé der Commisfie aan den dag had gelegd. eyns zegt, dat hy met dit alles in het gevoelen bleef, dat lt onbillyk en ftrydig met de thans aangenomene principes
IEvers zegt: _ ■
det geen de Burger Freede aanvoert is waar. M cn lokt
| Sngclaud de geest van uitvinding zeer uit, mee encourageerd 1 geest van «nderneeming daar zeer, door het verleenen van
een uitfluitend voorrecht aan den iqvenieur, om in een zeker aantal Jaaren Bet uitgevonae ailééu tc mogen makenen ver-, kopen. — dit uitfluitend voorrecht onder den naam van patent geeft men daar aan de uitvinders of verbeteraars van allerlei foort van zaaken vaa de Stooni-macbienc af tot het Sehoesmeer toe,
Fan Hooff zegt: zoo wanneer iemand eene nieuwe uitvinding doet, zoo wordt dezelve hierdoor zyn eigendom , en de-ftaat, met hem voor eenige jaaren het uitfluitend Privilegie te verleenen , doet niets1 anders, dan hem in dat voorregt te maintineeren.
Schermer zegt:
Ik moet ten fterkften .appuieeren het gezegde van den Burger 'Reyns , om geen uitfluitende rechten voor eenea; bepaalden tyd tc vergunnen, aan uitvinder; van niciwe Konften cn Weter.lchapperi: dc uitvinder geniet daar zeer zeker groote voordee'en van , terwyl hy de eenigftiis die die kunst of weter.fchap bezit, en door geen an-. dere diarin vooreerst kan nagevo'gd worden ; maar daar en' boven word een tweede, die , eenigen tyd na den eer-"' ften, d c zelfde kunst of wetenfehip wil uiroïff.nen , daaiin belet door het uitfluitend reent aan dei ceiften gegeeven; ik bjn dus ook in denkbeeld, dat het tegen de Gelykheid (tryd, maar dat men aan den uitvinder een belooning geeve, evenredig met de nuttigheid van zyn uitvinding ; eu zoo men dit uitfluitend Recht wed trom ab/voorheen 'kan verleenen, dan kan het in het oneindige gaan, en dan kan men wederom uitfluitend Recht of Privilegie op Almenakken en diergelyke dingen meer geeven: Ik ben duFtegen het ukfiuitend Redi'.
Fan Zinsbeek zegt:
Burgers Reprefentan,en ! ik ben nog niet zoo overtuigd, als veele Leden wel fciiyncn , dat de ui.fluitende voorrechten of Privilegiën, zoo bevoorderlyk tot uitvinding van nieuwe Runden en Wetcnfchappen zyn , de uitvindingen gaan ordinair vcrzcld van zodanige omftandigheden , als welke ook anderen omringen; 'er is dus mo» gelykheid, dat ook anderen de uitvinding doen. De zaak dan eens uit cen ander oogpunt befchouwende, verbeelde ik my dat ecn uitflui end voorrecht aan den eerften uitvinder , cm alleen dc uitgevonden zaak te mogen exereceren, cok by fommige menfehen wel de vrees zou kunnen inboezemen, dat (zoo ïy al op weg waren , dc cen of andere uitvinding te doen) een ander met zyne uitvinding eenige maanden eerder dan zy mogten gereed zyn , daar door zouden uitgefloten worden, de vrugten van hunnen arbeid te kunnen plukken, cn alzoo afzien van hunnen arbeid. Geheel anders is het met dc eerde uitvinders te belonen : daar mede wsrdt aan anderen riet belet, de vrugten van hunne pogingen met grond te kunnen hopen.
Ik ben derhalven tegen 't verleenen van Oélrooyen en Privilegiën: maar teer voor het belonen der nieuwe
uitvindingen.
Mme Fan



f s76 )
Van Horback zegt, dat het dikwerf onmogelyk is voor den Sraat, om de aanmoediging aan fabrieken in een dadeiyke belooning te doen beftaan, en men dus tot zulk een middel wel moest koomen.
Evers zegt :
Op het geavanceerde van de Burgeis Schermer en ven Zonsbeek moet ik repliceren.
Voor eerst, kan ik niet zien dat het tegen het principe ftryd, dat de man van uiD'i.'dmgboven een ander bevoordeelt word, voor zyne nyverheid cn inventie boven anderen, en fchadeloos gefteid , om het uitgevondene ter uitvoer te kunnen brengen, het'geen niet zelden groote moeite eh onkosten veroorzaakt, dit is door anderen aangetoont. — Dit willen deze Burgers ook wel, maar niet dat het dezerwyzc door een uitfluitend voorreedt gefchied , dit dunkt hun te zeer tot prejudicie van anderen te zullen ftrekken.
Maar hierop moet ik in de tweede plaa's aanmerken : dat de geest van uitvinding zig zo ligt niet laat beteugelen of uitfluiten , ik zal dit met een enkeld voorbeeld uit de patent biftorie ophelderen. —— Mr. Gill te Bir.niagham vond voor eenige jaaren eene verbeterde fnuiter uit,die door een nederfpringende klep zig digt fluit, het vertrek dus van kwalm, en het aandocnlyk geftcl der fehoone Sexe van alle dc daaruit voortkomende onaangename gevolgen bevrydc. ■ Hy verzogt 'stiings fatent, — verkreeg het, cn mogt ze dus alle'éa maken en versopen, het geen zyne uitvinding wel beloonde. — cen andere Engelander, tuk op winst, vond nog cen ander klepj: aan dezelve Snuiter uit, tor gerief der dienstboden om 'f ihuitfel 'er gemakkelyker ui!? te ktygen; dit waren dus geen patentfnuiters, maar cen rro» ander en verbetert zoort, die hy vry mogt verkopen, — ik heb deze Eagelfchen elk hun beste Snuiter hooren betogen met geen minder ernst als Leibnits de beste wereld, zonder dK tk be flisfehen konde, welke de beste Snuiter was, maar wel dit, dat zy beiden 'er goed voordcel op hadden. — Geniën laten zig niet bedwingen of uitfluiten.
Vreede zegt :
Niemand geloof ik zal twyffelen of ik ben e:n warme Voorllander der Gelykheid en Vryheid; maar ik hech! gaarne juifte deukbeelden asn myn woorden. Ik meen, dat de Gelykheid beftaat in cen Gelykheid van Rechten pieten als Mensch en' Burger — maar ik zie niet, dat onder die Gelykheid begreepen is, de meerdere natoor'yke vermogens, dc meerdere mate van genie en veritard , die dc een boven den anderen van dc milde natuur, van den algoeden God ontvangen heeft; en dus kt» ik inderdaad nier zien, el.u van deeze meerdere bedeeüng, den eer.e boven den anderen riet zoude mogen gebruik maken cn voor zich zelven nut trekken. Ik. ïi? niet, dit het Product van deeze meerdere vermogens , wanneer het aan iemand gedegenheid geeft, tot «■cnit*e nuttige ontdekking , zulks met zoude kunnen en Behooren» en mosten wonden aangemerkt als zyn byzonds: ;igehdom , die hy zich kan en mag ten nutte mahen, tfiyk een ieder nut trekt van het geen hem in eigendom toebehoort. Ik zie inderdaad met, dat 'ir by de overige Leden der Maatfchappy het regt zyn zoa, om hst uitwerkzeel van 'die meerdere talenten in de Maatfchappy te -willen, hebben overgegeven , op dat ieder
Lid derzelve , daarvan een gelyk nut trekken zou , zon-j ier dat hy voor die overgift eenige vergoeding genoot.!
Men heeft wel gezegd, dat men 'er niet tegen wasr' dat hy , die iet nieuws voorbragt, daar voor uit 'sLandj Kasfe op ééns cen Som ter vergoeding zoude mogen genieten — maar welk een allerdrukkenst bezwaar isl dit voor 's Lands Finatcie; daar anders tot geven van een Ociroy aan de Lands-Kas , niets kost ? en waarom' zouden die Oaroyen niet gegeven worden , daar het niet voor altyd is, maar alleen voor een bepaald getal van, Jaaren, na verloop van welke, de Maatfchappy dieneigendom bekoomt, immers elk en iegelyk de vryheid geniet, fdie nieuwe uitvinding met hem te deelen , en.1 hy dan niet meer een bevoorrechte is, maar met allca^ gelyke ftaat, en blyft ftaan? de Maatfchappy geniet 'erti dus, na verloop van dien tyd alle voordeden van; daar integendeel, wanneer 'er geen , Octrooi verleend word , ieder voor zich zelven het geheim kan bewaaren, eu met geen regt nog reden kan verpligt worden, dat ge* heim te openbaaren. De Maatfchappy kan dus voor altyd het genot daar van derven; terwyl zy by het verkenen van een Octrooi naar verloop van die weinige Jaren in het volle genot komt van die, anders voor haar duurzaame , 'geheimen , de Burger Reyns heeft wel ge-, fproken van misbruiken, die daar van door de Wet-' gevende Vergadering zouden kunnen gemaakt worden —?! dit heeft hy zeer eigenaartig, . vuiligheden genoemd j. maar ik zie een goede 'Conftitutie aan als een goedfe fclioonmaakfter, die al die vuiligheden moet weg boe-1 nen.
Ik concludeer dus als voren tot het behouden van dif Articul.'
Van 7,onsbeek zegt :
Dat hy zeer wel begrepen had, dat de S'aat beloningen konde geven, aan ontdekkers var. nieuwe uitvindingen; dat» hy zich daar voor verklaard had , dat die Vryheid aan 1' Wetgevend Lighaam moest worden gelaten: hy was 'cr derJ halven tegen om Prcvilegien voor uitvindingen toe tc ftaaHjl daar de uitvinding niet was een eigendom van den vinder! miar eene befhanbare mogelykheid , dewelke voor ieder eveal na ftond. —. Daar het nu met het doen drukken van eed goed gefchreven werk niet zoo gefteid is, maar dathetwerlJ van den Schiyver kan genoemd worden, zoo zoude ik daar* op alleen Previlegien tc verleenen kunnen goedkeuren. m
B/ol" verzoekt, dat de Prefident appel nominal zoudJ inftitueeren, of deze Articul aldus zoude worden geaM
retteerd ?
De Prefident inftitueert het zelve : — cn wordsj de Articul gearrefteerd.
tr t, ■ -I
finnn zegt :
Ik onderwerp my zeer gaarne aan het gevallen DccreeJ maar ik ftcl ecn Commisforiaal voor tot onderzoek , of'er niél cen Artikel zod behooren bygevocgd te worden, ter wering vaa misverftand of misbrnik van de woorden, uitfluitende yoa*k rethteu, ea zo ii, tot opgave van een Concept Articul.



( Dc Prcfdsnt concludeert , daar niemand zich tegen ilclr, tot zodanig Commisforiaal.
"en Berge zegt, dat hy niet voor het gevallen Deaet is geweest, doch zich niettemin moet verzetten Lta eene vcorgeftelde verandering van een op het ogenbj: genomen befluit, aangezien zulks met de eer en me der Vergadering niet overeenkomt.
flnhn zegr :
Ve Burger ten Berge hoont my geweldig. Het is niet in l|i hart opgekomen om een voorftel'te doen tot verandering vjhet oefluir. Ik meen in alle gevallen de onderwerping Mmindcrheid aan de meerderheid voorteftaan, en ik heb As tc veel eerbied voor de Vergadering om iets dergelyks >ltny wordt aangewreven te beogen Daarenboven Is het lf eet reeds gevallen, en het onderzoek zal gefchieden of «piet cen Artikel tot wegneming vau misverftand behoorde 'jevoegd te wo/den, De Burger ten Berge gelieve my de teaantcdoen te luisteren eer hy vonnis ftrykt.
ipbaaa gaat de Vergadering over tot den 8fte 1i:vl van den Godsdienst en het Publiek onder* ff
[)e Prefident dóet Art. 704. voorleezen.
fhn vraagt, of niet naar de gewoonte dezer Versa ejig eerst het opfchrift van den Tltul -diende «gelezen te worden, en met het opfchrift door de .«mishe van Zevenen voorgefteld vergeleken.
I» prefident vraagt, of de Vergadering zich met \é iytul konde conioimeeren ? \reve zegt:
I is goed in alle dingen aan God te denken • maar of het ai;m welvoeglyk is, dat wy'eenen afzondcrlyken Ti'ul' vi den Godsdienst in de Nederlandfche Staats - Conftiiuiieilifen , daar ons het Volk hier gezonden heeft om de zaken
■ ton Gcmecnebest, en niet om zyn Godsdienst tc regelen ,. 1 li vraag von een andere nature, welke ik niet zo Merced'
■ mi tueftemmen; om dat ik de nuttigheid van de zaak iflnzie. Is 't otn tetooncn, dut wy hier zulke vcragters
■ en Godsdienst niet zyn, als zig in Frankrykin de dagen Mlobespierre opdeden, cn zal betdienen ,omhetBa'aafïche 'e van de Godloosheid te-rug tc houden? Dan her Volk :nnt geen byzondere overhelling tot de Oflgodistery. In ie er iets vvss. waarin men zoude mogen vrezen, dat een lillte de Fianfchcn ongelukkig zoude kunnen navolgen, X )Ude veeleer de OHverfchiüigbeid in den Godsdienst/vn r.ic*ge]yfcfchatting*van alles, wat in de wereld met dezen • bellempcld wordt: en van deze weet iknict, ofzydcor :t tiïecren van dcczen Ti:ul meer tegengehouden of bevorlm worden. Bereids heeft de N.itionaale Vergadering n na de Provinciën in ecn toon gefchreven, als ofzy ai Z ::erftellige by den Godsdienst als voor den Welvaart en levan den Staat volkomen onvcrfchilligbefchotiwde; toon ■jgrg&fsch hebben pogen tc intercederen: *t is etc vraag, ittier nu veiftaan wordt onder den ncam , Godsdienst. Is !tl rechte kennis van God ; cn wil het 704de Artikel zeg H»t het Ncderlandkhe Volk gelooft, dat God is, en dat
hem recht te kennen , de eenige bron van ceuwi* heil, en de grondfhg van alle goede Zeden cn Volksgeluk is? Da' ffchiice het z.g tot geen Antkel in een Staats - Conftituti; • Miar het is een voortrcflykc belydenis, die ik wensch te, dat Gyl., Burgers reprefentanten! in de voorreden van dc Conftitutie mer waarheid van het ganfche N-derlandfiae': Veils konde afleggen: Wint het is ommigclyk. dat iemand wezendlyk; ny zig zelven, zo dc kennis van God als den bron yan zyn heil, beide in dit en het volgende leven, zóu Je üo^-oi' befchouwen, zonder dathy God ook werkelyk recht 'ke-nde , cn zyn wille zog: tc doen. Miar indien het woord G^êensi daarentegen hier niets anders betekent, dar, hefgtlove, dat er zo iets is, als men God pleegt te noemen, e'n dal gcwoone Fratifeie ;e e rotsen Etre Supri.se ; terwyl de-0181:, die 'c zegt, verder alles wat in de wereld Godsdienst heet, */«rheid en bygeiove , Godlyke reden, cn dvvepery, Ch.i d.us eu de Afgoaen dikwyls gelyk fcl,at, en even heilzaam acht : zo is, hoe nodig ook bet gclove, dat 'er een Go^ beftaat, voor de menfehelyke Maatfcbappyen is, echter zodanige algemeene Godsdienst geen bron van ecuwig heil, noch ecn vasMn'dg flag van goede Zeden, en daar van onaffeheidbaar Volk» peKikj
ZWl? ,2°ïr"16Cva,,Ur; Cn wcrkinS. dar ik wenten, JaS het Nederlandfcne Volk 'er altyd voor bewaard blyve. Dit ondertusfchen de denkbeelden hier vry wat algemeen, U eis
vnrdn^Ttnf fanftffce,cesc eefc:,o-id m> hm m*
volgende Artikels uit te wyzen. Na Art foi zs de Staar
zr-v'v^ wWftw feteiisïg
taald. Hoe? Zal 't Volk nu.ook voor de Voo.tplaiiiiug vad ÏL?fTtC ,cn, d*Te by»'e?övi6fc?den fitting moeten op* brengen? zal t ook voor 'c onderhoud van den loodfuie Godsdienst moeten zorgen ? Als zig een party Chiheezen 1 icr wilde neerzetten, zou deftaat dan uirGodsiicrftighcid oolé de Priestersvan Jo«fie betalen-? Art. 709. houdt in , dar.de ftaat geen Godsdienftige sloften erie.nt. Hoe ii ui ru it» onze Conftitutie geplaatst I Heeft de .Staat voorbeen de Kroos, tersgelofren ersent? Zoude zy. wanneer bet iuc.de ConhVmie bleef, het nu doen? Neen. Wat doen wy 'cr Sn rmié m» De Franfehe* hebben 't misfehien zoo in hunne Conftuutie. Ik vind het pryalyk. dat; wy, waar de urftftarjdiaiiedïnienizz.ns gelyk zyn de Fracicben fr alles, wet zy A i hS, «volgen-, maar daar wy ban bf fret SfaW^Serr dèèinto veele dinpon hebben nagebootst oovdce) fflj dat wvdefeodsouist buiten de naboowing moeten taatfta «
lk concludeere d«.zb \r fófeê fchikkingen omtrent de* kerkendienst der Ingezetenen, cn der byzon ie e G. «Jl; t--nby dc Conflitutie moeten gemaakt worden , wy de^ Jd" P' den Tltul m^e-Atg^ere beJehiHhgen , . .
voords vu-g^^d.LoiiJ.eiUc met het ^cn'in'de Z'Z^ Grondocgmfels. wegens 'dc -noodzaaklykheid-.'van SkS? dienst .n de _ Maatfehappycn gezegd is, dezen ïAlS Godsdienst uit de Conftitutie weglaten. ' ' \r ' ' Freede zégt,': J .' ' " ' » Alvorens dat wy de deliberatien over'de Ly .'ond-e %tt culs dezer afdeelinge beginnen, begryp ,« ^
fcfcen JU'St U'l'4-Cn l'X WW? S»S
Hct ucoad Godsdienst is vatbaar voor zoo vei'fi, i Urde immm» > ™\ WV **t zeker., zo wy te voren :-.;' "." keurigheid bepaald hebben, hoedanig wy he: ir, plcgingen opvatten, „ris met 'er haast in c-n verwarringen zullen bevinden, waaruit wv ter
!CrakCD wm vciftmt wmïs^S «loon:.;.



( *?8 )
ciic overitriging van het hut, die al het gefchapene inboezemd, 'aan den ,e°etykcn mensch, van het beflaan v n eu: almag.ig, wys, en goed Opperwezen — welke overtuiging, zoo a.ge mceii is, dat men ze aantreft van dc eene Pool tot BB Qfi •andeic, en feboós wel hier en daar gebrekkig, °\r,'f.'\^n zelagtige by.voegzels omwonden , center r.iet na Kt ffttfl grond toch dezelde overtuiging te zyn; waar van de. tnwoBdcrinjen bier cn daar zoo enkelvoudig zyn, nat ry geene uitzonderingen mogen genoemd worden. •
Veiftaat men dcor Godfdienst, dat gevoel, eat even algemeen gevoel van afhanglyl.heid yan dat almagtig opperwezen; de dankbaarheid, die wy voor zoo vec!_ weldoen aan het zelve verfcKuldigd zyn, en dc daar uit aige-kidc hulde , en openlyke eerdienst dien wy het zelve verpligt .zyn op te
d"?eCrftaatrnen dit door Gcjsdierst, hy is $^$£3? algemeen , en de wyze van regeling derzelve kan in de Con. ilitudc nader bepaald worden. ÏHÏiL, ff>
Man- veiftaat men door Godsdienst; zoo as helaas! te dikwe.f zeer ten onregte Godsdienst genoemd zamcnttelzels vari het menschiyk.vwrr.uft — die Godgeieerde ftelzels, waar door di Christenheid in zoo veele afzond.r lyke Genootfcharpcn zich heeft afgedeeld-verftaat men er die verfchillendê Sectcti door, die thans beftaan - dan kap het ireen voorwerp onzer deliberatien zyn, aan is het zoo WMUr d ontedelyk, in dien zin in de Conftituue: daar
dat de Vergadering zich hier over vooraf duidclys verUare, op dat wv weeten waar wy over te fpreeken nebben, en verwarringen vetrnyden , die anders Zeer zeker door de d,üb, belzinnigbcid, cf liever het mbb.uik, dat van het woord Godsdienst gemaakt word , te wagten zyn.
Hoffman zegt, dat hy var. oordcel is, dat men niet eerst over den'Tytu, moet discuteren , maar deze m advys houden tot dat de zaak , daar in Yooikomeiiue:, zei ve zal beflist zyn.
De Frefiaeitf brengt in omvrage, of de VergadeVwg zich daarmede kan conformeeren?
C L. van Beyma zegr, dat men eerst dectdeeren moet vat' men door het woord Gudsdieasi vcriUar.
yan apnuyeert dit, alzoo het ten uiretften noo.lzake lyk is, dat dit eerst gedtcideerd worde. D= Commisfie va 7 had, vervolgde hy, de zaaken in éen gemengd, om dat z; óórdeelde, dat 'cr volftrekt geene Scctcn moesten worde, erkend , maar dat ieder Lid der Maatfchappy vryheid moes worden gelaten , om zvnen Schepper, naar zyne confeientie ei overtuiging te dienen. .
IkgeSc^ict'fd'at wy nodig hebben om ?P^tó* ae betekenis van het woord Godsdienst- voor zo verre he llr als ren Onderwerp der Conftitutie gebezigd word t lang' t twfsten, of dat het met eenige waarfchynlykbeid ka worden vermoed , dat iemand onzer daar door zou lumren c wil cn verftaan eenige byzondere Sefte of. Kerkgenooifchaj Ik voor my ter, mir.ften verklaare ter goeder trouwe, er d. nooit-mefe\ectoeld . of onder vc. ftaan te hebben, maar al ee Sen^Keeflen uitwe-ndigen Godsdienst, om het even dot wfen ofop welkebyzondérewyze d< zelve wordt u.tgeoefk d 7oor z* verre die kan eu r,vet uitmatten een voorop van zon der mtseercn.e Vergadering- en dus geen onderzoek of b
paa'ing van eenig byzonder Lcerftclzel. De Comrmsfien van 3ieu~7, die beide uit woord gebezigd he .ben, hebben het,, ook zeketfys in geenen anderen zin kunnen gebruiken,' aljl voor zo verre bet deeze Vergadering, als vertegenwoordiger* niet van eene byzondere Scifte of Kerkgenoodfehsp, maarvam het geheele B.eaaflche Volk, m veifchillendc Gods Jieurt-igtB Geroodfchappen verdeeld, in dc veipiigtmg ftelt voor de ial llandhouding van den opei.baarcn Godsdienst in het alge', meen tc zorgen. Als wy ons nu alle even rond des.vegen) vcrklaaren, geloove ik, dat wy veel meer bevorderen zullen de Vriend-Broederlykc harmonie, die wy' zo nodig zullen hebben tot de,kalme.overwegingen . van de zaïk zelve, du dat wy de gedagten nu reeds vooraf over den.Tiiul of overeen^ enkeid woord zo vene uit cen. dry ven.
Greve zegt:
Ik erken volkomen de noodzaaklykheid van t gelove dat 'er een God is; maar ik ken aan die gemeene cerbiedigin van het Opperwezen, van welke de Burger dc Uist zegt, dè zy Mer door het woord Godsdienst vciftaan wordt, diekrag niet tee, dat .zy den menfehen de oorzaak van eeuwige Za ltgheii cn alle goede Zeden is: 't geen de Commisfie zegt Deze kTagt heeft by my geen blinde Godsdienst, als deMensc zelve niet weet. vyat by vereert of aanbidt, maar zy is eige aan den redelyken cn waarachtigen Godsdienst, welke geel onderwerp der Wetgeving van den Staat is. Ik ben dus med voor de voorgellagcn verandering, dat 'er in plaats van over; den Godsdienst, gefteid worde, over den uitwendigen Eerdienst*
C. L. van Beyma zegt:
Ik heb my by vooiige geleegenheid duidelyk tragtcn tej expliceeren over dit onderwerp.
Ik herhaale nog, dat ik ys, wanneer ik het woordt GodsS dienst onbepaald in eene politique Vergadering hoor nom
nien. . . , , I
Wat is Godsdienst? Of liever wat verftaat 'er de Vergade. ring door? Menffpreekt niet van den uitwendige eerdienst aan herOpperweczen. Wil men dan over den inwendige Gods»., dienst'befchikking maaken? Het fchynt my zoo toe ; maa« dan mengen wy on3 in bet geen alleen God eu den MenschiQ maar den Burgerllaat nkt raakt. «fl Men fpreekt ook zom'yds van geopenbaarde Gadidicnst.. Welke verftaat men 'er door ? Er zyn zoo oneindig veden,; en de eene moet niet meer dan de andere bedoeld of bevooM regt worden. W Leerftellige Godsdienst in de Conftitutie te bepaalen, daar* : op de kennisfé van goed en kwaad te grondvesten, maafl I wel haast eene HZERfCiiENDE kerk weder noodzaakelyk,* brengt ons al fpuedig tot de inquisitie, want deeze tog;» alleen haare heillooze geboorte daaraan verfchuldigd dat ml . de Grond/lag van deugd en goede zeeden vestigde iu den GodÉ dienst, en deeze zeer veifcbillentt verftaan wordende, wiej de kennisfé van goed en kwaad onzceker, zoo lang de Mei* \ fchen niet volmaakt gelyk da-ten over dat gewaand beginzel . over den Godsdienst. Van daar zeg ik, Burgers RcprefeJ tanten! de hcerfchende Kerk, van daar de inquilme, en ■ \ zou niet gaarne aanleiding geven tot weeder invoering da 1 zelve. . .
r Ik herhaale dus dat het woord Godsdienst 111 de geliee»
Cor.ftitutie niet moet genoemd worden. | Laat ons de Conftitutie tot deeze waareld bepaalen , W , hebben in de andere niets te zeggen. ■
// itbé



C 279 )
t'itèols ■ zegt , dat hy zich iri allen deekn conforlid; met de bedenkingen , door den Burger iw; Beyma fccvoerd; dat hy 'er nog maar alleen zal byvosneiii fdeze Vergadering , door het ganfche Bataaffche Volk aoren is, en dus ook dat ganfche Volk, zonder uit Bering van eenige Secten, reprcfehteert; dat derhalI de deliberatien op een punct moeten nederkomen, mt is het belang der geheele Natie. Vér/Ier zegt:"
Llien ik my niet vergisfe, Burger Prefident! zyn deterrensIrdigen Dtocusfieu alleen over Jietopfchtifcyanden 8 Tirul (het Plan van Conftitutie, cn wel beoaaidlyk of bet waord ïdienst djar in zai worden gevoegd, Ja of Neen. Niemand Ide Leden dezer Vergadering, houde ik my verzekerd, IwiUen beweeren, dat 'er 'geen f3idsdiensc beftaat; want Iers heeft de Nationaale Vergadering hef beftaan van den IsJienst plechtig erkend- by derzelver Decreet van den ligustns 1. 1. waariri dezelve zegt : dat geene Maatfchappy ib'.yvei beflaan veel min bloeien, vttiar in de Godsdienst niet f gcSerbiedigt en befchermd. Erkennen wy den Godsdienst I, Burgers "Kcpref-enratiten;' door by den aanvang onzer (t/.aamheden , bet Opperwezen aan te roepen? En wat |lahgd de definitie van het woord Godsdienst, de Diseus,daar over zullen dan eerst te pasfe komen,, wanneer Arr. i, in deliberatie zal wor'den genoomen , wanromtne ik co.i i béte het woord Godsdienst iu het opfchrif; 'van d;ii 3 Titul ilaatzen.
i. - , ' / t " atjRtonsqosa j»ss mat lao
en Berge zegt , dat hy zich met het geavanceerde den Burger ferj'er conformeerde; daar de Vergader i reeds Gedecreteerd had , dat zy den Godsdienst eride , eerbiedigde en den iel ve hield als den eenigen bron j wair Volks geluk; zou zy zeer lingtilicr handelen, jfolgde hy , zoo zy nu nog wilde bediscutieeien , wat ( ' door den Godsdiens; verftaat? Dat derhalven, na JDecreet, alle verdere deliberatien daarover onnodig
I L. van Beyma zegt, dat hy daarin volftrekt geene con-
«cfde zien kan dat dc Vergadering dan tentninften
lt decideeren, of zy thans dat zelfde, ofwel iets meerder feit, dan by het Decreet van 5 Augustus is bepaald.
\lahn zegt:
J: aanmerking van den Burger de Mist komt my voor vol lipn jaist te zyn. Sectery kan of mag hier niet bedoeld lacli, en urn alle dujhclzinnigbeid weg te neemen. zou
II kunnen zetten, in plaats van Godsdienst vau den uitwen En eerendienst aan hec Ooperwe.-zen. Ik geef hec'echter r ne om een beter, maar het vermyden van twist eer wy i aan de zaak zelve komen, cn dus het voorkom:n van I, e.c;zintiigheid fehynen my zeker toe van het alleruiterst )' ng.
'ït v ord door veelen geappuyeerd. I r.reld Ugfl dat dc Burger llahn reeds gezegd heef:, wat 1 vermeende te zeggen, en 'er alleen by zal voegen, dar, f de redtCtten van de Commisfie van 21., en die van 7., (kalleen niet overeesftemmen, maar eene oppofite (trekking 1 ien, cerss dient gedecideerd te worden, welke vanbe-den j cen leidraad ocitc'dïhbcratten zal worden aangenomen, X zv uit eóesn hoofde stet ..-.uen ucivfety^.g oiüimM'mui
uien worden. . .
' Batot -zegt: •
Op het aangemerkte van den Burger 8tmpM koomt het my -oor, dat inderdaad de ofrdejf hiez veranderd moet worden, h wel, otn dat het 104. Art. uit moet vallen. De Commisfie «Hl 11. had geenszins de uitdrukkelyke veiklaaring van.eenige Igemeene, by bet Bitaaffche Vo'.k'erkende en aangenomene SrbndftetKngah voor het Ontwerp van Conftitutie geplaatst. Ho heeft men .naderhand vastgefteld , en dewyl de bslangyke verkloaring van het eerbiedigen der erkentenis eens Ipperweezens en der heilzsame invloeden hiervan op deugd n goede zeden, r,u beter hier geplaatst fcheen, dan in het chaatn zelf van een alleen ter S aatsregeling ingericht maatchappclyk Burgerverdrag, waar bet veelligt de gedaante van en niet "zeer eigenaardig infehuifzel, in veel oogen althans, ou kunnen hebben , zo heefc de wysheid deezer Vergadering egreeocn, om die verklaaring reeds daar in de 151e dierftelngen', naa het hoofd der Conftitutie te plaatfan Eeueblooce erhaalins- vau deeze zelve dus reeds gedaane ,;cn in bet wezei).vke byna mee gelyke woorden uitgedrukte, Verklaaring , is ,u gewis eeue volüagcn nuttelooze overtolligheid ; welke, ïyrts inziens, noch met de waardigheid deezer Vergadering , och mee een gezond: goede fmaak en verftandig geftelden orm, in 'c ontwerp zelf isovereentebrengen, en dus vermeen i, dat in de behandeling deezer afdeeling, dit Artikel, als eeds vroeger geplaatst, hier noodwendig thans vervalt, hec een tevens..veele Diseusüen daar over zalaffnyden , cn da: de irdc-n dan vereisctu , dat Art. 70I cn 707. vergeleekea met \.rt. 1. van de Commisfie van zeven, het eerst iuovenveeging vei de gebragt; en vervolgens het daar voor gaande Atf zbi. térgeleken met Art. a. van dezelve laatstgemclde Comniisfie.
De Prefident zegt, dat ,nair het h:m voorkomt, ie Leden het eens zyn; teellende vo >r om hel ,voord Godsdienst te veranderen in dat van uitwen* digen Eerdientt.
Blok zegt: ■ ..
Neen Pref.der.t.' ik ben niet van gevoelen , dat de uitwendige eeredienst aan het opper wizen Godsdienst is, maar wel, dat dezelve, behoor'lyk verligt, veel kan toebiengen otn den Godsdienst voorttebrengen., aantekoesteren en te solmaaken.
Zeer gepast hebben onze Amptgencoten Ver her en Je» Berge de Vergader:!!s? uit het Decreet van den 5,,Ail*. herinnert, ca: geen "Maatüuappy kan blyven bedaar\, waarin de Godsdienst niet wordgeeabiedigd en b .chermd, en deugd en goede zeden niet worden bevorderd. — Die Godsdienst, waarvan in dat Decreet w^rd gewaagt, is niet, zo als zommigen vermeenen , ^e natuurlyke Godsdienst, maar de geopenbaarde de Qhristelyke Godsdienst, weike zo wel door de Herro.mden als alle andeic Kerkgendotfehnppen, waartoe dat Decreet betrekking he.!:, v.ord: geleerd', eikend cn omhels', cn deze Gohdiens-t merk ik aan a s de eenige bron van eeuwig heil en als de grondilag van deugd cn goeden zeden.
lk vercenigemyda.nmcthetopfchni: van dezen litul , zo als hec zélve door de Commotie van Conlh utie is voorgcdYagèn geworden.
1 Bacot zegt: A
Ik ontken^.dat dbe-r Gó.1 «Umst, gelys de Burger B'.th baweert, bepaaidtiyk de geopeiibaardc Cönsteiyke Godsdienst
-no silb ni vtwa\4».*»uü bioovz isr' a 113a 'jIjV :



( üSo )
te verdaan zy. Dit is lyn recht tegen het Decreet, waarby de Jooden , aan de vereischte voorwaarden beandwoordendc, tot net Burgerrecht bevo-gd zyn verklaard. 'Er is, in geen op üigt, een Heerfchend.' of Staatswyze boven andere erkende 'G'jdsiienitJge Kerkgemeenfchap, bet zy geopenbaarde of natuurlyk, keu haare,1 Joodftiié'of Chrisrelyke,. Gereformeerde Of andere snoer. :<tlhcr taiyfec onderrusfehen ook hier uit, van wel*te een'e onzekcnc ea , 'door dabbelzinriighcid, voor allerlei viïklaaring en opvatting vatbaare beteekenis het woord Godsdienst i<5, als hetzelve niet nader duidelyk wordt bepaald, en töt w&cal onzalige gnfeiüUen en Kerktwisten ditdegevaarlyke «anleiding zou kunnen geeven.
Van lloa/f zeg-, flat de Burger Bhk fchynt te vergeet ca , dat hy ook Jb'oden Reprefcnreerf.
Vreede verklaart 'er zich ook ten (terkflen tc ;en ; zeggende, dat de Vergadering hier geene byzondere S et n, maar dc ïs'cderlaiidtehc Natie zonder uitzondering Etópmferrteebe
Van dc Kast sic zegt:
Ik fegp de bedenkingen gehoord over 't gebruik van't woord vin Godsdienst ia het opfchrift, cn den voorihg oin , in piaats dairvaa te fte'Ier, den u'Herlyken Eerdienst dun het Oppei weezen ; waarmede zeer veel Leden fchynen ingenomen te zyn. Ik voor my nochthans kan
in 'c woord Godsaietsst, 't welk (zonder het mubruik van dien naam goed te keuren) vry algemeen bekend is, geen zwarigheid vinden; maar zou zelfs oordeelen, dat net 'veel beter gefchikt is , om dat gene uit te drukken, waar van in de Conftitutie moet gehandeld worden, dewyl door 't woord Godsdienst , ook aangeduid kan worden het _Godjd:enjiig Oiulrwys, waarover wy , behoudens dc beginfelen van Gelykheid, Vry/ieid,m Broederfchap zullen moeten handelen. — Ik vrees, dat wy dit zouden uitfluiten, indien wy nu reeds bepaaiden , dat deze Titul ilechts zou handelen over djn ufa&dtkken Eerdienst öcc tn daaiom zoude ik , om deswegens in ons geheel te blyven, het «oord Godsdienst behouden.
Gr ere zegt:
Ik veitiouw; dat men my niet van verachting van den Godsdienst zal veidenkea; 't is alleen het misbruik van den Godsdiensten de huichc!ary,waar voorikin dezen vrecze.Toen de Staat niet Engeland verbonden was, huichelde hetBeftuur met den Gereformeerde Christelyken Godsdienst, cn nii deZLtve met Fiankryk geallieerd is, zoude het huichelen met den algcmecuen Godsdienst? De Engelfchen hebben veel van de Gereformeerden Leerftellingen, en deFranfcben heb ben veel al zo ecn algenicencn Godsdienst. Wil het Staats beftuur den Godsdienst wezentlyk voorftaan, dat het dan .alle nutte Weteufc'iappen, dat het vvczcntlyke kennis en verlichting by dc Ingezetenen bevordcre ; maar bet moet niet alle leerltei/.ls van Godsdienst, dte 'er in dc Wereld zyn., gelykftellcn , en o;is dan acccecten maken wegens eenen al geniecnen Godsdienst. Ik ken aafi deezen de kragt met U c, die de Commisfie 'er aan toe fchryft, noch' aaü.ecn op voeding voigens1 denzerven . die nuttigheid voor den Staat, weike men 'er fchynt in te ftellen.
Botfman iegt, dat hy ook appuyeert, om het woord Godsdienst :e vetand.Kn in de woorden van uïterlyken Eerdtcr.st aan 'l Óppu treezen., te meer daar etc Burger van de Kasteele zelfs het woord Godsdienst in diie on¬
derfcheidene betekenisfen heeft aangevoerd; dat hy dart eens fprak van Godsdienst in den algemeens» zin , da$ weder van Godsdienst in den verheven.cn zin , en ooS van den fesien Godsdienst.
Van Merle zegt, dat hy door de discusfien overtuigd wordl van de nuttigheid, dat de ty;el worde in advys gehouden, tcj dat de zaak zal zyn beflischt; wyl men nu niet meer over won den maar ook reeds over zaaken begint te disfentieeren ; vefl zoekende dat de Prefident daarop appel nominal zal iülfttul teren. ■ . ,.r ' .
Strick van Linfchoten zegt:
De generaale definitie van den Godsdienst door del Rcprefefitant Freede gegeeven , kan ik in zoo ver wil aanDemen, maar om den titul van Godsdienst te veraul deren, en de vaa Eeredienst aan het Oppcrweczen kal iik niet goedkeuren , aizoo dc geheele Bataaffche Natie eeae Goddelyke Openbaring erkent , al wil men di Joodfchc Natie daar onticr begrjpen , doch waar om-trent ik van een ander begrip ben ," aangezien deze Vet»; gadering iets aan de Joodfche Natie hécft toegekend"! net geen dezelve niet begeert, en waarvan zyookgeéï gebruik zal maken , om dat hunne principes daar meecH komen te (tryden; wanneer men nu de voorgemelds verandering fn den Titul kwam'e té admitteren, zoo zou», de de Natie 'wel in het begrip kunnen gebragt wordenj dat men geen geopenbaarde Godsdienst erkende, gelyl mén de Patriotten ook al befchuldigt had van in het gel heel geen Godsdienst te hebben, en dat in tyden vaa politieke verdeeldheid niets gevaarlyker is, a's ann zyij tegenparty het wapen van de Reluie ia de h.tnd te ge*; ven , of zelfs maar de gelegenheid'te geven om de Religie tot ecn pretext te kunnen gebruiken, te meer, daal 'men een tyd beleeft, waar in men fchynt den toeIe?ti anaken, om den Christelyken Godsdiensf geheel te veil nitigen.
(\liet overige dezer Zitting in ons volgend Nummer.) 1
Beknopt Extract van de Zitting van Dingsdal den 21 Maart 1797.
Eene Misfive van Burgemeesteren en Raaden der vryeRyksJ •Stad Bremcn , kennis gevende, dat zy den Barger AbbeniM als Gêvolmagtigde Minifter der Bataaffche Republiek hebbel erkend: — aan de Commisfie tot de buitenlandfche zaakerij
Een Misfive van het Commitié der Marine, verzoekende de Authorifatie dezer Vergadering tot het aangaan van cel Contract .met het Provinciaal Beftuur van Holland, en dt Stad Rotterdam tot het doen . uitbaggeren der Krabben el verdere ondieptens in de Maas: —— aan Kieuhoffe. f. .%
Ecn nader Adres van den Franfctre Burger cCHÜgonit, verf zoekende afdoening zyner prctenfie ten lasten der gewezen! Oost Indifche Compagnie, genppuyeerd door eens Nota val 'den Minifter Ncêl: — aan deComrnisfie tot de Buitenlandfche Zaaken.
Hierin worden de deliberatien over Art. 705. voortgezet,
en na dat de Reprefenta: ten Jordemr, Teding van BeriliouM •fiosch. Hahn, Krieger, ferhees . Greye, lloellaard cn l'erlléf •daar over•geadvyf.erd hebben, dezelve, gelyk o<4; de Vergadering geadjourneerd tot morgenochtend, na alvöorens an een Committé Generaal geconverteerd le zyn.
Ter Dnikkerye van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGF



E L Y K H E i D i V H Y H E"l D » BROEDERSCHAP*
EXT1LA-DAGV.EILHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
Lr js.Txoarjt,j*x M v* je$| & -a ;o jjg jelx stg
1REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. 1 N°. 437- Woensdag den] 22 .Mm/* 1797. derdejaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
ervolg der Zitting van Donderdag, de» 16 Maart 1797.
Voorzitter: DA. Siderius.
I^ervolg der Deliberatien over den Titul, hanc en de over den Godsdienst en het publiek Qnderjfr.
iran Hooff 'en Reyns vallen den fpreker in de reden , e kende, dat de Prefident hem tot de orde zal roe-
trici ven Linfchoten zegt, dat Reyns by de vorige discusfi zelve gezegd heefc, dat de Godsdienst der Bataaffche Narjle Christelyke Godsdienst is.
'en Berge zegt, dathy zich verklaart tegen het fubftitcreo vaa de .voorden uitwend gen Eerdienst voordat van Qlsdienst. Dat hy verzoekt, dat de Prefident eerst by Wh nomina! in omvrage zal brengen het dc'or *an Marle «flTgeftelde , en zo dat beflischt is , dat de Vergadering 3dan over de propofitie van den Burger Hahn kan eliceeren.
La Hoof zegt, dat hv nogmaals moet herhaalen, dat hier H|s anders in 'aanmerking kan komen, dan de uiterlykeEerd st. D= Vergadering, eene.Wetgevtnde Vergadering zynde, 2 zich nimmer met den Godsdienst inlaten, vervolgt hy, I s verplicht alle Secten , zonder onderfcheid van Chnste 3, jooden of anderen vryheid tc laaten, om hunnen dienst 'ötaunne manier aan 't Opperweezen te verrjgten; want zy h 't geen Vryheid om zich te ftellen tusfehen God en de Ci inentte vau den mensch. Henhoff'zegt, dat alle discusfien, die thans plaats heb-
b , hier niet te pas komen; wy zyn , vervolgt hy, {U.tgevers en kunnen door het woord Godsdienst niets
/. L>£EL
anders verftaan dan religio exterra. De religio externa komt hier volftrekt in geen aanmerking : deze beftaat tusfehen God, en hst hart van den Mensch , en is boven bet bereik van den Wetgever.
De Prefident brengt in omvrajre of de Vergadering kan goedvinden om den Titul in advys te houden ?
Veele Leden verklaaren 'er zich tegen, eisch eu daai omtrent de beflisfehing.
Brands zegt:
Ik heb met ftilte en zeer oplettend de discusfien over deze materie zitten aanhoren; in het eerfte bevreemde het my, dat 'er Leden waren, die zwarigheid maakten, om voor dezen TïtUl. of aan het hoofd van de volgende Articulen het woord Godsdienst tc ftellen, cn 'er liever een andere benaming aan wilden geven. Maar nu ik 'er zedert zoo veele Leden over heb horen argumenteren, en waar onder 'er zommige een zoo fyne uitgezifte explicatie aangeven, nu begin ik 'er ook huiverig over te worden, en ben dus tegen de propofitie , om dit in advys te houden. Eerst moet de Titul of de benaming van de hoofdzaak zyn gearrefteerd, alvorens de Articulen , dat 'er de onderdeden van zyn , te behandelen.
Reyns ftelt voor, om door eene kleine verandering de onderfcheidene gevoelens tot één te brengen cn tc ftellen : van demGodsdienst of van den uitwendigen Eerdienst aan het Opperwezen.
De Prefident ftelt voor, om het in advys te houden , tot dat men eerst de Articulen van den rubriek zoude gearefteerd hebben.
C. L. van Beyma zegt. dat, daar op gisteren gedeclineerd was, om de zaak in advys te houden, vermits dezelve aan de orde gefteid was, hy dus uit dienhoofde vermeende, dat eok dit moest worden afgedaan.
Gevers zegt:
Dac hy alleen sppuyeeren wil het geavanceerde van de Burgers Vreede, van Beyma en anderen , dat hy mede infteerr, N n aac



ft?»
dat de Vergadering decideert, wat zy.doai bet woord.Ge&. dienst verlig-, bct.zy in een vethevtn^of. s^.een TOlgaiten zin; en dat by van oordeel • ' p-v:'fsppc! WfflV*aI}
kan re pas komen, of wan de zaai zal *Moèo-i of tt ad-Jjts» houden.
Pén Marle zegt, dat hy het voorftel van den Prefident appuyeerde, daar het door van Beyma aangevoerde op dit geval van een applicatie konde zyn.
Brands zegr.: , Ifc merk wel, datjwy v^n daag geen einde aan dezcDiscusüen zullen krygen, en misfehicn morgen, en nog meer dagen niec, want het wordt ecn Dogmatici gefchii, dat hier niet behoord , ik verzoek derhalven, dat de Prefident de goedheid hebbe, om by appel nominal te decideren , of de Titul zal worden gehouden' irr advys, tot dat de ..Articulen zullen afgehandeld zvn? of dat dc benaming vau dezelve voor af zal worden gete'rmincctd? ik betuig U allen Medeburgers! dat ik 'er inde» beginne otivcifchfllig in was, want het woord Godsdienst is my nooit odieus voorgekomen, even zo min dat van Eerdienst aan hec Opperwezen, oai.dar,ifc altyd vjocfynoni.n* heb gehouden : aan beiden moeten wy. hulde doen, om dat deze beide gén zyn.' ■
Wy immers allen belyden die, cn ik voor my verklarehier plechtig, ik erken eenen God, een Ofperweezen, aan wien ik myn aan weezen ce dar. ken, cn allen dienst en eerbied fchuldig
^Met dit alles Medeburgers! moet ife nog eens herhalen,dat
ik zedert dat eenige Leden 'er zulke verfchillende uitleggingen fan gegeven hebben, en voor al de Burger van deKajlee'.e , die 'er hetGodsdiecftfg-onderwys asir gehecht heeft, zedett bt^in ik 'er nog meer huiveiig over te worden; terwyi ik vermeen, dat dit vooral met cen politicq Systhema ftrydig U. .En zoo het iiéevanjrJicn toreerzyn mecning mogte zyn, 4ari is het ook vin •; tdeVida sniert Leien, die ik parttcu. liere GodsditnlH|ebig'!ppcn heb bobrcu uitdrukken ,en tegen alle welke, ik cen.idcr acne ben, die '*r my ten ft.-rkften tegen zal verzetten.
Di Prefdent inftituiert appel nominal, of in t
zal worden afgedaan düfl wel in advys gehou-
ttt!1? _ m wordt gedecreteerd, den Titul van
deze Rubriek in advys te houden.
Wsarna de 'Verandering geadjourncerd wordt
tot morgen ochtend' teil 10 uuren.
Zitting ven l'rydag de-a 17 Maart 1797.
Voorzittlri M. Siderius.
Een quanier na tien uuren wordt de Vergadeni.na tloor iHen.laAtSt^etreide^Voorzitter-gsopend. De' Notulen worden gelezen en goedgekeurd.
De BMjjrig J> van Fdont , aangefleld als lïode by de Nationale Vergadering, vericbynt ter Vergadering, en legt al zodanig den Eed en de Verklaring af. '. " " '' w'
Vervolgens word m gelezen en in deliberatie gebragt.de volgende Misliyes en Adrtsfen:
Eene Mi5five der Stads Regering van Zuiphen, bej '.waren itóèndéhdè 'tegen E, if.v Stcaubenzeel, en lm ï/ZT. fak üekerth , ge^atlltep dSÏVst 'de; gepcniicjB
«wrderï-?** *an~het Commtfré'r«*ïïar»de,' om conS
tfaerafie en advys.
Eens Misfive van de Mttnicipaliteit van Helvoetfluis» en Tweehorst', te'kennen'gevende dat, hoezeer zy ziet» onderfeheiden maaien reeds hebben geadresfeerd om cal Eernes en de nodige fournitnres, en daarop tot nog toe geen reguard is geilagen , zy zich echm op nieuw; v«rJ pligt vinden, daaromtrend ïnftannen te doen, alzo hufl dooi den Commandant van 't Fort van Ktlveieiüuis m geïnformeerd ,'dat het tweede Bataiüon van Sazén GothJj derwaards op marsch was, om aldaar Guarnifoen im iiouden, an by de Burgers geinouartic-rd tc v.ordenjj waaromircnd zy voorziening verzoeken , alzo de iUatfl waarin hunne Ingezetenen zich bevinden, geeniinrs toeï laat, otn Militairen ten hunnen koste te IrqnarticrenJ dat dit ook op he: Fort geen plaats kan hebben , wyj hetzelve uit niet in-.er dan 140 huizen bcft«ar, welkej door meer, dan 1200 Zieien bewoond worden, wel» meest allen op de- Werf aldaar werken : om alle wclka redenen zy verzoeken , dit van Lands wegen de nc dige fchikkinge i tot bergipg enz. dier Troupes g( maakt of dac dezelve inmiddels in het Ma^azyn t Nieuw Helvoet mogen gemquartierd werden. Hoi dende zy zich , by gebreeke van dien , ontonuldig vet de gevolgen: — gefteid in handen van Camiiery^d om fpoedige confideratie en advys.
Een Request van 4. Lamme, Lil .van 't ComroS van Adminillrarie der Franfehe Troupes, te KenS gevende, met verlangen cen nauwkeurig ondetzoek f gcirtoed te zien, e-v- verzoekende dar cit, op dat zyn onfchuld blyke, fpecdig mag gtfehieden.
Een Request van P. Brosmayer, geweien Wagtmeë, ter in Er.geifchen dienst, zynde van den volgende' 11 houd: I
Aan de Nationaale-Vergadering, reprefenteerejl de het Volk van Nederland. . 1
Geeft, met alle .eerbied te kennen P. Eho^jIayer. , gewei rVagtmeester in Engelfchen dienst.
Dat op gister den 15 dezer hem in h .nd..n is gekomen hO Decreet uwer Vergadering van den 9 te voren, waar by fe't op ccne zoo edelmoedige wyze in zyn ongelukkig f<rt, vri bewezen hulpe en trouwe, aan j-yne ui: Rio Derfretaty Esfequcbo gfcvahgeiyk in Engeland, overgevoerde tn rwsha deide natuurgcnoolen de Burgeïs Roever C. S. ter hum Staking aangewend , ii> toegelegd eene weekclykfcHegTatifiea van zes'Guldens zederd zyn arrtvemsui in dit z.yti i;je«w:^ derhutd', tot dat 'cr zich ceRe bekwafmc gelegenheid <s.ll> doen , om van Zynen dienst geterurk te ntaakep. - . ■>;
Dat hy ondergetekende oxiei zulks 'zich verplicht vind zyj hoogfte erkentenis Hul deeze Vergadering cn het vrye Bat? fche Volk daar voor te betuigen , daar hy door dit edetafcQq bewys, dat by van de Bataaffehe aloude geaar:he:d om v diensten Ce beloone.r. ? y zyne eerfto aankomst op dezen Vry grond r.i.»g ondervinden, zij meet 3aa oeitaangefpeord vfl



C ««3 )
iets meer verlangd dan in den fehool van dit zyn nieuw
Ifcrhjüd mo gunftigobcvarigen zynde*,, ooTfalseen werkzaam (Kbiarj^cr, daar3 hy in de 'kragt en bloei zyner leefcyd ii , iMÉhrfclytss- den- ouderdom van 31 Jvj-:- bereik: hebbende, ■om eene vcriilèrige ledigheid, daar i y in den dienst geKtÉj tot eene ondrtagelyke last zoude ftrekken , offchoon «foor uwe voorzicningc in zyne noodzakelyke behoefte imoct gekomen is, derhalven boe eer zoo veel te lieverin Jgslfa di tut te mogen. g'.ê;iiploycerd wn.den, daar en op ïanige wyze, a's,owe Vergadering best zal oordeelen,en 9> ds Natie tc mogen ontlasten van eene fubfiftance, die ■por cen «e^uf es /ea befr.a.i, lie&t zig zelpcn zoude wen:ïi te v.: (chr.fr.-'•, v.-'av toe hy ziet: op de l'poedigfte en geaêiykfté vdrVulting der toezegging by u.v voorf-. Decreet JgeJaan, zich tcfif crkcntélykfteh en 'met alle blymoedige'
ytiege , den Jf$l en Eerbiedt
mnert 1797- (IFeu getekend,")
i'. EROSMAYER. tenCommitté te Lande, om 'er fpeciaal, en zo fpocLi mogelyk reguatd op te flaan'.
d:n Request van W. L. Cwps, Conful der Bataaffche L, itaU^k te Mallaga , verzoekende, dat de Ontfanger fkder Spage! mag'worden gelast, om zyne Deciaraifran :».ictement en verfchotten-u-it te betalen:
aform befloten. ,
Jm Request van A. Raus', Bataaf .verzoekende om 3ificatie : — Aan de daartoe benoemde Commisfie. PU Request van A. J. Ferbeek, Secretaris van de atmisfie van Adminiftratie over de geabandonneerde ■inrol van den Vorst van Narfati, eiucrdatie vragenItmtrend een Articul zyner interactie, waarby getcgd aid, dat hy , buiten dat Secretariaat, geen anderen I mag waarnemen, of namemtyk- de -Vergadering MLidtnaatfchap in het Provinciaal Beftuur van Htflfcrhtfi «toe hy voor het Diftrkt van Dordrecht en de Mtwcde is verkoren, als een Fost conlidercert, fïry-' iiroct dat Articul zyner inftructie : — Aan de Corn«es van S*perintendentie. ^ -iane Misfive van de Muniopalileit der S'ad 'sücich, Jtloekende voldoening van 't restant haarer pretenfie, m gedane verfchotten in "den jaire 1794 voor monti-
Aei'tens ren dienfte van 't Guarntfoen : Aan 't
Elimitté re Lande, om fpoedige confideraticn en ai-
101 Prefident voor de volgende vi-nrtifn éauïn
dt verkoren de Reprefentant C. IV, de Rhoer 47 (temmen.
« ene Misfive van de Reprefentanten van Zeeland, tuitende, ontfar.gen te hebben de adhonatobe Misfive rJ:r Vergadering, in dato 27 February, tot het afft 'ffen van het recht van exue ;■ ca te Rennen gev-en4 dat zy gaarr.e daaraan willen voldoen, en daarvan bj Publicatie aan het Voik van Zee'and zullen kennis min : -— a^ngciiomcrf voor Notificatie. Stne M:sfive van den Provincialen Ra.-.,! van Zee'and, finetmen--gevende, d*t by d.m ontfangst van het De«
creet dezer Vergadering, waarby de Reprefentanten van ZeeJancL «ungzuiaand y^rden , om van hit.ine fitstenue reiatir de byzondere A.i-iti.t.'trarie over de Goederen van den Vorst v'an Nt.fau, 'in hun Gewest gelegen , af te zien enz. gemelde Re^èfBftttfiMa (W*k' gef!heiden waren, en.dat zy met in ftaat zyn, laarlad 'te kunnen voldoen, maar by de eerfte ütslie du ter hunner kennisfé zullen brengen . — aangenomen voor Notificatie.
Eene Commisfie uit bet Coanrnitté der Marine verlchyut ter Vordering, en doet bv m-j::de van den jjurger Ram RtapÖOü : j
n Up het Rjqtttst van B. van de Cip:!'#r«--t;tizx\ Luitenant ter Zee, daar hv verzoekende, dit^-et vast Tractement van/300. by form van PeMhen atn hem geaccordeerd, voor to verre nogonbstad J, aan hein rfag worden voldaan , {zie Decreet van aj» n Maart) advyieert het Commitié Declinatoir, om dat liy , f-hoon hem door den Lx-S'.adhoader dc gt0d vat: 2 te Lui ènant is geaccordeerd, nooit'oo Psi.no.n is g.i't "J Pvyord>n-; en wyl de ganfdhe Marine, 05 Refolutie van F?' H M„ is gehcentieerd geworden , zo ïou 'er gee->;.ft:!..*è "to-d-, om favorabel op dk RAjae.t u .apyoTtiee-teo , overfeiueten, dan des.Suppliants armoelc, cn dat dit 1:10 u' var* iiegte gevolgen zou kunnen zvn: — confo.m belbun.
2. Ophet Request va» R. C-Jl-jt aKscw.-, Üvtfftm Hk Gene a-at van dc Marine, daarby verzoekende, uit hoorde' der.door hem te doene' kosten én uitfch»o»en'van pörte* vam -Brieven en Pa o-t ttten, eene laariyitfehè Djciar'a're' te mo<?cn. inleveren v (tv Decreet 't an ïfe% i± ±'„irita-«\ advyfccit het Comm.né , ca: aan den Su •]■*'.: /nu' nen worden geaccordeerd , oiri h;t Krullcon van Vragien, Scheepvragten en Wagen vragtcn in declaratie te mogen brengen conform befloten.
3. Advyfeert het Committé favorabel, onder de gewone bepalingen , op het Request van /'. Abrahams en Cymjt., tot. uitvoer van 6c© Bosje.; Roey Yzer naar
•Ltsfabon, (zie Decreet yen den 6 ihaurt) : — conform b'éfitfrcri, '"''-" 13tï ■)"*>•>" « PV. J^Td
4. Op het Request van C. A. Tranfen c. f. , In^ezetentn van Bataafsch Braband, woonende te GelJSÜ^*' / habricqueurs in Lakenen tot uitvoer, en weder invoer van de door-htm gnfabriceeida Lakens, [zie Decreet vati den 6v .Maart), advyfeert het' CoBitiiitré,. wat- het ettrftd betreft, favorabel, doch declinatoir, wat het tweede aangaat. , . . -,
De Prefident Peelt voor, om conform bet Rap. pon te concUiJeeren.
Ferhoyjen zegt, dat hy zig op dc bloote LcAuur van cen gctier.aijk.eid advys D-tclinatoir, byzonder in cen geval, daar het verzoek, ter bevordering van .'Fabrieken ftrekt,en waartoe deze Vergadering zo menig werf haare pogingen hcefc asn den dag gelegt,. mpt. heuelve zo maat niet kan conformeren: verzoekende derhalven dat het uitgebragte Rapoort comndsfomat.wctcc getesakt. ten fine van nadeie fccmiinatie, en ond-erzocl: :==-.gefteid in het den van de Burgers Ferkoyfen, van GètWtM Ffiede ; om cer.fideratkn-csi advw. '
N n 2 De



( a84 )
De Prefident' brengt dit in omvrage; concludeert conform , en benoemd daartoe Perhoyfien , van Leeuwen en Freede, om conlideratien en advys.
5. Op de Requesten van den Ontfanger der Convoyen en Lictnten M. H. Schevelberg Bekking, cn van den Contrarolleur A. Meyer , te Arnhem , zich beklagende over het affchaifen van eenige emolumenten ten cornptoire aldaar, ( zie Decreet van den z.< en 25 February,) advyleert het Commitié, om het eerfte , om daarby ampele aangevoerde motiven , te houden in advys, en het tweede te declineeren, alzoo gemelde Contrarol'eur Meyer , buj#n^dat nog een Tracttcraeat van/1500 heett waarvan hy in een oord, waar dc levensmiddelen niet zo duur zyn als elders, zeer wel beflaan kan :— conform beflo:en.
Eenige Requesten om Paspoorten: "•* geaccordeerd.
Na dat de tydelyke Prefident ter Vergadering verfchenen was, en de Notulen gerefumeerd en gearrefteerd waren, worden de deliberatien over den Titul vervolgd.
Hein zegt, dat de Commisfie van Zevenen eene geheel nieuwe Redactie van dezen Titul had gemaakt, en gemeend dit te mogen doen , uit hoofde van het derde gedeelte van den aan haar opgedragen last, waarby aan haar gedeman deerd wierdt, om zo zy zulks nodig oordeelde een geheel nieuwe fchets te ontwerpen, cn verzoekt dierhaiven , daar de Commisfie in dezen zodanige nieuwe fchets had vervaardigd , en vermits bet daarin voorkomende fyfthema vlak ftryeligwas met dat der Commisfie van 2te, dat de Prefident eerst by appel nominal in omvrage gelieft te brengen , welk van beide de Plans tot een leiddraad der deliberatien zal verftrekken.
De Prefident zegt, dat hy eerst den eerden articul vau deze afdeeling, welke hy befchouwde als op zich zelve te (laan, in deliberatie zoude brengen, en na dat deze was gearrefteerd in ora vrage brengen, weike der beide Plans de Vergadering wilde volgen.
Racot zegt :
ti. heb gisteren, Burgers Reprefentanten , reeds opgemerkt, dat dit Aitikel, 't welk een openlyke verklaaring des bataaffchen Volks omtrent deszelfs eerbiediging van den Godsdienst, in "t algemeen genomen , behe'st, zo om deszelfs belangryklieid, als vermoedelyk om de daar nu meer gepaste plaatfing , reeds in de 15de jGrondftelling, aan het Hoofd der Conftitutie ingelyfd is, en deihalven nu hier uit moet vallen, indien men geen tweemaal volftrekt dezelve zaak, dooreen gantsch overtollige en nuttelooze herhaaling, die de wysheid en goeden ('maak deezer Vergadering te weinig eer zoude aandoen, in dit beknopt ontwerp van Staa-sregeling , gep aatst w 1 hebben, lie ben nog van dezelve gedachten. Om alle verkeerde gevolgtrekking, voor te komen, welke ónkunde , misverftand of listige partyhaat, •lt de burgeilyke gelyklteiiing van alle Kerkgemeenfchap-
pen mogten afleiden, wierd het by ons aJszïns nutta! gekeurd, zulk een algemeene Veiklaaring in of vofll net verdrag van Staat.regeling te plaatfen, Maar -|E tweemaal 'er in te plaatfen , zou fchynen, dat mer- ojjE de laatfte plaats reeds vergeeten had, wat men op de eerfte plaats had gefteid , of dat men dwaas ger/oeg wal om 'er dus een meerdere kracht aan te hechten; terw-1 1 het flechts een nodeloos ty.ifpillend en veelligt min aara gecaam redentwiften , over de uitdrukkingen, zei voordbrengen. Ik befluit dus, dat men ordenshaiv-j tot het 706 en jof Artikel, en dan tot het 705 ArtijB myns inziens behoort over tegaan, en ten minften dit 70 4de geheel en al nu weg moet laaten.
C. L. van Beyma zegt, dat het zeer duidelyk isj dat, wanneer men over de 704 Articul delibereert, mi alsdan zich in Theologifche questien zal moeten inlal ten; dat hy dus vermeende, dat niei deze Articui 1 deliberatie moest worden gebragt, maar dat men moei decideren, welk plat men zoude volgen?
Ven Hooff vermeent, dat men deze questie eerst moest ii ] ciJcren , op dat de Vergadering mogt weten, of-men op een Theologifche of Staatkundige wyze zyne advyfen zoude be. hooren uit te brengen.
Fan Eek zegt:
Zommige Leden hebben gisteren wat al te zeerin vaga geinftecrd , dat de Vergadering zich over de betekenis van het woord Godsdienst vooraf zoude verklaaren,e* dit heeft aanleiding gegeeven tot eene nutteloozetvdverj fpi ling en hevige disputen osei uit- en inwendige Goïü dienst zonder eikanderen regt te verftaan. Ondertusfcha fchynt het my toe, dat die motie haare bedoeling vooij naamlyk gehad heeft op den inhoud van dit 704 Art en ik voorzie derhalven, offchoon de verdere DiscusfS daarover ais toen zyn afgebroken, door het opfchrili1 van deezen titel in advys te houden , dat wy op nieul in ydele twisten vervallen zullen, tot metklyke pra-ja' dicie der hoofdzaken , welken het eigcnlyk onderwei van deezen titel uitmaken. Maar indien de Vergaderiti zich gelieft te herinneren , wat 'er bevorens metdit Ai is voorgetallen, zullen wy, geloof ik , ceen zwarigbe) maken , om alle nieuwe disputen deswegens voortekl men; want zo ik my niet beririege, is dit Art. bereil in de maand January door de Vergadering in fubftantl onder de beginfeien geplaatst en kan derhalven alhiel onve minderd deszelfs waarde , geheel wegvallen. TH Burger Luyken heeft toen, zo ik my wei herin nere , gi declarecrd , da' de Commisfie van Conftitutie hetzelve ol »een andere redui in dezen titel bad ingevoegd, dan o§ dat zy gemeend had , geene v'èrklaarjng van rechten 1 pligten te moeten vooraf zenden , maar de Vergadert» in een ander begrip gevallen zynde, had hem dit aanlj ding gegeeven , om te infteeren , dat du of foortgelj Artikel ook onder de plegtige verkiaarir.g van de al al meene beginfelen zou worden geplaatst. Vervolgens j
f



C a85 )
Irt. toen mede in deliberatie geweest, en na veelt liien en alteratien, ook roornaamlyk over den zir r$e woord Godsdienst, virtwliter, fchoon in andert lordingen, geatrefteerd. Waar toe ?.al het derhalven 4i, dat daar over nieuwe debatien worden aaage«i en ik geef in bedenking, of het niet tot bevordcijan bedaardheid en kalmte , welke tot een onpartydige sreeging der volgende Artikelen zo zeer nodig zyn , 3i zoude , dat het gemelde Artikel zonder eenige A-e discusfien , ter deezer plaaife werd gehouden voor Mig)
| Prefident zegt , dal hy den articul eerst iie doen voorlezen , op dat de Vergadering vtrins zoude beflisfehen , of het zelve geomitq zoude worden ?
huhofl appuyeert van Eek, daar dit veele onaangeri D-scuslien zoude voorkomen ; te meer, daar de iftelve reeds in de Grondbeginzelen bepaald was; en sïer als overtollig konde befchouwd worden. 2 Prefident zegt, dat hy het woord zoude geBan Zubli welke hem daar om verzogt had. Ri Eek zegt, dat hy zyn voordel wel had hooren leeren, doch geenfints, dat iemand zich daar tegen i Èöppofeèrd; hy verzogt derhalven, dat, zoo nieI der Leden zuiks deed, het in deliberatie mogt ien gefe>ngr.
L Prefident ftelt voor, om by appel nommal hjdeeren, of hec articul ter discuslie zalworrr;ebiagt, ja , dan neen? B:nds zeJt:
iheb het woord gevraag!, om direct op Art 704. -n bedenkingen aahdeie Vergadering open te leggen, ,| op dezen grond , dat dc Prefident heeft gezegd, {.egde Art. thans ter deliberatie was gebracht: maar I ii verfcheidén Leden zig verklaarden voor afeeniItTable refl.xien te moeien maken op den Titul of het
I - deel zelfs, en weik gcenzins het geannonceerde
II betrof; zoo heb ik gemeend, de Advifen dier :d niet voor u t te loopen ; doch tot men verwonI moet ik remarqueren , dat de meefte Leden , lbo zy zeiden , voorlopige reflexien alleen op den tlite maken hadden , al'eea op het Art. zelve neer tfi, Ja de Burger Bacot, welke alleen over den rt zoude fpreken , roert niet alleenèen Aiticulaan, a landelt over de drie ag-ereenvolgende Anicuïen gi k , echter tlrekt het my tot een genoegen dat ttiurger, en ook al de gene, die voor my geiproa bben , het daar in met my een zyn , dat zy geiti Art. in questie als nutteloos hefchouwen, en du? j ik myn advys daar over kunnen fparen ; doeh ïny de Prefidenr het woord heeft geccdc-rd , zal
de deliberatien over den Titul zulien geëindigd , .1 'wegens een befluit genomen zal zyn, een flap rugaan , en trachten aan te toonen , dat het biilyk
is, niet alleen Art. 704. te royeren, maar ook, teffens noodig is , twee andere dd$r de Commisfie van Zeven.; op; egeven, in deszelfs piaats te ftellen; en referere my demalvcn op my ftraks nader uit te brengen advis. ' Ploos van Amliel zegt, dat de orde der Vergadering mede bragt, dat de wyze der deliberatien eetst werde bepaald.
Gevers zegt, dat men veronderftellen moest, dat de Commisfie van 75^haaren arbeid niet vrugteloos had verrigt; 'er moest dus by appel nominal worden gedecideerd, welk Plan. *er zou gevolgd worden.
Van HiöOtizeet 5 toen de Commisfie van -e benoemd was, had de Vergadering dezelve gecommitteerd, ten einde in het Plan iie benoodigde veranderingen te maken; zy had zulks vertig;; dit haar Plan was in een iedeis handen ; de Vergadering koude rich dus decmeren, welk zy wilde gevolgd hebben, verzoekende, dat dil in omvrage zoude worden gebragt.
De Secretaris leest Articul 704 voor.
Floh verzoekr, dat nu, als naar gewoonte, de Redactie van 7e mede zal worden gelezen.
De Prefident zest, dat de Commisfie van 7e dit onaangeroerd had gelaten, en dus 'er geen Articul was, het welk hy hier tegen konde ftellen.
F loh zegt, dat deze Articul, en het gefielde der nadere Commisfie beide principes waren.
De Piefident geeft het woord aan den Burger Zübli.
Zübü zegt:
Ik was niet voornemens het woord te voeren over Articul 704 , alzo ik in de vaste veror.derftelhng verkeerde, dat over den inhoud van hetzeive geene discusfien konden voorvallen, nademaal de Vergadering reeds by het daarfteilen der beginfelen om voor de Conftitutie te plaatzen.in haar Decreet van den 27 January 1.1. plechtig erkend heeft: dat ware Godsdienst, als de grond;'ag van Deugd en goede 'leden , eu daur vat te wagten Volksgeluk moet aangemerkt worden , en diarom ook gewild beeft, dat in hetzelve van den Godsdienst Zöd werden gewag gemaakt, en dit Articu'. b.Kans dezelfic bewoordingen bevat. Dan daar de discusfien op gisterenover de ware betekenis ?»n het woord Goi-dienst tof eene onaangename graad van warmte gerseieri zyn , cn in dit Articul wederom hetzelfde woord gebezigd word, acht ik my verplicht, tot voorkoming van verdere onaangenaimheden, kortelyk daar over myn gevoelen te zeg?en. ■
Burgers Reprefentanten! Ik hebmy nimmer een ander denkbeeld gevormd van den .Godsdienst , dan het geen de Burger Reprefentant Hahn te recht daar mede heeft ingedrukt, namelvk dat hetzelve beftaat, in e.-r.e uitwendige eerbewyzing aan-'t Opperwezen: maar ik heb 'er ook tevens dit denkbeeld ar.oos bygehe^',. dar, zal deze uitwendige daad in geen bloote Caerno ii-S.;''' vi N n 3



deie've hafcnuoorfproïui ymt^iet^charttiiüQflfcafiBttornea;I Dit zal iedepliwclgeosffeiid^
Reprstetttdnï idv.in rb&»cT«s nny<; aïft-.heb wiopaavSjïdft»} dienst lieden.. .Dm M&jWiWubct.'««AtfcbffioBita^fató) Wkl -voor wicn^wy W^biftfofötMcl^.ri tfiv^twerpen , die f/y&er.,uitlegs;!ng \»el, zoo' )ua>r.z,a.l .bsgry-, pen, is rny racer bedenkelyk. lkzön'er'dds'voctzyh, het woord Godsdienst, met die uitlegging, welke 'c de Cammislre Tan' ef aarièëeft in d:t -AréicüT' t-e -behB'Oden .
cn dus hetzelve ge'rveél'de dëcreteè'rcn ;' onV'érdilAdïrd egter 'onder wefké" b'i^a'uïihg de Vc-garlérm* -ver^oTgen'^ lal goedvinden, den titul van dit'fïöofvdeal"te bënoéJmcn". Deze ulileggino ÏSl'-flet'geheele Batiaffche. V*lk verftaan, en, indien ik my'tiet bedrfrgejïö-de kennis deszelfv aart en charac'ter , ook over'r algemeen'de taal zyn van de Natie, die'wy de eere'hebben van te vertegenwoordigen, l .--.,■;.'.
In dien geest ben ik ook voornemens, het woord te voeren over het volgerid' Agiaul-;' en -lile-ik djHivlïtc woord Godsdienst: zal. bezigen, verlta, ik daardoor iu geenen deele het leérfteliige van eenig by zon oer 'Kerltelyk Geneotfehap , maar aheen' die algenreene hulde } welke ieder redelyk fchepfel, tot bevordering van Zyap tegenwoordig en toekomiiig geluk, verplicht is aan, zynen Schepper toe te brengen , en wel met oogmerk, om daardoor de gewensc'ate broederlykc harmonie onnet ons midden te bewaren, en, war'é het mogelyk. UK te beweégen , om'éénjarig over dit a'lerbe'acgryfcst onderwerp een befluit-uit'-te brengen-, ïlrëiekende tck heil van 't algemeen, tot bevordering van de rust en'f-geluk onzes lieven Vaderlands, en tot eeuwige roem van deeze Nationale Vergadering.
Brands zest
Ik heb ftraks reeds gezegd , dat ik, na het hooien van verfcheiden reflexien-, mvn voorgenomen advis-kadkunr
nen intrekken en befpare*; orrvdat genoegzaam aii.e-.Sprekers het in fubftantie met my eens wat-eti : maar rui zer dert ik het laatfte uitgebrachte advis gehoerd ktbae, welk met de vorige niet overéénkomftig is, zal ik met weinige woorden alleen aanvoeren, op welken grond ik vermeen , dat onnodig is, dit-geconcipieerde 704de Art. in het Pian der Conftttuiie te plaatzeii'.
Ik herinnere my , Burgersi Reprefentanten ! op dir ooger.bük niet letterlyk het Articul , welk doot deze Vergadering, omtrent het Godsdienstige, of dc:; Eerdienst aan het Opperwezen, in het laatst van j«-nuary is goedgevonden , in de verklaring der rechten v.nj den Mensch en Burger te arresfttren; maar zoo \5eei wee* ik 'er echter zeker van (afgeleid uit nryne torreiahge remarques, en het gene ik 'er toen ter. tyd met aadink over motcerde) dat de Vergadaring in' gesreeidd vetklaring heeft gelieven te ftellen en te:adopteren; dat jéwÉ Bataaffche Volk, eerbiedigende de trkemeeifs \w csh Opperwezen , en den heiizamen invloed, weih zuws maakt op deugd en goede zeden, mitsdien plecatig 5, aan een ieder toekest- de vryheid , om God naar de overtuiging van zyn. hart te ctatfen; ea deswegsja
!»» *Ueae,t jtej-volle-. zekerheid, en. befcherming
lOOdsf 11, 'O I-fvl'ar. 'ii.l:.^ -;, . bil ijl'f
■fifetösniS»*rl6ir/ft mjn geheugih. my gedoogt, de, ftcifole.dnhoui van tat, opgenoemde^rt.,ïpdatiig is, :»^lUntte;.cSach no,* mesr duidelyk cn- klaarder in wi ubitutgeeiukt; en cewyj reeds bevorens by een-pleq *$tee):<cVrJ0f -Vergadering is gcarjcfteetd en befloten } ïi .vétiliirngj-der tleehien vaa-der*•.Mensch en du ij».rhèt höofd der. Conftitutie voo?'he: Sat.nffche Vllogeplaatst-wortten,': zop -achjfr ik "por ïny , ditj 04. alhier in'het ontwerp van Cor.fti'tutie geheel o] allig en volftrekt onnodig, en kan my integendeel 1 vei. vefeeriigen .iiiri zóóverre met het nadere Ran« .e Comimslie van Zeven opgegeven; welke daar 'laatfe tv.ee Articulen heeft gelkld, overéénkomüi«| emanifesteerde Principes, en ftrokcnde.met de vori| decreten dezer Vergadering, op dezelve gefundeerd»
' Ilhah zegt, o.at hy pok v'boi het royeeren vanjt ar-icul is, daar hy'desze-f; p:aat!;:-g hier'als! onnüj chadelyk. hêfchouwde. Onnut .' vermits her reedj',;i nincipes"veime'd 'ftond; 'én IcBaaelyR , uc'wyf'hêt'V lèszells'plwtóng ©fcdef die piiticipes ais ecn onveran pat waarheid moest worden aangemerkt, enherinte ieel, zoo wanneer het in de Acte van Conftitutie 2 vag.ceos werd ingevoegd, het aan veranderingen 04 ïevig was,'uit hoofde van de mgcht by dezelve Wh,^^, yi9]kj*toeg.kend en naar gti-it g der omltaa heden dezelve te'veranderen.
■ •
Hc/fmen zegt^dat hy, eeniglyk wilde remafaueren, dal r.e'egenheid der voorige' bheusfien zommigen Leden beg: iiaydén , dat' het niet onder de principes behoorde; toen de dubbelzinnige betekenis v3u het woord Godsd aangetoond, en was toen, na lange Discusfien. cen Comn, ter redactie benoemd, welkers Rapportjneid dan ook gcV hid; d.'.ti Zuil: feheen deze disabfieu weder te willen v vendigei*. .1
P'aii de Kafteelexe%y.\
Ik^ben ,-,ict tn de mogelykheid geweest, om rrM gedacluen omtrekt hét ftuk van den Godsdienst 1 f té dragen-, toén.'.er over eene affcheiding .van Kerk jl den Staat gedelibereerd is; dewyl ik toen, in de (3L misüe ya:. Cciit;.n'.ie zynde, geen Hem had in dg F Vergadering f ik móet dsaiora, ten einde men njt jwoorden. iu geen veikeerd licht befchouwe, vooraf i[ meikeu, 'dat,' wannesr ik betoone, zeer ferm vanlf grip te zyn, dat de Staat voor den-Godsdienst h|[L zorgen, ik «iaardoor niet bedoele, dat cie Staat rit heelt, qrrt echig Leerlleizcl in 't ftuk van Godsdjl voor te fchryven, pa te doen heerfchen.
Daarenboven meen ik te mogen aanmerken, dal l een zaak iun zoo' veel gewigj,.-en tederheid, als dl t men itikaadezs gevoelens., .jhech ook de gevoejensjBi geene b,vzpndere ICeckgeucoulobappen behoort te tB ren. — ik.weet r.ict, dat ik'zuiks-immer gewoon V ik ben Let thans ook : iet voornemens ,,- en' veriH het ook nie.r van myne Mede eden. — lk ben nietal in ftaat, -les tc üc^ivd, en te verftaan cn dus te b«
wol



( ( 8%& >
en; myn ftilzwygcn.is geen (chroom-;,$«sr»,,f ax».ïïec dan overtuiging is- in ftaat nrntf.^^rflïiW111 .1 veranderen ; en niertoe, zat.j* ajlèjs ptfjjAttyj^gerweegen. f ,..v ?:. jjfsii
vooraf geremarqueerd hebbende, moet ik ten i van het 704 Art, aanmerken , dat het my h,er >ode: ios voorkomt. — Hot is waar, dat de voqr,Inhoud jan dit Articul reeds geplaatst is o:.der.de 1 ien; ihaar daar komt het voor, zo als net Bataat Jolk liet zelve aanmerkt, en verklaart te .htiu-en len. algemeen beginfel, waarop aiie Cönittfuiien Igd mott 11 worden — Hier Jtome'a wy. .nu tot Mpasling van dac algemeene beginfel óp Ce byzonSonftituus van de Bataatïche ileputiiicq; en dus Iny, dat ha Volk van dit Lind m 'i by zonder bei mag aanneemen, als een grond ,,, waarnaar it Wetgeving gedragen moet, den é.eïbied,1^en,.4e ■ere beicaou'.v.--g van den Godsdienst. >iet <K de taak .ef-iiuuvvpnde, en dan in aapuiajiing Jde, dat genoegzaam de ,gchöei<f. Nc-erLancxdic iden geopenbaarden"Godsdienst• boven .alks waarden aankleeft. , dunkt my , dat dit "hier moet door\i; en op dit fundament 'z«hi rk meecen, dat 'fnen ipltantieeleri Jnhk.ud .yan 't 7.;4de Att. .behoort te Man, _en by- g«hg-r,KeiM. t cv-e ot eJfW-s pkfj ivoor den geopenbaarden Godset^nst, doe i bly. Jen, er nie alle aanieidjjjg. vopr te. kome.n.j 'da; men Aynenieencs». .zeg%r,aamdeu Natnuttykui ..GsjoV «aan eene heeifchende Kerk-te-i'ub'.iitueeren. «on dus ir> bedenking-geven , om het- 704.1e A'rf. J:zs of'loor-ge'yke wys te ïieiien: Her pataai.chc 3vcrk'-a-"t den'Goiidienst,.. ,in. ,'t. byzonder; den «baasden . te eerbied,.en, ia tc,, :, .fcberinen, If adeer, om den fut-lUnt:eekn inhoujtj^.. 'i A uila te : eernen; en de r.atAqï.e^èdacuc L ommi'&fpriaal "*en. ■ 6j.. Jitf'» n.'.v r ;w nb tsA
8: zegt, "dat hy *zicn niét mede isn vollen cottor-
e' , .' ' .
S sonegerel ze at:- .... (jan niet begrypen , hoe zodanige verklaaring, als in dit ajorkomti, in Ae Coeitituiie -rcjias komeri.Jtan-*,— fllêt ,5, ik den G .dsdienst niet eerbiedige —• óf oih dat ik 1 Ken pa- t f--:.tuw ets 'nu'iflgtër bevorete3n| van-ge-' ;<-»_ naar. om dn ntfit myti zedar'<-»trd«:Ct*rtitutie rfoetrekking kan hebben op daden: géenzimh 9P <k>J»* 4;e gevoelen; , — Q-n dMjVSi dc Coijft.ilulie regels.betl 'moet Vtm 't gr/ree der Büfgers als leden der MaatfCrïap. drar geenzins refeels'vooz bun Geloof. Hier mede ftemt saeiJé..i 'i .'.tr. ja dcdo>')r,dceze,Vur^adcrin? aangekomene [flK-u: c.w Witten kunnen .alléén dad nen handelingen Ht.ers geMsden ofWrWe'dfa-i Jota hi*me- redacfien cf ■ ns. De Ci.r.ft.tutie is ecn Wet,opttie béginzÖa s-etredwd, djii. fcaua r-eus-zudai ige Geioi/fsverkla;;ïing niet J*;fas. Ban Qüï nier bettrypep. .wat nut piUUUge Verkisawng 3enger. zai. Zu'lèiTdé Nédér'lan jfene Burgers ïndedVad «enftiser zyn tt; hiyvcii, o3> dat deeze Verklaaring in ■uonftitutieftaat t Ik zie bier volftrckr geen verband in; tri: ook daarom het Art.-ais-mjtteicos verwerpert *
. ■$!7C-*t,Zt$l eb. /lus röofc ',maf! ,:n .HoLÏow'babdaoiai ■ Ik "üvm dtatBurger yan de K&steeli toe , dat dit Artikel hier als een a ,tmecn begin lei, -re tic ld is, om de verdvte' toepa*Qnigiop dc ik'1-ffch.e Staatneïclinrt, 'er op te gronden ," en ik .merk 'cn by aan, dat de Commisfie vtin ecr'eritwinttlren , geen .veïklaariiig van ccnigegroiiditellingeu voor haar om «terp gevoegi hebbende, 'er natuurlyk hier de geffcbikte plaats voor vond.. Muur zedert is de zaak van natuur veranderd, en dit Ariikel tot de grondftelHngen overgebragt. Ik yrti^e'an» waarom het des niet tc min nu/hier ook nog-Zou taaitSéii blyven? Ik vertrouw, dat de Commisfie /.el've, in dit gfcdsl» zich zulk eene in 't oog loopeadê heihanli.ig niet Veroorlooftf zou hebben. Ook meen ik. zo veel tc meer 'er op te moeten aandringen, dat die herbaalinsr hier vermyd werde, devVyl ik anders niet alleen vry wat twistiiijen ,overecnlge daarin voorkomende bewoordingen , zeer zeker te gcino.'t rM\ maar vooral dewyl ik ook reeds be paalinjen en "uitleggingen hoor'maï» ken, die onder ten fchynfchoohe- en- ligt 'verbfindcnSe vot*» dragt, hoe w^Dm<n>hri ookdc bedoeling zy-, lynrecht ïtrekken , om het zo billyk beflo:ene op den gtkp Augusi'bs lil. Waté het mogelyk geheel den bodem in te liaan. Ifedten her-nietdcn Burger yan di .Kasteile cers , dat dc.vruchtbsnvc in'vlyeden die ëêh 'verlïandige cn wel hegteepene Golsdienst , vvefk^ oneindig van verderfelyke dweepery en bygeloof vcrfchitt, op hart en Z*dW1 hebben. niWbei.mf-ryfcst is voor het 'heil' der maatfchappy, zo wel als voorliet pcrfoonlyk welzyn des opfeg. tenDengdbeminnnars; doch wanneer by verdsr zegt,'dat mefl dit Artikel, cf den geest \r'vsn, bièt niet alleen behouden \ m-rn- ook door den God?di>nst .hierhepaaldelyk den geopenb baarde» Godsdienst veifrawj. moet, 'dan vejfeüii lk van hora jeheel en r.l. Dit z&u zyn aan dc byzondere G^dsdietistbe^ gt'i'pen in deezen weer een' llürz'erlyi; voerrtilit te geeven3 cn 'ik houd my ten vollen vetzetterd'. dat het ons niet vry ftaat, ineen algemeen verdrag van C&rg- rlyke 8'tr.at:-«*cgeit?g' ,' Wi eere byzi ndere gtloofsbcpsaüng, en daar-in''vervatte overhCilc'-ir^ des gêwecteps-; ons roekeloos weeradiitensaategc-flj "Ik tteèti dat verre de'foeeste Ba>aaffïhe 'In^cilbsa eene-tipéebaaring «erWetligen.- R»»V >.ü!'.eo wy TOroni irtpf: »ikkcld hen van'hon. Bbifehab -ui:i!tti»WS;,'t!io,?i'«e iWcrtry* ««ti*uifd rr.f>i-c weczen Vnn rleihfiWyk'e b»Poeri*feh«l'cift^ÖI"/ mr-akrci- Opperweezens , en van zyr.e daaiaanïieantwiAlroderTde plic-iti eftemening, zq verre dit alles uit de Nitalir zelfi vodf denkende v.- ezeus kenbaar is , ja boe yycrigjeiet hy zy',o«) naar-dez^.' erkentenis zich oprecht in alle zyne draden , zoveel i» zyn v"ci;Ét geil is, te regelen , echterrjeeiiszins van de wadrheij., eeher zo'hantge badeVc en $ovéonatUur(y£e Opénbaari'ng, un. drrttks veetedsirin eflr«ae fthllingen au.plic.ttlscrin^en zich genoegzapm overtuigd..gevoelt, maar, veeleer bét via.fc''tcaea peftcld" :begiip iie uitkomst '-,-yn'et c-n.ftigé r.iHicrzoëkhigen bevind tc zyn. Zal mer. van derzen Ver. én, jat hVdóór den' Godsdienst hier bepaildelyk di'-ii'fyzor.dcten pi o%er.bii!>rdeft Godsdicmt vei ftaa', dié hergroote'aafffal f.'yher r/ledi^uigcrcn",' naar hunne even oprechte overtuiging, fchoon wederom onder Verfcbilicnde en Zccr.uit e-cn .loopende 'w,yzingtri cn begrTpVvormen, .dear.: voor boutlt? Dar hy de oprechrta-id' hdUer deuk wyze, en het nutte, dat- zy. voo> zicbi let uit lileictn ," ■Js zodaanig-eerbiedife, dit alleen kan met b'iliyfeh&ü gtvw--. derd worden, en wéderkeerimag ook by cen even sterke aanfpra.-.k- hfeC op "maaken. 'Maar 'heni verder eene van onze gevoelens OÖrJcéfl de Jee rftellige- bepaahng in fut fctaati verdrag der Bataven wor té"fchryvcn, "Sar toe is' deeze Vérga lering, noch wie het zyn moge, in 't mmftc niet bevoegd, daar toe hebhen- wy VOIttfckf geen rêCht, nóch' kunnen 'e;r immer to':!
J3H03 KAV ncv ymiimCl 66



( \aS8 )
gerechtigd worden. Dit hem, door zulk een flinkichen weg te dtien vcrklaaren , zou de onwettigft: geloo&dwang en de ta-tbaarfts inbreuk op de gewcetensvrytieid weezen, zulk cen aamnaatiging laat de mcr.fchc'yke feilbaarheid nimmer toe. Hier fttatclfcs recht gelyk. Alle bepialing llu-t uit, watniet onder die bepaaling valt; maar wanneer by den Godsdienstin 't geheel geen nadere bepaalitig. gevoegd wordt, dan worde ook de geopenbaarde geenzins uitgefloten, 'c Is dus zeer vaisch, en hoe onopzettciyk, een alszins bedriegelykoredenkaveliiig, dat de natuuriyke Godsdienst den geöpenbaarden zou verdringen, als niet deeze hier, bepaaldeiyk en op een alle vryheid verder uitfluitende wyze noodwendig moest verftaan worden, -Wjar zou ook dc minfte bepaaiing hier nier lpoedig verder kunnen heersen leiden? Men zal toch zeer zeker den geöpenbaarden Godsdienst der Christenen hier vetlban } en vccliigt wel vervolgens, met denzelven inneemenden febyn van juistheid en billykheid, alleen den waaien; doch deezen zal ieder Gezindheid bepaaldelyk den zynen beweeren te weczen.-en zie daar de deur, tot de onzaligfte Kerktwisten, weder ten ruimden, geopend.
Guljc zc.'t:
Een weigefteld Gouvernement moet den mensch in deeze warcld ai.e heil, alle geluk, alle welvaren verfchaffen, en hem (Jus in voorfpoed 'en welvaren tot aan zyn graf'i geleiden ; maar hier ook moet den non plus ultra \m hei Gouvernement zyn: gaat het verder dan tot daar, dan mengt he: zig in Theologifche gevoelens,
die builen een poltticq Gouvernement moeten daar
door wordt de onverdragel/kfte— de verachtelykfte, de verfoeiiykfte en de meefte vrees en overheerlching van alle geboren; namenlyk , de onb.llyke beftuuting, beheerl'cding en bedwang van 's Menfehen geweeten.
Een goed Gouvernement behoort of mag zig niet verder met den Godsdienst bemoeijen , dan aan ieder de vryheid te laaten , denzelven vry en onverhinderd uit te oeffenen — dat is den Godsdienst onder de befcherming van de wet te ftellen , en die is hec eenigfte gepaste en ■waare middel, om Godsdienst re planten en te doen aangroeijen. Dat de Commisfie van 21e. deeze paaien al aanilonds in den eerften Articul, daar zy van den Godsdienst fpreekr', overfchreidt, zal ieder, meen ik, met my moe;en bekennen. Zy zegt daar, liet Neerlandfehe Volk verklaart den Godsdienst niet alleen te eerbiedigen, maar ook aan te merken als den eenigen bron van ccu;\ ig heil enz.
Wanneer dit deor byzondere individus, door Theologifche faculteiten gezegd wotdt, betuig ik, Burgers Reprefentanten ! voor my niets aangenamer te kunnen hooren : maar wat raaken Theologifche GeIoof:be!ydenisfen het poiuicq Gouvernement, dat zuiver pobticq moet blyven, wil, of kan het immer deugen.
Of wil men dat het Bataaffche Gouvamcnt ook eene Bataaffche Repub'iek optichte aan geene zyde des grafs , — dat h n de eeuwigheid ? dit willen zoude ongerymd zyn; en zeer zweemen naar een Mdhme,taanscii le r'.'dzet, volgens 't welk de Turken zig eenen byzonderen hïmel van kouris formeeren , daar zy
niemand in laaten komen, dan ware MufelmanhenM
Waarom men in den 8 Titul van het ontwerj Conftitutie den ftaat zulke selöofsbeleidenis, daa Kerk reeds van den Staat is aïgefcheiden , wil doenl gen, is my onbekend ; doch het komt my voor all middel, dat als een prremisfe moest voorafgaan, ■ men zonder Jchokken, /looien, fprongeu (ziol men gewoon is dat te noemen) nier door *pióyw Burgers Reprefentanten! maar inet eene pieltje 1 lende zagtheid weder tot 's Lands*-Kas rede^eerél deeze weder aan de Kerk vas: hechten, vervolgel Kerk weder met den Staat ve-eenigen, en einde-lyfl dus het Decreet van den 5 Augustus , waar by dell van den Staat is afgefcheiden , eiufoit maaken en ill
fecte vernietigen. Zoo men ongelukkig g«
zoude denken, om hier toe over te hel en, wordl| twist-appel weder onder Neeriands Volk geworpeijl hetzelve te verdeden te ontrusten, en den gevlosr Religietwist te doen herleven. Waar en wanneenl geweest is, heeft altoos en aan den Godsdienst zelll aan den ftaat het heillooste nadeel toegebragt, mll Burger Maatfchappy en tc verdeden en te verfcheill en eenige weinige Volks-'verleiders, oader het ma» van den Godsdienst, die zy meest, alle wanneerzf| den keeper befchouwd worden , niet eens beleiden ,'| troon te voeren.
Is de Godsdienst niet genoeg verzekerd wanneeif ftaat zegt: de Godsdienst is vry voor ieder i 'en ondeti btjchermmg van ae IVet ?
Is dar niet in alle zyn kragt gezegd: wy bemint den Godsdienst — wy vinden hem heilzaam en daB befchermen wy denzelven. — Dan kan ieder vS osgeftoord zyn Godsdienst uitoeffenen — de WeS hem gerust, en is zyn Waarborg.
Ik concludeer derhalven, dat het 704de Attict» het ontwerp van Conftitutie der Commisfie' vanV als onnodig en fchadelyk in zyn gevolgen behoor» worpen te worden.
Verhoyfen verzoekt, dat de Prefident hem her \m geliefd te geven, ten einde hy zyn advys mede ui» gen kan.
De Mist verzoekt, dat de orde der deliberatien m»g w<M gevolgd , en men dus eeniglyk by den 704. Articul bly*cnf
Nieuhoff requireerd andermaal, ter belhsfingen ver» -ding der discusfien het appel nominal.
Verhoyzcn verzoekt andermaal om het woord. De Prefident zegt, dat hy het hem zoude ge* dan dat hy hem moest herinneren, dat de delM tie en dus o >k zyn advys zich eeniglyk by derB Arcicül moest bepaalen.
Gevers verzoekt, dat men het appel nominal zm inftitueeren, ten einde de zaak te termineeren.
£ 4'él trerige deezer Zitting in ons valgend Ntimmm
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. io de HAAGE.



EL7&HEJD, V R 1 H E l D , BROEDERSCHAPDER HANDELINGEN VAN DE
'JlTlOJiil^ V 'JE 2t G^D M M Jt G
„EPRESENTE ERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. t N°. 438. Donderdag den 23 MfWf 1797. Jaar der Bataaffche Vryheid
Nationaale Vergadering.
> Vervolg der Zitting van Frydag, ^«17 Maart 1797.
Voorzitter; M. Siderius,
V
ervolg der Deliberatien over het phnrzen van <fi 704 Art. , zynde de eerfte f an den 8He Titul I >• den Godsdienst etc,
1 ■
■Oe Prefident vraagt, of de Burger Verhoyzen Hand van het woord wilde doen.
yrl'oyfen zegt, dat hy daar toe bereid is, zoo dcand: Lcde=;, welke het zelve gevraagd hebben, mede i: van afftand doen.
Ijfe Prefiduit wit bet appel nominal inftitueeren, d'tondeUUieic'e Leden ,'eo ouder anderen de Burg .ö/oMntteeren op het woord.
I Tefhojfin'thands aan het woord zynde, beklimt dezelve d 'Sörfcekftoel: dan cp aanhoudend verzoek, ter bekorting q deliberatien, delisteert \^thundt. van het woord (na d de Bütger ïïhk mede daar van gedefileerd had) ^ter ondeidezc uitdrukkelyke mits, dat het appel noii al, over Art. 7Ö4, met- enkel ja, of neen, door de 1 len'beantwoord werde : mfteerende verder, by aldien f< imiae Leden een'ge Moïiven mogten aanvoeren , by ri 1 woord gemaiiuinccrd Ite worden, en zyne fprtekb rt te vervolgen.
'■le Prefident inüitueert daar op het, appel nomii of deze Articul verder in deliberatie zoude i iden gebragt, dan wei geëmitteerd ; — en word
t''het'laatfte befloten. 7. deel.
Thans doet de Prefident Jen 705,. 706 en 707 Articul voorlezen, luidende:
Art. 705. De Staat zorgt, dat het Godsdienftig onfcrwys bevorderd worde, dat overal geleegenheid tot publieke Godsdienst-OefFening zy, en dat alle Kerkcl/kc Leemten behoorlyk betaald worden.
Art, 706. De Kers is afgefcheiden van den Staat, 'er zy» dus geei.e Burgerlyke voor- of nadeelen aan dc-Belydenjs van eenige Godsdienftige begrippen gehegt.
Arr. 7C7. Alle Godsdienftige Genootfchappen , in welke niets tegen goede Zeeden of Burgerlyke Wetten geleesd ot' veracht, wordt, zyn onder gelykc befcherming der Wet.
Waarna ook geleezen worden Ait. 1, a, 3, 4 en 5. van de Commisfie van Zevenen. Brengende vervolgens in omyrage, welke van bei.ien de redactiën in de Deliberatien zal worden gebragt ?
■Queyfen zegt, dat hy gaarne wilde gee'lucideerd zyh , of men dan , zoo de Vergadering begreep , dat delaaifte redactie moest gevolgd worden, van die der 21 geen gebruik zoude maaken ?
Ten Serge zegt, dat hy de beflisfijjling der zaak ten vollen aan de Vergadering overlaat; dan dat hy vermeende, datelaar de twee reds&ien aanmerkelyk van den anderen vcrfchilden, men dus, byaldicn by appel nominal tot een van beiden f:cdacidcerd werd, men als dan zeer zeker hier door ecnfyftaema adopteerde.
-Nieufioff vermeent, dat men in deze de gewoone orde moest volgen.
Reyns zegt, dat hy geen der belde Piati3 konde adopteer ren , maar op beide refierien had.
De Prefident brengt Articul 705. fin Deliberatie.
Oo Zu>



( ^9° ^
Ziibli beklimt het SpreekgettoeJte, en zegt: Weinig dar en voor datde kille hand des doods voot eeuwig de ongen toéluikte van den ecrflen Voorzitter dez.-r Nationale Vergadering, riep hy, op den eersten dag hater plechtige bydenkomst, in dit h.iligdota der vryheid, weleer aan de weelde en 'c vermaak toegewyd , onder anderen uit: B Hy _ is dan eindelyk gedaagd die groote en doorlugtige dag, _ waarop de belangens , de algemeene cn allcrgewigtigtte * belangens des geheclen Nederlandfchen Volks, met open _ deuren , en als in deszelfs tegenwoordigheid behandeld n zullen worden , m aan geene eindelooze raadpleegingen _ meer onderworpen zyn.".
la*, Bur-ers RcprtiemaatenI wefipe bclmgryke raadpiec 'gingen, en béuaiten zyn Vr sedert dien dag niet voorgevallen cn genoomen 1 welke gewigtige ftaan 'er niet nog dagelyks te gefchieden, en welft eene aller bciar.grykfte is 'er heden aan de orde van den dag I
Gedoogt, myne waardige Ambt^enooten I dat ik by den aanvang myner redenvoerittg gebruik make van dien waar lyk fehoonen aanhef, en u, op het voetfpoor van den verdienftclyken fleiit PmuIu;, to:rocpe : hy Is dan eindelyk gedaagd die groote en gewigtige dag, wssrop over eene der belangrykfte hoofddeelen en Articulen van Netrlands Conftitutie zal geraadpleegd en beflist worden , cn waarop al het Volk met een fchroom'vallige aandacht aller byzonderst Jtaroo't!
Indïen ik inrmer gewenscht heb dat het verftand des wyzen, het oordeel des doorzichtigen en 't beleid des ftaatkun» dike'n my bezielde; indien ik immer begeerd heb dat billykheid, rechtvaardigheid, onpattydighcid , cn algemeene Mensch en Broederliefde in myne redenen doordraaide; indien ik immer getracht heb zodanig te fprceken dat myne woorden nimmer , ze'.fs in den dag der eeuwigheid, tegen my zouden kunnen getuigen < dan is het in dit gewigtig oogenblik I
Burgers Reprefentanten! myne gevoelens over UI. Decreet van den 5 Augustus I. k zyn u niet onbekend. Gy weet daïikr.ietallec-nhctbiHyke,het noodzikclykevan dat wysgce. riz befluit heb toegejuicht, maar zelfs ernftig heb medegewerkt om hetzelve vast te ftellen; cn indien alle Hoven van Europa alle Volkeren des A-irdbodems dit doorluglig voorbeeld onvolzden, dan zoude in alle oorden der Waareid, ten minsten faar waar 't licht der kennis van 't weldadig Opperwee Zen ware doordrongen, elk Mensch vry, onbekommerd, in *t o-ierbaar en zonder dt minste ftoorenis, den algemeenen Valer aller Mmfcben, elk naar zyn eigene wyze van Godsverering, kunnen aanbidden en danken I D m zou de zaligende Godsdienst, geen Godsdienst van ftaat ergens meer zynde nimmer kunnen misbruikt worden in de band eens dweepzieken Despoots , ot eener loze Priesterfchaar tot de heillooste, tot geweeten boeyeude, en tot Volk verdrukkende ftaatkundige doel einden-.
Dan, Burgers Reprefentanten! toen gy in uwe hoge wysheid en rechtvaardigheid dat allethcilzaamst befluit naamt, hebt ey, door het affchciden van de Kerk van den Staat, E-enzins bedoeld u de zake des Godsdienst niet verder aaatetrekken, waar over zich eene fehroomachtige meenigtc, oudettVund door de tegenftanders van de nieuwe orde van zaken , zich heeft ontrust, en welke onverdiende, cn van allcfchyn ontbloote verdenking by veele mindóórdenkende, doch anderzins brave on wchneenende Vaderlanders , helaas! te veel wortel reeds heeft ge fchooten. Dan, gelyk het in het ondermaanfche meer gaa' dat vosr cen' zekeren tyd de beste oogmerken en bedoclin-
gen worden miskend, endedeogdzamenbeteerst worden jelaad terd,tot dat de tyd en de ondervinding eindelyk het floers dier bedwelming oplicht, en den onfcnuldigen rechtvaardigt, zo zal ook eerlang,en veelligt nog deacn dag, den Volke van Nederland blyken welk een' prys sy 'er op ftelt dat overal in onj] Vaderland de Godsdienst befchermd , aangemoedigd en voortj geplant werde, en ia hoe verre gy das al of met ia »w* heilzaamfte bedoeüogen zyt naskend geworden;
Immers, Burgers Reprcfe .taa'enl hebt «y reeds onder dri beginzelen om voor de Conftittitie tc plaatzen, een Ar ijk* betreklyk den Godsdienst vastgeftül , en Ju: door gero>n-# hoe zeer gy denzelven eerbiedigt, het w- k niet weinig fatf genoegen en ter gerustftelling van eene ulduoze menigte h*-fl| verftrekt, maar tevens tot ee re van deczc aanzienelyke Ver.; gadering.
Hetzarernu hooEJzafcelyk op aankomen, myne waa-del Arabtgenooten! op welk eene wyze Gylieden, zonder u ijtfl laten met de byzondere begrippen der verfchillenJe iver genootfehappen, en zonder dat 'er dus eene eigcr.lyk gez-gd* Godsdienst van Staat erkend worde,'t welk naar myn inden;, de ware zin cn betekenis van TJIiedcr Decreet van den 5 Aujr. alleen kan zyn; Ik herzegge tot meerder klaarheid; eet ,aC; 'er nu hoofizakelyk op aankomen op welk eene wyze Gylj den Godsdienst, het meest befchermen, aanmoedigen erl uitbreiden zult; of deeze Nationaale Vergadering dat hcilrykl doei best befehieten zal door het Al of Niet betalen van alle Bedienaars van den Godsdienst zonder onderfcheid; als mede a door welke van die twee uiterft.-ns het heil des Nederland^ fchen Volks, en 't waarachtig belang des Vaderlands het meest zal bevorderd worden ; er eindelyk : Door welke van, die beiden eene religie oorlog voor eeuwig zal werden voorgekomen; de algt-mcene broederfchap meer aangekweek', en de Conftitutie "t meest aanheémelyk gemaakt zal worden,; om daar door ée'nuiaal aan ons lang gefolterd Vaderland di», kalmte en rust te hergeeven die net zelve zo zeer benodigd! heeft, om niet eindelyk ond-.r alle verwaningen cn folterir. gen der pattyfehappen, tot ouheiftelbaren ramp van alle. deszelfs ingezeetenen , den la-titcn poUHag te (laar.
En het is over deze gewigtige.zaak, thans aan dc orde van den dag, over deze alszir.s gewigtige beflisfmg dat ik z» vuurig wenschte de noodige wysheid te bezitten, om ook myne gevoelens in den fchoct uwer Vergadering, naa - rechten billykhcid, ten mceften nutte van Vaderland cn Volk, uittebrengen, dan boe het daar meds ook moge gefit ld zyn, naar matcmyucr verftandelyke vermogens, en vau het door.' zicht dat ik in deze helangryke zaak beb; zal ik vr,moedigi fprceken, en myn taal zal dc taal myns geweeten zyn.
Om echter zo veel my moogelyk is eenige orde re handen in myne volgende redeneering zal ik my alvöorens voor dertj
geest trachten te brengen :
0 . tj„. /'...Ai-.r Afn r.irr onzer Natie over t alrcmcen.
2.'De omftandigheden waar in zich alle de GodsJ eaftigé Genootfchappen in ons Vaderland bevinden, in betrevking. tot den Staat, en derzelver Voïkrykheid. '•
■s. De heilzame invloed die de Godsdienst heeft op dea> mensch en dus ook op den Staat.
Drie fttikken welke naar myne gedachten m dc behandeling: van dit gewigtig onderwerp niet moeten uit het oog vetlorenj worden, cn r.a dezelve zo kort mogelyk aangertipt tc hebben I zal ik daaruit afl.-iden onze vtrp..gting des.vegens, et: onder., zoeken door welke middelen best mogelyk aan dezelve xaa werden voldaan. Vervolgens zal ik uiyn befluit opmaken , en
hetzelve



zelve U tet toette f even aan de volgende gronden.
i. i. Aan de tegenwoordige aangenomen heilige fpreuke des
dcrlands. •,
,. 2. Aan de eeuwige grondbeginzels van billykhetd en
htvaardieheid. . .
5, 3. Aan-'c algemeene heil des Volks en 't ware belang
: WariiW/ik my nu voor den geest brenge in de
I % Plaats: Het ecracler tn den aart onzer Natie over het alge
3ari ontdek ik in hetzelve vier hoofaeigingcn , welke ik ' rens als zo veele deugden durf beftempelen: namelyk : t\y ' §teii , trouw • MdMghèU en Godsdi:nJli&heid ; van
Hke twee laatfte deugden ik thans byzonder, als meer tot ïm tegenwoordig doel behoorcnde, za! fpieekejJ* Door deze Wen heeft zich onze Natie altoos ondeifcheiden van abe llkeren des Aardbodems! Door deze deugden is ons Vauer$d groot en aanzicnelyk geworden! Onze vroomc Voorvs ien rebben de zaaden daar ven in hunner Kinderen hart Jrevuldig voor:?eplant; En hoe zeer ook hunne Nakomeling lap door eene voormaalige veelilgt te groote welvaart in de ïoeffening van dezelve is verflauwd , nochthans zyn deeze Jrfproralyke deugden niet geheel by haar uitgedoofd, en lar mate dat de geesfel des tegenfpoeds haarkastydeontvlamI dezelve oP nieuw. Zy zocht in den Godsdienst dwn troost llke ons het gemis van tydelyke goederen , «re of aanzien ien kan doen vergeeten, en die ons opbeurt by het treurig fes van onze dietbaaifte panden. Onze Natie eikent nog fop ditoogenblik, onder hare grootfte voorrechten m cut nd byzonderlyk deze te zyn, dat de Godsdienst oyeral vry I ongeftoord in hetzelve uirgeoefFend word , en door bet 1 ormalig Gouvernement altoos is befchermd. Van daar mis . lienvoornamenlykfteby zommige onzer Godsdierttig Inge :tenen van allerhi Gezindte, maar byzonder by de Gerefor ■ lerdcn die tedere gehechtheid aan den voormalige Stadhouder, ::lke zich altoos als een yvrig voorftander van den Godsdienst órdeed. Van daar misfehien alleen nogby den zodanigen die imelyke afkeer voor het regen woordig Beftuur, uit vreeze dat ' tzelvc vcordit baar dierbaar kleinood geecn genoegzame zorge 1 drasgen. Waartoe UI. Decreet vsn den 5 Augustus , in een irkeerden zin door veelen hunner opgevat, veclhgt eenige I stadia: fchynt gegeven te hebben. En om met uitgebreider worden; men flj de oogen Aechts op zo yeele Godsdien. 'ge cn weldadige Gedichten, zo wel van 's Lands als Stads ;« opgericht, als door de mildadigbeid van byzondcre rfoonen en Ke.kgenootfchappen , tot hunnen eeuwigen I»f gebouwd; men bezocke flechts de Tempels en Bedehu./cn r onderfeheiden Godsdienftige GezWtensw.ons VadMlafif, ceeme in aanmerking de talloozefornmen welken sjarlyks '■onderhoud der Armen werden ingezameld, om voUomen ■t my in re ftemmen . dat over het algemeen onzeNatie ecn 'fdaadig en Godsdiwiftig Volk mag genoemd worden. Befchouw ik r.u, in dc ade plsats:
De mtandigheien waarin zich de mderfehe-.aen Gfsdunfltgf nootfcl.appen over het algemeen in or., Vaderland Vcyirdm tn •rek'hg tot den Ssaat, almede derzelver enderfchetden t olk
")ln 'doet 'er zich In beiden geyeïhm een verbazend onder ei1 01 zoo in getal a's in voorrechten,
k ie'iai. De Gercf rmccrdtn, daar onder de Waalfche es '. fofche Kerkgerootfe-api^n, welke «Kor» onder dezelve llefd wietden, maker raar eene v.y watfcbyniyke bereeke
ag 1 gedeelte dei Natie uit, terwyl het overige ^ gedeclw
beftaat uit de vcidere Godsdienftige Kerkgemeentens, bekend onder den naam vsn Roomsch • Catholyken en Disfenters.
In voorrechten: DeG-reformeerden, Waalfche cn Engelfche iCerkgenoo'.fchappen hebben alleen tot op dit oogcnSl k het titfluitend voorrecht genooten, dat derzelver K-.rkelyke Belicnaar» en Beambten van Lands en Stadswege wierden betaald, net dien verftande echter, immersin zommige Gewesten, ayzonder in dat van Holland, dat daartoe wierden gebruikt 3e inkomften van derzelver gecstelykc goederen en fondfen , yelke onder de beheering en beftiering van den Staat gebragt iyn; dan daar deze betaling van wc^e d.:n Lande niet ge noegzaam ftrekte tot een ordentciyk beftaan voor de Kerkeiyke Lceraais in de Steden, wierden dezelve van Stadswege nog daar cn boven niet eene toereikende Jaarwedde bcganftigd, terwyl de Kerkelyke Leeraais cn Beambten ten platten Lande zich alleen moesten vergenoegen met da gewoone Jaarwedde, welke hen van wegens den Staat uit die Fcmdzen wierden. toegelegd of uit de Pastory goederen betaald, benalvetiin zommige der gegoedfteDorpen , welkeaan-de-zelve, bovendien Uit haare byzondere Kasfe, noch ccne C5ccra toelage 's jaarlyks uitkeerden.
De overige Dtsfetitieerend: Kerkgenootfchappen in ons Vaderland in tegendeel bleven tot hier toe verftooken van deze byzondere voorrechten, zo van Lands', S'ads'als Dotpswege, cn moeten dus gcvolglyk alleen den last dragen der bezoldiging van hunne Kerkelyke Bedienreirs cn Beambten , maar bleeven wederom in 't volkomen bezit, beliecring cn beftuur van derzelver cigendomlyke G-'cstelykegoedercü en fo.-idzen. Waar uit dan ten klaarftrn blykt. dat 'er in Nederland tusfehen dc onderfeheiden Kerkelyke Genootfchappen , van wegens den Lande eene ongclykheid in voorrechten beftaat, welke ftrydig 13 met alle goede bcginzels, cn dus niet langer kin nog mag geduld worden.
Eu nu, Burgers Reprefentanten! gevorderd zynde tot myn derde poinft van overweeging, namelyk :
l)e heilzame invloed die de Godsdienst heeft op den mensch, cn das ook op den Staat.
Maar, ik zoude aan uwe wysheid, aan uwe eigen ondervinding, cn aao uwe deugd -te kort doen, indien ik my onderwond breedvoerig eene eeuwige wearheid te betoogen, waar van gy allen overtuigd zyt, eu welke nifi,mer door ceny Wvsgccr of Staatsman van naam en yerdicnitc is in twyfel getrokken. Hoe gepast zoude ik my th^us reu nutte kunnen nt-akcti de fehoone gedachten cn UtlTende denkbeelden van zo veele beroemde Sehryvers, weika ovet dit onderwerp hebben uitgeweid , indien ik niet fchrooinde met de Geraden van een ander myn eigen rsftcel op te tóuyeii, Ik ze-cde aan uwe 'GefchicdkUOdcXc kort doen ,indien ik uitgewydecn ongewyde blaren wilde aantoonen , welke migii^e Volkeren , welke vaste troonen cn bloiycnde beerfehappyen al niet jyn verguisd, vernietigd , en ten ondeifte boven gekeerd, zo ras dc Godsdienst by dezelve in kleinachtiug verviel, en eindelyk geheel ophield. Wie onzer is niet overtuigt dat de Godsdienst, als ik my zo eens mag uitdrukken, dc baarmoeder is van alle mgsifchsppelykcdeugden , Godvrucht, nyverheid.goedetrouw, heldenmeed ea ware Vaderlandsliefde tcclr. Dat de Godsdienst dc fteikfte breidel, is voor alle menschelyke driften, en de beste band der Burgerlykc famenleeving, cn dus , dat zoudcrGods. dienst geen Land kan beftaan, noch geen Volk kan gelukkig zyn.
Zyn deze dingen nu alzo, myne waardige Ambtgenoot-u I Is het waarachtig-.dat bet Nederlandfche Volk over- het algeineen den eernaam verdient van eea Godsdiefiftig Volk, da» O 0 * zy»



C 2>2 >
zyn wy verpligt als Vertegenwoordigers van zodanig eene Nsie , en als de organe van zulk een deugdzaam Volk openbaar holde te doen aan hunne grondbeginzclen en daarvoor manlylt uittekomen, cp hoe zullen wy dit gepaster doen dan fcy de scr; van Conllitutie , waarin als het ware het Volk zelve fpreikt, zyne grondbeginzelen en gevoelen» openlyk te belyden.
Ia het bewcezen zeker dat 'er in Nederland onder de vetfchillendc Kcrkelyke Gcnootfchappen van wegens den Staat eénc ongelykhtid in voorrechten plaats heeft, ftrydig tegens Rlle gronden van billykheid en rechtvaardigheid; dan vordert onze pligt van ons, daar wy voor de belangens van het alge r.ucn moeten zorgen, dat wy zo fpoedig mogelyk, immers by de daarftclling der Conftitutie alles vernietigen wat tegen ede goede bejinzeien ihyd, eni aan alle Kerkeiyke Genoot fcharpen zonder onderfcheid gslyke voorrechten doen genieten.
Is de Godsdienst waarlyk ecn bron van deugd, van goede zeden en daarvan onaffcheldbaar Volksgeluk, en is ttn deszelfs val de gewisfen val des Vaderlands eenmaal verknocht, hoe belangryk word dan de zorg voor deszelfs in ftandhouding! Hoe heilig de verpligting van alle Vertegenwoordigers in der tyd om dcnzelve te befchetmen, en langs alle gepaste wegen en middelen te bevorderen, op dat het de Natie Ner gens en Nimmer ontbrecke aan Go'.sdienfti? onderwys; en hoe noodzakelyk is het dan niet dat wyby de Conftitutie vrste gronden van zekerheid cn gerustftclling leggen waarop zkh het Volk voor altoos veilig kan verlaten.
En dit, Burgers Reprefentanten 1 brengt my van zelve tot deze gewichtige vragc:
Langs welke middelen en wegen zal nu dat heilryk doel het zekerst getroffen worden? Zal dir bereikt worden wanneer alle bedienaren van den Godsdienst, zonder onderfcheid, aan hun eigen lor, ofaan de genegenheid hunner Kerkgcraeen-
tens werden overgelaten ï or zal ait bereist woraen wanneer in tegendeel alle bedienaren van den Godsdienst van wegens den Srsat zullen betaald worden ? of dat de Staat zorgd dat dezelve bchooriyk betaald worden. Laat ons dit onpsrtydig onderzoeken, en naar billykheid uitfpraak doen.
Wanneer de Staat geene Kerkeiyke Leeraars hoegenaamd betaald, dan word dezelve ontheft van den last dier jiarlykfebe uitgave ren behoeve van de weleer bevoorrechte Kerk, gelyk wy reeds te vooren hebben aangemerkt, cn dan keeren ot k alle die gceftelykc goederen cn fondfen, welke onder de bchcering en beftuuring van den S'aat zyn ovcrgebras.t, en welke wcttiglvk kunnen beweczen worden het eigendom tc zyn van dat K-trkgenootfcbap , volgens alle reebt en billykheid weder in den boezem van het zelve; en zo dan de Leden van dat Keikgcnootfchap baren Gtidsdicnst ni«-t 'eindelyk geheel' willen zien vervallen , zyn zy verpligt,even gelyk atleoveripe disfenifcerende Kerk gcnootfchappen voorhet tekort komende tor onderhoud van hunne Leeraars en Kerkeiyke Beambten te zorgen. Van deze goede geneigdheid . Burgers Reprefentanten 1 vodden wy geene den mi'ften twylïel wat de groote Steden betreft, om dat wy de Nitic, wa r vau de Gereformeerden zu'k een ainnieikelyk gedekte ui'iraken, overliet a!geo;een a'.s een lifdadig en Godsdienstig Volk bcfehouwd liebbLti ; djh wy kunnen tevens riet ontveinzen deswcgciJS meerdere z.varigr.tiAte gevoelen omtrent dc Kleinere Sleden en het platte Land , uit hoofde- van onmsgt; maar voamamelyk omtrent zom miae armoe 'ige Djrpcn san de uiterfte Grenzen onzes Vader lanr's, enran de S'ra-idenonzer Z; éen gelccgem wier Iuwooneren veelal uit geringe dsglooneis cn armoedige Vufckers beftaan,
wcise nauweiyns zoo veei, m t zweet nunncsaangczientsv
den vroegen morgen tot aan den laten avond toe, doorznOKBll en gevaaiiykcB arbeid , kunnen verdienen als zy voiftrejUi nodig hebben voor zich en hunne huisgezinnen ..waar vflt zommige nog met cen aantal Kinderen ge'zcgend'zyn; en «11 dan die trfap but en ftrandbewooners, die iltitt^te Leden dMt Maatfchappy^, die norjdzafcelykc fpysverzortrer? \ n de'tafJIt dcroeboefte en des overvloeds, uic volftrexte onmagt olH een Lceraar tc onderhouden , niet zouden kunnen verftok^Bl blyven van alle Godsdicuftijr onderwys, ten wlre dat de hxnwl der mildaeiigbeid, ten bcboev* van deze armoedige KcrsK broeders ook nief tevens zich ourUoot. En by aldien dcczH . zwarigheid ook .1 e«ns door wt!dadlgh-h: -«k-rd weg gcniB men , geve ik iu bedenking aan welke taliyac faadplcgingelï L beichikkingen en tegenkantingen in den beginne deze rdeu^B E inrichting van zak-n niet zal kunnen onderhevig 'zyn ! Ha t veel tyds 'er inmiddels zal verlopen eer dezelve op eer.egeiel l gelde voet oveial zai kunnen ingevoeld en toe ftsnd gebrafl f worden, uit hoofde vim de grootheid ën ultgeftrefctfaeld val p dat Lighaam, wyd en zyd ui ons Vaderland verfprcidl Hol I inmiddels dat gedec-le aes Volks , legers het waarachtig e belang des Vtdcrian«i«, als herderloze Schapen in het wildj i zoude rondzwerven en eindelek geheel zedenioos wordefl I Ho« onicgenzegivk hard, om niet te zeggen drukkend , htll eer Kerkgenoot ie haf zoude vallen om in de da^en van Vryfll heid veeftooken tc worden van cen ondei ftand 't welk heil zelve ruim twee Eeuwen genoot! Wat al bronnen Van ongeil noegen, van Religiehaat en van afkeer tegen de nieuwe ordj [i van zaken nier door zoude kunnen geopend worden , efl L: eindelyk , Burgers Reprefentanten! hoc'Wy hier door, d» Gtlyklieid betrachtende, tegen dc Broiderjchap 'zouden zondig \ gen 1 i
Maar wanneer nu de STiat alle. Bedienaars van cleti, k Godsdienst , zonder onderfcheid , behoorlyk betaalt, dafl V word dezelve integendeel met een last bezwssird , wcltrj f ge'Akht men met geen n.oogiykbejd als nog kan bcrekenerj I En dan moet de Staat niet alleen voor hare rekening neemeM l alle Lceratus der tegenwoordig bekende Sectcn in PJcderlanfl V wonende, maar tevens alk- nieuwe Seclten , welke van tyfl ii tot tyd in ons Vadeiland zouden kunnen opfisan. Ditfchyn« l rene gcwigtige tegenbedenking welke onze nadere overwecB h ging dubbel waardig is. :
Maar, Burgers Reprefentai'tcn ! zyn deeze zwarigheden in |( dc rfasd wel zoo gcwig.rig als dezelve in den ceiften opj L (lag Jehyaeu? fs het daarmede piet gefteid slsmerecn gewaanï l fchrikbeeld by de avondfehemvring, of by act blctke liehH I der Mian, op cen verren al'ftand gezien, 't welk by ecnej f nadere befeh. uvjing üechts uit fchadttwen eir luchtdecleM [j was zamengelield , of wèëzftitiyk ren vsn de fehoor.ftel t gewrochten der Natuur ubmaakte? leame s, indien het be-J L weezen is dat de inftandfcouding van den Godsdienst totbefl I moreele welzyn van den S aat even zoo nuttig, even zodl I noodzakelyk is, als tot haar Pbyiiek Welzyn, dciLftatidhouJ I ding van 's Lands Viootcn vin Otrlog en desjclfs LrF.ermagï I te Lande, dan valt 'er geene bed nking mee, war 'de Staat in I dezen te d.u.n of te laten heeft; dan is dezelve verpliehH [ voor deszelfs in ftandhoüdmg te waken, irh tot dat cindal I als het zctletut middel daaitoe , voor de bezoldiging deM ï Kerkeiyke Leeiaars te zorgen, en daartoe de beste middelen,j I gegrond ot> billykheid en rechtvaaidteheid te eeiamen , err M dan is de Maatfchappy wederkerig verplicnt zich daar aan tet m onder we rpui ten algemeene nutte en "t nodige daar voor



n)«. Dit dit nu niet iUeenlyk mogelyk is , maat; tot. «neer bezwaar zou..ftrekken.voor. d.u Lande, ulevel lëajelf» Ir-aczetenen . dan wanneer elkftet'kge'-ootlehip Aigene Leeraars zelve betaalde, zal ik trachten ïon^ in te toonen en. te bewyzen. Indienalle Ke.kedeersars der bekende Sectten in Nederland voortaan van j iden Staat zullen betaald worden , dan vordert de Ge i 1 dat derzelver getal ook .geregeld w<«de naac de v tl 4 der Gemeentens,.immers in zp verte .zulks c. n.g.-.;..s g?k, en m:c de. gerede;orde. beftaan>>aar is , ten eiupe i( eze btpaaldc regeling ain zommige.kUene lverk.set!o..t i;n in me Steden, eh.aan eehige gen>ee8ten§.tes; .n it, waarvan zomrmgen zomwyl uuren ver moeten gaan tonen G->4sdienst te vei richten, gen wez.ii.yk nadeel •i toesebragt: cn welke gemeentens even è2arom eene H ikelyke cn billyte uitzondering .op dien regel zullen i:hcn. maar weike uitzondering cenogehciligdepl.gr ri Ifeas zynde met zo. veel fpaarzasmhei J voor den LaJidj I: zedelyk • belang dier 'gemeentens dulden kan tevens t| eten uitwöcffepd wordciii Is zou hier over breedvoeriger n i zyn, ènkunrco aantoon*?, dat towoda»tig«fea>iKj;ia.g olts vereischt-.word;, dat de.hVzondere.Kcrkgcrrqor<CHa.p; aicne fondfen in dan Schóót des.Staats zouden hehyoreli btcts; maar boe dezelve integendeel ten byzondere nutte liane arme Ledematen, wier nood belaas!. daguiyks,aieer d> klimtvzo«de kmman hefteed wojldefl ,;*asr.hunnen
i verkiezing. Bte toet heeft u bebasgt-eene CoVsiisue I lemen ter affcheiding van Kerk en.tS.taat, en dezpzal» li r zy XJBedcr-. beüaic over dit gewigtig £tuk zaiw^n , d nodige onderricrujiG^err zal hebben.bekomen , beter,-in tVnVt'deswegens te. berichten, en met meer grond van ei aad tc kunnen bedienen. [ ...
li e Cornmi.fie tbans geheel-voor uit te loopen , geloove ai dat eigerlyk tot dc beftemming. van deezen dag bc-
ii Ik be-sjrvp or.deitusfchen zeerwel ,:Burgeis Reprcftm O, dat'.het airoos gevaarlyk is• een ffctMÉF vast te ftel-
onder alvnoréT.s de tr.oojdykb.eid der, uitvoering ten r :n betoogd te hebber., dan ik bcgryp tevens dat wanneer 1 tcipe op zodsnit? eenen deugdelyke-n en ^oodzaktivken n ust, dat 'er dan geene keuze overblyff t.wii rncn- het jnnd niet wapen, of de middelen alsdan. Jjiet moeten ut: w pen zyn aan het principe. By voorbeeld , wanneer de «ingevallen word door cer.en. Vyand< «f wanneer het w nor ccE..we.2endJ:yk gevw.gedreigeb w;ei;d, zsl^niejp di idplcegen, tarnen den Vyand al of Ija's^all* teer. tr,': ccvaar iiaehtcri-af te'wenden..■'Zalfcnïqn riet- oo-. D ft-k tot bet eetfte beft uiten , en ;r'iMciib«.nd. de tes.;e ii:n dat; toe nechten uit te vinden* lk vermeen.»; ftjt ti en aargi ftiptc njet aiken bet noodzakelyke ro.ar het q yke cn bet biilyke van codauige eeue. inrichting vnorI| ; hebben betoogd Ik vermtene ttmvai-lttijk r:eds I] te. hebben dat door zodeöagei .fcVkkiijg,'. op de Ik kbeid gegrond , de Jngezeetenen w'ejbjjxitï, KcBfiCB, he/. | rden .de wanneer eik KerfegeEübtfijicp ^yi,e Vijjcr.e ats.ui'. ryn eige 'beurs hetai',de.- • -Het. js „toep l-'.f, •ii Reprcl' n-ar.tcn!' dat .ieder .<Jfin;ecbt<S. .wr'i het i eten dl iisrriet zien.vervs-lUn,-voor het onderbond vitn hare i< aren moet zorgen . en of dit dan geichied door iedt: * sootfebap op zich zelven dan -aaa-Ailcn zonder onder.ej iocir dei: Staaf, is dit niet hetzelfde? En be/eikt dan 9i : niet dit groote en gewichtige dötl dat zy verzekerd a. ".r aftebï vcikui^iecs zuilen zyn van deugd eia.ge.ede :i'Ên dat dezel-.e altoos behoorlyk.zuilen betaald .Wyl»
den, twee, zaken, waar,, over zy rioi-nf-r onverfchiilig. kas zyn of irumer moet' worden , 'en hee^t ieder tra der Miar•"esj-py Ly d; braaf heli. z\'rt,èr Mé.fcieJco nie' het hoogfte h'cjlaiig? rfee.ft de d.'u.-d 'aaqjftc i"> dït'-'leeven 'tiet geduurig aaiimoc:!li!.ig.cn vetfterking ncodig om on he' pa' der deugd rustig voomtA-m'^'!-"'', s-vCn eens r.'s 'iet fligc- tatn zyn da?.e:yks voedzcl' e werk/iam'--den te kötmén cif
ottT.nen ? En wie zon elin 'een o:' "ik i;t pc'r«d kunnen ftaan -of hv ren t' ,t ;: .'fib rl'utt: Jet zjTie daar toe al of 'niet' ;<a!"aapbreipen.,?.'fta'at dy '.bii'.ykè. last dan niet velkprncu, ;,k net i::e;'a.üi re iSjhJfe '.asten', w. de Ing„/.■.£'tnen ve-iVigt ^y,yy tot mé .plsyflelts "vi-er/yn ..yan den Stiat op 'tc hrurg1:!.»' l:r»..;er; ', fli:Vj,fs . Rc. Hlï-n-a: ■en, ten wiep bej-.o. ve tf-étk't, 'i T-ards veide.' liin;.. 't T..' wiens nutte fle 'G.'S !i'.-..«:?'F . Wié zyn het die daar voor aai den Vadetlrnde' ófférch? Vöqrz.êker in' V 1tféyitfelri',rzó a's in
.hj^derd WA«$ i'me.cr »#"|ifS Aïi^Ji? y,':i - W 5"::'f-,w Volk vt^ ^e.;. Ij,1'..c Uf-S]£itk%ir.-„.<;'?-> f- roter
etui bet 3zJ:,k» h .t.,..:.na,n-, : ,-yrrc. niee-.ie.-'.- b*-
^lkïn-,»^?tt.^'«'-'!s?fw ^$$>M irj«-?xM-?
J^rk^pC't..rSi-^',-;:.j^ cr^iii.rltt 4 ,tr. Je Öef, i uvs «aa's, iu de.'algeij^yne.Xast.-ri (1 chfs,zj'kc cifene• Ltc-sets. zo .'al cen* dvor .de" 'uier Sovar r.en.rë'r i d.le iptzon Jm li g, ten nutte dier kieene.^Keï'k'gemïeivter.^.'in . de ftS'deh.Tlti' in' de dorpen , eer.e geriokb ó.u^e'lyknetd mos: piaats cjrypan ,' waar hor' het .ceey Keri.;/ :ho<j\ï:d\^fha m.-di dan']'ér aftirèie.hï*^ v^-^cna 1". 'V4 do.i ïi 20". i.i ■:'J'.':zr' \ . ;iJ.it ;o«av /■**>' ?..":';'/';'., : da: Mt *eiy'k l\m m.,: ui ' on, /j k!]e:.'..,/.vaat J&'.'to rrir.oèd<gc 'Laijduiah.uit prsJiilu eg de b.^i'tTnte ViftHir vSrï^tiï fjL'icfe 'n.-.eJ.c'p ds:'r;:'..i -'■'■./- 'V'Ae. uv-i- ,;.t'.):''::r '•'''.; "' r; m 'den'Vyken I^óllandfclii ;i' k;j<prnall v: r-llhi -.e'-njt? 'zblltti wy' minder edeimoeWg zyn visor' onze cl cn f*--i.'; '•.•mo'ch dan voorden vreemd.-üf^'? hoe mceuigKtrkgtd outv heeft cfet •miidaligl^eid der,ÏSVje:i.-.ude^s..op' zyn* bócre^i ,;r:l:el:t, en hoe nie^nigiyeii' zyne Lceiaers otjd.ip.'i.inl! 1 Brrtiii »er werkelyk ujö'cH;iiiet'geheele Keikgtrneent'e.Vs iu arï.jLfi Linden-, wier' Leeraars 'door' ons . worden V'aaldf {tjMr '.rw.' d'- n! 'Zal men óm' eene gstinge i.w')o.\2akei'y!{c on/oiyieh a 'e ontwykeri.^eii.fruot, t-sh heilz-uiu'werk e Vtteti , dj 'is *èr yoof dieigelyke Clitistelyko opöfferingc'a 'cJiiï o'.'d.iMy're bclboni'iig van bet hart, en geene byzondere vrr.t idinij aah dc overzy.Jp des Grafs ? Zodanige' biJlyTte ffidefierie'!din'g>. Burgera Reprefentanten , >an • ■oir' üiiïi -'r ita nadee'c van ?--;g Kerkelyk Getioo.'Tebsp ftiekkcp, na lemaii r": d.'rr.five, dié zieh.'fn. zodanig cso ni :ievi;id',,,s.i':fpr'aak tievfr.rtp hdr i.'f'c B&Sfi cn n'oo-ijatte.'yk vp>';.-eCljti' JD; !" cfnp. der Kèlk*Vy$c L'ecraa'rg van' wegens Jen Stnr '< au o i: - 'nröcT.ren • peTfo^e-le* riadeele* 'verftrekfcen van een eenfg 'Le?'.' *.r u'r dezelve, weike uit hoefde van de byzocdeie insjchtm^ fti gein tiikeó van. tyncn Go'sdieiist ,.e,en;t' rriotir jaarlyks irikbrAcp géiiiet viii deszelfs Kcikgcmcenfc' ..0sze..flieu'.ve imdehtinjt 9my t vp/jiget tot, zyn byzonder 'voordeer' -ftrekken , d-wyi deze''^; aan- %vda.n^«4en),c'ite'i--ensj'il.! zt.:!- t.n die zelve 'voctrdteien aar. de,.'. ; '.'-. itt za van n G (.dstónst te 'diicn. eej:>..ten , 'vtitte bv !••■: Mer.'V-finöö^. Z '"3.j;: dearcri-
.daar OJiOr. verzekerd wierd, by v.^c,r t'.r ' etite;.:; i i.'jir.j; inrichiiAgên ,eu y.ebruiiten jjcen - plaats 'vind-n , 'iioco',' immer .kunnen .ingevoerd.'«(.orden. Z« 'er al e..or ien-atrf j'énfe bezwaar -mogt ónt ftaan uit dt. beialiny.' vaii s.^-. 'Kerkelyko Leeraa s, dan zoude het vop.: .zommige Ryfc,-;> ■'■ " ' welk-': in .het ééuu K.ïkgéu^5:u.hi.p uüt' • föKxfaim zich BÏp&ten bevindtj, tu,/Ja« do'jr iets.,ra.ei jp«irea.-ïfa|er\ S I .. ;Pj?..5'j -j^svr M Mstiaa ah oav Jnhsbniamv eb jsnl



C 294 )
in cc algemeene lasten, ten behoeve hunner arnvr medebroeiiib, docfii dit zal altoos plaats betsoeu by koe overige belastingen, Baar de gegoedreid gereekend. Dan wel eeneaangcname last! Wie zou dezelve niet met verrukking dragen! Verblyd 'er U over, öGyl die bovenmate gezeegend zyt! Dit is het grootfte heil dat immer u bet goud boven uwen minvermogenden natuurgenoot kan baren ! Deze waarachtige ziels wellust kan geen engel genieten! lij de Grw.-sten van eindelooze vreugd zyn geene traanen te drogen!—. En zo 'er al een of ander Godsdienftige gezindte rtfogre zyn welke veelligt, uit hoofde harer gunftige omftaniigheid, geen ge bruik zoud willen maken van deze weldadige fchikking d:rs Staats, en dc Jaarwedden barer Leeraaren op het altaar des Vaderlands zoud willen offeren, öl het Vaderland za! di:offer harer welwiilenheid met eene dankbare hand aanvaarden, en haar daar voor zegenen !
Maar, Burgers Reprefentanten! 'er beftaat ook In ons Vaderland eene Scfte die niet tot onze Natie behoord, namelyk : de Jooden. Zullen deezen ook kunnen gereekend worden als dan aanfpraak te hebben op dezelve bezoldiging voor hunne Rabynen? Deze zwarigheid is van meer gewigf.—— Dan als ik met cen wysgcerig oog, uw Decreetvan den 5 Aug. inzie: Als ik hezcf dat ook hunne Godsdienst deugdsbetrachting predikt: Als ik in aanmerking neem wat belang de Sraat heefc dat deze Ingezeetenen, fchoon als vreemdelingen by ©ns inworjnen'de, 'in dezelve ondarweezen worden, om deugdzaam te kunnen worden; Als ik naga daf ook zy in de algemeene lasten dragen, en eindelyk als ik den geest van mynen Godsdienst wel vcifta, dan vinde ik geene zwarigheid meer om hen nevens allen Christenen de vruchten der Gelykhe-id en der Broederfehap te doen genieten, dan zeg ik volkomen Ja!
Maar dit woord zal u veelligt verwonderen , zwakke bc lyders van den heiligen, naam waarna gy genoemd Word I Laat u niet langer misleiden door het drieste onverftand om dat de Kerk afgescheiden is vnn den Staat. Weet dat de ware zin en betekenis van dat D.'crect cenvouwiig deczc is: l'e Staat kent geene byzaidere Godsdi'enftfgC gevoelens, zy kent alleen Medeburgers , doch eeibudigc den Godsdienst. Mtsfehieu zult gy welhaast alle'de Leeraars uwer Medechristenen, en die der Jooden betalen, word mynên wensch vervuld. Dm laatfte baare U geene' ergernis I De Jooden zullen ook uwe Leeraars betaalen. Handelt zoo met hen , en met alle uwe Chtistclyke Medebroeders, die buiten uw Kerkgenootfchat zyn , gelyk de Samaritaan met den gewonden Jood, en gy ?ul de zaligfprceking van uwen gróoten Meester , wiens ccrfti gebod is algemeene Mensch cn Broeder liefde , vbikomér wegdragen 1
En nu , Burgers Reprefentanten! nog een woorct over d< laatfte zwarigheid; de vermeerdering der Secttcns , en hetdaat uit te ontftaane bezwaar van betaling voor den Staat.
Maar rust deze zwarigheid niet mede op ecn z wakken grond flag? Kunnen wy ter goeder trouwe vermoeden, dat'erinif»e een zwerm van nieuwe S.cten , buiten de reeds beleende ii Nederland, uit andere Landen tot ons zoude overwcyen cn in zuiK een getale, dat elk dcrzelve ecu af/istrocilyl Kerkgenoutfchap zoude kunnen- uitmaken ï cn zo al ja', zulle; dan dezelve ook niet moeten dragen in de lasten yan ren-, en dus bet bezwaar voor den Lande daar door nimnrei kunnen vermeerderd worden V En zo 'er al eens in 'c ve:vo!j tin of meer Stèren uit de tegenwoordige in ons Vaicti.. ; beftaande, mogte ontforuiten , zal dat dati niet zyn by wyze van affchcuring? ên zal dan de-Vermeerdering van de ééne niet de vermindering van de andere te wege brengen en de
last des Staats volkomen dezelfde blyven ? Ja, Burgers RqJI femaiicen ! ik voorzie etc geboorte nog \an ééne Sicte, naai oe-: zal nog mineier den Lanae icliadeiyk zyn! Deeze31 êindelyk eens alle overige Secüten .over den geheclen AardjH dem verzwelgen, en alleen rtaande blyven onderden naaml Cur.tstenen — cn, 0! dat dezelve nog in myne dagen ba) a-i-wesen ontfiug! ik zou de laatfte niet zyn omrny in hui' fchoot te werpen. My dunkt ik zie het Iriempj: van dat kil lyk Lichaam, als nog in den Baarmoeder des tyds befl.-joj zich heverlée ontwikkelen! Vruchtbare daauw, wcldaJl zonnevuur ontbreeken 'er nog flechts aan tot deszelfs volkoMl wasdom! Reeds hebben dc Broederen Rcmonftntntea etJI pooging gedaan by hunne Medechristenen tot eene BtoedaiB I vereeniging in de liefde, dan of de Oogst nog wel ryp ïsl deze vrucht der liefde, met vereeniging der waarlisii , mi zamelen , zal de toekomst leeren. Ondertusfchen , Buil Reprefentanten i hoe veel zoud gy dezen dag kunnen tocM | gen tot gerustftelling van het grooifte gedeelte der Natiqi I be vordering van eensgezindheid en Broederiykeharr: otti-onj i alie de Gezindheden in ons Vaderland; Ébf vooakaruinjB I onbereekenbaare cn ticurige rampen; ter itiftandbnudiOM ■ den Godsdienst ; ter aanneeming en bevestiging van ui j Conftitutie cn tot heil van Vaderland en Volk , vvamicei I in uwe hooge wysheid liet 705 Articul decreteerde confo s her plan van Conftitutie doordeCommisüevanat ontworg [ Dan, Burgers Reprefentanten! eer ik eindig, heb ik n | eene aanmerking te maken op het zelfde Articul, welM E niet kan verzwygen.
Wanneer na verloop van zes jaaren of immer dit Arti f eene aanmerkelykc verandering mogt ondergaan, welke 1" berekenbare gevolgen zouden hier uiE voor Kerkgis'noorfclii>' pen en byzondere Perfoonen kunnen ontftaan , indiend!1 zelve niet als onhcrroepelyk wierde gedecreteerd. Iu wel )l onzeekeiheid en ,vreeze zoude men bil lyk inmiddels kuoi f verkeeren voor de toekoimt , welke Ouders zouden 11 voorbeeld , hunne Kinderen op een' onzekeren voet-3 j het altaar en den Predikdienst opleiden ? En wac zou 'er i \i na veiioop van weinig j*aren van den Godsdienst hier'ri Lande kunnen worden? De zaak is te bclangryk om mctlL dc Conftitutie als onherreeplyk bepaald te worden.
2iet daar, Burgers Reprefentanten I myne gevoelens II dit gewichtig onderwerp u viymoedig medegedeeld. IlJI u den toetfteen nu in h-nden waar aan ik wilde dezelve) S toetst hebben. Onderzoekt en beflist naar uwé gewojS : recatvaardighcid!
: Dan word de Vryheid geëerbiedigd! de Gelykheid betrap en de Broederfehap recht Brocdcrlyk uitgeocffen.i! Daattó 'er een juichtoon opgaan inNederiand! Dan zullen Wedui i en Wezen, Grysaarts en Mannen, Vrouwen en KinderenjU ze'fs Zuigelingen, indien zy fpreekea konden,... Zuigelt gen zullen u zegenen! En war meer is, myne Broederen!) £ zult den feraf een nieuw L- élicd in den mond liggen, en jj
• Almagtige zal het u vergelden I
En wat u betreft, myn dierbaar Vaderland! Verre vanjB
> dat ik immer u meteen' fehadclyken last zou willen draqE waar onder gy zoude kunnen bezwykenl Neen, die hal last weike ik uwe Kinderen te famen wil doen tor.-.fcnedj I u op uwe fondamenten te vaster, te- or.;wiik'--aa>cicr J|I nederzinken , cn u tot in eeuwigheid bevtstigen! En wl Wee! des Vyaud die immer zodanig een L :id , zodanig* I Vo k dar voor -de inftandhouding van Godsdienst Brocdcfflpl fatnsndraagd, zal durven beftooken-. n de .God .eter HaM fcharen zal Voor keuelve .fttydes. IJ
n



C =95 )
mist zeat:
avras op Hen 5 isn Augustus des af ge veeketi'jurs, ir deeze Vergadering het aUyd merkwaardig De-
\an , ef zal geene beroofee'ile, noch hecrfchenJe I?} Neier'.nrd rneer ged-tld wor.len. tp de-r 2cï Jifi«uiry 4ez.es Jaars ltej.de detelve a's {rtrtfel,on voor de Ginftituie te plaatfen , va>t: I '8ala.1ffc.h1 Volk , eerbiedigen Je de erkentenis van \ aan vm* een Opperwezen, en den hetlza.ntn ini\cr van "op deugd en goede zeden , verklaard plee 1 Vryheid vm een ieder, o'ti God , naar de uvert', va: zvn hart te dienen, en beloofd aan allen \èn opzichte z/ierheid en befcfiermOig. ri lietlte dezer Decreten moet aïlevreeze vooreenen |jj Godsdienst van Staat verbannen, en ftrekt tot rif» voor alle Ingezetenen van Nederland , dat, van cleik- Genoodfchap zy ook verkiezen Leden te ;.fle Maatfchapplyke, voordeden, zo wei als alle lyke LilStèn voor hét» volmaakt gelyk zyn zullen.
■ elle dit dan ook op den voorgrond van het geen i 'rhvtf beurt, zeggen wilde on-rend de zo gewig-
ire ie van he; ïla t van God.-.Iten ft , voor zo verre reui.-e' van her Ontwerp van C onll.tutie moet uit| ; om (Sar door my zelve te behoeden tegen de Et ónheiag'zaamheid m het fpreeken over eene zo r (lotte, eri om alle myne Mede - Ambtgenot.t-n , wk Kerk Genoodfchap zy mogen behooren , te overei dat ik hen als Burger, en als Oipsten, met het s tr< de hand van Broederfehap aanbxde «- dat ik
i Bgmxrk hebbe om dit genomen D.crect, middelÊnmrdde'yk ,te vetz'vakken , maar, veel eer, dat |de doende aan het denkbeeld der volmaiklte Geit , iri weike a'le fchepfelen ftaaa tot hunnen Schep-
II er 'ust gc ;n het vooruitzicht, en in de hoope, dat, Ir'aécïi heerlchende of bercorreehteliesk inNedeilar.d r , 'er eens een tyd komen zal, dat 'er geene verfchil. 'e erken in Nederland , noch op den Aardbodem meer 1 len -, maar dat wy allen , terug gekomen tot den eend:n ei beminne'yken Godsdienst van Jhsus , ais len van eenen Vader, dien Vader op dezelfde wyzen dimen. En het was my,— en, zo ik vers iv ook het groorfte en beste deel der NV ie, boa • iders o;er politicque pointen niet eenftemrmg kirfe — overzulks geen gering genoegen, dat dee\ gadering by den. aanvang haarer overweegipg-vn
■ Ontweip der Conftitutie, als ten lieginfei voor itóffebe Volk vastfteide; dat het z'he eerbicd-ga
t\ ntenis van een Opperwezen dat het zelve
1 igd dei hülzaameu invloed van deeze erkentenis L 'ga en goede Zeden. — Dat hetzelve n et alléén :h \ ver lila irt , dat eer, ieder vryheid heeft , om God 't e overtuiging van :yn hart te dienen -- maar ook t ■Lxnit.n doezen opzichte belooft ZEKERHEID en Hfc.RM.lNG. r;
I ie plcgtige Verklaringen — deeze, door geene
■ iie WergeevinRen ooit te veranderen groncbeginItan ons aanflaand Maatfcliaily.k verdrag, moeten
cd er Nederlander , die prys op Deagd on Gj'sdïensl
lelt , tot wélk Kerk* Genoodfchap hy ook moge behoef, g:rus; itiilen , dat UI, Decreet van den «den Aa'mttis des af.«wecken:jiars, geene ilrskking hebben ka.t, joch hev>t:i zat, om den Godsdienst te ondermy-' ien, — otn het ongeloof te bevorderen, — om onlengi en zedeloosheid in het üurgerlyke leven, op den hroon te helpen — of om aau een eenig Lid der Vlaatfchappy te oatneemen, die troostgronden, die hein :en rede'.ykc eu opgeklaarde Godsdienst ,'in alle de ram. Mn van dit leven, e.i ook aan geene zyde. vau het
Graf, aanbiedt. Deze plechtige VerkLar.ngeri,, ik_
ïerhaale het, want het kaa mei.' genoeg herhaald worden — ruimen niet weinig op de bekoinmeringen, dte by angstvallige en zwakken ouder onze Mcdeburaeren —. vooral by 'tinken die tot het Hervormd ICerkgenood"chap als voormaals het bevoorrechte geweest zynde, aehooren -—-,.door eene afgetrokkene leezing van het zelve Decreet, en door de gevolgen , die zy , naar hun. inzien, daar van berekenden, zyn gebooren geworden. Maar, Burgers Reprefentanten! wat zouden hun deezè Verklaaringen helpen,als niet uwe verdere befluiten, en de daar op te volgen fanctic des gehee'én Nederlandfchen Volks, daar heen en il rekten , om hen de by üwl, Beginzel beloofde Z.kcrheidzw Dcfc'ierming , ook daadlyk te doen ondervinden , en te genieten.
Het zy verre van my, dat ik een ogenblik zou twyffelen aan UI. oprechtheid of welwillendheid in dezen! Neen, Burgers Reprefentanten! de Dlscuslien ter gelegenheid van het vastftellen van dit Beginzel , voor eentje weeken in deze Raadzaal peh .mden , en waar van dc warmte en yver waardig was aan het onderwerp, ftellen my ten vollen gerust, dat deze beloofde Zckcrke d en Befcherming, in 11 ven mond geene ydele klan'ert geweest zyn. -Met genoegen herinnêrè ik my , hoe een aantal myner Mede-Ambtgenooten , offchoon tot verfchillende Christelyke Kerkgenoodfchappen behoorendc , dit gewigtig poinct, met iruur en klem van redenen behandeld hebben , en dat , hoezeer 'cr over de woorden, in welke dit Beginzel behoorde vervat, en omtrend de rechte plaats, op welke het zelve in de Acte vaa Conftitutie zou behooren getanglehikt te worden, byzondcre begrippen reezen , het vry eenpaarig gevoelen echter dezer Vergadering zich tot het doen dezer plechtige verklaar:ng, e> her geeven dezer gerustlWliende belofte van zekerheid en befcherming van vrye Godsdiensioeftening, vereenigd heeft. Maar, daar wy hier twee byzondere, tegen elkander ftrydende middelen zien aangepreezeti, die beide echter, na dit Gedecideerde beginzel, zouden moeten dienen ter bereiking van het zelfde oogmerk en van daadlyke preflatie dier gedaane belofte , het geen doch redglyker wyze onmogeiyk is, vorderlt onze pligr, om niet behcorlyke kalmte , en vooral met broederlyke toegevendheid oaatrend elkanders verfchilknde begrippen, beide deeze middelen te onderzoeken, te wikken en te wcegen , en het beste te kiezen. Ik bedoeie het geen wy bieromtrend kezen in den 705 Articul yan het Ontwerp der Con-
i 1
!
i
I ( t
1
]
1
: 1
:



ftffiitië doörfdè Commisfie van 21. overgegeeven * 20
luiden de 'wootdea : •• ' - •
'.i De Staat zorgt, dtt het Godsdientiig Onderwys be,,'vurderd worde, dat overalgelegenheidtotpubfeke Godsdienstoeffên'rag zy', en dat alle Kerkeiyke Leer aar cn behoorlyk betaald worden ',l' " Waar tegen ik' in de voorgeflagene veranderingen door dc Cornmislie van 7. op déeze Afiecling en Art. bkdz. 69. leeze Art. 2. ,, Ntcmand kan genoodzaakt worden in de kosten van cent ge Godsdienst i Oef/én ing tedeelen ; itt de Staat betaald hoegenaamd mets vaneent,, gen dergc'ykeu dienst..
Voorat zy het my vergunt met alle befcheidenheid té remarqueeren, dat de Commisfie yan 7, door de' opgave van deezen , geheel veranderden , Artikel meer gedaan heeft, als by Decreet Commifforiaai van den 8 December 1. 1. naar myn inzien , aan dezelve was op-edragm4.: daar by doch waaren - zy verzogt en ; gecommit.eerd tot drie zeer onderfcheidene Werkzaamheden:1 tuamlyk r. „ Om die Artikelen in het Ont,.' werp van 1 onliitutte, welke door het gevallen Decreet 1 „: van den 2'.en"December daar te* vooren, noodwen„ d!gvéra'ndcri..g behoefden , te altereeren — ade In : „- dat on w-ip azntcvu'icn, het'geen na hun oordeel - ; ,, daar in on brak, en 5'e om zo nodig, eene algen, e- ,, meene i'c.k1- r?c *eiviardigcn voor een -nieuw Plan „. van O dci'n het zél?,e'Ömwfrp^'' ^,.1 t£2- \ ■ ' Nu oi.dèrzocke mer, , of het byjiun nader Plan voor- 1 gedragen vèrtfld' r-tj ee: ig% betaling door den Staaf tot e.nifé-'c. js Den t ~ Üejjeniug ' h ie genaamd —~ f» de , vnltenhtni v..:-t ten ieder, die daar toe perfoontyk niet 1 sonde Wi/Lti Co.uribteeren, onder ecn der drieCommisforiaale puineren :,an gi angfehikt worden, ot' zelfs by , gezogte gevolgtrekking daar toe behoort. 1 Het. a.rydïmerkwaardig Decreet van.den addn Dc- , cember, dat veele veranderingen'in het Ontwerp van I Conftitutie noodtaaklyk gcrrnakt had, behelsde doch al- • Itefi 'eene da.trV.-}!:::'*' ffn de "'volfrekjle- dén ■ en ondeel'e»crh'.:d '•■•!.: het Nederlandfche Tolk, ten'dien efjeae kit hetzeVef' in- alle zyne betrekkingen naar buiten en naar''Vanen zou worden gebragt vilder den eA hetzc/yj '0 f -.'beduur. Alle 'Ar ikclen nu die in het Ont- 1 werp va.i Conuuulie dft.tr 'tegen ftrecdeii.- moéstendoor • déeze Commisfie veranderd':worden; rriaar j zy duiden ; het my niet ten kwaade! haare magt ,t>f liever haate 1
* Dit DAGVER HAA L' 'der ' HaVdelhtgcn van de NAT 10 NA.
éi'flmd,' Word; uft règecVc'ii te Alkmaar4 By ■Tlariemlne'-? Ami van '.'' RieiiÊyk cn Rro'nk'korst', 'Bommel de Mcyers, Breda f Cambc't 'firn* . Klei ttr-kenberlr , V$(V&octofsïadrdiiBev*ntitt 1 hoven ven lecrfan. Enk tutz&ï^'/twlr, edrih-zhemaa^ *tfW: Cleef, Haarlem lofrjtk flootn-$nemrt*JJ*-p!P>xN*h. .Cahai delbur,r Keel en AWahtlmv, iNyinee^en r^r^r m Coi;ip. ;en:'van C Poolman cn Sxeïen, Utrecht S. 2Vj|«-, Paddenburg-, Vbs^gen 1 Zntnhco van iltest en «.1 'u'ik, Zwolle-- Ctyj-mt, ^.--,cn-wrd de Boekverkopers en Postmeesters van -Plaaizen ,- aiw-arj dlt : te doen , zich ten dien einde adrcafecrén 'aap SwarJ eaCowp.
iL -tlll. II'.lLt .UIC , &y , UI f.JfKUv, uor, LVN
Ter Drukkerye vaa VAN SCHELLE Jh COMP. in de HAAGS.
Commisfie ftrekte zich niet uit, om ook andere Ad| len tot deeze Een cn Ondeelbaarheid geene beirej hebbende, of waar by deeze Eén- cn. Q,ndeelbaeM wel was in het «og gehouden , te altereeren. ,rii.j
(Het vervolg vandil Advys en Zitting in ons volgendNomM
Beknopt Extract van ds Zitting van WöéM 3en 22 Waart 1797.
De Burger Manger legt, als Lid der Genera'ireitsB kenkamer, de Verklaring af.
Eene Mtsfire van het Committé der Marine, 1 :ene Memorie van den .Vice-Admiraal de li toudende conlideratien op de onlangs gearrefteeide j| >Iicatie tegen het plegeh van Oproerigheden op 's Larj schepen , ea de daarby bepaalde ftraflen : — aan Scha nelpenninck c. f.
Eene Misfive van het Committé te Lande, zicht twarende omtrend de Executie van het Decreet van : ?cbruaty l. U omtrend het afneemen van rekening, verantwoording der Leden van de Commisfie dér oi( \drainifcratie, alzo zy , uirvoerders zynde, ook tel lech"ers in dezen waren: — gehouden in advys'M lit het verwagt wordend Rapport zal zyn uitgebraa . Eene Misfiye van: het zelfde Committé, inzencfl ten Coucept-Placaat van generaal Pardon voor de'D 'erteurs : — aan Cambier c. f.
Een Request van Ruigendyk, Bredero en ZegersM ;egain,e Leden van het Committé van AdrnkiftrauéB le" Franfehe Troupes, zich beklagende over den bfl >p.->hunne Perfoonen gelegd, en verroekende, dafl lepaalde onderzoek moge plaats hebben: —;— gen royeerd aan 't Committé te Lande. , De Deliberatien over Articul 705 worden voor-ge» m, r.adat de Reprefentanten jltif/';,:orth, Gorter, hls , J. A. de F'os van Steenwyk.,..Sioffenberg , M -et, de Leeuw, Austen, van Horbag, de KempeM :n Pertat daar over geadvyfeerd hebben, wordjj rei volg ..der Discusfien, gelyk pok" de Verga4éring| livorens in een Committé Géneraal te zyn gecotl cerd ,itot, morgen ochtend geadjourneerd, _.'"sscJ
ile ver.0AOEfl.lN o, reprefenteerende het Volk vam terdam Dronsl-erg , Arnhem Moeleman , Bergen ,op M .11 •rjonx cn !!', van Bergen, EneUe Boers en Merkenm I Lfo«iv«r„.Dordree;n i'lusfd, ven Ov.dgaarden en de tiaas;/M\ i, Groningen Zuidemd, 's Harte 4 Strart en Comp. etfll s, Lêyde'n üerdinrh en van' Tijfelen, Maasduys zT/Z^r-B "dït'pe'n, Rotterdam ven Santen én -van der Dries, Schfll lèrbeiyd-i Westzaartdarn van -daken , Zierickzce Wou den Tm I :rsby de meeste Bóckvci-koopers of Postmeesters , muefll Dagverhaal''nog niet word:iiritjegeeven en zulks vcrlM ter - Drukeryu van van Schelle & Comp. in 's liage-f



jl I r E B t I D, FR rtï 1 D, SROBDBRS'CBAP.
EXTEA-DA6VÉ1LHAA£
DER HANDELINGEN VAN DE
YJl t x Q WJLJL Ê M t* MjK&JL X) M HZ 3ST G
REPRESENTEERENDEH.ET VOLK VAN NEDERLAND.
ï )l'v;-.' V . '.- *>' . Ö h *v z-cn6"}ftrjioj "^WifncO'0.0 icob oï» iv"nino i M'.-a-i'iwiif/'Mbl. «ie».- is b-
No. iW. Do'-.derdag den 23 Afoetrf' 1797. Her Jerié" Jaar der Bataaffche Vryheid.
j N'ATIO NAALE YERGADERING. •
JvEjRVOLG ld('t Zitting van Vry dag, den 17 Maart, 1797.
tl- .' •..> bttoa r.rn . nogfooiad -.>iji;lrl 'orivj
Voorzitter M. Siderius.
^! ervolg-varv het Advys va-i BurgerRcprefcn^ De Mist, over den 705. Art. jii voele ik niet, weike Eén'en 'Ondeelbaarheid eiTieer gelegen is in te (reilen : de. Staat zorgt voor 'htaaling van alle Godsdienstoefeningen, en Kerrie Leer aar en dan in de (telling: de Staal, beerf'hoegenaamd 'niets wi eenige Gedsdienstöéffeii'. In béide gevoelens zyn öc regelen Van vol ■ Gelykheid \n aclit genoomen: Beidë^bedoelon $;eriè eenparige tn niet verdeelde daad, 't zy van n draging tot eene algemeene betaaling of van eene B-beene niet betaaling. De Fondfen waaruit , jqneri bier nog niét inaarimerk'ng, 'en die zyn ii, de Commïi-fie van 21 zeer wyslyk in bet ii 'èn gelasten. Het gedecreteerde; Een en hst zelf'e ïpper-BeJluur, wordt door |eëfj| van beide deeze erge, ook in bet 'minfte verzwakt,-' of van nat u ure eidert, 'èn ik geloovc, dat de Commisfie die an|l wegens haifc onjjemecne arbeidzaamheid in zulk c kort' rydbefiek allen onzen dank verdient --e --zonder zicis n~n het minfte verzuim fchuldig te rtlxn deezen 7?5de Artikel had kunne;- laaten blyc zo aks cf?e fEedèz'ecr Eén cn Onverdeeld- en
0 er tot eenig byzender Kerklyk Genootfeha'p. Maar
1 uitdrukklvk tót Me betrekhk gemaakt :e;zyn, -1 t O: twerp der Comirisfie van'21 voorkomt
! . Hpfeèriyèrré van alle bedilzugt, cn weete byhérbaale d'.rvirding, hoeotiaangenaam bet is , orri zynen are met ber'sp'ngcn beloond lezien, en de Leden e Commisfie verdenken my nier van zulk'- eene bei EEEL. ]
-og fjjoslod ' itjtn v>t: lep nr,v 2 , apes oyirtso onea n\ krompene bedoeling -«4. maar de zaak zelve , en de gevo'geh van deeze haare voorgeftclde verandering zyti te uevyigtig, dan dat ik my van deeze voorloop.'ge aanmerking kan re rug houden : By het 4de Artikel naam!, v t) bet Decreet van den .<7de Aug 1796, is met zo veele woorden verftaan : Dat 'er eene per foneeie Comfnislie zon worden benoemd, onder anderen : om den oor/pronk en tegenw'oordigen Staat van alle goed ren en inkomften van Kerke v fdrrnkasfen, Diaconien enz. te 'onderzoeken': den toefand en de inrigtingen der Hooge Schooien wat het Theologifche betreft, opteneemen; de Fondfen en Wyze op welke de Leeraarer der geweezene heerfchen de Kerke , tot hier toe zyn, bezoldigd geworden, natefpooren, en NkV aan de hand- 'te- geeven derzelver 'bedenkingen , noopens de ger fchiktfte w-ze, op welke voortaan dn het ^onderhoud der Leeraaren en Kerkeiyke beampten zoudè kunnen
worden voorzien en wat verder om alle on-
derzoekihgen in het werk te feilen, en alle 'fchikkin. gen te ontwerpen , die de volkomendfte vernietiging vatï'dlle 'overblyfjelen eener bevoorrechte, ofheerfchende Kerk. en'NB. de invoert .g der vol ledigfte Ge1 kheid, tusfehen de Leden van alle Kertgenootfihaftpen zal vereisjchen , en daar van ter deezer Ve-rgader:ng een Rapport cn' volledig Ontwerp intcbrengen. Fn' do .r de herinnering aan deezen 4den Art wilde til, SaffdSgt hepialen, 'by deeze volgende pointen. 1". Dit É'è Commisfie van 21, aan wien dit Decreet biet onbeken.1 gebleeven is, den Geest daar van geheel en al, en zoo voel zuks mooglyk was, hoewel- in eene eenigz;ns andere ordre in deezen - 8ften Titul I Afd'eeling van hun ontwerp hxft i gelast: en metnaamc, dat zy de d-ar by gemelde volledigfte Gel.kheid tusfehen de L,cden van Mte Kcrkgenooifchappen zeer wei in 't 'oog gebonden 'heeft, tMofl in- deezen 705 >Mt te ftellen , dat de Staat zorgt voor de behoorlyke betaaling van hUX 'Kerklyke Leeraaren, en dat o ver a vgelegerdteid zv.tot fukliehe Godsdimstöeffming. p ap. Dsi



a . Dat hier dus ten deezen opzichten mets ontbrak, roch door de Cdjrjpmlsflfe vanj 7. behoefde aangevuld' te worde 1waartoe anders derZelVer Commi.sfnr'aHuidde.. M-iar 3". en dit is wel her voornaamfte: datde ComrniVf}3 van 7 door aio, de "Vergadering deezen Art. » op haaré 62 fle bladz voortëdragcn , als eene vwbri tering van Art. 705 van het Ontwerp der Commisfie van 2W in de daad liet Rapport der -ftraks genoemde peifon.'ele Commisfie, aan welkers Hoofd de Birger Reprefentant Zttbli is benoemd geworden, is vooruitgelooperkj en dat dus, warneer de Narontale Vergadering thanas reeds zou deiibereoren'over cn ten gevohe daar van iets decreteeren omtrent de door de Commisfie van 7. zo ftellig voorgfdragene vorklaaring, zy in effecte het geheele cn wel zo importante Comm sf rtaal van den 5 Aug. ng6. zou ilhiloir maaken, en» eenen geheet anderen Wêgj ïrjflaüllite, 'tiü'tj tot mt«" in eene eenige zaak, o- k van het geringfte belang, geBfferl he.ft,' cn firyd'g ii'et -het geen by alle wel geórdende Collegien in o'Tervan'ie is, het befluit in deeyen zou. or maaken , zord r eenige voorgegaane todigtinee v'ftn haare C< mmifaritf n ortvangen te hebben. = • Na oiceze voorl -p'ge aai nv.rking, zou ik kunnen beOY'ien; dat eerst ln-t R«nr"tt der perfoneele- Comt-pi'fie van den Bmr'ger Zubli cum /his>, op alle de ■m-TUti , by den 4den Aitikel van het Decreet \i.n ekn 5 Aur iisfus laatst leden uitgedrukt, zou behooren te worden afgeu- cht, vo-jr cn aleer de Vergadering z'g in cen g- deliberatien over deze, in allen opzichten , zeer iedere zaak behoorde in te laaten: Maar daar h-t wérk der Conflitutie dringt, en ik geen fchyn van eenige o:rza. k nu wenfchen. te geeven, om de voltooioo; dar .van eenen enkelen dag te vertraagen., zal ik her daar ' voor houden: dat, oir.-ei-mindert Bet •toekomlt'ir Rapport van den Burger Reprefentant Zubli cum fttis, deeze vergaat., zonder zieh eenig .vermoeden ^ an on edagtzaamheid op den hals te lauden, thands zeer wel. kan deiibereeren o'.er eenig algemeen gerus:ftc!lend Arikel, nope s dit gewigtig • poinct, in de Conll tutie te laden , en dan ee naeere details, daartoe betreklyk, te referveeren , tot haare deliberatien 93 er dat eventueel Rapport.
En wanneer ik dan by deeze deliberatien myne gcdagten uiten mag en moet, welke der beide opinien , of die van de Co 1 misfie van 2 1 — of die van 7 - my n t gefcbikff.e toefchynen, om in algemeene termen -de beloofde Zekerheid en Befcherming aan alle Godsdienst oeffeningen in Nederland, te kunnen daarfteilen, aaffele ik geen ogenblik, om my te verklaren voor de gedachte, en voor de redactie, van de Commisfie ©n 2 > , zo als die voorkoomt by den 705 Art. van derzelver ontwerp vari Conftitutie Deeze doch b omt my voor oneind'g meer en beter te ftrooken, met let by deeze Vergadering gedecreteerd, en aan het Hoofd dezes ingelast Beginzel, het geen zy Tvsnseirt, dat ook alao by ,de geheele Bataaffche Na¬
tie za! worden aangenomen en gefanctioneerd. 2 beantwoord mynes inziens, ook veel beter met d( geest van her" meergenoemd Decreet van den Si Augustus des vergangenen jaars. De affcheiding doe der Kerke van den Staat, bedoeld niet dat de St; d-n Ge- s-fiènst voo tam zil aanmerken , als ee zaak zyner bemoeing, en zyner zorge orwaarcH dat hy. de.vcrfchlllende Kerkgenootfchappen van P> detland voort/ian aan haar lot zou wilHi ovërlaatei dat het hem onverlchiilig zjn zou, of, eri welk fotm van Godsdienst - oeli'cningeh binnen dit GemenebJ
g-hou 'en 'zullen worden dat hv fle;;thööfdei
minachters van Deugd en Godsdienst', of' bygelovJ dweepers-, gelyk zou ftellen,. met zuiken,'die dl Godsdienst eeiibied''gen, en aanmerken als de ecnl bron van eeuwig heil, en als den grondflag van Deugl -van~goede Zeden-, en-daar vam-onafft-heMryk Volli geluk-niet alleen, maar d'e ook hun Burgerlyk gi drag, gunnen handel en .wandel naar, deszWs'voo» febritten régelen.' Neen! Burgers ' Rcprelentantenl men zou UI. het grootfte onrecht aandoen, als mei zulk*- eene- verkeerde -uitlegging of tbepasfing aan dit Decreet zou willen geeven — en men zou de Batafl fche Natie beledigen, met eene onderlid]ing dat ■ mooglyk waare, dat. zy ooit hitare goedkeuring of faM tie zou willen of kunnen geeven aan een ontvverp-vl MaatlclraplyK v erdrag, in het welk ook d<-or dé M zendfte gevolgtrekking een diergelyk geeoeien zal kunnen gevonden, of daar uit opgemaakt worden. -H hebt jewild dat 'er geene bevoorrechte Kerk in m derkmd meer zyn zou — dat men dus, om tot eer| .eerarapt, -of bediening te gcraafcen, niet meer, nj u'tüu.-ting van -alle andere Kerk Genoodfchappen , ij maat, of. immers. Voorftander van de Gerêlbrmeefij
Kerk zou;bêlioeyen,te zyn en dat aan deeze K'l
vom-raan geene meerdere of andere voordeden zoude worden toegedaan,. als can eenig ander Kerklyk (S noodfehap; maar dat, zo luiden de woorden vtin Ui -Decreet, dj volledig/ie Gelykheid. wsfehen de Ledt van a l-l %..Kerkgcnoo(iJclutppen zul u-orden tjm •vwd: deeze-Ceiykheiu behoefd daarom niet htgatfc te zyn, maar kan even zeer p../it/ve worden daara field : of, met andere woorden, 'als d-e Staat ,zegt:l .bemoeie- my ..met, 'geen Godydienstig''Qen^jdJ'(l3\ hoegenaamd, eu draag voor geene der zelve eenk zorg —- of: Ik bemoeie my met alk Godsdien/m Genootfchappai, in zo verre, dat ik zot ge draal voor de zekerheid en befcherming ran atle, vd|; dezelve- in beide gevallen de volmaaktfte regelen .« Gelykheid.
Verre van my zy bet, dat ik door deeze zorgdrtif ging zoude willen bedoelen eenige bemoejing of jj zage van den Staat met of in eenige Leerftelfels, di het een of ander Kerkgenoodfchap voor zich als„^ beste zou verkiezen — dit zou eene beoordedingj befiisfing van de waarheid of onwaarheid van zek'?



C m )
rondere gevoelens behelzen • «1 dit is buiten het i«ik van eenige waereldlyke Macht. Maar djf neemt is weg, dat het den Staat niet onverfchillig kan noch 11 zyn, weike leeringen van Burgerlyke en Maatipeiyke Deugden en Pligtcn, in eenige Godsdiensia oeiTeningen openbaar geleeraard worden: zo men ljan denzelven ontzeggen wj'1 het recht, om te ba-
ien, war er ai gciueiu ««'""i 5~."~.v. ... lol, dat men zonder gevaar aan het publiek Beduur I ontkennen kan de magt, om te bepaalen wat 'er \ geleerd mag worden, of anders; dat het publiek lira? wel ze-kèrlyk recht heeft en verpligt is, alle, 'S de rust der Maatfchapry, nadeelige, en Deugd•ilZeden - bedervende leeringen te verbieden en te iitten. Hier toe is het heilzaam, endoor beide aimisfien te. recht bepaald, dat alie gewoone Godsfctoeéerjingen met oritf.ooten darren moeten geiqjleti worden, zo, om'dat ieder Burger m dezelve ■èn vryen toegang zou hebben ter zyner leering, Jipg cn vertroosting, als ook, om dat het Publiek lö'tiur daar door ten allen tyde in de mooglykbeid ■è gefield zyn , te kunnen beoordeelen , of zich te Ia ■ ejondeirigten, of ook in eenig zodanig Godsdienstig Sjoodfchap eenige leer geleerd of gekoesterd wierli^ d:e fcmdelykc was voor de Rust en het belang
oen otiat in net geuiee-u, ui un. z,uu »v
de oeg nieicn van tieugu eu gwtuc ^«w, ~,[ere Ingezetenen, zonder welke het geen Volk
tdwel gaan
i deezen zin bcgrype ik dan, dat de Haat zorge \t draazen. dat geen gödsdienfiig genootfehap
ilMaatfclaappeie eenige fchaaden of hinder kan _ toÉbngen , en beide Uwe Comrniifien flaan mede in die rugten, wanneer d;e van 21 by den 707 Art. van ic.elvcr ontwerp, en d>'e van 7 by derzelver eerilen \ eul blad 60 van de befcherming der wet uitfluiten flteri Godsdienst - oefleningen , in welke iets teegen 3( goede zeden of burgerlyke wetten zou geleerd of ligt worden ,en over zulks met de wet zouden Men. \ .
".laar nu ook flellig lla ik in die gedagten , dat het I genoeg is kwaade leeringen te beletten, of.alleen te v.rklaaren , zoo als by den 4 Art. van de Cimisfie van 7, op dezelve 69 Bladzyde , vrkooint: Dat alle inrigtiugen, ter bevontenng I Godsdienst, Deugd en Roette zeden , Jhum o?i4 gelyke befcherming van het 'Maatfchappelyk beft r. Want dit laatfte duidt van de zyde van dit Beft r alleen eene lydelyke houding aan, en geene Aullyke aanmoediging. Het befa.enr.en onderlidt aen eene voorkooming, of . eene wegneemïng van §1 verhindering, die door uiterlyk geweld , of kwaY gezinde flooring aan eenige openbaare Godsdienstui èning zou kunnen worden toegebragt. Op deeze bmerming heeft ieder individueel Burger, in zyne a geheeronverfchillige daaden, recht, dit 'is g'eeC befcherming van het beftuur, maar van de Wet,
raar van het Beftuur aJïeen de werking regelt, cn idien zin ftaat een troep Toncclfpeelers, of andere, je het Volkvermaaken , even zeer ondèr de befebcrning van het Maatfchappelyk Beftuur, als elk ander DCgclaaten Godsdienstig of Burgerlyk Genoodfcliip, F Corporatie.! I'n gewis doch bedoelt Gyl. Burgers .eprcfentanten en ook de Commi.-fie va» 7 iets meer iet deeze beJcherming van Godsdienst en deugd.
De Staat moet niet afleen befcnernien, — wai,"t iet de beste befcherming zou bok de geheele Godsrlienst kunnen vervallen , cn deeze befcherming zou egen eene Veldwinnende onveifchilligi.eid en ver vaarloozing van Godsdienst en tegens een ; inlluipenle verachting van Deugd en Zc.ien, nooit behoeven c worden ingeroepen, of eenige toepa'sfing vinden tunnen: maar Hy moet zcrgtn , dat het Godsdienstig Jnderwys bevorderd worde: dit zotg-n zegt veel neer, a'ls het enkel befchermen, en juist daarom wï k dit woord in de Acte van Conftitutie volftrektlyk vil 'cn hebbes gebruikt: enookdit woord voldoet in al'es an Uliedcr heilzame oogmerken en aan den Geest v„n J WC voorige Decrceten. De last aan Uwe Conimlsfió < an ien 5 Augustus gegeven , onder anderen : Om te beramen •nipte geeven \de beste'inricht'ir.gcn , die ter beiordf■ing van de bejehaaving en deugd der Ni.tie NB. Door den Staat zouden kunnen worden ir,gLv(icrd -vergeleken mer het door deeze Vergadering gedecreteerd Beginzel dat liet Bataaffche Volk ee bïedigd .de 'm'isnlents en het beflaan van een Opperwezen , cn den leilzaamen invloed hiervan op Deugd en-pveje Zelen , kan aan UI. geene andere noch mindere ledöeïng toefebryven, als eene onmidiyke bcmoeing met,, 2n bezorgdheid voor een daadl/k Gödsdienfiig OnJerwys, L ',
Gyiieden wilt de bèfcliaving en deugd der Natie 3oor 'of van wegens den Staat laaten bevorderen, en erkent teffens den heilzar.men invloed van tiéj? Godsdienst op deze Deugd en Volks- befcliaaVing-.Gy wilt dus met'andere woorden, dat |ook den SÏaat zorg draage voor den Godsdienst, dat hy die niet alleen befcherme, maar ook op alle wyze aanmoedige, dat hy overal de gefchikfte gelegenheid tot openbaare Godsdienst oeffening aanwyze, of daar die zyn, bewaaïe, en derzelver verval verhoede— en dat alle Ke-rklyke Leeraaren behoorlyk betaald worden; ( ik fpreeke hier nog niet van de wyze waar op} of van het fmds Uit wdk die betaaliiig moet vallen, als willende daaromtrent het Rapport Uwer Comnrsfie itict vooruitloopen ) Het fpreekt doch van zelve , dat die her einde wil, ook .de mi'delen moet v.illen, om tot dat einde te geraaken, en daar ik my nier kan voorftellen , dat 'er andere of bet^r gefchikte middelen ter bevordering van Gödsdienfiig Onderwys zyn kunnen, als te zorgen voor de Kerk - gebouwen , en voor het geduirrig aankweeken en behoórfyk bezoldigen van
b'dcwaarne K-e ke;yKe LeeraaTen,- en van H'öoge en mindere onderwyzers van de Jeugd, jjeloove ik, dat P p 2 het



' (( 3co. >
het van de groodle-noodzaaklykbc'd is?, de, volgende, Weojev ï'ide Vergaderingen niet alleen 'ri het algemeen" aan te beveelen en 'te verpligfen tot het .zo gen voor üé bevordering van het Godsdienfrir oiKl.-rwys , mano-k bepaalde lyk haar te verftaan te geeven dat deeze' zo'rge beflaan zal in het aanschaffen cf 'onderhouden^ of doen onderhouden van gefeh'kte gelegenheid, ',of plaatzen en gebouwen tot de putl'ieke Codsdienjt oerTeningen , en in. het behoor! yk doen .betaalen van am Kerkeiyke Leeraaren , en Hocgere of'mindere on(Jérjvyzers van ,dc Jeutrd en bet Volk , in'de b.eg'nZ'e'-' len'yan'.Godsdienst, Deugd en befchav-ng', .
En daar het nog zeer onzeker is, weikeym^ddeteri, tot deeze becaal/ng aan ons zuliek worden 'yöórgejiagen door Uwe meergenoemde perfoneele Commüfïe,' zoude-ik het voords nog zee" onvjorzicltig en over het geheel onfiaatkundig houden , in de Conftitutie te plaatzen èenje zo ftéliige' veiklaariug, als : vporkoorfit' by'. den 2,dcn Art. van de Commisfie va)i'£ 'Do\, fiaanuyk nieipand'k'an 'gèfjsoodzaak^wyK^Ltii'dc. kos-t 'têf$ yan eenige '. Godsdienst, oejf'eningyè dfcefètiy lk' ;v'e> jklaare my, 5.09! als nog,nïet voor mf\ te,., mi az..,,..'ffc!ïjeA gel ,.en .gèföóvé dat'dezelve '. oor vééle discusfien vafb'/a'r is, maar' iu allen gevalle-begrype ik,.datdeezed'sc'u'stjcn eerst dan haare plaats'. zulten. vinden, .als Wy Ons' nader over hei , Fonds en dé'',nii idc.leh van pe|aal'hg1,) by dJt tcekomftig Rapport.' yoortefiaan | zullen moeten verklaarem ,s .} ' , .' • '''. > " '. ',/. '. .'../;' '.'
Na dit alles.,. Burgers^ReprefentantenI'iaT be.t,'niet rpoeilyk,'zyn myn befluit,'op tv .maaken,..' .*,„„„' .
Ik heb'my zorgvuldig gewag , "ecijigeh "'chyri te geeven van voorkeuze voor een of andpr'God^dieriftig. 'Genoodfchap'-- en, als Vertegenwóortiiger van het geheele Nederlandfche Volk en dus van Leden Van alJcrjei Gezindheden», moet ik het- belang.yan, alle-c'vjerf zeer behart'gen En dit belang is teffefs het belang Van den Staat; zo Wy vast fioude.il , en wie Onze;,zou daa'r aan wijlen of durven twyffelen ?, dat géeaStaa: zou der Godsdienst begaan kan., is. het onze eerfie, onze duurfte. verplichting vóór de inftandhouelin'g cn bevordejiog van dèn Godsd.cnst te zorgen. Of die na.dewyze en dc by zondere begrippen van den Roomlühèh floel, van Calvy.i Luther, Afenno oimons , of Arminius geleerd word — daar mag. ik als Christen1niyne éigene keuze
omtrent maakcn<: maar als Staatsman'mag.'ik";;..' de
thands aar'gendom^ne.bigffe'en, aan geene deezer verfchillende' begrippen eenige voorkeur geeven. Genoeg als maar'op alle wyze Deugd en Godsdienst in ons Vaeterland worden aangekweekt, en dat de ftaat daar jan niet t.lleen befcherming geeft, maar ook toereikende cn gerustftelleneie. middelen van zekerheid daarftelt dat dezelve niet in vc; va! . of verachting koomc. ..Eene Ijtllyke fchadeloosfteirng voor de tégenwoqréligc'Dieraaren der geweezene heerfehende Kerke zóu in alle gevallen eene daad vair Irricle' rechtvaardigheid zyn, •m'trer.d welke 'ons geene keuze kan v'ryftaan. Maar jafc ,Ai wooios. , bg-.'oj, sb ti.w t&XZwnbaa oiobriirrt »rf s q <ï
dezer Leeraaren yo~>r armoede Jij 'e aan bet Zo ttlrvk" gerefi.rméerffii
iopf de..perfoonen dezer Leerar.ren voor armoede fijM bfhoéden,.. wordt de aan het Zo selrvk" gereforméêwfl ^cr^flo'odfthap'fyoor'liet• vervolgen .n* het alB f.fe'ïve'rl'dezer; Le 09faar.cn; 11 dè beloofde zekiriieid' n:è§M gegeven, .dat-het zëlve'zynen openbaaren Go'dsd;ë«| vo'orVahii zt! kunnen uitoeiTerien. En deeze zekerheWm gaat by )ny, zo ten opzichte van drf, als van alle andcffl Godsilienllige Genóotfcrrsppen, die in een gc'y ê gif val , ouden'vei fecren, boven'alle andere beden ki'ngèi§| geene ,Zwaarigbeden, uit financieel'/ bellcriimeringenaft geleid,; Kunnen by my opwegen, tegen het' fclirïkbW fe'iiddenkbeeld,■ eiats'er ooi' tuittreb'.ek,,mn geld, gtal§rék,',a^i''..Jpetigd, bi' G-ds'dfcpst m ons'Vaderlan'1 zWf Zütiele: liet nloógiyk opkoomen vanlniet we icdfcii',» xérfe^gideii'-van alle tegenwoordig reeds sanwcezigeAf' dat z> :fc!r bnetcr g-ceptf oenz-c^x 70.<!cl„unrci:nra| fdiikken, is by my, in deeze .meer vrrlitrte • tvderll /"Che.'.z'e'er: geii'ngè beèfe'nking'j eif'mag'fn alle gcval/éijf gcen^' b. weegreden' opleveren ,' om ;dc thands"atirrw«i «g'ji». cn door dérzei Ver Ouderdom eerwaardig'ge wolf f&ij.fi'Cicn blopitciaMen aan1 verval en vernieüg'ng. 11 ." AVlvt men Föpüfen te vinden rot ondcrlioa'ding vim Armeeiii en Vlóötén, om eenen buitelandfchén Vyanlf iiftewe.ercn —_ eh if» je ten' alle bedenkingen, uit deS bekrompen ftaat'der Ingezetenen afgeleid, zwygon' qm tb<ji\\t' 1'lt'flien lwdj.de het'Vadèrïand ifr. gevaar acht: sj' Ü»n JMimc; Ik gèeri grootcr gcvnsr, geen grootcre V«| Êtn^r^i's tf'c van Ongeloof, zedeloosheid, ofdweepS fy —■ e'iT' etes' to mc'ér téjvreezen, daar ze niet regi*> jrvtfaatjg. teti beflrydcn ,t —- zeer moeilyk te overwir»
nen',.-1 en nooit vrede met dezelve t'e maaken is
want wie zou ooit een verdrag maaken mct'ondcng» eö verwoesting! zo men dus deezen rtryd niet voo» koJ/ömt ,''doqf' het openbaar onderwys in GbusdiensjB' ;énrVólksdeu.gden, door alle mooglykc 'middelen' te-« vorderen; èn voor verval te bewaaren; wie órtzcr'zrM dé gevolgen' "daar van voor zyne rekening'w llcri nee» men 9 Na, gerreégi,^ Gemeenten van het Gerèfórnieeilf Kerkgen^otfchap zyn thands reeds geheel of gedeelte- | lyk zonder Leeraaren, en de bekommering''voor dei I onzekeren Staat, waar uit de bezoldingen zullen mol f ten koomen, doen het getal van gefchikre voórwerpel tot wédeYyefviillinge 'dier Vacaturendaaglyks.vermffl| [ dérep.' . Dfe' Qverdcnkinig1 h;er van, 'met dc aobfl [ rekenbaaré gevolgen,; 'die 'zfilk: eenen; 'hcrd&rloöza l Staat, 'op' de' daaglykfche onder wy zing, befchaaving? [ ftigting en-vertróostirrge van zoo veele dnize -.den '-bil
zer Mcdebürgercn;. eh dus mede op den Staat zei ï
ve hebbén moet, vordert wel' de ernftigile vodrzieniS gen en zorge van de Hoogfte magt.
lk zal my opietlyk onf houden, om by deeze golrji, f jenhejel iets meér^er;.;te zvggen , '"o\lcr de: moÜM1 yk'hei'd', om .'deè*'-'hterlrci.1 aan dé Hervormde, efif lari alle .andere; Kè>kgénoütfehappen, dié zzfcs'zo'im ien moogen begeert ii, té gccvc.i, 'ei zal daarómtrerj f ;erst het meergenoemd Rapport va» den Burger Bei \
»W 9b tm is n , 1 . ... P)S



BCKtur.t Z-e-.i • anderen» afwigtcn- Miar ik heb¥q yèel vit trouwe i op de edelmoedigheid en Godsfeïtefde van aile de Leden deezer Vergadering, Gt» Kder ryzondcrlyk van hen die tot andere als het wormde "Kc'rkge iootfehap behooren', dat zy vooral &e gelegenheid zullen willen geeven, de ban'en KjjrlHeJyke Broederfehap, die thands tusfehen alle Kerf bil.énde lëcten gelegd zyn, weder los tc ruk■ en, na dat hunne wonden geheeld zyn, die by e Medebroedeven weder te doen bloeden. De gende In (teller vai 'Onze allei1 Gpdsdicnst'kcnde q'lecten. Alle' erkennen Wy dat zyne zuivere 3 ere, n'icts dan vrede en liefde ademt — en alle en Wy , op dc gronden van zynen Godsdienst; ider'e in. Zal:gcr Gewesten weer"te zullen aantrefZOUdeii wy dan, geduurende dit kort oodersch verblvfi eikanderen verfeheuren, of om byojer afgit'rpkkdna befpiegeiingen haaten ? Neen BurKeprefcritafiten 1 dit zal, dit moet. nrct zyn. Laa*ry' dan aan de geheele Bataaffche Natie, en aan tie Maafde Wereld het. voorbeeld geeven van broeder^ itfverdraagraamheid en infcrrk'ykbeid -'- en teffens van njieii 'g voornoemen,om in onzen te hervoi men Staat, Wieid, 'befcherming en zeker/.eid te geven aan allerlei IkbofWe GodsdienstoefTenvhgen, en dat wy deugden 3fc zeden daar in willen bandhaavcn: cn over'znlks aftecreiï, dat conform aan het Ontwerp van Confjiïf Art 705. De Slaat z al. zo rg.u n , dat het ktdtenstig onderwys bevorderd worde , dat overat Qienheid'-tot publieke Godsdienst-oefening zy, en WiiVe Kerkt lyke Leeraaren behoor lyk betaald men.
Irvvyl ik den hoofdzaaklyken inhoud der volgende lielén van bet Ontwerp der Conftitutie mede Améïcrendc, écktër!,my'refëfV'e^feij zonodig, by de I[(eerdé Discusfien over elk Artikel, over de Re. /ie derz. lve -- in tcgenfielling van het Concept der oiiisfie van 7. myne gedagten te zeggen. ^ ierrjA werd de Vergadering geadjourncerd tot ii jen'ochtend ten 10'Uuren. ■
I Nationaale Vergadeing.
5 itting van Zaturdag den 18 Maart,
; J797- :"
Voorzitter S M. Siderius.
lü qnartiir na tien Uuren wordt door den |ï afgetreden Prefident de Zitting geopend. )i Notulen worden gererumeerd en gearree.L .;
aarna gelezen cn in deliberatie gebracht /(len de volgende -Misfiycs cn Adrcifcn.
Eene Misfive der Mimici]; aliféit der Stad vau Culcnburg', zi.éft beklagende over de Commisfie van Adminifiratie over de goederen van den Vorst van Nasfau , als ook over eene by hun ontfangene M'sfivei namens de Commisfie, in de zaken van . Cul.enborg en Buuren benoemd, nopens dè zuivering der Rekening van den voormaligén Schout van den Broek: •— gefield in banden, zoo van de Commisfie in de zaken van Culenborg en Buuren benoemd, als in die der Superintendentie.
Een Request van onderfcheidene 'Ingezetenen van' de Graaf, betaling verzoekende voor onderfcheidene door-hun in A°.i: 1794, °P order van den Raad vanStaaten in 'sLantfs Magazyne geleverde goederen:— aan -het Committé te Lande.
Twee Requesten tot transporteering van Scheepen : geaccordeerd.
Elf Requesten van onderfcheidene Ingezetehenvan het Dift&t van Ey en Meer, over zaken de Conftitutie betreffèneic: —• gehouden buiten deliberatie, daar. het op geen behoörlyk Zegel was gefield.
J. A' de Vos van Steemvyk rapporteert op het Request van den Conful Fraifinet, om dedomagement.van gemaakte onkosten.Dat zy, dit Request geëxamineerd hebbende, en in confideratie genomen zynde, dat de reis door hem ondernoomen, niet was geweest door zyne vrye wil;, maar op ordre 'van H. H. Mogende; dat dus die reiskosten hem konden worden gercmboiirfeerd : Dan dat-zy, daar de Kas van de directie van den Levanflfchen handel in geen favorabelen toefland zich bevond, zoude advyféeren, om dit voorfchot te doen uit de kas van het verhoogde Last en veilgeld en den Requestrant in eenmaal tet dedomagement toe te leggen de famma van fsozo; comform befloten.
Auffmort doet rapport, naamens de Commisfie van ihperintendentie, op het Request van A. f. Verbeek Secretaris van de commisfie van Adminiftratie en elucidatie omtrend zeker Artikel in zyne Inftrnctie verzogt hebbende, of hy namelyk' zyn post kon blyven waarnemen, cn tevens ]id zyn van het Provintiaal Befttuii van Holland:
Advyfeerende favorabel, mits die Burger zorge, dat het waarneemen van zyn Post daarby niet lyde.
Nog rapporteert die Burger namens dezelfde Commisfie op het Request van Adrianus Steen1 ergen, verzogt hebbende, dat het Veer aan het Stryen-Sa.s mag worden verpakt: Dat daar dat'Veer reeds verpagt is, dat verzoek komt te vervallen: —comform'befloten.
Dezelfde Burger Proponeert, dat, daar1 tot cu's verre,te Leerdam, en Acquoy het princen Pp 3 Ze-



Zegel rog ;n train is, dit met het Nationaal Zegel mag worden verhield; — comform bcfljten.' Ino ni'd y_d. a-*)o wo jÉjtf' ?fg lfi-"| Tc-m B<jrge rapporteert, op het Reauest van de Municipaïiteit van Tweehor^t enj Hel voet-Huis, verzogt hebbende voorziening tegc.i de inquartiering van het tweede Bataillon van Saxcngotha, by de Burgers aldaar:
Advyfeerende, cm het Committé té Lande te Autho-
• rifeeren, om met het Committé Militair van Holland daaromtrent te conferêeren, en daaromtrend de nodige ■fchikkingen te maaken : conform bedoten
Eenige Requesten ^om Paspoorten i geaccordeerd.
Naa dat de Tydelyke Prefident ter Vergadering verlcheencn was,, cn men de Notulen geresumeerd cn gearrefteerd had, worden de deliberatien over den 705 Artikel voordgezet.
' Sypkcns zegt:
Burgers Reprefentanten! vooronderfteld zynde, dat Au Kerk is afgofch u'.en van den Staat; zo dat 'cr geene bcerfclietrli ot' by niti.luit.nit • bevoerreehii, Kerkgenootfcbap Hl Nederland meer kan noch zal geduld worden (volgens liet beMt, bet wolk l'lieden beïIrBgd heeft te nemen den 5 Augustus de-s voorgaanden
,jiavs) en 'er dos aee.ie Itttrgerjyke voor- of nadeden aan de hsMentife van eenige Godsdienftige begrippen gehegt zyn; is
\:i gevolg, dat de 'Staat den openbaaren Kerkdienst en Kcrkdiena-
'rin 'inet der aankleve van dien, vaa eenig Kerkgeuootlcliap met a^'ltinit'" van anderen niet omieilion lt, noch bezoldigt: maar ol
■eifstt ofW» n . «f evenveel ol' niets.
De vrace is, welk alternatief hier zy te verkiezen? De Com-
.Biislfe van al verlaest het cerib Art.- 705. de Staat zorgt dat, het GoJsdieuHtd vnderwvs bevorderd worde, dat or. ral gelegenheid IGtPwi's M H ' 'V'- '«.;■"> én dat ALtE Knkh're Leeraaren'b'elrvo'dlyk lïïïcèJd- 'werdm: 1—- Maar de Conmiisfic
_-»an 7, ftelt h«t laatfte Art.-f. ft'temattt ken genoodzaakt ■worden
"in di''kosten ven 'éettige Godsdienst - oefening, en de Staat betaal Tintgkeemtt ftkts vat eenigen dier'gtiyken Dienst. ■
Ik moet lïlv vt'liklaareii tegen deze nagt-.tiye ftellinge. De Slaat betaalt hoegdtuttMt niets vat eenigen ditrgelyken dienst. Ziel
. dtnirkortlyk de gronden'.
De (iedtxHte^t, door welken ik verfta , geene Leerflttkken van blote bef-pTe<.vVingenj, ïpiuflt dc eerbiedige en werkdadige erkentenis van-het"hoogs: volmaakt Opperwezen, het welk de waereld rcsc'eït * élVgtell/?ite' ónvTfrchillig'js omttent zedelyk gbed ér twa.nl, ov.reenkomftig de onderfcheidene betre'kkingen, in welken
• hutzcl've ftaan tot rèlhivke eii wy werkende Tebepze)«n, en zich beleend maakt door de Rede en Openbaring. — D.ze Godsdienst is deels de zuiver-' bron. deels de Iter'tlle "beweegs.rond, deels 'de ftevigfte ft .fin vsn detigd en zedelyk gedrag, vb 'diensvolgens ée he%tc grond/lag niet alleen van Peizoneiyk maar ook'van
"MauPeir-plvk fi>k. ~ Hy vormt den waarTyk. grooten Man,
den eerivkbn 'Ambtenav, den braven Burger, den'trouwhartigen Vader, den gehoorzamen Zoon , den onverfchrokken fjeld. Duar :ict ttigeiiewet 'volflagene ongodsdienftigheid den ze'teren weg baant tot tv.' ,r,s)ie: ', e:: onderga* van een Volk. 'Ofkont gy ei eene deugdzame, eene geluWnge Maatfchappy verbeelden Van 'Godverzakt i'S, ontbloot' van allen eerbieü voor een Opperwezen, het welk de bedryven eter ftervelingen nauwkeurig gadeflaat , ontbloot van alle hope op Zyne gunst, of vrteix voor zyn onge¬
noegen? mxfehoone, htt welk Vr in deugd fteekt, mwe Uil zelve aanpryzen, de verlichte Wysgeer moge wanen «eenen anl'f reti beweeggrond tot de deugd te behoeven: maar, hoe m, Zal dit behoedmiddel wezen tegen de verleidende verzoekiMjU S92 ecn verkeerd «igonbclang, of tegen de dreigende f areifX blikken van den Dwingeland, wanneer dat fchoon niet on WrtqBky
wordt door den Godsdienst Het is derhalven de plicMwL
den Staat, om den Godsdienst, die den iiitgcftrekftea d 11 mjf dadiglK-n invloed heelt op di deugd en het geluk der Miatfdli pye, en die ten dezen opzichte, nimmer van den Staat Jt worden afgefcheiden, door gepaste middelen te befehennt^ÊL alleen; maar cM te kweken, voort te planten eu te onduraK nen. En wat is daar toe gepaster, dan het Godsdie ftji 0,Jl. Wys, en den plechtigen eerdienst te oud 'honden en te b ka|| gen? waar door, onder elk Ketkgemot fclvb, hoe zeer ondjf,, leheiden 111 Leerllellingen en Kerkplech'ti»lie.L-n; de e-rbieSL huhle aan het Opperwezen, en bevorderd en aan den dac *etiC
wordt. . De uitnemende nuttigheid van z .danige inricbtjHi
wterd van Kéizciju'iaan zeerwel begrepen, die den GodsdiS eenen doodlyken flag willende toebrengen, onder het voorwenM van Vrvheid van gevoelen aan elk over teiaten, de ScJtulmm Kerken der Christenen lloot.
Geen BHrgermaatfiJutppy l;an, zonder deugd en j?oede zeS op een duurzatm be/la.m-hopen : dit is Iwt' begin-el, hetH wy, (volgens de gronden op welken onzen fonftitutie moet», vestigd zyn) in den naam vau het llataulfche Volk-, verl;lare«m| •erkennen; en welk is het gevolg,-A.it wv, daar uit, alieiiiB, Dat het een der eerjle plichten is der Maatfebappy, om zathMg irtrichttntten daar te feilen , door welke ieder Lid zyne UtrëBm ge als Mensch en.Burger, zyne rechten en plichten duid lykM: leeren kennen , en door derzelver gedurige herinneringe, X (terkfl-Mi, a.tngcfpoord ««orden, om die tot zyn eigen gelt^Ëi betrachten. — Maar niet minder verklaren wy die rrkenteniemV het beflaan van ecn Opperwezen, en den heilzamen invloed-A van op deugd en goede zeden, te eerbiedigen. — Niet min* verklaren wy by het Decreet, van den 5 Augustus 17,6. Oh, geen Maalfelwppy kan blyven fleert, veel minbljcjen, wadM
de Godsdienst niet wordt geëerbie/ligd en befejitrmd. jB
minder verklaren wy in onze Msfève aan de ilo gtlte Gecoufl [ eerde Machten der onderfcheidene Gewesten wegens de aifl E ding der Kerk van den Staat; dat hel de Gedsdisnsl is, dm L de berorderiitge van deugd en goede -zeden den vermogendjieM \ vloed heeft; dal een ÏY/aalfchappy' die den Goitsdins't vertreiV onl-xyvelbaar naar haren val neigt;' en dat dus Polksbeflitji [ die waarachtig hét heit van den Staat 'beogen, den Gódsim \ boven alles in waarde houden, en befcliermen moeten. -1 V Wanneer wy ons zelven gelyk wilLn Zyn ? wanneer wv^j>/kjd h en regelmatig willen*redekaveleif, lnoeten wy . dan'uit dat Is zoortig,begtHzelniet dit gelykzoortig gevolg trekken, dat het een i E eerfte plichten is der Maatfchappy, om.zodanige S-cutsdieM i; inrichügen daar te ftellen, door welke een ieder Lid zynel 1 trekkinge tot het Opperwezen, en de plichten, daar uit vo* vloeijendc, duidelyk kan leeren kennen, en, door derzelvi' gedurige herinneringe , ten fterkften aangèfpoord worden, S die tot zyn eigen geluk te betrachten ? — Is het niet in confequm en onregelmatig, by de erkentenis van dit beginzel, het Goïd dienftig onderw)s, den eerdienst van bet Opperwezen , ten e* maal, aan "de 'bezorginge, en bez'olding van den Staat te omi trekken , en als het ware aan zyn eigen lot over te laten ?
Dit moet zo vect te vreemder voorkomen, daar de Commim van zeven, in haar Rapport, met de uiterfte nauwkturigheal; zorgt voor bet Publiek onderwys in alle zedelyke en Burgerlllj devigden, Kunsten, Wetenfehappen, -en allerlei nootwendige* nuttige kundigheden. — Voor de Scholen, de SchoolondtiA zers, de Schoolboeken , daar men wel het onderwys in het leMt flelli'ge van den Godsdienst verbiedt maar in den Godsdienst geA zins gelrrnk ■"' voor de V-vlhe-ieermrt ia ieder difttict df



irle NfJtvaal* Hoge Sthpol — voor Nationale boge Kees■Ji-, ^TSeboAwén, — gefchikt voor de IftgaftMM Cn^W Sc openbaare /% der Volks-Leeraaren voor ■
al! de Natte zal goedvinden, te maken. — Ot m Ettv het Godsdienffig onderwys cn de p*cbti;.e f**0**' Sk van minder aangelegenheid? minder dc kof steende tor-
m^S»m^em<i« Slaahmmnen van vroegere en latere * hebben her eroot belang gevoeld van den Menst voor ntaic fchoon menigmaal die fchOOfle *»«» door ^W5*f STleïvkc Hcerscbzucht fcha'-delyk misbruikt 2V. //« " T >.,r d- Staatkundige Maehiavel, alle Staats-
J« het zv Koningen, bet zy Gemenchestregerers, die I /tópf/ffff vast en geheel wenfchen te bewaren , zorg te 3 dat5 boven alle dingen, de Godsdienst m dc hnneftc w*.rlouden wordt; «MM 'er is geen zekerer voortttlzichl ^ «Maanden val eens Burgerstaats, dan dat men de. Co«X*rwaurloost en veracht ziet. — Of mocht men de ■MKnt van dezen Man mistrouwen, men he.inncre zich de y/>or.3, van ot ze brave VoorvadCreiv*eenen llt'go dt Groot, iHlttn OL'enbarncveltl, de Witten, Staatsmannen welken mui lei c dvefieiy al verdenken. (*«' »f» »«
S vrisrt-fl., m.'> rfo' AVf*<tr ov.t * «»*r-
ISlrS^SKvS «hit dlt beginzel Je Slaat bekostigd In'digd trein KerlMeast en Ktrhlinaaren m het tfgetrokkene , u »oed is,vn bsK, gefihlkt voor de Staatsregeling va,, eene
hanpv, * »/«*«!««• ^rdt; dan volgt nog geen-zina, ik'sUrfe w.-hi éc.toeraslïvge op dtt Umeenb^ ^t H tiuts jteutvett beflaan heeft, en waarin .zodanige «menin gen *n nlarts bebi.en, die niet, dan met een zoort van onbtllykt et. de: bedenkelvkrtc gtvetge» veranderd konncu worden. 1 verlichte Staatkunde, 'i is waar, volgt de regeIs der ge1 Reden cn Wysbt-oerte, maar geenzins de dwaalende be%.0 en ver, tuierde vooroordellen van het Volk. Zy verheft IritóO zwari;heden, zv weet veele hinderpalen cp tc nmmn : I met alle omUandighedcn en betrekkingen raadplegende bcI ,v de ^r<W;f wanneer zy niet han het: beste, dat zy
vcrUks:zy het' beste, dn zv kan; zonder alles onoerfte bert jkeeren, zonder iemand te verongelyken. ■
edari» nu ts Sfor de inrichting? welke is die White •a uit welke dus verre, de Kerkdienst en Kerklecraareu dei „.„■rechte Kerk der Hervormden, op zommige plaatzen ge| op andere cedceltchk en by wceac van fupplette, onder W bezoldigd wkrden? At- Deze zyn de zogeraamet
1 /vi.r of sccsttvke Cou.ptoiren, geheel en al onderfiheiilct ühands ahten.écr.e ftMftttf, waarin de dsgelj *fche [Laste,
rarfle ais Burg nen ingeftort worden. En waa
di'bben deze Cumftoinn ^nWjen oo.fprong? —• £t?,rfrW «e rvkc «oedtren der Kloostcrerf, Abdyerf,Kapittels, enz |fl dei. Stftt, cen tvee ('er Hervorming aangfiflage» , met intIrtehU bepalhtge ; om dezelve, overeenkomftig derzelvc
2 High» beitemming, tot Kerklyke cn Goitriicnflpe gebn» fce dochop eene nuttiger wyze, dan by de Rcom/cte Geest v lid had oVats gehad , aan te leggen , en te hefteden, war
i de Registers noch voor handen zyn. Andersaeels ui
\erkem en Pastory en ricarie goederen, welke de plaatze 1 Ei •eiidommnien waren der onderfcheidene kerkgemeenten ! Ri tn en Dorpen , doch, met derzelver bewilhgmge , oude t 'Tnse van eten Staat oeftcld , met geen ander oogmerk en or ic een andere voorvoerden, dan, om tegen over dezen afftand lue Geestlykc Cinnptoiren te gemeten dat geen, hetwelk « , -Aoarf van den Kerkdienst; en tot lezoldinge Aa Kerkdiena
re .evorderd wordt. De oorfprong van beide zeorten_ di
z( Seestlyke Goederen zyn de menigvuldige legaten, douanen ttikingen van Rvke Gaestelyken, of andere aanzieniyke Pei
zoiadi n, en merr o" min [rwtnogeude 'ürvattii , volgens de heetfelieiide tewoi men den vor'ec eeuwen, rot iett der-ziel, i en opbouw du Eevk (gelvk men fprak) beljflnrt, 'als"mede, de verzamelingen, tn bydrajtn drr Gemeenten in de Steden en ©nrpen. —— Beide dere "zoenen van goederen zyn opgelegd lot eon Gödsdienfiig gtbnuk. De eerfe tot een meer elgnu.-eti nut der Kerk f Ai andere tot een mevr btpaethl gebruik voor 1 yzondere tUtt.e.Kten aan welken zy bepaaldelyk geaffecteerd wa* rc„. Wat r..ht heeft de Staat, om deze Goederen en Fondzen , eeniffjyk aan de Kerk en Godsdienftige igefeaiUben itewyd, arn dat /èl'rmlt te «.nttrtkkcn? — is dit begaanbaar, ik zal wint zci'gen met het Canoniek recht, maar met llurgerlrke \\\ twn, met de iegti» van billykheid en rechtvaardigheid, met bR onfehenbaar gei:ach der Testamenten; het welk, onder alle befekanfde Volken, geëc.bicdigd wordt, met de goede treew, en de plechtige l/trbiweni>feti, onder welke dc Goederen van veele Kerken eri Pattoryen onder de beheringe van den Staat gebragt zyn ? « -
Maar zegt men die Geestlyhe Cemptoiren, Goederen cn Fondzen , zyn een Kativnaal Eigendom : de Staat heefc derhalven het 'recht . dat: over te befchikken, rp eene andirc vyzt, tot andere einden*- Dan deze /MfwNrrkangeui ftcck houden in diu.ov paaltlon zin, en het tfevolg, daar uit afgeleid is valse;..- - Mei: tut yoorrew onderfcheid maken tusfehen riezo beide zonnen van Goederen. De Klooster?, Abtdyeu, en Capitti ls, waren mftigt tat een algemeen nut der Kerk, eu derhalven zyn deze E'gct!**wwri algemener en konncn in zekeren opzicht genoemd worden l&eilW; Provinliaal; maar de Kerken eu Pastory - Goederen zyn ten d>e:> ftc van bepaalde Kerkgemeenten r.augekgd, eu zyn plaatzc\ke F.iuendomnien , derhalven hebben die plaatse», welke de Kelk en Pastory-Goederen in de Geestlykc Cr.inptoiren, ter gtvcc: trouw gelïragt hebben, een byzonder lecht van clgendam op dezelve , boven die pTaatzen , welke verkoren hebben de beherüige
aan zieh zelven te behouden ten and reu ?yn deze Con p-
toivsn fcenzins Nationaal,- of E'geiidommcn der Nati, , aangemerkt als Leden Van den Bun-etfaat; maar van de Kerk, als Belvders van den Godsdienst :"'t' is alleen in deze Inlrrkk'rg , dal" de Geesdyke Goederen gefchoiikeu en vei kregen zyn ; '.et rit fchoon dc Keik'cn Staat, voormaals ten Baarratten vereér.igd waren • bleef 'er nochtans een wezenlyk ondt rf. üeta öisftSsMl tt
-■Bni"ti'ivke en Godsdienftige betiekkingcn. En wat voJgt
daaruit? Dat de Natie d'ezerve meet' belleden tot gebruik .van den Surgeriïaat ? gcenzins ! maar tor dienst der Kerk , en Givb• dienftige gebruiken, eu zulks voor aVe Christetyke Kcrltgciroot. ■ fchappen 'naar evenredigheid, vi or zo vim Kluft dc Kl.oster-
Goedcrcn tot een /lltrcniener nut der Kerk bcft.i.'d.
Dit zou Min met de regels van billykheid. li: lecn.wdifr heid, met tic edele beginzelen van Gelykheid eu Ürueder'ehao,
■ met dat geheiligd voerji hriftv handelt zo jegens anderen als p; r wilt behandeld worilen.
Of zouden de Geesthkc Comptotrcn niet toereikend zjn tot
■ znlk een algemeen onderttand? wanneer die Fondzen van Abtd .v
r en Kloosters, welke verbazende rykdommea -bezaten alletr f gchetilwt Godsdienftige gebruiken befteed wierden , en niet btkceui
- tot geheel andere tiiidin , dan tot welken zy Qorfproiiglyk. bt
r ftomd zyn. Wanneer deze Fondzen aatigcrt-U wierden door
t eenige geëvenredigde lyiragen deT iNatie. Dit zou ahhans et n
- gepaste weg zyn , om te voorzien in dc m Jen der ineestbelioef ï tige Kerkgemeenten der or.dcrfcheidcne Gezinten.
r "Dan, het is 'er ve.re vau daan, d-.t de Geestlykc ComplaiXên
- de eenige algemeene Fondzen zyn tot onde.houd van den Kerkdienst, ea "tot bezolding van de Kerkdienaren der Hervormden.
t Een tu oor, zo niet ve-re her grootst aantal der Gemeenten, heeft
- ïynt plaatslyke Eigendommen , Kerken en Pastoryen , met dirze).
- ver goederen en opkomften. Sommige zyn van eene latere
hcikomst dan de Herkhervorming, geftigt door aanzieniyke bezit-
- teri van Heeriykheden , of uit Legaten, Donatien, en Eifmakin-



:;c 304 1
- . - • >Vi a .ü.. .9-.:]:■.?. uiu» O 1 >->:!! na . r 1.,.; y. en van Godsdienftige Menfehen, of verzamelingen en bydragen
- er Gemeenten. Deze )■ igendoinmen zyn even wettig en onbe. wistbaar, als de -Fondzen van eik Kerkge-zSnte, op dezelfde wyze
Verkregen, liet zou eene fchrceuwende Onrechtvaardigheid zyn ■de Hervormden daar van.te beroven j- eene fchandelyke eei zydigbeid, den eenen daar van te ontzetten, en den anderen in liet 011-
geftoord bezit te-laten.. .Anderen zyn van een ouden oor
fprong; die zicb verliest iu een reeks van voorgaande Eeuwen ; .Wanneer de wettig'herd van deze pktalslyke Eigendommen betwist wordt onder de Ingezetene» van onderfcheidene Gezinten; dan h zulks een voorwerp, het welk geenzins door een Molitiek Decreet maar na behoorlyk onderzoek door uitfpraak van den Competeuten Rechter bcüist moet worden.
■ Doch by aldien de Conftitutie, op dat ftuk iets bepalen zal,
zal een van twee moeten plaats hebben, oi', dat de Slaat
den Kerkdienst en Kêrkleeraaven van alie Gezin ten .ondeihotide, en bezoldige, mits alle Kerkgemeenten van de onderfcheidene Gezinten hare Eigendommen en Fondzen verplicht worden te fiorten mi den Al%e,neenen Schatkist van den Staat, om daar uit, naar
evenredigheid van den aanbrengst, of behoeften te ontvangen
of, dat alle Kerkgemeenten van de onderfcheidene G.zinten h.taie Eigendommen eri Fondfen blyven behouden, om overhaaterGodsdienftige belangen, naar baaren rade te befchikken, zo dat de Staat in de noden der behoeftigen voorzie, en het ie kort aan-
• vuile. Welk van beide hier te verkiezen zy, zal ik niet
beflisfen. Dit is eene ftofl'e van nader onderzoek. ■ Maar de
Hervormle Kerkgemeenten van haare Plaatslyke Eigendommen en •Fondfen te beroven, tervvyl alle: Kerkgemeenten van andere Gezinten de haare blyven behouden, cn voorts, het onderhoud van haaren Kerkdienst, en de bezolcting van haare Kcrkdicnaareu, aan de vrye keuze van elk Individu over te laten, zou een maatregel wezen, niet minder inconfeguent, dan Conltitutioneel onrechtvaerdig eii eenzydig,ten eenmaal onbegaanbaar Burgers Reprefentanten ! met die wysheid eu rechtvaardigheid, welke tuve befluiten kenmerken.
Of zyn dan ook deze locale Eigendommen, de Kerken en Pastoryen , met derzelver Goederen en Inkomften , welke de Kerkgemeenten der Hervormden bezitten Nationar.lc Eigendommen, welken de Staat mag aanllagen, meer dan de Eigc.;d< mnen van elke Kerkgemeenten der andere Gezinten ? Meer dan de Eigendommen van allerleie Corporatie,! ? —1 Zou men. dezen niet met ■ het zelfde recht konnen aanllagen, en allen beroven? Zyn nie: de locale Eigendommen, 't zy door Roomsen-Catholieken, in vroegere vorige Eeuwen , *t zy door Onroomsch - Catholieken in latere dagen, bezeten en gebruikt, altyd onderfeheiden. geweest en ge. ■bleven ? — Waar blyft anders de veiligheid der Eigendommen , welke de Conftitutie moet verzekeren ?
Maar 't zy my geoorloofd Burgers Reprefentanten! U te herinneren aan. het geheel o'ige/yk lot dei- Hervormden , vergeleken met dat d:r genen, welken men voorma tijUitpeuters noemde, wanneer, voortaan de bekostiging vm den Godsdienst aan elk Individu wordt overgelaten. 1— Alle zegeenen wy eene Revolutie, by welke de fryheid, Gelykheid en Broederfehap plechtig uitgeroepen,, en de rechten van den Mensch en Burg r geëerbiedigd zyn. De Staat kent geen onderfcheid tusfehen Burgers van verfchiilende Keikt-enootfehappen, 'er is geen bevoorrecht Kerkgenoodfchap. Blymoc4ig deelen de Hervormden metaMehuime Broedersindie Burgerlyke
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. in den FTAAGE
Vi'-'V sspj vt.-.tüU.i i toov _ lor/ij?» 9«nrï tóp-iattf' mÊ voorrechten, welken zy voormaals atteen, eti hy uitflu!t!n»j noten. .— Maar, ten aanzien van het Godsdienlfige-wordt heil
val geheel ongelyk,. geheel omgekeerd.. Kik'Kerk»er0™3fl
heelt* van tyd tot tyd zyne fomlzen gevestigd, en -PnrichB gcmaimt, waardoor de Kerkdienst, zónder merklvk bezwaaH zorgd wordt. - - - De Hervormden,. ter goeder trouw « ncudc op het genot van Kerklyke Eigendommen, door hm" é Jl vaderen , by eene algemeene Hervorming bezeten en behojJI op de Nakomelingen overgegaan, door.de plechf-rte freM eragen. (Men zie liet|Ver(hug van Munttor,, .ml ? *„ i- 1<B tulatien en Satisiactien verzekerd, door cen ongehoord %e~m\ meer dan twee Eeuwen bevestigd, en verjaard «oorden ^1 Ichcrmd, door eene inenig» van' -Kecltterlyke Vonnisten bellistl kommerden zich weinig over.het oprichten van zodanige FoËl maar openden hunne m.Idad.ge handen ten behoeve luln-r j Chnst.nen , die 10 andere landen, -nood cii leden - Da3 derfteunden zy Kerken cn Scholen, daar verkwikten 7v zucM Weduwen en Wezen. Nooit zal lum deze Mcnfchenliefdë b3 wen; maar mmmer konden zy voorzien, dat der fcln ten m mittig belteed, hier voor 1*1, zelven ^ 'zl woiden. Ontbloot van Fondzen Zou hun lot 'ongeluk I
zvn, en geheel ougelyk aan dat van hunne Broederen Ofd men zeggen, dat dit lot minder hard is, dan 't geen de Rol Cathoheken getroffen heelt? Zo dit ecu verwyt is voor Z ' dagen, dat wy ons dan zorvuldig Wachten , dat zelfde verww verdienen. Neen Burgers Repreléntanten.1 Gy wik met de J ioên ftromèn" °P "' °m " »nd«cn» tc overvloedigs |
Vergunt my noch deze aanmerking, boe iezwaarlvk, ia onë lyk za het vallen, uit de b.urzcn van byzondere'PcrfoonJ loff«».tc vinden ter mihmhoudinge van den Kerkdienst. -3 Uit moge mtroerlyk zyn in de eene of andere aanzienlvke 'Sri 1 maar geenzms in kleine-Steden en Dorpen, daar her nieestj vermogenden ontbreekt', cn het grootfte; maar niet minder nj gedeelte der Inwooners, de Ambachtsman, de Arbeidsman! I Landman, naauwlyks het nodig beflaan vindt voor zicb-zl in zyn Huisgezin. —. Maar vooral in eenen tvd, in wclkel swaare lasten moeten gedragen, worden, er elk zich vernJ l
«ndt, 111 re krimpe». Een tyd, in welken de Koopli3
jwynt, de habneken vervallen,; de gerede Penningen ontbrekl le Levensmiddelen tot eenen ho^en prys irtftegen z\m, en de 0 i ■eden van eenen verwoestenden Oorlog zich noch alofmne«>vJ
uS1 T VV:ll!tlcuoon.dit eene temforaire omftandiidilidl
velke wy hopen 111 volgende dagen ge „kkig veranderd tc ztJ nen, gevoelt nochthans elk, dat de fnyoerimr'vm zulk 4 .onflitutioneele vastftêllmg volftrekt wet berekend is voorl ■en tyd. ... J I
Welke treurige en fehrikbarcnde'^-vo.V« moer dlt na zi-J ,en. — ,De Gemeenten by gebrek van onderftmd beroofd' v3 I temecnlehaplyke- Godsdicit-i^effeningen, ieröefU mi he'tópzi'J iet onderwys, den raad en troost harei. Lcera.ren zb ^noodzaald I 'ooiai ten platten Lande zullen weldra verwoest worden df Lommeonkimde, dwepend bygeloof cn losbandige zedé-loosheid.1
^iffit*zyn Teer,e Co'"fi"""- di' "« S""m
\_Uet vervolg in ons volgen Nornrr-r. 1 1 ., .1



ILTKHE1D, F R T H E 1 D , BROEDERSCHAP.
X T- jÜ A <= D AG VEHHA AL
DER HANDELINGEN VAN DE
JLTx® Wm iH ii m é.M^ê^12V'I
IEPRESENTEERENDE' HET VOLK VAN NEDERLAND.
M5 xiTk Tinnrlprtna den 5 3 Maart j707. Eet derde Jaar der fialaaffcl.e Fryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting Tan Zaturdag den 18 Maart, 1797.
Voorzitter, M. Siderius.
likV (Sa ..: .'. :i> 'to;*!:■!<<•'» -iiyii
Vervolg van het Advys van den Burger Rec ntar t Syohent ,3pver den 70^Art.
Q : genaifteji w;isf g^nét Burgers Reprefentanten ! — Maar i\ ruitzicht, at ware het minder gegrond, al te fchroomval.£ tl echter niet nalaaten een diepen' indruk te maken by een K tcdeclte van het Bataaffche Volk. De Godsdienstvriend
I eerbiedige erkentenis van bet Opperwezen, door gepaste ê -n wenscht aangekweekt te zien. zal zieh bedroeven. —■ e Irraave Vaderlanders zullen tegen de tegenwoordige orde van iti worden ingenomen. Dc aanklevers van het votig Beftuut
II gefterkt worden in het vooroordeel, dat het waarlyk op den I ieust gemunt is. De Bozen zullen den Patriot toeduwen. e lar onze voorzegging vervuld, en zich kittelen in tie misdateipc, op vi rwarringen en verdceldheelen, die, zelf uit min
I d: vooruitzichten, konnen geboren worden. —— Of kon-
ii 5 ons, in goeden ernst verbeelden, dar deze Staat srege■g 'maken zal aan het groaifle gedeelte van een Volk den Godser eerbiedigende, gehegt.aan den plechtigen eerdienst, maat ■joon, denzelven, uit byzondere beurzen te onderhouden, cn tl icerl te ongeleegcnheid gebracht by het fluiten der publieke kas? e : leeft niet, wanneer" dit eene oorzaak wierdt van het ver'r 1 der Conftitutie in de meeste Gewesten'? Welke wy noch 1 ïoch .bedoe'inge hebben , aan eenig gedeelte van het Volk 1 idringen? —" Of zal dan ecn anda gedeelte van het Volk e red in wezen? Wtnneer de Staat alle Godsdiensten betaalt, , .1 die rede de aangebodene Conflitutie afkeuren?
i: kan men met genen den minften grond verwachten, by eer el iedig Volk, dat met de Fryheid, Gelykheid en Broederfchaf. t ne leuze heeft aangenomen. Wie toch, doordrongen mei :z dele beginzelen, zou een ogenblik konnen twyfelen, wcllt tc rief hier te verkiezen zy. De Staat, als dc weldadige er 1 'een- Vader zal alle Broederen even gelyk bezorgen om allei, ii rclukkig te maken, of genen verzorgen, om het groctffe ge1 relukkig te doen zyn. Laat hict "elks redsiff gevoel, 'bes H \ van billykheid, liet gevoel van Broederfcbap, uitfpraal
"'DEEL. AJJM'
Ik <va over, om het gewicht der bewysgrondeli te onderzeeken, waar mede men beweert, dat de Staat zich met het onder, houd van den Keikdicnst, en dc bezoldüige der Kerkleiaaicn van allerlei Gezinten niet te bcmoeijen heeft.
Dit ftrydt, zegt men , met den aart, en het oogmerk der Burgerlyke Maatfchappy , welke zich alleen bepaald tot de :ydl\kcbe>lanren, de beveiliging van het leven , dc Eer , der Vryheid, de Eigendommen der Burgeren als Burgeren, en tot het txdlyke geluk iet ganfche Maatfchappy, maar de Godsdienst, vooral de openbaare Godsdienst, heeft met dit alles niets gemeens. —r- ,Dcze bedenking zou kracht hebben, byaldien men deeze vooronder gelling aanneemt, dat de Godsdienst eene geheel onverfchillige zaak is, welke geenen der geringften invloed heeft op de deu&d, en het tydlyk geluk, zo wel van ieder individu, als van de ganfche
Maatfchappy maar daar juist het tegendeel waarachtig is. Daai
de eerbiedige en werkdadige erkentenis van het Opperwezen dei uitgeftreklten en weldadigften invloed heeft op de deugd en het tydlyk geluk des Volks. Daar het openbaar onderwys en Godsdienstoefening 'een gepast en BOqdzaai lyk, middel is om tiic eerbiedige gevoelens, onder alleië Godsdieiiftige Gezindten aantckwecken en te bevorderen ; .zo volgt dat juist, ten oorzaak van, het Me.atfcUplyk geluk, dc ftaat zich verplicht moet rekenen',, deze voorwerpen te bezorgen en te bekostigen. ; 1 .
Of is dit onbüftaanbaar met deze Helling? De Kerk is aft*'
fcheiden van den Slaat. Hier hangt alles af van dc bcpalin ■
ge van-den waren zin dezer uitfpraak indien de ware zitr
deze is, dat generleis betrekking, ,hoe ook geraamd, plaatsheeft, tusfehen Kerken ftaat, dan volgt,'dat hy den Kerkdienst en Kerk leeraaren niet onderhoudt web bezoldigt. Maar dit is jjjjsc een point ingefchil. — Ail.r. komen wy daarin overeen, dat AcKcrk^ in zo verre, is afgefeheiden van den St.eit, dat de Staat zich,geenszins kan noch mag be-no -ijen u>« ie'Oodsdienfi'tge beginzelen, bet, geloof en gevoelenof zien als Richter Itt'dcn tüsfeh,n het gevtete» van den mensch en het Opperwezen niet alleen: maar dat hy de openbaren Belydenis, de Kerkeiyke Lccrfcllingcn, en de Kerkplechtigheden daar op gegrond geheel overlaat aan her ootó. .'van elk Gödsdienfiig Genobtfchap; elat hy het ware of het valfehe van dezelve geheel onbefiist latende daaromtrent, door zyn ger zach, niets bepaalt: Dathy geen onderfcheid, kent tusfehen .Bufgers en Burgers als Leden van onderf :heide«e Gezinten, die allen het zelfde recht en aanj'preek hebben ■:;> de voorrechten der Burgerlyke Maatfchappy , dat hy het cc-n Karlger.cn t fcbep in generlei opzicht, by uittluitinge, bevoorrecht boven -bat ander. —— maar wie zal ontkennen dat 'er met dat al eene zekere bt trekking blyft van den Staat op de Kerk. De S-sat -?« tce op Ik of bet kwede , op de 'voordetiige of nadeèlige revolgen , welke
Qq



nhdeLeerilellitigen en Kerkplechtigheden, voor den Burgerftaat, koivSêii vodrtvlodje*.: —'^"ffi bepfttVr, Sryïrïurgt*r$iK. IVetge-, fajjpaaifejbilai Jon, dcyrult en tóede oïdÈdu de ^atfchappy
te bewaren, en de 'ftorenis ,' w'elkê, "ter oomalt van LeertMIrrtgen, ot'openbaare Kerkplechtigheden , zou konnen verwekt worden, voor te komen. Hv firafH> *U B1aj5erlykc.fi,-inisda-. tien in Keikclyke betrekkingen; of onder voorwendzei van den' Godsdienst, tesen den Burgerftaat bedreven. — Hy befcherml, als .sV^r-t(W«eli-jiitlivu^nia-ïl;!;- -noo.fd)ap,bydeonbelenimcrele;o-y««WvanHBslv-leVls eiïjjcelirjge ,G*<adienstoeffeniiig. Waarom zou dS StmtuS^erlvké weldoener zvhc Burgeren met'niogen-ve>*«rgsn in hunne Kerkeiyke of Godsdienftige betrekkingen of corporatistt'iol^sditotb^rtflilrajir-Eietxden weren zfn vat* diwe,ftuun• ge? de Kerk 'is nfgefeneiden 'van den Staat.' Maar dit '-ft vwst .1 :t 'point in géfclrii, het welk ik ontken, cn eerst moest bewezen worden, ik beweer.,- «at de zin va» deze ltcilinge wel degc-iyle met bepaling* móet verftaan'v/ordt'n zodanig, dat alle betree!-.ng ea koesterende zorge van den Staat omtrent de Kerk geenzins werde
uirfflinten, 1 1 >..._—— .
Ja maar zegt men , hec is Contradilloir te (tellen dat 'ergeen lieer[cltende, of,eepriviligeerde Kerk in Nederland zyn zal, en t'eveits 0%'\tto$a*«elrfrl!:gehJe Mtrto-h te mak*. 1 Bt-vihne ht-r i;i, Zo.'meu 'zichV.t- zsalt'0* «voHéi.».'.iroijve.-draüiü voorfti.it.; gei'yk • zy - whnrtyte 'fr-ff ;ge.en-ffchytt noch • fi*ad*w- van Coirtrvèi:* tie]]. 'Geien by ttltjiuitiitg pet>riyi:(gerr't,e Kerfe-, Imedanige voor; iriaals'dc Hcrvbi-rr.ire-was', zVt> iu Nede-nami zyn: maar altcKirken
zitHcn vobttaan.dezelfftc •eieenteenc vo .rdeetên genieten.- -• •
Nftctfthans- mjotr tfier -"Cvohgetis den. Buister Vreede» Zie -, ei.anl n'ddr-H'timléïingen-ym de'NkthniialeFcrga,'erhtg, rf.1" BébH Pol!-' 5«|50 vene- XfonereèlCnt feliuilen.'—^~ lia zïek rrfiïMicTbewys.1-
' i-ïmtrrè^ 'eak'-geprïrilj^eerde Ke-* is zodanig' eene, waar van W^éÈfiareri' mV'sXaJiisi Kasté beuia'4 worden ? maar mn zullen ,"ffiay:«ns b.-griii) ■xV'el.eeraarcn en btsmipteh van alfe Gcidstlien!?% Genrfotllcïiapnei daar uit beter..!.! worden, derhalven zou ïrrfti-vrtn alle dezelve gcprdvilrgcerdè Kerken maken. —• Dit Hu ftfrjrUt re-e'htftwck.s--tegen de lteilinge, dat'er £■«•.•- geprhiligemfo
Kerk'ih Nederland zal zvn. Derhalven is dit beide Con-
'r-'iêluir. Ik 'hebbe geen lust om- den Nntjonsalen tyd re
rprffen, met .te haarkloven 'over dezen tastbaren fa.vhghitrus', f êrVntrrolrcI werkV -gebol-en" wordt-, deels, uk de onvolledige, en «fjrjniste Wefclifvvii^ Van gjiririltgïerde- Kerk', 'waartoe* het éttttm- dèr-Natrtrnaale Yew^lerW» 'veel, to« behoort dan adtcas de betaljng git 'tsj-tw^fefe, dieUr bit de dubbelzinnige bettke-
ris., 'welke men hegt aan dat-woord in beide Voordellen. ■—
In"-** éen lége Hét'eene 'Kerft, die by ititJtnUinggho'ven alle auJfijSij hevoorrechr is 5 rrrrlet ander Kerken, die alle dezelfde algemeene Rechten en Voordcelen genieten, 'liet welk taatfte geenz-.is nircfrnkt Het juiste denkbeeld, van 1'rivikgtc.- Alleen wil IR-'tcWéli.ifëzen'pl(r>tfbgimas-fSt\\W dttze Stai'trvdfc Alwaar, gec* aefi' ifcerk eenige elt'hrte.tde 'v<K)rrerrKen. boven de andere geniet: ^^M^MMiéltWèie algenrtete rechten- en I voordcel en del/en, alifa-K'tt'eejt ge$rhUiee'erttéV3edb\ u.aar in -Nederland' zal |$n Mü !&fèn'- eetie-l&erk 'eenige uitfluitende voorrediteu boven, dc aulOrüj? gijiiieten': iriaar alle in dezelfde algemeene rechten en vooraeïlen deelön, derhalven zal voortaan tn Nederland geen gepririWeerde*Kbrk1 zyri', >• ' • •'• ;■' ' Maai, ze-t men, liet is flr-fdie tegen -het recht, dat de Staa den Kerkdienst onderhoudt, en Kerkdieuaaren bezoldigt: want he 1#ikrj0fl! dat fommigen, den huislyktni Gbikdipnsc genocgzaati aórdeèleiv, öf o'm deze of geene redenen, verkiezen ziclj met sec '«èn Iü-r&t^mfj'ckip cc ivereet.ia.en, of dat fbminige Kerkgenood R'happen'. vohje-iis lninne Lee'rftellingen geene bizoldinde Kerk leeraaren Retibene gel vit <te- Rymburgefs-:*A- Colle&aaten. Wa recht heeft dim het GÖuverueinent, om deze SurgeïSi, die tne **t al nnttige Leden- der Maatfchappyc zy)i-, U verplichten, on
rede te dragen de kosten, alleen ftrekkende, ten voordeele v» ndaren, y«éi van zy gejan nut veAtev ? f^iict^StwernemUL eeft',voorzeker gas» het• geringde» recht, tai 'zv zulks doorelE ttTaffihdppye-Zdve, -by 'Het N&*tfeb!lv\y&*Terdrifgï^ aair lt
Jouverncment werde opgedi-agen. De'vraage is dan bepaal^B
rk, beef de JUeatn-lmppyütiVKcltl 'f.Qh bargraf van de Godsdienfttt o ■rntibegiuzilj.tkn ('enü M»sftfühar>pVc. Dii maakt bierondeifJieiBI icncMaat- fchappy welke beftaat uiteen Volk , het welk genen A'eïl, lenst nuttig of w^v.kcurt, isniet bevoegtof verplicht, ten dezetE titie-.r.e eeuigt WOpsi gSlig til V5rdfix:Y' —,^Ja'.ii''*'S;ehccl:jBf Iers is ltct geregen--mef- ea»e ïildirtfc-happy welke'-derf'KctkditH uittig en nodig keurt ter bevordering van" den Redelyken GoW lienst,, 3xngA eu gebtiydïs ilote ...Dc'ite.is jvel degclyk.volaM [aH'GodsdieBftig'-beginzel ,-\>erpIichè erf bevoegd, de l*k»sti§B|' :an den Kerkdienst" te bezorgen, juist om dat zulks ft re kt til
iet heil Acr.JSurgcr'yki Maatfchappyc. Hrt MaatfchaplJ|,
•e.drag, waar by dit wordt vastgefteld, wordt gefloten by Stel tiinge, waar by de minderheid zich onderwerpt aan de meerde! ïcicl. Dit ligt in den aart van een Marit£chap!)'k verdrag. DfjJ G Iczë biiaerw.rpfnge, wordt de veil der minderheid dezelfde nl l
len wil der meerderheieU. Elk Individu heeft het natuur» I
■echt, zjör.-at pf-iirct aan dtj; njeerderiieiJ te ertcrei-yvt}iden. ■[ .vie weigert, zich aan de meerderheid te onderwerpen, blyft bil j :en het Maatfcharil.yk verdrag ,. cn .xentmaeerl aan alle Butgeiiyl 1 Re.7;/«t.êr»'VoorJ-etbéch',' daar trir-vóoitvloeijei tl/. " Al wie vrm V villg zicli onderwerpt, deelt in alle liurgcriyke Reehten en Volt leelen, maar, neemt ook op zich allé'plichten en lusten der lil f ;eren in het Maatfchaplyk vetdiag bept'tald , en Iiet.^u/.'i-tT.vfwJ C ïeeft recht dcezéK-e te verderen. —— U'usr gefchiedt'geene de gjL anefte inbreuk op dc Vryheid, by het toetreden tot hefMiS I Icliwly.lv verdrag, het wu'k. aan,elks» vrye kcize ftaaf,.Ma f lodf ntr vryvHlig toetreden,. Wordt alicen dc Xatttttrlyke /'rj-MI jepaald. . tK 'Ó\ ' 1 '
\i maar-, zegt: men, de Maatfchappy heeft geen recht ictsijt jepaaltrt ohitrent Godsdienftige beginfelen,- ——— Doch dit ftlj F' ■nakt niet.den iattendigtK redelyken Godsdienst zelven', ma» des t '.e.lveu voordeelige ge'w/gen voor.den Bnrgeritaat, en .ie «/-/ral 'teid en noodzaaklykhcid' van den opentaaren Kerkdienst, ter bil .'orderinge vau dié voonktelige gevolgen. Elk behoudt een II iiurlyk reeMrdoaromurnt te oordeelen zo als lty, op go.de grof I len', ttr goeder ueiuw 2aL vermcentm. tc.behooren. Zo weinig I I neenU.rheid,.a?ijert:ê/i!5 kan benvistere.aan 'de minderheid, even I I .veinig, ban desa'dat recht betwisten aangeené. Kik (temt volkï ' •nen'vry volgens zyne beste overtuiginge. Maar deze overtta ■ >ing jierfihbit., -.dieze verfcliiHende gevoelens.moeten taf ein-m jraelit worden door oveilteunning, 'by aldien de meerderlieid vei { neent, iltrar door b.koir. te worden in haar Natuurlyk recht, ol! iat de bepaling, die gemaakt wordt, ftrydt tegen haare overtul I ;ing en giondbeginzelen; zou-dan niet de ïneerdeiheid d-zelfd I r:d.c hebben, van zich te beklagen over inbreuk, op A«<;/Natmn ' lyfc.Recht:, wauneei- de bepaling zt-u gemaakt worden, ftiydl' tegen haare overtuiging en Grondbcguizelen ? Wat eisehc hij j dan de billykheid ? "Dat de overtuiging der minderheid; of di ; der meerderheid, welke toch beide even welmeenend konnen zyl [ gevolgd'werden.?. 'li
Ol' is het onrechtvaardig, mede te dragen in de lasten en ka j ten van d. n Eertlienst, waai- van men de \oordeelen kan; ma
niet v-rkiest, te genieten? zon niet elk, op dien zelfde
grond, zk-h ,,tonnen onttrekken van alle zodanige liurgcriyke lm ten en kosten, welke de ftaat beftetdt tot aJl-il'eië nuttige' inric) r 'tingen, welke dienen tot onderw.ys.eiur.jeugd , sn verlichting.dl 1 Natie., omtrent de rechten eh plichten vaii den mensch en Bia , ^rer; -of nuttige konden en weter-fctappeii., ander lret ydel rocH I Wiiu/jel., dat men. voor zich ze-lven, en zyne Kinderen, nietve, koos, dam- van gebruik te maken?
Maav Lk.'mirkeu vv*:l ,le,-é-l,,-1; . AaA 7nd.mi£'f? RïirfTcrs apsis vna



p^Gou^
i ais.fc-»-'''"^ kMim of uii de'bcu--
ü 0f die bczoldmg uit 'sLanas •v'"-'tffijSe$ „.0J,it, wSnV de •cn der Ingezetenen , op /;ooff (.<■-■«.. '..?,'.' /,,-. cll zy r.iM t13* ■esota** «s ook dan w *V hllr wc ;k "ben aHerrwsrivMlen terk 'afbanghl vw» den Slaat,, v> , ,j,n;t twt ^ /
•/«V/fc/T U«t vsd I: ha.uk.!.,;. ; - 1 . , f .y ,, & ^.^.Jf,
• t'c'ilhc bedoelingen, en te rtMU e~. ^ aw le .j^g. ier «evoclens-— Dan ha zy nry g- • ;•• , .»«. 0.,
r4v Dit de,-: ,. v« w i; , :.;^>;,,,,;v-;Ö,S
Jodsdtenst mogelyk #U ^ n^ yc G.es.ly!,l,eid • WJW •
yel Ui «;«.'.!■<•'. va". °.L'.--7'.: verheid, 'dat'het
ren. Want het is eene tflf^tfJlSèt ,,-v jjè .Vtf^-"* |£J der WMlSfi» vloeide. 2°-'t]* „an den Staat maar meest;d u t j ,,..z .•. , gn;t;<
niet de be:add,nge zelve-, n et * "<; ,- •>|i..c,iH,.- «
fcbcvn-pTMhe .bezoldmge van den S~- b ■ ^
Kei, met ' V'> l'f I^w -o de
yken invloed ka.1 hebben tot ,S. ; yipalingwfr vrybvid der geyo Ie >■ , - , vi, ,dci.
diunaaten verbindt alk Buigus r»P» -<<*» . ^ alVdL>.4
fdiaftaan den Staat genen «*£ W «V^()0_, van.den Gezindheid, die altyd geyaarlyk is. 4 • »-y 7;.,r;bl.t w# |p is geen ander dan het gezag ^ ^ h^^mle|.h;„,, cn by eencaaitóenomene J; P; 'y.,-, -tdézen MM
bezoldirg te bezorgen, M * ,u . 1 a, ^ ^; m
Volks wil te vreezen? 5 - ™ d. J.rH, deritalhl gcVBier yk , vloed heelt; dan is ah 'tzy ze 0,»
•l zy zy op h^gezaf va ,^^^p ' k»W y van elk ƒ*«!(•««, •« »d.r Iveikgenootjuia», é , ^r altyd de feM*. fójgj *v. Kerk het Gouvernement btW" gl » bezoldigen genoodfchap,, en wat kanluei u i \plg- • , : ■ , amlKiö(^;
«kenend; ofhet Co«n™.»f §Mf°W$ be/oldigiug .<f«wanneer 'cr, twist ontftaat. WS^&tfJ en afhartglyWioW ].Wrl* is, om. dat, zy jfiff*'*'"^^ c,enc ïiczoldiag tot Misbruik leiden kan, dan v !g d< .}« cn ^uüven -ruèts plaats moet hebben, fl« jfffflP^j» den Staat .maakt'de 6"'. .'tls waar, de «^"f,*"^^. Sla ai W-uur kan Kerkdienaaren ajhqnglyk ; ei1 e^ pn.eebtv? « * .«isleid^ bunnen invloed misbruiken, tey^«fc.tó > ^ vin:.het KefUgcmaar omgekeerd, ♦j^fc^dl.M» vau het en nootfehap" maakt de ook hunnen Sn-
misleiden en oproengen uit het ^ i '^ wettig Staats - beftuur.
l ^its&^m^ ra • <* * ""
, en nuttig is. . „nArrhaittl van den Reuk-
[vMS »°ch Cl;"e llCfT ivfkieen en t " Gezindheden . dienst; cn de.bczoldmg W*SP^^^JA Gclddrukkende - zou eene nodelooze fkïwf ffiK ^tB, W wel niemand tdetze | voor bet yolk..r:r-.}3^t.';V.a'::^;4/xw den oponbaaren | ftellmge bewecren, ^%"^Mi|l^«fl^ zaak 8e-
• . -Godsdienstiietfening ^,„1^ tót^wwr.. .,jchou\vt: nwt els ect.e ..7.•••:.-tv; en ,0" e ^Vt.Op-
t lyker wyze ftretrkende •, om dc ^'flé^en . «dbeoéet
-dërtot tó»»^ ; !t-l^lSSi de hiare eigene iWa.n hebben de, v, aai uu^j • <e;l
Öb a
I zouden trekken van ^MP^^È^t% 1
fcigr ,mPn , het S^M^tó^^ I Inge der /C«-W«"«/«i*S' *ï *t ,ÏA«c bekende Ge* «he. ^ ;iUi__ Z > b^aald tot, de f^'W -'- W^ Jlk-die in W S# S
T daar op aan/praal; heeft: , ^u "'--f- .,.eQtareiV, van C
Ij V,,., Gezinteil-, va;. ^^4^'^ ê; ^ / 'En de klem- v
Sttus . ziel, in bet oneindige r^'W ^'^'^ dt tegen dc 2
Ip^roe/'i' is dan- altyd aan de beste koop. l^i> (
Cdere eevo.lens, mct./.ve» 'V J^èh ö'f willen rVr.-v' |f>^Wa-happcn ï° ^»\ naar mate ,.
3 Is dieztt.iWtiridiyn vUietd 'K; ';° y chtfc ,'cêue.'grqo- .
I^V^l-^fr^^; 'wélké zc-t/nige-afzonderingen l?/fuw«trc«- ^m T is deze waarfchyTiiykhe'.d.wcl,-™ .
.der no.dKtuklyK »^fiMI» |^ oplcvere . ■ ',„/, dat dit vooi-u ziebt i.(.ncn * t *. } „<-m den Opcn|?r Scn 'ftaat, on. bever v%#ej *». M f^nQotfeh9ppcn af ,«A Oqdsdieust der thand, befuande, l£fy\Mtolw •zien C zo zulks anders, ^Bf^J^lfW - 2' ,Wv,ê seyni tvvUon.cn , va. och ^•^-'^„dU^ het " fifÖ^; .e t,nd^X. ö, ftii'.; d c wdgetcn'zieii .net ^c;; dat mcuwe Gezmdlied«^3Bb*P».* vcreenigen;
én. Bn deih-ilVcn w et z 1U et ne. 01 u , ,ls to nieuwe Kerkgeuootlehr pe" ^uiznin aaiifpraak op
orwendt. — In Uet ?»jf> B'^ ^ züu d? weigér.ng geene
• ulerhoud konnen maaken, en D-\o D j
' : rechtvaardigheid- zyn. , van.G(/j,i»eirf? _ ~
• Is dit onderhoud ft^^M da.iV://y',:'^» de. beste kaap, „ I ide k inllc Gezindheid olPa o' ^^„t uindc; maar Hechts een
< om dat zy b. v.M1lSgföS?^^otw®# 4 ffi I zesde gedeelte der ^ ,Qrd doot
1 , Lecraar; terwyl de ,yf ox eiy g daaV intuslehen dc
i eene Gemeente, die 7{^|^%ngèn ï " — |» « , Leeraars van beide .^'^.* ^"T,- -te maken zvn"?'.kon men „ dit ftuk «eene evenredige bepaun,. «• » ■ ■ . .
; «Èa^rtrfS ^
:t §T-#U J#i daarom wederoin r^J^^
» ^«^«I-^ f .T zguclvte-n ' — U 'er niet by grooten
• M anderen onder ^chttn werkzaamheid nodig ï ^meenten in veele opz.ek e »^-- , vervlocd en gebrek
•- ook meer onderhoud >™rf>l*$n weZcnlvk Hs <-'•' S«. 1 nditotiz cht, m.et meer denkbeuoig , « - , — woJl



C 303 )
gen».en de Hyke Gemeenten in den nood der Behoaftigen voor Zien; zo volgt, dat tot dat einde 'sLands Penningen, op cen yerkmstcude, wyze , nodeloo, veiipild zj'd. ," y „den , en de arm Bur^rs genoodzaakt tot meerdere Of-ren ^Jl. ,, om dè Leeraaren zo we] van die Scliatr-ke , als Bch/Mtige h\-kèn te betalen: Tt wyl die ryke Kerken, daar door, alleen noch rrker zullen word-', k$g ^^ neeleneering rust Op eene omrande Vooronder Uelu.ige, w.Iko men .goedvindt willekeurig un te nemen ei
wat moet dn wordm vau ba gc-olg daar uit afgeleid» "Ot
webten tog mag men vomó/ideift-llcn , dn'alleen, d- al .e
itieene .ïrfcr.i-;,/ der Burgeren "die betadi: , vei.'lr '..ken zM • d'r wyze, d.t .iie K-rVrke Fo.ulzvn niets hyMraa-nde, vm tvd to ty 1. S. «.ittcn op Schatten zullen ftapelen ? — Is' dit de zitak ii 't ware licht geplaatst? . . 1 ...
■ Z et hier twee andeiv V^otondèrft .■lliu-ren ! die beide zrer "10
' «> meer Myk zyn. .v//> Kcrttaci.ondfciapWrr zt
wel der Bsrvormd.-n, als d r Dislltitiëc^-eiiden, zul.'.-ir alle lunini .Fmdzcn, Kerklyke cn P.istorye Goederen, met derz-iver onkon' (te,l, welke zy Jus verre afzon derlyk behouden en beli-t 1 hebben' iné-Jnfciilten, en la ecoin c:'4e meinet Geestlylten SchatVtl (tor •teti.y .welke, onder de behepf-e va., den itai'": g-ftt! I '■ "benevèrr: d.s reeds befrrande Gecufke C-imptoirenaan rt/.'e'K'i-k'.t'noid'-'ian' ■pen en G: ncenteti, iiatr* e/envH'-'.e:d van <i':rzclvdr 'vcraloiaopbréugft, en behoeften,.' het. nodige z;\ ver.fri-f-kken'. jrjjar.:.,' dt-zi Schatkist, wclko das ge.tevlg 1, raar allen fcliyn", gtfnoeèzaain toereiken le /.eu ety.i, v.m de 'P,argerlyke Scli..:kis; geheel ón'der'fchcidei bly.'t; w.iar is bier dan' eene nodeloo.'e ve IpilUwe van V Lands Peut tngc-n ? We :r is hier dan eêne ntirtel'óozü ■ Op/,;>£?peling der Scbatx-n de: Uy':e Kerken? Waar is hier dim ecu. druk•*Av.i.'-.belastin.. der anpe llmgeren ? Of zoii ' zodwige 'Inc.iirneltiug «Uider. mogelyk , minder billyk e/ rJehtv.'urdig wezen^ dan de,-Jmalgu-ne der oude Schulden, en r'inantieele belaivien van den tof 3 . " -tji-éo0! :-.,-
v: Of :<?//,; Kerkger,oo-l-i1:ep;i.e,n , zo ivel dr Hervorhulen , als'der Disfenticereiidcn, zeilen alle hunne Fo.ulzeii, dus verre bez'TCH afzonderlyk blyven h. houden cn beheren; {Wen zal alle de
.vuurmaals wngcjlagcttc KerMyke cn Pasü-Jye - Goederen, welke plaatzelyke Eigendommen waren, aan' de Kelp .ertive Kerk teir.e-riten wedero.n yitkecren, en de grjetc Geestlykc Goederen groo. ■tendeej's tot geUc 1 oudere einden b. lt :ed , zo' vee! nrldig is , ry.'er• eeHkonftig■ de oorfpreutgl ke befteimnirigcn , hefteden .tor 'eén Gödsdienfiig gebruik en Suppletie, ten'belioev-e'.dèr'b-.bot.l'ti"e Gemeeiten der onderfencidene Kerkgent odiehapp'en. ..AVaar vindt men in de/e-Vo-j öiidei-lt.tliuge iiódéjoozc: verkv/'il: :c ven fs Lands Penningen? W.ur vindt men hier drukkende' belas.ini/en van arme Burgers dóór vermeerderde' Ö^bréngft:"ri'-, \iüh -behoeve
vau B.boeftige, en ter rerrykhtg der ryftc Kerken? Strookt
-dit niet juist met de. regels, van billykht-'o cn rcchtvaardijicid, met de- beginzelen van Gelykheid ? :,let dc goede Trouw ? Met de veiligheid der Eigendommen, welke dc Conflitutie moét verzekeren ï Welke-de Staat m.oet .befchchirén?' —' Rn, al .ware liet zelf, dat deze Fondzen hier of daar üict toereikende bevonden wierd n, zou het braaf Bataaffche'Volk , het wefll de - -enede van ■ den Godsdienst kent, zich willet}, onttrekken .van-éene geringe opöffei'inge doen, \et aanvulling van 'tgeen rriogt'-Ontbivefetnt:— Of al ware het dat de Ka: va 1 den Staat, door het iltkecren van alle G.estlyke Goederen, moch'te tc kurt fcluctcn. Vóór zo verfé dezelve tot behoefte van den Staat* of eenige andere', dan Godsdienftige, gebruiken hefteed worden, zou ^lit te kort niet vergoed, cn de "Staats,- Kas, ter goedmaking van dis Staaisbehot fte, niet zonder eenig drukkend, bezwaar 'gefievlgd konnen worden 1 door eenige hydra gen der Natie.
Laat my noch eene Vraa+e beantwoorden — Zy is deze. —<— Zou de Staat niet konnen ffvoere-i eeren algcnnenen iVatiomtdlen Godsdienst, naatnlyk dén Natuurlakenl Waar in 'alle Mcnfclicn overëeiiftennnen , welker onderwya'dé Staal zou kom^n ondeihcuden en bekostigen ?
: w^^el^vïd^-S^ ■■r-;-^iSn'el 1 kan 'd- y, i, 1 vaii de.i Godsdienst moet worden afgelfl ;^ d'-zc,faa ;; C.r, .^ d,EfVl''1-" "'-V-ven. zodanige ÏM
■ 6cfo..slng ;'»:s,c&rl
si™
genood ci,:,pp,n .ie'dé^ fV ' V'"■'/•'.'tjL "',.ilUc »;■*■*: Kei T' li-t rf'r " (f » ^' '■:.:■■■''''!''''■' Godsdienst belyden.1
i.' r' '"''•/V d!c ''et/ói/der'" s en gemceufcfij
V;i% Go-'l'V1é4r^ 7J -V°'"' 'c dc h^nrèlen vart 'den ^>/>l /-■-.d-'/ ;,V XW;,';•'"•'•'•* •''•'••'"■-•'V k,ccrr, ol voo- zich m-, ,1
.V '!;.ƒ./;.-/-/'; ~ TevV-'^ï-' ',er K,l°!1 ' 7 «êen eeli
'«e-rond < A '° ; ..' . V V " vau dcft Mensch en' BurH
n„tV v",ül' eene ,"Natie j welke f tiitgezondert eehloi» ■
t&'V^^';V''-' 'ar°''i het "'"'^ en «Je geméJ
P df - r/4 ,«a?r tie voorfebrirren van« ISlP»!'1"0h5r 111 gelegen 2yn , dar deze irr^cffl
H^^^V-i1 gekeurd wc-dt, voot-het rl rcM
^J'tïW, ïbé^il'Jri' -'den heiizamvn ■ƒ.-,: i,^ ™ 1
-d;ngd, y het.^ik d'.s. Vfclki:-- maar deze''r-^ --ld P 3
^^^'Cfe^n i(, Ibmnnge lecrftcfmgA M lel
.edej. Zo zy fiftojfcerdel d|t de Beaat c eu Yc-cn bckosrin k„'3' zuKs gceuzins aftetir n ten nnnzien van de;, r- "r ■■\r^ fl beide.-, even z.'cr begeren'. M.t •-, r Z:d zv met Jeu"''- ' - 7' oog den Katuurlyl.:, Godsdienst voorgetrokken, enAr 'ü
recht zien, bovenden Geepenbrui'dc-n. ' - - ..^|
;\Uet alleen .dem,';.-^//v.U-:.ina?r ook vooral, de itrmffli'iB GodsdienaJiceft dén. uitgtrfe„ilcn en wclu.-irdi-flen ■ /r^/'-'-'vtjl
da Dcittd... en Volks.gtlu'.;..- Dit ligt in 'Aut'h&t tfrr-v'JJ
Hv heelt daar toe eene ncttrtirlyhc 'V n'fi- • v'arr i-V' 'o • "' i
- wel verre van xeStr, d r. :eg n 'It't'zv'.'id ie,'?"' )-'--.-''/t-/'; \/Lv 7? r.-rklaari'èa tevcfOgd diV'waavftaïcn'en 'p'lcW #e''w ^Vntl de, ;<«.'■(. .leert. De waarheden welke zv ontdekt' ju'st':/L-i /- 11 voorde behoeften (tn den zcdcly'kcn fcejl'i) d -,'an "hu \l rV:'' O hebben eenen wezeidyltcn irrltcd op |ltt |,art CP zedtïvk tra van KA, die deze lyC oprecht ge VAft, want zv ce'cït aan de b~nS zuivere, bronnen f gepaste hulfmiadden . kraeh-i,»e "!3 de nonstrykfie >vr//,Vc«Éft7/,"trr-: ireWwdë ytnbei'-i ^d'i» gefchikt. om ve ed-Jfle ncigi:„-n voert .tbWn'; --n'.'-'l-vw ken, tc oiiderfteuhcn , eu aan te mo,d'fe>:.!—^- '} a'-r' o« is tf.-«vc.f..4; „ klaar, knclfig, nnjek'e..T/eld, en'dus «'r-tiht
■niet flegts v.o,Qi-. den dn pdenkèt'den ItYsicer, maaf'o'ok'voot'dc-n «'«'"■» Man, — Va i dasr *«• \cra:.zerdc"e/r|*ri">-^» welke
de Christl, ke Godsdienst, op dit beginzel der Openbaring ge. „ ... bouwd



( 3^9 )
ii., heeft voortgebracht ter verlichting- e» befchavirig de: illi voormaals verzonken in dn diepftc onkuncie en zcdeloosL bit is een procforJcrvindcW bewys , liet wel!; de 3aarli) der Volken opleveren. ' Het fc/7«;7 , liet welk ik
s lit trek, is, dar niet alleen te Katuttrkkc maar ook de l ii'crd' de Christlvke Godsdienst, wegens derzelver weli >» /«VM o;, de deugd cn het geblk des Volks, als de 1 nah Gödsdfosl door den Staat moet gehandhaald en be-
I Kont ct'tJ Burgers Reprefentanten ! in goeden ernst liep dat h:t geld van het Bataaffche Vo'k voortaan heli bevorderd worden , wanneer dc Staat alleen den Nttt'tnf-
4 Godsdienst zal liandbaavcu, cn den Christe^Uu aan zyn Iferlaaten., Wanneer de eenvoudig fclmne Lesfcn- van het li aelie zullen plaats maken voor de tyn gefponue redek&f-
der Wvsbcac'erto, alleen gefchikt voor den fakende. Man \ boven b' t r.'wi van het gros der Natie. Wanneer de openWPolks fielt rf'Wyscceren zullen wezen,maar geen Ch.r.s%, ."'. ',„ . ' V- ai t"er % Btr :>,:e-s van .bet 1'Xan el;.cjtWvt ïervaiiecn worden door Plnlvfopheii, 20 geraamdeheldc^o^ ■ 'Wi "neer de Tempels der Christenéri veranderd zullen' zyn
ï/: itt'v" der Naturalisten. Zat dan het Ratcatfche VejlK
AcCl'v •'«'/>• r', zo veel befchaafder, ZO'veel deugdzamer, Svtel atfükU&w wezen, dn het was in'voor/-j dagen? 3zal •laftVttk allêngkcns wceletkceren tot den- Staal 'van ïèrfv-Hd Heidendom zo al niet tot diepe onkunde cn Bar3lK;d v D.,t hier het Bataaffche Volk beflisie ! •■
■Torim'cindervk tot myn beHnit 'Daar tic Godsdienst
iliKfl-eklion en wcUiad'ttfte:! hn-hed heeft, op de deugd cn \lfcb ippelyk geluk.- — Daar deze Vergadering, plechtig, en ;3erb.!-ii'in&' ,.;')t /.70Y/he,ft dit beAiiM hl erkennen ;—Baar Wteitlitiaten en Fond feu, tot Wodsd'ei'ftiec fiehrniken, cn rSndhond'*' van der*,plochtigcii eerdienst bcft.ntd (,?" HV« <v het b vo<rr,\cli' kcrkgcnoodfeliap bezeten) geenzips Gen wir'ër in' trokken, cn tot andere. einden hefteed zonder ir'uk op de reces van billykheid, rcchtriarnigheid er goede
||i Daar zuls ftivditt teecii het bcmnlel der Oelykh.id,
t. ot ven hc; ta'ryks:. Kerlfgeiiootfflbgp der ^«n-onrden geheel o, hik zou ftellen', aan dat van andete Gezinecr. Daar .noeh-
5 5de O'lvkheid t.-n aanzien van alle Kerkgineo.fch,.ppcn
II roc'rïiehh.ti — Data- dc k-.-r.lhfe «< particuliere beur jvoór'dat KMl'-gr^ootfehap, vooral #dezen tyd, h -nyt -fr-
] «WvA i" .•V'pdcmL-cslc ptatzen dkd*enl# fo,J u-.ni
la&tmnlïJb ww./ zowellen ;u«*icn der GojsdicnJii, >!,s r.uMei'vkebe.têg.ii .zou na zich neepen — zo vojfi i c;. 'zieh vtrpUeht moet rekenen, den Godsdienst # ■>n,. Vrmaar eek te zitten voorliet Godsd-enlfit I Irwvs en den plcclitigen' Eerdiensf, en zulks, overeenkom t h-d r'.;•.•,..* der r.èltkh />', vbirad.' Kcrkaeuootfebanp.il.
{ i^^de' e 'crom'c/. W de het Plan der Cotnmislle , ze < Art. Ajvtrw rnende, my conjv/m. ere wet den (flW ge
^ 5. va, ; ;,^', ; T':. —
l'c'e/'" •**••/** l't 1- *W'lr 'leJèdh trrlBefenlnp zy, en del "!, j hmy/wrioF, ■;■ tmbr^ k I-etnedd -xordeh. — Mer deze .b; , iin<-, dat ao-CMvis/iAm atnhciding yan Kerk en Smm .vit a Sjien itea. ctoi i/.ecrd Werde, om te onderzot ken de gefeb.i, ft J ..>;!,. -f,, wc-lk'e zo'den dienen genomen te worden, otn, vo s de regels van Vilhklnid en recl.tvaardMp.ti aan het hedzaa 1 merk, '4mzf>i vo*gcfteld, te voldoen./
\fWertivr zegt: ■'.'■.„' ; . ' r..
& l'ch hier by het b?.d;scusficcrcn van liet afebe -i vt.i Ktrk en Stat, door cen van de Reprefiiitar i eJezir Vergadering eens hooren zeggen, dat, by « ■n hec betaacn der Kèrkelpjé Lecraaicn der heei
chende Kerk van weegens den Staat wierd afgefchaft 3at men dan weldnhier in een barbarisme zoude ver vallen : waaruit ik zonde kunnen op^haaken , Cat ,yolgens Het denkbeeld wn dienReprefentant. all e thsfentieederen Kerkgcnootfehappen tot dat barbarisme behooren , dat alle de Gt^ritehs buien de heerfchende Kerk reeds dat barbarisme beleeven. — Miar genoeg hier van: ik zal my in geen batelvkheeden uitlaaten ;' ik wil maar alleen zeggen, dat dit ftelzel, her welk, vol.ensmyii pedapten', in den besten z'n genoomen, wil zeggen, 'dal daar door meogeh'i de Gereformeerde Coafdienst zoude vervallen, van alle grond, naar myn inzien ontbloot is; en indien dit ftelfel altoos doorgong, datdan van den Gathölyken Godsdienst hier in dit land zelfs geen aandenken meer moest overig zyn. —
Wt.nt Wat hadde , dog de Cathulyken overig, toen 'hun hunne Kerken , Goederen en jnkoomften ontnomen waren? wat behielden zy toen, om hunne Gods'd'enst voort te zenen, hunne Leeraaren te onderhouden . en om wederom plaatfen tot Godsdienstoefening te bekoomen? wat hadden dog zoo veele anderedufenters b.y het oprichten van hunne Gemeentens, om hunne Gttósdienst te oefTernjn, niets Burgers Reprefentanten ! miJaaadige onderfteuhingen ter be .ooming van plaatfen vo'>r hunne Godsdienst gefchikte jaarlyklche Contributien .vrvwi.llige giften der Lcdemaaten, Verkoopingen en
- Bezitting der 'plaatfen in de Kerken , en diergely ke uitgezog'e middelen waren, en zyn nog meest al de'Fondfen, waar door zy hunne Kerken en Leeraaren moeten'onderhouden — en alleen de zucht en liefde tot hunnen Godsdieiis heeft hun hier toe aangezet.
Welke reedeen zotieicn 'cr nu zyn : datie Leedemaaten van de geweezen heerfchende Kerk, die óok zoo 'veel zucht en hefde voor hunnen Godsdienst betoonen, ook n'ét cherttelyke of andere middelen, na hun goed dunken 'n het werk zouden kun..en ftellen, om hunne Kei ken en Leeraaren ( die van wegen den Staat niet langer behooren betaald .te worden) te onderhouden, en wie, die eenige waarde in dien Godsdienst ftelt, zal z'eh daar van onrrekken?
Jk kan dus geen reeden vinden, waarom men van cYr. cbce'd is'ï dat e Godsdienst van de geweezen he e llh -nde Kerk d'oöi het niet betaalen van hunne Leeraaren zot de vérvallëii; ten zy mèri bedugt is of vreesr, t dat men zich dan met den Godsdienst weinig zoude " bcmoetjen , en dan zoude htt verval van hunnen. ". Godsdienst door hun zelfs veroorzaakt worden.
Dit wilde ik miar vooraf zeggen, i Maar, ï'urgers Reprefentanten 1 ik vinde hier een; Conrrasr zoo groot als Ooit in een gezond nersfengelïel kan opkoomen.
'Fr is gedecreteerd , dat de Kerk is afgefcheiden van
- den .raat, hetwelk in her vplgénde Articul :o6 ook . wederom duidelyk herhaald w ordt: maar nu z;e ik in . het 705 Articul , dat de Staat zat zorgen ,
Q q 3 *at



C 3*° )
-dat het CoJsd-vifng onderwys ^evnHe'-dvo de, dat overal Eenheid m p btieke God^temtoeSertmg rv,en dat olie Kerkeiyke Leeraaren behoor lyk betaald
* Sa«r« bur-pers Reprefentanten'. hoe is het mogelyk, dat d't kan be'aar ? hoe is dit met eroderen over-eént WeAge^? 'cr is gedecreteerd de Kerk <s afgeleiden van den Slaat, cn men zal ooor cc bezoldiffi of ha betaalen der Kerkeiyke Leeraaren van we ffitoi Staat de crootfic en fterkOc Zenuw of band Am ftellen, om de K rk cn Staat ten fterkften aan d%arder te -e.binden : Dit ftelfel is zoo ltvydig_, dat ik vo!firt-kt.Vet kan beerypm, hoe hei zelve iu eenige o\erw.-e-'ing kan genoomen worden.
Doofde 'Am der Kerkeiyke Leeraaren van weeeens den Staat, moet bcpaaldeiyk ^ olgen tok fom een of andere reden aan den eenen of anderen Kerkelvk.n Leeraar kan doen ophouden; zy zyn dan „ mer.st'epenietr van d..n Staat, en kunnen u,t poh; Se inigten altoos wederom gciuspendeert, gelyk voor deze,' ja zelfs gedepor teerd worden.
Ziet, da:.r dan Burgers Reprclentanten! weike invloed het begrip van den Slat op de Kerklyke Le.raaren moet'hebben, welke daar uoor gehe.1 afbangql-yk van den (laat worden g< maakt. .
Z,et daar of dan de Kerk van den Staat ,s afgcfe -etden , als de Staat de Betaaihcer blyft van de Ivukdyke
^ Dc "invloed van de Kerkeiyke lm; Genteenten, is ook al te \vertolhgvbckend , da: n en daar aan z rilde .twyfTücn ; wy hebben daar dc fteilfte .uicw.Tkfelen van gezien: zal men nu deeze ou de veiderfielvfce handelwyze, zoo ftrydigmet's Volks Vryheid, wederom invoeren , met dc Kerkeiyke Leeraarenop n.euw van den Staat afhaneelyk ter maaken ? Neen , Burgers Reprefentanten ! de Kerk is afgeleiden vandenS.aat De GoJsdiensr moet dus van geen menfehen, moet van geen polittekc dvatóeétden af hangelyk zyn, veel minder moeten de Kerkeiyke Leeraaren at hangen van de begrippen van den Staat
De invloed, die de Start hier door op deKerkclyke
- Leeraaren krygt, is alcUïchaadelykst voor 's Volks Vryheid en en Gelykhei 1, en kan of mag in een VryeRe-
' c.bliek nooit gedald worden. i .
De Godsdienst moet geheel vry zyn , ieder ingezeten moet denzelven publiek kunnen uiioefienen. leder
moet God, volgens zyn geweeten, vry kunnen dfeHcn ieder 'moet zyn Godsdienst opentlyk kunnen
- bclvden, eti hv moet volftrekt met het politieke niet vermengt worden. Geen Leeraars moeten gehouden •zvn, -door de afhangelykheid van den Staat, hunne 1 •erftellingen na het begrip van den Staat te moeten fchïkkeii / het welk zeer zeker de gevolgen zouden
' zvn, indien de Kerkeiyke Leeraaren door den Staat bezoldigd of betaalet wierden.
Ik ftel dit vervolgens voor het PntaaffcheVolk njflf Heen allergevaarlykst, maar ook voor den Staar,. ^Hl ;ens het Finantieele, onmoogélyk. Het zoude zmm 'nbiliyk en onrechtvaardig zyn, indien de Staat vóór»; le betaling van de Kerkeiyke Leeraaren zoude Zn ;en , als dan niet alle Kerkeiyke Leeraren door dJH itair zouden, worden betaald:' dit k;.n nooit de intj| ie zyn, en wordt ook te duidelyk in het jös ArticM ;ezegd, om daar aan te moogen twyfiolen M .ar hetat. :al het nu mogelyk zyn, dit te .kunnen uitvoer«B| iüar 'er reeds zui'k een grooté menigte van Lcera; Ier disfenters beftaan, en 'het' zeer waarfehynelyk i Ut 'er nog een groot aantal van allerhande gezin tel a zelfs van nieuwe Setters, (waar roe-door deze n lier de feerkfte voer gegeeven wordt) za) bykoome lie1 dan ailen, b. halven' de groote menigte Leeraar /an de gewceze heerfchende K.rk, dror den Str noeten worden betaald. 'Moe zal men 's Jaarlyks groote fomme vinden, daartoe nodig? w'e ziet ,d ae onmnogelykheid nier, om d;t uittevoeren ? en noc tans eischt tie billykheid en reehtvaardighe'd, int! de betaling van wegens tien Staat wierd vastgefteii dat alle 'Kerklyke Leeraars hoegenaamd door dé Staat zouden moeten betea d worden.
jWant tom van gceik vreemde bykoomeöde Secte te" fpreeken) 'er zyn- tegenwoordig Gemeentens 1 differente plaatfen te -faamen gefteid, 'd:e een , twee ja drie uuren ver moeten gafn, om haaren Godsdierj te oeffenen , welke Gemeentens talryk genoeg za maar door onvermoogen, om ieder een afzonderlyk Leeraar te kénnen onderhonden met elkander zy gecombineerd: deeze gemeentens hebben nu vo'gejj myn denkbeeld völïirëkt het recht, om pla.itfelyk oo'k ejj Leeraar re hebben,'welke dan ook door den Staat mo worden betaald^; dit lydr geen tegenlpraak ; ded decreteerde Gelykheid éischt zulks. Ziet daar dan , Bn ger Reprefentanten! of 'er moogelykheid zal zyn ,ó' alle deze Leeraars van 's Laneïs Weegen te kuqi betaalen
Daar en booven komt nog by my in aaomerkini dat ook in dit zelfde Articul Ttaat de Staat dreti zorg, dat overal gelegenhed tot publieke Qedsdtens oefening zi. — Daar uit moet ik opmaaken, dat < intentie \&, dat ook de Staat voor de Kerken of pla; fen, voor don Godsdienst gefchikt, zal zorgen : j is immers, volgens myn inzien, de gelegenheid t Godsdienstoefening bezorgen. Maar, Burgers Repi fentanten, hoe zal dit gefchieden?, zal de Staat aarj le gezintens, aan alle gemeentens, ja aan allenieÉ opkoomende Sectens, die geen Kerken ófgeleegenh den tor Godsdienst-öcffening hebben, dezelve bezo een? zullen die uit 's Lands Kas voor hun gemaal worden? hoe zal die inrichting worden vastgeftelj hoe zal dit van 's Lands wegen uitvoerlyk zyn?Neeg Burgers Reprefentanten! ik zeg nogmaals de Kerkf



( 3". J
riheiden.vrn den Str« en beeft mets gemeen met
£ het behoort dus niet aan den Staat, daar d.
JS'wïïlekeur of goedvinden te bekken en fc
nen eenen groote prachtige gebouwen, en aai mn a
R52 eenvoudige Plaatfen ter GodsJ.cnstoerTc n
r'iSeT^me voor het onderhoud van zyn S
\% zorgen^ - Laat ieder gemeente zorgen voo b t .laats voor hunne Godsdienstoefening — aan za Jdé wezentiyke Gelykheid daarfteilen ~— dan «1
Irk wezentlyk van den Staat aFgelchcdcn zyn. ,.
geen aanmerking Burgers Repre^ntanter.tV fc
vind nog in ditzelfde 705 M-üiiuYdat dc Sttmt z«rg* (
Vm Godïdtenfiig. onderwys c
vn 00 wat wyze zal de Staat daar voor zot-ep . zal- v ' ive een algemeen Gödsdienfiig onderwys tnrica-
'dirS niet zyn! dit was dc inquifMe invoeren, ,
^Sr^S zoo veelderhande gezintens , IfcS ieder volgens hunne-denkbeeioen haarenv. ( Udi, stneffenen, c-n daar 'er zoo veelderhande: be- , 15, wegens den Godsdienst beftaan, zal nu de ] ?an ieder gezindte Onderwyzers in het Gods- , ■ lïige toevoegen, om ieder gemeente, volgens der . -cen lecrftellingen teonderwyzen 1 tèn Burgers Reprefentanten! Ik zeg al wederom tfe tl VSefeheifen van den ftaat; hier kan of mag 3de"Staar volftrekt niet mede moeijen of uuaaten y. hy lrf?wria; hiér geen invlobd in hebben. I e GodsoiensMs vry ; iederGezindte heeft haareleerW en het zvn deeze, die het Gödsdienfiig onderweder in de haare, volgens de leerftellingen hun•Lt Gezindtte moeten bevorderen.
zoude dus de twee eerfte Articulen van de re^ie'v n de lommislie % Zevenen wel .kunnen
* Luren, uitgezonderd dc woorden mits met firyfn^et de lVet, welke ik van oordeel ben, datwegt ren moeien worden; de Wer moet noci met | Godsdienst, noeh de Godsdienst met de VW*Y^
U r v ltuHcn en kunnen gemaakt worden, dus zouden I ne wo reièn i gericht - dat zy fomtyds ten nadeele van ! ee e In ten voordeele van het andere Kerkgenoot! chap 5 de kunncn ftrekken ; en hierdoor zoude fomtyds
* eene Kerkgenootfchap booven het andere bevoorï ht kunne worden: en dit kan noch mag de „tentje
"deezè"Vergadering J^i^±JSSt fiS Pk rechten blyven genieten. De Godsdienst moet ! Ivn • en vry en onbelemmerd blyven - het eene »W enooefchap,, het zy dan welke het zy, moet
K " maakene Wet boven het ande-
L-ènigvoorreeht kunnetr genieten;.-raar moeten alle on1 Sn dezelvde befchoiming zyn en blyven. Ik zegge I rmo,elyken Iwc^W* datdevoorz.gt.g1 i cischt, dat die woorden worden weggelaaten.
Ik e ncludccr dus dat 'er alleen gecondudeerd worde , en het Articul dus gefteid. Dat de fcheiden van den Staaf — dat ,eder j^gg6^
dienst kan oeffencn , als hv goed vind d.-tt n e
mand kan genoodzaakt worden in de fcoston r,n e,,^ ee Godstlienftoefrening te deelen -— en dat oe Staat hoegenaamd niets van eenigen diergelyken dui-st betaalt.
Schoonegevel zegt: . .
Burgers Reprefentanten f Met tcgenl.aaje e r uit hoofde van valfehe begrippen yan Godsd.cn> t, taa.cn ESefvef zyn , die ftrydig waren met de rust en göede ofdeVnoygfc ns beweren -roote mannén dat het v o de Sehappelyke zamenleviug nog veel beter zy ecn vallenen dan geheel geenen Goddienst te hceben.
'S zoo ,gwat mabg dan de Maatfchappy met ver. wagten van den waren en verl chten Goasdienst
Doch het is boven alle tcgenlpraak zeekcr dat zoo de Godsdienst een veilige waarborg zyn.zal van deug* • en goede zeden, van Veiligheid, Vryhe.e, en Volk geluktd.t hy dan ook moet veiheeyen zyn boven aken rvloed van mcnschlvk gezag. 1 fs met genoeg dat 'é fl gts geene ZW^* voor of naJce-en gehegzvn aan de Belydenis van eenige Godsdienftige be ripp n; 't S niet genoeg dat de mensch v,y zv als B i gct. aeen. de mensch moet vry zyn als llenseu L s als een redelyk en zedelyk. wezen, Sk voor eene zeer hooge volmaak.ng en vatbaar voo 't verhevenst gevoel: met deeze begaafdheid komt de mensch ter wereld; do-h, zoo hy immer aan deÏKcStWOorden zal, dan moeten zyne geestvermogens ontwikkelt, zyn gevoel opgewekt en zyn hart voorde deti"-d geopend worde n-
Hie toe ihen verftandig en" vry onderzoek der verhevene waarheden van.den natuurlyken en geöpenbaarden ffipfffi^^ gefchikt, maar, alles ,s 00*verkeren wanneer het verftand en dit onderzoek gekluiS wordt aan Wetten, voorlehriften ol bepal nge,
- va,politiek gezag, dewyl daar door verlens van den "-eest in hunne opwikkehng belemmcid en
I en vooroordcelen en bygeloof door de wet beichermd en 1 als vereeuwigd worden.
1 Bv deeze aanmerking zal ik nog een andere voegen. >' het is een algemeen erkende waarheid dat alle raacbK 5 tot overheerfching neigt: ook heelt de ondervinding
- eeleerd , dar het der menlcheiyke wysheid te boven k behoedmiddelen uit te denken , die de feeersa*
- zugt niet zoude weeten kragteloos te maaken. Ma r •t zou dan een vry volk niet ten hoogften onvoorztehe rj > handelen, wanneer heU-metveionaChr^aiinng deron« &^d^/w^^aWS*ebDft^J^ Godsenenfriee ■- JTffi zorgeloos overliet aan de zorg, nat ,s, :'-an het
h ledvinde^van't Staatsbewind? wmt volgens-
» fet on ang's gezegde van een Lid deezer Vergadering 5- warneer men alles overlaat aan de zorg van 't W etgevend Lichaam, dan hebben wy Seeue Conftitut;e^o-



( 3f* )
van zeer veeie gebouwen, wier getal met geen moojH lykheid te bepalen zou zyn, dewyi de mm.'gte dS van elkander in Godsdienftige gev.'elens > er.cii llenjH Kerkgenoodfcbappen , dienog ontdaan kunnen, net :e'ueJi rekenen is, vooral ,w anneerde Staat belast wordt mctS bezolding van alle Leeraars.— Ook zou de meer ofmindeM
3
Dit Dagverhaal der Handelingen van de n a t i o.v aale vergadering, reprefenteerende h.t Volk van NWÊ ierland, wordt uicgegeeven te Alkmaar by llartem, ,k , Amfterdam Dronsberg , Arnhem Moelema» , Bergen op Zoofl
rt"r^lT^yienrY°", °rS' ' Bom",«'"^',r 'I!"'aa P- Morjnux en en IV. van Bergen , Brieile Bo rs *n MerkcnburM Campen Brok, Cle c llagenoerg, Delrt Hoe lofswaard. üevenrer iw.tr^hr nu.tn ..^n.,ri r.„ „„ -v. „.*M
7rl ^ ri r» L"rfum' V*1™""1 M?*> Gorwchem van der IVal, Gronln^n Zuidema, 's Hfge Swarr en Comë tVH»r M&Jil n r ^oves Hoorn Breebaarr, Leswaarden Cahais , Leyden // rd.ng en van Tifeien , Maasfluyl Ti Heer, Middelburg Keel en Abrahams, Nymeegen Prager «, Co».?, en va» CW,», Rotterdam va« Sa»rf« en val
I»« ^iZriJ*.^""ÏT* c" "i^f" . ucreent ü. ï\ vfl» Paddenburg, Vlisfingen Corbelyn , Westzaandam van Aam
, ... ........... ,...„ * nvui» , fuipi™ van ts est en van tiidt,.-, Zwolle Clement Jr. en verders by de meeste Boekt:
verkoopers of Postmeefters moetende de Boékverkoopers en Postmeesters van Plaatzen, alwaar dit Dagverbaal node ïnvrl^^r"'11 julks verlange» te doen, zich ce. dien einde adresfeeren aan Swart en Comp. tlr UrukkeryÏL an van aeHtLLK tk Comp. in sHage
Ter Drukkery vaa VAN SCHELLLE & CGMP. in de HAAG.
dig; dan loopt het'daarop uit dat het volgend
Staètsbewind zal handelen naar goedvinden.
-Ik concludeere dus, dat'er alleen gedecreteerd worde , en het Articul dus geit ld.
Iva dit vooraf te hebben laten gaan, zal ik nu het Artikel, dat het onderwerp onzer tegenwoordige discusüen is, toetzen aan myne gelegde ronden.
By dit Artikel , wordt in de al ■enicenfte termen, aan het Wetgevend Lichaam eene geheele onbepaalde , en dus volfterkt willekeurige Magt gegeeven aver de, voor eiken Waarheid en Vryheid - iievenden Luraer, om't even van w-lke Godsdienftige begrigpen hyv.y, zeer belangryke en gewigtige onderwerpen, ais zyn het Gödsdienfiig onderwys en de betaling der Kerkeiyke Leeraars. Ik zeg, dat dit gewigtige onderwerpen zyn voor eiken VYyheid-lieyèhden frtr'rg'cr, om 'i eren van welke Godsdienftige begrippen hy zy. Het is immers met geen moo.lykheid te voorzien, hoedanigen ioop de gevoelens onitrent het Godsdienftige, in vervolg van tyd, in ons Vaderland nee-men zullen. Zommige Genoodfchappen zullen in Le en aanwasfen, andere verminderen. Naar mate onder de Burgers zich Leden van deze of geene Kerk bevinden, naar die mate zal ook waarfchynh fc de meerderheid der Leden van het Wetgevend Lichaam déeze of geene Kerk toegedaan wezen. Wanneer nu dit Lichaam bekleed ware met eene onbegrensde Magt in het Godsdienftige zoude het dan onmooglyk weezen, dat zodanig Lichaam bel]uiten nam en wetten maakte, waar door deeze of geene Kerk eenigziuts boven andere Kerken wierde bevoordeeld ? — en wie kan voorzeggen, welke Kerkgemeente over 50 jaaren^ in dit Land de meeste Leucn zal tellen.
Wat de zorg aangaat voor de Plaatslyke gelegenheid tot de publieke Godsdienstöeffeni/ig, elie in dit Art. al mede aan den Staat aanbevolen wordt; dit po: t, fchoon in gewigt verre beneden de twee eérfteri te agten, is' echter niet geheel van zwarigheden bevryd; waar van ik Üegts dit weinige aanlLppen zjL
De Staat moet met, de volkomenfle gelykheid zor.Ij; gen, of, dat aan ;e'ere Kéfkgetrjeeute-, a:z 'ndeilyOI gelegenheid tot desiel.'s opei,i \ke GodsuienitöeffenaB gegeven worde; ol', dat in uk. p ;,.4t., een geb-ui^B ten minlten gj'fchikt wórde , W'i..r in alle Geineéail ten hunnen dienst verrigten.
Zoo de Staat het eerfte verkoos, dan zou hy zjH belasten met groote uitgaven tot uankoup en enjërboM van zeer veeie gebouwen, wier getal met geen moóaB lykheid te bepalen zou zyn, dewyl 'de mem te Je'rt' van elkander in Godsdienftige gev.'elens > er.cii llenM Kerkgenoodfcbappen , dienog ontltaan kunnen, n'ct :e be-li rekenen is , vooral ,w anneerde Staat belast wordt niet <3| bezolding van alle Leeraars.-- Ook zou de meej of ni:nderj[| gelelkktheid der gebouwen aanleiding geve., kunnen touf naaryveren twist tusfehen de verfchillende-Gez:ndtqB Verkiest dc , taat het tweede; hoe veel oné'e:n'gbèi||§ zou dit niet veroorzaken kunnen onder Scéren, dilf zich zoo zeer van elkander onderfcueiden ooor hunrJi toeftelVen gebruiken by het verrigten va 1 den openbaif ren eerdienst.
Wel verre dan, dat deze zorg van den Staat zoMf (trekken tot bevordering vair goeeie Zeden en VolkH geluk, zou men eerder mogen vrezen, dat dezelve 9 bron zou worden van haat,"nyd en tweedragt.
Vervolgens wordt in dit Artikel gezegd; de Sta» zorgt dat het Godsdienftdg onderwys bevorderd woMI de. Men laate zich toch niet m fiaep wiegen hw den zigien klank van 't woordje Zorg. De Staaft zorgt, en hy kan niet andets zorgen, dan door hak maakai van Wetten, fchikkt/igen en bcpalingetjm Om 't gewigt der zaak kan ik myniet onthouden myj| ne eerst gemaakte aanmerking hier te herh.ialen, naj menlyk; dat alle bepaling en beperking van het Güdsl dienftig onderwys; daar dit onderwys den grond lea voor de volgende wyze van denken en gevoele! rectftreeks Itrekt tot belemmering van de ontwikka Üng des Verftands; tot in ftandhouding van voorooi deelen, en tot onderdrukking van GodsdienftiJ verligt ng.
\llet vervolg van dit Adv. s en Zitting in ons vol ence I\'ommet^Ê ■ . Jt



\l I S tt B 1 D , r R I H B l D, B g O E D B RS tH Al>.
B A G -V IS fc H A A I.
DER HANDELINGEN VAN DE
JePRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N». 4,.. «7*f •» *M ■»* * ** ^ ^"ff*
(Nationaale Vergadering.
•I Vervolg der Zitting van Saturda^ den 18 Maatt 1797»
Voorzitter; U, Siderius,
ïervolg van het Advys van den Burger RepteInt Schoneeevel over den 705 Arncul. Is het mooglyk de Weiten en bepalingen zodanig t« da zv hemden roet het grondbeginzel vanen: &cuw de Gelykhetd dan zouden zy de vo ko 3 «vrHd laaten aan alle Seficn zonderende fcbeid
l£nog ontftaan kunnen; vooral wanneer de Staa
^°o'en4uï z woUen\e§t troetelkind van Sm. li P T» h»ers'-hzu°t op nieuw het hoofd ver Idra 7"ou « miAlel*n'Sn naar ontbreken om doo £n; geene middeLn'f^^^ aan iich te ver
fnft!g,dne8zedzou met dfilt medewerken oia de oveng ISwStW, en een algemeeneJhverny of opftan, yi het onvermydelvk gevo.g. ledelyk, Bur/ers Reprefenunten . wor*■ « *j AJ liid:V de Staatzorgen zal. dat ALL8 A«A«/j* I S(7W behoor Ijk.betaald porden.
. DE BI.
Het Kerklyk Leeraar-Ampt is indedata voor ce MaaScW vaa zoo veel belang; de Leeraar, die zyn II«.o ereenkomftig de bedoeling, met yver b^rugd, Lu zco veel imt ftigien , dat daarom elk inrger «en fchen moet; dat altoos een genoegzaam ,antalbi« e mannen, by het waarnemen van dit gewtg ig Ampten toereikend en honorabel beftaan vinden zullen - K ; aan het Staatsbewind , by de ^%«»f* S Knaald , de zorg toctevertrouwen voor de betaung van «^ Le^rsW my voor m veele WW* ti»e tfeenbedeukincen onderhevig, en , ten aanzien vaa.
Leeraars rigMM onnut te wtra. L I, is nu alléén Of, nie! Hoe. de Staa. z* zoSen De wyze te bepalen van het »*. ^ «™ ' dan* een onderlerp ^»»^^^erS volgend Wetgevend Lichaam, als deeie ^gadenng
■ Kerüe yraag met Ja beantwoord, *>to^olfcde
! onderhevig zy; doch fc* «> ZJ«' <X
f d1U.d3?LÏïïrS beftaan afhanglyk te kei van het Staatsbewind, maakt men deze.ven tot Diemars van den Staat. Zulks moge nu veele Leeraars der
■ Gereformeerden al niet ftooten, echter het denknee.d AwZll voor de Leeraa.s van alle andere Kerkgc,
! ^w^dS^lootdeKerk met dej S,aat naan; we? dan tc voren, en in den voiftrekften zin vcree-
3 nigDaa- door wordt de invloed vap het Sraatsbeftuiir op' f de Ke keM e Leeraars, een invloed , die zo dikwyts de1 heilKe Gevolgen heeftVna zich gefleept, •? meuw, eh fterk» dan ooi? te voren in-Nederland weder ingevoerd.
nl Staat, zal hy getrouw blyven aan de Gelykheid, het groSeginzelonz8es Staatsgebouw, moet opgelyk« " »Mt berolSieén de Leeraars der Joden en van.de ve ' ffficn£ Schier Christen; dc verkond.ger met alR r



c sh y
leen der waarheid maar ook der dwalingen en vooroordelen. Hier gevoel ik levendig het ongerymde het fchadelyke, datde Staat ze. f vooroordelen en dwalingen zou koesteren door derzelver Predikers te betaten. °Ik laat aan uwe eigene beoordeling ove-r het wezenlyk nadeel, dat daar door zou toegebragt worden , aan de uitbreiding -van den zuiveren en verligten Godsdienst, en ik meen uit al het door my aangevoerde temogen befluiten; dat aan den Staar, dc zorg voor de betaling der Kerkeiyke Leeraars, niet moet worden toevertrouwd.
Hier voor heb ik ook nog gezegd, dat deeze zor», ten aanzien van het grootst aantal Kerkeiyke Leeraars, ■volftrekt onnut ware.
De meeste Leeraars, die thans in Nederland den Codsdienst Prediken , worden betaald , of uit fondfen dooi individuele Burgers tot dat einde gemaakt; of zy vinden hun beftaan in den aart der ïnlkllingen by hunne Kerkgczindte aangenomen.
Alle Leeraars in dit Land, die der Gereformeerden alléén uitgezonderd , bevinden zich in het een of in het anaer geval. De affcheiding van Kerk en Staat, dat onvermydiyk gevolg onzer Revolutie, heeft op beide geenen noodzaaklyken invloed. Die fondfen ea die Godsdienstige ïnftelÜDgen, die te voren plaats hadden, hlyven beftaan en met dezelven het middel ter bezolding van aile die Leeraais. Waar uit nu klaarblyklyk -volgt, dat het overbodig en nutteloos ware, den ftaat te belasten met de zorg voor de betaling van alle Leeraars zonder uitzondering. — Ook volgt hier uit niet min'dsr klaar dat de vrees, in deeze Vergadering by een tonge gelegenheid geuit; namenlvk : dat „ wanneer men „ de Leeraars niet u t 's Lands Kis bezoldigde, de Gods-
dienst geheel en al verdwynen zou, ja, dat, alvorens „ 20 Jaren zonden verlopen wezen, zedeloosheid en on„ geloof niet alleen zyne plaats zouden ingenomen heb„ ben ; maar zelfs, dat Nedeiland tot zynen ouden ltaat „ van domheid en barbarisme zou. zyn te rug gekaerd- " dat deeze vrees, zegik, overdreven en ongegrond was om er met meer van te zeggen. — Dit alleen zou 'er uit kunnen volgen ; dat zommige Gereformeerde Gemeenten, in den beginnen, buiten ftaat geraakten een' Leeraar te kunnen betalen.
Wat nu aangaat de betaling van de Leeraars dier Gereformeerde Gemeenten die ckor de gevolgen der affclfiding van Kerk en Staat van de nodige fondfen zouden ontzet worden, (en , zoo ik het niet geheel mis heb . zal de zucht voor het belang dezer Gemeenten, de zamenite.lers van t Plan van Conflitutie bewogen hebben tot het voordragen van 't laatfte point van Art. 70c \ het belang van den Staat vordert, dat-billyke fchikkingen beraamd worden, die zoodanige Getneenten in de gelegenheid ftellen zullen, zieh van een genoegzaam aantal Leeraars te kunnen voorzjen.
Ook eischtde billykheid, Menschlievenheid en rechtvaardigheid, dat de tegenwoordige Leeraars dei Gereformeerden de volkomenste zekerheid gegeven "worde dat zy hun leven lang, in hun tydelyk beftaan geen Wdeel lyden lujen door de afleiding van %£ en
al
Staat.
Ik houd my verzekerd dal zoodanige billyke l'chiii kmg ten voordeele 'dêr Gereformeerde gemjetiteu derzelver Leeraars, ka.i gevonden worden, zonder fl men zal behoeven eene ouoillykhetdtebegaan tegens rM le met Gereformeerde Burgers; zo.der dat mea dJi Staat voor altoos zal behoeven tebiiwairen , nut cerM uutletioze last en zondrr dat tam de a!>e.;.ee.:t ver.t. lichting, een onoverkomelykehtnderpaal, zal betioevtfll 111 den weg te leggen.
Zie daar, Burgers Reprefentanten! myne gedagtem over het 705 Articul van 't tV.-i van Con\u \:\~, tuit uwer overweging met aile befcheidenheiJ, zoo ik mee» t voorgedragen. Niets zal my aangenamer zyn, dan c\È uwe wysneid ten opzichte van dit gewigtig onderwèB een beüuit neeme, 't geen Urekken zal tot neii van tZ Gemeenebest.
Daar aan zou naar myn gedagten, veel toebrengen* dat deze Vergadering by de Conftitutie den Volke eafc middel voorftelde, 't geen de ongerustheid der Geffor-E meerden, omtrent het Lot hunner Gemeenten, zooi. niet geheel ten minften voor een groot gedeelte, weg4 nemen zou. Als een zodanig middel zou kunne 1 dal nen de verzekerde belofte dat de Staat, geduutendcL eenige jaaren, ftel 5,6 of zelfs meer, na het aannem» der Conltitutie, de betaling, op den tegenwoordig» voet, zou op zich nemen van de Leraars dier GereffM meerde Gemeenten, die geene toereikende wettige» gendommen bezaten; tegen overgave van die algemeM pe^Lands-Fondfen, waaruit nu de Predicanren betaaM
Zoo doende zou men in der daad broederlyk met el-f kander handelen; hierdoor zou aan zulke Gemeen'! tyd gegeven worden om fondfen by een te brengen tdj l bezoldiging der Leeraars. Ook konden de Gereformeerd den 0p 't voorbeeld van andere gezindten zieh tot eéat Lichaam formeren ten einde de meer vermogende Ke*lken de minvermogende te doen ohderfteunen.
Mogelyk zal myn my tegenwerpen; dat zulks ,b deeze r behoeftige tyden, aan groote zwarigheden onderhevig|[ wezen zou. Ik wil dit niet geheel ontkennen.— MaaUi als men de zwarigheden van dezen tyd, vergeiykt me» die waarmede, in vroegttr dagen , de andere gezmdt< nfc in ons Vaderland te worrtelen hadden; dan zal men se» ireed toeftemmen, dat die nog veel zwaarder wogen 1 1
In die dagen immers werden veele Burger eensklarsi gezet uit alle Kerkeiyke Fundfen. Niet ïegenftaanffl \ dit, voorzagen zy, uit hunne beurzen, in den aa -koopt' van liedehuizen, zy bekostigde tevens de beio'd-oineL hunner Leeraars en het onderhoud hunner arme Lede4 maten; en boven dat alles, jagen zy nojz Fondfen op,, en dat alles in een tyd dat hun door de IVct, ten mml lten in zommige oorden van dit Land, or> drafje vt.nl verbeurd verklaring, terboden was fondfen te hebben teil onderhoud van Armen , of betaling van Predtcaiiten, \ Zoo ftreng werd deze Wet ergens .gehandhaafd; dataant eene Gemeente, aan welke door een der Ledematen een \ iomnje gelds, by uitterfte wille gemaakt was, door Von- <



C 3*5 3
m den Rechter orgelegd wierd, niet alleen, die i/ mefde verlopen'Inuetfen aan dc Gereformeerde tic ove!-te geven , maar nog boven dien alle proces
Ki?d«ef ton de yver voor den Godsdienst alle loot -zwarigheden overwinnen; nog voo weinige f toonde n de Lutherfchen te Amfterdam wat d e l vermag, en zouden dan de Gereformeerden aken % lenoeszaa:.^ yver hebben voor den Geasatens \fPaderen, oloneindig mindere zwarigheden u
londu™//atik met den inhoud van het 7o5d« tul mV m kan conformeren ; doch herhaal nog I • dat ik van harten gaarne myne toeftemmin, ï "zal tot alle zodanige billyke maatregelen dr ïken r unnen om een tyd lang te voorzien in dennoo ^Gereformeerde Kerkgenootfchappen..
lSeeZd%: onderfeheiden advifen welke ik in deer /fcad-rin» over lang heb uitgebragt, de fchadelykhe Ke, bezoldigen der Kerkleeraaren betoogd , en zouc ItefenwoorJig my daar aan kunnen refereeren en a ï by appel nominal met ja of neen daar over fterr 3; doch daar het 705 Art. van het.ontwerp de Co « t e van de Cornmislie van 21 , het welk thans 1 iferaJe is, alleen is daargefteld , volgens myn gevo | om het hedzaamfte en gewig:igfte decreet van dt 1[Z van voorleden Jaar, waarby de Kerk van d, 1 «§;S ïïgelcheiden, te vergruifen en te vermengd ik mv verpli"t, het woord daar over weder op IK, * «n eYndPe hét geheele Bataaffche Volk weet Ig ónde" d e niel^ hJre, die het Volk heden war dhard ft°PP=n en morgen het daar weer uitwringen •lt ik door ftilzwygen geen fchyn geeve, .dat ik - zelve ongelyk worde, met het gewietigfte en hj Nvfte: lecreet , dat ooit de Natior.a'e Vergadering pen heeft, zoo maar lydelyk den bodem te laa
'□^'decreet, Burgers Reprefentanten! dat rust op IKlSfe^he gronden door welk het Bats •T vdkl een wezentlyk Volk, in een huisgezin , i'he: waare in ecn Broederfehap, geformeerd wor
. tVriBu-e^Reprefentanten ! als byzonder individt IScuWeS; ben het met de Commisfie van 21 ee !■ ; d"bodedienst als den groudilag van deugd en ge
dem behoort aangemerkt te wotden , en dusdesi : vloe'd aherhclizaamst is, in en voor de Burger yke' . enkving; doch deeze Godsdienst moet Godsdienst
)0r eiKen overtuiging, maar rdet zulk een die dooi » Zee f voordeclep in Mand gehouden moet wore vormt aveepers, hyfocriten, ver Leiders, ei wvVarelykfte en onverdragelykfte overneerfenmg cn
» Vf->-de!vkfte'v-oorwerpen voor en in den Staat.
JëG^dienftige man , door eigen overtuiging, isa
Ë eenre, wiens invloed hei'zaam Kan zyn voor ;, fair Cn deeze zal nooit nalaat en voor zyn Prieste
Leeraaren te zor;en, en die te onnet nouaen; ucwy^ Godsdienst, dt - hy uit geen politicque inzigten, maar itft eigen beweging zyns harten beleid, hem zeer zceker daartoe van zelven aanleid. _
Noo;t heeft de ChnHelyke Godsdienst met meerder wezer.tlyke Godsdièif.ftigé heerlykheid en luister zyn hoofd verheeft, dan in de eerfte Eeuwen van het Christendom, wanneer'er byna niets aan geattacheerd was, ! dan de icrfchr:kkclykfc vervolgingen, akelige Kerkers , . en alom iie bloedig/ie moordjehavottcn.
Dit, Burgets Reprefentanten ! overtuigt o,s genoeg, > dat 'er in het geheel geen 's Lands Cas nodig is, cm ! Godsdienst voort te planten en in ftand te doen houden, , maar dat da*r toe het eenigfte en waare versischte is ,. l vrye en eigent beweging des harier.. \ Hoe de door den "Staat bezoldigde Kerkleeraaren van b"na alle tydfci Inftrumenten zyn gewetSt in d: ha-den van de llegifte Gouvernementen, om het Volk te misleiden en daardoor de Si.uten ten ondetften boren tt doeh e keeren, is te overbekend, om 'er veel van te zeggen; d genoeg zal het zyn hietdmtrent d-n- ifltlóta der beolie di»ino by ons vootig ikituur maar even in aanfehou v te 1- nemén. — Hoe heeft men onder dar Beftuur cenPre1. d:kftoeï niet hoeren onteeren , door de laagfte en lafftè 1- vïytaal van ecn menigte Piedicanten , die den Sraahcun ëtx vethêiitn boven 11 wa. aaidsch was, en het goedé »- Volk tegen de deugzaamiie en beste Vaderlandeis op% hitftén, om het Gouvernement, waar door zy onderen houden wielden, te vleicu en re p'.uimftryken. ï Dat Gouvernement' ziende, dit 'er brave eu cordate te' Predicanten waren, die weerzin hadden, in het V^lk, e iets voor te preeken ,.. daar hunne harten eenen aflchuw' in teen hadden, dwong aan deze formulier gebeden op; ik zv''moesten dus gedwongen met den mond den Zeègen an dés Hemels affmeeken. over iets, dat hunr.e harten als ■tj. verderfelyk voor hun Vadeiland kenden en dus verfoeide* den. , < Zy moesten gehoorzaamen, of zig zelven
ïen met Vrouw en Kinderen ten prooy der behoeftigheid overeeeven. Meer dan eenen van deze Predicanten ken de ik, en ik twvfd niet cf Uk allé zult 'er verfchciden iaf- kennen : dat Gouvernement misbruikt alzo de monden en en tongen «zelfs van de weldenkende Vadeilandfche Predt- dicanteo , om het goede Ba aafiche Volk listig te misleiden, met die Predicanten door dwingeiandy te nood, 0f zaaken , formulier Gebeden den Volke van den kanfel :ns , voor de bidden, waar yan-hunne harten vervreemd vva-
effs rCDHet zyn dus geen voorbeelden van oude tyden , of zaai van vroegere eeuwen , die ons het verderfeiyke van de bezv'n zóldltdng en ir.eenmenging v*n Kerk en Staat by be4e- fpiegeiing doen zien ; neen 1 Burgers Reprefentanten! len- wy hebben alle met onze eigen oogen gezien dc fchan,1 'dé dr-'yke rol die het vootig Beftuur, uit kragte der bezoldus ék|t»i en wanftahige vereerigirg van Kerk tn Staat ('want dc eerfte is onatïchydelyk van de laatfte) gefpeeld
Heen heefc ... , 3
den 7-al men kunnen denken , ik zwyg decretccien , en nog tsen Patriot Mwen , het- Volk te willen'noedzaakeaen dwitfR r 2 üLCn,



gen, kosten te dragen van deze en gene Godsdienftige Cultc, waar van zyn hare vervreemd is, en welke hy fchadelyk voor zyn eeuwig geluk ea welvarren oordeelf — dit denken — dit deerctaeren zweemt naaroverh. f.mng cn is vervreemd van allen fchyn van Patriottisme.
De ongcrymdheid en volftrekte onmogelykheid van alle Kerkeiyke Leeraars uit 's Lands .Cas te bezoldigen zal ieder opmerken, wanneer hy in aanfehouw neemt, dat 'er in dit Land weinig minder Sedlen zyn, dan 'cr d-igen in het jaar komen, en alle deeze Sectcn haare Leeraars hebben.
Wanneer men het eens ongelukkig in het hoofd kreegalle deze Gcestelyke Burgers uit 's Lands Cas te onderhouden , van waar zal dan de Soldaat, de Matroos wor, den onderhouden i Al maar meerder lasten uitlchiyven, zal dan zeker de zaak zyn: of zoud;: men«yoor heoben, maar eenige weingen te bezoldigen.: en de andere niets te geven. Zoo dit gebeurt, wordt dé grootde on gelykheid weder ingevoerd, eh tevens opendyke onvergei.uejing onder het Volk gezaaid — en die, weiken weder betoidigd zouien worden, krygt het Gouvernement weder onder de plak, en kan 'er dan weder naar willekeur mee om.pringtn. Ik befluit derhalven ,tot verwe-ping van het 705de Articul van het ontwerp der Conihtutic van de "Commisfie van 21 , als ftrekkende om het Decreet van den 5 Augustus in effecte tc vernietigen'.
■ Ferho-jfen zegt:
Op Vrydag !. !., zag ik op Bw_herhasld aanzoek, ter «verkorting der toenmalige Deliberatien, van de aan my toe.Eekende fpreckbenrte af: — door het onmidiiclyk daar op gevolgde Decreet, waarby Art. 704., van het Pl.m vm Conftitutie wegviel, is myne taak ten deze aanmerkelyk vermin. <2ert, cn myne Redevoering niet weinig ingekort. — Het "byzondere betoog, daar by vervat, was meerendcels, tegen ÏK'. ttiajjs geroyeerde Art., als zynde reeds, by de grondbefinzèleh) waar op ons werk rust, voorafgegaan,ingericht.— tk , . fehouwde het uit dien hoofde «lhicr overbodig, in de teifte plaats, — Ik befchouwde het onbegaanbaar met èé ïien, door de meerderheid der Conftituanten genomene '■Refolutie, waathy befloten wierd, dat vooral in eene Acte van Conflitutie, geene hoegen aamde Verklaringen, of zo men die meermaals noemde, Politieke Geloofibelyd'ni£ren, te pas kwamen. . E:i ik befchouwde het in de derde plaa:s
+trtoUocr.de, tot dat oogmerk waar toe het gefchikt feheen : osr dat nog deeze, nog welke aadere Verklaring ook, iets hoegenaamd, kan by of aanbrengen , om daar uit af tc leiden', dat de Bataaffche Natie waailyk Godsdienlt^ is; — dit kenmerk word enkel, ea alleen uit de handelingen, die . i'èi Trouwe, Deugd, en Eerlykheid berusten, opgemaakt: — het voorhangzel beduid niets, en bedriegt niet gelden: — bet zyn geen woorden maar daaden, waar mede rneri ien opmerk zaamen Waereldb: fciaouwer zo maar te vrede fteld, — :i-en onderftelle zelfs, dit ieder Nederlander het cpfc'nrift vau Godsdienst op zyn voorhoofd droeg, welke verzekering der za'se zelfs zoude hier uit kunnen voortvloeijen? bet fpreekwoord zegt: dazr goede wyn te koop is , jleeke mon geene kran Jen uit, — Gylieden zult echter bier uit wel niet willen afleiden, dat ik het ounodig houdc, om dat gewigtige 6nd«r,verp, geheel en al, over het hoofd te zien; hetzy
yuiucu,um ik. aau a'u. wrwwf.iii ret ratereeior.^r: werk; zaamhe-den-volgaarne die rangfcblkkiog tockenne, w.lke a» . dcszelfj luister, en waarde overeenftemme.
Terzake: de volftrtktc noodzakciykheid "an Godsdienst in cène Maatfchappy te willen iu tvyitU trekken , was dl ongcrymdheid, ja de ODbefcfaaamd!:cid zelve. — V/rnneetl men Üeg's hst oog vestige op alle uile verordening-, r , welkctl in he; ïamenftpl van het waeteldiotid, mee eene oniisipe r':yk«l orde zyn itKcvocrd , cn voorrduuren, immefs al aanftoH herinneren wy ons tin iets, éiu weren, hctwtlke dc onëin.1 digfle volmaaktheden in zig bevatte : —» by die ppmerkjSI brengen., wy ons te binnen-ecn gevoel van eene oppei.nagt'l wiens- onacetbaare weldadigheid, ten b'^ioe/e , en nutte val hec Menschdom, dc zigtbaar.lo voorzieaingcr. doet ui'fchJSI teren: en niet minder worden wy by dié zelve overweiM een euultwisbaare trek van erkentenis, van wederliefde-, iB dtnkb.-urbe.d gewaar: j«, de Nutuur leerasrt 033, o.Vij oneindig licfdctyk Opperwezen, waa-va». ons alle gaven tos vloeyen, te eerbiedigen en te verh'ecrlykeo.
Is het dan natuurlyk dat 'er eene naauwe betrekking, I liever eene ö^wederfta'anba?re verpligting op het redelyï Schepzel, tot zyn Schepper ligt, om deze te loven, en zyn naam groot tc maken i Hier vau daan dat de God3dienscï 'teugel onzer handelingen, die agtbaare gezellinne van M Maa.fcbs.ppe.yk Leven, de v.iare Bron van edelmoedigheid. eeriyklKid, cn goede trouwe, de zenuwe van allen ftaat fcier mede op het allernaauwst verbonden is. — Hier «■ daan, dat eene onvetfchiiligheid daaromtrent, niets anders dj <fc gevatrlykfte fchokken voor eene Maatfchappy zeer zekï Hioct aanvoeren.
Doch hoe nood2akeIyk, ja hoe onbeftaanbaar ook eene Mal fchappy zonder Godsdienst zyn moge, en hoe onmogelykj het ook hotide, om die verpligting tot erkentenis, cn veil hec-rlyking van het Opperwezen te kunnen loochenen, ■ wegredeiiêren , zo hebbe ik echter die noodzakelykheid, vvaaf door de Wetgcvsr zich in die bovennatuunyke verpligiinf inmenge, nimmer aangetroffen. — De zorg van een Gouve* nemene bepaale' zich oaa alles in het werk tc ftellen, wat M welvaart der maatfchappy kan énen toenemen : httzeivc zorgt dat dit tegenwoordig, en toekomend Bataaffche Volk vryl Ëurgeis zyn, die hunne rechten en pligttn kennen, en wetel te bcölffenen: dan de Godsdienst, en nog veel minder hefl uit.v-endige van denzcive beeft met dit alles niets gemeen! deszelfs heerfchappy bepaalt zig tot het geloof en gevoclensi en otffent zyn gezag 4oot overtuiging: — het leeren is teil zynen opzigte htt minfte. en alles wat uit verkeerde grondl begiazelen voortvloeit heefc by denzelven geene waarde: JJ de ftaat integendeel bekommert zij met geene grondbeginzelenJ ea ziet alleen op daden.
Her is de GjJsdijnst, waarinne niemand voor my katd werken of verantwoorden, eu fluit alle plaatsvervanging vol'.] ftrektelyk uit: — het is eeu werk vau ctne al vrye verkiezing, waarinne ik niemand het recht of n'.agt kan aanbetrouwen oF overgeven, om ten zynen opzigte, eenige bsfchikfcingen te maken : —• deszelfs Natuur heeft met de Staatkunde'niets' gemeen:.—iedereMaaifchappy kan zeer goed beftuurcworden cr; bloeyen, ja de Godsdienst kan ia de harteii en verfhnden van deszelfs fcelydcreu zegepralen , zonder-dat hy den wae.' reldlyken arm, ter ondeifteuning behoeve: 1.. , het groote middel om denzcive te veriuisteren is Sfryheidm den uilsgeftrekftcii zin,, die door,- den ftaat wel befcherrad, msjt niet bepaald worde, }i alle bcmoeyieg van den ftaat met denzcive, verder
' ' d in i



befcbermm* betreffende, ftryd ™«^™j^m
Kroon, en'hot Oa$* zyuinsna:» s.ivu«-.. .- , ïyB byW-ier ff&ngeUcdaauwyzen.-Q Ga I* ffche dte baiun dooc overtuging. en "rt,n'g" 1 n0,; «Jr ,n '^werr." zich. be- belang door bevelen*belopiveir feri i ''e!rfte voorkp^de misdaad, cnbemoed.ge J !„,"■ --de laatfte bandhavc de rechten. en ft»ff..de 8 ït",' ~ dczclver : - en hunne onderlinge veree^tn? «M fctier.'iun/aUeenWk , dut zy de vetbecmng vau hec
»,lV:ii!tbUa.!i5 0«»r«a;10;,!,?" '5,.s.dfi,.««n <% Sdisies v>» toMBBtea<»". m fgGT&Qn
ft' »»««. ^'SS^ s
j hCCa^ én" bedoelingen , die de Maa.fchappelyke, en fcirivto behoeften, en bepaaldelyk ais zodanige, bcatf. rg >n hn- toch Burgers Reprefentanten , zaldeafleTaci-
nd ldtthaam, al nog de zorg moet dragen , dat hc. G£s
'««KS^-StólSÈl den S-aat,
: o e Ie be^icjelingen moet■verbangen en ah* *w B ! éden zo maar ^^^K^ 85 ' ^t^ onhandigheden des.
i yzónd^c' dat ik .yaW, **
da bezoMigii? der Keikleetaron , en voorziening, Mt^ Sus Vin 'ieder K- .kgcnootfcbap, vermeende te moeten
S£- hoaiia-: , en al aanfton.U eene enkele aai ons ,
. SS overzend* zwar.gfc.id , was bier toe *
'"'v'; Li waar is, en wie onzer zal bet ontkennen , dat hec «KfftWi« zoogenaamd* Goe;tc;yke F.ndfen, Qc» flV P -evtlcgien, en vo .rrechcen (de drie l„ts.«enoetr.d» Vi evüri br%,-Jelenva.roni;rdru*^^^ V- • ' ïï^itiziYa fctagten, by herhaluii tn aeezs Zaal ta!ÏÏ'^ÏW & met dè at-zoaderWke, di, 'er .b-ec ^2$^$&h£w£U «H.-vati-.-elyk competeren .gebc*
* 'lijeden U wezgefniolten, dermate dat nergens een* SÖSKW-S^ na genoeg algemeen £*t* ««; wczÏÏ ^ welke cetjefcosagtig* geftalts rees . mym.t voos
zLlrailc^et mime getal der frhaoom dcrzdv.tr Leeraren, Mes teren. Kerkbediende.,,, ' SuwVnen Gefti8te?. mitsgaders bet,daar *n verknog.e
nn terd-ioad eu beboeffmatr r.aauvvclykslging nadenken. ! i" fom.ne .'prior, wel berekenbaar, welke men uen fa.
i eczemen in?eV.nvati eene algemeene .bezoldtg.ng zou ,u n oe:èn fror/ereti? Is dezelve wel vergelyk^r met ia geeM, ITvLÏ'i den hervormden tb'ahds is toegekcut? waar.' da* ► «oe altoos moer gevoegd worden, dat eene bezoldiging vaa C £X'den ft«t eene verlichting op den Burger legt, om de \ koswn vaa "h Godsdienst, waartoe by niet behoort, te moe-
1 "Vc-Sk-n w?'eens verder het verbazend onbetaald restant ' deraecoofenteerde Co Milliocnen van den.afgeloop.u Jaare, ,C t dS^ reeds, „«rgeeevcn ftaat van benoodigde ranm.ue.1
t' midd-lcn - — mogen wy. ors, .ten muisten met 5ioi.d van d Se wiMfcbyne'lykheld wel vocrfteUen Jat 'et,. zejfó b aV nenteen notabele tyd, eenige hop, kan opdagen v ™ ; « i|
| S^nS^^
is. benden , zelfs de eerfte no:.de*U:y,l c.en ^-..Jat^ens een erj waaiaeloos Pepier vertyi.felde , tne; e-uv~ Z. ring van lasten of-.oroüagen te kwelle.i ? tm»
K i. zelfs ho^e^n-ly, ^
.,,„ petiadl-'lvk a s 'er m?tr op.i3,,in La^rej. .,en»c [ti SniCÖeU. tot voorkoming daUy,00^ ,^ iate gedrukt., haat heilryke »ns me geja^lo-w -^e.
^ * Hef was dan, Curgeis R.preKnttmtet, 1 de t m
0;e,eiifg,^e ik ter gtk.tcnheri van oe b-..e.ee.^ .c.., . i,„,v,r.tf«rns korttiyk ovcswoog, ten we.ks y-*nf,y Bf^r
Stol 11 ons iPSW



C 318 )
jfo.fke befptiring aan de tot "zinkens toe beh.ene Nederlan
ders'roe te brengen, en dus alle dat geene', hetwelkeby eeni voortdurende Ufttluitingaan den Hervormden al nog is, en worc toe.'e-kend-, ter'■gemoedk'oming, aan bet'algemeen behoef veel eer behoorde uitgeftort te worden. — Dat, hoe ze-erde Godsdienst in het norecle vifl eene B-«rgerfhat onaffclieid baar zy, het echter niet min waar is, da: de Financie in het Ptyficque, het geheele Gebouw van Staat mo-eG»jqrsfen en fehragen, en by gebreke van dien , de Godsaienst» zeer geringe befchutstritddelen zoude kunnen aanvoeren.
Ja, Burgers Reprefenrsutvn, ik herhale myn. gezegde op ■tien «fe November i.'l., ter gedegenheid van de Deliberatien, 'over het al ó~f niet aanneemen van her Pisn van Conftitutie, en fta al nog in tvyffel, welk van twee te kieken, of wel, de met-de Gelykheid ftrydende bezoldiging der Hervormden afzonderlyk tc laten voortduuren, dan n$ het verregaandst, en onberekenbaar gevolg eener algemeene te herpen voordra -gén. -■'.. tejrj -, 1
'- Raadpleeiten wy eens de gevolgen zelfs van eené gedeeltelyke bezoldiging der Leeraaren door het Gouvernement: de uitvverkfelen van dien zyn'al tc wareldkrindig, om een enk-Ie aanhef derzelven nóddzakelyk te maken. 4* Wat ftaat -oits dan te wagten uit eene algemeene bezoldiging ? Ia dieri geva".-, Burgers Repreictuaiiten! is alle vreeze voor tegen kanting, welke het Gouvernement, wanneer hetzelve eens onverhooprelyk tot wtndaden raogre ovcrflaan, van den kant "der 'Geestclykbeü, uit hoofde van derzelver invloed op net gros der Natie altoos te dtigten heeft, deor eene iu te veierene. af hankelykheid, geheel et' al weggenomen. • Voegen wy hier by d-t eene algemeene bezoldiging van Leeraaren , Priestcren , en onderhoud van ieder Kerkgenoot' ïchap, een vrugtbaar zaad zyn zal, tot voortteeling van een oneindig getal nieuw Mn te legjene Sec ênsj ecn Intriguant, ecn Demagoog, wiens Fondfen uitgeput, en dus van befbsn ontbloot is , werpt ztch hier of elders op , rattgfehikt e'éé.ie Of andere verzameling van Djgtrettiekq Stukke;;', vetkrygt zich een zekere aanhang, verklaar: zich met zyne nv deftan ders, voor deeze of geene Secte, en vorder: , •henevens de andere , bezoldiging hunner zoogenaamde Leeraaren .. et. voor ziening in die noodwendigheden, welke to: bevo-Jertog vei derzelver Godsdienstoeltetii.ng vérëïschc worden
Niet minder wekte myne aandage op, dat 'erindie Ca-ce nebest Godsdienftige Genoodfchappen exto-en ;'welkers Leer fteizel medebrengt, dat ieder Lid van dusdanig Genoodfchap, zyne Godsdienst Plichten, alleen, afgezonderd, en in zyn huis kan verrichten; — dat de Ledematen' van dien, tot dat einde, nog openbaare Gebouwen, neg Bedienaars, nog Leeraars behoeven, cn geyölgrykgeene voorzieningen , fh die behoeftens hebben daar te ftellen : Jj in fom niQe Giwesten der Republiek, worden -in onderfcheidene Gemeentens. ï&ü wel dc bezoldiging der Hervormde Leeraaren, als die der Roomscht-P. iesteren , mitsgaders 'reparatien, cn onderhoud der Parochiaale Kerk-Gehouwen yell al door Uitheemfehe Corporatien als cen yé^fcvólg hunner opkoraftea in die plaatfen, geprcftècrd. '',. Een gevol,. derhalven dat eene al jetncene bezoldiging, etevveïke toch rt'ltoos', hoe.men dvb ook moge invoeren , ten laste der Ingezetenen zal uitlopen , met opzichte, tot de hier ast-gevoerde gevallen, niet alleen geene Gelykheid, maar eerder ene Verdrukking zal aanbrengen. * En hier méde, Burgers Reprefentanten! zal ik myn beiluit opmaken , na alvorens am cfifeiér aandagc aanbevooleti te hebben, ren einde zjdatnge bepaiiugcü, en algemeenebefchik;kingen, over de zoogenaamde GeestelyksQoederen , G.fticii-
■ ten ,, Kerk - Gebouwen , 'Fondfen, 'enz.''in deeze Titul "»» 1 elders in te ia»fen, als, m t de wa*e gronden van RenvaiN . dighejd'zal imtemmen: op dat de Natie eens in het zcÜ wete, vvat 'cr van dit zo beUögryka onderwerp ftaat te wor den , of liever dat ze zichtbaar kentie de beweegredenen 1 welken haare beoordeling, cn uiefpraak over devoortedraij Conftitutie, moeten vefzeücv,. —— lk c:.~c<viï;r to- ve™ werping van het 705. Art. vati hec Pian van Conftitutie J cortt.jrmesreaacraerjJssnfUiifcautieelfn inhoud vati Att 3' dj de Commisüe van 7 overgelegd. _ - a
fan Zonsb• ek zegt: 1 - Over her gewigtig poioctt, waar-over wv thans d< bereeren , zullende fpreeken, nier als Godsdienftigem a.s Raadgever van een Vcik , welks vertrouwen \i ho acht, van een Volk, dat'zyne waarde op prys weet teilen, zynercchtea tekennc::, en een biüyke aarifpra heelt op o:e openhartige ontvcuwing-dcr redenen, wel niy tor het een'ÖF'ander zal doen overhellen", he'oik n verplicht' gerekend- in. deeten tenijzin-s loeédvue ia te zyn; evenwel met in achtneercing van den Niricnali tyd, zal ik myne gevoelens, zo kort mogelyk , trarhte voor te draagen. ~
Daar wy over de nuttigheid van eene der voorw** den handelen , op welke de Maatfchappy haare iatfffl nekomt , zal het niet ondienft:S ?yn, [ó-s den ftaat de zêWi? kortelyk v0or te ftellen': ten einde te beter ove de n.acut en het rechr te kunnen oordeelen; zo wyori Cenzetv-er, ak een zedelvk ,perfoon" verbeelden , welks lé ven alleen daar in bellaar, dat de Leden, welke h Lichaam van dotciven uitmaken, vereenigd zyn , en waa. v.ande^ew'gtigftc zorg daar heen «rekken moet, datzi be ctuen blyven, dan zal het niet zwaar vallen , de nood zakeiykbeid van eene algemeene voortdryvende krast begrypen, zonder welke de byzondere deelen nimtn •'w 1 •"'•'.'■ gefchikt en bewogen kur.nen worden, als tot beSJ waring van het geheel dienftig en nuttig zoude zyn. Wanfj mn de tmm «n ieder m-nsch «le macht geeft, vaa! over aile zyne Leden te befchikken , zogeefc het gezellig verbond aan het Staatkundig Lichaam her gezag over dj? zyne: en dat gezag is het, het welk door den algemee-1 nen wi beftuurd' zynde, oen naam mag voeren van oppermacht, dat lluit evenwel nkt in, dat men de openbare petfoonen, welke tot het beMeeden van het opper»] gezag benoemd zyn, niet als afgefcheiden van de byzondcre perfoonen, welke den Staat ui'maken , zou kun* nen beschouwen, en welkers leven en natuurlyke Vry-' heid van hen onaffcheidelyk zyn; neen! maar de betrekkeiyke rechten der Burgers wel te onderfeheiden van die der oppermacht, zal ons hef onderfcheid doch' zien van de verplichting, weike ieder he^ft, als onderzaat, cn de natuurlyke rechten als mensch. Het is! my voorgekomen , dat zich . weinige menfehen in het regelen der gedachten over de laatlle behoeven te ver» gisten daar dezelve zo eenvoudig zyn, als alle andeten : beginfelen der wetenfekappen , welke ha-aren grond uit de eenvouwigfte waarheden ontlenen-. — De voorwerpen, waar over de gcdachien ten dien
aan-



C 3i9 J
tl
tin? houdt de bosfchen, wateren, ea wdc», lt zvn onderhond, ingevolge hc «fflO v
iï^xutf i^rThcid voor zyn perfoor lOP maar voek de noodzakelykheid, van, ziel ^ta'n en te doen nemen, voor '«M »!* ï rte Maatfchappy oppermacntig voraerr.
talk een wet, vry wil ig. , ,..„_.
1 dorst immer naar ^^iW^^ 3 f-- ■ moet bepaald woraen , door den Begetó nana I^Sfi dat alle handelen ten algen^ot 1 Was vryheid buiten eene geregelde en voo . aa e maatfchlppy ^f*#© 'fcttyï I daar de eenige regel ^^wg^Sl
1 ra» V Ahcmeen , was recntvaardigheid ecrsf n
2 'van den iWften . door de voiitrekte g.^he.. ï : is zy elk het zyne te geven, door de c-delyke gelykheid; dat & die, wetke voo, ,,e hu ltf wet even verbindend maakt, zonder a.u.r o.rd, 1 d dan deu'd en bekwaamheid. Uli,J"fchen0 wanneer de mensch vanzyne aange 1 rechten eenigen afftand doet, ter liefde van een j I 3 en maatfchappelyk leven , kan hy w geengez 1, zir., geacht te worden, meerder daar vanteheb
Lu f dan vo'.ftrekt nodig is, 'ter bere.km van 1 n^rk , waar toe de maatfchappy dient, da. , v re beveiliging van het overige recht. Veete d,tnSocrSatie nu eens daar gefteid ^de> « rr f opoffering word gevorderd, dan n^"kétg I is 'er üranny ~ daa moet de maaTchaPty 2«en opftsnd daar tegen verzetten , en d.n i .
Binnen dim om'reK te wyveu , » , tan niet anders gefchieden dan S^ W^^Cj , 1- wetten 't eerfte paus heeft, ïs-tclerever^itingteg.n Ldv 'ui voettngvr^.en zo d,a net la, tte^lg
ne eene Af Hier uit volgt, als van zelve,, m a'oe'LoothS ponader werge-mg by een-C cinututte s fi nog volgt daaruit, dat de wetgeving ttt« ielyk rs aan de Oppermacht, dat is aan net J -
Hier zal ik nog iets van de nwdzanelykh :d der opoffering van een gedeelte der natuurlykeot „ever var. de matiging dcratlve te zeggen. Oir, et o klaar en kort inö&llk te doen , fteile menzieli o.». en
zTne Akkers bebouwd, wanneer de grond van zyn duuren vtuorbaarder is , of wanneer zyn eigen- ook hoe ±3 48. ree enoeguam onderhoud
VanSzyn de b£e
L^I^n& cas^nvaUen £*.
&f | aUgemeenen
d.n, ae °VLr,öV7 ich nu te vooren vereemgd
' SffS^ contract zoude tot reden bren! nty* T ,Tflerhts een eenige; 'roisfehien , en , op
a- tuur maken, ae . meni-nen mi- s aatsbe-
* gebruik van hunne.£ .^^^^zorging
at hoertens) hebben.-, rtjpd M„tfchappy
er hunner r^^göffiS^ Wdri ten gronde wegzinken *« zdv raa*t



C 320 )
door bet gebrekkige <kt Wetten ze've. Het ftaat aan de deugd da- zaïneniteïlers ter zorg., n, dat de Wenen daar heen (trekken., om de begcerlyi-. heden t* matigen het- evcnwigt te oncerlvjaden lusfc ien de byzonaere ltr*gten, en 7.00 veel rcngelyk ieders welzyn te ve.zekeren ; maar niet o;n vaa ue l,u>eze:enen iciurtingen' te Vorderen, ten emde hun dezeive weder te geeven, en itsoo de laatüen voor een gedeelte hunnei goederen, 'Stee-kind te doen worden, en eenige Ambtenaars Adtniniftratcufs over dezelve te maaken.
-Men mort zorgen voor zyne vryheid,' voor zyne Hechten; en men moet dat te meer doen , naar mate *nen zich eene verhevener denkbeeld vormt vau de Micht en Grootheid , waar tc: de mogelykhfid z ch • ini-ied, de KepiiuHek nog eenmaal verneven te zien. In Kleinere Gemenebesten , is dat minder noadzakely.k: adaar is het,.dat zicii de bsr>-ci lykheid matigt, doot de wrees van 'er door verzwolgen te worden ; maar ia Staaten , daar men verheven wil leeren duiken, 'is het ook plkht edelmoedig te handden, en door geene vrees of begeeilykl.eid na te laten, u.n geene, wat met het denkbeeld van groot en edel.i' /eoig, orei lollig en or.uul moet voorkomen
.Daar-nu de Kerk, afgefcheiJen van de Staat is; zou het naar myn oordeel laag en kruipende zyn, van de inwoonden* nog Geld tc willen vorderen, ten einde hunne eigene Leei,»a:s meede te betalen ; men zoude daar door de begeer! yklitid opwekken; dewyl niet juie Sectariilea een gelyk getal Leeraais in evenredigheid hunner Gemeente r... e nebben; en door geen getal te ftellen, zou men «e ncide en harmonie verminderen, door het getal van becten te vermeerderen; en door cen getal te bepalen, zou men de gerihgfte Gemeente, die het dan het meest zoude nodig hebben , van de betaling uiuiuiten; en in zulk een geval , daar niet alle van den Staat betaald wierden, zou het onrechtvaardig zyn, nog van zulke te vorderen , dat zy in de gemeene lasten moesten byciagcn, tot betaling van anderen. —
De Godsdienst, hec men daar over moge denken , blyft altyd iets dat tusfehen den Jleftuurder van 't Heel Al en den Mensch beftaat.
De Status machine nu een werktuig zynde, dat tusfehen Menfehen .beftaat, en waar van het de kracht ontkend, zo wel als daar door word uitgeoeffend, zie ik niet, dat tets gemeens met de Godsdienst hebben kan.
Men zegge niec, dat eene Maatfchappy zonder Godsdienst ftiét zoudekunnen beftaan, want daar op antwoorde ik: de Menfehen willen die ol willen ze niet: in't eerfte geval, zo zy die willen, zullen zy zelve zorgen
voor zyne verbreiding, biykcns de Disfenters; of
zy willen die niet, en dan yerïnag de Maatfchappy haare- Lede.i nttt re noodzaaken , als hebbende geen verder recht, als överéénkomftlg den Algemeenen wil te handelen. . tus ,
Maar zo het waar was, dat 'er eenige aanmoediging
tot mftandhouding vsn dea GoisHelst nö#kake!yk,JU dan kon geen Godsdienstig Genoodfchag'die'aanmoH ging minder nodig-hebben, dan juist dat , vaar vaojk' men thans. byzpoder, tot betaling van allen fcrjMf aantedringen.
immers kan geen Genoodfchap dan geacht wor^H tot zti'k een trap vati vcrhcvenneid geklo.p nen te zH a s dat , hst 'weis by uitilutfing vaa al.ie andere , dooi™ S:ait., niet.adeea is betaald geworden, maar van wfl; de Leden , ook by tmfl^ittog der Leden vap andere GS cienftige Gerioodicnappetn gerechtigd waren, tot H Ambtsren Regeerjngs Posten cru. en tot welks v . keft n.ng.en veré'edeling nog daar ea boven door Leden v3f andere Genoodfchappen is b .gedragen.
Qlef vervolg yan dlt Advys en Zitting in ons Volgend «fa 'n»
Beknopt Extract, van de Zitting van DjiidO dag den 23 Maart. 1797»
Eene Misfive van de Reprefentanten van Stad en LanJI ingevolge dc aanfehryving dezer Vergadering, het beri" '91 de door hun gen'omene Financieele Mefures, tot aanbeiadM hunner Quota in de 60 Millioénen, inzendende, met byvH dng, dac zy 2 Gecommitteerden her waards zullen zendeB :>m over eenige bedenkingen omtrend het/ Financie-wezenM lefoigneercn; — aas van Castrop c. f. en de Comnris-üe vJ "maiicie. 00V XI 9
Éer.e Commisfie uit het Committé te Lsnde doet rappoai
Eene Misfive vau het Provinciaal Beftuur van Utrecht, btl igtende de vier Rapporten over het Commitre van A imitjm tratic over de Franfehe Troupes otttfangen, en metveracl-tinM laaruit de enorme Geldverfpiliingen , die tor fchande van d» Vatie hebben plaats gehad, gezien te hebben; ver'oekendt» lat 'er een geftreng onderzoek, ook omtrend het CommitS! e Lande moge plaats ttebben, en de fchuldigen geftraff wc* len : — aan de daartoe benoemde Cnmmisfie.
Eene Misfive van de Reprefentanten van Overysfel, kennji ;evende van de affchaffing van het recht van Exue, ingevoli b le exhortatoire Mi-five, bv hun daaromtrend ontfangen- 2 E angenomen voor Notificatie.
De (fist doet Rapport, namens de Commisfie, in wierhandeiJ 1 y Decreet van 5 Augustus gefteid is het Pian van Organifatid E oor de Bataaffche Marine, biedende hetzelve, d»or haar ni f eclc daaromtrend gchoudene Corrcspondentien met kundig] dannen, veranderd, aan de Vergadering aan.
Na weinige Discusfien, wordt, om het gewigt der zaake ! n den fpoed, welke dezelve vereischt, befloten, om hetzelvl 5t Maandag op het Bureau te leggen ter examinatie, en alsdan f a deliberatie te leggen. r
De Deliberatien over dep 705 Articul van 't Plan van Coni I itutie Wordai voorgezet, en nadat daar over de Pveprefeai [ mten Piieuhoff, Queyfen, Vitringa, Evers, van Marle, vani ennep, Mddtrigtt; yan Eek, Trip cn Bacot, geadvyfeerl f ebben, worden dezelve tot morgengeadjourneerd : — waarna i e Verga.iering wordt veranderd in een Commitié Generaal 1 f 1 gefchciden tot Leden avond ten halfzeven uuren. *
Ter Drukkerye vaD VAN SCHELLE & COMP. ia de HAAGE.



EITIA° DAGVEHHAAli
DER HANDELINGEN VAN DE
„PRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND.
nationaale Vergadering.
i ervolg *r Ü»*tö* w» , den i8 hc
f Maart W7-
I Voorzitter: M. Siderius \,
\ "
iervole van het Advys van den Burger Repre. jj
e dat door een eeiaars en d e hunner km- t
3Cn *T u nlren de voorgang der verëedelmg hunner ,
Nlfn'ï r van zygS=«« bebben dc,krilCht " 1
II VC !l- dat alleen zoudtn zy verwaarlozen - , eielen — ü" „" 7,ak weike iu vergelyk van . eerlozen «n"0§^™ó nietsbetekenende prys , r:re kundigheden tceenzo dutft (lellen;
|S1^3^«S geen gevoel van dlC
l|de. ■ d Gereformeerden Godsdienst
e Leeraus nu^J"nA^htCTaars, welke als zoda*g«ï Gouvernement dan wel den Staat
U meer het vooi g moeielyk zyn te beltypen ,
end hebben zal het rnoei y / ^ )an_
Ue Staat ook 8^0^^^^ Ambtenaars zyn
, te beulen: mY al-
?emcrkt ' > 12 ad"is&van den Hove Pro-
\\^S^^^^de Pl£mhoneele
/. Deel.
preien: amen van het Volk van Holland, wegens het nóveeren van Kerkeiyke Ministers, gefchrceven den
Se 1795. "eest raen ond" a,ndere
r volp-nde • „ De Predicanten der Gereformeerde Keuc zyn tot hiertoe, in de daad publique Ambtenaars, ats wordende op gezag der Burgerlyke overheid W'gyf^ , ^ uit dLands oi Plaaifelyke Inkomften de.halven kan ook aan de Uurgeilykc oveiheia. ten hunnen opnre , dat recht niet worden betwist; want, d« Predikanten van de Geformeerde Kerk ,^ten aanzien van dc Burgerlyke overheid, hunne Ambten zou, den gekreegen hebben, op voorwaarde, datzy dezelve altvd zoudln behouden, en dat zy dierhalven oaarm ' van alle andere Ambtenaren zouden onderfeheiden-zyn , 'immelis ten dien effedte, dat zy daar voor m rechten eerc fchadeloosfteiling zouden kunnen vorderen , is iets , ' herwelk niet ligteiyk zal kunnen beweezen worden. i*£^'SnW4k de Gereformeerde Predikanten, ot di-n tyd ook by het Hof als publique Ambtenaars
en van beffi mogten hebben- veel min wilde ik gecht wo d ecn voorftander van ongodistery of zeden.Jm t■ vvn- voor die my kennén, zal myn zede, ivf ledrag genoegzame borg tegen verdenking van die zvde ryn , voor die my niet genoegzaam meeneÖ "kenren, zaVik, tot voorkoming der zedenloo.neid een Dn reêt trachten voor te liaan ter hunner gcubulei\Z S intusfehen verzekeren kan, dat niemand meer ling , naar nv in U5 , neen {<e.
goeie reden. - Zo de puouekkan oeua dat na de zorg, de wel-
Maatf^appy *»$^$J^ overeenkomftig haare ken zy voor t P-iwi-* ï . j nQ VQOrhet
verplichting te ^WM^ hebben; dan êecretee-, bederf derzeaen zou te ^ zen J^ber. ^
^erftukkendvoofeaean hoofd der Conftitutie worden S s Ë -



( 3" ^
gcpiaa sr, en by naare Leden moeten woraen aangenomen , ik zeg niet geloefd, maar aangenomen , om dat ik dezelve niet a's Godsdienftige beginfelen, maa. a's gezellige banden der famculenDg wil kebben aangemerkt.
Ziet hier myne bedoeling: het beftaan van een alvermogend Opperwezen, dat verftandig , weldoende, liefderyk cn voorzienende is, eentotkomftig leven, dc gelukfïaat der rechtvaardigen , de flraf der boosdoeners, de gelukzaligheid der gezei ige verhonden, en de heiligheid en onfchcndbaarheid dat wetten , alle andere zyn naar myn inzien, Maitfchappelyk overtoliig: hier in legt voor de Maatfchappy de zekerheid, en wie dezelve niet zou willen aannemen, doet men uit de Maatfchappy ^vertrekken , niet als ongeloovige maar alt een ongezellige , waar op de Maatfchappy haar verrrouwen niet meer vestigt.
Alvöorens te fluiten , moet ik de Vergadering nog met een enkeld woord op de zorg wyzen, die de Maa>fchappy voor het algemeen onderwys der jeugd tc dragen hebbe , en tevens op de eeilyke armoede, die kinderen van den Staat, daar moet dc Staat zo wel uit plicht, als tot haare eigene verzekering, voor zorgen j zy kan dat, volgens 't principe van gelykheid, doen; dewyl alle armen, als niets bezittende, evenveel nodig hebben, volgens de billykheid, om da alle Leden nurtige Aanfpraak hebben op derzelver verzorging, als onmachtig geworden zynde Leden. — Volgens de rechtvaardigheid, om dat zonder nadeel voor den Staat niet •alleen, maar tot voordeel derzelve tebewerkftelligen is.
Uit al dit voorgaande, Burgers Reprefentanten ! zai het ligtelyk eptetruken wezen , dat myne Conclulie op 'c voorftel, zullen alle Kerkeiyke Ministers van den Staat worden betaald, niet anders dan Negatif kan zyn. Voor het overige kan ik wel inrtemmea, tot het benoemen eener Commisfie, om voor de tot nu toe gediend hebbende Predicanten, als publieke Ambtenaars, een redelyk penfioen uit tc denken : om de manier aan te geven, op welke de Gereformearde Genootfchappen , de publieke Kerken in gebruik kunnen houden etc. en wat gebruik de Staat verder van de Nationaale Fondfen zou behooren te maken. «■
Floh zegt:
De Kerk js afgescheiden van den Staat! Dit, Burgets Reprefentanten! is een by deeze Vergadering plegtig 1 genoomen Decreet, dat door ons illen wordt geëerbiedigd. 1 Maar — hoedanig moet dat Decreet worden verftaan ? ' Is de Kerk , in dien zin afgefcheiden van den Staat, dat de zorg van het Gouvernement, zig hoegenaamd, op geenerlei ' maniere, zoude mogen uilftrekken, omtrent iets, dat tot de < Kerk , of liever , dat tot den Godsdienst bctreklyk is ? < Legt 'er den Staat niets aangelegen , of deszelfs Leden al of < niet Gödsdienfiig zyn ?—. Moet het aan hetBurgerlyk Beftuur, s ten eenenmaale onvcrfchillig wezen, of de Godsdienst onder » dc Natie, al of niet geëerbiedigd worde en bloeie? v Deeze ftelliugen , op grond van het evengemelde Decreet, ii met Ja! te willen beandwoorden, zou naar myn Inzien, voor t'
deeze Vergadering niet zeer vereerené zyn; noch van deal van den Godsdienst, uoch van die der Staatkunde. 1 Het is eene meermaaien gezegde waarheid , dat de FrjM zonder Deugd wel verkregen, maar zonder goeie /Tï.!en« kunne worocn behouden. En welk cen beter, welk ecfl febikter middel ij 'er, om Deugd cn goede ZeJcn , in 'dB meen onder eene Natie tc bevorderen en aan tek.vcckenB juist door middel van den Godsdienst.
Eik uwer, Burgers Reprefentanten! zal. onderf'.eüeB reeds van zelve bemerken, wat ik hier door Oodiiiensi vj Door Godsdienst, verfts ik hier gcenzints, het ih! uC des harten, van den denkenden lterveling, dat in hem w gebooren, doorcencaaudagtigcoverweging, dcronbevatte groot- en goedheid, van dc weidaadigc oorzaak van al goede, cn wat dies meer zy — dit inwendige, dit eigen ■waare, van den Godsdienst , is ie s , dat geheel buitel bereik is van alle aaralche magtcn; dwingelanden van de ei zoort, ik meen, die van het Geweeten, kunnen aliéén daar over eenig gezag poogen aan te matigen.
Neen! door Godsdienst veiila ik hier , de uitwendige C vertering, de Kerkdienst, de openbaare Godsdienftige byecn, /len, van weike-r nuttig en nondzaakeiykheid voor uen Sn ik my zodanig overtuigd houde, dat het my totfehyne gtootfte onftaatkundigheid te zyn , indien etnig Gou vernerae zig daaromtrent volftrekt onvcrfchillig betoonde : en vootnaamelyk zou het dit zyn , in eene vrye Republiek- ah onze, welker Regeeringsform eene grootere maate van'deu vordert, dan eene iedere andere.
Ik zoude vreezen, Burgers Reprcfeatanten ! cn aan ï wysheid, en aan uwe Menfchenkennis, en Gefchiedkundei kort te doen, indien ik opzetlyk wilde gaan betoogen 9 nuttigheid en noodzaaklykheid der Qpcnbaare Godsdie.,i™ byeenkomften voor den Staat. Het zy my vergunt, daarcl trent, alleen dit te mogen aanmetken.
Men befchouwe de menfehen in'talgemeen , en onzeLandjl nooten in het byzonder, niet zo als men zig dezelven detl beeldig voorftcld, maar zo als zy werklyk zyn; men overtveij de dagelykfchc bezigheden, cn de noodzaaklyke beQomnjem gen, waarmede zoo veele duizenden hunner, van den morai tot den avond bezet zyn, orn voor zig zelf en de hunnel het nodig onderhoud des levens te verwerven : en , ïnf vergeetcdaarby niet, husnenatuurlykezinnelykheid , v.e'.f.h| lyke neigingen en begeerten , die alle Kinderen van Adam mi elkander gemeen hebben, behoorlyk in aanmerking te nemeï en wie uwer zal niet ten vollen overreed zyn, van het om loogqhenbaare deezer Waarheid, dat eene tallooze menigtl geduurige opwekkingen, cn herhaalde aanipoorkigen tengel den allernoodzaaklykst behoeft. Ja! dat veelen hunner weldra om my zo eens uit tc drukken, ais 't ware, zonder Godi de Waereld zouden voortlecven, en zig zelf den dieren gelyfc tellen, indien de Kerken gefloten, en 'er geene openhaal Godsdienftige famenkomften, geregeld wierden gehouden. J Deugd en goede Zeden zouden allengskens verbasteren! le hcilzaame indrukken der Goddolyke zegeningen die loor den plegtigcn Eerdienst fteeds worden leevendlg gcjaoJ len, zouden van tyd tot tyd , minder worden gevoeld; de lankbaarbeid en liefde, voor cen alles zegenend Opperwezen touden verkoelen , cn den hcilaanbrengenden eerbied voor eéj lziend God, waar door zoo veele booze voorncemens niet ■olbragt, en zoo veele fnoede ontwerpen, dei duisternisfeqj i derzelver geboorte geflikt, of door een ontwaakt gewed :n, aan den dag worden gebragt, zou ten langen laatften5
by
• ■ ' ■■■thatnéÊ • JaaÜ. .V 1



lm** mm^^^^FÏ& %
Ltdoovcn. En' blJdrc,,;L,"!hS, op dea wel- Gc Invloed zoude dit natuurlyk *eisoea, h^ j „
|rn den ftMt ?_ Welk eenen «{^^«ntadeh^
Ifezyn'Nederland d= Jdom uit een te zwart oogpuntUft. k,
2t geheel, meer Kgtyaard.gjno- dal ik zo even I
In ioojflarfi^ts: het is mst ' n 0?zet!yke t
I dar de Menfehen, over 't B^^n wjn. e> ^ ^ t
llngen,en herh..lde «nfp-ügg^Jto^» 1
Jvk behoeven; uithOTtaeder ve.ivuwu ftr00id, s
JTecvens, waardoor dubden, en te zee 1 Iduutig worden S^^^^feunti.?^
I ftüie b nnenkame en o' B£™J ftemming te geeven, :
'watc'!
ïtkt aan hetzelve gegeeven w°££ Reprefentanten I ! 1 Zy nogthans verre ^^^JK*, dat de openbaare 1 raet dit alles zoude «J*»^vMJden^eascb, Jhenstoefeningen ter zedeIykc v-rb teW wïaren.
Jlensch in het Lieden ia de Repu-
Öielvuldige voorbeelden van zouaniê bec
ft , die het in ««ff»"*.^^™Vergaderingen niet 5,onen van openbaaar. 3o<s#.ntt ge v J *
R omen te "vertu)^n; ft flettts zeg?en, voor waarlyk I aor «ytf««« ' de openbaate Godsdienstige faamenft U Menfehen , zyn « °P«n* Maar hoe klein, hoe "lften voorzeker 6^ ^^ mot dat der zoda*f»B •» d«K' VEJ/: tcrrc nc l,cWg£ezcn te hebben , dat llv4lTgSK-,öp~&» « fd-"Se aanfpooringen
I ^A^nXt«^^ W^eeWrS hCbbCn Sn, Butlers R'pr^ fcct grQote
^TerTn^nen'der^epublielr* eene Republiek van
* Menfehen derb^~n fpraak, dat de openbaare I» bedenker.*, buiten_aue „ f vetre eene
( Isdicnftlgc;^'«nnk°mdfM^en eerbied voor God in te ! - ^.hr»^^ r»en bierineou.
' c ve«tó^^ ,e ^ w
. ,roordeeld ik p- S\* k,ir,ncn overrecden , dat Bui i my zelve , nogthans ^«f^X^ ook, toerei I Jfykc Wetten rt^Sf J,^, eener iNa,ie, cn cen bloe |i ?^'" rtS ,p den duu. re verzekeiet
dVïffi^n.der Velke», eanaenz
allen, van alle. tyden af bewaarheid vindennet g^*-
de harten zyner Burgeren plantte heeischten vred , on» betaamclykheid in elk huis, cn diensvolgens rtJ «nBcnt n Staaf en was 'er ooit een Volk , dat men getaktaRheett innen noemen, het was in d,t iydvjfkbet tomeW* °A > ider den weldaaëigen Seepter van seua En in de daad, de aart van alle Burgertyke ^"ten, ^ tn allen Burgcrlyk Opperbewind brengt « e
.paaling mede; dat zy alleen die daaden der Bu,geren oaezc-teiven beftieren , in welken tc geneden, ol te \<-r K het kennclyk heil van den Staat » betrokken: ^ e veele ondeugden zyn 'et nkt, die volftrekt buiten net «reik zyn van alle burgerlyke wetten, en voor her kou dend oog van den waercUlyken Richter, diep v.rbo.3-n
cerlykheid zou, over 'c algemeen weinif,ftaat -vn te maaken, en de plofte beloften zouden weldra iunne verbindende kragt verliepen, indien geene andere noch looacre vreeze, dan die den ftrafl-tiden arm des tyde» ykén Richters, het zinnelyk gemdcd van het groote gros Lr menfehen bezielde.
Op grond van al bet tol hiertoe gezegde, ftaat dit begmfrf hv mv paal'-'vast, dat de welvaart der Maatfchappyc, het eeluk der K*tie voiftrekt vordere, dar het aandenken aan God ebïyné Voorzienigheid,in dï gemoederen der menfehen fteeds levendig werde gehoudetv, en, daar de Godsd.cnftige bvëenkö-nftcn, de Kerk oefeningen, hiertoe allergefchikst zfn ; derhalven meene ik daar uit, regelmatig , dit gevolg re m-oaen afleiden, dat een wys Gouvernement, een verftandig Staatsbeftóiir, nimmer kunne, noch moge onverfchillig zyn, of 'er Godsdienftige byëenkomften, al of niet worden gehouden ; want de bevordering van den Maatichaplyken welvaart, is voor het «clve de hoogtfte wet?
T- regt heeft diens/olgens, in zoo verre de Commisiie van "l de Godsdiens: aangemerkt als een voorwerp der zorge van den Staat overwaardig. Maar, Burgers ReprefentantenI de vraag is, ln hoe verre die zorg van bet Burgerlyk beftuur zr daaromtrent moge en behoore uitttftrekken ,in eene vrye Républiek, in welke men dc Regten van den Mensch cn Burger eerbicdigd?
"intevoige Articul 705. van het Ontwei? van Conftitutie, bepaalt de Commisfie van ai.., dc zorg van den Staat omtrent den Godsdienvr , tot deeze drie punten :
a Dat het Gödsdienfiig onderwys worde bevorderd. • j,. Dat overal gclegenheii tot Publieke Godsdienstoefening
Zy'c. En eindelyk, dat alle Kerkeiyke Leeraaren behoorlyk
betaald worden. , Za' men over dit Articul, gemoedelyk flemmen, het zelve
eoed of afieeurer.; dan fpreekt het van zelve, dat men des.
?elfs aewigtigen inhoud wel overdagt en de uitysérbaarheid, \ en nwdzïïskhjlheid van het zelve, rypelyk overwoogen
• hebbe.
Wat het eeifte betreft: ... a Dc Staat zorgt, dat lui Gedsdier.fiigcr.dcr-vysbeyordirdwords. Ik heb hierover lang nagedacht, ducia ik moet bekennendat 1 ik tot op dit Oogcrtblik , niet bcgi>p , de wyze hoe dc Staat, Sara -h<*



C 3*4 )
het Btifjerlyk Befiuut, in een vry Gemeéuebest als het onze, faamen»efteld uit zoo veele verfehillende gezintheden, eigentlyk kunne zorgen, dit het Gödsdienfiig on ierwys bevorderd worde? Het ware dan door Kweekfcboolen van Cathechifeer meesters voor alle gez ntheden aan telïfjjén, en op de Hch»?-" féhoolen, of Hoogfchool der Republiek, voor allen, Hoogleeraaren in de Godgeleerdheid-an te flelien : andere middelen, ter bevordering van h-t Gödsdienfiig onderwys, in eenen vryen ftaat oorbaar. kan ik my niet voor den geest brengen.
». Het tweede, dat overalgelegenheidtotpublieke Godsdienstgepning zy, valt minder moeilyk te begrypen. Hierdoor verftaat" men , indien ik het wel heb, dat de Staat zal zorgen , dat 'er overal in de Republiek, voor aiie Gezintheden die 'er zyn, de nodige Kerken en Kerkleeraars zyn.
'c, Waatuit dan van zelve, het in 'c laatfte gedeelte van het Articul ge'flelde voortvloeit: dat de Staat zorgt, dat alle Ker helyke Leeraaren bshoorlyk betaald worden.
Hoedanig, Eurgers Reprefentanten I is het dan nu , in de tweede plaatfe gelegen, met de uitvoerbaarheid, nuttig, cn noodzaaklykheid, deezer drieledige zorge van den Staat?
Omtrent het eerfte gedeelte van het Articul, de zorg naamelyk.van den Staat, dat het Gödsdienfiig onderwys bevorderd worde, zal ik, uit hoofde dat ik my van de vryze hoe, geen denkbeeld kunne maaken, niets zeggen; myne gewaagde gisfing daaromtrent, als het eenige mogelyke bedoelde te westen dat de Staat voor.de nodige Cathechiieermeesters zorge, en op 's Lands Hooge School, voor alle Gezintheden, de rodigc Hoogleeraars in de Godgelesrdheid zoude aanflellen, js hoe wenfchelyk dit laatfte ook om byzondere redenen, in de befchouvrini, moge zyn..nagthans in de uitoefening, zoo bezwaarlyk, dat het zelve flegts behoefd te worden aangeflipt, om de onuitvoerlykheid daarvan aan elk denkend verfland teiflond te doen gevoelen : het zy dut verre van my, dat ife aan de wyze fteüers van dit Artieul, eene. dergelyks bedoeling in deezen werkelyk zoude willen , toefchryven.
Ingevolge het tweede gedeelte van het Articul, dat deSsaat zorgt, dat overal gelegenheid tot Publieke Godsdiensioeffening zy, zoude 'er, van wege den Staat, moeten gezorgd worden, voor de Kerkgebouwen en Kerkleeraaren van alle Gezindheden in de geheele Republiek : daar, waar geene Kerken zyn , ten behoeve van deze of geene Gezintheid, zouden 'er op 's Landt kosten moeten worden geflicht, cn inwendig zodanig inge. rigt, als de aart en wyze, van den uitwendigenEerdienstvan iedere Gezindheid medebrengt. — De Kerken der Disfenters, die der Catholieken , Lutheraanen , Remonjlranten, Deopsgezin Ag. enz. —— die aan dezelven in eigendom rocbshooren , zou de Staat, of aan zig moeten koopen, of aan de refpective Bezitters, daar voor 's Jaaarlyks ecn zeker Huiver gelds geeven ; ten eiude hen gelyk te ftellen met alle de zoodanigen ■ hunner Medeburgeren, wier Kerken direfl uit 'sLands Casfe ■ betaald worden : en het onderhoud van alle Kerken door de < geheele Republiek, zou ten laste van den Staat komen. 1 En hoedanig dan nog, by dit ontzaglyk bezwaar, de Staat i zal kunnen zorgen voor de aankweeking der nodige Geefte i Jyken, die 'er tot dc publieke Godsdienstoeffeningen vereircht i worden, hierin betuige ik vóJFtrekt gtcn doorzigt te hebben. ( Èn wat eindelyk het laatfte betreft, do zorg naamelyk van t den Staat dat alle Kerkeiyke Lsiraaren belioorlyk betaald worden, hiertoe ftaan twee wegen open; of dat de Staat alle Leden 1 eener Gemeente, van welke Gezintheid ook, eene zekere 1 fchttting oplegge; of, dat alle Kerkleeraars gelykelyk uit * •f Lands Casfe betaald worden. In het eerfte geval vteczeik, i dat behaiven die veelen, die.ïig waarlyk in gemoede met
geene Gemeente kunnen vereenigen, nog een zeer groot mbl; tal, enkel oib dc fchitting te ontgaan, vorklaaren ztilierJI geene Gemeente te bihojren : ot' de Staat het regt t9| i-i dit geval dan evenwel over de beurs der zodanigen teV fehücken , uit haafde van het. algemeen nut der openb^B G idsdienstöefeaingen voor den Staat, is eene vraag dieBI fc-hvllëttl kan beaacwoord worden, en waaromtrent ik my h|lï thans niet zal vermeêfea, iets ftelliis te bepaalen. .jf Doch hoedanig men het ook meSdeese zorg van den Stail moge neemen, het zy mtdieiyk of onmiddelyk; in beM gevallen wordt dezelve door eene gezonde Staatkunde dB opligt tot dit Geraeensbest naar myn inzien, volftrekt afaW keurd»
By het oprigten eener geh-el nieuwe Maatfchappy, rndH het voor eene goede fchikking worden gehouden, de KerHfr leeraaren van wege den Staat te bezoldigen : offchoon talmt de gefchiedenisfen der Volken raadpleegende, ook dan nqK daartoe niet zeer aangemoedigd wordt; uit hoofde van ■ veelvuldig kwaad in verfehillende opzigten, dat dezelven odf doen zien dat 'er in gelegen is, wanneer de gcestelykheidvffl een Landp in een of ander opzigt, van het Gouvernement afhanglyk gemaakt wordt. In zodanig eene vereeniging vijf Kerk en Staat, heeft, de Gefchiedenisfen leeren hec, de wadH Vryheid altoos haar graf gevonden.
Doch, Burgers ReprefentantenI wy ontwerpen, en ditvjjK zoek ik, dat men wel in het oog gelieve te houden, we9 waar, eene geheel nieuwe Conflitutie, maar voor een VoUaf dat reeds Eeuwen faamen heeft gewoont, en helaas! gekroaffl' gaat cn zucht, onder eenen drukkenden last van zwaare Staal» fchuiden ; en waarvan het eenegedeclte, meer dan twee EeuwK veelvuldige voordeclan, en voorregten heeft genoten botM het andere: en alléén, en by uitfluiting, het vrugt gebrtjB heeft gehadt van goederen, waarvan de anderen, volgeaB de Regten van den Mensch en Burger, niet geheel hadde»! behooren uitgeftooten te zyn.
Ik zeg dit geenzints, Burgers Reprefentanten! God w«B hetl als een ingewikkeld verwyt: neen! de elkander fteeM opgevolgde reeks van Gouvernementen der vourige tydel f heeft dat zoo gewidt; diensvolgends kan het in geenen de3 r ten verwyte flrekken van alle dezulken, die zoo lang bevoel regt geweest zyn, en dat goede, als 't ware, lydelyk hebbl ' jenaoten.
Ik zeg dit alleen, Burgers Reprefentanten! om daarop,! r mede de regtmaatigbeid, naar ik meene, myner gemaakte oa f detftelling te vestigen; uaameiyk dat eene gezonde flaatkunl 1 iet volftrekt afkeure, dat in ons Gemeenebest, alle Ketkelyll f Leeraaren , van wege den ftaat zullen betaald worden. 1 f
Dan, wy kunnen noch behoeven hetgeenzints te verbergen t iurgers Reprefentanten! dat de ftaat zueht onder groote eX waare fchuiden; die der eene Provintie zy wel is waar memW ngrooterdandie der andere, doch door het Decreet derinëe<B 'melting der fchuiden, worden allen even gelyk gedrukt» leeze ftaats fchuiden zouden niet weinig worden vetmee» lerd, indien men den Staat onmiddclyk belastte met deC ;org voor de kosten, die tot in flandhouding der openbaa» Jodsdienstoefeninafn van alle gezinthedcia in de P.epubliekï oodzaakclyk veteïht worden.
Het bezoldigen, diensvolgends der nodige HooglecraareJ I 1 de Godgeleerdheid voor alle de gezintheden j het ondedL ouden der Kerken ; en eindelyk het betaalen der Jaarweddem t an alle Kerkleeraaren, zou de jaarlykfche uitgaven van derJ f taat zeer aanmerkelyk vermeerderen. En, behaiven deeze aanzieniyke uitgaaven, zoude dan oofc!
nog "



( S*5
, Uste van ien SC», komen, ^^^&0T* « en Voomngere niet alleen, maar «r
Jlgends nog al 8"otet «emam ^ aanmcrkingc
igenovcrftelling hie van , gu v Lande be.
«nen , welk eene «'^«^T^ gehele Repuaf werd, indien alle Gezmahed^n »n a 6 lop eenen gelyken voet worden «W- « Kerk .Uomftig het B^.^L*flï,S« alleen, Ujl vau den Staat worde Ui« voor
■Gezintheid boe genaamd, in ettilW«g - de Xniete hoven de andere; want d£Wg^ ^ ^ hardigheid: maar da üok ^f^e byeenkomften, liouding der openbaare Godsdiem >
Jenkelden penning W1^* ^^X^twraa' lien die Fondien, waaruit da trt«*^n h2er(Chende
E, andere Kerk bedienden dei^ |ew-zen n VKkUard,
E tot hiertoe zyn betaald eewurden if« ««^ en P nutte van het gemeene, Land^ J^^^ kunnen
tend wierden; voor zoo verte DEi enaom.
Xerkt, noch beweezen w°^e"; .^'"f ^gemeen, of
Burgers Reprefentanten, «sGe *' ^r^ffi^S^cS*^ Luthei l'e'n zig met veel moeite_ met: overie ^^^^Vte vei * ,cn te «niddaii «ü cto-^™|SeBe^ als w
g"rlV andere mfndere Bedienden, waartegen zy mee « en ; te vergeefsch regtj^gten. K»rkgenootfehat
I enUnde, in de gewoone en Mg" jggg ■„.ten deden; en «^^^ïS^StoJb^nM s , die zoo veele Jaaren hier te Lanae_ ii fc Recn£en z |a 'aangemerkt en ^^S^SrtJïï-^ï-^ v
1
Mri* en g,&«/ WiCTSll&reRWjiïM't W-ik een - Staatkunde niet alleen , lituz-rs i^eprei-u
B^fnSik eenig denkbeeld vau «Aft en
^, komt het. my voor, dat het «olm* a*t U> de,tejmen v
,MU,i en S^*»*«*g^ zoude
UenbUk aarzede, alle de
en Fondfen, voor zoo verre de/elven, vulgus neieê den Mensch als Burger het wettig eigendom der tweede ha gfcbe Natie zyn, voor Nationaal te ^W&^g derzelver opkomften, ten aUemeencn nutte HgM* tvt.Whii Ifrhe Volk te be teeden. Weltc e. i o.i" *ïan ' oo van die Nationaale Goederen worden ««««, 3u derzelver opkomften te b.ftemmen, en o -lt be lig tdoen dienen tot het betaalen dec Renten van de NariowleS huid , en ware het mo.elyk , dezelve daardoor met 'er tyd geheel
0fMt^£ltSdeat-, indien men alle Kerkleeraaren der veSllen^G^indhedJn, uit die <^^*fed £
"^^t^^^i^^ zou, oppervlakkig, v°w.gt fenyn hebben, indien die goederen werkdyk toer«, kend waren, om de nodige kosten , ten gcmTeldcn/'"deri\tV°^ ine dè Gez ntheden daaruit te vinden. Maar daar du by ll «f n, /o niec is daar dezelven niet toeicikend zyn ,zou m,n uida^cmêcn Casfe van den Lande, daartoe aan^SSrSueeieH: cn diensvolgens de goede Ingezetenen buitengewoon bezwaaren.
Vr weet wel. dat zommigen hier welligt by ztg ze.r fuiica denken d ï zuik een bezwaar in het wezen der zaake mets fs doordien de Disfenters, die nu nog hunne et^k* eèraa s betaalen, alsdan hunne Fondfen "?*^f;.^J?| wTvc kunnen houden , wanneer allen door het Land wordea betaald; en dus aan den eenen kant ontvangen, het geen z%
zinleden , noch alle Gemeentens der ^fentrn v^ Fo^dRi,
■tien last eenocazaam alleen, of voor het groor.re r c heid doen gevoelen : terwyl de «h^Qf^ e- hieromtrent eene gezonde S.aatkunde i — uoor u
S»3



( 3*$ )
daaraan, als Burgers de: Repu'Viek, een gelyk regt,en ailea genieten als zodanig, een gelyk aan IbéW
H;t is waar , de Lodemaacen der geweezen heerfchende Kerke, zouden voortaan, dü onkosten vo ar h«nne gemeeiy fehaplykc Godsdienstoefeningen allééi mv;tendraa>e:i ? Miar bidde ik u, Burgers Reprefentanten! is hier in ietsonredelyks, is hierin iets dat onregtvaardigs fcheen, hier door worden zy flegts gelyk gefteid, m;t alle hunne M; ie jureren rï den Lande, die zulks reeds zuo veele Jaoen hebben m >e:cn 1 oen : terwyl de Leden der geweezen Hicrfeien-ie'Kerk daar vo ir niet alleen niets betaalden , maar alle vo órdeelige Ambten van den Staat alléén mogten bekleeden , en'veelvuldige aiidedL voorregten genoten. —.
De billyk*, de regtvaatdigheid der zaake, is, du takt my, voor eiken onbevooiö ardeelden Vaderlands en Godsdienstvriend, zoo in het oogloopen.l, dij ik my waarlyk niet kan verbeelden , dat dezelve door iemand zoude kunnen intwyfel getrokken worden : het is in de daad! myns bedunkens alles, wat onzii Broederen, de Leden der geweezen heerfchende Kerke, op gronden van billyk, regtvaard-adieid , en eener wel verklaarde Cnnstelylte Liefde by mogelykheid kunnen ver- i wagten, dat men hun niet eensklaps aan hun zeive overlaate, noch alles ontneeme;maar dat men hnnbenoorlyk tydgeeve, om fehikkingen te maaken, ea maatregelen te'neeïnni, ter' ir.ftaudiiouditig hunner voor den Staat zoo nuttige openbaare ' Godsdienftige byeetikomften ; zonder eenige uttkeeringen vau hun te vórderen, en al het vooriedene van goeder hartea te vergeeten.
De braave, de verftandige Vaderlander, zü dan ondeiftelle' ik, op grond van al het-tot hier toe gezegde, het nWPamt i i twyfel trekken, dat her, 'cn onftaatkundig, en ten hoogften oibillyk en onrechtvaardigheid zoude zyn, indien menden S aat wilde belasten, met de nodi,:e kosten der openbaare G ..isdLnstocfécingea , voor alle G.-ü.nlhe !cn. Maar- de goedhartige, de vroonic Godsdienstvriend zal hierby, misfehien zuchtend denken , waar /ai het dan met den Gods ii<e,,st. waar zal het dan met den Gereformeerden Go Jsdiensc heen I !
Dan, Burgers Reprefentanten ! het voorbeeld tier Disfeniers hier tc Lande, die tot hiertoe op hun zelve-beftaan, en de koste van hunne Godsdiensioefeningen , fteeds alinea Rebben gedraagen, ontheft my van de moeite, om hier te moeiten betoogen, dat de G tdsdienst 'er geenziuts onder zal iyden, wanneer alle Gezindheden , voor hunne eigen. Keiklaaten zullen moeten zorgen.
Indien ik niet vreesde uwe aandagt te veel te vergen , dan zoude het my gemaklyk vallen te bewyzen , dat het te' be vordering van deugd en goede zeden , het waare weezen toch van den Godsdienst, altoos oneindig verkteslyker is den Leeraar op het ailernaauwfte aan zyne Gemeente te verbin den; door hem , ook van de zyde van zyn tydelyk beftaan , vaH dezelve, op eene relelykc wyze afnanklyk te maken. —
Doch, Burgeis Reprefentai.ten ! ik zal uwe roegevenhnd in try aan te hooren, niet voorbedsgtelyk misbi uike.i; verdun : my'derhalve voor en aleer ik beflune, nog eene mogelyke bedenking, flegts met weinig woorden, kortelyk te getnoec te komen. , . Indien de gewezen h.erfchende Kerk, haare voornaame i Fondign van beftaan, zal moeten misfen, en der.teiver ó Leeraaren voortaan niet meer van den Lmde betaald wordende, d is het dan niet te duchten dat dit Kerkgenootfchap vervallen', en buiten ftaat zul zyn , den voor den ftaat zoo nuttigen ti openbaaren Godsdienst verder te kunnen oeifenen ? — > Deeze bedenking, Burgers Reprefentanten! zal gewis, by d
vrieuu , zoo ni nee orjgioopen.l, aXS Ut my waarlyk met kan aatitoo.tca, dat het den hervormden ,™Z~„W
lH»en braaven Vaderlander etf waaren Godsdienstvriend, JL zw«t w;e*en : doch ik beroep my al wederom op het vol beeld der D.sle-iters , d.e zoo veeie fiaren, gelyic ik reef gezegd heb, op hut: zelven hebben beftaan, d:c voorb* fteld ons van deezen kant volkomen gerust; en overcul ons van de mogelykheid, dat ook hec hervormd KerkgentM ichap zeer wel in ftaat zal zyn, in zyren eige.fcn boej de nodige kosten te vinden, tot irj/ttandhoudin,; van M openbaaren Godsdienst; -hetwelk dan nog zo veel te gemakljl voor hetzelve zoude vallen , Indien de armen en behoeftig! van weik eene gezintheid ook, het geeu ik hoop cn harte! wettseh, door den Haat onderfteund ea onderhouden wi den. ■ .
Niemand za! derhalven willen beweeren, ten minster! verbeelde' my, dat niemand op goede grot;Jen zal kurj aautoo.tca, dat het den hervormden cnmoo glyk zoude zyn ,1 geen de ondervinding geleerd heeft, dat den LuthcrfcheJ Mer.noni.ten, Catholieken en Remonftranten , mogelyk 1 wsest is. Of zouden de Ledemaaten der hervormde KetB ouder welken toch-zoo veele wel gegoede, en ryke Burï geteld worden, by welken men op ééieu cnke'den BedtM duizenden verzameld, ha geen ons meermaalen, doorl niéuws-Papieren is bekend gemaakt, minder: zucht, mini hartelykheid voor den Godsdienst, en de openbaare oeffeJ van denzelven hebben, dan de Disfenters ten allen tyden bi ben getoonde? Zodanig eene oaderfteliing, komt my vl niet zeer overeenkomftig"te zyn met cien.aarc der liefje; I mtntscen ak voor my, zal my wel wagten, dezelve tc mi ken. ..
Neen! Neerlands Burgeren, van, welk eene gezintheid 1 zyn te Godsdienstig, om zig het onderhoud hunner LJ a-aren tc ontrekken!
Hctfpreekt van zelve, Burgers Reprefentanten! dat mtnJ Kerkgenootfchap, nietcenskiaps , om hetzoeenste noemj uioet desorganizeeien zevda; hetvche daar door uit zyn I heel kome::du zou nadeeiig voor den ftaat,. ftrydig met« Broederfehap, en onbeftaanbaar zyn, met de Cnristelvl liefde: en, de tegenwoordige Predikanten der hervormdI moeten, voor geenen penning, in hunnen Jaarwedden zo I zy loeven worden verkort; dit ei.;.h: de billyk, dit vordl de regtvaardigheid, andeis te handelen zou niet zeer Patri tiseh, en ook vooral niet Chrisrelyk zyn.
Voor het overige , Burgers Wergevrs ! van Neêrlanl Laat ons den Godsdienst aanbevelen als hec beste middel oi de Menfehen te troosten door zyne wcldaadige belofte! derzelver zedelyke gefteltenis re heiligen, hun gedram te zJ veren, hunne gebreken te verbeteren, en , is 't mogelyl hunne hebbelykhteden er. beginfelen te volmaaken. Mal dat deszelfs Heerfchappy altyd onderfeheiden felyve van di ies Wetgevers . eu de Kerk fteeds afgezonderjt zy van den i aat. Wil de Wctgeever zich bedienen van deszelfs geza/3 weldra zal hy het zyne zien verzwakken, en wil hy deszell 'ïlest.r worden, eerlang zal hy 'er al een dc flaaf van zyn 1 Ik concludeer derhalven: J * !n de C"A- P'aatfe, conferm het tweede Articul van dj „ummisfic van Zeven; dat niemand kan genoodzaakt wsrdël i de kosten van eenige Godsdicsto.ffening tt- riteien : en di e Staat hoegenaamd niets betaald van eenigen dcreelvkel .enst. En 'y^-om
i. In de tweede plaatfe , dat 'er van (tonden aan cchc Con! iilfie worde benoemd, weike, zoo fptoedig mogelyk, aan dl 'ergttd-rmg zal opgeeven, de meest gefchiktrte wyze, otffl en tegeawoordigen Leeraaren. der Ikwormdc Kerke, dool
de



C 3»7 )
^vén , van die Jaarwedden te vftrzskereft, wurop zy W'
M°Slyk, dat de Coranvsue, op eten 5 Augustus eet
, don net Decreet op dien dag genoo nen.. nopens de vo
in'' van Kerk en S'aar. effect te doen fortecren, ver- do
\ 'orde orrt ter voldoening aan dat Decreet , zodra ze
ri k rapport te doen. hc
\ [fÏfceXt woord gevraagd, en wu voornemens over w< ESKSm refpreken,- maar daar ik (z ï h 00 veele voor my geadvifeerd hebbende Leaen ge f le A ilS heb hooren aanvoeren, en vericheide en denec de eu u tgewerkte advyfen, uit welbefhedene ov f voortgevloeid , o ver dit A tieul heb horen uitbrengen; T™, fi-ftI óm dén tyd te fpare». confor neren met die dl .1 die w " te recht" hebben aangemerkt, dat dit Arr. 705 « 1 ftrydig^ met "« door bun zoo tk
\s «reciteerde en merkwaardig Decr-et dezer Vei sa e- ik 'f,n fi Autrustus 1 1., het welk in dezen ook met anders g< ime5n daahtzcwe reeds door zoo veele Leden breder „ Cwd- en zeg ik: daar ik onr.rent het zelve, zoo «iet af Cen echter m fubftantie op gelyke wyze wilde de dc Xrcn en da difficulteit in het uitvoeren ven de opgeven te fc évident genoeg bewezen is, en ik geen beminnaar d< tff ben Ml ik daar door de Vergad ring metfati11'want het ftuk door myn, daar roe ih ^ehnfee ge- d !fl én waar in ten dien einde zeer veele gepofeerde waar- v | zyn vervat, zou dus al te langvylig woraen. V
er r, ^^wsr^? i
les"'tc maken, en waar toe ik de vryheid zal nemen, I f BK ÏTSS ^ heeTczoo ik meen) willen betogen j Je^ommisüe van zeven haren last heeft overreden., p « iJn eenaan in het o.rcipieeren van de bewus.c Articulen 3? SSradaMan, en dat is iets, dat ik met dien Buie ief eens b nfaP oeVi ik misfehien met bevoegd en J nier verzogt ben, om de Leden dier Commisfie te de. , 3ren en zv allen ze'fs best in ftaat zyn, om die gemaak■Ërfftie tèWerS; za! ik echter ter hennncringde I Kernen bet Decreet dezer Vergadering van den t I mherT ' voor te leezen j luidende aldus r „ ingevofge ISecretea^Van gisteren, geprocedeerd zynde tot het ademen eener Commisfie . ten einde die A*g«£g 1 inwerp van Conftitutie, welke door S ,n den tien dezer noodwendig verandering behoeve,, te ' erer-n; als mede in dat ontwerp aan ,c vullen, het gene lïStósfie za! oordeelen in hetzelve te ontbreken j en IS om een algemeene fchets te vervaardigen voor I* n en v Pian, zoo dezelve mocht bevinden, <i« « or; '4'"ir het Ontwerp konde vetbeterl worden zyn da r toe I Izog"n gecommitteerd de Bmyer,■Reprefentanten- *c ïr meen ik - dat de last der Commisfie duideiyk ftaat u.rï ukt "n vaar uit blykr, dat, ingevolge van ^doo | -we gehandeld is , en dus ook klaar bewezen, dar de Bur-
Mist, in dezen heefr misgetast. , 1 fc*zv bet my vergund aan te merken , op eenige der tuf •
at-e A ivyfen. dft wy thans niet delibereren ovet M ! en van een Wet, als Wetgevers, maar «ls ontweffft» i Wetten voor he . Volk van Nederland. dat ons daar toe 4 ieTen g eommitteerd heeft. en dus op dit moment raai ,ln aUeenlvk over het dof niet plaatfen. van een An. u
PUn van Conftitutie, voor het Bataaffche Volk, en welk I n door dat Volk zal kunnen aangenomen of verworden
v or Jen, en alleen door deszelfs goedkeuring het zig to Wet tot een Contiaét zal make».
M*m B-r»cia R« ..tcfentanten! aan deze Vergadering we, een Art' inVodanl- Ontwerp plaatfen, (hier op verzoek ik voorf uwe ^etié) dat volmaakt ftrydig zou zyn tegen cen doo haar zdve wettig genomen Decreet, het welk op geSeSuSSi Tn zoo vee!e cn rype overleggingen door ufde^oetrptefent zynde Leden unaniem genomer, is? Toen hebben wv, op gronden van Vryheid cn Gelykheid, ali Wetgever een co d.«beilnlt genomen, en het Volk b«ft^g wet befchotuvd; want niemand van hetzelve 1.1 de Republiek t-zoo verre my bewust) is daar tegen opgekomen, maar mteïendeel £er veele brave Ingezetenen hebben hunne erkentenis 11 d^bZ^A daar over betuigd! dus laat ik aan uw aller overtuiging om hier over te beflisfchen. n,rr„er
Daar dan allen erkennen de wettigheid van dat D-creet,jea daar ik uit allo de advyfen geen één kan opmerkengatemit afoaat maar fchynen hetzelve ter harte te nemen, zo verzoeke k uw allen Medeburgers 1 en zoo het my gepermitteerd zy, ik re-omtraadere alle de Leden dezer Vergadering, da. zy, g't ou^aan hunnen plicht, zig ten allen tyde « fn van hunne zoo plechtig gemanifesteerde principes niet afwyke ! cn verdun my 'er deezen wensch nog by te voegen m* Udir in de, da»i toone te zyn, het Muffig te wezen, en nimmer zal men dan aan een plechtig Decceec
deDixezyn de weinige woorden, die ik ter goeder trouw by deze, meende te mogen zeggen, en waar toe ik my hebbe verplicht geacht; en bcfiuite met af te keuren het 705 de Arr* • rn net eerfte plau voorkomende; daar ik my m tegendeel met ' de bewuste Articulen 1 en a. in het. nader geredigeerde p.aa Vder Commisfie van zeven opgegeeven volkomen conformete. En hiet mede heb ik gezegd. Thans beklimt de Burger van Ilanetsyeld den Spreek' ftocl, en brengt een ampel Advys over deze materie uit, waarin hy concludeert, dat de Kerkeiyke. Leeraars uit ; 's Lands Cas zullen betaald worden. 1 Wnarna 'de Voorzitter de Veigadering adjour" neert tot Maandag ochtend ten 10 truttin.
\ Zitting van Maandag, den 20 Maart 1797.. t Voorzitter: £. W. de Rh oer.
1 E :n quartier na tien uuren word Vergadering e door den afgetreden Voorzitter Siderius geopend, e De Notulen worden gelezen en goedgekeurd. n De volgende Stukken worden gtlezen en in der. hberatie gètóti'gt:
,e Eene Misfive van het Collegie van Policie, Financte en Algemeen Welzyn in Gelderland, inzendende eenige t- exemplaaren van het gedrukt Rapport omtrend de aljr daar piaas gehad hebbende Vee-Ziekte, welke zich voomamelyk had ofitdekt in het quartier van Zutphen , de Vcluwe , en in zommige Diftffden van dat van Nyic me" n : — aan de daar toe benoemde Commisfie. iet Eene Misfive van het Committé te Lande, inzendende :rS een Concept Plaraat van Militaire Wetten, en de daariT op bepaalde ftraffen , b\zonder omtrend de Defertie , Vi verzoenende, dat het ze.ve door deze Vergadering mag ;jk wo-den onderzogt en goedgekeurd zynde ^door dezelve ien gcfandtioneetd.



C 3*3■'->*
Z)? Prefident ftelt voor, om dit Commisfori te maken: J— concludeert conform, enbeiio'e daartoe de Burgers Cambier, Ploos van Amfi Stsfienherg , van Marle, en ten Berge.
Eene Misfive van den Raad der Gemeente der S Utrecht , te kennen gevende, dat zy zich a! weder drongen vonden , zich over de direétie van het Camtn van Adminiftratie te bekhagen, niet opzicht tot ! gehouden gedrag , en verzoekende daaiin voorziening a»n het Committé te Lande, om fpoedig advys.
Een Request van S. en P. dc Clercq, tot uitvoer' 6000. Ryksdaalders naar Windau. v«or cen party T we, Rogge en Garst.
De Prefident informeert der Vergadering, c de tiuainiteit der Graanea niet gespecificeerd is.
Pompe van Meerdervoort zegt,, dat hy vermeend, de qnantiteit niet behoefde te worden uitgediukt, z flegts' de qualiteit was opgegeeven, om dat die eerst pas kwam by het ftellen der cauiie aan het Comrai der Marine,
. Schermtr zegt, dat de quantiteit wel degelyk most gefpec ceerd worden, en du3 van oordeel is, dat dit Request die gedeclineerd te worden.
De Prefident fielt voor, om het te dcclineeren : ■ cn concludeert! conform.
Een Request van Johaneau le Reg/tere et Füs, wo nende te Brusfel , verzoekende een Baaltje met Goed ren , dcor hem naar Rotterdam gevoerd , wederom na Brusfel te mogen, uitvoeren; zynde hier by gevoegd & declaratoir van de Municipaliteit van Rotterdam , fota puy: — aan de Marine.
Een Request van de Municipaliteit Van Almelo, ve zoekende opheffing van Guarnizoen , of dat 'er Cazernt mogen woraen aangelegd, of dat anderzins de inquart ring ten kosten van den Lande mag gefchieden. Colmfchate zegt: . Overtuigd van de gegronde Imchten , en h'et allerbi lykst verzoek der Municipaliteit van Almeloo, oin eer eindelyk van den drukkenden last voor de Stads Finar cien, en aanmeikeiyk bezwaar der Burgery , door d aanhoudende mkWfrtieiifig veroorzaakt , ontheven t worden , vinie ik my verp'icht, dit verzoek te onder fteunen , en 'er op aan te dringen , dat van wegen dez Vergadering, aan het Committé ie Lande gelast word om ten fpoedigikn de nodige middelen te betamen , ei daar te ftellen , da: voornoemde Burgery van deze Truu pes verlost — of wel zulke fchikl.juigen gemaakt wor den , dat deeie niet langer ten koffen van de Ingezeic
nen, of Stad mogen blyven g-ïnkvvartierd.
Ik .kan , en moet de Vergadering verzekeren , dat de klachten van myne Stadgenoten op'de billykfte gronden rusten ; als oor- en ooggetuigen , zyn my alle de omltandigheden — alle de geledens rampen zedert de heillooze omwenteling van 1787 bekend. —
Onder voOrwendfej'van de rust te bevi-aren (hoewel 'er geen fchyn was, dat die zoude geltoord worden) — werden zy in Oftober van dat zelve Jaar, op verzoek
Ter Prukkerye van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGB.
iaai van d; zoogenaamde Vryvrouw (die zelve nimmer J :md last heeft gedeeld) 'door her toenmalig wi.lekeal
'e/, b;ftuur;van Overysfel reeds bezwaard met de InkwJ tienng Mtd een Compagnie van het RegimenTO'anifS deiland, gecommandeerd door Officieren, die zien ~M Siad lel loorc VM fchanddaden en geweidenaryen veroorl'oj ge_ den, waaraan myne Medeburgers — en onder detefl utté -eenigen myner Naastbeftaanden nog niet, dan met 1 hun ft*l*i** ontroeting kunnen denken — aandoeningen* .._ telkens op nieuw opwallen, daar zy moeten i9 hooren, dat zommige van dee-é 'rasirer'/u ,rders\n j van osenbhk nog, tot fchande van de Natie, met 'ülj| 'ar. montering pronken. ~mM Dat ik niet te veel zeg?e, zal blyken , wanne» Cysten uit Overysfel zuilen te rug zyn eekooaB aat waarop de Burgery van Almeioo niet weinig bezwaB
tegen de .genoemde Officieren zal inleveren? dat Met deze benden zyn zy, geheel en alleen , tenM too van de S:ad b"waart geweest tot in den jaare 170M jjj waar aoor Srads Schulden met esnige duizend GukB
■Mg zyn vermeerderd.
Hierop volgde eene aanhou lende doorto<u van Hal veranen en Hesfen naar Holland, en verder daarj •»■* de retraite van grote en kleinere benden der vto&lfl •C en ve"ftroo!de Armée. Onder deze was cen ComM me JJ^ers van L-lwenfetn, ter betaling van Hof» _ , (taande, welks Commandant onder de zwaarfte bed» H è'fê.. de Regeering ƒ 2000 afdwong, en de Burgerv J ¥ \Pmudering dreigde, zoo zy binnen weinig uuren'deiI £? Somma nier byéenbragt.
ur En ei.ndelyk' hY de heuchelyke Omwenteling vj en I'93' de alroosdtiurendc inkwartiering van onze FrJ iche Broeders waarvan Aimeloo voorzceker reen geriii |F- deel heeft gehad, en waar door hare SchuIdeYze«r al mcrkelyk zyn vergroot — vooral, om dat mvne Lani
en §en°te,r f*,"*F t0t eenen heil'SC11 PUchc «kendil S* deze Veriosfers voor hunnejeldene rampen, alle rrJ gclyke genoegens te verfchaffen en waarin t*y, het ü ter eere van myne Landgenoten gezegt, boven anderl hebben uitgemunt, biykens de att. sten door verfcheidal il- Franfehe Bevelhebbers aan hun g.'^eeven. ns Dan> door deze cmophouckiyfcer inkwartiering zyn M ?" è,u'ot dlcn ftaat 8et"asf» eiar de BQrgny onderhal Je Schulden zal bezwyken , zoo er geene maatreeull te worden genomen en ui gevoerd — otn haar eens eïndi r- lyk, van deze aanhoudende uttgWcn 'té verloof-n el ,e daar voor te bevryden. ' m
* fk concludeere derhalven , dat aan dit allerbiüykl n verzeek ten fpoedigften mag worden voldaan. 1
'• , De Prèfident ftelt voor, om dit f-i (tellen in hM ■ den van Cambier c. f.-oi», 113 e.airuv.r met hl Committé re Lande.te hebben geconfereerd , tediaï e nen vau conlideratien en advys: — conform baflol 1 ten.
j *> Een Request vau Burgers van 's Gravefande , verzoei kende omheinr.g van 111 quanlering : _ waarop het zelfdei j Decreet is gevallen. r
Eenige Requesten, om Paspoorten: - geaccordeerd. : (Het overige dezer Zitting in ons volgend Nummer,,)



LYKHEID, r RY H Btt D, BROEOERSCHJl-;
.'D A Ü V É Ë H A A 3L
hl HANDELINGEN VAN DE
! t h owjl & x. ï rjsïff-a d' i ja * ar g
LEPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. , N.. A,3. SS |5 W**rt 1797. ^ ^ 5"*^*e
j Nationaale Vergadering.
Ïbrvolg der Zitting van Maandag, den ao Maart 1797.
! Voorzitter: K. W. de Riioer.
|le Reprefentant K. W. de Rhoer, vervolgens
■ Vergadering verfcheuen zynde, aanvaardt het iidiuns met eene korte Aanfpra'ak.
[ierna worden de Notulen gerefumeerd en gelifteerd.
Vervolgens communiceert de prefident; ontvani! te hebben een Request, door onderfcheidene isers van Amilerdam ondertekend , opgronden, neizelve zeer ampel gededuceerd, infteerende, | 'er by de aanftaande Conftitutie zoude jrden-'bepaald, dat 'er binnen deze Republiek, jonde!fcheidene tyden des Jaars , Nationale Fees< t zou len worden gevierd, als onder anderen wc ronder een, waar by de ganfche Natte plechtig » de «edagtenisfe vietde van de vernietiging vat iiErlCstadhouderfchap, en ter dier gelegcnhen e e plechtige belofte afzoude leggen van nooit 0 i: ner het zelve weder te zullen invoeren.
De Preddent ftelt vooor, om dit Request in ad t s te houden, tot dat men by de Deliberatie (er het Plan van Conftitutie zoude gevorder j i, waar de Cornmislie van Zeveuen iets dierg< ];s had voorgefteld.
'en Hooff zegr, dat de Commiïfie van Zevenen ve (end had, dat niets gefchiktcr was, om de energie 01
V. deel.
'er de Natie levendig te houden , dan diergelyke Fees £n; waarom zy ook hiervan een Articul in haar Pita udden gefteid; appuyeerende dus het door den Prefisnt voorgeftelde.
ZnV.i zegt, dat hy 'er itëöi zoude zyn , dac het Gommisforlaal werd gemaakt, vermits 'er gronden in werden aangevoerd, welke wel eenige refutatie verdienden.
Midderigh wilde, dat het zoude gedrukt en aan de Leden, gedistribueerd worden , daar hetzelve als dan by de Deliberatie hierover te; Inlichting konde dienen.
fgn Hoof vermeent, da£.het Commisforiaal maken onnodig Is , daar de Commisfie van Zevenen de ganfche zaak rypelyk had overdagt.
De Prefident herhaalt zyn voorftel, en concludeert conform.
Hierna gaat de Vergadering weder over tot het voortzetten der Deliberatien over den 705 Articul van het Plan van Conftitutie.
De Reprefentant van de Kasteele beklimt het Spreekgeftoelte, en zegt:
Zoo 'tooit noodzakclyk is, bedacht te zyn, om twee ut. terften te vermyden; 't is zekerlyk in 't onderzoek , hoe zich de Burgermaatfchappy omtrent den Godsdient gedragen moet. . . 'f\
Men kan, at* den éénen kant, uit overtuiging omtrent het ■ belangryke van den Godsdienst voor de Maatfchappy, tot dit uiterfte vervallen, dat men aan dc burgerlyke wet zeker ee?ag toekent, om in 't ftuk van Godsdienftige leerbegrippen cen voorfch'ift te geven , de omhelzing daarvan te eisfehen, ' en door belofte of bedreiging, door bcgunlïiging of vervol1 ging te willen bevorderen.
1 Men kan, aan den anderen kant, uit vrees, dat men het • hureeriyke met het Godsdienftige zoude vermengen, tot oit uiterfte vervallen, dat men den Staat onverfcbillig doet zyn omtrent den Godsdienst. '
- Het komt my voor, dat men, in 't maken eener Conftitu-
- tie, het Cen zo wel als het ander vermyden moet. Maar,
.1 t. wat



r 330 )
wat zal hier de veilige middenweg zyn? — Zal h:t niet deze zy«*jaidat men tk Voljfênde pöinrc-d antneeme :
Voo^iEltRsT, rf; $fe«f moet vair dir. Godsdienst zorgen, en TB!» TWZKDEf», .Vet.' ei) <-.•,- ««}; uitgeoefend worden , overeenkoniflig de regelen van GeljfkUcii, fryhell en Uroederfchap.
Het /.y my vergund deZBjtoPf* hoofdpointen nader tcontwik-kelea , eu aan te dringen', en daar door den fut ftintieelcn' inhond van 't 705-: Aiticu! aan te pryzen.
,Q>cla |]vooren3 vinde ii; my verplicht, het £éi en ander vt^oo^te^majejijeetigjj: JU is». »tC
En we] inde eerfte plaats, dat thans in aanmerking komen de princip 's; moet de Staat voor den Godsdienst zorgen? moet dat gè/M-dtit op een geïyieii voet-i —«•« Over die'principes
moeten wy"thans discutie-rcn. 1 De middelen , om dit
dadelyk tut cQèér. te brengen, komen nader in aanmerking, wanneer men het omtrent de principes ééns zal zyn. En de bepaiing dezer miidelen zal, gelyk door voorige Spreekers reeds is aangetoond, afhangen vau 'c Rapport der Commisfie, op den 5en Augus'tus*1aat£tleden b'enoernJ. ——•'Om óns der." ' hal ven van 't point van deliberatie niet te verwyderen, moeten wy' r'5 niet iu aUe dl byzoride-re'datails 'uitlaten; maar omirenp de booJdpmnetpss om onderzoek bepalen.
In de tweede plaats moet ik remarqueeren, dat ik, door ds verplichting vau Jen S:aat, om voor den Godsdienst te zorgen, niet bedoele, dat de Staat op het leerflellige vau den Go lidienst eenigen invloed moet hebben; daaromtrent eeaü voor. lchrift geven, of he: fankleeven aai 't één of ander Kerkgenootfeiiap met burgerlyke voorrechten begunftigén .moet — Maar door die zorg bedoele ik* dat de Staat den Godsdienst tegen veiftooring, tegen geweld,, en verguizing beveilige,denzelven befcherme, riet als eene onvérfchillige zaak,maar 'als eene voor de Maalfvhappy belsngryke , en onöntbeerlyke
gaafc. ■■'■n Door die zorg bedoele ik , dat de Staac to: het
Godsdienftigonc»'crwys,en tot deocjftniiag van den gemeenfebappelyken Godsdienst gelegenheid géve, op den da.ircoe beftem den dag ongcfts>orde gelegenheid geve; en 'erop zulk eene wyze voor zorge, gelyk dc Staat voor't Pubiicq onderwys zorgt. — Wanneer de burgermaatlehappy, door 't oprichten en in ftand honden van Publicquc Schooien , of, door aaöwyzing van Fondfen ter oplichting en inftundhouding vanPnolicque Schooien, ge tegenheid geeft, dat de Ingezetenen onderwys ontfangen kunnen in 'tLeezen,.Schryvcn, Rekenen, in de Wis-en S'errenkunde; in de Genees cn Heelkunst, of in eenige andere Wetenfchappen; dan zorgt de Staat voor 't Onderwys , zonder dat dezelve één eenig Ingebeten dwingt, om zich in hetéénofin hetander te laten onderwyzea. —— De keus blyft vry, maar de zorg van den S'aat is werkzaam, ten einde een ieder, naar zyne. keus, het begeerde onderwys ontfange. . .. Soortgelyk is de eor?,, die ik bedoele, wanneer ik mecne, dar de Staat voor den Godsdienst zorgen moet. —- Ik ftem volkomen toe de aanmerking, welke door c;én der Leden gemaakt ij, dat de Godsdienst zuiverst en krachtigst werkt, naar mate, in'[ftuk van Godsdienst, hetverfhnd en her hart onafranglyker is van alle menfchelyk gezag; en dat dus ook dc maa'fchappy den heilryken invloed va;i den Godsdienst des te ruimer geniet, naar mate de miatfehappy in 't (luk van Godsdienst elks. < vryheid te minder belemmert. Maar uit'de wyze, waarop ik 1 meen, dat'de ftaat'voor den Godsdienst zorgen moet, blykr 1 orwedcrfprekelyk, dat ik eene zorg be.ioe!e, die elks vry- 1 beid in 5t ftuk van Godsdienst niet in het allerminste beperkt, 1 of belemmert. - 1
In de derde plaats, moet ik eindelyk nog remarqueeren, ilat is net woord <■ dsiienst in dien veel omvattenden zin gebruik, waarin hec meestal genomen wordt, en door voorige
'prekers genoomen is.—Ik Sek?n, dtt 'ermenignnlen vanji woord misbruik is gemaakt; iet is onnoodig de voorbeelden iJ van pp te halen; zy ftrekkea totfchanJc vm de MensehlykheJ M-ar, wat is 'er, waarvan geen gebruik is gemaik'? I Onderden fchyn van vryheid bedekt zic!< lomtyis d: loïhaiij h«id. De zueh: tot ri- is dikvüs het voorwi ifl'el H Dvingclaady. Ji, de JoftjjEutic zelf i; wel eens gewees'B inftrument der wraakzucht. — Zal men daaro-n de zorg ■ de vryheid, v.ior de goej: orde , vojr dc AdminiftratieM Juftitie.fcir.iomen, of laten vaaren ? — fc-.oon menimdÊ den naam van den Godsdienst moge misbruikt hebben, de mm ia niet te min voot 'c Memcbdom van 'c uiterfte gewigt ck. ven. —. En , wat men'er door verftaat, kan niet dubbcteinB wezen.— 't Zyn niet aileea die Godsdienftige beginfelen , diemj in 'talgemeen bedoelt, wanneer men tot de broa van deugd» en goede zeden opklimt; maar, wanneer men van -le zorg vooi den Godsdienst fpreekt, is het byzondcrlyk ook het GodsdiejLm onderwys, en de Gemeenfchappelyke Godsdienstoefening, w:M men bedoelt; niet, om lat men zo dwaas is van tc denim] dat het bywoonen van Godsdierjftigc byéénkomftcn op m KK iemand meerder deugd geeft, noch dat zich de ondfl .••••'.vr het masker der G jdsJienstocffenin» niet fomtyds.B ïoeken ce verbergen; maar, omdat de Godsdienftige begidB en, welken de bron van deugd en goede zeden zyn'JB ;cvolgen moeten zyn van de overtuiging van 't vedt.wd.jB :o wel door 'c onderwys in Godsdienftige waarheden moei ingeboezemd, als doorgemeenfchappelyke GodsdienstoefenB verlevendigd worden. — De redelyke mensch heeft rot ovl :uiging van zyn verftand de voordragt van Godsiienftl waarheden noodig. De gezellige mensch heeft, by 't cmdermjl lot opwekking der Godsdienftige beginfelen van zyn harcfl gemeenfchappelykc famenftemming zyner Godsdienftige jÊ debraederen nooJig. H.t is da-n ook, dat ik op het voctf» van voorige fprekers in dezen veel omvattencen zin, het wol Godsdienst neeme, wanneer ik ftsande hou je, dat de Sm YOor den Godsdienst zorgen moet.
I. Deze verplichting van de Burgermaatfcliappy is rad door fommige Leden, die voor mygefproken hebben, aal toond, en niet alleen'door zuiken , die zich mer hen 7I Articul conformeeren, maar ook door éé ien der voorigejfl kers, die't gemelde Artieul rejecteert, rondelyk CoegeftM ;n met nadruk aangedrongen. — 't Zou dus bverboodig kw nen fchynen, nu nog nader te bctoogen, dat de Staat ien Godsdienst zorgen moet.
t. 't Zal evenwel niet onnut zyn, dit point nog nadel verlevendigen, en zulks te meer, om dat'hetéén cn suderLidH roorid heeft, daaromtrent eenigen tvvyfel te hebben. '4Ê [ftlt zich namelyk den ootfpronglykén aart van' 't MaïtfM yk verdrag (contract focial) voor , als eene vereeniging vi trachten tegen kracht, ter beveiliging van denzw kkentcfl ien ftetken ; tn men vindt geene andere aanleiding vootj Surgerlykc wet, dan om,te werken op aaadeju
Ik etlten het; dc burgerlyke Wet bepaalt z:c'i fleefttij 4 aiterlyke daaden; cn heefc daarom ook geen het" minfte- gdH imtrent Godsdienftige gevoeie;:s. ■ i ■ Maar even daaroj imdat'de burgerlyke Wet zich flechts moet bepalen tot dada n geen vermogen heef: op .te beginfelen; en om lat het n«| ans voor de maatfchappy van 'c uiterfte belang ia, dat 'erJ le Ingezetenen beginfelen van deugd en goede zeden p aat! icbben, cn aangekweekt worden ; daarom vordert het atj ier maatfchappy, dat dat gene, 't welk buiten het'bereilï ran de burgerlyke Wet, maar onder het bereik valt van del godsdienst., gelegenheid vinde, om door. den GodsdiJ foortgeteeld, ea aanjekweekt te worden. — De burgerij*



( 331 >
janlt z'ch tot da Jen; de Godsdienst dringt door tot de ien van deugd en zeden. De Maatfchappy beeft belang beginfelen. D: Staat moet daarom zorgen ,cn mitsdien I ihcid geven, dat de Godsdienst zyn heilzamen invloed
en gevoelen . cn doen werken, itken hef. de Burgertnaatfchappy Jlrekt ter beveiliging \ t perjoon , Vryheid cn Eigendom. — Maar dc mer.sch be .tier fl.chts perfoneele veiligheid, tot het ruim genot van t ylte bcho-ften , cn genoegens; maar, oveiéénkomftig I oogcre beftemming, bedoelt de redelyke mensch ook \ ot van perfoneele veiligheid, ten einde zyne zedelyke j tog re bevorderen, en aan zyne hooger beftemming tc
i oorden. — En het is voor de Maatfchappy.van b.danr;, jje behoefte van elk- individu vervuld worde.— Men Web Hechts voor, eenen Burger, die ter volbrenging ïpiient omtrent zyn Vaderland belangeioós'zyn krachten Jiiogens or-öfFeft:— maar dc vervulling vau zyn plicht Sm, in plaats van eer, verdenking, verachting, fmaai Aten : in plaats van voordeel in zyne bezittingen, be ■t'bem de betrachting van zynen plicht fciude op
ii in plaats'Vart:geiii)C,;ens tc genieten, moet hy flé'rzakén , alles ia'en varen: wat doet hem getrouw mi De erkentenis eener'Goddciyfcc voorzienigheid, 'cn list en kracht va» (WH1 godsdienst, dien by kent, en ïfc. —i^'De Maatfchappy heeft dus belang by den in;\ran den G'sdsdienst op zuiken Burger, en juist daarom èo.nindividueelen Burger, die by efe beveiliging van zyn zin ook bedoeit het ongeftoord genot van den gemeenlitylen Godsdiensr, dien hy aankleeft.
Ifké'n 'net: de Burgerlyke Wet heeft hare perken in dat è waartoe men zyne 'medemensen dwingen ksn. Maar n aarom is de Godsdienst vau het boogfte belang voor Jatft'iappyl — Hoe1 treurig, boe fnmber is de zamen li, es hoe naby by hare ontbinding is de Mraifehappy, rgenhelang, nyd , haat, wantrouwen, het onna'aanhaar en de zamenknooping van leugen en intrigue, zoo Ij fchaamtelooze losbandigheid , verzwakkende overd:n vaizige luiheid de ovethand bekomen hebben, en !• den en deugden door ongodsdienstigheid verbannen &< Hoe zal de Burgerlyke Wet die zeden verbeteren , de rj doen herbooren woidenf 'Erisg'cen recht van bedwang c Burgerlyke Wcr, tot het voedden , eh doen uito'.fiiHen i' : plichten , die men wel eens officia iir.pt 7feta noemde, i;: zy onder 't burgerly'; bedwang niet vallen; maar die I as voor de Helvaart, ja voor hel btfaan van de Maatia y onöntbeerlyk zyn.— MenschlievelidbéM, liefdadigiaean geest van billyk h;id en trouw, oprechtheid, edel ie jhcid , iagetoogenbeid en matigheid , fietafteri, cn fteuui 'r Maaifchappy zyn buiten het bereik der Wet, maat d'den weldadigen invloed van den Godsdienst, "cdoarom met het hoogfte reebt, dat d?ze Vergadering •c f erkend heef,dat de Godsdienftige beginfelen. uithoofde x rzclver verband met deuzd en goede ze den, onaffebeide 'i 111 Volksgeluk, en onöntbeerlyk voor de Maa'fehappy n — 't Is daarom met het hoogfte recht, dat al wie im :t -er eer e Staatsinrichting gefchreven hebben ,vcotal vooi f tepubiicken, liet onontbcerlyke van deugd en goede é aangetoond hebben; en dat dc fchrarderften onder hun
iii ; boven al ien Godsdienst hebben aanbevolen.
IS r is din de Godsdienst zoo onaffcheidbsar ve/iozdcr, n t Steatfikappeiyk belang, dan moet 'èr ook Maatfchappe il >r gezorgd worden,
b. Ut is te noodzakclyker, wanneer urn in aanmerkte,
ïtï
neemt, dat dc G fchiedrnis van alle tyden'geleerd heeft, dat de Gtdsdionst.. aclyk zy eene behoefte is van den Men.'Ch, zoo ook eene bchïeftc is van de Maaifchappy.
In alle bèfcfuafee Staven , welke tot hier toe eenig duurzaam beftaan gehad bebberi . heelt rrfen eene Maaefcbappelyke zorg gezien vóór den Godsdienst'. — Wy kunnen ons rug geen denkbeeld vormen van ecn Staat zonderzorg voor den G rd'sdfenst. — |n het zou allergcvaarlyksr zyn, daarvan voor ons ecn pryét* te nemen. — Die 'er de proef van genomen hebben , wanneer wy dezen raadplecgcn , zullen ons toe roepen , dat wy toc'i j by '; affchaffe.n der byzondere voorrechten van iet één of ander .Kerkbegrip., niet ophouden, voor den Godsdienst bctamèlyk zorg te dragen.
Trouwens, al wat in voorige tyden gebeurd is., en al wat wy nog in onzte dc.;en zien gebeuien. dit leert ons »el ,'dat Vr van het ee'wurdigfte, van het voortreffslykfté, 'van aén Godsdienst zelf, dikwyls misbiuik vvoidt gemaakt, en w?ac fcouwtons tegen dat misbruik te waken, miar he: overtuigt ons niet te m'n ook, datgcan Wet'geevers, geen Phll-.foopbcn , geen overwinnaar .in Qpii zyn aan de nier.0 hen , fan dc maatfchappyc'] derzelver gehechtheid aan den G idsi'.t-nsr, Ctt in 't byzonder aan genuvufebappe yke GodidrensuAffening te fi:n.f,»"i".n. — 'r GefeeJe ibook der Volkeren beyes UI dit : de Gtdi.lhnst is een behoefte van de Maatfchappy: — Gelyk voor eik mensch de Godsdienst boven de bezittingen , boven de eer , boven het leven gewaaidecrd wordt ; — gelyk nien ziet , dat menfehen hunne bezittingen veruattn, de hVfpotting veiac'nren , ji hun leven opölï-ren, om kunnen G „is «eest te, beh-tilv-n; zo is 'iet p ,k met de Volkeren. De maetfiiffiappyen worden ontvolkt, of verwoest, zoo men aan dezelven den gcmécnfooappciyfccn G aisdfenrt ontneemt, of . zoo zy blyven. beftaan,. dan verandert w! de uitcfiyke vertooning, fflaa?,;alleugskpns herfteft .och de G 'dsdiensT.
't ls waar; men Baakc e-enc bedenking, welke uit dit gezegde eene nieuwe krncht fe*yjit. te ontkenen. — M-jn ze(t namelyk: is de Godsdienst zonoodzakclyk voorde maatfchappy . dan moet men veronderft.-iK-n, dat de Ingezetenen zelf wtl voor hunnen Gitdsdlerst zo:gen zullen; en dit kan men niet te meerder icehf verwachten,, nair mate de gehechtheid aan den Godsdienst'grooter is; eu naarmate het zekerder is, dat dezelve als eene behoefte wordt aangemerkt.
Doch hier tegen zy het n»y vergund op te merken: dat, in lieirde Godsdienst voor 't bel mg der maatfchappy noodza. kelvk is , dc maaifchappy dan ook zulks niet aan hetonzekere, aïrri het wiltekeurlae der individueele Leden moet overlaten.— Hoe zeer 'er veele voorbeelden zyn van de gehechtheid aan den Godsdienst, 'er zyn nochtans ook cenemenigte voorbeelden ,datdoo genrek aan GjdsJiet.ft.goiidcrwysde Godsdicrst, - cn' de zeden by furnrhige Volkeren, op eene treurige wys vervallen yya. Men zou dc voorbeelden kunnen bybrcngca van voorname Colonlc-n , of veelvuldige Colonistcn , die door rébrek aan G-dsdie-nftig onderwys tot cen ftaat van onbefchaafdneid vervallen nyn. —rr—« Gebrek-aan yver, of ara geldmiddelen kan daaromtrent de fojcyigra gevolgen voortbrengen, — *t Is wyzer, en beter, dezeivgn voor tc komen, dan, wanneer dezelven' piaats hebben ..dï.ar tegen tc. nu.ei n voorzien.
•Hit voorbeeld , ontlc.ehd uit het geeniby de onderfcheidene ICeTkgenootfcliappèn in'oi s Vaderland , die tot hiertoe de zorg van';'t Gcuyeinerr.ent' riet genooten hebben , hecfr piaa s gebad,.i* niet beflisfen.1. — II 'tis w-.-J zeker, darde zorg en yvet vau die Ivctkgenootfchappeii, fenoon aan bun ei^.en lot ovcrj geiaterr, alzins vöoibeeldig, en btficaaÏMifidtf is geweest, - f * Tt 2 den



C 3» )
Msar de vraag is, of ook deze
den borsten IflCvwdjegt, —» M?ar de vraag is, ofookdeze Y I gei uo-feharJ-Hn Sifcb(,on vsii.tncr veile voorrechten vcrf bk'èa , i'ti ii caTriSheid, waarin zy ziek bevonden, nietten wieuvrn xpik'r.cl gevonden hebben, tot verkevcr.diging van
hunrei» yye';.' — E.n ftaat van verdrukking verwekt, en
v rtn.ei.ktr ii a yver.' ' 't Gemis van die byzondcre
7re , welke de. alleen bevoorrechte Kerk genooten bettt, is mee/malen aangemerkt, als een onrecht, als een verdrukking. — De algemeenmaking van dien Staat van vcikating, zou by cenc nieuwe orde van zaken geen biyk zyn van zorg, maar van onveiicbilligheii omtrent allen Godsdienst. — De zorg, die 'tvoiig Gouvernement omtrent een byzonder Kerkgeitocifc'rrp betoonde, ging ook gepaard met eene algemeene zorg voor den Godsdienst, waarin'eürn deelden, ik bedoeie onder anderen , dat de dag, tot openbare Godsdiccstocffening. be'fterad, tegen alk ftootenis van Burgerlyke' bemoeyenisftn bcveitfgd wierd; waardóór aan alle Kerkgcnootfcbappen de gelegenheid en aanleiding gegeeven wierd, om de gemeenfchappelyke Godsdknstoeffcnlng by te woonen , en wa3t te nemen.
Doch, hoe dit alles.ook zy; één van beide moet aangeno■Ten worden.: dc maatfehrppy heeft belangbydcn Godsdienst, of niet.— Het laatfte te ftellen is onmogelyk; en zoo her eeifte loegcftemd wordt, dan moet op Maatfchappelyk helang ook llaeifchcppeiykc zorg volger.
Om gelegenheid tc hebben tot het voeren van den Koophandel, tot h'.t oeffencn van den Landbouw, cn alle nuttig feedryf, zyn Havens , Vaatten, Wegen n.oodig. — Men bekos^ tigt die Havens, men maakt doorgravingen, en onderhoudt wegen.—Niemand wórdt gedwongen, om den handel te dryven, of eenia- byzonder bednf by de hand te neemen; tsaar men verfchaft 'er de gelegenheid toe.
Het gemcenfchappelylt belang vordert die inrichtingen, — De S'aat zorgt 'er voor. — Hoe veel te meer dan voor den onontbeerlyken Godsdienst ?
3. En, inderdaad, hoe zou men zulks in twyfel trekken ? — Men erkent immers te moeten jorgen voor 't onderwys der Jonkheid in het geen nuttig cn nodig is, om hunne opvoeding te vormen : — Waarom dan ook niet voor 't onderwys der
Beiaarden in 't nuttigde en nodigfte. Men kap bier geen
reden van onderfcheid vinden daarin , dat de Godsdienst vry mioct zyn van alle Bargeilykcn of Menschtyken invloed. Want dan verondcrftelt men, dit de zorg omtitnc het Godsdienstig O* derwys gepaard zcu jtsan met eenig voorfchrift van't één cf ander leerftelfel ;— maar dewyl dit geen piaats behoort te hebben ,is 'c geen reden van onderfcheid. — De opvoeding der Jonkheid is vry. De ouders moeten hierin hun byzonder licht volgen , cn zieh naar 't voorfchrift van hun geweten , van hüi.'iten plicht kwyten. ■ De Staat geelt hier cm-
treint geen bevelen; maar geeft gelegcndheii, dat elk zich van zyn plicht kwytc. De Staat erkent bet belang van 't Onderwys der jeucd; en daarom z.ör'ftt de Staat voor het Onderwys in nuttige Wetenfcfcappcn er Kunsten. — De Staatciktr.t het belang van '1 Gödsdienfiig Onderwys der bejaarden, en daarom jorgt de S'.aat voor den Godsdienst.
Eer ik van dit ftuk afftaj-pe meet ik nog eene bedenking beantwoorden. Min ze;.i : de Kerk'is van dén Stans gefcher ito. —Maar,Burgers Repitfenteircn ! is daarvan dc mcening, dat de Staat cmcjfcfcillig zou zyn omtrent den Godsdienst ?— SN uiteer is dit uwe bedoeling geweest. — Meer dan één Lid, 't welk voor my gefproken heeft, tn zeer wed den zin van XJi'jfc'der Decreet vejfiaat, en refpecteert, heeft aangetoond, 4m dt Staat niet onverfchilligmag zyn, of'er al of niet Gods.
«£1
dienstige byeeckoffiften plaats hebben, — De Kerk is vm ien Stuft gejcheiden.. j
Eén byzonder Kerkgeitootfchap is voortaan niet alléénJ niec by uitfluiting van anderen , bevooirecht, en door alifll tot Regeringsposten verkiesbaar te zyn , door alléén bekijf tigd te worden-, in den Staat, als 't ware, ingetyfd.JI daaraan byzunderlyk door cen heerfchend kcrftelfel verbfll den. mm Dit heeft gren plaats meer. — De Kerk is van-U Staeit gefcheider.. ■■» De Staat geeft geen voorfchrift v|K eenige Kerkleer. Allerlei Kcrkgenootfchappen zyn op geljB| voet gefteid. — Met dit begrip is nochtans b fhanba«| ie Staat zorgt yoor den Godsdienst; maar voor den CodsdisjËx hy alle Kerkgtnootfchappen op gelyken voet.
li. En Uit is het Tweede hoofdpoint :,
I e zorg voor ien Godsdienst moei uitgeoefend morden omm ddnkeafiig de,reg<.ien van gelykheid, vryheid cn broederfchap.wL
Indien het eerfte point erkend weidt, dim vertrouw ik, II dit tweede, ingevolge de aangenomene principes dezer Vewl dering aan geen tegeefpraak kan onderhevig zya.
M^ar, 't zy my niettemin geoorloofd, nog eenige opgaf blikken, hierop Uvvl. attentie te verzoeken.
Uit dit algemeen beginfel vloeit vooit, da: het ééne Leut begrip niet moet bevoorrecht worden boven het andere;„B| 'er geen Godsdicnfti» leetftelft-l. moet heerfchende zyn. — M dit zo; da» moet de zorg van den Staat ten behoeve vit alle Kcrkgenootfchappen werkzaam zyn; dan rnag.Jl
Staat niet werkeloos, niet intifticf zyn, omtrent de thtll exfteetende Kcrkgenootfchappen vau alle gezintcn. WaM indien de Staat niet omttenc die allen zorgt, dan komen, wt gcwisfelyk wederom tot cen heeifchend Leerftelfel. ;3| 't Ze) dan fkchts eene verwisfeling, maar niet eene vernimt
gmg 9
D. aart der zaak, en de ondervinding van alk volkeral
keu, dat'er zekere zorg voor 't onderwys van bejaardjjl omtrent hunne plichten moet plaats hebben. 1 Indien nl al eens voor eenige jaren zich aan die zorg geheel onttrol de kop der zsktn, la fetce des chofes, zou 'er ons van za weder heen brengen. — 't Belang, dat de MaatfcharJ heeft in dien alles oveiwiimrnden invloed, welken de deul l en zeden op haai' duurzaam beftaan hebben, maakt het cl , mogelyk, dat zieh niet ergens iets verheffe. waarop de zcfl vtcr't onderwys der bejaarden haren zetel vestigt.— 'Er is-.-M de MSatfcbarpyen eene zekere neiging, of ftrekking, om ■ zorg uit te 1.cfur.cn. —Is het dan niet veiligst, dat men byK Conftitutie daar aan voldoe; en dat men, door zulks te bepale» voortcome, dat het niet uitloope tot een heerfchend LeerftB fel f — Is het niet veiligst, dat de Staat, door, volgens;M gronden van Gelykheid, Vryheidcn Broederfehap, te zorgéj dat elk naar 't byzonder Leerbegrip, 't welk hy verkiest,! «ai,kleeft,'Godsdicnfrig onderwys ontfangen kan; is het na veiiigit (zegge ik.) dat op deze wys aan die ftrekking voldal worde; en dat men daardoor 'c invoeren vsn een hecrfchcj [ Leerftelfel vveere?— Alle Christelyke Kerkgeuootfchapjl in ons Vaderland hebben, als aankkevers van den gcopenbal den Godsdienst, 'er belang by dat dit vóórgekomen wordl en, zeo 'er al eenige geringer inconveniemen zich rnogd opdoen, in dezorgvan den Staat- yoor aile KerkgetiootJchappA dur,kt my, dat het veiliger is, zich,die inconvenienten te.J troosten, dan gevaar te loopcii, dat eenig ander keiftei zich in de plaats ftelle.
M'-n vergunne my., myne denkbeelden door een vcorbej klaarder te ontwikkelen: —— de Commisfie van Zevenl heeft by derzelver Rapport getoond, oek van begrip te zyl



C 333 .)
r voir het onderwys van bcjiarden' gezond moet wor l| naa' daartoe voor zekere Volksleeraars, entnricnfin(om de Ingezetenen op te leiden fit de kennis, en re 1 en In de betrachting -der plichten van den Mentthe» ün^gsr. t men dat onderwys neme; het zy men het zelve afi.u.e Ij natuurlyken Godsdienst, het zy men poogingen aan. \ om eene Philufophife-he Zedenleer, zonder begndelen j.odsdienst, in te voeren; zulk eene inrichting zon na l l zyn , en bekostigd worden door de Natie, met uitjluiting q Ue ander ond-rwys in de plichten van den Mensch cn
] [én men zulk een publiek onderwys in de plichten van r jènsch en Burger wil doen plaatshebben mer affcheiding r le Godsdienftige Leerftelzcls, dan moeten zulke Volks I lts zeker leerftelfel van zedcleer,of plichten , by derzelver 't ItR, of anderzins ten riebtfnoet ontfangen , waar aan zy jiden worden, om uit de betrekking van de menfehen itlkander onderling, en uit de betrekking van elk individu ae maatfchappy, hunne plichten hun te doen kennen. — I ennis, het voorftel van die betrekkingen moet zeker ij-ma uitmaken; en, ten einde voor te komen, dat zy k niet in eenig Godgeleerd fvfthema begeven , moeten zy i« ftiptelvk aan hun vootfehrifc houden. — Wy zullen uiier ecn Nationaal ftelfel vinden ; en naar mate deaanklee. i van zulk cen ftelfel met meerder of minder toegevend I omtrent Godgeleerde lcerftelfels denken, zal ook de } eid ruimer eu zuiverder zyn , die de aankleevers van Jjjsdienftige Kerkbegrippen , welke met zulk ecn leeriteliel -Hen, genieten zullen.
'4ls waar, genootfehappelyke Godsdienstoefeningen zullcr ,4n 'shuis gehouden worden, anaartot het aanhooren dei Jbaare lesfen van deze Volksleeraars zullen Gebouwen op .Iht, of verkooren worden. — Alles zal by deze onder dkigen Nationaal zyn. — Ziet daar dan een voorbeeld vai :dondciwys vöor 1 cjaarden,
laar, 'er zyn veele Ingezetenen, die behoudens hunn dippen in een onderwys van Zedenkunde, cn plichten sl.cn niet afgeleid worden uit Godsdienftige beginfelen d| partic-ipceren kunnen. % ~ Een groot gedeelte de [jzectencn begeert (cfdce^e begeerte gegrond, oi oDge ild zv, komt bier niet te pas, tc onderzoeken; dan zoude J bet zy wy zulks goedkeurden , of afkeurden , on k in veifehillcn, waarin wy ons niet begeven moeten Juoeten flechts in aanmerking neemen , wat 'er ftcto (me 3aad) plaats heeft) en dan is het onloochenbaar zekei, ds iJyoo'fte gedeelte der Ingezetenen omtrend hunne plict.tc: U Mensch cn Burger begeert onderwezen te worden door d (v heden van den Godsdienst door die leer en het vooi bi i , waaiaait zy 't hoogfte gezag toekennen. ' it nu zo zynde, dan is de vraag, wat is met het bclan » den Gr.dsdier.sr voor de Maatfchappy, met gchechtnei & t Natie aan den geöpenbaarden Godsdienst, en me i,cginfelen van Gelykheid, Vryheid. cn Broederfehap b tr oveiéénkomcnde ; zulk ecn Nationeal Ondcnvy « r beiaarden met uitfluiting van andere inrichtingen, allee
b tótigen, en in ftand te houdtnS .Ofeene algemeene
et elyke zorg voor alle Gödsdienfiig onderwys , te betoc n , en te beutffeneu?
: fpreek bier niet voor de cénc of andere byzondcre gi 'z e, alle Christelyke KciKgccuc.tfihsFpen hebben Vr hi sdc belang by; dat men, eeje bccifehende Kerk iffchs 'fi c daar aan niet in de pliH fteUe ecn hectfeherd fteli
«den natttuiljktn uoasaicnst, ot vau «us«»^«--»"—
Godsdienstige beginfelen. ,
En daar zou het toch op uit loopen. — Ik weet wd, dat Ut de bedoeling nimmer zyn zal van deze Vejgad? ing, «re net bedoeling niet kan geweest zyn van de C^nmUfle van Zivenen ; dat de voorilag van die Cornmislie ook nog nut is «angenomen; — maar ik bouw myne redeneeuug noen op nee ïéti , noch op het ander.
Dit is het argument D- Staat moet voor den Gods-
dienst zorgen. De Staar moet zorgen, dat ie er dat
Godsdicnftig onderwys kan genteten, en zulke g-„..cnicn ppelyke Godsdiens oefening kan by.vo.ne. . fi «ƒ,- n«* *»
infuraak van zyn geweten, verkiest Indien de Staat op
zulk e nl wys niet zorgt, de ftrekking der M»a*cr.appy i* daar henen gericht, otn dlreft of indirect zulk eèr.e zorgdaarr te ftellen ■ Bejaarden kunnen zo mm, a's de Jeugd, nee noodige onderwys misfcu In het daa.ftellen van inrichtingen daartoe zal die nationaale zorg zich betonnen; ea dan zal dit nationaal onderwys de ptaa:s innee.trten , die te
vooren de bevoorrechte Kerk bekleedde. Hiertegen moec
men b" de Conftitutie voorzien. ...
Man kan overeenkomftig de beginfelen van Gelykheid, Vryheid en Broederfehap allen op gelyken voetbehandc'.en ; de
zorg omtrent allen gclykelyk uitftrekken. Men moet hec
doen, om dat de Staat niec onverfchülig mag zyn omtrent: den G.dsdienst, maar voor denzelven zorgen moet. —— IC concludeer dus te bepalen ;
i° De Staat zorgt, dat het Gödsdienfiig onderwys bevorderd'wordc, dat is, dat'er gelegenheid zy omOnderwyzers, Leeraars en Hoogleeraars in al zodanig Godsdicnftig onderwys , als de onderfcheidene Kcrkgenootfchappen begceren , aan te kweeken; en dat de toegang tot dit onderwys gcmakkelyfc eetnaakt, en aangemoedigd worde.
g ko jjè Staat zorgt, dat overal gelegenheid tot pubheque Go'ds'dienstöelfening zy; — dat de dag, daar toe beftemd, ongtftootd zy; en de noodige gebouwen, daartoe geKhiKt, aanaewezen worden. . .
3« De Staat zorgt, dat alle Kerkeiyke Leeraaren benoorlyb
tkEf wordtdhier niet bepaald, uit welke fomlfsn dia betaling zal refchieden; v.elke[chikkingen deswe-ci.s gemaakt znllea worden, om voor te komen, dat geen der csreerende KerkEenootfchappcn, fpeciaal niet dc genen, weiken tot hiertoe ecen betaling van 's Lands.wege genooten, etmge reden van klagten hcbLcn, of dat 's Lands Finnncte tc zeer bezwaard worde — Dit zyn nadere bepaalingen, welken m aanmerking komen, wanneer, het generaal principe aangenootnen zynde , da tocpasfing cn weiking daar van gereguleerd moet worden.
Dit algemeene wordt bkr by flechts voorgefteld, dat de zorg voor'i Godsdienstig Onderwys actief cn algemeen zy , cb dat daarom alleKeikelyke Leeraars betaald zuilen worden.
Daar geen middelen yan gezag gebruikt kunnen worden, otn den Godsdienst te bevorderen; is juist dc bekostiging, «f os zorg daar voor, 't eenig overfchietend middel, Vttaardpoi de Staat deszelfs zorg voor den Godsdienst betoonen fom.
Sommige zwarigheden hieromtrent f <.>">>perd zyn reedsdeoi vooiige fprebtrs beantwoord; lk zal nog marr de eene cn andere nader opvatten, cn zoeken weg tc nemen.
Men vreest, dat door deze betaling Je leeraars te ajtüingty.i zui'cn worden van U Gouvernement; (n.zcgt, dat bet vooi den, Godsdienst voordeeligcr is, de Leeraars nader te Ver.bmdeH aan de Gemeente, danasn deRegcering; terwyl hetvuoibeeltï dei C'nn=tcnen in de eeifte Ecuwen, toen dc Godsdienst zulyerst en krachtigst was, dsaivaa duor deu der Sj^ekeia t,a



( 33* )
bewyze is aangevoerd.
Ik erkenne geicedelyk, dat deze bedenkin * by my van veel gewv.r,en*c voorbeeld eter cerft.- Christenen alierbekoorlykst fa.
Maar men vergunnc my op te merken, datde Christenen toen onder vervolging leefden . hoe zeer nu de «ervo'giug nuttig moge zyn voor 'c Christendom, en men ais Christen daarvoor niet behoeft te vrcezen: als ÉsaisjJiü voor de Wetgeeving twyfei ik, of men wel, uit h.t geene plaats heeft gehad na tyden van ,ver»olging, een voorbeeld behoort te nscai.-ö voor ecn ftaat va* algemeene Vryheid en Veiligheid.
De politicque invloed, door de betalingen' 'der Leeraaren, kan dan votjtal werken, wanneer eenig byzonder Kerkgenoot. Icbap alken betaald wordr, cn het heetfehend leerftelfel alleen het Nationaale is. -— Doch , wanneer'er eene algemeene zorg is voor de betaling van alle Leeraaten , eu daartoe zekere Fondfen fleCiits' aaugewcezen wórden, zo. noch thans , dat de keus, de aanren afhelling der Leeraaren aan de Gemeetnen , of die 'er he: beftier over nebben, vry gelaten; en de dijttibutie der penningen insgeiyks daataan gcfitbordinecrd worde; dan ka.) ik niet zien, hoe dte eene meeuLre dependentie zou veroorzaken, dan zulk eene, welke de Wet tot confervatie der gemeene rus: vordert.— Maakt het Gouveruem-nt, gelyk wel eens heeft plaats gehad, misbruik van die magt; de voor beelden zyn dan voor handen, dat zuiken invloed zica niet alleen bepaald heeft tot Leeraars d)8 van 's La ids w:ge be taald wierden, maar dat zich zulks ook welkeen ultgeflrektiot zuiken , die geene betaling van 's Lands wege genooten,
'Het komt my derhaivcn voor, dat, dc bo-'e .gemelde be. hoedmüdelen in acht genomen wordende, de zwarigheid vervalt . en dat in allen ge»al het principe wor 't belaag der maatfchappy te gewigtig is , om niet zyne byzondere verkie. zinz op te offeren aan' 't algemeen belang.
Da zwarigheden, ontleend uit de vennenigvuldigi:^ der Sc'cften, en uit het bezwaar der Financiën zyn door den Burger Zubli beantwoord, of' tot nader onderzoek verfchoóven'-ïk zal my dus daarmede niet ophope i,
Atleenlyk moet ik nog ten Hotte aanmerken • dat één der voorige Spicekcrs in 'cbreede, cn met nadruk heeft aangeto.>iid , dat de S'aat niet onverfchilüg mag zyn, of 'eral.jCaietgemeen.' febappelyke Godsdienstoefening plaats hebbe; er. dat derhal. ven de zorg daaromtrent allerbetaamciykst is. ~ Maar'omtrent het geen by 'c 705. Articul wordt voorgedragen heeft die ' burger geoordeeld , dat, indien zulks al aanrieemelyk qjogt zyn by 'c oprichlea eener nieuwe Maatfchappy, het nochtans voor onze Republiek niet raadzaam zoude zyn, ui: hoofde van diverfe inconvenienten.
Ik moet hieromtrent obfervceren , dat, indien bet principe gegrond is, 't welk door d.en burger erkend is, als dan de convenientie niet moer verhinderen dc werking van het principe.
De inconvenienten, die 'er zouden plaats hebben, zal men moeten zoeken wegtenemen , maar het principe b.hoort effect te hebben.——»
En, inderdaad, indien men van inconvenienten wilde ge- ; waagen, wie zal de gevolgen berekenen, welken, zoo de ! Staat deszelfs zorg aan alkn Godsdienst onttrok, daardoor zouden veroorzaak- worden? — Ik zal dezelve niet ontwikkelen. —'Ulieder doorzicht ziet dezelven. U.ieder wys- J
beid zal dezelven voorkomen. ~ {
Yverige , werkzame Vaderlanders , die het principe van 1 Gelykheid, Vryheid en Broederfehap mcthui.i? pogingen heb t ben voorgeftaan , en ook de vryheid van Godsdienstige begrip v pen, de onaf itanglykheid derzelve van slien Burgeilyke i ivloed tl
hebben ftaande gehouden; miar zich daarom nimmer hebbetj1 onderworpen aan een zwerm van opiuieu, weuan ook teu aanzien van *c GodsJienfti c -o iu ueze d.g.-.i ecifpreia I . hebben; deze"oprechte Vaderlauders''verwagren van awcwfl h.id , dat gy door de wysneid uwer taadgeving mcromtreB alle fcheuiingen zuk voorkomen en geneezen; en dat IM befloir de aangenaamite Broe lerfehap vetfpreiden zal.
Ik concluleer, dat,vermits en het principe, dat de Sim voor den Godsdienst zorgen moet, en de inconveniei.tetrl wellrc uit het tegendeel zouden volgen , het -05ie AmM aanpryzen, ik my met hetzelve gcrusteJyk kan conforrn'.reS
Bieker zegt:
Wet onderfcheid tusfehen het Rapport van de CoiaJ nikdij van VII, en dat van die vati XXI. over het ft dB vam den Godsdienst vordcictHan 01 y , dit ik ook eenilj oogenbükken uwen aaudagt ophoude. ^
Geen onzer, houde ikrny verzekerd, kan over dr onl dei werp onveifchiftig zyn; geen onzer, of hy voM zyti hart van Goddëtyken yver giorjen , om dit' beianjfl ryk onderwerp te behandelen overeen kom rug de BH aan hei Opperwezen veiichuidigd, en i't-.okende mêl het ware nut en heil van ons dierbaar Vader a .d.
.Laat ik op den voorgrond van myn advys, kortelyB mogen herhaalen , welke beginzelen door ons over dn onderwerp reels gelegd,'en welke Decreten des aanban! de g-:.:ome:; zvn.
-Jeu 27. Jan. dezes Jaars is by de Vergadering Gedcï ctetee>d, dat aangezien waate Godsdienst ais' de gronj v.n deugd en goede zeeden, en daar van te wagten '1 Voins gelok moer worden aangemerkr , ook in zo ver-ij by Arr. 13 vau de Rechten en Piic.i en van den MenscJ en Burger, van d:n Godsdienst gewa^ zal worden gel maakt. °
Den 28. Jan. is dat Art 13. .Gearresteerd in rnaniehl als volgt:
Het Bataaffche Volk , eerbifende de erkentenis vani het beftaan van cen Gvpttrwezen, en den heilzamen in3 vioed hier van op deugd en goede zeeden, verklaart! Plechtig de Vryheid vau een ieder om God naar de over-1 tuiging van zyn hart te dienen , en belooft aan allen tenl dezen -«pzichte zekerheid en befcherming.
Den 5. A'og. 1796. is ter gelegenheid, van het Decreet! tran atrc-ietdwg van Kerk en Staat, in het 4. Art. be-1 paald , dat de werkzaamheden van de daar toe benoem-1 d: Cornmislie ook zouden beftaan, om de Fondfen en! wyze, op weike de Leeraaren der geweeten heeifchendel Keu tot hier toe zvn bczol (igd geworden, naar te fpooten 1 e 1 aan de hand te g-ven derzelver bedenkingen nopens del jclcrukfte wyze, op welke voortaan in hec onderhoud I ier Leeraaren en Kerkeiyke Beambten zoude kunnen I worden voorzien.
In de circulaire aan alle de Gewesten, welke den 10 I 'iog. is Gearresteerd, heeft deeze Vergadering, haare! ;ro;,dbeginfelen , welke op waarheid ftlunen , aan den I /olke gemanifesteerd, in deeze woorden : wy zyn over-1 uigd Mede-Broeders: d.tt er.et onmogeiyk is, de ver-! rorvene Vryheid zonder deugd te bewaaren ; dat de bes-1 : Wetten die aaa Nederland voorgefchreeven kunnen 1
worden, 1



( 335 )
Ji vdV isM-ip niet van ie zeeden des Volks |c,S ftelfe ontkenen: dat tiet de Goddienst fop 'le bevordering van deugd cn goéde zeeden den llnnftén invloed beeft; dat eene Maatlchappy, me Kdsdienst vertreed , onwyfïï.baar na h.uren va len dat dus Volks^elluurders, die waarachtig ha % der1 Staat beöogen, den Godsdienst boven alles itde houden en befchermen móeten. 3zou overtollig fchynen, Burgets Reprefentanten Iie be!U.iten°a»n U te herinneren , nnar zo oo, 'aoofd is. eenigfmts breedvoerig te zyn, dan is het eelèeSnheid — dan is het in het beUngryk Efrpf dat8wy behandelen. In welk geval kan het fcfis* komen, reeds gelegde principes te htr&aa ïanin dit geval, in welke die principes niet al, Sa j e lëg, en ria zeer uitvoerige D.scudien gelegd zyn.
he' die principes herhaald, degewoone Decreetcu 3^gedraPa,'-n , om dat ik myne arSu.nentatt,n daar
i^rdan op den 28. J». aan het Bataaffche 3 beloofd zeke,h<idtn bcjchermïng om een teder God ISing van zyn hart, te dienen , cn dat wel op A van de s-erklaaring daags te vooren gedaan , datde Aüenst is de grond van deugd en goede zeeden , waar f 'ei s SeM te Wae!uen ts. Zullen wy nu onze en «ftand doen , zullen wy 't geluk van Neerlands \ hef welk zyne belangen aan ons heeft toevertrouwd, |K*dari moeten wv niec befcherming ge-
IJllcii Godsdienst, dat is aan de Godsdienst - O f■ n * maar ook wy moeten zekerheid aan de*ek< ll'eri Wv hebben die twee woorden zekerheid t\ Wtrting sedezigd , die woorden hebben eene verfchi |f Senis, en wy moeten in beide getrouw zyi
"ZlTte™*^™ befcherming zal ik niet fpr, e d-wvl beide Commislien daar in overeenftemmen a - daar de Commisfie van VU. het woord.zekerfte, ft'flaat en niet fpreekt van zorg voor Godsdtenst, 3 ISS' dïcommiafie van XXI. duidelyk was weg
7 en daar de Commisfie van VII. du ondeifche ll'devcloppeert en uitlegt by Art; 2. van haar t da ■-r70 wnd ik my genoodzaakt daar.by Mj^^W'
c verte foor zekerheid eene getustitening, dat „ baa è Godsdienst in dit Land zal blyven worden u
2?ff.*d dat gelepenheid, plaats, tyd zullen v-
ordën aan een ieder, om God na zyne wyze dien dit gaat verder al? befcherming:^ behelst, r n inzien , deze eenvoudige redeneenr g :
Vv \v-.tVevers, die bezeffen, dat eene Maatfchapj ï Lu Godsdienst verwaarloost, ontwj fte.baar n v val nei^r , wy Beftuurders, die mets anders, ais
\'an den StVc beLgen vinden ons verpneht , e zon , r de iekèrheid van den Godsdienst. — Ja al was een
te v n het Bataaffche Volk onbezonnen , onverfel
ieno- -. om de oeiïening van den ppenoaaren Go < st a°i'er te lanen, te verwaatloozen
vY War evers. wy , Beftuurders, zulcn daar v. Wn. Verfta daar door niet, wy wiuen U noodt
ken di>n openbaaren Godsdierst te oertcnen, ut is vin 3 bereik, maar wy zullen U de gelegenheid verft Ir en, om dit te kunnen doen. Wanneer ^to u, , wil alleen afhing, zou het ge va kunnen«uats 1, >en, dat of utt onverfchilligheid , of uit gebrek aan vermogens, na het overlyden van uwen Leeraar zyn paars vacant zou blyven, en eerst gy en uwe kinderen ventooken zoudet zyn en blyven van tM onderwys, 't. weik op de bevordering «rap deugd en goede zeden den vennogenóilen invioeiheetr.
Neen, liataatkhe Ingezetenen wy bezeil ;n,te w-i den last,dien gy ons hebt opgelegl , wy Bg»ri»«"«J den plicht, die wy op ons genoome n heoben , t°M *ï plechtig beloofden a'les te tuilen doen wat een goed In getrouw Reprefentant des Volks fchuU.g .s en behoort te doen. Wy tullen ons niet te wyten hebUen, dat wy niet alles, wat in ons vermogen was.ï^Mg aangewend,om voortekom.n het mogelyke verval yan den Godsdienst, weike wy den ioic Aug. aan de uoconftitueerde Machten fchreeven, boven ades in waarae
te zuiien houden. „„r^-onV-pn Verfcheidene Redenaars, welket]i voor my eerpropKen -hebien, ftelden dac zodanig verval by de Hervormde Kerk cveu weinig te vrezen was , als by de Roou, cn Catholvkc Broeders of andere D,sfenters , welke geduurende zoo veele Jaaren hunne e-gen Leeraar en onderhouden en verdere onkosten voor dc GoJ.ct.cnsi - uei ' fenins zelve" bekostigd hebben. Die (preken wilden niet veronderftellen, dat by dc Hervormden ^mgc . flauwheid of onverfchilligheid zou kunnen plaats hebben. I Neen zeker,Burgers Reprefentanten! zulks zou niet uit . onverfchilligheid, maar uit onvermogen kunnen voortn foruiten. Men gelieve doch we! te letten op betonde lcaeici, -t welk in deezen tusfehen de Roomsch Cathol.que m. Hellingen , en die der Hervormden p'aits hectt: de eerfte '. leven onder een foort van Hiërarchie , de andere onder \d eene volmaakte Democratie. Verond.tr.tel een armoedig „ Visfthers^Dorp, betraande gedeeltelyk uit Gereformeer; den, sedeeltelyk uit Roomsch Catholjque Ingezeetenen , id Pastoor en Predikant ftetven beiden. - Oe Ivcrkjs b. af<.efcheiden van den Staat; zo de Staat de Lee.aars nie- bezoldigt, en de Ingezeetenen onvermogend zyn, de omhunnen Leeraar te betaalen, dan wordt er geenlret dikant naar dat Dorp gezonden ; de I°5/"««en be«eDen 'er geen uit onvermogen , maar de Opperbeltuurrè ders de Prelaaten der Roomsch - Catholyken zenden na eigener authoriteit cen Pastoor derv, aards, dewelke dien Kerk bedient, gedeeltelyk bel'oldigd door de Led:maa,„ ren van die plaats, en voor zo verre derzelver vermogens u riet toereikende zyn , gefuMdieerd door meer vermohet ^ende Gemeentens/ Men zal zeggen, wttt debezo d.gmg ,en betreft, kunnen de hervormden foortgelyke fchikkingen D„? makën het zyzy zoo; maar wat de authoriteit betreft , fc om een LeeraVderwaards te, zenden, d,t beftaat met ds. met onze inftellingen, dit kar. geen plaats ^bbcn, e> dus zoude daar uit eene ongelykhetd voortvloeven ftryoor di« met de aangenoome principes. Dat zelve Vislc.icrs/ aa- Dorp, bcilaandeuit Rooms Catholyken en Hervormden^



( §f<5 )
tou ecn voorbeeld van ongelykheid peeven ; de eerften louden onderwysgemeten , de laatfte integendeel hetzelve ontbeefen.
Men zat my tegenwerpen; al zyn de inftelltngen van den Hervormde i Godsdienst thans van diep aart, de'fcelve zyn niet onhjrroepelyk; men kan voor 't vervolg éven gefyï'e folukkintten maken,-als by de Roomfchen en bv" andere Dffcntfs: ik wil de mogelykheid daarvan tnict ontkennen Tn abllracto genoomen ; het is geen phiii ■ qua onrnogelykhcid, maa- , daar wy de Menfehen moeten neemen /.e als ze zyn, en niet za ais wy wenfchen dar ze viivêei, vrees ik, dat 'er onoverkomelyke zwarigheden zich in de uitvoering zouden op loei).
"Laat ons dit onderwerp ook eens nader toetfen aan •Jier principe van Gelvkheid, en van Billykheid. Niemand uwer kan 'voorneemen; zyn , de Hervormden van een 'erger natuur tc doen worden , dan die der andere ge'*indke'd-;V i het welk , na myn inden, echter zoude plaats hebben." Waar uit zyn gefprooten de Fondfen , uit welke de Leeraars van meest alle de Gezindheden bezoldigd, de meeste gebouwen, in welken de Godsdienst gepleegd Avor'dt , opgericht en onderhouden worden ? Uit liefde' ga'v'éh van'zu'ke Menfehen, die den dienst aan het Opp-rwe-z-n waardeerende , f ommen gclds de eene meer, 'de andere mpde: hebben bi één gebragr, Legaateu .gemaakt ,'ttefcheiiken gedaan hebben. I; dit waar, zo atë ik vdttrou1'.', dat geen mensch zal ontkennen, laat ons 'nagaan', wat 'er verder gebeurd is, toen de Hervormde Kerk . als Heerfchende Kerk in dit Land wierd verklaard ? Toen zyn de Goederen, FondUn, Capitaaien Tnkomu.cn enz. welke ten minften g.d.eitelyk reeds te 'voorin voor die Kerk ge.chikt waren, gekomen.onder puo.i.-ne Ad mir iteratie, onder Bellier van de Regeerders zelve, of wel van Petfoonen, fpeciaal door hAn .daar toe geauthorifeerd. Wat is 'er in tegendeel gebeurd met de fondfen gefchikt voor de andere gezindheeden i ".Dezelve zyn gébleevei^ onder Adminiftratie van byzondere Perfoonen,'over welken de Regeerders geen het allerminste toeverzicht hadden. •
Toetfen wy nu het hier boven gepofeerde, aan het geen door de Cornmislie van VII. by Art. 3. is ter neder geitel.I , re weetcn , dat zes maanden , na dat het IVctgee' vend'Lichaam Zitting zal hebben genoomen, geene betaallagen meer aan de Dienaar en der Hervormde Kerk zullen worden êeilódk Dan zal derzelver lot veel erger zyn, dan dat der Dienaaren van andere gezindheeden: deeze zullen zvn en blyven betaald uit de fondfen , welke van oirs .cr voor hun zyn geaffecteerd, en die van de Hervormde, om da' de fondfen welke van oudsher ook ten minften gedèeltelyk 'voor hun geaffecteerd waren , en dezelfde ootfprong hebben, als die der andere gezindheeden , 'doch onder publicq beftier zyn gefteid, zullen in hunne beraaltngen gefuspendeerd en voor 't vervolg niet meer onderhouden worden. Laat ik dit nog nader ophelderen. 'Er was voor de
icicinuai e, vuoi uai oc roervormirny 111 ons tuana 1511 gevoerd, maar ée'ne C.iriftel.yke Kerk, onder welkém Ue Inwoonders behoorden. Hy de reformatie zone» zich eenige der Inwoonders van die Kerk af— ze« ook Christenen, — 'ze hebben^ mede tot de fondfeal die Christen Kerk gecontribueerd,— zy gaan, dmfl zo uit'te drukken, uit de vorige Sociëteit— zyhefiB •daarom ook recht tot, zy behouden hun aandeel im Fondfen van die Sociëteit. By het disfoiveeien dem meenfehap , had aan een ieder,ponds ponds zyngerjjl tigd deel moeten zyn uitgekeerd: het eene deel had» recht niet, om zich privatief het geheel toe te eigeffll Na de reformatie zyn door de Hervormden ook niejM Fondfen aan hun Kerk gemaakt — die boedel isH halven dusdanig door een gemeng , dat het allermoeielyH ja ondoenlyk zou zyn, dezelven te fchiften. . Het komt my voor, dat, wil men bil.'yk zynJB Hervormde Leeraars zo wél, als die der andere ■) zindheden moeten biyven onderhouden worden uitflj zelfde Fondfen, uit welke ze tot dus verre onderfl den zvn , of wel dat men moest beproeven of 'er nl 'gek, kheid zou zyn, dat de geestelyke goederen M Fondfen van alle gezindheden, ten minften van dl' welke ten tyde der Hervorming bedonden , zuiver! zonder eenige -agterhouding , in een gefmolten wierd* en tot één Fonds of Casfa gebracht, uit welkealgeniB ne Casl'a ponds poiids na evenredigheid van het gfl zielen, welke tot de verfchiltende Gezindheden behS ren, jaarlyks nitdeeling zou worden gedaan , om heg zelve te betteeden, het zy tot bezoldiging der Leeraarï onderhoud der Kerken of andere Godsdienftige eindeS zo als ieder Gezindheid in den haare meest gefchiktB dienftig zoude ooideeien.
[Het vervolg van dit Advys en Zitting in ons volgend Numntek
T ' j
Beknopt Extract van de Zitting van Vrydj den 34 Maart 1797.
Eene Misfive van het Committé der Marine, berigtéj de op de Misfive van Bailluw, Prefident en berechten Vlisfingen, omtrend de zaak van T. Compeer, dat i van Vlisfingen ten onrechte fustinceren, dat de Judiq
ca «.e in de^. zaak aan hgn competeert: aan j
daar toe benam de Commisfie.
Eene Corifmisfie uit het Committé der Marine di rapport.
Ni het lezen van nog eenige Requesten om penfil nen enz. worden de deliberatien over liet 705. Arr. vj het p an der Conftitutie voortgezet en ten einde 9 bragt, terwyl de fina'e decifie over dit gewigtig ondjB werp tot morgen uitg-fteld , en vervolgens de Vergat» ring gefcheiden wordr.
Ter Drakkerye van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGE,



mL I K H E I D, V K 7 H s 1 ai 8«ucüc«omiir,
EXT1A-DAGVE1HAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
JE PRESENTEER EN DE HET VOLK VAN NEDERLAND. I No. 444- Zaterdag den 25 Maart 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid. |
jJationaalï Vergadering.
ervoi«g der Zitting 1 van Maandag, din 20 Maart, 1797.
Voorzitter K. W. de Rh oer.
•volg van het Advys van den Burger BkIer den 705 Articul.
f» treft met veel grond aaBgetoond de onbillykiidat op plaatzen, in welke Wcmige ja fomtyds r of a Hervormde Huisgezinnen waren, dat zeg azulke nlaatzen, Kerk, Predikant en Schooier voor hBn onderhouden en betaald worden. Ik H den ruimften zin de onbillykheid daarvan: ik ■riiw dit als abuizen, welkers voortgang gefruit £ worden : ik advifeer, dat met den allereerften 'lizen afgefchaft, en de Occonomie, Billykheid «Ivkheid in dezen ook betracht worden. 2 , 3 ja Wdocnlvk n-.cer Dorpen, welke niet wyd van ui>r eeleeeen zyn, kunnen cn moeten gecombtra-orden; het getal der Predikanten zal daardoor Lk verminderd en veel geld gefpaard worden, ri'al daar door onze Roomsch Catholyke Broei) gemoet komen, aan h4n verfcheide van onze ll en Pastoryen inruimen, 't welk ook ten op!ivan Disfenters zal kunnen plaats hebben,^flar öï zich in genoegzaamen getalfe bevinden. Men 'd renboven in verfcheideStcdei/eenigePredikanten ,n laten uitfterven zonder nieuwe in hun plaats te nien • men zal aldaar eenige Kerken aan andere gedden kunnen affiaan, tot merkelyke vermindeÏÏZ Koeten, of indien zy dezelve niet verkiezen, 3i 1 ten algemeene profyte verkoopen, verhuuren, , andere publicque gebruiken toeëigenen. Om13it alles zouden vrie idelyke, gemeenfehappelyke i rlvke fchikkirLen b.-hooren tc worden gemaakt, ia door meer cn neer de harmonieën goede verft oudmg aangekweckr, eensgezindheid gevestigd iare Gelykheid op dc puinhoopen van. ongelyk-
l^^t^ll^o Kerken tha» *.<e Hervormden gebruikt wordende betreft, geuren in aanfehouw te nemen, dat aan de een« 3 waar is, dat veele dier gebouwen m vroeger, ffi, dus voor de Hervorming getocht zyn, ma*:
dat ook zeer veele van dezelve volftrekt nieuw opgebouwd, ook eenige der oude Kerken geheel als vernieuwd zyn, en wel uit liefdegaaven cn gefchenken der Hervormden, en uit derzelver penningen onderhouden zyn, zo dat aan de Hervormden op dtisdamge Gebouwen een billyk verkreegen of gevestigd recht niet kan worden betwist.
Eenige Uwer, Burgers Reprefentanten , hebben geadvifeerd , en zulks overeenkomftig het ontwerp der Commisfie van Vit te decreteeren, datde Staat niets hoegenaamd betaajt van 't geen tot den K-irkelyken dienst behoort: dan hoe kunnen hoe mogen wy zulks decreteeren, voor dat de Commisfie, welke op den 5de Augustus is benoemd, volgens den aan haar gegeveR last, zal hebben geadvifeerd , nopens de gefchikftft wyze, op welke voortaan in het onderhoud der Leeraaren en Kerkeiyke beSmpten zaude kunnen worden voorzien? Toen de Vergadering dit befluit nam, kan men niet veronderftellen, dat ze haare Commisfi.» een last wilde opleggen, een voorfchrif wilde geeven, 't Welk door haar niet kon worden ter uitvoer gebragr. Als deJ^i-rgadering-, nu befloot: den Staat betaalt hoegenaamd niets, van 't geen toe den Kerkelyken- oj Qodsdienst behoort, dan zouden de raadpleegingeii van die Commisfie nutteloos zyn, — dan zoude» haare nafporingen, omtrend eene gefchikte wyze, of welke voortaan de Leeraaren der Kerken onderhouden zouden kunnen worden, overboodig, en overtollig zyn. Als wy hieromtrend eenig befluit namen, wy zouden die Commisfie vooruitloopen, welke misfehiert in ftaat zal zyn, ons eenige gefchikte wyze aan de hand te geeven, .om in het onderhoud der Leeraarau te voorzien. y
Het komt my'niet ongepast voor, 'Burgers Reprefentanten ! by deeze gelecgenheid te herhaalen . ja zelfs met gepasten aandrang te herhaalen, 'c geen ik in myn advies over de fcheiding van Kerk en Staat gezegd heb: Hoe nuttig en voordeelig. het in verlcheide opzichten zoude zyn, te zorgen , dat op het Hooge Nationaale School, Profeslbren in de Godsgeleerdheid voor de ver* fchillende Gezindheden vvierden aangeileld
Dit zoude inftemme.i met het algemeen beginzel van Gelykheid; hier door zoude de band van Broederfehap
nauwer toegeknoopt worden hier door zouden aan-:
i zienlyken fommen gelds, welken thands buiten 'sLands : gebracht en verteerd worden, in het Land blyven, ea onderdes Bat«affchen,.Burger i» circulatie komen. Het
Vt zou



jÈelykér %!We#^n*kmeWK^h»#-'*%. *»awie tr#-heffi JLttraar-ampt opteleiden , tqo^er te g^waagen-van vcrfchekle andere nuttige gevolgen, welke uit zódanigeinSèVirttïou'J&i \Wtvtoe~iwi." Dus is rftV-ylvgedaCh-' ten'den ftaat vcrpTcfit; hfer 'voor fpeclahl te zorfeèn. Voor dat'ik rrtyn 4eftuft opmakt, -ftiQ»t'/k 4»oöh* fceiie e-kcle aanrncrking;in.öct-HW(jd«i brtngpn ooitrcm bet ft iatkiindige van dit befltrt- By eene omwenteling'ate dc onze waardoor eens gënëele fubvcrlie in ons l.W vcfdora^kt 'is , die'Hf. «ren :met: fik- frefo''^ ïewrlilv'; zèrf" 'dat'w veele Peffrydersf, vëtde'.héfl'v'ters vtirV'.'heï'' n vuw ïnWvocrd''S^tema'?;yr>. it'ehfe gSedé Stab'ekuaeri d * bren&Mrtc'crc ;.,üe: f et*l' derzelver zÖ vöel moge IJ*» tc'yerflftndgrén ,' de XH'apjfléi te r;n.weld;i»e?i.-sari die, wélke hêt 'iffotiw i'%c*öerde Syiteraa zoeken tfe'ondW-' mva n. Welieiwoelingen, welke ophitsingen zyH 'er nie't 'te vtör'^eii.' ""Fndien 'mort hét' Gefluit fleemt zo als hy;:de ComfiiHi^3 *s>**7 vm^^'oi^élf-, ttièmeniékaie'é9aUÊ 1»,"*'rBeri, i*t de'tisten1 >%'a/i'tenige Gods-' %SHS%ete;!ihtg- te lden,-" eSi dè' {irtl'-betHaft-W^W-irt\d'';'.tcts van tMgew itiergeiykm ■di&rst. M0«ft-hen vanftfeïde pa'nvcn, docli verkleefd aan het waar-; r/èemen van den Openbaaren.. GodSdienst-, zullen daar in v'iulen , cöfien erorrJ rot. vrees vaa -tot-aaien viSrioop! •VnYpblicjuen. rcerkefidierisï —— zullen dat* uit -vm-' Ten eene langz'anle- belüntr na. onverfcbMgheid; >n*' Q-<o.ksdienft'gh-id. Zv zullen ,' dit toel'ehryvéndö aan l*e'<RevoIut.e, in tierde -van ttezeive rè zeegetwn-. «n ruè'er en meer aantckleeven, dezelve met engunftige. rif gen aanzien', eirditztrl 'langzaamerhand overgaan- -tot '»»nc ue;glng ntf., ver-ahd ring,, naffeene eomra*evolu-. tlf Oè'-.Vyanden van dit Beftuur zullen dc goleegen' c'd vviarnècm.'n, om s wakke gvro'.cUe enaamtevar-feiT,' )A -aiTchfldtr.'n "hoe trvoïig "Beftu* dén Godsdienst nW':.itcen 'befetarmde, ma-n- zelys de angstvoligne ZjSb droeg, vodr deszêl fs zeekerhtfid, en uwbrc4eling.' ri ffnèck U ,' myne waarde Ampfgenooten, o-vctWeegt doch met a'lku aandacht her -gewicht van rioeze'a-mmerking; dezelve is belangryker dan gy inden c'e&i'-në rènógt denken, lk wilde eens toegeevcn, dat j'er o v vooroorieelen ftetmt, maar kan men zo in eens Stle vooroordeelen (indien hec aldus ware) in eens rwcrwinnen fs het b'clangryk' of niet', -gevaar- te loepen cen parthy aanhangers van het-Patr.iottismus k-wyt-te ,-'~akciï ? Is' het oiwerichiJlig cen nieuw wapen te geeven, t geën misfchien oiider de hand reeds al te veel écbru'kt .Wordt, om de uitzichten der Patriotten tebeMBfjp5] te vergiftigen ? ïs hot tewagen in een oogenbM, dat onze Conftitutie nog niet gevestigt is, het teedere .onderwerp, over welke wy, beriaacfflaagen, fecne zo ' algeheel e verandering te doen ondergaan. Neeir ik zoude-,daarop zo fterk, zo ernftig met dur*er aalidringcn, Z > 'cr in myn ziek iets huisveste dat na o'rigelykheid zweemde. Neen ik betuig, dat ik aft-eerig bén , zo zeer afkeerig als iemand-zyn kan, omde 'eène Gei:tïdrk*d boven de -findere <eehi'g voorrecht 'oe' te kennen, en-het is daarom dat ik ten ftefkften ag^uyeer het denkbeeld, om allejierkenleeraars opeen
'en dfeze!f(ff3fbct te'^eharra^ei^!jt5«i 'SnWydertVer J ^•c^---te'-g»J«ioet4b^*oJi«eii»» üaat ^dk.l^£4ie(]uitj
wel^c wy, in djeejcen, ne^piee gullen, de njKaafichefll tte ovèrtuigtth*, Jdaf Ivielae'wdói- het Opperwezen:, ■m
\Mfcd VSöt zynï'n ttcnswr onr.-rtlcHHezirlein,-» 't.sweÊB anti hèt Bat.iaffclïeT'fjtk" c\ rre' Conflitutie vo'.rdrasgM
• iHt tvel&rs ofhWe'fip bly.ke;, fda-: Av'y fset'WaatpB vul ons ^.Lej-tpaar Va.derjupjl gepaard doen ga»n, ja 9 arre'he'de'lyk ve.fti'gen op dc 'openbaare beïcntentBj aaarfteihng van 'alles.,, \\-at'de' cTéf "êlës" ATIer1ïöö|MJ zyn KmoktStr Üè-^ihaaynJ VèlAaaktïti-tlea ItttH van 't Menschdom kan uitbreiden. Om alledfezMj denen,-^bude- ;k my'MMïfofm>eren>met t»9tvAit.i»J zo als net door .tie Cpmmjülte,van 2f is voorg'éftelMj Qjlmjchatt zegt.-
t'inde])»k;£z^!fl: wy ^dan gekomen aan bei aJlorgeMJ tigfte en allerbélangryklte hoofddeel van hét' bnt« Yiïr^ConftituEie — ik meen d/it,, welk over den G«j diénst "ban ?eft — den'ohöerwerp van 'öat -aariitelBJ verbied my- het zwygcn ;* ja Bé-gcJö'dc my■ zè^-BJ nifsdad% bèuüaa>i:vsn:zo ik mnedii.,iaan »iKiienfqMM tifljg'-Hièp'.vfi*9locnv zo «tk op'dit ■O'^gonbjik vcorMJ oog : der, Bstaaffclie .Nacie,,'. ^..tvoaroftiet ..eog« het Opperwezen < nicfc.met. mond ijeiifi/hs;^ ^flj Itordéy Ijdd-"nvf vereenu'gdé.ruet tdc.gt^'öeiens -vaMJ CommisliSy die het-Piart vau Co3iftWrié..boe)t ontvijj penV'éit- -iSjarr «on ..bedaard «ibwyiioybrleg,, ib^ifl flottiï in het-^G^-ArttouUtsMt-ibB t&tnb'H ti-ifl
,, -ha-t^et'jilBdarlandkeiie.Volkverb'laaft;. fdea.iMj ;, dienst niot a'U'effli tu eerbiedigen, maar-, ook aajiH -,, merken-, als do eeuige broii van eeuwig heil ,if| ,, als' dün' grondllag van Deugd, van go.de Zedal ,, eti-daar van onafl'cliatdelyk Volks-^ebrk." ■ l7 fS
'Nbg;oirtertgs is rdingmidbeginzel d'oor-dezp VaH '•i^ll^'-w^rgctiomöav.TiwiH zy -by een pleclïfig. DeBJ riêéft •befloteh.; ^ornrintllé arondtbeganiete. de jS törLel^ Wichten- van* den>Meiosch'eii Busgpr,- ,\ooiJI Pl^tt-Van donftiRiti'erte^pkiaiaci^ dit Artieul? la/jl feawlyk'tevolgen.; • .'--'i/H
Eh^ik houdetaiyverzekerd, BurgersReprafentanjB dat elk.Lid dezer Vergadering, dié he,t heil, het dm zaam 'frtuk- yan- -.het! dierbaan Vaderland, na aan-|] harte "legt, en nier al zyn ,vermogc:r, -tracht te b;vj| deren, 'en wenschrte bevestigen, •rrjfit.jny sa} infU •men, dat' deeae grondwet de-eemgftftihoekfttjer)' fr,;t' voorrtaamfte; bolwerk is van het Nationaal A bouw , dat wy moeten apjdcbtena
On^e achtingswaardige , Voonvaderen zyn ons ha voorgegaan , en zy. hebben 'er zich altoos wel by.J •vonden,' dat z'y den Godsdienst eerbiedigden-, ef\ dei-zells bér-rachting hun grootfte g.eluk helden. n J ' De braaffte, de heJdhaftigfte Mannen van onsa derland, namen in de. gew'gügfte tyciftippen van* .'Leven, in de oogenblidten, waarin-liet behoucL ■den onciergang van het Vaderland, om zo te fpreeKfl aan- ceneu- Zyden draad hing, door hec wel ol' kv^aj gelukken vair eenen enkelden. flag, hunnen toevlutj tot den Beftierder aller dingen, hem fmekenue Qiihi nen by ftand, om zyne hulpe.



4oe mémgmalen hèeftmeh 'in ons: Vaderland P^Sftc blyken gezien, dat de Almach-
tu ateïn ra^verwyzen, Burgers Reprefentank de Se™van benaauwdbeid, waarin ons VaIS&I, in den geduchte. Oorlog me IvHitn nabuuren de Engellchen; toen een de ! y W ddën van Europa , de Dappere Admiraal . |J de ee van Onze Vlag verdedigde, en bet . El Vaderland verloste. Deze in de harten van i l 1Ï3 onfterielyke Vaderlander begon .
eei« èeWicht.ge onderneming, dan, na alvo- . % Go! des Hemels om zynen byftand te hebT-rmoelt en de uitkomst heeft doen. zien, dat
fcuS'wVdIr'éeT ogenblik aarfelen of in twy 'tn om eie prys cnjolwaardige voetftappen van Ivnmn e geëerde Voorvaderen te drukken en na & Zouden wy , Burgers Reprelentanten, f alierbelangrykfie onderneming, die het voortiji Geluk van ons, en ons Nageilacht moet bepaInbSiSi zouden wy- tri dit gewichtig tydift zovoor het mltandhou*'en van e cn Gods 1! is'ecn üeunpilaar van den ftaat, en don gffi*}-
KgaSKrl^ bekend voor eene Godsl|S cn, wat het beste, en gvootfte deel
:f dezen naan niet geheel onwaardig, verwagt eker uft de handen van zyne Vertegenwoordigers
Itwerpvan Co..ftitutie, waarin de naauwkeur.gL Sn U voor het inftandhouden van den
Jüln^Godsdienst, en de middelen daar toe dtc-
if wat zouden de gevolgen zyn. Burgers; Reprclifen io wy aan «te» verwachting niet beant|S, voorzeker allerakeligst! -- en zonder S voorzegt-enden Geest .te pretendeeren allergeItóS daar .Tien eene algemeene ontevredenheid, I S en morringen zal veroorzaken , die eiodek uilen ü'tliaaii in verwenfehingen van de tegen, odige orde van zaken, efl verwerping van het gt1 pian van Conftitutie. • . AelJwer.' 1'ur.gers Reprefentanten, beeft-met W , op dit akelig e^nkbeeld. — Wie uwer wenscht I deze ontzettende ■ toneelen te -verhoeden? | t kan alleen gefchieden door aan den byna algeP nn wensch der Natie te voldoen. 1£ eens k ben verzekerd, dat de. Natie geene
0 fuue bêgeèrt, waarin niet voor bet beftaan van "Je baaren Godsdienst-in.het
■ Ldsdienftigheid, is, toch eene der hoolunckkji r et Nationaal Charactcr der Nederlanders En zouwydi -vereerenswardig Caractcr- verdelgen r • ■rdoven' — Neen! Burgers Reprelentanren, étiendcel'is onze plichr; w.y moeten dit aankweeelnméér en meer doen uitbreiden en toenemen, tf moeten- een Ontwerp van -Staatsbeftuur, aan de
1 aanbiede*', waarin niet alleen voer de Burger-
yke Veiligheid én Wtfeyn -wordt feW'l^S -en , waar door hot waarachtig geluk, cn duurzaam m des Volks wordt bevorderd, en gevestigd. —— S waarin beftaat nu anders hot wczcnt.ykRe , het 'oornaamftc Geluk van een Volk, dan in^vcrhchtitjg. .elcrmving cn verbettt'ng = cn tiaar M fl ce G bi s liensr door zvneu alvermogenden mvfoed, cn c,.v\< ■
t^^&wvtm WÈk lik
lèut daar.lteite.U-Iw alleen .tan de, waare yrecje en ust Ver ziele 'aanbréngc-, 'hy ' verleffaft -den testen roost in de bonaa-weudfi» RfflWgHiJ$\ JoJsdicnst alleen is de een/,,!! •. pdiM&ï. hei anker Ier hoop iu de jóngltc .-gerblikken der, levens.
1'n wat zal 'er van ons word-.;n, Burgers ftc. irclenfantën; zo de Staat, of zyne #ji # 'ort£c dragen voor het openbaar, en k.>/oi;dcr iuer Vvs' zo men onvermogende.niet dc ndingc rn uoolwi ^rlcUalt, ter hunner belgkavng en HM, 8$'
oer zv opgewekt cn aangetpooro w.rden ■ tor £e Se kennisfé en dienst van het ,veldao.g Opperwezen.
Wat zal het gevolg zyn, zo men deze zorge ovcrhat aan hunne ëWe belehikking? Hoexce zj -
en , om naar huhite waan zo veai te ^geb.-nv«t.er te
kunnen loeven , volftrekt weir.e.en, «,-..•
to Xkosten, dte elk Gcndod ehap zal moet;:. B|-
keH^tcfnfti^ho.^•ng -va^-dq,'^^,1
dien téhftét byzonder biiderw^vafi tjet tfpkoinbn. ^
flStei diczy beiden, vo.urz.ekW 6in zogenaamtt mmder
ïnnvoordelyk re zyn, zouden verWtuufozeti, eitcu-
overlaten aan hunne buuren, M daar ,n ^fö|h|»U to1f"eriden Godsdienst ecrbiedigCu, en cp ^rys fteller) ; èn dus zal op zommige pl -atzm" tetr patten Larfüe een klein aantal alle deze kosten moeuen dragen.
Wie Uwer, BurgeTs Reprefentanton, voorziet n ettea ri.n.lelvkften de gevö'Igen van deze hanuelwyze ? ge v" &ni^dué voorleker ons Vaderland zullen r.erlehep pen in een verblyfp-kiats van zedenloosheid — ongebondenheid — en -verachting der v/etten;.ja, die het zelve zal nederl torten in een Chaos van veiwfc-nngeli.
DtMkelig en tr.eurig vooruitzicht, Burgers Repreletji& zo ontzettend ZO goWienng, dat, imiies^ erachtens, van onzo zyde,. alle, moet vermyd Wi>Bd-n vyat daar toe-eenige-aanleidt.,g. zuude kunner. eevên, of daar uit zoude-te voorzien zyn. " S 11c fmeek deze Vergadering, om het gewu*tM ■•J& ■ nm het heil des Vaderlands, dc/.e onheilcnj, S rZp n AWtckonren f door aan de Bataalfche N^atWeene -Cénftitutie aantetacden , welke, eenmaak, ■ n i zo veele laren van onderdrukking en oyerr.eerlbh.ng,
meon Cliuk eu taligheid, zal daarfteilen, -— :en aan '.Hen-, in de .rokmite mr.ata zal etoen gciiieten, ..e» 'l t zoude o', swederhouden, Burgers Reprdct-tante i om dat geluk den Volke te bezorgen? oaar het zulks "van ons verwacht. U het Volk wil, dat de: Slaat ^ IfiSR» Godsdienst - Ik vermeen dit met vrymoedigheid te mogen vastltellen.



( 34° )
1
st »'«(:
misfit van ii' geheel v-rwerpe; .en Art. 4. van de Commirt
van 7. Decreteue? Het tegen^efkl-lj. zal il: daar van aamoenen, cn op dat FmH
ment eene cnmr.irir> r.nndi.fi(» n^mnn. ^1
Om deze myiie voorgenomen Demonftratie gcrtand te ne:-m ïk 00 mv . om in de e^fte nlarir, re hiMvv»,, .1-. .
reformeerde Godsdienst; of (om klaar te fpreken ) 'de wy;
naai u- uegmicis van ue «-reretornieerde:
uqi gci,uiucEiu_j un na genoeg argcicnatt, immers, t gee
' r, 1,1 TV7^Je-warj.n£ gebragt zo
KT"? »r»^" ua.v.ujuuuaiic van 7. ter tutvoe
braat wierde.
Tif Pi-Ai-. n,n,r..i.n Ma - j„ /._•_.<• . „ .
_ ..... ..™.u„uu,., ...1 uiti naame uc ejeiuronneerae uods
is by de opr.gtirg dezer Republiek, toen men de Spaanfehe
"---""•> ul «en imuun geplaatst, maar dt
diens t van het Land geworden. Dc Natie der Roomfelie Hi
cn ^Jim-ituiic-uwang moeae, wiera wotcttantsch, en meest'
fccijA"',1-" L'ioumc, ueretormeerd; t welk zoo oebleveii I
uui nuuiigen aag. vvy nebben van onzen Amprgenoot die gekjenheid en roeping gdiad heefr, dit te onderzoek
.......... ..•.cw.cUt,guii,d^i.u:iuvicKcwi]ggei>ieeKen is ,
ug-ijn. i/n .c 11 vmi ik na.11; oen ijerctprnieeiden Uodsdienst tt» daan en dat de oveiiïre,ir;,- ar ftf- n,»...-..-,,",, ^,jo^i.,:.i
pen zyn.
Deze Gereformeerde Godsdienst wordt bediend, door folJ zoldipde Dicnaaren, of Leeraars, met liet al telieel oiidsj hunner Refpcftivc Gemeentens belast. Dezen moeten tol werk, zullen zy liet naar de beginfels der Gereformeerden] hoorlyk verrigten, van jongs af aan opgeleid, en door veil Studiën, 111 zeer ondericheiden takken van Wetenfchaiincj alzoo door veele kosten , bekwaam gemaakt worden. Rn 00S
no? IS hunne Tterttpinnrr ..,.„1 j ..: ^
r ° .- ,— &! ucii uuwencugen !
betreft, aan veele onaangenaamheden, onderworpen.
Wanneer men mi dpyp o^rn-K.,. r,— ... , , ...a
- ■•- o 5*, ...«.ii lug vrtOlC uczuiami
Predikanten wegneemt; wanneer men wil, dat zy voortaan!
«-w-u oeuiiia; aan, zeg ik, lui
m genoeg selyk, met het leeren , het opcnlyk beoefenen, J
......... j.... —•—- „„„„„.mm, uuusuienst, gecneii»
iehalleH, cn te doen ophouden :*0m 't welk te doen zienB zoek ik II. Ttunrprs rimk,.-... i «„..„ ■
__. , o-.j.- ->--•-" 4iivi_itiiM«:ii is uaiigeniuKr, een» hcele meemgte van Gereformeerde Gemeenten in ons Vad'J tor het hpmmplvlr nmir>rlimi.l«n won — t a~ . • Tmu
j X„ , ut"u,a i.e-ciaars, IW
geen daaraan Kleeft, volftrekt onmagtig is. Wanneer mei ■ dan dien ln.r nnlpar . fv\ hor ■r.,.Al. ........... ......
...... . ■ —■ irtiuj, mei , uat zy ■
Religie zullen laaten varen: maar dat ze zig met voor kkinj aangenomen/ en geheel onbekwaame Oefiénaars, op de of
ojanre wyze, cue mogelyï is, zullen moeten behelpe
tiaar van te wagten, ctan dat zulke Vermaners , Onku Dweepziek, allerlei ongeregelde Gevoelens, en revaarlvke
pen zullen voortplanten, om eene ligtverleidelykc menigM alle hunne Byceinden te bewegen; die zieh ,~1érwyl zuïk'i
u.iucr geenen u.egei, r.oeli eenig üpzirt Ihan , Hid
uen in t tjoJsdienftige, maaronk in't Buigerlyke, op eerié gevnarlyke wyze zullen doen gevoelen. I Zelfs kan het nietmisfen, .of dit cllendie ianinier zM
meervermogende Gemeenten de o\erhand nemen. Scheurini' Scheuring is daaruit te vcrwagtcn, gepaard met haat, twist, | tylehap, cn allerlei wrevel. Het voorSeeld, van 't geen wd
... „..w „v. i.vlt,„„llt,IC ycnmtienappen 111 ons Vaderlans beurd is. cn tin nrur nnUr», ,..^.1^, :„ „
, ... „„ ,„ icnc jiiuire , iouni,i
deze vrees, met ongegrond zy. Dog daar de Gereformeerd^ dit Land een zoo veel grootcr Lichaam uitmaken, dan die, M
w-^^.v, ,a uu»„Ki ll: ocrcuenen, indien zulks ondtlll Ueretormeerden gebeurde, hoeveel algemeener, hoeveel fcMl lyker invloed dit in 't Maatfchappelyk geluk zou hebben, 'tl zonder he; dracht en Brocderfchm niet helmndr n «mrj.». 1
beftaan kan.
Het is, namelyk met dc Protcftanten geheel anders legen, dan; met dcKdvcr i; Rocmsgc.ii:dï MtdebfoM
Wil nu het Volk het ejMe» dan wil het ook de
middelen — dan w|l het ook, dat zyne Vertegenwoordigers de nodige nrddelen beramen, en daarftel.lenSwtar door nan 'zynen wenseh kan worden voldaan. D.eze middefên zullen, mynes inziens, zo geheel bezwaaWyk niet te vinden zyn; de Burger Reprefentant Zubli heeft in zyn overfehoon en bondig Advis daar toe den weg aar gewezen, en de mogeljk-
.heid* betoogd en het zoude overtollig, en voor
TJl. verveelend zyn, deze middelen weder te hooren optellen.
Ik vereenige my van harten met d zelve, en vinde die allergefcrfktst, om aan dit heilzaam oogmerk te voldoen ; dewyl men daar door zal voorkomen dat ecn aantal onvermogende, en arme Gemeentens, en Godsdienstige Genoodfchappcn , niet verftooken en beroofd worden van de middelen om den openbaaren Godsdienst in hun midden te blyven behouden ; om deugd en goede Zeden aan te kweken. De zwarigheid die men meent te zien in den last, die op de Natie wordt gc-legr, om deze uitgaven te vinden , is, naar myn gering in., ien, van geen groot gewicht
De Natie, die algemeen zo veel achting voor, cn prys op den Godsdienst ftelt, zal met genegene harten , en milde handen een deel van zyne Schatten tol zulk een allergewigtigst oogmerk , en doel beftemd, in 's Lands Schatkist brengen cn haare Vertegenwoordigers zegenen.
En hier mede, zo ik meen, aan myne verplichting hebbende voldaan, concludeer ik dat de Staat zal moeten zorgen dat het openbaar onderwys bevorderc worde, dat overal gelegenheid tot openbare Godsdienstceffening zy , en dat alle Kerkeiyke Leeraaren uil 's Lands Kasfe behoorlyk betaald worden.
Bosveld zegt.-
Burger Prefident! Hoewel Gy, Burgers Reprefentanten ! mogelyf eordeclt, dat ree.ls alles gezegd zy, wat 'er van het Onderwerp
'twelk wy behandelen, gezegd dient te worden. En fchoon
misfehien, alle verdere redenering nutteloos zyn zal: Heb il
êgter ook het woord gevraagd ; Niet, om eene lastige herhalim te doen , maar, om U de zaak in questie nog uit een ander oog' punt tejjoen befchouwen, cn om daar toe uwe attentie flegts noi ep eenige pointen, een weinig te bepalen, Als mede, op dat ik' ki een zaak, waar van de Rust of Onrust, 'tGeluk of' Ongeliil van myn Vaderland, de Zegen of de Vloek van onze Revolutie aiyns inziens, afhangen, niet lèhync, my agterlyk gehouden te hebben > lk wil niet twyfelen, Burgers Rcprcfcntanten 1 Of wy allen be doelen, aan het Bataaffche Volk eene Conftitutie aan te bieden tan welke men hopen krui, dat ze niet alleen zal worden aangenomen, mrar ook aangenomen, met het meest mogelyk genoegen,
met de meest mogetyke e nftemmigheid. DesgciyKs ■zult jfi
fcet met my eens zyn, dat gelyk altoos, Zoo ook voornamelyi «u; in den zoo konmierlyken Staat van de iRepubliek , dien il nogtans, om redenen niet zal fchetfen, de allervolkomenfte Eendragt, en de allercrnftigftc fanicnwerking van alle de Individueels leden der geheele Natie, hoogstxoodzaketyk zyn.
Uit deze toegefteinde/rrnri/Vf zal ik redeneeren; en 't geen daar uit wettig volgt, zult gy, hoop ik, even zoo zeker houden, als die principes zelven. , Ik ftel my dan deze vraug voer :
Zullen deze twee Oogmerken het beste en zekerfte worden bebuti«fi men Art. 705. van liet Plan van Cowftititie derCorn-
1 •



iL m besinzel der Roomfchc Kerk »s, ei byft 'er alnd e, |.,s het beginzel n« vm, verecmgl„„ z
1„ mets andcis op e "^nj *^- hop,,eI1 de mindere
fetftówMS» verben-- b
etykbeid cn de uwii , . t en onvs,rdceld v
fe ^™ ifde' belangen Z hunne Catholyke (
|«J toweiKgewotmB u | velerhande wegen en d
ifSfl ^! ede Sen 5 aCne aan de hanl gee- „
' als f„ ,: ' ',n is dat zy natuurlyk verecnigd blyven, t
|H*«^Sj^£>^ bIvft%r noch dchberat.e d
een erteriGt^P"^» w wclke de ftp»- e
ham ?&±B)msss» s
4 Party-maakers , by Wrrfi^OOTHg^ fa de gefchicde- z I van den Toon seeven kunnen (waa van iminers g
Jen voor den GoJsdK St vont e allervcrderf-lykst r
Jdelyk zyn. Scheur^ d,c ^ ,fccy Gezag der Burger- ,
J,or Ao'B^^e*^»*^;^ en dit kwaad Muite, c
ftverheid rt.et«^hm b|W"^'kcn GezagS in Kerke- c
J.elke no^ïake yKhcid d"i j ThgnsB doe ik maar (
iLakcn, ,k ftraks ^;Hi Ipieeken z netl,ie Me- 1
el dar, door dc, by de Cacmv^w Tgg £ de
fetó&T^t^-^ oogmerk dezer j
Ifeael^^ gevolg dezer Mefure 1
-1 vooi de Lr-.cioiiiie-.iv mjdd»»klaar te voorzien is, dat l«*er te duwen, fS^têkXnTeri welgeoefende Pre- , IK ecn J«J«^*Ö nunrc^r belooning, ik ten zal otitltaan- "^vze cu dc duurte der Levenslede tegenwoordige ^vereWze, a » ,ie'en vergelecken, heeft n dit Landl K t* -; g Ifthelingen veroorzaakt, dat »g ««PJ'^» door deeze oi gevoelen. Dc onzekerheid waa'» ö; 1 k dicnst IfeSSrf^ ^liaars hoo-
I Plaatzen vacant zyn ^^^^"vooi- Doch wat zal I rray m t«B«^«W iTonderhoud, waar van wy thans !^'VVc"" welk f n m^en nog vast'en regulier was, eens pken, cn t weiKte" . dat een Predikant zou moeli WS* vSïfewSS%«S4^ van eenigen uit zyne Igfl^^^Sï^griK naai' welker ca^ces en fouLieenie, naarwelKti ocguppc, „ Ofwel vin arme
n<' ne t in , In een Land, 'twelk
fc den middelen van beftaan^P"f««' door den tyd, alle pit aan andere Jf»»»^,^ Sik in zulk een Land I^L^*d^ffi^^vwSS edelen inborst, zig-
11 SFifSnX 5««:-
Xof vY"rU -en "-- S men tergk-der trouwe willende fpreeken, 9ZendSthe'gevolg hier van ontwyfelbaar zal weezen, dat * tendicnKc dJ Gereformeerden, geene adderen, dan eemge jandkc, n et onderwezen , niet beproefde, en zelfsjMtfyk .SCde Subjecten zullen overblyven, die onbekwaam, en "Hs Iftgk zullen *yn «or het werk , w«r toe zy z,g voordoen
-n die dus, geene de inhfie achdng by befcht.tte Mer.fW.fi.
lotSMA ^erwya uit deScholeir^ ^"zoomen de Diftrkrclyke Volksleeraar» gebiedt, «Kb - Üle leeiftelliae Godgeleerdheid zoMyin.dk. te wagten; -rS'SS vat. de Ccmtj^J») na.t'hv ook gees de minfte hoop geeft, dat men pp de tNati» ^ hooge^Scbr,"l Hoogleeraars ztl aanftellen, in «Je leer w? God cn Godsdienst Gccformeerd Onderwys geevende; C g^Y» de Commislre van 7. daar toe geen de minfte hoop geeft;) en men dctialven volgens den geest
die Commisfie , geene dc minfte verwachting hebben kan : — Dan v?aa" ik van waar zouden toch de Gereformeerde Predi-
S'-Stcin Scholen, noch Predikanten zullen zyn, die Gereformeerd" Onderwys geeven; waar »lten.de'.«^M" d™ het hun 70 nodig Onderwys vinden ? Waar zullen de Wge «lenen oB Cero "00 groote meenigtc arme Stecdjes en Dorpen, en l e Xtte Land . "gereformeerd Onderwys zoeken ? En indietj h m dit na"enoee, onmogelvk gemaakt* wordt; indien daar uit
Dweepery, Bygeloof ei, gcduu.ige fchcmw^ te 'weten zvn, dan W >k menfehen eens te
gvcrwcS wat tóch meer vcreiseht zou kunnen worden , om denTehfcl" Gen formeerden Godsdienst ganfche yk te boulever.
uittcroeijen, dan het volgen en m herwerk ftellen van het Advys der Commisfie van 7-
Het is waar, die Commisfie advifeert BI jo. Art. Mg. voor een Nationaal Onderwys, en om melk Diftnct <«nVoffa Leeraar aanteftellen, r/orft ztch yan alULe erJMg «J^Q 'leer'Hhtid zorgvuldig z"««» w«ftf'«- ,Hoe del„"^c*
n di Onderwys, door die Leeraars veilig zou kunnen gelpia. Ten wonïen van de vrees en liefde welke wy Gode verfehuldiRl zvn uit hoofde van de weidaden die wy van hem gemeten r cTvan zynï"goed en afkering.van onze goede en kwaade duden met de ivdelyke en eeuwige gevo'gen daar van , heb ux mee vw 'kTmnen penot eren. Want ik kan niet zien, .hoe iemin« vïndeTdLcn; of van Gods alregeerende Voorzienigheid, die veel aSocdiging tot Deugd, zoi veel «roostn"-Hende oplee^ vert en alle wclke begrippen tog ook lecrJMUngen zyn, zou kub. n , 'iprëckèn wien byS^liek Gezag geboden is, *'8 v» «j« Lecrftelliae Godgeleerdheid zorgvuldig te Wachten., OelyK 'dan ook 700't fchynt, op dat dit Gebod te zorgvuldiger naSkomen'zoi. worden, in dit Christenland alle Leeraars van alk CMsSvke Gezindheden, van dit Volks-Onderwys worden u.t.rflnmeV eli "" Mem; terwyl" de Deur daar toe open blyft ^oralTè\le zilen welken ik, om geen aanftoot te geeven,
zynde, dat men de Natnurlyke Godgeleerdhe-id 11 al derzelver uiigeftrektheid , uit het Naronaal Ondcrlvs niet l ft willen n tlluiten, en dat het aUten te doen ffi'oa Ié Jleiiige Schrift, die alle Christenen voor haren Re«1 erkennen, uit dat Onderwys te verba»nen; dan zullen de »rlSV-Cbri^net*i van het Onderwys hunnet•.bekwaame GcJsdienst-Leeraars verftooken zynde, een Gödsdienfiig OnderwTkrvlen, mogelyk zoo. goed als Socrates en Jrtflotcles. of als CicerT^ Seneci aan haare tydgenooten gegeeven hebben, waa door zy misfehien wel aan fommfge denkende weezens een|g .mt redaan htbben dog waar door zy hunne Natie noch van de i^n^^oKfoaf van^e dwa^fte Bygelovigheda! hebben kunnen behoeden of genezen J terwyl het te gelyk n« t«^ontken nen is dat we or. dezen voet zouden bloot ftaan, vooi tiet im^ Van «7e^"danige Wysgeerige Schooien .als waar m men Jen NaiuudvkenvGodsdiensi or/eenen Epicurikhen, «oiicnen , ^SpiDrchën^yof Matcrfaüfehen^ trant leeren ; en de weeten wel , welk eene Godhe,d daar in zou v^rgedragen worden en welk een Godsdienst daar uit volgen zou, wam da: men doe %* men wil, tog een^Naticmaal Syftrm» ™«« ftaan zou, ben ik met den Burger ynn ie Kasteelt■ hoe dit zyn of omftaan zou, thans «Wlaten zynde, W<^n« toch «nzclSatie, onze gemceue Man, ouae Iiwooader» van net



pV"? -T-»nd . uit zulk een Pntfofephifcb; en Mcthapliyii.sch On ;dsfwyS zw' ft"\#(Asm hebben , zal ik aan KBeitan MrXzich ; '>'Tii.<,*<^WLq)^:\i4Öoc»iieB.'v.Nonh ook, daar ifc Hier- eigenly —Op ^(Vili'ifii ftitrttïyüii ;.wefk eanerr trbanuelyken toefitand.de Hei ■< '^ffidlfl'Jfecrtftt^^ getal, men doe. watt meli wil
"*'«»• 'jtVgoBr^t'**• taatoWing '<**r. Leeraars te verloeder) ^.alty
• 7.èn' ■aifouetkuly'B'adir 't\n<; zouden gebfatclw worden,- die om [ *t at;é ween 'g*fpr(W!kêü , geen ander Godsdicnff ig -Ojdcjwys ■ vei
Itani, nrx-fi ScftMtt, dan 't geen bun' uir-en.op-grond valt -de' 'zdlver MfKgë -Scbviiueay -bun eenigst prlntipiuvt Btgmgfcmtfl
- f; rfrffen "wiréi, J:'è«.''i««f- <o«rHmv ^iduwjsifcnaa.iée'! uiuile-le ^eri^wegSK' t-^*^r-w-.g-,-he«^iw>mftaa?edecke eai njgenosg igc
heel., volgens Alt. 2 van de Commisfie van y. zon ontnomenzvi sib ,fk'h&y St\it tttteit wjVIiodïonr .-vanvóafen/dar de vau' detGeic ':5-fyft«c^«'öi.<fL)n.fl*rW:dis r%3'ndln«fen zie *el .van. GoAidienili "- :'Widcr>vys"éh W-ft'ü-rJ op hvi-K;.eisjratikasfen., ibt-bbuii weten t ■'"vt'fifzieiV; cn gédulg'-ryktint dc Geroioi moerden dit even guc J?'kiiiin.e* ,':cit.be!VK.ryji ie dwii,; jtii.iKaet%.;daar uien bun allecii d >*"sit j'Og' ■ ■i»;*>j)tfeiw ^and'ev: ontnemen, en. hen .aan hunne eigc *("'"«' *Cv '.■v.-rk-atenZ'.'ivfct hen te verdrukken, privk zy at: rVay^s (feifa^W-flMbdfr htbUfei, ttoiaai; 'swdk men hun u Hi%i«i'R?fgyW.\Wf««-!f!i VQ£:iI';m-v iüs'iji ,;vj . n^jawavti •-: .-.jyoi! vij, i.<:-it inee.-np ainl ce..ur«rkcn , Jifdc.««ykhei< *Nr»^t!eW,'#t-4ii-tt:*9.iió* »«uxi*d(mi-jm.iaak8D 'ia: ogtJte.nemen zonder uit de v.rm i^üAaiï'atxr •ohdtfcfimeiden öinftan.lii'Eie -tte»J» EoTOÏ^it«l-Cta*m»4fci * MMtoelcaij die .tog .-by.-«tón re H(eVcit-ndcf»',M!»b nwts lilde.' .'
' Vetert raeri *v nie ^Biidor.iièsKcii.;.. in vroegere tydw, nulik oeii ■' tt*t*aan3c 'ly.v'np' v*" de VJm . iykc. Vryheid niet gihad heeft •*Jt»^^-"teae..w.«.r4i8-"<l^eiBctK:-1 eieide, is tene waar.hdit,(iili< ^wWrfW^d fornHvWH/l n* .'Jvk.ai.hct: is tog oo,k:waar,- dac byde op-
• 1Wg\!0fgviN.e !Rt^iHdieleibe*le-«oon»i.rijtir-ien maatregelen .nucdu ■"ftfercV.' "zontfer- ««He», do Wryh£jwi<m.'a;«liaii^)ybbeW,.OTm*e ^-Wfftëbesty' Siüüa^gwoifciiijs, rust tn eendriidr'.■ dei1 Ingezcmftn'•ïr-e^'KWije'éiS'fttidtóafitjl.^i'Ch *ew«ard blyven' , AUtmgs. likbber 'J%3K%ilenW;"fip^icidi!cn, en.lonk- alknjss 'zyn de m.vüe-yelea-Ae"gen "tiJ' 'Hi-lèntiëfixieJen gematigd en verzade; en.de P.tr-iottei "' Van Mfras. 1H.-MVJJ1 -dwiditók genoeg getoond, boe _z.y van, böyiip ^•vaicnV SfedetiiOkboilde be.-.usron nog meer verligt, en de Rhya*cM ic',de'!!èii,"iisui idejtcbftfiïltiBO-st worden; 'ÉAvelk zoo' ivdek ^fAAkrfdeV^H »fc lUkfii^vtindi dst' bet vöwuy'criiönent,} mbdt ''*®irr*ïpfé,IïiA»,vtiP:i?% 'bet voor) zyn ibelang (aadzcaw .ooedoblde. *^^fi^^n*WWdlft>drt^ ftaestelyken te .latcir.'hörtvaanöt'Jlo;:'fliWVcónt'-d;i ViAtnrjCae^'gfheaentiejil1 -van- een tzcer, :aunzititjyk *'Wrl.Ublyk 58teiV«df(*«t8 «3i»ia«icna^l3 ;r , tt^.'iu ob - r;: w
Wat uien dan ooi; zegge, dit is Gefehieakundig waar, dït ,dit ''-tiéim,'•'KbWiitf.Httduuxxt&l altoos is beroemd geveest W desze'fs vtiidr'a;"y*atiiiilieid iir'KerkcJykif zaken. . Ifctds , ondectlk Xai.dvn Wm&tikp» hot eerltc geiratst, welk eene veifcheidtiohck " tan Wmi'idW.'ff'onnvleiurntiid «jtiu-i,.Cn *lfs lisnJli Jiil'dQ üigoHyt *^rffié<^rr^v*«M»mwiok \'an dfiivi'»ans,/tejTKii de U^mMmmmglé' '- kerea^'ii ï^ii^itawiKébK*«ail.'ir. Dez(raiu:ist<rlyl;e.*ia»tk,u¥df.:lieLr "l!?elt^é4i W'fl<'i'v«r->t Jahdi-setrwraaakt, eii .uift.Jfwbrawi:, .VfcjRn. ' -feêW, Vr.*>;ri,'k..v'.MtsHibla!fld | ractsctw/wooid, wit .aUevLantku, «t"waar'miHr'-#ög'tmeaietev «dft 'ii:Ol!;'aLajid niflar.-ce«è..GüdsJiejist WSSénS èen'^JfaO'iMot. aaiital iBitezeyjtJe'n licMvaerdt. gelo<»t,
• Si •p:rzC''bevollr?n,a daan door ir.ogelyk op de helft vcoueerdérd is, dst 'on'se tvtedeu iijUjsiitt^pl, e» onze. tfluimorcie ch ïubfialieti
' '-Mótfjen* tronwakf »f^-'' •' •
J/fljè 'deze dlciica rui.1 zoo .zyiule, •*«•*-.»« 'ilan-«deliiio.ctlie .gqagt •"•"Wprüe'»ii'-Yaa# ••<?« otoofoör^rdm^'Awvytcn^ . dat g>t «ict^jg
- "meer' gedaa*lwbVeuiï:D.it .zesagb nog; niet .d,: oveiv.-bleVeiie.^be'n,èwateft, - dié Alotir.daiïén rca Jaaw»,be'ijK9tjSd waren, 'teii.'k'esfe *i;6ifin:'rSt -rrf&rJ «rttii-.'t Vaderland,, wcagenoi en iK-bbeu % Eatin ^Ö^lyü 1,'' C'tfi-aliiiV dni. rika'üfurineerden,, fchoon in dit oiifsigt ' wxzer'cii ieliRCrytóoraare-teefete, ai»tlcr8 -Natie -in de -getipete -Wac '.. ,'Jr«4,?V«8jt w>l«wakt*\ryt3, niet dnvebbocerlyk rek kei j* ïewfiest :" 2yr'.i'^llèn-zy4fiidain-oii»eerte>veritei!eïe«<lB vet^efinu noodigliebben? j • ' ' Y-«6rgaiiOIV-prtfcnawen'i deze oudo z-pkijn dair Jpa-
- Mn, eh-niemand'noodzaken, .dezelve óp te balen.' Zien wc al-; wat bu raadzaamst zy te. doen? - :•*
De- Gereformeerden, zeur- men, kiwnen en behooren n« » zig zelven te zorgen , gelyk dd Disfentiëerepden eertvds « liebben, en nog doens,;0iï ,wtl ik.du. overweging ncmun.. '
Mj-,i Helt bierzaken-met malkauderen getyk/die in ,den as zderi.ougcijk: zyni / t,U>; ; ■ . T'I
Sraarr, *y. voorbeeld, de ' Rpomiüheii in dit op/.igt raè Gcrcfoameerden geiyk ? 7*> wy.-owdaat willen fprtkt-i' ztx de 1'nncipe.s. van den.lloomseii - C itbölyiteii- GuüsJi ind'-n zoo wyop^-'szelfs Buiteijandlclie b.-trekitiugen. aat r'e.ven "z wy'lieï-.oadertreid,. in, het geval voorhanden, zoo .lWor \\2 «taomen,- ito!idLrc«ibtllykheid,;<va't bet eene ■uk b-'i-aiidew lt norren/bell uiten, daiidoor oppervlak".!^ raifi^ueioeiHcr. di i bet: w.-zeii f. en de ware gilü---idhci-d der- za^His, va» g&ifiB -u eatteezyoii io niic-t.. j . . i , . j " ' ' *
.. .W.-Uie vergefykiug ton « 'er al verdij- ;tuk!cl,c:: 'r. * ■ iK tfOhaam dofOeftïorawerd-jn! v»f ttgt/htt van d-'w-kièl ? uitmakende, en de "roteihntfei-ie OjMviiters ,die n:-it'éiii nhni egtjle- bedragen, en dan nog . in. verfqheWen dieien ti.-S».itkc i ls een zoo groot Lichaam even ^.'makketyk in e n.e'iiet' ' 1 nio Wder -te-brengen, dan een ander, dat. ststi « óf/r/ij/ww .'kloindec is V.Kumt botonderü.'fetM- va' ry.f-,, nkr-iek i-létYii. 'Jraeftingf ";lf(x'n de uiee.ste'n-, . dei- i>isl':-niieiïi]dc p^rlyén zi -dit land formeerden', eu hu)iii« Fondiè-i aif.i^s.in oüj'r br*t was toen ons kriid niet in «wed zeer MMjelje-t-dey p »ï'? iv* ■iSoef d' CWinierctc . Jvab'v!-:,:.n e--: i... ... j. . VI
-nisii' gewonnen'? -Is de winnende handi^aV^ n mtiirivk' sniki ? " onaé dagen daar mud .- te vergelykeuV 'zjv d'ï-Capit dis-cn i'i«t 'kraalktjxdoo» distredafyan h_t i)-,'<x.,i- tn'b'-i -e' 'l-ïilsch pier ?.'Zyn dc O. en W..I. Cojupa ,.H,t, ynai-geni/.^-rd-/ Kla de Commercianccu cn Fabrikeurs niet eü,-^- eosteu i'toodel k'-;i «I tto? Wiufcdai de •betó.stingêjt *n ^MdWiirk^i niot ruk, Ss,3 allen, byzonder-.-vooi!. den amkrci ■/..,> v.- -jy-svi den Mid^elllad Loopt-dei Aimocde cn w.it<rf ma:: *t.»j.t l - rs'-Je iCa-I' v , Jlogums Zal 'ineu.oordeel .n, t.aL ju : :',),"',:[•',; , . X-'d voor -zoo groot- Iïicharfin ...feven r.em-iktóyk ,,7 .'t Lcn „„i .-de.'rybfte dagen'vati dc-Il.'pDbtteK'Vooi oéiViVe 'k'efif • Lichaï deed?. Ik beroepo my in de, et op. die spiekers / ■ ■ n die ■ .redeneeron, of zy wel geioc.: .1. dat l)Ht ihars :r"io'gémAké gaan zou, als m de vorige ü.i..y, indien vuur du kleinere Ga ditnltige Geiioodlchappfii «ie i .:-Jjen.en HbU.ki.iuea mo'ttswn, vandeirien. gemaakt worde-», - diozy mi aan tó:.re w'dvara Vaoaoudeis - te idankej» lieblieit i ,>
s ftfcii.ïjo*ft zelve ook met ttiHnsn' nalaten .tc ccvo' len M •edreyoumoogLykkeid nboe . vo.ay de Gereformeerden involvel zoude, ïudiL-n.zy genoodzaakt TCÜerdun , biui geheel. Geiiooticl op eenen- andeecnl, iep eenen. zl-Iis bctlaanden v.iet 'te breiij Mcu iwii bun daar toe een b-lio«r!vken tyd geeven',. menl hun s-,-6-, ot- niecr-jaawn na dc. Cokft'.uiHc toj.-il.ia-.; 'ten eij zy daarna zig adveu voorzien. -Maa- Bur^r* Rcprefcruaii'tJ hóe zal dtt de zwaarigbeid:,.4»üe -zal du ue-wiifw van ,1e" Gcrefi rtjcCT.tósvGi.iksdieiist -oekf.iiig-wvg,iee,i,ieii,;1ot vooitiunji? ~ •«««•hiibbBa jReboor<Lr.d»t-'w leevf5.i3o-\'.tt.,i!tl es.zwK ei) gel^-Gyijigf begrypt?;vefnjeilr^cre.. da, ,lvk-. , JJeze X'acatÜj zullen xiali.in .dien msfcliei«j-t|. niu Mt^n-vtrwl4, worden'-1 .üuudeu.-lht otkKViÜ ..kuuw"É, ,v-i|iq -gebrek ' aa#: -tai.dldati rWatl moet-bier uit fpefiiteinjqktn .de ai!- re.ic^b ' Verwarrui waar van.ik durve zegge, dat.Niemand.uwer .ie gevolgen berëi
uenjkan. -,\ a---.' j'-, .-•.,; ;.; „;,.;" "J
Men heeft ook voorgewend, niet, te kunnen.'jbegrypcn, l\ tie Staat .zon kunnen zntgtn^-gptyj» rjo Comu/iwle yaii gi. Ai 7.05 , ■ vcojfloeg', dat het kivMnii'S-^mts MevvtcrA wh-ÏA , Oa dt'zw orbv-gryplykheid gal men votvf,, IcIh-ok .inen.aei»~3 tvist, dnt,b.ec-Goil<5d».:ijftis Ondw;v.Ksi .iu de ^ereiojróeerde 13 TOl. aU.Wi alW'Ctu'i.st-eil.Kvü-k:-,nj met ^en uitwundbjen EerdieiU J.au hsf..<3pniswaezwi, «C^èeJfWsWs b.vge«olg,;.dat. als I Staat zargde^OQi: Iwt bctivW^Wi* alle KeiSelyke Leciaaren, 53 iat er-.^ap ook.MÉ»r,liet...p»dsdie,i>ftjg Ondewys gezorgd yvierdd i.s m; Je».^«.ide»ot.ihct.iiiflg...'ophouwndc-,. -d«:Öiidenvys - by 2 Gereloï.resiilen.,.ii9ÏÊBoeg, SSopden^ ten miiiften, dermate viii MP wor, cn zoude, „qar het dc ruine van den gebeèlen" GdifoH mperde-n G.odsdieiist zou jia zig fleeiwu •.. • . .. . 1



é m)
| >& pa zien welke .* ^S^SSB J Gr.! rftffab r» ,-'irfcty.bcftc'kki(g 'rot liet Pian *» «»a- rae
: „.„neming der aanteb.ecleri C _tHt tifcmce-, gy
Kcndtagt onder ^^ S^ri—^ 'to
—M» valken ^ Jt^ttZf, Wiï «c»!-V>» badaanfe overweging'wil ?'^e|; „, utje Rieden, waar dei
ttfflSSS^^ fafc uy
as» r^<ffi s
lLei-5'van''lumncn getouwen,- cn de Is
jU/hebnen ! fflOTSSE» SS«3 'f'
m ^-«f^*s£: w^er-Ak!tM« ësssd*
|fee-n' '^/^h-m, d e k'dikanteii^^dle*.*MM g
ü t, 'rkvélk/gv ^t^tT^ed^,''n.otr aanldW*;, va T eteforineerüeu Godsd cr* wad*f.i,S . Hit.» Jiat ce
I Mjjg «'« löÊSS vtm ivdelyke ttlmst,
* V.-tr.' •, t -e ^.^' «^ ; -.t wuik utoiod^-lyUtK.. te
im AU «en ml di -e,ih u, gelooidc bellonen te
«iCeft, cn ook "^^ f ^S tS, inbiezemen, dat de *
I Zult gy f.T. dit ^^X X genieeuerVadcrlaiKl; d.
iSw>dc Rust en de ^' ^i eivu ilyk eens ee-ne- ConttitU«e d
Ue» Ate etabllkeien ^tto», *'iVo^lykö.uede^ülgen k I dt Vcciétykhc-ld van uw V H« ^itójff) ^ ^ ^ « S in :t av zuilen zy.,, .on' £ uo0r/zig » xWEntnoM t
^^'U^^^cb^naJ Zou moeten hobbvn, ^,va,t V IftÉg SÈfdiS Vonder 1-vplKCttc zyn , geloof
-fcrclkiui'du - "'kei, ai < -.5 nt ^cwtcst US.tfW Ét '
»«er\ti gevolg» «0o vi"btb*. ^ steunde <d«ar in ! I ^ f, ^-mtee t n Ut on£U ««bleven, ...aar de <
Jcrshirtecwdej^byde^
,et bekenvle voo.ftel wb.dt gena . ^ ^ Zuilcn
i^de ®e^^^t^/^Sement bunnc GereioimeerjJroQrftaOders \an net\wa w hitteiilcverwvr neen doen,
1-VS Je,ze::.r^k,a:f.1S inZai «c.-paWWi^ua^va»
efv Zullen de Gsrelbmierrden, desweaen belcliaamd, met at Iwarolc wmto **» ilWéda >MtW, ■■*«i,-"»<H(fti* -«e1 wvtod ?'d* onbetwisitoitn' ibeblMni iliet'vd'-wJttóldfïlan» wWUartnioSWntf 'Wrwer4»on,3 Cn éulilén zy' die- «MWWJfiögS »ot f™<™_ ne ia tot ïjw*ïiaetoel van lia algemeen H*lddg,- wdjclykwet ester worden? Vaoral, als raea daarby tfèikt aan bet imwmte i,.ito.inwltl«cn'.BJidBre'.aflSykeU:i) teeitii geven? daar nu ten anderen : genomen, Bureers RepreCmiantcn t <*at; nogtau&i.u» osïfte nog.ner'4: H-ecckt?*:'i>*nns-j»da'ireld-rywjfe A uw l'Jan van-Codftiiutiè. J liau^guuQlltfilide bet nmiAottttrwooiVeS: rezien vcrdeif van dén Ger.formeerden ©a<aVRi;li«',eby.-inebrTa 'beid aa:tgoiianien.-< .an idvb jOereftóèWrdin^wlaeSsniaan6J*fj Jhn tam alle Af UataalifjJiü.l!urx-»»i>g**oh#uj. uiierde,>«oiï; ■dan ook.. uav.in.ïetacv,degnaMÉ ,. om- tuwmi Raajtdiyfeaolepadad aduw- uei .Coofeic Iteoedeévis a««-KlM;tigit».<RWi Unujranool, bereikt hebben ? G,-nwogs'dn ws.fdieir., mast rs-beïje Ibins'B.f.. Ierwaehten Ï-Zal.dit r imst^Widcal ,raaueb eirzurOïiiuiiüetbellhcf ;i zyn Vaderland niet ce:..*** stedjutt vdwtttiuripct waiwcken geseto 'i dan het GeiiQodfelup der GefdimnetrBca. vm.i5o»!*icim{Bbewj tu. dat 'ut' .gt>re„naueerjge/ {pvtkfpn <• *ir iis!*nd}tii»rfit %w- ■ gt da luiigcis, u»,d*s ooü w*n' hef OJiaeeewent. ***.*n «tl ■ezen zyn',, jiHijeiij, z*» .dte té* llMbHiaMNdlAJUUiW*i na«n«t»i4 huu'.ovevdM:)gc.V.CV.'ftUu-de. hmtten, «d4^KlÉlMKMIM(\ , e-n di*w haat m.1 l«w«e. fijisteiw. «mtanpw i n.*t*dn«ri 4H»-\ ice.sl.vl>a.'.w.mv,^,-tcge»aU.ii, die* hrf>-j») '*'i»«h.j*.«kui\Scbsitó.4. ,ben» w de-ze bun zoo *iatelvkci:«?ltitittle b'j-vel. handhaven*,> m -.e*» wotóeel*.». r.u.-Lei'S-Ri-p»elent»i,«iB-! tlat.wö t eure ,"eriik!- ;««nv dat 'ei iminefu.ee/ .ene J?»l«iVe owkl- vn;).zltneir „i ».^i-Jwft4>idig.-;.wa»u 41e niet nj. dWa^r^tmjsSeaastew»
ïcr i atie berustte . Maai', Wat 15- er dan by ons , in hctondfimdifyj val WiNtjigWn.WdJv^a*» «s-ikiiibjl dfW.-«V««), si»3f«e8S*r*.I
n«t'»Si W'wee.ptdiok(t-.F»9«0 uivi-r«4M^ato««^ »SS« «C 's Kan het,.duif ik vragen, Burgers Reprefentantc-,! laa tot 'Biet, , politiek j,--yoioi-zi|iyis.f«i4rtl,ti«i h» <»H Aiife^dH >>ffti9*Bi}(te ,t i.i-hnStipiiC d*. IrWWï ,.V»-Viwktl?*** b<-iViti*:.a}te-tb,Hf! jiewUfrn tiotfereu, aaidoiciing tot mjsdadi*e ♦aji.iciieji juwottboaadeiing geven „ eene gr..nd<.loozc..Ik«»,:»i»» eev*i«e- WStrtMWW* «#er; -. i'llur-Lrs'te openen, en alzotjuy, -vadurVyk qfma&famMMB*v.gt Jn Uioedeifebap .diame.traalitegen te werken ?- .,'■.,'..■; . mic
tu,oiu \-.e;.ke Heden z..udl jsv ditc^ii? l,.,i!Vy«idi<-...j,t«,e
ut'efe opis ie. sjoiMer-.ccarjig »>p»-mtzU.t. yafA-<Jf«»r.v#w flsH-.Bipei i vya'v,i,jLvaii de Republiek te /.uilen bevsrtUseiy... JiV«*«.-«i*re .'imetyke bcvveegre.lc.|ieii Vr inogeu-zyn za) .ik-jn4-5''*lV*»^n. Het is waar ïvieii btrocpL zig op het iXcoef dwjterT yigVUMI in den ;-,de Aug. \7,/>- -alf ot-dat iu tegcnw.jui^gvgu-vat^il:S bollisfel. eu, iifdoen zyu.te.. ■,.. 1 ,1Kb liS,
Doé, om niet ie hei balen. "t. geen: «kar. «gen, TOSaW1»* oo wel i.s aangemerkt, /a|_ik f.lie>-u zeggen'. « - .-.-.<
Uar k, iu dc uvrtlc Rbjat*,. bjeneebimaA-allc cjif iWyhicdi.»?& ideuccui, en advyl'ercfl welke .de.Cumii^slie ym^r~my^ eelt, in bet upr.eiLii van haar Plan vau ConÜTüitiod?s *4's-'WfR ;.<7i-< to» .v,-M-r.e,v;. V.r A. ( Regiems' , Ons .dlen.yan vyegcr, betjfifl-eiaine Volk van Nederland voorgekl.reveli <w'/gii(cM gmawhtm 'e '~v.«. 'Gelyk.. dan ook' deze Vergf.deri.ng. zig. altoos zotgvuld^ ewa-t•'heefc-, ie.s, omtrent de Comlitutie te b.P-k'n-zoo bwg, les Jaar toe geen Plan gcprJ'eniccrd, en tot-fien onderwei p der > bberatic.aangenomen 'was- ï"eu , iJuryirs ■ Rcprek. ia, ten !. 1'ocn wierd, en was het eerst de Tyu, om te dehbviveren, . loiuluiicereu^ wat men in dat.Plan;.aan ,de liaiaalfr.be Naue ÏWJ /obidraeen.' Toen eerst hebt ey wettig kunnem besluiten, eii:»'S, -.cds-in verlcbeiden opzisjteoVfloxci-j wolke ^ê, pmHUfiMrf) r zouden,, waaj op gy het, Plan - van •GöllftiWt.o., . erj ook. i^ze k-ene byzondere llooidliukkcii,. gipiideii, zoudi, hven z-- s -a ook nu eerst de Tyd, om te ove.wegen, Y»<* ecu p ten aanzien vau de openbaare Godsdiens'kltiiiugen, li ■-. . cip'icerd wordend Plan van Coi ft.Buic, aannemen cn v.. u.. . het zou dus eene notoire Abfurdiie" involveren, % • dat de Leden dezer Vergadering, in dit geval, üO«dei zvn, door een Decreet, det 9m de «wufte l.eiiek„i,n I '.-,0,.... hebben konde, op het Voed nt* geheel onbekend.,1 hu, -v... ~'. Simtk. -Waai Bwgua iUprelemawer.4 "VVect-gy .wetr.



C 341 )
Becreeten "hier vin Applicatie behoort te zyn ? Het is dat, waar by gy in het Plan van Conftitutie bïpaald hebt, dat alle Kerkeiyke Leeraars zullen uitgefloten zyn 'uit de verkiesbaarheid to: de.Wetgcvendc Magt, Hier door hebt gy hen,| als Amptenaren van de Republiek erkend. Want zoo zy die niet zyn, zoo zy niet liaan in de bezolding van den Staat, dan zou ik tog wel wenfchen te te wéten, op welken giond , en met jwelk Regt deze, als dan 4mptelooze Burgersberoofd zullen worde.i van eenRegt, dat zy met alle hunne. Medeburgers, naar de egte beginfels van Gelykheid, gemeen hettign?
Maar, inde Tweede Plaats; die Leden, welke zig zoo tiimfeboots, en ik zoude byna zeggen, zoo onbedagt, op dit Decreet . beroepen hebben, hadden het zelve wel wat naauwkeuriger mogen overwegen. Want het zegt niet zoo maar raainvely;. De Kerk is afgefcheiden van den Staat, zoodanig, dat ieder dat principe zou kunnen verftaan, en daar uit al zulke gevolgen zou kunnen afleiden, als hy mogt komen goed te vinden; gelyk de Redenaars, die daar mede gefchermd hebben, het hebben aangehaald, en in vago gebruikt. Maar de Nationaale Vergadering verklaart daar by: Dat, offchoon geen Maatfchappy kan blyven beftaan, veel min bloei)'en, v/aar in de Godsdienst niet wordt geëerbiedigd en befehennd. **tï» De affcheiding nogthans der Kerk van den Staat, noodzakelyk is- • - En Overwegende •<-** dat de Kerk van den
Staat reeds wezendlyk afgefcheiden is. —^— En eindelyk,
dat eene inrigting, (als die eener heerfchende of bevoorregte Kerk) die zoo leng en zoo diep is ingeworteld geweest ■ , met- veele bedaardheid en voorzigtigkeid moet worden vernietigd; Decreteert: Wat Decreteert nu de Vergadering-. Zy decr.teerde boofdzakelyk dit: ' ■ ■ ??_< yd . ee v. u. »,tttl< ': . J.J'I-cJ . ii.ee.-j t.' Dat 'er geene bevoorregte Kerk meer zou geduld worden. 2'. Dat alle Placaaten van H. H. Mog. ten dezen, wierden ver2 nietigd. . ■
3. Dat geene Kerkelyken zig met hunne onderfeheiden Klederen, buiten hunne Kerken mogteu A>ertQonen, en by het aangaan van den Godsdienst, geen Klokken zouden worden geluid.
4. Dat'er eene Perfoneele Commisfie zou worden benoemd, onder anderen: Om na te fporen, en aan de hand te geven derzel-
u yer bedenkingen , nopens de gefchlkjle wyze, op welke yoort&an in het onderhoud der Leeraaren, en Kerkeiyke Beatnpten Zoude kunnen worden voorzien. — En voorts aile fchikkmgen te ontwerpen,', die de volkomen ft e\ vernietiging vak alltoyahlyfzelen eener bevoorregte of heerfchende Kerk, en de invoeyoe'ing, dervolledlg/leGelykhelJ, tusfehen de Letten vati alle Kerkgenoodfeliappen zal kunnen vereifchen. Ziet daar, burgers ReprX-utanten! Hoe gy zelve de affcheiding der Kerk van den Staat, in cas fubject hebt verdaan, cn veötlaard. D-' by Uaangeftelde Commisfie heeft nog geen Rapport gedaan, van haare bedenkingen, Ime-voortaan in het onderhoud der Leeraaren, en Kerkeiyke Uedmptcn val kunnen worden voorzien; cn eene volledige Gelykheid tusftheh alle Kerk - Genoodfchdppen ingevoerd. De Reprefentant de Mist heeft daar uit onWederleggelyk getoond, dat deze üueestio quomodo ? Eerst dan kan behandeld worden, als wy dit Rapport in handen hbb.n, dog dat wy, dien onverminderd, uu tc' fpreken , hebben, over
d^Qjtajiio ant Miar de volgende Reacnaafs, zonder hier op
te antwoorden, blyven flegts zeggen, cn herbalen, de Kerk is afgefcheiden vau den Staat; ergo is 'er Gedecreteerd , dat geene Leeraars zuilen betaald worden! Welke Logica dit zy , verklaar ik niet te bcgrypen.
Ten Derden, Ik heb ; uit den Regel, de Kerk is afgefcheiden van den Staat , dóór foiomigeu hooren bêvveercü , dat de Staat, •f Burgerlyke Overheid zig met den Godsdienst niet bad tc bemoeien. Dit ftrydc eensdeels tegen uwe eigene gemamfefteerde intentie , in 'c boven verhaalde Decreet ,■ en anderdeels is het. notoir ongerymd, te eikennen, dat de Stant, en deszelfs bloei het grootfc belang heeft in den Godsdienst, cn cgcer te willen, datde Staat \ lichr niet bemoeien zal niet den Godsdienst, waar in hy een zoo 1 groot belang heeft. De Burger de Mist, heeft grondig aangemerkt, dat fchoon de Burgerlyke Overheid geen voorfchrift geven moet, 1 -wat 'er zal geleerd worden, zy nogthans wel zeer zeker zeggens \
heeft, wat let met zal geleerd worden, en hy heeft daar voor m i denen gegeeven, welke door niemand wcdXegd zyn, roch <v*T door Iemand, zob ik vermoede, wedeile,d zullen worden: iï 1 ders ware ifc bereid, de verdediging daar 'van op my tc neem* , maar nu vergenoeg ik iny, my daar toe te referceren . 7 °Te" dat y?n 'l't Oppergezag der hooge Ove-igWa1 i in de zaken van den Godsdiensten van d?zorgdiezy, uithoof yan'sLands eu des Volks algemeen belang daar vooVva-pSI
e draagen, wel eens, of zelfs dikwyls misbruik is ..c^afffl Dog zou men ook aan de.gec.ouftitueerde Ma; tt,- het Onna ™, Jover 's Lands gewapende Macht wel willen oi.tWen , we -eiis ffll misbruik, dat. daar van zoo ïnecrtiac m.ialen gemaakt is» HetmèBf lyk misbruik, moet of kanbet noodzakelyk gebruik niet we ne -mén I ot t ware gedaan met alle Beftuur. Nu is de-noodzakelvko-id ds'I zorge en van het Oppergezag derh^je Overheid in dc 'zaken „ f den uitweudigen Goddienst met tc ontkennen, 0:11 dat natnclvk M geheele 111 rtandhoudiug vin dien Godsdienst, en het daar op it. botiwd onderwys en aaumoedigüig tot Deugd en goede Zeden dut I van afhangt; en om dat die Overheid moet toezien. ,iat alle uit» I we Breuken, alle Volks-beroerende twiften cn fchcuriiigcu verisyd jl Ja! da de ouden, zoo veel mogelyk genezen worden. 'IL
Kan Hat Burgers Reprelentanten! ons vergeten zvn, dat d - tiifc'I digfre,.dat,de best denkende Nederlandfche Patriotten zich -\Z 11 met genoegen en goedkeuring herinnerd hebben, hoe de Staten vf l HollancU m het begiu der voorige Eeuw, hun Regt var. Oppcrbt. li Huur over de zaaken en Leeraars van den opeiibaaren Godsdienst, ï van gebruik hebben tragren te maaken, om de toen gedreied wc*\l dende Keitelyke fcheuring voor te komen, en tc beletten'; cn dit 2y effechvelyk belet zouden hebben , indien zy dit hun Opp"n* 1zag hadde» kunnen blyven. uitocfl'enen. Zy verklaard-en namelylk'lr ,, Dat zy verftouden, dat het der hooge Overigheid toeftaatilt „ in Kerkeiyke zaaken Wetten cn Ordonnantiën te-inaaken gclïHI „ alle Koningen, Prinfen en Republieken, den Paus verlaten eiii» „ Luangelifche Leer mden haren aangenomen hebbende inde naastfllf ii 100 jaren, volgende oude Exempelen, gedaan hebben." Men ml de Maats- Rclolutien daar op nazien van den 4 Nov. 1613. Ml' aa Dec 1Ó15. Gelyk dan oek de toenmalige Vaderlanden Vry. | neidhevende 's Lands Advocaat van Qldcnbatncvcld wien de I Natie reeds lang een ftandbeeld moest hebben opgerigf en die „ 111 de Staatkunde zo egt en regt inzag, als zig thans waaXbynelït niemand onzer veimeten zal; die groete Man, zeg'ik, verklaar: J de, ten aanzien van de voorgemelde Refolutie, in zyne bckciiS' ( Rcmonftïantie. „ Dezelve, als ten hooglie noodig, zoo vo* li „ den dienst en verzekering van den Staat, als tot belwudéj | „ van de Religie en Rcbgions. -verw.nten (wezende de besll u „ Party in hctXand) altyd voórgeftaan te hebbeu, als cen voor-' ' „ naamfte, eh'iiootelyklleV Hoogheid en Regt van den Lande,1 £ „ welk hy Eed eu Atnptshalve fchuldig was voor te ftaan." I f
Het is waar, hy en de brave Patriotten van dien tyd hebbefli ai hun goed oogmerk niet kunnen leusïèit'n ; niet van wegen inisbruik van 't gezag der hooge Overheid Over Kerkdvke zakenHl' icen! Dit gezag zou Kerk en|Staat behoed, en de fcban'd-elyke din*| jen die 'cr naderhand gebeurden voorgekomen hebben; maar zï 1,1 Syn belet gewoiden in dit goed oogmerk te reusferen, door h« t msbruik van de gewapende Magt, en de bekende tyrannilcB ii laden van tien tocnmaligen Capiiein Generaal. Doch men ziet 1, iit dit vooibeeid ten minfte, dat dc grootfte Politiquen, df terfte Patriotten onzes Vaderlands, dc voornaamfte Staatkundig^ l t-an geheel Europa, altoos dezelfde'-luslénu gevoéYd hebben, dil f :k my dus- ook meticliame , mede te onderfebryven.
K befluit dan: aange/icn de Staat behoort zorg te dragen, dat [ le openbare Godsciienst in ftand gehouden worde.
.Aangezien dc inwendige P.ust en Eensgezinde Broederfehap def ' Jurgers, tot welken Prys ook moet bewaarden aangekweekt worden.' '
Aingezien bet noodig is,dat bet aan den Volkeaancebieden Plan >' an Conftitutie, met de meest mogelyke eciiftcmmteheid en wel <i rillendheid aangenomen worde.
Dat dc Vergadering zal decreteren conform den zakelyken iiiL 1 oud van de Joj. Art. En voorts het Rapport van de Commisfié f an ai. den je Aiimi.«ni< «n»ikla . n -.- I:
ier urulckerye van VAN «SCHEIXE & COMP. ia den HAAGS



il 7 K 'Ti E 2 Z>, VR1HE2D, B R O E D E R 5 C H A i >
'» A § V E pk & A A -I*
DER HANDELINGEN VAN DE
ÏEPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N^. 445- O^fe ^ ^ éi I797* « ^ ^ ^ ^
5 £ O EDER.Si.HAP»
„Nationaale Vergadering.
i Vervolg der 'Zitting vnn Maandag, den so Maait 1797.
I Voorzitter; K. W. de Rh*er. dervolg der Deliberatien over den 705de» Ar-
4 OTdMw/rp' onzer tegenwoordige Discusfien 10 Xvk als teder, heeft ons in 't laatst argelopen Jiar d'geruimen tyd bezig gehouden. — Het ten dien > hfen, door deeze Vergadering genomen Decreet pin 5 Augustus 1. 1. en de Commisfie, die ten ze f„. benoemd is, om de Vergadering , confotm dat d'et. te dienen van conlideratien en advys, dea ivionen, de groote zaak beflischt zynde, dat de ver•imeer byzondere bepalingen en nieuwe organifatie , ?in zelfs zouden volgen - ja, lk vertrouwde, dat .jureer Reprefentant Zubli, en zyne ten fine vooroud Medegecommitteerden , immers voor dat elit ge°,ig onderwerp als een Conftitutioneel poindl beis'tilerd wierd . onder anderen; zouden hebben aan
rf?;i,'*._- ....iu. „nnrtaan in hel onderbond
lieer aar en èn Kerkeiyke Beaapten zoude kunnen ,0en voorzien &c. - Dan nu, byna agt maanden
etrt verlopen, is ae vergadering icu v^-s-» iLeer /vorderd, dan W^tö^rgE
■n ik het cienyie aavys >«» ue.. —■
, kt« uiAA. ofVmmd. zoude ik kunnen ver ,
den dat de Commisfie met dit Stuk verlegen is -
ers ik wil niet ontvynzen , uat uuc u «. ■ aaterie gedagt heb, hoe meer zwarigheden zich yoor en pfet opdeden ; zwarigheden , Medeburgers! cue let kan ter zyde Rellen, nu ik myn oordeel zoude
deel.
uitbrengen , over den inhoud van her 705 Artikel van 't Conftitutie Plan dersigen, waarom ik ook helst yoor mv zelven dit Artikul in advys zoude gehouden hebben, tot dat het evengemeld Rapport, door uwe voornoemde Commisfie, zoude zyn ingebwgt. Dan , Burgers Reprefentanten 1 dit zo gewichtig en belangry.t Stuk, /.a wwufdunelyk eerlang by SP^ffj TSfijl het oog der Biiasfrchc Natie, beflischt tn daar ik niet onverfchillig ben , hoe myne Medeburgers over myne voor of tegenftemming denken, ben ik verplicht (hoe gaarne ik anders Ook ftilzwygende den zo dierbaren nationaien tyd zoude hebben willen fparen.) de redenen , die my tot het een of ander permoveren , aan Uii-der welwikkend oordeel te onderwerpen.
De groote vraag is dan, en daar moeten wy ons by bepaalen, betogen buiten af, doen niets ter zaake, ik zee, de groote vraag is Heilig, naar inhoud van het 705 Amkel: zal de Staat zorgen dat het gödsdienfiig onderwys bevorderd worde, dat overal gelegenheid tot publieke Godsdienstoefening zy, en dat alle Kerkeiyke Leeraaren behoorlyk betaald worden i ■
by eene Godsdienftige Natie, zo als ik geleof dat de Bataaffche Natie over het geheel nog is, kan dat voorftel, oppervlakkig brfchmnd, niet anders dan zeer aanneemlyk voorkomen, — 't Is elan om deeze en volgende redenen, dat ik, ten einde alle verkeerde gevolgtrekkingen en ongegronde verdenkingen, _ zo veel mogelyk, voortekemen, de byna vylentwintigjarige betrekking, waarin ik verkeerd heb, zo wel als de wyze, op welke ik daarin verkeerde, met alle vrymoedighcid ter waarborg ftel, dat ik voor my zelven, den bermnnelyken Godsdienst, overeenkomftig de Leer j„„ „,„r, n,.u-t,ic hnvf-n alles eeroteaie, ais
den waren bron van alle wezentlyk en beltendig heil — Men denke niet, hoe komt dit hier te pas t" Gy weet immers, Burgers Reprefentanten ! dat fommige myner Medeleden, dergelyke verklaringen in hunne advyfen invlochten, df aan het hoofd derzelve plaattten ; en daar ik my (behalven in deze waarheden^ voor het overige met hun niet kan verenigen, mogt ik , X x üm



( 34Ó- )
om redenen reeds gemeld, daal niet geheel van z>vy gen.
Ujor meer dan eenen myner geëerde Medeleden, is ook reeds het voortreffelyke vin den Godsdienst, er deszeifs alierheilzaamfte invloeden op eene welgeordende iSurgerrnaatfchappye, overtuigend voorgefteld, nier alleen -van den Godsdienst in het gemeen , maat ook van den geöpenbaarden in het byzonder, en fchs-on ik in Vrind, den laat, in hoe verre dit hier vlyt, betuig ik plechtiü my met alle het, ten dien opzichte, geproduceerde har" telyk te verecnigen; ook overtuigd te.zyn , da: een Staat zonder Godsdienst niet kan beftaan, en dat het zelfs beter is een valfehe dan geen Godsdienst; de rXegefiring «an Nttma te Rome, Ilrekke onder veele anderen kier 'Van ten be.vyze. — Ja de Godsdienst is de eenige bron *an alle zedelyke deugden, het wezentlyke gelak eene. welgeregelde Burgerftaat, derhalven van hec hoogfte belang , dat de Godsdienst in eenen Siaat bevordert*, befchermd, beveiligd, en op alle gepaste vvyzen de openbaare oefening van denzelven , gemaklyk worde " ge* «naakt. — Maar moet en kan dir gefchieden, in on: Gemeenebest, volgens de nieuwe orde van taken , dooi dea onbepaalden invloed van den Staat ? Die fchynt ui; het drieledig voorftel der Conftituanten, in het 705 Artikel, te moeten volden. Liefst wil echter onbewimpeld betuigen , de twee eerfte deelen van dit Artikel niet we! se verftaan; het zal zeker my ontbreken aan onderfeheiden doörzigt; dies is het nedig , dat ik myne bezwaren tegen htt eerfte en tweede deel Ulieden voordraage •vereenkomftig het licht, waarin ik ze befchouw. Dit za ik eerst kort met een enkeld woord van elk in'tb;, zonde: doen , en dan zal ik my meer byzonder bepalen by hei derde deel.
^ Het eerfte deel is woordelyk ï de Staat zorgt dat he, Gödsdienfiig Onderuys bevorderd tv.rdt. —— Zeker hel zo zeer uit elltandcrcn lopend Godsdienftig onderwyi yan alle de verfchillende geiindheden in onze Republiek, in onderfcheiding van het publiek School - Onderwys. waarvan in de tweede afdeeltng , van dezen Titul, ir net byzonder gefpicken wordt; 't kan hier dan niets anders zyn, dan bepialdelyk het Godsdienftig onderwys waaraan wy te denken hebben, 't is v, aar, de ftaat zou de , in zekeren zin, kunnen gezegd worden, voor dt "fcevordering van dat onderwys te zorgen, indien zy d, Kerkeiyke Leeraaren behoorlyk betaalde ; doch zo vei zyn wy noch niet, ook dunkt my, dat het iets meer moei aanduiden, als aan het hoofd van dit Af.ikel geplaatst en diensvolgens ondeifcheiden moet zyn van hec derdt deel, by voorbeeld in deezen zin: de Staat zal zorge» dat het Gödsdierüig onderwys, van alle deeze zcet ver fchillende Christenen gezindheden bevorderd wordr, niet aüeen, maar ook van de Anti Christenen Kerkgenootfchappen, men denke aan de Jooden , want de zort van den Staat , moet zich evenredig, volkomen ge" lyk over allen, ever het geheele Bataaffche Volk uicffrekkéir. Zal nu de Staat voor de bevordering van
al dac vetfch.lleni Godsdienftig onderwys zorgen ?
«en iorg die anders dï on de^fchetden Leeraars der yer-
I i
! !
yru immers zoo wel Kinderen als voiwasfenen in di ( erodsdienst te onderwyzen? hoe kan de Staat daar voij1 Wgen? ja der wyze: door den Godsdienst en Goïp Ifenitige Onder wyzers in 't gemeen te beveiligen, tel F chermen , en in zo ver ook den Godsdienst te bevdl'
leren en aan te moedigen, . alle verdere bemolf
ingen vaa dea Staat met het GodsJienfrig OnlerwH, toude mar myn inzien, het Decreet van den 5 AnM as !. E geheel ciufoir maaken, en de laatfte dw,iaB
tr^er dan de eerfte voor he; overigs conforiB
e my haofdzakelyk, met dc bezwaren door den keS entant Sdho'onegevel, zo befcheiden als oordeelkunMj eerite gedeelte van h;c Arttkei in 't midll
Hec tweede deel is van minder belang, en lui 1 wil Idyfe: De Staat zorgt, dat overal gelegenheid tot\\ Hieke Godsdienstoefening zy. Indien men met i t verkwoord zorgen niet ("peelt ,dunkt my , dat het eenll ig zal wiüen zeggen : de Staat zal zorgen, dat 'erbepl I le tyd en plaats is, voor alle de verfchillende GodsdieJ I >eremngen;dat de verfchillende Godsdienftige Gezindhei I le nodige Gebouwen, tot oefening van haren openbalI aoJsdienst, bezorgd worden: ik zeg aan *z//e dev.rfcb]» entte Godsdj.enltige Gezindheden, en dus ook aan 1 jf< ooden de fereischte Synagogen. Daar te boven , d [: ie Staat ook voor het behoorlyk onderhoud dier GodJ,? luizen zorge is dit de meening? dan b-klaagi'M Jpperftuur waaraan zodanig eene zórg gedemandeerd m vorden ! wy mogen doch veilig veronderlïellen : dit dlt n belyiers van verfchillende Godsdienftige Gezindhedlt tullen zyn — zullen die in 10 ee-në 'bezorging eens* tmd wezen? zo ja, zal het Dtftuur, hoe wel kunde» er in verondetltellen mogen, ten genoege van de vdft chillende Geiindheden , overeenkomftig de-regelen V
■ fchillenae Gezindheden pleeg toevertroud te worden! zyn imsiers zoo wel kinderen als voiwasfenen inj Godsdienst te ondervryzen ? hoe kan de Staat daar v zorgen ? ja der wyze: door den Godsdienst en C-| ejtenltige Onderwyzers in 't gemeen te beveiligen, tel fchermen , en in zo ver ook den Godsdienst te be
deren en aan te moedigen, . alle verdere berd
Jingetn van dea Staat met het Gois.itenftig Onlervd zoude mar myn inzien, het Decreet van den 5 Auj tus 1. F; geheel ciufoir maaken, en de laatfte dwaal
erger dan de eerfte voor het overigs confornj
l» my hoofdzakelyk, met de bezwaren door den Red leatun Scltjonegerel, zo befcheiden als oordeelkuni tegen du eerite gedeelte yan het Artikei in '1 midi georagt.
Hec tweede deel is van minder belang, en lui 1 wd de'.yü: De Staat zorgt, dat overal gelegenheid'tóM olicke Godsdienstoefening zy. Indien men met | werkwoord zorgen niet ('peelt ,dunkt my , dat het eend digzal willen zeggen : de Staat zal zorgen, dat 'erbep de tyd en plaats is, voor alle de verfchillende Godsdiej oefeningen;dat de verfchillende Godsdienftige Gezindhei de nodtge Gebouwen, tot oefening van haren openbi Oodsdienst, bezorgd Worden: ik zeg aan deverfd lende Godsdienftige Gezindheden, en dus ook aan Jooden de fereischte Synagogen. Daar te bovèn, de Staat ook voor het behoorlyk onderhoud dier Gd huizen zorge — is dit de meening? dan b-kla.igik Oppetftuur waaraan zodanig eene zórggedtmandeerd worden ! wy mogen doch veilig veronderrteüen : dat a ' 111 belyiers van verfchillende Godsdienftige Gezindhei zullen zyn — zullen die in 10 eene'bezorging eens ztnd wezen? zo ja, zal het Deftuur, hoe wel kunde'er in verondetltellen mogen , ten genoege van de i fchillende Geiindheden , overeenkomftig de regelen volkorne gelykheid, die plaatfen, die Gebouwen: voornoemde einde kunnen aanwyzcn ? ik hebben grol om dit te wachten; maar veeleer, misnoegen, gernl nayver en 't geen ik hier meer zoude kunnen by dö Waarom ik dan ook oordeel, dat de bedoel tn { waar (naar myn inzien) deze Staatszorg zoude ftrekken, b| doon eene onderlinge Vriendbtoederlykefchikking , zoi kunnen bereikt worden, dan c'oor de willekeurige be ' hngen van het Opperbtftuur. Eu daar te boven , wd exorbitante kosten zou'e zulk eene Staatsbezorging , i ons reeis te deerlyk ui.gtput Va Ierland , veroorzak< in hec byzonder aan-g'evveezen door de Reprefentan tloh en Schoonegevei, waar aan my refereere, 'er ieen bydoer.de: dat ik die twee eerfte deelen vau Artikel , in dien onbepaalden zin waarin zy zyn vooi) fteld , als ailergevaaiiylist in dege'-o'gen , om vericheidl redenen , voor de pas ontlooXe Vryheid befchouw , ik my uit dien hoofde ,'zo als ze daar leggen , 'er r mede kan of mag conformeren.
Dan ik ïpoeóe my ter overweging van het derde, ! laatfte maar tevens het voorr.aamfte'deel van dï! Anic en is woordelyk: de Staat zorgt dat alle Kerkeiyke L raar en heitor lyk betaald verden,



c 347:
rfchoon een uitlokkend voorftel, zo yoor het, 3 omwendS- van zaken, naar het uitwendige, Imposant vfrlies lydend Gereformeerd Kerkge- 1 &d l s bekoorlyk voor dc Leeraaren dief Gods- f Pgezi oden, Vier Godsdienstplechtigheden hen f.elfs voeden; immers indien deze alleen op het
fhetSchmLd eigenbelang , UI myne gedagten,
I geTlcftti&nPhSat d°erTehS Ba aVff*rNTe Ho aGldd^nfiv?lk ten allen tyde
|'te kunnen verantwoorden.
Ëe het dèrde poinft van dit Amcul fmakelyk te PluLderenfh het noodtakelyk dat alle KeiAars door den Staat worden betaaud . Ahet eerfte betreft, de voornaamfte redenen, dieik
Wrmaatfchappye, aangedrongen door deze voor f Edat! indien de Kerkeleetarenmet door den
I er n ets <mr din bep.aldelyk aande Geretorrceeic
: y'^fy toefchynt dat de voorbeelden der opgenocm 'e h l ende Kerigenootfchappen, wat £«M*g*£<
wat den allerheilzaamffen invloed van der, Co< list op de Maatfchappy e betreft, deze. vcrpiic d ftaat wel, om den Godsdienst alle mogely ♦ Jd leveilenen , en boven alles te befchermen rm
n om alle Kerkleraars te betaa.en ■ Hetl
5 od« Kerkleeraars door den Staat, kan naar m ! en a leen plaats hebben daar eene byzonde.e l Godsdienst of Kerk van den Staat is m I in eene Republiek:, waarin zo vele veifcmhei
tïïeStige gezindheden zyn, die allen volkomen 1 e vrvheid en rechten bezitten.
La7, v ronderfteld , de S-a* zal atlej IvetWeen hoodyk betalen, uit welk' foS zal zy dit doen?
er uit 's Lands Schatkist, en wie moe, s 'er te kort komt? De Natie in het gemeen, de ver ihillende Godsdienstige gezindheden zameu,ene kde -■ elve dan ook in het byzonder. Zo dat, de Na. : d.t oorftel aanneme.de, de Penningen die Mfa uuner byzondere Leeraars, uit hunne eigenb-tunnge» ■pgebragt snoet worden , in handen ftelt.van het po.tiel Opperbeftuur, om daarover naar wi.lekeu> te bechikken en alzo worden de Kerkleeraren f^jW lieden , en dat wel de Leeraats van alle de ye.ichi lende "erken , en eindelyk by verloop van tyd at aange tegen «n het'politiek Beftuur; otn d.t zo het my^toe fcuym. lan hetzelve de bepalingen der Tuctementen en aankleve van dien, zo.de worden toevertrouwd
Wat my betreft, indien het Bataaffche Volk b-lydei» ware van een' en derzelven Godsdienst zoude ikech tr zwarigheid maken , aan het politiek beduur de otlchik king van Penningen , die alleen tot S^^Jg openbaren Godsdienst uitgerykt ?#fl v^f Want doch wie weet niet welk een misbruik de fche magtcn, door alle tydjinjhc-en KW^.S^ hunnen invloed op den Godsdienst en deszeh, ^aunook wenschte ik wel een voldoende lf^,^0.% waarom de Kerkeiyke belangens niet veel beter-.wn Kerkelyk beftuur, geheel onderfeheiden van htt*ta«? , Beftuur, zy loetevcrtrouwen , dan juist aan de werua-
^BeKSeeraaw moeten van niemand anders dan vaa hunne gemeenten en byzondere Kerkopz.ienders afhangen; worden zy in hunne betrekking als Leeraren , arhank'yk gemaakt van de weïeldlyke regering, dan z n zy waarlyk in die belangtyke betrekking, zo vry riet : a* Ae aart van hunAmpt vordert. Of heeft de ondervinding. riieteeleefd, dat daar door lage kruipers voor die aanztenely'keo der aarde , ook onderde Leeraren gevonden worden
■ Kortom hy die daar te boven ondervonden heeft, in tyden > vin S-aats-bewegingen en beroering, wat het zy , een ner; kciykeStaatsbezotdigde (a) te zyn , zal m het byzonder t gevoelen wat ik verder zeggen wil. Ja reeds van s
- werelds kindsheid af verbond zich heerschzucht cn bya geloof; de Despoot zyn tomeloos gezag willende beyes-
- tW, misbruikte fteeds den Godsdienst, om zyne wilie. , keurige oogmerken te beryken; zorgde
d fchap aan zich tc verbinden , door hun onder de Ciasfis de.
be/.o di -de Staats- Ambtcusa en te plaatfen . Zelfs de voorji tieffelyke en bermnnelyke Godsdienst oer (^ruteo*n, Ü die uit haren aart, op de bestgeordende Gelykhad. jc :e heerlykfte Vnhcid en zuivcrfte Broederliefde, ten fteruite-
a fa Indien dc bcaslditfng der Leeraaren van de geweze» e- kV van Staat zo profitabel en tevens zo Uoacraoel hr,d gear west, als de politieke lésten en plichten, dan Wen deaande vunctvkèn des Volks hunne Zonen'er wc! toe opgeleid hebiet. hen- maat neen, dc Kinderen-/lende hoe nederig Leeraaren
vooi Mime Vaderen bukten, verkoren liever, die geene t£. en Zdwt voor gebukt wierd, dan zelfs'eaukké»}, Onevens? ■.e- wel geen rcgil zonder uitzondeiing.
■ - ' X H 2



C 348 5
iten aandringt-, wierd en wordt nog lot hetzelve ramp ï-ahg einde misbruikt, zedert Coniïantvn ze tot eener Godsdienst van Staat vormde. «~ Verneef my dezer kleinen u-'tftap! °
Maar gelukkig ! deze Vergadering heeft, naar haare wysheid gedecreteerd: de Kerk is van den Staat geJchciden, 'er is geen byzondere Godsdienst van Staat meer, des heefc de Staat als Staar ook geene bevoegdheid meer, om befchikkingen in het huithottdelyk beftuur der Kerk te maken, 'c is waar, de Staat, het hoogfte a'gemeen belang behartigende , zal den Godsdienst beveiligen en befchermen, zy zal zorg dta^en dat den ooenbaren p'echtigen Godsdienst ongeftoord kan uitgeoefend warden , voor bet oveftge behoort zy het huishoudelyk beftuur der OTderfcheidene Kerkgenootschappen aan die genen over te laten , die daartoe door de Kerkleden gekozen en gequaltficeerd zyn. De Staat echter is verplicht te waken tegens alle Leeringen , die dtrect tecen de Wetten inlopen , en de algemeene rust zouden kunnen noren (b), en om in het voorby gain , dit pog aan te merken, da,? in eene zekeren ?.,n gezegt kan worden, dat de groote God en Koning der Christen Kerk , zyne Kerk reeds van den Staat of Waereldfche Magt gefcheiden heeft, toen hv zeide ; myn Koningrjk is Liet van deeze IVaereld. Terwyl ik üan nu ook befluit, dat 'er geene voldoende redenen zyn , em de Bataaffche Natie aan te raden , de betaaling van alle de Kerkleeraaren aan de Waereldfche Magt, en dat zo onbepaald, toete vertrouwen , maar wel die *oor het tegendeel pleiten, en dus koom ik tot myne tweede en laatfte vraag.
Is her noodzakelyk, dac alle Kerkleeraaren door den Staar behoorlyk betaald worden? — Indien dir noodzakelyk is, is het buiten twyffel alleen noodzakelyk, ten opzigte der Leeraaren, van den Gereformeerden Godsdienst, waarom ook alle de Leden , die be'ang in dien Godsdienst hebben , voor de betaling van alle Kerke Leeraaren hebben geadvifeert, doch de Leden die daar geen byzonder belang in hebben, voor zo verre ik tot nog toe gehoord heb, 'ertegen advifeerden.— Ik heb ook belang, ja een allerbyzonderst teder belang, in den Gereformeerden Godsdienst —maar het algemeen belang; he. belang der geheele Bataaffche Natie te helpen bevorderen, is in myne tegenwoord ge betrekking , myn eerfte
plicht, en ook myn last. lk heb ook de tegen-
W'oor-
(*) Mogelyk zoude men hierop aanmerken, dat de Leeraaren cn verdere opzieneren der Kerken , tot het algemeen en byzonder Beftuur, zullen genoodzaakt zyn Kerkevergaderinte houden, die meer of min talryk zullen zyn, en dan zoude n?en kunnen vragen, wat waarborg de Staat hebben- zal, dat tlasiiu r.i-.ts anders dan Kerkeiyke zaken behandeld werden? ik. antw-aorii; dat die Vergaderingen cp bepaalde tyden en r-laitfcn te zamen komen, en zo zy extraordinair vergaderen, | daarvan aan het plaatslyk Beftuur behoren kennis te geven ; , weike Vergaderingen daarteboven of metopene' deuren kunnen , gehouden worden , of 'er kan eene Commisfie uit het plaatslyk 1 Beftuur Scsfie in hebben , maar niet met die rnajt fteic en magt als de Commiifarisfeu^olitiek voorheen.
woordige toc-fhnd der Gereformeerde Kerk,meera1 maal, met allen ernst, overdagt. — Groot is zek dteze Siaafsomvvcnding haar veilies, en men zoudj on ftaat kundig en zeer onrechtvaardig handelen, indiei dte Kerk, door eenen cnke'.èn per.neihcek, van al voorrechten wilde ontb'oottn, cie zy, zoa:sik bv' andere geleg-nheid breder heb aangetoent (V), oveieen ltig de voorige orde van zaaken, en deniewyze der v ge eeuwen , met recht genooten heeft. — Gy het Purgers RcprefemanrenT die Kerk bevat in zie giootftc gedeelte der geheele !ia>3.-ffcbe Natie- 2 de eenige die by de tegenwoordige Revolutie, als K zeer veei nadeel fjftt, aile andere Keik- Oeneotfchar, doen in hunne Ketkelyke betrekking een zeer aan
lte:y k voordeel zouden wy niet van alle menie
ktir.de ontblood zyn, indien wy een oogenbitk twy den asn de fmertende uitwerking, die het lyden vai een important verlies , in de gemoederen van verre E'CTeltftc- gros der Gereformeerde Kerk Leden heelt ¥ ' Ja cene Srootc menigte word even daa tegens dc tegenwoordige otde van zaken te meer voo gnomen, zo met verbitterd. — dan deeze waaiheh to even door den Burger Reprefentant Steker voldon L-:ne Rechtvaardige on tevens Broederlyke infchil yr.heid en toegevenheid in dit geval, is zeker het b mdde] om duizenden te winnen , terwyl de gezo >tasrkunde en de belangcns van ons Vaderland in het neen, dit van ons, in onze Nationaale betrekking, v vagten en eifchen. .
Voor het overige, ben ik van oordeel, dat de Gé ritmeerde Kerk trapsgewyze , zo wel als andere K< jenootfehappen, door het neemen van gepaste en al* neene Tnaatregulen , de vereischte middelen zoude k ien vergaderen, om een genoegzaam aantal Kerke Le aren, en verdere Kerke Beai^bten te kunnen onderin en. —— Het is hier de plaats niet, om dat te berek en, dit behoord tot het byzonder huishoudelyke die Ke *) echter houde ik my in deeze als een fchuldenaar eer aei e dte 'er belang fti ftellen ; en dit heb ik alleen aangemer» in te bewyzen, dat naar myn inzien, het onderh«M
OXMen vergelyke hier mede rnyn Advys, betreffende i ffcheiding van Kerk cn Staat.
' 1
00 Zy die zo fterk plyten voor de betaling van alle Kei tersaren door den Staat, dringen dit geliefkoosd onderweg nder anderen ook aan, door de onmogclykheid, waarin eé« toore menigte Gereformeerden Gemeentens zich bcvindcfl m hunne Leeraaren te betalen. Dit argument zoude dooi»' ;an , indien elke Gemeente aan zich zelven overgelaten v.-ierl dien niet alle de Gereformeerde Gemeentens de geheele Bi' iffche Republiek zich broederlyk veiëenigen, 'zoo"dat dï invermogenden door de meervermogenden onderfteund woi 1 n; immers is 'er wel een goed Plan tot het oprichten vaal n algemeen fonds te ontwerpen, waar uit by vervolg vaX 'd dc Keikleeraa-s kur.tfcn betaald worden; temeer, waÖV ter zodanig een Plan tydig in werking wierd gebragt' J|



( S49 )
jraaren van de Gereformeerde Kerk , het betaa2a!le Kerke Leeraaren , niet noodzakelyk maakt: — lede-Burgers ! ik heb geene redenen o:n zo onJ-van de Godsdienftig; liefde en yv« , der Lcrien formeerde Godsdienst t'e denken , evsn_ als-of zy ïe'.e verval van denzelv.n zo on««voe'ig zouden , wanneer zy berekenen konden, èindelyk verpigt n worden, hunne eigen Leeiaa.ren , op dezelfde is alle andere Godsdienstige gezinden , te onderjen dat alleen om datzy gewoon waren, dat hungaren door den S.asr p'eeg?n betai d te worden, jly genoeg om v-jor zo veel my betreft, de vraèjde Reprefentanten FIo/i en S.dmnegevel, in hunKfen ren dien opzichten gedaan, zakelyk te beant-
in. Ja ik vertrouw dat de Leden dor Gerefir-
3Kerk , met geen minderen Godsdienstigen yver en ejoor hunnen Godsdienst bezield zyn , dan die der
In IJrTtintieerende gezoden. Immers herben
Jvan ten allen tyden fprekende bewyzen gegeven , ■.ffdadigheid , mftiadigheid en barmhartigheid, nietalInen de Republiek , maar ook he^en derwaards verre Jezelve — van eene Godsdienst, die ter uitoefening ftistelyke deugden, ten fpoor en prikkel vcrlrrckr, Jen ook in het tegenwoordig geval, grond omalies te re, wat tot beftaan van denzelven, in het middelyMg is.
alk moet nog met een enkel woord aanmerken ,dat Ban ik met den Burger F loh van oordeel ben, dat ojnaamde Geestelyke Goederen die niet uit den boein de tegenwoordige onderfeheide Kerke-gezinSj voorgekomen , als Nationaale Goederen zouden gin aangemerkt te woréen; kan ik echter met dien sjiiet zten , waarom die Goederen, oorfpronglyk bei Godsdienftig gebruik , niet tot dit einde zouden n<in gebruik blyven — my daar over in 't byzonder cf aren, zou my te ver van de Hoofdzaak afleiI geloof inmiddels, dat daar omtrent ten genoeh verfchillende Christene gezindheden , eene betJ.e fchikking zoude kunnen gevonden worden, (e) ■uit, uit alle het laatst geproduceerde, dat het iodig, niet noodzakelyk is, dat aan den Staat het Ji van alle Kerke Leeraars word gederoandeerd , -een, maar ook dat het (zo onbepaa'd als in het t. wordt voorgedragen) in de gevolgen, nadelig re gevaarlyk is.
P waar, liurgers Reprefentanten 1 men zoude met jegens myne fustenue kunnen argumenteerenuit gecreteerde door deeze Vergadeiing , ten opzichte I 89 Artikel, Letter b. van het plan van Conftitutie,
be-
weet wel, dat het zcermoeüyk zoude zyn , cenebcrl e fchifting en deüng dier goederen te maaken, maar k aarom niet onmogclyk ten genoegen Jcrbelsnprbebbcnt e goede fchikking te vinden; als by voorbeeld indien lt. lufn dier goederen onder de vetfebilieude Chrincnin eden, naar evenredigheid der hoeveelheid van zielen , ti uitgedeeld — dit zoude naar myn inzien zekerde gek rkftc weg zyn.
betreffende de uitfluiting van alle Kerkleeraren tót het Wetgevend Lichaam. —Ik oordeelde dat aUeuiiftuftïÉg» van Stemgerechtigde Burgers , in 't gemeen , tegens het aangenomen principe ftrcea; dan nadat d'e vols-ens gewoonte by api>el*w»;nntil gedecreteerd was, ecibtcrfigffe ik het DccrcVt dezer Vergadering. Het gevolg der gedecreteerde uitfluiting was, dn alle Kerkleeraaren 1-yna unaniem mede wielden uitgefloten en op de geprojecteerde lyst tot die uiifluitir-g, onder de bezohl'gde Staarsbeambten geplaatst. *t Schyi.t n.y toe, flat der Cottftttuantcn oogmerk, namentlyk om de Keikelceraa>s as s Landsbeambten te bezoldigen genoegzaam doo-ihaalr. En voorzeker a'lerbiilykst: ot' heeft de Natie teem Stemgerechtigde Burgers in hun Bu'g-.rrecht le ber.aaeelen , om deze of gene byzoniereberrekung, afgefeku iden van den Staat zonder hen op de eene of andere wyste dedoma^eeren , voor het nadeel dat zy daar door lyden. 't Is waar, indien il uit de plaatfing der Kankeraren, op den lyst van uitflu'ting, kan oordeelen, zyn deCor.ftituanten reeds toen voornemens geweest aan de Kerkeiyke Leeraren eene behoorlyke betaling te bezorgen» daar zy tusfehen zulke Staatsampteraten geplaats zyn, die juist niet onder de minst bezoldigden behóren. IK weet wel dat in het 12 Artikel der rechten van den Mensch en Burger, voor het Plan van c onftnu ie geplaast, de Staatsampten en bedieningen, als lasten en plichten worden voorgefteld, dan wie weet niet dat dte lasten en plichten, meestal eeuoorlvk door de Natie worden betaald, behalven andere aangenaamheden daaraan £eaccrocheerd, zo dat die lasten en plichten m lusten en vootrechten verwandelen ; waarom 'er ook door alle tyden heen duizenden op .aasden.
Het is dan zeker dat de uitftuitmg der Kerkleeraaren veronderftelt, dat de Natie, dit fanctioneetende, verpacht is tot eene fchadeloosftelling, en alzo de Leeraaren te bezoldigen. — Echter zoude ik liever myne Medeburgeren deze'kleine ongelykheid hartelyk ten beste houden, eta'n het poind in questie, naar myn inzien, zo fchadelyk en gevaarlyk in de gevoleen, re amplec'leerem
Derhalven my zeivén gelyk blyvende , cortciudeer ik ter voldoening aan myne p.ernisfen , provifioneel, als inwagtende het rapport van den Burger Repreientant Zubti c. f,, dat dit 705. Artikel, zo als her daar legt, behoort te worden gerejecteerd; en dat de fchikking ten opzichte de Gereformeerde Kerken en hmme Leeraaren , door den Burger Fielten noguitgeftrekter door den Burger Schoenegevel voorgefteld , den weg aanwyst, om alles ïo veel mogelyk, ten genoege dervoornoem.de Kerk te brengen tot een goed einde.
Waarna de Vergadering wordt gendjoumeerd tot morgen achtend ten 10 naren.
: Zitting van Dingsdag den 21 Majrt 179?.
Voorzitter: K. W. ee Ru oer»
Een quartier $a tien uuren wordt de \\rgsderinfi door den afgetreeden Voorzitter Sfdeiiut geX x 3 " ^Peild*



C 55o )
De tydelyjte Prefident tljarts ter Vergaderinl icneenen zynde, worden de deliberatien ove! 705. Arucu4Kvan 't Plan van Conftitutie voort zet, na dat de Notulen van den vorigen daggj
iwiwcill WillClJ.
.les
öpend. De Notulen worden gelezen en goedgekeurd. ° °
De volgende Stukken worden gelezen en in deliberatie ge rsgt:
„ M"five' van Burgemeeflercn^en Raad der vrye
Ryksftad Breemen , kennis gevende, da; zy den Burger Jbi'ema a!s gevolmachtigd Minister der Bataaffche Republiek hebben erkend ., en aan denzelven dezelfde voorrechten en ptetogativen zullen geven, a?s andere Ministers gemeten ; dat zy hartelyk wenfchen, dar eene aanhoudende en oprechte vriendfehap tusfehen deze Republiek en hun moge plaats hebben : — gefteid in handen der. Commisfie van Buitenlandfche Zaaken, om daarby, als naar g woonte, te handelen.
Eene Misfive van het Committé der Marine, verzoekende authonfatie tot het aangaan v4n een Contraft met de Provtntie HoUand en de Stad Rotterdam tot het aarleggen van de nodige Werken enz. ter uitbaggering van Krabben en ondieptens , in de Maas tusfehen Rotterdam en Helvoet gevonden wordende, tot meetder ecmakes befpoediging voor het transport van 's Lands Schep»n van die Stad naar Helvoet gevoerd wordende, het welk' voor hun aandeel /15000 en in het geheel ruim ƒ42000 bedragen zal. ^
De Prefident fielt voor, om deze Misfive te ftel len in handen van den Burger Nieuhof c. f. om daarop te dienen van confideratien en advys.
Blok vermeent, dac dit flegts in handen der Commisfie van Financie moet gefteid worden.
De Prefident zegt, dat her geen kwaad kan, dat het eer.st nog eens worde onderzogt: — eu wordt dien conform belloten.
Een Adres van den Franfchen Burger d'Hugonet, neappuyeerd door eene Nota van den Fianlchen Minister Noel, nader iniiantien doende ter veikryging van voldoening zyner pretenfie: aardde Commisfie van Buitenlandfche zaaken.
Een Request van J. F. de Rochemont , gelicentieerd Commis ter Recherche, te Amfterdam , infteeiendc, dat
wordYn SS' 1B V0°,ig ^
De Prefident fielt voor, om, daar dat voori» Keqtiest, om de daarin tegen dc Perfoneele Ccmroisfre, aan vier hoofd de Burger ffa,torh\kh Jheeft bevonden , welke in die zaak ranpörl hééft uitgebragt, gevonden zy.nde^asa.toirA.itdrukkingen,. is pefeponeerd geworden, ook dit Reciüest buiten dispofirié te houden: — en wordt dien conform befloten.
Een Request van J. B.Fclt, verzoekendedelieent verklaard te mogen worden , tot hei verzoeken «rTrevifie-1 geaccordeerd. ««y«it
Een Request van W. Scluunr.a}&Bataaf, verzoeker.de
am g-atifleatie: aan de Commisfie tot de Bat)
üemge Requesten om Paspoorten: — geaccord j
' .De tydelyke Prefident tlaans ter Vergaderinl tcneenen zynde, worden de deliberatien ovl 705. Arucu4Kvan 't Plan van Conftitutie vooi zet, na'dat de Notulen van den vorigen daffl resteerJ waren. öl
jordens zegt:
Indien eene Conftitutie aan het heilzaam oogmerk :oe dezelve moet zyn ingerigt, de bcvorderinge van hneene welzyn en het geluk van de byzondere Leden dei ehappy zo veel mogelyk, zal voldoen, moet dezelv ien aard zeden en gewoomens van het Volk ovcreenfl-tm lthans daar meede niet geheel en al ftrydig zyn.
Pasfen wy dit toe op het geen waar meede wy thans :yn , dan zullen wy bevinden , dat het zorgen *>or de .are Eerdienst van God en de troostryke verkonde va uiangeliura van Jeins door een genoegzaam getal ven Lee Ueuit Geestelyke goederen of eene'publieke kas bezo
u, £ï °\V n£nj,-rd ' zeden en êeiVoone deuk wys v Jataafiche Volk meestal overeenflemt, en dat gevolel iet ontwerp, het welk wy aan dit Volk zullen aanl ner voor noodzakelyk diend gezorgd te worden. M ten moet worden geweerd, dit fpreekt van zelfs Q leerfchende Godsdienst kan in een Land van Vrvtif ^lykheid worden geduld. Alle Godsdienstige ^rdbl Boeten dezelve regten genieten, en cen ieder celen! lebben om zynen God te dienen op die wyze als mer 1 .egnppen meest overcenftemt. Dat hier door de alged iefde,-de hoofdgrond der Christelvke zedekunde moeS ■orderd worden kan niemand , die de waarheid zonder* >ordeel wil hulde doen , betwisten, ook niet, dat hierl -erljchtinge, deugden goede zeden, zonder welke AilksregerNig beftendig kan zyn, trapsgewyze moeten I nen, en dat gevolglyk met rasfe fchreden zullen aannl ue gelukkige tyden, waarin de eenvoudige leer van T-fw tyn Discipelen , zonder ij n.engze) van Menfchelykeini ;en, zal worden verkondigd. J Dit te willen bewyzen zoude r.iet anders zyn dtn ee ril ; lende herhaling van het geen door onderfeheiden 1 lezer Vergadering op eene mannelyke wyze iS brtoogdl Ook zyn de zwarigheden tegen dit gevoelen in?ebraj elyk opgelost , en zo 'er al eenige bedenkingen ml 'verblyven , zyn dezelve a-thans zeker »„ 2 „3 e redenen welke de betalinge der Leeraars van alle G lensuge gezindheden noodzakelyk maken. De p'rfj egeerte des Volks, welke wy vertegenwoordigen! pkl oor. Wil men rfweepzugr, bygeloof ck ongeloof 7&M underen ;t wil men ailcRgskers in ons Vaderend den heill "vloed van Godsdienstige verlichting zien door'9 «nscLt men dat het ontwerp van Conftlttfric met cel enoegen werde aangenomen , en , eens aangenomen zl 1 Volks geluk (,p de btlrtr.riitfte bcUige w|
nen dan Leeraars des Voll s hier toe hartelyk kunnen 1 .■erken; ja ztifs byzonder belang hebben cm «Uen inl Ne zy bezaten, dewelke overal en inzonekiheid ookl ■and niet gering ia, ter bevordering van detfed en a
beeVdnentrl5rCVtStil!gC:an l" W3arC We]2>" VadJ - hefteden Laat cr,s dus, na dat wv de zaak iMns.vl verwegen hebben, ter bereikte» van di; heiiz.am oo«3



C 35i )
• dat voor ds opïnbatre Eerdienst van <J*i« di . Ldcr LM«»rs van alle G.dsiün^e f mogelyke wyze , cn, zo veel nodig , uit Je Napo
al worden gezorgd.
de^werp, du w, thans zedert eemkW^yd B is te ge*kh!ig en re ernfttg voor nee Volk ü l.da, du niet deszelfs Vetttgenwo^ddairoo zoulea uuren, zoo als «l> ^ an ivn turc be-rypea dat voor J ^ £ .n-er, a!zo van de decifie in d-eu. Vww « Ëk hetItnneernen of verwerpen van «« G»£ lur éch-e de da4elykfche ondervinding on S h - dair'blen van een Conltuu.te vojr du Êf^ed g'rnogelyk vaai ^cpalierruitoolnkelylóeid word, en f«M^ ,eren moeten, onze byzondere be.npp n ove bii idt' 1 ten algemeencn nut.e te vwrelt-nen. B S ,.-/yAn met in acht neming van h:t E?| aan ne/Volk voorreden; dan kan ets nelangrykets zyn dan %^™'^è een S aatKundigen xtn-, word dezd iewel b. ver het alleen , de zeden der naenWwn ver hu-i 'leven vergenoegden m-yelyxhedm ji tferdraatlyker, dr verkeetmggefcnrk.ter, ver p^fêtóUte-.^ d«* belle Burg? vooi iffi^ Bu-gers Reprefentanten! dat ik Ly anders kunnende conformeeren met d«,he ■ van net 705. Art. wel uitgebrachte ad,ifen,et n aanbdan., dan alleen con&rmeerendcr wyz IbjSïn ; ook myne gedachten met weimg n aan Ul. openleren. , .
■m decreteerde Gyf. op den 27 January d,ez Dat waare Grenst, als de W&X» ■„ goede zeden , cn daarvan te wagten Folksg.lu an'cmetkt worden. ... «rut volgde dit algemeen grondbegttnel. flat-alïcae Folk eerbiedigende d erkentenis y, hum van een Opperwezen , en den net za men t. „e lan % deugd en goe Je zeden , verklaart P,e WSd wZ een teaer, om God naar dé ore r vut zyn hart te dienen, cr, belooft aan e \ dezen opzichte zekerheid en befcherming H Gyl wilde, dat een der grond/lagen zoud. u /waarop de' Conftitutie moet ««sngdxyil. 5 werpers van het Plan van Conftnutre legj i uitgebreider ook dien grondfUg in het 704 r nu als een herhaling van het principe door de«if? aepasfeert, dan dit is zeker, dat be de « leidenfxoo in het Plan van Coml.tutie als ,n Kttfleudc .ronabegh zei gemat iteltcerd he. bl> Kzikt eégeeten hebben , dat 'er vóórren Go. EjThet Palladium vaneen wel ingericht Staats* f i - . „,r«r, mtro-lvk dat daaromtre Jzotd zcutte worden , cn te g.iy.t, Jt zoude oenomen worden die zoo roodtakey^ .1 Ween ie 'er,om God naar de overtuiging van 1 1 dienen, die zekerheid om dit te kunnen doe
iie befcherming, om daar in niet gemnrert te mus n-efftrydig cegwi de go;de Zeden, ei wy *unne.i met mesrder overtuiging als vai een eenig gearreftiSïd piacipe ia de Conftitutie zeggen, da: du de wenvea van het grootfte gede.-lte der Natie is. _
Dm, wat zoude net die Natie baten d« frtjfcipe vopt de Cjnttttutie geplaatst te zien, en htn in de Cialtitatie de middelen te doen ontbreken, om aan dat heuztvn ojgmerk te kunnen voldoen.
Principe* , hoe fchoon gefteid, zyn fraaye Tiieoretnifche belpiegelingen, ittut wamieerd.-ielveniet aoor Conftitutiottcclc middelen in practyk gebragt wprden , zal het onze Staatsinrichting niet beter maken , en geen goede Burgers vormen, dat het oogmerk van alle wei ingerichte Maatfcbapnyen moet zyn.
N-en, Burgers Reprefentanten! dit is nw oognier* niet , ik moet^hec herhalen, gy plaatIte dezelve voor de Conftitutie als grondllagen waarop dezelven gevestigd moet zyn. • ,
En hier omtrent kan niet beter voldaan woruen^ais dotu d: Ontwerpers der Conftitutie in het 705. Artikel is oel'chied, dsar in legt die zekerheid m he. grondpegtnzeftoegezegd, dat den Staat zorg draagt a.s voor een der eerfte behoeftens ,van de Maatlchappy , dat , claar zy den heilzamen invloed op deugd en goede zeden, . als voortvloeiende uit de eerbiediging cn erkentenis van het beftaan van één Opperwezen ernent heelt ,_ook ri« onderwys in den Godsdienst bevordert wordt; ja uit » de onderrigiing, hoe dat Opperwezen geëerbiedigt moet worden, en men hem in zyne deugden en volmaaktheden kan leeien kennen, en om verders gezamentlyk den gel openbaarden Godsdienst by te wonen, en tot een regul e van zyn leven te maken, daardoor zullen de gronden .„ geleat worden, waarop met hoop van een goed. gevolg ;S naderhand d e Folks-Leeraars in ieder Diftnft op «* l behoorfk inkomen aar.teftellen, om het Volk zyne phchten als Mensch en Brfrger te leeren kennen, en tot Vaderlancfche deugden aan te moedigen , (waar yan ae :l Commisfie van Zevenen in het volgende HoofdiUnt op ■" diverfche plaat zen fpreekt,) kundige en deugd laame BurV gers zullen kunnen vormen , en zonder dit alletnoodza. '' kelykst eerfte Onderwys, en daar op volgende geltadtge r, offTemng in den Godsdienst zal alles YDeï. zyn.
Te recht zegt daarom de kundige geweeaene StaatsMinister Necker. „ Men zou 'e zich zelven zeer yerblinU" „den , indien men hoopte de Zedekunde te kunnen bou„ „wen op het verband van elks byzonder belangrnethet f" „aleemeetcbest, en wanneer men xirh verbeelde, dat f- „het gezag der maatfcnappelvke pligten met_ door den " ,, Godsdienst behoefde ondeifteund te worden.
En wat zoude ons weerhouden , daar wy zeden eenige Jaaren meer dan ooit over de Gelykheid , Vryhetd, Recht ten en Plichten van den Mensch en burger uitmuntende wcrVen geleezen hebben, en men zich om ïtrydbeyverct 'et' heeft, om op die gronden Conftitutien te vt-ttgen. tlJ Wat zoude ons weeihouden herzepge ik , om ons o». J' derwvs uit die bronnen zelven te Icheppen, waai uit all le die kundige mannen hunne redenen hebben moeten n» 0 naa-



C 35a )
brallen, ien "de-eerfte Voorzitter deièr Vergadering in zyn werk over de Gelykheid der Menfehen daaropenlyk voor uitgekomen is, te meer daar het tor eer van dea Cnristelyken Godsdienst ftrekt, dewelken wy be.'yden , datwy die leeffteiiingen overal in de lesfen en voorbeelden van omen Grooten Meester ons ter navolging rertneld vinden.
pan wat zal deeze zorg van den Staat helpen, zo dezelve alleen in aanmoediging belUat ? waar is hier de meer byzondere plechtig toegezegde zekerheid cn be/chefming , daar iedereen in de Maatfchappy van zelve aanfpraak op heeft, zoo hy geene daden verricht, die tegens de Wet ftrydig zyn, zoo 'er niet te gelyk cohfttrutioneel by bepaald word , dat de Staat voor eene behoorlyke betaling zal zorg dragen.
Wordt dit niet duidelyk in de Conftitutie uitgedrukt, dan zoude ik het meergenoemde Grondbeginzel ais een Staatslist aanmerken, om onder een als dan niets be-' duideid'- klank van woorden, het grootfte gedeeite des Bataaffchen Volks , jfo't over het algemeen genomen den geöpenbaarden Godsdienst hoog lchat, de Conftitutie aanncemlyk te doen voorkomen , maar als'die Conftitutie aangenomen was, zoude het-zich van een hunner grootfte voorrechten vcriloken vinden.
Neen , liurgers Reprefentanten ! dit zy verre van ons, wv mouen geene leuzen gebruiken, om een uitterlyke vertoning te maken , geene machtfpreuken maar brave da.idtaken moeten onze Conftitutie kenmerken!
Wanneer de Staat voor eene behoorlyke betaling zorg draagt, dan is .'er zekerheid en befcherming omtrent den beiangryken Godsdienst voor alle ftanden , dan za! een groot gedeeite onzer behoeftige Medeburgers niet afhangen van de- mildadigheid der~" meervermogendeh, alle ftaan in gelyke betrekking tot den Leeraar en de Leeraars tot h&yi, en zoo de gelykheid ergens fterker in te pas komt, dan is het in den Christelyken Godsdienst , dan vind ieder overal gelegenheid om zynen Schepper na overtuiging van zyn hart te dienen, zy kunnen hunne kinderen dat Godsdienftig onderwys voor niet doen geven , dat zy verkiezen, zy zegenen dat Staatsbetlie-, het welk hun het vooruitzigt geeft, 'dat ook voor de volgende gedachten 'er altoos Mannen, gevonden zullen worden , die zich verzekert van een vast beftaan, en niet afhwgeiyk gemaakt van eene altoos onzekere mildadigheid op dat onderwys in den Godsdienst zullen toeleggen en de meerveriichte eeuw , die wy hefeeven , geeft ecn gegronde verwachting dat de I-V aarheid eens zal zegènf raaien, zonder dat wy ons behoeven te bekommeren , dat door dien de Staat betaaling doet voor Leeraars vart alle Gezindheden, zy vooröordee'.en zoude keesteren, ' en daar do >r oorzaak zyn , dat de ongerymdfte dwa- J nngeri blyven voorïdutiren , en dus zelve daar door de al gems-ene verlichting zoude verhinderen, (zoo als door ! een myner Mede-Ambt genooten is gezegd ) , Dan , Burgers Reprefentanten, ik hebne daar geen vrees 1 voor, ik hebbe cen vast vertrouwen, dat die ü,vaal- t
onderfchcHe Leden vorderen, dat" heden dj" Articul «
hevige debatten by meerderheid van 6.5 tegens « ftVrfl t,7ïLAZ?.lrZ°° a!S hy,3'< ^rej^rdf dan^eh-eS
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGE,
lichten door den lu'sterryken glans der WaarhekÉ ais de nevelen by het opkomen der Zon, wanne** opdenhelderen tódd:gfchynr, geheel z il.enverdS
Doch indien de btaat voor geen betaling zors* wat zal dan het gevolg zyn ? .M
Ik weet hier op geen beter antwoord te gevel M-AeCn adaar°mtr£rn ioor °nze kundige en wel Medebroeder den Burger Reprefentant van MaaMl zyne gedrukte uitgegevcne-advyfen , en aldaar ortfl titul over da. Opent rytke Godsdienstoefening gez9 het welk in zyn geheel verd1ent gelezen te word* waar van tk te meer hier gewag make, om dat M ker ben, ot dten üurger m deeze gemotiveerd ad« ren at, en ik eenrer vermesne deeze energiqiiMiill kmg voo'.- de Vergadering niet te kunnen onthouM
(■Het vervolg van dlt Advys en Zitting in ons volgend MomM
Beknopt ExtraéT: van de Zitting va-i sl dag den 25 Maart 1797. 0 ■
Eene Misfive van het Committé tot den Oost-IndiB Handel en Bezittingen., verzoekende dat de gefix-erd--> teJI tor-het door hun doen der rekenin? mogt worden gepï geerd: ~ in handen van Teding van Berkhout c f ■ Een Request van Jf reever, cn als Gommis derCjnvJ en Licenten tc Groningen te worden aangcftelJ • _ aan¥ Minne. 6 "Dj|
Perhoyfen rapporteert op het Advys van het CommitH Marine op het Request van onderfcheidene Fabriquanl WoUe Manufacturen , in dcMeyery van den Basen, om hl babtiek-Goederen vry naar de Jaarmarkten in het Ravftvoll ïö Meegen te mogen vervoeren, en de onverkogte wede! in te voeren, dit onder eenige bepalingen toe te ftaan :pnform geconcludeerd. B /W ftelt -voor,-dathy van goederhand geïnformeerd» lat er van. wegens den Generaal de Jean aan het ProviJ Seftuur van Friesland, agt onderfcheidene vraagpo ■ wilden zyn voorgefteld, om hieromtrend by dat Bel ïaar de waarheid hiervan te inaaireeren • — Na zeer 1 lebatten wordt, daar ra Leden'zulks vorderen, dit vo] ot Maandag in advys gehouden. | J. A. de Vos van Steenwyk"rapporteert namens de Comnl ■an Fmantien, op het Request der Municipaliteit van Tl >m rcTibeuriemenr van onkosten door de aldaar ingefchj ïanoveranen en Engelfchen veroorzaakt, dit te rénvoyd an Holland: —. conform geconcludeerd. De Deliberatien over dc Conftitutie en 'wel over ArtB •oottgezet wordende, ft^t'de Prefident v>or om dezeafl icul niet alleen, maar de gandfctic Afdcelimr CommisM c maaken. Hier over ontdaan ^e;r hevige Discusfien ■ nderfcbcide Leden vorderen, dac heden dit Artieul 'M rorden afgedaan, en by appel nominal vonteren dafl rincipeza! worden daargefteld , eindelyk- wordt naarianal evige debatten by meerderheid van 6.5 tegens « lteml
'el deze AfJeelitig, als ook de Redactieder Com-nislie va J ider Commisforiaal gemaakt om de modus quo en moxM
TulLÏTitt! Cn hiCr °P dj ***** ««djiarnl



I Y ■ Jjr n M 2 D \ VRYHEID, BROEDERSCHAP DER HANDELINGEN VAN DE
i>PRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. No. 446. Maand.g den ,7 Maart W Het derdejaar der Bataaffcke Vr3keid,
Nationaale V e rg ad nia fc 'j volg *r J8?«#i Oingtdag, den 21
«Voorzitter: K. W. de Ruoer.
tvolg van hét Advys vaa den HMÉj| l i Te Ving van Bvkhoutmex den 705 A«m* I A* S die Burger) de Staat hei Beftuur do Igïïen, de wyze yan openlyk onderwys in de» £ dienst en Zedekunde. zonder een vasten uge |&3S£ willekeurig aan iedere Secteze.vov, I^onder eenige toelage aan e;nigen derzelven, zc SX■ doorlc kkmereGemeenten, de veetu
I Vryheid van zulke onvermogende Gerncent Leven aan de Orthodoxie en politie van Ge es T heerschzuchtigen , die zich gaarne tot Supea. J enten v?n zelf heerfchende Kerkgcnoodfchappt
^eygrhwTiswL\enikontkenne dit niet d Ï eformeeTden vermogend fenoeg zyn , om do b ï,heden voor hunnen Godsdienst zo wel te voldoe 1 R?omIchX:aiholyken en Disfenters tot hiertoe | ï hebben en men vraagt met eene verweende 4 Se*/ de Gereformeerden alleen aan geenyrerzc IS5S om voor hunne Go^d.enst le z,rgen> ^orde on dit laatfte, dat het te weniccen .s , < t deSe v?n het Bataaffche Volk m ceeze met v ^ Vootv deien ontaarden zal, om met alles over I wot behoua van die Godsdienst, en zoo het.i
di" was, dat het dan niet aan vermogenden zoude ontbreeken, maar dat het echter voor zoon groot aantal Ingezetenen in deeze Republiek, tot de Gereformeerde Kerk behorende, niet dan ten uitjferfte mocyeiyk zoude vallen, om allen daar gdykelyk in te do.tn dee.cn , eu die onderftand.hoe waarfc.ynl-, k .gefteid te veel veifchi.d, als va, mdindes af hangen Je, van een verzekering vau Staatswe-cn, daar het gehei.e Bataaffche Volk als het ware voor die prestatie oorg b'yft, daarenboven weet nc oeme motiven uit te denken, die dat grootfte gedeelte der ingezetenen zouden, kunnen overhalen, om atttaad tc do^n van een Recht, datzy in deeze Republiek hebben "r.amenlyk, dat zy verzekerd zyn , dar er voor hec onderhoud van hunnen Godsdienst buiten hunne kosten eezorad word; veel min kan ik my verbeelden, dat te,nancf, hun Gai.dienftig Genoodfchap toegedaan, zoude wagen hun dit aan te raden.
Het is waar de Gereformeerden alleen hebben by uitflui-in" van andere gezindheden dit voorrecht gehad.
Dan de Roomsch Catbolyken en Dufenter? was dit
■ bekend zy hebben daarom niet nagelaten zich in dit 1 Land neer te zetten, cn hebben zy met gedeelt met ce • Gereformeerden in alle de voordeeten der Maatfchappy, 1 dat is aan oude Tractaten, omftandigheden der tyden, - en denkwyzen der Gouvernementen toe te fchryvenge. weest, en niet aau deeze tyden, zoo als eenige myner 1 Medeleden in hunne advifen zelve erkend heoben ; dan
di' zal echter door htm met -ontkend worden, dat zy X de denkbeelden van die tyden in acht genomen ifl deze: :- Republiek meer voörrech.en genoten hebber., aiszyhadden in die Landen , daar (Jeo a.s men het toen noemde) een ander gezindheid als de hunne de prcdominAnie r- Kerk uitmaakte. i*S'i i- -Het zal ook onze Roomsch Catholyke Mïdebörgers k niet vereeten zyn , dat men immer' in dit Gewest t.zco u it mecne in het Jaar 1785 9* ttffi toen al begonnen .n is hun van drnkkeode bezwaren te. ontlasten , jus daar is te het OBhtffén der doorhuil tot biet toen bctaatde e,o::tri>- buiiep Mn de respeciive Bailjune.a onder cen.titul van
■ ■ ¥ y ' p:o'



protectie geld, dat vry grote fommafs uitmaakte en door ieder Roomsen^ astoor en Cappeliaan moest faetaa d worden ais mede noch , zoo ik my niet vergisfe , ontlasting van s Lands imppffïiên voor 'hunne geftigten tot onderhoud van behoertigen. En een opmerkzaam ltaatsbefchoawer kan zeer wel uit de als toen opgehe.ycne bezwaren , het Raadseloplosfchen, waarom na iie Omwenteling in 1787 men hun in het byzonder meer aan dat Gouvernement heeft zoeken te arttcheeren , door hup fc het ui&eifeningen hunner Godsdtenstplegtigneden zodanig zaken toeteftaan, daar men hier tc Lande niet aan%cvvoor was. - b
Pin wat daar ook van zy, die' tyden' dat men om verleidende Godsdienst meer bf mulder voordecvm in de Maatfchappy genoot, zyn voorby , wy oefenentimtrenri.a.Ieonte Bataaffct.e Medeburgers van war Go!hdienstig genoodfchap dezelve zyn , dezelfde Broed-rf-han uit, en zouaen wy dan d.t' niec 'doen in een zaak van dat aanbelang als is net Godsdienstig onderwys, en hoe kunnen wy dit beter doen, dan door den Haat te doen zorgen voor de betaling van alle Kerkeiyke Leeraars, du doende handelt de meerderheid der Ingezetenen van deeze Republiek Billyk en Rechtvaardig ,°zy ftjj,, v,n een voorrechr (dat men zegt, dat zy ten onrechte by uitfluiting tot hiertoe genoten heeft, en het geen m-nnu niet behoeft te onderzoeken) ten voordce e van a'le de Leden der Maatfchappy af, en dit moet de band der üroederichap voor altoos vereenigen, alle jalouzv of verwytingeri moeten ten deeze ophouden, cn dat h-t voomaamfle is: die algemeene betaling, daar de Staat voor zorgen zal, doet zy , otn daar door deugdzame Burgers voor den ftaat te vormen, het onderwys in den Godsdienst met van wisfeivaHigé ondertanden van individuele Leden te doen afhangen, cn daar door voor te komen, dat het waarneemen van den Godsdienst onder geen voordat/zet'hoegenaamd , als een onverfchilliee zaak kan worden befchouwd, ca dus zoo naa aan toomeiooze Losbandigheid, de fource van alle misdrvven grenst. ' Neen de S aat bevestigt daar" door die reed van Staatkunde, dte in alle Maatfchappyen, daar dezel ve recht, verllaan wterd, waarheid geweest is en aW *n zal, dat de Godsdienst de zie)'van de,ï Staalt
in waarom zouden ome Medeburgers Roomsch Caïïfff e"andfteD>sf^t«-^dan niet in deeze algemeene b-tahne ydryaardig mftemmen; zy ftaan immer» ais Ledematen daar door niets af van eenig voorrecht: in tegendeel zy omvangen iets, dat zy nu by form van verwyt de bb™ U C le§§f;n a!sbyuitöui^S groten
Het is waar veele hunner Leeraars kunnen daar bv verliezen , maar van dezelven kan men niet verwachten ™,,eny ,u'lPeifoonIyk eigenbelang d, hunne Gemeente" zullen afraden, want zodanige dryfveeren mach men als het op het behoud van den Godsdienst aankom m geen Christen- Leeraar v«,oronder.fte!len ^Qaff.
Hebben de andere gezindheden tot hier toe alleen in ate kosten voorzien, zy vinden nevens de Gereformeerde» noch gelegenheden genoeg, om defommaas,dis zy
hier door befpaaren zullen tot nuttige Inftituten jU fteeden, en het zoude pnbiliyk en onrechtvaardig i| aat de minderneid in de Republiek in deeze ae mt-M heid de Wet zoude willen ftellen, 'en du, wanneer» torna de intentie der Cornmislie van «•ever.e - t-conll deerd \vierd , zoude;'er zichgekne waarfchyncly'kheB doen, dat de Conftitutie aangenomen wierd. ■ ito het is om alle deze redenen , dit ik my mefl zaakeiyken inftoui van het 705 Art. van het PlaJI v-onltiiutie conformecrer.de, concludeere, dat d-ïl r°!\' daC ovml gelegenWd gegee**n v» ,h" 0od,s.die»stig Onderwys te bevorderen , eti djf blieke Godsdienst te kunnen uitoeftenen, en dat'c- tM cen en ander vooreen behoorlyke betaaling gezorgd M terwy er over de wyze va"n betalingen als meJ| middelen,waar tut dit gevonden zal Wo den, nader» tiberatien kunnen gehouden worden.
Bos:k zegt :
Nimmer gevoelde ik meer het gewigt van den 1 my door het Bataaffche Volk toebetrouwd , dan inl oogenblurken, waar m ik over het grootst, het tedj het belangrykst psinct myne gedachten moet opel
Lang heb ik geaarfeld, of ik van myn recht, ij zen al of met zoude gebruik maaken — en dat te 1 O beken het openhartig) wyl ik , ondanks alle J fiavorfclungen , in het onzekere bleef, welk een bï i n« beste, het heilzaamfte zoude zyn voor her Volk] I Nederland.
Defchrandere Advifen van myne geëerde Ambtaeai | ten h^ben my , door haare verfcheidenheid , echterl leiding gegeven , om te meer het waare te ontdek» en voor my zelven eene keus te doen, w'elktinagcS van de meesten der geenen , die voor my redevoer* t onderfeheiden is. 1 1
Ik heb opgemerkt, dat een recht begrip van dien 8 «gei, de Kerk is afgefcheiden van den Staat, varJ woord Godsaienst, en eene juiste uitéénzetting der dl beelden van betJ.e, ons tot een wettig befluit za! bi
PiLT' r" §.wi8tiS Poin(ft' in den 705 Art. vanl nan der Conftitutie begrepen.
In myne redening, Burgers Reprefentanten! zuid (vertrouw ik) ontdekken, dat ik de waare bepaalil van beiden heb in het oog gehouden , en dat ik , al verJede. zal komen tot het befluit, 't welk hier'1 door wettige gevelgen, moet voortvloeien. 1 .i>us redene ik. ■ ■ M \
De Mensch , als een ïedenmagtig Schepfel overeej mende zyne waarde, zyne grootheid handelende vol 11 aimmer eene daad tiit, of hy wikt en beoordeelt eeiji »i dezelve aan zyn oogmerk al of met dienstbaar z< leze^beoordeehng bthoort tot zyn denkend wezen ■ 1 ïevèll is hy daar m volftrekt vry en boven allen dwai I «rre verheven. Maar, wanneer het onderwerp van z] «oordeeling_ in de uitvoering komt, of eene daad/ai.1 wordt, dan is hy verpligt, deze daadzaak te onderwij >en aan de wetten van die maatfchappy, aan welke 1 i



( 355 ^
tl! weiraui" »»«>; " ï y 2
i Lid heeft verbonden. Door dtf£jrtjtög { e iuis'e grenspaalen van onze voiftrekte en ne a tS kennende, kan ik te veiliger voordrede- c l^watot de XlfMfels van den Godsdienst, tot
ontere geloo sbegrippen of opinien , behoort, is i teestelyf o denkbeeldig; en dus^ heeft ieder 3 eene volftrekte vryheid daaromtrend te denken , Ideële" te kiezen en te gelooven, zonder door ienschWk gezag beperkt of gedwongen tc kunnen f * de mensch dit recht, behooren de
Jels van den Godsdienst tot zyne volftrekte VrywM is 'er, in dezen opzigte, geen de minfte fc- • £ ,,-fchen de Kerk en den Staaf, nadien met fcrp« van zyne volftrekte Vryheid maar a■ ViV^aalten tot het po ttieke behooren (*). f W « o de publicque Godsdienstoefening eene Xr/iaalaakvwordt, zodra komt dezelve, even f 0ntï andere daaden, onder de befcherming der T •„ ,5;->nrm7iPte is 'er eene vereeniging tusefd-£Ke kden dPengSetaat.l Het politiek' beftuur lus aan een ie^r Lid der Maatfchappy het onbe£ recht toeftaan en guaranderen om zyne ïie iftioe gevoelens engeftoord te belyden of uit Tenen het moet alle religiën, op dezelfde wyze fftm n, tusfehen allen , zonder onderfcheid, een Kmrechten houden , en zorgvuldig waaken , da T ê\Xr l 1« onceftrafc , de andere verftoore , veel fcrS^ - De Burger Reprefentant de Mist Tdéze" befcherming gelyk ftellen aan de befcher % welke dc Staat heelt over een troep toonee fpee ;1L h herinncre zich (om \r dc waarde van te ge Dfc hoe wy een tyd hebben beleefd , waar in ee, I oneelfpee'ers van den Staat meer befcherming ge « dan de? Leeraars van den Godsdienst -— en h 5 L 'er nor by in gedachten te houden, dat de too ^veelersTuimer, door de maatlchappy , dan de Let ï C den Goddienst, door den Staat , zyn betaal
^t,3e°mi.e ve-ecniging van Kerk en Staat hadt hat lfcy^ÏÏ85$** - en deze was geheel fit y L ien 'smenfclie,i rechten, en daarom ook te kh S ke8t n derzelver gevo'gen. - Wit: onzer kan zond J e zonder een naan, der mensehhod waardig; , w< Ktn omtollen , wie onzer (zeg ikUfij zieh alle d , zander ontroering voor, de geest brenge, I5f Sta* onder den naam van Gocisdienst uuvoerd, llUen , m de Ketk, en Anftocraaten ,m den S.a i glrfl ;,T.en , om de vryhem te verbanr.cn ,de ik. S k r rer, o n onze handen te kluisteren — met e ISTS Scepter en het wierookvat vereemgden zie I den Hemd te onteeren en de aarde te overwe!
lf««Md hebbende, in welk eenen zin dc: Kerk r I; staat al en met. vereemgd is, zal ik op dien grot
Ver? het Wetgierig omUrzoik. «egens NeerletrJs
ag voordredenen, en de groote vraag, ot ae staat ae of ten, tot de openbare Godsdienstoefening nodig, al f niet moet betaalen , t:achten tebeandwoorden.- Het ïtwoord zal dan. uit het. gedekte grondbegmtel. de Kerk . af-fcheiden van den S.aat, van zelve vollonen. G- k ieder Godsdici.fdge Gezinte haare byzondere elooYstearippen heeft, zo is ieder Gezinte ook vr, m e°°4onïVing van haare leerftelfels, doch wy hebnen pW.«n dat die verkondig ng niet, maar wei de vryrid om ongeftoord tl verrigten . tot het politieke 4oore en dus tn dten optigte, de Kerk van den Staat zynde. mag/. Staat niet deelen mdekosen den oper.iyken Godsdienst betr.fFi .de. - Dau te >ovên. Onder eene waa.lyk vrye Natie kan geene hoe ?chende Godsdienstoefening beftaat:, vee, mm kan deg.«Vele Natte verpligt worden , orn u,t iuar »;^en e gendom de Leeraits van eene afzonderlyke Gei.ntne.u te Salon; de Kftlk tochts atgefcheiien vat. den Staat, en Ub hoofde, blvf. ieder Leeraar voor rekening van SSSt&fe. «efte hem tot dien peSt heert verko: en.
Dan, daar ik op dezer. v,,t getu;t vo?rdreden*ver. een ik de decreet en, welke doot Ü, burgers ,AVe,p vers! reeds zyn genomen. He, heeft uwe wysheid .eS te decreUeren : de g-este'.yküi (J\W «« verstelbaar tot Leden van het Wetgevend Licnaarnèn zie daar, met du decreet myne gantfene redemngover de onderhouding der Lee.aaren door byzondere Gemeenten verydeid.- Dg zal .k nachten te bewyzen.— Is d» Kerk afaercheiden van den Staat, dan kent de S aat, fn zekeren opzigte, geen Kerk; ^^£^5 . telyken als Geestelyken , en kan aUhans ^«ff'f de kos en lot eenige Godsdtenstoerfemng.- Maar daa^ ' de Ver'ad rng heeft cedecre.eerd: de Geestelyken zyn , J et veft iesbaar tot leden van het Wetgevend Lichaam , hSt deVergaderingg-.toond. zodanige P^^nden Siaat te kenSen - te kenner, niet alleen , maar hun , daar te boven, om dat zy Gecftelykeu zyn , ontnomen her recht, dat hun, die Gecftelykeu zyn, als .Burgers tOCr r komt - Door uit befluit, Burgers; Reprefentanten l hebt ■ „ Af.. r*.t h Kerk is .-fizctcheidcn van den Staat, ' Öe?ra#l5m| & gv «de GeeftelykaÉ ; aaSeuo ken , en door dr. tötuit ben ik van gedachte: \ heeft de Vc:5aderinE het recht , eenige Leden der \ Maatfchapny % hun'»urg%r,echt.te benadeeten, omdat fv GeefteWkenzyn; de Vergadering tevens gehoudenis, voor het beflaan dier GceiHyken te zotgen om datzy ï Buges zyn. -- Dan ik heb my tegen dat decreet van t m'üm njvèriilaatd , ik heb alle dergelyke mtflmnngen K ghielvoor ftrydig met de Rechten van de^viensch h en Duraer; en het is opdien grond. dar* als.nog.hlyvo \! by myn genomen belluit , dat ieder Gemeente hiare L-eraats , en al het geen tot dc openlyke Godsdienst,et' oefféning'behoort , moet bekcftigen. . S' 't Is z'oo: dc. openbare Gods^ei-stoeffemng ,, van de lag uitgebreidfte nutügheid voor de Maatfchappy - dowhaar.
0p. (*) Art. 89. van he: Plan van Confliiutie der Commisfie van XXI.



C 356 )
leert mm het Opperwezen kennen en hoogfchatten; dc htar wordt her hart tot waare deugd ontvonkt , of meer en meer aaigevuurd, en de mensch ge^or.nd t een nuttig, tot een edel werktuig voor den StaJC.— ftem ro;, de openbare en vastgeilclde Godsiienstoefj ning is het blykbare en zekere middel, om de orde de wereld te bewatren ; en, laat ik meer zeggen: dj derzelver affehaffi ,g zouden veele en krag'ige middel tegen de otideuz-\ worden weggenomen , en veeie N derianders de Indiaanèn en Hoitentnttcn haast, inwoei heid en barbaarschheid, evenaaren.Den Godsdiem in 'c gemeen befchouwd, houd ik voor de bron vau wa re deugd en daar meie verbonden Volksgeluk. Ik f my denzelven, met Vader Ganganslli , voor (*) een keten, wekker eerfte fchaket God zelve is, en d zich mtftrekt gelyk de eeuwigheid. ., Zonder dezen bai valt alles omverre, de menfehen zyn niets-meer d, verachtenswaardige dieren, en" het heelal van wem
aanbelang. ' ik geloof, ik belyde dit a
les —: en zeggé met de Burgers Reprefentanten Syt kens , van Hamelsveld, van di Kasteele en andcrer dat de Staat uit dien hoofde Verpiigt is, alle Godsdier llige Genootfchappen te befchermen en te beveiligen maar geenliuts kan ik die Reprefentanten toeftcramen dar de S.aar daarom alle Leeraars van onderfcheide Geloofsbegrippen betalen moet — zoo men toch waar de, dat gemelde befcherming ongenoegzaam ware; zo men waande, dat de Leeraars van den Godsdienst he Godsdienftig Onderwys zouden laten varen, hunne Ge meenten niet opleiden to: de betrachting van deugden indien zy door den Staat niet betaald wierden ; "dan voorwaar zoude men tevens vasttiellen , dat alie de op zieners d?r byzondere KeMrgenootfchapnen, ia, dat aill derzelver lieden eensklaps onverfchiilig konden wordei omtrent den Godsdienst zelven. — Dit, dunkt my' vloeit uit de red-ningen van hun , die den Staat wede eene zorg over de Kerk willen toeberrouwen welke, weinig zoude verfche'en van die , die hy over de Heerfchende Kerk uitoetTer.de.
Maar, wat redene ik.'... hoe?... zou len alle de aankweeRers en befcherroers van de takken der Nrionaie Welvaart worden belooni, en zouden de Leeraars des Volks, de aan't weekers van zedelvke grondbcvinzeis onbeloond blyvin, of aan ds güns: van afzonfleryke Leden worden Overlaten? ... Neen Burgers Reprefentanten! d.t zy verre! i Indien dit gefchiedde, dan zouden veele Leeraars in armoede hun leven wegzuchten , en veele Gemeenten zouden zonder Leeraar, endus zonder opleiji-g tot Golsdienst zyn..,» Ik , B.r ;ers Reprefentanten ! lies den tosftand van veele Gemeenten , ge inurende den loop myner belisni'g,' ais Leeraar van den Gjdsdiensr, va-t: na'ty leeren kennen; en ik — ik kan u verzekeren, dat een. verbazend er&bs aantal van Gemeenten, op he: platte Land. onvermogend is, zyn eigen Leeraars en Godsdienftige Gebouwen
te
(•) In zyae Brieven I. D. bl. 46".
or te onderhouden. Daar nu het grootfte eed-eltéj
al NederJandfehe Maatlcfaappy den Hervormden G^dsdie pt belydt, en dezen meestal geen fondfen hebben ter 1 U me.de bekostiging, 15 nette duchten, dat zodra deze! e- gadrtiag decreteert: ieder Gemeente z;:l haar e; >-n Ü m raar ea GoMsdienrtige Gebouwen onderhouden0 'el ar noodkreet over den Godsdienst, door het g-heel-La. :n zal opgsan — dat men alom zal hooren: de Gj^dieJ e- is in gevaar! en dat hetzelfde Vo!k, 't welk ons bl t- heeft geplaatst, 0m voor deszelfs belanden te iorpë t, ons zal vloeken iu plaats zegentri. " 1 a- De Burger Reprefentant Flqh vermeent, wel is v/M f -ar deze bedenXmg wordt weggenomen, door üe<M ds overwegen, dat de Disfenters hun eigen Leeraars ! te heden zelve onderhouden, hunne eisen Fondfen he3' id ben, en die, zelfs te midden der verdrukkingen wl
* ten te verkrygen. Dan men bedenke tol
p boe deeze Dulenters daar aan jaaren hebben eearbcB 1- en hoe in tegendeeel onder de Hervormden al'esf
- op ec.ien fprong , zal moeten gefchieden — hoe hetl , der veele gemeenten der Hervormden onmooeeiykI«
- en zal blyven — en du; moet menfehen - 'iefde h-'erJ1 , thans de Wet der wedervergelding niet inroepen: -3
, Wy voo:zeker niet Burgers Reprefentanten ! die hetl a luk des Volks ten hoogden doele van alle onze verrJ
- gen hellen. Gelyk ik dan, aan den eenen kantT
) voor zoude bseven, den Staat weder de handen te J t krygen ui de Kerk, zou myn hart, aan de ander" zvl
■ gevoel'g gewond worden, indien wy de GodsdiensJ , vereerers in ons Vaderland bedroefden of, dat 'er dol , ons toedoen, eenig verval weid gebooren in de uiterll
■ t-rodsaienstverrichttngen. ' ' 1
•■ Gy zoudt my beledigen , Burgers Reprefentanten'! 1 gy my ecn oogenblik verdackt hield, dat ik cenebyz'J , dete gtzinte. boven andere wilde bevoorrechten — neèl ik heb altyd gefproken ais Reprefentant der oeh»»Ie lil taatjciie Natie, en dat doe ik ook nu in de zaak van dl Godsdienst, m wiens algemeene bevoorderina ik ml vreugd 5 myn heti, myn lenen fte le — en daar aan ie! als Reprefentant., te hebben toegehragt, zalimnvolgl even vervro.yKen, en my, ia myne laatfte ü02enbj| ken, bernoedig-n. 1!
De Leeraars van,den Godsdienst moeten dan wo-dl btttaWF. maar niet door den Staat, en ook niet dol ieder Gemeente afzondfiiyh. - Van waar moe: dan de' ie. netaalmg kamen? of op wat wyze moet dezelve gl khiedeu ? lk ben van gedachte, da: die mo.t l.o^nJ een algemeen fonds , wSaf toe alles, wat van de Geel teiyke goederen Nitionaal wordt verklaard , zal behoren 1 Dat er vervolgens moet worden berekend wat nog aaal dit fonds te kou kome — dat deeze te kort kotr mdl penningen uit de geheele masfa van Inwooneren mdal worden gevonden m dat uit dit fonds ieder Leera.r eenl ge,yk intomen moet genieten — en dat, wyl de KerB is afgefcheiden van den Staat , dit fonds onder een wel geordend beftuur van de Geestelykcn , of van eenige Lel den, uit en door de onderfeheiden Gemeenten verkool zen , moet gefteid worden.
Zie



( 357 >
mr, Burgers Reprefentanten! ,den eenigen wej, Jg we e, orn Sfat uic de Kerk te.houi,1 , a «g i SS «n den Godsdienst te braaien voor bet Go.W ™ O üerwys (da byzonder tot hetft!! i dort) re zorgen, en de godsdienstige gaLchten on ^ fof m m daar een weg, waar op Ge ykhfld > v r f h B , detfchap famen wandelen , endte dus voor g hg H Sen Leeraars van len Godsdienst en voor alle j g SL de verkieayktte, en bekoorlytefte , de fes
Iffifeéi wel overdacht , of de Inftandbrenging ve
IftWtfi — aetuiee de ru me giften op Dan.,- vw *
pgé"5ï&ge de giften aan Kerken to.on- d
ïmmi Leeraaren, B^^^e^^g d
, ; .als watig^-:n o^o,^.ja d
ÖK^^ eigendommen heb J
P'^mSf^'^Sfe%# < «da"ft VeSS Se z en , dat uit belastingen ; "help- opbrengen, Leeraars, waar van zy IXr worden, hun befold.gingzouden ont2en'.Sn-i: andwoordehicrop: daar her algemeen I 1aX.-.oordcrinB van deugd en goede zeden vordert, e gde b^ootd.iing v & s ^ ittdeB te yer-
dcn den weg d r de/gd'te doen bewandelen,
SiÏebSl odaJtingenlok onder aLere gebr^n 3ffi' aaa/fc betaaling van Ambtenaaren, d.e hem I^StSKat aanbfagtcn , dit immers waar niet I r^'SS de Landman, byvoo.beeld dc Am* 4 «'-o die toi het Zee weten behooren , met_ wilde oei IKakè? - of indien dï Koopman de opzigters van ak\tenop°eUare Wegen wilde afdankeu , *t w l*S ft-dia met het algemeen beiang, waar in iLfcfa zS deelen. - Doch dit komt met w vergel£o meimyn Snwootdtg onderwerp. - Ik wi de ï g Mei dSr den oppervlakkigen fchyn van -onrecht-
^rïeS^g eene bedenking --y^meer ;S, I - — Ihllfai alle Leeraars van o-derfch:ide i garat. Un zuien" worden betaald, dan is het «: duchten. Iv-ër daaglyks neuiwe fecfen zuhen onuftaan, en « Ut zich daar toe zulle, o?vverpen om va, P -e e lik broodwinning te maaien.' - O.n hui ugen gn
; .) Zie myn ^HM^nyrUni, VIII Dïelbl. S#,P*
,cdmiddeite vinden, dient men een zeker BÖfM^J tebepaaUn , eos eene mcawte tecten o? he. jgmetg li eene zekereaanfpraat mag maaken - me, *ÖU<K dj rbeeld de gantfche masfa van Leder, van vi . ayiadlïeden moeten bereken , en dte m g..,k Wniïrhe: getal derfecten i moeten verdien , en a's da i 'ge ai vau'éé.1 gedeelte houden voor JW^^g eene nieuwe S:«e, die aanfpraak op het a^sm-nd> zouie mogen hebben. I 4'V
/oornaamé bedenkingen tegen myn vooi , dwenen; hec algemeene fonds on.ierhouL aile WW ,k"n G ^telyken, die de tedere jeugd en meer be5'ouderdom ultge*ydde fchriften or.derwyzei , Alv-r ve-ftand vethchten , het hart verbeteren, de rvétvnU n met de edelfte kundigheden opl-.üen ter ffi-. van'waare deugden, eu zoo de beste dm6 vormen voor deze en eene toekomende wereld. — ■rwvl de Geestelyken daar in werkzaam zyn , zotge S'aat , dac noch de rust, noeh de veiligheid van dte fh'Ma' verriningen geftoord worden - wat zeg tk iS aar leént° A? hand am die nutttge Menfcnetivneu,i en werkt mede - de Staat zorgt, dat et aiomop ixe'n Vaderlandfchen grond Kweeklchpo.en yoor onze < J J- tetred zvn — Kweekfchooien , waar in teSflrSi?e JS^ Wetenfchappen en Vaderlandje :«o"n worden geleerd; Kweekfchooien , waarin eene 'Snr Zedenlunde, gegrond in de natuur en eene penbaaiing, de kinderen vormt tot braavc bu ge , (t eene maatfchappy, wtaann Fryhiid. üefykltetf cn U-o Sc'Zo in haare kragt,„in haare fchoonneil gezten, n die'fco^eén gcf.r.aakt wbrden, Welke op.a-aideioo ch^s w rlm genoten , maar die eenter daar op voor laaie bewoonertm door den goeden ScnePper verordend
'yOnze ooeêii , Burgers Reprefentanten! zullen misrhïen dien"ge ukftaat niet befehouwen - genoeg, moSXfS dge grondilagen van leggen; genoeg, mogen mzeVakomelingen dien g.nieten, en onze aUche zege-
ÜSSfe verwachting blyve ik te meer by mvnegedachT da alle Leeraars ,en Godsdienftige gebouwen van a-lé byzondere Godsiier.fttge gezintheden uit een age> meeri ^nds , dat ond.f een WeVgeregcld bel;uu, dei rfel of vati eenige Leden der gemeen cnv„
def commislie van 21., in het 7o5 An. gamimiestecid, J als 'act daar ligt, niet kan veieentgen.
Ttnns.brengt 'de Burger'Hahn een ampel Acl/ys over deze materie #ti {tlel weU wy m t ur.otzUHcn mèchdedsn.)
ift'Sc^nK'by my opkomen, op myne minder door2ig m-de ziende, 0». "» zoo veeie knndigc M.nnen peaivvr-u -d hebben over het «Vergewistigst onderwerp dat thai s dezeVervadering behandeld woidt, iets van belang vooi myne Ambtgenoten « willen voordragen; het ge«



C 358 )
I
ii- naa negeeü zal, zal alleen ftrekken tot adilruAis van myn gevoelaj in dezen; en, om over een zoo belangryk poincc, ff» voor den Nederlander iteeds alles wis, dat to: den Gods. dirnst behoort, bet niet enkel by ja of neen, by bet appel nominal te doen aflopen.
Het onderwerp in deliberatie is , meen ik, in fubftantie • zal bet Etngerlyk Beftuur in de Republiek de zorg hebben yoor dei behoeftens tot den opentlyken Godsdienst der vericlmicnde Kerkgciiootfchappen, of zuilen dezen aan haar eigene afzonderlyke zorg, voor haare behoeftens, worden overgelaateii ? ■
Om my op deze vragc te bepalen , heb ik in de eerfte plairs overwogen: weike behoeftens worden hier beoogd ? en het komt my voor, dac geene andere re kunnen zyn, als dc Ligfcamelyke de Burgerlyke behoeften.?'; die behoeftens dieulken fjtanggh, eik G;noo_dfchap heeft, .om, in een Miatfcbappy, daar eigendommen en verdragen beftaan , zonder w.Ke de Maatfchappy zelve niet btftaat, zig van het nodige te kunnen voorzien; dit is dan meen ik de algemeene bepaling der behoefiens van den Godsdienst, waar over wy fprceken ; en de byzondcre is de eigendom der Gebouwen tot dc uirocffe' mrrg van den Godsdienst, en het onderhoud van derzelver Leemten.
' Het is duizemmaal, ter dezer Vergadering met her groorfte recht herhaald, datwvgeen Conflitutie, geen Maatlihttppe'.yk vc-drag ontwerpen voor een Weiteers: ftaat hy elUnderen gebragt te worden, maar voor een Volk, dat eeuwen als zodanig, onder vcrfehüiende Regeringen beftaan heeft- de*e waarheid bragt my tot het onderzoek, hoe dan aan de behoef tens vau den Godsdienst oDder de vorige Rederingen der
Nederlanders voldaan was? En des Lands Gefctiiedrulle''
dccdmy zien, dat voor de Revolutie van den Jaare 153r de Godsdienst zyne behoeftens uit zyn eigene, en privatéeïjVndommen, oldeed ;ei;?endommen, die dien van den Vors' cnvui bet overig gedeelte van het geheele Volk , zoo nier in innertylce waarde, ten minfte in uiterlyke pragt en aanzien, vrreo'-r trof; maar, Burgers Reprefentanten I wie ziet ook rKt M gedeelte van de gefchiedenis onzer Voorvaderen ovrweftend" dat door dezen rysdom van eigendommen, eer.n zommii-e' Stadhouders des Konings, cn door deten he; V" .ik in be-eer ten ontftooiicn wierd, om zigdie rykdommen roeteeigencn • of welke redenen konden 'er anders ÜtfiMn behben , iie zoó veele grooten des Lands , zco veele edeUn , die hunne ideivken glans, met weerzin door dien der, Gecstelykeu . zsven ve» dooven, het ontwerp in het hooft bragten, om in Nede-land binnen tien dagen. agiien honden Kerken en andere Gees'eivl» Geftigten, zoo nier te doen, ten minfte tc ffaiéu planeren ?— Hier was, gelyk fteeds in alle geweldige, Revolutie ontc vredenheid en nayver; die ien beters d.cJ wenfchen en boo pen , de voorberydende oorzaak U gefcecle disor^nifatie het , begin; hebzugt cn intrüue het midden; en gVktötftftM • en beiyd bet einde, van eene Revolutie die den töonSi&tfe» ' GbWdifcmst van alle zyne cigendo'mmèn beroofde-; ■ en die onder beheering van het Bargerfyk Sefluut braat. ~, Ka wil 1 men. een jmger voorbeeld, daar deylve oorzaaken tafcta* ' gevolgen hebben hervoortgehrsgr , nitn wende zyn po- 00 de voorberydendc oorzaaken, die de Frar.fcbc BLawfutip^if ben doen gebooren worden, cn bet geen by, eu na aezelve , opzigtens den Godsdienst gebeurd is.
Met cen enkel wsord dan heht-cnJe optcme'rkr, dat den onmatige lykdom, die de Godsdienst bezat, ■ ot voldoehii U zyner behoeftens; dat is, lot ra tezo.ee'n ffi rW»j>c pl»t> • zen, m het betalen of gnderhoudeu zyacr Leeraaren, een ,
ZTxt^ "eu^-iven, en 111 tien ftaat had te wee» sebta
. en di,- wenaoramen onder het fiurgerlyk Beftuur gebr« njdezeWe door duizenderlei roveryen, misfehien tot op
JT a °! 00,5 miH^'f gcaceite baarer W33r<le gebragt war zoo ftaat nu te reflecteeren, dat dit Beftuur, met een pa
G&S&ffV*' Me behoeftens van"
Godsdienst heeft voorzién ; doch geenfins in die der gehe
S ϙPM - Ke Kerkgebouwen wierden tan ,
Kerk enooifcnan overgegeeven, en de Leeraaren van
taald, terwyl een even groor gedeelte der Natie voor zv plaatzen tot de Godsdienstotff.-ning zelve moest S] zyne Leerjaren ais de armen , uic liefdegaven onderlijnd,
Naar deze overweginge omtrend het gebeurde, zoo kw Ifjmföf, d3t dü "^yrügkeU en yoorzigtigkeU bei o,nze ,e.dslieden voor het te bepalene zyn moeien
U: Kec uvaaroi^heid! Deze eischt, dat wy de Kerki bouwen van etc revolutie Van 1581 overgebleven, aan ,
Sl JK^VG'Ma?'fC!Wppen e« nie; over e
billykelfchütkm,. anken; en dat alle Leeraaren , uit he- Fond van den agenuom des Godsdienst voortkomende, zoo Z Fondf^ptft h^uu,êefyMyi betaald worden.
DeVoor.igllt.,eid! Deeze vordert, dat men, do
vedelden gekcrJ, zor.e, dat de Godsmenst door wa reldfchc- Kochten vrnykt. meer ais de behoeftens eifehei door rcvnluricn . die hier door worden uitgelokt , niet z zelven cn oen Sjta,^ (ook op fchok doet lyden ; maar dat'
rVCt' bCpaal<1 iMtt '•vorden i w^!Ke«ondomme eiï li wgenootfenap binnen eenige Gemeente mag aojuire
déei ,T> dl Wc:"rVn ds de Kerk-leeraar, bemerkend deeze gelegenheid, oat, zo- de btnz.amï Wet door Kvz( h, dc'n *'■>P:r ,ber 'Sao. voor de Nederlanden 9 refteerd, die den Ge. ftelykci, Staat verbood verder cejdl ITrJZ^T tC ^ï^en; zoo deze wet was gehandhaa' en ^««Wedigt-; en voornamenjyk zoo deszelfs inzipt wi was, nen Godsdienst dier tyden, dien geweldig ehok met zoude hebben geleden, die denzelven zestijt iaa later m de Nederlanden ondervond; daar -men cchtM■ die" voorzorgen aan ,te Wetgevende Vergadering, d,e ons zal ol X'^J$£&*V- ZOO/oude doc" «r gerustftellini ™ " e,?Md,ieto ^ dQ Conftitutie, behoo ren cl worden bepaald:
•ii*8^^ ((r0nd Zal Zyn' waar na dc Kcrkgebou • wen, gelykelyk verdeeld, en de. Kerkleeraaren gelykeh , betaald ,5 l worden; en dat d, tegenswoordige ^St , goederen er, fondfen , die ecfiig Kerk Genoodfekap privative
' ;Lmm SfW ' t>n Kiw de Rev°!mie van t7Sf. zyi , vtescquireerd daar aan zullen blyven. 'I
Tot hier toe dan, myne meening omtrend het voorledene 5 iav%fftfe be,,bende ontvouwd .. moetik nog een woorï :«gen, over de toepasfing, die ik ctpor verfehe.Me Leden dé /ergadenng beb hooren maken , van bet Decreet de?er Verl tadeimg va,, 5 Aug. 1.1. het welk men gewoon js uitredrukl
:CW^ZrrVC^": d' Kerk fe '4<ftW# ™ de» Staat \ 1 War her Deereer var: 5. Aug. zelve betreft, aan d.-szeltJ nVloed zoue'e volknótnen voldaan kunnen worden, zuohaasJ %V0VÊ bm$A was, waar naar de Kerk Gehoo-v,., ^MM ft S /-««arcr. gefykèlyk tétaali zo .den worl
S!«T? woorhn nu : ,1e.Kerk is atgefehcidej
'sn c'f-V-rt, san * niet ar.dc.ts y?rtta&, »U dat her ec v3
m «etftc.lige van .enig ■ Kerk Geno ;tlchap betnoevdo 08 iaar m op eenigeidëi wyze de Wet ftelde, zo als tic Sta.tenj
Geiiciaaj



C 359 '
il zulks in den volften zin deedcn-, «tt&fc^Sïï $
ïnotto zien, dat daar uit volgt, du de Wetjje^zp r
Licnaamelyke , dc Burgerlyk..- behoeftens van ^ £
I niet kan noen mag benaoeyen: deze eer, g
aarlykfto gevolgen voor den Staat tc »ndMU*
tt my zelfs voor, dat. door dit grondbeginzel zo tot Ui te leggen , het Burgerlyk BdfaStf
Inet de LichaamelyKe behoeftens vau d«| P'WjWJj ^
E dit denkbeeld niet beter uit te drukken ,) nwt mag «W
4 dat men dan ^^^*SS^^^l "8 Verklaart, en boven de Wet verheft; het 0**W
:c daar van behoord zulks te zyn, dit ka nnimme£ -eik van den Wetgever vallen ; ons Cdsdieuft.geloot , ge ,ze hoe wy dat gelo.f door Gr.dsdienft.ge werken willen de
enen, Sn nimmer ecn voorwerp van Wetgeving voor lurgerlyk beftuur werden, of de gewetens «tjtaU*»* de In • maar, het uiterlyke, het Lichamelyke laat hier me dd beperking toe, maar oP de dringenfte «ryze &gt he 4 zelvef en ook Burgers Reprefentanten, wy alk- zyn h jwisfely k eens, omtrend eene beperking dte de Burgerlyk d. Jïot een zoo groote maat aan den Godsd.em« geeft:,, en ae Sonsabfolutrnostgeven.teweeten: wy beperken dewclver ee fling binnen de gebouwen daar toe gefemkt; kan nu de he
angifkheid, de vryheid van den Godsdienst dezebeper h l gebogen; eene beperking die onder ons, die een Volk de rken dat uit zoo veele veifchillende gez.ntens beftaat, *van 'twee hoofdgezintens, de Roomsch-C uolyken en e I formeerden zig na genoeg in getal gelyk « I» nodig' is; zoude nu deze beperking de fcheidimnien z
keu van het Burgerlyk Beftuur? ik voor my oor*de « e , en geloof, dat een tweede bepaling die van veel min- d
éwigtis, volftrekt aan het Burgerlyk Beftuur toekomt, a enaling d e ook fteeds onder het bereik der Burgerlyke wee " e'bleven is. blyken, onder anderen, de ftraks aangeii e Wet van de Keizer van 19 October 1520. waar by de t V eever vertied op verbeurte van ééa Mark Gouds dat lp voortaan , eenig vas: goed, noch by verkoop noch donatie of erfmaKing mogt overdraagen, ten behoef vati «;e Kloosters, Kerken , Collegien Conventem Godshm- ] stof Geestelyke Perfoonen, en m der doden hand anders, -
Snetconfencvan den W^^^^^^^ ' *»n erigeeren van eenige nieuwe Kerken , Kloost-t», enz. , mrerbeurte van tien Marken Gouds, en dat het getimmerde ,
|Wen en te niet gedaan zal worden, verklarende, alle te " ene Co-tra£ten en Aétens des contrarie, nul en van on™-dc — Wie nu zoude willen ftaande bouden, dat de 355/als Hertog van.Braband, in den Jaare 15*0. meerder
,^over rieTïïnrgevlyK^eftaan van een Godsdienst had , I fteeds zoo ten uiterfte., jaloers was, om de Burgerlyke ri t eenig hoegenaamd gezag, over zfe toe te kennen als A Wetgever by onze Conftitutie ontwyfelbaar behoort ge-
li m te worden. . Ik zoude uw doorzigc te kort doen,
l|rsR^prefenranteu! als ik hier nu nog wilde dedneeeren,
.Trom het my voorgekomen was, dat, Uwen voorden Godsdienst, en de inkomften det Lee
, Jen , volmaakt pt zelve is , als by een wet, die bezorging I faï mém fc "enoeg «ezegt hebben om de redenen te doen
: ten, dt ik 'ervoor fcrt om te ftellen : Da Wetgever kan en I i 1 ?\i met de behoeftens van den Godsdienstbemoej.-n. — I, rechtvaardigheid eischt, dat die behoeftens, uit de daar . zynde goederen, gelykdyk worden voldaan, zoo datniet
•w-ilf BieflTêrrtm , zes hondefd en meer Bmde:.s_ 11 ïkt; ;vi Roomser, Catbolyke P«'oor, nier ongeiyK n M F*let vyf of zes honderd Zielen , moe < ), e- -u.v1 drie honderd guldens kan te zi.m;.. -uti.o, zo a.szo.,KS
C&SS^ Burgers Reprefentanten! do.or^n ier Cotycid ter dezer Vergadering, eenpleitiedmghooren acffln dat als het by antwoord, repliek en dupliek moest dongen worden, gewis al die f.hr.mclyke gevo gen' ter dc Natie zoude hebben, die die Spiedt*■ "-en .e ezerf: ik laat dan dat geheele, in dj ^«"^S^ ' ooten discours rusten: een enkele zwfneede daar uit vor. t weUecn antwoord, maar we! cen weimecneul verzoek,.
HU Verealer.ng: de Sprecker fprak onder , Buitenlandfche invloed, waar ^#ê*Ef»^ i- dc Burzers Reprefentanten van dt Kantelt en btuer, ibemet den *armften vver, en de oprechtten we!m.ncnd o"s om Emdraelt: en Broederfehap gebeden, * raerhaal
bedé ten. vuutiafte tegens alle Leden, die de zy lel.ngfehe "unatku van welken ik daareven fprak, hebben gevoelt; met 1 kwaad opzet, zullen die woorden
Dbelvkiieid zal dezelve in den mond van den Spreekec gewge bben , en waarom doch zoude wy een.trek van vooroorel en onkunde niet vergeetenï
IVn Kèflaftè zal ik over Artikel 705. van a tt naJ v«» jn tegens hetzelve concludeere.
S'SÏns, ter befparing van den Nationalen ,d, my te onthouden van eenige argumente, aanvoeren of die myner Amptgenoten tegen te fpre*en ,
•Hlio «avanceerde : — dat Art. 704. door 1)1 uurger. tófeSSrl het Plan van Witutte geroyeerd Se tyn . om dat hetzelve An als .overtollig mM*Si blhouwd «»dt. verphgt my «^W^* en nl-chtigften te moeten verklagen: dat ik aooi my ht Art nimmer ais fchadelyk befchouwd heb, en dat S ïwaSèf het geavancTCide door mynen Amnth£x^m> Ww«N : dat a:eie VerSaderiPg geen Aderen beweeggrond gehad heeft ter royeermg van Art.
04 dan om dl? het hSofdzakelyke daar van reeds^ geinf=.
eetdwas m de door UI- gedecreteerde Diaatfm«e vooi È« ^ van Conftitutie, en dus als overSg'Tn der1 Tirul van den Godsdienst befebouwd moest
W Enehoe zoude deeze Vergadering dat Articul als fcha-
vond dit te moeten aanvoeren , zal °°\:l ^ gevoelen over het pomt thans m d=Élibci»tre u metie
^Niev, Burgers Reprefentanten \ om dat ik meer.e m



( 3*> )
ftaat te zyn, na dat zoojreele Leden, van hunne vroeglte jeugd tot den Predikdienst opgeleid — zoo veele oordeelkundige Redenaren, en t.oo veele diepdenkende Wysgeeren, over het Godsdienft g onderwys en de bezoldiging van dien , gefproken , en daaromtrend alle het mogeiyice licht verfpteid hebben, dat ik zoude vermeenen , zeg ik, nog iets aan UI., Burgers Reprelemanten 1 te zullen kunnen voordragen, dat niet teeds gezegd is.; maar al'een , om dat ik , als Vertegenwoordiger van het Nederlandfche Volk, aan dat Volk en aan my zelven, vcrmeene verpligt te zyn , duideiyker dan by een appel nomina', myne gevoelens te doen blyken ,. omtrent een zoo belangryk en ernltig ftuk als waar over wy raa ip.egen, en van wc ks bellisfinge zal afnangen , of onze te vormen Conthtutie, gelukkig gezegend en onwrikbaar gevestigd zal zyn , dan wel of de Nederlandfche Republiek, in eenen nog efendjger ftaat zal vervallen, dan die, waar uit wy dezelve pogen optebeuren. 'c ls dan alieên daarom , Burgers Reprefentanten! dat ik thans dir fprcehgeftoehe bekitmme, en 'Ulieder aahdagt üechts voor zeer weinige ogenblikken verzoeke.
Alle de Leden, weike tot hiertoe her woord gevoerd hebben , erl-.cnneii volmondig, en gewis zullen alle myne meede Ampigenown het daarin , met hen en ray volkomen eens zyn , dat geen Maatfchappy kan beftaan , veel min b'oeijen, waar in niet de Godsdienst gtër.
biedigd en bdchermd-wordt. Immers is de grond-
fhg van Godsdienst, L,itfde lot liet Opperwezen en tot onze Natuurgenoten? En zal deeze Lterde uiigeoeffend worden, dan wordt daartoe Deugd en goe .e-Zeden vereisc.t. Daar nu geen Maatfchaj pvc zonder dezelve op den duur kan beüaan veel min b'.öeijcn , zal , naar myn inzien , de groote vraag in deeze, hier pp neer gekomen: welke zvn de beste middelen, waar door de Godsdienst, en dus de onontbéerlyke deugd en. goede zeden het meest zullen befche'rmd cn bevorderd worden ? . "..
Omtrent die middelen zyn de gevoclerts Onder UI., Burgers Reprefentanten 1 verlchilicndv'.. Sommige vermeenen', dat gtoot oogmerk hét zeekerst te zullen be'teiken , wanneer geene Kers. L-eraaren hec genaamd worden be'taald; terwjl anderen van oordeel zyn, dat, wanneer van wegens de Maatfchappye gezorgd word voor het onderhoud der Leeraaren van alle Kerkeiyke Genoodichappen , geevenredigd naar het aantal der Leden van
die Kerkgenoodfcbappen , dat zeg»e ik ( daar door alleen het bedoelde oogmerk het zekerst zal getroffen worden,
£e:de deeze gevoelens hebben wat me voorftanders , en kundige verdedigers gevonden. Volgens myn plicht heb ik beiden dezelve rypelyk overwoogen, met dien ernst welke het belang der zake vorderde; waar van den uitllag geweest is, dat ik meer. en meer ben bevestigd ge. worden in het denkbeeld, waar in ik reeds ftond , na du ik het Plan van Conftitutie overdagt hadde, en dat het dus voor my veiidongen is, dat, ter meeste bevordering van onontbéerlyke deugd en goede zeden, waar uit alleen het Heil van 't Neèrlandfche Volk gebooren eh bevestigd kan worden, het eenigfte middel is, dat 'er van wegens den Staat voor het GjJsdier.ftig Onderwys en onderhoud der Leeraaren van die Gjasdienthge Genood.fchapnem gezorgd worde.
.Het is waar, Burgers Regtefentanten ! dat hydeoverweeginge van Art. 705 van het Plan van Conftitutie eentge zwarigheden tegen de uitvoerlykheid van dat Articul 'zich voor mynen gee t opdeeden; dan het is met minder woar , dat, na gehoord te hebben de bondige Advyfen van ' vetfeheidene Leden, die zich ten voordeeic van het' voormelde Articul .verklaard hebben, als ook de wedcrleggingen der daar tegens gemaakte bedenkingen, ik geen ogenblik langer aariele, om my volkomen te conformeeren met het 705 Articul yan het Pian van Conftitutie, waar .toe i,s by deeze conclu-: deere. • - .
eyerige deezer Zitting in ons volgend Nummer. .
IDe eerfte Commisfaris voor de Franfehe Troupes in Soldy deezer Republiek verzoekt aan alle die geenen-, welken met bet Commisfariaat in Correspondentie zullen zyn, de Stukken te adresfecren- aan het Commisfaiiaat voor de Fran/che Troupes in Soldy van deeze Republiek, en wel zonder zynen naam, alzo nie, op welke de Naam ftaat uitgedrukt, geconfidereerd. zullen worden als zyn particulier aangaande. — Als meede .dat alle de Stukken en Rekeningen aan hetzelve Cornrnisfa* riaat ingezonden wordende, em het Zegel fubj et zynde,zul. len moeten gemunieerd zyn van een behoorlyk Nationaal Zegel, ouaaugezien in welk Gewest deezer Republiek 4e resptéiivc Zenders zouden mogen woonachtig zyn..
Pen Haag .den ABm. BAUD, Secretaris.
20 Maart 1797.
Dit dagverhaal der Bandclipgen yen de nationaale vergadering, feprefeniccrende het Folk van Neiertand wordt uicregeeven te Alkmaar' by' Üahemtnt, 'Amfterdam Dronslcfg , Arnhem". Moeüsian , Bergen op Zoom van rjenzsdyk en Bronkhorst , Bommel de Meyere, Breda I'. 'Morjoux cn IV, van Bergen, 'Brieile 'Boers en Merkcnburg, Catm'en Brok, Cleel UageribcrgDelft RoeloJr>raard,'Dey2iit<.-i'Srouwer,Dordrecht Bm'sje, yan Oudgaarden cn de.Haas, Eind, hovenws Leer fust, Enkiuizen Frar.x, Gorinchcm Vin'dcr JVal, Groningen ZuUerta,' 's Hage Swart en Comp. m'yan Cleef Haarlem Lootjes, Hoorn Breebaart, Leeuwaarden Gahals., Lc^flen llerimgh cn vdsi Tijjelen, Maasfluys D'lieer, Mid dclbur-' Keel en Abrahams, Nymeegen Prager en Cofnp. 'en vak dampen, Rotterdam van Santen eh van der Dries, SchicLaj Pooinan cn S:v:Hn, Utrecht S. T. van Pa.ilehh.trg, Vlisflrfgcn Cwbelyn, Westzeandttia var. Aaien , Zicrickzcc vaneen Thoorn, Zucphén. van tl test en va'n "ulik, Zwolle Clentizfjr., en verd^öy dc rnïeste Boekverkuopers of Postmeesters , moetende deBoek-.eVkopees en Postmeesters van Pladtzen ,ialwaar.'dit Dagverhaal nog niet word iiitgegeeven .en zuiks verlangen te doen , zieh ten dien einde adresfcèwn aan Swart .en.Oor.?, ter "Orukerye van van ScaanLB & Comp. in 'sHagë. .
fer Drukken e van VAN SCliüLLE & COMP. in de HAAGlS.



VÜSL7KHE/D, V R T H E l D , BROEDERSCHAP*
' EXTl.A = DASVE:inAAL .
der IaNDELINQEN VAN.DE
WJLT10 3ST JIJLZ.M V M JR GJJL.JD JS Ml W G
J'REPRESENTEERENDE het VOLK VAN NEDERLAND» N°. 447. Maandag den 27 Maart 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Pryheid
; Nationaale Vergadering.
\' Vervolg der Zitting van Dingsdag, den 21 Maart 1797.
Voorzitter: K. W. de Riioer.
"'V'ervolg tier Deliberatien over den 705 len if\it;cul.
; Verhees zegt:
Onder de belangryken pligten van deze Vergadering is geen der minften in zyne gevolgen de bepaaling van het 705 Artieul, door de Commisfie van 21e in het Plan vair Conftitutie voor gedraagtn. van den volgenden inhouJ : de ftaat zorgt, dat het G-)dsf.ienjlig ondervijs bevorderd worde, dat oreral gelegen heid tot publicque Godsdienstoefening zy , dal alle Kerkleeraaren iehooilyk betaald woraen. • -
Over de noodzakelykheid van den Godsdienst in een wel jngcrigte Republiek is met zoo veel wclfpreitcndlieid door verfeneiden Leden dezer Vergadering gehandeld, datriaarover door my niets meer te zeggen valt. .
Aileenlyk zal ik nog opmerken , dat van de vrocgfte tyden af, de Godsdientitejierd van onze Ntdeilandfcbe rsatiehetfc uitgefchecnen , dalr van daan zoo veele picufe geftigten, door onze Voorvaders'geves'igd.
' De groote achting , die onze geheele Nedcrlanalche Natie in deze onze dagen nög voor den Godsdienst draagt, rooneo zoo veel vcifcnillcnde Kerkgenooffchap-pen.'dic de KosWU uit haare pn> é beurzen,-die-tot het onderhoud van den Godsdienst van ieder afzonderlyk Kerkgcnoo:fchap veieischt worden^ niet voo veel liefde'en bereidwilligheid zander dwangwc ten gedragen en opgebtagt worden. Naar myn inzien is 'er geen vrees voorhanden . «lat Zuiks Z al vervallen of agter gclaaiai worden: de verdeeldheid van het Lutberfciic K-ikfecnooffchap , te Amfteidam, kan h'cr totem voor.be. ld dienen. D-iar bet KeikgencHjifehap der Gereformeerden, voorheen (aftgemnaki hebbende tie Heêrfcnende Keik , het grootfte-on ve'u.-'gn.efte Ketkgenooifcbap is, lyd het geö» teger.fi-raafc,
'en zulks is door een Lid dezer FergmLrh'.g in zyn Advys aangemerkt uit de tnlldaadige giften , 'op de beededageu gecollecteerd') >f kan met hetzelfde klein bezwaar, even gelyk alle andeic terkgenootfehappen op eigen kos-en de nodige Kerken , Kerkleeraars en Kosters onderhouden. Ik herzegge hunne nodige lierken, KerUeeraan eu K-i.--.rj, om dac 'er, na.ir myn inzien op vceie plaatfen Gerf.fv>::re,rd!-P:edikantcncnKcrktn onderhouden worden, die overtollig zyn.
Ik zal dit met ecm'ao vooi beeldt u ophelderen uit dc telling tier Zielen, tot hef Kirkgecooifcbsp der G reformeerden behoerende , in liet afgcioopen Jaar 1796 ittBïfefsirli Biaband , op order van die Repn. Liu-nteii gecean , en daar toeten voo'bccldc aanvoeren de :wrc K watteren van Kcti.petand c'n Feellied jnjde Me\yfcye van 'sBosei, uitmakende het Clasiïs van Peel en Kempeland, beftasnde in 30 Preaiearttn.
De volgende Dotpen cf Kerken woraen I Pr;di [Zielen, door eenen Piedïgtant b.- 'iend, voor het | canteti. | dsai nevens gevoeg gctai Z.-.-len. 1 |
Het Quacwr KorojKland. \ f
Dorpen Oosterbeers cn .111 Idilbeers een Pied. { 1 f f O'ers, Zeslst, Wintelre en Mee re Veh- j \
htvsn , . , . . j 12
yellhoven, Blaartum en Gep.el . j 35 Mynd'invsn, Sireyp en Straalum . 1 70 ll'oerfj. en loi.'gelre j 29
Eer/cl, Duyfel en Sttenfel 1 "j
Fesfem , iloogcleon, gasteren en
Knegtfl ... .1 41 Bcrgjh/k, Riethoven, Wcsterhoyenen
Kot kei .... I 28 Falkensveeert en Dommelen 1 77
H'ealre en Aalst 1 20
■Bladel.P.cujsl,. Neder fel er. Hapert . 1 79 • hommel . . . . 1 37
Ohfchot en Best. . . . .1 104
Hét (lj.utier van Pedland.
Helmond cn llixtel . . . .1 76' Aslen lil*tel, Beek en Donk enL'ies~
'houfc .... I 43
Vechel cn Lrp , , . I 61
Sxievndet . . . .1 43 ii. U.der-Rodeii ... I 73 Nunen cn Gcrtcn . . 1 /\i
't e. Dei pen



(&)
rrcdi- Zielen, canter.
Dorpen 5»» en Breugel 1 r|
Jtf/sr/o e» Stiphout . • 1 57
6e/*>r/> «•» <fc Sesgehuften. ■ i 16
//f«Z< ...» 1
Z,*fHlfe .... i 9
fiuul en Gagel 1 107
"Meerheeften Zoerendor.k . -V 1 22
a*w • ■ 1 g
Deurne, Klierden en Liesfel • 1 00
Aften en Ommel ... 1 59 Sommeren en Lle'rap • • 1
30 I3°7
In de verdere Quartieren en Diftricten van Eataafsch Braband zyn mede verfeheide dorpen , daar de Predikanten twee dorpen voor cen klyn getal zielen bedienen, welk lk om kort te zyn niet optelle maar ftilzw'ygende voorcy gaa.
Burgers Reprefentanten, het blykr, dac in die twee qnartieren Kempeland en Peelland voot 1307 zielen; 3p ten, 30 Pastoryhuizingen cn meer dan 60 Kersen moe.ea onderhouden worden 5 vervolgens moet 'er voor 7 buishou dingen, ieder van 6 zielen door den anderen getlagcn, een Predikant, cen Pastory en twee Kerken onderhouden worden, daar bet klein fte getal zielen , dc cen Roptnsch ka holyken Leeraar onderhonden, is het dorpje Esch.m de Mtje rvc van *sBosch, beftaande in 26Ö zielen.
Burrrs Reprefentanten! indien men alhier in aanmerking neem* het 2de Lidt vin het voorfz. 705 Articul, dat over al <relr.-renl.eid tot publieqae Godidieniloefonitig zy, welk een Kehiete van Kerkleeraars zullen 'er als dan niet vcreiscnt worden, als 'cr voor 43 zielen van de Lutherfchen Remon■ten. Mennonieten, Janfeniflen, en alle andere Kertgenooefchappen, een Kerk, een Kerk Leeraar. een IFoouhuys en een Koster of Koorzanger moet verzorgt worden; indien de Leden vm die voorfz. Kc.kgenoo'fehappen konden goedvinden , zig met 43 zielen m die voorfz. of in alle andeie Dorpen cn Plaatze* zig tc komen nederzetten, en oP fundament van dc celykheid, cn het sde Lidt van het 705 Articul, dat overal eiteceetikeid tot Publlegue Godsdienstoefening zy, voor het zélfde getal, als de Gereformeerden een Kerk en eenen Leeraar vorderen ? Welke gevolgen zyn hier uit niet te dagten , a's allen Kerken cn Leeraars door den Staat zonden onder houden worden? En wat zoude de Staat met een by na onrekenbaai getal Kerkamptcnaars kunnen worden be. zwaard die de kosten cn uitgaven , die uit het.zweet enden nbdd der Iiiiczetenen'opgezaameld worden, boven mate kunnen doen vermeerderen , zonder dat het eenig byzonder tut den Lande zo'aJe aanbrengen.
Dan daar dc Sterk, volgens Decreet van den 5 Augustus j7ry(>, gefeheiden is vau den Staat, moet 'er dezeive geheel van atefcfchèiden blyven : de Staat moet aan alle verfchulende Kcrkgenootfchappen een en dezelfde vryheid, en* befcherminR verleenen, doch voor het onderhoud der Kerkleeraars cn Kerken moet ydcr Kcrkgenootfchtip zelven zorgen. _
Daar ik vermeen door Leden van deeze Vergadering m hiSne rdvvfcn tc hebben hooren aanvoeren , dat deinkomften der geweezen Abdyen, Capittels, Ktoortcrs, en andere Fundagen, voorheen door bet voorige Gouvernement aangcflaa«cn vo'gens den uiterffen wil «ier Stigtcrs en Fundateurs toe eadèrh'oud van den Godsdienst behoorden gebruikt te wor¬
den ; zal ik in het vooibygaan daarop kortelyk aanmerken , dat een menigte Abdyen, Capittels , Kloofters, en andere Fundatiën, volgens de intentie en den uiteiften wil der Stigtcrs , niet zyn gefundeerd tot onderhoudt van den Godsdienst, maar, volgens het gebruik dier tyden, tot pienje Fundatiën, tot onderkoudlr.ge;! vanSermomen"en andere zaken by hel Roomsch' Catholyk Kerkgeasos/chap in gebruik , waar van een meenigte ven Testamenten, Stigtigeh.btieven en Fundatiebrieven, waar in dr intei.tie tn iet oogmerk der Sligicren paa Abdyen, Capittels, Kloosters cn andere Fundatiën te vi'iien zyn, in de Ker.'i.'yke Oudheden en Geftigten der 7 Provinciën door H. van Ryn, uit het Laiyn vertaald, en te Leyden in ip deelen uitgegeven.
ik kan geen tedencu vintttn , waarom-dezelve inkomften niet met het zelfde regt kunnen worden gebruikt tot ftyving van 'sLands Kaste, als tot onderhoud van den-Godsdienst voor alle Kcrkgenootfchappen, waar toe de inkomften dier Gcefteiykc goederen, aan de groote kosten,die daar toe verei=cht zullen worden, niet zal kunnen beantwoorden.
Ik zal het montant der jiarlykfche kosten, by wyze-van veronderftelliagcn, in een korte ruwe fchets tragten tebetrooten, indien alle Kerken en Kerkleeraars door den Staat wietder.onüerhot!dcn,met het getal der KerkcncnKerkleeraars, uit het ideaal van den tegensweotdigen ftaat der Vereenigde Nederlanden over te neemen Qmtgelyk zat zedert den uitgaaf var. dat werk in die Kcrkgenootfchappen vermeerderjng of verminderitlg gekomen zyn , waartoe ik geen geleegenheid gehad heb omdat te onderzoeken') en verders uit de gedrukte Niamlyst deipastoren'cn bekomen informatie.
Het getal der Gereformeerde Hoog- en Nederduitfche ca Engelfche Gereformeerde Predicanten beliep in de Vereenigde Nederlanden (1) 15?3 Predicanten, hiervan afgetrokken di Predicanten thans*woonende in die Landen, welken aan de Franfehe Republiek zyn afgeflaan , aksStaastricht en het Lani van ovei Maaze en Staats'Vlaanderen', volgens den Stast der Ge'icraliteits*"Lar,den bedraagt dat getal 51 Predicanten, dn» blyft het getal der Predicanten door de geheele Republiek It21 Piedicaatcn. ' 0 . Predikan Kerken
I ten en an-( dere Lee-i aars. j
Het getal der Gereformeerde Predikanten! in de Republiek. ï$-1
Vermids 'er in de Steden gewoonlyk meer Predikanten, dan Kerken gevonden worden ; en op verfcheide Dorpen bedienen de Predikanten meer dan een Keik, zooals boven is aangetoond, vermeen ik, dat men voor deze 1521 Predikanten , 1400 Gereformeerde Kerken kan veronderfteilen, die dezelven bedienen of voor haar gebruik gefchikt zyn, dus J4°0
Het getal der Roomsch Catholyke Kerken of Statiën, uit de gedrukte Naamlyst van 1707.
'Priesters Kerken
I of Leeraars j
In Halland en Zeeland! j 173 Statiën of Kerken. ] . . ï 178 I
In
( 1 ) Tegenswoordige Steel der Vereenigde Nederlanden ff, 35»



C #3 )
jPriestersrKcrken Predikan Kerken j of J ten en an
Leeraars! dcreLecrj aars. 1
li Utrecht. . . . 53
Gelderland. . . . j 24 I
Friesland. . | . . [ 30
1 Silland en Twente in Overysfel. I ■ • j 39 |
Groningen. j . . f 13 f
r Zommigen dier Kerken j 33? ( . f
worden doortwee en meer ,| | cn andere dooréén Priester] I bediend. Ik yerondeïftélléj door den anderen gcr.00 j | men , dat * dier Keikrr.j I door twee en -' dooj eétil Priester woiden bediend.! en als dan zal het ontrehd ! bedraagen 5C9 Priesters. 5^9
De Stad IMymegen het Ryk, Land tusfehen M"sj en Waal , Gtave en .het Land van Kuyk , onder heil ! Bisdom van Roctmondtj ontrend 58 Priesters en 44 „ i Kerken. . . | 30 4t I
De Stad cn de Meyerye van 'sBosch, 'tLand vanj i .
HcBsden en Altena , de de Langftraat,cn den Bom j melcrwaart onder den Vi 1 I caris Generaal van bet Bis | f dom van 's Bosch , 143 Kerken , 127 Pastoors en,
5<5 Cappclaanen, dus 183 ^ lJ Priesters en 143 Kerken. I 183 , 143 \ I
DeBaronnic vanBreda,1 het M.irquifaat van Bergen j op den Zoom onder het: E Bisdom vau Antwerpen 75 Pricsteis en 44 Keiken. ( 75 44
\ 945 568 ^ PO
■ 24Ï0 h$02
". Het Kerkgenootfchapder Jmfenisten dooij dc geheele Republiek (2). • ■ ! 74 34
Het Kcrkgtiiootfcbsp der Luthcifchenj door de:geheele Republiek (3). . 5i 4° 1
Het Ketkgcnootfchap der Remonftrantcn' I
W' ■ ■ 43 sï •'
HetKerkgenootfchap der Mcniiointen (5Ï 312 \_L
I29CÖ J2262 (
Ruwe (
(p) Tegen nvoordige Staal der Ferecr.lg^e Nederlanden llaiz. 64. | ,3) bkd*. 68. (4-).fótó*.. 71. .JC5) 76.
1 bediend. IK vcronuciitcnt I door den anderen ecr.00
men , dat * dier Keikrr.j door twee en 4 door eétil Priester woiden bediend.! en als dan zal het ontrehd
Land van Kuyk, onder hetj
{Bisdom van Roctmondtj
ontrend 58 lJnestcrs en 44 Kerken.
Ivan 'sBosch, 'tLand varti
HcHsdcu cn Altena , de
Jmelcrwaart onder den Vi
learis Generaal van bet Bis \
Idora van 's Bosch , 143
Kerken , 127 Pastoors en,
156 Cappclaanen, dus 183 (Priesters en 143 Kerken. I
het MUrquifaat van Bergen j pp den Zoom onder heti Bisdom vau Antwerpen 75
(Priesters en 44 Keiken. [
de geheele Republiek f2). • . 17
Het KerkgtnoQttchap der Lutncneaen door de'geheele Republiek (3). Het Kerkgcnootfchap der Remonftrantcn,
Ruwe fchets van Jaarlykfche Kosten.
Het onderhoud van 290(1 Kerkleeraars V3n onderfeheiden Kcrkgenootfchappen , ieder doar den anderen gerekend 800guldens Jrarlyks 2,324,600:—:-*
Voor ieder Kcrkleeraar een Woonhuis of Pastorie, (te Bauwen of te Huuren,) het onderhoud daar van allen Jiarlyksch doot den anderen 'gerekend verenderfl :11c ik dat zulks kosten zal, op 'c aüerminften 200 g'nlèees j ta-lyks ' . . sBr^ot — t —
Voor 2262 Kerken voor yder cen Koster door der. anderen 200 guldens jiarlyksch 451 400: — : —
Het J.arlyksch onderhoud voor yder Kerk door den anderen genoomen 240 gukicns jmiyks, boven tn behaiven de Inkomften der Kerken . . . . 542 8S0: — : —
5 901 280:--: —
ll'rgens de koeten van het Jaarlyks onderhoud der Kerkgebouwen is otn het groot onderfcheid van dezelven, cn de onzekerheid #> wal voet die in het vetvolg zullen sarden gemaakt, op ver.ar. fchynlykheid geen vaste bepaling te maken.
Hier by moet nog gebragt worden het onderhoud van Orgels, en Organisten.
Het opi'cgieu cn aanfebrffen van nieuwe Gebouwen, als Kuiken en Woonhuizen. Het opregten van ecn Coinmi' é óf Comptoir van Aiminiftratie , tot onderhoud van a'ie de Kerken ca andere Gebouwen, cn ter betaaling van alt: de Ketkleeraars.
Behaiven deze boven genoemde Kerkgcnootfchappen, heeft men nog Jooden,' {Kveakers) Deurhoviaanen , Bekkeriaanen „■ Lecnhofsgezinden, Hatternisttn en meer andeten, buitenen jebalven de nog te verwagten nieuwe Secien. die zig om bew'dingen zouden konnen opwerpen , waar van de Kerken , Kerkleeraars, en de kosten van onderhoud in zyn gevolgen liet berekenbatr zyn.
Dan, Burgers Reprefentanten! daar ik ec'.iter voor my zelve teloove, dat het betaalen van alle Kerkeiyke Leeraaren het onderhouden van Kerken en Postcrycn cn he: geene daaitod rhoort, deze opgegeven nieuwe calculatie nog verre zal le boven {aan, en vooral, als men daatby in aanmerking neemt die drtict.len ex Kcrkgenootfchappen, die buiten de berekeninggeliaun zyn, en de bykaytends toevallen, die daarvan te wagten zyn.
Toetfen wy dc daartoe vereischt wordende koeten aan hét ilgemeen gebrek aan geld, en aan 's Lands leedigen geldkist, iau de zware Oorlogskosten die 'er thans vereischt worden,. m aan de gcpiojefteerde Jaarlykfche fomma van 36 tnillioenen vooi den ordinairen uitgaaf van de Rcpubucq 111 tyden van ■/reeds zal hec ni-t moèiïyk val'cn , om daar u:t te kunnen opmaken, d»t de Jaarlykfche uitgaven van dc RepubUcq aanrerkelyk tot last der Ingezeetenen zal moeten worden verrooi, indien alle Kerkeiyke Leeraars cn gebouwen door den (ti9t atrtlen onderhouden worden.
'Daar aan deze Nationale- Veigadcring is aanbcvoolcn het paarzaam cn zuinig gebruik van 's Lands penningen , conclu. eer ik dat conform het decreet van den 5 Augustus 15196* le Kerk in den volftrekften zin gcfcbeiden blyve vsn nen ;-aac dat 'er geen Kerken of Kerkleeraars meer op kosten /an den Staat zullen onderhouden worden ; dat voortaan ieder ierkgeuootfehap;, die Kerken of Leeraars begeert, cv.t.tve Z z 2 flri«9



zullen moeten bekortigen. en onderhouden , cn dat ÉWÖ Kerkeenootfcbippen zullen zyn onder de befcherming der Wet; da' alle Geeftdyke goederen Nationaal worden , en dat met de
Inkomften s Lands Kasien woraen aangsvuiu, ^ vy» onder niet zullen worden begreepen de goederen en tondlen, die deor afzonderlyke Kerkgtmeotfchsppen, Corporaticn ot Particulieren, uit hunne privé beurfen gegeven ofgcftigtzya, en thans door dezelven bezeetcii worden. ,
Dn verders , volgens bihyke fcl.tkkiugen,, alle Ueratormeerde Predicanten van den voorheen heerieiienden Godsdienst, en door bet voorige Gouvernement aangcfteld, huniie iractv inenten geduurende hun leven lang, by wyze van dedoraage. ment, behoorden te worden betaald.
Het is op die generaale gronden, dat ik my met het 705. Art. van het Plan van Conftitutie niet kan conformeeren.
- Grcre zegt: . . . . , ,
- Het is niet alleen openbaar ('t geen veele fprekers reeds voor my gezegd hebben) dat de meuicnelyke- te aatneirlevina zonder Godsdienst niet beftaan lt.\n , endat de Staten , waar in dezelve verloten gaat, ongelukkig wor, den ,. maar ook tevens dat de Burger - Maatfchappyen, naar mate derzelver Leden ten dezen opzigte beter geilend zyn, in gelukkiger omflat.digheden verkeeren , en dat het meeste Volksgeluk , in zo vernet uit den Godsdienst voorkoomt, daar piaats beeft, waarde Ingezetenen het vetftand gfte en verüchtfte in denzelven zyn. Len StaatsBeftuur dat de zorg voor den Godsdienst wil hebben op een wyze, da - hei oogmerk , de vermeerdering namelyk van 't aUemesn geluk, er door bereikt worde, moet de.haiveu in dezen v aflandig handelen. Het moet de onkunde trachten te vermin teren, alle nntte Wetenfc-.appen aai.kv/eeke-i, de wezendlyke kennis en verhei-tin* in den G.-ds .ienst onder de Ingezetenen zoeken te bevorderen : het mat* tuks doen zonner iemand ïy-e rechten te krenken , en overeenkomftig met Si ae'vkhe'd djr Burgeren "in den Staat: Maar het moet tjeen algemeene ReAgie Dccreeten maken : Het moet r.iet by dezelve alle leerbegrippen tn den Goddienst,, dte 'er by de Inwooners zvn, gelyklte'.len ; zig met de b co dering en voortplanting van alien Belasten , en de bezoldiging van .a'ler I'iedikers op ng neemen. Dt is de r-g'e Staatszorg voor den Godsdienst niet. D-'r is niet de bevorderi-g van 't, algemeen geluk deor denzelven : Dit ,is niet de eerbiediging van -t Opperwe<ffl die den Staatsbeftuurderen betaamt:: Of zou Gort 'er door vereerd worden, als men alles , wat Vr vm eft t/,.n(c)ien na waarheid en in valsdiheidwcgens hem. Beleerd wordt, op dezeifle wyze bewierookt, e,n met de ligtzinrnge lieden aHe Godsdienften als even eerwaardig en onwaardig voor de Maatichappy voortelt! Is de? rechte S aatszerge voor den Godsdienst voor onj Gouvernement te moetijk en té hoog, het moet din geen verkeerde willen uitoefenen; .maar er zig liever van onthouden. '
Gieene redeneeringover het nut van het bygelovpboven té onselove : Geene voorbeelden of getag van hilofofen :: «eene vertogen van dea bedroever.den toe-tand der my lïerbaarehcrwimde Genoodfchappenzullen o-y/daatonv
verhslen , om de voorgeflelde maatregels en handel n en Nedeilandfehen ftait gWed te i.eu.en. Het zweemt j 1 myné oogen nog fteeds meer na eene onveifemdig- j .eid voor den Goctidienst , ot een domme, Luicheiary j net denzelven, waar toe het-Staats- BV.wmtl hier ie dik- I vyls een penetrant getoonc)open, dan'na dc Isctaamiyke I orbicd ging van .'t Opperwezen. . Hy wordt geëerd door j ie waarheid.- I, ' r.-.i-.O I
Het zoude een groote onbiilyk'r.eld van den..Staar'z-v>n ,- j te betaling der Traeie-mcnten' der GetifotmctrCe^ Prelikanten »p écu maai .ejrugte houden zonder flat 'eKop .enige" andere wyze inhtinondcra.ua vuomen is: Ma arr ie techte Christenen ondvr de G'reform .e den , (fa qirler aden, hebben edeler gevoeless, dan datzy, om-Aat Se Tractementen hunner Leeraars 'er door verzekerd vorden , zodanig eene denkvvyze en inftt'uut in t G-encenebcst zoudep kunnen goedkeuren. Zy weettn , dar le waaiheid onder de b.faierrniqg van.God in de >\e•eld is, en verachten dLergelyke Lonuitutionele i-rncties.
laden het Suatsbeiuur omtrent den mtwendigen Kerkendienst eenige befenikkingen wil maken, zal m> mand, wanneer zy redelyk zyn, 'er tegtnlpteckei, ; maar indien het verder wil gaan, en ons omnent den Godsdienst zelve wetten wil maken; zo ge ove ik niet, dat de principes onzer Belydenis iemand onbekend zyn: Wy kennen geen menfdtelyk gezag , nocli weigering tn den Godsdienst. ' ' '■ J
Uit eerbied voor God, uit erkentenis van Christus, ftem ik als een Cnristen tegen den^osdeh Anikc!, tegen alle inmenging van her Politiek Gezag in de L t.r cn Onderwyzing der Waarheid; en tegen alle hutcheiary met een algemeenen God-dienst zonder verftand.
BokJlaard zegt:
Tnans handelen wy over het 70.5 Art. van het Plan. van Conftitutie, 't welk zegt: „ueS'aat zorgt, dat her „ Godsdienstig onderwys bc ;crderd worde ,. dat overal „ geleegendhetd tot publieke Godsdienst-oefLnir.g <y, „ en dat alle Kerkeiyke Leetaaren behoorlyk betaa'd j ,, worden." ,
Om den Nationalen tyd nkt te verfpi.len en in geen^ verveelende rqdites te ver valles, zal ik rr,y opzertelykj ©nthouden, vai onder anderen te betoogen het nutti. j ge—het ontbepilyke van dien heilzaamen tn vloed , welke de"zo geëerbidigde Godsdienst noodwendig heeft , ook op de verbetering van het Nationaal caracter, tn .teegenftelimg der forcberfte vooruitzigten , indien _ het Gocs.dienstig onderwys, 't' zy door onverf hilligheid , of wel opzettelyk werde verhinderd , ot' moedwillig Vcrlmmt welke als dan , daar. van de fchrikbaar.enduc gevolgen zouden zyn rzo tot aankweking van. gevaarlyke losbanot^fhêid , ais tot-het geloegendheid geven van drieste onwetcii-; 1 eid [ït WlHraj Bakermat van de ilaverny) of 't geen nogd ergei is totatsnrrroediging van ongodistery , en libettinafie. I
Dit alles is reets door andere Leden op de overtuigend-, fte wyze , in 't breede betco.d : Tiouwens uwe Deere-! an van 5. Au«ustus 1- 1.. en 28. January pasfato zynde': fureekenlte getuigen, van uwe beloofde,bcl'cliennjng. dep * 1 o- o Gbdsv



( 3«5 5
Gosdienst; inzonderheid fpreekt het 14. Art. van de
groiidbeninzeien , welke voor de Adte van Conftitut.e zullen geplaatst worden ,aldus : ,, het Bataaflcie Volk „ eerbiedigende de erkentenis van het beftaan van een „ Opperwazen , eu den heilzamen invloed hier van op „ deugd en goede zeeden , veiklaart pïegtig de vryheid „ vari een Kder, om God, na de overtuiging van zyn
[art tc dienen en belooft aan alle, ten dezen opzigte, ,, zekerneid en btfe.ièrmtng ■
Met deze befcherming outeert de Wetge.ver niet die befcherming, die aan ieder corpoiatie , ja n-ui ieder individu, onder, en na de Wetten leeveude,. peiie comfreieeVt (weike op nieuws te decreteeren oveiooodig zoude zyn) m ar wel degciyie wotd by dit 14. Alt. een éketieve 'befcherming , dat is aile die byzondere bczorging n , en aile 4fë belioed.middelen, plegtig belouft, welke in ftaat zvn , om den openbaaren Godsdienst, ten krag-gue te onderfteunen, in ftand te houden,, en te doen bloeyen. ■■ '
Er Rali dus geen qttestie-meer zyn , of de Godsdienst, &/,'of,«/A door den'Staat geprotegeerd behoort te warden ; hikt te -tveyffclen toude de gemelde DeereeieninlimuVte-en, en. voor het hoofd llooten :
Üe cen eenige vraag, thans 111 o -erwseging , beftaat hier in-,-zal de Staat zig bémo.yen — zal zy zo-gen , dat 'net Godsdienstig onderwys bevorderd worde -r- dat ovetai geleegenheul' tot 'publieke Godsdienstoefening zy — en dat 'alie Kerkeiyke Lee.aaren behoorlyk betaald worden.
De bloote lectuure van dit 705. Art. duid dan al aanftonts aan, dat de Commisfie \an 21, de principes van Gelykheid en Regtyaardgheid. te zaamen paaiende , geene ■gezindheid, van weike oodsdier.stige Oe.ydenis zy zyn 'moge, wil óhderfc'neiden , veel -min uitfluiten, ierwy.1 'het motief bovendien rust, cp dén der beste gronden "der ondervinding; namentlyk' óp de waare. kennis aan ome Natie, die (men ;zegge het-tot hunne onlteiöelykc roem') over 't geheel genoomen , van eene zee-r Godsdienstig—van een emftig ca'racter is — die ifl a'4<tyden daar van dedporfhandile blyken van atuchement heelt «aiöi\--a)ïn-ïïagi'fe!^^,s/.-':Jj' 'r^6 03 — issig usb nsa ' Deeze zo Gndsdfcns-rge Natie za! daarom zeer,.ga iro . ecn 'Conftitutie zccepteeien , dte aan: hunne fmaak ,in deze materie r-eheei en alj'voldoet', maar- zalapparent.zeer hui-v'éüg worden , een* Conflitutie aan te ntemwi , die- h*gi 'gelief koost denkbeeld ten behoeve yan den CTodsaienst, diametiaa'. tegen Haat. - ■
• -Maar :k fprak zo e en van de principes van Gelykheid, en Blegivaardighctd in het bovengemelde Art, doordraaiend. ; en in -ik oogpunt befchouw ik mede dat zelve Att. in deszelfs geheelen omvang. ■' Sommige reienais-rs zyn nog luns van andere gefogten , hunne aangevoerde zwarigheden en argumenten komen hoofizakelyit hier op uit;
ir. Da: de b ta',11 g aan de Gereformeerde P,e 'akanten fl'ryden zou -tegen de begir.i'elen wan. Gelykheid enBr-oedé'fchnp.
<& Dat de.- Staat by/ Decteetvan-«f- Augustus u.-reeds ■
afgefcheiden is van dé Kerk. Rn
3. Dac de Fm..Mie zodanig cen beTa'ing gcentints permitteert.
De ibtatie van deetc objeélten zal thms myn Itorre, UitÜ /.yn : doch alvorens moet ik egter alhier avanceeren ,, uat ik 111 dit myn advis geheel niet zal blyven Uilliaan by dc nuttigheid van het Godsdienstig Onderwys,, en dat aldus overal gelegenheid gegeeven wotd; tot pub:ie-e Guds iier.sroetfeii.ng , immers da a'les is reeds, is. imiueis zoo breedvoerig, en zoo kragig als oveitui--gend door andere myner waardige medeleden geadftru-, eerd ,. dat hevgeheel en al onuodtg zy , als nog in klaarder itcht tcplaatfe' . —— Hec Lattte gedeelte van het. thans ondernuvig point, namentlyk de oehooily!:^ betaling aan alle de Kerkeiyke Leerbaren, is tog de curjuqu icjtiunis , en üe voorn aamlti aanltoot by fommigen
die flaar op hunne pylen ng en. Dit gedeelte z,vl ik.
■vooral 1 rag en te aefcndeeien; -
Wat dau de eerlte objectie aangaat: Ik heb met verwondering' geóbCerveeid in den loop dezer dtjcu.f .en ,-. dat men ,i'prekende van betaling aai Kerkeiyke Leeraren j, b.y aanhoudendheid de G er ejurmeer de Ptedican.en op het oog heeft; en in der daad ware dit;hzi geval, dat* mei deze. predikanten met uitüui.ir.g van aiie andereKer-telykc iueeraaren , by preteicntie zoude penen,, ja dan eiken ik , dat, zodanig een ft-.'üing regtdreeks teg-.n de principes van-Geiyjtneid. en ^toed-ufchfip zoude, a.mdruilchtü; dan , -daar in du 705 Articul zoo generaal mogelyk van *lie Godsdienstig onderwys — vós bfejboH ïelyüe beuling aan alle lverkewke Leeraaren werd ge« mentioneèrd , zoo heefc deze. ongelukkige et; onedel • -moedige asfeitie ten nadeele der Gereformeerde Ptedikatite.i geen. verdete deiliuctie.r,o4ig. > -,, , . - Hec is alhttr .tgter ni<t, o..}gefyd.ii;t, 0111 eentt ï.emar'que óver hel begiufel- vas) fj^iyk'Utd en iiruedcifchap te; 'maafeenytw^ar van is 111 dc.fe dsgen- zo» öikwhs tiehf hooren gt-wag- maakep —i-jk'fit rjpsr.v'ftP -lvarte hulde aan, d t principe , cn we'nfche, d;u hetzelve in de app'icatie meer en meearaeld moge- wii«nen : .iniar, o n hetzelveL-egtnfei, altiter als etn objectie ter baar.e ie brengen,, komt my in der daad- «pgery.md voor. liet voo'lie! is., •dat- aan' aüe de Kerkelyitp ■L.eei.aa's, en ous niet by-, •uitfluiting aan de Geïnformeerde Piedtkamen , b-;horel.yke betalin.' gcdatui wor^e«.^t;;h»!ve kan deeze-1:1 v&e.» •arg veilig, aan het vootgewettee, b..-y, 1 fel getoe- st •■'■•>'■• -den; maar dat door de 'bua'-ing aan,, aile de Kei-elykë;' Leeraaren,. dit zelve beginfel zouJc gekwetst woinen , dit betwge ik gaarn niet te kunnen bevatten: integendeel kan ik de grootile ongerymnhe.d en onre .tv.tatdit.heid daaiin vinden ,;dat aaugeenfi Ke.tkelyke Lteiarcn, en dus ook niet aan de Gvreforrtieet.de 1'ieiikanten ,. doo(cden Staat eenige bctalmg-zoud»mogen i$.:daa>i w». '.cn : immeis het is na myn begrip t-elieei u-Ij andets de Ge* jcformeerde Predikanten ten Tractein.-i.i te ontr.e. met:,, waar van Zvh ter goeder-rouw met de u.eestt tede, en. bet- bes e regt vertrouwdej. hun icwn- law • te kunnen jouisfeeren , dan htt is,-het tot ftaan- van TracrcmenttT. ian alle Kerkeiyke: Leeinatfcude. eeifte,- zyn. V4u,w«e>
■ ;.'i-'l r... v i...;;;:y ;i ti-SPS?



C 3« )
gens den Staat, Stad , of Dorp betaald geworden ,' en kun
?ien dus me. ate V»(-'sreiync j_.k.i*--i«.H ..... «..--..~ b-. heien , die nimmer zodanige Tradementen genooten hec-. ben , in dit geval redeitker wyze niet gelyic geheld worden, dewyl dezélaaifte-n uit'zekere fondfen of emolumenten voldaan wö.ïdén , en dan van in de gewoonte , cn als t ware in de nosiésüe zvn ; daar in tegendeel de betaltrtg door individus aan dcGè'e formeerde Predicanten voortaan te doen (evenals bevoorens,en nog*door de Roomsch Catbolyken,cn vee'at by de overige Disfenters gedaan is geworden) voor hun met eenen 'fprang een Compleete nieuwigheid zoude worden, en welke by veele Ledematen vooral ten platte Landen ,aan een halftarrige'verwygenng , ot aan een vol'i'ckr onvermogen zal •kunnen 1 ahorn eren , waar door onder andere da Patriottifche Gereformeerde I rethjtant' Se dupe van deze nieuwe invoering .notoir zou Sé worden j namentlyk en vooral door de wanbetaling van Ledemaaten , aan 't Oude .Gouvernement geattachceVn: 1 ' ' ' '
Aanoahnde -t i°. poinft; namentlyk het prctenfe ob-
ftacul van htt 0*«fce« van den 5. Aug. 1.1. oaictveere ik dar dit zo hiilyk Decreet alicenlyk inhoud ,.dat cr n»cne bcvooi rechte , nog heerfchende Kerk in Neder.and mee' kart , ot aal geduid worden— en voorts dat door een Perfoneele Commisfie, den oorfpronk ,Pen ftaat van alle Kerke- en arme goederen cn'-inkomften zal worden onderzeil*, als mede de Fondfen ,-en wyze op welke de Leeraaren der gewezen heerfchende Keik (wier onderhoud intusrehen op denzelfden voet zal blyven yoortduuren) zyn bezoldigd geworden, ten einde Nb. aan de htnd te «even derzelver bedenkingen nopens de ge/chislie wyz.e* op welke voortaan in hel onderhond der Leeraaren en Kerke-B^tmbteif zoude kunnen wordenyoorzi.cn.
De questio^/.? fchynt dus by dac Decreet meer voordeelis ais nadelig gedecideerd te zyn, gelyk ik.naderza tragten te' bewyzen , en de questio quomino i nog geheel
én al onbèOisr: maar al verder ter zake obfteert
dan dit Decteet, aan hec voorgeftelde Art.; ten dten effect», dat aan geene der Kerkelyk Leeraaren eemgebetalinc, door den Staat zoude mogen gedaan worden > legt char in ótvefloten, dat zich de Staat voortaan met met de benaïing aan elle Kerkeiyke Leeraaren zal mogen bemoeyer > maakt dit Deceet een contract met Art. 705.? neen Mufers Reprefentanten 1 het tegengeftelde is veel eer, dan fit vry duidclvk te eücieeren , namentlyk , dat deze Vcr»a-lering gewild heelt, dat-alle de Kerkeiyke Leeraaren wel degèlyk door den Sfcat zulh-n worden onderhouden, zo "dia de verzoete Cornmislie de beste inrigtinctcn daar toe aan de-hand zal gegeven liefiben;:
Ën in der daad Burgers Reprefentanten ! wat is meer overeer.komlltg aan den aaid van. de zaak, die wy thans fechandcVn ? dan dat het onderhoud der Kerkeiyke Leerairen, door den Staat gele/mede ; heeft deeze Vergadering n'ietby de: motiven \-an hetzelfde Decreet expreslelyk gezegd geen Maatfchappy kan blyven bef.aan, veel min bloeyen, waarom de Godsdienst niet wordt geJerbidigd en befchcrn,d.
Hier uit ttek ik dit billyk gevolg: zal die eerbied — ral--die befcherming ecn nuttig effect foneeren , dan is
het noodtaakelyk, da: de,Gemeentens bequaame en ge7 oeffendc Leeraaren. aan bun hoofd hebben , ten c.nde alj zo gezorgd worde.dat deze voor hunnen mocyeh ken, cn teffens ^w;chtigen arbeid, door den Staat, behoorlyk betaald worden; vooral van dien Staat, die hun reeds zuik ecn kra~-rdaJige befcherming beloofd heeft.
lk vermeen dus dat her middagklaar is, dat het zo even genoemde Decreet van 5. Aug. in pUatie van ecu -impediment tegen het 705.Art. ..te zyn, in tcgcrd-.-cI in -alien opzichte daar . medé compléét cometdeert, en overeenfteint; en-dat het dus dezer Vergadering ten voile waardig is,.het gcm. .Decreet te blyven voontaan en hei ai mede daarom ongetaden is, aan dc Natte Ccr.ltitutionecl iets voorteflelien, t welk uwe vorige Decreeten ten fterkften zou. oblieeren.
Wat eindelyk de derde objectie amgaat, namentlyk het Finantieele.
L ik , er, wy »Ue, Burgers Reprefentanten ! wy er* kennen, hoe gedelaboreetd de Finantien thans zyn; dan, hoe zeer dir maaf al te waar is, is het egter niet volftrekt hopeloos, of dezelve kunnen door een goede diretfttie — door behoorlyke bezuiningen , cn gur.ltiger tyden, en omftandigheden, verbeterd, ja ten eenemale herlleld worden: vooral behoorr men - tog op 't oog te houden, dat de betaaling aan alle Kerkeiyke Letiaaren een Conftituiioneele vporziemng zy, en uus ia t vervol? zal moeten werken :. dan gefteid, datmde eeiue laatea'dezelve Fmantie onverhoopt m geen Noidoertde ftaat zig fnogt bevinden, en alzo niet toeientende, om alle de Kerkeiyke Leeraaren-, cn het Godsdtenjlig
■ Onderwys met den aankleeven van dien te voldoen ;
■ zoude men even daarom, als nu de Natie aanraaden, . otn conform het idee van de Commisfie van 7, vastte • ftellen : dat niemand kan genoodzaakt worden tn ae■ Los1 ten van eenige Godsdienst ■ otgfping ie dulen , cn dat I de Slaat niets van dergeiyken dienst zoude bet..len i t Neen, Uurgers Reprefentanten ! dit ware tn myn oog
- onbillyk, dewyl de onmisbaie gevolgen daar van onder
- andered zouden zyn, dat aile de Gereformeerde Predicanten, iïtco, als *t ware wierden gedimuteerd
t aan den Dyk gezet — en aan hun eigen lot overgp,aten;, 1 ten ware de Gemeentens individueel die bezoldiging > op zig zouden neemen — iets, gelyk ik reeds bevorens 1 heb oppemetkt, 't welk aan onbereitenbare confufkp,
- en verwvgetingen 1 onderhevig kan gemaakt worden;
- waar bvübg deze aanmerking kan komen, of a:le, me
- alzo betaaiende individuus 'er dan wel beter aan zuhen
- zyn dan dat zvüeden de ordinaire lasten betaalen, waar uit de bezoldigingen in qaeftie meer regelmatig kunnen
r woid-n gedaan :"ik voor my , Uurgers Reprefentanten, s vermeen» onder eerbiedige correclte, dat men in het
- eerfte geval, zeer veele bclcmmeriBgen, gepaart met h a'Wlei-eclat tal ondervinden, daar iri tegendeel, in hef
- tweede geval, alles zetr faciel, en gewillig zal plaats
'l hebben. „-/•', ,
Laaien wy dan, Burgers Reprefentanten! te raden gaan met het welzyn van het Vaderland' en met de be-,
- lanret s van meteschiievendheid. Aile itflelimgen, ajJe s ieerftcllineen, die onze Natie vertroosten kunnen, cn
0 de



C 3^7 )
de zie! verheven maaken, moaten vooral, kragtdidig onde fteunt worden haten dra; eu tegm ix.kc iaHellingen in de nieuwe Conftitutie-niet 11 timpen , die. een nygtng hebben, om de Leden ce verzwakken — te onteeren ,■ en te bederven; neen laten wy alle die cd:!s g';voi'enj ten (terklten aanmoedigen — alle die groots zedenkundige denkenswyzen aaavuuren» welke anderfns geheel e-« al uitgealuscht zuüen worden ; laaten wy de Maatlchapny, ook in broeierlyk f&ëenigè i, men heeft'zoeken te veitcliffle 1 ; haren wy dit werking maken , ook door de liefde en troostmiddelen v.ati dê Gjisdienst, cn door baiuLn van de deugd. . Daar dm de inhoud van he; 705. Artikel fteunt op dez> gronden , cn op het beginzel van e.m jullie G.lykluid, en rechtvaardigheid — daar Natie is van een gedtstingueerd Godsdienftig caracter, en aan gepasteen moderate middelen saam de voorkeur zal geeven boven de zodaïise die aan veele gewaagde inconvenienten onderhevig fchynen — daar ik door de onttrekking der Tiaétementen aen de Gereformeerde Predikanten allerlei ontfteltenisfen, verbitterende haat en nyd, met reede voorzte (want wie zal ontkennen , dat een fchadelyke rn vloed van ecn on ruste Geestelykheid, (ikzor.dere expresfelyk , den breven, den wezendlyk Godsdienftigen tut) op de •pubk'que rust meer te vreezen is, dan eengedugt legei) — en daar ik eindelyk niets geoppefeerd vind , inde behoorlyk" betal ng aan alle de Kerkeiyke Leeraaren , tegen de principes van '"Gelykheid en Broederfehap, 70 is het om deeze en andere redenen, dat ik concludeere, dat de 'ConimisÖe by Decreet van 5 Augustus L1. aangeffeki-, door deze Vergadering , ernftig verzogt worde, tenipoe'dgften rapport te doen, ten e.nde gyl. alzo nader voorgelicht, met volkomene kennis van zaaken , cen billyk ■cn tegiWïdjg befluit neemt; maar is dit zo verlangde .rapport binnen kort niet te vervvagtcn , in dat geval , Mn ik my met den geest van het voorgeftelde 705. Aiticul zeer wel conformeeren.
Waarna de Vergadering en de verdere deliberatien worden geadjourneerd tot morgen ochtend , na alvorens in een Committé: Generaal geconver-teerd tc zyn.
■ Zitting van Woensdag, den 22 Maait 1797-
Voorzitter: K. W. de Rh oer.
Een quartier na tien irtiren wordt door den lantstafgêtreden Pttüdetit de Vergadering; gtüpem.1. De Notulen gereftimeerd en geairefteerd zyn ie , verfchynt de Burger Manger , Lid der Generaliteits Rekenkamer, ter Vergadering en legt de Verklaring af.
Waarna gelezen en in deliberatie gebragt worden de volgende Misfives cn Adresfen : f - Eene Misfive van het Committé der Marine, inzendende eene by hun ontfangene Memorie van den Admf-
|z] de lllir.'er, cphfilewticn behelzende op de laatst earreiteetde 'Pa'aücuie , nopens het plegen van oprocfaKeden op 's Lm is Schepen, als ook' eene ampliatie p'den AciTcul brief, otuigtelyk de pcenaiiteit-, omtrend e dcfercie githtueerd: — gefteid in handen van de Uure»s SüBidmelpenrnrtck c. f.
Èené Misfive van het Committé te Lande, kenn;s eyèpdé, du zy 0:1 farge.i rnldea-h.t Deereer dezer fergaJuing', opz'gtelyk het Com nirté- van Airnjnift*** [e der Frmfche Troepen ^ in da-o 21 FeDrutry , dat zy iok reed,s werkelyk een aanvang hadden gemaakt met. iét or»intfeeren van da: Commire; dan dat zy rs conl8e?atK gaven, dat, daar zy van den eenen kam wel ii'voerders, m'.ar van Je andere zyde ook tevens Reg- j trs in deze waren , zy dart' Decreet tn den letirrlyken >! tin, nog niet ten volien hadden kunnen doen effect lor-. • teeren.
De Prefider.t fielt voor, om deze MisuVe aan te neemen voor Notificatie.
C. L. van Beyma zégt, dat hy zich daar tegen verkhude; dat men met dit te doen zoude toeftemmen, dat dat Decreet geen effect, forteerde, daar het j ommitté ie Lande in deze Misfive te kennen gif,dat zy er niet aan konde obtemporeren. Hy vermeende , dat aet gedrag , door het Committé gehouden, in dc eerfte Mars in ar.nmerking moest komen ; daar zy verplicht waren geweest, vogens hunnen hst, alle drie maanden rekening en verantwoording te vorderen; dat zy. door Jat niet te doen, zich aan plicht verzuim hulden fchïft-, Kg gemaakt, en men op di'e verantwoording van hunne tyde moest infteeren.
Ploos van Ampel zegt, dat hy het in zooverre eens was met len Burger ve.11 Beyma, dat zy niet als ten ecneraaal onfehuldig jouden befchouwd worden, door dien zy geen rekenin.et bad. len afgevorderd; dan dat zy voor als nog niet verplicht waren lie openteleggen, biykens het Decreet van den 2 December.
Ten Berge zegt, dathy ook van gevoelen is, dat het Committé te Lande vsranrwoorde'yI; tssw deze Vergakring over de gehouden dircdlte door het Commitié vati \dminiftratie; dan dat hy vindt, dat het Commitié by leze hunne Misfive zegt, niet tc kunncn voldoen naa iet Decreet van 21 February; of men nu dit eenvoudig foor notificatie moest aannemen , ve. meende hy in genen ieele, waarom hy voorftoldc, deie Misfive Gommis"oiiaal te maken.
C. L. van Beyma zegt, cl3t het juist dat Decreet was, waarop !>loos va;i dmfiél .zich gefundeerd had , dit bet Committé verklaarde niet te kunnen uitvoeren.
Geye»s zegt, dat hy het geavanceerde van Ten Ber.-e ten vallen appuyeerde , daar het ten triterften van belang was, dat over de flegte Adminiftratie verantwoording werd ge «aan; en om een (Vaaltje by te b- er.gen lice nauw keurig, dat men bock had gehouden , zoude hy eeniglyk zerken, dat dc Generaal de Jcan hem veihtal.i trad, -'at men flegts nog maar korten tyd geleden , r.ear Utrecht aan de Bataillons, aldaar in Guainifoeïï, gcfcTiréveo. LÏLlTV,' WAV tiw ynsWinCI ïsT ^id,



C 363 })
hal, om tc: weerenhoe vee' fchoenen rhen aan dezelve <
had geleverd. - :
[ B'ok zegt, dai- de Commslie, benoemi ter examina; ie der werkzaamheden der Committés rseds naar de redeaen geinquireerd had, waarom door het CommLéteLand:, die rekening nkt alle driemaanden was afgenomen, dat voornoem*? Lom ■ mi'ic met eene fub-Commisiis uit gemelde Commisfie daar omtrent had gcbcfoigncctd; en daar zy eerstdaags W zoude uitbrengen, verzogt hy de zaak tot dien tyd m advys te houden.
■ GcVers zegt, dit hy by het zoo even door hem aanfWottéc nog dit had bvtevosgen, dat er onlangs eene . aanSe.tedmS van ^oQ^iemjidea .gedaan was, van ( weike Leverantie 'ër^ile^^^oool}^^'" afgekeurd. ^ De PreftJent ftelt voor, om. na gehoor 1 te h»bt>enc'e elueidatie, door Blok gegeven-, deze M-.-live ik »d\rys te houden: —- en concludeert alzo.
- Fene Misfive van het zelve Committé, inzendende •een"Concept-I'ubicatie nopens een generaai Patdon voor de Det'ertenrs : — tn handen van Cam'ner c. i.
F-ne Misfive der Mtiuicipali'eit van Dunejoott en het 'P'üVeland, kermis gevendedat i.yontfangea h.iddcn eene '•Mi-.five en atmfchryvirrg der Reprefentanten van tfataaf^ch Braband, optichtely.k de Burger Wapening : — m handen van Cambier c. f. - . -
Fen Request C. IF. Stoet, verzoekende , dat het aan 4mt geaccordeerd Penfioen mogt gerekend worden met •den 26 Juny 1795 te zyn ingegaan: — -in handen van de Beveren C. f. ■ •
: Een Adres van Ruigendyh, Brcaero en. Zegers luidende: (*)
Aan de Nationaale Vergader!-c;, reprefenteerende het Vo:k- van Ncdetiand.
BUaOERS HïnESÏKTltlTESl
De Onderaeteekcnden zouden in g-tcreilei wyae de naam van Burgers —van Vaderlanders'.verdienen, indien -zv een enkel oo"enb!ik verzuimden, UI. hunne vetbaazing te kennen te geeven over het Rapport, door h. Commisfie tor onder, •zoek van het Commitié vsn Admimftratie der Franfehe T„ u. -o'a in foldy van dit Gemcenebesr, reeds in de maand Np p.u, vetcber
C*h Men vergclykc dit Aires met het door ons gepild: in Wet ieknopt Extrak Yg* 'tfol «fc P<tg. M »Tg&* houdende, dut het daar voorkomende Jlegts een kort extract s, eTLn olrdeele men over de juhthefd^er fett* U ■ Courant e Vry** ** M»arr 170.T igeplaattt. .
Dit vindt de Redacteur genoegzaam ter wederleggwg Vm het ■eldaar gelelde, hartelyk vrenfehmde, *«' M^gg 4er Frantche Troupes. in S.oldy e.ezer Repui,ek, .... t m et o. naauvkeurigheden gevoed.* ifetj ' " "' *'
ieknopt extract heiben plaats gehad.
Ter Drukberye «tt VAN SCt'lELI E & COMP. in de HAAGF
remvet van het voorleiden Ja*r ifM^ in een Generaal Com-
n.iKé-, en'nu;órilangs in Ui. Vergadering uitgebragt, en thans loor <Un druk aan nefPUoliek.'he'kind.gemirakt..
De Ondergeteekendsu kunnen munvlyks iunuc oogen geloten, by net inzien van hetzelve Rapport , daar in liezende, iat de Franfehe Trjuen „dn één Jaar zou len pekost aebben
}var de TWINTIG MitttOENBN EN ZESMA.AL IIè>NDERD DUT-
ZEND- GóÏoensj — Zeven miioenen zou lii 'er dan ongeveet doer dat Committé vau A iminiitraüe , in één Jaar, nurt-ioos verf^ld, of. geitooicn zyn 1 zeven iviiLLioïtiVEN! — vVie fehnkc 'er niet van?
Neen, Burgers Reprefentanten! neen «~ misflajen en ge. breeken hebben''er by'dat C-jmmitté plrrats gehad; dntwiUea de Ondergetekenden ook niet ontkennen : de aart der zaak bragt zulks mede; — maar onvergecflyke Geldveri'pitlingcti van die natuur, om niets fterker t« zeggen , vall<-n door de tydsomftandighcden zelve in het onmoogelyke. —
Het gezegde aau te. toonen, en den Volke onder het oog te brengen, is de taak, met welke de Ondergetekenden zich bezig huu.iciiicn, binnen weinige aagen, zal dezelve afgewerkt zyn. |
De O.adetgetekenden meencn diensvolgens met grond te kunnen vertrouwen, dat menizoo lange het oordeel wel zat willen opfehorten.
Hy, die zyn Vaderland-aü^en om Geld dient, is niet waardig, door het zelve gevoed te worden: —— maar hy, die deszelfs iukomttep voorbedagtelyk verfpilt, of'er zig op eene onrechtvaardige wyze mede verrykt', moet uitgeroeid .-woeden ; — zyne gedachtenis moet vergaan, j -
Indien de Ondergetekenden., hunne- Rlejejurgers van het gezegde hier boven (en des zyn zy zekei) zuil n kunne,* overtuigen, vertrouwen zy, da:: hunne pQcbOBda eer.in heft openbaar zal herfteld en ge'aandhaafd worden; doèh blyven zy .iu (iebreken, dan weten zy, nat de ftrafde misdaad srolgt.— De Ondeigeteekenden zyn boven den laster; — zy outwaaren nier anders , dan eene aangenaams kalmte- in-hun gemoed; — tu daarom ook bekruipt' ben niet de miule vreezc over den ftip, dien zy heien doen, zoo min als over ae geene», dien zy verder voor het Publiek voji-neiueus zyn ce doe».,;;
Gerenvoyeerd aan 't Commitié te Lande.
Een Request "an J. Adamr , om penfioen als Sergeant- —-• aan hei tommirté te Lande. * Onde-ncheiden Requesten tot Tractpotteriigvan Schepen : — geaccordeer.i.
-fiSr» KftT'K-st van l'. van ll'yngnardcn , om een;Deurwaarders of Bodemplaats.. —. aan de Commisfie tot de Ambten.--' f • • ' ,
Len R.equest van G. Schollen, om eene gratificatie , als fehadevergoedtng voor hem iu 17.1.7 bezuurde onaangenaamheden: — aan de Commisfie tot de gratificatiën.
Een Request van ü. Molenberg, om Penfioen ais Ja'ïgbt :» *— aan- het Committé te La .de.
Ondericheiden Requesten om Pa-.poorten : — geaccordeerd.
QUet overige dezer Zitting in ons voigend Nummep.')



CELr/CBEI D.rRTHBlD, BROEDERSCHAP-
.DAG-VERHAAL
DERHANDELINGENVANDE
i
REPRESENTEERENOE HET VOLK VAN N E D Ë R. i. A N D. N°. 44S Dingsdrg den *8 Maart 1797- Het derde Jaar der Baftaffeae Vryheid.
Nationaals Vergadering.
Vervolg der Zitting van Woensdag, den sa Maart 1797.
Voorzitter: K. W. de Rhder.
'Vervolgens doe/t de ^Burger E. M. van Beyma rapport, namens de perfoneeie Commisfi?, in de zaak van den Burger J. Btumneester, Contrarolleur der Convoyen en Licetiten te Rotterdam , ad vliedende dc Commisfie:
•Favorabel, op het verzoek van den Suppliant, proponeerende wyders eene generale mefure, ren opzichte van alle Ambtenaren , welke direcTt in dienst van den Lande ftaan.
De Prefident ftelt voor, dit Rapport in advys té houieu-, en heden over agt da.ien ter Deliberatie aan de orde van den dag te (tellen.
Midderigh eischt, dat het-Rapport intusfehen zal worden gedrukt.
De Prefident vraagt daar over het goedvinden der Vergadering.
'' Braids zegt, dat hy het in advys houden tot heden ovr «fit da"-n, a!s mede het drukken van het Ripport niet afkeurde; mits dat 'er door de Vergadering gezorgd Wi-rd, dat de bedreigde Executie tegen den Suppliant eeen voormant- hadde, hy wist 'er den bepaalaen tyd nier van, maar hét was 'er tog niet ver van at, endikWvls worden 'er zaken aan de orde van den daggelteid , die nog lang naderhand traineeren ; en dan zou het drukken van het Rapport, en nadere Deliberatien, voerden Suppliant vruchtloos zyn.
. De Rapporteur eegt, dat de remarque van dan Burger Brands juist was , want dat hy ter clncida-
V. be e l.
ie kan zeggen, dat de executie op den itle April anftaande was bepaald.
Gevers zegt: dan is de tyd van in Advys te houden ,ok te lang : het is van daag den 21, enden eetftcn Apn! ou de Execu-te tegen den Suppliant plaats hebben , dus -ehoorde 'er dan futcheance op te worden verleend.
Brands zegt, dit was juist de rede»', waarom ik de remarafe maakte , en die nu a.tbans niet ongegrond zyn ; bier eVen kan worden voorzien, met by het voorgefhgen Decreet 'toe "en dat inmiddels, Hangende de Deli.eratien over dt Rapmet de bcdreigde Executie tegen den Supptiatit met zal vorden voortgegaan.
De Prefident brengt dit in omvrage: en
vordt rVldus geconcludeerd, en dat Hier van aan iet Provinciaal Beduur vau Holland zal worden tennis gegeven
De tydelyke P-eftdm ter Vergadering ve rfchenen zynde, worden de Deliberatien over hei Plan van Conftitutie voortgezet.
Fhh rapporteert in naam der perfoneele Commis5e in wu'r handen was gefteid het voorftel van den Burger C. L van Beyma, om de uitfluuing, ornrrent de verkiezing vau de Leden tot het Wetgevend Lichaam, ook applicabel te maken op de rerkiezing van de Leden tot tien Staats-Raad .
Adwfee'rende declinaroir, om daar door de handen van het Wetgevend Lichaam, 'c welk, ingevolge de Conftitude, Ie verkiezing doen zal, zo min mogelyk to"omrend de handen re binden ; te meer, wyl de post ïn LU™ den Staatsraad van dien aart is, datdaarS? nkt zeer veele bekwaame lieden in de Repub'.ek
z.uïlen gevonden kunnen worden.: - En wordt het zei-
yc conform geconcludeerd.
Hierna de discusfien over den 70^11 Articul
vervolge! wordende, beklimt Aüffmorth het Spreels-
geftceiie en zegt: f A a a



( 37» O
De questie, die thans het voorwerp onzer deliberatien is, is van dien aart, dat ik dikwyls by my zelven bcfloot, my te behelpen by het zedert eenigen tyd gewoone nan liauei.
Dau gehoord hebbende de verfchillende advyfen, heb ik daaruit voor mynen geest gebragt dat geene , waatin de voor my gefproken hebbende Leden deezer Vergaiering het fchynen eens te zya , met dat geene, waarin zy met eikanderen verfehillen.
Het laatfte heb ik geforteert en vervolgens getoetst aan het aigemecn belang en heil des Volks; en alzo héb ïk, na myne vatbaarheid, een befluit opgemaakt:, waarby ik my voor als nog heb bepaald.
Zoo zeer wy hec eens zyn , dat icclitvaardighcid en deugd onverroydclyk nodig zyn, o;n de weldadige evenredigheid, onder alle de ftanden in de maatfchappy te bevestigen , en het algemeen geluk op vaste gronden te vestigen , dat onrechtvaardigheid en ondeugd deeze evenredigheid verftooren: zoo zeer zyn wy htt sok eens , dat het vermogen van den Godsdienst, cn deszelfs invloed Op dc goedeIteden , ter verlkrking van deugd en regtvaardigheid ouötitbeeilyke middelen zyn.
Wy zyn het wyders eens, dat, offchoon de regelen van den Godsdienst'; op zulke eenvoudige cn voor net gezonde Menfehen ver ftand bcva,tbaare beginzelen rust, Jat elk Metisch 1 die<wei geörgauifeerd^ is, (en dit zynze genoegzaam alle.) zeer wel in ftaat is, die regelen te kunnen bevatten, en volgens het zeggen van onzen Collega yan llamelsreld zyu eigen Priester kan zyn; zoo leert ons echter Ce ondervinding, dat de Menfehen, hoe zuiver en onfchuldig ze ook uit de hand des Scheppers komen,, ze echter door opvoeding, voorbeelden onftuimigheid der driften, verkeerd begreepen eigenbelang niet zelden van het waare pad der deugd , dat na hun tydeiyk en eeuwig geluk loopt, afwyken, en 'zich in een poel van ellende ftorten.
Hier uit vloeit de noodzaaklykheid , dat de Menfehen op zekere tyden en plaatfen, voor die afdwalingen wopden gewaatfcliuuwt, en hun de klippen , of'zydwatanden'worden aangewezen, waarop zy by geen genoegzaasne attentie het meest gevaar lopen , af te dwalen. Ja, om dit zoo noodzaaklyk onderrigt het meest tfRct te doen hebben, het fc men begreepen, en niet ongegrond. Dat 'er byzondere Leden in de Maatfchappy zouden zyn, die niet alleen op die gezette tyden en plaatfen, de menfehen zouden waaifchuwen, en van het kwaad onderrigten , ten einde de afdwalingen voor te komen; maar dat zy ook zich opzetlyk zouden bemoeyen, het zcdelyk gedrag hunner Mede-Burgeren gade telkan, en hun, in geval van nood, van hunne dwaling te onderrigten , en dezelve terug te leiden op het cgte pad, by hunne leidsvrouw, de gezonde reede, waarvan ze zich ongelukkig verwyderd hadden.
Het fpreekt van zelfs, dat hiertoe geene andere konden gekozen worden? ais zulke Leden, die in gezond verftand en voorbeeldige», wandel uitmunten: want de minfte afwy.king m hunne leer, ten aanzien van het gezond verftand, en gedrag tegen deszelfs icgelen en wetten, maakten hun onderrigt verdegt eu de geheele beftemming onnut en vrugteloos.
Dit is, Burgers Reprefentanten! het eenvoudigst denkbeeld, da; tic van de inftcljing cn den post eenes Leeraars van den Gocedienst of■ Gecsieiyke, van welk een gezindte ook, my kan vormen. En dit idéé brengt my tot cen levendig gevoel *n ki*ai fcezef van.de noodzaaklykheid, het gewigt, nutti». heid en iuisteT van dien pos:. Maar gelyk bet goede en het kwade, het hcilzaame gebruik
met het fcnadelyft misbrofr eeuwig fchynen te worftelen; zoo .zitn wy ook belaas! dat ook deze zoo votrtreffelyke ea nood zaaklyke ïnftellinge voor het heil des Menschdoms van haar waare doel dermaten is afgeweeken , dat hec veeleer eene tegen overgeftelde uitwerking fchynt voortgebragt te hebben.
immers, waar vindt men op de kruispaden des menschlyken levens die wagters, die wegwyzers, voor verlegene en verdoolde Menfehen? fchynt niet de armoede, de rangen by veelen, een befmettelyke ziekte te zyn. — Toonen zy in hun gedrag, dienopgeklaarden geest, die kalmte der ziel en onbevlekten wandel te bezitten , als tot hunnen post vereischt wordt?™ brengen zy de afgedwaalden weder terug by de ■ gezonoe reede of verwyderen zy ze daarvan? zyn zybet eens, omtrent de wegen, die na onzen geluk ftaat lopen, of roenc met de een gy moet hier heen, de ander daar is de weg ? En'ia hiervan niet het droevig gevolg , dat een gedeelte, zich allen zelfs onderzoek ontzegt, het gezond verftand laat verroesten, en zien als een redeloos dier laat leiden? dat een ander ge. deelte d tor deeze duistere onverftaanbaare en dikwerf tegen-" ftry,ige wegwyzers zodanig in de war gebragt wordt, dathy huil al e kat vsaren , en zomtyds de beste weg vindt, maar ook dikwyls zich van alle de troostryke hulpe en gezegendeu invloed van der, Godsdienst verdoken ziet, en in een enher«telbaar verderf ftoit; terwyl een zeer gering getal 'er dat
2?£? Ycn tre,1:t' d£t men 'ct by «n goed gebruik, naar den aart der zaak van trekken kan.
Dan, Burgers Reprefentanten! het zal ons zwakke fterve. lingcn nooit gebeuren het volmaakte daar te ftellen : echter zyn wy als redelyke menfehen, die verantwoordelykzyn voor, onze daaden verpligt, zoo veel mogelyk daar na te ftreeven.
VVat zou er vau ons worden, bid ikU, zoo wy alle nuttige middelen, om derzelver misbruik wilden verwerpen. Bchal. ^'en, . ,c' _zou Iic my aa» een onverantwoordelyke onregtvaardigncid fchuldig maken, indien ik deeze geheel eerwaardige Clasfe over ecr.cn kam fchoor. 'Er zyn nog veele braave,. yvenge en belangclooze Leeraars en Priesters, die, hoe zeer ze ook in kerftelfds veifchillen, echter in het groote doel, namelyk 'smenfehen waar geluk, eens denkende zyn, die doos hunne wysheid , en voorbeeldigen wandel, het heil des menschdoms cen aanraerkelyk voordeel toe brengen, en aan hunne beftemming beantwoorden.
Zulke Mannen komen my voor, dat de attentie van den Wetgever wel degelyk verdienen , en derzelver getal zal vermeerderen , naar mate cat zy zien, dat hunnen vlyt en arbeid m den zedelyken tuin , op prys wordt gefteid, en de oogen des Gouvernements op hun geveftigd zyn. Dat braafheid, gezond verftand en ecn onbcvlekten wandel de noodwendige vereischtens ter hunner bevordering zyn.
Wy zyn het wyders eens, dat, offchoon door een eerwaar, dige Stfte in ons Vaderland proefondervindlyk is beweezen, dat ir allen gevalle en des mods, tot den pust van Leeraar in den Godsdienst, gezond verftand, menfehenkennis, en cen voorbeeldigen wrudel toereikende is, om de menfebeu gelukkig te doen keven , gerust te doen fierven: zonder dat daartoe» eene langjarige Studie, in bebouwende Wctenfehappennodig zy. Immers ik kan nie: zien, dat die Sc c^e, wclke ik bedoel, namelyk de Doopsgezinden, s.. in der vroom, minder deugdzaam, minder gceds Burgeren ivaren, toen zy co-ongeftudeerde Perfoonen onder den naam van yeimaanders uit hun midden gebruutten, als zedert ze zich van geiïudeerde bezoldigde Predikanten hebben beifc'n 1. " j j
Het kan wel zyn " dat zy zéderi Godgeleerder zyn geworden , msarVGodvrugtigenbcfpeur ik nier. poch dewyl wy de wareld



C S7i )
teld en de menfehen moeten nemen zoo als ezy zyn, en niet i zo als zy behoorden te zyn, en men ook uit een gering getal over , het geheel niet kan argumenteeren, zo zal ik mede toeftemmen, i datzy, die zich bepaaldclyk toeleggen, om hunne Mede- i burgeren door hunne lesfen en voorbeeld, in den eerdienst ' aan de regelen van den Godsdienst binden, dat die,,zeg ik , ' ook door dc Maatfchappy moeten onderhouden en bezoldigd ' worden-
De vraag is maar: hoe zulks op de, xegtvaardigite, billyk{leenden Ingezetenen minst fehadelyke wyze kan en behoort te gefchieden?
Het is bier , daar men het over onéens is: de een beweert, dat zulks uit eene gemeene Nationaale Cas moet gefchieden, : De andere wil, dat dc Staat'ot het Gouvernement zich daar mede niet moet bemoeijen, maar dat zulks aan elk Kcrkge. ■ nootfehap moet worden overgelaten.
De veelvuldige bewysredeuen, die ten wederzyden , ter ftaviug van elks byzondere fiïstenue is tc berde gebragt, kan, nog zal ik niet optellen. — Ik zal my alleen, bepalen tot eenige weinigen, die my voorkomen, voor nadere bedenking vatbaar te zyn.
Ik ben van de eene zyde gehoord, dat het niet betalen uit 'sLands Cas (tc v.'eetcn voor het toekomende, want voor het voorledene en tegenwoordige is geen questie) den eerdienst, van het Kerkgenootfchap , dat zich Gereformeerd noemt, en hef welk ik alzo maar zal blyven noemen, zoude verwaarloosd worden en gevaar liep geheel te vei vallen; terwyl aan de andere zyde wordt ftaande gehouden, dat door die betaling uit 's Lands Cas, nier alleen de vryheid gevaar liep, maar ook de Ingezetenen boven maten zouden worden gedrukt.
Neemt my niet lavalyk , Burgers Reprefentanten, dat ik in geene van beide uwe gevoelens kan inftemmen.
Niet met de eerfte: dewyl de ondervinding en befchouwing der menfefielykè handelingen my geleerd heeft, dat niets zoo zeer de mcnfchdri den prys der zaaken doet ver' minderen en tot onverfchilligheid brengt, als zorgloosheid;
en dat niets beier in ftaat is, ons uit den ftaat van zorg. loosheid op te wekken, sis het gemis en beroving van dat gent, het welk ons in "die zorgelocsheid geftort heeft.
Is nü de oorzaak der onverfchilligheid der Gereformeerden in dit ftuk voornamelyk ontfiaan. dat de kosten van hunnen eerdienst, by uitfluiriug door den Lande wierd betaald ■ fchryfe men aan deè'jte zelfie oorzaak de onverfchilligheid van vecien hunner geestelyken toe , in hec betragten van hunne amptspügten, zoo als my niet ongegtond voorkomt, dan is het by my ook hoogstwaarfchynlyk, dat dit gemis in Steden van den Eerdienst der hervormden te doen vervallen ; integendeel hun zal opwekken , en met verdubbelde kragten zal doen beyveren, hun Kerk ■ Genootfcbap ftaande te houden , ja uit te breiden en te vermeerderen.
In deeze verwagting, word ik te meer verfterkt, als ik in aanfc'iouw neem den aart en het verfchil der Menfehen : wy weeten toch, dat, hoe zeer alle Menfehen goed en ter deugd gefchapen zyn, echter de eene van de andere zoo door z.elt vermogens, opvoeding, voorbeelden en omftandigheden, waarin ze zich bevinden, oneindig verfchillen,- Zoo dat cen gedeelte (hoe wel het kleinfte) zyne handelingen meer «aai grondbeglnfelen en het ander naar voorbeelden rigf.
Nu zal, na eene natuutlyke redekaveling, het gevolg zyn, datde verlichte, de onpartydige Menfchenvriend, de waare Christen alleen zal zien, op den yver, deugd en bekwaam, heid van een Leeraar of Priester. Hy, die de meeste vordc
ingen in den zedelyke tuin maakt, die de meeste Godtrugtige cn brave Burgeren vormt, zal hy het meest onder. :eunnen , cn zynen arbeid naar zyne vermogens beloonen, Dnder acht tc geeven, of hy Mufelman of Christen, Arabier f Jood zy, sis by maar braaf is. — En in dit geval behoeft e Leeraar van de hervormde Kerk, r.iet te vreezen, dat hy an deezen zal worden uitgefloten,
De tweede foott zyn zy, die uit overtuiging cn nangeno. ncne beginzelen , deeze Kerk meerbyzoitdcr zyn toegedaan, n derzeKcr leerftel/.el, ais voor hun hec best, bet ritittigst .cfch./uwen. Deeze zullen ce opofferingen, ten kosten van lun Keikgenoutfcbap , als een hunner gcvvigtijefti pligten aanren.
En de ïcst zal op hun voorbeeld, metde uiteifte bereidwilIgheid daarin deel neemen.
Kortom, Menfcheuikfele', Cliristertu-pligt, ji zelfs fchyniciligheid, dwepery, cu- iccteniagt gullen zien tot een doel jereenigen, cn men zal veeleer nodig -htfJben, op wyze maat. regelen bedagt tc zyn, da: zich de menigte niet in nu:i tydeiyk beftaan ruincert, en zich buiten ftaat fielt de gemeene lasten te dragen, als dezelve tot opbrengst vau dien Artiee! aante moedigen; zoo dat in allen geval de Eerdienst dtrKerl: van de hervormden, daarby eer winnen als verliezen zal.
Dog de andere ftelling, dat de betaling uit 'sLmis Css, ^ . tegen de vryheid .tegen het beiaiig^Ligezetcnen zoude ftryden / ** en dezelve tezeer zoudediukken, houd, r.aarmyn gedagten, ceven min ficek.
Immers men za! wy moeten toefiemmen dat het ceven veel is, of bet geld riajtciyks uic de za.n; der Ingezeien word gehaalt, of dat bet eerst 's Lands Css pasfeerten daaiuit gegeven wordt; het komt Vr bier niet zuo zeer op aan , hoe zy het geld kwyt wotde-n maar wat zy kwyt worden.
Nu leert ons, dunkt nty, de ondervinding, dat het Volk, door een zucht voor zy:' Kerk in het opbrengen , veci en Oneindig liberaler is , dan het Gouvernement; en die yver word ook niet fterk uitgebluscht, ten gevolge dat altoos die Geestelyken, welke met uit 's Lands Kas.betaald zyn, door hunne Gepieentens veel meer en iykelyker zyn betaald, dan die, welke trsftementeti genoten.
Zoo dat naar myn idéé, byderzyds fuftenue ongegrond cn tegens de ondervinding ftryden: betaald men de Gereformeerde Geestelyken niet uit 's Lands Kas, die Ktik zal "er niet by lyden maar by winnen.; betaalt men ze uit '$ Lands Kas, het Volk zal 'er niet hy verliezen, maar by bevoordeeld word-n; waat de winst inliet eeifte. geval komt tot laste van het Volk. Het komt 'er maar op aan , weik middel wy het Volk best zullen aanraaden, ter bereiking van bet waare doel, tlat is het heil der Maatfchappy,
Ja, wanneer men in dc Conftitu'ie wilde vss'ftellen ,■ dat alle Keiklecraars door den Staat zomden b taald worden, en men hfct daarbv 'iet veiblyven, op d n ouden voet, zoo als het coc hier toe geweest is. —~ Als men de GecstelykheiJ'j buiten haare dogma ique huisiomlinj, of zoogenaamde fpiritueele zaïken ook wilde voortaan laten, onder dc furvcillance . van hun eigen Corps, aangaande hunne amptsy^rtigtingen v,zeeden en bekwaamheid wanneer de jaarlykfctie fuspecteurs, onder den naam van vifiiatores, zelvegcestelykcn zouden zyn — wanneer de informatie van deszelfs gedrag zoude berus-cn , op eenen van hem afhangenden, en meest gefchapen Kerken Raad, — wanneer de proeve, die hem tot dit Ambt zal bevoegd mat.cn, alteen berust op een GoLcleerd eximen ineen Proefpreek — wanneer hy ook san kumiigeen wyze Mannen ,' o A-a-« i . ■ - Mki



f 37a )
het opzicht in dit vak door de Natie zal worden roevertyjuwd, 'ook zal moeten blyken geven , niet alleen van zyn /taf carcter, zedelyk en onbevlekt gedrag; maar ook van zyne bcdievtnhcid iu andere wetenfebappen , voor al in de Mathematieq of Wiskunde, dit heiizaam'. aniilotum tegen het bygeloof, eu daarom voor een Geesteiyke ononthecilyk : wanneer deeze en diergeiyke voorzieningen niet teff.ns omtrent alle Geestelyken , van welk een Gezindte ook, zuilen geregeld en daargefteld worden; ju dan ben ik: het volkomen eens, dat men ze niet betaie.
Maar, daar ik 'er geen onmogelykhcid in vinde, de Geestelykheid wel tc organifeeren en op zodanigen voet te brengen, dat'her voordeel 'er van getrokken, en het misbruik daarvan jreweert kan worden; caar ons door de groote Süïtssnan de Baron van fur/lenberg, M'nister vau het Departement deiKerk en Schooien in bet nabuurig Bisdom Munster, mep 'er daad is getoond, wat-men inedeezedoor wysheid en moedigen viyt doenfesii ; die in korte jVafen de Kttffte , en logite zielen , «oo in Kerk ais Schooien, in wakkere cn opgeklaarde mannen heef' beifchapen. ■ ,
Heefc dit nu kunnen 'gefebieJen , in eenen Geestelyken Staat, daar de Geestelykheid zelve ecn ftand in de Regöerihg ui maak'; wat zou ons Republikeinen data verhinderen, diergeiyke luisterryke voorbelden na te volgen en zelfs te vefbeeccren, als wy maar me'c een.lragt, moed cn opregtheid het werk in zyn vierkant aantasten.
Dair zyn Leeraaren in den Godsdienst abfolut nodig; daar legt een Gouvernement en ierier Regent, welk een Religie hy voor zich zelven ook zy toegedaan,ten boogtteu aangelegen, en hec is zyn pligt, dat hy zorge, dat alle eerdienften door brave tn voorbeeldige mannen worden geadminiftreerd.
Het Gouvernement moet derhalven deel in de aai.ftelling niet alleen hebbeq, maar ook de furvcillance en toezicht: want zonder geduu ige toezicht , worden de wakkerfte maunen meest onverfeKiilig; het is de eer, die de beste menfebeu prikkelt, huu 'pcgten te betragten, en als hunne daden onbekend blyven, gaat het vuur in hun uit.
Dit kan lier Gouvernement niet hebben , als door eene be«öltüghlg uit 's Lands Kts.
Msarmen vreet, dat door dien weg de Geestelyken Slaaven van het Gouvernement zullen worden. Ik hoop en verbeel my een Gouvernement te krygen , dat alleen zich zal toeleg, oen, de wetten te doen eerbiedigen, en als dit zoo is, daa wtt.'sch ik dat de jebeeie Natie een Slaaf der Wet woide, en eti de Geestelyken daarin zullen voorjaan.
Ook zal dat Traétem.nc met zoo ruimschoots zyn, of daar zal altoos nog bot gevierd worden aan de weldadigheid d.r goede Ingeze enen.
Mar beiaalt men ze niet uit 's Lands Cas, de GeesteH'ktn zullen SUaven der Ryken en Ariïlocraten der min. v'eimo'enden worden , hun beftaan zal geen nut, maar nadeel aan de Maatfchappy doen. —r» Zy zullen de gebieken der lineiale grooten in fteede van gispen koesteren, cn den minv-, rmo^enden zeilen zy hunne dienften doen bètalen duo» fkuffclie onderweipmg; en dan zullen zydoordweepuy iigtel& k in rtait/.yn, om de eenvoudigen onder de zwaaifte Cui.tnb'utie te leggen.
Ziet daar, Medeburgers I van welke zyde ik dit onderwerp bel'enouwd heb; ik fceb veele gcuigtige redenen vooren tegen hooren ie berde brengen ; z.varigneden voor en tegen hooren rraken die tk niet in ftaat ben, op te losien.' Eu de zaakis van die'n kant , zoo hec my voorkomt , aitgeput; ik zal my aeihalven onthouden daar iets meer tusfeben tc brengen.
Myn beginzel is: dst een wel geordend Gouvernementvtir* cen Volt, ais wy actueel nog zyn, zyn voorr.uamlte.pligt i», aan de eene zyde, die werkzaamheid, wcllte de iiieuicncn iu de G-idvrugt opieid en bevestigt, ce- ban Irta rai j c« ,yyl bet van de andere zyde, even zeer verpligt is,tea feeiigilcn te vviakeu tegen alle misbruik, en das ook tegen hec misbruik va . een heersciizugtig Priesterdom, op dac niec onder f-hyn v«n Godsdienst, de Reehten des Volks vertrapt','luiheid en ongebondenheid meer aan waare deugd bcmrdeni woirf.
En om dit buc te Uereiken, Burgers Reprefentanten ! korst my voor, (onder verbetering) dat men ffct doet, dr t\> ,wn van allen te arr.algatneérer, een K clement vuore'i Gtesti'h kheld van dc gehtele R-publiek te owJerwerperi (/.o.iJc. *icn in hec iniuft/: roet bec Jogmatitque te beuiocycii') hun te ftellen ondar de ordre eu furveiliacce vaa bet GouveriienKur, zuilende- zyn zoodenig Collegie, a,s het Nedeilandictee Vuïk tot dit gcwigtig ftuk daartoe uit zyn. midden verkiezen zal.
Da.l zal de Miatfcsappy, naa myn gedagten, de heiiryielle vrugtcn van deeze Glasfen trekken, en in die vuv, a^inig, zoude ik my m.c het Articul 705. kunnen confu. meerei'.
Goiter zegt :
tk joude dea Nationaale tyd nutteloos vctfpillen, inden ik niyi.c leeden lang uitrekte; het geen men met één woorci kan zeggen, tiaar toe behoeft men geen tien tc bezigen : over uit onderwerp is ook al zo vee: gezegd , zo veel gekhrevtii, dar het my weinig eet zoude aandoe» , om veele meest opgewarmde denkbeelden , die reed- anderen gelegd hebben , ter bane ie brengen: ik wilde dus U.ieden , ÖttTge'rè Repreieinanien ! alleen myne cuiiciuiie mede dvtlen , en buiten dat flegts één eenige aanmerking ii.aken, en dezelve beftaat hoofdtaakelyk hierin.
Het komt my onder verbeterif g vour, dat' men van de hoofdqiRstte geheel afd>vaaid, of dat ir.en oogmerken hetft, waar door aten die zaak ten principaale daar hee» zoeki te .heren, d ar ze waarlyk en wasachtig iiict behoort, en ook nkt z^n moet.
Men fprcekt.hier met veciophefs van de noodza'tel jkheid, dat hei Sataaffche Volk hei beftaan van éen Opperwezen erkenne, en van de vooitfcffelykheid van den Godsdienst, en ü-eeie beide zaaken zoekt men dooi en met zo veel vuur, klem en kracht van welfpreekendheid , ens!e uitgezogffe fyn , ja fuprufyn ungepltit-de redeneermgen te ltaaven , ja za hoog in top te v\ zelen , dat het waart lyk by na alle verftand en begnp te boven ^aat.
Hy echter, die geheel geen vreemdeling 11. Nedeüahd is , behoeft geen argus oogen te hecben , om niet te zien, en geen tleétufeer machine tc gebruiktn, om niec te gev.-c tn; in wcik een iniddtuj unct men dn alles wil cnzoeett zaaien te brengen, eu waarom en waar naartoe aile deezeJtunst en ll egwerken tja.ingericht:trouwens wai zou men kunnen, enghiêï cp, 1, oeten aanmerken ; eik vogel'jc zii-gt dooïgkanï l .1 dat hy gebekt is, en de Hooggclttrrtc Naehregsa'sti' munten hierinhet ineestWe me, ja overueffen doorgaands ahe anderen , èn hunne klanken, zyn zelfs zo fchéhónig, zo zacht, teder en wel of fchor klinkende, dat zy niet ai'een alle ai:deren verre ove.tseffcu, maar l.uu zJfs ecu eeuwig ftilzwygtn willen doen opgelegd hebben ; indi«n zy maar
het



C 373 )
het vei moogen bezaten, anderen den keel gaaf toe te
kunnen avpem
Ua», Buigers Reprefentanten ! alle deie fraaije ge'zangen en hooggeleerde betoogesi komen, myn» erachtens, in dezen, hoe genaamd, met te pas; ae ëglr.vin het Opperwezen (mee Eerbied gezegd; en die van d^n Godtdupst zelve en het verhevene , bekooriyi. ei. voor'treffjljke- d..*r van, wint,' nog verliest 'er t>>', ot ui Die.,aaien van den Godsdienst uit de paree jitere beur ■/.tu der Burgeren , dan wel uit de algemeéncn 's Land!
Sc'ia.itiSi, til ui niet betaald v.oiden.
En wat hetov fige betreft, men behoeft ,myns bedunkens, defi Godsdienst zo mooi met ie vercieien en or. te pronken , zy is veels te eenvoud g fchoon, en vai een ai] te veihevenen oorfpronk , dan dat zy ahe deeze fraaje vercieifels van noden heeft.
En ora ze tot een voorwendfel of dekmantel te gebruikeu , om zynen lef overal uit te trompetten, en ent daar door des 'te beter cn gemakke y'icpr net waare er groote doel, dat men beoogd , te ti effen, p,m alzo en daar door op een geneei fubtieie wys achter de Natio Bale Gelden te geraat.cn: dit is nog veei onverge-efljke ja onteerend, beivdigend en voor din God dienst zo ooivoor de eer van net Opp-tweeetn zeivcn. i.; ui. fchynt my ech er niet ontluister toe, net wiiie oi^tnut van' zommige Hooggele» dea te zyn,, zo mei , aiinaiis cii is ten minften de voort aarne ftaat der quesite , ccar ne hier maar a'.ieen op.aai kom".
Het is, na myn inzien, en aangenomene Godsdiensii jge beg ippen , niet alleen ftr;dig met.ia(!e..c!cnsbee:der J der Burgerlyke en Godsdienstige Vryheid , maar ook mei jdeti aart en Natuur der zaake zelve, om 'tr.tp te dur yen aandringen, dat dc Leeraaren .van. dt'n.:Ucds.Lens uit dc Ciasfch van den Staat zullen betaald vvor-itn. — | Is 'er ooit of immer eene zaak , waar voor alk Ce Leden der Bataaffche Maatfchappy en a.le de belydsr ] van eenig Godsdienftig Genoodfchap afzonder -'- en ge 1 zarnentiyk moeten zorge draaien, dan beftaat het cka i in , dat hunne Leeraaren volkomen, cn in den ïtnkfter zin vry cn or afhanketyk moeten .zyn van alie politiek. als zoor gei-,ke betrekkingen.- '.Een Verkondiger • de: i waai heil cn van de Leere van Jtfus, oiuer al.cr -Zai ligmaker moét volkomen vry en geheel onafi.ankeiy 1 j zyn. Hy moet de waarheid kunnen, zeggen ca. fpiec ■ken, zelfs övetal en waar het te- pas .^otnt, om hen dus të verbinden, of hem eenigiints afr.anke'.yk te' maa ken , doordien hy zyn tydeïyk beftaan eaii den Landi of van wegens tjen Staat , en niet van de Lctlei van het Godsdienftig Gcnooefchap, waar toe hy. be hooit , te doen omfangen en genieten , is by my zuil : :éen monftreus, en afïchuwlyk denkbeeld , dat ik he niet anders kan bcfchouw.n , ais eioidlyk voer de be laligt-r.s van den Geids.ii'ei st , en in zyn a.-.rt, natuur ei jigevoigen dodelyk voor ce belangens van den Staat ei
iiVeor het maa-fchappelyk geluk te zyn.
En wat nu verder betreft het febadelyke, dat'er voo 'dén Godsdienst uit zoude voonkoomen, en dat zom mige Gcmceatens wel voorr.amentlyk. nie der g«
•wezens heerfchende S.erkJ niet in ftaat zouden zyn, hu'ntóé eigene Kerkleeraaren te ondeihouden l deeze ftellihg that op ceven iosfe fchroeven , en is zelfs zeer beledigend voor dit achtingswaardig, aanzienlyk, en uitgebreid Genootlchap.
Wat neer r.et waar en béweezen was , dat alle Lede>aa:en , beiioorende rot Int Gereformeerde KerkgenjocL fclup, of aile die dezelfde Godsuient zyn toegidaan , of geheel of gedeeltclyk ohyertnogèndè cn onwiil-ende waren , ; om Kul ris Lccr-ven uit hu. ne eigene pa/c b.u.tcn te betalen -_.i te kunnen beta'tn , e'n du onuuvoeriyk was, dan
■ zoude men voor deeze ltelimg etnige redenen kunnen aan» i voeren en tei baane brengen : dan daar dit aan den eenen . kant rooit ot.-deizogt , en nog veel min vau hun gewei»
gerd is;' u d.'at h-t aan de.i andteti iunt volkoomtfn bewezen- is of kan wotden , dat dc Dolenters iri dit Land i toos
• hunnen eigene Ke:Mee:aren beta ild hébben , cn naar dahervotrn-ien in tyde'iyi'.e verinogen filet minder -zo niet
i meerder bedeeld zyn , zo doet 'er-'zig hoé! genaamd geene , zwari'ghedop, dte van eene wezentiyke aangelegenheid . is, em du niet op eene gevoegelyke wys tc' suunen be: we:'-:!te hngen.
Die het einde wil, wil ook de middelen , en men behoeft wrarlyk hier m-iar te-wiien ;-en.'hncr me is tie f gtheelé iaak gered. 7.o ik n>y 'niet bedrti-g'e-, '?.ynJ*'er :' ézeifs-ge-noegzaame Phi'S' by de Disienreis voor -wfaMitn : en in wets-mge, die men maai behoef: ■ imevcéren, en '-na te'volgen. En nier ioc iieb'Vcn'-d-e • fe.tenwóó'rdige Leden van het Godsdienstig Génoódicrrap «er Gèrefdrmeerdep meerder en beter gelegenheid in het bepaalen . dier fondfen , dan de Disfet.ters tij vi-ot'gtr dager, ooit ge-
• had hebben: ja ik hou ie my 1 vcr/eVerd \"tfi uïr 'tfaat'py : tr, / paal 'tast; dar, zo dra 'men het ntaar-'w ÏY -|aarP9èn-
• derio-.ken en uitvoeren , dat iin'h'• Vetl'rhejr''gerÜcrr zal opdoen, '•daS,-weri-.»aai'irooÖc%',^e,itV < -'Q*
; lk zonde my dus atn meineed, em'Hét'fej^atfrlóozen
■ myber P.ichten:fchu!<i:g maaken, indieh'ik' ïrieede' -rt-
■ ftemdc , óm een teioover van de NatioiiasleÏCas-'teïytr; .daar '.er buiïeft dat genoegzaams foiidi'en^vbot'HSfidèii ïyn ,
- v?aar t it de Leeraren van den <^'bóimét-/Hóaétr eeajg '"bezwaai- van "s' L-andtfCarsTaV'H'Sr^éht' gevoiiïSiP!éVïJvoi-
■ daan wci^-eri. - 1 '-": *™a* ^ !;-
: 'i.ïi'God^cn$t,h;tf: ook hotfearirnrt' niets"g-mee'-s
- met '8'en Staar,'cn zy is oc;k vcefs- të' edel r' dan'dat f men'hem dodi yermeBgcn;'cf* tnc.t e'.ka'r,deren vcr^cni-
: ° De 'ftaat kan 'wel' de befcfc'errft' Engel vsn alle i Goisdiemtige Genoodfchippen zyn ; dan dit is het
ook al; -alle beheering-ov;r tte Kerk en den Góds- ■ t dienst fta^t 'aa-h' dc gezamentlyke Kerk - Genoodfchap» t pen' 'afzónÖetly-k; de inric'uti-.^ hier van inoet 'zui. ver democratisch-zyti , eti al'wa- hiet tóe' en aan •behpött, i is pure 'dotheftiek en huichoudelyh ; en ' 6m bier'met ï meer van te zeggen , de Staa- k?an — die mag itrffier
' mêe niet beinoetën. Dc K-trk moet dus met alleen,
r maar ook de Cas van de Merk van etc., Shat argefc'ucl-
- den zyn r zonder dit MftfjW befehouw ik 'aithar» het g?. nomen Decreet in 'da'.'ö'den 5 Augustus 1, 1, als herfea-
A a i '3 ' khlrn-



C 374 )
chimmig en niets beduidende te zyn ; en het is ook iaarom , en om meer andere redenen , dat ik, om tot myn eerfte thejis wederom te rug te keeren , en die iK anribaïg oordeele , om dezelve verder met bewyien te smUeeden, dat ik van ootdeel ben , dat de Leeraaren ier onderfcheidene Godsdienftige Kerk - Genoodfchappen niet uit de algemeene Lands Cas, maar wel uit de beur-, ^.en van hun, die tot dezelve Genoodfchappen bahooscn , moeten beuaM cn voldaan worden : conformerende my verder volkomen met de redactie' van de Commisfie van zevenen.
Withals zegt;
Ik had wel voorzien, dat de Discusfien over den agtilen Titul van het door de Comnrsüe van 34. ontworpen plan over den Godsdienst, en Publiek Onderwys , en voorai over den jpg^gfl Artikel , het tweede dier Afdeelinge , menigvu.dig zyn zouden; waarom ik, die in voorn. Commbfie, en als een der 5 Leden haarer SubCommisfie, myn gevoelen , juist flrydende tegen dat der 4 overige Leden . in verfcheide conferentien daar over gehouden, geopenbaard , eu dit, naar myn gering vermogen , zoo ik meen, volgens de regelen van gezonde Wysbegeerte en Siaatkundc , genoegzaam betoogd hebbende, voorgenomen had, myn advys in te houden, entezwygen , te meer, daar ik voorzag , dat de maerie tot dit onderwerp bchoorende , /.oude uitgeput worden, en ik dus niet anders dan de Lcho der voorafgaande advyfeuren zyn konde. Ingevolge van dien heb ik het uiterfte afgewacht, en my , offchoon door voorkomende omftandigheden meer dan eens in het harnas gejaagd , om te fpreken , geweld aangedaan , om te zwygen. Dan, Burgers Reprefentanten! thans vind ik, als Reprefentant des Bataaffchen Volks my genoopt en aangedrongen , om niel langer te.zwygen, wil ik het wee der Natie, welke hei recht heeft, om tc hooren , en te weder hooren , over dit myn ftilzwygtn , het geen my in meer dan eene betrekkinge raakt, niet op den hals laden.
Het is eene uitgemaakte zaak, tot welker ftaving alle betogingen overbodig zyn, dat de Perfoneele betrekkingen en alle andere hoegenaamdc invloeijingen geenen in. druk mogen maken op de beraadflagingen, dat men tei algemeenen nutte en heil van Volk en Vaderland aan voert, veel min de dryfveer zyn mogen, om zyne gevoelens , in deze Nationaale Vergaderzaal, in werkin ge te brengen, of'er gewicht aan te hechten. Dan.hO' vaak heb ik hier afzonderlyke Provinciën , Steden , j; zelfs tot Dorpen toe, de plaatslyke belangen in de Po liticke Wecgfchaal zien leggen, om tegen het algemeei Belang op te wegen? Zou de Natie immer hebben lun nen verwachten, dat zulks ook in een zoo teder ftuk als, dat van den Godsdienst, plaats gevonden zou heb ben? Wis had zich durven verbeelden, dat men met d openinee der discusfien over den titel der afde.-linge 'er reeds de p-aèliminaiten , echter zonder Ratificatie d< Wetgevende Macht, van zoude hebben, hooren voo dragen ? En tou het niet wel mooglyk zyn , dat zei
daarom , en otn meer andere redenen , dat ik, om tot myn eerfte thefts wederom te rug te keeren, en die iK onnodig oordeele , om dezelve verder niet bewyien te èmtlèeden, dat ik van ootdeel ben, dat de Leeraaren der onderfcheidene Godsdienftige Kerk - Genoodfchappen niet int de algemeene Lands Cas, maar wel uit de beurden van hun, die tot dezelve Genoodfchappen btdioo 'ren , moeten betaald cn voldaan worden : conformeren dc my verder volkomen met de redactie' van de Com misfie van zevenen.
Witbols zegt :
Ik had wel voorzien, dat de Discusfien over den agt ilen Titul van het door de Comm-sfie van 34. ontwerpei plan over den Godsdienst, en Publiek Onderwys, e: voorai over den -o^den Artikel , het tweede dier Afdee linge, menigvu.dig zyn zouden; waarom ik , die ii voorn. Commbfie, en als een der 5 Leden haarer Sul Commisfie, myn gevoelen , juist flrydende tegen dat dc 4 overige Leden . in verfcheide conferentien daar ove gehouden , geopenbaard ,. en dit, naar myn gering vermc gen, zoo ik meen, volgens de regelen van gezonde Wys begeerte cn Staatkunde , genoegzaam betoogd hebbende voorgenomen had, myn advys in te houden, entezwy gen, te meer, daar ik voorzag , dat de ma erie tot d onderwerp bchoorende, zoude uitgeput worden, en i dus niet anders dan de Lcho der voorafgaande adyyfei ren zvn konde. Ingevolge van dien heb ik het uiterf afgewacht, en my , offchoon door voorkomende omftai digheden meer dan eens in het harnas gejaagd , om te fprt ken , geweld aangedaan , om te zwygen. Dan, Burge Reprefentanten! thans vind ik, als Reprefentant des B; taaffchen Volks my genoopt en aangedrongen , om ni langer te.zwygen, wil ik het wee der Natie, welke h recht heeft, om tc hooren , en te weder hooren , over d myn ftilzwygtn , het geen my in meer dan eene betrel kinge raakt, niet op den hals laden.
Het is eene uitgemaakte zaak, tot welker ftaving al betogingen overbodig zyn, dat de Perfoneele betrekki gen en alle andere hoegenaamdc invloeijingen geenen i druk mogen maken op de beraadflagingen, dat men v algemeenen nutte en heil van Volk en Vaderland aa ' voert, veel min de dryfveer zyn mogen, om zyne g voelens , in deze Nationaale Vergaderzaal, in werki ge te brengen , of'er gewicht aan te hechten. Dan ,h vaak heb ik hier afzonderlyke Provinciën , Steden , zelfs tot Dorpen toe, de plaatslyke belangen in de P liticke Wecgfchaal zien leggen, om tegen het algeme Belang op te wegen? Zou de Natie immer hebben lu nen verwachten, dat zulks ook in een zoo teder ftu afs. dat van den Godsdienst, plaats gevonden zou he ben ? Wis had zich durven verbeelden, dat men met openinge der discusfien over den titel der afdeshng 'er reeds de p-^liminaiten , echter zonder Ratificatie 1 Wetgevende Macht, van zoude hebben hooren vo dragen ? En tou het niet wel mooglyk zyn , dat z< scn 'verwantfchap'lyke Familiezucht het gistend Reüj
..«.,., «... ...... a.-..w...^0 . wö- ... —
Leden zyn, voor diens Leeraaren, en eenigen door ie anderen gejaagd , en den geloofs - pols even zoo fterk , als den natuurlyken in eene heete koortze heeft doen kloppen ? Wel is waar, dat niemand d e zynen God hulde doet, en zynen Godsdienst opentlyk belyd, vermeenen zal over het Godsdicnftig Ger.cotfchap , welks opiniën hy omhelst, zich te moeten fchamen; dan, het is tevens waar, dat enklyk binnen de Tempe'muuren, en niet in deze Nationaale Zaal de plaats zy , om 'er vertooning van te maken. Hoe ware het niet te wenfchen , dat de Taal der Burgeren Reprefentanten Schimmclj>cnninck en van Zonsbeek, die van alle Individueele dezer Vergaderinge ware? Ik daag een ieder 'uit, om te raden, tot welk eene gezindheid ik beho'ore.
ó Menschlyk zv.ak, welk bv deezen uit de aloude gewoonte der Kerklyke overheeifchinge , by geenen uit die der geleden onderdrukkingen overgebleeve'D , nog te fterk gévGeld wordt, cm niet nu en dan het in hunne advyfen te cioen doorftraalen. Dan, Burgers Reprefentanten ! laat het ons door den liefdemantel bedekken , en op ons eigen zwak met ecn blozende fchaamte neder zien. Dat my ondertusfchen niemand verdenke, dat ik hier den mees. terlyken toon zoeke aanteheffen, en ik, gering flofje in de Politieke weegfchaal, mynen achtbaren Mede Leder de les zou willen vooifchry ven, Deze myne enderneeming; tot vermcte'heid 0verfl.1ar.de, zoude rny , te recht bcfpotlyk maken voor het oog dezer Vergaderinge , ii welke eene wysgeerige ingetogenhid, met een ftaatlyki houdinge verzusterd, ons allen, offchoon wy die vethevei waardigheid van 's Volks Vertegenwoordigers bekleeden en op het StaatskusLn zitten, moet herinneren, dat wj menfehen zyn. Verte dan van my, zulk eenen roekeloo zen ftap te wagen, daar wy allen Leden deezer Verga deringe ons voorfchrift vinden in onze beftemminge, to welke wy als Reprefentanten des gehceleu Volks van Ba taafsch Nederland, geroepen zyn ; ja , daar voor ons ailei die les nader is aangedrongen door het Decreet van dei 5 Augustus, door weik de Staat van de Kerk gefcheidei verklaard is, een les, die ons andermaal door hernieu wing derzelfde verklaaringe, in de afdeelinge over dei Godsdienst handelende, ten fterkfte op het harte gedruk wordt.
Dit voorfchrift een Conftitutioneel punt geworden zyn de, moet het my ten leidraacie zyn, om het in myn advy te volgen , het moet zelfs de toetfteen zyn , om 'er di gewichtige orakelvraag aan te beproeven : zal de Staat voo de bevo deringe van den Godsdienst zorgen, endat al! Kerkeiyke Leeratrs behoorlyk betaald worden ? een Vraag, door fommigen der voorftemmende Leden , nii minder gewichtig befchouwd , is, als die van de oudhei ons overgebleven, zal Rome, Carthago verdelgen, ja . dan neen ?
Wat het eerfte Lid, van dit tweeledig voorftel aanbs \ langt, verklaar ik , als individueel Lid van het Bataa fchen Volk, den Godsdienst niet alleen te eetbiedigen s maar ook aantemerken , als de een'ge bron van eeuw . heil, en a'.s den grondflag van deugd en goede zedei
<
bloed voor hun Godsdicnftig Genootfchap , van welk zy Leden zyn, voor diens Leeraaren, en eenigen door de anderen gejaagd , en den geloofs - pols even zoo fterk, als den natuurlyken in eene heete koortze heeft doen kloppen? Wel is waar, dat niemand de zynen God hulde doet, en zynen Godsdienst opentlyk belyd, vermeenen zal over het Godsdicnftig Ger.cotfchap , welks opiniën hy omhelst, zich te moeten fchamen; dan, het»., is tevens waar, dat enklyk binnen de Tempe'muuren, en niet in deze Nationaale Zaal de plaats zy , om 'er© vertooning van te maken. Hoe ware het niet te wen-j fchen, dat de Taal der Burgeren Reprefentanten Schim-W n:clj>enninck en van Zonsbeek, die van alle Individueele/ dezer Vcrgadetinge v/are? Ik daag een ieder'uit, om 4 te iaden, tot welk eene gezindheid ik beho'ore.
ó Menschlyk zv.ak, welk bv deezer. uit de aloude gewoonte der Kerklyke overheeifchinge, by geenen uit die der geleden onderdrukkingen overgebleeve'D, nog te fterk gevGeld wordt, cm niet nu en dan het in hunne advyfen te cioen doorftraalen. Dan, Burgers Reprefentanten ! laat het ons door den liefdemantel bedekken , en op ons eigen zwak met ecn blozende fchaamte neder zien. Dat my ondertusfchen niemand verdenke, dat ik hier den meesterlyken toon zoeke aanteheffen , en ik , gering flofje in de Politieke weegfchaal, mynen achtbaren Medé Leden de les zou willen vooifchry ven, Deze myne enderneeming; tot vermcte'heid 0verfl.1ar.de, zoude rny , te recht £ bcfpotlyk maken voot het oog dezer Vergaderinge , in: . welke eene wysgeerige ingetogenhid, met een ftaatlyke | houdinge verzusterd, ons allen, offchoon wy die vetheven . waardigheid van 's Volks Vertegenwoordigers bekleeden , . en op het StaatskusLn zitten, moet herinneren, dat wy . menfehen zyn. Verte dan van my, zulk eenen roekeloot zen ftap te wagen, daar wy allen Leden deezer Vergat deringe ons voorfchrift vinden in onze beftemminge , tot . welke wy a'.s Reprefentanten des gehcelen Volks van BaJ taafsch Nederland, geroepen zyn ; ja , daar voor ons allen die les nader is aangedrongen door het Decreet van den . 5 Augustus, door weik de Staat van de Kerk gefcheiden 1 verklaard is, cen les, die ons andermaal door hernieuwing derzelfde verklaaringe, in de afdeelinge over den j Godsdienst handelende, ten fterkfte op het harte gedrukt . wordt.
Dit voorfchrift een Conftitutioneel punt geworden zyn_ de, moet het nay ten leidraacie zyn, om het in myn advys! e te volgen , het moet zelfs de toetfteen zyn , om 'er die a gewichtige orakelvraag aan te beproeven : zal de Staat voor de bevo deringe van den Godsdienst zorgen, en dat alle n Kerkeiyke Lecra-rs behoorlyk betaald worden ? eene . vraag , door fommigen der voorftemmende Leden , niet minder gewichtig befchouwd , is, ais die van de oudheid ' ons overgebleven, zal Rome, Carthago verdelgen, ja, e dan neen ?
Wat het eerfte Lid, van dit tweeledig voorftel aanbelangt, verklaar ik , als individueel Lid van het Bataafr. fchen Volk, den Godsdienst niet alleen te eetbiedigen-, fs maar ook aantemerken , ah de een'ge bron van eeuwig
li^tl a'e Hrn o-mnriflao van Hpmfri f*n one-de veilen.



( 3/5 )
i daarvan onaffeheidlyk Volksgeluk, en dus my yolImenlyk hier in met de Cornmislie van 21 te conformeren, ja dat de Staat zonder Godsdienst nimmer kan fcven beltaati, maar welhaast in den afgrond van alle losheid verzinken moet
JWat meer is, Burgers Reprefentanten ! Ik verklaar, C de bloei en bevordering van den Godsdienst eea der iidoenlykfte genoeglykheden myns levens uitmaakt , en | 'er- dus geene genoegzame voorzorg kan bedacht en -fhet werk gefteid worden, om dit heilzaam doelwitte keiken. Dan, hier onftaat nu de vraag , door wien die forzorg moet genomen worden ? en ik aarzel geen oogenik, om te antwoorden, door den Staat, edoch met op ine wyze , als dte, welke door voorn. Commi-fie is voorjdragen , rnct te zoraen , dat oïerai gelegenheid f tot publieke Gadsdtenstoeffening, het geen door de Iffelyke advifen der Burgeren Reprefentanten, SchootteIvcl en Fhh ; op eene overtuigende wyze, onuitvoerlyk j zyn , is aangetoond.
jMaar op eene wyze, die altyd veel goeds voor de lugdzame en Godsdienstige toerieminge der Maatfchapl, en nimmer door dezen invloed eenig kwaad kan I wege biengen: op eene wyze , die den Staat voor het lg van gantsch Europa eer kan'aandoen, en dat is l or Go.'sdienst-eerende voorbeelden, met welke deLe|n van hec Staatsbeftuur de Natie behooren voortegaan. fclooft my , Burgers Reprefentanten 1 zulk een voorzteind middel overtreft alle wetten , die men bitrcklyk ■ dit onderwerp kan maken, alle voorzieningen, die en tot dat einde kan nemen; want Regis adExemplum ',tus componitttr orbts , zoo de Koning is, zoo zyn zyne nderdanen. Ten tweden door eene voorzorg, met meland 'tot eenigen Post, dan hem, die deugd en Godsenst bemint, en 'er door zyn gedrag ondubbelzinnige tyken van gegeven heeft, te bevorderen. Zoo moet en n krachtdadig de zucht tot braafheid , de neiging tot lugd, Üe nayver tot beo.ffening van den Godsitenscopjwekr, en met den besten en gezegendften uitllag beirderd worden.
jWat nu belangt de tweede vraag, zal de Staat zorgen t alle Ketklyke Leeraaren betaald worden ? Het fchynt , dat in. het 705 Artikel, die bepaling ryffeüchtig en als in 't midden gelaten wordt j aange1 *n die woorden, de Staat draagt zorg, dal ai!e Kerk* 1 ke Leeraaren behoorlyk betaald worden, even zoo veel 1 acht hebben, wanneer die, door hunne respeélive
■ emeentens, als wel door den Staat befoidigd worden. I|B doch de Staat niet zoo wel zorg dragen, dat de 1 :emeentens, indien 'er onder de-.e waren , die zulks niet • kVCmen, haare Leeraaren befoidigden , ais dat de Staat stior de Conftitutie verplicht wierde die zelfs te befol1, gen? Dit is, naar myn inzien, zoo klaar, datiemand, I£lke dit Artikel oplettend gelezen heeft, aan deeze > aarheii geen oogenblik kan twyffelen. Dus-, Burgers il eprefentan en! wanneer ik myn gevoelen", naar dezen t aatftrf, getoest, moet openbaren, zoo befluit ik met
■ het Licht, dat my het voorn. Decreet, in het 706 j itikel Conftitutioiieel verklaard, met ai!e de Wys-geerigs
:
Befpiegelingen , die op dit punt vallen, met- alle de Staatkundige befchouwinge, die 'er over gemaakt kan worden, met a le gewetens getuigen s, die het moet verzeilen , met alle kracht myner beftemminge als Re-* prefentant des Bataaflchen Voiks, welk het eenigfte beweegrad is myner Nationaale werkinge, dat de Staat met het Pian der ConftitU'ie van 21 niet kan treden in de befoldinge der Kerkleeraaren; immers de Staat van de Kerk, conttitutiorie-1 gefcheiden zynde, en gevolglvk ook de Kerk van den Staat, (want niemand km ?ich verbeelden , wanneer een huwlyk gercchtiglyk gefchei» den is, dat met zoo wel deJVrouv van den Man. als de Mam ■ an de Vrouw en omgekeerd de man van de vrouw , als de vrouw van den man gefeheiden zyn zoude) zoo vermag zich d* Staat niet te vermengen met de Kerk , noen de Kerk'met den Staat, het geen volgens myn oordeel, onvermydelyk gebeuren moet, wanneer de Kerkleetaten door den Staag betoldigd worden. Het ftaat doch altoos vast, gelyk de ondervinding, die onfaalbare Leermeesteresfe m Je e-.-idermaanfche taken, dit daaglyksch bekrach'igd, dat de bffo'digde, van den befoldiger in het vak zyner befoldiging'e en in menigvuldige andere hiermede verknoc'tte, ol'daar uit voortvloeiende zaken afaang'yk is. Ta vergeefsch zoude het zyn, hier van voorbeelden, diemen in de Huisbediensder.s, van hunnen Huis .-oogd, naarbeidslieden , van hunne Bazen , in de Kamerbewaude.rs t-.i B;dens, van de Nationaale Vergaderinge , in de Soldaten en Matroozen , van den Staat, by de hand heefr, aantehalen ,- het waar tyd verfpillen , mét z; fs hier aan te twyffelen. En zouden dan de Kerkleeraièn, in dat zelfde geval, van deze afhanglykheid zvn utt-gezonder i > Zouden van den anderen kant de invloed vVi den Staat op de befoldigde Leeraren , niet wel zoo vermogend zyn-, als die van bovengenoemde Bc-foldigets op hunne bsfoldigden ? Leeft raad met de jongfte ondevvinJingê, en Gyiieden zuït u de fchrikbaarfte gevolgen , uit dten invloed voortkomende, waar over - VadcrlanJfche batten nog bloeden, herinneren. Dan , Burgtrs Reprefentanten! litjandum fraternu negat renovare Moretit •■■ 'desstra raanus: dat. is; de ware Broederfch?.p gehengt nier de versch genezen wonden op nieuws open te krabben. Wy kunnen echter niet nalaten op te merken, dat dezelfde invloed, in geval van partyfehappen , even zoovele, en nwoglyk meerdere onheilen aan her Vaderland kan berokkenen. Zoo nu dit geene rechtllreekfche vermenging van den Staat met de Kerk is, ban ik niet .■.ien/» dat dte alvorgn (het geen niemand zal durven beweeren) plaats geleid hebbe. De oneindig machtige God, ir» weikr handen het lot der Stervelingen is, geve door synen aivermogenden invloed op de harten der Menfehen,dm di: myn treurig vooruitzicht of voorkomen of verydeld worde f! Dan, Burgers Reprefentanten! is zulks wel te verwachten volgens de denkbee.den van fommig* voorftemmende Leden , 'die uit de niet beta'inge door den Staat \ de aikrgeduchtfle verwarringen te gemoet zien?.
Het is zeker dat ?er verwarringen van den kant der
genen 3



( 37* )
Ter Drukkcrye vaa VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGE.
genen, die var. de beraliugen door den Staat ojjfloken worlen , ontflaan zullen. 'Er zal onget wyffeld m ïtllk eene groote te onvredenlieid huisvesten; een groot gemor vernomen worden, en moogtlyk nog gro.er by die Gemeentens, die dezen zwaren last, dien zy nimmer gevoeld hebben, genoodzaakt zyn zouden , wilden zy hunne Leeraren benouden , te moeten dragen, het geen vour gegoede Gemeentens, hoe draaglyk anderszins, door de ongewoonte, lastig, en voor arme of niet genoegzaim gegoede, onuitvoerlyk zyn zoude. Dan, waar de Wetten waken , en by de Staats - Leden 'er de uitvoering ernftigis, (laar kunnen alle oproerige verwarringen en onordewel haast beteugeld en bedaard worden. Eawat het tweede be'angt-, ik heb de Bataaffche Natie (gelyk ze indedaad is) zoo Godsdienstig en mtldadig hooren befchryven , da: ze middelen genoeg zoude aanfehaffen , om in dit gebrek te voorzien. Het heugt my nog versch, dar aan 4cn Predikant Nahuis, dien oprechten Meni'-henvriend, van Rotter- naar Amilerdam beroepen, door weinige Leden dier Gemeente, van weike Hy Leeraar was, honderd gouden Ryders 's Jaarlyks , boven •zyn gewoonlyke Jaarwedde!wierden aargeboden, wilde Hv van dat beroep afzien en bedanken. En zou die zelfde edelmoedigheid in veele andere vermogenden, in wien cen waare zucht ter inftandhóudinge van hunnen Godsdienst huisvest, de behoeftige Gemeentens door mildadigheid , even gelyk dit hy de Dtsfenters gefchied is-, niet te gemoed komen?
Zonde daar ia niet kunnen voorzien worden door het aanleggen van de benodigde Fondzen, waar toe hun een zeker geta! van jaren konde gegund worden , eer de betaling door den Staat ophiel ? En wat een voorrecht zouden zy alsdan n et -hebben boven de Roomfchen, die zich nimmer zulke Fondzen hebben kunnen dichten, uit hoofde van een verbod van den S:aa_, om noch aan Kerken, noch aan Gemeenten , noch zelfs aan hunne armen , 't zy by Tefhrsent, 't zy by Legaat, 't zv by donatie, iets, hoe gering ook, te mogen maker? Denkt echter niet, Burgers Reprefenranren, dat ik, mer dit aanteftippen , hec talryk Godsdtenllig Genootfchap, hetwelk volgens den Burger Reprefentant Je Misi 4.der Inwooneren onzer Republiek uitmaakt (weJke bertfking ik zou kunnen bewyren zceronnauwkeurig te zyn] aan het uiterfte te wagen. Verre vanmy. Het is enklyk myn inzicht geweest, om te toonen, dat deargumen er der van myne opinie vctfchillende Leden, niet van dit kracht zyn , gelyk men zich vetbeeld heeft, die tc do:r gelden, en ik verklaar voor deze achtbare Vergadering dat het my een ftreeiend genoegen zyn zal, wanneer il van mynen kant to: vredelievendheid en harmonie vai alk Godsdienftige Genootfchappen het myne zal kun nen aanbrengen, op dat daar door de band van wan Broedetfchap op het fterkfte , ja, is het mogefyk, on verbreekbaar, toegehaald worde.
In Hen de mening van den Burger Reprefentant Sypkenr% gegrond is, en ais dusdanig do ».- de Vergadering be-'l lenouwd word, hier in beftaank, dac de Geestelyke '1 \ Goederen, die volgends de ::.te-Me dei- Lonateurs tidfA 1 piot u/as , geadminiftrce d, en dus hjmnkr als Nattona-" ; le Goeaeten mogen verklaard worde. . zoo zou'er mynsj|| oordeels middel zyn, om de twee Vf-rfchillendegevoe-.il lens der Alvyfeuren, ten genoege der wederzydfchepar-1 tj^ën te concilieeren
[Hst vervolg yan dit Advys en Zitting in ons volgend Nammsr.jMl
Beknopt Extract van de Zitting van Maandag i den 27 Maart 1797.
Eene Misfive van \ Provinciaal Beftuur van Utrecht, ken.1 nis gevende, dat zy in de Commisfie tot de Burg.wapening! hebben É .noernid. Burger Heystek, inplaats van des Tombe: —• ■ aan Cambier c. f.
Eene Misfive vau de Volks "Vertegenwoordigers van Gel.1 derland, zie 1 bezwa'ende o itiend de aanfenryving deezerl Vergadering, in dato 24 February, om de Acten door hetl Commitié te Linde afkgeveii, tot betaling hunner quota in { de petitie van ^Mi'lioenen, te accepteeren , cn de Ciediteu.jl ren te voKloeifi . — aan de Commisfie vun Financiën, ettl ' coniidera'ien en advys.
.Eene Misfive van de Provifionceje Reprefentanten van Over-ll ysfi.1, eciiigeconfi leiatieii upgevenj^, ointreuel de verandering™ op de Binncnlan jfchc Pa,poorten : _ aa'i Aufmorth c. f.
Eene Misfive van dezelven, inzendende eene Misfive vanII dc MuniciTjahtoit der Stad Zwolle, zicli beklagende over del plaatsnebbcnie vifitaiicn. en de daareiwor veroorzaakte entra-l| ves ornrreiid de Commercie: — am de Cornmislie van Binnenland i'che Co rrvsp : d eu tie.
Een Request van Burgers van Wormerveer, niet be'-.orende-r 1 tot het HervotrnJe Kerkgenootfebas, zich beklagende overfl Vcxaiicu, omirend het inc2sfeeren van belastingen ten voor-H deele der geweezene heerfchenie Kerk: —. in advys tot dat I hec Rapport vin Zubll c. f. zal befli^lit zyn.
Tot Lid in de Commisfie van Buiteniandfchc zaaken wordtj verkooren de Burger Hanogh.
By bet refumeeren der Nomten vallen eenige discusfien--| voor over de extenfie van het Decreet omtrent de rejecTiie van 1 den 7 05 Articul, welke Commisforiaal jtemaakt worde, aan j de Burseis Schimmelpenninck, Ploos van Amjlelenden Secretaris'' Byleyeld, en vervolgens met verandering goedgekeurd.
De Deliberatien over het Plan vau Conftitutie worden hero vat, en een begin gemaakt met de tweede Afieeling van he.t-\ publiek onderwys.
Waarna dc Vergadering tot morgen gefcheiden wordt.



CBL7BHB/D, F & 1 H E / Z> , SXOBDBR&LtlAP
EXTHA-DAGVE1.ÏÏAAL
DER HANDELI NG EN VA f$ D E
3.EPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N". 449. Dingsdag den 2S Maart 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Pi-yheid.
Nationaale Vergadering.
■ Vervolg der Zitting van IFeênsdag, den 22 Maart 1797.
Voorzitter: K. W. de Rhoer.
■"^V^rvolg van het Advys van dea Burger Repre. •{emstit-tWitbols over den 705 Artioil.
Het is ten dien einde, dat ik vooihV.le, dat 'er door deze Nationale Vergadering eene Commisfie benoemd worde, om na'het uitbrengen van het Rappott over de Geestelyke goederen (uit particuiieie eigendommen door eenige individueelen aan dit of geen Kerklyk Genootlthap gemaakt ) in dit Gemeenebest te onderzoeken , of die toerekende 'zyn zouden , ( gelyk ik vertrouw te zullen zyn,) om alle Leeraren van alle Godsdienflige Genootfckappefn , behoorlyk te betalen. 2°. Of dit kan gefchieden behoudens de wettige aanfpraak welke ik hoor de Roomfchen hierop zouden vetmeenen te hebben ? 3°. deze twee poir.&cn gevonden zynde , zou 'et in ieder Departement eeiie Cornmislie behooren anngefield worden van 5 of meerder Burgeren, die met de zorge dezer Adminiltratte zouden belast zyn. — Het tweede poind moet on-getwyffeld aan veelt n d :zer Vergadering vreemd tovfchynen , het is echter zeiter, dat 'er de Roomfchen een aileibci-.'-grytkst gewicht, ten hunnen voordeele , aanhechten , om red<.n, dat aile die Geestivkc gbederen, voor "dei aanvang der zoogenoemde Reformatie, *m de Roorrifche Corpora en Gettichten, qua Koomfchen , gemaakt zyn, het geen blykt uit de verbindende •verplichtirgen , die 'er aan verknecht zyn , en weike aill'eenjyk doof dc Roomfchen kunnen volbracht worden, blykens de Stichtingen aan de Capittels en Ab»dyen, waarby de verbindnis om ter' dasglyks Choor te komen aan geaccrocheerd zyn , de Stichting var, Vicariaten , aan welke cen daagiykfche.mis verbonden is 8tc. Daar nu de Cte;t!yke goederen , volgens het advis van den Btirgeï
V. Ufr&ju
leprefentant Sypkens , nau den wil en intentie der Stic*:ers of Donateurs, moeten gebruikt worden , en voigettó iet advis van den 6'urger Reprefèrctatit Jt .!//.•/ , de Staat ïimmer die goederen heef: aangeflagen, maar alleeniyk tich de Adminiihatie heeft voorbehouden , zoo zoude iet blyken, dat de eigendom nimmer vervreemd cf' in andere handen gekomen zynde , thans nogontegenfpreeklyk aan de Roomfehen zoude \ crb'yvcn cm 'er liet Ge-tM» lyk vruchtgebruik , vo'g. us de intentie vr.n de Donateurs van te genieten. Hier geldt geene puiescriptie» oni reden, d.u de Roomfchen van den tyd det zogenaamde Reformatie, tor den tjjd der gezegende Oniwct!te'nnge, nimmer gelegenheid geftad hebbeti, om dieGecjteiykc Goederen te reclameeten , gelyk ze thans door onze F;anLhe Bioederen in de gelegenheid gefteid zyn, _>m die reclame te doen.
Dan , Burgers Reprefentanten ! indien het eerfte en derde poinct aan deze Vergadering , volgens hare wysheid konde welgevallen, en het a.leeniyk aan het twede hapeide, toodurfik gerust myne tusfehenkomst, om die.zwarigheid op te ruimen , aanbieden ,met alien mynen invloed , die ik vermeen op alle Leden van dat Godsdienftig Genoodfchap ioor geheel de Bataaffche Republiek te hebben , en welke k my vieie niet gering te zyn> tcdoen werken , en waarvoor ik , hoe oud ook van jaaren , niet fchroonren zoude' ilTtj hare Gewesten te doorkruisfen, ten éii.de omondef unnecrrlykc voorwaarde, den onvermyd;\ken'afftand van alle hunne aloude prctenfien op liet hart te diuitken , :n ter inltandhcudmge van den Godsdiénst in her algeneen, zoo nuttig voor het welzyn des GemeencnLesilfe » ilie*hunne Vaderlandfche pogingen ter bevordering eener Jracdetfchaplyke vereeniging iu-fchen alle GodsdienftigeCleneo fchappen cp dit ftuk volgens dezen vocrgeftelden> en gtopenden weg te deen aanwenden-, en ik twyffel i>een oogcnbiik , naar myn inzien welk ik-.in die allerge-f wichtigfte zake vermeen te'hebben, of ik zcu 'er inslagen. Gave God'! dat de gelukkigs ui'komfte de''Ondubbelzinnige biyk wterde myner reclit7.inniL.heid , met we'.ke ik de vrybcü neme dit ..vooiftel, d.eser Vergader.n°e aan' te b eden.
B bii Ik



C 373 )
bepalen mer onder [IL
opmsrking tc brengen , de Maatfchappy verwoestende rrevol-
gen, welke, tnyns oordeels, zullen opdac;eu, indien de Staar, ingevolge het denkbeeld van fsmmige Leden dtr Vergadering-, zich zoude onttrekken de zorg vour de bezoldiging- der Leeraren van den Godsdienst, en vervolgens zal ik eenige argumenten , wcrke voor het laatstgemeld gevoelen zyn in het midden gebracht, toetfen cn nachten te wederkeren. Ten
aanzien vaa het eerfte ftuk van den taak,welke ik my hebbe
ik concludeer dus tegen het' 705 ien Atiikel, in het plan van Conftitutie door de Commisfie van 21 .ontworpen , zonder my op dit oogenbük , op het geredigeerd Artikel der Commisfie van 7. te verklaren.
2. Dat de door den Staat thans nog befoldigde Leeraars hunne Jaarwedden , quaindemnitett ,hun leven lang zullen beiiouden, op dezelfde wyze, gelykze die genoten heb ben. .v. ^ v. v>t f*; .-.
3. Dat, zoo fpocdig mooglyk, de door my voorgcfte.de Cornmislie ter overweginge van d:t voorftel, door de Vergadering benoemd worde.
% A. de Vos van Steemvyk zegt: Een vriend zy.ide van jlle mogelyke kortheid, voor zo verre die behoudens de rroojige kiairheir- beftaanbaar is, ga ik zonder eenigen omweg of voorrede dadelyk ter zake over.
Ik zal in hec openleggen der redenen om welke ik osrdcele, dat de Staat voor de instandhouding van den Godsdienst be hoort te zorgen, zeer daar cn boven kort kunnen zyn; wyl de bewyzen, welke die zaai voldingen ,reeds door een aantal Leden dezer Vergadering overtuigend zyn te berde gebracht. Ik kan my dus ontbonien van een volledig betoog dat de Godsdienst eene onmisbaare behoefte van den Siaat is, dat zy is de grordflagvan alle zedelykheid, en dat zonder deze, alle Msarfchappelyke banden zo niec geheel ontbonden, ten ' minsten zoJanig verzwakt worden , dit 'er geene genoegzame 1 zekerheid» voor de orde en veiligheid in de Maatfchappy overblyft.
©it middel toch werkt op het gros der Menfehen veel tierker dan de Strafwetten. Trouwens het denkbeeld, 'er beftaat een Opperweezen , die Opperwezen is almachtig, heilig, alwetend, rechtvaardig, dit wil het gelul; der Menfehen, dit regeert alle dingen , en is nietonverfehtllig omtrend de daden der ftervelingen, dit denkbeeld (zeg ik) wederhoudt menig 1 ecn van het plegen van daden door welke de goeJc orde in de de Miatfchappy zoude kunnen worden omgekeerd , welke t anderfinds genoegzaame middelen ter hand hebben om de ftraf ^ wetten té ontduiken tegen dusdanige wandaden bepaald , zo het £ den Wetgever dan al mogelyk zoude zyn om tegen allerly zoort 1' van misdaden te voorzien.Het is dus buiten allen kyfdatdegods- z dienst is eene onontbtxrlyke behoefte van den ftaat, ten aanzien e van het behoudt der goede orde cn dus van het M latfehappelyk n geluk, en hec is alleen uit dat oogpunt, dat dezelve met be-. e trekking tot den ftaat moet befchouwd worden, terwyl ik vol h mondig toefta, dat dc Go Jsdietist, voor zo verre dezelve is de r; >>ron van het eeuwig heil, cn vin den toekomenden geluk d fttat aan geene zyde van het graf, en wat men ten aanzien van n dezelve te geloven hebben en langs welke wegen aan dit ecu ft wig heil kan worde deel gekregen , niec kan vallen onder de E bepaling van den ftaat, wyl dit afhangt van de innarlyke d< overtuiging, en denkwyze der Menfehen, omtrend welke geene d< macht eenige regeling vastftellen kan , zonder cen gewetens, dt dwang in re voeren, welke de gefchiedenis van vroegere tyden h; geleerd heefc de alierrampzaligfte gevolgen na zich te flepcn. Daar dan het principe de Godsdienst is eene onontbecrelyke behoefte ze yan den Staat, voor zo verre dezelve invloed heeft op hel Maat- de fehappelyM geluk, waarachtig is, zo moet uk het zelve by zï wettige gevolgtrekking vloei jen, dat ook de Staat ztc'i niec en lian oHttrckken, de zorg voor deszelfs inftundhouding, en Ha dus by gevolg voiu de bezoldiging van de Leeraaren, welke te
deeze Godsdienftige gevoelens de harten der menfehen in. prenten. Ik zal de wettigheid van deze gevolgtrekkingen even min als het principe zelve verder betogen dewyl ik Ulieder aandacht aiec gaarne zoude willen verveelen met hec sanheren van gezegde en reeds meermalen herbaalde zaken.
Ik zal my by die myn-advys llegts bepalen met onder UI. opmerking tc brengen , de Maatfchappy verwoestende gevolgen, welke, tnyns oordeels, zullen opdac;eu, indien de Staar, ingevolge het denkbeeld van fsmmige Leden dtr Verg.--dc.-ing-, zich zoude onttrekken de zorg vour Se bezoldiging der Leeraren van den Godsdienst, en vervolgens zal ik eenige argumenten , weike voor het laatstgemeld gevoelen zyn in hec midden gebrachc, toetfen cn nachten te wederleggen. Ten aanzien vaa het eerfte ftuk van den taak,welke ik my hebbe voorgefteld, zo gelieven myne Ambtgenoten zich eens voor den geest te brengen den ftaat der znken, welke noodwendig sal moeten plaats hebben, indien de Staat zieh de zorg voor Je bezoldiging der Leeraren onttrekt. De ftaat van zaken zeal nacuurlyk deeze zyn. In de grote, volkryke en welbemidJelde Steden van ons Vaderland,, zal deze bezoldiging der Leeraren niet alleen geene zwarigheden ontmoeten, maat zelfsis het te voorzien, dat die boven mate zal, lopen , zo dat ikhar de Leeraren eerder zullen worden vetgemesrals- beioldigd.
Ik zoude in ftaat zyn, om de gegrondheid van dit aange. raecde met voorbeelden van gebeurde zaken te kunnen ftaren, dan de befcheidenheid verbiedt my , die te berde ca>rengen. In de weinig bevolkte plaatzen en oorden van de Republiek, en op de grenzen, waar de ingezetenen rainvernogend 2yn , integendeel zal 'er geen genoegzaam Fonds zyn mg kunnen worden daargefteld, om de Leeraaren op eene sehoorlyke wyze te onderhouden.
Wat zal ondertusfchen het gevolg zyn van deeze beide u'terften ? laat ik dit kortelyk onderzoeken.
In de Volkryke en Machtige Steden zal de onmatige bezolligmg der Leeraaren ongetwyöeld aanleiding geven cot eene verchrikkelyke Hiërarchie. — Het is tech gemeenlyk zo met de etak gelegen, dac een ruim beftaan gemak baard, dat gemak cel al luiheid ce weeg brengt; terwyl eene natuurlyke neinig.om dus cen ruim beftaan te behouden, dikwyls midde:n de hand doet nemen, welke wel op de gereedfte wy* e tot dat einde ftrekkenj doch die des niet te minden toetsiet kunnen doorftaan. — Wanneer men dit in overweging eemt, en de gefchiedenis van vorige tyden, ja zelfs het wel fns gebeurde in onze dagen gadefiaat en doordenkt, zouje :t dan vreemi zyn te vooronderftallen, dat fommige Leearen van den Godsdienst (ik zeg fommige, en geenfints abej lor eene onmatige bezolding toe luiheid aangezet , zichet veel mce.te zullen geven, tot verder onderzoek, maar icbts bedacht zyn op middelet., welke ftrekken om hst vette rfieelte behouden. Daar toe is vooral nodig de greote en nijt lordenkende menigte aan deh fnoer te krygen, en niets leid ar toe gcreedcr, dan het voorwenden eener ftrenge orthoxie, en een brandende yver om die op aile wyze te handven.
W£e! dan den Godsdienst Leeraar, weike in het een of ander fs min gewtgttg punt vau den dryver durft vcrfïhiilen I in iL-de
van zynen andersdenkenden Medebroeder doorredenen van ne, het zydauelyke, het zy gewaande dwaling te overtuigen,
terug te brengen, zal hy een veel gemakkelyker weg ia in , en het zal hemi weinig moeite kosten den mogelyk zeer onieclit verdacht gemaakccii uic de vette bediening te ftocen , ' - - ' on



C 379 >
om die te doen bekleden dosr, eenen anderen, die met hem meer eenftemmig denkt. En wat moet dit alles niet te weeg brengen? Ik gezwyge, dat hier door alle lust en moed tot ondrrzoek zal worden tegengewerkt: man ik bepale my flegts mét UI te doen opmerken hoe zeer dit natuurlyk aanleiding moet geven rot een aantal oncenighcdcn, kettermakeryen en 'f-b-ni ringen, met alle de rampzalige gevolgen, welke zoort •ttefyke twisten gewoon zyn na zich te flepcn , zonder ciat de Staat zich met dezelve zoude vermogen te mocyen , althans nier met derzelver oorfprong, en wie ziet niet wat hter uit kan peborcn worden ? daar in tegendeel wanneer de zorg voor dc in ftandhoudingdes Godsdienft, en de legelinateener matige betaling der Leetaaren van denzelven aan den S'aat blytt aanbevolen; dc Staat, door de betaling tc doen genieten aan die freen wclke dezelve na recht en billykheid toekomt, by machte is om zoortgelyke oorzaken van beroerten in de geboorte te fmoren, en den mond te fnoeren aan hem, die door gezwets op l zvne rechtzinnigheid hetoor der menigte bekomen hebbende 1 •zich iu ftaat bevindt om zynen Medebroeder,die veeltyds meer \ veidienften bezit dan de fchreeuwer, over Ibag te zetten, lk zou hier nog meer kunnen by voegen, Burgers Reprefentanten! en tot ftaving van myne vcronderftelling gebeurde zaken kunnen aanvoeren , dan kortheidshalve ftap ik hier af, ea ik ga ove', om met een woord, te overwegen, welke gevolgen te wachten zyn in die oorden van de Republiek, alwaar uir hooide van bet onvermogen der Ingezetenen, geen genoegzaam fonds voor handen zoude zyn, om de Leeraaren van den Godsdienst behoorlyk tc onderhouden.
Het fpreckt vsn zelve, dat een Arbeider, zyn loer waard)? J zynde, zynen dienst niet leenen zal, dan voor behoorlyke cr i met den aart der bediening overcenkomftige beloning.
* Het is dus mede onwedetfprekelyk, dat die Gemeenten. i welke onmachtig zyn, na behooren eenen gefcWMen Leeraai , te beloonen, of 'er in het geheel geene zullen hebben, ol
voor eenen minderen loon zich zullen aafilchaffen den eenen of anderen ongefchiktcn oeffenaar, die te lui is om te werken en ee'er eeten moet, en even daarom gemaksbal ve zich tol VuHtsleeraar opwerpt, cn die genegen is om voor eenen min. 'deren prys dezen taak op zich te nemen. En wat zal het ge ■volg worden, wanneer een van beide gevallen gebeuren? o die Gemeenten, wclke zichvan geenen Leeraar voorzien, zullei i «eheel verwilderen, en alle beginzelen van zedelykhciJ, vcrlic ' len en bet redeloos Vee gelyk worden , of die, welke zich dei •etn-n of anderen on>efchiktcn voorganger verkiezen, ztillei vervallen tofdwepery, die vruchtbare Moeder van het ongc ! loof en wclke de verlichting des Volks zo zeer m den we, ftaat' Rampzalige ftaat van zaken voorzeker! en die nochthan ! 'onmisbaar zal worden daargefteld, by aldien dc ftaat de zor 'voorde bzoldi?ing der Leeraaren ontzegd wordt! Men zi : mogelyk hier tegen • inbrengen ,. .dat.de Gereformeerde it 1 "meentens ..om -.leze uitterftejn te vermyden, dan fcmkktnge ' moeten' beramen, tn baarvojgittg van dc Lutheranen e Menroniten cn andere Disfcncets, waar door die Gemeei ten, wclke eette ruime bydragc voor Kef onderhoud d. Leeraaren zamenbrengen , andere minvermogende, hier te gemoet komen. Dan ik twyfcle, of men van de: Gemeentens tot 'die der Gereformeerden gevolgtrekking.
• ■ kan maken. Het geval vsn deze Gemeentens is op ver
na niet gelyk. De Mennoniten en Lutheranen hier Lande zyn oneindig minder in getal, dan de Sercformet den. Dusdanige handelingen zyn veel gemakkelyker tot Ito te brengen tusiebtn een minder getal menfehen, dan tusich ecn veel grooter. Her by komt, dat dc gewaande ond
drukking , of liever uitfluiting van veele burgerlyke voorreenten, die menfehen veel gemakkelyker maaken moest, om hunnen Godsdienst te bcvoorderen.cn in ftand te liou-ien .cn tot dat einde zich fehikkingen te la-en welgevallen, dan die zouden geweest hebben , byaldicn het denkbeeld van onderdrukt te zyn bun daar to; niet genoopt bid- Dit denkbeeld toch vcreenigt de menfehen , welke andeifmis m an-eie betrekkingen zo gensafcfcelyk stct te vereenigen zouden zyn: althans ik kap niet doorzien boe dusdanigefchikkmgcn onder de Gereformeerde Gemeentens hier tc Lande zouden kunnen 'wenden tot ftand gebracht, zonder tusfehenkomst vsn het Biargerjyk Beftuur; want het is toch niet te vcronderilellen, dat by de Gereformeerde Gemeenten bier te Lande aan zu.k^ fehikkingen ongewoon, haare oude voorrechten nog met verbeten hebbende, en daar en boven het punt van vereemtpng ini=feHreiide,'het welk de min bevoorrechte Keikgenootlcbappenbycen bracht , dat (zeg ik) by de Gereformeerde Gemeenten zulke febikfcingen, zullen kunnen worden ingevoerd, zoneter dat deze of geene onder dezelve, hetzy gegronde, het zy opgeraapte redenen van bezwaar zulien hebben of voorgeven, om met die ontworpene inrichtingen zich niet te vree ie tc houden, en wie zal dan deze twisten beflegtcn, zo het politiek: beftuur des Lands de zorg ontzegd is voor de bezoldiging der Leeraaren van den Godsdienst.
Ik. meen genoeg gezegd te hebben. Burgers Reprefentanten i om Utieden onder het oog te brengen de onoverkomeiyke zwarigheden, welke zich voor den geest opdoen, by aluien. de zorg voor de bezoldiging der Leeraaren vau den Godsdienst aan den Staat niet blyfe overgelaten. ■ i
Ilet zoude my niet ongemakkelyk vallen cen akelig fater,.ci te fchetl'en van alle de rampen en onheilen, wcikehet Vaderland te wacUten beeft uic den verwarden Staat van zaken , welke ontdaan moet door de Leeraaren van den Godsdienst ani hun lot over te laten , dan daar ik kott wil zyn , en hetzelve zich gemakkelyk voor-den geest opdocc, zo za ik hiervan afftappen,en U.ieder aandacht nog een ogctib.is oii edig houden met c'.e bcaudwoording dertegenwerpingen, welke, di" Leden der Vergadering hebben in het midden geöracht,. welke meenen dac "de Staat zich de zorg voor de betaling der Leeraaren van den Staat behoort te omtrekken. 1 Men zegt, dc Kerk is afgefcheiden van den Staat, en over ■ zulks kan nog vermag de Staat zich met eenige Kerkeiyke 1 zaken, en dus ook niet de bezoldiging der Leeraaren van den ! aodsdienst bemoeyen.
Maat laat ik eens onderzoeken , hoe die affcheiding van ! K.-rk en Staar tc vetftaan zy. , > --Zéker is bet, dat die denkbeeld van affcheiding met verder • kan worden plaats gegeven, dan in zo verre, dat'eruit hoofde 1 d»r aan»momei;e beginfelen. geen bevoorrecht Godsdien.tig - fvfthema meer zal beftaan , dat de Staat zieh over zulks niec ? kan of nu? bemoeyen mee de leerfhjlfels door de Christenen I o-, onderfeheide wvze begrepen , met dac gevolg dat aan een van de byzondcre K-rkgenoorfchappen eenige de Burgerlyke ',r Vrvheid en Gelykheid tegenwerkende voorrechten worden n «iChonken: maar dat integendeel alle individueele Leden det :e M«atfchappy, onverfcbillig ,. welke Godsdienftige begrippen ;h hy ook mogen voeden, recht en aanfpraak h'ebben op aile di re voordelen, wclke uit den Burgerftaat te trekken zyn: maai te deze afleheiding van Kerk en Staat kan met geene mogelyk. r- beid in dien zin begrepen worden, als of dc Staat zich he id wer^ van den Godsdienst geheel zoude moeten onttrekken ;n jejet is eene bewezenc waarheid, dat de Gods iienst is eem :t ■ onontbéerlyke behoefte voor den Staat, wyl dezelve de grondf!*



C 380* )
is van aflé Zedeiykheid; cn ft het jkü niet een van de aller «tilte plichten van den Staat om te zorgen, dat 'er overal gelegenheid zy tot bet houden van Godsdienftige byéénkomItenY Dit zal niemand ligtelyk tegenfprcken , en ondertusfchen "bewyst dit, dat de Staat wel dcge.yk gehouden is om in zekeren opzicht voor den Godsdienst te zosgcn : cn daar dit eene onwiderfprekelyfce waarheid is, zo kan men by wettige gevolgtrekking vjstftellen, dat dc Zorg voor.de bezaaiing der Godsdienst Leeraaren tegen de affcheiding vsn Keik en Staat niet inloopt, en dat de bewysrede uit de affcheiding van Kerk en Staaf afgeleid te veel, en dus niets bewysr. (rM'cr klems fcfeynt te hebben de redekavelingen afgeleid Bit bet onvennr^cn vsn *s Lands Kis, om alle de Leeraaren van den Godsdienst behoorlyk tc kunnen onderhouden. Maar, Burgers Reprefentanten! deze bewysrcdejleunt.op die verondtrftclling, dut die betalingen noodwendig uit 's Lands Css zouden moeten vallen. Doch deeze verondetftelling is wlitrekmlyk valsch. Een ieder toch , die met den financiek-n ftaat des Lands eenigzinds kekend is , weet , c" at de Fondfen , uit welke de Leeraaren van den Gereformeerden Godsdienst tot nog toe betaald zyn geworden, afgefcheiden zyn van 's Lands Cas, en dat die oorfpronkelyk zyn uit Geeftelyken Gedichten en liefdegiften van byzondere perfonen tot Godsdienftige eindens gefchonken, wclke wel door 's Lands beftuur fomtyds onderfteand zyn, doch wclke altyd zyn afgefcheiden gebleven van die Kisten, in weike het provenu van 'sLands middelen geftord wordt.
'Ei is dus in deezen geen vrees voor bezwaar van 's Lands Kas voor handen, hoewel ik niet wil ontkennen , dat de Foedfcn , Welke tot nog toe geftrekt hebben tot betaling der Gereformeerde Kerkleeraren , mogelyk niet toereikende zullen ayn, om alle de «ereischte betalingen te kunnen bewerk ftelïigen , byaldicn 'cr geene billyke fchikkingen te maken zou* de zyn . om het aantal van Gereformeerde Predikanten, cn mogelyk ook die der andere Gezintens, zo dit iaatfte moge' lyk zoude worden bevonden, door den tyd te verminderen , zo door op eenige piaatzen Combinatiën te maken , als doot andere inrichtingen.
Maar daar deeze inrichtingen wel mogelyk zyn daar te ftellen, zonder het Godsdienftig onderwys hinderlyk te zyn, zo komt my de vrees van ontoereikendheid van de benodigde Fondfen min gegrond voor, en byaldien, de Wetgevende 'Macht Haft nog mochte bevinden , dat waarlyk deeze Fondfen niet geheel toereikend zyn , om alle de uitgaven op dit ftuk VMfë'rHK gotd te maken; za! aan het zelve wel een middel overblyven , door welk ook aa-n dit punt zonder bezwaar vm '3 Lrnds Kas kan worden voldaan. Wanneer flegts de zterg voor de betaling van de Leeraren van den Godsdienst aan het zelve wordt overgelaten. Waar door dan vervallen moet het kinderachtig vermoeden , of men de betaling der Godsdienst Leeraren zaude willen gebruiken tot een tabel Wendzel om achter de Nationaale Kas te komen.
En hiermede, Burgers Reprefentanten! houde ik den my voorgcfteldc-n taak voor afgedaan,en eindigende,concludeere üc voor den 705 Articul van het Plan van Conftitutie door dc Commisfie van XXI opgegeven.
ii XtXïïLï.*» '•'»»« r?""""-"i:»fi "sb 3iu 93¥*-"«!»*teferfw
v»vy «...</..«,£ . • . nxv mi Zorgvuldig zal ik t ragt en te vermyden al het. gene anderen reeds hebben afgehandeld; en de meest mogelyke ea hoogstnodige kortheid betragtes. Na vooraf gezegd te hebben, dat ik my in het generaal conrbrmeere raet de
gronden door de Burgers Reprefen-anten de .'!>.••>•, fiê de Kasteele , Bieker en anderen , by derzelver advy.eu gelegd, ten bC'uoge , dat de Sfaat voor de bevotdeting van den Godsdienst, cn het ondeihoud van deszeifs Bedienaaren, en wat daar toe meerder gchoort, zorgen moet, het welk dezelven naar myn inzien, mee3tcrly < hebben gededuceerd, zal ik my bepaaicn , om de nooiiavclykheid daar van, met betrekking tot deze Republiek , wat
nader aan te dragen , met «ff-zrgument, het «rent , voor zoo veel ik my kan herinneren, niet opreiteiyk behandeld is, cn nogthans wei eenige reiiect e merireerr.
Gyl., Burgers ReprefemauTen ! zyt mei my overreed van de volilrekflc noodzakelykheid , dat de ongelukkige verwariingen, welke zedert veele jaaren ons Vaderland gefolterd hebben, fpoedtg , ja zeer fpoedig ophouden, en tegen een goede en geregelde orde vau zaken, tegen eene vaste Cot.ftititutie, — die de rust en welvaard in ons midden tc rug brengt —• verwisfeld worden , of dat anders — ons dierbaar Vaderland, en met hetzelve alle zyne Bewooners, welke Politieke of Godsdienftige denkbeelden zy ook hebben , door die verwarringen in een onherfteibaar verderf zal geüort worden.
Dodelyker flag kan dan niet wel aan het Vaderland toégebragt worden, dan het verwerpen van de Conftitutie , W3ar aan wy thans arbeiden: het is dus onze plicht, de. zelve zoo in te rigten , dat zy aan de masfa van het Volk aangenaam is; maar zouden wy dit doen door te decreteeren het geene de Commisfie van 7en , met betrekkin* tot den Goisdtenst, by haar plan heeft voorgedragen? ik geloof neen. Dan laaten wy het eens bedaard onderzoeken.?
Niemand uwer heefc tegen gefproken, en ik mag het des voor genoegzaam zeker houden ,dat in ons Vaderland de belyders van den Gereformeerden Godsdienst, in getal verre overtreffen de belyders van alle de andere Godsdienftige gezindheden te zamen genoomen — Ik gebruik dit argument niet als een bedreiging, zo a'.s Blirgiei Re"^ prefentant Halm vaneen onzer Mede-Leden dis Hetzelve ook gebezigd heeft, veron ierftelt, maar als een grond, waar op het overige van dit myn advys zal berusten,— Het is natuurlyk, dat deeze groote meerderheid van het Volk niet aangenaam zoude zyn, dat'erby de Conftitutie eene bepaaling gemaakt wierd , waardoor h-.wre Leeraars , zoo al niet dadelyk immers binnen weinige jaaren, van alle onderhond zouden zyn ontzet, hetwelk, rncn zegge daar van wat men wil, een zeer nadeeliggevolg v'oordfe gezindheid hebben zoude ; want de vraa^ is hier eigentlyk niet, of de Gereformeerden derzelver Leeraaren uit hunne privé btuts niet zouden kunnen onderhouden ;. ifc geloof dat zy zulks op veele plaaizen, doch niet op allen — zeer wel zouden kunnen doen ; dan (Vai door zoude, zelfs op zodanige plaaifen , niet kunnen verboad worden, dat her, immers in den beginne, ve; warring aanbragt in het waarneemen van derzelver openbasrai Godsdienst; en deze reden is, naar myne tjedag en , meer dan voldoende, om te kunnen verwagten, da' zy zodanige Conftitutie zig niet zouden laten welgevallen. De reden van hun onwil behoeft derhalven niet gezogt te worden daar



Cr 0 >
in , dat zy dan minder voor hunnen Godsdienst ?otden veil hebben, dan andere gezindheden , zoo. als door cskelde Leden zydelings of meer direcft is aangemerkt, \k ge'oof niet, dat , ais "het de nood vorderde, aet by hutt aan bi , ken vm geheg'.heid zoude ontbreexen ; l*aa* die reden 'is-zeer evident hier in te vinden, dit het i'c: ;d> tegen 't gezonde verftand en \- roreofcheh K hirt, ;<dii 'tttit meerderheid viywiilig voor zig zal verkiezen , en dcor hare finciie helpen perfecteeren en vasftellen etn grondwet welke zy houdt nadeelig te zyn voor derzelver d.erbaarfte belangens.
Deeze bedenking zoude zig mogelyk miader_laaten gpr voefen, indien wy bezig waren met, ais o-;&tlus kUyr.e Despoten, eene Wet te maaken, waar aan het Volk zig , willens of onwillens, zoude moeten onderwerpen; ra.aa>r doet ztg in deszelfs volfte kragt gevoelen , als men befeft , dat wy flegts eene Conflitutie ontwerpen , en dat het geheele Vo:h, hoofd voor hoofd, dat ontwerp zal kunnen beoordeelen , en zoo wel afkeuren a!s aanneemen. * Ik heb wel hooren aanmerken, dat de belyders van den Gereformeerden Godsdienst over dit onderwerp niet allen zoo denken. Dir fternme ik. volmondig toe. — De advtfen in deze Vergadering tii'gebragt doen jelfs zien, dat 'er zodanigen in ons mi-den zyn; maar ik geloof Logthans, dac derzelver getal niet zeer aaumerkeTyk zal weezen-.
Men kan dus naar myn inzien, met voile zekerheid /.-oor waarheid aanne-men, dat ind.en by de Conftitutie "dd Godsdienst geheel aan zig zelven overgc-laaten , en van wegen den ftaat alle onderhoud aan deszelfs Beater.aaren ontzegd wierd, dat 'ér a'.s dan een zeer groet getal van Gereformeerden zoude wezen , weike zodanige Conftitutie voor zig niet zouden begeeren. Men kan met even veel zekerheid voor waarheid aanneemen, dat 'er, behaiven deeze, ook nog een niet gering getal van
Xsederiancilche isurgeren is , aan wien, net zy uu uoorde van de gedecreteerde ama'game der oude Staats-fchnl-
den het zy om de vernietiging der Gildens,
het zy om andere redenen — de Conftitutie weinig fmaakt: wanneer mi alle deze Burgeien te zamen gevoegd Worden, zaï derzelver getal zoo menigvuldig zyn , dat 'er, naar myne gedagten , geen de minste hoop zoude ove;blyven , om te kunnen verwagteu , dat de Conftitutie zoude aangenomen worden.
Ziet daardan de ram.uzaUge verwarring , dte het Nederland dreigt te vernielen, voortduuren 1 en wie weet hoe lange? En wat 'er de gevolgen van zyn zuilen ? Laaten wy dan dat ftruikelbiok weg ruimen ; want zoo de Conflitutie, om die reeden, verworpen wierd, zou men 'er immers tog eenmaal toe moeten komen» om vaneen wyrgeerig idéé , dat in de tuepaslng dikwerf op een ideaal uitkomt, te rug te koomen , en 'er de wil van de meerderheid des Volks voorin de plaats te nellen , of hoap.eloos optegeven , om eene Cor.ftitutie door het Volk vaa .Nederland vryw'illig te zien aanneemen.
Ik zeg vryinllig , want voor gew.eld moet alles zwigten : maar God verhoede , dat dit Monster ons eene Cpnftüuiie bezorge! wat verbindende kiagt ?.oude de-
.7,elve , -wa|; vastigheid zoude het Gouvernement daar by geftefd, immer ku.men hebben ?
Door aüdet., denkende Leden zyn wel veele Wysgeéjige e,n ftaatkundige befpicgekngen aangevoerd , om daaf ui. te dreriveereu , dat de ftaat zig direct of indirect met den 'Godsdienst niet moet — niet mag b&raojSicn; dan ik ben daar door niet oveituigd geworden — en voor il niet overreed, dat die Thefts ook m zyn geiiec'.eii om. vang, op cen reeds gevestigden ftaat , op deze Republicfj van applicatie kan weezen. Het is moge'vi; dat die denkbeelden voor my te verheeven zyn; maar, zonder verwaand te weezen , zal ik wel mogen vastfteilen , dat 'er onder myne Medeburger-en zeer veelen zyn , welke .het in die Philuibphie en ftaat kunde -niet veider £w*gt hebben en dus daar door ook geenli.nts zullen oveituigd worden, dat hun perlor.eel geluk — dat het geluk van den ftaat -— vordert, dat de Godsdier st geheet aan zig zelven worde overgela.uen; en dan b.yfc ten minften myn denkbeeld, dat zonder eene behoorlyke voortieniog deswegens daar tc ftellen, de Conftitutie ftaat verworpen te worden, in zyn volle kragr.
Ik zal dienshal ven daar van afftappen , en kan dit lp .geruster doen, om dat anderen, mede wysgerig en ftaarkundig het tegendeel betoogd en voldongen hebben. •Echter zal ik nog-een ogenbitk ftil ftaan by «ie zwarig* heid, door eenige Leden gemaakt , tegen het-zorgen va* 's Lands wegen voor den Godsdienst; en welke zwarigheid zy meencn te vinden in de groote uitgave, wel* ke daar uit voor's Lands Gas zoude refulteeten.
Het zoude voor als nog genoeg zyn , daar tegen .te .zeggen: dat onze deliberatien zicli noj maar bepaaleö by de vraag of de Staat voor den Godsdienst üloïrjeT zal zorgen ? en dat de wyze hoe, eerst .kan te pas koomen, als bepaald is, dat de Staat voor den Godsdienst Ztil zorgen ; en, het ook nog zeer onzeker is , of dai ■bezwaat voor 's Lands Cas zoo grcot zal weezeen , aki sommigen het doen voorkomen: .dan ik zal dat alles oirérftappen , en fternme toe, ,tfet,'.dieeleosï-en.nret. gering Jcullen-zyn, maar ontken flê confequemte" ' 's Lands Cas is niet andeis, sis een gedeelte vin dè beurs der Burgeren , en voor hut nodige"io: inftandhouding van den Godsdienst moet gezorgd worden. Dit een "en ander zal men my denkely k niet tegenfpreken.— En dan vraage ik weik wezcntlyk onderfcheid 'er in gelegen is, .dat alle individuus , na evenredigheid van .hun vermogen , zoo vee! meer. in 's .Lands Cas ftorten, ais
tot inltandhouding van alle Godsdiensten nodig is.
üf dat zy de. daar toe benodigde kosten meer direfl ,.e*. privatif tot inftandhouding van den Godsdienst, die zy beiyden, impendceren. Hoe men het ook neeme, het komt daar op neer, dat de Beurs d« Burgeren I.et ï'onéi is, waar uit de Gelden, voor dat onderhoud nodig , ko> inen moeten.
Zou het zelfs wel rnocijelyk valkn re demonftieeren , dat hel ondeihoud, uit % Lands (as gedaan wordende, minder kostbaar zoude wezen? doch hoe het zy, zoo immer 'geld in dezen de generaa'.e re^el, -dat hei zwaatfte is, moet liet zwaarile ïwsaen.
a b b 3 Dan



C 38a )
: Dan daar de 705. Articul van het Plan van Conftitutie dermaten ïuim van -betekenis is, dat 'er zeer ongervmde gevo'gen uit'zouden kunnen getrokken worden , feoint het my voor, dat de geest van dien Art: behoorde Gedecreteerd , cn de Cornmislie , aan wier hoofd de Burzer Zah'i is , verrokt of een andere Perfoneele Com' inisfie benoemd te werden , tot het concipieeren van •eene nadere redactie , en het bepaalen van de modus qno voor 700 v-eel cen P an van Conftitutie daar voor vatbaar is; waat toe ik dan cok concludeere.
ïïjlfiOi «1.-1 7! t H/S . 3V'j3L13ï 3' \nt w "■' «•«»»«*> ÏÏarrei zt-gt :?->-"• -'-'W hi'zs. < "\ ■■'■''■•' - ; Wy honden'ons onledig met het zamenitellen van een Ontwerp van Ccnftifutie voor het Volk van Nederland, maar Waar van de asnnecming- of verwerping ftaat .aan dat Volk; willen wy derhalven geen vergeefsch werk doen, dan zal dat ..Ontwerp van .Conftitutie zodanig behoren te zyn , dat wy-met reden kennen en mogen verwachten, eat hetzelve aan het Volk van Nederland zal welgevallig zyn, en alzo door dat Volk voor'JeszelR Conftitutie .zal worden aangenomen: dat Volk van Nc^sifanS hu 13, over het geheel befchouwd, cen Godsdienstig Volk; cen Volk, dar b'uöge pijs ftelt op dc operJ'baare gemeenscha -neh-kc eeredienst aan het Opperweezen : zo cfarim'u bv u-.t Om werp van Cor.ftitutie niet gezorgd wor•de voorucinftandbouding van den openbaaren eeredienst aan het -Opperwee-zen, is 'cr dan wel grond, om te denken cn te verwachten dat dat. Voik , dat Ontwerp zal aanneemen voor djeszflfcs Conflitutie? zo ik my niet bedrieg, zoude zulk eene .gedachte, zulk eene verwachcinge de ongerymdheid en dwaasheid zelve zyn; en weike zouden de gevolgen zyn, by aldien dit Ontwerp,'van'Conftitutie door bet Volk verworpen uieui ? die zynj naar myn inzien, ten hoogften zorgelyk eu onberekenbaar: de zaak dus van de Staatkundige zyde .befchouwd zynde is bet, dunkt my, zeer klaar, wat men in deezen te verkiezen hebbe: maar boven dien, daar ik doot het beftter van Gods aanbiddelyke Voorzienigheid hier geroepen ben als •Reprefentant van het Volk van Nederland , en ik ook van myne verrichtingen in die betrekking aan dien God eens zal moeten rekenfehap geven , vinde ik my verpligt, by het gezegde het. voigende nog by te voegen. Indien het niet kan ontkend worden , dat de Leden det Burgerlyke Maatfchappy zyn redelyke Wezens, die al wat zy zyn, al wat zy hebben, en al wat zy genieten, verfebuldigd zyn aan cen Almagtig en Goedertieren Opperweezen; indien het zeker is, dat da: Opperweezen niet eene onnozelctGoedhcid, maar Wys, Heilig ►r, ÜM-htuiirAi<r tc - indien het Waar is, dat de voorfpoed en
de bloei van eene Maatfchappy afhangt van den zegen van dat Opperweezen , het welk verklaard heeft, die my eeren , zul ik teren , maar die my verfmaaden, zullen-ligt geacht worden; en indien 'er niets zaligeren voortrtffelyke'r voor eene Maatfchappy IS, dan dat zy heftaanif Weezens, die toonen eerbied te hebben voor l-iunnen God, cn hun vootrecht daar in ftellen, om genieenfchappelyk God te verè'crcn .en te dienen, daar-toch Godsdienftige menfehen de beste Burgers zyn; dan is het, naar myn inzien, ook onbetwistbaar, dat'er dc Maatfchappy ten hoogften aan felcgcn ligt, dat'de openbaareeerediensuan het Opperweezen niet verwaarloost, maar integendeeliaUezints bevorderd worde : of zoude het nictonbetairelyk, zoude het niet onredelyk gehandeld zyn, God tevergeeten, daar Hy ons liet leven, den adem'en alle dingen geeft? is het niet onvoorzichtig en onverftandig gedacht, dat die Wyze, Heilige en Rcchcvaardige God onveifcbillig zoude zyn, of ?yne
redelyke Scliepfelen Hem, al damniet., dienden en vet' eerden? Is-. het . geene onverfchillige zaak , of. de Maat. fchappy voorfpoed cn bloei geniete-dan niec? en. eindelyk^ moeten wy allen niet beantwoorden aan het oogmerk, J»*}| welk onze aanbidqely.ke .Schepper heeft bedeeld ,; in ontS op deeze aarde te plaatzen , de. bevordering namelyk vaa zyne eer en ons geluk?, indien dit alles met teder, met kan worden tegengefprooken, dan is het ook zeker, eet de Staat behoort te zorgen ,dsthet'GpdsdiekJ!ig or.ierv.-y: bevorder '.worde, want zonder kennis kan Goi niec geetiend worden ; dan is bet -tfotfig', dat de Stsarzorge, dat*eroveralgclcgenheU tot f-.tUieke Godsdieiifl, oefening zy, zonder dat toch kan geene openbaar» Godsdienst g«ö.ffend worden }; én-eindelyk'., dan moe: ooiede Staat zorgen,' dat alle - Kerkeiyke Leeraaren behoorlyk .betaald gorden f want die het einde wil, moer ook dc midden willen; maar zal,'er openbaare Godsdienst ocffer.ing zy*, dan moctcu 'er ook Leeraaren zyn., die zig door oeffening bebben^bckwaam
gemaakt, om hunne Gemeentens m aeu ujuu-ueuai. vooi ic gaan, en dezelve alzo op te leiden , om Godgemeenfcaappclyk in het openbaar te dienen cn te. vereeren.
Ik concludeer derhalven taë't al myn hart voor het 705 Art. door dc Commisfie van Conftiê'Jüe ontworpen.
De Leeuw zegt:
Indien ik ooit in myn leven doordrongen was van der* plicht op ;my gelegd, Sn het uitbrengen vaa myn ftem als Ambtenaar, zo is het in de zaak waarvan heronderzoek thans aan de orde van den dag is. — De gevolgen van
onze beilisfiing zyn onberekenbaar de regels, dte
wy in de beoordeeiing kunnen volger., zeer onderfeheiden — noch wysgeerte , toch Staatkunde, noch Godsdienst behooren atzondcrlyk den grónd uit te maken van ons onderzoek; maar alle te iSrcreh moeten de middelen zyn, om een belluit te neemen.
'ikbez'ef al het gewicht, om in deeze zoo belangryke zaak te ftemmen, het flaat niet aan m/ne keuze , om zulks te doen of te iaaten; ik zal dan hier aan. naar myn inzien in gemoede 'voldoen , en zonder fchroom my blood ftellen, aan de beoordeelingen, de bedilzucht en de verdenkingen, die ik voorzeker niet kan omgaan : byaldien ik dwaale , zoo wensch ik nog ovetuigd te worden , maar ik kan , ik moet niet anders {brceken als ik denk, en veroorloove my geene verwringing aan myne denkbeelden , door overwegingen , die niec cte myne zyn. — Myn denkbeeld is alleen een raadgeving — myne beoordeeling geen wet — het Volk mejet be'flisfen en deszelfs wil zal my een wet zyn.
De Godsdienst, die belangrvlte bron van waar geluk, waar van de werkzaamheid alleen behoorde bfpaald te iyn tusfehen he; fchepzel en zynen fchepper, moet dan wederom êenen twist appel worden. — 's 'er dan aan het ftaatkuïidigs van den Godsdienst nimmer een einde te maken ? Is het dan niet genoeg dar onder den dekmantel van Godsdienst in de Staatsomwentelingen en 'óneenigheden , meer gruwelen begaan zyn, dan _ al wat 'endeujd en llegte zeden ooit hebben veroorzaakt? En dit niet tegrnftaande zullen wy in het laatst der 18de Eeuw niet genoegzaam verlicht zyn , om der Godsdienst tot den dienst van God alleen te bepaalen, en omtrend dezelve zodanige inrichtingen Conltrtutioneel invoeren ,
waar



dienuigeinzichren veroorzaakt wordt, ______
waar door men altoos de ftattkunde onder het momaangezicht van Go.isdient, en dierhalven de Gceist zeive , tot Ongodsdienstige bedoelingen za'. kunnen doen (trekken.
Niemand is meerder overtuigd dan ik , dac het Volks geluk onaffcheidelyk is van Godsdienst, Deugd en goede '/.eden; maar niemand heen teffens.meer affchfik van het misbruik der Godsdienst, dewelke uit tiaatkunde veroorzaakt wordt , en het eei'ifte middel, vorens myn intien, om zulks voor te komen, is; aJJeq invloed t an Godsdienst op Staatkunde en deze op Jen Godsdienst af te fnyden; (voorbehoudens egter aan de Wetgevende Magt omtrend den Godsdienst dat gezag, als over alle andere zaken-in de Maatfchappy voorkomende, ten algemeene, nutte , noodzakelyk is,) dan dit kan nimmer bereikt worden, zoo lanj men de onkosten tot den Godsdienst uit 's Lands Casfa betaalt; want die betaling zal altoos aan eene zekere beoordeling moeten onderworpen worden. Deeze beoordeeling gefchiedt door Burgers, die de een of andere gezindneid zyn toegedaan; het is dierhalven niec meer onverfchiilig aan de Leden der onderfcheidene gezindheden, welken Godsdienst de Volksvertegenwoordiger aankleeyen, en ziet daar reeds eene noodzakelyke zamenhang in dc Grondvergaderingen gebooren , dewelke a'leen door Gods ■ dienftige inzichten veroorzaakt wordt.
De tegenwerping, dat ongeloof, zedeloosheid en dweepery, door het niet betaalen der onkosten tot den Godsdienst, zouden veroorzaakt worden, is toepasfelyk wel is waar tot het grootfte gedeelte der Natie , maar echter' alleen tot dat gene, het welke de voorheen iheerfchende Kerk was toegedaan; aangezien de onkosten voor den Godsdienst van het drie agtftc gedeelte niet uit 'sLands Casfa worden betaald; en waarom zouden de Leden der voorheen heerfchende Kerk meer verdagt worden onderhevig le zyn aan ongeloof, zedeloosheid en dwepery , dan Leden van andere gezindheden , dewelke geen bewys opleveren, dat ongeloof, zedeloosheid en dwepery de gevolgen zyn van het betaa'en der onkosten tot den Godsdienst, door de Leden der gezindheden , die dezelve zyn toegedaan ? ook wordt deze vrees door de ondervinding weerfprooken, want alsdan zoude de'Reformatie en het Synode van Dordt in dit Land, en de Godsdienftige vervolgingen in andere , enzeieof en zedenloosheid hebben moeten doen geboonen worden, eu deugd en goede zeden verbannen, onider de genen die Leden waren van'de onderdrukt wori dende gezindheden. Hebben nu de Roomfchen, de 1 Remonftranten en anderen, die hier te Lande niet van i de heertellende Kerk waren — hebben de Gereformeerden in Frankiyk en elders zig dan aan ongeloof en zet deloosheid fchuldig gemaakt , cf hebben dezelve noch ideugd noch goede zeden gehad ? — Kan men \ der Inigezetenen van deze Republiek, die niet onder de heer-' ifchende Kerk en voor wiens Godsdierst niets uit 'sLands i Casfa betaald wierd, hier van befchuldigen ? — de omIftandigheden der Roomfchen waren nogthans'veei meer gefchikt, ten tyde der Reformatie en naderhand, om onder hun die uiterften te doen vreezen , aangezien 'er eene heerfchende Kerk wierd ingevoerd, dewelke :zig privatief het geheel bewind, de Ambten en Gees-!
teiyr.e goederen, toeeigende , en naar en ouven de onkosten voor den o'penbaaren Godsdienst en onderwys der Gereformeerden, voo- zoo verre dezelve uit de Geesteiyke goederen niet konden voldaan worden, uit de Prcmntiaalé of Stedelyke Finantien, ja zelfs door middelen van belasting, ten dien einde uitgefchréeveh; en dus ook door de Disfenters op eene gelyke wyze lieten opbrengen; welke laatften nog daar en boven tot de oeffeiiingen van hunnen Godsdienst moesten bc-alenjf maar njëa neefr de gevolgen , die men thans vreest en onderftelt by dezen niet zien gebeuren, en zulks is thans des te minder te vrcezen van wegens de Leden der geheerscht hebbende Kerk; vermits zy nie', gelyk de Roomfchen , ten tyde der Reformatie , in eens onzet worden van alle middelen om hunnen Godsdienst te bekos» tigen , aangezien de Traktementen a:n de tegenswoordige Leeraars van die Kerk hun, zoo als ik verwag^c, niec zullen ontnoocnen worden , waar d-.or de Gereformeerden niet op eens, maar alleng-kens en met 'cr tyi de kosten van hunnen Godsdienst zullen dragen, en aile inrichtingen ten dien einde trapswyze en van tyd tot tyd kunnen tot ftand brengen.
De wyze der betaling uit 's Lands Casfa, maar rog veel meer de' berekening , wat in de eerfte jaaren voor die der Gereformeerde Kerk moet betaald worden, uit hoofde der Jaarwedden , dewelke de Leeraars dier Kerk behou • den, is naar myn inzien geene geringe zwarigheid. Ook begryp ik niet hoe men aan Art. 705. zal kunnen voldoen ; hetzelve zal eene omflagtigheid veroorzaken , waar door het onuitvoeriyk zal worden, gelyk dit reeds door de Burgers Reprefentanten F loh en Jansfen is voorgedragen.— Eenigen willen de betaaling evenredig maken aan de Volkrykheid of het aantal der Ledematen, maar kan dit alles gefchieden volgens het grondbeginzel van Gelykheid i — lk vermeen , dat men ten minften , alvorens de wyze, hoe dit Art. kan werkftellig g .'maakt worden, zoude behooren te enderzoeken en op te geeven.
Als. men de onkosten voor den Godsdienst van alle gezindheden uit de Nationaale Cas betaald, zullen dan de \ der Ingezetenen, die dit reeds bekostigen zonder.eenige toelage uit 's Lands Casfa, dan niet bezwaard worden? immers ja, want de Leden der voorheen Dominanteen bevoorrechte Kerk zullen niet m^er dan thans betalen ; maar is dit even eens waar, omtrend andere gezindheden? tk oor. deel van neen, want, ten opzichte van de Roomfchen moet ik aanmerken, dat deze reeds gewoon zyn tot het opbrengen van het geene , waar uit hunne Pastoors een beftaan genieten , enhet is niet te denken , dat alle die kleinigheden , dewelke ep eene ongevoelige wyzeonder 1 un'vvor. den opgebragt, geheel ten vootdeele der byzondere Roomfche Ingezetenen zuilen ophouden— daarenboven bezitten . de gezindheden buiten ce Gereformeerden althansgedeeheIyk reeds fondfen, om hunne Leetaars te voldoen , cn hunne Kerken te onderhouden , en behoeven dierfca'ven 's jaarlyks, ten minften niet de geheele fomma , die ry tot bekoftiging van hunnen Godsdienst nodig hebben ;dari vermits de Gelykheid vordert, dat de Gezindheden in evenredigheid yan het aantal der Ledematen uit 's l.ar.ds Casfa ontfangen , zho volgt daar uit, dat eentje Gezindheeden Keer ontfangen dan 17 nodig hebben', en dien-



C 3?4 I
LeerausTdcr Godsdienftige gezindheden geene beioldigers worden van de gen. dis ne; Volk vertegeuwoord.gen.
Thans blyft my nog eene zwarigheid over, nament-» lyk : of het Nederlanuïche Vcik ryp is voor de denkwyzc, die fk in deze ben toegedaan , en of ik ook, uit viêes dar de Conftitutie daar bét zoude verworpen worden , regens myne overtuiging , uit Staatkunde, om de daar uic kunnende voortvloeien gevolgen, myn ftem zoude moeten uitbrengen voor het1 705 Att. va de Cornmislie van Conftitutie; maar za! 'er Vryheid en Gelykheid plaats hebben, zoomoet, volgens myn begrip, her gehelde by dat Art. niet worden aangenomen; en by aldien Vryheid en Gelykheid de gronden van ons Sua'sb..iUuu niet kunnen uitmaken, zoo is my om hetzelve, wat daar toe een oorzaak ral opleveren.
Dan , op dat ik niet moge veronde-fteld worden den invloed van den Godsdienst te miskennen, or misduiden, zoo verklaar ik openiyk, na de .Godsdientt befchouwd te hebben in verband met het Staaosbeftuur , dat (naar myn inzien) geen Land kan beftaan, waarvan de Burgers overlut algemeen i.kt dM groothen prys op denzelven ftellen. een verfma.isr van den Goasdtensr kan geen goed Bu'ger zyn ; een goed Butger moe: als zodanig den • GoeLfltet-rt voorilaan ;• waarom ik het als een onvermydely i;en p icht aemnerke , voor den Godsdienst j die ik ben toegedaan, na'rfr evemedighcid van myne bezittine-n , en zelfs-door vermindering van verteeringen ? \ jaai'yks toe- te brengen : tot' volbrenging van weinetf plicht ik het eer» voordeel reken, my plechtig by deztf te verb-ndcr*.
(liet verrot* van dit rldvvs en Zitting in ons volgend Noittmr.j
Beknopt ïü-xtract vun de Zitting van Dings-
dag.iïèa 2S' M*m 17971 :. , 1
ITer plan van Organifatie voor de Baraaifehe Marine, doof den Burger dï Mist c. f. op laatstleden Donderdag aan de Vergadering overgegeven , wordt conform gearresteerd. .Aujfmorth produceert, namens de Commisfie- vsn Superintendentie eene Concept Publicatie:, waarby de Crediteuren van den Boedel van den Vorst van Nasfau weerden opgeroepen or» hm-ne pretetafien met behoorlyke bewyzen te ftaven, waartoe de Commisfie van Adminitratie datteiykseh. uirgenomen Saturdag en Zondag, van 11 tot 2 uuren za! vaceeren: ——— conform, beQotcn.
Extraeft'uit eene Misfive, van den Minifter Meyer gefchreeven te Par'ys'den 25 Maart 1797. htt Derde jaar der Bataaffche Vryheid , luiaende:
VerfeheiJene particuliere brieven , waar order eenige vTy suthentique, fprceken van eens hevige Actie, in Italien, waarby Tienduizend Oostenrykcrs gevangen , en de Prins Karet ter nuauwcrnood.«ntviugt zoude zyn ; maar tot beden taé is da*r over gene officieele. RwjWlJ by bat Directoire- inge. leotrtn; men vermoed egter dat de Couiier mer de- Depec'ies van den Generaal zal vcrloorcn of vtron stel nkt zyn-, want men weet zeker dat 'er eene actie,plaats gehad tn cf:; volgens Bmnafeitfs latere Brief, is daar aan hiel te t,e f;" len,
Da' de Spaanfehe Vloot in de I^wu van La-iix, op dea 3 Maait binnen geloopcn, was fteik 'i\ Sent pen van Linie; waar onder de Trir.itad.
Waarna de Vergadering wordtgecontinueerd tot heden avond
yalïêJW dat dezelve mëer "behsf worden dan behoort; ik /ee>e meer belast worden , want a':ie uitgaat nvt 's- Lands (Ssfa zonder onderfcheid is cehe uitgaaf, 01e door ade Ingezeetenen, naar evenredigheid van hunne vermogens gedaan wotdt: dit leidt geene.uitzondering
Ta maar, zegt men, anderzints zullen de Gereformeerden in ie afgeleegene Oorden geene gelegennetd nebben, om hunnen "Godsdienst WW te neemen, en hieruit zal dan ongeioof en zeedeh bederf worden veroorzaakt: maar nog eens, dit gevolg wor'dt door de ondervinding wecri'prooken ; ten tyde der reformatie hier te Landen , heefr die ./elfde zwarigheid plaats gehad, en het nadeelige gevolg dit men thans voorgeeft, is niet bewaarheid; daarenboven die zelfde zwarigheid betrekkeiyk de Gereformeerden, dat is het l gedeelte der Natie , heeft nog hedendaags uit hoofde van net minder % gedeelte van detelve irl dc at«r-le-g-ne ftrèeken van ons'Vader and des te meer p^aarr, en echter neeft het ongeloof en dé zeede'.oosheid zig tammer aldaar doen gevoelen in de evenredigheid van 3 tot 5 bet welk echter, als men. de gemaakte tegenwerping toeft fat , zonde moeten plaats hebben. , „ ,
Lk merk aiti , dat ae betaling uit 's Lands Casia , raar evenredigheid van de Leden der onderfcheide Gezindheden, noodzakelyk eene jaloufi'e tusfehen deze vc veroorzaken moet, naar mate de eene boven de andere cvoor byzondere fondfen verrykt wordt, dair, byatmen -een ieder op zich zelven wordt gelaaten, zulks geene nv.cr wangunst kan veroorzaken, ian de óngetyke vermogens onder particulieren.
Dc Staat moet voor den Godsdienst zorgen, dezelve Wchermen en de zekerheid der onbelemmetde m oïftenina van een ieder zynen Godsdienst voorltaan: Let e wel ingerichte Staatsregeling zal hiertoe gertoc^ame gelegenheid vinden, zonder een ondetftana da; «Hg geld «egeeven wordt. Het geheele Volk, zal/in.ronr.re;-i weikiaara zyn, want is het carafler varr onze Naue in he: algemeen Godsdicnftig en üerdadtg , waarvan ik volkomen overtuigd ben, zoo .tillende waarlyk Godsdienftige, en deugdzame Leden derzelve, in aitó verkiezingen worden voorgetrokken; het zal nier genoeg zyn den openbaaren Godsdienst uit Staatkunde by tc woonen, maar men zal het vertrouwen van htt Vok dan eest verdienen cn bekomen, wanneer men in den gemeen en ommegang een liefdadig, deugd/aam, zeugen braaf caraöer , door datsden bewysr te bezitten
E»ne onmiddelyke invloed van het Staats ■ Beduur op den "Godsdienst, en van deeze op het Staats Beltuur komt my zoo nadelig voor, aan het a:?,emeene Vo.ks welzvn dat tk tegen mvn gemoed zoude handelen by aldien ik niet aanrade , om .e gelyk met de memgvul .1ge opofferingen onzer 'Revolutie, tct verKiygmg van waare Vrvhetd en Gelykheid, ook tenens ahe nrsbmik van den GJdsdienk in eens bui en wet -fcft op het S atts beftuur te fielten , en die invloed af te fnyden, dewe.ke alle Landen de dienst van God heeft doen onta?won in eene vleïery der Grooten , en dienstbaarheid yoor ne genen, die het beftuur-in. i.ande.^.c'obt-r.. 6 De heilzaame invloed yp l«g Oo^de^ opdeïNruiffhen ftem ik zoo.' zeer' ais' ïérnaïid" tpè.Tfipt die mïiSi'mll geene fiaatkuhd'ge helling' helmen, e- d
Eer Drukkerye van VAN SCHELLE & COMJ». in de flAAUH.



G E Lt KH E 1 D, V & ¥ H E 1 ï>, BROED EtXSCHAf.
» AG- YE3LMAA3L-;
DERHANDELINGEN VAN DE
% T X JE V JE JU Gr M JD JE JU X IV G
REP RE SENTEEREN DE HET VOLK VAN NEDERLAND, i
N°. 4KQ/i Woensdag den 2$ Maart 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Fryhcid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Woensdag ■'' den 22 Maart, 1797.
Voorzitter K. W. de Rh oer.
""Vervolg van het Advys van den Burger de 'LeewC over den 705 Articul.
By aldien nu Neerlands Volk waarlyk Godsdienstig en weldadig is f^zoo zullen de Leden van het zelve met my éénftemmig denken en handelen, en deeze Conftitutie geen afkeer, tegenwerping, of religie haat ten gevolge ' hebnen maar de Burgers tn Nederland , ook in het Godsdienftige, betrachten al dat geene, zonder het welk geen Volk groot en gelukkig kan zyn.
Voor hetoverige, Burgers Reprefentanten ! om' in geene herhaling te vervallen, conformeer ik my met het Advies van den Burger Reprefentant Floh en zyne oonclufie.
- Alvorens te eindigen moet ik echter 0e volgende aanmerkingen maken'. Men zegt, de Staat moet voor den Godsdienst zorgen, waardoor menn-etw'1, dat de Staat eenigen invloed op de belydenis van gevoelen iiebbe, maar egter zorge voor onderwys: één van. beide is waar, of de Staar moet zich bemoeien inet het geene onderwezen wordt, en dan voigt daar t:it voort och invloed op de belydenis van gevoelen, ' bet welk ftryd;g is met de aangettoomene beginzelen of men moet liet geene onderwezen wordt a'iti e onerfcheitiene gezindheden overlaaten , en dan zal de hetal-'ng coor oen ' raat niets af of toe doen nr.n tie vefv, ai'rir.g cn fcheiTrirg in den G-reformeerde1 Gods_ dienst, waar van de Eurger Reprefentant Bosveld de "gevolgen vreest, en weike verwarring en Iclxurir.g, ■' bv' al<i>en dfeaslve bewaarheid worden, dat God vcr\w> < «.-enzints de gevolgen zyn van het niet beta-
ien, maar veel eer van het Decreet van den S Aug. over de affcheiding der Kerk van den Staat, welk Decreet echter zoianig een ge olg is van onze aangenoomen beginzelen, en overeeiiko 1 ftig den aart van onze Revolutie, dat wy tegen hetzelve niets kunnen ondernemen, of onze Revolutie ;wordt vruchteloos; en ik verdenke dat Decreet veel eer van eene leus en list te zyn, wanneer Art 705 gearrefteerd wordt, als het beginzel op den 28fte Jaiiuary aangenoomen, by aldten voorn. Art. niet w ^rdt gedecteteerd, volgens begrip van den Burger Reprefentant TJicding van Berkhout; dan ik vleie my, dat dc Godsdienst myner geloofsgenooten alle deeze akelige voorfpellingen, aoor een allezints Godsdxnftig gedrag zullen weerfpreeken, en dus bewyzen, dat hunne belydenis alleen ien dierst van Godt en geenzints eene Staatkundige partyfehit^ ten doelwit heeft.
Het voorbeeld der Franfehe Republ ek, dat ons tof eene waarfehouwing wordt bygebragt, is geheel niet toepasfelyk; «ldaar heelt men aan de Geestelykheidden. invloed, in den Staat niet alleen benomen, maar hui) ontbloot van alle middelen van beftaao, en alda.r waren de belyders van den heerfchenden Godsüenst vry
m^er in getal als vyf agtfte gedeelte der Natie.
Aangaan ie den invloed der Geestelykhei • of van den Godsdienst op den Staat, zal niemand uwer Burgers Repref'ntantcn het met my onééns zyn, en wy zy» ook niet voornemens den Geestelyken dadelyk hun beftaan te ontneemen-, waarom wy d„n ook hier te L.'rde die tegenwerking nier kunnen verwachten, dewc'ke in Fr nkryk heeft plaats gehad.
De. Godsdie ,st kan door geene Confritutioneele wetten gemaakt wo reien, tot eenigen bron van eeuwjg Heil. en grondflag van deugd en goede Zeden; want dan zoude ongeloof er zedelposhe'd by geene. Natie in Ettrcpa toegenomen hebben ook gann de Conftitntionecle Wetten alleen over de uirerhkc, daden , dewelke dikvyerf nïaar een gevolg z >n'van eene'Staat kund;ge overdenkifigf po, ju-zoo verre alken neme
Ccc ver-



verroomng tot fljr-r)rïng van* zyn evennaasten , waar
toe n%Wwlden tie Godsdienst van veelen zich te zeer ïepaalt, en by de zodanige geen grond van deugd en fröede zeden uitmaakt; oLwïI de uitwerking .van een* ' inn'ge overtuiging , die door geene Confiitationeale ■ wetten verkreegen wordt, als zynde geheel buiten het bereik der wet ge» ing fc utt .al.Jiet .welke, ik hc/luit, dat waare en oprJchte Godsdienst, waar van het onaffehydefyk geluk van een Volk afhangt, alleen door (onltitytioneele wetten-kan-befchCrmdf, maar door ger.ce; andere oofzJkefi bekomen wordt ; en byaldien men de Gereformeerden zoo onvericbillig befchouwd voor hunnen Godsdienst, dat alfcen de wyze» waar r:p zy tor de oeftening van denzelven het noodige zulièü ópbrtngea, (het'welk nogthans doqr hun in alle gevallen, hoe of men het ook nemen n oge zal worden opgebcaetj]) het ?X dan uit een verkeerd begrip, het. zy d, ór v -cr-crdeel 'eene ot overk melyke zwarigheid bevonden wordt, zt?o 231 het my ten minsten ibiuis aan geen moed 'onrbrceken , om myn ftem te feeven tot dt.t gee*e, waar door ik overtuigd ben, .lat de nadcciige gevolgen,' dte niet 'cf tyd urt dat verluierd "begrip'of vooroeïtieel , volgens myn inzien, jitocten ontftaan, kunnen voorgekomen worden.
Nu bivf't :my nog over a.n'te nierkdh, dat-het ark-heiden" van Kerk en Staat, het volkomen o-erlaaten Van alle Godsdienftige inrichtingen aan de belyders der nndCi fch.idcne gezindheden., geenzints de Godsdienstige leeringen- en Leeraars geheel (lelt-'cutter) her bereik der. Wetgeving; m? alfchoon- men- zekerheid en Vlc1icrming.to.zegt aan aile.God.-,d'enflige öet.oodfehapp.'h, zoo'blyven'dezelve ondergeienkt :aan de CenfHtu.-'e, de Wetten en al'e voorzieningen, dewelke tot het algemeen belang noodzakelyk geoordeeld wort!en; op dar de Vryheid van den Godsdienst niet ontaarde, in'een middel, om den Staat te verdoelen, de Volksftém tc fnlooren , en eene heerfc'ieiide Kerk onÜÖ eene nieuwe gedaante in te voeren- Men.moet derhalven de Leeraars van den - Godsdienst aan de Werten van den Staat verbinden — zy- moeten Staatsburgers tzyn:," om het Leeraar - Ambt te bekleeden; 'men moet zorgen , dat de Confiitutionee-ie wfct, waar Ir-y de Kerk van dfen.Sraat is afgeieheideh, op gecner'handewyze hoe ook- genaamd-verydéld worde, Geestelyke hëerschzuchtigbeid, hoogmoed van Kerkvergaderingen,, te veel'vermQgende G.eestelyke corporatien, én allé nadeelige gevolgen, onder den dekmantel van Godsdienst, moeten zorgvuldig en zonder oogluiking tegengegaan, door wyze maatregelen voorgekomen, ! «n des noods verboden of vernietigd worden. ■ncit' .' 03 ■■ ■' S ïfti n ra «S . I ,1
fusten zegt:
Qok ik„ Medeburgers! .Ilebbe bet woord gevraagd, om Ulieden', om het Volk van Nederland,, het welk ik" de eere kebbe' met üh te vertegenwoordigen, met - die openhartigheid-, dewelke eon Oprecht Vaderlander betaamt, myne gevpeki» open re. leggen* over den inhpuLvai) J*t 705 Articul van het -:ï5'/ ■? s"Q
Plan-van ConnHt«rje-, door de Coinmisfie?.van ar Ontworpen,.
iet welk by veott^auringc aan -deerde van den dag géblevcnis, :n welker pointer)^ gelyk tk Vu uiig wtnfehe, 200 SI niet op ieder,, ten minften binnen weinige dagen tot onzer aller eer, en en teste der .Natie door .een. Raadsfevend Decreet beflist zullen ivsrdon.-- ...... . .1 Cl
Moest ik over dit gewichtig onderwerp fprceken als een Burger van dat Gewen, waar uit ik'iterwaiirds gezonden wierd, het welk jBcli 'den nn.iin vin'ZeelaTid draagt. - .-• - »
Mo*S( ik alleen myn éfeg vesngwi op- en myne gedachten bepaalen by het als 't waare'moreel Volks - Caracter der Zeeuwen, kxxz yan verre de grqoJte ^eerderheid mct.iny belydenis. doet van Seiie-OlWstelyke l.ee.fc,- dia men-dn IfcrvormHc iibcmt, ien viiar omtrent, zooniet allen, ten minften zeer veelen gantsch niet onverfchillig denken.
Dun 2* nul t 0>1. Burgers' Re-pr-t Hntarrten t -.Mislclifan reeds by voorraad myn hefluit kunnen gisfén.
Maar neen I Djtjs vr.ytw Jkdycljngp njet. Doordrongen van het bc-zéT van den "jj'léTi't ,""vaar ifan ïü myT>y~deIntfeoE' ili'Tr'fté Aebtbaarc Veiaad-iiiig plechtig verbond, ;*) ik, zoo veel mo;elyk, getfouvi aan bet ppjjiijfrk ujyïfry zending , ïpyo" Advis jitbiengen als Veite^CKWoWlLcr van h t geheele iN.lfcrfandfclie Volk, wier algemeene be'.aiKens my inet L' alien zyn aa. betrouwd.l.' • i' . ' " 't-.f..- 1'jö ö4 ö 'r H 9 f
Geen overdreven lever dus voor eenig byzander Kerk-begrip aiyner Land- of StasgeTihott n zal myne mond ontll aten. En by tldien nu en dan het Woord tierwrnide van myne lippen rolt —■ Dit moge UI. waarde' Medebroeders I Die óver het punt des gechils met my niet eenft rnmig denken, of eene andere Keerideag ,'ol,,ou, niec "ergeren of be-leOjgcn!- Hit verzekerd, dat ik druiloor niet begcere een heerfchérrfi fevrfttflfcl met alle de Voorteckxn daar aan vooraiaals geheel,t, voor-te liaan, —r- Doet my het ■echt yan te gelooyeu , dat ik daar. mede geen oogmerk hebbe, jm deii' V.-ede te verbreeken, die (vergunt my'deze uitdruitldn;en) de byzondere Godsdienstige Kerkgenoo'ffel.iappen in Néder.' and, door- en in onze dagen van Revolutie onderling zoo geluk. 9g gcteolfen hebben.
'Daar.aan met gelieel myn hart. hulde doende j brëdè ik ü uilen. Houder ondcrfehCid, op. welken Godgewydeii Alrsai f'-yl. ook Utfeu Eer-Dienscrhoogt offeren, inereen'e ongeveinsd; \v Ihie.enenukl , in raiarvolgiiigA'an riry; e;e, en tevens .waardijen An prgeno(Us, len braavcn en kundigen de Mist, niet Hechts als Burger, maas tls Gillisten myne hand van B:oederfehifp aan. En ik tltil ve'er deze jdol'te byvoegen,, dat, ilhoon wy deze.Raadzaal eerlang verlaa, :,eu, cn zeU veelen onzer nnsCjilcn elkaederen aan deze zyde (fes GrttCs ï-ffminti-ineer-o-ittttoeten zullen, uwe- naamen by'my" in een Svoederlyk aandenk. 11 zullen blyven.
! 'Na déze bctuiginge zal'tk ter zake twcdcn,-en t*l. myn gevoelen mededeeleii, zoo wd als den givnd opgeevtn, waar'ip liet,zelve fteunt.. * .. . . ,
„ De Staat zorgt, dat liet Godsdienstig pnderwys bevorderd „ worde, dat overal de gelegenheid tbt publ'eke " Godsdtehsr',, oeifening zy, en dat alle Kerkeiyke Leeraaren behborlyk beraald „ worden. t ./tl
Zie daar kort cn zaaklyk myn Poliptk Gtloof ten dezen op-
ztelueii. Een Geloof liet g'cenc'ni'et (leclits iiiyn' mond be-
lydt, waar ook myn hart gevoelt. Een Geloof, het welk
naar myn inzien mét het. algemeen belang tie Natie overeenkomftig is. tri 1 ,1 'ij Ik voor my houde het dajr voor,. dat de Godsdient /dit.woord ,
op dat ik ter voorkoming van misvattinge omtrent de betekenis,
waar in het zelve door my gebezigd wordt, my iris. elyks verklaren, inden zin van uitwendigen Eerdienst aan het Opperwezen
genomen) de Ziel van den Sraat is — dat zónder denzelven de
Politieke en Burgerlyke Vryheid verlooren g3at.
Ik voor my houde het daarvoor, dat alle, zelfs de beste Mnat-
fchappelyke inricjitingen, zonder Utugdyi goede Zeden nutteloos .



C 3 *7 )
zSn en hoé die, zonder beoeffening en betry&tinge van dei Godsdienst kunnen worden aangekweekt, letuige ik in goeden ernst niet te bezcffen. . ' Indien ik daar in dwaale, dan is C«t vertromye ik) myne
dwaljnge vergeeflyk dan dwaaie ik in navolging van veele
ónder U, die dit gevoelen met my omhelzen, en die Gyliedeii •Burgers Repréfentanten! zoo min als ik met den naam van batiatiekSn of Onkundigen zult kunnen of willen bcitempeleii — Dan 'dwaale ik op het feètfpöbr van veele Staatkundige, en Wysgeerige Mannen, zoo van vroeKre;als'totcre daagen, dae beweerd heb'ben „ D>t het onmo.e'iyk is, een' Burgerftaat zonder Godsdienst te vesti-en of te bewcaren, nadien de vrceze Gods de eenige .[band is* die de menfehen vereenigt, zoo, dat die weggeno' men zyifd'e, alle verbintenis verbroken , en ook dc unmiiiitciidfte Detisd, naamlyk de Gerechtigheid, uit het menfchciyk gc(lacht vcrbaniKii wordt ". Waar uit de wyze Pla/o dit befluit heeft afgelei.1, ,, Dat het een der eerfte plichten yan de Over' heid'is, den Godsdienst te befchermen, en daarvoor, als ';" voor bet edcllte pand' i» de Birrgerlyke famcnleeVinge tc
'" bkfléyoelent ïk erkenncbet, heeft warme tegenftandc'rs in dee'ze Vergaderinge ontmoet, wier ktmdc en welfpreekenhcid ik hoog waardeere, dóch in wier cierlyke Redevoeringen tk ( zy vergeeven 'my deze openhartige betulgiiigcj geen kracht van overreding 'hebbe kunnen vinden. , ', 'Só'miüïgè dier 'Redenaaren hebben hunne bewyzen ontleend, 'uit Ulicdcr bekend Decreet van den 5 Augustus des jonglte vcrloopeu laars; terwyl anderen zig meer opzettelyk bepaalden bvdc argumenten, uic de noodzakelykheid — uit de onbillyk, -jjéid — uit de gevaarlykheid, en uit de onuitvocrlykheid geno-
lk' zal niet onderzoeken Burgers Reprefentanten ! df het zoo 'even genoemde Decreet het Plan van Conltitutic, waar aan de daar toe ctprcsfclyk benoemde Co i.misfle werkzaam was, al 01 Siiet hebben kunnen of mog-cn vooruit loopen , veel mm, ot , in en in hoe verre het zelve ons in de tegenwoordige vrye deliberatien zoude kunnen of mogen belemmer, n. , , . . ' Door dit onderzoek zou il; fomtyds myn's ondanks iemand 'uwer tegen 'my in liet harnas jaagen —e- zou ik tomtyds teegen rniVncn wille in verdenkinge komen, even of ik den toeleg hadde ein dat Decreet, lv t zy ::echtftreeks, 'het zy van ter zyde krachteloos te willen maaken.
' Neen voorzeker! Hoe zeer tiet my niet 'heeft mogen gebeuren, 'mv omtrent het onderwerp van dat befluit 111 deeze Raadzaal te
vcnMaaren, betuiuc ik echter, dat ik my daar aan als Lid dezer 'Vergadering' niet "alleen volvaardig ondeiwerpe, maar het zelve
ierbied'igé, . " .
Vólgens dit Decreet hebt Gylieden Burgers Reprefentanten!
dan begeerd, dat de Kerk zoude afgefcheiden z 11 van den
^'Dit* is ook in het byzonder myn verlangen Dit was ook
de begeerte der Commisïié van 21, die van de noodzaaklykbeid en billykheid daar van, dit in Art. 706 van het Plan van Conftitutie daarom heeft voorgedragen, en daar door getoond, mets liever te wenfchen ; dan'dat zulks in eene Conflitutionecle Wet, niochte veranderd worden ; doch te gtlyker tyd als een gevolg •van dezen Regel 'cr by voegende, „ Dat'er dus geene Burgerlyke „ voor- of nadeelen zyn, aan de belydenis van eenige Godsdicns„ tige begrippen gehecht.-"' Ecn gevolg, bet welk de grenzen (aanwyst, 'binnen welken die Commisfie vermeende, en ik voor my ook van gedachten ben, dat deze regel bepaald moet worden. . • = . ■ '
De Kerk'zy afgefcheiden van den Staat, op dat een ieder, %elk Godsdienftig Kerk-begrip hy ook omhelze, de mfpraak van zyn geweeten vry en onbelemmerd vol ge ! ' '.- De Kerk zy afgefcheiden yan den Slaat op dat liefderyke Broederfehap' de plaats innecme van haatejyké vervolgingen eu rwtüekiHrije ondericheidingen 1
De Kerk zy afgefekciien vit den Ststl OJ^dat alle üefdelooze omlerdrukkin ten een einde neiinen, én niemand','liet ezyhy de leere van Calvinus, I.uther, Menno Slmons, Armlnius of anderen volge, het zy hy den "oontsch - Cat.'iolyk.n Godsdienst is .toegedaan, eikand ren overheerfebe!
De Kerk zy ■ algefcheielcn van den Staat op dat niemand om Zyn Godsdienstig geloof worde verongelykt , maar op dat alle gelyke befcherminge vinden, om de gewénscfite vruchten daar Van plukken ! -
'In dezen geest immers, Burgers Ri■pivfcnranten ! is LI. !>rtvengeinclde Decreet genomen.- Ten mir4fecn :k voor my bottlige ter goeder rrouwe 'hec zelve ninnn.r in eeiui auderLn zin to.' hebban opgevat
Trouwens hebt Gyl. deze uitlegginge voor zoJ veel nood zelfs niet nader bekrachtigd en buiten alle tegenfuaak g'-bracht , door ondcr de grondbeginzel.11, die aan het hoofdtaks Contlltntie geplaatst zullen wórden, eene ftellinge , daar mede ten vollen overeenkoiiiflig, aan te neemen , zoo als andere fitre-.-ktrs-reed*vi'n'.v my lubben opïemcrkc en aangetoond, niet welkers herhaaliiigcn ik. UI. aandacht niet zal vermoeien.
Nu noch cup enkel woord tot op.losfinge der verdere htömUmi gen hier boven aangeftipt.
Wat is het noodig, vrbagt men, dat de Staat zig omtrent de beraalinge van alle Kerkeiyke Leeraaren bekomiiiere.
Kan niet elke Geneeiite voor zig zelven zorgen, zoo als da Disfenters altyd verplicht waaren;
Is derzelver Godsdienst daar door immer vciflaa.uwd. Zyn dezelven niet tot- heden traande gebleven, en zelfs in tyden van verdrukkingü in bloei en . welvaart toegenomen ? en waarom
zouden de Hervormden daar toe minder in ftaat zyn zy,
die altyd eme bevoorrechte beiclicnninge gevonden hebben —— nimmer door onredclyke lasten zyn gedrukt, en. daar te boven veel talryker en verniogeuder zyn.
Deze aanmerkinge heeft oppervlakkig eenige waarde, dodi de, zelve kan myns bedunkens den toets eener onpanydige" beöordeeling niec dooiftaan.
't Is waar Burgers Reprefentanten ! de Desfentrs hebbed Zelfs in tyden van 'onrechtvaardigheid en verdrnkkiuge hunne Leeraaren moeten onderhouden en geheel en al voer zig zeivea zorgen. . •
Dan welke kracht vaii overtuigende redenceringe is hier in gelegen! 3
Waar is het onbekend, dat, hoe meer tegenftand men vindtk hoe meer tegenftand 'er gebooden wordt.
Is dit Zoo in de werkinge der nattiwr? Dit is niet minder -waarachtig in het ftuk van den Godsdienst, waar van zommigenv ook de Hervormden , -die daar voor wel eer goed cn bloed hebben opgeofferd, de fpreekendfte bewyzen hebben opgeleverd, zonder dac echter daaruit noodzaaklyk volgt, dat daarin een zeker, veel min onwedeiieggelyk' betoog voor. hun duurzaam vermogen re vinden is. Eiï de .goede Hemel bewaare ons allen, dat die-tyden nimmer wederkeeren, .waarin wy zulke middelen tot ons Godsdienftig beftaan behoeven aan te wenden.
Even weinig doen, na myn oordeel, af, de argumenten, die uit de be'fchenninge, wclke de Hervormden boven andere -Kerkgcnootfchappen genoten hebben of uit dc talrykhcid en het vermbge der eerden boven de anderen zyn ontleend geworden. ,
Veel eer bekrachtigt het eeifte argument, ten zy. ik my geheel vergiste, myn gevoelen, en dringt de noodzakelykheid te Berber ■aan, dac de" Staat voor de betalinge van de Leeraaren der Hervormden, zoo wel als van andere gezindheden eéne gelyke. zorg behoort te draagen.
Juist daar door, om dat de Hervormden meer dan de overige Godsdienftige Secten befchermd wierden, is veroorzaakt, dat zy geene of 'weinige Fondzen hebben, waar van veele Disfenters zeer ; wel voorzien ten minsten niet geheel ontbloot zyn.
En wat het laatst gemelde argument aangaat,.zoo is het wet niet te ontkemen, dat de belydeis van Ucu Hervormden Gods-
CCC 2
«ÖCMSt



< 3§8 )
diejist in Nederland, te zarnen in een gros genomen zeer verre de La&en der overige Kerkgenootfcli'ppeii in getal en vermogen overtreffen. Doch men -zoude zich grovelyk bedriegen, n>dien men daar ui' hun proportioneel v run-en wilde .opmaaken. • Hoe oneindig groot is onder de ILrvor nden met het getal der behoeftigen in den geenen, die vau hunnen handen arbeid beftaande, moeiten hebben om van den vroegen morgen tot den laaten avond voort te leven ,en van de kosten, tot hun Ugchaamlyk voedzel en natuurlyk beftaan volftrekt otiombeerlyk mets overhouden, daar, de Roomschgczinden daar vau uitgezonderd, onder de overige Kcrkgenootfchappen, die Claslen van ir.cntchcn zeer weinig gevonden worden. , '■> ', , ,
Hier by komt, da- men niet naar het getal van het ge.ieüc ligchaam der Hervormden, maar naar dat der byzondere gemeentens de rekeninge moet opmaaken. •
En dan voor al zal het onderfcheid aaumerkelyk in het oog vallen. Zyn 'er op menigvuldige plaatzen onder hen geen l.edemaaten die byna allen ten eenenaal onvermogend zyn, om m de kosten hunner Leeraaren , en wat daar toe behoort, iets te kunnen bydragen. . ,
En wat zal ervan dezen worden? Men zegge niet, dat eenige gemeentens zig kuniun vereenigen. Doch , indien dit al eens zonder wezenlyk en al te groot ongerief doenlyk was. — Uie zal Hen daar toe verplichten of aanipooren. Godsdie; ftige yver alleen zoude hen daar toe kannen opwekken en aanzetten, even als de Roomsgezindcn, waar van zommigeii uuren verre van Hunne woonplaatzen dc bedehuizen gaa bezoeken.
Maar, daar gelaten, ot- en'in-hoe verre die last ,. dit bezwaar- door zoinmigen hunner meer door de yoortcutitteii van hun bvzonder Kerkgeloof' dan wel uic eene zedelyke en redelyke OvertuigiiW , die in de ziel gevestigd is, gewillig en geduldig aedragen is , cn tot noch toe godtaagAi wordt, zal ik, om niet den féhyn te hebben, van eenen Seeten leer te willui beledigen waar van myne denkensuy/e den hoogden miseer nectt, zal nt fle. lus dez- ahemeene aanmerkinge vraagsge'.vyze maaken, ot byaldknooK d:ze Godsdienftige yver ouder de Hervoiuiuen, zoo als ligtelyk zoude kunnen gebeuren , met eens overal even zeer moclKc ontbranden, daar van het ouver-^ydelyk gevolg met zoude worden ze-de bedervend losbandigheid, ot ten minsten koelhartige oaverfetiiïllgheid, ondeugden, dn-,.hoe zeer in. trappen onderft;heiden , beiden echter daar beenen leiden, om yopi het algemeen Volksgeluk nadeehg, en daardoor voor ue- politieke en burgerlyke Vryacid gevaarlyk ce worden.
Welligt worden deze myne redeneenilgen miskend wet igt
wordt my eene txdoelinge toegefchreven, even ot rk my tot oefehermer der Hervormden wilde opwerpen. , .
Dnn het zoude ten deaen aankomen op de Detee,;ei,is, waarin dit woord genemen wordt.
Verftaat men door befchermer iemand, die als Staatsman (wam ■in deezen zin moet ik thands fprecken,) de eene Godsdienst bo ven de andere yoorftaat. Dan doet men my ongeiyk met my diei
naam te geeven. - 1 ,
Maar verftaac men daar door zulk een, drie tracht voortekomei en te zorgen, dat de Hervormde -Godsdienst.zoo ram als pemg andere swordt ondermynd en te gronde gaat • dac alle Godsdiensten even zeer beveiligd en aangemoedigd worden. : ïn dezen zin , ik-kome 'er openlyk voor uit, ben ik op die: Titul groots, -en bedairke hem, die my met denzelven op een voor-my zoo vleiende als aangenaams wyze zoude: willen vereere» ornaat in dien gevalle de gehechtheid aan de [geheiligde, mi» "we bègTep^ beginillen van Gelykheid e* Broederfcia W dien eerna\m doet verdiénen, zoo wel als de getmiwe nakc rnbrge myner pliCht, die, naar myn 'inzien, ury gebiedt voorin "elzyn van alle Godsdienftige Gezindteden', zoomaar met m< II goede zeden of de rust der Blaattcbappy ftrydig, te help.
'6 W déze betekeais wl ik dan gaarn de be&lietmer der Hervora
den heeten, niet, om dat zy' Hervormden zyn, maar om dat zy
tot eene Kerkgenoot'fchap Bëhobrên , aiê uit hoofde haarer gefteldheid, -—- die volgens dc repelen van ongekreukte Rcc' waardigheid, en op gronden eü'iei'it;pte onzydigheid , de rusfclienki mende zorg van' dei Slaat behoeven, zullen zy, terwyl luiti alle beerfebappy ConjUtulioneil wel cn te nicht zal ontnomen worden, niet tot een cegengefteld uiterfte vervallen en Cdiifliliitionecl buiten de rnogelyk'ieid gefteid worden om hun aanweezen te behouden, cn gevaai^yjü loope'i om lut zelve te verliezen.
Dan hier van gShoeg. Ik gaa over tot een onderzoek, of ifi myn gevoelen iets onbillyks ligt opgellooten.
Iutusfehen 'is du in deeze V.rgadering beweerd. En waarom? Om dat 'cr fonunigén zyn, die toe geen Kcrkgenootfchap behooren om dat, dit zoude men 'er (nisfcliien kunnen by voegen-,
om dat fommigen geen Godsdienst hebben of belydén , ten niinften daaromtrent zeer onvcrfchillig zyn.
Het getal van ónvèrfqbttllgeil voor iterj Godsdienst moge eenigzincs aaumerkelyk wcezen, doch gaf'; der eigcnlyk gezégde Ongodisten, indien 'cr zulke zyn, of van hen, die tot geen Kcrkgenootfchap behooren, is voorzeker in ons Vaderland, minder groot.
Eu hoe veelen deze a len ook mogen weezen —— zy kunnen voorzeker niet in vergelyking met bét geheel gebracht worden.
Indien wy anderzints overtuigd zyn, zoo als ik ben, dat een Staat zonder Godsdienst'niet Kan gelukkig zyn, dan is, niyns achtens, geene onbillykheid daar iji te vinden, dat voor de betaalinge tier Leeraaren van alle gezindheden door den Staat gezorgd wordt, zoo lang het waarheid is , dat het Heil des Folhs ddtjioog{le IVttt moet xJeezen.
Want, gaat hec argumenc door van hen, die dittegenfpreeken, dan zyn 'cr menigvuldige politieke inrichtingen, waar "toe 's Lands penningen.niet zouden mogen worden gcëmploieerd.
lio "zouden b. v. om niets anders op te noemen, dan de kosten voor de Hooge Schooien uit de Nationaale Kas kunnen of moge'i winden goedgemaakt, daar een groot aanul ingezetenen daar bygeen, i innc-rs geen reclitftreeks belang hebben.
L i waarmede zoude deeze Vergaderinge (het zy met den me sten eerbied gevraagd ) om van reeds genomene1 befluiten tc fprceken, haar Decreet van i éénfinelting der oude fchuiden kunnen colaveeren, daar immers niet alle Ingezetenen vooronderftch kunnen worden, daar by evenveel belang te hebben.
Noch minder concludeert naa myne eenvoudige begrippen hc't argti'.Mt uit de gevaarlykheid.ontleend, "het welk de derden bcd.enidnge der bellryders van myn gevoelen uitmaakt. Niettemin hebbe ik van dit gevaar zeer veel opbel hooren maaken.
Welke nadccligen invloed, zeide men (cn hier in was het gevaar gefeegen j zei het niet hebben, wanneer de Staat voor dc bemaling der Leeraars zorgt! Hoe afhangelyk zullen zy daar door san bet Gniiverneiiient gefield worden. Dan credat hoe Jtid.cus /Ipclla, Non ego. . . 'tls waar! toen de | lei-vormde Godsdienst, by uitfluitirlg i bevoorrecht was, en de andere gezindheeden aan zig zelven over geiaat.cn wierdén, Ja fommige als 't ware by oogluilringe beflon-
1 den Toen de Kerk ten dezen opzichte niet afgefcheiden was
; van den Staat, gewisfelyk", toen was de invloed van denzelyen Op 1 de Kerk Leeraaren groot. Op die der Hervormden, om dat /y uit de kas van Land of Stad by pr.rj'crehtic betaa'd wordende , ^ z\n als'twaret gedwongen vonden, om naar de p; p-u, mag ik e my eens zo yof uitdrukken, der Overheid te dai len, uit vree-ze van hunne bezoldiging te moeten misfen, en aan de genade hims nee Gemeentens te zuilen worden over;,aliiaten om van geene tmp derc redenen van onderwerping tc gewaagcr;.
De invloed van den Staat op dc andere Kerklgcnjaren, :t fchoon uit geheel tegei overvolle!de oorzaaken, was in.dien tyd lt niet minder groot, omdat veelen lumr.cr ilechts 'weufende ^en tokrieerd, bekommerd waren, om,wanneere.y zv, niet fehiStten, naar den wil der Overheid, immers van de meerderheid dérzelye



C 389. 3
niet eccne tesMft) vsn factie vqioial Tlnats hacfc, en dan cok. nVlpen ncvsfii-Iv'; is) »h orurcnadc tc zullen vallen. nELflXi^^ Is thans het'geval. — Nu g GodsjjgWiSkKfapep in de Wet eene 0ki befehcrniinge fflWffi — Nu tót voor zoo wel als voor derzelver beit^ié^lMM^hi^te^aW*11 en dus aan
»&rdi nuua bet vermogen zoo wel van eene pirenond-reei-e .de befel.e.iiiing voor (éne. a s van eene despoticke SXUklnge van de andere Kerken zal benomen worden. — ffifSSw^dè geenê Kerkleeraaren in het byzonder door het veelvennogènd metaal van Goud ot' Zilver zu len behoeven tc worden rn'Xkt, om de gunst van de wdcer alzoo genaamde Grootni af tè bedelen, of hunne ongunst te vreezen. -
' Vt bv aldien men van gevaar wil fprceken ■ wie za het
ecvaar berekenen, waar aan de Godsdienst kan worden bloot gefteid wanneer men de onderfcheidene Leeraaren der Betaalmge 'van hunne Gemeentens af rMrgelyb maakt.
Welke"onzalige twisten, welke rampvolle verdeeldheden kunnen daar uit niet geboren worden.
Zal niet elk Lidmaat dc bcheerfchcr van zynen Leeraar kunnen worden iuist daarom, om dat hy zyn Betaalshccr is.
Tniet èc. Leeraar geheel en al, van dc grilligheid , met Hechts zyner" Gemeenten, «aar van elk of wel van eenigen hunner in
^ÏC" tir^eteenefehcurioge ontdaan dte voor den
Godsdienst r,adeelig zoo wel als voor de Maatfchappe ykc
Welvaart verderlelvk is, vooral in ecn', tyd (en laat d.t toJi Uwen aandacht Burgers Reprefentanten met ontlnappen ) waa in SlUiéke denkbèllden noch zoo verre uu- den anderen1 0-
"e„ waar in de vrjheid en ouat hangclyklieid van onzen
fZt niet alleen door openbaare, maar, bet geene noch ager is door heimlvke en bedekte Vyandcu , zoo hevig aanecvallen ,
^tttttttt arÉSl^ieia heeft myn gevoelen
^Mö^öS^ een tyd,om aan dc^rg der betaalmge van'alle Kerkeiyke Leeraaren aan het onderbonden, en L fs daar zulks vereischt mogte worden, aan het oprichten der 'noodige gebouwen tedenken I Nu het zo iammcrlyk rnet sLands 'Ttnarlacnpefchapen ftaat — nu de Schatkist byna tot den
ÏSa^^at Amptfenootcn I ik 'moet met ccne treurii c deelniemince deze fmcrtelyke waa.heid terkc-nnncn —— lk IS dat 's Lands Fif.antieete tgeftand uj vroegere dagen
' vrv \ at KvAr aanzien hadt. Doch is het daarom-volftrekt on^elv-k — ls het.volftrekt hopeloos, dat deczc gewichtige zWtihsi <ïeor t^d cn vlyt, voor al dan, Wanneer de Zon.it toHgfewktÉ Vrede onzen grond.eens fpoedig, het welk God gec ve > mochtc befclivncii, zal kunne» overwonnen worden! Dat wj Joh dxaen tot dus' verre voortgczett.cn arbeid verd.i ieaakcii.
jtatoren boven. Is het verval der geldm.ddelcn dan ze de-ncentee ÈgéÈ zoo dtrtitaté toegeroomen. Ii dan die zwaari^z^-vernieerdcrd , ' fcedett'dc- Vcr; adcuiire .het decree om rent de Be» en Ondeelbaarheid der Republiek zoo naar mme. «lT 1 bimen £e„oo.nen heelt, zonder dat men oestyds eeiiu utai in dian.Vu of e-enke verzeekering bekomen hadt, om. iia
'5! te kin nen beooideel'en, ol en door weike middelen bet zelv, b h tltukder Finantien zoude kunnen worden uitgevoerd! Zv X dit uit eene angsivalliée bekbmu.ciu.e- vooraf yetlang-
- den, witrden door fommige tegcn%rccUcïs, 0111 ai.dere min zagt
I wedérleggine.cn nu "iet aan te- voeren , waarop 11.cn de gemaakt zwariclKdem onthaalde , daar mede voon.aii.eiyk algeweezen d£
jJ ê priMipc was, en dat daar aan alles nioe'sc worden op-ge
ütWd nu ! was dat zoo, toen het op de Politieke e*iftcittie va 'h-a Volk aankwam, wat zouue ülicden Burgos Repr tedtamen dan wfléwlwudeï!,.om- in het wgsrvwooidsg,geval e» dc zeltd
,-vze te handelen, nu kat dé bevordering yan den God.'diarj er, iii dé Deugd'cn goede Zeden geldt, waarmede bet waag -an den Staat ten rJSnwfteh verbonden, en waar van het geluk icr Natie in mvh oog onaffclieidelyk is.
Verder 0!' brecdcr zal ik dit niet uitpluizen — Meerdere ol rdere redenen zal ik ter addrucite van myn gevoelen, en xief iplosfingc der daar tegen aangevoerde bedenkingen met bybren-
'"veel min zal ik mv inlaaten over de wyze, hoe de middelen .-an betaünge misfchièn zonder groot bezwaar voor 's Lands kas zouden kunnen gevonden worden.
De wel uitgewerkte advifen van andere fpreekers hebben my die moeiten uitgewonnen.
Mv tot hunne gelegde gronden rcfereerende, en de mynen ui liaerécrende, zal ik my ten flotte vergenoegen, om uit het een en ander dit befluit te trekken, dat ik geene zwaarigheid maake, om my met den inhoud van het 705 Art. van het Plan van Conftitutie, door de Commisfie van 21 ontworpen, te conformesren. ; ■ ■' - -
Van Horbach zegt:
Burgers Reprefentanten! thands gevorderd zynde tot Art- 705 van het Ontwerp der Conftitutie vandeCommisfie van Een - en - twintig, heb ik geoordeeld , verplicht te zyn, om myne gevoelens daaromtrend eetngGnts uitvoeriger bloot te leggen. Reeds heb Gyl. vastgefteld , om den Volken voor te ftellen: „ de er* kentenh van den heilzamen invloed, welken de eer^ ", bied voor het beftaan van een Opperj.eezen heeft, ', 00 Deugd en goede Zeden:" na dieerkentenis is het IJl.'minier noodig voorgekoomen, om Art. 704 in dat Ontwerp te laaten bryven. Maar, Burgers Reprefentanten ! wat betekent Eerbied voor het Opperwe" zen? zoo het niet is, de overtuiging, dat deszelfs " oogmerk en wil altyd en noodzakelyk, wys en goed ', is, en, dat de middelen,die hetzelve daartoe bee', zigt, altoos dé besten en billykften zyn. Hoe zal die Eerbied tien erkenden .heilzamen invloed hebben '! op Deue^d en goede Zeden? zoo het niet is, dóór
L het gevoel, dat Deugd en goede Zeeden, d-t
1 het volbrengen van den wil van dat Opperwezen de eenigen zeeker werkenden nrddelen zyn, om een, maal tot Geluk en Genot, (waar naar doch elk zyne poogingen en wenfchen uitftrekt,) te genakend Hoe zal die Erkentenis, die overtuiging en dat Ge- • voel plaats hebben, zonder Wetenfchap? hoe zal die Wctenfchap worden daargeftcld zónder Onderwys?
Het is daarom , dat de Commisfie van Een - en - Twintigen (en, naar myn inzien, te regt 3 gefield heeft: „ De Staat zorgt, dat hst Godsdienftig Ontterwyi ,, bevorderd wo, de enz." " ' '' fa.
Maar, zegt men : Erkend zynde , dat Godsdten/tti Ónuerwys en tublique Godsdienstoeffening nuttig cn noodig zy ; is het dan nog. even noooig, uat de Staat daar voor zorge ? het is my voorgekomen, Burgers Reprefentanten! jaa, en wel om dezeredene'iv
r°. l-trfoneel Gtluk is de eerfte beeteehng, waarom men in eene Maatfchappy treeën:, maai teenel Maatfchappy zender Godsdienst, althans, zonder den popenCcc 3



C 390 )
bkardev, vê'Ve gelukkiglyk de Godsdienst der Ned-r.-jidf-he fC;,tïe is . km :n dc nocden van elk individu vooraten', ot' e'k. individu gelukkig maaken ; doch den 'GoiSid-enst k;.n' e'k Lid der Maatfchappy eenemaa-' té fin '«duk bezorgen, waartoe de Maatfchappy zónr"r dczc'vc hui'en ftaat is: immers deze Godsdienst do ft h are verci rJerf. n ets wenfchen, dan 't geen re.< e vk V, en doet. dus hunne gemoedsrust n'et afhanr gen enkel van het toekoomftige. Zy vert^ngenaat. t 'deidveorfposd tier'Gi'liik'kigen, door de'ka'mte der ziel, ,y elke zy ,ve,ifch,;,.ft .. Zy pv.ak: 'ter huis'yk genak Hl alle qmfra Ir! eden vukrygbaar, 'mmets, zv■m-ta'kreen..eemcu.fge moeskruiden genocgiyfcer in rust, dan (vvo.- ;< coijicr i. er.ot zonderinrtcbntó— Zy maakt het v.' -tt ge, 'f geen de rt*gtv:;;.rd!ge heeft, beter, dan de overvloed d r bo»zen — zy alleen kan denverlaatenen, den arr»ent, wei) ellendeling.vreugde geeven, fehoop. zyp.geyoejcm .ti.aaiieri afeenerst
i°. yJlge.nieert.heil at geluk kar. irsgclyks dcor 'Let Mvrrchi; pGyk Ueft.tair in die man tb niet ^cVoórtetd _ v.-'orccn , ai? door behulp <-an dien Godsdienst. Öfn dat'de "Godsd-lein-t al een'kan vervthlen dat,geen', waartoe de M.-atfcb ppy alryd fleg's gedec'tclyk in ftaat is: ik dode, hut wrJkoeden yan kwade, en het te weeg brengen van' 'góc/p daaden.
et Het eetfto midvel, waar van zig c'kc Maatfchappy ofe gï tc ■■ .bed let. n, is, de ft ra f van het mtsdryf', en de beloöning v.'.n„/, het ,:oede;" maar die bctde gevallen < rdeifllll.cn buien, cn wel, bekende daaden; 'hef 's tiien' r:]-yd hffKgehk, daden te ontdekkert? de '■Ipuj&t.n worde:: kui'il'lg en met opzet verbórgen ge'>juJ.e. : vee'p kwaade daaden zyn bedekt met het mom der Deujd — veele góede wórden miskend, cn tie . Mnti'ehappy is 'n. dc oiinib^Öykfieid: om al het goede 'te 'r'e>r.i,n, eh al hei kwade* te ftraflen '"' << •
Is'i tt, .Lorp op ftni'ftelppfiheid.de fterkfle prikkel tot nilsdtyf/dc- God.stn'ensT beneemt 'die hdop, door de be- 1 . w'ysfheid . dat de receit yeicorgcrie daaden bekend zyn ' by" den Alwctèfdcn. —' Js goedkeuring cri'belooning td,e .veimoogcncfte aanmoediging, tot deugdz:,me bcdryVerw de Gods.iienst verzekert ons, dat onbekende . nedrigg qni^d hekend is,' cn goedgekeurd wóreit by den Algoeden,'. en zj5eï..zck.cr van Hem eens haar loon Zal onjn angén. ' '•,' '
b Het ander nrdde! 's, door uitbreiding van Weten, febap 'dutdclyksr denkbeelden van pligten te geeven — * «ié hartjtngteri 'tc regelen', eh echt oüdtgc vaste 'gn nd.. btginPeJen ia 'e prv.ien : Ook daar toe is geen gefchik-
bkardev, vê'Ve gelukkiglyk de Godsdienst der Ned -r.jadf he Natie 15 . kan :n dc nooden'van elk individu vooraten', ot' e;k. -'ndividu gelukkig maaken ; doch den 'Godsd-cnst kan' ek Lid der Maatfchappy eene maaÉe fin geluk bezorgen, waartoe de Maatfchappy zonfl?¥ dfzc-'ve' fluiten ftaat is: immers deze Godsdienst do ft li are verci rJer.e n ets wenfchen, dan 't geen re.< e vk as-,, en doet. dus hunne gemoedsrust n'et afhangen enkel van het toekoomll-ige. Zy veraangenaa:: t 'deidveorfposd der Gi-liikkigen, door de'ka'mte der ziel, v elke zy ..vejiehaft , Zy jn.iakt 'ter huas'yk geiuk m alle qrjifta tg!'eden vtikry'gbaar, 'mmets, zy maakt een..eei!\(:ti.fge moei-|.-rui.t«.i) genoeg!}ker in rust, dan B*% it eoiger i er.ot zonder on.'chu'id .— Zy maakt het •.v -tt ge, 'f geen de regtv.asrdige heeft, beter, dan dè ovvrv locd d r boi-ze-n — zy alleen kan den verlaateren, den armen, den ellendeling.vreugde geeven, feh'ior). z->p.geyoejem .ti.aaneri af^enerst
i°. yJjgenieen .heil cn geluk kar. irsgclyks dcor 'Let M-vtfchi: pelyk llefl.t tir in die maate niet pcVporfiehl , v.-'orccn , als doe»- bek'u'p <-an dien Gpasdrerot, 6m dat'de "(jodsd-lein-r al een'kan xervuden dat .geen., waartoe de M.-atfcb PP}' ah'yd fl.eg's gedcc'tclyk in ftaat is: ik i, .docle, hut v..-ri:oeden vi-n kwade, en het tc weeg . "krengen van 'goeie d.iadcn.
q Het eeifte- midvel, waar van zig c'kc Maatfchappy pi-, gt te .bed ie r. n, is, de ft ra f van het mtsdryf', en de beloöning vat'),.,', liet ,:oede;" maar die beide gevallen t reietfllllen'D'aden , cn wel, bekende daaden; 'her, 's niat' .tjtyd hforg-lhk, daden te ontdekkcriV de llpaje'srir wordet: kti:'ti,:g cn met opzet verboden ge"i-apcl.p : vee'p kwt'ade daadrn zy,n bedekt met het mom der Det:jd — veele gdedg worèlén miikerd, cn de . Mntfohappy is 'n. dc onutogeiykjleid: om al het goede ''ts ,be*,ó( r.-n , eh al het' kwade te Itrarlen "' «• -
Is'i 11, ,1 or p op frti'ftelpptiheid de fterk fle prikkel tot rvdsd;yf,:de Godsdienst beneemt 'die hdop, door de be- 1 wystneid . dat de mce.-t veireorgcne daaden bekend zyn ' by" den Alwctèfdcn. —' is goedkeuring cri'belooning ..si,c <xr.m-c,!L: 'ie aann'oec; 0>dg toï dciigdzt,me bedr»%'en', de Gods.iienst verzekert ons, dat onbekenae . nedrige diti^d bekend is,' cn goedgekeurd wórdt by den Algoeden 1. en ss^dr-zeker van Hem eens haar loon zal ont<angên. ' '
b H.dt arrefel m:elde! 's, door uitbreiding van Weten. feba'p 'deddeivker denkbeelden vau pljgten te geeven — ' «ié hartftogte-n'tc regelen, cn echt ouci:ge vaste gnnd. beginPelen :n te prjMerj: Ook daar toe is geen gefchik- " -ter weg, dn de Godscfienst, welke niet aljcerrde' uit- -< wtiie.ige, d: den bcftutirt; n\a 'r l et hart \ erbectert; cn ,.deszfil!'s"wv Ipdige waardeverlipo'gt .' ''1
'Ma; f.'. iyri fB tynil öch* oudigbr cn beter gro^dbegin-''. fejje.ru „'.dan z'g niét te kwefleh over den voorfpoed ' „ van énderen. ~— De vergelding van befeedigfngen „"aan God ever te-laaien. Zynen brbedc-r zeventig' 'maal'zevenmaal te ve'rgeeven , en voor Vyandcn'te 'f, kitlden? Zyn 'er wel GiondfteüingeB , die beter
„ Burgers kunnen vormen , dan die mede brengen? Om
deel te neemen in elkanders lotgevallen , te treuren „ met den treurenden, en biyde te zyn met den bly-
„ den. Die Hemeirchen loon vasthegten aan het
., kieeden der naakten, het voeden der hongerigen, „ en het troosten der lydendeh. Die leeren , dat
zelf weldadige wenfchen beloond zullen worden, ,i fchoon he-r vermoogen ontbróoken' heeft, om'er aan >-» te voldoen door daaden"-
fs dan atmgetoond. gelyk ik mv verbeelde., dat waare Vclkeverl'eht'ng, zonder verband met God;dn'enstitr oiHi'erwys niet kan w irden daar gefteid, en dat daarom dc Staat voor het zelve behoort te zdrgeri, dan zil na de vraag zyn t moet ook de Staat zorge?: voor de betaaling van de Leeraars van den odsdicnstf
Het is reeds door meer, -dan een Lid dezer Vergadering aangemerkt, „ drè het einden wiï.mbet ook tef,, lens de'm'efdelen .auwenden, o n dat einde te berd». ken." Behoort nu de -'taat te-z )rgen \oord.-n Godsdiens', en het Godsdienftig ondeivvvs, dan komt het n\v voor, Bur.jers Reprelènrai.ten : èla't trók de Slaat 'behoore te zorgen voor hét vodr'naamfte* middel daar
toe; te weeten: de bezolding der leeraaren-. .
Trouwens 'er zyn , naar jn oordeel, geen Amptenaaren, welke der Maa-fehiippj-ë aang; Iegener dienst bewyzen, die hunne veimojens' befteeden aan het onderwys van hunne medem.-i.fchen in den G idsdiénst; 'er is geen onderwys , waar vim de Mutlchtppyë zoo veel nut en voordeel trost, ais van dit.
Maar! memheeft eens aangemerkt: als de Smt cm het nut, 'tgecn dezelve daar van trekt, zorgt voor den Gods-liefst, en daarom dc kosten daar van zoude moeten dragen, dan zou de Staat dit ook moeten doen voor alle auderé inrigtingen, die, al ware het ook, ia minderen graad, nogtans ook nut deden, by voorb. van Digtkundige, Mathematilche, Taal- en Letterkundig*
Maatféfiappyen, van Mttficq Collegicn . jaa! van
het Toneel. • • ■• -
Doch het zal voldoende zyn , hier op aan te merken , dat het wel aangaat van. het mindere tot het meerdere; maar niet van het meerdere tot het mmdere te bclluiten, en dat men dus meer redeneerktmaig kan en behoort te ftellen; ,, wanneer men oordeelt 'met ,, pligt, en belang over een .te komen, dat de Natte „ ren traaren kosten, inrigtingen van oneindig minder ,, belang en invloed onderhoude ; hoe veel té meer is „ het uan pligtmatig, dat eene Godsdienftige Natie, ,, welker zeergrote meerderheid uit Christenen beftaat, ,, kragtdaadig zorge voor den Openbaaren Godsdienst, ,, en her Godsdienftig onderwys , waar voor alle an,, dere Infteliingen in waardy en gezegende gevolgen „ oneindig moeten wyken.
Nog met een enkei woord moet ik fpreeken van eene andere tegenwerping,, welke gemaakt wordt, namentlyk-: of dan die geenen, die niet-.verkiezen ,» tot eenige der .Godsdienst -Secten te behooren, ook
ti hw



het hunne moeten toebrengen tut ©nderhoud ■ van ;Ü S dat hen niet aangaat, en. dat de Staat geep rent'heeft, van zvne Medeburgers te vorderen ; om d'at het ecen Burgerplicht is, tot eenige gezindten al , , A..„., w™,™ tk Mnmmt».. vooreerst,
te Ddl.UOie.ll. ••«""«k i- , , . Vijl
ut derzelwr getalten^aanz.eji van 't geheel, m uit
•ifitl net Iiueuienovv.iu.^.f, . , n V
Ten ■ anderen, dat het den onver ehtlhgen tn t «uk
' , ,• ..... „■,„ o»r,r>- hp!-_,ncr IS., dat cic
haar,zo'-ae.voor. net aiiunfeieiinviue, imuuu .y. p, l,vi.ks vcrlicnr.it]-i daar.tJo.ch niemand ontkenn n Zal,
E'ndelvK-, u.t ue ouuu « ri leun - doen c-twribulercn tot tnilanuhouding. van cicn Ldsd.ij.tsi,in 'taenenal, als een, Algem.cn belang, Vwne.beWfee.van den Staat,, oybrrnjts; het.zeker ,, dat z-Xder Goddienst de Staat nïet.,ge ukJcig zyn m, ol' duurz viVl^tian, en-bet eveti^cker is, vax Tk Burger,, verpiicb: .is, de fdncja'tr.ettien Van een
raat Wt.ar -van de. U-ids lense, uer. w.iu«"'»^
1 . , . ... ..n on rth.-lerh.indpn.
„f»2ri tóirPi'woi-Dineen . welke gemaakt zyn,
tn ook door andeie Leden , i aar myn inzien, \ ol-
V>! . *,_.'- .... :u .irt.-otiwtppr.» .fuc ' 'om Art.
icnde. pd-geio.-e, . eu ia. «uyu-^vwv * '■•
^ . .,«** .. . •_ ' „l„ !,..» .1 .X» .!« (Vimmn; ll> van
tog tc betiouuen., zoo *» i^jjuw*
;pn en twintig is ontworpen . „,„.„„
H en meue zouae iK^myu zieiweï tm-..^", ~-..ö-..-
>vprelenian.en uueu., ^^^^0^ buiten
door zieK.eu pje w ...........
aat ectteld, om in u.neu.ervergauui iug ic )ww,i keft e"hter gewemebr,.' dat aan Ul... cn aan de Nar-
'e zottde Nyten. mv u« u^" fr iFTi'^'
i overweging zyneie , udgi, en uevu ».j , c? v>vk verzo"t, uit zvnen naam te declareren , dat zyne.
' . . t>. ... .1 -T,l„..Wl,l- vtph vpri'fi-
enüheciden in uit opzige, ujuiu^w;.. ~:Tf
igen ma de myne.
De Kempenaar zegt:
. , , ... .! i „ A R,.«rpr Pf.-fi.lent - om dat ik my
ik nen ne w» ó- ;"=,.,.. eenvoudi..
i'f < .-.i;.! uitli» O .de-"-vs als" eea.' ëcr heiligde plielnen en df.
cnn vwde-Maatfchappv; daar ik den Godsdienst aanroeiht ais fcVwg h^l en als $ ..rondü , van » ^
-[vaart viui het
"lk bevorder: worden, ja, zal de Maatiehappy Haaide byven, oo moet dezelve vooral voor den Godsdienst zoige togen .
ft. ik acbte.liet vaa de hooglte nooiuaah.yB.uwu, - * '"'v" d
P^t by te =^V*^
^ZodüeS L'dT^.ig önfewerp ,00 overrulend i^Pcn behandeld, zal Ué,oaiüi geene heibaalingen te vervallen ,
.vau raga viww,ie5inen.afaeii ^ P« tny.wet .ft. aovt'.wcn ecmeipiit van die LeêdeMi vöko.iian CorifiriB^eï»'-.-
'..i ' d'dï IU>-"TW"A "», 9« t\l 'tl,Ti\ S'.i-tV ,\ 1
j,n Pertas - zegt: • . v •, -X ' ■ Het was op den 5de A igv«tuï Uan liet jr.ngst afg*loepen |«ar, dat d.'e/.c Na'iotiaie \'erg;.dering by eenzo wysgeerig als ftatitkunei'g beiluit decreteerde: a's Kerk is ajgefcheiden van den Slaat welk decredt dest'yds niet by overyling is trctio 'tne.i geworden ; Neen Burgers, Rèprefen;antcn Gy heden allen ht rotten, uw .nog leevmidig'die wcld.oordagre en welfpre:kende adviefjp] in- weike diet vuur yan :w;.are Gocisdici st.Liéfde zt» lebtcrereud ontvlamde, die ttr behandeling van zu'k eer -ttevvigtig en terder onderwnp Joor v.rfche'eie yj| uwe L eden wierdm uitgebracht cn deeze Vergader n» w'si-ten gay,olge v.:n rypel.yk tegens el kan deren .opgc' woöge onderfcheidene denkbéeir!eu te zeg.-p aarej). ovgr :d;e1,vei:oueier.ie'vo.?foordee'en,-dat de. ta -t,' wPdc zy gcjukk'g z-vn, aliboi evon nacuw ais'Vjóóreh met de? Godsdienst" Ivhoe'rde; %Éi>ndeh''te blyycn : yóoroor.deelen- door heer.sc'hzugt-én de^poti-uni.; koning ve zmnen om z;g door d n mond der bybelterltcn te vcr zeekeren, van alzodanige volksd.iTf e, a's .lenoverheerfeber toe handhaving van zyn eige. dunkelyld ge?ag bcnoodigd had: eene waarhè'q vvelkcgeen.betoóg^ beh'Rven ztl voor'het oor van lun dte met ''s'Lcmds Gefcb."■dentsfcn ol' die van vreemde Volkeren anaar . eitigïïnt* bekend z\n , 'de droevige onjei vinding leéve'rt ons'hier van de tr\irigfte her.inneringen.
Dan Burgers Reprefentanten hoe 7.2-r Gylieden all a en ik m et u?w en het geheele' Baiaaflcne Volk met- ons hulde doende aan den eeuwigen -en onelndggen G''dj door w ens geduitp'ge en. onmUc'elyke zeegenrykeii i:',vioed h<t liee!/il tegen cllcen' ob^éjjbfi^kelfvke..v-,ifniet!r; ging. behoed blyft, uit de vo|lieid variops' han b.ejydbn-', dat. het 's menfehen hoogfte* pligt is dfèh w-'hiaa l'ga t) Albeftierer onze fchuld ge erkentenis yan af"l) inglykheid door ©fénbV.re en 'plegt'ige eerdienM toefez'ngen., oordceldet Gylieden ih de inleiding rot liét op.teze d decreet met zb veele woorden te moeien zeggen ; dat. nJgchans de afjeheiaing- van de K-erk van-dert-Staat noodzaaklek As in ecn land daar .waare Vryheid wvonen zat, ah tncede, dat' een bevoorrechte of heerfchende Kerk, lynrcgl (Ir.dig is met de eerjle g ondbeginrjslen van Gely heid waar op de waare- Vryheid en Broederfehap zyn gebouwd éh wyders in diezelve inleidiner. In overweeging genoe* men zynde dat door de erkentenis en opent l ke afkondiging deezer grondbeginzclen in.Nederl. nd de Kerk. van den Staat reeds wczfatcyk afgejeheiden is.
Van dit uw-groo'sch decreet gaaf t gy op don 18de Augustus daar aan volgende aan den V-olke kennis by eene plegtige Proclamatie , by welkers Introduöie gy. zeidet, .dat; yJlzo.de vtr;:ietigii.g. van.h£t oude lïelzel eener heerfchende of bevoorregte Kei k,



en de affcheiding vaiï de Kerk van den Staat reeds opg'epooten lag in de erkentenis van de Repen van den Mensch en Burger, en van de grondb'gin zelen van Vryheid, Gelykheid en Broederfehap , welk", in den naame van het Volk van Nederland opentlyk en plegtig is afgekondigd, zoo bleef ons enz. 1
' Het blykt Burgers Repréfentamen! üit de zinfneede Van telde de periodes (en het is daarom dat ik dezelve in haar geheel heb overgenomen \ zo van het Decreet als van de Proclamatie dat men bedoeld hebbe, niet alleen de voorregten aan eene heerfchende Kek tc ontneemen, maar ook de Kerk zodanig van den Staat af te zonderen, dat'er geen verband of betrekking tusfehen beiden meer beften zouden; cn dat dit uwe meening geweest zy bewyzen in het Decreet, her woord als mede ingelascht tusfehen de eerde periode, fpreekende van de affcheiding, en de tweede raakende de vernietiging der voorregten. Hier bf komt nog de kragtige beteekenis van het nadruklyk woordje nogthans alhier gefteid ten betooge eenioJyk dat, hoe grooter invloed de beo effening van den Godsdienst ook hebben moge, op het geluk van eené Volks'-Maatfehappye, in eeö 'vry Land echter, de Kerk van den Staat moet afgefcheiden zyn; want niemand zal immers willen beweeren, dat een Volk zonder eene heerfchende of bevoorrechte Kerk niet zoude kunnen gelukkig zyn en
in de Proclamatie geeft het Koppelwoordje En geplaatst tusfehen de bevoofregting en de affcheiding, de blykbaarlïe overtuiging dat alhier de affcheiding cn bevo jrtegting ieder afzonderlyk bedoeld zyn geworden. En zo deeze Vergadering met beide die onderwerpen op 'toog gehad had, dan had zy alleen van eene heerfchende of bevoorrechte Kerk moeten fpreeken, en het waare overbodig niet alleen, maar'ook hoogsrgevaarlyk geweest, om der vertwyfelings wille, van eenige andere affcheiding melding te maaken.
Zoo vee!,Burgers Reprefentanten! "rnleende ik te moeten zeggen ter wederlegging der Argum riten van die geprasadvifeert hebbende Leeden., welke opmeeren dat het Decreet van 5 Augustus van geene Applicatie kan zyn op de affcheiding van de Kerk van den Staat, en over zulks zyn myns bedunkens losgerukt alle die banden waar mede de Kerk , of liever zegge ik, waar mede de Kerkeiyke Leeraars en het ligt geloovig gedce'te des Volks op dert wenk, en in den cigenbelangzoohtigen Geest van den argelistigen overheerfcher wierden voortgeleid en met welke die voortgeleid z inde worden zo lat,Tge de Staat, door welk woord alhier niets anders als hetj Gouvernement kan betcekenen , een bezoldigende invloed op de uitoerTeningen der Godsdi. nftige pleg. tigheden en onderWyzingen zal behou 1en ; want wie, drè met 's menfehen hart bekend is, z er niet dat de Kerkeiyke- en Hoog - Leeraar, om zig in de gunsten van zyn gewaande of zogenaamde Beraa!shee-en in te dringen, zyne toonen van den Kanfel altoos gelykluidend zal djen klinken met die, welke het Gouverne-j ment hem zal laaten voorflaan; en welken 'overwin- j nenden invlocldie Volks • Leeraars dan weder hebben om zig van den Geest des Volks ten genoegen van liet Gouvernement tt verzekeren. Deeze zullen altoos de o.nvermydelyke gevolgen zyt -van eene algemeene bezoldiging en Burgers Reprefentanten I
ja ik vraige het in goede ernst, za! het dan eeniglyk van de Staatsbefluurlyke bezoldiging afhangen, dat de zo boogstnodige uitoeft'.ning van den geopen .-aarden Godsdienst bewaart biyve, of zal aüe Godsdienst by ontftentenis van dien moeten wegvallen?
• • • >■ t. •. ' • ..i RütfftS fju .17-otv -< <h;.fii
[ll.-t vervolsvttH -dit Advys iu ons volgend Hommer.}
Dit Dagter.fi aal der Handelingen van'de nat 1 on aai.f. vergadering, reprefenteerende het Volk van Nederland, wordt uitgegeeven te Alkmaar by l'artemhik , Amfterdam Dronsberg, Arnhem Moeleman , Bergen op Zoom '■van Riemsdyk en Uronkhorst , Bommel de Meyer.-, Breda P. Mdrjsiutt en en W. van Bergen, Brielle Boers en Mcrkcnb„rg, Campen Brok , Clecf L'agenberg, Delft Koelofswaard, Deventer Brouwer, Dordrecht Blusfé, van Qudgaarden en de Haas , Eindhoven van Leerfum , Enkbuizen Ft-anx , Gorischem van der Wal, Groningen Zuidema, 's Hage Svart en Comp, en van Cleef, Haarlem Loosjes, Hoorn Breebaart, Leeuwaarden Cahais , Leyden U.rJing en van Tijfelen , Maasfluys D'Heer, Middelburg keel en Abrahams, Nymeegen Prager en Comp. en van Cam en, Rotterdam van Santen en va» 'den Dries, Schiedam Poolman en Sweben , Utrecht E. T. van Paddenburg, Vlisfingen Corb. lyn , Westzaandam van Aaien, Zierickzee van den Thoorn , Zutphen van Beest en van file/li , Zwolle Clement Jr. en verders by de meeste Boek verkoopers of Post<<c>fters , moetende de Boekverkoopers en Postmeesters vaA Plaatzen , alwaar dit Dagverhaal nog niet . word uitgegeeven en zulks verlangen te doen, zich te» dien einde adresleeren aan iicart en Comp. ter urukkerye gn van Scheixe Sc Conto, in 's Hage
Ter Drukkery van VAN SCHELLLE & CGMP. in dc HAAG-



CELYKHEID,FR.Y HEID, BROEDERSCHAP.
EXT1A=BAGVE1.IAAL
DEPv handelingen van d ,2
2F JL T XO W ji 'JL 'É M V*MM ö JL JD M JR. JC % ff
:representeèr.ênde het volk van neder. la nd.
n°. 451. Woensdag den 29 Maart 1797. 1 Het derde Jaar der Bataaffche, Vryheid.
i Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Woensdag, den 22 Maait 1797.
ili Voorzitter; K. W. de Rhoer.
I j^P^ervolg vau het Advys van dea BnrgerRepre. i "enfant Portal over den 705 Articul.
f Wie zal dit-durven verzekeren tegen dc 70 opentlyt te onderviuding aan, waar uit ons gebleeken is, dat by ' :n na de zo berugte reformatie van ons Vaderland , de ik teen heerfchende Godsdienst, hoe zeer vervolgt en jnderdrukt, hoe zeer geweldaJig en onregtvaardig als oen berooft van alle de.ryke bronnen, uit welke zy lie groote en menigvuldige kosten konde vinden die tot ]*are uitvoering zo menigvuldig boven alle andere verïischt worden, wel verre van verflauwt te zyn, inte•ttndect in vuur en h;fde, altoos meer en meer heeft ::oeg«noornen , eu waarom zoude nu cok niet even zo le Godsdienst, die weldadige ftroom van deugd en r:»oedc zeden, welke na ons al'er gevoel, zo onontbeer« yk, nodig zyn in eene welgeregelde Maatfchappye, zal \ ty weelig bloeijen , waarom zegge ik , zoude die ter 'i léezer tyd meer ten haare verderve en geheelen onderJ jang moeten voortfnclien, dnn in die meer jammeriyke
II lag<=n , toen het vermogen der Irgezetenen door een tagi igjaarigen verwoes'ende Oorlog in.de kommerlyl.tte
* >ehoefre waaren ter neder gezonken. . Neen , llttrg.-rs \ Vpicfentanten ! myn hart zegt het my , het Nederland-
* 'che V'-dk in het algemeen heeft altoos (en hierop verlovaardige ik my een Nederlander gebooren tc zyn) en 'oonbeelde geftrekt, aan alle vreemde en tiit'nsemche Volkeren als yverige belyders van den geöpenbaarIcn Godsdicrst , hcuelvc zal van die gevoelens niet or.tlürteu, ook dat genootfehap, hetwelk zints meer ('an wee eeuwen n^et de uit Hurend!!e voort egtcn door den >taat is begunftigd geweest, zal onder de a'gcmeene Gods-
Dn E l.
dienst befchernr'ng van den Staat, wel weeten te zorgen 1 voor het ondethoui van haare Kerk, en Godsdienüige SctiQolieeraars en voor het onderhoud vaa de noodige gebouwen , welke hetzelve zal behoeven; haate Broederen zyn over het algemeen, zo veel. verrno- . ge^ui en vau liet gunftige fortutn zo mildelyk bedeeld, dat haare belyderen niet behoeven bedugt te zyn voor de noodzakelyke onderftanden die tot haare bloei en juister vereischt worden ; en zyn al hier of diar ten platten Lande eenige Gemeentens, welker getal of vermogens tot die b.hoeftei.s niet toereikende zyn, welaan zy vereenigen zig in gtooteren getale onder een Leeraar en o»der éen Kerkendak, en dit geb-ek zal wel ras veiholpen zyn, en het dan nog te koit kootnende , z^l den gipetvermoogefidcn Steedeling vyeJ^CudidKJist,yveng willen aanvullen, hier van hebben die in ors. Land zo menigvuldige onderfcheidene Kei'kgcnoo fchappen , welker Ledemaaten zig van verre aflhnden, op eenen zo veel mogeiyk middelpuntige plaats hebben moeten verzaarncien , ter verp'igte bywooning hunner Kerkeridtenlt.cn, zo vceie proefhoudende voorbeelden ter navolging voorgeiegr.
Ma.ir, Burgeis ReptefenUnten ! eens toegegeeven zynde (des ncgtans neen) dat by een eenig Kerkgenoodfchap eenige zwaatigheid ontftond , in de hvdrageii-tot de nodige kosten zal dan daar uit «roeten volgen dat al'e en dus ook die Godsdienstige Genoodfchappen weike tot hier toe voor hun beilaan hebben moeten zorgen , en nog dm ea boven tot het vooiheen heerfchende hebben moeten toeleggen, zullen wegvallenen dit weleer zo Godsdienstyveiig Nederland in een rcdenfloo-end en verdciflykNaturalismns zal wegzinken — zodanige Paradoxe Lceling zal niemand onver willen flaande honden — het is lerhalve'i omwyffd'raar zeeksr dat Godsdienstliefde, dar i Jé] hstiiiicik van het Eataatiche Volk nimmer zal verffeüwêp;, dat altaos by genoegzaam alle Kerkgenoot* feliappen, en dus by de geheele Natie waare deugd en goed.; zeeden de Steimpilaareti .yan onze te .herfcheppenc Maatkhappye Godsdienst'g ïuüen gelccraart blyven.
D d d Vet



4 ?54 )
Veronderftellen wy nu eens, Burgers Reprefentanten ! i dat byt mangel yan Staats,-bezoldiging het een af..; ander Kerkgeuootfchap mogt ophouden als zodanig te beilaan, het wek (en dit is myn harteaUvensch) nimmer moge gefchieden ! zullen dan de Broederen van zodanig Genoodfchap ook ophouden Godsdienstige Belydenis te doen.
Neen , Burgers Reprefentanten ! in dat onverhoopt en nie, <c vetn-ig;.eise ge va., zouden die Broederen zig veel eci voegen to* zodanig Kerkgenootlchap weiks leerflel lingen het meest met hunne aangenoomene gronden overccnltcmmen,en zai het ons, die niet een enkel KerkgcnoQticfiJ? maar het geheele Nederlandfche VölKvcrtcgenwoordigen, derhalven vryftaan , ter behoeding van een afzpnderlyf» Kerkgenootfchap, aan dat Vrolk eene Conftitutie , welke hetzelve niet Articulatim maar in concreio mag aanneemen of verwerpen , voorteleggen ,' uit kragtc van welke hetzdve verpligt zal zyn uit zyn Nationaal mede eigendom den Leeraal te helpen bezoldigen , wiens ïeerftellingen hy uit eigene leerbegiippcn moet verwerprn en afkeuren — xal de Jood het zyne moeren toebrengen ter bevordering, en behoudenis van de Evangelie Leer van Jefus ? of zal de C iristen immer by eene Conffi tutioneele vast Helling zig zeiven mogen verbinden tot den opbouw van der Jooden Synagogen, zal hy zig verptigten mogen den Joodfcaen Rabbynen te bezoldi-" gen ter inftandhouding van de door Christus , zynen Leermeester, zelve vernk.ig.ie Mofaifehe Godsdienstwetten — men fchynt bedugt te zyn, dat, byaldienden S.aat zig der bezoldiging mugt*\wil!en onttrekken , het Plan van Confti'utic voorzeker zal worden verworpen by dat gedeelte van htt Volk, hetwelk hier by alleen zoude lyden , en het welk men zegt, (fchoon de juiste tellingen nog niet alornme zyn gefchied) vyf agtfk gedeelte van het geheek Volk uittemakeiij m tar, Burgers Reprefentanten. ! zoude men hier tegen niet even zo bedugt mogen zyn, dat in het tegenovergefteld geval het ander gedeelte der Natie op haare beurt de ^onftiutte zal verwerpen, byzonder door het Gewest vanBa'aafsch Braband, in het welk de Disfenters verre weghetmeerdir getal uitmaken, zinds gedecreteerd is, dathetvoortsdragene Ontwerp van Conft tutie gewestelyk zal worden aangenomen of verworpen. Dog ik voormy, ben van ge*oelen , dat het Voik eene anderzints 50ede Conftitutie niet zal verwerpen, om dat daarin eene Wet van de voikomenfte gelykheid , die namentlyk van geene bezold ging in het geheel wordt voorgefteld.
En, Burgers Reprefentanten ! befchouwen wy de voorgediagen Articulen vanher Plan van Conftitu':.; door de Commisfie van 21 ontworpen, uit eene financieel oogpunt, waar uit zal dan de Staat in haare beltrompene omftandigheden die onberekenbaare kosten moeten zoeken , we ke zuilen nodig zyn tot onderhoud van aile de aanweezige . en nog gebooren kunnende wor den Kerkgenoodfchappen , welke dan aile even zo deze ve aanipraak kunnen en ook zu len maaken op de Nauuuaaie bezoldiging. Hier los zyn myns bedunken,,
e inkomften der zogenaamde Geestelyke goederen nieÉ enoegzaam toereikende, waar van my ten overtuigende ewyze ftrekt •, I. de op den 2,1 February i^cjódoorheE Committé van 'Fihance te Amfterdam overgelegde Stedeyke Rekening en verantwoording, waar in onder andeüi worden opgegeeven d.e volgende posten voor betaalde 5'ublidicn aan de. onderltaande Kerken van 1774 tot 1793 ngefloten.VUtVt-^.i*^*
Stands Kerk. . . . / 46975: - :-
-Dade Kerk; . . . 189000:- :-
kmftel Kerk. .... 62000:- :Oade Zyds Kapel ... 34000:- : -
Nieuwe-en Engeifche Kerken . 251500:Oude Waak .Kerk . .. . 43335'- ]4:_ Nfêftwé Waak Kerk . . 36700 :- :Zuyder Kerk . , . . 59500: - : 1 Ni.- c Zyds Kaper. ^ • . . J39500 : - :-' Noorder Kerk,>>>, 1 , . 62800:- :Ooster Kcrk^"'"*- . - . 25500:. :-
En düs in het tydvak van 20 Jaren ■ ■
een capitale fom nu van . ƒ950,860:14:-
Het welk door eikanderen geflagen, jaarlyks alken aan ftibiidiën beloopt de fomma van . ƒ47543:-:Boven en behaiven de my onbekende toedraging.cn die dc Kerken mt hunne eigene, opkomften konden by brengen. ,
Daar nu zodanige t ru?,werking, te Amfterdam hebbe plaats gehad, mogen wy zonder vertwyffcling veronderftelicn dat op genoegzaam alle plaatten vau ons Gemeenebest , dusdanige toelagen na evenredigheid zuilen zyn nodig, geweest.
2de devexes.dk ten platten Lande in Holland, tot dus verre zyn geheven geweest, van de Disfenters , tot onderhoud der publicque Kerken met derzelver bedienaars , en welke vexe-s al meede als fu'alidien kunnen worden aangemerkt.
Zo byaldien nu de opkomften dier bovengenoemde geeftelyke goederen. genoegzaam toereikende geweest waren ter vervuilinge van alie die agterltalkn , zouden zeker , nog de Stenen ter h.ulpe hebben behoeven toetefchieteir, nog den ve.el al minvermogende Landbewo. ner, zo wederregtigiyk zyn bewaard geweest.
Zo groot nu waaren , cr. dat maar voor een gedeelte de benodigheden voor een eenig Kerkgenoodfchap, toï welk cen verbazende femme , waarna ik het niet durve waagen te gisfen, zuilen die dan niet opklimmen, als de S aat zal op zig neereen de bezoldiging van zulk een veibazend aantal Theologifche Hoogleeraars, KerkLetaars, en kerfkliige fchoolleeraaten, weiker aantal op yder dotp zo veelvuldig zai moeten zyn, sis 'er gezttidhedens gevonden worden, dewvl men de kinderen gien uuren afltands ter bekoming van godsdienftig en kerfklhg onderwys kaa uitzenden , en her kostbaar ondethoud van zulk ecn menigte Kerkgebouwen met al wat verder tot den Godlyken eerdienst zal behooren; want zal de S-aat voor aile onderfciuidene Godsdiensten gelykelyk zorg*n, dan zal zy ook moeten zorge draagen, en toezien dat aan dezelve niets ontbreeken,
waf



C 395 )
wat ter haarer uitoerTeninge onöntbeerlyk is ; en deeze behoeftens, in 'welker optelling het alhier niet voeg- . zaam zoude zyn intetreden, zyn by de eene oneindig oneerder als by de andere:-doed zy dit nipt,'dan zal de hervormde al aanftonds gevoelen , dat hy nu bezwaart word met Lasten die hem onder het voorig Beltuur niet gedrukt hebben; voorziet zy in die allen, .dan zal "by den minbcnoodigdèn eene nayver opwellen, weike aan het Gouvernement, oneindige zorgen en bcmoeijenisfen , en onder de onderfcheidene Godsdienstbelyrie- . ren eene afkeer en verdeeldheid zal veroorzaaken , welke voor dit helaas te veel gefolterd Vaderland, van de vreeslykfte gevolgen , ja veidctflyk zouden kunnen zyn ; daar in tegendeel de waare Broederfehap en welineenende eenftemmigheid hetzelve uit zyn diep verval doorjvereenigde zamenwerking eerlang luiflerryk kunnen doen herryzen, welke broederfehap en eenftemmigheid na .myn inzien, Lat duurzaamst zullen bevorderd blyven, zo by aldien de Staat allen Godsdienst* oefïening even gelyk befcherme en waardeere, zonder zig met eenige bezoldiging of onderhoud ie bemoeijm, en het is om aile boven aangevoerde redenen , dat ik my niet kan conformeeren met het 705 Articul van het Pian van Conftitutie door de Cornmislie van zi , ter deezer Vergadering overgelegd.
Waarna de Vergadering zich Conftitueert ineen Committé Generaal, en geadjouriieerd worde tot morgen ochtend ten 10..uuren.
Zitting van Donderdag den 23 Maart 1797*
Voorzitter': K. W. de Rh oer.
Een quartier na tien uuren wordt de Vergadering door,den laatst afgetreden Voorzitter ge-, opend. De Notulen worden geleezen en goedgekeurd.
De volgende Misfives worden gelezen en in de liberatie gebragt:
Eene Misfive van de Reprefentanten van Stad en Lande, eenige confideratien inzendende op de aanichryving dezer Vergadering in dato 24 February 1. 1. , omtrend het honoreeren met betaling der acten , door het Committé te Lande af te geven op de Gewesten tot het betalen der gedane Leverancien voor dc Binnenlandfchc defenfie, in mindering hunner quota in de 4
Millioenen , tot dat einde gepetitioneerd : aan de
Commisfie van Financie om confideratien en ad-
VyÊene Misfive van dezelven, in gevolge de aanfehryving dezer vergadering, in dato 23 January 1. 1. inzendende het berigt der door hun genomene fmancieele 'mefures, tot aanbetaling hunner quota in de petitie van de 60 Millioenen , vertrouwende dat dezelve tot dal einde genoegzaam zullen zyn; gevende te gelyk kenpis, dat zy nodig geoordeeld hebben twee perfoonen ut
len tfiaare herwaards te committeeren , om eenige belenkingen over het financie - weezen te commuhiceeren» rerzoekende , dat aan dezelve de nodige inlichting mag
vorden gegeven;: gefteid in handen van van Cas-
rop c. f., en der Commifie van Financie, en dezelve ;equa ificeerd, om de Gecommitteerden af te wagten, tn met dezelve gecombineerd te befoigneeren.
fcene Commisfie uit het Committé te Lande vercliynt ter Vcr^aJenn..; en doet b,y monde van den Surger Peyman rapport:
1. Advyfeert het Committé, favorabel op het Re-qüest ran G. de Mï;t£t, verzogt hebbende, o*mgepetitioneerd e worden: •— conform befloten.
2. Decüratoir op het Request van C. C. van der Leyae, om verhoging van Per.lioen, om de nadeelige >evolgen, die hier uit, mee oj,zigt tot anderen, zouden tunnen proilreeren: — conform belloten.
Eene Misftve van het Provinciaal Beftuur vaa Utrecht, re kennen gevende by 'Misfive dezer Vcrgafcrirjg , v.-ti deur. Maart, we! ontfangen te hebben de 4 Rapporten1,'omtrend het Comumté van Adminiftratie, over de Franfehe Troupes, uitgebragt, dat4y'daar in maar al re klaar ontdekt nebben de charme Geldveifpiliiugcti, om niets fterkers te zeggen, die men-"dat Commitié aller wege' te laste legt; vvcshalven zy verzoeken , dat 'er een ftr'iet. onderzoek, ook omtrend het gehouden gedrag van het Committé te Lande in deeze mooge plaafs hebben , ten einde de fchuldigc» zullen kunnen gïftraft worden: — aan de daar toe benoemde Cornmislie.
Eene Misfive van de Reprefentanten van Overysfel, kennis gevende van de affchaffing van het Recht vaa E\ue , ingevolge de exhortatoire Misfive door deeze Vergadering in dato 27. February, aan hun afgezonden, refereerende zich aan'een extract: Refolutie , hieromtrend by hun genomen: — aangenomen voor Notificatie.
:'Een kequest vzn ■F/ilheimina Bürg^Graaf, verzoekende nög ƒ80., Gratificatie te mogen ontfangen: — aan de Commisfie tot de Gratificatiën, om daar op te disponeeren.
Een Request van /. E. Verhel, verzoekende afdoening zyner zaak, tot welk einde hy reeds twee Requesten aan deeze Vergadering heeft geprefenteerd; welke aan de Reprefentanten van Bataafs - Braband zyn gezonden om berigt, doch welk berigt hy 'tot dus verre te vergeefsch inwagt erft» aan het Piovinciaal Beftuur van Bataafsch-Btaband , toet aanfehryving , om daaiop te berichten. ;
Een Reqnest van J. J- Pits, om Penfioen: — aan 't Committé te Lande.
■ Een Request van C, von Muelicli Capitein effectief, /. von Burenfchiold, Capitein Commandant en C. von fiomer Capitein titulair , alle dienende in het t weede Regiment van Waldeck , verzoekende dat op de door het Committé te Lande ter dezer Vergadering overgelegde nominatie ter vervulling van de vacature, veroorzaakt door het overlyden van dén Majoor in het voornoemde ReD d d 2 ei-
Qn'm/'.r Canitein titulair , alle dienende in het t weede Re-



SS* )
glment, j. Cr tUajte, en door gemeld: vergaden s 'n adfySjZ/houdcn, üs uog eene gu"S'ige r.fr xk mag worden gcliagen: — gehouden in advys.
Een Request van R, Jlberts, te Grave, vei/toekende fciia vergoeding voer geleden verliezen by het beleg van die Stad, als mede, dat zyne van de Fraiifchen omf'angen hebbende Astignaten mogen ingewisfeld wonen: — het eerfte gedeeite gefteid in handen der Commisfie, aan wier hoofd zich de Burger Vreede bevind, en holandere gerenvoyeerd aan tiéï Provinciaal Beftuur van Bataafsch Braband.
Een Request \tn Lucas Boon, te Rotterdam, vrrrcekende rromnfatle van de aan hem gtaccordeerde p.'rrr.iiiie , om St'oc'p Ryksdaahkrs naar Libau te zend.-n : — aan het Comm.ité der Marine.
Ejn Request van ii.8. Sc'wons:nanfWtc\\\\vtA}nbostx\rh. beklsagenue dat zy , na dat haare man door deVyanden der Vryheid vermoord is, en zy uit Frankryk, alwaar haar eene bekwaams Jaarwedde uit dien hoofde door het Gouvernement is toegelegd in haar Vaderland terug ontboden zynde, nu met haare kinderen van gebrek-moet •omkomen , yerzeekendf ondciftand tc mogen genieten : — Stasi Jen Butgrr i-JL van Beyma c. f.
Twee Requesten van Officiers, om Penfioen:— aan 'i Committé te Lande.
Een Request van 36 Ingezetenen in de Proostdye van St. Jan, inhtercrende hun vorig verzoek , by Requeïte aan deze Vergadering gedaan, om den vryen uitvoer vati Tuff naai de andere Gewesten : — aan de daartoe bencemdc Commissie.
De Mist dort Rapport, namens de Commisfie, in .wier ha; den , by i)ccreet van den 5 Augustus, is gefield hei Plan vsn Organifatie voor de Llataalfche Marine , op dien d-;g door het .Committé' der Marine nan deze Vergadering' Qyèrgégevtn:
Dat zy, heteelve naauwkeurig geëxamineerd;, cn ..dttarover met de kutuüglle Ma,men van ons Vaderland in dat 'vak gecorrespondeerd , het gemelde Plan, ingevolge van dien veranderd, ter exarninatie en approbatie •aan deze Ve.-gaderir-g aanbieden.
De Prefident Helt voor, om hetzelve re doen di ukken, en leien 14 dagen aan de orde van den dag te (lellen.
Van Castrop zegt, da* hy , om-het gewigt der zake, indtnfpoed, diendezehe vordert, in cor.fnleratie geeft om het Plan , zo als her dcor de Gommisfie , na veele daarover met kundige mannen'gehoudene Correipendentien , veranderd is, en het welk, onder verbetering,^ toch geene zaak is,.om in eene Vergadering van 1^6' Leden bediscutieerd te worden , eenige dagen ter vine ; op het Bureau te doen legden, en hetzelve.als dan aan de orde van den dag te ftellen.
Dc Prefident ftelt voor, otn het Pian als dan ïlegts op het Bureau voor te leggen, hetzelve tot Maandag in Advys te houden , cn als dan aan de
orde van der, dttg te Hellen: i— ett wotdt conforrü befloten.
Eenige Requesten, om Paspoorten: geaccordeerd. . , ,
De tydelyke Prefident ter yefgaJeiihg verfehenèn zynde, werdep de Notulen, de' ConUitutis betreffende, gerelunu-erd cn gearrefteerd.
Vervolgens wn<\L-n -<e D^'.^e-atiet) over den 705 Articul van liet Plf.r, vau C'. ïtiittutie voortgezet.
De Pjuigcr Nien.hof, aan 'n,t ivoor.i zyufle, reklimt den .lprcekftojl, en zfegfi ;
Zou ik op ne affcheiding van Kerk en ,§:aat niet roemen > Ja, myn boezem clotit., door 't.edel vuurvder Vryheid, die vertiaprlag"! — der deugd, die verdrukt werd , aer waarheid , 'die ontluisterd was, ontvonkt. -— Myne gehele ziel doet hulde aan de w\s-
hetd dezer Vergadering , die dit befluit formde; aan
de eer van.4! Bataaffche.Volk, die dit verdiende; — aan dc verlicht^ onzer eeuw , die dit vorderde.
Onder alle de "a walingen , üie de gefchichte der mensehheid geboeitt heeft, is welligt geene, zoo viuchtbaar in gruwelen en ondeugden, dan deeze , die de Bursermaatfehappy vestigde op den^ïoetsdiensty
Eene lange reeks vau eeuwen fcheen 'er noodig,'on? den mensch dezen -fchreomlyken misflog te doen bezeffen; — een mtsflag, 700 oud; als gevaarlyk. By de volken, in de wieg der maatfchappy, die niets wisten dan te beeven en tegelooven, zag inen reeds in de wet den Hemel verbonden met de aaide. De Man van gezach vestigde hunnen , laat my liever zeggen, zynen ftaat op dcn2itaar en betooverde den verbysreiden fletvehng met dén waan zyriër wet, door Goddelyk gezach bekrachtigd. Aan 't hoofd der Maatfchappv , ftond 'dè Priester - Koning, die 't Menschdom met feéprer en degen kon pyntgen, en met 't vuur van den altaar verteeren.. De Theocratien en Hierarchien der oudere
en nieuwere tyden zyn vol van voorbeelden; zoo veel (prekende bewyzen eener fnoo misbruikte Godsieer.ora 't Staatkundig doei en de heersctuucht van den geweldenaar te bejagen, of te voeden.
Ook in deze onzen latere dagen ver'.-jonde zich noch deeze dwaling , de Staatkundige Kerkhe-jrfrhappy , dat noodlottig afzetzel dier misvoimige Zedenleer van den Staat, d:e4 — ondet den gewyden dekmtm e! van Godsdienst, der heerschïucht den ruimen teugel vierde; — die, onder vcorwendzvl van 't algthicfrïe her!, met rechten van -MtnEth en Burger tigendunkelyk omfprong; sn door 't gewaand go.dverbeerlvkend doel de moodfte niddclen te dikwerf heiligde.
Schoon déze Staatkunde op Gcdsdienftigen bodem ge^vestigd , en mer Kerkelyk gêzach gefthraagd in Neerland
niet gezégd kan worden , mer htt hoogfte geweid, .
gewoed te hebben: hebben wy 'er echut genoeg van gezen , en velen ondervonden, om we! overtuigd te kunnen zyn, dat de Staat,'op 't Kerkeiyke gevestigd-,
't Maat-;



C W 3
• *t maatfchappelyk verdnch miskent, en den Godsdienst trekking 't onderwerp myner rede 7yn misbruikt; — dar, waar de Staat onder de belchc mïn| Den GoLdit--sr — den inner'ykf-n — dtn uifériWceii van den Gods.oenst is.de wetten in hare kind^-id &&M onderling verband en harmonie ( /ai die God Zv"; L , , , . f . . . , V ,. ' aangenaam - «ie.» G >Ivereerer ten hei! zyn)— deszelfs My.i .Vaderland vernefr zich boven de dwalingen der machten invloed oP iieügd en goede zeden, — op 't geluk Eeuwen, en de misvormde ftelzels der Staatkunde. Mvn van rVfêhJch ètt Volt, ioo we! in dezen als den komen-
•Vadetksno verbta c , me, tieren moed, den ouden band, dentydkr^: Hierover behoef ik my niet op'erel'-ku't
die Kerft eh SiaJïf bo.ide. Het best verlicht Euro; a hoort té laten; 'iis reeds dikwerf eereed. En wieii zoo o<-. mer ec.btcd N-et'ands Wcgevihg befluiten : In 't ba gelukkig , dat hy daaromtrent onkunde zy ! - veelmin taatsen G>erte*t«e$.t za geen heerfchende Godsdienst zai ifcMiièr'melding maken van 't Kc'ke'yke, Ke kee-
■meer zyn. D:-ve;lichten onzer Eeuw zien mer eerbied nootfchanpelyke ot' Godgeleerde.
Neerlands Wefgevir-g 't m latfchappeiyk verdraeti, op de lk bepaal m v letterlyk atïn'den inhoud van deo ftraks onwrikbva-fte gtondbegnzekn , de Rechten van den ge.nelden text: en dm ontftaat daar uit d^e vraa» Mensen en Burg r, V&tigHjn , — 't Vtffcr and niet in den Is dè dadelyke Staatszorg voor het GtftsaieMfe onboe/.em eener lieetfchende Kerk, —maar den Godsd.ecSt derwys,— t oor de g.-le-et.Heid ter op-nl-'ke God d-mstonder de belchenning der wet nemen, en aan't hart der o effen mg , en de bezoVlging der Kerk'-'vk- L-eraars burgeren wyden. ■ ecn on lerwerp, 't wtlk W v aan hit BafaaffcHs Vo,k kun-
/.ai nu dees, zoo merkwaardige als gewichtige, ftap nen aa rad n , srondwct'i'« vast te ftélltm ' h
't Bataaffche Volk waarlvk ren iet,™ .3 KMMwr»,,»» in A • l' '• '. , . .
, . , , —°" ' — v?ï . ~^15> wcigcumjna intuiicnapociyK ver «rarli
pdering waarlyk ter eéfré krekiten , en hare wysheid met voor *t Baraaffche Volk, voeglyk,— met de berinzelen
w. «Huwnm. »«u i.ai uie/cive /ien met Kunnen vernoe- van eene veiitandtg ingerichte Volksvryheid door p-eene gen met losrukxen : maai vooral mnnm wprb^m , „n k«Tkl,.«rW,«r.^» Cu-iS j L-/i:-_vi__ ?.,
a- ... , ,, . . .. " ^..^«^jiy utivinmciu, oeiuauoaar, en t Va-
au reder ftuk naar wyte inrichtingen te regelen. — Zy oer and heilzaam?
zal moren waken tegen een ander uit cru, 3 welk te lk heb dit vraasftnk en deszelfs oplos fin» uit 7ecr velé
llttt t l'lOt.l 7011 tlK'.n-n rvn(f,.V.-n .-n „..r^l-.».. l,-.n ™»Wrl,„.„.l.„!..I.L J .. . .S, =i .. ' . .
' , , ., 7 " ° t . uneiM, i wctK te ik net» atr vraa?ituic en cestelfs oplosfan? uit zeer ve'é
ligt t ItootJ zou kunntn opftexen , en g:volsen baren gcrechrspunlen befchouwd.— Ik befchouwde dir Stuk als
die der Vryhe.d en 't Vadeil.nd dodeiyk konden wor- Neerlands Volks vertegen woordeer, zonder eenn- Ker-
den- kelvke vooikens. Hiertoe m,..,„,i» tu n
Ik vinde my verp'itht^, door 't groot en e.lel gewigt te gevoelen; fchoon ik my eeenzins tt'Sïiat eevol ' al'e
ran^t't^ .(1*",k vaa««God?di^ènst in't gemeen, - Kerkdunhen met de vereischt c maat van Godsdienliiiren
C.^ f"'1!', welken ik t ten zegen rekene eetbted bytewonen , veel min te beoeffenen.
nulde" te doen (deze belvdenu. Bn-<rer« p-nrrf-mnt™ i lk otivin»- j _ • > ■
W-myne oprechtheid ntcts) van d?n Christelykenfzeg ^fiér^^^^W
E ',n c byzonder,— genoopt, hier over ook my te ver- maar doch ook vee!, ja meer — en tterkcr voor da-zdfi
piaren. ite zat kor» zy n. Ik za! uwe aandacht »oor p.sc- de. — Laar mv rmlc Mjlüiivt,' r,,,.,, > m
he .ange, veel min kunftige betogen vervelen. Ik zal ik, uit m vne bedenkineen. niVt f.irm^r.lp S»V4<?vS'ii3
piy vernoegen met eenige wenken, welken my 't ge-.v ent zich voor my daatfteldc , was, dar ik h-t' hoof l/aper zaak , en deze nn-ne betrekking rny aanbevolen, kelyke van de/en Arücul moest billykcn: — ook toeii
>l van i omwerp ner conititutie, — het onder- noch büiyken, lchoon anderen dit ftuk uit zoon»elvke kerp dezer raadpleging, luidt: oogpunten , geheel anders befchouwden. Ik' zal u VenI ., lie Staat znrot e.nr." ■ hii-ï;.; ,.,„„. v/_j._i j .. „ , ,'. r
ii t e j' a ■ ", , , 5> — .ï.mi vauciidiiu, vryncia en'-itj suienst • wor» lk heb du Articul vergeleken met 't Decreet van 5 Aug. den door waarheid cn geen vooroordeel. hoe vroomI. eer t:t mv over riedel t\ nmnHen h.ii.t,. u;,i,,an ti. .3. frlnrn«,H ... » , ■ .
■ j - ——....^^ uu.-.nj". ia i.,..u ^i-uiLjiu , — 1 ecu en 1 ander open ■c'D-nen hiet graag een betoog voeren tegen iets, t welk in de/e Vet- Dete Staatszorg voor den Godsdienst billykt dé Staatfeadenna phciitn» b.?noren wa«. !V m...n .rW, j„ knnrlp c.„?w.._-. t, „ _ T" 1. '
jrootlte gertutheii, m hier van een vry adris'te kun- gy van iemand gehoord', 't 'tegendeel te wi'ien CEn ook > ^möpn. verzekeren Ik zie wel in 't gemelde ik zou met dien Burger dus redevoeren > verkeerde myne
J.Cteet INo 4 dat eene perfonele Commisfie 7»i 1». StastknnHe nmtrenr l™,tpr. «n J i::Jt.'.-
temen ender anderen ...de'fonéfen en wyze, op welke omtrent zekerheid eri veiligheid geheet en alléén als 'r c Leeraaren der aewezene heerfchende Kerk f wier on. eenige dnel Her iim,%KW&iiA *4?C _:„'/i ...I
erhond in-rnsfchen op den zelfden von blyve voord- blyven op den halven we°. — De mersch eaat niet" W
tuuten) tcruMitóe z.yn bezoldigd geworden, nafporen, leen in de Maatfchappy om v-iH» cn iekfr'te leven -
n aan de h>nd geen derzelver bedenkingen, nopens dit maatfchapoelyk goed is groot; — 't ii" zeer eroot'
c gelcbtKte wvte, op welke vo ldaan in' 't nr.dernonn maar 'r i< > nier al — n*. m.r~.„ awtt m..—JT
er Li rjate-- «=-i Kefkelyke Beambten /cu knnner. wor- zich dus als mensch te volmaken ,"en zyn duurzaam Pilttk
en coo 7 , t,-«j B,r5 de zorg van den Staar voor den te bevoorderen. -mgiuitt
.erl:i..erv-.r tufié ,k p«r Mét uitgefloten, of teger.fp o- Een geluk, Burgers RePrefen»anten ! 'r welk iets meer
: o'-f'duseen onbefproken onderwerp vordeit dan lyfelvke veiligheid en zekerheid; — 't welk
ener vrye beiaanHatmg} en zal ook ajeen in die be- zich niet geheel bevredigt met rykdom en vermog-n &
" " u ó me?



C 39? )
met eer en aanzien, met fchatten van uiterlyke goede- < ren, waar in de Zon van vooifpoed zich glanstykst ver- ;
to03t; -— hoe hoog de waardy dier goederen, dier \
edele gefcKenken eener liefdadige voorzienigheid ! den wy- • 7,en, die derzelver genót recht weet te regelen, ook te fcVaifen zy I — Geluk, 't ware geluk van den mensch, ook in betrekking op dit tydclyk leven, is lkchtsfchyn, gaat dit zelfde niet gepaard met ontwikkeling., befcha%mz , volmaking, veredeling der redelyke en zedelyke vermogens van dienzelfden. — Dit , — dit is de eigene beftemming van den mensckj — dit maakt de verhevene waardy van den mensch; — dit ligt in de natuur van
dienzelfden; — dit is in 't hart gefchreven, en dit
zegt meer, dan eene wet op 12 tafeifs. 't Echte doel der
Staatkunde beoogt, behaiven de uiterlyke rust, de
meest mogclyke gelegenheid der .Burgeren wezenlyk geÏ11K te bsvoorderen-, — Dan dit geluk ftaat in 't naauwst verband met eene opgeklaarde kennis , met aanbidding,
jr.ct vereering van 't allenfn'aakst, Opperwezen,
Ware Staatkunde , die met de verlichting van den Staatsburger, gelyken tted houdt, zergt voor dn doel; —— zorcr voor 'de daar toe meest Her?' ende middden. En juist daarin ftraalt 't beleid en de kloekzinnigheid van die Staatszorg door, dat die Godsdiensts beoeffening niet alleen bcichermd , —— (befcherming trouwens eischt de Godsdienst, het geheiugdst eigendom van Mensch en Burger , als plicht van den Staat) maar ook dadeivk begunstigd worde , (onderhoud van t benoodigde is liefdeplicht); edoch zonder heeifchappy in- of over den Staat. Onder die middelen is ook de zorg voor de bezoldiging der Kerkeiyke Leeraars te recht geteld: — even zoo recht, als die der Schoolonderwyiers, zal 't belang daar voor niet te veel bewyzen ; — ja 1 met even 'tzelfde , zoo niet met oroter recht , dan dar dier Volks - Leeraars , door de Commisfie van 7. voorgeflagen. — Trouwens veiligheid ftaat niet beter in 't verband met School — dan Godsdienst onderwys. «— In den welgeregelden S'aat van Neerlands Volk — mag de gelegenheid tot deze , zoo mir als gene, ontbreken. — De kosten daar toebefteed, alt geldtpillingen uit te kryten , — hier tegen verheft ziel luidkeels 't edel gewicht der zaak , en de heilzame voorzorg van de Vaderen des Vaderlands, hier bezig ter for ming der jeugd tn mannelyke jaren, ten nut van dit er 't komend gedacht.
Een ander gezichtspunt omfluit de Volks- en Mensch kunde : en ook in dit zelfde vettoont zich deze Staats zorg voor 't Bataaffche Volk a.lervoeglykst. Niet alleei de Innerlyke, — maar ook de uiterlyke Godsdienstoef fening is behoefte voot den mensch. —Volken , dieeeni gen trap van verlichting bereikt hebben, leeraarden de .Wysgeer, door hunne voorbeelden, 't geen hem de ns tuur van den mensch,-die gevoelt en denkt, — die zir nelykheid met redelykheid en zedelykheid'paart, van z-elv deed brieften. — Laat die wyze van uiterlyken eerdien zoo verfcheiden zyn, als zy wil, of kan: — laat zy gaa van de Fetiche of Wisthnu tot 't Crucilix of Litanie i Pfalmgezang: genoeg, — die behoefte, als verfchymel |s daar, cn algemeen., al is 't ook dat iemand, als eenjp'a
cus Deorum caltor met de zynen , daar op eenige uitzondering zou kunnen voorwenden. — En deze behoefte is uk 't Bataaffche Volk fchier Nationaal, — Hoe zeer ik ook tegen eenen Nationalen Godsdienst, die men min edelmoedig uit de vootfpraak van dit Artikel, door ontydige gevolgen en fpitsvindigheden , op Staatsverzuim en misbruiken gegrond, wilde afleiden , — of als mei't Volk ecn rad voor de oogen tc draayen weer doen her voorkoomen — yvere , en ileeds zal y veren , als iets,'t welk
met eene welgeordende Staa sregeiing niet rymt, 't
welk den Staat in 't harnas jaagt tegen allen, die anders denken, — en de ware vryheid tot tn 't heiligdom belaagt : — hope ik en wenfche ik nogthans , dat 't Bataaffche Volk zynen roem in 't Godsdienftige nimmer overleve! — dat ook daarom de Staat nimmer in gebreken blyve , daar voor, overeenkomftig der vryheid > dadelyk te zorgen, en daar toe gelegenheid te geven.
Ik weet, Burgers Reprefentanten 1 hoe groot en wydgapend hier 't vooroordeel, en uiteriyk fchynvenoon zy : dan 't kleine fttp van zuiver Godsdienftig licht , 't 1 welk ook hier doorftraalde, is, en blyft altoes dierbaar en lofwaardig; laat ons dit zorgvuldig koesteren , en ii voot uitdoving bewaren !
Stel ik my in 't fchone gezichtspunt van den Gods--1 dienst zeiven , dien vooral , weiken wy , Burgers Repre- 1 fentanten ! wy,fchier allen , belyden ; — ook hier vindej ik die Staatszorg gefchikt, en heiieaam. Ik zou my aan I onbefcheidenheid fchuldig maken , vraagde ik iemand, | welk zyne Kerk zy ! Dit zy, en blyve individueel domeftiek: dat een ieder, naar de tederheid van zyn ge-
wisfen, de Artykels opftelle 1 Ik beken ook
graag , dat , welk ook 't verfchil in 't Kerklyke of ; Godgeleerde (en daaromtrent ben ik zoo mild , als : naauw gezet op 't eigeniyke Godsdienftige en zede-; 1 lykc , — die Godsdienst in 't hart moet huisves• ten, en 't gemoed bezielen. — Dat diezeive eindelyk
- juist gefchikt zy, goede, brave, eerlyke, gelukkige' 1 Burgets, ook op deze globe, te vormen, fchoon op 5 dienzelfden de Staatsregeling noch kan, noch mag, gei vestigd worden. De Godsdienst van den Kristen vor'
- derr, zal dezelve 't hart waarlyk bezielen, verwarmenI
- werkzaam maken, — een welopgeklaard verftand of 1 verlichte kennis. Hy vordert, uit dien hoofde, onderwys, en gemeenfehappelyke beoeffening. Hy vordert
- Dienaars en Leeraars, — die ook bevoorderaars moeten ;. zyn der verlichting, en zedelyke befchaving. Dat dus n ook voor hun, daar, in zeker opzicht, ook zy voor den ;- Staat werken, — de Staat zorge! il Befchouw ik dit ftuk uit 't gezichtspunt, *t wezenlyk n belang „van den Staat: ook dan vertoont zich die *©ori 1- zórg, die Staatszorg voor 't onderhoud des Godsdienst, 1- allerheilzaamst. Welk ook de affcheiding van Kerk en e Staat zy : de Staat zal, noch mag zich van eenig toest verzrcht geheel onttrekken. Het jus principis circa in facra is en blyft, 'fchoon deszelfs grenzen nader bepaald af mogen worden. Doch deze plaats mag ik thands niet 1 intreden. Zonder die dadelyke zorg dreigt ons hier 't onrl geloof, — daar dweepzucht: — ber*den even gevaarlyk
voot



( 399 )
oor den Staat, Behoef ik dit breed uit te halen i len zegge niet, 't tegendeel biykt uit de ondervinding in elders of ook zommige, gelyit men onlangs ,fma .e y r. ;uoeg,, hoorde , geconaiveerde , Secten alhier.— ia zie eenstms de juistheid van zulk een beüuit. Weüt Vo.ii gaf nmer eene proef to: dus ver vaa een Staat, vva.tr zeort-
! tlyke KerKaffcaeiding piaats hadde , en die bejaard genoeg „» om die met recht ie kunnen aanvoeren? — tn past in die zelve ook juis' voor Neerland !— Betreffende de
;Jarige orde van zaken, en 't ge.-n daar in piaats had
>.ntrent de geiinte.i nuiten Je h;erfchendï Kenc: —hier t kan men geensii ts befluiten toi de thands in te voene orde vau zaken over het algemeen; deze nieuwe de vordert ook nieuwe voorzorg , cn met 't ware Volks :il. welberekende inrichtingen. Laat ons daarover uit zyn ! • 't Grootfte deel van Neeriands Ingezetenen, de Hcrjrmien ,hebban zubte een voorzorg, hoog nodig: ——
onder die zelve lo-jpt de outluiken.ie voordgangder ver:hting gevaar met rasfe khreden tugwaard te wyken. Ik weet, Burgets Reprefentanten! — ïntyden van vervetting flikkerde, jifcaitterie , we! eens, de Godsdienst:oeffening met heden g ans. — Maar — is daarom de trdrukking 't echte middel om dte te bevorderen!' — ten der Volks verdrukkende ovcrneeifchtng waren, — 1 /.y ti noch, de V ryplaatfen van domheid en onkunde — in bygeloof, vooroordeelen en priefterdwang. Geyk men in de opvoeding in 't gemien , als ook in e, betrekkelyk op den Godsdienst, eenen weg inflaat, e de re.delynheid aanbeveelt :yius ook hier. 't Ware iddel is een vry en "opgeklaard'' onder wys, onderzoek, oeffening : geene verdrukking. Dit een en ander is voorei p van die Staatszorg. — En deze ftrookt ook met belang van den liurgeifT zoo. Roomsch , als Onrooi^sch : ze ii te dticwetf onvermogend, en moet ook niet worn bloargeileld aan de fchraapiucht zommiger Geestely:n öo;c de Reotnfehe zal daar door merkelyk worden rficlit; — 't geen de Priester uit deeze éuaatszorg ontngt , wordt voor den behoef igtn ieek befpaaiu. Maar ik heb noch andere gezicnts punïjen, die , benke ik onze bedekking in deze Raadzaal, en Neeriands □tks-Staat, vooral in du tyaftip, — niet moeten uit oog worden verioren..
Hiertoe' brenge ik onze Revolutie, want daaraan ligt s allen gelegen , en deze ftellen wy allen op hogen prys. eze vortte. t ( ik fpreek rond en onbewimpeld ) , — naar ynen dunk , dez: S aetstorg, zal die zelve haar gewenscht dag, op eene gewenschte wyze, bereiken.. Laat ons ze niet maken tot een blixtcm , uie verbryze't , en met rbeten. Gnze Revoiut.e moet uitloopen op beteifchap, ? niemand , en vooral niet *i grootfte deel der Natie , n vorigen tyd, in S.ede van te betreuren, doe terug, infehen.
Sla ik een aandachtig oog op een goed deel onter Natie , er Godsdienst yver op geenen middelmatige.} toon geimd is, dan vootzie ik maar, ai te waarfchyneiyk , uit 'r ruis, of \ ont/eggen d,er Staatszorg, eene reeks van snoegden ontftdan „ die 't getai der ware Vrienden' iser onzer orde van zaken met w.i/ug zal verminde¬
ren , en wier gemis of verlies tc fpade zou kunnen worden betreurd. -, ■■
Hier fc* brenge ik ook de uitzicht op de aanneming det Comtim ie, ze]fs al moet die gewes'elyk pe'ckieden. — Dé behoefte eener ConttituÜe, Burgers Reprefentantei; \ voelen wy allen, — voelt een yder, die eenige. Vadenands ïefde bent, en die eenig doorzicht heef. —■ hoe min besoorlyk wordt diezelfde voor een zeer groot deel, in zuik een allergewichtigst onderwerp ! —
•Je hervormde Kerk verbis: fenier m eens Stilte? -
zy word^ eensKiaps aan zich zelve overgelaten! hoe
zai du zeer veien mishagen !• — affchtikken L
lk weet, de Kerk der D slenters heeft ook geen onderitand; — haie Dienaars zyn moois van den Staat bezorgd geweest. Dan , Burgers Reprefentanten ï zal men uan Neeriands Volk aanraden , verdrukking — met verdrukking te vergelden ? — De Disfenters zühen zeK8rty.K bitter gezucht hebben in 't begin hunner verdrukking, eer zy zich behoorlyk hadden vootzicn : laat on> geene zucht mat zucht vergeldm 1 — Wy fpreken thands tut andere begnzels, dan. van onderdrukking; — en uti dte, ze^er! zal men niet ligt zeggen: dat t geva, der Kernen in Nederland trianus — geheel aan zich. zelve gelaten — allen gelyk ftaa.
En hier ioe voert my ook verder de rust van 't Va;derland. — Op Neeriands bebloeden bodem 1'pit men noch in de noodlortige overblyfzelen van den onzaiigen. Heligt-twist: — en zouden wy gelegenheid geven die boie twistooneel te verlevendigen! —Dan, But.-eis Reprefentanten ! — hoe groot wordt dir gevaar ?*üit te vermyden vordert onze ondejlinge rust, vordert \ vreedzaam ryk der waarheid, vordert 't fee)«Én van 't Vadenand, ja vordert ook de eer der Natie. ■» Wie zou" zyn oog durven opflaan voor 't opgeklaard Europa 'ft weik zeer veel goeds in onze Staatsregeling te eemoet ziet, en ongetwyffeld zat bewonderen, werd dit dienbaar Staatsgebouw ten prooy van een Godsdienftw o£Kerkelyk twistgeding ! a
Burgers Reprefentanten , van Burgertwisten afkeert? ■ en vooral van die, welken aan 't Godsdienst,.- prenzen! — Gy, die 't Vaderland lief hebt: — den Godsdienst vereen, — doet hu.de aan beiden f — om, 't Vaderlands welzyn zy uw befluit: dtS'aat zorge voor den Godsdienst. En »Vat katuk daar toe Kerker en treffender aanvoeren , da» het algemeen üefdekweekend het harten v.ereenend vermogen van dien Godsd^r welk, juist daar door boven "elk anderen van vroepen* en latere dagen , zelts die vsn den Zoon van Sosfe«MH cus, — verheven, de broedeilyke lnfde iti ailei' ademi-
U heb genoeg gezegd ter voldoening aan myn sftjchjli welken my myn geweeten vootfehretf — iu deze myneDetrekumg. — lk zal my rufliglaten welgevallen , \ o'Jn de wysheid dezer Vergadering 6p dit hooswiclri-'fltik tal btflauen. — Ik wenscht en, bid de, du. dit i.éiimt , noe 'x ook valie , Neeriands Volksgeluk nimmer, ten. nadeel „ anoos ten zegen , llrekke D ' "
Ik befiüit , ten minften voor dco grSst van u:t i\r reu) wil men echter. voordenaauwkeutige"uitdrukktng van dien'
W1&



C 4G0 )
zelfden eene Commisfie benoemen , dit mag ilc gaarn zien.
En daar van worde ik met afgefchrikt door veel- aangevoerde zwarigueden. De onmogelyLketd voerde! men aan : maar bewees me i dié dan o jk f — ik oordeei, wy fprexcn hier over de 4 aak', en niet over de wyze, om die S'aatszorg uit te voeren, ik lpteek daar over noen niet; ik zal .eerbiedigende de bedJuUea dezer Vergadering , afwachten 't bericht der Commisfie , daartoe gelhgen. Ik zou met 't zélfde recht kunnen aanvoeren, de zorg voor de armen vari Neeriands gemeen ;best: — die, —• hoe fchoon , hoe veiëerend voor de Nar.e, — hne gezegend voor myn hart, — my byna onuttvoeriyk voorkomt : — dan' tk hop: op de Kloekzinnigheid der Wetgeving, op da: die daar in voorzie.
Ook h >orde ik va.i 't ongefchik-e om de nakotneimgfehap te verplichten tot dit onderhoud , en deszeifs iast , Burgers' Reprefentanten 1 wy fchryven de Cotillirutie voor onze tegenwoordige Staatsbehoefte,- — daar mede nicet die overeet.ftemmen. — Is 't dat die behoefte verandert, — Neeilands-Burgets zullen de Conftitutie naar hunne nieuwe behoefte moeten inrichten. Da-ur toe ieidt de tytcl van herziening der Conftitutie. — Een wvs Volk fchryft eene nieuwe Contlttutie, om de oude te verbeteren , erfden grond te leggen tot verdere en verdere volmaking van diezelve. Dit recht is heilig ,en onkieukbaar. Dat de nakomehngfehap zich hier van beaiene, als zy dit nodig en nuttig keurt.
Ik hoorde ook gewagen van Seften-^vermenigvuldiging! —— Dan, burgers Reprefentanten! deze is mogelyk; die wordt wel zeer waarfchynelyk met afnemende verlichting, en koestering van bygeloof en dweepzucht: maar geenszins zoo zeer mer den voordgang der verljfhr ting: verlichting.- niet'dier zogenaamde Clairvogms.—
illuminés , ma<tnetifturs 1 maar, die welke 't ryk
der vooroordeelen doet zwichten en wegzinken voor 't heuchlyk licht van waarheid en deugd.
Laat ons dezen za'igen voordgang van opklaring , ter voorkoming van Se&en en ter onmerkbare verdwyning dierzelven, bevoorderen ! en daar toe beveelt zich aan,— de Staatszorg voor alle Godsdienst Bedienaars, naar de beginzelen van gelykheid en heilig recht, 't welk geen perfoon aanneemt.
Dan deze en zeer veel zwarigheden zullen merklyk wegvallen door eene nadeie opheldering der wyze dier betaling , die te voorbarig uit de Kas van den Staat wordt gefteid te zullen gefchieden.
Ik herzeg, ik mag de Commisfie van 5 Augustus niet voor uit locpen, anders ware hier welügt noch meer naa te voeren, ter volledigere ontzenuwing' van de grootheid der kosten, daar toe benodigd , — van den z-.varen last, die men wil, dat zonder recht, op den Hurgei zal gelegd worden ; —— van dc verfiaving der bezoldigden , — van Priesttr-tist enz.
Zoo veel kan men met ruimte zeggen ; — dat voor die kosten ook veel Fondfen zvn; — dat 'er y.èe] bezuiniging voeglyk kan.cn moei, plaats hebben ;—dat 'er ge-
febikre termen voor inrichtingen , op gelykheid, recht en billykheid te vestigen, met zuivu outbteken.
Dit- alles pleit geenszins tegen uie wrdandige Staats- j zorg, welke ik voutfpreeii .• maar v-np.icht de Wetge- j ving van Neeriands Volk in dit ftuk te regelen alie mo- 1 gelyke kloekzinnigheid , doorzicht cn Beleid te paren.
Ik zwyg,.om die zeifde reden, van — (zoo wanneer I men die dadelyke voorzorg den Staat geheel ontzegsc;— 1 zoo men dus d.e veifcru-.iae: eK.r'ee'/Ke heiifchartn no geneel aan zich zefven overiatt),— van die machtige I corporatien , wetten ft.tan gebot en te worden : die wettigt 1 meer dan één imperium in imperto kunnen vormen, cn 1 in meer dan één opzicht den Staat zorgelyk worden. — -\ Dat hier in ,— en omtrent, veel te voorzien zv, wil men 1 de ware principes getrouw zyn, zal niemand h'gt ont- 1 ken: e •■. En ook deze flaauwe ir.denking noopt :ny, in"'1 'r gemeld befluit te berusten.
Queyfen zegt: ■ Óver .eene materie , waarover geduurende verfcheiden dagen j zo veel kundige Leden dezer Vergadering her woo-.i gevoerd j hebben, zal wel niemand verwagten, dat iets nieuws meer 1 zal kunnen worden gezegd.(myn voornemen is ook niet, om I dir te beproeven, maar alleen, om, daar ik Lid naweegt ben ] van de Subcommisfie uk de Comtiiislie van de Cotutitutie, j
Ter Drukkerye vau VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGE,
"chikfe termen voor inrichtingen , op gelykheid, recht sn billykheid te vestigen, met zuivu ombtekeB.
Dit- alles pleit geenszins tegen die vernandige Staatstorg, welke ik voutlprees.; maar verplicht de Wetge- j ving van Neeriands Volk in dit ftuk te regelen alie mo- 1 gelyke kloekzinnigheid , doorzicht eti celeid te paren.
Ik zwyg , om die zeifde reden, van — (zoo wanneer j men die dadelyke voorzorg den Staat geheel ontzegde;—I zoo men dus die veiichc.iaeneK.r'ce'vke heiifchart-n .uo geneel aan zich zefven overiat;),— van die mactttige corporatien , welk n ft.tan geboten te worden : die wemgt meer dan één imperium iu imperto kunnen vormen, cn I in meer dan één opzicht den Staat zorgelyk worden. — I Dat hier in , — en omtrent, veel te voorzien zv, wil men 'j de ware principes getrouw zyn, zal niemand H&t ont- I ken: e •■. En ook deze flaauwe ir.denking noopt :ny, in'1 'r gemeld befluit te berusten.
Queyfen zegt: ■ Óver.eene materie, waarover geduurende verfcheiden dagen ! zo veel kundige Leden dezer Vergadering her woord gevoerd j hebben, zal wel niemand verwagten, dit iets nieuws meer j zal kunnen worden gezegd.(myn voornemen is ook niet, om I dir te beproeven, maar alleen, om, daar ik Lid geweest ben I van de Subcommisfie uk de Cornmislie van de Coiolitutie, ] die deze ftoften heefi bearbeid) Je gronden, waar op uitftel. i zei van die Commisfie rust, en die ik gemerkt hebbe, dat. door dc gefproken hebbende L-tden zeer verfchillend zvn in. j gezien, eenigfints r.ader tc ontwikkelen; en ten tweeden, om myce bedenkingen aan de-eze V.-rgadering mede te delen over.j het rechtftreetts tegen overnelLi te- fysthema der Commisfie j van zeven, zo a's het zelden meer byzonder door den Burger ii Reprefentant flahn is stedeveleppeerd.
De Commisfie van Cojiftitutie dan, heefc het voor waarheid gehouden :
irr.o Dat een Staat en vooral een Vry Gemeenebcst, niet i beftaan kan, immers ni t geiukkig zyn zonder Godsdienst.: ij
ado. Dat een Volk geen Godsdienst, hebben kan, zonder ge. zamer.rlyke Godsdienst ocffening, zonder Leeraars, die het , zelve onderrichten-, en tot hec betragten der vooifciiriftcn van den Godsdienst,asnmaanen cn opw-Kken, die het zelve het i geluk , dat aan de getrouwe naleving dier voorfchrifren 's ver-1 bonden , by het ongeluk, dar met het verwsarloozen derzelve* onaffchidbaar vereenigd is, voor oosen ftellen,
De Commisfie heeft hier door n ct gemeend , dat 'erf geen mensch, geen individu zoude kunnen zyn, die Godsdienst, en ; eenen zecriedelyken Godsdienst zoude kunnen hebben , zonder' Liera-rcnen vermaaiimsen te behoeven; dit heeft zy niet vóór onmoctciyk gehouden,- maarzy het omtrent eeii Volk, als Volk: befchouwd , onpiqgeiyk gehouden, en ik houde het nog daar I ▼oor. Zy heeft ook niet gemeend, dat, ,als een Volk geene Leeraars hadde, bet zelve dan alle denkbeelden van Godsdienst • zoude verliezen: neen, de Gtfchiedenisfen van alle Volkeren, heeft geleerd , dat over al, waar men meufc'ien vind, men ook daar het denkbeeld van het beftaan van ecn Opperwezen aan- . trefr; maar zy ftond in het gevoelen, dat, zonder Leeraars jdie Godsdienstige denkbeelden Uy een groot gedeelte des V ,iks wel ras zouden onraarrfen in ecn woest, dom en voorde Maatfchappy zeer fcba.ii Ivk bygeloof.
\flct vervolg van dit Advys en Zitting in ons volgend Nummer . J



GELYK HEJD, VRYHEID, BR.OBDER.SCH At' DER HANDELINGEN VAN DE
.WJL T X O jST X JS -F" JS & ff "JU JD J£ jft X 3T &
' RgPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 452. Donderdag den jo Maart W97> Het derdejaar der Bataaffche Vryheid.
V . LKEL.
Nationaale Vergadering.
Vervoeg i/er £Ö#^tJ Donderdag , «few 23 il/dwf 1797.
Voorzitter: K. W. de Rhoer.
:.Vervo1i? van het Advys van den Burger Repre fentant QaLyfen over den 705 Articul. ,
• En uit chTgepofeerde, namentlyk, dat geen Volk P»*** 1 kan zyn zonder Godsdienst, en geen redelyken Godsdienst 'behouden zonder'Godsdienst Oeffeniuï cn Leeraars, heer., de
Commisfie dit natuurlyk gevolg getrokken , datuamenrlyk , «e 'Staat dan ook in dezen, zo als in alie andere; gevallen vefpligt ."was. te'zorgen voor dat geen, dattec het geluk der Maatdehap*PV nodig was . . ,
• Deeze regel heeft' ook de Commisfie van zevene malle anaeie laVen Mtroowelyk gevolgd, by voorbeeld, zy heeft uit ^ overtuiging, dat he- toor het geluk der Maatfchappy voordee-
;leu is", «lat ieder kan lezen en fehryven, dit gevolg gcteok.en dat het de pligt was van den Staat om te zorgen, dat er-over" Leermeesters waren, ten einde een ieder gelegenheid zou le
'hebben. om feezen en ichryven re leeren. En w in alle an
■aTm «eet; alleen in het ftuk van den
zv g-rmeend , deeze uitzondering op 'dien reguL.
maken • ietioon ik door de Leden die tegen het Plan van de 'Commisfie van at. fiefrrooken hebben wel verkheldeuezyde
lingfehe zwarigheden, als het vet ooraken vtn S*^£*£ ' ten het mooglyk misbruik'van nugr, en andere beob-. noren
byb^n"n" maar, zo vee! ik weet doornicmand de gronden, ' S' het fysthema van die CwnmisQe gebouwd fa, regt. .ft r^hebt^ren te.cefprreken , of wederleggen W i egtcr, na &3 mzieu, nodig zoüde zyn, om deeze mtzonde-
'^VhSS' van 3t. beeft Se.dvyfeerd. dat de Staat be
hoorde te Wgeri, dat de l^^^m^^'^S' maat Je wyze iop beeft zy gemeen,! met te Wen bepalen,
• cénlle.is om da> die wyze vsn betaling van ty.'en en omllatt. ffi? zende kunnen af hangen en dus «Y****™ be ' vV^ewnd Lichaam zoude kunnen worden overlaten ,
gelvk de Commisfie van f. de wyze van betaling der drwr hen yburgeflagéne Volksleeraars aan het Beftuur. Anderdeels oiadat, zo deze Vergadering mogt begrypen, dit ook de wyze hjs Cotiftitutioneei bchdorde bepaald te worde» ; dan dit onderw:rp gefehikter zoude zyn , om door eene perfosecle Commisfie uit deze Vergadering onderzogt te woeden , daar de C >in nbfie vu ai. niet alle inlichting had ie, dir üty behoefde, om hier over meer bepaald te kunnen advif eren.
En bier mede zal ik overgaan otn eenige weinije béJenkia. gen op te geven o ver het Fys'tftttna*, door den Burger R.cpre, fentant r7«A» aan de Verg»deTiSr->-*rn zyn advys voorgedragen , 'net welk gebouwd li up j?f"dfft}en', linie regt tegen die der Commisfie van at. iiilonemia. 'Ut zal ze kortely.c te zamen vergelyken.
De Commisfie vati ar. ftelt: De Godsdienst vermeerder!: en is noodzakelyk voor het geluk van de Burgermaatfcnappy ; er ga moet de Maaifcmppy voor den' Godsdienst zorgen.
De Burger Reprefentant Hahn ftelt : Be Godsdienst bedoelt den ft-ar na dit leeven; de Burgennaacfehapoy Jaar' cn tegën heeft alleen ten oogmerk den ftiat der M nfchen in deze Wereld; ergo behoeften mag de Maatfchappy zig tact den Godsdienst niet bemoeien.
D-ve leer, Burgers' Reprcfc-ntantcn ! dat ie Godsdienst alleen bedoelt den ftaat na dit léver, , wil ik wtl beken- et), dat voor my geheel nieuw is, en na myn inzien de waarhe: ' rifce ten grönildag heef; en ik zal de vryheid. nemen, den fineer Rep rife tiran r fJahn'tc vragen^ of hy vat) oerdeel is, dn, flg de Godsdienst dcff Menrch verbiedt, otn iers te fteeien of te begeren vm bet geen'«y.ica-nsasten's is, of hy van oordeel is,., dat daar bedoeld wonden zaken , die 'er zyn zullen' in een Mati'fcinppy na dit /even , dan wel in die Maatfchappy, waar tn wv '"iet op deze Wer'eH ons bevinden. ' En zo dit Ijjarjfce waar is,'dan is het ook tevens kltr.r, dat de Gods*icnsi in dit hasr vootichrift regïftreeks bedoelt de vciligbeij .der beeitungen^ 'P de Bur;;crl}ke Jfia'tfcba.f.py; en dit zai,Uan,'ook, iia rr-yn in.iien, een ratn'e yk iluideiyK oew.ys dplevércti , Lat dcft.üing, Jat Üë■ 0»dtdienit alleen de Staat na dit leyen ten del heeft, v.iT'Ch is. " ' _
c fo. Dè Commisfie van 21. ftelt: De L»eraarcn zyn pocsizake'.vk om ecn Volk pmeu redelyken Godsdienst tc doen behouden: ergo dc Maatfchappy inoec zorgen, dat4icLcetaa. ith behoortyk'betaahl v/ördea'. ""' " ' '• *
End Di



(*0*)
De Bar?er Reprefentant Hahn zegt : Het doel vati de werkzaamheden der Geestelyken rs alleen aan gene zyde de3 grafs ; de duiven , die zy bewyzen, zyn geene diensten ten behoeve det Burgerly.<e Mai'.fciiappy ; trgo de Burger Maatfchappy is hun geen loon fchuhtig.
Dm, Burgers Reprefentanten! daar het pnwedcrfpreke!y,t zeker is , dar de Godsdienst wei degelyk' de rust veiligheid en eelulc der Burger Maatfchappy ten doel heefc, zo volgt van Islfi daaruit, dat de Leeraren, die de Mnfchenin devoot , -f.c-: vau den Godsdienst ondenvyZen, euhentoi het naarleVen vtfn die voorfehnften aanmanen, wel degelyk di.-nsten bewyze» ten behoeve der Burgerlyke Maatfchappy, en heus dan-ook'laillvk dat de lta.it voor huil zorge.
«io. De Burger Reprefentant lUhn ftelt: dat de uitwendige Godsdienst oefeningen alleen zyn voor die ze verkiezen or nodig hebben. -
Die gelooft de Commisfie ook , maar zy is teffens over tuigdv dat éen, Volk, ais Volk befchouwd, die voittrekt nd'.iig heeft, en dar dus Ce Staat moet zorgen, da: 'er gele aenheid toe zy. Men kan hetzelfde zeggen vau dc Volks
• Lae.aats, die üe Cominïslw van J". waar van de Banger llshn Lid was,'heef; voorgeila-gen, eu die het Volk, 111 de platen van den M.imu, ia de zidekunde .zullen onder wy'.ai , iniravöljte eene infliucüe'van het Geuveinemeiif, eudn.r voor fee. hoo'rlyk Decaald zulien wor..e:i: van aie is 'ne, ook vvSiüir , dn zc zyn zullen voor hun,, die ze. verkiezen ai van noJeiihcb ben ;" maar hier uit heefc men ten haren opzigtede cóiifcqucti
'tie nier geiiokken, dat de ftaat 'er met voor te z .rgen
^De Godsdienst, zegt do Burger Reprefentant Hahn, geeft '«eene betrekking van den.M*ns 'h tut Mens-h, maar alleen van den Mensch tot Gad: dan' deeze Helling..fchynt myeveu
• weinig juist toe, als de vorigen; want els men in aanmerking Teemt, dat de Godsdienst vel in de eerfte plaats vau'de: Mensch vordert de iiefdc voor zynen Schepper, ais de eenigi oorzaak van zyn b.ftaan , en .van alles , war hy netftcn geniet
' maar als zyn twede pligt ném gewedt, zyn Evenmensen t
■ beminnen als zig zelve, hem abyd zo te handelen, als b; wenfchen zoude van hem gehandeld te wor lenj als vy di ju aanmerking nemen , dan zuden wy geio.-e ik mer m"=:
' reden mogen beiLüten dat de Godsdienst is de ftètUftè band die de Menfehen tc zamen verenigt, en hen als Bloeders doe
: le^en.
Veel, zeer veel zoude 'er over deze materie nog gezeg 1 kunnen worden; dan ik za! om deze discustien niet lange t-e rikken hier mets «neer byvoegen , maar concludeeten : Dat : daar geen Volk gelukkig kan zyn zon aer G -Isdienst, engee ' rede',, tem Godsdienst behouden zonder Godsdienst oefct.it ' er. Leeraars, de ftaat Jus verpligt is, om te zorgen, dat '1 ovciai gelegenheid tot publieke godsdienstoefening zy , en d L?eraar°s behooriyk betaald worden ; dan dat de wyze va betaling aan de wysheid van de Wetgevende Magr moetovei geiaren worden, om dezelve, naar tyden en omftandigheden ie regelen.
Vit rin ga zegt:
Het fchynt wel vermetelheid, om na zo veele uitmunten Redenaars op te treeden , en over eene ftof te fprceken , d geheel uitgeput moet zyn. Dan, weloverwogen, is het echt «eene veioietelheid, dat ik een.gefchil , waarvan men rau vasftellen , dat oneindig veel in de gevolgen zal afhangen, < myne wyze, uit myn oogpunt beredenere, mids zo veel m gelyk herhalingen vermydende , en rny tut het wate veifci
punt bepalende, ik de meest mogelyke kortheid in acht neme: In eene zaak trouwens van dat gewicht, daar eene ftem zoms all.-s kan beflisLn, eene zaak, die zo he.'ig betwist is, waar over zo veele twyfelende gemoederen op dir ogenblik celli nog onzeker hangen, kan een enkel ontjtlipc, of nie: genoeg aan. gedrongen motif of bewys vaak zeer veel fchade doena.m het geen ik voor waarheid en recht houde.
En in dat denkbeeld zou zwygen misdadig kunnen worden , wanneet bezcf van recht en pligc vereenigl dringen tot fpree. ken; immers befpaart men <ich nadeihan i het verwyt-. ik had behoren op myn post te fpreeken , en heb niet gefprokeu.
Die zal genoeg zyn , om het uitbrengen van myn . advys te w„-tt,gen, en te beletten, dat men het, van myne zyde befcaouwt, vosr tydfpillicg zou kunnen houden. En hiermede ter zaake.
Met geheel rayn hart, Burgcrs-Rsprefentanten, heb ik (wat den waren zin aangaat) ais mede Lid der Commisfie ingeft emi in het zeven honderd vyi'de Artikel vaa derzelver rapport, omrent het tegeiiwo.itdig object: onzer delibratien. Dit aan. gevallene rapport is reeds meesterlyk verdedigd. — Ik zal bet dan zeer kort bctoiefop te adftrueeren , en dit zal het eerfte
punt bepalende, ik de meest mogelyke kortheid inaehtneme: In eene zaak trouwens van dat gewicht,daar eene ftem zoms alles kan beflisfeW; eene zaak, die zo he.'ig betwist is, waar over zo veele twyfelende gemoederen op dir ogenblik celli nog onzeker hangen, kan een enkel ontglipt, of ntec genoegaangedrongen motif of bewys vaak zeer veel fchade doen aau het geen ik voor waarheid en richt 'houde.
En in dat denkbeeld zou zwygen misdadig kunnen worden , wanneet bezef van recht en pligc vereemgi iringen tot fpree. ken; immers befpaart men <ich nadeihan i het verwyt -. ik had behoren op myn post te fpreeken , en heb niet gefprokeu.
Die zal genoeg zyn , om het uitbrengen van myn . advys te wett,gen, en te beletten, dat men het, van myne zyde befcoouwt, vosr tydfpillicg zou kunnen houden. En hiermede ter zaake.
Met geheel rayn hart, Burgcrs-Rsprefentartten, heb ik (wat den waren zin aangaat) ais mede Lid der Commisfie ingeft erui in het zeven honderd vyi'de Artikel vaa derzelver rapport, omrent het tcg&nwo.Jrdi{ object o-naer delibratien. Dit aan. gevallene rapport is reeds raeesterlyk verdedigd. -—• Ik zal het dan zeer kort bel 0. reu te adftrueeren ,en dit zal het eerfte ftuk vau myn advys uitmaken; uiakr ik zal hetzelve tevenscnig/ihs wydlopiger tegen de zedert opgekomen* zwaarighi-.'leii en iwieBbinge» moet'es rechtvaardigen . vm cn di: zal nti n tweede ftuk zyn , waar na dan de conciulie van myn gevoel.-1 weldra zal volgen; fchoon ik door meer dan een der verleailiende advyfen over de quescie ben in twyfe.1 gebragt; zo is toch' deze questie eenvoudig j»of de Staat, dat is de „ algemeene Burgerniaatfehappy bevoegd , ja verplicht is , zich n icet den Godsdienst te bemoeien , in zo verre, dat zy der„ zei ver Dienaren bezoldigde, immers voor die bezoldiging w Zpr| drage."
; £n deze vraag wordt by ons Rapport bevestigd en beant-
i woordr m* cn moet ook zo, dunkt my, worden beantwoord, ; door ieder, die op den aart van dit Land, op de gefteldheid , der Natie, op oi ze inrichting en op onze zeden immer aan: dachtig heeft gelet; deze uitfpraak doch is niet alleen nuttig, / noodzakelyk, ftaatkundig en rechtvaardig; maar ook daar c mede ftaat en valt, naar myiie gedachten, onze hoop op de c duurzaamheid , en de gevolgen onzer geheele Revolutie, jl , misfebien het geheele beilaan der tegenwoordige orde van zat ken. En deze (tellingen zyn geene exclamatien, Burgers Re*
prefeniahtenl immers zy zyn het niet, naar myn gevoelen; i dit za! ik met weinige woorden trachten te Dcwyzeu. r Die het Volk van Neerland kent, weet ook, dat hetzelve , van de oudrte tyden af, over het geheel, is geweest eene
ii goede, brave, ctrlyke, zedelyke Natie; trouwens wanneer ig wy van een Volk fpreken, verftaan wy 'er natuurlyk door het er gros, bepaalclyk den zogenaamden raiddenftand, die overat e de beste, en minstbetorvcne ftand is. Zonder grootfpraak n dan , kunnen wy 'er by/negen, en het ook historisch bewy« : zen, die Natie is, over he/ geheel, veellicht beter dan veele i, naburige Natiën. En dit Volte béfchouAtde, zedert meer dan
twee ecuwen, den Christelyken Godsdienst ontwyr'Jbaar,als zynen algemeenen Volks Godsdienst; de Joden trouwens, die zieh, ten minften in de zen, als eene Natie in eene Natie de befchouwen, zullen hierin wel geene uitzondering kunnen ie veroorzaken, eveu weinig als anderen, Wat het' getal betreft, er' in geene aanmerking komende gezindheden, et D-ze GeiiooSfChaopen der Christenen nü zyn fteeds verjp deei.1 geweest in Hei -vormden , Roomsch - Catholyken en diso feutiëcreude Proteltanten. De deugd van dit Voik, (en He ail houde het tot myn oogmerk, hedeh UI. dit'met een woord



f 403 )
te herinneren) hield men doorgaans geworteld in den Godsdienst, en meer bepaaldlyk in deszelfs hoofdtak, deChristelyke Zedekunde; terwyf dit radicaal (zo ik het zo mag «o* men) den gelukkigften invloed had op de Volks zeden. Hy, die most goedvinden, dit te ontkennen, wyze my ergens eene Natie, die hier in met de onze gelyk ftaat. —• Daar men, zo als by deze, den Godsdienst zo algemeen beleid, en zyne lesfen zo algemeen in de zam-nlcving volgt en uitocffent , , - waar immers fehandmerkr. de publicque opinie den zedelozen mensch meer dan by ons?—— waar rust de algemeene verachting zelfs op den fehatryken flegtaart zo zeer? maar ook waar gaat ondeugd en de losbandigheid integendeel minder met opgeheven aangezichten , dan in dit Land? — By welk Volk eindelyk treft men zo weinige door dc Wet ftrafbare misdaden cn daar uit refulteercude Criminele vonnisf-n aan, als by dit Volk, naar evenredigheid zyner populatie? En hcefc de wysge.r en Staatkundige dit alles nietftandvaftig aan den doorgaanden eerbied dezer Natie voor de lesfen van den Godsdienst toegefchrevcn? getuigen onze publicque ftukken en de in het Ixht gegevene befchotiwingen der zeden dezer Natie, zelfs door vreemdelingen. -En dit aangaande, zal dunkt my genoegzaam zyn ter aiftruêcio «lyner ftclling, dat in zodanig Land onze Conftituttoneele bepaling aller gepast en nuttigst zy, zonder dat ik het gewicht en het belang van den Godsdienst en der openlyke vcieeriug van het Oppetsr Wezen mitsgaders van de openbare leering van de Chriftelyke Zedekunde, by alle bcfchaafle Natiën, »n het afgetrokkene behoeve te bewy *en , welk ftuk volkomen Voldongen is door andere fprekers, en ons alzo enkel by de Natie, die wy alleen verdien woordigen bepalende, moeten dan de rede en de overtuiging ons als Raadslieden van ecn Volk. waar voor wy eene Cnnftitutie ontwerper, by de raadplegin'gen over dat gewichtig pomft, als hec ware niet toeloepen :
Wetgevers! wecst bedachtzaam in dit teder ftuk, zo gy anders wys zyt, verwaarloost dan niet de kunde , die gy van het Nederlandfche Volks CsraéLer hebt. of behoort te hebben, maar richt daar naar voorzichtig uwe inftellinzen.
En waarlyk. Burgers Reprefentanten, wanneer men dlt Volks Caraétcr raadpleegt,kan men vry wiskundig vastftellen , dat, wanneer de openlyke en gemeenfehaplyke Culte niet wordt beveiligd, en in ftand gehouden, gy nimmer (lagen zult om aan het zelve 't mastfchaplyk volksvcrdrag tc doen aannemen. Dan, ik heb gefteid, dat deze zorg niec alleen overal , maar vooral bepaaldlyk by ons Staatkundig, is ook tevens allezins nuttigst en noodzakelyk ware: en zou dit iemand in twyfel trekken, die in aanmerking genomen hcefr, dat in de overtuiging en ui'öefening", van het morele gedtehc van den Godsdienst, inzonderheid der Cbristelyke Zedekunde de groote zo niet eenige ftennzeis van de zekerheid der Bur eermaatfeharpy gelegen zyn. In een talloos aantal van gevallen toch , waarin het buiten bereik eener dwingende Wet is, dc Leden der Maatfchappy, ter vervulling hunner beilzsamftc verpligtingen temopen en daar toe te overreden , is hec immers het bezef van Godsdienst, en deugd alleen , die het: daar toe overhalen, en hunne dierbaarfte Mensch en Burger' plichten doen uitoefenen. ——•*»
Voor zo veel wy nu, Burgers Reprefentanten, ditgeavan ceerde mochten toeftemmen, zullen wy dan nie' tevens ge • redelyk erkennen, dat het de zaak der Conftimtie en die de Maatfchappy is , alles aan te wenden, om ter inftandhou Ifrl van dien Godsdienst, ter bevordering der inprenting va deszelfs is*erryke lesfen , welker kort begrip is' ifgemecn
liefde uitöifeniiig van al wat bctlmelyk is , eh wel luid, \ krachtdadig mede tc werken; terwyl tot deze medewerking, . niyns achter.s , onwedeifprekeiyk het regelmatig en billyk onderhoud der- openlyke- Leeraaren-van dien Godsdienst be- 1 hoort., En hiermede houde ik het eerfte gedcel-e van myn discours voor geadftrueerd, en ga tot myn tweede ftuk over. Dié onzer Medeleden namelyk, welken dit alles in tltejl wel toeftemmen, maar dc couLnuentie van noodzakelykheid van bezoldigingontkenncn , gronden zich , zo ver ik heb bunnen op» maken, en uit derzelver advyfen, vsn welke ik, uit hoofde myner abfentie in de Commisfie naar Friesland. flegts eenigen heb kunnen aanhoren, heb aangetekend, hocfdzakelyk op de volctende bedenkingen:
D: Kerk en de Staat zyn gifchciden, alle onderlinge betrekking houdt dus op, deszelfs Leeraars zyn niet meer pUblieqni! Amptcnai-.-n, en hier door'is te gelyk opgehouden die l'chadelykc af hangciykheid van dezen van het Gouvernement, die fteeds zo veel kwaads berokkend heefc in onze Burgermaaifchappy, ja, Burgeis Rcprefenranten! Kerk 6a Sfeat zyn gefeheiden, doch zo wy met geene wootden zullen fpelen, kan . immers behoort, dit nier anders tc betekenen dan: » 'Er tl geen bevoorrecht Ger.oodjchap n:eer. mm De be ■ w lyders van het eene jieizel hebben niets voor boven het andere • n alken zyn zy gelyk voer de Wet, gelyk in de vooideelen der m maatfchappy. .»-1 Waarheid cn overtuiging guiten var, na ^. af ie eeltige middelen zyn, aie de eene biven het andere den m voorrang geven , zonder dat het p-.blie,; befiicr da eene ge ■ .. sbtdheid hoven deandeie bmut.&lgen zal".
liefde Uitoefening van al wat bctlmelyk is , eh wel luid, \ krachtdadig mede tc werken; terwyl tot deze medewerking, . niyns achter.s , onwedeifprekeiyk het regelmatig en billyk onderhoud der- openlyke- Leeraaren-van dien Godsdienst be- 1 hoort., En hiermede houde ik het eerfte gedcel-e van myn discours voor geadftrueerd, en ga tot myn tweede ftuk over. Dié onzer Medeleden namelyk, welken dit alles in theft wel toeftemmen, maar dc couLnuentie van noodzakelykheid van bezoldlgitigontkatnen , gronden ztch , zo ver ifc heb hunnen opmaken , en uit derzelver advyfen, vim welke ik, uit hoofde myner abfentie in de Commisfie naar Friesland. flegts eenigen heb kunnen aanhoren, heb aangetekend, hocfdzakelyk op de volctende bedenkingen:
D: Kerk en de Staat zyn gifchciden, alle onderlinge betrekking houdt dus op, deszeih. Leeraars zyn niet meer pUbliequü Amprcnaren, en hier door is re gelyk opgehouden die l'chadelykc af hangciykheid- van dezen van het Gouvernement, die fteeds zo veel kwaads berokkend heefc in onze Burgermaatfchappy, ja, Burgeis Rcprefenranten! Kerk c-r» Sfeat zyn gefeheiden, doch zo wy met geene wootden zullen fpelen, kan . immers behoort, dit nier anders tc betekenen dan: n 'Er is geen bevoorrecht Ger.oodjchap n:eer. mm De be ■ w lyders van het tcne fielzel hebben niets voor boven het andere , n alleen zyn zy gelyk voor de Wet, gelyk in de vooideelen der m maatfchappy. —* ll'aarheid cn overtuiging zullen var, Htt af ie eeltige middelen zyn, aie de cene biven hei andere den m voorrang geven , zonder dat het p-.bhc,; bejlier da eei.e ge. nZlndhcid haven de andeie begu'.jligen za!".
Niemand onze-r kan , tr-yny n.-ziiens, eenen anderen zin aan dit bcflait hegter.; en **j *er immer eene ander-.- aan gebegt mogt kunnen worden, zo zal by de Conftitutie (die roch alie vorige beflu'itcn veinic.igt) dit onderhevige moeien wondert verklaard iti dezen gieftelden zin, en alle anten; verklaring van dit decreet houde ik voor verkeetd en or.gefymd: voor &1 die, waar by men hieruit een verbod voor de bc-moemg en zorge van den Sraat veer der. Guos-iitnst' aou willen'i.fl.ide».
Toe te ftesimeu dar, ttotóvèns de Godsdienst is de bron-' van deugd en goede zeden, toe te ftaan het onrhidiyK verband van dezen met het geluk der Mr-atfcrtappy, en op het. zelfde ogenblik de onvcrpligtbeid, js onbevoegdheid van den Staat, om voor de inttandhouding van dezen krachtdadigte zorgen , is by my eene oubegrypeiyke fteüidg, eene openlyke tegenftiydigbeid.
Even weinig, dunkt my, kar, het bewys der fchadclybe afhangelykheid van bezoldigde Leeraaren iets 2fJoen ; je ü; fchroome nier, om het bewys om re keeren, en'erm'yneftel.ling op tc vestigen. Ik houde namelyk de wel b.-grei-pene afbsngelykhcid der Leeraaren van den Godsdienst vafi den > Staat (zo anders onze Conftitutie, Burgc-ityke Viyhéid en Volksgeluk tin d"tl heef ) niet alleen , niet lchadeij k , m,>ar i zelfs ten hoogften nüttg: Volks Leeraaien 'in hdralgemeen ' toch, zy vocal, die voo r v<narheici , recht m dc ugri j-al ftaan , 1 hebben, hoe bet ook ga, op den duur eenen bi fhsfi henden invloed; 'er ligt dus aan gclc-io, dezen ge heg r au.; hei B.ftuur 1 te manken, yverig werkzaam te doen zyn, rerifprcmin.rvan'' . zedelykheid cn deugd, cn éerftemmiemè e te dotn werken,tcf bevordering van het ty'itlyk', zo wel as Mrfeeiiïvi'i gtliik! . der menfehen ; deze oiiderlnne medewerkn-g, ze?- ik, is niet . alleen niet fchadelyk,- üitH ze oök ut-..n-iz. 1. -e im&j^,aaii1 r det» Vrede, de goede Ordeten blo-ei der :Vlsa ft-om py dc'hierg kctykfte fterkfte by'.
ti Kerkeiyke he.rschzucht en Pricst«J»edrng o'\he: fteu,i Jen , C Wie erkend-dit niet , alle dikw«t' denonwettigsn z-, tcl;-.miat E e e 2 ttcca



C 4°4 )
lijezen komen in een ftaat, die op ware Vryheid gebouwdis, in v geen aanmerking, en zouden nutteloos hun fchadelyk venyn e verfpillen, en zich zelven ten toon ftellen , veraiids deezen t alleen nodize weikttiigen kunnen zyn in een Gouvernement, 1 bet welk die bedrieeelyke en broze fteuazels nodig heefc, om i zich ftaande te houden. '
Eene andere groote tegenwerping is genomen van de nood zakélyfcheid der bezuiniging van onze Finantien : dan voor my is reeds opgemerkt, dat, wanneer de Godsdienst toch moet worden bekostigd, iets, waar in wy hec meest allen ééns zyn, fchoon veelen dit uit particuliere by Iragen willen doen gefchieden . zo zal .het oneindig nuttiger zyn. dat die omfliè; imncrsde aanwyzing dei Fondfen door den Staat zelven op eenen rcgelma tigen voet gefchtede, dan op eene verwarde, oagelykeen even daardoor meest diukkendc wy«. Voegt hier nu by. Burgers Re prefent anten ! dat, zelfs volgens de opinie van verfcheidene tnct my vejfcBfflende'Ledèn , de rhars dienen Je Profesforen ,Predi kanten en andere Dienaren zullen moeten blyven worden betaa.d, immers aan hun Penfioenen gedurende hu.i leven worden toe. gelegd; en waarlvb, wanneer men niet de trouw van alle Contnéten, door den Souverain in der tyd ingegaan, wil vernietigen-, en de fchroomiykfte onrechtvaardigheid met de ■fchreeuwendfte onmenfehelykbeid zou willen paren , hoe zou men dan anders kunnen handelen? maar dit dan plaats hebbende, zou, zeg.ik, 's Lands Schatkist niet op dit ogenblik worden ontheven van deze betaling , — dit zou niet gebeuren, dan na verloop van een aantal jaar. n, en dus te^en een tyd,, waarin wy moeten hopen,, dit • zo wy anders in'tgeheel op eene duutzame potitique exiftentic zullen kunnen rekenen) de wedergekeerde walvsard en bloei der *5ai fchappy deze nodige cn nuttige uitgaven veel beer, dan nu zal bunnen lyden. — Waar uit dan volgt, dat deze maatregel op dit ogenblik in dezen dringenden nood vaa «teen nut zai zyn. Op welken grond zou men nu reeds alles rn (eten wazeV, otn opeen tyd, tip een onbepaalden tyd tenig voordcel aan de publicque Cas toe te brengen? -— maar wat zeg ik , voordeel! —— zeer zeker, zeer waarachtig verlies. De zaab in de gevolgen befchouwd zynde, deerereert men al verder, met dit onverhoopt Decreet van niet betaling, met andere wo >rden :
„ 'Er zakeene twede Nationaale Vergadering bjéénbomen.
vPJog schoen waanden roisfefaièn, za! dir kostbaar, onzeker ,7 en gedcsoreanifW rd Gouvernement voorrduren." En waar doioèl net dan henen? kennen dan de voorftanders van dit, •aaa» nyn inzien inapplicabel Systhema, zo weinig de baart en de fiSUarie van het Land, of (la ik , en die het met my eens
Zyn, den bal zo geheel mis? De uitkomst, Burgeis
Repo fentanten, en de Hemel verhoede, dat, hoedezaakook keere, het. niet zy de droevige uitkomst, zal tusfehen hen en ons'eenmaal b'fli-fchen. , .
Neg beeft één der lateae Sprekers zeer breed uitgeweid over de owfChtvaa-diabeid , dat Burgets, die in cicn public quen Godsdiensten O.derwys niet willende deelen , tot de bekostiging Zouden verplicht worden. Dach buiten het geen teem die bedenking reeds met zo veel gronds is gcalleguectd, zal ik 'er alleen op zeepen, da: men immers-behoort in het iiog te houden, da: elk Lid dt. Maarfcba;py, die daar in leeft, renoeeers f waakt, rüst ei) veiligheid geniet, eer, trouw en goede zeden ziet bevo'de;cr. en voordplanten, tot de daar toe dienende middelen , moet en behoort te contribueicn, gdyk hy tut het behoud 'der Maatfchappy naar rechten moet contribueren.
Nog heeft men ons tegen gevoerd : men weet met, welke fptocgen de waarheid en de verlichting, die fteeds klimmend
oordgain, nog wel zonden kunnen daen , en door het vereuwlgen dier fecTten en genoodfchappen zou men die yerheb ■ ing aan banden leggen, immers in kunne vorderinjen beemmeren. Dm hier tegen, Burgers Reprefentanten ,msene k te mogen aanmerken: dac wy hier vooral fpreken van de «vordering van waarheid en deugd door de aaiik.wek.iag van . den eerbied voor het Opperwezen, en van de aaofporing eer ■ navolging der fchoone lesfen van de Chiisjteiyke Zedekunde, niet van eenig dogmatiek leeiftclzel, waat 'vaa icJei hec geloof met zyn eige gewisfe moet uitjjaakeu, en waar mede de ftaat Zich ook niet bemoeit; en dan zou ik we! durven beweren, dac daar dc eeuw, der zuivere Zedekunde van PI.aï0 eu socïeATES, noch die der senecas cn antonïns , voor zo ver dezen hun licht niet aan den fakkel der Canscenen ontftoken hebben, geen ander, dan flaauw licht, in vergelyking van de heldere zonneftralen van de Zedekunde des (lichters van den Godsdienst der Christenen, heefc verfpreid, en nie. mand op den huidigen dag ten dezen opzichte een nieuw licht heeft zien ontitcken. Daar dc grootfte Wysgeren, ze-;fs zy, die ge.neChrisieucn warui, deonbccwis'.baareuitmuntendheid van deze moraal edelmoedig erkend hebben, zo zou ik, dunkt my, uit dit.alles beweren, dat men niet de zorg voor dc aankweking hier van , naar geen nieuw licht, het welk mogelyk nimmer dagen zal, te wachten hebbe.
Men heefc ook al gevraagd: kan dc Staar zich tot iets onzekers verbinden en arbitraire uitgaven vast ftellen ? Ik andwoorde: wanneer een zekere redelyke voet van betaling, naar proDonie van het ge ci, der belyderen van elk Godsdienftig Genoodfchap. 'wordt vastgefteld. — Wanneer mende nieuwe, opkomende SeCten voor zica zelven laat zorgen, (want voordie, weiken alleen in onze propiaetifehe verbeelding exteren , en misfehien nimmer exteren zullen, kan de Staat afhansnu-
niet zorgen ,• dan zyn die uitgaven niet onzeker » dan.
zuilen ten dezen tèh'e behoorlyke fchikking bunnen piaats hebben, die veei ligter te appliccren zullen zyn, dan andere' inrichtingen, waar van men de creatie reeds by voorraad in. de Conftitutie heeft vastgefteld; arbitrair is dan ook eche betaling niet , die pp gezonde Staatkunde , Volksbchoud cn. noodzakelykheid is gcvts'igd.
Maar, men heelt al veider gevraagd: mag men dc Natie zand in dc oüften werpen ? maar mag ik op myn hemt ook eens vragen: wie werpt eigentlyk zand in 's Volks ogcn,hy, die op onbeftaar.fearc inthcorie, zeits op onleftaanbare principes voortredentert , hec nêccschdeni , ais cen plaiur.ifi.he School befchouwen.de, n/gekn wil af pilaren, die t och inde menfehelyke natuur, noen in dc inrichting t.nzer Me.etivhrppy geradiceerd zyn, — cd wel hy, d.e '* Voii.Sj.eiul;, dei arden der Maatfihcpny , dc drangredenen tot bévc ic'eii:.; van deugd cn zeden zo leci mogelyk zoekt te ycjrnctrdcreii in tc ver-, fterken door middel.n, welken dc gcfcbie'üeuis der Volken tn de ondervinding van zo veele eeuwen getoond heef: de eenige mogelyke tn duurzame te zyn? En mee ik ly deze vragen, nog''cene"doen? Wtar zal decinope'J ft.:an dcc verwarringen , der onderlinge twisten.over veikrcrttie eigendonnntu tr, der; zelvcr verdeling, cnarplicatie, ten behoeve van vcrfchilicnde Genoodfchappen, Keiken, Leeraais en diergclyke, die van de vruegl'te tyden ot rt donaieej^i pi maakt of tefproken zyn-, ten zy de S:*at e-:e allen,, tegen recht tn reilen, en zeker 'tevens de intentie eer eigenaren en bezitttren naar zieh nekken zou, zonder tevens voor de bereiking' der oogrocikcn van de Stichters, de leeordciing namelyk van den Godsdienst, '20 vte! mogelyk zorge te drarer ? Wr.ar zou^heer.tn met d: zorg voor de Anaen.— Wat zou het Lot zyn van de Ingezeten n
vsn-



( Uo5 I
van het platte Land in de vcrfchiltfnde Gfeystêli van ons Vaderland, wanneer die z mder G-idsdienftig onderwys, zonder Helder of Trooster aan zich zelven, aan hunne on kunde en aan de list van eiken gecstdryver of b-'drieger wor den ten prooy geuten? En wie onzer zou dau gegrond kunnen an-wuorden.- wanneer onze WLdeburgercn in ver fchillende Gewesten ons eens ter verantwoording van dit ons befluit riepen, en ons afvraagden of dseie de beloofde heilryke gevolgen der umwehding, of deeze de gelukkige viuehten der C-mftirotie zyn, dat aten hun, byall'e de.yoifa tingen, die de Conftitutie vordert, nog deeze vergt: Jat de . Staat nvnelyk de eigendom "nen, verorden* ter- bevordering van G id3dienttig onderwys en onderhoud van derzelver Leeraars beftemd ( zo men hier' toe, volgens zommiger Re voelen, moge belluiten; fchoon die, naar myne gedachten, aar. geen Genootfehap anders, dan by fchikking en expresse' afftmd, kunnen worden ontnomen) zich moge toeeigencn, en aheeu dc kosten, om in alles te voorzien aan die Genoot fchappten 'overliet, of liever een grsot aantal ingezetenen in dc onmogelykheid ftelde, pm hier in im.usr te kunnen vooi zien. .
'Er zyn wel, B ïrgers Rcprcfi-ntantcn, ik erken het,Gods dieeftigc Geroo;'lChappen , waar in dit onderhoud roet de inrichting daar van is zaamgev.-even . en die dus weinig last van die beroving hebben zouden.- 'Er-rzyn 'et ook, ik erken het, anderen, die ryke Fondzen bezitten, en dus geene cm' derrteuning behoeven zouden , zs men hun dezen fl gts laan; maar her grootfte gedeelte der Ingezetenen is noen iu het ecn noch in het ander geval : en moet dan ook de S"a.ac niet voor deezen zorgen?' Heeft die .'er gïen belang by, nat -ook dat gedeelte tot deugd cn goede zeden worde asngcfpoprd en gelegenheid hebbe zich hier toe'laaten op.v-kken , of moet men, gelyk ik ook al heb hooren zeggen, door bero 'ving, en dus door on leidrukkiig, deezen, als het ware, bewegen voor zi-b zelven en hunne Cult'e te zorgen'Zonder te denken hoe'mo d.y -:, hoe onmogclyk 'it niet op de mees te plaatfen in enze tyden Cn omftandigheden Thans zyn'zou. Neen , Burgers Reprefentanten , '■ verre van ons die Staa'kun i de',— deeze is uwer wysiacid en rechtvaardigheid niet waardig.
Gy zult voor allen, in derielver \on hrfehei'hent b strekkingen ." zo ve-l in u is, zorgende,' at.'er geluk zoeken te be . vorderen. Man heefc ook al gezegd, het is zo: verifceuidene Gewes'en zullen de Conft.tuiie, zo 'er voor . dit .Itnk onder anderen niet gezorgd is, niet iannee men; maar in contrair geval, /al het een ander Gewest, misLuten ook wel nie' Len. ——" i; ;,is ,vdk Gtivest men bedoelt, dan ik heb re gt'oot denkbeeld Sari de rech'fcha pénheid en cJe'.moc.'ifgheiJ 'vau deze myne Meicburgeren , dan dat zy, die zo vel, zo oneindig veel hy dé nieuwe 01de van zaken «ewonncn hebben , die den Godsdieim, we.ken zy belyden, a's mui zelve o'iderfteiinen. do.irdcn airt van dcszelt* 1 uiterlyke .inlichting, ia dosraa's, co even daar door geen 011 ' jewonn.-n last 't r by lyden. dat dezen zich 'p hoop, dat indcre Go.ir.dkrfti.-e Genoodfchappen, died»tptig< w i.on-zyn, welker-as.- eg dit nier mede brengt,.cn welker vermogen,die pp een asrmrf pJaaizen zeer zeker, vcrits zou le.buv.-n gam, 'ajer door in ee war zoude-; f eraken, eu, van .dat nodig oiuier»ys eh van,il ien 'roos: vc'Reken btyven, ' H 19 zou dat Gewest "om die it&h a.iecn «ig der Cor.ftltuti'e jntrekUW "f zouden, deze on'ic Medeburger^ die te zeer en ;c 'live ice-.Js veldrust zjn geweest op' bun beurt willen veri drnl.kei;?
i "Neen I dezen zuiien, l.e pe ik , geiecdclyk-allés toe'tarengcti,
W*S tot nut cn WevorJering van het geluk hunner anders, dan
zje denkende Broederen ftrekken kan.
Neen, zv zullen niet onedelmoedig genoeg zyn, om zich vau de onderdrukking vao het voorig Xsftuur op de regtvaardikheid vau het tegenwoordige te wreeken, zy zullen niet alles», om au es te hebben wagen (daar toch deuitei ften in deze' wcteld zien altyd raken) zy zullen zijniet de le.efen van den alga- ■ mcenen S iehter vjn den Christelyken Godsdienst, he- voofi beeld van jeeu Opperwezen , dac lieLe is, en liefde ademt* lyiutecW tegen wei-ten.
lk heb eindelyk, en hier mede bsfluite ik, de wederleggingdei gemaakte' tegenwerpingen, horen aanvoeren : „ De Stichter „ van uwen Giisscnsc beeft z.ifs gewerd, myn Koningryk is n niè"t yen deeze yyetèld. ,. Dar. ik heb aar deze iiitfptaak altyd dien zin gch?.0 , dat ze b.tekende : myn Ryk is , dac der waar- . heid en'der o vei tuiging, en heelt geen geweld noch wapenen tot deszelfs voortplanting en ui-oreiding nodig, en ries«--lfs • uitmuntendde. gevolgen ,zyn, niet de goederen van dit icenj maar nimmer heb ik'geweten, dat die uitfpraak betckeede: de Bureermaatfchappy behoeft zieh niet te bemoeien mee de. zorg voor d.c regelmatige uitoeffening van den GadsdienV; zy [ behoeft niet te zorgen voor de goede cn regelmatige daarftelling van voegélyke gelegenheden en plaatfen, ter voortplanting en aank -weeking myner Zedenleer, en der. voor elke Maat-, fchappy zo' nuttig-- lesfen.
Ja, Burgers Reprefentanten I fchoon ik van iemand, die uitleg&uudiit van .beroep is, deezen eerfteii uitleg gehoord heb; necme hy het my ten besten, dat gezond of ongezond leke» verftand 'er niet aiu wil.
Daar wy h.t dan eens zyn: de Godsdienstoeffening is niet a.leen hoogst nuttig, maar ze is 'ook noodzakelyk, en ten hoogften beiangryk vaor de Burgermaatfchappy, vooral voor de Nederlandfche, met welk fundament kaa men dan vast' houden, dat Leeraars van denzelven," die, wanneer ze aan hnnne ware beftemming voldoen, de onontbéerlyke Ciasfe vair-nuttig, werkende Leden, der Maatfchappy uitinaaken, dat dezen . aileen hunnen 'yl , hunne ftudièu, hunnen arbeid, ■ zonder vaste fchadc-looartelling, zonder zekerheid yan onderhoud aan de Maatfchappy zouden m letcn toewvden, cn alle andere beroepen laten varen , en nuttigt: , min beiangryke Ambtenaar-en zullen ry .elyk word u betaald : cn dit üai men wel Ipepaajdiyk vergen, en daar r.an hy ie C' nftitutie bloot ftellen ue Leeraars van het talryks'Godsdienstig Genoodfchap van het grootst gedeelte det Maaifchappy, die noch in den. aart eu inrichiing van hun G.itoonLhap, noch in toevalligebezitting van fondfen , zekerhei d Üftgfil bet geheel verval vau hu 'ne Godsdienstoefening vinden kunnen.
Wie kan deze fteiling ,zeiis in hct.afgetrokken befchouwd jaisr en bHlyé viruïeri, hoe veel men dan in dc gefteldheid der, Natie, voor welke wy eene Coiifti.ietie vormen.
Eu hier mede ga ik tot myn belluit over, cn nu concludeer ik : dat aan den geest en dc intentie der bepaling by het 705 Artikel vaa het Plan van Conftitutie zal behoren tc worden ygleaan ; tn de betaling der Lecrnrr, der thans beftaande CnriS'.ctyke Gezindheden, behoudens alie" mogelyke en tede-' lyke bezuinigingen, waarvan 'crzommigen , die ik zeergaarn'e voor de n-yne zou aanneemen , door den ReprcfeRtant fiicket zyri gepropon» erd, zal worden vastgefteld; dJt 'cr vootds eene' Commisfie worde benoemd, om dc Gi-md- of Hoofdtrekken dezer verendc-i.uif in de C01 ftituüe tl fchnzen, tciwyl de verdere Learieidii.g en invt-eiii-g daar var. n>fl de volgende Wetge vtnde VtrgaieriPg zoci behc.ien te worden overgelaten ,
zo met fce-t lUj-nut \an uvn Jjur^er ZuMl, en vtidtic Uwe Ecc'3 ' Ge-



( 406)
ÖtKoawnixwerdens ter dezer zake zo tydig mogt kunnen worden uitgebragt en voorgedragen , dat dit werk, voor het. «Mibiedeu der Conftitutie , deszelfs beïlag nog zou kunnen fcekoman ,- en eindelyk, dat alles, deze zaak betreffende, vour zo ver daarin by het Decreet van den 5 Augustus laatstleden «iet is voorzien, intusfehen blyve in Staat en ttp den tegenwonrdigen voet. «ifetv ui 3.U1.1.Ü. tv: v'- v' ■','<■■-' »---• — s
.-Evcis. zegti ,.',,-, Over hec gewigtig ftuk , thands ter delioeraiie,\\€avs. , na dat 'er zo veele Leden dezer Vergadering over geatirïfeërd 'hebben , eindelyk ook befloten iets te zeg-'
gpn' écne recapitulatie te maaken ifl hoe verre-
.nvy het cn nog oneens zyn , —— en om eene»
•pooging te beproeven otn het verfchi] , in 't befluit, op 4 tne. vri'endelyke en rigcige wyze is hec mogelyk tc vinvten,'.
I. Wy i«n het al'en eens, dat door het Decreet van ■y Au'gustw 17.96 rf« affcheiding ra» Kerk en Staat, Ien min-tai aks- Godsdienstige gezindten gelyk g^teid
^2. Hebben wy o-ok rerkla.trd, dat wy de erkentenis ^ an het beftaan van eer. Opperwezen eerbiedigen en dit onder de beginzelen , waarop de Conjiitutiê zal gebouwd
'tyn , sepiaitst.
■>. Wv wolen ook wel voor den Godsdienst zorgen,— keuren dit ftaatkundig niet af. •
D 1 zyfl wy te zarr.cn eens:
Maar tn de. wyze, hoe dit laatfte zal gefchieden zyn wy het niet c^ns; lopen onze gedachten geheel uit
'rnalkanderen. De eetie. wil dit zo ver u.tgelcreiec
hebben, dat wy de Leeraars van alie gezmten, cn net jeccb .verder tot de uitoeffening van den openlyken Godsdienst behoort-, van ftuatswegen zulkn betaalen. ——terwyl anderen deie kosten, die zy al aanmerkelyk hoog berekenen , raeenen uil 's Lands Casfe niet te kun^ Of tt: mogen betaalen, maar voor rekening van elke gezinte .-zond-v.yk willen overlaten.
Ik weschte wel, dat hierop, behoudens onze ftaat-' kundige ra.iximen, een middeweg voorgesteld wierd — dat ik geen-fins in de noodzakelykh.id gebragt werdt, om tu-fchen deze twee uiterften te moeten kiezen, om Arr. 705. vin het Pian der Commi.fie van 21. tooon bepaald, als het geftelt is, te moe.en afkeuren. — Om niet volftrekt te moeten kiezen dat geen , waar voor ik ander; den meesten grond, muWgsoftatode' groote zwati-heid vinde,— nament] , k .—fade Staat de Leert aars en het geen verder tot den Godsdienst Behoort in
het vervolg niet meer zal betaalen. Ik zeg voot
het vervolg: om dat wy het ook eens zvn , dat de Bedenaars van den Godsdienst, die 'cr thands zyn, fehadeloos behooren geilek te worden.
Deze party zoude ik moe.en kiezen, nier, zo als mer zodanige keuze in. het algemeen wil doen vcorkomenom dat ik onverkhillig ben omtrent den Gi.dsditn.t; -
alle die my kennen' weten beter. God weet —
hoe ik van het oogenblik af, dat myn. verftand begon t rynen ,• na ryp overleg , de grondiyaaiInden van alle. Godsdienst overtuigend erkent heb, zo zeker©sef-uig
was — van het aanzyn van een Opperwezen , Schepper en. Beftuurer van ahes, als-van myn eigen beflaan: —» en van myne vcrantwoordelyke betrekking tot hem in
een voonduurend aanwezen. Hoe ik deze éeu-
wig zekere waarheden , en de verheven leer en r.eden van het Crtsiendom, boven alles hooggefchat , onge • veinsd beléaen , naauwkeurig beieefd en yverig , doch befcheiden, voorgeftaan heb. — hoe myn geheel leven aan dezelve toegewyd is, daar hy ook altoos in on- en voorfpoed my trootfte, en myn leven vervrolyktc; — zo was het altyd, zo is het r.og — nog zoude myn leven , alles , zonder den wcidadigen invloed van den Godsdienst my een last zyn — voor hem , om welken ik den dood niet vreeze en my léven zaligheid is, heb
ik alles- over. Dus niet uit onverfchiilig- of
bels: geioosheid omtrent-dén God.dienst, maar om dat ik hier in de Spreekftoel dés gehcien Bataatïchen Vc'.k de beste party, niet ais Lid van ééne gezindte, maar ais Staatsman, als Wfetgsver, a's Raadsman der 'Natie moet.kiezeu . zou tic. ik als dan uit overtuiging der waarheid , — uit bezef van plicht voor het niet betalen der Kerkleer aars enz. onnnddelyk door het Staats ■ Bejluur moeten ftemmen, —— en wel
1. Om-éat ook deze verbindtenis nadeclig voorden ftaat is;
2. Nadeelig voor den Godsdienst zelven ;
3. Nadeelig voor deszelfs R-.chtfchapen Bedienaaren ;
4. Nadeelig voor de Gemeenten.
Stellingen , die ik zoude meenen te kunnen en te moeten betoogd), fprak ik de eerfte, en was het niet ' overbodig door anderen gefchied, —- en als dan zoude — de aatt en natuur der zaake , — de Historie van Kerk en Siaat van vroegere Eeuwen en Volken , —- van dezen lateien tyd; — .myne waarnemingen op den ftaat van den Godsdienst, van de betaalde en niet betaalde Kerk, in Engeland gedaan , — de befchrevene Historie van ons Vaderland ten dezen opzichte in her byzonder, — de nog onbefchrevene Historie der Revolutie van onzen tyd,— de Mensch - en Leeiaarskundê , — dir alles, en nög veel meer, zoude my als dan gereede ftoffe en ven-fin overvloed vUk-tnyn wysgerig Tafreel ea Penceel aanbieden. — Dan genoeg hier van — ik ga verder.
Ik heb met genoegen den warmen yver myner waardige Ambtgenooten voor den Godsdienst vernomen , — ; mer een open oor de bewyzen voorde contrarie (telling . awgehoor-i , — ook wel op de zwaarigheden , tegen myne' Helling tn^ebragt, ge et, doch vm.de , dat veele derzclven met den adem des fprekers van z-lve verdwe. nen; echter.zo is bet niet met alle, zommigen zynmy . wel gewigtig voor gekomen , en ik ontveinze het niet, die heb ik ook by my zeive niet geheel kunnen weg re- t deneeren , — nogthans zy zyn my niet overtuigend en krag'ig genoeg voo- gekomen om de waarheid te verwer-
* pen, ■ Dit doe ik nimmer om eene zwarigheid.
, Inzonderheid trof my deeze zwarigheid — de toeftand, e waarin het G reformeerd Kerk Genootfchap, 't geen n 10 lang, g-oo-endeels , op de Staa'sheurs als geleefd en (1 getoerd, en de middelen, om. voor haar eigen beftaan re
werkea



C 4*7 f)
■werken en te zorgen, a's dezelve tot hiertoe niet.lca-.ig ^hebbendé , veelal verwaarloosd heeft, nu door eeneplot-felv-.ee verandering van zaken zoude geraken,*— zulten 'zy , die i/et geleerd hebben te zopgeft, dit nu eensklaps in dezen G.ddeloozeiVtyd kunnen doen ?— zullen veele der behoeftige Gemeentens in de fchraale oorden van ons Vaderland dat nu Kunnen doen i — moet hier uit niet het verval van de grootfte der gezind'ens cnzes Vaderlands volgen? — en wat meer? een geest van tegenwer I-Icing H-ïr O&rWittutit moet hier uit geboren worden , — loj IdoÓs! — zo doodelyk! f.^-M .ijf*
Ilk gevoele deeze zwaarheid en gevolgen,Burgers Wetgevers ! maar al te 'wel. — echter niet om dte redenen en op de overdrevene wyze ais Dordrcckts Kerk - Leeraa "ren, en anderen dezen toe'tand als tnagor misfabib voor Kerk en S Hal vootjipeld en txtjgefchilderd hebben, —* de'wntagtfir.-.kev *a i'.-i vaardmadkingen hebben, evenals voormaaiige-bavbli'ijtms, hn*re;k>a--'t verlosten , echter-, : fchoon ik"even min op Kcrk.'lyk als Politiek Gezag ge: love, waarheien , die onder myn bereik vallen — fchoon , 'jk deeze gevolgen nter zo overdteeven inzie; zo moet ik ie zWaaftghetd noithms (wil ik niet party dig zyn, )niet geheel verbergen. — Ik fchrik daar echter zo niet Voor, i ik twyffele en wa .hope ook niet, of de waare en verJ lichte vrienden van den Godsdienst zouden dezelve wel te boven werken. — en den ihat ook wei den antiMon\ ftitutionelen geest , welks toe.-tomst voorfpeid wordt, weten te beteugelen. — Niet te min zoude hy , daar de geheele Natte niet genoegzaam verlicht nog eigenb-lant geloos is, veel kwaad kunnen doen.
En als wy doch ook de omftandigheden en Gods! dienftigen aart en gefteldheid der Natie (*t zy dezelve ter 1 eere gezegt) in het algemeen nemen, zo als zy is, zal , dit kan ntet'ontkent worden, welke gevoelen in dezelve •de oberhand heef.-, een gedeelte der Natie tegen dezelve tfüdrliigenomen worden. —
• Betaald men van [** Lands wegep de Leeraars 'enz. -niet, de groote helft"'der Natie is er tegen.
Betat'.t men de' 'Kerkeiyke Leeraars al , de kleine helft der Natte , wiens fiedienaars rot hiertoe zulks niet genoten hebben , ën zuiks liever niet wi!, is 'er te-
•Jcni ; '-''ii ,
Welke gevolge moeten hier u»t voor het.-gel.u< en as rust dot; g-: boren wo-den ? Om deze inconvenienten voortekomen , moet ik vragen , is 'er dan geen middel om -dezelve \ oortekomen ? — En ik meen, getrouw aan invh-: principes , 't voortel van die ,;eren met zo ver■ w.rpètyk te zyn , die ecn midden ftelzel meenen gevonden 'te hebbon , en ik zoude my gaarne by dte genen voegen, die een nog betere midden fysthema zullen we-, - ten ui-red-.-iiken.
Is het dan zo onmogedyk, Burgers Reprefentanten 1 'dat wyhetin d'tft'ik behoudens de principes en het algemeen belang van den Godsdienst eens wor-dert? Zouden wy nier wat aan de bevordering van de Godsdienstoefeningen der gezindten in liet algemeen kunnen doen , zonder de Leeraars mtmidddyk met den ftaat te verbtn!«Ln ? Zonder de Leeraars en verdere Kerkbedienden direct
uit 's Linds Güfflj tebeta'en, én htm in gev3.tr te bren*
gen om, als gcfalari'eerden yan den -Staat, aan dezelve., u:t erkentenis of eigenbelang dienstplichtig of onderworpen te worden t Een kwaad , welks nadelige gevolgen ik' meeu reeds den 7 M'aart 'des vorigen Jaars, in detz Raadütl, door cen enkele-. wenk getoond te hebben.— Kernen wy uit eedehnoedtgheiJ ó? belang , ter bevoordertng van Godsdienst,aan de gezitr.en , niet na evenredigheid uitdee<een , l'chenken , die Kerkelyise Provintiale of Natio? naale goederen, die «oifpto-.g'..y_- daartoe v. rorden; zyn > ■Ku nen wy, nu tn't eerst, ei . zorgen, dat 'et ecn goed plan van bezuiniging voorden Kerkdienst ont worpen wordt, wa*rin dè overtollige Leerans van zommige groote Gemeenten afgefchaft worden ? en de weinige Ztelfcn van ceno gezindte in een uirgebreid Dijlriït, in plaaes van door vele-', door éé.i uwbttlt.tteii Kerk - Dienaar bediend worden > kunnen wy niet nagaan, hoe ver het Algemeen Fcndr tot eea nieuw Plan bezui iging, van cen van den S.a3t afgefcheiden Kerk Beft au-., kan bydrag.n ? hoe ver dit door de Plaatfefyie b'o id'hn voor der, Godsdienst, en door die 'van particuliere lierkoxst zyn , kan aangevuld worden ? mogen wy de Fondfen der Injitulen rot bevoordering van den Gods lienst , zo nu tig voor den Staat , niet, zoo wel als andere inrigtingen ten voordeele der Maatfcruppy , des noods ttmgixm fuppleeren i kunnen wy nu niet zorgen dat dit Plan , althans in eenig v eri-oap van tyd zonder fprongen tn order koomt ? kunnen wy het principittm van vö'iko r.eti affcheiding van Kerk -ca Staat in de Con/litutte , daartoe niet niet vasrfteile.» ?■ je vrye Godsdienst oeifening-en van elke gezindte befchermen ? en hem zo ver voorthelpen dat zy alle eerlang op hun zelve kunnen ftaan.
Althans ik geve deze fchakel myner denkbeeld eis. over dit gewigtig ftuK, Burgers Reprefen anten! -aan uw wys en welwikkend oordeel over, cu zoude, m navolging van andere, wel eene Perfoneele Comtvis/ie voorafvoorttelen, om ten Ipoedigften te onderzoeken, wel'.-t. de waare zin en bedoeling van Art. 7 ,5. is. — eh verder — etsen op welke ivy ze de Staat voor tiert openlykeu Ie. rdienst van alle Gezinte-^ kan zorgen, zonder haare 'principes en vorige Decrecte.i te kort te doen ?
Van M.rle /. •-;:
-Dat deugd en goede zeden niet'alleen voor fwt-'getuft, mm zelfs voo; het beft aar. van een vry GeirJeenebest zodanig n-oodzaaklyk zyn, da- ii-'C/elyi' zonder 3ïe niet kan blyven voortduren, is'eene'waarheid , die in denhared-r /.aken gi •rond — door alle waare Sraatkundigc Wysgecren van vrocnerepn laterit 'dagen erkend — en-doar:dc Geiehiedenisfe der Volker-n bevestigd mm in deeze Verga-lerinft althans geen betoog behoefr.
Zo wy dan, Burgers Reprefentanten, overtuigd, gelyk wy zyn ., dat het. gciuk van Nederlands Volk aan eene waara Re.pufeiikèinfche Conftitutie onalfcheidbaar vcrbeni-ieti js, dnc geluk duurzaam willen bevorderen , is het niet genoeg , cen Ptan van eene zodanige Cuuftitutic, hoe'goed ook op zig zelven, tc ontwerpen : de aanneminge, ji de irivo'éifn,; vsd hetzelve,,al was het het best mooglyke, zoude zdfe aan dat oogmerk niet kunnen voldoen, zo de Nedcrlandfene (tttte ongefchikt' was of wierdt, om oude» zulk eene Cotififct.tia
ts



C 408 )
tc leeven, dat is, zo zy daar tóe te weinig'deugd eu al te
tcJarvene zeden badK
M Za! het Volk van Nederland dan waarlyk vry kunnen zyn , zuilen de deugd en goede zeden onder hetzelve moeten be v^rderd worden , het is dus van het grootfte belang, dat by de Conftitutie zelve daar voor zo veel mooglyk gezorgd w -rdt. Daar dit nu niet beter g fehieden kan, dan door genoegzaams zekerheid "daar te ftellen, dat bet middel , t geen boven alle anderen gefchikt is, om een Volk deugdzaam te • maken , en het aetve'tb? goede zeeden hp te leiden, op eene voldoende wyze werkzaam zy, en daar dit middel bovenalle tegenfbraak de Godsdienst is, welke.de eenige bron van eeuwig hêil zynde ook de gronddag is van deugd en goede zeden, volgt van zelve, dat eene.gezonde Staatkunde eu hec belang der Vryheid veteifchen, dat de Sraat niet on verfchillig zyn mag ormrend den G.adsdienst; maar dat hy daar en tegen moet zorgen voor.de bevordering* derzelve ,. als van hot beste middel, om deugd en goede zeden aaarckwerketi- en dus otn .dat oogmerk te bereiken, buiten net welk net Volk ia Nederland nie: kan vry zyjt. v L, -'•' \ : Daar nu hier toe eh onderwvs, eh den G.idsaicn«r, tri ge. tegenheid rot publieke oeffenm g van denzei vc, en eene ivehooriy k'-b- zoH.igin^ van d": Qnderwyzers of leeraars desGodsdrensC nöodzaaklyk zyn, vereisfehen dós ook eene gezonde Staat kunde en het belang der Vryheid, dac de Staatzorge, uat dit een eu ander plaats hebbe.
D-ze zorg ra daar te ftellen ofte vetzekcren, is de, geest of het oogmerk van het pafde Artikel van het Plan der Commisfie van Conftitutie, mee hec welke K my. reeds by het vastftelle van net zelven in die Cornmislie vereemgd. hebbe, en al nog ver-enige. ' tk uami
Ik zalmy.in geen nader" beoog van dc noodzaaklykfieid van die Staatszorg, nog in eene- wederlegging d,, zyangheden, daar tegen aangevoerd, inlaten, dewyl veele Leden dezer Vergadering het eerfte reeds voldongen en aa-a het laatfte genoegzaam voldaan hebben, en ik zulk een pa ier oetoog of wederlegging niet zoude kunnen ondernemen, zonder, 1.1 haft halingen te vervallen van be geen Jooreenige vau hunleus voldoende is voorgedragen. Ik zou ie zelfs om aie re,.en my geheel onthouden hebben , om in dezen bet wyov l tc vragen, zo «•< my niet had. verpligd gerekend . myn gevoe.en oVer A gewigtig onderwerp meerduilelyk te verklaren, dai oairtoe waarfchynlyk by appel nominal gelegenheid zyn zoude.
Van Lennep zegt;
Ik zal zeer kort zyn, Burgers Reprefet.tanten, en niets bwoegen.by.alles wat rends voor mv over her .mderwero , waarover wv thans handelen , geiend ss. Al leenivk , daar ik hfgryp dat hetzelve zoo gewigtig, en zoo 'hehnrgryk is, elat men ze'ds den fchyn -an onverfchiiliBheid' daaromtrent behoort te vermyden, nen ik eeme-nd' iets tc moeten zegden, hoe zeer tk oordeele dat anderzins het afleggen van eenige geloofsoetydents in deeze Vergadering doordans bngejpait zy - lk verfclaare dan dat, ik hen een hoogichtei-van den Godsdierst- — da' ik afte menfehen, zonder onelerfctieid, als rhvné üro^n Wefchouw ; maar inzonderheid hen die met my , ctenzeüden God dienen; - dte, mettny,
den naam van dén Goddelyken' Zoon van de gezegende, o:. .e: dc- vrouwen «cnyden : — en dat ik, met al het gevoei vau tn-yne waarde, tk 7,al niet zeggen, Burgets Keptefeucanten , ais Christen, maar ais een redelyk denkend wezen, ais ten Mensch , necierzie op de' zodanige , die den eerbied voor he. Opperwezen, ot rechtltreeks aanvallen, of zydelmgs trachten te ondermynen.
Voer het overige, wat de zaak zélve belangt, houde ik het,daar voor, dal het onzet alier pligt is akyd in.dagiig re zyn, dat wy het geheele Volk van Nederland L taptefenteeren , er, geenszins eenig gedeelte van hetzelve: alsmede dat, by het Deereer van den 5 Augustus, wel de Kerk, maar nimmer, de Godsdienst van den Staat is afgefcheiden. bDö , daar wy thans tusfehen twee zeer onderfeheiden plans, moeten kiezen, die ecliter betde op de gronden van Ge/ytfteid gebouwd zyn, komt het my voor, dat die Geiyincd, ^wclke aan ALLEN .toekomt, hetgeen voorheen peclus door KENEN ge noten *>:, .veakicslyk is boven aie, -.velke. om ai^s gelyk te icuken-, dat genot ook aan dien £ENSN wil ontzeggen. .VVeshaiveu tk, conciuaeerende , advylepie voor dea geest .yan het 705 Aiucui van het Plan yan Conlhtu ie, gelyk hetzeive'door de Commisfie van een-ën-twintig is opgegeeven.
~'. ([Hst tverige deezer Zitting in ons volgen&Nuiwsr. -
< . ■
Beknopt Extract van els Zitting van Woensdag den 29 Aidtart 1797.
- Eene Memorie van den Minister tioël, intercedeerende voor, ■en': vrfr-zri&lcende afioening 1:1 etó zaait. '«iiS M. de Brem&tir; are- de Commisfie van BuitenlaaJfchrf:Z«akvai.
;E-n Request van ^mgerectuigdejji-iirgcrs van Haarlem, verzoek no.e, dat deiiTViilitairen Ar m^f immer in Burgerlyke ■gc-fcriinevi mag gebruikt worden:—— gerenvoyeerd aan 'c Vp •• 1 . Wetgeven d Lichaam.
Vc.k Leeuwen rapporteert iccliea'oir op het Request van de.MU ''e'ii>ali'eic van Tilbur., verzogt hebbende de by hun , ontfangene Aslignaten. _i^ betaling voor lasten van haare Bu ïers Ööffangen'; m '« L-mds Schatkist, tot betaling haarer lasten, tc nv>;'en ftorren : — hctlo'cn om het zelve te doen drukken, en aan de orde te ftellen.
Teding ven fierkhout rappor eert favorabel, op de Misfive van li -i'Commitié tot'den OWlndffthrt) H'.nael en Bezit, tingen verzegt hebbende de Prolor.gaiie- van dc-n -termyn, tot het doen van rekening en verantwoording, om die namelyk op den tweeden woensdag iu Jtily.
Na eenige discusfien word dit bepaald op den tweeden woensdag in Jtiny.
D>e De-libcraticn over het Plan van Gonftitutie worden voortgezet.
Waarna de Vergadering tot morgen gcadpurneerd word.
Ter Drnkberve v*n VAN SCHELLE & COMP. in U HAAGJf.



GEL1RHEID* V R T H R lp ; BROEDERSCHAP*
: D A G V S 1. H A A L
DER HANDELINGEN VAN DE
H7JL TXOiïTJLJÜJLM V JS M GJLD JE M 1: 3ST G
REPR ESENTEERENDE HET VOLK, VAN NEDERLAND. N°. 453- ffydag den 31 Maart 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Donderdag, den 23 Maart 1797.
Voorzitter: K. W. de Rhoer.
"Vervolg der Deliberatien over den 705den Articul.
Midd-rich zegt:
Na^tat reeds door zoo veele kundige en welfprekende Leden dezer Vergadering het woord gevoerd is, zou ik niet g<{proken hebben, indien myn geweten my niet toeriep, dan. ik , zoo veel in myn vermogen is, het Ryk der verouderde vootoordeelen moet helpen afbreeken , en dat der waarheid cn rechtvaardigheid opbouwen, cn dat een laatcr Ja of Neen in zeer veele gevallen niet genoeg is, om zyne denkbeelden over cen of ander onderwerp, aan zyne medeleden van de Vergadering bekend te maaken.— Weet dan,Burgers Reprefentanten! dat ik de vraag, of de Leeraars, die in de Tempels,der ■ Godheid toegewyd, den Volke behooren voor te gaan om behoorlyken eerbied aan het Opprrwezen te bewyzea, endoor nuttige redevoeringen of leerredenen , de denkbeelden cn deugden hunner Medeburgeren te verbeteren cn vermeerderen — dat ,zegre ik , de vraag of die Leeraars — die Burgers, als pu bltcque Ambtenaars van Staat befchouwd , en dus uit dc algemeene kist vim het Land betaald behooren te worden , volftrekt met Neen beantwoorde: en waarom?— omgeen andere redenen , dan dat zy rot heden , naar myn inzien , nog nimmer gediend hebben en ook vooral hy eene bevooroordeelde Narte, als de onze is, wsarfchynlyk nier dienen zullen, om het oog. meik , het welk men 'er mede bedoelt, te bereiken.— Wit toch is dat oogmerk?— behoort dit niet te zyn om een regt denkbeeld, van het Opperwezen—van den waaren aart van dezedelecr, die openlyk geleerd wordt—van den pligten — van de wasrde van den mensch te doen krygen —om waarheid eu gezond verftar.d te verfpreiden — en wie, die eerlyk cn rondbotftig genoeg is. zal niet moeten belyden , dar a!:e< wegen jm'st het tegendeel bewerkt wordt: valfehe en verwarde begrippen van het Opperwezen — de zedenleer die voord! V. Urkl.
aefte gehouden worde, verduisterd, verminkt, en willekeurig misvormd— de pligten van den mensch of geheel vetwaarloosd of op verre na niet duidelyk genoeg bepaald en tot de beoefening van dezelve aangefpoord—de vryheid der menfehen veel minder dan de tlaverny voorgcpredikt, kortom, de Kerken, in plaats van de Tempels, der waarheid toegehciligd, zvn meest al de Kweekfchoolen van vooroordeelen en dwalingen — daar intusfehea de Staat, of liever zy,.die het Volk Vertegenwoordigen of wien het Volk deszelfs dierbaatfte belanzcn heeft toeberrou vd , geen andere bedoelingen kunnen h-bben, dan dat Waarheid, Vryheid, Gelykheid en Broederfehap , als wezeulyke leerftukken, die, gelyk onzen atgeftorvcn Ambtgenoof>««^ bcwcczcn heeft snmiddelyk tot de ChristeM-n zedenleer te behooren, alomme verfprcid worden, cn doorgaans juist het tegendeel beoogd en bewerkt wordt, fnrcekt het vaa zelven, dat, zoo lang 'er niet gezorgd worut dat de plaatzen, gefchikt om regtmaatige eerbewyzingcn aan het Opperwezen gcmeenfchaplyk te doen , juist het tegendeel voortbrengen , van het geen 'cr dc Staat door zou kunnenbedo-len, zy althans, die in dezelve de Voorpredikers zyn , door den Staat niet behooren bezoldigd tc worden — in cen vry Land kan niemand om voorootdcclcn , veik'.eetdbcid aan geliefkoosde d-nkbeelden en ftclzels den Godsdietit betreffende vervolgd worden — hy kan niet belet worden dezel ve te koesteren ,ca dat geen voor waarheid aan tc nemen , het geen hem als waarheid toefchynd, maar wil hy die ftclzels verkondigen of hooren verkondigen, dan moet hy zulks op eigen kosten doen; de ftaat altlcen is verpligt om te zorgen, dat die begin, zeis, waarop -yne Cor.ftrutie gebouwd moet weezen,'dat is rea:tvaariigheid,gezondhcid,vcrftandcnwaarheid,ep Gelykheid Vryheid, en Broederfehap ende Burgerlyke deugden diedaar uit voortvloeien als die van matigheid, nedrigheid, fpaarzaamheid , nyverheid , cerlykheid enz. alomme te verfpreiden • en niemand , die onzydig en verlicht genoeg is, zai kunnen ontkennen dat eene Nationale opvueding eu het openlyk in ftellen van Nationale Feesten aan de uitbreiding van -Pe die beginzelen en deugden veel meer bevorderlyk kunnen zvn dan dé vergaderplaa-.fen, gefchikt om gezamen.yk e'érïriëa aan het Opperwezen te. bewyzen, zo» nis dezelve nawlyk nu higerigt zyn, tn ■■waarfchynlyk zullen blyven. Niet, dar ik iemand eenigcrr,-»a?c wil betwitsten bet recht om God op
ZVne wys te aanbidden en te eerbiedigen roet, dat ik
i^et aan ecn ieder de voikomendfte vryheid wil overlaten om zondanige zeden leer (mits zy niet tegen de sangenoF f f mz



me Co-nfU'utit' ftrydig Is) te verkondigen t en zoolwige Godceleerde ftclzels te'Wyden en'-.te ve.-dédfg'sfi', als h/^'z?.! meenen de beste te zyn m maar daar 'er zoo veele feeleti onder cn buiten de Christenen zyn, kan ik niec begrypen hoe het mogelyk zoude wcezen , dat men op het laatfte van deze Eeuw in «ne Conftitutie, door alie de. Leeraar.- van die .gcaimhedcn (want om dit alleen cn vau fomaiig. te willen doen is even dwaas als onregtvaardig) uit 'sLandseh Sehatkist tc betalen, nieuw voedfel aan de verbreiding van zoo veele dwalingen — aan de inftanhoudinr; van zoo veele geichillen tn verdeeldheden , van een en de dezelfde zeden leer zou willen geven» -——» Is dit dan de Eeuw der verlichting?— Is. dit elan die, der wysbegeerte? — lk wil G^d op die wys aanbidden die my het best toefchynd — ik wil die piigten betragten di: my de billykfte toefchynen — ik wil my die telkens doen voor oogen ftellen, door hem, die ik daar voor het gefchikfte houden, doch ik wil niec, dat een ander daar voor betaalen zal, ik wil van het myne Jaarlyks daar zoo veel voor afzonderen als ik zal meenen te moeten doen; dat een ander zulks ook doe, en 's Lan.is Schatkist'zal zulke enorme lommen [aarlyks niet behoeven ontnojien te warden. —
Zie daar dan, Burgers Reprefentanten! hoedanig ik over het bezoldigen der Leeraren van de onderfcheidene Godsdienstige gezindheden denke. u rondborstig meede gedeeld, en hier uit volgt, zoo ik,meen, dat deze Vergadering wel behoort te decreteren dat zy voor ee-ne Nationale opvoeding . .1 voor de opbouw en inftandhouding dei Schooien , waarin Burgerlyke deugden , die geen betrekkingen tot eenige Godsdienstige of liever Godgeleerde iULc!.. hebben-, maar gcenfints voor een Godsdienftig onderwys zorgen, zal ——• byzondere of huisiyke denkbeelden over GVid,. en den Dienst, die men aan hem vetfchuldigd is, behooren in een vry Gemcenenbcsr niettothet nuatfchoppelyke gebragt te worden, men moet de algemeene beginfelen van Vreede, Vereeniging, Gelykheid, Broederfehap en Deugd, ioen koesteren en aankweeken , maargeenfints by aanhoudenheid- dezaaden van verdeeldheid, twisten haat blyven ftrooyem Bat- iedere fefte dan ook voor zyn eigen Kerken of Gebouwen, waarin hy den Eeredienst aan het Opperwezen, op-welke wys dan- oclc,. wil bewyzen, onderhoude, cn dat dc overheer jfching over eene reeds lang fchandlyk onderdrukte en tuc heden dezen geduldig gedraagen hebbende gezintheden eindelyk eenmaal ophoude —■ dat men dezelve niet langer onregtvaardig terge. — Tot hier toe fprak ik als Vertegenwoordiger van «en vry Volk, die zich omtrent alle partyen, omtrent alle feéten even onzydig moet gedraagen? — doch daar fommigen invner Abtgcnootan zich veroorloofd hebben , die Godsdienftige feces , welke zy toegedaan zyn , te verdedigen, meen ik, dat her op myn beurt, my vry ftaat ectiiic door hun aaugevoerden argumenten te wederleggen.
ik heb hooren zeggen , das men uit tiet provenu der Geestelyke M&St'rtri er. fondfen, voor zoo-verre die toereikende zullen zyn, s. Ueraaren meest bezoldigen. m Maar ik. kan myne verwon dcring over zuJk onrechtvaardig ftelfel niet verbergen ——test moet de eerfte pligt zyn van hun, die de waare Gelykheid en- 'Broederfehap, als geheiligde beginfels hebben aangenomen? èëttt ternggaave van d.tt geen-, 't welk de overheerfching en fte* geweld zoo een aanmerkely.ken reeks van Jaaren onrecht »«/&, bt'ïceten heeft, cn dit is immers het groote deel der Sieasteiyke goederen 9r — Wil men dl-niet doen-, of; begrypt men kiM» nietoorbttar?—datmcndezelvedan totalgemeen ;«nzt det- BW*» Bonilee.- est daar doerop nieuw; eene Bartvfthap,
onder GoAjJienftige gezindheden geboren of aangevuurd
ander GoAsiienflige gezindheden geboren ot aangevuurd
wordï, verkoopt of befteede.
Ai varier heb ik gehoord, dat de zoogenaamde Hervormde» onmagtig zouden zyn om h-jnne Leeraaren te onderhouden — maar zyn de iLootBscagczindeu over het geheel genomen nog riet veel minder vermtsgead? — En wat hebben deeze, nietcegenftaande dac hun alle goederen en fondfen tot onderhoud waren ontnomen, iiiettegenilaande zy grooteconttibutien voor de ocffeningvan hunnen Godsdienst moesten opbrengen, gedf.n?— Niettegeniwande de Roomfche Godsdienst door de gebruiken die 'er aan zyn gehecht, inzonderheid in dit Land, ten minften zes maaien kostbaarer is, dan die-van alle andere Gezindheden , hebben zy die kosten, zonder eenige onderftand gedragen — dit doen zy nog — dit hebben de Lutherfchc, de Renionftranten , de Doopsgezinden en andere feiten gedaan — waarom kunnen de Hervormden dit ook niet beginnen te doen? — daar zy zulks reeds zoolang uit de beurzen van andere gezintheden hebben gedaan ? hier doet dus hec argument, namentlyk dat door dstlians -plaats hebbende tydsomftandigheden, v/aarin alles kwynt, door vermindering van Negotie , confsderable Geldhefjligen , vermindering van betintrinfiaut vermogen van den Rentenier enz. waar door men wil beweren, dat de Gereformeerden buiten ftaat zouden zyn, om die enorme kosten van hunnen Godsdienst op te brengen, niets af; want als daar uit het onvermogen zou moeten afgeleid worden., dan waren alle anderen gezindheden in bet zelve ongeval 5 en die zien wy anders , want zy blyven hunnen'Godsdienst onderhouden. Ja maar, zegt men,deeze lubben Fandatien\ — ik geloof dac zulks by eenige plaats heefc, raaar zeer luttel by de Roomfchen; in de mcesteu van die gemeentens moeten de kosten van den Gadsdienst uit de daaglykiche giften van de Leden koomen — en uit die aangevoerde vervalt het geheele Argument. — Men voert ook aan dat op veele Dorpen , alwaar de Gereformeerde Geloofs genooten uit zoo weinige beftaan , dat zy ontnooglyk dekosten van hunne Godsdienstoefening aldaar kunnen draagen —■ dit gesfik volmaakt toe; maar daar tegen zeg ik op myn beurt, dat 'er in deeze RetpublkJq verfcheide, ja een groot aancal Roomfche Pascoryen zyn, die 70 ii 3c gulden jaarlyks opbrengen — waar van leefe de Pastoor op zodanig dorp?—, waar van wordt het Geidshuis aldaar ondarhoudeu ?—waar van wordt dc fehatting voor de zoogenaamde vrye Godsdienstoef, ■ fening betaalt? — Van de liefde gaaven van vermogende Roomfchen in de fteden, voornamelyk in Holland, die uit. Godsdienstyver aan die onvermoogt-nde Pastoors en Gemeeu}~» tens contribueren, dat zelve kunnen de Hervormden immers ook doen ? 'ér heerscht onder hen ook wel zoo- veel Godsdienst yver.? — maar, men wil het even zoo gemakkelyfe hebben, als men het altyd. heeft gehad.-—-Ja men wil de prcedominance zelve doen voorkomen , als eeu recht daar men altyd van gejouisfeerd heeft, en des ele gedeeltelyke afftand, welke men zegt te zullen doen aan de. Disfenters, als een gunst toerekenen , is- dit gelykheid? is dat Broederfehap ? — dan heb ik-met het vreesaar.j 'eend Art-uinenc hooren fchcr. men dat de ingezetenen van de Republicn, zoo men zegt, uit yyf aglfte Hervormden beftaat, die nooit gewoon zyn geweest zoodanige lasten te dragen ; dal als men hen na zoo in eens yan. alle die voorrechten beroofd, pellce zy twee Eeuweu laag. genooten hebben', zulis eene zeer fterke [enfatie onder hen. zal veroorzaken, die va'! de veruiiziendfte gevolgen 'zou kunnen, zyn, dat dit. oorzaak zou hunnen wezen, vair door de Conftitutie. gevaar znu- ivopen van veerworpen tt. zullen nstden: maar deeze vrees
befshouw.



C. 411 )
Ibefchouvv ik voor my als herfenfchimmig, wanneer de 3y- <
Ibetrolkm het vuur maar niet heimdyk of- openlyk aan- c Jftooken ; welk eer e fenfatie heeft het Decreet vaa 5 Au?. , gemaakt? — iminers geene; — er. is .ondertussen m «lat. , fflecreet met alles opgefloten , is daat in mede met alles , Igedccidecrd, waar over men nu nog twist? —-— waarom
jb«d men toen die vrees niet? iminers toen was y
Per-meer reden, toen wierd de grond geiegt voor hst geen el ( ma la de Conftitutie behootr te koomen, cn waar over men jnu niet moest twisten. — Maar ik keet het Argument om : en ftd, dat alle die zwarigheden, wanneer deeze Vergadering ltoogt goedvinden. Art. 705. te decreteeren, daar zynl — want dan zal de weldenkende Natie, die het principe van eelvkheid als heilig befehouwen, waar onder zeker • ecn |rooi aantal Hervormden zullen zyn , duide.yk zien , < dat men hen met het Decreet van den 5 Augustus ; zand in de oogen heeft geworpen , dat de woorden van da. , Decreet ydele klankenizyn — dan zullen de Disfemers ten (klaatftcn zien, dat de geest van pracdominancc nog in den ihoo.fttn graad heerscht; dat den toeleg is om hen het recht , van gelykheid te ontwringen cn hen niet alleen onder de voo> rige onderdrukking te 'brengen, maar van alle huishoudlyk . Beftuur, aan hunnen Godsdienst gehecht, en waar over zy on- der de overheerfching nog de befehikkmg hadden, mede te berooven ; wat zal 'et van de Disfenters worden, wanneer zy 1 langzamerhand buiten alle Beftuur gedrongen (waar van men de onderhandfehe werking henus maar al te wel gewaar word; : de direftie over hunnen Godsdienst zullen zien mhanden van andere Godsdienst belyders ? ik herzeg, wat zal 'er yan hun I worden, als zy Cor.ftitntionr.el tegen die overheerfching met worden beveiligd ? en by aldien de hciligftc beginiels moeten worden verzaakt, by aldien de rechtvaardigde Decreet»*, gegrond op het eeuwig en onverandetlyk principe van gelyk ! heid cn Broederfehap (dat ons altyd in de mond legt, maar , helaas in vccler harten geen plaats heeft) moeten terug blyven, i uit vrees, dat dezelve hy een gedeelte der Natie met aangc: naam zullen zvn, dan moeten wy het principe vaarwel zeg. Cen , dan moeten wy aan \ hoofd van aile de Staatsftukken niet meer pronken met die als dan aanftüotelyke woorden; als men, herzeg ik, die vrees heefc, waarom heefc men dezelve ion niet gehad by het nemen van veele andere zoo aanmerke. Ivke Decreeten. waar on te* die der Ministeriecle Bedieningen van de affchaffing der Gildens , en de. uitfluiting der Geestelyken uit het algemeene Beftuur van zaaken. niet de klecnfte
plaats beflaan. JorLJS.il
J Ik concludeer dus , dat Art. 705. en zoo wel als het vooroaande 704de Art. dooi deze Vergadering behoord te worden geroyeerd? my corformec-rende met die afdcelmp; over den Godsdienst door dc Commisfie van Zeven daargefteld.
Van Eek zegt:
Na alles, wat reeds over het 705- Art. en hét-geen daar mede tn verband ftaat, gezegd is, zal ik my onthouden van overtollige redhes en Hechts tot een paar aanimerkin°en bepaaien, welke my voorkomen roede gewigl x\ot rationes decielen* in de hoofdzaak op te leveren en . op het fysthema dier Leden, van invloed te kunnen zyn , 1 welke den Godsdienst van alle vooroordeelen wenk hen 'bevryd te zien, en daarom geen een der thans bMtaande 1 Geloofs - Gerootfchappen tot een voorwerp van byüondere S-aatszorg maken willen.
Ik erken het: de verlichting van het Mer.schdom haat
Qngctwyfreld ook ter verantwoording van de Bcftierders der' Volken — de verbetering van het moreel beilaan van de Bataaffche Natie is derhalven ooit het edel doe!, waar toe wy verpligt zyn , den aanleg op alle gepaste
wyze te bevorderen,
'Uit dit oogpunt het ftuk van den Godsdienst befchouwende, geloei' ik dat het by dc Conltitutitie eene belangryke en tedere zaak is , om aan de zelve zo veel mooglyk die fliekkirg te geven, dat het v/are wezen daar-van meer cn meer gekend, en al het overtollige , waar van de vrugtcn niet zyn waarheid' en deugd , aliengskccs daar van verwyderd worde.
Maar hoe zuilen wy nu in onzen toeiTand dit 'ofïe'.yk oogmerk bereiken? — zal een eenvoudig zedelyk Nationaal Onderwys, zonder eenige Godsdienstige lecringen r daar toe het gefchikfte middel zyn , en dé mensch tor volmaking van zyn wezen worden opgeleid , als heden Godsdienst leert befehouwen als een zaak, dte lïem.rifet zo zeer hier op de waeteld , maar eerst aan geene zvd'e des grafs gelukkig maken kan. — Of is het een eeuwige waarheidswaar van de voomeffelykheid met verful ki'ng gevoeld wotd , dat de Godsvrugt de belofte heeft van dit zo we! als van het toekomstige lever t
Indien derhalven onze pogingen en die van hun , die na ons komen zullen, om de Nederlandfche iNatie fe.beitieren , daar heenen (trekken moeten, dat k-ct Natior.aa» Onderwys aldus word ingericht, dat het rvk ■• an 'wiiathetd cn 'deugd meer en meer uitgebreid., eu de belangenvan den Godsdienst reet die der waere'd vereenigd worden, zodanig, dat. yder Godsdieriltig mensch tevens een braaf en nuttig Lid der Maatfchappy tty, die zyne kennis van God tragt te volmaken om vreede , liefde cn order onder de menfehen te verbreiden, en hun door den troost van den Godsdienst tegen alle onrechtvaardige aanvallen der ondeugd en tydelykeonfpöed beltand re maken , cn in het pad der ware deugd" te bevestigen , hoe kan het dan nog het minfte betoog vereifoheti, dat de zorg. voor den Godsdienst op de eene of andere wyze onder het bereik , ja onder de verpligting valt vaneen verftandig Wetgever i of dat in dezen zin de Kerk van den Staat zoude afgefcheiden zyn , waaromtrent de Vergadering by het Decreet zelve van den 5 Augustus, door de Kerk en den Godsdienst zorgvuldig te onderfeheiden , en onlangs nog meer re'gtftrecks by de vastflelling der principes, by haar gepast, geoordeeld , om aan 't hoofd der Conftitutie geplaatst ré worden, haare opinie zo duidelyk heeft aan den dag gelegd.
Ik meen , dat de aangevoerde gronden my regt geven , om te befiuiten, dat het belang der verligting ha'bflrac, to befchouwd, vordert, dat het publicq zedelyk onderwys met het Godsdienftige gepaard'ga, om voo'tekomen, dat de Godsdienst geene onvruchtbaate zaak worde voor de maatfchappy, of dat haare zedelyke belangen van hunnen fterkften ftcun beroofd worden.
Maar ik ga over, om dc zaak ook (even kon) in concreto te befehouwen, betrekiyk rot de Nederlandfche Natie in her byzonder. — Wy hebben , Gode zy dank, zodanig gecombineerd onderwys in den geöpenbaarden Godsdienst, welke byna de gamfchc Natie kan gezegd F f f 2 . W!sr.



( 4ie )
worden le beiyden. Daar in ontmoeten wy alle die gronden van verlichting, welke den mensch tot een yoorftarder tan'waarheid en deugd, en tevens tot een eoed Bhrgèr maaken; ja' wy zouden onedelmoedig handelen , fgeiyk onze eeifte Prefident dit reeds voor deze daoen van Viyheid in zyn voortreflyk Werkje over de gelykheid der Menfehen heeft aangetoond)'indien wy weigerden te erkennen, dat wy onze beste Repubiikeinfchc beginfelen daar aan verfchuldigd zyn. De geest van het Christendom is sen geest van Vryheid , Gelykheid en Brbedeifchap.
Geen leer laat den Mensch zyne natuurlyke gelykheid met andere hienfehen levendiger gevoelen ; geen leer predikt hem met meer nadruk menfehenhefde , nedngKeid en zaïjtmoedigheid — geen Rfei prent hem een ileiker gevoel van zyne waarde als mensch ia ; geen leer is vruchtbaarer in grote, edele verheffingen van den geest'en van hét'harr. Nergens leer: de-mensch den a'ood rustteer te gemoete gaan nergens, zich voor net gemeene welzyn bereidwilliger opofferen. En wie^iet niet, dat dit alles, en' noch meer, een zeer kragtdauis« ftrekking heeft, om den mensch m het burgerlyke ea Godsdienftige tot ware Vryheid op te leiden.
Zulk een Godsdienst derhalven, als over het algemeen hier te Lande geoeffend wordt , waar medezmke heïiryke keringen voor de maatfchappy verbonden zyn, ja waar van zy het wezen uitmaken , te bevo.deren , san niet anders dan tot voordeel der veihgtin-!en ten genoegen van ieder verflandig cn wysgertg Wetgever ïyn; het openbaar onderwys is uit geen zuiverder bron te Dutten. En het kan dus niet dan ondienst voor de Natie zyn, om die bron toe te floppen , of onvcrfchtlTig aan zvn eige lot over te laten , en met een geheel ïveuw onderwys in leertrant en tn zaken te verw.slelen ?
"Maar gelyk de opklaiiflg van het verftand en de verbetering van den fmaak en hec hart, door dc zorg voor den Godsdienst kunnen bevorderd worden , zoo zal daardoor ook tevens ligter worden voorgenomen; dat de Geloofstwisten geene fchadelyke gevolgen voor de rust der Maatfchappy hebben , en de voortplanting der waarheid door regtzinnige aanhangmakers met terug gehouden wordt. . .
41!es derhalven zamengenomen , dunkt my , de zaait van de zyde der verlichting ingezien, dat er geene reden is om tn onze Maatfchappy , het gemeen .chaplyk Gödsdienfiig ottderwys (voorbehoudens net Decreet van affcheidin4 van Kerk en Staat in een gezonden zin , en zodanipe verdere affchaffing van misbruiken , als tegen de vryheid van denken en leeren inogien aanlopen) op eenmaal van gedaante te veranderen ; ik zwyge van alle andere ftaatkundige en chnstelyke motiven, welk- het daarenboven. niet raakuam maken, cm de Hervormde Gemeentens in ons Vaderland, door eene ï.co plotfeünge verandering van zaken en totale affcharfibe van voorregten bloot te ftellen aan verloop en domheid , bv eebrek aan onderwys, en verval van etablisiementen, om zich by vervolg van'goede en bekwame 4.,eetaars te voorzien.
De gevolgen, die uit een tegenorergefteld begrip noodwendig moeten voortvioeijen, zyn door andere Leden zoo kragtig gefchetst, dat het overtollig zyn zoude die
te herhalen. lk voege 'er alleen fcy , dat, gelyk
daaromtrent alle onverfchilligheid fttydig zyn zoude met de wysgeerige en Staatkundige beginfelen , welke deeze Vergadering bezielen moeten, zoo ook alle ichyn van wederkerige verdrukking (zjdo het mogelyk zyn mo«t, dat die in onze dagen nog in de ziet van blinde yveraars kon huisvesten,) zorgvuldig moet worden verrrjd en tegengegaan, op fat alles over »i weder eer.flemm'g' beantwoofde aan dien opteken geest van Broederfehap en Gelykheid, welke alle onze beir/ve» kenmerken, en den baud van onze eendracht moet uitmaken.
Laat ons dan, Burgers Reprefentanten! de p'egtigc uM'praak der affcheiding van KerScen Staat , welke r.he denkbeelden van voorregten of tolfeiantie uitfluit, hand aan hand doen gepaard gaan met de infrandhouding van het iegensvvooreüg Godsdienstig onderwyi , zonder welk de bfote Maa-fchappelyke deugden gevaar iopen van in vetval tc geraken.
liet betaamt or.s (ik hethale het) daar tegen door al'e gepaste maa.regelen te voorzien , op dat wy geen Schipbreuk lyden, op klippen , die in alle tyden en omHandigheden , maar byzonder in den tegenwoordigen toeihmd der Nitie meer dan ooit gevaarlyk zyn.
Ëri hier mede zal ik myn Advys befluiten, zonder my in eenige verdere b'/zonderheden omtrent de executie , of ter "wederlegging der zwarigheden tegen zodanige bemoeije-isfen , ais lh dezen gepast kunnen worden geoordeeld , in te laten.
Het geen ïk heb aangevoerd, moest alleen dienen , om in het algemeen als eene bydrage, ter opheldering van het gewig ige ftuk, dat thans in Deliberatie is , en tot bewys, dat alie goede beginzelen van Wysbegeer'e, Staatkunde en regtvaardigheid vorderen , dat de gem-*enl'.hap'yke Godsdienst, van alie Gezindneden in ^o:;s Vaderland , zonder onderfcheid op een gelyk-n voet in fhat gehouden, en dezelfde gunst bewyzen, welke bevorens door den Gereformeerden Godsdienst alleen wierden genoten , nu ook op een evenredigen voet, aan aile anckre Kerkgenoodfchappen werden toegekend. ■
lk concludeere d'erhalven voor den zakelyken ir.hoüd van het 705 Articul behoudens de nod ge verandering in de extenfie, en de benoeming eenet r.ad-re Cornmislie , om de wyze van executie op de rcirstbezwaa'ende en meest btoederlyke en richtige wyze aan deze Vergadering vóór te .dragen.
Trip ze^t:
iNa zulke uitgebreide advyfen van zo veel kundige mannen, die den ftaat des verfc'nils, over Articul 705.. rakende den Godsdienst, zo wel uit elkander gezet, cn het voor en regen aangevoerd hebben, zy het my.alleen vergund in weinige woorden myn gevoelen te uiten.
lk houde, en myn hart gevoelt dit, den Godsdienst, als de eenigfte bron van'waar geluk, troost en toekomend heil.
ik hebbe achting voor ecn ieder, die dien Godsdienst, die„
^Tmm.7..,yiv?j3 r-Hsv a«!MtWiav %b ma naai» :kby



C 4'3 >
hy van harten gelooft eu belydt, fchoon in het leerftc-llige met h
Staat, waaromtrent geen redelyk wezen envcrfchülig kan ot x ^Waarom ik van oordeel ben , dat de Staat voor den Gods- \ K«fa S-R T^manten. daar deze Vergadering te regt [ vcrka'arii he r, '.L Mt «ataaf&he Volk de erkentenis van h Ot rwezen, en heilzamen invloed nier van op deugd, a 'ei ide' ad n , , erbn-eogt, zo is ieder Burger ook. verplis., SS zeden door den Godsdienst te helpen oevor 1 rui , cn d^eifs kennis en erkentenis verder u,t te breiden. !
En hoe ,3 bet dan mogelyk en met deze gronden over ee.kon.ftis.tc «nJufcllca , dat de Staat tor zukcgoJcn gcwig.ige eindens niet bevoegd zoude zyn, ««^«g: 1 mecne Casfa, waarin alle Ingezetenen na hun »«*pg'«g 1 (til dragen, den Godsdienst te onderfchragen, mus dit maar , evenredig voor alle gezindheden gefchied-. . 1
Maakt men wei zo veel zwarigheid, eenige belastingen te , b{§m gewerkt, inkomende of ongewerkte uitgaande W* , S ; en voordcele van den Fahriqueur, M^»»**!» , „adcelo van zommige Ingezetenen komt, die Waaren, of duurder motten inkopen, of beter koop veiko
P5ïs het nier te wenfchen, dat 'er ook een gunftig oog op den , J^jjfWjÖfc # door rttcmien uit'sLands ! Cafta zoeken aaniemoe iigen, en dit is 1 van den eenen, en tot bezwaar van den anderen Burger. £,n laf me" dan "et iets tot onderhoud van den Godsdienst mogen j AZn , als een algemeen behoefte, by welks verwaarlooz.ng een geheel Land moet te gronden gaan. h„t,renirt Als het dan billyk is, dat ieeLr Burger hiertoe iets bybrengt is het dan wel meer drukkende, dat 4^ * - wordt, als dat door ieder aan zyn gezintheid betaald wordt? My dunkt ook. dat de gelykheid v.rdert, dat ta-T behoefte voor de Arme buurten zo wel, als voo de rykere ««fSed wWn. Dan dit is zo wel door andere SpreeSri !So»l % ik hier van niets zal by doen ; maar ïonclüdceVn, dat ik my met den geest van Art. 705. van de Commisfie van ai. wel kan confutmeeren.
Burgers Reprefentanten ! ik heb vermeend, over de »ewjXc Üof , die wy thans verhandelen , ot 1 ?.v Sk de Staat zorgen moet voorhet Godsdienstig ondOTSf, ^or de gelegenheid daartoe , en voor de heïui&m der Ketkleeraars , myne gedachten mede niet
K WT wee^^af net eene natuurlyke neiging is van den Mensch is.om zo gelukkig te worden , 7.0 eed gepoesen* te fmaaken, als hy kan , cm tot dit einde alle m^atte.elen te'chtkken alle midde'en aan te wen-
yin de Maatfchappy , al het hier toe leidend voordeel zoekt te erlangen , \ welk door dezelve kan wotd; n ve "regen , en**» wel, in de ee. fle plaats , door deoruige, de lucht tot zelfbehoud, eene zekere fc'vei.lgmg foor zyn Perfoon en al het zyne, bcocgt; doch dan opk tevens alles, wat deielve, door eene daar toe op.
et'bert ingerichte.fchikking , ter bevordering van zyne i-hiamlyke', verftande'yke, zedelyke en gezellige geiSfeem en geduurzaame ilandsvolmaki'g, maar eenigWóp het uulzaar.'detbe kan brengen Wy erkennen il'ejdar hrtcoer-econdervvvs, vooial in de meest nuffig of ter geméene of byzondere heilvolmaakimj dtenicnde kundigheden , eene dier behoeften is , voor welc r vervuïling tft bekwaamlte middelen daar te lieden, • •n naar de matte vau iedefs kring, vatbaarheid en betrekking , veer h«é ver*'ygbaar tc maaken , een dier voornaame zorgen uitm.tiKt , rot weik- de Maatfchappy, by haare 8'aatVvöftmng , wel degdyk verplicnt is.
De Mensch ii toch, by zyne geboorte, van het redenlooze vee niet anders, dan döSr&et hooger ontwuckelbaaie zyner verrtandsvermogens tmèerfcteetdea ; doch tot deze ontveikkeling , door welke hy tot de daadelyke verhevenheid van ecn redelyk w.ezïn opklimt, is het minder of meerder onderwys een volftrekt onöntbeerlyk verei<ch. Een Arabisch Wysgeer moge door een ipeelend vernuft zyh'hai^ebn-Jotehan''verdichten ; de onder het vee van kindsch af opgegroeide, en, m een volilagenen ftaat van dierlykheid , in de rtar.overlche Boefchen, gevondene , zints naar Engeland ten nove overgebragte Jongeling, betoogd de waarheid van myn
SSOnder alle takken van gelukbevorderend'onderwys is inzonderheid de zedelyke piichtleer van het hocgtte aanbelang: dewyl niemand zonder derzelver betrachting , immer zyn eigen perfoonlyk Welzvn kan daarfteilen, of uitbreiden , noch ook dat zyner Natuurgenooten en Medeburgeren; daar deeze juist dc Leens, die alleen en omriidaelyk ten voorwerp heeft, om tot beiden te leiden, \i ook de echte natuurlyke bron der erkenbaarheid aller plichten 'er in aanduidt. Trouwers , wie is niet overtuigd, hoe veel 'er elk voor zich zeiven, en hoe veel 'er de Maatfchappy aangelegen ligt, dat verlichte zedelyke kennis, maatigheid, arbeidzaamheid, goede trouw , rechtvaardigheid, grootmoedigheid zedigheid , Hiiwlyksmin, weërzydfche Onderden Kinderplicht , Vaderlandfche heldenmoed , menschhevendheid , beuamende eerbied voor wet en otden en eensgezinde bro^d-rfchap, by elk, zo veel mogelyk, recht worden erkend , cn uit innerlyke plichtliefde , die hier ae best verzekerende waarborg is, getrouwlyk betracht i De vrees ? die de ftrafwetten inboezemen, en het bereik van deeze, ft rekt zich Hechts uit tot de beveiliging tegen ade bewysbaare feitetyke beleedigingen, 't zy die aan byzondcre 'Leden of der geheele Maatfchappy worde* .aangedaan j maar niet tot den kring der verdere, aan geen ..war-:r--cht onderworpene, en echter ten hoogften hemmende 7n'belangvolle zedelyke p'ichtcn. Dus blyft altoos dte zekerheid, hieromtrent, die voor eiks belang net meest aerustitel!er.de, en tevens geen geringe fteun der '."rotten ie, alken in de hoogttm.geiyke algemeenheid van eigen plichtliefde gevestigd, en in den hartelykfte. yver <kr deugdminnei-de zielen zelve , voor al wat recht, bihy k , aced en betaamende is. De krachtigfte, redenmaatigtle en vruchtbaarfte drang-
■ F f f 3 ie"



CM* )
1 edenen , om deeze gemo?dfgefteldheid ,Feri zulk eeniii-
nerlyk piichtijevoel, in het hart, te verwekken, cn bellend!» levendig en 'werkzaam \f houden, kunnen dan der Maatfchappy niet onverfchillig zyn. Dezelve, op -eene wyze, overeenkomftig met den vryen en zedelyken aart der werkzaamheden onzer ziel , cn by gevolg door onderwys en opwekking, te bevordeten , is dus ook alszir.s haare verplichting. Doch wat kan de Deugd en Püchtgetindheid hier vuuriger opwekken, of'er ecu fterker veerkracht aan geeven, dan dat wanneer dc bykomende erkentenis van eeri^p verftandelyken algemeen weideenden en dus hoogst beminnens- en eerbiedenswaard!ge;i/oorfprongvvan 't Heelal ons deeze ,• uit haar eigen heilzaame ftrekking, reeds kenbaare Plichten tevens doet befehouwen, als de alvaderiyke bedoelingen ï.vner vuimttakt wyze en liefderykeneiging, tot ons waar ' geluk , en tot de uitmuntendfte verhooging onzes weeze:s ? en wanneer dit ons verder het zo flreelend en zielverheffend uitligt geeft, dat deweldaadige oogmerken dier eeuwige en volftrekt boven aile perken oneindig verhevene Goedheid zich gewis ook , ten onzen opzigte , geenszins aan den engen omtrek van dit wisfelvallig leeven zullen bepaalen; dat zy van deezen eerflen trap der voor eeuwige toeneeming cn veredeling vatbaare ontwikkeling onzes redelyken aaTvzyns , ons niet ltraks weer in den afgrond, van het niets of van het immer gevoellooze zal laaten wegzinken: maar ons ongewyffeld beftemd heefr, voor cen gunftiger, uitneemender engeduurzaamer heil, voor immer hoogere einden, wier keten, in de vootfteliing van een alomvattend veiftand, geen laatfte fchakel kent ,'— voor zaliger volkomenheden , die , by den fchoonen zamenhang en orden van 't Heelal, in verband moeten ftaan met onze tegenwoordige weezenlyke, en vooral zedelyke, volmaaktheid? Wie kan ontkennen, dat dit zo -zielvervrciiykend , zo edel en treffend bezef aan onzen-plichty ver een nieuw leeven, een allervruchtbaatften aandrang, een uitheemend vetftetkte en verhoogde werkzaamheid moet byzetten; en dat het dus ook uit ditgeligftspunt befchouwd , van een zeer belangryken invloed moet zyn, op het welvaaren van de burgerlyke Maatfchafpy; en dat dus de bevordering hiervan ook billyk onder de vereischte Staatszorgen is te plaatfen ? Hoe zeer tcch de prikkelder drangiedenen, om behoorlyk onze gezondheid te zorgen, ons veiftand , hart en zeden te vo'maaken, de rechten en eigendommen van onzen evenmecsch , en de maatfehappelyke orden, te eerbiedigen , de traanen der ongelukkigen door minzaamen troost en byftand , af tc droogen , en elk naar vermogen wel te doen, ook door de uitzigten op een toekomend leeven, een nieuwe en zeer krachtige^opfcherping^ moge ontvangen, de hierdoor a2ngedreevene werkzaamheden, echter bepaalen zich oijmiddelyk alleen tot de behoeften van dit tegenwoordige leeven. Nu meen ik dat eene dus aangevuurde behartiging van alle en ge voiglyk öok van alle gezellige Deugd, tevens de echte dankbaare en vrolyke eerbiediging var, 't Opperwezen, de waare vereeterde erkentenis zyner
volmaaktheden, en dus de weezenlyke heiizaame üit-
oefTening van den Godsdienst is; 't zy deeze, uit de' natuur alleen-, door de reden erkend , of ook uit eenebovennatuuriyke nadere openbaring afge'eid werde. Juist in deeze dus aargedrongene phgtbetragtingftclr ook' een dier onmiddeïyke Leerlingen van Jelus , die zynen zin best kenden , den volmaakten Godsdienst, die van boven is , die weike deszelfs beweeggronden niet van dit aardfche Hechts ontleend: Deeze redelyke Godsdienst van den Mensch, ja van aile voor zedelykheid vatbaare wezens, waar zy ook in 't Heelal verfpreid zyn , die ook , in mindere of meerdere volkomenheid, als dezodaanige, by aile Geloofsgezindheden erkend word, en in zo verre het gemeene doel van allen is, geeft myrsootdeels naar tnaate van deszelfs verband, en meer zuivete inmenging, 3ck de luistenykfte waarde en nuttigheid aan alle derteiver verdere LeerteeUtngen , en die Kerkgebruiken , die , op verfchillende wyze , eenen zinnclyken indruk , tot dezelve einden , dienstbaar doen zyn.
Offchoon nu de eenvoudige en doorgaans ligt verkrygbaarc erkentenis deezer eerfte grondilagen vanailen Godsdienst zich door geen Wetten of onderlinge Verdtagen, by feilbaare en fteeds elkaar in recht hier in gelyk ftaande
menfehen, immer voor laat fchryven. Schoon het.
een onbeftaanbaare heerfchappy , over het nimmer van onzen wil afuangend oordeel, omtrent waar en onwaar, en dus deongerymdfte tn alierfoeilykfte geweetensdwinglandy zou zyn, de dietbaatlte vryheid, niet Hechts van verborgene gedachten en gevoelens, die van zeifs buitens elks mogelyk bereik zyn , maar ook van derzelver onbeleedigende opei.baarmaakmg , door eenig Staatsgezag, nader en nauwer te willen beperken; —-en fchoon ook daar elk alleen toch voor zich zeiven kan befiisfen , of hy de kracht en bondigheid eens betoogs, hoe klaar men het dan ook achten moge, al of niet genoegzaam inzie, dus niemand hem in deezen kan cf mag gebieden, noch iemand ook zich zelven kan verbinden, om eenig gevoelen , waarin hy heden ftaat, niet morgen mogelyk , by nader inzien, als dwaaling te befehouwen; en het dus een vaste regel is : 't Geloof is vry van Heerfchappy ; —< Zo is het echter alszins der Maatfchappy e waardig, en wegens het gemeen belang voiftrekt betaamde, de uitbreiding deezer zo heilzaame overtuiging, door de hiertoe alleen gepaste middelen van verlichtend en redenmaatig onderwys, zo veel mogelyk ftellig te bevorderen. Byaldicn toch woeste zedenloosheid en plichrverfmading,—• byaldien een byna dierlyke en gevoel uitdoovende onkunde , geestvervoerende dweepery en vernederend bygeloof , voor een Volk onteerende en met deszelfs duurzaam geluk en verheid onvereffenbaar zyn , dan lydt het geen tegenfpraak , dat hier tegen door een wys Beiiuur, overeenkomftig de natuur der zaak , en den aart der aanvertrouwde magt, op een daadelyke wyze, zo veel mogelyk, moet worden voorzien. De bezorging derhah en van opeolyk Godsdiei.ftig onderwys , en , dus ook (by gevolgtreKking van het betaamend einde tot de daartoeonontbeerlyke middelen,) die van de gelegenhcdentotgemeenfchappelyke v.amenkomst, ter beoeffening van alles wat tot *!e kennis en betrachting van den Godsdienst behoort,
wordt



< 4>5 )
wor rt dn odTc nrm oorkels, ïger biH/V, in de twee Kerfte L^d'en van het 705 Arden!, aan den Staat, of iet Scaats-beftuur, toegekend; cn in deezen zin kan ik terftoad, zonder bedenking, my me; dezelve ten vollen vereenigen? voor zo- verre hier echter, door publieke {Godsdienst oefïetiine vermoede! yk niet alleen de openlyke jnndei-richtinj en opwekking hieromtrent, het geen vast Boor Leeraars gefchieden moet, of de deelneetning in die % reVwocHH-n, maarotikdc waarneeming van den Kerkrnlechtlgen Eerdienst, zo als die, by elk der onderfcheidene Geloofsgezindheden , p'.aats^ heefc, te verftaan zy , Kangt het oordeel hieromtrent van dat, omtrent het volgende d-erde Lid, waarmee het dia in verband Haat T ten ccnenmaal af.
.] "En waarlyk, Bargers Reprefentanten ! meerdere zwarigheden deeden zich , voor en tegen , op aan mynen geettt ; meer wikkens en wcegens wierd 'er by my veretsch:, fcer ik my bemalen kon , om my ook met dit laatfte Lid , de Staatszorg, om-rent de bezoldiging aller verfchillende ■Kerkleeraaren betreifende, te vereenen, en ik verwonderde my niet, over de verfcheidenheid van begrippen, idic zich in deeze zaal hieromtrent lieten hooren, waarin het Bataaffche Volk altyd de oprechte rondborftige weltmeeHendheid zyner Vertegenwoordigers toe zal juichen.
V^st is het dat de heilzaame invloeden , weike die verhevene Godsdienst, dien ik zo even fchetfte, op hart en lieden , en dus ook op de Maatfchaplyke plichten heeft, jniet aan alles, wat met dien naam beftempeld wordt, :np een even gelyke wyze zyn roe te fchry ven. Wy weeten idut wel gebrek van onderwys gefchaad heeft, maar "er geen ivoorbeeld van een Volk is, aan V welk gebrek van plcehtigen eerdienst immer eenig nadeel deed. 't Is even zeer bekend , dat de begrippen , omtrent den Godsdienst, by :de onderfcheidene Geloofsgezindhcden, eene in menig opzi 't zeer uit een loorende wyzing ontvangen , en dat hunne Kerkeiyke Plechtigheden en Genootfchaps - inrigtingen veelal niet minder verfchillende zyn. Bét is uit de treurige gefchiedenis, der Mènfchdyke dwaasheden, even zek;r ,Jdat deze verfcheidenheid niet zelden aanleiding tot deonzaligfte drif.en gegeven, en uitwerkingen ivan zulk een ongeiukkigen aart te dikwerf voordgebragt heeft, die verre van aan de liefde vorderende voorfchritten en de dus, in haar. oorfprong zegenryke ftrekking van den Godsdienst te beantwoorden, byna niets, dan de ftremming van allen voordgang van kennis en weetenfch.jp, van onkunde , dweepery ,. bygeloof en gewetensdwang, ja alle verwarring , twist, haat, fcheuring , verMcwolging .moord, kryg , en verwoesting, onder het verJjl v.d en ongelukkig Memchdom verfprcideden , alle 'Maatfchaplyke banden verfcheurden , en hart en _zeden bevlekten; Men ftreed menigmaal over de duisterfte iSchoolfpitsvondigheden met g'osiende hitte; en daar een te heerschz-uchtige Burgerlyke raagt, die driften nu eens tot cen werktuig der inzigten haarer doemwaardige flaatkunde maakte, dan zelve, met of'tegen wil, fiaaLch >tr ond?r. krommen moest,, en 'er-mee d^or weggctleept wierd, zag men. foonsy ds het verraad en de BioeddorftigUe
woede, onder den naam van Gadsdienjtyvef, fug-lloos op de zwikke onfcnl.l aandruisfch?n. Htcr betreurde dc verfchrikte Menschiykheid de vVorstl/ke'Bbedbruitloft te Parys: daar zag men een heirschzucVitten Maurits de Kerktwi'st ainhitfen, om QUs'ibarmvd.1 ,e zekerer naat 't mnordfeharot te voeren. Hier wierd een Serve/t, daar een Calas, met de fehc-ndigfle drift vervoering als't ware, om den gekwetst gewaanden Golsdienst te wreeken , gruvvelyk door dcontechtvaardigft; Gerichts vonnisfen , ter dood gebragt. Ik xwyg van de lievige vervoer gen r burgerkrygea ,kruistochten, en oorlogen der Volkeren,, waaraan men onder den naim van plicht omtrent den Godsdienst cn van edele belangnecming in een voor ons heil zo gewigtig ftuk , een kleur van wettig'ie.d waande te gee?e:i. ' Ik zwyg ook,hoe juist in tyden zelfs vm een meer eenftemmige vuurige en algereedelyk opofferende' behartiging van den uiterlyken Eerdienst, de weetenfchappèn , redelyke kennis en verlichte djeugd wel eenshet minfte bloeiden, ji de domhdd' heerschte, en de' waare luister en grootheid van het Mensrhdom het weinigst bevorderd wierden. Men denke aan de zo duistere' tiende en elfde Eeuw. Hoe dikwerf wierd het vry onderzoek der Waarheid niet gsffmoord, het gezond verftand gekluisterd, en de Wysgeerte die zo m:n ais dc volmaaktfte Godsdienstkennis T5'nder 't Menschdom , dedwaaling niet hier of daar mede op zyde heeft, in haarer* edelen gang domd-iftig tegen gehouden, onder het wel rasch, door de Huichlaary, a'om nagegalmd geroep,, dat Kerk en Godsdienst gevaar liepen , en dat de waarheid en zuiverheid der Leer .wierden ondermynd. Dus; moest de onfterfiyke Galile&s in een akcligen Kerker zuchten. Dus hoorde men dikwerf de PreJtkitoelcn daaï even van het verketterend raazen en fcheiden, door een< demdrieste en ïGhaamcelooze drift tegen eten D-escartes een Copernicus en andere, voor de uitbreiding" der wectenfehappe-n ; groote en verdienftelyke mannen tefehaamtelocs uitgebraakt; dus zag men ook, zelfs hier Ier p'.aatfe, de Emiie van Rojujeau- te dwaas verbranden,, elders een Hoogleeraar in 'c Natuurrecht' te fcheridig afzetten, verder een Boekhandelaar, te onzinnig om den vertaaling van een werk van PriesTey , ifi geldboete flaan. Dan laat ik een gordyn voor deeze geweezene en , zr> ik billyk denk , by de tegenwoordig vernietigde Kerkhevootrechting, nimmer méér te verwachtend fehoud-. toonee'en trekken.
Waarlyk, Burg:rs PJeprcfènranten opzullcettifcreelrnv waar uit ik echter nog feaaf eenige weinige Hekkenuit de "Gefehiodrol"'ontleeni heb, het oog fl.tinde,, gevoelen wy allen,, denk ik, de fihar.c-lyke aanJocènmg, welke de belcliouwing van. zo veele rimpelige* en de eer van 't tnenslihdóim vernederende DnfttooneelöH en zeden'oozc fchendingen a'iicr m.iatlchaplyke- Deugden en verplichtingen, by- elk redelvk cn' mensehlievend gemoed , veroorzaakt , 't wc-ik mes ontroeiini'de oorfpronglyke flrekking van den ecnvtuidigflen Godsd'eost, om door verlichting v ;.are ILLfde; en.Deugd,, en.door deeze-ons 4£eil. ©ff. dat-onzer Naas»,'.-. tm



I
ren te bevorderen, zo lynregt hier tegengewerkt en beftreeden ziet dooi"" Cen te onzaligen yver voor juist die onderfcheidene Leervormen en Èei diensten, welke ieder Gcloofsgenootlchap, als zynen byzonderen Godsdienst aanmerkt.
Natuurlyk ryst hier by hem, die den waarlyk heil' zaamen Godsdienst opregt bemint en hoogfehar, deeze fchynbaare bedenking op: moet voor de bezoldiging- van zuik ecn beklaagelyke onderfaheidenheid nog door den Staat worden gezo gd ? moest deeze niet door 'cr zich niet mee op te houden 'er haaren billyken afkeer van doe.i blyken, en liever zorgen , om allen door Liefde en Broederichap te vereenen? Ik item het hoogstbetaamende van dit laatfte doelwit, zoo verre het door de beste, en met elks zedelyke Vryheid beftaanbaare middelen kan bereikt w irdeff; met de volde overtuiging toe. Ik gevoel, hoe wenlchelyk die gezegende, en zo fchoon in een zacht verlelnet, door den weirpreekenden Christen Wysgeer, Zub*, ons af'cfchetfte tyden zouden zyn, in welke met billyk en noodig behoud eener onbelemmerde Vryheid van nimmer geheel vermydbaare begripsverlcheidenbeeden eene onzycVge waarheidliefde,, aan broederlyke Eeudragt en de oprechtfee Deugd gehuwd, alle hattfctlyke Geloofstw'st var deeze Aarde wegbant. Gewis niets ware meer hcuchelyk, dan zuik een tydperk, het we.k de meer verftanctige jood, als de waare heeifykheid der komst van zynen Mesfias verwacht, en de gevoelvolle Belyder van het Evangelie, als het zalig Ryk van Christus hier verhoop:, en tot welks daarfteilmg, als de oprichting eens volmaak teren gebieds van Waarheid cn Deu^d, zoo verre zulks op Aarde bereikbaar is, ieder Godvercerend wysgeer ook met allen yver bet zvne gaarne mee tracht toetebrengen 1 Dan, daar eie volmaaktheid, de beperktheid des ligt feiienden verflands, en dc verrasfing der menfehelyke driften, nimmer hier voüeedig van onze zwakke natuur zyn aftefcheiden; is de vervulling van deezen edelen wenfeh wel by eene meer en meer zich uitbreidende verdichting ia ecn merkelyk hocgere nadering, maar meer dau vermoedelyk ten geenen t)de in $e volfte kra^t h ér te wachten. Ook zyn wy 'er nog verre van daan, en intuicben is dit zeker, dat hier de onderfcheidene geloofs"encotfchappen daad.Iyk zyn; het ganfche Volk tot liet ecn of ander dcrzelve behoort; zyn zedcleer' 'er byna alleen in ontvangt, en dit zo niet eensklaps is weg "te neemen. Dit duld de Vryheid niet; e.i. 'r Voik zou dit n mmer toeftemmen.
(Jlet vervolg vandit Advys en Zitting in ons volgend Kommer.)
Beknopt Extract; van de Zitting van Donderdag den 30 Maart 1797.
Eene Misfive van de Reprefentanten van Drenthe,infteetende, dat 'ei ecn fpcec'ig cn naauwkenrig onderzoek der Ltdep vin 't Commiuc van Ajminiftratïe, cn van die van te Lande zal plaas hebben, en de fchuldigengeftraft worden : — aan Aufjnwrth c. f.
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. in de LiAAGE.
Eene Misfive van het Committé der Marine, inzendende de lysten van de heffingen te Water, en verzoekende , dat aan die van Cuilenburg een exemplaar van 't generaal P.'acaat van 1725 zal worden gezonden : — conform befloten , en getteld in handen der Commisfie van Buuren en Cuilenburg.
Eene Commisfie uit het Committé te Lande brengt eenige lapporten uit. y *,
Een Request van de Municipaliteit van Niérjiraard', gezegd de Klundert, verzoekende vrydom van het betalen van zeker Bruggcvgeid : — aan de Commisfie van Superinten Jentie.
- Auffmorth rapporteert, op de Misfive van de Reprefentanten van Overysfel, met kiagtenover Vexes der Commifen omtrend de Binneegndfche Paspoorten, en byzonder over één Commis: dat, wat het eerfte betreft, dit is weg genomen door de laatst genomene mefure, eh het tweede aan de Leden om berigt zou kunnen worden gezonden: — conform befloten.
De Deliberatien ever het werk der Conftitutie worden voortgezet, en daarna de Vergadering gefcheiden tot morgen ochtend.
Het Commisfariaat der Franfehe Troupes in deze Republiek, is voorneemens binnen kort, op nader te bepaalene tyd in den Hage aan te befteeden een quautiteic benodigde Stoffagie lot de Kleeding der 25000 Mm 'Franfehe Troupes in Soldy deezer Republiek-; bettaande in ordinaire donker blaauwe, licht blaawc, gftöe/ie, tobde-, witte en zwarte Lakens; dito fyr.der vau gdrneid» Couleu-en voor Onder Officieren. ■■ Donker blauwe, gioene, en witte Carzaayen. —— Witte , roode, en blauwe Z-aayen; grys Vlaamsch Linnen , wit Linnen voor ILnibden, Hoeden en garen Kousfen enz.i
WtTrdende tecze Advertentie gedaan ten einde de Inlandfche F-ibnqaeurs ztg zouden kunnen prepareeren. — Zadende de pitecife tyden benodigdequantiteit nader worden geadverteerd, en dan ook de aanwyzing tot hec zien der Conditie en Monfters worden gegeeven: — zullende bovengemelde Goederen alle van Inlandfche Fabrieken, voor zoo verre die aanweezen hebben, en de Lakens en Carzaayen krimpvry moeten geieveid worden.
Den Haag den ABm. BAUD, Secretaris.
20 Maart 1797.
Wy zyn verzogt, het volgende te plaatfen.
In N°. 452. van uw Dagblad pag. 405. 2de Colom, regel 17—20 van onderen, vind ik eene zimtorende Drukfmt, 'er ftaat in myn Advys — dit alles, en nog veel meer, zoude my als dan rereede Stoflfe en Verw in overvloed voor myn Wvsgcrig Tafreel en Penceel aanbieden, ——
Evenzo pag, 407. ifte Colom, regel 13—15 van boven, ftaat in myn Alvys, echter niec om die redenen, en op die overdrevene wyze als Cordrechts Kerkleeraar, e'n anderen
NB, ik bedoele met deeze laatfte uitdrukking het Advys van den Burger Bosveld en andere Leder, der P'.ergaderlrtg, UvV Medeburger, 'j. IV. 'Evers.



GELTKIIEID, F R T H E 1 D , BROEDERSCHAP.
! EXTÜA-DAGVEIHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
^J3L T X O WJIJLJL JE V JE[JU G JL X) JE JSL X 2ST G
REPRESENTËERËNDE HET VOLK VAN NEDERLAND.
N°. 4J4- Vtydag den 31 Maart 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Donderdag den 23 Maart, 1797.
Voorzitter K. W. de Rhoer.
ervolg van het Advys van dea Burger Ba* cot over den-705 Articul.
Om echter der volmaaktheid zo naby, als mogelyk is,te komen, moet alles, Watkn.cht, licht en invloed heeft, zich hiertoe minzaam vereenen; en juist daar toe moet ook een wys Beftuur, myns inziens, vooral ter betere voorkoming dier heillooze driften en misbruiken, en ter waare nutbevorder'ng, naar eene vrye ftaatsregeling, öp eene gepaste wyze medewerken. Daar toe moet het dan ook van alle magt en invloed hier omtrend niet gansch ontbloot zyn. Dan nimmer moet en nimmer mag dlt, door te onbegrensd tot een tegengefteld uiterfte overteftun, zich in de minde bepaaling, omtrent het bloot Leerftelüge. der o nderfcheidene "Geloofsgezindhcden inlasten; nimmer zich bevwegd houden o"m pevzoonlyke begr ppen cn overtuigingen , hoe algemeen die zelfs by het Volk megteh plaats hebben, cn hoe zeker een hy.de ligt feilend oog die befehouwen me ge* anderen tor een wet of voorwaarde te ftellen. Die heden de'n Godsdienst (welke in zoo verre , billyk , on' epaald in het 705 Art. is gefield 1 of tot den natuurlyken, alleen, of, metiuitflu.:tng van den Hechts natuurlyken , alieenljk tot den gec■penbaarden, ftaatswyze, en als in den naam des Volks, dat zelfs hier toe geene zedelyke bevoegdheid heeft, vermetel durft bepaalen, en dus iets» dat re. ds een geloofs gcfchïl en eerfte algemeene gi/indheids-of fecte.uafdecling betrefr, heeft de grenfen van alle mogelyk aan vertrouwbaarc magt, hoe wel meezend ook zyn deel zy, tegen alle rechr, rteds overtreeden. Hy heeft de deur op het' gevaarlykst ontfluoten, langs welke hy "'" V beel,
met hetzelve recht, of liever oprecht, 'morgen de jooden kan uitfluiten , en den Godsdienst van elk erkenden Bataaffchen Burger, alleen tot den Christelyken bepaalen: Op denzelven voet nu voort gaande, kan hy, naar de kans , om te flaagen, hem d'ent, cn zyne zo onwettig ten regèl voor anderen genoomene eigenbegrippen hem opgegeeven, alverder den Christolyken weder tot den Roomfchen of Proteftanifchen beperken, en den eerfte-n van deeze tot {anfenisten of geen Janfenisten, den laatften tot Gereformeerden, Luterfchen , Remonftranten of Doopsgezinden, en wat tjiês meer is. . Gewis niemand, die het volftrekt pliehtftrydige, het onbeftaanbaare, ongerymde cn hacWrelyke hier van gevoelt, en oprecht den Godsdienst en de Geweetens - rechten eerbiedigt, zou ooit in die overheerfching toeftemmea kunnen. Neen, het Beftuur moet zonder t geevea van Geloofsregels of ftellige bevoelen tot éenige plechtige uïtoefTcning van den Eerdienst, als al te ligt tot flechte Staatsinzigten veel al misbruikt, en altoos iets betwyffelbaar leerftelligs bevattende, alleen dc middelen van vry onderzoek bezorgen, dan is alle waarheid aan haar eigen kracht het veiligst overgelaaren. Het moet Cen zonder dit zouden , zelfs onder'tvoorig gebrekkig Beftuur, de fcheuringen reeds vermeerderd zyn) op de uitfpattingen van Godsdienftige twist en heerschzugt ten zeer Wakend oog houden, en de kunde, gemaatigheid en braafheid van Zeeden", by de Leeraaren aanmoedigen, j 1 vooral ook niets feitelyks tegen de rust, orden, Staatsveiligheid en goede Zceden gedoogeh, en voorkoomen, dat, door gebrek van binnenlandfchégelegenheid, geen toekomftige" Leeraaren van eenige Gezindheid het onderwys elders moeten zoeken, en, by voorbeeld, het Bataaffche goud tegen Leuvenfche ieering verwijfden. Het moet eindelyk zorgen, dat het nimmer een flaaf van Kerkbegrippen, of eenigeii Eerdienst werde, maar even weinig 'cr de Heer van willen zyn. Gelyk dc Staat geen Visfcher, Landbouwer, Handeldryvef. Kunftenaar of Stofbewerker is, maar ieders recht be\ Ggg fcherj«f



( 4»8 )
fchermt, en elk op die onzydige wyze daadelyk be-
gunfVgd, als best tot-het gemeene welzyn, de dryfveer en het doel van deszelfs weikzramheden, d:ent; zoo moet dezelve ook, ten aanzien der onderfcheidene Keikgenootfcbappcn, handelen; en de Staatsman, als zoodanige, welke ook zyne perzoonlyke gevoelens zyn, moet by uitfluiting, noch aan den Natuurlyken, noch aan den Geöpenbaarden , noch aan den Joodlehen, noch aan den Christelyken, noch aan den Rooomfchen, noch aan den Protefttmtlcb.cn Godsdienst eigen , veel min janlenist, Lutheraan, Remonftrant, of Gereformeerde zyn; maar alleen Vertegenwoordigende, alleen de groote en voor de Maatfchappy heilzaame oogmerken , de het doel mede van alle Geloofsgezindheden moeten weezen, alszïns op het gefchikfïe trachten te bevorderen. Doch zo men, al. ware het ook met de beste oogmerken, en cp eene m z'ch zelf onberispelyke, en dus ligt cen te voorbaarige goedkeuring verwende wyze, den Eerdienst tot een onmiddclyk Staats-werktuig wil (lellen, i-atl moge men het zwak van veele wel Godsdienstige, maar de Staatkundige gevolgen hier weinig doordenkende, menfehen vielen, door welk middel meest alle misbruiken hot eerst zyn ingekroo•pen. M-sar men (lelt, zo 'r my althans voorkomt, ook weijer hoe onbedoeld het'tfeld ruim, langs welke een 'min deugdzttame aandrift,, yt vervolgens weer het oude Werktuig van Ifst en byzondcre beerschzugtige ihzigten vim kan maken, om het hier ligt vertrouwend Volk te nv'sleiden, cn een Godsdienstig opgekleurd zand, ter hunner fchade, in 'het oog te werpen: behaiven. dat men dus Z'ch naar zyne' werktuigen moetende fchikken, 'er ecn rasch onwederfhanbaar meeflcepenc.e kracht aan geeft, van welke het Beftuur. vroeg of Iaat zeil' het offer wordt, en veelal onder den invloed, van heefsCliztiChtige en twistzieke Geestelyken bukken moet. J3e Scliryver van 'de Hijfoire des Revolnlions, a^iitrff 'es dans le Gouvernement & dans Pel'prit humain, heelt, tnyns inziens, dit ten overvloede, uit de Gefchiedenis betoogd. 'Door eene vrye, en evens vryheid , kunde en zeden bevorderende leiding, en. door •Wyslyk ingerichte maatregels.moer het Beftuur, myns oordeels, 'rgeen dan ook het hier toe nodige verreo.gen hebben meet, in deezen alleenlyk werken , zo als «ioor den Burger ^uffmorth zeer juist is aangetoond.
Dat dan een billykezorg, dievolgeas.de vastgeftelde Gelykheid , of omtrent allen., of omtrent geenen plaats moet hebben, ook vry, ten opz'gte der bezoldiging, aan het Beft uur werde aanbevoolen, uit. welke onderfcheidene ef ge'yklbortige bronnen deeze bezoldigingen dan ook op dc beste wyze mogen voordvloeijeu. De Staat, had, voor Conjlaniyn, géwoonlyJt den Grooten bygenaamd. geheel geen bezorging omtrent de Christen Kerk, die deeze zinrs omhelsde. Dte Kerk had Hechts nu en dan,'er hicrof daar vry hevige vervolgingen van ondervonden, die alleen den geestdrift verVolgens eeflft meerders veerkracht byz^tteden. Zy
was toen reeds uit haar e'gen boezem vry ryk en machtig geworden, en voor dien Keizer, nu geen gering ftetmende party, waarme hy niet weinig zyn voordeel deed. Doch hy vond 'er dus nu ook reeds Heerschzugt., Iwhc, Buishlaary en een geregeld Lighanm van Kerkmacht in ecn, mag ik my dus uitdrukken, recdi,'ieorganiJierde,;Hyerarelilè, welke door hem en zyne opvolgers wel ut verkeerde Staatkunde gevleid wierd, maar met dat gevolg, dat zy 'er wel dra door. overmagrisd wierden , ja zelfs van Staatsbeftierders tn partyzuc&ige Godgeleerden L-eerftekelzifters cn GcloofsTegelaars tot 'sRyks verval ontaarden, daar zy zich den teugel eindelyk geheel byna ontfltppen lieten. —*
Dc Bisfchoppcn hadden, reeds voor Conjtantyn, de aanztenlykfte Kerkfctïattën onder hun bellier,' deelden de Kerkeiyke Ampten uit, en heerschtcn naar welgevallen over de hun afbanglyke min begöedigde Geestlykheid , die, zelfs tot in hunne denkbeelden toe, naar hunne pypen moesten dan.'en; en dc Patriarchen dongen onderling naar het Opperftc Kcrkgebicd. Men ziet dan,, dat de bloote bezoldiging ,. uit de byzondere Gemeentens, op zich zelve, noch voor de Vryheid , noch tegen de gevreesde rampzalige misbruiken, dien waarborg aanbiedt, dien fommigen *er van fchynen te verwachten, doch ligt een-, deerlyk bedriegende droom van ongelukkige uitkomst weezen zou. Wanneer de Staat alleen zorgt, dat 'er openbaarGodsdienftigonderwys-zy.zondera-'cheenigzins in 't Leerfleilige te mogen mengen -r toezie op de Leeraars, otviiat zy de ordey',. rust en geloofsvryheid niet ftooren , maar bevorderen, dan heb ik hier een betere verwachting.
k meen daar en boven, dat nu 'er geen burgerlyk bevoorrechte, geen heerlcthende Lands - of Staats- Kerk meer is, en de Vertegeitwoordigcr-s, door het Volk, zonder aan eenig byzonder 'Geloofsbegrip verbonden teweezen, voor een tyd verkoozen worden, ock het grootfla. gevaar van fiuarsïnmeng'ng in het Leerfleilige vsn zelfs merfcelyk verminderd is, en in tydsvervolg, by zachte flyting veeier nog tegenwoordige vooroordeelen, verder weg zal vallen; terwyl ik, zo de Staat geheel geen totz-'gt op de bezoldiging heeft, in de Keikelyken der rykere Heden en plaatzen, waarvan, de armere, ten doezen opzichte, dan veelal af zullen hangen , rasch Geestelyke Opperhoofden, die wel. eens, in de opdringing hunner begrippen, niet deminsSt trotlche tn vervolgzuchtige zyn , met reden duehte.
Ik zoude echter deze Staatszorg, omtrend de bezoldiging van dc bedienaaren der Kerkgemeenten , geenszins aandringen , indien dezelve flechts blooteTcmpelpriesters van een piechtigen Oud-RomeinfchenEerdienst waren, welke (aangezien de Eleufyufcbe of andere Geheimleeringen 'er eigenrlyk niet toe behoorden) genoegzaam niets met het onderwys van waarheid en Zeden gemeens hebbende, maar dit geheet.
aan.



C 4>9 )
aarï 'de 'Wysgeerèn overlatende, flechts in Tempelplechtigheden , offeren en wichelaryen beftond, en geheel iets anders, dan het bloote bygeloof was, door de Staatkunde ten haaren dienste tot eenen bepaalden vorm gebragt. Ik zal my dus ook geenszints op het algemeen voorbeeld van de Staatkundige wysheid der Aloude Volkeren beroepen, in hun opperfte gezag en Staatsregeling , omtrend liet Gewyde. Ware hierin toch eenige wezenlyke bewy$kracht, dan zouden alle gemeene dwalingen, zo zy maar het ftempel der gryze oudheid droegen , 'er ook onveranderiyk door gevestigd moeten worden: dan moesten wy ook tot een •heerfchende-Kerk, of Godsdienst van Staat wederkeeren , i ia dezen ineen flechts lydelyk Sf atswerktuig hervormen. Tot dit einde, en voords op het hoogfte, om ook door de eemeenl'chappelyke en geregelde uitoeflenmg aan ae inog Wilde rtlvvheid eenige befenaving en gevoel van o-den en gezelligheid toe te brengen, waren de eerfte inftelltngen van den Eerdienst, by die Volkeren voorinameiyk ingericht. Hier van daan het Staatkundig i gebruik der wichelaryen en Godfpraaken en de Volksibcdrfceryen , die cen Zamolxis, by de Scyten, een \Minos by de Oretenfen, een Numa, by de Romeinen, zich veroorloofden, als hadden zy hunne Staatswetten wonderdadig van deze of geene Godhetd ontvangen. By dit geloof, was toch de aanneming deri zelve ontwyffelbaar de geduurzaamheid der Staatsinrichting, naar de begrippen der Wetgevers ontwori oen vrzekerd, en alle herzening ter verbetenftg aan den Nakomeling1, zonder fchyn van eigendunkelykihe'd omze-d Neen, geen Staatkundig bygeloot, Laar heilzame verlichting, en voor de Maatfchappy zo belangryke deugd- cn zedenvor.i.ing, gefterkt cn verihoo-d, door den aandrang, dien de erkentenis eens ivolmaakt, wyzen en go.ddoenden Opperweezens, en Ionzer betrekkingen tot het zelve,'op de harten en daaden veroorzaakt, zyn de eenige bedoelingen, die-de Staat zich hier, als haare zorg plichtmatig vorderende, . heeft voor tc ftellen. En daar by het Bataaf]che Volk dadelyk alle Godsdienftig onderwys en Zedenleer, op het naauwfte met den Eerdienst verknocht is, en het die alleen uit den mond zyner Kerk leeren , by t een of ander Geloofsgenoodfchap, gewoon is , te ontvangen \ daar dieswegens de inftandhouding hier van voor de Maatfchappy belangryk is; aangezien het recht tot deze onderfcheidene, met de orden beftaanoaare Kerkinrichtingen , overéénkomftig elks gevoelens, geen twyfel duldt, thans toch reeds gevondene, en dadelyk t>laats hebbende vcrfchillendheid flechts, door voorko■min" van rust en vryheid ftorende driitvervoering, overheerfching en misbruikr, door vrye en zachte leiding, en door wyze maatregels ter verlichting, zo meen ik. dat tot dit einde, tot behoud en volmaking der Godsdienstige zedenleer , ten algemeenen nutte der Maatfchappy en geenszins tot ftyving iof aankweeking van onzalige en liefdedoovendeKerkVordeeldheeden, of partydriftea, maar ook juist ter
weering derzei ve, het ve'f zorgend toezicht va» den Staat alsztns nodig is.
Ik zsj dus niet eens aanvoeren, hoe onge*yk en onmatig zwaar anders de gevolgen, vooral in ueze byuitftek^Geldelooze^yden, en te platten Lande, hier in 't byzonder het voorheen bevoorrechte Keikgenootichap. zouden drukken, gelyk verfcheidene kundige fpreekers. reeds in 't breecte betoogd hebben. Daar geen Leden van dit Genootfchap échter in de affchafting eener Lands.-of Staatskerk, met eene moge'ykheid, uiteenzydig eigenbelang, konden ftemmen , maar zulks tegan het zelvc,en dus a! leen uit edelmoedig plichtgevoelen rïiinzinme zucht tot het rechtmatige hebben gedaan , zo zou niets zo onbroederlyk en onbii'yk zyn, dan het maar eenigzins diezelve hardheden hier te doen ondervinden, die welecns voor anderen, iu vroeger tyd , de thans zo afgekeurde allcronaangenat-mftegevolgen vt'n fceerfchendeeugeweldige overmacht waren. Trouwens dit wordt by allon erkeud; dan ik houde de da,.negen aangewezene maatregelen niet flechts van een thans zeer twyffelachtige Werking, en ik achte vooral dje geheele ftaatsönttrekkirg van eene, Waarlchynlyk de Hyerarchie meer begunftuende, dan tegen gaande ftrekking.
Voords acht ik de tegengeworperie, byzondcre zwarigheden, vooral omtrend de gelykbryvende billykheid, kosten, en uin'oerlykheid, in'talgemeen befchouwd, door anderen reeds genoegzaam, opgelost, en veel beter , dan door my hier zou kunnen gefchieden. Alle zwaarigheden zullen, wat men ook rx>eme, hier nimmer geheel te vermyden zyn Het betrekkelyk beste moet hier alleen gezocht , en daar by tevens-, zoniet» niet flechts in de lucht wil bouwen, op de daadelyke gefteldheid van Volk en tyd worden gelet; zelfs cen ontwyfelbaar meest verkicslyk ontwerp, in 'tafgetrokkene, is het niet altyd, in deeÈe of geene byzondere toedpasflng. Ik herinner my het gezegde van Solon; dat hy niet de volftrekt beste Wetten, voor de Athenienfers, maar de beste, die zy draagen konden, had gevormd. Wy vervaardigen wel het ontwerp van een nieuwe Staatsregeling, maar niet voor een nieuw Volk. Pit heeft zekere vaste inrichtingen en gewoonten, zints lang, zich hebbelyk gemaakt : het is 'er zelf door vooroordeel aan verkleefd, zy zyn 'er een foort van behoefte voor geworden. Hec volftrekt verkeerde ea., fchadelyke moet, ondanks den fchok der omkeering, zeer zeker worden weggenomen. Dit heeft het bevt denkend gedeelte des Volk- duidelyk zelf gewild ; dit leert de natuur der zaak. Maar aües, cn meer'dan volftrekt hier toe nodig is, plotfelyk door een te overdrevene hervormings yver, omverte te werpen, de ftootingen dus buiten noodzaak al te zeer te vermeerderen , zou ligt voor hec zoo noodig als heilzaam en billyk vastgeftelde zelf, zeer gevaarlyk kunnen zyn, en. waarfchynlyk het eene met het andere, door "het' talrykfte Volksgedeelte, cn dus door het geheele Volk doen verwerpen. Dit, zoo veel m;ogelyk, voor tc kö; ruen , wordt, wegens het «gélmeene rust en zeicerGgg a hiea'



C 4*Q )
heid viodig hebbende Volkje-belang, en dus mar alle regels van een wettige en gezonde Staatkunde, vereischt. Votiral moet dit in aanmerking komen, omtrent een ftuk, dat zoo I'gt, hoe zeer o k door misverftand, zou kunnen fchynen de Bataaffche Godsdienstigheid op het tederftetekwetzen; Een Deugd , die toch by veelen, wel op den waaren roem van hartelyke oprechtheid, en gevoel vollen yver, maar juist niet ijl zo evenredige raaate, op d;en van licht en opgeklaard heid boogen kan. - Hier wacht dus een mcni>te van de inwendige vyandcn eener verbeterde Staatsorden haaren gunftigen kans af, om op het menfchelyke zwak den zekerften aanval te doen; cn vooral by de min of meer dweepende onkundeX?Oranje<als de voorftander A^yvan 't by hftn geliefde waare Sion te fchetzen; wan• neer ik by dit alles voeg, dat, zo al, in tydsvervolg, by meerdere rust en zekerheid, een bediarde ovcrwccgjtig deeten maatregel, dooreen beteren, vervangtyk achtte, als dan ten dien einde de voorflag, ter herzien;ng en verbetering van het hier omtrent by de Conftitutie vastgeftelde na verloop van zes jaaren, of zoals men dit bepaalen za!, reeds zal kunnen gefchieden ; zoo wordt te meer by my alle twyffeling overwonnen, die de billyke erkentenis van het feilbaare myns oordeels my her anders nog zou kunnen inboezemen.
Ik belluic dan, dat ik, om hec welzyn des Bataaffchen Volks, my met den geest, ofzakëlyken inhoud, o.k van oit derde deel, en dus van het geheele 70,5de Artikel, vereenige, voordsin 'talgemeen totzodaanige Commisfie meede advjïeerende, als reeds door verfcheidene Leden hieromtrent is voorgefteld.
Hier na worden de verdere deliberatien tot morgen uitgefteld, en de Vergadering gefcheidcn tot morgen ochtend ten 10 uuren.
Gecontinueerde Zitting van Donderdag den 23 Maart 1797»
Voorzitter: K. W. de Rhoee.
Ecn qunrtier voor zeven uuren wordt door den laatst afgetreden Prefident deze Gecontinueerde Zitting geoperd, cn het door de Burgers ten Berge c. f. op den 4de February laatstleden uitgebragt Rapport, in de zaak van Ci*lemborg, in deliberatie gebragt, behelzende htt zelve hoofdzakeiyk eei,e opgaave van het door de Commisfie, aldaar verrichte en ton flottc voordaande, om dc volgende negen poincten te arrefteeren.-
Dat 'c verrichte van nwc Commisfie, voor zoo verre 'tTJlieden thands door 't hoven gedetailleerde bekend is, door deeze Vergadering werde gcapprobeerd, ten ware Gylieden
liet Raadzamer mogt oordeelen hier mede të fnpereedeeren", tot dat op alle (lukken zal zyn gcadviefeerd.
2°. Dat de Commisfie' vsn Superintendemie weide geauthorifeerd, 0111 door de Commisfie van Adminiftratie over de geabandoneerde Goederen van den Vorst van Nasfan, van de Commisfie door di Mooist geconftituccrdc Macht in Gelderland, g'e'clüargètrd pier de Adnijniftratie der Goederen van den gewezen-Stadhouder in die Provintie gelegen, na gegeevene opening van 't door haar, met betrekking tot iie Goederen in 't voormalig Graaffchap Culemborg geleden, verricht, die Adminiftratie niet Relatie tot Culemborg te doen ovcrncetncii, en dezelve deswegens te de'hargeeian, ten welken einde de nodige aanfehryving van weg. ns deze yergadering aan de Hoogst geconftitucerde Magt in Gelderland dient te worden gedaan.
3"; Dat, tjn gevolge van dien, aan gemelde Commisfie van Adminiftratie, door deze Vcrgad ring aangefti ld, onder toezigt van de Commisfie van Superintendestie zal 'ftaan de directie, niet alleen van het Domein-Comptoir van den Rentmeester Renaud, maar ook van dat van ordinares en extraordinares middelen en Kamer-onfang van den ontfanger yan Hees; dit echter provifioneel, tot dat over de fustenues van de Landc'yke Vergadering d ezen aangaande zal zyn gedecideerd, cn ongepraejudiCiéerd de fuftenues van gezciS'e Vergadering in allen deele: zoo datdeCcmïnisfic van Supcrintendentie dc Intérdictien op gezcide Comptoiren gedaan, voor zoo verre zy zulks nodig zal oordeelen, ophcfie.
4°. Dat dc rtftante recognitie, ter fomma van drie hondertguldens, over den Jaare 1794, waar voor dc voorftanders der Room. fche Kc;k te Culemborg ten Comptoire van den ontfanger van Hees (titan gedebiteerd, aan hen word geremitteerd.
S". Dat de JMuniemaliteit van Culemborg zal worden aangefebreeven, de*vvape:is Van de voormalige Graaven van Culemborg, zoo nog op de Poorten gevonden worden, en aan andere publieke gebouwen mogen gevonden worden, \q arnovc-eren.»
6°. Dat de Commisfie van Admifciftratie over de geabandonneerde Goederen van den Vorst van Nasfau, gelast worde, zulks meede te cffectuccrcn, met relatie tot de wapens, dewelke a;n de gebouwen,aan denzelven byzondcrlyk hebbende toebehoord, nog voor handen zyn.
7". Dat de Municipaliteit zoo der Stad als der Dorpen in 't voormal.g Graaffchap Culemborg, almede zal worden aabgefebrevcn , om ieder in den baare order te, ftellen , dat op de mècst gcfehil ftc wy/c van de2&erkrowircn*te Cubmbovg,, waar dezelve bevonden worden , devFamil!ic - w^ensHverden fteggcnomen>'
3'-'. Dat oe,k nog de Municipaliteit van Culemborg zal worden aangtfehrecven, ten einde door hen ten fpoedigfte werden opgeheven 't Stads arrest tegens dc gcwcezcnc Regenten van Stadsen Lande van Cnlcmburg, by Refolutie vau den 5 November 1795. gedecreteerd , onverminderd echter derzelver verantwoordelykhcid.
9Q. Dat't Request van de thands overledene omfargcr, N.rrn Uoytema, en van de Municipaliteit der Dorpen Everdingc-n, Zyd.rveld en Gpilbërdingen, betreffende 'tafhooren van ondeifeheidene rekeningen door denzelven, in zyne qualiteit te doen, by Decrectcn ven den 9 Mey cn 2'Juny 1796,'in handen van Uwe Gecommitteerden tot de zaken van Culemborg gefteid, zyn komen te vervallen, uit I10 fde dat die Rekeningen voor Uwe Cc committeerden zyn afgelegd cn gezuiverd.
De Prefident in omvraage gebrsgt hebbende of zich de Vergadering met hetzelve konde conformeeren, zoo vraagt van Leeuwen het woord en 7egt:
Over het Rapport vaa de Conimi.sfie tot de ziken, rakende het gewezen Gra. ffchap Culemborg, het geen thans d' Deliberatien van deze Vergadering uitmarkt, zouden ccne menigte Aanmerkingen kunnon gemaakt worden. Maar hy vreesde, dat h-t
vej



^,dim^ : •
AdvvS varr^d: T. ■! ' 'i ' S'ü Inlcc'.bg vtn dh Rnri->-t metrs^-r ■ -
Me rmaïco, wanneer et ove; e.e ■ ;;. ,
berecvdis, had l>y^«r[ V^n^oön hebbe, n^hT"' ortdct .overw-onnen O ener,lr.>"M^nb^°Jetal m0£St, even
fchud hebocu.c , en ..ï.e ^ vrvwas eewordcn, als c r.ig
•^^«ï°of7ndT& <to Gewesten,'—- Dal P1 v V u ki t zvner Som eramiteit, welke op het zelve te l'K ^erd js ^vnfVertegenwoordigers verkozen had, om w £5 fa™l4'ftuwinë te hebben- — Dat men deze.,, voorf zyri naam mc b belemmeren meest. ——- Dat
f •Tom nm de^waards gezonder, verrigt heeft ,
cnmet dat al wist..,<. z„cteiï onder eene andere onze-
pjaiiisn ■, | ,..r Mn don nwitultltelykcn tut.
^£V;I tpSt»*^, SP. 1 einde mm* ove? dlVadonaal^^^ale watlafe van
^Ö teW^ niet cor« gedetermineerd *2 | ' Xzv -eh^ore >? Dlt is noodznaUUk. Dit veië.scht w-rd , wM < » '-te, . y -e , met verbergen,
KEKjJ rf4rd zvn7net een mot hèt ander te beoordeelen.
den wee geruimd wierden, 'ate me e., ™ » »* ,,et
%^.^vf men ' zeTff volgens 'tAdvuë vau de Comm.sfie me . ^" S '.Xt veïrig e zoude kunnen fopcrecdeeren , to ^^ atte Uken^l zytf geüdvifeerd. Waar toe ,k Conelu deere.
• Di Pr&dent-htcti&to omvrage, of dc Vergadering zich in zoo verre met Articul i kond<
pformceren, dat zy de gehouden gedragingen fcr Commisfie approbcerdc ? Hnffman zegt, dat hy ronduit mor-st betuigen, zich S van hét Rapport, niet in ftaat te bevinden. Sa het eerfte, dat de Commisfie verzoekt, namcntlylc - pprobatic op haare gchoudcnecondu.te tocteflaan , I , e Commisfie m het Rapport beloofde , in het vervolg meerdere opening te zullen geeven en op alle de Stukken te zullen Advyfeeren , zynde het hem met mUlyk geweest , om uit het Rapport genoegzaam "cht in de zaak te bekoomen. Hy zoude dus voorfhan, om de Commisfie te verzoeken, van ten fpoed gften een nader RapDort uittcbrengen, en inmiddels, zoo Srf.de Commisfie zelve had voorgefteld, met he poinct th-ns in deliberatie, te fupercedcren. Dan hy \erwon derde zich, dat in het Rapport geen melding gemaakt werd van de Geweer Fabriek; een zaak noghPns, die wel de a-tentic verdiende, en van het erootste beLng was, waar in den uiterften fpoed vetlischt werd, ren einde 'er eens redres in werde genaakt op dat onderfcheidene arme Huisgezinnen, welke geen ander onderffand, dan deze Fabriek hadden , niet langer ten prooy van armoede en gebrek waren.
Uartooh ze«t , dat 'cr voor de Leden zeker niets gemakkelTcr was, dan om tc verzoeken,dat de Commisfie een-nader IV.n ort zoude uitbrengen; dim de zaak was van zeer groote «ffi, by hem althans was nog cen ganlche kist vol rnct papteren hi r op betrekkclyk. . . , • ,
Het onderhavig rapport was zeker niets dan voorlopig; dan de werkzaamheden dezer Vergadering, de menigvuldige Commislien erde'uitgebreidheid der zaak zelve in oogenfehyn genomen, zoude mei, moeten bekennen, dat het ondoenlyk geweest was, iets meer fc 1 mncn verrigten: dan hy flatteerde zich, dat de Commisfie in de volgende week cen getailleerd rapport over Buuren zoude uitbrengen, waarin dan de hoo'dgucsticn zoudeo^orden <mgv c d en dit over dc gaatfche zaak zeer veezicht verbreiden. Wat het geavanceerde van den Burger Jlofmah bettckkelvk de GeweerFabrék betrof, dlt was meer byzonder het vak der Cornmislie van fupermtendciitie ; dus zoude hy hier inet op repl.ccoren , : ook zoude hv 1, t door den Burger yan Uem/ea aangevoerde met
■ Xtée en- eeniglyk zoude hy aanmerken, dat by niet vermeen. de da men hunne indepenrientic zoo vort konde mtftreldtci,,
a'Vzómmisen wel ft.stineerden. Dc Franfehe,, immers hadden door t h, «n™Va, en n hun geconfisqueerd; naderhand, by de Alliantie waren ' even als alle ande ren, weder vry geworden ; hurvoong Graaf' fetaZd ve?"»etigd, maar daar pit volgde „iet, dat zy zoo inriepen-
■ t it vvircn dat zy zich zoude, kunnen incorporeren met wie zy i wil en konden zy zich even goed met Eiland, Prmsfen t of wie dat zy gqeddagten , incorporeren ; iets dat toch niemand ï zoude toéltaan.
1 Van Hooff zegt, dat het eenmaal tyd werd, dat t men aan atté deze zinken een einde maakte, daar men t onder diergelyke pretexten weigerig bleef, in de ai" gemeene lasten tc dragen.
Van Zonsbeek zegt: - PrrMent' ik moet de vryheid neemen, de Vergadering te her-
2 inrww, dat wy thans over dit voorlopigrapport delibereren, daar Ggg 3



C #2 )
net my. toefenynd, dat men geheel van hét'poinct afdwftlt; lk zal de Vergadering tevens clucideren, de redenen van het tot nu toe agtergehouden rapport over de Geweer Fabriek : dat ligt, niet aan de Commisfie van fuperïiitendentie, gelyk uit het geavanceerde vau den Burger Ilartog zou kunnen opgemaakt worden, maar aan cle iupCommisliede Burgers Modderman en van Zonsbeek, te retien is_ eenvoudig deeze: de Burger Modderman is, zo dra de Cornmislie van Culemborg geretourneerd was, genoodzaakt geweest om byzondere affaires naar Groningen te moeten reyzen , en *oor eenige dagen pas weer van daar ge-rctourneerd; het zal dus nu ui x kort mogelyk zyn , ook dat rapport uittcbrengen; alleen wilde ik nog zeggen, dat ik den Burger van Leeuwen hebbe booten n.mvo-ren, dat hy opliet tegenwoordig in deliberatie sebrai-te ttpport temge aanmerkingen had, cn het daarom in advis wilde houden, maar ik. geef in bedenking of het niet beter was, daarliet rapport nu aan de orde is , zyne aanmerkingen te opperen, opdat de Verg. in ftaat zoude gefteid worden, te oordeelen of dezelve vin dien aard zyn, da.t men 'cr meede kan inftemmen, dan te contrariëren.
Van Leeuwen zegt:
Dat hy bet met den Burger Hartogh niet eens was hier in dat de Fnwlclicn het Volk van Culemborg zouden geconfisnueerd hebben. Het tegendeel was naar zyne gedagten waar. Zy waren daar gekomen. als op andere plaatzen, declaaree rende, dat zy niet kwamen, om het Volk te overwinnen, maar om 't zelve vry en gelukkig te maken. Zy hadden haar roet de V.-yhe-d geluk gewenschr. De Viybeidsboom was'er
g--plint, en zy hadden 'er t'zamen over gejuicht. Hy
erkêude weftjict den Burger Hartogh, dat het aan de Culemborgers met vry ftondt, zig met Eugeland of dergelyken te mcorporeeren. Dat was'al te vér geredeneerd. Maar ditftondt hér vry met zulk een Gewest te doen, waar op zy, zo ten aanzien der ligging, a's andere rclatien , de meeste betrekking had.kn, zo als Geldeiland. By het Regiement op deze Na tionrale Verga ieri-ig was reeds bepaalt, dat ze omtrent de Volkstelling onder Gelderland zouden gehoren, geiyk ook gefchied was, cn zy mede cen Lid in deze Vergadering gekozen hadden. Voorts baddenze iceds een Contrair, van incorporatie met Gelderland ingegaan , dat egter nog niet tot complete- perfectie had kunnen gebragt worden , ter oorzaake van geene genoegzaame inzage in 't fir.ancieele , waar toe zy dc ftukken én papieren verzogt hadden. En waarom of waar toe zoude men dan de principale zaken langer ophou den. Hy mfteerde derhalven al nog op eene fpoedige afdoeaing, cn dat de Commisfie met ten eerften zoude dienen van confideratieB en advys. —Omtrent Ysfelflein had men alreeds wel voorzieningen gedaan, en by Decreet van 31 Tan. de disputen aldaar provifioneel gedetermineerd , dat dit onder Holland zoude ftaan, bet financiccle egter uitgezoaderf vvaa-rem nu ook alzo met die van Culemborg niet gedaan ' en ook aan haar het üiancieele van haar eigen huishouding niet overlaten ? — omtrent de Bargerwapening was over Ysfelftcin ook al voorziening gedaan by Decreet van den ïr-Fetruary; en die onder Holland gefteid; waarom die van Culemborg ook niet onder Gelderland; over de Burgerwape ning waren daar ook al klagten geweest. En zoo *t een ea ander niet fpoedig geremedieerd wordt, zal het 'er nog meer hoort l00pen' £n men 'er niet dan morreB en misnoegen Eindelyk , wat betrof 't verzeek van den Burger vau Zonsbeek, om de aanmerkingen op 't Rapport op te geven «Jat wat ligt te doca, maar zy konden zonder de princi' {
pale questien met beöotdeeld worden, en als men daar aan kwam, zoude men zoms morgen avond nog niet gedaan hebben, t ware des beter die te fparen, tot dat het Rapport over de finale zaken zoude ingekomen zyn , te meer als de Vergadering zal goed vinden ook dit Rappott zo lang in Advys te houden. 6
Ten Berge zegt, dat hy geene reflectien zoude gemaakt hebben ; dan dat hy het zeer o.ibeusch vond van den Burger van Leeuwen , welke als Advocaaf Advyfeur de Culemborgfche gediend had, de Cornmislie te hooren befchuldigen, dat zy haaren last zoude te buiten zyn gegaan ; dat hy ernstig verzon , dat
rifrnL t'£ f0Ud° TJden aa»get0°nd, waar, en waarin dit had plaats gehad.
ftofenberg zegt, dat zyn oogmerk niet was, noch om de Cornmislie te taxeeren, „och on, de Culembo gers te fou tenceren; hy moest eeniglyk aanmerken, dat men liet ree t dezer Vergadering op die Domeinen deriveerdq uit de cesfie by het Tractaat van) Alliantie, door Frankryk aan deze Republiek gedaan ; dan deze cesfie bepaalde zich niet enkel op BaSL enCulemborg maar op alk de Domeinen ; dan ook had deze Ve, gadering den boedel van den iaaule., ftadhöuder nimmerrestltarti benaderd, neen denzelven altoos befchouwd als de door de Fnnfche Republiek geabandonneerd., goederen. liy zoude overigens van advys zyn, om daar de CominisÖe verzekerde, da men eerstdaags een meerder gedetailleerd rapport tc wagten had en daar. men du met, dan als iustoriesch verhaal konde befehouwen het in deliberatie zynde poinct voor als nog in advys te houden.'
Hartogh, zegr, dat het waar was, dat alie de eoederen geabandonneerde goederen waren, en men dus hier door het recht van ftxiverainireit op die alle verkregen had; dan 'er moest een merkelyk onderfcheid tusfehen dezelve gemaakt worden. Culemborg was een Graaffchap geweest, dat, door de cesfie van het Ouar tier van Nymeegen, een eigendom van den ftadhöuder was geworden, zoo ook Buuren ae. dan Leerdam en Acquooy waren met dan Leenroerige goederen geweest • cn dat ook de Franlchen- hier in we! «egefyk onder-r fcheid maakten, bleek ten duidelykften 'uit het voorbeeld van Bergen- op- den Zoom , waar zy wel duide" lyk onderfcheid maakten tusfehen dat, wat den Keur vorst van den Paltz toekwam, en dat, wn,t Leenroe ngwas: zy oefenden daar immers, zoo lange zv'er bezitters van waren , alle de heerlyke rechten 'er in uit.
Sioffenberg zegt, dat, zoo men niet anders verftond-, door de gedecedeerde Souverainiteit, dan om 'erde geëerdeSouverainiteït. dan om er de heerlyke rechten muitteoeffimen , men dan de zelve zou wel in Leerdam moest exerceeren, jMin Culemborg en Buuren.
Hartogh zegt: de aangehaalde plaatzen Waren altoos Leenen van Folland geweest.
De Prefident brengt in omvrage, of de Vergadering zich met het eerfte poinct konde conformeren ?
Fan Leeuwen zegt, dat hy 'er zich niet mede konde conformeeren ; dat hy overigens moest aanmerken, dat de Bur»er ten Berge hem zeker niet moest hebben verftaan, daar hy niet wist [;zegd te hebben, dat de Commisfie haren last was te buiten gegaan.



( #'3 )
68511. IJSP ZB" ™«1 UW" ivafl"". " "-'"v ~- > -
me* daar toe we' een dag nodig hebften; cn daar nu nog een nader Rarport moest worden uitgebragt, wilde liy lever dit yn sdvys hebben gehouden. Roffman zegr, dit teappuyeeren.
Hartogh zegt: dat het de Commisfie volftrekt onverfchilligwas»Of'bet Rapport geconcludeerd , dan wel gedeclineerd werden Zombcek zegt:
Prefident! 't Is gelyk de Burger itartffgBnel zegt: rietkan de Commisfie niet anders", dan onverfchillig zyn, of het rapport al of niet worde afgedaan; doch 't is aan dc orde gefield, en de Burger van Leeuwen heeft nu reeds 't begrip, dat 'er een halven da* over gedisctdeerd kan fcorden, wat zal Het dan zyn, als het and' re en bet derde rapport cn nog zal by komen , te meer daar dit vsorlopig rapport niets wezentlyks decideert- Ik houde het 5aat voor dat, zat men veel afdoen, men met eene zaak tevenste bep'nncn hebbe ; het komt my dus hoe langs hoe meervoor, dat het allefints noodzakelyk is,- het rapport in deliberatie tc brengen.
Wi;boh zegt: dat, daar het voorlopig Rapport aan de orde was, liy vermeende, dat dit moest worden afgedaan , vóórhellende, cm by AppèLNominal. de zaak te decideeren.
Dc Prefident brengt in omvraage, of de Vergadering hec gedrag dor Commisfie approbeerde Ja dan Neen? Eenige Leden verzetten zich tegen deze omvrage;
De Prefident brengt in omvrage, of de Vergadering het door de Cornmislie verrigte, voor zoo verre zulks uit het Rapport bleek, approbeerde, da-i wel of dezelfde hier mede wilde fupercedejea ? £n wordt tot het eerfte geconcludeerd.
Art. 2 en 3. worden conform geconcludeerde
Art. 4. in Deliberatie gebragt zynde , vraagt dc Prefident, c.f de Vergadering'er zich mede kan sonformceren ?
Van Leeuwen zegt: j Pat hy voor zig het wel lydeu mag, zoo maar de Wet eene ts rug werkende kragt kan hebben.
De Prefident v rzoekt, dat de Burger van Leeuwen dat nader expheeere..
Van Leeuwen zegt:
•Sr wier door de Roomsch - Gezinden zekere recognitie
«ezeven. Die is in 1795-, afgefchaft, » en te regt. Nu
volgt, dat de toen anders ftaande te verfchynen met meer betaald worden, maar niet, die van voiige jiren. Heeft her daar ook relatie toe, dan werkt die affchaffing agrer uit. Ik gun die lieden die remisfie van harten, maar de Cas aldaar is ook al in een gedelaboreerden to«ftand,en ik twyfel, of de Vergadering daar over da dispofitie wel hebbe. Ife zoude het des liever aan die van Culemborg overlaten. . Moffman.zs.gt, dat, zoo wanneer dezen Articul
gearrefteerd wordt, dan deze Verernder'ng reed* dadèi lyk eene daad van Souverainituit uitoefende.
Ten B-erje zegt, dat bv zich veiplicht vond. deze garsfe'ue zaak wat nader te verkiaaren. Dt Rooroscfigezlndcn waren verplicht geweest, aan den gewezenen Graaf voor het uitoefen™ van hunnen Godsdienst jaarlyks eene zékere Fomma Gelds., by wyze van Recognitie, te betaalen; deze fomma, -welke c-p hee Comptoir van den Ontfanger yan Hees betaald werd, was -vsn tyé tot tyd Verminderd; de landelyke Vergadering had deze- Recognitie met 1795 vernietigd; dat 'er «ogthans over den jaare 1794 een reftant was overgebleven van /"3Óo- :zy hadden vermeend', geen vryheid te hebben dit, eigeiier auctoiteit, te remitteeicii; waarom" zy vermeend hadden dit ter kennisfé dfeztr Vergadering te moeten brengen.
Bofiman zegt, dat hy met zyn gansche hart 'mftcmde, om de penningen te remitteeren ; dan dat 'hv by deze gelegenheid moest opmerken, dat het,, naar zyna informatie 1, nog-zoo-klaar niet was, dat bet Comptoir van van [lees in allen deelen als een domtniaal Comptoir konde worden aangemerkt.
Vitringa SCgt: (k heb'ér niets tegen, dat, ten gevolge van de aangenomene principes, aan de Rijomfchgezinde Gemeente te 'Gulcmb'i'g tie recognitie, welke zy nog Virlchuldigd mogten zyn , worden gerèinitte.rd ; maar tevens wènfchtejk wel vcrzektrel tc wezen, dat «et noch de intentie der Vergadering is, om door dit Decreet, noch die van de Commisfie , door dit aan dc Vergadering aan te raden r derect of by confequentie te prasjudicieeren het eventu&lc reCJit van h-t quartier van Nymegcn ais byzondcre perfmen: ( privatorum infhr, gelyk men zegt) befehomvd', ten dien tftlcte, dae aan dit Ouarüer, als particulier eigenaar aangemerkt, de weg zou worden toegefloten, om met de fequesiers van de goederen van den gewezen ftadhöuder, of wie deüen boedel anders mogt repr.-cfentceren , uit te maken, of de zo betwiste donatie van het Graaffchap Culemborg, wel en wettig is gefchied, ja of neen, en of liet zelve alzo kan worden gceonfidereerd tot die goederen te behoren; daar hec toch het oogmerk dezer Vergadering-niet kan zyn, dc wettigheid dezer donatie zonder nader onderzoek nu reeds by voorraad t» decideeren, en dus het recht vau eendeulen, dat is van het SnartlCT van Nymcgen, (zo dn (Quartier andersgeraden mogt vinden, dat recht te doen gelden , •) op de eene of andere wyze door de confcquenteicii, welken men uftdeze-dispofuien zou willemtrekken, te benadelen.
De Prefident brenpt dit Articul nogmaals .in;,
in omvraage: en condudeerd conform
Art. 5 cn 6 worden gearrefteerd.
Art. 7. gelezen zynde, zegt Hoffman: Dat hy indit Rapport altoos gew.ig vondt gemaakt van de Municipaliteitvttnde Stad en de Dorpen, zonder dat'er immer gefproken werdt van de Landelyke Vergadering.
Dit Articul wordt mede conform, geconcludeerd.
Art. 8 cn 9 worden vervolgens ook conform gearrefteerd.
Waérna dc Vergadering geadjourneerd wórdt tot morgen ochtend^-en 10 mucn.



( 4H )
na derze-ber affexie effect zoude forteeren: Conform belloc ten.
Een Request van Gerarda van Eldik Weduwe van D. L. de Win, verzoekende, dat zy, in navolging vdn de Weduwe Schoft mag worden gepenfioneeid, of voor haare geledene rampen eenigfints fchadeloos gefield.;'
Dc Prefident ftelt voor, om dat Request :c re:Voyccren aan het -Provinciaal Beduur van Huhland, dewyl de ütvger de IVin in den tyd * als Commandant van tiet Cotf»s \Vaafdgelders geweest zynde, zulksis geweest voor.rilceningvan Holland: — op voorftel van Brands gefteid ia handc i van van Beyma. C. f.
. Een Request van cen Koopman , tot uitvoer van Roei- Yzer: Aan het Committé der Marine.
Ren Request van cen Burger, om een Schip temogen tra; sporteeren : —- Geaccordeerd.
Een Request van den B.trger Haiptei de Pesferaa^ ne, van zyne kindshe'd af in dienst van den ftaat ge* weest zynde, het laatst onder het Corps v-mStcrnèach,
verzoekende om Penfioen : Aan het Comm tté te
Lande, om Confideratie en Advys.
De Prefident communiceert, dat uit dc Cemmisfic van Buitenlandlche zaaken uitgeloot is de Burger P. ÜJOtogh; fteüende voor om die Vacature op Maandag aanftaande te doen vervullen:-conform befloten.
Bitker doet Rapport, ram:ns dc perfoneele Commisfie, in wier handen by Decreet van den. 2 February gefteid is de Misfive van het Comm.ttfi der Marine, daarby kennis gegeven hebbende van een oritftaane different tusfehen hen cn de (Jencraliteits^RekC'ikamer over de daggelden vaii de in Commisfie zynde Leden vau dat Committé. .
AdvyfeefehJe, dat, 6m de paar by geallegueerde redenen , aan de Leden van het Committé der Marine, in Commisfie zynde in de rcfpccVvc Departementen, zal worden toegelegd f ep 'smaands of f 2 per dag, wanneer zy een woning of hufflouding herben in de Refideptie van het Committé; cn ƒ 10 daags voor re;skojten naar en van de Departementen.
De Prefident vraagt c - of de Vergadering zich met dit Rapport kan conformeeren ?
Ttding van Berkluut zegt J dat, daar de Natie z'ch zeer beklaagt over dc Geldverfpiilingen, en de kostbare Admi dllratie van zaaken, dt Rapport wel waardig is, om gedrukt te worden, wyl hy voor z'ch niet gaarne daar toe dadelyk ..oa'willen co .cludeeren.
C Het vervolg dezer Zitting in ons volgend Nommerl)
Ter Drukkery van VAN SCHCLLLE & COMP. in dc HAAG.
fitting yan Vrydag den 24 Maart 1797.
Voorzitter: K. W. De Rhoer.
Ecn Qtiarticf na tien uuren word de Vergadering door deit laatst afgetreden Prefident geopend. De Notulen worden gelezen en goedgekeurd,
• De volgende ftukken worden gelezen en in deliberatie gebracht:
Eene Misfive van het Committé der Marine, houdende ingevolge en ter voldoening aan het Decreet dezer Vergadering van den 28 January 1.1. derzelver berigt, op eene Misfive van Baiïluw, Prefident en Rechteren der Stad en Resforte van Vlisfingen, gefchrevenaldaar, den 24 January: te vooren daar by kenir's geevende, dat Commisfarisfen , by het Departement van de Marine aldaar, weigerden te laaten volgen, de Goederen door den geëxecuteerden geweezen Waker en KlokkeLuider van's Lands werf b'rmen voirfz. Stad, Thomas Cempeer, agter jgelaateni en door den voorfz. Bailhiw in arrest genomen, en verzoekende daarom trend de Voorziening dezer Vergadering: by welk bericht het Committé zeer ampel wederlegt, de fusienue,
' welke gemelde Bailluw, Prefident en Rechteren deiStad en Resforte van Vlisfingen, in dezen vermeent te
. heoben: — gefteid in handen van Jordens, De Leeuw, Ten Berge, Breekpot en C. de Vos van Steenwyk, om te dienen van Confideratien en advys.
Eene Commisfie uit het Committé' der Marine verfchynt iritusfehen ter Vergadering, en doet, by monde van den Burger, Penning, rapport. ^
i°. Op het Request van Stadniski en Cvperus; tot uitvoer van Buskruid naar Philadelphia, (_zie decreet van den 16 Maart) advifeert het Committé, om het zelve tot zo lang in deliberatie te houden, tot dat Rapport door eene Perfoneele Cornmislie dezer Ver-
- gadering zal zyn uitgebracht, op het Request van gehrteresfeerdens in kruid—Fabriquen , verzogt hebbende vryen uitvoer van dat Artieke! ; ten einde als dan
tegelyker tyd ook op dit Request te beflisfe\Sen:
•conform belloten,
20. Advyfeert het Committé fivorabel, onder degewoone bepalingen , op het Request van H. Gildemeest^r, tot uitvoer van Zeilgaaru en Roei-Yzer. {Zie
' Decreet van den 20 Maart. ) Conform belloten.
3". Op het Request van fVillem Koning en Comp,
.en E. F. - IVagner, verzogt hebbende vermindering van
"regten vooraan hun uit Hamburg afgezonden Vaten Zuiker, voor-dat dtTPublicatie, daaromtrend geëmaneerd , aldaar is betekend geweest. (238 Decreet van den 16 Maart.) advy&e» het Committé disfavorabel, alzo het duidelyk uit gemelde Publicatie is op te maaken , dat deze Vergaderingge wild heeft, dat dezelve dadelyk



GEIÏKHE1D* F R 7 B E2 D , BROEDERSCHAP
b A gv EjUHA A JL
DER HANDELINGEN VAN DE
REPRESENTEER.ENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N'. 455. Saturdag dan 1 1797. ƒ£»* derde Jaar der Bataaffche Vryheid,
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Vrydag, den 24 Maart 1797.
Voorzitter: K. W. de Riioer.
ervolg der reliberatien over het Rtipport van den Burger Bieker op de Misfive van het Committé dei Marine, wegens het ontftaane different tusfehen hen en de Generaliteits-Rekenkamer , over de daggeiden van de in Commisfie zynde Le.den vau dat Committé. C. L. van Beyèa zegt:
Ik moet wel een woord over dit onderwerp fpeeken, d3ar ik vrees, wanneer hot aan de orde van dèn dag mag zyn gefield, misfehien riiet prefent te zuilen kunnen zyn.
Ik ben het met de Commisfie eens, dat de gewoonte van de Commisfarisfen ui: het Committé tot de zaken van de Marine om tien Gulden daa?s te declareeren voorden tyd, dat zy in de ordinaire Comniisfien by dc Departementen zvn , is OBtbioot van alle fandament, en dat zy volftrekt ftrydt tegen den letter en zin van de Refolutie van H. H. Mog. van 27 Febr. 1795.
Maar ik moet my tegen den voorflag der Commisfie, cm twee Gulden per dag, geduurende het verblyf in de Departementen te aecordeeren , verklaarcn. Ik vind daar toe geen grond, want het trsdlement is daar naar hy H. H. Mog. bepaald tot de hooge Som van ƒ4000 : 'sjaars , en dit komt ook met het Syfthema dcczer Vergadering over één : want rog men heef: hier het traélement van brie duizend Guldens 's Taars bepaald voor de Leden van het Wctgeevc;s Lighaam; mén rekene nu dat de Leden van de Marine , ceven veel moesten hebben voor een vasren post , als de andere voor ecn losfe, dan blyft 'er nog ƒ tooo per hoofd over voor de Commtsöen in de deparremewen , m van de 21 Leden zyn 'cr ftegts 10 in dat geval, dat is naauwlyks de helft , ergo .genieten zy voor één jaar verblyf in een B-'partcment ongeveer twee ♦luizend Guldens, buven de 4000 Guldens, dat naar myn
V. DëHx
inzien in evenredigheid van het Wetgevend Lighaam genoeg is.' Te meer, daar ik tenmit.ften ten opzigte van den Burger in de He tou, thans zedert ongeveer een Jaar Cummisfaris by "t Departement te Harlingeu, kan verzekeren ,, dat hy hoewel ongetrouwd en op Kamers wonende, de kunst gevonden heef; om behaiven de een en twintig Guldens per dag, die hy he: Land in teekening brengt, nog daar te boven zien , ten kosten van den Lande, te hu svesten cn waarfchynlyk van vuur ea licht te voorzien. Ik zeg dit flegts, om u een der geldverspillingen, die thans by dat D.parlement plaats hebben, tct doen kennen. Ik zal 'er Uiiedeu al fpoedig meer van zeggen.
lk houde het ook beter , dat 'er vaste Sommen bepaald worden voorde ryzen heen cr. weer naar de Departementen , dan dit per dag te doen declaieerejr. De voorige Leden vaa het Adm-iraüteits Collegie in Fiiesland hadden, zoo ik my niet vergis, voor eene reis heen en weer naar den Haag «teeventig ii tagtig Guldens, en hadden weleer per dag van verblyf in den Haag extraordinair vyf Guldens vcerticB Huivers, terwyl zy gecne vier duizend Guldens traflement, maar omtrent vyttzen honderd Guldens 's Jaars ludden.
Bieker zegt: wanneer 'er woidtbefloten , om het Rapport te doen diukken , dat hy clan de ■elucidatie hieromtrend 7.al fpaaren, tot dat het Rapf-ort aan de orde van
den dxs, zal geheld zyn : en wordt belloten, om
dit Rapport te üoen drukke» , cn heden 14 dagen aaa de orce van den dag.te hellen.
Cambier doet Rapport, namens de Commisfie tot de Burger wapening, op het Request van de gewapende B urgermacht van Haarlem, by Decreet van 28 February in haare handen gefield, waaiby te kennen wotdt gegeven , dat zy nog niet genoegzaam ingelicht zyn, omtrend de woorden of nog te geevm in de belofte, door de gewapende Burgermacht af te leggen, voorkomende, en verzogr, dat dezelve, zoo het mogelyk is, mogen wordea geroyeerd :
Ad.-yfeerende, dat ly van gevoelen is, dat de VerVeraidsrirg om de nadelige cotfequentkn , by het ReH H,h gle-



glement, het w^'k na zeer langwylige en herhaalde deliberatien, waar by de laakeé aaau.vkeuVig' ge.vikt en gewogen zvn, is gedecreteerd, behoort te beitsten, en te periitteercn : — conform befloten,
De zelfde Burger verzoekt , namens dezelfde Commisfie authorifatie op die Commisfie, orn . zonder conftquer.tte voor het vervolg, de Adjudanten der halve Brigades en van de Btuaiïlons, by het invoeren vau de Organifatie, té laten kiezen uit alfe de Leien van de gewapende Bti'^.-imacht^ en dus-in dit opziciit te mogen afwyKèn van het daaromtrend bepaalde; als zynde de noodzakelykheid en' hst nut daarvan gebleken aan de de Commisfie , en zullen de dus doen Ja voldaan worden aan verfcheiden aanzoeken ,« deswegens gedaan: conform gedecreteerd.
Eenige Requesten, om Paspopen: — geaccordeerd.
De tydelyke Prefident ter Vergadering verfehenen zynde , worden de Deliberatien over den 705dea Articul van het Plan van Conftitutie voortgezet.
Bta'ger thans ann het wcird zynde, zegt:
Zoo ik my niet vergisfe, aavifeeren wy thans over feet Art. 705 vau het plan van Conftitutie, door de Commisfie van 2t Leden vervaardigd, en het Atr. 2. van het Rapport der Commisfie van 7 Leden ; beiden Articnlen over Titul 3 van den Godsdienst handelende. , '
De eerfte Commisfie ftelt voor, dat de Staat zorge, dat het Godsdienfti;; onderwys bevorderd worde; dat overal gelegenheid tot publieke Godsdienstoefïeniig zy, cn dat alie Ketkelyke Leeraaren behoorlyk betaald worden.
De tweede Cominisfie zegt. dat ni.-mand kan genoodzaakt worden, in de kostcrr van eer.i,te Godsdiensfoeffcmng te deelen en dat de Staat hoegenaamd niets betaald van eenige dergelyfee diensr.
M-t het voortteftel le van de eerfte Commisfie kan ik my niet conformeeren, cn wel voornamentlyk om de volgende redenen:
Ik eerbiedige zoo zeer als iemand den Godsdienst, en erken zyn onwaardeerbaar nut; en rneike denzelven aan , als de bron van alle deugden en ^oe ie zeden; maar zoo zeer als ik van deeze waarheden overtuigd ben , zoo zeer ben ik ook (aa rype overwegingen) overreed, dat de Staat zich niet behoord te bcmoeij.ni met de verfehillende Gadsdienstoeffcningen , cn dit zoude evenwel, na myn injien, volgen ui: de zorg, die de Staat voor de Godsdienstoefening zoude . draden.
De Star behoort hier over eg>-er nictonverfchilli* tezyti, dit lv.-kcr.ne ik gctedelyk; rnaar zyne zorg, zyne bemec-ij ng moet zich alleen bepaalen( me. ain tule Gedsdienstoeffenin- gen de byzonderftc en meest mogelyke protectie, op een gelyken voet, re verlectien ; op dat ieder ongeftoord, na de jnfpraak van zyn geweeten, God kan dienen, tot ftigting van zjn medemensen, ilitiuit volgt, dat ik van oordeel ben, dat men varTs Lands
weege geene Leeraars behoord te bekostigen: gefchied dit,
dan Heeft het Werelds Gouvernement een invloed op het Geettelyk beftaan. dar, na myn inzien , niet zyn mag ea ook niet beftaausan is met onze gronibcginfelen: lt: zal' met zeggen dat wa;;rfc;iytilyk zulk eene nieuwigheid voor de Disfenters by hun ook weinig Inging zoude vinden: zoo ik overtuigd was, dat dc Godsdienst 'er by zal lyden, wanneer de predicanten en Geestelyken door hunne Ledematen betaald worden, zou ie ik 'er voor zyn om -ze alle, op een gelyken voet, uit 's Lands Kas te bezoldigen; rnsar, Burgers Reprefentanten 1 wy hebben te veele vooroetlden van de Lenen der disfeni'.eerscde Kerken voor handen , die het tegendeel b.'v.'yzen.
Het zy verre, Burgers Reprefentanten! dat ik hierom on. verfenillig zoude zyn , övef het Lot vau ae Piedicau. ren der Hervormde Genicntens ; net lot van de;ze Burgers behoort niet u. >'■... o / e.:> n , 200 miu ai*de dienst aan iiucie Geloofsgenoten , waartoe- zy zich verbond :n hebbed; i*. wil «an deeze Predicanten, (hun getal bcpaalende, zoo al» het op cteu dag. waneeer de Conftitutie zal worden ingevoerd, zys zal) uit 'sLands^Cai jaanyks, zoo lang zy leven, toe. leggen, <li<i fomma (ik tneci,e omtrendƒ600: ieder,) dewelke zy gewoon zyn uit de Cas der Geestejyke Goederen te ontvangen; door dei.ze fcaikkiofc zal de gemeenten vau deeze Geloofsjenooten waaifchynelyk een geruime reeks van Jaaren overblyven, om liefde-giften in te zamelen, een aanzienelyk; Capitaal te formeeren, en hetzelve, gevoegd by dusdanige fomma, als federt de Reformatie van 1580 door hunne Geloofsgenoten aan hunnen Gemeenten gelegateerd , of by Donatien vermajkr, zal een aanzienlyk Fonds kunnen opleveren, waar uit de Predicanten, aie op nieuw door vacatures mogten worden aangefteld , kunnen worden betaald. Ik fprceke niec van die Goederen , Fondarien, Donatien,Kerken en Eigendommen voor de aangehaalde Reformatie aan de Roomsch Catholique Gemeentens toebehoort hehoende, om dat ik befehouwe, dat het beter het werk eener perfoneele Commisfie is, met authorifatie deezer Vergadering, dezelve door de verfchillende Provintirale Adminiftratien te doen opgevep, daar van verflag te doen aan deeze Vergadering, en tevens een middel aan dc. hahd te geven , om op een Vaderlandslievende cn broederlyke wys 'er over te befchikken.
Dit weinige, Burgers Reprefentanten, heb ik geoordeeld te moeten zeggen over eene zaak van zo veel gewigt; het is genoegzaam en mogelyk , zelfs te veel, na dat zoo veele Vaderlandli'eveuden Mannen , die Godsdienst cerea en plieht betrapten, voor my gefproken hebben, en de beipaaiing van tyd voor het Volk, dat wy Vertegenwoordigen van te groot belang is.
Hoogewal zegt:
Na den afloop der tegenwoordige discusfien over de zeer iotresfante materie, vervat in het 70c. Art. van het plan van Conftitutie, door de 'Commisfie van 21 ontworpen, zoude ik kunnen voldaan, me1, alleen, by appel no min af, myn ftem uutebrengen.doch, de zeer groote importantie dezer zaake, cn uit dewelke ik zeer veele en onberekenbare gevolgen te gemoet zie, noopt my om myn gevoelens eenigfints breder, echter zeer kort san den dag te leggen, om daar door aan Ulieden , en de Natie, die wy de eere hebben te vertegenwoordigen , te doen zien , hoe ik over deze zaak denke, en dus ihans dien ten gevolge my declareren:
Dit



Dat ik, erkennende den Godsdienst als de eenige bron Van eeuwig heil, en als den grondflag van deugd, van 1 goede zeeden en daar van onaffcheidelyk Volks-gekik, 1 het over zulks, naar myn inzien , ook ecn der eeifte plichten van den Wetgever van een Staat moe: zyn, ' om te zorgen ; dat het Godsdienstig onderwys bevorderd word, dat overal gelegenheid tot publicque Godsdienst oefening zy , en dat alle Kerkeiyke Leeraaren behoorlyk betaald worden.
De nuttigheid en noodzakelykheid, de bllykheid en mogelykheid, byzonder wanneer men zig na de populatie richt, koomen my voor, op de Gronden van Vryheid, Gelykheid en Broederfehap te berusten, eu met het Decreet dezer Vergadering van 5. Augustus zeer wel beftaanbaar te zyn.
Ik heb dienaangaande , Burgers Reprefentanten 1 door *eele zeer verdienstelyke Spreekew cen menigte argumenten hooren aanvoeren, en daaronder de zodanigen, die my ook voor den geest gekomen waren, en waar door ik dus mvnc gedagten over dit onderwerp reeds in Uiieder midden heb gebracht gevonden, waarom ik hier breeder over uitweidende herhalingen zoude moe ten voortbrengen, den kostelyken tyd daar meede fpillen , en de Vergadering nodeloos vermoeien; dus ik blootelyk ter conclulie zal overgaan, en my conform: ren met den inhoude van het voorengemeide 705 Articul van het Plan van Cottftitutie door de e o.mmisfie van 21 ontworpen , zoo als hetzelve ligt, my voorts refete rende tot de zoo wel uitgewerkte advifen van de Burgers Reprefentanten van de Kasteele, Sypkens, de Mist, en andere dte voor my in dien geen gefpropken hebben, daar ik my in fubltantie volkomen meede kan vereenigen.
Van Staphorst zegt:
Devyyl veelen uwer hebben gemeend, dat zyverpüjt waren, hun gevoelen te zeggen over het tegenwoordig onderwerp onzerdeliberatien, ten einde het Volk van Nederland moge weeten , hoedanig zy individueel daar over denken ; zo zal ik, die anderzins niet voorgenoomen had, daarop het woord te vraa' 'gen, dat voorbeeld volgende, met het zelve oogmerk, zo kort my zal mooglyk zyn, zonder in redeneringen uitteweiden, opentlyk te kennen geeven, wat daaromtrend myu byzonder gevoelen zy.
Ook ik houde den Godsdienst, waar door ik verftaa een gedrag, dat gegrondvest is op de bewustheid en erkentenis van het beftaan van een oneindig volmaakt Oppewczen , dac, hoewel het boven ons eindig begrip verheeven is, als Schepper en oorzaak van alles, wat buiten het zelve beftaat, zich in zyne werken aan de redelyke fchepfelen bekend maakt, alt oneindig Heilig, Wys en Goedercierend, en als ten hoogftct beminneiyk.
Deeze Godsdienst houde ik voor de ziel van den Burgerftaal in een hoofdplicht van elk goed Burger Ea indien iemand opentlyk mogt belyden, het beftaan van God te boehenen, den zodanigen zoude ik als een dwaas en ongelukkig mensch beklaagen, maar voor geen goed Burger kunrien houden, ol ■hem de geringde myner belangen toevertrouwen. Ook meer , ik, dat eene Maatfchappy van zodanige Burgers niet lang zoi kunnen beftaan.
Die Godsdienst leerd my, dat God met het daarfteilen van fchepfelen buiten zich, niets anders bedoeld heeft, dan dezelve al hec geluk te fchenken, waarvoor hy dezelve, ieder in zyne zoort en betrekking, heefc vatbaar gemaak^, en ook wil dat allen daar toe medewerken : hier uit kan ik afleiden myne beftemming, en myne plichten, waar door ik aan die beftemming, en het oogmerk Gods , in alle myne betrekkingen als Mensch en als Burger kan en moet beantwoorden.
Hier uit volgt, dat, naar myn begrip, de Godsdienst aieC alleen gefchikt is, otn ons eeuwig geluk te bevorderen; ma3t ook, dat dezelve het richrfnoer is van onze da3dcn , cn da eenige bron van waar genoegen en troost ia dit leven ; alsmede de beste band der Burgerlyke Maatfchappy. ■
Ik vind dit alics up eene uitfteekendc wyze in den Christelyken Godsdienst, wette afgefcheiden van de byzondere leerbegrippen , der vcifctiilleadc Kerk Genoolfehappcn , m< t weinig uitzondering door het.geheele Nederlandfche Vo!kc beleedcn word, en daarom kan gezegd worden , de Godsdiens te zyn van het Ned riandfche Volk.
Indien du de Godsdienst U van die onberekenbare waarde, cn indien zy dien weldaden invloed kan hebben op het zedelyk gedrag der Burgeren; dan is het, dunkt my, klaar, dat de Maatfchappy daaromtrent niet onverlchillig behoord te zyn. Waar dat zy in tegendeel een groot belang heeft, en ve-'plichc is, om niet alleen denzelven tc befchermen, maar ook aar.temoedigen en gelegenheid te geven, oti de Leden van den Burgerftaat daarin teondenvyzen, en cenzelve gemeenfcliappelyk to ocff-neH.
Aile d.'cgs (tellingen zyn j wat den inhoud en hoofdzaak betreft, met kiemmerde redenen bewezen, cn te..cn aUe geopperde bedenkingen verdecdigd . door veele:; myner Ambt. genooten, die he- woord gevoerd hebben, en my in talent vaa fpreeken verre overtreffen■, zo dar ik hec overtollig ea vermetel zoude houden, indien ik daar iets wilde by voegen.
Ik zal daarom eoneludeeren , en my conformeeren met het 705. Attikel vau het Plan Conftitutie van de Commisfie van een cn twintig, koudende, dat de Staac moec zorgen, dat het Godsdienstig onderwys bevorderd worde; dat overal gelegenheid zy toropentlyke en gcmeenfehappelyke Godsdienstoefening, .n dat alle Kerkeiyke Leeraaren behoorlyk betaald worden.
Zoo veel wilde ik daar van in do Conftitutie geplaatst hebben, en de manieren wyze,hoedanig znlks te doen, overlaten aan de wysheid van het Wetgevend Lichaam.
Van Maarten zegt: ( By den aanvang der deliberatien over Art. 705. niet . tegenwoordig geweest zynde, kan ik niet genoeg oordeelen , over alles wat reeds daar over vóór my gezegd is. Ik heb echter uit het vuur en den yver, waar rne1 de ik vee'e Leden der Vergadering, in het fpreeken over
s dit Attykel, heb bezield gezien en vóór ea tegen
n hun riisfenüerend gevoelen hooren bepleiten, aenoeg bemerkt?, dat men or> het onderwerp in dit A'rtykcl t vervat , meer prys ftelt , dan op men'g ander, dat meer ' onmiddelyk een objet van wetgeving — de taak der ■ Leden dezet Vergadering —» uitmaakt. ' ' Ook hier in — geloof ik — dat de Nederlandfche Natie, door de Leden de,?er Vergadering eigetraarrig a vertegenwoordigd wordt. Ik geloof, dat de Burgen , die wy vertegenwoordigen , even zo zeer verfchtlieu over H h h 2 het



C 42§ )
het Godsdienftig onderwys -— de Godsdienstoefening en het bezoldigen der Leeraars, als de Leden, die tot hier toe gefproken hebben; en. ik befluit hier uit: dat het volftrekt noodig zy , dat de Staat zorge , dat de zozeer verfchillende partyen , in een zaak , die meer dan alles op hun werkt, niet geheel cn al aan zich zelven overgelaatcn worde —■ niet in dc gelegenheid komen , om elkander onderling tc verdeelen, verfcheuren en vernielen of overheerfeben.
Hoe vreemd het ook moge fchynen , dat ik reeds in het hoofd der prremisfe myne conclufie opgeef: zo zal het u, Burgers Reprefenianten, minder verwonderen , indien de gronden van dit befluit den inhoud van mvn tergenwoo-dig betoog uitmaaken.
Dit de Kerk moet afgefcheiden zyn van den Staat : heb ik 'reeds lange voor den 5 Aug des voorigen jaars geloofd en by my vastgefteld. Doch tk heb daar nimmer ctoo: verftaan, dat de Staat zonder Godsdienst, zonder moraliteit moest beftaan! —onverfchillig moest wezen aangainde de zedelyke befchaaving zyner Burgers! Di Kerk en Sectenzucht, de Geestelyke- magt en intolerantie mottten gefchetden worden van den Staat: maar de Staat zelve moe£ Godsdienst, moet Godsdienstig moet op de natuurlyke en zedelyke Rechten
en Pügten van-den Mensch en Burger gevestigd zyn.
In zulke S'aaten zelfs, waar alle de Onderdanen4 cén Kerkgeloof omhelzen, was het voor de zedelyke beftemming van den Mensch noodig, dat de Kerk, ddt de Geestelyke Magt van d.-n S'aat gefcheiden was ; op dat niet de Hierarchy de willekeurige bevekn en wetten van het .üespotismu; — de zwakheid of het gebrek van den Wetgever , taet looi? '.-erdi . lvzelen , bed'eigingen en vooroordeelen onderftu.' ide , —— om op haar beurt door den waereldtyken bt.-pter oaderfteund te worden, wanneer de reden hare rechten wille herneemen — en zoo te zamen de Volken en Onderdaanen in den eeuwigen nacht van lydelyke gehoorzaamheid gekluisterd te houden !
Maar veel meer moet in een Staat in eene Re¬
publiek, op Vryheid en Gelykheid gevestigd, waar onderfeheiden Golsdienst-Sccten beflaan; waar de vryheid, om naar zedelyke regels en overtuigingte handelen , «ven zo zeer een behosf.e is geworden, als om binnen de Grenzen der Burgerwetten zyne belangen en daaden te regelen — alle Geestelyke magt, die men Kerk noemt,
niet alleen van den Staat gefebeiden maar uit den
S'aat verwyderd, gebannen, worden. De Kerk — dit machine, dat men zo v.tak met den gewyden naam van Godsdienst heeft verwisfcld, cn ze voor-Synon yma gehouden , mag, kan , in een vryen Staat niet beftaan ; kan in den'.elven niet beftaan, om dar het zich byna zonder overheerfching zonder intolerantie, niet laat denken ! waar een Kerk , dat is een Geestelyke magt — of eene heerfchende of byzondere bevoorrechte Sede beftaat — daar is geen waare vryheid.
Doch hoe zeer in eene Maatfchappy , waar alle derzelver Leden hoofdzaaklyk eer.ftemmig denken , over dat seene , wat zy Godsd.enst héeten ; — of daar, waar zy zo verre verlicht en zedelyk vry zyn, dat zy niet van
Je uitfpraak of het geloof van anderen , buiten zich, af-
rangen; en waar dus het vérfchil van gevoelens over tsyzonderheden nimmer van eenige fchaadeiyke invioed 3f uitwerking kan worden op derzelver Burgerlyk beilaan— hoe zeer, zeg ik , in zulk eene Maatfchappy dies, wat eetige bet reit king heef: op de uitoeffening vaa len gem-enfehappelyken Godsdienst, aande individueele Leden geheel en al kan worden overgelaaten, zo is nog, hans het tegenovcrgeiielle het geval, by eene Natie; ivelke zo zeer in GoJsdienftige opinieh en uttiieffcnjng verfch lt, a's wy by de zo zeer tegen elkander overgaande advyfen der Leden hier zieh vertegenwoordig,-n-
Het doel vaa een vryen ftaat, met betrekking iot zyne nclividueele Burgers, moet zyn, zo wei de zedeiyke , tls dc Burgetlyke vryheid en onaffung'ykheid uit te breilen. Zonder het eerfte, kan he; laatfte niet bevorderd, .iet (taande gehouden worden,
Het is niet genoeg dat de Staat, of het GouverneT.ent zelve niet overheersen!,, oaderdrukr, of de póliicque en raorsele vryheid willekeurige paaien (lelt : hy noet ook torg:n dat dit door anderen niet gefchied! , of kan gefchieden. Dit nogthans zal gefchieden, zodra de Staat, by 70 veele onderfeheiden Godsdienst -iéden., geheel en al de hand intrekt van alle bemoeingej met de fetiers, met het uitwendige, met het politicque, van »!le die onderfeheiden corporatien, welke zich, in een Staat,, waar flechts individus in het Beftuur vertegenwoordigd worden , formeeren, en zich meer en meer zouden kunnen opwerpen.
De Staat mo.tzichdus met het uitwendige, met de onderlinge betrekkingen der onderfeheiden moreele corporatien— in alle coiludetende gevallen, bemceijen, wil hy niet door den airt de'r zaakeen Omftandigheden zelve genoodzaakt worden , zulks met het inwendige te doen.
Zo dra de Staat alle Godsdienftige Genoodfchappen geheel en al op zich zelven laat, zonder zdfs op derzelver uitwendige betrekkingen acht te geeven, zonder zelfs hunne Leeraars, als vormers vaa het zedelyk characfter der jonge Staats - burgers ia aanmerking te nemen, dan zal wel dra de Vryheid en Gelykheid vcrnieigd, de Eén en. Onverdeeldheid een idéaal worden.
Het eenige middel om dit voortekomen— om te zotgen , dat de Staat zich niet met het inwendige, met de inrichting en het dogrnati.eque der Godsdienst Seclen moet bemoeijen, is, dat de Leeraars van alie die Geuoodfehappen , als Zedenleeraars der Leden van d* Maatfchappy , door de geheele Natie betaald worden ; en dat niemand tot het openlyk onderwys van eenige Gemeente worde toegelaaten, zonder dat by biyk of getuigenis liebbe voor zyn goed zedelyk en burgerlyk gedrag, en bekwaamheden in het vak waar toe hy geroepen is.
Zo veel kan , zo veel moet de Staat cifchén en zorgen , wanneer de Kerk van den S aar gefcheiden is, en de Geesrelyke magt opgehceven. Zonder dit zal men in de plaats van ééie .Kerk, en Kerklyke magt, verfcheiden Kerken en Kerkjes, magten en mag>jes in onze Burgermaatfchappy, als Eilanden uit de Zee, zien opreizen., welke elk om zich zullen wcekeren , zo veel
magts



( 4=9 )
magts zich aantrekken , als Vf op-de individus , op elkand:i , op her b.iluut van den Staat, zouden kfcrjnen ineener wor der-.
Eé'nc Kerk, cén; Geestel/ke ma?t, «ae corpora.ivan Gemeenten oeltuurers in eene Maatfchappy , fcnoou niet met den Staat «ereenigd, kan zonder gevaar voor de rust, zonder vrees voor fndfang in hetBurgerlyk b> fttnir, zeer geruft en vreedzaam beilaan, Zonder oar de Staac'zch/zelfs om haar uitwendig beftian, bekommere. Maar de Natuur der zake zelve brengt mede, dat 'er die eendragt , tust eu volkomen orde en vryhei l niet kan benam, waar zo veel onderfeheiden corporatien, zo verfchtllend en tegenftrydtg in gevoelens en denkbeelden, fublisteieti. Het beilaan van zo vee.e ondericheiden opiniën , in een zaak , dte eik van het hoo'tle belang oordeelt, waar by men zelrs tot hier zo veel niet heeft kunnen oveifUppen , dat men, benoudens ieders vryheid van gevoelen en morele handelingen , zich zelfs uitwendig heefc willen vereénigen en te zamen voegen : zulk eené omftandighetd immers , doet nog cen verre graad van onkunde, tecterw zucht en Eauafsmus, by het gros der onderlcheidencn bel vderen en gemeenten veronderstellen.
Een wyze en vellichte llaatkunde moet deze, der zedelyke vryheid en verlichting ontcerende omftandigheid, allengs trachten uit den weg te ruimen. Dit kan , dit ma' met gefchieden, door onmtddelyk werkende pofitive wetten, welke der opiniën zelve haare paaien en richtingaanwyzè'n : maarhetkan en mag gefchieden , ■ door indirecte leidingen, door inrichtingen, die
de ftremmihg van morele en politicque vryheid voorkomen en beletten , en de famenftooting der onderfeheiden corporatien verhinderd. .
De affch-iding van Kerk en Staat moet ten oogmerk hebben, om zo wel de moréle, als de Burgerlyke vryheid in hare rechten te herttellen.
Er moeten even min Burgerlyke voorrechten aan de Belydenis van eenig Godsdienstig ftelzel verknogt zyn ?.!s de Staat kan bevelen wat men al of niet als waarheid zal mogen leeren of omhel ten. De Staats inrichting moet de mo'elyl<a:volkomecheidvan den Mensch bevorderen — en r.icts helpen daarfteilen, wat eenigzius zyne zedelyke vryhe d ka ■ belemmeten.
Indien zelfs de uitwendige inrichting der veiicmllende Godsdienstige corporatien geheel cn ai op ztch zeiven liaan , zonder" ergens aan het Opperbeftuur yan den Staat te raaken : dan kan niet anders het gevolg daar van zyn, dan dat iedere fecte zich onderling meer en meer concenttere, zich overal een eigen politicq en Financieel Beftuur vorme, zich overal door de geheele Repubhes iin onderfeheiden draaden en takken van Correspondentie
i eh hooier cf minder gezag doorweeve conciliën ,
fynoden, c'asfis en confistonen formeren , de individuele Leden haarer gememten op Contributie ftel'en, andere fub'Meeren cn daar voor hunne ortodoxie tot een monopolie ftelle , of met hemel en hel zich fegen de voo'rfhnders der moreele Vryheid als Vrygeesten wapenen en verzetten -w en a':ls deze el¬
kander doorweevende draaden en takken van Godsdier-st.'cckn , zullen niet anders dan een gorduanfehen knoop van Geestelyke authoriteiten, in het midden van ecu zocenaamden vtyen Haat uitmaken.
Zo^dra de Staat geheel en al de handen aftrekt, van de zorg e.a waakzaamheid over de politicque beaekktng van zo veele corporatien als de individuele Leden der Maatfcha-py zich in zullen verdeden — dan zal hy ook evenmin'kunnen verhinderen, dat onderfeheiden fect.n en gemt-enren, juist die geene tot hunne Leetaars aanftellen , welke sis nu reeds, om hunne politieke gevoelens en disobedientie, van hunne posten als Leetaars in andere gemeenten zyn ontzet. Ja hy zal niet kunnen verhinderen , dat, onderden naam var. Godsdienst, van eene nhuwe fecle , van het nieuwe jithf , of het oude orthodoxe geloof, zich Kabalen van vyanden der Vryheid, van de ou te Conlli.utie, en contra Resolutie upwerpen , en zich orgeftcord onder de befcher-ihng der Viyheid aanhang koopm.
Of weldra zal als dan in de piaats der voorige reprefentatie van Rangen, Standen, Provineiëa , S eden en andere corporatien'in het hooge politicque Beftuur, niet de Natie, of de individus, maar de onderfeheiden G rdsdienstféöen vertegtnwoord gd worden. Iedere fe&e zal zich in de keu; ijner Vertegenwoordigers alleen bepaalen tot dezulken, die tot zyne Kerkgemeente behooien, en die naar zyn inzien het meest orthodox is in zyne leer, of het meest tot deszelfs eeredienst toedraagt,- en. dezulken die zich vermeeten zelfs te denken , die zich eenige meerdere zedelyke Vryheid aanmaatigen, en niet blindeling van het geloof of de magtfpraken van anderen willen afhangen, zullen door de onhodoxe menigte als. Vrygeesten, Ketters of Heterodoxen woorden aangezien' en vooiby gegaan; en dus de meest ongefchikten iu de posten van regcering worden ingedrongen.
Dit en de ondergang, of verwarring van den Staat, kan niet anders voorgekomen worden , dan door-dezorg van den Staat, dat geen andere dan waardige Burgers, van welk Godsdienftig gevoelen ze ook zyn mogen , tot. openlyke Kerkleeraars worden geadmitteerd: en dat dezelve alle van 's Lands wege betaald worden.
Ik weet wel, dat men voorwendt, dat he zelfde ook, zal plaats hebben, en plaats heeft, eer nog die volko-, men in dependentie der onderfeheiden Corporatien der. féeten daargefteld is, en dat dit by alle inrichtingen he~ geval zal zyn: dat elk Steeds meer zyne Geloofsgenoten — dan tie bekwaamden cn deugdzaamftcn tot de posten van het beftuur zal voorttekkin. Doch ik houde . my verzekerd, dat dit allengs minder het geval zal worden, wanneer de uitwendige betrekking der onderfeheiden feiten corporatien onder een algemeen oppertoezicht ftaan ; dan wanneer zy genoodt.aakt worden , om elk een imperium in imperio uit te maaken. Gefchiedt dit nogthans in weerwil van alie weiten en voorzorg, daar is ten minlten dit gebrek niet aan de Staatsinrichting te wyten.
Ik ben dus zeer verre af van het gevoelen van den Burger Reprefentant van Busvdd, dat de Staat even H h h 3 daarom



C 430* )
daarom de Kerkleeraars zou moeten befoldigen , op dat
niet de' Gereformeerden alleen, welke nog geen afzonderlyke fondfen daar toe bézitten, van het publiek onderwys of de Godsdienstoefening zouden verltooken zyn ; en daar door die Leer zei-jein verval geraakeu ! GavSGod dat de orthodoxie van aile onderfeheiden fecten verloren ging ! — reeds dan zou ik op dit oogenhik niet behoeven te fpreeken. Reeds dan zou de affciieiding der Kerke van den Staat genoeg zyn , om de fcheuring, die '<r in dé tyden van overheerfching, onkunde, fanatismus en vooroordeelen, rusfehen Bttrgers van één en denzeifden ftaat die één en dezelfde hoofdbeginzels van Godsdienst en zedekunde belyden en omhelzen, gemaakt is, tegenee2en en te heruéllen : en de Siaat zou niet noodig hebben te w aaken , dat zich de verfchillende opiniën in het Godsdienftige, met ten nadeele der rust van de Burgermaatfehappy en het Siaatsbeftuur zelve uitftrekten.
Ees Gauvernement, welkers fpreuk is: verdeel en heerscii ! kan 'tr belang in hebben, dat de woelingen over orthodoxie en kettery nooit ophouden— maar er ltan geen waare Vryheid beftaan in een Gemeenebest, waar onderfeheiden Godsdienftige corpotatien tot in den uitgefirektften zm van alie wetgeeving onafhanglyk zyn. Hoe zeet ik niet vrees dat niet even zo zeer de Gemeenten, welke tot hiertoe tot de V.ogenaamde heerfchende Kérk hebben behoort, eeven zo wel hunne Leeraars zullen kunnen betaalen , als andere het tot hiertoe gedaan hebben — zo vermeen ik nogthans dat dit,zo wel ten aanzien van die geenen welke dit tot hiertoe gey. daan hebben , als die het nu zouden moeten doen , ftrydig is, met het beginzel, waarop tot hiertoe de Conftitutie is ingericht.
Onder ae Gemeenten der Republiek , inzonderheid ten platten Lande, worden 'er een aantal gevonden, welke geheel en al buiten ftaat zyn, om uit hun eigen vermogen een Leetaar te onderhouden— alhoewel 'er geen vrees moge wezen, dat zy daartoe niet door andere meerveimogende Gemeenten in ftaat zouden gefield worden— 20 is het even deze zorg door anderen, welke de Staat moet voot-komen , niet alleen voorde Gereformeerden, maar ook van alle- andere Gezindheden. De behoeftige Gemeenten, die van andere Kerkleeraars, of gefehenken en fubfidien ontvangen , zyn niet meer vry, niet zo vry als andere — willen zy de gunst hunner patroonen en weldoeners behouden , dan moeten zy zo wel in het politieke, als in het Godsdienftige even zo denken , leeren en hande len , als hunne Voorftanders of Superintendenten, of deze trekken de hand van hun af. En waar blyft dan die yryheid en Gelykheid, waar op de Conftitutie gevestigd is! kon men fteeds verottrderftellen, datzulke Coniittorieu , Superintendenten cn Patroonen de verlichtfte menfehen , de beste Burgers waren — dat zy nimmer een impetium in impetio'zouden trachea Te ftichten, dan zou de zorg van den Staat o!;no-;dig -worden, — doch iets, dat de gefchiedenis van alle 1 yden heeft wederfproken , zou röukeloos zyn te verondeiileilen.
't ls &aar , men zegt, onder de gezindheden, welke tot hier toe disfentierende" zyn genoemd, bevinden zich ook
veele gemeenten die behoeftig zyn, en hunne Leeraaren
niet zelve hebben kunnen befoldigen , maar door andere daar in zyn onderftgund en gefubfidieerd. Doch kan men ontkennen, dat die gemeenten daardoor even eo vry en onafhanglyk, zelfs in hun geloof en leerwyze zyn geweest als haare onderfteuners ? Wie weet niet, dat de fcheuring der Amfterdarnfche Lutherfche Gemeente gelyke uitwerking heeft gehad op andere Gemeenten , die door haar onderhouden werden. Dit zou geen plaats gehad hebben , indien de behoeftiger Gemeenten niet van de twistende vermogende afhanglyk waren geweest — had de Staat vo«r dé bemaling haarer Leeraars gezorgd , zy hadden even zo wel het nieuwe ligt mogen onfteeken, als andere vermogende.
' Ik heb fommige Leden-, welke voormy gefproken hebben , hooren vaagen, van waar de Staat hetgeldzoude bekomen , om zo veele Leeraars te beióidigen. Doch als deze betaaling niet door den Staat gefch cdt, zal die befokhging dan niet uit dezelfde fources moeten gefchieden, als waar uit de Financie van den Staat haar beftaan heeft? En vast gaat het, dat, zo wanneer, deze betaaling door elke Gemeente cireél of afzonderlek' zal moeten gefchieden, a's dan of veele individus of Gemeenten veel erger zullen worslen uitgeput — of veele der xlotsfende Oslen zuilen moeten gemuilband worden.
Behaiven dat het fchadelyk zoude zyn , dat voortaan de eene Gemeente de andere, door Subfidien van zich afhanglyk zoude maaken , zo is het ook met de Fondfen vaa fommigen zodanig gelegen , dat het hun zeer welkom zoude zyn, indien zy van dergelykefubfidiéringen voortaan ontflagen konden worden.
Wilde men oordeelen , dat deze Adminiftratie der betaakng der Kerk-Leeraars ftrydig was met de affcheiding der Kerke van den Staat, dan kon men ook beweeren, dat het ftrydig was met de individuele vryheid of belangen , dat ieder Burger eerst zyne lasten aan den Staat moet opbrengen , voor alle andere Objecten, eer daaruit 's Lands benodigdheden of beambten voldaan worden.— En dat hy niet, elk in zyne plaats, onmiddelyk 's Lands
Ambtenaaren betaalde zo veel verwarring als hier
door in het eene moest plaats hebben , zou ook in het andere beftaan. En zo voortgaande, zou men op denzelfden voet knnnen fustineeren , dat 'erin 't geheel gene Regeering, geen Opperftuur, ter vereffening en vereeniging der colluderende belangen noodig zy , maar dat de ganfche Staat zich flechts behoefde te fosmeeren in zoo veele corporatien als zich te zamen wilden voegen , zonder dat 'er over die alle eenig toezigt noodig ware.
Het oogmerk van .alle regecring is, da; alle de byzondere belangen der individus, door een en dezelfde adminiftratie, op ecn en dezelfde wyze behartigd wor. den, zonder dat het belang der eene, dat der andere opweege of neierdtykke.
De Staat is noch Koopman , noch Fabrikeur, noch Maaufaclturier, noch Trafkcju»nt, Handwerker of Landbouwer, en moet nogthans de belangen van alle te gelyk behartigen — de Koopman, de Fabrikeur enz. blyft echter volkomen vry in zyne handelingen, zo verre
zulks



C 431 )
zulks de vryheid des anderen niet verhindert. Moesten zy elk op zich zelven, z.ch tot corp ratte ; formerende, ieder hunne eigen belangen afzonderlyk behartigen, wel dra zouden zy cci'uhren, en zich tegen elkander in Hukken ftooten, of de een den anderen ovriieerfchea en oiderd, ukken. Op dezelfde wyze moet ook de Staat zo.gen en een w.ufccnd oog nouden op alle die burgerlyke cir/ora.ien , welke zicii, onder aen naam yaa'Godsdienftige genoouctiappen, in den ftaa; opwerpen. De wetgee'veiwle en uitvoerende magt moeten zorgen, dat alle derzelver uirwendige belangen gelykelyk" behat.igd worden — dat geene derzeven, uit zucht tot allecnbetrl'ching, aiies om zich trachte terneder te houden, en zelr\ uen S aat in het einde wé'de Wet te hellen. Dit is geen bemocijing «an den Staat met den Godsdienst. Hec is de beveiliging der rust van eik Godsdienftig Genootfchap , dï handhaving der vryheid van elke afzonderlyke Gemeente, en derzever onafnanglykheid van andere Gemeenten, patrconen er.begunfiigers.
Door de bezoldiging van alle Leeraars door den Staat, zorg; de Conftitutie en Staatsinrichting dat het fubfïdieeren van behoeftige Gemeenten , doot vermogende individus , geen koopprys worde, 0111 , of dezen of geenen in eenigen post van Regeering te dringen, of om gaatfche Gemeenten naar een wenk van eenen te doen wenden en diaayen, naar dat de politicque wind hun gunftigis. Zodanige Gemeenten, welke of genoegzaame fonds bezitten om hun eigen Leeraais te bezoldigen, of die , weUe hunne Kerkdienaars alleen door hunne byzondcre keken voor elke afzonderlyk* verrigting betaalen — kunnen zich geenzins gent cejudicieerd rekenen, door zodanig eene generaale bezolding. Hoe zeer 'er enkele kleine vermogende Gemeenten beftaan, welke geen toelagen van den Staat, of de Natie in 't gemeen behoeven te verlangen : zo is het toch zeker, dat over 't geheel, die Gemeenten, weike tot hiertoe de kosten voor hunne uitwendige Godsdienst -oeffening hebben moeten draagen, en nog andere Gemeenten buiten zich onderhouden offmüdieeten, veeie dier fondfen hebben moeten Negotieeren, en met de Interesfen dier Capitalen bezwaard zyn , waartoe zy over hunne Gemeenten zodanige contributien moeten uitfehryven , waar deormenige, by de extra benodigdheden voor den Staat, aanmeikelyk bezwaatd zvn. Het is ook even zeker, dat andere Gemeentens, welket Be dienaaren individueel door haare Leken befoldigd worden , bezwaarlyk zo veel over houden , dat zy hunne . armen en behseftigen genoegzaam kunnen ondernouden.
De zuiken, die «Jeihalven gewoon zyn op eene andere of indirecte wyze hunne Leeraars te bezoldigen , kunnen djot de in Art. 705. voorgftelde voorzorg in ftaar geftiid worden, om ot hunne Gemeenten minder te belasten — of hunne armen beter te kunnen onderhouden.
Want het voorgcme'de Articul zegt niet: dat de zorg van den Staat, da de Leeraars bezoldigd worden, daar.n moet beftaan , dat hec geen voor iedere Gemeente kan afgezonderd worden, direct aan hun Leeiaa. of Kcifc
licnaar moet komen, hoe zeer -de Gemeente eer. m~ lere wyze van bezoldiging- in haate in lichting heefc. Het kan niet anders beel.enen, dan dat het geene door le Natie in 't gemeen ter bezoldiging der Leeraars kar» worden afgezonderd, ter dispofuie yan iedere Gemeente of derzelver opzigers mocc komen , om daarmede te aandelen , zo als zy , volgens hare fuSfiiteere de inrichting, zal goedvinden , en naar het contract, dat zy met aun eigen Leetaars aangaan.
Het § zegde artykel kan ook niet betekenen, dar het aantal Leeraars even zo gtoor behoeft te blyven, als het tot hier toe geweest1 is — of dat iedere Gemeente van 10 a 20 Ledemaren, even zo wel als eene van 100 of meer een afzonderlyke Leeraar zal kunnen praten* dereu : en even min, dat de algemeene befoidiging door de Natie, zo ongelyk moerweze-i, ais ze to hiertoe geweest is ? Indien de geheele Natie de Cvetaaren befoldigd , dan is het haar om 't even, of üezel-.e ten platten Lande of in èe Steden hun dienst verrigten — en zy kan de eene niet met /' óco en de andere met 2000 befoldigen.
Zullen alle klagtcn over onevenredigheid hierin worden, voorgekomen , dan dient daarin deze, of een diergelyke regel te worden vastgefteld , dat voor iedere icoo Zielen der bevolking, flechts ééne Leeraar door de Natie zal worden befoldigd, dat is, niet dat Gemeentens van minder dan 10:0 Zielen geen Leeraar zouden hebben — maar over de geheele Republiek het getal van zoco Leeraaren der onderfeheiden gezindheden, zodanig zoude: verdeeld worden , dat in de groote Steden , waar de Gemeenten nader by elkander zyn , zo veele minder zouden zyn , als 'cr in kleine afzonderlyke Gemeenten van minder dan rooo Zielen, meerdere z-ouden benoodigd zyn. En voor zodanige al te kleine Gemeenten, zou ook de inrichting kunnen gemaakt worden , dat zy het onderwys konden genieten van een daar toe gefielde Leeiaar, die van de eene plaats naar de andere reto-le.
Tot zodanig eene inrichting behoort onbetwistbaar ecn ah.eir.ecn beftuur, opzigt en voorzorg, welke aan niemand dan den Staat zelve kan toehttrouwd worden, om op nieuw geen geestelyke magt in en neven den Staat in te voeren — en om alle eenzydigheid eti verwan mg voor te komen.
Daar het voornaame doel met deze bezoldiging behoort re weezen , om te zorgen, dar niet enkele vermogende individut, of coporatien , andere behoeftige Gemeen-, ten afzonderlyk ondttfteunen, tn daar door van hun
afhanglyk in raken zo behoort'de generaale b.fol-
digntg voor iedere Leeraar niet hooger gedeld te worden dan ƒ600 voor ieder —daar 'grotere Gemeenten meer in ftaat 'zyn om, of gezameiyk eer. Fonds te vinden, om het geen zy boven dien hun Leeraar willen toeleggen fe bekostigen — of door voor iedere 2000 of 4000 Ztcle.t flechts eene Leeraar aan te Hellen, hun Tractemens daar door te verdubbelen.
De geheele fomma, die zulk eene bezoldiging over de geheele Republiek , van 's Lands wege, j.arlyks zoude
kosten, zóu niet meer zyn dan / 1,200,000 : :, welrse
lamme



( m)
fbmme mogelyk geheel en al zoude te vinden zyn uit de gezamclyke Geestelyke Goederen.
Daar het niet twyfeiachtig kan zvn, of verre het grootfte gVdeelte oer Republiek den Gereformeerden Godsdienst zyn toegedaan, zo kan de gezegde inrichting de overige Gemeenten ,die van haar disfentieien , geenzins prsejudicieren , te minder, om dat daar door Kleinere dislentiererde Gemee ten van deze inrichting veel eer ten haren voordeele jouisferen , en het getal Leeraaren , welke zy-daar door bekomen, verrede duizendtallen zullen overtreffen , die zy over de geheele Republiek uitmaaken:
Daar ook, uit hoofde der tegenwoordige inrichting, de Burgers van alle Godsdienstige gezindheden even zeer tot het Staats Beftuur gerechtigd zyn , en werkelyk daar van joutsfeeren , zo kan de Staatszorg , die hier omtrent by Art. 705. word voorgeflagen, noch de eer.e.noch andere gezindheid prejudicieeren. — Het zouden dus alleen redenen en bedoelingen uit theologifche leerftellingen van byzondere fretten of vyandfehap tegen alle Godsdienstoeffening moeten zyn, die zulk eene zorg voor de goede orde zouden willen weg redeneeren. üan byzondere opiniën van Godsdienst feedten mogen op een vry Staats-
Beftuur geen invloed hebben en de onveillhillig-
heid of vyandfehap omtrent den Godsdienst is niet het charakter of den wil der Natie die wy vertegenwoordigen , en kan niet anders dan van enkele individus verwacht worden , zonder dat ze invloed mogen hebben op het politi'cq Beftuur, of het ontwerpen eener Conftitutie voor eene Natie zo als ze is en behoort te zyn. en niet zo als ze nimmer — immers niet in onze dagen zal kunnen worden.
Ik concludeer c\en volgende voor 't behoud van Art. 705. zo als het ligt, doch kan my ook wel voegen by dieLeden, welke eene nadere Commisfie wilden 'hebben, om de modus quo nader te bepaalen.
Van Lamsweerde zegt:
Na dat zoo veele kundige Redenaars over het 705 Art. gefprooken hebben , en alles, wat voor en tegen du An. aangevoerd kan worden, hebben uitgeplozen , zal ik my wagten , te onderneemen aan derzelver argumenten eenige kragt te willen byzetten; alleenlyk zal ik myne conduite, welke waarfchynelyk tegens een, te inftitueeren appel nominal zal inloopen, in UI, midden brengen.
Vooraf zy het my gegund te verklaren, dat ik het volkomen met die Redenaars eens ben, die den hoogften prys op den Godsdienst gefteid, en met het meeste vuur beweerd hebben, de nooizakelykheid van den Godsdienst in eene Burger-Maauchappy.
Na alle argumenten in deeze zaak gehoord en over?
wogen te hebben, is het my overtuigend voorgekomen, dat de waare ftaat der questie hier in beftaat, dat van wederzyden omftandigheden en gevolgen 111 het oog gehouden worden: van de e.ne zyds begrypt men, dat, wanneer men zig conformeerde met de ( ommisfie van 7en , men dan een gtoot gedeelte der Natie zoude ïndisponeeren , en van de andere zyde gelooft men, dat door het aannemen van het gevoelen der Commisfie van 21 , men insgeiyks het andere gedeelte der Natie zoude indis-. poneereu en hier in ben iie het met beide gevoelens eens: en onaangezien ik wel het mee te zoude inclineeren, tot eene zekere betaalinge, zoo zoude ik my nogthans niet wel met den inhoud van den Atticul zoo onbepaald kunnen ver eenigen ; vermits het my, impoütiek, onvoorzigtig , ja moogelyk gevaarlyk zoude vootkomen, dat de Leeraaren direct door het Gouvernement befoldigd wierden; daar ik van gevoelen ben, dat het beter, was , dat de Staat een zekere ftuiver geld? Jaarlyks aan de onderfcheidene Gezindheeden gaf, welke over die fummen vrye dispofuie hadden , rrrit» dat die penningen tot Godsdienftige eindens aangewend wierdeis: dit alles nogthans op eene nadere en wel gewikte urigtinge, waar by alle nadeelige invloed van het Gouvernement op de onderfcheidene Godsdie.-.ftige Genooifchappen, geweerd, en alzoofteliigvoorgekomen wierd_, dat de Staat nimmer,iets kon ondernemen, ftrydig met het een of ander Godsdienftig ftelzel.
Ik bekenne openhartig, Burgers Reprefentanten ! dat my in het poinct in questie, befchouwd van de zyde der omftandigheden en gevolgen, groote en reëele bezwaaren voer de gedagten koomen ; reedenen , waarom ik verpligt ben te verklaaten, dat ik myn ftem niet kan uitbrengen in eene zaake, waar in ik nog zulke gevolgen ; of onuitvoerelykheeden befpeure , maar te vooren op nadere inlichtinge , en uitgewerkte plans moet infteeren, dit principe hebbe ik meermaalen in deeze Vergaderinge gemanifesteerd : byzonder op 2 December 16 January en 6 Maart 1. 1.
Het is dan om deeze redenen., en om dat ikwenschte, dat er middelen beraamd konden worden , waardoor die twee opgenoemde fehadelyke en verdeffelvke gevolgen voor ons Vaderland geweerd vrierden ,dat ik by de Vergaderinge infteere en dezelve voorftelle , dat 'er eene Commisfie mag worden benoemd, aan welke de geheele Titul van den Godsdienst andermaal worde Commisforiaal gemaakt, op dat wy gelegenheid moogen hebben, deezen titul dusdanig vast te ftellen, dat beide gedeeitens der Natie geene reedenen tot misnoegen of argdenken mogen overblvven.
[liet vervolg van deze Zitting in ons volgend Kommer.J
Ter Drukkerje van VAN SCHELLE & COMP, in de HAAGE,



CELYKHEID.FR TH EI D, BROEDER SCHAP'
EXTHA-DAGVEB.HAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
WJL T X O 2T ^JL X JS VM JU G J3L JD JS M X TSt G
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°, 45(5. Saturdag den i ^r/V 1797. <fcr<fc Jaar der BaLiaffshe Vryheid.
Nationaale Vergadering.
V-tRVGLG der Zitting van Vrydag, den 24 Maart 1797.
Voorzitter: K. VV. de Rhoer.
"^^y^ervolg der Deliberatien over den j^den Articul.
Hartogh zegt:
lk hebbe reeds by een voorige gelegenheid gezegd ,enneeme de vryheid van te herhaalen : het fchynt my toe, dat wy in onze deliberatien over de Conftitutie fomtyds uit het oog verliezen ; dat wy niet gelast zyn, een Conftitutie te vervaardigen voor een Burger-Maatfchappy, die eerst opgericht word; snaar voor een Maatfchappy , welke reeds eeuwen beftaan. beeft, onder verfchillende Regeringsformcn, die de ééne de andere gefuccedeerd zyn.
M:n zal my voorzeeker wel roeftaan , dat 'er een zeergroot on jerfchefd is tusfehen een oude Burgcrntaacfcbappy , die ecuwen verduurt heeft, én één Maatfchappy, welke nieuwlings word opgericht: en men zal even daarom ook wel met my irftemmen , dat de eerfte cen geheel andere Sraatsinrichting vorderd als de tweede: dat gebrek aan befchaaving in dcééne, Maatregelen eischt, die in de andere noodeloos zyn: dat de Staatsregeling van dc ééne, die nog geen betrekkingen naar buiten heefr, veel eenvouwiger kan wezen als die van dc andere: dat de ééne, welkers Leden men mag onderfteikn nog niet befmet te zyn met die ondeugden, welke van de maat fchaplyke zamenleving onaffcheidlyk zyn , en daar uitgebooren Worden, niet behoeft die voorzorgen, welke in de andere onöntbeerlyk zyn. Het zoude weinig moeite kosten nog veele aietgelyke voorbeelden by te btengen ; dan daar ik in dac Opzicht niets kan zeggen, dan 't geen UI. even zoo zeer be 'kond is als my, zal ik uwen aandacht niet noodeloos ver mocyen, en dezelve alléén verzoeken voordat verfehil tusfeheu een oude en nieuw optericiiten Burger Maatfchappy, *t welk my voorkomt uwer overweging wel waardig te zyn, uic Hoofde van de gevolgen daar uit voorspruitende,en de invloed die hetzelve heeft, of behoord te Uebben op een te. maken V. DEEL.
Conftitutie voor de eene of de andere.
Voor een nieuw op te nc.ftcen Miatfchappy kau men een Conftitutie vervaardigen, die niet verder van den Natuurftaac afwykt, als de aait der zaakevoiftrektvorderteu medebrengt: men kan die Conftitutie veilig en zuader gevaar, dat daartoe aan één éénig Lid zal mishaagen, op Wysgeerige gronden vestigen : jaa men is volkomen vry , om zoodanige inrichtingen daar te ftellen, die men iu den engften zin de beste keurt; om dat men door geen oude gebruiken en vooroordeelen belemmerd word.
Dan geheel anders is het geleegen met een oude Msatfcliap. py, waarin men flegts de Regeiingsforra vetandert. D- oude gewoontens, waaraan de Leden van zulk ecn Maatfchappy verfiaafc zyn; de vooroordeelen , waar door zy geregeerd en wc-ggefieept worden, gedoojeu niec, datzy, die belast zyn met de vervaardiging van cen Conftitutie voor zulk een Maatfehippy , 'er zoo.iïPig eene leveien, welke zy in de b-fchouwing en als Wysgecren in 'c algemeen de beste achten: neen , willen zy wys, voorzichtig, en Sra.itkundig handelen, dan moeten zy een Conftitutie maken , welke zy de gefchikfte en hëjlzaamfie oordeelen voor die Maatfchappy ia 'c byzonder, ten wèlkcrs behoeven zy werkzaam zyn; en die zy uit de hun bekende omftandigheden karnen voorzien en verwagten , dat aan het meerder deel der MaatfLhappye aanneemlyk zal voorkomen cn genoegen geven: dan moéten zy zorgvuldig vermyden alles wat ce fteik zoude inloopen tegen de oude gebruiken ; alles wat te veel zoude aandruisfehen legen ingekaakerde ycoruurdeelen , ten einde, zoo verre het doenlyk en mooglyk is, niemand der Leden ftcffe tot khagen te verfchzffen, cn te.ten de nieuwe Rcgertngrfortn vo->r in te nemen; wan: de vraag is niec, uf die gebruiken en gewoonten redelyk dan oavedelyk zyn. of die vooroordeelen onverfclrilWl dan '.vel du aas ja moogJvk cenigermaate fchadelyk zyn. Die gewuon.ens en vooroordeelen hebbcii p!?ats: die is genoeg ora dezelve te metiageeren : en zoo lang mea de Leden van zoodanige Maatfchappy , dsor ecn voorgegaane verltch ting, niet heefc sfgcleid van zulke gewoonten, zoo lang men hea vaa hunne,.vooroordeelen niet heeft kannen gencezen, za. men zich zynes ondanks gedwongen 'ien, zich nti.r ! minnaar ciie gewoonten en vooroordeelen te febikfeen , en daarumtr.nt iets tcetegevr'n , wil rctn bet gevaar niet loopen van vergeefsed iverk gedaan, ea meer kwaads dan nuts ge wrogt te betiben.
■di ïk



C 43* )
Ik vleyë my,Burgers Reprafentaflten, dat dit raifonnement niet geheel van grond ontbloot is, en dus ook weinig of geen tegenfpraate zal kunnen ontmoeten.
Wauneet ik nu deeze gronden toepasfe op de oaiftandigbeden, waar-in wy ons thans b.vinden, met opdicht tot den Godsdiens;, iu de bezoldiging van de Leeraaren; zoo is het klaar; dat die Leden van onze.Maatfchappy, weltte den Hervormden Godsdienst belfJeu, zedert twee eeuwen gewoon 2yn, datde Leeraars van hun K.rkgenootfenap uit 'sLands Ca;fa betaald worden : dat zy door een reeks vaa zoo veele Jaaren bevestigd zyn geworden ia het gevoelen, ia hec vooroordeel; dac hunne ICersleer de eenige waare en zuivere zou» de zyn; een gevoelea, eea vooringenomenheid mooglyR jaist dage op rustende; dn hunne Godsdienst zoo lang dc heetfchei.de is geweest.
De vraag is nu niet, naar myn inzien, of die gewoonte redelyk en billyk, of die vojringenomenheidal dan niet gegrond zy! de gewoonte exceeic, de vooringenomenheid is daar, en dat, dat alléén is genoeg, zo ze my niet geheel bedriegen, ona voorzichtig te zyn; en om de belyders van dezen Godsdienst niet te prtevenieeren tegen de Conftitucie, door eea beüuit, het welk die gewoonte, ea die vooroordeel in ééns dea bodem zoude indiaan; en zulks te meer, daar ia geheel Europa dezelfde gewoontens , dezelfde vooroordeelen , ten aanzien van den heerfchende Godsdienst, ftand grypen, en men dus met geen billykheid kan vergen , dac de Hervormden hici te Lande wyzer zyn, zich verltan.iger gedraagea, dan dc Roomsch Catholyken, Lutheranen, en andere» in die Laaden, waar derzelver Godsdienst de heerfchende is, ea ter koften vaa het publiek geoeff;nd word. . . . .
heid, als die om geen Leeraar hoegenaamd, uit 's Lands Casft tc falarieeren. Immers, hec zy men geen Leeraar betaald , of die allen bezolSige uic de Publieke Casfa, de. zaak is, enblyfe dezelf.ie, de gelykheid is volkomen.
De éénige tegenwerping vaa belang, die ik daar tegen heb hooien inbrengen, kwam hier 03 neder, dat de Staat onvermogend zoud« wezen , om de verbazende fomme te vindea , weike 'er noodig zal zyn , om zulk een groot aantal Leeraars te bezoldigen. Dan deeze tegenwerping weegt by my niet zwaar; zoo haast ik aagaa, dat men altoos dezelfde fomme zal behoeven; het zy de Staat de Leeraars betaale , het zy ieder Kefkgenoodfchap de zynen oaderhoude: die fomme zal ia beide gevallen gevonden snoeten worden in de beuts der byzondere perfoonen; en hec onderfcheid zai aliééea daar iu beftaan; dat de benoedigde gelden, in geval van bccaaling door dcnS'aac, door de haaden der Ontfangers van den Staaczullen pasfeerea , 't welk anderszins geen plaats zoude hebben.
Een andere tegenwerping was deze , dac niemand kan gedwongen worden coc hec opbrengen van eenige Penaiagen eea behoeven vaa Kerkgenoodfehappeo, waar toe hy niec be« hoorc. Dan boven ea behaiven , dac deze (telling mooglyk nog wel cegenfpraak onderhevig zoude kuancn zyn; zo is deze obj.étie zeer weinig beduidende, in aanmerking vaa het gering getal van Perfoonen, welke volftrekt tot geen Kerklyk Ge. noodfehap behoorea.
Ik concludeer dus tot een algemeene bezoldiging der Leeraaren , en dat "er een Cornmislie benoemd worde, ornteonderzoekea , op welke méést voeglyke , voor dea Staac minst bezwaaren Je, ca voor de Ingezetenen muist drukkende wyze zulks zal kunnen gefchieden»
De Lange zegt:
'Er is reeds over het belangryk point, hetwelk thans iet onderwerp van deliberatie uitmaakt, door zo veele Leien dezer Vergadering zoo veel gezegd, dat ik deeze naterie voor my als uitgeput beichouwe. Ik zal dus liet onderneemen , oin de zaak zelve opzettelyk te benadelen , maar flegts myne gedagten korrel yk om het 'ewigt der zaake, voor de Natie open leggen.
Is het eene waarheid , dat hy , die de zuiverfte beginfelen vaa Godsdienst voed ea betracht, de beste mensch en Burger zyn zal, en dat de Godsdienst het eenigfte toereikend middel is, om den mensch wyzer en beter te maken , dan is het niet minder zeker , dat dezelve voor den Staat zeer belangryk, ja als een behoefte behoort te worden befchouwd , en dat een wy* Beftuur dezelve langs aile gepaste wegen behoort aan te kweeken en te befenermen. Behoren tot deeze middelen het Godsdienstig Onderwys en openbare eerdienst , dan zyn dezelve den zorg van xden Staat overwaardig : trouwens deeze waarheid nader te betogen, zoude zyn aai UI. doorzigt te kort doen.
De vraag kan dus hier al een maar zyn ? Hoe die middelen, ten meeste nutte der Maaifchappy , en meest overéénkomftig de aangenome principes daar te Hellen ? hier in alleen beftaat, myns inziens, de ftaat van het gefchil. Dan, Burgers Reprefentanten! wanneer ik my herinnere de argumenten, tegen het /O-p. Articul van het Plan van Conftitutie aangevoerd, dan
komen dezelve voornameotlyk. daar op neer, dat de
M3
Indien men voortging de Leeraars van dea Hervormden Godsdienst alléén ce falarieeren, zulks zoude ftryden met de Gelykheid, ia de gelyke befeherming, die de S:aat aan aile kerk-Gcnoödfclaappen fchuldig is. Die midden weg doed zich van zelve op: naatnlyk dat men de Leeraars vaa alle Kerk • , lyke Genoodfchappen, op een gelyken voet, uic 'sLands Casfa bezoldige. Door hec inflaan vau dezen weg, menageert Stsn de Leeden van cen Genoodfctiap, 'twdlt zeer talrykis, cn vdorzeeker ten altruien de htlfte der Leeden van onze Maa.fctiJppy oplevert. Door het inflaai? van dezen weg p:aevenieett men alle misnoegen, ea indispofitie vaa dit KerkGenoodfchap ; door het inllaan van dezen weg, lyden de auderen Kerk-Genoodfchappen niets , en hebben geen ftqf tot klagen, daar zy volmaakt gelyk gefteid worden met het bevooiens Hecifthende Kerkgenoodfchap.
Ik ftaa, Burgers Reprefentanten! des te fterker in het gevoeien ; dat men dien middenweg behoore te kiezen; om dat dsic fciukkisg cvea 200 zeer rust e? het principe van gelyk-
Verwagt niet, Burgeis Kcpreiencancan i aar ik. mei mi concludeeren ; dac de Hervormde Godsdieast de heerfchende behoore te blyven, ea uit's Lands Casfa bekostigd te worden. Keen, niemand uwer-heefc daar voor geyverd, en ik benzoo verre van daar; dat ik voor my zoude verkiezen, dat de Leeraars van alle Kcik^Genoodfchappen door de Leeden vaa die Genoojfchappea beloond werden.
Dan ik ben [overtuigd, dat ik ia een zaak zoo teeder, en van zoo verre uitziende gevolgen, als deze, niet mag handelen naar myn byzondere begrippen , maar acht benoore te geven op de omftandigheden ; en verplicht ben ce verkiezen daK-geen, 'c welk voor hsc a'gcmeea hec nuttigde is. Het komt my dus voor, dat men een midden weg kaa ea moet isflaan, die aan hec meerder deel der Natie genasgen en niemand billyke reden tot klagen geeft.



C 435 )
betaling van de onderfeheiden Leeraars een zeer groot bezwaar voor 's Lands Schatkist zyn zonde, het geen my voorkomt meer een argument van convenientte , dan wel een rechtftreeks betoog van de onbillykheid van zodanig eene algemeene betaling op te leveren , en welk bezwaar dan nog , door ceconomique inrigtingen, aan zeer veele modificatien zoude fusceptibcl zyn.
Indien wy nu aan deeze zwarigheid eens toetfen het harde, dat 'er voor de Hervormde Gemeente in gelegen zoude zyn , van zich van de meest bevoorrechte Kerk in dit Land, zoo a:s zy voor UI. Decreet van den 5 Augustus 1.1. is geweest, tot de minst gunlHgeomftandigheid te zien gebragt, met betrekking tot de z kcrhetd voor haar onderhoud en btltaan , dan vraag ik: kan men n enschkundig niet berekenen , dat zuiKs by zeer veele van hare belyders een onaangenaam gevoel, ja zelfs afkeer voor de tegenwoordige orde van'zaken za! maken , en veelen op haar beurt over verdrukking doen klagen ?
Is het nu Staatkundig, Bulgets Reprefentanten 1 wanneer men middelen in handen heeft, om zulks voor te komen, middelen, welke met de aangenomen ptincipes volkomën overeenflemmen, dat men zoo een aanzienelyk gedeelte van het Volk van zich verwydere, en dit in een tydftip, dat men de' grootite eeniiemmigheid onder de Natie nodig heeft, om aan dezelve een vasr Gouvernement te geven, en die tust en kalmte te bezorgen, welke zy na de fchokl.en, v^elke eene Revolutie toch altoos vergezellen , zoo zeer behoeft. Laten wy liever toon en , dat wy als wyze en voorzigti^e mannen , de belangens van alle hebben weeten te ve°eenigen, en dat heil van het a'gemeen onze eenige bedoeling is. Laten wy de vyanden onzer Revolutie geene nieuwe wapenen in de hand geven, om ons te beftiyden. Laten wy aan deielve het verwyt beneemen , dat wy mindere prys, dan onze voorgangers op Godsdienst ftellen. Vati dit alles kunnen wy geen fierker bt-wy^s geeven , dan opentlyk 'er voor uit te komen , dat de Staat zal zorgen voor den Godsdienst en het Godsdienftig onderwys, en mitsdien voor het onderhoud van alle Kerkeiyke Leeraars.
En het is op deeze gronden, dat ik my met den geest van het 705 Articul in het Plan van Conftitutie vcreenige.
'De Burger Hoffnan , thans den Spreekftoel beklommen hebbende, betoogt hoe fchadelyk het zy en voor den Staat cn voor den Godsdienst zelve , «iat de Leeraars door den Staat bezoldigd worden; wyl men daardoor den Godsdienst afhanggelyk zou maaken van her Gouvernement, en dus doende weder een GoJsdienst van Staat invoeren , het welk voor den Godsdienst en de Maatfchappy beiden niet dan de fehadelykfte gevolgen naar zich zou kunnen fleepen. (liy zullen dlt Discours ook in 't vervolg in zyn geheel mede deelen.") ' C. L. yan Beyma zegt, dat hy, thans aan het woord zynde, daarvan afziet; alzo hy niet in ftaat is, om in het geval in questie iets beters en welfprekender te zeggen , dan de Burger Ilqffman gedaan heeft, waarmede hy zich volkomen cormormeert.
appttyeert dit, zeggende, dat hy om dezelfde redenen vau het woord afziet.
Freede zegt:
Ik bad Prefident 1 u zco aattfltonds het vvcordgevraaïd, om myn Advys op dit belangryk Onderwerp uit te brengen. Ik was daar toe zints eenige dagen gereed; maar, Burgeis'Rcureicntanti.11! Ik moet betuig n, dat ik iu de zoo e .en gehóórde vooidrsgt van den Burgtrr Hofman alles vind, wat over dit ftuk kan gezegd worden. Hy heeft met cordaathcid woorden en zaken van malkander tmdeifcheideu, en doen zien waarop het cigenlyk aankwam.
Hy heeft getoond, dat het nitt den Godsdienst is, diehiei bedoeld wordt, maar dat deze tot éen vootwendze! gcotuikt wordt, om hier agter de waare bedoeling re bedekken; van welke bedoeling hy bet onredelyke en het fchidelykê overtuigend met eene mannelyke openhartigheid heeft opengelegd. Myne eigenliefde vervoert my niet, om nu dezelfde zaaken , maar met andere woorden te zeggen, waar op myn Advys zoude urkomcn. Neen zeker —— maar ik wilden tyd fpaeren, en my dus met zyn Advys conformeeren; en dit betuig ik met al myn hatt te doeu, en van het woord aftezien.
Gevers ze^t, dat hy voorgenomen had, niet te fpreeken, maar dat hy nu alleen het woord vraagt, om zich met het Advys van den Burger Huffman volkomen tc conformeeren.
Van Hooff ze jt:
lk heb ook voorger.oomen, in deeze bclangryle en dehca e zaak , waar over wy ihat.ds zoo veele da^cu gehandeld hebben , geen fchrifttlyk advis uit re brene°n om dat ik, by de dhcusiien over het affcheiden van Kerk en Staar,<n differente advifen, wydlopig myne gevoelens en de gronden, waarop zy fleunen , heb veropenbaard. Om in geene herhalingen te vervallen, kan ik niet anders doen, dan my mondeling te refereeren tot alles, wat ik ter dier t yd en ge'eegenheid op deeze materie geavanceerd heb.
De differente gevoelens zoo voor als teegen , dewelke deezer dage door zoo veele Leden zyn geuit, fh v<m myne overtuiging onwrikbaar, weegens de nobdzaakelykheid van het Gouvernement hier te Lande. om alle directe of indirecte n^ligieuft influentie der fecten in het toekoomende teTev^jfien?— Ik zie met vergenoeging, dat meest aile de Leden omtrent het groote principe eens zyn; het gefchil beftaat dus enkel en alleen 111 den 705. Art, of om beter te zeggen hier in; zullen de Mimstirs van alle Godsdienstige Genoolfchappnt utt 's Lands Kas betaald worden, ja dan NErN ? Hieri* bafanceeren de gevoelens tusfehen de inconvenienten van twee kanten; welk alternatif zullen wy kiezen? Aan beiden, zegt men, zyn groote, ja fchrikbaare gevolgen te dugtcn. Maar zal men , met momentar.cele inconvententen te menagcenn, die alle verbeteringen natuurlyk in'zig bevatten, de inconvenienten en gevaaren dtrtoekoomende tyden, en alle gronden van billykheid onffaarkundtg uit het oog verdiezen ? Of zullen wy al'e troubJes in het toekoomende trag-en te vermei len , tp dat de ftaat door gecstdryvery en vervolg zugt nimmer
1 1 ' 2 WGtdc



C 43<5 )
worde beroerd, eh dat door verkeerden yver hypocnfte en eigenbelang, door fcholastique en dogmatique ltellin^en" aangevoerd, de.byiondere intrest niet booven de^polieke 'belangen gefteid wordt >
Kan men ter goeder trouw bedugt zyn voor den Godsdienst? 1$ het niet honend voor de Religie, nog ftaande te houden, dat de Religie zal yeilooren zyn, zoo wanneer de Siaat .niet voor de dezoidiging der Ministers zorgt en voor de Religie waakt ? ■ — Hier
vraa*e ik , wat eene Nationale Vergadering, die eene «eheele Natie, welke uit zoo veelerhanden Geloolsgeróotfehappen beftaajit, door Religie en Godsdienst kan en mae \erflaan? ,.
Een Gouvernement, het welk alle gevoelens onzydig moer resoecteeren , kan immers geen byzondere Religie hier in het oog hebben, dus kan hier omtrent niet anders bedoe d worden, dan dien eerbied en liefde tot het Opperweezen, welke in alie harten geprent zyn, om den Mensch te verbeteren , en tot zeeden en deugden op te wekken. Het zyn die gevoelens, welke door alle ■de onderfeheiden fecten , op haar manier, door uiterlyke Eerediensten veropenbaart geleerd en uitgeoefend worden; en in deeze vrye uitocffemng moeten zy al-, len egaal door den Staat befchermd worden ; hier omtrend eene prediieAie te toonen.v. as tegen de Gelykheid in rechten ftrydig; den mensch Wetten vooortelcnryven ïn zyne reliaieufe gevoelens was het violeeren van het natuurlyk recht, en dit wss Tirannie. — De Godsdienst, by wiens aankweeking de Staat dan getntresfeerd is, en waar naar de gevoelige Staalman moet verlangen . heiraat dan nier in de Godsgeleerdhetd, of onderfcheidene doematieke Hellingen der differente Stelen; deeze heoben eertyds de wereld verwoest, en kunnen nog, zonder onze voorzorg, de Politieke verdraagzaamheid verbannen en den S aat ontroeren — De Godsdienst , waar den Staat aangelegen legt, is aan geene Zak Geld «rebonden: het Opperweezen heeft daar voor, in zyne Rechtvaardigheid, gezorgd; het Opperwezen heeft aan ieder mensch ingeboorne gevoelens gegeeven .waar door zyn' beflaan in zyne Oppermacht aan zyn Schepfel zoo verrukkelyk vertoond wordt: alle deugdelyke gevoelens en zedelyke gewaarwordingen zyn émanatien, uityloeifelsvan die ingeboorne gefchenken, van een goedertierend OpDsrweezen; het zyn de bronnen , waar uit de deugd voonfpru't, en waar door dcZeden worden aangekweekt. D- memch leerd door die geheime gewaarwordingen het rechtvaardige beminnen en het onrechtvaardige verfoeien ; het is dus met h*t morele in het Gouverdemens en de Staatkunde' te brengeïi, dat deugd en goede zeden zulieu bevoiderd worden , alle religieuze mftellmgen kunnen deeze ook bevorderen ; maar de Staat moet zich met het dogmatique niet bemocijen , noch dc Ministers, qua Minist-rs aan den Staat verbinden; zulks diAeert noen Staatkunde , noch Religie Ministers van den Godsdienst
nionen nimmer Politieke goochelaren kunnen worden, of 'inftrumenten zyn , ten tyde van Staatsgefclmlen , in handen van de eene of de andere bovendtyvende party.— Ik zal hier niet aa.nhaa.len de drygende gezegdens van
den Burger BosifryelJ, namentlyk, dat ck Ministets en Cathigifeermeesters het Volk zullen opftooken , e>. aat deGereformeeïden hier tegen zuilen opkomen , ende Conftitutie zullen verwerpen. Hy zegt ook, dar ze de {deelen der Natie uitmaaken : wei laaten zy de 4 gedeelten der Natie uitmaaken — zy zullen alle met onrechtvaardig zyn. Die waare religieuze gevoelens koesteren , zulkn overtuigd zyn , dat het de Religie dishonortert, ja dat wa-re Reiigie verbied over een anders goederen te dispejs'tcrcn.. En ik moet hier, en pjsfant . aanmerken , dat, wa cemeerdetheiu, van { deeien betreft, dai de meeide/heid hier in hetrecht piet heeft van te beflisl#nm , dewyl de religieuze gevoelens door het natuurlyk recht geguarandeerd zyn ,
en dus buiten het bereik zcifs der Maatfchappy. ■
Het onmooglyke, het onbiilyke en Inpohtieke , cm de Ministers van alle Se Am uit 's Lands Cas te betaa.en, is reeds door verfcheiden advyfen onwedcrlegbaar beio. gd ; het loopt tegen alle principes in — ik btfehouwe het zeer onftaatkuiidtg. Wy zyn hier te Land niet genoeg ontdaan van vooroordeelen , om niet te vreezen te hebben , dat de differente SeAen altyd zullen intrigueeien , om van hunne Ledematen in het Wetgevend Lichaam te plaatfen, op hoop van hunne respeAive Godsdiensten gefavoiifeerd te zien.
Laat my de waarheid belyden! alle ScAens zyn fanatiek, en zoo'het Wetgevend Lichaam de befchikking heeft over de Ministers — zoo deze worden betaald uit 's Lands Cas, ,en dus aan den Staar verbonden, zullen zy fanatiek blyven, uit hoofde van particulire inzigten ; en dc grootfte voorftanders van de refpeAive Secden , dus de grootfte dweepers, zullen by preferentie in het Wetgeevend Lichaam benoemd worden. Ln wat is hier van te wagten ? Befchouwt het met een Religieus en Staatkundig oog, cn gy 7uit zien, dat, wil de vryheid van gevoelens vry blyven, en de predominance met "er tyd niet influipen, de Staat independent moet zyn van de Kerk, en deszelfs Ministers independent van den Staat, in zoo verre als hunne leerftellingen aanaaat. Het is tyd, dat de twistappel onder ons \oor altoos worde weggenomen, en dat wy ons poiii.que moraal vestigen op alles, wat den Mensch kan verbeteren, zónder.«nt met de Ministers van alle de ondeifclreidcne gevoelens voortaan te bemoe èn, dan voor zoo vee? de Policie van alle byéénkomften , dus ook rtligieufe, aangaat.
Strick vau Linfchoten zegr:
Na zoo veele fchoom, en nasr myn inzien alles afdoende, Advyfen gehoord te hebben , zoude het overtollig zyn Ulieder aandagt met cen uitgebreid discours nader op te houden," evenwel de importantie der zaak dringt my, om ook myne gedachten hier' over aan Ukedcn zoo kort mogelyk voor te dragen. . *
Het behoeft dan geen betoog, wanneer een Volk hetaanzyri\ van een' volmaakt Opperwezen erkent, die duor zyn alver-\ mogen het Gehcclal heef; voordgebragt, en hetzelve naar zynen alwyzcn Raad onderhoud en regeert, dat het dan nok de eerfte cn voornaamfte plicht zy van alle de Leden dei Miatfcnappye gemeenfchappclyk, en van ieder Lid in het byzonder, om met alle hunne vermogens aan dat weldaadig Opperwezen de
vei-



• 437 )
verfchuldigdehulde te does van hunneonderwcrpin« efi hef le; gelyk het dan ook geen tegenfprank lyd , dat le*w Lid va:i de Maatfchappy, wegens de be«i(rentng zyner individueele verplichting, dat is, van dan Godsdienst van het hart alken verantwoording aan het Opperwezen fchuld-• zy , cn dac dus geen aa.dfche Macht daar over eeni;;e befcukking vermag te maken ; maar geheel anders is het met degc.Ticenfchappeh ke beo-effening van dten plicht, dat is, met ucn pubiieken Gods dienst ge'èicn; deze toch, eene maatfehappclykc daad zynde, moet door de Maa fchappye beftierd word.n, zoo datuecive regelmatig op de daar toe geftelde dagen, eerbiedig, en met order lU'giö-ff- rd «rorSe.
Daar nu de Gaddelyke Openbaring, waarmede de Bataaffche Natie ook vetëerd is geworden, en waai uit men zynen plicht, volgens nen volmaakten wil van God, kas leeren kennen, op onderfeheiden wyze door de menfehen begrepen word, zoo zyn hieruit de onderfeheiden S:éten , Ke.-kgenootfchapoen, of, volgens de gemeene benaming, de onderfeheiden Gids. dienften, cie in deeze Republiek beftaan , -Tenoren , deweikeu wel ieder afzonderlyk op hunne \iyze den pubiieken Gons dienst uitoeffenen, maar met relatie tot de Maatfchappye word dezelve hierdoor Maatfchaupelyk uitgeo -ffend, cn in zoo ver den g'.öpenfcaarden wil van God geëerbiedigd, dac alle de Leden behoorlyk onierwys in hunnen eerften individueeien plicht kunnen erlangen: zal nu de Maaifchappy den gemeenfehappclyken plicht omtrent hec Ö>p irwezen behootiyk be. trachten, dan is de Maatfchappy noojwe'idig gehoudin, om niet alleen befcherming aan de onderfeheiden S-crfceii , of Godsdienften toe ce zeggen, maar dc Natie moet by de Con ftitutie zich gerust ftellen, dat de geopenbaarde Godsdienst reeeln atig itehandhaafd, en pubiiek uifaeö ifeiid zal worden, terwyl verder, uit hoofde van hec principe van gelysheid, geen der onderfeheiden S.dsn eenig byzonder voorreent bo ven de andere vtu de Maacfchappye vermag te piretendecrcn, maar zy allen moeten by hun recht als Mensch en Burger in het beoeffèneö van de«en hunnen eerften en voornaamftea plicht gelyfematig.gemainrineerd worden, waar tegen dan ook ieder Lid van de Maatfchappye gehouden is, ominder.o iige kosten van den pubiieken Godsdienst te helpen voorzien; en daarom kan ik geenzints mee de Commisfie van Zeven in ftemmen, om deze onkosten aan hec goedvinden van ieder individueel Lid over ce lacen ; aangezien de verplichting hier toe op alle de Leden van de Maatfchappy legt, en daarom dan o»k de lasten daar van Maatfchappelyk gedragen moeten worden.
Net minder bedenkelyk fchynt my het geen doordeCommisfie van Zeven,Art. 2. en Art. 13. voorgefteld wo'd; alzo Arr. 2. gezegd word : „ Niemand kaïi genoodzaakt worden „ in de kosten van eenige Godsdienstocffening te delen, en „ de Staat betaalt hoegenaamd niets van eenigen d'crjelyken ,, Dienst:" terwyl hy Art. 13. bepaald word, om palkt^JLeeraars door is geheele Republiek aan te ftellen, die de Natie haare fligten als Mensch cn Murger zullen leeren kennen enz.
Daar nu de eerfte en voornaamfte pligt van den mensch bert^at in den Godsdienst van het hart, en die van den Mensch cn Burger in de gerneenfchappelyke Godsdiettstocff.ning, zoo Zoude op deeze wyze een bevoonchte Godsdienst van ftaat ingevoerd, endoor den Staat bekostigd worden, hetgeen met het con tenue van het voorafgaande aie Art. niet quadreett, tegen dc aangenomen ptincipes komt in te lopen, en in de gevolgen niets minder zoude involveeren, dan de verwisfeling van den Natinitaakn Cbnsteiclyken Godsdienst met den natuurlyken Godsdienst, het geta in het geheel maarniet k^mtte ftrooken
met de dcnkwvze van dec-ze Gndsdienftige Natie, en waar omtrent het niec te twyfelcn is . of dezelve zal wel'op hsare hoede iyn , Immers deswegci.s bedacht gemaakt worden; alzo. uit h't geen men ia dcc laatfte jaaren l.ecfc zien gebeuren, cgzaim cmii'-cii, dat her pfcilufopliiscb plan. om deRo» MÉich tc verecnigen, ieez; ftrekking kome te hebben.
Meer kal <; hier van niec zeggen, alzoo ik my met al bet geen door oe Reprefentant van de Kasteele bier var: is geavanceerd geworden, ten vollen kan conformeeren.
Wat nu de betaling der Kerkleeraaren betreft, zoo heb ik hi?r véafert bereids gcc-narqueert, dat de Publieke G idsdientoerf' ij'ng. als de eertat en voornaamfte plicht van den Mensch en Bur er uitmakende, en dus eene maatfebappelylte daad zyndi . ook ma.nfchappelyk bekostigd moet worden; de ako lige g.■volgen . welke by ouftentenis hier van voor den S'aaH ftaan te proflueeren , zyn door de Reprefentaitccn de .'I/Hf» Bosch en dt Vos van Steenwyk, ZOO overtuigend voorueftclr, dat ik daar riets heb by te voegen, alleen moet Vi met ecn woord aanmerken op het geen door een der volgende Lcdea tegen folutie van een der voorgeftelde iuconveniciren is genvanccirdis geworden, dat namentlyk die argumenten, welke geen Leeraar kunnen bekostigen. zig dan wel zouden vacgcm by cen nabuurig Keikgenootfehap, het welk het naast niet; hunne Godsdienftige beitrippen komt over-entekoroen; hiep op zeg ik moetik met een woord remarqueeren , dat die folutie geheel fautif is , alzoo het over beken i is , dar de domfte menfehen de gezeleerfte zya voor hunne Voorouderfyke Religie , en zig liever zouden lacen doodftaa'i dan tot een andei Kerkgenootschap overgaan, zonder dar zy nogthans in ftaatzouden, zyn eenigO andere rede te kunnen byl.rengcri.
De Reprefentant Floh heefc wel omtrent de Gereformeerde. Gemeentens dc flatteufe- reflectie gemaakt, dat d..zei ven, als, niec minder gezeieerd voor den Godsdienst dan eenig ander Kerkgcr.octfchap ,ook met in genreke zouden blyven «ui, ia navolging van andere Godsdienftige Slft-n .in vroegere tyden, de nodige Fondfen tot inftandfeondmg van hunne Gemeentenat te verzamelen : ik ben het in zoo ver mét den R. '. reientanc Floh eens, dat die zask ras zoude gevonden zyn, iodbn dezelve vaagde goede wilJ/vame afcehangen, maar geconfidereere» den thans vcrmogendc^Snric van 's Lands Ingezetenen, de verdeeldheid der Natie ia politieke denkwyze, en geenadfiftentievan buiten te wachten zynde, zo kan ik niet zien, dat meu uit voorbeelden van vroegere tyden van welvaart, van harmonie, en ook van Buitenlandfche onderftand, tot hec tegenswoordig geval kan concludeeten: vast ftaaade , dat de publieke Godsdienst van de Natie regelmatig zal UitgeoèfFènj worden , maakt het niet veel onderfcheid op hoedanige wyze dc betaling der Kerkleeraaren gereguleerd werde,maerde beichtkking daar van moet door den Staat gemaakt worden, enniet afhangen van de caprices der individueele Leden; aangezien r.ile Chrisrea Kerkgeaootfehappen in dtze fyden , waarin de Oagndisterye meer ea meer veld wiat, nu fchade en fchande vau de Ongodsdicnftigheid komt weg te vallen , en nog genoeg sa ve Leden verliezen znllen zonder zodanige middelen te admitteren waardoor het verloop van dc geheele Christen Kerk (zoo U'mogelyk was) 'bevorderd zoude worden; ik zegge zoo dit me» gelyk was. want hieromtrent ben ik het met den Rcpiefcntaiir van Hooff eens , dai God de Religie wel zal bewaren , ja de verheerlyfite middelaar. Jcfus Christus zal als Koning zyiet Kerke, volgcr.s zyne belofte niet toelaten, dat de pooneu der Helle zyne Gemeente overweldige ; cn dit vast vertrou-. wen zie ik als individueel Lid der Christen K.etk met vxsagting neder, op alie de arglistige aanllagen, die uoc-r zyn?. li i 3 vftKtet



C 438 >
vyannen tegen zyne Ketk beTaamd worden, fchoon ik met den Reprefentant Ferkoyfen niec kan inftemuien, dat men ook tiit hoofde van deze belofte de Religie aan zig zelf moet overlaten • in tegendeel vermeen ik dat de Reprefentanten van dit Godsdienftig Volk dasr txf^in moeten waaken, en deNitie waarfchouwen, van zig te wagten dat de glans van deeze verlichte eeuw haar niot'in de fchemerinje lcide , cn de groote geleerdheid haar niet toe razernye vervoeren. 1
Dan hoedanig men ook. over alle deze zaken denken moge, zoo kan deeze Vergadering echter niet genoeg bedacht zyn, van in dce^Lii geen overhaast befluit te nemen, alzoo dc verwerping der Conftitutie daar van wel iigt hec gevolg kan zyn; zoo ver myne informatien zig uitftrekken zal de Natie ten deezen iu de fchikking van de Commisfie van 21 berusten ; maar wanneer die van de Commisfie van zeven koinc gevolgd te worden, dan zullen zeer zeker duizende Patriotten geen acfivc Burgers van den Staat worden, zoo als bereids geheele gemeentens van de gewigtigftc Pa-riotten zig daar op gedeclareerd hebben ; of nu hier mede het heil van hec Vaderland bevorderd zal worden, en of het voor de Nacie heilzamer zy, zig zelf eene Conftitutie te geven, of die van elders te obcvaugen, behoeve ik voor deeze aanzieniyke Vergadering niet nader te eacplieeren, ja by een ongelukkig befluit van deeze Vergadering in dit geval moecen naar myn inzien uic den aarc der zaken, veelerhande zooiC van onheilen geboren worden, te meer daarfcec reeds bekend is, hosdanige precenfiën geformeerd en cegengefproken worden, welke de onberekenbaarfte gevolgen kunnen hebben, en door geene machtfpreuken vüfiotpcn , nog getermineerd zullen kunnen worden.
Om alle wclke hier voren geavanceerde redenen, concludeere ik voor den geest van het 70'sde Art. eu byzonder oxtrent de wyze van betaling , met het geen dieswegens door deeze Vergadering by Decreet van 5 Aug. § 4, gearrefteerd is geworden. 1
Kuikpi zegt:
Ik kan my ook geenzints conformeeren met dit 705 Articul , zo als het ligt, dat thans het onderwerp van Discusfie is. Dit zal mogelyk zommige Leden (van deze Vergadering) wat vreemd voorkoman; omdat toen het vorige Art. is bediscutieerd , ik my by het appel nominal, met hetzelve heb vereenigd.
Ja, Burgers Reprefentanten ! dit is waar, en ikftélvoor vast en zeker, dat men niet alleen den Godsdienst moet cxibiedigen , maar dat men die ook moet aamerken als de eenige bron van eeuwig heil, en als den grondflag van deugd en goede z.eden; en geloof ook zelf, dat niemand , zonder Godsdienst, een goed Burger kan zyn, veel min een Land gelukkig; doch ik ben 'er verreaf, dat ik iemand in deze Vergadering zoude willen voorfchryven de wyze hoe God gediend moet worden , dat ik gaarne aan iemands vryheid van denken wil overlaten ; veel mm , dat ik ook in deze Vergadering zoude 'willen zeggen , dat die Leer, die ik beleden heb, dit is de by ons genoemde Gereformeerde Leer de befte zoude zyn, zo als ik meen ,. dat van den Burger HoYbag is gezegd , dat ik a'hier befchcuw hatelyk en onvooizigtig te zyn, in deze Vergadering te doen; wyl het doch zeker is , aan ieder eezindheid eigen te zyn, dat ieder Ld die Leer vcor de befte houdt, die hy belydt of beleden heeft,
en ik my'ook niet fchroom te zeggen, dat ik ook de myne zo lterk aankleef, dat ik daann , zo ik meen, ook voor weinigen behoeft te wyken, en hoewel ik in deze Vergadering de verwondering, die de Burger F/en ten» heeft te kennen gegeven ( zo het my loefcheen ) dat 'er in de Heidelbergf'che Catechismus geleerd wierd, dac de mensch van natuur geneigd was God en zyne naasten te haten , dat in de Gereformeerde Kerk geleerd wordt, dat ik^ook zeg déze ftelhng als een waarheid voor my zelven heb aangenomen, en erken, hoewel het niet hier de plaats is noch de tyd , dat men tot zyn Geloofsbelydenis word geroepen, noch ook niet om dezelve te verdedigen.
Maar, Burgers Reprefentanten! dat ik my met dat 705 Art. zoude kunnen conformeeren zo als het legt, is 'er verre af; hoew.el ik 'er, wel ernftig voor ben en met myn gantfche hatttoeftem, dat het volilrekt noodzakelyk is, dat 'er voer den Godsdienli moet worden gezorgd.- maar, Burgers Reprefentanten ! ik vermeende fchadelyke en hatelykegevolgen beleeft te hebben, toen de Staat nog in volle kragt den invloed in den Godsdienst had, wanneer men door een fchyn van Godsvrugt of Godsdienftigheid te vertonen, ik zeg een fchyn, God en menfehen zogt te bedriegen. Ik zal hier maar weinig van zeggen; alleen roep ik maar daartoe, tot getuigenis en bewys, in de Bededagen en Bidftonden , die zo dikwyls zyn gehouden , en nog wel in het byzonder in deze laatste jaaren, daar men gewoon was op dien dag of Honden de Ingezeten^te verbieden allerlei neering , hantering, als mede-tappen &c. Ja, met één woord al wat den Godsdienst maar zoude kunnen hinderen , or>dat de Godsdienst flipt konde en mogt worden waargenomen , en wanneer de omftandigheden voor haar gunftig waren, dan moest God worden gedankt voor die befchikking, als of hy het onmidJyk had gewrogt, offchoon men onder het zelve het grootfte bedrog mogt hebben gepleegd. Ik zal hier geen htflorien van ophalen , die maar al te wel bekend zyn , en wanneer de zaaken dan weder meer ongunftig ftonden, dan moest God om zyne genadige hulpen byftand wederom worden gebeden, van wien men dan wederom in alles lydelyk fcheen aftehangen. Eu zo was men meermaal gewoon, onder zulk een fchyn van Godsvrugt, een wolven hart onder een Schaapsvel te verbergen, en een haiten mantel tc omhangen, en te doen hangen om te liegen , en zo de ingezetenen te bedriegen, en om ook dopt middel van de geestelyken in haar belangen te houden , en zulk een verpligting kwamen op te leggen ; waar van zelfs de meefte van zulke Wetgevers gewoon waren, hun te onttrekken; en 'er wierden maar zeer weinige van htm , ook op die bepaalde dagen en ftonden in de Kerk gezien, maat toonden wel voldaan te zyn, als de Kerken maar vol waren geweest; offchoon zy zelven byna aan geen een pligt mogten hebben beantwoord, die zy de Ingezetenen hadden voorgefchreven: maar in tegendeel hun aan den Pharifeen hadden gelyk gefteid, met de Ingezeten lasten op te leggen, die zy zelve niet met den vinger wilde aanroeren, zoo als ik,
ten



C 43* )
'ook nog veel andere punten in zullen worden gevonden ,
als of zy, door Godsdienst, alleen verftond die algemeene gronden, dicTop allen eerdienst , aan het heilig Opperweezen betoond, toepasfelyk zyn»
Dan in de discusfien o/er dit Articul is de zs.ik van eenen geheel anderen aart geworden.
De dnfc, waarmeede dezelve in voorige gelegenheden behandeld w.erd, had my dan te regt doen gisten, dat vêrfeheidene fproekers he: woord Godsdienst niet in zyne een vau ligo beteekenis , maar in de gewoon» vetftoni. Dt: men nai nelyk Godsdiens: noe nie e.i £rbjjerdi:ns! m;:nie.
Ik"hlecT"3aii de aivifen vati zodanigen my-ier Medeleden m:: geBoegzaaine attentie aangehoord, om hec te durven waagen, van daaruit eenige der hoofdtrekken te^en te fpreeken, aan geringere onderdeden zal ik my niet (tornen: maar het gevaar, dac ik 'er in itJlle, dac wy in deze Vergadering, vsoral in het ftuk vaa ptletterdienst, ot> vifclje en cmbsweezene gronden boa.ve, doet nay hec woord vooren.
Ik heb als een grond in deezen hooren liggen ; de Staat moot zuigen voor den Godsdienst.
Ik vroeg al rasch aau my zelven: Is dat beginzel welwaar? En ik ancwoorde my neen! hec is valsch.
Dior Godsdiensc veribac men thands ('er geen twyffe! meer aan) geöpenbaarden Godsdienst. Geopenbaarde Gad3diensc zege mee andere w>orden Leerjlelligen Godsiieist.
Leerfteliige GodsJienstis de zoogenaamde^éSsc;^^;?^;';^;; j men kan immers geenen geopenbaarde» GDdsdiensc ftellen zonder leerfteliige of Sectea^Gadsdienst. Eene leerftelling, een; fecce moec decideeren, welke de waare openbaaring is. Hier in verfchillen alle Leerfleilige Godsdiensten.
-JJe t-titnees, ae jooö, de Christen, de turen;, de fieiden eder heefc iets , dat hy voor de waare oüpenbaaring houd.~»,/_ Zoo veel lk weet zyn de Cfeincezen en Jjoden her ieder iuyj den hunnen eens, wac zy vooropenbaaring houden : miifc'nieti^*^ is deeze eensgezindheid aan eene meerdere fubordsxatU (zoo V als de Reprefentant Bosveld in zyn advis daar van fprak)cot* »■ te fchryven. Subordinatie toch is de eenige weg, om in her Leerfteilig Godsdienstige (zegt by te regte) érnsgezindhcH te bewaaren. ——— Maar hoe zyn de Christenen onderling daaromtrent verdeeld! — Men neeme flegts de cwee naast by elkander koomende onder fecten. Hec geen de L ttnerfchen voor Gods geöpenbaarden wil houden , beweeren hunne Broeders de Calvinisten , dat ttfnrcryph ii.
Geopenbaarde Godsdiensc , Leerfteliige Godsdierst , ent Sectea«-Godsdienst zyn dus, in deeze woorden v.in dezelve betel^iis. En dan zeg ik :
De ftaat kan, moet, nog mag voor den Godsdienstzorgrin, in dien zin, dat zy alle Geestelyken be/oldigc; zy ien 'ej niet voor zorgen, om dat het boovcn h2atfinantieel vèmoogen , en teegen haare belangen is.
Zy moet *er niet voor zorgen r om dat daar roe geene verplichting op haar ligt — zy zotge, dac ieder vry is in zyne zynen Godsdienst, en dat, onder fchyn van Godsdienst, den Staat geen onheil berokkend worde, maar zy moet / | niec verder met de gevoelens der Burgeren moeien,
Zy moet zorgen , dat tr geene Secte, al was het onder den titul van Gocüochening, lecre, dat men vry in de Htrbergtri Ztlvere Lecpels of wat an de is mag fteeien; maar zy betfi'iieï te onderzoeken , welke Secte hy aan kleeft, die den Mcdebtu» gerbefteelt; zy moec niec onderzoeken, ef het d efilal gefchiedc uic hec beginzel vanon^odistety, dan wel uit het leer-, ftelzel van de eene of andre Secte, dkraogt Icctta, tin jyacMeedeburger by God verdoemd is, en dathy, gepredestineerd tot zekere van eeuwigheid bepaalde eindens, noch goed aocti
kwaad
ten minften in Friesland, maar al te veel ben ontwaar al geworden, !
Men zegt : De Staat moet zorgen voor den Godsdienst, e om dat onze Natie eene Goasdtenstige Natie is , en otn de Conttitutie aan;.cemelyk te maaken.
Mau, Uürgers R"eprefèn.tanten, or' dit met is , om h de Ingezetenen zani in de oogea te werpen, weet ik d; niet- hoewel tk de Conflitutie, zoo verre die thans al bl gevorderd is, zoo al reeds befchouw, da: 'er, na myn ^ bordeel, »ch;"weinig hoop zal o£ifW > dat difülvi: zal ■worden aangenomen. Immers worden de Recaten van n :den Mensch en Burger , de Vryheid ea Gelyiehetd daar- « in na myn oordeel, al te.weinig erkead; behaiven dac er £ Öb'knog veel andere punten ia zu.len worden gevonden , n dat ik my niet het allerminst durf vleijen , dat dezelve v door het Vols zal worden aangenomen, en nog veel v i 'minder van alle Gewesten.' 1 . .,
f i , Burgers Reprefentanten! daar'er is gedecreteerd : ' Di Kerk is afgefcheiden van den Staat, dunkc my , E komt dit 705 Articul mer niet meer te pas; wyl , zoo het my toefcaync, wanneer dit 705 Articul blyft zoo als „ het len, 'er zoo veel word gezegd, dat het Decreet, ,3 op den 5 Augustus van het voorleden Jaar genomen, zyn kra.ee is vernietigd of ingetrokken. Maar, Burgers i ; Reprefentanten ! Ik heb reeds gezegd , dat lk 'er wel : 1 erni'tig voor was, en met myn ganf.he hart toeftem , 1 da' het volftrekt, na myn inzien, noodzakelyk is, dat ' «'er voor den Godsdienst moet worden gezorgd , en daarom concludeer ik dan aldus: dat 'er eene Commisfie ' I worden benoemd, tot het formeeren van een Plan, 1 ter°bekoming vaa een Fonds , waar uit alle Leeraars ' van alle Gezindheden worden betaald, hunne Kerken 1 ondtrhouden, en al wat tot in ltand houding van den ! Godsdienst nodig is, zonder dat de Staat daarin eenigen invloed mag hebben.
' Schimmelpenninck thans het fpreekgeftoelte beklommen hebbende , brengt een zeer ampel Advys uit, waar-
■ by hy de Advyfen der Leden, die tegen het bezoldigen
i der Leeraaren door den Staat waaren ingeiigt, refuteert,
i en'bewyst, dat het de pligt der Maatfchappy en dat van
I het Gouvernement'is, om de Leeraars van de byzondere gezindhedens, welke , zyns enzicDS, een wetentlyk nut aan de Maatfchappy toebrengen , tebezoldigen. [Dit
1 Advys zullen wv in een on ter volgende Nummers in zyn
; geheel mede - deden J
Be Prefident vrangd, of nog meer Leden het
1 woord over déeze materie begeeren.
C. L. van Beyma zegt, dat hy ftraks van het woord
I heef* afgezien, inde verondetfle'üng , dat de de'ibeiatien of advyfen daarover zouden geëind gdzyn; dochdathy,
| nu het tegendeel gezien hebbende, verpligt is vaa zyn recht gebruik te maken, ea zyn advys ook hier uit te brengen, beklimmende vervolgens den SpreeiTftoel, en ipreekt aldts:.
Ikhebmy , by voorige gelegenheden, duidelyk genoeg doen vetftaao , hoe ik over de betrekkingen vaa dea Godsdienst mee
lltflen Burgerftaat dagr. Toen hebben zommige fpreekers, ja ' ik meene de meerderheid dei Vergadering, zich geëxpliceerd,



( '440 )
xwaad kan doen. — Zy itraffe den rnisiaal, en zorge dus voor de Maatfchappy.
Zy «dj 'er niet voor Zorgen, onvdac. het onrechtvaardig is, om dat het de Burgers in verdeeldheid houdt eu brengt, en dus het ongeluk van den ftaar bewerkc.
i. Het Financieel verrnoogen des Lands is niet toereikend , om de Godsdienst oeLTeuiag vau alle Secten te betaalen. Subordinatie en belang, zegt de Burger Reprefentant Bosveld te recht, zy, do beste middeleu ora de Secten by een te doea blyven. Ik ftem dit gaarne toe; maar daar uit volgt dan ook onweedcrfpre.-kelyk by tegenft'eliitig, dat infubordinacie en geen belang de Secten van een doet lchearc-n, cn ai weeder nieuwe afdeelingen nieuwe Seélen dóet gebooren worden.
D: G reformeerde Christenen zyn talryk in ons Vaderlanu. Zv waren weleer ouder fubordinatie van den Sua't; zy waren weleer bevryd van hec betaalen van hunne G idsaienscoeffe ningen;zy waren by uitflutting gcregtigd to. de voordeden van den Staat, welke de zogenaamde Disfenters mede betaalden.
Hier liep dus fubordinatie en eigenbeiang ce zaamen , om die onder fefte ftaande en -vereenigd te houden.
Maar als de Kerk is afgefcheidtn van den Staat, en de Staat «an dc Kerk, dan verliest die Sefte deeze taanden vaniver ééniging, en God weec in hoe veele onJer en onderdeden zy zich zal verdeden ! Als men zig Lutlier, Calyyn , tUelanehton, Menno Sirnons, Gomttrus, Bogerman, Arminius, foetius, Coc cefus, Lampe, Vitringa, Fenema, Kleman en zoo veefe auaerc in hec geheugen brengc, dan zal men rasch bedenken, hoe fehcurziek hec Proteftantsch Christendom is.cen minftenaeszelfs Geestelyken , wanneer, zy flegts eenige oauerftcuiui,,; van de pelitique macht of van eenig gedeelte deszelfs eriange».
Waar zou dan het begin, waar bet einde zyn vaa het, welhaast onnoemlyk, ge^al Geestctyken , Kerken, en Bedien», den, dac de Nationaale Kas zou-'moetcn onderhouden < Wanc "\, als ieder dooiflepene luiaard, of ieder dweeper, die zich win zyne Sscfe affcheurde, zich een aanhang vormde, eu Leeraar van dien aanhang wierd, het recht had, om eenj bflfiïfcsigiag voor hem, voor Kerkbedienden, en ecn of meer Kerkgebouwen te vraageH, tn jls dit hem niet kon , niet moge geweigerd worden, waar bleef dan de Lands C3S?
a, De SCaac moet 'er niet voor zorgen. Zy iminers is 'er geheel niec coe verpligr. De Burgermaatfchappy heefc niets tezeggui over .den Godsdienst, de eerfte is van deeze waereld, de tweede heefc zyne bedoeling op de andere waereld. —De eerfte moec de Menfehen hec cydelyk geluk, de andere het ceuwi0c aanbrengen. Deecrfte moetalles toebrengen,om den tttuger aan de Maatfchappy te verbinden; veele Seélen van Golfiliensc daarenteegen oncbinden den mensch van al het aardfche, en doen in hem eene onverfchilligheid^voor de waereld, voor de maatfchappy, voor zyne Meedcburgcrs geooore.i woro.cn ; maar het oneetfeheid dei onderwerpen, der bedoelingen, van Bur germaaefchappy en f<.ctw"Godsdienst is zooduidclyk door den Reprefentant Hahn betoogd, dat het verwaandheid zou zyn , daar iets by té voegen, en de Vergadering beltedigen, indien men kon vooronderfteilen, dat zy niec van'de incoherentie was overtuigd geworeen.
3e. Maar ik heb dan ook gezegd, dac de Staat'niec indien zin mag zorgen voor den Godsdienst.
De Burger Hahn eeeft almeede Apodiitice beweezen, dat 'sLands Penningen daattoe niet opgebrage, ook daartoe niet moogen worden gebruikt. '
Behaiven, dat, by het 83 Art. van het Reglement voor
deeze Vergadering, wy ons by plegtige Eede verbonden hebben , om te zorgen, du de penningen aie de Nationale Kas dia iclyk worden bedeed tot dat geene -waartoe zy door het Volk ■worden opgebragt. Hoe! zauea wy dan rechtfttee.es Cegen den wu des Volks aangaan? Wanc coch niemand onzer zal beweereu, dat het Volk zyne iasceu opbrengc, om de bronnen van verdeeleheid , dac is, feerten van Godsdienst, ce doen beftaan.
Maar daar Ce booven het zau de hoogfte onrechtvaardigheid zyn, den Burger te verpligten, om te contribueeren tot de beraaling der Godsdienst*oeffeiiing van zyiien Medeburger, wellte hy misfehien zeer afkeurt.
Dc Jood , die de Godsdic-nsc o: ffening der Ciiriftenen veracht, zal toe dezelve couint.ueeren I
De zogenaamde Gereformeerde zal zyne geiden zien befteeden co: hec doen van misten, terwyl.zyne Geeftelyke hem leerc Ce geloovek , dac de rnis eene argoder,y is. Hy zal dan ezyne fchaccingen zien feelieeden tot hec onderhouden van afgodery.
De Kwaaker, de Cöllegiaac, die meenen, dac zy geenen Geestelyken tot Voorbidder r^dig hebben, die zig God voor. ftellen nifcc als een Tyran, mam- als een liefdaa.üg Vader, die zyne Kinderen, zonder dac zy cen Advocaae gebruiken, hoort, ztec en befehermc, zullen aan moeten tonenbueeren om zulke in huil oog nutcelooze weezeus < en lui en lekker leeven te doeu leiden,
\Iiet vervolg van dit Advys en Zittier In ons volgend Nummer. J
. tct van d;; Zitting van Vrydag ag» jL Maart 1797.
Commisfie uit het Committé der Marine, brengt eer. - Rapporten uit.
Eer, Misfive van 'c Commietë te Lande, verzoekende dat de Vergadering een vasten rermyn bepaale, na welken geene R questen van Dorpen in Bataafsch Braband om remisfie, meer zullen worden aangenomen, en wel na den 1 July aanftaande: —— aan van Leeuwen c. f.
Eene Misüve van hec Committé der Marine, kennis gevende, dat zy den Schout by Nadn Lucas , Haisarresc hebbea aaagezegd, op heCTluis in 'c Boself en verzoekende, dac 'er een Krygsiaau in zyne zaak mag worden benoemd: 1 ■ in handen eener Perfoneele Commune.
Branger rapporteert op de Misüve van het Provinciaal .Beftuur van Zee.aad, iich gtëxcufeerd hebaende, om de precenfien ten lasten der geweze Admiraliteit te voldoen, in minderimjhunner quota in de peritie van 5 Millioenen, maar wel zo dit mogt ftrekkea in mindering der quota , in de pe. üt'ie van 10 Millioenen, deciinatoir advyfeerende: —— in advys tot Dingsdag.
Tet Prefident v.jor de volgende 14 dagen, woed verkoren de Rep reien tan t Couperus.
Eene Misfive vau den Minister Mtfer,'ts Parys, ftrekken. de eer conformeermg zyner communicatie van de behaalde overwinning in Italien.
De Dibetatiea over hec Plan van Conftitutie worden voortgezet. T
Waarna de Vergadering tot Maandag geadjourneerd word,.
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGS.



Cel r k heid,] r r r R * 1 i\b r o e d e r }s c b a p.
. B A O V E 1 I A A L
DER HANDELINGEN VAN DE S
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. * No. 457. Zondig dm 2 April 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
V,
Nationaals Vergadering.
Vervolg der Zitting van Vry dag, den 24 Maart, 1797.
Voorzitter K. W. de Rhoer.
ervolg van het Advys van den Burger C. L. van Beyma over het 705 Are.
Zoo zal ieder Ingezeeten vsn het Vaderland 's Lands tenningen zien verfpillen tot einders, die hy afkeurt. En dit zou de Volks wil kunnen zyn!! Geloven wy het niet, Burgers Reprefentanten; laat ors liever recht voor de zaak ••Uit koomen. De redehen, die dit Articul in het ontwerp der Conftitutie hebben doen inlasfchen, zyn zeker geene anderen, dan om de S»fte der Gereformeerden ftaandc te houden. De Gereformeerde Predikanten zyn tot hier toe be: taald; en wordt deeze feetaaling ingehoude, dan vreest men dat die Sette zou vervallen, Maar ik vraag: i. is daar toe waarfchynlykheid? En ii. Z© Ja, zou dat dan van eenen zoo hadeeligen invloed op de Burger Maatfchappy weezen ? -
Ik kan hierover met onpartydigheid fpreeken , daar ik in mYn leeftyd nimmer tot eenige Seftevan Godsdienst behoord heb , nimmer onderdaan van eenigen Geeftelyken , van welke couleur of leet ook, geweest ben.
Is het waarfchynlyk, dat hec beftaan der Secte van Gereformeerden -afhangt van het betaalen der Geeftelyken!
Ik geloof neen. De Gereformeerden zeggen, dat hunne leer op Gods woord fteunc — dat zv alleen door overtuiging beftaat,—dac zy de waarheidin t6i8 en 1619 gevonden heb ben — aar wel menfehen feilbaar zyn, maar dac het Nat.io.naal Svnode van Maurtts niet dwaalen kan. : Indien dej Gereformeerden van deeze ftel'ingen In hün Bart :Tjvertuigd zy», dan zullen zy, eeven gelyk de Roomfchen voor ruim twee eeuwen ,eeven gelyk de Arminiaanenin 1618, • wel zorgen,dat het licht der waarheid nier uitgedoofc worde.
Tot op dit ogenblik onderhouden de Roomfchen hunnen ■ r-Vftelyken, maar die hebben meer fubordinatie onder hunne Ledemaaten, zegt de Reprefentant Bosveld. Is 'cr dan eene
V Deel.
fubordinatie nodig tot het beftaan eener Secte, en wel by zonder, die der Geteformeerden, dan deugt zy niet; wanr dan ftrydt zy tegen het doel van God, die niet wil, dat de menfehen, om hunne gevoelens, aan elkander gefubordineerd zyn, . „ ...
|, Maar wat zal men zeggen van Luterfchen, Mennoniteti, Arminianen of Remonftranten, Perfianen, Grieken en zoo veele andere Gezindheden, als 'er iu óns Vaderland beftaant hekben die meer liefde voor de Godsdienst? of hebben zy meer tydelyke vermoge»s? Zoo het eerfte waar was, zo» zulks Weinig tot eer der Gereformeerden ftrekken. En het tweede is zeker niet waar Byna alle vorige Regenten en Ambtenaren waren Ledematen der Gereformeerde Secte. Deeze hebben zich in veele oorden, ten koste der toenmalige disfenters, vet gemest; wel, laten zy dan nu, Zoo zy niet om hun Ambtswil flechts tot die Secte behoorden , eok naar hun vermogen contribueeren tot het onderhoud derzelve. Ik geloof, dat de Gereformeerden zelven zich zouden ïchamen , om, na zulk een reeks van Jaaren , zoo ten kosten der anderen gevoed en gemest te zyn, nU dlt ophóud, te zeggen: dat zy onvermogend zyn hunnen Godsdienst te betalen, gelyk alle anderen doen, cn zoo lang hebben moeten doen.
a» Zou het nadelig zyn voor de Maatfchappy, dar de Secte der Gereformeerden niet meer beftond 1 In het algemeen was hef wenschlyk, dat 'er geene Secte meer beftond; dat ie menfehen alle eens waren over den grondflag van zedekunde , wanneer zy ook tot een gelyk denkbeeld ever de« Godsdienst zouden geraken kunnen.
Maar zoo het waar is, gelyk de Burger Bosveld ons verzekerd heeft, dat eene mindere fubordinatie haar zon doen Vervallen ; weg dan met die Secte, die fubordinatie tot in ftandhouding nodig heefc.
Zoo hec waar is, dat 'er 200 weinig liefde voor die S..«e by haare Leden is , dac zy , zonder betaaling der Geestelyken , zou vervallen; weg dan rriet die Secle, zy is deft mensch onnut en den S*at fchadelyk.
'Er zullen, zegt men, geene Predikanten, geene Hooglee. raars voor de Gereformeerden te vinden zyn, als zy van de Gemeenten afhangen; weg dan met zulke Geestelyken, die van hurfne Gemeenten niet willen afnangen. — Laaten zy bf Remonftranterj, by Mennoniten te Schoolgaan, en leeren, d;t men vaa de Gemeente kan afhangen, eerlyk map zyn,en gelukkig leven.
g Kkk M™



( *42 • )
Mvn a^gt U' mef hee gefol, met de misnoegdheid der Ge.
tcfotmcjisfl. v» • .j. • ,
Dan'is 'Cr we! e"enïgè' vrees','3atThveepérs, 'zot peTlö'ég°bm on^erymde Hellingen, van de yoorige Eeuw nog te geJooven , in ftaat zullen zyn hier of daar bewcegingen, ten voordeere dier Priesterdienst te beginnen; maar 'de rvfatie is daar, om geweld te keeren ; en de gezonde reden zal de eerlyjt dvvaalende welhaast te rug brengen
Ik ben dus van gevoelen, dat, daar het gedreigd ongenoegen dfr zoogenaamde G;:ri'fbrme(rden niet te vreezen is, en men , om met den Burscr van de K^fteele te Ipreeken, de beginzelen niet moet verzaak^n om voorziene inconvenifer.tcn.
Daar het gedreigd verioopen der Secle van Gereformeerden niet fcbaadelyJc voor de Maatfchappy zou zyn. 'er-geenc ree den oveiblyft, om de Geeftelyken uit 's Lands Cas tebet2alen.
De Preficknt. vraagt, of nu nog .meer Leden het woord over deeze materie begeeren te voeren, zo «een dat hy dan deDiseusüen daar over zal fluiten.
lïahn vr3flgt, alvoorens de Preftdeni concludeerd , of de Prejiiient met het fluiten der discuifiesi ook verftaat, da; men daar 'óver met meer zal mog:n fpreeken , én 7ich enkei-b-y appel norainal moeten verklaaren , of dat hy daar door bedoek , dat de advyf'en oyer de materie gefloten zyn.
De PreflderJ- z.egt, dat hy het laatfte bedoeld, iieei't, concludeerd conform , fblt voor , om de finale decifie tot morgen uit te Hellen ,. en hier mede de Vergadering te adjourneeten, bevestigende dit met den Preiidialen hametlhg.
De Vergadering fcheici even voor drie uuren tot ■acorgen ochtend ten 10 uitren-.
N-ationaale Vergadering. 2 itting van Zaturdttg den 25 Maart 1797; Voorzitter; K. W..'de Rh oer.
Een quartier na 10 uuren wordt deze Zitting geopend, door. den laatst afgetreeden Voorzitter,. De Notulen worden gcrefumcerd en gearreftcerd.
Waar na gelezen en in Deliberatie gebragt Worden de volgende Misfive en Adrcsfen:
Eene Misfive van het Committé tot den Oost-Indïfclien handel en bezittingen,, te kennen geevende , <int, welke 'pogingen ook door hun waren aangewend ten einden op den bepaalden tyd de rekening en verantwoording te kunnen open leggen > zulks hun echter «ndoenlyk was. gewei-st; waarom zy dan ook Prolongatie van den geftatueerden termyn- verzogten: — In ■ianden van Tedïng. van. Berkhmt c. £ om fpoedig
■Advys.
- Een Request -van Se-Roever, om tot Coi»mies dér
Convoyen en Licenten re Groningen te woréfen aange-
firelcf: — gerenvoy»ew aan de Marine. ' '
Request van een Burger om op Surinamen te mogen navigeren: - -.;5mitte totden West-Indifcben
Handel en Bezittingen.
Een Request van C. de Lange, om 8 vaten Sty.Tel te mogen ontfangen en op/laan, of wel tranfito temogen doorvoeren :. aan de Marine om Confideratiên
en Adv:ys, M
Öndérraeïaane Requestea om Paspoorten: . ■ geaccordeerd.
Ferhoyfin rapporreert, namens' de perfoneelfr Q>mmisfifi, in wier handen, by Decreet van j Maait, gefield was het Advys van het Committéder Marine, op het Request van onderfchcidene Fabrioueurs^ïn Wolle Laicenen &c;-in de Meyerye van dVlT^osch, tenderende om den vryen uitvoer -van 'Voornoemde Goederen naar de Jaarmarkten , in den Lande vaa R.aveftyn gehouden wordende, ch 'den vr.yen Wederinvoering van alle die Goederen, welke op voornoemde Jaarmarkten' oriverkógt zbudéngcbléven' zyn. 2?„De Vryheid om voornoemde Goederen buiten 'sLands te mogen doen verwenDat zy,. het 'Advys van voornoemd Committé,'als ook het Request geëxamineerd hebbende, tot voortzetting en bloei der Fabrieken geene zwarigheid zoude maaken,. het verzoek der Reqiïestrnnten, onder bepalingen, en het presteeren van cene Verklaaring, te aC cordeeren. ''
Gy/>''zegt: •*
Met'deinieste overtuiging oirderffeun ik ftét nitgebfagte Rapport én conformeer 'er my in allen d.'ele mede; doch moet even in liet voorbygaan zeggen, dat, hoe zeer' hef Committé van de Martïte overtuigd is, datJiec cerfte Lid van bec verzoek der Reques. tr.r.H6n van Gtldojfp behoort geaccordeerd, te worden, het&Jve niet aflaat, da'nTaan zoodanig" kostbaar, moejelyk, en, raag jk het zeij'!cn, vexatoir middel te attaelieeren, al is het plombeeren de:' goederen in ques ie.
De Rapporteurs habbeii de zwakheid en nietigheid van riet plombeereii, om fraudes tegen te gaan, of tc beletten, zeer-wel opgemerkt. 1
lk, Burgers Reprefcntanten !■ ben opgevoed in een plaars , alwaar het lo'id is ingevoerd geweest, en üen daar, van naby ovèrtuigd geworden, niet alleen van de zwakheid en nietigheid van het Lood, om fraudes te beletten, maar in tegendeel dat het juist een middel is, om die gemakkelyk en ftraffeloos te kunnen pleegen.
Dé Rapporteurs hebben dit eeniglïnts entvomvd en ieder, die met dat Lood bekend ftaat, zal dat weeten ; derhalven kan het in deezen nergens voor dienen, dan em voor die van Gel dorp eenen heelen nieuwen Amptenaar van de Convoyen en LiceirtcïPa feheppen, wiens onderhoud of het Gemèene Land, of de Fabiiqneurs van Gldörp noodzaakelyk moet drukken, en dus hot Pabricq bezwaaren, en desz.lfs bloei en voortgang beletten.
2,edert onze-.gehikkige Revolutie heeft het Comrmtré der-Ma-,



( 443 )
-ïlnV goedgevonden , het getal zyner Suppoc^ên. 111 Baunf^h Braband rat ieders ,verbazing, en gevoelig, verdnet der bewoo^tTen van die Provincie racer _-n meer te vern^mgw.dwen^--—•Reeds ever lang, Burgers Reprefentanten! heeft de Hoogst Ge«fcrnlh'ueerde Macht van Bitaafsch Brstnnd aan deeze VergaueTin?' zoo over die vermenigvuldiging, als vexauen van die Sup polsten, batte khgten gedaan; doch tot hier toe. hoor ik, c*ntrénd da'., van geen redn-s. De traktementen van die Cotnmife'n die V meergenoemde Committé ten Platten Lande fr) de Mejerv op'de Dorpen heeft gezonden zyn, zoo ik vermeen,, v«nV tot iod ÖiiH; jaarlyks. De Emolumenten kunnen nie* anders (door de meenigce der Commifen . dan zeer weinig zyn. Zoo die Commifen het geluk hebben van door den Hemel ine Vrouw en Kinderen gezegend te zyn, or worden, kunnen zy daar niet van bcftaan,ên worden das byna in de onver.ncidelyke Sziakeivkneid aebragt, van óf de goede luiden alom te vexeeren,oï lSte moéten teder,; en dit laatrte, üurgers Reprefentanten! valt immers zoo hard ? — en wel te meer daar de ondervinding aan ons Bataaffchi Brabanders van byna onheuse! yke tyden heeft doen zien, dat de verteer zand-t««?t van ons Gewast de eigenfehap heeft van Ambitie tot Uyn lieer mrahföcr Celdelingen uit de ^Pwvmcien tot ieders verwondendftevk a^tTzerwi, en hertchyiu, «rmen totnog toe het niet in 't hoofd kan krygen , bïaave inboorlingen van dat Land,' die, aan die Myn liter nu kende lucht gewoon zynde, er gantsch niet van aangedaan worden, te employeeren. _
-Ik h°b dit willen z g£» ! Burgers Representanten 1 om het nietige door'het Committé der Marine voor geflaagen Lood te bewogen, en tevens het i'chadclyke, dat 'er is ,in het vermeerderen dernutte-
i0-X'teihaard«"aIveh, dat ik my ten volle Conformeer met het ui.tgebragie Rapport.
En wordt conform geconcludeerd.
Nieuhoff rapporteert, namens de perfbneele Commisüc, in wier handen , by Decreet van den ai dezer \\ a.J geftcjd de Misfive van iiet Committé der Mariue-, nopens dc verzogtc Authonfaüe, tot het doen uitbaggeren- der Kribben in de Rivier de Maas.
Dat zy, alles eeëxamineerd hebbende, van Advyze zoude zvn , om 'het Committé te authorifeeren tot het aangaan'van, het Contraft, en. het nodige daar toe te bewerkftelligen: — Conform bellooten.
J. A. de Vos- van Steenwyk rapporteert, namens de Comrnisfie van Finantien, op het, by Decreet van 27-February 1. I, in haarc handen gefielde Request van de Municipaiiteit van Texel, omme betaling te erlangen voor door hun gedaan ne uitfehotten, ten behoeve van de. aldaar mgefcheepte Hanoverl'che Vrouwen en Kbidejen.
Dat zy, daar over geconfereerd hebbende met ICoinmisfarisfeu uit het Committé der Marine, enigen hid, dit voornoemde Requestranten zich bereids, ten dien einde hy H. H. Mog. hadden vervoegd, zynde hurt toenmaals eene Ordonnantie op de GensrahteitS^ Rekenkamer afgegeven; dsn welke zwarigheid gemaakt had d'-z- lre geheel te voldoen, daar, naar hunne intentie, de Vrouwen,en.,Kinderea.nie.t als Krygsgevan-
gevangenen, maar als een gf!ee;te de? ïïagag'.e, we*e de Engelfchen, byhun ove; naaste vlugt, hier te Lande hadden agtergelaten, moesten worden befebouwd: dat zy deze redenen voldoende hadden bevonden ; dan ook tevens van gevoelen. waren, dat die gsmaakre kosten niet, eeniglyk door de-, refpefiive Municipalreiteif konden worden gedragen'; waarom zy zo^u voorflaan, de Requestranten te remoyceren aan de fioogst 7geconrtitucefde macht in Holland: —— conform •geconcludeerd.
Vonk doet het volgende voordel.-
Zints eenige dagen heb ik geaarfchl, eeiae infonuarie ter UI. bennis te brengen ° welke my v'auVgoedtihand is toegekomen; dan federt dien tyd de nad:r ingekomen berichten mé.r waarfchynlykheid aan het gebeurde byzettende, heb ik het van- myij plicht garekeud, UI. van de bedoelde omftandiglieid niet onkundig te laten. — Het is de démarche, door den Generaal Do 'jam, conimandecrende ad interim de Noordelyke Armee, door nnddel van een zyner Adjudanten Generaal, by 't Provinciaal Beftuur van Friesland in 't werk gefield. —i
. Luidens myne berichten, was het op den 25 February 1., 1. d»f een Francch Adjudunt Generaal te Leeuwaarde arriveerde, veorzien van een fchriftelvke last van de Genraal en Chef De Jean (welke hy geëxhibeêrd heeft) om fuccesfivelyk lc doorreizen 't CoÜumer Land, 'tRand van Dokkum , 'tQuartier van Leeuwaarden , dat van Franeker, en dat van Harlingen , ten enide a!,dii.r de ondeifcheiden berishten in te winnen, welke in zyne byr zenderc inftructie vervat waaren. —>-
Agtervolgends deze byzondere inftrucu'e,, waanchynlyk heeft aan 4t Provinciaal Beftuur van Friesland de. agt^lgende vraage» gedaan.
ï°. Qtiei est le vêritable esprit des habitans de Frise ?
2°. JJjielles sont les causes, qui ont donné lieu au dtrmer ixotl-
venient insurïectionelt - ■
3°. Qiiels soul les moyens, qui ont éU employés, puur en ah
réter les suites, 6? cwp&her le retou; ï 4°. Qjiel's effets ont produit ces .moyens sur l esprit dds kaki-
lans? , „
5°, Quelles sonl les opinions dis Prüons sur. la nouvelU Cmr
'stnutionl , „ , , . '
6V. Comment le Peuple a-t-il cnvtsagé Vamslgamc des deftetf 70. La derniere émeute a-felle étép.tparée & combi-
xée , & a-Ueüe ea. des ramefuations.? 8°. Les personnes déténues actueiLmeiü par mesure ^c- sursté»
som- elles reconnues pour avoir pris part a Vinsurecthn ; ou
le sont elles sculement a cause 4e leurs opinions i —.— Ik z d geen gewis .aaken van de antwoorden, door 't Provin. tiaal Beftuur van Friesla-d op deze vragen «gegeven, alzo de beoordeehng derzeïyen niet ter Cognitie van de Nationale Vergade-
rin" ftaat; maar in het zekere onderricht te worden, of op>
genoemde vragen wezenlyk door of wegens den Generaal De j:am ledaa'i zyn, is iets, 'twelk ïnyns bedunkens aan deze Vergadering niet onverfchillig zyn kan ,• immers niet .betrekkelyk eepige», dewelven, en het is om deze redenen, dat ik voorft ,11e, dat. va« wegers dezelve aan 't Provintiaal Beftuur van Friesland worde aan-, selchreven, en verzogt, om aan deze Ver ;adering te willen mededcelen , of 'er in de daad zuike of dergelyke vragen , als hier boven vermeld zyn, door »f van'wegens dea Generaal en .Chef Di iean aai) het zelve gedaan zyn j op dat deeze Vergadering ia, haare wysheid'zodanig befluit neeme , als den »att der zake, ea. haaren plicht hsur zullen voor/chryven.
De Pre/idem ftelt voor, dit te houden in Ad-, vys, daar de Coramisfic uit. de üinnerjlandfche. Kick 2 C«A»



C 444 1
Correspondentie, -welke zich naar Friesland had begeven, en herwaards geretourneerd was, zeker Rapport zoude uitbrengen.
Gevers zegt f dat hem niets legaals bekend was, dat 'er twee Leden dezer Vergadering in Comrnisfie naar Friesland waren geweest J dat hy vctders het gedaane voorlid onderfteundc..
Vrede zegt:
De Vergadering weet niets, op een legale wyze van een Comrnisfie uit de binnenlandfche Correspondentie, die naar Friesland zoude geweest zyn, en dus kan de Vergadering van daar geen Opheldering verwachten.. Maar de Vergadering hoort hier, door een harer medelecden, een voordracht, dat een Fransch Officier op order van den Generaal Iie Jean aan het Provintiaal Beftuur van dat Gewest, zodanige opheldering zoude gevraagd hebben, die inderdaad eene bemoeijing met ons bu'shoudelyk Beftuur ten eogmerk hesft.
De Vergadering kan op deze voorftelling niet onverfchtllig zyn, en werkloos blyven. De onaflianglykhcid der Bataaf fehe Natie eischt, dat'twy onderzoekon en belluiten. Het Fransch Gouvtrnement heeft te dikwerf verklaard, dat het op onze onaflianglykhcid geen inbreuk zou maken; wy zyn dan ook aan dat Gouvernement verfchuldigd, dat wy de zaak onderzoeken, op dat zoude kunnen blyken , dat zulks buiten zyn voorkennis en tegen ayn wil is gedaan.. Ik. appuiecr dus., met al myn vermogen, het voorflel van den Burger Vonk , cn concludeer, dat daadêlyk aan het Provitiaal Beftuur van Friesland worde gel'chreeven, óm opening te geeven, wat van de zaak zy, om daar na als dan zodanige mefureste neemen, als deeze Vergadering zal nodig vinden.
Vitringa- zegt:
* Ik zal niet ftilftaan op- de Helling van verfcheidenc Ecdèri betrekkelyk de legale Wetenfchsp, welke de Virgadcring draa"t Van de afzondering eener Perfoneele Comrnisfie, uit het Commit'ié van Binnenlandfche Nationaale Correfpondentic naar Fricslar-d Ik ben zelfs Lid dier Friefche Commislie geweest, en Rapporteur van dat Committé: ter dier gelegenheid; en ik twyfcl niet, of een aantal Leden dezer. Vergadering zal zich nog te wel met'my herinneren de hevige en langduurige discusfien, welken in onze geflotene Vergadering hier over zyn voorgevallen, dan dat menecnige legale ignorantie dezer zaak zou kunnen pretenderen; l Het Journal of Verbaal.dezer onze Commislie wordt thans drtnr onzen Secretaris in order gebragt, en de Stukken daar toe behorende gerangfchikt;-en zo dra wy bet Rapport hier van in gereedheid hebben, zal ik met-myn Amptgenoot van Mantn onnud lyk hetzelve in ons Cömmitte brengen, aan het welfcè wy door everkropping van ander werk tot nog toe geen ander dan prealabel en mondeling verdag hebben kunnen doeii; en als dan zullen wy tevens kunnen opgeven, wat aan ons betrekkelyk- liet vtrblvP en de zending van den Adjudanr Géneraal Betkcr in die Provintie, is voorgekomen.
Terwyl ik niet tvvyfele, of ons Committé zal aan de Vergadering van dit alles het nodig- verflag ten fpoedigften ■ doen toelco
Van Hooff vermeent, dat. de zaak niet moest worden in Advys gehouden, maar wel degelyk onderzont, tiaar 'er de Souverainiieit dezer Republiek aan ge!e4n lag; dan dat hy vermeende, dat dit voorflel ten dien einde behoorde gefield te worden in handen der Commtsfre van Buitenlandfche zaaken.. -
Vreede zegt -.
Ik herhaal het, de Vergadering weet niet legaal, dat 'er eor Commisfie van de Binnenlandfche Correspondentie is naar Friesand geweest Ten dien einde herinncre men zich wat'er in het Coramute is voorgevallen, toen de binnenlandfche Corres.' pondentie bet voorflel deed, om daar een Comrnisfie heen te zenden., hennncre zich de hevige debatten, die daar tüsifhen rayen andere leden voorvUcn. In wat was het einde ? Dat de Comrnisfie van binnenlandfche Correspondentie haar voorflel wc! der te rug nam en introk. Da Vergadering weet dus niet ïe\7al dat de b.nnenlanfche Correspondente zirtts uit eigen hevKf daar een paar Gecommitteerden heeft heen gezonden, enot minder wat zy daal verricht hebben: en dus ficrhaal k "at df Vergadering van darr gcen opheldering vraagen kan of kan vP7 Wachten. Maar nu op de Zaak zelve ïö.nen%e, moet ik zeggen dat ik hy de voordracht van den Burger Vonk twee poincten hëh aangetekend , die my inzonderheid toefchynen, tot het hul houd?' lyke, en het inwendige van ons Beftuur te bebooren, eb ondcrgeen titul totMiljtaire bemoeijingen kunnen gebraclit warden Dit is de vraag, nopens de devkwyze der Frlesfche Na/ie o^r deCinfiituite; en over de amalramen der Schulden. Wat hec-fr nvt de.ze een Fransch Generaal van "ooden? T>h ü n»t 7 /? ,C en hui,houdelvk. En zoo wy toelaaten, dat zich c'c Fra'sch Generaal daar mee moge inlaaten, dan loopt onze onafhanElvkhehi gevaar — En wy kunnen in de Posten , die wv bel\Sn nl. by de BataaffcTie Natie niet verantwoorden, d7w7gce„onderzoek en gepaste voorziening m deeze ailergewichti"fte zTak dn™ zemde,,. IRiar-e onntouglykbeid is toare^grooiftl f ba f o£ê' pl tht Vördèït dus, dat wy poogeu te weeten, wat \r beeft nVts gehad; en het Franse!i Gouvernement zelfs,'bet kansel,m-t töifl, dat ahyd voor Europa onze oraflianglykhüd feel erké ,d en zyn voornccn.cn, om zich daar niet in te mengen, mo(t elnpogmg goedkeuren die zul. kunnen ftaaven, dat bet zdve dw. aan geen deel heeft. Dtejra opheldering kunnen wy alleen li et grond krygen door het Provinciaal Beftuur van Friesland Tthcihnal dus myn voorflel, om aan.hetzelve te fchryvei en Cn , cludeer dus als vooren. en <^on~^
' Ten Berge zegt, dat het hem voorkwam , dat dmr' 'ër geen de minfte drefte aanfchryvïng van Frie'sland over deze zaak ter Vergadering was Ingefiomen, 0£ Ichoon zy anderzmds nog al gewoon waren over ccn en andere-zaaken deze Vergadering te informceren, dat het hem dus, herhaalde hy, voorkwam, dat het "eer sants de zaak. dezer Vergadering was, zich hier mede in te laaten , en dat wel,, op voorflel van een enkel particulier L.d dezer Vergadering, Welke 'er mede met legaal van geïnformeerd was ;■ hy zoude dus v n gevoelen zyn, dat,, zoo al de Vergadering 'er zich een.gzmds aan het gelegen legsen, het niet anders konde zyn ,. dan om het Voordel ;n Aebvs teho,. den, tot. dar de. CommisGe,. welke naar Vriesland geweest was, haar Rapport had uirircbragr. Immcrs konde men met.ignoreeren, dit 'er-zodanigeene Com mislie derwaards was geweest — een Lid aldaar van had du zelfs betuigd; hy moest zich dus ten uiterflen verwonderen-, dat u.en konde declareercn daar niets van bewust te zyn.
. Ilofman'zegt, dat hy ih zoo verre Ten Berse moesr inn„w>» ren dat em zeer wel belust was dat 'ef ele ^JTg*;
yen, clic tydens der Deliberatie over het afzenden dcrzelw f» Committé Gemaal, by gedeclareerd had, teWien"itó«*
febr^.



C 44* )
fL'traddyk «1 verderfclvk voor de Burgerlyke Viyheid zoude zyn, en 'er zich ten kragtigltcn tegens verzet had; dat men ook naar vecle debatten en «Üscusfien, het voordel daar toe had ingetrokken, nadat «onderfchcidene Leden gedeclareerd hadden, dat zy het ter verantwoording der Comrnisfie van Einnenlan-tfche Correspondentie overlieten, dat dus, 200 men ter dezer Vergadering declareerde,, deze Mi".fle te ignoreercn , men daar door niet wilde te kennen "ecven,. dit men' niets van die zaak wist, maar wel dat 'er niets legaals van bekend was , zoo als hy dan ook declareerde ; daar hy overigens het geproneerdc appuyeerde
Vitrin%a zegt;
De voordracht van den Burger Vreede, h 'trekl;c!y_,k het rcfultaat der deliberatie'.! van de Nationaüe Vergadering over onze Comrnisfie , komt my voor niet naauwkcurig te zyn.
Het Committé van Binnenlandfche Zaken trouwens heeft geenzins derzc-lvcr Propofitie ingetrokken; maar het was op voordracht van den Burger de Mist dat het zelve alleenlyk beeft toeeeftejnd (om daar de tot de Friefche Commislie benoemde Leden, en' fpedaal ik zelfs, ons finaal van dezelve, om redenen, hadden "ecscuféerd) om nogmaals te beproeven, of die of andere Leden tnogteu te bewegen zyn, om zich niet die Commislie al nog te belasten, • , ,r
F.n het was dan ook, na informatie van den geest dezer Vergadering, in de diseüsfien Opengelegd en na de inlimulatienals of men geen moeds genoeg zou hebben, om, zonder authorifatis dezer Vergadering overeenkomftig onze bêftcmming en ii.ftructie die zending oo ons te nc.nen , dat wy refolveerden,, ons daar mede te belasten . 'en die Comrnisfie öoR werke'yk htbbcn afgelegd : zullende wy voords, gelyk ik reeds gezegd heb, dan ook niet nalaten o;n van het geene aan o\s in de legale confereutten m"l de Geco'uTulieerde Machten in Friesland , met relatie tot het aldaar verhandelde door den Franfchen Adjudant Generaal is gecommuniceer.!, in ons Commite behoorlyk verflag e doen, het welk dan, daar van aan deze Vergadering het nodig bericht zal kunnen doen toekomen.
Vrcede zegt?
Ik zal het nu , na de nadere voordracht van den Burger Vuri» en daar voor houden, dat deeze Vergadering, zo als ik gezegd heb, niet legaal weet, dat'er een Commisfie uit de binnenlandfehe Correspondentie naar Friesland is geweest: hy coch erkend zoeven, dat de propofitie in het Committé Generaal, na de daarover voorgevallen hevige debatten, door de binnenlandfche Correspondentie is terug genooinen cri ingetrokken, en of zy dit uir zich zeiven gedaan heeft, of op. voorflel van d n Burger de M<st\ dit doet niets- ter zaak — het vooiftel is ingetrokken, endus weet de Vergadering niet legaal, wat zy daar na uit eigen'
Ipwee-ing heeft kunnen goedvinden te doen. Nu tot de zaak ,
?Jêlf —' 't Is het Provinciaal' Beftuur , dft ons moet opheldering eeeven, en niet de Commi fie van bfmienlandfchb Corresp-mden-
tjc Wy weeten niet wat dié weit, en of zy wel iets weet;
maar het Provinciaal Beftuur moet het weeten, en-het is dus daar /waar wy opening vraa.cn moeten. Wy kunnen, wy moge*
hier den langen weg niet optvecden Neen zeker L Wy mo-
«cn niet uiillellcn," daar het de- bnsfbanglykheid der B'ataaffch'è Natie geldt. Wy zouden ons voor haar mei kunnen vcrandwoordc'n, en even niin ons hunnent verandwoorden voor onzen lio»gen Bondgenoot, zoo wy deeze zaak jn het du:ster lieten, wanneer elk daar van zoude kunnen denken , wat hy goedvond. Ik conludecr dus alwe-.r, om aan het Provinciaal Beftuur te lcliryvcu conform het vooiftel.
■Queyjen zegt, dat hy alleen moest remarqceeren,. .d'atT zoo zyne Memorie Lem niet bedroog, de zending dier Commislie by tommTgé Leden niet juist oenoteerd was; hy wist zjch nog zeèr wel te herinne¬
ren , dat, nadat 'er hevige debatten waren voorgevallen, men het nogthans aan de Commisfie van Binnenlandfche Correspondentie had overgelaten , om eene bezending naar Friesland te zenden; althans aan die zyde der Zaal, waar hy toen gezeten had, was dit zoo begrepen. Dan het konde zeer moge'yk zyn , dat veele Leden dit met verflaan hadden , doordien de meeste uiet ordentlyk op hunne 'plaatfen, maar zich meest alle Kaande voor den Zetel van den Prefident, zoo als zulks meermalen plaatshad, bevonden. Hy was met dit alles verwonderd, dat de Commisfie, welke reeds voor eenige dagen geretourneerd was, tot nog toe geen Rapport had uitgebragt, waarom hy infteerde, dat dit ten fpoedigften mogt gefchieden. Ven Manen zegt;
Dat hy niet kan bcgrvpen hoe het vooiftel van den Burger Vonli een object van deliberatie kan zyn, daar het zeiven rust op eene zydelingl'che informatie, of hooren zee.gen. Dat by , mede in de Commisfie naar Friesland zynde geweest , aldaar wel gehoord had , dat aldaar, vóór de komst der Commisfie, reeds een Adjudant van den Generaal De Jean was geweest, welke, onderanderen, aan Leden van het Beftuur had gevraagd, hoe men aldaar dagt over de eén en onverdeeldheid van de Republiek — en de amalgamaiie der oude fchulden; doch dat de Leden van het Beftuur'zich. deswegen geeiizins hadden beklaagd, maar zulks alleen pasfagrrement hun hadden verhaald; en men geenzins aan eenig Beftuur zoude kunnen beletten, discourfen te voeren, met Officieren in 's Lands dienst; noch ook aan deze Vergadering ftond te informeren, of en wat op dergelyke vraagen was geantwoord, zolang zulk een Beftuur zich deswegen niet beklaagde, of zich aan deze Vergadering adresieerde. Dat dien volgende het vooiftel behoorde te'worden gevcjecteerd, en geen object van on ■ derzoek konde worden, daar men van de zaak zelve genoegzaam geïnformeerd was.
Okhuifen zegt, dat het hem uit de Discuslïen voorkomt een poindr. van gew'gt re zyn; waarom hy verzocht, dat deze vragen ook in het Hollandsch zullen worden voorgelezen.
Gevers zegt: dat het hem voorkomt, dat de Burger van Maanen zich zelve tegen fprak; daar by declareerde, dat zy 'er niets van bewust waren, maar nogthans 'er, by wyze van discours, pasfageremont van onderrigt waren. Hy vermeende dus, dat het ten uirerftcn' noodzaketyk was, dat de Vergadering 'er zich op informeerde, waarom hy nogmaals het voorflel appuyeerde.
. Ten Berge zegt, dat hy ten oogmerk had, om ook van de waarheid der zaak onderrigt te worden. Daar nu de Burger Vhringa der Vergadering berigt had, dat zy van deze zaak niet ten eenemaale onkundig waren , vond hy., het ongeraden naar Friesland te.fchryven, daar men hier onderrigting konde bekoomen.
Van Lange zegt, dat hy het voor Vonk voorgeHelde appuyeerde; tiat hy, ofichcon men het rapport der Commisfie van Binnelandfche Correspondentie afwagtte, nogthans niet zien konde, dat met het fchry■ ien iets werd ver'oorcn; daar hy dan ook op infteerde.
[,Bickcr zegt, daar het thans reeds half Tw?alf uuren was, en dus reeds over den bepaalden tyd om cm aanvang te maaken met Kkk 3 de



< \H6 *)
^e.-delii)e«t»ei>.rvtr.r.M Plaa yan , Cbnftirurie •, hy .voorftelde, ton
ein^le aa. deziik een ei-jejé .JjL mik.e.ri., o.n by AppM Notnin.il te dcctdeervr., of flir.voptftfJ gelevivoy?eril zoude. Worden aan de Oimmi^fift' van Bianeiila'r.dFche "Correspondentie, dan wel worden gei\jeéie:rd?:' '
C. L . va n Befma zegt:
'Er is door een Fm. fch Militair in bezoldiging deezer Republ;cq fiaaitde'. onderzoek'gedaan-, zegt mén , na - de gevoelens der Natie., fpcciaal over httaanneemen der Conftitutie en de Amal.
Dit zon eene inbreuk oj.Jcindcpande:itie der Bataaffchc Na'üfe.zyh. ; ,. " ' -j
D. . zc kan niet itoomen utt het Directoire van Frankryk, noch »it éeniS Tiiimst^r, want daar reegen ftryden alle zoo niec-nigvuldige De'claijitien, daar liegen ftrydt de Alliantie, die tusfehen beide" Republicqueu beftaat. . ,
Zy kan niet koomeu uit den Franfchen Generaal de. Je an zeiTe, want behalven dat hy, als een Militair, zig met'go-ene poiiricqtie zaaken zal mderjen ., fbtjdt dit ook teegen deszelfs alom gero md CaAéter.
'Het is dus waarfchynlyk , ja naar het', my voorkomt genoegzaa-tn ïeeker, dat hier de iiitriguc gewerkt heeft, en dat de Generaal ixe Jean' zal aangefpoord of uitgelokt zyn, door zommigen, die wel-gaarne de handen in het beftuur van Friesland wilden (laan, en al was bet door dreigen of geweld aldaar de Geliefkoosde Conttitutie zien. aanaeuoomen, en in de Amalgame van Schulden toegefterad. .Zulke intriguanren, zulke verleiders, moeten ontdekt «.geftraCt woideii. liet is daarom , oat Ik volgeads de pïojjofl-a tfe. tot èene zending, 11411 het Provintiaal Beftuur 0111 berigt concludeer;. • tfv •.j-lpjofe.yjWi.. .-b'-S <J ' ' '.. : -
Geverf'zegt, dat hy zjch }n geen-en deele konde conformeeren met het door zieker voorgeftelde alternatief, daar de zaak van ah te veel delicaresfe en belang was, om zoo maar te worden gereje&ecrd.
Van Maanen zegt: ,-I}»p-;'af geeit,dtf-minfta-contradictie is in het gead-vyfeerde van den Burger fl.rirga en hem, dat, hoe zeer die Burger wnneendcdat men'by hei nader, te doen rapport daar van verder zoude kunnen ' mentiotieren, hy echter van dat gevoelen "niet W-as: doch dat des niettemin zy beide daar in overeenkwamen, dat die zaak hun-!, als.gezegd, v^ voorgekomen. Dat men net anders nodig had om Van zyn gezegde overtuigd te worden, -j— dat het Be-1 fïuiit van Fviesl'and.j lioe zeer men hun daar van discourfivement
iets had gezefd, zich niet bezwaard bad geoordeeld dan
faczier bet fchriftelyk antwoord , der vereenigde Commisfien ïin 'Gfid;pwi.ee,i-den en Binnenlandfche correspondentie, op de vraagea," door hun Gedeputeerden aan dezelve voorgéfteld, waar in geen enketwoord, van.beklag of anderzints over den Gen. Bi jean of ^esaelfs Adjudant voirtkwam—..en waarvan dus geen Hader Rapport door bun Gedeputeerden konde gewacht worden—. en even min eenig onderzoek naar die ziak kon nodig geoordeeld worden, daar dat Beftuur zelve geen klagten deswegen hebbende, deze Vergadering- ook geen recht had, hun deswegen ook verantwoording af te vorderen.
' Brands zegt:
- Ik zoude mv met het Pré-Advis van den Trejident vvel kunnen conformeeren, om deze Propofite te {tellen in handen van de Comrnisfie tot de Binnenlandfche Correspondentie "om dezelve te examinecren, niet alleen om dat het van haar Competentie is, maar ook vooTJiamenlyk, om dat zy in de gelegenheid is, ten. #ïe '-, ia- het byzsnder te zyn geïnformeerd, en waar¬
fchynlyk in ftaat-om deswegens aan de Vergadering -tea fpoedigften rapport te doen.
- Maar', Medeburgers, het verwonderd my, dat verfcheidere Leden dit voorflel befchouwen als te voorba- ' rig, eö het daarom willen in Advys houden, anderen weer als met legaal, en enkel fteunende op losfe geruchten, .of zydelingfe ioformatien ; zoo als de Miger van Manen in twee agtervolgende Advyfer, wil te kennen geven, en dus het zelve fchynen te willen anulleeren of ten minften verydelen»
Zonder ntf de echtheid of legaliteit van gezegde Propofirie te defendeereti, vrage ik aan den Burger van Manen, en aan alle zyn Medeleden van de Binnèlandfche Correspondentie.; op welke gronden, op welke, legale mformatien fteunt de voordran der gez. Comm:sfie, die zy met zoo veel preslance; met zoo veel empresfement in deze Vergadering deden, om uit liet midden, derzeive eene Commislie naar Friesland te deoerneeren, en toen het duidelyk bleek, dat de Leden der eerstgen. Commisfie in den haren zelve huiverig waren, om volgens haare Inftruftie zulks eigeser Authonteit te doen ; toen zy den toefhnd var? Friesland zoo akelig afmaalde, en de Vergadering adhorteerde, om daar niet onverfchiliig & te zyn; toe», eenige Leden dezer Vergadering aan haar vraagden „ welke legale kennis zy daar van droegen, en op welke gron.ien die berichten (leunden. Is toen niet duidelyk gebleken , dat zy gecne andere Informatien hadden, dan uit particuliere Brieven, Couranten of Nfeuwspa, pieren ? Ja ik meen zeker te wezen, dat de refcriptienvan wegen het Provinciaal Beftuur van Friesland, op de.inform.atien van c-ezu Commisfie, over den toedrast van zaken, aldaar, zeer gerustftellende waren. Dat !ejp? voor de inwendige rust en veiligheid in hun gewestniets te duchten was, en zig des noeds vel ffi ftaat bevonden, om alle oproer en geweld met kracht tegen te gaan, en zoo voorts. Echter heeft de ( ommisfie van Binnèlandfche Correspondentie, ^eker uit krachte van.haare Inflruftie, goed gevonden twee Leden uit haar midden te deserneeren, om aldaar een plaatzelyk onderzoek te doen, waar van wy het Rapport nu? wachtende zyn.
Nu gevoelt immers elk Lid dezer Vergadering met my, dat de Argumenten door den Burger van Manen. en anderen, tégen het gedane voorflel, te zwak zyn, om 'er de attentie dezer Vergadering van af te trekken te meer, daar ik meen den propenfnt te hebben horen, zeggen, dat de berichten hem van goeder hand zyn toegekomen, en alle/ins waarfchyn'yk zyn; weshaiven ik my nogmaals :refereere aan het Pré - Advys van den Prejident, om het te ftellen ïn handen van de Commislie der Binnèlandfche Correspondentie, tot exa, minatie, en daar verders zodanig gebruik van te maken, als zy zuilen oordeelen te behoren.
Vitringa zegt:
'Er is dunkt my, gelyk men echter fchynt te Rellen, geene di
min-



C 447 )
minste contradictie, nisfchenmyne avances en dte van raynen me"de/Üecóm muteerde van Manén, "betrefclyk de zaak t» qfiésue; want uoe zier dr-xeWe verklaart, dat onze kenn>s van.de zending van «melde 'Adjudant alleen berust 0,1 eene (-atja^ere ker.nisfcWffig 'van het Titcfchc Committé-, zo is dezelve niettemin in zo Verre legaal en zeker; en het is dus afl cn tic tegen(rclting van eene rchriVehH' kennisgeving met de moitMinge, welke de.Bttr. oer van Manen pasfager noemt. Even weinig is„my:is inziens, de reflextie van den Burger Hofman gegrond, immers voor zoverre hv die uit myn gezegde fchyit te halen • vermits ik wel hebbe feltelü", dar wy, als geene directe zending van deze Vetgadcrin. hebbende, aan -onze Committenten eerst rapport hehom te doen, maar geenzïns, dat het Committé van Binnèlandfche Correspondentie Hechts het een of-ander hier over •aan deze Vergadert* z< u berichten.
Van een Committé trouwens-met een zoo gcwichtigen last voorzien als- dat, en, zo ik meene, te recht het vertrotwe.n de.
Ver' dering beziitende, moet men immers verwachten, dat ben volle* - en fgfficieitc bericht ..an dezelve zal worden gedaan.
En om eind■ lvk iets van de zaak zelve te zeggen, komt het my voor, dat Bë gchecle z/ndiiig Van dun Franfchen AdjtidaiitCneraal (voor 70 ver ik daar van iets vvetc; gcenzms-is van dat gewicht, het wélk fwr.mige Leden daar aan fchynen te hechten; want fchoon niemand meer dan ik ,. doortrokken kan, zyn, van de zucht voor de onaf haugelykheid van dit Gèpetcst, en b; ten hooofteu borreure. dat het zelve de fpee-lbal is dan van de eene, dan van de anderen Moger.heid', en die beha's ! noch wel zo het fchynt eenigen tyd zal moeten blyven; zo kan Ik toch met zien, dat eene particuliere informatie, door een particulier Perloon, zonder legale of dljplomatiquc qualilieatie, genomen,, hy moge dan gewaagd hebben wat hy wilde,, juist zonder nadere mottysn een 'attentaat op de hoogheid van dit Land zou uitmaaken: want, 6-halven dat men kon antwooreen zo veel en bet geen men oorbaar vond , zo zal toch niemand ook ontkennen, dat m de tegenwoordig nauwe relatie, wiarfn wy tnet de Franfehc Republiek ftaan, het aan dezelve niet onverfchiliig kan zyn, hóe ver cn tot welke uftterftèn de inlandfche troubles en oneenigheden alhier zouden kunnen worden gepousfeerd» Waar ook daarenboven ichynt het tot de dageiykfche intiigues der Staatkunde te behoren, dat men 'zich door particuliere emis&risfen over den publiquen geesten ftaat der zaken 'infonnerc En men moge. dit b'emoeijen met goedkeuren ; men zal het tocli zo geheel vreemd en ongewoon niet vinden. Ik zou dus van advife zyn, dat deze Vergadering, alvorens hieromirend iets- tebelluiten, het bericht Van derzelver Committé tot de Binnèlandfche zaken, behoorde te vragen »n aftenachten, waar toe ik dan conelndeere.
Ven Casirop zegt,:&ztVpnck zich niet dan op hoeren zeggen en vertellingen beriep; dat dus, zoo deze Vergadering geen kennis droeg der goede band, waar 'van deze informatien voorkwamen, by verneende, dat dit voorftel gcên poinct der. deliberatien konde worden.
Hahn zegt:
Ik hen niet ter Vergadering vèrfchencn voor na hét voorftel van -éen Burger Pontk; maar ik heb begröpen dat de vraag was . over eenige voordellen of vraagpunten die van wege den Generaal 'De %ean aan de Hoogst gecontinueerde Macht in Friesland zyn voor'gefteld. Ik heb 'er noch nooit Koe genaamd iets van gehoord, dan op dit oogenbïik; maar al beeft dan de Burger Vonk der Vergadering alleen gezegd , «lat hy zulks niet legaal maar onder ie hand wist, zo komt het my echter voor, dat het geen ik zo even door den Burger Vitringa hoorde zeggen, de zaak byna ze-fcertémaakt' Beïe-t»melyk-in e©iBBriïfie-gewe«st-zynde ai-Fries¬
land, verzeker», dat hoezeer z.rlk-..«iét'0'lScO»*'**ïie r'«*<VM»2*.
rib is medegedeeld, ten dien efl'-.e*-' dat W:tz*lvé' z*u een gedeelte van het verlkg jder CoimnUfie. hetzelve'Wöstïtin8 ■ann Commb''"'-ié:- bv wVje van dr.cpu-s, tffï.?r'r'-tOi,'pü!£trdfu uit de GecónUitueenie' töattftcft i» Friesland is reia-'-dd. Ik ooi 1 deel derliaTven dat de zank wc! verdient ohderzogt te 'worden. H.-l Franfche Gouvernement zeker eerbiedigt onze omféan^/kri'.id, en heeft zo ik meen aan Wc::e Vergadering de Öfcnehdrcé ylïjW. gegeven, dat het zich met onze liuishcudel'ykc zal.en niét' ï:.' a'. Den Generaal 'di [J6S!t>H;en ik van nah'y, én zo roe'.!' hèVn 6f« h^eft weten te circumvenieren , .want Wie is daar vry vnar, tsTff de man niet die de hoogheid of onaf hanglykbfcid der Republiek. Üoh kwêtfen. OndcrtnsicTién Burgers RcpVfentantcn! ik héir'iinere my met leedwezen de gefchiedènis voorleden Jaar te Ui reeft voorgevallen. De Burger [-'Urhiga fprak van dé poülique, cl» van baare dageiykfche kronkelpaden. Ik ben daar tot myn i?eluk niet zeer in bedreeven; maar ik weet wei, dat toen de Generaal BeurnoBville , ook al zo ik vr.sr wet met goed ■ intentRn , bet een en ander aan het Provinciaal Biftnur te Urrecttt vWtTfetdc» dit Beiltur da zaak zeer euvel opnam, cn dicswee.cns by ilexeyergadering klacntlg viel 'óp eene ivyz , d'e weinig fci.eeide ofjjy had de onaangenaamfle gevolgen. tï'.ve. Re//lstbtsMtdnfcn'hiervan getuigen, en het beeft"maanden geduurd, eer deze ?aak OP |Cfce min of meer gevoeglyke wyzc geëindigd is, kunnen wy nu van den beginne geii.forinèerd" zyhdevan al net geen'wat daartoe betrekke;lyk is, alle onaangename gevolgen voorkomen, wie onder ons zou drarteic niet gaarne zyn best deen? De terftcweg dien wjt. geloof ik in moeten flaan, is de poging tot behoö^yketKVtu richting, li; concludeer t'an'dat wy die'oHdearichtina vragen, ?J> aan het Provinciaal Beftuur als " eléh ' Gehéiaa! de 3'Vök > cn zelfs in de vöoiön'dérftellirig dat de ni.l;An;st lêenle dat hef 'gttrrffehe gerucht ValsCh Wis.'kan ik niet zién dat deze Vëi^idf-'ri/g zou grttoond worden. Iii allen- gevalle -zou zy dan mïar cfcSfe vruchtcl .ze poging ter voorkoming van veikeei'de-gev'eigen he-hbeB aangewend.
jl. de Vos van Steemvyk zégt, dat de. bepaalde tyd reeds lang daar was., ;om ovér de Conflmitiete raadplegen. De orde der Vergadering bracht méde1, dal, zoo wanneer 12 Leden verzocht-sn, dat een -voorftel in advys zoude gehouden worden-, dit als dan;plaats .had.. .. ta N> • . '<'?«■ r*w/isxv/s;; v?cfóvv;
De Leeuw zegt, dat hy niet ftbtlNcn wil agter de fchtrr.itn van hun, die het voorftel in Advys te wilden lienuien; dan dat hy 'er zich ruiterlyk op declareerde, dat hy het inpolitiék zoude vinden, dat deze Vergadering, voor dat die van Friesland zich dien aangaande beklaagd hadden, 'zich met de /aal; zo'u'de inlaaten : hy wilde hét dus tot dien tyd in advys libuden. M n had zich noellf maar te heninneren j wat 'ér opzichtcI>k de Pnv vircie van LTfrecht en ficurndayiüe had plaats gehad , en vè)k een keer die 'zaaken, na veels lastige confereutièn, huddén.géhèo* men.
Van Eek Zegt, dat hy het vborftel van zeer veel gewigt vind; dan daar 'er geenperhulüm ïn mórii-'m dezen is , weet hy geen reden, waarom men nier Bcvoorens het Rapport der Commislie zoutte 'kunffen a'fvvagten
Nolei zegt : dat het de plicht dezer Vergadering "was , cm e! dad< lyk op'te inquircerén, daar Wnre hoogfed *tï in b'ètifokken was.
C. L. 'van Beyma ^egt :
Men wil het aan de Bimielaitdfche Correspondentie verztmétn i
Wej
Sn



< 443 )
Wy hooien nu dat 'er twee Leeden van deeze Co nmisfie naar Friesland zyn geweest en men'vleid zig, dat die ons zuilten kunnen elucideeren.
Maar dit is meer dan onzeeker, daar het Provinciaal Beftuur dit zeeker kan doen. Waarom dan het onzeekere verkoozen ?
De twee Commisfarisfen naarFriesland verrchillen over dit on. ëerwerp. De Burger van Maanen zegt, dat 'er maar een pasjagerement(ter loops) over gehandeld is. De Burger Vitringa zegt •ns, dat "er in het rapporc niets van te vinden is. AVy weeten dus byvoon-aad, dat die Commisfarisfen ois niet kunnen zeggen , wat 'er van de zaak is.
En wy zullen daarna wagten ! 1
'Er is tog iets diergelyks gebeurd, dit blykt uit de gezegden van die beide Burgers, maar zy weeten niet regt-ten minden niet legaal.wat 'er gebeurd is. Ik concludeer dus, dat men vraagen moet, daar men het zeeker kan gewaar worden , en dat is by net Provintiaal Beftuur, dat misfch'ien kwaal yk gedaan heeft met 'er deeze Vergaderi ïg geene kennis van te geevcn.
Maar dit ontflaat ons niet van onze verpiigting.
Onderfcheiden Leden vorderen dat het voorflel in Advys zal worden gehouden.
Gevers en anderen willen , dat dan de namen dier genen, welke voor het iii Adrys houden zyn, zullen worden aangetekend.
Schimmelpenninck zegt, dat hy bsgrypt, dat de Vergadering over 't algemeen daar ineens is, dat'er onderzoek moest gefchieden; dan dat men dilforeerdc in de wyze, waar op dit zoude gefchieden- Hy was ook van meening, dat men hier op zich'niet in Friesland moest informeeren, maar de propofitie fiellcn in handen der Sommisfie van Binnèlandfche Correspondentie, en, wat het in Advys houden betrof, zoo vermeende •hy, dat, zoo wanneer' 12 Leden dit vorderden, het ■ als dan moest plaats hebben; daar het optekenen der naam en hem als een nieuwigheid voorkwam; hy had *er voor hem niets tegen, dat men met groote Letteren plaatst, dat Ruiger Jan Schimmelpenninck, 'er Voor geweest was, om dit, voorftel in Advys te koude».
Ploos van /fmjlel [zegt, dat hy zich heel wel met het-voorftel zoude kunnen confonneeren, zoo niet bet zelve betrekking had ep Friesland, een Gewest, dat altoos getoond had een vooiftander en verdediger zyner Vryheid en onaf hanglykhcid te zyn : hy ! begreep dus, dat, indien zy vermeend hadden beledigd te zyn, zy zeer zeker zich ter dezer Vergadering zouden geadresfeerd hebben; dan daar dit geen plaats gehad had, koide hy zich met ' het voorftel niet confonneeren.
Queyfm zegt, niet alleen te appuyeeren het daar zoo'even aangevoerde, m.ar fielt zelfs, dat, indien de zaak van dien aart was, dat hier door een attentaat aan de Sonvereiniteit van dit Gemenebest wordt toegebragt, die van Friesland dan niet \an plicht verzuim zouden zyn vry te fpreeken, zoo zy op deze vragen hadden geantwoord, zonder 'er deze Vergadering overte informeeren.
Vreede zegt:
Maar zo dan de zaak tog gebeurt is en het Provinci* aal t.efluur van Friesland verzuimd had, byons teklagen — zoo het inderdaad aan pligtverzuim fchuldïg was, met ons daar van geen kennis te geven — zal dat maken, dat de gebeurde zaak niet gebeurd is ? —— zal dat ons van onzen pligt ontflaan, om te onderzoeken? zal dat maken, dat wynuook de zaak der örJafhanglykheid des Bataaffchen Volks onverdedigd laten > Welk een ongerymde gevolgtrekking — om dar een antler verondenield word zyn pl;gt verzuimd te hebben, moeten wy het ook doen. Neen, Burgers Reprefenranten! de algemeene belangen der Natie zyn ons toevertrouwd; 't is onze onvermyde.yke pligt, t'maangezien alle bedenkingen, dat belaag te handhaven. Ik concludeer weder als vooren.
Onderfcheiden Leden vorderen, dat, ingevolge het Reglement van orde, dit voorllel zal worden in advys gehouden.
Andere reclamceren', dat die Leden zich nominatim zullen aanmelden.
C L. van Beyma zegt:
Het komt my zoo zonderling voor, dat een Reprefcntant va* 'het Volk van Nècdedan'd tyd vraagt, om.zig te bedenken, of -men moet onderzoeken of niet, na eene gedenonceerde inbreuk op de independentie der Natie, dat Ik vraag, dat de naamen dier geenea onzer dudclyk opgegccvcin worden.
Hierop gceven lig aan „7. A. de Vos van Steenwyk, Caslrup , Schimmelpenninck, en eeltige anderen.
Van de Kastcclc zegt; zoo 'er niet meer dan elf mogten zyn, ben ik de twaalfde.
Hahn zegt:
Ik geloof ook dat 'er meer als twaalf Leden zyn zullen, die het uitllel verlangen, en dan zeker (preekt het Reglement van orde zo duidelyk dat 'er niet tegen te praten valt. Ik vind echter den moed om zich -onder die twaalf' op te geeven niet waard , dat men met de opgave van zynen naam zoo yvcrig zoekt uitte ■ ■blinken. Het komt my integendeel voor, dat langs dien weg, de onaangenaame wending der raadplegingen op dit liuk maar wordt verfchoven, en dat op maandag aanftaande uit het zelfd vaatje ftaat getapt te worden. Ik zoude het veel beter oordeelen ■dat de Vej-gadcring het voorftel van den Borger l'uuck Helde in handen van de Commislie van ;binnenlandfche Correspondentie: nut last om behoorlyke informaütien te neemen, en de Vergadering aanftaande ühlgsdag te dienen van advys. Zy zeeker is uit haaren aart daar toe 'best gcfohikt, cn zoo wy het fimpel houden in advys tut maandag, dan voorzie ik herhaaling van 6naangenaamheden.
Ten Berge zegt: zoo 12 Leden het vorderen ,moet het voorftel worden in advies gehouden, en dit reclameer ik,
De Pfefident fielt voor, om het voorfiel tot ■ maandag in advys te houden.
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. in dèn HAAGE



CE t.r r H E i D , r RY H E I D, BHOEDEB.SCHAP.
BAGVEILHAAI'
DER HANDELINGEN VAN DE
BJ&TXOTSTJLAXtE V M MGc JL X3> JE & X ST G
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND;
N°. 453. Maandag den 3 April mi- Het derde Jaar der Bataaffche Frykdd.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Saturdag, den 2$ , Maart 1797.
Voorzitter: K. W. de Rh oer.
"Vervolg der Deliberatien over het Voorftel van den Burger Fonck:
Van Calhov wil, dat het zelve ook op het Bureau zoude voorleggen, op dat een yder het zelve zöude kunnen exammeeren.
Van Hoof zegt, dat de onafhanglykheid van dit Gemeene. best even min als de eer van onzen Bondgenoot gedoogde, dat men zoo maar over deze zaak zoude heen tïappen; dezelve was van een veel te tederen aart; niet alleen moest deze Versiering tooncn, hate waarde te kennen, maar ook dat zy haare onaf hanglykheid zoude maintineeren regen een ieder hy was wie hy was. Hy herhaalde nogmaals zyn voorftel, om deze propofitie te ftellen in handen der Commisfie van Buitenlandfchc Correspondentie.
Fan Cajtrop zegt, dat hy, zoo zeer als iemand, beleid was met de zugt, om de onafhanglykheid deezer Republiek te foutineeren; dan deze indepentie werd in geen sevaar gebragt , wanneer men een Voordel, dat Biet dan op vertellingen en hooren zeggen gebouwd was, i.i advys wilde houden.
C. L. van Beyma zegt, dat het Voorftel op geene bloote vertellingen gebouwd was* dat immers de propofant dit anders had te kennen gegeevcö, en hy mede van goederhand er van was geïnformeerd 5 j» dat zelfs de Burgers rurwga cn van . Maanen betuigd hadden , 'er niet enknndig van te zyn.
Fonck zeat: ' .
Ik vinde mv verplicht, tot opheldering van het geen de Burger van Gastrop zoo even gezegd heeft, ta moeten remarkeren , dat mync kennisgeving niet berust, zoo als het
V. ÜÏ.E-L. , -
die Burger met duidelyke woorden heeft doen voorkomen p DP geruchten en hooren zeggen: — Neen, ik heb gezegd, iat myne informatie my van g^derhasd was toegekomen , »n dat de by my nader ingekomen berichten meer waarjcnynelykleid aan het gebeurde bvzejtede: - Ik wil het door my meie fredeelde aan de Vergadering niet als eene onteie (p.ekelyke waarheid opdringsn, maar zeker is het, dat ik voor mv van de authenticiteit van hetzelve zio overtuigd ben , dat ik bv deze gelegenheid wel voor de waarheid durve inftaan • — en ten bewyzc, dat ik geheel en al geïcformesrJ ben van de byzondere omftandigheid dienaangaande, zo kan ik niet voorby, der Vergadering verder mede te deelen, dat de Generaal de Jear, , by het opdragen van zyne misfienaar Friesland aan den Adjudant - Generaal Be%er, aan dezelven eefchreven heeft, dat hy den Lieutenant - Generaal Dumnceauen andere Generaals, als mede het Provinciaal Be ftuur van Groningen en dit van Friesland , als ook de Municipale Adminiftratien van de ondericheideii Plaatzen, op zyne pasfage, verzogt had, om hem, in geval van noodzakeiykheid, hulp en byftand te verlecnen.
Ik late nu aan de Vergadering over, te oordeekn , over de waarheid of waarichyn-lykh.id van het geen door my aan haar is kenbaar gemaakt, — maar myns bedunkens is er geen beter en zekerder middel, om van de waarheid of onwaarheid overtuigd te worden , dau een bericht dienaangaande te vragen vaty't Provinciaal Beftuur van Friesland. — Deeze weg is de beste en kortfte; cn daarom kan ik my niet conformcerenhnefepredvys van dePrefident, om myn voorftel te ftellen in handen van de Commisfie van Binnenlandfche Correspondentie te minder,, om dat de advyfen van de Burgers Vitringa en van Manen byzonder contrafteeren ; daar de eerfte zegt! dat deeze zaak een ingrediënt van hun Rap. .ort zal uitmaken, en de tweede, dat 'er in hunne conferennen, in Friesland zynde, niet dan pasfagerement over gefproken is.
DePrefident zegt, dat, daar 12 Leden vorderden om het voorftel in Advys te houden, hy 'er zich toe verplicht voad ; en con¬
cludeert aldus.
Vervolgens de tydelyke Prefident ter Vergadering verfebenen zynde, zegt ckzoive, dat, daar mge*



( 450 )
'volge het Decreet, op gisteren genomen, de Discustien over den 705 Articuï gellooten waren , dit poinét heden ter finale conclufie zoude moeten worden gebragt; dan dat het zelve hem van dien sart vooikwam, dat de Advyfen der Leden hieromtrend van verfchillenden inhoud en richting waren ge.veest; zootlat zommige Leden gefnstiueerd liadden*, dat de Staat te recht zorge moest dragen voor het onderhoud der Kerkelyke Leeraaren : an leren daarentegen, dat, daar de Kerk van den .Staat was afgefcheiden, dit uit dien hoofde verviel; terwyl weder eenige aderen vermeenden, dat wel de Stant voor de Kerkleeraaren [■noest zorgen , dan dat de bezoldiging niet uit 's Lands Cas, jnaar uit byzondere fondfen moes: gefchieden. De opinien der Leden waren dus verfchillende over dit gewigt'g poincc; het was hierom , dat hy voorlidde, om ook deze Afdeeling, zod verre zy hierop betrekking had, Commisforiaal te maaken , op dat de onderfebeidene gevoelens , zoo veel mogelyk , tot één werden gebragt, en deze zoo belangryke en delicate zaak, tot onderling genoegen, mogt worden getermineerd.
1-Vitbols zegt, dat hy zich hier tegen moest verzetten; in alle gewigtige zaaken was altoos de Cynofure geweest, dat de Prejident in omvrage bragt, of reen zich met het poincf conformeerde Ja, dan Neen ? Dit reclameerde hy ook in deze; immers dat , zoo men zich al niet op de redactie expliceerde, men zich dan ten minften op den geest van'den Anicul moest verklaaren.
De Frtftdent zegt, dat hy vermeende, dat ieder der Leden het recht en de vryheid had, om een vooiftel te doen, dit hem nuttig en gefrhikt voorkwam-, dat hem niet bewust was, cht men dit aan heai, in zyn qualiteit als Prep.dent konde weigeren ; cn hy dus , ovéréénkomftig dit recht, aan de Vergadering het Commisf)r;;;.al had voorgefteld, heuweïk hy nogiimls herhaalde.
Vrecde zegt:
Ik kan my niet verténigen met het voorftel van den Prefi.
dent , om na zoo lange raadplegingen, de zaak zonder af. doening te haten 4 maar op nieuw Commiesforiaal te rnaaker.
7,<j doendezeu^en wyeven ver biyven, als wygewci3t waren.
Bo\ :ridlen kan de zaak niet Commisfuriaalgemaakt worden, zonder her gcfchil ten voordeele van hun,die dit 705 Articul gedecreteerd «HKen hebben , mia of meer te beüisftn. De grond van het gefchil is tog, laten wy de zaak by haar naam noemen, de vraag: zullen de Leeraaren uit ,s Lands tas betaald wurden\ ja dan neen? dit is door geen Commisforiaal te veréénigen; maar zoo bsflisjtt is, dat zy zullen betaald worden , dan is \i zeker een Comm:sfori:»l nodig om de wyze hoe te bepalen — maar zoo men nu, eer de zaak is afgedaan een Commisforiaal maakt, zoude het fehynen, of tot de zaak zelfs icsds befioten was, ea alleea over de wyse hee die bscaiisg
van alle Leeraaren zoule moeten bepaald worden; want zoo jls ik zeg over de zaak zeifs, kan geen Commisforiaal vaüen, da« in moet zich de geest der Vergadering decideeren.
Ploos van Amfiel zegt, dat hy zig in fubftantie con« formeerde met het door Vreede geavanceerde, en hy dus geene rédenen vond tot een nader commisforiaal ; immers de geest der Commisfie in deze afdeeling waj niet twyfelaehtig, of behoefde niet nader te worden ondezog:; neea, dezelve ftraalde allerwegen in deze afdeeling door; men had ilegts de Articulen gade té liaan , en wel rasch zoude men ontwaaren, dat wel degelyk in dezelve gefield werd , dat de Staat zich met den Godsdienst zoude bemoeien; iets het geen ten eenemaal ftrydig wis met het bevoorens geadopteerd principe , waar by de Vergadering zoo plechtig gedeclareerd had, dat ds Kerk was afgefcheiden van den Staat. Hy vermeende dus, dat men dadelyk, ingevo'ge het op gisteren gedecideerde , het capitale poinct ter deliberatie moest brengen.
Schimmelpenninck zegt, dat hy zich verbeeld had, dat de discusfien op gisteren geüooten waren, en men dus thans eeniglyk over het dopr den Prejident voorgeftelde moest delibereren. Wat de reuüte der door den Prejident voorgeftelde Commisfie zoude zyn, was onzeker, en konde door niemand a priori berekend worden, daar dezelve zeker, ovèréénkomftig de gewoune onzydigheid van den Prejident, zoude benoemd worden : hy conformeerde zich dus met het gepre. advyfeerde.
Nieuhoff zegt, dat, offchoon hy geen zwaarigheid zoude maaken, om dadelyk by appel nominal zich te decideeren ; hy echter om het. gewicht der zaak, waar op het oog van gansch Nederland, van gansch ons Vad. rland gevestigd v;^s, 'er voor zoude zyn, dezelve bevöorens te wikken en te weegen, om hier door te verht eden, dat, uit eene al te overhaaste conclufie, nietfoms de grootite onaangenaamheden1 voortfpiosten ; neen maar alie gemoederen vvetden gerust gefield: het was dan ook hier om , dat hy zich met den Prefident conformeerde.
Reyns zegt, dat het hem voorkwam, dat de zaak tot die rypceid was gebragt, dat dezelve, zonder verder Commisfo. riaal, konde worden afgedaan, en hy dus daar op infteerde;
. Van Mannen zegt , dat hy het met Reins eens was , dat de zaak in die termen was gebragt, dat dezelve kon> de gedecideerd worden, dan het geadvyfeeide van P/uos van Amjiel hid hem onderrigt, dat 'er twyfehngen ofctftonden , waarom hy zich met het door de Prejident voorgeftelde conformeerde.
Ds la Ccurt zegt .-
Ik decideer nog niet, of ik voftr 't Commisforiaal ben o# voor 'c' appel nominal, maar ik verzoek de Leden der Verga» dering te willenreftecteère», dat,indien by appel nominal de 705. Art. in omvraag gebragt word, 'er alvoorens de woorden iat overal gelegendhenl tot publique Godsdienstoefening zy, moo3,ea uitvallen; op dat het volgende Wetgevend Lichaam niet in de waan ks»me door die woorden te moeten begrypen , Ut het Kerke moet bouwen daar 'er geene zyn — en dat
hst



( 45' )
liet die geene, die 'er thans zyn, zou moeten onderhouden ». Kerken immers zyn 'er genoeg over de geheele Repnbliek, en dezelve te ondemouden uit 's Lands Casfa geloove Ik niet dat de intentie is van iemand der Leden. _
Ik proponeer derhalven eer men door appel nominal over dit Articul beflislc ,dat alvorens de opgeroeide woorden geroyeerd worden.
hahn zegt: .
Ik doe met al myn hart recht aan de goede intentie van den Prefident. Het is vast waar, dat het eencgewerschte zaak zou zyn, zqo dit gewigug punt naar genossen der Leden , en vooral naar het oogmerk oer Natie kon beilist worden. De zaak zelve is van het allerhoogst belang, en ik zou durven z"ggen, dat met alleen de Natie, maar-geheel Europa het oog op ons vestied. Ja Prefident i behalven het oogmerk dat gy aan den dag legt, weet ik 'er nog een , dat wel met het uwe is; maar des met te min waarachtig kan zyn. Wanneer ik namelyk het heir (men vergunne ray deze uitdrukking) dezer bunengewoone frequente Vergadering overzie, dan kan ik ligt begrypen, dat zy die gewoon zyn vooraf de meerderheid berekenen, min ot meer verlegen zyn over den uitilag, en juist daarom eer een Commisforiaal dan een hoofdelyke omyrage veilanecn Maar, Burgers Repiefentanten ! zoo er al voorbeelden zyn van gedecerneerde Commisfonalen voor dat de zaak wierdt ged:batieerd; ik geloot niet dat ze 'er zyn, ik geloof vooral niet dat het eenigzmts met de goede orde is overéén te brengen , dat na alle die bloedige debatten , 'er hoegenaamd nie;s zou worden befiist. Kan de Prefident goedvinden eerst in omvrage te brengen: Zal de Nationale Vergadering in haar ontwerp van Conftitmie den Staat de zorg opleggen voor de bezoldiging der bedienaars van den uitwendisen Godsdienst, ja dan neen, dit mag ik lyden , doch daar tegen verklaar ik my ten fteikften, dat zoo maar in den blinde een nieuw Commisfotiaal worde benoemd, en eerst en vooral moet het Art.705 goed of afgekeurd worden.
De Mist zegt:
Wanneer ik niet reeds te vooren in de opinie gefhnn nad, en het my uit de langduurige Discusfien nog nader geblceken was, dat, hoezeer ik voor'myn Perfoon, deczen 705*Artikel niit onduidelyk vinde , 'er echter LcJcn onder ons zyn, aan welke dezelve niet zo dutdlyk voorkoomt, zo houdt nu ten minften alle twyffeling deswegens by my op, na dat ik de refleflie van den Burger de la Court gehoord hebbe, dat uit de tweede periode van deezen Artikel zou kunnen worden opgemaakt, dat de Staat zich met het onderhond van alle de Kerkgebouwen uit de publieke Staats Casfe zou belasten .- Indien het maar mooglyk is, Jat ooit eene diergelykc nitleggingaan deeze woorden zou kunnen gegeeven worden, zo moet ik my ten fterkftan tegen dit denkbeeld vetklaaren, om redenen, die voor elk bandtastelyk* zyn: en ik moet dus appuyeeren den voorilag van den Prefident, om deezen Art. nader Coca misforiaal te maaken.
Queyfcn zegt, dat hy declareert, dat het door Ploos Amjiel geavanceerde nimmer zyn gevoelen was ge.
weest; de Commisfie haa noo't eenigj andere intentie; gehad, dan om te bepalen, dat de Staat gelykelyk voor alle Godsdienstige Genoodfchappen zoude zorgen; daar dit Articul nu voor e;nige andere explicatie feheen vatbaar te zyn, conformeerde hy zich met het gepreadv^feerde,' om het nader commisforiaal te maaken.
Van Hoofztft, dat alle Conftitutioneele Wetten klaar cn duidelyk moesten zyn, op dat men niet in continuccle twyfelingen en misvattingen over derzclver wsaren zin zoude veivallcn. Wanneer men nu de gefielde Articulen interpreteerde , volgens de principes, welken beleden moesten worden: wanneer men vastflclde, dat opinien vry waren en niets met het ftaatkundige gemeen hadden, dan zag hy niet, dat door het gefielde verftaan moest worden, dat de Staat zich met het dogrnaricquo moest inlaten : neen, de Kerk w?s afgefcheiden van den Staat; dit was het vaste principe, waar aan alles moest worden getoetst.
Vreede zegt:
Toen ik dadelyk by myn eerfte advys veihinderrl werd voorttegaan, was ik reeds voornemens, ook te beweeren de ongefchiktheid van een^Commisforiaa!, uit hoofde van de onbepaaldheid van den zin van dit 705 Art. Ik za'. dit nu eens met een kort woord deen; en wel van de eerfte der drie ftellingen, die daar in voorkomen. Deeze is: de S:aat zorgt, dat het Godsdien.titg onderwas bevorderd worde. Wat vetftaat men door GodsdienfHg Onderwys > Is het, dat Godsdienftig onderwys, dar de gefchapen natuur aan den oplettenden Menseb. ir.boezemd, ea hem opleid tot de erkentenis van het beftaan van een oneindig wys cn goed Opperwezen. Dat hem aanfpoord, om dat Wezen verfchuidigde hulde en eerbewys op te dragen, en in zyn hart, uit de vergeiykirig en zamenhang van a'ies, de hoop opwekt op een leven na dit leven ? Is het dit onderwys, dat men wil bevorderen, en aankweeken ? Dit onderwys is redelyk,cïï de Maatfchappy trekt 'er nut van , terwyl het van een algemeen be ang is. Maar verflaat men , dopr dit Godj.^ d/cnjfig onderwys , een onderwys in eenige geopenbaarde Godsdienst hoedanig dan ook? dan vindt ik het ongerymd , om dat niet alle Burgers daar in overéénkomen —• en de Staat zou dan niet alleen moeten zorgm voor het onderwys der Christenen, maar ook voor dat der Joden der Armeniërs, der Perfiaanen, en van alle andere Secten, die nu zyn, of in het vervolg komen zullen, en in welk een oneindig onheil zou ons dat niet brengen, en tot welke ongerymdheid uitlopen? Maar veriiaat men, door dat Godsdienjfig onderwys den Godsdienst der.Sect.en? — die ttelzels van Godgeleerdevhairkloveryeff, welke al te dikwerf voor den Godsdienst gehouden worden , die een onverzoenbaaren haatltoohen tu;fchen bloeder en broeder—die brandflapcls enmoordfchavotten oprichten , en waardoor reen zich, zonder deugd of goede zeden te bevorderen , een uitfluitend regt aanmatigd over den toegang des Hemels: Ik zeg, vertlaat men er dien onzaligen Secten - Godsdienst door — de ftaat in piaais van dit onderwys te bevorderen, kan niet te zeer zorgen, dat het hoe eer zoo heter jiemie-/ tigd worde, en dat 'er niets dan een^fiadenken'van afL11 2 gry-



C 45* )
gryzen van overblyve." Maar , wat zal men ira met een Commisforiaal doen , eer de Vergadering bepaald hebbe, wat haare mening zy. Het word alles, regt ot onregt, voor Godsdienst genomen, en ondertusfchen is het eene redelyk , het ander ongerymd, en het derde ten uiterfte fchadelyk. Wat zal nu de Commisfie doen, en waar toe zich in die onzekerheid bepalen : en wat zal de Vergadering tog by haar Rapport winnen, daar ieder het woord Godsdienst in zyne mening zal opva ten , en wy in dezelfde verwarring ons bevinden als wy nu zyn. Neen , Burgers Reprefentanten ! laat ons de zaak tog afdoen, laat ons vaste begkizels bepalen, daar de Commisfie op kan werken. Zoo wy cordaat fprceken, kernt het alles tog op één punt neer, waarover wy zoo veel dagen zyn 'bezig geweest, en dat punt is : zal men de Kèrkelyke Leeraaren uit 's Lands^Kas betalen i Wel aan; laaten wy by appel nominal beproeven , wat hieromtrend de geest is der Vergadering — dan kan een Commisfie weeten waar aan zich te houden.
Krieger zegt:
Ik heb van het eerfte ogenblik, dat Art. 705. in de Commisfie van Conftitutie is geboren geworden , hetzelve niet -alleen als duister, maar als zodanig oabepaald befchouwd, dat 'er in de eerfte plaats drie geheel van eikanderen verfchillende zaken worden behandeld, en dus in drie Articulen behoorde gefchciden worden; en ook ten anderen, dcwyl het een gedeelte, myns erachtens , of het andeie tegeufpreekt of onnodig maakt , doch myne reflexien waaren vrugte' 'loos. - ' ■■ Ik heb by myn advies voor eenige dagen met een enkel woord gereflecteerd, dat Art. 705. te veel of niet genoeg zegt. Dit ral ik tegens het gehcele Art. tegens het laatste gedeelte heb ik , dar,, daar by niet bepaald gezegd wordt, uit welk fonds de betaling gefchieden zal; by myn advis over het ftufc vai den Godsdienst, (laatstleeden Dings dag uirgeuragt) heb ik my verklaard, dat ik van gevoelen ben, dat de betaaling uit het Gccsrelyk fonds moet gefchieden. Dat fonds bèftaat nog, het is genoegzaam, zoo veel ik weet, in niet een Gewest der Republiek, immer finaal geconfisqueerd geworden, ten minsten in de Generaliteits-Landcn, <jiu Bataafsch Braban i) is die confiscatie alleen in zoo verre gefchled, dat men willekeurig over dat fonds heeft befchikt, doch de goederen zyn onder een afzondeilyke adminiftratie gebragt; en hoe Souverein Haar Hoog Mogenden zig in de Generaliteit waanden, zy hebben het Geestelyk Comptoir, zooxds men het by eikanderen had geraapt, ongcfebonden gelaten. Ik voor my ftel, dat uit dat fonds de Geestelyke be. hoefcens als nog moeten gevonden worden. Zoo 'er by ap pel nominal wordt gevraagd , zullen de Leeraaren uit 'sLands Kas worden betaald? Zoo ftem ik neen! — Wordt 'er gevraagd: zullen dezelve uithet Geestelyk fonds gelykelyk betaald worden? Zoo ftem ik ja! .« Dit ten bewys, dat Ook over het laa:ste gedeelte van Art. 705. z.-er tegens el kander ftiydende uitleggingen zyn.
Ten Berge zegt:
Geduurende ie lange Discusfien over 't point van den Godsdienst, heb ik niet gefproken, om dat *t my voorkwam, dat *er zulke fchoone redenen door onderfcheidene Leden waren bygebragt , dat ik daar niets had by te voegen. Ook gisteren heeft de Reprefentaat
Schimmelpenninck, met wiens advys ik my hoofdza'-elyk conformere, uitmuntend gefproken: en ik verkla-ïï opentlyk met de gronden door hem, en die geene, die 't met hem houden, hartelyk in te fterr.mtn: en daar de laafte fpreekerop dien dag, 'er voor ttrt kwam , dat hy den geheelen geopenbaardeh Godsdienst voor een Secten Godsdienst hield , dagt ik , dat zyn advys wil zoo weinig invloed zoude hebben in eene Vergadering van Christenen, dat ik niet nodig agtte zulk een advys te refuteeren. Ook nu zal ik my op de zaak ze.v-e niet uitlaten: dog daar t.my voorkomt dat de Reprefentanten Freedc er. Ploos van Jmjicl '1 point van queftie in een verkeerd ligt vooiltellen, oordeele ik hieromtrent iets te moeten zeggen, 't Is, Buigers Rcprefentasten ! hier de'vraag niet, of de Staat eenige heerfchappy zal oeffeneri over Godsdienftige gevoelens, of dezelve eenige dvvarg zal uitoeffenen over de cun* fcientien der menfehen , tn hun geloofregels vooifchtyven opzigtlyk 't een of ander Godsdienfiig leerituk : neen , de harten van ons allen , die de verhevenheid van de betrekking msfehen den memch en zynen Schepper, verre boven alle rnenfchelyke inzeaingen erkennen .zouden ons zulk een voorftel om 't ge;oof, nopens den weg ter zaligheid door eenige Staatkundige of Burgerlykewetten te bepaalen,met afgryzen doen verwerpen, én 't zelve onze deiiberatien onwaardig doen keuten. 'T gefchil is hier niet of de Staat eenig byzonder Godsdienfiig fielzel van de eene of andere gezindheid voor 't zyne zal aanneemen ? veel min of de Staat eenige voorregten aan de belydem's daarvan , ter onderdrukking van hen , die in een ander denkbeeld ftaan , zal invoeren. Neen de Kerk bly?e afgefcheiden van den 1 Staat , en zy nimmer eene heerfchei;de Kerk. Maar de vraag is, of 't principe in 't 705 Atr. van 't plan van een-entwintig voorkomende zal gevolgd worden , dan of 't plan van de Commisfie van zeven met opzigt tot deszelfs principe zal worden geadopteerd, da: is, of de S.aat de Godsdienst kragtdadig zal oadetfteunen en handhaven, zo dat dezelve 't Godsdienfiig onderwys en den openbaren eeldienst zonder onderfcfieid van welke Gezindhtid bevorderlyk zy ; inzonderheid ook door te zorgen, dat de Leeraars van alle dezelve, waaromtrent eene enkele gezindheid hy voorkeur deszelfs hulp by uitnemenheid ondervond, vooraan , zonder onderfcheid, bchoorlyk betaald worden: dan of de S:aat deszelfs hand van alle Godsdienftige gezindheden zodanig zal aftrekken en te rug houden , dat alle dezelve alleen de eenvoudige befcherming van den Staat genieten, en in dit opzigt die Maatfchappy en met een Godsdienftig oogmerk opgerigt, volftrekt gelyk zullen ftaan, met alle andere Maatfchappyen, en alleen die befcherming, dat regt genieten , waarop ieder 'geoorloofde Sociëteit, ja ieder particulier Burger een onwederfpreeklyk regt heefr. Ik ben , Burgers Reprefentanten! van 't eerfte gevoelen. Dan daar ik merk dat veele Leden dezer Vergadering opzigtlyk 't point van queftie in dezen met mv ver<fchillen , en 't anders opvatten , zoude ik 'er wel voor zyn, dat'er ecnë Commisfie benoemd wierd , om iets naders dezen aangaande, op te geven.
C. L.



t 453 )
\
de Burger Te,, Berge gc/P'0^0J;eeBataafrche ofNedcrlandfche ,
Ik beklaag uit al myn harJ onzew» ^ v„
Natie , die zulk eene ongelukkige Keus v«n ^
Vryheidwas. „..jurutieerd hadden, wat het Valk was,
J^x^svs^ »■»~is zuiks
naautlyks by appel "omu^l gedec.deetJ ^
Nu, nu hebben wy zeven fesfien, nat » ag ^ uuren'l.ng, gediscutieerd , ^«^/^e ^ zouG,-cs:elyken van alle f^^^%^f^ni^ met PfiSPÏi'S re^nllt weeten, w/nt wy zouden, nog
^ is? maar wat zal'er va%^ ^ld ,r oTmen den eenen mj-fle ftrekken, als ^e^vooraLbTfanaêten W continuatie tt^WSS. - ^menlwantdat is toch het gevolg van alle Sifterx? f ^ wen ais zitten-
de Ddstcn , noch eenigen Burger « wm Nl,defjand begfer. Geiykhied, die lk voor alle Burgus van i. ^ Ik zal Hun behandelen, zoo als Ik; in gc fentimen
D- Burger J»fcor «#» meent ■ dat 5? ,,
ebben , om daar door het onderwys *M J
eker is dat noch my^noch, » Beloj^ ^ denk. :ee d va» iemand in de Vergadering ^ -n <m üc
,eeld zou tegens de | fngtXyden.
luidlyker woorden te worden vervat, zo dat wy
en d.nzelfden zin daaraan hegten
&3: lely! «y^^^fStn^l van den öurger rfe & 's Lands Casft',
GemeVnebesc«ui «>n n>oe;e„ °^'>>°»d»:
zu k een karfpel— die Lanaen , £7jntiac.d
en ieder eigenaar ,' tot welke GrTdsdienltige gezin m
£ wegen en middelen van Kerken - onde.houd doorte
R,fÜS? d^&eden het'er «gjj^ ben, 'is dus eene revifie, en nieuwe redadie van d.eze tweede periode, mede noodzaaklyk
deeze materie nog niet is «'^B«e^ >
dit B0(MIW/yA en «riff dfnkb eld door ana
van den 5 4>HSV„ ?, " ee|AÏOorden e?bst : on-
„„,, <;-»r"1,(""X „,„ƒ;„.. i L 1 1 3
elkar.deren «>n, a s bet W"'',,„ „„ de„ Slaat ^<r8ad»»S door eenteW belcb» ^ _ kon b]y.
£ f' ,7 Z koon, „ tot dit k.im.e, di. «o i«i
d« eer. reda »«»» « ™f» ,ndfm™',e8 udtn Bniw uitlegging vatbaar zyn.



C 454 }
notens de gefchikllie wyze, op welke VOORT AAK .tn h.t onderhoud der Leeraaren en Kerklyke Beairpter, *o<u>tn kunnen worden voorzien: dit VOORTAAN beduidt _ zeker het toekoomende , en na dat de Kerk reeds van den Staat geilheiden was — het bedoelde ook niet de tegenwoordige nog leevende Leeraaren der geweezeve bevoorrechte Kerke , wart het zou eene abfurditeit in oen mond deezer Vergadering geweest zyn, eene Comnusdete benoemen, tot het vinden der gefchiktltewyze om voor her onderhoud deezer Leeraaren 'te voorzien, daar die toefen en wyze , federd twee eeuwen bekend zyn, en zekernu niet eerst behoefden gezogt te worden. Het but van dit Commisforiaal kan dus geen ander geweest zyn, als om na de gedecreteerde Gelykhe/d van (jodsdienulyke Genoodfchappen, voorgeügt te worden nopens de beste middelen en wyze, om voortaan voorde Itetaahng der Leeraaren van alle die Genoodfchappen te zorgen. Zou dan nu de Vergadering zich zelve ong-lyk en inconfequenr worden, daar nu, gelyk het Concept tier C.onnusfie van 7 zulks aan de hand geeft, met eenen Alexanderfchen Sabel deezen geheelen knoop door te hakken , er., zonder het Rapport deezer Commisfie van den 5 Augustus 1796 af te wagten , reeds beiluiten , d*>t de St.iat geen een Leeraar zal betaalen > Om dus voor als nog deeze vraage , waar uit de betaaling vallen *7/>in-»et midden telaaten, en echter den fubftantieelen inhoud van den 705 Art. te kunnen decreteeren; appmeerè ik andermaal ten fterkften het voorftel van den Prefident,om deezen Art. nader in Commisfie te ftellen.
Brands zegt:
Ik heb bef woord gevraagd, Burgers Reprefentanten, niet op de twee laatfte advyfen, maar om te wederleggen het gene tic Burger de Mist, met zoo veel nadruk heeft willen betogen uit het Decreet van 5 Augustus niet uit de premisfenfzoohy zegt) maar uit het Decreet zelve. Alhoewel de premisfen de gronden aanduiden, waar op het gemelde Decreet rust, zalik cs;ter uit dezelven niet möteren, maar oek uit het Decreet en beginnen met dezelve periode in Att. 4. door den Burper de Mist gearripieerd, en zal de vryheid nemen, om hetzelve ook eens vnor te lezen.
» De Perfoneele Commisfie zal de Fondfen en wyze, op „ welke de Leeraaren der gewezene heetfehende Kerk (wier „ onderhoud intusfehen op denzelvcn voet blyft voortduren) w tot hier toe zyn bezoldigd geworden , naarfporen ; en aan „ de hand geven derzelvcr bedenkingen , nopens degefchiklfte „ wy>e, op welke voortaan in het onderhoud der Leeraren cn ; M Kerkelyke Beampten zoude kunnen worden voorzien " Nu vraag, ik aan de gantfehe Vergadering, of niet de ware inten- j tie, de oprechte mecning van ons allen is geweest, dat deze periode alleen applieabel kan. zyn, op de thans nog fungerende 3 Leeraren en B-ambten der geweezen heerfchende Kerk ? Laat my hier iemand tegen fprceken! en; is het niet duidelyk ver. : vat in den kt'eriyken zin van die wWdcn, en heeft het niet j klaar gèbleekcn in de advyfen cn discusfien van dien tyd, dat 1 men die Leeraren cn Beambten daar mede bedoelde'? ieder 2 L:J deezer Vergadering, die'er toen over gefproken heeft en c genoeazaam aüen, hebben betuigd, dat het e*nfebreeuwende a 01 rechtvaardigheid zou zyn , dan die Perf men , welke door de n te makene fcnikkingen, ingevolge dat Decreet, van hunne v
Posten of Bedieningen'mogtcn komen te vervallen, en door het gemis van hun beftaan, met Vrouwen en Kinderen zom tyds gebrek zouden moeten lyden, dat men deze, voor hun uSmSÜ *fe° onderI^ud ZÜU bezorgen. Neen deze ön. billykheid, deeze onrechtvaardigheid (zeg ik nog eens) heeft memand gewild, en kan men in een weldenkend Vertegen •woordeer van het Bataaffche Volk nietveronderfteilen. Tot dus verre bepaalt zig dan dit gedeelte van het Decreet en aangeven ' mynS bed"Wlken^ ee"e ^4 interpretatie
Maar daar het my toefchynt, dat de Burger de Mist het 2de Artikel al mede van het Decreet zelve, heeft ov'r' het hoofd gezien, acht ik my verplicht hetzelve ook eens voor te lezen : „ dat alle Phcaten cn Refolutien der gewezen Staaren „ Generaal, uit het oude ftelzel der vereenigfng van Kerken * S'aat gCboren • zullen morden gehouden "VOor verniet tad» Mrekten nu met die voormalige Plaeaten en Oetroyen der aèvveezen Staaten Generaal, .Vmede tot het be/old"/e 1fer Leeraaren en ,Beampten der geweezen heerfchende Kerk? die zal immers niemand ontkennen ? cn al wie maar iers weet Jm wez'n Vadelia*d^e Historie zal 'er ten vollen van ovenuS wezen: dit nader te betogen zou overtollig zyn g
Hoe dmdelyk wordt dan de meening dezer Vergadering bv dit Art. van het Decreet van 5 Aug. uitgedrukt Lt l™L£ geen Kerkelyke Leeraaren doo'r derf Staafzullen b alld 0"
zodanf fhePb tftTï by hW ^ Art" °?S™°™V ten minften die hvgh« begrepen, en ik geloof ook alle de Leden ,
die by het nemen van dat Decreet zyn prefent geweest. En hoe zou men zig ook klaarder u.tdrukkeu ? dafluePUcatel en Oetroyen dienaangaande, worden gehouden voor yeriTet "
Ik meen dan hier mede voldoende uit het Decreet zehe het argument van meergenoemde Burger Reprefentant te hebbm wederlegd en advyfeere tof de rejeft e van het 70.de Art., in het plan van Conftitutie. opgegeven. 7 5
Ho/Ma» zegt, dat hy ïlch ,~ als geweest zynde Lid mtuHr- miS u? \°l h" ?"derwerPea va» het PI« van Coftï« a \ TC t VOnd; eeQ Sevoe!en te m°e:en tegen Vnl\da hy m° had hooren ««voeren. He"
™„ hA ST d' dat deze Commisfie ten eenemalevVy n onafhangelyk zoude zyn, en tea dien einde in h« Reglement voor deze Vergadering bepaald, dat zy reed den 14e dag, na het aanzyn dezer Verg der ng^ S tot dat gewigt.g werk zoude afzonderen ; het was hierom, dat hy vroeg, met welk recht men zich b?ro nen konde op beflmten, welken 'er ter dezer Verea denng geduurende den tyd harer afzondering, genót min waren. Immer» dit ftreed met den zoo doofhem angehaalden gemanifesteerden wil der Natie in het Reglement uitgedrukt. Op zoo eene wyze zoudè men e gar.iche Conftitutie kunnen doen onderworpen zyn an senoomene Decreeten. F y
Jicher zegt, dat hy de attentie der Vergadering niet lanjrer al ophouden over een onderwerp , waar over reeds zo lan^ edjseutieerd is ■ dat hy het doord'en Prefiden voorgeftelde PPtiyeerde. Men had gevraagd waartoe dit commfsforiwS oude dienen. Hy vermeende, dat het (hekken zoude"" m e onderfcheiden gevoelens, die de Leden in hunne advyfen in aen dag hadden gelegd, tot een te brengen. Hy zou Ie och de quesnc aanraken, wat of'er doof Godsdienstig onder! T5 moest worden verftaan , noch de vraag of de Kerkelyke
Leeraaren



( 455 )
J,eeraran uit's Luids Casfadirectelyk moesten wor Jen betaald , noch ook of Je Catechifeermacsters enz. ook daar onöerzouden behooren; dit alles konde nader warden bepaild.
Reyns zegt, dat dit ai'es zaaken waren , welke nader- , hani en niet nu in aanmerking konden koomen; het groo- 1 te principe moest thans worden-daargelte'.d.
Van lange zegt, dat hy zich tot nog toe over de zaak niet ; had uitgelaaten, dan dat hy reclameerde het Decreet op gisteren genoome, waar by met zoo veele woorden bepaald was : dat de zaak op heden moest' worden afgedaan, 'er kwam dus geen nader commisforiai! te pas.
Evers zegt:
Ik heb voor eenige dagen , in myn advis over Art. 705. van het Plan van Conftitutie, door de Commisfie van 21 Leden ontworpen , zeer duidelyk te kennen gegeven , welke party ik , by eene finale deci/ie vande/.en Articul ,• ■zo als hy legt , by appel nominal zal moeten kiezen ,— en dat kan ik gemakuelyk , uit overtuiging der waarheid en bezef van pligt, doen.—. Dan, dit zal zeker by zodanige deciiie het gevolg zyn, dat de groote of kleine helft der Ncderlandfche Natie daai>door , en dat mfe. fchie.n zonder noodzake, tegen het Plan van Conftitutie zal vooringenomen worden,
Om dit voorrekomen, heb ik toen het nader onderzoek vaa eene Commisfie gewenscht en voo'rgefteld.— En het is my gants.cn niet or.mogelyk voorgekomendat dit, behoudens onze Staatkundige principes, op eene 1 Broederlyke en rigtige wyze zal kunnen gefchieden , tot genoegen en vereeniging van byna de geheele Natie. —» lk meen zelfs dit door eenige wenken , door eenige vragen , die rk aan uw welwikkend oordeel onderworpen heb , getoont te Lebben. —
Daarom kan ik my zeer we! friet het prse-advis of de pro^orhie van den'Prefident conformeren; om Articul 705. nader Corner isforiaal te maaken.— Die Commisfie zoude kunnen opgeven, welke de bepaalde zin en betekenis van het ifte gedeelte van dezen Aiticul is.
De Staat zorgt, dat het Godsdienfiig onderyvys bevorderd worde.
Ook van het 2de gedeelte.
De Staat zorgt , dat overal gelegenheid tot publieke Godsdienstoeffeuing zy.
Insgelyks, en wel voornaamlyk van het 3.1e gedeelte.
De Staat zorgt, dat alle Kerkelyke Leeraaren behoorlyk betaa'd worden.
Deze Commisfie komt my voor noodzakelyk :e7yn, om de verfchiüende uitleggingen, of imerftitdftih} der ' Lede.i dezer Vergadering, over deze dubbclziauigevoor• den gegeven, blykens de adviljfn , door déielyg te vooren uitgebragr, gelyk nog zo even door d>.n Burger de ■Mist en anderen gerepeteerd en aangetoond is,— zy is te roodiakelyker, om het gevvigt der zaake, om , in een zaak van dat aanbelang , ais deze is, te weeten , melhe zaak men bepaalt met de woorden toefkmt, of afkeurt. Zullen wy , burgers Reprefentanten ! het geluk en de rust dei Natie aan tva/M)'vwft'and waage;:^
Couperus zegt:
Alvorens over te gaan tot het uitbrengen van myn advyj, over het beiangryk onderwerp onzer d:!i icratlen , mo;t ik dï vryheid neemen te remarqaeeren; dat het naar myn begrip hier de vraag nierii, o;n te bepalen w.ar-n dï GdeTsdienst jeitaar, veel min om In 't breedc uittearyilcn over de verIchillende Seetens; GOJs licnftige Gïzinjheien of Kvrfcgeïoodfehappen, maar dat het 'er op dit ogenblik alleen 057 «niuonit om het onmiJJelyk verkand in 'c ojt te hou len , 'r. ge^n 'er plaats grypt tusfehen hec ge.vig'tg (lak, 't geen thans het voorwerp van de diseusfien uitmaakt, en tusfehen riet welzyn van het geheele Bitaaffche G meencbesr; hier gepiaatst zynde,om als Vertegenwoordiger van het gsriifcher Volk, deszeifs belangen alken, in aanmeiking te neemen, zal ik ook uit dat oogpunt alleen de zaak befchouwen eti irt die betrekking fpreeken.
Toen op gisteren, even voor het fcheiden der Vergadering door den Prefident wierdt voorgïiïagen, om de discusfien over dit Aitikel te fliyten , is door een der Leden aangemerkt, dut daar door geen.dnts moest verdaan worden dat ie Leden niet zouden kur.nen wisfclez van gedaglen^er het appel nomina! biacts greep : ik heb die aarnner'dng niet hooren afkeuren, en het blykt althars uit de geheel; toedragt van zaaken, dat men oordeeld van gedagten te karnen en moeten wisfelen: ik heb uit de menigvuldige discusfien kunnen opmaken , dat verfeheidenc Leden zeer verichillcnd denken over dea vvaaten zin van het qnasjlieufe Artikul, e:i "dat zommige deeze andere wederom die betekenis aan de woorden hegten; ik Ixb daarenboven een onzer Ambtgenoten , me,~eiyk rrrct zeer v»el grond, In futjlanth hooren zeggefi i dat het hem niet onmogily k frfieen eene Woederlyke -fchikklng op dit fiuk-ie vinden, tervvjè eiudelyk meer dan een veiklaart, dat de duitlere iiitdnikkiu. gen, die men in de extenfie meent te befpeuren, hun in het. (temmen niet weinig zouden belemmeren; wanneer ik na dit bovenftaande overweeg, wanneer ik het oog vestig o-p de oraftendigheden van ons Vaderland, m:t bctrtkit»;:? tot deszelfs buiten en binnenlarmfcbe gedcklhtid , wanpcer' ik het ongemeen beling, en den heiligen yv.r, waar '-taeie zo veel aanzienlykc deelcn van het Baia.Ii'ciis Vojk dit ftuk befchouwen en behartigen, g;Je (ha, Jan , RurTis ReprefentantenI wil ik niet ontveinzen, dar ik heum on- >or» zisrtigj^n roekeldeS oordeel, de gelc-.-r.heid t3fc n.ilei undlerzoek , die de Prefident ons door zynen veorlbg aan de hanl geeft, onbedagtzaam te vetivaarloozoK-: e» doof een duisirr cn onzeker, appel nominal, misjchicr., Ir.it tot vui Ptoderiphtf met een enkelen hamerflas te beilisï'en ! ik kan cvaa ttmi ds de Burger Reprcfentant Hahn voor.de.ii, u.u-.- wake \ yde d« balars ia dat geval zoude overhellen, ik.gelóóf, Biet hem, dat het getal der ftemmen die de niecrJeibtid -moer erts Jasifte!kn, zeer gering zal zyn; maar ik hca te gelyi;. >tv;: ii,?J , dat, hoe dil meerderheid Jan ook moge uitvallen, djuitliaj deezer zaak, qp zulk eene wyze ten einde BStySgt» >t..v -r,zyden.door de eene helfi der Natie met sodan^^a :^«.f..e:d of ongenoegen zal worden vcrnoom-.n, dit zulk; van deB grootteen invloed op onzen welvsart zoude km neiv w..rdeni: en ik.oordeel uit dien hoofde, dat wyhetn :>;ii vo-.,; ,!e jN itie', noch voor ors zclven kunnen veran: woorden, indi.n wy bet uitteirta v/aagen, zo lang 'er nog een zagter en beter we< kan ingtflagen , .ten minilen onderzog; worden, zo lasz niet zeker overtuigd zyn , dat olie hoop op, fchikkang iên eenemaal is verdweeneu : de nadere CZ-niiiin; Ce , djWM Jf.n Prefident voorgefiagen , fchynt my tot zodanig ecu weg ..an
te wyzca ; é» hoe ae« ju niets riurf vasaivLtu o.nueni de
-*r— ?>•"•• uS*



C 45«5 )
graad van waarfchyniykheid, die 'er, voor den'gelukkigen uitflag van dit Commisforiaal grypt, zo is het echter zeker, dat 'er geene volftrekte onmogelykhcid plaats heeft, en zo lang deeze ni-et teu duidelykften beweezen is, zoude ik my zeiven aan pligtverzuim fchuidig houden, indien ik met alle middelen tot vereenigin'gtragcetebeprqevcn,alvorens,zonder noodzaak ineen ftukvan dien aart,tot eenen forfchen, en gewaagden aap te beQuiten: gelukt het ons dit ftruikelblok van ons toekomfhg geluk uit den weg te ruimen, dan zal de goedkeuring van het Volk geeventedigd zyn aan onze biydfchap! ot mogen wy ons met deeze vleyende hoop niet ftreelen, moeten wy ondervinden, dat de uitflag van een nader onderzoek met aan de verwagting beantwoord, dan nog zal dat zelfde Volk ons onze voorzigugheid ais een deugd toerekenen! ten minften wy zullen ons aan degevolgenonfcbuldigmogen houden,en troost kunnen vinden in die kalme gerustheid, welke natuurlyk moet gehooren worden, uit de overtuiging dat wy die bedagtzaarnheid en gernatigheid in het behandelen deezer zaak hebben aangewend, welke Vertegenwoordigers van een vry Volk nimmer behoren ui; het oog te verliezen.
Ik concludeer dieiTialveh , dat de Propolitie van den Prefi. dent, zo als descive door den Burger Reprefentant Schimmel, penninck is geitiierpetreerd of geamplieerd behoord te worden aangenomen, en dat 'cr eene perfoneele Commisfie zal worden benoemd, om, zo fpo.dig mogelyk, de Vergadering over dit geheele ftuk, te dienen van confideratien en advys.
C. L. van Be\ma zegt:
Toen ik de Advyfen van verfcheidene Leden hoorde, fpeciaal die van de Burgers Bleker, tenx Berge ,van 'hoon cn anderen, wist ik niet of wy al of met over dezaakdiscutieerden, of alleen over het preadvys van den Treftdent zoo het eerfte is , dan zal ik daarover nog misfehien het woord eens vraagen, maar , nu tot het laaiften my bepaalende heb ik deeze aanmerking.
Wy hebben over dit onderwerp voor eerst een Rapport van een Commisfie var. 21. Leden, die men de Nationaale Commisfie noemt, en dan noch een Rapport van eene Commi-iïe van zeven Leden,
Nu fiaat èePreJïdcitt nog eene derde Commisfie voor; maar het fchynt my natuurlyk, en dezer Vergadering -waardig, dat wy eerst ons decideeren over het eerlte Rapport, en, zoo dat afgekeurd word , dan tot het tweede ons bepaalen, en zoo dit ook afgeslagen word , dan komt een nieuw ontwerp of voorftel te pas.
' De Mist zegt:
"Burger Prefident, ik zal niets meer herb.aalen.van het geen Jk en anderen reeds geavanceerd hebben tot Ipui van Uw voorftel tot een nader Commisforiaal van den 705 Art. Maar daar ik deezen dag zo' dikwerf hesbe hooren fprceken van het groot bezwaar voor 's Lands Casfa als dezelve belastzou worden met de betaaling van alle de Leeraaren , moet ifc doch nog iets zeggen, om deezen bullebak voor de Natie weg te neemen : dit pretenfe bezwaar fchynt doch reeds te veronder ftellen, dat alle de Geestelyke Goederen nationaal zyn zouden : dat is met andere woorden, dat de..po!iticque Magt, dcor eenigen wettigen titul reeds eigenaarerfc van alle de Geestelyke Goederen in ons Vaderland zou geworden zyn ,' met dat geyolr, dat dezelve die goederen zou moger, houden, zonder tot eenige wederbetaaling in*evcnredigbcidvvua derzelver
waarde gehouden te zyn, en dit fpreeke ik wel hartelyk tegen: ik zal dit thands met geene verdere redenen adftrueeren, en referveere my zulks, wanneer de tyd daar toe zal gekoomen zyn : doch ik hield het noodig dit met één woord than3 te •zeggen, om niet te fehynen , dat ik eene diergelyke Helling ook in het minjle zou toeftemruen , .cn om te verhoeden, dat dezelve by min doorzigtigen onder myne Medeburgeren niet voor eene beiliste waarheid worde aangenoomen.
Hoffman zegt:.
Ik hoor met genoegen verfcheiden Leden dezer Vergadenrtg erkennen, dat, hoe zeer zy oek voor den geest van 't in deliberatie zynde. Art. zyn, 't zelve blykensde onderfeheidene opvattingen niet duidelyk , maar aan verfchillende verklaaringen , welke zy zullen afkeuren onderhevig is. Wel aan dan Medeleden, laat ons dan ter goeder trouw handelen , dat de zaak van weerskanten onvervanglyk blyve,maar dat de Vergadering decreteere, dat 't 705. Art. pro ut jacet werde gerejedteerd , en dat dan 't CommisToriaal, door den Prefident voorgefkgen, werde aangenoomen : waar toe ik. voor my ten min,ften betuige, hartelyk myne toefLmming te geven, en waarvan ik geloof, dat word deeze Commisfie , gelyk ik mtet den Buiger Schimmelpenninck wil vooronderüellen, door den Prefident onpartydig benoemd, nog veel goeds te wachten is.
Fan de Kafteele zegt:
Ik zal my op de zaak zelf direét of indirect niet inlaten.—» Ik heb in het breede myn opinie gezegd , en heb niets gehoord om my daarvan terug te brengen. — Maar, wat aangaat het tegenwoordig point van deliberatie, kan ik my (des noods) met het voorftel wel conformeeren. <
Ik heb de extenfie van het 705. Art. niet gemaakt, maat 'er my in de Commisfie van Couftitutie mie geconformeerd , cn doe zulks nog, om dat ik het Articul wel kan verftaan, en 'er geen duisterheid in vinde, maar uit de deliberatien is nochtans gebleeken, dat zommige Leden dézer Vergadering het Articul anders verftaan, en uit hoofde, dat zy'et eene andere verklaring aan geven, 'er zich welligt niet niêe conformeeren.— Indien nu in dezen ftand van zaken het Articul (zo als het ligt") in deliberatie wordt gebragt, loopt men gevaar, om eene conclufie in de weereld te doen komen, die niet in waarheid aan de intentie der Leden beantwoordt, om dat, naar mate het Articul anders opgevst wordt, ook de intentie anders is van de genen, welken daaromtrent hunne ftem uitbrengen. — Daar nu uit de disc.usfien gebleken is, dat 'er eene diverfe opvatting van 'c Articul plaats heeft, en daar, vooral in een zaak van zo veel gewigt, en gevolgen, 'er ten hoogfte aangelegen ligt, dat de conciufie waarlyk de intentie der Leden uitdrukt, komt het my niet voor befpottelyk, maar loffdyk te zyn, dat 'er, door het decerneeren van een nieuw cummisforiaal, nog eene poogrng aangewend worde, om de zaak tot meerder rypheid, en klaarheid te brengen. — Ja, fchoon 'cr gisteren indgt gerefolveerd zyn, om de zaak heden te bcflisfen, zou nochtans, de meerderheid der Verga • dering verlangende nader geëiucideerd te worden, deze be. geerte al re billykzyn, dan dat ik zou oordeeien my hier tegen te mogen verzetten,— Hoewel ik dcrtalven voortny zelfgeen nader eiucidatie nodig nebbe, ben ik niettemin, omdegeiillegueerde reden , voor het geproponeerde commissoriaal.
C Het êverige deezer Zitting in ons volgend Nummer.
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE <3t COMP. in de HAAGE.



GEL7KHEID, FR T H E / D t BROEDERSCHAP.
EX TE. A-DAGVERHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
Tfk JE M GJ3L JD JS M. I W G
REPR E S E N T E E RENDE BET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 459. Maazdag den 3 /,p;il 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Frykeid
Nationaals Vergadering.
Vervolg der Zitting van Saturdag, den 25 Maart 1797.
Voorzitter: K. W. de Rhoer.
jjVervolg der Deliberntien omtrent het ter finale conclufie biengen van den 705 Aiücul.
Hahn zegt:
Ik ben het eens met den vorigen fpreeker. Eens-geïindheid is eere heerlyke zaak , en ter daarfteliirg van harmonie onder de Leden dezer Vergadering moet men niets onbeproefd laten. I5y my ook ftaat die harmonie op p.°gen, zeer hogen prys; maar Burgers Reprefentanten !wanneer dezelve ftaat tegen over waarheid, beginlelen, de Revolutie, en haare kragt : dan aarfeie ik niet en dan moet my vriend of onvriend niet kwalyk neemen , dat ik met zoveel vuur als mooglyk dat geen voorfta, het welke mytoefchynt met's Volks belang te ftroken, bedriegen kan zich ieder een , en ik meer dan anderen ; mair daarom , en uit begeerte om eensgezindheid te bevorderen , tegen zyn hart en hoofd aan zvtygen, dit doe ik ni't. Een Commisforiaal komt niette pas voor dat de Vergadering zich verklaard hebbe , of zy Art. 705. goed- of afkeure. En ik kan my niet genoeg verwondden , dat inen voor de afkeuring zo bang fchynt te zyn. Immers het Anikel 10 a's het daar is deugd riet: zo min voor hun die de zorg van den Staat ter bezolding voor- , als voor kun die ze ais nadtelig en onuitvoerlyk teger.ftaan. Ten aanzien der laatften fpreekt het van zeiven , maar ook deeerltcn moeten dunkt my de verdediging van het Artikel opgegeven , al is het dan maar wegens dubbelzinnigheid. Wy hebben nu reeds zo veele Zittingen met dit Artikel getobd, en noi; verhangt men een nieuw en alle beflisiing voorgaande Commisforiaa:: waartoe ? zy die de leer van het Artikel het yverigst omhelzen, zeggen om de ware beduidenis, hetx rechte" verftand wel te bepalen, want, V. deel.
en deze zyn de eigene woorden van veele Spreekers • men WTltaat het Artikel met, en zo veele Leden 'er uw» V.igadermg zyn, zo verfchillend misfchien leer men Art" 705. uit. Wei nu dan , Burgers Reprefentanten »'mas men nog met vast houden , dar welke cok de mcem.ia van het Artikel ?y , de bewoording althans volfb eki niet deug'! Of zyn wy zo verre heen, dat wy nog voorlicfiting na zo veele overpeinzing nodig hebben ter af;ceun;-g v?n een duister en raad>t!ach;ig Artikel, he'welk NB n het ontwerp yan eene Grondwet zou komen , dat wy voor en van wege den Volke moeten maken, dat hét Volk in zyn geheel zal aannemen of verwe-pen en dat niet te duidelyk kan zyn, of liever dat zo veels'te barder meet zyn; naar mate de wensch vuriger en oprechter is, dat de Conftnutie worde aangekomen. Zo de Vergadering Art. 705. zo als het ligt niet gelieft goed cf af te keuren, komt geen voorftel hoegenaamd te pas, en ik hernaa! myne ernftige begeerte , dat de Ptêfident het weimenen der Vergadering verneme. De L-den mogen verfchillen ten aanzien der motieven waarom zy het Artikel afKeuren ! maar ik houde my genoegzaam verzekerd , dat degroote meerderheid het zal afnemen en deze afseüring is genoeg. '
J. A. de t'os van Steenwyk zegt, dat het hem was voorgekomen, dat het idéé van den Burger van de Kasteele zoozeer met geweest was, om alles tot ééne opinie te brengen, maar om meerder klaarheid over den Articul te doen veifpieidem
Fitringa zegt:
Toen ik , als Lid der Commisfie van 21 , dezen Art. hieïp arresteeren, vond nog ik, nog de meerderheid rfcr overige Leden , eenigen grond voor die zwarigheden-, weke wy thans tegen dit Articul horen aanvoeren.
Wy , immers ik , ftelden ons eenvoudig het Nederlandfche Volk voor, als belydende, immers gehouden wordende den Christelyken Godsdienst tebelyd-ndeeze dus was de Lauds of Volks Godsdienst, daar derzelver belyders i ja mogelyk j{ der Natie uitmaakte, gelyk men doorgaans telt.
Zonder dat deze dus de heerfchende behoefd» te zyn M m m (dw'



( 45§ )
(daar niets ftrydiger is met den aart van den Godsdienst, aan re heerfchen) zoo meenden niet te mm de ontwer- c pers der Conftituiie, dat, zoo die bruikbaar zoude zyn voor lat Volk o;er 't geheel, en daar yoor berekend, ah dan aan hetzelve daarby de oeffenmg van die culte en < oi dcrwys in dezelve moest worden verzekerd , en daar voor gezorgd ; behilven dat men ook daar in de waarbora vond van de zekerheid der Maarfchappy , en van 1 de banden der zamenleving, benevens de lteuupilaaren van < de rusr. goede orde en de zedelyked, en alzoo van de i Vryheid zelve. . , ,. ,
En daar dan dit onderwys voor al in den hooidta* van allen redelyken Goddienst, deZsdekunde namelyk, door ons zoo aangelegen wierd geoordeeld voo- den •Staaf was het dan wel wonder, dat men de Maatfchaj'py met de. zeiver bezorging en bekostiging belastede, y- /»■■ ..
Overtuigd, dat auste-re* en mapplicable principes, wanneer zy niet''quadrerenVmct den geest der Na ie, cn zelfs in theorie ten aopgften betwistbaar zyn, die Conftitutie noch zullen kunnen doen beminnen, noch doen 'befcheni.en en beveiligen.
Op welke gronden ik voor my vastftelde, dat die
orillitutioneèle bepalingen eenvoudig, wel uitgelegd, duidelyk , enallez.nts nuttig , noodtakelyk en Staatkundig ' waren.
Dan , daar des niet tegengaande verfcheidene Leden zoo veel duisterheid en duab.'lzinnighsid in dit Arucnl vinden; zoo zou ik wel kunnen appuieeren depropoiitie van den Pïeftdeot , om de ex erdie tan hetzelve nader Commisforiaal te mak-en,' o n te beproeven , of men zich dan beter orer den ij houd z au kunnen verftaan,
De Prejident iVefbaalt no?:nials zyrï voorftel, en wil hetzelve ter coiululie brengen.
Onderfcheiiens Leden ve>zetten zich hier tegen. 'Er 'begin: ee ig ramoer te om ft aan.
De Prefident h rhaalt andermaal zyn voorftel: 'er een additatmnt by voegende.
lffakn'% van tio\l'f en arHerea zeggen, dat hier door de geest van den A tieul zo.ide worden daargefteld, en verzetten zich 'er ten iterkften tegen.
Het gedrjiiïs en de ver warring neemen in de Vergadering fterk- toe. i ■■■>.:
De Prefiiem herhaalt onophoudelyk zyn voorlid. . ... i^o',^
Veele Leden verzetten zich hier met luider fternme tegen.
J. A. de Vos vtn Steinwyk ècn cenciliatoir willende voorHaan, wordt hem door van Hooff gerepliceerd, dat men door geene intiigts r.oc'n op eene ünistre wyze de Vergadering moest veifchallten.
Terwvl onder het gedruis en rumoer , dat telkens toeneemt, vlooi van Ampel- zich mede ten fterkilen fegec de omvrage veriet.
De Prefideiv zegt, dat hy genoodzaakt zal zyn le Vergadering te fciiej..ien.
Eenige Leden voeren hem toe, dat hy zulks doen tonde;' doch dat zy nooit zouden gedoogen, om op eene finistere wyze «erichalkt te worden.
De kalmte weder her.lcld zynde, KfrStMmmelpeMtiiKk, dat hy herhaalde het geen hy reeds by zyn advys had gez*gd, dat de Vergadering meerder op de zaaken, tian op de «roofden behoorde te letten; men moest ook by een inder commisforiaal in het oog houden , dat de zaak in questie niet werd gedecideerd. Het was ziier, da:, w.'i.ie.r 'e.- tweier.,1 opinieu in de Vergadering plaats balden, dezelve op de een ot'andere wyie iiiltau moest worden geiled, om te kuunui decideeien, dan men moest op geene wyze hoegenaamd traeu. en over de Vergadering te willen maitrifecren: dit was onheUCo. lly zoude dus voor ftellen, dat de Prejident in omvrage zuuje brengen: zal het Articul, zoo als het ligt, worden gen jecteerd ï Zonder dat diceenigli .ts op het principe pa jadicieerde.
// itbols zegt, -dat, zoo iemand was voor de Harmonie , dan was hy dis; hier van meei.de l.y in zyn aSv>s f prekende biwyzen te hebben gegeven : dan.hy veraiec; de , "dat men , alvoorens verder te gaan, ae principale questie moest decideren.
Hahn zegt :
Ik heb al zo difcwils van dai/nairriferen\jfeehoo:d, da; ik'er my eens rondejvk over moet veiklareu. — Ik ben zo zeer a's iemand van gedachten, dat het doordryvan zyneri by o«U deren of individueien wil ter deter V.tei,adering niet te pas komt; ik ben zo zeer als iemand genegen en gewoon my aan de meerderheid gaaf te onderwerpen. Maar z > taiïg 'er gene meerderheid is, zo lang vooral herteken gsh.iu.ieti wjijjdr, dat door hoo.tdel.ykc omvrage ds meerderheid fpreke: zo.i .g vind ik ook.'htt makriferen-in den zin-, waarop hst cugebru.kt is een zeer oneigen «word, en niet-.aeieen-outigeu , anirz.-Üs (lotend , Burgers Il:piefea:an:er.! let is .g-eti cip^inran v-n zyncn wil, wanneer nkn yvcrig voorftaat hc^eer asn'-ejr goeder trouw denkt, dac waar en recht is, het is n ig min.'er doordryven van zyncn wil of de Vergadering wülcn msi-t:fe. ren, wanneer men fle/fts begeert, dat zy fpreke, of dat 'net appel nominal Hlgeffeld worde; m2ir by my is her veeleer er re poging om te maiuifeeren, cn zyne dm^veyze Yr döorte krygen , wanneer men zich quafi ter dezer Ve ia.tc;io.g!iil houdt, maar buiten dezelve van den ochtend (ot deniwon.i , op de gemoederen van veele zyner Miskleden zoektts watten ;■*,«. neer men convi nticuien aanlegt en houdi; wa-.iieer men daar toe die Leden fiegts nodigt die met ons disfrr.ticen , cn d e men hoopt "zyne gedachten te kunnen frjba t maken; en wanneer men met opzet dezebyecnkornlK-nen ie;zelvci léf , aan die Leden zoekt te verbergen, welke oren vrest, dat ;.o als men zegt, de Kat de bel aan zou .ki. hangen. — Ös k::n God zy dankl het hoofd febudden dat my de eren k-ufr»cn , cn ik durf het daarom wel zeggen. Men noeme dar fboit van kunften zo als men wille; maar het, is by rny eene peging om zyn zin doortediyvcn , van omftan iighcJcn verleid, . die ik liefst niet uic wil pluizen. Lm ïh.vdc ew.enU..!; gezegd ' met bioederfchap, en het vervult myn hart zodanig nut aandoeningen, dat hec weiligt wyzer is, dat ik niet zoek.u«r • uitdrukkingen yan dezelve. Edoch begeert n.ta ware b pp. l' .diifchap, iaat ons dan gaaf - vc.-ncmcn wat de meertjernoid ' «11?, en im de miiidcrhèid zich da^aan getrouw gêdragep.' • lk



C 459 )
Ik zfZ meer Burgers Reprefentanten! ik voor my wilde niet Wtrte de vertoning opleveren, dat ik my trachtte te , bedienen van de ftemming des moments dor nieerdwhuJ. Ik betuig dat ik 'er rot hier toe zeer aan ge.wyfeld heb. naar welke zvde de meerderheid over zou hellen, of naar b t Plan der Co. ftituanten, of mat het geen waarheid, ver- < Ucbilng, kevolntie, het keil cr de eer der Natie en der Vergadering my tocfcbynsn te vorderen;- maar het ge.n ik di zen morgen heb zien gebeuren doet my vastfteUen , dat „en ban* is voor de meerderheid. En echter rk zie er gene de mintte zwarigheid in , zelfs niet voor hun , die de zaak vlak ander on, dan ik begrypen. Wanneet dePrefident voor twee «uren bad geli. ven om te vra?en, of de Vergadering de zaak brlief e te hebben C imtmsforiaal, dan wel op het Artikel omvra-en: dal zeker was 'er veel onaangenaamens gefpaard; maar nu 'er gebeurd is, wat 'er gebeurd is, nu is er geloot ™ gene andere mooglykhci.l om 'er een einde aan te maken dan door de o.nvtage of de Vergadering zien met Art. 7o3. gelieve te conformeeren of niet. - Dit wil alleen W Tt facet , zo als de bewoordingen zyn. Ik ten minften zal et Set op ftaan, dat dan dadelyk het plan der zevenen in overwc - n ko<ne In de vefonderftelling zelfs dat het Atr. 705. ve rroere nde , geloof ik dat men dadelyk een Commis fo i al kan ™xA. Zódanige wending heef: meer plaats S Ik herinnere my vooral dat ik ter gelegenheid der ~ Ltfte debatten in de Friefchc zaak , een foort van alteratie met den Burger SchmmetpiuniHck. gehad heb. ej dat op het einde de fceheefe VergaderiBg begreep, dat ja eerst bet Rap. pottmoe.tvvordeng«edofafgekeurd;miardatinconuuentieen ^i uw voorftel of een nader Commisforiaal kon wa-ea geóropoiKerd. Wel aan laat ons dit nu ook volgen! laat Art.
zo als het Hat in omvrage worden gebracht, eu zo net telvk ik denk cn hoop verworpen wordt, laat men dan een niéuw Commisforiaal voorftellen. Dan lOöpen de raadplegingen m orde af; dan is 'er voor ons allen nieuwe gelegen hè d tot overdenking en nazoek; den ziet de Natie dat deze Vergadering niets onbeproefd wil laten om haar oordeel wel voottelichten, en niet roekeloos te vestigen; dan word de w?re e£ dezer Vergadering, dat is 's Volks w.1 en WcUyn gehandhaafd.
Be Prefident brengt in omvrage , of de VergadeSng 2ich by appel nominal zoude verklaren, om ■den 705. Articul pra ut.jace**, t* dechntorea, zöndeeoat men daar uit als een gevolg zoaae kunnen afleiden, dat al het daar 111 getelde daardoor verviel.
Neen Preli'denf! die mits en byvoeging niet, want dn 'maakt dafcaiies blyft, als toen wy begonnen zyn Va<) zouden zoo doende een appei nomina, hebben u . c «Oöi den en niet overzaak.n. De zaak zeifsj, of cle Leeraa ren J of niet uit 's Lands Cas zuilen betaald worden zou daar by geheel onbtflischt blyven. Deeze echurmoe tog MUacLrWdè» , cn f.hoon men het al wil mtfte len , eens tog zal de Vergadering dat punt moeten afdoen Laai ons dan de 010e völgen der Vergadering, end 705, Art. gaaf en zonder by voeging door een appel no - mmal beiteir.men.
De Prefident herhaalt zyn voorftel.
C. L, van Beyma zegt: met dit Decreet zal de Natie , a^dat wy 7 dagen gediscutieerd hebben , nog evca ?erre zyn.
Qneyfenzzfr , dathv vermeende,.dat j list deze omvrage vottoomen conform was met het door Hahn vaorgefiagene.
Va't Castrop ze?,t: zoo a's het door yreedt word ge:xpliceerd, zoude men naderhand geene voorlieden daar ap betrekkelyk kunnen doen , waar tegen hy zich wel duidelyke verklaarde.
Van Afcasei» zegt, dat de Vergadering ge lecideeri had, dat het Articul duister was, dat hy dus vermeende, da: de omvrage diende te gefchieden, of men zich met den Articul conformeeren , dan wel dezelve commisforiaal zal worden gemaakt.
Ten Berge vermeent, dat het ten duidelykften moest blyken, dat omtrend de zaak ten principale niets werd gedecideerd.
Vitringa zest:
Hoe zeer ik , wat my aangaat, geene noodzakelykheid in dit nader Commisforiaal heb moeten verkiaaren te vinden ; zo kan ik toeh niet zien, waarom de Prefident de propohtie hier toe niet zou vermoaxn in omvraag te brengen.
D; DfcCüsfiën trouwens zyn gister niet gefloten , heden 1» niet de dag ter eindelinge afdoening gefield.
Ik herinnere my z-iri, dat toen de Prefident deze Sluiting der discusficn gis-cr proponeerde, dat ais toen op de nadere prooofitis cn aandrai-r van dei Burger Halm wel duide.yk: door denzelven wierd voorgeftcld, en ook door ons goedgekeurd. Om wel de Advyfen , maar niet de DiseuSfien voor als nog te fluiten: t.u bevvyze, dar men de zaïk r:oa. niet voor eene fiia'te .tecilie ryo hield. En zouden 'er dan.wanneer een aantal Leden eene nadere redactie verlangde, geene termen zyn, om daar toe by ceu interlocutoir decreet eene Conamisfie te benoemen.
Ik concludeeie lus, dat het noch met de gewone cynolure, no.h met de orde der deltberatien noch met eenig Deereer, vin afdoening ftrydig kan worden gehouden, dat 'cr, ter voldoening aan het gemanifefteerd verlangen van zo veele, K appiren' van de meeste Leden, eene Commislie, ter vervaardiging van eene nalerc of meer düiJelykc rcJactie 01 (X-ei-fie worde benoemd , zonder dat echter die der Co.nmisüe van al, juist by voorraad, gelyk ze ligt, hierom zou behoef te worden gerepeteerd.
Schermer zegt: ., 'Er word geduurig gefprooken en voorgefteld , om het 70t Articul Commisforiaal te maken , om eenige duisterheden", daar in, volgens fommige vervat, op te heldereii i e.'i vervolgens een nadere redactie van dit Ar' tieul tè maken. Dit zoude wel kunnen gefchieden, indien de Vïrgadeiing wegens het principe van dit Articul ! eens was, en indien dit A*ticul buiten de duisterheden : algemeen goedgekeurd wierd ; maar dewyl met my een " zeer proot aantai Leden, tegen het geheele Articul zyn, i- 7.00 kan dit Comnvsforiaa! niet te pas komen, het zoude dan fchynei., of het Articul was goedgekeurd, rmar, dat de du;sterhedc-n maar door eene nadere redactie moesten opgehelderd worden — en dit is 'er zeer verre af; . 'er moet in omvraag gebragt worden,. of
M m m 2 m;n



( &o )
men zich met het 70c. Articul kan conformeeren, ja dan neen ? word 'er nu by meerderheid door appel nominal gedeclareerd neen ! dan komt 'er volftrekt geen Comkfqnaal maken te pas; dan is de zaak gedecideerd ! —• maar word 'er nu by meerderheid geconcludeerd ja! dan eerst kan men een Commisfie benoemen, om te Rapporteeren aan deeze Vergadering hoe} en op wat manier zulks zoude kunnen gefchieden.
Ik ben dus tegen het voorftel van den Prefident, maar dat de omvraag gefchieie of de Vergadering zich kan conformeeren met den 705. Articul, volgens de Commisfie van een en twintig, ja dan ncenl
Hahn zegt:
Ik moet ook den laatften Spreker, fchoon ik bet in de zaak met hem eens ben , in zyn tegenwoordig voorftel afvallen. Het ware te wenfeben dat de Prefident reeds voor twee uuren had willen in omvrage brsngen , of hot Articul zo als hef ligt, Zou worden aangenomen of niet, en het is my aangenaam te zien, dat zo veele Leden diejiri den beginne deze omvrage fchenen afcekeuren, 'cr nu mede te vreden zyn. Ündertusfchen vereischt ten minden in myne oogen oprechtheid, dat ik my rondelyk verklare niet te zullen dringen op eene dadelyke overweging van het ontwerp der Zevenen; maar integendeel wel te mogen lyden , dat na verwerping van Art. 705. het overige van deze afdeeling, en het Rapport der Zevenen in handen van eene nieuwe Commisfie worde gefteld. Deze zal eenvoudig moeten onderzoeken an en quomodo, of cn op welke wyze 'er van den uitwendigen Godsdienst, by de Aclre van Conftitutie melding moet worden gemaakt. Daar de zaak aan de meeste Leden zodanig ter harte gaat, zal ecu Commisforiaal alzins dienftig wezen, en zo ik hoop de Vergadering volkomen overtuigen, dat het welzyn van de Natie en bet waar belang van Godsdienst vordeien, dat de Staat 'er zich niet mede bemoeye; maar ook aan den anderen kant zal niemand uit het Decreet van afkeuring pro ut jicet een argument kunnen halen, ten aanzien van het gevoelen der Vergadering. Nopens de zaak zelve zal deze volkómen in haar geheel blyven, en na ryp beraad misfebien beüisfen, dat geene hoegenaamde melding van uitwendigen Godsdienst iu de Acte van Conftitutie te pas komt.
De Prtfvlent brengt , by appel nominal, in omvrage, of Art. 705, zoo als dezelve lag, zonde worden gedeclineerd: en wordt met 65
tegen 45 hier toe bi flopt en.
De Prefident zegt vervolgens , dat hy nu eene Commisfie tot eene betere redactie zoude benoemn.
H.\hn zegt: < lk moet de vryheid nemen den Prefident in dè reden te vallen. Het voorwep van *t Commisforiaal kan niet wez.n f-ene nieuwe en duidehkere redactie. De Vergader- rg heeft het Articul eenvoudig zo als het ligt verwo:pen, en zal 'er geen nieuw ongenoegen onder de Leden ontdaan ,, dan moet eenvoudig alles in handen gefield worden van eene Commisfie, cn dezelve gelast met kes onderzoek au en quomodo » of en in hoe verre 'ei-
van den Godsdienst by de Conftitutie melding moet voorkomen zonder meer.
De Prefident zegt, dat hy dan in diervoege een nader Commisforiaal voorbelde.
Vreede zegt, dat dit niets anders was, dan de Kat in de Kelder te moffelen.
Be Pieftdent herhaalt zyn voorflel: — concludeert conform en benoemt hier toe de Burgers van de Kafïeele, van Lamsweerde, J. A. de Fos van Steenwyk, Witbols, Cambier,. Styl en van der Zoo.
Fan der Zoo verzoekt hiervan ontflagen te wezen , daar hy niet weet, hoe die Commislie met vrugt zal werkzaam zyn , zoo lange het hoofdpaindl niet was gen decideer d.
De Prefident zegt, dat het Decreet genoomen was, en adjourueert de Vergadering tot Maandag, ochtend ten ic uuren.
Zitting van Manndag den 27 Maart 1797.
Voorzitter: K. W. de Rh oer.
Een quartier na tien uuren wordt de Vergade» ring door den laatst afgetreden Voorzitter geopend. De Notulen worden gelezen en goedgekeurd.
De volgende Misfives worden gelezen en in deliberatie gebragt :
Eene Misfive van het Provinciaal Beftuur van Utrecht» kennis gevende, dat zy in de Commisfie tot de Burgerwapenmg, ingevolge het Reglement van Organifatie door hun benoemd, hebben verkoren den Burger Hcystek, in plaats »»n den op zyn verzoek oniflagen Burger de
Tombe: gefteld in handen van den Burger Cambier
c. f. tot informatie.
Een Misfive van het Collegie van Policie, Financie en Algemeen Welzyn, in Gelderland, zich bezwarende omtrend het Decreet dezer Vergadering van den 24 February , waar by verzogt wora , dat zy de aften door het Committé te Lande aftegeven op de petitie van 4. Miiiioenen , in den Jaare 1794 ter goedmaking der Legeriasten begroot, zouden geheven te accepteeren en met betaaling aan de Creditcurenie agtervolgen : — aan de Conimhfie van Financie, om confideraüe en advys y en het committé te Lande tot informatie.
Eene Misfue van Burgermeesreren en Schepenen der Stad Nymegen, venoekende dat aan eenige Leveranciers betaling mag gefchieden: aan het Committé;
te Lande.
Eene Misfive van de Provifionele Reprefentanten van Oveiysfel, zich beklagende over de vexatien des Com-
mifea



C 4«5i )
inifei) omtrend het ftjik der Binnenlandfche Paspoorten , en de entravesdaar door aan de Commercie toege'iragt; inzendende een Request van een Bu.ger^ met klassen fpeciaal tegen éen oer zelve Commjfcn, om:rend dierge'yke vixits: aa/i Aufmorth c. f.
Eene Misfive van deze!ven . inzendende er» voorftel door die van Zvvoüe aan hun gedaan, omrrehd de plaats hebbende vifirarien: aui de Commislie van Binnenlandfche zaaken;
Een Request van Burgers van Worfn»rveer, niet behorende tot.de Hervormde Kerk te kennen gevende , da- zy na d-e gelukkige omwending van zaaken, en de afkondiging van de Rechten van den Mensch gehoopt hadden, dit dat principe in alles zou zegevieren , ds Gelykheid betragt, en zy niet meer gedwongen worden, lasten ten vojordeele van een "ander Kerk genoodfehap te dragen; uan dat zy zich in hunne verwagting hebben bedrogen gevonden , dewyl die drukkende bezwaren fteeds bivven voortduuren. Dat hunne hoop wel is waar door het Decreet van den 5 Augustus, waarby de voortduuring van alle bez warende 'Ocfroyen wordt afgefc aft, is verlevendigd geworden , als vertrouwende zy, dat ten minften de Pïaatfelyke Oflroyen, door het piaatfelyk Beftuur willekeurig opgelegd, zouden opgehouden zyn ; doch, dat zy ook daarin zyn te leur gefield, daar hunne Municipaliteit niet kan goedvinden aan het Decreet van 5 Augustus te obedieeren, daarin begunftigd door Hollands Provinciaal Beftuur , in zo verre namelvk de p'aatfelyke lasten f^fó betreffen; voegende bierby copiejr htlt^rlTéqd^^ teekKJs aan hunpe.eemelde Municipaliteit gepatenteerd; wï1haMn1^^dlfféy'"p*èzer Vergadering wenden , verzoekende dat 'er fpocdig een einde aan dien drukkenden last, gemaakt — en over het Rapport van den Burger Zubli c. f. beflischt zal worden — en *er geen prediiectie meer van de eene gezindte boyen de andere plaats zal hebben.
De Prefident ftelt voor , om dit Request t e ftellen in hmden van den Burger Zubli c. f.
Scherrmr zegt:
Wat zal het baaten indien dit Request al wederom aan die Comrnisfie verzonden wordt? De Reqiiestranten verzoeken furcheance, — 'er word daar ter plaats door de Municipaliteit zoo willekeurig gehandeld, dat men maar na goedvinden ten behoeve van de geweeze heerfchende Kerk gebruik maakt van 's Dorps algemecne Kas. De Predikant, onder anderen, geniet daar honderd tn vyltig Gulden voor de Winter-avond Predikbeurten; dit geeft men ook al uit Dorps/Kas. De Dia eouie voorziet men fomtyds ook al uit dir zelfde Fonds. Van de verieyen en rantfoenen genieten ook de Gereformeerde Dia conen bun aandeel, met uitzondering van anderen. Nu doen die Diaconen afftand van dat aandeel, mits dat dandeKinde< ren van hunne overledene Ledematen dooi het Dorp of uit Dorps «Kas onderhouden zullen worden.
Ziet daar dar al wederom een uitfluitend voorrecht, terwyl de andere gezhidrens voor de Kinderen hunner Leden zelve moeten zorgen, en vnogelyk zuilen de Kinderen der Gereformeerden al wede/om willekeurig ten laste van Dorps Kas wor¬
den aanTenoomen , het welk echter, zoo ik wel onderrecht ben, gaatscn niet afyeweezen, maar no? in advys geiioa lenw..
Moet dan altoos het ptrdomineerende, e'a het uitfluitend voorrecht van die Kerk ölyven voortduuren ? jt zelfs reu padeele van andere nog vergroot en vermeerderd worden, daat* wy reeds in.-her derde Jaar der Bataaffche Vryhciden Gelykhei.1 zyn? Staat het dan man vry aan eene Meniicipaiiteic willekeurig sene gemeente te bevoorrechten cn te verzorgen uit het opfje-. braebte veil van de Burgers in het algemeen? en dac een Ge-
den aan.'Tfnoomen , het welk echter, zoo ik wel onderrecht ben, gaatscn niet afyeweezen, maar no? in advys geboa lenis..
Moet dan altoos het ptrdomineerende, e'a het uitfluitend voorrecht van die Kerk ölyven voortduuren ? jt zelfs reu padeele van andere nog vergroot en vermeerderd worden, daae wy reeds in.-her derde Ja.irder Bataaffche Vryhciden Gelykhei.1 zyn? Staat het dan man vry aan eene Meniicipaiiteic willekeurig sene gemeente te bevoorrechten en te verzorgen uit het opfie-. braebte veil van de Burgers in het algemeen? en dac een Gemeente, Burgeis Reprtfentanten! die het zeer wel, ji veel' beccr dan veele andere Gemecnrens, en anderegezindtens daar ter plaatfe kan redden, beftiande plus minus uit 450Leden » en waar onder zich zeer veele van de ianïfer?*edytóe Burgers bevinden. Staat het dan maar vry, zeg ik, om willekeurig op eigen authorheit, zonder ooit geoftroyeerd te zy n , over de gelden van het ulgemeen, na goedvindeo en met zulce uitzonderingen te befchikken? Neen, Burgers ReprefeDtjncen I die tyden zyn voorby en dit kin met, als door eene willekeurige overheerfehing meer plaats grypen,
Men kan hier het Decreet van 5 Angustus niet tc bate ne; men, om alles in ftatu te laten, rot dat 'er nadere ftbikkhv gen zullen zyn gemaakt, noch het iritgebragte Rap.iorc van den Burger Zubli, hetwelk nog niet gedecideerd is , —- hier fpreken geen Placaten of Ocltoyeri; het zyn hier willekenrige handelwyzen.
En voor een oogenblik gefteld zynde, dat het daar heen wierd gederigeerd, om volgens het rapport van Zubli aan de Disleniers fchade vergoeding te geeven, welk ltei:ei by my zeer ongegrond en ongerymd is, maar hoe zoude dan hier de individus die fchade versoeding kunnen vraagen , hoe kunnen zy wee-en , hoe kan de Municipaliteit weeten , hoe veel ieder voor de Gemeente der geweezen heeifclunde Kerk of Gereformeerde Kerk heeft gecontribueerd? daar de Municips'iteic die Gemeente verzorgt uit Dorpskas, of, om anders te zeggen, uit hetj opgebragte Geld van de Burgeis in het algemeen.
Ik verzoek dos, Burgers Reprefentanten ! dat deeze Vergadering zorge , dat daar ten fpoedigften het hoogstnodig redres in worde gemaakt; op dar eens p?al en perk aan die onbillyke en onrechtvaardige handelingen worde gefteld , en dat inrusfehen de verzogte furebtance aan de Rcquestranten worde verleend.
Nu kout van ^er Peen zegt, dat, zo de aangevoerde zaaken van den Burger Schermer waarheid behelzen „ waaraan hy niet twyffelt, dat Uy 'er alsdan voor zoude zyn, om dat Request te zenden aan het Provinciaal iïcHuur van Holland , om berigt.
De Prefident proponeert , om het te houden in advys.
FreedèitgL, dat, wanneer dit Request gefield werd in handen van Zubli c. f. dit r.iet aneers dan dilai zou veroorzaaken ; dar hy dcrhalven prbponqeide , om het zelve te houden in advys, tot dat hei Rapport van Zublizeu zyn beilischt, met bepaling echter dat de Vergadering dag zou ftellen, om dat Rapport af te doen.
Van Hoof zegt, dat alle dicrgelyke Rcquesrcn niet anderste kennen geven, dan dat het Dïcreet van 5 Augustus flegts ia bloote woorden btffaat, tetwyl de vexaüsu flteds biyvea M m ra 3. voort»



C 4^2 )
voortduuren ; dat hy verders het aangevoerde van den Burger Vretie appuyeerr.
Tf'itbols zog'., dat hy het aangevoerde van den Burger l'reede te meer appuyeert, daar het Hollandsch Rapport orer de Kerkesyke ÓtSroyen nu ook re ds uifcgehragt is.
De Prefident zegt, dat hy hiertoe aan den tydelyken Voorzitter een voordel zal doen, en (telt
voor, om het Request te houden in advys:
en wordt conform beOooten.
Een Request van C. van Dyk , te Baarle—Nasfau, verzoekende brieven van veorfchryving aan den Minister Meyer , te Parys, om inftamien te doen by het Ffansch Gouvernement, ter bekoming van betaling eener pretentie, ten Jasten van het zelve:—» aan de Commisfie tot de Buitenlandfehe Zaaken.
Een Request van Lambertus T/iöne, Geweermaker te Amfterdam , verzoekende brieven van voorfchryving by de Franfche Republiek, tot den vryen uitvoer van Catabynen uit Luyk, en Paspoort van de Marine tot den vryen invoer derzelven: — het eerfte aan de Cammisfie van Buitenlandfehe Zaken, en her tweede aan het Committé der Marine, om conftderatien en advys.
Een Reqnest van de gezaroentlyke Generali.eits'Bodens, zich beklagende, dat zy in hunne emolumenten worden verkort, door dien de Postmeester andere Perfonen employeert tot het doen van misfien , ryzen of beodfehappen naar de andere Gewesten.
De Prefident fielt voor, om dit Request te reu voyeereu aan de Commisfie tol de Gri(fie\
Brands zegt: Dat hy zulks goedvindt, doch vermeende, dat hetzelve alvorens behoorde geft.'ld te worden in handen van de Corh misfie tot de Binnenlandfche Corréspondentie , om privé redenen by hem bewust, die hy voor als nog niet nodig achtte nader te developpeeren.
De Prefident zegt, dat dit Reqnest geene relatie had met de Commisfie van Binnenlandfche Correspondentie, zoo verre hem bewust was, en daarom zodanig had gepreadvyfeerd.
Brands zegt:
Dat hy ook van gevoelen is, dat, wat het verzoek dier Bodens betreft, niet in relatie ftaat. met die Commisfie; maar dat het misfehien aanleiding zou kunnen geeven , om iets op te fporen, daar die Commisfie bevorens te vergeefsch naar gezogt heefr.
Eenige Leden vragen hierep van den Spreker eenige nadere opheldering, zoo het gevoeglyk gefchieden kan.
De Secretaris van Laer geeft deswegens eenige elucidatie.
Ten Berge zegt, dat het hem toefchvnt, dat 'er oplichtelyk deze zaak by den Burger Brands redenen voor handen zyn, en dus 'er ook voor zou weezen, om dit Request te ftellen in handen van de Commisfie tot de
Binnenlandfche Correspondentie; hy fwyffelde ook niet of de Burger Brands zou het geene hy in dezen te zeggen had, ook wel kunnen bewyzen.
Brands zegt: y
B't de redenen waarom hy zodapfig advyfeerde, zich niet bepaalde tot! een enkel geval, en dat 'cr do bewyzen zeer gemakkelyk toe waren; dat de notulen der binnèlandfche Correspondenrie dezelve genoeg zouden aantoonen , cn «oo; die niet voldoende waren, dat hy 'er A* \ nog metr voor handen had. Dat verfcheiden afgezette bodeus,die on»-iatfcebekend ftonden voor afiteerig te ;:yn aan de hjpi,>e orde -iim] zaken, reeds lang waren gedemitteer 1, evénwel nog tot' Misfien en Boodfehappen naar andere Gewesten worden afe;e* zonden, en zelfs op de rys noe; hunne ftryiige gevoelens durven aan den dag te leggen. Hy noemde 'er een, dis m.t een Correspondent der binnèlandfche Corrcspondaotit voorleden Jaar in de Zomer naar de Lemmer voer, zig tegen hem (zonder hem echter re kennen) op eeneonbetamelyke wyze, over het hgiiige Gouvernement, -en zeer honende zelfs voor deeze Vergadering, heefr uitgelaten; waarvan die Curiespondetit toen ter tyd aan zyn Me; fters heeft kennisgegeven. Hier na noemt by nog eeni.te Bodens, die zulke dergelyke perfonen met paquetten of Brieven van het Gouvernement op eigener Auchoriteit hebben afgezonden, en die zich op de plaats hunner beftemmiBg niet a's brave Burgers, maar als oproerlingen hebben gedragen; blykens de klachten ,van het Provinciaal Beftuur van Groningen, of desz\f> Commit-ji van Waakzaamheid aldaar, aan de Commisfie van de binnen, Correspondentie uir de Nationaale Vergadering toegezonden. Zou dit al niet genoeg zyn (vraagt by) om zoo wel het ongerymd gedrag der toen fungerende Bodens, als het ftraf. waardige der gedimittesrden tegen te gaan ? De Commisfie van binucTandfche Corrt/pondeuti. heeft toen we. de Contrarolleur der Bodens orfdervrajgd, of by dergelyke Perfonen tot het overbrengen van Commisfjen of Pecquettcii had gechargeerd? maar by prétendeerde zutks te ignoreren, en het bleek, dar het eenige der opgenoemd? Bodens op eigene Authoriteir, of misfehien op psrriculierc Recommandatie van een of ander hebben gedaan, cn dus (geloof: hy) dat de zaak aldus geb'eeven is.
Hy meent derhalven , dat de Vergadering, na deze inlich. ting, 'cr oijk niet e;eheei unvètfehfllig in kan zyn;eninfteert nogmaals, dat dit Request gefteld woide in handen van de Commisfie tot de hii.nej. Correspondentie, al was het maat alleen tot iufonnatie, dat zuike ongerynidiiedcn nog biyven voortduuren; Kunnende het zelve dien onverminderd na behoorlyke inzage, gezonden worden naar de grime.
De Prefident herhaalt zyn voorftel, en concludeert cor.form.
Twee Requesten van Burgers, met verzoek, om Schepen te mogen transporteeren : — geaccordeerd zonder refumptie.
HenRcquest van de Municipaliteit van 'sG;avezande,verzoekende reitituue van vetfehotten voor de Militairen : — aan het Committé te Lande , en de Generaliicits RekenKamer , om het zelve te examineeren en te fquideeren.
Na dat de tydelyke Prefident ter Vergaderiag verfchenen was, worden de Nutu'en der Zitting
van



■
C 463 >
van voorige Zaturdag, de Conftitutie betreffende, 1 voorgelezen.
Hahn zegt. dat hy vermeent, dat de extenfie niet is conform het gevallen Decreet, en dus verzoekt ander- < maal dezelve voortelezen.
De Secretaris leest andermaal de extenfie. ¥ 'Oe Prejident ftelt voor om'de mbtivén te royeren , en overigens de Notulen te arresteeren.
Fan Uooffizg'. , dat de,extfenflè in geenen deele conform was aan het Decreet, op voorige Z,aturdag genoo men , het welk hy reclameerde. .
Hahn zegt : de extenfie is infaam en doet den Burger Byte yeld eeuwige fchande aan.
Hojfjhan zeg. , dat de gemaakte zwarigheden gerra kei | k uit den weg w aren ie ruimen , zoo 'er geiteid w ad , dat het commiyfo'iaa' gearresteerd wis, on .'er min derd de OTderleheidene.fiiSter.uen.
Fan Hoof Kil, dat dienaangaande de Commisfie baar rappo.t z.ud-e uitbrengen, dan de questhnes cn el quo itodo moes*" ten dfcidelyk by het D.creet cómmisioriaal woeden tutge; d:e.:.t.
. Ten Berge zegt, dat hy vermeent, dat ied.r Lid net recht heetf, Dm zyn item mt te brengen p z„o a's kuji in gem®edé vermeen» te tahowQn ; dari da.: hy niet kon-; de vinden ) dat de extenfie zoo wira* was. ; De Prcfui-nt zegt., dat de g. maakte refl-xion tweeledig waren, 1. betrek k'efyk de aangevoerd* pijtiven, en 2. opzigtens de gronden vj.u het benoe.iiL- c ■maiisfo'iaai: wat héteerfte be'relt, die aangevoer "ie tatatfaen konden worden geroyeer I, en het tweede'betreffende, hier over ko;i ie men de ctfiifi ierttie der Lede i inneeme;-:.
Gevers zegt, dar hy zich met de voorgelezencx entte niet konde conformeeren , daar, zyt's bedunkens, de No'u'en niet anders nioe»ten zyn dan een Hüfo-.sch yerluai van het ter dezer Vergadering voorgevel e .e. .' .Vfecds' /c.-;t: ,
Z:.r >;ek,,r kan ik my me: de extenfie der Norulm ook niet confornietftn. De bui-en aanmerkingen daar tege-i do .r den Eniger Hahn gemaakt, zyn ook ie myne. Ik zie nier wat reden 'er is..' om nu vaa de gewoonte aftewyken , en d : m v tivcn top te gce-en , daar anders alleen de gewoonte is. om dé T)-cree:. n Moofelyk zonder motiven in de N.irulen te piaat -zen ~ t-qr .word gezegd, dat uit hoofde der unis erli id in .deez -!.-ifl05 ,Vt.' dWg'jye door de Vergaderin.; verworpen was. 14 t*).ffe; 'er zelf-, zeer aan of die wei het aiorif der yef •.V„ ■'■!:lyyées' is, wan; 45 Leden hebben, 'zich' met dat ar'leut ïo jiï- fiet,a» g c".n">: meert, en zou ten 'Leden een aYÉiCttl , "dat duister was liehb n giHgckeu 1? Maar rea anderen de mot;ven worden is de Notulen nooit gefteid. en zy moe'on 'er-ook hiér ffniyven i o*f\Jt*t zy niet waar zyi . en ,.»m dat het aank-i 'ing zou geven , OM re denken , da', anders dit fMjtu) uytit -fva-yo■ ■■• Aeard g»w.,itdnn. . D-.Uv^-dc aaa. sierking op he: fiV. is even gegrond — de voordrsjt der
N ml ■• is zoa ingewikkeld en duister, dat de ware mening aie'c w.l kvi gevat worden , en dit zouie kunnen dienen om ilfefly veiüeerde gevolgtrekkingen daar uit af te leiden. VVi.aom met eenvoudig gifteld, dat de-eze afdeeling van .le Comtiisiie tot de CoialHtuiiq en de vooriragt der Commisfie van Zeven op nieuw werden Commisforiaal gemaakt, om te berichten af'er, en 1.00 ji, iwi 'er van in de Conftitutie zou benoeven gefield te v;orden? Ik kem des deeze extenfie der Natulcn af.
Schimmdo-nninck zegt, dat het hem voorkwam , dat over de zaai zélve geene discusiien konden vallen ; daar dé vraag eemglyk zich hier toe moest bepaalen : of de Secietans d-en geei; der Vergadering, by het Deereer, gevat had. Hy koade voor hem ieer wel infteramen, om di- aangevoerde motiven wegtelaaten; daauo.. van ds andere tyde vermeende' hy, dat in het _ D.creet. moest worden te kennen gegeeven , wat het iazigt der VergaJetiug, by.het Cjmrnisfonaai, was geweest; dus vermeende hy, dat men op de extenfie, wet het laatfte betrof, geene reflexen konde maken; echter zoude hy zeer gaarn zien, dat, to; voorkoming vaa alle m:<verhand , 'er eene pe foneele Commisfie benoemd weid, om dezcive te vetvaard g-en.
Hahn zegt, dat het een eeuwige fe'iaiie is, voor een man van zoo veel doorzigt,als Byhysld, dusdanig eene extenfie ts produceren, welke erroneus, ]. malitieu3 is, en in geene deele overéénkomftig het Decreet.
De' frèjidéiii zegt, dat hy aan het gevallen Decreet g:en an lere zin of uitlegging zroudé weten te geven., ais daarvan door een Secretaris by de exteniie gegeven was, w.i.'.ro.n hy andermaal voorliefde , om'de Njtuléu, met weglating'iler motiven , te arr^steeieij.
Hjhn zegt PreJ duit ! dan is myne redekunde en uitlcgkundi geheel ar.dars, dan de.uwe; ik heilnal het Boginaals, dat ik 'niet ver«agt had, dat een Secretaris zien zoo verre zoude te buiten gaan , dat hy een Decreet zoa 4e cx'-er»deer;n, niet overéénkomftig het gevoelen der Ve-gadenng, maar naar zyne byzondere idéés en gevoc-
Queyfen zegt, dat hy.wct moit man zien , dat de motiven werdiB Wt'ggela:en', dan dat Hy, daar dó S-Cietaris van party digneid werd bcfehuidigd , ter liefde van de waarheid moest declareren, dat hyook van he.t zelfde gevoelen geweest was, a's in de ex;euüe ftm: tuitgedrukt; dat hy dus geene redenen vond, om dit te wyten aan eene malitieufe intentie van den Secretafis,
Freed-e- zegt: , \
. Ik hoor zo'a'gemeen zeggen, dat 'er door het verwerpen vaa de 705 Ar;, niers vin de beiden fustenuen zoude oëpaald zyn. My oniertusfehen legt" du zoo niet in dc gedagten, wanneer ik de loop der deilberarten my herInnèr. ix m:'eo dn deeze dus geweest is — dat de Ptsêdstt deeie 705 Art. heeft m deliberatie geb-agt , met de by toeging: dat daar duur niets zoude bejlist worden voor de wederz-jdfche ftslenuen. Doch ik herinner
my



my zeer wel, dat ik my veriet heb tegen deeze byvoeging/en gevorderd, dat het Art. gaar zoude worden in om . raag gcbragr, 't geen ook door zeer veel Leden is geappuyeetd geworden; en da' lange tyd daarau, wanneer de Pielident emdeiyk het 705. Artikel in appel no.ninal bra^t, hy het zelve gaif heeft voorgefteld , zonder eenige mits of by voeging, t ls waar, dat door eenige Leden , en ook door den Burger Hahn is aangemerkt , dat het 705 Art. gaaf moest worden voorgedragen, doch da: da! niet verhinderde;, dat de Preliient na de gevallen Conciufie , zeer wet vermogt de zaak zelfs op nisuw m C iminisii: te (tellen, zoo als te meermalen in geiy ;foortige evallen had plaats gehad , wanneet de zin van het voorltel onduideiyk aan zommige Leden was toe>efchenen. en de Vergadering op het onderwerp verdeeld 'was. Waarfchynlyk heeft de Prefident, ingevolge deeze aanmerking , eerst dezen 705 Arr. gaaf voorgefteld — 'en kort daarop ook dit Ca.nmisfonaai voorged agen , en ge-concludeert — dan dit neemt niet weg , daar deeze fynofare niet door de Vergadering is gedecreteerd gewori.n.dat de Prefident wel degel/k dit 705 Art. gaaf heeft in deliberatie gebragt en hetzelve geconcdideert. >T is des myns oordeels zoo geheel niet uitgemaakt , dat 'er niets zoude zyn gedecreteerd geweest; dan zoo de Vergadering het echter anders gelieft re be^rjpen , dan ten minnen vorder ik , dat rie Notulen hier van duidelyk en klaar en niet ingewikkeld en duister gefteld worden.
Van Castrop zegt, wanneer de Vergadering zich herinnerde , zoo als ook de Burger Hahn zich wel zoude herinneren , dat de omvrage gefchied was , of men den 705 Articul zouie declineeren pro ut jacebat, en dat daarop het Deo eet gevallen was; dan moest men niet vragen war of het partrcu ier idéé aan Vreede , maar wat dat der Vergadering geweest was.
Vreede zent:
Burgers Reprefentanten 1 hier doet de Burger van Castrop my woorden fpreeken, waarom ik nier gedagt heb. Ik meen ectiter, dat ik eenig regt heb van my zeiven te mogen vertrouwen, dat ik weet wat ik zeg.
Van Castrop zegt: dan zal de Burger toen zeker wat driftig geweest zyn. Vreede antwoordt: ik was noch driftig, noch haatelyk.
Te.hng van Berkhout zegt, dat het hem voorkwam, dat men zich over de ex.enfie der Decrc;en, op zoo eene wyze , niet moest uitlaaten , daar het niet.aan de Leden Hond, maar aan den Voorzitter , om de Vergade11-g te moJer^eien, verzoekende dat de Prefident . . .
Hier wetdt de Spreker door Hahn in de reden gevallen , zegge..de, dar hy vermeent, du ieder Lid daartoe gereeh' gd is ; vragende , of de Leden dit met zouden vermo6en ie doen.
De Prefident roept dien B irger tot de orde.
Hahn zegt, dat hy zich van niemand üet'ringelooren; althans van geen tyéaitig van Berxh?iut,'~
De Prejiuent fielt voor, on de motiven.te royeeren , en de verdere eitenfie nog eens yoortelezen. De Secretaris verri^t dit. Schimmelpenninck zegt:
Daar het Decreet, op gireren genomen, eene zeer gewigtige zaak betreft , verwor.aere ik my niet ,. dat de Leden der Vergadering zich aan de extenlie van dat Decreet zeer laten gelegen liggen.
Ik voor my mag wei .lyueii dat het Decreet zo geextendeerd worde dal Art, 705. worde gerejecteerd zo jils het is liggen ie zonder by voeging van e-en motief, waarom het wordt gerejecle.rd Miiet cn de zaak zeive) maar zo als het is liggende, want deeze expresfe byvorging zo als het is liggende , toont reeds op zien zelve' klaar genoeg dat niet de zaak tn Art. 705. voorgedragen ts gerejecteerd, maar dat a leen de ébctenjie ,1 'de bewoordingen vaa dat Articul zyn gerejecteerd onge-" pr.jjudicieert de zaak.
'De Secretaris heeft dit, en niets anders, door het ^door hem bygevot^r motief uitgedrukt, en , hoe zeer ik . wel in de byvotging of ur.la.in-, van dat confiderant o.-.verfchihig moge zyn, ben is echter aaa de waa.neid en aaa het character van den Mtnuter deez.r Vergaden ring verlchuldigd, te deaareeren, dat ik de infimmacie van kwaade trouwe, van dokus opzet, en wat van die natuur is, welke de Burger Hahn ztch by herhaalde uitdrukkingen, ten opzichte van deeze extenfie' va., den Secretaris Byteve/dheeft veroorloofd,boude voor onbedagt en gedep.aceerd. Ik dec'.arere 'er nieis van dien natuur in te kunnen vinden; en ik houde het dan ook daar voor, dac allg die perfonaliteiten blyvtfn deprivative gevoelens van den Burger Hahn, en geenfins overgenomen worden door de Vergadering, maar dat in tegendeel het veitïWwen van dezelve, ten opzichte vanhaaren Minilter, biyft intact, 'en de Minifter in zyn volkomen integriteit.
Ten opzichte nu der zaake zeive, proponeere ik, dat 'er dadelyk eene perfoneele Commislie benoemd worde, tot oïerziening der gemaakte extenfie van dit belangryk Decreet,, met verzoek, om nog geduurer.de deeze Seslie de Vergadering eene nadere extenfie voor te diagen. Deeze wyze van af Joening koomt my voor te zyn de gevoegelykfte, de onzydigfte, de fpoediglte.
Hahn zegt: men moge zeggen wat men wil— de Secretaris Byleteld moge zyne fchouders ophaalen, of meesmuilen, het doet er niets toé; ik zal altoos zeggen, dat hy zya piie'at heeft te buiten gegaan, dat za! ik zeggen meo jure, dit zal ik zeggen als Lid dezer Vergadering. »
[flet vervolg van deze Zitting in ons volgend Nummer.^
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COiW. in de IIAAGE.



GEL7KHEID, V R 1 H \E I D , BROEDERSCHAP,
DAGVE&HAAZr :
DEfi, HANDELINGEN VAN DE
T.XO&JLJ&X.M VïE M GJLJDfö M X W G
REPRESENTEERENDS HET VOLK VAN NEDERLAND. N*. 460. Dingdag den 4 April 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaals Vergadering.
Vervolg der Zitting van Maandag, den 27 Maart 1797.
Voorzitter: K. W. de Rhoer.
'""Vervolg der Discusfien over de extenfie der Notulen van de Zitting van Saturdag.
Tcdir.g van Berkhout zegt, dat hy bet woord vraagt, niet om Hahn te rescontreeren, maar eeniglykom voor te ftellen, dat, tot voorkoming van alle onaangenaamheden, de Secre.taris altoos in het vervolg de extenfie eerst aan den Prefident in der tyd"zoude voorlezen.
De Prefident ftelt voor, om, ten einde alle verdere discusfien hierover te flaaken , de extenfie Commisforiaal te maken: — En concludeert conform , benoemende hiertoe de Burgers Schimmel penninck, Ploos ven Amftel en den Secretaris By feveld.
Hierna worden de deliberatien over de Conftitutie voortgezet
Auffmorth produceert, namens eene perfonede Commisfie, daartoe benoemd, eene nadere redactie van den 726 en 731 Articulen: Eu Wordt
dezelve gearresteerd.
Stoffenberg produceert mede, namens eene perfoneele Commisfie, eene nadere redactie van den 727 Articul, welke mede conform gearresteerd wordt: Als ook eene van den 725 Articul.
Greve vermeent, dat ade fervile diensten motsten worden vernietigd, als ftrydende met het tegenwoordig Systhema.
7c» Berge zegt, dat hy van gevoelen ia, dat deeze Verga V. Deel.
dering geen macht heeft, om iemand vsn zyne verpligtingen vis a ris buitenlanders te ontdaan.
Greve zegt, dat 'er ook gefproken wordt vanpetfosele verplig.ingen.
Fan Eek zegt, dat hem niet bewust ia, dat het geval exdE stecrr, dat 'er eenig goed in deze Republiek is, waar van de ' Ingezetenen verpligt zouden zyn aan Buitenlandfehe Heercn fervile diensten te presteeren ; dat, zoo.dit geval ai tensbeftond, dan konden altoos door de Wetgevende Vergadering daaromtrent arrangementen worden gemaakt.
En wordt deze redactie conform geconcludeerd.
Perhoyfen produceert mede, in naam eener perfotieele Commisfie, eene nadere extenfie van den 723 Articul: en wordt dezelve in advys gehouden tot Woensdag.
Waarna Schimmelpenninck de nadere extenfie der Notulen produceert, welke conform gearrelïeerd wordt.
Hier op worden de Heliberatien over den XI. Titu! voortgezet, en Articul 711 in omvrage gebragt , luidende;
,, 'Er zullen door de geheele Republiek genoegzaame Schooien zyn, waar in de Jeugd kan worden onderwezen, in het Leezen, Schryven cn Rekenen, mitsgaders alle zulke verdere kundigheden , welke, plaatfelyke omflandigheden in acht genomen zynde, de beftemming van den vryën Burger meest kunnen bevorderen."
Ploos van Amftel zegt in fubftantie: Ik vermeen oratrend de Articulen van deze afdeeling, handelende over her tublicq onberwvs eenige aanmerkingen onder het oog der Vergadering te moeten brengen.
Ik ben by my zelve overtuigd. Burgers R.eprcfentan:cn , dat de zorg van een Wetgever zich voornamenlyk moet bepaalen tot de opvoeding der Jeugd in dat tydsgewricht, -wanneer de vermogens van het verftand te gelyk met de harstochten zich ontwikkelen: dat ter bereiking van dat heilzaam N n a oo|merk



C 466 )
ooïtiïrk niets gefchifcter is, dan het oarichtcri vanopen'jiare Schooien, in w :lke alle»danige kundigheden kunne ï-w irden vexkrc'cn, voorna nenlyk voar 'den•m'.*-jogje4in ea behoeftigen/als welke de beftesiining vaa eenen vryen Burger het meest kunnen bevorderen : trouwens door dkrgelyke inrichtingen alfééa kunnen de algemeane gebreken vaa eea Voik ia het navalaenie geflagt verbeterd worden, ea ik kan my dus met he: 7 i r>Artkut zeer wel conformeeren.
Dan, Burgers &eprefentamen, arle Ie verdere articulen in deze afieeling zo met beiBre*kfri« tot dte opeabaare Scaolen, als met betrekkinf tot de Nalionaale Huge Setwol en verdere Departemenualcu Hioge Schooien, daar onder het Coliegie van Caratoren ca de wy«: van aaattclliag vaa de Leden van dat Collegie, zyn by my in dcszslfs gevolgen vry bedenkelyk voorgekomen, én weinig ftrookeade met de principes van onze Revolutie.
Immers by Arcikel 712. wordt wel bepaald, dat in deeze Schooien geen onderwys zal worden gegevan ia leerftellige Geloofsbegrippen vaa eenig oyzander Kerkelyk Genootfcnap, maar de bygevueg.ie woorden op den gewoon;» Sehooityd zyn by my voor geeie andere uitlegging verhaar, dan dat op eene extraordinaire Sehooityd dusdanig Godsdienstig' ea Jecrftiliig Onderwys niet geheel en ai by dit Articul zoude uitgefloten zyn. 1
Dit zoude my echter voorkomen te ftryden met Aebeginzs len, want daar door zoude aan den S:aat het recht van iapre matie over de leerfteliige Godsdienst werde toegekend en het Decreet in 5 Augustus 179Ö zoude langs dien weg zydeüngs vernietigd en elut'otr gemaakt worden.
Hier komt by, dat men uit dezen Articul zoms zoude befluiten, dat teder Godsdienftite; j;eaindheiJ op haare eigene kosten geene Sciolea voor de Jeu^d 2)ude magen oprichten.
Ik concludeer dus tot eene na ieie re JiéHe van di: 712. Art. in dezer voe^e, dat de woorden op den gewoone Sehooityd moeten geroyeerd warden
l\ moet omtrend jff Ar-ieul noj alleen refleéteeren, dat zo zeer men bedaar, cv r,i die Schooien geene boeken werden gebruikt, waar in do^.nij'.he itelliegen worden gevonden, men niet minder op zyne ,Wda r^oec zyn ea zorg dragen, dat in die openbaare Schooien geene boeker; gebruikt worden , welke rtrekktm om de Zeden en Deugd te verbannen of den gee.«t van Godsdienst uit te doven, want men onder de Jeugd al veeltyds ledige hoofden vind, die op het leezen van den eetffcen Vtydenker, dikwyls worden overgehaald om alle geö peinaarde Godsdienst roekeloos en op.ntlyk te verzaaken , tot nadeel der Maatfehappy, en tot hun cige onvermydelyk verderf. \j ^1
.Omtrend Arr. 713. wegens het NationaaleHooge School, wil ik gaarne aan de Uflisiing dezer Vergadering, mede uit Hoogleeraaren te zamen gefteld, overlaten, hoe veele Hooge SeWeti 'er 'in ièlé Re[iubliek by de Conftitutie behooren opgericht te worden; ik voor my zoude van begrip zyn, dat do Departementaal:: Hoge Schooien moeten afgefchaft worden, en dat alle dezelve do >t één Nationaal Hoge School moeten vervangen Worden» — li nfLcteer wyders , dat het my mede voorkomr, dat het Nationaal Beftuur zig de zorg van die Hooge School enkel en alleen moet aantrekken in die vakken van Wc-enichappeu , waar in alle de Ingezetenen der Bataaffche Republiek, van welke Godsdienftige begrippen zy ook mogen zyn, een evengelyk, een evenredig belang hebben , als inde Natuurkunde, de Wiskunde, RegtsgeleetiMJ, Geneeskunde en deiztlver "frakken.
Mar. geheel anders komt het m/ vaar geleden te zyn )merend Set Ontirivys in ds Tïuihrie, Dit'oiiervys \\ even »:rfehi'Henie als ü onierfe ïeideae Kestkslyite Gesiniaeiaa Jeezef Lande, welïe ieder ia den üure het.gtojtft.'belang in het oalerwys vaa baars eigene'coakouïnie Kerkleenars heb' ben. D't onderwys behoort myns bs tangens e«n min aan de Natie ais de ondsrfebeidené GHoafsbslyisaisfea» • Ieder gezincheii is het best ia ftuac o.n di: ftufc volgens haare eigene Kerkwetten ea inritfflrtingfH te b--ftiereu, en das fenync liet my tye, dst iio ftak aan iedere byzoaaSTS geziadnei 1 beh > >rt overgelaten Cj warden, z> wel ten opzichte der oprichtingt, plaat«a, Caliegie Wetten, als derProt'i.fjren, Bjft.eidcrs, ea derzelve refpeètave TfaCR ne ue.i, Wjit i0 de Staat uit het oog verliest, dat Kerk ea Staat van elkander afgefcheidenzya en zich het Beftuur van het T-ie-jiogisea vak wil aanmatigen, zal de weg tot ongenoegen, heiiloj-r onaangenaamheden , ongodsdienftijheid cn aile die fchrikbaarende onheilen, die uit dezelve voortkomen, welhaast gebaand zyn — de vryheid vaa. Godsdienstoefening befiuit het vry Beltuur van dit vak voor iedere gezindheid in zig, ea het koomt dus aan iedere gezindheid indijputabel roe, om zodanige Hoogteeraars, Kerkleeraars en andere Kerkelyke perfoonen betrfkk-iyk hunne gezindheid aante-tiellen ais ieder hunner goedvind, zonder daar tue eenige permisfie of approbatie van bet beftuur nodig te heoben , mids. iedere gezindheid zig daar toe de nodigs Fon Ifsn bezofge.
Ik ben wyders van oordeel, dat.deTneoiogifcae Faculteiten niet op een en dezelve plaats moeten, werden opgericht, maar dat men aan iedere Kerkelyke gezindheid de eryfteid moet laten , om , indien zy oordeelt een of me.rdere Kweekfcrtolenof Collegien voorhaaie Theologanten nodig te hebben, de^ze, 't zy in eenige Stad, 't zy tei platten Lmde r.aar haar geaasgen en vermogen op te richten en volgens haare kerkwetten te beftieren, mits geene andere gezindheid op die Plaatze eea Kweekfchool heefr beginnen opterichren.
Ik zoude vermeenen, dat zalks ter voorkoming van . veeleonaangenaamheden behoorde te gef.hiedeii; immers eene Men.' ichenkenner kaa zig niet wel verbeelden dan de grbottte oa* heilen , welke u.: eene tegengeftelde iurknting zoude kuiuicn ea moeten proflueeren.
Men onderfteiie eenige honderd Jongelingen , uit alle deoorden der Republiek en<vau alle.de onderfcheidene en in veele' opzichten ftrydende gezindheden in eea en dezeive plaats, en wel in die ouderdom , waar in de driften het fterkst woeden y te zamen gebracht, om daar van hunne byzundere Haogleeraareu, ieder naar dé-inrichting en wetten zyner byzonie-j Kerk, in de Theologifche Wetenfchap onderlicht te worden,, en men «al zich de gevolgen vaa eene dusdanige inriciting . ligtelyk voor den geest kuunen brengen. ,
Ik Conclude.t dus mede tot eene nau'ere redvétie van dit 713 Art. diarop neerkomende <X-it de Iheoiegijche Faculteit vaaieder gezindheid aan de zorg van dusdanige gezindheid in alle opzichten zal worden overgelaten.
Met betrekking tot 714. tot 721 inclufive zy het-my geper< mi'teerd het boven geadvifeerdc mede toe te paffen.
Deze Articulen fpreken onder andere van hei aanitelkn van Curatoren over de Nationaale Hooge School; ik b'.yft altóós veronderfteilen, dat in de gepn jcéteerde Nationale HogeScnooL niet de Tneolo£;ifche(waat deezeis niet Nirionaal) maar ahcen die Wetenschappen onderwezen vvorden, in dewelke de geheele Natie een evengelyk belang heeft, dat volgens de thans aangenomen principes of grond begin zelen, de Cüratores van deeze Hooge School zo wel uit de eene, ais uit de andere
gezindheid



C 4*7 )
gezindheid genomen mogen wotden, immers, gelyk alle gezindheden een even gelyk belang'in deze Inftelling hebben, en gelykeiyk den last nelpen dragen, behooren zy eene gelyke aanfpraak op den Post van Curatores te hebben, maar zulks kan met Art. 719. niet wel overeengebracht worden: Immers het Art. 719. vergunt aan -de Hoogieeraaren der vyf Acadetnien dezer Republiecq tot de eer/ie aanjlelling van deeze Curatores voor yder Academie een drietal op te geven. Indien men nu in *c oog houdt dat. meest alle deeze Hoogieeraaren den Gereformeerden Godsdienst belyden, zal men middag, klaar ontdekken, dat niemand buiten de Ledematen van den Gereformeerden Gódsdicst eenig vooruitzicht kan hebben van out- tot Curs'or benoemd te worden , en zulks zoude dus met de grondbeginselen en de germmifefteerde intentie deezer Vertaderir g ftryden.
Het vervullen der Vacaturen (volgens Art' 720.) is op denzelvcn leest gefchoeid. De vier overblyvende Curatores zyn Gereformeerd, hetzelve magsitcn gerust omtrent de Profesfo/es veronderfteilen : dus bellaar wederom het tweetal uit twee Perfonen die den Gereformeerden Godsdienst belyden cn de Kamer der Oudften moet een dezer twee Kiezen.
Ik concludeer dus tot eene nadere redactie van die Articulen van de Commisfie van 21. -
ómtreiit Art. 722 , by het welk aan het Collegie van Curatores de zorg,toezigi en beftuuring van het Nationaal ondtrwys in deszelfs geheele omvang word aanbevolen , heb ik niets aan te merken, danisx de wuoi cn in deszelfs geiteden omvang enkel en rdkcu moeten worden verftaan, van die vakken en H'eteifcbajpen, die waarlyk Natitnaal zyn, maar geenzints van de Thno:ogifche vakken , weikers zorg, toczigt en beftiering aan ieder gezindheid in 't byzonder toebehoort en ik concludeer dus mede tot eene nadere redactie, en ik houde hier voor herhaald 'r, geen ik by de voorige Articulen op dit refpect fceb geavanceerd.
Omtrent Art. 724. moet ik reraarqueeFen , dat al het geen ik ove< de aanstelling der Curatoren heb aatigeftipt mede op dit Articul-moet toegepast worden, dewyl door dit Articul de weg tot een Hoogleeraars Atnpt voor alle gezindheden, uitgenomen die der Gereformeerden, voor altoos abelheden is, en iir c jncltideer dus mede tot eene nadere redactie van deze At ticnlen ; ik zoude verders aanjde Vergadering voorftellen pm deze geheele afdeeling nader in handenvan eenePerfoneele Commisfie te ftellen.
Queyfen zegt, dat hy eeniglyk ter elucidatie wilde zeggen , d3t de Commisfie met liet gepiaaCfte in den 712 Articul nimmer dat idee gehad had, het welk haar door Ploos van JmJ.el werdt toegefchreven. Men had dit in het eerst niet geplaatst, echter had men naderhand begrepen , dat 'er gewag van behoorde gemaakt te worden, uit hoofde, dat men de opgeietenen van dit onderwys in het geheel niet moest priveeren; :y mogt egter wel zien, dat men het royeerde, dan hy konde zich niet conformeeren met het geavanceerde omtrend ce Hoogieeraaren in het vak der"Theologie, daar de zor# der Wetgevers zich moest uitflrekken, om de onderfcheidene gevoeklw te vereenigen, en niet om dezelve te verweideren. De zwarigheid omtrend de Curatoren, kwam hem voor, dat in dit Sysihema van l'loos van Amflel, :oo het Theologisch vak wieid afgezonderd , in het geheel niet te pas kwam.
De' Prefident brengt in osivrage-, cf de Verga¬
dering zich met den Articul konde coniortnee ren : — en concludeert alzoo.
Art. 712. wordt in deliberatie gebragt, luidende :
,, In deze Schooien wordt, op dengewoonen School, tyd, geen onderwys gegeven in Leerftefige Geloofsbegrippen van eenig byzonder Keikelyk Génoodfchap; ook worden in dezelve geene Boeken gebruikt, waarin dergelyke leerftellige begrippen gevonden worden."
Hofman zegt, dat hy appuieerdchet geen op dezen Articul door Ploos van Amftel was aangemerkt, daar hy het zeer ftotelyk vond, dat men, als het ware, by de acte van Confti. tutie bepaalde : op die uuren zult gydus te werk gaan, maar vervolgens kunt gy doen wat gywilt.
Van Hooff zegt, dat het een plicht van den Staat was, dat zy voor het Publiek Onderwys zorge droeg, en in de eerfte p'aats voor het lezen en fchryven; dan hy was 'er even zeer tegen , dat men Schoolmeesters in Cathegifeermeesters veranderde.
Ferhoyfen ze^t:
Dat het hem voork'.vam, dat de woorden, op de gevfosie Sehooityd, in dit Art. voorkomende, volgens dtf zeer'jaiSt gemaakte opmerking van don Bur.;er Ploos van Amflel, belmoren weg te val'en, terwyl die woorden, eene indirecte aanbeveling van Godsdienstig onderwys, in tcerfttUige Geloofsbegrippen in zig febynen te bevatten: dat zulks byzondtr behoorde vermey.l te worden , aangezien door de Ingezetenen der on jeifchei'aèaTë~G.-meentens in die Gefneenebest, verfchiilende Geloofsftelzelen beleden worden : — dat gcVolgtySf, zal men de Leerlingen, in dat onderwys , huitin de ,;.w,..1o Sehooityd, in geiykc mate doen dtelen,- de Schoolmeesters vooreerst, in ieder leerltelzel genoeetzaame, er, gearoude kunde zouden behooren tc bezitten: alsmede dat by pndcc fklling- van gelyke dading, dczelven, een onderwys van veei zootrigc dograajike ftel.tclcn, waar toe ze niet behooren, zonden moeren behartigen.
Bosch zegt:
Wy zu'len aüen Bmgers Peprefentanten ! het daarin ééns zyn, dat in de Schoo'cn :iv'/de eeuwige ber,infe'en van deugd en goede zeden of die, zedenkunde , weike de kinderen vormt tot braave Metfehen en nu.u'ge Bergers, maar gèensfihs Leeröèlféls van byzóndefè iérp.4?diéenftige Gezintheden behoort geleerd te worden. —• Ik moet daarom den Burger Hoffman appuieereti, dat het niet raadzaam zoude zyn de Sclioolmeesres tot Cdteclufeermceste-s te vormen; by ervaaring heb ik gezien , welk nadeel zy bewerkten , die dergelyk eene trans, fyrtntltie ondergaan hadden. —. Ik kan my , uit dienhoef ie., met Art. 71a zeerwel conformeeren.
Fr e ede zegt:
Ik appuyeej alle voor my gef-rooken hebbende Leden,die de woorden, tp den gewonnen Sehooityd uit deezen Articul willen gelaten hebben; maar ik appviyeer in het byeonder den Bu-ej ,- van Voeg', die niet wil, dat de N.iiorale Schoolmeesters tévens ook Katccbifcermecsteis zwi zullen. Om dit.bilh;k oogmerk te bereiken, zou ik metneri, dar dan wajt'd»t Ar ■ tieul niet woe&t worden bepaald op de Sehotiien , maar ' pde
Nnn 2. , Sciooi.



C 4^8 )
Schoolmeesters, en alleen hetzelve in dezer voege gelezen worden, Be ifetionale Schoolmeesters zullen geen onderwys mogen geven in de leerftellige Geloofsbegrippen V3n eenig byzonder Kerkelyk Genoodfchap. En zeker, Burgers Reprefentanten! my komt dit verbod aUernoodzaakelykst voor, niet alleen cm de reeds aangevoerde redenen , maat byzonder om dat het Schoolwezen , uit die laagte moet getrokken worJen , waar in het thans is, en dus de Schoolmeesters uit andre wezens moeten beftaan, dan dezelve thans over het geheel uitmaken. *t Is dus niet alleen , dat een Nationaal Schoolmeester geen onderwys moet geven , in eemge lecrftelligc Godgeleerdheid, om dat daar door anders denkende fcéfcin zullen worden afgefchrikt om die Schooien te gebruiken, maaroeik, ora dat het een ander foort van wezens zyn moeten dan Katechifeermeestets , dien de Staat het eerfte onderwys der jeugd toevertrouw. Ik concludeer dus tot de door my voorgeüageae verandering.
Bo^ch zegt :
Ik kan den Burger Reprefentant VaEtDe geenfins toeftem men, dat men den Schoolmeester dit zoude beletten ook in die uure, welke hy van zyn Sehooityd overig laadde hy moet , wel is waar, zich geheel aan het Onderwys der
Jeugd toewyen ■ maar wie zal of kan hem beletten, dat y zyn overige uuren aan het Onderwys in den Godsdienst (zo hy zulks verkoos) befteede—— buiten zyn Ambsverrichtingen, blyft hy ook, gelyk alle andere Ambtenaaren, vry in het bïoeffcnen, leeren én onderwyzen van kundigheden, welke hy mogte verkiezen.
Nicuhoff tegt, dat het hem voorkwam , dat het zoude ftry «en tegen de vryheid en de principes, zoo men by de Conftitutie op zulk eene wyze dc Schoolmeesters aan banden wilde leggen.
Jordens zegt, te appuyeeren het door Bosch cn Nieuhoffgtavanceerde, daar het zonder dit op onderfeneidene plaatfen ten platten Lande onmagelyk zoude zyn, eenig Godsdienftig Onderwys te erlangen.
Van Hooffiegt, dat, zoo men in het minftegedoogde, dat de Schoolmoesters zich in het dogmaticque inlieten , men dan by vacature altoos gelegenheid tot cabaleering zou geeven, daar een ieder zoude tragten, dat de open gevallen plaats door iemand van zyn fysthema werd ■vervuld.
Queyfen zegt, dat hy zich wel konde conformeeren met dit geavanceerde, doch dan vermeende hy, dat ook de redaét-ie van Zevenen niet konde worden aangenoomen, daar het weg laatcn van de woorden onder den gewoonen Sehooityd hem niet genoegzaam voorkwamen.
Vreede zegt:
De Burger Queyfen heeft volmaakt gelyk, dat de uitlating der woorden op den gewoonen fchooltyd niet vol. doende zyn lot myn oogmerk, maar het was ook hierom, dat ik heb voorgefteld, dit Artfulte doen liaan , ©p de Schoolmeesters en niet op de Schooien. En ik moet my nader op dit voorftel aandringen. Meermale heb ik hier op andere onderwerpen een argument hooren maaken ■ dat 'er ondeifcheid behoorde gemaakt te worden tusfehen een Republiek, die begon , en een Republiek, die al zoo lang gedaan had, en het zy my geöorfcofd ook nu eens yan dit wgumeaj; op het ondertjanuen
zynde geval gebruik te maaken. Indien wy een Republiek voor het eerst oprichteden , het zou kunnen in aanmerking komen , wat de Burger Nïeuhoff gezegd heeft van de Vryheid, die men de Schoolmeesters laaien moest «■• maar dit is ons geval niet —— wy hebben een oude Republiek vol leemten en gebreeken — vol verkeerdheden en vooroordeelen , en ingeilopen hebbelykheden , van deeze zoeken wy iet goeds te maken , maar dan ook worden 'er andere voorzorgen noodzakclyk, die wy in een pas beginnende Republiek niet zouden nodig hebben. Nu is het zeker, dat het ambt van Schoolmeeftcr en depost van Catechifeermeester op veele plaatzen, byzonder ten platten Lande met malkander verbonden zyn, waar by zich al dikwerf de post van Koster, Voorzanger, Klokkenier en Doodgraver in denze'fde Perfoon vereenigd. Doed men nu hier niets aan, belet men dit niet, dan is het meer dan waarfchynlyk, dat men we! de woorden zal veranderen , maar de zaak niet — dan is het meer dan waarfchynlyk , dat de Schooimeeftets de oude Schoolmeesters blyven zullen, en het Nationaal onderwys eeven gebrekkig blyven, als het nu is. Is concludeer dus als voren.
Brands zegt:
De Vergadering heeft de juiste remarqne gehoord, door den Burger Ploos van Amjiel op Art. 712.gemaakt, om de woorden, op den gewoone Sehooityd uit het zelve te royeeren; veele Leden hebben dit met my geappuieerd, en ik meen, dat de meeste, het daar in met der» pre-opiant eens zyn; dus zou men dit Art. met weglating van die woorden (myns bedunkens) veilig kunnen arresteeren, 'Er word immers door gezorgd , dat 'er in die Schooien geen Onderwys gegeeven worde in leerftellige Geloofs begrippen, en dat 'er geen Boeken in dezelve gebruikt worden , waar in zulke Leerftellinge begrippen te Tinden zyn, dus kan ik my met deeze voorzorg zeer wel te vreede (tellen, en ik wenfehte wel dat ze niet noodzaakelyk was.
Maar ik heb den Burger Vreede horen adviferen, om deze voorziening te bepalen fpeciaal tegen de Schoolmeesters , of Onderwyzets van den jeugd , die daartoe zullen worden aangelteld, dus hun ook bepaaldelyk buiten de Scholen het onderwys in bet zedelyke en Godsdienstige interdiceren. Of dit zouovetéén te bren-» gen zyn, met de vryheid van den Mensch en Burger en met het belang der Maatfchappy, bezef ik zeker nog niet; want op ai'e plaatfen zyn immers geen disfentiërende Leden van Godsdienstige begrijpen, en dus zeu na myn gedagten deze precautie zig wat te veire uitftrekr ken.
Ik moet hier op vragen : zoude het genoeg zyn, dat de Ouders hunne Kinderen alleen laten leeïen Lezen, Schryven , Cyfferen &c.
Neen Medeburgers! gy allen weet, dat de plicht van brave Ouders zig verder uitftrekt; by een goede educatie behoort meer dan deze capaciteiten. Ik meen , dat het zedelyke , het Godsdienstige 'er wel degelyk en aood^akelyk behoon, Hoe jresle Ouders ,
waas



C 469 3
waar onder ik behoor , doen hunne Kinderen ter Schoole ,op andere plaa'len , met oogmerk niet alleen, om te leeren leien, i'chryven en c y tieren , maar ook om behoorlyK Onderwys te genieten , en opgeleid te worden tot Deugd , goede Zeiten en Godsdiensr, en weik laatfte de grond van allen is, dit is de plicht van een Vader, van brave Uaiers, aan wien de zorg der opvoeding van hunne Kinderen fpeciaal is ainbevoolcn , en waar voor zy t' eeniger tyd ver mtwaordelyk zyn. Daar nu alle Ouders, 'c door onhandigheden, 't zy door gebrek aan de nodige kunde en bekwaamheid, zich da«r toe niet in ftaat bevinden, zoo word een dergelyk middel door veele O aders by de hand genomen.
Om dan het bedoelde Oogmerk te bereiken, en reffens de zoo duure Oulerlyfec plicht te betrachten, zou men waarfchynlyk voortaan, die Nfltioriaale-Schooimeesters of Ondertvyzers boven andere preferearen, om dat men behoort te kunnen verondente'len, dat geene andere, dan bekwaame Peifoonen daar toe zullen worden geëmp'.oyeerd; ten minften dit denkbeeld wil ik 'er my wel van vormen. Maar zou men dan nog een tweede Onderwyzer nog een pedagoog of zedenmeester moeten zoeken, om de Jeugd tot haare particulierebeftemming op te leiden , juist in een tyd, dat zy daar het beste toe gefcbikt en vatbaar is ? dit zou zeer moeyelyk, zeer nadeeiig zyn , en veel nuttigen tyd en onnodige kosten terfpillen.
Tot hier toe heb ik my bepaald , tot die plaatfen of Gemeentens, daar alleen Leden van een Kerkgenootfchap woonen, zoo als 'er zeer veele in aeeze Republicq zyn. Wat nu betreft die Gemeentens, daar Inwooners zyn van differente Geloofs-begrippen , zoo als 'er ook veele gevonden worden, behoort zeker een naauwkeutig toeverzicht plaats te hebben , op dat de jeugd niet zoo als voor heen, reeds in zyne eerste Jaren de verderffelyke Religietwist inzuige , en ,waar uit men zoo veel onheilen heeft zien fpruiten : dan hier tegen is zoo ik meen in Art. 712. gezorgd, mits dat de woorden op den ge;vo»nen Sehooityd worden geroyeerd , en da: die genen , welke de bedoelde Schoolmeesters aanftellen, of zodanig Collegie, dat'er het toezicht over hebbe, zorg dragen, dat zy in het pubiicq onderwys, na eene daar toe geregelde inftructie , blyven handelen.
p Ik Gefluit derhalven met my te conformeren met het Art. met weglating van de meergezegde woorden , door den Burger Ploos van Amftel geremarqueerd, en waar in verfcheide Leden hebben geheven te concurreren.
Vreede zegt: ^ s
De Natior?alé Schoolmeesters moe'en Staatsambtenaars zyn, en by gcvol,< ftaan zy onder bedwang van den Staat, en die bepaling van het geen zy nier d..en mogen is even min hard of ftryeiig met de Vryheid in-run , als bet is in al de overige Ambtenaarcr van den Staat, die de Stsat voorichryft, wathy wil gedaan ea wat hy wil g h-en nebben tor bevordering van den dienst, waar toe de Ania'enaar serocpen word. De Schoolmeester in den dienst van den S'aat zynde, moet ook door den Suat pepourl^;. betaald woiden, en hy heeft uiei
nodig, om, om gewin by de huizen te ga-n lopen , om met Catecnifeercn nog meer geld te winnen, üovendim zal l-.-.m ook hier toe de tyd overfchietcn, zoo hy zyn a'nht bëhoprly.fc waarneemt, en zyne Schollieren, dat onderwys geeft, niet alleen in het Leezen, S diryven, en Cyffeien , ra.ar ook i.t alle die verdere kundigheden, die volgens bet voo-Jtaand Air. 711. de Beftemming van een vryen meest kunnen beyordertn. De Schoolmeester, die zyn pligt doed, zal dan a:n hit onderwys der Jeugd, die hem is aanvertrouwd, wel zyn werk v.ndcn, en zoo hy daar toe van 's Lands wege ten bebo jrlyk bi Haan geniet, en verdere Inkoaiften trekt, zal by alles he .ben , wat hy kan verlangen ,• maar zoo hy 'er Catechifee.meester by is , zal hy als Schoolmeester gebrekkig zya plicht betrachten. Ik concludeer als nu fiaaa'.yk als voren, tot het verbod.
Eoffman vermeent, dat de remarque van Vreede by dit Articul niet rejpas kwam ; dan , dat, zoo men omtrent de Natisnaale Schoolmeesters nadere remarques wiice maaken, dit een ieder vry Hond.
Ten Berge zegt, dat hy wel mogt zien , dat 'er verandering werd gemaakt, echter niet zoo als door Frette was voorgefteld, daar dit tegen de vryheid zoude ftryden. Hy zag ook geen mogelykheid, om dit te beletten: gefteld eens by voorbeeld, dat een Schoolmeester des avonds om een praatje gong, en over den Godsdienst fprak. zou men hem dan dit beletten 9 immers neen! wel nu, zoo dit dan nu zoo was, welk onderfcheid was 'er dan tusfehen het fpreeken ovit den Godsdienst en het onderwyzen in dezelve.
De Prefident inftitneert appel nomina! op dea Articul.
Van HoofjT vraagt, of dan de Schoolmeesters alle'gelooven zullen moeten hebben, om daar in te onderwyzen.
Le Prefident doet het appel nominal vervolgen .• —En wordt deze Articul met de geprojecteerde weglating gearresteerd.
Art. 713 wordt in deliberatie gebragt, lui feitde :
•» 'Er zal eene Nationale Hooge School worden opgericht, waarin de Jeugd in alle vakken van nuttige Weterifchappen kan worden omierwezen,"
Ten Berge zegt, dat hy verrn-èende, dat 'er in het Plan dts Commisfie vaa 7 noch twee Articulen .waren , die voof dienden te gaan.
De Prefident fielt voor, om dee^e twee Articulen in advys te houden, tot dat over het Coilegiè vau Curatoren zouden worden gehandeld. .
Van Hoafif zegt, dat hy vreest, dat, zoo waanneer men enkel het Plan der Commisfie van 21 volgde , men dan dikwerf zaken zoude daarfte'.len , welken tegen hst algemeen principe aanliepen.
Teding vau Berkhout zegt, dathy vermeende, dat men, o;» het voetfpoor der Maatfchappy, tot nut van het algemeen, voor bekwame Schoolmeesters bad moeten sorgen.
MnP3 B»sc¥



C *7 )
Bosch zegt:
Ik kan den Burger Tedingvan Berkhout verzekeren, dat de Commisfie van 7 dé aankomende Schoolmeesters
beoogd heeft 't was zeker te " wenfchen , dat de
MaaUchappy van de onbekwamen , weike thans fungeren , en wier getal misfchien niet klein is, zich op eene ordentelyke wyze konde ontdoen — de vereischte getuigfchriften die de Cvmmisiis van 7.bedoeld, welke de nieuw aankomende, in cas> van beroeping, zouden moeten vertoonen , zyn de getuigfchrif'ten van de onder wyzers der Kweekfc hooien van Schoolmeesters —— die zy meede wilde opgericht hebben ; latende zy de beroeping aan de byzoadere Gemeenten , onder het opzicht van den Infpector, ajs meest overeenkomende met de Rechten va;; den Mensch en Burger.
. De ,Prejident herhaalt zyn voorftel, om deeze Articulen in advys te houden:— en concludeert alzoo .. .
A^t. 713 wordt vervolgens in deliberatie gebragt.
Hofman zegt, te appuieeren het door Plees van Amflel geavanceerde, zynde i;qp volftrekt ondoenlyk, óm-aan den Staar re demandeeren, om op de Hoo-re Schooien het vak der Godgeleerdheid te doen onderwyzen ,• dan dat zulks aan een ieder moest worden overgelaten ; vermeenends hy , dar dit duidelyk in den Articul moest worden uirgedrukt.
Reyuj zegt, dat hy Juist van een contrarie gevoelen was , daar hy begreep , dat het van zeer groot nut was, dat alk , die in de Godgeleerdheid werden opgekweekt, by den anderen waren : hier d.oor word gelegenheid gegeven, öm de oödcrfcfceidene' gevoelens te Jeeren kennen , en te befpeuren, dat zy in waarheid zoo vee; niet •van den anderen verfclulden dit zoude veel toebrengen, om die geest van fcheuringy verkettering en verdoeming te doen ophouden.
Hofman zegt, dat men hem verkeerd verftaan had ; dat hy niet gezegd had, dat diergelyke Seminaria, niet op een en dezelve plaats moesten zyn; maar dit de Staat daar niet voor •behoorde re zorgen; neen de verwydering zoude niets anders, dan hét cimenteren der oneenigheid te weeg brengen.
Fan Hooff zégt, dat hy ook vermeende, dat, omtrent de plaatzitïj!, niets ('onftitutionee's behoorde te worden daargefteld,daar hy mede van gevoelen was,datzoo wanneer zy by den ander waren, dit ftrekken zoude, tot aankwekirg der Broederfchap.
; Nierihoff-zegt, dat de Articul twee ledig zoo niet drieledig was. i'M'Er zal eene Natiofale Hoge Scbool zyn; dan-dit konde, naar zyn inzien, niet m'.flut ten dat 'ergeen meerdere Hooge Schooien konden zyn. ra0. Omtrent de onderfcheidenc vakken;'en dan moest hybekennen het één tezyn metReyxs; Heen , de tyden der 15de en i<5deEeuw, die van Avclardus waren voorby.
' Ten Berge zegt, dat hy zich op den Articul, zoo" als by ligt;• niet konde exphcéeren; daar niet gedecideerd „was, of de andere Academiën zouden weg va'.Ien ; iéts
waar tegen hy 'zich volftrekt verklaarde. - Hy had 'er niets tegen, dat men Protesteren van onderfcheidene gezindheden benoemen zoude, maar omfkgts een enkele Nationale Hoge School' daar te ftellén , dit vermeende hy ten uiterlten fchadelyk te zyn, byzonder vo..-r dié Ingezetenen , welke ■ en aan de grenzen woonden , en wiens vermogens niet toelieten groote gelden aan de opvoeding' hunner Kinderen te befteeden.
Hahn zegt :'
Ik ben van een tegenovergcfteld gevoelen, en in het reeds gedecreteerde ftelzel dat de Staat publiek onderwys moet bekostigen, ben ik overtuigd dat 'er niet alleen maar éèae Nationale Hoge Schooi moet zyn; maar ook dat alle Provinciale of Stedelyke Acaaemien cn Athenaea moeten ophouden. Myne lichaamlyke gefteldheid maakt het my heden oameoglyk lang te fpr ken;doch de algemeene gronden waarop myn gevoelen rust, zyn: de bevordering van ware letterocffe-
-niug en geleerdheid, het belang der Jeugd, de eer der Natie
len de bezuiniging van 's Landspenningen. — De zwarigheid voor ouderen die y^n de grenzen der Repumkk hunne kinderen naar de_ééiie^Nationale Hoge School in ons kleine Land zouden moeten zenden, is aan de eene zyJe gering in vergflyking van hetgeui in andere Landen van Europa of ook "an NoorcWfVnaer'ea plaats heeft, en aan de a»cere zyde kan de. zelve verholpen worden,door een nauwkeurig en gansch niet oi.mooglyk tueverzicht op de zeden der rol ge. lieden ; zonder
■nogthans de wezftnlyka vryheid van Studenten wegtiaiemcn.™. Dan ik, herzeg ik, moet my heden vergenoegen met deaanftip. ping rayner gedachten, en 11; va] je ontwikkeli»,. dezer redenen
■van anderen wachten. — lk voeg 'er dit eene by: de vraag óf men Godgeleerde Profeslorén zal. aaflftellen of niet, kan myns bedunkens niet befüst worden voor en a!£er(de Vergadering haar oordeel gevastjgd heeft over het verflag dat gewacht word" vau de nauwe Commisfie, tot underzoek of en in hoe yatre 'er naeidiög van den Godsdienst in de Con» ftitutie m-e-et komen , en gevol-Jyk of de bezolding der bedienaars van alle.Kc.ikgenoötfchappen iu .Nederland , mooglyk , nuttig en noodzasklyk zy.
Fan Marle zegt, dat hy zich opzichte'yk het laatfte wel kond: confotmeoren met Hahn; dar. betrekkely'k het eerfte, veuneende hy, dat men eerst moest onder- zoeken of het idee, tn-. het volgende Articul opgegeven , overéén'kwam met bet belar.g der Natie, hier in moest hy met Hahn diffentieeren; Laar zyn inz'en, zoude de faculteit, welke de Ir.gezetenen gehad hadden, en welke zeer veel gecontribueerd had, tot de meerdere zending der Kinderen naar de Academie ,merkelyk, zoo niet goheel belemmerd vvoiden; daar het altoos gemakkelyker was, de Kinderen-naar een digt naby geiegene plaats, dan naar een verre afgelegene te zenden ; ook kwam het pecunieeie ouderfcfceid ui .tanmerking: die Nationaale Hogefchooi zoude z.:kc: zoo veel mogelyk in he. c:a~ irum der Republiek worden geplaatst', en dus op eene plaats, daar r.et riet uoed—koop leeven was ..welke duurte door de -coutraéte cn zamen vioejjing - van aüe de Studenten zekei i og zoude vermer rdi ren; hie.door werd dau ook aan de Ingezenen die faculteit beao-oisen ; de ondervinding had hun zslks-geteerd , byzonder in «ie Land -Provinciën, om welke redenen hy dan ot>k niet
in



( 47i Yj
in-dit Anicnl' konde toëftemmen; doch zoo men 'er al ; toe overging tangfa ny. » consideratie geven, om dezelve- op de gjeflv jo^ile plaats te: dosn inrichten.
Ihffman verm fe. dat, niet tegenfhan Je 'ér eene Nationaale Hooge Scaooi word op-'.erierit, 'et daarom noithans wel feminai'i* konden bcftaan. Hy vond geen reden, waanin 'er in onze kléine. Ui-publiek zwarigheid zoude zyrt', om maar eene H vve School te liebtien; hy had' liet dikwerf *ti nadeele der We ten tie nap pen zie'i ftrekken , dut de S-.u letiri .. uoaió* Collejien nicf konden waarneemen : hieraa i moest »s« de oorzaak van zoo veel gepioinoveeideEze's tocfcluy ven: o.ize Academiën vervielen , en wat was hier van de oorzaas? poe dikwerf gebeurde het , dat voor twee a drie S rede-Hen één P a fosfor was. H er maiigelde her aan een goed bbjervctorium — daar was liet labaratorium in een flegrcn -oethnd /ginds had men geene genoegzame ofwel oudecn onbruik.iaare u.lli-umcnten — hier weder was de Bibliotheek in geen beste toefhnJ. Zoo men nu dit alles concentreerde, en daar uit een goed geheel vormde, zoude men niet alleen de einulati; op wekken , maar ook gelegenheid geven, dat ook onze Natie in het vak der Wetenichappen eenige roem konde verwerven.
Jordens zegt, dat hy zich in geenen deele konde conform.-eten niet Hahn en 'tioffnian ; men moest , zoo vee, mogelyk was, zorg, dragen voor de a'lgcmeene verbrei! ng van Kunsten en We enfcriappcn ; iets-het weik, naar zyn innen, hier doot belet wua.
Ft^eth zegt: .
Ik behoor mede onder die Leden, die voor eéne Nationaale Hoge School ftemnH-n. De Burger [lloffinaa heeft zoo even de zaak op zeer goede gronden aangedi jai^en , en de daartegen gemaakte bedenkingen weerlegd. Ik 'zal deeze redenen niet weder ouha'en, maar my met dezelve vereeni en. 'T.is toch buiten twyffU, dat ds z-.varighekl van deneenigzincs vermeerderden afïtand van te garing bieianjj is, om in aanmerking te kunnen komen. - De reis na de AkaJemie van huis en omgekeerd, gefchied toch niet zoo dikwyls , dat éï'a uur óf wat vefdet reizen;, de kvvaade koop za; maken. En wat aanbe langt de meetdere duurte der levenswyze, behalven het, geen de Burger lloffnan daar van gezegd heeft, verdient ook gelet te" wurden, dat de Staat door de véreêriiglng van alle H joge Schooien in éc'ne veel kosten befpaar. n zal. 'T is waar, op de eene Nationaale Hoo^e Schooi' zuil-en meer Profesforen zyn moeten dan zich thans op eene derzelve bevinden , maar di' getal zal nier ftaan in evenredigheid tot het getal der Prcv fesforen, die'zien thans op alle de Ho/ge Schooien bevinden. Ile: niet nodig on ierhoud der gebouwen op io veele plaatzcn , en ZOO veel and.re on:.-osren zullen worden uitgewonnen, eri zouden daarvan de onkosten op' de ééne Nationaale Hooge School voor de ftudereiiie Jeugd, zonder bezwaar van den Lande, niet veel kunnen verminderd warden? Ik kan nu de wvze hoe niet bepalen, maar my dunkt daar in ligt e.-n ge fc'nik't Fonds, om de kosten, voor de Studiën honig, veel te verkleinen, en dus vervalt ook door dee.'.e en de recis ge maak-c bedenkingen de geopperde zwarigheden. En dat ééne Nationaale Huo,;e School niet weinig zoude toebrengen tot den luister cn bloei van denzelven , integenlteding van den kv-yuenden Staat; waarin zy zich nu allen zonder onderfeneid bevinden , zal geen teger fpiaak lydcn ; evenmin als dat zulks de rost voor de Wetenfchappen niet weinig moei ontvonken, wanneer menden bloei en vooifposd" van de Nationaale Hooge
School met genoegen opmerkt. Ik conformser my dus me t dit 713 auieni, ,
Nteu/ifi/zep, dat wat de gemaakte zwarigheden van Hot/man beticiTen, dat het dikwerf niet aan den toeltand der Academiën was toe te fchry ven, dat veel?, half of .wei qn.vr Geleerden te vcwrfcbyn traden-, maar wel daar aan, dat zommig'.n, welke de Natuut tot Ciispin gevormd had, door de vroomheii u;t eene beurs rot de studiën werden opgeleid Ot remarque van den Burger van M./rii , om:ren;i het pecunieele bcz.vaar , wis gansch met te verwerpen ; hy zoude met giame zien , dat deze Articul, z.00 ais hy lag , werd gearrefteerd; dan hy daar te boven vermeen le, da. men ook de plaa s , waar dezelve zouie worden opgericht, d.endete bepaaien.
•Htri;,ga zegt: , Ik begeere geenzins te ontkennen den glans en de nuttigheid eener Ptation.aa.la Hooge Scnooi , nog oo\ de Uarftcsende bevordering, welke -zo mm ge takken der wetenfCiiapoen, -daar van te nopen hebben; daar het toch zetr -waaifchynlyk is , dat door de aanmoediging , we ke eene zodanige Hooge Scnoo! van wege het Gouv miment zal ondervinden , benevens de rykelyke Jaarwedden , die men apparent aan de puciicqne Leeraaren zal toeleggen, mannen van naam uit andere landen , zoowel als uit net onze der waards zullen worden gelokt , waf door mislchien het aantal van de der waards te lokker», meer vermogende ituJeerende Jeugd zai worden vergroot; terwyl het Vaderland van derzelver talenten en verkregene kundigheden , zich mislchien veel goeds beloven kan. Dan, Burgers kepref, mant en ! wy moeten dei zaak ook uit eea aader oogpunt befchouwen : dc verfchiilende -Academiën en Gyiuualisn beitaan reeds in dir Land. — Men heeft een heilig en onfehendoaar contract- met de thans dienende paaitcque Leeraaren—met zware kosten zyn veelal pubnque gebouwen en emplacementen hier en daar voor detetve aangehjgd , — zommige zyn met ryke Fondléa begiftigd — zal men die allen dan door eene pennellieek aftefchaffen en vernietigen."—-. Is dit wel-billyk? is het.-wél .Si-aa. kundig l, dat men aan eene Conlti.utie , die msn wd- doen beminnen , weer zuik een aantal nieuwe Vyan len veri'chaft ,als hierdoor • veel licht het geval zal /-yn i
Maar daarenboven, kan men wel ontkennen, dat aan de vetfchil.emie Academiën en Gy rnnafien in onsVader'and iteeds uitmuntende talenten en kundigheden zyn aangekweekt , en al nog waardige voorwerpen worden gevormd ,. ten dienfte van den Staat, Kan men ook wel ontkennen , dat de verfpreiding van diergelyke Kveee.dcho'o.en door het geheeielmd greote nuttigheid g-.-efr, en de' tóWniog van een aantal jeugdige veiltandm bevorderd, die, by gebrek van gelegenheid en genoegzame fi.1«tafeele vermogens, zekerlyk geene Nauon«aie Hooge School zonden gaan bezoeken ?
Het bezwarende van de Kotten, in de verfchillehde oorden van ons Vaderland, is reeds overtuigend, door l den



C 47*s )
den Burger van Marle beweien ",en dit bezwaar zou des te grooter en fchadelyker worden , wanneer men dit ctablisfement wilde oprigten in zodanigen oord van dit Land, daar de kostbaarheid van leven en onderhoud.» het ftuéeeren voor het algemeen zo veel moeilyker en geyolglyk. zo. veel te zeldzamer zou maliën. ,
Doch eene reflexie van den Burger Hoffman kan ik met ongemerkt voorby gaan : deeze meent, dat ryke jonge lieden door hunne gelegenheid , om langer en onbekrompener te ftudecren, veel vooruit hebben niet alleen, maar ook è,i wenfchelykfte kwekelingen' voor de Academiën zyn. Dir is in een zeker opzicht wel waar; maar het is niet minder waar, dat by de zodanige de bewustheid van het bezitten van rykdom de waarfchynlykheid, van door hunne machtige famüken en vrienden te zullen worden voort geholpen , veelal dezelven niet zo zeer tot zware Studiën animeert* immers niet doorgaands. — En het is ook waar, dat jonge lieden, die verzekerd zyn, dat zy door hunne eigene talenten en kundigheden zich zeiven zullen moet pousfeeren on voort helpen, daar door zo veel fteriterlpoorflagen , ter oefening van hun verftar.d ontfangen. En, zo ik het wel heb, zyn het veel al de zodanigen geweest, die epoque gemaakt hebben in de wetenfehap , en degiooiih' mannen geworden zyn — zeifs zyn 'er onder de zogei aamde Alumni (dat is die op 's Lands ot andere buirfen hebben, gefludeerd ) niet weinigen in «r:s Land te noemen : en aan deezen zoude men op een kostbare hoge School liter toe zo licht geen occaüe noch aanleiding kunnen geeven.
Ik conclu-etete dan, d'at.zo men een zodanige hoge School wil oprichten, men dit nitt behoort te doen ten koften en met exftimie van alle andere die thands bettaan; maar dat men het aan de uitmuntenheid der inrichting van dezcive , en aan het overwegend nut, het welk dié aan het a'gemeen zou mogen toebrengen; zal moeren overlaten, om zich zelveu boven andere te verheffen: waar door tevens eene voor den Staat nuttige, en voor de We'enfcbappen heilzaame naaryver by de overigen ral wotden voortgebragt.
Ten Berge zegt»' dat hy nog van oordeel was, dat men zich niet tot céne Hoge School moest bepaalen; hy bad wel hooren aanvoeren , dat men Ezels promoveerde, dan dit lag n»et ju de Hoge School, maar jrj_hetonderwys. Hy wist wel, dat de éénho^ gedecreteerd was, doch niet, dat men dezelve zoovcire zoude moeten uitftrekken , dat daar door de eene Provincie boven de andere zoude worden bevoordeeld.
Hahn zegt:
Ik heb al gezegd dat ik niet lang kan fpreken , en ik merk alleen het volgende op, lk heb met verrukking de broederlyke leer der Burgers Reyns en Hoffman gehoord , en ik geloof met hun, dat wanneer de onder[cheidene Geloofsgenoten hunne denkwyze van naby zulien zien , het affchuwelyke van het fchrikbeeld alfengskens zyne akeligheid zal verliezen, en misfchien op tiet einde geheel verdwynen. Dan gelyk uit denwensch kier toe geenszins volgt dat de S<aat het Godgeleerd andcrwys moet bezorgen, zo herhaal ik myne vorige
ïer Drukkerye vaa VAM SCHELLE & CQfcP. in de ÜA/aGE
opmerking, dat dit punt niet kan beilist worden , dan na het verflag dat wy wachten. — En wat aangaat de éénheid of veelheid der Academiën, de zaak is zeker voor de verlichting en voor de Natie van het allerhoogfte gewigt 'Er hangen misfchien 25 Commisforialen van oneindig minder aangelegenheid, en ik geloor' dat hei alzms een nader en nauwkeurig onderzoek waard is. Andere Leden hebben reeds van Art. 714. gefproken, waarin den Departementen het recht wordt toegekend tot het oprichten of onderhouden van Hoge Scholen.' Dit dunkt my is althans in het fielzel van Nationale Souvereiniteit volftrekt onmooglyk, en a! houdt men meerdere Academiën, zy zullen echter alle Nationaal moeten zyn, el de Departementen worden wederom, ten minften ja zo verre, oppermachtig. W»ar willen wy anders heen met de reaiten van veele Academica of Univerfiteiten, en dan het houden van Piofcsforen veronderftelt bïiahng, en deez& bdajiing. lk concludeer dat ook dit Artikul Commisforiaal worde gemaakt..
(Het, overige deezer Zitting in ons volgend Nummer.
Beknopt Extract van de Zitting van Maandag den 3 April 1797.
Eene Misfive van den Proviftorele Raad van Dordrecht , ïntercedeerend* voor de Schippers, in Franfchen dienst ge. prest geweest zynde : Aan 't Commitié te Lande.
Eene Misfive van de Municipaliteit van Zevenhoven en Noorden, kennis gevende van het eindigen van 'c gtfchil-tusfchen de Gereformeerde en andere Gezinten , omtrend ds Kerkelyke Octrooyen : Aan Zubli c.f.
Eene Misfive van 't Committé te Lande, inzendende het Deelararoir van'c goed gedrag van den door hun voorgedragen Plaats-Mapr te Helvoetfluis , y. Zwei/el, verzoekende, dat hy daar toe mag worden aangeffeld : —. Conform bedoren.
Gevers Rapporrcert namens deComm.sfie tor de Buitenlandfehe Zaken op de Memorie van den Minister jVo/Waftantien ge» daan hebbende tot afdoening in de zaak van CuhSasce de Fremaux advyfeereude : dat met intrekking der Dfcreeten van 24. Jnuy 1796 en 9. Feb. i797. dezf zaak voor het Hsf van Holland en Zeeland zoude kuan'enworden getrokken • — conform befiotcn.
De zelfde Commisfie proponeert, by monde van den zelf. den Burger, om, uit be-lang voor de Commercie, te GÓtnén. burg een Conful aan te ftellen , en daar toe te benoemen de Burger S. Scheller: . conform bcfloten.
Uartogh rapporteen, favorabel ep de Requeste van geintresfeerdens in Buskiuit' Fabncquen, tot den vryen uitvoer van dat Articul, onder zekere bepalingen : — — m aijvvs tot Donderdag. J
De Reprefentant Couperus het Piaefidium «iet eene zeer gepaste aanfpraak aanaardt hebbende, communiceert hV al» eene bclangryke zaak voor de Commercie, eene Excraét. Misüvc|van den Ministery. Valckenaer bv het Hof van Spanjen waaruit blykt, dat agtetvolgends ayné inftantien en onderhandelingen snet den Piins de la Paz, de zaak relatief de op de Hollandfche Schepen gelegde embargo, ten voordeeie der Bataatiene Kooplieden was getermiueerd ■ aangenomen voor Notificatie.
Tot Leden in de Commune vanEinnenlandfcheCorresoondentie -worden yerkóorcn de Reprefentanren va» LenWeo de Crane en Ockhuizen. Fy
Waarna de Vergadering in een Committé Generaal word veranderd, en tot morgen gefcheiden.



GBLYKHEiD, V R Y H E 1 D , BROEDERSCHAPDER HANDELINGEN VAN DE
■WJLT.XOM ^JJLJLB JS 11 Q Jl n JE M. J & G '
REPRESENTEERDEN DE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 4ÖL Dingsdag den 4 April 1707. derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
! Vervolg der Zitting van Maandag, den 17 Maart \f<)7.
Voorzitter: K. W. de Rh oer.
N^ervolg der Deliberatien over den 713 Ar ticui.
- Trip zegt, dat hy het zeer fchadelyk voor het Vaderland zoude befchouwen , zoo'erfbgts ééne Hoge School sverci aangelegd , welke zeker in het Centrum zoude worden geplaatst; dus zoude men de Geleerdheid in hel Centrum bevorderen ; terwyl men de domheid aan de grenzen zoude voortplanten ; op de grenzen onderiusfchen, daar nog eene zekere eenvoudigheid heerschte was het veel goedkooper, ook hadden daar de Ouders gaarn de Kinderen onder hun eigen opzicht en zouden dus dezelven zoo verre niet van hun afzenden.
Bosch zegt:
■ Wanneer ik het getal der Studenten der tegenwoordige Hooge Schooien berekene, dan voorzeker zoude eene Nationale Hooge Schooi genoegzaam zyn, men zou daar door een groot getal Profesferen kunnen mis-; fen, en zoo doende veele kosten befpaaren. — Maar ook zeu de verlichting hier door Wet alleen worden 'bevoorderd, gelyk de Burger Reprefentant Hoffman zoo duidelyk heeft aangetoond , doch tevens de Broederfchap onder de onderfcheiden Godsdienstige gezindneden worden aangekweekt. — Indien men in eene Nationale Hooge School Profesforen hadde voor onderfcheiden gezimheden — mannen met verlichte koppen, ervaten
in eene gezonde Wysbegeeitê en uitlegkunde -;*wat
dunkt u, Burgers Reprefentanten! zoude daar dóór"de verdeeldheden niet verminderd en de Broederfchap bevoorderd worden i -— Zouden daaruit jcen ttanirea V. deel.
voortkomen, die het ryk van waarheid en deugd onder het menschdom zöuden uitbreiden, en éindelyk','door ccne eenheid van gevoelens, die Maatfchappy'hervoord brengen , welke de wensch der braven, en dus onze bedoeling moet zyn ?
De zaak is intusfehen van veel aanbelang, en daarom kan ik my zeer wel vereeni.en met bet voorftel van den' Burger Reprffentant Hahn, om dit gair.fchc ftuk Commisioriaal te inaaken..
Ft eede zegt:
Ik blyf by myn reeds uitgebragte gevoelen, dat eeneHo^e School, cn geene meerdere in de Departementen , beftaan moeten, in der daad het bezwaar wegens de meerdere kosten vervalt geheel, zoo wy, boven her reeds aangetoonde j nog in aanmerking neemen, dat door dc verzameling van aüo Kabinetten en Bibliotheeken der verichiütndc Academiën, op eene Hooge School, de ftudeerende jeugd daar tot haaf gebruik zal vinden, wat zy zich anders niet grote kosten moet aanfehaffen ; en zy zal dus daar in ruim vergoed vinden, wat zy door eene meerdere duurte der levenswyzc meer zal verpiigt zyn te hefteden. Maar boven dien zullen de Studiën daardoor beter bevorderd worden. De Burger ya» Matte heeft zelfs erkend, dat veele j >nge lieden , om de beter koop na de Groninger of Gelderfche Academiën gegaan zyn , die aa. tiers liever op die" van Utrecht en Leiden zouden gegaan, zyn. Zy hebben zich om de kosten dus met een minder onderwys moeten behelpen, en ziet daar dan een bewys, dat de veelheid der Academiën nadcelig zyn voor den bloei der Wetenfchappen. Voorzeker; eene Nationale Hooge School J wel iijge;icht , en waarop de kosten voor de ftudeerende Jeugd, zoo min mogciyk gemaakt worden, waar toe zeer gemaklik gelegenheid is te vindc*, in de reeds door my aangenaaide en meer andere bedenkingen — zal der Wetenfchappen meer nut doen , meer kennis alge-meenveiforeiJen,' dan her gebrekkig beftam van zoo veele Hage Schooien.- Ik concludeer dus andermaal voor dit Articul. n 1
- De Prejident (telt yoor, om dit Articul Commisforiaal te maaken :.t—. en concludeert alzoo', be* noemende chlactoe de Burger; de üeveren ^Nieuhcjf, ten Berge , ffakn ea Freeds,
O o 0 A, *4



C 474 )
Art. 714. wordt in deliberatie gebragt, luidend.;: „De Departementen en Pkuifclyke Beftuuren behouden her recht Hooge Schooien , en Kweekfchoolen van Kunften en Wetenfchappen op te richten en te onderhouden.
Nieuhoff zegt, dat het hem voorkwam , dat dit Articul in aivys diende gehouden te worden tot dat er over de Departementale Beftuuren zoude zyn gedecideerd.
Ten Berge vermeent, dat dit Articul, mei het voorige in verband ftaande, aan dat zelfde Commisforiaal konde gerenvoyeerd worden :— en wordt alzoo geconciudeerd.
Art. 715. wordt in deliberatie gebragt, luidende:
,, 'Er zal een Collegie worden opgericht van Curatooren over de Nationaale Hooge School.
Van Uotf ftelt voor, om ook dezen Articul als ook het vervolg der afdeeling, cn de redaftie der Commisfie van 7 te ftellen In handen van dezelfde Commisfie.
De Prifi'dmt brengt dit in omvrage en concludeert col for n ; adjourneerende de Vergadering daarop tot morgen ochtend ten 10 uuren.
-Zitting van Dingsdag, den 28 Maart 1797.
Voorzitter: K. W. de Rhoer.
Een quartier na tien uuren wordt de Vergadering geopend. De Notulen worden gelezen en goedgekeurd.
'De volgende Stukken gelezen en in deliberatie
g?Eenet Misfive van het Cómmittéte Lande, te kermen Éevei de, dat zy zich ter dezer Vergadering hadden ge« idresféerd, en ingczor.den eene Concept-Publicane, omtrend de defertturen, verzoekende, dat deze zaak , om den fpoed , die dezelve vtreischt, fpoedig mag Worden ifi^iaan; — in haid.n van Cambur c. i. ,
ïeno Msfive van het zelfde Cornmitte, eenige confideraneu oimrend het geven van het parool, verzoekende dat daaromirend m het Reglement van algemeene Burger Wapening, by wjze van alteratie, eenige verandering moge plaats hebben.
De Prefident ftelt voor, om deze Mifive te ftellen in handen van Cutnbier c. f.
C L. van Beyma zegt, dat hy zich over deze Misfive verwoniert; immer dat het Commtt.é behoorde te obedieeren aan de ordres dezer Vergaderingen dat deze haar een wet behoorden te zyn.
De Prefident herhaalt zyn voorftel, en concludeert conform
Een Request van N. Farrer Provoost geweldiger te Lillo, verzoekende verhoging van Tractement: — aan 't Committé te Lande.
Een Request naN. Meyer, gepenfioneerd Adjudant,
erzoekende eene toelage by zyn Penfioen : — aan t Hommitté te Lande.
Een Request van AdriaHa ya;i der Syk, verzoekende om eene Gratificatie: —■- -aan de Commufie tot le Gratificatiën.
Eeh Request van M. Brenger, verzoekende om de gevoone Gra.ificatis , met inzending der bewyzen: —ian de Commisfie tot de Bataven.
Een Request van M. A. Hornichem, weduwe v*rf Thicle, verzoekende betaling van agteiftailige gratificatie : —■ aan het Committé te Lande.
De Prefident communiceert:
Dat zich dezen morgen by den tydelyken Prefident ■lebben aangeboden de twee Gecommitteerden uit de Provincie van Sï&d en Lande , waarvan de Reprefen*anten van dat Gewest voor eenige dagen hebben kennfs r>ceeven aan deze Vergadering, met Verzoek, dat aan gemelde Gecommitteerden de nodige elucidatie, op de door hun te makene bedenkingen, omtrend de hmaucien, mogt gegeven worden; dat zy hunne qua.ihcatie hadden geproduceerd, welke in orde was bevonden, btffaande die Commisfie uit de Burgêrs Sictama en fd.~ berda: — aan de Commisfie, aan wier hoofd zich te Burger van Cajlmp bevindt, en aan die van Financie, met Authórifatie, om met de twee Gecommitteerden te befoigneeren.
De Prefident zegt, dat heden aan de orde van den da>r is het Rapport van dén "Burger de Mist c. f. met het overgelegde Plan van OrgarUfaue voor de Bataaffche Marine, propeneerende, om, uit aanmerking van het gewigt dezer zaake, en 'den grooten fpoed, die daaromtrent vereisc.it wordt, conform dat Plan te concludeeren.
Ten Berge zegt, dat hy zich zeer wel met dat Rapport,en het Plan kan conformeeren; doch dat hy alleen op het ftuk der daar by bepaalde penfioenen moet aanmerken, en aan de Vergadering in confideratie geven, of dit met diende :n advys gehouden te worden, tot dat het Rapport van Ploos van Amftel c. f. omtrend het verltenen van Penfioenen, Ml zyn uirgebragt en gedecideerd.
De Prefident zegt, dat'dan deeze zask onafgedaan zou blyven, daar intusfehen het belang derzelve vordert, dat zy zo fpoedig mogelyk werde getermineert.
C L. van Beyma zegt, dat hy het aangevoerde van den' Preftaent ten fterkften meet appmeeren , te meer, daar deeie bepaling geenfints op dat Rapport mag prejudicieeren.
De Prefident herhaalt zyn voorftel en concludeerd conform.
Auffmorth produceert»"', namens de Commiffie van Super'h-tendentie eene concept Publicatie, tot oproeping der Crediteuren van den boedel van den



C 475 )
Vorst van Nasfuu., ingevolge de Decreten van f den ö April en il Mey des voorleden Jaan daar to*%ïa«i toe welk ein.ie ^ ^ffXZ^t ? mliïiaratie dagclyk? , uitgenomen des Saturdags , en Zondïs, van elf tot twee uuren vaceeren zal, l zulfeS de'Crediteuten gehouden zyn hunne Pretentien met behoorlyke bewyzen te traven. j DePrefident geeft in confideratie, om 'er by te j voegen,dat deeze Publicatie in de refpectjve Ge- , westen*zarworden gepubliceerd, en concludeerd , met deeze byvoeging conform. _ (
Na dat de tydelyke Prefident ter Vergadering , verbenen was", werden de Notulen der vorige , Zitting gerefumeerd en geanesteerd. ;
Waarna de deliberatien ever het Plan <van Con- ; ftituiie verder worden voortgezet , en Articul j 741 in omvrage gebragt.
Vreede vraagt, of by dit Articul gcenbyvoegfel diende a-plaatst te worden, dat namentlyk gedrukte ftukkenSnS vermogten opgehaald, of verboden worden.
De L-euw vermeent, dat onder de laatfïe woorden van dezen Articul die denkbeeld begrepen was.
TJnffhan zeat, dat hy van hetzelfde gevoelen was, bvSSan?v anneerhet met de volgende Articulen v rgelekén werd. Hy vermeende, datJt „ft**Oflnodig was, dit nader te bepalen, daar het hier zeer akemeen gefteld was. Overigens washy van gevoelen, St ditArticul niet onder de gemengde zaaken, maar onder df principes behoorde, en daar reeds was uiigedru^t.
TV» Kerm zegt, dat hy van hetzelfde gevoelen was, en
moest men ook voor de misbruiken zorge dragen. Het kwam ,Ter eén vder toe, &l gedagten vry » veropenbaren; dan d,t «oest zich zoo vJre nier uirftrekken, dat, zoo wanneer hvv^MbeeÜl iemand in een gefchrift te kennen gaf op welk eene wie de Si dhouder het best zoude te herftellen zyn men d?t niet als oproerig zonde befchouwen Van den anderenkant "tond het ook niemand vry een ander eenig misdaad, hv vooibecdd dat hv een icburk was, zoo maar te lasten te le«en W s'eh nu zoo, dan moest men hiertoe ook niet ftnfeloosde vryhTid by gefchpften hebben. Het was dus fer S erftefnoodzakclyk, dat die vryheid gelimiteerd werd , daar hy tVn dien einde dezen Articul in handen der gementioneerde Commisfie wilde ftellen.
De Mist m, dat zeker deze afdeeling gefteld was tóe? de viSSwfcg nog niet gerefolveerf had , om de «rklaïr. j der rechten , plichten en grondbeginfelen aan hel hoofd der acie van Conftitutie te plaatzen.
, -,„,. j-, fcv'f-r c*<-te tcfien hteft, dat deze Articul
^J&£^T& **** **•»■
eplaatst word; dan dat hy met dit al van gevoelen was, dat >r in de Conftitutie zelve, omtteiid het regt , om zyne sdaeten door de drukpeisfe gemeen te maken , bepaiitt»n dienden te worden daargefteld., en dit nog onder st ;glementaire gcrangfehikt, noch aan het Wetgevend Ligaam gedemandeerd.
HetTs^nfylnverfchillig, of men deere beide Artikels, hier 1 hun geheel, onder de gemengde zaaken, laa-en wil, dan of et algemeen beginfel , fa de verklaaring der gronden van echt en plicht, gevonden zal worden, wanneer de zaak maar a de Conftitutie is geplaatst. Ik befchouw het , ais een der derbaatfte voorrechten van een Land van Vryheid,dat vooral ie Drukpers'er volkomen vryzy.Dan daar alle vryheid wel in net vermogen beftaat, om alles te doen, wat ons behaagt, maat net die bepaaling, welke de algemeenheid van haar genot Heen verzekeren kan, dat men hierdoor geen derden , c zy viaatfehappy of byzonderen Perfoon, fecleedige; zo moet de /ryheid van de Drukpers wel zeer zeker ook deeze, maar evens volftrekt geen andere paaien hebben. Ik ben het ook lierin, met den Burger ten Berge ten vollen eens, dat deeze laaien niet weder een nog engere beperking moeten onaergasa, Joor alleen tot Perfoonlyke belcedigingeu gebragt te WOtdCB. jet door dien Burger bygebragle voorbeeld toont, aat mep, jok de gantfche Maatfchappy beleedigen kan. Het rnorc c-.s naar de vaste Wet vryftaan, (want van voorbygaande nadere beperkingen, als een flechts kortftondigen maatregel van veiigheid , in buiten gewoone tyden van gevaar IprecK lk niec) 'yne'begrippen, hoe ongegrond ze ook mogen zyn , omtrent ie vermeende rechten van den gevveezenen Stadhouder, gemeen te traaken, zo iasch hy echter daarby tevens tot opftaudaanfpoort of aan dien Prins een weg, om zich hier niet een.dqsiacreikend gevolg, feitclyk weer in zyn ouden ftandte kunnen jetten, aanwyst, heeft hy de Maatfchappy, in de rechten baarer veiligheid , op' een opfoeiige of veiraadeihke wyzs, onrwyflelbaar bcleedigd, en zou bülyk kich vergeefsch , ter ftrafbiHduikitig, op de Vryheid van de Drukpers beroepen. Het ftaat ieder dus ook vry, de handelingen van een Staatsdgbaam, ook van de hoogfte Vergadeiing , by gedrukten fclrifte, te bcoordteleu , maar aan aulk een Lignaam, langs deezen weg , vaifchclyk een misdaad aan te ttchten , cn het dus van opzettclykc kwaade trouw te b.eichuldigen, u hetzelve dpor laster te beledigen. En zou dit minder oer Graf onderhevig zyn, dan ecu foortgclyke van bcwysbtarncia ontbloete btlchuldjging, omtrent een byzonder eerloon ? Zou dit met het gemecne wcfllyn en met de billykhecd bcftaanbaai weien'? Is de laster, wegens den ligtgelovigcn argwaan metzJfs voor hen, Wier hart en wandel 'er hen verre boven verheft, toch lyt' van fchadclyke gevolgen? Zou het ftrooken met de waardi-heid der Maatfchappy, welke het alom betaamt, de pefebondene eer der onfchüld te handhaven, een aanmoedigende vrybriei'aan de gcvaarlykfte zedenloosheid des lasters, aan het ihood en losbandig beledigend misbruik van de Drukners i i'iist ten hunnen opzigtc te geeven, welke zy met haar verflouwen vereerd heeft? Ik gelooi dan , dat het woord ferfoneele in Art. 743, bchooit te worden weggenomen , daar dit toch doorgans als op eigenlyke byzondcre pêrfoonrn en eeenzins op de onci(:cm5kc of zedelyke pcrfoonsverbeeldmg eens Lichaams ziende, verftaan wordt. Doch dat, aan den --mieren kant niet flechts het beleetligende, maar ook het fihaJeiAe, buiten den kring der Vryheid van de Diukpers gefloten zou moeten worden, dit kan ik, daar het hier niet de imvenü o o a dlSe



(47<5)
di'ge zedelyke verplichting, maar de Wet, of het ftrafrech geldt, ora den al té onbepaalden zin van dat woord, in geen deele toeftemmen; dewyl hier alles van 't oordeel, wat al hie; fchadeiyk is , zou afhangen. Woorden van een te alg merrie en daardoor geen beftemde toepasfing verzekerent beteekènis, kunnen hier door ligt zeer willekeurig worde misbruikt; cn de voorisigti^heid eischt dus, dat teen 'er zie ■ Zo veel mogojyle van ontiwude. Nooit heeft de Heerschzuch tft fimiking van Recht en Vryheid, en ter weering van ee onbelemmerd onderzoek en van de heilzaanifte verlichttaj; eenig de-er 9e Drukpers, in 't licht 'gebragt werk, tot de grond vin naars vervolging en verdrukking gefteld, of h( voop.7?i:r:f i wis, defchadelykheid, het verdertelyke dat daar i voor het heil van Burgerftaat, Godsdienst, of Zeden,gezeg w.'r.rd plaatste hebben; en men ook , 'tzy met of zonder grond 'er veel igt wel daaïelyk'irt dacht te vinden. Dari. wat deezehïe caa.- J.j-te begrippen , fchadclyk acht, wordt dikwerf, b geene:!, fis isecr nuttig, en als een voortreffelyke vrucht va het geaond vetftand, befchouwd. Hoe feilbaar, hoe onzeki en li ƒ t bedriegende is dan een zobcrrekkelyke Maatftok! Ho dikwetf 2yn de belangrykfte voordbrengfeis derWysgecrte ja, van al wat tot ontwikkeling der Reden , tot uitbreidin Van Kunde en Wcetenfchappen , leidt, aan het onderzoekdt •weetiyst onrrukt, om het fchadclyke en ge^-aarlyke, dat hie Jbetoog van zomtyds zeergeleerde, doch vast noz meer doe ■dweepzieke of ftaatkundige veoroordeelen, verblinde cn eer zydige beöardeelaars 'er in meende te ontdekken! fk beflui dan, dat asn de vryheid van de Drukpers geen andere perkc moeten gefteld worden , dan die, met welke alle Vryheid te allen tyde omfchreeven is, en ten welken einde ook" de naar des Drukkers, 'en deszelfs eigbn verandwoordelykheid, z< hy den Schryver niet kan ter aanfpraakbaarheid opgeeven met reden hier geëischt wordt. Doch om verder deDrukper alleen ten weezenlyken gemeenen nutte meest dienstbaar t maaken, kunnen alleen zedelyke, en geenszins dwangraidde len worden gebruikt.
Vreede vraagt, of men zich niet by de questie zelve diende te bepaalen ?
Hofman- zegt, dat hy op het door eenige geavanceerde moet ,»ar: merken , dat een Lid van het Gouvernement, doorliet •een of ar-dep gefchrift beledigd zynde, even dezelve weg,
tot verkrygirtg van zyn recht, moest inflaan, dan elk parti-
ïulier, die met hem hier in gelyk ftond.
Van Hooff zegt: wanneer een corpus gelasterd word, dan ftaat het aan ha.u, om te betogen, dat zy oaverdiend gelasterd is; dan men moet geene bepalingen tegens de Vryheid der drukpersfe daarftellen; eenigiyk emeet men zorgen , dat er wyze Wetten tegens den Ia-ter worden vervaardigd.
Ds'■■ Ptefident fielt voor, om dezen Articul in advys re nouden : — en word conform.geconcludeerd ; als ook de volgende tot 745.
De redaftie van 7e-gelezen zynde , zegt Nieukoff: lk oordeel 't onnodig te betogen, dat de invoering van eenheid in Maaten en Gewichten nuttig en heilzaam »y- Derzelver naau-wlyks- genoeg bekende menigvuldigheid: ot verfpSie-dïnheid,. niet alleen in Gewesten en IfQ&x-i 3;eadsn 5 asaaj? ook self^ in Etorgen „ brengt geen
gering bezwaar Van zelfs met zich , en deed Neexlands Burgers al over lang wenfeben na eene algemeene hervorming , in dit belangtyk en onontbeerlyk onderwerpvan het Burgerlyk leven. De pogingen van den Oeconomifchen Tak op dit ftuk zyn, hoe pryfelyk ook, fchier zonder eff.ct gebleven. Om dit gewichtig werk. ?et j^"0 en n*druk te bevorderen, is 't noodzakelyk*
..... ...... .j-, u» KMMimuua vau zevenen ook no'
geoordeeld, t>aaife!iynlyk on dat de zaak niet misfeaien in-,
it, gering bezwaar Van zelfs met zich , en deed Neeilands en Burgers al over lang wenfeben na eene algemeene herof vorming, in dit belangtyk en onontbeerlyk onderwerp ■e- van het Burgerlyk leven. De pogingen van den Oeco'a nomlfchen Ta* op dit ftuk zyn, hoe pryfelyk ook, ;h fchier zonder «Ki& gebleven. Om dit gewichtig werk c met kracht cn nadruk te bevorderen, is 't noodzakelyk*
,a dat dit Conftnutioneel worde vastgefteld. En uit
,n\ dien hoofde ben ik zeer voor 't voorftel van deComirisin ne van 21 in An. 745. Ik ben van de nuttigheid deelt zer hervorming voor 't Burgerlyk leven overtuigd, en ik :n heb my ook laten verzekeren , dat diezelfde den Kood;d handel met ten nadeel zal ftrekken. I, Imasfchen dunkt my , kan men, in de Afte van Conr. ftiturie, mets anders, dan die eenheid en agemeene ge'V lykhcid in Maten en Gewichten voor 't Bataaffche Volk, " en derzelver dadelyke invoering, eerlang re volvoeren , "e yast,fte!kQ> eI> diezelve het eerstkomend Wetgeevend Lichaam ten iterkiten aan tc bevelen. Dit trouwens zal daartoe eene bepaalde Commisfie van Leeden des kundig :r moeten benoemen, die het Wetgevend Lichaam een om;r itaHdig en weluitgewerkt bericht geve van de wyze, hoe >r dn groote en omflachtige werk best zy uit te voeren i zoo ten opzicht van de Maaien cn Gewichten zeiven it wier inlichting niet moet rusten op eene willekeurige * n maar vaste en onveranderlyke, grootheid; als ook len n opzichte van de dadelyke invoering dier nieuwe Maten en n Gewichten en derzelver gebruik, ten einde daar uit geene ' verwarring or.tftaa. — Van deze wyze zal zeer veel af* li paRgen: dat men dit niet roekeloos wage , veel min overe haaste! te: ligt verheft zich tegen zulk eene nieuwe,hoe wel aiierhcilzaamfte, inrichting het halfterrig vooroordeel, waar door de volvoering zoo niet verydeld ten minften zeer vertraagd en ongemaklyk wordt. ' } Is het Wetgevend Lichaam dus grondig voorcêli't ot>dit ftuk, dan kan 't zelfde bepaaldelyk vastiVüen0 op welken voet de Maten en Gewichten , Nationaal, 'voor ! de geheele Republiek zuilen worden ingericht, verdeeld : benoemd , vervaardigd , ingevoerd. Terwyl voords" aan » die Commisfie moet zyn aanbevolen te zorgen, dat de vergelyking dier nieuwe met de vorige Maaten en Gewichten voor den iiurger, die koopt of verkoopt, zeer klaar eti gemaklyk worde gemaakt. 11'. zwyg van meer andere bepalingen y welke daarom rent kunnen , en eerlang zullen moeten gemaakt worden. Thands oordeel ik kan in de Acte van Conftitutie niet meer gezegdT worden — dan eaiheid in. Maten en gewichten, wier fpoedige volvoering het wys beleid der eerstkomendeWetgeving zy aantebevelem.
Bacot z-egtr
Ik ben het, in zeker opzigt, maar echter niet geheel en almet den Burger Nüakoff cev.s. Dï gelvkfteliing van maaten en ge-vigten, in hec ganifene Bataaffche Gemeeneoest, is buiten twyr/ei een zaak van z-.u veel nu; en het dringendst aanb». ' lang. Eeide de Commisfies komen 'êr in overeen , dat 'erbyde Conftitutie „ voor gezorgd moet worden, doch fpn aa"zienvan- den tyd, keel de Commisfie van Zevenen ook no* geoordeeld, t>aaife!iynlyk on dat de zaak niet misfeaien &i



C 477 )
bet oneindige uitgefleld en fleepc-nde gehouden mogt worden dat dit niet geheel en al onbepaald aan het Weigeevend Lig. haam. overgolaaten behoorde re worden; overéenkon.itighet ontwerp der Commisfie van één en twintigen, maat nat de bepaaling der wy,e, binnen één jaar na deszclfs zitting, en die der daadelyke invoering, bitmen twee jaar na de aangenomene Conftku'ie, moest worden gefteld. Het is my echter niet den Burger Nisukoff mede voorgekomen dat inderdaad, byueeze tydsbepaating, niet genoegzaam alle da tnoeiTyW^ en zwaarheden der invoering eenerzo geheele en mtgeftrekte verandeiicg zyn berekend.
't Is waar, dat men veel vo.or uit zou hebben,door het geene, met zulk eene bewonderenswaardige nauwkeurigheid, in Franklyk,hieromtrent reeds bewerkt is. Indien men toch net juiste onderfcheid der lengte van den flinger te Parys tot die van den in getvKen tyd een gelyk aantal ftmgeringen geeverjde, te Leydèn. Amfterdam, of de Haag, nog nader en nauwkeurige* zou v'ermeer.en te moeten onderzoeken,dan daaromtrent reeds gefchied is ; zo zou men echter, na deeze evenredigheid, met de hoogfte juistheid bepaald te hebben , voor het overige alles, als onverbeterlyk, myns dunkens, zeer wel bunnen overnccmen. Dan tot heden toe heeft men, mFrankryk zelf, de daadelyke invoering op verre na nog niet algemeen kunnen daarftelien. Land- en Ellemaaten niet alleen en Gewigterr, voor grove en fynere ftoffen , maar tevens alle Metaalen , Stecnen, cn houten Vocbtmaaten , alle grootcre en kkinere Bier- Wyn en Botervaten, Kootnmaaten, en wat dies meer is', in'alle derzeiver declen en onderdeelen, m alle plaatien, volgens de-geheel nieuwe, nit de eenheid der grondmaat, naar de tiende dccling afgeleide yk'ing, en wat dies meer is, is een zaak van zo verbaazenden omflag, om van de verdere hieraan verbondene zevolgen in den Handel met te gewaagen, dat althans de tyd van twee jaar na de Conftitutie, zo her. al raadzaam mogt zyn 'er een te bepaalen, myns inziens, veelte kort is gefteld. Dcch ik meen tevens., dat echter ten miniten de aanvangstyd in deezen, voor het Wetgeevend Lichaam, noodwendig bepaald zou moeten worden , dat die teiflrönd in het eerfte jaar z&u moeten worden gefteld, en dat men, ten aanzien der invoering, tcnaiintten bepaalen moest, dat die zo fpoedig mogelyk zou moeten gefchieden..
De Prefident brengt in omvrage, welke der beide redactiën- men zou-.ie volgen.
Nieuhof/viü , dat de aan-varg der invoering zal worden bepaald.
Verhees zegt, van gevoelen te zyn , dat dit niet wei konde worden bepaald.
Vreede zegt,- dat het hem- voorkomt , dat de gefielde tyd lang genoeg was , d.ar men immers , zc-diaa een algemeene maat 'was vas'getiUd, dadelyk met de introductie konde bs<?inmn , en deeze bepalen , daarom , door Frankryk reeds zynde voorgeligt, zeer wel ia-een- Jaar konde gefchieden..
Nieuhoff zegt r
Ik orderfcr:yve,z«r gsirn,cTe s«nmtrtmg.van den Burger fcesrefestaot Bacat, betreffende dc bepaltagvan den tyd,binnen welken de uitvoering van het Conftirmioneel befluit over de algemeene of Nationale maten en gewichten zal 3yn oogonnen r maar de bepaling . omdit binnen twee jaren voltooid »e hebben, dunèt my zeer gewaagd,— 't £een de Burger
Reprefentant Vrede des aangaande voordroeg, laat zich zeer goed zeggen en is op't papier zeer wel te doen. Ik'ticzefoók ten vollen ,'t geen de Franfche geleerden ejfj.SfMtkundijen.j; omtrent dit onderwerp reeds hebben gezien, en \ welk rnen dus hier, al*- voor zich, kan vinden. Dan de dfdelyke invoering der nieuwe maren cn gewichten, allen ingericht naar eer en dezelfden vasten voet, welke deouden door de geheele Republiek, gelyktydjg zullen vervangen, is 'en biyfc eens onderncral g van v.ireuitzicht, veel orcflig, modteer»k>.-U:—. Ik voorzie daaromtrent zeer veel zwarigheden , en ik vrees 'et zullen zich noch meer opdoen .dan men nu J- nktn ietzoo, zeet. ten onziebt van 'c Wiskaudiecn Stsatkundfi Ontwerr »
O o o 5
Reprefentant Vreede des aangaande voordroeg, laat zich zeer goed zeggen en is op't papier zcet wel te doen. Ifc«fiezeïocrR ten vollen , 't geen de Franfche geleerden cn Staatkundigen ,' omtrent dit ondciwerp reeds hebben gezien, en \ welk' rnen dus hier, al*- voor zich, kan vinden. Dan de dfdelyke invoering der nieuwe maren cn gewichten, allen ingericht naar eer en dezelfden vasten voet, welke deouden door de geheele Republiek, gelykiydjg zullen vervangen, is 'en blyft eens ondereen! g van v.ireuitzicht, veel ornflag, rau.iteeti k \:v. Ik voorzie daaromtrent zeer vee! zwariL'heden , en ik vrees 'et zullen zich noch meer opdoen ,dan men nu Jer.bt, —nierzoo, zeet. ten opzicht van *c Wiskundig en Staarkundra Ontwerp « naar ten opzicht der dadelybe invoering by den Winkelier en Bur^-r. Hier zal, wil men den lï»alon der Franfche Republiek ff of NsMe,als fundamenteele éé ilfcfd vau 't geheel ftclze van meten en gewichten , aannemen , eene geheele reeks vau nieuwe begrippen, in wier optelling óf ontwikkeling ik hier {hands niet mag treden, moeten gangbaar worden gemaakt by "C Volk, en hoe moeilyk , hoe traag dit gewoordyk pa, .zal niemand ligt betwisten, 't Nieuwe wekt maar al te ligt ver« dacht, en 't vooroordeel wirt nergens fehielyker veld, dan waar 't geldzaken betref"-. Hier hebben wy dit geval, koper en verkoper zullen even zeer beducht zyn voor 't te veel of te weinig. Zulk een vooroordeel laat zich niet door geweld of macht" te onderbrengen : zelfs 'er is meer nodig, dan v-ergelykings tafels, en éc'.iellcs graphiques: hier moet eener zekeren taft, eene zekere habitude, worden ingevoerd, dia' de oude vervangt, en dit is geen vwrk van een zoo koit ■ bepafldcn tyd. Ja! de bepaling om dit werk hoe eer huej beter, zelfs in 't eerfte jur der nieuwe Wt tgeving r te beginnen: dit is zeer goed. Laat ons Conftituuonecl zorgen, dat dit heilzame werk niet onbepaald worde uitgcftel-J: ma-eff de voleinding 'er van te decreteren , dit dunkt my te vee! geiwaagd, en binnen een korten tyd van twee jaicn fchier ondocnlyk. Men bedenke de machtig veele nieuwe inrichtingen, die onmiddelyk op de aanneming, der Conftitutie, door, de geheele Republiek, op handen zyn. Men bedenke de groote ornflachtigbcid in dit weTk, 'r welk niet fh»k^ge\vyze> bier of daar kan gefchieden. De verwisfeling van dcïeof-geoïier zoon van maten of gewichten kan wel fucccsfivelyk, v.ui ty.fc tot tyd gefchieden : dan doch elke nieuwe zoort vau sckrra maten of gewichten, moet gelyktydig, óveral, dfe ..ude ver-: vangen.—— Men bedenke vo-irds de onbegrypelyk grore mee, nigvuldighcid en plaatzelyke verféh't-ideT.heetm van alleriey' zoorten van maten cn jew/chteu, waar aan men in 't r'cmeene leven, zoo wel als in de mettiers-in Fabrieken, Traticcjaen r ' Ambrcrircn , b-edryven enz. gewend is ;««■ en Jan- daarby ockl de aanmeikelyke vtratideiinj,, die daaromtrent zal möetsr* plaats grvpen, wil men in die zélfden etneéénhuden algemeen3 gelykhcid brengen,en ditj-ewichtig maatfchappclyk werk,nicï gelyk voorheen, op een wilkeurige, en z-eo niet ligtelyk ve-.-'i-e.e. bare, ten minlïcn verar.derlyke, maar va (ie en.onveran-.'.erlvkct grootheid vestigen', gelyk 'tWiskundig vstauft der Franfche Republikeinen reeds bcgocr.-.n heeft re doen. en noch- bezig. Blyft me: verder en verder te volmaken-. Hoe ik dit werte indenk, zal 't zelfde zyn voile befla-g krygen, cn zelfs fpocd\y kr"v.TCii, zonder verwarring, en ten meeaten gemak dep Bataaffche Burgers, wy moïten dit niet overhaaften. Zy moetentyd hebben om zich te gewennen aan denieuwe en heterosnichüti" eii diezelfde niet alleen wétéh te vergelyken mer de andbren r maar ook met de vaste grondgraothcid der Natie - door do Fxanftaen genoemd, waar uit alle asatsn es gewiï'aten, 1
O'oos. iïV



( 473 )
in lengte, in oppervlakte, in lichaamlyken inhoud, —in .gewichten, ot in vaten, moet beoordeeld en berekend worden. — Ik herzeg , ik durf deeze heilzame onderneming niet wagen aan de macht vam't vooroordeel, daar eene korte tydsbepaling, waar voor my insgelybs waartchuwt de grote, voorzorg hier te bezigen om misflag of bedrog , bvkooper of verkooper, tegen te gaan. Eene overhaasting in alle die Staatshervormingen kan een tegenftand bewerken, die men bezwaatlyk zou kunnen te onder brengen. En ook die voor» zorg pleit voor de fuccesfivelyke invoering van elke zoort, flaagt men met die eene foort wel, dan heeft men voet de anderen reeds veel gewonnen. Ik befluit, dat men den'initialen tyd ter uitvoering van dit Artykel wel Conftitutioseel diene te bepalen; maar niet den finalen van deszelfs voltooijtng; — immers die Epoque vooral niet onder zes juen bepale, wil men dan een tydkring van volvoering bepalen.
Hoffman zegt, dat hy de onderfcheidene zwaarighederi gevoelt, dan vermeende, dat beide de gevoelens te feconcilieeren waren , zoo me» ftelde, dat het Wetgevend Lichaam zorge zoude dragen , dat 'er gelykheid van maaten , ellen en gewichten plaats had, en men tevens met de invoering daar van een begin maakte. Dit konde reeds met het eerfte Jaar gefchieden, zonder dat men by de Conftitutie bepaalde , wanneer dit volbragt zoude zyn.
Van Maanen zegt, dat hy vermeende, dat men de tydsbe* paaliuggeheel moest weglaten, daar de Conftitutie niet, dan voor het vervolg werkte.
Hoffman zegt, dat men wel degelyk tyds bepalingen by de Conftitutie , met betrekking tot het leezen en fchryven, om als Stemgerechtigd te kunnen worden opgefchreven, had vast gefteld ; dus konde dit ook in dit geval gefchieden.
Van de Kasteele zegt : Ik voor my ben van opinie dat het eene allerwcnfehelykfte zaak zal zyn, omtrent dit ftuk éénheid en pelykheid voor onze Republicq te effectueeren. —— Dit vast traande oordeel ik, dat men zorgen moet, dat zulk eene nuttige zaak niet op de lange baan gefehooven, en daar door onze goede intentie verydeld worde. — Om dit voor te komen, moet 'er zekerlyk eene bepaling van tyd gemaakt worden, binnen welken zulks geëffectueerd zal zyn. Maar men moet evenwel, ten einde het gezag, en de waardigheid der Conftitutie te handhaven , zorgen dat dezelve niets verge ,dat onmogelyk is. — Om nu niet te fpreben van difficuireiten, welke reeds door andere Leden geopperd zyn , vergunne men my alken te rcmarqueeren; dat, zo lang het nieuw Financieel fystema niet zo gefundeerd, en ingevoerd is, dat de oude belastingenaüe kunnen ophouden, verfchiliende maten neg zullen moeten in wezen blyven; en dat derhalven de verandering in maten en gewigten, althans niet gelybelyk, zal kunnen plaars hebben; dewyl veele belastingen aan zekere maten geéVenrediird zyn, die in de verfchiliende Gewesten verfchillen. ■ ■ ■ ■ Men zou dan alle die ordonnantiën moeten veianderen; 't geen, zo lang het oude belastings ftelfel txfteert, eene noodelooze moeite en verwarring zou veroorzaken. — Het is wel te hopen, dat het nieuwe Financieele fystema fpoedif geïntroduceerd zal worden, maar 'c zou nochtans te veel gewaagd zyn, om te veronderftellen, dat binnen een Jaar m 't intro" daceeren der Conöitutic alle oude belastingen zullen ophou¬
den. — Ik zou daarom van begrip zya, dat men wel kon
bepalen, dat men na verloop van een Jaar daadlyk een aan. vang zal maken mét de nieuwe inrichting, doch de termyn, binnen welke het zou moeten volbragt zyn, zou ik meenen ruimer te moeten ftellen.
Hoffman ftelt voor, om den tyd der introductie te bepalen , maar om die der afloop zoo niet geheel weg te laten, immers zoo ruim mogelyk te ftellen.
Van Hoof flaat voor, om den aanvang vast te ftellen, en het overige zoo fpoedig mogelyk.
Vreede zegt, dat hy zich geen idéé kan vormen , dat men den aanvang wil bepalen, zonder de termyn, binnen v/elke dit alles z*l moeten afloopen, vast te ftellen , dat hy vreest, dat hier door de eenparige invoering, zoo niet geheel nutteloos gemaakt, echter aanmerkelyk zal worden vertraagd.
De Prefident brengt in omvrage , of de Vergadering zich konde conformeeren mee de redactie dep' Commisfie van 21, inftitueerende hierop het
appel nominal: En wordt deze-Articul ge-
rejecteerd.
Schimmelpemiinvk zegt, dat hy voor de rejectie van dezen Articul geftemd heeft, uit hoofde, dat hy van gevoelen was , . dat de invoering niet broksgewyze, maar eenpatig moest gefchieden. Daar 'er dus noodwendig een tyd moest bepaald worden , vermeende hy, dat dezelve nogthans eenigzints ruim moest worden gefteld, en wilde dezelve dus op 5 Jaaren bepaalen.
Van Hooff zegt, dat hy dit liever wilde overlaten aan de Wysheid der Wetgevende Vergadering, daar hy geene reden zag , tot de al rc lange tyds bepaling: Zöo men het voorbeeld van Franbryk volgde, zoude het zeer gemak'kelykzy'n, daartoe het nodige te bewerkftelligen; hier toe waren geen 5 Jaaren nodig.
Schimmelpenninck zegt, dat het juist de ondervinding was , waarop hy zyn advys gebafeerd had; daar men in Frankryk zelfs nog niet generaal die mefure volgde; maar daarenboven diende men onze Buitenlandfehe .Commercieeie relatien in het oog te houden.
Nieuhoff zegt, dat hy zich met het door Schimmelpenninck aangevoerde een vollen conformeerde; echter zoude hy den tyd liever nog op 6 Jaren, dan wel korter bepaald zien.
De Prefident brengt in omvrage, om den Articul dus te decreteeren : dat de aanvang uiteriyk binnen één Jaar na de aanneeming der ConiTitutie zoude plaats hebben , en den vollen aflaspbinnen 4 of 5 Jaren, of wel zoo veel eerder, als mogelyk was.
Van de Kast eek zegt:
Ik kan my met het voorftel van den Burger Srtum* melpenninck wel conformeeren, aileenlyk maet ik in bedenking geven, of 'er met behoort by gevoegd tewor.» den, dat de nieuwe inrichting , ten aanzien van elk
on-



C 479 )
onderfcheiden foort van afmeeting, overal in de.Repu- J VHci , selyketyk %al worden ingbmrd - Wanneer .k Wt tY mVn voorig al «es t*»J* tc oegr,pen, dat de meu- uo we tóricE niet gelyke.yk zal kunnen workn mge- ker voerd,beïoflde ik? dat met « 1
een te eelyk zuilen kunnen worden verandert: maar * lenlmnitden Burger **** ^ '^f£ ff
ov-r de geheele Republicq N ^ vernieuwd moet worden , hy voorbeeld, de ellemaat overal te ge.yk; . de voetmaat te gelyk en zo voorts fucceslivelyk fin dlt ik meen dat hef volftrekt noodig is, dat du duidelyk m in de extenne doorftrale. mi
Van Hooffzmi, dat, zoo men geen juiste tyd behaalde, men dan zomtyds tot het laatfte jaar zoude ^ kunnen wagten. n( De Prefident herhaalt zyn voorftel, tevens voor- bl Hellende, ota de redactie nader Comnusipnaal te flt maken: en concludeert conform, benoemende daar toe Nieukof, Qi'eyfen en de Mist.
Thans wordt de 748 Artikel in deliberatie ge- J brngt, en conform gearresteerd^.-.^ » De'Barser A-asten (telt voor, dat by de derde p ^KTdeeiingVaa den 9 Titul, «war van het or.iehr.ft is: gemengde zaaken, zoude worden gevoegd de e volgende vyf Articulen : " _.
AUeen aan dezulken , die in het Stem- Register zyn ■itieeteekend, mogen Ambten of Bedieningen , die door de Maatfchappy betaaldworden, opgedragen W^f* zy, die als loodamgen niet bekend zvn,en Ambten in Bedieningen hebben, zullen daar van onverminderd fc hunne verantwoordikheid, dadelyk vervallen zyn,
Geen-- Ambten of Bedieningen zullen verkoopbaar worden eeticld f tot het hekoomen van dezehen , verdienen , ■ecrlykheid en bekwaamheid alleen de voorkeure. J Die een Ambt of Bediening bekleedt, mag daar van g niet willekeurig, maar alleen wegens plichtverzuim en , 'ftwaude directie worden ontzet. < leder Ambtenaar is verpiicht zyn Ambt of Bediening £ in Perfoon w-aarteneemen, ziekte »f af wezenheid yjor { een tyd alleen uitgezonderd.
An iemand, die, het zy een of meer Posten bekleedt, dewelken, het 2y afzonderlyk of te zamen ge- : nqtnen , ƒ 1200 aan inkoomen geven , mogen geene an■dere opgedrongen worden , dan onder die mldrukkelyke mits , dat by van de vorigen af li and doet.
De Prefident ftelt voor, om dit te (tellen in handen eener Perfoneele^Coramisfie.
Ten Berge zegt, dat hy zulks onnodig oordeelde, daar bet eerfte en tweede poinct reeds onderwerpen van een Commisforiaal uitmaaiuen , en het ander uit de plichten voortvloeide.
Austen zegt, dat hy niet wist, dat dit reeds Commisforiaal w« , "zoo nu dit aldus was, dan had hy 'er niets tegen, dat het aan die Commislie werd getenvoyeezd.
'an Hooffit», dat, zoo mm aiie zuik ™ uwge propofttien wilde doen, welke uit de plichten voortelde/, men dan een boek zoude kunnen feary ven dikt dan'de Acte van Conftitutie zeive.
•en Berge herhaalt zyn voorftel, dat het eerfte painft overkomftig was met Het Commisforiaal oP het voorftel van Crane.
dasten zegt, dat hy zich niet kan voordellen, waarom zon rr»- Leden, zoo vee! zwarigheid in het Com.foriaal make 1 fchynen te ftellen, waarop hy noglals infteerde.
De Prefident brengt bet voorftel in omvrage , ten nde het zelve te ftellen in handen eener Pertoo>ele Commisfie: «— en concludeert conform v .noemende hier toe van Manen-, Coupeius, Ver»r, van Lennep en van Cast/op.
Nog proponeert de Burger Jasten, om by de erde Afdeeling van gemengde z; aken, te voegen, et Articul hier volgende:
Alle politieke "uitzettingen"zyn met de Burgerlyle 'rvheid/lrydig , en dus mag niemand de plaats zyn.r n 00inge ontzegd worden, dan na voorgaande Rechter lyke ognitie.
Hoffman zegt, dat hy even hetzelve voorftel had geaan, dan het welk diestyds gere.ivoyeerd was aan het v'etboek,
Van Hoof/zegt, dat hy het ganfche voorftel als overboodig efchouw.de.
Ten Berge zegt, dat hy aan het menschlievend inzigt an den voorfteller hulde doet; dan dat hy vermeende , at het op die wyze niet ter concluhe konde worden ebraat. Het kondé 1. plaats hebben , dat men overtuigd vas, dat zich ergens Spionnen opbelden; zoude meu lan dezulken niet vermogen uittezetten. Of wel 2. helen, die een gansch ergerlyk gedrag nadden , en ae Maatchappy tot last verftrekten.
Hoffman zegt, dat hy de Vergadering moet herinneren, dat ■He deze en diergelyke discusfien plaats hadden genad , ten tvde dat by zyn voorftel had gedaan'; dat Hy en Bacot toen betzelfde voorftel hadden gedaan, ten Berge hunne menschlievenhcid mede zeer had geprezen, doch dat zy toen echter verzogt waren, hunne voordellen in te trekken.
De Prefident brengt ïn omvrsge, of de Vergadering zich met het voorftel kon ie conformeeren , dan of het zelve Commisforiaal zoude worden gemaakt * En wordt tot het laatfte bedooten,
en hiertoe benoemd Huber, C. de Vos van Steenwyk, Wilderik, Vonk en van Mark.
Thans brengt de Prefident in deliberatie de Am-
1 pliatie



( 4*o )
plia'ie door de Commisfie van 7, agter deeze af• deeling voorgeÜagen , met betrekking tot het recht van dejagt , Visfchery en algemeene zorge voor de gezondheid der Burgeren.
Hoffman zegt, dat, war het eerfte poinft betrof, het aan een ieder bekend was,hoe of dit recht door het ganfcbeLand misbruikt was, hoe men daar van een byzonder eigendom had gemaakt. Zederd de revolutie waren daaromtrend in ondcrfchêidene Gewesten wel veranderingen gemaakt, dan het was nogthans hoodzakelyk, dat 'er in de Conftitutie hoofdtrekken, hicromtrend werden daargefteld, om eenyder by zyne rechten te kunnen verzekeren; waarom hyjvoorftelde, dit Commisforiaal te maken.
^ Reyus zegt, dit te appuieeren, daar hier toe zoo veel .ingrediënten*waren., welke onmogelyk oogenblikkelyk konden bepaald worden.
Trip zegt, dat hy'er niets tegen heeft, dat dit Commisfo» riaal word gemaakt, echter om te onderzoeken , of'er in de Conftitutie iets van moest worden bepaald, en zoo/« ? welke bepalingen.
De Prefident brengt dit in omvrage , en concludeerd conform , wordende hier toe benoemd J. jl. de- Fos van Steenwyk, Queyfen, van Ho 0 ff sa. B'enne kom.
De Prefident brengt in omvrage of 'er ook omtrend de gezondheid iets zoude worden bepaald.
Teding van Berkhout meent, dat reeds iets diergelyks èp het vooiftel van Doctoor Heilbron in Commisfie was gefteld.
De Prefident fielt voor, om dan ook dit teftel- j len in handen ^ier Commisfie, aan wier hoofd . zich Gul je bevind; — en concludeerd conform. i
Thans wordt de XI Articul over het maken van <
Veranderingen in de Conftitutie in deliberatie ge- : bnigt.
Greve vermeende, dat men eerst behoorde tedecidee- 1
ren, welk der beide Pians men zoude volgen. '
Vreede zegt, dat die Plans niet met den anderen konden 1
worden vergeleken. 1
t
De Prefident ftelt voor, om by appel nominal d te decideren., welk der beide i lans nu tot lydraad \ zoude vólgen.
Van Marle viaagt, wat of dit betekende? of men \ daar door verftond, dat men Sat fyfthema aannam, Jict
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COaMP. iji de HAAGF.
geen_ in dat Plan, dat men volgde, bevat was? Doch zoo er mets, dan in lydraad der dsiibeiatiea door verKaan werd, had hy 'er niets tegen.
Vreede zegt, dat hy van opinie was, dn 'er meerder dan dit door werd verftaan; de Commisfie van 7e. had als een mo'ief in haar voorberigt gezegd , dat het haar voorkwam, dat s Volks onveryreembare Rechten duidelyker moesten wórden gehandhaafd. Hy vermeende dus, dat hier door een fyfthema werd bepaald, het geen op een byzonder motief gebouwd
Queyfen zegt, dat men kortè dagen geleden nog eene diergelyke queltie had gehad, en toen-had men gtdecideerd, dat daar door geen fyftaema weid aaagcnoo*
De Prefident herhaalt zyn voorftel.
(Het vervolg ven deze Zitting in ons volgendNomner.)
Beknopt Extract van de Zitting van Diaesdag den 4 April 1797. °
, De Bode tVen^X^p"den Eed en verklaring als zodanig af Een Request van Burgers van Enkfiuizen, vër^effi^Ui iat de Leden van het Committé van Admimftratie^lÖ^ van Arrest zullen worden gefteld, ter verantwoording onaeroepen, en de fchuldigen geftraft: . aan 'e Committé te
Eene Memorie van den Burger Brandligt, verzoekende, dat er nog eene nalere mfpeflie omtrend de Havens , alvorens ap het Rapport befloten wordt, mag plaats hebbèn: _ ra iet Bureau gelegd. e
Van Zonsbeek rapporteert favorabel on onderfcheiden Re [uestcn van Burgers van Mydrechr, WiiÉs en verdere Domen n de Procatdy van St, Jan . verzogt hebbende bet eff ét van iet 94. Articul van 't Regiement, omtrend de ontheffing van .elasangen, op Producten enz. van de eene Provincie naar do ndere gevoerd wordende! — befloten te doen Drukken cn an de orde van den dag te ftellen.
Het declinatoir Rapport van de Commisfie tot de Pinan.' ie, op de Misfive van de Reprefentanten van Zeeland ach geëXcufeerd hebbende van de acceptatie der aften op ijun af te geven tot betaling der Adrairaliteits Schulden, in tnndenng op de petitie van 5 Millioenen, wordt in delibe. atie gebragt, en conform befloten.
De Burger Eicker communiceert, namens de Commisfie an Buitenlandfehe zaaken eene Misfive van den Minifter ieyer, inhoudende dat eene Misfive by het Diuétoire was ntfangen van den Generaal Boonaparte,^wiatby op nieuw ehaalde overwinningen, door de de Armée van T.alien op ie van den Keizer bevögten, geannonceerd woriëa, zoda' ig dat de Republikeinen wel haast Meester van Triest zouen zyn.
De Deliberrftien over het Plan van Conftitutie worden oortgezet en geëmdigd, urganoomen de nog hangende Comlisforiaalen.
Waarna de Vergadering tot morgen word geadjourneerd.



G E L 1 K HEID, V R ZB BW BROEDERSCHAP.
» A "Gr V È SL Bt A A L
DER HANDELINGEN VAN DE
ar^T.xoar^-^x je r-'jEj8.g-at JD je Axar g-
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND.
Ne 462. 0W«* Jm 5 «p *"* 5«* ^ Bata»&h°
:,' i 1
ft Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Dingsdag, den 28 Maart, 1797-
Voorzittcr K. W. d e RhoeR,
Vervolg der Deliberatien over den XE Art. betrekkclyk het maaken van veranderingen m de -Conftitutie.
riaal maken of in advies houden van diveife "ï*en -Sèclè dar.en fcheenen tazullcn occupeeren, Z# een/VTnr?rh ;& laof; vel.ad, dac het zeer mogelyk is, veele Leden zich
cn2 deze zSk niet volledig gepierd vinden ^ten^mften
' ?er onder anderen dit gröote ondcrfcheid plaats heeft dat het
• eene Plan' alle 25 Jaren eene Revifie ftelt ; pMï^.J*" reen tyd bepaalt, .naar eene Verandering «der Conftnuue alléén
■ Lkelvk maakt , 'wanneer dé oobd zulks:vordert. — daaienbo. ™ f wordt in het ééne Plan voorgcflagei;, het. o^erpefl der^«deringen in de Co.iftitutie aan. te.beyeelcn m«JF"ggg va* daartoe verkoozene Revifurs, in 't.andere ^^*n*!£
^SmSmS aan .eene Geconftirueerde Magt. — Er fchynelyk nog riiecr gewigtige po.nten van onderlcl eicl. W ..geef.daarom .in bedenking, of het wel geraaden .s, Mffigg belangryke zaak, directelyk over te gaan, om het ^n ot andei
• Saint aan te nemen, of te omwerpen, zonder dat wy oveitmgd
dat wy ons tot een diérgelyke raadpleeging - genoegzaan
* V Deel.
_
voorbereid hébberi; én ik naatiit deeze hoofde voor, om de Delib*ratien te veifchuiven tot morgen.
Fan Hoof appuyeert van de Kasteele, daar dezs Titul ecri der gewigtigfte was en de beide redactiën yan den anderen zser veel afweken
Hoffman zegt, dat het gewigt iet zaken moest prevJcren bot», ven al te ftcikc nauwgezetheid, om den Letter van eenig Decreet te voldoen, en hy dus zich met win rf« Kaft:de conformeerde.
Queyfen zegt, dat het hem onoertusfehen nuttig voorkwam, om de poincteu eerst eens te bediscutiefcren.
De Prefident brengt in omvrage, om de verdere deliberatien hier over tot morgen te adjóurneren.
C. L. van Beyma zegt;
. Het komt my voor, Burgers ReprefentantenI dat wy over deze ouestie éeen oogenblik kunnen aarfelen, om'ts verklaaren.
Het voorriaamc vcrfcbil tocli is: Dat de Commisfie van 21, alt een beeinzel heeft vastgefteld, dat het Volk zig zelve kon ontzetten van het recht, om de Conftitutie ten allen tydc te verande. ren - dac is te zeggen: dat het tegenwoordig geflagt het volgend» kan regeeren; dac het tegenwoordig recht heeft , om aan het volgend wetten voor te fchrvven , dat is of wy vry zyn en onze kinderen Haven, flfc Coumisfie vau 7 heeft dit met aangenomen.
Deeze vraag kan zeker niet duister, niet raaiaw vóórkomen aan eene Vergadering die 'een vry Volk Reprefenteert 1 ik ten minfbsn ben gereed my daarop ten . allen tyden te verklaaren. Ik Bei? bv myn advies over lief aannemen fan dit plan tot een grondUar onzer deliberatien, my reeds verklaard, dat dit fentiment door de Commisfie gemanifesteerd, al was het alleen , genoeg was om my te doen oordeelen dat het plan nooit kon of mogt aange' nopmen worde».
'Schimmelpenninck zegt, 'dat hy erkende, dat het Volk gerechtigd was, veranderingen hi zyne Conftitu ■ ■tie, wanneer zulks noodzakelyk was, te vorderen; dan met dit alles vermeende hy, dat dit aan zoo veele zwarigheden onderworpen was,'dat hieromtrend alle zulke bepalingen konden ei dienden gemaakt te worden, als ni-n naar vereischte van zulk een zaak overéenkomftig zoude vinden.
Ppp C« l>



*V«&fe/{i •' lk n;oc/(j\ g eens |A wnordt 'ytoècn , al \W'hct dat in** d.li!>eilfeeii^itftel*SkJ«. ^CL*
Ik geloof met den Burger Schimmelpenninck , dat een Volk morgen kan veranderen het geen het heeden beraatd heeft, maar Ik geloof niet dat dat recht otii aiivcnilntiè kan oê'tehtiett.;vM ininderd te worden.
Het kan niet beperkt worden, om dat wy onze nakomelingen net kunnen verbinden aan ortzeifWjt; het behoeft ook nier, omdat Jde ZwWighfeM *x>i- dS'rPiirger \lh>kimiKclfeniiineê*gea&riQn , van de wankelbaarheid en onzekerheid, niet te vreezen is.
heeft gceh^e^aAl-OT i^»w4*!>5en' ^ÊL^^Skmm^ cVPlkl gelpof niet dat 'er'eenige betere Rechter over dat Volks geluk en 'beftaan kaq .zyai, Am'het,.Volk zelv.es Ware. het, dat. men aan een of weinige mcnlcheo her vJrantlercn der Conilituric overfiit, dan kon dezelve wankel eii willekeurig zyn; inaar de groote ra-."' ven bet Volk :' niet zo wispeltuurig, zy zal haar beftaan r.ut ligtv: ai-dir tmtgïn,' en beneemt zy TTg cbt rechr;--ef -kottzy zielï dat beneemen, dan was het beftaan der (Conftitutie zeer ■Witl, waar r.u b.cft.. ps. daar door- zelve, te meerdur vasuVheid. - ' * .,.„atmnyv--
• ■ De ■P'.efsdenryhexMülL zyn. vxxorÓjfa $$1% dcüb'eratien tc adjüiin.e-ercn : — en^ .CQiicJ-ttdeert conform, i s . • i; \ ':... ■ ,-: _" ,
Dc Burgerde Mis; proponeert,, om de re^ac-. tic van dc Rechten en Plichten van den Mansfih ei Burger, o:''bfioon 'dat Rapport nog niet' geheel, 'in d • Córmftisfiè 'bèTIi^t •' is, -provifioneol/.te brengen ,' orn zodoende- den' oV&rlbÖiot^'dëlï-Jty'd teemployeeren. •■"■>•
De Prejident dit 'gc'atco+dcera hebbend* ,l 'beJfffllK die Bar^èf Witf^tWfSt^ en-' doet Rapport, namens de Commisfie, in wier handen'de Rechten en Plichten vaa^eniiVJensch'teaYlliüget. Vnrérf gélcCld,. teri 'fitte- va«''''ës8nï<riaiie'«!4 ?K*pPQt*', we'ifcu-.Articulciials.' overbodig,, éi^réfcfs in-de gedecreteerde grondbeginfden vervat, in dezelve zmidcnkunnen g cc'mitr.eerd cn v eggr-laten worden, produccerende tot dat einde eerc nieuwe veranderde redactie, van eenige Axticu'en Q.vclke ?ry: in' hun géhsel, iranheer^de'Mvt ~aim\> de orde van den>-dè$zyh}JzyU,en i^dfideelauj- ;; 'j"
Tföü zégt,, dat hy varr oordéci • ;7s i'.daf <$<-'d?r,-rr.br»rort nog geen befluit kan vallen, alzó h.tzelv'e nog aiet in de Commislie is geconcludeerd
• De Mist zegt, dat by dit te vooren bad-te kennen gegecveil, en het Rapport flegts had uitgebragt, om den'tyd te employee-
't*-j b ,'ó':c-^:o yrf Jf.b' ,j§os it>«VtwM\iwTtf«t&
De Prefident' proponeert, om dan .voorhals ; nog geen befluit op dit Rapport te neemen; — en concludeerd conform.
De Burger van Eek rapporteert, namens de Perfoneele Commisfie, in wier handen , by. Décseet vp den 17 f'ebruaryi was gefteld .faetoVöo*-
ftpLdoor daiJurgerJBahn gedaan, ten einde
eee-vrrot-f tc/reem^;, o!'het:J^c^cr&van m ponftitutioncele zötide kffltoft worderf,af°eichciden: 0 -; 'DS dé &>(rkïMe gfefi&gtfheeft dit-te bewerkftelligen doch dat haar de proeve daar van geheel en at m^lukt is, zynde het haar voorgekomen, dat eene cilergely ke feparatte en pnuitycerh I:,, fn nier raadzaam is, alzo zy net bepalen kan, wat eip'entlyk Reglé-. !cp"zyn-iS"7 - ^MS^ dri'e-onderfcheiden-gefoe-
K Die den fornr bedoelen.
2. Die de olllrvi.nt.'e op her oog hjbbe-n.-
3 Die de tehiporaire dasr-door verftaan.' —jjgJ^-'el-^jg-L,onjjityocri'3 k voorgekomen, wyf ?.r vreescTeTcïïit zy dbor-eérié lepafatte de ttonlïhtU&Ro» een onverltaanbaar- ftuk zou transfonreeren.
HerC-iK h»T,H^ierortó^ar».VG<ug<ck©irittiH,et)m dat zy daar. door veele zaaken op losle fchrocven /oude zetten , a s -wanneer, ker aan.het artv/rJumüarWetgevende VPr.;adcriu? zou ftaan, om ' bet Réglementaire te veranderen, éri te alterceren,' en hier door het prefentetro.) van Adresfen- cn contra. Adresfcn van aU lerlei aaff'zón gebbreirwotden.
Dat.de Commisfie oordeelt, dat het altoos vërfcies'lyktr zy, aat-.'er'te veefdan te weinfg in.'dc Acte van •Conftitutie -geplaatst, worde,..en dat do Franfchen ook geen zwarigheid hebben gemaakt, om hex'.KegJ'èntéJ, tnire m hunne Acte van-ponAitqv'e .t.e -plaatzen.. Omajle^ufia.r»3flenc« de Commisfie van.gevoelen is,' dat aan den innoud van het voorftel niet kan worden voldaan, maar behopre' te .worden geïnjecteerd, eti zy van dST'gedeel e-baaror Corriimsiie.-geëxeuiéerë-:. baj '
De Pre/idm brengt in.' ómvrasre-, of de' Ver'gadenng- zich met liet;.mügebragte Rapport k^t eoüföEl^ccren ?' •
Van Zensbeek--zo-gt-, dat de Cammlsiie te kennen geeft, dat zy ga.n-g- heeft eene proef te neemen; dat ,dit;wil zeggeji.,.. dat zy dft nog niet. werkglyk heeft gsdaaa,; <Jafc by Commisfie verzpeken zoti, om
daar v.m.ars^iüg-eene/croef,temeem-.n. .
Van ÏLof zegt, dat d? Cófntnisïc Tiet'voorftel «an den'Burger JJafitt nibt-wij heeft gevat;" dat het zelve alleen ten tfafel jj»d, om liet •rganique vili bet' Regleroen'tafre te fchtiden, maar beide t- (Ten* Cpnftit.ntioneci te bepalen en vast te ftellen. Dat hy innisfehen met de. Commisfie gelooft, dat. dit voer als nog niet wel mogelyk.zyn zal.
busten- zegt, dat hy der Vergadering in eonfideratie wildé geven, om dit Rapport te houden in advys, om dat de Burger Halm, weike dit voorftel seüaan heeft, en dus het best in ftaat-zal zyn, daaromtrend ëhreidatie te geven, thans niet prei ent is.
Van.Leeuwen zegt, dat hy zich zeer v.-el met het Rapport-Vereenigen kan, daar het hem ook beter tocfebynt, dat de zaak ze blyft als ze thans is? en niet, wordt van een gefebeurd.
, ; ¥™



Xrifpr Zftgt■ •* aanmerking door den Burger
- TJa de zoo wel ^ »*fg^*3ste onderfcheidinge nia ««S* {'Rëg1.e"ire,Articulen, zoo als men
fterendeen reglenrentaue Art.eulen ; van Amculen d^V$»
<E WS'tot zV^torden gecreëerd of of hoedanig de Fenooueii w ... ri„cin„ ,naar meer toegewerkzaam '^J^ffl'S dar wy niet
dewyl de zaak niet beftat.zonder^de d dTdeZelve zal
Wetgevende Magt beftaat ««» «ls is : 'hier zoude geen
<W*fe««»;E"»f£ dSt tefte fa. beCommisfie van Een-enweLom expres daar ^«^teoi op nieuw'
^"cofdu^e»^^
Tfc* 5er?e zegt, dat hy te meer het rapport zoude «puyeeren omgdaardoo/de verwarringen te voorko men die zeker daaruit zouden voortvoeijen; immers, dat" wïnneer reglementaire van het Conftitunonee r^et worden afgefcheiden, dan moet die ook af ionderlyk aan het Volk worden aangeboden, en vai ■welke gevolgen zou dit niet kunnen zyn!
Hfea wat minder gebraden is.
Eene Bonnjtutte ÉR» ite^^Sm ^ri(<4«ffge «Igemeen»
reegels vóór- ffbwven ,--dc .Wetgevende of,Rispaefentative Vergadering flricc verintwoordelyk ftellen aan het Volk, en het Volk eene rcgelmaatige invloed en toczigt .op dezelve Vergadering verzeekeren..'- • -' - •> • ••' .''„ . .
Ik geloof het tegendeel. Aan de Wetgevende Vergadering moet alles ,'wat de Gonüitmie daar ftelt., onderworpen wet zen, en der zelfs magt vooral niet te Veel bepaald. W? hebben daar van liet voorbe&W in deeze Vergadering, die te weinig magt h*aft <m het goede te doen, en-te veel kwaad kan -doen.
Gevers zegt, dat hy zeer wel mag tfien , dat de zaak -nog eens door eene andere ' Commisfie worde onder, zogt, om nog eens té beproeven , of deze daarin betér dan de andere kan flagen.
Revns aegt, dat hy 'er niet te^en is; wanneer het zo wordt gefch'ikt, dat het reglementaire kan worden afgefchaft; Joch dat hy appuyeert om het rapport te houden in advys.
Queyfen zegt, dat hy om 'gewichtige redenen voor het rapport' is; dat hy ook niet weet wat de Burger van Beyma bedoelt met objecten van ordina;re wetgeving; dat het althans niet weet, dat 'er zodanige in het Ontwerp van Conftitatie gevonden worden.
Gevers zegtdat, zo het mogelyk is, het welk niet wü ontkennen, hy dan nogmaals voorflaat, om dit te deen onderzoeken.
Ten Berge zegt, dat, offchoon hy 'er niet tegen heeft, dat bet rapport in advys worde gehouden,' hy 'er echter zich ten flerkftsn tegen moet verklaaren, om eene nieuwe Commisfie te benoemen , tot een nadere proef.
•■Vreede zegt, dat hy het geavanceerde van den 'Burger Gevers, om de zaak aog eens nader te onderzoeken, appuyeeren moet; te meer daar het fchynt dat de Cominkfie zelve over dit ftuk niet ééns gedagt heeft; en dat hem intp'sféheh de onmogelykheid daar. vaa nog in geenen deele gebleken is.
Van Castrop,zegt, dat hy niet weet, met wat meet nut eene nieuwe Commisfie, boven deze, die de zaafc nauwkeurig onderzogt heeft, zal kun hen werken, ea i beter het doel der Vergadering treffen'dari deze; tert ' ware dan, dat de Burger Vreede het vermogen had, om de verfchillende. fentimenten der Leden dezer Ver[ gadering in één te- fmelten, en dat idéé in de ziel dec Commisfie in te gieten.
Bleker zegt, dat hy op het geavanceerde van den Burger Vree• te, als of men het in de Gommisfie zelve niet eens over dit poinct zou zyn geweest, moet repliceeren, dat de CoramisQe unaniem van de onmogelykheid is overtuigd geweest.
De Prefident proponeert, om het rapport tot 1 morgen in advys te houden; - en concludeert conform.
Waarna de Vergadering gecontinueerd wordt r tot heden avond ten half zeven uuren.
-i.' ■ ■ ril*» •
P p p % <jrO



C 4*4 )
-G-GQminue<rde Zitting y&fa Dingtdag 'avond den a8 Maürt 179^.
Voorzitter; K. \V. de Rh oer.
Even voor zeven uuren wordt de^e Zitting ■geopend.
De Prefident doet voörfee'zen f ' Eene Misfive van het- Comm'tié te. Lande, inzendende een Declaratoir van den Prefident en RaadeE der Stad Zierkzee, w.aaróy zy getuigen, dat ,7- B. van fVynberg , welke is gedenuncieerd geworden, zich geduurende den tyd, dat hy aldaar in guarnifocr heeft gelegen, zeer wel.heeft gedragen: — aan van 'Leeuwen c. f.
Hartogh doet Rapport, namens de Cornmi.cfie, in de zi-a-.en van Buurcn en. Ctiilenburg benoemd. Te midden onder deLeuure vaniit Rapport, geeft de Burger de Mist in confideratie, om de leezing van ditzelve te ftaaken, daar het toch zou moeten worden gedrukt, en aan
'de orde vin den dag gefteld s en wordt
conform befloten', en' aan de orde van den dag gefteld op heden drie weeken.
Waar na de Vergadering wordt geadjourneerd tot morgen ochtend ten 10 uuren.
Z ITTIMG van Woensdag den 29 Maart 1707.
Voorzitter: K. W. de R h o e r.
_ Een quarticr na tien uuren wordt de Vergadering door den laatst afgetreden Voorzitter Sidcrius geopend. De notulen worden geleezen en goedgekeurd.
. De. volgende Misilves cn Adresfen worden gelezen en in deliberatie gebragt..' Eene- Memorie van dén Minister1 der Franfche Re-e pabliek Noël, intercedeerende voor CiFremaux, ter bekoming. van betaling eener pretenfie, ten lasten dezer Republiek: •— aan de Commisfie tot de Buitenlandfehe zaaken.
Een Request van. Stemgerechtigde Burgers van Haar* jm, verzoekende in navolging yan die van Dordrecht, dat deze Vergadering gelieve'vast te Hellen , darde Militaire -Arm tot demping van Rurgerlyke pefchillen
nimmer mag gebruikt worden : • gerenvoyeerd aan
't volgend Wetgevend Lichaam.
Een Request'van C. IV. Fisfer, te kennen gevende, dat.baar Man,.om de,.vervolgingen der Oranje Cabaal te ontgaan, zyn Vaderland heeft moeten ver-»P t qob¬
laten ; dat hy vervolgens genood7aakt is, geweekt dieast te neern-m, en- voor uc Vi.yhc'd,- gefr'em e.ld is.'vèrZi ekence, dat -deze Vergadering haar met eenls on-
derlt.ind of penfnen gelieft te begun.tigen; aan
bet Committé te Lai.de.
Nog eene M five va- Stemgerechtigde Btinrers vjr» H.'arlem, inlteererde, dat 'er een fpo-di-; en naai wkeurig onderzoek omtrend de Leden van het Committé van Adminiltrnrie der Franfche Troupes , maa pj ,,,ts hebben, en dat de fcimloigen, ten voorbeeloe van anderen, mogen g.ftraft' worden: — aan het Comm;tté te L.nde.
Een Request van M van der Ven, verzoekende continuatie van zyn penfioe-n, het welk hy, by wyze van uitkoop voor zyn Secietan'aat , door hem voor ƒ6000 gekogt, en op die voorwaarde door hem af-' gedaan, is genoten; doch waar van hy, na het ver-'
trek van den Madbou.-'er, niets heeft oiTfangen: .'
aan de Commisfie van Supennfendentie.
Een Request van een Burger, om een fetvp te mogen transporteeren: — Geaccordeerd.
Een Request van Johan Geelvink, verzoekende paspoort tot invoer van twee kisten zilverwerk van
Hamburg, door hem aldaar agtergelaaten: Geac
sordeerd, ,
laten ; dat hy vervolgens genood7aakt is. g^wee^t dieast te neern-m, en-voor uc Viyhc-'d,- gcfr'em eld is, v'èrZiiektnoe, dat -deze Vergadering haar met eenls on-
derlt.ind of penfnen geHeft te begun.tigen: aan
bet Committé te Lai.de. , Nog eene M b>e va- Stemgerechtigde Bureers van H-iarlem, inlteererde, dat 'er een fpo-di-; en naai wkeurig onderzoek omtrend de Leden van het Committé van Adminiltratie der Franfche Troupes, ma" pl ,ats - hebben, en dat de fcimloigen, ten voorbeeloe van an1 deren, mogen g.ftraft worden: — aan het Comtmtté te L;.nde.
Een Requeit van M van der Ven, verzoekende . continuatie van zyn penfioe-n, het welk hy, by wyze van uitkoop voor zyn Secietan'aat, door hem voor ƒ6000 gekogt, en op die voorwaarde door hem'af-' gedaan, is genoten; doch waar van by, na het'ver-'
trek van den stadhouder, niets heeft oiTfangen: .'
aan de Commisfie van Supennfendentie.
Een Request van een Burger, om een fetvp te mogen transporteeren: — Geaccordeerd.
Een Request van Johat Geelvink, verzoekende paspoort tot invoer vau twee kisten zilverwerk van
Hamburg, door hem aldaar agtergelaaten: Geac
cordeerd, „
Van Leeuwen'doet het volgend rapport:
By UI. deliberatien van den 9 feb. I. ]. over het Rapport van de Burgers ReprcfenraiitenS/nr* van Linfchoien en verd re bv de. creet van den 5 en 7 Jan. daar te voren, Gecommitteerd tot examen van de Rtquesten der Municipaliteit van Tilburg, daar bv 111 fubftantie verzoekende bevryd te zyn van het imvisfeleu de'r Franfche Asfignsten tegen harde fptcie, den 23 Jan. |, I. deel na. tob- alhier ter Vergadering uitgebragt, en in ce Notulen van diendag gemfereerd, hebt Gyl., na -geboord te hebben de propofitie-: en coiifidcranen van den Burger Reprefentant Vrede, tendcerenrie • 011 zoo veel des noods, by anipiiatie van het decreet van den 5 October 1. 1. té verklaren, dat de asflgnaten dnor de Municipaliteit van Tilburg, geduurende het Franfcbe Beftuur in de Lasten ontvangen, fn *s Lands kasfe zullen kunnen worden overeeftort en dat zulks haar voor goede betaaling 7,al valideeren . goedgevonden tot een nader onderzoek dezer zaak te verzoeken ente' Committceren de Burgers Rtprelèntanten van Leeuwen, de Bevercn, Havemlans en Hclmich, om met adjunctie van den Burger Pe. .prefentant Vahoyfcn, daar omtrent nader te dienen vaH Confideratien en A.'vys. ■
UI. Comiiri.'fie daar aan getragt hebbende te voldoen, heeft, na behoorlyk Onderzoek, het beloop dezer zaak van de eerfte Requesten dtcr Municipaliteit van den 9 Aug. 1. 1. af, tot het voorfz. Rapport van de Burgers Reprefentanten Strick van Linfchoten, tuni f, toen alzoo bevonden te zyn, als by dat-zelve Rapport i's Voorgedragen, en acht Bet dus 'onnodig, dat beloop alhier te r peteeren, zig daar aan kortheids halve referecrende. ,
Zy bevond by de propofitie en confideiatien van-den Burger Rcprefentam Vreede, dat hy'.dezelve op.'de bjllykheid en rechtvaardigheid, willende fiiBdecr-en, d-iar toe aldus redeneert:
„ De Municipaliteit van Tilburg is belas geweest met den ent„ fang van 'sLands Lasten, y.y heeft geduurende het Bewind „ der Franfchen op hun fpeciaal bevel van haare ingezetenen. J}. „ fignaten nufangen." „ Dns kan haar uit geéneh hoofde ge. „ weigerd wdden, die Asfignaaten in 'sLands kasfe over re ftcr; $ ten, maar zy"is niet 'vërpliilt hier toe eene vervvisfeling <ier
w-As*



C 42* )
2 A«fleaaten in klinkende fpecie uit hare privé beurs te doen." en ^,t E "r vo'gt; het voor de onrechtvaardigheid zelve uitWnttprHi» als men het contrarie ftelde. >
T™e Ming Burgers Reprefentanten 1 die op zig zdveti be. fcl^uwd w "z er veel fchyn heeft, maar op de zaak thans van cirrnpiicia ie is, hoe zeef ook de voorfteller met zyne gewoon? ^«^WcLfW eene hart en medelydcn innemende wyze die X«.?<-i,, i,rpfr ai nni» van applicatie te maken. ë Zeel « de ve leLde Remisfie immers van den 5 October Bur«rifpeDrefentanteiil is de zaak geheel veranderd ; en die ftclling fP dezXe , zo au'die door de8 verleende Retmsfie geworden is
e\tmmèni^!vebrè^anbillykheid en reehtva.rdigw-M waar 00 in het Committé tot de algemeene zaken te Lann„ tin R S otember M. M. en UI. Commisfie den 5 October tot die \emPisflëbadvifeerde, en de Vergadering dezelve ver-
mede en decreteerde alzo:
£ ffiefpaUteif vafTilburg was belast geweest met den omD- ipuiiiv.f"" :„,__. ... v,,,) iT.duurende het Bewind der
FranlJic op nu PS* • f , 01imngen Asfignaten is
nSSJSSS ^ Asfignaaten ïnet inklinkende baar guemntcuuj, u verwisf-len, en dezelve fom m
^Xkas^teC gen." En al™ is na alle billykheid en reeht^aidigheid Vhandel!, en geene de minfte onrechtvaardigheid
hiD^BureerleReprefentantenl de Burger Reprefentant Vne<U zvn voorftel verder met zo veel fiducie aan, dat hy z.g op ^fferlvkhè^Uider Municipaliteit beroept, dat zy met vraagt om tX^l^T^MA voor uwe oogen te bonden neen -/J. wil 1-an en zal op uw goedvinden haar eerlyk geT iÜ-n dat h t "an U ftondtf wien gy goedvind te bedrag b-toog-n, nat uci * - „penen, om elk
n0em|èV- tiKO^flSM op te roepen , om met zyn SÖVreSwfc tonnen dag en fpeeie wanneet «. S zy betaald hebben, terwyl hy voons verzekerde, dat t Jip nldus screctiticecrde ontvang zy, waar van byfpiA,_ en die ta««Sfte4e Rapporteurs haar wdden verpl.gten in kim. ny uieen«L, u.u ut 1 verwisflen. Die eer yke en goede
kende pecieuKaa veidof U vet. .s ^ fe^
0ntVT M,'„4BZvnycewcest gaat, tot den dag dat de Alliantie met
*3^'JÖ*^^ een.rainmnement opmaaken d.f zöm de Municipaliteit van Tilburg in den vooifz. tyd van haaix Ingezetenen in de Lpsten meerder Asfignaten zoaden ontvan-
Muincira heit aan te fchryven , om op te geven ï«.-^ïeeA geryd vanliecïraylche Gouvernement, dat,de Las¬
ten met Asfignaten mogten betaald worden, in. Asfignaten by haar of deszelfs Collecteur?in betaaling der Lasten van de Ingezetenen voor de Publicatie van het tractaat van Alliantie is ontvangen gewetden ?^ nfets Jn AsrignMten aan de Cornproiren door
haar of deszel'fs Collecteurs is betaald geworden : En ,
3°. Of 'er in't geheel geen betaling door haare Ingezetenen deï tvds gedaan is: En zoo |a, hoeveel? ,. */ . ?
De Municipaliteit van Tilburg heeft aan dit ge zinnen van uwe Commisfie ook voldaan, en by haar antwoord van den 4 Maart 1. ' zelfs met een gelegalifeerd extiact mt het kasle boek, dat uwe Commislie met hare misfive by dezen overlegt, op de eerfte en derde vraag doenblyken, dat ten behoeve van t Landjs ontvangen eene fumma van ƒ 50.2-10 n en wel 11, Asfignaten met 10729 tiv. e fous, en ƒ 140-8-4 ta ge d, f^™^1"^ de tweede vraag, dat 'er in Asfignaten in 't geheel mets betaald was aan 's Lands Comptoir.
Wat"morst dus Burgers Reprefentanten! bytfiet vernemen vau dat eenvoudig, en, zoo uwe Commisfie met reden vertrouwt oprecht bcrigt van de Municipaliteit van tttburg, mve Commisfie niet in verwondering opgewogen zyn ? en zal dit ook by U, Burgers Reprefentanten plaats hebben, daar Gyl. nu legaliter geimtormcerd word, dat 'er door die Municipaliteit , * w lK Franfche Gouvernement maar voor eene fumma van ƒ 4871-12-14 in Asfignaaten ontfangen is. . ...
Tefwvl haar by decreet van 5 OCtob. in plaats van met die ontvangen Asfignaten mede aan 's Lands kasfe te mogen betaalen, ffl&t^ 14*45 k^ &&m* is. eii, dat men het hu nog voor onregtvaardtgbeid zoude willen uitkryten, dat CyT. niet zoud willen gulden dat ze bovendien die Asfignaten al mede niet voor het overige verfchulde boven die S. misfie voor gelds waarde iu 's Lands kasfe zoude kunnen uitftorten.
Te meer nog als men in acht neemt, dat gelyk het by nader onderzoek gebleeken is, en uit de Relaafen der genereerde Asfignaten bevestigd wordt, de Municipaliteit van Ti'burg wegers de Lasten, zoverre die toen verfchuld waren .mmers naarJiare opinie, hadden kunnen betaald worden, ook maar bedroegen
eene fumma van 5985-2^0. ... t.„"l
Dus hoe men het kcere of wende, het zy dan dat men het relatief make 00 de fom , welke door de Municipaliteit, tydes van het Franfche Gouvernement, voor dc Lasten van de Ingezetenen ontvangen worden , of op de toen verfchulde fom, welke zy naar hare opinie in dien tyd bad kunnen en moeten betaalen, die fomme ahyd onder de grootere geremitteerde femme begrecpen «i dus die bist meer aan 's Lands kasfe behoeft betaald te worden.
Gevolglvk ook de verwisfeling dier voor de Lasten ontvangen Asfignaten in klinkende fpecie uit haare privé beurs met nodig is 'te doen: want die Lasten , waai- voor zy ontvangen zyn, zyn geremitteerd en dus afgedaan. ...
Neen Bun ers Reprelentanten ! zy kan die Asfignaaten ten behoeve van 's'Dorps kasfe laten liggen , tot dat de- tyd en gelegenheid zie zal opdoen, om die op eene voordeeliger wyze dan thans Kwyt te worden. Zy behoeven ze nu niet ter betaaling tot geremitteerde Lasten, dus zyn ze overwinst. rviui
Dan vraagt men, waar mede zy dan het reeds verfchulde, het Réén haar bv Decreet van den 5 Oétober opgelegd is in klinkende munt te voldoen zal betaalen; het antwoord hier op is gereeds i dat zulks gefchieden moet met de overige penningen die zy van de Incezetercn voor de verdere verfchulde lasten, of reeds ontvangen 'hebben, of nog ontvangen moeten. Maar die hebben geene relatie tot de reeds geremitteerde iomme.
En het komt uwe Commisfie voor, dat het verre af van de Rapporteurs Strick van Liflfihaoten c. f. geweestis, de Municipaliteit te willen verpligten die Asfignaten voor eene nu geremitteerde fe-huid ontvan-ren , te verwisfelen, om daaf mede een verdere ichuld te voldoen. — Neen , dit moet, dit kan met de verdere outvangen'c penningen voor die andere reftant Ichuld gefchieden.
'PP 3 W



Be Burger Reprefentant Vrede verast zig dus verbaasd, en zyn geheel raifonnement en betoog 'van önregtvaardigheid is van geen de minfte Applicatie.
Te minder nog daar, het zelve op zynen voorgelegden, fchoon fehynenden grond van voor Lasten ontvangen Asfignaten gelegd zynde, nog confteert, dat de Municipaliteit van Tilburg, zo als zy by haare Refcriptie aan Uwe Commisfie cordaat genoeg geweest is, het te bekennen, tot voldoening der fom, welke naar haare opinie, tydens van het Franfche Gouvernement, verfchuldi.d zoude zyn, en betaald kunnen warden , geene Asfignaten, sn de lasten ontvangen genoeg hebbende, de te kort komende uit Dorpskasfe genomen heeft, waar in dezelve ontvangen waren W. de Franfchen Armée voor gedaatieLevetantien van Vivres &c.
En hier uit almedevo'gt, hoe weinig Fiducie'erin al dat geroep Van önregtvaardigheid te ftellen is.
En integendeel, boe onbiliyk het van de Municipaliteit van Tilburg is , daar haar zulk een notable Remisfie verleend is, nog te willen daarenboven met die Asfignaten, welker fom onder de Gejemitteerde gereked is, te betalen het reftant, '6at zy voor de verdere Schuld van de Ingezetenen zal of kon ontvangen hebben.
Moetende uwe Commisfie op de reflectie , even of 't Decreet in het dispuut over den nevenftaande ontvang niette pas zoude komen, en 't zelve alleen conditioneel zoude werken, als de Municipaliteit van Tilburg het Remis aannam, gelyk dit door de Municipaliteiten by haare Resciiptie aan -uwe Commisfie voorgegeven woid , nog aan meiken.
Dat, wat't eerfte belangt, men het Rapport van uwe Cotnmlsfie van 5 Oct. maar in te zien hebbe , waar uit ten allerdui•delykfle blykt, dat de Remisfie wel degelyk meede verleend is, in plaats om met Asfignaten te betaalen, deWyl, zoo al voor 't publiceeren van het Vredes - Traétaat het destyds agterftaliige in Asfignaten tetaald was geworden, of die al nog voor goede munt aangenomen wierden, 'sLaiids Kasfe daar aan niet veel zoude gehad hebben tn nog hebben, waarom aan 'r. verfchil der Municipaliteit om met Asfignaten te betalen niet gedefereerd is, ma.,r tot de Remisfie geconcludeert is, gelyk dit door de Rapporteurs Strick van Linchoten c. f. bladz. 6. ook alzo wel en te regt is -opgemerkt.
En wat de verdere reflectie belangt, als of de Municipaliteit de yerleende Remisfie zoude kunnen weigeren, als de Conditie van "i reftaKt in harde munt te moeten betealen, niet aangenomen hebbende, die komt uwe Commisfie nog bysterder voor.
Zy moesten volgens haar eigen erkentenis, by Request van 9 Aug. nog een agterftand van ƒ18681-15-4 wegens Verponding en gemeene middelen, waar voor zy Honden gc8xecuteert te worden, betalen, en verzogt daar op Remisfie, of de Asfignaten mede
voor Geld te mogen betalen. Wel nul 10245 Gl. is haar
daar op'geremitteerd, boven en behalven 1000 Gl. op de Beden, .Voor ƒ4871 - 12 - 14 had ze maar in Asfignaten in delasten ont.vangen. — Al vond dus de Vergadering goed , dat ze die voor geld ia 's Lands Kasfe ftorten konden, "dan was zy nog verbazend veel weer fchuldig in geld te betalen. Laat ze dan de Remisfie van
11245 Gl. maar weigeren, en dat reftant betalen. Dan de
■Commisfie is v»or die bedreigde verweigering niet bevreest. De Municipaliteit van Tilburg zal zig nog wel eerst beraden, en vooriigtiger kiezen.
Om alle 't welke dan Burgers Reprefentanten uwe Commisfie van Advys is, dat de Vergadering zig met bet Rapport geadvifeer-
de van den Burger Reprefentant Strick van Linfchoten c. f. behoore "te conformeeren , en dien ten gevolge inhasreerende dcsfelfs Decreten van den 5 OcHb. 1796- en den 2 Jan. 1. 1. het nader Verzoek door ie Municipaliteit te Tilburg op den 6 daar aan volgenda gedaan, zoude behoren van de hand te wyzen, en teffens te verklaren , dat het npg nader verzoek van 17 dito ter dezer Ver. gadering ingekomen, daar mede van zelve is komen te cesfeeren, mitsgaders dat Extraét van het daar toe in dezen te nemen decreet ss nae behooren gezonden se worden aan de boegsr-getonfticueerde
'MagtIn'Baraafseh'BnbaHd,oni te trekken tetderzetVer infomsati*
Alles rfogtans onder fubmisfïe aan UI. beter oordeel.
Verhsyfen zegt.-
Dat hy zich geenfints met het uitgebragte Rapport verëenigen kan, daar zeer veelë zwarigheden, omtrent de fusienue van de Rapporteurs, by hem huisvesten, en hy derhalven voorllaat, om dat Rapport te doe» drukken, en aan de orde van den dag te ftellen.
Verhees zegt:
Ik kan my met het uitgebragte Rapport niet conformeeren ; ik verzoek dat het zal gedrukt worden, en aan de orde van den dag gefteld: om dat het niet gegrond is, op den toeftand vari Bataafsch Braband, dat 9 maanden onder het bellier van de Franfche Repubjiefc is geweest, en de Asltgnaaten volgens arretêe van da Franfche Volks - Reprefentanten Hausfmnnn en Bellegarde van den 30 Vendemaire, het $rie Jaar der Franfche Republiek in alle Publieke Kasfsn moesten ontfsngen worden. ^Volgens den inhoud van dit Rapport, ezoude dat arretee eenre rugwerkende kragr hebben , fïrydig met de gew^one cynofure dezer Vergadering.
D - Rapporteur zegt:
De Commisfie heeft over deze zaak nu al driemaal gefungeerd, en meent thans over het intusfeben ingebragte Rapport van de laatfte Commisfie van den Burger Reprefentant Strik van Linfchoten c. f. weder gedefungeerd te hebben ; heeft gedagt alzo te moeten rapporteeren, als gedaan heeft, en inde Coinmisfi: is met 4 (temmen van de 5 alzo geconcludeerd. De Burger Verkovfen alleen had nog maar eenige zwarigheid. De zaak echter waï, dagt de Spreker, klaar genoeg. Het geopperde was van geen applicatie meer. Dan vond de Vergadering goed het Rapport in advys te houden of te doen drukken en aan de orde van den dag te (iellen; de Commislie zoude 'er niet tegen hebben, en zig lydelyk gedragen. Ja zelfs, konde de Vergadering refolvceren nog eene Remisfie van aooo Gl. of 50C0 te accordeeren , by zoude zig niet oppofeeren. De eerfte reis had de Commisfie al wel tot een grootere Remisfie willen advyfeeren, maar te penurie in "s Land* Casfe permitteerde het niet.
Vreede zegt :
Dat de ganfche Conclufie van dit Rapport (leunt op het vorige Rapport, door Strick van Linfchoten, en anderen uitgebragt, dat dit niets afdoet, en dat hy vermeent, dat hy by zyn Advys, over deze materie, op dat gemelde vorig Rapport uitgebragt, zo onwederlegbaar heeft betoogd, dat de fustenue van de Municipaliteit zo gegrond is, dat het eene formeele onrechtvaardigheid zou zyn, wanneer niet conform dat verzoek befloten werd.
Verfier zegt, dat hy het met Vreede ééns zou zyn, zo dte Municipaliteit van Tilburg in het afgelopen Jaar (zo hy zich niet vergist) niet een Request had geprefenteerd, met verzoek om remisfie, welke remisfie hun geaccordeerd is geworden; dat derhalven , zo dit geaccordeerd werd, die Municipaliteit een dub. bel voordeel zou hebben.
Krieger zegt:
JD« hy het woord niet vr«gt, -om i» 'tpafticulier
* het



c 4*7
„fcet-t»1»,* ••*'»>) de.M't^c^^eit-va^-Xirb'.ir-g-te fep-•«tam, maar <i*t hv-hom iadez.en het belang van go-
■ heel BawatfÖ* Braband zwaa* moest weog.-n , ba om 'dfc roden rb^et »p?uyeeren V om1 dit Rapport niet oVelyk ter CcnduDs te'brengen, rïpaj in Advys ïf 'v-;;deti., wyl hot zelve nog wel ,eens een nader onderzoek meritcert.
,De Prejident zegt, dat hy voornemens was, te proponécren, om het rapport te drukken, en ' aan dc orde van fden dag te ftellen, en de celibcraticn daar over thans te llaaken.- — enconeiu-deert conform, Hellende het zelve aan de o. de van.den dag .op heden en indagen.
B'rker doet rapport, namens de Commisfie tot de Buitclandfche zaaken , op 'de Memorie van den .' Jkrger % Hugonet , nader geappuyeerd door den • Minister C. Moei, verzogt hebbende betsling zyner preteufic ten,lasten der O. I. Compagnie:
AdwJ'eercnde, om deze zaak door eene perloticele Commisfie nader te.doen onderzoeken, ten einde der
■ Vergadering daar van rapport te doen.
■De- Prefident brengt in omvrage of de Vergadering- zich daarmede kan conformeeren ? conciu" deertconform en benoemt tot die Commisfie HuIks-, Ploos van.Amjl(l, Rirret en de Wit. ïhHn^ van Berkhout -doet rapport, namens de i CoiamUie tot het werkt van het Committé tot den Oost-Tndifchen Handel en Bezittingen benoemd, oi ccneMii-ftve van dat Committé /verzogt hebbende , om dc daarby geallcgocerde redenen, .pro. lonpatie van den bepaalden -terinyn tot het dpen d.er Rekening en verantwoording hunner adminift mie , bv Decreet.van den 2,5 dezer, tcn_ fine van coniïdcratien ena&vys in haare handen gefteld .D t de Commisfie van oordeel is, dat de Vergade-
■ ring aan liet verzoek van het Committé zoude behooren te voldoen, om hst gemelde• Committé in het eerfte laar zvner werkzaamheden zo veel faciliteit te geven, m cchigfims mogelyk is; ten einde het ze've in ftaat
. re Treilen tof het in orde brengen zyner rekening, en rrren.gelegenheid te geven tot redenen van verfchoning
■ bv gebreken van dien; dat de Commisfie' om deze redénen~den termyn tot het doen van rekening en verant-
' woordinig aan de bclanghebbers, ingevolge de Publicatie van H. H. M. van den 24 December 179, nu zoude bepalen op den tweeden Woensdag in July^zon' de» verder uitftel of cónfeqüentie voör het vervolg. | y'an Castrop zegt, dat hem die Prolongatie al te lang voor" "fcdimt, zynde dit drie volle maanden; dat hy daar te meer tege» ' is, om dat dit behoort ónder die werkzaamheden, die deJNano' naale Vergadering geenfints mag ftreromen
r Tediitg van Berkhout zegt, dat de Commisfie enkel
.op het oog heejl gehad,,om hei Comm tn.- m het corlie Jaar z;-n.-r k^rfcza: mhe.ien alle moge yke laciiiteit te rreveir, ten einde 'hetzelve 'n:ets ter zyner verout-
Ichnkiiging.iou kunnen arrv/trriden.' • :
fan Castrop zi-t, '<tat lv-t juist dat' eerfte Jaar is* dut hem bewegen zont, 0111 jperus rwlosaosie '.e'gJves; -waat ■wajmecrjtien het eériU Ji'ar gelèitenlieid jecigt tot zoiidisen-,. dat; dan in n t. tweede' niet 'veel Tjeter te verwagtcn is.
Dc Prejider.t vraagt, hoe of dc Vergadering ■dan hier over wil befiisfehen.
Van Castrop zegt, dat de tweede Woensdag'in Juny overvloedig lang genoeg is.
Trip en Rabiinel appuyeéren dit: en-Wordt dién conform befloten.
Ken Request. van de. Mün!crp..-ilite;t van. Hiivarenbeck, verzoekende, dat detz-ch aldaar bevinden4e?sLaóds Pagrtrs het-, zelfde .voorrecht mo^en hebben , als.die van Oirfchot, by Decrest.vau. deze Vergadering, indato.27 Decxmber,. toegeftaan, omtrend het Gemaal, door dei Franfcbenaldaar gebruikt.: aan de zelfde Commisfie, •
Eenige-. Requèsten om- paspoorten : geaccordeerd. .
De tydciyke Pfejidbnt ter" Vergadering vcrfchecne 1' zyr.de ', worden, de. Notulen de tutic betretfende gciefumecrd en ge^;reffeertL '
De Prefident vaagt vervolgens ,' of 'er- 00- Leden zvn , die rapporten uic te brengen hab&en.
Wiiböls proponeert, om het Rapport van Zittfi. c. f.-aan de orde 'te ftellen en af te-doeif-,' om-hér belang der zaak» . .... . • V\cl tid
De Prefident brengt dit in omvfage. - . Eenige Leden zeggen, dat dit Rapport reeds langer' aan du orde van den dag'is- !
De, Prefident zegt, dat dit dan zó fpoedig'mo- gelyk 891 .warden afgedaan. , • 1
De Secretaris leest, vervolgens -, ttanrcns:J tas ' daar toe benomdc Commisfie , voor dc nadere Redactie van Articul 728 en en 731-, wélke conform gcarreftcerd worden, luidende.-
Art. 728. 'Et kefla'al in dc Bataaffche Republiek geen Ch >k" rtuch Thyns-Recht, gegrond op Seuverain- of ijeerlyk. Gezach aat de eene: en op eene fcryilc verp'.klniug aan deaiuiere zy-
[2L Zodanige Chxnfeit, Thynfcn, Pcnfien en andere- dhr-
geiyke Lasten,- vellK%>n summge Gewesten der Refublick thans peheeycji'Aordcnfzyn vernietigd e»afgefchaft^. ■ \ , «... .
Art. 73T De eigenaars of Bezitters yan Leenkamers.,, mitsgaders die, welken yan Leen- of Dienstplicht, Thyn, Qfyf'/feti, Penfien of diergelykc eenig pecutiieel voordcel genieten, -lillen by afkoop, wes-enihet gemis derzelyen, door die, welke deze Lasten yerfchuldigd waren, behoorlfh moeten warden fchaddops gefit ld,- ftaande , in geval yan yeifchil, de beflisfing aan het Departementaal Gaiclits-hof, onder welke dezelve nsjhrtccrcn.



C 48S )
Vervolgens wordt in deliberatie gebragt het 'op gisteren in advjrs gehouden Rapport van de Burgers van Eek c. 1*.
Gevers zegt,.dat hy'op gisteren niet begrepen heeft, •dat dit Rapport tot heden was in advys gehouden, 1 maar vermeende, dat dit tot een onbepaalden tyd was gelcbied;
Ten Berg! zegt, dat hy 'er niet voor zoude zyn, dat liet tot een onbepaalden tyd in Advys werd. gehouden, daar anderzints de Commisfie niet met haare werkzaamheden yoou konde gaan.
Ds Prejident brengt in omvrage, of de Vcr.gadering ziel? met het Rapport, konde confor'mcren.
. Van Marle zegt, dat hy ten Berge appuyeert, ; daar hy niet weet, hoe 'of de Commislie zoude kun■ nen werkzaam zyn, zonder dat vooraf de vooïgeflage-
tie bepalingen gearrefteerd waren.
Van Zonsbeek zegt, dat hy zich met het Rapport zoude heb• ben kunnen conformeeren, in ■ de'gedagten, dat daar door niets gedecideerd werd; dan daar hem nu. uit de discusfien liet contrarie bleek, was hy tegen het Rapport.
Van Castrop zegt,dat hy in dezen de algemeene cynofure reclameerde; het Rapport was op gisteren in advys gehouden, en moestdtis op heden worden afgedaan.
Jo'rdens wil, dat by appel nominal zal gedecideerd worden,
- of het-Rapport wordt aangenoo'men Ja, .dan Neen?
i Nieuhoff vermeent, dat men het Rapport ter conduite moest brengen, daar het onmogelyk was het Reglementaire van het Conftitutioneele te fepareren.
De Prefident inftitueert het appel nominal: — En wordt dit Rapport conform gearrefteerd.
Thans gaat de Vergadering over tot de delifeeratien over den XI Titel.
- /De'Prefident brengt in ornvrage, of de Vergadering zich zich met de redact.e der Commisfie .van 21 konde conformeeren?
Vreede zegt:
Titans heb ik nader overwogen, het geen wy op gisteren begonnen |hebben, eii' 1'choon ik toen reeds gereed was, ben ik ziiits bevestigt in myn gevoelen, dat wy het voorftel van de Com-
- misfie van Zevenen, en niet dat van de Conftitutie te volgen hebben. De eerfte ftelt het vermogen, om de Conftitutie te; kimnen herzien en veranderen, by het Volk. Zy plaatst des darver-
- mogen in het Volk, dat in hetzelve onvervreemdbaar is, "en doe-fcdus hulde aan het beginzelvan s Volks Oppermagt, dat wy erkend hebben -— Zy ft.lt een vast tydvak , waar op die herziening moet gefchieden; «n daar zy tevens, by het 4de Articul aan het Volk het vermogen laat, om op een geregelden voet, ook tusfehentyd, ten allen tyde , die herzièning en verandering te kim-
- nén doen, laat zy het Voiksregt ongefchonden en verzekert te-vens het Volk, dat op zekere voorgeftelde ter.mynen die herziening zal moeten gefchieden, zonder dat eenige riiagt z:ch daar tegen zal -kunnen verzetten. Eindelyk zy docd het Volk op eene geregelde wyze werkzaam worden , in het middel op die herziening daar te ftellen dooreen Collegie van Revifeurs door, en uit Vit midden des Volks verkoozen , en toont dus met 'er daad, dat Bet geene bloote klanken zyn, waar mee zy ten deezen het Volk zoekt aftewyzen. Maar wat is nu het voorftel van de Commisfie
Ter Diukkerye van VAN SCHELLE & COMP. in den HAAGJE
tot; de Conftitutie? Zy ontvreemd aan 'het Volk dit regt, e»
Plaatst het in de.Kamer der Oudften" in een reeds geconftitu-
ecrde Magt! Zy ontneemt dus a .n h. t Volk een vermogen, dat hei niet verliezen kan. En vat doed zy meer? Di.' h rzicning, die de Kamer der O^riftcii al zoude mogen go dvmde'ü t doen, onderwerpt zy nog aan het onderzoek van het Gerechts - Hof, met- dat effect,- da:, zo,Hit Gerechts - H->f ..ordeelt, dat de voorgeftelde verandering aanloopt tegen het 7.15 Articul, dat het dan verworpen, word -— en of dif i <i^al niet genoeg was, zo mag het voorftel bovendien, in een J.iar niet wedtr etdwin-wurrien, zoo de Staats-Raad', lec:wcl,- 200 de uitvoerende Magt daar tegen eenige bedenking heeft —- dan — dan zouden \t twee derden _ van de Hemmen verêiscfn wordè-i, 0111 dat vourftcl tol herziening weder op de baan te kunnen bréngen-'!
Is dat niet, Burgers Reprefeitanten.! met andere woorden te zeggen, dat men geine heKziguingvan de Coi-ftitutie wil? is dat niet alle dc bcginzels door liialkandereri werken, eii de Opp-.rmagtdes Volks tot een niet maken?
icy dunkt, niemand, die prys fldt op de regten des Volks, op de Vryheid, op de gronden van een Volksregering, die wy erkennen te willen vestigen, zal hier een ogenlik kunnen in twyf. fel hangen welke vau de twee Ontwerpen hy te kiezen heb'be. IR althans eb daar toe geen verder bu-aad nodig.' Ik geef met de volkomenftc overtuiging de voorkeur aan dat van de ComRUslic van Zevenen, behoudehk eene nadere deliberatie over de afzonderlyke Articiils, en ftem.dus daar voor.
Queyfen zegt, dat hy het woord niet gevraagd heeft, over de materie zelve; dan daar het eene Plan het radicaal by het Volk zelve iielde, en het andere by de Geconftitueerde Machten, vermeende hy, dat'er eenig verfehil tusfehen beiden was: maar nimmer was de Commisfie van 21 in het itrëe geweest, dat dit niet aan het Volk zoude ftaan; <heen hy vermeende, dat •zelfs by het eerfte Jaar, wanneer het Volk ontwaarde, dat 'er aanmerkelyke gebreken in plaats hadden, hetzelve zich dienaangaande by de Geconftitueerde Machten konde vervoegen. Het eenig onderfcheid belfond hierin, dat de Commisfie van 21 gefteld had, dat de voordragt ter verandering door de Geconftitueerde Macht zoude gefchieden, daar zelfs de Commisfie van 7 dit niet directefvk aan het Volk maar aan eene'Commisfie van Ruvil'eurs had overgelaaten.
Greye zégt, dat'het recht, om een Conftitutie te veranderen, cn dat, om 'er gebruik van te maaken, twee 011 derfcheidene zaaken waren; wanneer een Volk onder eene Monarchale Regeenng in zyne Staatsregel veranderingen • wilde maaken, moest het noodwendig in opftand koomen.; dan in een vrye Maatfchappy beftoud het radicaal hier toe by het Volle, en hier toe was het niet nodig, dat zy opfton'd: maar ook zulks konde men in dc gewoppe Grondvergaderingen niet bewerkftellige»; en het was uit dien hoofde, dat hy'zich voor .de-Redactie der Comniisfie van Zevenen verklaarde, daar hy dit volftrekt noodzakelyk vond, niet alleen om dat het met de politieke Vryheid, maar ook ma de omftandigheden overéénkwam ; geene Geconftitueerde mach't, maar het Volk zelve konde daar over oordeelen.
Hofman zegt, dat hy, zonder zich in de questie ten principale fn te laaten, eeniglyk zoude aanmerken, dat de Commisfie van 21 'er wel verre van af was, om aan het Volk den weg te fluiten. Hy weet zich nog zeer wel te herinneren, dat 'er by de Commislie gefprooken was, -om bepaalingen "te maaken, [nopens het inleveren vaiïadresfën ten dien einde; dan dat men begreepen had, dat ieder Burger de Vryheid had, om zich dien aangaande te adresfeeren.
C Het vervolg van deze Ziiting in ons volgend Nemtner,')



G EL? g H E I D, P R Y HEID, S R O E D E R S V HA P'
EXT1A° 'DAGVERHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
fiTIOJJiliS VjK M & M O JE SI 3STG
REPRESENTEER. ENOE HET VOLK VAN NEDERL AND,
N°. 463 Woensdag den 5 April 1797 Het d-rde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Woensdag, den 29 Maart 1797.
Voorzitter: K. W. de Rhoer.
'"^"ervolg der Discusfien over den elfden Titul, omtrend de revilie der Conltitutie.
Vreede zegt:
Ik verftaa in der daad niet meer, wat de .woorde*
beieekenen, of ik lees wel zeer duidelyk dat in.dit 756 Articul by uiiflutting aan de Kamer der Qudtlen liet regt word toegekend., om het voorftel te doen tot herziening der Coo>l>*uiie: immers daar in ftaat met zoo veeie woorden : het doen van het voorjlel, tot verandering in de Conjliiutie, ]iaui alleen aan de Hamer der Oudpen. Waar kan men öuideiyker verklaring vorderen , of Ciangen .? i)e Kamer der Oudften alleen word dat regt gegeeve i. Üar re-tieaale om, het voorftel te doen worc alleen in haar boezem- gefteld , en uit den boezem des Volks genoomen. Uit den boezem des Volks , waar in het onvervreembaar huisvest, zoo men hel Vols nog eenig7in- als een vry Volk wil aanmerken. De Burger Queyfen zegge niet, dat het aan het Volk blyft vry liaan, daar toe aan de Kamer der Oudften Adresfen en Petitiën ie ioen — dit .inderdaad is een zeer febriel voorregr, want *wie verzekerd ons, dat de Kamer der Oudften aan die Adresfen en verzoeken gehoor zal geeven ? Wie verzekerd ons, dat zy ze niet zal in den wind ilaan en ter zyde ftellc- ? En waar blyft dan de her -iening der .Conftiiuue., .die het Volk verlangt ? Neen zeker ; dat vermogen, om de Conftitutie te kunnen veranderen , moer oy het Volk zelf berusten ——— het Volk moet, als het die verandering nodig oor
deelt , in zich zeiven het vermogen heb'itn, die herziening op eene geregelde wy,e te doen ftand grypen. Dat
. V, ÜfcBfc.
radicaal moet by het Volk zyn, maarniet in eenige Ge; cor.ftitueerde Magt , welke ook— niet by de dienaars van den Staat, maar by het Volk zelfs. De Gohftitlntie is een verdiag, dat het Volk aangaat onderling en met zich zelven; en gelyk het Volk die Conftitutie by hoofdelyke ftesaming aanneemt, moet by het Volk ook het regt blwen beiusten, om die'vera nderingen in dat verdrag te maaken, als het Volk za goedvinden; en het oordeel hier over aan eenige aang?fte!de magt in handen te ftellen , kan nooit anders verttaan worden, dan het Volk zyne oppermagtte ontvreemden. Ik blyf duscon» cludeerën ais vooren.
Hoffn,an-zzgt, dat hy ftraks reeds gezegd had, en dit 'nogmaals' herhaalde, dat hy zich voor'ais nog niet wilde uitiaaten over eene zaak van zoo veel gewigt, over welke hy vermeende , dat men ten uiterften bedaaid moest discutieeren. Ky vermeende, dat, zeo Vreede der. ganfchen Articul had geleezen, hy dan zoude opgemerkt hebben, dat in deze de gewone Cynofure gansch was omgekeerd. Men vergeiyke hier mede den 747 Art , en al risch zoude men befpeuren,dar de Commisfie van 21 niet uit dat oogpunt zoude moeten worden befchouwd, even als of zy de Burgeren zoude hebben willen beletten, Adresfen ter verandering te prefenteren.
Greve zegt: het Volk moet het recht tot de verandering hebben , en dit moet hun worden toegeftaan.
Schimmelpenninck zegt , dat de beide Commisfien daar in overéén kwamen, dat het radicaal tot de verande-. ring nimmer aan het Volk zoude worden betwist; dan het kwam "er hier op aan , of het Volk die Oppermagt een zekere tyd zoude houden in fuspenfo, óm wei oÜ het die dadelyk en onmiddelyk ten al'entyde zoude uit-' oeffenen.
In deeze twee poin&en r.u verfchilden de beide Con>? misfien dan hy moest vragen , of men dan de Conftiiu^ tie aan geduuiige verardcringen wilde doen bloot ftellen? hv-voor hem geloofde , dar, hoe zea men ook de. Oppermacht erkepde, men'echur fctupulens moest Ky* Q q q met



C 490 )
met de uitoeffenïng daar van, dat hy al verder vermeende, dat het Volk deeze zyne Souverainiteit niet wegwierp , of veraiiëneerde, met een gedeelte zyner macht daartoe aan anderen toecevertrouwen, welke beter in ftaat waren , over de zaak met kalmte te delibereeren , dan wanneer zulks door haar, in masfa , moest gefchieden.
Een andere grond , waarom hy de redadtie der Commisfie van 21e zoude prefereeren, was deze: hier door. werden namelyk , alle Hovaardige , alle fpoedige veran. deringen belet, alle botfingen voor het contract focial weggenomen ; hier door werd by de Conftitutie de grond weg genomen , om eeuwige Disfentien te doen ontdaan; hier door werden de jntrigues der Buitenlandfehe Hoven , welke men anderiints lig'elykin de handen zoude werken , belet; hier door werden die Volksagitatien tegengehouden, welke foms, wel is waar nuttig waren , om zich tegen de Ariftocratie of het Despotisme te verzetten; dan welke toch eens een einde moesten neemen.
-Hy konde zich dus, fchöon hy en detail wel eenige aanmerkingen had, echter hoofdzakelyk met het Plan der ai conformeeren.
Van Zonsbe.k zegt :
Ik bea het met den Burger Greve op dit poinct volkomen eens, Prefident; daarentegen kan ik my met het geavanceerde van den Burger Schimmelpenninck in 't geheel niet conformeeren; zou men het Volk een recht benemen, om overéénkom» ftig zyn wil, in zyne Conftitutie verandering te maken ? Zo het Volk halve of drie quart Goden had, welke voor haar een Conftitutie daatftelden , dan zou het eenigzints in aanmerking 'kunnen komen; maar een Conftitutie door menfehenontworpen , door menfehen , die zo wel hun byzonder belang, als dat van 't algemeen op 't oog kunnen hebben, en aan me. aigvuldige dwalingen onderhevig zyn, zulk een Conftitutie onveranderlyk voor een tyd te bepalen , ware dwaasheid.
Immers alle zyn wy het daar in eens, dat het Volk het onvervreemdbaar recht heeft, die verandering te doen effeftueeren; ■en welk individu van deeze maatfchappy, hoe dom hy zelfs -anders is, gedraagt zich onvoorzigtig genoeg, of heeft ooit den wil gehad, zich zeiven onder curareelen te ftellen, hoe veel minder nog zal het een geheel Volk doen, hetwelk over *t algemeen zo wel oordeélt ,dat men het niet wel met zodanig individu kan gelyk ftellen. Ja-maar, hoor ik'zeggen, hetkan zyn wil door een ander wiilen vertegenwoordigd hebben: ik Jnoet daar op zeggen, dat niemand zyn wil kan doen verte genwoordigen , om dat hy niet weet, wat hy morgen zal willen, hoe veel minder het Volk. Wat nu aangaat de Wetten: dat zyn intermediaire befluiten, die overéén moeten komen, met den algemeeneu wil, bepaald door de Conftitutie; zo zy dat niet doen , dan empareert zich bet Wetgevend Lichaam een magt, welke haar niet competeert, dan moet het Volk, zo dat te veel fcheelt, 'er tegen opkomen; maar de vrees , dat de menigvuldige veranderingen de Conftitutie zoüden verzwakken, het Staatsbeftuur doen wankelen : zulks word door de ondervinding weerfproken; zo daar vrees voor was, zou men ook precautie'moe-en nemen, tegen de variëteit der Wetgevers, die uit zulk een veel geringer getal perfonen beftaan; en het word dus overtollig geöordeeld, om dat men het niet ziet gebeuren; ik acht het veel min by eel»geheel
Volk nodi?, om dat het grotere getal minder wankelt, dan het mindere. De argumenten, door den Burger Schimmelpenninck aangevoerd, dus niet van kracht houdende concludeer ik andetmaal tot rejeiftie van 't Plan van de Commisfie van één en twintig.
Van de Kasteele zegt.-
Ik kan my ten volle conformeeren met het gealvy* feerde door den Bureer Schimmelpenninck, en aai my daarom, om het zelfde niet te herhaalen , my drartoe Hechts refereeren.
AHeeniyk zy het my vergund het Plan der Commisfie van één en twintigen met dat der zevenen, te vergelyken, eh daaruit myn advys op te maken.
Wanneer men die beide plans te faraen vetgelykt , ziet men duidelyk, dat deztlven in fommige opzicüren volkomen overéénltemmen, in fommigen zeer aanrnerkeiyk van elkander verfchillen. Hier in ftemmen zy overéén, dat beide die plans de verandering der Conftitiuie aan het Volk toekennen. — Niet alleen, ten aanzien van het recht, maar ook ten aanzien der geregelde uitoeffening van het recht. Even gelyk de
Conftitutie niet in de weereld komt, geen aanwezen bekomt, dan door den wil, en door de goedkeuring van het Volk, zo wordt ook de goed- of aftteuriug der ontworpene veranderingen in de Conftitutie in beide plans aan het Volk alleen toegekend. — En even gelyk het ontwerp der Conftitutie gefchiedt in naam en van wege het Volk door de zulken, aan welken her Volk zulks heeft toevertrouwd; zo zoude ook volgens beide de plans het ontwerpen der veranderingen van de Conftitutie en het beöordeelen der noodzakelykheid van zulke veranderingen aan niemand worden aanbevolen, dan aan zulken , aan wien zulks door 't Volk by dc Conftitutie zai worden toevertrouwd. <— In beide de plans 'Wotdt dus alles afgeleid uit de Oppeimagt des Volks ; en derhalven, wat men ook zegge, dit is zeker, dat hierin de beide plans overéénftemmen, om 's Volks recht te eerbiedigen.
Maar, fchoon in de hoofdzaak de beide Pians overéénftemmen, m de byzondere bepalingen ij 'er nogthans een aanmerkelyk verfchil; en wel (zoo als het my is voorgekomem) in vier boofdpoincten
Vooreerst hierin , dat de Commisfie van éénentwintigen in zommige gevallen tot het maken van veranderingen de toelternming vordert der Departement e»; de
Commisfie van Zevenen niet. Doch dit verfchil
behoeft ons niet op te houden , vermits het geenobject van Discusfie zyn kan; want, nadat by de Vergadering het principe der éénheid en ondeelbaarheid aangenomen is, kan geen confent van onderfcfuidene Departementen gevorderd worden ; vermits de Departementen niet als onderfcheidene Voiken blyven exfteeren , en geen onderfcheidene rechten behouden.
Ten tweeden verfchillen de beide plans hier in, dat by het ééne bepaald wordt, dat 'er alle 25 Jaaren gewoonlyk een Revifïe der Conftitutie zal plaats hebben; en dat nog extraordinair alle Jaar daarenboven na de maand
Au-



( 49i )
A'iwstus iülks ook mogelyk zal zyn; terwyl m t an- d
de'fS «enerhande tyd'daartoe bepaald wordt, maar a,
all-n aeielenheid gegeven tot eene Revifie dan , wan- h
neer d' noodverandering vordert. - Dit is dan een *
ailerg^igtigst verfchil, waaromtrent de gedachten, mer- n
kelvk kunnen varieeren ; terwyl de mogelykhe d daar te d Sn om de Conftitutie te veranderen noodzakelyk i.h
maar het my geyaarlyk voorkomt, tegen zekere^pe- e dodes aa'Isf en "alle =5 Jaar feesten mt^
lókken l o,ii verandermgenjr, &*g^\jg i
JÏÏiSie toeeen°eSuat van orde, waarin wel «r- o
i S eebreken verandering kunnen ondergaan ; P m {fwaar n nochtans dievasthlid plaats hee t dat niet
telkens alles op losfe fchroeve» gefteld worde - Dit e
is dan een gewigtig verfchil, waarover wy wel opzette- jj
^SffiS dit ondetfcheid, dat het éér. |
Pïfn de noodzakelykheid eener revifie, en van verandetin " in de Conftitutie toebetrouwt aan 'toordeel van Geconft meerde Magten; het andere Plan, dircftelyk ook aan 't Volk.- t>t is wederom van ™Metag£ Hoe c zeer het Volk alleen de verandering der Conitnutie moet betrSigen, en zonder eene hootdelyke tusfchenkomst van VvoTk geene verandering behoort gemaakt te worden; -t fchynt nochtans aan groote gevaren onderhevig . te zyn , waneer men zulks aan eene hoofdelyk: ftemmine overlaat.- Men neeme in aanmerking, hoe veel hnvloed een welbefpraakte redenaar op de menigte hebben kan ; wat deintrigues van binnenlandiche partylchapr, n of buitenlandfehe8 magten, dre
nen ondernemen ; en men vrage nchdan. wat hreraad zaarH zv > — 't Is waar; men vreest, dat het s Volk vry. Sd zaf bcnaaeelen, wanneer men dit ^teg tueerde Machten alleen toevertrouwt; - doch de vraaB is of niet voor de Burgerlyke Vryheid gewigd is, i . door de Leden van de Wet^venie en Wffj*^ te doen verkiezen van wege t Volk; V ■ door hun te kens te doen afwisfelen ; en 3°. door de raast van elkanderen af te fcheiden.— Indien hierdoor de BurSrlykVryheid in 't ordinaire Beftuur beveiligd is; fan! dunkt my, moogen wy daar m ook 1111 dit ge. ™ de beveiliging der vryheid gerustelyk zoeken; en xu kfte m ef?wanneerymen de famenftemming aer SeVcheidene Magten in 't maken van verandenngen fn S cor fiituMe vordert; en daar en boven in aanmerking neemt, dat geen verandering in de Conftitutie gemaakt kan word-n dan met bewilliging van 't Volk ze s; en tot het maken van veranderingen Pennen gedaan kunnen worden. - Ondertusfchen is wederom dit Vetfchil zo Kgryk, dat wy daarop wel onderfcheidentlyk onzen
^JSfcitt de beide Plans hierin, dat het étttfc 'i ontwerpen in veranderingen van de Conft*ntie■ toevertouwen *il aan Gecontinueerde Magten; en het andere aan «presfclyk daartoe vencoozene revi-; fttrrs} 't geen Wederom een zeet notabel ondetfcheid ui r maakt ' ±.»
-Wanneer men nu dit alles in^anmerkmg neemt, en
mhsi ta , ,<n j- r,iMT«»r.vene oointen van dien
rt zyn , dat men uit het ééne plan het eene enij :t andere plan het andere kan-aanneemen . zonder zien j£ te cohttadiceeten, of ongelyk.te zyn, meene ik te ogen vóórhellen, of het niet veiligst zou zyn, om « ie laa'stgemelde Hoofdpointen eerst afzonder ykte M indelen en daaromtrent eenige principes vastteltelien., :r men t'ot de byzondere Articulen overgaa.
Witbols zegt, dat hy zich reeds in de Commisfie jan ten met .deken Articul niet had kunnen conformeeren , lar hy van oordeel was, dat hier door de redicak. Opsmacht des Volks werdjiangerand; daarhy vermeende Ut het die nimmei aan een ander mogt overgev J. op.zo me wyte , dat het nimmer veranderingzoude vetmogea ! maaken; immers was dit de grootfte geruftelhng;voot et Volk , dat het die macht wordt toegekend, en dat et die in zyne Grondvergaderingen konae "«oefenen, ly vermeedé, dat, zo men het raadplegen over d. aanecmina aan het Volk in zyne Grondvergaderingen had nnnen toevertrouwen, men het dan even toe zeer, die ver het maken van veranderingen konde aanbetrouwen.
De Leeuw zegt, dat hy onderfeheidene maaien de Leden ad hooren aanvoeren, dat men de principes met ^con. ondeeren: zoo dit-immer waar was, dan was het ter dezer diafs. Men had dikwerf gezegd, dat het Volk alleen g.•echtijrd was, zich ,-er/e regeeringswyze te vormen, of wel «aandringendaar in tè «fteï. Nu moest'er gezorgd worden, jat dit in deeze Articulen, agtervolgens het principe, yvcrl ,epaald. De Commislie van ai had du met m acht genoomen; want al werden hier nog zoo veele P«*Se™'!0 ionden die echter altoos door de Kamer der wotien verworpen. Men had aangevoerd, dat uit het Systhema J-i-7 verwarringen zouden ontdaan; dan het was nimmer ,are intentie geweest, dcHbereeiende Grondvergaderingen laar te ftellen. Zv had gefteld , dat, zoo wanneer twee derlen het voorftel deeden.de deliberatien over die vcrande-ingen niet door de Grondvergaderingen, maar door exprcie evifeurs zonden gefchieden.
Queyfen zegt, dat 'er noodwendig eene wvze moest>epaafd worecn, op welke het Volk veranderingen zoude kunnen ïorderen. De Leeuw hid de Kamer derOudften als een- byzonder wezen zich voorgefteld; aan zy waren immers door en uit 't Volk verkoren.
Ten Ber°e zegt, dat de Opperfte Macht des Volks een principe was, waar aan wy verplicht waren hulde te doen i dan of dezelve medebragt, dat de revifie der Conftitutie door haar onmlddelyk moest gefchieden , dan ot dezelve op eene middelyk wyze konde plaats hebben , dit was het poinet in questie. Hy vermeende, dat de al te dikwerf te zaamenkomst der Grondvergaderingen fchadelyfc zoude zyn ,- ja hier uit zoude kunnen volgen, dat het Volle da<*eivks veranderingen zoude kunnen willen maaken; hy wilde" hier door niet ftellen , datrrien aan haarde gelegenheid, om veranderingen te vorderen, moest beneemen; neen, in zomihige opzichten kond: hy zich heel wel conformeeren met de redactie van 7 dat men een vsSt tyMftip bepaalde, _ wanneer-het Volk die revifie zotide kunnc'n vorderen; n? *.r niet,-dat zy- 'sjaarlyks zoude re zamen-kootnen; darl ook, zoo'er veranderingen nodig werden geoordeeld, dat als.dan Qqq ï dit



C )
mm beoordeling der Kamer der Oudften moest worden gefield.
De Leeuw zegt, dat Queyfen hem niet wel had begrepen; hy zoude maar openhartig zeggen, dat men dikwerf gezien had, dat zommige in de Grondvergaderingen geheel andere principes beieden, dan wanneer zy door her Volk in het beftuur geplaatst waren.
Vnede zegt: : H« wotdt over en weder erkend, dat de beide plans in dit derde overéénkomen, dat, eer de voorgeftelde verandering in de Conftitutie kragt van wet hebbe, de*e.ye eerst moet gebragt worden , ter overweging en beihsffcing van het Volk. Tusfehen de Burgers yan de Kasteele, Sehimmelpenninck en anderen , die met my in het overige van de questie verfchillen, is tusfehen ons over dit tierde geen uitcénloopende mening; wy zyn het daarin eens : maar het verfchil is , dat in de Commisfie van Lonftitune het regt , om het voorftel te doen , om te overwegen en te beflisfehen, of men het maken vaa eenise verandering m de Conftitutie aan het Volk tü voordragen , gebrast wordt, by uilfluUmg aan de Kamer der Vttd 'en ; tei wyl by de Commisüc van Zei tren , het raad pieegen daarover gelaten wordt aan hét folk. Dit is de i grond, waarom ik my verklaard heb wangevoelen te zyn, om de voordragt van de Commisfie ^an Zevenen
tot een Jh^draad te moeten aanneemen dit is het 1
waarin die Burgers met my verfchillen. Maar, burgers < Keprclentanten ! wat is de Conftitutie ? een Volksverga- i
dermg, aangegaan tusfehen Eurger en Burger en 2
zoude het met de tastbaarfte ongerymdhcid zelve zyn t oat niet de contracterende partyen het recht zouden heb- d ben , om zodanige veranderingen in dat contract te maa li ken, die zy begeerden ; maar dat zy het oordeel, om t over het be'ang en de noodzakelykheid van die cewenschte verandering te beflisfehen , zouden moeten ver- 0 bly ven aan de uitfpraak van een derde ? Aan het oor- h deel van eene door hun aangcftelde magt , van hun e dienaar; met dat efficatieus effeft, dat^m geval die c
i" jet begrip viel' dat 'er §eene verandering nodig d was, dat dan niet aan bet verlangen van een groot deel, al zo at met aan den wensch van alle de Contractanten zou- 0 de kunnen voldaan worden? is dat nietongerymd i niet R aandruizend tegen alle. gezonde begrippen ? o De Burg,r Queyfen meent, dat de Kamer der Oud- «S Jfen met racer een afgefcheiden deel des Volks is — vi het zy zo. Zy zyn zeker andere wezens , dan die gftiraaven en Baronnen, die in hun wieg reeds tot Let ieer&ht» over hunne Medeburgers worden voorbefchikt; ^ maar z-y ryn, wat zy zyn, zy zyn het geheele Volk' Ile niet. Al zyn zy een deel det Volks, al zyn zy door w ayn keus in het Beftuur geroepen, zy hebben het regt w; niet, om in htm boezem een regt te bezitten, dat 011- ge: vervreemdbaar aan het Vo'k behoort. Zy mogen , naar de' het oordeel van dien Burger — nu minder heerscluu*- fel tig zyn» dan te vooren, zy blyven echter menfehen — tre W Wivca oftdMworgea d> ouds zwakheden 3 en de
hy , die weet , dat aile magt neigt tot overheerfchins -i dat alle opgedragen macht genegen is, zich uittebreiden, zal overeenkomen , dat indien al het reet waarvan wy fpreken, aan het Volk kon ontvréémd worden, dat echter onmcgelyk is, dat het dan ten hoo=ften onttaatkundig en onyoorzigiuj zyn zou, dat regt°aan eenige, reeds geconftitueerde, en dus met gezag bekleede, magt op te dragen. a
lk heb den Burger Schimmelpepninck zeer breed hooren uitmeten de geduurige-onzekerheid, waarvoor men dan zoude Dlood ihun, en dat men moest zorgen, niet in den Volks-Geest te brengen, om de Conftitutie dikwerf te willen veranderen. Maar eilieve ! laat ons eens wat meer van naby deeze tegenwerping, die doorgaans gemaakt word, befchouwen. . 0
Wat is eene Conftitutie ? en wat is het Volk ? de Commune, }| heb het ïeeds te meermaalcn aangemerkt, de Conftitutie is een ''Volksverdrag, aangegaan tusfehen Burger en Burger, tusfehen zodanige Leden der Maaifcaappy, die een zekeren ouderdom bereikt neeben. — En wat is het Volk? eene groote verzameling van byzonderePerfoonen; eenmasfa , die ieder dag, ieder uur van gedaante verandert; waarvan'cr ieder oogenbhk afgaan en bykomen , en waarvan zy, die afgaan , al hun regt verliezen , en zy , die aankomen, met U die rechten geboren worden , die de overigen bezitten Indien men nu niet ftelt, dat het Volks^ContracI , dat 3P heden gefloten wordt, tusfehen hun, die een zekeren xiclerdom bereikt hebben, vatbaar is voor verandering 'oor geduunge en aanhoudende verandering, dan voor* eker zal men tot deze önregtvaardigheid vervallen, dat nen de dooden na dat zy in het graf leggen, nog over Le levenden zal doen heerfchen , en dat mén de IwM ngen, die in den wieg leggen , dezelfde regten met tal oeftaaa , die de nu levenden bezitten. Een en ander is ongerymd, een en ander is'volftrekt nrechtvaardig. Het is dus, laat ons zeggen , zo het is et is dus ia den aart der zaak gegrond, dat het zoo is" n met anders zyn kan.— Di natuur van het Vol'ts-ontracr en de natuur van het Volk gedogen niet aners —gedogen niet, dat de Conftitutie verbind-lvk zvs voor het oogenblik-gedogen niet, dat mea jaari t dagen bepaeie, dat dezelve moet (land gryptn , of ien zal, zo als ik zo even getegd heb, en de dooden vtr de levenden doen heerfchen , en dé pas steboor;n, regten ontweldigen, die van hun beftaan onver•eembaar zyn Men zegge nu niet, zo als is aanivoerd, d« dit de Burgerltaatin geduurigeonzekerheid m brengen, dat het twisten- en onrust by den das* uden doen vermeerderen. Indien het waar is, gelyf t is, dat het m de natuur der zaak is gelegen; wat ys mensch kan dan daar tegen aandruifchen — wat fs mensen kan willen , dat de eeuwige order der din? n anders zy? Ieder Regeringsvorm heeft haa-re voorde» en haare nadeelui — die de kalmte > die de doodie rustderMonarchaleRegeeiing.de voorkeua gev^ kke daar henen, en geniete haarelitflyi,heden, Maar Volks-Regeinig, by welke deie onrusr osaffcheid-



C 493 )
baar is, brengt daar tegtn weder talk een overwigt van voordeelen aan , die elders onder een Monarchaal of Aristocratisch Beftuur niet te vinden zyn , en die my dc gebreken der Volks • Redering gedu'dig d >en dragen. Doch 'er is in de daad ook minder zwarigheid voor deze onheilen , dan men zich wei in een angstig eogecblik voorteelt. Dc Conftitutie kan geen verandering ondergaan , dan by de meerderheid des Volks — en
deze meerderheid is niet zo wispe'.tuutig;, niet zo dwars en verkeerd, als men zich dezelve wel in een angstvallige hum kan voordellen. De Stenageregtigde Burgersin de Grondvergaderingen beftaan niet enkel uic roervinken, en domme kragtun , die geen reien hebben , of gebruiken , maar zy beftaan uit a'.le rangen des Volks; en waarom toch zou men moeten vastftellen, dat de bedaarde , de wyze, de redelyke vootfteilen der wyzen daar geheel zouden zonder invloed zyn ? Hebben de fterke geesten niet altoos het bewind over de zwakke ? Ea waarom zou men dan toch moeten gelooven , dat hunne verftandige
raadgevingen daar zonder gevolg zyn zouden daar
zouden worden in den wind geftagen ? waarom zou men moeten vast ftellen, dat de menigte, even als een hollend paard, met open oogen zoude in haar verderf loopen, zontjer te worden teruggehouden, door dat vermogen , dat overal anders van zo eene onweerftaanb'aare kragt is ?
Maar men keere nu eens de zaak om; en men fteüe, ingevolgen van het begrip van de Cominislië tot de Conftitutie , dat het vermogen , om het vooiftel te doen tot veranderiug der Conftitutie, niet rustin den boetem des Volks, maar ih in dien van de Kamer der Oudften , of van eenige andere Geconftitueerde Macht is overgedragen. — ik vraage, wanneer men dat ftelt, zal dan de Burgerftaat gelukkig zyn? zal 'er dan minder onrust, minder gemor, minder ontevredenheid in denzeiven gevonden worden? lk denk het tegendeel — indien de vrye Burger, die re^tmarig oordselr, dat her recht, om de Grond' ■ Wetten ie bepalen en dus ook de nodige veranderingen in de zelve te maaken, hem dat regt door een.
onyoorncntig en onoveraagt voiks- contract uecre ïaaten uit de handen wringen — indien dat regt, dat hem toekomt, nu in handen vaneen reeds aangeltelde Macht is, en alle zyne verzoeken, alle zyne beioogen envoorftel'en,, om de Conftitutie veranderd te krygen , worden in de-, wind gellagen — indien dus de vrye Burger gedwongen word mar Wetten te leven , die hy afkeurd, die een groot deel, die het grooier deel zyner MedeBurgers met hem afirenren, zal dir rust, zal dit orde, zal dit tevredenheid voortbrengen? zal dit vastheid en vertrouwen op het Beftuur inboezemen ? verre van daar! het tegenovergeltelde van dit alles zal plaats hebben — daar zal in zodaanige Maatfchappy, noch rust, noch orde te vinden zyn, en het eigendunkelyk Sraatsbcftuur zal, ora zich in zyn geurfurpeerd regt te handhaven , kogels en bloedfcnvotren nodig hebben., om de vrye Burgers te onthouden , wart hun van r-egtswege toekomt, en zonder geweld hun niet mag betwist worden. Nog heeft de Burger Schiwielpenmtick met nadruk be¬
weerd de ongefchiktheid vttwhet Volk , om in masfa te beöordeelen zaaken van dat ingewikkeld belang, als in een Conftitutie voorkomen; maar zodanigè"verzekeringen komen my altoos voor ten uiterften gewaagd te zyn, en blotelyk te fteunen op eene opinie, die men vormt, doch waar voor men geen bewys heeft. 'T Is waar, die Burger heeft zich beroepen op onzer aller'oewusrheid van den toeffand der Grond vergadci ingen , en dit beroep heefr hy voldoende geoordeeld; maar ik kan aan, door myne ondervinding, de kragt van dit geheel beroog tegenfpreken. Ik moet met waarheid beiuigen , dat zo meénige' Grond-Vergadering als ik heb bygewoond, zo me» nige keer heb ik in dezelve niets anders gevonden, da» orde en gefchiktgeid, dan een zodanige kalme geéstgèh fteldheid , die een volkomen gefchiktheid aankondigde „ Om de behngrykfte zaaken 'e behandelen; trouwens , ik heb het dadelyk op een ander poinéï reedsge/egd, mer» maakt zich veel al een onwaarachtig fchildery van het geen het Volk is men befchouwt het zel¬
ve als een hoop woeste menfehen en men vergeet, dat hetzelve beftaat uit eene verzameling van aller foorten van caracters; men laat dus in dat Schilder» uit alles wat goed is, alles wat invloed moet hebben ¥h eeuwig heeft, om tot een goed en verflaadig befluit te komen, en men iaat alleen en op zich zeiven een hoop- domme en woeste menfehen handelen , en de uitkomst hunner bedryven noemt men, zeer ten1 onregte, het bedryf van het Volk. Maar ik theh r.og; een andere aanmerking op deze onderftelde ongefehilu» heid van het Volk, zy is deze: dat deze Helling te veei, en dus niets bewyst: want is het waar, dat het'' Volk ongefchikt is, om te beöordeelen de veranderingen*, die in de Conftitutie noodzaakely-k zyn , waaromlaat men het dan over de geheele Conftitutie oordedca * Dat moest men clan ook niet doen, en echter meu doen het en men houdt 'er hen ge fe hikt toe.. De Burger' Greve heeft dadelyk dit met veel grond aangevoerd r en ik kan 'er nog byvoegen : waarom laat men dan hei; Voik ook oordeekn over de veranderingen T dis in dc Conftitutie door de Kamer der Oudften en door 'de revifeürs geacht worden nodig te zyn , waarin de beide' Commhiicn overéénkomen ? te oordee'en roch over. eenig voorftel van verandering is dikwerf nreer in¬
gewikkeld , dan het gebrek gewaar te worden, het r/e.' bres dadelyk te voelen , dat 'er in di CorftkiHier heerscht , en om a's dan Kiezers te kiezen ,, ore» r.evifeurs aan te ftellen , zo als de ( omm'rfie v.ara
Zeven wil, om , tot wegneeming van dat gebrek , eerr geregeld voorftel ter beflhjthing aan het Volk véor fe dragen. Men kan dus in het eens geval het Vclk r-iegongefchikt houden , en hetzelve in het andere die gefchiktheid toekennen.. *
Ik meen dus naar dit alles fröaTyk ire mogen corelu™deeren, en my te blyven verklaaren,. om de voordrage" van de Commislie van Zevenen , te kiezen tot een-, lydraad onzer deliberatien. Ik zou my echter wel kunnen voegen by het Conciliatoir door den Burgeryam der: K"stea(e voor&efteldV om camelyk de hoofdf oinéfeti *aa



C 49* )
verfchil, waarvan de vooriparrfte nu reeds over en weder zyn jjediscutieerd , by hoofdelyke ftemming te bepalen ; en dan by de dehberatien over de afzonderlyke arrïcüis uk de beide voorfteilen dat geen over te neemen , wat het beste zal voorkomen.
De Prefident zegt, dat hem uit de onderfcheiden advyzen is voorgekomen, dat de fentimenten der Leden merkelyk uit dén anderen liepen , daar eenige n zich voor het Plan der 21e, anderen voor dat der 7e, en zommigen voor geen van beiden verklaard hadden; waarom hy eerst in omvrage zoude brengen, of men zich conformeerde met dat der 21 ?
Hoffman vermeent, dat men het conciliatoir, door van de Kafteele voorgefiagen, zoude kunnen volgen.
Gtvtrs ftelt voor, om de ganfche Titul op nieuws Commisforiaal te maken.
De Prefident zegt, dat het echter altoos nodig zyn zal, dat 'er bevoorens eenige principes worden vastgefïeld.
Ten Berge zegt, dat hy 'er niets tegen heeft, dat men van den gewoon en ly draad afgaat, mits nogthans, dat het niet Commisforiaal werde gemaakt.
De Prefident zegt, dat hy niet vermeende, dat dc Vergadering in ftaat zoude zyn , die zoo dade lyk te bepaalen; vragende aan den Burger van de Kasteele, of deeze ook hieromtrend eenige poincten gereed had.
Van de Kasteele zegt, dat hy bevoorens flegts een hoofdpoindl had genoemd, dan dat hy zich niet in ftaat bevond , om alle de poinéten nu juist zoo precies inferiptis optegeeven : repeterende daar op de 4 door hem bevoorens opgegeveiie poinéten.
De Prefident verzoekt hem, dezelve in fcriptis optegeven.
Fan Manen vraagt, of men niet vooraf zoude kunnen bepaalen : zal 'er een bepaalden, dan wel onbepaalden tyd van revifie plaets hebben ?
Dt Prefident zegt, dat dit in het vervolg der deliberatie zoude te pas komen.
Fan de Kafteele fuppediteert de door hem geconcipieerde poincteD.
De Secretaris leest het ifte voor.
De Leeuw ftelt voor, om het vooiftel in tweeën te fplitfen.
' Ven Marle vermeent, dat 'er by' moest worden bepaald , dat het ieder individu, welke die- veranderingen begeerde, vry ftond, zich hieromtrend. te adr.;feeren, zonder echter ver plicht te zyn, dit- juist in de Grondvergaderingen te moeten doen. . ' ,
Fan Manen herhaalt zyn voorftel.
Van de Kcfieele zegt, dat hy het voorgedragen bad, zoo ais het in de redactie van 7e voorkwam ; dan vond de Vergade. ring goed, het te fubdivHeercn , hem was dit wel.
Freedt zegt, dat hy vermeende, dat het idéé der Commisfie van 7. wel geweest was, om een vasten tyd te bepaalen , maar echter met vry laating, om in dien tusfehen tyd vooiftellen tot verandering te mogen doen.
Queyfen vermeent, dat , zoo de Vergadering zich bepaalde tot deze questie : zal 'er eene periodique revifie worden bepaald , ais dan veele zwarigheden zouden zyn weggenoomen.
Vreede wi!, dat 'cr in het generaal ;'n omvrage zal worden gebragt: zal 'er een vasten tyd tot revifie worden bepaald, ja, dan neen ?
De Prefident brengt dit in omvrage.
Ten Berge zegt, dat het hem voorkomt, dat, zoo wanneer 'er bepaald werd, dat die revifie op eene daar toe vast gefteld wordenden tyd moest gefchieden, eh men het, zoo als daar zoo ftraks was voorgefteld , nog aan een ieder de Vryheid, om binnen dien tyd hier toe voorfteilen te doen, dit van zulke ongelukkige gevolgen zoude kunnen worden , en zodanige verwarringen veroorzaken, dat niemand in dit land zoude kunnen blyven woonen.
Nieuhoff zegt, dat de opftaud des| Volks eene zaak was, welke nimmer conftitutionee! konde worden bepaald; dan echter, daar 'er niets volmaakt was, maar alks aan gebreken onderworpen, en dus voor verbeteringen vatbaar, zoo was her. noodwendig, dat by de Conftitutie een tyd, tot derzelver herziening, werde bepaald.
Fitringa zegt:
Hoewel ik ten fterkften geconvinceerd ben van 't recht van het Volk, om ten allen tyde deszelfs Conftitutie te verande. •JUï , en daarom dit beginzel by de principes ook heb helpen vastftellen; zo kan men toch den termyn, welken het Volk zich zeiven hier toe voorfchryfe, en even hier door van eene" mindere tydruimte afftand doet, als de proeftyd van de Conftitutie, aanmerken , en-den zeiven zo wel ais de wyze hoe, myns inziens, befchouwen, als de weg, langs welke hetzelve des noods, op eene beradene wyze, tot die begeerde verande. ringen verkiest te komen.
En in dien geest, beneemt het Volk geenzins aan zich zeiven zyn eigen recht; maar met dit al kan ik niet toegeven de nuttigheid of noodzaakelykbeid eener op zekeren tyd vastgeftelde of periodique herziening of mogelyke verandering der Confti. tutie; want die periodique tyd zou kunnen invallen, in een tyd van gevaar, van OoriogofInlandfchedadelykePartyfchapfchappen; terwyl toch de fom van 't gevaar in 't oneindige zou vermeerderd worden, wanneer men dat tydftip door de agitatien en fchuddingen, welken van eene zodanige herziening onaffcheidelyk zyn, wilde doen verzeilen.
Maar ook ten tweeden.
Die tyd «an revifie zou kunnen invallen in een tydpunt, waar in de Natie gelukkig leefde onder de fchaduw der Conftitutie, en over 't geheel niet begeerde, dat daar in eenige
verande-



C 495 ->
*erartdering zot! worden gemaakt. -En in zulk een tydilip en onder zodanige omlJawd«a«(ien z md •<t*li*ai{.tatieB onnuttig, en even daarom verwerpelyk zyn, om dat men in dat tyditip niets behoorde te wagen. 'J lij
Maar ook ten derden; worden laflajwnten of M»J*»^'-nteri Boedatiigen 'er vooral in RopubUksa ll«is eea g--i*»* zal aanwezig zyn; of zy die niet ten .Igameenen nu:te, maat uit byoogmerken verandering van zake.1 «oosten begieren, als van ze,ven door eene zodanige periodique herzU-im.r ^""c M grande gemaakt, ji geprovoceerd . om ter diaj gele^nheid du rust en de bloei der maatfenaopy m de w«*gfchaal te tol en , en de gemeene zaak periodique fcaoksen te 4»tn BadBtgfïO.
En oh alle de-te gronden >.>u ik vecfeiasao, i»t, wanneer het welzyn van 't Land, of *? dringende n0J.i'.i.«lV: ^™ vorderde, die herziening ten alle i ryde mog-üy. wi,:rd gelt-U, onder de nodige bepalingen ea praeoatwian , enl) «• d-e wegen, welken de rust en 't geluk der .n-.i fehappy «teefcirende, dezeiven niet aan geduurde worft SlittgaB ea agiutuii zuueu bloot ftellen, het welk ik meeae betoogd te hebben, dat net geval zal zyn, by die vaste periodique .herzieningen.
Queyfen zegt, da: de periodique revifie der Conftitutie geen piaats konde betoen voor de eerlte jaaren . zoo als dit dan ook in de plans was bepaald ; Jan hy von 1 een vasten tyd dar roe onnodig, onnuttig en fcnaielyk._ Loo men aan de Natie net reen. toekende, om die reviiw ten al'en tyde te kunnen vorderen , dan vond hy de vaste tydsbepaling-n onnodig en fchaieyk , daar het verwarringen zoude te weeg brengen : O; eene hel» der Natie imkers was by den KoopU.ndel, de andere by den Landbouw eeinteresfeerd; dus zoude het mee wei mogelyk zy i -ene Conthtutie daar te dellen , welke aan een ieder zoude behaagen; die party derhal ven , welke met: aezcive gee.' genoegen nam. .oude immers van dat tya.-tip gebru kDnaak°ii , om hunne zm te krygen ; ja zelfs was het"ni« edugtcr.. dat de Huitenlandlene Mogenhe.ien zich zulk een rvdltip iotftie .veeteu te benutten; ja , zoo het al eens waar was, het web: hv dil wert ha', hooren aanvoeren, dan waar van hv een ter. met overtuigd was, dat het grootfte gedeelte dei Natie in een con ranc gevoelen ftond, was dan dit niet ailergevaanyks: ?
De Prefident Heit vuor, om by appel nominal te decideeren.
De Leeuw zegt, dat men bevorens behoorde te: bepaalen , of die voorfiagen, wanneer zv door het Volk gefchiedden , aan de goed of afkeuring der Kamer dei Oudften zouden onderworpen zyn. Gevers zegt: dit ten vollen te moeten appuyeeren.
1 Brands zegt:
Ik bad het woord verfcheiden maal gevraasd , doch het fchynt dac de Prejident my niet heeft gehoord: dan het doet mv plaifier, dat, en door de Burger de Leeuw, en door de Burger Gevers in fubftantie is gezegd, net gene ik in deeze meenden te advifeeren : dus zal ik my kunnen bekorten.
Ik ben dan ook van opinie, dat dc grote questie, die m dezen nog fchynt te zyn , vooraf moet worden gedecideerd : zal het Volk gefchikt, bevoegd zyn, het recht hebben, om voorfiagen tot het veranderen van zyne Conftitutie te doen f Of zullen zyne Vertegenwoordigers, het Welvend Lsgnaam
in deszelfi mam, in naam van het Volk zulks alleen kunnen
d0H»?e naturelyk, boe billyk my het eerfte ook voorkome, zoo noot ik d..g «nijp Leden, db van een anier gevoelen ZVn • ji.nm-r is het maar., dat meu het niet eeds is, om dar. recht b* de Conftiturie Wh bei len toe te kennen.
Zoo »-n nu by appel^minal eeri termyn zal bepaalen, vooraf p-rhllV" •»« «aftftellen , wanneet die verandering of -voordr^t V. toe kan gefchkuen, /.onder alvorens te weten door*wien -zulks kan gedaan worden, kan ik er met op ftemmen; want dat WH» iets by de ftaart aanvatten zyn, flat "het hoof! moe* aa..,?ryp.n,en ftrydc tegen de orde van deeze Vergadering, t«u ho- wezentlyk bdang dea V l fc, fen als ik het zeggen ma: ) .esen recht en bnlykhei I Want boe kan ik my in die onzekerheid declareeren? Kent de Conftitutie dat recht toe aan het Voik, dan «hoort 'er een zekere periode van tyd , v^or de eerlte Ja.en fn .le Cooftitutie zelve vaat<efteld te w.rden, om met door ongiome Jou "daden , o.i.ydjge, en aan de Vryheid percin.ejfr verandering n te begeeren, word, h,t by de Conftitutie bcpaaldelyk ogskenJ aan hunne vertegenwoordigers , dan hoeft de ty zoo lans niet geprefix ead te zyn; om dat men moet vero. erftellen, iat deeze niet zoo ligt voor verkeerden invloed zullen vatbair zyn. _
Dit is dan de ware -elen, dat ik my voege by de twee zoo even genoemde Burgers, om eerst vooraf te decideeren die bafis, aan wien bet gemelde recht, de faculteit in de Conftitutie woidt overgelaten. En conformeere my dus met net door hun beider uitgebragt. advis.
Janink wil, dat op eenen, daar toe bepaalden tyd, het Vols zoude worden argevraagd, of het eene revifie der Confticutie begeerde ?
Vitritfga zegt:
Indien de meeste Leden he*. daar eens over zyn of kunnen worden, dat de faculteit en g< igénheid worden daargcfteld, om reu eipde van vyf of zes jaaren ca/u quo, verandering m de Conftitutie mogelvk te maken ; dan zou ik denken , dat de geheele qujestie zou kunnen .- orden ecoupeerd, vermids, wanneer eenmaal zal bepaald zyn, dat de revifie, na vyf of zes iaaren zal kunnen plaats hebben^ en die als dan, wanneer hier toe recht of grond zou ;nogen zyn, ook werkeiyk piaats hebben mogt, het my voork.mt, dat als dan ook zou kunnen worden bepaald den tyd, binnen welke de volgends herziening wederom zou moeten wutden gereguleerd, zokan ik riet convenieeren met den Burger Reyns, dat juist door de voorkoming dezer rev.fie op zekere periodique tyden aan het Voik de magt zou benomen wotdeu, om de mogelykneid. hiertoe zelf voor te ftellen en te bepalen. Volgde dit daar uit, dan zou ik tegen die perio liqu; voorziening nimmer advyfeeren. Ik heb my reeds in onze Commisfie met kunnen verëenigen met het Plan , om by uitfluiting aan eenige Geconftitu'-erdeMagt. bepaaldlyk niet aan de Kamer der Oudften, de mogclykheidof de beflisfching der admislSe van eenig voorftel tot het doen van herziening, te demanderen; wyl « voor my gelove, dat de rejectie van die periodique herziening zeer wel kan zamengaan met de toekenning van het redt van 't Volk, om te concurreren tot het befluit eener cvtntueele leviüe van de Conftitutie.
£>e Prefident brengt in omvrage; zal aan het Volk gelegenheid gegeven worden, om, op eene



geregelde wyze ,-veranderingen in de Conftitutie
te manken?
Schimmelpenninck wil, dat men zoude voordellen, of nier ds Wetgevende Vergadering daar toe het voorftel zouie doen ?
Brands zt-gt:
Zoo verre het my toefchynt,is het préalvysvan denRurger Prefident, en her voorftel van den Burger Schimmelpwniik na genoeg in dezelve mecning yèrVat; alleen beiielst dat van SchitomclfiüniiKk een alternatif, en kunnen dus we vereffend worden; en wel met dezo kleine verandering: in plaats van zal Kt Volk. te ftellen: het Volk zal direct een voor dragi, of her Wetgevend Lighsam uit naam des Volks, tot het veranderen van de Conftitutie kunnen doen. Beiden hebben het recht, beiden moeten zy dat kunnen uitocffenen; dit komt na genoe« overeen met het préadvys van den Pre Crtent, door beide deeze advyfen kome ik daar ik natoewilde, en door beide wordr my nog een hoof Jzwarigheid weggenomen, tegen her Articul 756 in her Plan van 21, namen'lyk : ,, Het „ doen van het vooiftel tot verandering, ftaat alleen aan de ,, Kjtnèt der Ou-illen, en de bcktagriging aan de Groote ,, Kamtr." Dat Articul is my altyd in den weg geweest, da; liiiD ik niet ontveinzen; want dat prtvcert het Volk voor aiiy !, tot eeriigeti voordragt van verandering, al was deConftkutie nog zoo (legt, en al vond mep 'er nog zoo veele zwakheden en gebreken is, terwyl dat ze in werkin was. D«t zwarigheid heefc my op het hart gewogen, om dat bet regelrecht te^cii de erkende Oppermacht des Volks aandruist!
H;t is dan fpeciaal hierom Hat ik zeer gaarne genoegen wil bëmch , of rr.et het prëadvis van den Prefident ,of dat van' Stkimmelpenninck met die getegde kleine verandering, of wel uit de beide eea geheel, cn verzoeke dan, dat dit by appel nominal eindelyk .worde ,"edecidecrd, en dan kan 'er naderhand een tiïëvenredigde tydsbepaling vastgefteld worden.
Queyfen zegt, dat hy zich zeer wel voegen konde by net doer Schimmelpenninck geproponeerde; dan op de door den Prejacnt voorgeftelde omvrage , moest hy aanmerken , dat het zeker was, dat het Volk zulk eene liviöe konde begteren; dan dat hier door niet werd opgelost, of een gedeelte van het Volk dit zoude kunnen vorderen.
De Prejident herhaalt zyn voordel.
Van Jvlarle appuyeert het door Schimmelpenninck gepropo..eerde; daar hy niet gelooft, dat daaromtrend eenige disfentie zal plaats hebben. De Commisfie van 2i had nimmer het idee gehad, om aan het Volk die : raagt aftefuyden; dan het belang der Natie vorderde, dat 'er eene magt tusfehen bcideg kwam , die de nood- ( zakelykheid daar van beoordeelde. Gelyk nu de Cora- 1 mffie *an 7- bier toe de revifeurs had daargefteld , had- < den zyi daartoe de Kamer der Oudften gefteld.
Schermer zegt: 1
Ik begryp wel, dat het aan het Volk vry zal ftaan, om |
Petitiën en Adresfen aan het Wetgevend Lichaam in te bren f gen, tot de veiandering det Conftitutie; maar indiea die Pe
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & CClvlP. in de HAAG)
tmen en Adresfen daar in geen aanmerking komen, óf soft als men zegt, agter de bank gewofpen woiden, dan doe- het by my mets af; het Volk kan die veranderingen dan wel be. geertn, maar ook verder niet; het kan die buiten goedvinden van hef-Wetgevend Lichaam nooit obtineeren. Het blyft volgen! het 756" Articul, alleen aan de Kamer der Oudften,' eenig vocifte, rot verandering in de Conftitutie te doen, en de bekracrKiein-j aan de«Groote Kamer, en dus heeft het Volk buiten dien geen de minrte invloed op het voorfteilen der veranderingen, waar coor 's'Volks rechten Onpermagt ten fterkfteu verkiicht wordr. en welk techt hi.n 'volftrekt toekomt..
Ik kan oofe'Het groattgevaar niet zien, dat door eenige Reprefétatthten hier wordt voorgefteld , als of het Volk dan dageiyks verandering in de Cor.ftiru'ie zoude kunnen maaken • dewyl het zeer waarfchynelyk is, dat het Volk geen veranderingen zal begeeren ais van zaaken, die volftrekt ftrydig of nadeehg zyn as 's Volks heil en geluk; en dus is'erdagclyks geen verandering te wa.'-en: want als men zulk eene Conftitutie had, daar zo vee! ftrydigeen nadeeüge zaken in gevonden wierden , dat zy ttagelyks aan veranderingen onderworpen zoude moeten zynvj.;aa was men zeker allerongelukkigst, en aan was het beter zmk eene Cooftitutie in bet geheel niet te hebben,
Schimmelpenninck zegt, dat onder de beste Conftitu^ tie van de Wereld 'er altyd onvergenoegden zouden worden gevonden.
Schermer zegt: Ik meen,dat ik den Burger Sciimxalpesnisck zeer wel be. greepen heb," maar het zyn hhy geer. eiikelde mdiviius, bit is hier geen aanta! Kooplieden, noch een aanra! Landlieden* gelyk de Burger Schimmelpenninck gelieft aanrEme;ken, die verandering in de ConftiLisrie zouden willen maaken . ea die vervolgens zouden kuti.en requirecreii; «aar 'c is hier de meerderheid des gantfehen Voiks dat decideeren moet, en daarom kan ik. gelyk iknogma.ls gezegd heb, geen zwarigheid vinden, om dit onvervreemdbaar recht aan het Volk over te laaien.
Greve zegt, dat de Burger vfn dc Kaileele 4 pointcn had voorgefteld, hy wist dus geen reden , waarom men juisthet laatüe het eerstin omwa-e tragt.
De Prefident zegt, dat de Vergadering zulks op voorftel van de Leeuw en Vreede begrepen had , isb de voomaamlte zwarigl:e;d in deze was, oi iiet Volk zonder eenige tusfc idkomst gerechtigd zou-, de wezen, die veranderingen te maken.
Vreede vermeent, dat de omvrage diende te zyn , of men hiertoe zich van revifeurs zoude bedienen.
Van Hoof zegt, "dat de Commisfie alle de inconvenienten rezien had, welke 'er in la;-en opgflooten; dan dac zy verneend had, dat het noodzakelyk *-as, dat 'er een interme. liair Collegie werdt daargefteld. "
Schimmelpcnni'vk zegt, dat wanneer de Ver.°aderi'g omtrent het eeifte poindt, de herziening namenlyk lich »edecideeid had ; dan konde men vervolgens eerst be? •aieu op. wnt wyze dit zoude behooren te gefchieden. (Het overige deezer Zitting in ons volgend Nummer.



C S LI X H K 1 D, rRÏHBiD, B R O B O S R S C H A P.
B>' A & -V H A A JLY
DER HANDELINGEN VAN D-E
WflO j$ i £ m GA-O * f f f «
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. #i 46*. 1 6 Jfril ,797. O» *' J"""'j!r* *****
Nationaale Vergadering.
Vervolg ófer Woensdag, <fc» 29
jfcfoar* 1797-
Voorzitter : K. Vv. de R. ii o k r.
""^"ervolg der 1 iscusfien over den elfden Titul, omtrend de revifie der Conft'itutie.
Ten Berge zege, dat hy nogmaah moest herhaalen, dut het eerfte poir.ét: zal 'er eene periodique revifie zyn, moest worden gedecideerd.
De Prefident herhaalt zyn voorflel.
De Leeuw herhaalt nogmaals zyn voorftel, zal een bepaald,gedeelte de, Grondvergaderingen hiertoe het recht .hebben.
Queyfen vtaagt. op war wyze die tezamenkomstder Grondvergader.r„en als dan zoude gefchieden?
'Hoffman zegt, dat alle die zwarigheden heel wel waren opteiosfcn ; zoo de Ver.gader.ng het m het hoofd-poinft ééns was, konde de omvrage blwciyk zyn . ot .iit door revüVurs, dan wel door de Gecontinueerde
* Macht zoude gefchieden ?
De Prefident herhaalt nogmaals zyn voorftel. Siderius zegt, dat de Vergadering dan dadelyk de 756 Articul zoude decideren, en in dat geval reclameerue
• hy de orde.
De Prefident zegt, dat de Vergadering in dezen begrepen had , zich aan geen van betie de plans te moeten houden.
Van 'Mafte zegt: Zoo het door de Leeuw voorgeftelde in omvrage werd gebragt, dan zoude men eerst eenige preliminaire queftien dienen tc decideeren ; d«» men° eerst zoude moeten bepaalen op wat wyze üie Grondvergaderingen by den anderen zouden worden ge
V. dëkl.
oenen: want zoo als zulks by het Plan van 7e bepaald i^«6u« dit oorzaak tot zeer veele verwarringen >eeven.
Het'komf% voor, dat wy thands over alle de voorgeHeide *ohRen door malkanderen ducuueeren, jttj» hoe langs zo meer verward word - ik gceve in beien mg, or wy het (de tyd en wyze der tarffe daar «^X'Jt en bunnen F^^f^^S^^S?
zal d£ riviiïe, als die plaats zal hebben, moeten 6«c«eacn t of doo dl Hoogst Geconftitueerde Machten? of door een v.n eltres daar toe benoemde onpattydigc Rcvifeun ? tefvSTJectterL , komt het my voor dat wy over en de wyze koe dat de rey-fie gefchieden zal, beter zullen kunnen "raadpleegen.
De Leeuw icgx, dat door zyn voorftel de weg tot revifie geenfints wordt afgefneden.
met dit alles het recht van petitiën daar toe in zyn geheel.
De Leeuw vermeent, dat het beide moest plaats hebben.
De Prefident Relt voor, om de verdere Dciibe ratien hier over te adjourneeren. Eenige Leden vorderen de afdoening.
De Prefident zegt, dat de tyd reeds Verre verlopen w;s; dathyde ?,:n^vs ran de Aasteüe ^ Schimmelpenninck verzoeken zou ie, de pometen eeoijrzius te bcpileu -en de delioèrntie. tot
morgen adjourneeren, converterende ue\ciga-..eriog in eed Committé Generaal. |_ R r r



< 495 >
/-jiJiNG van üondeid.jgy den 33 Maxrt 1797.
Voorzitter: K. VV. de R h o. e r..
Een quartier na tien uuren wordt de Vergadering dpör den laatst afgetreden Prefident geopend. J)e Nuiuleu worden gelezen en goedgekeurd.
De volgende ftukken worden gelezen en in deliberatie gebragt:
Eene Misfive van de Gecommitteerden Reprefentanten van het Volk van Drenthe, verzoekende dat het Committé van Adminiftratie tot het doen van rekening en verantwoording worde opgeroepen , en de fchuldigea geftraft, waar toe zy door twee propoiitien van die van Meppelt^en C oeverden , by de Rtprefcntanren van Drenthe befloten, gelast zyn : houdende het eerfte om by de Nationaale Vergadering aan te dringen , dat de gelden
1 door het Committé van Adminiiiratie der Franfche troupes te zoek g.maakt, worden verrekend/, en de fcnul-
i «Sigen tot reltitutie genoodzaakt; wyl het te kort koomende geld alleen voor dat Landfchap tusfehen de 70 en 80 duizend Guldens zou bedragen; met by voeging van Wyk 1©, dat aan de Gecomrauteerdens ten Landsdage mogt worden gelast aan de Gecommitteerden Reprefentanten onder het' oog te brengen van geen gelden aan de Nationaale Vergadering wederom toe te ftaan , «f moeten eerst rekening geven van het overige beraalde; terwyl de tweede propofitie inhield, namelyk die •van de Reprefentanten van Coeverden, dat de Leden ■van "t gemelde Committé in ftaat van Arrest zouden worden gefteld; ten einde de ftrengfte rekening van hun te vorderen; hun te. d cn bek entten , waar zy de vermiste gelden gelaten hebben , zo zy ze niet kunnen restitueeren , en dat zy vervolgens wegens hun wanbeftuur voorbeeldelyk, zonder eenue oogluiking en zonder aden opzicht op ban zegenaarnd Patriottisme worden geftraft voor het oog der geheele Natie. AI,mede dat geen oude Leden zeulen worden ingekoren , aizo geene derzelven onfchuld g zyn, wyl zy anderfints van de plaatsgehad hebbende wandireétie hadden behoren kennisgegeven te'hebben waar het behoorde, welke weder inkiezingnatuurlyk een nauwkeurig onderzoek moet beletten en veivd'-lefi.
Eiv.delyk dat ook het Committé te Lande ter verantwooidirg worde opgeroepen, wegens deszelfs achrcloos toezicht op het gedrag van het ain het zelve ondergefehikt Committé van Adminiiiratie, en wegens deszelfs agtclykheid in het vorderen van rekenfehap van het relvé alle vierend:eljaars, als wanneer 'er nooit zulke misdagen ten verderve des Staats hadden kunnen plaats grypen. .
J}e Prefident ftelt voor, om deeze Misfive te ftellen, in handen van den Burger Aujfmorth c, f.
Fan der Zoo zegt, dat 'er dan ten minften behoort bygevjegd te worden om fpoedig advys, ten einde eens
eene afdoening aan deeze zak kosme, en de ichuMi. gen mogen worden geftnft.
Aufmertk zegt, dat de Commisfie daar op bedatfi is • „ en wordt conform befloten.
Eene Misfive van hst Committé der Marine, ter voldoening aan het Decreet van den 24 Feb/uary, inzendende de lysien der heffingen te water, voor die vaa Cuiienburg en Buuren, om zich daarna te gedragen; cn tevens verzoekende, dat 'er mede der waards moge worden gezotden een goed a»r, al excnplaaren van tgeneiaa! Piacaat van 31 July 1725, om aldaar gepubliceerd en geaffiyeerd te word:n : — conform beUotcn, en gefteld ïn handen van de Commisfie, tot de zaaken van Buuren en Cuiienburg benoemd.
Eere Commisfie uit het Comrhutéte Lande verfenynt ter Vergadering, en doet by monde vin den Burger van LiWx de Jeude rapport:
1. Op het Request van den Luitenant Generaal Smit, verzogi hebbende betaling van zeker penfioen , als meede verhoging van penfioen, advyfeert het Commi't'é, dat daa- het Fonds, waaruit di; penfioen is betaald geworden j is vervallen, en dat alleen was gerepartitieerd op Ütrecht en Stad en Lande, de Suppliant favorabel aan die Gewesten zou kunnen aanbevolen worden; en dat, wat zyn oveng verzoek betreft, dit behoort te worden gedeclineerd, en den Suppliant gepenfloneerd, cVe-n als alle de andere Zwitzetfcbe Officiers: — comfurm befloten.
2. Declinator op de Misfive van de Municipaliteit van 's Bosch, verzogt hebbende intrekking van eene Ordonnantie aan hun afgegeven, groot ƒ 25000, en dat die op een ander Gewest mag worden getrokken; — conform befloten.
3. Op de Misfive van die van Zutphen , verzogt hebbende, dat dc Generaal Major E. itn Siraubenzeilvosr als nog op de Peuiioer>Lysi mogt worden gebragt, aizo zy het gedrag van dien Burger kunnen louè'eun, advyfeert het Commitié favorabel, en ikat voor, dat deze Vergadering het Committé daartoe zal amhoiifeeren : — conform belloten.
Vervolgens worden nog geleezen :
Eene Misfive van de Municipaliteit van Niervaart, gezegd de Klundert, verzoekende eeaffchaffing van een zeker Brug- of Veergeld , het welk zy tot dus verre hebben moeten betalen:— aan de Commisfie van Superintendenüe, om confideraüen en advys.
Een Request van Jdriana IT'citerhcf, Wed, Nagtglas ; te kennen gevende, dat haar Man is geweest Capitein by de Leydfche Academie Wagr, en daarom verzoekt, om het halve Penfioen re mogen genieten.
De Prefident ftelt voor, om dit Request, ingevolge Decreet van den 14 February, te renvöyeeren aan het Provinciaal Beduur van Holland, in wiens byzpndere dïe"nst dit Corps gedaan heeft: — conform befloten.
Een



C 499 )
E^n R-quest via Hendrik Hovy c. f.,. alle Koophe- ; ^IwSe dS verzoekende, dat het Comrn.ueder Marine rna" worden geauthorifeerd, om aan hujj pas-, K?e »e?S,«n einde zy vryheid . ogen nebben r^ m t ieder uirgaahd Schip / zoo veeh Rvksdaalaers te zec«!i als zy ter beuling der Rusfilche TqIES wSS Sgens d^onte met die Speciemroeten
vöidaan Urdcn, benodigd zyn; aan net Commit-
té der M-rine.
AuT»iorth rapporteert, namens d« Commisfie , U wier handen is gefteld, by Decreet van den a? February, de Misfive van de Reprelentanten van OVer Ysfel, zich beklaagd hebbende overdevexatien .ier CmmilVn omtrend het ftuk der Bmaenlandfche Paspoorten, en tot dat einde hebbende ingezonden een Request van een Burger, aldaar woonachtig, met kiagten in het byzonder tegen een derzeive Co maiilen :
Dat de Commisfie vertrouwt, dat door de onlangsgenomene mefure, te* vcrberering-omtteud de inrichting ffiSdPf® Paspoorten, de reden van klagren za zyn uit Ten weg geruimd ; doch dat, wat het fpeciaa beklag aangaat, de Commisfie van oordeel is, dat du aan het Commil.é der Marine dient te worden gezon den', alzo deeze zaak wel degelyk een nader onderzoek «tenteert: —— conform beiloten.
Het Rapport van den'Burger E. M.van Beyma In da zaak, van, Jacpbtfs Bouwmeester, te kotter dan', aan dé orde'van den dag zynde, wordt ue ztlve ia deHeratw gebragt, luidende:
Het behaagde UI., by Decreet van den l+f*** laautbden te fteileu in handen van u*e Medeleaei Tedins vmï Berkhout en E. M. van Beyma, ter, hu van confiderauen -en ad.'is„ zeker Request, mgcgeeye door fa.obus Uoaoiacestcr tc llouerdam; nouL-ude t fabftantie , dat hv .Suppliant door deeze Vergaring . Sj uit ccue. Nominatie, door het Commuic K fezLnvan de Marine geprefereerd, tot Contrj rolieur van de Convoyen en Licenun in gemeUeScad en zuks opeen jaarlyks tractement van ƒ 25ooGu,dem t• genietenV- de emo'ufnenten , aan dien Post verknog wekte overigens aan den Lande zouden moeten beie
reDat her Committé het Tractement had geregulee overewkaimlg de werkzaamh-.-den , aan dezenPo.tve
knoet- Önttónde de Suppliant veider. cat hy ingevolge Refolmie van 27 January en Publicatie van c Pfoviiioiieele Rcprefemameo van het Volk van Ho fan van'16 funy 1795, houdende prorlfioneele continu» van de 'geproduceerde lasten, is gefommeerd, om oD^cmelde qua iteit, wegens de iq»e en 200e Penwi voor den i Apiii ainftwnde , op poene yan parate cx cutie, re petaakn eene fomnv. van 300 Gu'dens. _ Dat de "attPfiléa* zic!l des wegens aan het -.omra.t tot de Zu.cn van de Marine hebbende ge?.dra!eer,
ioor hetzelve, oy jyaisuyc v*u acu j. >
ze Vergadering was gerenvoyeerd. ,
Dat de Suppliant nog ïudeihaad zydnng? fchoon hy meent in het zekere, heeft vernomen, dat de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland by Refoluue van 18 November 1795 hebben befbten , dat alle aan te ftellene Ambtenaren , in plaats van Amocaeld, volgens Refohuie van 13 Maart 1727, by hunne aanftelling te betaalen, gehouden cn verpngt zullen zyn, om jtarlyks aan Holland 8 per Cento te geeven net seeft waarop derzelver Ambten zyn aangeilagen.
Di Suppliant vervolgens op het geavanceerde zyne • betekening grondende, tragt te bewyzen, dat hy dm. doende, zoo aan iooeen 2Joe Penning, als 8 per Cento , van zyn tractement byna 22 per cento zou moeten misten, en dus in effect e , in plaats van / 2500, ilegts f1060 zoude genieten; téttj het geen hy vermeent =, de intenue noch van het Committé, noch van deze Vergadering geweest te zyn, en remarqueert einde)yk ;in het breede, welke aanmerkelyke meerdere voordee.cn voorma als aan zyn Post waren geaccrocheerd geweest. Dat zyn tracremenc uit de Emolumenten, en deze
I uit de Commercie proüucerden; dat hy dus in de daad betaald word door de commetciëcrende Ingezeetenen ,
: en dat ds bediening vau Conuarolleur 111 eirecie is gfyi . worien eene bsdisr.ins;, waarvan her Land eigenaar «>• coutendeerende de Suppliant eindeiyk tot veti-oek^dat he; deze Vergadering, air aanmerking van geallegueerder. redenen, bshaajje te vetfclaien: , Du de Suppliant in quahteit als Cor-'.rarolieur der - Convoyen en Licen.cn te Rotterdam niec ,ger.oudi.,a r is , aaa de Provincie van Holland tf..voldoen en-bq-r» taaien de looe en 2"jue, Peniurgen ; mitsgaders fj per Cent-j van het geen, wauop des Supp'.ian;s,Pos. , by f Ktfolutie van de L?faa ;n van Holland en West - Vnes: land, in dato 13 M.art.1727, is aangeihagen , ea „ dat het UI. dan ook gelieve daar van .aankhryving aau het Proviucunl B.-ituur van Hjilaad te iaacen ge-
II fcbisdèh » tot dcszdfs informatie; of wel du Ui.,;te«., 'S i-iuarle van den Suppliant, zoodanig gelieven te re-,
fo.veeten, als'.Gyl. ander3, .naar uwe beke^ae biUyk-, L" beid en wyweid, zak &o.eeeien te behooren, ten ' einde de Snpplia« het volle genot van zyn Tracre't* ment ter 1'oihma van/'2530.'onbezwaard moge genie-,
»' ten. , ...
Uwe Comnfsfie, Burgets Repreientauten ï zich om„1 trend het zaaklyke en naauvvkeu.ig van het gemer.uo-., neerde op den meer geextendeerde inhoud van het Reauest zelve beroepende, heeft gemeend, het best aan [é Ülieaer geëetbiedigden aan baar opgedraagen Last te 4 kunnen voldoen, wanneer zy
■ 1 haare Confideratïën voordroeg over het Request. il in het algemeen , en over de byzondere alieguatièn m ,3 befièlW voorkomende ;
g 2. over de akïrnative Conclufie, daar op by den
£" Suppli'un genoomen. ,
ii Wi.» iu Uwe Commisfie veraoapi , dat her UI. te ge1 makHvkcr vallen zal, om te. bcooideeleu het.gefuc ' R r r 2 deer-



C ffoo >
deerde of ongefundeerde van het geen, waar toe z
gemeend hee^t Ulieden '5. te moeten advifeeren. Wat dan het eerfte poinct betreft, moeten wy rema queeren , dar de Suppliant geene der veelvuldige Stukker op welke hy zich ten Requeste beeft bereepen, byh zelve heeft overgelegd, een defect , het welk Ons voorg-.'kóomcn Zoo esfeMiëel te zyn, dat Wy allee daaioiïi zouden hebben kunnen advifeeren, dat het ve zoek van deri-Suppliant voOr alsnog geen onderwei vau Deliberatie behoorde uit té maaken ; dan confidc reerende eensdeels het Caractef van den Verzoeker e her publiek gezag der Stukken, op welke hy zynefu: tenuen grondt, en die meererrdeels in de Registers va dit Gewest te vinden zyn , en anderdeels dat wy beti aan UJtedcr intentie zóYrden voldoen, -met af evenw zoo toed wy konden ever de zaak ten principalef't dienen van van cohfiderüien 'etr advis;. zoo'hebben'w gemeend, de tyd dër gedrergde executie reeds nabys-r de, in dit geval, van onze zyde geen oorzaak tot ver tragin'g in het door deze Vergadering te". gevolge ht Requt'st van den "Suppliant te neemen Dcrreet re moete geeven; en bier mede tót meer byzondere remarq.ut overgaande, kunnen .wy in dc eerfte plaats niet verbei gen, dat het ons allèzins frnguüer en "ongepast fs vocfi gekomen, dat Ambtenaaren in dienst der geheele Reïfti biieh-Generaliteits wege en niet Proviticialiter aang»: field, of betaald wordende door de reipective Gewes te;, ten byzonderen voordeele ^der Pro.yinciale Casfen qua Ambtenaaren konden worden bezwaard. Immers Burgers Reprefentanten ! om niet te gewagen van he ongelyk lot waar aan die ' Ambtenaaren naar mate d< lïiuatie ëïj denkwyze der Beiiuurders in die Gewestei wierden geëxponeerd, eh het dn'gciyk en ongeregeima tig voordeel, het welk de eene PÏovintie boven di andere dar.r uit konde trekken , als van zelve in het ooj lopende, zoo bleef het altoos inconteftabel, dat op dii wyze byzor.dere Provinciën tot haar particulier voordee in directe befchikte öVer penningen , hieraan haar,maa: aan de gehee'e Republiek toebehöofende ; het is welzoo, da: deze'wyze van'handelen der "réfnective'Gewesren , indien- al niet- op formeele contracten of fchikkingen althans op een zeer oude gewoonte gegrond was, dan wy zyn uit hoofde van ftraks geavanceerde van oor deel,dat ook dezeProvincialitergeheven wordende belasring van Generaliteits Ambtenaaren , asnftonds na de Re vohitie had behooren te cesfeerën, gelyk ook dit mis f:hien in 'fonimige Gewesten wefkelyk heeft plaa*s gegreepen , althans ons is gebl-eeken dat in Friesland by hei Fla/eaaf-aldaar den 22 October 1795. gearresteerd tol ,j.negotia;ie van den 25,fte penning' van het beloop dei j.j.Goedrren en Bezittingen, Ambten, Bedieningen en .. Beneficiën der Ingezetenen onder de geëximeerde per>9foonei) genoemd worden.'*
f»Alle Generaliteits Ambtenaaren en Milhaire Officie -aren^aUeen weger?, hunne Tractementen en Chnrgers (er ».niet wegens, hunne Goederen), ih die verwachting ech ^ttUri das wegen? de. zoodanige by, dé Generaliteit cn ter
f ,5 behoeve van de Generaliteits Cas een evenredige belas"3 uting worde bepaald ; vcrklaarende voorts des degens een ,', nadere-bepaaling te zullen maaken , ingevaile daar in by
- ;»H. H. Mog. niet worde voorzien."' Dan, indien men , a! eens wil ftellen'dat de Provinciën genoegzame redenen' :t hadden, om alle oude middelen eninkomtlen van welken is aan ook te contirrueeren , dan nog zal meri' zich moeten al verwonderen over" etc rrreAnes van de provifiondfcfe Re» prefentanten van het Volk van Holland, in datö *7 Jap nuary, 16 Juny en i!J November i705. Zoo waaneer
- de .wnpliant uit' krachte van dezeivc met grond tot de a door hem opgegeeven betaling kan worden gefommeerd
- en geconftriftgeerd r met was doclv-aatt de piovifioneele 1 .Repreiemanten van het Volk van Holland*met .©inder r 'als aan alle andere bekend, -dat. 'er in hjt.Beifuur der Gev neraaeits Z.\aken door de verniet^- •uu.der, Raad van :Snaten, er. vrn alle Admiraliteit* Coilegien reeds zeer ' ajnmeikelyke veranderingen ' hadden plaats gegreepen.
- Zommige Ambten' verandeiden vati'naam , "werkzaamhe *
■ den, tractementen en emolumenten, zoo dat by geen t r£rt%e!yknefd de oude taux van bezwaren naar bi.lykheid i kon blyven ftand houden", gelyk juist ook de "Suppliant i VO dit geval verfec-rt, als zynde de voordeden aan de
- waarneeming van zyn 'pdst verbonden , zeer veel vermin-
■ mindert geworden. • •' - >
■ Dc Suppliant z-:gt dan ook het Committé .tot de zaaken van de Marine deswegens te hebbengeadieert, doch
■ by Misfive door dat Committé aan deze Vergadering als , door dezelve aangejleld te zyn gerenvoiëerd; wy betui. gen , Burgers Reprefeifamen ! de kragt van dit argument»
volgens'den Suppliant door het Comminé van Marine gebezigd niet te penetreeren , wat-doch heeft debloo.e e!ectie uit twee en aanitelling vaneen tot een of ander post gemeens met de ■beoordeeling of'er al dan-niet wettig, een pecuniëel bezwaar op die post gelegd is', en billyk van deszelfs waarnemen gevorderd word—her Committé doch kende en mofst kennen de werkzaamheden aan dien post verknoet, en regelde ook dien ten gevolge het Tractement daar aan evenredigbet Committé dierhalven en met déze Vergadering kénde alleeft weten' , of die regeling was gereguardeerd de vorchikige namens Holland van den Suppliant gttiasn , en ten Requeste geal'egueerd; indien dus hef Gommitté rot de zaaken van deMarine had kunnen goedvinden ,. om het adres door den Suppliant aan het zelve geprefenteerd, met de nodige eiui-idatien, 4ie het zelve alleen konde geeven, terkennisfe van deze Vergadering te brengen, dan zoude zulks de delibeiatien over de fuuatie van den Suppliant merkelyk hebben gefacfiteerd'.
. Schoon wy de juistheid der bereekening door den Suppliant gemaakt , van het geen hy aan icotte en 2oofte Penning en de 8 per Cer.t cafu qutoi zoude moeten betaalen, het zy dezelve naar de oude of wel de tegenwoordige voordeeien van zvn post gedaan is, niet bcgrypen, zullen wy dezelve als zeer zeker hier niet behoorende K-lhst te worden, zonder 'er aanmerkingen op te maaken pasfeeren , gelyk het ai mede naar ons inzien weinig ter zaake doet» of de Suppliant zym
Tiac-



C 501 )
TrarSement geniet dadelyk uit 's Lands Gas, oan wel uit voordeden uit de Commercie proflueerende , hy geniet dezelve doch altoos eenig en alleen in zyn quauteit a's Contrarolleur van de Convoyen en Licenten, *ls pub'iek Ambtenaar.
En hier mede, B. R'.! tot ons tweede, dc conciutte of het verzoek zelfs gekomen zynde, moeten wy voor af remarque-ren , dat het na ons inzien wel aan deeze Nationaale Vergadering ftaat om toe te laaien of te verhinderen , dat GeneraUteks-Ambtenaaren, in dienst van de geheele Repubiicq ftaande, van hunne mkomlten, lasten betaalen, op eisch en ten voordeele van hyzonane Grwestcn ; doch dat indien zulks word-toee/laaten "eïvk tot hier, dit, en voormaals by hun Hoog Mogende, en r.og by deeze Vergaderirg het geval 1», daaruit na on-e gedagten van zelve volgd, dat h;t geenzin- vifi -'aar Departement ét gepast zoude zn , o-n deze of geene van dk AmStenaaren van die bezwaaren te ontheffen ,, terwvl. 'er andere meede belast b.eeven , wsbalven wy zwa-.igheid moeren maaken, om UI. favorabel té advifeeren , omtrent de alternative verzoeken door den Suppliant ten Requeste gedaan .waarvan het laatfte meer bepaald tendeerd, om het gelelde fragment tot ƒ 2500 onbezwaard mogen genieten .terwyl de Suppliant by het eerde zig bepaald omtrend de Sper ent. 'tot hetgeen waarop zyn post by Rdolutie van den rt. Maart 1727 is aangefiaagen, als rendesrenJe ze-r zeker meer als 61 per cent van het geen hem nu is toegelegd. Dan het is immers buiten tegenfpraak niet de zaak van deeze Vergadering , om ever net pra.cife der berekening van een fom, welke uit kragte eener plaatshebbende bdasting van een individu gevorderd wo^d te odideden , of ook niet om denzelven» gelyk wv reeds sezesd hebben , daar van te exCufeeren.
Het is eindelyk, Burgers Reprefentan'tn! uithoofde van de-hier voor door ons opgegevene confideratien, by welke nog veele a-ndere zouden te voegen zyn, dat wy voldoende aan het geen wy ons
o» Volpens Ulieder last hebben voorgefteld, van adviie zyn /dat door de-ze Vergadering, aan de HoogstGeconftitueerde Machten in de respe&ve Gewesten, by circulaire Misfive,, diende te worden gelast,. en aan-
r-fih OmDgeenc belastingen of bezwaa-ren , onder welke Sewamingën cok , te vorderen, of te doen vorderen, van A-^bfenaarcn , in dienst der geheele Rcpubücq zynde voor zoo verre de hezwaaren op hunne Traétementen'en emolumenten ia voorfchrceven quahteit gegrond moeten worden. •. , -
2 Om 'e ïupèrcedeereu en te doen supercedeeren , iti-t de heffing en invordering va-n a le zoodanige belastingen als uit' voorfchreven hoofde tot hier toe m den haren roosten hebben plaats gehad. .
* Om, binnen een maand, aan deeze Vergadering re berichten, of 'er na de jongfte Revolutie ook die» gelyke belastingen . [ het- fcurneeren m geforceerde Nelotiatien daar onder begrepen] gcheeven zyn , zoo ja , dan in te zenden eene fpeciücque. opgaave, weike t
Op deeze wyze, Curgers Reprefentanten ? mtenen Uwe Gecommitteerden , dat Gylieden in ftaat zult worden gefteld , om over de tot hier loc plaatsgehad hebbende ongelykheid in deezen in het algemeen, en dus-ook fpeciaal, om over de gegrondheid van het verzoek van den Suppliant, zonder dat de zaak uit zyn geheel gebi ig» ws-'rde, te oordeelen , entevens, om rot redres da*- ;- , mitsgaders voorzieninge voor het tieten r ■ maatregul n te beramen , als doe Ve gi wvsbeid , iftfyt en overeenko.rftig mei zal vinden te behooren; terwyl dus dót ! bande wyze öp Olicder deliberatie:, v.oru ■ pen , nog omtrend de billykhcid der bel af hier'oe van Generaliteits Ambtenaar.» gehp (jo Gyliedci zoud mogen goedvinden re - -. c ■ ' t.w of wel in het vervolg door hun te -aj-ei, t>eu en,
Al'es noéthatis aan Ulieder meerder doprzigj wtatev werpende , nemen wy alleen de vryheid 'er by te .-<.• gen, dat, ingevaile by U-ieden, ovcreenkomfl'g c-.-t voordracht, móé worden gedecreteerd , dan ErttoS dezes aan de refpcétiveBondgcnooftchapldke Commiré s in deze Republiek en Generaliteits Rekenkamer , tot derzelver naricht, diende te worden uitgegeven, gelyk mede a3T den Suppliant, voor 700 verre daar by op zyn verzoek is gedisponeerd, tot informatie.
Stofïtnbèrir.zeft., dat, zo de Generaliteits .Ambtenaars van alle belastingen worden ontheven, zy dan meer voorrecht zouden genieten dan de Gewestdykc Ambtenaaren; dat daarenboven daardoor enttaves aan de Gewestdyke Financien, wanneer men de Generaliteit.» Ambtenaars van belastingen ontfloeg, zouden worden toegebragr, en zich 'er daarom ten fterVften tegen moet verk'aren, zo lang daaromtrend geen algemeene regel werkt.
Tciing van Berkhout zesr, Af bet waar is, dat 'cr tot desr verre geene algemeene Cvnofure is vastgcfcld of plaafs Beeft* maar-dat do Commisfie geenzints 'cr voor is, om de zaak ui; haar geheel te brengen, ook pecnzinls om hun exptea te entlasten; maar dat de intentie der Gowmisfl* flegts ie geweest, om dit ia allo Gewesten op den zelfden voet te brengen , wyl zv wist dat de Generaliteits Ambtenaar» in Fnesland mu» betalen van dien aarrr
Van Leemven zegt: T11 te conformeeren met hef geSdvyfecrtle van den Bonrey Stofatorg, en voefft 'er nog by, ds:, daar dit een poinei *» Financie is van ouds aan de Pïovintie gecompeteefu heb «an** cn al ure corr-peccerende, 'c zy dan dat dit door byzondtrtr cenvemien, oE langdurig gcaraik -en onderlinge wiruwntie toeeekotnen is, of hoe beet nuk zyn moge. cte Ver. •vletring ni-t: verraai' zig daar in te irarrdscecfen; zyrae du omtrent he.. èiafiejeele iéi Gewesten wc! twrdrQtet.ely.lt by het Rfcgli menr verbod-n. Uus 'er zeer rejren zoude zyn, daar ever <M**r ?-0' i^JklapS te disoonecren. Ban wilde de Verga Krteg de verdere m-fnrc» ter aanfebrvvirg aan de tSewesrefi nemen, om. ODEavc war en hor het by hfar plsats ha l, om ctata Utt nadêrhand te beter te Kunnen oordeelen, eer men tot eene aispofitie overging, dfear had bv niet regen. trip zegt, dat hy het aangevoerde v*n Stoffenber^tfE P, r r s . ^



C 502 5
zppuyecren moer, om namenlyk zo maar in ééns alles maar aftefchaffen. Dat hy 'cr zo zeer niet tegen zou zyn , dat men dit omtrent de nieuw aan te ftèïlcne GeneraiiteitsrAmbtenaaren bepaalde; maar volftrekt niet omtrent de zulken , die 'er cj, zyn aangefteld.
Stofenber£ zegt, dat het waar blyft, dat men de Generaliteits Ambtenaars van liet betalen hunner las'en wil ontheffen , en dus aan de Provinciën die fource afi.eem.n ten voordecle van hun, die doorgaands gor.de An;btcn bezitten; dat imuse fchen dc Gewesten op bun ryd hunne quota zullen moeten opbrengen; dat men bun derhalven daartoe de middelen ouk niet moet beneemen.
Teding van Berkhout zegt, dat de intentie sier Commisfie niet zo zeer is geweest dc affebsffing als wel algemeenheid van deze inrichting daaromtrent in alle de Gewesten.
SufvMrg zegt, dat het nogthans uit het Rappart voort • vloeic.
Dg Prefident propén eert, om dit Rapport te houden m advys tot dat 'er eene algemeene roefure
daaromtrent zal genomen worden : en wordt
conform befloten.
defrd"'22 Requesten • om P^'Poorten : —— geaccor-
De Prefident communiceert, dat uit de Cora misfie van Bintit-Jaiidiche Correspondentie zyn uitgeloot de iSurgers Juffen, Proot en de Lange*
Nadat den tyddyke Prefident ter Vergadering vertellenen was, en de .Notulen gerefumcerd en^■ arrel.cerd waren, produceert de; B;-n>er Nteuhaf eene nieuwe redactie van den 745 Articul, luiuende: .
Alle Maten en Gewichten, berekend en epnenaakt naar eene onveranderde grootheid, zullen door de aeheele Republiek gelyk zyn.
De wyze, op welke aie eenheid in de Malen en Gewichten van het Bataafsch GeHieembest zal gebracht worden, moet, zo dra mogelyk, immers binnen het eer Ie faar der Zitting vun net 'Wetgevend Ligchaam, nader bepaald worden.
, 0ok zal het ti'etgecvend Ligchaam zorgen, na dat er eene genoegzame heeveetheid ran Maten en Gewichten in tya vervaardig, en in gereedheid gebracht is , nat ce invoering, ten ' opzigt e van elk zor.rt dier nieuwe Maten cn Gewichten, . wel. fuccesfiveh k op bepaatae tyaen, gebettre ; .ervyl echter elke tufynzoort gtyklydtg , en op eens, djor de geheele RtonNiek, dc oud*. Maat of int Gewicht., vér yangc: Einddyk, dat ae geheele vernieuwing het volle be/lag zal moeten llilvtte *■ ***** "a Ue vast':ellwS der Coa-
Vcrfier vermeeDt, dat niet zoo maa: generaal alle de oude maten dienden vernietigd te worden, men konde
er immers eene, als by voorbeeld de Amfterdamfche: tot oaiï. neemen.
Nieuhojf zegt:
Ware de invoering der eenheid of algemeene gelykheid van Mauni cn Gewichten Ikchts eece adoptie van deRiiynhr.ifch'é of Aaifteldamfche voetmaat, of TroischGewicht,danbehoefde men aan die voorzorg zoo z.érzwaar niet tetillen. Maar wy lprfeken hier van eene «reheele hervorming, eene geheele vernieuwing van Maten en Gewichten; dezelve zullen g'-.^ond zyn, op — en berekend uit —en naar—eene onveranderiyke greotneil, als vaste voet en bafis, eerlang te bepalen, eeens. zins eene willekeurig grootheid, en die'zelfs nog bv onderfcheidene Maren cn Gewichten geheel verfcheiden is. — Om ;n dit belangtyk onderwerp der maatfchappy , eene wee^tnlyke volmaking — Dit zoo magti<; ingewikkeld , en door zyne m-r^imidige verfcheiden held zoo wel in zoortea van Ma'en en Gewicoten , als derzelver verdeelingen , grillig ftel^el do nodige eenvouwigheid, te brengen , en te gelylc die zelfde in te richten, dat 't zelfde niet is bloocgefteld aan de wisfelvallifiliedcn van den ryd, aan verminking of verlies, C gelyk dit dc Maten der ouden ondervinden) zal 'er iets meer moe. ten gefcbieden. Ik oordeel 't hier ontydig om dit ftuk met t voorbeeld der Franfche Republiek , de Maten en Gewichten betreffend, op te helderen; 'r zelfde ech-er zou ge. noeg zyn, om deeze en geene bemerkingen op dit onderwerp aangevoerd, genoegzaam op te heideren, vooral m-1 b "rekkmg tot eene vaste en onveranderiyke grootheid , als bafis, waar van zommigen niet wel ovcneed fchyncn. Dan men kan dit alk-s gerust overlaten aan eene door 'c aanftaande Wetgevend Lichaam daar roe re- henoemene Corainisfië-ivelke zeer zeker op lisden, in Wiskunde en Natuurkunde v/el bedreven zal yallen, die voo; af aan de Wergevend» Verzadering opgeven den grond, waar op de hervorminr- of verrim.
wmg van Maten en Gewichten moet rusten, dc- vaste
en onveranderiyke grootheid, die daar (0e bék kan worden aangenomen, — Jfe wy2e, hoe dc Mjten ct, GewjC,uel, in te richten, te verdeden, te benoemen enz. Tsrwyl ik eva zeker ben , dac zich dieze fde — uit bezef van deeze macht.' uigebreide en -:;o-l :,ke hervoiming, om deeze zo merklyk" moielyk te maken, cn alk verwarring voortekomen, naar de oude of bekende verdeeling en benoeming zoo veel zal knikken, ais haat immer doeniyfc zy. Dan , «. zonth r hier of t bencöt dier Commisfie of'. D.cteet der aanfhande Wetgevmg, dit ftuk zullende betreffen, voor uit te lobperü kan men die alles overlaten aan de wysheid van 't Wetgevend Lichaam alsdan. "
Hoffman zegt, dat hy infteerde , dat het bleef zoo als net geheld was.
Hef^ÈÊ ïJ" h(V0° duiic*k S£fteld zal worde". dat net voor een ieder verftaanbaar is.
En wordt het zelve gearrefteerd. Siderius fielt voor:
Met een onvermoeiden iever houden wy ons daeelyks bezig met bet Pian van Confdtutie, het welk « onze Committenten ter fanctie ftaan aan te bieden. Het is voorzeker onzer aller wensch, dat onzen arbeid met een goed gevolg worde bekroond, en dat eens de Natie, yenost uit den onzekeren ftaat, waar in zy zich benndt, in een vastgeftelde orde van zaken moge vinden die
vry-



( 5«S >,
vryheid, dat geluk, dien welvaard , waarop {
Sigvuliige cfpoffcringen zoo ,«: recht.-n- JJfJg 1
onwekken. Daar beftaan k.v.lylgezmlen dte aeau. & aanwenden om onzen arueid te doen mfeiojken, doorvalfche anarooifels.van.esenomwe^ « all-rharde foort tan misleiding dc go.ae .. . Hppl Ïen zoeken aftetrekken om ^«S^^ , te reemen en d.e door hunne misdadige pogingen
h?£ ^ eaS":- F-,pes het ,
d brengen, om vryelyk zyne ^SJgS. ' r n- zv hebben dus alle middelen van mbUa.ng in handen zyvertoonen zich ™ ^ ^
en gelukt het hun een g^ded 4« J^^gStf? ma'fen van de nieuwe t. onltitutie , dan nettt aeze <->ou
of in een regering van we.nigen. Rat4afrche Vcik. Maar dank zy het karakter van het Bataaticne v-.n^
L,,,. onder een Gouvernement dat zyne kracüten ge fu&r dan voorheen vcreenigt, maat tevens aan de
cÏdtSefden delende -^^^XSS^ii welke alleen van een welgeregeld zclh .beftuur Kunnen
"SftfiSS^ aangenomen zynde moec 6ansch id ma<fa des Volk zich om haar vereenigen. Ieder B^ïoet xync eigene begrippen JgW gpg» belanp weten op te offeren, het gantfche Volk , aLe B taaffche Burgers moeien één hart eri eene, «n hebben. De wil der meerderheid moet de Wet zyn van
""Dan, en dan alleen , zal de hoopWeid worden van hun, die door 't zaayen vantweedrag de Natie verdelen , haar fteeds vermoeyen, en ongelukkig maken
D» Nati> wil een Volkregéering by repren at e, wel dan moeT zy ook de middelen en de maat.egu.en Ty def banTnemln om haar oogmerk te bereiken. Hv die meent dat ieder moet vry zyn om deel te nemen ti GroUergaeeringen , begaateeh gggj^ hy v.rftaat de natuur met van «nVolksregeering leqei god 3urger is verp igt de Conftrutie van zyn V derund te béfcheWn. het is zyne pkgt SP.^^^lX, geren rnet zynen raad te onderiteunen m de hooglu be
De Prefident brengt in omvrage, of de Vergade-
ineens des lands; hy mag zich niet onttrekken. en de laa-.fcnappy hééft het recht om dezen piitnt van hem . vorderen, in een Volksregeering zou deeze leer heben de doodelyküe gevo gen.
by de discusfun die er hebben plaats gehad, omrend het henen .an een pcenaliteit tegen huu die dezen, lutaerphdu vertu m.ien is 'er een denkbeeld geopperd, e.weu my op den weg heet; gebragt om dan U voor e tklien eenen maatregel, dien ik aan uw verlicht ooreel gaa onderwerpen. .'' . ... .y.
Men heef; opgemerkt, dat beloning de fterkfte drjf■eer zou zyn om hét v.ere scbt'e doel te trefün,
Welke beloning nu kan 'er worden uugedagt voor ,11e de Bataaffche Burgers die hu men dienst aan 't Va. Ierland leen.-n , die het Vaderland met hunnen raai .uilen by ftaan ? t-.ii'
Om ter zaakè te komen : ik proponeere U het vol>ende Articul in de A.te van Conftitutie te plaatzen. ' ., San Ingezeten der Bataaftche Republiek , geduu-
'rende een geheel jaar of langer, bezeten hebbende „ de qualiteiten tot Stemgetechtigdheid vereischt , zal „niet kunnen verkrygen voor hem zelfs, noch voor „zvne Vrouw, Kind of Kinderen eenig vast goed, „gelegen birinsn de Republiek 't zy by Donatie, Koop, „of by Erffcnis, Legiat, Eidei Gommis, of op eeni„gerhande wyze, hoe ook genaamd, ten zy hy legaaj „kan doen geblyken , dat hy ten minsten een jaarlang „in het Register der Stemgerechtigden ftaat aangete-
"'hoe'deeze maatregel het oogmerk kan bereiken, ftaat aan U te beöordeelen. Dezelze zal welligt vatbaar zyn, voar eenige modificatie en ex enfie, hoe by voorbeeld, iemanl aan wien by' Testament of ah intestato te beurt valt. eenig vast goed , en die valt in de termen van dit Art. moet worden fchadeloos geheld. .
Hoe het zy , het komt my voor te zyn een object , waardig uwei everweginge; waardig een onzetteiyk ondeuo'-X, hoe na het aannemen der Conftitutie het bataaffche Voik kan worden vercenigd met vernietiging va--, ade pamfenap, ahhans hoe aan haare vyatiden Kan worden benomen de magt, om de invoering en bevestieitia van dezelve hinderiyk te zyn.
De eer van het Bataaffche Volk en van zyne Vertegen woordigers heeft 'er belang by aan de waareld een Proef te «even van de valschheid der Heling, dat de politi-kc Vryheid is een hetfenfehim, en dat geen Maatichïppy kan beftaan , welker Conftitutie op gelykheid in Rechten is gebouwd; maat het we) gelukken van deeze proef moet afhangen van de deugd, yan de goede gezindheid der Burgeren; maar ook van die Staatkundige wvsheid, die hier vooral nodig is, om die Rcpublfkéinfche deugd aan te kweeken en te ondernouden; van die Staatkundige wysheid , welke groote en juiste middelen weet te beramen en in 't werk te ftellen om een onweerftaanbare kragt te verkenen aan hare denkbeelden en belluiten.
De Prefident brengt in omvrage, of de Vergade-



( 5©4 )
riiig 'er zich mede koude conformeeren , dan ofzy het zelve Commisforiaal wilde gemaakt hebben?
Ten Berge vermeent,"dat dit voorde! diende gefteld te: worden in handen dier Commisfie, waarin het voortel van de Crane gefteld was.
Rrands tggt:
Ik her. tégen het Commisforiaal maken der propofiie niet, dat is btllyk; dan even billyfc is her, darzo intusf.hen v.;or de I.eden ged;a<t worde , op dar men dezelve bceioorlyfc kan inzien. Ik voor my, heb die propoüna van zoo veel Irh'pprtance gevonden, clatze ons atler inrentic wel nvVteer • e;ï wl om deze reden: dat, zoo ik het wel verfta-.n nebbe 'er zaken in voorkomen, die- tegen de gemanifesteerde Rechten van den Mensch en Burger zeer aanrtootc-lyk zyn.
De Prefident brengt dit in omvrage, en conclu deert ajzoo, tevens Sn omvrage brengende , of pok het zeive onverminderd van dien zoude worden gedrukt ?
Hofman zegt, dat hy daar ten fterkffen voor zoude zyn, daar het voorftel wel eens een bedaard onderzoek verdiende, of met wel het zelve zoude kunnen weden bei houwd, als eene ftrekking, cm een overwigt in de Grondvergaderingen te brengen, het welk allenzims naacehg z.-'ude zyn. i
O'iderfch-iden Leden appuyeeren het voordel te: het drukken: — en wordt alzo geconcludeerd.
De Mm produceerr, namens eene Perfoneele Comm.idie, eere naierc verklaring der Recnten cn Plichten van den Mensch en Burger; en wordt dit ongelezen beflooten te doen drukken cn tegens Woensdag aan de orde te ftellen. °
Waarna dc dciiberatien over den ne.TituI worden voordgezet.
De Ptefident brengt hn ie. point der Articulen door den Iknrgér w» dsKafieele^ gisteren gepro duccerd , en thans nader gerevideerd in deliberatie, luidende-in fubitantie: ' I. Zal de noodzaakelykheid der revifie der Conftitutie of van eenige poindten derzeive, door het Volk cf een gedeelte van het zelve, dan wel door eene daar'oe by de Gw^hHtr; expresfelyk te benoemene Geconltf tueerde Macht gefchieden . met dien ve-ftandenogthans, dat het recht van petitie altoos ovetblyft.
Gevers zegt, dat zoo deze articul dus gearrefteerd werd het nui zeer geindeeideerd bleef, of i.yaUien be^ VeEe rryifie begeerde, 'er dan nog de fatlftle van het Wetgevend Lienaam , of een gedeelte van het zelve toe werd verefscat
Ten Berge vermeende, dat het en aan het Volk, en aan de Geconltnaaerde Macht moest worden gelaten. hlSi dtK**"l>. *ff. ''«de Verkering zich diende te
Van 21'. had vermeend, dat het doen van een voorftel tot vcaade.mg, als out, de bekrageiging alleen aan de Geconrtt"
t m»r nnmUJulol. J^™. I... ir.it ..l...
Hoor n,*,,™ j;.". v.::,J~ -T'4Clve>en w«
ufculfc! . 1 r "asr l0~ expresteiyiv benoemd, «.oade gefchieden , 'er moest dus tusfehen die beide Plans eene deerne worden gedaan, en d,t had hy getragt, den middemveg in het oog houdende, door zyn voorftel te doen.
HwfT'*7egt' dat a7 niet in ftaar was • cm °P die Mooie ieezirg te oordeelen over een zaak van dat
wtgt, en waar het dikwerf op een enkel woord aankwam. Men verwarde onder den anderen de revifie met de He oor,.ee!mg der noodzaaklykheid derzelve; het eeen ech\ ter twee onrierfcheidene zaaken uitmaakte.
Van Manen vermeent, dat, volgens de orde der Versade nng , dezelve diende te decideeren, of zy rot haren ly! aad volgen? Pia" Com™isü*- d»n dit voorfte! "zoude
™frLf'fbre-n§t,in omvrage» of men dit
voorltel als lydraat in dezen zouden volden? .
en concludeert alzoo. °
(Bet vervolg vandeze Zitting in ons volgend Hommer.}
_- -.. k««»v«.« utitcive, noor net Volk, cf
een gedeelte van het zelye, dan wel door eene daar'oe by de ^onftirime expresfelyk te benoemene Geconuf tueerde Macht gefchieden . met dien ve-ftande nogthans, dat het recht van petitie altoos ovetblyft. °
Gevers zegt, dat zoo deze articul dus gearrefteerd werd, het nog zeer geindeeideerd bleef, of by,tdien bet Volk 1 revifie begeerde, 'er dan nog de fatlfrle vau het Wetgevend L1C;13am, of een gedeelte van het zelve toe werd vereisen™ Ten Ber?e vermeende, dat het en aan het Volk. en aan de Geconltnaaerde Maria moest worden gelaten. Van de fcHMb zegt, dat de Versiering zich" diende te
Van 21'. had vermeend, dat het doen van een voorftei tot veraade.rr.g, als ook de bekragtiging alleen aan de Geconrtt'
Ter Dmkkèrye van VAN SCHELLE & CÜMP. i„ de HAAGS.'
ai
tueerde Macht zoude ftaan. Die van je. had daarentegen verraeend , dat dit meer onmiddelyk door het Volk zelve, en wet door ReffeurS, door haar daar toe expresfeivk benoemd, zoade gefchieden , 'er moest dus tusfehen die beide Plans eene deerne worden gedaan, en d,t had hy getragt, den middemveg in het oog houdende, door zyn voorftel te doen.
HwfTnitgt' dat a7 niet in ftaar was • cm °P die Mooie ieezirg te oordeelen over een zaak van dat
wtgt, en waar het dikwerf op een enkel woord aankwam. Men verwarde onder den anderen de revifie met de He oor,.ee!mg der noodzaaklykheid derzelve; het eeen ech. ter twee onrierfcheidene zaaken uitmaakte.
Van Manen vermeent, dat, volgens de orde der Versade nng , dezelve diende te decideeren, of zy rot hafen Ivf aad volgen * Pia" Commisüe- d»n **» dit voorfte!S
™frLf'fbre-n§t,in omvrage» of men dit
voorltel als lydraat in dezen zouden volden? .
en conciüdeert alzoo. °
(Het vervolg vandeze Zitting in ons volgend Hommer.}
denf^n^f; Van de Zitti"Svan Woensdüi
Eene Misfive van 't Committé te Lande , favorabel advv ' feereiiae op net Request va„ c. x. Durt/cieZan^TieS' verzogt hebbende dat aan do tot Gapkein bevorderd? Offi' eieren onder her Regiment van jyMlc\ , de nodi.e rft-n als Capttein mogen worden uitgegeven: — conform b-flo-en
Eene Misfive van deze-vif ^zendende ^y^n^dea Staat der in onzen dienst zynde PrjfotVt* Trouws door den Generaal & fn ingwonde*: - aU, .t Coinmfé te I 4fle
Li.ne Memjne van den Raad der Gemeente dti. Sua derwyk verzoekende, dat in hunne Stad,, uit oorzaaihia^ voordeeligc hggnig, een Marinna! KUrwkfchooi opgericht, indi n het voorltel van zieker ter contiufieïebS W r f" dc „a5rtüe benoemde Commisfie. g 8
Auffmorth doet Report op de Mistives van het Provinciaal Beftuur va,, Utrecht en dat van Oremhe, inhoudenue™n ded. dat de Lsden van hc Comm,tré van Adminiftrarie! iot het doen v^n rekening worden opgeroepen en,- en h-t'r iri mitté te Lande zich veraötvvoorde wegens naar'4edua'in d™" zer sdvyfeerei.de om deze Müfives,°wat het eerftc bétr-f? aan t Commitié te zenden tot informatie, en wat het tweede' aangaat, om te hu te doeu ftrekken tot acceleratie om D.crecr van den ai Febriury ten uitvoer te brengen •—1 eonfortn befloten- 6 '
Twee Rcquesten van Burgers van Utrecht en Dorth zich ,ezwaarenrte omtrend het Decreet van den W Miarc, wai by «floten «.dat bet omwerp der Conftitutie Provindaiiterzal yorle-n beftemd, verzoekende dat daar over de incTmie d« lataafTche-Natie nng wórden ingenomen ;--gelK'ld ,i nanden , ener perfoneele C.mmisf.e, om te onderzoeken of deze Re. (nesten een Object van deliberatie kunnen uitmiken
De oertheranenover de Reestenen Plichten van den Mensch n Burger, volgens het Rapport van * Mist c. f. wol 'erSag " «Bai,j-'uraeerd tot m»W°> «elyk ook de
:
:
: i



QB11RHEID, V R T H E i D ' BROEDERSCHAP. DER HANDELINGEN VAN DE
^rjLTXO^MJL,^M TJEJELG^JD JË R X & G
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°, 465. Vrydag den 7 /Jpril 1797- H# derde 3*ar lhr Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Donderdag, den 30 Maart 1797 •
Voorzitter: K. W. de Riioer.
De Preftden brengt het eerfte Articul van hét voorftel van den Burger van de Kqsteéfe in omvraage.
De Leeuw zegt, dat naar zyn inzien van ie Kasteele de zaak iuist had voorgefteld; dan echter geloofde hy niet dar 'er een alternatief moet p'aats hebben, maar. aan 'bet Volk zelve gelegenheid woiden gegeven, om die revifie daar tc ftellen.
Braudi zegt:
Ve appuveere nogmaals de Burgers de Leeuw, Gevers, ten »,rle en anderen; ik fta volkomen iu tju.n gevoelen , dat heb ik Bisteren genoeg gemanifesteerd. De Propofitie welis waar, is tweeledig, mm her alternative ftaat ie zamen in vcroand, dat is de rechte eigènfcbap van een Alternatif, en kan en behoort aMus te blyven : Mits, met het eerfte woord zal geheel wee te 'laten , en dan in het midden, of voor het tweedealternatif in plaats van de woorden, ofte wel aliyd, de woorden als mede te ftellen: dan is myn zwarigheid, en die van myne Medeleden weggenomen; en als dan dc Prefident daar op de omvraag geliefde te doen, dan zal de Vergadering zig daal over na haar goedvinden decifif kunnen verklaren, en dus deze questie éénmaal definieeren.
Greve vermeent, dat niet in aanmerkisg moest komen, of het aan een gedeelte van het Volk, maar aan het eeh»ele Voik zelve zoude ftaan, als ook aan ae CecoDltltueerde Macht, welke laatfte, zulks nodig vinden de, dit aan het Volk konde voorflaan. j?vers zegt •
Ik keu my met het alternatief vooiftel, dat de revifie ie Cerllitutie, of door de Hoogsrgeconftiiueerde Magt, af doo het Volk zal kunnen gevorderd vjvtden ma conformeren «aar èppuiere het geen de Burger de Leeuw voorgefteld heeft
V. deel.
dat het door beide zal kunnen' gevorderd worden , cn gave in bedenking, dat als een derde der Grondvergaderingen, o/der Stemgerechtigde Burgeren, een voorftel tot revifie der Coufiitutie doet, «/wanneer twee derde van het Wetgevend Lichaam dezelve noodzakclyk keurt; dat in beide gevallen de uitvoerende Macht verplicht zal zyn , alle de Grondvergaderingen der Bataaffche Republiek op te raepen, om de nnodzakelykheid daarvan al of niet te decideren.
Queyfen zegt, dat hy maar eeniglyk wilde doen op-, merken , dat het onderhavig poind van deliberatie nimmer, zoo als bet zelve daar lag, als een Articul in de Conftitutie konde worden geplaatst, maar eenig tot ceu lydraad voor eene nadere Commisfie, welke dit als een pTthcipe konde aanmerken, konde vttftrekken.
fan de Kafieels vermeent, dat, zoo 'er eenige diffictüteit in het voorftel gelegen was, dit dan konde worden uit den weg geiuimd, door het plaatfen van de woordjes ook en altyd.
Schenner zegt:
Ik ben het ten vollen eens met die Leden , die 'er voor zyn, dat het Volk de magt moet hebben de Conftitutie te kunnen veranderen.
• Het Volk mag of kan die macht niet wegfehenken aan zyne vertegenwoordigers , het moet die macht zelf in zyn boezem bewaaren; niet dat ik hiermede wil zeggen, dat het Wetgevend Lichaam in het geheel geen voorftel tot verandering zoude moogen doen, indien zy zuiks nodig oordeelde; neen lk ben van tegengeftelde gedagten, en de goeikcuring of afkeuring daar van berust by het Volk: maar dat het Volk insgelyks geen voorftel tot verandering zoude moogen doen , indien zulks nodig geoordeeld wierd, is by my een verkortin» én verkrachting van 's Volks recht; het ftaat aan her. VotkdcContlitutie goed of aftekeuren; het ftaat dus ook aan het Volk, indien het onverhoopt de;nadeelige gevolgen daarvan ziet, dezelve te veranderen.
Men zegge niet, dat de Conftitutie dan voor gedurige ver' afdelingen zoude bloot ftaan; neen, Burger3 Reprefentanten ï het is de wil van de meerderheid der geheele' Natie, die dezelve kan en moet veranderen; en deze verandering kan v£rr volgens geen plaats grypen , in kleinighceden, maar in Zaaf ken, waar van het nadeel by de gaofühe Natie in het oog ; loopt., en welke zaaken dan wel degelyk zullen behoo*en ; veranderd tc worden.
Sss Mea



( 5<5 )
Men heeft ook veel gefprooken van den invloed, welke ' vreemde Moogendhcdeii by het veranderen, of het bepaald i: ftandhoudcn der Conftitutie zouden kunnen hebben , of in het werk zouden kunnen ftellen, ten nadeele van dezcRcpu bliek ; m3ar is dit doel niet veel sremakkelyker te bereiken, indien dit maar alken aan het Wetgevend Lichaam wordt ovcrgclaatcu ? kan die invloed niet veel gemakkelyker werken op de meerderheid van de geconftitueerde machten , om een Conftitutie , hoe nadcelig ookby naler inzien , op denzelfdcn Vost te laaien blyven , als op de meerderheid des ganfehen Volks? Dit laatfte ftel ik onmoogelyk. Het is hierom dat ik concludeer, dat de Macht ook by het Volk moet blyven,om de Conftitutie, indien het zulks noodzakelyk oordeelt en de na dcelige gevolgen daar van ziet, te kunnen veranderen.
NVtuhout- van der Veen zegt, dat het hem toefchynt even als of men op nieuws over de zaak als zaak wilde beginnen te discutieeren.
De Prejident inftitueert het appel nominal op dit ie point.
Eenige Leden verzetten zich daar tegen.
Krieger zegt, dat, zoo als dit in omvrage gebragt was, hy 'er zich volftrekt niet op konde cxpliceeren, daar hy eerst moest weeten , of men door het Volk verftond, het Volk, in de Grondvergaderingen te zaam gekoomen , of wel ieder individueel Burger : werd het eerfti 'er door verftaan, dan creëerde men dadelyk delibererende Grondvergaderingen.
Schermer zegt:
Hier word niet bedisputeeri, dat de Geconftitueerde M icht geen recht zoude hebben, een voorftel tot verandering in dc Conftiturie te doen, als zy zulks noodzakelyk oordeelde, blyvende de goed of afkeuring daar van by het Volk! maar dit recht moet ook het Volk behouden', om daar veranderingen in te kunnen voorfteilen, en moet niet alleen van de Geconftitueerde Mscht afhangen : en dus moet de omvraag niet gefchieden: zal het aan de Geconftitueerde Macht of aan het Volk ftaan, eenige verandering in de Conftitutie vsor te ftellen : dan zou Je het bopaaldelyk aan een van beiden worden overgelaten , met uitfluiting van den anderen; maar in dezer voegen : zal het aan de Geconftitueerde Macht alleen , of ook aan het tolk yryftaan, een voorftel tot verandering in de Conftitutie te dten i cn dan ben ik voor het laatfte.
Fan de Kafteelt zegt, dat dit reeds door hem was
voorgedragen.
De Prefident herleest de redactie met de invoeging dier twee woordjes.
Freds zegt, dat het hem voorkwam, dat het alternatief hier in beftond, of het Volk het recht konde demanderen , dan wel aan zich zelfs behouden; het moest dus bepaald worden of, zonder uitfluiting, aan het Volk, of wel gecombineetd ?
Van ie Kaftsele zegt, dat hy vermeende, dat men met dit alles elk individueel Burger niet moest uitfluiten, om petitiën hiertoe te kunnen doen.
Witbels ftelt voor, ten einde de onderfcheidene fentimenten tc reconeilie«ren, dat de oaavrage zoud; gefchie¬
den; zal de decilie door het Volk middeiyk, dan wel onmiddelyk plaats hebben ?
Queyfen zegt, dat hem de zaak van zulk een importahce voorkwam, dat hy vermeende, dat dezelve zoo maar niet blotelyk by appel nominal moest worden gedecideerd, maar wel verdiende rypelyk bodiscucieerd te worden,
Nieunoff ftelt voor , de omvrage dus in te richten: zullen 'er delibererende Grond-Vergaderingen zyu Ja, dm Neen ?
Van Hoof zegt, dat het Collegie van Revifeurs, zoo als de Commisfie van ai dit in haar Pian bepaald had, het delibe. reren der Grondvergaderingen belette.
Van Marle zegt, dat men vooral in het oog diende te houden, dat het poinéf. enkel in de prealabele questie zoude beftaan.
Dat ook de idéés der Vergadering daarin overéén-, ftemden, dat de Geconftitueerde Machten daartoe geauthorifeerd zouden wezen. Dan de tweede questie wai, of dezelve altoos zouden moeten tusfehen beiden koomen, zoo dat het Volk , wanneer het revifie of wel verandering begeerde, zich hier aan altoos zoude moeten adresfeeren; dan hy vermeende, dat het nodig was, dat het bleek, dat.de meerderheid zulks vorderde. De Vergadering zoude zich dus moeten decideren, of, ook zonder tusfehenkomst der Geconftitueerde Machten, diere-vifie zoude plaats hebben ?
Be Beveren ftelt voor, om een einde aan déze discusiien te maaken, dc voordragt om te keeren en het tweede alternatief voor te zetten.
De Prefid.nt brengt dil in omvrage.
Hoffman zegt, dat , eer men tot de decifie kwam , hy zich verplicht vond, een indruk weg te neemen, welke zomtyds het giadvifeerde van van Marle zoude verwekken. Die Burger had gefteld, dat de Staat des gefchils hietin beftond; of, zoo wanneer het Volk verandering begeerde, de Geconftitueerde Macht dan altoos zoude moeten tusfehen beide koomen ; dan h/ vermeende, dat dit in het geheel de questie niet was.
De Prefident inftitueert het appel nomina! op het poinct , zoo als het door de Beveren is voorgedragen.
Hartogh zegt, 'dat hy "er niets tegen heeft, dat het in appel wordt gebragt, daa bevoorens nog wel eenige explicatie begeerde.
De Prefident gaat voort met het appel: ea
wordt by meerderheid conform het tweede alternatief beflooten.
Thans brengt de Prejident in omvrage: — zal 'er by de Conftitutie een vaste tyd ter revifie worden dèpaald?
Ten Berge vraagt, wat hier van dezen was? of men hier door verftond, dat op een zekeren vasten tyd de herziening der Conflimtie zoude moeten gefchieden, zonder



( 5°7 )
eter dat zulks door iemand ^«#JgÖJ of wel dat, zoo men een revifienoigooxdeeW., dezelve niet, dan op zo een tyd mogt gefchieden ? Qe fin ***** vraagt, of de refledie door Jardncl oP gisteren nc gemaakt, nu in geen aanmerking zoude komen ? Jfi
jaaren voor de eerfte revilie verviel f a.
De Present zegt, dat dit nog geen poinctvan j
deliberatie uitmaakte. n
«<^M»<ff vermeent, dat, zoo het door Jordens voorge- v
^fdSng. dat dan alle verdere bepaalingen onnodig <
waren. e
lorden; zegt, dat dit geen gevolg was. r De Mist zegt, dat hy de zaak in questie langcnrypelyk.had
ten he opVo ksbe o ders l 'er is een dag bepaald , waarop
hebben zoo van Revolutie als Conftitutie maken.
Van HoiffwX, dat alle de gemaak-e zwarigheden van de W; n-t van alle grondel beroofd -ren ; dan de ondervinding had echter ook geleerd ^at men de Staatsregeling moest aanmerken, als een S.houwwel ke men van tyd tot tyd moest veegen, zoude dezeive niet in den brand geraaken.
S voorbed J;Jaren ^J^f^ffiJ
KSnSb S bepalinf onnodig te zyn.
r),'M-/in zeat, dat hy gaarne wilde bekennen dat er
gevaar yk , om een oe^aa.ucu 1>U 1 „.UreV ontdekte het Vólk, zoo het een aanmerkelyk gebrek ontdw fe geen vermogen zoude hebben een voorftel ter ver- beS te doen. als geen tyd hier toe te bepaalen. hA.tiïï ,~,t dat door de tydsxbepaaling de macht met WS u g o en omd°ook binrLtstyds, warmeer het nod.g JJordédd werd, verkeringen tc kunnen maaken.
Ik heb my zoo even bv bet appel nominal verklaard, voor ftelline, dat ook het Volk of wel een zeker bepaald ge. eltc van hetzelve zal moeten kunnen beflisfehen , over de lodzakelykheid van verandering in de Conftitutie. Dit heb gemeend met dca aart der zaken cn met de ky ons aange. inen principes te ftroken; dan dit belet niet, dat het Volk, , het wvs is, van dit, aan hetzelve toegekend recht, zoo ■ldzaam mogelyk, en dan nog op deallervoorzichtigfte wyze
i behoren kruik te maken. Ook belet dit ni:t, Burgers ègrefentantent dat wy als Raadslieden der Natie. moeten nraden om aan zich zeiven, of liever aan elk gcdcel e ee» edachtzaam voorfchrift te geven, waar naar hetzelve aica iB ■ uitotffening van dit recht zal regelen; daar toch de Nat.e iet ons overtuigd zal zyn, dat zy zich veel eer dan tot eere erandenng te befiuiten, kleine gebreken, die toch van elke lonftitutie onaffcheidelyk zyn moet getroosten, wanneer y flechts ma'ig gelukkig onder de fthaduw dier Conftuat e a der Wetten zal kunnen leven, zonder eene herfenfehim. niye volmaaktheid na te jagen, en de tust van het Land cn e mate van geluk, welke zy daar onder geniet, in de waagehaal te ftellen , anders dan in den hoogstdrtngenden nood.
En deze macht ter beoordeling van de nodige verandering
ii de Conftitatie, by ons Decreet ftelliglyk aan een tebepalcn edeelte van het Volk zynde geagnofceerd; zoo ^rvajien. nyns achtens , al nu de bedenkingen, welken door verfcbciletie Leden waren aangevoerd, een be-oge der noodjaketyk:eld van eene revifie or zekere tyden, en ter mogelyk ftel.irg /an dezelve binnen zekere andere tydperkcn ; waar van ik het ïtvaarlyke op gisteren, naar myn licht, bercogd heb, en laar van al nu »ie-s verder zal zeggen , om in geene herhalingen te vallen. Maar-dit meen ik, dat het Volk, deveaa borg tegen onvoorziene gevolgen van de eene of jndere dcpaling der Conftituifc, wanneer die door den nood de Lands en de kracht der zaken onvermydelyk mogten zyn, op cei e nate e té bepalene wyie kunnende daargefteld k.ygen. hier m volkomen kan berusten, zoo dat alle verdere periodique veranderingen al nu geheel overtollig worden.
noffman zegt , dat by vermeent, dat de Vergadering than niet delibereerde over dat geer , waar over door nlinSa werd gea ivvfeerd ; neen dat men over een e bepaalen periodiquen tyd raadpleegde; Quey/en en
ae W»f had^ea *ldl immer$ °Ver " lykften geëxpliceerd.
Vitr'insa zegt:
tL kan niet vatVcn, hoe de Burger Hi'ffmin op een zo be(ItalUendén toon op eenigen goeden grond kan ftellen dat Weven van den Staat des gefebils zou zyn afgeweken, atrodictnyns oordeels wel degclyk >s, of 'er na ons ZO even gevallen Decreet, al nu nog termen zyn overgebleven nm al nu no» eenige neriodique verandering der Conftitutie £ ben'Icn dan of de waarborg voor het algemeen geluk, In eeva"l dar eenige verandering der Conftitutie mogt vereisfehen enkel en alleen moet gezogt worden in de voorzicorigo bepalin' van de wyze hoe, en de wegen langs welken dezelve cefu auo moeten worden geetfeflueerd.
En ten deezen moet ik myn zo even gegeven advys inhereren.
Ds Leeuw zegt, dat hy vermeent, dat men zich zei-
S S S 2 "



C 508 )
ve r-f'ioorde aftevragen : zal het welzyn des Volks me, n, dac 'er eene revifie plaats heeft 1 100 ja, as hier aan door het zoo even genoornen Decreet lan, en dan vermeende hy, dat het tot geenmeer'té\ welzyn zoude vertrekken, dat hier toe een vasten •1 werd bepaald.
■■ De Prefident brengt in omvrage, of 'er een v-aste tyd zal worden bepaald? — en wordt zulks negatief geconcludeerd.
Nu word in omvrage gebragt: zal de revifie en het ontwerpen der veranderingen aan een daar toe verkiczcne Geconftitueerde Macht, dan wel aan een Collegie var, Revifeurs worden toevertrouwd ? ''Van Maanen vermeent, dat men duidelyk diende te Bepaalen, of die Revifeurs alleen zouden verkooren wordan wanneer het nodig was, dan of dezelve altoos zouden blyven.
De Prefident brengt het 1. gedeelte van den voordragt in omvrage.
Eenige verklaaren 'er zich tegen.
Nu brengt de Prefident het tweede in omvrage.
Nieuhoff zegt, dat de Kamer der Oudften en eeenlir.ts de Revifeurs daar toe gefchtkt waren. • Hoffman zegt, dat by zich ten vollen konde conformeeren met die genen, welke het door Rfa/ifeurs wilden doen geichicden ; dat hy zeker op gisteren wel had hooren aanvoeren dat 'er ih Vergaderingen, die mobiel waren, zoo veel ge! vaar met ingeleegen was; dan ook moest men met dit alles bekennen, dat, zoo als toen reeds door Vreede, waar mede hyzich ook conformeerde, was aangemerkt, menfehen altoos menfehen bleeven.
Di Mist zegt, dat hy het gewigt der aanmerkingen , .op gisteren door Vreede gemaakt, en nu door Hoffman ge. eleveetd, gevoelde; dan hy moest aanmerken hoe moeijelyk het zoude zyn , dat het Volk, in masfa vergaderd, juist de gefchikfte perfonen verkoor; waarom hy tot concihatoir Voorfloeg, die Revifeurs door het Volk te doen kiezen uit een door het Wetgevend Lighaam daar toe geformeerd dubbeltal van 18. perfoonen.
Hoffman zegt: de Burger de Mist erkende de zwarigheid te gevoelen , om het aan de Gecontinueerde Macht overtelatcn en flocg dus een coriciliatoir voor, dan waar in'beftond dit? om door eene Commisfie, door de Vergadering zelve'te be noemen, dit re doen verrichten—_cn wat zoude het gevold .hier van zyn? herinneren wy ons flegts wat dikwerf in de ouJe 1 dagen gebeurd is; dat 'er eene Commisfie door de meeiderlieid zoude kunnen worden benoemd, zonder dat zelfs deminder- ' zoude behoeven te (temmen.
Van de Kaïtcele zegt, dat men in het Plan der i\ 1 è> Reyifie eeiiiglyk.^an de Geconftitueerde Macht had'
toevertrouwd; vermids daar alle Macht uit dien boezem 1
voorkwam , dan thans daar het bepaald was, dat het <
aan 't Voik en' die Mach; beide zou ftaan, vermeende 1
hy, dat het Plan den 7e en dus de Revifeurs moesten! worden gevolgd. -
De Prefident zegt, dat, daar eenige Leden zich voor de Geconftitueerde Macht, andere^voor re. Vireurs verklaarden, hy by appel nominal de zaak zoude doen beflisfehen.
Van Hooff vermeent, dat het geval tweevouwi» was daar de veranderingen door het Volk, en door de Geconftitueerde Macht konden voorgeflagen worden; dat Ju ook omtrend de beoordeeling in die beide gevallen distinctie behoorde plaats te hebben.
De Prefident herhaalt zyn voorftel, inftituè'eren-
de hierop het appel -nominal: eu wordt by
meerderheid belhoren, dat dit door revifeurs zoude geleideden.
Bosch vraagt, of niet in de extenfie'zoude worden geheld, door het Volk te verkiezen.
Jen Berge zegt, dat dit niet gedecreteerd was.
Onderfcheiden Leden beweeren vry hevig, dat dit dadelyk gedecreteerd was; terwyl anderen het tegendeel ftaande houden. 0
Van Marle requireert hier op het appel nominal.
j £?°ffuKf ' dlt een zaak was' welke zoo duidelyk fprak, dat dit nimmer in appel k#nde worden gebragt.
Gevers ftelt voor, om te bepalen door Kiezers, d»or het Volk verkooren 2 —— en wordt aldus gearrefteerd. Pitringa zegt:
Ik heb by myn zo even uitgebragt advis reeds te kennen gegeeven , dat ik de waarborg der duurzaamheid en veilig, beid der Burgcrmaatfchappy vooral ook daar in mee. ne te vinden, dat in het Maatfchappelyk verdrag met de erkentenis van 's Volks Recht ter verandering der Conftitutie of van eenig deel derzelve gepaard ga, de bepaling van eene voorzichtige voet en wyze oP welke hetzelve zal moeten worden uitgeoefTcnd.
En het is ep deezen grond, Burger Prefident! dat ik in -oEfideratie geeve, of'er niet eene Commislie uit het midden lezer Vergadering zal moeten worden benoemd, om aan ons ~p te gecven en voor te dragen, de gefchikfte middelen en negen mitsgaders de nodige bepalingen, welke, na haar in. stenv by de Conftitutie zullen moeten worden vast?efteid. 3m aan jet Volk en aan de Maatfchappy aan de eene zydè erze verrecht te verzekeren, zonder aaa den anderen kant lerzelver rust en. veiligheid lichtvaardig en nodeloos in de vaagfcaal te (te len; terwyl ik op de deliberatie ovfc deeze nyne propofitie infteere.
De Piefi:ent ftelt voor, om, daar nu printipes waren vastgeftdd, het overige vaa dezen luu Comm.'sionaal te maaken, gelvk ook dit roodtel:.—— concludeert conform, en benoemt >aar toe de Burgers Queyfen, de Mist, van Mauwt , de Leeuw en Styl.
De



( 509 )
De Vergadering gaat nu over tot den VI. Titul.
Tweede Afdeeling. Art 557. wordt conform' geconcludeerd. Art. 558. wordt in deliberatie gebragt , lui'
dende: , ,
„Dit wordt genoemd de Breede Raad, en worden d! Leden daar van, volgens de bevolking, door Kiezeri vetkooren, welke dezelfde vereischten moeten hebben, en dez.lfde verklaaring afliggen, als hier voren omtren de Kiezers, Are. 49. en volgende, is bepaald.
De nadere redactie van 7. gelezen zynde , zeg Qutyfint I Dat, naar zyn inzien, dit onderfcheiden zaken zyn.
De Prefident brengt het eerfte gedeelte in om vrage. ■
Blok zegt, dat hy 'er volftrekt tegen was, zoo me daar door wilde'verftaan, dat 'er meerder dan eea Co legio zoude beftaan.
■ De Preddent brengt in omvrage, om den Titt van Brceden #<Wtcrejeér.eeren; —en concludeer conform.
' Art. 559. wordt in deliberatie gebragt, luider de:
,,In een Departement van 30,000 tot 50,000 lnwooi ders wordsn in elk District tot het Departementaal B ftuur verkooren zeven Leden.
' In een Departement van 50,000 tot 100,000 Icwo ners in elk District vyr Leden.
In een Departement van 100,000 tot 150,000 Inwoont in elk District vier Leden. ;
i . 150,000 — 200,000 drie Lede
, -— 200,000 —250,006 tweeLedc
; .. !—.— me.r dan 250,000 één Ltd.
De nadere redactie wordt gelezen.
Van'Marle zegt, dat de beide Commisficn differeerden in li getal der Leden; hy ftelde dus voor, dit in advys te houd ' tor dat de werkzaim&eden der D parremen taaie Beftuur zouden zyn bepaald, ook byzonder,■ tot-dat men, omtre de Financiën had gedecideerd, namentlykover de Gewestely Hmishoudelykc Finantien.
Couperus zegt, dat hy ook vermeende, dat dit in a vys moest werden gehouden , tot dat de Departement leVerdeeling nadei zoude zyn bepaald. — En wordt cc form gedecreteerd,
Waarna de Vergadering vvo.rdt geadjeiwneeïd."1 morgen ochtend ten 10 uuren..
Zitting van Vrydag den 31 Maart 1797. Voorzine"r-*fK. VV. de Rh oer. Een quartier na tien uuren wordt de Vergadering geopend. Det Notulen 'worden, gelezen en goedgekeurd. Eene Commisfie uit het Cammitié der Marine . verfchynt ter Vergadering ,en doet ,by monde van j 'den Burger Rom, rapport.
1. Op het Request van L. Boon^r.. verzogt hebbende [ prolongatie voor den tyd van 436 Maanden van de
aan hem, op den 13. October Ld: verleende permisfie tot uitvoet van 21000 Ryksdaald'ers , ter betaedmg van t 400 lasten Rog ,e, naar Libau , {zie D. er eet van .23 Maart 1797) ,ad?yfeert het Committé favorabel, alzo
'er gecne redêhen-exteerden om dit ie weigeren : •
conform be'lloten.
2. Op Ir.t RequRt van L. Th'óne , tot invoer van 1000 Carabynen ,' zonder betaling v2n inkomende regten, {zie Decreet van den' 27 Maart,) advyfeert het
n Committé declinatoir , als ftrydende met het prin1- cipe dezer Vergadering , waarby zy gedeclareerd heeft, dat zy'zo veel'mogelyk de InlandftBé Fabriccuen zat favorifeeren, en in 't byzonder met haat genomen De1 creet, ,waarby .zy .de Geweer Fabncq te 'Cuiienburg
d aan de zorg van Nederland aanbeveelt: conrorm
befloten.
3. Op het Request van G. Donur.er en de Suza, om t< onder de gewoone cautie in diverfe kleindere'* partyen
12000 Bos/en Roey-Yzer naar Portugal te zenden (zie 1- Decreeb,van den 24 Maart) •advyfeert' het Commitié,
:'• onder de gewoone bepalingen ,favorabel: conform
befloten. jl o- 4. Op het Request van J. Hegman van Maasbergen, te Utrecht., om eenig Zilverwerk ie zamen getanxeefd :rs op/3i2 • 15 - o naar Bruggeji in Vlaanderen temogen voeren, {zie Decreet van den 24 February,) advyfeert n. het Committé favorabel onder de daarby bepaalde midn. fen:— conform befloten.
5. Favorabel, op het Request van J. J. Breemer c. f. verzogt hebbende, dat met opheffing der 2 perCc. voor ez:ia-Conyóyge'den- en ex'fa-Last en Vci'geld op 't Articul der Óost-Indifche Ca-oet-e Lgwaaten en Hengaalet fehe Stoffen geheven wordende, voortaan i^perCt. o er en de rec'e waaide der gemelde goederen voor inkomende CD, Rechten mag werden betaald {zie Decreet van Jen 14 2| February) conform beiloten.
. Hierna worden gelézen en in deliberatie gebragt . de Vo lgende Stukken :
Eene^Misfive van het Provinciaal Collegle van Policie , * Financie en Algemeen Welzyn in Geldeiland , geichreA' ven tè Arnhem, den 27 dezer', daar by ter kennisfe der ■ Vergadering brengende, dat voor het Gerigt var, OverBetuwe ongedecideerd was hangende zekere lommunii0£' catoire Procedure tusfehen jshart Aalbers en IVesfel BU)t•'horst, Ingezetenen van Huifen, Lande van' Cteve, rtr I' S s s 3' ■ •'■ . •" etfee



( 5«o )
eenre en Anthony Gerrits Ingezeten var. Over-Betuwe ter andere zydc , over zekere^ Re$*-- Aak , welke byde parthyen in den Rhyn, ter occafie van den.Ysgang in den Jaare 1795. fuftineerden te hebben opgevist, dog welke hangende gemelde procedure deor voorn. Il'eifel Boekhorst en zekere Willem Smit op eene clandtftine wyze was weggehaald en naar Huesfen vervoerd; dat den Amptman van Over-Ketuwe zig erver deeze fchending des territoirs aan den Rigter van Sevenaar, waar onder Huesfen behoort, had geadresüerd en den clandestinen vervoerden Aak gereclameerd, dan dat van dezelve in fubftantie tot antwoord bekomen had, dat de geene, die een nader regt dan Wesfel Boekhorst tot den qutftieufen Aak vermeende te hebben, daar over te HSisfen zyne Actie moert inftitueeren, ten valken einde dan de eventueele verliezer van-den Aak tegen den 1 Odtober voor het Gerigt te Hcusfen ediétaliter was geciteerd; dat de voorn, Amptman daar van aan hun had kennis gegeeven en verzogt , dat zy daar in zoude gelieven te voorzien. Dat zy geen ogenblik haddsn gehaefiteerd om aan dat verzoek te voldoen , en zig ten dien einde zo by den Rigtervan Sevenaar a's hy deho6e Regeering 's Lands van Cleve hadden geadresfeerd , biïj ot extraditie van den Aak te obtineeren , dog dat zy daarop geen voldoenend antwoord hadden bekomen.
En houdende de vootfz. Misfive wyders klagten o.er zekere Schlar-horst voormalige Landfchryver der Heerlykheid Miliingen in den Quartiere van Nymegen, den Furst v*n Hohenx.ollern Grave van "s Heerenberg toekomende , welke zig by de aannadering dïr Franfchen van daar had geretireerd naar zyne geboorteplaats lLa ren by Wefel, en met zig genomen de Protocollen van gemelde Heerlykheid, waar door de Ingbeienen in de grootfte verlegenheid gebragt waren gewoiden en zig daarover hy hu,n hadden beklaagd, dat zy deswegens aan het Koninglyk Piubfifch Landgeiigt te Wezel hadden gefchreven met verzoek om gemelden Schlarkorst in civiele bewaring te nemen , de Prothocollen , Signaten en overige Chartres der Secretarie van de Heerlykheid Miliingen over te nemen , en aan hun met refuiie van kosten toe te zenden ; dog dat zy den 16 Sept. des afgelopen jaars eene rescriptie van welgemelde Landgeiigt hadden bekomen , waar by het zelve fmnce kennen had gegeven , dat de papieren in questie in verzekerde bewaring waren genomen, dan dat gemelde Landfchryver Schlarhorst gedeclareerd had, wel te mogen lyden dat die papieren naar Wezel in zekerheid wierden gebragt, naar in de extraditie niet te kunnen bewilligen , vermits hy nog gewig'tige preréniïen ten laste van den Heer der Heerlykheid Miliingen had, voornamenlyk, ingeval hy zynen van denzelven zo duurgekogte post als Landfchryver niet verder beklecden konde , dat zy wel hadden getragt gemelde Gerigte van de verkeerdheid dier fuftenue te overtuigen, dog dat alles was geweest yrugteloos en te vergeefs, verzoekende derhalven de intercesfiedezer Vergadering, teneinde eene billyke voldoening aan hunne juiste reciames en redres in voorfz beide zaken te obtineeren: — gefteld in handen der Com¬
misfie van Buitenlandfehe Zaaken, om cozfideraticn
ïft advys.
Eene Misfive van het Committé te Lande, berigtende , dat het bekend is', dat onderfcheiden Dorpen van Bataafsch Braband, welke door den Oorlog geleden heb. sen, zich, zo aan deze Vergadering als aan hun hebben ;eadresfeerd, met verzoek, om remisfie , in confideratie levende, en verzoekende, dat deze Vergadering, omde entraves, die daardoor aan de Financien worden toe?ebragt , een vasten termyn mag worden bepaald , na welken , noch by hun, noch by de?e Vergadering meer dergelyke Requesten zullen worden aangenomen, maar juiten deliberatie gehouden; ftellecde voor om die ternyn te bepalen op den 1 Jujy aanftaande: — aan van Leeuwen1 c. f.
Eene Misfive van het Committé der Marine , te kenlen gevende, dat dc Capitein E.Lucas , in qualiteit van Schout-by-Nacht, gecommandeerd hebbende de expediïe naar de Oost-Indien , zedert eenige dagen alhier was ;earriveerd, en een nader Rapport omtrend den toedragt iezer expeditie had overhandigd, met emftig en aanhoudend verzoek, dat zyn gedrag ten fpoedigften mogt ivorden onderzogt; gevende het Commi't é dus in overweging of de Vergadering , aangezien zulks insgeJyks den weosch. der Naiie fcheen te zyn, niet zou kunnen goedvinden, een Krygsraad te benoemen, ten emde het ge» irag vari E. Lucas , als mede vaa de verdere Commaniaiten en Officieren tor gemelde expediris behoord hebbende,-re onderzoeken; hebbende het Committé intus'cben gemeend aan gemelden Schout by Nacht Huisarrest e moeien gec.ven, zynde dezelve, aangezien deszelfs ej Lichaams gt'fteldheid , gelogeerd op het Huisin t B • én'! — geStra in hahtidp van de Burgers de Mist. bvo. e van Eek, om, na daar over met het Comniite der .Marine te hebben geconfereerd, der Vergadeing te dienen van confidcratien en advys.
Len Request van Valentyn R/iule, verzoekende om * ,yn penfioen. in ZwitferJand, zyn Vaderland, te mogen 'erreeren , en Paspoort derwaards: — het eerfte geren'oyeerd aan 't Cmmit'é re Lande, om daarop, inge'olgehet Decreet, te dsponeérên f<tërwyl"het overige -eizoek, wat het Paspoort betref-, is gehouden in advys.
Een Request van F. Rob.iy , zich beklagende , tc Delft ils Mr. Schilder geweetd te zyn , offchoon hy aanbiedt
tyn proef , even als alle anderen , te plaeiteeren : r
'erenvoyeerd als eene domefttcque zaak, aan Holland.
Een Request.van den Comraioileur Wagtendorp, het welk, als niet goed gezegeld zynde, geen poinctvandeiberatie heeft kunnen uitmatten.
Een Request van E. Knipfehaar c. f., expediteurs te Arnhem, zich bezwarende over de orlangs gearresteerde 1'ublicaiie, omtrend het tranfitoir recht, verzoekende iaarin voorziening en verandering : — aan Stoffenbcrg
Een Reqeest van den Burger Lint, Ba'aaf, om gratificatie: — aan de Commisfie tot de Bataven.
Eenige Requesten, om Paspoorten: geaccordeerd.
Brenger



( 5» )
Branser doet- namens dé Comimsfiï va". Financie*rapport, óp de Misfit v*u de llepreientantsn van Zeeland, zich geêxcufeérd Hebbende van het accep:ee:eu der Asfignatien Op hun.,_ aan de crediteuren der gewezene Admiraliteit at te geven, en het amervolgen met betaling derzeive , m _mindering hunner Quota in de Petitie van sMillioenen, 'fustineere.ide , dat zy in die Petitie mets meer fcnuldis zvn; dat zy gemelde Asfignatfen echter gaarne tffflen actóptéerenommet betaling te agtervylgen, zo tfte betaling'm?g (trekken in mindering hunner ÖUOt'a in de Petitie van io of 60 Millioenen:
AJvyfeerende, dat, daar zy , om het gewigt dezer zaak, hebbende goed gedagc, deze Misfive, om confidenties cn advys , aan het Committé der Marine, te zenden, dit advys, ais zeer belangryk, en de fustenue yan die van Zeeland tcgenfprefcende, aan de Vergadereing .mededeelea ,. en , ïr-evoige daarvan, declinatoir moeten adv yfeeren.
Dg Prefident ^th in confidentie, of de Vergadering zich met het rapport kan conformeeren i
' MM zégt, Ml het Rapport wel waardig is, on eens nader te wórden onderzog:, als dreunende naar zyi inzien, op dubieufe' gronden'; en dus voorftelt, om üe Rapport te doen drukken.
Braneer zegt, dac hun rapport is gebafeerd, op de infor tien door het Committé dei Marine aan hun gefuppedl teerd.
Geevcrs ftelt voor, om het/rapport op het Bureau t leggen, en intusfehen te houden in advys. ■ °De Beven» zegt, dat hy, ter befpoeJi;-ing dezer zaak, af Wyeeren moet, om dit Request op het Bureau te leggen, e Biet te doen drukken; want dat, hoe hier ook pp mag belle 'ten worden', de crediteurs moeten betaald worden en, zondt enrcchtvaardizbeid, met langer kunnen uitgefteld worden -dat d-z' Menfehen, tot het doem der Leverancien, pennin.se hebben moeten opnecmen tegen hogen intrest, en dat zy i 'intrs', eïduurój al dien tyd hebben moeten betalen-; 01 welkereden hy op eene fpoedlfee afdoening inftecrdo, w; die Menfehen 'er de dupe van waren.
De Prefident proponeert, ingevolge van dien om dit rapport ter lecture op het Buraau te lej gen , en tot Dingsde-g aanftaande in advys te hoi 'den: — en concludeert conform.
Be Be veren rapporteert, namens de daartoe b noemde Commisfie, op het Request van C. II S&ef, verzogt hebbende antidateeting van zyn Pei fibcnv-acTte, om namelyk, daar .dit legt opgeflote ia het Decreet, ten dien opzigten genoomen, b verzoek van den R?questraiit te accordeert pro luceer. nde tot dat einde een Concept - ü creet: conform befloten.
De Prefident doet, namens de commune va,. BiihenhiUfche zaaken voorlezen eene Misuve van den. Minister M^r te Parys , conformerende zyne mede gedeelde overwinning door de Arme van (taliën* op die van Prins Carel bevogten : — .aangenomen voor Notificatie.
De tydelyke Prefident ter Vergadering verfchenen, en de N.nulen gercfumeerd en gearresteerd zynde, worden de deliberatien over het Plan yan Conftitutie vervolgd. Art. 560 tot 564 worden voorgeleezen , lui-
A't <;6o ,, De werkzaamheden der Kiezers, Art. 537. ■ vermeld, zullen voor de eerfte reize door het Departe1 mentaal Beftuur, het welk by de aanneming der Cónft ; turie in elk Departement zal plaats hebben , bepaald . 1 worden, doerf volgens de gronden dezer Conftuuue, en op approbatie van het Wetgevend Lichaam.
Art 561. „ Het gemelde Departementaal Beftuur zal
• ten dien einde deszelfs aemaakte Plan van die werkzaamheden binnen agt dagen , na dat het Wetgevend Lichaam zitting heeft genomen , aan het zelve inzenden.
1 Art 562 Het Wetgevend Lichaamzal dit Plan, bina nen vier weeken, na den ontvangst van hetzelve ,goedt of afkeuren." ' ,. .
An 563. „ Binnen drie weeken ra de goedkeuring zal het nieuw Departementaal Beftuur moeten worden ver-
• kooren, en zal het zelve binnen veertien dagen daarna
1 zitting neemen." , «. An ^64. „Tot Leden van het Departementaal Be-
e ftuur zyn niet verkiesbaar die Perfoonen, we.ke by Art. 89. in dén Titul Ha het Wetgevend Lichaam genoemd
>. zvn-"
n Vervolgens wordt de redaftie.der Commisfie van l' zevenen geleezen.
i; ' Gevers zegt, dat hy zich met deze laatfte re lactie con» formeert, en wil dat deeze Articulen zullen worden ie weggelaten. ■ ,
2 fan Marle zegt, dat 'er een groot onderfcheid is tusfehen V «e Articulen in advys te houden , en dezelve geheel
w-a te haten. Hy was het nog niet eens met de Commislie l, van zevenen, dac men , zonder de gementioneerde Rapporten a. af re wanen, geen; bepalingen zoude kunnen maaken; dan, l ook vorderde de Vryheid en Veiligheid der Ingezerenen, dat niet door het Wetgevend Lignaam, maar by dc Conftitutie daar omtrend bepalingen dieaden te worden jvastgcteld. e* W*n Hooft zegt, dat de weinige tyd .welke de Commislie van Zeve.icn gehad had welke haar byiu geene tl- andere «legenheid gegeeven had , dan om het Plan der fh een-en twintigen door te leezen , oorzaak was,dat zy et Biet dan flegrf met een woord hadden kunnen aanmppen , • wat 'er gedaan moest worden, j. Oneyfen zegt, dat hy eetiiglyk het woord vwj, om een cnTut te ickvttico, Ww de Commisfie vau /cvenc-u^o-



( 5" )
vallen was, die der een .en.,twititigen had nimmer het oogmerk gehad, om.te ftellen, dat de DepartcmeritakEeftuuren zelfs Reglementen z :>udc' v'êrvaardigen, maar wel ; dat zyeen Plan zoude formeeren, het geen dan naderhand, door het Wetgevend Lichaam zoude worden geappiobeerd.
Fan Marteit zegt, dat naar het gevallen Decreet, waarby de Mn en Ondeelbaarheid ook b.etrekkclyk op her jnwénrffl'Bt'ftttót was'gemaakt, de inhoud van deezen ti-ti! onmogelyk ^bo konde blyven i'éalt hy door-de Commisfie- van'Qonftitut-ie was vervaardigd-; dan-echter werden 'er by de Acte van Conftitutie.- diens aangaande 'bepalingen yereischt, hy zoude dus voorfteilen , om deeze Articulen rader Commisforiaal te maken, '
De Mist zegt, dat hy over het geheel de confideratien zo» van ygp Marle als van yan Manen appuicerdc; dan gelooft, dat her benoemen van zodanig een Commisfie voor als nog Wat prema uur 'zoude zyn , Voor cn aleer de principes bepaald ' waren; v.'aa om hy 'er liever voor Zoude zyn, dat dit word •in advys gehouden. . .' ,v i
Fan de Kastcele zegt, dat het hem voorkwam, dat twee .oiideifcheidene zaken thans het object der dehheratien uitmaakten.;, de vier Articulen in questie behelsden 'niets, dan de .Werkzaamheden der Kiezers, en het vervaardigen'van een Reglement hier op betiekkelyk. Dc .C-mmi>iii van Zevenen had vermeend deze Articulen weg tc laten, daar dit, naar haar inzien, afzoude hangen zoo van de Departementale verdeeling als van het geen omtrend de finanticn zoude' beraamd worden; dan hy moest opmerken, dat dit twee onderfcheidenc zaaken waten; men zoude immers de werkzaamheden der Kiezers kunnen bepaalen , zonder voor als nog die der verkool ene vast te hellen; dan echter vermeende hy , dat ook hier aan , zonder dat. de grootheid der ' Depattementen' bepaald was, konde Worden voldaan; waarom hy zoude voorfteilen , die Commisfie te verzoeken, een fchema dier werkzaamheden te bepaalen ,als ook tot welk zoort van werkzaamheden, als by voorbeeld ceconomie &c.,-dezelve zich zouden uitftrekken.
MèJRfn zegt, dat hy appuyeren moest het door ven de Ka-
Peeie. voorgeftelde.
De Leeuw zegt, dat het.'er zoo verre van af was, dat de Commisfie van Zevenen zoude gewild hebben, o n het vervaardigen van een Reglement voor de Departementale beftuüren aan het Wetgevend Lichaam over te laten; dat zy juist het tegendeel gefteld had; dan de v'on:,mhfie van tne. was in dit idee gevallen, b'ykens, het 605 en andere Articulen.
Van Manen zegt, dat hy niet kan inzien, waarom men'niet VO'.>rt zoude kunnen saan , immers behoorde de Vergadering , cci'st bcvooieiis een CrimmisforiB.il daar te (tellen , om' dc werkzalmheden der Dtpürtementale Befluuien tc bepaalen; ook hor.g ïé wyze van verkiezing niet vau de Departementale • grootheid af.
Qa,e\/en zegt, dat hy èn het geavanceerde van van de v Ka lle Je en dat van fhfi Manen appuyeerde, daar men
Ter Dr.kkeryc van VAN SCr'ELLE & COMP. in de MAAGF.
eerst de werkzaamheden bepalen moest, zoude de Com'^ misfie met vrugt werkzaam" zyn.
Fan Hooff zegt, dat men eenige generale gronden zoude kunnen daarftellen.
Fan de Kafleele zegt, dat, wat de Finantien betrof, de Commislie met de zaak der oude fchulden belast, in de volgende week'zeker een Rapport hieromtrend zoude -uitbrengen.
Ee Prefident ftelt voor, om deze vyf Articulen in advys te houden, met vastltelling nogthans vau het principe dat de verkiezing altoos door Kiezers zoude gefchieden: cn wordt conform geconcludeerd.
Art. 565. word in deliberatie gebragt, luiden* de:
„ Leden van eenig Gemeentens Beftuur, of eenige Ambtenaaren , welke aan de Republiek , of het Departement , in het gemeen, of aan eenig gedeelte van het laatstgemelde in het byzoflder comptabel zyn, worden gehouden, wanneer zy, in het Departementaal Beftuur verkooren zynde, daar in zitting neinerf'fvan hunne Post afftand gedaan te hebben.
De redeactie der Commisfiie van Zevenen gelezen zynie, zegt van Marle: \ „ . Dat het Articul aan zeer veele zwaarigheden onderworpen was , zoo de werkzaamheden ook opzichtelyk de Finantien niet waren bepaald.
[liet vervolg van deze Zitting in ons volgend Nummer.}
Beknopt Extract van de Zitting van Donderdag den 6 April 1797.
Eene Misfive van'het Provinciaal Beftuur van Zeeland,zich bezwarende omtrend het Decreet van 24 February, omtrend de acceptatie der Asfignatien ter betaling der oude Adnairali. teits fchulden: —- aan de Commisfie van Financie.
Eene Misfive van het zelfde Beftuur, zich bezwarende over riet Decreet van 27 Febrnary, omtrend de atiehaffing van 'C techt van Exue; — aan de Mist c. f,
Eene Commisfie uit het Committé te Lande brengt eenige Rapporten uir. 8
Aan de orde van den dag zynde het favorabel rapport van Hartog c f., op het Request van Eigenaars en Geinteresfeerlens in Buskruid Fabricquen, wordt het zelve in deliberatie jcbragt: — cn conform gearresteerd.
Auffmorth doet favorabel rapport, op het Request van de Municipaliteit van Niervaard, gezegd de Klundert,. tot de iffchafBug van zeker Veer- of Bruggeld, mits de Supplianten le Heul of Stcene brug voor haar rekening onderhouden: _ :onform b: floten.
De delibera'ien over de Rechten en Plichten worden hervat m ten einde gebmgr, waarna de Veigaderinj in een Committé Seneraai wordt veranderd en gefcheiien tot morgen.



C S Lr X H E J D , V B.I H E l D, BROEDERS C' H Jg:
DER HANDELINGEN VAN DE
WJLTXOW JLJH.M FMS J!L JD JE M % J$T G
REPRESENTEER. ENDE HET VOLK VAN NEDERLAND; N°. 465. Vrydag dm 7 April 1797- Bet derde Jaar der Bataaffche Vryheid,
Nationaale Vergadering. r
Vervolg der Zitting van Vtydag, den $\ Ma Art 1797.
Voorzitter: K. W. de Rh oer.
'"Vervolg der Deïiberatien, over de nadere re- ! dactie van de Commi&fie van Zevenen, betrekljk den 565 Articul. ,
De Mist zegt, dat het zeer bezwatrlyk was, die Anicul te arresteeren, zoo als het lag, daar zich bier dezelfdezwarighe. ] deu opdeeden, welke bevoorens by de verkiezing der Lcuen , tot het Wetgevend Lichaam waren geopperd; waarom hy voor- , ftelde, of wel om het zelve nader Commisforiaal te maken, cf wel om het in advys te houden.
Vau Hoofftegt, dat hy niet konde adopteeren de Helling in dezen Articulvervat.dat hetDepartementaal Beduur zyne fesfie flegts eenige weken zoude houden, en dan weder door een ander Lichaam vervangen worden; hy vermeende dat, daai het niet dan Adminiftratief zoude moeten zyn, deszelfs Leden uit een klein aantal perfonen zouden moeten beftaan, welker fesfien permanent behoorden tc zyn.
Van de Kasteelt zegt, dat de aart der zaake de permanen.ee vorderde; echter mogt hy wel zien, ten einde allezwanèhcien voor te komen, dat het zelve Commisforiaal werd gemaakt, ■ Van Mannen zegt, dat hy 'er niets tegen had, dat het zoo wel als alle de overige Atiiculca van. dezer, litul Commisforiaal werde gemaakt, mits nogthans dat bevoorens eenige hoofdgronden bepaald werden. ' De Prefident ftelt voor, om de beide redactiën van dezen Articul Commisforiaal te maken. Be Leeuw wilde dezelve liever in advys houden. Ter, Berge vermeende, dat men eerst behoorde te decidee-
. . V. i-)l£JSL.
:n of het een;verkaren Lid vry zoude ftaan om te mogen be., anken.
De Pre/idem ftelt voor, om ook ditCommisfó•hsl te maaken, en dit alles te ftellen ia handen
ran* Middtrigh c. f : en concludeerjhüzo;
vordende Art. 566. in handen van dezelve geteld, terwyl Ait. 5Ó7. en 568. conform gear'est.erd worden.
Art. 569. word in deliberatie gebragt, kilden? le:
Tot Leden van het Departementaal Beftuur zyn aleen verkiesbaar Stcmgeregtigde Burgers, die den oudtrlom van vyf en twintig jaaren ten vollen bereikt heb>en , binnen deeze Republiek gejooren , en zederd de aatfte zés Jaaren hunne vaste woonplaats hebben b.nnen het Departement, waar de verkiezing gefchied.
Ik geve in bedenking, of, zo men al reden vindt, om de voorden in dezen Articul — en zedert de laatfte zes Jaaren mnne vaste woonplaats hebben Vinnen hst Departement, vaar . ie verkiezing gefchied, ——— 'er in te laten ; of men echter met betrekking tot de eerfte verkiezing hieromtrent niet eene exee-ptie behoort te maken?
Ik kenbraave Burgers, die, om de;vervolgingen over hunie Patriottifthe denk- en handelwyze te ontgaan, genoodzaakt zyn geveest, de eene Provintie met de andere voor hunne woonplaats te venvisfelen — die Burgers hebben veele opofferingen gedaan, hebben, na de Revolutie, met veel yver aan de zaak des Vaderlands gearbeid, doen dat nog —— en itze zouden door deze cn andere-bcpaalingcn, overal onbruikbaar gemaakt worden — zy zyn dan onbruikbaar op hunne voorige en tegenwoordige woonplaats.
Stoffenberg zegt, dat hy 'er by konde voegen , dat door deeze cynofure die lieden genoodzaakt zouden zyn hunne Posten neder te leggen, ea men dezelve dus aan den dyk joeg.
T f t . . O*



C 5»-4 )
De Prefident brengt.het door Ev.ti voorgeftelde in omvrage.
Van Marle zegt, dit dit tegen de voorige Decreten
/oude inloopen.
Evers zegt:
It moet op net gezegde van den Burger van Marle repliceren — dat ik ook van de zodanigen fpreek , die in 1793 , wanneer een gedeelte vin ons Liet door Dnmourier geinvaiteri, en naderhand weer voor de onzen geruimd werdt , verpligt waren , hun woonplaats ie verlaten; en elders in ons Land een verblyf te zoeken.
Ten Berge zegt, dat hy geloof:, dat de vraag in deze was, of de Articul, zoo a's die lag, op zich <elve heilzaam was ? En hy vermeende van ja , daar particuliere gevallen geen invloed op de Connkutie moesten hebben.
Van llooff vermeent, dat, met het maaken van eenige uitzonderingen , alle de zwaarigkeden zouden worden opge. lost.
Jasten zegt, dat hy voor hem wel mogt zien, dat die woorden werden wesgelaaten.
Keker vermeent, dat men dezelve Cynofure moest volgen , als omtrend het WetteveaJ Lichaam bad plaats gehad.
Dt Secretaris leest daarop de Articulen , welke daarop betrekkeiyk waren, voor.
De Prefident ftelt voor, de Jaaren van inwoning op 10 te bepaalen. Van Marle wil die op 15 bepaald hebben.
De Prefident inftiiueert het appel nominal, of wel 10 ot 15 Jaren? — Eu wordt tot het laatfte beflooten.
Har: og zegt, dat hy van gevoelen is, dat deze bepa1'ng .niet betrekkeiyk gemaakt kan worden tot de eerfte
Jaaren.
jfteeyfe» zegt, dat hy jukt v?n een contrarie gevoelen zoudè zyn, cn deze uitzondering als nadeelig befchouwen.
Greevs zeg', dat hy vermeent, dat 'er uitzonderingen dienden plaats te hebben betrekkely'; hun, welke ter zake van vervolgingen zich buiten hun Departement hadden moeten begeven.
V De Prefident brengt het door Hartog voorgeftelde ia onwrage.
Ten Berge vermeent, dat 'er geen exceptie te pas kwam, daar de Wetten algemeen moesten werken.
Vin Hoeffr.e%t, dat die exceptie niet was ten voordeele van oyzondere Perfjonen, maar van den La-de.
De hein* fte't voor , om het door Hartog vergefhgene te fieilen in handen der Commisfie tot de redacde, om ook dit Atticul verder te extendeeren.
Van ie Kasteele appuyeert dit, zeggende, dat, zonder hter door eesigzints een ts re voaren genoo^ncn Decreet tc willen rapporteeren, dit ook wel byzonder met opzigte tot de Departementale Gerichtshoven diende te'gefchieden.
Van Maanen vermeent, dat de zwarigheden uit den weg waren te ruimen , zoo men die gecnen *er van uitzonderde, welke zmts de Revoiu.ie waren werkzaam geweest.
Queyfen herhaalt het zoo ftraks door hem geavanceerde. Verkees zegt, dat hy zich hier mede ter.fterkftcn moest conformeeren.
yan Marle zegt, dat, door de veranderingen in deDcparte. menten, 'er driedubbelde kunjige Lieden in zouden vereiseht worden ; iets , het'welk voiftrefct vorderde, dac de Leden van dat Beftuur ten uiteiften kundig waret.
Hartog zegt, dat hy 'er zoo veele zwarigheden niet in konde zien; dat 'er al eens een enkeidc buiten het Departement vctkooten v erd , mits hy maar kundig wa?,
Bicker ftelt, als een conciiiatoir, voor, om 'erdedusdarngen van uittezonderen , welke zien, zoo uit hoofde van vervo'ging te vooren, al's wel zedc-rd, uit hoofde van het waarneemen vsn eenigen pubiieken temporairen prist, zich buiten hun Departement hadden moeten verwyderen.
Van Hoof/' zegt , dat "er geen uitzondering gemaakt zoude worden, als omtrend dezulken, «e.ke genoodzaakt waren geweest, zich buiten hun Departement te begeven.
Queyzen zegt, dat hy dit idéé r.iet gevat heeft. Van de Kasteele zegt, dat het hem voorkwam, dat het voorftel van Hartog tweeledig was : opzichtelyk de verkiezing der D^partementaale Beftnuren , en ook betrekkeiyk de Gerichts - Hoven ; dat het ee^e Comisforiaa:, en op het ander uitzondermgen behojrden gemaakt te worden.
Van Marle zegt, dat hy zich met het eerfte we! konde conformeeren; dan oprigrens de Gcrichrs—Hoven, dit maakte thans geen point van D:libCT3fie uit , hieromrrend be.hoorde men een byzonder voorftel te doen.
2c» Berge zegt, dat met betrekking rot de GerichtsHoven 'er bevorens reeds een Deereer genomen was, het geen ten vollen gemaintineerd moes: worden . ook zoudé hy'er volftrekt tegen zyn , dat, omtrenr de Dtpa tenientza'e Béftnnren , eenige uitzo dering werd gemaakt; neen, maar hy wilde, dat het zoude blyven zo'> as nu gefteld was, echter niet een additament omtrend hun , die in 1-87. genoodzaakt waren geweest, ceiel.e te verlaten.
Vitringa zegt:
Ik mee: ten fterkften' anpnyeren de ïf flexie van de Burger» Hartog cn van de Kffeele, tereL-Wtrekking tot de verfischte inwoning der Leden vaa de H-oven vin Juftitiein derefpeétive Departementen, ter dezer gelegenheid gedaan.
Ik heb hierover reeds in de D scusfien te < oren iryn gevoelen geuit; en de grond van tegenferask *ier Lt tea, die bierin vaa my verfchilden, berustede hoofJzakeiyk daar op, dat men ten behceven van eenige PerLnen of iadividus geene veranderir;g
in



C 5i5 )
Sk by het Regierat, waarr,npai[.e^4 f"at hbyde «
ee£ï.d« fchnftelyke propoütie te doen.
u!t de vot.ge Decreten waren voortgevloeit. Z>, ftelt voor, om uitkeringen te
begeeven.
v~ Castrcv vraa-t, wie a^s dan decideeren zoude, dat di; £S «kef, óm de vervolgingen te entgaan,
waren uitgeweken ?
j ..... Btwf dat hv de refiexie vanV« Castrop wal de zy-
Aasten zeït» aai uy u Vereadeime goedgevonden,
S emieciK voorkwamen , te royeeren.
k -w-^k met d' eonft tutte vernietigd wordende, -y
daar zy dan , «•r^JJg , verkiesbaar zouden K^wK Ï cf- den' dienst des Vaderlands hadden t«egeweid.
yj« Present herhaalt zyn voorftel.
de vrorden uitrukt, dat geen* tot gn un** Dfi_ cp de jor.gf.c RevoiUtie.
nir hadden moeten wyken; iets, oi( tv vc'"- _ » by d«ze gelegenheid behoorde plaat* tehebbe».
Pan Castrop vraagt: of het bctrekke.yk zoude zyn >p dadelyke dan wei pok op gevreesde vervo-gingen.
yisfener zegt, dat, zoo "er geen uitgewekenen geweest waren ieeze Revolutie niet zoude tot ftand gekomen zyn.
Prefident inftitueert het appel nominal., of'er uitzondering omtrend hu* , die in 1787. en 178*» waren uitgeweken , zoude plaats hebben i
Van Castrop zegt, dat de uitdrukking W vervolging cf 0 ishandeltng niets bcteekende , 'er moest bygïVQCgd worden ter zake van Patriottisme. De Prefident hcrliaak zyn voordragt. Ten Berge vraagt, of het enkel betrekkdyk was op die van ij»7<
Fan Mooff vermeent, dat het zyn moest zoo a'.s daor van Zontbctk was voorgefteld.
Pan Zonsbeek zegt, dat hy, om ruiterlyk mt te Öweeken, hier door bedoeld had zulke lieden, weike wei in 1737 waten uitweken, doch zedert niet waren geretourneerd, en die, even als men zeide, de Kat uit de Boom keeken; welke hy vermeende, dat hier niet van behoorde te jeuisfeeren.
De p >efide> t herhaalt zyn voorftel: ,— en concludeert'conform.
(Het vervolg van deze Zitting in ons volgend Hommer.)
Advys van den Burger Hofman, over den 705 Ar-ictd van 't Plan van Coultitutie. < Zie Dagre, 'aal m 456. 435- Col. u) medeburgers'Tot cp dit oc-enb ik ftond ik in twyffel, cf ik op 't thans in deliberatie zynde Artikel, 't woord zoune vraag^n Aan den eenen kant vrees, dat ik myne verontwaa'rdiainE over veel, dat ik gehoord heb, te fters , te drifcfe mocht tekenen : aan den anderen xant wannoop , o-n Leden, weike dmdelvk toonen party gekozen to hebben, tot een ander gevoelen overtehaa.en, veroorzaakten dezen twyffcl. , . , Dan daar ik al wederom door den laatften ipreket I hoor aanvoeren , 't gene door anderen tot walgens toe is o»-'aan dat wy geen iterker betrys van den hoogen i pry» welken wy op den Godsdienst ftellen , kunnen ge' ven,'dan ons te conformeren met 't 705 Art. dwingt, rny myn peweten, om ook myne gevoelens U en der 1 Na'ie kenbaar te maken.
t Ve'wacht intasffchen van my met, dat ik hier vooi 1 a e«ne eeloofsbïlvdei:is<"e zal afleggen , en myne hoog• achting voor den Godsdienst met een vloed van woor-
I den u betir>en ,'mvne byzondere overtuiging toch kan
II noch mag ééa aasje' in de fchaal van een welwakl i ooidecl bybrengen; en om de oprechtheid en braarre.d
van myn hare daarmee te Wtfka betogen zou de uit erTtta • k<



( $145 )
fte dwaasheid zyn: daar toch een verachtlyke Vo!ksb« dneger dit niet alleen even goed doen kan, 'maar difc wyls beter dooi zyn¥tartufischvgezigt, en pathetïfche toon, welke hy zich eigen gemaakt heeft, dan de doo zyne gedragingen zyne deugd en godsdienst bewyzend man, waren wy hier onder» 'f. kruis, 't zou nog eeni gen fchyn hebben.
Ook zal ik my we! wachten, van hier een taferec optehangen van de heilzame gevolgen, welke eeh red: lyke en door nieuwe drang-eaenen onze zedelyke ver phciuing aanbindende Godsdienst voor de Maatfchapnj veifehafc. Immers daar ik met zoo veele-Sprekers ovc dit Art. overtuigd ben dn ey dit allés zoo wel weet ,ei erkent als ik, zou ik in de billyke verdenking vallen, dit ik door u dezen locus communis voor tc preeken' en aantedringen , u den valschaanigen trek wilde fpcelen om U by veele onnoielen te daen verdenken, als minachters vin den Godsdienst, wanneer gy hout genoeg moch; zyn om, niet meê te ftemmen tot betakng dei Ketkleeraren, — of zou ik zulk een tafereel op den voorgrond plaatfen, om daaruit by verrasfehingte beduiten tot 't 705 Articul. Neen! daar ik voor myzils-en my volkomen overreed houde, dat dit Art. die istbaar moet zyn , niet om waarheid en d:ug i onder de Bataaffehe Natie-voord te planten, maar alleen om de verlegenheid, waarin men anders vermeent dat de gezindte der hervormden zoude komen voor te buigen, moest ik een verachte yke huichelaar zyn, om hier den Godsdienst in 't fpel te brengen , in zo verre namelyk dezelve zyncn miidadigen invloed in dc menicheiyke fimealeving doet gevoelen.
Ea om U zulks nader te doen opmrlctn, kt eens, hoe men hier fpeelt met 't woord Godsdienst. In 't nu geroyeerde 704 Art. betekent dezelve dfe GodsmerdKge zedelieer, of liever die Go lsaiendige eerbiediging van een "verftandig, wys en goedertieren Opperwezen ,J °t welk de betrachting van onze zedelyke plichten ais zynen va ■ dérlyken wil, en onlosmaa'.dyk verbonden aan ons voordduurend en toekomend geluk verklaart, dien fferken fpoorfi.ag voor den Mensch en Burger tot arbeidzaamheid, matigheid, ingetogenheid, vergenoegdheid, cerlykheid , welw llendheidr en trouw in alle zyne byzoudere, huishoudelyke en maatfehappclyke betrekkingen, én dus van eéri onberekenbatr nut voor de Maatfchappy. — Dan in At(t. 705 wordt door 't Godsdienfiig onderwys verfhan , onderwys in de Ss<ft*ngodsdicnften. En hier vraag ik U allen, ter goeder trouwe, zyn de Sec- j iengodsdienSten die Godsdienst, welken Gy , verdedigers vin 't 705 Art. zoo raimfchoots als Sïaatsbehoefte/als 1 ononthe?rbaar voor de Maatfchappy getekend hebt. -, Hebt Öf aile niet de voorzichtigheid gehad,-, van 1 in deze uwe loftuigingen van den Godsdienst vv^l de- t gelyk ondeifcheid te maken , en de byzondere leerftci- ( lingen d-r onderfcheidene gezindte daar van afezo ede-, i ren , ja ! veelen uwer hebben zeer. wel opgemerkt, dat, i daar die Godsdienst, weike de prikkel, tot alle Maat- < fchapnelyke deugd, door overtuiging van onze betrekking s <©p den wyze en goedertieren befcierder der Weereld, en van i,
- l^rbana van onze gedragingen hier met on3 toekomffïe
- lot zoo zeer fcherpt, niet genoeg kan bevorderd wo-f 1 zen , dat zeg ik , de Scdegodsdienstcn t waakend oog. f r^»„ , u "r«sfch«n. om geene onheilen der Maat: fchappy te berokkenen, de Commisfie van 21 zelve heeft
* 5'CrTS?d,oIgens,Ar?- — Dus om aantedringen?
dat <L>»c voor 't Godsdienstig onderwys, en de be' 1 zoldigmg der Leeraren van alle gezindten moest zorgen ,
■ kwam hier met te pas een betoog van den GodsdieVr* ' buitell al,e 1 der fecfen beftaat e»
tfWMtuM iB CCm moct Sehandeld worden, als y-t
■ aan ae afdeeling o-;er 1 Nationaal onderwys zullen el
I komen zyn; maar wilde men wettig redeneren moes men. beoogd hebben- dat alle de leftengodsd eS
' SSS a en dieQ°g komen kunnen, Se
, zetde ifrckkmg hebben om 't heil der Maatfchappv^l
' dat ' J™' 200 ■<iM,;t ^ de' Maatfch PDyPPwyas , dat c oftdeywys m alle de Godsdiensten der tegenwoor-
fcgr io^tn£k0Td: S^enen ^ten ft»tswegê oi ft rè,rM! Leer,,ren da™ bezoldigd. Had de Commisfie van 21 om tot haar b-doeld ht
fluit te komen de Art. 704 en 705 dus gefield Het sV
dttyy f^vZ aS£dUk% bijluit daarom , om al au y. j,ruilend onderwys aantekwecken , dan denk is , zou men-hier. zoo veel tyds niet verfpild hebben met ontydigë oftüigingèn van'den zedelykffiloed vS den Godsdiens: m de Maatfchappy, cn men zou'ffton er.de voor-den vriend van barheid en deu°d ra?ch" hebben opgemerkt, om maar zoo aanilonds mét tb-fl n.cn, du door 't, Gouvernement in 't onderwv! aan ff Gezmdten moest voorzien worden, om lan4 di n weg de Natie door Godsdienftige verwyderina on°dcef kanderen verdeeld te houden Met v~Wn° h-K * een cn ander Spreker op 't oogenblS , S W I nStiVe en nooizake ykc voor den sfaa: betoogde om vo0rSt Godsdienfiig onderwys van alle gezindten te zorgen zv- " nen wensch en verwachting van ce-e aanftaande veriWyning van alle Seften-^Godsdienrten, en de vereen? W$ van allen tot ééne kudde onder cénenH-rd<- hoo ren betuigen, Hoewel ik 't voor een *dèrvoerieed'foo» We, dat er een tyd korr en za>, dat alk mWhen!
II aile.itukken van Godsdienst even gely'c »u!j=a der' ten, zo hoop en verwacht ik ook, dat de"m-nfchen >m t a'gemeen eenseindelyk wys geworden, érkènnïS .ahen.i ' dat v/e met aele oaze onde fcheiden- bnppen ,:-welke toch van zoo veele omftandioh-ien" nuen'ons., als daar is onze O'woeiin^, LtwtnéesMrj" iezelfchap , en menigvuldige betrekkingen in-deze wel e!d , afhangen en door duizende omitandighed-n «ewvtgd worden, allen een even warm hart voor waafheid enen zelfden trap van eerbied voor onzer aller Vader' ene gelyke,zucht, om onze mede menfehen, iooveét 1 ons is, gelukkig te maken, kunnen bezitten: en dat



( 5i? )
't enkel trotfche domheid is, die haare Broeder] yke liefde bntzegt , en de aanfpraak op s Hemelsgunst in twyftel trekt voor hun, die niet zoo kunnen denken, als zy. En God geve. dat de hartelyke en nederige erkentenis; e van onzef aller feilbaarheid eerlang den doodiïeek aan alle «eden-Godsdienst toebrenge , en de ganfeh: wereld doe erkennen, dat de braafheid der menfehen nut heftaa: in t bezit van waarheid , maar in liefde torwaarheid en deugd , en ons allen als eene kudde ftellen onder eeaen herder. Dan dit te willen bereiken door den Staat voor t pu-niek Onderwys in alle de Gcdsdienften, hoe itryd-.g'oos, te doen zorgen , en die ScdeivLeeravren te betaalen , is by my veeleer alle mogelyke hinderpaalen aan de door haat zelve, door haare eigene kracht tot 't verdand doordringende waarheid ia derf weg releggai, enhare ftryd met verouderde en nieuwe dwalingen, en bygelovigheden , zoo veel in ons is, twyffelachigte maken en te vereeuwigen, c is k-y mv de wjagwetde deur openzetten voor de vermenigvuldiging Van ontelbare Seden Godsdtenften : de trotfche domkop, die niet lyden kan dat een ander eentitan verder in 'tryk der waarheid doet, dan hy ">fs heett kuinen bekruipen, zal aangemoedigd door d; hoop yan bezoldiging rasch eene aanhang onder de domme menigte vinden° door zyne gevoelens, en die alleen voor Goddelyke waarheden te verklaren , en door de k«ppige verdediging van zyne zaak a's de yverige verdediging van de aangerande zaake Gods uitteirompetten , ligt een zeker getal tot zyn party overhalen, en wat daar" zal de Staat zich in 't gefch.il inlaten? dit mag hy met. Zal hy dan maar betalen ? a's 'er maar een zeker getal zich voor die nieuwe Seden verklaart ? of zal dezelve ■de door ouderdom, eerwaardige Setten (welk een misielvk geluid in den tempel der waarheid!) gelyk een der Spreekeren zich heeft uitgedrukt,« alleen door geld onderfteunen, en die 'er nog mochten opkomen , aan hem eis?en lot overlaten ? of is 'er geen nood voor nieuwe Secten? behoeven we niet te vreezen, met den Burgei ZuUi-, dat 'er zwermen over zullen komen naar ons land ? 't Schynt, dat die Burger meent, dat die Seden-geesl even als &&inpMenza%ï\\ 't verre noorden , oï van elders moet inkomen , maar bier niet t'huis hoort, dan ik ber vertekerdj dat.gelykwe onder 't voong Gouvernement, had *t zelve zulks niet door eene wyze polmque voor g'.boogen, reeds onderfcheiden Sfi£ten en Kctken var Voetiaanen , Coccejaanen , Vitr5giar,en, Lamptanen , Clemannianen , eri nog meer Jnen en Isten zouden gehad hebben , dat , zeg ik , wanneer de Staa' zich verbindt om te zorgen voor Kerken en Leetaa ■ren van opkomende Seden , met aiie voorgewend* verlichting onzer Natie , nog een rmntal van ha f •geleerde domkoppen, en trotfche hierarchen zal geven den worden , welke zich als de eenipe bezitttrs vat ■de za'igmakende waarheid zullen voordoen , en de on kundige menigte door valfchen GoJsdienit yver gaand* gemaakt en verzekerd, van eene byzordere Kerlc, e: een byzondcren Leeraar voor zich te kunnen eisichen aal rasch tonen, dat gebrek a.n Geld, by dra armen en door verzuimde opvoeding,'domir1en hoopvegne de
redenen geweest is, waarom de Seden zoo niet vermenigvufHigd zyn, als ze anjers zouden gtdaan hebben. Het is maar al te waar, zegt men, en 't i« g-noeg te bejammeren, dat die edele Godsdienst , welksheilryken invloed op deugd en zeden, welks belangtykheid-vo^r de ramenleving niet ontkend kan worden, by de verfchiilende Secten zoo dikw^s zoo fchreeuwend is miskend geworden, dat onder dien heiligennaam onkunde, bygeloof, dvveepery , gewetensdwang derzelver fterkste lteunzels gevonden hebben, en de grootfte, de Gsdonteerendile, en 't meiischlyk geluk vernietigende godloosheden gepleegd zyn. M;ar uit alles, waarvan de gefchiedenis de ontzettendftc taferelen oplevert, is een fchandelyk misbruik , maar juist daarom meet de Staatszorg voor 'c Godsdienldig onderwys zorgen.
Dan ik antwoorde: die Godsdienst, welke gy zoeven van wegens dfczeiver zedtiyken invloed als zoo be'angryk voor de maatfchappy hebt voorgefte'd, is, boven allen bereik van zulk een godloos misbruik. Een Godsdienst, v/elke geene andere leere kent, dan algemeene liefde, en de ernftige betrachting van alle byzondere, huishoudelyke, en gezellige plichten als den weg tot ons waar geluk , — een Godsdien;:, welke ons de hand van üroederfchap aan a'le mentenen , als Kinderen van eenen Vader doet toereiken , en'ons ontzegt 't recht om over hunne gewetens, gevoelens , wyze , hoe men hem 't best zyns Kin-
ders eerbiedbemiging betoone, te richten, een
Godsdienst , dein dit alles den mensch alleen veiantwoordelyk voor zynen God ftelt , en de volkcrmenflte vryheid van onderzoek en om naar zyne eigen overtuiging te handelen , voor elk waarborgt. Die Godsdienst, zeg ik, heeft nooit die onheilen g* dicht, cn kan geene zyd'lmgfche veel min reclüftreekfche ftrekkinggehetd hebben, om delgodtoosheJen, die or.d-r den naam van"Godsdienftyver gepleegd zyn , te bemantelen en te vergoely ken .dezelve is ved eerde geduchte veroordeelaafvan alle di: fnoodheeden , en plaagde ,en plaagt nog e geweeren van alle dezulken , die onder dtn hnkhcmanj^Hl van Godsdienst den Godsdienst vertiapfen. Maar wit dan ? van wair alle die ysfclyke moord- en Upedtöneelcn ? van waar die haat, nyd, vetfeheurtng van alle banden , waarmee natuur en de .edde God.dier.st ons fa nen binden? van waar die getfudue flaaborr.en voor de zich zelve altyd uitbreidende waarheid ? 't antwoord is gereed: 't zyn Je Godsdiensten der Seden , welke den door u thv.ids gepredikten Godsdienst r.aar de hartader altyd geiToken hebben, en welke denzelf en reeds mr.de aarde zouden gebannen hebben , indien niet die edele Ccds. dienst door de klaarheid in derze'.ven grondre:-e> zich \ in weerwil van de hem bdlorrr.ende Sedtngodsdier.ll-.n 't eenvouwig-t vevftand en geweien vermeesterde, | en de Oioden huichelaar en booswigt ten heimdyke teugel , en tot beul over zyne wandaden ilrekte. , . Welk een hemelsch breed ondetfcheid van brgmie' len, van 'trekking, welke den waare Godsdierst van de ' zoogenaamde Sedengodsdenften onderfcheiden. De eer' fte is de verplichtende opwekker van 's m-enfeuen 1 verilanddyke vermogens, tot veibanmng van onkunT t t 3



C )
c'c , dweep'ery en bygekof, de wegwyzer om geduurige vorderingen te maken in i r vk der waarheid , tn omüe Menfehen uit eigen overtuigirg te doen handelen. — De Secte Godsdiensten in tegendeel dwarsbomen allen meer of min de vorderingen der waarheid onder 't Menschdom , en zyn , ten allen tyde ge-veest .de befener mers van onkunde, dwepery en' bygeloof, en hebben den eerdienst van't Opperwezen in de Maatfchappy meer 't werk van partyichap,' dan de uitwerking van een verftandigen en uit redelyke overtuiging voorüTpruitende eerbied gemaakt. — De Godsdienst bindt alle Menfehen broederlykkttzarnen , fcherpt de prikkels tot ajle Maatfchappelyke cn gezellige deugd, verbant alle liefdeloze partyfehappen , alle haat, en nyd, ademt overal nut, en d; welwillendheid. — De Setter godsdiens ten maken de banden der gezellige famen'eving los, verbreken of verzwakken 't verband . van Maatfcnappëiy'te deugd en waar geluk, onder den ondragelyke littil aer eigenwvsheid , en geven aanleiding tot verwyèering en verbittering in de famenleving. Denkt even wel niet, Medeleden, als ik dit zo algemeen hier ter neerftelle, dat ik dan zoek ftaande te houden, dat alle, die een Serfte zyntoegedaen , ook die verderfelyke beginkls koesteren. Verre zy 't van my, de ohdervinding r.eeft ten alteh tyde geleerd , dat 'er mannen gevonden zyu , tinder alle de verfchiüende Seéien , die getrouw aan de klaars en overtuigende beginfelen van eene.i I lêlyke Godsdienst, zich in hun veritand en hart nfet hebben laten befmetten door des Sectengodsdienst hunner geboorte of opvoeding, de ondervindi.".''.leert r./g, dat de Seélengodsdiensten by eenj'groot gedeelte dei Mei schdoms, zonder eenig verftandig onderzoek of redelyke over. tuiging toevallig aangenomen, niet in ftaat zyn, om volgens hunne anders eigenaartige ftrettku j 't 'zerielyfc gevoel der menfehen zoodanig te verloven, dat zy i.og niet altyd meer of min de indrukfelen ^er gezonde reden , en de lesfen van waare Godsdiensrgevo-lea, o-n daardoor te rugge gehouden tc worden van dafc<ger.< te doen, tot't welk hen hunne in zyne gevolgen brgrepene Sectengodsdienst anders menigmaal zoude vervoeren.
Ik befluit uit dit alles, dat de Maitfchappy 't groo,:fte belang 'er in hebbe, dar dc Sectengodsdie.rtie.i'in derzelver onzalige gevolgen op 'r bes: geftuit, en de waare Godsdienst, die 't har: veredeit, en den braven Burger vormt, bevorderd worden. Vraagt men hoe en door wat middelen dc St?at daarvoor dan moet t'.orgen ? Ik antwoord?, vooreerst door 't waakend oog van den Staat, dat geen gewetensdwang, geene opdring ng vau eens anders gevoelen, geene hiërarchie direct of indirect de vryheid van naar zyne ptrfonele overtuiging tetiandeien, 't we'k 't onvervreemdbaa- recht van elk indivi Ui in de maatfchappy is. belemmeren; dat alle dsden cn handelingen van individu's of corpora-ien, welke de rust der Maatfchappy verftoren, öogenbüitlyk en krachtdadig belet worden, en geene andere wapenen dan die vaheene zachte en redelyke overtuig ng aan de gezindten, we!.k,c j Zy ook zyn mogen , werden toevertrouwd. Tentweeden s door, die middelen, weike in de afdeef.ig over 't j>u- i
bliek onderwys aan de hand worden gegeven, door de'zeti in 't werk te hellen , en zonder eenige zorg voor dg witandhoujing der Sectengocsuienften gelegenheid te geven aan de Bataaffche iiurgeien, om hunne vaftandelyke en z-.deiyke vermogens tc ontwikkelen, om hen zelfs te do.ü duiken, en uit overtuiging handelen, door alle hinderpalen , die dc vryheid van denken belemmeren, zoo veel mogelyk uit den we» te luimen , door dus de waarheid den weg ruim te maken, om tot 't vetftandeu 't geweten door te dringen. Ziet daar de middelen om waarheid en deugd ender de Burgeren te bevorderen., middelen , waarvoor alleen 't bedrog en cie trotfche eigenwysheid iidderen, maar waarmee de waarheid , onbelemmerd aan haare eigene kracht overgelaten, val zegepralen. De waare Godsdienst , die zynen alvermogende kracht op de natten eter menfehen door zyne eigene overtuiging alleen daarftelt , die door eenvouwig beloog van 's Mer.fchen zedelyke aHianglykncid van een wys en weldadig Oppenvezen , en zyne verantwoorde!ykheid aan 't "zelve zich zoo gemaklyk meester maakt van de geweetens der min en meer kundigen, tan geleerd, «ingedrongen, cn in<-efcherpt worden , zonder intetreden in byzondere jeerftelhge begrippen van -deze of gene Sefte. Dit hebt gy , die ii uitgelaten iieot over 't heilryke in den Godsui ens:, zelÉs aangenomen, en met uw vooibeeld bevestigde ': ie.ai.ige, dat men 'er ook ooit met fckvn heeft tegen icgebracht, is,dat dit niet genoegzaam was voor ons eeuwig heü. Wel aan dan ! de maatfchappy zörge voor r eertte» als van 't grooH'ce muf voor haar en haar doel aiiecn./retTende : en wat 't laatfte betreft, dat elk dc volLomenite vryheid heabe, om ten zvnen meerdere vertroosting en gerustftehing voor 't toekomende nog daarenboven cat te geloven , te bel den , en ie doen , wat met MM^overtuiging t meeste itmerat , als tot zyn eeuwig hefl «rekkende, zo die -naar 't maatfchappelyk welvaren niet itore. 't Eerfte is 't belang van allen, zonder onderi-e'eèd fan Secr-.n , en wordt dus met reede door de m.itlcr-Appy bevorderd, en betaald: 't laatf.e raakt elk wdnidu en zoo veelen of weinige a's mét .hem inftemmen , en moet dus blyven voor zyne of hunne rekenin* En i£z<t laatfte last zal naar. alle menschkunde , oneindig, gewilliger wot Jen ■opgebracht, door elke Secte in 't byzonder voor haar ei.;cn Godsdienftigonderwys, en haare Leeraaren , dan dat' zy uit een en dezelfde Kas, alle Lee Maren van haare en andere Secten, met welke zy niets te doen wil hebben, en welke zy als dwaaiende in de leer der waarhén! hefchouwt ziet betalen.
Ik meen dus gejipegz tam betoogd te hebben,' dat de >ehn=;en van waarhe.d en dein' 1, z:o vel als de verdere ïelaaaea der maauchagpy ten ftcrkftea verbieden , dat den ó aat den zorg v;j:da-opgedragen voor 'tGo Isdicniha emderwys in de verfcniilende Secten vaa Gads lienst, en de bezoldiging der Leeraaren dier onderfeKeidcne gezindten. Dan laat ons 11.1 kogne tot den waaren S aauiss "e« chils , zoo als jfc dien befchouw. Ik heb reeds te vooeu gezegd, dat ik voor my 'c a's bui thejachfig n-ken , der 't belang van den Godsdiens; aaatedringen , om daar
uit



C 5*9 )
Ét '1 armzah'e HMt te dat de Staar moetr...- g
£ voor dc U va. t Godsdieattig o,d< wV „ ? S*rLeeraaren.va« wie? van de Roomsen - Ctvnoneken ? f neen , die vragen dit- mee, en 'er is geen fchyn v..u i.~ li den dat de Godsdienst onder die Burgeren vervallen za», r. wanneer de Staat tba-nds niet op zich neemt, om voor h hun ie zorgen. Van de dbfendeerende Proteltar.ten? ook v E£!3 Staatszorg voor hun (M onder- t *vs niet, cn willen liever voortgaan hunne eigen Lee- h mten te betalen , dand.zdve op eemgcrha-nde wyuaf- v hanelyk te maken tan 'c Gjuvernemeut. Dui.dauajeen van de geiifldec der hervormden. Doch om du op eene k telvoe-dvkc wyze, en zonder aanltoot te kunnen aanidm mee* men de Kerkleeraars van alle gezindten e laten betalen. Ziet hier dan 1 point daar ze wezen t moeten Laat ons dan eens zien of 't der gezindte der ner- c Mta aan te raden zy.om te. einde^oo.> \ dtoaftie ónderw.vs en.de bezoidigi g hunna Leeraaren S aa sgewyz'e gezorgd werde . im.cltcrnmen, da, voor al- 1 W GoiTenihg onlerw^-, voor alle Leeraaren van weike , eeziiidte ook gezurga werd. Ik kau myne veioiuwaai- , dEnietverWgén over vericheidene red.iieenngen, , welke ik in deze Vergadering heb hooren ie b*sd<? oren-
geïk heb door iemand, zo ik meen , dezer gezindte toe«daad hooren fpreken van 't recht dezer geztntlie , om I leen m o aitQuuing van den Staat bezutgd en be, oldigd te worden , en d°at zy nu niet gemaklyk zich zal ia toverbalen, om voor haare.eigen *fW*fi*2* dat 'r al veei is, wanneer zy totlteinr, da de b aatoens zorge voor"t Godsaienftig onderwys, cn de bezoldiging der Leeraaren van andere gezindten.
Dan! Mriabnrgén! kon ik geloven, dat <t gros der Hervormden zoo laag van ziel ware, dat zy de icnreeuïendft- verdrukkingen neroving yan hunne anders denktn• de KChristenen onder 'i voorig Gouvernement hun verkregen recht noemde, en daarop t nog.als een gunst 15 defiemerkt hebben, dat deze hunne medekrisienen in gefyke [echten genandhaafd werden dan zou ik I fi&M. een bid U> zulk eene Vryheid Gekheid en Broedcrfchap vertrappende gez-ndte tMJfl^ \Lar ze« een Leera.r van die Gezindtt: deze biaats%1"waarvan m 't 7o5 Art. gé&tokea wordt,,s vo>ffi noodrakcivk voor de Gezind.e der het .onnden, om dat deze 't punt van vereniging , } wei* by de Roomsen CathoWn plaats vindt, m.sfen, en zo,.ücr rla' znu'en utc een lopen.
En , wat meent gY; dat de hervormden dwaas gcno-i n, om niet in te zien, dat, wanneer van öswegfi voor'r onderhoud hunner Leerareumet,geaarad werde, 't binnen weinig jaaren met nu men God. cW « laan zy ? meent S7 «** «at hunne Leeraren hun dat onder \ oog brengen , en hun wa^fchus en van zu k eene Conlfiturie, welke hunnen Godsdienst eenen eewhfeB ondergang dreigt, niet aantenemeii. Ja , BurS^ik seiooi op uw woord, dar »er zUïke dormtie en fooze fchepzels onder onze Collegaas kent gy 'er wel, die even ftout zuilen beweeren, dat
y , rm dat gv geconcludeerd hebt tot onderhoud van Hen Go.l<di tig onderwys, en betaling , van ïTlCrleie Kart vai Godidi'er.ffge Leeraren, u houden voor een n ren?ut in den r.'oöWnst, en u daarom vetketteea ais een beguniliger zoo wel van dwaling als waar.cid, als gy meav, aan uw geld kunt komen, dan ik ertrouw dat by alle brave Kristenen onder die Gezinde zulke domme en oproerkraaiende uitltrooifc s hun oon zu.ien vinden in eer.e bitlyke verachting. En vie hunner zou niet voelen, dat men door dir hun w\S, e maken, hun m 't aangezicht verweet, dat hunne geïeele Godsdienst in plaats van op overtuiging der wauïeid te deunen , door politiek gezag, en geld bedond, ■n huiten die fteunfes in rook hond te verdwynen Uan wrgezegde, dat de Leeraars, wanneer zy betaald wordenVatide Gemeente zelve,. daardoor afhanglyk van deeze of geene worden , is niet minder Ito ende. Is t •t »eld van uwe Gemeente niet, waa mee gy uit 'stands Ka'; betaald wordt, of verandert 't van natuur, omdat gy 'c niet onmiddelyk uit de beurs uwer Gemeente ontvangt, maar dat 't eerst 'sLands Kas pasfejsft. 6! lk wensen, dat wy en allen, die eenig geld t zy uit 's Lands Kas, 't zy oumiddeiyk van hunne Medeburgeren oir.fangen .nederig onder 'c oog zu I n houden , dat wy van 't zweet onzer M.debur.cren onderhouden worden, op dat we,door de getrouwe vervullingvan onze Ambt-plichten, hunne belangen moogen bevótderen, en dat wy, zo wy du met doen , de d,eveti onzer Medeburgeren zyn. Dan iaat my van dit al.es afiuppen. / . ,
De vraag is thands zeer vereenwouwtgd. De trodsdienstige vrylieid der hervoimde Kristenen zoo wel als die d'? andere gezindten raadt hem alleen de zorg voor hun Godsdienstig onderwys, en.de bezoldiging hunner Leeraren aan 'een Gouvernement toelevert.ouwen , nwar zelfs daarin re voorzien, 't Gouvernement, men moge 'l oo "t Papier JPrhbderen als indifferent , en even gelyk 'c belang van alle Godsdienstige gezindten behartigende , beiha°. uit Leden , welke meest al'e deze of gene gezindte zyn toegedaan ; en Menschkunde, en de onvervinclin^Van den dag leeren , nat elk Lid met du alles zyn hang behoudt voor die gezindte, welke hy s toegedaan; en 3at dus die zorg voo. 't Gjdsdi^.stig onderwys en bezoldiging der Leeraren z er veel kan afhangen van t toevallig overwig:, 't welk de Leden van deze of gene gezindte in 't Gouvernement hebben. Er. tot welke parTyfehappen dit reeds in de Grond- en Kiezers-Verfdermgenaa«!eidirg geven moet, behoeft voorden Mensch-* kenner en Staatsman geen betoog. Staatkunde leert ook, ge'vk ik reeds gezegd heb, dat de onderfcneidene Sec■ ten liever voor hun zeiven willen zorgen , dan dat ml i eene zelfde , Kas , waar en valsch, g-ed en kwaad r.aar hun inzien , betaald word'. Maar kunnen de Hervorm: de:v/.ohderdegro5Klte verwarring en bezwaar dit wel doen. , En waarom zonden zy niet kunnen, as zyjr.aar tyd hebben om fchiUk-ngen daartoe te maken ; nt» heb my : hier al wederom vei'eaasd over de vcrfchn'ende en vlak t ftrydige gronden, waarop men al wedero.n Seco^^*



( 5so )
deerd heefr over dit Art. Eenige fprekeis voor de her ■vormden hebben ftaande gehouden , nat 'c byna ondoen lykwas, om alle kosten van hun Genootfchap zclv te betalen , en meenden dus,' dat !t billyk was. dat d Staat die zorg op zich hield. Anderen daarentegen vree zen , dst de opbrengst der penningen van dc burgere* die Gezindte toegedaan, al te ruim fchoots zoude zyn en byzonder in de Stedeh, waardoor dan ligt in degroj tere Gemeentens, geestelyke luiheid , priesteriyke tro°s4^ en alles aan haare eigene begrippen onderwerpende hiërarchie ontdaan zullen, terwyl veele kleinere ea min vermoogendc Gemeenten deezer Gezindte volftrcKt afhang lyk zullen gemaakt worden , en te vrede zullen moeter zyn, met zulke Leeraren, als de meervermogende hem opdringen, en daaruit befluit men dan tot de noodzakfcjykheid der Sraatszorge voor 't Godsdtenftig onderwys en de bezoldiging der Leeraren van alle Gezindten.
Ik moet, wat de eetfte gronden betreft, hier op aanmerken , dat die voorgewende verligtina voor de Heryormden, door hunne Kcrkleeraaren van S&atsweege te doen bezoldigen, omdat 't kwanswx?, te bezwaarend voor hun zou zyn, dit uit hun eigen zak te doen, naar myn inzien , niets anders is, dan zand, 't welk men hun in deoogen werpt. Immers dan alleen was *c eene verligtingvoordte gezindte, wanneer voor hun Godsdienftig onderwys en bezoldiging van hunne Kerkleeraaren met uitlluiting van alle anderin,gejyfc voorheen,Staatsgcwyze gezorgd wierd : maar daar men nu, om kwanswys de Hervormden van' dit kostbaar onderhoud tebcvryden, befluit, dat voor 'c Godsdienfiig onderwys, cn de bezoldiging der Kerkleeraaren van alle gezindten uit 's Lands Kas zal gezorgd worden , is deze geheele verligting een waterbel. De Burger Bartogk hoewel concludeerende tcrbetaaling van Staatswege, heeft dit aanftonds zeer duidelyk gezegd ; cn getoond, ,,datin allen gevalle, 't zy de Staat de Leeraars jj.betaale, 't zy ieder Kerkgenootschap de zynen onderjjhoudc, de fomme zal moeten gevonden worden uit »»de beurs der byjondere Perfoonen, en dat 't onderjjfckeiu cius alleen daar in zar beftaan , dat de benodigde „ gelden , in geval van betaaling door den Staat door de Landen der Ontvangers van den Staat zullenpasfeeren , ,,'c welk anderszins geen plaats zoude hebben.1' En hier teg;n doet niets af, dat die fomme niet juist behoeft gevonden te worden uit'sLands eigenlyk zoogenaamde Kas in onderfcheiding van de Geestelyke Comptoircn.dat dezelve uit de laatften kan gevonden Worden, en koomt 'er dan al wat te kort, de S aat wel middelen zal vinden om dit te kort op eene andere wyze te vinden, zon-
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & CöMP. in de HAAGS.
i- Tro™, J£? d£ Tnl?ke sUnd* Ka* te bezwaren?
e 2Z T men, C neeiïlt' 'c zal toc* altyd ft geld
e zulks te dn "n Üü <SW™f ^^"dere eigendommen
- rri i L Staatelyk dievety) en wordt dit geld
n ónde rJvstln^ &tblWkt' Öan mist '£ Natio«aaI «nróuT E u^' e? worden de a™en , gelyk ik , vertrouw, dat befloten zal worden, niet meer Sectens-
' ffi\ï^*^^^'S Seïen vaS
- oï&??ZX™^'dwi1.dir*eld kom«> Immers ui»
> gaat voor.% /Lands Kas' ea ^ *« weer uitlen menfJrT A 'JK Z? TVde andws g«i»dtea nog
■ sjha&^sss1"beha]yen hun"e LeeraareS
1 IvkheS lltSfetS and,er? "er' dan de ^vreesde afhang-i menma.inmerkmg,datdoorde lhaks on^evene inrirh
t'S.°°k»»*v«<i°k?«^£ST^
Ji.»ab™i™a™'^i""? J» God,.
maa.u worden tegens den inhoud van 'r7»5|r, mi neerfn
genoegzame tyd bepaald weide , op we Le d- H?-ltZ mK <*bcn d""°' de ™diS» inrichtingen ,e



QRLÏKIIBID, V R t H B i D ~, BROEDERSCHAP.
D A & V E TL H A A X
DER HANDELINGEN VAN DE
REPRESENTEERENDE HST VOLK VAN NEDERLAND. N°. 467. SaWdag dm 8 ifM- derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
N°. 467.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Vrydag, den 30 Maart 1797.
Voorzitter: K. W, de Rh oer.
."Vervolgens doet de Burger Vitringa bet navolgende voorltel: ,
Daar 'et zo even ter gelegenheid van de bepaling van den verei«cbten rvd . gedurende welken de Leden van het Departementaal Beftuur hun vast domicilie binnen de refpective Departementen zullen moeten gehouden hebben, door verfcheidene Leden is aangedrongen, op eene interpretatie of modificatie , in UI. Decreet van den eerden dezer_maand, met -relatie tot de thans funderende Leden en Ministers, in de Depsrternrntsale Hoven genomen , welken volgens dat Decreet mede zes raten in de byzondcre Departementen zouden moeten hebben gewoond, om tot Leden of Ministers van die Hoven verkieslyk te zyn; zo zou ik in confidentiegeven,op .«ronden door verfchillende Leden reeds geailegueerd, fpeciaal 00 die, dat aan de Departementale Financien zeer notabele b'"varen zouden worden toegebracht, wanneer men derefpectivl G-wsten, welken zich daartoe hebben geëngageerd, m het eeva' bracht van re moeten prxsteren het Contract, met : die Leden en Ministers ingegaan, tot dedommagement in geval van verlies hunner posten door verandering in de orde van zaken : het welk zo veel minder nuttig aan de gemecne zaak moet worden gehouden; daar dezelve by een beproefd Patriottisme ren veelen hunner by eene bekende en geuiltm' «meerde kunde) voegen eene applicatie en ondervinding van bypa drie jaren , al het «elk dezelven aan de eventueeie Hie• zers in vetfeneidene opzichten zeer recommandabel.en praererabel myns inziens ftellen moer.
Terwyl het al nu zou I. urmen gebeuren, dat, vermids dat de ■ wvze van bepaling der Departementen, nog geheel onzeker is de mecstcn hunner incligibel wierden by de eerst volgende ve'rkiezin» • eevendeik daarom in confidcratie en proponerende bv de?e: of'riet om alle deze redenen, het zy by eene mterpretatie van dat gemelde Decreet, en des noods alteratie v»n
V. Ut-el.
mede zes Uren in de byzondcre Departementen zouden moe-lu ' ,,' ■' rnr T,,r.-n nf Ministers van die
icu i.v-u & ' .. . .«j,-,,, treven.oD
het zelve- het zy by een Articul in het Reglement, waa'f n»r de'Conftitutie zal worden ingevoerd, zou behoren te
WD^nde6K belSi'g van vercischtcn tyd van inwoning in de onShcUeL Departemencn niet betreklyk zal zyn, tot de thands fu gê ende' Leden of Ministers Hoven van Juftirie dezer Republiek; ten dier. e»$&# "zlwen , zonder deze epgem. qualiteit te bezitten, wederem veikieèbaar worden gefteld.
Trip ze°t: naar het hem vooiftor.d, was Fitringa ter dier tyd niet prefent geweest; 'er waren toen 00* opzigfelyk de Gerichtshoven voo.ftef.en van uttzondctToen gedaan, dan welke gedeclineerd waren; dus iconde Sdeeze propofitie in geen aanmerking komen.
Bieker zegt, of men , daarlatende het vooiftel vanFitring*, niet eerst het tweede point behoorde te dccreteeren, betrekkelyk dezulken, welke,uithoofde van ecnigen temporen Post, zich buiten hun Departement hadden moeten bcgeeven.
Ten Beroe vindt dit onnodig, daar deeze lieden «i publicae caufa aifentes waren geweest; J« *onde dit niet prejudicieeren op hun domici.ium in hun Departement.De Prefident brengt het iri omvrage. Fan Hooff zegt, dat hy 'er zich wel mede konde conformeeren ; &dan dat hy echter vermeende da het hier in de Conftitutie de plaats niet was . daar deeze exceptie enkel temporair was, cn niet op alietydtn konde werken.
De Prefident ftelt voor, om het te reavoyeeren aan de Commisfie ter redactie : - en concludeerd conform. -
éfaiut ftelt voor, cm het voorftel van Vitringa in advys te houden.
Ten Berge vermeent» dat het geen poi-a «n deliberatie konde uitmaken, daar men, zoo doende, geen f*^£ . deiib.-iatien over de Conftkuue zoude krygen, M«f Decreet het geen «en heden arrestccrue morden tfM,^, V v v ' P"1



C 522 >
porteerde. Ook fchroomdc hy voor de gevolgen, welke daar uit zoude'rf, voortfprniten. 'Er was dÏLstyds wel dcgelyk gediscuteerd, of uitsonderingen zoiiden plaats hebben, dan dit was gcrcjecleerd, en dus koude'dit hu niec weder worden gerapporteerd.
Vitt inga zegt:
Ik ontken niet, dat 'er in het afgetrokkens veel waars is in *t geavanceerds van de.r Barder Hen Ber^e, maar ik uiu. ken, dat herzclve in dezen vau upplicuie zy.
Toen deze zaak trouwens, daarjs vour inya vertrek In de fcekende Friefcne Comniisfie, wierd ju omyragegebraent, was de Vergadering zeer talryk, en de zaak in qtieslic-iswam aan de Leden zo bedenkelyK voor,dat by het appel uoainaldsar over de (temmen ftaaiacn; en het was dan zo ik wel onderricht ben by eene refumptie en niet tatryke Vergadering, dit deze fpecuiative qurellie als in het voorby gaan by een nieuw api»l iiauiinal miexd Ueflucht.— En vst.iknt aus d.aard der zaak en de linguliere ausfpiccs, onder welke deze deerne geftêfcd ia, niet,«n hoagitcri dat rnen deze bepaling by eene zo voegiyke gelegenheid als deze eens wederom, ter toef* brengen. Het is trouwens niet'eeüs eene,verandering in ech bepaald Artikel, maar alleen eene nadere deliberatie overeene negativc lUiolutie, wasrop ik inileere, en waar van ds Leden 2. ,; vertrouwe by de attenre overweging dezer zaak, en van bet gevolg daar van de drangredenen, zo ik vertrouwe, zullen erkenden, zonder dat d-e z-.rarigheid van dan Barger Ten Jierge, de verlenging namelyk dér deliberatie over de Conftitutie, ('t welk toch flechts in eenige uuren zal beftaan,) te^en-het .overwegend nut, en de gevolgen dezer bepaling, myns atutens, in confideratie zullen komen; lk concludecre dan, dat myne propofitie wel degelyk behoord te worden overwogen. ' Maar ik heb 'er niets tegen dat dezelve worde in advys gehouden , tot dat dc deliberatien over de Conftitutie zullen zyn afgelopen, cn over de introductie derz?lvegeraad-plte'gdr vooral omdat d.eacjve niet by de invoering der ConÖiiutie alleen behoef: ia aanmerking- fa komen.
SiderJus zegt, dat, daar het een nieuwe propofitie was, üet in advys diende gehouden te worden.
D: prejident. ftelt voor, om het in advys te houden.
Ten B'-rge reclameert het yoprig Decreet,
a! De Prefident -riifii:-u.,serr het ap.pil--nominal i of het :bnitai deliberatie d-ad wel in advysa,al vvorde-i gehouden? ■—- en word tot het Jaatfle befbten.
Art.'570. worde conform bcfljten.
An. 571...wordt gcleeae.n.
Art. 57^. worden treleczea, luidende: m Indien , niet tegenftaaade het Departementaal Beduur gppord^d^ef^, de-vetkoorene te moeten toehalen , nocluhahs eenige ïngeï etetien zien by deeze uitfpraak _ beswaard vinden , zullen de zodanigen de redenen van 'beklag, met de daartoï betrekkeiyke bewyzen , ter hand fbüert aan den Procureur-Generaal, om deswegens voor het Departementaal Gerichts - Hof zulk eene actie te ihftitueeren, als dezelve zal meenen te behooren, doch
zoo lang het voorzeide Hof de verkiezing niet vernietigd zal de verkoorene zitting houden.'
De nadere Redactie der Commisfie van 7e. wordt geleezen.
Fan Manen zegt, dat het hem voorkomt, dat het op een en dezelfde dag in alle de Departementen diende te gefchieden.
Van Marle zegt, dat hy zich niet met" de Commisfie van Zevenen konde conformeeren, vermits du iuist 10 de Mooi-tyd inviel. .
Ferjler wil de bepaling hier van aan het Wetoevend Ligbaam'Overlaten. a
De Prefident inftitueert het appel nominal, of die dag' zal worden bepaald ? — En wordt hier toe befloeren.
De 'Prefident thans de Vergadering willende adjourneerea , vraagt.de Burger Couperus het woord, en zegt, dat, daar de v'ergaaenng hem zodanig met haar vertrouwen vereerd heeft, dat zy hem tot haaren Voorzitter voor de volgende 14 dagen heeft verkoren:, en hy verpligt is, zich aan die keuze te onderwerpen, hy verzoekt, dat de Vergadering een andet Lid gelieft te benoemen in de Commisfie tot de Departementale verdeeling der Republiek; alzo die Commisfie. zonder dit, daarby zeer veel zoude lyden, daar hy voorzeker geduurende dien tyd, dat hy Voorzitter zyn zal, niets aan dat Commisforiaal zal kunnen ai beiden.
Eenige Leden verzoeken , dat de Burger Couperus in die Commisfie blyven zal, wyl hy nu reeds omtrent die zaak au Jak is.
De Burger Ctttperus blyft weigeren. De Prefident verzoeke, dat hy , op de inftancieu van zeer veele Leden , in die Commislie blyven zal.
Van de K'afeeie zegt, dat-, daar de Leden door de veelheid der Conimiirfonaa.en, en de aanhoudende SeSfien : zodanig beaet , en als met werkzaamheden overkropt waren , hy in confirieraüe geeft, cf de Prejident ook zoude kunnen goedvinden om de Leden op morgen eens vacantie te geven en "een Vergadering te doen houden; te meer om dan den Burger Couperus nog gelegenheid te geven, om 'geduurende~dien tyd, in zyne Commisfie werkzaam te kunnen zyn.
De Prefdent zegt, .dat hy, buiten dat, dit voorneemens was geweest te doen. Couperas zegt, dat hy nogmaals zyn verzoek herhaalt. Be Leden herhalen hun verzoek.
Waarna dePrefident de Vergadering atljourneert tot Maandag ochtend ten 10 uuren.
Zit-



Z-TTiNC van Maandag, den 3 --April 1797. y, Voorzitter: J a n C o u p e r. u s. °
V>n mtartierna tien uuren wordt de Vergade- d r;.fe lo d n afgetreden Voorzitter de Rhoer geo-
S?|e N^fen worden gelezen en goedge- 0
keurd. v
De volgende Misfives en Adresfen worden ge- t
vi0den by deze: Vergader.ng jgjcg^ voor^ ongdukkjp Schors«Genenal ^en. ten ; &J& der Franfchen op den Rkyn geprest zyn gewee «en" huïne Schepen verloren hebben, verzoeken, weest: en nu* 4fchenkomst dezer Vergadering ,
dC' fer b\aVc° Gouvernement fchavergoeding moen dat inmiddels door deze Vergadenng
verSe'gS
7,1 verkende furcheance in dezen: - aan tyblt c f.
t0V,lne Misfive van het Committé te Lande, inzendendc ter vofc-ing aan het Decreet dezer V«gada,ng, het'bv hun ontfangen declaratoir van het gord1 gedrag
SffiS^ dpitein geaccordeerd t - contorin ^SMisfiver£Mumicipa^
ren gerezen èn hoedanig zy zich daarin hebben te ge S„ j, . - aen het Committé te Lande. ■ ve e Misfive van Directeuren van den Levjntfchei
Hande m^^.»*^£^^^ri „eet d-'r Vergadering van den fk Mitft, waarby hu k £,! HoVn'van een voorfchot van~ruim / 19.200 worc J^, het doen van eenj Verfchoond tc moge
111 w^frdef \vy zy amderfints buiten ftaat zullen worde W S hunne werkzaamheden voort te zettenl: ^.5||de'Commisfie van Financie, om confiderauen e
Fen Request van Burgers der $tf en Jurisdictie va vSnenrverzoekende, dat 'er een nauwkeurig * Ir öek mo,e plaats hebben, naar det mislukte exped.t op de ( a" PgdeP,oede Hoop : —gefteld in handen v, ran Castrop c. f. tot informatie.
( 553 )
Een Reepten van Tamme Lohma», txx n C. II Labes, beide verzoekende, om een party id.Yicrnaar Uantzicn te mogen zenden .^m aldaa irfmolten te worden : - beiden aan he Committe du arme, om conform het genomen Decreet, daarop te
Twee"Requesten van Burgers, om Schepen te mogen
ansporteeren: geaccordeerd.
Een Request van S. Turpia en Comp. tot «trgj an diverfe gocdeïen naar Genua: « ff,
len Request van F'. D. van ^^naJ^eSS aet een dapiteinsvin plaats van LgfSS ebeneficeerd temogen worden: — aan net ^omnm
CEL;nnRequest van Elshcuus enSchlegel, f™§M ds nog permisfie tot invoer van ««JJ#^® Rabarber uït Engeland over Hamcurg l^mte gn Ignatie a^ezonded, cn dat dezelve nic ahun ^e cp. efgendom mogen aangemerkt en -cenfisquead «OKKn, dat dit niettoUchadc van den Lt gelschman, ma-r {trekken zoude, als zyr.de door hun ree-lsia t g^ggg op een hunner ^t^^^^^MÉ^^M
Zwolle, toekende de teruggave van tWc;
Inlandfche Bombenen , door ce ga*}*^*
ten onrechte aangenoaden: — aan het uwuhttW <"*
eeweest zynde, by den afgedankt» Veld-tm.. , v.rzoe ten einde "zyn Vaderland numg te zyn bv^e A-iiilerv geplaatst te mogen worden: -- aan IMSn ÏSoté Lande , om 'er behooriyk reguard op te fiaan.
Gevers dóet llappbrt , namens de Commisfie van Buitenlandfehe zaaken , op de Memorie van £1 Minifter ffe by Decreet van M haie handen geliefd, tendeerende tot een **. , zoek om afdoening hl de zaak van Conflance Fr*.
LvS de Commisfie van advys^oude zyn , nSSiBRï met intrekking der Decreten van den 24 Jur l ny iS) en 9 Februar'y.,797 . -Yj thSdï*e^? i tvd eeheel van gedaante is veranderd, behoorde te ae
Jretee en dat deze zaak kan getrokken worden voor ; het Hof van Holland en Zeeland, om daar te ventflee-
ren : conform beiloten.
- Namens die zelfde Commisfie wordt, by monde
* van den-zelfden Burger voorgefteld,- om, uit oor zaak van het belang- der Commercie, te Gothen-
n LÏÏaW^ fielleneen Confi.1 -yan wegens tteze ?• lUmibliek , daartoe- vooivirageude tien pffir ^
* ScffiJi— conform beilotenen de voord.agt geapprobeerd. ff
V v v 2



Bar/tg doet, namens de Perfoneele CommNfï' rapport 0p het Request van Eigenaars en Geii> teresfeerders ,n Buskruid .f rijfiöjèen , verzori mmAi permisde tot den uitroer van Buskrufd onaer zekere bepalingen:
*3?ande Com.rasfle> ns een nauwkeurig onderzoek van hl tK.w»h,"0Pj>etiekking heeft, en byzonder in teoog houdende, dat voor den Staat van het hoogftc belang 1$, dat deze Fabiicqacu niet door gebrek aando-
Xfc ls'*t. «Mc daarby verdere «gevoerde llnene.n^e».v«8»denng .zoude behoren te deacteeren dat de uitvoer van Buskruid proviüoncei zal wör«en toegeftaan, ten mohtant van 400,000 ponden, mits ter Zee en naar Neutraale Havens; dit de Verzenders ÏSa P|CU1C Pfrmisfic £ot den uitvoer zullen moeten
ót^Ja d"dIe ■caulic z.ul!en moctcE «ellen voor de dr e dubbe.de waarde van de üir te voeren quautiieit, welke drie duboeide waarde zal verbeurd zyn, by aldien aan t Commmeder Marine niet by voldoende en behoorlvkc Wwyzen binnen zekeren tyd gebleken is, dat dc uit*-, voerde quantiteit in de opgegevene Havens aangekomen en gelost is; dat geene bewyzen voldoende zullen gehouden worden , dan de Ccrtificatien der Bataaffche ConOils «itr'j V?'S- refideercn<*e! ™ eindclyk dat het Com.nutte der Marine aan de Vergadering zal kennis geven
^gevoerd" h0CVCdheidïan 35O.o0o ponden zal
De Prefident ftelt voor, om conform dit Rapport te Decreteeren. ' fr
Gevers ftelt voor, om dit Rapport te doen drukken ' «en aan de orde van den dag te ftellen. «"«sen ,
Vn Lentp zegt, dat zyns bedunkens, het Rapport zoo !
-dmdelyk, zoo overtuigend en onbetwistbaar is, dat hetzelve \
jgeen verder onderzoek nodig heeft, waarom hy zich met het f
. -zelve wel conformeeren kan. ' 1;
De Mist en Nicuhoff appuyeeren dit. *
Ven Hoef zegt, dat hy niet kan inzien, dat 'er veel fpoed h
'iorde'n 00^nbIikkelyk zou behooren Gedecreteerd te ]
.DePrefident ftelt voor, om het Rapport tot Don- T ■derdag in advys te houden , en intusichea op het' A Bureau te leggen:, en concludeerd conform.
Eenige Requesten om Paspoorten.- — geaccordeerd. Je De Vergadering overgegaan zynde, tot het ver- ve Jciezen van 3 Leden in de Commisfie vsn Binnenaandfehe. correspondentie , worden daar toe met gs «eerderheid van Seinmen benoemd de Bir-ersw» % -Zevnep , de Crane en Ockhuizen. ot
Hierna de Reprefentant J. Couperus ter Veria- \ éermg verfchenen zynde aanvaardt dezelve,het for Prefidinm met de volgende aanfbraak: •* tigl
C 524 )
Dqor Ulieder befluit genoodzaakt, den Prafiiiaie», te beklimmen, gevoel u- in oiu j ,7 ■c.r"-"ai<üe.'i stoe
nadeelelau 'c tuA Vofö^ÏÏ^if ^ "1" 2" Burgers Reprefentanten! untroen mv ÏwW^J
hangt van den gdtf uró'Z , eD, n5k°™-'""S^ap. 0aff onzer werkz^M
Vaderlandsliefde taa ftindvasti-e ™£JZ%"0a> ™m& voorrvareuheid aan kalm ovei ?<31vVJZ ■ Qe,d en «ePMte yver voor 'c al/1 «h* iL ee,n,Sen »y belangeloze lichte kennis van zl^nf sln fCht voor «de en ver-' de handen n édn ™ l$ ■ Vy *ls onSev«nsde Broedersverfcheiir wegen r^^^^P "n°:rddathi dermyH^efindUk ™ V&beSS
•S^XS^vS ^Veldad!r UitS£dlUkten gefolterd Vaderland! DevesH*> een weldaad zy voor ons
tfo^eiT ^ NütUkn ^Wóen gearrefteerd
•af' Zegi' dat h* Prefidinm beginnen
ve van den Minister Fulckenuer, iZouSStt enmsgevmg, dat, ingévolee eene1W! ' r
'de van den Oorlog met Frankfyk, zalpiaa Jnebben?
Vervolgens worden de deüberatien over den Vr ml m .^et Plan van Conftitutie voortiet t
■4 gegee,e! h kSLfSSKSS iTSF
^«ng en over de bevoegdheid°der vcrkoolcÖen^ ■ De nadere redaclie gelezen zynde f"^ Arc. 30oV
konde conformeeren v Commisfie vaa
eid der beoordeeling aan de De^ftemen't£ Z"l
over.;



( 5^5 )
overtellen; iets, het welk hem voorkwam ftrydtg te zyn met net principe.
DePnficknt brengt in omvrage, cf men zich dan met die der CommUUe van 7e. konde vereenigen.
Queyfen zegt, dat de Departementen hem daartoe het gefchiKst voorkwamen , daar men in dezelve, deXneden «n nader by kennende, beter over de gigrondheid en wettigheid der aangevoerde bezwaren konde oordeelen, dan by het Wetgevend Lichaam.
■ Van Hoof zegt, dat men byzonier in het oog diende te houden, wat de aut der Departementale Beftuuren zoude zyn • d*t zy niets dan adrnïmftraitèf konden zyn. Dan het in de«n Articul bepaalde werd dadelyk een idfc van S >»■ ve ainiteit, en dus week dit al dfreétóyk van het Centrum ,f; ook zoude die beoo-deelhg niet willekeurig door het •Wetgevend Lichaam gefchieden ; daar zekerlyii, wanneer er gefchil antftond , de Richteilyke Macht 'er tusfenen berd, zoude koomen.
Queyfen zegt, dat, zoo de Burger van Hooff&\r zoo fvn wude uitbuilen , men dan , zoo men die zaak uit dit oo"üuna wilde befchouwen , met meerder recht zoude bannen ïuTtineeren, dat het tot de Rtchterly ke Macht behoorde.
De Mist zeüt, dat hy Queyfen appuyeerde; de door yan 170f-rg^aa*tf Kflexlen zonden kragt hebben dan, wanneer betffitementaal Btftuur zulk» fuofure deed; dan daar d by de Conftitutie aan haar werd gedemandeerd, was hetniets anders, dan wel de opvolging van den wil van het Volk, het welk dit aan hun had willen demindeeren.
Gevers zegt, dat de Commisfie van 21e. die zaak in den oud-n geest gefteld had; dan, daar, ingevolge het Decreet val één en Ondeelbaarheid, deDepartementale Beftumen niet dan louter Adminiftratief konden zyn , zoo verviel natuurlyk dit ftelzel.
«Efk «Si "reeds heb toegegeven , dat ingevolge Th. „eet dezer Vergadering , de Departementale Beftuuren als Admibill atifraoeten worden b-efehouwd, zo voi| rechter daar A- ! nf naar myn inzien, dat aan dezelve niet zoude beK w rte tXrtroÜwd het Recht ter beoordeling de: Cdoofbrieven van derzelver eigene Leden, mdien^die co G-loot.öncv-i orden afgedaan ; want zo die beojrde
f'l'n ïK JuOitie behoord 'te zyn , dan is zy ever lin? ^Rw°^etv8rneXtdec Wetgevende: Vergadering, dar D-naï^ments B-ftaur; het is trouwens niet allcer Vï \U maar" ook met den aard van dit Beftuur overééngevoeglys, maar °°* m . , , crkeni
Mfe gfig tW , wa r toe zy behoren. Dit toch « ïrl iIto ne TA 'der bezeren, daar tegen tagebragt. b Vj Pm..enivk eens locale kennis vau zaken of perfo 611 ,W ™S f« zelve vereisfehen, daar toch die Sahelen m Sïevalle door het Depar.ementaal Beftuui de Wetgevende Macht zouden moeten worden gefuppedr
"lk 'heb zo evenwel horen zeggen , dat dit oordeel een-foor van afte van^uvetainiteit zou zyn j dan, wann«£ men m
aanmerking neemt, dat de beoordeling de?er Creder.tia «B, alleenlyk berust op het voorfchrift der Wet, en volgens dea letter derzelve moet worden geëxecuteerd , zo dat dc beöordeellaar alleenlyk is eene organe der Wet, zo kan ik naauwlyks geloven , dat dan nog deze verleende macht een daal van So.ttveraiiiteir zou kunnen woriea genoemd. En ik concluJeere op deze gronden, dat aan de refpca'veDepartementaale Beftjuren, de poüticque beoordeling der Lastbrieven van ierzef. ver Leden by de Conftirutie zal moeten worden overgelaten conform het Plan der eonftitueercnde Commisfie.
ten Berge vermeent, dat dit niet dan aan het Departementaal Beduur behoort-, dat dit tegen de Soaverainiteit zoude aanlopen, zoude te veel bewyzen.
Van Marle zegt, dat hy al het geavanceerde door Queyfen, d> M-st en anderen, om te betogen , dat dit aan de Departementale Beftuuren moest worden gedemandeerd, ten vollen appuyeeren moest, en'er eenigtyk dit nog zou1 bryvocÊen, dat, zoo het dan in alle gevallen daar niet gebragt kon te worden, het dan aan de Rechterlyke, en geenfints aan de Wetgevende Macht moest worden gedemandeerd. De Leeuw zegt, dat hy zich ook voor de redacYie : der eenentwintigers verklaarde; dan dat hy er echter ' deze zwarigheid in vond, dat dit zeker voor de cerke keer niet zoude kunnen werken , daar er eene nieu we Departementale verdeling zoude plaats hebben. ' Queyfen zegt, dat de Commisfie van si, zoo fa dit, als
■ alle andere diergelyke Articulen nimmer het oog gehad had' : de OP het geen de eerfte maal zou ie moeten plaats hebben» 1 waardoor men zeker een byzonder Reglement zoude ver1 vaardigen.
De Prefident vraagt, of tte Vergadering, na de 1 onderfcheidpne Conilieratién gehoord te Hebben-, ; zich met den Articul konde vereenigen? I Gevers zegt, dat dit zoude ftryden met het principe: der Een en Ondeelbaarheid.
Qjeeyfen zegt, dat men dan eerst expliceren moest wat da« al door verftaan werd; hy wist niet, dat men dezelve
■ zoo verre konde uitftrekken, daar hy vermeende da- de » ï*arie ■ bv de afte van Conftitutie, aan bec een of ander Ui-
■ Eazeer wel eene zaak konde demanieeren, zonuer «|
■ dit zoude ftryden met de gedstreteerde Ecnneid. 1 Bk-ietf, dat het in de daad eene waarheid was, ' d^ de Notie het recht niet vetlooten had, om by de: 1 Confthufie aan hef een of ander Lghaam eenige byzonl dfr -Soptedragen; d.n deze Vergader ng moest ech1 ter zich foigneuielyk wigten, om in dezelve iet, te
■ P llen, het geer tegens dc gedecreteerde Eén en On1 deelbaarheid zoude lar.loopen.
3 Uoïïmcn zegt, dat by, fchoon een voorffwder van bet
r werd; zoo m.a iice >-u> w",w » , . „,-- >.
- die zwarigheden in gevonden worden , welke door zommige f..„ e™n dit principe waren aangevoerd, daar hy «es t "tóe iX, da t in de zaak in eenige uitoefemng-
f van Souverainiteit gelegen was, „ V v v



Pan Hoof/zeef, dat men de Departementale Beftau
ren als fecondaire raderen moest befchouwen , welki noodzaakeiyk met het groote rad ten naauwsten moes ten verbonden zyn, en uniform werken; de ■ rechterlyke macht konde geen uitfpraak doen; dan daar. waar'di wet fprak — waar dezelve zweeg , moest het Wetgevent Lichaam tusfehen beiden koomen.
Kr leger zegt:
Burger Prefident \ ik vermeen, dat Art. 571. conform he plan van de Comrnisfie van Conftitutie gearresteerd is, bebi! dit wel? '
(De Prefident antwoordt, ja!)
Dan komt het my voor, dat daar door gedecideerd is, da de verkozene Zuring kan neemen , zoo dra het Departemen taal Beftuur zyn wettigheid en bevoegheid beoordeeld heeft Art. 572. veronderftelt, dat 'er echrer nog Burgers zyn kun nen , die deze wettigheid en bevoegdheid anders beöordeelen, die zig over de uitfpraak van het Departementaal Beftuur bezwaard vinden, dezulke nu worden na de ordinaire Tuftirie gerenvoyeerd. Ik gevoel de reden niet, wsarom men hier de zaak en de Perfoonen aan den ordinaire en ompetenten Rechter wil onttrekken. Dc Burger Reprefenram van tleoff heef, gereflecteerd, dat men de Leden der Ofparte-r-eoro-je Beftuu ren ftceds moest doen gevoelen, dat zy fur.caoosrisfcri, van het geheel, van de geheele Republiek waren. li" fchynt mv toe dat dit te veel bewyzen zoude; ji funaionansien vand< wet zyn dezelve ontwyfdbaar, maar dat zyn Wdïe in hei Beltuur zyn, van den Staatsraad, tot «et kleinfteGemeenten; Beltuur toe. Daar dan in allen opzi^er her verfchil eenvou wig zyn kan, of de wet gevoed is , ja of neen, zie ik geer de minfte reden om de rechtsoeffening hier in aan hetNationaai Oenchthof op te diagen; zoo men nimmer klagten van dien aart hebben wil, dan is het wel, dan moet het hoo > kostbaar en verafgelegen Nationaal Gerichtshof in dezecompe! ■tTlaaten worden' ma« dan was beter het Anicul agter
Ik concludeer voor het Articul, zoo als het door de eencntwintigers ontworpen is.
Bfcker zegt, dat het hem voorkwam , dat men in dit Articul aan dc Dtparrementale Beftuuren niets meerder demandeeren konde, can het geen men aau de Cornmisiie ter Revifie ter Credemialen zoude demande-
Be Mist zegt, dat hy , naar het laatste door Fan Har? pc avanceerde nog meerder overtuigd werd , dat het aan de Departementale Beftuuren behoorde.
De Prefident zegt, dat, daar dc Vergadering verfcbilde over dezen Articul, welke echter hem voorkwam minder te ftryden te^en. de nniteit, ais wel dat ue beflisting hier van zoude afhangen van de macht, welke aan de Dcpaitementen ;oude gegeven worden; waarom, hy voar.fteldc, denzei ven in advys te houden tot dat de 570 Articul zoude zyn ter conclufie gebragt.
Bieker vermeent, dat, zoo. men het woord bejlfsfe» nilaid * zwari&bQden' uit' den weS waren ge-
* De Prefident brengt dit in omvrage: — en conT
»: cludeert conform. wny
* Art. 572. wordt jn deliberatie gebragt.
1 tAZ'ZrT^ dat men deifen Articul in «ïvvi diende i te houden , daar het nog niet beflisr was, hoe veele' D-narte mentale Gerichtshoovcn 'er zonden v,ftsaH. U-P««-
Ten Berge zegt, dat hy 'er niet voor zoude zVn , om
* feren ÏSS1T ïf **** ; da" *
c, teren , dat het hem voorkwam, dat 'er noodwendig eemee
verandenng ,n diende gemaakt te worden, 'EK, in den Articul eeruglyk bepaald, dat, zoo iemand vekoó-
C de ZM\nS «enooroen '« gefchil ontftaan-
- dc , zu,ks voor het Departementaal Gerichts-Hof zoude ; worden gebragt; dan hy was van gevoelen, dat dftook
' ïeu L^A hebbe^' wanneer de verkoorene niet toegelaten werd, om Zitting te neemen,
i Fan Hoof vermeent, om even dezelve redenen, bv het" : vorige Articul reeds door hem gesllegueerd, dat dit niet vo*
de Departementaal Gerichts . Hoven, maar voor het Hoore : Nationaal Gerichts - Hof moest worden gebigd 1 H°°ge | Gevers zegt, dit te appuyeeren. ; ; De Prefident brengt in omvrage, of de Vergadc t "Ür.Zica coüformeeren met den Articul,
, met by voeging der verandering door ten Berge op-
ge;'.ee-ven. i J ° "
' daf 7e n°f£'ZSgt' d?f^nin het oog moest, houden ; dat de Dcpanementaale Beftuuren tot het geheel behoor' veerde " 7 ook/'«Sjaals zyn fusie nu rektt
"hrfti"" mh d3?' AlöeBl gearresteerd was,
kon^no\Xn.Wara' f " f? W^fcCoS 53*
tJ^^fC1^' dat> 200 men »"e dicrgelykc Zaaken aan het Hooge Nationaal Gerichts- Hof wilde detTiS' r'"n; 6 we^»mheden a!s dan zeeromilagtig zouden worden. °
MbifS'S** by wn Lid van hct Depwtementaal SS * T^t^T" dus ftond
het ntói wn Departementaal»: Gericht» Hoven om over do
te maar eenig!yk a»
'Ühï-S "ïït' dit hv> bet Spelen dier Leden ffide Si:eï,mCenen' dat het «" dc Departemenraak Gerichts - Hoven gehoord ; dan wilde zich oeen
Pih>' H?Y10:? de anders b grc8eP
ecb er w.lde hy aac in allen gevalle een tyd zoude %
T£t rei■'• binnc" wciken aic procedures moesten" aflopen of eat men de plano hier over zoude Jugecren, om anderamts geen voet te geeven aan zonmLl, om heden, wa„ voor zy dedugt waren, dat zv flmsf hun ligt zounen betimmeren , UW de Vergadermg're houden.
Ten Bergt zegt, dat hy vermcinde, dat de zaak ter cerftefmftaaue or aan het.D&Pattcni£ntaai Btftu«r, ofwel aan het
Wer>



5-7 1
■ Ugevend tf^^>i^^k^ **** t
J mes vpoi zyn, om den tyd der afloop te bepaaUn. I ''U,U-nan zeet , dat hy 'er voor zoude zyn, dat dewe I, ArdcmTadefcommisLraal werd gemaakt, daar er ! oïïfanöigheden konden p aats hebben , .welke » dezen
Articul niet waren uitgedrukt. . 2
, . £ t*»» vermeent, dat de Articul -0als ezelve lag,
. wel koude worden f»4^,^^'» * ) . rer.s g«rresteerd w«S, dat zoo «: vent en mea
verkiezing tot het WctgevundMgnaa vcr Zich by het Departementaal On-rientsnoi auuu^ ' voegen , dus ook in dit geval. j Van iloo'fzeet, dat hy nogmaals herhalen moest het
! ^mmmm
brengen. . .
| ! De Prefident vraagt, of de Vergadering, z.ch - ' na -ehoorn te hebben de confideratien van van «U^ri* met den Articul konde conforme.Ten? / Eenige Leden verklaaren zich hier tegen. De Prefident inftitueert daarop het app-d ntfttr
■ nali of i et aan de Departementale Ge. ic-it^ven , Sn' w 1 aan "t Nationale zoude walden geueman. dewd: en wordt tot het eeriie geconcludeerd. .
■iwoïd* geconcludeerd. ! r„ £ A^i, viaagt of reeds op het voorftel ;■ i van ten Berge couclulVe gevallen was. : - De Prefident antwoord van ja.
;: -v «<»j» 8"ku-
Vitringa zegt: . woorden van
I K *» W* fve'm""rVÏ?" geproponeerde woord
. i .aezen Art. her dooi: den Burger * JfW g£ V ^ , , iemand ft.Uen,; omdat* denke dat ^ ^ <
. I benevens de ver,.oorenen aan de andere ï£OS.
1 ' De Prefident ftèlt voor, het dus te lezen : de
verlorene , of die hem verkoren hebben. ' Van de Kasteele vraagt, of: de Gerichtshoven ,„di«
gevallen by «rest zouden decideeren, dan of de provo
atie aan het'Hoge Nationaal Gerichtshof'zoude overilyve'j ?
yen Uoof zegt * dat hy dit ten fterkften moe: i^pWéeteB.
De.Mist wrl. dat dan ook die zelve precautien in _ :c)k zulten genomen worden nopens den afloop, welke .00 even bepaald waren.
~ Sidirius zegt, dat. zoo wanneer de befehuldigde als dan. ehdertüsfchen aüing konde neemen , hy 'er mees tegen ïad.
Vitrine» zeit :
Ik kan my piet conformeren met het gevoelen van den Suraev van ie Kajteele., om uamenlyk het disput over diergeyke C. ienuarteo oy appel aan hes N aonaale Hof ce brengen, Smn 1 .k geene reden zie., waarom men de afdoantqg Jezer za->k zo buitengewoon ömDaktïg zou moeten maken. Of zou het nog niet aéöoeg zyn, dat dezelve e.ns poUtiouement.ea dan nog eensV-ctuerlyk bëflSt was. pk» komt by, dat het Nationaal Gerichtshof eigenlyk geen Hof van appc! ïs.en er ook geene mftructie noen ordonnantie voor hetzelve als zodanig aanwezig ia — en eind-lyk , dat 'er op die vyyze geen einde aan Meigslyke disputen, welken zo veel mogelyk',,myns Luene ie plano moeten worden bcDiit, komen zou ; terwyl de tvd' «an dunst van het gekoren Lid ZÓli kunnen wezen Kcè'X"ireerd , eer zoms^de wettigheid of cevoegdheid der keuze fttértaióeerd ware. Ii; concludeere alzo, um het te laten by de uitipraak van liet Departementaal Gerichtshof.
Vumje Kasteele zegt, dat hy'al een op Vitringa zoude femarqueeren , uat, offchoon het Nationaal-Gencbvs hof geen Hof in cas van appel was , men dit nogthans in andere gevallen dus beprepen had , alsby voorbeeld oimrend de judicature der gemeene middelen ; dus was dit met ftrydende met de bepalingen tn ü£ze; wa_i. ondeuusfehen de langwyligheid en de tlremmm-betror, Welke daardoor zoude kunnen te weeg worden gebiagt:: de voordragten zo van de Mist als Sidenus hadden daar in voorzien.
Jordens zegt, dat hy Fitting» zeer moest appuyeerer.1, zoo «en decideerde, dat het Nationaal Gerichts Hof een Hof m o Vappel zoude zyn, werd dit zeer zorglyk: en bier M zoude een zeer kostbare wyze van procederen voortvloeien.
DePrefident ftelt voor, 001 dezen Articul Commisforiaal te maaken: en concludeert con-
forra; benoemende daar toe Aasten , di Mist en Jordens.
Art. 573. wordt in delibératie gsbragt, lui-
de,n,ïe afwtsfeling der Leden gefchiedt jaariyks by een derde gedeelte, of daar naast bykemend getal, zoo dat alle ddfiaa en de Leden dezer Vergadering zyn afgebeld en word de beide eerfte keeren die afwisfeltng bepaald door het Lot." De nadere redactie wordt gelezen. Julten vermeent, dat men ook dezen Articul niet ter : conclufie konde brengen, zoo lange de Departementale



«roeenng met was vastgeftéld, daar dezelve otoE parlementen gebafeerd was: - dan wordt dit Artic conform de nadere Redadtie gearrefteerd.
Art. 574. wordtin deliberatie gebragt, luidend, wr'^r a.fS»ndLid kan terftond, doch flechts één as weder yerkooren worden, en dus niet langer dan i ï&Cfa rV°>nJc jaare5 funSe"en, en-zyn als dan afgaanae Leden niét weder verkiesbaar, dan na verlo. Tan twee jaaren , na dat zy afgetrecden zyn."
De nadere redactie wordt gelezen.
Jordens zegt, dat hy zich zeer wel konde confmeeren met de redaéiie der Commisfie van 2i da het hem voorkwam, dat het noodzakelyk was, dat ■ aanbleS153'^111^"16 Beftuurea altoos "kundige Licdt De neven» zegt, dat hy 'cr zich ook zeer wel mede kom
Pan■ Hoof/ zegt, dat de waarborg der Vryheid in d amowb«l.te.t beftond; dn had de°Commisfievan% töo- S" h6t °°3 gehouden. Men zoude a
too, kundige Lieden genoeg vinden; hy wist dus eeen reden, waarom men hier een andere Cynofure zoud gïomen:11 by ^W*» Lighaant was -ln acï
. De PrjP'ent brengt in oravr,!^, of de Verzade nng zien met de redactie der Commisfie van 7e konde conformeeren? {
«a^rSfa% d3f hy aPPuy<^ het door j&» Uooj geava„Ceerde; daar hy geene reden wist , zoo wannee men reeds drie jaaren lnd toegegeven , men nog drkan '.ere jaaren aaar by zoude voegen. Hy konde zich ni" veroeeiden, daar de werkzaamheden affi'JermindS
ïï" JtÊ 5,5 ^r11-"?8 ?0 V;dC vangheden zoud
om !,ckwarae Lieden te vinden. Deondervindim zoo van vroegere als latere tyden immers had altoos d fciiadelykheid der Familie-Regemngen geleerd.
«J^rimmf rl' d3t by a:i-'fints moesc *PPuye«en de redsétif yeresc/it. w.Ue met fpoedig verkregen wierden - naar ?vn mzren kwam de zwarigheid, welke men had, datd tftrekkw
aanletVolk t7rP!Trf'Di£t tePas da»? Ltakoö aan be Volk ftond om de nftetredene te continueer • zoo het flogtsvan eene Perfoon afhing, dan zoude zeker de z-ak van eene andere gedaante worden. K
De Prefident brengt in omvrage, om by annel nom.na' tc decideeren, of men zich met de rX tie van „en, dan wel v:n 7en zoude conformeeren f — En wordt tot het eerfte btflooten.
denVe: 575' l" delibemie gebragt , Jui-
„ De Bnstie Raadhou&t jaarlyks twee ordinaire I and fcgen, wair vau die Raad zelve den tyd zahaaien dc,chrza, elae Landdag niet' langer Kelken
C 5*8 >
a« wuKKerye vSB VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGS.
5S De redacti« van ;en wor.lt gelezen.
ftelt voor, om dezen Articul in advys te hou2 P: Sn'uitgebfaagt.hetraPP°rt' *'^|
es . zegt, dat de eerde Articulen bereids
de in advys gehouden waren ,en dat, daa? de VerLÏ >P aenng thans delibereerde over den form , en cÏÏ
MÏÏ£wftFfZeveneil «^4^WiS
alle deze Articulen weg te laaten., hy bevoÓW - vn-orTX§- *?£ bre"gen' of menizelve S e« oiSttee^?"1 ddlbCratie Z0Ud& b™Se»> öan wel
[e ieirveSgen.nng' ™ ^ d°0< Wdie^eïo?
1 ^'*f!r4*ÖW)**> d" de GöEmmisfia van Zeven-n de rota: | nen zoude opgeeven , waarom zy die Aiticuien had verwet
I j ^ ,ZfZe^' dat van Mannen dezelve reed* o»i lts aan dm,daS ha» gelegd, vermi ondScheL den aaar vanftreeden met het nrincipe van éénheid *n
£fi* dC C°mraisiie ^^eend had 'dat de
Q feshen niet temporair maar permanent moesten U„
-r «e ^ A^^bjssïas Tn mec
, onderwyi veele zaaken, a.s het verieenen van VenS77* j d.spcnfat.e van Huwelyken &c. 1 wXl liJ ■
1 ivaa™rd:'dat men Lc - - iïw^Sï
! C®* *««■f»««
; Beknopt Extract van de Zitting van VrvdzT i den 7 April 1797. 8 vO-«ag>
Eene Misfive van 'r CoPegie van Poücie, Finarcie ei ÏT-
Beuren aan de orde zal zyn . net RaPi,orc van
Rappotteïü™'Sf'e UU CjmmiUé d«^nnebreBg,eeni,-e
Even na e!f uuren wordt de Ver^derin^ in ppn r -i
té Generaal veranderd, en na een uur weder aeöJL- ÏS*" na dc Deliberatien over het Rapport over d SgfeïvS" ry aanvangen en geaSjournéèfd worden tot^orwn 4'vfc ook de Vergadering tot elf uuren. worgen, gelyk;



QELTKHEÏD, V R Y #CE 1 2), B R O Ë D É X [S C ü A P. DERHANDELINGEN VAN DE
TXO WJ&JLJL JE V JE JU G JO JE JU X JtfQ
REP RE SE N TEEREN DE H E^T VOLK VAN NEDERLAND.
irotri?r.->:i-l .-io .arogsufl hans*t:ut> «bv u.. p:>,i-:t».i (^:,.T,„:.
. 8$. 46&'. Za/unfcig S-Afrit Vm* Het derde 3aar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadiring.
Vervolg der Zitting vau Maandag den 3 April, 1797.
Voorzitter Jan Coup je. rus.
"^P^ervolg der Deliberatien over de nadere Redactie dèr Conrmisfie van Zevesen, omtrent den 575 Articul.
Queyfen vraagt, of ook de 576 Articul ffrydig was nïeT'het Decreet der Éénheid, en of ook het verkiezen van een Prefident daar mede ftreed ?
Ven Hoof zegt, dat die Articul een der gevaarlyWle wïs • waiit daar wierd eèn permanente Prefident benoemd, «elke ligtelyk in een Proconful konde worde» herfchapen.
Queyfen zegt, dat hier van,geen woord in.dien Ar.tlcuT vermeld ftond.
- De Prefident zegt, dat hy móest doen remarquccrefl aan' de Vergadering, of men niet bevoorens zoude beboorcnte decideeren £ hoe verre of de magt der Departementale beftuuren zoude gaan, én' of het ter' bekorting der dfscusfien biet Het best "zoude zyn,J fiir Commisforiaal r.e jmaaken?
Oueyfen zegt, dat hy 'er zich niet tegen zoude verzetten.", dan dat hy vermeende, 'dat die -Commisfie bevoorens den geest der Vergadering diende te weeten.
- V-en Hoof zegt, dat zy fiegts de gedecreteerde principes ha< in het oog te houden.
Ten Berge zegt, dat hy Jw'ch'$oési^p°c?wjfy% de gevoelens van «ommigcLeden ,K«ven als Ofvimeoi door deze Articulen in deliberatie te -willen brengen *voorigé Décreten zoude Willen rapportieren^ ^ét wa •immers_4;een questie-rneèrdef dat de BéHhèid da'a-r ëöh de worden gefteld; datf de vfaag Was eehigiykin hoi ■verre dezelve zich zeiWë «Hfltekken/ V-1 ' V DEEL;
1 Jn' '--—ü ■-fu' •/'- r rt iiiVi-jidjiïad pa ï'ÏLLr' ^•'■•-B'-"Van Hoof zegt, dat niemand der Comtnlsfie van Zevenen iet» anders konde doen dan dit ifcuyere», dan het was zeer onaangenaam , dat men hoorde de Commisfie als het ware befchaldigen. De tyd was kort geweest; dus had dezelve vermeend, dat ietfe» Lid wel zoo veel oordeel zoude bezitten, om dc redenen zelve «ptef»oren, welke de Commisfie gepermoveerd hadd«i deze Ar* ticulen te omitteren.
Ten Berge zegt, dat hy die Commisfie niet had willen befchuldigen; de tyd was zeker kort geweest» maar daar de Commisfie geene Articulen had opgegeven , vond hy nog beter dezelve te bediscutieeren ■ als zoo in ééns commisforiaal te makén.
Vitringa zegt:
lk erkea gaarne, dat de Cammisfle van üevan veel, zeer veel heeft gepresteerd, wanneer men de» tyd, Welke zy tot haare» i arbeid had, in aanmerking aeemt; dan het is niet minder Zeker, 1 dat daar zy zelve erkent, zo ik wel heb, dat haar werk onvolledig is, en door die nauwe tydbeperking onvolkomen moept Wyven, en dat wy ten deezen opzichte geenverfchil kuan»» hebben s ook behooren wy niet te differeeren over het poinct van de Eeaj en Ondeelbaarheid van Volk en Beftuur, na het Decreet Vtt s' December laatstleden. ': Immers ik meene, dat anze deliberatie» over <Je Conftitutie at• lten in dien ultgedrukten geest van de Vergadering kunnen wor< ! den geadmitteerd; en dan is het zeker, dat alle macht der Departementaale Beftuuren, hoe zeer by de Conftitutie aan dezelve 1 gedefcreerd, moet worden aangemerkt als gederivettd van het ; Opptr-Beftier, en alzo énkel als adminiftratif: dit wil ik cordaat : advoueeren; maar dan echter blyft 'er neg een metkelyk verfchil tasfehen de Commisfie van ar, tn van 7 overig; nadien het my
■ voorkomt, dat de laatst gemelde overhelt, om onze Departemea» . taaie Ijeftuuren op den voet der Franfche Conftitutie te Organi»
■ fewen: cn hier mede kan ik my niet conformeeren.
De Redenen trouwens, welke de Franfche ConftituSnten hieé 1 toe everhaalden, zyn by ons niet aanweezig naar myn begripi
In dat onmeetelyk Land toch heerschte vooral, ten, tyde van bat
ontwierpen hunner Conftitatie, een refractairen geest, die aanleit ding gaf tot de bloedigfte twisten , ja tot Dapartementaalè oorl». , gen; en het was deze,geest, ) welke zy opk door de Conftitutie
moesten dempteeren , om rust en vrede in het Land te brengen , s C Hen hehoeft de oude Provinciën van. Saintonge en Poitou, nal tófcanjr.onSer den naam van Veniéi bekend, Liohnois en ande^ ren flechts, te-.neenjen Sj vm dit te bewyzen;) en *t is ook van hier, » dat ae FranTche uitvoerende Macht overal oy de Departementaalt
Raden, niet tegenfiaande der zeiver vermo»sen, op 'tnaauwst XXX »e.



bepaald is hy hmme Conftitutie, nach Agenten hebben moest, om de EénHSJf ir.fct Bcfj^ur té'jJoW ftai«t'^h-pKf,ïn ^SRieu» ^ we tw'stea, i^vafrlW-n, £>anJjy.-Ojis, tijdje £fön en-^ku^ ft^VplekjeX-indsTnoiide ik'die voorzorgen mei alleen voor onaóodig, maar zelfs voor zeer fcliadelyk. Wanneer wy flechts. zorgen, dat het Beduur zo geconcentreerd m, ren ijl ze. vpfert afhaiiglyk woide gemaakt, dat niets de machrvan het algdmeeW * Opperbeftier in gcenerhande zaken kan entraveeren — dan toch, is»-naat nryne.opinie, dij éénheid daar, welke bet object, en» het oogmerk vau Ulieder Decreet, val 2 December laatstleden geweest is." En ut zie geene reden", waarom mén aan de' De'p'aït'ementaale Beftuuren , nuts maar ondergefehikt, niet zou worden overgelaten de faculteit, om die'huisftke inrichtingen. ea-Uovale •maatregelen te beramen" als fot dh> refpécfiven' bloei", welvaart en , Vermeerdering van geluk, van elk gedeelte nuttig en raadzaam
fchynt, Te- meer «laar 'c toch. waar is, dat de Wetgevende
Macht niet in' (laat is, om in duizend kleine byzond-rbeeden .die refpective belangen zo goed als de Dapartementaalc Beftuuren te wikken en te weegen, en de kleine, details niet zo , goed als. deze kan overzien, eu in alle gevallen doorgaands Departementale advü'en en berichten, zulten moeten worden ingenomen ,. jfet ?,cen telkens de grooufte verwylen ten nadele van de Ingezetenen moet ten gevolge hebben. 'En, zoo ik my wel herinner*, waren zelfs de Leden onzerCommisGe, die zeer voorde 4c'nhei% in het Oppev-Beteur in alle zaaken leverden, het daar in met .de' rftcèrderbei'd derzelve niet oneens, dat aan de Departementaale Beftuuren geene vry ampele macht zo 1 kunnen worden gclaaten , wanneer die flechts ondergefehikt wierden gemaakt en genoegza-"' Tne zeekerheid daargefteld, dat de zelve in geene gevallen entravcs of beletzelen aan hel Opper-Beftier kon toebrengen. En van waar toch zou zy tot zodanige en'traves da. kracht en 't vermo: gen halen ? Dan hoe dit zy, Ik concludeer pp deeze«rr dergelyke gronden, dat UIieder.eventuele Commisfie in de redactie der be^ twiste artikelen, de. hier voor opgegevene grpnden, vpor f,0 ver dit behoudens het Decreet van a December laatst le'edèn kan'gèfchieden, zal behowen in acht te neenitn. ' . '
Whboh zegt,. dat hy eeniglyk hier op zoude rernarquersn, dat hy,, zoo als de Prefident wel bewust was,een der Leden geweest was, welke voor de voj-, ftrekte Éénheid aijrfj had verkiaard ; dan dat zy.daar nimmer die definitie aan hadden gegeven.
De . Prejidtiit herhaalt zyn vjorftel,. easorir chadeert conform, benoemende daar toe De
T.cewv, Queyfen, Van Hooff, De Mist, Hahn,
Ten Berge en Strick van Linf hocten,
Van dt Kafieele zegt, dat hy nog moet rernarquesen, dat hy ook. nimmer dat idéé van de Eénhsidgetod kad, als door Vitringa daar zoo even was betoogd.
. Waarna de Vergadering zich. conititueert in een Committé Generaal en gefcheiden wordt tot «norgen,.
Z ittiHC van D'mgsdag den 4 April
Voorzitter• Jan Couperus, .'y^J
. Een. quartieï, na: tien uuren'; wordth^e Vengaetei ring geopend. De Notulen worden gelegen irt
geedgëkevd. •. f W7^Z^'v<- .***»
.■4 7%A
De Furgef WevM, pnz^A^Jïwki*, ver-
. De vokcfide.fiukk^nwprden gelezen en in dcibcratifc gebfagt.
Eene Misfive van het Committé te Lande, kennis gevende, dat de fc*nrens' gedmle Vtenuïiciatie tegen ten gewedehêtr X&pitèüPRiemerma vervallen zyhde,* ij denztlven op de Lvst der Pennoenen gebragt hebNï:IÏ &0e(nYtn\c. f. tot.infotSina^ #
Een;Request van- een aantal Burgers en Ingezetene» /an Enkhuizen^ verzoekende,., dat bet Committé van \dmïnifiratieder'Franfche Troupes in ftaat van arrest, gefield, ter verantwoordingopgeroepen en dc fchuldt*en geftraft mogen worden ;. op dat zode onfchuldige lieden, die 'er onder nr-gten vsyn, in hunne lier herleid worden,, en.het Volk vau Nederland weeW, wie il of niet baar achting verdienen: — Aan het Comnitté te.Lande tot,informatie. j
Een Rcqtiésï van C W. Shst, Postmeester' te Deventer, verzoekerbte "restitutie van vérfchotten , ofzoia»ig dedomagement daaromtrend, als de Vergadering
zal bevinden te hooren: Aan het Committé te
Lande, en de Generaliteits - Rekenkamer,, om respe^ :ivcffyk 're dienen van. Coriftde-rétie en' ^h'^&9èaÊ^ :üen Request van-.G. PV-. HciH^an* het wëlk"gèên!abject van deliberatie heeft uitgemaakt, SlKniéh.Veljïj ffins ordqj.ez,eg.ei.4 zynde. "
Men Request van Weynand, om wekclyksch onJerftand, om eene bediening: ——A;.a de Gommis-, he tot degrati&carièn ,'én dei" ambten. ; Hen'Request van Whbol de ïclliere, Bhiren/bedffe riing' géraakt'zynde.,,. door*, bet, céderen van.den. Lsiijde' van Overmase aanfdc 'Franfche Republiek, vevzoekfin.' dè-'Péfrfiböi-of efen'Militair'cmptoy t -4- 'Aan 'TCtjto... mitté te L^nde.- ... •^nofl^nisni^v IHoiJ
-iBSBSl.M^rjR^an dén' Burger■£rmMgt\\h'téandencie zeer anmel gedetailleerd^ bezwaren tegen de, gefebikthéid van de Haven van Medenbtik, ais eene 'bewaar- ■ en legplaats voor 'sLancs Schepen, en eetij Verzoek, dat, alvorens het ui&ebragte 'rapport in die za<ik 'ter' Coffciq'fic worde gebragt^ e'tne uadciejnfjjec^ tie the^gèyfasfts 'hebben»:11 ' -
••s*-7dL'io«' (jasoJ Klntlvisja' -vd 3*.-^ ^
..Nk«fof-fttir4ae$ ^4at d^t ftuk-opl-et Bureau zal,gelegdwor» Zéni<.r vifiè Vri ^ajnihatif voor'jflè zodanigen , dié ?et gebruik vaii'Zouden willeb mrakea, en dat het zclue'nict gefield zal werur'handfna^ft.CSomrnisfie, .om-dat-dit niet -alleen <ta zaak zoude agter üit zetten, maar ook bm de flegte gevolgen,, die het beeft, zo 'er telkens .wanneer een rapport eener Qoimnisfie ftond "&-flft*'t'ti'.wMè^';JtffuSken daartegen in komen, èii oUetdma» ^aaadvlfe tin i!a«cMaa^isfien gezo»den *otóéri, j J sa
i'.'^jg» ^is^iwirttiit, te.-.n3e?;r daar t? tyd, die jncniJ^psnuftjaC^ M werk. ^iKte iiHiUïwn^>pioyoren , r§^ds fterkrbftgint-yoortw,te gaan, fcn om dat-, .39 men nog- langer wagï,. aan.fdaSj.werk.y.ndit Jaar nie^



^SiS Memorie.intusfehen op het Buöar" fnftfHmTp-dtv» ,„ i> conform!beflote». »»;voor te-ieggonn ■ ; ."f , t g^, .^a. fM .ftafafe van JMatms TkWf,, Bataaf,/eröekebde oni de raf,|lflf||* M^t eerder
1 SÊS MP 3 degCommïsae tot üt dat einde op te Komen .
•e «ataaven. ' i^irMi' ten' Ziiverfmits te Een Request van Iv.rs. Goud en d - h Wrefcht, verzoekende vrydom van uitga'
naakt Goud en Zilverwerk; — aan van Hoorn £
uit- te-brengen, ktumen;conforraest«"., -z»^
hy.* nitt.mH?^Ö -^vazoekt, dat hy, na-.dat d«
ét^r^J^^ aQan Verfcheiden Rede -Burger Verjter f^"^.l^ciae Dorpen in de
Sr5 cr L def iTeptcn*er ï790 . geen- verbod dat.ier r.a out provincie naap m
'mém met dan In den hoógft*nood benaorrte woruen jfae^aan / deze Vergadering, interpreteererde het 94 feil van het Peglement, zoude behooren te decreten, dat deze bezwaren zullen worden opgeheven en drensvolgends aan het Provinciaal Beftuur van Utrecht aangefchreven.
De Burger Verfter beklimt thans het Spreekgeftoelte, en wiTzyne remarques voorlezen.
dariook vraag ik het woord: •-- Fniet te ' M kom|,-,,
dering. te v/Ulen. el ucideeren, kan dunk "V d But.'
daar de Vergadering met gevraagd n-ett een ^ PP w gS , maar van ^CW^g^W» ^ «rf*^
en daarby zullen de *^nn,V"^dJ voor wezen, dat, zonder
SSE3BSiS& S - « » g
"Ver^r zegt, dat hy flegts eenige Elucidatien wilde gevlnV die de leden misfehien met bekend
om het Rapport ^ doc^i drtAken, e aan a «wegtós ftellen, waar op M^ÈfjffiSn en lefe ffl ttn^deiSotecn, die uit deze manier van Rapport te doen zou proflueeren.'
Po»»* V*« Meerderwrt zegt £ dat hy zeer {wei rnaVlyden" datde Burger Verfier,zyne remarques aan Vergadering communiceert, indien hem. dan ook ïaar vryhdd vergund wordt,, om zyne Conl.do opefl tor tegen In'unidden dezer Vergadering te brengen, welk recht hyaan zich referveerde.
Sjfctf» Utrhhout zegt, dat hy «^^^'/"r^X
aan de orde zat zyn. Schermer appuyeert-dit.
£>e Prefident ftelt voor, om bet Rapport je doendrokken,-en heden in r4 dagen aan de orde
forra. beflooten. Hier na wordt nog gelezen: PW Reauest van Burgers van Middelharnas, ver zofkenSom een fpoedig! afdoening in hunne zaak. De Prefident ftelt voor, om dit Request te ; {feilen'«planden yah Schimmelpenninck c.1. tot 1 mfoOTatfP" 1■• >■■■'■



( 53« j)
DePrefident herhaalt 'zyn voorftel .• - en concludeert conform, met by voeging van lboedig advys. £enïge Requesten om Paspoorten: - Geaccordeerd.
Iffet venotg dezer Zitting in ons volgend Nummer. ] ' '
„. ' . '
• ... • — ;
Advies van G. H. Hahn, uitgegebragt ter Nationaale Vergadering, nopens Art. 705 van het ontwerp der Staatsregeling , door 1 de Een-en-twintiger.s overgegee^
ven. (Zie Dage. No. 416. p. 357 Col. 2.)
Vertegenwoordigers.des geheelen Volks! Byaldien' *ns gefolterd Vaderland ongelukkig genoeg moest zyn dat de Nationale Vergadering hare edele beftemming ,
'gezonde Staatkunde" uit het oog verloor; .< by al-
dicn deze achtbaare Raadzaal niet langer »a Volks Raadzaal was; byaldien Gy het fpoor U door het Oppermachtig Volk voergefchreeven geheel cn al byster raaktet; byaldien het heilig vuur van Vryheid uwe harten niet langer doortintelde; maar Gy U zeiven aan den onzaligen jeest van Mauri^verflaafdet.
Zo dit toneel van ja van 'ziedende driften, j
aiaar van driften welke blakende liefdé voor Vryheid i en Vaderland ontfteekt en wederom ftilr,. en die altyd < naar den wenk van wysheid luisteren; zo dit heerlyk < toneel voor onze «ogen verdween, en in een worftef- 1 perk omfchapen werdt van laage knechten der doem- j waardige'Sektery: — dan Burgers 'Reprefentanten! t dan zou ik wel tot het Volk ■ fpreeken en het zetve r trachten te waarfchuwen voor zyn verderf; maar ik < zou bier myne zwakke ftein niet verheffen. Ik zou be- 1 grypen dat ik voor die worfteling niet berekend was, 1 en ik zou my doen wechvoeren. ■—— Edoch Burgers i Reprefentanten! geen nood: Religie-haat heeft wel- r eer ons Vaderland te bitter geteisterd; Nederland 5 beeft 'er de ''Wrange vruchten- te. veel èn té lang van i geplukt; de vrye Natie heeft denzei ven eea wigen dood r toegezwooren; zy zweert nimmer roekeloos, en de l voorvechter van een Kerkgenootfchap moge zig befpötte- t lyk ( * ) niaken, maar gevaarlyk zal hy nimmer worden. I
lk heb het in Augustus des voorleden Jaars gezien: Gy ftoordet u niet aan het dol. géfchroeuw van den i •enen of anderen Sektaris, di» zich toen in deeze fc Vergadering vertoonde. Gy hebt het Vaderland veels e te lief. Gy zult U ook niet Itooren aan dien' Priester g welken ik op gisteren na- verfehiedene RepreJèptajaaan, z .aasaioriflua ^a:.tsobM jsïci aKhdivji ys n»b tSonassss \ (*) Te weeten in de Natianaile of louter Politieke Ve.-gade- \ ling, daar 9:kte«-yver rtooU af ia eeuwigheid je p*j feaa komen, v
ien aer treden van be. .Hervormde Genootfehao! ,W by waarbcu zpeke te wlblS door he^ See S
Krachten 1 De Nat oma Ie Vergadering ;s'verre verbee
eTnde'Xfdenbeli S»rf «k^$¥È u y n ,egL leien trouw zvn. En van de zvde der Hervormde Broederschap, Wilde * w-1 eani
tHcït^ re w^ïïf SWens niét roeren, maaj traenten te Wederleggen, doch nu by den Predikaur
™^g'u, °P hei v,oorbeeW van onzen Pr. fidenf ón-
fSK!aisevno,S:keD: w&mMm ™
Naidat de Nat;onaa!e Vergadenng"goédKè^nden
KlSS,di drie volgende Artikelen van be
jeiega . net 705de. Ik moet mv dus'daaraan houden ' Wh ,k anders wel lust had ter"aanwyz£- dat misSSfflSW^ masr niet 'kunftéloze5£ ; «nauwkeurigheid en dubbelzinnigheid inde^heete ifdeeliag doorftralen ; dan wy moeten, ons houSD aaS iet geen de Prelide.it .ter tafel breng De wóórden F9fl het. Art,kel zyn : , De Staat zorgt dafher G0&henfog onderws bev.rdi.rd Word; dat oZal eele.
n ^ ttrn^ nChe, Cn- Hct komt voSft aart P Derz^er bedoeling laat ik ctor» van
aa*o fteekkingzai ik nader fpreeken • maardVt'teke" ,s .s kiaar en duidelyk. De^Staat namelyJtS^S oor de^ezold.gmg van alle Kerke)vke BSgSEf' ïanieren waarop de Staat daar voorborgen kan', zyn "remgyulrijg; maar,om het'even hóe Si lè? :hicdt, .k bewelr dat de/Sraat z;Ch daar frn'ede n% ^g bemocijcn ; ikbeweér dir's Lahds' zorTvóór cfl eaHd.gtng «ta< BsdVfpaars ^art alle KerkgeL tfchap!
Wat wil zegge»De tferkjs JfgeInheiden van 'd™ taan betekent het niets sS^SfeSJfSS urgeriyke voqr-,of nadeelcn .aa^ - de felydem'v' v^ emge Godsdten/lige S ^^c£, KVfi
7e I^E^BpPjf Godsdienst^nS



C 533 )
dj^h^,^^^ gorden ffl den Staat noch cndc^ef^ikt an de belnngen's der StaMkunde, en eev (]fbK dat' de bedienaars van den Godsdienst voortaan geheel onaf handyk van 'den Staat zyn zullen , dat is' van wé^-e' eejizeiven niet meer gcidaneerd wor-
^'n, De eerfte en zeer:enge betekenis hechten
dc Conftituanten en.Voelen der voorige Sprekers aan deze aflc! leiding zy w'llcn dat'cr we! geen bevoorrecht 'maar toch een Lands- Godsdienst zal beftaan;. 7V v:'nden. het gevaarlyk, mogelyk voor den Godsdienst mogelyk voor'den Staat, en mislcbien voor heide '.''dat deszelfs Bedienaars geene Dienaren van c,' t 'vn — De andere, meer ruime en edelere betekenis vólgt uit den aart onzer Revolutie, en uit her Decreet vin 5 Augustus 1796, dat is, de Nationaale VerViderin°- heeft, overeenkamltig haare onkreukbaare {róuw aanvaren"Godsdiénst, reine deugd en het dicrba-ir Vader!' nd ', verklaard , dat zy den Godsdienst niet mècr diens b ar wil hebben, aan den Staat, en dat dus Jft' bezoldiging van Staatswege der Dienaars van den fesdiensN op gronden van Rechtvaardigheid, Vry beïd Gelvkheid en Billykbeid moeten en zullen ophou(Wi Ik" ga het gantfche verflag der Commislie van Zevenen voorbv, want het is ook myn werk, en eigenliefde mogt mr' parten fpeelen. of veele woorden doen föillcn'ter verdediging'vah ons aangevallen Rapport; en vvnnrlVk al verwerpt de Vergadering hetzelve geheel cn al het'dérde Lid van het Commisloriaal gerecht-gde'ons niet alleen; maar zelfs verpiigtte ons: om zo wv m nodig oordeelden eenejehets van een geheel, en Jas ook 'van een gedeeltelyk nieuw i'l.n U ver vaar du eer (*■■) Ik boude my dan eenvoudig aan de tweeled ^betekenis der affcheiding van Kerk en Staat, cn ik ftel my zeiven deze v raag voor i met wien houdt -:V;hét'in dezen? met.d» Conftituanten , die zeker in affeS volkomen vrv en'onbelemmerd waren, of met de Nationaa'e Vergadering, die het merkwaardig Decreet Van' den 5 Augustus, en den fchoonen Zendbnel van den iodèn net gcflagen of gelclireven heeft, dan na j»ulke lange en rvpe overleggingen welke zy zelve aan Nederland ten waarèvrge aannyst van haare vuurtpe geertë, om alle de everbhfjelen der roorige endtrdt ttkking ,me\ voliel en tak uitteroeijtn? (**) — Ik'antwoord zonder -bedenking: ik boude het met de jxSmaüè Vergader'ng; zy heeft in de beide aangeI sa'de ftukkeh, de zaak op eene zo bondige en treffende wyze afgedaan; zy heeft daardoor aan het vrje' Nèd'eflarsd 'eenen dien t bewezèn, cn 'zich zelve eenen roem verworven, de de vrienden van waarheid in geheel Europa toejuich'en,en de verlichte Nakemelingfcbap dankbaar zal genieten en vermelden-. Het waare dus in myne öbgén eenè.heiügfchennis dit befluit duor fehoonfehyricnde 'drogredenen te willen omverwerpen, of daar
r*) Zie liet Decreet van S December, gedrukt aan het hoofd «n het Rapport der A-venen.
(»•; ZicOecreeten van Augustus 179O. Uadz, 133,
van geen gebruik maken by. den raad, dien wy aan het V.dk ftaan te geven, nopens het vastfleilen van zyne Conff tutie. De Godsdienst moet aan zieh zeiyen overgelaten worden ; de Staat betaalt niets van eeirgen uitwendigen eerdienst van hét Opperwezen , en geen vry Burger kan of mag in ons Land gedwongen worden eenig deel te nemen in de kr*ten van Gods.lienstoefemng. Dit alles Burgers Reprefentanten volgt noodzaaklyk uit de affcheiding van Kerk en Staat; dit was naar myn inzien het gevoelen der Nationale Vergadering, toen zy wilde dat die rampzalige vereenijng» wel langzamerhand, maar eenmaal geheel zou ophouden ; dit is ook myn gevoelen, en ik zal het trachten te ftaven door dit advies; hetzelve Burgers Reprefentanten ! zal langer zyn dan gy welligt begeert; het zal ook niet vry zyn van herhalingen, die ten uwen aan? zien overtollig, en voor my zei ven min of meer verdietig zyn : dan bet dezer dagen gebeurde zo binnen als buiten deze Vergadering, het belef van mynenpligt aan waarheid en de Natie, cn myn ftelregel: die waarheid als het 'er op aankomt nimmer te verbloemen: ziet daar myne beweeggronden. Ik zal daarin by de Natie en myne Amptgenoten, zo ik vertrouw, verfchoning of geduld vinden.
Wat nu myn gevoelen betreft, dat 's Lands bemoeijenis met of zorg voor de bezoldiging der bedienaars van den openbaren Godsdienst den Vaderlande nadelig is, en onbeftaanbaar met de affcheiding van Kerk en Staat: '. k durf my laten voorftaan Burgers Reprefentanten ! dat hetzelve zo vatbaar voor, ja zo ryk is aan bewyzen , als een eenig gevoelen, dat ik immer ter dezer Vergadering heb verdedigd. Gezonde Staatkunde, bet belang van Godsdienst, de heilryke gevolgen, gefchiedkundc en ondervinding , nietigheid der tegenwerpingen, met cén woord de aard onzer Omwenteling, e i daarenboven uw Decreet van den 5 den van Oo^stmaand des voorleden jaars, en de eigene woorden van uwen lateren brief aan de gewesten: zo veel* brenncn waar uit ik de redenen putte, op welke myn ooroeel onverwrikt gevestigd is. Myne zorg is maar dat ik onder zo veele duchtige redenen, die zicb als by ftryd opdoen , wel kieze. Aan de andere zyde w:lde ik de denkbeelden met gaarne verdrinken in eene Zk van woorden, en nqfbans zo klaar fpreeken dat zo ik al niet gelukkig genoeg nogt zyn andere denkers te overtuigen, Gy nogthans en de Natie den fchakel zult voelen van myne.redenering, en volkomen inzien, dat byal ien ik my in deze hoogstwigtige zaak mogt bei driegen, zulks aan myn hoofd en harslénen maar geenszins aan myn hart te vvyten is. Wie lust heeft moge my verketteren; het zy dan in het Staatkundige > het zy in het Godsdienftige : ik misgun hem die pret n'etj maar in brandenden yver voor Vaderland, goede beginfelen, waarheid, Deugd en Zeden, belief ik voor nicm.nd te wyken. y Ik beriep my in de eerfte pteats op gezonde StaatXïx 3 kun



t 534- >
i iSèi en welke is deze! "Zy voorzeker die aan het doe' waarom de Burger-Maatfchappy beftaat en geref eld wordt, op de eenvoudigfte en beste wyze beantwoord:. Welke is dat doei ? de Nationale Vergadering zelve antwoordt: de verzekering cn beveiliging van Hen S,f:iTt van_ Gelykheid en Vryheid; de verzekering en heiliging van perfoon en eigendom. Deze r-'de toets v.:;araan ik de inrichting van den Staat moet beproeven'. Zyn 'er nu veele trappen waarop dit' doel; iti ëenen fh.st meer of min gelukkig bereikt Wordt; is de Burgerftaaf zo vqel b-ter geregeld , zo veel nader jin zyne volmaaktheid als hy dit doel nader bykomt; <yn de middelen, en wegen, langs Welken hetzelve bevorderd kan worden, velerlei en noodzaaklykondcr. :,e! -r. naar gelang van Land - aard, bevo'king, lucbt•' '-'ddelen "van beftaan, en jeugd of ouderdom van een Voik; die middelen echter Burgers Réprefenr,* ten : zy> cn 'blyven altyd-middelen gelykfoortig of enredg'.-.r. het oogmerk; het oogmerk,is tydelyk, van s-.ezeWaercld.eiï bepaalt zich by de belangenvan dit levenBy gcolg mag de Staat zich met de Kerk op generlei wjze bcnioeijen, ef men doet zyner gezondheid ge*Wj8 ^5H , Cn men Verzint een ander doel dan hy wer,;k I ee t ; bygeyolg. mag-ook de bezoldiging van weer. .i.r. flaat der Dienaars van den Godsdienst geen ■ hebben ; want deze bezoldiging is hetzelfde als vereer'"ging van Kerk én Staat; veimits daar door de b'ed'ens.T.s' van den Godsdiénst aan de Staatkunde ondergefchikt , en van 'de Regering afhanglyk worden gi T. iakt. Ik verfla het 'punt van verfchil niet, of vereèfiigirig van Kerk en Staat heeft overal en altyd betel-end "dat. het Lsnd of deszelfs beduur de bedienaars vafp den Godsdienst onder zyne Amptenaren rekende , cfóf is,betaalde. Ik iaat voor als nog dekwaade gevolgen daar', maai, 'ik . meen genoeg gezegd te hebben ten terögé; dat déeze' bezoldiging of de zorg voor de bezoldiging liet doel en dus hot vermogen van den Staat, geheel en al te buiten gaat. Zy flrydt met zyne gezondheid, en de pji'gfc van den Staat bepaalt zich alleen tot befcherming van Godsdienst-oefening, tot wering van hinder en geweld, of met korte woorden tot het verleenen van die zelfde', niet meerdere rhaar spk niet mindere, zorg voor de vryheid der gezei fchappen' van Godsdiénffge menfehen, welke hy ov! r alle andere gezelfebappen van nut, verkiezing of fchufdclooze fmaak laat gaan.
- Ik meen al verder dat gezonde Staatkunde en deveraht'woordciykheid van het Beftuur, de meest mogelyke fpaarza'amheid van 'sLands, Penningen vordert: men pVedikt' echter het tegendeel; nien wil dat Rabbynen, Priesters, Predikanten cn het gantfehe. Heir van Lee<i;.ren én Dienaaren der Geloofs-genoodfchappen van Staatswege zullen moeten onderhouden worden. Ik iaat de zwaare geldfom die zulks vereifeben zou op • izvne plaats; maar ik vraag: hoe zou bet ftroken met ddn pligt'van fpasrzaamheid of waar zou de Staat het
recht van daan haaien, em-uh 'sLands Kas>ro:*ftig werk, zodanige dienften te betaalen, welke in'den' ftrikften z:n geen werk en geene dienften zyn ten beJ hdeve der Burger - Maatfchappv als zodanig ? Ik eerbi'e -. dig den invloed van eenen Braay a , Geest 'Iykenc Op' 's menfehen hart,.terwyl hy met wysbeid en l efde.dös^ zelfs twee voornaamfteroerfeis hoop en, vrees wel weef1 te behandelen; maar hóe ik het keere ór wende', hoezeer ik my alle werkzaamheden van den Geest'lykeh die ik'maar bedenken kan voor 'den geest lnal, hoezeèf myne verbeelding 'er nog by voege die m'sfchieii alleen' onder de wenfehelyke behooren; ik verklaar U nog', thans Burgers Reprefentanten'. dat ik geen werk vart êenen Geestelyhen weet, waarvan de bedoel)ng of het uitwerkfel anders zou 'zyn dan invloed.op het.hart, op gevoelens, opdenkbeefqen,opgeweeten.Allezynè Verrichtingen mogen de (trekking h-bben ter bevord Iringv'aft myn heil aan pene zydedes grafs"; zy mogemzejfs dienen ter aankweekinf en verfterkmg. v'an myne'dèügd in dit leven; maar wat in de wereld hebben zy gemééns met' de vereenigde kracht der Staats-burgeren 'tot beveiliging en verzekering van myne burgefl'yk'e onaf hanglvfc,heid, iyf, leven,-eer of gaed ?; ik ben daarom, echter illeen Lid van de Burgèrmaaficbappyén'wanrjeéj1' zy; my geld afperst tot andere oogmerken, tnag ik uit voor. zichtigi.eid moeten lyden'en zvyygén ; ,'maarjyo.or Gód' en myn geweten zal ik oyertuigd.Vezcn, d'at zv Hiar' vermogen te buiten gaat, en dwingelandy' tytbéfféni De bezoldiging der Bedienaars van.den Godsdienst'is' dus ook uit dezen hoofde ftrydig niet gezonde Staatkunde. Dit wil niet zeggen Burgers Repr£fenian-'1
ten! dat uitwendige. Godsdienst bf Eerdienst -van het Opperwezen den menfehen over het algeméén niet veel en zeer veel waard moet zyn : kwaadwilligheid of dofheid' poogden wel eens dezen uitleg te wettigen, maar het wil zeggen, dat'de natuur van .den Godsdienst niet toelaat, dat hy dienstbaar'.gemaakt'worde aaw de'.i ftaat; dat hy even zo weinig door denzei'ven mag betaald worden, als by voorbeeld'Advocaten:; 'Ge'nééshe'éfén, Chirurgyns en dergelyken, welke fchoon in zekeren zin onöntbeeflyk.; eea ieder nogthans moet betalen,, naaf maate hy ze verkiest of .nodig Éeeft.
Naar mate hy ze verkiest of. 'nqdig heeft, dit is ten aanzien van den 'uitwendigen Godsdienst ietterlykwaar.' Burgers Reprefentanten! ik ben mede van oordeel dat vroomheid jegens God en Vaderland, of ware Godsdienst, of deugd, en goede zeden, de fpringveder, en de bron is van bet waar geluk der menfehen; maar ge* lyk .denkbeelden én, gevoelens niet vallen ondér het bereik der burgerlyke Wet,, gelyk deze den Gedsdienst niet kan of kmag treffen'; zo geloof ik, niet dat ibmana die onbevooroordeeld inurft fpreeken, .lochénen kan, dat' de"noodzaaklykheid van uitwendigen Godsdiens: in haaren aard en natuur bétrekkelyk,' dat is, dat '-er menfehen .kynnen zyn. die Godsdienstig en zeer Godsdienfiig danken'en handelen, en nogthans geene
lief*



< 535 )
li«ntcSb*iBr- ,van wfwend'ge» en vooral Van ge- w
nTtfSpdvko uitoefening van. hunnen $0*9*»* J* J er zS i.rogdc. f#p> n, dc- Kwakers by voo. beeW, en d f=f VdendJn in Pcnfylv*»^ oordeelen dat- z
gSSÏ of'andere bedieningen; van den d &ienst te pas komt. Is het nu niet de al- v Sfficndfte onrechtvaardigheid en de ongcjvmdbetd g Se te geloven, dat zodanigen, of die met hun ,n- fl ftemmen, aeene goede Bunteren kunnen zyn »en eet* n £3dè.gS»at moet, zorgen voor de bezoldiging der v dienars van den uiterlyken -Godsdienst , zal hy ten r S va, hun die denzelven niet ..al leen voor node- 2 ?oos maar zelfs voor fehadelyk houden tot een vandeze Kütoften .roeten komen: zy -zullen van wege der- i Siver Selen uit de Maatfchappy moeten gefloten d worden êu dm moet alleen oP daden z,en en heeft e S3%Si niets te.fchaffén, ofzy zullen van den v 4t ontheven moeten worden, vvaaru.t men de zo.g . voorde bezoldiging van-Staatswege zal Kunnen vilden en dit ftrydt volkomen met gelykberd , of einde- e vkZV zullen gedwongen moeten worden tot het op- v £ngen van lasten , die met bet «oogmerk der BurgerMaatfchappy riets gemeens hebben, en waarin zymm^eflebten g*S inftemmen. Wt^^W fiSantcnl is -hst,.geweld,-.dwinglandy, en.den <feft vm den vrymanloye-r waardig.
Tm fe ftryd der bezoldiging vari ^taatswegeder ; bedienaars van den Godsdienst met gezo«ue begin elea. SI duidelyk.genoeg; verlangt men meerdere en : amlere redenen ; wel aan me» antwoorde my op. de Scnde vragen : mag de St.at zich tot iets geheel on/ekl's-verbinden d kan het Beftuur naar wil ekeur fcha«en ^ den Burger eislchen ? Is-het geene ..dwaas-heÏÏ-of verwaandneicf;te b l)i#n dat de waarheid reeds
SSSt Jnieuwe.en^veuerom meu we wend m!f Jg het-Beftuur den moed uitdoven en denphgt Sffl vinden & wakheid ? Mag het tegenwoqtS Sflacht aan heTvolgende leh indelyke klmsSSkS' Mag de Conftitutie zo georgan.leerd SSShEhet Beftuur. ondereen iets ruimer voorwendsel wode'rkeeré rot het aloude ftelzel van Priester■ ll t dwinglandy? Mogen wy ons «d elyk .rnetvo; Rekt. -owoiyke zaken ' ^S£&StSS£ zand in de oo*en.te werpen;- Groote God . het ver Sfcürt tr.y» hart dat ik alle deze ireunge en vernegrehdè overdenkingen niet fcan veorbygaan ; maar he, middel om er my aan, te onttrekken wee ik met, en 7P der Natie te ontveinzen ware misdadig I
Of Bureers Reprefentanten: is het geene onzekere, belofte, dit de-Staat zorgen zal Voor de betaahng der ttenaaren van alle Gezindten, en wordt daar doof aan let ïfo-gevaaflyV'belastings - vermogen van het \V etgevend Ligbaam de teugel niet geheel losgelaten ? Heden zv" 'er vyftig * en. over eene balve. Eeuw driehonderd SekteWft:hcb-''Kdorëh'zeggen dat zulks met zeer
jarfchyrilyk, en di«' vermeerdering van Sekten'hars-,
nfch'mmid was; maar Burtn.iT «cprellnnnten ! bei-* 'nkt de hiftorie van het memeh.l>i£ ve hand, en gy ilt met verontwaardiging of met medelyden aaqïpH lan zyn over den dwazen of.vermete!en Sterveling, de amt'dat de verlichting van zynen tyd reeds zo hoog klommen is als zv kan komen, of die de oopen wil uiten voor het duideljk ontwerp der goede Voorztegheid ter onophoudclyke verfpreiding en vestiging m licht en waarheid, en ter volmaking van den lenech-, zynlverfhmd en zynen geheelen fh&t. Hy,die t denkt verlochent zich /.elven, lliegt God in het mgezicht, en ik wil met hem niet redenkavelenï enmaal zal *er misfehien maar eene Godsarfmft^n >nkwy?e zyn, maar Natuur doet geene fprongen; en » Waarheid alemme zegenpraaït, zyn de karrzen van 'onttling menigvuldig , en waarlyk onbereKcnbaar^ iet mogelyk. aantal van Geloofs-Genoodfchappen ban at -van de toekomst Niets:-is minder zefier ean deze, a niets gevolglyk minder gefekikt ra* een voorwerp aorden tant van Ftnancisele , dat is bepaafdcbelotte, \Vv krs Burs-ers Reprefentanten 1 zou het mete.neerre»-iande trotsheid, eene.duldelooze qnrechtvaardigeid zyn, wanneer eenig Beftuur, Vol ut, of .tegenwoordig GeDacht, deze gevoelens koesterde, opze taal. -itiloeg' „ Onder ons woont Waarneid.. /-y. feuir-ves, hUy hen die bedienaars, zya der Sekten weke re":
•geluk hebhen op dit oogenbük rhet ons tc/gtlyk te' befta ral Zorgvuldig onderzoeken wat .zy aige^t'ys:
leeren. mogen wy niet, .want wy heten afkei.-f-jg var ' alle bemoeijenis met denkbeelden ; maar al ieert-dan. ' ook de eene dat de anucre voor de .Hei'.-opgroeit; ' en rypt al leert dc eene dat wit zwart, en de an' dcre'dat zwart. wit is; wy betalen cohtc-aile-die. ■ naars der co dit ogenbük icvoid^ Sutreii;not-; er id-
onder .ons-zvn die, z,ch .hozwaardiaanden^.-ol-vaes ',' voldoening van lasten weigeren ~at -riati.'jlde^Oii
doet 'er niets ter were'a ;•*; \«. v B^raW«eg^ejS^'* !•' barftehngen wel, krygen,, e/i w> voegen 'er nor
deze waarfchuwing voor o?zq nakomelmcichap by," dat zy niet-wyaer moef willen zyn'-si-s wy * en dat " uit krachte der tegenwoordigeConft:tutic een ieder. , die zich in het vervolg Van tj'd op Godgeleerdheid.. ' wil toelcgen vooraf dient te weten, dat wy wc-.. " geen heerfchende, maar wel dege'yk eene L/mds"■ kerk hebben, beftaande uit zo veeleGenoodieb«tppen " als'er. op dit oogenbhK zyn, o-fzw wy, H2e ijen.idc " no;' verder willen uititrekken, uit die Gci^ood^ " fchappen, weike in waarde en gt-tal a-in /.Vw.u. m bepalingen voldoen, ais wy nader' ^uden ;:ocd n.,
'-' Hoe vreemd deze taal.ook klinken moge in uwe fchP ooren Burgers Vcrtegc nvóordigers helaas ! w \. zullPn dezelve neigt hans .'ii') 's Volks moiidleggcn, zo wyde bezolaing d?r> Dienaars van .Jen Godsdienst van ta .tsweEe-Conftitutionéei daar ftellen-, en den raad van föm6 . mii^etr-



C s& )
«;g$n nopens t: ttskeh bepalingen volgen. —- Even klaar blykt het dat wy langs dien/weg zoetelyk geleid worden tot het oude ftelzei vanvPrie>terlistl'en dwinglandy. Men overweege de zaak rypeljSc; men vcrgeJyke.de ondeugende taal die daar in zo waarachtig ais ik ieef ligt opgefloten, en men beflisfe of deze fraaye leerde beginfelen niet fchendt. [a waarlyk zo doet zy; zy geeft de Kerk aan den Staat weder; zy knoopt de banden wederom famen die ik waande voor eeuwig verbrooken te zyn; zy bediend zich Hechts van andere namen en cenen hecrfchenden Gods-dienst vaarwel zeggende, fcheptzy eenen Lands-Godsdienst; zy verkort het recht der volgende gedachten, en met één woord , zy kenmerkt .aan de eene zydo dwinglandy en geweld, en aan de andere bezwangert zy het Vaderland met die eindelooze rampen, welke de onzalige vruchten zyn van list, bedrog, luiheid .onverdraagzaamheid, bygeioof en dweepery. Wiens harr fchreit niet by dit akchg vooruitzicht? God geve dat ik my bedric ge, cn myn tafreel overdreeven zy ! C* )
En eer ik van de Staatkunde afftap moest ik U nog betogen, dat wy ons mee onmogelyke zaken bezig houden, en dat men der Natie zand in de oogen zou werpen Het laatfte fpreekt van zelfs, zo het anders waar is, dat de bezoldiging der Dienaaren van den Godsdienst door den Staat vroeg of laat an waarfchynJyk eerder als men denkt , die treurige gevolgen zal hebben, waar van ik zo even fprak. Verkrachting der waare beginfelen met yver voor Godsdienst te willen, kleuren, is in myne oogen het Volk bedotten, en al gefchied het ter goeder frouw gelyk het by veelen gefchjedt, de. gevolgen zyn even treurig en heilloosOok weet ik het uitfehreeuwen aan alle hoeken van flraaten dat de Kerk afgefcheiden is van den Staat, en het bepaalen van den zin dier affcheiding tot vernietiging der overheerfching van een Kerkgenoodfchap niet anders of beter te rangfehikken dan onder de deugd van Inigo de Loyola. (*) En dat de zaak volftrekt onCf) Men is my zèer vnerfdlyk komen aanzeggen dat ik ultraphflofopheer. Dit betekent geloof ik dat ik raaskat, liet kan zyu ; maar ten minllen ik weet het niet en redeneer ik zo gen el valsch : dan is.hetdefchuld van die logica die men «y geleerd lied t
en van de weinige ondervinding welke my te beurt is gevallen.
Ohdertusfchen gebruik ik gene hoegenaamde kunftenaryen, ko'om' • opentlyk voor myn geweien uit; doch zoeküet niemand optedrin- gen en ben daarop gerust, dat de Nationale-'Vergadering en «ie vrye Natie zich noch aan ultw-raodcrantisme, noch aan ultfarcvolutionarisme, noch aan ultra-philofophie zal Horen.
Cp Men weet dat deje Spaanfche Edelman reeds vroeg in zynen lsef- tyd het gevaar en den last van het oorlog moede, én echter »an heeresh-zucht brandende hemel en aarde' bewogen heeft en 'er ook eindelyktoe gekomen is om in de eerfte helft der 16de Eeuw de orde der Jefuiten te (lichten. Derzelver hiftorie is merl waardig cn geen Gcnootfckap heeft het.,ooit verder- gebracht in de kunst van liege.i en bedriegen. Hetzelve is Gade zy dank ! in onzen tyd vernietigd ; maar 'er zyn 'er die beweren, dat de Tefurtpn 1 •ndet andere namen nog heimelytc woelei. wifl Hier 'doet dit «iets ter zake; maar in onze taal en zo ik gelóóf in de meeste «nderen betekent Jefuiten-ftreek of diugd, en fchyn-hailie. ■eid, fchyn-deugd , vtinzery en hypocrilie genoegzaam hetzelfde.'
mooglykïs, blykt niet affeetrdaar uit, dst orff.ftêfevW
of me*.- de b-taling van S taats-wege algetin-en, of flechts gedeel elyk vóór behoeftige] ge-stelvken wilde da ritellen. het de onrechtvaardigheid zelvé is-dén' zodanigen onder-de Sraai.- -'Burgeren daar belastingen pp te leggen,- der, gene Sekten behoo.en of'-uiterlyke Godsdienst-oefening en Lee-aars-volftrekt- onnoo.' dig houden; maar m orimooglykheid blykt vooral daar uit dat devastftelling van den voet waarop de Stoft tot de bedoelde -ezoiding zoü overgaan van'z© Veele en zulke oaoverkomelyke zwaiïgbeeden verzeiJ is. dat ik waarlyk niet begrypen kan, hoe men 'er tn tóeden ernst by M blyft ifaan. Ik zeg in goeaen erlJ° Z dat wanneer men flechts -eene of twee BrtddeMchappen bedoelt de zaak van natuur verandert. Dan eelvk ik dit met vooronderftellen maer, zoo veroorlooft mv Burgers Reprefentanten! dat ik ter opheldcrin* eene bedenking bybrenge, — Ct) Man Zal in het gelief, koosd itelzel ter bezoldmg der Dienaaren van allerleië gezindten de vlag denk ik niet zodanig opheisfehen,. dat men de mooglykheid van alle nieuwe Sekten ofitkenne. Bepalingen zullen'er derhalven daaromtrent noodzaak lyk zyn. Enwe'ke bepalingen zyn 'er mooglyk' Twederlei: of dat men her aantal der-Ledemaaten van eene nieuwe Broederfchap vast Helle, ten einde recht te hebben zyne dienaars aan de algemeene kas od re dragen, of dat het beftuur wanneer zich een'nieuw Geloolsgenoodfcbap opdoet deszelfs waarde onderzoekt wikt,- weegt an naar biüykheid beflist; wie ziet niet dat beide veronderftellingen dwaas en ongerymd zvn»; In de een» ,zou het Gouvernement naar gelóóf onder' zoeken en wat boven daden gaat is buiten zyne reke" ning; in de andere wordt de ondervinding van alle tv* den of verwaarloosd of tegengewerkt, want ik twvfV" dat er wel ooit, in welk vak gy wilt,-eene waarheid door den mensch ontdekt en ter-baane gebracht is ,. aan' welke dadelyk eenig aanzienlyk getal van aankleverente beurt gevallen zou zyn,- Me Hiftorie leert in tJen deel dat eene nieuwe waarheid in alen beginne óveral en altyd wordt ontkend , befpot, gelasterd en, gehoond bewyzen 1 geTOl^k hier on™°S>yk, en dit mom ik
Ct) Zie Proeve yan betoog dat het den Gereformeerden mweht n raadzaam zy cm in Se kosten hunner cttXltisTj& *&tm». (/.voorzien, te Ltyden in JMpSSki mV S » 'olgcnde. Du gantfehe bockjen' mag zo ik »£„ 1 ,P S' 4 * vorden en niet mtadef hetliitmu^ we ^ g ffTO* t Gods^enst afgezonderd yan den Staat.' lllrvan verfchee,!
o°SeT °»™°^khM fe *|$ ^oogd S
*r-'y' '• * n9:-5l.'j.v.ol bonus ram [-}• tJ->j- ■>. rrifrtfj|ij| ï,0.W LHet qfijfa ditJdrysin $ yolgend N^
Ter Drukkery yan VAN SCHLLLLE & COMP. in de HAAG."



21
OEL'ïrheid, v r r h e%t d , broederschap.
.feiin»**?» *•;$«? rc ' f:w-»?-rWtrw'mfïir-3i jSf^jisjtVtaiHk'1 jfepr^ito/nst^iQstaat* iWtostirtov t!l»',naltj
B A G V E U H A' A JL
DER HANDELINGEN VAN DE
XTJITX O ffl M -3t X JB. J5 JS. GfJKJD JE M X W G
REPR ESEN TE ERENDE HET V Ö L K VAN NEDERLAND. N°. 469. Maandag den 10 Ap;i! 1797. [Iet derde Jaar, der> Bataaffche Vryheid.
Nationaal* Vergadering.
Vervolg der Zitting van Dingsdag, den 4 April 1797.
Voorzitter: Jan Couperus.
3Q)e tydelyke Prefident ter Vergadering- verfche,nen zynde, worden de Notulen gere!'ume?id en gearrefteerd.
Waarna van 'Lennep rapporteert, namens de Oominisfie by Decreet van 28 Maart .benoemd, o:n te pnderzockMi of 'er eenige bepaalingen omtrend 'bet recht der Jacht en VisfcKery, by de Conilitutie , zouden "worden gemaakt, en zoo ja, in hoe verre ? Het eerfte point affirmatief decideerende, en overeenkomilig van dien , eenige te makene bepalingen voordragende : beflooten te doe.n drukken, en Vrydag aan de orde te ftellen.
Wordende wyders de Deliberatien over den 6-len -Tital vervolgd, en Articul 589 in deliberatie get>ra:t, lui'ende:
,:j Dit B?ftuur zal ook de Traktementen of Daggelden yan de Leden van dit Collegie bepaalen, en mede. deszelfs inltrudie formeeren."
' De'Mist zegt, van gevoelen te zyn, dat men het woord -Nationaale Ihejaurie behoorde weg te laatcn.-
Van Hooff vermeende , dat zy. uit de Nationaale Cas 'moesten worden betaald, om' hun des tc beter te doen "gevoelen, dat zy tot het geheel behoorden , en niet dan als funcY.cK.aircs National konden worden befchouwd. .'• Van Manen z?gt, dat hy van een contrarie gevoelen was, ■daar, zoo wanneer zy Nationaal .betaald werden , men als dan een algemeen Dag - geld moest bepaalen.. Ia Bolland nu by
V. Deel.
-sr> r ipia vo, .anrg ip v iv/ - <}fi t <*•-. - * ■ voorbeeld, daar het veel duurder was, zoüde dit oofc veel bogcr moeten gefteld worden dan in de Landgewesten, en dus zoude hier in geen uniformiteit plaats hebben, cn ook de Nitionaslc Cas nierkelyfc worden bezwaard.
. Hofman zegt, dat hy cerd-dyk wilde opmerken, dat de reftócien van v.rn Mannen 7,ouden kunnen doorgaau , en met dit al de betaling uit de Nationaale Cas gefchieden.
Van Hrjtff zegt, dat het door van Manen aangevoerde niets afdeed, waaneer het op het principe aankwam ; het was immers niet nodig, dat zy alle even.groote Dag-gelden gcnoo'.cn.
Van Manen zegt, dat, zoo wanneer men eenigiyk het principe wilde vast houden , dan moest men ook de SfunicipaSteitèn op de Dorpen betaalen.
K<leger zegt:
Ik moet, Burgers Reprefentanten! de vryheid neemen om een algemeens reflectie te msaken, tegens de algemeene ftelling: T)t Leden der Departementaal Beftuuren zyn Nationale Funétionarisfcn; by gevolg dezelve moeten uit de Nationale Ka» betaald worden.
Ik herhaal het meer gCjreeven antwaord hier op : de Leden der Departementaale Beftuuren zyn Fu léfionarisfen der Wet, zoo als alle die ia eenig B.-ftuur 2yn zullen ; dus bewyst die fttlling van Nationale Furétionarisfen , myss eragtens , hier niet meer, dan by de Leden der Gemeentens Beftuuren. Men heeft aanftonds opgemerkt,'dat de vergelyking tusfehen het betaalen der Municipalen, en der Leden vau het D.-partemen. taal Beftuur niet te maaken was : en het komt tny voor , dat öif. wel degelyk tc maaken is; de Leden der Gemeentens Be. ftuuren, Js grootc Gemeentens , moeten den geheelen <tag te kosten leggen san het Beftuur, en moeren dus meer genieten, da;: die in een kleine Gemeente dc Leden van een Gemeentens ■ Beftuur in Hblland', als zynde aldaar veel duurder leven, meer dan in Bataafcch Braband of Overysfel; dit is beide toc pasfeiyk op de Departementasle Beftuuren. In Drenthe ontfangen de Leden Van bet Provinciaal Beftuur maar twee Gulden daggeld en zyn te vreedeu met dea^- fchadeloosftellfnj?; dc Leden van het Provinciaal Beftuur in Holland genieten zeven 'Guldens, en hebben minder reden, om daar roede zi^ fchade. loos te houden, als die jn Drenthe; ik conformeer my aaetd'e Yyy Leden,



C 538 )
Leden, die vermecnen, dat de betaling Departementaal moet geregeld worden, en uit dc Departementaale Cas gefchieden.
Van Leeuwen zegt:
Dat, wanneer men wist, hoe het Financieele zoude bepaald zyn , men dan eerst regt over het poinét in questie zoude kunnen oordeelen, zoo de middelen overal gelyk geheven wierden, dan was het ook niet meer dan billyk, dat de Nationale K-as aan allen evenveel betaalde, dan, zoude dat niet gefchieden, konde 'er een andere fchikking in gebragt worden. Hem dagt het best te zyn dezen Art. nog wat in advys te houdeu of dewyl die van 21, de bepaling aan het Collegie van Gecommitteerde Raden overlaat, en dit onmiddelyk aan de vorige Art. hangt, ook dit aan de voorgeftelde Commisfie te Hellen.
De Prejident (lelt voor, om dezen Articul in Advys te houden: en concludeert alzoo.
De Vergadering vervolgens overgaande tot de 3de fdeeling , over de Gemeentens Beftuuren, wordt Art. 617. in deliberatie gebragt, luidende:
,, Het Beftuur, het welk in ieder Plaats of Gemeente zyn zal, word genaamd de Raad der- Gebeente."
De nadere redactie gelezen zynde,- zegt van Eooff.
Dat hy vermeende-, dat, fchoon deeze benamingen flegts kleinigheden fcheenen , het echter zaaken waren , welke van gropte aangelegenheid konden worden, waarom hy de nadere redaeftic appuyeerde.
De Prejident ftelt voor, om ,by appel-nominal, te decideren, of de Titulature zoude zyn Raai
der Gemeente, den wel plaatfelyk B-duur?
En wordt by meerderheid overeenkomftig het eerfte beflooten.
Van Leeuwen vraagt:
Of het nu evenwel niet nuttig, ji nodig was, dat by dezen Art. gevoegd wiert, het geen de Commisfie van zeven by hare redactie gevoegd had, dat hetzelve nimmer een anderen 'naam zat niesen dragen, want 'er anders nog al verfehillende namen aan zouden .gegeven worden.
, De Prefident zegt, dat dit onnodig en overtollig zoude zyn, nademaal het nu Conftitutioneel geltelt zynde , genoeg was, ea daar van niet afgegaan mogt worden.
Art. 6t8. wordt conform gearrefteerd.
&' Art. 619. wordt In deliberatie gebragt, luidende :
,, In Plaatfen daar de bevolking kleinder is dan twaalf honderd èdij^. en - vyjiig Ir.wocners , zal de verkiezing . of door do Stemgerechtigden uit dezelve, direct gefchieden, of cloor Kiezeis, en in Plaatfen van grooter bevolking , zal die door Kiezc;s mojten gefchieden."
Van Hoof vermeent, dat dit getal wat te klyn gefteld was. Nieulioff zegt, dat hy mede van gevoelen was, dat het getal grooter moest worden gefte{d.
Van ütofftigt, dat, zoo men liet op 3000 Stcmgercchtigden bepaili 'aal, hec dari zoude kunnen doorgaan ;do-'!i dat, zoo als het hier gefteld was, en men nam dan in aanmerking, dat hier en de Vrouwen, en de Kinderen, en zy die niet Stemgerechtigd wsren van moesten' afgerekend worden-, dan •dit getal zeer gering zoude zyn.
Verhees zegt, dat hy zich hiermede conformeerde.
De Mist zegt, dat hy met genoegen gezien bad^dat de beide C.ommislien het "getal op 1251 bepaald hadden; dat,, zoo wanneer inen dit ook van a^plléatie wilde maaken op gro:cre Steden, men als dan in.e jen het zelfde preJiwment zjude vervallen , als bevoorens in de StadJprtfileT^kc Tyden had plaats gehad; iets, het welk men in Gelderland gewoon geweest was plooyen te noemen. xM^^kytffpJU It
Krieger zegt:
Met al het fchoone, dat men van een keus by directe ver. kiezing door liet Volk, buiten Kiezers zeggen kon, b'érïöö'rf men dochookdegefchiedeniscn Je ondervinding te raadpleegew; uit dien fiïiMJe moet ik volkomen avoueeren her geavanceerde, door den Burger Reprefentant de Mist. Het Volk zoude in de Gemeentens, die maar eeniglins talryk-'zyn,' over geen keuzeligter incabaaien kunnen verdeeld worden, die by elke gelegenheid tot dadelykheid konde overflaan, als bydekeuïe van het Gemeentens-Bcftuur; dit intresfeert alle direct. En in "de eerfte plaats : mm behoeft geen oude noen Buitenlandfehe Gsfchiedenis ten dien apzigte'te raadplegen, in de Historie van N_yineg.cn vind men de verfchnkkelykiie voorbeelden van zodanige' Volkskeuze , daar ployeryen geroemd , wel eens wierd de verkozene party door de andere, door den dranft verhit, onthooft, of uit de venfters van het Raadhuis opgehangen. —. Ik concludeer voor het Art., zoo als het door de Commisfie van eenentwintig en van zeyen beide, is goedgekeurd.
Schei m 'r zegt:
Ik ben van een geheel contrarie gevoelen, als de vorige redenaars. Indien men het getal bepaald op 1251'inwoonders, dan heeft men zeker geen driehonderd Stemgerechtigden, en waarfchyeelyk geen tweehonderd en vyfeig: dan worden zeer waarfchynelyk gekozen de bekwsamfte Perfoonen tot Kiezers, en 'er blyven dus geene of zeer weinige over, om door die Kiezers tot Leden in den Raad der Gemeente gekozen te kunnen worden. E.i men fprcekt van Cabalen by het Volk te maken , maar dit is in zulke klcme PJaatzen veel gemakkelykcr niet de Kiezers te doen; dewyl men door de weinige bekwame perfoonen genoegzaam altoos van tevoren weet, wie Kiezer zal worden, en daar door de grootfte in. convenienten zullen veroorzaakt , cn de beste gelegenheid worden gegecvanom die Kiezers altoos voor in te nemen.
Ik ben 'er dus voor,- dac het getal vergroot word, ten minftcu tot vier, vyf of zes duizend; want is h'gryp dat men hier door het woord vau invi.onders zielen moet verftaan, en . het zyn dus maa.r eenige zeer kleine Plaatsjes, dje hier inbegrepen zouden zyn.
Van Eooff zegt, dat hy gelooft dat niets noodzakelyker was, dan dat zy , welke in Gemeentehs-beftuuren verkoozen werden , het volle vertrouwen bezaten ; dan zoo de verkiezing-op kleine plaatzen gtfehiedde door Kieiers, zoude dit hier toe tot eea beletsel verftrskken. Hy zoudegaarne zien , dat men het getal tot op io;coo Zielen uitbreidde; ea, wat de misbruiken betreffen, dat
ook



( 539 )
Jok even dezelve konden plaats hebben, zoo de verfde- t tirie door Kiezers gefchiedde. i.^ • ^ |
vroegere tyden, toen het. Gem.ent™*c^u ls anderflnds moeite waardig geweest om ^rJ"^Xns vancenganteh zich'ftemmen ^verzor«« ; d« d.a d thans van ^
^dr6 h^TS-7, .len gevll'werd de verkiezing door Kiezers, mandoor de nooLakelykheid gewemgd. ^« Mrr* zegt, dat by gelegenheid van vorige ded-
Altoos kuiperyen zouden P^" hebbJsn^^forens,
S der verkiezingen op voornoemde wyze. .
Viet ycrv.lS van deze Zitting in ons volgend Nummer.]^
"volg van het Advys van den Burger Hahn ,
nopens den 7c5d«i Articul.
t- u fit mv in d» tweede plaats op het belang vat IK beriep my^n ^ Reprefentanten ! dit zy; eet
Gods-dienst: °ur="sJ>,'ik durf-er my wel aai
ted£r ^"LaelJo"Li s d ik 4 aantoet , eerW on
zynen zwadder u^P™^ ;endi ö wi„ uC.htendiior leven is de ona gche e om^ § .£ Mn wy eerst z,en , w»r van o ^ ^ d
en wek ik cerb eüi ais B d£S noods t(
cn dienftbaar te zyn. , w h bben hier met B Ja»aarhoor tk mompc.m. wy ^ to|
driftig en zeüs ad & Conftitutie waarn % hCt itedtóg den voortgang van verlicht Se^fftoniAnï des ryks van waarhe en dc /est^ de ieden ea waren G«
dienst zal ltu.^-i»c- ' d a).iyk aKter ü t zetten en i moet ik de :
fötcKen^n KW toegéVendheir IfS*
/
^ifhebS aanrnetking dikwils gehoord en gemaakt, la! b5 het ontwerp van een Maatfchappelyk verdrag SaWirSaftyd; maar nimmer Gods-dienst, ik
lêmmm
te veréSien. Wat is Gods-dienst te den eigent-
'yko" kinlis van het Opperwezen en van onze 'Mff. 'uSmSSSA gepaard met de vurige begeerte ter ktttgen op nu-cir ' f;f ;,,,.„,, en ,-aet onrermoetien yv:r vermeerdering ™Mn£\^ el°rs, hartsJhten
^SSA 'SSÖSi andere bepaling van Gods-dienst vèSSE? ma« over het armeen zal ,r,en tegen myne r/Arvv . li niet ree! hebben. En Burgers Reprefeman-
len, andeie middelen ander doel en me ^ 7fi öeheel anders, dat het zonde en fchand. .s nen nem.i chef Go'dien'st oP *«^&J^£S$g. werk. tc willen famenknopen , of aan »"^£eJ™3. l- un-Onderschikt maken , of beweren dathy de burger ' -Mifl»fehar>PV hodis heeft. ( ) . . /•/„, 1 WatVHÓr-er- Maatfchappy ? Vereniging van menfehen \ • heftieVm deer een mtdrukkelyk verdrag n
d m F-n mvnerkundigfte vrienden heeft opcntlyk zo ik meen S «reSd " ! d^ grote S i «v 'er in dienzclfden geest van geztga, iw » k 8*»etdüs#t niet te-kunnen na^gaan.
"n K^ifbS^S ^W St^-man niet en ik neo u- >-> . woorden, die het
" t^dten^ige^af^ vandenRepu., Sn veHietcrr. De Gods-dienst is allee» die hetreihing we ke % «laats ke t tusfcHen den afzonderlyken eindigen mensehen het
« t^r^Aïm^S het nnmmer ^ de,. onweae-ip , denlebryver niet; roaarik houdeh.ta
Sst ïrirfm Weri-ind en daarenboven-voor enen verhehtrt Güd»r eerden MiShien ultra^iilofupheert by ook al; ma*f out geleerden. iu>-- fchoon ftuk a3n de
d ^ AveWiA«S^ Alle Lede» zeker en vooral ds'- ft^ ÏolKfcffilWi het met gretigheid doorleren, ven SSfóSSKS». zyde kundi.e' verhandelingen „t ven » zie: ook va vvctirertacb 4e waathtid ondcrzoclit
uak 3 f bKi^ 4t4 U Ed« de^aad der" tJatioaaie V«. 1Ï-ÏS» «c^ Volk wel zal uitvallen. Y y y 2



C 540 )
cigenlot S- ■ ^ tlkS. *f> '**
yo^TLtT-^khtVlns &Al*M'sVn en vatbaa daa m„V>«b»ï;nngea;. hc« wawdcskoeeld toch. .kojn
£-StPaa" c?rd,«%" S!T°c!"a;n ttn *K de Bur¬
ger auac cn dus SbaaWölnde van tnc vcd nauwere be leken,,, van geheel anderen aard is to GfSSZ^
£ ^Qf0g üclcK'c'«nM« in vmyamlckap
v^'n J :Cacruee5ver fefiaaa *" de klem raa
v«enlgde kuchten ; Welver doel fcpaaJt zich by de
d!fent 3? dU kvC\; h,,rc Witle* g^e ge¬
waard" -5?* dïD aet 35™
wfS™^ » k aan-defl *^***&a"l van allen lvk kwaad; maar Godsdienst is de vrucht van het veren ilc 'n 0BS ^ b» "et oprnenfehen en menfehen ; maar op de betrekkingen vandtn mensch met zyacn Schepper; hy, is voor dwang ontbaar en ÏLnf b.clanm1fn«« «fh^gly.kheid Lont en benadeelt denzelvcn; hy «. hethoogde goed rU den mensch gegeven „ zo voortreffdyk , zo.zuiver, en zo S, dat de minfte aanraking van 's menfehen, handen hem die geheel perfooneel cn geheel waarheid en geest is bederft en on>.é:rr. s ' "
* En nu Burgers Reprefentanten! zal ik 'er niets meer by voegen ten be!ege..dat her beian3 van den edelen Gods-dienst voidert dat de Staat zich met hem niet bemoeije s cp ger.erleie wyze bemoeije, takt Hechts zich wachtc van Gods- drto&^vftejzcjs te onderzoeken en te bepalen; naar zich ook niet aanmatigé de dienaars van | den Gods-d^nst te betalen.dat is ,hen onder zyne An-.p. tenaren te rangschikken'. \ Ik betiep my in de derde, plaats op de heilryke ee- i volgen en Vaarlyk ik kan m> in dueive verlustigen - 1 ik e:*en zeer l.artelyk met deze Vergader» e dat tlei-4 ' en goede zedïn de bron is van het menfche.iyk gelul? • ' ik erken dat de invloed vaii Öoér,, dïecs! öfi die bièn • .zeergroot kan wezen; (*) ik erken m« den waardigen '
VAN *
(*) Ja -moet we*en;tnaar naar ene gaasch andere rich-in* } dan. dB.- va» onbuigzame*ttyve tur*eajwctten. „ De invloed 'Vi „ van m Godsdienst op »?s «---luk is ni;t zo < „beftemd ta „ algemeen, dat .die der Burger maaifecapp*: Gods A r * F ,, wtrkt cp ci-n iederoeati.cr.cfd veer hoofd; bydrinetdi*r "' „ tot in h«i böjpeflfte onza harten; l:y vervult J.ixlvc m,-t K " t'ocstfcc"PV *>X*ft'«lt de v(ibctl;:.rCs kiacbt van elk d« „ Mensen in het byzunder en reerat dezelve geheel in - bv «ï „ maakt zich meester van ons geheel gevoel; hy is behuM. dt „ tiig voorwerp van onze gedachten en op die wyze hetifdi.n Vfi „ de fleikt hy onzen moed en doet ons zc.ft in deonlei- G< „ len ea rsmpea ae,ie,s levens zegepingen eu genoegen fma- S:'.
ken, ea
, va.m es iiastisEle dat Gods diens'' ene beWft. ; ï Ktp" ook va"edebSch t
iaak'tfw 5^ Piïy ' ■ vat Wd y"IC dat daaruit de nood-
HSiii^S^,IW<fïï dat hoe °^Me«&e ieder uoe vryet de keuze zal zyn der b-dienaar« ,anr^f
i bezoldiging der b^ienaars%an r „ bCrTei£ met de f lans on»- i< w (i ? " c"' GencMfclnppa, zo : W^fe^-^S^Sg S^^elykPvan de • «•éne'v* ■ V«.« • Wd^aL v,oed yan rampen heeft : w"r-->h' ffi-8-°^fr h" ra-r^hdom uitgeftort .
'uep gevoelcnae hetzelve blvmoed gen zo mtm-f^,^ . n verso mskpn »io t,», -xr 'v"-u,ë ^o uuoerenen en
laro^r fn 1 el V.rymaf)oen betaamt, en iieh met
-*- g-r m bogten en piooijen behoeven te wringen tet
ver-;
" cl%C^?P/™mc 00* Gods dienst de
" wi^S tfrBU'Se' nnmfchappv handhaven; L» langs geheel andere wegen als hetBcftuur.- wanthvb-oas'ï „ aNHt met tot daden; dech heerst ook over denkb-el-er en „ gevoelens en bcft.ydt elks byaondcre SSbSSSw „ cje nagi^cn. Ét« ge2ag van den G,d^ie " '
r S SR !S£2iTSSr^' ^AVZlt
„ u. ..p utJe ,G>dheid aloiBiC|cnwooriig cn cok --and,. " W tepalinjcn onzer hanen bewust is; z%\ZÈ ., fn«e,n van her gewisfen, zyne «ndotnin/en , 1
" büllainf f v r • In-Zyne WCgen fChy;it Gods dienst«oo " t f ^ ; 1 fc,:i'at 2ic:: naar c!k öart waarop hy werkt t Sfe tC-voef n.>.2's »:^cndeel her ryk der IK „ WMonverzcttelyk, onhuigzaam en Ö«Bcp«M j| J/-rlyKe
.bediera,, vaD sV^^£&gSïföi^ oorwtrp wezen van zyne overwegingen, maar ikbetuTdf ffe oor d« w.rk, bet mi.ule yöiigfniet van • marsStn ïS»JWSfPJ» bcf «» 4cn enen kant Z bet^ru van



C 5+i )
verkryging of verzekering der meerdere ff mindere gunst van hurmen bet aalsperen.
Ik merk 13.trg.rs Reprefenianten ! dat mvne rede te veel tyd zal kosten en U vervelen. Ik ge loef echter niet dat ik te lang cp een ftuk blyf daan of her zelve te veel uitpluis; dan ge!yk ik reeds overtuigende bewyzen genoeg ineen aangevoerd te heiben, zo zal ik het overige dat ik nauwkeurig uit elkander meende te ftellen meer by één trekken.
En ten aanzien der Hiftorie is het vast beter dat ik 'er maar oppervlakkig van fprcek. W.u hectVde Vergadering, wat heb ik aan het ophalen van droevige gebeurdnis 1 en , die van oudsher mentenen en deugden, ca men? fciien-geluk en volksv-geluk verwoest en vernield hebben! zyn de voorbeelden niet zeerzeldtaam , zyn ly ui waarheid niet te befchou.ven a's heldere flipjes op er.en pöt /.wareea grond, dat elders en in ons Vaderland.c^erheerfching en dwingland/dooi de bezoldigde geestelykheid niet zouge-rug;,elteundzyn , en de Vryheid door haar niet naar het hart gettoken i ziet ds Eiig.liche hi!To:ie: gy zult 'er nauwlyks een enkel vooibeeidin vinden, dar met de bezoldigde geestelykheid den toon flaat van he; miniflerie; van een minifterie dat de kroon en hare voorrechten of zich zeiven bemint en verdedigt; maar de Natie, hare vryheid en rechten niet kent en vertrapt. En war de Vad-rlasdfche Historie betreft: liefde hemeil laat ikde^waiielystniet oplezen van alle d:e"uit(t;kende vvanda len , waarmede zich onze kosrelykegod-gs-cerien van Maurits af tot heden toe bezoedeld hebben. Velen zeker. ebben go'id gedaan, en doen nog goed, maar velen, vyanden van de beginfelcn en vurige voor'landers van het a'öude ftclzéi van listen geweld ,hebben kwaad,zeer vee!kwaad gedaan, en och of Let hun thaa.s niet meer nooglyk ware! — Laat ik U daarenboven mogen herinneren dat in Engeland zo wel als in ons Vaderland, de door den Staat onbezo.digde geestelyken van oudsher voorltanders cb/r Vryheid zyn geweest: (want een enkel voorbeeld van Predikanten , die nog voor deze Revolutie'het vorig fteiicl durfden v'.oeken bewyst niets. ) Wat volgt hieruit ? Niet dat de dis fenters menfehen waren of zyn van een ander of beter allooi; n aar fülficn dat zy minder af hangiyk van hunne betaais luren, minder {laven van het heertellend gouvernement, aai waarheid, ge/oni verftand en bc'gïiüdèü trouwer duifdtn en konden zyn.
En her is ook de gefehledenis die ene der voornaamfte teg.nwerpicgtn welke men maakt orltst: da'; taxelyk de Gods-die;.st ia gevaar zou wezen en weidia van de oppervlakte dezes lands verdwyiren , wanneer de S'aat ophieldt zyne bedienaars te bezoldigen, ik kan het niet helpen ; maar ik denk ahyd dat zy die hun geloof op goede gronden menen te ft'-u't:cn , niet baflg kennen zyn dat hetze!'-e in het riet zal lopen, wanneer het dooi den Staat aan zyn eigen lot wordt overgelaten. Ik zic-jujit het tegendeel by de Dlsfenters in Nederland, Inwendige cn uitwendige Godsdienst hebben zo ik meen by hen enen hogen trap van bloei bereikt zonder dat de Geestelykheid door den Sftat bezoldigd wierdt. Endemear-
malen gemiakte aanmerking is hi-r van zeer veel gewigt; dat het Christendom zelf nimmer zuiverder is bewaard en geleraard, dan in de vroegte eeuwen van zyn beilaan en juist toen warmeer hy in den Staat niet alleen niet wis ingeweven: maar veeleer door hem onderdrukt werdt, teiwyl ik hier ook al zou kunnen aanhalen dat in FrarA» ryk het Proteftaa,endom niet verloren i? gegiati, lcuoon niet betaalbar en zelfs niet gangbaar: dit is byhetuitkcraen der zachtere wetten van den lajK&en Fra,.fchen KcIÜM overvloedig gebleken.
. Hier tegen merkte de burger van de Kasteel1-op gisteren wel aan : dat hoe bekoor: ys het voorbeeld van riet vroege Christendom ouk moge fehynen , hetzelve nogthars in dezen niet veel afdoe* Wiarom? on Jat deszdfs bloei cn opkomst juist aan de onderd-ukkirg waar onder het desiyds zuchiedc moet toegefebrevn worden. Het is zo: waatheid vindt voedi'el in tegenftMfei j het Christendom verhief zich , dit kan men in 'net a'gfrt meen zeggen , i.aar mate het gewald regen hetzelve woedde en rnen kan hiizelfde gedeeltyk toeparfefl opherPrateihntendom in Frankryk , of ook in de Oostenry^lche landen voor Keiier Jufepti,
. poeh Burgers Reprefenianten! ik twyfel of dit wel zojuist .als gelukkig ge ronden is. Lauwe aanhargc'in -en van ene reeds beftaande leer mogen tegen verdrukker. * aa*j vurig , vurig?r en zeer vur;g worden ; maar wy weten evenwel dat het Ch ütendom of de Christelyke Kerk doört geweld niet is in de wereld gebrach\ B^iehboren [&-' wyst dit veels te veel, want dan zuu het Christendom/ tn ook het ProteftantcnJom moeten belban en löenerotfïl naarmate der onderdrukking. Hoe feier deze was geweest, hoe meer het C!ir;siendom zou hebben moeten b.oeijen. Edoch ik geloof dat de echte historie vai di'e< drie eeilte eeuwen dit twjfelaehtig maakt cn datm»n wel kan bewyién dat het Christendom meer gebloeid heeft-, naar ma:e de SAat 'er zich minder mede bemoeide ; rra'-'r geenjzints naar mate hetzelve meer gedrukt werdt Vaeex caar by het wedervaren der Proteftanten in Fran'.nk tn ook ia Ousrenryk, en ik geloof niet datnauvvl.eu i'-vnefcriied.nis daaromtient den ui.ieg van den Bümxt'vxa de.Kasteeie billykt; ja dezelve word in beterde plaais geheel on ztuuwd, -wanneer men het lot de; P;otcstacJche Kerk in die Landen ;iag:iat waar Ir qu ii-ie n»heerscht heeft, of wam.eer men zich ttn aanzien aan het Christendom zeiven herinnerd war de MehatóKrane* met zyiun wieg en bakeimat gedaan hebbent Daarboven hoe past deze uitleg op de hiftorie der Dijfenïers in ons Land! Tuleramie is wel i iet het erken ie- en oivervnembtre Gewetei s - recht; maar e.cnwci .cr.'raa^ïaamheid verfchild hemels breed: e met VcryoMn's, Ik laat de vroegere gebeurenisl'en daar, maar wie zaf'z&a. gen dat de Uisiemers in ons Vaderland in de l'as>s?et«'den in den gewonen zin zyn vervolgd? En echter hu; ne broedeifchappen hebben gebloeid en zy bloeijen Hf hoe zeer de Staat 'er geen duit'aan betaalde. Hft eefchiedkundig bewvs dtrhalven uit de hiftorie der Di-ferftrs in ons Vaderland ontleend houdt (teek, zo wel als van da Y y y 3 , cetlte



C 54»- >
eerfte Christenen en de oplosfing kan den toets niet a doorfiaan. ( *) ' jH v
Einde!yk Burgers Reprefentanten! mot ik vragen'cf n de Gods-dienst in Noord - America verloren gaat, ichcon g daar 's Lands zorg voor «Se bezoldiging der bedienaars b van denzelven geen plaats beeft i — My is gelegd dat n geduurende myn afwezen een vorig fpreker dit ontkend I zou hebben; dan ik houde rny aan de Conflitutie der C Noord - Americanen. In de bondgenooifchappelyke afte k word van den Gods-dienst niet gerept, en inhetbyvoeg- h ze! van 4 Muart 1789 Word by Art. 3 aan het Congres het vermogen wel degelyk ontzegd om enige hoegenaam- n de beftelüng te maken ten aanzien der onafhanglye Gods- ti dienst-oeffening. En zoo ik al niet wil betwisten dat, in > de ene of andere Provincie van dat uirgeftrekte land een d zweemfe! van zorg des Beftuurs voor de bezoldiging der r bedienaars van den Gods-dienst plaats hebbe , fchoon al p hier of daar ene zeer onbepaalde Gods-dienstige belyde- d nis van elk Ambtenaar gevergd worde; zo word nog- r thans in fommige van die zelfde Gewesten het ware be- ei ginfel in dezen ten vollen erkend : dat nam elyk niemand £ mag gedwongen worden tot het delen in de kosten van 1 Gods-dienst-oeffening. (§) * Daar ik nu van zeiven tot de tegenwerpingen gekomen e ben zal ik nog ene en andere toetfen. > Men hoort niet zelden deze zwarigheid opperen : wan- < neer hogere en lagere dienaren der gewezen heerfchende Kerk niet laqger van 's Lands wege gefalarieerd zullen worden , wat zal dan het ongelukkig gevolg wezen ? den 1 Phantast, den Dweper, den Fremelaar, den Jefuit, den S Oranjekraaijer, en gave God 3at het hervormde Kerk- <■ genootfehap met derge'yk volk nitt bezet was! dezen 1 cal door hunne blinde of verd waasde aanhangelingen het 1 zoete der aarde in ruime mate toegeftopt worden; maar < de brave, oprechte, nuttige, veré'renswaardige en Pa- 1 triottifche Geestelyke, zo hy niet ryk van zich zeiven \ is, kan en zal hier en daar van gebrek vergaan. \ Dan Burgers Reprefentar.ten! vooreerst is deze beden- 1 hing ontleend uit ©mftandigheden vanher ogeribüi.. Wan- 1 neer men die by het ontwerp der Grondwet vau Staat tegen beginfelen weegt, kan zy niet dan te ügtbevonde." worden. Ten anderen edelmoedigneid en roorzigtighed iaden dat 'er Nationaal en niet bekrompen gezorgd wordt, voor behoorlyke fchadeloosftelling der leraren en dienaren van allerleië foort en zelfs zo ik geloof voor Proposenten en Studenten. Wanneer de Natienale Vergadering
zich
(*) Zie deeze oplosfing fraai voorgefteld door èen voortreffe» lyken vandeKasteele in zyn advies bladz. 33r.cn 334, van het dagverhaal der handelingen van de Nationale Vergadering, en wel van Saturdag den 25 Maart 1797. No. 443.
(§) Zie de Conflitutie van Nieuw Jerfey van 2 July 1776. Art. "18. van Noord. Caroüna van 18 December 1776. Ar:. 34, van New «York van ;o April 1777. Arr- S"> vsn Verwent van 4 July 1786. Hoor'dftuk I Art. 3, en meer andere byzendere Provinciale ftaats-regelingen.
ch nopens het beginfel heef- verklaard zal het verflag in den Burger Zvbll cn anderen dit belangryk punt et overllasr. Geld zal het in den beginne kosten ; doch :lyk alle hervorming eerst op tyd werkt , zo zal'dit :-zwaar, al neemt men het no» zo ruim, alle jaren inderen en na verloop van 15 jaren geheel ophouden.', 'e vrye en dankbare Natie ; de vrienden vooral van* ods-dienst onder dezelve zullen het ziich dan riet beagen den triumf van deugd en goede zeden voor een mdvol gouds opgedaan te hebben. Ene andere tegenwerping en die men zeker zeer g$2 loedclyk kaa voorfteüen is, dat vele kleine en behoefge Gemeenten in verfcheidene armoedige hoeken van ons aderland niet in ftaat zullen zyn hunne Geestelyke onerhoud te fchaffen, terwyl zy nogthats naar mate zy leer zinnelyk zyn en minder tyd hebben zich op het hilofopheren to'eteleggen, naar die zelfde mate uitwenigen Gods-dienst ea enen gids ter betrachting van unne dierbaarfte belangens meer behoeven en met reen verlangen kunnen. Kunt gy het van uw hart kryen wordt my gevraagd deze arme kudde herderloos té tten ? zyn zy om dat zy geen geld hebben gene men" :hen, gene burgeren, niet vatbaar voor deugd, geluk n zaligheid In 's hemels naam verzint eer eer p.y begint! .onder Priester of Leeiaar worden deze menfehen weira Gods-diensteloos, ongelukk'g, en gelyk aan het Zee.
Dan Burgers Reprefentanten! fchoon zeker deze zwaigheid niet geheel ongegrond mag fchynen , zo is en blyft y nog maar ene zwarigheid, een il:nikelb!ok, eeithinerpaal, die het beginfel niet omverftoot, noch dewaateid ontzenuwt van. het geen ik hier voren r.. egd heb, och op voeten of vademenna ge!^ k ftsataan de volheid er rampen , welke de vereniging van Kerk er. S aat baart. )aarent>ovenik houde my verzekerd dat daarin zeerwel' al te voorzien zyn en het rapport van ZüBLi zal ook it niet verzuimen. Die voorziening zal vooral gemakkelyk -allen en zeer weinige gemeenten zullen in dat geval romen , wanneer de Staat den armen zynen plicht betoont tan onderhouden werk, en dat dit noodzaaklyk behoort e ^efchieden ligt reeds in uwe beginfelen. (*)
Ene andere tegenwerping (§) die ik niet zelden en met
veel
(*) Zie Decreten van January 1797 bladz. 46r. Vergelyk ook de hier boven aangehaalde, Proeve van betoog dat het den Gfrcjarmeerden meoglyk is, enz. bladz. 23 en volgende cn voorts de op het einde des vorigen jaars uitgekomene Verhandeling vau C. Rogge : de Armen kinderen van den Staat.
'■ (§) By myne vcordragt ter Nationale Vergadering heb ik deze louter toevallig overgeflagen. Van achteren fpyt het my, om dat ik daardoor welligt den Barser Queysen de moeite zou gefpaard hebben, my een gevoelen toctefchryven dat ik niet heb. Ik moet my tech over de vragen die hy doet verwonderen , daar ik in het voiig gedeelte van myn Advies duidclyk genoeg meende gefproken t.e hebben. Ik tn'd hem en enen ieder- te geloven , dat ik-de';i Geds dienst voor .deh mensch, in iederen ftaat waarin hy zien bevindt, onöntbeev-
)yk



( 54S )
veel vuur heb horen afdringen : Gy durft niet tegenfpreken dat Gods-dienst voor den mensen, en dus o.K voor • de maatfehappy die uit menfehen beftaaton^tbe.u-iykis; ' en echter gy begeert dat de maatfehappy of de S aar'er i zich op generièi wyie mede taiïiemoeije.i, eudeuvoornumüen deun van goeae zeden zonder welke gene Rep.ib ie'; kan beifcun, onverfc'.d lig aan zyn eigen-lot o : «latei. Men erkent immers zegt VAN de Kaste.'ILk {*)UQps uu znr$ea voor het onhrwys der Jonkheid i.i hu gs: nuttig a-i nodig U om hunne opvoeditg te vormen: — waar o.n di<! olk mei voor het oudermis der bejaarden
in het mUigJie en nedigiie'. De SIM! er mat hel
belang van lid onderwys der Jeugd; en dar/om zorgt de Sluit v&jr hel oxderwys tn nuttige wetenjchappen en Kun':en. — De Slaat erkent hel. bslang van 't GoJsajcnst.'g onderwys act bejaarden; en daarom zorgt de Staat voor den Gods dienst.
Dan Burgers Reprefentanten! ik zal eenvoudig zeggen dat beginicien die my voorkomen ontegenfpteseh ; te zyn de waarde van deze gehele redenering twyfeiachtig maken. Ik ben 'er verre af zo maar in volle ruimte toe te geven , da: de gewone zorg van het beftuuï voor de opvoedin», deszelrs invloed op denkwyze al is zy met Gods-dienitig, en beding van belastingea dieden gentenen man d.-ukken, om den zoon des ryken te laten ltuleren, in enen Vry-S.aat te dulden iyn. Het zou U te U-gophouden' hierover myne gedachten te willen ontwillen en ik zeg het alleen ten bewyze, dat ik de krac.u der gevolg'rekking die men hier maakt ontken, vermirsikde onderlteinng tegenfpreek. — Ik zal alleen deze aanmerking maken , dat wanneer de Staat alle Sekten betaalt , hy veel meer van onverfchilligheid te befchuldigen is , San wanneer hy 'er zich niet mede bemoeit. Ouder den glimp van gelykheid wordt dan het beduur volkomen onverfchillig.en betaalt op den zelfden voet het geloot, of de inllanhouling van her geloof van Jood, (Juristen en Mufulman. — Uit eerbied voor God, zegt de-brave Greve, wiens woorden fchoon na my gefp-oken ik hier uufchryve, uit erkentenis van Christus , fiem tk als Christen tegen den 705^11 Artikel , tegen alle huichelary met enen algemenen Gods dienst zonder ver-
"**Nog§ene tegenwerping en dan ftap ik 'er af. Men heft den noodkreet aan en roept uit; zo die kettery gedreven wordt en in onze Acte van Conftituue komt,dat namelyk de geestelyken van Staats-wege met meer betaald worden, dan legt gy den wisfen grond dat de Staatsregeling door het Volk niet wordt aangenomen.
lyk- houde; maar ik vost my ben overtuigd dat hy veel mest bevorderd wordt, wanneer de Staat'er zich noch reciitltreeits noch van ter zydemede bemoeir. Het Aivies van den Burgei Queysen, voor zoo verre het my raakt, ftaat in het Dag verhaal No 462.
(♦) Bladz. 332 van het Dagverhaal No 443.
(§) Zie hetDagverhaal van27 Maart 1797. No. 447, biadz.364
i)ir piat my na aan het hart. Ik houde de verwerping v«» dodeJyk votf Va'.rtlan-i, Vryhdl ea degenele'le. voU.ie. Mau 6 .n,nj Amptgenoten 1 ik geloof het niet e. ik zou e:r ovetheHeB tot het.tegenaverge.teÜe. De Goaltitatie zai Provinciahter beltemi worden, doch_ zonder over&emming, ei 'er zyn zeker Gewesten waaiinhet durdellen vau een Lands-GjisJieast de gemoederen misfeluen onheei.v.var wondei zou. E i dan van wat kant zou die verwernin.; komen ? Zeker vaa de Hervormden , cn niet van alie Hervormden, want ik ken 'er die zo goed ais iemand den beginfelen hulde doen. Ook m ik niet dat zy zo veel van ftaat verergeren : het uitfluitend voorrecht immers op Ampien of andere voordelen kunnen zy niet wederkrygen en wanneer de armen genaycKiaufeerd worden, zal hunne Golfde (*) overvloedige midddea verfetuffen tot onderhoud derGjilienst oetemngin vau hun genooifchap. Ook zal voorde Predikanten ea anaere Leeraren die 'er nu zvn naar behoren gezorgl worden, en eindelyk honds ik de kerkgenoten , onder welke ik zelf geboren ben en opgevoed en by welke ik alle myne kinderen laat dopen, niet zot genoeg dat zy niet zouden begrypen dat-ydele tegenkanting tegen de kracht der waarheid, en van het gezond veritand doorgaais zuur opbreekt. Weshalven ik van de meerderheid der Gereformeerden die ut houde voor verltandige lieden gene tegendand wachte en deze tegenwerping voor opgelost houde.
Ik zou dan nu nog ter voldoening aan myne beiofte van den aard onzer Revohrie moeten fpreken ; maar naailes wat ik reeds gezegd heb nouds ik zulks voor overtollig. Alie Gods-dienstige Genootfchappen zyn door deOm wenteling gebracht tot het geen zy al voor twee Eeuwen in ons Land hadden moeten zyn : gezelfchappennameiys. van individu's, die zich tot zekere oogmerken met eikander verengen. De burger-maatfehappy of de s.aat apU 01 ar mede niets meer gemeens, noch iets meer te lcöanen, dan mer alle andere gezelfchappen en Sociëteiten.
Trouwens de geest van het Decreet van 5 Augustus iaat. hieromtrent weinig twyfel over. Men leze en overwege de debatten en het dispofitief; men gelieve my optehel; deren , waarom toch dat Decreet noodzaaklyk was .wanneer het enkel beduide dat het deelgenooiienap aan de gereformeerde; lieik gene uufluitende aanfpraak meer ga* Sp Ambten, bedieningen of andere geuiurpeerue rechten, i Dezen moesten van zelfs te niet door de erkentenis van . gelykheid, en genen waren van het eigen oogenbhk onzer 1 Revolutie met alle recht en reden in onbruik geraakten . afaefchaft geworden. . ,
Maar Burgers Reprefentanten ! uwe eigene woorden t beflisfen de zaak en derzclver overdenking doen wy waarlyk verbaasd ftaan overliet geen ik al gehooru heb ■ Ik bedoel de U zo vererende als voor de Nat.e Rerustltei1 lende misüve aan de Gewesten dan to Augustus 179»- De 1 Nationale Vergadering op hei einde van naren brief aan • d- hoonst-geconftitueSrde machren in de Ge westen t<: kennen gevende , dat alk de overblyffelen van het oude ftejzel
(>•) Zie de hier boven aangehaalde Proeve, bladz. 34 — 36.



C 54* 5
Uier bevoorrechte of heerfchende kerk in eea ogenblik t( ■\ ern>.e:igen onmoogiyk was, eindigt deze penods, na op jave van enige punten welke 'pro vifioneel op é,-in ouder voet moesten bly»en, met deze woorden : en da! gy dm <o: i.i hei byzind:r dc betaling der bezoldigingen va;, l'Oeclscraars, kerk leeraars en andere bed;npten van dt ge-A'czm heerfchendi kerk tot zo lange op den oudst roet doel voortga*::. Waarom toch raadde de Veigade ring detf.elycr voortgang? zy zeivc had gezegd, on da het omnoogtyk was alk de07err>!yrïc!en van het oude ftel zei in eens te ve'nietigcn ; maar wat volgt 'er onmiddelyli «P , om te1 «trekken tot troost van het nog voortdurenc leed, en tot vestiging der hoop van de Natie ? deze voor treiTclyke woorden :
Doch hoe zeer wy ons genoodzaakt zien , dit gedeeh • >te van de gevolgen der oude ongelykheid nog eniger }■> tyd te doen ftmi houden , en dus ook Uklen daartoe
motten aanmoedigen; zo worden wy toch door onzen j-> brandenden y?crvoorde handhaving deroorfp-onglyke »'s réch cn -van alle onze Medeburgers ten fterkften aani) gefpoord ,o.:i diartoe met al ons vermogen mede tewer,s Ken , dit geen éc i der ovc-rg.-bieren bezwaren een ogenj»b.ik htiger in wezen b'yve, dan de hooglte nood vor»'j derf; iieeu ! mantïfjn , dte zeiven die Vryneid dierbaar,5 der dan het leven, achten; die gezind zy;,, aaa anderen *» te doen , net geen zy willen dn aan hun gefchiede , en »;die, ëöoi ha Vertrouwen van een gchasi Volk, met »♦ de lundhavrg van dcszclfj belangen belast, die bclan-,gen z.-u's -boven-henne eigene moeren en willen waar-
abten er, bef.Ler-aen ; die begeren er. liig en oiiTerzetter» lyk , dat alk iasuui van de1 fenoudcren hunner Medebur»' 8 te* worden afgeligt, op het zelfde oger.bük , waarop ,,ce w.ire lraaikundc, op deugd en orde gebouwd, die ,» opheffr-g mogef. k ziet. Naar hun oordeel wordt zelfs „de ligÈftc dfu.kki.njj op den hals van énen burger, ie»» deren Ogenblik duizendmaal verzwaard zo-dra''er a»K j> g iykhcid is om hem te verligtcn i (*)
lriaieh ik anders deze woorden in deizclver famenhang, kracht en zin \erfta, bedoelt de Nationale'Vergaderingdat de bezoldiging van Staats-wege zo dra mooglyk moet ophouden, en naar gezonde iuatkunde op dtu°d er, oroe gevestigd in haar ontweip van llaats-rrseliug geen plaats kan vinden. 6
Ziet daat dan Burgers Reprefentanten! ene reeks van bewyzen, welke ik met weinig moeite verlengen, of nader aandringen zou kunnen, leder van dezelve fchynerj my ove tuigend toe, en alleiefamen dwingen myn valland'tot liet volgend befluit.
Wanneer de SiaaV niet volkomen van deKerkis afgef cheiden ; ontaard de Burgcr-Maatfchappv cn Gods-dienst wordt orïë.rd. N.ets kan 'er uitg.djcht worden dat voor Vryheid en Vaderland dodelyker is. . De
(*} Zie d.creten van Augustus 1756, Bladz. 185 en j86.
Ter Drnktervr van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGE.
ie De pligt van den Staat nopens Gods-dienst beftaataP
3- leen in de befcherming zyner oefening en de krachtda-
m dige zorg dat dezelve velkomen vry en onbelemme-d
is blyve.
'» Geen vry burger kan gedwongen worden tot deelne-
te mmg m de bezoldiging van enige bedienaars van Gods-
'* dienst, en de S aat mag zich met de zorg voor die
"• betaling niet bemoeijen.
f An' 7°5' wsarin het tegendeel ftaat uitgedrukt, moet als flry dig met de beginfelen gefchrapt worden; en plaati-
a "ïr*ien voar een of meer Afticals waarin de kracht der'
'<J afscheiding van Kerk en Staat niet worde ondermynden
r- tevens ene edelmoedige fchadelootftelling voordebedienaars der te voren heerfchende Kerk bepaald. (*)
n (* ) De Nationale Vergadering die in deze belangryke zaak
ie Biet te zorvuldig meent te kunnen voortgaan heeft ene geheel
n nieuwe Commisüe benoemd tot het onderzoek: of en wélke
e melding \c van Gods - dienst ia haar ontwerp van Conftitui
i« tie m jet gemaakt worden. Ik mag den uit/lag der werkzaam.
-. ficdcn van Commisfarisfen niet vooruitlopea; maar zy zuiien
. bet my ten goede duiden, zo ik hope, wanneer ik hen ver
•. ?oe* ee1s te willen inzien, zeker werij;n dat my oslanssia lmtn ispkotacn ' en oplchiift voert: Ge/prek tukken den
n vutka!Ü * * Burger Joost fyehnee«end\over den
' W™' f.'tul yan het Plaa vu» Constitutie, handelende van den
n Uds~dtmst, de zorg voor de{ armen en het publiek onderwys,
t vo.gms ie verandering van de C*m*isfie lot hervormhp van -emtU*
- p»n da~r PHlanthrofos. £ "
> Beknopt ExtracT: van de Zitting van Satur-
J daS' den 8 APïj' f .
■ Eene Misfivc van den Spaanfcben MitóaÈtlkt&kutsi f Paspoort tot dea vryea invoer zyner alytuiaen • —. cordeerd. ' S
' *Tn Re1uest T burgers van Du\&\fc, verzoetende ket
;' ififT'nT hCt D5CrCet van5Augrt3tn3,betrekly!c de
. Kerkelyke OAroyen; in ,dvys tos dat het Rapport van
1 Zubh c f. aan de orde van den aag zal zyD.
I De tydclyke Prepdent communiceert, dar daar ceniwn tvd
geleden een anoniem Stttk by de Vergadering vv« ingekomen , betreklyk onze politicque relatien met de Kngclfch -Natie het welk aan de Comraisfie van Buicenlandfche .Zaak-n is ser-n yoyeerd, en deze heeft geoordeeld, dat hetzelve wel wlirdfe is , om daaraan eene meer algemecne. publiciteit te eev-n hy voorficlt, om dit Stuk ia bet Dagverbaal tot dat einde" te doen plaarfen: ™ en wordt daartoe befloten. (Wy zullen dit I Stut op zyn plaats mededee/en.) K~' ' "
D ' Deiiberatien over het Rapport over de Tact en Viskrv worden voortgezet cn ten einde gebragr.
Waarna de Vergadering tot Maandag morgen gefcheiden , wordt. *



C E L Y K H E I D, V R Y HE 1 D, 8 R O E D E R SCHAP.
EXTE.A" DAGYEHHAAL
DER. HANDELINGEN VAN DE
m jlt x o ar jljl x je t^mmg^, jd je mi ïïtg
REP RES E N TEE HEN DE HET VOLK VAN NEDERLAND.
N°. 470 Maandag den 10 April 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Dingsdag, den 4 April 1797.
Voorzitter: Jan Couperus.
^Vervolg der Deliberatien over den 6i9uen Articul.
Greve zegt:
Dar het middel vaa kiezen, als 't welk in zich zelve een beperking van de Vryheid der Burgeren in dezen was, zyns oordeels, in dien ftaat geen verder gebruik behoorde te heb ben , dan volftrekt noodzaaklyk was. Dat, indiea 'er by de verkiezing der Scedelyke ea Plaatfelyke Beftuurcn deeze noodzakelykheid ware , dezelve alleen plaats kon hebben in de allergrootfte Steden , als Amfterdam, Rotterdam enz. waar het aantal der Stemgerechtigde Burgers zo groot ware, dat ze dit hua recht op geen gevoeglyke wyze perfoneel konden uitoefenen ; maar dat men in de overige plaatfen , fchoon 't getal der Inwoonders zelfs tien duizend, of meer beliep , zulks zeer wel zonder diergelyk machines doen konde.
Van Zonsbeek zegt:
Ik moet avoueercn, Prefidentl dat in beide gevallen zwarigheden zyn ,'t ftaat hier maar van twee de minst fchadelyke te kiezen ; — laar ons zien wat het eerfte zou te weeg brengen. 'Cis waar, vermogende burgers hebben invloed op hunne minvermogende Medeburgers: maar op ambagrslicden, van de een of andere winkel, of werklieden van Fabrieken zal die invloed gene andere uitwerking hebben , dan hoop op werk, op werk, daar een bepaald loon toe ftaat, en du! by den eenenzo veclalsby den anderen . voor het Volk, zal te verdienen zyn j maar de invloed op Kiezers, waaronder zkh werkbaazen, leveranciers, negoWanten enz. bevinden, wan de hoop eea veel groter uitwerking hebben, en.het zal dus nadeliger kannen zyn; — men (Veile eens een plaats van tienduizend zielen, alwaar door Kiezers gekozen moet worden, zo men van eerj ca twintig Kiezers by voorbeeld maar eens agt na zyn zin heeft, V. DE E L.
en dat onder het overig getal zich maar drie wankelend of onverfchillig, wiezy willen ftemraen, bevinden, hoe gemakkelyk zal het dan niet zyn, door de eene of andere weg,ja , door tere goede maaltyd de zodanige overtehalen: en zie daar ie meerderheid der Kiezers op de hand van die 'er zich vaa heeft willen bedienen, en dit is eene waarheid, die niet bewezen behoeft, Burgers Reprefentanten, daar de'onder, vinding op de overtuigendfte wyze zulks bevestigd hecfr, en ik,en andere met my reeds van meer dan hondert gekozene door Kiezers, voer uit heb kunnen voorzeggen, welke de gekozene zyn zou ; — ik ben dus in een plaats van 8 of tien duizend zielen, daar voor, d:t men door 't Volk zélve kieze, het welke in allen gevsl, dat goed effect zal hebben, dat het Voik als zelve gekozen hebbende 'er in dient te berusten , en geen gemor over eeae kwaaie keus door Kiezers zal te veeg brengen.
De Prtfident verzoekt, dat de Leden zicli by het poinct in ,que?tie geliefden te bepnalen , namenlyk de bepaling der hoe grootheid van het getal , in cas , dat de Hem min g onmiddelyk zoude gefchieden.
Krieger zegt:
Ik heb het woord nog eens over dit aangelegen Art. gevraagd, om de vryheid re nemen van den Burger Rcprefentant ven Zonsieek te elucidceren. Dezelve heeft opgemerkt, dat het getal der K'ezers zeer IHein zoude worden, by voorbeeld: dat in een Gemeente van tien duizend zielen 'er flcgts twintig Kiezers zouden zyn, en zoo verder by vermindering, • maar het zy my geguisd op te merken, dat nergens gezegd word van hoe groot getal Zielen 'er één Kiezer zal gekooren worden. Dit kan by het Reglement, waar van Art. 611, fp'reekr, in elke Gemeente, pro rato van derzelvcr Volkrykheid, worden bepaald, »n hiet door vervalt meen ik de gemaaakte zwarigheid.
Van Zonsbeek zegt:
Dat het om ': evca is , of men van een groter of k.'einder getal de Kiezers neemt, daar het altoos ven gelyke getalen, en dus na evenredigheid genomen, geen verandering in da. nadelige gevolgen, door mya opgegeven, hebben kan.
Z z'z Cr ere



C 54<S )
Greve zegt:
Dat het was, als of men overal, waar het Volk van zyr.e rechten gebruik zal maaken', ongeregeldheden en facties zag. Dat, indien men op die wyze als een der vorige fpreekets over die zaak wilde redeuenceren, men dan alle de ongeregeldheden, die "er in Gemeenebesten plaats gehad hebben, kon voorftellen en 'er uit beweeren, dat wy geen fiemeenebest of vryheid meer moeten hebben.' Dit bet aan het Volk zoude ftaan, om, door de voorbeelden geleerd, 'er een 'beter gebruik van te maaken. Wat de facties aanging, zo waren goede wetten tegen de omkoping, en andere onbehoorlyke practyen in dezen de middelen, die raen 'er in dezen tegen moest gebruiken, maar geen belemmering, die men meer dan nodig den Volke, in de uitoefening van zyne vryheid, aanbragl. , Wilde .het -by eene vrye Regeringsform zich (legt gedragen , terwyl wy dezelve ten goeden ontwerpen , zo moest hetzelve 'er de vrugten van inoogsten; maar dat men uit een onzeker» vrees, dat het van zyne vryheid in het verkiezen der overheden, een verkeerd gebruik zal maaken, het een verkorting van de vryheid zelve zou-latten ondeigaan, kon hy niet goedvinden.
. Oueyfcn zegt, dat men in de Commisfit van 21e het niet eens geweest was, omtrend deze uitzondering, daar zy, die 'er zich voorhadden verklaard, zelve dit ^etal dus hadden gefteld.
Vnn Hooff zegt, dat hy vermeent, dat in allen gevalle de verkiezing direételyk behoorde te gefebieden; dan de ondervinding had geleerd, dat dit byzonder in groote Steden aan. leiding tot verwarringen koude geven ; echter vermeende hy, dat men niet, ten Zy de volftrtkte noodzakelykieid het vorderde, van dezen regel mogt afgaan.
Austen zegt, dat de zwarigheden , wanneer de keuze directelyk gefchiedde, veel grooter waren , dan zo wanneer zulks door Kiezers werd uitgeoefend.
' De Prefident zegt, dat, nademaal zommige Leden vermeenden, dat het getal te gering gefield, was, hy voorfltelde , om hetzelve op 5900 Zielen te bepalen.
Eenige Leden verklaaren zich daar tegen.
de Prefident brengt in omvrage, 'of men zich dan met den Articul konde conformeeren ? Schermer zegt:
Ik heb ten tweede maal bet'woord gevraagt, om nogmaals het onmogelyke en ongefchikre van dit Articul voor re dragen, dat in zulke kleine Plaatsjes de verkiezing door Kiezers zal moeten gefciiiedcn; jijen, zal dan zeker in.plaalfen, van eens gefteld twaalf honderd en.zestig zielen, altoos dezelfde Kiezers en dezelfde Legden iiï den Raad der Gemeente genoodzaakt zyn te kiezen. En men fpreebt hier gedurig van de omftandigheden der Steden; maar indien het getal tot vyfluizend vergroot word, dan komt dit tog geenfints nog in aanmerking ten op2i*te van de grote Steden. . Ik ftel nogmaals voor, hét getal op vyf luizend te bepa3len.
De Prefident inftitueert het appel nominal:
eu wordt de Ariicul conform .geconcludeerd.
Art. 620. wordt ,in deliberatie gebragt , luidende :
,, De Semgerechtigden moeten dezelfde vereischtens bezitten , als Art. 8. 9. en 10. van het Stemrecht, en de Kiezers die, welke by Art. 49. en volg. van de Kiezers bepaald is,"
Qutjfen geeft in corfideratie, of 'er niet moest worden bygevoegd , dat dit Stemrecht overal op een uniformen voet zoude zyn, zonder dat door byzondereplaatfen oadetfeheidena uitzonderingen daar op vermogten gemaakt ie worden. Greve zeilt:
Dat hy met het voorftel niet kanïnftemmen, dat, wanneer men onderftelt, dat het radicale ftemrecht eu de vereiscbren tot hetzelve in bet ontwerp van Conftitutie welen volkomen uitgedrukt ware, de voorgefteide zaak goed was; maar dat, indien deze vereischtens alle *s>r nierin voorkwamen , en men de Verklaringen, die in de byzonders Sceden of Gewesten in gebruik waren, ophief, het gevaariyk kon worden, wanneer de Vergadering 'er toe befloot; en dac dit laatfté, zyns oordecis , hier het geval tras; want dat hy niet begrypen kon , dat iemand, die de onrf hangelykiieid en vryheid van dit Ge. menebest niet erkende, maat een Anti - Republicain zynde, wilde, dat 'er een Vofst over zoude regeeren, een Stemgerechtigd Burger in *t zelve konde zyn, en dat (.chter dit vereischte niet onder de gearrefteerdc Articulen van her ont« werp was. — Dat, wat de aanmerking betrof, dat hy, die een Stemgerechtigd Burger werd, de Conftitutie aannam, zulks wel zo was; maar dat tevens hy, die by de Conftitutie een Stemgerechtigd Burger werd, het recht had, om de Conftitutie mtê te veranderen; en dat dienvolgens , wanneer zodanige lieden, die tegen de vryheid van het Gemenebest waren, zo in de departementen, als in 't algemeen, by de Conftitutie Stemgerechtigd wierden, de Republiek met de Conftitutie tevens van bet oordeel en de ftem der Anti-republicainen zou afhangen.
Jordens zegt, dat hy zeer fterk appuyeerde het door Qnry/en voorgiftelde.
Reyns zegt, dat hy reeds by de voorige deliberatie» hai aangetoond, welke gevolgen 'er te wagten waren, zoo men zodanige bepaalingen wilde maaken opzettelyk de gegoedheid, als toen waren voorgeflagen. Hy konde de. Vergadering wel verzekeren, dat 'er ftreken zouden gevonden worden, waar men geen voorwerpen zoude vinden, die /50. aan zuivere renten hadden, of wel ƒ 200. verwoonden.
Jarret zegt, dat, zoo hy Reyns wel begrepen had, dan hy gefustineerd, dat men in de kleinfie Gemeenten» ƒ.50. aan renten of wel / 2co. zoude moeten aan huur verweonen : dan hy geliefde zich te herinneren, dat 'er voor Gemeentens van 5000 Zielen bepaaid was ƒ20, en ƒ50 aan huur, en by de naderereda&ie was dit op ƒ30. gelteld.
Hoffman zegt, dat hy ter gerustftelling van Grcvt moest aanmerken, dat 'er bepaald was, dat de Stemgerechtigden gehouden zouden z.yn de Conftitutie te ondertekenen.
Queyfen zegt, dat hy vermeende, dat men hem niet wel verdaan had; zyn meening was eeniglyk geweest, om te bepaalen, dat het ftemrecht over al op een gcr lyken voet zoude zyn.
30



( 547 )
De Prefident brengt in omvrage, of het door Qyeyfen voorgemelde by den Ardculzoude worden
gevoegd ? • ■ »
Gevers zegt, dat zulks onnodig was, daar het van zelve fprak , dat'dit zoo moest zyn.
D* Leeuv zegt, dat hy, wat het wezen der zaak betrof, het ftr-o zeer dan iemand met Qutyfen ééns was,,* dan wet dit alies vermeende hy, dat het aduitament overtollig was.
De Mist vermeent, dat men hèt tot meerdere klaarheid 'er zoude kunnen by voegen.
Van Lokhorst zegt:
Ik moet zeer het oogmerk van den Burger Qjisyfen appro. beren, ik ftem' hem gaarne toe, dat meu nooit re naukturig zyn kan.—« Dan, Burgers Reprefentanten! wanneer ik.de analogie overwege van die gronden , op, welke wy het p! n van Conftitutie geboud hebben, welke wy eerlang aan het Bataaffche Volk zullen aanbieden; dan dunkt rriy is dicbyvoegzel geheel onnodig; want toch het Beftuur is één en Ondeelbaar—het Wetgevend Lichaam , reprefenterende degeheele Natie, geeft alleen wetten, en de Departementale, ook de Plaatfelyke Beftuuren zorgen voor den executie dier we-tten ;— maar deze kunnen nooit op zich zelve wetten maken, ten minfte geene, die de algemeene wetten kunnen omverwerpen;— geen Plantfelyk Beftuur zal des nimmer ftout genoeg ■yn, om de bepalingen, welkede algemeene wet, ten aanzien van het Stemrecht gemankt heeft, of immer na de omftandigheden maken kan, te veranderen of te vermeerderen; in zulk een geval, zouden zyzig immers ftrafbaar maken, als die de orde der zaken omverkeerden.— Dit dunkt my is zo duidelyk, dat een ieder die zyn gezond verftand gebruikt, ditzonder eenig by voegzel begrypen kan. — Wil men evenwel om in alles de meefte duidelyktieid te hebben, hier d'een of anderebepaling maken, ik heb 'er niets tegen , maar in geve, in dit geval, in bedenking of die byvoeging niet veeleer behoort by het reglementaire, en niet tot het Conftitutioneele , en of het des niet best zy, 'er in de Conftitutie, als in zig be helzende korte ftellingen, als gronden der Regeeting, van .welke de modificatie nog moet worden daargefteld, 'er geène melding van te maken.
Queyfen verzoekt, dat die Leden, welke vermeenen ïoudeh, dat 'er eenig gevaar in gelegen was, dit zouden opgeven.
De Prefident (telt voor, om de byvoeging dus te redigeeren geene andere vereischtens kunnen daar bygevoegd worden , als noodzaakelyk — brengt dit by appel nominal in omvrage:— en wordt conform geconcludeerd; wordende voor het overige, de Articul gearresteerd. « i
Art. 621. wordt in deliberatie gebragt, luidende: „ K ke P'aars of Gemeente zal zodanig Reglement op de wyze van verkiezing, zoo door Stemgerechtigden, als door. Kiezers; mitsgaders op het getal en de inrichting van den Raad der Gemeente , als a'.daar zal gemaakt worden, ter fanélie aanbieden aan het Departementaal Beftuur."
De nadere redactie- wordt gelezen.
Van Hooff' zegt, dat door het Wetgevend Lichajm
Ouderfchc-idenr: Leden verklaren zich d'asr tegen.
De Prefident fteft voor, om dan dezelve inadvys te houden ?
' Van Mant» ze^t, dat het hem voorkomt, dat bet Wetgevend Lichaam door het gioote getal der on^eifekeidsne kleine Ba-, ftuuren buiten (laaf zal zyn , om die Sanctie te doen; dan zoo 'er gefehil over mo»t ontdaan, dan vermeende hy, dat da uirfpraak daarvan aan het Wetgevend Lichaam moest worden [yMcmandecrd.
Krhgèr zegt:
Na al het geenq rertfl-.ctcerd is, om. te .betogen , dat de Reglementen door de S.emgerechti'de Burgers in elke Gemeente op derzei ver Plaatzelyl: Beftuur te maalren , doo-.'Int Wetgevend Lighaam behoorden re worden gciauctfoueert, Zoo als de ComrrjisfU van zeven heeft voorgeftcli; komt heti my voor, dat de Burger Reprcfentant van Mannen zeer voldoende rc-marques daar tegen en voor de fanctie dpór hetDepartefnentaal Beftuur, overéé:;komsrig de Commislie vaneen en twintig , gemaakt heeft. Ik kan noch de mogelykheid, noch de nuotz/ikelykheid , noch de nuttigheid inzien , die 'er in gelegen zyn zoude, dal het Wetgevend Lishaaagi zulk. ten fanctie gaf-— de mogelykheid niet", want het gjital van Clemeenteris is misfehien digt by twee duizend. Dj noqdzakelykniet; wyl 'er maai een algemeene Wet, de Conftitutie, is. En de nuttigheid niet; dewyl het Departementaal Beftuur /cel beter de bclangens, en redenen voor en tegen kan beoorlelen. Ik ben dan voor hetTArt., zoo a's het door de Coramisfie van een en twintig voorgfteld is.
De Prefident vraagt, of men zich met den Articul konde conformeert; 9
Ouderfchc-idenr: Leden verklaren zich d'aar tegen.
De Prefident fteft voor, om dan dezelve inadvys te houden ?
' Van Mane» z»$t, dat het hem voorkomt, dat het Wetgevend Lichaam door het gioote getal der orideffcUtlcUne kleine Be-, Rnu ren buiten (laaf zal zyn , om die Sanctie te doen; dan zoo 'er gefehil over mo»t ontdaan, dan vermeende hy, dat da uirfpraak daarvan aan het Wetgevend Lichaam moest worden tedemandetrd.
Krhgèr zes;t:
Na al het geenp rertfl-.ctcerd is, om. te .betogen , dat de Reglementen door de S.emgereehti'de Burgers in elke Gemeente op derzelvcr Plaatzelyl: Beftuur te r.walrsn , duo■' tist Wetgevend Lighaam behoorden re worden gciauctfoueert, Zoo als de Commisfie van zeven heeft voorgeftcl i; komt het my voor, dat de Burger Reprcfentant van Mannen zeer voldoende remarqurs daar tegen en voor de fanctie dpór hetDepartefnentaal Beftuur, overéé:;komsrig de Commislie vaneen en twintig, gemaakt heeft. Ik kan noch de mogelykheid, noch de nuotz/ikelykheid , noch de nuttigheid inzien , die 'er in gelegen zyn zoude, dal het Wetgevend Li^haaam zulk een fanctie gaf-— de mogelykheid niet", want het gjital van Gemeenteris is misfehien digt by twee duizend. Dj noqdzakelykniet; wyl 'er maai een algemeene Wet, de Conftitutie, is. En de nuttigheid niet; dewyl het Departementaal Beftuur veel beter de bclangens, en redenen voor en tegen kan beoordelen. Ik ben dan voor hetTArt., zoo a's het door de Commisfie van een en twintig voorgfteld is.
Van Hooff' zegt, dat door het Wetgevend Lichajm zeker .een a'gemeene codex zoude worden vervaardigd; dan de huishoudelyke fchikkingen zouden door het Plaatfelyke Beftuur zelve moeten gefchieden ; en zoo daaromtrend verfchil ontftond , zoude het Departementaal beftuut kunnen beilisfchen.
De Prefident inftitueert het appel nominal, of men zich met de redactie der Commislie vau 2ien dan wel met die van Zeven conformeerde? — En werd tot het ïlte beflooten.
Art. 622 en 1523. wordt conform beflooten.
Art. 624. wordt in deliberatie gebragt , luidende-:
„ Tot Leden van het Gemeentens - Beftuur zyn verkiesbaar, die de navolgende vereischtens in zich vereenijen: i.
i. Dat zy zyn Stemgerechtigde Bwgars. ■ ï, Dat zy den ouderdom van vyf erï twintig jaaren bereikt hebben.-
3. Dat zy geduurende de laaide drie jaaren, in het Departement , en ten minden één jaar in de Gemeente, waar de verkiezing gefchied, gewoond hebben.
4. Dat i zy ten- aan7i*en der gegoedheid de verachten hebben, welke, in Kiezers gevorderd worden-, of-
1 i z 2 .naar



( 54« ^
naar de omftandigheden der Gemeente zoodanige meerdere gegoedheid , als in het Reglement in Art. 621. vermeld, verëischt zal worden.
1, 2 en 3 worden conform gearrefteerd.
Óp 4. zegt de Leeuw: dat, byaldien men dit dus arrefteeide, men alsdan eene nieuwigheid zoude introduceeren, daar by de bepaaliögen voor de Leden van het Wetgevend Lichaam en Departementaal beftuur wel de gegoedheid voor de Kiezers maar geenfints voor de Leden gevorderd was.
Nukeut van der Veen zegt, dat zulks ftrydig zoude zyn met alle principes. Deugd, Kunde, Braafneid&c.kondeneeniglyk in aanmerking komen, maar geen gegoedheid.
Schermer zegt :
Ik vindhier, dat zy ten aanzien der gegoedheid devereischten moeten hebben, welke in Kiezers gevorderd worden ; of, na de omftandigheden der Gemeente, zodanige meerdere gegoedheid, als in het Reglement in Art. 6&t. vermeld, dan gefteld zouden kunnen worden.
Ik ben altyd tegen het vereischte van die gegoedheid geweest , en nu nog te meer , nu 'er gedecreteerd is , dat boven het gering getal van twaalf honderd éénënvyftig Zielen die keuze door Kiezers moet gefchieden, en het dus zeer gemakkelyk kan gebeuren, dat 'er in zulke kleine Gemeentens geen genoegzaam aantal Lieden van die gegoedheid zyn, en om Kiezers en om Leden voor den Raad der Gemeente te vinden ; en daarom ben ik 'er voor, om dit Articul te rooyeeren.
Hof/man zegt, dat men in het flot van dezen Articul nog veel verder ging, daar by hetzelve aan de Departementen de Vryheid gelaten werd, om dit zelfs verder uittebreiden, iets waar tegen hy zeer fterk zoude zyn; daar hy overigens ook geene reden voor dit vereischte in dit geval meerder, dan wel in andere wist.
Van Hooff zegt, dat hy 'er niet tegen, maar integendeel voor geweest was, dat men opzichtelyk de Kiezers deze bcpalingen had daargefteld ; dan in dit geval vermeende hy het icn cenemaale ftrydig te zyn met de principes.
De Prefident ftelt voor, om den Articul te royeeren: — En wordt conform geconcludeerd.
Art. 625 wordt conform gearresteerd.
Art. 626 wordt in deliberatie gebragt , Itri* dende :
„ Wanneer de Stemgerechtigden van eenige Plaats, daartoe expres, na voorgaande aankondiging byeen gekomen zynde, met eene meerderheid van twee derde, raadzaam mogten oordeekn , om zich van een of meer Plaatzen , waarmede ze vereenigd is, af te fcheiden, en zich onder een afzonderlyk Gemeentens Beftuur te nellen, zal zodanige Plaats zich vervoegen by het Departementaal Beduur, hetwelk de ontwerpene affcheiding, en de wyze, waaröp meu dezelve zoude weo£ehen tot (land te brergen , billyk en uitvoerlyk vindende, dezelve aaL kunnen inwilligen.'
De nadere Redactie gelezen zynde , zegt yan
^Dat de ondervinding altoos geleerd had, dat, wa'nr.cer meerdere plaatfen onder een en hetzelve beftuur gebragt waren, dit altoos fchadelyk geweest was; echter konden 'er omftandigheden zyn, welke zulks vorderen; doch in die gevallen wilde hy het aan de decifie van het Wetgevend Lichaam overlaten,
Qteyfen zegt, dat bier niet van verceniging, maar van affcheiding werd gefprooken.
Van Manen zegt, dat hy zich voor de redadie der Commislie van 7e zoude verklaarén, echter met deeze byvoeging: naar in genomen te hebben het advys van het Departementaal liefluur.
De Preftdent. brengt dit in omvrage:— en concludeert conform.
Art 627. wordt in'deliberatie gebragt, luidende:
, Wanneer meer dan eene Plaats, tot dien tyd toe, elkeen afzonderlyk Gemeentens Beftuur gehad hebbende, zich tot één beftuur wenschte te vereer igai, zal daar toe gevurderd word*», dat de Stemgerechtigden van elke Plaats, ten dien einde expresfdyk geconvoceerd en afzonderlyk byéér.gekomcn, in die vereeniging met eene meerderheid van twee derde bewilligen , en zal voor 't overige in alles gehandeld worden, als by het voorrg Art. vermeld."
Denadere redaftie wordt gelcezen.
Hoffman vraagt, uit wat reden de Commisfie van Zevenen dezen Articul vermeend he:ft te moeten weglaaten.
De Leeuw zegt, dat zulks was uit hoofde van het voorig gearresteerd Arricul.
Van Hooff zegt, dat, zoo 'er Plaatfen waren, welke in twee onderfcheidene Beftuuren verdeeld waren, z»u; de dit altoos botzingen veroorzaaken.
Qmeyjen zegt, dat, zoo raen dezen Arricul weg liet, dit dan altoos onregelmatigheden zoude te weeg brengen,
De Prefident ftelt voor, om het zelve eenigzints te veranderen.
Fan Maanen vermeend, dat de Articul abfolutelyk moest blyven , daar zeker, zoo 'er eene feparatie plaats had hier toe wel eene byzondere Cotocatie der Stemgerechtigen werd verëischt, zoo als in dezelve bepaald was.
Fitringa zegt r
Ik meen, Burger Prefident! dat zoo even bepaald is, dat Arricul 626 van het eeifte Plan der Cor.ttitutie zou wegvallen en in deszelfs plaats, het gcftelde door de Commisfie van Zeven, worden aangenomen, met byvocgifg vandewoorden na verhoor van-het Departementaal Bejluur , of diergelykc; en dit zoo zynde, en zoo muetende blyven, dan zal Articul &Z7 ook moeten worden geroyeerd, ver»its deeze beide Ar-
' ticülen



ticulcn ï deeze b.ide Articuien ^^«SSS® plLfen b< ZVr , om dat in dezelve ^tr^ Jni^m^ vereerd- b. of Gemeentens zich met f^^*»**®* *
Beu. of van etkW^ep; ^-d«ygeX van nat worden opgegeevel,, net geen. toch m «^ kon zyn; ewwyi door de Commune van fi „otdt bepaald, hoe ^«WWgJ??*-g m °£ du5 , mynS
palen, "als die van vereemgmg.
ƒ)* f f e//^/// herhaalt zyn voortel | — en concludeert alzo. .
Art. óê-8'. -wordt in deliberatie gebragt, luiden-
42 ' Hl I eden van den Raad der Gemeente wisfelen een gedeelte,zoo als by 't Reglement, Art. 621. vermeld, zal worden oepaa:d. nadere redactie wordt gelezen.
pen zoude vihderh .
foy», vermeent, dat de afwisfeling allemoodzakelykst is, om zeffe geen zweem van erflykheid te geven.
tant gemaakt ;fyn, voordK Art. *o Is heUoo
de helft, of het gehele Beftuur veranderde, en imme.s kan met dan nadelig zyn. d ver.
Ik beftutt dan voor net Art., Zö© ais aoui anderd is, , ,
„w « 9/r dat men zoo dikwerf reeds nad aan,
.e ri l ™ weinig bekwame lieden zoude vinden dan wenschte wel eens te weten, wat idee die 1 ed'en zich «n de Revolutie , en daar uit voortvloeiende verlichting maakten. * HAftei zeat, dat, zoo 'er geduurige afvvisfelinger1 plaats haddenTdan" dikwerf de Ministers meester van het Bewind wierden.
^C^én'"eTr«Znefte;kften tegen, dat dit aan het P!aatieïyk
Kffi \at"even word' vaS,t | U men niet altoos de zelfde Leden in het plaatfelyk beftuur
efe ondervonden cn dc ll'v^*3^t ^ Comtnislie van
efr. L; ben das. voor de fffeU* !9f> P°! ,M«»*»UC ven. *
De Prefident concludeert conform de Gommisi van Zevenen. - • " ;
Ar- 620 wordt in dëUbcratjé geb^-rt. ladende:
gpne^s^^l™^
eegkmenr, Art. <^$$f , *?| «e> bépaflï
Be 'nadere redactie'wordt g^'-.zc:-.
De Prefident brengt in omvrage, of de Ver-:'.deing z/cf met de redactie der ^ ;un;s:ie van 21e. eau conforirieeren?
n«7h« my'fvel aan den eeneu Innt' voorkomt,de vSf dtedeVrger Reprcfenfant ,0» Hooff^X, of dan de Wetaèvende Man zoude kunnen worden betwist het regt, c^Reaiementen te maaken,oPzi«tens het btfuftal van pol.c.cm Sme^
zoo komt-hqt.my do^h ook a« ^.^^ee. : , -. zulks, by het Art,"zoo '^M^M^^^/g^ ben, niet is ui'tgefljoten. De W -^v^jd. iae ome. heele Republiek heeft ontwyfclbaar de ma£-, t. o.n aj ernce^.e SnovTrde gemeentel Sturen tc ,,a-, j fl%^ kunnen niet anders als alg-"a:ene waren :■de • jip. aiir-nicene w«ten moet aa.i het geur.' met» it .ur *c fa«cn wóSe^ten dien einde- moet het -Plaat eryke keu.eo en befSingen, oaa zyn behoeften*, nuken. k<HW% . alles pu meen ik, worat aUeen by Art. 6y.™ ÜMfr *
formeer my dan met dezelve.
ï& /^«/"gt/'düt hy ook van o^-leei^M dat'.de Comtniolien niet veel verLaulea .r Articul. . . '• "
r'a„ Hooff ze°x , 4*t hy tich blyf: vcrklnen, dat tJieU
A«icul<gezcgdiw*r4W dat-hsm-a,, ^.,, gjg&J
. van fchikkingen , veel te gtootj vo |t- , r, | .»7/tó.vermeent, dat de nit.hr -ki-.a^
dat het Volk met zodamfee Rekemng kan ut- I



( SSo )
R^eri,,g. *" erm9et ÊefteIi woMen fpecificque
De Prefident zegr, dat bet de Commisfie onmoge y k geweest is, om dit alles in de acté van Oori"ituue zodanig te concentreeren; dat zy aiieen in net o0g heeft gehad ^ dat ,cr iets bepaa[d werd
ril i r n°8'maalszyn voorftel, oin dezen Articul conform de redactie der ComuiV.ie van dien
te betluitea: eu concludeert &uo.
Art. r53o, 631, 632 en (133 worden conform de ^oramishe van ai en gearresteerd.
derrie' deliberatie Sebragt> lui-
„ Het Gemeentens-Beftuur zal op de voorreide gron-
d™ d<f)rde St<n>gerechtigdeif, m de Grondcerra«v.nnge opgekomen, by meerderheid wordt vastgefteid"'; mids echter hjjt v-orzeide Reglement niets inhoudende, dat n andere opzichten ftrydi- is met de Acte van Conftitutie, met de a'gemeene Wetten der Republiek, of de ■Uepanementaale Statuten en Refolutien. •
De nadere redactie wordt gelezen. . De Prffident brengt in omvrage , of de Vergadering zich éH de redactie der Comnmne van EfêH contirmeeren kan, dan ofzy, ingevolge het idéé oer Commisfie van fen, dezen Articul wil doen weg vallei, ?
Eenige Leden verklaaren zich voor hetlaatfte; terwyl ] .weder anderen het eerde prcfereeren. '
De Wst zegt, dat hy 'er voor is, dat dit Articu! wat eenvoudiger en duidelyker gefteld worde; dat hetlaatfte gedeelte ^ van denzelven geheel kan en behoort weg te vallen , en in de I^alz. geZ"' S'y0lS' hH ReZtement'-> h Articul 621. a
. v"n Manen verklaart zich daar tegen, zeggende, dat z
,« die w-oorden wel degeiyk moeten in blyven; doch dat "
de woorden Departementale Statuten 'erzynsinziens wel 7
uit kunnen vallen, als niet wetende wat 'er die in zullen d
«oen r ' n
Fen Hooff zegt, dat 'er dat ook volftrektniet kan uitvsHen • R alzo dc Gemeentens zich wel degeiyk zullen moeten gedragen , naar de arretés of befluiten der Departementale Beftuuren. ■ *
Gre*i regt, dat 'er behoort te worden bygevoegd ,dat d< dat Reglement, waarvan in Articul 621. gefproken wordt. te ter appronaae van het Volk zal worden gebragt.
De Prefident brengt het voorftel van den Burger cii eu Mist 111 omvrage , daarby voegende, dat 'er om- ve trend dat Reglement geene zwarigheid kan zyn , ze daar hetzelve toch door het Departementaal befhiur zal mm-ten worden geapprobeerd: - en concludeert ha conform. ra
t£W0$ de B^g?" P- nar.
*Pgen G. li. Ptsfcaer Paspoort voor hun, hunne lied.endens cn benoriiadheden hebben verzogt Zoi
SPStaS? Oos£-Friesla»^ en ftelt voor , om dit te accorderen* conform befloteu.
iÏf€%È' ftelT ook Commisforiaal remaa-
net r-iaatie.yiv Betiuur zullen worden aargenomen- in
Si }ii:tlPas tovdfcn p°st'en Srate 8
.v..,den oerzehde Commislie , waarin de veifchonin^n Jjg de Leden tot Departementaal Beftuur zyn fe"
nent SSmeSl'^' W* V?-ftrekt eeene «ccufenkun. S^h^nerZoni^ «
D.e.?rejd*;it zegt, dat 'er geen zwarigheid zvn kan omditCou.uiisforiaal temaken: — «concludeert conform.' <=utüii-
VVaarna de ^Vergadering geadjourneerd wordt tot morgen ochtend ten 10 uuren.
Zitting van•■Woensdag<&0 5 ^„7 '
■ ' Voorzitter: Jan Couperus.
. Een qnartier na tien uuren wordt de Verzade 'mg geopend. De Notulen worden gelezen en [oedgekeurd. ö cu
Vervolgens worden gelezen de volgende Misfi'es cn Adreslen. ,
Eene Misfive van het Committc te Lande, favorabel' dvyfee^ende, op het Requesr van C. L. Duilfcher von aes.eld Luitenant Generaal van Six,n-Gotha, vZ 3gt hebbende, dat aan de Capiteins de nodige afl-na'
Xk 7°^ta Ultg^eveny by d«e geiegenhfid in da :lfde batailbn voordragende tot Capiteru /. C Schrei »\ en verzoekende, dat ooft aan dcczs de nodi«e Aöe'
ogt worden geaccordeerd: i„ advys tot dit het
apport van Cambter c, .f..zal zyn beihschr nene Mrshve van Let zelfde Commiué, inzendende, ! .Lystentc«4Q :den-Staat der in onzen d.>n*t 'vr-de
n Generaal de /Sn ingezonden: — aan het CommittéLande, om coniidernti.-n en advys "w»»wa Eene Misfive van den'Raad van Admniftratie en dis>hncvande Gewapende" Burg rmacht in den ffrièlïe U rzoekende, dat aan hun twee Ve'dltukjes met 'der!' ver toebehoren mogen worden geaccordeerd. De Prefident ftelt voor, om dit te ftelien in nden van het Commiité te Lande, om corfidetien en advys.
Pompt'



( 55» )
Pompe vm Mcerdetvaott zegt, dat dit verzoek behoort renvoyeeri te worden aan de Commisfie tot de Burgerwsp;ning in HollaDd; aizoo dit, wanneet hier in anders gehandcli'wud, ftryden zou met de inrichting, omtrend deBurgerwapeningRemaakt ;te meer daar toch het Commiué re Lande ook geen? wapenen mag afgeven, zonder permisfie van de Commisfie tot' de algemeene Burgerwapeuing.
Nu/iout van der f een ftelt voor, om het te ftellen in hinden van de Commislie, aan wier hoofd zich de Burger Catnbter bevindr.
Pompt van Meerdervoort herhaalt zyn voorftel, zeggende, dat zo aan de Provinciaaie Commisfkn tot de Burger Wapening Rsquesten met diergelyke verzoeken gezonden worden , en deze kunnen daaraan niet voldoen.dat zy dan kunnert cotifeieeren over die zaaken roet dc Commisfie tot de Burgerwapening uit deze Vergadering, welke als dan daarin zal voorzien.
De Prefident ftelt voor, om dit verzoek te (tellen in handen van Cambier c. f. --— en concludeert conform.
Een Rcquest van /. E. Delbroux, om Paspoort voor den weder invoer van haar Zilverwerk ; —— geaccordeerd. • - - , , „ u
Eene Misfive van den Raad der Gemeente van Harderwyk, verzoekende, dat, zo het altefints pryzenswaarrtig voorftel van den Burger Bickcr, om in deeze Republiek Marinale Kweekfcholen op te richten, ter conclufte gebragt wordt, dan binnen hunne Stad, welke zich, om haare plaatfelyke ligging, allergefclvikst daar toe aanbeveelt, een diergelyk Kweckfchool mag worden opgerichr. — Dat zy, zo de Vergadering mogt nodig achten eene Commisfie ter locale infpeétie derwaards te zenden, aan dezelve alle nodige inlichting zullen geven.
, De Piefident ftelt voor , om deze Mi.Tive te ftellen in handen van deu Burger Bicker c f.
Bickcr zegt, dat, zo de Vergadering het voorftel, door hem gedaaan, mo,.t agreëren, dan zeker aan het verzoek der Requeftranten zal worden voldaan, wyl zyne bedoeling, by het voorftel gemanifesteerd, is, om die inrichting zo algemeen mogely k te maken , cn dus diergelyke Kweekfchoolen in alle plaatfen , langs de Kusten gelegen , op te richten.
Niiuhcff appuyeert het verzoek van den Raad der Gemeente van Harderwyk, zeggende, dat by verheugd is over het gea. vanceerde van den Burger Bicker, bet welk eene van zyne fonfidcratien heeft weggenomen; dat Harderwyk en om haare "fchooce ligging; en om haare epargce, zich byzonder tot dat einde moet recommandeeren. Dat bet ook zeer gefchikt zou zyn, om de vooroordeelen der Land Provinciën , zo als men ze noemt, die daar ryzonder tegen den Zeevaart plaats bebbcn , uit den weg re ruimen , en hun een betei denkbeeld daarvan in te boezemen. Dat hy om deze eu meer andere redenen verzoekt, dat op deze Misüve fpeciaal regnard mag worden genomen.
De Prefident herhaalt zyn voorftel: —~ en concludeert conform.
Een Reqviest van trans Tromp, mrgewea.cn verzoekende om Gratificatie, tot dat einde inzendende de nodige bewvzen , dat hy, door ziekte verhinderd eewecst zynde , zich niet eerder heefr kunnen arnesfee-
,en: aan de Gomrmsiie tot de Bataven, om con-
fideratien en advys. . „
Een Reqnest van M. Voogt, tot uitvoer van RoeyYzer naar Lisbon. .
Een Request van P Korvet en Zoon, om eenige Scheeps-Ankersrroet derzei ver toebchooren raar. Alrona
te mogen zenden: beiden aan 't Committé der
Marine.
Jufmort doet rapport, namens de Commisfie, tót het Committé van AJuiiniftiaue benoemd , op de • Misfives van het Provinciaal Beftuur vau U-recht van den 23 , en van de Gecommitteerden dier Vertegenwoiirdtaers des Volks van Drenthe van den 30 Maart 1.1. inhoudende, dat 'ereen fpoedigen rigoureus onderzoek omtrend de Leden van het Gamraitté van Adminiftratie'moge plaats hebben , en de fchüidigeri, ten voorbeelde vim andereu, geftraft mogen worden j-als mede dat het Committé te Lande tot verantwoording moge worden opgeroepen , om redenen te geven van haar gehouden gaurag in dezen , namelyk waarom zy niet, ingevolge haare inftructie , alle drie Maanden rekening en verantwoording van het Committé van Adminiftrarie heeft afgevorderd, zonder welk verzuim toch *nimmer zulke grove abuizen zouden hebben plaats gehad: advyfeerende , dat.de Commisfie, het verzoek der Rcquestrariten gegrond vindende, en vertrouwende , dat het Commiué te Lande, ter vol.ioening aani de'begeerte der Natie-, allen fpoed daar. mede zal maken, van oordeel is, dat, daar aan het verzoek, der Requestranten , wat het eerfte gedeelte betreft, reeds by Decreet van den 1 December is voldaan, deze Misfives, in zo verre zouden kunnen worden gerenvoyeerd aan het Committé te Lande; en dat, wat het laatfté-gedeelte van het verzoek betreft, ook dit aan dat Committé gezonde» aou kunnen worden, om te dienen' toti-befpoediging orn het Decreet dezer Vergadering-, in Febr-uary 1. 1. gtnomen, ten uitvoer te brengen-— comform be. floten." ' " '
Eenige .Requesten, om paspoorten : — geaccordeerd. Nadot de tydeiyke Prefident ter Vergadering verTcheerfèn was, en-de Notulen, de Conftitu'eie be'treffende",-g£re.füffieerd en gearresteerd waren, doet de Burger'van 'de Kasteelt rapport, namens dc Commisfie , met het werk der onie Schulden heiast, by Decreet vaa den 10 February gelast, tot het
ver-



( >
vervaardigen van een Concept van inrichting v.. j Financiën, zulrende dienen, iot zo lang het We> gevend Lichaa'nj een ander, ptnn aal, hebben in;-..-, voerd: produceerende dat cowcêpt, en ia comideratie gevende om dit nu niet terezen, daar bet toch gedrukt zal moeten worden. ' De Mist appuyeert dit.
De Preftdent brengt in omvrage, om het rapport ongelezen te doen drukken: — concludeert conform , en ftelt het zelve op aanltaande Maandag aan de orde. 1
Huber rapporteert, namens de perfoneele Commisfie ,. by Decreet van den 28 Maart benoemd, tot examiaatie van het voorftel van den Burger Aufen, ten dien dage gedaan, inhoudende, dat geene pcliticque uitzettingen, zonder voorafgaande Rechterlyke cognitie, zouden mogen plaats hebben , en dit Articul te plaatfen onder dé gemengde zaaken;
Advyfeerende, dat, daar de Commisfie dit Articul 20 gegrond vindt, dat het niet flegts onder de gemengde zaaken, maar wel degeiyk onder de rechten en plichten van den Mensch en Burger kan worden gerangfehikt, zy van oordeel is, dat agter één der Articulen van de aan de orde van den dag zynde rechten en plichten van den Mensch en Burger behoort gsvoegd te worden en niemand mag de plaats zyner woning ontzegd worden , dan na een voorafgaand reehterlyk onderhoek.
De Prefident brengt in omvrage, of de Vergadering zich'met dit Pvappor: kan vereenigen?
De Beveren zegt, dat het hem voorkwam, dat dit al te generaal was.
Van Leeuwen zegt:
In fubftantie, wilde hy, toen hy het woord vroeg, voof ftellen het geen de Burger dc Beveren,r\ü voor hem gefproleen hebbende, reeds geavanceerd had. Om tyd te fparen, zoude hy zig nu maar daar aan refereeren, en het niet bemalen, dat appuieerende.
Van de Kasteele zegt., dit insgelyks te appuyeeren
daar men' reeds het zelfde geremarqueerd had, tydens
dat, door Hojfiuan en dergelyk voorltél was gedaan,
•.■Ten Berge zegt, dat hy 'er niet voor zoude zyn, dat *er dien :aan^aande bepalingen in de aéte van Conftuuue werden gemaakt. - • .
De Prefid'nt ftelt voor, om het'in deliberatieje houden , tot dat men met de Hechten en Plichten tot het Articul, waarby de Commisfie dit wilde
Ter Drukker}e vaD VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGE.
daar men' reeds het zelfde geremarqueerd had, tydens
dat, dooi' pmffmantü dergel yk voorltél was gedaan,
-.Ten Berge zegt, dat hy 'er niet voor zoude zyn, dat *er dïen :aan^aïnde bepalingen in de aéte van Conftuuue werden
gemaakt.- nev sfl ■ ,
De Prefid'nt ftelt voor, om het'in deliberatieje houden , tot dat men met de Hechten en Plichten tot het Articul, waarby de Commisfie dit wilde gevoegd hebben, zal gekomen zyn, en inmiddels de 'Commisfie te verzoeken, om op morgen eene nadere redactie te fuppediteeren:— en concludeert alzo.
De Prefident communiceert der Vergadering , dat by hem ontfangen Waren onderfcheidene Req.uesten zoo van Burgers in het Gewest van Utrecht, als van Burgers, woonehde te Dordrecht, tenderende tot alteratie in het Decreet van den 11 Maart, waarby befloten is, dat de Conftitutie Provincialiter zal worden aangenomen; doende daarop het Request van Utrecht voorlezen, tenderende om ampliatie en herziening van het zo even gemelde Decreet van 11 Maart.
De Prefident zegt, dat, offchoon de Reques* tranten hun verzoek eene ampliatie noemden , men echter hetzelve niet anders konde befchouwen, cinn als het Rapporteren van een vorig genoomen Decreet; waarom hy vborfloeg, te declareren , dat de Vergadering in het verzoek, zoo als het lag, niet konde treden.
Gevers zegt:
Dat hy van een contrarie opinie 19, door het zelve niet tendeert om ons Decreet van den 1 r Maart dadelyk te vernietigen , maar alleen om 't gemoedelyk bezwaar van veeien oRzer weg te neemen , daar zy zeker in de verbeelding zyn, dat 't Volk van Nederland over 'c ÉoSfte Articul zeer verichillend denkt, als de meerderheid op den 1 r. Maart begreepen heeft.
Ik verzoek dat dit Request mag in advys gehouden worden tot dat het andere zal geleezen zyn.
• De Prefident concludeert alzo.
[Het vervolg van deeze Zitting in ons volgend Nummer.]
~~ ,„„„..,, der Handelinzen van de nationaale ver oa»! k.i N g, reprefsnteerende het Vol*, van Ne. ?1CJD Ir nftJwwwi te Alkmaar by Hartemink , Arnfterdam Dronsberg , Arnhem Modem* , Bergen op Zoom Hand, wordt uitgegeeven V Breda p Mefjcux m m yan Berge„, Briene Boers en Merkenburg
„ Rtemsdyk ™ *r?nk^ Blusfé, van Oudgaarden en de 7^,Eind,
rapen Brok Clee, Gorinchem van der Wal, Groningen Zuidema, 's Hage Swart en Comp. en van
,venv«« Leerfum, ?°ka"^nn^;j;^° Leeuwaarden Cahais, Leyden Herdingh en van Tifelen, Maasfluyo D'JIeer, Mid eef, Haarlem Loosjet. *™J£j^e?Z comp. en van Campen, Rotterdam van Santen en van der Dries, Schiedam Iburg ^f'f^^fP^p^Zri^mmi Corbelyn, Westzaandam van Aaken .Ziertezee van den Thoorn olman en Sweoen, btrecni fa/i-j£*g . * ?r.,en verders by de meeste Boekvérkoopers of Postmeesters , moetende 'ff T en ™ vTa P'S tó dit Dagverhaal nog niet word uitgegeeven en zuiks verlangen l0^Ve^0hPten dien dndr^estoen aan Svzrt en Comp. ter Drukerye van van Scmlm cz Co,o. m 's Hage.



CBLIZHBIB, r*.lHBlD, È * O M D M * 4 t B 4 P'
BAGVE1LECAAI,
DER HANDELINGEN VAN DE StEPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND.
Nationaale Vergadering.
Vervolg afer «»« Woensdag, den 5
.4,77/ 1797»
Voorzitter: Jan Couperus.
Vervolg der Deliberatien over de Adresfen van IWe s van Utrecht en Dordrecht met bezvvaaren tegen het Decreet van den 11 Maart, omwend de aanneeming der Conftitutie.
De Prefident dcet vervolgens het Adres van die van Dordrecht voorlezen , luidende :
VRYHEID, GELYKHEID, BROEDERSCHAP. AAN de Nationale Vergadering, reprefenteerende het Volk van Nederland.
BURGERS REPRESENTANTEN! Wv ondergetekende Burgers van Nederland, geven meV verScisden eerbied, doch tevens met die rondtorftigS'd, "llke het carafter va» een' waaren Repu-
^wT-'dc SSltag Uwer Vergadering af.
meÏÏidL'ipe ople.tenheid en deelneming Uwe on «rmoèfde werkzaamheden in de gewigugfte toont, an dezer Republiek, tot vestiging onzer dierbare Vryheid,
SctóSffift eendevva\ertkVaderlandsch hart, loedkeurend rebben bewonderr.
8 Dat wv met geene mindere belangneming Uwe tande£gSn hebb;n ,n acht genomen, g««»««»^e%^ cusüenover het ingeleverd Ontwerp van Conftitutie vooi de Bitaaffche Republiek. — . 4 , _rn(l7,ave.
Dat wv eindelyk, — overtuigd van de ncodiaaae lykbeid der vastft Hingeener wettige Regeeiir.isvorm
ms fchier eiken dag op nieuw verheugden over den ?nnrhe"ldeluorcn yvcr cn voorzichtigen fpoed, waarLede ^ »«k als om ftryd tragtteten
! Bburgfrsn-ReprefenTten 1 als een onverwag,: onweder klonk ons de tyding van 2 Decreeten, door U reden genomen op den n Maart laatstleden, waarby G ylieden bepaaldet: dat het ontwerp van Conft tm.e Provinoiafiter zoude wordew beoordeeld , en dat de ZXtetd de «infaM* in dat geval met zoude vermoren te overfemiasn, . . ,
Zdet daar! riep on, met die tyding eene diep-klagende ftem toe ziet daar! Ba.aaven ! - ziet daar! vnenS n d™ Vaderlands ! de goede zaak ; - Uwe bihyke hoop en heilvolle verwagung, op een Ogenblik een byr.a doodlyken flag toegebragt! .„„„„, nim.
Neen, Burgers Vertegenwoordigers:! neen ! - nimmer konden wy , zedert Gylieden , tot onuufpreke yk «noegeE van elk die denkt, tn belangloos het geluk des Bauaffchen Vol!<s zoekt, - de een en onverdeeldheid onzer Republiek , als heilzaam , decreteerde , en daa döor als het ware, den yzren ftaf der Souveraimei aan°Ille Provinciën «t^r. jJb^^^ zedert dat Decreet, zoortgelyke Volkfchadende Decreten
"Tolkfchaderd, zeg-en wy. ja/Burgers Reprefentanten ' wat toch kunnen dezelven ten gevolge hebben , dan"verwoestende tweefpald, en rampzalige fcheunngen nsfehen Burgers en Burgers? - Wat anders, dan dat 'er nimmer eene Conftnuuc, welke wy zoo noodwend"a brtoevcn , - ja waar mede alleen deze gefolterde ReVubuekTaande blyven kan, tot (land koome \\at anders, dan den totaalen ondergang van ons dierbaar, doa helaas! al te ongelukkig Vaderland ? —
De waarheid hier van te betoogen, zou fleehts alleen kunnerT dienen, om Uiitder aandacht te «rmoeijen . en Uwe gewigt ge occupatien te verhinderen .daar du recrU herfiaaUe keeren/bondig en afdoende door «yn SSlS^a^&dS» Reprefentanten, ter Uwer
Vergadering is gefchied ! •
In derdald, BurgersVertegenwoc^^eiï! - wanneer
Aa aa



C 55* )
wy ons het te recht aangevoerde Uwer Medeleden, omrrend de fchadclykheid en gevaren, welke deze bedDelde 2 Decreten involveren,—herinneren en voordellen, dan moeten wy verwondert uitroepen: Kan het mooglyk zyn, dat eene Vergaderintfwelke alléén is daaargefteld, — ■ ja waarin eik Lid is geplaatsr, om het belang des gehelen Bataaffchen Volks re behartigen! — Kan het mogelyk zyn , dat zulk eene Vergadering befimten neemt, die meer dan waarfchynelyk df.a val 'van Volk en Vaderland moeten naar zich (Leper, ? —
Ja, Medeburgers I wat ook de oorzaak dezer % De-
creëren zyn moge! . of ook ih de alles trotzeeren-
de zucht tot de ftiptfte opvolging van het Reglement voor Ulieder Vergadering de reden tot het neemen vaa dezelve te vinden zy , (dat wy voorzeker van Ulieder. Vryheidsliefde gelooven) wy echter kunnen onze vrees voor de u'tvoering van dezelve niet verbergen; onze harten zidderen , zo dikwyls wy de gevolgenen de akelige toekomst daarvan inzien ! — het denkbeeld van Vadetland en Vryheid te zien verloeren gain , noolanrigf ons, Ulieden by al wat dierbaar is te verzoeken, dat Gylieden , Burgers Reprefentanten, tot geruststelling van de Ondergetekende, en alle Braave in den Lande, decretecre, (mgevalle Gylieden al niet kunt goedvinden , op deze onze bede voorfz. Decreeten te rapporteeren) dat dezelve niet zullen worden in werking gebragt , dan alvoorens het Stemhebbende Volk van Nederland , by 't welk in alle gevallen de Souverainiteit berust, by hoofdelykc ftemming door de meerheid zal hebben verklaart, hoedanig men het io8 Art. van Ulieder Voorfchrift te verdaan hebbe : — en of de minderheid verplicht zal zyn , zich aan de meerderheid omtrent de ftemming over de Conftitutie te onderwerpen.
Dit doende, BurgersJ/ertegenwoordigers! tuit Gylieden het Volk, — herafgemarteldcl Volk ! de gelegenheid verfchaffen, óm zelve over hunnen wensch en hun lot in deze, te beflisfehen, en Gy zuit, indien eens het Va Ierland door deze 2 befluiten ten verderve mogt gaan , bevryd.zyn van de bitterde ycrwytiligeh eener redlooze ongelukkige Natie ! —
Ten flotte moeten wy hier voor het gantfche Bataaffche Volk verklaaren, — waï ook het lot zal zyn van het door U gedresfeerde Plan van Conftitutie, dat wy nimmer onze Stem zullen ukbrengert voor de invoering eener Conftitutie, waarin de eenigfte bron or;zer- welvaard . de ée*n en ondeelbaarheid der Republiek, niet zal gevonden worden.
Hier mede ons op Uwe Vaierlyke zorg verlatende, blyven wy , ia zegenwensch over Uwe handelingen,
burgers Representanten!
Uwe Medeburgers.
Van Ma men zegt:
Dat, hoe zeer het niet geoorloofd mogte zyn , dat een Lid der vergadering zich oppofeerde ot verklaarde tegen een De, creet in zyne abfentie genomen, en fchoon dit ten zynen aan. aien het geval was met het Secreet in questie van den i r.
Maart, zyne abfentie echter niet willekeurig, maar dooreens bezending wegens de Commisfie tot de Binnenlandfche Correspondentie, was veroorzaakt; hy dienvolgende vermeende gerechtigd te zyn, om als nog te declareeren, dat hy zich in geenen deele met die genome csmcluüe konde conformeren, daar, zynes inziens, het Articul van het Reglement, waarop die conclufie was gefundeerd, voor eene geheel andere explicatie vatbaar was.
Dat by zich dan ook moest verklaaren tegen het feponeren van de beide zo even gelezen Adresfen , en oordeelde, dat dezelve een obj.et van onderzoek en deliberatie behoorden te
zyn: i en daar 'er op eene Propofitis van den Burger Re-
prefentant Bosch, ternieerende tot het gevolg van gemelde Decreet, bereids eene Commisfie was benoemd; hy dus voorftelde, om beide Requesten te ftellen in handen van diezelfde Commisfie, om de Vergadering daar op te dienen van conft. deratien en advys.
Blok zegt, dat, daar de Ingezetenen van Dordrechthunne Vaderlandfche gevoelens manifesteeren , hy zich zeer wel met van Manen zoude kunnen conformeeren; dan mogt de Vergadering van een ander begrip zyn in deze, dan veizogt.hy , dat het tot morgen werd in advys gehouden.
Pompe van Meerdervoort zegt:
Ik kan my nog zeer wel herinneren, wat by het neemen van het Decreet tot explicatie van het 108 Art. van het Reglement voor de Nationaale Vergadering, óf by deDiscusfien daaromtrend is voorgevallen; en als ik my dan voor den geest brenge de zo Lynregt ftrydige gevoelens, daar over in deeze Vergadering uirgebragt, de verfchillende explicatie aan dat Att. gegeeven, wanneer ik my herinner hoe duidelyk dat door onderfcheiden Leden van deeze Verjadering, zo die de befoijnesvan Haar Hoog Mog., als die by Holland over het daarftelien van dit Reglement, en wel fpeciaal van dit Articul hebben bygewoond, aan deeze Vergadering middagklaar is aangetoond , dat ook by die befoignes en. by de Leden van Hun Hoog Mog., by welke Vergadering hetzelve Reglement is gearrefteerd geworden, on'dcrfche'idcn uitleggingen aan-dit Art.zya gegeeven geworden, eu dien twistappel, orrvdat men destyds hem vatbasr hield, voor tweederly explicatie, in dit Articul is toegeftaan , en parryen zig hebben vereenigd , om dit Articul aldus gefield te laaien; daar die der disfentieerende, daar uit dc explicatie na hunne intentie vermeenden te kunnen afleiden, ten' einde daar door het oogmerk, om de belangens der ye. Gewesten te vereenigen, en daartoe een Nationaale Vergader rinjrgcfteld te zien te bereiken; ais ik daar by in aanmerking neeme dat het Volk van Nederland, waarby nadedaarftelling der NjtioBaale Vergadering alleen cn onverdeeld de Souve. rain'ireiï alleen berust, en dat geheele Vols onzelastgeever is , zo !;an ik, Burgers Reprefentanten, 't zy rn£teerbiedgezegt, deeze Vergadering hoe zeèr zy ook tot cx^Jlfbatia van dit Art. een Decreet genoomen heeft, waar over de'gevoelens namelyk over den zin en uirlee der Wet, ons door *c Volk gegeeven, zo verfchillende waren; als nog (zo als ik ook destyds 'er met andere Leden over oordeelde,) niet competent houden tot het neemen van zodaanig Deereer, dat een uirleg zal geven aan eene dubieteit in de Wet, of als men het als zodaanig riouden wil vaa 's Volks uirgedrukten wii. En ik moet dus ren fterkften appuyeeren het verzoek der Requeftranten, ora n deeze zo belangryke zaak *s Volks wil te vcrr.eeraen, dip )ïis hierin alleen de Wet kan en mag voorfchryvenj en ad-
vifeere



C 555 )
Vifeere du,, om deeze p^^^^S&St' om te onderzoeken op wat wyze het best. aan cie niet Dy ui gedrukte verlangens zoude kunnen worden voldaas.
1^2'niet 'inftemmen , dat deze Requesten , «rekkende tot het raoporteren van een genomen decreet, un voorwerp van deliberatie voor deze Vergadering uitmaken -Vooreerst , om dat zulks ftrydig is met oe vastgeftelde en alty'd' gevolgde Cyaofure, eu ten aSderen, om SuE S veruitzlende gevolgen zyn Ij* wilde de Vergadering een verzoek van eettge Burgc.s To-t rapporteren van een Decreet, dat met hunne voornemens niet ftrookte, in dehberatie nemen, an zoa e de Vergadering even eens verligt zyn, om, indien etm geandele Burfets eenige dergelyke adresfen deden, oter fndere deerden die zy voor. nadelig houden. ook^ du verzoeken weder in deliberatie te nemen , en zo topndfr Muden dan alle de gedecreteerde Articulen der Conftitutie wee van nieuls in deliberatie kunnen worden gcbragt, waarvan ik de gevolgen niet behoeve op te Doemen.
Daarenboven is het verzoek, m deze adrwlen vervat, zodanig onregtvaardig, en ftrydt aodam" me. de vryheid van een groot gedeelte van deze R.pubiek.dat LI niet te verwanten is dat het Vol, van de gedee tens zie dit maar zo zouden laten welgevallen Ha is lmmersSeen ontcgenfprekeiyke waarheid dat deze Republiek tot no; toe beilaat uit negen vrye en on-ih.mgIvke Volkeren, waar van de kleine e-en vry cnorat. iVnglyk 7.yn a& de groete. En daar het bekend is dat eender Volkeren bynazo talrykis, als alle de anderen te ïamen zo zoude het evident zyn , dat als d. meerderheid van Ingezetenen van die r egen Gewesten door elkander genomen, de Conftitutie zodanig zouden kunnen innemen, als zy goedvonden, dan zoude dn het aeifd- zvn, als of men in andere woorden ftaande hield, da't de Provincie van Holland met byvoeging van een klein gedeelte van een andere, de inagt hadden om alle de overige Gewesten eene zodamge Conftitutie voor te fchrvven , als zy zouden goedvinden. Dit nu zoude voor dè kleinere maar even vrye Gewesten zodanig vernederend zvn dat ik ten minften. opentlyk verklare , als Ingezeten van eene dier kleine Gewesten, my, zo lang ik leeve, verzetten zal tegen alle Conftitutien , die my op ■ d;e wyze zouden woruen opgedrongen , als was er ook geen een Articul in daar ik niet volkomen mede inftemde.
Pompe van Meerdervoort zegt: ' Het komt my voor, dat de vrees van den Burger Queyfen, :dat veeje Rcouesten nog zouden 5unr.cn ingeleverd wordeh , om andere DéCfeetên, die weder niet na genoegen van een 'ander gedeelte van het Volk zouden kunnen zyn , cn ook op ■dien zelPcn vcet cn met hetzelve regt tot rapporteering, of alteratie van zodaanigc Decrcetcn als dan een C*mmfcfpri*l zouden ten gevolge hebben, alle onze genoomc Decreeten zeer onzeker en war-telbaar zouden Hellen, bier-geenfints te pas komt, en de Decreeten, die de Burger Queyjen hierichynt te'bedoelen, geenfints paralel ftaafi met een Decreet dat mets minder als een uitleg van .de Wet, of's Volts uitgedniKten wil behelst; daar de andere hier bedoelde Decrcetcn'alleen
kunnen zyn zodaanige ingrediënten of gronden derCWftifutie, welke niet naar den zin van een gedeelte van het Volk zyn. de, hetzelve baaren wil daar over ly de aannceming^ot jcrwerping der Conftitutie, wanneer die daartoe aan : (><)•»zat voorgelegd worden , hoofdelyk zal kunnen uitbrengen.
Covers zegt: : .
Tü Bergers Reprefentanten! deeze is de Waarachtige geftèldne'd van zaaken; zonder my echter in demciitesdaarvan voor als nog in te haten', beeft de meerderheid der Vcrgadc fihg' r i -c Van opinie pewcest , dat het woord arzonderlyK betekende Provimiaiitcr? heb ik toen niet reeds a'smediateur voorgetogen deezen' Articul aan 't Volk van N .Ierland tot explicatie eu üferp'te'ratie over te geeven; daar ik zeker overtuigd was, dat 't zelve Volk, blykens veel andere Articulen, gemeend heeft, dat bet Woord afzonderlyk zoo moestverftaan worden; afzonderlyk in iedere Provintie in de Grcndvergaderingen cn Catitalita, om dan met alle andere Grondvergaderingen vergeieeken daar uit de Waart meerderheid tc kunnen opmasken. De Burger. Uahii heeft zulks den r i Maart duidcly k asn -ctoond. ik concludeer dus tot eene Perfoneele Ccmmisfie Om°de Vergadering daarop te dienen van cor.fideratien en advys.
Fan Hooff' zegt, dat hy niet anders doen. konde , dan zich niet i'ompfi van Mcerdervuort en G^r-f te corfjimeer.n Wanneer 'er eene quebtie over her Reglement emfiord, was her niet aan de Vergadering, om daar over te decideren; neen, hy geloofde, dat, zoo lange deze Vergadering over de Conftuuue delibereerde, ieder Burger het recht had, om zich d,rarom;rend te adresfeeren ; daar hy , by de raadplegingen over hetaa-nncemen. of verwerpen , wanneer dit aan hel Volk zoude gebragt worden, niet dan over het geheele Pian zyn Item zoude kunnen uitbrengen. Hy had van der. eenten dag, dat deze Vergadering by den anderen.gekoomen was, vermeend, dat de Provinciale Beftuuren lltgts intermediair waren; dan andere Leden fcheenen her omgekeerde te begrypen. Ja ! wanneer ieder Gewest de Conftitutie konde aanneemen of verwerpen, en zy wilden zich afzonderen, hoe veele Republieken zouden hier uit dan niet geboren worden? Hy onderfteunde dus het verzoek der Requestranten.
Jordens zegt; dat hy het woord gevraagd had, omOueyfe» te appuyeeren, wiens rtfiexien hem allcrgegrondst warea voorgekomen. Immers zoo 'er verfehil over eenig Articul had plaats gehad; iets hetgeen reeds meermalen gebeurd was, zoude men dit dan altoos ter deerfiè van het Volk hebben moetea brengen: dan dit had'nimmer plaats gehad; hy concludeerde dus, om deze Requesten, als geen poir.ct van delibcratie kunnende uitmaken, te feponeeren.
Van Leeuwen zegt?
Hy had 2ig banlyk verblyd uit de leélure van deeze Requesten re vernemen, dat 'er zulk een aanzicnlyk getal Burgers was, die met hem in één denkbeeld ftondtn. Dat be. vestigde hem 'e meer in zyn gevoelen. De Vergadering wist, dat hy "iet voor het Decreet, maar da-jr tegen geweest was. Het Replement trg was bcm zo twyfelagiig nier voorgekomen. Dit bad hy in zyn advys getoond, ja zelfs, dewyl by van den een of ander des' ty.ls van gemoedclykc zvyarighcil bad hooien fpreeken, had hy, zoo hy meende , die geheel wegpcnoaicn , 'en mede uit de intentie ett gedrjrgirrgra A a a a 2 van



(550
van't Volk, in de Grondvergaderingen des tyds, het com trarie beweerd. Over het Decreet zaude hy zig nu niet verder uitlaten", hoe zeer het hem ook aangedaan had. Dat lag 'er, en gelyk hy de Decreten wilde eerbiedigen, wenschte hy ook dat omtrent dit te doen, immers tot zo lange'er gent nadere interpretatie opgegeven was. Met delibereerde nu over de Requesten, wat daar mede te doen. En hier moest hy aanmerken, dat aljm het begin van het aanwezen deezer Vergadering aan ieder individu-Burger het recht erkend is, om de Vergadering te adieeren met zodanige voorftellen , als vermeenen zoude ten beste van d n Lssde te zyn. Dit deden deeze brave Burgers, zy befchouden de zaak ook van verre en gevaarlyke uitzichten , zy decden hun voorftel met eene goede intentie. om al noii, zoo mogelyk. het gevaar voor te komen. En waarom zoude men dan hun verzoek zo maar in eens van ons sfftooten en hen nog niet eens booten. Laat ons vuorzigrig zyn, Burgers Reprefentanten. Wy zien hier al uit het misnoegen, dat 'er in een- gedeelte van Nederlawdsch Valk ontftaan is. Elders beeft het ook al fenfatie verwekt, gaat dat voort, nooitkrygenwe de Cotifti tutie geapprobeerd. Nog eens, Burgers Reprefentanten, laat ons vporzigrig zyn, en wat toegeven. Ligtlyk kunn-.nwc immers het eens nader laren cndèrzoefcdn , en ten dien einde de requesten in handen van die Commislie ftellen, die over de propofrtie van den Burger Bosch nog moet rapporteeren , of benoemen'er eene andere Commisfie toe, zo als de Prefident dat goedvinden zal. Op dit een of ander inft>ere ik ,en zoude 'er zeer tegen zyn, deeze Rcqueiten van welmecnende Burgers maar zo van de hand te vvyzen.
Jujlen zegt, dat hem de zaak van te veel gewigt voorkwam , dan dar hy zoude zwygen; hy konde zich wel voegen by die Leden, welke geftemd hadden, om dezelve Comfnisjbriaa] re maaken, niet om dat hy vermeende, dat '-er duhiMeit in den ioöfte Articul was, daar de Letter hier riuidelvk fprak ; maar naar hy reeds bevoorens en conct'inoir had voorgeflagen.
Vr.n Eek zegt.:
My dunkt, dat de geopperde zwarigheden by de voorgelezen Requesten rejen her genomen Decreet van den n Maart, in een nauw verband ftasn met het werk der Commissie op de Prnpofitié van den Reprefentan't Bosch, ten gevolge van dat Diereet, sredecerncerd.
Ik rwylf;! niet, of die Commisfie zal by baar rapport dui; defyk aanwyirep, dat alle die fchrikbaren ie gevolgen, welke aan de Provineiaale ftemming, hoe zeer zonder overwigt of Veto, zo ^y de opgcmelde Requesten, als by fjmmi-eLeden dezer Ver^ads/ing worden taegefc'ircven, niet heft tan, maar in ccïcndcel, dat dusdanige Provintiaalc ftemmimr .misfehien by (lot van zaken., favorabeler worden kanvoordenannem ng der Cunftiutie, dan de Nationale ftemming, of de Provintiale overftemwinp. ■ ■ Zulke Bnreers, wisn het de-hal-'cn eprrgtelyk te doen is, om de waarfchynlykh'iid der aanneming groter te maken, zullen zich vermoedt lyk door dat rapport kunnen te vreden ftellen, ten minden, het komt my zeer raadzaam voor, eer wy voortgaan met deze R quesren , die anders noch wel eenige ftof van reftêxie zouten opleveren , het vooif. rapport af re wachten , — ik proponeer derhal yen, cm de verzoeken, daar by gedaan, tot zo lang te laten rusten en dezelven te houden in advys.
Nu,hovt v;<n der Veen zegt :
Daar ik, uithoofde van ziekten, op den n Maartin deeze
Vergadering niet konde tegenwoordig ivn, wanneer zy het Decreet nam , dat 'er over de Conftitutie Provinciaals gewy^'e zoude geftemd worden, beken ik dat her voorf. Decreet, wanneer bet ter myner kennis kwam, myn hart met her hevigfte gevoel vervulde, en dit gevoel wierd des re heviger wanneer ik zag dat dit in effecte was de interpretatie van het 108. Art. van het Reglement voor deeze Vergadering, waar toe deeze Vergadering niet bevoegd was, maar welke alleen door het Volk mogt en moest gedaan worden — dan hier van fpreek ik nu niet meer, de Vergaiering heeft dat Decreet genomen , enii-t is ter htarer verantwoording.
Maar Burgers Rcprefemameii I tk heb nu alleen het woord gevraagd over het voortduwend geroep uier Leden , welke hier fpreeken van Souversine afzonderlyke Provinciën, dieik in deeze Vergadering nier kenne.
Wie beeft ons hiet byééngebragr, en Geplaatst cm eene Conftimrie re maken? vvaaren dat rj.Souverainen? waarendat zo veeie Souveraine Provieien 9 Immers neen.
Het was het Eene, Vrye en Souvsraine Volk van Nederland, op wiens v/il wy hier zitten, en tot wiens geluk wy moeten v/erken. Tot heil van dat Volk moeten wy een Ontwerp van Conftitutie maken, cn die aan hetzelve aanbieden, als aan één éérig Lichaam.
Van dat ééue Volk, en niet van 9 Volken, moeten wy de aanneemiug of verwerping der Confticutie afwaenten.
En dat geheele Volk alleen kan explicatie geeven , aan on. zen zogenaamden Lastbrief, hecReglement hetwelk gerekend word ons door dat ééae Volk gegeeven te zyn.
En daar wy thans delibereeren , nier over het genomen Decreet, maar over Requesten van Burgers van Nederland, welke verzoeken om een nadelig Decreet in te trekken, eene interpretatie van bet ic8 Arr. in het Reglement, door het Volk, als den eenigen hier in bevoegden Rechter te la»ten doen, conformeere ik my met hun verzoek. en concltf• dcere tot benoeming eener Pcrfnieele Commisfie, om die verzoeken ie examineeren, en daar op van advys te dienen
Ten Berge zegt, dat hy wel had moogen leiden, dat de verzoekers in zyn plaats waren gezeten ; hy vermeende.-dat her Request geen poinct van Deliberatie konde uirmaarfen , maar gewezen" moest worden van de hand; daar by meerderheid, der Verga lering, na breedvoerige Discusfien , gedecL-tee^d was, dat'de aa i neemin g of verwerping Provrnriahter zou-'.e gefchieiw, wyl cle 'etter van den Articul duidelyk was, daar geen nieuw contrair, konde aanger ooinen wor iea, dan met volle roeftemmin» van aile de Socii. Na dat gevalle Decreet kwa-n geen oproeping des Volks meerder- t« pas. Zoo men dit had willen voorftellen, had men her moeten doen, voor dat he- Decreet genomen was. De Provinciën waren tot op dit ogenblik ieder Souverain ; inet wat mo^l.ykheid konde men dm eene oproeping van het Volk wiMen; ja, koe zoie'e dat Vulk een inte-pre'a ie kunnen geven aan een contraéfcj her welk Provincialiter was aangegaan. Hy zig minder zwarigheid in net uitvoeren va 1 het gcnoo.nen Decreet, dan wel, winneet men de Burgers op eene onwettige wyze tot het aa-.neemen tier Lonftitmie zouie dwingen.
1'a" Marle zegt • Dat hy zij; had moeten verwonderen , dat in deeze Diseasficn eenige Leden, die meer dan ééns hem en andere hunner
Mede •



C 557 )
Medeleden, wanneer zy begrepen, dat dezelve zig over een genomen Decreet min gunftig fchoon maar van ter zyde uit lieten, in de reden gevallen zyn, cn 'net uitbrengen zelvs van aerzelver advyfen belet hebben, nu gene zwarigheid maken fcel Decreet dezer Vergadering, op den i r Maart laatsteden eenomen, met vee! drift, en zelfs op eene indirecte wyze, te atracqueréfi; dat by zig egter daar over niet vetder zoude Biclaren , maar ten opzlgte van het poinr, thans in quest.e zoude remarqaeren , dat de verzoeken by de Requesten gedaan geen poiné van deliberatie kunnen zyn, zo lang het groeide Decreet van den u Maart niet mogt zyn gerapporteerd, dat toch zo lang «ne verandering in de dispofine van dat Decreet kan worden gemaakt, en dat, zelfs om , vüigeHS een der vou.üagen in die Requesten gedaan, uit hoorde van veronderftel'dé- duilferheid van den lo8fts Artikui van het Rep e ment op de Nationale Vergadering ter uitlegging van dat Arnkul he. Volk onteroepen, daar toe even zeer noodzaaklyk zyn zoude, dat vóóraf het gemelde Decreet wierd' gerapöorte-rd, -want dar de Leden wel voor dat-dit Decreet gevader was, hadden kunnen fouteneren , dat het aangehaalde ArtrKu duilrrr was, en des goedvindende hadden kunnen voordienen, uit dien tfooflle exoücuie vau tiet zelve aan het Voht te- vra een, maar dat dit thans niet meer te pas kwam, daar ei althans meer te pas kwam, daar 'er althans wet betrekkin? tot deez- Vergadering nu niet konde geacht worde_ daar u eenige duift-rlieid te ?yn, na dat de Vergadering hy her ge melde Decreet zo duidlyk getoond badde', dat Artikui zee: wel te veiftaan, en met zo veele woorden gedeclareerd nad dat volgens dat Art. de ftemming over de Confticutie door be Volk van e lk Gewest, afzonderlyk moet gefchieJen : dat bet d; ongerymdheid zelve zoude zyn, dat de Vergaderrr:; zig op der uien Maart by eene grote meerderheid hebbende verklaard , da Arikul zeer wel, en wel in den zin , als geme>li-,te verman , m uit hoofde eener voorgewende duisterheid van dat Articul he Voi't zoude oproepen, om hetzelve uit te leggen, raat lue toe althans verëischt wierdt, dat ede Vergadering-vooraf decia reerde, dat zy nu niet meer verftond, het geen zy op ae II Maart zeer wel verdaan hadt, en daar om haar toen g« vallen Decreet daar over dan ook eerst moest rapportecren dat bet zig van zelve fprak , dar, zo lang zy dit niet gedaa hadr, zy geen vouiitel aan het Vuik om dat Artikel als dt:U tt tn onvcrflaanbaar uit re leggen dom konde, en da: dan ceii oproeping tut zulk eene uitlegging m;t ede daad niets ai dej zyn zoude dan een voorftel, om het Reglement te verar deren.
Dat hy hier om , en om redenen door andere leden gcald .geerd, concludeerde, dat de voldoening aan de verzoeken t de Rtqwésten 8edaan geen poinct van deliberatie zyn tn:.
Van lombeek ïegt ■
Prejidcni! 't Is my voorgekomen , dat de Lede merr over 't Dccieet, waarby bepaald is, dat de Co,: ftiu.tie Prov.ncialiter zal moeten aangenomen worden :advifeeien, dan wel over de thans m deliberatie zyne! Request en. , ^ ,
lk heb my 3ëstVds niet over dat Decreet kunnen ui laten , a's niet preient zynde geweest; ik zal zulks nc ni<*r doen : maii ik mo.-t remarqueeren op de gewr-gder van den Burger vaa Mark, dat ik met zie, waarome Rpqu-sten idct ronden Com mis! oraal gemaakt worde
De Burger van Mark zegt wel: Zy Itr.k'.et. tot a\ porteer mg vaa ons gnomen Decreet, zy doen dat i
zoo verre, als dezelve verzoeken inhouden tot verandering en voor zoj verre ze verzoeken behelzen tot de oprotping van het 'Volk, doen zy het nog meer; maar voor eer,t moet ik aanmerken , dat geene verzoeken tot alteratie , of ampliatie gezegd kunnen wotden te (trekken , om een Decreet te rappqrteeren;, ook met net verzoek , om den wil der Natie te vernemen op een Decreet, dat na een duister Articul vanher Regiement, waarop wy byeen geroepen zyn, genomen is : want dat die duisterheid van dat Articul volgens den Burger van Mark zou opgeklaard zyn , door de decifie van deze Vergadering, komt my zoo niet voor; te minder, daar hog zulk een aanzienelyk getal Leden in hunnen voorden twyffelgebleeve.n zvn. — Was her klaar, een ieder had fr-t moeten vatten, eu 'er mecde inftemmen; maar al ware het duidelyk en klaar, hoe menig-naien is het niet gebeurd, dat by de-ze Vergadering Requesten zyn I ingekomen , zao niet direct, ten minlten zydehngs in1 lopende tegen vorig genomen Decreten , cn welke Re' questen, dat niet tegenftaande , in handen van eeneper\ foneele Commisfie gefteld zyn Deeze Vergadering kan r wel decideeren wat men voor recht en waarruia te ï houden hebbe , maar niet wat recht en waarheid is.
Ik ben 'er derhalven voor, dat vo.gens't geadvileerde r van den Burger van Manen en anderen , de Requesten , gefield worde . in handen eener Commune, om conh-
c ratien en advis.
\ Pomfie van Meer dervoort zeat: t Bursers Reprefentanten 1 na het gefproikene van den Burger , venMarle, rerVft rrende, dat znmmige Le ien , dis thans voor t hem grad'vifccrd hebben, opeen indistrecte Wyzé zig over het r Decrct hebben uirgelaaten, ch dat hy in andere gevallen zig
- over een Decreet, dat bevoow.s ook tetter, zyn genoegenn genoomen was zig willende expliceeren door die zelfde Leden
. in de reedc is gevallen, en hem het fpreefcen bekt; dat hy '• thans ni<t badde wiljan fpreeken , zonder her woord te vraan' gen, om, als naar zyn gewoonte, niet indiscreet te zyn, kan r ik niet noch vermag ik niet te zwygeu: dc Burger van .Varle e fcan ouk my hier meeda bedoeld hebbed Ja! ik bekenne s .-o'mondiV, dat ik ook met andere Leden den Burger van i Warè eïi anderen ben in de reden gevallen,wannèCT hy tragere of zig te vefklaaren tegen, ofte enervetren een ecnoomen . Decreet, maar welk Decreet Burgets ReprefentantenJ een De"v creet dat allezlnts van cie Competentie der .Vergadering was, om by meerderheid vsn ftemmen te neemen, en het welkiiog maar ttrekken moest tot een ingrediënt van het aan het Volk ter ap of improbatie voor te leggen Plan van Conft-rutie, Dit n vermoet ik te doen: de orde der Vergadering™ het belang i- van het Valk van Nederland en myn betrekking hier m deze
Vergadering gaf my daartoe volkoomen recat, e Thans is'het geheel was anders; ik vei mag en moet, zo sis begryp, dat het belang van het Volk het vordert, myn ge-
- voelen uitbrengen over een genoom: Decreet, waarto» , het * zy met eerbied gezagd, deeze Vergadering uöêh het recht, S noch iè macht heeft. Dit is myn gevoelen , en bet is om f. deeze reed*, -dat ik geen zwarigheid roaake tot Het ravp^rtee. e ren van een Deereer te advifetren, waartoe, royns inziens, ft- deeze Vergadering incompetent was, maar alleen b*tBst*sf > febe Volk en als men het dan zo wil genoemd hebber,, prun • poneer ik het Rapportecren van dat Decreet by o-eezeu.
Aaaa 3



( 553 •)
De Prefident zegt, dat,,.zoo men by deze gelegenheid weder wilde uHvY_e.V£jn in de voorige Dis-' cttslicn , dat 'er als, dan nimmer, een einde aan de deliberatien zoude zyn; hy fidele dus voor,.p&t, daar door een gedeelte vaa het 'Volk een verz,oek was gedaan , het welk hy vermeend had ter kenniffe fier Vergadering te moéten T#en£en-, dezelve een- Commisfie zoude benoemen, om te onderzoeken , of die Requesten een pbiiict van .delibor.aiie konden uitmaukea ? zoo ja, dan 'wydersdienen van cuiifideratien en advys, op wat wyze, en hoe veire aan de verzoeken zoude kunnen worden voldaan.
De Mist zegt, dat hy tot dus verre; uit discretie gezwegen had., en dat hy, zoo de Vergadering in her door den Prefident gepropoue-ide'genoegen nam , dan zich niet verder zoude expheecren.
t' De Prefident herhaalt zyn voordel : -—'en concludeert ciuifortnj Wordende daar tncbenoemd
de Bunters van Lenmp , Gevers, de Kempenaar , van ISlanen , Ockhutzen en 'de Lange.
i Aan de orde van den dag zynde het'door de Burgers de Mist c. f. uitgebragt rapp-nt,. nopeus.de Rechten en Plichten , wordt hetzelve in deliberatie gebragr, lu dende :
Burgers Representanten!
Uwe Gctommitteerdens de Mist, van Eek, Bacot, Bosch , Ha'riog en i'/oh , ter vqMoening aan ULDecsreet Commisfjriaal van dén 30 'Jandary taatsrlêden , geëxamineerd hebbende de Piopofiiie tgn dien dage door \»erfchéiden Leden dezer Vergadering gedaan, of niet' de geprojeceer te R ciucn cn P'iehtcn Van den Mensch ei: Barser, zoo als die by byzondere. afdee'irigen gevoegd waren, by bet Rapport, den 13 Jan.'te voren door eene vorige Commislie aan UI. ten dezen opzichte .gedaan , zonden kunnen worden aangemerkt ais gevolgtrekkingen dér' 'e voren gedecreteerde beginzelen, en :of overzulks c.r.e atzonderiyke piaatzing derzelve voor de Acte van Cohihti; ie, niet zou kunnen gerekend' worden voor cv ;M'!g; hebben de eer ;e rapporteren: Dat zy, na een he.'bai'd en oplettend onderzoek van deze'.g-eprojecte.iMe Arekekn • -Ai Rechten en Plichten concernerende , zich o ver: uigd "hebben moeten houden van de gegrond heid di,er Propólliie, cn over '-.niks' 'aan UI. niet gerustheid kunnen adv.feren, om dc?e byzohdére'af 'ee'lipgen van Reg 1 cn en Phgien voor de Acte van Conllitimé. wtg te laten.
•Het iw...'de gedeelte échter'vap hiinntn last, om in zulk geval aan Ui. te advifeien , ót'.oan oojt Jby :de aaa■genomene b-gi zelen nog het.\ eene ,of axiei^j■ ,.p>-ia^lpe geVoegd •, of iaar in eenige altèratieh- of verrlcbikkir.gm gernii^'t- ro eden behoren te wordend, heeft juwe Ge«oui; mitteerden' verfbnit; eenige geringe meest iitfefale Vst veranderingen in de -re»*1j' ge<ktrot-eerde begiTiVèTéri t? miken, en dezelve nog met eenige weinjgei^i iaair hun
nz'ién, nu noodzaaklyk gewordene beginzelen te vérmeerderen. • -
Zy onderwerpen die alle echter aan UI. .beter oordeel; en zyn yaardg, by d's, Deliberatien o*er eiken Artikel; aan UI. open te .egg-n de redenen van deze door hun geprojecteerde veranderingen en byvoegingen.
Het Eataaffche Volk verklaart de v-olgende beginzelen der Rechten en Plichten van den Mensch en Burger aan te nemen als den guondilag, waarop hetzelve zyffe Conftitutie vestigd. .
Air, 1. Alle Menichen zyn , als Menfehen , a'anelkandevën gelyk, ën hebben als de zodanigen ook gelykc Rechten.
2. Het voornaam oogmerk, waartoe de Menfehen Z:ch in eene Burgeiiykë 'Maatfehappy vereenigen, is dé verzekering en beveiliging van helykheid , FryhcidPer Joon en Eigendo:n.
3. De Mensch ftaat in de Maatfehappy van zyn naturelyke. Rechten, nieis metr af dan volftrekt noodzakeiyk is ter bereiking van het hoofddoel der Burgerlyke Maatfehappy.
4. Gelykheid in den Burgerftaat, beftaat hier in , dat a.le de Leden der Maatfehappy ais de zoodanige , zon-' der eenig onderfcheid , aanfpraak hebben op dezelfdé Rechten, en gehóuden zyn, aan dezelfde verpligtin-en • dat de Wetten, het zy dezelve beiehermen ,. her zyÖdezelve flrafïén, eeneriet zyn voor ailen en een ieder, en dat hieromtrent aan niemand, uit hoofde van Geboorte of Bezitting , eenig vooiregt kan toegekend worden. ;
5. De natuuriyke Vryheid beftaat in het vermogen van den Mensch, om over zich zelven en zyne eigen daaden, naar zyn goedvinden, te befchikken voor zoo verre zulks <3e Rechten van een ander öiet'benadeelr.
6. De Vryheid in den Burgerftaat beftant in het vermogen van den Burger om over zich zelven en zyne eigen daden , naar zyn goedvinden te befchikken, voor zoo verre zulks met den uitgedrukten wil der Maatfehappy , da':, is.de Wët,_ niet ftrydig is.
7. Het recht aan eigendom is het vermogen om naar welgevallen te kunnen befchikken , over zyne- wettige bezittingen , inkomnen eu de vrugten van zynen vlvt en aibeid. 1
8. leder Lid der Maarfchappy is verpligt afftand van zyn eigendom te doen , zoo dra het a gemeen Welzyn zulks vollirekt voidert , in welk geval de Maat> iehappy gehouden is tot een bfrlykè fchavergocding
9- De 0;p..-magt bérutt by het geheele Volk, 'cn is een, onder Ibaar en onvervreemdbaar. Geen e-edec^te van het Volk kan zich de Macht van het geheele Vo'k aansfiaiigen. ' ; ' '
10. De Oppermacht is het vermogen, om Wetten te rrja!<en , 'en te doen uitvoeren.
11. De Wet is de opentlvke afgekondigde verklaring van den wil des Volks; He'dit zich daartegen verzett :s oproerig en ftiafbaar. '
lj*rïr tö-emand Uarrdoorde Wet veroordeeld worden zohïder te vooren behooriyk opgeroepen, en alle de midd?-



C 559. >
lco .vaa verdeediging by de .Wit geoorloofd gehad te hebben.
13. De Wetten kunnen alleen daden en handehnjen gebkien.ór verbieden, doen nimmer gedachten en gevoelen. Het ftaat aan een teder vry, dezelve bv monde, geichrifre, of door de D ukpers aan a:ide;e« te openbaaren , fwiwdeeie optnbaanag -nie ft.re':ke tor be ëdigt tg der Maatfehappy, noch van eenig byzo:ider Per-.
f00:1. : U*3-
iti De. gerttricKtlvke Leden, der Burgerlyke.Mairfchappv , voor ueb. een. zamenftel van Coniuai ioneele gr'o&cW--e,en vasrge L-l 1 hebbende , en by aanb MiJemi-«id niet werkzaam kunnende zyn, om de' toepas :ing der/.elven te bepalen , en dè algemeen? belangen en orde der Maatfehappy 'te handhaven : verkiezen daar toe, ei tot het maken der We.ien Vertegenwoordigers., die , ten alie ryde aan he: gar.tfche Volk verantvvoordiging, vcrfchuldigd zyn., - , •
15. iduiten deeze Vertegenwoordigers, of de Wettig aangeltede uitvoerende Machten , zal niemand zich eenig openbaar gezach mogen aanmatigen noch uitoeffenen.
i(5. Het ftaat aan een iegelyk vry, om perfoonlyke voorftellen of verzoeken aan alle vastgeftelde Machten te doen.
17. De Ambten en Bedieningen in de' Burger - Maatfehappy , zyn geen Eigendommen1, niet Erflyk, noch vervreemdbaar, noch by zonder voorrechten van hun, die dezelve bekleeden, het zyn lastgevingen van wegen de Maatfehappy aan Leden van dezelve opgedragen.
18. Alle Macht, door het Volk aan zyne Vertegenwoordigers toevertrouwd , is Hechts by volmacht en geleend, en de uitoeffening daar van voor een en bepaalden tyd, niet als een Recht dat hun toekomt, maar als een Piigt htm opgelegd) en derzelver gezag houd op wanneer het Volk zyn Macht herneemt.
19. De Maatfehappy eerbiedigende de erkentenis van I het beftaan van een Opperwezen, cn den hei!zamen in1 vloed hier van op deujd en goede zeden , handhaafd de
Vryheid van een ieder, om God naar de overtuiging van zyn Hart te dienen , ven verleend aan allen ten dezen opzichten zekerheid en befcherming.
20. Tot het vestigen van een Maatfcnappelyk verdrag, word de algemeene toe lemming, althans die der meerderheid van alle de Leden der Maatfehappy, door de S emgèrechrigdeh uittebreigen gevorderd. t
21. Geen Lid der Maa-fchappy kan aangehou kn of in hechten!, oenom^n gorden, dan in gevallen doodde Wet bepaald" en naar de wyze doof "dezeive- voorgefchreven.
12. Vreemdelingen die de weldaaden der Vryheid vreedzaam we:.fc.hen te genieten , ontfangt de Maatfehappy ia haaren fchoot , en Hunne peribonen en bezittingen wor ded door haare Wenen beveiliigd en befche.md : Zy , du Kunsten .of Handwerken invoeren of asm:weken, wor den in het byzonder daar toe aangemo3ng£ - 23. De Maatfehappy maakt.initellingen waar door haart werkzame of onvermogende Leden arbeid of ondsrliauc
vinden , maar lediggangen hebben geen aar fpraak op on'derftand. ',,'"'' .
24 De Maatlchappy heef: het recht haare CoHftitutte te veranderen en te vei beteren.
■yfMmi.elt Prefidiui in omvrage- bren»t, of de Verga.'ering met het eerftc gedee'te hier van k.m le i.n;iem:iien,, en' 'er.^ygevoh'i .geen l.y/. ;iiiere afdeeling van Rechten en Plichten eou.ie worden 'gèplasnVtiy*:fc9'S:1 a' • •*'•'"»
■. Hahn zegt: . ■
Ve-rre vau.niy de Intentie , Burgers Reprefentanten! u lang op te houden mee 'net battwg ,Jcr no j iwaklykheü om ..«ene byzondere afdeling van Reen ten en Ptigten, 11» opgave der beglnfelen aan hot hoofd dér CmiK^d.?. t; plaatfen. Ik/.ie hoe ds Raop,>c:eUi-3 geaeeadat zy na herbaalde en rype overweging overtuigd zyn . :da?"ver geënt: byzondere afdeling van He'luen en-'Pügten nódig is'/itt wil ook hunne overtuiging niet in twyfcl trekk;o-, maar gelyk ik veronderftel dat dezelve op gronden rust, zo verzoek ik derzelver mededfling aan de Vergadering, ten einde als Lid van dezelve my niet in den blinde of ingewikkeld te moeten verklaren, hoedanig ik in dezen denk.'
j De Mist zegtdat hy vermeent, dat die redenen zeer palpabefwaren.
Hahn zegt:
Myn voornemen kan te minder zyn my uittelaten nopens de noodzaakiykheid om afzonderlyk de Rechten en Piigtcn van Mensch cn Burger-.op te geven, daar aan ieu eenenkant myne denkwyze ten dezen bekend is, endaar aan den anderen kant geen Lil der Vergadering iets teg?n deze wyza van inzien der Comm'ïsfarisfen febynt te hebben. ïk zal ra y-dus ver^dnoegen n*et te verklaren dat df hoofdreden .van der: Burger de Mist BT$i geheel niet bevalt: daf ïïarrielyk RechtcrreifP/^en uit de begrafclen vlofyende, of daarvan ge .rdgen ïy 1-;-', het getal van 4ie gevolgen zo groot is, dat het byna zeker uhyr.t, dat velen uf ten miniton wie van dezelven zou moeten over' gVflagen worden, en dat uit hoofde van dit gevaar tut alïins voorzichtiger-is die gevolgen geheel niet aanteroeren, a's ror fommigen van over te flaan- My duakc Cc .deze rei Bj . zo veel zegt als: volmaakt werk kunnen wy nir. leveren . en daarom zullen wy liever geheel geen werk leveréu. XVu t.c. niet dat langs dien weg ous werk tot bet wiYwétp' yjb ethie ConRitutie fpocdig agtcr de bank kon gefchovcu wprdciï'fc,^
. Bacot zegt:
WU yrjlifpmen tc e.kennen , dat 'er ctmige algemeene Rechien en P.iciiten by de frt.ndbeginfeb uitgedrukt trioercr» worden, maar tevens te vérmcencn^dat dit hier Uad 'yk - fc is gefebied, offeboon ze niet i.feondèr'y't r de j ' •• ginfelen zyn geplaatst', cn raisfahi'en ook vpor Vêrmcerderin^ -hier zeer w^l vatbaa.- kuraueu zy..; en Jac dicsweg'.ns,- hoe gc^r.wd de beder.',-.in,;e.i van dén Surgèé llahn, op zicb z-:i- en zy:i mogen , zy hier in de toepas Eng, echter meer d-.n vonn, dan de zaak i«if, fehynen- re raaken. k< ilaa, by voorbeeld', het oog, ze^t by, 00 het 12 Articul, waarby gez gd wordt, dat niemand door de Wet' veroordeeld mag worden. zoa.i«r vooraf óïhoorlyk iqgeroepca te zyn, cn alle by de W.-r geoorloofde middelen van verdediging te hebben gehad, VTtWe dit niet den Plicht dien de Richters hier in aeu: hjbbe te
neeaea



( 56© ï
neemen ,Jen het recht van elk, die by de Wet aangeklaagd ,
of voor den yierfchaar geroepen is, tot het inroepen en gebruik maaken van alle wettige middelen ter zyner verdeediging ? Wanneer in het volgende Articul gezegd wordt, dat elk zyne gedachten, door mond, pen, of Drukpers , vry openbaar mag maaken , mids hier door, noch de Maatfehappy, noch eenigen byzondere'n perfoon, beleedigende, drukt dit niet ieders recht uit, om zyne gedachten, ep allerlei wyze vry en onbelemmerd te openbaaren? en duidt het niet tevens ieders plicht aan, om nimmer iemand hierby te beledigen? Wanneer dit nu naderhand nog weer afzonderlyk, onder den titul van Recht of Plicht, wordt voorgedraagen, zou zulks niet byna het zelfde, en dus even overtollig zyn, als of men, na ge zegd te hebben, Titia is de Moeder van Cajus , 'er nog.eens weder by meende te moeten voegen , dat Cajus uit ZWagebo* ren, of de Zoon van 2itia is ï
De Prefident vraagt, of de Vergadering, na de wederzydfebe aanmerkingen gehoord te hebben, -zich met het ifte gedeelte konde conformeren? — en arrefteert hetzelve. Brengende nu het hoofd der Verklaring in omvrage.
Hahn zegt:
Ik geef in bedenking of het werkwoord aannemen ten aani" zien der beginfelen van Rechten en Pligten , niet behoort veranderd te worden in erkennen. Aannemen verwekt in my het denkbeeld van willekeur. Ik neem aan of ik weigeren verwerp naar mate ik goedvind; maar erkennen flaat meer op waarheid, welke het verftand niet kan weigeren, als zy in haar behoorlyk daglicht wordt gefield.
De Mist zegt, zich hier mede te kunnen conformeren : — En wordt aldus- gearrelteerd.
Art. i. wordt conform gearrefteerd.
(Jlct vervolg vandeze Zitting in ons volgend Nommer.")
Beknopt Extract van c]e Zitting van Maandag, den 10 April 1797.
Eene Misfive van het Committé te Lande, verzoekende dat, effchoon zy gezien hebben, dat de Organifatie der Ba. taaffche Armée verandering en verbetering zal moeten ondergaan , de Vergadering gelieve te decrereeren , dat de organifatie, zo als zy op den 8 July is gedecreteerd, intusfchen in volle kragt blyve : — aan eene perfonecle Commisfie.
Twee Requesten van Roomfche Burgers van Rhoon, en het Kerfpel Eist, by Nymegen, verzoekende de Gereformeerde Kerken, ondtr goedkeuring dier Gemeentens, te mogen gebruiken: — aan Znili c. f.
Een Request van lirandllgt en Zoon, verzoekende royement van zeker Articul, voorkomende in de permisfie van het Committé tot den West Indifchen Handel en Bezittingen , relatief de Scheepvaart op de Colonien: — aan dat Committé, om advys.
Een Request vatj Runkei en Ruisck, verzoekende het volle genot van het Decreet dezer Vergadering van den 24 Februaty, •waar by dc 7 pakken Lakens aan hun toebehoorende, eu je Dokkum aangehouden , zynvrygegeven: «—aan hetCommitté
der Marine 'met injunétde om dat Decreet ter executie te leg.
gen , uf binnen drie dagen de reden van we'gerisg op te geven.
De Leeuw geeft, namens de Cornmisfie tot de Burgerwapening, in overweging, of de Brevetten, of Actcns van aanftetliug der Officieren der Gewapende Burgermacnt, door deze Vergadering, of door de Commislie tot de Burgerwapening znilen uitgereikt worden:-» ên wordt tot hetlaatfte befioteu.
Extract uit de Buitenlandfche Depêches.
De Generaal Buonaparte fchryft het volgende aan het Di. reétoire Executif:
Ik heb U in myne vorige verflag gedaan, dat eene Colonne der Armée van den Aarts-Hertog Cerel gecerneerd was door de divifie van den Generaal Masfena te Tarvis, endievandeu Genaraal Guieuz diere Caporetto aangekomen, hem voor zich door de engreos deed terug wyken.
De Generaal Masfena te TarVis aangekomen, wierd door eene vyandelyke diviiic geattaqueerd, die van Clagenfort was gekomen tot hulp van de gecerneerde Divifie; na een zeer hardnekkig gevegt bragt hy dezelve in wanorde; en maakte eea groot aantal Krygsgevangenen, waaronder drie Generaals. De Cuirasfiers van den Rhyn gekomen, hebben veel geleden. Intusfchen verjoeg de Generaal Guieux de Colonue die hy te Pufero verflagen had tot aan de Oostenrykfche Chiufe, een zeer verfterkte post, maar welke ftorrnenderhand wierd inge. nomen na c.n zeer hardnekkig gevecht, alwaar de Generaals Bom en Verdi, en de 4de en 43de halve Brigade, zich zeer hebben gedistingueerd. De Generaal Cables verdedigde de Chiufe met 500 Grenadiers ; volgens het recht van Oorlog moesten dezelve alle over de kling fpn'ngen, maar dat Barbaarfche recht is nooit uitgeoeffend door de Franfehe Ar« meen.
De vyandelyke Colonne, na-dat de Chiufe genomen was, zette haaren marsch met verdubbelde fchreden voort, en viel in 't midden der Divifie van den Generaal Masfena, die na eea ligt gevecht haar Krygsgevangen maakte: 30 Hukken Canon, 400 Wafens met de Bagagie der Armée, 500j Maa en 4 Ge. neraals zyn in onze handen gevallen.
De divifie van Masfena is de Italiaanfche Alpen over getrokken, en heeft zich in het bezit geiteld van de uitgangen van de Norifche'Alpes; onze Vyanden hadden de onvoorzigtigheiu gehad alle hunne bagages en een gedeelte van hun Armée in de Norifche Alpen te brengen, waar door dezelve genomen zyn. Het gevecht vaB Tarvis heeft plaats gehad boven de wolken , op eene hoogte welke Duirschlaad en Dalmatien domineerd; op veele plaatzen waren 'er drie voeten fneeuw, en de Cavallerie, attacqueerendeop het Ys , heeft veel geleden, waar van een uitfiag zeer nadelig voor de Vyandlyke Ca' vallerie geweest is.
De Brieven van Weenen confirmeeren volkomen de tydingen der overwinningen van Buonaparte , en melden dat de Aartshertog zyn Hoofdquartier reeds agter Clagenfort had genomen.
Het rapport van de Burgers van de Kasteile c. f. nopens het Eeene in de Aél: van Conftitutie van de Financien zal gei laatst worden , en aangaande de Provifioncele inrichting derzelver is aan de orde van den dag: — en wordt hetzelve met eenige veranderingen gearrefteerd en de Vergadering tot morgen geadjourneerd.
Ter Drukkerye wan VAN SCHELDE & COMP. in de HAAGE.



GKLYKBEID, VRYHEID, BROEDERSCHAP*
EXTÜA°DAG¥E1.HAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
WJl TXOJV JLJLJLJE JEJBL.Gr JLX>JE3l X.JST G-
R EP RESENTEEREN DE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 47*. Dingsdag den n April 1797. Het derde Jaar der Batazffcke Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Woensdag, den 5 April 179?'•
Voorzitter: Jan Couperus.
""^ervolg der Deliberatien over het Rapport van de Burgers de Mist c. f., over de Rechten en Pachten van den Mensch en Burger.
Art. 2. wordt in deliberatie gebragt.
Ten Berge zegt, dat" zyne aanmerking hier op neder kwam, dat hy vermeende, dat her principe ten duidelykften moes: worden uitgedrukt; naar zyn idéebeftond hetzelve ook in de bevordering van het algemeen geluk; en de verzekering en bevyjiging maakten 'er flegC een gedeelte4>?an uit.
Fkh zegt:
Bv nadere overweeging van dit Articul, is het my voorgekomen, dat het zelve, ;niet volkomen juist, en in den volften zin Biet Philofophisch waar is. Het zy my geoorloofd, daar anderrsn dit doen, dat ook ik my hierover eenigzints nader moge vetklaaren.
Wanneer men zig de Menfehen, in denzoger-aamden Staat der Ntture, ieder afzonderlykleeyeflde, voörftelcT, redeneert het afgetrokken, myEs'bedunkens, opgrond van der menfehen natmulyke geaartheid, neigingen en onveriadelyke begeerten, zeerwel, dat men aanneeme, en zig dezelven denkbeeldig voorfteile, als fteedslcevende in eenen géduurjgen ftaat van Oorlog, of ten minften, dat dezelven, omtrent hunne perlbonen en bezittingen , in eene geduurige onveiiig- en onzekerheid verkeerden ; als geldende mets anders dan alleen de wet des ilerker'en. ' •-
Om daarin te voorzien, om zig onderling te befcher-
V TM- ^ I
men tegen allen willekeurig geweld, e» hunne GelykAcid, Vryhetd, Perfoon en Eigendom te beveiligen en te verzekeren, bewoog den menfehen zig maatfchappe'yk te vereenigen.
De verzekering en beveiliging van Gelykheïd, Vryheid, Perfoon en Eigendom, vas derhaiven niet, gelyk in dit tweede Arneul uitgedi ikt ftaat , het voornaam oogmerk waartoe, maar, het was de eerjle beweegrede om trjxe de menfehen zig tnaatfcbaplyk vereecigden.
Het voornaam oogmerk waartoe de menfehen zig in eeue maatfthappy yeree&feeir, gaat verder dan maar alleen verzekering en bcvétligifijg vmGclykheid', Vryheid', Perjlon en Eigendom, Deeze verzekering en beveiliging komt my voor fleats een gedeelte te zyn van dat gecne, het weik de menfehen , door zig rnaatfchaplyk te ver, ^enigen wel voornaamlek beoogden; namelyk, een beter ghnot des lei eusf*
Indien het mogelyk ware, dat de menfehen, zonder maaifchappeïyke vereeniging , hunne Gelykheid, Vf^heid, Perfoonen en Figendommen konden verzekeren en beveiligen, dan zouden dezelven zig des niefriAnjm ngfer noopt gevoelen om y\> maa-febapiyk te vereerigen; doordien zy afgezonderd , er. ieder cp zig.zelf, of in j&en engen knug van hun byzonder huisgezin, leever.de, die genoegen» van ditleeven , waarvoor zy vnlbsarzyn, en waar naar hunne redelyke natuur haakt, niet kunnen fmaaken , welke de maatfchaplyke vereeniging. alleen oplevert.
Het komt my derhaiven , onder verbetering, voor, Burgers Reprefentanten ! dat het niet volkomen juist is, ro als hier Articul 2. uitgedrukt ftaat, dat het voor&wtmoogeterk.", waanoe de m'eWchen zig in eene maatfehappy vereenig?n, de verzekering en beveiliging is van Gelykheid, Vryheid, enz. En vooral is het niet juist,
met opzigt tot het fkuaaffche Volk in het byzonder. Het zelve wenscht, mensch mogelyk , gelukkig te zyn. En die, Burgers Repw&ntanten 1 behoort fteeds:'de waare grondflag te zyr , waar op de Conftitutie van. een.Vo.k , dat vry en ónafhangklyk is, moet zyn geveitig^,0en waar naar alles in dezelve fteeds moet ingerigt worden. B b b b He,t



C 5*2 )
Het fpreekt van zelf Burgers Reprefentanten ! dat, een Volk zonder verzekering en beveiliging van Perfoon en Eigendom , niet gelukkigkunnende zyn , daarvoor voorzeker ook moet worden gezorgt; doch daarvoor niet alléén , als het voornaam oogmerk der maatfchaplyke vereeniging.
Eene welgeordende Armée te Land , en eene geduchte1 Vloot ter Zee , benevens eene goede inrigting van de Poiicie en Jullirie , zou dan alles zyn , waarvoor de Maatfehappy te zuigen hadde , om het voornam oogmerk, waartoe haare Leden zig ■ vereen igd en, te bereiken: — voor hooge en laagere Schooien , voor het bevorderen, aankweeken, en aanmoedigen van nuttige vermaak, en genoegen aanbrengende Kunften, Wetenfchappen en andere intigtingen , behoefde 'er dan in 't geheel niet gezorgd te worden.
Verzekering en beveiliging van Gelykheid,Vryheid,em.— is met opzigt tot de maatfehappy als 't ware , dat geene , het welk de gezondheid is ten aanzien van het menschlyk lichaam ; de Mensch wil voorzeker aller eerst, dat hy leve en gezond zy; mist hy dat onwaardeerbaar goed, de gezondheid , dan kan hy niet vergenoegd, met gelukkig leeven : hy wenscht, hy begeert derhalyen gezondheid, doch zyne begeerte bepaalt zig niet alléén , noch voornamelyk tot dezelve, maar gaat verder, zoo ook is het gelegen, met de verzekering en beveiliging van Gelyk* held, Vryheid, Perfoon tn Eigendom;.deeze zyn voorzeker onontbeerlyk , om dè geneugten der Maatfchaplyke vereniging ts kunnen genieten , en het is daarom dat de Menfehen, zich rnaatfchaplyk vereenigende, ook deeze beveiliging en verzekering willen en begeeren; maar het is het voornaam oogmerk niet waartoe de Menfehen zig Maatfchaplyk verienigen. zoo als hier in dit 2de Atticul ftaat; het voornaam oogmerk is beter genot des levens.
Ik concludeer derhalven, dat ik my met dit Artikui 20 als het ligt niet kan conformeeren,
Hahn zegt:
Het zy my geoorloofd Prefident laantemerken dat de intentie van dit Commisforiaal, en dus ook van deze deliberatien niet kan zyn, alles wat de Vergadering in January na zulke lange en moeijelyke debatten heeft vastgèfteld wederom los te ■ fcbioeven. Het Commisforiaal van den 30 January is alleen voorgefteld toen wy gevorderd waren aan die Rechten en Pligter van Messch en Burger, waarvan de vorige Commisfie een! afzonderlyke afdeling had voorgefteld. Noch dc letter, noch de geest van dat Decreet gedogen naar rnyu uitten eenigt verandering in de reeds byde Vergadering erkende begicfelen dan of litteraal, of alleen in zo verre, als de byvoeging o aflating der Rechten en Plfïten van de vorige Commisfie nood zaaklyk maakt. Zo ik my hierin bedrieg, zo de wending vat deze raadplegingen van dien aart moet worden, dat wy een hernieuwing van dezelfde refiesien en contra reflexien moetei horen, die 'er al in january geweest zyn, dan verzoek ik da wy de raadplegingen tot eenen anderen dag mogen verfchulven om dat eensdeels de Vergadering op heden so ledig is -, da! het rapporteren van vorige Decreten gevaarlyk wordt, en on dat ik anderdeels zou wenfehen my te mogea voorbereider lot eea geding, dat ik. geheel niet gewacht had. Ik herinnert
my dat de Burger Ten Berge en anderen dezelfde aanmerking toen gemaakt hebben , die zy nu maken. De Vergadering heeft geloof ik toen te recht begrepen, dat het woord geluk te algemeen was, en wanneer wy nu op nieuw gaan onderzoeken of de Vergadering het wel gehad heeft, wat zal dan het gevolg wezen, Burgers Reprefentanten 1 'er zal eerst weder eene discu3fie van veele dagen plaats hebben; dan zal 'er wederom een Commisforiaal voorgefteld worden; by het verflag van dit Commisforiaal zal de Vergadering wederom moeten beginnen, en ik zie hier noch orde noch einde. Ik concludeer dat de materie van het geen de Vergadering reeds befloten heeft nier wederom worde in deliberatie gebragt, fchoon 'er zeker ook dingen zyn die niet met myne gedachten ftroken , en dat wy ons flipt houden aan het Decreet Commisforiaal.
Van Hooff zegt, dat het hem voorkomt, dat deeze Articul aan ten Berge en F/oh bedenkingen cpleverd; dan het algemeen geluk was enkel het refultaat, en konde niet als het voornaamlte oogmerk worden befchouwd.
De Rhoer zegt, dat het oogmerk der Burgerlyke Maatfehappy zeker zeer veel verder gong, dan dat dit zich enkel zoude bepalen by het geeni» den Articul was uitgedrukt; het was, het bereiken van de%iootfte trap van geluk : dan met dit al was het vooinaamfte hulpmiddel hier toe, dat, wat in dezen Articul werd uirgedrukt.
De Prefident zegt, dat, hoe men ook over den Articul mogt denken, met dit al de woorden van het Decreet vnn den 30. January de refleécien van Hahn justificeerden: doende -daarop dit Decreet voorlezen ; waarna hy zegt, dat dus uit den inhoud van'het Decreet ten duidelykften blykt, dat de intentie der Vergadering geweest is, nietouihet voorig gearrefteerde weder op nieuws te bediscutieeren , maar enkel om eenige litrerale veranderingen in dien Articul te permitteren.
De Mist zegt, dat ook de Commisfie dit dus had begrepen.
Huffman ïegt, dat men flegts door eene litterale verandering al het ftqotende, het geen zommige 'er in vonden, kon. de vvegneemen.
Bacot 7.igt:
Ik zal niet onderzoeken, of het feifelyk misbruik van meer» dere fterkte of overmagt, hetwrlk» ik erken, dar,buiten den maatfchaplykenSraat.en dus waarheen geregelde krachtsvereeniging van allen de byzondere driften betoomt,;en tegen derzelyer belcedigende uitfpatting beveiligt, ma3r al te ongetwyfféld : plaats zou hebben, immer een recht kan heeten; en of niet een eijenlyk recht, een zedelyke bevoegdheid, ook zelfs in 1 den nog blooten Natuurftaat, door de innerlyke billykheid » of bctaamlykheii der zaak altyd en alleenlyk bepaald wordr1 Wanneer eene tot wederfïand re zwakke en hulplboze Onfchuld : decrlyk wordt mishandeld en verdrukt, en dit door het recht , des fterkeren gezegd worde te gefchieden, dan meen ik, dat de naam vau recht hier fiechts voor een ten onrechte aange1 maatigd geweld, en dus, zowel buiten als in den Burgerftaat, , alleen oneigen lyk, ja ia een fpottenden zin, als by (egenftelling, kan worden gebruikt. ïntusfehen ziet men in deeze onveiligheid



C 5*3 )
neid van perfoon en rechten, den mcestdringenden, en het eerde ofvoornaame doelwit dus ook bepaalenden, nooJprikkel, die de menfehen tot maatfchaplyke vereenigingeH , ter •onderlinge ielfsbeveiliging j san moest fpooren. Doch welke ook da eerde gefchiedkundige oorfprong der elk en allen verdeedigendc Burgermaatfehappyen moge zyn, en welke ondervinding van gebreken, en trapswyze tocneeming van kunde en befchaaving,—vanwerkzaamheden en betrekkjftgeh,d6rzelver uitzigteu en. nutbeoogiagen grooter en uitgeftrekter gemaakt, en derzeiver zamenftedlingkunstmaatiger geregeld, ji ook het gevoel der onderlinge hulpbehoefte vermeerderd mogen hebben, dit is zeker, dat het wefzyn,de verftandelyke en zedelykc volmaakt • heid ,en alle de genoegens des leevens;, het leeven zelf,— en de geruste fenieting onzer mindere of meerdere bezittingen, dit bezit, als een grondflag, voorondcrrtellen. Do natuurlytce aandrift tot zelfbehoud , en tot behouding van het onüe, tegen *llen aanval van geweld, dwang en roofzucht, rsoet dan de cerfte dryfveer, eu dus de verzekering van perfoon en eigendom, door de gezameulyke handhaaving van Vryheid en Gelykheid, de voornaame oorfpronglyke beooging der aanvanglyke maatfehappyvormingen zyn geweest,- terwyl de immer blaakende zucht tot een fteeds aanwasfende geluks intbrei ding, de bron der verdere ontwikkeling en volmaaking van alle maatfchaplyke orden en welzyn bevorderende inrichtingen geweest is; in welke by gevolg het meefte heil des Volks , als de verdere uiterftc bcooging én opperfteWet,is re erkennen. Of men nu de verzekering van Vryheid, Gelykheid, Perfoon en Eigendom aanmerkt, als het eerfte en voornaame doel, \ dan wel als een middel tot eene zich verdere uitbreidende er Mioogere bedoeling, kan, rnyns inziens, minder een weezen. lyk verfchil maaken in de zaak, dan in de bloote ordening onzer denkbeelden, of wyze van befchouwen. 't Is hiersa!i in de keten der oorzaaken en gewrochten. Het geen, tel opzigte eener voorgaande oorzaak, als utwerkfel kan wordei aangezien, is even zeer weer een oorzaak, ten aanzien va: een volgend gewrocht. Daar dan de melding van het vooi naam oosmerk, geenszins de verdere gèwigtige heilbedoelin gen, waaraan het ten grondlage dient, hier uitfluit, maa die veeleer fchynt tevooronderftellen, zo heeft de Cornmisfu die,fchoon zv hier of daar ook zelve de uitdrukking al wi anders gewenseht mogt hebben, niet gaarne, zonder ove tuiging van de dringendfte noodzaak, iets in een reeds vas gefteld Artikui, ecarer wilde veranderen , gemeend ook hie in de woerden, zo als ze zyn, te kunnen berusten.
De Prefident ftelt voor , om overéénkomftig h£ door Hofman voorgeftelde te concludeeren.
Ten Berge zegt, dat, byaldien men gedoogde , d 'er veranderingen werden gemaakt, men als dan de ei ne zoo wel als de andere moest admitteeren.
be Prefident zegt, dat het alleen eene littera verandering wast en concludeert conform.
Avt. 3,4, 5, 6 en 7, worden conform geai refteerd.
Art. 8. wordt in deliberatie gebragt.
Hahn zegt: , , .
Dit Artikel nog niet in deliberatie geweest zynde, al? do de vorige Commisfie onder de Rechten en Pligten gerangfebik zal ik diesaangaande myn gevoelen voorftellen. Het dorat.
\ aau wei ais ecu uuuuu iui .„.*.-.-
\lioop-pre hedoeliriï. kan. rnvns inziens, minder een weezen.
um iminens of de Opper-Eigendom wordt bedoelt, en hoe zeer ik aan de gewone leer daaromtrent twyfel, hoe zeer He voor als nog de Vergadering niet behoeve optehouden met myne redenen van twyfel; zo is dit althans geloof ik or.wederfprekeryk, dat dc uitdrukking zt^dra hst tUgsmetu welzyn zulks vol/trekt vordert veels te gevaarlyk en veels re algemeen is Wie toch zal dat bcfiisfon ? Wie zal ukfpreken dat het geval van algemeen welzyn nu daar is ? Zo men zegt de Hoogst Geconfirmeerde Magt ra de. Conftitutie, dan moet iiicu dit uitdrukken cn naauvvkeurig bepalen. Daarei.boven is by fchavergoeding het woordje voorafgaande vergeten , en dit is in dezen van zeer veel gewigr. In allen gevalle zou ik 'er voor zyn het gamfche Artikel te fchrappen, maar althans zo het blyven moet, de woorden anders te redige. ren.
Queyfen zegt, dat hy het geavanceerde door Hahn apruyeerde , om dezen Articul geheel te royeeren , daar hei anderfints aanleiding toe veele vexatien onder dezen naam zoude kunnen geven.
Van de Kastecle vermeent, dat, zoo men ftelde als de nood het vorderde, als dan aan de zwarigheden zoude zyn voldaan.
Vhrïnsra zégt:
Een der moeij:!ykfte gefefcilftukken van het publieke recht, is zoo ik my wel herinner, da juiste bepaling van het do, mihium eminent enz. Van de gevallen , waarin dit rechtdoor i den Suuverain vermag te worden toegepast, en wanneer men . dit als een inconteftabel principe zou willen vastftellon , zou ■ het in curie precife en bepaalde uitdrukkingen moeten veri vat zyn , dat het aan geene twyffelagtige explicatie konworï den onderhevig gemaakt, gelyk het geval van de tegenwoorï dige extenge cn misfehien van alle andere, die in de naauwe a beperking van een principe zal gefloten zyn, wezen zal.
Dan , het zy my geoorloofd, hieromtrent aan te merken , • dat deze angstvallige bepaling geen mcrkelyk nut, en de verr keerde toep'asfmg zeer veel gevaars zoude kunnen hebben in
onze Burgermaatfchappy. ' it Wanneer trouwens de noodzakelykheid , die altyd Wet r. maakt, de zaak eischt, zal ze wel ftand grypen. En voor f zoo ver het principe ontwyljfelbaar behoord tot den aart van r, het Maatfchappelyk verdrag, zal de Wetgevende Magt daar zyn en bevoegd wezen, om hetzelve op de gevallen te appliceeren, en te doen naarkomen. :t En hier door zal de bedenkelykheid en de vrees van eene verkeerde uitlegging, in alle gevallen voorgekomen worden Ik houde het dan verre het veiligst, en concludeere alzoo " tot het royeeren van dit Articul.
Ten Berge zegt, dat hy van gevoelen is, dat dit of een dieigelyk Articul volftrekt biyven moet, daar men !e reeds iets, daar op relatief, in den 2de Articul bepaald had- waarvan dit ten opheldering kor.de dienen; daar -. hv zich met de voorgeflagen verandering van van de Kajleele wel konde conformeeren.
Van Made zegt. dat het zoude aankoomen op de questie, of he Dominium eminens konde worden uitgeoefend eeniglyk in cas van alsemeene noodzakelykheid, dan ook in cas van nuttigheid.
Z De Prefident ftelt voor, om den Articul te royeeren.
Bbbb 2 'an



( 564
Fan Hooff vermeent, dat 'er nogthans iets hier op betrekkelyk diende te worden gefteld.
Hahn zegt:
Ik moet de vryheid nemen nog eene aanmerking in het midden te brenjen;, die my voorkomt afdoende te zyn voor IijAn, die het Artikei fciirappen wijlen. — Byaldien 'er zonder hetzelve gevaar was , dat iemand van v/egc de Maatfehappy zonder voorafgaande fcbsvergocding van zyn goed beroofd kon worden , ik zou voorzeker op "de plaatfiug ten fterkften dringen; maar, Burgers Reprefentanten! gy hebt immers in de vorige Artikelen het recht van cigcndosi niet alleen be.»
lchreven , maar ook verklaard dat een der !ioofit<*öogmerken van den Burgerftaat was deszelfs beveiliging. Het recht van eigendom is dus reeds in zekerheid en fchoon ik het met den voörigcn Spreker eens ben; dat het zogenaamde dominiuU emïnens eene uitzondering op zou.leveren; zo moet ik vragen ot het Artikel in verband' met Art. 7 en 2 niet daarop zou nederkomen : het recht van eigendom is heilig en on fchendbaar, maar nood breekt wet, of zo als men fc-reekt, men moet van denooi eene deu=;d maaken. Ik geloof niet, Burgers-4J.eprelentantenl dat het nodig is dit onder ds beginfelen te fiellen. Het beeft altyd plaats gehad onder de Menfehen , en bet zal 'er welligt ook altyd plaats blyven houden. Dasr dan de gehele vraag nopens den Opper-Eigendom twj tuchtig is; daar deze uitdrukkingen althans niet voldoende zyn; daar het Arr. tot misverftanden vexesaanleiding zal geven; daar deze uwe bedoeling nimmer kan zyn , zo infteer ik andermaal op roeyesaent.
De Prefident herhaak zyn voorltél, en concludeert conform.
Art. 9, 10 en li worden conform gearresteerdT
Art. 12. wordt in deliberatie gebragt.
Fan Hooff vermeent, dat men, in plaats van het woord geoorloofd, dat van bepaald zoude kunnen bezigen.
Vün f.óckhorst zegt:
Burger Prefident, naydat de Burger Queyfen geïproVm heefr, kan ik kort zyn, ik meende hetzelfde aantevoeren , om te be. toogen ^.at 'er geen bepalingen behooren te zyn, die immer zouden kunnen aanleiding geven, om de vryheid der drukpers te krenken. — Wy fpr^ken ook thands over Grondwetten, ea die moeten kart en duidlykzyn. Hetgeen deze voorftellen, inoet een terft» waarheid zyn,gelyk den inhoud van dezen Articul: zo 'er al bepalingen die te^en het misbruik waken zouden mosten gemaakt worden, dunkt my, dat dit niet hier maar in de ConftiUiric behoort te gefchieden. Deeze regelt dat-'gcer.e het welk uit de Grondwetten noodzakclyk voort, vloeid, cn waakt tegen misbruik. Begrypt inrusfehen de Verandering , met zommige Leden , dat 'er bier reeds eene bepaling behoore gefield te worden —» dan dunkt my, dat deeze op een andere- wyze dient gefteld te zyn, als wy dezelve hier in den Articul lezen «— In zulk een g-cvalgeeve ik in bedenking , of de mening met beter zou kunnen worden uitgedrukt, op deeze of dergelyfce wyze, mitsdevcrantwoordelykheidvan den fyreker of fehryvei voor het geen by zegt, of febryf-. ——
Kieuhoff zegt :
Is 't een voone.lu by een vry Volk van niemand af tehan.
gen, «!aii alleen van dewet: 'risooknoodzakelvk, terbeliood der Vryheid en 't algemeen belang die wet heilig en ftreng te onderhouden. H;e grooter dc Vryheid, hoe heiliger en ftrenger de Wet zy. — Oogluiking en fttaf kwytfchelding zyn zeer gevaarlyke guiistbewyzen.
Iu deze groudfteiling wordt te recht gewaakt tegen de Wee? overtreeding. Dan die Wero vertreed in g is niet altoos oocnlvk , noch gefciiiedt iecbtftreekX .'Er is ook eene andere," en wel zeer gemeene, dan doch ook zeer nadeeiige, die zich tchuil houdt onder listige ftreeken, en daar door de eigeuiydce aanfpraak van Wetverkrachring weet te ontduiken , of aie zelve te loor te ftellen. -£>e Franfche Wetgevers is dezebemeiking niec ontfnapt. Zy oordeelden die- zeilde gewichtig genoeg, ook daar tegen in de terfte beginzelen reeds te yveren, —— lic geef dus mede in bedenking, of men dit Artikel niet dus zou behoren te ftellen.
„ De Wet is de plechtig afgekondigde verklaring van den . wil des Volks. — Die de Wetten openlyk fchendc. feiietidt de Oppermacht des Volks, en ftelt zich ten Vyand der Maatfehappy; hy is ftrafbaar. —— Die de Werten door list of fiinkfche ftreeken te loor ftelt, ondermejnt't algemeen belang : hy is de welwillendheid zyner Mcdebur geren onwaardig, en verdient hunne verachring." "
De Prefident zegt, dat dit voorftel tweeledig was; dat hy dus in de eerde plaats voorfteldeorn deze Articul als ook den ai nader Commisükiaai temaken in handen van dezelve Commisfie: — en concludeerd conform; (lellende wyders voor, om ook het vérdere door Nieuhoff geproponeerde • aan die Commisfie te renvoyeeren en concludeert alzoo. .
Art. 13. wordt in deliberatie gebragt.
De Mist zegt, dat het iftc gedeelte van dezen Arti-. cul lettcrlyk was, als het geen bevocrens was gedecreteerd.
Queyfen zegt, dat hy zich met den Artk-ul m:t het door de Commisfie bygevoe-id additamait niet konde Cunformeeren, ■ dat hy niet konde Ozien, dat de Thefis. zonder dat, valsctï zoude zyn ; waarom by' infteerde, dat het 'er af werd geiaaten.
Van Lookhorst zegt: Burgers Reprefentanten! ik geeve in bedenking of deeze -woorden behoorlyk opgeroepen, wel duidtiyk genoeg zyn.— Het kan tot heil der M.-atfchappy nodig zyn, dst men iemand atresteerd. Zou nu zulk een zich met de-zen Articul niet met 1 reden kunnen-behclpen om rxe; pu'en re msken ,en te zegge nik ben niet voorsf behoorlyk opgeroepen , en dus handeld de Maatfehappy kwalyk , alle proceaurcs'die hier uit voortvlóêij n zyn infoimecl, ik geeve dit iu bedenkWg, om dat cm Grondwet niet düldelyk genoeg zyn l.ai, tn gcere aanleiding tot pro-., ccdu-es over incidenten behoort te geven. En zou dus dezen Artieul met door een andere redactie düldelyker moeten gefteld worden.
Fan Hooff dat hy niets by Quejfrn heeft by
te voegen, daar hy het niet alleen als ovcitollig, maar zeifs als geyaariyk befcho'uwt.
lief man



C ; 565 )
mffmtn «gt; dat by mede fWv/sw »ppuyeerf,Ti"Mi ver-, / warde de misdaden van het hMTmet dïe van zyne j-vocn-ns ) te veropenbaren; dezelve te znggen was geen misdaad; dan wanneer' men onvWSfflieden zegge, miideei men icyeu hei : hart, en uit dien hoofde werd men Stafbaar.
HgfiH zegt:
Ter ftavi-.g dat de ftelling der Nationale Vergadering en
der vor'e.e Commisfie, zoider byvoeging van de mits door , deze O.nimi'fie voorgcireid, juist is, behoi f ik niets te doen
dan my re verenigen met dc zo bondige aanmerkingen van' I den Buiger Queyfen. De grenzen der vryheid vau de üruk1 pers zyn gene an teic , dan van de vryheid in het algemeen i die wy in den Burg'-rftaat genieten; inaar ik rco;t deze eene
rifl'xie maken; zo het waar was dat bet openbaren of doen
drukken van zyne gedagtën op zich zeiven eene daad was , - en als zodanig onder het bereik der wet viel, het geen ik
meen door den Burger ie Mist gezegd te zyn, waar wil men ï dan nenen mee die ftelling welke ik denzei vi n en mest andere 1 Burgeren dikwilsheb horen verdedigen cn die ook de myne is: 1 dat namclyk Amptenaren of Bediendens die onder het vorig I bewind zogenaamde Oranje-Requestcn getekend hebben , Ik daar' door niet ndsdadig t.n minfte niet zo misdadig zyn ge. 13 worden, als velen net wel beweren ; maar dat het fpreken i en drukken vry en onbelemmerd ftaar. Ik trek de goede
intentie der Rapporteurs in genen den minstüi twyfel; maar : de mits is zo onzeker, zo dubbelzinnig, zo gevwrlyk, zo I aandruifehende naar myn gevoelen tegen de onbelemmerde I vryheid der gedachten, dat ik'er my rondelyit tegen ver. klaar, en vast voorzie dat dezelve lederen Vrynian onder
de Natie tegen de boist zal ftryden.
Bacot «egt:
Ik meen , dat niet alles, wat aan een derden eenig • ongenoegen, fpvt, of fch.uk zelfs, veroor taakt, ook ■i dan wanneer mén niets echter doet waartoe men niet ■bevoegd is, of wat de Wet niet ongeoorloofd heeftver■klaard, een be'eedigen van den zeiven genaamd worden^ jjfleieedigr g heeft alleen plaats , wanneer wy , onze rechIten overfehtydende, de zyne, omtrent zyn peiioun, lieer, cf goed, feitelyk aantasten er. fchenden; iets dat •Ia'tyd rege'recht met onze verp ich rngftiydig is. Schoon •jdi' Articul mogelyk beter g .field zou kunnen worden, is dit echter de eenige zin , die met het algemeen gebruik , I zoo ik meen, overéenkomftig, door de Commisfie, al; thans door my aan het woord beUediging hier gegeyjih
Indien men dé betekenis van t zelve een cr voor eene t ruimere witgeftrekiheid vatbaar oordeelt; indien men alles' , wat de denkwyze, het vooroordeel of deftza^ucht vaa het Opperbewind maar naar willekeur kwaad mogt heten, oader voorwendie!, dat men geen kwaad mag doen , of d2t men anders , in orde, leer , of zeden , de Maitfcuppy beleedigt, hier onder zou wi len betrék' ktn , d^n zou ik , voor my althans, dien zin ten hoogHen dcsavQüceren. Maar ik acht het a'zins nuttig, dat 1 die bepalirg , die de zede'yke Natuur van alle Vryheid van zeive medebrengt, ter wering v.tn alle misverf+ind, ook dadeiyk werde uitgedrukt; vooral daar _derzelver erkentenis, in de uitoeffening maar al te dikwerf uit het oog verloren, of naar welgevallen gediaaid wordt.
'En dit acht ik niet alléén no"g tér bülyke tn verplichte beveilii;i«>g van elks goeden r.aam tegen de moedwillige er, regelrecht befchuldigcr.de aanvallen van den fnoi-der, en losbandigen laster, waaromtrent de fchandelyke voorbee;denvzoo fterk en menigvuldig zyn; inaar vooral ook om hier door aan de bepaling zelf hare juiste perkin Conitituiioneel aan te wyzen , ter voorkoming van aile in myn oog nog veel meer givaarlyke verlamming en onderdrukkingen dezer Vryheid , door i<; eigendunkeiyke nauwere beperkingen, welke het o.e-imagtrg tn ligt den weerloozen verpletterend Staatsbewind 'er anders ligt aan voor zou jiUDflen fchryven; waarvan de beklaagelykite voorbeelden, in alle tvden alom ook z» overvloedig, door den Burgervriend en der. minnaar van verlichtend onderzoXlc en nutte Wetenfehappm betreurd en dojr kerkelyke en wereldlyke Heeisclvuehr, Bygeloof en Dweepery , tot oneer en ramp van 'ï menschdom , toegejuichd en zeer gretig omhelsd , ja met yver veidedigd zyn,
Krijger zegt: Het fchynt my toe, Burgers Reprefentanten 1 datwy, na de ronde verklaring van den Burger is Mist, daar-na door den Burger Bacot seadvoueerd geen redenen van twyfel hebben , of de Commisfie heeft door dc mirs die dezelve aan her einde van het Anicui gevoegd heeft, alleen beoogt het grondbeginZêl, opzigtens de Vryheid der Drukpers zodanig te omfciuy. ven, datdc Wetgever het kwaad, niet het misbruis beletten koude , en dit 'in het grondbeginzel zelve lag opgeüooten. Het middel, d«t men hier toe heeft willen bezigen, is doch met zeer gelukkig getroffen; de Commisfie van Conftitutie die" gemeend heetr-, geen grondbeginselen voor het 011.werp te mgettti p'ïaatzen, maar daar het nodig was, in he; zelve,, hei ft by Articul 740. het grondbeginzcl der Viye Drukpers (r"ftcld,en by Arricul 741., naar haar inzien, alles wat nodig was, om hét kwaad, dat men 'er mede zoude kunnen doen,
te beletten. ■ ■ Het is, meen ik, een ontcgcnfpreekely-■
ke waarheid, dat 'er flegts twee wegen zyn, die den mensch om zoo te fpreeken van natuur eigen zyn, om zyn gedagtcn en r.evoelens uit te drukken, door te fpreeken, en door te fchry ven. Die fpreekt kan daar mede zyn eeenmensch, nog de Maaifchappv 'benadtelen, of zyn misdaad is bekend, en kan beweezen worden —— die fehryft ksn daar door nadeel doen, zonder, dat zulks zoo ligt bewezen kan worden; maar het maakt ook geen irtdiuk; wil eea tweede dit l afehryven, of de menigte voordragen, zoo word by de fchuldige, maar. de druk is een middel, dat een mensch kan gebruiken, om ,. zonder bekend re zyn , -als met duizend monden te gclyk te ftreeken^ zoo het geene nu gedrukt wordt, misdadig is, zoo meet men flegts zorgen , dut hy , die door middel van de Drukpers tot het Publiek fpreckt, zulks niet onbekend doen mag , maar opentlyk-, even sis of by een möhdelingfche redevoering tot de menigte deed. Duetnits heef; de Commisfie van éénentwintig by Articul 741. beoogd, doch rfc-geene, die de Commislie, dewelke ons de redactie vau het Arr., thans in deliöeratie,, daar agter heeft gevoegd, gaat veel verder,die zoud - de Wetgever kunnen misbruiken, om de Vryheid der Drukpers aan de kneUendfte banden te leggen, waartoe de Mil'ioenen voorbeelden van misbruik d-:r D:ukpers , de-n gezaghebbende zoo liateiyk vervoert. Ik beüuit dan tegen den. by ge voegde r. mits.
Bbbb 3 Tea



C 5<K 1
Ten Berge zegt, dat hy niet over de vryheid der Drukpeite zoude uitweyen ; het was zeker een waarborg voor de Vryheid. Dan , wanneer een ieder, zonder eenige bepalingen, zyne gedagren verrnogc te veropecbaaren, konde men daar van de grootfle misbruiken maken. Hy haa by een vocrige gelegenheid reeds gevraagd , wat het zoude zyn , zoo men by voorbeeld , een middel ter wederinvoering v«n het Staahoudcrfciiap aan de hand gaf, of iemand voor een f.hurk verklaarde ? hy begreep dus, dat daar noodwendig eenige bepalingen by moesten worden gemaakt.
Van Hoont zegt;
Zo 'er immer over eene zaak wydlopïg en wederzyds met oordeel en kunde is gefproken en gefchreven , het is zekeilyk omtrend de drukperfe; endcr alle dediscusfien , d>. welken ik daar over heb gelezen , heeft my toefcheenen , dat de Uurger Baudin des Ardennes, Lid van den Raad der Oudften in Frar.kryk, zodanige overtuigende redenen heeft aangevoerd, dewelken zo veel licht over deze zaak verfpreidsn en zodanig met myr,e denkbeelden over één hemmen, dat ik de vryheid verzoeke, eenige daar van als de mynes aan U te mogen voori, ouden — hy zegt: gy, die begeer;: en vooiltaatx eene Ucige en verbiedende Wet tegens de vryc drukpers, gy immers veronucrfteld, dat de Geconltitueerds Machten en die genen , dewelke zy daa'r toe zullen bela-ten , vry en onverhindetd zullen'mogen fchryven en doen drukken al het geene zy zullen nodig oordeelen dienflig te zyn , om hunne voorneemens te beryiten, en de zeiven aan het publicq welgevallig te doen zyn ; daarin regendeel aan een individu of particulier perfoon , fchoon hy veele ie tenen mogt hebben om zich te beklagen , geene weg ter waereid ( wanneer de drukpers bt-,n er,tzegt_werd) zal overfehieten, om zyne ftemmc, zyne beUr^ens, zyne klagten, ja zelf zyne aanmeikingen over publicque of-particutiere zaken in te brengen of aan het pubheq kenbaar te maken —dus zullen "die geenen, dewelken de magjt in handen hebben, om te gebieden, alleenlyk en pre-vativelyk het recht hebben, om hunne gevoelens door den dtuk gemeen te maken en te doen daaritellen. — Waar doch zal eene dusdanige handeling op uitlopen? nergens anders, dan dat het bellier vt>1maakt defpöticq, ja tirannicq worde— 'Er kan geene R'•publicq , 'er kan geene democratie hoegenaamd, *er kan geene Volksregering bettaan , alwaar de individus alle toevlugt aan de publicque opinie of appel aan het Volk word afgefneden, en dat hun wordt onmogelyk gemaakt om hunne hemmen aan het publicq te doen heren , en dit kan niet anders gelchieden, dan door de vryheid tan der> drukpers.
Ik verorodtrftelle, dat ik verongelykt wofcledoor myne Municipaüteit of Plaatfeiyk Bewind, waar kan ik mv begeven dan by het Departementaal Beftuur, dit Eeftuur kan zwak of niet genoeg werkzaam zvn, om my te willen helpen, dan moet ik my vervoegen by den Minister der Binnenlandfche Zaken ; deeze immers is genaodzaakt informatlen in te winnen by die Collegien ,
daar ik reeds ben afgewezen, — en deeze kunnen hem
ooit misleiden; einuelyk zal ik my moeten vervoegen by de uitvoerende Macht; doch is-het wel mogelyk „an zoodanig een Lichaam , beftaande uit zoo weinig Leden, eu overkropt met de aidergewichtiglce zaken van het Land, ik herzeg her, is het weik mogeiyü aan dat Lic.iaam ; om aan ieder inuividu gehoor te geven, en zich met aile particuliere zaken te bemoeyen ; hoe zal dan by mogelykheid een individu kunnen geholpen worden , üan door de wye drukpers?
Waar doch is dan eindelyk myne waarborg, waar doch het pkgt-anker—van myne Vryheid? nergens dan in het onwederroepclyk regr , dat ik heb in het Umtraér Sociai, dat ik met myne Medeburgers heb aangegaan , en waarby vvy elkander hebben belooft om gezamentiyk onze genieene zaken te zullen handhaven en elkander in het oog en oordeel van het publiek regt deen verfcharfen; en her is zonder de vry e drukpers niet mogelyk zyne bez waren aan het publicq te kunnen kenbaar maken. Hierm ligt doch de Vryheid en Veiligheid van den Burger dat alles, wat de vryheid of vyligheid kan hinderlyk zyn , bekend worde, een voldoence bewys daar van is, dat het geweld, de hoogmoed zo wel als de bekrompenheid yjen cn beven , dat hunnen daden aan het Jicht v.ord|Pget,r»gt, maar integendeel willen zy die daar aan orftrokken hebben ; en het is daarom, dat zy de drukpers zo nauw wilien beperken.
Gy die de drukpers zo nauw wilt bepalen en aan den band liggen, gy doet zulks, of om dat gy fchroomt, dat dezelve aan de Conititutie, of aan byzondere Perionen zal fciradeiyk zyn; indien zulks zo is, dan hebt Gylieden weinig vertrouwen op de vastigheid van uw weik, en de grond, waarop hetzelve is gevestigd, wanneer gy zoud vrezen dat door eenige publique en peiiodicque bchry vers een merkbaar hinder aan neizelve kan woroentoegebragt; en wat a?iigaat de hinder voor particuliere Perzonen: die geene, die zyn pligt bctragt, is verre boven het bereik van geringe Schryvers; her zyn maar onfehadelyke Hagen , deweke door zwakke hai.den kunnen toegebragt worden, ook is het zeker waar, dat alleenlyk het die geenen zyn, die gaarne in de duisterheid wandelen , die het licht fchuwen.
En , Medeburgers, wie kan, wie durft zich onderwinden de Renommé, wie kan de uam, dewelken honderd monden heeft, doen zvvygen ? de tegenftand aan een gedeelte van dezelven doet de andere overife zo veel harder fpreken , naar maten men die wil fmoren; hy, die niets te vrezen heeft voor die Renommé, zal zich niet beyveren, om dezelven te doen ophouden or zwygen.
Wie gy zyt, ziet af van de hoop, om de waarheid geheel te verduisteren , uwe pogingen zullen immer vrugteloos zvn. Laat haar den vryen loop, zy zal zien niet tegenitaande uwe magt en vermogens en uwe drogredenen , een<« weg banen , dewelke door «een Werveling kan toeöelloten worden."
Gy die de macht hebt om de vrye drukpers te verbieden, gy vreest ook nog, dat de publicque Schryvers
de



( 5^7 )
L gevoelens van het publicq »flM Ë^gj&ï
«aar doet men zulks ooi; -«v^yn ïX en Kt
ïotentn^^
. EX:Sn5 - rvïfalsSnd tcgcns
Vr,r>r Vier ovenae ben ik zo veel ais iciii«" o
redeïefik my declareere voor de vrye en onbelemmer | de Drukpers.
De Prefident ftelt voor, om, daar de tyd reeds vr-rï Spen was, de verdere deliberatien te ad. Tnurneeren en^ezè Vergadering te converteren ir ^Committé Generaal ^waarna dezelve geac jout „eerd wordt tot morgen ochtend ten 10 urnen. Zitting van Donderdag, den 6 April \ W Voorzitter: Jan Couperus.
E»n ciuartier na tien uuren wordt de Vergade ring dX- den laatst afgetreden Voorzitter gec . ,pend. De Notulen worden gelezen en go.dge keurd.
Waarna de volgende (lukken worden geleze land, zich bezwarende, omtrent he D.cree toezer v
zy, by exhorutoire Misfive van den 27 Feb.uary verzoet : — aan den Burger de Mist c. 1. ! Eene Misfive van de Reprefentanten van Btó Braband, verzoekende interpretatie van hettw, e.aeA. cult van het Decreet van den 24 Augustus 1 1. - » de Commisfie van Fmancie. Eene Commisfie uit het Committé te Lande ve
fchynt tor Vergadering, en doet by moncie va<: uen
Bu ïer namhonei rapport:
1. Ad'yfeererTïe favorabel, op het Request van Henry Jerbert, verzogt hebbende antidatering van zyn Penlioen, en dit te doen ingaan met den 30 July lf% : — conform belloteii. n
2 Ad-vftert het Committé favorabel , op.hct Request van.' P. J.Kyts, verzogt hebbende aanbetaling van zyn extra Pennoen: — contorm belloten.
I, Oo de Misfive van den Raad der Gemeente der Stad Utrecht, 'zich beklaagd lubbende over het gearag van het Committé van Admiaiftratie , ten hunnen opïichte gehouden , en verzogt hebbende betaling voor geleverde goederen, volgens engagement; bemtende. Dat het eerfte zonder opzet is gefchied, en dai h.t tweede aan geen onwil, maar aan gebrek aan Geld is toe te fchtyven; dat zy echter zoo^dra mogelyk aan haare engagementen voldoen: — conform befloten.
4. Advvfeert het Committé dechnatotr, op het Re: quest van /. Adams , vetzogr .hebbende , om jaarlyks • penfioen; wyl de Suppliant reeds eene gratUicatie van
ƒ400 genoten heeft:—conform belloten.
5. Óp het Request van A. A. Schiphart, verzogt hebi bende, als nog op de Penfioen^Yst gefteld te mogen
■ worden, advyfeert het Committé favorabel, alzoo het. , uit de door hem geproduceerde bewyzen is geb-esen, . dat de Suppliant, door ziekte verhinderd, zich in de onmogelykneid heeft bevonden zich op zyn tyd teadresfeerent — conform belloten. 6 Ad-Meert het Committé dechnatotr op het Request d'm. de FiiUneuve, verzogt hebbende verhoging van Penfioen: — conform belloten.
Hierna worden nog gelezen ' Eene Misfive van de Municipa.iteit der S:ad Cam" pen , inzendende eene Memorie met aanmerkingen op :" eenige perfoonen, op de Penfioenlyst geplaatst: — onrelezen gefteld in handen van 't Committé te Land?, Een Request van A, Krets , Officier onder het Rc11 giment van Smit, om betaling van het restant van zyn
penlioen a ƒ 600. »- Een Request van Coenraad Moefy , mede onder Smit r" dienende, verzoekende in plaats van twee derde, vol 'n Penfioen te mogen genieten. j , .
r" En roe een Request van . . . Walfer, ms?elyks on- 'der dat Regiment dienende verzoekende om Jaarlyits pen* :n fioen : — alle gefield in handen van t Committc te Lande.
Een Request van Jan Meulctnan , Koperflager te Z .volde ie> verrocken de een Kopere Ketel, en meer diergeklc De door hem vervaardigd werk uit te mogen voeren : —*~ in aan 't Committé der Marine.
Een Request van N. IVagtendorp Beekman, ( ontraroiïeur dér ('onvoyen en Licenten te Amfterdam, eenige aanmerkingen fuppediteerende omtrend de Publicatie, an op den lÉL February , met epzicht totde imker - Kamnaderyen genomen : — aan den Burger Vrecdc c r> r. Eea Request van S, en P. Brouwer, verzoekende cm-



C 5*8 )
eenig Zeildoek te mogen uitvoeren: aan 't Committé der Marine,
Een Request van /. C. Miria, verzoekende fchavergoeding voor 't verlies van zyn Compagnie:— aan 't Comraitté te Lande, om cot.tideratien en advys.
Een Request van een" aantal Kooplieden van Rotterdam, verzoekende betaiing voor gedaane Leverancien van Hout enz. bedragende ƒ 198000 : — aan 't Committé der Martne.
Aan de orde van den dag zvnde het favorabel Rapport, door den Burger HartogcA. uitgebragt, op het Request vau eigenaars en geinteresfeerdens' in Buskruit Fabricquen , wordt hetzelve in delibe ■ ratie gebragt en confoim geaireiteerd.
Auffmorth rapporteert , namens de Commisfie van Superintendemie op het Request van de Mttnicipahteit van Niervaart, gezegd de Klundert, verzogt hebbende, dat liet zogenaamde Veer- of Bruggeld mogt worden afgefchaft:
Advyfeerende, dat de Vergadering conform het verzoek zoude kunnen decreteeren , maar revens aan de Supplianten zoude behooren aan te fchryven, dat zy ais dan ook zullen gehouden zyn te zorgen voor hét onderhoud der Heul of fteene Boog, aldaar gelegen : — conform befloten.
Eenige Requesten om Paspoorten :—. geaccordeerd.
Na.dat de tydeiyke Preltdent ter Vergadering verfcheenen was, worden de Notulen gerefumeerd en gearresteerd.
Hierna brengt ten Berge in naam der Perfoneele Commisfie, by Decreet van den 8 Feb. benoemd, te;: tinde omtrend den 277. en vohrende. Articul eene nadere redactie te vervaardigen , Rap. port uit. —
Vitringa zegt;
Het komt my voor,'dat het rapport genos^zaa'ji wegneemt ce remarques, welke ik ten minsten tegen de eeis-e redrctie heb ineebragt, en welken ook in genen die van verfciiejdene andere Leden waren. Alleen moed ik 'er op aanmerken, dat her geral van vyf Leden, aan welken by dit rapport wordt toegekend de magt, om reoordeelen, over het al of niet in Haat van befchuldiging' ftellen van de daar in genoemde Leden derWetgevendeVer°-aderïng en anderen, my te klein voorkomt om redenen welken ik kortlyk zal opgeven.
De PrefJent zegt hier op, dat hy de discusfien over dit poincf meende te zullen moeren uitltellen; om dat het rapport waarfchynlyk zou worden gedrukt, an.n de orde van den dag gebeld, en nu niet gediscutieerd.
Ter Drukkarye van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGE.
zegt:
:gen het uitftel kan hebben , zo de Vergadering in dr-.t bom dacht, dit, daar dit fiui reeds lauras, en c-igenlyk alleen ret eene nadere redactie •; aeizelve nu wel zou kunnen worden afge. wyl de tyd der Vergadering /o beperkt was: veel te doen viel; doch dat hy het overgaf.
belloten het zelve te doen drukken en, te Hellen tegen Woensdag aanitaande. oduceert namens de Perfoneele Comcreet van 24 February benoemd eene tie van den 171. Articul, luidende
ent van orde zal, overeenkomftig de Mïcht jevend Lichaam gedemandeerd, inhouden n ordinaire als extra ordinaire gevallen het al van Leden aanwezend is: — en word
oten. ,-■'
rige deezer Zitting in -ons volgend Nummer.')
l'itrimra zegt s
Dat hy met tegen het uitftel kan hebben , zo de Vergadering het begeert, dan dat hem dacht, dat, daar dit fiui reeds laue gediscutieerd was, en ciyeniyk alleen tet eene nadsre redactie verfohovcn was; netzehe nu wei zou kunn-n worden af»e. daaii; ;e meer wyl de tyd der Vergadering /o beperkt was : en er nog zo veel te doen viel; doch dat by het overgaf.
En word belloten het zelve te doen drukken eti aan de orde te Hellen tegen Woensdag aanltaande.
Krieger produceert namens de Perfoneele Com. misfie by .Decreet van 24 February benoemd eene nadere redactie van den 171. Articul, luidende in lubitantie:
Het Regiement van orde zal, overeenkomtlig 2e Mïcht aan het Wetgevend Lichaam gedemandeerd, inhouden dat zoo wel in ordinaire als extra ordinaire gevallenhec vereischte getal van Leden aanwezend is: — en word conform bellooren.
Qlet eyerige deezer Zitting in -ons volgend Nummer.)
Het Arjvys van den Representant Stojfenberg. voorkomende in No. 414, Pag. ro3 , niet wel opgegeven zynde, is in lubitantie van den volgenden inhoud. ,
Stojj'iinberg zegt:
„ par, o/Tchooh 'er Thyns-en Erfpa^ts goederen kunnen „ weezi^^.Oe vr.n een fuvikn aart'zyn, zulks cgtermaar van „zeer weinigen /ai plaats hebb'.r; dat dezelve, over het „ aigcmeen genopien, haare prisma hebben jn een civil „ contieét, cn deihalvtn 1 och de fhyns of Erfpa.5tsb.eer kan „ verpligt worden, om de mrjykfejie Canon 'e laten afkopen„ noen hy, die de Tliyns of Erfpa?t betaalen moet, om dè „ uit. of afkoop te doen. — Dat de toekomftue Wct-evende „ Vergadering niet bevoegd is, of macht kan hebben, om „ daaromtrend eenigefehikkin^-n te maken , waar san dezelven „zig zouden moeten onderwerpt.- dat zulks alleen af hart.-1 „ van-den yryen ml en het welbehagen van de -wedcrzydfehe „ geinteresfeerdens; en dar daarom, naar zyn inzien, denrsrt „ Ar.icul ten dieu opzigre eenijzints zal moeten veranderd 1, worden."
DRUKFOUTEN. In No. 439. Pag. 303. Reg. 3. ftaat: b-.ffond lees belemi. hl Ntb 440. Pag. 305. Reg. 3. ftMt: „kt lees wilt'.
" R.?ï' 34- Ifaat: redelyk lees zedelyk. 307. Reg. 10. ftaat: al lees zal. 300. Reg. co. ftaat: helder lees heldere. - 302. Reg. 4H. ftaat; incoifequent lees
N% 40. Pag. 53g. col. 2. Regel n. van boven , ftaat: >..:..-tou-Urlvie lees Starihnudlerlnor*



U-jUjjy j, V R T R B l D i BROEDERSCHAP.
D A 'G V E R H A A t>
DER HANDELINGEN VAN DE
WJLT 1 O af JL JL X JS K £ Jfc G^(D JE jR X ^ G
REPR ESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 473.' mensdag den ïi April 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid,
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Donderdag, den 6 April 1797.,
Voorzitter: Jan Couperus.
Vervolgens worden de discHsfien over den 13 Articul van de verklaring van Rechten en Plichten voortgezet.
De Mist zegt: . .
A's niet'de menigte Commisfonaalen, waar mede ik thans overlaaden ben, mynen tyd geheel en al absorbeerden, zou ik het my tot een pligt gemaakt hebben by een meer gedetailleerd advys aan de Vergadering open te lepgen de redenen die uwe Commisfie - en oaar onder bvzonderlyk my zelve, - bewoogen heoben , om deezen Artikel alzo, en met ditbyv oegzel, onder de nieuwe redadie der Begaafden te plaatfen: _
Thans zy het my vergunt ter deezer materie alleen te zeggen , het geen my nu voor den geest koomt, en het eeen ib meest noodzaaklyk houde.
Het is my uit de discusfien van gisteren voorgekomen, dat men aan de zaak eene geheel andere wending geeft, als de eommisfie zich by het redigeeren van deezen Artikel heeft voorgefteld. Hier is geen questie over Vryheid der Drukpers, maar over het misbruik en dc licentie van dezelve. Er is geen Lid der Commisfie geweest , die niet ten vollen overtuigd is van de noodzaaklykheid van de Vryheid der Drukpers, en derzelver fchnftlyke, met elkander gewisfelde, advyfen zouden daar van de volledigfte bewyzen kunnen opleveren. En het was daar by, dat ik my rondelyk verklaarde, en deeze verklaaung herhaale ik nog, dat ik de vofmaakfte Vryheid om zyne geda-nen cvei* allerlei zaaken , Kunften en WeienfchapPen hoegenaamd , cn zonder eenige uitzondering, aan zyne Medeburgeren, en aan de wereld op allerlei wyxen te kunnen mede deden, houde voor een der beste Ken-
v. heel. '
merken van eenen vryen Staat een bolwerk tegen
overhetrfching en Slaverny , en het gefchiktst, zo niet eenigst middel ter verligting, befchaavmg, bloei en welvaart van eene geregelde Volks-Maatfchappy <— maar dar echter het misbruik deezer Vryheid zeer zeker behoord te zyn een ondetwerpder Wet. Ik erkenne volmondig , dat het moeielykis de finien te bepaalen, waar het nuttige dier Vryheid eindigt, en het fchaadlyke van het misbruik be°int, en de langdurige discusfien in de Franfche Conventie over deeze materie gehouden, zonder verder gekomen te zyn, als toen zy begonnen, zullen ons van deeze moeielykheid ten voiien overtuigen.
Het was uit bezef hier van, dat de Commisfie eenparig van gevoelen was, dat deeze Vryheid uit den aart eener Repu'fiikemfche Reg;ering;form van zelve voortvloeit — dat het Mededeelen van gedachten en gevoelens, door mond, pen, of drukpers eene daad was, tn als zodanig reeds moest verftaan worden te behooren onder de bepaaiing , die ten opzichte van alle andere daaden eenes vryen Burgers, uitgedrukt is by den nu gedecreteerden 6den Artikel. Dat , gel/k by deezen Art. aan ieder Burger is toegekend eene vrye befchikking over zich zelven, en NU. over zyne et ge daden, voor zo verre zulks met de Wet niet strydig is; het ten gevolge deezer algemeene vryheid, ook aan ieder vryftaat genot te hebben van die bywnderc vryheid, om te mogen zeggen, fchryven of drukken wat hy wil — mirjs onder hetzelve voorbehoedzel dat omtrend alle andere daden bepaald is; dat, naamlyk, zyn daad van fpreeken, fchryven of drukken, ook niet met de Wet mag ftryden. En dat eene erkenning van dit beginfel, op zyn best genoomen, eene nodelooze overtolligheid was.
Dw bedenking al'cen dat dit Artikel door de voorige "Corumisfie onder de afdeeüng der Rechten geplaatst was, en dat' eene agterlaating daar van , uwe Commisfie zou kunnen attireeren een verwyt, als of zy niet inftemde met de materie van dien Artikel, en óvenulks niet zouden zvn voorftanders van een onbelemmerd gebruik van tong, pen, of drukpers —
. Cccc ^ck



(5?o y
heelt, dcielve doen befluiien , dien Artikel J»gevolge den last tn .de zurhorifatie van kun Commisforiaal, hierintelasfcn : maar niet rorttaw.v, en zonder eenige byyoCgiriï : want dan kwam het uwe Gecommitteerden voor, dat de daad ?asi fpreeken, fchryven of drukker., (zeer zeker, tegen de intentie van deeze Vergadering) zou kunnen voor ■ koomen , ais geë'xcipicerd van het algemeen voornchoedzel omttend a le andere daaden , in der. 6den Art. bepaald i» of met a dste andere woorden,dit, rerwy-1 men g«ene andere daaden mogt doen, als alleen zulke die met de Wet niet Jlryiig xyu , dat zyn zulk en die het recht,, eer, leven o? eigendom van 'een derde niet bénadeclen —• men echter wel zou mogen fpreeken, fchryven of drukken het geen het recht of deêer van ecn"derde'-of van de MaatlChappy beledigde, en over zulks met de Wet zou ft! yde.i. En daar ik nogmaals dit denkbeeld voor valsch en ertoneus moet houden, eu vreeze, dat zonder eenig byvoegzel, dit denkbeeld , en deeze uitleg* ging aan deezén A-rriknl zal kunnen dicfie'n voor een bolwerk, agter het welk zkh alle openbaare of bedekte fchandfehryvers, en rustveriloorders veilig' zouden meenen te mogen verbergen , achtte ik voor my of den •geheelen Artikui overtollig, of het agterfte üyvoegfel abfolut noodzaaklyk. Het kan zyn , dat de woorden , in welke dit ^yvocgfel vervat is, niet gelukkig getroffen 2yn, en die onderwerpen Uwe Gecommitteerden gaarne aan de correctie deezer Vergadering. —. Maar dit moet ik eens vooral zeggen, dat Commislie nqpit bedoeld heeft, de erkentenis of de prteienle reparatie^ van zodanige belediging overtelaaten aan eenige jiolitique magt, maar eenig en alleen aan de gewoone/w'z terlyke cognitie en t.itfpraak. Na deeze grgevene opheldering gelieve de Vergadering hieromtrend te befluiten ; en , worden de praerautien door uw e Commisfie voorvoorgellagen , afgekeurd, zy zal zich zulks laaten welgevallen :"maar dan neeme ik devryheid dc Vergadering echter bedagt te maaken op de vraagc .• in hoe verre eere geheel onbelemmerde vryheid, en licentie der drukpers , in een Land waar in ten opzichte van av3c andere aaiden orde en wetten zullen plaats hebben, kan of behoort te worden toege'aaten ?
Nieuhoff zegt: .7 :
De inhoud van dit Artykcl fehetst
(i De voorwerpen der Wet, en wel — welke die al, —«—
weikon die niet zyn. (e D^ v.yücn hoe dezelve daaromtrent verkeer*. Die- voorwerpen zyn Hellip bepaald rot daden of handelingeu. Ik make hier over geene aanmerking; 't fs reckt van zelve, dat m-n hi.r moet verdaan vrye daden, of handelin gen , wier door of laten in oqze macht is : maar de wyze, boe de vet. daaromtrent verkeert, deze dunkt my, zou wel zoo èijjéfiaartig-'dodr regelen, of regeling, ui-gedrukt worden, dan door gebod of verbód. D: W.t verkeert niet alleen om trent dat gven , 't welk fimplicitcr moet gedaan ofniet gedaan worden: maar ook omtrent dat, *c welk van voorwaarden af.ianat, welke voorwaarden echter niet van de Wet, maar van elks v,-yen wil afnangen , zoo dat niet zoo ze-.r de daad, dan wel de wyze, waar op dezelve zal verricht worden, aan 't vooifehnf: der wet onderworpen is. De wet gebiedt fiellig: \
af.ianat, welke voorwaarden cch
van elks v,-yen wil afnangen , zoo dat niet zoo ze-.r de daad, dan wel de wyze, waar op dezelve zal verricht worden, aan 't vooifehnf: der wet onderworpen is. De wet gebiedt fiellig:
letaal uur; fehulden,of den Ambachtsman zyn loon. De Wet verhmfl ft 'lig het invoeren van Contrebande, of 't dragen vaneen geestelyk erdens kleed, of enz.
Maar gebiedt, of verbiedt <— de wet ook 't maken van een I Trttament* —Neen zeker, wat dan? Zy regelt die daad of wyze van doLn, dan, wanneer iemand wil testeren. — De wet regelt dus daden of handelingen, ais derzeivej richtfnoer.
Deze daden-, uiterlyke daden en handelingen, zyn de voorwcrpen-dcr-maa-lehappelyke wet: mm geene gcdach'en, be-
grippen of gevoelens.
[ zyn ■ gecne orimiddelvke voorwerracn der wet; doch
worden dit middelyk, dan, en in zoo ve'r, als die z.iven in daden of handelingen overgaan. Die zelven worden dan voorwerpen-wet, als daden, niet als gedachten, begrippen of gevoelens. Hieromtrent Bfyft de Vry.leid onbeperkt. In een vryen Staat maakt dit mede 'c dierbaar geluk van den Burger: dandy fprekeïf m3g, zoo als bygevotir.
Hy, die 'tcdei Vryheids genot op den waren prys weet te ftellen, zal hier met dm wysgetigen gefchichtfc:iryverCra«/«0 zeggen- „ vera temporurn f 'icicaie, ubi fèaTire, nure velis, & qy<e fenties, dicere Heet."
In 'c openbaren Zyner gedachten en begrippen door mond. gefprek, fchdiften, of di ukpers blyve de Vryheid onbelemmerd.'
Dszc vryheid, en bepaaldelyk de vryheid der Drukpersfe, verrchynt hier insgelyks als een vermogen van den MerScTi, als Burger, deze zyne daden naar zyne inzicht te regelen. Hy bedient zich dus van dir werktuig , om zyne gedachten-, begrippen 0f gevoelens te openbaren, gelyk als hyzich bedient van de fckryfpen; of waarom zou ik dit kunstwerktuig niet met elk aador vergclyfce.i, zelfs met't mes of den degen. Het gebruik van dit of dat ftaat eik vry; elk bezige dit naar zyn inzien. By 't gebruik der typen Voegt zoo min een bepaling, dan by die vaa 't daal.of buskruid, 'c Gebruik daar van blyve vry en onbelemmerd, naar elks inzien. Men legge de bepalmg niet op de zaak; maar op de daden. Immers , gelyk elk van zelfs verandwoordelyk is, ea blyft, voor zyne daden, dus ook hier. Msbruikt ymand deze vryheid, om zynerz Medeburger met de letter te doden; mm voor deze vrye uiterlyke dasd is by even ainfp rakelyfc-, als hy -die ymand met 'C m:s, of den acgen, befpringr. — D.ze beleedigende daad, die niet van ware vryheid; maar losbandigheid en Hechtheid getuigt, (malignitali falfa fp.-cies liberèatis inest, merkt taerrus aan,) is en blyft altoos een voorwerp der Wet, die even zorgvuldig voor der burgeren eer, dan leven waakt! Trouwens ook de eer is een dier voorwerpen, op wier befcberming de maatfchappclykc Mensch een volledig recht heef;. — Al fchryfe men dus, dc drukpers is vry, (en waarlyk eit ding tul aan geen banden liggen), gelyk 't dragen van mes of dc?en vry is;: de fchending met de Drukpers maakt dien ecifchender ftrafnaar. En daar voor moet dc wet in een viyen ft-.u, zoo veel te ftrenger waken, als die vryheid pro. ter is. Et deze voorzorg moet te gelyk zoo zyn, dat die vryheid. deiDrustpersfc zelve onbelemmerd blyve,—.gelyk 't gebruik van t ftaal. Men ienryve de wet, eerlang, of op zynen tyd en plaats ,'t welk hier niet gevorderd wordt,— dat de Scbryver van eea gedrukt liuk; die bekendis, voor de beleediging, een anidcr aangedaan, en wettig bewezen, verandwoordelyk' zy; of—, is'tboek anonyrne, of zonder naam des Schryvers, of mee een verdichten naam , datopde drukker van 'tzelfde, dievermdwoordelykheid zal neerkomen; —. dat ten dien einde alles wat gedrukt worde , ten minften met den naam des drukkerstal gekenfchïtst worden. — Ea, i,a geval ook deze verheeld vorde dat dan zulk een Stuk zal zyn aangemerkt, en ftelüg
F:



( 5?i )
gehouden voor een fehotfehrifr, w een Stuk 't wolk geerl ; gclaof zal verdienen , tn op iemands eer of naam geen den minften inbieuk doen.——• Eu, hoe men tegen den nadruk van een werk zal voorzien ? dit zal eerlang dosr deComtakfie, tot dit onderzoek gelast, bericht worden.' l Lirnoe.r!—• men kan ftellig en gerust zeggen; de drukkers i,3,vry,- of die Vryheid van een Burger,— die'Typojraphifche'Vrybeid,.» beicchtigt imnnd zyne daden naar zyn inzicht te regelen. De bcpalinc, da: by voor de daad of 't belesdigende van dcrzel .vc, daar mede gedaan, 'c zy dit eea cirkiSen Burg' c trtjTe, ft zy een zedelyk Lichaam, yeran ivvoordclykzy Jr^dis na'uur der za'ake en algemeeue vrv'-.cidibep .ling , ie ..-.n gq.c.-en. Ik ftel voor dezen Artj kei dus te lezen, * . ' bepaling op die Vryheid.
„ D: wetten regelen alleen daden en hahejKWgïH ; r/ed—hten , begrippen of gevoelens, te behcerfehen is aiyjnrtjlsta ty. De Vryheid berechrigt een vier zyne gedachtn, begrippen of gevoelens mondelyk, fchrifielyk, of door den dra c, openbaar te maken."
De Rhoer zegt:
Ik verklaar my niet te cor.formeeren, met-dit 13 je Articul, zo-als het zelve door de Comm.iafie is-voorgedragen. -
Althans de laatfte woorden van dit Articul, mtu. aceze openbaaring niet firckkelcl belediging, der Maz-fcluppy , noch van eenig byzosdsr perfoon houde ik yeor *!iergevaarlykst, als hebbende, m>ns in ':ns . d.eze ftreL? king, dat het principe dtr vryheid van de DruKpers, in 't begin van 't Artrcul vastgeiteld , door dit byvoe'fcl geheel word ontzenuwd, en de« bodem ivsgellagcn.
Waar op ko^mt toch dit geheel Articul, in des/e'.fs verband befchouwd, anders cp neer, dari eenvoud'; hier op : De Conflitutie vesiigd het beginfel van de vryheid der drukpers, doch de interpretatie en applicatievan dit principe word aan het Gouvernement en den Rechter geheel overgelaten. Of is deeze uitdrukking, mits deeze openbaaring niet Jlrekke tot belediging der Maatfehappy , noch van eenig by zonder Perfoon net zo ui-.er' maten onbepaald en vague, dat dezelve de Regering in alle gevalle, waar dezelve goedvind, de Macht geeft om de vrye pen of taal van den Burger te (moren, enftraffchuldig te verklaren.
Wat valt gemakkelyker dan te bewyzen dat dit of dat gefchrift ftrekt tot belediging der Maatfehappy , wanneer dit bewys word aangedrongen door hun die de Macht der Maatfehappy in handen hebben ?
En wat is meer te vrezen dan dat dit bewys zeer dikwyls tegen de Vryheid van fchryven en fpreeken zal worden aangevoerd, dat dusdanige vague bewoordingen zullen worden toegepast door die zelfde Macht, welke zich voor beledigd houd en dus zel-erlyk te gelykparty is.
Een Gouvcrnemerr, aan hef'weik de uitlegging en toepasfing van dusdanig eene onbepaalde Wet is t»ehetrouwd, zoude zich m'fchien wel hunnen gerechtigd vinden, om iecjs'beled/ging der -Maatfehappy op foort, gelyke wyze uit.te leggen als de Uuneefche Wetgeleerden, welke het drukken van onwaare ty dingen in een k Hof - Courant voor een hals misdaad verk'iaare'r.n, en wel op dezen grond, dat een Hof - Courantierdie val-
:he ly'dingên verfpretd ,-he>. Hof belsdigde , cn dat belsïging van - het, Hef. voor hoog verraad meest worden ehóuden. •••.'». •
Welke zyn doch de regels; of Wetten; naar welken die ■ ei.; moet wo d-:n beoordeeld? Indien men aan n uais eenige bepaalde betekenis konde hechten, dan rYi.j !i;;.ü'r;en de zin omtrend hier op neer komen, .at.een gjjjaer.. rnag..zrgg-:n cn fchryven wat hy wil, 'lits . uC.\ a«h gerèAf aaiiery, cd' /';.'*.•'<! Jc^u'd-g mzate-, d.. ',v"i-m ö>'cdv iro-, .derv^laa;fch?ppy vair al .,oor;«•• s iq d,: c.iü.fu i'»:-"-i:./t. ry", cn tiy .van byzonckre i:rronen in dic"\ati titjune. ' !.' -r . . ..... •
1 Mtwrols. 'd.tn .vraag ik nog,, of deeze bepaling of die ■:itf -hier te .pr.s i-.oomt, dasr het ve'fs in fdien meer vei^alden -zin ge.-omen, nie.s anders, uehe'sd dan een .i'.;./), ;..-t dï Cr üvlucele Wvlten , waarby mui'ery-en fidSÏ'* Aft'^0.0»'',8^ ftr *-;Tm worden va tg . Held. . ,: Keg tens, Buigeni, ;<cptef.nta.'.lcr,.! wie uwer ziet ,ie; weik e'eijyg or.;>. paa de ...i-icht. de Regering door d:t 'i-iic^l .word; yi.hajide-n gegeven , om wiilekeu'g deeze 'é/ed/glng te zoeken en .te vinden waar deielve_goed'ind.
Indien dit beginfel van de Vryheid der D.ukpers l,y ie- Conilitutie aan remge bepaü-.-gen moest worden onIfiwojpen, als dan zoude ik nog -.er de voorkeur géren aan 't geen by de Frarfehe Conftitutie hieromtrei.t s vastgefteid ,' daar- dezelve die Vryh.ii adeen bepaald a geval!'i), door de Wet uiigezom'od.
Dan zier men ten rfthften nog eene Wet ', dar is eene ?aste en zekere regel vcor zich; door welke de vryheid Ier Drukpers word beftterd. Dan moet de Wetgeving ^oorar werden bedorvn, en tot tiranr.y overflaan , cn iet vernietigen der Vryheid van de Drukpers is eerSt, :.en gevolg, van .die flechte Wetten, daar in 't tegendeel n dit Ar.icul alles aan de willekeurige interpretatie van Jen Rechter word overgelaten , welke gemakkeiyk belendingen kan vinden waar hy die zoekt.
Echter koorfti my zelfs dit Franlche Articul bedenkeyk voor. Want indien de Wet omtrent de Vryheid der'Drukpers' nadere befchikkingen en bepalingen maken mag, dan word de Wetgevende Vergsdering de magt ;elatcn om dit Corftitutioneel principe zodanig te beperken dat hetzelve door die nadere Wetten meer of min buiten effect word gefield.
Hoe zeer ik'er niets tegen heb,dat de plicht van verintwcordelykheid voor het geen men zegt of fchryft aier of daar in de Conftitutie ter onderrichting van minkundigen, welke zich zemtyds zeer verwarde en ongerymde denkbeelden van die Vryheid vormen , zouden binnen worden vastgefteid, ben ik echter niet re min van oordeel dat dit principe der vryheid van de Drukpers voor geene nauwkeurige bepalingen in weinige woorden begrepen, vatbaar is, en dus by de Conflitutit gaaf behoord te worder. daargefteld, daava'te bepalingen en byvofgfclen, Hykcrs de zoo dikwerf herhaalde pi neven of in effeqe niéts zeggen , of het principe zelveocrziiiuwen,' en den bodem 'inflaan.
Dc befchouwing der naturclyke en zedelyke, warejd 4 *" C c c c 1 over-



C 57» ">
overtuigd ons ten klaarften , dat alles wat magtig is het geluk van 't menschdom te bevotderen, met even grete kracht dat zelfde geluk verftoren en verwoesten kan. Wie zal aan het vuur en Haal, zonder welker gebruik wy menfehen byna tot den rang der rede_iloie dieren zouden worden vernederd, derzelver verwoestende eigenfchappen ontnemen ? Het grootfte , doch te gelyk het gevaarlykfte gefchenk der menfehelyke Natuur is de Vryheid , maar hoe dikwerf is deze heilige naam niet gelasterd, door de toomeloofe buitenfporigheden en rampen , welke het misbruik van dat edel gefchenk aan de Volken heeft berokkend.
' Deze zelfde aanmerking op de Vryheid der Drukpers toepasfende , concludeer ik nogmaals tegen alle byvoegfelen en bepalingen, hoe zeer wel voorzie dat veele braave Patrio-ten daar door de (lachtoffers kunnen worden van de kwaadaartigheid, onkunde, of vooroordelen hunner Landgenoten. Deeze zullen zich dit moeten getroosten , even als duiienden voor hen gedaan hebben , en het ryk van waarheiden verlichting ter hunner verdediging reikhalzend inwag en.
Bacot zegt: Burgers Reprefentanten! ik wilde niets anders zeggen,dan dat het oogmerk der Commisfie, hy de woordelyke zamenftelling van dit GrondbejiHfcl geenszins is geweest, om 'er dat alles in uit te drukken , wat 'er by de Conftitutie om< trent bepaald zon moeten worden, en in het 741 en 741 Ar.ticul vau het Ontwerp der 21, myns inziens, zo uitnemend . fchoon is uitpedrnkt. Immers toen ik in de Commislie voorftelde, cm dit,zo als het lag, ter plaatüng in de grondbepii,fe!en over re neemen, wierd my herinnerd, en ik gevoelde de juistheid dier a;nmerking, dat de byzondere bepalingen, omtrent de nsamplaatfing van Uitgeever of Drukker , en wat dies 'meer is . eijenlyk niet zo zeer rot de eerfte algetheene gronden behoord:, als wc] tot het geene, hieruit af. geleid in het lighaam der Conftitutie mede nog geplaarstzou moeten worden. Daar tit> de evensearelde Artikels dieswegens in aöws zyn gehouden , tot dat het hieromtrent In' de Grondbegirfelen vooikomende, zou ter overweging gebragt zyn , zo htb ik , om deze reden , my ook met deeze Hechts (jae^jeene uitlrukkinrr, en bepaaling hier kunnen vereenigen. Ik reiccn, dat deze aanmerking, tet wc*nceming van veele Rndcrs'biltyke bedenkingen, kan dienen. Daar echter die Articuls nóg niet vast gefteld zyn, en dit een ft uk Van zoo veel aanbe'ang is, voor waarheid- en vryheid,; waar by; bet bciecdijrend misbruik aan de eene,'maar nier minder ook het onderdrukkend en willekeur!;;.gezaps-misbruik aan de midere zyde, zo fmartelyk ten allen tyde is ondervonden , zo kan de omzigtigbeid in deezen nimmer worden- gewraakt. Ik zou dus niet liefst tot het wegneemen van de bepaaling in het iaatfte Kds maar wel, als alzo raadzaam, toseeue nsauwkeuriger uitdrukking van dezelve over bellen,'en wel juist hierom, om niet aan den willekeur der Wetgeevende Msgt het immer over te laaren, om zelve die te maaken., en dè natuu tlyjce-en altyd oncntheeilyke bcpaaling der Vryheid .verder, dan rot' hsar-cn waaien kring, dat is-, lot een dsadalyke belediging, hieruit temogen ftrekken , onder het fchvttfchoon 'voorAcndfel, dat men cok al wat -kwaad en fchaüelyk is, door het dwangrecht der ftrafwetten namenlyk , moet tegen* gaan. ik weet toch, dat uiuiacr de eigeuduakelykfte dwing-
lsndy zich Van een ander voorwèndfïl bediend heeft , het welk men ligteiyk toepast; op al wat, als flegts niet ftro-' kende met zekere begrippen of inzigten, mishaagt; waarby men dan, orded, zeden, Godsdienst, of wat dies meer is, zegt te han Wwa'ven , en alleen het misbruik en kwaad tegen te gaan. Mogelyk zou het op deeze wyze alzo wel zyn uitgedrukt, mïds men hierdoor noch de Maatfehappy , noch byzondsrt f erfoonen , dadslyk beledige.
Queyfen zegt, dat hy reeds op gisteren gezegd had , dat hy zich met den Articul, zoo als dezelve lag, niet konde conformeren. Bacot had aangevoerd, dat deze Articul, tot voorkooming van alle mistwuikett dus -eSdd was.; dan hy moest aanmerken, dat in de Anicuien , door de Commislie van 2te in liet Plan zelve geplaatst, daar reeds voor gezorgd was; de bepaling immers bier by als een additametrt .opgegeven , behoorde in genei? deele tot principes zelve. Nu konde hy geen reden vinden, waarom juist dat hier moest worden bygevoegd , daar het in andere Articulen niet was gefchted. 7e.*! Beige had, wel is waar, op gisteren gevraa.jd, ivath.ee gevolg zoude zyn , zoo iemand door den druk en plan gemeen maakte , tot omkeering der tegenwoordige ordè van zaken; danhet-.vas evident, dar in zulk een geral de Procureur - Generaal regen den Schryvers daarvan zou-de ageeren, niet uit hoofde var) het mededelen zyner gedagten-, maar als Oproermaker, of Landverrader.
Hofman zegt, zich met Queyfen en de Rhoer tc confornseeren; hy vermeent dat men in.de^e óp zyn BnpeisCh moest bandelen; 'er .moest duidclyk bepaald, worden , dar'er geene entravcs op de vryheid der drukpers konde gefebieden; want liet men het aan de beoordeling van het Gouvernemt over, om politicque vooizier'rtgeii, ouder eenig .prerext Ce kunnen doen, dan was wél dra de vryheid vaa de drukpers de hartader afge'ftuoken.
•■■ Schenner,. ztsX \ . . .. * * . ; •. ;
! Ik meet my voegen' by die Leden, die zich, mt-Mie Articul niet kunnen'Co.jjjormeertii; ib !jeu hien die woorden'crintaat, is de Natie Veel ongelukkiger e,i veel m'eergebonden , dan zy te vooren' oeit gcu-cest is.. Ik,merk, die wootden aan ^Is een bèrooving' van 's Volks Vryheid'en verdrukking van ?yn recht. Ik ben in-hetzelfde .gevoelen,, --Is de Burger mtMi: -boe z?l roeri zich moctch'gedr'aa.geri,'sis men'ern llcgte of maliriéjufe daad ten nadeele Mn het alge -teen welzyn des VaJeilands va'ri den ctn tff'anderen Regent of individu ordekt? hoe 'aal'tiiéi daar de Natie' anders1 van onderrichten , a's door d.*n D.*a'f> pers ? bet welk dan evehwêPvëor 'Perfoneele befcrtfgibg zoude kunnen aangemerkt Wordfn .'-cti mfcn-dus vérpliebt-zoudezyn de Natie.hier van onkundig te moeten laatcn mm, en men ztiud'8 dan ook nog wcl.cene. naderAiuiilegfing dienen te berben, in hoe ver meii het woords van bc)edigtii.gzoudc moeten befchanwen, teiwyl de een zich veel-fpoediger geraakt en beledigd acht, dan de ander; en de Gecorftitueerde Machten die belediging op d.ff.rciite ma-iiercn zouden kunnen uitleggen, en men dus daar door gedumigc inecuver.iei,ten zoude veroor. za'a'-'en. ' ' ',
En zal het geen nadeel toebrengen voor het annneemen van ' de Conftitutie? daar het Volk zich zelf aan een bsnd moet leggen, ftrydig tejr.cn z'yi>c vtyheld,'cn ftrekkende tot verkorting van zyn recht, indien die woorden hier zoo algeméén
geplaatst



( 573 )
geplat worde,, en waar door het Heb -« J
™^m?Ü4?^ W hetVolk altoos tttt vry tan, zyne „ eSen^fgevoelens door den Drukpers vry teoPenb.ar.n £ Sd daar in doo, -^re alg,.neeue uirdru^rrgen verh, de d „ te kunnen worden. Ik conclu leer dus deze laa.fte wooroen weg co laaten , of het geheele Articul te royeer-n.
den net recht overig bleef, om een acte vanJ"Jutl| 'dg » zelfs crïmirieele a'dten te entameren. Zy wa en net dus d alle hier in ééns, dat 'er eene verantwoodelykheldin o rechten overig bleef j dan de quesiie wa, dfc«. ma>.t d d^ iüti daar voor, als een additament by het principe , word n n adrukt ? hy vermeende dat het genoegzaam c ,1 wannier by de fee van Conftttune zodanigebwpalingen werdén gehaakt, waarin dootftraald , dat en L de werken niet konden worden opgehaald, of verbeen te veifbrevden-; maar ook tevens, dat men, in rechten Vervolgd , zich hier op niet zoude kunnen netoepen, of • daar uTt de nuditeit der procedures afl«den ; n en, , hy .vermeer.de, dat men altoos m rechten ' worden aangefprooken , echter nimmer po.inequ.m.nt.
ik^oofmftVBurgers Reprefentanten! dat een eenig Lid van ons allen die het fterktst gefprokenhec-ben voor■ d-v.y. hejd van de drukpers daar tegen hebben dat derzoo ver grenzen , de'ciae perzen zyn der vryheid in de Burgerftaat, öf tut SdTS woorden dat men <pf rechten betrokken ^n-ord^r, ivoor bet geen men door (preken of fchryven misdoe , maar ■zo de Rapporteurs van hunne zyde met anders bedoeld. fc.b ben , dan zullen zy 'er wel niet veel tegen "£h**j2feftl door bun voorgetelde mits wegblyve, althans by het btg.niU niet uitgedrukt worde. Zo de vBrantwoordelytheid -moet uitgedrukt worden, dan kan het in de Conftuutie ; en zo ik my verbeelde met minder algcmeenc en mmdu.óe vaarlyke woorden.
1 He Prep.dent zegt, dat hy het volmaakt met 'Hahn eens was, dat het gerefuseerde met weder kond-, worden geapporteerd; dan dat de zwartheid enkel in het additament belton 1; waarom hy voorltelrie, den Articul zonder deze byvoeging te cbrretr-eien, en verders onder de afaeehn? Oer pemensde zaaken, of wel elders in de acte van Conftitutie alle zulke Articnlen te pharfen , als uit dit principe zouden kunnen worden afgeleid, om hier door de zwarigheden van zommige Leden te gemoed te koomen'.
Van Hooff zegt, dat het moeijelyk was , om te bepalen, was eigentlyk de vryheid der Drukpers was dat het zéker het best was, dezelve zonder eemge iettn»c
bepalen; 'er werden zeker misbruiken g™"-», **": n wvs Gouvernement moest wetten tegen deyCaton e cn oproerigheden ewtfieUèn ..Saat *.J^J* emarcatie \an de Vryheid der Drukpers moeilyk ie
sikken was.
HÏkS^S dat men by de discusfien over Artykel, niet genoeg in *t oog houdt, de waare re> nf aarom mef het"noodzaaklyk heeft gekeurd, , dc gmzelen , of Rechten van den Mensch voor de Contu ie e plaatzen. Ik herhaal het, dat ik aau.m g^eest ben: om dat bloote beginzelen, in S woorden uitgedrukt, zr, ligt voor verkeerde urt, en applicatie va.baa, zyn. Doch, wanneer men rrgelyke?bPeginzels laat voorafgaan, zo «efctofe gttg B daar door den aart der Regeermgsvorme aar, tcdmm, in tegen overhelling van anciere. «e;k« indere latten hebben aangenomen ot onder leeven A s zoaanig moet ook het onderhanden zynde Artykel ,orden aangemerkt. Het zou met nodig zyn , als e.n eginzel voor eene Sr/aats-Conftuuue te ftellen d.t m- n yne gevoelens door woorden , gefchnfien of de .ru* ers,gmootte kennen geeven; indien 'p geene Staate* eitonden, waar rnen dit «ief voor geoorloft homu.liz.x .«drukkingen beduiden dus hier nctUoabj d.i wMnd, rlë het vetmosen van de fpraak bent, vry mag iprtc:en : die de fclïryfJurist verhaat, mag lchry ven , enz. maai et beteke d veel meer. Het wil zeggen, dat men in Jen vry e Republiek mas doen , het geen » despoücque 1 aat ny voor ongeoorlofd wordt ,ehouden i dat men oo fpreeken ,-fchryven en de Drukpers, vry zyne Aagten en gevoelens mag re kennen geven, over GonsEm .Zedefcunde, Politie en alles >vat tot het opent yk beftuur betrekking heeft. D«h dit zegt daarom net , dat men daarom van dit Republ.can.lche voorrecht, ten nadeele van de'Maatfehappy of zyne Meaejureers gebruik ma? maaken.
Dit verklaart zich van zelven , zo clra men een ander voorrecht in eene Repunücainfchc ftaat in onder,cheiün° van D.spoticque regeeringen , daar by m ting brengt; na*elyk het recht om dè wapenen >e Uen, en de Vryheid van de ja3r. In Desponcqtre laaten is het in den regel aa n mam and geoor loo^ k wapenen te voeren, ot de Vryheid der jagt u t e oefenen , dan dien de Regeenng zuiks fpeciaal vergunt. Doch in eene Republiek is dit in den regel jmst omger teerd, ieder mag de wapenen voeren , en zich van wapenen, kruid en lood voorzien,. Doch net is hern met ïeraimd, als een gevolg van dit voorrecht , dat hy daar mede eigendnnkefvk zyn Medeburgers , of wie ook: meds zoude mogen kwetzen of dooden. hven min ais h« nJodig is, by de Coniiitutie , hem dit laathc te verbieden - even min is het ook noodig dat men m de begmzelen zegge, dat men door de p5#?«^-M§fchappy ofzyne Medeburgers niet magbe ledigen - caSiV, laster, vaifche büiffd, blyven altyd ftrafbaar v oor de wet. Ik concludeer derhalven tot liet weg laaten van de hier bygevoegde miti. C c c c 3



C 574 >
"Vf-nan zeg*-; dat Hahn hem ftraks niet wel begrfty fiad cvc-n S]S of hy ht-t rreds g^crereetde wiicle ?a, Porree...n ; hy had tu!?s in geenendeel? beoogd ; dan ve meende ,da , ÏOo men den 741 A.ticul onder de princip plaatste, vcee zwartheden opgeruimd zouden zyn.
£ *W iWfl dat hy K» overtuigd «-as, dat hi
bcteu*clu, der Vryheid ,„„ de Drukpers de ccrfte ft*o tot herin voeren van het Desp.r;S.ne; dahdie VtyhcJ.1 fond ook te ver eaan, en dan wrrd dit even eer, zoo fcfeftn t?° tot her Despotisme. Hy Weef altoos van gevoelen , dat 'e hm.tat.en in behoorden gemaakt te worden, en dX™ d
het Articul flegts* zonder eenige refHclte, werd «plaatst yo.gde daar uit, dat men alles zoude vermoei te lHrvyei voelen. SlM0/m aan«cvoefde Pjstóe jaist voor" zyn ge
De P,yichnt zegt, dat hy, om een einde aar de.e discu.fi, 11 te maaken, zyn gloeien heriW de; brengende dit m omvrage , concludeert corj torm; wordende de Leden der voorige Comrnislic met adfuimie van de Rhoer en Holman verzon eenige Arncuien, overééokomftig'dit principe te vervaardigen. 5 ;V
Arr. 14. wordt in deliberatie g;bragt.
ftopmanftelt voor, om in pTars van het woord *W-
«gwfe* dat van Gron'dwtfö, te ftellen: en wordt
dus gedecreteerd.
lUhn doet rapport, van wegens de Commisfie, op den 30 January benoemd, nopens zyn voorltél, dat fw*clee de beginfelen geplaars wierdt: gene vmeger^oordiging is vettig, danfeëvenredigMan net Volkstal. it)3 ff^iar^V:
Hetzelve Irrckte tot verwerping van het beginfel , met als onw.iar; maar als overtollig en uit hoofde van dubbelzinnigheid fcliadelyk.
fan Je Kaf ede zegt, dat hy zich met dit Rapport niet konde conformeeren; dat hy de zaak van dat eewigt vond, dat hy voorfteldc, om dit Rapport in advvs te houdem 3
Hahn zet!t :
D 'tl by het gehelen der meerderheid van de Commisfie had rotgebrigt maar dar hyals nu wederkerende rot zyn radicaal van Lid re wezen dezer Vergadering, haar en zich zei ren verpflrt was, re verfc! Mri, dat hy zich met de Commisfie niet kón Je verenigen, en integendeel meende dat de plaarfin» van dit beguifel nuttig cn nodig was zo alshy nader wanneer dezaafc ter tafel kwam hoopte te betogen.
De Prellent 'lelt vonr, om het te doen drukken, en DitrgSo% aan de orde te ftellen: en
concludeert alzoo.
Art. 15. wordt gearrefteerd.
Art. itj. 'wordt in deliberatie gebragt.
•n Nieuhoffi zegt :
r' „!W inbidèuking, of niet,—daar doch de opoffering r- van Perfoneele Wacht 't eerst offer is. op \ Auter der Vryheid Jr . ? ' W,?m — voeglyk achter Art. 15. kin
geplaatst worden,-, dat niemand in een fhat, waar \ recht
.„Vfr ■ ■ T' m Lm™:i de geledenhcld-flicc odfeegt
et worot, zyn eigen rechter kan zyn.
Ic r O^^rfcheiden Leden merken ,aan, dat dit van zelve
jj lprak.
,r De Vergadering gaat tot den 16 Articul over,
s we.fce eveo als de :17de gearresteerd wor.it.
I t 'Atuten zegt, dar hy thans zyn Voorftel ,-den 28 Maart
\ i.l gelaan, {zie Dagverhaal No. 461. Pas- ,70' mots*, herhaaferr. s' ^/y'
1 j «;•ƒ zejt,'dat hy nietgevaarlyker zoude vinden, voor'
1 de.iv.ruc.ijp.jy, dan wei een diergelyk Arricul. De A-nb-
. ten waren oa Je ^VtfihipV, en niet de Maa-felnppy om
1 ?«_ Am,, .en; dus fcaeccerende zoüie mm nimmer een Amb-
1 lie^ó'r^'-n '"'yr'pl!cilt *as te °uiten gegaan, daar van kun-
! Hahi zegt, dat dit zou kunnen aanleiding geven o;n een Wettig .genomen Decreet te rapoorteeren. r-
Jasten zegt, dat hy geen oogmerk had gehad, om ; een principe te rapporteeren, maar flegts, om het te modihceeren.
De Vergadering gaat tot den 18. Articul over.
Nieuhojf zegt :
Gelyk 't vorige Artykel ziet op eigenlyk gezegde Ambtenaren ; zoo fchynt dn meer bepaald te zyn ingericht voor de Volksvertegenwoordiging, en Geconftitueerde Machten , aan weken 'r Volk eene zekere macht toebetrouwd, en welken 'c Vo k roept tot eene zekere uit-
oelteniDg van gezach voor een bepaalden tvd. [k
erken zeer gaarn , dat geen Vertegenwoordiger zich eenig recht op zulk een gezach kan aanmatigen ;\ komt hier te recht voor, in betrekking op 't Voiït, a s plicht. Dan uithoofde van die zelfde volmacht heeft ook de Volkvertegenwoordiger gedtiurende dien tyd zoo veel machtsrvermogen 0f recht als hem door 't Volk by de Staatsregeling is opgedragen. En dus geef ik in bedehkihg, cf t niet goed ch nuttig zy van dit iaatileook eenig gew^e in ut Artykel te maken, of dit te doen doonfralei»; Zulks is welhgtin deze onze dagen niet geheel overbodig • Ik zou zelfs niet ontydig oordeelen, dat men hier eenig gewsg maakte van den eerbied, der Volksverregenwoor- • diging of Geconltnueerde Macht verfchuldigd uji hoofde yan derzelvcr volmacht, en dé haar door 't Volk toebetrouwde Machr.
De Prefident zegt, dat dit in de Conftitutie dooritraalde: en word de Articul conform gear¬
resteerd.
Arr. 19. wordt in deliberatie gebragt.
Nieiihóff



( 575 )
Nieuhtf'zegt: ■ , - )
■ G;'yk ln de vorrgaandii erorüftilling gcfprookcn wordt i van de betrekkin,; van den Mensen opjc Opperwezen , zoo [ geef ik in bedenking um in een dier opvolgende Articul. een IdeKgrtwtee groodftelling te plaatzen, betrcklyk de onderlinge plichten der Menfehen. Ik beruste zeer gaarn in 't befltUt • voor de weglating der opzettclykc «klaring van Recht:n en , Plichten, die mstmte recht aanmerkte, bier noch naar behoeren BÏtvoerlyfc\ noch nooizakelyk. 'Er is geen diep doorzicht nodig", om eenige dierzolvea in huir.e eigene farm uit de grondft'Hinden op re maker.——Ik meen echter, dat hier eene algemïene gron lftelling der onderlinge plichtsbetrachting, in 't menfehelyke of Barrcrlyke leven wel re ftade zou komen.
Ik Hel ten dien opzichte dit Articul voor; — „ Dr een„ voodigflre eu algenwrerrfri regel is , eu voor Burgedyke „ plichtsbetrachting is: — Zulke eene handelwy« JigeaSot
omtredt een ander te houden, a's mm bMeerttrj kp.n , dat „ wy, in dien ftaat, omft. u-dikheden, of betrekkingen om,', trend ons zelven hield,"
Bosch zegt , dat, zoo men zedekunaige regelen in de Conltitutie wilde plaatfen, men ais dan eene gantfche feriës zoude kunnen maaken.
De Prefident zegt, dat hy dit wel a-roucerde ; dan dat echter het voorltél eea generaal principe behelsde.
Hofman zegt, dat het 'er mede gelegen was, als met allegencraale regelen, welke aan oaderfcheidene uitleggingen onderhevig waren.
De Ptefiaent ftelt voor, om een nadereredactie van deezen Articul te vervaardigen:—- cünctudeerd alzoo en benoemd hiertoe Nieuhof en Bosch.
Art. ao. word conform geconcludeerd.
Art. 21. op gisteren reeds Commisforiaal gemaakt zynde, worden 22. 23. gearresteerd.
Nieuhof zegt:
Buiten kyf bedoelt deze grondftelhng de beyoordermg van 't algemeen geluk. Dezelve komt her zeer tyai& '.dezelve ech'er fchynt my te zeer beknopt of te bekrompen. Wy moeten uitvoeriger doen bfczeffen, hoe gelyitheid onder a'le Burgeren plaats hebbe , ondanks veele en grote oiïgelykbeid , in 't gemeen — en by een handeldry vend Volk in 't byzonder, hoe alten in 't algemeen geluk kunnen deden , en de maatfehappy aller heil en genoegen wil behartigen. En wat kan fterker en edeler werken ter opwekking van Vaderlandsliefde.
Ik peefin bedenking, dit Artikel, op deze of zoortgSlyke _Jwyzé, te ftellen: — om allen , zonder onderfcheid , in den Maatfchappelykeh welvaart en getukte doen doelen, en de maatfehappy niemand ter Stiefmoeder te laten zyn, voegt 't een kloek Staatsbefluur, — het jeugdig onderwys onder elks bereik te brengen , — beoeffe;nr§ van Kunften en Wetenfchappen voor eikopen tezetten.er gemaklyk te maken, den Koophandel, Handwerkenver Akkerbouw te begunftigvn — de nyyerzaamheid op te
vekken, — de behoefte te ondertteuflen , uen ica.S|«uB Sn !e gaan, - en den weiverdienenden in elke Bw;erlyke betrekking met lof te gedenken.
De Prefident zegt, dat dit voorgeftel ie geen verin Jering in de redactie , maar een wezentjvke veraniertag in hél principe behelsde , en dus ftrydig <yas net liet Decreet
Art. 24. wordt conform gearrefteerd.
Van Eek zegt: . , rr- •
Dat het hem ev.n als den Burger Nicuhjfi nuttig voorkomt onder de beginzelen ook te plaatfen zuke regelen, weise fchoon van een zedeiyken aart, eenter van het uitc-r.te belang zyn voor het welvaren van de maatfehappy; hy oordeelde daarom het voorftel .van ecu Burger AvJW/. om de Leden van dc Marfcnappy ,;eduufig te herinneren , aan den eenvoud.gen ^en-regj die wv aan het Christendom yetfChuldigd zvn , dat mett an leien verplicht is te handelen zo als men zelfs m geK-ke geval en zoude wenfehen behandeld te worden , en ach te*onthouden van alles, wat men met zoude- willen , dat ons gëfchiedde , ten hoogden noodzaaidy.;; en dit had hem aanleiding gegeven, om aan de conh,entten der Vergadering ook noch te fubmitteeren , of-het niet nuttig zoude zyn, agïer den 19 Art. waarby vry.r u van Godsdienst is gearreiteerd , te daten yQllgen c«Mfö tikel, waar by de Leden van de Maatfehappy he, he lryk denkbeeld wierdt ingeboezemd , dat alle echte Go^s-, dienst (trekken moet om de menfehen met elkanjierefï nauwer te verbinden, en dat vervaging en wrdwskmg daar mede ten ecnenmaal onbeitaanbaar zyn.
Indien dc Verg.ideiing daar van ook eenrg heilzaam, cffeft mocht verwachten, fteide hy voor, om ai .-er. Art. 19. direft te la:en volgen:
De Go IsSénit veieehigt de menfehen met eikanderen ; iv oedooet* geene onderdrukking , noch vervoer.g. Hier0 dooi meende hy, zou een heilraam licht over hèt voorgaande Artikel verfpreidt worden, en eene echte leiding omtrent het geWigtigSt onderwerp aan het tegenwoordig en volgend gcflagt ingeprent» welke oe zuivere. denkwyi: dezer Vergadering waardig zyn londe.
Maar behalven deze, (zegt hy ) is er noch eene andere les v.n wysheid , die in Nedetlana Citarterat.e.c behoort te blyvên, en daarom ook met ten onpr.s in onze aleemeehe regelen zoude kunnen worden mgevorgdZy wofdt ook in de Fravfche Cordhtutie gevonden enkomt hierop neder : tander huisfelyke deugden kan niemand een goed Burger zyn. Voor dat wv van dit Rapport afftappen , vei zoek ijs , dat de Vergadering dit een en ander een oogenbuk 1» overweging gelieft te nemen.
i De Prefident zegt* dat hy, hoe zeer overtuigd ' van de waarheid hier van, echter zwarigheid zoude maken, dit onder de principes te plaatfem



( 575 )
Krieger zegt :
Ik geef in bedenking, Burgers Reprefentanten! of, na het geene onder de grondbeginzelen, opzigtens de Godsdienst, reeds zoo treilend gezegd is, a!le nadere verklaringen dienaangaande, geen nodeiooze herhalingen zyn zouden ; en of het geen den burger Reprefentant van lick ons daar even voorleest niet zodanig gefteld is, dat het zeer wel voor een fyjïöolum van eenige Geloofsleer , maar geenzins voor een zamenftel van Maatfchappelyke Grondwetten kan worden gefteld. Moesten wy hier eene fynode uitmaken ; en Geloofs Articuien opftellen; ja, das konden wy verklaaren wat na onze meening de waare Godsdienst was; ik geloof ook dat, willen wy hert voorgeftelde grondbegintel en overweging neemen , het woord waare Godsdienst ons ligteiyk op nieuw zoude kunnen brengen en onaangenaarne discuslien. 'Dit woord hebben de verfchillende Godsdiensten, loo diktnaals, en zoo hevig aan eikanderen betwist,dat wy 'er geen nieuwe gelegenheid in de grondbeginzelen der Conftitutie toe moeten geven. Ik ftel dan voor, om het voorgelezene niet onder de grondbeginzelen te plaatzen.
Hahn zegt:
Ik wil niet tcgenfpreken Prefident hetgeen de Burger van Zek voorftelt; maar hy zegt zelf dat het niet zo zeer een beginzel als eene zedelyke les is. De vraag is niet, of dezelve v/aar is; maar alleen of zy tot de beginfelcn behoort, dieaan het hoofd van een maailcliappelyfc verdrag moeten ftaan.die den toets helpen uitmaken waar aan de Conftitutie, dat is de Grondwet der Maatfehappy zal getoetst kunnen worden ; behalven dat ik niet kan denken dat de Burger van Eek zou wenfehen de deur wederom te openen tot alleronaatigenaamlte discusfien, wat men te verftaan hebbe dooï waren Godsdienst : discusfien die voorwaar ter dezer politieke Vergadering geheel onpas 'zyn.
Fan Eek zegt:
Het zy verre van my , dat ik aanleiding zoude willen geven, om die bron van twistryke discuslien wederom te openen. Neen het zou veel eer myn doel zyn, die in het vervolg door de herinnering van mynen gulden regel, voor altoos toe te floppen— en ik weet niet of ik my wel bedriege, als ik beweere , dat de behandeling van de Godsdienftige onderwerpen in deze Vergadering zelve een kragtig bewys oplevert, dat voor onze Natie in het algemeen de herinnering van de voorgeftelde waarheid nog wel eens hare nuttigheid hebben aoude— maar ik onderwerp het idee , dat ik geopperd hebbe, gaarne aan de wyzere inzigten van de Vergadering,'en wel byzonder nu het laatfle, zonder huïslyke deugden kan niemand een goed Burger zyn.
Ter Brukkerve van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGE.
Hahn zegt:
Ik heb tegen dit bloemetje niets, maar ik moet al wederom verklaren , dat het hier niet behoortf Ik laat de leer gelden niet Hechts in den Catechismus; maar ook zedekundig dat ecu liegt man , een (legt vader , een kwade zoon, geen goed Patriot kan zyn; maar ik kan my niet verbeelden dat daat toe hier eigentlyk de rechte plaats is. Ik fpreek nogthans niet tegen dat het veele kan behagen, en begeer 'er het harnas niet tegen aantetrekken.
De Prefident zegt, het met Hahn eens te zyn; geloofd echter, dat 'er eenige nuttigheid in gelegen was, dit principe aan Neêrlands Burgeren te herinneren : — concludeerd om dezen Articul te plaatfen.
Waarna de Prefident de Vergadering converteerd in een Committé Generaal, en adjourneerd dezelve tot morgen ochtend ten 10 uuren.
Beknopt Extract van de Zitting van Dingsdag, den li April 1797.
' Een Nota van den Minister vau Z weeden , om Paspoort voor twee Burgers: — geaccordeerd.
Eene Misfive van het Committé der Marine, zich beklagende over nieuwe entraves aan hunne Judicaturedoor hetCommitté van Juftuie van Amfterdam toegebragt, over eene plaatsgehad hebbende Zeerovery op de Zuiderzee: — aan eene Perfoneele Commislie.
Eene Misfive van de Generaliteits Rekenkamer, elucidatie vragende omtrent ter voldoening der declaratie van den Burger va* dsr Horen: mm aan eene Perfoneele Commisfie.
De Mist doet, namens de daartoe benoemde Commisfie rapport, op de Misfive van 't Committé de Marine, voprgeflagen hebbende het benoemen van een ZeeJOygsraad in de zaak van den Schout by Nacht Lucas: advyfeerende, dat de Vergadering, amplecteerends den voordragt van het Committé der Marine, die Krygsraad behoorde aan te ftellen: ««conform* belloten, wordende, op voorftel van den Prefident de zelfde Commisfie verzogt, om de JPerfoonen daartoe voor te diagen. De deliberatien over de Conftitutie worden voortgezet.
Blok brengt een ampel Rapport uit over den Articul der Colonicn, het welk zal worden g-edrukt, en aan de orde gefteld op aanftaande Donderdag en ngt dagen.
Voords worden eenige in advys gehoudene Artieulen geconcludeerd ; waarna de Vergadering in een Committé Generaal wordt veranderd en gefcheiden tot morgen.



6 E L r Kff B i D , V R T H E 1 D , II H p E D E K SCHA *
EXT1.A-B AGVEB.H AAL
DER HANDELINGEN VAN DE
$TJL T X O WJ&MJC* JE V" JE MG 7D JE JU X JST G
REP RE SENTEEREN DE HET VOLK VAN NEDERLAND,
■* XïSStnV ^ OU <•!! ;V M.I. -I • > . ■ ' ... i •,'•:»•' " li •■ | }(•! ,■>"•. i** . ii '• * ;?V'-ÏS. j th • t i .'
N°. 474. Wcensdcg ,dcn 12 ^prt/ 1797. Het derde Jaar der B.itaajche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Zitting van Vry dag den 7 April, 1797.
Voorzitter Jan Couperus.
jE/en quariier na tien uuren wordt de Vergadering geopend' De Notulen worden gelezen en goedgekeurd.
De volgende Misüves en Adresfen worden gelezen en in déliber&tie gebragt.t Eene Misfive van het Collegie van Policie, Financ'e en Algemeen Welzyn in Gelderland, te kennen gevende, dat zy zich zeer verwonderd hebben over het Decreet, door deze Vergadering op den 16Maart, op hunne Misfive genomen, waar byzy zich beklaagd hebben over ecRe Militaire Executie, en verzogt, dat .de Ingezetenen van het Geldersch Cleefsland van In!quartiering verfchoond mogten worden; inhoudende, dat aan dat verzoek zou voldaan worden , zo fpoedig die Ingezetenen zich het Hout flcelen niet meer veroorloofden. Dat zy, over zulk een antwoord gefurprencerd, als.nog verzoeke», dat die Ingezetenen van Inquartiering mogen verfchoond worden, daar hetto.h in allen gevalle waar is, dat het fteelen van Hout geen poinctvan eene Militaire Executie, maareen object van Juftitieis: - Aan de Commisfie van Buitenlandfchezaken.
Eene Misfive van de Gecommitteerden tot de Fi7 nancien 'van Culemborg, verzoekende, dat het Decreet van 14 Maart 17.96, waarby op de Reqtieste van den Öntfanger "Carttus1 is furcheance verleend, mag Avorden ingetrokken en buiten efftct gefteld: —- in iadvys: gehouden tot dat het Rapuort, in de zaak van :Jiuuren uitgebragt, atin de orde van den dag zal zyn. - Een Request van Sibastiaan Bekjityder, verzoekende in zyn effectiven rang g> penfidneerö: te 'totigen 'iV?orden: —1 .gerenveyeerd 'aan 't Cohimittc te Laincfc. j V deel.
Een Request van Ceorge Schors, gediend hebbende onder de Zwitfcrfche Guarde , verzoekende om he' volle Capiteins Commandante Penlioen te mogen erlam gen:' — :aan 't Committé'te Lande.
Een Request van F. du Papier, verzoekende, daf aan hem , ingevolge de refolutie der Staaten-Generaal van den 13 July 17po, dedomagement mag worden geaccordeerd: — Aan het Committé te Lande.-
Een Request van Engelbertus Xlieph, verzoekende de intercesfie dezer Vergadering, tot het obtineeren van betaaling zyner pretenfie op . de Admiraliteit van Friesland, ten einde.uit zynen no-ad gered te mogen worden: —. Aan het Committé der Marine, om zo fpoedig mogelyk in des Suppliants nood te voorzien. ■
Eer.e Commisfie uit het Committé der Marine verlchynt ter Vergadering en doet, by monde van den BurgerRo:n, rapport:
1. Op het Request van de Wed. J B. Riemata, 'verzoekende'permisfie,' tot invoer van Britfêhe Koopwaren C Zfd Decreet van \ 3 Maart9 adviefeeït het Committé favorabel., alzo die goederen voor dé proclamatie van den 16 Sepr niber door de Supplianten zyn geordonneerd:' —. Conform be'floten.
2. Op het Request van Claas de Lange, tottranfitoir vervoer van Hair-poeder en flyfzël.\Zie Decreet van den 29 Maart)' berigt het Committé dat dat verzoek als overtollig kan worden befchquwd, daar die goederen, onder betaling van's Lands rechten niet verboden zvn: Corfoim belloten ' .
' 3. Op liet Request van Hendr.ffsyy cum fuis ,totnitvoer van Hollandfche RyksdaaTders voor hét betalén der Rusfifcbe Tol)eu, of inkomende regten y.ZieDecreet van 30 Maart: 9 advyfeert het Committé favorabel onder de daarby bepaalde mi tien : - Conform bcfloten.
Een Request'vari j.'2C'.!'Hagendoorn, verzoekende ommet een bediening -te -worden begunftigd, en d^arty z'gzaiveronde van.qe.-befcbqldlgiog in bet aovyevan Dddd ' den



C 578 )
den tTurr-er Reprefermiu w« Lockliorst, op den 16 Febr. Irfatstlecien gegeven ten zyne opziyte voorkomende, te üelyk daar nevens overleggende Declaratoir van voorn. Repr-rfentant van Lncki.orst ^ waarby dezelvedeclareert het voorfz. Advis intetrékken, en als niet gegeven wil hebben aangemerkt: — Aan de Commisfie van de Ambten om daar op behoorlyk reguard te neemen.
Een Request van G. Siork, verzoekende een party
Kotfsfcn van Hamburg te mogen invoeren: Aan
JVreede C. f,
Een Request van Eeerenbrjoek en Complot u;noer van Roey-Yzer: —— Aan het Committé der Mhrine.
Een Request van een Burger, om op Surinamen te mogen nnvigeeren: — Aan het Committé tot den West-Indiichtn Handel en Bezittingen. • Een Request van den Ontfanger van de Cömmi3fic van Adminiftrarie over de geabandonneerde goederen van den Vo'St van Nasfau , den Burger Meliere, verzoekende alteratie in zyne inftruSie: — Aan de Comrnislie van fupet'ïotendentie.
Een Request van M. van Kesfel, verzoekende, om zvne meubilen vry. cn zonder betaling van rechten weder te mogen invoeren: —- Aan bet Committé der Marine.
Een Request. van Frans Di/Iing, Bataaf,, verzoekende om gratificatie.
N.uhoul , van der Veen én Gevers appuyeeren zeer het verzoek van den Requeftrant, welke zy als- een vcrditfift.lyk Burger, kennen.
De- Prefident ftelt voor, om het Request. te geilen in haneten dei Commislie tot de Bataven.
Stojfenberg en ten Bcnge verklaaren zich daar tegen , zeggende, dat de Commisfie tc|kens dopr het •weder inzenden van RequesLen wordt, verhinderd Rapport uit. te brengen.
De prefident zegt, dat tech het oogmerk der
Vergadering niet zyn kan, om de-Menfehen af te wyzen.
Stoffenlerg zege, dat dit ook het oogmerk dev Commisfie Èet is; dat hy dan ten.minden verzoekt, dat dit Request en alle volgende zullen mogen in advys gehouden worden, tot dat de Commisfie op de in haare handen gefttlde Requesten zal hebben gerapporteerd.
De- Prefident bgengt dit in omvrage cn concludeert conform. -
Een Request van Burgers van Stryen, verzoekende, /■dat het gedrag der Leden van het Committé van Ad^ihiftratièTmag worden onderzogt , en de fchuldigen '.geftraft: —■— aan't Committé te Lande.. .
Bicker doet rapport namens de Commisfiie van $mt«nla£dfche jsaaktn, op het Request van den
Coin-Ril Coops..c Maüaga, verzogt hebbende betaling zyner declaratie:
Advyfeerende, dat, daar gemelde declaratie geëxamineerd door. de Minister Valckenaer is'ingezonden en accoord bevonden, den ontfanger van 't verhoopde Last- en Veilgeld zou kunnen worden geauthorifeerd,. om des Suppliants declaratie, groot f 10:931-12 uit die kas te voldoen : conform befiotcn.
Verft er doet. rapport, namens de perfoneele "Commisfie, in wier handen gefte'd was het Request van ElsKejniusgn Schlegel. als nog verzoekende, om 4 kisten Rhabarbertranfito van Lon¬
den naar iiamDurg te mogen doorvoeren.-
Advyfeerende, dat de Vergadering, met intrekking van het Decreet van den 10 Maart, het verzoek van de Supplianten behoorde, te aceordeereuj produceerende tot dat einde een Concept-Decreet.
De Prefident brengt in Omvrage of de Vergadering zich niet het Rapport kan vcreenigen ?
Gevers-geeft in bedenking, cm het eenige dagen in advys te houden.
De Prefident fielt voor, om het tot Maandag te houden-in Advys, en intusfehen op het Bureau te leggen ,- — comform beflooten.
Nadat de tydelyke Voorzitter ter Vcrgaderïrgverfcheenen .was, werden de Notulen, dc Conftitutie betreftende gcreiumeerd en gearrefteerd.
De Prefident brengt vervolgens in deliberatie het Rapport over de Jagt en Visfchery, luidende :
Burgers Reprefentanten ! op den e8 Maart deezes Jaars hebt Gylieden goedgevouden te commirreeren de BUrgers Reprefentanten van Lemiep, J. A: ie Vos van Steenwytt; Queyfen, van ■Hoof en van Menmko:n,. om te cxainineiren, of ook, nopens het Recht tut de l'isfiiiery en Jagt, eenige bcpaalingen by de Acre.van Conltitucie zouden be'booren te worden gemankt; en. zoo ja, waarïn dezelve, zouden moeten heftaan:. cn deeze Vergaderii'g daaröfntrent te dienen van confideratien cn advis.
Uwe Commisfie, voldoende aan deezen last, heeft thars de eer omtrent dit onderwerp aan deeze Vergadering voor te dranken.:
Dar, met betrekking tot bet eerfe Lid van het zelve, of naamlyk, hy de Acte van Conftitutie eenige al-!«meene gronden omtrent het Recht tot de Jagt of Visfchery zouden belmoren te worden vastreft-'ld; Uwe Commisfie van oordeel is , dat die vraag afirmative moet beaiiihvoord worden.
Dat het zekerlyk de meening, noth van deeze Vergadering", noch vnn de Commisfie van Zeven, welke gtleegenlieid tot dit voorft-;l gegeeven heeft, niet geweest is orn in de fitte van Conftitutie, een eigenlyk en volledig Reglement, betreffende de Visfchery en Jitft in te Vlechten; maar dat echter, uit hoofde van de misbiuiken en vooiöordeelen, welke daaromtrent plaats gehad hebben, en misfehien in zommige gedeelten der Republiek nog plaats hebben s bet Uwe Commisfie niet overtollig is voorgekomen,, pver dit onderwerp eenige generaale bezaaiingen en gronden op te geeven : iets, het welk deeze Vergadering, hy bet decerneeren van dit Comtnisfoiiaal, zelve febynt oaderfterd te hebben.
Dia



( S79 )
™. l&e m*de raï Uwe Commisfie overgaan 'Dat die gronden , en hier medetw Re(.btgn va„ dm
m -het tveede K^^h'^RÏcht van fifr^o» gebouwd Mensch, en we l^rf«£3?,* ra*ste en grootfte
S^ H^^B^orn 2yn of van parf, 'tat X her van Eigendom van ^--^^dS "
SSSÏSÏB die ^«^„«gp., of van Dar het recht van op eemgergrond e kun« j( S^J de in eenig water te mogen yisichen, a jen * wate h,cj
uit bedecht van , j^Tnftefrt dat Sr recht buiten dien grond Bit weder kbarblykeljk ««^' dat dus het recht van de Jagt of dat water met kan eyrft ' * ond of d„ water. of Visrehery.onaffcheidebA is m ^ i0(Jsn, Kchtvnn
Dat hier tttfl ven'"J*„f'fbemalden tvd, bet zy by «*> Tangen of Visfchcn wel voor een bcpaaiae y ^ ^
nimmer voor altyd karecnigen wond of van cemg
Dat de Huurder of Gebruüvcr van « * g red
w.ater , door die buur zoo lang <£« Vdieitatan . ten zy dit vwrkrygt dat de ^ jeduurende de huur - jaaren , met
«preW geeondmencejd i,f»„üden Eigenaar, hetrecht
^m^^^^grond of in het s
tge^Ö dc gronden. of^-^J-S^^SS
Eigendom van de Natie, ot vanten » . den te m0ge„
3a?, dienvolgens, het ^ inalienabel
jaagen, ot iff zoodanige ^t^ntt mog ^ fa e
Zynde van.die gronden er watvoor een bepaalSdKveSS^ïf^P verkogtofvooral-
goeder ^«^a^S&E ?byP vtrheeld Revieren en reeft van de Vislüiery. ini w* ,L j^ het oor.
Stromen welke het «g»*™J»" ft0oP of'anderzins eene dce va„ uwe;C—sB • Jyj^T^^t, hebben; even behoorlyke^»^»e ew Pden i? Maart laatstfe el^t nSreguLe van fe Eigenaars of Bezitters van I.eenka.
ligheid en E.gendom aan eIk. « ver"™, g ^ Qn
te draagen dat memand, tot''"S^™^ Ten einde daar doo
v00r„r?u T in/onderhe d1 vin de tot het voedzel zoo onbnt £et .tVh ^7«*«ind«n kant, faetWetgeeven beerlyke Visch. ^™VU , te vermeerdering vanfeha
l'ifwad* waar^doo? de Landbouw zoude kunnen bondeel tfLTgent^nren daaromtrent de nwdige voorziemng ,
^Jwe Commisfie, Burgers ^tats^bf \
Sit d^Wfeae.V^tei^ de navolgende Aruc
cn zouden behooren te worden gedecreteerd, om, ter oenuur.yAc jlaatfe, In de Acte van Conftitutie to worden ingelascht.
Art "° Ieder Burger heeft, met uitfluiting van alle ande-en, be't recht om, ten a len tyde, op zyn eigen grond te mogen Jaagen ; en niemand is bevoegd hem in de uitoeffemng van dat recht te tom^ B heeftj Sn,gelj.kS) mct uitfluiting van
,11e anderen, het recht om, ten allen tyde, r°^™ binnen zynen grond gelegen, water te mogen Visichcn, zonder, dat iemand hein daarïn kan noch mag verhinderen. «.unTN Art . . . Dit recht van Jaagen of Visfchen is zoo onaffcbei- \ delyk'van den eigendom, van "den grond of van ''-'t water dat j het zelve, door den Eigenaar, wel vooreenen bepaalden tyd kan j verhuurd of vtrpagt, maar nimmer verkogt of voor altyd wegge-j fchonken kan -rden. ^ rf ^ ^
grond of water, verkrygt .loor die huur het zelfde uuflu tend fecht, om aldaar te m^en jaagen of Visfehen; «lfi; met unnmtina van den Eigenaar, ten ware deeze zich het zelve, het zy eeheel, bet zy gedccltelyk, uitdrukkelyk voor behouden nebbe. g Art. . . . . Het recht van de Jagt op zoodanige gronden, of van de Visfchery in zoodanige wateren, welke het eigendom van de Natie, of van een gedeelte der Natie, zyn, kan wel ten behoeve èn ten voordeele van de Natie, of van de gezamcmly'.e Eigenaars voor ecnen zekeren bepaalden tyd verhuurd ot verpagt , maar nimmer verkogt, of voor altyd afgedaan worden
Art . • • • Zy die, tot hier toe, in de posfesfie geweest zvn van het r-cht om in Nationale wateren te mogen Visfehea ; en dit recht ter goeder trouwe en titulo entrófo verkrearn hebben, zulïen, by wyze van afkoop, of op eenige andere wyze wegens het gemis Van dit Recht, behoorlyk moeten worden iclm» gefteld: ftaande, in geval van verfcl.il, fe^fcefe^fc pWmeDtaal Gerichtshof, onder het wik die gronden of vvatere.
gelegen zyn. ^ Wetgeevend Lighaam heeft ten allen tyde het recht en de bevoegdheid, om, wegens de Jagt op, ot de Visfchery in gronden of wateren, aan da Natie toebehoorende, zoodanige fchikkingen en Reglementen te maaken, we.ke tot coniervarie, zoo van de publieke veiligheid en eigendom, als 'ran het Wild, en inzonderheid van de tot voedzel geheel onontbeerlyke ViMrh, dienstig Qp de Nat;onale gronden het Wild zop
fterk mogt vermeerderen, dat daar door de Landbouw . of de Eigenaars der naastliggende gronden , merkelyk benadeeldt wieden, is het Wergcevend Lighaam verplicht daar tegen de noodige voorzieningen in het werk te ftellen.
Uwe Commisfie, Burgers Reprefentanten! vertrouwt hier mede aan den haar opge'legden taak te hebben voldaan; .^.nnteerende wyders, dit haar Rapport aan de meerdere wyshcid vau deezv Vergadering.
De Prefident brengt in omvrage of de Verga1 dering in de eerfle plaats, zich met het Rapport \ confotmeeren kan, om namclyk in de Acte vaa ' Conftitutie iets van de Jagt en Visfchery te
\ plaatfen? En wordt alzo geconcludeerd.
Vervolgens brengt de Prefident het Rapport \ Articulatim in omvrage , ea doet Articul. i voorlezen.
ie Greve zegt: . . , . ,
,t Dat het Wild een dinp was, d« niemand m 't byzonder totbe. - hoorde. Zt df eigendom der Eanderye^ aan den bez.tter het 4- Stgaf, om 'et met uitfluitkig van anderen allemit, dathy \ A \ A ft x
V .



( 5&3 >
welke verbood, dat mm op den afitand' van tw^ hónderd voeren rn een Eenie-kooy n'et vermooTr*
zyn i; r.a gelegen Ir.s, dan werd hy belet van zvn m£ gebruik te n-.o.„,., m„kon ten kosten van een derde 6
'"'! .K'- ony™ vva^n./evoen», op zoude merken ffiï" dat yafl zyn naasten te ^K?^ ' *>or dat rechc £*ev/«» vraagt, 0f het niet van zelfs fpnkv dar niemand gebrmk mogt maaken va„ cen recht ten naS van een ander. 1 'JJQ-eue,
Van Mark zegt, -dat ry gelooft, dat het recht «m de Jagt rret geattacheerd 'is aan cénig eieendom maar een recht -s, dat een ieder toekomt, fa zo lens het pnncipe vilde randden, moest men ^cn sekere egaliteit,onder dc dieren daórilcllen - Z Wfr jeeni reden, wnrom m n zoo.een g,we preferentie mjs geev.n aan den Haas boovcn den KSS ds het nu xd r vry ftend R.ettcn te vanfen , wVSc' ok betrekkelyk Haazen ; dan daar hetnlemand .vjftond )ffl ifi eens andermans huis te koomen, om Rotterm» ™gen, even-min mogt hy ook oP eens anders lard «omen, Sffl Haazen te vangen.
Van 'ffobj/f zegt, dat van. Marlt ni*K and™ .*.-» . ,• , ' < e intentie (ter-Con.n^.ü - , m st W- taMïïS d* laypii n. wM r>.,... ' "et Itond een ieder vr«
lazen te va,-gen, Pitryzen ze ichicten erz.; mits bv hier n J, ï et eigendom van een ander niet benadeelde; cbiW omtmrf ermeende hy, dat de Wetgever door »u»P ■ 0,mre"d
or^en, rp dat hier utewS meSb^T^ moest :e reven als of me» be vaten van Rotten en tl, 1 P'S'U«9 het Wild. 4^I^r^^°ato^^e^tiïï svolgen uit voortvloeide. ' ë L<lt fclla"<-Iyke
S6himmc(p:miinck ftelt voor, om een generaal .meul te plaatfen, leende daarvan, eenf rSce voor luidende:
liet Wetgevend lichaam draagt zoréc dat omr™, a„ t sfehcryen zodanige Wetten worden &Wd WlL JagtJn? m m, gefehikt zyn om de eigemars a,vaso „n'/*" d£n nnen wettigen eigendon, te handhalJ i en öm aan fiffi hy nr, te waaken vopr het onderhoud van zodanige biltt „ Kn P polieie, als, naar gelegenheid vat] plaaTfeTyl; e onUïandf len, ;op gronden van altman nut, recht en bi \ulh, r f S" zonden worden te bchóorén. **»W.C en ^y^eid.zullcn
Fa» Marle zegt r
Dar hy niet had beg-ecpen, dat de vraag'; Of 'er bv dr- M - ronfhtur.e eenige bcpal.ngcn over het recht van de Vitfch £ Jagt zonden gemaakt worden? reed* was rdS ? ers daar tcgo, zonde hebben «Mi ^ de dat d.t reeds geconcludeerd was, nnopdln eer^artlkd derefkcteeren.dat het h*m toefcbeèn, dat die lief,ÏÏy£
by andere gelegenheden, fcbadeloos, en zonder eenig na ie 1 nf der-de byzoudere Leden der Maa:fcl,appy 2?
Vitringa zegt: Ik ontken niet, dat 'er eenige grond in de bedenking van den Bureer tj^w rendeert; maar het jsmy niet te min altoos yfokioW 3^ f,fn a'^er P^c P; n dezen kan admitteren f da° het'geon dpw UI. CommisHe. is aangenomen; dit trouw mis berusonh" recht van. da natuur en op dat van eigende ri, vot e ,s het Vv Rk i'l doordeunoeffemngva, myn recht aan %i van e,n a,?der ,ee t attéin te" moet kunnen toebrengen; gelyk het waarlyk iemand tegen den. w.I van den Eigenaar Op desilfe ërf nfS zou kunnen koawn jagen j,en dit principe is reeds door de wv/e Po meinen w derzelver berehreven^rech«n erke d. £r. dVi^ door" de magt van modificatie of toepasfing van dit"grondbeg „zei aai. de wetgevende N^rgndering hier doó'r S*« allS wo?& nomen. Ik conc udere dus. voor dit. artikel, zo S™S Gommisfie .s voorgedragen. ue'
ö witMs zegt» dat 'er eenyge zwarigheid ovcrblyff «ragende, wanneer iemand een Haas loboor, en dezè: Lep op een anjers grond, en de Honden van hem, die dezelve gefchoten had, haalden die Haas van dat : grondgebied, of-dan de eigenaar van die grond recht \ had, de Honden dood te liaan? "
De Prefident zegt, dat, of choon deze aar- ' .merking -niet ongegrond' is, zv echter niet van 1 datgcvyigt IS, dat de Articul 'er om behoeft <S «oyeerd te worden. ~' ° j
J. A de Vos van Steemvyk zext, dat de Tom. '
mMo flegts gemeend heeft, generale principes daarTe *
ftellen en niet te detarlleeren; laaiende aan het Wet- \
gevend Lichaam de macht om dit te reftrngeeren. \
fan. Leeuwen maakt zwaarigheid, dat dh bebatkff m j„ i Macht van het Wetgeevend Lichaam z^al worden ovSelifte"!
i7o#««fbegrypt-ook , ] dat men net anders dan J
generale principes kan daarftellen ; zeggende da A wanneer iemand het wild op zyn grond, by voorbeuld
zodanig het vermenigvuldigen, dat het het Veld van' V
zyn Buurman geheel vernie'de, dat dan immers do ee
Wetgevende Macht het recht zoude hebben, om da.r- ht
pmtrend voorzieningen te doen-. ka
A-f^i" ,zegt '■ d,al h*' nofi*aas zwarigheid zoude maaken, om he ponder mufen, aan de Wetgevende Vergadering over Z be
de te makene fchikkingen va,
aan het Wetgeygnd Lichaam overliet, iemand dan mov en
gelyk zoude kunnen belet worden, van zyn cKdoS am
|ebrU1k te maakeH. By voorbeeld 'er was m5 We? zot



C iel? '>
, r ; -. •:' <-."'!r [19 RMtbn W nam riizi/ rtss^
*M*fei wwnkfwftig de wrisre p,r««p,g*W8PhWv rfcW-van de Ia& gefield was; dat die artikel dat recht tiheon te-nechtwi.aan hét recht van eijjnd.m , • wan-de«>c.!ond , -cn- dar;het hem daar en togen voor.'nva n, dat dit reent daar van cisrcn'yk was atgc'fcheideti: dn nel zogeruwn 'e wftd , even V< a'le aider wild ap'dierte.' w*s eene Hm , zo als reeds, door een arder M
.was Q»3«nierBt> en dat olk-'hct re -ht had, Hat te ouruperany »f te vangen; dat men dit van het' ovefige-wifll igeiijcw gigemeen tóéftem'mende hit gevoelen, over ëen byzgnder recht ten apzigt vatl elie zoonen, welke nrn doorgsandj onder- het wild begtt.pi, hom aflaeh:d-ar van dnaroichsetl te Uncn , dat men .vni dieafcor•ten. als bet ware, eene. sepr*vUl!(cordc. clasfo gema-bt Jbid.-mi 'dat men de e*aütett onder'het wild »;iiei-:e*|aar heria..'fd4 ts henftellen, on het lecht van de Jaar tot-de wiare bcg'mzels te rug re •bren-.cn: dat 'er utsfehen een haas en centj- -ander wild-gedierte, by voorbeeld een rot, wit het rcc'it Venv.f, geen ondcrfcheid volvet» die beginzelen zyn kan-, flal ge'yk-een ieder naraur ya het 'recht had, „ie laatstge-ncldedieren temogeii.'vangen, hy het o©k bad om de ecrsfemclde te'vangen,- dog dat daar uit niet folgde dat iemand bp. voorwcndfel of om'ted'en van' dat: recht te willen uirocffenen op tol grond van een ander'zonder t» ftemr.vne d s eigenaars, zoude mogen konVen, dat-zo min als.iemand ineen huis om laatstgcitielde 'dieren te vangen, tegen den zm van den eigenaar zoude mogen indringen, hy dit even min om de eerstgem'elde te vangen in eens'anders land mogt doen : dartry oordeelde, dat uit dit aangevoerde geroegzaam geMeel;, dat bet recht vaa ,deIadtV>cn'vk biet aan den eigendom van de gr ird, waar op zig het w'kl bevö-udr, verbonden was-, maar dat' dit recht eigenlyk afoemüta is- =n aan ieder Rurc.v behoort'; dog dat zo men.om darr wan. gebruik te maken zig van der) poud • van' enMiew anderen bedienen wil, de toeftemming des eigenaars hier toe even zeer be!-. noodi'd !s, als of m n.die srnnd o:n, andere redei.cn .of'toto andere oogmerken gebruiken wilde:.dat hy ook wil .vc'rofcderftelde dat de Commisfie met het voorgefhg n artikel niets anders bedoeld hadt, dog dat het hem echter voorkwam "dat'dit niet disdefyk was ubgedrukt, en ligtc'yk anders ko,i.worden opgc-/r*t, dru\dit tot zeer vcrkierde gevolgtrèkkingïh aanleiding kunnende geeven;, hv oordeelde dat zo mén een algemcenen regej oyer het. recht van. Jag't Wlde Vast ftelrert , meti dah dtn'délyker- 'daar i». moest ftellen," Jat wel - elkv Burger-dat recht .hadt lf>8 «naar .dat Tiicnjagp. her zel've op eens anders grond mag uiiptfeneu,zonder. .te/ternr miiig d.s eigerevars,
Hofman zegt, dat hy allernoodzakc'ykst. vindt, dat jgr, d'enaan-aande by dc Confti'iitie zelve bepalingen worden gemaakt, waar naar zich hu Wetgevend SticWakm richten -InóVt; ot dat auderfints niet weder de ongelukkige Landmat? Hit flagtoffer werd derivermaaken van-.zomnrige.aariziciilyiceru. irij, : '_■ Van Manen. zegt :
Fan Manen 'zegt: Ik fleur wel roè, dat ieder net recht moei mÜ»% on :opi z^nMijfirt gnnÜkUi jahgén-Sv^fM}^ byUrik met ittjluiting van alle andere moet hebban,,..kan.ft nierjtoefletnmen, ten aanzien van alle gronden. Ieder eigenaar heeft het "recht , em een ander van. zyn erf; werf, tuinen en beflooterr warande-of akkers te wecren, maar gtenzins van zyne» open onbsbouwde velden en heigronden, wanneer-dezelve aan dc vrugten noch grond geen fchade kan toebrengen. Door zulk-écn uitfluitend recht te ïntroduceeren, zot*, men, in plaats van dc Natie haar^oorfpronglyk a.cht t'o't'de. ja«t~te verzekeren, ■ dezelve .yeel'ëer-van een.nauwrlyk, o.Tko^pbaar^^echr, batpoHC^ (js n^Mvi: v
De Prefident zegt, dat hy, tot voorttrootnitig van-'aile verdere discusfien-,..welke hy voorzeg, dat z'ïcr uitgebreid zouden worden, cn té--meer diar het- nu- vastgefteld \vaS', dat 'er*ia de Con•ftrtatie omtrend het recht der Jagt en Visfchery
D
»rt tnabifM 9) snsjl nr Sliw J9ti sisw :31 ns,m,>:j »jïci- nto c. ■>■
Mets zendt wöi^i*- ^cpTaatst >'•" aTs 'Cc^fi'-afojr voorflocg ,'xim lm -doSr- '.ScHmérJpentjjrek'.Vcorj'.cltclde te- plaatfen, a's ccn;tweede Articul, cn dm bet ecrlie Areicul te ftellen-:. Het Raat ten -tedw vry te wogen 'Jcgcn. en Visfcken , leezende daar •öp'"di{f-'iv6ipijrpeti«i*:«TrtvRfge >brmr&H&c of -mem ziöWdaai mede konde -"confofmeeren ?. . .Al^krrcnci^efts 'Ladan.' vcrkl'aarcn, zjcfj darit tegen.
be Prcjfd'.-rf tegi, dat hy' dan "in orrtvfage fefEigt-, of men zich met den Articul, zoo als hy lag , konde conformecren ?
'Tiip, ziat, dat hy het woord ten' allen tyde van zeer veel beddkelykheid vond; waarom hy dit Wenscbte gerovecrcl*e rrebljeoi:t31oui'';b n; : :. .:it\ , ;r<5t#slf zegt..-. - - >n ri %' . tïsss V. A\ wv'-:;
• Da? Kv vwde.gemoenïi billykb^id had, gefprebk'cn.,, maar ziek .thans1 roi het recht zoude btpaalen, dat de Jaut niets was, indien men d -zelve ni-.t op eenê aanmerkêlyke uijgeflrektheid van 'grond kon o'flren. 'Darde Ihgezéreneü'van de Steden en het Platre Land van Gelderlard eri Overy^fcl' bet recht hadden, om zonder onder-l'eheid of de' Vtlrten.cn 'Uosfehen- aan 't algemeen;» of aan partica^ lieren bsiippj-den 'Urjïe Jagcyj,.'Cin'.er. de Proyineiö daar.;'t gebruik yan reaakre. Dat ,dc Landbezitters, op;, hvn.ie grfliid.en "nóolt. een uitffiii'ceml reeht.van' Jagtb'èzctvji hadden, en dezeWe oók zo waren gtkofr ni 'V'nrregen.' Dat''dit doof bet recht Vari: Jagt by tótfluitiiTg aan de-eigendom der Landen te verbinden; men a'le' Ingezetenen aldaar, wier Landeryéu niet zo uitgeftrekt waren, of meer verdoelt laren,, 'er in de daad van beroofde; en het aan eefrige weinfge Landbezitters gaf, welke, daar hunne goederen groter, of meer lamengevoegd waren, zich met clkandereo kon«h?n veiëenigeii, eiu.een. vrye Jagt formen, terwyl. alle' de overige Bun-crs 'er'van verdoken zouden zyn, .J>.t indien dcrhalyeil'.de .Yersadoring tot. de zaak. beflo.ot,, ik vermeende,. dat zy tevens betlaet móest zyrf, om 'de' ingezetenen dier Gewesten, welke hurt (R©eWW61>r«a recht "cr'hy "veiioreii, deswegens rchadeiöos.te'fteittfl , dat ik'anders vatl 't recht van 't algemeen fprak.
'Van -Hooff zer^t-, dat altoos aan het Wetgéverid Licharan dc vryhe:d gelaten werd, om zodanige Wetten 'C rtiaaken, als 'de omftandigheden zouden verèi:fchcn,;"'hy zag dus zoo veel zwarigheid niet in bet 'pl- rftzen der wcorcleri- ïèti. allen lytleh.-' '•' ■'■' ',, ■
'• ■ Bosch-7(^1,. dat hy verm.cwde, d«, zoo de Comniiilic .'er iets op khudc vinden, om bet geheel iiitlluir.cjid récht . weg. te neemen ' dé oiideilclieicieff zwaaïiihccten kodden Zyrf opgelost. v
Wilbjh zegt, z-o het eeniglyk'aan hct-Wctgevcnd 'lichaam-gelaa'tcri wordtrom - fchikkingen-te-maaken, rs het zorfltyds te vree'zen, dat men allés. zal. in netwerk (tellen rtöh!i-'h£$ pwhcipè^ de bepalingen of wel de hoofdtrekken da3K.van,,rneeten
. -Üófftnaii zèVj-'tto'het fcheenVLof 'eenige! Ledefi gedreven - Werden drior een tèBBjlm Zu#" tot fle Jagt; daar hy verzekerd was, dat zy araerfins t& andere grorden zouden redeneren ——het kwam .hem. voor, dat 'er.twee redenen heftenden, waarom ïe. ii bepaWigcn 'nualtte,- i°. opzichtelyk de uitfpanningen der lacht zelve, en 2°. met betrekking tot de eigeiaars; het eerfte
d'dd 3 was



was om hier dcor als het ware het wild in ftand te houden, liet tweede om zyn Medeburger niet te.benadelen.
De Prefident herhaalt zyn voorftel,
Queyfen zegt, dat hy vermeende, dat het Wetgevend Lichanm wel een Reglement op de Jacht konde maaken , dan dat. 'er altoos in de Acte van (onftitutie de hoofdtrekken van moesten worden gevonden.
Nieuhof zegt, dat hy 'er voor zoude zyn, om het voorgeflagen, Coiiciliatoir te acceptereu, daar niet aiïeen het hoofdprincipe in het zelve werd uitgedrukt, maar genoegzaame hoofdtrekken, -waar naar het Wetgevend Lichaam zich konde, regulen.
De Prefident infiïtueert appel nominal, of men zich met den Articul conformeerde Ja, dan Men ? — En wordt de Articul conform gearrefteerd,, • ', „ Art. 2 wordt in delibcratie- gebragt. • , Van Hooff zegt, dat hy nu hier van gevoelen Was, dat dè woorden' ten allen tyden moesten worden weggelaatèn, daar het zeer fchadelyk zoude zyn, by aldien het een ieder vryllond, ten allen tyden, byzonder in derRytydJ te mooge Visfchen ; daar hier door iets, hetwelk tot algemeen voedzel verflrekte,belet zoude worden, niet alleen voorrteteelen, maar waar aan' men weldra gebrek zoude irygen; iets hetwelk njet dan nadelig' zande zyn voor de Maatfehappy.
Hofman zegt, dat hy moest opmerken, dat van Ht>of uit hei ■oog verliest, dat hier gefprooken wordt van in zyn eige Vyveris te moogen Visfchen; nu dagt hy dat niemand zoo zot zoude ■zyn , om, wanneer die Visch Kuit fchoot, dan ie visfchen. NieTHand immers zoude zyn eigen goed moedwillig benadeelen, of hy zoude 'er voef zyn, dat men zoo een in het gekkebuis opflbot, of bem'onder. Cu.-atceJe fteide. '
Van Hoojf zegt., dat hier niet alleen van Vyvers -gefprooken werd, maar van Wateren , die rondom zyn grond :gelegen waren ; hoe dikwerf gebeurde het nu niet j dat uit groote Rivieren kleine Beeken voortvloeiden., welke.men, .door gragtpn of llooten te graven, konde afleie'en. Nu was het immers ieder bekend , dat, inden Rytyd de Visch daar naar toe fchbbld'e, welke dan zee'r gcmak'kelyk te vangen was; zoo het nu ieder Vry ffond ten allen tyden té mogen ' visfohen, kpnde ditimmers nïetdan totmerkelyk nadeel ' veriïrekken van iets het geen tot algemeen voedzel diende.
De Prefident zegt, dat de.remarque van van Hooff hem . niet ongegrond voorkwam, en hy die appuyeerde; brengende in rondvrage om in • deze Articul die woorden te roy eeren.
" '''Êdcof'Vègt:
* Ik Vind hier gefpokén -van water dat rondom in eigen grond ligt. Wanneer ,d.e-Commisfie dit rondom, het geen echter niet zeer waaifchynlyk is,"naar de flipte letter neemt, dan zou het alleen op Kolken en Vyvers kur.nen zien ; en dan zou alles moeten blyven, dewyl men nimmer iemand verbieden kan, ten allen tyde 'm zyn eigen beflotén Vyver te visfchen. Al wilde by 'er geheel ■ l i3 iwl ; fusêi& 9b -M jnUjfïtiod _ na iivbs itoiU
£ bib
geen visch 'meer in hebben, en alles in eens ledig visfchen hv makeneChtS V"" Zy" KChC Va" dÊendom het onbetwistbaar gebruik
Van Hooff zegt: wanneer 'er alleen Vyvers mede bedoeld werden , achte hy het onnodig, dat 'er in den Articul iets van vermeld ftond; dan hy geloofde, zoo als hy zoo reeds had aangetoond, dat dit op geheel andere wateren betrekking had.
Schermer zegt.• ïk hoor hier geduurig fpreeken van Vyvers; ik wil niet betwi* ten, dat ieder in zyn eigen Vyver kan visie-hen, wanneer hv wil •en zulks goed vind, en ten allen tyden (zoo als het Articul zegt) de Visfchery m zyn eige Vyvers kan bederven er, vernietigen;.maar hoe moet het dan begreepen woidcn in Polders daarde ilooten tusfehen de landen van differente eigenaars doorloo'pen, en daar dus niemand eigendom voor zich zeifs oo beeft, miaT waar van de Vtsichery gemeen is voor de Inwoo:'ders of Ingelanden van die Polder of iis-une ; en daar zeer veel lieden hun btftaan door het Visieben moeten hebben : hier van wordt niets cefhrb*. ■keur Of moet dit ook in den algemeenen zm van het Articul aangeuoomen worden om dat in zekeren zin de Inwoonders eis-naars zyn, als men dan de woorden ten allen tyde 'er niet uitlaat dan verzeker ik de Vergadering, dat ons Land in zeer korten' tv'd eeheel van Visch ontblood z-il zyu ; dewyl, als men het Visiehen ten allen tyde vry laat, 'er tvJen koemen, dat 'er honderie ia Huizende ponden Visch op eenen dag vernield worden, Vbcn er dus ten fterkften voor, dat die woorden 'er uitgelaten worden dan ftaat het aan het Wetgevend lichaam vry in het vervol* zoo' danige maatregelen te neemen, als zy zal oordeelen te be iiooren. -
Wilbols ftelt voor, om het dus te plaatzen, ten allen tyde, wanneer het water niet in communicatie ti*- is met dat van een ander.
Van Marle wil het woordje rondsmn 'er uit we» hebben eelaaten. *> =6
Van Hooff zegt, dat hy nogmaals moest herhaalen, dat de Visch een der grootiie^ervullingen^uitmaakte, en dat dus de Maatfehappy 'er aan gelegen lag, dat,.ter.confervatie daarvan, bepalingen werden daargefteld, die men als hoofdtrekken konde befchotiWen; 'er zoude naderhand door het Wetgevend Lichaam nog meerdere moeten worden gemaakt als betrekkelyk de groortie:d der maazen in de Netten enz.
De Prefident herhaalt zyn voorftel.
Van Lennep ftelt voor, om het woord ten allen tyde weg te laaten.
De Prefident brengt in omvrage, om den Articul met deze verandering te arrefteeren: — en concludeert alzoo.
Art. 3. wordt in deliberatie gebragt.
busten zegt, dat hy de waare meening der Commisfie niet konde bevatten , dat men nameiyk dit regt wel mogt verhuuren, maar niet verkoopen; hy konde de reden van deze diftinctie niet penetreeren.
Van lUof zegt, dat de Commisfie begrepen had, dat het - - O \ ... I , ;
Cl



wild geen f&adï toebragt nan den grond als gi'Ond, maar \va! aan dèszclfs Vragtgebruiiiers.
Gevers zegt, Jat hy' moest appuyeeren het door| dus,, ten aangevoerde.
D: Prefident ftelt voor,, om derr Articul te róyeeren..
Bosch zegt, dar hy van gevoelen was, dat deze ArtJeul uit dcó cerften ten duidelyktten voortvloe.de.. -
Tei Bern? zegt, dat hy geen reden ziel, waarom, zoo men tatad X %« gronuYtf moogen v.rWen men ui, da beletten zoude, de ie verkoopen. Hy nee t " mets tegen eue '« Magen gefchiedden ; dan vermeert itogthans.. dat de Articui zoo niet konde blyven..
tuinen ot omgr.iav.n. waai ny wanneer ze met geen
komen over zyne open en bloote.^
«"Sr ^ttnd°a,sVeeV, ^^JlSS^/WS ÈS» Landgoederen
rra 1 s las
j«r ia*, nf V stcherv. niet mede verkocht, ot aan m.n "fc _
in dit Artikel ten gronde gelegd.. ' Fan Hooff herhaalt negsraals het door hem tevoo. ren geavanceerde.
De Prefident zegt, dat hy vermeent dat de zaak tot genoegzame maturiteit gebragt was, en hy dus voorftetóe, of aiea zich. met den Articul
.zoude conformeren , dan wel cezeTve roycerer.; ■infttlu©rende daarop het a-pé! nomi) ai .• -■—i Sn wordt by meerderiieid de Articul gearrefteerd.
Art. 4 wordt in deliberatie gebragt.
Trip vermeent, dat dit Articul oppoftet was, mtl het eerile princ'pe,. en in het zelve iets werd gefteld ; het weik zoo men het algen een uitftrekte, een terugwerkende kragt zoude hebben.
/lusten vermeent, dat de laatffe woorden van dezen Articul in het geheel niet in aannerking konden koomen, dasr zy van zelve fpreeken.
Ten Berge zegt, dat, zoo dc bepaaiingen op het vcrvoltr zouden zien, hy'er dan niets tegen had; dan het moest, naar zvn inzien, ten Klaarden v»orden bepaald , dat dezelve "daarop eeniglyk van betrekking waren»," : ',. i.'.'i !:,-:«ni9« HS*V '!.t ,-fuik j t
Tedinp, van Berkhout zegt, dat, zoo men het crn-elliatoir gevolgd hiïd, men als danduidelyk aan den dag 2ouVe^ hebben gilt gd > dat 'er geen btvcoregtt» te pas i wamen,
De Prefident, inftitueert appel,nominal, of men zich nut den Articul conformeerde ja, dan neen? — én wordt dezelve .gearrefteerd.
Waarna de Vergadering geadjourneerd wordt tot morgen ochtend ten i muren.
Zitting van Zaturdag den 8 Arril 1797, Voorzitter: Jan Couperus.
Ten elf'uuren wordt door den laatst afgetrcoden Prefident de Vergadering geopend. De Notulen worden gerefumeerd cn gearrefteerd.
Waar na gelezen en in Dehbe ratie gebragt worden de volgende Misnvem cn AuTeslen;:'-^.^.
Eene Nota van den Spaanfchen Minister)r*Paspo'ort'
verzoekende tot den vryen invoer zynerJRyfuig.en:
geaccordeerd.. ,
Een Request van van Wyn, gepenfioneerd Officier in 't gewezen Regiment van Totltben, verzoekende
Capitem-s Penfioen te mogen erlangen : aan t*
Committé te Lande.
b en Request van N. dela Marqué, tot uitvoer var» Sna-pbaanlop.cn en Sloten: — aan 'rCommitté der Marine. '-■ ' - ' \'
Een Request var, de Weduwe Bornemans om gratificatie: in advys, tot het Rapport zal uitgebrsgt-
zyn.
Een Request van* Burgers van Urfcm, nierbehoorende tot de Gereformeerde Kerk, verzoekende het volle genot van het Decreet van 5 Augustus te mogen, genieten.
De Prefident ftelt voor,: om dit Request t& houden in Advys , tot dat het Rapport van Zubü • c. f. aan de orde van den dug,cn befitfifiit zal zyn.



Ter Drukkerye van VAN SCHEJXE & COMP. ia den MAAGE
benermer zegt;
Ikireb begreëpèir, zoo'ik meen uit 'la ByTangcn , «at, daat door Htm Hoog Mogende in den Jaare 1761 een Oxtroov'h verleend, om,een Subfidie tot onderhoud vau dei) Predikant uit Dorps-Kas 'te' genieten vobf bet té 'ko'rt' ' toornende,' OT zoo de Kas niet toereikende was, 'om. den J?j'i_diL;ani. zyn. Tracterncnt te doen genieten, en hier van was'ook'geeii bcgiooKna*'van femme * bepaald; maar zuo. ik'bet wel btye-epen hebbe, wierd nu 's JiarIvks een iomma Van twee honderd zeventien Guldens ten dien ppzigte uit Dorps-Kas genoom, n ; maar daar nu bleek, dat by het doen van reekeriing dé Kas niet al!-en.niet te kort kwam, maar Zelf een batig (lot van negen 'bouder.l'iig'c; éunagtig- Guldens bevonden wierd , .begreep de JUui.ieipaliteit, dat .men dus nn geen Subfidie b'ehuefdcte gceyin;" daar' het Gét'.oóy alleen inair fpreekt in kas van' t'è'koit'k'oóinende; en" weig.'rde de bctaaiing uit Dorps-Kas, of uit de Geldeu van de Burgers in'het algemeen te doen.' i' "nTtl - • -.
Hier op adresfeert zig de Predikant aan bet Committé Provinciaal van Holland-, 'twelk, niewegenfi.ia!ide- het batig .flot van de Reekenlng van ƒ 98a Guldens decreteert, dat die fóiaaia van 217 Guldens nog uit Dorps - Kas moet betaald worleu- Dus zoude ik voorftellen, dat 'er een Perfoneele Commisfie worde benoemd, . om die zaak te onderhoeken. - lk bssryp, dat wy ons deeze zaak behooren aan te trekken, len militie» te onderzaikvn wat, 'er van is, terwyr het geheel tVydig is met ouze GeeLcretcerde Principes. ' "
Vcm Hooff ze^t, dat by tot zyne grooté verbazing nog dagelyks moest z?h, dat het Committé Provinciaal van Holland de Vexatien , die ten voordcele 'der gewezen heerfchendc Kerk noD'.plaats hebben, fteeds'doet voortdu uren , en daar döór,: als"', hjt Ware, de Dec.Öten dezer. Vergadering.-. Arilipendeert dat hy deze daaden van het'Committé houd: voor contra Revolutionaire ebden , .3ftryü,g~: niet -de tegenwoordige orde van zaaken. ' t. • '"
■ Hvfinat! verzoekt, dat,'er tóch ,eens een dag mag worden bepaald om de.zaak af te doen.
. De Prefident"ftelt voor, om bet te houden in Advys, èn-de afdoening,te hellen in de volgende, week,., : , .
—Verfle^^'zk^ti^'- 1-'c'v';i ■ "
Het bevreemd my ten boogften, den Burger- yaii //cro/fj; hat Committé Provintiaal van Hüllimd te höSlfcn lauweren van in deezeContra-revolutionair, gehandeld te hebben, daar bet Decreet deezer Vergadering van den,5de Au-*, bepaald heeft, dat, tot dat daaromtrent! nadere bepaling zal gemaakt zyn,. de bemalingen aan Leeraren der gewyez-ene Heertellende Kerk op denze.b'deh voet zullen lilyven voortdütiren. En dus 'heeft,'naar-myn'i.uien , het gein. eommitté- niet ^anders-gelutideld-,'. dm in Conformiteit van het voormelde Decreet deezer Vergaueringen.
" SeTi'rrnef'zegt :
■ lk vraag het woord-, om té r .pliceenén op het gezegde van deri Burger Ferfler, dat het hier het geval niet is, dat door de, uit-: keering van de fom. alles op dem ouden voet zoude blyven by de voorige Oetrooijen. Het Octrooy zegt, dat voor het te kort komende Suburtie door de Gemeente zè>ude gegeeven worden,' mailt hier kölm niet fe'kert',- hief is" een bang flor van f 5,885 en nogtans wordt de Muiiicipaliteit hier gelast een iomina van 2Ï7 Guli (iens uichet fiforrti.-. Kas te betaalen.' ! 1
! VaH Lock'horfl'zegt
Burgers Rtprefentantciï 1 :Ik vinde . my verplicht..ook.,hu. bet WQ,Qrd.;te vraagen. —— Vooraf verklaare ik het in de beginfelen eens te zyn met die Leden, welke het als eene onrechtvaardigheid befchouwen, wanneer Leden van ééue of andere gezindheid genoodzaakt worden iets te betaalen in het onderhoud van een ander, met welke zy niets gemeens heeft. ——
J)e door deeze Vergadering beroemde Commisfie ter rceline vau bet D.orect van den 5 .AugMuis des vorigeir laars . Is tyykcw ha-ir Rapport werkzaam geweest, °m die onrechtvaardigheden te doen ophouden. -— En bet was, om alle verwarringen voor te komen dat deze V.rgadefrng bc-floot, -dat de betaaling der Predikantenen verdere beambten inmiddels zoude-blyven, op d.--n .-tuiden- voer. -r I11 djen. zin is, 'er ook van wegen de/e Vergadering, aan de respectivc gewesten g .fehrceven': — Kers Burgers Rsprerentantanten I niets zal my aangenaamer zyn, dan dat eet-hm allerweegen, bezwaaren opgeruimd, en even biet-door 'er a.ier.v .eguu meerdere harmonie zyn zal. ,
'Dan om Over de zaak ' thands' m delibcrare rra-'er te fpreeVeii-; • Dj Buraer Sckermer.,• dringt het .zelve op-deeze wyze, zo, ik het wel verftond:, aan:,„HetOeo'O^y buboiai ZeKe in'zii',dit '»> ge: val.vïtiite.Ubrckoraingeu'i dit te kort komende ter betaaling van deSi PredikiiitATiaerement, uit 'sDorp,-,.Casle z: ..worden' betaalt : nu zegt de Buiger Sehcr.ner: „ Het.geyal van-te kur.komjnge.is er met, wa« de Kerk beeft een batig flot, eu daaruit kan liet te kort koiuende worden betaald, zonder dat de B rps*Casfe, waarin Leden van alle andere 'gezindheden ook coinribuecren, tier toe nodig is.
Dit.fchynt zeer veel-te bewyzen: maar ik] moet "er op aanmerken: dat'er in Holland meer dan een Doip is, (en onder deze is meer dan waarfcliynlyk -de Plaats omtrend welkers verzoek wv thands fpreeken) tiet we'.k zig aan de tcemnaji&je Staaten van Hofland adresfe-erde mer verzoek : dat hen een Predikant, ofby to. neeming der Gemeente een tweede Predikant met het uace. reent daar toe (taande mogt worden geaccordeerd. — Dit Veijjek werd fonts gaaf toegedaan ; maar ook in fommige gevallen flegts gedecltelyk, by voorbeeld dat het uit het gecstlyke' Cómptoir zou worden betaald 300 of 400 Guld. onder Voorwaaale, dat het te kórt komende van wegen het Dorp zou.worden betaald : maar wat werd door dit' te kort komende-verdaan? — niets anders dan de -fhppletie van'de 300 of 400 gtild. tot de fijmnia van 600, bet 'weik toen-algemeen bet fobe-r tracteinent dér Predikanten uitmaakte'. 11,er toe nu werd van de-Regeering van zulk eui Plaats ede DorpsCasfe hefteed; — met w:.t recht'. 1—. Bit onderzoek ik thans niet, (want óvereenkomftig de thands aangenoume,beginfelen, moet men dit ais onrechtvaardig befchouwen-;" maar dat men toch or.ze beginfelen met dh van voorige eeuwen niet vermenge ! )" Wat .de goederen der Kerk belangt , uit derzelver provenue mag niets anders betaald worden, , dau hetgeen tot onderhoud van het gebouw"der Kerke zelve, zomtyds ook van Pastory of Schoolhuis-, nodig was. -— Kwam hier "te kort, dan zogt men du op de eene of andere wyze te fuppleeren; maar was 'er een batig flot, dit bleef een byz'onder fbnds, voor byzondere behoeftens, en geen Kefkmccstcr bezat het - vermoogeh, em hetzelve
tot eenige andere betaling te befteden.
, Er zyn ja eenige Kerken, uit welker fonds een Extraordinair traetement aan Predikanten is toegtiegt; maar'behalyen dat dit flegts temporj'ire tract-.menren zyn, zyn dezelve doorgaans met bezwarende dienften voor de Predikanten verzfrld , van "welke 'er weder voordeelen voor die Kerk voortvloeien;. zo dat ik veilig düive verzekeien, dat de iondfen der Kerken in Holland in dg Hiiad eigendommen dier gebouwen-zelve zyn, cn dre> tot geen 3 ider doei j dan defzelvor onderhouding , als ook aan die der 'Gebouwen , onder dezelve begreepen, kunnen of. moogen bclieed
pijn. ' ' ■ ■, ,
Tot dus- ven-e is zelve óvereenkomftig het befluit dezer Vergadering van den 5 Augustus des voorigen jaars, de2e toeliand tot aog toe dezelfde , en deeze zal blyven voortduuren , tot die tyd, dat kt oveiieenkouiftig de bedoeling deezer \'ergaderlng behourlyke bcfehikfcingen zulten gemaakt zyn, -— ik verlahge- na deze befchikkingenji ik verwagt 'er bet heil -des: Vaderlands vau'i iiiaar-msg.n nu de Rcquestranten vooruitlopen? ik vertrouwe dat na dit myn voorg'edragene , het verzoek , waarover wy delibe. reeren,uit eeuandei gezigtspunctzalbefchouwdworden; terwyl ik eenciudêere met den Prefident, pin dit verzoek te houden in advys tot dat h*t Rapport van Zubli c. f. zal .zyn in deliberatie gel. bragt.
C Het vervolg dezer Zitting in. ontvolgmd Nommer-.^



G E L ï K fi E J D , V R 1 H E 2 D , BROEDERSCHAP.
BAGVEJLHAAX,
DER HANDELINGEN VAN DE
WM T 1 O W MM X M VMM.GMJDM JUXYG
fcEPRESENTEERENDE HET VOLK VAli NEDERLAND. N°. 47S- Donderdag den 13 April 1797. 5^ *»" Bataaffche Vryheid.
Nationaals Vergadering.
Vervolg Zitting van Saturdag, den 8 ^önV 1797-
Voorzitter: Jan Couperus.
"^"ervolg der Deliberatien oyer het Request van Burgers van Urfutn,. verzoekende het volle genot van het Decreet van den 5 Augustus te mogen gemieten.
Van Hooff zegt, dat de voartduuring dezer vexatien ftryden met het Republicains Systema, en het principe, dat men profesfeert.
iVttitis appuyeert dit, verzoekende.dat iePrcfidititesadiz bepale, om de zaak af te doen.
De Prefident herhaalt.zyn voorftel, en concludeert coni'orm.
Een Request van J. C. van Oosterum. verzoekende om de gewoone gratificatie: — aan de Commisfie tot de Gratificatiën.
Eene Nota van den Minister Noè'l, om paspoort voor
Haver en Hooi naar de Simbre en Maas-Armee:
geaccordeerd.
Eenige Requesten, om Paspoorten: • geaccordeerd.
Nadat de tydelyke Prefident ter Vergadering verfchenen was, worden de Notulen gereiumeerd en gearrefteerd.
De Vrefident geeft kennis , uit naam van de Comfrbfie tot de Buiteiftan-ifche zaaken, dat voor eenigen tyd aan dezelve Commisfie was ter hand gefteld zeker auonüfiT ft uk, behelzende eenige reilexieu , welke nader ontwikkeld zynde , mo'elyi
van nut voor het algemeen belang zouden kunnen worden, en uit dien hoofde.niet ongelehiktTekenen, om publicq te worden gemaakt; dat ongetwyffeld geen gepaster middel konde uitgedacht Worden, om eene algemeene publiciteit aan dit ft uk te geeven, dan het plaatfen van't zelve in het Dagverhaal van van Scheile en Comb., en dat hy de vryheid nam , zulks aan de Vergaderingvoor teihan: — En wordt conform gearrefteerd , zynde dit geme«tioneerd vertoog van den volgenden inhoud:
Zoo verre de gefchiedenis van de oudfte tyden tot ons gekomen is, was 'er'zeekerlyk geen vak , ryèer in gewigiigc gebeurenisfen, en van verdere uitzigten, als dat geene, waarin wy leeven; — byna alle Staats, omwendingen bepaalden zich in vorige dagen tot de verwisfeling van Opperheer; der Volkeren denkwyze bleef byna overal dezelve: waare Vryheid was maar zeer korten tyd het voorwerp der Volksbegeerte , moest fpoedig voor eene denkbeeldige, en die zelfs wederom voor de alleen-hserfching, ot#efoeering van weinige wyken: — Het vèrféjiil over Göds&ènnige begrippen was dienstbaar aan een*ónkuniige e:\ vcelaPwreeJcvCïeestelykheia, om de heerschzugt te voeden ; zy warende werktuigen, of by een zwak bewind, de beweegraderen der vervolging : Staatkunde was altoos ongelukkig de hoofdbedoeling der yveraars, die dat geene wat den mensch in de wederwaardigheden deezes leevens ten fteun en troost verrekken moet , zyne driften door een zedelykea preidel betomen, cn hem tot een volgend gelukkiger annweezen voorbereiden, den eerbied waardigen Godsdienst , zo veel in hun vermogen was, tot de grootfte der rampen tragteden te vernederen.
De Koophandel, nog minder uitgebreid ,.wierd niet van zo veel algemeen belang geoordeelt, dat zy de groots aandacht der Volkbeftuurderen tot zich trok , en meest al aan zich zelve overgelaten; in latere tyden daart<.gens fchcen men d e bron van welvaart én band der vereeniging aller Volkeren, van het allerhoogfte beI c c e l*»S



( 586 )
jan g te reekenen, en na/verin denb handel, het bezit van ryke eiruitgebreitic VVingeweiten, byzewder eigene takken van Koophandel, vryhad van Viag en Schift» vaart, waren mcestcr.tyds dc oorzaken van de tïeeieJyklie Oorlogen; yder Heïtuur, elk Volk zag het gewicht daarvan in , en wierd meer en meer övenui.^i, dat een Land , waar de Handel bloeide, fpoedig in niagt en rykdóm toenam; —• dedag'lykfche ondernndigffa». en is hiervan nog het CtridelyStVe^bcWjtsï. f, '
Dan in de tyden, die wy Believen , ichyheh dé meeste Regeeringen vsn dit grondbegir.zel te zyn afgedaan, of ten minsten 'er hunne sandagt niet zo veel 2s( voor-' heen op gevestigd te houden: immers zccd.rt America zich vaa Engeland affcheurde: zecdert ons Vaderland, het veelvuldig gebrekkig» in defte'is beftuur moede geworden , verandering begeerde, en roora: zeedert dc 01aweadin^iin Vnnkryk , heeft zich .e£ri;.geheei..iudere denkwyze over Europa verfpreid: eene lugttot walre, zarmy.ds mislcSteo overdreevene, of denkbeeldige .vryheid, heeft zich a.lomme uitgebreid, zéér veel goeds, en zeer veel kwaads te weeg gebiagt', en dé gevslgen van alle Üeeze woelingen, zo op het Staatkundige, als op het Godsdienstige zyn als nog door geen-' nienfche'yk vernuft te bcreekenen ; waartohynlyk ; of liever zecker , zal het Opperwcczen- uit alle dj; beroeringen de nutugfte eindens doen gebooren worden , en onze. Nakomelingen een hoogcr trap van war.e Vryheid, beoefenende rcedelyke Godsdienst, beftendigete rust, en orrgeftoord geluk genieten , dan . ons, die nu keven , heef: mogen gebeuren.'— De Koophandel, de Handwerken, dc Buiteniandiche Wingewesten , «ie Scheepvaart, dc Visfchctyen , en wat tot alle Sééze betrekking heeft, voorheen ais dc dierbaa'rire kleinodiën bewaard,, vérdecdigd, aangemoedigd, zyn'in deeze oniluitnige tyden door de Fraqfche en Hollandlche Cc meenebesten met een •onfecgryplykc verwaarlozing en rninagting behandeld, zo zelfs, dst 'er dagen geweckt zyn, de naarn van Koopman, die van een vcragtelyk weezen wjs , by hun, die zich san 't hoofd van derüclvei beftuur bevonden; 'terwyl de Duitfche Voriten hun.'bynagéheel uit 't oog verlonren, en dc Noordfche Móge:»dKe.rèn en America hun maar flaauwlyk befcherrnden ; — Het Engelsen S'.aits'bcwlnd alleen , verdubbelde zyne p-jgnj-m, om me: onafgebrooken aandagt en d-: dóotueepen-Jfts fchranderh :id, ronder zich nog aoor verto'.den, noch rech:-der V..'l:-ren te laten weerhouden, va!Ls,z;e*i 102 te ïige.-icaw, het. fpaude r.og gtid, noch Voed, os door recht cn' o recht, opcntlyk, cf bcd*ktelyk ,. m.-.rfef van 'a'le V/ing-wes-cti in'O jst en V.'e-t fe wyrderi'; alle voortbrengzelen dief alfgélcëgcnc Lar.den in haar Eyland öpTeho'pcn, en die, zo eigene als geroofde , tot de duitrite pryzea aan geheel Eeropa te verkoo • pen,;-om de -Scheepvaart van alle .andere Volken te beden en, en dus de v'-ibeklte Oppeïheiifchappy over dfeh Oceaan, de Enrop.èaanfche bezittingen, in 'de drie Waéreiddeelen, en den Koophandel' jffie'r Volkeren te voeren , die daardoor uitteputtcn , en te verarmen, en alzo onbepaald over geheel de aarde te gebieden, terwyl
het door een gedeelte zyner fchatten en ydele beloften dc magtcn % arr het vaste ;Land aanhitst, zich onderling te verzwakken , en te vernielen.
Dit een weinig breeder te ontvouwen, en myne gedsg;en over de mercantieele bclangens, niet suleen der Baiasfiche en Franfchu G.meer.ebeften, maar ook der andere Mogendheden, ca zo verre myne geringekunde toelaat, derzelvcr betrekking op de waare Staatkunde der Volkeren aan anderen mede tc deelen, is het eenig oogmerk deezer proeve; mbg: een kundiger opgewekt en aangemoedigd werden , dit meerder uittewerken, en te:7.crt>eeteren, en daardoor eindelyk het menschdom van he; doelwit van hun, die thans Engeland'regeeren , overtuigd worden , zal mya hartelyke wensch vervuilt zy:.! ■
Niet in de Staatsgeheimen ingewyd , en zonder de rninit/imili 'lire kundigheden ,. zal ik my alleen tot hef Commercieels bepalen, en de volkomer.de poimque onzydigheU -in, ag;. cestnen : het doet doch in deezen niets ter zaaie, welke 'Regeeringsvbrm men voor dé befte houd, het belang der Volkeren blyft hetzelve, en dat wel, of kw;alyk betracht, za; bcCislyflen, of Eogeknd de Scepter der Waercld -zaLzvraayen, en alle Natiën van haar doen afnangen, dan, of tot heil van'tgcheele Menschdom , de Zee, zoo.vj-jr als .de.. Lucht zal worden, cn dc Koophandel, wétferöm oridt'r aïïe'n verdeelrj, het middel waardoor alle Volkeren zich wederkeerig van 't nodige ten minlten koste voorzien de onderlinge Vriendfchap aankweeken, en de oude wrok, alleen op inbeelding en vooroordeelen gegrond, meer cn meer zal verdwynen', en daat_door de waarè Vryheid, de mogelyke Gelykhcid , mer llroedcrlyke welwillendheid^ door algemeene Welvaart hunne Zegeningen over. den Audboiem zullen vcrfpre.dcn.' "* - *
Reeds in 't begin def Revolutie in'Frankryk', 'tóeA Europa nog uiterlyk in rust was, en g'èene Vyihdelykheden waren uirgebrooken ,' toen dé fchrandere Mït&keuu invloed m't Beftuur vau dat vrugtbaar en zender weder*gade gelukkig geleegcne Land had ; reeds te dier tyd wierd, zonder het te willen, 'dé grond gelegd', tot die voor alle Volkeren zo nadelige ovaheerfching, dié Engeland niet'alleen op. den Oceaan', in. Oost en West-Indien , maar op den algemecnen Koophandel der geheele Waereld uitoeffende.
De denkbeelden , dat een groot en vrugtbaar Land, 't g?en al het nodige voor de onmisbaare behoeftex.s zyner bewconeren, in ruime maate oplevert, Colonien en Buitenbndifhea Koophandel misten kan, en voor het overvloedige zyner voortbrengfelen , he: weinige , 'tgeen bef ro-g ontbreekea mog-,, inruilen. —.Dat een Volk uit Larid- Bouwo* beftaande, tóeer Heldenmoed in den Krygdoec blyken, dan een ar der, dat door bloeyessden Handel tot Rykdom en Weelde gebragt, veriiapt, en aan-liunn- vc voerbaate bezittingen, veel meerder dan aan hunnen Vaderlyken grond, gehecht is; —[deeze en dïigcljke redeneermgen ,'die in het af ,ctrokkene 'zuivere venarheien bè'vatien , doch in derzelver toepasfing op den tegenwoordige ftaat der Mcr.l'chelyke Maatfehappy,
veelg



( 5o? 3
veele ui*7.ondenn»en vorderen, door monden pen der rffiW lel,r*kendite Leèdèn van 't Frar.sch Beftuur voorge- ** d'agén , hadden:•rerr orge'uklag^ gevolge dat de ver fltt dfeedièib" der-Colomen- verwa-.r'orst Wierd.; dat de me< 6 ondbè" nfelen van Vryheid en Geïykhcid onvooruch- dcc t!"Wd.'ensklap- Gewesten wierderiov.r- hur g^^r daar men tot dLelv^r berdt enbeoetTrmsnog wn fii-efgcnoe37.aim.-voorbereid «s, en du- ™ ge» voorzie Landsn verkeerdJg
ïUke beuttirgen van hinnen door tweed , ;ƒ:>,-;,;;: ^ yan buiten geweldig aat^vaTlén femak^, <«• - fflJ Icland ten proov vielen ,'terwyl der te: ver ka.tbnrc ra, rengfelen i| mèmgtd naar da- Eihnd ovcrS^ g> van daarnaar 't vaste Land, en ten deele an ,«uk- AM ryk zelve, voor klinkend: munt verkeg-, w..na,re tn ne onze Vyamknde bronnen opleverden, om' hunne ie_ds M gtóote SchèepsrM-agt nog meer te ve; $ nertcgtnpany te vrz-vakkea, eo ook ij fche enHoilandrcherolorrien in Vide d^OT ffcHg g eren , *! het welke al verdertence-o!;;: had , en heb feft * Bioest, dat alle Koophar del in Ce Hwttfc ^;?*"HJ* ™ ftille ftorii, end«,,!-er/«..M,c,t.tt.r J^^K T laafete verviel. waaruit zy' r.eh '.och met heeft kun r ., opieSch* - Het Tetrori mr-, -n de'üosd Tor..>'ei feg * Ly^n/Marfcilld , HaHitPS ,Paryt c, &n Iers verro- de
tek nog meer dit onheil, zoo M ifa ce.^dm^- J dén, geen Kooph.nUl, geen geenHan^r- «
• 'ien meer be.tonden; 8aaf onaenusfcnai t ^fk » / Staatsbewind, het-tot hiertoe onder de gutwe er n.s o ( Oorlogs^nbckendTMan , om een gchc.rtLav.d en \o.k
Hon^ertnood^e Horten, ondernam, was: ue el-gee- « ! Ving, (daar dc vrye Handel van byz-rd-ro tófogg * ah verniefgd was) genoodzaakt d€ oror..hce^Vfte e- e vensmiddelen, en andere behoetter.s zelve «c ;on;bï<. sden; — een te groot aan-al en da.tr ondrf veeb éntW* » drevene Agenten, tot dat einde afremden, dreef on- * gelukkig, daar 'er geen wezentlyk genrei oc.o.nd, de n pryzen der Graanen en andere noodwendigheden «ot een f> fchrikbarende hoocte.de fchatten van Frankryk wier- * den uitetpur, terwyl 7eer veele dier goederen |B.BÖW* S land opgebragt, dat Eiland, zonder daartoe een ogen- a Wikkel vke uitgaave - te behoeven, van al het nodi- n ge voornoen ; niets byna van het genomene wieri n prompt betaald, hos zeer het beweiene ergendom van a onzydigen, alle kunstgrepen en vitteryen, door Enger,- * fche Gerechtshoven uit te denken, wierden beproetd, fl om was het maar met eenigen fchvn te dekken, de » verbemd verklaring tebewerken ,'wilde dit vol»rekt met < gelukken, dan had men ten minllen ten Jsar, eni W J 'langer tyds, gewonnen , eer men het gebruikte behoef- < de te betalen , ja croote Ibmmen zyn zélfi op 3» ogen;. < blik nog niet voldaan ; dit alles moest men als gWt* ! een eener tfevóorzigtigfiefd , geduldig lyden , men kon ; zich van geene andere , dan van onzydige Schepen, hos- I wel v.n die zelve nog met weinig zekerlmd, bedienen, - daar ife Naüonals Scheepvaart, zonder alle befchermmg - gelaten, in de Havens was opgeflon-n; - de onzy dige Mogendheden door om£awh5heden gedwongen of !
'chien hünne ktsgten mis rouwende , deeden tegens inbreuk der plechtig bezwoorene verbonden , niet dan vertojen,' en de Erïgelfche bleven vo'ftrekt ;?ters der Zeeën , hoe zeer tot onbereekenbaar nai der Noutra'e Volkeren zelven , cue hierdoor in me onderneninr-en bepaald cn terug gehouden, belet rden , die gt*wo rollen op het Commercie - Toneel i Euronate fpech», waartoe hunne gelukkigeHggiögï liet ïv/zondVv zamenloop der tyden, hun zoo wel voor tegenvvóofli? rtgenhlik gefchikt maakte, a's voor het vols c^n in'vh:ed',-e« • mededinging beloofde, die eenal \emtimd V naderhand 'moeijelyk te verkrygen
Het ergelsclrSiaatsbewind maakte zichoDdcr-
fchen dit alifs^tcn- nutte, het befchermde zyne eigeKoopvaardyvaart, zonder dis der oniydige Natiën djg té hebben, het maakte zich meer en meer mees■ van den' Koophandel en de Colonien der gehecle areld, terwyl hunne talrvke Oorlog>Vlooten , door ■>ot'e overrnagt, dié van hunne vyanden byna geheel hunne Havenen hielden w.geflocun. De Vnrllc'n van het Duiifclic Ryk, wier oogmerken ïfdtilie .de", 'of het 'gellazt van Bourbon op den »M van Frankryk bedoelden te herlïellcn , of ten IÜ Van -dat- vmcirbair Ryk af te fcheusen door d-.-p-.-rluid der-Republikeinen en gebrek aan har* ;-/\e\'cmgfiin--h?id ,'in hun voornecm'cn , ('t geen zy irh als zet r-gcma'Aelyk'uitvoerbaarhadden vóorgelhld,) ihinderd, vferloiVfen mede, zoo voor a's na den aanval > Frankryk , het ww.re behe g van den Koophandel uit öo/, térwyl 'het' Hof van Weenen zelfs door we rjep<t van betaling der aan Hei-and verfchuldigde ren en, :n°niet ligt uitwischbaare vlek op zyn eige,credis wierp , i toekftbmde-, haar misfehien zeer nodige -leeningen,
:rt:bezw»arlykimaakte; • Het fchrander Pruilisch
:aai5bevi-ind alleen, opmerkzaam op de veroveringszucht jn haareri ouden Vyand, en de voor alle Volken verielende Sraatkunde der Engelfchen, beCoot wyzelyk het loed'en de fchatten zyner Ondeidaanen tefpaaren, en 'reede met-Frankryk te maaken; — de Hesiifche Reet rin? en eenige weinigen volgden, doch Oostenryk en ndere" Duitfche Vorften vonden goei den Oorlog tot unne on'Kreekenbaare.fchadedoor te zetten , enfehynen iet te willen ir.zien, dat het Hof van St. James geen nder einde beoog?, daa dóoralle mogelyke middelen den iryg op 't vaste Land te doen voortduuren, voor een and vól gouds honderd dtrzenden menfehen te doen . neeven» nog meer duizenden ongelukkigere maaken,dus ilcnde en velwoesiins; rondfomme teverloreiden .terwyl laare Ingezetenen in'htin Eiland afgezonderd , niets vaa lie'rampen gevoelen, maarimegendee! hunnen Koophanlel cp de puinhoopen van die der andere Volken ves'i;en; en hunne fchatten naar zich Hespen , om die by •enen zo lang maar moopjyk vertraagden Vreede, door KR behouden^rier beste Franfche en Holiandfche C'o'onien, en het Caapfche voorgebergte, (de flanel der Indien) voor altoos te verzekeren: — de Duitfche Zeehavens dienen hun alleen, om die met de voonbrerg'.eien hunner msnipjuldiee Fabrieken, kun eter eigent en-hunner E e e e i vcj-



C 533 )
veroverde Colonieu op te vullen, die tot duure pryzen aldaar te verkoopen, en derzelve waarde tot hunne voor geh;*l Europa zo nadeelige oogmerken te do'en dienen, terwyl zy ondertusfcl.en aan de Inwooners dierzelve ZeeSteden , zo min als aan andere Natiën, toelaat, het minfte hunner Handwerken, ja de hun onontbeerlyke ruuwe materialen uit de Noordelyke Gewesten, metderzelverSchepen , in haare Havens in te voeren.
Engeland vestigt alzo dadelyk eene volftrekre Opperheerfchappy in den Koophandel, vernietigd de mededinging der andere Volkeren, zuigt hunne fchatten uit, en maakt alle cynsbaar aan dien colosfaalen Handel, terwyl het fteeds in magt toeneemende, en zo wel haare Vrienden a's Vyanden verzwakkende, het naderhand van haar kan afhangen, hun, door haare eigene Vlooten, endoor voor haar goud gehuurde benden , te overheeren en als een tweede Rome, middclyk of onmiddelyk over geheel de befchaafde « aereld te gebieden.
Frankryk, Holland en nu ook Span jen, vleyen zich wel, door het verbod van invoer van Engelfche Manufactuuren, en veeier hunner geroofdegoedtren en san uitvoer van geld en Muntmetaa], zoo wel als door 't voor hun Hutten veeier Havens, zo in de Middelandfche Zee, als elders , dit te verhinderen, met oogmerk zo al geen evervloed , immers een genoegzame hoeveelheid munten in ^hunne landen te behouden, hunne vyanden als in een overvloed van goedenn te doen ftrekken, en der- s zeiver Koophar.de! en Fabrieken zo veel mooglyk te > benadeelen ; — dan het zy my vergunt te twjffeien, { of beide deeze eirdens hierdoor wel zullen bereikt wor- 1 den ; Geld , Mo.nten , Goud en Zilver zyn immers niets £ arders, dan reprefeatatieve tekenen, waarvoor men alle < behoefiens kan inruilen, en waardoor men de Winst,' g of 't Verlies op de balans van Koophandel tusfehen v Mensch en Mensch , tusfehen Volk en Volk vere ffend; — d is dit waar, gelyk het my onwede-.fpreeklyk voorkomt, v dan is het Verbod van uitvoer van Geld en Metaal, in Is der daad niets anders, dan een verhindering aan het g voldoen deezer vereffening, deezer fchnld; het is een t< gedwonge ivrflel, geen geneesmiddel voor dekwaal;— ti vergun my dit een wynig nader, te onderzoeken. g, Een land kan zyn ryk van goederen zyn, dog door it veifchillende oorzaaken een oogenb ik gebrek aan Spe- ei de hebben; in dat gsval kan zulk een gebrek wynig le nadeel doen, is yan korten duur, en heifteld zichfp'oe- C dig; — doch heeft het veele dingen nodig, en onont- E beerlyk nodig, moet zelfs een overvloed van Munte V verdwynen, of »i*Tk een land, dat nodige ontbeeren. — ki Hebbtn wy, op dat ik my tot een voorbeeld, alleen w op or.s Vaderland bepaale, meerder goederen, 't zy dc voortbrengzelen van onzen grend, van onze Colonien, hc of van onzen vlyt en arbeid, dan wy rot ons inlandsch ge vertier nodg hebben, dan zenden wy die aan onze na- Si buuren , en ontvangen daarvoor geld: — bedragen onze ke behoeftens meerder dan onze gemelde produJten , en he onze v.inften op tranfitoire goederen, dan moeten wy Er dat meerdere met ge:d fuppleeren, of zo wy crediet als hebben, fchuldig blyven; — hier is geen derde geval d<
moge.yk: _ « au geen verfiandlg Mensch dwaas genoeg, meerder te betalen, dan hy fchuldig is, dan behoeft men ook met angltig bevreest te zyn , dat 'er eea „!^?aiVebrck z?' ÜDtft»n , ten zy dat de balans der geneele Commercie zeer aanmerkelyk in ons nadeel was 0f buitenlanders, gelyk weleer, groote geldleningen by ons deeden, waarvoor de munte, of deszeifs waarde ten lande uitgaat, cn niets dan een befchreeven papier inkomt, — dit is misfehien altoos nadeelis gweest, en behoort althans in het tegenwoordig jydJVk voftrekt belet te worden; - Is daarenbovenVt beJetten van fhHen uitvoer niet zeer moeilyk, zo al nut
S?e^ki " 15 het °p zya best niet meei din «n palliatief.' dan moet immers tot het grondig herftel d r
kwaal, een beter geneesmiddel gezogt worden, en ct kan geen ander zyn , dan door het zo veel maar mogelyk. bevorderen van den Koophandel, derzclvcr a!gem?cne balans ten voordeele van dit land te doen nei-
? ' e , ult™er!yk is, ;n wat ,er misfehien
ten tutte onzer finantien had kunnen, en nog kan ondernomen worden, referveere ik my hier onder roa nader te onderzoeken. s Dan ten tweeden. - Zo wel Vrankryk als wy, verbieden den invoer van Engelfche Manufacturen , éa wiideadit ook gaarne tot de goederen imftrekke.i, die doer
ar,-n0/Ur^ Schepen dsr Oost l!ldlfdle Maatfehappy,
a.s in de Colonien zyn geroofj geworden; 'riet
eeute is alnnts pryswaardig, en kan niet te fterk naar-
'K^'j ' mitS Wy tcvcrs zor§en » onze CIS™e Habneken dermaaten aanremoedigen , dat wy hunne 'oedcren misfen kunnen , en ons onderrusfehen liever Fan die onzer Vrienden, of min Vyand ge- en mindtr jevaarlykc nabuuren bedienen. Duitschiand kan ons vooreerst van zeer veele nodige zaaken voorzien, en wy laardoor zelfs de natuurlyke en ons voordeeiige ban^ •an Vnendfchap tusfehen hun en ons naauwer Toehaa-
, dat tot h"t tegengaan van den invoerder Ec-
eliche waaren naauw toeverzigt, en eerlyke opzichers in alle de Havens en langs alle de Kusten en Fronieren , en boven alles overeenftemming met onze üondenooten, nodig zyn, en de contraventeurs ten zwaa> en behoorden geftraft te worden, fpreekr van zelve, n behoeft geen betoog; maar iets anders is het, te betten , dat de producten van Oost en West; Suiker, otty, Cattoen, Lywaaten , Speceryen enz., door de .ngelfche aangebra^t , geromen, of gerooft , niet in rankryk en hier , worden ingevoerd : — Ongelukig zyn die voortbrengzelen der warme Landen f hoeel eigent.yk misbaar, en tot de weelde bthoorende aor de langduunge gewoon-e, tot een wri-enjvke beaefre geworden : de Landman, zo weinig als de minst :goedoc Steedeur.g, kan thans zyne Coffe , zyn Thee ryker , Syroop , zyn Peeper ontbeeren , eu de Fabrie:n moeten kwynen, zo zy geen genoegzaame hoeveelia Catoen, en Lywaaren .bekomen kunnen; —-. ngeland kan derhalven veilig met zulk een verbod , » qnujtvoerlyk, den 1'pot dryven; het zend zynegoeren naar de Duitfche en Noordfche Havens, en daar



k 509 )
van uiterjyke gedaante verandert, worden ze ons toegevoerd — onze Medeburgeren cn Bondger.ooten , aan derzelver gebruik gewooon , zyn bl)de die te kunnen bekomen, en betalen'er gaarne hooge pryzen voor: — Engeland bereikt alzo iyn oogmerk , en ontvangt 'er de hoogde waarde voor; — dit geheel ie beletten, komt my even onrnooglyk voor, als alle Havens voor hun te fluiten, de Sond en Oost-Zee biyveu voor hun open. en Hamburg en Bremen bekomen door de verzending van alle die goederen ten minsten een tranfitoir ovetwigt in den algemeenen handel, hoe zeerzy in der daad maar Britfche ttapelpL'atzen, en veele hunner Negotiehuilen, Commanditen der E: geifche z;n, die huu verlykt hebbende, by .verandering hunner beiangens., die fchitterende glans door het beletten hun.ur Zeevaa t, fpoedig kunnen doen verdwynen, waartoe ctn begeerd voorwendzel alle dagen te vinden is.
Onder: uïfehen echter dat de Oorkg en de Koophandel op deeze wyze blyft voortduuren , voeren de Engelfche Vlooten een o. noembaare hoeveelheid van allerly Koop.varen naar hunne Havens, die, het zy die terftond naar de- Markten van 't vaste Land verzonden worden, of dat zy genoodzaakt zyn die eenige tyd in hunne Pakhuizen opteflaan , altoos eene zeer weezent]yke en zetr groot-e waarde hebben , eeven zo goed a's Goud en Zilver: de Balar.s van Koophandel tusfeh-n Volk en Volk tu,fchen de B'ri tche ryken cn het over g Eutopa is alzoo eeven daardoor tot een onbereekeiaiaare hoog-e , en hun voordeel, en zal zo blyven , zo lange zy a'leen meesters zullen zyn, ailen van die thans door weeUe en gewoonte onmisbaar gewordene 'beboeftens te voorzien; — van Hollanl immers trekken zy niets noemenswaardig, van Vrankryk, uitgenomen 'Wyncn , niet zeer veel, en 't geen het Noorden hun aan Graanen, Hout en Scheepsbehoeftens verkoopt, komt niet in evenredigheid met de groote waarde, en van de gemelde goederen , en van allerlei foort hunner Manufacturen , w aarmede zy alle de Havens der Noord en Oost Zee, geheel Duitschland , en in gewoone tyden ook Nederland en Braband als overltrootnen ; — zo lange derhalven de volkomene Heeifchappy der Zeeën , hun in (laat ftelt, zo veel goederen aantebrengen, cn andere Volken hanr.e eigene Fabrieken door den vryen invoer van die menigte Engelfche Waaren, willen blyven onderdrukken; zo lang zullen zy jaarlyks voor Millioenen meerder kunnen verkoopen , dan zy nodig hebben voor hunnen invoer urttegeeven; zy blyven alle Natiën uitzuigen, en kunnen gerust en veilig den oorlog voortzet en, en het Menschdom door hun aangehiist zich onderling zien verflinden.
Het Engeisch Staatsbewind, wiens zedelyke grondbegir.zekn nimmer door iets zo zeer aan de Waereld zyn bettend gewotden , dan door het betoonde onmenfchelyk voorneemen om Vrankryk en daarna ook Holland uittehongtren , en dus, was het haar gelukt, niet alleen de weerbaare Mar.fehap , maar ook het vroiiwelyk gefiagr, de onnozele Zuigelingen, by de verzwakte Grysaards, geheele Vólken, op de wreedde wyze te doen
fneeven ; een voorneemen , waarvoor ' de menfchelykhcii reiugge gruuwt, en nimmer neg door eenige onbefchaafde Natie bedagt, of beoogt was. —
Het Engeisch Sraatsbewinl, zegge ik, (geenziuts het braave en detrgdzaame gedeelte der Natie dat al meermalen getoond hevfr, die daden van 't beftuur met af» gryzen te befchouwen,, te vetfoeijen,) kan alzo niet opregtelyk en ernftig den Vreede begeeren, en de overige bewooners der Waereld , willen zy niet langer fpeelbailen cn ihgtödfers van hetzelve zyn, moeten nadrukkelyker middelen by de hand neemen, het tot eene bil lyke Vreeda te dwingen, en de Vryheid van .Koophandel , over den geheelen Aardbodem te herftellen ; dat dii het belang niet alleen van Vrankryk , Holland en Spaajen , ten lterkften van Portugal, en byzonder van Duitschland, Zweeden , Denemarken en Rusland, ja, van 'c Turkfche Ryk, ook niet minder, vooral in zyne gevolgen , van America, met een woord van alle Mogendheden is, is byna al te duidelyk,om eenig nader betoog te behoeven; — dit weinige alleen, zy derhalven genoeg; — Concurrentie van Verkoopers, is het eenige middel, om tot billyke pryzen te koopen , en medcriin* ging van Koopers om redelyk te verwoopen : — Is alles, in eea of weinige handen, moet-men de hoogfta pryzen btftetden, en vind men weinige Koopers, zyhe Waaren voor de gering gebodefte, weggeeven ; ditweefi ieder, die maar weinige dagen by den Koopharde! geweest is; — Is Engeland derhalven alleen Miecfter »aa de Zee, en daardoor van den Handel, volgt de toepasfins van zelfs. Is de Commercie onder allen verdeelt , dan zyn , om eenigen voorrang in die mededinging te verkrygen, volftrekt nodig, kunde, pompte bediening, en vooral goede trouw en eerlykheid .waarvan de gevolgen ten algemeenen nutte ftrekken , ea zelfs de zedelykheid bevorderen ; — in dit vak in byzondhtden uitteweiden , of deeze Helling op alle takken van handel toetepasfen, agt ik zo onnodig, als het my tot eere breedvoerigheid zoude brengen, die met rry» tegenwoordig oogmerk geheel ftrydig is
D.-.n zal men natuurlyk vragen, op welke wyze is die gevreesde en reeds maar al te wezentlyke fuperiotiteir van Engeland te verhinderen, en de meest mogelyke Gelykheid en Vryheid in dsn handelen veiligheid der Zeeën, te herftellen ? — de beantwoording dezer moeijelelyke vraage, is, ik bekenne het, verre boven myne krachten : — dan het zy my vergunt , die echter tebeproeven, en myne gedachten als gislingcn mede te deelen.
Het allernodigst is vooreerst eene fpóeriige en reedelyke Vreede op het vaste Land , en dat dan alle Mogendheden te zamen , ja de braave Engelfche Natie 7elve, het Britfche Sraais Bewind dwingen , op billyke en duuibaare voorwaardens , daar mede roe te treeden, op dat Eurepa tot rust-gebiagt , alle Regeeringen , a Ie Volken, met bedaardheid aan het algtmeene Heil van het Menschdom mogen kunnen denken, en werken ; daartoe zoade niets nuttiger zyn , dan een Congres Mier Natien te openen, om een, niet ideail, maar rrfeh-ctvr-n Recht der Volkeren vast te Helen, waar by alle zich E e e e j yer



( 599 )
verbonden, by het ontdaan vin vozende Oorlogen, de bedigeerende Machren-*Me doen aan p,ehoorzamcn , met andere woorden een algemeen Contract van or.zydiglieid,, ■dat gegrurd op recht en'de volftrekte btllfkheid, de Vryheid der Zeeën-ten grondfhg moest hebben, endoorden gewapenden arm, ,en altoos g-reede Zee - Machc van ieder Natie,' (wier evenredigheid te bepaalen waf) onderfteund moest worden, ten eir.de het alioos en overtel te doen gelden, en den algtmeencn eerlyken handel atomme bolcherming te doen vinden. — Allernuttigst Z»udn men by 'dee7.« «*ele"gedheid-, een algemeen •Commercie, Zee, ei Wisfelréchi: dóór de inltemmirg van alle Kandeldry vende Volkeren kunnen vastftelien , waardoor duizendc vcrfchiiien vermyd, en a'ie hun voordeel in vinden zouden'. Dn zi.lk een Congres, dat een derge'yk Contact, waar'jv-a'le :Natien , en zeeker co\ het braave gedeelte der E";;c.f(.hen, hun waar bc'an» in volgende tyden ïon lcn verzekeren, een haifenfcfci.n , 'eene volftrekte oumoaelyl heid is,. kan-ik my nier verbeelden ; — het Mensctiidim , hoe zeer ook bedarven , hoe zwa't men h.t ttek moge affc'hilderea, is nog niet zoo verblind, nog vcbasterd , dat het een zaak, wiens a'gemeer.e nuttig; eid met kan geloochend worden, Liet zoude welifchen te beproeven.
Dan insevillc Pilt, en tyuén aanhang voiftr'ekt niet tot een Vreede, op billyke voorwaardens'komen willen, wekte middelen dan aangewend behoorden te worden , om hun daartoe te noodzaaken , daarop kan ik door gebrek aan Staat en Kry*$ jvünde, niet voldoenend antwoorden; ik zie cch'er n;et in, waarom de vëïeenigde kngttn van Franryk, Spanjen en Holland, na het fluiter, tener ccrftireritale Vreede vooral, wel ,■ met renten ernst, en gelyk hst b'thóord_, aangewend wordende, niet in (laat zouden zyn, rene Zee Macht te voorfchjn te brengen, die die \an Engeland verre te boven kan gaan , en 'zulks nog veel gcmakkclyker zo de Nocrdfehè Mogendheden hunne waare bclangens wel gelieven te verdaan , en tot dat héiPfaa'm einde wi'den medewerken , d3at hier geen veroveringen maar Vreede en vrye Zee, dc oogmerken des Öcrlogs zyn': — ik zegge dat ik hun tn ftaat bifchouwe, niet alten in korten tyd eene der<;e'ykc Zeemagt te doen gebooren worden, te doen werken , en het nodig Krygsvc.lk naar beide Indien te zerden , maar zelfs het roneel des Oorlogs in de Britfche Ryken over1 te brengen, err de Engdfche-Narie op haare beurt, bok eens, «die die vreesfelyke rampen van den Ocrlo* te •f'.'.en voelen , die derzelver Minisrers, met een meer dan "Wreed vermaak over'de vier Waereld deelen , zedert tb*r*ete jaaren verfpfcid hebben, op dat zy tot inkeer gebragt, niet langer het 'geluk en de rust van bet menfdKeU k gcllagt ,-de lieve Vreede ', van den aardbodem velbanden.
Dan daar hiertoe' tyd Kodig is, was het te wenfehen , dat ond»titv:sfr.hen cp hét vaste land de Vreede geflooten kon worden, op voorwaardens, die gdèh fpoediee bteuk voorbereiden , maar Volgens welkea'le Ky der/eiver vobrtduunng belang hadden; — dat hef hier voor gemélde Congres geopend, cn CoramercicTractatengeflooten jde
Koophandel op alle wyze bevorderd , aangemoedigd , en van aiie beletzelen ontheven wierd. '— Dat men "in1 al e landen ernftig aan het grondig herftel der Finantien dag*, k gejm zy overal, in een meetderen of minderen graa"d hoofthodig hebben , en dat men de aige'meene vooioordeeJen regens den Koopmarfiland afleggende, den baatzuchtig ^ en bedrieger met fchande brandmerkte, maar den \unc;gen en eerlyken Handelaar,'als een der nuttigde- Burgeren befchotnvde; en van zynen raad id het btüuuren der Volkeren getrouw en 'nuttig gebruik maakte. I « ;. t
Mo^t ons Vaderland zo gelukkig zyn , tot deeze hervorming van den algemeenen web'aart den weg te baaneri, en mede te werken , welken dank-es-eer zoude-haar daar voor het nageflajt toezwa'aycn. — Laat het ondertutfehen met dat tnzigt alles do.e», w.U- bet vermag, en vooral mee het henteilen en opbouwen van'zyne eigene verrallene Koophandel' en Fioantièn , den rö'nodigen aanvang maaken, en daar attn niet kunde, y ver-en ongekreukte eeriykheid ontpltoudcntlyk arbeiden. '
Is,' 's Lands crediet , (dat onwaardeerbaar kleinood voor een Voik) geknakt geworden, door het oritydi?, hoeweknaderhand wederom ingetrokken verminderen der in-eresien, door het doen van vrywiliige en gedwongene flbÈlaiecn ügen, zonder bepaling van Fonds, waaruit de ftriten zouaen worden betaald ,: door het tegendeel -van de fpaarzaamheid omer Vooiou 'eren , doorliet kestbaar wnenten utrgeeven der Penningen , door .-..laat
• llefsc *<-gg«m, den ongelukkigen loop der tyden ? laat men tragien eerie meer eenvoudige wyze van omvang door meer gelylte en den mingegcedden Burger minder drukkende belastingen in te voeren , laat men vooral de üerkiie Ipaarzaamheid in! de uirgaaven betragten', dan geloovenie, liet herftel omer Finap'ieri'riietl onmogelyk, mits het Beftuur daar van aan kundige , en het algemeen vertrouwen der Natie waardige en bezittende menfehen worde toebetrouwt; — Vooreerst zal het mislchien nog met mooglykzyn, de balans onzer Commercie in ons voordeei te doen neigen, of, zelfs maar in evenwjgt te brengen; uitvoer van geld, of muntmetaa], zal dus nog eenigen tyd nodig en onVerhinderlyk zyn, wulen wy niet betaling weigeren, dat is, bankbreuk
maaken. Doch die hoeveelheid zal by herlecvenden
handel allengskens minder Worden, en by herfteldcnblocy' derzelve, ongemerkt terug vloeyen:-- Ook heeft gelukkig de ny verheid en zmnigheid onzer \ ooreaderenïchatten gezamelt, die ons nog veele laaren voor gebrek aan Specie , en de daarmede gepand pnande armoedte cn elende kunnen behoeder.— Wy hebben, Ct geen'ik met van groote onvoorzichtigheil wil nypleiten,) neg voor veee millioencn buitenlandfche' fchu!den?ars; laten wy, en onze Vertegenwoordigers al wat moogly'j is aanwenden, dat aan ons, cn arerirallige renren , en hoofifommen, zo-ras inaar dcenlyk beraald worden, en voor-
• eerst althans alle vetdere lecninpen kra»tdadiglvk beletren, oan zullen deeze vrv aanmerkelyke fommen , ge-
• voc;;:l by onzen herlecvenden handel en Crediet, het ■ hulpmiadel.kunn.en zyn, waardoor wy het nadeeiigfs'do



( 591 )
der generaa'e balans vervullen, zonder genoodzaakt te zyn, o vze kli.ikende munte uit het Land te zeniea, en zo eens tegen verwachting, dithulpmiddel , de «rite een of twee Jure'n ntet g.nocï'.aam was, en de uitgeleende gelden niet in voidjende fo ramen terugkeerden, waarom zouden wy , or.s Crediet door orde en. fpaarlaamheid herfteld, en gereftigi hebbende, niet eens.op onze beurt eene leeniiiJ oui.en 's Luids beproeven } op dat op deeze wyie, Mitaal en Specie, als vaa ze.'--, en zonder andere bemoqymg van 't beftuur, naar ons Vaderland terug vloeyéV' Deeze 'l?i»antiee!e aanmerkingen, zouden bv eene andere gelegenheid ur/dloopiger behandeld en tot byronderheden overgtbrag' kunnen worden, hier zyn ze enkel aang-ftipt, fo: myn oogmc-k genoegzaam. ~ „. ,
Laat ons nu no>p:n dat door de gu Uiige keet der Franfche Wapenen in Lr ai i'en ,; het Staats - Beftuar van Otsstenryk eindelyk zal overtuigd worden, d.U het Eagelsch Mtnillerie niets anders beoogt, tf\n Vramtryks Magt te Lande bezig te houden , en hun daardoor te beletten den Oorlog ter Zee met die nadruk door te zet ten, die hun anders in-Staat zoude ftellen, al watzyen wy , in Oost en West veriooren hebben , te heroveren, dat het ten laatften zal inzien , dat die te behouden hun eenig doel is, en zo dat hun gelukte, zy zich nog om Brafeaod, noch om Duitschland niet in 't rmnfterr zou den bekommeren, dat het geld , *t geen 't Keyzerlyk Ho! van h»n ontvangt-, alleen dienea moet den Oorloggaan' de te houden, en zo wel Oostenryk als Vrankryis er Holland te verzwakken, en in Menfehen cn Welvaan te doen verminderen ; dat na da; een gedeelte oer gecoanfee-de Ma-nea Vreede gemaakt heef:, dit oogmerk no^ Böodweadkér voor Engeland geworden is, en het zeer we Bevoelt, da": eene Vieede op het vaste Land, noewe len teeeen voor alk ansere Volken, de gebeelcgedug te ma-- van Frankryk trgens hun zoude doen Werken . ■ Laat ons verder hoopen , cFliever verzekert zyn dat het Fransen Gemeenebést zyne bclangens te we k.rt, om aan Engeland by eene aanftaande Vreede ,d «ainfte- onztr Colonien te laten , en daar door or.s, ha rtTBondaenotcn, die reeds zoo veel gebeden heoben zoo zeer te verzwakken, dat wy, die haar door orui Zseemagt en Koopraardy, en op andere wyre, na doo rust kêrkrcegene kragten, zoo nu tig zyn kunnen, bui ten ftaat zouden geraaken en blyven, om de overmag
der Eneelfchen te helpen beperken. Hieraan ze.i
te twvÜTel'n', acht ik voor de getrouwheid , magt- er eer van onzen Bondgenoot eene belediging.
Mier boven alles, waarde Landgenoten 1 laat 01 bndërtuifchen alle partylcHappW en verfchil ia Staat iu'ndiie bègiippen ter zyde fiellendé, hairen tn bande ver e i, . r. ,'om dtn Welvaart van het .Vadtr.arid t do n beileeven: kat or.i met hun, die ons eérjyk e welmeenend beftuuren, medewerken, om door het gc buiken van enkel Iniahdlche- producten en..manura. ■ u ren , onze Bu/.reniandfche behoef.ens te verminderen en onze werkzame Medeburéeren , arbeid, en daar doo levensonderhoud te venchr.fi.-ii. ■— Laat ousdaatflÉ
nodig is, de zu'nigè. le.'sns v-/;e onzer ..braave voorouderen hervatten, zonder "egt et, als w/ he: betaien kir,nen , door al te groore fpur.uamheid , de van onze gematigds verteeriogea levenden arbeidsman , van z/a
werk en brood te *ero;enf{. ■ Laat ons taio.i Ier-.
heid, aües wat wy vermagen aanwenden ,0:11 tot einze Vertegenwoordigers, eerlyke , kundig; e 1 on.aa«zuehtige mannen te doen kiezen,' en eene gerege.d* . Rigseii.igtform te helpen invoeren, op-dat de ot ie in alle vakken herite'.d, en de Finantién vin de geheels Republiek fpoedig op eeaéa goeden en vasten voet ge- . bragt warde! Hervan en van het herftel van ou/.m Koophandel hangt alles af, ieder, dag uititel is nadelig, en was dit niet mogelyk, dan was. welke vlcijeadevópruitzijchter, men zien ook voor het toekomende f-ehilderen moge, het Heve Vaderland, veriooren, dog kan' dit, gelyk ik hartelyk weufche en geloove, door kunde, eerlykheid, veriund , zrin'gheii , orde , eensgeziadheid en ihndvastigheid gefchiede-n , dan .is'et - ho.ip,. gegronde hoon, het Vaderland te redden, by zyacduurge iogte Vryheid te be waaren , en tot^ zynen vorigen luister pn welvaart rerug te brengen, *t geen God Almagtig genadig'yk verleene.
Hierna produceert Nieuhoff eene nadele redactie' van den 20 Art. der Hechten en P.icluea, luidende; ■
De eenvcuwiaflc cn -algemeen/Ie regel in cn voor Har-, gerïyke plichtsbetrachting is , zulk eens handchvyze geus of'omtrend cen-'dnd* te Vouten", nis men begee-: ren kan, dat hy in dien ftaat i ompandigiteda» of »s* trekkingen o::.'rend ens zelven hield.
En wordt dezelve aldus gearrefteerd.
De deliberatien over bet Rippnrt van van Len-
• nep ca f verder voortgezet zynde , wjrdt cc 5de j Articul ia omvrage gebragt.
Van Leeuwen zegt: iï&J* ' Als een-principe voor het recht van de jacht en Vi-i.nery ■ was nu in de vorige Arr. gefteld de eigcnaoin van den gr^d,> ' zo dat ieder particuliere eigenaar, invoegen als 10 dj vorige ' Art gcitrueerd is, daar van , op zyn eigen grond, alleen, t mn uMuïtlöt van alle anderen-, gebruik fcan.de bnrbe». In 3 dezen volgende Arr. word gewag gemaakt van Natiotraale
eigendom, en flegts gezegd, dat het recht van Jicht eu Vis.
fcl'ery op of ta dezelve, ten behoeve cnvoorieelev.ir. fle1 Nr.tr, wel kan verpsgt woidea. Daor Nst.o.ieale |(;eiaaen,
vcritnat man die, welke «eene andere, .of in 'c. geheel gc.uee, ' eikaars hebl.en . als " daar zyn Mey ,.«, ai-dere der:,; fRe,
Landen. Hier < p beeft de Natiex»abetwis.-b..a.- bet zfil^ reent, S cn dus-ook tofcr Lei van jewlve-, ieder. indiv.Tu. I>in var» 1 dit recht vanddder :udivi:n worde in rice Are. niet gefproSen ,
• fiï m zon het niet gefchtedti «ngthaes dispar^uie «nn-
- .'.:„ iur.u. • Wrar-na voorbelde, dit 'er mede .in re verren, , r., btti toe deze, of dcsrfelyfce reiaS e van den Aa. -.,>, .., t - Hdt recht K'ta de'Jacht op z-xf-muje gronden, or.v-.iej de t Visfchery in zodaaigs wateren , v«ike hst cifien-donvau de



C 59* )
», Nitie, of van eei gedeelte der Natie, zyn, komt de Natie , „ en du8 ook i.-der Lid van dezelve, ieder individu, to2,te.i „ wars her ten behoeve en ten voordeelï der Natie, of een ,, gedealce van dezelve, verhuurd of verpagt zy , hetgeen voor een zekeren bepailden tyi gevfehieien ban, maarnicn „ m;r kan het verkogt of voor altyd afgedaan worden."
Ten Berge vermeent, dat dit Articul wat a! te génewal gelteld was, daar men behoorde onderfcheid temaken van zodanige gronden, als welke aan het algemeen behoorden.
Fan Hooff zegt: alk gronden behooren of aan byzondere eigenaars , of aan Gemeentens , of aan de Natie; het zyn dus deze drie, welke daar over kunnen befchikken; terwyl hy vermeende, dat, zoo men, zonder eenige onderfcheiding of bepaaling, aan een ieder de vryaéid gaf, om op allediegtoaden , welke men als nationaal zoude kannen anmerken, te , mogen jiagen , dit tot de grootfte misbruiken aanleiding zoude kunnen geven; de orde vereischte dus, dat hieromtrend ze-, kere bepaalingen door het Gouvernement werden gemaakt. Z >o het nu waar was, dat, of de Natie in het generaal, en die gsdeeleens derzelve, waar zodanige gronden gelegen waren, daar over konden befchikken, dan ook konden zy dezelve verhuuren, verpagten, ofwel zodanige bcfchlkkingeu daarover maaken, dat 'er een ieaer, die daar toe geaegen was, van zoude jouisferen,
Aufftnorth zegt, dat hy zich hiermede niet kende vereenigen ; het recht der jagt was een perfonelyk recht, dat, volgens de principes, aan een ieder f bekwam; het ioude derhalven een belemmering hier van zyn, zoo men aan iemand , welke geen grond had , beletten wilde, op de algemeene gronden te jaagen.
Fan Hooff zegt, dit word hier door in geene deele verbooden; het blyft altoos aan dc decisie der Gemeenten, of zy deze gronden algemeen wilden maaken, dan wel 'er op eene andere wyze over befchikken; het voordeel was in allen gevalle", voor het algemeen.
Fan hennep zegt, dat hy vermeend had, in fubftantie te zeggen het geen door van H.off 'was geavanceerd; 'er Hond ook niet in den Articul, dat het moest verpagt worden , maar dat het ktnde verpacht worden; het bleef dus altoos nog ter vrye keuze der gemeen,ens of zy zulks wiiden doen , dan wel niet.
Stofenberg vermeende, dat men in deze een onderfcheid behoorde te maaken tusfehen gecultiveerde en ongecultiveerde gronden.
Vuii Manen zegt t
Uit den inhoud van dit Artykel, en de Discusfien reeds daar over gevoerd, ontftaat natuarlyk de vraag: wat zyn Ntt tionaele grondt» ?D,t behoorde vooraf nader bepaald te worden , eer men over dit artykel behoorlyk zal kunnen oordcelen. Ik geloof dat het zeer noodig was, om zulks ergens in de Con ftitutie, ook buiten relatie tot de Jagt, uit te drukken. 'Er liggen overal in ons Vaderland nog een aantal onbebouwde Landen en Heigronden, welke fiurs de fchepping nog door geen fpade of ploeg gebroken zyn, «n waar van geen wettigen posfefeur of eigenaar, onder behoorlyken titul, kan aange wezen worden. Dergeiyke gronden werden tot hier toe door de Stzaten der Gewesten, als reprcfeuterende den Souverain, in gebruik of eigendom uirgegeeven, a:- i die geene. welke zich aanbond, om dezelve te cultiveren. Zal dan nu voordaan de dispofitie over dergelyke goederen, als Nationaal be
Ter Drukkerye vsb VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGS.
fehouwd, ftaat), aan het gfeneraale Waftjeèved-Je Lichaam , o aan liet Departementaal of Plaataélyk Beftuur biuaen, of aan welker jarisdictte dezelve gelegen zya? Ei zal men ook hier over het vry genot der Jigt, der Nuie in 't gemeen niet toeftaan ?
(teit vervolg vandeze Zittingin ons volgend Nommerf)
Beknopt Extract van de Zitting van Woensdag, den 12 April 1797.
Eene Misfive vaa deMunicipaliteit van Leerdam, zich bezwaarende, om op aanfenryving van de Commisfie vau AA. minifttatie, het Nitionale Zegel te iatroiuceeren : — aaa de 'Commisfie van Superintendentie.
Een Request van J. A. Dyk. verzoekeade maiatien der Decreeten, waarby de invoer van Engelfche Kousfen is verboden, tot vermeerdering vaa den bioei der Inlandfche Fabricquen : —• aan Vreede c. f.
Gevers ftelt voor, namens de daartoe benoemde Commisfie, om, daar de Vergadering aan de Commisfie heeft gedemandeerd het voordragen van Perfoonen, den Krygsraad, om de zaak van Lucas te onderzoeken , zullende uitmaken , en daar de Commisfie niet meer Perfoonen heeft kunnen vinden, daa zeven, en zy echter oordeeit, dat negen volftrektnoodzakelyk zyn, by die zeven Leden te adjeiagerea, twee Leden vaa bet Committé der Marine.- — gedeclineerd.
De tydelyke Prefident ter Vergader-leg verfcheenen zynde Communiceert dezelve, dat zich dezen morgen by hem vervoegd had de Secretaris van het Provinckel Beftuur van Holland, verdoekende, dat eene Commisfie uit dat Beftuur ter audiëntie by deze Vergadering mogt Worden toegelaten dat hy dusvoorfioeg,omdezeCommislieteoatfangen:-«.ea wo'dt conform gedecreteerd.
Circa half twee «uren verfeheen voornocmdeCommisfieter Vergadering, wordende binnen geleid door de twee Secretarisfen benevens den Agent<btftaande dezelve uit^ïïê Burger» Lootjes, GUdemeester, Mol, Sonr.eville, Bofé, Glazekas , Pïeterfe üchryyer, Geelvink en Wannaar , eiuichindc enceinte aei Zaal geplaatst hebbende, deed het eerstgenoemde Lid derzelve iu naam van het Pro .unciaal Beftuur van Holland, eene dringende voordragt, gefundeerd zoo op de Refolutien van deProvifio. ncele Reprefentanten van het Volk van Holland, op die der Staaten Generaal enz., tot intrekking van her Decreet def Nationale Vergadering, de dato 11 Maart 1797, nopens de wyze op welke het Plan Conftitutie zoude worden aangenoomen' De Sprecker fchetste rnet kragt vrsi redenen alle de gevaaren' welke naar het inzien van hunne Committenten uit ditbefluit Stonden voortvloeyen; bezweerendc de Vergadering, by het heil .des Volks, dit Decreet buiten werking te ftellen.'
Nadat de Spreker zyne reden geëindigd had, en zréh ineen voor hem geplaatfte Armftoel gezeten was, beaatwoordde de Prefident, ftaaadc, kort,doch gepast dezen voordragt.; betuigende aangedaan te zyn over het motief van wanne Vaderlandsliefde x het welk het Provinciaal Beftuur bewogen had dié voorftel te doen, het welk hy ter kennisfe der Vergid :ring zoude; brengen ; biedende hun de Eer der Zitting aan; dan waar voor de Commisfie, uit hoofde haarerwerkzaamheden, dankgezegd hebbende, vertrok dezelve, wordende op gelykewyze uirireleid, als by haar inkomst had plaars gehad.
Nadat de Deliberatien over de Conllitucie waren voort»e. zet, bragt de Prefident bovengenoemde voordragt in deliberatie, en ltelde voor, om dezelve te ftellen in handen van da Burgers van Lennep c. f. ." — conform geconcludeerd.
Waarna de Vergadering tot morgen ten 10 uurea wordt geadjourneerd,



C E L Y K H E I D, V R, T H E 2 D} B HOEDER SCHA
EXTRA0 DA&VEB.HAAL
■
DER HANDELINGEN VAN DE
lirioiüxi; V*MHG M D JSJ&JT 3STI
REPR.ESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 4~ó. Dor.derdag den 13 April 1797, Het derde Jaar der Bataaffcke Vtyheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Saterdag, den 8 April 1797.
Voorzitter: Jan Co u' p e r u s.
""^""ervolg der Deliberatien over het Rapport van Óen Burger^/; Lennep c. f., en wel over den 5den Articul.
Fan Marle zegt, dat hy niet konde inzien, hoe of op dit Atticna.1 eenigerefiexien konden vallen; hy verhoopte immers niet, dat dc Vergadetingzoude decid.eren , dat alle ongecultiveerde gronden nationaale gronden zouden zyn. In Ov.erysfel, alwaar men. veele dier gronden had, waren dezelve meerendeels verdeeld. Daar men r u. ééns vooral tot e.ene Cynofurehad aangenomen , dat' de eigendom de bafis van het regt dér jagt zoude zyn , t.bo wist hy niet, hoe men hier op refkxien konde maaken. ......
Aufftnorth zegt:
Ik appuyeer het gezegde van den Burger Reprcfentant van
Marle, dat mcn_do_pr geen enkele pcnueftreek Jen eigendom der Gemeente-ris vernietige ; maar ik vinde nty teffens verpligt ook te iüfteeren, dat men aan die zogenaamde Eigan-Erfdcns, onder den naam van Eigenaaren door geen pennetireek geeve bet geene zy nooit, zelfs onder het tieranning'st beftuur, gehad hebben. — En de ondervinding van - 35.Jaaren.heeft my geléérd, dat op veele plaa'zen in het Markten of zoorlgelyk Gemeenrens Beftuur de fchadelykfte misbruiker! plaats hebben, en die we! degeiyk geredresfeeid en niet gecorroboreerd be , hporen te.'worden. '. .1 .
Van Lennep zegt, dat hy eeniglyk op her geavanceerde vaja. de-si Burger van Manen moest reftecteeien , c|at tde Commitlie niet benoemd was, om te decideren wat Natior.ryale.goede, en waren,.maar eeni^yj^.en bepalingen omtrend het regt" van de Jagt cn vuïeher'y 'daar te
|A>. •• '
V'. Debl.
Krieger zegt:
Van de eerfte maal, dat ik dit Articul las, tot hiertoe heb fe het niet wel kunnen vatten: wat de>cb moeten hier Nationaale gronden cn wa-eren betekenen'? Die uitdrukkingen bier, en in de volgende proji-Cl Articulcn gebezigd, zeggen uaarmya inzien volftrekt niets; of moet 'er de beduidenisaan gegeeven worden; die 'er Je Burger Rcprefeutant van Manen aan fchynt te hegten ; dan zouden wy , terwyl wy over het Cberncnekti regt der Jagt handelen , om den eigendom der Hazen , fpreken, den wezentlykeu eigendnm van den Mensch aantasten. « In Bataafsch Brabattd heeft ieder plekje gronds zyn Eigenaar, het zy paitieulter of'ajèemeén — de jurisdi&i.H der Genteentens zyn aldaar afgeperkt eh zeer bekend. Hair Floog Motr* hetiben, met al hear gcfustineeré Souverein gezag, nimmer den algemeenen eigendom der Gemeentens over de Gemeenten» gronden -'ontkend — zy hebben wetten op deszelts gebruik gen.iakt,.dat was nuttig cn nodig; maar nooit zig den eigen, dom aangematigd. Ku zoude men dit hier zydciinirs doen willen 1 dit inu:,ers is gewis de meening der Commisfie nier, geweesr: de wending, die. Je Burger van Manen aan dc Gemeentens gronden geven wil, zal 'erde Vergadering niet door verdaan; en wss J.it zoo, dan zoude ik 'er -eer voor zyn, dat .trien- de woorden jf&uhaail g^onie'H in wateren , eerst interpreteerde alvoorcns men die gebruikte.
Van Maren zegt:
Ik moet op het geaegde van den Burger ven Marle aanmerken : dat ..welke quifi- i.eeu.don]men ook, van fommigedergely. ke onbebovnle fterite ef tièlgronfrerl, door generale uitgiften van v'ooHge Hertisgen, Graven of Hecrèn, zonder dat 'er opmeeti'-ngtn geiawi, of lakten en ongclden van betaald werden, zou kunnen aanwyzen ,, zulk een of ander particulier eigendom , tiogthsps het recht tot de jagt voor de Natie niet kan uitfluiten,; daar al het gebruik, het welk men van deeze gronden 'maakt, 'door, 'er Schapen op te dryven enz., in het geringfte niet |»eHn-ie?d('wordt, door het fchieren van wild, : dat 'er ever loopt of vliegt. Ik wil .ook niemand zyn wettig eigendom, zo ver hy het kan aantoonen, daor door betwist hebbel).; .maar wil alleen -bèp.aalS hebben, wie de dispofitie meet h'ebbcriV o-'-r'dic gronden ,"voor' welke geen parriculieVa ë'lgensreft teBewyzen zyn: fiet-zy eteWer^veudt Magr.' of het Departementaal óf Phatfcfyk Beftuor: indien dit niet uitaedtaltt of 1-ipaaW Isaal-dit aar.leiding-geeven tot dui. z'enJtrléi gcjebillcn cu twisten, en menigerlei wtrgevioge* ca wetten-; ' -v >.
F fff Bicker



594- V-
Bicker vraagt, of niet alle zwarigheden .waren op te n-iroea • wanneer 'er gefteld 'werd Me zulke gfonoeu, welke niet aan particulieren tvebehdsren'.
Schermer zegt: jj ., ' Ti -T, » n vr Ik zal bier niet fpreken Wrger.s de 'Ja»t, daar is reeds genoeg van gezegd; maar ik moet een jartrocrkir.g maaken aangaande dc Vi>fcheiy. ja** ^ • ,
'Er zyn plaat fen, te weren Polders ff Bannen, cianr geen particuliere eigendom vr-n 'Water\f VlMfWiy"f-TsstVlbccft waar de Visfchery is daar een algfmeene eigendom van ae Ingezetenen of lr ge'ar.den vgt dit Doleer ff Bsr^e.;Dit twter of Visfchery kan ook 'niet verhuurd. bf verpachf worden; vermits dezelve aan niemand in eigendom , maar aan het algemeen toebehoort, Daat 'er nu gedecreteerd ia , dat reder Burger kan' jagen oo zyn eigen grond , en visfchen in zyn eigen water, kan ik niet denken , dat" men dc vryherd van die algcrr.ecne Vislchery aan die Ingezetenen wil beneemen en dit water Nationaal wil verklaaren; dit kan de intcniie^yan de Vergadering niet zyn, orn aan die ingezetenen -dit atoude recht re ontzeggen; daarom wildé! ik'in 'dit. Articul een,,L\yvoegine hebben , hief in bBftaande het recht van de;;Jagt opzodanige gronden of van de Vislchery in zodtnige .woeien 4 welke het eigendom van de Nade *f algemeen* tigendm yen ten gedeelte der Natie zyn, behoort aan cc Natie of aan. dat gedeelte derzeive, en kan met derzelver goedvinden, wet ten .behoeven enz. en op dien voet kan ik,my met den Auicul wel eonformceren.
' Queyfen zegt, dat, zoo het Menu van van Macnen doorgong-, hetzelve ftrekkep.zoude om . duizende van Intezbtenen hunne goederen Nationaal te verklaartïi; ook vermeende fïy, dat men geen juist idee dier onbebouwde ?ronden had , byzonder in Overysfel, waar de onbebouwde (trekken tot goedmaking'der .bebouwden.
fan Hoof/ zegt, dat men thans niet delibereerde wat National eigendommen waren; iets, het geen zeker wel-ecr.j ond.-rzoek verdiende, daar di't eene- der gewigtfgfïe zaken Was, overwaardig om door de.Vergadering, in óverweging te wór. deti- geroymen; maar dat Wn cer.igiyb in dezen -Vtieu!.ba* willèB benaalcn, dat aan de Natie, ot een «dtelté «erzelve altoos het recht overig bleef, om over'het'gebruik dier gron-' den re kunnen dispo'neeren. Zoo men fifci eens het principe, in den eerften Articul uitgedrukt, had vast^ette-ld, da»n'iqest 'ef ook dir uit volgea. :I. . • ., • -I
De Prefident zégt, WSKfÊSKÊ W$t% de oimerfoi.Êideue.iConfjde;a^e'i;o,- »miP®È< eX<OÜÏ kwam , dat het prtnojpffaiaar zyaiJtü,. 'e-- m fjNfp li' hecfen nieten gfevWiten. wieKittn , welken -me», 'er zich vaa voorstelde; gevende echter in cónfi deratie ot' niet, tot we<e-neemjn.g van alle-«wang heden , eene nadeix* exte.:jie.va.m;dezen Articul zoude kiti-nen worden- vervaardigd.
Krieser zftgl: JBurger S«fideptlik.neem de^ryhei^ te rcfk$-«eren, #tt door die voorgefbeldu red-tWavel ecaige;xaa'«.a myn 'eerfte' bedenking wordt weggcnoorr.en, maar "er een tweede lilt gte booten .wordt. Gyz-egt, daar in ,< dar ^de gronden aan de l\Ta tie of een gedeelte derzeive toebehoorep.de met goedvinden der gezamemlyke eigenaars» zullen kunnen verhuurd worden;
zoude dit niet zyr. , Corftitutioncel de Volkffem, ophetfttik der lagt inroepen i. en dus nieuwe zwarigheden inhouden, en., •gelegenheid lor de g.-bctfte twfcua in de Gemeentens geeven; ik zoude my dsh net dezelve niet kunnen conformeetenv . .. - -•
Fan Hooff'zegt, dat by voorbeeld in de Meyery uit-; eeftrekte Heigronden gelegen waren ; hieromtrcr.d konden immers de ondericheidene Gemeentens ten aigemeeTien Voórireele befchikken , zonder dat dit op het algemcene p-mcipe in het minste derogeerde.
" De Piejtdent ftelt voor,' om de' Commisfie te verzoeken , tot meerdere klaarheid eene nadere
redactie Van dezen Articul te iuppediteereu :
eu concludeert conform.
Aft. 6. wordt in deliberatie gebragt.
Trtp zegt, dat hy .thans in confideratie gaf het door hem reeds" óp gisteren geremarqueerde, of ook niet de fchadeloosflelling , in dit Articul gementioneerd , zich ook opzigtel.yk de Jagt moest uitftrekk'e».
Fan Waar zegt, dit te 'moeten appuyeeren,
Hoffman zegt, dat, zoo-wanneer-de intentie van Trip was. dat alle die geenen, welke fust-ineerden het Recht der Jagt te hebben , om het gemis daar van fchadeloos zouden worden geileld, hy 'er zich dan ten fterklten tegen verzette , daar in vroegere .tyden. hier omtrend de g'rootfte verdrukkingen, knevelaryen en vexarien nadden p'aats gehad; zoude men nu dezelve hier door wettigefi ,. dan wettigde men de grootlte onrechtvaardigheden. Had iemand ergens een wettig recht op, dan had hy 'ér niets, tegen, dat 'er eene bidyke fchadeioosttelhng, w.erd,geg^iv^n.,; . , «rjsg-io
Quevfer. /.egt, dat; het''door Ilolfmdffgeavanceerde van geen aWSatrS koncte'gemabkt'worden «p het-dooit Trip voorgageftelde; dè 'zit'ikeu. welké B->fqa* béetodde, konden met fusriifteYcuv-ttit' raéit titule onerofote hebben verWegen; dan «e beftonderi öok gevallen., .datt.eene billyke!'fchadeioosftelhng moest worden geaevén, wilde men rechtvaardig handelen ov,er:. eentcómsrig de principes. By voarbeeld Holland had in yoorige ryden de gronden op bet Yiaui Rófenhorg verkogt,Jan hfer v'ri'wel iortjvuldig afgefebeidénhet recht der Jagt, «ct wé'lk byZ(in4cr verkoït ivas; én. wel vetl.nfliig£r dan derronikn zkv-ff -Moesten nu dié Koopers niet fchaflaloos woruenjjcftei.r ?My vermeende vanji\ — •
Teding van Berkhout, zegt, da- hy in fubftantie had wiilen-zeg^en het .door Q yy/eu geav.anceerdg.. ..
ye» Lennep zegt, dat ook by de Coaiinisfie in confideratie gL-kooinén was, om 'bieromtrend b'ts vas: te ftellen; dan hy de' refumtie van het rapport was dit weggelaten; hy had 'er niets tegen, dan vermeende, dat men de woorden tei goeder tritor..in> dat' van> n«r<r<#, zoude kunnen vercenigen.
t:ip zegt, dat hv ook geen- andere intentie had ,-dan die, welke door Queyfen was voorgedragen; dat hy ook het voorbeeld van Rofenburg onder het oog had
sehadï " Ten.



C 595 )
-VmvBeree zeft, dat «zoo men raat het.düor^^.geavau.
Ster. van hcetlyke goederen fthurken waren; d u o, moest altoos billyk zyn — alhoewel vee e ïfdden overeenkomlhg ^^^^^ ™ erhter zulks verkregen , ingevolge oude wetten cmgea m IV; het waa dus billyk, dat zv.daaroaiuentfchadeioo. we, den.gelM4,<! iiaaflBa"! ni ibpf fcuorfsi- Bïh egiicor/I?!!
fe o^hen eik Baander dU regt had, zouden vap «;;^ aerrusiei.c.a <. kunnen maken en Jfchadclpojftetjing
g^r 'rou», nkbnAku M gewisfclvk alryd ut
voor hun ^V^^^SJ^ fu]im hebben, vraa-
aeëze woorden niet gebooren kunnen worden, Jfjg voor, die woorden door het woord jrijfaj» dóen verv.n
^Ho/ïW"» zeft.dathy ftraks geavanceerd WfttÖat hy "ef tég n zoude zyn , dat atle die genen w*lkefus, Y H»t7v di' te<" tituh ónerófo verkregen had-
5S|S&fS« ««de we.tt;§h,id San oWk, had hy 'er niets tegen; dan niet, zoo Któy&dé zvn, dat züUs met byvoeging van he vvoord ter goeder tfü» gefchiedde, aaar alle die g enen ! welke hy zoo even had aangevoerd lusunecr, fen , dit ter goedertrouw te hebben verkregen.
Van Manen zegt e . * ,„„,„„
Orl met dit Artykel ban ik my met vereenigen. Als men de Wetgevende m.gt volgends dit Art. zal verpngten tot llr maaken van Wetten of bepaalingen , omtrent den afkoop «n d t r ebt tot de Jagt en Vtsfchery, dan zal men haar l n,ènineene onhandigheid, waarin het onmogclyk S, «The? vöorfcnrift te voldoen. Als 'er fchaevergoeding moe, V™ worden voor 't gemis van het recht tot de Jagt, dat Iafd"eWmotenVuit°gekeegrd worden door de eigenaren e
TïïhV,r»tiiee ^^mm
at koop au. ii rjefchieden-, want dan zou men d<
Sn van'Utrecht bv voorbeeld hebben aan Willem den IH,
gericht van hunnen. dagelykfchen rechter afgetrokken. — Zal deze poiCyöé dar. nu;ook moeten worden afgekogtï
Fan ïtooff zegt Vdat hy 'er ook niet voor 70ulezvn, da' men 'er het woord r«r goarfér trouw b*voegde-, daar men hetzelve" weï eens-'ter goeder trouw konde veXryeen, zonder dat het daarom wettig was. Neen hW-w>oe$tnWykeu,rdat het niet verkregen was , dan vïn hun, die. het wettig recht hadden, om dit te vergeven.'- .'" -i ■ «/J.i ;
De Picpdnt zegt, dat z-nmm'ge Leden in hunne afvyl'en zich niet bepaa!d hadden , tut het point in questie; men moest ook niet bepalen wat in het vervolg zonde plaats hebben, maar wat'in acht. diende genomen te worden omtrend dezulken, welken dit rec'it on eene bidykte wyze Hadden verkregen Hy zoude tot wegneming van alle zwarigheden voorftellen, dat men de Commisfie zoude verzoeken, eene nadere exteoüe van dezen Articul te vervaardigen.
'jord/ns vraagt, of het niet billyk zoude zyn, dat mè'rt 'ér bwo-gde, dat die bezitters, zoo lange zy in her'leven waren , in beiit van. dit recht zouden blysen.
Jdlvortk /.egt: .Dst'üy zich hier tegen moet opnoneeren, om dat tt ü«. VBfcl het mm der zooeenaainde Havezaten, alleen beeft oeftaan ik eene bloote vergunningen beleefdheid, of usurpatie, en dat daar door.als dan dit zouie fehynen te worden m een reëel 'R'-tzt geconverteerd.
-.li. dc ve^re debatten over deezen Arr. zier .-luffmorth van het gevraasdc wo ,iÜ af, vermirs, zegt hy, by de herinnering VÜ dé frhrepuwendd'ortregrvaardigheden. die daaromtrend Plaars eefcad hebben-, hy geen genoezzaame prrefentie van geest kan behouden om voor deeze Vergadering het woord te voeren.
De Prefident herhaa'd zyn voorftel: en
wordt conform geconcludeerd.
Art. 7 wordt conform gearresteerd. Van der Wyk zegt:
Wat men door Nationaale Gronden heeft te verdaan, word -.det bepaald: men zoude daarvoor kunnen houden alle Domeinen in elk Gewest, de door 'r recht van Oorlog verkreegene ^oed-ren , aan 't Bataaffche Volk door de Franfchen afgedaan, en in den ruimftan zin alle Gronden dewelke niet bearoeid zvn en noch in den Natuurlyken ftaat liggen. Zo de Comneisfie de eerfte zin bedoelde, dan waarlyk, had't ganfche Bata&ffcne , vol* hé rechr om die Gronden te bejagen, en dan voorwar sciooveik dot dc Wetgevende Macat nimmer noiig zal , hebben om te zorgen, dat het Wild al te zeer toeneemt-. KM hierin niet het geval dar die Gronden zond4 weder?* zouden beloopen worden? wie voorziet met, dat wanneer de Wetgevende Macht daarin regeld, het geldendheid reeft tot z'ydclingfchc voordeden en begunstigingen ï daar het toch na alle Menfehelyke on tervinding vry zeker saat dat alle Machten hoe ook genaamd liever hunne macht verrnVrderen dan verminderen, haar aart is meer aanuekke' Fff Sa 'J*



C 59<5 }
lyk dan afweeresd. Om belde klippen te vermyden, waardoor het Volk niet zal afgeven zonder ook te genieten, en
ne Machten geene geiegendheid tot misbruik en ïnkruipiagcn van rechten gegeven worden, is my als een middelweg voorgekomen, om die Gronden, die Nationaale Gronden in het openbaar te laaten verpachten, ten profyte van de Nationaale Cas.
Vcrftsat men de niet ontgonnen Landen, dan is deeze zaak aan vry wat bedenkingen onderworpen; en men zal in dit geval, als in duizend anderen , ondervinden, zo veel Plaatfen, zo veci verfcbillende rechten en gebruiken. Daar heeft by voorbeeld verdeeld, gints algemeen gefcruik plaats , daar bezwaard, gints vry. En zo meer a-ederë verfebsfdene bepalingen. Veiitondmcrj deeze, dan zoude het waarlyk geen onaanzienlyk Nationaal Fonds opleveren, en het Volk won dubbeld. Het genoot eyn Nituurlyk Recht, en het flapte voot een gedeelte daar van af, tot eigen voordeel en genot. En de Ryken hadden gelegendheid hun G'.U voor 's Lands nut te-verfpillen , en andere ook om dit vermaak op zyn Grond te genieten -r eu begeert hy meer, hy kan een Jagt pachten; veele. kunnen daarin zich vereenijen, en den een kan den den anderen plai . fleren op zyn beurt en niet als voorbeen met verkragting va» eens anders Rcchr. Hoe men het ook opvatte, het komt my voor, dat dit Art. noch wel eens nader overweging verdien ds, terwyl ik deeze gelegendheid ook arripieer om te zeggen dar de materie van ongebouwde Landen , noch wel ovcrwaardig was, o.n Conftitu'ioneel behandeld te worde». Daar de «ndervindiog ieert, dat die geene 'ér' het meeat van ver ftoken zyn na tegenswoordige Wetten en gewoentens , die 'er de Natuur, de waare veitige weg, daar toe aanwysr, en die geene als 't waare 'er toe roept, wier bedryf van jmgs af in werken beftiat, en daar toe geoefende;-., deD. hebben. Al. waarom ik dit Art.en ,'t )sa3t aangehaalde aast die zelve Ciminirfic noch eens ter nadere o-eerweging zoude 6 Vergeven. —
. De Prefident lïelt voor, ooi dit te(leliuiin han . den eener byzondere Commislie.
ï'ün Hooff zegt, dat alhoewel dir voorftel van een ganrch anderen aart was, en op het Rapport,het welk titans ln d -hberatie- was, geene betrekking had ,. het ec-ter eene zaak behels ie, overwaardig om door de Vergadering bediscutieerd te worden.
A-t. 7i3. worde in deliberatie gebragt.
Krleger zegt:
Her zy my verdund te herhaalen , Bu-g,ers Reprefentanten! dat my voorkomt, dat het heilig recht van eigendom van een corporatie, van een Gemeente niet min moet geS^-rbierii£d worden, dan van een byzonder perzoon; alle gronden, ajtewaters hebben reeds baar eigenaus ia de Gemeentens, aan welkers beftuuren wy reeds de policie binnen derzelver jurisdictie hebben .opgedragen; een Nationaal eigendom hier cn boven te gaan fustiiiceren, is, meen ik , een abfurdireit, teue geheel andere vraag is het, of de Wetgever o-ver dezelve feen Weiten kan maaken? D^t kan hy, zoo veel het algemeenoirhaar zulks vordert, over myn goed en leven, dus ook o^er gemeentensgronien, cn waters dien; dit kan de Naticnaale m.agt'; doch daartoe moet de Natie geen vgenaa<-ft_-r zyr>. L3a'en wy decb de Natie, of een zoo aanzienelyk ge deelte , als gerechtigd is *ot de gemeentensgronden, elk binnen haar Jurisdictie geen nieuwe grieven aandoen; laaten wy de-Lawooners van Bataaftch Erabaad nu geen eigendom wil
len betwisten , dat haar als Gineraïiteiw-*>r.den nimmer be. twist is. Ik mag lyden dat 'er eenig onderzoek dienaaagaande gefehiede; doch ik vertroaw, dat dc Vergadering fteeds het recht van eigendom van veelen, zoo wel als vaa een eenigen zal eerbiedigen.
Hofjmsn ftelt voor, den Articul te royeeren, daif het voorige den inhoud reeds in fubltantie behelsJe.
Van Marle zegt. dat iy dit appuyeerde, daar het van zelfV fprak, dat het Wetgevend Lichaam hier voor zorge moetC draden.
De Pieftdent ftelt voor, den Anicul dus te rew digeeren, w.iar door de Landbouw'., of wel een ander merkel,k zoude worde* hena.teeld-— en worrft dus gearrelherd.
Teding van Berkhout zegt , dat hy ook vermeende., dat 'er bepaalingen dienden gemaakt te worden om rend het regt van wilde dut ven te triolen houden , daar dezelve dikwerf meikelyke fchade veroorzaakten.
Di Prefident' verzoekt die propofide in fetiptis te doen.
Huber ze,jt, dat hy dan ook een voorftel zo tde doen , Omtrend het regt vaa Zwanen te mogen houden.
De Prsrfident verzoekt dat de Borger van der W^ck zyn advys geconcentreerd en ineen voOrltel veranderd gelieft te f'u-ppeuiteeren , eu ilelc vervolgens voor, om het zelven uoorg^ftehie inhamte.u eener perfonele Commisfie te ftellen: conciu lerende-'conf irm en benoemd daartoe van der lï'yfx-, Kriegcr, van Marle, Aujmorth ,Tri/> ew Ploos vat} Amflel- Zynde dit voorlid als volgt:
Daar de ondervinding leert, dat dè materij de ongecultiveerde gronden binnen de grenzen der Republiek aan viy wat bedenking onderhevig is ; cn het in deze als in duie.rd an.ime zaaken waar is, dat, zo vecle'plaatfen als 'er zyn, men ook zo veele, verfehillen ie rechten en gebruiken vindt; zodat zodanige Landen , hïet verdeeld , daar ten afreroeenegebruike, hier bezwaard en ginds vry zyn ,. en 'er meer diergelyke verscheidenheden omtrent plaats hebben; maar tevens, dat aJ!* zodanige gerechten en gebruiken doorgaands van d;en aaiC zyn, dat. die geenen der Burgeren het meest van htt nut van zodanige Landen vêrftvktn blyven, aan vv'kerï- de natuur \c als *t ware (om zo te fpreeken) he: naatft'e recht toe geeft, en door de bedrevenheid in'diergélyk werk, cn de daartoe gcfehikre Leden tot de bearbeiding derzelve als fehynt te roepen.
Zj neemt de onder^efch -cvene, om deze en meer ander* redenen, de Vryheid der Vergadering voor te fteiien , of deze materie der woefte en nog onbebouwde gronden, binnen de grenzen dezes Lands gelegen, niet wel waardig zouden zyn, om by gelegenheid van het ontwerpen der Conftitutie, wat nader te worden behandeld; en of ten dien einde geen Perfoneele Commisfie zou dienen benoemd te worden, om dit onderwerp te onderzoekea, en der Vergadering van confide,
ratien



( 597 )
«tien en advys te dienen, wat in dtzen ten meesten nut'e van het Volk zoude kunnen bepaald en vastgefteld worden.
Waarna de Vergadering geacijonrneerd wordt tot Maandag, ochtend ten 10 utrreu.
Zitting vajt Maandag, den 10 Üptt\ 17 97-
Voorzitter: Jan Coupe u s. -
Een qnartier na tien uuren wordt de Vergadering door den afgetreden Prefident d£ Rho-üi geepend De Notulen gerefumeerd en g^arre.-teerd zynde, worden de volgende Misfive» en Adresfen selezen en in deliliberatie gebragt :
EeiTe MisfYfe van het Commité te Lande , verzoekende, dat de V.-rgaderir.g gelieve te decreteeren, dat de or°amfatie der Bitaaffche Armée, zo^ajs zy op den 8 Juny is gearresteerd, zal blyven in volle kregt , tot dat in dezelve de nodige veranderingen en veibetenngen door hun zullen gemaakt zyn , tot welk einde zy met deskuniigen zullen raadplegen.
! De Piefldtnt (relt voor, om dit ftüfe te maaken CortitH sfoiiaal , en daartoe te benoemen de Burgers Gtmbier, van Ila.rfoUe, Huber, Crovimelin en A.iffnurth, om, na daarover me; hec Comjnitté te Lande te hebben geconfereerd , deiVergadering te dienen van couil leratieu en a..-
vys: en concludeert alzo.-
' Twee Requesten van Roorriche Burgers van Rhoon tn het kernei Est, Dotpen geleegen in h:t overhciiiwe, in het quanier van Nymegen, Verzoekende de Gereformeerde Kerken ten gebruike te mogen hebben, en het vo'le eff.-ct te genie ën van het Decreet van den «; Aueusun, 1 -yó , omtrend de aficheiding van Kerk en tn Staat genomen : — gefteld jri handen van den Berger Zab'ti c. f. om confideratien en advys-.
Een Request va..- Bramüigt cn Zoon , verzoekende, dat zeker Ar icui, gevonden wordende in de perrnhüe ■van het Commiué tot den_ West-Ii.difche Handei en Bezittingen omtrent de Sjheepvaart op de Colonien Haag worden getoyeerd : — ara het Committé tot den WestIrdtfchen Handel en Bezittingen , om confideratien en advys. , ,
Een Request van Kunkelïss Ruysck, verzoekende , dat 'het Commi' é der Marine mag worden gc'-ast, om hun het volle eff.cf. van het Decreet van den 24 February te doen géhieven; en hun, ingevolge van dien, kost-en feh-adekos de 7even. pakken Lakens, weke vanher, ten onrechte zyn aa-gehuuden , mogen gerestitueerd, en weder naar Atniierdam gevoerd worden.
De Prefident ftelt voor, om het Committé ner Marine te gelusten , om het Decreet van den 24 February fpoedig ter uuv »« te leggen, of binnen 14 dagen de redenen vWi Silal op te geven^ Sioff.nkrg zegt, dat b-, • ,->,: C{ ie, dat het Committé
diende te worden aangefehreevên, om d« redenen van werge.
ticg in te 7:nden.
De Piefilen't z:gt, dat hy vermeende, dat dit ui zyn praea.tvvs lag opgefioten,
C. de Vos van Steenwyk is van oordeel, dat dit Rejuest alleen aan het Committé der Marine dient gezonden te worden , om berigr.
ten Berge zegt, dat hy het prandvys van den Prefident ippuyeert, en zich met hetzelve cosformeert.
Teding van Berkhout zegt, dat hy 'er zich ook wel mede vereenigen kan , indien ikgts de tyd van 14 dagen wat korter gefteld wordt.
Schermer zegt, dat, wanneer het Commi-te redenen va» wéigèring heeft, zy die dart even zo goed binnen vier als veertien dagen kan inzenden.
Gevers zegt, dat hier alleen de vraag is, of het Committé der Marine het wettig genomen decreet deezer Vergadering van den 24 February heeft geëxecuteerd ja, of neeni zo neen, gelyk de Req^efttanten te" kennen geven, en zich des wegens beklagen, dat dan het Committé behoort te worden aangefchreven , om «tb dat decreet direct te voldoen.
" Stof/enisrg-zigl, dat, daar 'er misfehien zvvarrgfieden eïtecren. by \r liever voor zou zyn, om den tyd te bepalen op veertien dagen..
Fan Cajlrop zeg', dat hy van oordeel is, dat Tiet Committé' dient te worden aangefchreven , om binnen dne dagen te dienen van berigt , welke redenen "er zym, da: het decreet van den 24 February nier ter executieis gelegdj want dat de Vergadering niet onverfehilhg kan aanzien, dat haare Decr.eten door etn derde lighaam worden tegen gewerkt, of de executie daarvan vertraagd.
De Prefidenf zegt ,dat 'er zonrry'ds redenen van. vertraging der executie iu Friesland kunnen ext^eréh, eri dat hy om' die reden den tyd op 14 dagen had bepaald*.
Verliet zegt, dat hy hef geavanceerde van den Burger van Cajirop zeer appuyerert.
De Prefident brengt in- omvrage r of de Vergadering kan goedvinden-,, om bet Committé aan De' fchryven , om het Decreet van 24 Flbruary ten fpoedigften ter executie te leggen of binnen $ dagen de redenen van dilai op te geven . en
concludeert conform.-
Een Request van C. A. van der Stad, verzoekende, dat haar moeder en zuster met eene gratificatie bflgunftigd mogen worden : — aan de Commislie tot de gratificatiën. , ,
Een Request van Erarpis Abraham! ,. verzoekende' ro.oe-o" pond buskruit, in differente kleine pavt'yen naar' Po.tugal te mogen zenden.° F fffh



E?n Request van Stadhisky en' Cuperus, verzoekende, om de door hun onlangs verzogte 5000 pond busktuir, met nog eene andere quantiteit, in plaats van B-aar Pm.a telphja naar New-Jork temogen uitvoeren : — beiden geaccordeerd, onder de by. Decreet bepaalde muf en.
K;n R^quen van een' Burger, om op Surinamen te mogen nav.gecrcn : — aan bet Committé tot den WestInd-fchen Handel en bezittingen.
Een Request van den Kamerbewaarder Lot ze, met zyne Declaratie van dru; maandelykfche verfcb.oÖPen: — Aan het Committé te Lande, en de Geucraiituts Rekenkamer.
Het favorabel Rapport, doorden BurgerVtrfler' c. f., op den 7 dezer uitgebragt j op het Req.u'&st vau Rhhemius en Sc/degel. als nog verzoet hebbende 4 Kisten met ougefchilde jrVhabarber van Londen tVaufftq naar Hamburg te mogen doorvoeren , aatt de orde van den dag.-zyude, wordt hét' zelve eonf'<rm gearresteerd.
Dc Leeuw fielt, namens de Comtimfie tot de BÜ.r-gt tw.ip. ning, voor:
Dar, daar by her 22 Arricul van het 4de Hoofdiluk vatt het J'Jan van O ganifatie der Bataaftche Gewapende Burg-.eniui.ht is bepaald, «at de Brevetten of Actens van aanltei'ing der Officieren kosr- en fchadeloos aan dezelve zuilen worden uitgereikt, de Vergadering gelieve te d-cidcisien , of gemelde Brevetten of Actens van aanfte 'tü g o'-niiddélyk door deeze Vergadering, of door de Cummisfi'e tot dé Burgerwapening zullen worden uitgegeevea ; welk iaattre naar het oordeel der Commislie meer overeenftemjp, met de inrigting der ftaande Arrr e. >
De Prefident brengt dit in omvrage, en wordt tot liet laatlte b-flot en.
. Hierna worclt nog gelezen:
Een favorabel advys van het Committé der Marine , op bet Request van'/. Kesfèl, verzogt hebbende den viyen invoer zyner Meubelen enz. uit Draband, onder g wo.ne mitfen: — conform belloten.
Eenige Requesten, om Paspoorten: — geaccordeerd.
De tyie'vke Prefident ter VérgaderlMg verfclieneri zynde , worden de Notulen gerefnrr,'. erd. . 1
Van Hooff vermeent, dat de redactie van den 6 Ar-
tfc'ü1 van her géarresieerde omtrend het n-cht der Jagt en Vjsfeiy wat te ruim gefte:d was, en de intentie der Vergadering ntet genoegzaam uitdrukte.
De P;.fds',f zegt, dat het hem voorkwam, dat d;-z;lve óvfrëenkobstfg was aan het idéé, liet welk hy. tydeus dat Iiy de conclufie genoonn-n had, vermeend had dat der Vergadering te zyn
Van Hooff zegt: het gevoelen der Vergadering tere:
clameeren,- en dat 'et- to ide gtftdd worden titu'10 onerofó, wat/g cn dus m-t weglating van het woordje en.
Van Leeuwen zegt: ' Dat de geopperde zwarigheid zoude weggenomen zyn, ali meneer invoegde, .of hunne ptaederesfeuren , en dus las, zy , «ie. "f Bühne -prsèlferisfcurvn I dit licht rfjulo or.ch fo ver. kregen hadden. . O/fchoon het 141 zig zelven wel waar is, dat men niet alleen totulo ousTrofo bezit, 't geen men zelfskoopt, maar ook het geen men erfr. Want dit wordt tog tegen aqder goed of recht aanbedecld: Dan die byvoeging aoude het duidelyker maken.
De Prefident Relt voor, om by appel nominal te dccideeren of liet woordje en 'et uit zoude worden gelaten? — eu wordt'by meerderheid hiertoe btllotcn, met welke verandering de, notulen gearrcs'eerd worden.
De Prefident doet daarop voorlezen het Extrarjr. uit de ontfangene Buitenlandfche Depêches , (ft welke wy reeds in ons Beknopt t xtrncl No. 471. Pag. 5O0. Col. 2 'hebben''medegedeeld) beflooien om als naar gi wnome te doen drukken en aan de Leden te disti ibueeren.
Luyken ptoditceert, in faam der perfoneele Commisfie, by Decreet van 6 February benoemd,, eene nadere redactie vrin Articul 198 en 109. luidende: Ui.
Art. ro8. „ Indien 'er Leden van het Wetgevend Lichaam op den beiiemden tyd en plaats niet tegenswoordig zyn , en geene redenen hunner afwezigheid op den dag, regens weiken de byeenkomst van het Wetgevend Lichaam bepaald is, aan den Staats • raad hebben ingezonden, vaardigt de Staats - raad terftond de nodige fceveelen uit tot verkiezing van nieuwe Leden in plaats der afwezigen , die als dan gehouden worden voor vervallen van bunne Posten ,-
,, Doch, zo de afwezigen redenen van verfchooning hebben ingezonden, zendt dc Staats—Taad die aan de Kamer der Oud' ften, cn gedraagt zich óvereenkomftig derzelve.r oordeel."
Art. 199. „ Indien de afwezige Leden van het Wetgevend Lighaam geene, of door de Kamer der Oudften onvoldoend geoordeelde redenen van verfchoning henben ingezonden, word de zaak, reu opzigte van dé zodtnigen, door den Staatsraad gefteld la handen van den Procureur Nationaal, ten einde tegens die geenen, welke bevonden mogcen worden ter kwader trouw moedwillig afwezig te zyn gebleven, by het Hoog Na-ionasJ Gerichrs hof te proeedeeren, als fchuldigaan aanllag tegens de veiligheid van den Staat.
En worde dezelve conform gearresteerd.
Kricgw rapporteert, namens de Commisfie, by Decreet vun 8 February , benoemd , in wier handen gefield was de 7e Afdeeling van het Plan van Conllittuie, handelende Over dé Kamér der Oudften afzonderlyk :
Dat zy, na examir.atie, gevonden hadden, dat door de Commisfie van Zevenen onderfcheiden der Arricuien , welke deze afdeeling uitmaakten, op eene andereplaats waren ingevuld ; dat ook onderfchcidenc andere door
dere



( 599 )
deze Vergadering reeds waren gearrefteerd , en , daar nu de af;.f>oderlyki0SeSiicn tan de Kamer der Oudit-en zoo niet geheel, vervielen, immers xeer zeli'.aarn zoudet- zyn ; zoo vermeende de Commislie , dat het plaatfen eei.er byaondertj at'deelnig over de Kamer der Ojelften geheel nuttel.004 vo ide-zyn ■— en heeft de Vergadering xxh hier meae geconformeerd.
Fio'i 'doet t!aoport , namens de Perfoneele Commisfie, fn vier handen gefteld. was het voorftel van den Burger Uoffm m, nopens het Conliilutioneel daaiftefteu-van-bepaalingen , omtrekt de zorg voor de Armen door den Staat, (:velk r.pprt 'wy tn een.o.,zer volgende Nummers in zyn geheel sullen 'tnedjdeeleu.y
De Prefident ftelt voor, of de Vergadering zich met hetzelve kan couforaieereii.
Jiahn zégt:
Hue zeer het buiten tegenfpraak is dat eigentlyk gezegd de zorg voor den Armen 'uit haren aart en natuur toe den Staarden niet tot den Godsdienst boort; zoo heeft nogthans het^iationalifeeren^der Armen de allernaauwfte betrekking op de ware atïeheiding van Kerk en Staat. Ik zoo dusmene» dat de Commisfie onlangs door de Vergadering benoemd, of en in hoe verre 'er melding van den Godsdienst behoort gemaast te worden in de Conftitutie, ook dit Rapport dient te onderzoeken, en de daar by voorgefiagene grondtrekken aan de Vergaderi-.g op te geven; maar ik zou te gelyk denken , dat in zoo verre en ten aanzien der zorg voor de Armen','de Commisfie'die zo even verfiag heefr gadaan aan die andere dient toegevoegd te worden.
Van Hooff zegt, dat hy zich met het rapport conformeerde, daar . het onderhoud der Armen met betrekkelyk was tot den Godsdienst, maar eeniglyk rot den Staat; hy vermeende dus, dat dit voorftel met behoorde gerenvoyeerd re worden aan de Commislie , in de zaak van Kerk en.feka.at benoemd, daar dezelve flegts ïmerhiedjair was. s ■ \' • • •.
Fan de Kas-teele zegt, dat hy ten vollen inftemde met het döi-r Htthn aangevoerde.
""Eoffman zegt', dat hy mede in hetzelve denkbeeld ftond, ais Hahn gedev.elop'peerd had ; dat hy het Jus nutfig vond , de hetde'Commisfien daartoe re combineeren. j £>j.PrfiffcliM ft-lt voor, om het'eerile gedeelte
van dit-Rapport te decreteeren ; en wordt
conform gearrefteerd; Hellende vvyders voor, om die €ommi.sfi.:n-te verzoeken de nodige Arnculen 'op te geeven; . • en wordt mede conform geconcludeerd.
Tedintr vat? Berkhout ftelt voor:
Daai de Vergadering goedgevonden heeft, eenije algemeer?< gronden omtrent het recht van dc 'Jacht, en Ftsfchery 11 dé Confti'urie te plaatzen , geef ik in bedenking o 'er ook niet iets aangaande het hinden van wit Je Duiven ii dezelve diend geplaatst te worden, daar het bekend is, da
de Landman op zyne BouwJLanden daar door merkely.tbe. naieeit worde, en zeo '6 nieene tot hiertoe M zorrnrnze DrSi ttiden van dir Gemeenebcst by ui'llu.eing a-en cenise Pe*i*o« nen bet vermogen toegekend WOrdProt bet bonden -van W * Duiva, terwyl anderen dit tifct vermogen te doen ■ > HMfl het no-'ig za'"zyn, dat vtior het vcrvf»g door hot Wetgevend. Lichaam worde zorg -gedragen , dat ook in deeae d oargelykheid van voorrechtcn-worde beufteifl ra vooral bet important nadeel, dar dc Bouwman als lluurdtr, Pa«ter, ot Gebruiker vau Landctycn daar door komt te leiden , vpo%efcp«f» worden^
//*^r flMt voor. »•)
By gelegcndhéii," det'her'R-jpo^'rt Vari'de Btwgers Repreffnwuten van Lei:nep cn vcrdcu-Geco.nmitteerdeas Eotexarrje* of ook nopf.15 het recht .ot'de Visfchery Cn Jagt een ge- oepsalinjen bvde acte van Conftitutie zou len beboien te worden gemiakr. eeïi pont van deliberatie .oor deeze Jfargadering (s >e ■ worden , neem ik de vryheid tc vraageu, of de C-unausfi; vo >rlioemdook bedagc geweest is, op het recht vati de zwiueo^igt dat ih Friesland en misfehien in andere Gewesten onderfcneidei, is, van her recht van de Jagr op al erb i foorr van Wild, zynde het recht van de Jagt op zwanncn geaffecteerd aam zeker vast goed verdeeld in irftrictcn, en wanneet daarover vetten» ontftaat, de Judicature , aan den Have van Justitie behoort, daar alle andere werfchülea altoos politicq behandeld en.zonder appel zyn befiischt geworden. Ik fteldus voor, rftt toe voorkoming van alle misveiftaud over het recht van de Jagt, dezelve Commisfie mag worden verzocht om die zaak te onderzoeken en de Vergadering te dienen van cor.S.1 .-ratten en advys , welke bepaaiing daaromtreud behoorde gemaakt tc worden.
Van Hoif'f zegt, dat, r.aar zyn. inzien , dit alles voorkwam uit de oude feodale rechten, en dus als van zelve kwam te vervallen.
De Prefident ftelt voor, om deeze beide voorftellen te ftellen in handen der Commune , welke het vQ'órlg Itarport had uit.ge\ragt', en aan wi-.r hoofd zich de'Burger.frf» Lennep h-evin.lt
J. A. de Vos van Steeiwy'i verzoekt,. dar, daar-.het recht der Zwanen Jagt mogelvk nergens anders, dan in Friesland bekend was, dc-burger Huber, aan .dic-Commisüe mogt worden toegevoegd: ea worm conform geconcludeerd.
' Thans gaat de Ver.'a'ering tot de orde van der», dag over, en w >rdt he; Happart, den 5 le April door de -Bur.gers van de Kasteele c. f. uitgeLmut, in deliberatie gebragt, luidende:
Burgers Re present -a-nteni Uwlieder Commisfie , op den 5 December laatstleden tot de '.aak der oude Schulden benoemd, heef op den o 'January daar' aan volgenden , b^ der/.e'.ver eerlfc. Rapport , aan de Vergadering geadvifeerd , het benoemen 1 eener'Ccmrnuüc, eensdeels tot het ontwerpen van ft - geen in de Aclx van Conftitutie nopens de zaak der Fl; nancien zou behooren geplaatst te worden, en ander. '■ deels tot het voorflaan der Financieele inrichtingen ; wel-
ken



ken provifioneel zonden dienen gemaakt en in trein ge hragt te worden.
Overéénkomftig dezen voorlhg, is deze zelre Com mi.fie, by Decreet van-den 18 February laatstleden , to het één en ander voorgedragen einde gecommitteerd.
Aan het eer/ie point hebben wy ten grootften deelt voliaan by ons Rapport van den 28- February , en hoopen eerstdaags het daar aan nog ontbrekende te fuppleeren; terwyl wy op heden aan het tweede point van hel Decreet Commisforiaal van den 18 February trachtende tc voldoen , de eer hebben aan het oordeel dezer Vergadering te onderwerpen het navolgende.:
Concept van de wyze van inrigting der Financien , welke plaats zal hebben voort ra het introduceeren van de Conftitutie, tot tyd en wyleaf, dat het Wetgeevend Lighaam een ander Plan van Financie, ingevolge den inhoud van de Acte van Conftitutie, zal hebben in werking gebragt.
Art. 1. Alle Geldmiddelen van de Republicq, het zy dezelven beflaan in Impofitiën, Be astingen of Domeinen , van welke natuur dettelven mogen zyn , zullen daan onder het Opperbeftuur van de Financie-kamer.
2. Dezelve Kamer zal vervangen de werkzaamheden van het Committé tot de Algemeene Zaken van het Bondgenootfehap te Lande, zo ten aaniien van de zogenaamde GeneraliteitS'-F'inancien, als ten refpefte van de Lands^Loterye, ais mede die van het Commhié tot de Zaken van de Marine, voor zoo verre de middelen te water aangaat.
3. Deeze Kamer zal ook in die Landen en Heerlykkeden, welke voormaals aan den Vorst van Nasfau, of andere Particulieren behoorden, en waarin geene Lasten ten behoeve der Republiek, of van eene der Pro, vinden geheeven werden, de onmiddelyke'beheering hebben omtrent alle nieuwe middelen van Financie, die over de geheele Republiek , en dus ook.in die Landen en Heerlykheden zullen ingevoerd worden. Dan , het opzigt over de gewoone Lasten en Impofitiën in de Domeinen van den Vorst van Nasfau, tot nog toe geheven geweest, zal provifioneel gedemandeerd blyven aan het Commiué van Adminiftratie over de Goederen van den Vorst van Nasfau, onder het opperïoeiigt, egter van de Nationaale Financie-.kamer.
4. Alle Imposten en Belastingen, in al'e deelen der Republicq fubfifteerende, blyven op denzelven voet: met dien verftande, dat in die deelen, in welke de middelen extraordinair verhoogd zyn, om de Lasten van den Oorlog te hoeden, die verhoogde middelen hy den Vreede zullen worden gebragt op den voet, als die 'waren voor den Jaate 1792..
Ter Drukken* van VAN SCHELLE & COMP.'in de HAAGS.
■ 5- 7-oo egter in fommige gedeeltens door verbeterde Ordonnantiën «ie middelen mogren gebeneficeerd zyn, zullen die Ordonnantiën blyven daad houden.
6. Alle Ordonnantiën op den' opheeve der Middelen in de ondericheiden deeler: der Republicq geëmaneerd, en dus ook de wyze van percemie; mitsgaders de precautien tegen verkorting van s Lands Middelen , blyven op den zeilden voet, ren waarede ondervinding leerde, d.it de reeds gefielde Prrecautiën niet fufficient waren, om nieuwe praciyken in het fraudeeren der middelen tegen te gaan.
7. Van de Continuatie, Art. 4 en fj. vastaefteld, zyn uitgezonderd de middelen , heer na Art. 31; opgenoemd, als mede de daarop geëmaneerde Ordonnantiën.
8. De respeöive Comptabelen door de geheele Republicq zyn, behoudens derzelver tegenwoordige ondergefchiKtheid en verantwoordel) kheid , onderwerpen aande ordres van de Fmancie-kamer.
9. Zy zullen binnen agt dagen , na dat de Leden der financie- kamer zullen zyn in adtiuviteit gebragt, aan die Kamer inzenden eene Memorie, behelzende eene iumnuere opgaaf van de Posten van denelver ontfang en uitgaaf geformeerd volgens de Borderellen hufiner gewone Reckemngen, en bereekend naar het montant van het geen die Posten , geduurende tien jaaren, het eene Jaar door het andere hebben bedragen : met dien yerftande, dat die Comptabelen, welke nog geen tien Jaarenm runcue zyn geweest, zullen kunnen volflaan met die berekening re formeeren naar den tvd dat zv in Adminiftratie zyn geweest. En zullen de Comptabeien daar cn boven vernligt zyr.; om Copie dier Memorien tevens m te keveren aan het beftier, in het G»west geëtablifeerd, onder welk zy respectivelyk behooren ; welk Bellier hunne reflex ën , z,.o zy die mogen' hebben, binnen een maand .ter Finantie- kamer zullen moeten inzenden.
10. Zy zullen ter gelykertyd inzenden eene opgave voor hoe yeel foms zy voor hunne goede en getrouwe Stt 8 8efteld' C" Waar 'n dle ^Stogt
11. Zy zul'en met het begin van elke maand aan de Nationaale Fmancie - Kamer inzenden een ftaat van nunne jefpective Comptoiren.
12. Zy zullen by continuatie blyven betalen de Intresten van de Capitalen ten laste van hunne refpectivé Comptoiren genegotieerd, als mede zoodanige Posren tot welker, betaaling zy te vooren bv generale Refólutiea gt.qualificeerd zyn.
13. Zy zullen refpecteeren en met betaalins achtervolgen de Ordonnantiën, welke door de Fmancie - Kamer en laste van hunne relpective Comptoiren geilagen worcen, mits die Ordonnamien zyn in 'die form , als by de Acte van Oon.iitutie Tit. 5. Afd. Art. bepaald is.
[liet vervolg vm dit Rapport Jjt atts volgend Nummer.]



GSLItJlElDi V R T R E I D ï BRORBERSCHAP*
DAGVE3LHAAD
DER HANDELINGEN VAN DE
^-JL TlOfJ J!XJS V 32; M GJL D $5 M X W G
R E P R ESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND» " ^ N°. 477. Prydag den 14 April 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting, van Maandag, den 10 April 1797.
Voorzitter: Jan Couperus.
"Vervolg van het Rapport door den Burgers van de Kasteelt c. f. uitgebragt.
Au. 14. Zy zullen zich ftiptelyk gedragen naar de lnftructien en naar dc Refolutien, op het ftuk hunner bedieningen rcfpectivelyk gearrefteerd , en genomen , voor zoo Verre dezelve door de nieuwe inrigting van zaken niet zyn gealtereerd.
15. Zy zuilen hunne rekeningen, voor zoo verre derzeiver onifang betreft, en der uitgaavc , gedaan op Ordonnantiën der Financie - Kamer, mitsgaders die, tot welke zy door generale Refolutien zyn gequahficeerd , met en benevens de Acquiten , daar toe fpecteerende, jaarlyks inzenden ten Bureele van de Nadonaïe RekenKamer , om te worden geëxamineerd, afgehoord en gefloten.
16 De Financic-Kamer zal, zoo dra dezelve zal zyn georaaniieerd , in alle deelen van de Republiek doen opfreemeu den ftaat der inkomsten van dtzeive , als mede der huisias en; en vervolgens van den (iaat der zaaken geintorroeerd zynde, dezelve brengen ter kennis van het Wet-geevend Lighaam. -' ./ -
17 Voor huislasten zullen worden gehouden de kosvan de Pohticque Admimitratie, van de J ulhtie, van het Publicq onderwys, ais mede de Sudhdien en Reïiisfien , welke jaarlyks gewoonlyk moeten geaccordeerd worden, wegens middelen , waar van mets te bebekomen is. ,
iü De Summen, welke de hutstasten zu'lm bevonden worden te bedragrn, [onder welke mede gerekend zal worden een Post va» onvoorziene zaken , door het
V • l.kü»..
Wetgevend Lichaam bepaald, naar de omSandigheden; welke 111 ieder Gewest plaats hebben] za' gefteld worden ter dispofiue van hét Beftier, her' wtik in de Gewesten zal moeten geërablisfeerd worden, tot den tyd dat de nieuwe Departementen zullen zyn georganifëerd.
19. De Reken ng van uiigave van de huisiasten zal door de itsprctive Comptabelen gedaan worden aan dc Bellieren, in den vorigeu Articul vermeld, of aan hun, welken deze taak door dezelve zal zyn opgedragen.
20. Dezelve zullen, gefubordineerd aan de FwancieKamer, toeveiztgt hebben op de rigtige Executie van 'i Lands ordonnantiën en Piacaten , op het ftuk der ger meene Middelen en Domeinen fubhfteerende.
ai. Zy zullen dien ten gevolge in die dceien der Republicq, in welke eenige middelen Vcrpagt worden , die Verpagtingeu tcu overftaan van den Subflituut Fiscaal effectueeren.
22. Zy zullen in die deelen der Republiek, in welke de middelen gecollecteerd worden, de refpeétive Bediendens, tot dat eindegeëmploycerd wordende , tot hunnen piigt houden.
23. De Cakvige over verkortingen van 's Lands middelen zal blyven gedemandeerd aan hurr, welken dezelve' in de onderfclieidenë deelen der Republicq tot noch toe heeft gecompeteerd, en de judicatuie over dezelve zal blyven aan die Rechtbanken, welkt dezeive in de onderfcht'iden deelen der Republicq tot nog toe hebben uitgeöeffend, of aan die, aan dewelken dezelve by deActe van Lorftitutie zal worden toevertrouwd.
24. Van de Vonnisten in cas van verkorting van 's Landt Middelen geweezen, het zy van Regtbanken., welke by de eerde inftantie, by arrest hebben geweezen, het zy van de zuiken , aan welken dezelve van eene laagerc Regtbank by wege van appel gebragt waren, valt hoger beroep voor het Nationaal Gerigts - Hof.
25. In ieder deel der Republicq,zal Provifioneel worden aangefteld een fubÜitut-F'iscaal der Financie op een fortabel^Tracterrient, door het Wetgeevend Lichaam te bepaalen, en geëvenredigd naar de meerdere of mindere duurte iu de ondericheide» deelen der Republicq plaats
Qg3ï heb-



hebbende, en naar de werkzaamheden', aan dien Pos' trerknogfc
26. 13e Sub?itut-Fiscaals zullen in de Diflticlen , in v/eiken zy zyn aargefield, toezien, dat de ópheeve van de middelen , ingevolge de geëtabiisfeerde Crdonnanticn rigtig gefchied;, en dat 'er behoorlyk worde gewaakt tegen verkorting van 's Lands Middelen.
27. Zy zullen niet alleen Correspondentie houden mei den Fiscaal van de Financie, maar cok in de refpccti.-c Difiri&en , onder hun Departement behoorende , ten einde geïnformeerd te zyn, nopens het geen de pe'ap'.ie écr Gemetne Middelen plaats heeft.
28. Wenncer zy bevinden, dar die, welken de Executie der Ordonnantiën op de Gemeene Middelen is aanbevolen , r.alaatig zyn in de betragting van hunnen pligt , 700 zullen zy daar van kennis geeven aan den Fiscaal der Financie , ten einde dezelve têgens de ralaatigen zoodanig kan procedeeren , als hyzalocr,deelen te behooren.
29 Zy zullen in die deelen der Republicq , in welken V.ommige middelen Vetpagt worden, die verpagtingen bywoonen, van detelre aanteekening bouden , cn die aanteeker.i: gen na den afloop der Verpagfirigcn aar, de Financie Kamer inzenden , en v. yders toezien, dat.die Verpagtingen naar behooren gefclueden.
50. Het Wergecvend Lichaam zal de Inflruclie formeel en voor dc fubftitut Fiscaals met infertie van de voorer.fiaande 25, 26, 27, 28 en 29de Articu'en.
S,r. Vermits de gewoot.e middelen niet toereikende »yn , om de algemeece Lasten des Lands te vinden , 2a! het Wetgeevend Lichaam eene heffing van Penningen doen, welke werken zal over de geheele Republicq , naar het betrekkelyk vermogen der refpetftve deelen, en der I -gez-etenen.
32 Ter. dien einde zal'er i°, eene perfoneele belasting gêhcejven worden, gebafeerd op de hunren der huizin en door d: bewoonders derzelve te betaalen 20. Zal grheevcn Werder. het Collateraal op de fafdob's der Boedels in gevolge eene nieuwe Otdonnantie door het Wetêeeyend Lichaam te formeeren; 30. ?a! 'een Nationaal Zegel «orden gehrtroducterd , door alle de deelen der ftepabhcq, insgelyks op eene Ordonnantie als vooren fé fo>rr.ctren; en 40. eere belasting op de zuivere intern fttr. der Ingezetenen: of {Tegts eenige van de/.e middelen , cf wel andere'daar boven, indien 's Lands beffcreSim zulks j-e-lcogen of eisfehen.
3.3- iPeze birigting zal aanvar.g neemen op den eerden Jpnuary. X7W> en eindigen ten tyde door het We'geevor.d Lichaam ren au den en verbeterde voet der Nationale Financie, iii.gevolge.de Acte van Conftitutie, ral zyn ingevoerd.
De PrêpHem flfclt voor, om het zelve Articulatirn. te bedheutieeren.,
<eS ' . ' ' If-hS*;»*£»tfi'.'il 1 /':
Qsrtér tegt., dat hy alvoorens het woord vraagt, en zegr:.
Na eene zo veel my tnöogplyke "tiSauwkeurigé overwegngeen lectuure van het Rapport ea Concept PUa
van de wyze rn irtiebtirge dn fTnanticn, welke p'aats zal hebben , direct ca hei jnttGdujreieren de( Conflitmie tot tyd en wyle dat het wetgevefra Lichaam een ?.r;der Pian van Fjnantieii , irgevolge dén inhoud van de Acte van ( orlh'tutie aal 'hel ben fi ftrerkirig gebracht , door den Burger run de Kestech.Ci , den 5 April uitgebracht r cn herden aande orde van den dag zynde , hetzelve door'deeze Vergadermg zal worden gediscuteerd; zo vinde ik my in de noodz.akelykheid , om te moeten declareeren , dat ik my vctlcn cp/igten röch over het geheqfc, noch Attuxluiim tefchouwd, met hetzelve kan cocformeeren, i iet'zo zeer omdat ik met écnftfmmende dmk met dc Commisfie omttèna de vóornaamfte gronden -, die hier in werderi geadopteerd; maar wel voornamcnflyk , om-dat ik niet kan bereken:n , dat de wyze boe en dc middelen, die door de Commisfie worden voorgedragen, om dit Concept - Plan in ëadëljrke werkirg te brengen , fuffijent genoeg zullen zyn , om cn ain hel groore oogmerk déY'C' mm.sifie, of aan het voorraam-; deel dei aaake zefv'e te kunnen beantwoorden. —
Zo ik de meening der Commisfie wel vatte, zo fciiynt lot my toe Ket voornaame oogmerk te zyn , om al'e de Fir.antieele zaaken der ganfche Republiek daarheen te fluuren, dat zy ondergeichikt zyn aan de nieuw ingerichte Nationale Rekenkamer, by dc Acte der Cos ftitutie bapaald, om daar door een va't en bepaald potnet de vue daar te ftellen , h aar op alle de raderen over deze Ftna-ntieelc maxfme werkende zyn en. in een ffiiddenpunct te zaamen ioopen.
Met dit idee en voorname doel der Commisfie ben ik volkoomen eens; maar dat het mogelyk zou zyn, om de oogmerken , die men beoogt, te kunnen bereiken ,, door het zenden van Emisfarisien , ea door het aanftelIen van Supeiftitut^Fiscaals in de byzondere Gewesten ofDiftricten, die het.op en toeverzigt , zullen hebben, cn zorge tullen draagen , dat 's Lands Penningen wel geintworden, die by de verpagtmgen en diergelyke zaaken zullen' tegenswoordig zyn ; in het kort, die het op- en toeverzicht «tilen hebben op de htffirg der confumtive_en andere 's Lards middelen en over alle byzot.dere 's Lands Comptoren. Dit ailes kprat my voor zo niet otmi-voe-lyk, althans or.i;oodtaakelyk te zyn.
• Vooreeisr, kan ik my niet brgrypen , dat het Wetgevend Lichaam in Staat is, om , wanneer 'er geene bepa'-tng getnaakt werd, en dat dezelve moeten hervoortkoomen en veikoren worden, met d e Departementen,, waatin zy deeze-, post als Fiscaal zullen moeten waarnemen',- dat het Wetgevend Lichaam, zrg ik, buiten, dat, in ftaat zal zyn , om perfoonen te kunnen vinden,. dte in , en voor dit vak genoeg asme bekwaamheid be21 ren, en voor deezen taak berekend zyn; eensderls,. om dat hunne aar.ftelüng alleen tempora 1 is, anderdeelsom dat dc heffing de> middelen in de ouderfeheidene Gewesten, zo byzonder en van zulk eene onderfchciden. aart en natuur zyn, dat 'er niets rniader, dan eene lang jaarige oeffening, ondervinding en locale kennis van. nooden is, om deezen post als opper Fiscaal te kuntun waarneemer. en uitoeffenea,.
Ut



Ik zoude dus van oordeel zyn, dat men geene nieuwe cn onkundige Perfoonen en Ambtenaaren, tot merke.y.t bezwaring van 's Lands Cas, zoude moeten aanlteilen, maar dat men de thans nog fubfide-rcnde Provintiaaie , of als dan Departementale Reken- of Finautie Kamers on iet verantwoording der toekomende Wetgevende Vergadering eu dte der Nationale Rekenkamer moest brengen. — Hier in immers vereenigen zich ais zaa.ten , die tot het Finantiecle hunne betrekking hebben — en deeze weg wis , na myn inzien, vee! mui omuagoger en ook mm'kostbaarder — en oneindig veel gevoeg.yker, om alles in een pun ft te doen namen brengen. —
Ik kan my dus niet vereenigen me! het-R^pport, zo hei ligt; dan dewyl de Prudent reeds,h«efttóurjfittsW» dat Rapport en Concept Plan Ariiculanm te nehaiUaen, zo zal ik geene verdere aanm er Kingen maaken. .
De PreCtclent ze°t, dat het hem voorkwam , dat deeze rtilect'iea bv" de verdere deliberatie ui aanmerking zouden kootten, brengen le-het i Am cul inonivragè: — en word hst zelve als ook Het tweede conform geconcludeerd.
Art. 3. word in deliberatie gebragt.
I an Leeuwen- zen i
D; accyïen, die op die pla-tzen van het zweet cn bdoed vau den Burger .gebragt wu-d.o, behoren aan het /oifc en de directie Jaar over aan desf.16 B-ftuwJaw, maar met ot den boedel van den Vorst van N'sfau , cn dienden dus hier uitgezoo ierd, zo als hy ten aanüen van Culemaos' meermalen geavanceerd had; eu 'en aanzien van Buren behoorde in ast gnomen te worden", dat aldjiar volgens onderlig contraa accyfen ten behoeve van hst Qaaroer van A'ymegen .geheven worden, voorouierftellendc, dat dit ooit zo zal blyven.
J J de Vos van Stecnwvk zegt, dat hy hier mede 'niet konde inftemmen, daar 'er onder de Domeinen van den Vorst van Nasfau fcevonden werden , waar in her scheel peene belastingen» werden geheven hoe oo«t genaamd, als byvoorbeeld te Ysfeiftein. Het was ondViu-frhen niet'meer dan billyk, dat dezelve m as aigemeene lasten dïelden; en dit was de reden, waarom de Commisfie dezen articul gefteld had.
En wordt conform den Articul beflooten.
Art. 4. wordt in deliberatie gebragt.
Van Manen zegt, dat hy gaarne wenschte te weeten warde CommisÜe "door de extraordinaire verhoogd. . middelen verftaau had.
7 A. de Vos van Steen.vyk zegt, dat, daar in zommige Ge ' wekten, «„■ .roL-.lma.tin* der kosten des Oo-logs, eett-aardi naire bedingen geheven waren, het ren uitcrften «ed..y was, dat dezelve by den Vrede op eeuen algemeeneu voet wei den gebragt.
Quevfcn zegt, dat het hem voorkwam, dat zulks da delyk' by het aanneemea der Conftitutie.zoude Kunne
gefchiedcti , daar het icer mogelyk was, dat rtetuoriog no^ eènigen tyd konde voortduuren.
A. de Vos van Steenwyk zegt, dat de gctnaa'tte refl-xte juist was: dan dat men in het oog moest houden, dacdc gewesten tot dus verre de behecring hadden over ir-nae eigene finantiea.
De Min zet, dat in den laaVftën Articul van dit Rapport bepaald V:rd , dat de intro-bidte van deze tmermediahe pjtfure met den eerften January vang zouie neemen; zoo nu voor dien tyd de vreoe niet ht.rfteld werd, vond hy hetredelyk , dat er voor die lasten aldemeen werd geiorgd.
Vet» Mirte zegt. dat hy het ook billyk zou le vladen , dat in dezen Articul veraaderiug wud gtinaakr.
J. A. de Vos vau Steenwyk zegt, dat hy volkomen konde inftemmen met de redeiykheii der re tl. x en.
Trip Zegt] dat hy ëluddafte vroe.ï, o? du woorden aüebsUstiugési aWaat J->or ook werden verdun alle ziillfe ais welke vaa den Joirvoer van itoharska goetteren, vin ast eene G-v=st door het andere, werden gelieven ï Zn w-rd by voorbeeld van de ftyfzel, welke in Groningen gefabriceerd weri, wanneer dezelve door Hftland werd vervoerd, een aanzieueiyk recht gelieven, Insgelyks mitst ook, wanase. do Turf ui, Gwaiajan door Hiümi naarBrabaadgevoerd HttU, hier van rechten morden b-taali.
T 4 de Vos van Stecnwyk Zegt, dat de Commisfie zich'voorgefteld, dat, geduureh«e dit werfnedrair öeftaur, 'er geene veiandering in de lasten konde worden gemaakt.
Po-ipe van Ms&rvoort zejt, dit, wat betrafi het 'door,tfa geremrque.rde, 'er dleaaa ijaaade eene ComtntsUe be toni , welko reeds Rapport had ftiïgebraji, ca eerstdaags aan de orde van den dag ftond te komen.
De Brefident zegt, dat het hem voorkwam, lat deze ciuestie niet behoorde tot het jegenswoordig poinct der üeliberatien.
Jordens zegt, dat het eene onbetwistbare zaak was, dat 'er opzigtelyk het heffen van belastingen op goederend welke van het eene Gewest naar het andere gevoerd worden, de grootfte vexatien hadden plaats gehad; dan dit het ophouden daar van uit het Decreet der een en ondeelbaarheid noodzakelyk moest voortvloeien. Maar zoo dit Articul zoo bleef, zoude juist het tegendeel fciynen plaats te hebben ; want, offchoon al eens die be. lasttng in de Nationaale Cas werd geftort, zo werden ' nog hand; de Ingezetenen der byzondcre Gewesten , ten : wiens nadeek dezelvea geheven werden, daar door bezwaard.
Van Marle zetrt, dat hy zich niet konde verbeelden , dat, ' Md*t men het Decreet der E<éi en Ondeelbaarheid genomen., 1 en her zelve zoo •ilccbtig herhaal 1 êw.1, men nu; zal-te foe" d.ralistifchc argumenten zoude willen aanwezen, dat aahipnfyk die byitoniere belastten zouden moereu bryven voortduuren. Hy zonde 'er voor zyn, om den Artir.nl e 1 ai-reHt^ret), toet byvoeg'ng van do woorJea: ton verre eroj Gggga - *s



( <5o4 )
de Cen/litulie geene veranderingen in vuren gemaakt, of wel snyermindirdde nadere deliberatien over diergelyke belastingen.^
. J- 4. de Vos van Steenwyk zegt, dat het ftuk niet ip zyn waaren zin wetd befchouwd; het was niet, dan flegts eene provifioneele mefure, welke niet langer zoude werken , dan tot dat het nieuwe p an van Finautien zoude zyn daargefte.'d. Dan hy zoude zich niet oppoBeeren tegen het door van Marle vootgeflagene additament, waar mede hy zich wel konde conforraeeren,
Schimmeljtenninck zegt, dat van Marle den Articul in den waaren zin had begeepenj de Commisfie had niets anders beoogd, dm om de Gewestelyke lasten ten voordeele der Algeffleenc ■Casfa te br.ngcn ; dan het fprak van zelfs , dat diergelyke behstingen in het vervolg geheel moesten vervallen.
A? Prefdent ftelt voor, om den Articul te arresteeren met de door van Marle opgegevene byvoeging.
Ten Berge zegt, daf, naar zyn inzien, het byvoegzel ongeprejudieïeerd ie verdere deliberatien niets betekende.
De Prefident ftelt voor , de Commisfie tc verzoeken, om in den nu gemanifesteerden geest deiVergadering eene nadere redactie van dezen Articul te fuppediteérea: — en wordt dus gearresteerd, als mede Art. 5. in advys gehouden, tot dat dezelve zoude zyn geiuppediteerd. 1 Art. 6. wordt in deliberatie gebragt. J Trip zegt, dat hy nog niet wist in hoe verre deze 1 Articul konde' worden uitgelegd , of daar door nog zou- 0 de in kragt blyven een Ordonnantie, waar by aanGro- g ninger Schippers, welke naar Holland voeren, verboden werd, hunne provilie van derwaards mede te voeren, A maar zy geconitringeerd werden, om dezelve in Holland ' te moeten koopen.
Schimmelpenninck zegt, dat hy hier op dezelfde reflexiezou. ^ de maaken, als op het voorige; het waren niets dari details, die uit het voorige voortfprooten. h
En wordt de Articul conform gearrefteerd. fl
Art. 7 en 3. worden conform gearrefteerd. cc
Art. 9. wordt in deliberatie gebragt. Jjj
Van Leeuwen zegt: rij Het ware beter, dut deeze opening en opgave van de Col.
iegies, Gedeputeerde Kamers, of, zo als men ze nu noemt, .
Committés van Financie, gerequireerd wierd. Die waren S
hier toe in ftaat, maar de Comptablen nier. Deeze zouden Fl
ds Finaacickacner zeer weinig kunnen inligten. Het was P3
ook van haar departement niet. De ontvang en uitgave was las
niet altyd regulier, mair dependeerde van de order3 van die en
Gulleden der Financie. zo
/. A. de Vos van Steenwyk vraagt, of de Ontvan- ^e gers dan by hare Rekeningen geene Borderellen overgeven . dat hier daar op gezie* wordt, en zy die ligt wa opgeven kunnen. ly!t
Van Leeuwen zest:
Als het anders niet is, kunnen ze htt wel doen, maar «tic zullen weinig of niets licht gever. De nodige iulichting zal tog by de ColJegien moeten gezo£t worden, of de 'Financiekamer zal 'er niets aan hebben.
En wordt de Articul conform gesrreftc rd.
Art. 10 en 11. worden conform gearreiteerd.
Art. 12. wordt in deliberatie gebragr.
De Mist zegt, dat hy eene rcfkxie' had óp de laatfle woorden van den Articul. Of daar-door aan hun zoude belet worden zodanige Ordonnantiën te feiaalen, als welke bevoorens reeds geflagen waren, ten lasten der byzondere Gewesten, en tog onbetaald waren.
J. A. de Pos van Steenwyk ftelt voor, 'er by tc voegenelle zulke Ordtnnantieh , als welke voor den Jaare 1708 ,'by Je onderfcheidene Provinciaale Bejluuren zyn gtjlagen. '
En wordt de Arricul met deze byvoeging gear•efteerd.
Arr. 13, 14 en 15. worden conform gearresteerd.
Art. 16. wordt in deliberatie gebragt.
Fan Marle zegt, dat hy zoo zeer hierop geene zwaigheid heeft; als wel op het volgende Anicul, eu hier 1 beftond, dat men in het zelve iets decideerde, dat Jthet Commisforiaal over de werkzaamheden der Depar:mentaale Beftuuren behoorde, in hoe verre namenrlk f de huis - lasten in de Departementen zouden worden eheven.
De Prefident zegt, dat hy vermeende, dar niets, at men thans arresteerde, konde prejudicieeren in hetgeen vervolgens Coiiltitutioneelzoude woren bepaaldt
J. A. de Vos van Steenwyk zegt, dat men fteedsuit :t oog verloor, dat het flegts eene intermediaire mere was.
Van Marle zegt, dat by het als een point van de grootfte nfideratie befchouwde; die Leden, welke het invoeren van n nieuw Plan van Finantien op het gemanifesteerde principe » gemakfcelyk inzagen , zouden 'er mogelyk zoo veele zwa[heden niet in vinden, dan hem 'er wel in voorkwamen.
/. A. de Vos van Steenwyk zegt, dat de Commisfie :h dit voor den geest had gebragt, dat de Nationale lantic-Kamer , de gene'ale directie hebbende , de Dertementen in ftaat zoude ftellen , hunne eigene huisten te betaalen; dat zy dezelve zouden opneeraen , het Wetgevend Lighaam vervolgens eea Som daartoe ade adfigneeren. en het overfchietende ten voordeele r Nationale Casfe zoude koomen. ;
Ojttyfen zegt, dat hy gaarne wènschte geelucideerd te zyn , t of de Commisfie begrepen had door den ftaat der huizee lasten; of daar de actueele ftaat door begrepen werd, en
dus



C <°5 I
^ g g g 3 Se"
flos alle die Ambren , welke thans-beftorid'f ? werd daar door verftaan, dat het Wetgevend Lichaam die Somma aktzuuae vermogen tc vermeerderen of te verminderen.
J. J. de Vos van Steenwyk zegt, dat 'er in den Articul ftond doen opntemen : hy vermeei.de , dat de Vergadering niet in cüe bloote opgave zoude berusten, maar dat cy zodanig zoude disponeeren , ais zy oo. baar zoudt ooidcclen te /.yn-
Qiieyfen zegt, dat dan gevolgelyk de Finantie Kamer die fom bepalen zoude.
J. J. de f'os van Steenwyk zegt, dat het Wetgevend Lichaam zulks zoude doen.
Queyfen antwoordt, dat dit niet in den Articul werd uirgedrukr.
J. J. de Vos van Steenwyk zegt, dat het Wetgevend Lichaam niet dan de confideratien vau de Finantie Kamer zoude inneemen.
Dt Mist zegt, dat hy zeer wel begreep, dat dit niet dan een intermediair Rspport wss; dan het konde zeer ligt ge. beuren, dat 'er 5 en 6 jaren verliepen, bevooreus hc-t nieuwe plan van algemeens belastingen konde worden ingevoerd; naar het idéé nu der Corumiuie vervielen alle moge yke dispofitkn van penningen voor de byzondere Gewesten^ hy moest dus in coi fideratie geven hoe het dan gaan zonde-, zoo •ens eenu>zonder Gewest eene entreprife wilde doe,', net zy tot het doen droogmaken of beJyken van Polders, voortzetting van Fabrieken enz. waar uit dat dan de psnnin&en daartoe zouden worden gefourneerd ?
De Leeuw zegt, dat hy ook zyn attentie had doen vallen op het woord hüifclyke; hy vermeende, dat,zoo men het Articul aldus arreiteerde, 'er als dan een dubbelde admmiliratie zoude moeren plaats hebben. Fiy ftelde dus voor, om dezen Articul en de volgende Ar ticuten hierop betrekkelyk in advys te houden.
J A. de Vos van Steenwyk zegt, dat hy 'er mets tegen heeft, dat deeze Artieulen in advys werden gehouden ; dan hy konde zien niet voorftellen, op wat wyze, of op welk een grond men du. Rapport niet dat over de Departementale Beftuurtn konde vermengen?
De Prefident iieit voor, om dezelve in advys te houden.
Hufjraan zegt, dat, alhoewel veele Leden reeds geadTyleerd hadden, de meestcn echter over den Articul zelve niet hadden gefprooken.
Queyfen zegt, dat in dazen Articul over de huislasten reeds werd gehandeld.
Ho)'/man zegt, dat het hem voorkwam , dat het Wetgevend Lichaam wel mogt onderrigt worden over des aart der huifelyke lasten der byzondere Gewesten , zoude hetzelve behoorlyk een generaal Systhema van finantien invoeren.
Teding van Berkhout geeft in aanmerking, of'er ook geene byzondere fpeciftcatie omtrend het onderhoud der Dykadien en Zeeweeringen diende gemaakt te worden?
De Pre]ideAt zegt, dat hy de Vergadering moest bertnneret; , dat 'er enkel over den ióe A.ricul werd gehandeld; dtin daar verfcheideri Leden zwa. ri'gheM haddien gemaakt, Helde hy voor om dezelve in advys te houden.
Hahn verroekt, dat de Prefident daarover de inten: tie der Vergadering afvraage.
De Prefident (telt voor, om by appel nominal te decidteren , of deze Artieulen zouden worden in advys gehouden, oan wel dadelyk afgedaan.
Ten Berge zegt, dat hy zoo zeer als iemand overtuigd is van den fpoed, welke men behoorde te maaken; dit was ook de reden, dat zy avond op avond befoignes hielden; dan dat ook deze Artieulen ingrediënten geworden waren van die Commisfie; hy vermeende dus , dat men op derzelver deliberatien niet moest anticipet-ren; waarom hy vooiftelde, dezen Articul te houden in advys.
Hahn verzoekt, dat de Prefident het appel nominal jou^e inftitueeren.
De Prefident inftitueert hetzelve : — en wordt by meerderheid btllooten om Art. 16, 17, 18 eu 19. te houden tn advys. '
Art. 20. wordt conform geconcludeerd.
Art. 21. wordt in deliberatie gebragt.
Van Manen vermeent, dat hetzelve in den 29e Articul ook werd gezegd, cn dus overtollig was.
Van de Kasteele zegt, dat de Commisfie vermeend had, dat zy distinctive moesten bepaalen zoo wel de werkzaamhedött van het Eeftuurals die van den Subftitut>Fiseaal ; dat deze Articul op het eerfte, de 29e op de tweede betrekkelyk was.
Stoffenfierg zegt, dat het hem voorkomt, dat het voor één Perfoon vuilbekt ondoen'yk zoude zyn, alle die Verpagtingen iu Perfoon by te woonoa; waarom hy voorilelde , dat dit gefchieden zoude , ten overftaan der onderfcheider.e Geregten.
Van Hooff gelooft, dat de Verpa^ting zoude moeten gefchieden ten overftaan der Departementale Beftuuren.
Krieger zegt, dat het hem voorkwam, dat de Articul zoo konde blyven; althands in liataafscn-Craband konde men dit zeer wel in train brengen , even gelyk voormaals die verpagtingen gedaan waren ten overftaan van twee Gecommitteerden uit den Raad van Staaten, welke op gefxeerde tyden dezelve deden.
> Stoffenliirg zegt, dat hy by nadere inziening van den Ar* tieul opgemerkt had, dat in dezelve t-eniglyk gefproken werd van tle verpagting der gemeene middelen; dan dat hy vermeende , dat-dit mede betrekkelyk de domiuiaie goederen motst worden gemaakr.
Van de Kafeelè zegt, dat by den ie. Aiticul reeds



gedecreteerd was, dar aües onder de behceting der Fiftantic Kamer zoude Haat) ; bet was nu de Commiiie .voorgekomen, dat iiei van belang was, dat 'er eene 'Natu,naaleVMinrsi?er bydie verpagtingen adfiucerde.
Vitringa ze.>,t: . Ik. zou teip lie/.er ma-ene wel ecn'ge elucidatie verzoeken van de Corurnffi; of het rtamelyk de intentie- is, dat de fabft: rut-Fiscaal, (die m dit aofte A 'ticnl reeds war !t omtttrtcid aanwezig re zyn,) enkel zal verlenen, ooyen cn ooVcn (zoals men zerr) m dicen zal rot Ontwotleur by Sè Dc-paremc.,tals B-etturen , gdyk men dit uit znmm.za Ai"cuten fpeciaal uit Arr. 29.' y oonaiccnar dau of men r>an denj-lvca, onder den liaaui vi\wocvtrtieht\ een zoen t vatl fuprernatfe wil - 'ên over de Departementale Beduren in de Adraioilirarie Icr'Flnauticclc werkzaamheden, aan dezelven gederr- ^.erd, gèlyk uit Articul 20. 27, en anderen zau ke wórden geëti cieerd, ten . fïect.:, dat die A^ent ? \. Kunnen feho.ien of tegenwerken de befluiten der Gewe -atyke Befturen, met batrekking tot de-refp.ctive Verpacdcmgeu en Adiniaiftratien; in ii-een zy in het e*en of ander point hiertoe reiatif, met dezen Fiscaal rooglen uisfenueercn.
1", beide gevallen t. ch, zou, dunkt my, deze zynr; befternwring vry wst duidelyker behoren te worien Uitgedrukt, ten tiude Conform Arr. 30. het oogmerk dezer Cauftituuoneele bepalingen a.t! het Wctgeevcnd Lic raam klaaiiyk moge toniteren, en vooial zou- iu het laatfïe Cas zy:.e ;uactit eu inzage Inecr precis oraichrrevea behoren re zyn; wyl hier door alleen za! kunnen werden voorgekomen, dat 'er in een atntal gevallen, ten nadeele der publicque belangen by de behandeling vau die Fn.ai.te-el.: ralten, geene twisten noch botsingen ont ftae.i tUifehen de Departementale B.-rturen en dezen Ambre. naai : komende het my(o;n dit ook met een woord te zezgen, ten c-anaien van de ziak zelve} voor, dat menroch veilig rnag ondcrlMlen, dat de eerstgemelte doorgaands beter dan deze trivaal, -die vaak geen tyd of gelegenheid heeft, om zo gron«lig van de iucaale Finanticn onderricht te worden, bekend zyn niet de middelen welken ter bevordering dier Finantkele helazen kutten diet.cn, en dat zy de wegen daartoe Strekkende best kfinnen bcoordeeltn.«- Dn hóe dit zy, zo 'r. niet klaar is uitgemaakt, zo zou de beflisfehing rr afdoening dier §efchiiten, vreze ik cafu quo vry wat veiwyl en oponthoud aan de algenieene Nationale belangens op dit rciped: toebrengen kunnen. ,
- Van de Kaflecle zegt, dat- 'er in den Articul ftond , da: het ren o\erftaan van den SubftituHeiscaal zoude geleideden.
. Via'inga zegt:
Dat dt bcan'weording van den Reprefentant van der Kalleek zyne zwartheid niet wegneemt; vermids in het vooigticezen 19 .0 Articul aan het einde den Frscaal juist wordt toegekend dit toezient, welker grenzen nergens genoeg bepaald zyn; terwyl die vrees voor ver fen ü cn wiyving tuslchen de befturen cn dien Ambtenaar zo veel gegronder woidt naar myu inzien, raar mate men hem meer befchuuwt als den Repreléntant der Naüe- by dc Departementale Beftuuren ren gem. opzichten , dau wei" ais een etuveudige Funcïtonnaite tot een zeker bepiald oogmerk uangciivll. Ik moet dus blyven infteren op eene nadere bepaling van de macht en inzage, welke aandien fubftituut Fiscaal by dit temporair Reglement zal moeten worden gejevcn, vooral ook indien men mogr ooricelen, dat die Ambtenaar in zyBcn boezem eene andere dan pasiive
en centrarollerënde-Macht zaf motten hebben, gelyk ik 3it na de gegevene eluci.iatien m iet vast ftellen. . <4
Van" de Kasleele zegt, dat, zoo Vilringa den 20 Articul wilde inzien , hy dan daar in zyr.e werkzaamheden omfchreven zoude, yinden.
Gorter verklaart zich regen deze inrichting.
Jordcns zegt, der* in dezen Anicul gtfproVen werd van een Su'oftmit Fiscaal , zonder dat men bevorens bepaald had, welke zyn werkzaamheden zouden zyn;'hy vermeende, dit men dus eerst het laaide moest bepaalen, wilde men witeten of er zulk een benod gi zoude zyn.
Schitttme'penniitck zeert, dat daar het Rapport gedrukt was, de Ltdeb gelegenheid g.hiihadden, om hetzelve ia zyngebcel te kutiaen hefeno iiv.it; dat -uien Jus, a's de Burger Jordens redeneen.nde, ook even gejed bet omgekeerde konde fus>üreeren, en vermeCuén , dat men'eerst moest vastftellen, aat 'er een Subftirut Fiscaal zoudezyri, en dan deszuts werkzaamheden omfchryven.
Ds Prefdeni inftitueert nppel nominal, of men zich met iden articul koude coufurmeeren Ji dan Neen ? — Eu wouic hetzelve gearrefteerd.
Art. 22. wordt conform gearrefteerd.
Art. 23. wordt in deliberatie gebragt.
Van Manen wil dat 'er zal worden by gevoegd, uitgezonderd met betrekking tot het geen by de Constitutie is gcarrejleerd.
De Prefident ftelt voor, om conform den Articul ie arrelcereii, en de Coinrni fie te verzieken hieiomtrend eene nadere redactie te lupp.ditcren: — en concludeert alzoo.
Art. 24. wordt in deliberatie gebragt. Van Marle zegt r
Dtït-hy zich wc! by de deliberatien over bet 7 Arr. van het Rapport over de Reeb-spleeging op het (luk der femeene middelen op den r^den Maarr teeen zodanie appel I adde gedeclareerd, doch dat de Vergadeiing ro.-n hebbende goedgevonden, bet zelven-te arresteeren, hy ook-auwel'bèg't'eep, dat het zelve ook iu deeze moest plaats hebben, tfreh dar hy echter oordeelde, dat dan nog dtzeu Ar tcul net zo generaal kan vasrgeft-ld worden, als dezelve was voorgcfive» , waar door het appel over alle vt.nnisRn, zelfs in de g«iu|fte zaken, zouden worden toegelaten: dat, ten gevolgen van de rtfl eTtien door hem tn andere Leden over 6oeiyi maidf 7Jen Articul getnaakt, de Burger Jücker, Stefenbe.*g tsa Queyjerf/icoin!uitteei;r-t waaien geworden om te r x-;;Ku:ecre i, of, en in hoe verre in zaken van geiinge impott'eiiiie 1 nlze uit -ideriug'en van den generalèn -egel zou le bcbonrsn te wo'rden gemaakt, en dat ''.y öegreep dat die uitzonderingen welke na dat uitgekomen Rarport zouden worden vast.: i.ld, althans ook in dezea rnoestea piaa„ts hebben.
Van de Kisteele vermeent, dat hier aan voldaan konde" worden dour.de invoeging vau de woorden op den
roet



C te? )
voet zo^afs zulks by de Coupilutis is bepaald'. — En wort deeic articul co fo;m gearrelieerd. ' Air. 25. Wordt 111 deliberatie gebragt. (■orter zegr:
D'.i. Aaicul niset ik ronduit verklaarea, Burgers Retirerentinten l b.gryö, noch verfta ik my vÓMtekÉ.niet, Hierin wordt gefprooken, om deézé SubijiU^Fiscaal té b'elouhe'n na evenredigheid vau de min !cre of meerdere duurte, die'er in de undeifcbejdenè deelen der Repu.>iiek plaats nebn-n. —fit ken, noch wiet hoegtuaa-ai vineei 3 n.erdjre if mindirre duurte in de oppervlakte der Bataaf ie be Repüulick. •—— ï>a Gdwfrerien zyn overal dezelve; eu wat de nooetweu des ieevens aangaat, deeze mogen Mer cf dair eenigZUls ui piys en waarde ve.lotiilende zyn, dan over het geheel geno men hier wit duurder eu daar wat, goedkoper, komt dit alies op een en he: zelfde uit. — Di fraaie r.J.-nen, die men door, deeze meerdere of mindere duurte wil te kennen g*: ven , bedaar dus niet in de meerdere of mindere duur.e der 1 v:ns middelen , die tot noodzakeiyk ondcrlu-iud d.s l.èysüs van nooden zya; maar ia de onJeifehcidcne , tn zeer veel van élkaaderea afwykeade manier van leeveu, die ;n dcMzóadcrlyke oorden in deeze Republiek plaats gehad én nog hebben, en dit ondufchad beperkt zich wel voornamcnlyk tusfehen de Pioviatie van Heiland ea de zogenaamde Land-Pio /iatien, en hier voji- zyn oaderfeneidene redenen.
Holland heeft altoos zyn voornaam? fotiree van beftiar. gevonden en genootea van den KjupnaïuU, en bet geld vermogen is dair door meerder aa.igewasfeti, d«u elders of in dl zogenaamde Land-Pr*viuticn; en deeze ainwas van ge-'dver moogtn is niet flegts middelmaatig geweest.; ijjaar is zelfs doei verfcheidene rydperked heen tot eene iuuzenaentige gcftalte ja 'tot eer.e ovcimitige ca overboojige ovcrylosd opgewa^fen en hier door, en hier uit is eene niet wel bepaalde beperkt' weelde vouttgekomea, en deeze weelde is vau tyd tot tyi zoda-aig aangewasfc n, cn dezelve heeft zig niet aiL-en bepaatc op hetbeftaanen de handelingen van loutere invmuV, maar z; is zetfs zodaeig in alle takken en deelen van het Beltuur door gedrongen, dat de feialelyke gev.dgen hier van maat alt veel en zicfrbaarr tc ontdekken zyn. En bier van daan , e: «n'iers nergerrs niet, komt het ook, da: het B.ftuur 11, Hol land, cn dat der Generaliteit altcos miffebien. meerder dan d helft koitbstfder is geweest, en dat men de Ambtcnaaren 1 Hollend meer d«n de helft booger Tractementcn beeft toege le d, dan in zommige andere Provintien. ' Het is onwaar, bei is fchyn en geen weezen, ea hier 1 ■ beftaat dit geheele denkbeeld, dat 'er meer of mindert duurt van eenige aangelepentseid plaats heeft, om de noadwendight d-.n des tavena te kunnen bekoomeu ; maar het zit hem almaar alleen in dy manier en de wyze vau leevco. —• H< a?iu le dus tegens alle de aangenomen pticcipes deezer Verg: de.ing, z 1 ik" meen , en tegens alle denkbeelden der Gey..nei zy„ om Ambtenaafe», die in Holland woonachtig zyn, 1 he; vervol.;, als de Republkk ééfi en ondeelbaar is, meelde belooniogen toe te leggen, dan in a .d ere Steden eaP.aal ili de cndcrfcfccidme deelen der BataafTche Republiek geb gen. mm En ik coneludeere dus tot rcj:eftie van dit Articul.
Witbois zegt, dat hy het aanftt'den van zodanig ee functionaris als lolftrekt noodzakeiyk befchouwde. Me jwtg op de kosten ; dan zoo wanneer de voordeel-en welke daar uit voortiprooteu, tegen de kosten opwc gen, vermeende hy„dat die Ut geen aanmerking mots
toq -koomen. ,in Amllcrdam was men reeds tot een diergelyke mefure overgegaan, en dezelve had aav.merketykc voordeden aan den Lande cpgebragt, 10 zoo veir.e dat de befchreven middel**, het laaide Jaar ƒ 380.000 meerder hidden opgebrag:, dan wel b. voorens. Die R.prefentanten , welke te Amlterdam verkooren waren , zouden dit zeer werbewuit >yn.
Trip vresz', of 'er niet zoucte moeten bepaald wor ren ,dac de aanred.Ilene Subft-tnt.-SÏ*ca»l in. dat dutrift, waar hy z juU refidceren eeaije j iarea moest hebben gewoond.
J 4 de Vos van Steentryk zegt, dat hy zich ten vollen met Witbóls ko-nde cocfortaeere.i; dar hy gelooft, da' de falarsfcn naar evenredigheid der Depauementen dienden gefteld te worden ; dat hy op net door Trip voorgeftelde vry wat bedenkingen zoude heu.cn; dar, daar dezelve moesten ftrekken , om ftip-.eiyk opde fraudes .oezigt te houlen, het htm vo^-kwam ,dat, byaldien zy al te zeer in de Departementen bekend waren , naar ligrelyk misbruik uit konde .ontihan ; hoe zeer hy 'er in andere gevallen voor geweest was, \0.1d ■ hy eebter dit zeer bedenkelyk.
tfrrWzegt-, dat hy vermeende, dat by gelegenheid der d*akeratieit over de organifatia der Finan-ie Kamer, reeds iets dergelyks bepaald was,- waarom hy het hier onnodig vond.
/ 4 dc Vos van Steenwyk zegt, dat daar wel bep?alingen waren gemjtakt, met relatie tot de comp abelen ; maar dat daar de Fiscaals niet onder waren be1 grepen.
! De PrtpdtM inftitiiéert appel nominal op den i Art cul,'z.o. als dezelve legt:- — cn word de
Aiticul gedeclineerd. ' Thans ftelt de Pr fide::; voor., om 'er bytevoee gWfi dat zft. a 3 J:a-u zuilen moeien gewoond 1 hebben, in het Departement, waar zy worden gee cmoloyeerd.
a Hofman bet woord vragende, ze-tlmtn de Viefidtnu "at hy dieo Burger, als ook alle andere, verzogt, hui.n.'plaatlen ten^men; daar ny aan \ niemand der genen, welU (leeds zich than'cv.m hu, ,e pl uitten bevonden, 't woord zoude geven,, f als hebbende hier door in de vorige Sesiie eene 1 onrecht.-aardigheid omtrend den Borger va» M(fa j „en dëp'éègd, welke hy by dezen zich vei Icnult digd'voud, zoo véél iiy konde, tc reme.acren.^ r Hofman vervolgens aan het woord zynde , zeg;, dar 1 hy imst van een coarrarie gevoelen zoude zy n , en ver' Jeeude, dat dit me.rder nadeel dan vojracel zoudetoebrengen.
v De Prefident ze.-.t, dat dit poiuft in questicreeds' ;1 door het appel nominal gedecideerd was; dat het ! flejrts op de bepaling des tyds aankwam , heiliaUn. de zya'voorftel. • j ^
WAV tMtv Mirsiiiiifl »T



( 6*8 )
/. A. de Vos van Steenwyk fte't voor 'eifgeene bepaling van te maken.
Van Hooff zegt, dat, zoo het Ce-nftitutioneel was , hy 'er tegen zoude zyn ; dan nu, daar het niet dan intermediair was, had hy 'er niets tegen.
De Preftèent fielt voor, om te ftellen : dat zy woonachtig zullen geweest zyn in die Districten waar In zy zuilen vigeeren. N
Art. 26. 27. 28. 29. 30. en 31. worden conform gearresteerd. Art. 31 word in deliberatie gebragt. Greve zegt:
Dn- hy eenige bedenkingen heeft omtrent het derde middel, dat de Commisfie bier proponeert, nameiyk de belasting.op een Nationaal Zegél. Dat, indien deze boven de, belastingen op de Zegels, die 'er in zommige Gewesten plaats hebben , wordt gtintroduceerd, zo dat dezelve 'est by in train blyven, dc-zaak billyk. kan. zyne, maar dat, indien bet oogmerk is, dat deze byzondere belastingen op de Provinciaals Zegels 'er by, zullen wegvallen, het middel dan niet geëvenredigd is aan het oogmerk . dat de Commisfie voortitelt, nameiyk, dat voor het gene by de Gewestelyke lasten (die moeten blyven voortgaan) tot vervulling van de behoefte des Lands te kort feniet, het Wetgevend Lichaam zodanige genorale befiing van Penningen zal doen, dat dezelve door de geheele Re-pUbJiekeven ■ zedig, naar het betiekiyk vermogen der respecfive aeelen en Ingezetenen, gedragen worden; want dat a's dan de belasting voor de meerdere behoefte alleen wordt opgebragt doe-r ede Gewesten, waarin geen Proviuciaale Rechten op het Zegel plaats hebben, nameiyk Gelderland, OverVifel, enz.; terwy! die Gewesten , waarin dezelve werkelyk in gebruik zyn, a:S Holland cn?.. 'er in de daad niets by tot de gemeene behoeften contribueeren; daar zy alleen riac geene blyven betalen, wat. zy in de Provinciaale lasten gewoon zyn.
Jordens zegt, dat hy van gevoelen was, dat men de woorden of andere daar boven weg laten moest, vermits anderzints het Wetgevend Lichaam willekeurig belastingen in de Gewesten zoude kunnen heffen.
Greve zegt:
Dat hy'er niet tegen heeft, maar integendeel het abefints billyk vindt, dat voor de gemeene behoeften van de Republiek , in zo verre de byzondere Provinciale ophrengtten niet tot derzelver vervulling toereikend zyn, generale belastingen naar het refpe&ive vermogen der byzondere deelen des Lands geheven worden; maar dat men, om ditopeenerechtvajsdige wyze te doen, zo dat dc lasten evenredig van de ingczereiiea by gedragen worden, men of geheel nieuwe middelen, gelyk het eerfte, dat de Commisfie voorftelt, 'er toe moer aanwen den, of, wanneer men een reeds beftaande belasting'er toe wil doen dienen, men dan eea zodanige moet neemen. die, door alle de onderfeheidene Gewesten algemeen m gebruik is, en dezelve tot vinding der algemetne groeitere behoefte, gelyk en evenredig verhoogen; maar dat men geenfwts een byzonder Gewestelyke fchatting, die alieen in een gedeelte
Ter Dmkkerye van VAN SCHELLE & COMP. ia ie HAAGF.
de» Lands, beftaat, 'er toe neemen moet en zelve 'm eene ge.'
neiale eunverteeren; wvet dat men dan onrechtvaardig wordt teg-en dc byzondere deelen van het Gemeenebest. . 1 'm Dat in die Geweste 1 waar geen recht op het Zegel plaats heeft, de andere be. .-. ingen naar rato hoger zyn , dan zy 'er anders zouden wee.- -t, wanneer 'er zodanig een middel op het Zegel plaats had; e: weierom ir die G--westen , waar hetzelve plaats heeft, de andere belastingen zo veel minder zyn, dan ze 'er anders zouden moeten weezen. Dat wanneer men derhalven een Nationaale belastinge op het Zegel over het algemeen in train brengt, weafby de byzondere gewestelyke vernietigd of verminderd woiden: tei wyl alie verdere belastingen in dezelve op deuzelfden voet blyven voortduuren, zodanig een generaal middel van héffllfg dat inlerdaad een nieuwe belasting wordt voor de Pro vu ien , waar het niet in gebruik' is geweest, en een ontheffing of vermindering van lasten voor die, waar het in gebruik is: dat. de eerstgemeide dus op deze wyze zeer onevenredig en onrechtmatig gedrukt worden. Vooreerst, om datze aiieen deee aieu are belasting ten behoeve van het algemeen opbrengen; er; ten tweeden, om datze dat geen, het welk de andere ftrekken , waar ze voorheen als een provinciaale, maar nu afgefchaftö iast geheven werd, 'erminder by betalen voor dezelve i.u d . gen en aanvullen moeten.
(Het vervolg vandeze Zitting in ons volgend Nommerl)
Beknopt Extract van de Zitting van Donderdag, den 1..3 April 1797.
Eene Misfive van het Provinciaal Beftuur van Friesland, zich bezwaarende omtrent net accepteeren der Asfignatien , welke door het gefurcheerd Committé* van Adminiftratie op hun worden afgegeven: _ aau het Committé te Lande.
Eene Commislie ui; het Committé te Lande brengt eenigeRappwtten uit.
Pemps van Meerdervoort doet, namens eene perfoneele Com-
misiiu, rapport., op dén 25 November beHoemd op eene
M.slive van net Committé der Marine, mer inzending van
et.: L, ot der afgêiope.i cn nog hangende Ciuiien voor het uit.
voeren van Speciën voor Graauen: a ivyfeerende, dat, daar
dezeive met aan bet oogmerk voldoet, het voornoemde
Committé dient te warden verzogt, eene andere Lyst iu te
zenden , volgens een door de Coaamisüc gefuppediteerd'
Borderel: —— conform belloten. \
Ten Berge doet rapport, namens dc Commisfie, ia de zaken van Buurtn co Cuiknburg benoemd, op het Request vaa den Gereformeerden Kerkenraad van Oudenburg, verzogt hebbende permisfie tor het doen eener beroeping van een Leeraar, op den ztifdeti vo.-c ais voonruals had plaats gehad: advyferende om den Kerkenraad-, onder approbatie van de Commisfie van Adminiftratie dr.artoe te aushonfeeren: — conform beflotei).
De Deliberatien over het werk der Conferentie voortgezet zynde, wordt de Vergadering veranderd in een Committé Generaal, en tot morgen gefchèiden.



GSLlfBEiDt F R t H E 1 D , B R O E D E R S C B A1>> DER HANDELINGEN VAN DE
7? E M G Jl B M M1 V G
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. No. 478. Saturdag <*<* H April i»7. B« derlU Jaar dar Bataaffcbe Vryheid.
Nationaale Vergadering. I
Vervolg der Zitting van Maandag, den io
April 1797- i
Voorzitter: Jan Couperus. ,
''V'ervo'g cler Deliberatien over het Rapport door , den Burger van de Kasteelt c. f. uitgebragt, en wel over den 32 Art. van het Concept van de wyze van inrichting der Finantien.
Fan Mark zegt: Dat by zeer moest tppoyeren de remarque vtn den Burger Greve, dac de verzwaring van het collateraal het grootst bezwaar zoude uitmaken voor die Gewesten , daar hetzelve thans het laagst geheven wierd, dac du zelve by de invoering van een algemeen Zegel zoude plaats hebben ten opzigte vaa Gewesten, waar hetzelve thans in train was, en dat dit in anderen, daar het al na geen plaats hadt, een geheel nieuw bezwaar zoude opleveren, dat dus dit eea en «ader, of het meest, of alleen , zoude drukken die Gewesten, waar iu die middelen of lager, of in 't geheel niet, geheven wierdeu, terwyl de overige daar door, of weinig, of geen meerder bezwaar zouden ondergaan : da' dit, daar de andere lasteu zouden blyven op den voet, ais zy thans waren, eene grote ougelyk-
■ heid zoade veroorzaken, welke tegroter worden zoude, zo men de affchaffing van enige middelen, tevoren vastgefteld, invoerde, om dat daar door juist diezelfde Gewestea, welke door bet voorgetogen Collateraal en Zegel het meest zouden bezwaard worden, in proportie tot de anderen bet minst zullen ontlast worden, dat dus al het nadeel maar aas éénezyda zoude worden gebragt; dat, zo men dltwilde voorkoomen , cn gelykbeid betrachten,en men tenalgeemen middel vanCollateraal en Zegel wilde invoeren, zulks afzonderlyk of afge fcheiden van de na plaats hebbende doen moest.
Schimtnelpenninck zegt, dat men ook in oogenfehyn moest nemen dat Hoilandsch Ingezetenen^ zoo het Collateraal 00 die wyze geheven werd, als in den Articul
, word uitgedrukt, mrerkelyk bezwaard en dis der andere V. B E E L.
rovincien daar en tegen merseiys vemgi w»»»' en.
Van Marle regt: , , .
Dit bv den Burger Schimmclpcminck moest desabuferen, Is hy meende, da', algemeen in andere Provinciën het Col-
eraal over meerder zoortea van bezittingen dan in Holland etaald wieidt; dat dit iljhans in Overysfelgeen plaats had:, „t het Collateraal «lleen van vaste goederea betaald vvierat: lat hy anders wel wilde toeitemmen, dat, dit middel van ue Udoos der boedels betaald wordende, daarin door de Ingezeen-n van Holland het zwaarst zoude worden gefourneerd dog dena propartte zwaarder, dan elders; als moetende na de
eardy der Vieren betaald worden; dat zelis daartegen a anmerking moest komen , dat in die gedeeltes der RepuStek. waar de bazittinsen meerder in vastigheden beltonnen, le betaaling minder ligt konde ontdoken worden, en daar loor de opbrengst proportioneel groter moest zya.
t'é* Hetff zege, dat daar mea toch vroeg of laat tot hetfysf'ema der algemeeue belastingen zoude moeten overgaan of iet dus niet beter zoude zyn, dadelyk by de lavoenng der Jonftitatie de Provinciaale Zegels te vernietigen-
Dat het niet over bet Natienaai Zegel was, want dat mea la"wel vvüde hebben ; maar over de betaling en belasting oP aet Zegel.
Di Prefident ftelt voor, om de vier in dit Atttcul voorkomende objeften ieder afzonderlyk in deliberatie te brenge».
1 en 2. worden coufortn gearrefteerd.
5. wordt herleezen.
Gorter zegt, dat hy het abfolut noodzakeiyk vindt, dar , wanneer'er een Wioaaal Zegel werd ingevoerd , het Provinciaale moest vervalleni, anderzmtszoude men , in cas van Commercie, zomtyds genoodzaakt zyn , van een en dezelfde zaak driemaal Zegel - geld te betalen , als het Provintialc , Nationale, en dat van het Gewest, werwaards de goederen gazonden werden.
>« Hooff zw, dat, zoo wanneer de S-ouverainiteit der H h h h rro'



C 610 )
Provinciën vervalt, danooknatuurlyk hunne Zegels daarmed
vervallen.
Bacot zegt;
Prefident, de aanmerking van den Burger Greye enanderer koomt my te gegrond voor, dan dat men zo maar tot hei beduren van dit Artikel zou kunnen overgaan. Dit zou zc veel zeggen, als eene belasting op eenige byzondere Gev/ester te leggen, boven anderen, die iu der daad hierdoor bevoor recht zouden zyn. Deeze onevenredige bezwaaring zou nocl billyk weezen, noeh óvereenkomftig met de aangenomen, beginfelen vau Gelykheid.
Van de Kasteele zegt, dat de Leden, welke zoo veele zwarigheden hicromrrend maakten, reeds de zwaarte ▼aa het Zegel fcheenen vooraf te bepalen, daar dit, naar zyn inzien, eene zeer ligte belasting konde zyn.
Bacot zegt:
Ik verzoek nog een enkeld woord op het laatst gezegde, doch de zwaarigheid geheel niet opjosfende te mogen aanmerken. Dï vraag Is niet, hoe zwaar en drukkende, of hoe gering en ligt die belasting zyn zal; maar, welke ook hoe groot of klein het tarif ook gefteld moge worden, zal 'erin die Gewestea, waar reeds daadelyk eea gezegeld papier is iageyoerd, voor het Provinciale alleen eea Nationaal Zegel gebruikt worden, en dus voor zo verre Hechts een bloote verwisfeling maar geen nieuwe heffing plaats hebben; terwyl aan die Gewesten, waar het gezegeld papier, onder de middelen van heffing nog niet gekend wordt, hierdoor eene geheel nieuwe belasting zou worden opgelegd, waar tegen geen de minfte Provinciale last zou wegvallen; hetgeen dus, hoe gering of gewigtig, altyd een volftrekte ongelykheid van bezwaar zal uitmaakea.
De Prefident inftitueert het appel nominal op deze bepaling: en wordt dezelve gearres¬
teerd. '
4. wordt herlezen.
De Prefident zegt, dat de Burger Jordens zoo ftraks in confi leratie gegeeven had, om de woorden of andere daarboven weg te laten; dat by dit . thans in omvrage bragt.
Schermer zegt, dat hy 'cr voor zoude zyn, om 'cr dezelve in te laaten.
Jerdens verzoekt hier op het appel nomina!. De Prefident inftitueert hetzelve: — en wordt dê\ze bepaling, zoo als dezelve ligt, gearresteerd. Art. 33 wordt in deliberatie gebragt.
_ Queyfen vraagt, of de tyd, wanneer dit intermediair Pian zoude eindigen , onbepaald moest worden gelaten , en het dus aan het Wetgevend Lighaam zoude liaan , dezelve te doen foortduuren zoo lang zy wilde.
Sebismelpenninck zegt, dat de Gewestelyke Finantien zoudea wegvallen, zoo dra het blyken zoude, dat de algemeens lasten genoegzaam waren.
Van de. Kastetle zegt, dat hy wel in zyn particulier peggen konde, dat hy gaarne den tyd bepaald zag.
ï De Mist zegt, dat hy ook den tyd zoude willen bepaald hebben.- daar hy de onderhavige mefure*, zoo dezelve lang moesten voortduuren , febadelyker en verderfelyker vond, dan flrmfte Systaema vaa Amalgame.
Schimmelpenninck zegt, dat hem dit zoo niet voorkwam , cn niet dan een chimerique zwarigheid was.
De prefident fielt voor, den Articul te arresteeren, dan de Commisfie te verzoeken eene nadere 1 tyasbepaalingteproduceeren: — en wordt aldus gearresteerd.
Waarna de Vergadering geadjourneerd wordt tot morgen ochtend ten 10 uuren.
Zitting van Dingsdag, den n April i797.
Voorzitter: Jan Couperus.
. Een quartier na tien uuren wordt de Vergadering geopend. De Notulen worden gelezen en goed gekeurd.
_ De volgende flukken worden gelezen en in deliberatie gebragt:
Eene Nota van den Zweedfchen Minifter, alhier refideerendc, verzoekende paspoort voor twee perfoonen naar Stokholm : — geaccordeerd.
Eene Misfive van het Committé der Marine, zich beklagende over aan hunne judicature loegebragte entraves door het Committé van Justitie en den Procureur der Gemeente der Stad Amfterdam, ter zaake van het arrefteeren van twee Zeerovers; verzoekende dat zy door deeze Vergadering by haar recht mo»en gernaintincerd worden. '
De Prefident fielt voor, om deeze Misfive te flelle.n in handen dier zelfde Commisfie, waarin ■ onlangs ook eene questie tusfehen het Committé der Marine en dat der Jnftitie van Amfterdam welke reeds is getermineerd, gefteld is geworden.
Ten Serge zegt, dat hy vaa oordeel is, dat dit ftuk , alvorens het in handen der Commisfie gefteld wordt, diende gezonden te worden aan het Committé van Justitie en den Procureur der Gemeente van Amfterdam om berigt; dat als dan de Commisfie met meer vrugt kan werkzaam zyn.
Dc Prefident zegt, dat het korter is, wanneer de Miffive gefteld wordt in handen der Commisfie , en deeze geauthonfeerd, om het berigt in te winnen.
Ten Berge zegt, dat hy bouwt op de vorige questie, waarin ook eerst het berigt door deeze Vergadering is. gerequireerd; en dus vermeent, dat ook hierin alzo dient gehandeld te worden.
Van Leeuwen ftelt voor, om de Misfive te ftellen in handen in Comoiisüe, om, na iagenoaica tc hebben het berigt van
het



feet Commit'-é van Justitie van Amfterdam, der Vergadering te dienen van confideratien en advys.
De Prefident brengt dit in omvrage.
Vertier zegt, dat hy zich daar mede wel kan conformteren ■ maar dat hy verzoekt, dat alvorens de Mislive van den Procureur der Gemeente, welke alsbyiagehier by is gevoegd, worde geleien.
Deze Misfive wordt gelezen , waaruit het aangevoerde van het Committé der Marine blykt.
De Prefident herhaalt zyn voorltél; en concludeert conform.
Eene Misfive van de Gecommitteerdens in de Generaliteits-r Rekenkamer, elucidatie * ragende , omtrent de Voldoening der declaratie van den Commisfans van der B rct bf Decreet van 25 Augustus , in hurre harden
- gefteld in handen van de Burgers de Sitler,
Te Kempenaar, Jordens en Sttick van Ltnfck.ten.
Een Request van /. Matthieu, Capitein by dc tweed! hake Brieade, het eerfte Bataillon, verzoekende in zyn ?ang, waarin hy in den jaare 1787 gediend heeft herfteld te worden! — gefteld in handen van den Burgei
Request van de Burgers Knevels en Uilenberg tot uitvoer van eenige goederen naar Portui; — aai her Committé te Lande. . , ,
EenSuest van J.Meersveld, verzoekende, dat aai hem het element, geëvenredigd aan zyn rang ,mag wor dln geaccordeerd: — aan het Committé te Lande , 011 confideratien en advys, ,
Een Request van Evert Peters, verzoekende pardon en vryheid iot zyn Regiment terug te mogen keeren :aan het Committé te Lande.
Een Request van Pauhs van Lub eek , Bataaf, verzoe kende, om gratificatie: - in advys tot dat het rappo, der Commislie tot de Bataven zal zyn uitgebragt.
De Mist doet npport, namens de daartoe be noemde Commisfie, op de Misfive van het Com miné der Marine , verzogt hebbende, dat de Ver gadering, op inftancien van den Schout by Nach Lucas, in de dringende begeerte der Natie, eei Krvsraad geliefde te benoemen , om de gedragingei .van «melden Schout by Nacht Lucas, en verder Commandanten der Schepen , de expeditie naa Oost-Indiën uitgemaakt hebbende, te onderzoe ken, en zodanig te handelen, als ingoedeJaititi zal bevonden worden te behoren :
Advyfeerende dat de Vergadering, den voorflag va het Committé der Marine amplefteerer.de, diende 1 decreteeren dat zy zodanig een Krygsraad zal benoemen en de Perfoonen, daartoe competent, aanlte.len.
De Prefident fielt voor, of de Vergadering zie methetuitgebragte Rapport kan conformeeren, e dezelfde Commisfie qualitlceercn , om het nod'
getal Perfoonen daartoe voor te draagen: en
wordt conform bifioten.
Wttdrik doet rapport , namens de Perfoneele Commisfie by Decreet van den 24 February benoemd , op een declinatoir berigt van het Committé der Marine, op een Request van den ad interim fungeerenden Subliitut-Fiscaal, te.Harlingen ; A. G.Schutz, daarby zich beklaagd hebbende, dat het Committé 27 Stukken gcverwde La-kenen had vry gegeven , zonder hem Sübftitüt'Fi-caal daarin te kennen-, en zulks op grond, dat de gemcl!eerde Lakénenniet onder het verbod zouden begrepen zyn ; voorts verzogt hebbende dat de Vergadering de wet des wegens nader zoude explice'eren, en intusfehen furcheance verleenen. ( z:e voorts Dagverhaal No. 404. pas. 4-)
Dc Commisfie advyfeert, dat, ingevolge het advys van het Committé der Marine, dient geconcludeerd te worden, cn dat, ingevolge daarvan de gevraagde explicatie der wet als nodig kan worden befchouwd, en in het verzoek der furcheance gedifficulteerd: — conform belloten.
[ Eenige Requesten , om paspoorten : — geaccordeerd.
De tydelyke Prefident ter Vergadering verfchee[ nen zynde, worden de Notulen gerefumeerd en gej arresteerd.
Waarna Blok het Spreekgefioelte beklommen heb> bende, een zeer ampel Rapport uitbrengt over den
- litul der Colonien. [Hetgeen wy in 't vervolg in zyn geheel zullen mededeelen.']
t De Prefident zegt, dat hy vermeend, dat de Vergadering op dit Rapport, zoo uit hoofde der uitgebreidheid als van het gewigt der materie, geen dadelyk befluit zoude kunnen nemen , en dus '. voorftelde, om het zelve te doen drukken, en tet gen Donderdag en agt dagen aan de orde te ftel1 len: —■ conform gearresteerd. 1 Bicker rapporteert, namens eene Perfoneele Cora: misfie, by Decreet van 14 Maart benoemd, of en r in hoe verre in de 7. Afdeeling over de Rechten
- omtrend de gemeene middelen in kleinigheden uiti zonderingen zouden te maken zyn: en word
het zelve conform gearresteerd. a Aan da orde van den dag zynde het Rapport, door Hahn c. f. den 6. April uitgebragt, luidende:
I, burgers Representant en t il De Burgers Hahn, Ten Berge, Vitringa en Floh, Z vermogen niet langer uiuefteïlen, het van hun op den & H h h h 2 3° J*-



f 6f2 )
30. January laatstleden gerequireerde advis ter tafel te brengén : op het voorftel nameiyk ten dien dage gedaan , of niet als een beginzel zou behooren aangenoomen te worden, en aan het Hoofd der CoDltitutie geplaatst:
i dat geene Volksvertegenwoordiging wettig is, als die geëvenredigd is aan het Volkstal.
t Geen der vier Leden van onze Commisfie trekt de waarheid van den regel, in het afgetrokkenc befchouwd , in twyffel, dat, in eene wél ingerichte Volks-regeering by reprefcntatie, deze reprefentatie, of politieke vertéwoordiging dient te fteunen op het getal, op de menigte des Volks dat vertegenwoordigd wordt; en het is niet te lochenen , dat de onevenredige en veelvormige voet des politieken Beftuurs in ons Vaderland gefteld zynde dat de Cotiftiturie worde aangenomen, niet meer te dulden is. Ook na deze Revolutie werden in het eene Gewest Lichaamen, Steden of Plaatfen, en in het andere, het Volk , naar evenredigheid van zyn getal vertegenwoordigd : en wy houden ons verzekerd, dat de wering van dit misbru;k, het hoofddoel van het gedaane voorftel was.
Ondertusfchen meent Uwe Commisfie, dat niettcgenftaande de waaiheid van het beginzel deszelfs plaatzing echter niet nodig, ja fchadelyk is.
Niet nodig: om dat het beginzel van éénheid des Volks, en van zyn beftuur erkend zynde, de noodzakelykheid daarin zo duidelyk ligt opgellooten, dat de vertegenwoordiging moet fteunen .op de Populatie; dat derzelver uitdruKÏring overtollig fchynt, en op dezefde wyze de vermelding van meer ardcre , even klaare gevolgtrekkingen zou kunnen verlang worden.
Om dat de plaats gehad hebbende misbruiken der oaderlcheidene yvyzen van Volks-reprefentatie in de negen Gewesten, na de Revolutie, en ftaandc het tusfehen beftuur, niet meer te vretzen is, na het in werking brengen der Conftitutie, wanneer het één en ondeelbaar beftaan en beftuur des Eaiaaffchen Volks ook dadelyk in werking zal zyn.
En eindelyk , om d?i het waken tegen een misbruik , dat in hft aangenomen fteizelonmoogelyk is, in de daad overtollig fchynt.
Sthaoeljk: om dat het zeker gevaarlyk is , aan algemeene waaiheden te veel te blyven hangen , of tot eene verkeerde toepasllng zoo niet aanleiding te geven, ten minsten dezelve möcgelyk te maken.
Wanneer iemand die niet nauwkeurig onderfcheidt tusfehen Politieke en reële vertegenwoordiging , het beginzel leest, en aanneemt dat reprefentatie onwettig te zyn, moet fteunen op het getal der Gereprefenteerden ; wanneer hy dit das toepast op zoodanige Sociëteiten, waat van de grond is Eigendom; Wanneer by het recht van eigendom, met het Politiek en onvervreeu dbaar Recht op Gelykheid verwart; dan kunnen en moeten hier uit zeernadeeligegevo'gen vloeijen. —- Kort na de Revolutie heeft in meer dan één Gewest de ondervinding geleerd, dat misverltand hier zeer gemakkelyk en ten uitterften nadelig was. InWateifchappcn of Heemraadfchappeu by vooibeeld, komt
: by het daarftellen des beftuurs, niet hethoofdelykgetü der Ingelanden in .aanmerking; maar wel degeiyk d. ! hoegrootheid van hun aandeel in den refpectiven Eigen
Dc Commisfie is derhalven van advis, dat de Nationaale Vergadering het voorgeftclde beginfel, niet zog zeer als valsch maar als onnodig en dubbelzinnig zou kunnen cn behoren te houden buiten alis verdere Deliberatien.
Eu wordt hetzelve conform g?arrefteerd. Thans brengt de Pte/ident in deliberatie de 175 en 176 Artieulen van 't Plan van Conftitutie, welie bevoorens waren in advys gehouden, luicende:
Art. 175. „ Ieder Kamer kiest msgelyks uit haar midden, by volftrekte meerderheid, éénen cf meer S..cretarisfen , voor den tyd van een Maand." , Art. 176. „ Ieder Kamer ftelt éénen Agent aan, welke de boodfehappen van dc eene Kamer aan de zèdere, als mede aan den Staats - Raad , overbrengt; den Secretaris in het houden van Notulen behulczaam, en óvereenkomftig zodanige Inftruérie , als elke Kamer voor haaren Agent maakt, werkzaam is.
J- A. de Fos van Steenwyk zegt, dat in den 175 Articul rerme!d ftond , dat zy niet weder verkiesbaar zouden zyn, dan na een rhaand : hier op moest hy reflecteren , dar, daar 'er zeker tot dien post een zekere reu. tine verëischt werd, het hem voorkwam , dat deze Ar* tieul zoo niet konde blyven.
De Prefident zegr, dat de redenen, waarom dit Articul in advys gehouden was, beftonden om het daarin geftatueerde, nopers de Commhfie van 5e., dan daar deze vervallen was en gedecreteerd, dat de Prefident en Sccretarisfen altoos prefent zouden b'yven, vêfiflèende hy, dat de Articul niet koude blyven; (lellende voor, om dezelve conform de redactie der Commislie van Zevenen te arrefteeren. En wordt deze als ook de 176 aldus gearrefteerd.
Art. 185 en 186 worden mede conform die redactie gearrefteerd ; daar het byvoegzel by den 188 als vervallen geomitteerd werd.
Art. 360. mede in advys gehouden en wel byzonder de claufule wordt in deliberatie gebragt, luidende :
„ Dc Staats- Raad zal generhande dispenfatie van Wetten verleenen , maar alle verroeken daartoe gedaan , aan 't Wetgevend Lichaam verwyzen ; doch, ingevalle het Wetgevend Lichaam niet vergaderd is, zal het aan den Staats-Raad vry ftaan, met voorkennis en bewilliging van de Gecommitteerden uit de Kamer der Oudften, furcheance te verleenen, totdat het Wetgevend Lichaam zal zyn byéén gekomen.
Het zal echter aan het Wetgevend Lichaam vry ftaan'; de Staats - Raad daartoe, ten opzichte van byzondere
on-.



k 613 >
onderwerpen, als van vry Paspoorten en dtrgelyke, by eene formeele Wet, of Refolutic ie rnacht,-.^!.
Fan Hoojf zegt , dar, daar her door de Gommis(rc in dezen Articul bedoelde vervallen was, hy vermeende,dn dezelve door den Prefident en Secretaris zoude kunnen vervangen worden.
Sii'Tius zegt, dat men alleen overdeClaufule delibereerde, dat lier anlcrecea nieuw voorftel zynde, hy verzoet ua; zul* 3 in (cripiis mogt wórden overgegeven, cn volgens de gewone Cynoi'uie 1 «t morgen m advys gehouden.
Van thoff' vermeent, dat men het zonder dat wel kocde arreüeren , daar het uit den articul vonnfproot.
De Prefident ftelt voor', om dit tot morgen in
advys te houden : concludeer alzoo , en
converteert de Vergadering in een Committé Generaal.
Zitting van Woensdag den 12 April 1797.
Voorzitter: Jan Couperus.
Een qpartier na tien uuren word de Vergadering geopend. De Notulen worden gelezen en goedgekeurd.
De volgende Stukken worden gelezen en in deliberatie gebragt: .
Eene Misfive van de Municipahteit van Leerdam , te kermen gevende , dat aan hun door de Commislie van Adminiftra'ie ©ver de geabandonneerde goederen van den Vorst van Na-fau was toegezonden een extract van net Decreet van den i3 Maart, waarby deeze Vergadering heeft gedecreteerd, dat by hun het Prmcen-Zegel afgefchaftten het Nationaale geïntroduceerd zoude worden; dat zy aan de eene zyde zwarigheid maaken om dar Zegel in train te brengen zoo lang nog niet g^ccideerd is, of Leerdam Hollands, Nationa3> ór op zich zelven zal zyn: dat zyaan den anderen kant venoeken, dat de Decreten aan hun onmiddehrk door deze Vergadering mogen gezonden wordert , indien de Vergadering verkiest dat zy daar aar. zuilen obtemporeeren : — Aan de Commislie van Superintendentie.
Een Misfive van 'net Commitré de Marine, te kennen "gevende, *rt aan hun, by. Decreet van d=n 21 November , ten fine van advys is gezonden het Request van M. Boon, verzoekende om een Post op's Lands Werf; dan dat zy by dezen moeten bengten , dat de Post, waarom de Suppliant verzoekt, niet ftaat ter begeeving van bet Committé , maar aaa die van Holland; wesh.lven het Committé van advys is, dat dit Request
derw^aüs behoort gezonden te worden: Conlorm
belloten. .
Een Request van J. J. Dyk , Fabncqueur inKousfcn, •erzockende, dat de Decreercn .welken tot verbod van den invoer van Schotfche Koufer. genomen zyn , zonder bogluikuig mogen gcmainüneerd worden, tot vermeer¬
dering van den bloei en aanwasch der inlanfche Koufen FaHricquen : — aan den Burger Vreede c. f.
Een Request van /. Milord Bataaf, verzoekende met Je gewc ene Gratifi.atie begunitigd te mogen worden ; — gehouden in advys tot dat het Rapport zal zyn uitgebragt. rT
Een Request van R. Edema c. f. Leeraars der Hervormden in Friesland , zynde van den volgenden inhoud :
Burgers Rep re sent a n ten! Wy zyn dan genoodzaakt ons tot U te vervoegen: en wy doen het met behoorlyken eerbied, maar ook met gepaste /rymosdi^'heid.
'De Clasiis der Hervormde Leeraaren van Zevenwouden in Friesland fchynt daar van reeds min of mecr-een voorgevoel rebsd te hebben, wanneer zy ons in last gaf, om, indien wy by *t Provinciaal Beftuur niet Haagden, onze klachten teruwer tafel te brengen.
Wy zouden misdoen, indien wy uwe gereedheid om ons te hooren een oogenblik in twyffel durfden trekken: en ten einde u gelegenheid te geven, om te oordeelen cn goed recht te fpreeken, zal het nodig zyn een beknopt verhaal vooraf ts zenden van 't geen ons zos veel reden geeft tot kiaagen.
Een onzer Ambtsbroederen, Joh. Wesfelius, Predikant te Oldeholtpade, is van zytien dienst ontzet, cn heeft zyne Paftorie-Wooning moeren ruimen, zonder by .yr.en wettigen Rechter aanacklaagti, veel roinier van fehuld overtuigd ta zyn; zonder dat Se maatregel*, door de Ciasfis genomen, daar aanèeniste verhindering hebben kunnen toebrengen.
Voortvluchtig uit dè Provincie, om redenen, welke wy gaarn wensehten dat nooit beftaan hadden, ontving onze Broeder de vryheid , weder huiswaarts te mogen kecier-; Hiertoe genodigd zynde dot»» *g SSS&tt3a der Mans Ledemaaten £3 a§ öétober 1706. wierd hem de tyd, van vier wee-ken gegund , en met drie weeken na gedachte uitnodiging konde men uit eenen brief kennis hebben , datbydachte te rü" te komen. Ouderlinr.cn cn Kerkvoogden konden,zo 't fr-heen dim tyd niet afwachten, en leverden reeds op den 25 November by 't Provinciaal Beftuur Request tn, waar by vetzöchtcri , dat de Predikanrsplaars vacant wierd verklaard, of dat van Dus. f. Wesfelius van wege het Provinciaal Beftuur een peremptoire tvd van veertien dagen uiterlyk ter zyner terupkom't, cn om met de Gemeente fchikkingen te maaken, wierd gefteld. Zoo dra onze Broeder dit verftaan had, vond hy 't raadzaamst om zyne reis zoo lang op te Ichorten, tot dat by den uitflag van gemeld Request vermeenen mogt. Het Provinciaal Beftuur befehouwde die zaak als huishoudelyk ; en liet ze aan de befchikking der Gemeente over. Op denzelfden ryd, op welken hy hier van bericht ontving , vei ftond hv tevens , dat dezelfde Rcquestranten reeds den 25ften vaa 't Gerecht van Westftcllingwerf eene uitfehryving gevraagd en bekomen hadden, ftrekkende, om de Mans-Ledemaaten cp te roepea tegen den 29 November, om dan met elkander te! beraamen, hoe te handelen met den Predikant Wesfelius , of men hem wederom begeerde, dan of men eenen anderen verkiezen wilde. Onze Broeder haastte zich om voor dien br-paaidcnjlag thuis tc zyn. Vergecfsch! de {temming had voortgang, en—— wie zoude't hebben kunnen verwachten? zonder dat eenige befchuldigingingebragt, of hem gelegenheid ter verdediging gegund wierd, — de meerderheidftemde-egen bunnen wettigen Leeraar, en daar mede sebtte men de plaats vacant. Wy zwygen van 't irreguliere der oproepisg en ftemH h b b 3



C 614 )
mirg, en zeggen alleen nuar, dat het recht van dimitteeren en deporteeren niet der Gemeenten of den KcrkeDraaden toekomt, zoo lang wetterf gelden . die cot nog toe niet ingetrokken noch verbrooken zyn, en zonder welke de orde in onze Kerk niet bewaard kan blyve». Onz< Broed r liet zyn protest tegen die onwettige hadelvvy^e aameckenen , cn wy hoopea cn verwachten, dat dat proits thans .ictere uit werking hen ben mag, dan 't toen had. Immers de Oua?rlinf.cn (en wel deeze eiken ) 'lieten hierop door de;: Dörprechteren Executeur hem infinueeren, om zich van het dienstwerk te onthouden, 't welk by echter , sis wettig Leeraar meende re moeten beginnen, en ook den 4 December weder begon. Wel ras wicid by evenwel hierin verhincerd. De Kerkenraad van 't Gerecht vryheid hebbende bekomen om isp den r4ien «ene nominatie van drie Perfoonen te formeeren , maakte men zulks wcrkftellig: en de Cl.isfis ontving eenen Brief, door Ouderlingen ondertekend, metverzoek, dat in die vacant verklaarde Gemeente door de Ring Broeders de beurten monter) worden waargenomen, Dow. Wesfelius vervoegde zichty 'c Gerecht, cn ! eklaagde zich over die willekeurige handel wyze, daar de Clasfis van Zevenwouden alleen zyn Rectner was, waar by zyne Parryen zich moesten vervoegd hebben, verzoekende, dat het Gerecht op eene in te brengen nominatie geen acht mogte il?an, of ten mirifte de zaak zo langinadvys houden, tot dat door den cornpetemen Kerkeiykeii Rechter zoude bellist zyn, of de Prediiamsplaats al of niet vacant ware. mm Ydel verzoek! Den 17 December volgde eene infinua. tie op order van drie Gerechtsleden aan Dom. Wesfelius, cm zich van den Predik en verderen Kerkendienst te Oideholtpade cum aren. tc onthouden: en hy, die de zwnkfte was, moest wyken. ■ . Nu was 'er niets meer ovirig, dan dat men onzen Broeder ook nog zyne woouing deed ruimen. Waar. Jyk! de infmuatie daar toe kwam den 17 January. deezes Jaare, en wierd achtervolgd door een beiluk vau't Provinciaal Beduur, om hem zjn huis onverwyid ïencciiis praeiorils te djka verlsatrn. Nauwelyk had de Clasfis kennis gekregen van 't geen hier omtrent door 'C Provinciaal Beftuur was beflooten en reao 't uGcreeht van Westftellingwerf «aigeffhreeyeii, of zy verzegt aan gem. Gerecht, mee het doen ontriemen der Pastorie zoo lange te wachten, dat zy zith ojlr aan \ Piovinciaal Beftnur zoude geiidrejfeerd hebben. — Dit heeft dc Ciasfis door ons haare Gecommitteerden gedaan : Wy bet bei), zoo wy meenen , het onwettige der geheele handelwy/e, 't welk elk in 't oog moet loopen, die maar van 't gebeurde bewustheid heeft, in ons Adres aaBgetoond: Wy hebben gevraagd &il recht, waar iy niemandonverhoord veroordeeld, of in zyn natuurlyk recht verkort wordt; en 't apoirjclte. ment, aan ons gegeeven, behelst, dat ons verzoek wordt van is hand geweezenf —— Waarom ? — Daar van zyn wy diep onkunde gelaaten. — Maar dit weeren wy zoo veel te beter, dat door de Commisüe der Gedeputeerden, aan bet Gerecht vr.n Wes.ftcllingwcil'ernftig is gerecommandeerd, om volgens aai fchryving van den 28 February 1.1. D. WesfeliusdePastojcie-1 Huizing te doen .verlasten; dat het Gerechtaan dicrecommandatie voldaan heeft, en dat onze Broeder g.leosdzaakt is geworden te vertrekken : Teiwyl wederom de Ouderlingen in zoo vure het Kerkclyk Belluuretkend hebben, door cp uicuw Praiuiöeuitcn te vraagen in eenen brief, gedagteekemd den 6 Maart dcez«.s jaars.
Dit alles, is gebeuld in eenen tyd , in weiken de Rechten van den Mensch worden gepredikt. Als Wy hier aan denken , .dan ontw;arcn Wy een zeker gevoel, dat zich niet ligtelyk mer dc feu laat fchryven.
Wy hebben, Bargers Reprefentanten! naaf ons dunkt, genoeg gemeld, om U met het beloop der-zaaken bekend te maaken, te* doen oordeeien en bcflisièn.
Van oude tyden af is het recht by de Clasfen geweest, maar nooit by eenen Kerkenraad, of by eene Gemeente, om eenen Preaikant te approbeeren , te dimitteeren of te deporteeren; en 't is 'er zoo verre van daan, dat dit recht aan de Clasfen ontnomen is , dat ocne uitrfiukkelyke Publicatie van de Rep: jfcnrjtntcn des Fricsfchen Volks, van den 30 December 1795, haar hetzel.e heeft verzekerd in deeze woordea: „ de Gcrechren zuifen in het D irnestiek Kerkelyk Beftuur „ geene verandering mogen maakea, en voor zoa verre zedert „ dc Revolutie/.ulk-s mop, zyndrfehied , alles op den ouden
„ voet herftellen. * Wy berfceven niet te herinneren noe
ir. het tegenwoordig geval dat Dorcestiek Keckelyk Beftuur verbroken wordt: dat herinnert z.ch zelf. — Maar om dat wy r.u ons Huishoudelyk Betluur gaaf neesden te be/irten hebben wy ons dan ook by 'c Provinciaal Beduur vau Friesland beklaagd, Wy hebben Dom. Wesfelius niet rechterlyk vrygefprokea vsn fchuid, maar ee-B- eu andermaal de Opzieners eer Gemeente van Oideholtpade geciteerd, om mtt hunre Peven tegen gemefde Dom. Wesfelius op te komen, en voor de Clasfis zyce fchuid te bewyzen. Wy hebben aan 't Provinciaal Beftuur verzoet den Kerkenraad van gcdac&te Gemeente te inlinucercn, om te zaaken te brengen tot den ftaat, waar iu zy voor dca 29 November 1796 zyn geweest, eu verder aan de Clasfis rafei over te brengen zoodarige be. zvvaaren, al3 dezelve meent te hebben tegen voornoemde Predikant, op dat de ClasflsvSyivanav, na beide partyen gehoord te hebben, eene uitfpraak mogte doen , die wet en orde ver. cifchen. In dat veraöek zagen Wy niets dan loutere oiJlykfieid. Wy meenden, dat, toen het Provinciaal B.ftuur aan de Ordeningen der Gemeente verklaarde, dat de zaak huis. houdelyk was, en behoorde ter bifchikkinge der Gemeenre, zulks in eene taal van goede orde bfreekenen moest, dat het Provinciaal Beftuur 'er zich niet mede moeien zoude, maar de Gemeente 'er over befchikken konde, zoo als eene Gemeente van Hervormde Kristenen, onderworpen aan huithoudelyke Wetten, zoude meenen te behooren, ea indien dit een en ander waarlyk de intentie geweest was, dan bad nimmer gebeuren kunnen, 'c geen daarna gebeurd is.
Waar heen nu, zullen Wy ons met onze klachten anders wenden, dan tot U, Burgers Reprefentanten! — tot U die de affcheiding van Kerk en Staat hebt gedecreteerd, en aan wier bcfluit geen Provinciaal B.ftuur eenig belt-traag toebrengen; — tut U, die uit dit gebeurde ziet, hoe "zich de ftaat wil mengen in, en befchikken over pure Kerkelyke zaaken — tot U, die in gedachte Decreet van den 5 Aug. 1706 bepaald hebt, dat, buiten 't geeven of herftellen tiet crac e-nmttn aan de Lceraaren der Hcrformden, waarvan men mogt afgeweeken zyn, ooit, wederom zoodaanige inrichtingen zouden worden behoutcn of heifteld, als, tc vooren getruikeiyü., tot aankweeking van deugd en goede zeden verdrenken kunnen • ic-s dat Wy niet zien te kunnen bereikt worden , zonder inftanihoudifig van die huislroudelyke WetcB, door welke ons Ktrkgcnoorfcbap verbonden is.
Ja ! de Kerk is van den Staat gefcheiden : maar nimmer. Bur. gers Reprtfentantcn ! was 't Uwe ineenmg. om door Uw Decreet ons Kerk genootichapon dei politiekecurateelete br-ngrrj.— Laat alie praeferenlie van ons Kcrkgenodifcbap weggenomen zyn; maar Gy hebt zeker niet gebild, dat die wetten en in. richtingen van onze Kerk, welke niet tegen dé belanden der Eurget. Maatfcbappy en tcfcen de Gwykheidiuloopen, wierden
op.



C ói5 ^
prteheeven. Trouwens, indien ons Kerkgenootschap n et, s andere Gezindten, voortaan zyn eisen inwendig beitum ebben mag; waar is dan dc Geljkbcü? WtP*J 100 ernederd zyn wy iinmers nog me ? I Wy hebben reeds te veel gezégd, als wy denken aan üw aorzicht en zucht tot techtv.ardig'.ieid. Onze rondborftigeid, daar zv zich paart met gevoelens van eerbicj , K..n u iet b lffco. " En van uwe wysbeid vet trouwen wy , dat gy rel die middelen zult weeten te foaaarhen, waar by ons nfchadelyk Kerkbeftuur geen inbreuk lycte.. en geen onzer roeleren onverhoord veroordeeld en eea Üuïtoiïer vaa wil:kcurigheid worde.
De Prefident ftelt voor, om dit Request in adrys te houden, tot dat het Rapport van Z«W;c. U tal zyn bdlist: conform beflute-r.
Een Request van C. Ziliefenna geleide eeserMemoie omtrend een door hem uitgidagre tutuwe '^hmc., tynde een Scheprad, verzoende dat , i co het aan .t /opmerk voldoet, hy fchadeloos mag worden gefteld : -gefteld in handen van den Burger NieuhoJ} c. f. om te lienen van confideraten en advys. f Een Request van Willem Abeleven, Clercq ter Secrclaty van de Oost^ndifche Compagnie, verzoekende, Mat, alvoorens het Decreet van 't Committé tot den Bost-Indifchcn handel en bezittingen, waar by hy van Mien Post is eedimitteerd, word geëxecuteerd , zyne gcdiatgingen mogen worden onderzogt: — aan 't Committé tot den Oost Indifchen Handel en Bezittingen om berigt. f Een Request van een Burger, om een Schip te mooLen Transporteeren : <— geaccordeerd. I Een Request van D. Bylevsld, Mr. Mandemaker, imet zvre Declaratie voor gedaane Leverantien: — aan het Commiué te Lande en de Gaieraiiteits Reiten - Kamer om dezelve te examineeren en tc liquidceren
Gevers ftelt voor :
4 Namens de Commisfie, benoemd tot het voordragen van een genoegzaam eetal competente Perfoonen, om dea Krygsiraad tot onderzoek van de zaak van den Schout by Man Lucas, uit te maaken, dat, daar de Commisfie met vvér is werkz?am geweest, om een negental van Leden daar ■ toe te vinden; dan dat zy, zonder Peifoonen van hunne
r'Posten te neemen, het welk nier, dan tot gtoot nadeel var. den Lande zou !c kunnen gefebicden, niet meer dan zeven iPerfoonen daar toe bevoegd heeft kunnen urdenken, wes halven de Commiifie de vryheid nam der Vergadering in confidentie te geven , om by dit zevental, daar 'er naar hei oordeel der Commisfie volftrekt negen nodig zyn , twee Leden van bet Committé der Marine te adjun^eeren. \ Pan Castrop zegt, dat, offchoon het hier noodzakeiyk fehvnt, dat 'er, om het getal van negen Peifoonen te krygen , twee Leden uit het Commiué der Marine by gevoegd worden, dit echter de zwarigheid niet weg neemt, die 'er zeer zeker in legt opgefloten, dat narmeiyk daar door plaats heeft eene vermenging van ce Wetpevence met de Rechterlyke Macht, dat bet Committé der Marine, 't welk aan dea Schout by Nagt Lucas dc ordres tot de expeditie heeft gegeeven , hier als farty most worden aangemerkt, en dat daaruit daaoofe
volgt, dat de Ledtn van dat Committé incompetent tyr., om als Rechters in dezen te fungeercD , ea hy jus tegen het voorftel concludeert.
Van Leeuwen zegt:
Zig nu te refereeren tot her geavanceerde doar dea Burger van Castrop. Dte twee argumeaten, naar zyn inzien zo ad. [tringéereade, wilde hy ook voorgebragt hebben. Eabyhai 'er nog een derde by te voegen. De Commisfie deduecerde het gebrek rot he: nodig getal Leden hier uit, dat ze'cajeest thans in functie waren, en men hen van den bodem hunner Sehepeu niet aftrekken konde, dezelfde reden gold ook, als men Leden vaa bet Commiué der Marine asfumeerde. Dezen zoude men dan ook van hunne werkzaamheden afcrekleen, en bier in behoorden ze wel te blyven. Hy was 'er due-ook tegen , om uit hei Committé der Marine Leden tot dezen Kryjsraad te nemen, maar Holde voor twee onpartydige kundige Restsgeieerden , van waar ook , te verkiezen , en die als Adfesfórea te asfumeeren. Dit zoude dagt bem wel het voor. zigtigfte en onpartydigfte zyn.
Ge-.ers zegt, dat hy den Burger van Castrop , met te zeggen dat het C«mmitté in dezen party was, zou gelyk geeven , indien het Commiué de orders, zca als die Burger heelt aangevoerd, tot het doen der expeditie gegeeven had; maar dat d:t zoo niet was, wan: dat H. H. Mog. de orders hebben gegeeven om de expeditie te doen. Dat het daar te boven zeer noodzakeiyk is, dat het getal van Rechters niet minder, da,a negen bedrage.
Teding van Berkhout zegt, dat hy in geenen deele denooizakelykhcid inziet, dat juist bet getal Rechters negen moet zyn; datzynsbedunkens zeven Rechters dez.aak evenzogoed kunnen onderzoeken dan 9. Dat daaiby de zwarigheii, door den Burger van Castrop gemaakt, dat nameiyk het Coaam.tté der Maiïne dc ordres tot de expeditie aan den Schuur byNaeht Lucas haft gegeven, door bet daartegen geavanceerde van den Burger Gevers niet is weggenoomen,- want dat het toeft zonder eenige bedenking, of tegenfpraak moet erkend worden, dat bet Committé der Marine iu de inftructie, waarna de Burger Lucas zich had & gedragen, de hoofdrol gefpeeld heelt.
Van Castrop zegt , dat, hoe men de zaak ook befchouwt, het geenfinis kan ontkend worden, dat hier eene vermenging van de Wetgevcr.de met de Rechterlyke Macht, plaats heeft, en dat dit zorgvuldig moet vermyd worden , als waar uit de flegtfte gevolgen te wagten zyn. — Dat hy by dezen het aangevoerde van den Burger leding van Berkhout om met net getal van zeven Peifoonen genoegen te neemen , als grpui g-noeg zynde, ten fterken appuyeeren moet, en daartoe concludeert.
Bicker zegt, dat hy de vryheid zal neemen een conciiiatoir te proponccren, om ware het me^elyk de zwarigheden wej tc neemen, ca tot eene fchikking te komen; dat hy nameiyk bedoelt om twee Odcieren van de Landmagt by de zeven Perfoon;a te voegen, óm dus doende het getal van negen Peifoonen tc krygen; dat, zyns inziens, dit ook niet on» eigenaartig is , wyl de expeditie aefebikt was, om eene Lau. ding te doen, en daartoe ook Miütaiie kundigheden in dat vak verëischt worden.
f m



C 616 )
Van Kek zegt:
Dat hy de zwarigheid yan den Burger van Caflrop, weuens dc vermenging van uitvoerende en reclnerlykc macht iu abftraéto erkent, maar dat die zwarigheid niet meer ia dit ge val, als in alle andere gevallen, waar in het Committé der Marine dageiyks judicarare oaffeat, plaats heeft; dat hy daarom, zo lang het Committé, even als de Admiraliteiten, rechterlyke macht uitoeffent, geene de minfte zwarigheid daar in vinden zoude, dat het geheele Committé,als hetzelve zich anders niet buiten zyn geheel bevond, de zaak van Lucas beoordeelde, met asfumtie van deskundigen in de militaire tactiek en zeevaartkunde. Daar echter de voorbeelden van vorige hoge Zee krygsraden, weike door den Admiraal Generaal plegen benoemd te worden, ook nu militeerden voor een gedelegueerde Krygsraad uit Officieren beftaande, en het Committé zich naar dat gebruik gevoegd, en zslfs de benoeming van dien Krygsraad, hoewel anders by den Artitelbrief aan betzeive toegekend, met het regt van approbatie van de Sententie, aan de Souvcrein zelve overgelaten hadt, bragt hy dit met geen andei^oogunerk in het midden, dan om daar door den fchyn van onvoegzaamheid^ten aanzien der voorgeftelde byvoeging van twee Leden uit het Committé der Marine weg te nemen — waar mede de Commisfie gemeend hadt, geen bezwaar aan den gewezen Schout byNagt, maar integendeel meer fpoed aai de afkomst der zaak te zullen toebrengen, en ook tevens veele kosten te zullen bef paren.
Stoff'enberg zegt, dat, wanneer het Committé van begrip geweest was, dat zy die zaak, zonder eene Krygsraad, had kunnen afdoen, zy zich dan niet deswegens aan dc Nationaale Vergadering moest vervoegd hebben ; dat, daar zy dit nu gedaan heeft, zy daarby moet blyven ; dat zy de benoeming aan deze Vergadering heeft verzogt , en dat deeze, dit geaccepteerd
hebbende, moet volbrengen. Dat hy ietusfehen
niet weet, dat 'er een Wet is, dat zodanig een Krygsraad uit negen perfonen moet beftaan, dat zeven, naar zyn inzien, dit gemakkelyk afkunnen; waartoe hy dan ook concludeerd.
Schermer zegt:
Ik hoor van de Commisfie, dat zy bet getal van negen Perfoonen als noodzakeiyk ftelt; ik zoude my daar zeer wel mede kunnen conformeeren, indien dit getal voor handen was: maar daar de Commisfie zegt, dat 'er maar zeven Perfoonen tot dien Krygsraad te vinden zyn , uit oorzaak dst zy de ZeeOfficieren niet van hunne posten kan neemen , zoo kanikdeze volftrekte noodzakelykheid van negen nietzien. Langs welke zyde men het neemt, bet zy men twee Leden uit het Com. mitté van de Marine, het zy men twee Land Officieren, het zy meu twee Rechtsgeleerden 'er byvoegt, 'er is altyd een ftrydigbeid ia het geval, door voorige Spreekers reeds aangetoond, die volftrekt hier niet behoort te zyn, en het is tegen de cynofure van een gewoonen behoorlyker. Krygsraad. Ik ben 'er dus voor, om het by het getal van de zeeven Zee Officieren te laaten blyven; dan zullen alle de gemaakte reflexien worden wegser.oomen.
De Prefident zegt, dat, daar 'er onderfcbei.de ne gevoelens over deeze zaak plaats hebben —— daar 'er Leden zyn , welke vermeeneo , dat het getal der Perfoonen zeer gevoeglyk op zéven kan bepaald ' worden — daar anderen begeeren, dat'er by de ze¬
ro/ PrcJiJent voor de volgende 14 dagen wordt verkoren.
u. utuftv, avjuuvuuiil J. n. Uk. .vijst.
Waarna de Vergadering tot aaniiaande Bingsdag wordt geadjourneerd.
Ter Drukkerye vaa VAN SCHELLE & COMP. ia de HAAG®.
ven Zee Officieren twee Land Officieren zullen gevoegd worden en wederom anderen hebben
vourgeflagen , om daarby twee Rechtsgeleerden , als 4ifysfms re voegen, hybyapppei nominal zal doen beüislcnen of men zich met hetgedaane voorftel kari conformeeren Ja of Neen* — en word met meerderheid van ftemtnen het voorftel gerejecteerd.
Thans-brengc de Prefident in omvrage of de Vergadering zich dan met het voorgeftelde van den Burger Teding van Berkhout kan conformeeren om nameiyk het getal op 7 te bepaalcn.
Gevers zegt, dat 'cr eenige zwarigheden overblyven: yoornamelyk, dat liet niet evenveel en zeer gemakkelyk is , wie in een zaak van dat aanbelang zal pra»Qdeeren, en dat daarom de Commisfie nog te meer de twee Leden van het Committé der Marine heeft voorgeflagen,.welken ais dan dien Post hadden kunnen waarneemen;. maar dat, daar dat nu gerejecteerd is, hy verzoekt, dat dit op nieuw ia handen der Commisfie mag gefted worden om, in den geest der Vergadering, een anderen vooiflag te doen.
CHet overige deezer Zitting in ons volgend Nummer.}
Beknopt Extract van de Zitting van Vrydag, den 14 April 1797.
Eene Commisfie uit het Committé der Marine brengt kv monde van den Burger Rom, eenige Rapporten uit. '
Eene Misfive van het Committé te Lande, aivyfeereade op ds Misfive vaa de Municipaliteit van Dordrecht, interederendc voor de ongelukkige Schippers, om aan de Commisfie tot de Bmtenlandfche zaaken te verzoeken, om als nog te intercederen by het Fransen Gouvernement tot bet verkryeea» van vulduening: — conform bed oren. jfj^ fik* Leeuwen doet rapport, namens eene PerfoneeleCórnmisfie , op de Misfive van het Committé te Lande, verzogt hebbende, dat de Vergadering een termyn geliefde te bepalen, na welken geene Requesten meer, om remistie-fvan Dorpen in Batiafsch Brabaad zuilen worden aangenomen, maar tedeclineerd: advyfeerende, om conform te decreteeren; en den termyn te bepaalen op den r Juny: — conform befioten.
Stoffenbcrg rapporteert, namens de daar toe benoemde Comaiisie, iu wier handen was gefteld deiagezondeue Concept Pubiicati» door het Committé te Lande, omtrend de Deftrtieen de Wetten ea Straffen daartegen, produceerende deeze Publicatie zo als zy veranderd is door de Conv misfie: — befioten te drukken ea aanftaande Donderdag aan dc orde vaa den dag te ftellen.
Nog produceert de Burger Stofeniej-g de vcrande-de Co*, cept-Publicatie, omtrent een generaal Pardon, mede aan die Co~aiisfic ten fine van extrniiie.ie gedemandeerd: ,. belloten om dezelve op het Bureau te leggen tot Donderdag
De deliberatien over de Coaftitutie ïi-rvar zynde, wordt op een docr den Burger y. A. 'de l'os van Steenwyk Ujtfttb-r-at Ftapport gedecreteerd, dat aan de Leden van den Staatsraad een Jaarlyks Traéterner.t van fr.tcoo zal



GELYKHEiD, VRY HEI D } BROEDERSCHAP
DAGVEB-HAAI,
DER HANDELINGEN VAN DE
.WT V MJHaMjDMn.X MG
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 479 Maandag den 17 April 1797. Het derde Jaar der Bataaffchi Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Woensdag, den 12 April 1797.
Voorzitter: Jan 'Couperus.
"^^"ervolg 'der Deliberatien over het Voordel van den Burger Te ling van Berkhout, om namenlyk het ge; al perfoonen , om den Krygs- Raad'tot onderzoek van de zaak van den Schout by NagtX«<i tas uit te maaken, op 7 Perfoonen te bepaalen.
Lurken zegt, dat hst geavanceerde van den Burger Gevers, dat riafflelyk het idé: der Commiafie was geweest, om de in den rLvrsnad benoemde Leden van het Committé der Marine tte doen p relideercn , geen minder zwarigheid zou opgeleverd hebben; dar hy van oordeel is, dat men de zeven Leden zou kunnen doen loten, wie hunner trifide* zal zyn.
Geversi?gt., dat dit, daar deeze hoger en lager van rang 'zyn, Biel welvoeglyk geleideden kan.
.Van Leeuwen zegt:
D c zoo de Vergadering nu al goedvond, dat het getal van
7. ge'flrj g z mde zyn, dan de zwarigheid nog niet geheel weg genomen zuude zyn. Naai 't Rapport waren 'tr maar ia 't geheel 7. over. M„.,r wat, als 'er een of meer wjn dien om .aieir/e of andérziris verhinderd wierd f dan zoude 'er nog anderen nodi- zyn, en wie, of w^sr van , dan die daar toe te noemen. D;t behoorde, d^ta niet te min ook gedecideerd.
De Pfifident Helt voor, om deze zaak, ingetvolge het verzoek van den Rapporteur, opnieuw -in handen der Commislie teilellen, om, in den 'geest dei Vergadering, een an-ieren voordragt te ' dein ; en concludeert conform.
Eer,i;>8 Requesten om Paspoorten : — geaccordeerd.
De 'Prefident zejt, dat -heden- san de orde vaa
;:- 5V. Déhi..
den dag is het rapport van den Burger van Leeuwen c. f , op het rapport van den Burger Sirïck van Linfchoien c. f., op het Requjst van de Municipaliteit van Tilburg, over deFranfché Asfigtiaten , en wil dit in deliberatie brengen.
Van Lange zegt, dat hy wel wil geloven, dat dit rapport aan de orde van den dag is; maar dat 'er intusfchen ouder rapporten aan de orde zyn, als dat over de Zee-Havens, en van de Commisfie tot affcheiding vaa Kerk en Slaat; en dat hy uit die» hoofde reclameert, dat deze eerst afgedaan zullen worden.
De Prefident ze$t, dat hy het flegts had geproponeerd, maar dat hy de zaak zal uitdeden; — en concludeert alzo.
De tydelyke Prefident ter Vet-gadering ve'fchenen zynde, worden de Notulen gerefumeerd en gearre'lleerd.
Detrefident geeft, kennis , dat dezen morgen zich by hem had vervoegd de Burger Scheffer, Secretaris vin het Provinciaal Beduur van Holland, vragi nde of eene Commisfie uit dat Beduur heien gehoor zou Je kunnen verkrygen in de Nuionale Vergade-
riir'g; teneinde aan dezelve een voorftel te doen;
Dat hy Pre/idem aan de Vergadering voorfloeg, of dezelve zoude kunnen goedvinden , aan voornoemde Commisfie tusfehen één of half twee uuren gehoor te verleenen , in welk geval hy de noaige orders ter receptie zoude dellen.
Onderfcheidene Leden toonen hiertoe hunne genegenheid.
De Burger ven Mannen vraagt, of de Prefident ook geinformeerd was, wathecvoorf. verzoek zoude bedelfenï
DtPrefident zegt, dat hy itl zynequa!iteitb?da<n was geweest , om daaromtrent a*n den Burger 1 i i i 'St



( 618 )
Secretaris Scheper eiueidatie te vragen; doch dat 1 deeze hem had geantwoord, niet gelast te zyn, 1 den inhoud van het te doene voordel te oom-munice :ren.
Niemand eenige zwarigheid makende concludeert de Prefident conform zyne gedaanepropoiuie, tot receptie van.de Commislie uit het Provinciaal Beftuur vau Holland»
Hierna rapporteert de Burger Ten Berge, namens de perfoneele Commisfie, in wier handen, by onderfcheidene Decreeten, gefteld waren de voorftellen van de.. Burgers £>e.Cr.Tne* Sijerins en C. L. van Beyma, alle betrekkelyk het maaken van bepalingen en uitzonderingen op het Stemrecht: (we/fc Rapport wy In een ónzer volgende zullen meaedeelen.)
De Prefident ftelt voor, om dit Rapport te doen drukken en aan de orde te Itdlcn tegen Vrydag en agt dagen: en werdt conform beflooten.
Aan de orde van den dag zynde het Rapport, den 6de April door de Burgers Luyken c. f. uitgebrngt, op het Decreet Commisforiaal van den Bfle February, ftrekkende rot nader examen,' of ten aandien van de'Rechtspleging 'over de Leden van het Wetgevend Lichaam en andere , by Art. H7?. opgenoemd, eene byzondere voorziening in de Acte Conftitutie zoude behooren te worden gemaakt, zoo ia, waar in dezelve zou moeten beftaan, en in hoe verre dien volgende de 278 en volgende Artieulen zouden kunnen 'behouden of gealtereerd worden, werd hetzelve in dcliberaite gebragt. luidende:
BURGERS REPRESENTANTEN !
Gylieden had by Decreet van den 8. February laatsïeden , aan uwe Medeleden , de Burgers Reprefentanten , Lujk<-n,Tcn Berge, van Hooff, de Rfioer, Strick var, Liufchoten en van Castrop gedemandeerd., om nader te examineeren, of, ten aanzien van de Regrsplegingover de Leden van het Wetgevend Ligchaam en anderen, by Art. 177.» in 't Plan van' Conftitutie opgenoemd, eene byzondere voorziening in de Acte van Conuiturie zoude 'behooren te worden gemaakt; zoo ja , iyaaign dezelve zou moeten- beftaan , en in hoe verre dienvolgende deeze Artieulen zouden kunnen behouden , of gealtereerd moeien worden, en de Vergadering omtrent dit alles te dienen van. Confideratiè'n ei) advis. —. Uwe Gecommitteerden hebben deeze materie met den yereiscbten aandagt overwogen, tn de bedenkingen, dewelke hen , zoo uit de diseut-nen in deeze Vergadering gehouden, alsby nadere overweeging voor den Geest kwameri, deeden hen ook ondervinden „ 't geen de loop; der deli;.;..;ie:. over het werk. det Conttiiutie een ieder ome:
eeft geleerd: dat in de belangrykfte ft ukken, hoe zeer tok véél gevv'i#ige redenejrvpor eene. Wet pleiten, 'cr tgtertpok veele aajhmerkelgttf bedenkingen teegen kunnen worden aangevoerd, die de bcöordeeling moeiiyk en 't b til uit bczwaarlyk maken , zoo dat voor het beste moet gehouden. wo;den, dat geen, t welk aan dc minste zwarigheden onderheevig is. De uitvoering der. Cpnftitutioneele Wetten moeten toch gelchieden door mer.fchény dje niet zelden door den droom oer driften worden wtggèoïcpt, ca altoos aan dwaalingen en m:sflagen ondetüeeyig zyn. Hoe noodzaaklyk dus 't toebetrouwen van eene zeekere rnagt 'aan 't den of apder Lighaam in den burgerftaat ook zy, 't zyn menfehen, waaruit dat Lighaam beftaat, en dus moet 'er by het verleenen Van cid" hragi, zoo 'veel mooglyk worden gezorgd., dat dezelve niet woide misbruikt, op da; niet 't heilzaam oogmerk daar. door. bedoeld, worde gemist, en in tcegendeel groote onheilen worden te weeg gebragt. Deeze aanmerkingen, die in 't algemeen moeten wordea"ni Yoog gehouden , verlie-nen haren byzónderen aandagt in de beóordeeling van de magt, dewelke 't Nationaal Gengtdiof behoord te worden toegekend., met opzigt tot de Leden van- het\W-etgeevend Lighaam, en andere, onder de agtfte'Afdeeling van den derden Titul voorkomende, die zicb^aan een misdaad mogten hebben fchuldig 'gemaakt, ofte wel', onder vehementen fuspicie mogten zyn gevallen van daaraan fchuldig te zyn... , , £ Hoe zeer- toch, van den eenen kantja qonfideraiic behoort te komen' de zoo natuurlyke'bezprgdheia voor eene nadcciige vermenging van de Richrerlyk'e roet dé Wetgevende oi Uitvoerende Magt, en de onbelemmerde en onafhangelyke loop, dewelke de uitoeftening der Ju* ltitie, wil men dezelve, óvereenkomftig haar verheeveo 00 ,iisei k , doen werkzaam zyn , ineen vry Gemeenthest bcbooid te hebben —• moet nier egter vaii den anderen kant ook in aanfehouw worden genomen de regtmatige bekommering, waartoe met alleeti 't.denkbeelu van eene or.bepr.aide magt, onder welk een Titul dezelve ook werde uitgeoefend, maar ook de ondervinding vaa vroegere en latere tyden , zoo veel voedzel geeft, dat dc Richtcrlyke Magt t cenrger tyd kan worden misbruikt , en een werktuig geworden in de hand der Intr.gue in tyden vanpaftyfehap en fadiie—rugt, waaraan ceire Volttsregeering , by reprefématie, zoo ligt is blootgelteld, wel eens haar vermogen kan doen geiden , om ten gevalle van de eerïe of andere party, de Staat van deri dienst van dcszelfs 'nuttiefte Leden te beroöven , de gfootfte verwarring en daar uit fpruitende onheilen ie wet éi brengen, en onder den fchyn van lecluvaardigheid eeufïïlzel vanheersebzugt en geweld doen zegepraalen , ter vernietging derVr'yheid en ter .onderdrukking van derzelver brauftte- Voorltanders. UiweiGecommureerden deeze beidcklippen wenfehende te vernijtden, .meenden dus.niet alic,tusfch:nk-q»st van 't Wetgevend Lichaam in de Rechtspleging, omnent de Leden van de Wetgevende en Uitvoerende Magt, te moeten wegaeemen , dan ook teffens te moeten behoedzaam zyn , dat niet ligtelyk deze tusfehenkomst;, ofdoor den.ggeijt der Cabale-koude beftierd worden, of ter onder;



( 619 )
derdrnkkin* misbruikt, öf ter geheele veredeling vnn .i t •Tuftitieel onderzoek en bevorden.ig van ftraffe.oovi-u., werkzaam zoudé kunnen worden : zy wagen het Oft op deze «ronden Uiieden deze nadere bepaalihgen , om oneer de a^fte Afdeeling van den derden Tr.ul, in c Plan van Conftitutie te worden geplaatst, voor te flaan. Art. 277. is reeds gedecreteerd m de vozende bewoor-
diriSeLeden van het Wetgevend Lichaam , van den SJaa's ■ Raad, van de Nationale 1'inancie-Kamer, van "«Narionale Rekenkamer en de Secretaris fen van Staat wanneer zy van eenig misdryf in' de waarneemmg Post of van eenige andere misdaad, hoe ook genaamd.. befcbuldigd worden , worden daar over te regt gelttta voor hef Hooge Nationaale Genchts Hof.
278 De voorfchreeve Peifoonen wotaen van wegens het gemelde Gerichts-Hof in civil arrest ge teld, indien dezelve in flagrant: zyn geagendeerd .of todfcft teders de befchuidiging van dien aard is, dat-de zaak tot eene apprehenfie gedisponeerd zoude zyn
2-0 H-tzy de befchuidiging van dien aardis, dat men hodt-agt zich van den Perfoon te verzekeren, het zy zodanige verzekering onnodig zy, in geene geval.en wórden tegen de voorfchreevene Perfoonen eemgs_ procedures verder aangevangen , ten zy de beichuidigden alvoorens in hunne Posten gefufpendeerd zyn.
280. Geene zoodanige fufpenfie word gedecreteerd dar op aanklagte. . ,. , .
"• 281 De Procureur Nationaal is verphgt zodamge aanklagte' te doen, het zy eeniglyk ex Officio , het zy dooi het Nationaal Gerichts-Hof daartoe gelast. .
- 282 Indien de Procureur Nationaal zich verpngt vind feodanige aanklagc te doen, zal hy daar van zoo aan ds "Gröote Kamer, als aan de Kamer der Oudlten kennis ge
VL28-a Deze beide Kamers zullen als dan binnen den ty 'van drie dagen, na daafvan bekomen kennis, ieder ui 'den haren by het lot benoemen een gelyk getal van vy Leden, aan welken dezelven aanklagte éoor den Procu reur Nationaal zal worden voorgedragen.
284 Zoo 't mogte gebeuren, dat de aangeklaagde zich bevond onder de door 't lot verkozene Leden, o 'te wel iemand , die daar inbyzonderlyk was betrokken ofte die aan de zoodanige tot den vierden graad infrflis ten, in Bloedverwantschap of door't Huweïyk beftond zal zulks door den Procureur Nationaal 'aan de Ledei te zamen vergaderd, worden te kennen gegeeven, ei de opgemelde zullen tot onderzoek en beöordeenng de aanklagte niet worden toegelaaten.
285. Hier van zal door de overige Leden ken ' nis worden gegeeven aan de Kamer, watr van de du '.uitgeval'ene Leden zyn ; en 'er zui'en binnen dne d; ' gen andere in derze'.ver plaats door 't kot u t dezéiv Kamer worden gekozen. , _ , ,.
28Ó. Wanneer 't getal weder behoorlyk ;s aar.s;evu!" 0fu- ook wanneer 't geval Art. 284 vooigvlkld, nit
- heeft geextcerd, zal een ieder ,v.m dc. altoó by. h b Lót uit de beide Kamers benoemde Leden zich b
plechtige belofte, af te Ie^en, in handen van den Pre^ ildeöt van de Kamer waaruit hy verkooren is, r«min« den, dat hy nidt aiieën eene volltrekte geheimhouding zal bewaard, -van "ade die ftukken en bewyzen, welke aan hein door of van wegens den Procureur Nationaal met betrekking tot deszelfs aanklagte zullen worden geproduceerd en overgeleverd , maar ook die ftukken en bevvrzen met al e naauwkeurigheid en or.zydigheid als een man van eer betaamt zal onderzoeken, en in de aanklagte van den Procureur Nationaal zal beöordeelen , en iu dezen zoodanig beflisfen, als hy op grond vaa die ftukken en bewvzen zal vermeenen te behooren.
287. Na^dat deeze plegtige belofte door alle die Leden zal zyn afgelegd, is de Procureur Nationaal verpligt de aanklagt nader ter hunner kennis te brengen , en aan hen over te leveren de ftukken cn bewvzen waar-, op hy zyne aanklagt grond.
288. Indien de voorengemelde alzoo verkcozene Leden, na onderzoek van zaken, oordeelen, dat 'er eene genoegzame grond van befchuidiging gevonden word regens de aangeklaagde, w^ird dezelve door hun. verklaart Xe zyn in ftaat van befchuidiging ! en zy geven daar van terftond kennis aan de beide Kamers, ea aan den Procureur Nationaal.
289. Deeze verklaring van in ftaat van befchuldtgrg te zyn, kan echter nimmer worden gedecreteerd', of plaats hebben, dan met de vo'nVekte me-rderheid van 'het vol^e getal der tot het onderioek en beöjrdecling der aanklagte verkoorefi Leden.
2^0. Zoo^dra de Kamer , waarvan de aangeklaagde Lid is, kennis van deeze Verklaring zal hebben bekomen , decr.teerd dezelve de fulpenue van den aangeklaagden!
291. By ald.en de aangeklaagde geen Lid is van een
der Kamers van het Wetgevend Lighaam, word de 1 fufpenfie gedecreteerd door de Kamer der Oudlten. t 292. Zoo dra défufpenfi? gedecreteerd is, word daar f van kennis gegeeven aan het CoiTégie waar van den ge. fufpendeerde Lid, of waaraan hy onderhorig is; ook
word daarvan in allen gevalle kennis gegeeven aan den
Procureur Nationaal. r 293. De Procureur Nationaal is verpligt , binnen
veertien dagen na het ontvangen van het Decreet van ! fufpenfie tegen den g-efufpendeerden , voor het Koge
Nationaal Gerigtsbof zodanige actie te inftitueeren als by 1 zal meenen te behooren.
1 204. Zoo.-dra de gefuspendeerde by Vonnis van het r gemelde Gerichtshof is vrygefprokén , hervat de vryge-
fprok'eue de waarneeming 'van zynen Post.
295. laaien de volltrekte meerderheid van de in voes gea voorfebaccven , verkooren Leden geene genoegzaa- me' grond-én van aanklagten tegen den aangeklaagden vind, e v-ord zulks door hen verklaard, - cn daar van door
hun terftond kennis gegéevën, zoo aan de beide Kamers , als aan den Procureur Generaal.
b 29S. tij dat ge val-verval* dc aanklagte, en word heï :C' avrrst , indien 't'relve reeds plaats had, terftond en day'deTyk ontheven.
I i i i 2 297, Geen



( 6io )
297. Geen Lid van 't Wetgevend Lichaam of van den Staa*s-Raad, kan door eenig perfoneel arrest, wegen? Civile Zaaken, worden belemmerd, ook kan een Secretaris van Staat, wegens zodanige zaaken , niet worden gearresteerd buiten de Refidentie - Piaats van den StaatsRaad.
298. De Leden van het Wetgevend Lichaam, en andere, in het Art. 277. vermeld, kunnen, wegens Civile Zaaken, alleen in Rech'en worden vervolgd by den Richter hnnner woonplaats, ofte den genen, dewelke uit hoofde vsn den aard der zaak of anders, daarin is competent. Zy zullen echter, uit hoofde van zodanige Contracten of Schulden, welke zy , geduurende den tyd hunner functie, mogten aangaan of maken in de Refidentie-Plaats van 't Lichaam of Collegie waaitoe zy behooren , by den Ordinairen Richter aldaar in Rechten kunnen worden betrokken,
Art. 278. in deliberatie gebragt zynde, wordt dezelve, als ook 279 en 280 conform gearrefteerd.
Art. 28T. wordt in deliberatie gebragt.
Uojfman zegt, dat het hem voorkwam, dat hier was weggelaaten, dat geen, dat door dc Commisfie van Zevenen by dezelve was gevoegd. Dat hy 'er onderiusfehen voor zoude zyn, dat de Procureur-Nationaal met alleen ex officio, maar ook op requifrtie van het Gerichtshof, aanklagten deed.
Luyken zegt, dat het de Commisfie was voorgekoomen , dat daar toe de weg genoegzaam openbleef.
En wordt de Articul conform gearrefteerd. Art. 282. wordt mede conform gedecreteerd. Art. 203. in deliberatie gebragt zynde , zegt van Hooff:
Dat hy als Lid vau de Commisfie, dewelke dit Rapport heeft uitgebragt, zig provilioseel aan de dicifie der «eerderheid heeft moeten onderwerpen , zonder ncgtans z;g met hetzelve te kunnen conformeeren; zoo dat hy nu als Lid deezer Vergadering zig gedrongen vond, zyne gevoelens tn wel byzonder over den 283 Art. nogmaals te moeten uiten , met alle gdien aandiang en zugt, welke het gevaar en het géwigt der zaak hem deed gevoelen. Dat hy voor af de Vergadering moest rememoreeren, dat, reeds, by de voorgaande discusfien over de te Rechtftfcllingen der Lsden van de Wetgevende en Uitvoerende Macht, de Vergadering gepenetreerd was geworden, vaa denoodzakelykheid , om r« inviolabiliteit van het Wergevend Lichaam te hand-
haaien, en deszelfs Leden te bevryden tergen de arbitraire aarflagen van dejudiciaire Macht — dat dan daarom deeze zaak Commisforiaal gemaakt was; doch dat het vcor-
geilagene in dezen Articul vervat het heilzaam doelwit niet kon bereiken ; maar in tegendeel dat hy voorzag dat deeze mefure grote inconvenientenbevatten en onheilen konde berokkenen — dat eene Commisfie van 10 Leden 5 uit ieder Kamer, door het lot te benoemen, ten einde te
onderzoeken, of.'er redenen van befchuidiging zyn , altyd wisfclvailig zoude zyn, en dat de zaak ie important, om dezelve aan het lotgeval over re Iaaren. Dat zulke cn diergelyke te rcchtltellingen ordinair voorvielen in tyden van Staaisbcroertcns, wanneer uit partyfehap factiën gebooren worden, dtc door geweldige middelen een crimineel dociwit willen bereiken — car hy dus van oordeel was, dat het geheele Wetgevend Lnchaa.o alleen gefchikt en bevoegd was, om jaeV over te beilisLn ; om dat de meerdciheid v?.n net Wetgevend Lichaamnooit factieus konde zyn, ten miaften ais zoodanig : iet konde befchouwd worden, maar wel een oncvr nee.t-ei d«' minderheid; dat de meerderheid vaa. het Wegev.ciid Lichaam, wanneer die wiiae ul'uipceren, geen gnwe'd, opftandcH , noch intiigues buiten haare Leden, bciioefde
te Dc.oKKer.en, om r.aaren zin te krygen, de .vyf zv du flegis door enkeWc hamer/lagen konde" bewerken , rhaarj dat een factieufe nnnacihein., wil zy bovendryvui; ewcldige middelen moet in het werk ile.ien Veroverftelt eens by voorbeeld, dat de meerderheid der Natie de Conftituue heeft aangenomen, cn cat eene minderheid, dezelve met geweld poogt omver te werpen, om het Stadhour'eraat weer in te voeren ; veronderlleta . dat deeze of diergelyke facue dooi een groot gedeelte , of door eenige Leden van het Wetgevend Lichaam of Uit,voerende Macht onde; de hand.'gelieift en onderueuud wordt, ja dat zy 'er zelfs de hoofden van zyij, ep dat 'er dus tegen hen kiagïen komen, zal"'men a.s dan'risqueeren het onderzoek, of 'er redenen vafr hefcliuidiging zyn', aan het lot overlaatcii'?'is lic- :ii;.t'roocge.)k» dar het lot valt op zoodanige L.dtn, wa.u van de meerderheid in het geheim tot dje, factie behooren': z.e. daar het kwaad ftraffeloos, de jufiitie door het l)'aza.,din baar ren loop geftreind, ziet daar de nutrderheid var. he' Wetgevend Lichaam zich dc ganiehè' Wefgevende M.gr,', ttgens wie de factie-confpixeert, hét legt bet omen , om de fchuldigen voor de juftitie ve-iocpen.'—Geloof: my., Burgers Reprefentanten, de zaak is vcof het toeKon.ende van meer gewigt , daq men duikt, ik gevoej hier omtrend meer dan ik-in liaat zy uit te. druïden.' Laat toch zulks niet over ain het lot geval, noch aan een gedeelte, die, tot een factie ksn schooier; geeft hei aan het ganfche TV'eigevend Lichaam .over,'op Wiens .megi'iteit men ftaat moet maaken.
De PrefJent vraagt, of'erLeden waren die dit appuyeerden ? '.
Fan Hooff zegt:
Prefident,' voor pat de Hsmer valt , verzoek ik nogmaals het wuurd —de *£ak is,van ie veel belang en va» te ver voor» uitzigt. II:.beu veiwondtrt, d;.t niemand dit fchynt' té gevoelen ; dt\\y! niemand my hier in ordcifttund, noch nee geene ik heb asngcharld 'wederleg'. Deeze importante iiuestie is bet vuorwcip gewest vari de grootfte Staatkundigen. Ia America en in Frankryk bccfr men 'er breedvoerig over gefebreeven ets fedebatteeid.
Men heeft aldaar noodzakeiyk geoordeeld, dat het Wetge.
vend



< m >
vend Lichaam alleen zoude beftisfin; m<en moet ajte,« ' vaorzien en voorkomen; het geproponeerde i«gc> aarlyte voor 'de i.iviolabiliteit en independe.itie «au het Wfetge '£*d L g chaaro. Ik heb zulks getragt aan te tooncn, befi.s;— ik » myu plicht volbragt.
Van Castrop zegt, dat hy, zoo dit plaats had, het woord vroeg, cm het aangevoerde te wederleggen.
Fan Hoof zegt, dat het door hem aangevoerde ailefints op dc ui.-crvüKiing rteuude.
De Pf\epdent herhaalt nogmaals het zoo even door 'hem gevraagde,
Blok zegt, dat hy, ten einde de weerlegging van van Castrop te hooren, het door van Beeft geavanceerde appuyeetde.
Kan Castrop zegt: toen wy op 8e February delibereerden over de Uecntsplegmg over dc Leden van het Wetgevend Lichaam en andeien , en men den 277 Articul bad gearresteerd, cn vervolgans ontwaarden, dat heronderzoek over de redenen gedemandec-d w»3 uan die Kamer, waartoe de befehuldigde behoorde , hadden zomraige Leden cn order anderen ook de Burger Lurken aanrtemcikt, dat dit zeer ixrongru was, daar bier doot de machten.geconfundeerd werden; ais ook dat net ligtelyk ionde gebeuren, dat in die K nier medepjicbtjgett Zitting hadden, daar het zeldzaam gebeurde , [dat een mis daad van diergelyken aart, ais waar over de Befchuldsgttg zoude kunnen gefchieden, alleen en zonder medeplichtigen werd gepleegd; dat de zulken dus hier deor gelegenheid werd geacven, om z.lfs tc worden gewaarfehuuwd , en dus, zoo als 'dub zeidc , het hasze pa3leenden kiezen. Andere L 'd-n breiden diestyds vermeend, dat dit in zyn geheel aan bet Hoge Nationaal Ge.iebtsbof moest worden overgelaten; dan zominne hadden vermeend , dat, offchoon dc Leden daar van voor ea'-sch bun leven werden aangtfteld, jffehoon hun Tnctewent vas'telyk bepaald wai-, zy echter niet te min altoos corru'atibel konden zyn. Dit had dan aanleiding toeven, dat deze zaak in handen eener perfoneele Commisfie wis gefteld eewurden; dat men in dezelve ondcricbeidene nnaien hier over bad gebifois;neerd ; dat by daar in nad voorgeuagetr, om een middenweg te zoeken ; dar hy ren dién einde voor gefttld bad, ec.-.igc Leden door hei lot te doen benoemen, o.) zulk eene wyze, als in den Articul was gefpeeiticeerd — welkeCurcmi&he , 200 als die daar in omfchreven werd, on'der de ftlplle f.crer.csfe zoude ftaan, *n de ftukken, tot ae zaak relatief, onder haar zoude bewaren, zonder daar van aan j-mand- kennis te geven ; terwyl, zoo of oe befcauldigde,, 0 ' eenige zyner medeplichtigen, of wel eenige zyner vriender zich onder dezelve mo ten bevinden , hier tegen door di «plserade Artieulen gezorgd was. Hy had derhalven tot du: verre geen beter middel kunnen uitdenken, als door de Com ' misfie was voorgedragen. Van Fhoff zest:
tht de Wetgevende en Uitvorrenrle Magten gcrjiarendcer ftóefèB werden repen de arbitraire fiialhgen ven de Judiciair IflaW; eist de Jttdkttrt Magt de Legislative of Executii Msster niet ma;; belemmeren ; dat het Wetgevend I.ichaa; in deze de befehuldigde Perfoonen niet btoordreld , maar enk en alleen oi.dei/ütk doet, of "cr redenen van hcfcl.uldiging zyn dat 0ft eene Héilzame voorzorg is tegen de Rccbierlyso Mag, weikc niet zejdzaajBi feu hkr vau heeft men zoo wel luer a
in alle andere landen dc bitterde voorbeelden) de toflrara». teli van heersebttu^t en dwingelandy v/ierden, dat dit ook door de Vergadering was jevoeld, TS12U dat cenc Com misfie, door be' lot te bcuoenica , het bedoelde oogmerk niet ksade
be::.t!ien. -'V'.t.ïVr\':l J'b--i >jwit>Vl
Vip inga zegt:
Ikyinde aonoegzamen grond om my te conformeren met het Rapporten de Commi'fie in her generaal, om nameiyk hetondert-'vk of Vr al of nier reder en zyn, totibefcbnldiging der Leden van te Wetgevende of Uitvoerende Macht, te eTrmandeien aan e. tge Gecommitteerden uit het Wetgevend Lichaam; maar niet om de beAisfing over te laten aan dc beide refpeétive Kamers ; voornameiyk , om dat het toch zeer bedenkclyk le' ynt. de ftukk'n tot bezwaar van bet een of snier Lid racommuniceren in enc volte Vergadering, onder welker getal de gffufpefteerde perfoon zith waarfctfyniyk .bevindt. Deze to.h wordt bier door g-infonneerd, wat tegen hem bewv zen, of niet bewezen zy; —.f'er termen zyn, die hem het viiigten rasd'.aam maken , — weik bewys hy moet zoeken, teonrwyken of onmogelyk te maken, — «velke complices al of uiec ontdekt zyn. IOrtorn , aan nem wordt een voord cel gc.»cvco, ten nad.ele der Taftitie, het geen een fenuliige i.i dieruitnte, eu op uie wyze nier behoort tc lubben.
Om au niet eei.s te fpreken van het gevair. wnr in eene talryke Vergadering is, va 1 zic.i te laten wegliep :n , door de fums welfiéfpiaaktè tung vanetren fchuldigcn of'mcdepiigti. gen , die als Lid der Vergadering over zyn eigen zaak zou kunnen edvlferen.
In dl: opzicht dus kan ik my met den Burger van Hooff niet C'iufotuieren; maar wel ben ik het neet denzelven eens, dat het geul vau vyl Leden uit ieder Kamer wat klein moet. vuo'kooien; eie-ze toch by het lot geko.cn zouden, (im«ers dc meetdeiheid derzeivk) zeer kun 11.4e Kooplieden of Fübricanten, (en du? ru-tige Leden vau bet Wetgevend Licfcaam kunnen i.yn ,) zonder daarna ;i!s Rechtsgeleerden de zwaarte eber ingebrachte bewyzen of rechterlyke prefuniotn, zo goed ■ais dezen tc kunnen wikken en weeën , eu derzelver juist gewigt eu waarde te bepalen, waar door foms eene acfie.die roch altyd een!germate»fletrisfeert«legen ^enen onfchuldi^en , (wanneer dc Procureur Generaal ir, eeneabufivefufthenu mogt ftaarf) zen worden roegelaten; want men moet in bet oog houden , dat de Procureur G.neraal in dezen ook zonder authorif me, en dus zonder prealabel Decreet van den Rechrer kan ageren, het geen de zaak zo veel beaenkelykermaakt.—. Bebaüen dat toch altyd de waailcbynlykheid gioter is, dat een klein aantal Leden tot een an.ltre party zal behooren, . dan de befchuléigde (ui tyden van partyfehap, nameiyk) ca ' dat deze v/aarfchyniykbeid minder word, naarmate het getal
der bier to'e door het lot gekozene Peifor.en grooter zy. : Ik concludeer alzo voor den geest van ift Artikel met eene : khhee vei meerdering alleen vau liet getal der Leden van de Commisfie., die oordeclen zal, of'er grond tot bcfchuldigiteg zy of niet.
De Prefident zegt, dat hem voorkwam , dat een \ oer voornaanite zwariaheedtn hier in beltond , .iac e men veionileriteldt:, rat 'er onder die genen , wein kc door het lot vetkooren werden , ook medepligtl tigen gevonden zeuden worden; dan deeze zwa" rigbeid yeWwcen merkelyk, zoo men in aaiiraef ,'. kirtg nam , dat het flegts een prealabel ondeizock 1 i i i 3 was;



was; dat hytchter , om de redetien, door tltrhi' ga geavanceerd, 'er wel in zoude kunnen komen , am het getal der Le ien te vermeerderen, en dus voorfloeg dit op zeven te beoaalen.
Van Hoof/zegt, dat hy eeniglyk op het door den Prepde.it aangevoerde, dat het onderzoek nameiyk flegts prealabel zoude zyn, moest aanmerken, dat dit, naar zyn inzien, de zwarigheid geenlinis verminderde, even min ais de vermeerdering van tiet getal der Leden; de rifico , zoo her aan het lot werd overgelaren, was altoos dezelfde, en konde niets anders dan de flegtlle gevolgen te weege brengen.
Hahn zegt :
In het woorby gaan merkikop, dat ik twyff.1 of de ftelling van den Burgtv van Hoof wel boven alle twyffel is , wanneer hy ze^t da: de meerderheid van het Wergevew'd Lighaam nooit facrieus ban zyn of worden. Ik laat dit gelden vaneen Volk, maar of in eene Vergadering de meerderheid niet kan zamenfpanntn, cn de mening vau dezelfie Perfoonen altyd doordringen , of dit niet naar facrie en cabaal lykt, dit zou ik ren minften iu twyffel trekken, en dus ooit de fluit, reden , daar ik den grond waarop dezelve fteunt piet aanr.eem. — Dan ten aanzien der zeak zelve kan ik my noch met de meening van den Burger van Hoojf. noch met het cor.ciliatoir by het Rapport voorgeflagen , vercenigen. Of'er vyf, zeven, meerdere Leden, of wei het geheel Wergevéful Lighaam zich met de aiukiugte bcmoeir , my dunkt, het is en blyft altyd eene Ofurptffid van het Wetgevend Lighaam, ot zoo ze al Contcitutioncel wierd gewettigd, eene a'fwyking van de ware beginfelen. Da: geen Lid . uit hoofde zyner adviefen in rechten betrokken kan worden, is reeds bepaald, en het is dus uit dien hoofde niet dat wy zorgen moeten 5 Waar wanneer het Wetgevend Lighaam of geheel of gedeeltelyk moet cognosccren over eene aaukiagre, wanneer het op een of eenige byzondere individus , en niet op de algemeenheid der Burgeren werkt, dan wyk: het af van zyne beftcmmirg, dan is er verwarring tusfehen de Wetgeveade en Regterlyke Mt;t, dan hangt deze van geene af, en dan is de Vryheid in gevaar. Men zegt wel, 'dat de willekeur van den Procureur Ne'ionaal, dan den Baas zal fp'elen; maar, Burgers Reprefentanren i hangt het dan van deeze af? is 'er hetNationaal Gerichtshof niet? is dit niet gebonden aan de Wetten, aan de Conftitutie, aan zyne Inftructie? En moeten wy daaiia niet deu waarborg zoeken. Ik ben dus van oordeel, dat het Wetgevend Lighaam 'er niets mede te doen heeft, en houde alle de volgende Artieulen voor nodeloos.
l.uy'ten zegt, dat hy , tydens de voorige deliberatien over dit onderwerp had, om dê judicature aan hèt Hoge Nationaal Gerichts - Hof zelve overtelaten; dan daar de Arricul Commisforiaal gemaakt was, had hy zederd in de C •mmisfie van zyne fustenue afgezien ; dan konde 'er wel inkomen , om dit thans andermaal voortedragen.
Eenige Leden appuiceren dit.
Fan. Hooff' zegt, dat hy dit mede ten fterkften zoude kunnen appuie ren ; doch dat hy d*n moest vragen , waar of de inviolabiliteit van het Wetgevend Lichaam
bleef ? waar of de güarantie dan was, voor de Rech>
terlyke Macht ? zoo men daar behoorlyk voor zorgde/, zoude hy 'er in kunnen komen.
Fan de Kasteele zegt:
Ik moet remarqaeeren, dat, zo als door den BurgerLriyken is *e kennen gegeven , het point, of nameiyk de Kamers van 't Wetgevend Lichaam niet moesten werkzaam zyn tot de fufpenfie al of t.iet der Leden van de Wetgevende en Uitvoerende Magt, reeds in ueze'Vergadering is gediscutieerd , en dat toen veele Leden, ji de geest der Vergadering zich betooad hebbende te neigen, om de Ksmer van 't Wetgevende Lichaam hier toe te admitteeren , dc Rapporteurs in dien geest hun Rapport ingericht hejhen. — lk ben toen ter tyd geweest onder die Leden, die daar voor geadvyfeerd hebben ; en ik meen, als nog. dat het van 't uiterfte belang is te zorgen, dat in eene Volksregeering by Reprefentatie, de Reprefentan. ten van het.Volk , die déh één of ander in den weg liaan, uit de Verpeueiing niet kunne» wurden uitgeiigt. — Dit kan in tyden van partyfehap fomtyds gefchieden door het raffineeren van de éérie of andere actie; en dus kan men, door artifieieele getuigeniöfen , de Wetgeving verlammen, en_'s Volks recht, om Zich te doen vertegenwoordigen , verkorten. Hier tegen moer men waken. — Ik concludeer derhalven, dat wy den geest van 't Rapport moeten behouden.
Thans berigt de Prefident, dat de door hsm gementioneerde Commislie uit het Provintiaal 13elluur van Holland zich in de Antichambre bevond; dat hy dus de verdere deliberntien over dit rapport zoude (laken, en de Commislie doen binnengeleiden.
Voorfchreven Commisfie, beftaande uit de Burgers A. Lootjes'JPz., Gi/detneestef, Mol, Sonnevide , Bofé , Glitzekas, tieterfe, Schryver, Geelvink en IFainaar, yerfcheen daarop ter Vergadering, wordende door de t\vee Secretarisfen , benevens den Agent binnengeleid, plaatlle zich vervolgens inde enceinte derZ?a,l, en deed het eert te Lid derzelve, de Burger A. Loosjes Pz., na daar toe van den Voorzitter het woord gevraagd en bekoomen te hebben de volgende mondelinge voordragt :
Burgers Representanten , van het gehei: le Volk van Njlderland !
Door het Provinciaal Beftuur van Holland , genoegzaam gereed , om , voor eenige weken uit cén te gaan, zyn Wy tot U afgevaardigd, Nederian'dfche Burgers! tot U, duor het Volk van Nederland met de HoogstGeconüinieerde Magt bekleed.
Waren wy niet voor dit oogsrjbiik gevo'matigd door het Provinciaal Beftuur. 't geen de Volksfteni van Nederlandandfche Burgers in Holland woonende , me- een aanzienlyke Magt bekleed heeft, die wy echter hoe eer hoe liever in den fchoot des Volks hoopen neder te leggen, wanneer'de .zoo hartlyk verlat,gde Confthu'ie, gegrond op het heilig beginzel van Eén en Ondeélbaar-



heid 7al bekrabd zvn door het NederUndfeh-: Vak; gevoelden wy met, op d,t oogeiibn,; », qqm pcrfooaWk' geringheid de weiep ilvke grootheid tn noogheii onzer zending ..nog grooter aandoeu..»g vaa OÜfcz*|IQ»\ deeze Commisfie bevangen.
Dan, lijr-ers ReprcfeiuarKen ! fchoon wv U mer ai dien eerbied, dat betaam y* ontzag, l*« geen wy U, uit hoofde uwer hooarre zending fcrjuldig zyn , ais voor heto-f les Nederiaiidi'ehen Voks naderen, hos aritoeng van aiMWi war naar FoederaLisme Zvrecmt, nog zyn wy met onze Committenten het Provinciaal Biiiuur door Nederlamilche Burgers, in Ho laad wonende,, met net Bewind over het huisuouielyke van dat Gewest door nier mind^dan Agtmaa. honderd Du.zena /.ieien bekleed noa heeft het Volksgedeeltc van Nedenand, dit oo Hollan fichen bodem w.oo»t ,tot behartig* van veele van iesselfs «derft* belangen ons eu onze Committenten gevolroagtigd. De Vol-krykite . wat fenroo^en wy het te ze-'en.d.e ifl veele deelen belan-ryklte Provincie van dit Gemeenebest heeft ons veele van haare uuurite belanden befolen. _ » h D
Wy komen, dit ziet, dit gevoelt Gy, Burgers Renrefentanten! uit de plegtige wyze, waar op, wy a naderen, tot U, met eene Commislie van het uiterde gewAjS cn om niet al'een voor U en de Nede.rlandlciie Naué.maar voor geheel Europa, ja m-sfchieh, zoo verre op deezen Aardbol, de naam van Nederland genoemd word , op de ajtbaarlte en tevens nadrukkclyklte wyze kennis te geeven van een Decreet, waar toe onze Committenten, als Nederiandfche Burgers ! door het Volk van Halland, als'byzondere Provinciale Beduurders aangebreid , niet dan'na het rypst beraad op. gisteren gekomen zyn; met d.e gematigde befcheider.h«d "Jen wv fpreeken, welke gecontinueerde Machten eneander fchu w zyn; maar zonder eenige agterhoudendheid en me: d e oude Hollandfehe rondborftighad , waar toe ons onze ge.vigtige zending veroorlooft, waar toe "onze plicht o ? rorpt. , ,
Treden wy dan nu zonder eenige omweg ter zaaite. Gy weef, hutgers Reprefentanten! geheel het Volk van Nederland, in ma-fa uwe Committeren, weet, met welken yver het weldenkordst gedeelte van hun , die den erond deezer Provincie bewoonen , en met hun ele.roviiione-1* Reprefentanten, onze voorgangers, geuaent hebben, om alle Inwooners vsn Nedenand rol een eenig Vont te vereenigen door het daarite len eener Vergadering het ueheele Volk vertegenwoordigende, en levens ■ •/ut met het ontwerp eener Staatsregeling voor het zelve te vervaardigen, en vervolgens ter goed of aUeurine aan te bieden, , d
Dat de Registers van Hollands Vergaderr.g getuigen, van de onvermoeide pogingen tot bereiking van dit oogmerk door kundige mannen aangewend. Dit het Ötfimt van de Siaatcn Generaal van den 16 February 1705, dat de mededeeling daar van aan het Fransc& r Gouvernement; dat de' officieele bekendmaking aanahe vieemdc Hoven,met welke deeze Republiek in eenige ytieadfchappelyk,? betrekking ftondt; dat de merkwaar;
dige Publicatie van den 4 Maart 1795 getu-g?n. In ai e deeze, is de Oppermacht des gciiee>en Nederland, ichen Vo.ks opealyii erkend,
All.n waren zo veele gewrochten van hunnen krachtdadiieu invloed , en ten laatften wierden hunne poogingen met dit gelukkig gevolg bekroond , dat aan de Oppi.macht des Volles van Nederland, by het daarftellea eener Nationale Vergadering , door alle de Iawoo.tdets van dit Gemee.ieOest, iu hunne Grondvergaderingen de luisterry.Ute imlde wierlt loegsbragt. . '
Allen immers, die van hun onvervreemdbaar recht al-, daar nebben gebruk gemaakt, ailen verklaarden plechtig, voor we.tig i-- houaen , a le zodanige Regeeriugsjorm. weke gegrond 's uPds Oppermacht des gebeeien Vólks ;, allen zwoeren dus door deeie verklaaring alle Provinciale, Stedelyke of i'laatslyUe Oppermachten af , zy kooien vertegenwoordigers , niets verkies buur alleen uit het Dillrift hunner inwooning, maar over de genee s Repuaiiek. — Eu, Gy door die keuie hunne verteegeawoordigers geworden , Gy , Burgers Reprefentanten » (duidt ons niet ten kwaade , dat wy u dit ^rinneren) Gy verklaarde voor een alweeterfd God u te houden voor v/etti7 verkoozea Reprefentaaten van het Volk van Nederland , u verantwoordelyk te erkennen aan het geheel Vok van Nederland, en wel aan het zelve alleen u té* verbinden; de gronden, waar op de Nationale Vergadering byeenge;oeagn is, getrouwlyk te zullen aankleven, en einielyk gehouw en getrouw te zullen zyn aan de Oppermacht des geheelen Volks — en welke? welke, waaien deeze gronden ? geene andere, dan dat de Leden, dezer, du: door het Volk van Nederlaad verkooien , Vergadering, in de hun aanbevoolen werkzaamheden , atcfij .zelve xajlen moeten aanmerken, en door illec ea een iejelyk moeten worden aangemerkt, als alle byzot'.deree Provinciaaie betrekkingen tc hebb..n ver'.ooren , en niet als gecommitteerden var, eene Provincie ia het byzonder, maar ais R.eprefentamcu van het geheele Bitaaftche Volk benevens zo veele andere bepaa'nngen in het Reglement tot byetnroepmg en werkzaamheden der Nationale Vergadering te vinden, en te breedvoerig, om hier aden te worden aangevoerd. , .
Waar uu van zelve en onbetwistbaar voortvloeit, het bedui; van afüand van alle gedeeltelyke Opper raachr. Daar het ni-t mogeiyk is , dat verachte, kundige en loorzjentig- Minnen zien ter goedertrouwe het denfcbeeiu konden vormen, van'een Oppermacht, die tegeljk by het ge» lvel en deszelfs deelen beftaat, noch de. mtosrentnguer Óppermacht door dezelve Leden eener maailchappy ,op veifchiilende wyze.
Wel is «vaar, dat geduurende de tusfehen Regeering dezer Nationaale Vergadering, aan de Provinciale tJeftuuren, by Aiticul ico-en 101. Van her gemelde Reglement, isovergelaaten, de adr.uniftranc >.aa bet Hui.r.ouilyke der by rondere Gewesten, dan dit ge.dt ook aheei* de werkzaamheden der Geconftitucerde:'Machten geanarende dit Tu:.'.4hen-Bcftuur, en hier door kan nimmer verftaan worden, in eenige deelen te zyn1 gederogeerd, »»n het recht des geheeleu Volks van Nederland, onn



in de goed- of afkeuring eener algenee~e rmatfehappe. ly'se we;, deszelfs opper nscat ditteoeffenen; cn deze gewigtigfte aller VoIksrQ iaden, behoe>rt io zeïer en onar'fcaeidaaar tot de vooraf zoo pleg'ig erkende Oppermacht des geheelen Volks, dat noen de Nttiona.e Vergadeiing noch eeltige andere Gecopftitueerde Magt.nair-. in , door befluitep of daaden , eenige verandering (tiet zy met eetbied gezegd) kun' en , of mogen te weegörengen.
Njgthans' heeft een tegenovergedeid gevoelen, regen vcrwaj'ing, de overhafid v.-rkreegen in uwe Vergadering, Bar.jers Reprefentanten ! een begrip (het zy .net ailen eerbied gezegd) dat rechtftreeks, tot het Ftrederaheme, en daar door tot de ellendigde timpen (ontes agteu;) leidt.
Daar nu,- uit alle de Registert van de provifioneele Reprefentanten blykt, en de algemeene wil tles Volks zien in dezen ten duidelykfter heeft aan den daggeiegd, dat iy me: aftand van aite voorige betrekkingen een nieuw maatfcnappsJyk verdrsg, met metir tusfenen negen ondeticheldene Volken, maar van een Ondeelbaar Volk, uit alle Inwoonders der Republiek bciiaanue , verlaagden.
Daar uit de gemelde Registers , en byzonder uit het geen in dezelve betrekking heefr, tor de wyze, waatop de Oppcrmacnt des Neierlandfchen Volks, in dc goed of afkeuring van het Ontwerp der ConKitutie, zoude v orden uitgeöeffcnd, tenduidelyl'fteti, hetoogmertt van ouze vbdrgangeren blykt, dac atilks nietGewesielyk, volgens de ottde wyze van ftemming riuar door de nieerderneid van het geheele Nederiar.ofche Volk , ais een on-iééioaar Volk zuude gefchieden, en dar zelfs, toen fbmrnige Bondgenooien, onder anderen, op de p aataing van het woerd afzonderlyk in het icö. Articul van bet Re-teineni over de goed- of afkeuring handelende, aandrongen , en de uillegging van wek woord, net besoemde Decreet van ri Maa.t heeft ten gevolge gehad , z toen verft .un hebben, dat de zin en meening van du woord, daar ter plaatze, met hun dutdelyk aan den dag gelegd oogmerk niet ftrydig was. Immers is by hun confent tot het meergemelde Reglement, tn dus ook tot het in het 108 Articu: gep'aatfte woord : afzonderlyk , op den 10 November 1795, ter Vetgadering van de brasten Generaal verklaard geworden, dat zy vooral niet het uttente genoegen hadden jetnen, da. hoe zeer het vyfde hoofaftuk van dat Reg.-ment, betreffende de werkz2a:nbeacn van de Conventie (van welk Hoofdftuk bet 108 Articul een gedeelte uitmaak ) h?t mi"S' febeen over eer. te lomete, met haar eigen Plaa op den 28 Ju.'y 1.1. by K. H. Mogende overeebragj, het zelve nog hans mer kon geacht -worden, onbeftaanbaar te zyn met de be-d- >ehrt* van het Decreet van Holland, gedateerd den 15 Oc'w.-er laatstleden , waar by deze Vergadering vastltelde, nimmer tot eene Nationaale Vergader.ng te-zuhen be 11 tuten , dan
wel tergrond zou zyn, op de populatie; en door welke geene Provinciaale Souveraiuucic, maar wel eenhuyhoud^ dïduur, in de refpecbve Provinciën zou overblyveu , en weke Bedoeling geene andere kan zyn , dan het vervallen vaa dat alles der Provinciaale Souverainiteit, het welk maar eenig belei, of entrave aan de hooge werkzaamheden der Nationaale Conventie , zoude kunnen toe-: brengen. Dat zy , Pro/rlioneele Rcpreientanteu , dezetwee b-g:nzeicu, in het gemelde Concept - Regiem enri aangenoo.nen ziende , voor het overige voikomea in.temmen, dat het de piigt is der refoedhve Bonugeno <ten om van hunne byzondere gevoelens, alter op te oft'.ren , waar door de geheele Staat of de beginzelen van onze gezegende Re.otutte zet^e met in gevaar raake.
Uaar ook buiten dit Heilig bewys van den zin-, weke door onze voorgangers aan net 10S artikel, zo als heUe.ve in net Reglement voorxomr, is genegt, met re vermoeden zou zyn, dat zy, zoo verre hunnen pbgi zouden hebben veigeeten, dat zv by de toetreding to. liet Regiement «oor de Nationaale Vergaring, in de wyze van ftemming o?er de aaaiUande Conftuuue, de item van ruim 800,000 Leden der Maati'. isppy, zeulen dur/en gelyk Kelten-, mer nog geen 40,000 Led ca vaa dezelve
Daar eindeiyk, Burgers Re 'efe.tanter. , tn dit d,et ten dezen alles af, door de Statten OenettaJ , en iis doordeg«7.ameu:iyke Bondgouooteu zelve :n derr.Iver altoos gedenkwaardige Pwcrönatie van de» rftFtbraa» I79Ó, waar by aan her Nederland!:be Voik. dc oewiiligr-ng van alle dc Bot.Jgeno^ier.. m het mee.ge.,0-rride Regiement, en den dag va., dc byeenkorr.st van de Natiouale Vergadering, als mede faet u t een gaan van hunne Vergadetmg plechng is bekend gemaakt', met ?o0 veele • woorden ij gezegd, dat , tartans he,zelve Keglement " etne algeméén* ftttionaale Ve^aderi^', zoude daar geheid cn in y*rkin3 geiftagt worden, ter bstiering der
aer ee, 1 .aH van -ouitnune io»r de geheele Republiek, welkj aan de goéd» of afkeuring der iXcderlandfcne halte zoude woraen unaernurpen.
En rcraer. datóbli tha s de Natie zich ekdelyk eens vorkomen cn met de daad zal gereprefenteerd vinden, S-VC'1C Ver-\ai1ennS' by hatt zelve verkooren, en etuétivciyK -net haar vertrouwen vere erd, het s-en nooit aan on/.e voorouderen heeft mogen gebeuren. Terwvl men ufi dien hoofde niet alleen inetg.-ond, eenTodaJ. Pan van -.onltuutie, onder approbatie van het gantfche Vol«, verwachten kan, als gefchikt za. zyn om des ze.r; geus op eenen vatten voet re regelen en te vestigen, cm. hu door deeze openlvke verkiaarine, de duiswrheid, welke door de plaatzing van he.- woord afzonderlyk in bet 108 Articul mogt re vinden zyn, geheel en op Ie voüediglte wyze m weggenomen.
vervetg y«n deezen Voordragt in o;s volgend Nummer.]
Tér Droklerye- van VAN SCFiELLE & COMP. in de HAAGS.



£ l 'ï tl H E I D , F R T H E I D , BROEDERSCHAP* DER HANDELINGEN VAN DE
ar-s tjt oar-a .as«x js v m jslg^jd m m x ^ G
REPRESENTEER.ENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 480. Dingsdag den 18 April 1797. Het derde Jaar der Bataaffcke Vryheid.
Nationaale Ver.gader.inc. Vervolg der Zitting van Woensdag, d&n 12 dpril 1797. Voorzitter; Jan Couperus.
"^^ervolg van den voordragt der Commisfie uit het Provinciaal Bïftuur van Holland, aan de Nationaale Vergadering.
Zoo kaa uit dat alles geen ander beüuit werden opgemaakt, dan dat het woord afzonderlyk in het 108 Artikel by de periode over de goed- of afkeuring der CenfLtutie voorkomende, geene andere betekenis heeft of kan hebben, dan dat net Plan van Conftttune aan de hoogftgeconltuueerde Magrcn in de refpe&ive Gewesten za'werden toegezonden , ten einde ia ieler van dezelve aftondcrlyk door hst Volk te worden onderzocht, en goe4 of afgekeurd. En dit het refultaat van deze ftstnming des Nederlandfeiien Volks in ieder GewesCafzonderlyk toï fland gebragt, aaa de Nationaje Vergadering zai warden toegezonden , om daar uit het beflun deszelven Volks, by we.rigc meerderheid van haere Leden , op te maken, en aftekou dijen.
Ers uit weik befl'ii; dan van telve volg*, dat het gemelde Decreet van-den n Maart laatstleden, is ftrydig niet het oogmerk, der ptöfiuönéelt Reprefrntanter. enze Voorgang;»;; ftrydig m?' die der haaien Generaal, en dus van alle de Bondgenoot er,; ftrydig met die van het geheel Ncderlaodiche Volk zc^ve , tn de daarftelbng der Nationale Vergadering op>e' gemelde Regltir sn't aan den dag gelegd. — En cindeiyk ftrydig met den gezonden zin en meerling van hei io3., en inct den riuidelyken lefer van het 147. Artikel des Regltmenrs zelve ,ci. dat derhalven bet gemelde Deereer door de Nationale Wgaderi.eg , vélgens ons inzien , niet kom c, noch mogteworden génomec.
Eu in ds da*d , wanneer *vy Reg eenoogenblikzullen ftiiftaan , by het tweede gedeelte var, dat Decreet, waar fey bepiald dat, ra de gosd- «f afl.ïarmg*erCoafli-
V. tim&L.
tutie,de meerderheid l*. minderheid niet zal mogen o-verftemmen , dan moeten wy onze ver-vond. ving betu.gen , Bur^eri ReprcfentaiHen! hoe g.' , die .n andere gevallen u zo precies, en zo angrtva'hg aan den lette» ran het. Reglement tot datólrer werkzaamheden babi grhoujjeu ; la dit beüuit (wy zeggen u rondborfti», doch tevens tveicheideo , onsgevoeiea) tegerrdenletter vatt-J e? 145 Art., oazes inziens, hebt kunnen handelen.
Wy bidden u , hoe is her net den inhoud -e.a hetzelve Artikel orefeentebr<agen , dat t ech.4 ééne l: M d-,de Conftitutieaanaemcede, dtzelre in den haaren to 1 kunnen invoeren, en daar door de by éénroeping eene- • wecde Nrtionale Vergadering vernkdêren: die, ingevolge dat zelfde Artikel, moet oye.nkomen , als de Ccidettane aaa het Volk voorgedragen, door het zelve niet is aangenomen : eri waartoe zelfs het Volk, zo dat géval plaats mogt flrypen, reeds in voorraad is opgeroepen. — En, Hur^er! Reprcfertaaten! kunt gy de hevigheid der bstzingeu, de geweld ge fcheuringen , de eiadelooze verwarringen, hier uit voorvloei] ende berekenen. —• Wat zai 'er, zo eens vier ef vyf Provinciën de Conftitutie aannemen ; wat zal 'er van het Leger , van de Vlöot, 's Lands Magazynea , de Volkplantingen van den Staat, worden; aaa wie zuilen, dezelvetoebehooren? Tot wie ïuUïb de Generaliieits Schulden worden overgebragt, en hoe zal 'er voor de aföetaJiug van de by de Alliantie aan Frankryk toegezegde milhoenen g.-zoig-l wordca; wat van ons politiek bciiaan, ieet betrekking tot de Franfche Repub.iek, wat tot alle vreemde Mogendheden worden ?
Alle deeze redenen hebben met zulk. eenen aandrang op onze harrea gewerkt, dat wy ons verpligt rekenen, om op de nadruslykfte en plechiigfte wyze voor het cog van het Volk van Nederland te verzoeken, dat uw Decreet vaa 11 Maart ingetrokken, en buiten kragt gefteld worde.
Ja. Burgers Repteientantèn 1 Vaderen des geheele» Nederlandlehe Volks — Helt een Decreet buiten kragt, WelWs gevolgen wy zoo dodeiyk voor ons beftaanals een
Volk befchouwen. Ge»o!»en , die wy verre, zeer
K k 1; k Mtrre



verre zyn, aan een eenig Lid deezer aanzienelykeVer" esder; :g als door de toetreding tot het nemen van dat Lecrtx; bedoeld voor 'te dellen ; ilek een Decreet buiten kragt, 't geen buiten uwe bedoelingen een toors van tweedragi zal onrfteeken, die het klein oveifchot van ons Maatfchappelyk geluk zal veteeren;
Sielt een Decreet buiten kragt, dat, naar ons inzien , aan het trotsch en vyandig 8rittanje de handen ruim zal geven, om zelfs de weinige bio-ifemknoppen van hoop op het herilc! van onzen Koophandel en Zeevaart voor eea wig aftefnyden.
Stelt een Decreet buiten kragt, dat aan den gevlugten Stadhouder den weg zou kunnen baancn om binnen deze Republiek weder te keeren , wanneer losgelaten wraakzucht, toneekn zou aanrichten , welker voorfteiling ieder gevoelige ziel doet yzea.
Stelt een Decreet buiten kragt, dat uwes ondanks, misfehien ds .deur ontüuiten zou voor alle de rampen en ■verwoestingen van eenen Burger kryg, die van het weleer gelukkigst Volk van den Aardbodem een hoop van zwervende ellendigen maaken zal, wel ras van de lyst .der Volkeren uitgedelgd.
Eindelyk, Burgers Reprefentanten ï ftelt een Decreet buiten kragt, dat door alle die akelighedenheenen, ftrek ken kan, om dit Vaderland, doorweekt van het bloed der beste Burgers , in den yslykften Burger-kryg geplengd , te doen wegzinken in het hart der golven; waar tegen onze Vaderen en wy met zo veel kunst en vlyt; ten koste van onberekenbaare fchatten, het ons om onze Vryhed zoo dierbaar brokje Grond, befchermd-hebben.
Dat zoo dierbaar brokje Gronds, nog een wonder in het oog der Vreemdelingen: nog, ondanks het heerschzuchtig Engeland, de Wisfelbank vin Europa; nog de Kooren Schuur der Waereld ; nog , niet tègënftaande alle onze rimpen , van gewigt in de fchaal van Staatkunde en Koophandel! dat zou een buit worden der golven t \ Burgers Reprefentanten ! Vaderen des Volks, krimpen uwe harten niet in een , als Gy U de gevolgen van het meergenoemd Decreet alleen als mogelykheden voorftelt, als Gy uwe oogen vestigt opdat tafreel, bet geen Wy II met zidderende handen en bykans fchreijende oogen maalden.
Geeft dan gehoor, bidden Wy U , aan onze ftem.en herroept dat Decreet, waar door Gy een edelmoedig blyk uwer menlchelykc feilbaarheid geven zult, dicGy rneermaa'en gerecdelyk be eden hebt.
Wy kunnen, wy mogen niet eindigen, zonder U ten nadrukkelykften betuigd te hebben, dat het Ptovinciaal Beftuur van Holland geenzints zich in wil laten over het Pian van Conftitutie zelve , die aan het Volk ter goed- of afkeuring zal worden voorgelegd, toor zoo verre het
tbans door uwe Vergadering is tot ftand gebragt. -
Neen , Burgers Reprefentanten '. wy hebben eenen diepen afkeer, van te willen anticipeeren op de vrye Stem des Nederlandfchen Volks. Ziet daar, Nederlandfcfee Medeburgers ï onzen last
van het Provinciaal Beftuur van Holland volbragt. >
Eindigende » bidden Wy U , by alles,. wat goed , heilig,
dierbaar, of groot is, bidden Wy II by den Eed, die Gy aan den Almagtigen tot heil des Vaderlasds gedaan hebt, voorkomt de fcheunng dezer Republicq , — voorkomt Uw , voorkomt ons allerhoogst onheil, — een Burger-kryg.
Waarna de Spreeker zich plaatile in eene voor hem gefielde Fauteirt , onderwyl de Prefident, (taande , de Commisfie dus aanfprak :
Burgers Gecommitteerden uit het Provinciaal Bestuur van Holland !
Het kan der Nationale Vergadering, repreft-nteerende het" geheele Volk van Nederland, niet anders dan aangenaam zyn » wanneer zy ia de Beftuurders van het Hollandsch Gewestmag hefpeuren die trekken van warme VaJerlaajjliefde, welke den vryea Burger kenfehets, ea die ik meen te moeten be-, fchouwen als de oorfprong, waar uit uwe bezorgdheid en pogingen voortvloeien, om eindelyk een altyd onzeker en wankelend Tusfchenbeftuur te doen plaats maken voor eene vaste Staatsregeling, die, gelyk wy durven hopen, het duurzaam geluk, van ons door fchok by fchok gellingerd Gernee. nebesc op onwrikbare groadflagen zal vestigen.
Voor zo verre, Burgers Geeommirteerden 1 als deze Vaderlandsliefde en bezorgdheid in Ulieder voorftel doorftraalen , zal het zelve ook zeker de goedkeuring van elk welgeplaatst hart wegdragen ! wat my betrtft, — ik zal, ingevolge myn pligt, het goedvinden der Vergadering daar op inneemsn; en als haare tydelyke Voorzitter, durf ikUlieden verzekeren, dat zy , 's Volks Oppermagt erkennende en getrouwd aan de gelofte, welke haare Leden, by 't aanvaarden hunner Bediening, hebben afgelegd, het waar geluk van het geheele Bataaffche Volk fteeds zal blyven befchouwen, als detoetfteeo,waaraan zy zo wel alle haare handeliagen, als dit voorftel moer beproeven 1 En dat zy dit geluk, en ook dit geluk alleen, voor het rig.fnoer houdt, waar naar zy haar befluit zal regelen.
Brengt, Burgers Gecommitteerden t onze welmeenende wenfehen over de Perfoonen en raadflagen van Hollands Befruurderen ter kennisfe van uwe Committenten; laat belangeloze eu verlichte liefde voor Vaderland en Vryheid, in alle hunne werkzaamheden uitblinken, laten wy alle het heil van 't Bataafsch, Gemeenebest met vereende pogingen trachten te bevorderen , zo zullen zy — zo zullen wy, het best aan onzen duurert plicht voldoen ; en, beantwoordt zomtyds de uitkomst al niet aaa oaze verwagting, dan zal echter de bewustheid vaa wel te hebben gehandeld ons met een kalm geweeten de nadezende eeuwigheid gerust te gemoec doen treeden.
Ik biede U de eer der Zitting aan.
De Spieeker der Commisfie betuigde hier op, dat, hoe gaarne zy vau deze eer ook gebruik wenscliten te maaken, gewigtige werkzaamheden hun echter thans ter Vergadering van het Provinciaal BeStuur terug riepen; hartelyk wenfehen ie , dat de werkzamheden dezer vergadering fteeds tot heil van het geheele Voik van Nederland mogtera llrekken; wordende daarop door de Secretarisfea en den Agent weder uitgeleid.
_ De Prefident zegt, dat men thans de deliberatien over het Rapport verder &oude voortzetten.
Vas



C 627 )
Van Hooff vraagt, wat 'er dan met liet zo even door de Com nisfle uit Holland overhandigd ftuk zoude gefchi-den r?
De Prefident zegt, dat hy het zelve zoo ftraks ter eliberatie zoude brengen, en thans de verdere Discusfien voortzetten.
Vitringa zegt:
Ik meet allezins appuyeren de gegronde reftexie van dén Burger van de Kafteclc ; en, zonder te herhalen het geen door hem en verfcheidene Leden, en ook door my op den 8 February laatsrieden over dit onderwerp reeds is gezegd -—en waar van het gewigt de Vergadering (ze ik my wel herinner) heeft overgehaald tot bet decerneien van dit Commisforiaal ,- zo moe: ik nu weer kortelyk aanmerken; dat het ten uiterften gevaarlyk is, om het zo nuttig principe, waar by de Wetgevende van de Rechterlyke macht is gefcheiden , en (het geen de grsotc waarborg der Burgerlyke Vryheid uitmaakt) tot een tegeöovertreftelde uiterften te dryven, waar door de Rechterlyke^in efferften"^ Opperfte en Wetgevende worden zou; welk uiterfté vooral niet minder gevaarlyk aan de Burgerlyke Vryheid zyn zou. En dit toch zal veellicht, rnyns achtens, het gevolg zyn, wanneer men (vooral in tyden van fcurgcriyke twisten en partyfehappen) aan den Rechter de gevaaflyke macht overlaat, om Leien ven de Wetgevende, of Uitvoerende Macht, op eene enkele dikwerf naderhand geheel ongegrond bevondeae aanklagte van hunnen post af te rukken , en zonder eenige verdere verzeketing van waar. fchynlykheid van fchuid, dadelyk te baletten, om de aan hun door de Natie opgedragene plichten tc vervullen, dan immers zouden de Rechtbanken , regen hunnen wil .dikwerf ontaarden kunnen in werktuigen van politiqucn en Inffïgusntea; want alzo zoude men door allerlei fchyhba'are befehuldigingen, (welker waar of valschheid de Rechter nader zou menen te moeten onderzoeken, enintusfehen den aangeklaagden in ver zekerde bewaring te ftellen) de yverigfte verdedigers van Vryheid en Wttten voor eenen zekeren-tyd uit de raadzaal ver wyderd kunnen houden, tot dat zy zekere vues hier door bereikt hadden. En zou de bedugtbeid hiervoor brave, maar tevens wat al!tc omzichtige Vertegenwoordigers niet meer befchroomd maken, in het uitkomen voor waarheid en voor recht, waar voor men zo licht vreest politiquen martelaar te zullen worden. Ik blyve op deze en diergelyke gronden van opinie, dat de' geest van dit Rapport zal behoren te worden geconcludeerd.
Schlmmelpenninck zegt:
Ik heb, door afwezigheid belet, geen deel kunnen hebben aan het Decreet, waar van dit Rapport van de Burgers Luy ken c. 1. het gevolg is; en ik ben dus ook buiten de moge lykheid om re öördeeteö, in hoe verre, by die deliberatien, de Vergadering duideljfk aan den dag gelegd heeft haar be grip, dat de Wetgevende Vergadering eenigen invloed op de rechtspleging, en ook inzonderheid, op de beoordeeling der nood zaakelykheid van de fuspenfie haarer Medeleden hebben zal. Zo dit reeds gebleken is het begrip der Vergadering te zyn , verzoeke ik dat op het geen ik daar tegen mocht bybreagen, geen het minftc regaard genomen worde. Dog zo dit het gevsi niet is, en zo de Vergadering daar omtrent nog in haar geheel is, ireeve ik myne wyze van befchouwen van dat gs wigrig ftuk aan Ulieder overwegiag over. Ik ben dan vaa gevoelen, Burgers! dat de natuur van een Rechtbank niet
alleen, geen onmiddelyke vermenging met liet politique kan dulden, maar zelfs geen zydelipgïche politiquen invloed kaa toelaaten. De Justitie moet geheel op zich zelve ftaaa, geheel onafhanglyk, geheel van politique confidcrauen afgefcheiien zyn. Zal zy nu zodanig zyn, dan maet zy alleen met de beoordeeling en toepasfing der wetten , op voorvallende handelingen te deen hebben. Zy moet alleen de dienaresfen der wetten zyn, en geenfins de dienaresfe van perfoonen. Zy moet van geen menfehen, nogmenfchelyke driften afhangen, cn wanneer het voorfc'arifc der wet haar Miniftcrie vordert, moet 'er geen politique raagt zyn.v/elke door een yntrlopigebeoot' deeling der zaake, haaren loop kan ftuicen. Het is waar, dat het onder de mogslykc zaaken behoort, dat het Nationaal Gerechtshof, even als andere, uit menfehen, en uit fciibaare beftaan zal; maar het is tevens waar, dat wy hier dat pur.et der menfchelyke onvolmaaktheid aantreffen,waar regen (men fchryve dit aan de menfchelyke beftemming op deeze waereld toe) geen onfeilbaare hulpmiddelen voor te fchryven zyn. Het is toch zo waarachtig als het dikwerf is aangemerkt, dat alle menfehelyke raagt, uit haaren aard , kan fchadelyk «orden. Dus is 'er oak.itmogelykheid van den kant der Recii'.fpr^kend?, Maar raadpleegt de gerchiedenbien, Medeburgers! en vraajt dan u zelven af, of niet altoos het groote nadeel, het groote misbruik der regrerlyke magt daar uitontftaanis, Az.' men dezelve niet tuaf'tangelyk genoeg gemaakt heeftf waat is het vu ar -cJd in dc gefeaiede-nisfeu re vinden, dat een Land, een Vols, ja dat individus rampzalig zyn geworden af mishandeld zyn daar door , dat ConfJtutionaele Rechtbanken al te onafhankelylc zyn geweest, eu al te zeer sp zich zelven geftaan hebben ? Neen het was altoos de invloed der politique magt °p het Juftitieweezen, wsar van men in alle tydsoroftandighe Jen dc doelelykc gevolgen gezien heeft, judiciorum potiri was aitoos de groore kunst van Tyrannen. Het was zeer dikwy's de vrees der Rechtbanken voor de politieke matrt, welke het kwaad ongeftraft heeft gelaten, en de onfchuld veroordeeld.
Het verwonde» nsy gee-nfms , Medeburgers, onzen Ambtgenoot van Hooff ap dit ftuk een tegenovergefteld gevoelen te hooren voorftaan, en zyne bekommering met de levendtgfte verwen te zien afmaaien. Zyn gevoelig , zyn eerlyk hart is nog vervuld van aandoeningen , van verontwaardiging eu
af^ryzen , over het affchuwlyke van dte Rechtbanken
(wat zeg ik Rechtbanken! verdienen dan ook gehuurde, befoldigde, verflaafde, verkogte moordenaars den naam van Rechters t) van die Rechtbanken, welker gruwelftukken hy zo na<"by gezien heeft, waar van .hy zelve het onfehuldig flagtoffer geweest is , en welker bebloedjfe klaauwen hy, als door een wonderwerk ontkomen is. Maar Iaat hy zyne oógen van die Rechterlyke moordenaars aftrekken , en het oog vestigen op dat Nationaal heiligdom des rechts, het welke wy.by de Conftitutie, wenfehen daar te ftellen. Laathy befeffen dat dit Gerechtshof zyne geboorte zal krygen door de Conftitutie zelve , en niet door revolutionaire Decreetcn , in 't midden der hcetfte, der bloedigfte partyfehappen met bepsalde goddelooze oogmerken, en tegen opgetekende flagtoffers genomen.
Dat het zal worden zamengefteld uit Leden op een peregelde en kalme wyze daar toe te kiezen, eu geeofinrs uit Leden daar toe door een of twee montlers , in menfehen gedaante,afgezonden. Dn het tot deszeüs inftruélie zal nebben, de vonrgffchreven wefen, en niet de vonrgcfcli reven wil van eenen dwingeland. Dat het dc kra<t van bswyze'hza^ moeten afmeten naar die juiste maaifiof, welke het recht von. K'k k k e fél ./•',



fth;,f', er» c*«r cere willekeurige zoFe-r<tÊrrtd> te^yredcnhei ver, (trjctetitU, uit icdt'nigc Leden eirdelyklj welke door d C-1 fliti tïi teven vrees-rr bete» boop, vóór oepensde pf o £rrst vei rnrf'e'ren, gep'Uifac, op niets hebben te letten, ia •p den wil der wetten, waar Vin zy dr mond zvn : wrrnec al «ft in 't oog gehouden wórdt, den zal; wel dra de httorr ntr:rgvs» deezen ksnt vtrc'wyrr», piet sllctn, roairnienjs ovti'yrd worden , est het inrtrgrn vjn eenige poüticqu cerririe over crdnweipes van Justitie, en vooral over zaa ktn , vüsarin de Leden van hec Wetgevend Lichaam zelw betrekken zyn het kwaad , het geen Been wilde voerkoaien zoude verergeren.
Ziet daar, Burgers! ccnipe ilgemeene gronden , weike mj tegen allen invloed van de Wetgevende Mact opdewerkzaaia. Koen v*r> het K«iM)*»j Gerechtshof dèen fterrmen. Ik be. hetve fMt rry eek in dc de dttallfder by het Rsrrcit voor gfli'gïïi r»:tiure \ct-r als nog niet in te laten. Warneer de VergrdWiijg rrei'nJ-tf5>ypcn l dat 'cr, tc» oyzigte vin het pèint der fttwMIöhfrete fiilperièe, eene r f ?ndtrr- invloed vin het Wetgever d Lishaem moest drargtflilc" worden, zal ik over de voorjufragen maatregul myne gedagren zeggen.
Hahn zegt: '
Ik ondétfteuri en rrajr niet herhalen a] het geen de voorige Sprcekcr net tq veele juis'heid beeft gezegd; doch dit moet ik tek rret rei» vetklaren, dar z© dc Vergadering te vioren ïctds bcflist h*eft dat het Wetgevend Lichaam 'er zich mede zal bemoeij n, alle r.yse voorige woorden moeten gehouden worden, voor rjei gefprokeD. Verre van niy het oogmerk em Decreten te rugilferen* raar gelyk ik daar van geenkennis draa?, gelyk eek dit uii her tege: wocdig Rapport niet blykt zo heb ik gemeend voor myn gevoelen vry te moeten •n tc moeten uitkomen.
Van de Kast eek zefit:
Ik heb rret de Burgers Hahn er. Schiaaetpennenck ec anderen een sf Veer , en'de Wetgever *e Maft eeni|en invloed te geven op de Rjchttr.ylte Magt, ofom dezelven met eiksBdeien» vermengen ; n aar ik rneene, dat deze maxime op het tegen wocr. dige geval in geene deele toepfcfeiyk i». — De Werjevende Magt heeff, fchoon dr; Ksrcersbcöordeelen , of'ertermén zyn , *ff dettelvci Leden te fuspenieeren, geen invloed of vermogen, om één eanig Lid te doen te recht ftelien, oftedoen veroordeclen. — De cognitie van 't Nationaal Gerechtshsf blyft geheel vry en onbelemmerd ; de Rechters worden in 't rechtfrrekcri niet gedirigeerd doorde Wetgeving; alleenlyk wordt de aanlegger of Nationale Befchuldiger —• eklet, om door btfch.uldigingen, uir rartyfehappen gebooren , eenige Leden der Wetgevende Vergadering, den voet te ligten, en inactief te makep. — j Deze voorzorg, niet iijieop(.nde tegen de fepcratio der roagften, is noodig om dé/van '3 Volksvertegcn. woordigers te hasdhaven; en is ook als zodanig door alle vee-tfianders der VolH^ryheid befebeuwd. ■ Ik weet, dat wy cr-s naar geene voorbeelden rroetcn richten; maar 't is nochtans zeer mirabel, dat niet alleen de Franfchcn, rrsar eok de Jmericeanen , by 't vestigen eener vrye Republicq, de7e voorzorg aangeromen hebben.
Wst voorts aangaat de ferraaktc aanmerking van den Burger Schimmelptxninck, even als of dezelve fupponeerde, dat by deze Vergadeiing reeds de geest van het Rapport jrdeercteerd zoude jyn; hieremtrtnt tr.oet ik, wat wy aangaat, detlarcercn, dat ik my niet herinner , dat het finaal gedecretterd is; maat alleenljk, dat, Ly de discusien over het
Plan der CowmJslie van ai, de neiging tn veefa Letfee geweken is, zich daar henen tefirekken; tn dat ui-Uttn hoofd» hei Rapport, 'r welk tiiar* bet object van deliberatie is, inbiea geest gefteld, en op dit principe gevestigd is. — D* VcVea. dering is derhalven , wani.tcr reen jmiks rader tot een poimtt van dehbentie wil maken , geheel vry , om her by t Rap. port, aangenomen prfndpe te verlaten 5 — maar ik voor tri? declareer het aangenomen principe voor allergewilligst tt houden ; terwyl ik my vergenoeg met de bewustheid, v»n de, Vergideting tegen het contrarie gewaarfeiuwd rc beb'ren.
He Prefident zegt, dat het Dfcrect, waar e»Hft :ommisl»riaal was gtfl^en, dsar•lattend niets Iccideerde.
i Plan der Coaimrsire van ai, de neiging tia ve^e Ledee se-
; Weken 13, zich daar henen tefbekken; tn dat ui-Uttn hoofd» i het Rapport, 'r welk rhar» bet object van deliberatie is, inbiea 1 geest gefteld, rn op ditprincipe gevcsfisdis. —. D- VeVirar dering is derhaiven , wani.tcr reen zulks rider tot een poimtt vin dehbentte wil maken , geheel vry , om het by t Rap. | port, Mfgenomt» prfndpe te verlaten 5 — maar ik voor tri? : declareer het aangenomen principe voor allergewilligst tt houden ; terwyl ik my vergenoeg met de bewustheid, vip de, Vergideting tegen het contrarie gewaarfeiuwd rc beb'ren.
De Prefident zegt, dat het Dfcrm, waar opdH: Coamisltriaal was gtfl^en, dsarnattend niets decideerde.
. F*t> Hooff zegt; mrn fpreekt tan vermenjir» »aa Machte»: toen by de vorige dehbcat.en over nieicn Articul gediscutieerd was, had men deïelvüCorüéi<foriaa! gemaakt; dc gezonde Sraatkuade direreerde, a'e Machten tc omfchryven, maar ook tevens ca^ 'e- er^e guarantic werd daargefteld. Of m-n al in fiiile tyden geer, vrees had, dted rders af; dieorfgeufe tyd--» welke in Franlryk beftan laddm, kosden ook hitr piaa-s hebben. Hy zoude dan in aller; g-valle nog veel iiever zien . dat men de gandfche mis aan de meerderheid van het Wetgevend Lichaam overlier, dan wel aan het lot.
Ten Berge regt, dat byby gelegenheid, dat deeze materie reeds bevoorens bediscutieerd was, zyn gevoelen aan den dag had gelegd ; hy bad zich toen ree^s ten duidelykften uï'taefar. ten; dtn de argumenten, welke hy in de Cornm'sfie hadf hooren aanvoeren, hadden hem in een aadergevoelengf-briet en moest thans tctuigen, dat 'er geen bercr middel kondè worden uitgevonden, dan de Commisfie in dezen Articul had daargefteld.
Luy/èen zegt, dat hy , ^ gehoord te hebben de ondctfcheidece cor.nderatien , boe langs hoe meerder overrui"d werd, dat het aan het Nationaal Gerichtshof moest worden overgelaten; "er wierd hitr van fuspenfie va» Provific gefprooken, en dit vermeende hy , dat de Burger van d» Kaf.eele uit het oog verlooreo had H» vermeende, dat het de grootfle inconfequenfie was, om aan den regrer de cognitie van de^rovifie^van Juftitie te weigeren.
Teding van Berkhout zegt, slat hy zich hier mede we! zouSe kumien conformeeren; da» dat hy vermeende, dat de oorzaak waarom bet Commisforiaal diestyds benoemd was, hier in* 'oeftond, vermits zich toen een opinie in de Vergadering had opgedaan, dat het Wetgevend Lichaam Cognitie- moesr hebben van de provific van Justitie , by vermeende dus, dat men zich daar over eerst moest explicecreu.
Vitt inga ze£t:
Die onzer, weiken de redenen tot het in ftaat van befchulMgiDg ftellen der Leden of Ministers van de Wetgevende of Uitvoerende Macht nader wilieji onderzocht en geconftateerd hebben, door reree politieqiw Commiffie, (immersik) worden daarroe, bchalven deor de reeds aangevoerde rederen, o k vooral overstraald door de zucht tot het oagefebonden be. waren van den ptlans der onpartydigheii der Rechtbanken, rooral van het Hoge Nationaal Gerichtshof, waarvan zoveel ifhangen zal.
Dit



( )
Dït denkbeeld trouwens t»a in de gevallen , te voeren opgegeven , oneindig beter worden bewaard , w«r,ue>-r van elders de grond rot b.ichuldieen meer oritwyrelbaaéé kracht ontving, waar door het Hof volkornelyk wierd gedekt en nimmer door de pubitque opinie zou kunnen worden verdacht gehouden, ie veel ofte weinig ie hebben gedaan.
En op deze wys maakt men ook best. dar deeze ma^t, zeldzaa^ner dit-nstbiar kan worden gerraaktean poli'iequeoog merken, cn dat dit weldoende en beveiligen4? raagt van den St.-ar nimmer aanranden de worden kan; «vant ook zy zyn irtcr.fCheri •■•'ook zy kunnen misbruik van mag' rr.?ken, en di ro^.eelykhu'd van dat misbruik moer méjftaan UéRji'rteren zo veti doen'y* sffnyden , tcrveonfervatie»van hun zelven en van 't algemceue nar. En, oen 'er dit nog eindelyk by te voegen, deze magt is geconcentreerd in zeer weinig • hamled, en even daarom g^vaarlyker , dewyl de dwalingen van 'c verftand, in dit geval, dezelfde fchadelyke gevolgen, als éis van 't harr zullen hebben.
Ik blyf dus conciuierca tot eenige tusfch'enkomst van Gecomr-irteerden van 't Wetgevend Lichaam, by de in ftaat van befchuidiging, of in arrest ftelling van Leden der Wetgevende of Uitvoercude Majt.
Qfeyfen zegt, dat, offchoon hy zich vcrëenigen konie met het door Hahn en Schimweipenninck geavanceerde, zoo vond hy echter zwarigheid , du een vertegenwoordiger vaa hrt Ve>lk gelu.-pendcerd tonde worden zonder medewerking dier Vergadcrirg, w;art-oe hy bahoorde ; hy konde zich 'in geenen deele met bet Articul, zoo als het'ag , cot forroeeren ; ntea hy vermeende , dat hier uit de grooifte rampen te wagten waren , ere was van gevoelen, dat her moest gebragr worden tot die Kamer, waartoe de befehuldigde gehoorde.
Van Hooff zegt, dat, zoo het door liet lot be fiist werd, 'er dan in het geheel geen guarantre overig bleef.
De Piefident ftelt voor, om , bevorens verder te delibereeren , by appel nominal te b< (lissen, of het Wetgevend eefijgen invloed zoude hebben , op de te reg'!.telling der Perfoonen in den 277 Articul bedoeld: En wordt by meerderheid beflioten,
dat zy geen invloed zouden hebben.
De Prefident zegt, dat dus nu de verdere A< ticulen van dit Rappoït ve-vallen waren, en hy voorftel de, om de Commisfie te verzoeken, eene nadere redactie te ftippediietren.
Van Hooff'regt, dat dit nu onr.od'g was, cjaa_r de Rechterlyke Magt nu de Leden by de hairen uit de Vergadering fO^de fleepen.
Ten Berge verzoekt mede zyn ontfiag als Lid der Ccsamis. fie.
De Pr-'fdent zegt, dat men op zoo eene wyze gein verwit: rii gen moest veroorzaken; dat hy ook wel, zyiies fmoatiks, Lid eem-r Commhlie had Kotten Wyveu.
In-In zegt, dat hy de7e week mede in de gelegenheid güweest was, van niet alleen etn Raffott te moeten
uitbrengen, maar zelfs ondertekenen , dat vlak tegenly» lln iment aanliep; dat hy dus vermeenne , dat het zeggen van niet te willen, niet te pas kwam.
Tsv Beige zege-, dn hy niet gezegd had Zülka niet te willen, no<-h te eufeben, noeh te vorderen5 hy hal flegts zyn o'ntflag verzogt; vond dc Vergadering dit niet goed, dan zoude hy zich dit getroosten , maar dan ook, de befoignes *!yiig tyvn'onen.
Van Hooff verzoekt, dat hy bevoorecs den geest der Vergadering mogt wecten.
Queyfen zegt, dat hy v--meende, dit ook in die naiere reÓÜctla ro«est doordraaien , Jat me» ni-nmer noch uit hoofde vae her nabrengen zyner advyfeo, noch by gevolgtrekkingen uit dien konde vervolgd worden.
Luyken zegt , dat het hem voorkwam , dat, na hef zoo even genomen Uccreet, de ganiche Titul wel.zonde kunnen vervallen.
Van de Ka:ieele zegt:
Ik kan riet anders, dan ren fterkftcnappuyeerenhet gepro poneerde doorden Surger Queyfen. ■ De aanmerking, dat de Leden der Wetgevende"Vergaieitag wegens hunne a.i*reVen niet in rechte* kuncen worden aar.j,cfpro!:rn , is niet voldoende ; want de Leden der Uitvoerende magt 'ntiib.n dusdanige beveiliging nier. Wy moeten het genomen Secreet lefprciccien; maar wy mogen evénwel, ji moeten degevaartn, die daar uit voor 't Vadviiaud kunnen refiilteeren , zo veel mogelyk verminderen. Hiertoe is nodig, dat bet gseu nu door de Vergadering bepaald is, ge:eftringccrJ worde rot commune deliften, en geeOzins uitgcftn kt rot befchuidiging wegens misdryven in hunne posten. ■ IL-r tegen behoort men ten minsten te voorzien, dat de Rictitcriyke magt de andere magten niet overbeeifche.
'Witbols zegt, dat hy by voorige deliberatien geadvyfetrd had , om een Collegie van Senfores daar te ftellen ; dat hy vermeende, dat op even die wyze, als men een Collegie van Revifeurs beroemd had, men sok eenetergelyk zoude kunnen, bepaalen.
<- Klok verzoekt , dat het door Qt.cyjen voorgcftelde ineen D»ereet worde veranderd.
Luiken zegt, dat het het hem voorkwam , even als of Queyfen en van de Kasteele her Decreet wilden rap-, porteeren.
Queyzen zegt, dat dit ia geenen dcele zyn intentie waf.
De Prefident verzoekt hem zyn voorftel in Scriptis opjégeeven; {lellende voor. om dan hetzelve en Hadden der Commisfie te ftéllen: — en concludeerd conform.
Thans brengt de Prefident in deliberatie de dazen' t»oi'?en , door de Perfoneele Commisfie uit het Provinciaal Beftuur van Hollard gedaane voordrukt, zeggende, dat het licm voorkwam, iat dezelve ftrekte, om her Decreet van 11 Mrart te rapporteren ; dat hy dus yootftej.de, dezelve te ftellc* ia Handen dier Commisfie , waarin de uctjuesiei) van K k k k 3 ü*



C 63» )
Utrecht en Dordrecht gefteld waaren, om de Vergadering daar op te dienen van confideratie en advys en wel ten 1'poe'digften: coucludeerende
alzo.
71'itboU fielt voor, om dezelve als ook het antwoord van des^ Prefident te doen drukken: —— conform belloten.
Waarna de Vergaderinggeadjourneerd wordt tct morgen ochtend ten io, uuren.
Zitting van Donderdag, den 13 April 1797.
Voorzitter: Jan Couperus.
Een quartïef na tien uuren wordt de Vergadering door den liatst afgetreden VoorzitterdeRhoer geopend. De Notulen worden gelezen en goedgekeurd.
Eene Commisfie uit het Committé te Lande yerfchynt t>-r Vergadering., en doet by monde van den Burger' Peyman Rapport;
r. Of de M tiive van de Municipalitcit van Coeverden , elucidatie gevraagd hebbende, hoe verre de Militaire jurisdictie zich tutu-rekt in gefchillen over wanbetaling van Officieren aan Burgers , en hoe zy zich deswegens hadden te gedragen: advyfeert het Commiué dat aan de Municipalitett van Coeverden zoude behoren te worden aanr-efchrevcn , dat geene Commune Delicten van de Militaire Jurisdictie van de Judicature van het Commi té te Lande zyn; maar dat de Crediteuren, by weigering van betaling zich kunnen adresfeeren aan 't Commi ié ,.te Lande, en des noods bellag op hun .Traétement of Penfioen tc leggen.
l'an Leeuwen zegt:
Stricto j-ire moest een Crediteur zynen Debiteur, alfchoon een gepenfioneerde zynde, voor het Gericht vau zyn woon. plaats aanfpreeken, en de Debiteur alzoo gelegenheid hebben , om, zoo de fchuid niet dugtig ware, zich daartegen te verzotten. Zulk een aanfpraak tegen eengepenfioneerde voorden; ordinairen Rechter gedaaan zynde, dan moet uit kragt van diszelve arrest of interdict.op zyn penfioen of tractement verzogt worden. Maar hier hoorde hy, dat een Crediteur al nog maar by een Request zulk een arrest op een derde part aan het Committé verzogt en geaccordeerd wierd, en hy vroeg, of niet, en door wien dan erkend wierd of de fchuid wettig ware, dan niet, of waar of hoe een Debiteur gelegenheid had zich daartegen te verzetten.
De. Rapporteur zegt: als zulk een Request aan het Cominiité geprefeutcerd word, word het eerst in handen van de"n Debiteur gefield, eer daarop gedispóneerd word.
Fan L&e'ayem zear •
Z i, dan'erkentniet Committé al nog daar over. Maar dit is een point van de RschtotfFencndc Macht.
De Prefident vraagt, of 'er ook nog Leden zyn,
die aanmerkingen hebben: En concludeert
conform.
2. Op het Request van Jf. Meyer, verzogt hebbende eene extra toelage by zyn penfioen ; advyfeert het Committé Declinatoir, alzo de Suppliant van een penfioen van / 120 op dat van ƒ 400 gesragt, en dus reeds merkelyk verhoogd is: — conform belloten.
3. Op het Request van M. N. Hornichem, Weduwe J. H. van Thiele, verzogt hebbende betaling van a^terilallig penfioen, advyfeett het Committé favorabel, alzo de motivèn, by het'Request geallegueerd, zeer gegrond zyn: conform belloten.
Vervolgens worden gelezen de volgende Misfives en Adresfen ;
Eene Misfi/e van her Provinciaal Beduur van Friesland, te kennen gevende, dat zy ontfangen hebben het Decreet deezer Vergadering, waarby kennis wordt gegeven.dat het Comtnmé van Adminiftratie over de Franfche Troupes in haare werkzaamheden is gefurcheerd; dat zy uit dien hoofde hebben zwarigheid gemaakt om de Asilgnatien , die door dat Committé op hun afgegeeven zyn , te accepteeren en met betaling te Eónoreeren ; dat ■ zy zich intusfehen ver wonderen,.dat aan een lichaam, dat onder befchuidiging legt, de^anuence/van penningen wordt aanbetrouwd, waarvan men wel eens de fchadelykfte gevolgen heeft ondervonden : aan het Committé te Lande, om confideratien en advys.
Eene Mislive van het Committé van Algemeen Welzyn van Utrecht, zich beklagende over het gedrag van het Committé te Lande, het welke geweigerd heeft den voorn. Capitein Ge weldiger dier Stad van-der Voorn betaling te doen; daar zy fuitiaeeren, dat het Committé wel degeiyk verpligt is, dien Burger, een Militair Ambtenaar zynde, en dus Bondgenootlchappelyk moetende gefalarieerd worden, te betalen; verzoekende dat het Committé voornoemd mag worden aangefchreeven, om de gementioneerde betaling te doen, of dat zy de vryheid mogen hebben dit in mindering der petitie tot de behoefre des Oorlogs uit te betaalen: —• aan het Committé te Lande, om confideratien en advys. *
Een Request van 2e Haan, verzoekende 18,000 pond buskruid in 300 Vaatjes naar Port a Port te mogen uitvoeren: Am aan het Committé der Marine, om conform het Decreet te handelen.
Een Request van A. M. L. Brunei de Crocliegru, verzoekende, dat aan hem den rang van Schout-by --• Nacht, tn het penfioen, daar aan geaccrocheerd mogen worden geaccordeerd, ter fomma van ƒ 1600.
De Prefid-tnt ftelt voor, om dit Request te ftellen in handen van het Committé der Marine, om
co'di eratien en advys.
Blok meent, dat het Request aan het Committé dient gerenvoyeerd tc worden, om 'cr op te disponeeren.
Pompt



( 6v )
Pomp! van Mieriervotrt zegt, dat di? wel platts heeft met dienst Ju jade Qifieieren, miar geeufints omtrent liuti, die buiten empioi zyn.
Blok zegt, dar dienaangaande een fp-eciaal Decreet genomen is'— leest vervo.g.ns het zelve voor ; —— en wordt dien conform beüo.en^.
Een Request van een Burger, om een Schip temogen trai,sporteeren : — gearcordeerd.
Ben Request van eenige Burgers, ged.end hebbende onder de Leydfche Academie Guirde , verzoekende met het gigement te mogen bcunltigd worden: — ingevolge een daarop genomen Decreet gerenvoveerd aan die van Holland, in welks byzonderen dienst dat Corps geweest is.
Een Request van een Bataaf, verzoekende om gratificatie : in advys tot dat het Rapport zalzyn uitgebragt.
Een Request van Adriuan Sabels , oud 76 jaaren , gewezen Ritmeester, in dienst dezer Republiek , inzendende de nodige bewyzen, ten einde met een Penfioen te mogen blyven begunitigd; waaromtrent het Committé had gedifficulteerd, by gebrek dier bewyzen: — aan 't Committé te Lande.
De Prefident doet, namens de Commisfie tot de Buiteulandfclie Zaaken , voorlezen :
Een voorftel dier Commisfie, op de in haare handen gefielde zaak der ongelukkige Schippers, in Franfchen dienst geëmployeerd geweest zynde, om nameiyk de Hoogfte Geconftitueerde Machten aan te fchryven, om ieder in den haaren de preteniiendier Schippers ,met bewyzen geftaaft, in te winnen, en vervolgens aan de Vergadering in te zenden, ten einde met vrugt daaromtrent werkzaam te kunnen zyn: — conform belloten.
Pomps van Meerdervoort doet rapport, namens' de perfoneele Comuiisüe , by Decreet vaa den 25 November des voorleden jaars benoemd, op de ingezondene lysten door liet Committé der Marine der afgedaane en nog hangende cautien van de vier Departementen ; omtrend den uitvoer van Speciën voor aangekomen Graanen :
Advyfeerende, om het Committé der Marine te verdoeken om die lysten anders, en ingevolge eene door de Commislie gefuppediteerde borderel, in te rigten ; pro-duceerende voorts een Decreet, waarna het Committé
zich in dezen zal hebben te gedragen; conform
belloten.
Ten Berge dost rapport, namens de Commisfie, in de zaaken van Buuren enCuilenburg benoemd, ep bet Request van den Gereformeerden Kerkenraad van Cuileubutg, daarby verzogt hebbende, dat, daar hunne Predicant de fries, by de terugtogt der Engelfche Armée van daar, zonder 'er weder te rug te komen, vetrokken is, zy mogten woirden geauthoiifeerd, oia een anderen Predicant
te beroepen, en den Rentmeester gelast, aenze*« ven op den.ouden voet te voldoen :
Advyfeerende, dat de Vergadering het v$l zoek der Reque-.tranten zoude .-runnen accordeeren , onder bepaling, dat de Kerkenraad een Zestal zal moeten maaken, waar uit by meerdeih id van (temmen ran Man*~bedema:en een Leeraar aal moeten beroepen worden, welk beroep vet approbatie zal moeten gezonden worden aan de Commisfie van Admimftratie otrer de geabandonneerde goederen van den Vorst van Nasfau , uit welke
Kas de betaling nog proviiioaecl zal gefchieden : •
co; forta geconcludeerd.
Eenige Requesten, om Paspoorten: geaccordeerd,
Jordsns rapporteert, namens de Perfoneele Commisfie, by Decreet van den 24 Maart benoemd , en in wier handen, ten fine van conlideratiea en advys , gelteld was het berigt van het Committé der Marine, op de klagtën van den Bajjjtiw , Pre- jj, ^_<K fident en Kechteren der Stad Z^^kSee, dat na-fw'* >> melyk Commisfarisfen van het Departement der Marine aldaar weigerden te laten volgen de Goederen van den geëxecuteerden , Waker en Klolckeluider van *s Lands V/erf aldaar, Thomas Ce». peer, verzoeken je daarin voorziening enz.
Advyfeerende , dat daar de gementioneerde Compeer door den Givilen Rechter is te recht gefteld, ook deze, het recht heeft, om de goederen van den geëxecuteerden te reclameeren enz : — en wordt conform beiloten.
De tydelyke Preü.lent tqr Vergadering vertellenen zynde, worden de Notulen -ger.fumeerd.
Teding van Berkhout zegt:
Ik meen Prefident, dat de exienfïc on een verzoek dooc eenige Leden uit het Provincu-u Beftuur vin Bolland op gisteren ter deezer Vergaiering .mondeling- gedaan ter Rappor-, teering van ons Decreet van den nde Maart 1797, in geene andere bewoordingen kan gefteld zyn, nis het Decreet, dat den 5de deezer gevallen is op een verzoek van individueels: Burgers van Utreen en Dordrecht, als tot het zelfde einde ftrekkende, om dat ik die Burgers van Holland, (al zyn zy op eene plechtige wyze te deezer Vergadcrin/ gecompareerd) . niet anders als individueele Burgers- kan befcnoUvi'en , dewyl zy te deezer Vergadering niets verzogt hebben, relatief huk' houdelyke zaken aan hun behorende of gtiemandcerd en dus verzoek ik, dateer Gelykheid omtrend alle dc burgers betracht?, en a\s^ d'extenfie verandert viorde
P>e Prefident zegt» dat hy op gisteren de conclufie genomen had, even als in de Notuk-ri vermeld ftond, om te dienen van confideiatien en advys, en dat dus de extenfie conform was.
Teding van Berkhout zegt, dat dit wel is waar de preciie bewoordingen waren, die de Prefident gebezigcï had, maar dat dit niet otsreenkoraftig was met hes vorig Decreet > daar hy no&thaas vermeende , dat het
Pro/-



( )
Provinciaal Befluar in dez? met is andere Reqavtsiranten inoewen geefyk (taan; waai da: zy , alhoewel Provinciaal lieftnur zynde ,-iich over ueeze zaak niet mogteti inmangen, d*ui die nier van huu Departeme.i was, op ceue andere wvze, d.ia de ovf-iigt Ing-.-zetenen e waarom hy daa ook vermeende, dit o*k dei"j.e Toorarjgt moest gefteld worder» in handen der «effojeeie Cornmisfie , om te onderzoeken of het een point va* deUneratie koaae uitmaken. Dit hy oit nier avanceerde, om op ceuiger bande wyze te ascipieeren op het Rapport der Commislie maar eeeig yk om-dat het hem voor kwam , dat hietonairend geene uuzondenug moest plaats hebben.
Gevers zegt, dat Teding van Be.khant gezegd had, dat hy niet zoude anticipeertn op de Cen.mitfie; maar de: het hem ititusfcaen voorkwam, dat hy reeds daar mede bezi* was — dat dit, zyns bedunkens, wel anticipeeren mogt heeten.
Van Lange zegt, dat de refl.xie van Teding v*n Berkhout of gisteren, by het neemen van het Decreet, zoude hebben kunnen te pas komen, dan niet by derefumtie, daar dezelve volftrekt conform het D*cre« was.
De Prefident zegt, dar de ertenfia door den Secretaris voorgelezen , voktome» oyerééukotaftig vras aan het Decreet, door he.n op gisteren genooïrjen, en dus die ïeflexien niet te pas kwamen.
Queyfen zegr, dat hy ook Zfer wal gehoord had wat de Prefident gezegd had ; 'er was ook niets meerder bygevoegd, en daar de voordragt door het Prorinciaal Beftuur van den te-fden inhoud was als wel het Request , doar die van Utrecht en Dcrfarecht gepre i'euteerd , vermeend» hy, dat ook hieromtrend dezelfde cynofure «noest plaats hebben. Dat hy verders apfiuyeci'dc hst door Teding tan Berkhout geavant'eerde , daar het geen taak was , d.e san de eörttpeitaue wis van het Pióvinctail Beftuur van Holland; hy koadench ook niet herinneren, dat de Prefident 'er fev^eroegd had, om ep hetzelve tc djensa van caniiicraiiea en advys.
De Prefident zegt, dat hy hetzelve in banden van de Commisfie gelteld had, om »sk op dit ff uk te dienen van confideratien en advys; daar- al vorders-de confideratien van de Burger Tedi.-^van Serkhout op heden byde refumtie van her Decreet, welke overéénkotöftig was aan het door hta\ op gisteren geproponeerde, ïüeï te pas kwamen; de zaak bleef immers in zyn geheel, en tot mg toe was 'er niemand Leden 'der Commisfie welkeecnij bezwaar geopperd had.
Van de Kasttele zegt, dat hy zich het op jiste tn voorgevallene zeer wel herinnerde ; dat hei in deaötu.iën gefielde coaform . was aan het de»i den Prefident vóo: geftelde; ceniglyk bad dezelve 'er nog bygevotgi Ten Jposdigjlen.
T«r DfBtttftQ* raa ViüK iCtiELLÜ ft CÜMP. ia <fe HAAG&.
En wordende No-uien wyders gearresteeri.
De Prefident communiceert , tJat byhemontfange>i wi-ei een aan.ai Van Ilequesten va.i Inge zet e* nen /au Ne iedaud , woonende te A!km..av Brieie e:»'A at':er*am, alle iirekkenrfe, om veranderingen te maaken in het Decreet van den n W'aaH 1797 ; fie.ieiide voor, on ook deze rVcquesten te ftcilen in handen der Commislie, aan wier hoofu zich de Buryter èan Lennep bevond, ten 'emde ooi hierop ce uienen van confideratien eu a.tvvs.
Van Maanen zegt, dat hy vermeende, dat deeze Requestcr. vaneen gansch anderen ia houd war--n, dau die van Utrecht en Dordrecht , verzoekende l.féture derzelven.
De Prefident doet één der^elven voorlezen.
Ten Ben;e zegt, dat hy geene reden weet, waarom op deeze Requesten een ander Decreet zo-de va^en , dan wtl op de voorige.
Queyfen vermeent, dat het in banden der Commisfie moest we;deR gefteld, niet om te uiteen confideratien en advys , maar om re onderzoeken , of het een pjièA > n uehaeratie Linde uitmaken. 'Er moest geen ongeïykheii plaats hebben , zelfs hal de Commisfie uit bet Provinciaal Beftuur op gisteren wel duidelyk gedeclareerd, dat deeze zaak niet van nuaae volftrekte competeatie was.
Blok zegt:
Het is w3ar, dat de Requesten van onze Medeburgers te Dordrecht ca ia U recht woviaachtig gefteit zya ia handen van ecae Perfoneele CoairiiisGe, om aa te gaan, of bet verzoek, daar by gedaan, kso warden een oej :et van deliberatie, Ja dan Neen; ms« her zy my gepermitteerd aaiitemerkea, dat de redenen ea motiven van dat Decreet geweest zya, om dat die van Utrecht hun alleea bepaalden tot het Rapportetren va- het Decreet van n Maart, terwyl alle .deze Requesten tetiieeien niet alleen om het voornoemde D.-cf-et bulten ffect te ftellen, maar ook, indien daaraan onvcrhooptelytE nierkon» dr; worden voldwin, als dan her Volk vau Nederland opteroepen , om zich dtawe-geRS te expiiceercn. D.t laatftc verrek moet een object vaa delibtrra'ie dezer Vergadering, en mag aan geen naj:;r onderzoek gefuhjecreerd worde, waarom ik my cser bet PtavAdvies van dea Prefident tea volle vereeaiste.
Van Hooff zegt, dat de Nationaale Vergadering een Coir 's/ie benoemd had, nies zoo zeer om der inhoud er r Requesten , dan wel den aart der zaak zelve te oadw eken, hy begreep, dat deze zaak wel degeiyk een object der deliberatie uitmaakte , daar het uit den Boezem des Volks voorkwam, wilde men geen attentaat op de Souvcrtinitcit d s Volles toebrengen. Hy wilde gaarne g ooveQ:, dix de gemoedelfke bezwaaren der Leden, die luer t-egen waren, uit Deugd voorkwaaien; dan dit was een verkeerde Deugd.
(Het vervolg van de ze Zitting in ons vtlgend Nmmerl)



GELIK HEID, V R 1 H E 2 D , BROEDERSCHAP*
BA&VEJLMAAIL
DER HANDELINGEN VAN DE
REFRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDER. LAN JJ. N*. 481. Woensdag den 19 April 1797. Het derde Jaar der Bataaffcke Vryheid,
Nationaale Vergadering.
Vbrvolg der Zitting van Dender dag, den 13 April 1797.
Voorzitter: Jan Couperus.
''Vervolg der Deliberatien over de Requesten van Burgers van Nederland , wonende te Mkroaar» te Amfterdam en in den Brielle, (trekkende tot het intrekken van het bekende Decreet van den n Maart 1. 1. »
£Wi» zegt, dut dit alles niets afdeed, daar de Vergsdering, wilde zy niet inconfequent zyn, verplicht was eene gelyke conclufie te neemen.
Hoffnan zegt, dat hy het volmaakt met Queyfen tem Is in de gronden; daar het geen meerder kragt konde bvzetten of een voordragt, namens een Provinciaal Beftuur, dan wel namens individuele Burgers gedaan werd: dsm hy trok uit het geavanceerde een andere conclufie : op de voordragt van die van Holland was gedecreteerd , dezelve te ftellen in handsn der perfoneele Commisfie, om confideratien en advys; hy konde het dus niet anders, dan als eenegroote inconfequentie befchouwen , zoo de Vergadering in den tyd van een haft uur , op één en dezelfde zaak een gansch anoere conclufie nam.
Ten Berge zegt, dat de Harangus , op gisteren doordeCommisfie uir het HoUandscb Provinciaal Beftuur gedaan , vaneen ganseh anderen inhoud was, dan wel deze Requesten; en net door Blok geavanceerde was jui.-t ten voordele van zyne opinie.
De Prefident herhaalt zyn voorftel,
Ten Berge vordert appel nominal.
lk ben het'eens met den Burger Queyfen dat het der Nttfionale Vergadering onwaardig fchynt Requesten van fommige V. Deel.
Burgers anders te behandelen van die van andere; maar het febynt my toe dat deze zwarigheid niet wordt opgeheven, door de voorgelczene Adresfen even als die van Dordrecht en Utrecht Commisforiaal te maken ten fine var. onderzoek, of zy punten van deliberatie kunnen opleveren. Waarom? Om dathet voorftel van wege het Provinciaal Beftuur van Holland op gisteren gedaan, in handen van eene Commisfie gefteld is op advies; om dat het my voorkomt dat'er gene de Biinste reden is , hetzelfde verzoek van een Provinciaal Beftuur gedaan , op enen anderen voet te behandelen, dan «yanaeer het door Burgers gedaan wordt; te minder, Burgers Reprefentanten! om dat het voorftel van Holland (want de middelen of dêTolemniteii^doet 'er niets toe) alleen tot intrekking van het Decreet van it Maart ftrekte, en niet om "s Volks interpretatie te vragen , gelyk de tegenwoordige Adresfen doen , en ook de vorige of ten minsten fommige der vorige gedaan hebben. Om dan de zaak op enen gelyken voet te fturen, beüuit ik daartoe dat even als het verzoek van Holland deze Requesten Commisforiaal worden gemaakt om confideratien en advies, en dat tevens by alteratie van het Decreet op de Requesten van Utrecht en Dort gelyk advies van de geftelde Commisfie op dezelve worde gerequireerd.
De Prefident inftitueert het appel nominal, of deze Requesten ook zullen gefteld worden in handen der perfoneele Commisfie,om ook op dezelve te dienen van confideratien en advys.
De Sitter vraagt, of de Prefident geen alternatief yoorftelt ?
De Prefident gelast den Agent met het geinftitueerd appel nominal voort te gaan f — en wordt het voorgeftelde gedeclineerd.
Thans brengt de Prefident in omvrage, orn op deze Requesten dezelfde conclufie te neemen als op die van Utrecht en Dordrecht: — en wordt conform geconcludeerd.
Luyken rapporteert, namens de perfoneele Commisfie in wier bande» gefteld waren de 9001191 ArL 1 1 1 »-



ticulen van het Plan van Conftitutie, luidende in fübftantie:
Zy , die behst zullen zyn, met den ontfangst van 's I.ands Penningen , zullen geen zitting neemen , dan jia 14 dagen hunïe Pesten te hebben gcrefigneerd, met aanbod, om op dé eerftc requiütic rekenisg en verantwoording te doen.
De Prefident brengt in omvrage , of de Vergadering zich hier mede konde conformeeren. 'Van Manen vermeent, dat, zoo men dit tot alle
-Ontfangers hoe ook genaamd zoude uitftrekken, deeze bepahrg te verre zoude gaan.
Ten ZcKsheek zegt, dat de Comr»isfic niet in de mogelykkeid geweest was, om dit anders te kunnen ftellen.
Van Leeuwen zegt:
Hy «ad niets tegen de rtdtélie, in tegendeel hy konde 'er zig zelven mede felicitecren, als gevende hem verzekering, zoo hy ooit eens weder verkoren wierd, dat hy t'huis zoude kunnen bly-es. Maar by was niet te min verpligt «p te merken, dat het tegen de Gelykbeid ftreed. In den vorijen 89de Art. wfren 'er zo vcelcn finaal uitgefloten. En aan dc Comptabltn alhier wordt het aan hunne keuze overgelaten. Waarom deze met de overigen niet gelyk gefteld, en ook finaal uitgefloten ? Of het vars den een zo wel als van den ander aan hunne keas niet overgelaten?
Fitrïnga zegt in fübftantie: Dat hy van oordeel was, 'dat het beter zoude zyn , wanneer men bepaalde , dat de comptabelen niet eerder zoude mogen fcsficneemen, dan ,na dat zy rekeningen vcr.ntwoordmg gedaan hebben.
Stofenberg zegt, da: zon by zich niet aSufeerds , had de Vergadering de comptabelen niet willen uitfluiteB , dan dit zoude nogthans het gevolg Jtyn , zoo het door Fiiringa geadvyfeerde doorgong.
Van Manemegt, dat het veel beter was, dezelve by de uitzonderingen in den 89 Articul in relasfchen. Hy vroeg fleg-s, of aile On fangers, zonder eenig onderfcheid , onder deze bepaliag begrepen zouden zyn.
Van Lecunen zegt :
Hoe men de zaak ook opnam, 'er zouden alryd zwarigheden overblyven. De concüiatoiren door zoaaanige Leden opgeworpen waren niet minder aan zwarigheid onderhevig. Want het geval zoude kunnen exteeren, dat zulk een complable verkoken zynde in langen tyd geen fesfie zoude kunnen nemen. Zoude die plaats dan zo lang vacant blyven , of een ander ad interim aangefteld worden, en fungeeren, rot dat de eerfte gereed was ? Dat konde niet aangaan. Daar by waren 'er nog ai meer ineonvenienticn, by voorbeeld in de Ontvangers van de gemeene Middelen, die verpagt wierden, en hier mer 1 Jan. elders met rjuly, of anders ingingen; deze liepen ordinair voor rekening en rifico van hun, voor het ge beele Jaar, waar toe zy, gelyk zy aan Land borg gefteld hadden, van de Pagters ook borgen lieten ftellen, of hun op hun Crediet aan namen, ea als zy het jaar ingetreden waren , moest dat volle Jaar door hnu of hunne erfgenamen ook gunnet en verrekend worden. Hem dagt dus 'c besr te zya dezclvso pact de overigen ieeds uitgeflutenen gelyk te ftellen.
De Prefident brengt In omvrage, of de Vergadering zich met het Rapport konde conformeren ?
Van Menen zegt, dat hy 'er zich médezoude kunnen conformeeren, by a'dien het meerder bepaald was; vragende, of by voorbeeld dc Ontfangers der Flo ecnen in Friesland daar mede onder zoude begrepen zyn ? - 1'
De Prefident zegt, dat aile comptabelen , niet alleen in Friesland, maar overal 'er onder zouden behooren.
Van Zonsbcek zegt, dar de Commisfie alle Ontfar> gers bedoeld had.
Ten Berge zegt, dat, zoo hy het Rtspport wel begrepen had, dan ftrekte bet daartoe, dat dc Ontfangers niet konde zitting reemen, ten zy zy bevorens hunne Posten gerefi. gneerd hadden; dit kwam hem voor eene zeer grootehardig. heid te ayn.
De Prefidett inffitueert het appel ncminal:
En worden de Artieulen conform geconcludeerd.
Thans wordt de nog in advys gehoudene 360 Articul in deliberatie gebrast, luidende:
,, Dc Staats-Raad zalgeenerhandc dispenfaiié van Wetten verleenen, maar alle verzoeken daartoe gedaan, aan 't Wetgevend Lichaam verwyz«n; dcch rirj£evajlehet Wetgevend Lichaam niet vergadert is, zal het aar. den St^atsRaad vry liaan, mei" voorkennis en bewilliging van dc Gecommitteeiden uit de Kamer dtrOudften, furcheante te verleenen, tot dat het Wetgevend Lichaam zal zyn byéén gekomen.
Het zal echter aan het Wetgevend Lichaam vry ftaau , dc Staatsrad daartoe, '.en opzichte van byzehdere onderwerpen , als van vry Paspoorten èn diergelyke, by eene formeele Wet, of Refolutic te aachtigen.
De Prefident Helt voor, om de woorden met vooi kennis en bewilliging van de Gecommitteerden
uit de Kamer der Oudften te royeeren: En
concludeert alzo. Brengende wyders de claufu* le, by dezen Articul gevoegd, in omvrage.
Van Hoeff zegt, dat de Commisfie van Zevenen vermeend had, dat, zoo wanneer het Wetgevend Lichaam op reces abfent zoude zyn, als dan nogthans de twee Pretidenten en Secretarisfen in loco prefent zouden moeten blyven,' Hy geloofde ua: dit geval zeer raar zoude zyn ; echter konde bet exiaeeren. Het was, daarom in dien tusfehen tyd, wanneer 'er zaaken zouden voorkomen , by dezen Arricul aan den Staats- Raad gedemandeeid; en wrlke voonnaals, or.der toerigt der geprojecteerde Commisfie vaB 5 , zoude zyn geweest, daar die gemortificeerd was , nu door deeze te doen opvolgen , nier zoo zeer om 'er een daad van Souverainitëit door te doen uitoeffenen , maar om, als het waare, een wakead ong te heu len.
Pan Maanen zegt, dat hy het met deeze rerratque weleer,» zoude zyn, zoo niet den Articul bereids gearresteerd was. "«j
De



( <*35 )
De Prefident zegt, dat de Vergadering zich wel «oude herinneren , wat by de voorige discuslien over dezen Articul voorgevallen was.
Van Hooff zegt, dat het wel goed was, dat de executieve Macht furcheance konie verleenen; dan echter niet, dan met toeftemming van die genen van het Wetgevend Lighaam , welke in loco prelent waren.
Krieger zegt: by den j8<S Articul is vas'egeftcld: (zie Art iEó van 't Plan van Conftitutie)
De Leeuw zegt, dat het hier geenfints het Wetgevend Lichaam was, welke zodanige Commisfie aanftelde; dan dezelve werd by de Conftitutie bepaald.
Van Maancn zegt, dat het by een voorig Articul contrarie bepaald was.
Van Hooff zegt , dat volgens het P.an der * le,, de Commisfie uit de Kamer der Oudften een Collegie formeerde, op wien al de macht verriel; du was ten uitcrflen gevaarlyk.
Siderius zegt, dat het hem toefcheen, dat de i8d'Articul Biet zeer veel voorzigtigheid daargefteld was. De magt ona furcheance van een Wet te verleenen, was een der grootlte Machten, en hy achte het dus gevaarlyk die aan vier perlo Ben toetevertróuwen.
Van Hooff zegt, dat hy even om dezelfde reden zich epporeeren moest, dat die magt aan het Uitvoerend 15ejvtnd werd toevertrouwd.
Siderius zegt, dat hy vermeende, dat dePrefiJenten en Se cretarisR-n daar zouden zvn, ontte zorgen, dat dcStavs-Raad geen misbruik van die magt konden maken, en, m het con traric geval, het Wetgevend Lichaam dadelyk by den anderen roepen.
Queyfen zegt, dat het hem altoos bewonierd had, dat de" Vergadering de Commisfie van 5. verworpen had; te mee" daar men zich by de eerlte deliberatien over ' het Pian van Conttitucie, over de al te groote macht van een Staats,Raad bezwaard bad. Men konde dat Co.legie als een verband tu-.fcaen de Wetgevende en Uitvoerende Magt befehouwen : de V.riadenrg had dit verworpen ; hy begtecp dus , dat het ïnconlcquent zoude zyn , zoo men nu weder een diergelyk Collegie w ilde daarftelien , daar hy er ook die groote zwarigheid niet in zag , om de macht , van furcheance te verleenen aan den Staats • Raad te gee ven.
Krieger zegt, dat by, bekalven het bevorens doorhem ge avanceerde, flegts het Decreet van den 11 April zoude voor lezen.
Fiiringa zegt: P Wy zyn het, zo ik wel heb, eens, dat het verlenets var
furcheance in het algemeen is een attribut der Wetgevenu. Magt. ~ Trouwens dit is by de A&e van Conftitutie ook ten Cynofure genomen, en is klaarblyklyk , wanneer men ü aanmerking neemt, dat bet Is eene icmnoralre dtspenlatie var de Wet, die toch dosr niemanj anders, d»a door den Wet
gevet zelven kan worden ingevoerd. Het is dns alleen de vraag of dir recht . by abfentie dar Wetgevende , door de Uitvoerende Magt moet worden geëxerceerd ? — En bier van komt my de negative verkieslyk voor , en als zodanig heeft ook de Nationaale Commisfie van Conftitutie de z?.ak befchouwd; daar zy ten dezen heefc vastgefteld, dat alle diergelyke befcfukkingen , by abfentie der Wetgevende Magt, behoorden te gefchieden wel door de uitvoerende, das niet anders dan met goedkeuring en bewilliging van de Gecommitteerden der Kamer van de Oudften.
Men heeft by deze Vergadering vervolgens die Gecommitteerden vernietigd, op gropd, dat dezen in verfchcidene andere gevallen de^uitöefencnde magt aan zich fcheticn te kunnen trekken, en dat men alzo eene vermenging van magtea zou kunnen daarftelien, welks men op alle mogeiyke wyze be. hoorde te vermyden; maar dit zo zynde — zal men dan nu dit principe omkeren, ten behoeve der Uitvoerende Magt,en aan dezelve een attribut der wetgevende overdragen? Of zo* het beginzel van febeiding der magten daar door haiudcrlyden? De zwarijheii, dat dan de Wetgevende Magt baar gezag aan eene Corjaraislie zou overlaten, hetwelk zy niet vermag, is grondig door den Burger de Leeuw wederlegd , die heeft bewezen, dat deze de"rsif)fe niet door 'c Wetgevend Lichaam , waar door de Conftitutie zelve gefehiedt.
Ik lei4c dan uir dit alles bét gevolg af, dat conform de beginzelen, deze mait zelfs nier temporait kan noch behoort te berusten in den boezem van den Staats • Raad.
Van de Kasteele zegt , dat hy het woord eeniglyk gevrij d had , vermits hy van den laatften Spreeker ha.4 hooren avaacetien , dat bet verleenen vaa furcheance een «laai der Wetgevende Macht zoude zyn; hy erkende dat zutkS wel waar was, betrekkelyk het verleenen van gratie; doch niet Omtrend het accorderen van furcheance, "er was dus gSen conft.aie van magt. De Vergader nj had gedecretceri, dat 'er geene Commisfie van 5 moes* beftaan; hy vermeende, dat 'er dus ook gene van 2 moest plaats hebben
Fitringa zegt:
Ik mike de beaudwoording der rtfitxie van denBurgarvc* de Kasteele ter wederlegging vau myn Aivys, zo even door ie l.nu-* pedaan, volkomen de myne, en zal 'er alleen by voegen , dat (de atut der zaak in overweging genomen zynde) bet riet in t»-\rT i kan worden jetrokken, "offvrgheance. dit is fchorsfc'ung vaa de gevolgen eener Wet, behoort tof de legislatiiee magt.
De Staats—Raad toch, welks andere werkzaamheden zich tot uitvoeren bcpialen, ea welks geheele inrichting ftrekt, om dc beste middelen en wegea te kiezen ter vervulling van de bepalingen der Coirftitutioueele andere wetten —.deeze, dunkt my, kan getrne fehorsfehing — geene provifioneele of temporaire dispecfarie daarftelien, welke hindernis aande Wet toebrengt; en zo men diergelyke furebeances en daaropzoma volgende discccfatien »1 kan goedmaken, (welker nuttigheid in't ïljepieeri echter al zeer bedenkelyk is) zo kunnen die toch alleenlyk daar door tjejustificeerd worden , dat het gefehiedt in die enkele gevallen, waar in men moet vastftellen, dat de
'■ Wetgever, zo hy ze had kunnen voorzien, zelf eene uitzondering zou hebben gemaakt. En dit zo zynde — zo treedt
1 immers de magt, die de fehorsfehing daarftelt, al is ze Hecht» temporat, in de zaak van dea W-'tgcv«r. En of Tten eu die temporaire raagt doe af hangen van de LUI» t9*"



r 636 )
toeftemming van Gecommitteerden uit de Kamer der Oudfte (gelyk by *t eetfte Plan is gefehiedt) dan wel dezelve aan d ia loco blyvende Prefidenten en Secrctarisfen desnandere, za wel even uitvoerlyk zyn.
Ik blyve dan ópineeren , dat die magt, tot furcheance vai wetten , executie van wettige vonnisten cn diergelyke zelf niefvoór een zekeren tyd aan den Sraats--Raad privativelyl en alleenlyk za! behooren te worden overgelaaren by de Gon ftitutie; maar dat hier toe de concurrentie en roefternrning vai Gecommitteerden van 't Wetgevend Lichaam, (by afwezig hejd, van 'c zeivE) en zeer gevoeglyk die der Prefidenten ei Seeretarisfen, die'toch allen Leeden zyn der Wetgeevend Magt, by de Conftitutie zal kunnen worden vercisctrt. Ei dat de wyze, hoe dit corfent zal worden vgeënonceerd, teven: duidelyk daarby zal worden bepaald.
Fan Hooff zegt, dat het zeker was, dat het Wetge«end Lichaam aan zich de magt, vaa furcheance te verkenen , voorbehouden had ; dan hie,r zoude men aan de Uitvoerende macht, aan hun , die tot de uitvoerden der Wetten gefchikt waren, de naagt in handen geven , om die zelfde Wetten op te fchorten.
De Prefident zegt, dat hy aan deze discusfien haren vollen loop gelaten had , en tevens opgemerkt , dat de gevoelens zeer uit den anderen Hepen , waarom hy voorllelde , om by appel nomina) te decideren ,-of meii zich met den Articul confqrmeerde, dan wel met de byvoeging door van Hsoffi voorgefteld : — en wordt tot het laatfte beflooten.
De Mist doet het volgende voorftel in fübftantie:
Daar au door UI.*Decreet, aan de tydelyke Prefidenten en Sesretarisfén der beide Kamers, de verpligting wordtopgelegd cm, gedurende het uitééngaan der Wetgevende. Vergadering, iade Rcftientie plaats te moeten blyven, ten einde alsbyde Conftitutie bepaald-, koomt het my voor, dat 'er eene groote harcligaeid in zou gelegen zyn , als deeze daar voor niet op eene of andere wyze wierden fchadeloos geltold. ■ Het Traéhment voor alle Leden is bepaald op eeae gelyke fomme vaa drie duizend Guldens, en dit is berekend op de waaifchynlykheid, dat in gewoone tyden, van tyd tot tyd vaeantien zyn zullen, in welke een ieder eenigen tyd gegunt wordt zyne huislyke belangen te kunnen waarneemea : Maar welk" eene ongelykheid voor hen , die , om dat zy toevallig den post van Prefident of Secretaris- by een.der beide lösmeren waarneemen , dan verpligt zullen zyn, terwyl alle andere Leden naar huis-^gaan, hier in de/Refidentjpjaats een aanhoudend kostbaar en "verdrietig verblyrte moeren houden : welk eene gelegenheid tot ëabaleercn zal daar uit niet (tebooren worden tegen de piasfumtivc keuze van dien PrcfiJent en Secretaris, welken dit lot treffen zal ;, want menschkundig wii geen Huisvader, vooral uit verdere afgelegene oorden der Republiek, dTen post a's dan op zich neemen . en die verkie e.t .t wórdt dus eene fource van de grootfte haatlykheid rus. fcben de Leden , dre altyd fchadelyk is voor de gemeene zaak,. Ik proponeere dus, dat aan deeze twee Prefidenten en, t\vee Secrerarisfen, die verpligt zullen zyn, gedurende het Scheiden der Vergadering prefent te- moeten blyven, totfehatöoosfclling word1 toegelegd: een daggeld vaa zeven Gul-
n dens, vaa den dag van het fcheiden, tot aan het we-der binne» e komen der Wetgeevende Vergadering,
En wordt conform beflooten.
i . • - ...
s De Burger Krieger doet het volgende voorftel: 1 1 Daar nu in weerwil van het gearresteerde op den elfde1
deezer maand, waar by bepaald was , dat de beide Prefidenten 1 en Secrctarisfen, die, in gevalle van reces der Kamen , in de • Rcfidentie zullea blyven, zonder eenige de miBfte autoriteit l ui.t te oeffenen, de Vergadering heeft goedvonden dezelve té - comraitteeren, pm in de furcheances, die de Staatsraad zoude 1 verleenen. te bewilligen, zoo ftel ik de Vergadering voor, ' eene Commisfie te benoemen , om te dienen van contideratier»
en advys, of 'er ook eenige bepaling by de Corftitutie zoude . behooren te worden gemaakt , hoedanig de Prefidenten en ! Secrerarisfen de als nu aan hun opgedragen Commisfie zoude»
uitoeftenen, en zoo ja, welke?
En wordt conform beflooten, en daartoe benoemd de Burgers Hoojf, Krieger, van Cas-trap, Fitringa en Scfileimelpenninck,
Hierna wordt de Vergadering veranderd in eerï Committé Generaal , en gefcheiden tot morgea ochtend ten 10 uuren.
Zitting van Frydag, den 14 April 1797. ,
Voorzitter: Jan Couperus.
t Een quartier na tien uuren wordt de Vergadering geopend. De Notulen worden gelezen en goedgekeurd.
Eene Commisfie uit het Commi|té der Marineverfchynt ter Vergadering, en doet,, by monde van den Burger Hom, rapport: a
1. Op het Request van "E en J. Brouwne en. Comp. tor uitvoer van Zeildoek naar Teneriffe \ ZisDecreet van den 6 April.)
2. Op het Request van F. E, de Watteville , tot uitvoer van Meubilen, Klederen, Linnen en Tafelgoed, (zie Decreet van den 11 April f
% °P het Request van Turpia en Comp. tot uitvoer van 20 ftukken Canon, toebehoren en Kogels, naar Genua , (zie Decreet van den 3 April)
4. Op het Request van Nederaeyer^ Vogel en Comp., tot uitvoer van Roei-yzer naar Lwfabon (zie Decreet van den 5 April).
Op alle deeze Requesten advyfeert het Committé favorabel , onder de gewone bepalingen .• — en worden ook alle conform belloten.
5. Op het Request van A. A. Beerenbroek, tot uitvoer van Roey Y/.er eu Buskruid naar Portugal (zte Decreet van den jde AprU). advyfeert het Committé,, wathet eerfte betreft, favorabel, onder de gewoone bepalingen , doch omtrend het Buikruid decliriaioir, om detegeaswoordige tydsomitandighedea>
D«r



C 637 )
De Prefidenthrengt in omvrage , of de Vergadering zich met fLapport kan conformeeren ?
Ver/Ier zegf, d t hy zich meent re herinneren , dat korte dagen geleden, een dierg,elyk verzoek geaccordeerd is geworden.
De Prefident proponeert, om ook dan hier op het zelfde beiluit te neemen.- — en concludeert daar toe.
6. Op het Request van P. Corver en Zoonen , tot uitvoer van Scheeps - Ankers naar Altona en Hambrrg, {Zie Decreet van den 5 April) Advy leert het Commi.té favoraoel onder de gewoone mttfen : — conform befloten.
7. Op het Request van den Contrarolleur.der inkomende Rechten, te Amfterdam , Pieter Pypers , verzog: het-bende een Adfiftent op het Comptoir aldaar, en ontheffing van de ƒ1000 uitkering aan den Lande. (Zie Decreet van den 28 February) AdvyfeerthetCommitté, wat het eerfte betreft , declinatoir, alzo by onderfcheidene gelegenheden is geweigerd geworden, om Asfiftenten ten koste van den Lande aan te ftellen; doch, wat aangaat het tweede, advyfeert het Committé favorabel, aho het zelve, avoueerende de pofitiven in des Suppliants Request geallegueerd, op goede en billyke gronden fteunende, moet betuigen, dat de post, door den Burger Pypers bediend wordende, zeer penibel en werkzaam is; weshalven hy daardoor in de gelegenheid zal kunnen worden gefteld, een Adfiftent, ten zynen pende en kosten , aan le ftellen.
De Prefident brengt in omvrage, of de Vergadering zich met dit Rapport kan conformeeren ?
Ferptr zegt, dat, offchoon hy wel wil geloven , dat de post van den Burger Pypers zeer penibel en werkzaam is , en deielve wel verdient van de Jaarlykfche uitgave geliberecrd te worden, hy echter verzoekt, dat deeze zaak nog eer.s nader mag worden geëxamineerd , en tot dar einde gtfteld in handen dier Commisfie, aan wier hoofd zich de Burger van Marle bevindt.De Sitter appuyeert dit.
Van Lilaar zegt, dat hy het Rapport zeer appuyeert, ■ alzo de post van den Burger Pypers in de daad zeer 1 werkraam is.
Schermer zegt:
Ik wilde maar alleen vraagen , of de werkzaamheden voor 4en Burger Pypers vermeerderd., of wel de emo'umenten van dien post verminderd zyn? de uitkeeriog van ƒ icoo is altoos aan dezen post geaccrecheerd geweest, en door dt voorige 'Ambtenaars aan de Stad Enbhuizsn uitgekeerd, of nu deze luirkeering aan Enkhuizen gelyk voor dezen , of wel aan de 'Nationaale Kas gefchied, is by my voor den Ambtenaar het: zelfde.
Ik wilde gaarne van wegens het Committé der Marine omtrend deeze zaak eenige nadere elucidatie vraagen.
De Sitter zegt, dat de emolumenten veel minder zyn dan zv te voren waren.
De Rapporteur bevestigt dit.
Le Prefident ftelt voor, om dit rapport , ten fine van nader onderzoek, te ftellen in banden vau
den Burger van Marle c f.: en concludeert
conform. • .
8. Op het Request van A. Roels , verzogt hebbende restitutie van f 21 , wegens betaalde inkomende rechten van een benaderde Kast met mode-goed, als mede alteratie van het 211 Art van het PUcaat van 1725. Decreet van den 27 Maart) adwfeert het Committé, om de daar by geallegueerde redenen, declinatoir.
De Prefident brengt in omvrage, of de Vergadering zich met het uitgebragte Rapport kan conformeeren ?
Van Hooff' verzoekt, dat deze zaak nader mag worden onderzogt door eene perfoneele Commislie.
De Prefident brengt dit in omvrage, concludeert conform, en benoemt daaV/oe de Burgers M. van Beyma, Luyken en Farret.
Hierna worden gelezen de volgende Misfives era Adresfen :
Eene Misfive van het Committé te Lande, dienende tot alvys op de i* haate handen gefielde Miffive vau van den Raad der Gemeente van "Dordrecht , verzogt hebbende , dat toch in de nood der in Franfchen dienst geè'mployeerd geweest zynde .Schippers mogt worden voorzien , en alle nedige middelen tot dat einde m 't werk gefteld ; inhoudende dat, hoe zeer zy over het Lot dier Schippers bewogen zyn , deze zaak echter niet tut het vak hunner werkzaamheden behoort ; ptor-oneerend'e, om, daar "er tusfehen H.H. Mog. en den Franfchen Reprefcntanc Richard op den 28 Juny 1795, een Contract:i omtrent het employeeren en voldoen dier Schippers, is genoten, van wegens deze Vergadering met nadruk by het Fransch Gouvernement te iaterecdeeren , ten einde daardoor saru het billyk contract voldaan , en iin den nood d;er ongelukkigen fpoedig voorzien wotde.
De Prefident ftelt voor, om dit te ftellen in handen der Commislie tol de ikiitenlaudfche 7,naken, tot informatie: en concludeert conform.
Eene Misfive van het ze'fde Committé, advyfeerender op de aan haar om advys iigezonde Misfive van bet Provinciaal Beftuur van Frieslruid , by Decteevvan gisteren in haare handen gefteld, inhoudende, dat, caarzy by Decreet kennis hebben ontfangen , dat het oude. Committé van Admi, ftiatte in haare werkzaamhedtv h voiurcheerd, zy zwaarigheid maaken, om de op hun dpoi dat Committé afgegevene Asfignauen te accep-eerer , i r. met be'aling te honoreeren : dat het Commiué, 0 dea aanvoering van ampele mouven, van oordeel is, dat L 1 1 1 3 d4"e



( 638
deze Vergadering aan het Provinciaal Beftuur van Friesland zoude behooren te is.fcribe.eren, dat, aangezien geene Asfignatien, dan met voorkennis en goedvinden van het Committé te Lande worden afgegeven, enhet reeds Vekrenkt^crediet, door het niet accepteeien en betalen der op hun af tc geven Asfignatien nog meer in verdenking zal geraken ; als mede, dat daar uit het niet bctaalen der oude Leveranciers de grootfte verwarring in tat Committé moet geboren worden, cn de Crediteuren telve in de grootfte ongelegenheden gebragt, zy als nog wouden verzogt, de op hun af te gevene Asfignatien te «ceepteeren, cn met betaling te honoreeren : — conform fc.floten, zonder refumtie.
Eene Misfive van den Commis-Generaal van Hogeniorp , inzendende de lysten der yeconfi-queci.de goederen, geduurende de drie laatfte maanden: — gedeponeerd in dc Nationale Cancelary. .
Een Request van den Corfu! Wamsman te Tripoli, verzoekende betaling z\ner declaiatie. - Een diergelyk verzoek van den Conful Iraisjinet, te Algiers. j y ,
En nog een van den ^ïmfter Valckcnaer : — alle aan de Gcnera'heus'^.ekenkamer.
Een Request van den Vice Conful Konke, verzoekende betaling zyner prctenfie voor geiaane vcifchotten : _ mede aan de GeneraliteitsHrUkenkamer.
Een Request vaa /. van Tul, in huwejk hebbende llelena Blmquet, nagelaten Dogter van N. Blonquet, verzoekende fpoedige beta'irg - van gedane Leyerancien «an den Lande, '.en einde de boedel van voormelden . iV. Uhnquct fpoedig tot liquiditeit kan worden gebragt, " en de crediteuren van dezelve voldaan.
De Prefident ftelt voor, om dit Request te (lellen in handen van den Burger du/mot th c. f. om coniiie raden en advys.
Witbols zegt, dat hy zich daarmede zeer wel kan conformeeren', doch dat hy verzoekt, dat tochdeComm^fie mag worden aanbevolen, om hierop zo fpoedif mcelyk Rapport uit te bréngen; omdat 'er crediteuren ivnVdiemet fmerr. wagten , dat die boedel tot liquidatie gebragt worde.
Ferlter zegt, dat, daar aan deze Commisfie flegts het on derzoek naar het Committé van Adminiftratie is aanbevolen en dezelve geene relatie heeft omtrend het doen van fectaUnj voor gedane leverancien, hy van oordeel is, dat dit Reques ve-1 eer aan het Committé-te- Lande, aan w;ea de Leveran cien zo wel bekend zyn , als de Burger Blonquet zelve, dien gezonden te worden , om confideratien eu advys.
De Prefident brengt dit in omvrage: — en con cludeert conform.
Een Request van Paulas Huyerman ,-^araaf, verzoe kende om gratificatie: — in advys tot dat het Rappor zal zyn uitgebragt.
Een Request'van J. Sieeward, te Rotterdam, ver toekende igo Stukken Zeildoek naai Bjltimote tc moo
gen zenden, en wel zonder refumj : «■ geaccordeerd.
Een Request van een turner , o i een Schip te mogen trar.sportceren: — geaccordeerd.
Een Riquest van ff'. Stel, verzoekende twee Paaien wollc Goederen traniiro van Hul naar Fr nkryk er. Turnhout tc mogen vervoeren: — aan hu Committé der Marine.
Een Request van J. C. Kling, verzoekt-nde met bet Capiteins--Penlioen tc mogen worden begunstigd: — zznCrom,nelin c. f.
Twee Requesten van een aantal Burgers van Nederland, verzoekende, dat 'er een fpoedig en rigoreu onderzoek, omtrend de Leden van het Commiué van Adminiftratie der Franfchc Troupes moge p'aats hebben, en de fchuldigen mogen worden geftrafi: '** gerenvoyeerd aan 't Committé tc Lande.
De Burger van Leeuwen doet het volgende Rapport :
By Decreet van den ji Maart 1. !. is ten fine vanconfideratien ea advys in handen van uwe Gecommftteerdens van Leeuwen, de Beveren, liavermans, Helmich en Ferhoyfen, ge ■ Held eeue Misfive van het Committé te Linde van den 29 dito, houdende, dat zig van tyd tot tyd vetfeheide D .rpea in Bataafsch • Braband, welke aanmerkclyke fchade door den Oorlog, byzonder op dat territoir gevoerd, geleden hebben, aan hetzelve om remisfien vau verpondingen , gemeene middelen, beeden of andere lasten hebban geSdresfëerd, —• Dat bet Committé, na op zodanige Adresfen de Beiigtenvan de refpeétive Rentmeesters en-Ontvangers aldaar gerequireerd te hebben, daar op naar bevind vaa zaten had gedisponeerd, meest al confbim'die ISerigten op den eed aan dea Lande gedaan, terwyl ook zomtyJs andere, in deszelfs di pofit.ien niet berustende , zig aan deze Vergadering hadden gea lresfeerd, ca 'or nog van tyd tot tyd Requesten o'a Remisfien inkomen, — ea voorftellende dat het, om reden danr by vervat, nodió zoude zyn, dat 'er eea terrnyn bepaald worde, binnen wetken de verdere Adresf.-n, die ter dier zake, zo aan het zelve, als am deze Vergadeiing nog zouden mogen gedaan worden, zullen behoren te worden ingediend, met verzoek , om ten dien einde den nodigen termyn te bepalen, en wel denzelven te ftellen tot primo Juny dezes Jaars 1797. Met authorifatie op het Committé-, om na expiratie van voorfchreeve teimyn geene Requesten , om Remisfien uit voorfchreeve Gewest meer te admitteeren, maar dezelve buiten dispofitie te laten.
Ulieder Gecommitteerdens de voorfchreeve Misfive geëxamineerd;en daarby ia overweging genomen hebbendebet
; geen ter dezer zake retatief is , hebben geene reden gevonden, waarom deze Vergaèeriag aan dit voorftel vanhetCom-
• mitté niet zoude voldoen, maar integendeel zyn veele andere
C reden, welke daar voor mtliteeren, bun voorgekomen, waar van de by'het Committé opgegeevene, naar inzien van uwe Commisfie, peremtoir is deze, vermits door dc refperftiv»
- Rentmeesters' en Ontvangers van voorfz. Gewest wel haast hunne conclufive Rekeniagenaandï Generaliteits-Rekcnkaoier over ö± Jaren, welke nog aan het gemeene Land moeten
■ worden verantwoord, zullen behoren te worden ingsdkad.
t En het tyd worde, dat 'er eens alzo een einde van deze zaak gerpaakt trerde.
Waarom Ulieder Gecommitteerdens moeten advyfeeren, dat de Vergadering betere te decreteeren, dat alle zodanige
Air**



*39 )
Adresfen, als tot Remisfie mm ten
BtabanJ nog zoulen mogen gedaan warden $ zuüea m:*teu worden ingediend voor den eersten Junj .-:,.< furs ? eu dat na dierf ty.t gene Requesten of A Iresfin deswe,--:us stuec aallea worden aangenomen, mee autbortfitie op iiec Committé tc Lande, om,na expiratie vin vourfe. tyi, gee»; van dezelsrer meerder te ai.nir.eeren , maar dezelve buiten dispo'ödta te laten.
En dat Extrafr. vin het hier op te nemen Decreet zaigezond«a worden aaa het Conrjraitté te Lande, mitsgaiers aaa de Hoo^srgeeouftitueérdc Magt vau Batarfscö Braband, tot derzeiver int'irmatie. x
Onderwerpende no'thans Ulieder Gecommirteerdeas dit hun giatvyieerde aan Ulieder beter oordeel.
De Prefident brengt in omvrage, of de Vergadering zich met liet Rapport vereeutgen kan. Verhees zegt :
Ik ben he; met dc Commisfie volkomen eens, om een einde tc maken en eenen tyd te beptulen . Toor die geenen in Bataafsch B ra band', die nog Remisfien te vragen hebben; doch ik vermeen , dat alvorens behoorde ondertyogt ie worden , hoe verre de Dorpen in Bataafsch Braband, die, volgeas het arreté var, de Franlche Volks Reprefentanten, ten tyde zy onder dat Beftier geweest zyn , die lasten met geen Asfignaaten hebben betaald, nog geregtig-i zyn , om Remisfien te vraagen , waar naar als dan het Committé van hetalgemefeneBöadgènóbdfdhap te Lande deRemislien op een egalen voei zou ie kunnen verleenen, het welk door het voorz. Comrni té tot rog toe niet is geobferveerd ; door dien \r geen andere Remtslien zyn verleend, dan daar de onttargers in Batsufsch Braband favorabel op hebben berigt; derba,ven het verleenen van Remttfien tot uog toe genoegzaam aan de denkwyze der ontfangers heeft afgehangen ; doch daar ik aan de waarheid buide doe, melde ik met last, dat aile de verkende remisfien (voor zoo verre die ter tnyflèr kennis zyn gekemtn) '.vaar op door den Ontvanger Mr. C. Pd. van Breagei cn eenige anderen berigt is, een rerhfs is verleend, evenredig aan het geene zy, volgens de Franlche Wetten met Aifignaten hadden kunnen bttaalen of volgens den 23 Arti: cul van de algemeene Ordonnantie op de gemeene mid ■ delen van 17&Ó konden korten; daar in tegendeel verfcheide remisfien zyn verleend, bedraagende minder dan 9 maanden , dat die plaatfen onder het Fransch Selïiet zyn geweest, het weik naar rhyri inzien op eenen egaalen voe: hadde behooren te gefchieden, voor zooverre die plaatfen met geen Asfignaaten op 's Laods Comptoiren de lasten betaald hebben , doch dat daarenboven die plaatfen, die boven anderen de rampen van den Oorlog hebben moeten doorftaan, nog in oy rondere aanmerking behoorden g-enoomen te woiden.
Endaar b< nagea om Remisfien van agrerftallige Las teti zyiren oötfpibsg neem;, om dat verfcheidcn Dor pen, • ^ t ;..if/cu Braband onder het Beftie
d-.r F q > geweest, gelegenheid, en an
dere 1) b**r ÏM& v.üwd hebben gehad, om all
haa • y-u :t,v-iv..t Uam.i o, et den JaaTeu 1793 en 1794
die, volgens de gewoone Cynofure, in 1794 en 1795 mïesten Worden betaald, met Fianfchc Asiignaaten te te betaalen, vo'gens het arreté *an den 30 Vendemaire het 3e Jaar der Franfche Republicq, door (lansman en licllagurde, Vertegenwoordigers des Franfchen Volks by de Armée van het Noorden en de Sambre en Maas, kinnen de Stad s Bosch gearresteerd , bevattende 28 Arucu'en , waar naar de^verwonneV Lande zich zouden hebben te gedragen, en in de Frar.fr.heen Nederduitfche taaien in allen Blaatfen binnen de S'ad en Meyery van 's Bosch gepubliceerd en geaffigeerd. Om kort té* zyn, zal ik een gedeelte van den 8e en 12 Arricul daar uit overneemen.
Art. 8. ., de belastigen en andere vasrgeftelde regten . ,, onder welke een benaarning zy ook be'.laan, zuilen tn ,, de overwonnen La-den, ingefameld blyven werden , „ten voordeele van de Republicq."
Art. 12 „ de Asfignaaten zullen ontfangen worden in alle „ publicque Gasten , en in alle Koopmans handelingen : ,, zy die dezelve weigeren , verdagt maaken, of verval,, 1'chen , en zy, die va fchen zullen verhandelen, zul,, len deswegens te regt gefteld worden , en gettraft over. „ eenkomitigde Wetten der Republicq. De verwtsfeling ,, of prys blyft bepaald 44 ibis Republiqueinfche Munt ,, voor een gulden Hollands geld.
„ De effecten, in de tiank van Leening (mont-de „ pftlfl Pond gefteld, zullen insgelyks gelost kunnen „ woraen , door den prys der fchuidbekemenisfen , of „ pondbriefjens, met Asfumaaten te betaalen , zonder „ eenig het rainfte oriderftheid , ten optigte det effecten, ,, of der doffen, het zy goud of zilver, die aldaar te ,, pand gefteld moeten weezen."
Daar tiataaf-ch-Braband van Sep-ember 1794 tot in Juny 1795, zynde negen maanden , onder het beltier van de Franlcne Republicq is geweest , en dat arre.é heeft moe'en naatkomèn, en daarenboven aan zwaare requilien heeft moeten voldoen, volgt daar uit, dat de Lasten, geduurende die tyd verfcheenen , met Asfignaaten moeten kunnen wordes betaald, of een evenredig remis verleend ; ten ware men dit arreté, tégen* de gewoone cynolure deezer Vergadering, wilde doen te ru:; werken.
Het is op die gionden, dat eenige Dorpen in de Meye» rye van 's Bosch, en voornamenlyk die de lasten met geen Asfignaten hebben betaa'd, by het Committé te Lande remisiie verzogt hebben; cn , daar op aan de eene plaats meerder en aan de andere minder, op het berigt der Ontfangers, remisfien zyn verleend . 't welk dan ook ten gevolgen heeft gehad, dat die plaa'fen , die op ieder middel minder a's 9 maanden remisfien verleend, die zy ten tyde van he' Franfche Beftier mèt AsCgnaten hadden kunnen voldoen, zig telkens op nieuws om remistïen adresfeeren, en, naar myn inzien, met het grootfte regr, . om dat het wet de rechtvaardigheid niet kan overeer.gebrait worden, dat die Dorpen, die dezelve lasten moe: ten dragen, dezelven Oorlogs rampen hebben moeten . verduuren , dezelven requifitien raar de Armée her-beo e moeten leveicn , dat een gedeelte d er Dorpen de Listen , , ten tyde van het Fransch Beftuur verfcheetiench , mer
As-



C 640 )
Asfignaten hebbèn betaald, en het ander gedeelte dier Dorpen die last en in klinkende Specie worden argevor.derd.
Daar naar myn inzien alle , die de lasten over 1793 en 1794, die volgensdegewoonecynofnrem 1794601795 , ten tyde van het Fransche Gouvernement, moesten worden betaald , cn dat wel met Asfignaten, volgens het voorfz. Articul, behoorden die Dorpen, die geen betaaling met Asfignaten hebben gedaan, daar en tegen evenredige remisfie van 9 maar.den op ieder middel over die voorfz, jaaren verleend te. worden; doch hier onder kan geenfints getrokken worden het halfjaar remisiie op de Verpondingen, door Haar Hoog Mog. op den 7 November 1795 verleend , dat ook door alle Dorpen is genooten , üie alle haare agterftallige lasten met Ashgnatenbetaald hadden, om dat het is gerekend geworden over die
. ty d , nadat Bataafsclrtf raband door de Alliantie met Frankryk van het Fransche Beftuur was ontflagen.
Het is op alle die gronden, dat ik voorftel; om, alvorens 'er een vasten tyd worde bepaald , dit Rapport te nouden in advys, en de Commislie te verzoeken, om naar te gaan , in hoe verre die plaatfen , die de las'.en met geen Asfignatcn betaald hebben, of daarvoor geen evenredig remis op yder middel bekomen hebben ,
. in .evenredigheid mei die Dorpen , die alle lasten met Asfigna.en betaald hebben, behoorden fchadeloos geiteld te worden; en of het Arreté van den 30 Vendimaire
. voor die plaatfen, die met geen Asfignaten betaald hebbed, moet terug werken, ja, dan neen, om daar op verder deze Vergadering te dienen van confideratien en advys.
De Rapporteur zegt.
Ik kan niet merken, Prefident, dat de Burger Reprefcntant
Verhees bet advys der Commislie wil ret'uteercn , nog tot tejsctie van hetzelve concludeeren. In tegendeel by desapprobeert het ftellen vr.n van eenen by het Commmitté te Lande voor- _ geflaagen termyn niet. En al wat hy voorgebragt heeft, kan evenwel plaats hebben offchoon de Vergadering conform concludecrd. Zyn 'er Dorpen of Plaatfen, die nog meenen aanfpraak tot remisfie te hebben, die kunnen zig binnen den termyn nog adresfeeren. Daar toe immers/Word hy gefteld. Ta zyn 'er die reden van klagte hebben, dien ftaat dezelfde weg open. En infteert de Burger Verhees op een onderzoek , dan kiti hy daar toe eene propofitie doen. Dan ik kan niet zien. waarom het ftellen van eenen termyn zoude behoeven \>pgehoti leii te worden, dewyl de tyd verloopt, de Vergade. ring bellisie hetzelve I
Verhees zegt, dat, daar aan de eene plaats grooter K.ermslie ts verleend, dan aan de andere, welke plaatfen toch de Franfche Asfignaten , ingevolge het Franlch- Arreté, in het zo even door hem geavanceerde te vinden", op de zelfde wyze, hebben moeten ontfangen , het onrechtvaardig zou zyn , dat men die dorpen , aan welke nog geen remisfie is verleend , wilde verhinderen , zich ter bekwamer tyd deswegens t« adresfetren.
Ter Drukkeiye van VAN SCHELLE & COMP. in ds HAAGE.
Stoffenberg zegt, dat hy niet kan zien, dat het aangevoerde van den Burger Verhees zo veel zoude bewyzen, dat daarom het Rapport verworpen zou moeten worden; immers dat hun nog een termyn is geaccordeerd van 6 weeken , welke, naar zyn inzien, overvloedig lang genoeg is. Dat qy dus concludeert conform het Rapport.
Be Rapporteur zegt:
Nog te moeten aanmerken, dat alfchoon het al waar zy , dat de eene Plaats groot er remisfie gefchonken zy, dan de andere, dit niet in den weg kan zyn, als men in agt neemt, dat door de rampen van den Oorlog de eene meerder geleden heeft, dan de andere, en hier naar de remisfien hebben moeten verleend worden. Doch zoo 'er eenige ongelykheid en injustitie gepleegd is, 'er is nog tyd en gelegenheid tot redres, en daar toe, gelyk de Burger Stoffenberg ftraks aanmerkte, de voorgeftelde termyn fufticient genoeg.
DePrefdent herhaalt zyn voorftel, en concludeeit conform.
[Het vervolg van deze Zitting in ons volgend Numnttr.J
Beknopt Extract van de Zitting van Dingsdag, den 18 April 1797.
Eene Misfive van het Provinciaal Beftuur van Utrecht, zwarigheid makende in het accepteeren der Asfignaricn, op hun afgegeven door het gefurcheerd Committé van Administratie, zonder fpeciale authorifatie deezer Vergadering: ■ ■ aan 't Committé te Lande over confideratien en advys.
Een Request van fV. Siccama, om zyne demisfie als Lid in de Generaliteits .Rekenkamer : — geaccordeerd.
Eene Misfive van *t Committé der Marine, met berigt op het Request van Kankei en Ruysch, verzoekende, om het effect: van het Decreet, tot vrygeving der 7 pakken Lakens, van hun aangehouden, te kennen gevende , dat de ad interim fungeerende Subftitut Fiscaal Schvltk daarin gedifficulteerd heeft: aan de daartoe benoemde Commisfie.
Eene Misfive van 't Commitré te Lande, inzendende eene Misfive van den eerften Commisfaris der Franfche Troupes, kennis gevende van het aanftellen i>an een Payeur voor die Troupes: — aangenomen voor notificatie.
Schimmelpinnisck doet, namens eene perfoneele Commisfie , Rapport op de iagezondene confideratien van den ViceH\.dmiraal de ll-inttr, omtrent de defertie op 's Lands Scheepen : produceerende eene Concept-Publicaue tot dat einde: —— Befloten te daen drukken , en hedea over agt dagen aan de orde te ftellen.
De Reprcfentant de Mist aanvaardt het Praefidiam met eene gepasre Aanfpraak.
De deliberatien over bet werk der Conftitutie worden voortgezet, waarna de Vergaduing wordt geadjourneerd tot morgen.



GElr-XHEID, r R. T H E 1 O, BROEDERSCHAP. DER HANDELINGEN VAN DE
W JLT X O 2# X .JE ïVjg MG JL X) JE MX W G
REPR.ESENTEER.ENDE MET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 482. Donderdag den 20 April 1797. Het dtrde Jaar der Bataaffcke Vryheid.
Nationaale Veugaderin*.
Vervolg dar Zitting van Vrydag, den 14 April 1797.
Voorzitter: Jan Couperus.
e Burger Stoffenberg doet vervolgens rapport, namens de perfoneele Commiffie, in wier handen , by Decreet van den aoMaart gefield is de ConceptPublicatie van Wetten tegen deaefertie, en de Itraf* fen daarop bepaald, ten dien daj>e door het Committé te Lande, ten fine vanexaminatie en approbatie , ingezonden : Produceerende , ingevolge dat concept, eena Pnblicatie
daaromtrend: befloten te doen drukken en op
aaaftaande Donderdag aan dc orde van den dag te ftellen
Nog rapporteert dezelfde Burger, namens dezelfde Commisfie, by Decreet van den 22 Maart benoemd, om te examineeren eene ingezondens Concept-Publicatie tot een generaal-tardon voor alle Deferteurs:
Produceerende mede. daaromtrend eene Publicatie , ingevolge het ingezondé'concept, cn dc veranderingen daaromtrend door de Commisfie gemaakt t — befloten, om deze tot aanftaande Donderdag op het Bureau voor te Woeri, en dezelve als dan aan de orde van den dag te ftellen.
Ten Berge doet rapport, namens de Commisfie , in de zaaken van Buuren en Cuilenburg benoemd , op eene klagte van den Luterfchen Kerkenraad van Cuilenburg, over eene quelïie tusf.hen hun en deiViunicipaliteit aldaar, over het af-
V. DEEL.
hangen van twee Wapenborden, in de Luterfche Kerk, welke volgens fusteime der Municipaliteit ingevolge de Publicatie moesten afgehangen zyn, en uit 'dien hoofde nu vervallen waren aan den armen:
Proponeerende, om in deze zaak furcheance te verleenen, tot tyd en wyle de Commisfie daaromtrend een nader ondeizo-.lv zal hebben gedaan.
De Prefident ftelt voor , om conform het rapport te concludeeren, en de Commisfie tevens te authorifeeren, om deze zaak iu der minne af te doen : conform befloten.
Van Lennep doet rapport, namens de Commisfie, op den 13 January 1. 1. benoemd, en inwier handen, by Decreet van dien dag, zyn gefield geworden 1. de Misfive van het Provinciaal Beftuur van Holland, hoofdzakelyk tendeerende tot het neemen van etiicatieufe maatregulen tot vermeerdering van den bloei en welvaard der InlandfcheFabricquen enz. als mede om met Commisfarisleu door deze Vergadering reeds benoemd of nog te benoemen in conferentie te treden tot het neemen eener generale mefure , waar door zou kunnen worden gezorgd , dat de Winkeliers binnen deze Republiek aan de Vaderlandlievende Ingezetenen geene vreemde Stoffen , vo'ór Inlandsch gefabriceerde, kunnen verkoopen enz. En 2. het voorftel door den toenmaligen Voorzitter tot het werk der Conftitutie, den Burger van Mek by die gelegenheid gedaan : (zie het een en ander No. 32(5. Pag. 454. en vervolgens.)
Advyfeerende, dat zy, tot bereiking van het heilzaam oogmerk, dat de Winkeliers geene vreemde voor Inlandfche Stoffen aan de Vaderlandlievende Ingezetenen verkopen , van opinie is, dat deze Vergadering behoorde te decretceren , dat 'er ceD Nationaal Zegel zal worM m m m dca



den vervaardigd, waarvan aaa de rcfrrtcrivï Municipalite ten dier Plaatfen, alwaar Fabricquen csistecrcn , een goed aantal zal worden afgezonden; ten etnde een zoda tig Zegel aan eik tidiar gefabriceerd ftu's StofTe, van welk een aart of natuur ooic, zal kannen worden gehang :n enz. bepalende daarby dc poe rariteiten tegen de coatraventeurs vaa deze maatregelen.
Èwa Leeuwen zt*£f: Dj Comwi-iie ual: deeze Mik sief doorgezien hsbbea, dan ze heai z.> dirccl vo.)c.Usn geest tonde komen, cn hy wenschte, eer dit voorftel geref.iiveerd wierd, UOI dezelve • wiJ eerst eens geinfneaeeri te worden, of in dezen minder nood en vreeze tot narnaking of vervalfcliiBg is, daa met dc looden.
De Rapporteur zegt (y Itwuq De Commisfie had nair hair inzien 'zo veele prectutiea ge. tragt daar re ftellen, als haat mogelyk voorkaai: djea als het alles door de Vergadering doorgezien wierd, zoal: 'er Z0313 nog wel wat meer te vinden zyn, en daarotn wis zy.1 voornemen te verzoeken, dat het Rapport op het bareaa gelegd en aan de oric van den dag gefteld wierd.
Van Lanrclt verzoekt, dat het Rapport mag gedrukt en aan dc orde van den dag gefteld worden.
Trip appuyeert het aangevoerde van dan Burger viüuesawe», en befluic even als de Burger van Langen tot het drukken en aan de orde van den dag ftcilen.
Roffman zegt, dat, zo hy het Rapport wel verftaaa heeft, hy het zclvc appuyeert; maar dat hy bedenking heeft op het voordel, art 'cr eerst een bied zal gedaan wordea , en wanneer dïze valseh is, dat menden overtreder dan een geldboete tal opleggen.
De Prefident ftelt voor, om het rapport te doen drukken en op he ien en agt dagen te ftellen aan de orde van den dag: ■ ■ . en coacludeert conform.
De tydelyke Prefident ter Vergadering verfcheenen zynde, worden de Notulen gerefumeerd en gearrefteerd.
De Prefident berigt, dat hy ontfangen had twee Requesten, als een van Burgers van Schoonhoven en een van Schiedam , betrekkelyk het Decreet vaa ii Maart; (lellende voor, om dezelve te ftellen in
handen van den Burger van Lettnep c. f.:
conform gearrefteerd.
Hierna rapporteert de Burger de Mist, namens de Ccmmisiie, by Decreet van 30 Maarc benoemd.
noptns het revideeren der Conftitutie: Er
wordt gedecreteerd , het zelve te doen drukken. en Woensdag aan de orde te ftellen.
Camhier rapporteert , namens de Commisfie. met liet werk der Burgerwapening belast, oai hieï
--e>
omtrend ook ceu AfJseU.ig ia le Acte vinConfttutie te plaatfen, het Cjucept pvè'iucoereti ie: — belliten te doen drukkea, cn V'rydag aan dee o;da te fteileti.
J. A. de Fes van Stein-vyï npportar:, u-sfVnens de Commisfie, by Decreet vi.i 23 Februrry benoem l, nopens het Trae ement voor de Lee.ien vaa den Staats-Raad : om dit 00 ƒ' 10,020 's jan» te bepalen eu hun daarteboven ƒ500 's mrau.is voor hun Huishuur, Tafel etc. toeteleggen.
De prefident brengt in omvrage, of de Vergadering zich nier mede kan conforjjeeren ? Fan Leeuwen zegt:
Neen Prefiient, ais ik het woord ma; hebben. Tc perflSteec al n e-g by myn geaivyfierde by de vorije deliberatien over die Poinct (_* j ouet da eer der Natie opgeriou leu «rjrdeu , daar to;e ryn (eitt onderlinge maaUy.Cn noiij aog nuttig. Die teekleen deLede.i te veel vaa auine werü-.aarahedsn in hunne kamer ar'. Tot her. houden van Nationaale Matütydca , waar vaa de Natie, en niet dé Leden, is eer moet hebben, heb des tyds voorgeltïtd, eenefo.nraaanielylcs aan dea Prefident toe te leggen. Dit keure ïï al nog beter dan da: aea ieder Lid zo veele MaaltyJs Penningen toeleg f, cn daar duor de Maaltyden maar vérofcmigva'ttfrgd: ü; f < 11 van 't Traétemenc is ooit hter re hojg gefteü- Wat moec de Natie wel denken, als wy ttau zoo diep in hakken ? Ii verklaar my dus tegen her (Uppdrti
Ten Berge zegt, dat hy geen reden vond, om dit
Tafelgeld aan aile de Leden toeteleg'^en ; zoo mea het
nog aan dea Prefident lui willen toeftaan, zoaie hot 'er nog eenigzints mede kunnen doorgaan.
J. A. ie Vos van Steenwyk zegt, dat, de past van Lil des Staats • Raads zeer rüoérjelyk en zwaar zynde, raen dff-perfonen, daartoe te verktezen, behoorlyk moest falarieeren. Dat Ambt was zeker het voornaamfte; men moest het dus even. redigen in falaris aan dat van Lieutcnaa't Generaal, welse onder hunne orders ftond. Deze hij / 9300; zy moesten dierhalvea meerder hebben ; zy moesten daarteboven buiten gewoone depeaces maaken; ook had men ten dien einde aan de Staf - Orfieierea der Marine Tafelgeld toegelegd; op dat zy 'sLands eer buiten *s Lands ko.edeu ophouden. Ia ailen gévalle moest men hen gelyk ftellen met de BukeniandfeaeMinisters.
Van Leeuwen zegt:
Dat hy niet kan inftemmen ia de ftelling door den Rapporteur geasaalu, dat een Staats.—Raai het hjo^fte Tfictement zoude moeten bebben: drt ook de confequenne van het argQ. ment, een Generaal beeft 9000 Gtd. ergo «ujec een sSuts Raad meer hebben, niet duor<mg.
De redenen, waarom een Generaal zo djüir betaald wierd, waren.wetfchilienie. De^e moest, beaalven zyne~werkzaam. heden)feyn hoiofi waageiVin-den kryg. D-weikzaa nbeden van ecuea Sraats Raad zouden ook wei velen zyn, ea zeker die moesten ook beloond worden, maar dat verfeailde nog veel
vin
(*) Zie pagyerhaal fio. 401. bl, 1057,



C 643 )
van een Generaal, en behoefde zoo important niet berekend; waarom hy voor zich 'er niet in condescendeeren konde.
Trip zegt, dat hy het fakms veelte hoog vond.
Op het door de Vos van Steenwyk , nopens het Tractement der Luitenants Generaals, aangevoerde , moest hy opmerken, dat, toen men de Militaire tractementen bepaald had, 'cr al vry wat op was te zeggen geweest, en men toen gezegd had," dat dit flegts voor 2 jaaren was, welke met Juny aanflaands Honden tc expireeten.
Ten Berge zegt, dat hy nogmaals zyn voorig geavanceerde «oest herhaalen, dat hy zoo zeer niet had tegen dit traétetnene van ƒ roooo als wel tegen het Tafelgeld; dit waren niet, dan toevallige depences; en hy konde zich niet voorftellen, d.t zy alle die zouden behoeven te maken. Hy zoude 'er voor zyn, dat dezelve eeniglyk aan d«n Pretdeac werden gegeeven.
Schermer zegt : • Het fchynt, dat de gro»te tradlementen aan de Leden van dea Staatsraad gegeeven moeten worden, om de eer van de Natie, door uiterlyke vertooning re maken, tc moeten op. houden. Maar ik kan niet zien, dat men de Natie, door die uiterlyke pracht en groetc verteeriagen zal kunnen behouden, ea by vreemde Mogeniieden (n aanzien zal brengen; de om.' ftandigheden van ons land blyft , ■iettegcr.ftaande die pracht, by die Msgenheden bekend. Ilt weet ook niet, dat toea onze Republiek in dien ftaat was , dat zy van all« Mogenheden ota haare vriendfebap wierd aangezojt, dat dit aeftond door uitsr lyken pracht en vertooning; neen, Burgers Reprefentanten! ■aar door wezentlyke macht.
Men heefc ook ia vootije discusfien wel eens gezegd, dit het moest gefchieden, om die Leden niet vatbaar te maken voor omkooping; maar een braaf ecrlyk mensch ii nooit vatbaar voor omkooping; daar ea tegen een Schelm, tl geeft mea hem vyftig duizend gulden», en bera wordt honderd duizend .guldens gebooden , dan verraad hy zyn Vaderland. Ik begryp, dat mea van de vyf Leien van den Staatsraad geeu vyf Printen «oer manken; aeeat het moeten Burgers zyn , die na hun aftreeden in dea Burgerkring wederom ta rug keeren. fit ben dus tegen bet rapport.
Verfïer zegt:
Ik ben zoo zeer, als die Leden, welke over het onderwerp eefproken hebben, overtuigd , dat het ons niet geoorloofd ts , de Penningen der Narie te verfpiïlen ; maar , Burgets Repte fentanten! zal het eene verfpillingzyn, na deeluciiatien door den Rapporteur gegeeven? En vergun my, nog daar ty te voeden, dat het belang der Natie vordert, dat de Leden vin een°Lighaam, aan 't welke zulke tedere belangens, als die der Uitvoerende Migt deezsr Republiek zyn toevertrouwd, niet bloot gefteld worden voor corruprien: en zoude dit. «it befchouwing van het mcnfehelyk im.rt geen plaats kunnen hebben, waaneer zodanig Burger,om zyne kunde, tot Lid van den Staats Rsal verkoozen wieri, die, uit hoof ie van zyne Fiiiantié'ele omftandigheden, buiten de mogelykheid gefteld was, oai aan de depences . waar toe zyne Post bera verpligte,te kunnen fourneeren? Het-is dan om deeze redenen, door den Rapporteur aangevoerd, en deeze door my gemaakte reaearque, dat ik van oordcel ben , dac het voorgeflagene Tiactcmént geene verfpilling waar overeenftemmend met bet btUnü der Natie is^waaromiBC my met het uirgebragte R.appo|t ïonforfieeie,
Gevers zegt;
Gylicden weet uit myne voorige Advyfen , dat ik de fora van / roooo niet tc r..,og heb geoordeeld, ter contrarie. Ik geloof nog, dat de waace Geiykbeid voriert eene grooterfotn daar toe te bepaalen ; want ik wil door'tgrooteappoincTt-ement zorgen, dat een ieder, die Dcu^d en Bekwaamheeden bezit,daar toe kan geraaken, zoo men nu een fom van ƒ 5000 daar toe ftelt, dan zal men alleen overgaan om Ryken te kiezea, waar voor ik het Braave Bataaffcbe Volk wil bewaard hebben. Ziedaar myn eènigile oogmerk van eene rykelyke pecunicolc beloning voor de Leden van den Staats—Raad te willen.
Van Hccff zegt , dat hy zich over de znak in questie niet in het breede ïoude «hiaten , daar hy hieromtrend reee's genoegzaam zyn gevoelen had aaa dea dag gelegd; hy wilde eeniglyk remarqneeren, dat het hoogst gevaarlyk was, zoo men de Leden van den Staais-Raad in hun falaris wildé befcrdb&cfen , hier door zoude de dear wotdea opengezet, dat zy dit door andere wegen zouücn moeten vernaaien, of wel dat men nimmer anders daa vermoo^ends Leden tot Leden der Staatsraad ïoude kunnen verkiezen, waar Uit dan een Gouverneraer.t van ryke iieden zoude voortfpruiten.
Gutjé ze?t:
la alles, Burgers Reprefentanten 1 behoort men, zoo*eel mogelyk, de evenredigiuid in 'c oog te honden : ais men nu eer.s iu feiieuee aanmerking neemt: NB. den grootew lhistï*.en macht II dia ia het plan van Coaftitucie aaa de Leden vxi onzen toekomenden Staatsraad zyn toegekend, zal de fomme by het rapport b-pasli in de oogen vaa den n»uwkeur|iten opmerker ayna tot niets wag zinken; doch, ter.vyl de gevoelens; van de Leden hier over zeer fefeynen ta verfchülea, beu ik 'er voor, dat het Rapport gedrukt en aan de orde vaa den dag g-ft-IJ- wordt} ten einde de Leden tyd hebben, orn daar over ueas rypelyk te denken.
Schitnmelpennïnck zegt, dat hy het door Gevers aangevoerde aigumeut van zeer veel gewigt voni; tetWaj waar, dat men alie die denkbeelden In hti afgetrokkens befebouwende , dat nameiyk de uiterlyke \ ert oorring den man niet maakt, ftellen konde, dat hun ttactraient genoejttatn was; Am zy zouden o?k moeten verkeeren met* hovelingen , welka, aaa dea uitwendigen praal gehoon, daar noj eenigen prys op fielden; dit zoude hun in de noodtake'.ykhsid brengen , om niet byionder te zyn, maar dien trein te moeten volgen; en hoe zeer men dc JUpubücaicfche deu*d vaa eenen Curius mogt vetheden, zoo konde ay echter ia deeze dagen a:n jeen afgezanten van vreemde hooten een rapenfehotei voorzetten.
De Mist zegt:
Ik zal piet herhalen de redenen en mativen, die ik by de voiifjo discusfLn over di: onderwerp hebbe aangevoerd — en die my toen beu oogen teren zulke hoogs Trae-cmcnren te ailvif eren, ze zvn by my nog van dezelfde kragt, «a ik vinde die door het Rapport der Commisfie niet opgelost.
ii: htrinnere my, dat ik toen recöpineerd hebbe, pateen ' Tractemenc vaa zevenduizend Guldens, zoo als het by hec ontwerp der Conftitutie bepaald was, of daaromtrent, genoeg was: Wanneer nu de Vergadering dit istromirtni, «oaform hl m 31 m 2 kat



( «44 )
bet Rapport» op tienduizend Guldens wil bepaalen, zal ik my daar tegen riet verzetten. Maur ik kan my niet voegen mei de doer de Commisfie geproponeerde maandelykfchc Tafel gelden van / 500 Guld. voor ieder Lid, bet geen met andere woorden het Tractement op zestien duizeni Guldens ver hooj'd: Eene Somma, naar myn inzien, ia allen opzich te*veel te hoog . cn in de bekende penurie van 'e Lantls Casfc, haar veimojjcii te bovengaande. Mieten 'er abfului diplotuatifjue maaltydcn gfgeèven worden, dan berfiaale ik het geen ik, (gelyk mede, zo ik trwene. de Burger var. Ltcu wen) by dc vöbitge discuip.cn heboe voorgefb-teu, dat" aien aan ieder Prefident van den Sta*. s-Raadm der tyd, eene zekere ia. voor Tatelgeld toelegt, en d*n NB. denze.vea onder etne verpligting brenge , die tor opiouding van dc eer dei Natie te moeten deperifeereu. Dan is men zeker, datdie pen ningen georuikc zullen woiden tot dat einde-, waar toe dit door dt- Natie bcfteind zyn. Maar zo men aan alle L--den een gelyk Tafelgeld toelegt, zal het gevolg zyn, dac niet alle dit vertecjen : om f 500 — 's maanasdiplonmiquemcnt te kunnen vertecicii, moet men eenen zekeren aanleg van opvoeding , en converl'stie , cn eene hooger gemonteerde voet van huis* houding hebben, als veele Burgers, die uit hoofde nunner talenten en prabiteit anders zeer tor. deezen Post kunnen be lekeni zyn , gewoouiyk hebben. D.eze zullen vau deeze tafelgelden een point van epargne maaken, cn brengen liever dit Geld by Moeder in de Cas : terwyl andere hunner medeleden , mislcbien het dubbel daarvan verteerende , en groter zwier makende, zich daar door eenen peifoottlyken invloed by de vreemde Minifters , of elders, zuilen zoeken te verkrygen, die ik zeer fchadelyk zou keureu, en die al ken aan het geheele Lighaam van den Raad toekom'.
Maar ook welk een meuigrs vau Diplomatique Maaltyden eii bevoordeelt men dan wel nodig? Mm voege by deeze 5 Stia's-Raaden. nu nog drie Minifteis, van Buitcnlandfche Ztaken, de Marinï, en de Landmagr, die zeker geen min. der Tractement of Tafelgelden zullen moeren hebben : Dit zyn dus agt perfoonen, die ieder ƒ500 'sMa'aads voor dit Articul zoude trekken ; cn als zy die Penningen waatlyk daar toe gebruikten , was 'er, geloo re ik, geen Hjf in Euro pa, daar zo veel getraineerd zou worden, als in deeze kleine Republiek. Ik Iran my dus met bet Rapport, zo als het legt, niet conformeeren, maar zal my niet opponeeren, alsmenean de Prefidenten een zeker Tafelgeld toelcgd, te gelyk met de verpligting, om daar voor het Coips Diplomatique,en andere Perfoonen van distinctie, ter eere der Natie,decent tekunneni onthaalen.
Gevers zegt':
Daar voelen zig tegen de.uitdrukking van Tafelgelden, eu, zoo ik meen , met reden verzetten, en 'c gein ik ookgaame wilde uitgelaten hebben, zoo proponeer ik, i°. om iu eens af een zekere fom aan de Leden van den Staatsraad tegeveu; eu 20. daur toe om aile verfehil voor te komen in eens te ftellen f 14000. waar meede ik my dan , om alle verdeeldneden cn tydvetfpilliag voor te komen, zal vereenigen.
De Prefident brengt in omvrage of de Vergadering zich met het Rapport konde' conformeeren. Van Zonsbeek zegt:
Burgers Reprefentanten ! ik moet met den Burger Sc/ummelpenninck bekennen , tot het eene verkeerde fpaarzaamheid zoude zyn, zo men dc Leden van den
zai dan te kennen geven, dac eik Lil van dea Staats - Raai I
die I
Staatsraad in hun Traétcment wilde beknibbelen , of minder toeleggen, dan tot nut van 't Vaderland ftrekken kan ,— dit doel zich vooiftebende moet men met i dc kosten, maar de middelen berekenen, die tot datt einde nodig zyn; rea-sr daar ik nu de middelen door: den Burger ScRihfmelpcnmtick'ca anderen onncuig acht,, km ik ook niet andeis. als dc kojen , d.ta/tce aan te; wenden , ovenoliig rekenen. — De Ministers van anderen 1 Mogend r eden-moeien hun hof maaken, bv de onzen atincr, en de "Ministers van deeze Repubhcq in ancere Straten , aldaar; die moeten dus ruim betaald worden, ja zelfs meer gegeven worden dan voer hunne vertering noo.iigis, om *crfcheidene redenen, — Hter integendeel moet men zo Weinig toeleggen als mer de beüaanbaarheid is overeentebrengen, voor eerst om hun niet tot kwaade voorbeelden van navolging in hunne grootheid te Hellen', waar-door deeze Natie zich ruineerd en tot Haaf maakt; ten anderen; om hun de aanleidende oorzaak te onthouden, tot het maken van zo veele depences of verteeringen , waar door zy buiten ftaat geraken , om, voigens hunnen plicht, het wezentlyk nat voor de Natte te doen voortbreng,n , ja zelfs den tyd niet meer zouden over hebben , om een aandachtig oor aan een voor de Natie nuttig voorftel te leenen.
Ik ben dus tegen het rapport; maar de vrees, dat de geest dezsr Vergadering evenwel voor als nog daartoe hellen mogt, doet my tot het voorgetitelde van den Burger Guljé beflu.ten, om namenlyk het rapport te doen drukken cn aan de orde te ftellen , daarliet my tocfthynt, dat,zo men tot zulk eene icvcnswyze moet verpligt worden, 'er dan uug wel andere bepah; gen te maken zyn , waar door men dat effect zou kunnen hebben zonder de door my aangehaalde nadeden. Ik concludeer dus het rapport te doen drukken. —
Verhees zegt te moeten appuyeeren het door van Zonsbeek en Guljé voorgeftelde.
Hahn zegt:
lk vraag het woord om reden te geven, waarom ik by appel nominal tegen het Rapport zal ftemmtn. Het is my altyd voorgekomen dat de Amptenaareu cn zelfs de eerfte Amprenaaren in onze Republiek geenszins op eerten zogenaam. den Koninglyken Staat dienden gehouden te worden,- maar het komt my even eens voor, dat een vasr en bepaald inkomen van ƒ 16000. voor een Lid van den Staats—Raad daartoe niet kan gebracht worden. Immers dit en althans naar het voorftel van den Burger Gevers f 14 coo zullen niet te veel zyn , zo> wy anders moeten rekenen dac de Natie hebben wil dat deug. den en talenten de keus in dezen befiisfen, cn 'er geen rykdom verëischt worde. Za! de Staats • Raad onafhanglyk wezen, zullen daarenboven deszelfs Leden enkel voor zekeren tyd aaiigtfteli, en dikwyls van een ander oord der Republiek herwsards met geheel hun huishouden moeten overkomen , en hier zonder kromme fprougen re maken op eene deeente wyze leven ; dan waarlyk geloof ik dat ƒ 16,000 en althans ƒ T4,ooo, wanneer men alles in overweging neemt, niet te veel is, maar ik zal daarom tegen bet Rapport ftemmen, om dat een Tradement van ƒ 10,000 en een maanielyks tafelgeld van ƒ500 my zeer verkeerd en zeer hatelyk toefchynr. Dit zai dan te kennen geven, dac eik Lil van dea Staats - Raai



die / 500 zal moeten verteren, en op hem die hot hier. doet zal door zyne•Mectófidlsn en anderen, een batelyk la^ ;egooH worden. My dunkt dit en andere kwade gevolgen zyn daar van te vrezen , en ik zou 'er zeer vo.rr vrezen de tafclgel len en het traéternent in ec.is op zodariigc fom te bepalcu als dc Vergadering zal goedvinden.
Van Zonsbeek zegt:
Pafii«nt, daar het my toefehynt, dat f irnrofre L-len be ducht zyn, da- men tót Leden van den S:?a.fruad geene andere, ais zeer ryke lieden zal kunnen verkicz.-u , zo men hen niet een z.i ruimTraeleiner.t tselegt alsis voorgtfiold, zo zou ik in bedenking geven, daar het toch zeker is, dat zulk Tractement 110.5 tJ weinig voor minvermogends Burjers zat zyn, wanneer riien zmk eene levenswyze zal verplicht wezen, te houden: want dan immers is het niet genoeg rtuli een tafel, zulk een huis, als daartoe nodig, maar zulke Meubelen, Zilver en wat dies meer is,- daar zal nog ten minsten dcrijï a 40 000 Gulden nodig zyn , om zich een injboedsi overeenko'mftig zulk eenftaat aan te fcaaffen. Zo men datdusnaiij blyft keuren, zou ik 'er voor wezen, om in plaats van dat hooge TrEcternent, dat daartoe even wel onvoldoende is, den Prefident van den Staatsraad, die tog maar alleen zal verplicht zyn, de Ministers te ontfangen , dat zeg ik de Prefident oj kósten van do Natie zou worden gelogeerd, rapt zodanige Meubels, als tot dat alles zoude nodig wezen, daar van inventarisien te maaken, op dat de volgende Prefident zuiks in orde konde overnemen; en zo men daaartoe zou kunnen komen, komt het my voor, dat agt duizend guldens voldoenden zouden zyn , om eenen behoorlyken fhac re kunnen houden, zonder zich te ruineeren, of de Maatfehappy oneer aan te doen.—
De Prefident inftitueert het appel nominal: ,
en wordt het isapport gedeclineerd.
Thans brengt de Prefident bet door Gevers voorgetitelde conciÜatoir in omvrage: — en worde dit gearrefteerd.
Daar nog eenige Artieulen in advys gehouden waaren, ais 5.4. 5^5- 660. ei1 ö62« Aik de Pfe' fident voor, of met dezelve, uit hoofde der voorige Decreten , konden worden geroyeerd? — en concludeert conform.
De Vergadering overgegaan zynde tot het benoemen van een Voorzitter voor de volgen le 14 daaen , wordt daar toe verkooren de Rcprefentaut J.'A. de Mist.
Waarna de Prefident vraagt, of 'er ook nog eenige Leden zyn , die nog iets hebben voorteftellen, en zegt vervolgens:
f. Hier mede leg ik, Burgers Reprefentanten, eenen hst
neder, walken ik met tearoom aanvaarde, doeh die mydoor -de geenzints twyffelacbtige blyken vaa Ulieder goedwilligheid
Heter is geworden, dan ik immer had durven hoopen of verrwagten. God, de B.Huurder der waereld; zegcac Ulieden ,
en doe uwe Raadpleegingen zodanig uitvallen, dat denerden. ik-ing aan dezen tyd U ook nog vreugde kan verwekken,ui
die oogenblikken, wanneer alle andeee Aarifche genoegen» in het Niet verdwynen.
De Prefid-nt adjourneerende de Vergadering tct' Dingsdag' morgen ten 10 uuren.
Zitting van Dingsdag, den \t April 1797.
Voorzitter: J. A. » s Mist.
Even voor half elf uuren wordt de Vergadering geopend* De Notulen worden gelezen en goedgekeurd.
De volgende ftukken worden gelezen en in-deliberatie aebragt:
Eene Misftve van het Provinciaal Beftuur van Utrecht, :e kennen gevende, dat, mettegenftaande het Committé e Lande hun heeft kennis gegeven, dat zy het Co.nnitté v.m Aaminiftrade der Fnnfche Troupes heeft ge'urcheerd , dat Committé echter vsortöaat asfignatien op run af te «even ; dat zy , zonder fpecialc au'horifatie lezer Vergadering', zwarigheid maken dezelve te accepteeren en met betaling te honoreeren : — aan 't Cotnrnit'é te Lande, om confideratien en advys.
Éen Request van W. Siccama, gecommtfteerd wegens Stad ea Lande in de Gencraliteits-Rekenkmner, te kennen gevende, dat, daar hy tot. Lid der Municipahteit der Stad Groningen is benoemd , en hy uit dien hoofde ais Lid ter Generaliteits Rekenkamer me' meer kan lungeeren, hy zich gedrongen vindt, in die quahteit zyne demislïe te verzoeken.
De Prefident ftelt voor, om den Burger Siccama zyne verzogte dimisfie te verleenen, e* bet Provinciaal Beduur van Groningen aan te fc iryven, om zo fpoedig mogelyk een ander Lil ter Gencraliteitsx-Rekenkamer te Cornmitteeren; — conform belloten zonder reiumtie.
Eene Misfive van het Commiré der Marine, berigt=nd-, ingevolge Decreet dezer Versiering, m d.uo 10 April I li op het Request van Kantel en RuySPfn verzegt hebbende het effect van. het Decreet dezer Vereaderwg, waarby de 7 pakken Lakens, door den ad interim Fiscaal te Hadingen , Schultz, gec urfi-queerd verklaard, aan hun, als wettige eigenaars derzei ven , zyn vry gegeven; te kennen gevende, dar het dtlai gelegen k da-trtn , dat de fubftituc Fiscaal Sehdtz zwarigheid maakt, omtrend de conclufie, by het Rapport van dea Burger Hartog c. f. in die zaak genomen.
De Prcpdsnt ftelt voor, otn dit aan te nemen voor Notificatie.
Van Castrop zegt, dat-daar in die zaak eene Commisfie is beno-aid hy voortitelt otn dit in haara handen te ftellen om confideratien en advys: — en wordt conform befloten.
Eene Misfive van bet Cómmitté te Landt , iutendo-de M m m m 3 4ais



C 6¥ )
ftie Misfive *an des ecrften Comrr.isfaris der Frtnfphe 'rcupcs, in dienst dezar Republiek, te kennen gevende , ''at 'er, door het marcheeren dier Troupes raar den Rhyn , verandering is gekomen in de wyze vaiCbera!;ng, cn het daar door r.oodzakelyk is gewerdee, dat 'er een Payeur voor dezelve worde aangelleld : — «angeEcmen vcor Notlfica ie.
Een Request van /. C. Dyks, gedetineerd Gommis te Steenbergen , verzoekende in zyn "togen Ouderdom fiet een Penfioen begunftigd te mogen worden.
Een Request van jacob Vréyman, verzoekende, dat, laar hy door doofheid is verhinderd den Lande meer te dienen , hy met het Sergcants-penHoen mag worden he«unftigd.
Een Request van fofeph Gillis, Koopman te Dusfeldorp, verzoekende betain g eener pretentie , groot /Elïo, grfprcoten uit het proresteeren van Wisfels, aan hem voor gedane Leverancien ter hand gefteld: — Alledrie aan het Committé te Lande , de twee eetfte , om confideratien en advys, doch het laatfteom daarop te dispoHeeren.
Een Request van Panehsud Moulez en Schouw en Comp., tot uitvoer van goed. ren naarHavre-de Grace:—. aan ': Committé der Marine.
Een Request van Dapper en Schluiter , tot uitvoer van 6o.cco pond oud yzer, naar Dantzich , om aldaar in de fmeltery verfmoben te worden: — aan het Commiué der Marine, om conform het Decreet, daaromtrend genomen, hierop te disponeeren.
Een Rrquest van een Burger , om een Schip te mogen transporteeren: — geaccordeerd.
Een Request van Geertiuida Schut sier, Weduwe •f^^Ddsimc', verzoekende, om penfioen of gratificatie: ■— • aan 't Committé te Ltmde, om ccriiderarien en advys.
Etn Request van /. G. Bendewuld en IV. Hopmans, Kooplieden en Leveranciers, wonende te 's liosch verzoekende, dat deeze Vergadering wegers de Le-,e:ancie vr.n 25 buizen en lange broeken te deen opmaken eere Ordonnantie groot/'400, waaremtreitd het Cerr.mitté te Lande zwarigheid maakt,
Be Prefident ftelt voor, om dit Request comïnisforiaal te maken en te ftellen in handen van Verhees, Verft er , Petnpe van Mecrdervocrt en ten Eerge: •— en cortcludeerd conform.
Eenige Requesten , om Paspcoiten : «— geaccordeerd.
Schinirnelpenr.inck doet rapport , namens de perfoneele Comrrihlle, in wier handen by Decreet t"ih den 22 Mam gefield was, de Misfive vr.n het Ccmnitié der Maiine, ur sirkide eener Misfive vsn den Vice - Admiraal de Hinter, inhoudei de confidcrEtien op de Publicatie van den 1 Maart, crotreud de oprc erigheden en misdaaden op 's Lartcs Schepen vrn Oorlog gepleegd wordende:
Produceerende in dien geest eene Concept ■ Publicatie, bvïcmder cmnent de defertte»
De Prefident brengt in omvrage , ot de Vergadering zich met dit rapport kan conformeeren V-
Sideritts zegt: Het fryt my aUgps, wanneer ik deeze Vergadering in de „ toodz&aklykhciri zie gebragt om haare vorige Decrteten te „ rapporteert». Ik?i:zuiks aan als een gevof? van al te over„ haas te Deliberatien. Deeze voorgcilsg'ene Wet bedoelt de „ intwkkiqg van etne voorige Proclamatie, zy wys: aan de
ftreffc des doods op de overircedets; het zou, dunkt my,. ,, der Nationale Vergaderinge waardij zyn daarop reirhina! „ geen btfluit te neemen, maar het Rapport te ftellen rtn de' „ or.'.e van aen dag."
Queyfen cn anderen appuyeeren dit.
Eu wordt befloten, om het Rapport te doen drukken en heden over agt dagen te ftellen aan de: orde van den dag.
Stoffenberg rapporteert, natreus de perfoneele' Commislie, iij wier banden gefteld is het Request:
van c. 1. i\mp cnai.r c. i. , Expediteurs te Am.
hem, zich bezwarende omtrend de Pupiicatie van
3 january 1797, omtrent het irnniit der Contra-'
bande goedeien, byzonder omtrent de Koffy-Mo-: lens:
Advyfeerende cm daar in eenige veranderingen daar te ftellen, en in zo verre de Publicatie van 5 January 1797
voornoemt te altereeren: beflooten te ooea
drukken en heden over 14 dagen aan de orde van den dag te ftellen.
Vervolgens verfchynt de Reprefentar.t de Mist ter Vergadering en aanvaardt het Prefidium met de volgende arentpraak:
Burgurs Reprefentanten! daar het geduurende de Zitting dezer Nstionaale Vergaderinjfseene gewoonte geworden is, by de aanvaarding va» elk Vooreittcifcbsp TJ1. met eene korte aanfprask te begroetec , zou ik in Uwe oogen wel zoadciling of onhensrb kunnen fthyhen, wanneer lk de eerfte <vss die zdlks agtcriiéf. Ik zal dan ook hier aan voldoen, en de door ' herhaanng krsgtcioos gewordene, verichooningen over perioonlyke onbekwaamheden, cn inroeping vsn UI. huipe en toegevendheid overftappen : want waar door zou ik meer Ulieder ftresgbeid —— waar door minder Uwe welwillendheid en vertrouwen verdiend hebben, als myne Voorgangereu? maar, vergun trty, Uwen en myaen aand-.gt vooreen ooge»blik te vestigen op eene zaak van mter belang, ais piicii'pl*. gingen.
De tyd, dien het Bataaffcbe Volk aan ons gefteld heeft, cm eene Cti ftitutie vcor hetzelve te ontwerpen, en waarvan bet Decreet dezer Vergadering vsn den 17 Feb. 1. 1. den loop. bepaald bteft , moet gedaurecde myn Voorzitteifcbjp tem einde locpen. Dit Volk verbeid dat cogersblik metcnjtcduld.» let ktn, fcec moet niet langer in bet onzekere blyven: —Deinallcn opzebtekostbsareen wankelende Tusfehen.Regering n.cer t:s ophouden, of het Vaderland is verloeren: het is meer dan tyd dat eene Algemccne en vaste Staars regeling1, voor het fteluk vsn allen gtfebikt, een einde maken aan de facti«rr tc party febappen die ons veifchtuien—. ca dat ord»



C 647")
•n wetten de plaats vervangen van willekeur cn rcgerlngl ws-
gro.u aariy M evear-dikheid dat bét uur naderJ , inliet welk
•n wetten de plaats vervangen van willekeur cnregerlfgl hm» heid: eik eerlyK Buavuer hééft thaadss, meer «tn o .i' , do Eïb'éH ót> ons getUgeri; en de maate van on-.c verpne-vin.^en gto.ic aWl-; fa evenf-dikheid dar rret uur naierd , m tut wWtt «en raatften hamerlU|» Ul. laatfte Decreet n->i»?»ns bei Ou: #Bl> van Onftlta'tio zal bevestigen. .
Welaan dan, Burgers Reprefentanten 1 wy kennen ieder onzen plicht, en Ml onzer zou een veewyt verdienen wilio;, dat wy die» «:iet haddm opgevolgd?
IÉ zal ffiet de meeste beifcheideötaeid en onzydighctd, doch ectttcr mee BeirH) onver/.etiyke 1 ernst, de orde eu den Bgeln.aau en vooftgang uwer raadplecgingen zodanig wanten te bvllierên , dar hxt einde van myn Voorzittenelaap, wn een einde manke aan ons vermoeiend werk: (wanneer immer.» -ene my zeer ontydig aangekJomcne ougerteidneii, dw my '•■»»'»* meer dan ooit in den weg is, myne vogrneein-ns met veryle,.i.; Ik hebbe recht daar toe vau U allen te vorder-.* — en dU dus ik in den naam des Vaderlands by deezen — Jat ,:y, tier Jennende de bek/fee, by hec aanvaarden uwer p .aten af.,clesd: «••« <!«*. Hetfóin, wat een goeden getrouw Vertegenwoordiger des lol.ts fchiildigis, ea behoort te djen, de raadpieejmjen deezer Ver■gaacriug- pWrifig SyWöarie — de acotbaaendd daar vai nelpt bewaaten — den zo kostbaaren en ke-rten tyJ, dia ons uog -overig is, door geene lange, en van be:onderwerpatwy twude diseuilïen wilt vetipWea, maar door kalms ca bedaarde osaenkinken elkaddcréd yoorligtèh, zonder de orde der lpreeK.xurten te venvarran. ik üai door den Secretaris doca voorlec.cn, cn tot narist (Wr Leden o? liet Bureau doen leggenuc lystder nóg bange ide Co nmisftriaden ,'de Qonflutfltk laïende, ca* ttringe da verfcbei.leneCom.ni«iarislen,dat zy.uuue^.-i *m pugl ea noodzaak*, hunne befuigt.es verdobbelen, en, zo lpfledig 'moaglyk , ieder hunne rapporten gerievén uit tebteti-en j ten einde daar op in de volgende week beüuit -/.afkunnen vallen, ea dat de Comrn.süe tot de a'gemee-ue awdrebe vaa cct (Jatwerp der Conftitutie met óaareo arbeid a.s dan pqyernmaera .zal kunnen v-aori£aaa. Dit meerid« tn, by den aanvang van den gewig.igcn pust, dooi Uhedce op myne fenoudcren ge legd, aan U te muien en te muecea zeggen. Ma gr nu ae uitkomst aan uwe en myne verwagtiag beantwoorden , dan Zal . de uatfte dag vat.dicmya Voorzittcrfcaap, eea oer geluK^i^te
• van myn leven zyu. Van Hooff Mtzi^c; of uit deze aar.fpraak zoude ( vol
' een dat, ftcduureirde den loop van dit Prefidium, de delV-ratien over hei Plan van Conftitutie volftrekt ten einde zouden loopen, dat hy , wel is waar, bc&epde, dat het Volk retkaalzeade hier naar omzag, dan dat hy oo<t ' n;et vermeende ■ dat het nuttig was door qverruuuiag zodanige beiluiten te nemen, waar uit met du» voos, a.toos nadeel konde voortvloeien. Da: ny nog-eene reflexic maakte, dat de Prefident in zyne Aaniptaas metme gemaakt aad van-partyt'chappen en petten : dat h.-t eerste waar was, maar dat hy het woord tartten wat nar, ' vondt Hy Z'.ude derhalven verzoeken , dat; zoo deze Aaafpraal: mogt worden gedrukt, 'er als dan deze pasfa ge werd uitgelaten. De Prefident zegt:
Ik moet tot onV.-lJéring van den Burger van Hooff zeggen dat het Decreet dszer Vergai»ring van den 17 Feb. 1. 1. b; eene favorabele interpretatie van het Reglement den tyd, oj
* welke de Coaftkutie zou moete» zyn vervaardigd, heer, dc paald op dea laatfteu April aanftaande: dat ik dus als »ie|
den-, verp'ti't zynie , dc Decreotun der Veegadering te obferv.-.re.! , en ;e doen ob-ferveerea , geene gelegenheid , zelfigean ver ii.j.-den mag g-veti , om door langere deliberatien dit Decreet elutoir te mta: ik ftia echter dea Burger va.-» Hoof toe, dat dit tot geuac abfurdi-d'm moet heten leiden.
As ik aaa myne , en de L*Jea aan hunne zy.i: alles geia-aa n.-'ataea wac m Jjtelyk is t»m een ieder onzen pligt te 'vervmivo, en de Nucio du- overtuigd is , dat her ons niet aan den go-e len wil', maar aan de Pnylitqae m-anilykheii , •ntbrcekt, ooi aan dit Decreet te kétnsm voldo.-n,-za! zy rdnkDoedtg geuo-l zyn , ons liever noj eenige dajen uit. ftc! toetefiMB , ars door overhaasting fchadelyke Decreeten te ziea iie-s-.u.a. Overigens weasebte ik, dat dc Burger vaa Hoo'/gelyt had, dat 'er ge-ene facï.en beftenden, cn dat ik in itaa; was, met eenen k.vasr ze alle weg te liryken; en nier in zyn wy ze-:cr bet asls eens, dit wy reikhalzen na»jlea tyd, dat iea.r Burger onder zekert weccen, een vsili^'eu gerust leven zal kunnen leiden.
De Notulen gereluineerJ en gearrefteerd zynde , doet de i'retid at door Jen Secretaris de lytt der nog hangende CommUlbriailen, op het Plan van Cbnralwè betrekking hebbanJc, voorleezeri.^ Hierna rapporteert Amen, naoie-rs de Perfoneele Commislie, iu wier banden ge-1 tel.1 was het by den 572 Articul te bepalen, nopens de provocatie, welks 'er van de feiitentien, welke 'erdoor de Departementale' Gerichtsiio/ea zou Jen geveld worden, in cas der ingekomen; bezwaaren der verkoorene Leden in de Departementale Beltuuren voorliet Hoge Nationaal Gericlitsa jf, zoude kunnen plaats hebben:
Dat zy, alles rypelyk geëxamineerd hebbende , van osinie zo l le zyn , dat, daar 'er geeree redenen aan haar waren voorgekomen , voor de gepastheid en nooizakelykheid étftki criminele acfie in het Cas-fubjecl; dat zy dus declinatoir daar op moest advyfeeren; terwyl nu het tweede poincl:, het welk aan haar onderzoek, by hetzelve Commisforiaal, was opgedragen, van zelfs was kornen ie vervallen: flaandè wyders voor, eene alteratic te maaken, ia de extenlie van den 572 Articul.
De Prefident zegr , dat by eerst het eerde poincl vau d.t Rapport en vervolgens de alteratie in omvrage zal brengen; Hellende dus voor, of de Vergadeimg zich z./u.ie kunnen conformeren met het eerfte point ? — en concludeert conform.
Aufie» fielt voor, om nu ook, in ge vo'ge het zoo even gedecreteerde , eene alteratie in den 571 Articul te maaken.
De Prefident brengt dit in omvrage.
Layken zeg', dat Ity'peen reden vind, waarom in het B°mentioneer 1 g;val de'onkonen zoo der Griffie, als van het Nationaal Zegel, ntet zouden worden g-dragen.
De Prefident ftelt voor, om de door Aiiflen ge-
iup-



fuppediteerde alteratie , met weglating van het laatfte gedeelte te arreileren.
Aasten zegt, dat het hem als een groote hardigheid roude voorkoomen, zoo men deze onkosten door individuelen deed betalen.
Withals zegt , dat trien 'er zoude kunnen by voegen dat hier van uitgezonderd waren de onkosten zoo der Griffie als van het Nationaal Zegel.
Luykcn zegt, dat 'er , buitendien , geen onkosten
waren.
De Prefident herhaalt zyn voorftel: — en concludeert conform; brengende vervolgens de door de Commislie voorgeftelde alteratie van den 57a Articul in omvrage.
Luykcn zegt, dat hy veelliever zoude zien, dat de provocatie gefchiedde door'den Procureur - Generaal.
De Pr-ejh 'ent zegt, dat daardoor de deur zoude worden opengezet, om den Procureur• Generaal in civiele zaken intemengen.
Luyken zegt, dat in de extenfie van den Articul bepaald werd, om den Procureur * Generaal te gelasten, "a'étjé te i iftitueren, zoo als hy zoude vermeenen te behooren.
Greve zc^t, dat liet by deeze aan de Departementale Beftuuren gedemandeerde niets anders was , dan bet examinee. ren der Crcdenrialen.
Fitringa zegt:
De reden , welke de Commisfie van Conftitutie, immers wy, tot de bepaling in dit Artikel 572 voorkomende, heeft doen beCuiten, is voornamclyk geweest, dat men die aétie eenigermate moet befchouwen als ccne aetio populeris, of Volksacïic, die ieder Ingezetenen vry fiaat, wanneer het publicq belang dezelve vordert naar zyn inzien. En dit zo zynde, dan moet aan die daar by belang hebbende, dat is, Stemgerechtigde Ingezetenen , eene regelmatige weg worden geopend,om hunne grieven , welken den verkozen Reprefenrant of Ambtenaar hum-es achtens, onbevoegd ef onwaardig mogten maken, die refpectlYe posten te beklceden, aan het Departementaal Gerich'snof ter beoordeeling te brengen.
En uaar de Procureur Generaal het recht der Natie of liever der wet, waaneer daartoe termen zyn, gcwoonlyk waarneemt en moet waaraeeaien, zo moet de daar by voorgefchrevene cynofure enkel worden geconfidereerd als een gefchikteinrich-ting om de Ingezetenen en. elk derzelvcn in ftaat te ftellen, hunne aétie door dien Procureur G-'-neraal, (mids daar toe termen zyn) in naam. der Natie te inftitueren.
Er. op dit fundament, en in dien geest kernt bet my voor , dat 'er wel degeiyk gewag van den Procureur Generaal bydit Artikel behoort te worden gemaakt.
Van Horfficgt, dat het' hem voorkomt, dat het zeer , onyoor/.i^tig zoude zyn, om de decilie der que tie te decideeren; hy zoude 'er voor zyn, de beflisiing daar van aan het Hooge Nationaal gerichtshof overtelaten.
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGS.
Ten Berge zegt, dat hy het met de hoofdpoinclen van het Rapport eens was; dan hy zoude het als eene hardigheid aan. merken, dat, wanneer de afgewezene reden van actie vermee- nende te hebben, dit van de decifie des Procureurs zoude ■ afhangen; waarom hy 'er by gefteld wilde hebben,- onyerxin.
derd alle zodanige actiën als de Procureur Nationaal zal ver. ' mesnen te moeten inflitueeren.
1 Hoffman zegt, dat hy geene reden tot deeze byvoeging weet.
' De Prefident ftelt voor, om by appel nomina! te decideeren, of de redactie der Commisfie, met . byvoeging van het additament door de Vergadering zoude worden geëmplecieerd.
Van Hooff zegt, dat over de wettigheid der keuze door het Beftuur zelve zoud^. worden geoordeeld; dan , i om dezelve tot geen defit/eve Rigters te maaken, had men beflooteu, dat de decifie, by questie, zoudeftaan aan dc Dèpartementaale Gerichts- Hoven; daar 'er bepaald werd, dat dezelve ter decilie van een enkeld perfoon zoude ftaan.
De Prefident zegt, dat 'er Civiele, doch ook Crimineele redenen konden beftaan ; en, in dat laatfte geval, ageerde de Procureur-Nationaal.
QHet overige deezer Zitting in ons volgend Nummer.)
Beknopt Extract van de Zitting van Woensdag, den 19 April 1797.
De Burger R. A. van der Fels, legt den eed af als Contrarolleur der Convoyen en Licenten te Dokkum.
Eene Misfive van het Committé te Lande, verzoekend© authorifatie tot het aanftellen van een temporairen en fubfti. ; tut-payeur by de Franfche Troupes in dieast dezer Republiek: naar den Rhyn op march zynde: mm geaccordeerd.
Eene Misfive van de Municipaliteit der Stad Carnpen, verzoekende, dat aan het Provinciaal Beftuur van Overysfel mag worden aangefchreven, van zich in het Stedelyk Beftuur van Carnpen in te laten , zynde reeds eene Commisfie tot dat eind» benoemd, en in allen gevalle furcheance mag worden verleend: deze zsak domefticq zynde, heeft geen poinél van deliberatie gemaakt.
De tydelyke Prefident communiceert ontfangen te hebben eene Misfive van den Gouverneur van Sr. Euilatius, kennis gevende, dat de Engelfchen, den 4 December 1. 1. eene attacque op die Coloniê gemaakt hebbea, dan dat zy met verlies terug geflagen zyn: —- aangenomen voor Notificatie.
Nog communiceert hy een berigt uit Keulen, offchoon niet officieel zynde, dat 'er eene Wapenfchortfing doorBuonaparte en Prins Carel zou gefloten zyn, en dat ook dit plaats zoude hebben tusfehen de Generaals der Sambrs-'en Maas .Ar. més.
De Deliberatien over het werk der Conftitutie worden voortgezet, waarna de Vergadering in een Commitré Generaal veranderd wordt , en vervolgens gefcheiden tot morgen ochtend ten 10 uuren.



CBL7RHE/D, VR T H E / D , BR.QEDERSCHAIP'
DAGVEIL3EIAAX*
DER HA. NDELINGEN VAN DE
REPRESENTEER. EN DE HET VOLK VAN NEDERLAND. N9. 4§j. Vrydag dfn 21 April 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaals Veroadbmno.
Vervolg der Zitting van Dingsdag, den 13 April 1797.
Voorzitter: j. A. de Mist.
"Vervolg der Deliberatien over het Rapport van den Burger jfjisten c f , omtrend het te bepzle»e by den 572lten Articul.
Pan Hooff zegt, dat men dan die ondcifcheidene gevallen moest bepaaien.
De Prefident herhaald zyn voorftel.
Van Leeuwen verklaart zig daar tegen , zeggende :
Dit onnodig te zyn , daar het van zelfs fpreekt. Als we zulke dingen 'er inftellen van voorbehoudinge van zaken , die van zelfs volgen, wat moet 'er dan al niet meer in komen ? Zyn 'er corruptien, of andere misdaden by de verkie. zingen begaan, dan is het de post van den Procureur-Generaal van zelfs daarop te inquireeren. Die zal immers ook deswegen beèedigd worden, cn inftructtie ontfangen.
Luyken zegt, dat zulks wel waar is, maar nu de Procureur - Generaal 'er in ftaat, dog nu uitvallen zoude, het ncodzaakelyk geworden is, dat van hem hier melding gemaakt wierde.
Hoffman zegt, dat hy 'cr ten fterkftenvoor zoude zyn, dat het'er afbleef, daaruit den loop der tegenwoordige discusfien genoeg zoude biyken, wat de intentie der Vergadering geweest was.
Ds Prefident inft'tueerd het appel nominal, en word tot den Art., zoo-als dezelve door de Commi,-fie geredigeerd was, met bet additament beflo,ten.
V. D £l.
De Leeuw rapporteerd , namens de perfoneele Commislie, by Decreet van 3 April, benoemd, ten einde den aart en werkzaamheden der Departementaal Beftuuren te bepaaien.
De Prefident brengt in omvraage, of de Vergadering 'er dadelyk op zoude concludeeren, dan wel befluiten, om het zelve te doen drukken ent aan de orde te ftellen, tot op Zatnrdag aanftaande : — en word tot het laatfte geconcludeerd.
Schimmelpenninck. rapporteerd, namens de perfoneele Commisfie, in wier handen gefteld waren zoo wel zyne propolitie, ten zelven dage gedaan, tendeerende tot het benoemen van een permanenten Prefident by het hooge Nationaal Gerichtshof, als wel op het voorftel van Ploos van Am del, om by aldien de Vergadering dcar toe mogt befluiten' als dan aan dezelve eene vermeerdering van Jaarwedde toeteleggen:
Dat de C8mm;siïe, deze beide voorftellen gex.imineerd hebbende, van opinie zoude zyn, dat in dit Collcie een roulcerend Prefidium niet raadzaam was; en hy dus concludeerde , om een permanenten Prefident te benoemen; en wat de Jaarwedde betrof, dat men uit aanmerking van deszelfs meerdere werkzaamheden .hetzelve met \ van het ordinaris Tractement zoude kunnen verhogen.
Van Hooff zejt:
Toen de Gürger Sckimmelpenr.inck de Prcpcfitie gedaan heeft, heb ik eenige bedenkingen tegen de permanentie van drn Prefident van het Nationaal Gericht-hof geopperd -= de zaak wierd Commisforiaal gemaakt, en ik wierd een van de 3 LeJ' den, welke deeze CommieUs uitmaakten. De reden eu convcnienten dewcike de meerderheid der Commisfie gepermoveerd hebben, om de permanentie voor te dragen, zyn langs dc eene zyde wel zeer juist, maar zy hebben my niet kunreen perfuadceren, om datiit veeic groctere inconvenienten , docir van eene geheel andere natuur, voorzag, de.weike eene Staatkundige voorzigtigbeid dideerde voor te kojraen.
N n n n Dc



Dj Rechterlyke »j{t is door haareit aart en natuur de
indepen Jsnifto vaa alle magten; zy kan genoegzaam aan geen andere magt worden ouderworpea zonder haare volkomene independentie zoude haare integriteit verzwakken; naar zonder haare independentie of integriteit te attacqueeren; is het tooithanS zeer noadfg, zig tc verzekeren tsgen het misbruiken der judiclairc ma<t; de iradere maften moeten tegen de rech terlyke magt ook eea juatantie vinden, cn deeze guirantie moet ten minden gezoft worébu in de Organifatie vin de regterlykc magt zelve: dc gusrtntie voor ea tegen a.ndtre magten zyn des-gefield; teen heeft min of meer hetevenwi^t tusfchen haar ia het ojf» schduiea, b-öaiven dac ie sm >vi biliteit der Leien va) bet WetgevendLicaaamen Uitvaeiend-e Maft een r.r«)~<s wairb >rj tegéi die machten is. Msir hier t yn de Gerichtshoven tn Jcrzelvtt Leien permanent gemukt; du; oti'b'c.'kt bi r zelfs die verzekering, dewelke eentperio dique ifwisfiliug medebrengt. Zal men t;u nog daarenhoven, terwyl de Le icn der Gerigtshoven permaneut zyn . dergelver tnfi ienten per.nsnent verkuren , en de Nonjriatie vaa dien Prefident aan de Kamer der OaJfle.i geven! Ik gevoel in deeze fenik kingen niets gerus-ftellend; ik moet my dus tegen de peraia 'nentie verklaren, en ik boope, dat de Vergadering alles zal overwegen, en in haare wys'ieiJ befluiten Jat het Prefidlun niet langer, dan een jaar zal duuren.
Lvyken zfgt, dat de Commislie in haar Rapport alle die zwaiigheden reeds had opgelost; hy konde althans niet zien; dat dit van zoo eea fchadelyken invloed zoude Zyn , daar de Prefaeut niet dan de moderateur der Verga-dering was; hy appuyeerde dus het Rapport: dan wensclite met dit al wel eene zwarigheid opgelost te hebben, hierin beftaae.de, hoe of men het nameniyk fchikken zoude; wannesr het Prefidium permanent ver: klaard zynde, de klimmen le jaaren van den fungeerenden Prefident hem beletten zoude, hetzelve met dis vrgtter waartcneemen , als wel het gewigt daar vaa snede brengt ?
Schbxme'penninck zegt, dat, wat het geavanceerde van van Heef betrof, Luyken zeer wel hai opgemerkt, dat de voornaaaefte bezwaitn, reedsby het Rspport zelve waren gefolvecrd ; daartebooven waren de confideratien van van Htoff meer iugcrigt tegen de permanence der Leden van hetGer.chts -Hof, dan wel tegen die vau den Prefident. — O >k had dezelve als Prefiient genen invloed, cn ftond hier in gelyk m:t alle de Leden, welken, uithoofde van meerdere bekwaamheden als anderzints, zisb een invloed konden verfcbalT-enj immers in alle kleine Vergaderingen hai men by ondervinding, hoe weinig de invloed van den P/eftde-nt betekende. En wat nu de rcfiexie van Ltyken betrof, dit argument was van even zoo veel applicatie op alle de Leden, als wel op den Prefiient; immers was het ook intusfehen zeker, dat over bet algemeen de krag„ ten van de ziel Itnger weikzaam waren dan wel die dea Lid baams, en,zoo het al onmougclyk word voor hun , om hunne posten langer nsar behooren te kunnen waaTnecmea, in dat geval, konde mea immers dan dezelve emeritus verklaaren.
Fen Hoojf zegt:
De Burger Schimmelpeminck heeft te regt aangemerkt, dar, volgens mya fastenue (hetwelk niet anders is, danhetevenwigt tusfehen de magten te houaen, en een guarantie te vinden voor alle magten teegsn het misbruik of aasihgen van aaderc magten te vinden) de zwarigheid meerder fchynt
geleegen te zy« , in de permanentie der Gircgtihoov:a , daa in de peraianeorle vandeezea PrefiJeat. Da zwatigheedïu, die ik vin-de in de organifatie vaa onze jaiioaire magt en byzonder in de permanentie van de Leden van het hooge Nitionaal Gerechtshof .vermeerderen nog door d e perrnanentie van den PnelUïnt —• wie weet hier niet, wat iatöecten invloed het Prefidium kaa geven, byzonder wat iavloed een permanente Prefiletu ia een permantiit Collegie kanhebbcn? Alle* neemt de couleur aan vaa de manier van voordragen ea befchikken der Prefidenten, en. zoo w«meer ik dit P-efiii. un , zondmig als hec wordt voorgedragen, in zyn verband bafehoawe m-t de geheele orgariifttie van ome SJiats-tniehir.e — zoo waaneer ik d; verdeehfl,: dc: magten , gefylr, zy nu zyn daargefteld,' na»aa; ik zie Kamer der O j aften; dan vermeerderen myne za-.irigbeeJen; want dan zie ik niat anders dan een aanééafcba^ej-ij van influenüe, dewelke gu vaulyk kan worden. «—> It zie eene permanente K.egtcrly'i;e raagt daargefteld , dewelke de Leden van het Wetgevend Liebttsm en van de^U tvoerende magt, ja welke de Politieke Liebümen van den Staat, Coaftirutioneel kan v..or zig roepen, ca oordeelen ik zie ie Kimer der Oudften met meerder magt en gezag bekleed , dan de andere tak van legislatie — ik zie zyr.cn invloed op de Extaitive magt, nu wederom op de Regterlyke, daar bet verkiezen van den Prefident van het Nationaal G^regtsbof. die op zyn beurt influeaceert joo het Lichaam, dat hy Prefideert. Weinire Leden van de Kamer der O-idftea behoeven ilegt3 zig tecoaiifeeren met eene ufurpecrende Ex?cu:iv-e rna0t, om alles re regeeren. Ik heb meermalen gezegd, dat de Iiegterlyke mijt het politiek (gezag wel zelfs niet zal ufurptëren, maar dat zydikwUfl het iaftrument kan worden in handen van een ufu.peerende migt, of party; ik wenschre dus, dat langs de eane zyde allejl invloed van andere magten op deRegtcriyke magt wierd weggenoomen, en laags de andere zyde de integriteit van de Regterlykc magt te handhaven , zonder 'er ooi: door getirannlfeerd te kuuneu worden Ik propoueere dus, dat het Pre-, fidium van h.-t Nationaal Gereg'stiof Jiarlyks zal veranderen , en datderzelverPrefident niet za! benoemt word^r. toardeKirner der Oudften, maar onder haar, door desz:tfs Lidea.
Fitringa zegt :
Ik fta gaarne toe aaa den Burger Sctimnrebttiinck al het door hem geavaaceerde, ten opziente van deu irivioed van den Prefident vaa het Gerichtshof in deu gewonen loop van judictc'le deliberatien ; maar ik meene tevens , dat men behoort ia aanmerking te ne»en, dat dit G-richts Hef voor al mede is ingericht, om ook in tyden van partyfehappen en burgertwisten de tederfte en gewichtigft; politiqae dsfiFsrenren , ca dat dikwerf 'onherroejielyk, te beöisfehen dat deee raagt zo veel grooter en b-edeakelyker moet worden befchouivd, zedert dat deze Vergadering h=eft gewild , dat alle beoordeling van gtond°n (in de zogenoemde actiën van belet), waar op de Leden der wetgevendeen uitvoerendeMi-gt bunnen worden gcfehjirst, en onmiddelyk zoudei andere tusfeaenkomst, door dit Hof in ftaat van befehuldiJbg ea arrest worden gefteld. Waar by komt, dat dit Calhftie uit zeer weinige, ja niet meer dan uit zeven Leden ooripronlyk zal btfiaaa, waar door *t gezag vaa elk Lid,en hoe veelou-er dan van een permnnenten Prefident, naar evenredigheid aecresfeert La de magt; nu zeg ik van dit Collegie deelt myns oorieeis wel degeiyk de Prefident; want, hoe zeer hy wel niet ei^enlyk zyn votum eerst uitbrengt, zo hangt doch van zyn voordracht, in een aantal gevallen, bepaaldlyk ia het oamidlykarrefterenvaadispafitiea



C *5« )
of befluiten oneindig veel af. En dit niet alleen «— maar hoe dbkwyls ook kan een Prefident, ook z-lta van een zodaanig Hof in de voor opgenoemde gevallen cn omftaadljn^den door het juist uitkiezen van liet tydftlp der beraadflagingrn , vatl allerlei toe\al)ige omftandigheden ea diergelyke ter doorzetting van zyn gevoelen, en van zyn fysthcraa op den uitfla; van veele deliberatien, al zeer onmidlyk invloeien.
En het is daarom , dat deze magt en invloed in die gevallen , nay veel te preponderant fchynt, om leopden duur in handen van den zelfden Burger te ftellen , veel mia conftitutjoneel over te brengca.
En tvanneer men hier byvoegt ds remarqne van den Burger Luyken, in fubftaatie houdende: dar, wanneer de jirea en lusteloosheid 'a maas aétivireit en denkvermogens zullen hebben verewakt, men dan cveawel, (hoe zeer de afdoening van zaken en de bevordering der Juftitia dit ook zouden mo gen reclameren,) men dien Prifidenc niet tc min za! moeten aanhouden, terwyl de ondervinding veel licht wel zal leren , dat bt jaarde Ambtenaren niet ligt in 'c denkbeeld kunnen worden gebracht, dat een jnnjer Collega tot bet PrtedJie gefchikrer is dan by, en de eerfte daarom zo veel te moeilyker daar van afftand zal doen. En, wanneer /* dit alles in aan merkiug neeme, zou bet my verre htt veiligst dunken, die piaelidie van tvd tot tyd te doen afwisfelen; waar door nog dit nut zei worden geëffectueerd , dat alle de Leden van dit Hof zich meer dan anders op de routine van zaken zullen toeleggen, en zich als om ftryd beyveren om elkaadeien ten alge meenen nutte den loef als af te (leken, in het wel waar nemen van hun voorzirterfchap, waardoor narn al eindelyk by icdispofitie of overlyden van den fuagerenden Prefident zo veel meer geTchikte voorwerpen tot dien post zal voorbinden hebben; alle welke redenen my doen (temmen tegen de per manence van dezen Ambtenaar.
Queyfen- zegt, dat hy het Rapport appuyeerde, daar de zwarigheden, door pan Hoojj aangevoerd, even als of de permanence ten zekeren invloed aan het Gouvernement ronde geeven, juist, naar zyn inzien, het te* gensvergeftelde zoude te weeg brengen.
De Prefident brengt in omvrage, of de Leden, na gehoord tc hebben de ontkrfcheidene confideratien , zich met het Rapport konden conformeeren ?
Fan Hooff zegt, dat hy *cr teer veel tegen zoude hebben , dat die benoemiDg doo; dc Kamer der Oudften zcude gefchieden: zoo het al moes; plaats hebben , moest zulks door de Leden van het Gtrichtshof zelve zyn.
De Prefident ftelt voor, om het Rapport, zoo als het lag, in deliberatie te brengen.
Gevers zegr, dat het hem voorkwam, dat men beide de 7aakcn in delibetatie moe-t brengen ; daar hy declareerde regens het Rapport te zyn , en de reikxien van .Fitringa en van Hooffzeer juist voad.
De Prefident brengt in omvrage, of liet Prefik dium permanent zoude zyn ?
Luyken zegt, dat hy bevorens neg moest relereeran f4* zwar:g'-,éid, door Pitriug* aangeveerd, das name¬
iyk de Prefidmi, door dien h? Prseïdvyfeerie, zrek tea Invloed konde maaken; dan dit had in het geheel geen plaats ~- een Prefident ptaeadvyfeerde in dc Ga* riehrshovcn nooit,
Fitringa zegt:
Ik heb niet gezegd, dat dc Prefident in de Hoven juist zou P'sea^vyfeercn; ik weet zUf, dac by in zommige dc laatfte ftersr; m»ar dit heb ik in fnbftantio gezegd, dat by door den voordragt der zaaken , door bet op den voorgrond brengen, van min gewigtfgc argumenten, (zoo die in de tyden van partyftlnp niet tot zyn oogmerk moeten dienen) het min aandringen van rrdere en diergelyke middelen in de tederfte en gewigti^ftc Sttatkandige detifun en dispofuien, meerkan irflueren , danjw-y tot confervatie der Bu'geilyke Vryheid ea Gelykaeid tusfehen de Leden van dit Hof nuttig, eu ter algeraeene veiligheid van ie Ingezetenen aan my voorkomt wetifehedyk te zya.
Dt Prefident herhaalt zyn voorftel , inftitueert daarop het appel nominal: ■ cn wordt conform jearrefteerdL; brengen-e thans in omvrage, of de Prefident door bot Hoge Nationaal Gerichtshof zelve-, dan we! door de Kamer der OudHen
zoude worden benoem*? En wordt tot dit
laatfte b< floten.
Nu brengt de 'Prefident in omvrage, of 'er vermeerdering van Traciemctit zoude plaats hebben, ingevolge' he; Kapport?
Stoffenberg zegt, dat 'er mogelyk wel Leden zouden gevonden warde» , weke voor de vermeerdering v?.a het uactement zouden zyn, dan niet volgens de bepaling *ïn dc Rapporteurs.
Le Prefident zegt, dat hy dus in generale termen io omvrage zoude brengen, of'er vermeerde! ii-g vau tractement zoude plaats hebben? — En concludeert alzoo; brengende vervolgens in oaiviage of zy een vi.rde meer, tiau wel eene miaéere feiiima zouden genisten?
Stoffenberg vermeent, dat die meerdere werVtzaanhedsn wel met ƒ 600 zcuien ie betalen zyn.
De Prefident ftelt voor, otn die f >m op ƒ1000 te bepalen.- — en concludeert conform.
jf. A. de Fos van Steenwyk produceert, namens de Commisfie, roet de zaak der oude fchuid: n belast, ingevolge Decreet van 0 Apiil, eene nadere redactie van den 4de en 2 3fte Artieulen van het plan van het intermediair beftuur der Finan» cien; als ook omtrend de bepaa'ing des tyds, wanneer dit plan zoude ophouden te werken: omtrent! dit laat'-le rernarquerende, dat het de Comtnisfie was voorgekoomen, dat bet tóoeijelyk, ja byna ondoerftyk zoude zyn,dien tyd vasueftelLsn, daar bet vsn de ondervinding zoude afhangen;. Is n n u * waar»



( 65* )
Waaren* zy vin gevoe-en ztouden zyn, dezen tyd niet te bepalen; mogt ec'iter de Vergadering daar töfi overgaan , dan zouden zy in dat gevai ven»-^ nen, dat het niet minder, dan op drie Jaaren na den ide January 1798 moest gefteld worden.
De Prefident brengt in omvrage, of.de Vergadering zich in ftaat bevond, om dit Rapport da-dclyk ter conclufie te brengen, dan wel om betzelve te doen drukken, en tegen Vrydag ar.n de de orde van den dag te ftellen? En concludeert tot het laatfte.
De PteSAtnt berigt, dat by hem onifangen waren, .dertien eensluidende Requesten van Amfter dam, en een van Heusden, alle firekkende tot r.5pporteering van het Decreet .yin 11 Maart: — Gefteld in handen van van Lennep c. f.
Wyders communiceert de Prefident nog ontvangen te hebben een Adres van .diergelyken inhoud uit Gouda, dan het welk coüeftlvè getekend was, zynde by het zelve gevoegd eene Misfive , ondertekend door den Prefident en Secretaris der GrondVorgaderingen aldaar, in dezelve niet alleen kennis gevende van de erectie derzelve, maar ook te ve;is verzoekende, dat dezelve in alle gevallen als een geconltitueerd Lichaam mogt worden aangemerkt, en, bygevolge van'dien, de Publicatie deZ':r Vergadering in dato 10 Maart 17960P hun niet van applicatie mjgt worden gemaakt.
De Prefident aegt, dat de woorden dier Publicatie (wélke hy daarop voorlas) zoo duidelyk waren, dat de Supplianten voor geene exceprie vatbaar waren; dit hy ook uit dien hoofde deze Misfwe-niet ter kennisfe der Vergadering zoude hebben goba&gt, zoo niet tevens dezelve vergezeld was geweest van eene Misfive der Municipaliteit dier .Stad, dienende tot appui der b (vengemelde Mis five; dan dat met dit alles het Decreet zoo duidelyk fpiak, dat 'er geene redenen hoe ook genaamd waren, o;u aan het verzoek der Requestrauten te voldoen ; (tellende voor, om dus deze ftukken buiten de Notulen, te houden: conform be-
ftooten.
Gevers verzoekt, dat dezelve aan de inzendgrs mogen worden terug gezonden , op dat zy zich op eene ar.deise wyze konden, adresfee.en.: — conform belloten.
Auiten doet het volgende voorftel:
B.U.R.GERS. RI.PSÏ5EST1N.H »!
Een Burger,.geduurende drie agter een volgeade Vergaderingen zamen geroepen ter verkiezing van Leden tsseenig.nubliekBeituur,. wegblyvende3,zalde.iee.den vaa
zyn wegblyven «nde^&gt en beoordeeld worden door het gericht , w*5r onder hy behoort.
Dt publieke Aanklager zal binnen den tyd van veertien dagen na de byeenkomst der derde Grondvergadering , waar uit invoege by het voorige Articul vermeld , dc Stemgerechtigden afwezig gebieeven is, zodanigen Stemgerechtigden voor het voorfehrceven gerecht * oproepen „ om redenen ,van zyn afbly?eu te geeven, cn dezelvcr rechtmatigheid tc doen beoordeclen.
Deeze waren de befluiten, dis Gy!. op den 16 Maart genoomea hebt. Dezelven zyn de Spreekende bewyzen van uwe voorzichtigheid — ay kewneir.cn uwe naauwgezetteopkiteiiheid, om tc zorgen, dat Policieen Jufticie van den andere gefchciden blyven , en dat de eerde zig niet menge in zaken , die alleen dc voorwerpen der laatfte mogen wezen.
Dee ze maxime hebben alle Staatkundige mannen van eenige verdiensten als het vaste bolwerk der Burgerlyke Vryheid aangemerkt.
En het zyn niet alleen de zoo evengemeldc befluiten,, waar in Gylieden erkend hebt dezelfde leeren te omhel-' zen en voor tc ftaan — ook veele andere ftrekken ten zelfden einde.
Het zy my, Burgers Reprefentanten ! vergund Hechts noch twee aanteftippen en met den vir.ger aan te wyzcn. JhCQ*'
Ik bedoele uwe geëerbiedigde Decreeten den 10 deezer en op heeden genomen , beiden Artieulen 198 en 199, mitsgaders Art. 57 r'. te vinden: waar vaa dc twee cerstgemelde Artieulen het voorfchrift opgeevcn hoe dc. redenen van verfchooninge door dc af wenge Leden in het Wetgevend Lidaaam gekozenzulien worden oaderzocht, terwyl de twee laatstgemelde'bepaaien de wyze , op welke over de wettigheid der verkiezing van Leden voor het Departementaal Beftuur en over de bevoegdheid der verkorenen zal geoordeeld worden , uit alle welke Decreeten van uwen loffelyken wille confleert, dat dc bezwaarendaar in op genoemd nimmer anders dan gerechtelyk zullen mogen worden getermineerd en afgedaan.
Trouwens dit bragt van zelfs mede , het gewicht der daar by opgenoemde gevallen, waar ia het op niets min-. Ier aankomt of op het verlies van het Stemrecht met de voordeelen daar aan gehecht, of op hec'hicurreererï'van. poeaaiiteiten geftatueerd tegens dezulken , die zig aan aantijg tegens de veiligheid van den Staat fchuldig maaken.
En zoude het rechtvaardig zyn iemand daar aan bloot te ftellen zonder hem gehoord of in de gelegenheid gefield te hebben, deswegen zyne bezwaaren in te brengenen" gerechtelyk te doen onderzoeken.
Zulks mogen zy , die in vroegere dagen een bvna willekeurig bewind in handen hadden, zig veroorlóVd hebben. «- Dit zal voorzeker uwe rechtvaardigheid nictgedoogen, zoo la-g de Vryheid niet flechts'het opfchrifr uwer befluiten, maar het begin, midden cn einde uwer raadpleegingen uitmaakt.
Van dezen uwen wil, die ook de wille der Natie is,, avertuigd, en in dezen kring waar in my het Volk ge. wegen heeft, bereidwillig, tot ikdeczelven verlasten zal
mede



( °53 )
mede werkende, zou ik my aan plichtverzuim fchuldig maaken, indien u Ui. onthield myne gïtrachten , dar fomniigén uwer te voren genomen? Decreeten my toefchynen aan dir heilryk beginfel niet beantwoorden, er dat dezelven dien volgmde noodzakeiyk eene verande ringe behoeven.
Ik bedoeie , Burgers Reprefentanten :
x. De Decféeten, die Gyi. op den n Maart V. 1.hebt genomen, en achter Ar:. 3c). van het ontwerp van Conftitutie zyn geplaatst geworden,
W aar by het U tedeti heef, behaagd te vcrklaaren.
Dat hy die door de ftetn des Voks tot Lid van het Wetgevend Lichaam geroepen worut , gedujheud: de drie cerfte jaaren na het invoeren der Conttttutte , zich van die keuze niet zal mogen «mtrekken dan om wettige redenen en voorts in fubftamie :
Dat de verkorene , indien hy zodanige wettige redenen vermeende te hebben , verpligt zai zyn , om binnen zekeren aldaar bepaalden tyd aan de Kamer, waarin hy geroepen is, te moeten voordragen , wxzr van de beoordeling aart die kamer'zal ftaan, ten dien effe.de dat die redenen onvoldsende geoordeeld zynde , de geioorene, na daar van kennis bekomen te hebben , zal gehouden zyn dien post te aanvaarden , op poene onder anderen van zyn Stemrecht in al zyn kracht te verliezen , en inhabil te worden verklaard, om een g Ambt of Beneficie tc blyven behouden, of in het vervolg te bekomen.
a. De Decreeten zo op den 16 als 23 February genomen es achter Art. 322, geplaatst, waar by Gyl. eene gelyke verplichtinge hebt opgelegd aan de Leden in dea Staatsraad verkooren , alleen met dit onderfcheid, dat de verkorene niet flechts geduurende de drie eerftc Jaaren na het invoeren der Conftitutie, maar onbepaald, en dus nimmsr zich aan die keuze zai mogen onttrek ken dan em wettige redenen, waar van de beoordeehng en bsfiisfingc der wettigheid zal ftaan aan de groote Kamer, die gehouden zal zyn dit befluit ten fpoedigften ter kenrdsfe van de Kamer der Outóen, te brengen.
Volgens die Decreeten hebt gyl. Burgers Reprefentanten , dus aan politicque machten de finale belhsfing toevertrouwd van zaken van het alleruiterfte gewicht, en waar mede de importantfte nadeelen ten naauwften verbonden zyn, zonder den betwaarden in de gelegenheid te ftellen, om zyne bezwaaren rechterlyk tc doen onderzoeken, het welk my voorkomt met uwe aangenomeue beginfelen niet te ftrooken , en in a'len gevalle voor de Burgeflyke Vryheid getaarlyk te ween, waar van de bev.aaringe Uiieden zoo zeer ter harte gaar.
De overweging hter van deedt my befluiten , om de ©pgemelde zwaartgheid onder uwe aandacht brengende, aan Uheden voorteftëllen of, om de cognitie der redenen van veifchooniage, met vcorbygaan der Kamers ia boveng.-melde Decreeten opgenoemd, aan eene Rechtbank te demandeeren , waar toe het Nationaal Gerechtshof niet ongefclnkt, en misfehien wel alleen competent zoude vveezen.. /
Of, om , indien de cognitie daar van moente geoordeeld worden, tt moeten vsrblyven, eene provocatie aaa
het Natio-taal Gerichtshof vry tc laaten.
En dat dit voorilei Commisforiaal moge worden gs> maakr, om het zelve te onderzoeken en der Vergade •■ ringe tc dienen van Confideratien en advys.
lk bezeiïe, Burge s Reprefentanten ! dat myn voor'flig tot niets minder loekt, dan om te voren geromene befluiten intetrekken , ten mireften te veranderen , waaromtrent Gylieden met redenen uwe huiverigheid meer uan eens hebt aan -den dag gelegd.
ik gevoele met Uiieden dat daar in een nwakhêid van oordeel gelegen is. — lk ben overtuigd , dat daar van niet dan otn dringende redenen behoort te worden gebruik gemaakt.
Doch dit weet ik te gelyk, da: her altyd verkieslyker is van dwalingen (indien zuhs noch mogelyk is) b tyd* terug te kesren , dan fchrtiomvallig gehecht te blyven * aan befluiten alleen om dat het befluiten zyn.
Dit denkbeeld moge vallen in de zulk én , die waanen in den rang der Engelen geplaatst te zyn. — Maat Gylieden, die hoe zeer Wetgevers voor'— en ten dezen Raalgevers aan het Volk van Nederland , echter niet meer dan feilbaare Wezens zyt, en met alle andere memfchen gebreken hebt. Gylieden , Curgers Reprefentanten, kunt en zult U nimmer fchaamen , om misvattingen , zoo dra Gylieden dezelven gevoelt, te verbeteren ; en zulke te minder naarmaate dezelven meer vetfchoonlyk zyn.
En pleit voor zulk eene verfchooning niet ten fterkften het gewichtig werk, waar aan Gylieden wel onvermoeid , doch echter afgebroken en met tusfehenpogingen arbeid , en in niets minder beftaat dan in het voorbereiden eener Conftitutie, die uk zoo veele deelen en onderdeden beftaande een geiieel Boekdeel bellaar , en het bezwaarlyk maakt om een volkomen geheel te leveren, al het geene noch bezwaarlyker wordt , wan? neer in aanmerkmge wordt genomen , dat Uwe Cgnftitutioneele Decreeten veel al in verband ftaan met onderwerpen , fomtyds ve;le dagen — dikwyls veele weken te vooren ter Conclufie gebracht , waar door hchtelyk een of meer of fchakels uit den conftitutioneelem keten kunnen uitvallen.
Wie, die dit ernftig overweegt, zal het ropporreeren uwer Decreten (het geene cdv.erzoo Spaarzaam mogelyk moet gefchieden), kunnenJflpfcaakcn , dewelker, in> allen gevallen, zoo lang her geheel niet is afgewerkt,. herroepelyk zyn.
Dit voorftel aan U ieder ernflige overweging» aanbevelende, onderwerp* ik hetzelve aan Ulieder- welwikkend en verlicht oordeel.
De?reftdent ff dt voor, om dit voordel Com::iisforiaal te maken
Fan Mannen zegt, dat, zoo het tot een cynofure werd aangenoomen, dat ieder vooiftel Commisforiaalwerd gemaakt, 'er dan nimmer een einde aan deeze za-r ken zoude koomen.
Ten Bergs zegt, dat, hoedanig ook het inzigt van deru H u n n 3 vaor>



C <54 )
voorfteürr magt geweest zya , hy echter «en gevoelen was, dat he' geen poin t van deliberatie koude uitmaaken , daar 'er doereeën omtrend die zsken genoomen waren, weit e men f.'io maar niet tilkens moest rapportecren , ofwel onderzoe. ten of dezelve wel genoomen waren.
Stoffenberg regt, dat hy, avoueerewde het door ter. Berge ge*» arceerde , 'er ' nog eenjglyk nwest by voegen, dat hy reict konde inzien, hoe dit immer eea poird fan Rjchterlyk onderzoek korde worden.
De Prefident ftelt voor, of de voorfteüer niet «oude kunnen goedvinden, om zyn voorftel intetrtkken , blyvende het onverminderd van dien aan hem, öm zich aan de Commisfie van revifie te adreidceren.
Austen zegt; dat hy zulks niet konde doen, daar zyne zwaiigheid zich niet tc* hetlitteralebepaalde,maar zich veel verder uitftrekte.
Pan Hoef zegt, dat hy vermeent, dat, zoo waaneer de Vergadering zag, dat eca Decreet ftrydig was met 's Volks welzyn , het als dan een plicht zoude zyn, hetzelve te rapporteeren; echter in dit geval zoude hy 'er ten uteerften tegen zyn.
Ten Berge zegt, dat hy zich met het door den Prefident geproponeerde mede in geraen deele konde conformeeren ; daar het voordel geen verandering in dé refactie, maar ten rapporteering van een vorig Decreet bekelsde.
Aasten zegt, dat die Burger daarin heden morgen zelfs nog geftemd had.
De Prefident ftelt voor, om het voorftel, na gehoord te hebben de onderscheidene gevoelens , te decliueeren.
Austen verzoekt appel nominaf.
De Prefident inftitueert hetzelve : . en wordt
het voorftel gedeclineerd.
Hierna wordt de Vergadering geadjourneerd tot morgen ochtend ten 10 uuren.
Zitting van Woensdag den 19 April 1797.
Voorzitter: J. A. de Mist.
Een kwartier na tien uuren word de Vergadering door den afgetreden Voorzitter Couperus geopend. De Notulen worden gelezen én goedgekeurd.
Waarna de volgende Misfives en Adresfen gelezen en in deliberatie gebragt worden:
Een Request van A Boulli, verzoekende, dat aan hem , uit hoofde van ondtrfcheidene diensten aan den Laade bewezen , een Penfioen mogt worden toegelegd.
De Prefident appuyeert het verzoek en ftelt voor,
om dit Request te renveyeeeen aan 't Commiué te Lanee, om 'er favorabel op' te dispotieeren: —En wordt conform belloten.
Eene Mufive van Ket Committé te Lande , verzoekende , dat zy door deeze Vergadering megen worden grauthorifeerd , om by de in onzen dienst ayndc Franfche Troupes, welke naar den Rhjn op marsch zyn, aan tc ftellen een temporairen Payeur ea een Subihtut Payeur: de eerfte op een maacdelyks Tractement van / 300, en de tweede op een maandelyks Trac fement van ƒ 100: — Geaccordeerd.
Thans verfchynt ter Vergadering de Burger R. A. van der Fels , aangefteld -als Ontfanger der Convoyen en Licenten te Dokkum, en legtindiï qualiteit den Eed af.
Vervolgens worden geleezen :
Een Request van de Weduwe Hendrik Daniels , verzoekende met een Gratificatie begurftigd te mogen worden.
De Ptefi.'ent ftelt voor, om den Kamerbewaarder te gelasten, aan de Suppliante tien Ducatons uit te keeren, als zynde zy een zeer oude Postillons-Weduwe.
Stoffenberg zegt, dat 'er, eerdge tyd geleden, een dicrgeiyk Request is geprefemeerd , doch dat hy niet weet welke dispofi'.ie daarop is gevallen; en dat echter de conclufie wél dezelfde diende ie zyn.
De prefident ftelt voor, om het P^equest dan tot zo lang in advys te houden, dat ae. concluop het vorig Request gevallen , zal nagezien zyn: — Fn concludeert conform.
Een Request van J. Siegveld, te kennen geverrda, dat hy na^ den Lande large Jaren te hebben gediend, cn thans, daar <ee ;yd vau zyu engament geëindigd is, buiten dienst zynde geraakt, zich giadresfeerd heeft, om weder cc Baiaaficiee Republiek af;. Soldaat te dienen; dan det hy uit oorzaak zyner vrouw en zeven kinderen was afgdlaagen ; dat hy zich vervolgens geadresfeerd heeft aan 't < ommittc te Lande, om waare het mogelyk met zyn^agement begunstigd te worden, dan da: «ok het Commiué daarin gedifficulreerd heeft; zoo dat hy zich thans genood?aakt vind ter dezer Vergadering ic adrerfcer-en , en haare intercesiie ;e verzoekeni, om, of weder ak Soldaat gfp'aatst, cf met een Penfioen begunstigd te worden, zonder welke hy met zynt vrouw en zeven kinderen het dagelyks brood zal motten gaan bedclca.
De prefident ftelt voor, om dit te ftellen in handenvan het Corümitté teLande'om confideratie ea advys.
Stoffenberg verklaart zich daar tegen, uit oorzaak (zegt hy) van de pernicieufe geyolge» , die daar «it voor
d*n



( 655 )
den Lande zouden kunnen profhieeren , iodien men nameiyk een Soldaat Penfioen accordeerde, te meer,daar het uit het Request Week, dat hst Committé tc Land: daarin gedifticulteerd had.
De Prefident drek voor, om hot Request dan te f:el!c.s iu tian Jen eener perfoneale Cotn.nislie: a*acludeerd conform , en benoem diir toe Stofe-ibe.g, v.,n Staphorst tn Havennans.
Een Urquest van A'. F. de ROchenwiiJ', •■-•licentieerd Gommis ter recherge te Amfterdam , zynde nier by genoegd eeri%aratoir i an den Coinmis-Geaeraa' van HoBendorp te Amiierdam, tot. appuy, verzoekende , e:a.F er fpoeüige afdoening omtrent zyt.c zaaii mag plaats hebben.
De Prefident (lelt voor, om dit Request te ftei* hn i i handen der daar toe bSttuemde Comiftiaiie.
Ver lier verzoekt , dat, daar deeze zaak reeds to maanden handende is, de Commislie toch binnen kort Rappórt mag uitbrengen.
De Prefident heihaalt zyn voorftel;—■—-en concludeert conibrai, met byvoeging vau fpoedig Ad-
yyt.
Een Request van Jofua Lelies, woonende te Amfterdam., in qtuii eit , a's by procuratie, op Jeu i8Ju ny i;9j) te Surinamen voor den gezwooren C-ercq ter Secre-at'y en getuigen aldaar gepasfefrd, gernagtigdevaa Johanncs J.icoéus Bru idel, in de voorfz. Cotonie van Sarina uen wo machtig; verzoekende, dar op de Sollicitatie vaa A. M. Wolf, en J H. Öqagers qq. tegen des Sanpliants getnagtlgjen , omtrend hefrverkopea van de Plantagie boksweide en daar'aan behorende grond Zorg en Honp geen beüuit moge vallen , maar oo i zyne bclangens te hooren ; en dat dit Request flus mag aangenomen worden voor antidotaal: — conform befloten.
Een Request van een Bu'ger, om een Schip te mogen transpo teeren: — geaccordeerd.
Een Request van /. A. PicÜart, nagelaten Zoon vaa N. Pickart , h leven Provoost-Gewe'digcr, , binnen Zwolle, verzoekende, dn aan hem en zytie Zusters, als Ëtfgenaameo haarer Vader, het faldo zyner prerenfie mag worden uit betaald: aan 't Committé te Lan¬
de , om 'er aan te voldoen.
Een favorabel Advys van het Committé tot den WestIndifchen Handel en Bezittingen, op een Request van een Burger, om provifie naar Surinamea te mogen voeren , en producten het waards over te bre»gen : »» conform btfloren. i
Eene Declaratie van den Conc'f'erge H. A.'t'iincke:— aan 't Committé te Lande en de Generalit.its -Rekenkamer . om dezelve te examineeren ea te liquideeren,
P>e Prefident communiceert:
Dat laatstleden Vrydag, »ven voor het fche'den der Vereadéring, aau hem was ter hand gefteld een gecachetteerde Brief, van^weegens den Burger de R'wer, die de lopende zaken waarnam; dat hy , by de opeamg gezien
denng niet behoorde.
Fan Zensbeek zegt, da-hy het Request niet genoegzaam vedtaan heeft, etia 'er dadelyk ep te kunnen befluiten; en dus vsoifteir, om het zeive Commisforiaal ts maaken.
Ihffman
lellende dat ?u'ks was een zeer geé'x.enieerd 9fk\ T-o..:a-:ii had , hetzelve, als niet behorende tot het *«tt rkr Cooftitu«e, te moeten brengen ter deliberatie vaa deerze Versalerirg by de eerstkomende fesfie? dat by , MfcAacd geeir-iorneerd zyr.de, dat dit ftuk was ttfer^b-^t door Gecomm.tteerdcn uit de Mamcipameit van Qamp» , getragt bad deeze op te fpooren , ten einde e*»ige iahcht.ug te bekomen omtrend den waaren aart der iu>.-en; dau-dat |y , vaa gnederkand vernomen hebben-le, dat voorn. Gecommitteerden inmiddels vraren vertrokken, het ft-u't zelve ra et aile me>gelyke accuratesfe nader had geeX'nvneerd en bevonden, dat, naar zya inzien, dit &u*. fchejea te zyn van dien aar:, dat het rouleerde om'reud pure domefticque zaken; en uat mer om zo wel a.s uit ao.fJe van de geuuutfesteirde intentie drzer Vergadering, neg kone-ugs ia een niet on gelyk geval, ren duidri^ktten gebleeken, zich verpacht vond, r.an de Ve gaiering te moeten prmadvfeeren, dat dit Adres als zynde geheei domesricq geen pomet van dehberaiic voor deeze Vergadering beluord uit te maken.
Het Request wordt gelezen , in fübftantie behelzende klagten van de Municipalireit der S*ai Carnpen tegen het Provinciaal Beftuur van Qverysfel, over icmengingen:in haar Hurikoudielvk Stedelvk Beftuur, fpeciaai ou.trent het by haar exiitéerend Stedelyk Reglement; verzoekende, dat, daar zy ver.-.omen hebben, dat om deze en andere zaken een extra ordinaire Landdag is bepaald ,en omtrent die zaak eene Commislie ftaat benoemd te worden, deze Vergadering aan het Provinciaal Beltuur van Overysfel voornoemd, gelieve aa-n te fchryven, dat zy zich zullen onthouden van zich n het Huishoudelyk Beftuur der Stad Carnpen in te laaten ; a's mede , dat het Commi té te Lande mag worden gerist, geene Militairen, onder welke benaming, dcrwaards te zenden; houdende zy zich, in contrarie geval, onvcrantwooidelyk voor de gevolgen, die daar uit te wagten zyn; eindelyk verzoekende, dat intusfehen furcheance magworden verleend.
De Prefident herhaalt thans zyn voorftel. Van Leeuwen zegt:
Hoe zeer isen ook dk poinct voor huishoudelyk mogte hou len , liet hield nogthans , naar zyn inzien , méér in. De gefchillen te Carnpen waren over het admitteeren tot het Stern • recht. Hy voorondejftelde der vvearbeid conform te zyn , het geen in het Adres voorg.'fteld wierd. ca die zaak konde van onbedenke'yke gevolgen zyn , zo als daar in gedetailleerd wierd. Waarom vooiftelde liever eerst h'crop het berigt v^n bet provinciaal Beftuur in tc neemen, met ftateering. N» dat zulks ingekomen vvss, men deswegen meerder ineelickt zoude zyn, en het waarlyk zuiver buis'aoadelyk vond. was het r.og tyds genoeg tc verklaaren, dat het aaa deoze Vergadering niet behoorde.
Fan Zensbeek zegt, da-hy het Request niet genoegzaam veiilaan heeft, etia 'er dadelyk ep te kunnen beiluiten; en dus vt>oi-teir, om het zeive Commisforiaal tg maaken.
lluiïman



( 656 )
mffmttn zegt, dat hy vermeent, dat 'er eene Commisfie i:
benoemd geweest, omtreut een in te voeren Intermediair Re glement van Beftuur; eiat hy,'za fcet zoms blylten mogt, da ^aa-orr.treu.l entraves plsnrs grepen, sou de voorftellen, on dit Rtguest te ftellen in handen van die Commisfie.
De Prefident zegt, dat het Request flegts inhoudt Hngteti tegen het provinciaal Beftuur van'üveryslel, over het inmisceeren in der Supplianten Stedelyk Beftuur, en dat dit, zyns bedunkens, zuiver domefticq is, en dus geen poii ct van deliberatie kan uitUiaken voor deze Vergadering.
Pompe van ddcerdenoort zegt, dat hy het volkomen eens is , dat, daar de Municipaliteit van Carnpen zich nog met beklaagt over dadelyk aangedaan ongelyk dooi het Provinciaal Beltuur van Overyffel, deze zaak domestieq is. l;at, wanneer zy te kott gedaan wor¬
den in net recht, dat zy vermeenen te hebben, als zynde ieder Had dier provincie , ingevolge de daar plaatsheboer.de inrichting des Beftuurs, als zendende nog ieder denelve zyne gematigden ten Landdage, nog Souvenir,, zy dan reden hebben zich ie beklagen, en zich ook dan wel beklagen zullen. Jordens appuyeert zeer het piasadvys van den Prefident.
De Prefident herhaalt zyn voorftel '• — en concludeert conform»
Een Request van van Staphorst en deSarry, verzoeken de , ingevolge de verleende permislie, 2000 Ryksdaalders naar Petersourg te mogen uitvocien -. _ geacde.rd.
Eenige Requesten om paspoorten: — geaccordeerd.
Na dat de tydelyke Prefident ter Vergadering vertellenen was, worden de Notulen geiefumeerd en gearrefteerd.
De Prefident communiceert wyders ontfangen te hebben eene Misfive van het Committé tot den West-indifchen Handel en .Bezittingen door den Gouverneur vah St. üujlafchius , aldaar den 21 December a. p. gefchreven , ingezonden — gelyk mede eene den 16 dezer uit Keulen gefchreven, dan weikers inhoud hy niet als iets officieels maar fieïts als eene particuliere lyding mededeelde (zie' den inhoud van deze beide Brieven in ons Beknopt Extract van dezen dag): — aangenoomeH voor notificatie.
Hierna brengt de Burger van Eek Rapport uit, nameus de Commisfie, by Decreet van 4 Maart gecomu itteerd , tot het vervaardigen eener nadere redactie vsn de 734 en 735 Artieulen.
De Prefident brengt in omvrage, of de Verga¬
dering dit Rapport dadelyk ter conclufie wilde ge»
bragt hebben ?
Van Hooff zegt, dat hy daar zeer tegen was, tn zich met geen det geprojecteerde Artieulen konde conformeren.
De Prefident ftelt voor, om het te doen drukken, en e.i .andag aanftaande aan de orde te ftellen : — concluderende conform, en communiceerende wyders, dat by hem ontfangen waren 3 Adresfen uit Friesland, t uitZeLland, 6 van Haarlem, 1 van Stryen en t van Moordrecht, alle eensluidende e*« ftrekkende tot rapporteering van het Decreet van den u Maart 1. 1. ,-Hellende voor,
dezelve te ftellen in handen van van Lenr.ep c. f.: <
en concludeert alzoo.
Qlet vervolg van deze Zitting in ons velgend IVommer.)
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGF.
dering dit P^apport dadelyk ter conclufie wilde gebragt hebben ?
Van Hooff zegt, dat hy daar zeer tegen was, tn zich met geen det geprojecteerde Artieulen konde conformeren.
De Prefident ftelt voor, om het te doen drukken, en Maandag aanftaande aan de orde te ftellen : — concluderende conform , en communiceerende wyders, dat by hem ontfangen waren 3 Adresfen uit Friesland, t uitZeLland, 6 van Haarlem, 1 van Stryen en 1 van Moordrecht, alle eensluidende e*a ftrekkende tot rapporteering van het Decreet van den u Maart 1. 1. ,-Hellende voor,
dezelve te ftellen in handen van van Lenr.ep c. f.: <
en concludeert alzoo.
Qlet vervolg van deze Zitting in ons velgend IVommer.)
Beknopt Extract van de Zitting van Donderdag, den 20 April 1797.
Een Request van A. en IV. Efendam, verzoekende, dat de procedures van den Fiscaal Vaitlcn'., tegen hen omtrend eene aanhaling van 16 zakken Zout gevoerd, en de daarop regen hen gepronuncieerde fentc-ntie van 't Committé der Marine mogen worden vernietigd; immers dat hua vryheid'tot het doen van revifie van die procedures mag ver<und worden, en wel, om hunne bckrompene omftandigheden, zonder refumtie: —■ gefteld ia handen van '3 Lands Advocaaten.
Een Request van Curarorcn van den Armen-ftaat van Enfebede, reclameerende het volle faveur van de Publicatie van 14 Augustus 1795. omtrend de gedane aanhalingen : — aan 't Comminé der Marine om bcrigr.
Eene Commisfie uit her Committé te Lande brengt Rap. port uir.
iSieuhoff rapporteert, nameas eene perfoneele Commisfie, op h=t Adres van 'J. Pelzer,Brummel en R. K. van der Patin , tot het openbaar maken van een middel, om op eene niet ligt te ontdekkene wyze geheime foerigtcn over te maaken : advyfeerende, dat de Commisfie, het middel zeer gefchikt bevonden hebbende, het zelve aan de Commisfie van Bultenlandfehe zaken heeft gefuppeditcerd, welke het zelve haren aandagt niet onwaardig gekeurd heeft, en de Commislie ia ftaat gefteld, om aan die Burgers een honorabele blyk van verdienftelykheid te overhandigen : — conform befloten.
De Deliberatien over het Rapport omtrent het maken van veranderingen in de Conftitutie worden voortgezet, en ten eiade gebragt; tusfehen beiden doet de Prefident voorleezen, eene Misfive van het Provinciaal Beftuur vsn Overysfel, zynde antidotaal op de voordragt van het Provinciaal Beftuur van Holland, ter rapporteering van he: Decreet van 11 Maart: —» gefteld in handen van van Lenntp c. f.'
Hierna wordt de Vergadering 6»conrinueerd tot heden avond ten baifzeven uuren, zullende begonnen worden meteen Commiué Generaal.



ÏELYKHEJD, V R r H E i D , BROEDERSCHAP.
BAGVEÏLMAAÏ,
DER HANDELINGEN VAN DE
ar-a x xo w jziig jl jd m nx w g
R EPRÊ S E NTEE RENDE HET VOLS VAN NEDERLAND. N°. 48}. Saterdag dei. 22 April 1797. Het dsrdt Jazr der Ba'.aafjche Vrjheid.
Nationaale VêrGADER-iïro.
Vervolg der Zitting van !Foe;tï3ag, den 19 ^/>;zV 1797.
Voorzitter: J. A. de Mist.
^y^ervolgenszeot 3e VrefiUnt ontfangen te hebben eea Adres van een gansch anderen aartzynd h tzetvegettkcud door*D/, van Aken Hz., te A'mfterdarri, gevende de Suppliant by hetzelve te kennen, dat hy, vernomen hebbende dat te.Afflfterdaai ter teï kening lagen onderfcbeiJens Adresfen, itrekken■> de, om het Decreet vjii den 11 Maart 1.1. te deen i rapporteeren, welk Decreet by als wel, wettig, .en overdenk omftig 's Volks wate bèJangehs bt> fchouwde ; terwyl de voornoemde Adresfen fteuri■s den en opgevuld waren met alles , wat eene r valfche redeneerkunde ver mogt, getragf ha-f, dej- zelve in een kort vertoog, waarvan hy hiernevens }- een exemplaar inzond, te wederleggen; verzoeI kende , dat ciit zyn Adres als amidotaal op de vooifchrevene mogt worden aangemerkt en mede, ' benevens de brechure gefteld in handen van van I Lemep c. f.: — geatjcordeerd.
Waarna de Vergadering tot de ords vau den dag I overgegaan zynde, wordt in deliberatie gebragt I het door de Burgers de Mist c. f. uitgebragt Rap* I' port, nopens dé wy;;e, waarop de Revilie der I Conftitutie zoude behooren plaats .te hebben, lui < dende:
burgers representanten I Het was op den 30i.cn der afgclcpene maand Maart, V. t>e»l«
dat h<:t Uiieden heV.agde by Decreet Cornrnhforiaal van dien d?g, tc lieden in handen uwei Medeleden dé Mist, van Manen, de Leeuw, Styl tn Queyfen, den Titul in he omwerp van Conftitutie geplaatst, over het maaken \an veranderingen in de Conjlitutie, ten eir.de denze!ven Titul, met het geen daartegen by het Rapport vau d n Burgers Reprefentanten Halm en andere Gecomipittetrdens is ' corgedugc-n , nader te ixamineeren, en deeze Vergadering te dienen van confideratien en advis, w,r*r\ óvèfeehkomftig de door de Vergadering ten dezen opzichte aangenome beginfelen by hetzelfde Decreet Uiigedrukt , in de acte van Conftitutie zou behoren te woiden geplaatst. En het is op heden , dat uweGecotnmiir.ee.-lcn aan dezen uwen last voldoen, en UI. aanbieden een zameriftel van Artieulen , die, naar hun inzien, het gevolg zuilen moeien zyn van de drie Cardinale poimen, op deeze materie, den 30 Maatt laatstleden door deeze Vergadering gearresteerd, en die uwe Gecommitteerden den weg aanweezen dien zy hier te bewandelen baddert.
Zy onderwerpen dit hun zamenfteJ echter aan Ulieder meer verlicht oordeel, en vertrouwen dat hetzelve zal aa*tullen en verbeteren, het geen hun mogt zyn geè'chappeérd, of waarin zy de intentie der Vergadering niet recht magten hebben begrepen : en voegen alleen tot beier versland daar van hier by, dat zy in femmije Artieulen, die liet werk der kiezingen , en de ordres daar by te obferyeeren, betreffen, zich alleen in zeer algemeens termen hebben uitgedrukt, en geteferec,-d tot vorige Artieulen der Acte van Conftitutie, het werk der verkiezingen met de gevolg n van dienfpecteerende; dan dat zy echter, wanneer hun Ontwerp 'cn pros door deze Vergadering mogt worden gegouteerd, zich teler» veeren, aan deeze Artieulen als dan zodanige vollediger uitbreiding te geeven , en aan de Commisfie van èft-nferale redactie tc fuppediteeren, als raar hun inzien ler meerdere d'uidelykacid , ÖJr'tOt vooiLocing van misverHap d behoort.
O 0 0 0 T I-



( *>3 )
TITUL XL Over het maaken van veranderingen in de Conftitutie.
Art i Niet eerder dan na verloop van vyf jaaren, na het a'annecmen der Conflïtutie, zal een Voorltél tot verandering in dezelve kunnen gedaan worden.
2 Dit Voorftel zal alleen mogen gedaan worden dooi den' Raad der Oudilen, of door vyt en-twintig duizenc leemgeregiigde Burgers, . , .
3 In beide gevallen zal het point of pointen , om tread Welke die verandering begeerd wordt, bepaalt moeten worden opgegeeven, met de redenen der voor geüelde verander ng , en eene duidelyke bygevoegd opgaAvc der verlangde verbetering van zodanig point o
^i^lndien eenig Lid van den Raad der Oudften ce voorftel tor zodanige verandering doe/lt, zal hetzelv niet in overweegiug mogen genomen worden, dan n drie voorafgegaane leezingen, rustenen ieder van welk een tyd van tien volle dagen zal verloopen.
5. De dag, om deswegens te beiluiten, zal zyn de tienden dag na de derde leezing.
6. 'Alle afvvezende Leden zullen tegen dien dag wo den opontboden, om tegenwoordig te zyn by die raat piegingen, cn zulks op de belofte, by het aanvaardt van hunnen Post aan de Natie gedaan.
7. Het befluit zal niet anders dan met eene volftrek meerderheid van het volle getal der Leden mogen gen< men worden.
8. Zo het voorftel wordt verworpen, zal een ge!) voorftel over dezelfde zaak door geen Lid van de Kam der Oudften kanen het eerstkomende jaar weder mogi gedaan worden.
9 Zo het voorftel, in voegen voorfebreven, wor aangenomen , aendt de Raad der Oudilen hetzelve t goedkenringe aan de Groote Kamer.
10. By de Groote Kamer zal «mtrend dit voorfi .alles', en op gelyke wyze moeten worden in acht | nomen, als kier boven , ten opzichte van de Kamer c Oudften , Art. 4 , 5, 6 en 7 , is bepaald.
11. Als de Groote Kamer het voorftel verwerpt, ' de' Kamer der Oudften een gelyk voorftel, over dez vc zaak, binnsn het eerstkoomende Jaar , aan de Grc te Kamer met weder ter goedkeunnge megen inz< den.
12. Als de Groote Kamer het voorftel goedkeu, wordt het een Voorftel van het U'etgeevend Ligcha tot verandering in de, Conftitutie. ■
13. By de raadplegingen over dit Voorftel, en het zei den of teruglenden van het zelve van de eene l mer aaa de andere, za! door de beide Kamers in a. moeten worden gecKderveerd dezelve voet, en gebru worden deielve formulieren, als ten opiichte van ; dere befluiten bepaald is by Art. ... van de Con tuiie.
ado Elk Stemgerechtigd Bataafsch Burger heeft recht, om ten allen tyde aan d« Kamer der Oudl
intezenden Voorftellea tot verbetering van «en et ander poinr der Cönfttfikie, Da Kanier der Oudrtea zal op dezelve zodanig regua.d liaan, als zy ten dienfte van het geheele Bataatfcne Volk zal oordeclen te bekoo, ren.
14. Als een getal van n'.et minder dan vyf-en twintig ciuizend fterrfgerecaugde iiurgers van geneei Neder• land, by eigenhandige ondertekening van daar toe diel nende Adresfen , aan dc Kamer der Oudden doedt een voorftel tot verandering in een of meer bepaalde poin. ten der Conftitutie, in maniercals by Art. 3. is gezegd, 1 ftaas zodanig voorftel gelyk met dat van hec Wetgevend. - Ligchaam, in den uden Art. genoemd, e 15. Die geval heeft plaats, ai. vyf - en-twintig duif zend Itemgerechtigde Burgers binnen den tyd van ees agtereen volgenden Maanden , of eerder , derzelver n Adresfen , tot het zelve einde ftrekkende, aan de Kae mer der Oudften zullen hebben ingegeevtn. a 10'. De ftemgerechtigheid uer Ondertekenaars van d;e c Adresfen zal onder élk Adres moeten worden bevestigd, door een Certificaat van den Raad der Gemeente n van derzelver vaste woonpiaats, zonder welk de Tekenaars van die Adresfen niet mede zullen worden ger- teld. . .
1. 17. De Kamer der Oudften maakt uit alle de ïnge■n koomene Adresfen het voorltél op, zo ais het zelve ter goed- of afkeuring aan het Volk zal worden voorte gedragen.
3. 18. De Kamer der Oudften zendt dit voorlid aan den Staats-Raad, ten einde alle de Crocdverg.der.nrk gen van de geheele Republiek, tegen eenen zékeren er gefchikten dag, uiterlyk binnen de twee ee.st volgenen de maanden, opteroepen, om over dit voorftel te oordcelen.
dt 19. Dc Stemgerechtigden zuilen hunne ftemmen er over de al of met noydzakciykneid der Revilie van elk voorgefteld point van verandering atzonderlyk , iel by ja ot neen, en zonder eenige byvoeging uubrótre. gen.
ïer 20. De ftemmen der Stemgerechtigden voor of tegen deze noodzaaklykheid, zullen, op ieder pOint afzonia] derlyk door de Stemópncemers, in de Grondvergsdcnnel- gen naauwkcurig worden ongemaakt, de Lysten daar >o- van voorgeleezen, en door d. dvie oudue Stemgerech:n- tigden , daar tegenwoordig, onderteekend; en dan binnen drie da^en gezonden warden aan hei Beftuur van rt, het Departement, waar toe dezelve behooren. am 21. Wanneer eenige der Gror.dvergadetingen in gebreeken blyven, derzelver Stcniiysier. op den bepaalden in- tyd ia te zenden , doet het Departementaal) Beftuur La- onderioek na de redenen van dit agterbiyven, en lt.lt ld otdre.dat door de gebrekhjé al nog, binnen zekeren ikt korten tyd, daar aah worde v'oldaab. »a- 22. Het Departementaal Béjtuur maakt een naauwfti- keurige Lyst van alle de Ster*gerechtigden in desï'elfi Departement, die in de Gioauvergadenngen \t»r ofte» het gen de noodzaaklykheid der Reviiie van elk pumt gelen ftemd hebben; Het doet die Lyst ter zyner Secretarie
r*.



c 659 y
registreeren , cn zendt dezelve met de Origineele Stemlysten der Grondvergaderingen , binnen de eerste veertien dagen , aan den Staats-Raad.
23. üc Staats - Raad maakt uit de ingezondens ftcmlysten uit de geheele Republiek, by de meerderheid der Stemgerechtigden, het beüuit ep , of het Baraaffchc Volk de Revilie van het ter verandering voorgeftelde point oi poihten al of niet noodzaaklyk keurt.
24. Deze ftemlysten met het daarop gevallen beüuit worden door den Staats-Raad aan den Volke bekend gemaakt.
25. Indien het voorftel door .het Volk verworpen ■wordt, raag hetzelve in de twee eerstkomende jaaren niet weder gedaan, noch aan het Volk ter goed- of afkeuring voorgehouden worden.
26. Indien het voordel door het Volk wordt goedgekeurt, roept de Staats - Raad hetzelve tegens zekeren bepaalden dag, binnen de eerstkomende twee maanden, in de Grondvergaderingen op, om Kiezers tc benoemen tot het maaken van Revifeuren der voorgeftelde pointen van verandering in de Conftitutie.
27. By deze benoeming van Kiezers, wordt zoo omtrent het getal, als de wyze van verkiezing alles in acht genomen, het geen hier voren . . . Titul, van Art.... tot Art. . . ., nopens de Kiezers tot dc Leden van den Rand der Oudften, gezegd is.
28. De Kiezers tot het benoemen der Revifeurs ontvangen tot het doen deezer keuze de navolgende Lastbrief :
„ De Kiezers uit vyftien duizend Inwooners der Ba„ taaffche Republiek, behoorende tot de Diftrift Verga„ dering van hebben tot dc keuze
„ van eene Revifeur van het voorgeftelde point van ver„ andering in de Conftitutie genomineerd de Burgers „ en zyn voorts hunne Me-
„ dekiezers de Burgers
,, uitgeloot, om zich te begeeven naar , ,, ten einde, óvereenkomftig de Acte van Conftitutie, „ een Lid tot Revifeur te verkiezen. ,, Adlum den
19. Omtrent de ondertekening en afgifte van deezen Lastbrief, heeft het zelfde plaats, als hier boven Art.. , bepaald is.
.30. De Kiezers-Vergadering van elk Quartier benoemt één perfoon tot Revifeur, op döïelfde wyze, als in de 4de Afdeeling van den 3'le Tirel, ten opzichte van dc keuze tot een Lid van de Kamer der Oudften .bepaald is.
31, De vereischten deezer Recjfeuren zyn in alles gelyk aan die by Art. ... tot de Leden van den Raad der Oudften gevorderd Zyn.
32. De Revifeuren ontfangen scnen Geloofsbrief van den volgenden inhoud :
,, De Kiezers uit zestig duizend Inwooners dei Ba„ taaffche Republiek, behoorende tot het Kwartier van ,, , hebben tot Revifeur van hel
„ voorgeftelde po-'nt van verandering in d« Coaüitutie
verkooren den Burger ,, waar van deeze firekt tot bewys."
33. Van de gedaane keuz?P-cfr het Plaatfelyk Beftuur, binnen drie dagen, aan den Staats-Raad en aan degekorenen behoorlyke kennis.
34. Het getal der ingezondene Rfévifeurs wordt door den Staats-Raad op vyftien verminderd, zo echter dat, zo na mooglyk, uit aile Departementen een gelyk cetai overblyfr.
35. De overige gekoorene blyven de Plaats-Vervangers der door den Staats-Raad gehoorane Revifeuren, om geroepen te worden, in geval door inmiddels ovcrlyden , ziekte of wettig geoordeelde reden van verfch»ning, een der eerst gekoorene vyftien mogt koomen te ontbreeken.
36. Wanneer echrar alle de gekoorene uit een en het zelfde Departement mogten oBtbrceken, zullen, tot aanvulling daar van, geene der Plaats-Vervangers uit andere Departementen mogen worden opgeroepen ; maar zal in zulk geval, op gelyke wyze ais voren . in dat Departement eene geheele nieuwe keuze moeten gedaan worden.
37. De vyftien Revifeuren worden door den StaatsRaad tegen zekeren dag befchreeven binnen de Stad Utrecht, om aldaar hunne Sesfie te beginnen; — de Staats-Raad draagt vooraf zorge , dat hun daar een grfchikte Vergader-plai's worde aangev.-eezen.
38. De S aats-Raa i" zendt daar by aan ieder der Revifeuren een geauthentifeerd Affchrift van het (de) voorgeftelde point (pointen) van veranderingen in de Conftiiuric , omtread welte hunne Revifie en verbetering verlangd wordr.
39. Niemand zal zich van deeze keure en Oproeping tot de Vergadering der Revifeuren mogen onttrekken, dsn om zeer gewichtige redenen, ftaaade ter beöordcelingc en erkentenis van den Staats-Raad.
40. Zo de Suats Raad de aangevoerde redenen van verl'choning onvoldoende oordeelt, en de gekoorene echter weigert, dien post op zich te neemen, zal hy vervallen in dezelve poene, als ten opzichte der weigering vsn de verkoorene in het Wetgeevead Ligchaam Ait. ... hierboven is bepaald.
41. Dc Revifeuren voltallig zynde, doen voor het Nartor.aa! Gerechts-hof, by den aanvang hunner Raadplegingen, hoofd voor hoofd, dc navolgende belofte :
Ik beloove my, in de aan my aashevoolene Revifie van de voorgeftelde pointen van verandering in dc Conftitutie, te zullen gedraagen als een getrouw Burger, en daar by zo te zuilen advyfeeren, als ik oordeel meest te zullen ftrekken tot heil van bet bataaffchc Volk: Dat ik my ook niet zal inlaat en in eenige raadpleging over andere pointen, dan alleen die asn my ter Revifie zyn vooroefteld' en die noodwendig daar uit voortvloeien. ° ' 4a. Zy kiezen by meerderheid van Stemmen , van veertien lot veertien dagen, een hunner tot Voorzitter.
43. Zy mogen tot zich asfumeeren een gefebikr perfoon, om de fut da als Secretaris hunner Vergadtrin-r waar te neemen. n
00001 44. Zy



( «60 )
4A. Zy zuilen, eq wel als de door hip ge^fa-m^je z< Secretari, uit de N'donatie Kas ofttfa«S*n v,oorce $ u uur jfhr.d van derzei ver-vaste woonp sas tot de b aa o Tircchr, voorde heen en weerreize, twee O-a.dens, fl en voor eiken d.g, dat zy to deeze Rentte Willen fa-j cseten, tier - Gu'-iens, zander m-er.
4<5 Zv zyn over hunne Advifen niet aft onabel , en , i peuuuteude hunne Ses:'ien , aaa.gecne anderettechtsple- s | g onduwprpen, als de Leden van het Wetgevend Lichaam. . , , <
46. GeJ.raivide hunne Revihe mag noch de Vv-gvénde, noch eenige uitvoerende of aolere Geconstitueerde Macht in de geheele Republiek eenige Ordres ot , Befluiten aan dezelve geeven of zenden. Ze zyn oiigebouden, die te agtersolgen.
47 Zy zenden hun Bell air STafl d n S ars-Raad, ea paan tetiiónd daar na uit elkander; en worden dan vsn ie!ven gehóuden ontfl'gen te zyn van hunne geaaanebelofe, en in hume qnUci tc hebben gedefmjeerd.
48 De Staats- Raad zend dit Bellet ninnen Wi weeten weder aan de Grond Vergaderingen, om den ;.er poed- of afkeuring by ja of neen daarop tc yeraeemen, alles in manieren, als hier bovea Art ge-
ZG£d IS
49 Zoo de meerderheid der Stemgerechtigde Burgeren dit befluit verwerpt, blyft het point , ter Revifie voorgefteld, onvera"d:rd , zoo als het m de Aft. van Conftitutie geplaatst is.
50. I i de diie eerstkoomendc Jaren mag als dan geen voorftel tot vera-dtring vai he: zelfde pci.it au, het Volk gedaan worden.
51. Zoo de meerderheid der Stemgerechtigden het befftut der Revifeuren aanneemt, word het eene Conftituiioneele Wet. .
52. Dc-Shats-RaaJ bepaa\l de gefehil: fte lydenwyic, cp weke de:ze Wei z 1 kunnen cn tuoncn be-wr.en te werken , die echter a\yd zal moeten zyn binnen het eerstkoomende Jaar.
53. De Staats-Raad geeft van het gevallen benut, en, in geval van aa neemb g, var: den door h m bepialden tyd en wyze, op welke hetielve zal b ginnc-u te werken , aar. bét Wetg-ev rd Lichaam , en by t penbaare afkondiging aan den Vulke dc behoorlyke kennis,
54. Tot aan den tyd, dar de nieuwe Wet in werking za gebragt worden , blyft alles, zoo als zulks ten dezen opzichte te vooren by de Conftitutie was bepaald.
De- PiefJdext brengt vervolgens in omvrage, of de Vergadering zich met den i'ten Anicul konde conformeeren ?
Gevers zegt, dat hem de brpaa'ing van 5 jaaren tyds wat al te lang vooikwam; willende , det dezelve op 3 zoude wo-den gefteld.
De Prefident zegt, dat de Commisfie in dezen het Plan van Zevenen gevolgd had.
Fan Hooff itgi, dat, zoo 'ei in het Plan van Conftijutie één generaal Systhema doorftraalde, hy 'er als dan niet
»8ie te~en hebben , dat die tyd op 5 jaaren werd geeïd; dan hoe meer hy hetzelve inzag , hoa meer ky ïfpeurde, dat hettelvï niet dan ccn defect Pian was, etwelk aan onderfcheidene gebreken laboreerde , die icn dan eerst he. best zoude ontdekken, wanneer de aachiene^eens in werking was g bragt; waarom hy 'er oor zoude zyn, dat men ge-en tyd bepaa'de, maar dit aa het Wetgevend Lighaau overliet.
Jjitsn zegt, da: hy het woorl vraagt, niet zso zeer over len ift. Arttcuf, als wel over de Rubriijuen dezer afdeeling.
Dj P,-efident zegt, da-, noch door deCommisie van Zevenen, noch by gelegenheid der vorige Uliberatieu hierop menige rema>qjes waren ge- 1 naakt} redenen waarom dan ook de Commisfie vermeend lud, dat dezelve dus motst blyve.i; dan ïoo iemand der Leden nogthans eenige refiexien . BDógt hebben , zoude hy die aanhooren.
Mitsten vraagt, ind>-n de rubricq bleef in dier voejetf, als dezelve nu was, of 'er dan geene veiaudering, • ireira-erd-ring of vermindering i« de Co.jftitutie zoude mogen p'aats hebben; dan of het^ zic'i eenig^yk tot de nu gearresteerde Aeviculen zoude bepaaien.
Fan Leeuwen zegt:
Hy bad donr c-n dei- Leden 'nnoren opmerken, dat de Conftitutie by 't Vulk niet van A^t. tot Art., maar in masla zoaSe ftoerf tk turd werJcn, en 'er li^üyk in een of ander Ar.- verbetering- no.«i zoude zyn, o? dat in geen 5 jiaren zoude kunnen gefchieden, do,: merkte daar op aan, dar in Arr. 13. ar.n leder Burger bet recht to.êYkend word, om ten. nlUr. tfde voorftellen tot verbetering van e n of ander poinct der Conftjrutie tc doen. En hierdoor wierd, dagt hem, die zwarigbeid weggenomen.
Van Manen zegt, dat hy de bepaling van 5 jaren volftrékt noodiakelyk vi. d ; in de ee-fte jaren konden 'ei aich fomtyds bezwaren opdoen , welke men by meerder ondetviuding gewaar w:erd, dat zoo fchadelyk niet waren. '
Nleuhtffzegï, dat, zoo hy bet getal der Jaaren inziet, ea hy vcr .tlykt dat en met een Volk, en met de werkzaamheden, dan is die Epoque zeer kon; zoo rascia men immers alle de werkzaamheden der S aatsmachine gaie üüeg , zoude men wel raseh befpeuren, dat de b.paalde tyd zeer kort was.
De Prefident vraagt, of de Leden zich met den Arucui konden conformeeren ?
Van Hooff zegt, dat, zoo wanneer hy het principe naargong , dan was die tyd gtr.oegiasm : dan de objectie, welt.c hy gemaakt fud, beftond hierin: men had het Plan nu vervaardigd', dan hy vreesde, dat, zoo wanneer het zelve in wer..ir.g kwam , men alsdan wel dra zien zoude , dat 'er addi.am nten nodig waren ; hy wilde niet, dat 'er telken ryie veranderingen zouden worden gemaakt, dan hy wilde dit, zonder tydsbepaling aan het Wetgevend L'chaam overlaten.
t De Ptefïdent zegt, dat hy het appel nominal op
den



C 661 )
deti Ar;icül zonde infiitue?reu ; dan bevorens in em-vrage brengen, of 'er o>k eeni.re Leden waren, welke her door Auflen voorgeftelde appuyeerde-i en een veranderi ;g in de rubricq verbeenden te ra ?e en plaats hebben? dan geene Leien dit ap puyeerende, vordc de Rdibricq gearrêfteefd ; brengende de Prefijent thans in omvrage, of de A-ti-
cul, zoo als die lag werd goedgekeurd? E 1
wordt dezelve alzoj geïnviteerd.
Ju/ten zegt, dat, niettegenftdande de Rubricq gearrefteerd was, hy nogthans vermeerde eer. voorltél ie mogen éoeu, ten einie, om agter den te Articul een nieuw te voegen: houdende, dat het zich ook zoude kunnen uitfhekken tot het maken van amphatien.
De Prefident zegt , dat de Com nisfie tn het idéé gêftaan hal, dat ook dit onder de veranderingen en verbeteringen begrepen werd.
Auflen zegt, dat hy deze explicatie niet wel konde overééobiengen met den 19 Articul.
De Prefide-it vraagt , of ook iemand Aufien appuyeerde? zoo niet, zoude hy den 2 Articul in omvrage brengen i — brengt dezelve in deliberatie , tevens verzoekende, dat de Vergadering zich gelief is te herinneren het bevoorens gedecreteerde , het geen de Commisfie tot hare baüs had moeten nem n; daar hy dc twee on.ierfcheidene pjincten , in de zen Articul vervat, ieder afzonderlyk in deliberatie zoude brengen : brengende dus eerstens in omvrage, of de Kamer der Oudften de Geconftitueerde macht zoude zyn, am wïeh die magt by de Conftitutie werd opgedraagen.
Blok zegt, dat, zoo hy ztc'i de voorige deliberatien herinnerde, dan vermeende hy, dat dit aan geheel het Wetgevend Lichaam moest zyn.
De Prefident zigt, dat'er byzondere redenen beftaan had ten,-welke de Commisfie had doenbeflui ten , het dus te (leliën.
Blok zegt, da> hy geene redenen weet, om de vastgeftelde orde omtekeeren.
De Prifident zegt , dat a's dan. het geheele mechanique van dezen titul , welke op dit geftei ie gebafeerd was, zoude moeten vervallen.
Qucyfin zegt, dat in het Decreet Cömrnisförïaal niet vermeld ltond , aan het Wetgevend Lichaam; maaronbepaaldelsk aan de eene of andere der Geconftuueerde machten.
Van Hooff vraagt, of dan ieder Kamer op zich zelve een Geconftitueerde macht uitmaakte?
JSMzegt, dat hy niet geailegueerd had, dat'er een
fpeciaal Decreet was, waar by uitgedrukt wierd, dat dit aa r geheel he: Wetgevend Lichaam zoude worden gedemankerd ; maar wel, da: zulks hem uit den loop der discusfien g-bleken wrs.
Queyfen zegt, dat van Ho-jff hem niet wel verftaan hai; zoo hy fustinserdo, dat hy zouie hebben wiuen zegg;n, dat ieder Kamer een afzonderlyk Lteoaarn zoude zyn.
Van Maantn vetmeent, dat 'cr in de redaftie van dei Articul een misftelling was ingefloopen tegen cic meening van de C-ammisfie; waarom hy voorftelde, het dus te hezen ; het voor Hel zal moeten gedaan worden door het Wetgevend Lichaam, in manier e, als hier na te bepaaien.
De Prefident zegt, dat van Maarten de intentie der Commisfie zeer wel b.greepen hai.
Greve zegt, dat hy ziek hier wel mede zoude kunne» conformeeren; dan wenschte bevoorer.s nader explicatie o><er de wyze hoe zulks zoude g<fch;eden.
De Prepdent fielt voor, om dit eerfte gedeelte in advys tc houden, tot dat die na.let e bepaling zoude zyn vastgefield : en cOaciudeerd alzoo brengende vervolgens het getal van 25 100 in omvrage.
Gevers zegt, dat hy gaarne vaa de Commisfie explicade wenschte te hebben, waarom dat dit getal dus bepaald was.
Queyfen zegt, dat de Commisfie vermeend had, dit getal niet te gxojl te moeten bepaaien; de pimsnisfie van zevenen had zulks gefteld op een derde der Grond -Vergaderingen} dan zy aaiden vermeend dat dir gefthikter was.
Siderius vernteent, dat het getal te klein was , zoo men by voorbeeld, in coniiieratie nam, da; een even
groot getal het contrarie konde begeeren hy wilde,
dat he: niet in overweging zoude koomen voor dat men verzekerd wis, dat de presumtieve weasch dts Volks 'er voor was, altha ,s va i jofx derzelve.
Van Hooff zegt, dat dc Commisfie van Zevenen gefteld bad ■| der Grund-Vergaderingen; deeze Commisfie had her gerat op 25001 bepaald. Met het inconvenient der Commisfie van Zevenen te Willen vermyden, waren zy in een veel grooter vervallen. Hy vraagt, of de Commisfie wel had gaie (j'.lha-gen a'le de intrigu.s, welke men zou.ie in het werk ftellen, óm tekenaar., te kryïcn. Het kwam bem altoos vuur, dar het beter was , der Grund-.Vergaderingen te bepaaien.
Austen ze^t; dat de Co hmisfie zeeker een bepaa'd getal had willen voorfchryven; dan 25000 Stemgerechtigden kwamen hem a! te veel voor, te meer daar toch altoos het voorftel cers: by de Kamer der Ojdltcn zoude moeten pa:feeien.
leding van Beikkout zegt, zich te conformeeren met Siderius, daar het getal bta te gering voorkwam, om de Republiek aan nieuwe fchoKken bloot te ftellen.
Van Maaiien zegt, dat het getal zoo gering n:et,was, als men «zich wel voorftelde; ook motst men in aa.i..0 0 0 0 3 mcrking



( C6i )
merking neemen, dat het flegts voor de eetfte vyf Jaaren was, daar by de cerftc P.eviiie zeker het getal voor de volgende bepaald zoude werden.
_ De Prefident inftitueert appel nominal, of men zich met den Articul, zoo als die kg, zoude conformeeren, ja dan neeviS —• en word dezelve gearresteerd.
Art. 3 wordt in deliberatie gebragt.
Greve zegt:
D*t hy eenige remarques op dazen Artikel heeft; want dat het Volk liet recht cn vryheid heeft, om zyne Conftitutie niet alleen in eenige pointen , maar ook in haar geheel te veranderen. Dat zulks niet alleen by het laatfte Decreet, dat der Commislie ten richtfnoer moest ftrekken , aan hetzelve is toegekend ; maar ook uit de natuur der zaak zeive voortvloeit; want dat, welk belang men ook in de Conftitutie mag ftellen , dezelve egter niets meer is, dan een zamenftelfel vanpolitcque wetten en inrichtingen; het welk, behoudens de Republiek en deszelfs Vryheid, eep geheel verandering kan ondergaan: maar dat in zodanig geval, wanneer het voorftel tot een revifie der Conftitutie in het geheel ftrekt, 'er geen byzonder point of pointen bepaald by zullen kunnen opgegeven vWrdeo, 't geen deze Artreui verëischt. Dat verder, wanneer de Conftitutie ook over het geheel ep den duur de goedkeuring des Volks heeft; maar hetzelve alleen een verbetering in één of meer byzondere pointes van deïelve verlanzr, men dan nog deKamerderOudftiHen 25000 mehfciien in deezen nietgelyk kan fteilen. Dat indien het vooiftel 'er toe uit den boezem van de eerftc koomt, zeer wel niet allee» de pointen , waarin de verandering begeert wordt, maar ook de redenen , welke men 'er voor heeft, in de verberering zelve duidelyk en iepaald 'er by kunnen opgegeeven worden , daar die Kamer flegts ulc dertig Leden beftaat, die 'er zamen by delibereeren. Maar dat, als 25000 Stemgerechtigde Burgers het voorftel by adresfen aan het Wetgevende Lichaam doen, men 'er niet éezelve overeenkomftigheid en nauwkeurigheid by kas verei fchen , wyl zy 'er niet eerst gczamenrlyk over delibereeren. Dat men derhalven zyns enebwns in dit geval het genoeg; moet rekenen, wanneer in de adresfen de poinren zelve, waar in de verandering begeert wordt, óvereenkomftig worden opgegeven, en te kennen gegeven , dar men 'er eene verbetering in verlangt, fchoon 'er niet bepaaideiyk worde bygevoegd, welke en hoedanig deze verbetering zy , die men begeert. Want dat juist het Coliegie der Revifeurs 'er toe gefchiktis, om de redactie en nadere bepaling 'er van voor te ftellen: het welke men zelfs niet nodig zoude hebben, indien het voorftel ter verbetering in alle die nauwkeurigheid en duideiykheid door een gedeelte van 't Volk zelve, konde gefchieden; concluderende hy dus regen dezen Artikel in zo ver dezelve op beide gevallen tevens zag.
Queyfen zegt, het met Greve nopens het recht eens te zyn; dan vindt bet nogthans noodzakeiyk , dat'er de redenen bygevoegd werden; daar ligiclyk de redenen -ter verandeiing tegen den anderen konden inloopen.
Greve zegt:
Dat het laatst genomen Decreet duidewk inhield,- dat de noodzsaklykfceid der Revifie van de Conjlitutic of eenige poin ten ia dezelve, niet alleen dcor de Geconftitueerde. M-f,t, inaar ook door het VolKzal kunnen beoordeeld worden; dat
indien Vr derhalven een voorftel tre^nart wordt, dat tot revifis van alle of veele pointen iu de Co'.ftitutie tevens tendeert, en Vr volgens dezen 3 Artikel eere düidclykc en bepaalde •pjjave der verlangde verbeteringen moet bygevoegd worden, de 25^00 Burgers in hunne adreifen, als 't ware een geheel ontwerp van Conftitutie zullen moeten ftellen, waar iri, zomen verëischt dat zy allen volkomen overeen zullen ftemmen, zonder eerst'er over te zya zarnengekomeri, de Revifie vande, Conftitutie wel voor altyd zal agterb.'yven.
De Prefident zegt, dat het woord vznVolk hier ongelukkig gebruikt was , daar die 25,000 nietais het Volk konden worden befchouwd ; en wat overigens de zwarigheden betrof, hy vermeende, dat dat 'er altoos zodanige lieden zouden gevonden worden, welke de Natie zouden voorlichten.
Hahn zegt:
Ja Prefident! ik appuyeer dezelve, althans ia zo verre dat de extenfie van dit Artikel my voorkomt te moeren verworpen worden. Ik vind dat het vereischte van duidelyke opgave ae.n het Wetgevend Lichaam de willekeurige magt verleend tot de beflisfiug dat de opgave niet d.tidelyk genoeg is: my dunkt dat dit in eea vry Land niet te pas komt, en gelyk ik geloof, dat aulks de intentie niet is geweest van de Rap. porteur», zo meen ik dat het veranderd moet worden.
De Leeuw zegt, dat de onder-.indjgg ons aan de»> dag lag. de mogelykheid , dat het Volk zeer wel in ftaat was, om zyne meening over byzondere zaken aan den dag te legden, btykens de inkomende Adresfen, nopens hét Decreet van 11 Maar,*.
Greve zegt, dat de Commisfie bepalingen maken wilde, wanneer 'er over byzondere pointen zoude gevo'eerd wot•den ; dan zoo dra m n eene generale verandering begeerde, waren het eu geen enkeldc pointen meer.
Schinnnelpcnnïnck zegr, dat het gebleeken was , uit de aarmeerfjing der rubricquen, voor dezen Titul gap'aa*,r, dat men in dezelve wilde handelen, niet over het fchepp'en eener nieuwe Corili-uiie , maar eeniglyk over het maken van verandermgen en verbeteringen; althans by de bepaling van het geral had hy in dat idéé gefiaan; anderzints zoude by voor een groter getal gehemd hebben; zoo men by voorbeeld het al te ligt ftelde, en niet bevoegd was redenen op te geven, konden 'er wel gevonden worden, welke de Franfche Conftitutie van 1793 wilden invoeren,
Greve zegt:"
Dat het Volk ten alle tyden zyne Conftitutie most verbe. teren , want dat Hrt eif>enrlyk Maatichappelyk Verdrag Abt Nederlanders in de Republiek ztlve cn deszelfs Vryheid , enniet in ccne zogcns:mde Conftitutie- btftund, die 'er siicen de form aan gaf. Dat het gebeurde in Frankryk met Robet. fierre en de Conftitutie van 1793 hier nier by te pas kwam; dat 'cremeer roede forrrren van een GemeeaebcEt warm dan een enkele. Dat hv cus niet begreep wat men tegen de rcVt' fie der Conftitutie ja 'r gehetl konde hebben, m geval het r Volk 'er toe be floot; of men moest dit ontwerp voor zooeeö meesterftuk aanzien, dat''er volftrtkt geen beter ramclsk was, of ooit zyn zoude. Dat hy, zonder hetzelve tt bcöor.
deelen t



«deelen, zoo over de zit!< niet dar; mnr lat men zeer wel een braaf Sterggeregcigd Burger cn Republikein kan zirn, en 'eene verandering-van de Conftitutie over *c geheel begieren.
De Prefident zegt, dat de Cotnmisfie had willen afiayden eene globale petitie en gewild had, dat de petitionarisfen hunne lirstentten zouden opgeeven.
Hahn zegt:
ïk moermyne varwondering befuiglen.dat ik hier de Franfcbe Conftitutie vaa 1793 wederom by de hairen hoor byll :pen. Het is waar de melding van dezelve wekt niet zelden een denkbeeld van fehrik en afkoer en wanneer zy overal bygehaald Word , zou men op liet laatst bang worden hier voor zyn gevoelen uirekomen. Ondertusfchen ik heb even zo min om die, als om de Coiiftuutie van Amerika, Engeland of enige andere gedacht; maar ik blyf 'er noj by dat de woorden van dit Artikel, vaarfchynlyk tegen de bedoeling der Rapporteurs aan , het Wetgevend Lichaam of deszelf tak aan vvelke het opgedragen wordt, in de mouglykheid brengen iille voorftellen tot verandering der Conftitutie, ouder voorwendfel dat de opgave der redenen niet duidelyk genoeg is, agter de bank te fehuwea. Le concludeer audeirnsal tegen de extenfie.
'Schimmtlpenninck zegt, te vermsetien, dat het 'er zeer vylig Konde worden uitgelaten, daar de Natie altoos zoueie kunnen vorderen, dat de redenen tot verandering werden opgegeeven; hy kad hier de onitrurie vaa 1793 genoemd, om-tiat hy niét dagt, dat de Kade Op die Conftitutie zoude gelteld zyn, even min als dat 1de Burger Halm die Conftitutie in zyns byzondere protectie zoude willen neemen.
De Prefident inltitueert het appel nominal, of dc articul, zoo"als dezelve lag, zou le worden 'gea.dopteer.t ? — En wordt dezelve gearrefteerd
Art. 5. 6. 7. 8. 9. 10 en n. worden conform gearrefteerd.
Art 12. in deliberatie pébragr zynde , brengt de 'Prefident in omvrage, of de Kamer der Ou iton in dit geval de voorftellen zoude doen , dan wel of het omgekeerde zoude plaats hebben 'i
Gevers zegt, dat hy voor het laatfte zoude zyn.
De Prefidext zegt, dat de Comnsisfie het dus gefteld had , otn hier door aan dte Kamer de gelegendheid te beneeenen, om voorftellen tot vermeerdering harer ma*t te do u.
Gi'vers zegt, dat, zoo men- dit al eens wilde toegeven, zulks ean eeniglyk van kragt konde zyn, waas'eer de veorftellen ronder verdere fanctie aan het Volk werden gebragt j dan, daar dit geen plaatshad, wist hy igcene reden , waarom uien juist hier van de gewoone Cynofime zoude afgaan?
Queyfen Zegt, dat hy in co-fideratie gaf, dat, zoo wanneer de groote Kamer eens een vooiftel deed lot vernietiging der
Katner der O af ft-ti op overtuiging van het nut dnr van.ea de laatft-e weigorl.- e.t tc fanerdoneeren, wat dia .laar via het gevolg zoude zyn i
Fan de Rdff'eeVt aegt, dat het waar was, dat '«rc :n generale Cynofure was bepaald; dan de^g tfa trekkeiyk, dan opzigtelyk deHL,egislatie, en in ö, kwamen de beide Kamers eeniglyk als advyfeurs, enhe: Volk als Sanctionarisfen voor.
De Prefident zegt, dat hy vermeende, dat de Vergadering genoeg* iava geëlucideerd was, en hy dus appel nominal op den Articul zoude inliitueeren : — eu wordt dezelve gearrefteerd.
Art. 13. in deliberatie gebragt zynde, zegt de Prefident, dat de Commisfie, door de veeiheid harer bezigheden gepresteerd, flegts een fchema had opgegeven, en aan zich gereferveerd had de redactie van dezelve nader op te geven.
Fan de Kajieele vermeent, dat, zoo men den 760 Articul van het Plaa van Conti lutie volgde, dit zeer veel moeite aan de Com.nisfte zoude befpareo.
Queyfen appuyeert dit.
Fan Manen zegt, dat dit niet genoegzaam was, daar de Commisfie 'er meerder door had verdaan.
De Prefident fielt voor, zich met den geest te conformeren, en eene nadere redactie te rörmeeren: ■■ concluderende ai*o.
Hierna doet de Prefident nor voorlezen eene Misfive van het Co m tuitte te Lande, te ke'natt'n gevende, dat, daar de Burger Scherp enfel, te Utrecht, de Leveraucien van tiet Vfeëich voor de Saaibre en Maas Armée had aangenomen , ;en die van Utrecht en Gelderland zwarigheid hadden gemaakt, omtrend de certificaten van gezondheid,, eu daarom den invoer verhinderd hadden, zy verzoeken, dat deze Vergadering de Gewesten gelieft aan te fchryven, om den invoer van 'c Vee te pertnitteeren.,
De Prefident ftelt voor, om dit te ftellen in handen van Nuhout van der Feen c- .f. om op morgen te dieneu van confi leratien en advys.
Jurdcns zegt, dat 'er flegts twee Leden van die Commisfie prefent waren , name'yk de burger van Leeuwin en hy zeive, en dus niet weet, wat op deze Misfive te te advyfeeren. ■ 1
fan Leemven zegt i
Dat niet hy, maar de Burger Jordcns voorbcnoemde was. Dat hy 'er wel ten eerftea upadvifeereu konde, J-ar 'erzulk een haast mede feheen, en hetCosntnk'é nog heedsa d%aaufehiyvirg verzogr. Dit her het hem gevaarlyk VOOrkWlïij, den invoer eu doortucat nu maar 20 opeu te fteden, daacmen
reeds



( 66 4 ï
reci- zo veele moeite en kosten tot weering der voortgang
van de ziekte gehad had, en dis gezegeni geweest waren. V>: Comtnbfiehad nog onlangs etne Conferentie m t dia van Holland gehai, en aie budien hun vcrbo-inoggs-pr<»!ongeerJ. D'tt altes nu vrugteloos re maken, was niet raa liaan, ken dagt, d .t de Le'veraneiers de Beesten, die in de Ge-vesten nodig v/arcn, wel koooen konden in het Grwe3t< waai zydie hebben moesten, enz. vond de Prcfidear, goed 'er cerie Carnmis fie ter advyf ering over het overige toe te benoemen, hy zoude '£ zien wel laten gevallen.
De Prefïtpnt brengt in omvrage of de Vergadering 'tt iets tegei heeft, dat het Commisforiaal gemaakt worde V
Hahn zegt, dat deeze Commisfie daarover de Concert kan handeiei met de Commislie tot de Buitenlandfche Zaaken.
De Prefident proponeert, om deeze Misfive dan te tte'Heii iu handen eener perfoneele Commisfie:, om, na gehouden cot'ferentien met de OonWilsfié tot de [Mtetfran ifche Ztakea , o? morgen te die nen van confiderstien en advys: — ooneïttJéerï conform en benoemt d-iartoe de Burger»gen/ent , van Leeuwen, Trip, van Laipsweerds en Krieger.
De Prtddint z;;t, de Verga lering te moeten prevenieerêu, dat hy zich byna deze aagt tfl de noodzaakelykheü gevonden had, dezelve te doen by den anderen koornen , door het pntftaan van brand; dan ,• welke weldra geblns.chtzynde, zulks onnodig was geworden; dat hy intusfchèn n'iet '•kan le nalaten ter dezer gelegenheid honoru eUe raente te maken zoo .an de byzondere aclvi-eit fc€n vigilanuc van den Commsndant«Militair:t's van ijlden Brind Maior. Dat hy evenwel van dit gardche geval gecTTgewag zoude hebben gemaakt , zo hy niet vermeend had du eene omlhndigheid , welke hy die gelegenheid had plaats gehad, voor het vervolg de oplettendheid der Vergadering meriteerde: liier inbeftaande, dat men geene genoegzaame kennis had van het vcrbfyf, alwaar zich les Bsgts de wagt doende Bodens bevonden ; dat dit oorzaak geweest was dat hy meer dan diie quartier uurs buiten adfistentie van dezelve had geweest: proponeerende, dit te ftellen in handen der Commisfarisfen van het Nationaal gebouw,
ten einde hier in te voorzien: conform ge-
concludeert!.
Waarna de Vergadering veranderd wordt in een Committé Generaal en gefcheiden tot morgen ochtend ten 10 uuren.
Tar Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGS.
Beknopt Extrafl van de Zitting van Vrydag, den at Apiil 1797.
Een Adres van den Subftitut Fiscaal der Marine by het Departement Hsrlingea, den Burger Sekultz, te kennen geveade, Jat ny i.i deThifirque xinmogelysaeid is, om aan het D-creet van ién 24 February te obeaiporeeren, omtrend de reltitu ie der 7 pakkenJLaktns, geconfisqueerd van de Burgers Kunkel ea Auysch: py*fm aan de daar loe benoemde Comu.rsüe.
Een Request van C. ü% Hendriks c. f., verzoekende, dat de Vergadering gelieve te.ffiétueere.i alteratie in de Paolicatic 'vau den 29 Maart 1797, by Hólland gearrefteerd tegen den vryen invoer van Vee, ter gelegenheid der plaats gehai heb. bende befmetting geëaufieerj; —— aaa de daar toe benoemde Corürmsfie.
Eene Commisfie uit het Committé der Marine brengt eenige Rapporten uit.
Een Request vzn-Jacob de Kaai. verzoekende Amntftia voor zyn 16 jarigen Zoon, in dronkeafcaap Oranje hevea geroepen beobende, en intusfch'en furcheance der procedures : >i geen poinét van deliberatie.
Aaa de orde van dea dag zynde het Rapport van Stojfenherg c. f. met de daarby overgelegde Concept Publicatie vau een generaal pardon voor Deferreurs, wordt hetzelve iu deliberatie gebragt, eu ni eenige D13CUJÜB» in Advys gehouden.
D: deliberatien over het werk der Co..ftiturie worden voortgezet.
H5t Rapport vaa dea Barder Ten Berge c. f., op de voorftellea vaa de Burgers de Crani, C. L. ven Reyma enSiderius,
o.ntrend het maften vaa bepalingen ia het ftemrecht, is aan do orde van den dag, en wordt netzeïve afgehandeld.
Waarna de Vs,.-?.Jetlag gecontinueerd worjt tot beden avond ten half zeven uuren.
De eerfte Corn aisfaris voor de Franfche Troupei in Soldy van de Baraaffché Rep'ubliek, neemt de Vryheid te verzoeken aaa alle Municipaliteiten en aan alle andere; Perfooneu, aan wien door eenige Franf.-hc alleen reizende Militairen Feutlies de foute ter affchryving mbgte^worden aangeboden, waar op minder dan vyf Postmuren Reizsns daags was voorgeie'irceven, (om géwigtige redenen) deaelve Feuilles de Route ia te trekken en aan dit Cotn nisfariaat toe te zenden, en tevens aan zodaanige Militairen een gecnotiveert Certificaat te geven , waar uit blykt om welke reden hun de Feuiile de Route is ontnomen, ui»t aanwy.<in; van de route (a vyf Pose-uuren daa,rs) w.lke zy tot berettting v^n de Plaats aunncrJcitinatie^ zullen moeten nemen; het vsrftaat zig dac de vyf Posturen niet ten alderftrskft: kunnen genomen worden, de iegiing der gefchikte plaatzen tot verblyf, kunnen wel eens iets grooter, dan eens iets kleindïr rilland hebben, dit dient door elkander beoordeeld te worden.
Den Haag 12 April 1797.
ABm. BAUD, Secretaris.



GRLTLKREID* V R 2 H S 1 D ; £ R O E D E R S C H A iV
D A Gé . V E B. H A A E
DER HANDELINGEN VAN DE
T X O Ef JLtJL X. J& V M MG JLDM JU X W G
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 4S5. Zondag den 23 April 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering. Zitting van Donderdags den 20 April 1797. Voorzitter: j. A. de M i s t.
JEen quartier na tien uuren word de Vergade ring geopend. De Notulen worden geleezen en goedgekeurd.
De volgende Stukken worden gelezen en in deliberatie gebragt:
Eene Misfive van het Committé te Lande , verzoekende , dat aan J. Boonakker , geweezen Plaats - Majoor te Steenbergen urn zyn 83 Jarigen Ouderdom, en 70 Jarigen dienst in den Lande, met een Penfioen van/aoo mag worden gebeneficeerd : — gehouden in advys.
Het Request van de Weduwe Hk. Daniels , op gister in advys gehouden, word, op voorftel van den 1 refident, gefteld in handen der Commisfie tot de Gratifi-
CatEen Request S. GraJc, verzoekende om Gratifïca-
tje : aan de boven gemelde Commisfie, om 'er op te
disponeeren.
Een Request A. en W. Efendam, Kooplieden onder Enter, zich Jaeklagende over eene aanhaaling door den Commis te Deldcn van 16 Zakken Zout, aan hun toebehoorende, onder pretext van manquement van Paspoort ; en de daar uit voortgevloeide procedures, geëntameerd voor den fubibrut Fiscaal Veïllant te Hoorn, en de daar op geflagene Sententie van het Committé der Marine , verzoekende dat gemelde procedures^ en daar op gevolgde Sententie mogen worden geannulleerd en vernietigd, of dat, by gebreken van dien , hun mandament va°n Revifie, om hunne bekrompene omflandigbeden Pro Deo, mag worden verleend, en, dat inmiddels , omtrend de executie der gementioneerde Sententie, furcheance mag worden verleend. V. Deel.
De Prefident ftelt voor, om dit Request te ftellen in handen van 'sLands Advocaten, ten fine van fpoedig advys
Luyken zegt, dat hy van oordeel is, dat het beter zyn zou, dat dit Request aan het Committé der Marine wierd gezonden, om berigt, en dan vervolgens gefteld in handen van 's Lands Advocaten, welken als dan met meer kennis van zaaken kunnen werkzaam zyn,
De Prefident zegt, dat by ook eerst even als de Burger Luyken over deze zaak gedagt heeft, maar vervolgens van fentiment veranderd is, wyl hy daarin zwarigheid heeft gevonden , om dat het juist de fententie van het Committé der Marine is, waar over de Supplianten zich beklagen; en derhalven het best geoordeeld heeft, om dit telleden iu handen van 'sLands Advocaten, welk voorftel hy by dezen herhaalt: — en wordt conform befloten.
Eene Misfive van de Adminiftrateuren van den armen ftaat der Stad Enfchedé, zich beklagende over het Committé der Marine, omtrend de fustenue van hetzelve wegens het voordeel, dat de armen genieten van de gedaane aanhalingen , grondende zich ten onrechte op de Publicatie van Mey 1726, in plaats van op de Publicatie van Hun Hoog Mog., in dato 14 Augustus 1795, welke hetzelve Committé vermeent, dat daarop van geen applicatie kan zyn: cm welke reden zy verzoeken en reclameren, dat aan hun het volle faveur van gemelde Rf.folutie van Hun Hoog Mog., in dato 14 Augustus 1795 , omtrend gedaane aanhalingen enz. mag worden toegekend: —> aan het Committé der Marine om berigt.
Een Request van den Raad van Adminiftratie van het eerfte Regiment Bataaffche CaVailery , verzoekende prolongatie van de extraordinaire verhogir.g van /a'swecks boven het équipement van ƒ 3, te berekenen, naar het getal der aanwezendc Paarden, aan denzelven, by Dep p p p creet



( 666 )
crcet van den 28 February 1.1. geaccordeerd: — aan de Commisfie van Financien , om, na daar over met het Committé te Lande te hebben geconfereerd, te dienen van c mftderatien en advys.
Eene CommisGe uit het Committé te Lande verfchym ter Vergadering en doet rapp -rc: r
1. Op het Request van den Luitenant P. ie Pataft.cifii, verzogt hebbende om pentioeft , advyfeert her Committé declinatoir, wyl hy, völgèns' defi letter vai de Ret'olatie var 9 January 1797 , utct lang genoeg tn dienst 'deier Lanien is geweest; doch dat aan den Suppliant echter f van het Luitenants-penlioen zoude kunnen worden geaccordeerd: „ ■ conform befloten.
2, Advys op de Misfive van de Municipaliteit van Coévcrdèn , gcappuyeerd door eene Misfive van het Pro virtchul Beftuur van Drenthe , zich beklaagd hebbende over het arresteerea van twee Burgers van Coeverden met eenig geld, door Burgers van den Hirdeoberg, •rntrent eene requifitie van Rogge, door de Franfchca van die van den Hardenberg gedaan, welke Ro,;ge door de overhaaste vlugt der Eneelfchen wa; agtergelaten te Coeverden, en door de Municipaliteit aldaar, (waarin toenmaals de gearresteerden fesfie hadden) verkogt aan Burgers van den Hardenberg, voor welke requifitie de B irgers van den Hardenberg geen beraling onrfangen hadden enz,, en verzogt hebbende, dat de Vergadering door haare tusfehenkomst geliefde te bewerken , dat gemelde Burgers uit hun arrest ontflagen , en met hunne penningen op vrye voeten mogen gefteld worden : advyfeerende, dat zy, de zaak rypelyk doordagt en overwogen hebbende , van oordeel zyn, dat dezelve, zuiver Juftitieel zynde, endoor geene politicque tusfehenkomst kunnendeof mogende beflischt worden, aan den loop der ordinaire Justitie dient overgelaten te worden.
De Prefident (lelt voor, om deze zaak , ten fine van nader onderzoek, nog eens te maken Commisforiaal.
C. de Vos van Steenwyk appuyeert dit prae aivys.
Jordetis zegt, dat het rapport tendeerd, om de zaak aan den Joop der ordinaris Juftltie over te laaten ,- en dat hetzelve dit zo duidelyk en overtuigend bewyst, dat de zaak voor geen nader Commisforiaal vatiaar is; om welke reden hy zichten vollen met het rapport conformeert.
C. de Vos vak Steenxyk zegt:
Ik moet ten fterkften appuyeren het prearlvys van den Pre. fident, om deze z>ak nader te ftellen in han.fen eener perfonele Comaiisfie, niet dat ik beilisfen wil, dat het Rapport van bet Committé van allen grond ontbloot zou zyn; ik ben integendeel met het Committé volkomen eens, dat deeze Vergadering, of eer.ige politicque isacht niet bevoegdis, om den loop der Tuftitie te ftremmen, maar het is Eietminderzeker.dat dein het Rapport gcnocmdcBargers van Coeverden buiten hun fchuid in een keer ongelukkig geval verferen , de zaak heeft zig in fübftantie djis toegedragen; wanneer de Engclfehcnn January 1795 genoodzaakt wierden het territoir dezer Republiek te verlaten, verkogten zy aan e.nige Burgers van den Harden-berjt. een zeker quantiteit Rogge, welke weinige dagen daar¬
na door den Commandant der Franfche Troepes van de Municipaliteit van Coeverden wierd gerequbgerd, d.e Manioyaliteit bevoadt zig in de noodzaaklykheid aan die requ fitte te voldoen, ten zelve tyde waren de ;;eno:rn': Burgers van Coeverden Leden van die provilïosele Municipaliteit, maar wierden kort dsarna vervangen ia die qailiteit ^oor andere Burgers , naar verloop van eenige Maanden /eiegenbeil dat 'er aanbeftcdingca gedaan wierdea vjdr ■ Franfehe Troepes aldaar ia Garniloen, na-nen de meergenoemde Burgers eenige Le.-eraatieu aaa , waaraan gy naar genoegen voldaan hebbende bekwam :n zy datrv.ie-r cle^nodige betaling, en pasfeerden met die Penningen over den Hardenberg, ai waar dezelve wierJen gearresteerd; om daar door voldoening te bekomen voor die Ro/ge, welké van de Engelfche gekogt was, ea op requifitie vaa de Franfchen door' de Municipaliteit aan dezelve was afzeftaan,- vervolgens heeft men zig des wegens van beiden zydeu geadresfeerd by de napectivo Gewestelyke Eeftuurcn, als ook by de Municipaliteit van Coeverden, doch zonder eenig"effect; dan hoezeer de uitflag van dit gevoerd wordend proces bepalen zsl of dit arrest regt af ten ontegtte g.idaan is, komt het my echter voor dat het der Vergadering waardig zoude zyn, niet om den loop der Juttitie te belemmeren, maar otn intusfehen te beproeven, af 'er middelen kunnen worden uitgevonden, waar door de grond van dit arrest proces wierd weggenomen, ten einie die Buugers van Coev^nien niet genoodzaakt worden een lang«reUif en kostbaaVn een vreemde Provincie te voe.-en , en ten einde die Burgers van den Hardenberg fporediger voldoe, ning van hunne pretenfie zouden kunnen erlangen, het is om deze redenen, dat ik coacluaeer voor een nader CummisfO)-
Ten Berge zegt, dat de zaak , zyns bedunkens, zo duidelyk is , dat zy geen verder betoog behoeft, en voor geen nader onderzoek eener Commbfië, waanop het Preadvys van den Prefident ftrek:, vatbaar is; immers, vervolgt hy, indien deeze Commisfie zal dienm van intercesfie, dat kan niet dan a'lerfchedelykst zyn, want daar door zal deeze Vergadering zich inmengen in het Justitieele, en deszelfs loop ftremmen; e.! daar dit bulten "haar bereik is, zal zy zich compromitteerea:, en iets onderneemen waartoe zy geen magt heeft.
Om welke redenen hy conform he: Rappor: concludeerde, om nameiyk deeze zaak aan den loop der ordinaris Justitie over te laaten.
Vitringa zegt:
Ik ben volkomen eens met den Burger ten Berge, dat deze Vergadering geen recht nog macht heeft, om den loop der Tuftitie in de Gewesten in eenige zaak, en dus ook ristin de onderhevige, te ftremmen: dan dit belet niet, dat, waaneer de pofitiven van de Leden der Municipadtek van Coeverden ï liet én waar zyn, men het als een groot bezwaar voorde Leden moet houden, van in dit geval in hunne nulliteit door langdurige cn kostbare procedures te worden juricommodeerd. , ,, ., ,
Is het trouwends niet eene overgmetc hardheid , dat, wanneer Burgers van eenige Piaats, vooral op de Grenzen, inde bedenkelvkfte ogenblijken (die van vyandelyke invafie name. lyk,) moeds genoeg hebben, om tot behoud van'c algemeen den allerlastigftcn post van Plaatfelyke B.ftierer op zich te nemen ; zy dan nog perfoonlyk verantwoordelyk en aar.fprake. Ivk zoudea worden gefteld voor daden en Contracten , wel1 ken



( 667 )
ken ay ter goeder trouw, en zonder hun officie te^MWM» d
zvn ge4n! hebben helpen eiïectueeren j dat, zeg lk , die dan t
noa en da zelfs aa 't nederbeggen van hunnen poet zouden fl
kunnen worden bena.uwd, en zoms geruïneerd door allerlei d
K nS 'eï (v~S Burger dubbel huiverig .
£ü kunnen dsqueercn naf uw' te berekenen, maar waar m men *h op d? best mogelyke wyze Hechts moet red- c
^FnTaTineer ik hier by nu in aanmerking neeme, dat deze ,
-j/f,, - ,7 denken zv waar door aan de eene zyde det misloriaal.
Stnffenbcre zeet, dat hy op het geavanceerde van def Bur'ge V"f«L,« moet ^edeeren dat 'er geen voörbedfis, dat zodanige pretenlte uit de algemeen Kas van 't Land is betaald gewerden ; dat zy daar te ÏSen S. zo een ftaat is, dat het haar onrnogeJyk zou °yn , ind.en men dit wilde onderneemt ; dat hy voor het óveriee geen reden weet, waarom men in deezen vfnTe«woone Cynofure z9ude afgaan, en zich met «ne zaa\ irdaten , a,e niet politicq, maar zuirer jus-itieel is.
Ten Rerae zegt, dat hy nog op het aangevoerde van den Burger rHri'ga*> handelen , dat zeer icliadelyk
en d" Vergader ïch dVaXbr zeer inconfequent zouzyn Immers vervolgt hy , hoe veele adresfen van individueeleBur
le/ne betaling ontvaneen hadden, zyn n'et?eP:^'™'
da g zich in den loop der Justicie niet mogt inmengeu
nat hv 'er derhalven 'er zeer tegen was, dat in deze zaas, off° oon e"e Mu ieipaltreit, en nier individnêele Burgers Se;£3° perfoneele Commune zoude worden benoemd, om dezelve nader te onderzoeken.
D» Prefident zegt, dat het 'er verre af is, dat by met zyn Prtè^Advys bsd willen bellslchen,
at deze Vergadering zich in de zaak zoude inlaen , en daardoor den loop der Justitie ftremmen ; ,iaar dat hy alleen een nader onderzoek omtrend le zaak had beoogd, en daartoe een Coramisforiial had voorgtflagen, welke cynofure zeer dikwyls >y de Vergadering gevolgd was; dat hy, om tile ■edenen dat voorftel, om de zaak nameiyk nader Commisforiaal te maaken , ten fine vau onderzoek en rapport, by dezen nogmaals herhaalde, en in omvrage bragt, of ook meer Leden zich daar tegen verklaarden ? En concludeert conform, benoemende daartoe PlopsvanAmftel', ten Berge, van Leeuweni Fitringa, Stoffenberg en C. de Vet van Steenwyk.
Jordens rapporteert, namens de perfoneele Comnisüe, by Decreet van gisteren benoemd , op de Misfive van het Committé te Lande , verzogt hebbende , dat, daar die van Utrecht en Gelderland zwarigheid maakten, om uit oorzaak der Publicatie, tegen den invoer van Vee van het eene Qistr.ct naar het andere, wegens de plaats gehad hebbende beftnetting, geëmaneerd, het invoeren van 33 ftuks Beesten te pertnitteereu, het welk echter noodzakeiyk geworden was, door diende Burger Scherpen feel, wonende te Utrecht, de Levcrancie van het Vleésch voor de Franfche Armée had aangenoomen, deze Vergadering aan de Provinciën geliefde aan te fchryven om den vryen invoer toe te ftaan:
Advyfeerende declinatoir, wy! het zeer fchadoyk zou zyn , om in deze de heilzame Publicatie, daar thans de befaietting eer.igfints fchynt te verminderen , te altereeren ot" te vernietigen ; te meer daar de Leveranciers, om goedkoopte hebben , zich veelligt naar de barnette oorden zouden begeven, om het Vee daar te kopen, tot een geringen prys, en alzo andere oorden befmetten ; dat vcords de Leverancien van Bataafsch Braband te Kranenburg, en de andere te Nymegen zouden kunnen gefchieden.
Van Manen zegt, dat het uit het Rapport fchynt te blyken, dat 'er verandering in de Leverancien gemaakt wordt; en dat, zo dit zo was, hy van oordeel is, das dair op gisteren de Leverende reeds gefchied is , daaromtrend fchavergoeding dient te gefchieden.
De Rapporteur zegt, dat 'cr geen verandering plaats heef'.
Verhees appuyeert het Rapport, daar de Leverancien van Bataafsch Braband zeer gemakkelyk te Kranenburg konden gefchieden.
De Prefident brengt het Rapport in omvrage: — en concludeert! conform.
Ecu Request van dea Col'.onel der p. halve Brigade, 1' p p p 2 den



C 668 )
den Burger Gilqitin,verzoekende,uit hoofde der buitengewoone in 't werk gefielde middelen tot completeering van het Corps , de uitgeputte Cornpagnies-Casfa te asfi-
ftecren: aan 't Committé te Lande om confidera-
tien en advys. Eenige Requesten om Paspoorten : — geaccordeerd.
De Burger Nieuholf doet "Rapport namens de perfoneele Conimislié, by Decreet van den 13 December I. 1. benoemd, op een adres van de Burgers J. Pelzel Brummel, en R.. K. van der Palm, voorgefteld hebbende, om aan de Vergadering te openbaaren , het middel , om , op eene niet ligt te ontdekkeue wyze , geheime berigten over te maaken ;
Advyfcrende, dat de Commisfie het voorgeflagen middel, het welk by een mondelyke conferentie doorj de gen. Burgers aan haar was geëïhibeerd, zeer gefchikt had geoordeeld, ter bereiking van het bedoelde oogmerk , en ten dien einde het zelve aan de Commisfie van Buitenlandfche Zaken had medegedeeld, die het zelve harer aandacht niet enwaardig heeft gekeurd, en de perfoneele Commisfie verzogt, daar van aan die Burgers kennis te geven, met byvoeging, om aan hun , welke geen profitable beloonicg begeerden , een honorabele blyk van verdienftelykheid (waar toe die Commisfie haar in ftaat ftelde) te overhandigen; waaromtrend de perfoneele Commisfie niet in gebreken is gebleevcn, om dit uit te voeren; kunnende verders, in acht nemende het geen dp natuur der zaak aanbeveelt, hier over niet advyferen, dan dat de pogingen van de beide Burgers J. Pelzer Brummel cn R. K. van der Palm , allerpryslykst zyn; latende het door hun voorgeflagen middel over, aan het beleid der Commisfie der Buitenlandfche zaken : — conform belloten.
De tydelyke Prefident ter Vergadering verfciienen zynde, worden de Notulen gerefumeerd en gearrefteerd; berigtende de Prefident vervolgens , dat by hem weder ontvangen waren onderfcheidene Adresfen, als 15 van Amfterdam, een van Bnsiem etc. alle eensluidende, en ftrekkende ter rapporteering van het Decreet van cien n Maart: — gefteld in handen van van Lennep c. f.
Hierna rapporteert de Burger van de Ka<teele, in naam der Commisfie, met de zaak der oude Schulden belaft, als daar toe by Decreet van den 7 Maart gecommitteerd, om overéénkomftig.nameiyk het principe in den 6 Articul Lt. a. van het Plan der heffing der belastingen gemanifesteerd, naa gehoord te hebbende onderfcheidene remarques der Leden , eene nieuwe redactie daar van te vervaardigen : produceerende dezelve en houdende in fübftantie , dat de belastingen op de onroerende goederen zal blyven voortduwen, zoo als dezelve
voor 1792 werdert geheven ; dan zullen 'er geene nieuwe belastingen kunnen geheven worden , of verzwaringen derzelve plaats hebben, danbyfortn van extra-ordinaire heffing, en welke altoos zullen gepaard gaan met eene extra - ordinaire heffing op alle zodanige bezittingen, weike uit het bovenftaande niet proflueeren.
Van Maanen zegt , dat in dit Rapport gefprookea werd van belastingen voor 1792 geheven: vragende, of ook daar onder zouden gerekend worden, de inkomende cn uitgaande regten , welke 'er op goederen, van de eene Provincie naar de andere gevoerd wordende, geheven werden ?
Van di Knsteele zegt, dat in het Rapport eeniglyk van de onroerende goederen werd gefproken: »m En wordt dit Rapport gearrefteerd.
De Beveren rapporteert, namens de perfoneele Commi.'.tie, in wier handen, by Decreet van 24 january, gefteld was , de tweeledige Propofitie van den Reprcfentant Guljé: (zie Dagverhaal No. 346. Pag. 614. Col. 1.) advyfeerende, dat'er zich hier tegen te veele zwarigheden hadden opgedaan, dan. dat men zich met dit voorftel zoude kunnen conformeeren.^
Jasten zegt, dat de zaak hem van het uiterftegewigfr voorkwam; waarom hy voorftelde, het zelve aan de orde van den dag te ftelien. Hy vond het allernoodzakelykst, dat 'cr voor cabaleeiing werd gezorgd.
De Prefident ftelt voor, om het zelve tot mor» gen op de Bureau te doen voorleggen.
Van Lange\ wil, dat hetzelve zal worden gedrukt.'
De Prefident ftelt voor, om hetzelve re doen drukken en op maandag aan de orde van den dag te ftelien: — en concludeert conform.
Jfuykcn produceert, namens de Commisfie, by Decreet van den 12 April daaf toe gelast, eene nadere redactie van die Artieulen , welke betrekking hadden , op de rechtspleging der Leden van het Wetgevend Lighaam. —
De Prefident ftelt voor, om dezelve te doen drukken en op Woensdag aan de orde van den dag te ftellen : en concludeert conform.
Krieger rapporteert, namens de perfonele Commisfie, by Decreet in dato 28 February benoemd, ten einde nader te examineeren het Plan van den Reprefentant Jansfien, opzigtelyk de Departementale verdeeling, of wel zodanige andere Plans te produceeren, als zy nodig zoude oordeelen; dat zy de Vergadering geen finaal befluit harer verrig-
tin-



( C69 )
tingen z^ude mcdcdeelcn, maar alleen het reful taat der onderfcheidene befouness welke zy ov deze .ewigtigé materie hauden ^S^S B |o dat zy zwarigheden gevon-en hadden, om het Plan van den Burger W/?» te adoptee, n. * ao (Save van een nader Plan , by \ welk de kemibliek in zeven Departementen zonde worden „ ïe dèeld. En 3". nog een ander, het welk dadeSty deimroduccie'derConltitnue tn weMt.ng « zoude kunnen worden gebragt, volgens twel.de v Sihltekin negen Departementen zoude worden ïerdïeld , intkenende dezelve hunne namen.van r de voornaamfte Rivieren, welke dezelve befpoe- 1: len en waarvan de Moofdplaatzen zouden zyn Jrnhel, Middelburg, Heorn, Deg Legaat: , VA?» Utrecht. Zwolle, Groningen m > Bost». befloten te doen drukken en Diugsdag aan de orde j van den dag te ftellen. , De Vergadering vervolgens tot de orde van den , da? overgegaan zynde /worden de deliberatien , over het "Rapport van gisteren voortgezet. - Articul 2 in deliberatie gebragt zynde , zegt
jdTL hem voorkwam, dat het wooid voorftel in dat van adresfen zoude moeten worden veranderd. r,« Rrrte zeat, dit teappuyeerea; dan hy wilde ook, dat
reden te weten voor het flot van dezen Articul.
De Prefident zegt, dat men reeds by de princi«efhad vfs gefteld , dat ieder Burger zich altoos ïoud kumïn adre'feeren : de eerfte vyf jaaren waren door het Decreet hier van uitgezonderd ; du» vermeende de Commisfie, dat zy, zonder eenig ietSfl* gevaar, dit dus had kunnen ftellen Hy mogt ook wel zien, dat het woord uiorftel a.t tan voordraai werd veranderd; en, wat het flot van den Artikui betrof , de Commisfie had vermeend , dit dns te moeten ftellen zonder Si door te willen vast Rellen, dat dit de Kamer eenUnt zoude conftringeeren , wanneer de voor25 één Burger gefchiede ia tegerover«ftelling van het geval, wanneer die door 2Dcoo zoude gefchieden.
£St£& zelven dat ieder Burger dit recht heeft en rtfrnand J 'ei onwetend van. Ik oordeel daarom, dat dit geheel artikel moet warden weg gelaten.
Ten Berge zegt, dat hy omtrend het laatfte, genoeg *aamgeïucideerd was; dan dat by omtrend het cerfc zyn advys inhereeide.
4HHen zegt, dat 'er distinctie «icuae ichmi » ifchen voorftel en voordragt.
De Prefident zegt, dat hy ve-meende dat ten ?rge, na de reflexien gehoord te hebben , genoentam 'zoude geclucideerd zyn. Ten Èiree zeSt, dat hy 'er altoos tegen was, veras m-r 'zoo "doende zteW dadelyk en Uyki konde esfeeren.om veranitringen in het P.an te vorderen, ts het wélk niet dan veelvuldige vu.vairmgen zoude eroorzaaken.
De Prefident fielt voor, om den Articul te ar•steereu, met verandering vaa het woutd voorjtel i dat van voordragt.
Justen wil ook, dat men in plaats van het woord ■.runderen dat van verbeteren zoude ftellen.
De Prefident zegt, dat de Commisfie dit dus efteld had, om te doen blyken, dat de veraiueing tot verbetering zoude ftrekken ; herhaald zyn ■oorftel: — en concludeerd alzo.
Art. 14 word in deliberatie gebragt."
Greve zegt: . , . ,
Dat hy voortitelt, dat met weglating der woorden tn eenof nelr bepaalde pointen, de artikel dus worde trc»ne,pieerd? Teeen-etd van niet minderden «^Stemgerechtigde Luig r, S gel' Nederland, by eigenhandige ondertekening van daar
«aïaete1rd;d« de revifie van't geheel 'er met by o.iffloS'lvk wierd' want dat, volgens het toen gezegde van den Prefideït men zelfs de revifie van alle de 753 Aruculcn koa voor dragen^ wanneer dezelve alleenlyk by ue Adresfen fpevoorar.geu, w verlangde verbetering. Doet»
C;:talhv deze en'de volg«de Artieulen de zaak enigermate dat by deze en etc v Ba hc£z£ive (or>-
dc„"c«o^ tot verandering
moesten na Art. 41 dc Revifeurs beloven , zigfW g.ene de 1Ser e over ecnige verdere Artikels te pallen inlaten. D , ^«od dewootdon dezelfde en alleen omjezet waren, het «IrietTanTnwas, indien men ia één of mee, ofaUmhu» ^Sftu^laandering
a,S ? ^Amw «ierd uitael'oten. Dat ondertusieaen het ÏPPP3



( 67> )
'cc te gely"< hy bewo-cn werden, en '> r eene revifie van 't geheel nodig werd. D.-.r. hy dus vroeg, wanneer dit gevat üittftonJ, en het Voile eene generale Re vific van de Coriftitutie nodig oordeelde cn begeerde, door welken weg het zelve 'er toe geraken zonde ? indien 'er alleen een voorftel tot een fpeciaalc mag: daan worde? War.t dat hetzelve hier toe nut alleen het oa'^rvreemdbaar recht had, maar ook de vry beid , om, des goedvindende, van dit recht gebruik te maken, en dit tot de Oppéraugt behoorde dat indien ay de Conftitutie zelve aan het Volk gelegenheid gegeven werd,om inzo'anig geval, op eene geregelde en ordentlyke wyze werk/.asm te zyn, zo dat het 'er appui in de geconftirueerde Magten en Revtfeun by vondt, de dingen zonder fchokken van 't Gemeeöeb'esc zouden kunnen uitgericht worden ; maar dat indien zulks niet gtfehiedde , maar hetzelve de genefala Revilie, en verandeiing der Conftitutie quovis meliori molo m >est be werkftelligen, zon Ier Jat Gecontinueerde Magten of Revifeurs het 'er by te ftade kwamen de zaak met groote troubies, en nadeelen van den gemeenen welvaart verzeil kon gaan. Dat men de voorbeelden daar1 van in andere Gemeenebesten voor oogen had, en nog onlangs de gebeurrenisfen in Frankryk in 1793. Concluderende hy daarom, dat de bepalingenhtermoesren weg gelaten worden, en de weg tot een generale revifie der Conftitutie op eene geregelde en wettige wyze den volke open blyven.
De Prefident zegt, dat by dezen Articul niet gefprooken word van bet geen by den 3 Articul was gearresteerd, daar hy-ook niet inzag, dat de zwa righeden docr Greve gemaakt hier te pas kwamen.
Greve zegt:
Dat de Prefident, zo het fcheen, hem niet volkomen begrepen had; dat hy het bepaalde in Artikel 3. geenzins wilde weggenomen hebben, maar integendeel dit Artikel en de redrcfie.behield.Dat hy alleen wilde, dat deze 25ocoBurgcrs zig zoo wel om eene generale Revifie van Je Conftitutie in haar geheel, als om een fpeciaale van eenige byzondere pointen in dezelve, zouden mogen adresfecren ; want dat het Decreet, dat op deze materie na twee dagen tlelibereerens, op een tyd, dat 'er meer Leden in de Vergadering tegenwoordig waren, dan hy 'er nu meende te zien , genomen was geworden , dit beide onderfcheiden inhield, tn hetzelve niet door het Rapport der Commisfie geir.frinieerd kon worden. Dat hy egter met de explicatie van den Prefident-, out dit 14de Artikel in dezen geen verdere bepaiing inhield, ean die in Art. 3. voorkwam, en dat het voorftel tot revifie van de Conftitutie in haar geheel 'er niet by uitgefloten was. Bet zelve, fchoon de woorden anders fcheenen te luiden , koude aanneemen.
De Ptefident zegt, dat door de woorden een of ineer poincten de generale revilie niet werd uitgelTooten : en wordt de Articul gearrefteerd.
. Art. 15. wordt conform gearrefteerd.
Art. 16. in deliberatie gebragt zynde, zegt van Zonibeek:
Dat hy 'er voor zoude zyn , dat 'er gsfteld werd in plaats van kunnen, niet yermogen te weigeren.
£n a'ordt de Articul met de door van Zonibeek opgegci en verandering gearrefteerd.
Arr. 17. re, 19 worden conform gearrefteerd.
Art. so. wordt in deliberatie gebragt.
Hahn vraagt, waarom dit aan de Departementaals Btftuuren moet worden ver.ronden ?
De Prefident zen, dat de Commisfie 'er eerst voor geweest was, om deze-'ve directelyk aan tien Staats-Raad re ctoen h^éjóden; dan dat zy , tri aanmerking genoomen hebbende derzelver veelvuldige werkzaamheden , liever befloten had , dezelve eerst aan de Departementaate Ceftuu.en te doen inzenden , welke 'ei als dan de lysten naar konden opmaaken, en dezelve tevens met de oiiginele aan den Staats ■ Raad inzenden.
Hahn zegt, dat hy Jé laaide woorden van den Arti* cul ïtiet wel vond; d. t dit ligtelyk aaideiding zoude kunnen gtvé t, om te taken , dat men Provintialiter zoude ftemmen.
De Prefident ftelt voor, het dus te Hellen: waar
onder dezelve woonachtig zyn: en wordt alzoo
gearrefteerd.
Arr. 2i , 22, 23, 24 en 25 worden conform gearrefteerd.
Art. zó in deliberatie gebragt zynde, zegt Ten Btrge:
Dan het hem voorkwam , dat het gevoeglyker zoude zyn, zoo men den tyd op 5 jaaren bepaalde.
De Prefident zegr, dat de Commisfie in drie onderfcheidene Artieulen zich drie onderfcheidene tyden , naar gelang der zaak, had voorgefteld, en zy had vermeend, redenen te hebben voor deze progresfive vermeerdering van jaaren ; fteilende voor, om by appel nominal te decideren, of het
zoude zyn a dan wel 3 jaaren: en wordt tot
dit laatfte geconcludeerd.
Articul 27. 28. 29. 30. 31. 32. en 33. worden
conform gearrefteerd.
Articul 34 in deliberatie gebragt zynde, vraagt van Hooff',
Uit. wat reden dit aan den Staats-Raad word overgelaaten , ietj waar m hy zeer veel gevaar ziet.
De Prefident zegt, dat de Commisfie vermeend had, dat men hier toe een derde zeer oripartyrii<re Macht moest auihorifeeren; men had de beide Kamers reeds bevoorens gfëmpluyeerd; ook zag by niet, dat hier in eenig gevaar was opgellooten,. daar zy geen voordragt ter vermeerdering harer
m acht



C €71 )
macht konde doen, en ook daar zy altoos amov;bil waren.
Van Hooff"Kgtïj dat, naar zyn inzien ,'d* SeaarsRiai, daar zy Uir moeren ie Macht was, in genen deele ' moest kunnen inflaenceren ; hy vond den A. titul llrydi^ met de principe:, cn dus incompatibel.
De Prefident zegt, dat de Commisfie deeze zwarigheid gevoeld had , en 'er eene andere had tegea geitel}-; 'er was bepaald, dat zoo veel mogelyk uit ieder Departement Revifeurs zouden daar zyw ; zoo men nu het getal door het lot verminderde, kou'e hït zeerligt gebeuren , dat 'er Departementen uitgeloot worden.
Van Hoojf zegt, dat hy zeer wel gevoeld, de i neonvenieatie, weke de Commisfie had willen vermei ren ; dan vraagt, of men belet had, dat de Saais - Raad net op de perfoono konde influencéetenï hy wille, dat die vetmmder.ingn-rB.mer door de execu ive macht zou ie gefchied.-n ; te meer daar aan hun het begeeven van al e Ambten ftond.
Greve zegt in fübftantie :
Dar hy nie: kan zien, hoe, nu datdeRevif.urs van'c Volk door Kiezers benoemd zyn , 'er ec-ne afkeuring of verminde ring van der zelve getal doir den Staatsraad tcpaska \ komen: want dat zo het getal te groot fchynt, men dan liever 'er wat -m'nder had moeten laten verkiezen. Wat de langdurigheid der deliberatien onder dertig betrof, dar zo men daar voor v.eesde, men een tyd konde fixeeren , binnen wlke zy hun werk volbrengen me-esten. De mogelykheid, dat zo 'er maar vyftien waren Zonder 1' aa'svervangers, de een of andere in tusfehen tyd fterven konde zonder dat zyn plaats vervuld was , fcheen hem zo gewigtig niet, dat men daarom het Ar tikel zoude arresteeren, want de Revifeurs zouden zo min eenig byzonder gedeelte der Republiek reprefenteeren , als de Leden der Nationale Vergadering het dee jen; maar alle voor allen bezig zyn. Aan den Staatsraad beboorde het zekerniet te ftaan, het getal der verkorenen op de helfce toebrengen : want het was mogelyk, dat de pointen, waar van het Volk geoordeeld had, dat door de Revifeurs e ne verandering en verbetering zoude ontworpen worden , he: gezag van den Staatsraad zelven betroffen: Beter was dan nog de vermindering van 't getal door 'c lot; maar hy zoude 'er nog meer voor zyn, om ze maar allen te laten blyven.
Dg Prefidmt brengt in omvrage, of ook meer Leden dit appuieerden? Onderfcheiden Leden appuieeren van Hooff. De Prefident zegt, dat die vermindering dan, of door het lot, of wel door een macht, buiten den Staats-Raad, zoude moeten gefchieden?
Stoffenberg zegt , dat hy in confideratie moest geven , dat, zoo wanneer de Vergadeting mogt inclineeren , om die vermindering door het lot te doen gefchieden , 'er als dan bepaalingen werden gemaakt, wat 'er plaats zoude hebben, zoo wanneer 'er een of meerder Departementen werden uitgeloot.'
ffvJi.i zegt,.:
Ik ben het met dec Burger va» Hoof volkomen eens -dat ter zeer gevaartyk eii ftrydig is met eene goede verdeling der aa-ebren, wanneer hn verminderen der dertig door den Vol.e gekojene Revifaurs op vyftien, overgelaten wordt aan de riltekeor vaa den Saai-Raad. — Deze moet genen hoe. ena&'mdlu invloed op de Wetgevende en even zo min op ene Con btueren le of Reviderende Vergadering hebben;en tan die in/1 )id wel groter zyn dan wanneer hy naar goc4inden de helft der gekozene Leden afkeurt? Men heeft jezegd het Volk kan even zo wel den S'aats, Raad als eene 1'ionltitueerd; macht daartoe last geven, als bet Volk by iet aannemen der Conftitutie eene andere Geconftitueerde nacht daartoe zou kunnen aan (lellen. Dit zy zo; maar my mnkt dat dir geen argu-rent is dat by het ontwerp der Conretutie de Nationale Vergadering behoort te bewegen , of migzins gefteld kan wovdt-n, tegen over de tvtre beginfelen >f gezonde ftaarlcunde. H:t kan ons werk fpoediger doen Hopen; maar laetzelve zal 'er nooit wyzer of beter door worlen, en ik voor my wensch dat de Nationaale Vergadering le zaak uit dat oogpunt nimmer befchouwe. ' ■ Daarea>oven zo het nodig is dat Revifeurs uit alle oorden der Rembliek zyn famcDgcfteld, dan zyn de woorden za namoojtyk lier wederom van dien wasfehen ncufi^en aard, dat zy weinig )f geheel niets beduiden. Ik zou dus advieferen dat de zaak lader, wierde onderzogt, mits nogthans de Nationale Vergalering b^fiisfe, dat de vermindering aan den Staats-Raad niet tal ftaan.
De Ptefident zegt; zoo het tot 120,000gebragt werd, dan bleef ieder niet in zyn Departement.
Van Hooff.ftelt voor, om de lboting in ieder Depar-. ement te iaaten doen.
Van Zonsbeek zegt, dat hy vermeende, dat de revifeurs, iy den anderen vergaderd, die uitftemming zouden kunnen oen.
Van Marle zegt, dathy 'er voor zoude zyn , dat deze Articul andermaal gefteld wierd in handen der Commisie; dat hy overigens Hahn appuieerde en vermeende, !ar men tot zodanig een cardinaa! póint wel lieden uit ille dc oorden der Republiek mogt neem-n.
De Prefident zegt, dat de Commisfie in dat idéé ftond; dan dat het ondoenlyk was, om 'er uit Leder Departement even veel te nemen , treilende voor, om dezen Articul als ook den 35 en 36 nader Commisforiaal te maken.
De Leeuw zegt, dat mogelyk by den 162 Articul van het Plan van Conftitu'ie aan de Commisfie iets zoude kunnen worden aan de hand gegeeven ; daar werd bepaald, dat aan ieder Diftrict een nummer zoude worde gegeeven: zoo men nu de uitlooting 7.00 ir.rigte, dat 1 cn 2 — 3 eu 4 zouden uhiooten enz. , gelootde hy, dat dit de zwarigheden eenigiints zoude te gemoed komen.
hahn zegt, dat, bcvoorens deeze Artieulen commisfoiiaal werden gemaakt, de Vergadering zich eerst zoude dienen te pronunti:cren, of de vermindering door den Staats-Raad, of we! op eene andere wyze zoude gtfehieden,
Dt



C 672 )
De Prefident brengt dit in omvrage: en
wordt befloten, dat dit niet door den ,>taats-Raad zoude gefchieden; wordende het overige Commisforiaal gemaakt. - /:
Art. 37 en 38 worden gearresteerd, 39 cn 40 Commisforiaal gemaakt, 41, 4- en 43 worden gearresteerd
Art.- 44 in deliberatie gebragt zynde , vraagt
Austen; '.
Of men niet, in naarvolging der Commisfie van Zevenen, den ryd der Sesfien diei.de te bepalen?
De Prefident zegt, dat de.se refrexic aan de Commislie niet geëchappeerd was, dan dezelve had ook tevens begrepen, dat men hun in hare werkzaamheden niet moest bepalen.
Austen herhaalt zyn voordel.
Stoffenterg zegt, dat het volftrefct onmogelyk was, om die tyd te bepaaien; daar men niet wist of de revifie ever een dan wel over meerder pencelen zoude gaan.
Luyken zegt, dat bet hem voorkomt; dat men, tot reconciliatie der denkbeelden, in de belofte, boven gearresteerd, zoude kunnen doen invloeyen , dat zy beloofden, hunne werkzaamheden ten fpoedigfte te zullen ten eiude brengen.
De Ptefident brengt in omvrage, of de Vergadeting het voorltél van Luyken zoude kunnen gouteeren ?
Schimmclpenr.inck ftelt voor, het aldus in de belofte te fte len ; met allert fpoed zal helpen voordzetten en ten einde brengen: en wordt aldus geatrofieerd.
Art. 45 en 46 worden conform gearrefteerd.
Art. 47 in deliberatie gebragt zynde, zegt Greve : Dat wanneer de Revifeurs zamen tomen , bet Valk zig verklaard heeft, dat het in de voorgeftelde pointen der Conftitutie verandering begeert, eri de verlangde verbeteringen door 2*000 's'temnerechtigden zyn opgegeven; zo dat dezelve op deze wvzc weinig anders zullen te doen hebben, danderedactie van' de gemelde pointen te maken volgens den kenlyken wille des Vo:k;. D«t hy daarom van oordeel is, dat wanneer deze Revifeurs hun optici gemaakt hebben, en hetzelve aan het Volk wordt voorgedragen , om'etbyji, of neen, deszelfs goed of afü.uring op tc verneemen , dezelve niet aanftonds uit malkanderen moeten gaan, en zig van zeiver. onttogen en sedefangeèrd houden; maar integer deel, dat zy moeten blyven zitten cn den ui'fhg afwagtcn: En da', indien betopftel, dat zy gema.kt hebben, aan bet Volk niet moge voldoen, hun Éreiniurweert moet worden, een ander te vervaardigen, datmet den gtmanifesteerden wil dre. Volks beter overeenkoomt; op dat dc verandering in d^ Conftitutie , tot welke hetzelve befloten heefr, tot flard moge komen; en het niet genoodzaakt zy 'er nog drie jaaren mede te fupercedceren. Om dat het
eerfte ontwerp der Revifeurs niet aan de verwagting beantwoord. 1
De Prefident zegt, dat 'er wel reflexien konden vallen over de materie, doch niet over de redactie. Greve zegt:
Dat de Prefident zyn mecning niet gevat heeft. Dat, waaneer het Volk tot eene verandering in de Conftitutie heeft befloten, de Revifeurs de werktuigen zyn, waar van het zrg 'er by bedient; welke dus by het ontwerpen derzei ve niet hun eigen oordeel, maar het oordeel des Volks, ea deszelfsgemanifesteerden wil hebben te volgen. Dat, wanneer zy dit volgens hun pligt doen, 'er geen twytel aan is, of het Volk zal de van hun geproponeerde verbeteringen dèr Conftitutie goed. keuren, offchoon ook al de redactie, en de woorden, waar in zy begrepen waren, niet de bekwaamile en beste mogten zyn : Als de zaak die men begeerde , 'er maar in was, zoude men zig weinig aan de uitdrukkingen ftoorea, veel min dezelve 'er om verwerpen. Maar het was mogelyk , dat de Revifeurs in plaats van den gemanifesteerden wille en oordeel des Volks, hun eigen oordeel volgden, en de begeerde veranderingen en verbeteringen der Conftitutie in hun ontwerp niet bragten, bf geheel andere veranderingen voorfloegen, zo dat het Volk daarom hun voerftel afkeurde: Óf het nu billyk was , dat hetzelve genoodzaakt wierd, in zodanig geval zig tegen zyn wille aan die pointen in de Conftitutie te blyven onderwerpen , van welke net de verandering noodzaaklyk had geoor. deeld, en waar van dc verlangde verbetering door 25G00Bur. gers reeds was overgegeven , met verpligting om 'er in drie jaar geen voorlied weer omtrent te doen, enkel, om dat de Revifeurs deszelfsgcm.anifesteerden wil niet hadden opgevolgd, en uit malkanderen waren gegaan.
De Ptefident vraagt, of ook nog eenige Leden dit onderlteunen j zoo niet, dat hy dan den Articul zoude concluderen: — en arrefteerd den» zelven.
Art. 48 en 49 worden conform gearrefteerd.
Art. 50 in deliberatie gebragt zynde , zegt Greve: Dat hy 'er zeer tegen was, dat het Volk de verandering der voorgeftelde pointen der Conftitutie noodzaaklyk had geoordeeld, dat het reeds erg genoeg was dat hetzelve 'er drie jaren mede moest wagten , om dat het voorftel der Revifeurs deswegens niet voldeed; en hy 'er onmogelyk tae ftemmen kon , dat het zes jaren een Conftitutie of eenige byzsndere pointan in dezelve, tegen 2yn wil, zoude moeten behouden.
Schimmelpenrii'nek zegt, dat dit cp een valfchen grond fteunde, want dn het Volk wel tot eene revifie van poincteri in de Conftitutie, maar tot geen verandering in dezelve zyn wil had uitgedrukt.
QHet overige deezer Zitting in ons volgend Nummer.)
DRUKFOUT.
In No 484. Pag. 6Ö4. Col. r. regel 17 van onderen, ftaat Brand Major, lees Hof Major.
'er by bedient; welke dus by het ontwerpen derzei ve niet hun \
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGF.



GBLYKHBID, V R T U S l O, B-ROEDERSCHJP. DER HANDELINGEN VAN DE
35T JSLT XO&Vfö 11 G JL A JE JEL 1 jW G
REPRESENTEER EN DE HET VOLK. VAN NEDERLAND. N°. 4?6, Maandag den 24 April 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaals Vkroadbrin*.
Vervolg der Zitting van Donderdag, den 20 April 1797.
Voorzitter: J. a. de M1 j r.
""^"ervolg der Deliberatien over den. 5oC!en Articul van den XI. Titul over het maken van veranderingen in de Conftitutie.
Greve zegt:
Dit het Volk niet alleen geoordeeld bad , dat 'er eene revi.
Ge van dc Cnnftitude zoude gifcbi"den; maar ook wel degeiyk, dat 'er eene verandering van eenige pointen dcrjrclve zoude plaats hebben. Want, als 25CO0 Burgers het voorftel doen tot verandering van eenige pointen tn de Conftitutie met eene bygevoegde opgave der verlangde verbeteringen? daarop het Volk in de grondvergaderingen wordt opgeroepen; ieder point, waar van de verandering begeert werdt, aan hetzelve afzonderlyk wordt voorgefteld, en ieder Burger hoofd voor hoofd afgevraagd, of by de revifie van 't zelve noodzaaklyk oordeelt, mer dat gevolg, dat de meerderheid zig 'cr voor verklaart; wat dit dan in effedt anders is, dan dat het Volk, of immers de meerderheid oordeelt, dat 'er eene verandering in die poinren der Conftitutie moet plaats hebben ?
Van Hooff zegt, dat, zoo wanneer het Volk ééns over een poinct geraadpleegd had, dan zoude hét zeker in zyne wysheid bellisfchen, eu men .koude zich daarop verlaten.
De Prefident zegt, dat by bier niets bad by te voegen; daar ook de Commisfie in dezen Articul dezelve proportie gehouden had , als in de voorige: inftitueerende appel nominal, of men den tyd op 3 ian wel op 6 Jaren zoude bepalen? — Én worot tot zes J*ren tieilooren.
Art. §f. wordt conform gearrefteerd.
V. D a.
Art. 52. w/irdt in deliberatie gebragt.
Van Hopffzegt% het befluit was nu een Coaftitüfioleele Wet geworden, den S'aadsraad konde derhalven [e introductie daar van niet bepaaien.
De Prïftdettt zegt , dat de Commisfie dezen Vt'.eul gefteld had, vermits 'er ook zoauy.is zolanige articuls konden gerevideerd worden , welke jp het mechanique der Conftitutie betrekking hadden, en waarvan de bezorging den Staats-Raad svas toevertrouwd.
Van Hoof zegt, dat het aan den Staadsraad ftoni, het vervaardigen van het Reglementaire ter executie eener Wet.dr.* :e« Wet, Welke door hst Volk zelve- gemaakt was , moes: ladelyk in werking worden gebragt.
Siderius zegt, dat, naar zyn inzien , daar wy in het toekoomende niet konden inzien, het aan de revifeurs noest worden overgelaten ; hy vond dus dit overbodig :n zoude 'er voor zyn, om het te royeeren.
Van Mannen zegt, dat hy integendeel het noodzakeiyk vond. Jat het 'er in bleef
Van Hooff zegt: bet was reeds gedecideerd ; dat het een Couftituuoneele Wet word, e- hierover ftond ui geenen deele de befchikking aan den Staats ■ Raad.
Hahn zegt: :r ■ "\
Het komt my mede voor dat de Staatsraad als dienaar van de wet nooit of ooit behoort te bepalen, ik ze%gcbepakn wanneer 's Volk wil zal in werking gebracht worden. Het ftuit my vooral da: de Uitvoerende macht een geheel Jiarzou hebben om den wil van den Sonvrdtt kragt te doen kryge» of niet; waur, en dit ia vooral hier merkwaardig, wy fpreken van het geval dat het volk eer.e verandering in zyne Grondwet op de vvettigfte en ptechtigfte wyze heef- vastgefteld , en hoezeer ik wel inzie dst 'er eenige ryd kan nodig wezen, ter voorkoming nameiyk van verwairmg eer de nieuwe veranderingen in werking komen , zo komt roy echter de rnirorevan een laar veels te groot voor, en de Staats Raad althans kojpt naar myn oordeel i« dezen riet te p*s. Het is waar i'at hec voorbeeU door den Paüdciit zo aaaftynd*:aangèTiaald., wanQ q q q



C «74 )
neer de verandering alleen zou betreffen den dag tot de verkiezingen denzelven van bet Voorjaar tot bet Najaar of omgekeerd brengen van dien aart is dac de Staats Raad zonder gevaar nopens het moment van uitvoering zou kunnen oordelen; imar ftelt *nu eens dat de nieuwe Volks wet den Staats»Raad zeiven raakt, dat zy ftrekt of tot verandering, of tot vermindering of ook tot vernietiging der organifatie van de Uitvoerende maeht, en wie zal tegen fpreken "dat dit zeer ligt mooglyk. is? Wel nu: hoe zou dan niet enige gratie diezelfde Ukvoe rende machr met de tusfehen ruimte van een gehael Jaar omtrent zich zelven raadplegen? Kan de dienaar van de wet haar beftaan voor een geheel Jur opfeisorten? *» Ik fetiroom byna het Rappo't der Goiiimsfle var. Zeven aaateiulen , maar in haar ontwerp heeft zyop Pag. 80. Art. 3ö. voorgefteld dat de Staats-Raad zodanige nieuwe Wetten binnen 'drie weken na; 's Volks fanctie aan het Wetgevend Lichaam zou moeten zenden, en dat d»z»lvc van dien dag af Coniiitutionele Wet ten Z4t3jt.ii zyn. De tyd van drie weken is misfeaiea wat te kort, maar in allen gevalle moet aan den Staats Raad 111 dezen geen oordeel gelaten worden. —■ Nog cet.e aanmerking moet ik hier by voegen: dat nameiyk , al ftelde men iu plaats van den Staatsraad iu het thans ter tatel zynde sz'ti Artikel het Wetgevend Lichaam, deze zeer wezeutlyke verandering my nogthans niet genoeg voldoen zou; 'waarom? 1. Otn dar de ruimte van een J sar ook dan te groot zou zyn, 2. en vooral, om dat ik de bewoordingen in dezen niet vind zodanig als zy naar myn gevoel zyn moeten, wanneer 'er gefsroken wordt van het in werking, brengen ener wet in den waren zin' van het woord. Man zie Ait. 36. van den 11 de Titul door de Commisfie van Zevenen voorgerteid, het welk ik ten dien opzichte, verre weg de voorkeur geef. —. li concludeer dat ook, deze Artikel nader worde gemaakt Commisforiaal ten -einde na gehoord te hebben dc aanmerkingen ter dezer Ver gadcriug gëmiüKt, dr.ar van een nader ontwerp voortcftelfen.
Ds Prefident (telt voor , om den Articul nader Coinmisforiaai te' maken : — concludeerende alzo, en word Articul 53 conform gearresteerd.
De Prefident communiceert :
Dat by hem per expresfe ontfangen was, eefte Misfive van het Provinciaal Beftuur van Overysfel; welke hy door den Secretaris doet voorlezen , houdende kennisgeving van den onifangst eene.Misfive van het Provinciaal Beftuur van Holland ; met kennisgeving der Commisfie, door hun ter Nationaale Vergadering benoemd, en inzending dér aanfpraak ter dier gelegenheid gedaan : dat zy dezelve met verbaazing en bekommering hadden gelezen, en zich aan p'ichun#erzuim zouden meenen fchuldig tc maaken , zoo zy in deeze ftil zaten; betuigende , dat zy het Decreet van I r Maart Ivelden óvereenkomftig den 108 Articul van het Reglement; en op welke voorwaarde eeniglyk zy tot het byeenroepen der Natio nale Vergadering waren toegetreden , zullende ook nimmer gedogen , dat het Plan van Conftitutie op eene andere wyze ter goed- of afkeuring aan het Volk werd voorgedragen — dat zy hier in de taal van hun hart, en die der waarheid fpraken , en nimmer door kunstige uirdrukkingen of afgeperkte periodes, de ongepermitteerde toejuigingen der Tribunes hadden afgeperst; nog
ook niet zouden dulden , dat door een grooter, uiigeftrekter, volkryker of magtiger Provinre de kleinere t.ouien worden overheerd, ot de Ingezetenen alsMSchapen ter flagtbank'-Wdcn gebragt : eindigende met te wenfehen , dat de Vergadering dit haar Decreet zoude mainunteren, zich duor geen bedreigingen zoude do'ëa rermrd maken, of zien door gècne.riuiieri aadfche invloed zoude doen beUuuren,
De Pref/ent (lek voor, desêlvc le ftellen in handen van van Lennep c. f.
trip ftelt voor , die te doen drukken. Hahn appuyeert dit.
Fan Hooff zegt, hier zeer «tor de zyn, ötvda* dï Natie konde zien, hoedanig het Provintiaa! Beituür van Overysfel dagt.
Dt Prefident zegt, dit onnodig te vinden, en herhaalt zvn voorlid.
_ Ten Berge vriagt,.of èm hier op gelyk Decieet velt lis op de harangue van Heiland? — En wordt dezelve gefield in handen ca.i van Lennep c.f,, zulki.de ook worden gedrukt.
Hierop wordt de Verga dering door den Pref. dein geadjoumeerd tot heden avond ten half ze« ven uur; dan zal dezelve, bevorens- de ordinaire werkzaamhe ien voort te zetten, iu Com-' mittö Generaal vergaderen,
(z?<? Zitting gistel en middag geadjournen-d èy». de, tot Jes avonds ten half'7 uare.n, :rord dezelve ■: diestyds geopend ineen Commhtê Genera d, dan het \ zelve niet voor 11 uuren tfifikeiden zynde, heeft 'er dien avond geen publieke Zitting plaats gehad.
Zitting van Vry dag, den 21 April 1797.
Voorzitter: J. A. de- Mis t.
Een quartier natiën 11 uren word de Verga lering door den afgetreden Voorzitter Couperus geo&pend.
De Notulen worden ge!ez?n en goedgekeurd.
Waarna de volgende Stukken worden gelezen en in deliberatie gebragt:
Eene Misfive van de Gedeputeerden ter Generaliteits"* Rekenkamer, advyfeerende declina'oir on de declaratie van den Commisiaris pan 'der Btrch by Decreet van den 6 dezer in hunne handen gefteld , alzo dezelve'mm-
mer ten laste van dei, Lande kan worden, gebran-
gehouden in advys tot dat-het berigt van 't Committé te Lande daaromtrend zal. 7mi ingekomen.
Een Adres van den Subflitut Fiscaal der Marine bv het Departement Harliügen, den Burger Schultz, te
kennen



( «75 )
cennen gevende, dat hy ontfangen hreft het Decreet lezer Vergadeiing van den 24 Fenruary 1. L. waarby hy ;elast is, om de zeven pakken Lakens, te Dokkum angehouien, door hem geconfisqueerd en toebehoord lebbende aan de Burgers Kunkel en Ruysch te Amfleriam, kost en Schadeicros aangemelde Burgers te reftitutcrgn en naar Amfterdatii op te zenden; dan dat hy ncTet verklaren in de phylïcque onmogelykheid te zyn, im aan dat Decreet te obtemporeeren , daar hetzelve, het y. met de hoogfte eerbied gezegd , niet fteunt op gronen van rechtvaardigheid; beweerende verder dat decon-
isquatie wel en wettig gefchied was: gefteld in
anden derdaartoc benoernae Commislie, Een Request van een Burger om een Schip te mogen rar.sporteerene — geaccordeerd.
Een Request van Cristiaan Dekker, tot uitvoer van 0,000 Pond Oud Yzer naar Dantzich , ter Smelrery Waar: — aan 't Committé der Marine, om conform let Decreet, daarop te disponeeren. ] .Een Request van C. tl. Hendriks c. f., wonende te Jlreda, verzoekende, dat de Vergadering door haare tusibhenkomst, by wyze van alteratie in de Publicatie van | [en 29 Maart 1797, by het Provinciaal Beftuur van Holland, tegen den vryen invoer van Rundvee , geëmaneerd , \ er gelegenheid der plaats gehad hebbende Veebcfmetting , i .elieve te effectueeren , dat de invoer van Vee in dat ■j fewest worde gepermitteerd.
I De Prefident fielt voor, om, daar deze Publicatie haaren oorfprong ve.rfehuldigd is aan eene fixhonatoire Misfive, door deze Vergadering aan il.eipecx.ive Gewesten , ter gelegenheid der ontdekte Vee-befmetting gefehrecven , dit Request te fteU en in handen dier Commisfie, welke tot dateinde Ij benoemd gewoiden.
»' 'Jerdetis zegt, dat, daar de Burger van Leeuwin cn hy fiegts 3'e eenige prtfente Leden dier Commisfie zyu, hy in conti|tratie geeft, om dit Request te ftellen in handen deropcergis. -eren , op eene Misfive van het Committé te Lande benoemde I 'ömmisfie; — En wordt daartoe befloten.
t ' Ëen Requrst van Stentrop , Bataaf, verzoekende, als 'jog te jouisfeeren van de gewoone gratificatie. • Een dierge'.yk verzoek van J. ven Hoek : — beiden .ijèhouden 111 advys, tot dat het Rapport der Commisfie El zyn uitgebragt.
1 Eene Commisfie uit het Committé dei Marine ■etfchynt ter Vergadering, cn doet, by monde
'fan den Burger Hom, rapport:
1. Advyfeerende favorabel, onder de gewoone bepangen op het Request van de Gebroeders Knevels en
i Uilenberg , tot uitvoer van Geweeren, Sabels en Degens aar Portugal, {zie Decreet van den 11 Jpril 1. 1.)
J)e Prefident brengt in omvrage, of de Vergade*ng zich mee het rapport kan vercenigen.
1C. L. van Reyma zegt, dat hy thans herhaalt her 1 J*ne hy by eene vorigs gelegenheid gezegj h*eft, dat
het nameiyk de Vergaieiing zeer kwalyk ftaat, dat zy ongeftoord toelaat, ja permisiie verleent, om Oorlogsbehoeften naar de vyanden van Frankryk , onzen Bondgenoot, te voeren: dat hy zich derhalven geenfints met het rapport kan vereenigen.
Fanck zegt, dat hy voorneemens was, het zelfde aar.tcvoeren, dat de Burger van Beyma gezegt heeft, waarmede hy zich conformeerde.
De Prefident zegt, dat hy vermeent, dat, eenige dagen geleden , nog geaccordeerd is , buskruid naar Portugal uit te voeren; dan dat hy echter gaarne wil in omvrage brengen , of de Vergadering zich kan conformeeren met het Kapport, of dat zy appuyeert het geavanceerde van vau Beyma.
Schermer appuyeert van Beyma.
Ploos van Arhjlêl zegt, dat hy niet zien kan, dat, daar wy toch niet met Portugal in Oorlog zyn , en zwarigheid zyn kan , om dit verzoek te accordeeren.
Van Stupke-rst ftelt voor, om het Rapport te houden inadvys.
C. de Vos van Steenwyk zegt, dat het in diergelyke gevallen eene cynofure geworden is, om dit te ftellen in handen der Commislie van Buitenlandfche zaaken. Dar hy daarenboven moet rernarqueeren , dat hy vermeent, dat de Franfche Republiek niet meer met Portugal in Oorlog is, en dat zy aldaar reeds een Minister heeft.
De Prefident brengt in omvrage of de Vergadering het Rapport dan vei kiest te declineeren.0
Bicker ZCgtj dat de goederen, welkers uitvoer verzogt en toegedaan wordt, cargazoeiv-goedtre.n zyn, wcllse niet in Europa blyven, maar. naar de West-Indien verzonden worden.
C. L. van Beyma zegt, dat hy zeer duidelyk vermeent uit de mi!fen van 't Rapport gehoord té hebben, dat net aon het Committé der Ma.ine moet hlyken, dat die goederen rc Portugal gelost en verbleven zyn; waaruit dus moet volgcn.dat zy niet naar de West Indkn gevoerd worden.
De Prefident brengc in omvrage, of de Vergadering zic'i met Int llapport kan vereenigen? — En concludeert conform.
2. Op het Request van Mafahad de la Mar , tot uitvoer van Saaphaanlopen cn Snaphaanlloten , saar S^ Crux in Barb'aryen (zie Decreet van den 8 April l. IS advyfeert het Committé favorabel onder de gewone bepalingen: — Conform befloten. ja
-3, Op het Request van Jan MeuiWan, verzoekende uitvoer van een Kopere Ketel voor efen Geneverftokery , naar *t Grsaffchap Bentheim , (zie Decreet van oen 6 April U) advyfeert nat Committé dtciiuatoir , alzoo by eene Publicatie van H. H. Mog. de uitvoer van Brandketels, Helmen en Slangen derwaards verbooden fs: — ' onform belloten.
Q ll '1 <1 2 Hierna ■



( «7* )
Hierna wordt nog gelezen :
Een Request van C. C. Schreuder, nader infteerende, dat op zy» vo;ig Request, ter dezer Vergadering iageleverd, en aan het Committé tot den Üest Indtfchen Handel en Bezittingen om berigt ingezonden, een fpoedig en guaft g befluit moge vallen.
De Prefident (lelt voor, om ook dit Request aan dat Comnutïé te zenden, met injunctie van fpoe dig berigt: en concludeert conform.
Een Request van W. Tannenberg, verzoekende, dat het Committé van Admmiftratie der Franfche Troupes Eioge worden geauihorifeerd, om aan hem het faldo zyner pretentie uit tc betalen , en vergoeding van fchadc, aan hem daar door veroorzaakt, gcaccoideert: -— aan 't Comfflitfé te Lande.
Een Request ?an Jacob de Raad, wonende te Cuilenburg, verzoekende Amnestie voor z\n Zoen, flegts den Ouderdom vzn 16 Jaren bereikt hebbende, welke, vervoerd door dronkenfehap, zich heeft fchuldig gemaakt aan het roepen van Oranje boren; en dat intusfeben furcheance van dc daaromtrend gevoerde procedures mag
worden verleend: befloten , dat dit Request geen
joint van deliberatie voor deeze Vergadering kan uitmaken.
Aan de orde van den dag zynde, het rapport der Perfoneele Commisöe met de daarby overgelegde Concept - Publicatie, nopens een GeneraaWPardon voor de Defcrteurs , wordt gemelde Publicatie door den Prefident, als eene zaak van belang zynde, en fpoed vereifchende, in deliberatie gebragt, cn gevraagd of de Vergadeiing zich met dezelve kan vereenigen.
Hofman zegt, dat hy niet ontveinzen kan , dat in deze Publicatie eene vcrwaning van de Onder Officieren met de gemeene So'daatcn gevonden wordt, immers, vervolgt hy, een Ondei Officier ftaat met een gemeen Soldaat na t gelyk — de Sergeant is de Man, op wien de OfiUer zyn vertrouwen vestigt, en hy is die geen, die, wanneer hy flegt is, het meeste gevrtar aanbrengen kan. Wat zul 'er van worden wanneer zy w.cicr te iug kccicn — zullen zy weder als Onderofficiers dieren? — zullen weldenkende Officiws, (en van anderen fpreek ik met} vertrouwen op huil ftellen ««.immers nacn? 'er moet derhalven noodzakeiyk ccnondeifcheid gemaakt worden, een Onder Officier moet daarin niet gelyk gefteld worden met een Soldaat.
D: Prefident zegt, dat de Burger Dofman hier iets aanvoert, dat niet te pas komt, en dat hier de questie niet is: dat hy, zyns bedunkens, dit ge voeglyker kan befparen tot dat men met dc deliberatien' over de gradatie der ftraffen zal gevorderd zyn , en dat by als dan genoegzame gelegenheid zal hebben , hieromtrent zodanige-remarques te maken, als hy zal goedvinden.
Uoffman legt, dat hy daarin met den Prefident niet
ééns denkt; dar hy van oordeel is, dat het hier juist de plaats is, dat zyne rernarque te pas komt; immers dat het te laat zou zyn , dit te befparen by de deliberatien over dc gradatie der ftraffen, want dat die toch voor het ver/olg zullen werken, terwyl inrusfeben thans een generaal Pardon zou gearrefteerd worden. Het is misfehien waar, vervolgt hy , «lat Vr thans gebrek is aan bekwame Onder - Officiers; maar dit gebrek neemt het gevaar riet weg, dat hier te dugten is, wanneer men gedcfertcerde Onder-Officiers weder als tevoren laat dienen , en aan de Soldaaten een aiie.-flegts voorbeeld geeft, om hunne pligt tc betragten.
De Prefident zegt, dat, offchoon 'er zwarigheden in zyn, deze mel'ute veelligt maar niet dan al: te noodzakeiyk geworden is.
Jasten zegt, dat hy het aangevoerde van den Burger Hoffr.ian ten flerkftcn appuyeeren moet, dat nameiyk de misaaad van defertie in een Onder-Officier zwaarder moet geftraft worden, dan in een gemeen Soldaat, dat hy het ook mee den Prefident eens is, dat de bepaling dier ftraf by de dehbetatïen over de gradatie der (haffen zal tc pas koomen ; dat hy deihalïcn in confideratie geeft, om dit zo lang in advys te houden, tot dat men met de delilctaticn over gradatie tot dat poinct zal gekomen zyn.
Quesnelzegt. dat hy het aangevoerde van denBurger Hofman ten allerfterkften appuyeert, en mede van gevoelen isj dar, een Onder Officier gedcferteerd zynde, en door een generaal Pardon te rag gekomen , niet weder in zyn zelfde rang kan, of behoort geëmployeerd te worden, dac, zomen hem al Pardon wil geven, cn hy weder wil dienen, hy dan niet als Onder Officier maar als Soldaat moet gebruikt worden.
Stoffenberg zegt, dat deze Publicatie haar oorfprong verfchuldigd is aan dc ftraf, welke voormaals op dc defertie bedreigd werdt; dat de defertcurs te vooren wierden gcionden raar de Colonien van den Staat, om aldaar voor denzelvcn te arbeiden; dat deze ftraf op dit oogenblik , daar dc Gevangenhuizen vol en, als het wate, opgepropt zitten met deferteurs , onmogelyk geworden is, en 'er dus noodzakeiyk iets anders heeft moeten ultgedagt wotden; dan dat, om zeer veele redenen , dienstig ja noodzakeiyk geoordeeld is , om een generaal Pardon te geven, en te gelyk and;re ftraff-n op de defertie te bepalen. Dat dit de eenige oorzaak is, dat deze Publicatie in het iicht komt. '
Trip zegt, dat hy ook van gevoelen is, dat hiereen verandering behoort gemaakt te worden ; dat men met Onder. Officiers zeer voorzichtig moet bandelen. Hoe zal het gsan , vraagt hy , wanneer die Onder Officiers by hun zelfde Com. pagnie komen, en de Capitein weigert om zodanige fujetten aan te neemen ? Immers dan zal de Commandant de Capiteirs gelasten, om ze aan te neemen!—— dat hy daar zeer tegen zou zyn, en dat men vooral aioest zorgen, dat zodanig Onder - Officier aaa een Capitein niet worde opgedrongen.
Scher-



C «77 )
Schermer zegt:
Ik kan my in zekeren zin wel voegen by den Burger Slof fesl/erg om een generaal Pardon te verleenen ; maar als bet verleend za! worden , volgers het rapport, op dien voet, dat dc Onder Officieren die gedefrt-teerd geweest zyn in hunne voorige post wederom betfteld zouden worden; dan ben ik 'er ten fterkften tegen.* 'Et zvn door veele Leden veifcbdde aanmerking:-, gemaakt, die zeer juist zyn, en die dus met herhaald beroevcn re woideu. Ik voorzie ook, dat het Pardon op deeze manier de nadeeügfte gevolgen voor onze anr.tée Zoude hebben. Maar zoo 'er Pardon verkend za! worden, moet bet-op deezen voet gefchieden: dat Onder Offlucren en Gemeenen by hunne bacaiilóns terug kunnen kceren, maar alle voor Soldaaten zullen worden aangenomen.
De Prefident zegt, dat de Publicatie niet (trekt > om de Bitaillons a.rn banden te leggen , in welk geval het o*>k zoude mogen zyn. Dat hy, om kort te zyn , in co; lideratie geelt, om dit op nieuw aan de Commisfie te demamleren , om daarin verandering te maken , en op morg=.n te dienen van Rapport.
Gevers flaat voor, om thans de Publicatie te arresteeren , met die verandering, dat de Onder - Officiers zullen verplicht zyn, a s Soldaat te dienen.
Fen Langeh. vraagt, of'er dan reeds werkelyk gedecreteerd is dat 'er een Generaal Pardon zal verleend worden? en ot da'n maar vry en ongeftrafc het gantfche Osnabrugfehe Ras femblement, dat eert getragt heeft het Vaderland te verdei ven, nu het ziet, dat zyne hoop vcrydeld is, en 'er voor hun niets meer overfehkt, binnen de Republiek mag koraen met alieen, maar of hun nog daarenboven vergiffenis, ja zelfs vryheid zal gegeven worden, om weder de Republiek te dienen? — dat zo dit het oogmerk van dit Generaal Pardon is, dat hy 'er zieh dan ten fterkften tegen moet verzetten, en'er nimmer jn toetreden zal.
De Prefident zegt, dat de tyd verlopen is ; dat hy zyn voorftel, om het in handen derzelfde Commisfie te (tellen , herhaald; of dat hy, zo de Leden zich daar tegen verzetten, en meer over de zaak begeeren te fpreeken , de Publicatie tot morgen zaf in advys houden en de verdere discusfien tot zo lang adjourneeren.
Stoffenberg zegt, dat de aanmerking van Lange hier thans niet te pas kwam.
Van Lange zegt, dat dit wel degeiyk hier te pas kwam; en dat hy nogmaals herhaalt, dat, zo men hetgjardon zo ge^ neraa'1 ftelt, als dan binnen kort het geheele Osoabrugicne Legertje binnen de Republiek zal zyn, cn onder dc Bstasffche Armée dienen.
Ten Berge zegt, dat 'er redenen , ja gegronde redenen zyn, om een generaal pardon te verleenen, en dat het niet (taalkundig zou zyn, om die redenen in een opene Vergadering te zeggen.
De Prefident herhaalt nogmaals , om de Publicatie, wat dit poinct betreft, te ftellen in handen der zelfde Commisfie, ten fine van nadere redac-
Een Request van den Burger Riemersma, te kennen sevende, dat hy, om zyn Vaderland nuttig te zyn, gaarne wenschte geplaatst te worden, by ds oigawuue
Q q q q 3 sm
tie, eu proponeert om thans prealabel te deceeteten , dat 'er een generaal pardon zal plaats hebben.
Fan Zonsbeek zegt:
Vfelidentl men dient in allen geval reden, en gezrondo reden te hebben , tot het verleenen van een generaal Pardon — die reden betuig ik niet te weten.
Ik hoor wel van den Burger ten Berge, dat er zodanig» redenen zyn, maar dat die in eene operve Vergadering met wel kunnen gezegd woru>n; ik ftel derhalven voor , ora alvoorens ziebi de Vergadering pronur.Ceere, in Commit é Generaal de rédenen te ffiögett hioren, die ons ro' net verleenen van generaal Pardon zouden kunnen doen befluiten.
Van Lansen zegt, dat de redenen zyn , cm het Leger van OJnabrug ftraffeloos weder in de Republiek te krygen.
Ploot van 'Amfel zegt, dat zy, die in het Rasfemb'.emenc van Osnabrug gediend hebben, bier vin uitgefloten zyn, en dar deze, terug keerende , met de dood geftrafr worden; dat althans eene diergelyke Publicatie by Holland exteert;zo dat 'er geen eroed is voor de vrees van den Burger van Langen, dat zy, die het Leper van Osnabrug hebben uirgemaatet, ftraffeloos binnen de Republiek zullen komen.
De Prefident zegt, dat reeds lange de tyd verlopen is,"en hydus de zaak tot morgen ?n advys houdt.
Hierna wordt nog gelezen :
E»ne Mbfive van den eerften Commisfaris der in onzen dienst zynde Franfche Tioupes, verwekende vry Paspoort tot den uitvoer van ge'd , ter betaling der in onzen dienst, en naar den Rhyn op marsch ïytWe Franfche Troupes, als mede, dat h£m vergurde worde, om die gelden , Uil oorzaak der plaatshebbende onvei,ikheid der wegen, largs walken het moet vervoerd worden , te doen asfureeren.
De PrefHent geeft in coi.fiderr.tie of de Vergadering dit verzoek dadelyk zal toeikan?
Van Langs verklaart zich daar tegen, zeggende, dat dit al weder ten koste van den Lande zoude zyn ; litl er initn.TS een Cordon van Correspondentie is jtctrosUn, en uat, *» de wegen dan nog onveilig zyn, by d» geel» ulée van een zodanig Cordon heeft, dat hy 'cr dastuftcn volftrekt tegen is, otn dat te accordeeren-
Vreede appuyeert dt.
De Prxfident flaat voor, om het eerirë , het Paspoort nameiyk, te accardeeren ,cu he, »w*ede te maaken Commislbriaal i — toncluoeerr comurat, en benoemt daartoe de Burgers Vreede', van fangen, Lespinasfe , om fpoedig te dienen van liupp jrt.
Een Request van den Burger Riemersma, te kennen sevende, dat hy, om zyn Vaderland nuttig te zyn. gaarne wenschte geplaatst te worden, by ds oigawuue



C 678 )
v*n het Corps Zee-Officiers: —.san het Committé der Marine, om advys.
Eenije Requesten , om Paspoorten : — geaccordeerd.
Nadat de tydclyke Prefident ter Vergadering verkhenen was., en dé Notulen gerefumeerd e;i Ve.irres.teerd waren, gong de Vergadering dadelyk tot de orde va» den da"g over, en werd in deliberatie gebragt het Rapport, den ia April uitgebragt door ten Berge c. f., als by Decreet van den 2 .V,aart 1. 1. gecommitteerd, tot nader onderzoek, in hee verre op eene andere wyze by de Acte van Contlttutie maatregulen zouden behoren ite worden genoomen, om voor te koomen , dat'niet de Voorftanders van het voorig Gouvernement het Stemrecht , ter omkeering van de vasfgeftelde orde .van zaken, te misbruiken, als-ook op de voorfteilen zoo van de Burgers C. L. van Beyma t de Crane als Siderius, luidende hetzelve :
Burgers Representanten!
Het heeft Uiieden behaagt hy Decreet van den 2 Maan laatstleden, dé'Burgers Reprefentanten Ten Berge, Fisfcher , Wildrik , Sclummelpen?iinck en Fer/ier^. nzdeï tc committeren tot 't onderzoek, ,,in hoe vetre op eene „andere wyze dan by de Acte van Conftitutie maatre-
gelen zouden behoren genomen te worden, om vöbi ,,te komen, dat met de. voorftanders van het vuri" „ Gouvernement het ftemregt tot omkering van de vastgestelde orde. van zaken misbruiken, eu waarin die „maarregelen zouden behoren te beftaan " — gelyk ook tot 't onderzoek van een voorftel van den Burger Reprefentant de Crane, ,,cf ook niet die geene" y. efckic „binnen drie maanden, r,a dat de Conftitutie door bet ,, Bataaffche Volk zal zyn aangenomen, in het Sternre,, gister niet zullen hebben ingel'chreven, van het item,, regt behoren te worden uir^efioten , ten ware zy voldoende redenen van hun aeteiblyven mogten kunnen ,,geven" — als mede vaneen voorftel van den Uurger Reprefentant CL. van Beyma, ,, of niet van fiemree! „zouden behoren uitgefloten te worden degene , dif ooit „ Requesten aan het Stadhouderlyk beftuur hebben ge-
prefenteerd; waarby zy om genade en vergiffenis ver,, zogten, ofwel om in fubmisfie toegelaten^te worden. Waar mede in verband ftaat 't examen van twee misfives, de eene van de burger Magiftraat van Htutem, de andere van Schepenen en Raden van Elburg, aan deze Vergadering gefchreven , en mede in handcr uwer commisfie geftelt , op de gronden daarin vermelt, zig voor hunne ltadgeiioten over deze propofine , en 't daarop uitgebragt rapport beklagende er verzoekende, dat 't zelve opzigtelyk deze fceen tffec moge hebben. Eindeljk was by Decreet van den ie Maart laatstleden in handen van uwe Gecommitteerder geftelt de propofitie van den Burger Reprefentant S:denus; ■fan inhoud: „dar een ingezeten der ■"«aaffchc
fche Reput iiek , geduurer.de een gt.teel jaar *f langer
„bcze cn hebbende de quaüteiten tot ftemgeregt/gh.eid „verëischt, iriet zal kunnen verkrygen voor hem zelf „noch voor ryne vrouw, kind of kinderen eenig vast ., goed geiegen biunen de Republiek , 'r zy by Donatie, „koop, of by erffenis, legaat, Fidei-commis, of op cent„gerhande wyze hoe ook genaamd, ten zy hy"legaal „kan doen blyken , dat hy ten minden een jaar lanr>in „ het Registerder Stemgeregtigden ftaat aangetekend.''U we Commislie gevoelt zeer wel de moeilykheid van den taaï haar door Ulieder eerstgemelde decreet commisfó'fi tel , waatby teffer.s een rapport van vorige Gecommitieer.uriover deeze materie ingebragt, .is gerejecteerd, opgelegr. Van. den eenen kant kwam hen voorden geest, dezor^e , om eens eindelyk die politicque verfchilien , tusfchen^kinderen van 't zelve huisgezin tot zulk eene verbazende hoo-'e gerezen, door een heilrykc eensgezindheid te doen efiè digen , en de befchroomdheid om in dezen de ónTlaarkundige voetftappen te drukken van 'c r»t\o BelltiuM van den anderen kant de onvermydelyke plicht van ieeeï Vaderlander, om te waaken, dat niet 't heilig pf,nd der Vryheid door eene ontóridene toeeevendhdd werde weggerukt. En wat de middelen zelve belatret, dewelke mem ter bereiking van 't een en ander doeleinde mogt ter hand 'nemen, moest naar 't inzien uwer1 Gecommitteerden, in 't oog gehouden worden, datzy aan 't oogmerk voldoende behoorden te zvn ; en ttffenjt dat niet eene bioote willekeurigheid de plaats mogté benleeden van regtvaardigheid en biliykheid, welke al-» thands by een vry volk, 't welk zyn Staatsbeftuur op uuur/aamc gronden wenscht te regelen , <*een plaats behoorde re hebben. Dit vooraf hebbende laten gaan ', ttillen uwe Gecommitteerden tot de nadere overwe-ina v.ari "t ftfu by hen te onderzoeken ftaat, overgean °
•t Eenre point is 't onderzoek , in hoe verre op eener andere wyze dan by de acïe van Conftitutie maatregelen zonnen behcoren genomen te worden, om voor te komen , dat niet de voorftanders van 't vorige Gouvernement her ftemregt tot omkeericg van de vastgefleide or* yan zaaken misbruiken, en waarin die maaire reien zouden behooie» te heilaan-.
Ter wegnceming tan alle twyffelagtigheid , dewelke er by den een of ander zoude kunnen opryzen, meenen Uwe Geccmirteerden te moeten onderfcheid maaken rusichen twee iydftippen: te weeten tusa r„- geen, voor dat 't ontwerp van Conftitutie,' door Uiieden dea Volke van Nederland aan te bieden zal zyn aangenomen, bepaaldelyk by de Deliberatien) over oat Piah behoorde plaats te hebben, en 't geen ""V.11*.0"'1 ontwerP' zal zyn aangenomen, en de^ conliuutie daargefteld, zoude moeten worden nagekomen. Van dit onderfcheid, hoewel misfehien niet tot i'.ï-ren taas behorende, vermeent uwe Commisfie, na* keture van t Rappoit van den Burger Reprcfentant van. ifamn en verdere Gecommitteerden, dewelke oppae* deze beide pointen v;n clkanderen niet genoegzaam Ichynen te hebben gefcheiden, te moeten gewagen. Wat dan t eerhe point belangt, komt t uwe Commisfie voor, dat. de •Conftuuue, waardoor'dv Regenngsform van eerv



(. 6." 9 J
Vol'', werd gevestigd, eo 't Staats-Beduur gereed, dewelke den duurz.vmen grond van regt en cn verpagttiieen van ieder Lid der Burger - tMarictrappy opiey r: , van Bulk een voor een reder belar^ry*e-i ww « . «« daarowuieat zoo mui mogelyk uirüuumgen or be^adagen, met beJrek-»'.ng tot de deliberatien daar over, berïooren plaats te hooben. Hier by komt, dat \a t t<egl-em-r-r , waarop deze Nationale Vergadeiiiig is zameugeroepen-, bepaalin^n opzigtely*. 't Stenig-ercgr warden Lmb*» ; zoo dai een ieder Lid van de Maatfe app.y , dewelke met onder de uttdruKkeiyk uitgeuoiene begriben was, tot de keu; van Vertegenwoordigers des pèheelen Neder'a-.dfcuen Volks konde medeweken. Mo-t eu 't Volk gehouden worden te neoaen ge«rit , da: dit ten regel zoude ïtresken ia t v-erkiezen van dezulke , dewelke niet alteeti t Beuuur over deze Republicq in 't algemeen zouden ui oeiter.en maar ooit een ontwerp vaa Coaltuuoe voor c eeheele Nederie.n-ifche Volk zouden vormen en dresseren , om 't ze.ve den Volke te kunnen aanbieden en u deze Vergadering aan dat Reg.e-
men. gehouden, dan oordee.cn uwe .Gecommitteerden , dat 'er bv deze Vergadering ['t-zy met allen eermed gewadi noch reden, sioch bevoegdtiek! kan zyn , om , opxietelvk 't beoordeelcn, en h goed or aUtuten van t ontworpen PUn van Conlti mie zeive, door t Voik, eenige- meerdere utiiaenngeu of iimuatien vast te Ue«en dan°bv <-at Reglement zyn -gclWtuëert,
Geheel anders is 't gelegen met 'l geen met opeigt tot "t ttemteat zoude moeten-worden nagekomen ,na dat-eerst •i ..,n. werp zou ie zyn aangenomen, en dc Lonttftuue daatgeite t, waar toe uwe Gecommitteerden mans zullen overgaan. ' , Vojrat moeten zy egrer aanmerken , dat, hoezeer ook .zulke maatregulen, waardoor eene zekere cia-.e van liMenfchen van 't llemregr zoude woruet, uitgelloten, ot fin deszelfs uitoeffernng bepaalt, niet altoos in de t~onfttu.ie zetve .mog en kunnen worden opgegvert, vooral zoo ie tettporair zyn , en miri of meer betrekking-hebben rot verfchillen in XPolitique '. egter des nietïcgetühah'de dezelve even ah 'c ontwerp van Conttuu'ie tet goed of af keurir.g aan 't Volk zouden behooren te worden vsoigefteld, om dat 't Volk zeker moet zyn dat de Conftitutie heiügiyk zal worden nageko men , en de regelen , opztchteiyk 't ftemregt.,. een ioo redicaal regt van een burger , naauwkeeng zuilen wurdun geooier-
VCNu zonde iarmers de bepaaling v-an den tegel aan 't .volk weinig baaten, en de vastftelling daaromtrent aan 't zelve weinig zekerheid geeven, wanneer utzonderingen of bepaalitieen van den algemeenen regeI biittm vs Volks u'rdrukkelyken wil konden worden daargefteld . ja dit zoude de deur vdor afwykingen vaa , en inbreuken .op de Conftitutie zeer wyd open zetten.
Wat nu de zaak zelve betreft : is 't aan uwe: ^committeerden gsdertraödeert te onderzoeken in-hoe verre ,op eene andere wyze dan by de Aöe van Gcmftuwfo imaatregulen zouden behoren genomen te worden, om
roor e komen , dat niet dc voojftanders -van 't vo-:g juuve.:;cniciii-het Ite.nrcgt tot umkcenag van de vast;eit;iee orde van zaken misbruiken, eu waarin die maarei .• eu zouden benooien te beliaan. 'ii .L.iyor dus uwe Gecommitteerden duidelyk, U,ieder nt^atete zyn , dit 'er-zulse maatregulen zu..en worden geiruikt, en «.U-en aan hun te zyn overgelaten , toartettelicn, i„e verre zien acte maatregelen iuilet. uiu'trekken, en waar n-deteive zuilen beftaan. Eyen zc.er fchynt 't uweüecainu.ttoer.le.-. , dat zy in deze keuze der maatregel»? volkonen zyn vry gelaten, mits dezelve aileea daartoe ftrek;en, dar dé vootlUnders van \ vorig Gouvernement »den misbruik van 't Stemveg-' zouden kunnen maaken, iunsei dac daar door word'te kennen gegeeven, dat alle tiezuiken 'zonder onderfcheid tot.'t Stemregt zouden worden toegelaten.
Het kan niet worden tegengefproken, dat de voorftanders van 't vorig Gouvernement zeer van eikar.deren zyn oaderfcheideu.
Sommige hebben door mishandelingen van de Perfo- ~ nen en vernielingen van de goederen en bezittingen hunner Medeburgeren , dewelke in politique deukwyze vin hen verschilden, hunnen yvet voor '£ Wuis van Oranje willen te kennen geeven, en zich aan aaiden fchu.dig gemaakt, dewelke, met weltte -oogmerken dezelve ook gefchieden, altoos misdaden zyn ea blyven.
Andere in 't Staats, Provinciaal of Stedelyk Beftiftif geplaatst, en mer meer of min aanzieniyke po ten in de onderfcheidene Reheerings-Gollsgien beKlced , moeten daar door gehouden worden , meer of min o.nihdielyk deel te hebnen gehad , aan die rampfpoedige gebeurend fen , waar door 't' ftelfet van overneeneturig m deze Repunlicq by de Omwentctrrlg in 'den jaare 178-7. tn de pisa s van-de;n^auwlyl.s 'ademhalende vryheid , ft ingevoerd, en de Stadh.nideilyke Re^eeringsform, door 't inroepen vaa vreemde Troupes, en door verbonden met andere Magendueden bevestigd,en door daaden,,tot onderdrukking van uen vtyen üurger ftrekkende, is gehand•haafd en «aande gehouden , tot dat door de komst onzer Franfche broedefen , dit flelfel eensklaps in te niet gedaan.
Anderen daarentegen , cffchoon men ze voorftmders van 't vooiig Gouvernement zoude • kunnen noemen , zyn alleen bezield meteen zugt voor dcStadhouderiyke reg lii.gvorm , dewelke by hen , of uit dankbaarheid voor ontfangene weldaden, of uit herinnering aan uit dien hoofde genotene voordeden , of ook wel uit overtuit-mg, dat zodanige regeringsform vèrkteslyk zy', gefproien is: cn gedragen zich onder de tegenswoordige v.rtteritigsform als flille Burgers. Daar nu tusfehen deze dne onderfcheidene clasfen vsn menfehen een zeer groot verfchil plaats heeft , zoo met opzigt tot derzelver character als met betrekking tot deninvloed dewelke zy -op hunne Mcdebnrgeren kunnen .geagt worden te hebben, volgt 't van zelve, dat, met op'Jgt tot de maat-rvgeler. t-en aaptitri van -hun te neemen , een aanmerKelyk onclsifcheid moet worden Tn agt genomen. Wat de eetfte clasfe betreft, de menfehen, hier toe gehorig,
dre



C 680 )
die r.ich zoo boosaartig tegen de regten hunner Medeburgeien vergrepen hebben, verdienen in genen deele met hunne Medeburgeren in een gelyken rang te worden gefchikt, nog van '1 itemregr, even als andere Leden der Burgermaatfchappy gebruikte rnaaken : en hoewel dezulke, van welke 't bewezen kan worden, dat zy , geduurende de beroerten , waar aan onderfchcidene gedeeltens van ons Vaderland, vooral na de Omwenteling van den jaare 1787. zoo zeer zyn blootgefteld geweest, zig aan 't plunderen, beroovcn , geweldig vernielen van de goederen en bezittingen der Patriotten , ot' mishandeling van derzelver perfonen fchuldig hebben gemaakt, cfte ook dat zy , dewelke uit hoofde van hun post boven andere verpligt waren diergelyke euveldaaden te keer te gaan en te be.etten , "zulks hebben kunnen doen, en egter door een fchandiykpligtrerzuur, niet gedaan hebben , ais" welke men ook tot deze eerfteclasfe zoude kunnen brengen , veelal 70 lanige ftraffen hebben verdient , cn behooren te ontfangen, uithoofde van welke zy in de onmogelykheid wo'den gefield 't ftemregt te kunnen u.toeff'enen , zoo vinden egter uwe Gecommitteerden het in allen gevalle toch beter, met betrekking tot zulke b-voswigten eene uitdrultke yke uitiluiting te bepaaien , daar ontrent hen eene aigeineene regel, met betrekking tot het 't ftemregt, behoord p'aats te hebben.
Wat de tweede clasfe belang^-, welker invloed ongetwvreld, uithoofde van haare voorge betrekking 't meeste nadeel kan doen , de perfonen, hier toe gehoong , moeten , naar't inzien uwer Gecommitteerden , voor een tyd van 't ftemregt worden uitgefloien; dan daar van den eetien kin dezulke, die ten tyde der omwentelingvan den jaare 17S7: cn daar na, in Regerings - Collcgien hebben zitting gehad , niet al e kunnen gehouden worden tot de voer het Vaderland en Vryheid verderflelykc artifiaget; te hebben mede gewerkt, en het van den anderen niet mogelyk is , met opzicht tot individueele perfuosen in dezen eenige bepaling te maaken, moeten 'er a'genaeere uit ton deringen worden gemaakt: en de grond van uitzondering omtrent de zodanige, daar zy nier alroos ro> xiveral in ue gelegenheid zyn geweest door protesten of aantekeningen hunne atkeuring aan den dag te leggen , behoort tqt vermyöing van 't willekeurige, 't welk in deze materie gevaatlyk is, te worden gez >gt in de gemanifesteerde denkwyzc vau 't Volk omtrent hen, of in hun geurag na de «mwentelingomtrent 't Volk gel.ouden e zo dat zy , dewelke na deze jongde omwet teling door verkiezing tot, of continuatie in posten 's Volks verflouwen moeten geagt worden te hebben bezeten, ofte daar de verkiezing of continuatie niet van hunnen wil afhing, dadelyk getoont hebben overeenkomilig de vtia derde orde van zaken te willen medewerken, onder zekere bepalingen van den algemeenen regel behooren -e worden geëxirreerd.
[list vervolg van dit Rapport in ons volgend Nummer.]
—— , ■ f, ■n^y faw, i
Beknopt pxtract der Gecoutinueet de Zitting van Vrydag, den 21 April 1797.
Het Rapport van Nieuhoffc. f. omtrend het aanleggen van eene Havende Referve, waaiomtrend deze Vergadering alleen gecontinueerd was, wordt in deliberatie gebragt, en , na lange discusfien, befloten, dat 'er eene zodanige Have>,te Mederablik zal worden aangelegd.
Waarna ie Vergadering even voor elf uuren gefcheiden wordt tot morgen ochtend ten 10 uuren,
'Zitting van Saturdag, den 2a April.
De Misfive van het Committé te Lande, tendeerende, om aan den Burger Boonakker een penfioen van ƒ200, als gewezen Plaats-Majjor, toe te leggen, in advys gehouden, wordt dien conform befloten.
Van Manen doet, namens de Commisfie van Binnelandfche Correspondentie, een zeer ampel Rapport, op de Mislive van het Provinciaal Beftuur van Utrecht, raet klagten over de Misfive dezer Vergadering omtrend de queftie over het aanhouden der Post te Amerongen : produceerende daaromrrend eene Misfive aan die van Utrecht: _ gehouden in adeys.
De tydelykc Prefident ter Vergadering verfcheenen zynde, leest dezelve twee Misfives voor , voor wier egrheid hy volkomen borg is, waarin de verwarde toeftand, waaria de ftad Ween en zich bevindt, wordt afgefchetst, zynde de Goederen des Keizers reeds gepakt, ca bepaald, dat dezelve «iet de Koninglyke Familie uit die Reüdeetie zal vertrekken-, dat alles, wat maar dienst kan doen, zelfs de Domesticquen der Grooten en des Adels in Requififte waren gefteld, en een gebod uitgevaardigd, dat alle Vreemdelingen binnen drie dagen die Stad moesten ruimen. Dat alles intusfehen hartelyk naac den Vreede ui'zarr, en dat ook Prins Cxrel den Ger~raal Meerburg"naar den Keizer bad afgezonden , om inftruedtien, ten einde enderhaodehugen tot dea Vreede zouden kunnen aangegaan worden.
De Deliberatien over het werk der Conftitutie worden
voortgezet.
Waarna de Vergadering wordt gefeheiden tot morgen ochten it uuren.
By abuis is in No. 474 het één en het zelfde Advys vaa den Burger van Marle tweemaal geplaatft.
In het voorftel van den Burger Reyrefentant Austen zyn -'e volgende Drukfouten intteflopen. BI. 652. reg. 29. fttra't mitsgaders Art 571 voe,;'eracbter<?n 572. B:. 653. icg. 9. col, 1. ftaat: Art. 2.9 lees: Art. 89. Dezeltde BI. reg. 44. col. 2. ftaat: verzaaken , lees: wraajfeM*
Ter Drukkerve van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGS.



ttBLTSBE/D, F & T B E'l D i BRGEDBltSC Bi d'fl
BA&VE3LHAAI/
DER HANDELINGEN VAN DE
REPR ESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 487". Dingsdag den 25 April 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaals Vergadering.
Vervolg der Zitting van Vry'dag, den %\ April 1797.
Voorzitter: j. A. de Mi s t.
"Vervolg van het Rapport van den Burger ten Berge c. f., omtrend het maken van bepalingen in het StemrechtMen zoude veelligt onder deeze clasfe willen rangfchikken , de Leden van Collegian van Justiue, der Rechters, en Officieren vau de Crimineele Justitie, die door 'c ftraffen , of 't door crimineele acïien vervolgen van hunne Patriotrifche Medeburgers, om op zich zelfs onverfchillige , geoorloofde, ja zelfs pryfelyke daden , zouden kunnen geagt worden medewerkers te zyn geweest van die onheilen, waardoor 't Vaderland in groots rampen gedompek , en een .groot deel vau deszelfs brave In-, gezetenen ongelukkig is geworden. Dan uwe Gecommiti teerden meenen te moeten opmerken, dat hoe zeer fommige van opgemelde perfoonen, met den bitteren geest van vervolging bezield, dezen hun post ten verderve van hunne Medeburgeren mogen hebben misbruikt, men egter ook in 't oog moer houden, dat in dezen niet wel byzondere bepaalingen kunnen worden gemaakt, en eene algemeene uiifluiting niet gcvoegelyk kan worden vastgeltelt. De Jüftkie behoort tog te zyn de dienares det Wet: de crimineele Officiers en Rechters moeten vg naar de Wet gedragen : en zoude 't aan hen ftaan, da executie dezer Wet agterwege te laaten , om dat zyhenonbillyk fcheen , dit zoude zeer fchadelyke gevolgen in 't Jultitiéweezen naar zig fleepen.
Wat eindelyk de derde Clasfe aangaat, komt 't uwe Gecommitteerden voor,dat de middelen van overtuiging meest gefchikt zyn , dat die daaronder moeten worden geraogfeaikt, langzamerhand op 't regte fpoor, zullen V. Dü I Lt
zy immer daar opkomen, worden gebragt. Ook leveren byzondere gevoelen, op zig zelfs na 't invoeren eener Conftitutie geenen geuoegzam:n grond op, tot uitfluiting van 't ftemregt.
Hier komt by , dat door diergelyke algemeene uitfluiting van dit regt, de partyfehappen, op welker vernietiging een verftandig Wetgever langs alle mogelyke wegen zig behoort toe te leggen, worden op de been gehouden , gevoed en vereeuwigd. Zodaanige uitlluitingea behooren dan opzigielyk dezulke geen plaats te hebben: maar 'er moet egter tegen 't misbruik, 't welk zy van 't ftemregt zouden kunnen maken gewaakt worden : hiex toe zyn maatregelen noodzakeiyk, en wel dezulke die algemeen zyn uit hoofde van de zo even aangeroerde redenen, zoo veel mogelyk toereikende, om te beletten dat de gevoelens van hen , die met vooroordeelen voor 't voormalig beftuur zyn ingenomen, geene nadeügcn invloed op 's Lands dierbaarfte belasgens hebben, enteffens zodanig , dat andere, die tegenovergeftelde denkbeelden koesteren, zig daaraan met genoegen zullen onderwerpen. En deze maatregelen behoorden te beftaan in een belof.e, waar door zy zig by zonder aan de Conftitutie vetbinden, en vooral in 't ftuk van verkiezing hunne bereidvaardigheid om deze Conftitutie te handhaven aan dea dag leggen.
Betreffende 't voorftel van den Burger Reprefentant C. L, van Beyma, tot uiifluiting van 't ftemregt van heit die Requestea aaa. het Stadhouderlyk beltuur hebben geprefenteetd, waarby zy om genade en vergiffenis hebben verzogt, of wel om in fubmislie te worden toegelaten; verklaarcn uwe Gecommitteerden dat zy zig met dit voorftel in '1 geheel niet kunnen vercenigea, en de voordragt der ongelukkige flagtöffers van geweiden heerschzugt te Hattero en clburg, die de Vryheid zoo manmoedig tegen de Dwingelandy hebben durven verdedigen , heeft hen niet weinig in hun gevoelen verfterkt. Geenüntfi zien zy in hen, die Requesten tot vergiffenis of fubmjsfi: hebben geprefenteed, verraders vandeVryheid en hunne Vryheidminneadc Landgcnooren: maar Rrrr st>



(të*)
op zyn ergst zwakke Menfehen, die, dc akeügftc gevolgen voor zij cn de hunne vrezende, liever vcrKózen zig te onderwerpen, dan de fterkftc ver.olgn; af te wegren"* Wien is 't onbewust, wat de manen van eene beminde vrouw cn dierbaare kinderen vermogen op 't har: van eenen man en vader, die zyne tedere betrekking gevoelt l Wie kjnt niet den vermogenden invloed van den raad van goede vrienden ? Wien is ds verkleefdheid aan den Yad-dandfchcn grond onbewust? Wie weet niet, wat 't zekere vooruiuigt, dat m:n van zyn middelen van beftaan eeigklipj zal worden berooft, uitwerkt ? Grootmoediger warren zeker dezulke, wier zrelen van Vaderland vuur glocijende, liever alles hebben willen verdun ren, dan zig door Requesten tot vergiffenis en fubmisiïe demoedig tc onderwerpen.
Dan de omfUndigacden en betrekkingen, waarin zy verkeerden, die zich niet hebben willen fubmittcrén , Honden ook niet altoos met die der andere gelyk. Veele konden ook mee grond vooruit zien| dat Rcqaesren tot fubasisfie hen weinig zouden baten, om de woede der vervolging te ontwyken. —— Ook zyn die Requesten zeker niet altoos in zulke lage , en voor den vryheid-minnaar ergerlyke termen gefield geweest. — 't Is raeede niet onmogelyk, dat 'er door den een of ander Vaderlandfche drift vervoert, iets verrigt is, dat wezentlyk drafbaar was. Ook zyn veele van die geen;, dewelke in fubmisfie zyn toegelaaten, naderhand wel degeiyk nuttig geweest, om 't Patnotti?me ftaande te houden , en de- Patriotten , hunne ongelukkige Broeders, te onderfreuaen. Uwe Gecommitteerden vinden zig dus bexwaart om eene mtlluiting van deze Ciaafc van menfehen aan te raaden, maar moeten op de propoiiüe daarom trent gedaan declinatoir advifeeren.
Eindelyk komen uwe Gecommitteerden tot de propofine van den Burger Reprefcctant de Crane , of, nameiyk, die gene , welks binnen drie maanden , na dat de CanfliTUtia door het Bataaffche Volk zal zyn aangenomens, in het Stemregister niet zullen hebben ingefchreven , van het Stemregt zouden behooren te worden uitgefloten; als ook van den Burger Reprefentant Sider/a-r, of niet \ regt om vast goed, binhen deze Republiek gelegen , te bekomen, behoorde te worden entzegt , aan die gene , dewelke een geheel jaar, of langer, de vel» ëischtess tot 't ftemregt bezeten hebbende, niet kpndca tooaen , ten minften een jaar- lang in 't Stemregister aangetekend te zyn geweest. De grond van "t eerfte voortref: is waarfchynlyk daarin gelegen, op dat zy, die fteeds ftille aar fcheuwers zoeken te blyven, van de werkzaamheden hunner Medeburgeren, en niet zelden deze werkeloosheid paaren met een lange bedilzugt van derzelver beste pogingen, niet in rustiger tyden de voordee'ea zouden genieten van dea arbeid van deze, tot welker •bekoming zy van hunne zyde niets hadden toegebragt: era 't oogmerk van beide voorftellen is, om door 't bepaaien eener peenaliteit, dezulke te noodzaken aan hunre vcrpligting te voldoen 't is ontegenfprekelyk, dat ieder burger verpligt is tot behoud- van 't Vaderland krag^dadig mede te, werken, en. van 't regt dat h$ als, fcurger. heeft tos B^ïo^d'sring, van 's Lands bclangens , m
zynen kling gebruik te maken : zy die zulks niet doen, maakeq zig aan pligtverzüim fchuldig, cn van dit pligtverzüt n zyn dc gevolgen fomtyds onberekenbaar, 't Is dus o jx icker, dat dc Maatfehappy 't reg: heeft, or» dezuiKc dooi wetten tc noodzaken ain deze hunne vcrpligÜDg tc voldoen. Da*fi de pxaaliteit, dewelke in de propoutie van den Burger Reprcfentant de Crane word voorgeftelt, fchynt uwe Gecommitteerden niet mc? 't oogmerk daar by beJoeit, 't heil der maatfehappy te ftrooken. Door dc attflutting vjri die gene, dewelke binnen eenen zekeren tyd zig in 't Stemregister met hadden hreu regit.reres , or voor airoos, of voor eenen laagen tyd (want eene korter iydbeftek zoude de nalatigheid in t he .j'sgten hunner burgerpligtea in de hand wer* ken) van 't fteifaregt uit te fluiten, zoude de Staat voor altoos, of voor eea' getuimen tyd beroofd worden van de hulpe , vau in andere opzigten nuttige medeleden der maatfehappy, die thans uit eene zekers bezorgheid, of onverlchiuigheid , zig va.i . bywoonca der Grondvcrgadeiingen onthouden, ook ten dezen opzigte't vereisende nat te trekker. Ook behoort cens dusdanige wet onder dezulke j welker weiendlyke nuttigheid'eerst uit de ondervinding, dewelk ook omtrent de uitwerking daarvan de beste kermcesteresfe is, kan gekent worden,, en kan daarom niet wel eene Conftitutioneele vastftelling_ uitmaaken.
Deze .aanmerkingen gelden ook te» opzigte van het voorftel van den Burger Reprcfentant Siderius: dan daarenboven zyn uwe Gecommitteerden eenige byzondere bedenkingen, als even zo veele zwarigheden voorgekomen , dewelke de toeftemming iu dit voorftel afraaden. Behaiven dat deze voorgeilagene maatregel zeer ftreng zoude zyn, nademaal volgens dezelve een ieder in de poenalitcit zoude vervallen .die ,gcduurende een jaar, de veièischtens tot het ftemregt hebbende gehad, egter geen jaar lang in't Stemregister bekend zoude.«ebben geftaan; waaruit volgt, dat 't verzuim vaa een zeer korten tyd, ja van eenen enkelen dag, iemand zoude ftrafbaar maken : iets waarvan 't harde zich laat gevoelen. Reflectecren uwe Gecommitteerden, dat deeze maatregel eea uitwerking zoude kunnen hebben, ftrydig met 't oogmerk , ea nadelig voor het Gemeenebest.
't Niet Saten intekenen in 't Stemregister moet tochgehouden worden by veele te fpruitcn uit eene groote onvcrfchüligheid, waar ;door zy in 't Bèftier van het Vaderland over het algemeen, en in dezeifs byzondere gedecltcns geen belang ftelien. Nu zouden aan de meer gegoedde Ingezetenen ; want deeze zoude de voorgeflagen Wet byzondcr treffen, door hen te verhinderen bezitters van vaste goederen te kunnen worden , de middelen benomen worden, waar door zy meerder ver» kieefdheid aan hun Vaderland , en eene daar mede verknogte meerdere deelneming in deszelfs belangens, dan zy tot hiertoe getoont hadden te gevoelen, zoude kunnen krygen: waaruit dan zoude vo'gen , dat de uitwyking van de zodanige zoude worden gemakkelyker ge^
maakt, en dus- bevorderd. ' Voorts zoudedeze Wee
in dit opzigï onbillyk zyn „ dat in allen gevalleonfchuldige Vrouwen en Hinderen, alledc gevolgen * vaa eene
heof-



C 683 )
hoofdigheid en eigenzinnigheid, ja zelfs van de onbehoorlyke handelwyze , want daar voor houden uwe Gecommitteerden dit onttrekken aan de bevordering dei algemeene belangens, zouden gevoelen , zoo zelfs, dat zy na den dood van haren Man en Vader, niet alleen van de vaste goederen, dewelke hsnne ouders, grootouders ofte andere bloedverwanten, ha.ïden bezeten; maar ook van dat geene, 't welk uit den aart der zaa i gefchikt was, om hen een meer zeker, en minder wis% felvallig beftaan te bezorgen, zouden verdoken zyn : en dit fchynt uwe Gecommitteerden zeer onbillyk te zyn. Ook zoude door "t verkrygen van "vaste goederen by Erffenis, legaat, fidci-commis aan hem die onwillig was, om zich in 't Stemregister te laten aantekenen , te ontzeggen , de wil van den Erflater of Testateur, geheel elufoir worden gemaakt, geheel buiten deszeifs fchuid. In 't voorftel van den Reprefcntant Siderius word wel van fchadeloosftelling gefproken, dan hoe deeze fcliadeloosftelling voor 't gemis van vaste goederen ia t algeween, ofte ook wel voor de zodanige ^ waar aan men een zeer geöorloofdvpretium alfcctionis en eene byzondere waarde zoude kunnen hegtea , zoude gevonden werden, betuigen uwe G.committeerden ook met te doorzien. Waar, vraagen uwe Gecommitteerden, zonden zodanige , by Testament, of by andere uiterfte wille vermaakte ofte by verderf, nagel»! ene goederen blyven ? zouden dezelve aan 't Land vervallen ? zouden ze aan de Familie der voormalige bezitters ko^en, ofte zouden ze verkogt worden ? Van allé zyden doen zich hiei zwarigheden op. • Eindelyk wat 't beletten van 't verkrygen van vaste goederen door koop betref .daartegen geldt ook byzonder deeze refkxie: Dat zodanige Wal niet alleen (trekken zoude ten nadeele van dezulke, die genegen zoude zyn vast goed te koapen: maar daai men onderftellen moet, byaldien men eene algemee.. ne Wet noodzakeiyk keurt, dat 'er niet eene enkele maar een zeer groot aantal menfehen is, 't welk ziel: aan dat geene, waartegen by de Wet zal worden ge waakt, fchuldig maakt, zodanige Wet als door der Reprcfentant Siderius is voorgefteld, allernadeligt zou de zyn voor dezulke , die vast goed wenschten te ver kopen: deeze echter, daar ze van hunnen kant nie de minfte aanleiding gegeeven hadden tot het piichtver zuim van andere*} zouden zeer ten onregte die nadeele moeter, ondervinden. Dit voorftel dan, uit welke zu vere Vaderlandfehe gevoelens hetzelve ook voorfpruite kan 'aar 't oordeel van uwe Gccemmitreerden, ni worden aangenomen. Meer óvereenkomftig 't oogme: van de beide burgers de Crane en Siderius , en dus bet zoude kunnen worden bepaalt, dat zy, die eenig publb ambt of bediening bekleeden , en zig, offchoon de ve eischtens tot 't ftemrecht hebbende , binnen eenen zek ren tyd niet in 't Stemregister lieten registreeren, dad lyk van hun ambt of bediening zouden zyn vervalk] tea waare zy voldoend» redenen moeten kunnen bybre gen tet hunne verfchooning: van zelfs volgt 't, dat d zulke, d.-welke in 5t fiemregister niet zullen zyn gereg treeft, van 't verkrygen van ambten cn bsdiening^mc
en zyn uitgefloten: welk middel, in aanmerkirg geaonen zynde, dat ambten en bedieningen wel lasten zyn, lie ten dienfte der maatfehappy worden gedragen, maar vaar aan niet zeiden aanzienlyke voordeden verkuogt ■yn, naar 'c inzien uwer Gecommitteerden, wel eenige jei'zaamö uitwcikin'g zoude hebben: terwyl het aan t Wetgevend Lichaam , 't welk met de ondervinding in lezen raad kan plegen , zoude behoren te worden vrygelaten , zulks notlig oordeelende, opzigtelyk dc gene, dewelke niet verkoozen in 't Stemregister te tekenen, de rttiasiing die zy anders zouden moeten draagen van- 't reëelc en perfoneele (uitgezonden de belasting ©pdeconfonuin middelen) groorer te maaken , ja zelfs te verdubbelen , op dat zy die anders, vclgenshun pligt, niet nuttig verkozen te zyn , cp eene andere wyze, dat gemis aan den Staat vergoeden.
En op dere g-anden ndvyfeeren uwe Gecommitteerden Uiieden 't vo'gende, egter op 's Volks goedkeuring, te decreteeren, om te worden nagekomen, na dat de Conftitutie zal zyn daargefteld.
Art. 1. Van 't ftemregt zullen zyn uitgefloten , van nu etf aan , al'te dezulke, dewelke na Rechte bcwyslyk , zig, geduurende de oproerige beweegingen, ten tydederomwenteling in den jare 1787, of daarna, hebben fchuldg gemaakt aan 't plunderen ,' berooven of geweldig vernielen van de goederen en bezittingen , ofte 't lüishandelen der perfoonen van hunne Medeburgeren : — zy die anderen tot diergelyke wanbedryven hebben aangefpoort of opgehitst — zy die uit hoofde van hun post byzondef verpligt waren zulke euveldaden tegen te gaan en te beletten , zulks hebben kunnen doen, en egter niet gedaan hebben.
2. Tot dat een jiar na den algemeenen Vrede van den Staat me; alle deszelfs tegenwoordige Vyanden zal zyn verlopen, zyn van 'c ftemregt uitgefloten alle dezulke die ten tyde der omwenteling ia den jaare 1787 ofte ook daarna tot de jongde omwenteling in den jaare'1795, geduurende een langen of korten tyd , Sesfie hebben gehad in 't Collegie van Hun Hoog Mogende, de Raad van Staat, eenig Provinciaal of StedelykRegeerings-Collegie,mits, wat't Stedelykebetreft, zulk eene Stad ftem in Staat had.
3. Hiervan zullen egter worden uhgezondert en tot 't Stemregt worden toegelaten de zulke, die na dejongftc omwenteling evcngcmeld tot eenigen post zyn aangefteld
, of verkoozen, ofte ook na de omwenteling gecontinu: eert, en in den jaare 1795 van hun post niet zyn verla: ten, of dezelve hebben gerefigneert, ten ware zy in den r jaare 1795 ten minften tweemaaien by de Grondvergadej ring mog en zyn tegenwoordig geweest, ten zy, zy mog-
- ten kunnen bewyzen, in de onmogelykheid te zyn ge-
- wcest van daar te compareeren.
4. Een ieder, de vereischte hoedanigheden , dewelke , hem tot 't Stemregt bevoegd maaken , hebbende , zonder
- onderfcheid, zal gehouden zyn, by het infehryven in't
- Stemregister, in handen van 't Plaatfclyk Beftuur af te
- leggen de volgende belofte.
ik bcloove vry willig trouwe aan 't Bataaffche Volk: R r r r a „ca



C «84 >
,i en dat ik, in alle myne verrigtingen als Stemgeregtigd Burger, alle de voorfchriften van de Conftitutie, ge,,trouwelyk zal opvolgen. Voorts verklaare ik , dat ,, wanneer ik iemand tot Kiezer, ofte tot eenig publicq ,, Ambt ofte Bediening moet benoemen , ik niet zal,benoemen zulk een, dien ik in goeden gemocdehoude te ,,zyn een vooiftander of aanklever van 't vernietigd Siadhouderlyk Beftuur."
D:t beloove ik op myne Burgertrouw.
5. Deeze belofte, voor zo verre betreft de keus en benoeming zal plaats hebben tot dat 'cr twee jaaren na den algemecnen Vreede van den Staat met deszelfs tcgenwrordige Vyanden zullen zyn verlopen.
6. Een ieder die de vereischtens tot 't Stemregt bezit , za' gehouden zyn in 'c Stemregister by 't Plaatfe1 yk Beftuur zyner wooninge zig in te fchryven binnen drie maanden na dat de Conftitutie door 't Bataaffche Volk zal zyn vastgefteld, en by Publicatie dc Burgers tot 't intekenen in 't Stemregister zullen zyn opgeroepen.
7. Zy, die de vereischtens tot 't Stemregt hebbende zulks binnen gefteldcn tyd niet zullen gedaan hebben , zonder wettige redenen van verhindering tc kunnen bybrenger., nog ook binnen drie maanden na d't hunne verhindering zal zyn opgehouden, zullen dadelyk van't publicq Ambt, Bediening ofte Penfioen, 'r welk zy mogten hebben , of e genieten . zyn vervallen.
8. Ook zal niemand , die de vereischtens tot 't Stemregt hebbende in 't Stemregister zig niet heeft ingefchreven, een publicq Amht ofte Bediening kunnen worden opgedragen.
9. "t Wetgevend Lichaam kan , zulks nodig oordcelende , by eene al^emeene Wet, opzichtelyk hoi, die niet verkiezen in 't ftemrej.ister'/in te fchry ven, wanneer 't zelve zulks nod g oordeeld , zoo langzy in deeze onwilligheid volharden, de rtëele en perfoneele lasten, met uitzondering egter V3n de belasting op het confumtive, Verboogen . ja zelfs verdubbelen.
Voorts behoorde de Vergadering 't voorftel van de Burgers Reprefentanten de Crane en Siderius , gelyk ook dat van den Burger Reprefentant van Beyma te declineeren.
Nog geveu uwe Gecommitteerden Uiieden in bedenking, zoo Gylieden 't voorgefiagene 4de en 5de punt mogt a^reêren , of niet deeze belofte , voor zoo verre dezehe de Kiezers betrefr, by de belofte door de Kiezers te doen, telkens behoorde te worden her'; aald.
Al!es onderwerpt uwe Commisfie aan Ulieder meer verligt oordeel.
De Prefident fielt voor, om dit Rapport articulatim te bediscuiieeren , brengende in omvrage of men zich met het eerfte Articul konde conformeeren ?
C. Lj van Beyma vraagt het woord op het Rap- | port in Globo1', en zegt: 1
Door abfentie geene gelegenheid gehad hebbende dit Rap yeit eerder dan op dit ogenblik in de Vergadering in te zien, '
en ook byna onverkhillig wat deeze Vergadering meer ovar de Conftitutie befluit, moet ik tog wel zeggen, dat ik geloof, dat de totale aacneeming van dit Rapport het beste middel is, 01» eene Conftitutie (die, naar myn inzien, weinig gnders dan eene uodelooze verkorting van VoUrs-invlued en onder den fchyu vau skn i.n onoeelbaakheid een verergerd federalisme van Geconftitueexde Aucjoriteicen inheuat) te doen aaunccmeu, dan hec Steroie?t zoo weinig b»paaid toe ,1e ftian. aan Vrienden en Voorttaaders van Oranje, cn aan flaagevfcielen, die de-zaak der Vryheid weleer, door het pre fenteeren van SubrnisficRequesreu , aan hunne byzondere bclangens opofferden. Deeze toj allen worden , volgens dit Rapport, niet alleen toegelaten, maar gedwongen, om hunne veragtelyke Stemmen te doen gelden , waartoe zy zelven anders mislchltn nog te veel febaamte zoude hebben.
De Conftitutie zal dui aan de Oranje party de voordeden der Revolutie doen fmaaken, dc handhaving der Vryheid aa» Slaven toevertrouwen, en dus al fpoedig derzelver Afgod, weder op den troon helpen.
Aan het een nog het ander geef ik myne toeftemir.ing.
Huber daarop het Spreekgestoelte beklimmende, zegt:
By gelegenheid dat dit onderwerp de vorige keer eenpoincd: van Deliberatie was; nam ik de vryheid myae gedagten daaromtrent aan de Vergadering mede te deelen; weinig had ik kunnen vermoeden, dat myne rondboiftige taal, die de taal van myn hart i3, een reyner Medeleeden zo zeer zoude hebben verfteikt in zyn gevoelen, dat 'er waare en fchyn Patriotten gevonaea worden; welke ttrfte zoeken om bet genot der Vryheid te fmaaken; terwyl de tweede uit byzondere oogmerken den naam van Patriot flegts hebben aangenomen.
Ik heb, ik za! my over die vague en zo weinig ter zaake dienende aanmerkingen niet uitlaten , en wel verre van eenige ongunftige toepasfing op dezelve te maaken, laat ik eenieder vry om myn Advyfen tc bcoordeelen : wanneer rgter myn plicht my roept, zal ik onbefchroomd myn fentiment peggen, nog keep no vrees heeft my,en zal my'lmrne; meer daar v%n te rug houden.
Ik zal dan met dezelfde befchcidenheid als de vorige keer met inhsefie van myn toen gegeeven Advys myne bedenkingen op eenige Artieulen in dit Rapport voorkomende openleggen.
Dc Rapporteurs advyfeeren in het eerde Articul, (egterop 's Volks goedkeuring,)dat van het Stemrecht zullen zyn uitgeflooten.
„ Van nu af aan, alle dezulke, dewelke na rechte „ bcwyslyk, zig geduurende dc oproerige bewegingen, ,, ten tyde der Omwenteling in den jaare 1787 of daarna, heVbep fekuldig gemaakt aan 't plundeien, berooven „ of geweldig vernielen van ce goederen en bezittingen , „ ofte 't mishandelen der peifoonen van hunne Mede„ Burgeren etc. etc." Deze maatregel, Burgers Reprefentanten! (de Rapporteurs aan wiens Vsderlandfche giondbeginfekn ik alle bwlde doe fcouden het my ten goede,)is ca myn inzien niet frecies.kn loopt in 't oseindige; wanneer de Wetgever poenale Wettèa msakr,moetendezelve precies zyn,cn hy die dezelve «socr uitvoeenmoetniet in gevaar komen , van door meer dan éénerfèi uicleging der Wet, onrechtvaardigheden te kunnen begaan =» op hoe nenigerleye wyze kan men dit cerfte Arr. niet txplice-ercn 9 wie zal juist bepaaien wa'<plundereri, wie wat ieroven, ai ge. nldig ytrnielen yan goederen of bezittingen ? wie zal precies
de>



( 68S )
dcfwieeren, wat mishandelen van zyn Medeburgeren is? de Rechter! ji zeeker; wanc het moet naar Rechten^bewyzelyk zyn.
Wy moeten dan wel expresfelyk rechtbanken aanftellen, om alle deeze zaaken van voor tien jaaren voorgevallen te onderzoeken, dit eischt de rechtvaardigheid ; maar waar zal dan het begm , waar het einde zyn?
Ik wil echter dosr deeze aanmerkingen geheel niet gerekend worden, eene laffe toegevendheid te toonen aan Rovers en Plunderaars ; Ik heb een te diepen afkeer van deeze, om duzelve niet aan al,le da geftrengheid der wetten over te geeven, overal, waar de'bewyzen hunner misdaden in rechten voor handen zyn ; ik vinde alleen het Art. te onbepaald , om het nut te bereiken , 't geen men met hetzelve fchynt te beoogen, terwyl ik in de uitvoering van het zelve onoverkome. lyke zwarigheden ontmoet.
Ia vind, Burgers Reprefentanten! dezelfde zwarigheid in het ade Lid van dit Ar:.
„ Zy die andere tot diergelyke wanbedryven hebben „ aangefpoort of opgeMtst".
Ik zoude vreez-.n dac wy de deur openden voor de grootfte vervolging eu eeuwigduuren Je denunciatien: wie zullen hier de getuigenis afleggen da. deeze ot dit anderen tot voorfehre. ven wanbedryven hebben aangefpoord? voor het grootfte gedec-lte huiten nvyffel, die on gelukkigen zelven, die zig als de laage werktuigen dier aanhitzers hebben laten gebruilten en tot wanbedryven aar.fpooren : — want rimmcr zullen die aanhirfers immers Paniottcn confident gemaakt hebben van hunne onderhandfebe raratregelerj, die zy ter bereiking van hunne vcrfoeijelyke oogiaerkeu ia het werk ftelden: «— niemand zal dus, naar myn inzien iö zoda.ig geval kunnen ge tuigen dan party in caufa of li gis eu Veragtelyke ftftrumente-a der Staatkunde , die thans uen mantel yün Patnutismr hebben omhangen ; ken men op de getuigenis van de zodanigen, een gedceire eeuer tt ondergebragte psrty van hun ftemrecht berooven?
Her 3dc Lid is by my even onuitvoeilvk als de twee voorgaande; de Rapporteurs zeggen :
,, Zy, die uit hoofde van hun post byzoudes verpligt
„ waren zulke euveldaden tegen te gaan cn te beletten , zulks nebben kunnen doen, en egter niet gedr.sn hebben.
Hoe tog zal men by mogelykheid eenen geweezen Ambtenaar in rechten kunnen betrekken (en dit tog willen de Rap portcurs dat gelchieden zal, want eene andere betekenis kan ik aan het woord na rfciiten bewyssei.yk niet hegten) en hem daar ovtrtuigen dat hy euveldaden badde kunnen
tegengaan, en egter zulks niet gedaan teelt, het
valt niet zeer gemakkelyk Burgers Representanten I iemand te bewyzen, dat hy hts heeft kunnen doen, wanneer hy bet iegeriueei fuótineert, en bovendien zoude liet rnynes inziens eene hardigheid zyn om gewezene mindert Anibtena ren tha/t's ovrr diergelyke zaaken nu iu Rechten te betrekken en te (treffen door hun van het Stemrecht te berooven, zonder te gelyk tot hoogete oorzaaken op te klimmen, en alle die berirevtne wsndadcn in deszelfs oorfprong aan te tasten en open te leggen? ik kan my das met dit Ar', niet eoitformeeun, dewyl het zelve naar myn inzien niet precue en practicabel is.
Vreede zegt :
Ik ben verbaasd de laatfte Sprccker, de Burger Ihtber, te I hooren ttn (tflei.u voeren, die, zoo zy doorging, op niers minder zoude nederkomen, dan om aüeaackleveisvanOian'
ge, 'zelfs Plunderaars en Rovers, alle die by de rampzalige Omwenteling va i 17-8-7 brsave Patriotten hebben mishandeld, zonder onderfcheid tot lui Stemregt toe tc laten. Ja, Burpers Rtorefeiiratiten 1 Ilr ben het. die bv den aanvang van
ge, 'zelfs Plunderaars en Rovers, alle die by de rampzalige Omwenteling vaa 1787 brsave Patriotten hebben mishandeld, zonder onderfcheid tor het Stemregt toe tc laten. Ja, Burgers Reprefe-iitanten 1 Ik ben bet, die by den aanvang van dar advys bedoeld word. Ik was het, die by een vorig advys van dien Burger, heb beweerd, en dit doe ik nog, dat 'er verfc-ullend foort var. Parriotten gevonden worden. Brave, eerlyke Patriotten , die waaragtig deVolksvryh?id zoeken , enfehyu-fatriotten, dtc om reden, van niets, dfii vanonty. dige en ongepaste .verzoening fpreeken; maar thans moet ik op dit nadar advys van den Burger ilnber aanmerken, datik tea fioogften verbaasd fta, dat ik hier zoo een ndvys hoor uitbrengen. Hier in deeze Vergadering I hier voor het oor der Bataaffche Natie!
Hoe, Burgers Reprefentanten! zal menhier zelfs aan Plunderaars en Rovers het regt willen geeven, datallcên aan vrye Burgeïs toekomt «.aan Plunderaars en Rovers, die ten allen tyde en onder alle Regeringsvvyze ftrafaaar zyn , en door al wat wel denkt verfoeit worden ? —— En zal men hier toe willen in twyffel trekken wat eigealyk Piuuderca cn Roven is ...... Plunderen en Roven! dat door iedor verftaan
word.
Hier mede kom ik bepaaldelyk tot bet voorwerp onzer tegen, .uordige deliberatie. — En dan ben ik van gedagten , dat niet alleen van het Stemregt moeten worden uitgefloten, alle die Requesten van Submisüe en Pardon na de Omwenteling van 1787 hebben ingeleverd; maar boven dien ookaUs Rogenten , die zints dien tyd, tot aan de omwenteling van 1795 zyn aan het Beftuur geweest, als mede alle die toen de • Juftitfc hebben uitgeoeffend , waar toe de verfchiilendc voorftellen waren iugerigc, die by het Rapporr gedeclineerd werden. Niet, Burgeis Reprefentanten ! dat ik alle deeze over eeae kam wil fetieeren, en allen even misdadig en fchuldig houden — neen , zeker 'er zyn febuldige en misdadige in aile deeze zeorten, en 'er zyn min febuldige en min misdadige, dan zy zyn aile fchtildi,; cn misdadig, en daarom moet de uiifluitir.g, myns oordeels, algemeen zyn; terwyl ik gelyk. tydig, de mindere misdadige en min fehuldige den weg wilde vrylatcn , om 2ich te kunnen aanmelden by het Wetgevend Lichaam, om hunne redenen van verfchoning open te leggen, en daardoor tc kunnen geadmitfeerd werden tuc net Stemregt, wanneer die redenen vau veifeboning door het Wetgevend Lichaam morjtcn worden aangenomen.
Immers wat de fchuid of mindere ichuld — wat het misdadige of minder misdadige van alle deeze Clasfen van Burgers onderling aangaat. Zy die Requesten hebben ingeievert van Submisüe, onder huu zyn 'er zeker geweest die zulks alleen uit zwakheid gedaan hebben, maar zy zyn dan, al is htt uit zwakheid, echter den Dwingeland te voet gevallen; zy hebben hem om vergiffenis gevraagd; daar zy niets misdaan hadden. — Zy hebben des door hunne zwakheid een viek gebragt, op de Party die zy voorftonden, en ze zyn d.-rhalven in de daad misJadig,- maar echter op verte na, zoo misdadig niet , dan die veragtelyks fcbepzels , die s.ityd niet den wind om draiën ■ die huilen met de wolven , wsac mede zy in het Bosch zyn —— en die, welke psrty ook toveu dryfe, altyd aan den trek blyven. Zoo zyii 'er ook endcr de Regenten van bet vorig Beftuur zodanire geweest, die zich ftl gedingen hebben — - dnn zy zyn niet te n in werktuigen der d-.viuglar.dy geweest ■" maar echter op vei te ca zyn zy zoo misdadig niet als ue zodanige, die met > vtr dcc Dwinglsnd in zyw loze oogmerken tui dier.fte ftoiidcn; die het Land iu een Uoilog inwikkelde, tu R i r r 3 vreemde



( CU )
vreemde Troupes binnen liepen, en wat dies raejtjy. Maar, alle zyn met den anderen werktuigen det dwmglandy. g en zou men nu de Plunderaars ftraft, en Hun vry laat, zoo o zal men de fatzoenlyke Plunderaars gnaftig zyn en de ntM fl riundtraars vervolgen ; "en dit ftrydt tegen de Regels der r. G-lvl-hciJ. —Emdelyk, fchoon 'et onder hun, die in dat ty'dvak de Juttitie, of liever de zogenaamde Juftttie, hebben v uitgeoeffend, misfehien gevonden wonen, die met minder . hevigheid, teacn Patriotten gewoed hebben zy allen waren echter fteunen voor de dwingeland* «zy waren het die door fchrik en febavotten het onrecht en het geweld ityfde. Of i fe het dan genoei wetten te hebben, om, voor een Eerlyk < Reater, naar dezelve te oordeelen , omteeven, of die witten barba^ch zyn of niet ? Indien dat doorgaat, dan zyn de Regters , van deu Spaanfctaen bloedraad ook onfchuldïg, en de verag. tine die on hunne nagedagtenis rust, is onregtvaardig. i
Dit alle. dus Mm»voegende, concludeer ik, dat by een «en»raale Wet aile deeze .drie foorten van Burgers van bet StemVer-c bchooiei, te worden, uitgefloten, echter dat het ieder zal , vry ftaan by het Wetgevend Lichaam redenen van veafchouing , in te brengen ; met dat effrft dat dezelve by het Wetgevend Lichaam wordende goedgekeurd, aan zodamgc het ftemrccli , zal kennen worden gegeven; ea dat tu«r mede conform-dc nodige by voeging op dit Arricul zal worden genaakt.
NieuAoffxekv, dat hy maar eeoiglyk één aanmerking zoude maaken op het door Vreede geavanceerde, dac nameiyk die Regent-en zouden worden uitgefloten .welke na den Jere 1787 waren aangebleven; dit zoude hy ondankbaar, onbillyk en onrechtvaardig vinden. Men wist ; dat veele dier Burgeren , welke zonaar Utrecht, als Holland in die tyd uitgetrokken waren geweest .naderhand in de ongelegenheid.waren geweest van gebannen te worden; veele der Regenten, die men diestyds verdicht had , om die Regerings - Posten té aanvaarden , ladder, z'ch daar tegen ten fterkften verzet, het zoude des "ten uiterften ondankbaar zyn , zoo men nu die Lieden van het Stemrecht wilde berooven.
Van m*«*n zegt, dat, by zich met den Articul niet kon fie conformeeren, daar dezelve te veel fe?«f*wu, en er zeer zeker alle die fthadclykc gevolgen uitzonden voortvloeyen , welke v« BvnM opgeteld ; hy wist geene reden , waarom het voorig Rapport niet gevolgd was; daar het zelve veel duidelvke? cn klaarder was ; hy zoude 'er dus voor zy», om dit Auicul geheel te veranderen.
Van Lockhorst zégt: , , ... , , ...
By het doen van myn voorftel, hetwelk aanleiding tot dit «m,Lr heeft eeeeeven, by de rcjeftie van het eetfte rapport ove£ «ï ze We 2^ , neb ik my omtrent dc zaak genoegzaam mt ieUun en daarin getoond, dat myn hoofddoel beftond.n K .ftVilen van zulke middelen, welke de tegenwoorJije orle W zaken voor deszelfs vyanden in zekerheid ftelden li heb het rapport met genoegen geleezen ; de Commisfie ver dient by my djc'k , en ik verklare, dat zy myn doel ten volle «ett'ff n hebben, en dat alles hebben opgegeven, wat 'er ter bëréfcing van het oogm-rk te zeggen viel. „,u„rP_
ïk h-ifbv de lezing der Artieulen gedagt, en door het horen v,?veeR. lezwareu «gen Art. . ben ik 'er nader ie, beven tind dat indien Arr. 4. alleen werd vasrgeftsld, de 3 eert» Aniculen gSyk zouden kunnen afvallen, het welk aile iS^d^ , naar myn inzien zoude wegruimen ,cn ons veel tyd m het deUbereeicn fpaien._
vLdi.g ons geleerd had, hoe geredelyk dezelve werd afgft
Namelykdndien ia de Conftitutie deze ot «rgeiy*c -™«™ ftaan had , zoude * nooit myne' propofuie gedaan hebben n dit ik dezelve als het eenige en het zekerfte middel be, houwe, om onze Conftitutie , tegen de aanflagen der aansngers van het vorig Bewind te beveiligen. -—-
In alle de oproepingen tot de Grondvergaderingen, welke y tot nog gezien hebben, zyn de liefhebbers van het vorig ewind weinig verfehenen. - En of zy in deeerfte jarenwel niers doen zullen, is niet te denken; komen zy mtusfeh. n, egianen zy kunnen plicht te kennen, dit zy zo! maar dat iea dan voorzigti.t; zy, dat zy hunnen invloed, :me ten meie, niet ter omverwerping der tegenwoordige orde van zaken jebmiken: en deze voorzigtigheid vinde ik duidelyk in de oor de Commisfie voorgefdage belofte. — nmrMttiéb i<
De zekerheid toch der vowtduurmg van de Confti tuaeis *ypS inziens hier in gelegen, dat zy, die ingevolge dezelve iet Beftuur in handen krygen , dezelve met nart en ziel z/n oegedaan; en om dezulken te hebben, is het nodig, aar de Itemgerec'atiëde de voorfehriften der Conftitutie («wj^k .pvofgen , dat de Itiezer^W^Vaderlanders zyn,en d«;gene Lkleevérs van het Stadhouderlyk bewind, totemspuatók mbt 0f bediening benoemt worden, maar nu , induflkltem■eiechtigde zig hier toe plechtig verbond , dan immers , Bur%l Repreftufanteni dan immers is 'cr genoegzame zekerheid voor de Conftitutie; want indien zy deze Deiott^eaenaea, „dien de een of ander met dit 'alles Hout een Aanhanger van het Stadhouderlyk bewind totKiezer,ELeprefentant, of iets anders w verkiezen, dM «»«d hy ^ trouweloze, en de ftraf ia een welgevestigde maatfehappy tegen dezulken beBaald ftond hem zeker te wagten. „„„^ En het is om deze rede, dat ik voorft-elle , of de V-rg-adering om alle zwarigheden aftefaydea , en om tyd te mum ♦ nfetzoul^
ren; en wel zo, dat deze vastgefteld zynde, de 3 eetfte Artien en geheel vervielen. Want toch , ik gevoel de kragt van veie zwarigheden te.en bet 1 Articul ingebragt; lk verwagt Vr nog melrder ten aanzien van het a en 3 Articul en na lanae deliberatien, voorzie ik de moeilykherd, om daaromrend eenige ten minfte gerustftellende bepalingen te maLesda r integendeel, in de belofte Arr. 4 voorgedragen SsTTiens die zekerheid is, welke men met menfeheyke voorzigtigheid kan daarftelien, teu minste vinas ik m dezelve volkomen voldaan aan het oogmerk van myn voorftel, m bevele deze myne bedenking aan het meerdere doorzigt dezer Vergadering. ■ 111
Jordens zegt, dat hy zich zeer wel met van Lock, hJrst zoude kunnen conformeeren, door dien dan alle zwarigheden waren opgelost.
t,. Reree ze£t, dat hy van een der eerfte Spreekers de exclamatifgfnoord had, nis of men Orange flaven wilde voorftiu zulke ea diergelyke expresfiea waren juist met nono«helVoor de Rapporteurs, weikc doorgaans dien taak met «ïV\V maat om1 «an dea last der Vergadering te voldoen; MÉ nSen. Ondertusfchen had hy geene «gumenten hoowa aanvoeren, dia dit ftaafden. Dan, om verder te gaan zoute hy■"..■marken, dat bet de taak der Commisfiegewsesi w.» om middelen aaa de hand te geeven, waatdoor voorgaSSm°n we d, dat 'er geen misbruik vaa het StemregtkondS Sen g"m.ikr; dan o'ok tevens P^^^^^ aangaande gecae oübiUykheid plaats had Hy «mUe -t tegen 7vn dat 'er eene verklaring gevotd-rd wad, da.r a. onna vinding ons geleerd had, hoe geredelyk dezelve werd afgft



( é87 )
; leg!; 'er mrrsten zekere rodelen , zoo veel de natuur Jerza't: | ZUiks" toeliet, worden gefteld; en ouder d-z: kunde mea de j Bepalingen , ia den yjfffeft Articul get p eciheee.rd, tellen; dit warc-i ficia — daar te boven moesten niet iileéti dezulken daar onder begrepen worden , webce zich werkelyk aan die wanlu-ien van r»of, plundcrinj, mishèidelirtg en vervoliing fcgdJen fchuldig gemaakt .nuarook dezulken , welke dit hadden kannen beierten, en bet eeh'er niet hadden graaaa. En wat de aangevoerde zwarigheid betrof,' op hoe.ia>-1.< ecu wyze men dit recaterlyk zoude kunnen uitwyzea; dezcifde zwarigheid konde tegen alle poeiale wetren worden gemaakt; hier tae | beho-.fieu ook geene byzordere rechtbanken tc worden benoemd, zoo als door een der Leden, die Voor hem gefproken hadden, was aangevoerd. Maar ook van den anderen kant het geen èuotfreede, omtrend de Renrers, was aingevoerd, gong eveu min door , daar naar zyn inzien dezelve van her Stemrecht niet konden worden uftgetidotea; het punct was te teer, daar de regter altooe uitfprark moest doen naar de Wet; en hier in verfehilde de Pachter van hun , diein het politica Beftuur waren; omtrend hun, die de fubmislie Requesten getekend hadden, zoude hy niets zegden, daar zulks by het Rapport genoegzaam gedaan was.
ïioffman zegt, dat het door ten Berge aangevoerde kern geconfirmeerd had in een bedenking, weïkebyhem t onder het lezen van het Rapport was opgekomen, net ; was immers eene waarheid, dat, zoo wanneer de daden in den Articul vermeld , in regren bewezen werden, zo. i iemand, welke zich daaraan fchuldig had gemaakt, intfearn was, dar. dit zoo zynde, vraagt hy wr.nrtoe daa i deeze Articul zoude dienen, daar immers by de acte [van Conftitutie dezulken worden uitgefloten?
Te» Berge zegt, dat de aanmerking van Rojfnntn reeds by i het Rapport aangehaald was, aan de Comtnisüe had verj meend dezen Articul dus te njoeteu ftellea; eensdeels, ver* i mits men het zomtyds oyer het infameeren niet eens zoude i zyn; en anderdeels, vermits hier gefproken werd van eea j geaerale mefure , en *cr dus een generale tegel diende in acht te worden genomen.
Hoffman zegt, dat dit alles zyne zwarigheden niet op: loste.
Schiiamelpinninck zegt, dat de Commisfie by hare deliberatien t reeds vermoed had, dat dit rapport juist niet aan een ieder «oude behagen; hy was dus in geeaea delen verwonderd , i over! zommige pasfages , in de discusfien gebezigd.
De Commisfie bad in de behandeling der zaak zich dezegroni den voorgefteld, aaa den eenen kant, om te zorgen, dat 'er jivan het Stemrecht geen misbruik konde worden gemaakt, ■ I dan ook van den anderen kant willen voorkooasen , dat men ' liit redicale regt aan zogenaamde Orarjtp'Lisden zoude beneet men. Het fproot niet voort uit eene to verre gaande goed; hartigheid, maar het belang der Republiek, om eenmaal een i einde te maaken aan dc twist en tweedragt, vorderde dit;en 1 tzoo het was, iets het welk hy ontkende, daa het geen reeds i imecrmalen ter dezer Vergadering was aangevoerd , dat 'Cr 1 binnen de Republiek meerder voorftanders van Gratige, dan • ,wel Patriotten gevonden worden, dan zoude dit althans niet ! 'ftaatkundig zyn. Echter herhaalde by, dat hy. 'er verre af ' iwas van dit ta gelooven, ea zulk een flegt idéé van den toe1 'ftand der Natie te hebben — en wanneer eens de Conftitu' tie was daargefteld , eun zoude zeker dit geul hoelangs hoe
meerder verminderen. Uit dit oogaunct -Je zaak befchouvi had de Cosamtifie de in haar rapaorc opgegevene middelen dairtjclLli ea vermeend, dezelve in de belofte-te vinden;, daar'hy ten fterkften ^puyeerde het do>r rtn Lokhorst voorgefteile, het geen door iet Htr;e verkeerde! yit was vetrftaan; zoo dus de Vergadering ziïh daar mede k>nic conformeren, zoude mei alle verdere bepalingen als o/:ir>.u ku-ricn befchouwen en dte verklaring dadelyk ter delijetane brengen.
De Prefihnt vraagt , of men zoude kunnen gouteren den voorlig, dooi' w;r Lokhorst gedaan, en door Sc'ïtmmelpenninck nader gedeveloppeeivl?
Gevers-vraagt, of d t dan zoule invoïvceren, dat dc I Articul zoude worden weggelaten i
De Prefident zegt, dat, zoomen dit gouteerde, als dan de r , 2 en 3 Articul zoude vervallen.
Gevers ze=t, dat het hem voorkwam , dat bat een eis ander, moest blyven.
Qtiesnel zegt, dat daar dc i Articul in deliberatie was gebragt, op dezelve eerst eene eoaciuüe moest vallen,
De Prefident zegt, dat, door een der Ledera der Commislie zelve het voorltél gedaan zynde, hy het aan de Vergadering ia eonlideraüe zoude, geven, of zy verkoos, dat men eerst d» '-'etklaring in deliberatie zoude brengen j daar, zoo dit goedgekeurd werd, noodwendig de ceilte aniculeis vau het Rapport vervielen»
Vreede zegt, dat hy zich hier mede zeer wel konde conformeeren; dan gestsnde tevens in confideratien of niet het woord vernietigd 'er uit moest worden gelaten daar dit zomtyds aanleiding zonde kunnen geven tot het idee, of daar door niet anders vetftaan werd, dan het nu laaUielyk vernietigd Sudhouderlyk Heftuur. ,
Quesnel zegt, nogmaals op de sfdoening der artieulen , by het Rapporc opgegeven, te inft.eren, daar 'er onder dc voosftanders van het oude beftuur by menigte gevonden werden 9 welke flegt genoeg waren , om verklaringen , van wat aarC oek , af te leggen, zonder zich daar aan te ftöre».
De Prefident zegt , dat het eene palpabele* waarheid was, dat zy, die zich aan roof, plundering en diergelyke euveldaden had hn fchuldig; gemaakt, als^pestenHler maatfch.ippy ui,ie.;!c:i worden befchouwd: dan ook de dezen waren by der Conftitutie zelve uitgellooteu ; hy kon te :h--ms niet anders doen , dan het voorftel door van Lokhorst gedaan, in deliberatie te hren.en,- n;.lt;f: rende appel nominal, of de Verandering xicti daar mede conformeerde , dan of zy begreep , dat men met den ie Anicui van het Rapport zoude voorrgsan? •— En word conform v#wt Lohhoist bellooten.
Thans wordt de 4e Articul ï&i deliberatie ge* bragr,



( 6n ">
De Prtftdtnt vraagt, of ook iemand der Leden over de geheele extenfie het woord vroeg?
Greve zegt:
Ik zag bier liever eene verklaring, ik erken de Onafhanglykheiden Vrjhtidvan dit Gemenebest, en belove dezelve na myn vermogen viede te zullen vooijlaan en befchermen, dan een belof.c van getrouwheid en onderwerping aan de Conftitutie ; want (fchoon ook de gcWorzaamheid en trouwe nodig zyn) iehynt my bet eetfte evenwel meer met den S:aat van Burgers , en het laai lte met dien van Onderdanen meer over een te komen. Dan het eene is, zegt men , een politique geloofsbelydenis , en het andere eene belofte van civisme , en ik most het bekennen. Nu! lk geiov'e dra, dat dc politique geloofsbelydenifen voor vrye Burgers gefchikt zyn, en de beloften van civisme voor Onder, danen.
Ploos van Ampel zegt, dat hy gaarne zoude zien, dat de woorden in goeden gemoedeig werden weg ge laaten , en dat men in derzelver plaats ftelde die bekend ftaat; iets, het welk, naar zyn inzien, klaarder was.
De Prefident zegt, dat hem dan voorkwam , dat men zoude kunnen Hellen die openbaar bekend ftaat.
Gevers zegt, dat hy tegen dit laatfte zoude zyn, daar het zeer ligt konde gebeuren , dat iemand zodanige principes koesterde, en daar niet opentlyk voor bekend was.
Hoffman zoude liever willen, dat 'er gefteld werd die ik ken.
De Preftdent ftelt voor, om de Commisfie te verzoeken, om het zy nog ftaande de Vergadering, of wel op morgen van dezen Articul eene nadere rêdactie te fuppediteeren.
Schimmelpenninck zegt, dat de Commisfie vermeend had te moeten zorgen , dat het nieuw contract feeral voorhet Bataaffche Volk niet reeds in zyne ochtendftond mDnreiné'handen geraakte; het konde dus niet aan aangenaam zyn aandezelve, de confideratien der Leden te yerftaan; hy konde zich dus zeer wel met den Prefident conformeeren.
Tedine van Berkhout zegt, ook zich hier mede te kunnen conformeeren, dan gevende in confidentie of: men met t,ude kunne ftellen, welke voor als nog bekend ftaan «c., via. eende verders of deeze verklaaring eeniglyk betreding had tot de Kiezers; dan of zy zich verder zoude uitftrekken.
(Het vervolg van deze Zitting in ons volgend Nommer.)
Beknopt Extract van de Zitting van Zondag, den 23I April 1797.
Nadat deze Vergadering ten elf uuren was geopend , werden de deliberatien over het werk der Conftitutie voortgezet, en de Vergadering gefchciden ten half twee uuren.
Zitting van Maandag den 24 April.
Een Request van E. Lucas, gecommandeerd hebbende de expeditie naar de Oosviudien, verzoekende, dat 'er fpoedig een Krygsraad tot onderzoek zyner conduite mogt worden benoemd, en dat het hem mogt worden vergund te Schiedam, in piaats van op bet zogenaamde Kuis in 'c Bosch, om zyne lichsamelyke toeftand, te mogen verblyven:—aan de daartoe benoemde Commisfie, om op morgen te dienen van confideratien en advys.
De Prefident doet, namens de Commisfie rot de Bataven voorlcezen, het nader rapport op eenige naderhand ingekomece Requesten . enz. «•■ we.arby aaa eenige Ba'avcn gratificatie wordt toegelegd, en omtrent anderen gediffieulteerd: — conform bcfleren.
Bacot proponeert 1. een nader onderzoek, wat. nuttig ge. bruik van Deltszyl zal kunnen worden gemaakt, en 2. om het Committé der Marine te authorifeeren tot het uitdiepen der verflykte Havenkom aldaar: —* aande daar toe benoemde Commisfie.
De tydelykc Prefident ter Vergadering verfcheenen zynde, doet dezelve de volgende tyding uit de buitenlandfehe Depéches voorlezen :
NiettegenftaaHde de Keizerlyke Generaals nogmaals by den Generaal Hoche verzogt hadden, om geen hostiliteiten te beginnen en zich op de Wapenftilftand beriepen , welke tusfehen den Prins Carel en den Gesteraat Baonaparte wasgeflDten, heeft hy zyne operatien doorgezet.
Naardien de linker Vleugel, ouder het Commando van den Generaal Ckampionnet aan geene kant over Alteitkirchen en Siegen avanceerde, liet hy hst cse.arutn, fterk drie Divifiért Infanterie, en 20 Regimenten Cavallerie, met een talryk Gefchut den 18 dezer te Neuwisd ov:r den Rhyn pasferen; Generaal Iray verzogt nog eens om eene conferentie met den Franfchen Generaal Hoche, welke oSifc in Neuwied plaatsheeft gehad, en wel 1 en ééa halfuur geduurd heeft ,ondenusfchen liet die Generaal, volgens eenau hemicq Bericht uit Neuwied, de geheele Atreiée iu tlagordre ftellen, «onder dat de Keizerlykcn zich daaraan ftoorden, nadien nu de Conferentie vrugtv loos wss afgelopen (uit hoofac de Generaal //ocA; veilangde, dat men bem terftond de Vestingen Ehrenbrei Kern en Maintz inruimde) iiet hy de Troupes voortrukken en op allé Batceryen ftorm lopen, wwhy vceie Menfehen gebleeven zyn , echter de Bravoure der Franfche Grenadiers is niet ie wederftaan, de K-izerlyken moesten tetireeren en 20 ftukken Canon agtc;laten, te gelyk wierdeti 4 3attaillons gevangengenomen , welke eten ai April in Keulen zyn binnen gekomen . men rekende het getal der gevangenen tusfehen 4 a 5000 man.
Dewyl du Keizeriyke veel te weiaig Volk hebben , om de Franieliea tegen te houden, zoo gelooft men niet, dat zy zich. ook aaa de Lahn zullen kunnen maintineren, en vervolgens zal de Generaal Hoche zyne operatien baast tot aan den Maia doorgezet hebben, indiea hy geen tegenbevel van'cDirecdtoire bekomt.
Befloten te doen drukken als naar gewoonte. De deliberatien over het werk der Conftitutie worden voortgezet.
Even voor drie uuren wordt de Vergadering veranderd in eeH Committé Generaal, en gecontinueerd tot heden avond ten halfzeven uurea.
Ter Drukken* *» VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGE.



GELYKHEIB, V R. Y H E i D 9 BROEDERSCHAP,
EXT5LA-DAGrVEB.HA.AI.
DER HANDELINGEN VAN DE
' WJLTXO W JL^Lfcn V JLX}JËJBLX 25T G
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. NQ. 488 Bingsdag den 25 April 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergaderino.
Vervolg der Zitting van Vry dag, den 21 April 1797.
Voorzitter: j. A. de Mist.
""^^ervolg der Deliberatien over hét Rapport van 'den Burger ten Beige c. f., en wel over den 4 den Articul.
Van Hooff zegt, dat hy 'er ten fterkften tegen was, dat men het woord voor als nog in zoude ftelien ; neen ;men moest dezulken niet fpaaren , welke de huik naar den wind hangen ,en huilden met de wofven , waarmede zyin het boseh waren. Lieden die bevorens de grootfte voorftandefs van Orange waren geweest en eensklaps met de RevolutieinPattiotten herfchapen waren; ja die, 'zoo hier het fchnkbewind van Rob\espierre werd ingevoerd , 'er ook weder de eerfte rol in zouden fpeelen; vsrachtelyke wezens, die even goed den Turk zouden dienen , wanneer hun belang zulks vorderde , en eeniglyk hier door werden gedreven : eerlyke Orange lieden, die dit fysthema , als hét waare uit overtuiging , hadden aangekleefd , verdienden medelyden , dan zulke monfters waren niet dan verachting waardig.
Aajlen zegt, 'er mede ten fterkften tegen te zyn; dan hy vermeende, dat veelen weinig zwarigheid zouden maaken, .om deze verklaring af te leggen , zoo !cr niet tev ns pceaali teiten werden hygefteld; en ftelde voor, om dit niedeaande Commisfie te demanderen.
Aujfmorth zegt, dat hy z:ch zeer wel konde conformeeren rnet het formulier; doch niet met de reflexien door Ploos van Ampel gemaakt, noch ook niet met die Ééari den Preftdent, veel minder met die van Teding van Berkhout. t Teding van Berkhout zegt, dat by eeniglyk tot zyne decharge
v . Ü e li l.
wilde aanmerken, dat hy geen voorftander was van hui die den huik naar den wind hingen. ■ '
De Prefident ftelt voor, om de redactie van d-zen ftïtrcul nader Commisforiaal re maken aan dezelve Commune, met adfumtie van den Burger VrtAe: — en concludeerd conform.
Art. 5. iu omvrage gebragt zynde, zegtG/rw;
werïbciafj, V0°r ^ W ' dat dc ^d °P 5 Wj
Trip vermeent dat 2 jaaren tang genoeg was, daar men die uitzonderingen niet moest doen voortduwen. m™aic
Gevers, zegt dat hy het oP 5 jaaren had willen bepai ■hn; vermits dat tydvak tot het revideren der Confttutie was vastgefteld.
Fan Manen zegt, daar tegen te zvn, daar dit fams aanleidinr zoude kunnen geven, om uit dien hoofde de revifie derCon«'rutie te verhaasten.
Trip zegt, in den Ariicwl werd bepaald 2 jaaren na den algemeenen Vrede; her was te hoopen en te wen*fchen, dat wy dau een geconfoiideerdc Conftitutie zouden hebben, waar door dan alle vrees verdweenen was; dus vond hy dien tyd genoegzaam.
Pompe van Meerdervoort wilde, ter voorkoming der zwarigheid, door van Manen aangevoerd, dien tyd op 6 jaaren ftellen.
Hof man zegt, geeue reden te wceten , waarom , zoo de belofte bleef, zoo als dezelve nu lag, dezelve niet altoos zoude kunnen worden afgenoomen ; het was immers geeue politicque Geloofsbelydenis, maar eeniglyk eene belofte van trouw.
De Prefahni zegt , dat hy hier zeer tegen zoude'zyn.
Hof/dan zegt, dat hy hier nier door vetiban had voor altyd; men konde immers by de eerfte revifie dit nader bepalen. Hy wenschte harielyk, dat 'er, na verloop van 6 of 7 jaaren, geen voorftanders van Oranje meerder S s s e v/er-



werden gefonden, dan vreesde, dat dit zoo niet zoude zyn,
De Prefident inftitueert het appel nominal, of men 2 of meerdere jaaren bepaaien zal; —— en wordt tot 2 jaaren beflooten. < Articul 6. wordt in deliberatie gebragt.
Greve zegt:
Dat volgens zyn begiip ineen vrye Republiek de ftemgerechtigde Burgers Republikeinen moeten zyn. Maar, dat volgens hefPian vaa Conftitutie alle Ingezetenen des Lands, dienictin'de termen van Art. 11. des iftenTitul vallen, de vereisenten tot het ftemrecht hebben, hoedanig hunne politique denkwys dan ook zyn moge, en hoe zy ook tegen vryheid vaa den Staat gezind mogen zyn. Dat hy du conliderecrende met den Artikel niet kaa inftemmen, noch het goedkeuren, dat zodanige ingezetenen , die in hun denkwyze tegen de Conftitutie, of ook tegen de Republiek zeive, geopponeerd zyn, nu genoodzaakt zullen worden, om zig in 't Stemregister tc laten infehryven, en die belofte tegen hun wil af te leggen , maar dat hy de mefure ganfchelyk afkeurt.
De Prefident zegt, dat hy zich reeds by voorige gelegenheden, toen over deeze materie gehandeld was, hier tegen bad verklaard, en nog in bet zelfde gevoelen ffoiid; daar hem den inhoud van deezen Articul, als het gelchiklte middel, voorkwam , om voor die geenen, welke zich nergens toe wilden doen employeeren, om zich ftii te retireeren.
Aarlen zegt, dat hy integendeel het volftrekt nood» zakelyk vind, dat deze of een dergelyke Articul werd geplaatst.
Fan Ho»f zegt, dat het bem voorkomt, dat de zwarigheid , door den Prefident gemaakt, veel al betrekking had op den tegenwoordigen tyd.
Fan Manen vermeent, dat dit Articul nooit zal kun.nen ftand houden; hy btfehouwde hetzelve als overtollig , en wilde dus dat men het zoude royeeren.
De Prefident zegt, dat het Articul door van Leeuwen bedoeld , niet geconcludeerd was, maar in advys gehouden.
Dc Leeuw zegt, dat hy in de uitvoerelykheid daar van zoo veel zwarigheden vindt , det hy 'er tegen was.
Helmich zegt , dat hy den Prefident ten fterkften appuyeert;
De Prefident inftitueert appel nominal: en
wordt de Articul gearrefteerd.
Ten Berge produceert nanens de «Commisfie eene nadere redactie van den 4en Articul; — ea wordt dezelve aldus gearresteerd.
Articul 7 in deliberatie gebragt zynde, zegt Helmich :
Dat het hem voorkwam , dat het Wetgevend Licaaam niet bevoegd was , om Peafioenen te beneemen.
Fan Hoef zegt, dat ieder verplicht was, zich de publieke zaak aan te trekken; dus wel byzonder zy, die van den Staat onderftaad geaootcn.
Quesnel zegt , dat dit zeer noodwendig diende bepaald te worden , daar 'er zich binnen Delft onderfcheidene bevonden, welke van het Land aanzicnelyke Traftementen geaootcn , en nimmer in de Grondvergaderingen waren prefent geweest, als een Parafcini de Capelli, welke een jaarlyksch Tradtement van ƒ5000tene Mof er f 4500 cn in de Betuwe, f 3500: - : - ge-, nooten.
IFiiiols zegt, dat hy gelooft , dat dan veele hier van zich. fpoedig zullen aanmelden , om de verklaring te doen : ■■■■ en wordt de Articul conform gearresteerd.
Articul 8. wordt in deliberatie gebragt.
Van Manen vraagt, of daar door alle Ampten , zonder onderfcheid, de kleiaftc niet uitgezonderd , onder worden begrepen ?
De Prefident brengt den Articul in omvrage, en concludeert danzelven.
Articul 9. in deliberatie gebragt zynde, zegt de Liemv:
Dat hy tegen de pcenaliteit, by dit Articul bepaald, zoude zyn.
Fan Hooff zegt , dat hy 'er niet voor zoude zyn , om eene verhooging van lasten op te leggen voor huo , die wet. geren zouden, zich te doen infehryven; men moest alles aanwenden wat mogelyk was, om dea rang van een adtief Burger honorabel te maaken.
Van Made zegt,' dat hy deze remarques, door zommigen tegea derxn Articul gemaakt, appuyeerde ,byzon-, der opzigtelyk de pceaaliteit; daar het hem voorkwam, dat alle Itraffen egaal moesten zyn; en zoo als dezelve hier gefteld waren, zouden zy de vermogenden flegts alleen drukken.
Teding van Serkhsut zegt, dat hy zich hier mede hoofdzakelyk konde conformeeren.
A tuten vermeent ook , dat'deze Articul niet konde blyven, zoo als dezelve lag; hy wilde ondertusfehen gaarne toeftaan , dat 'ei zekere poenaliteit moest blyven.
Fan Manen zegt, dat, zoo deze Articul geroyeerd wérd, dan ook noodwendig de 6de Artieul moest vervallen.
Fan Hooff. zegt: 'er konden omftandigheden zyn ,wel« ke dc contrainte nodig maakten. -
De Prefident (telt voor, om appel nominal te inftitueeren , of men den Articul Commisforiaal zoude maken, dan wel verwerpen.



( «9i )
Tm Berge vermeent, dat de omvraag zoude behooren te gefchieden . of dj; Articu. gearrefteerd , dan wel verworpen zoude worden i
De Prefuler.t inftitueert het appel nominal: — En wordt de Articul gerejecteerd ; wordende het flot van den Articul gearresteerd.
Thans wordt de oie Articul van het Plan van Conftitutie, des tycts in advys gehouden , m deliberatie gebragt.
Farret zegt, dar de Commisfie van Zevenen eenadkament by dezen Articul gevoegd had.
Van Marle zegt, dat hy daar zeer tegen zoude zyn.
Schimmelpcnninck zegt, dat hy'er tegen was, dat men methap'iyficquc denkbeelden zoude moeten onderlchryven, die dikwerf met een geringe meerderheid waren gearresteerd.
Ven tlaaff zegt, dat hy daar in niet definitie vaa de R.egten. van den Mensch, maar Coaftitutioneele it fluiten erken ie, die tot een maatftaf aan het Wetgevend Lichaana moesten verftrekken, die grondbeginzelen moesten zoo heilig zyn, als de Conftitutie zelve.
Fan Lookhorst zegt:
Mag ik even aan den Burger va» Hsoff herinneren , dat de zekerheid, welke hy vordert, reeds is daargefteld door die belofte, welke voor de ftemgerechtigden bepaald is, cn dat dus. zonder de minfte zwarigbtid voor dezelve, denamerflag op bet zo even voorgeflagen Decreet vallen kan.
En wordt de Articul gearresteerd.
Waarna de Vergadering gecontinueerd wordt tot heden avond ten half zeven uuren.
Zitting van Frydag Avond, den 21 April 1797.
Voorzitter: j. A. de Mist.
Een quartier voor zeven uuren wordt de Vergadering geopend.
Aan de orde van den dag zynde het Rapport, door de Burgers Nieuhofc. f. uitgebragt, omtrend het aanleggen van een Haven de referve, wordt hetzelve in deliberatie gebragt, welks fubltantiëilen inhoud deeze is :
burgers representanten!
,,Uwe Commisfie, aan dewelke Gy het onètnoc\ V, eener meest gefchikte leg bewaar-en werkplaats, of ha
ven de referve, voor 's Lands Schepen van Oorlog \\ en de beoordeeling der ftukken , daar over by de Na „ tionaale Vergadering ingekomen, voorheen zoo wel „ als ook noch onlangs, heb opgedraagen , ten eind
daar op voor te dragen derzelver bedenkingen, en de
zer Vergadering te dienen van advis, — vollcdij
dat van het onderzoek der gelegenheid van Deifzyl behoorlyk bericht zal zyn ingebracht. „ Mocht dc Vcigadering dit ons adrys billyken , da» S s s 1 2 „ kun-
, overtuigd van *t dringend gewicht dier zaak, welke , zal , diezelfde dit jaar eindelyk met nadruk aangetast worden , , volftrekt geen langer uitftel gedoogd. Dit bezef noopte , ons.om op de.zedcrd den 31 October 1796, nader ingeko, mene , en in onze handen gefielde, ftukken ten eerften te :, berigt en. Gelyk wy ons ook kort daarna aan't werk bef gaven , ter voldoening aan het besluit dezer Vergadering, , betreffende het rerzoekfehrift van den raad der Gemeente , van Êqkhuizen, — en 't voorftel van den Burger Re„ prefentant G. J. G. Bacot, ingeleverd den 31 Oéto, ber 1. 1. — als mede dat van den Burger Reprefentant „ B. Bosch d. d. ö Oa, — voords het vefzoekfehrift „ van den Raad der Gemeente van Medemblik d. d. „ 9 November — eindelyk noch de Misfive vaa den Raad der Gemeente van Hoorn d. d 30 Nov. — ,, Waarby al wederom kwam eea verzoeklchrift *an 't „ gemeentebeftuur van Deifzyl d. d. 1 Dec. Waarop ten „ leste volgde het vcotftel van den Burger L.Brandiigt, „ d d. 2 jan. 1797.
„ Wy vertrouwen van uwe befebeidenheid, Burgers T, Reprefentanten, dat gy deze vertragendeopvoiging van ,, te beoordeelens ftukken ons ter vcifchoning laat gelden . », immers in zoo ver, dat dit bericht" niet eer door uwe „ Commislie is ingediend. Thands zyn wy bereid, „ dezer Vergadering, van elk dierzclven het, naar ons „ vermogen naauwkcurig uitgewerkt, verflag aan te btei, den. Ten welken einde wy hier voor Uiieden , wel,1 ken den tyd naar waarde, dat is op het hoogst waar,, deerd, en wier aandacht wy door voorlezing ligtelyk al te veel zouden vergen, met den meestverfchuldïg,, den eerbied i overleggen dit ons nader Rapport, of „ vervolg memorie, waarin wy elk dier ftukken aïzonm derlyk hebben onderzogt, en daar over opgegeven on„ ze bedenkingen cn 't geen wy vermeenden , dat U als advis diende te worden voorgedragen. „ Dn alleen zy ons vergund, als een algemeen advis, „ hier by te voegen. Uwe Commisfie vermeend, dat debe„ raadpleegingen over 't onderwerp der (lichting van eene „ leg-bewaar - en werkplaats Toor 's Lands. Schepen van „ Oorlog,of haven-deïcferve, onverwyld kunnen worden „ voordgezet, zoo nogthans, datvandenaderhindinge,. komene voorftellen, of ftukken , dat, of die 't eerst ,, worden gefield ten onderwerp der discusfien, welken „ Deifzyl en^t Nieuwe Diep"'aanbevelen. — Waarorn„ trent wy voords meenen te moeten adviferen, dat, „ het voortreflyk ook de haven van 't Nieuwe Diep „ reeds zy, en, gelyk wy vertrouwen, eerlang noch 7 al „ worden; — dat, hoe veel belovend ook 't gebruik „ van Dclfzyls kom, en reede, ons ook toefebyne,— „ beide deze Zeegelegenheden hier, in 't ftuk van refer„ ve haven, ontydig worden aangevoerd. (Gelyk in „ deze onze memorie breedcr is ontvouwd.)
Mocht de Vergadering dit ons advys niet kunnen ,, billyken, dan dienen, naar 't verder advis uwer Com„ naisfie, die beraadflagingen tc worden gefchorst, rot dat van het onderzoek der gelegenheid van Deifzyl behoorlyk bericht zal zyn ingebracht. „ Mocht dc Vcigadering dit ons adrys billyken , da» S s s s 2 » kun-



( «9* )
,, kunnen de beraadflagir.gcn over het Rapport uwei „ Commisfie van 27 Sepr. I. \. ongehinderd vobrdgaan . tt door dicB, naar 't oordeel uwer Commisfie, het jöBgsi „ aanbod van Enkhuizen te gewaagd zy , en zonder om,, middelyk voordeel voor 'c Bataaffche Volk; — dooi „ dien de Misfive van Hootn het in dat Rapport opge„ maakte befluit niets verzwakt; — door dien ook Me,,demblikinzyne meerdere verkiesbaarheid bsvestigd blyft „Intusfchen onderwerpen wy dit ons gevoelen, mei allen eerbied, het welverlicht oordeel dezer Vergade„ ring, en berusten volvaarüig ia derzelver wyze be „ flisfing."
In de eerfte plaats geeft de Commisfie by dit haar Rapport verflag van het voorftel van die van Enckhuyfen, by welke dezelve aanbieden, om de bank, voor hunne Stad gelegen, en welke de Commisfie by ban vorig Rapport als een voorname zwarigheid had opgegeeven, waarom die Stad tot het aanleggen vsn e.eii Haven de referve niet gefchikt was, orntge zejrde bank op vla*ks diepren van 14 a. 15 voet te brengen.
t9. Van het voorftel van den Reprttfentauc Bacot, houuent de, dat men in het onderzoek naar eene bekwame legplaats zich niet moest bepalen tot het noordelyk gedeelte vau ons Gemecnebesr, zonder te onderzoeken, of 'er ook dieswee. gecs nog eene andere en meerdere gefchikte plaati voor handen was; en hier toe de Haven van Deifzyl voorflaande.
30. Een voorftel van den Reprefentant B. Bosch, om de deliberatien, ever het onderwerp in quesrie, aan de orde van den dag gefteld, te verfchuiven tot dat aan de Steden Hoorn en Medemblik gelegenheid raaide gegeeven zyn , hunne confideratien op het Plan van Eickhuizem in te zenden.
Alle welke Stukken in handen der perfoneele Commisfie werdt n gefteldj als ook een verzoekfehrifc, door die van Medemblik ingezonden , inftocrendc, dat de Haven de referve aldaar mogt worden aangelegd, ea daartoe een aanbod doende —• benevens eene Misfive van den Read der Gemeente . van Hoorn, ten zelven einde ftrekkenda; gelyk ook nog een verzoekfehrifc der Muriicipaiftèit van Deifzyl, en eindelyk ring een nader adres van hetzelve Plaaffeiyk Beftuur.
Be Commisfie geeft vervolfens een gedetailleerd verflag vaa alle deeze opgenoemde Stukken,- hierop vervolgens dienende van fcaare confideratien: dan bevoorens eenige algemecne be merkingen nsaakende, waar ra dezelve in de eerfte plaats de Haven van Deifzyl in aanfehouw neemr. De goede ligging dter Haven, de party van dezelve voormaals door den bloed, dorftigen Alba kier van getrokken, om het'toen bloenend Embden te vercederen; het nuttig gebruik , het welk de nooit volprezen de Ruiter van deze Haven had weten te maken zelfs tot twee onderfcheidene maaien: dit alles als ook da voordcelige getuigeriefen van deskundigen wordt door de Commisfie aangevoerd; dan met dit alles maakt naar dcrzel ver inzien dc pfa.atzelyke ligging aan het einde der Republiek hefniet gefchikt voor eene Haven de referve; daarech* ter met dit al die Haven altoos de byzondere attentie blyft verdienen.
Vervolgens komt Enekftnizcn in confidentie: de Com misfie detailleert punct voor punct het vcrzoekfcbrift door die Stad gedaan , deszelfs gronden refuteerende; zich byzon der bepalende tct de Zandbank, voor die Stad geleegen, alsook de daar door veroorzaakt wordende ondiepte en loop der ftroomen; concludeerende om ook die Stad niet te prefeiuren. Nu wordt Hoorn in ogenfefiyn genoemen j dan '
ook natunrlyke ligging vsn Hoorn bulten, en byzonder
het Hocrnfchc Hop, maakte deeze plaats even min ais de voorgaande de gefchikte. Eindelyk wordt Medemblik in aanfehouw gekomen ■— en het is deeze laatfte Stad, welke door de Commisfie ook by dit baar nader Rapporr, op gronden reeds in het voorige opgegeeven , als de gefchikfte wordt aaagepreezen.
Gevende wyders de Commisfie, by forme van naberigt, nog verflag van het voorftel, doof rit-n Burger Brandligt ingezonden, war.rby dezelwe het nieuwe Diep voordraagt; dan welke mede door de Commisfie tot het bedoelde einde even. min als het nieuwe Dok voor de werven en Magaiyuen te Amfterdam ongefchikt geoordeeld wordt.
De Prefident zegt in fübftantie : Dat, daar hy deezen avond Vergadering had doen beleggen, om te delihereeren over het uirgebrsgte -Rapport van den Burger Nieukojf c f., rakende bet gewigtig point „: om ten! dienfte van 's Lands^Zeemagt in eene of andere gefchikte plaats eene Haven de referve ssntele^gen , het hem ra«gt vergunt worden, om rot eene biftorifche herinnering vooraf te zeggen: Dat reeds voor eenen geruimen tyd, en voor hét' aanweezen deezer Vergadering by de Marine geoerdseid zynde, dat de Haven van het Nieuwe Diep, by alle tyden, winden, en faifoeaen niet gefchikt was, om tot een veilige fchuilplaats te «dienen voor zodanige Schepen , die men niet terftond wilde of konde emploieeren, of die reparatie nodig hadden, doch die men echter digt by de baud wilde houden, dit gelegenheid had gegeven tot een voorfhg, om de Haven der Stad Mademblik daar toe te appropriceren. Dat dit point' van wegens deeze Vergadering Commisforiaal getneakt 2ynde aan den Burger Nieuhe/f e. f. daar op reeds eenmaal een voorloopig favorabel Rapport was uitgêbraat, op het welk echter nog geene conclufie gevallen was. Dat intusfehen de Stedea Enkhuizen, Hoorn, en Deifzyl, elk voor zich, adresfen hadden ingezonden, ten betooge, dat de gelegenhffid hunner Steden en Havenen beter dan die van Medemblik aan dit oogmerk zouden kannen voldoen. —— Dat uit alle deeze adresfen — dat van Deifzyl geappuieerd door ' eene propofitie van den Burger Reprefentant Éecct —~ gefprooten was een nader Commisforiaal op dezelve Coami*ie, die dan ook deswegens onlangs had uirgebragt het'z-er gedetailleerd Rapport, het welk thans zou moeten uitmaaken het onderwerp der deliberatien: dat by dit Rapport eigenlyk geen ftellig advys voor een of ander deezer Havenen zynde opgegeven, maar het voor en nadeelige van alle uangeweezen, bet thans de taak der Vergaderinge zyn zoude, dit een ea ander in haare wysheid te beoordeelen, en dan daar uit de beste keuze ten dienfte van den Lande te doen. Dat het hem Prefident voorkwam , dat, om deeze discusfien mee orde te beginnen en te eindigen, men elke Haven op zich zelve met de voor en nadcelen van derzelver legging zou behooreate onderzoeken , en op elk derzelve een afzonderlyk bcfluft neemen, het zy van aanneeming of verwerping; cn dat hy daar toe dan eerst in deliberatie zou brengen, of de HSven fan Deifzyl dam toe el of niet gefchikt voorkwam, en zo" . itoorrgaande het zelve zou voorftellen, omtrend die vaa 'loom, Enkhuizen va Medemblik, wanneer de opiisie der Vertedering zich ordentlyk zou kunnen msnifeffecren.
Trip zegt, dat hy het woord over Delfszyl alleen vciïschte tc voeren.
Mèêtk



C 693 )
Bosc'i zegt, dit »V ofMMiA- irrw^ fcci. - :;:oet, welke plaats de beste is vol ; den Hiv*— tfaJVt&ve.
Nhuhoff' zc <r:
BetKfr>de de wyze van ^aarjplepinjrea overonderwerp van het oencht det Commfsfie , ka-: moet.lk.my slzipa voegen by bet voo> gefielde va" den Voorzitter, *» als zynde volledig óvereenkomftig met *t beloop déézet zaa'.c. —» 't Voorftel van En «huizen, en ds daar uit gerezene vraag van don meest gefchiktfte Haven de referve , jj doöt'iö tè rhan l ingebrachte, en in dc handen der GoRmiisfieg fteid voortitel,' van den Burger Reprefentant Bleet, eenigzfaa vae natuur veranderd. Dit was eerst bepaald by de beivu^.e drie in 'C Noorder-Kwartier, langs de Zuider»Zee: doch werd door die larere voorftel , mede betrokken op Delft vï. Uwe Comiriifüe he.fc zich gehaast, om, in du nader Rappor., waaromtrent een bericht uit te brengen, houdende, dar Deifzyl, als Haven de reftrve, ontydig alhier wierd aangevoerd . hoe belangryk ook anderszins die Zeeplaats, voor een Haven tu't gemeen, zyn rra^. „, Dit Rapport is due t-n opzicht vsn Deifzyl tweeledig — ijegarjf, tegen die plaats, als referve Haven : pofttif, betreffend bet nut daar uit voo.- Koopvaar dySchepen, óf's Lands Zeemacht te trekken, ——, blyft dit ten
nader onderzoek. Zal men nu over 't onderwerp dezer
Rapporten, naamlyk, dat van 27 September 1796, eniiat van 21 February 1797, waarin 'c eerfte bevestigd wordt, met
- orde raadplegen : dan moet de Vergadering zich eerst ver klaren over 'c geadvifeerde uwer Commisfie, betreffende Deifzyl, nader Rapport bi. 21. en 27, of 59en f?o. is \ dat de Vergadering 'c advis der Commislie die Deil'/yi, uit hoofde van onveiligheid, niet durft aanbevelen,als ce-^eplaats,voor een Haven de referve welgefchikt, niet kan billyken ; dan moeten de beraadfiagingen over dit Stuk,in*cgeheel gefenorst blyven, totdat dit ftellig onderzoek volbracht, en daarover een bericht is uitgebracht, — li 't echter, dat de Vergadering de bedenkingen der Commtsfie en 't daar op gevestiade advys billyit, — dan volgt van zelve, dat de beraadflagitigen over 'c bericht van 27 8 pt. —» met daarby over re leggen de nadere berichten op de ingebrachte voorftellen van 21 Febr. kunnen en moeten voordgaan, ten einde beftst worde, of die Haven de rtferve te H00111, te Enkhuizent oi te Medenblik zy te ftichten.
Hierop brengt de Prefident in omvrage in omvra: ge , cf het voor de Natie belangryk kan zyn, (zy- , ne orde van deliberatie gegouteerd zynde) dat . Deifzyl voor een Haven de 'referve zal gebruikt worden.
Trip thans het woord gevraagd hebbende, I zegt:
Het was volgens het eerfte Rapport terftond na de
I Om wentel,ng in deeze Republiek, dat men bedagiis ge- 1
- weest om de hoogstnodige verbetering in ons Zee we- 1 zen tc maaken. In het byzonder heeft de in dit vak zeer kundige /'. Paulus zig alle moeiten /ï/.gefen urn het gcbickmge in dezen te verbeteren. Onder anderen oordeelde hy nodig , een gefchikre leg- en bewaarplaats
j voor 's Land» Schepen van Oorlog, ais een hatea de 1 Referve 'binnen gaats te bepalen. 1 De aandagt is naiuuriyk het eertic getallen op de Ha:- '
vens aan- de Zuider - Zee gelegen, als tot dien tyd alleen
in aanmerking komende.
Tat zulk een leg- en bewaarplaats is de Haven van iblik het beste gekeurd, terwyl rr.en tot voorkoming van ongenoegen tusfehen de Steden voornemens was, IQ elke plars iets te laren of te brengen , als te H.jofn een Departement voor de Ma:ine, teËnkhuizen, k»et«tKi meren van Hoepen , cn een kuiperv ; en tc Haringen het timmeren van Kotters en Brikken.
Enkhuizen over deeze fchikkingen zich bezwaard, en tiun paars ten ,muntten even gefchikt, en min kosbaar »lsd:e van Medemblik ocrdelet.de tot een Haven de Reerve , bragt hunne bezwaaren hier tegens by deeze Vertedering in', met zekeren aanbod tot het dragen van de tosten.
Dit Adres is in handen gefteld van een perfoneele Cornntshc; die daar ook van Rapport gedaan heeft op den 17 Sept. 170Ó.
Hier m betuigd die Commisfie , dat zy , wel befeffenie het groot gewigt van dit voorftel , niet in gebreken
.ebleven was, om zich zoo veel immers doenlyk
n. door berigten en doordadelyke bezichtiging —
tn door proef-ondervindelyk onderzoek, door haar geomen, met en onder het opzigt van lieden des-kundig
a ltaat gelt-eld hebben, om 'deeze Vergadering te dienen au conlideratien en advies.
Het is dus evident, dat deze Commislie alle moogeifk onderzoek gedaan , en met deskundigen geraad;eegt heeft — eer en alvorens uitfpraak te doen, wele Stad in Noord Holland gefchikfte Haven tot een bevaar en legplaats voor 's Lands Schepen , na hun ooreel , heeft, en waartoe zy de voorkeur geven , aan dedembliks Haven , of deszelfs gelegenheid.
Dan na het uitbrengen van dit rapport kwam onder ïeerdeten Adresfen een voorftel van den Burger Repreentant B.icot, nopens de Haven van Deifzyl, als mede erzoeken van die zelfde paats, puncipaai daartoe tenerende, dat deze Vergadering ook eenig reguard geliefde e Haan op het zo verwaarloosde, en vergeten plekje ►elfzyl, gelegen aan den Boorden der Eems. '
Du heeft ten gevolge gehad , dat onder anderen, e propofitie van den Burger Reprefentant Bacot den c? lovembtr geftelt is in handen van dezelfde Comen zo ook vervolgens een verzockkhrift der Mu> icipaiiteit van Deifzyl in dato den 1 December, met og een nader Adres van dezelve den 19 December 796. om dezelve mede te examineren, en de Vergadeng daarop te dienen van confideratien en advies; zultnde inmiddels het rapport van den 27 September in iyies worden gehouden , totdat de voorl'chrevene Comiisfie, mede over de propofitie van den lïurger Bacot al hebben gerapporreert , welk .laatfte rapport incornen is , en deze beide thans aan de order van de* ag gefteld zyn.
Na dat de verdienstelyke P. Pattks, zegt de Comlisfie in hun eenre rsppoit Pag. 15. in 't bewind getakt was, was het eerfte werk «ie menigvuldige: werklamheden der Atffturalrtéits CoÖeineW<Jver te brengen, & s s s 3, ia,



C $n )
ïn \ een Committé der Marine 8cc, onder die zelfde bekoort ook het oprigten van een Departement te Hoorn, en de bepaling van een leg- en bewaarplaats &c. te Medenblik , mag en moet ik niet veronderftellen, dat het bewind onder direftie van P. Paulus eerst alle de voor en nadelen van de drif.rente Havens aan de Zulder-Z.ee «aauwkeurig heeft laten opnemen , voor dat hetzelve befloten heeft tot het plaatzen van een Departement te Hoorn, en het voorAsan van een bewaar en legplaats te Medenblik. ,
Daar nu de Commisfie op pag, 18. van hun tweede rapport,-het-voorftel van den t'iurger Reprefentant Bacot, in meer dan een opzigt billvkt, om namentlyk, op het onderwerp van een Haven de teferve geen volilrekfte uiifpraak te doen, voor en al eer Deifzyl mede onderzogt zy , waar op het verzoek van het plaatzelyk beftuur van Deifzyl mede uitkomt, en uwe Commislie op pap 20 verklaart aan hunne opgedragen last van der 1 November I. 1. nog niet vo'daan te hebben, maar iue in gebreken zai blyven, eerlang de gelegenheid dierZee plaats en deszelfs Haven apzettelyk te gaan opneemet
enz. . , ,
Zo moet her, myns inziens, een ieder verwonderen dat na deie asfertie de Commisfie evenwel ais m eei adem 7in relven tegenfpreekt met te zeggen, dat zy zi| wel in ftaat bevind dair van zo veel ot dat te kunnei zegden, welke hun voldoende fchynt de beraaaflagingei over een Havende referve, of rapport der Perfoneel Commisfie van 27 September l M , daar om met lange uit te ftellen, en zo keuren zy zonder onderzoek d Haven van Deifzyl af, als niet veilig oordeeiende tot ea Haven de referve, het nazien van Landkaarten verlctnJ zeer van een onderzoek.
Daar nu va?, de Landzyde zo veel aan het behou .van Delf zyl,. waar de Sluizen leggen, gelegen is, datd veiligheid van de meeste Land Provintun van dien kar daar van alleen afhangt, is het dan niet de moeite waard zo als de Rapporteurs eerst zelfs gezegt hebben, voor1 te laten onderzoeken , of deszelfs leggmg zo onveilig is dat ik voor mv gelove, dat geheel anders zal bevonde worden, en wel zo, dat verfcheiden argumenten tegei de onvei'igheid aangevoerd, voor deszelts veiligheid zullt militeeren. . f
Ik houde dus de conclufie van de Commishe, ten t veure van Medenblik, te prcematuur , en hier vanfehy de Commislie zelfs ook niet vreemd, wyl zy op pag. zelfs zegt, dai indien de Vergadering dit hun advysni mogt en 'billyken, dat dan de beraadfiagingen dienen ^ worden gefchorst, tot dat van het entte! zoek der ge: eenheid van Deifzyl behoorlyk berigt za! zyn ingebra, En dan zal waaflyk de bellisfing en de bepaling c keuze .volgens de woorden van de Rapporteuts pag. 1 van een dezer Havens tot een Haven de referve, overtu;ging van de gegrondheid dierzelven voor elk Bataaffchen onbevooroordeelden Burger kunnen wok open gelegt. , Intusféhen kan ik niet onopgemerkt de niet onaarn pasfa=e ep die zelve pagina voor by gaan , namentl
De huid trouwens, waarom alle vryen, is een en dc« zelfde. By my is neerlandsch dierbaarfte fchat best gelegen, zegt de Burger Vaü /«wi?*beter by my zegt die van Enkhuizen : by my nog beter zegt die van Medenblik ; en by welligt best van allen, zegt die van Deifzyl.
Ik merk hier op aan , dat het loffelyk, en tot 's Lands welzyn noodzaaklyk is, dat de plaatzelyke befturen voor den welvaart van hunne Ingezetenen op eene befcheidene wyze zorgen, en ten dien einde de nodige Adreifen by het algemeen beftier inleveren, aan het welk de bellisfing, zo hetzelve dan ten algemeete-e nutte zal meenen te behooren, ftaat. En dat hun deze zorg nooit tot eenig vtrwyt kan of mag verftrekken.
Dit fpreekt te fterker by die van Deifzyl, die eerst NB, met hun befcheiden verzoek, zo als de Commisfie zelfs zegt, zyn opgekomen , na dat zy gehoon hebben , wat ieder der aan de Zuiderzee gelegene Havens zoude hebben, zonder dat 'er eenige notitie van hun Haven genomen was.
Van een Haven , Burgers Reprefentanten, Waar van de Rapporteurs (pag. 25) zelfs gevoelen, met dien ge, meenten Raad, in volle nadruk, het beiartgryke van 1 Delfszyls Zeegelegenheid, als een zo gunftig aanbod ; der natuur, dat het zelve niet zonder ondankbaarheid 1 gemiskent zou worden , en zy zien zig ook door dit 1 ftuk meer en meer bevestigt in de groote verwagiing, : die zy koesteren van dit plaatsje, ot liever deszelfs Zesr ljgging, ten voordeele van Nrêrlands Scheepvaart, bet : zy voor den Koophandel, het zy voor de Gewapeada 1 Zeemagt, en ten dezen opzigte, zo wel in tyd van t Vreede, als vooral van Oorlog. Na deze zo gunftige erkentenisfe zy my nu geoorlooft te vragen , of bet niet! 1 meer dan tyd word; dat deze zolang miskende Haven : met deszelfs legging door deskundige onderzogt word, t waar door ik verita in het Zee- en Krygswezen kundigen , perfonen,
f Ik zegge door deskundigen, om dat ik vermeenej , even als ik vcronderftelt heb, met de Havens aan de a Zuiderzee gelegen gefebied te zyn, voor dat de discres pantie tusfehen de Steden aldaar plaars hebben gehad , n waar van de Commisfie uit deze Vergadering zyn oorfprong fchuldig is, dat dit onderzoek moet gefchie1- den door ervarene mannen in de Zeevaart, en wel ït ook byzonder in de defenfie te Lande. Om alle wel*.. ke redenen ik van oordeel ben , dat aan de Cornet mitté's , zoo te Lande als ter Zee diende aangcte fchreeven te worden, om in Commislie te ftellen twee e- kur.dige Zeelieden en twee Ingenieurs, of zoo veel en ;t. zoodanige Perfoonen als zy daartoe nodig zullen oorer deelen, en dat aan deeze Commisfie ditnden ter hand 5 gefield te worden alle Plans, Projecten, Berichten, of er wat Papieren relatief de vaart op de Eems,-en dc Haen ven van Delfzvl, 'er ook voor handen m«gten zyn, en en dat die Commisfie zich ten fpoedigften in loco moeste be^eeven , om de wateten aldaar te peilen , dc ige ftroomen , diepten, cn banken na te fporen , als mede de defenfie van het vaarwater van onzen kant teonder-
zoe-



( «95 ï
zoeken , en w .-1 byzonder ook de gevaren van de zyde vin het tegenoverliggende vreemd territoir, waarin wel hec grödtftc iczwaar fchynt te reiiieeren, iu aanmerking te nemen.
En dat verders deeie Co.n.nis'ie van hunne bevinding aan de Cominitté's Rapport behoorde te doen, teneinde dee e dm kunne dienen van confideratien en aivis aan deeze Verga lering, wejk gebruik 'er van dc Haver van Deifzyl zoude kunnen en behoren gemaakt te worden.
Eu dat inmiddels deeze beide Rapporten dienden te wo..ten gehouden in advis, tot dat voorfchreven confideratien en advis zullen zyn ingekomen.
Bacot zegt:
Bjrgers Reprefentanten ! ik zal den tyd niet overtollig fpillcn , met aan de bekwaamheden , en Vaderlandlievenden yver der Verflagdoeners, den verdienden lof hier toe te z-vaajeu. Ik zal alleen moeten fpreeken van hun gevoelen , omtrent het door my voorgeftelde, met opzigt tot Deifzyl; weldra door den roemwaardigen yver der Municipaliteit dier plaats, in twee achtervolgende brieven , nader onderfteund, en met alle kracht van redenen aangedrongen. Het hieromtrend in 'c verflag voorkomende is tweeledig. Voor eerst zyn de verflig'jeevers van oordeel, dat Delfiyl niet gefchikt zy, ter aanlegging vau een Ha ven Ue Referye (namenlyk in dien zia, als nun voorig bericht fcheiste ; waarby op een eenige oplegplaats, ter bewaaring der gantfche Zeemagt, gezien wierd) en wel, wegens een hiertoe niet volkomen genoeg toereikende veiligheid. Doch zo ik hetyn een anderen zin verftond, en een gedeeitelyken opleg'flecht» bedoelde; dan keuren zy het af, wegens het onbelhanbaare hiervan met den geest van het tegenwoordige Zecwcezen , als geene naar Stedelyke belangen afgemetene vermenigvuld.gmg gedoogende. En waarlyk, zo myn voorftel, 't geen juist deezen zin bedoelde, hiernaar was afgemeeten, zou ik het zelf de eerfte verwerpen. Doch, hoezeer zy dus het hiertoe betrekkelyke van myn voordel niet goedkeuren; daar dit zich echter noch alleen , noch voornaameniyk hiertoe bepaalde, maar van een algemeeneren inhoud was, zo verklaaren zy hetzelve tevens, voor het overige, in veile waar'e te blyven; ea dus keuren zy in overeenkomst met hetzelve, mede een nader Plaatf.-lyk onderzoeknoodig , omtrent het verder belangryk gebruik, voor's Lands Zeemagt en Koopvaart, hier te maaken. Ik vind iny verplicht, omtrent het eerfte, alleen iets ter weering van alle misverlland rc herinneren, dat, by het befluit omtrent de keuze tusfehen de drie Steden , ten deezen opzigte , in *t oog zal behooren te v/ordea gehoudeu; en wat het tweede betreft, om dit in allen gevalle niet alken nader aan te dringen; maar vooral ook het, myns inziens, als zins noodige van nog eenige verdere byvoeging, zo aan het heilzaam oogmerk waarlyk met vrucht beantwoord zal worden (naamenlyk het uitflyken der Haverrkom , ten dienste van den Lande,) te betoogen.
De zin, in het eerfte Bericht, omtrent eene LcgBewaar- en Werkplaats, in 't mordelyk deel der Re;
>uhliek, gefchetst, en als in 't verfchiet , voor het toci romende, aangepreezen , welke maar een eenige Oplegilaats, voor de gantfche, althans, in tyd van Vrede, ter icwaarirjg, ontta&elJe BataatTcUc Zeemagt bedoelde, wasje wis die niet, welken ik my vojirftelde, toen ik Deifzyl , ils een zeer belangryk yoor ,verp, dat hieromtrent mede lUe aandacht verdiend; voordroeg. Imrneis , hoe zeer lit Berictit die Eenheid wel van verre in een voordeeig licht liet zien, als iets, waarheen het eens zou icnoorea ge.eid te worden, kon hot echter niet in dien sin, of als hier daaietyk op gebouwd, eu dit reeds vasttellende, door my aangemerkt worden ; daar hieromtrent nog nimmer iets was belloten, en 'er myns dunken»» ook nog vry gewigtige bedenkingen vooraf rypelyk by overwogen zouden moeten worden. Zelfs de ruime tytel , dien het der Commisfie behaagd had , aaa het Hoofd van haar Bericht te ftellen , ftrskte zich niet uit tot het gantfche Bataaffche Gemeenebest, maar alleen tot het gantfche Noorde'.yk gedèel è van hetzelve. Het liet dus wel de Sooronderftellmg vaa een of meer andere, in de Zuidelyker deelen open; maar floot tevens, en alleen, alle, buiten de Z'uder-Zee gelegene, Noordelyker Havens, ea das ook Deifzyl „ ten eenenmaal uit.
Hierom was het, dat ik het geenszins ontydig, maat veeleer allerdringende achtte, zonder verzuim toert myn voorftel te doen; dewyl, zo lang die Eenheid van opleg niet belloten, en dus volkomen zeker was, de onzydightia en het gemeen belang ooit niet fcheenen toe te buten, dat mogelyk, door een aan, dien ui-gebreideu tytel bcindwoordend Decreet, hierin iets, op eene waarfchynlyk onbedoelde en min of meer vooruitlopende wyze , ten byzondcreu pruejud.cie deu Noordeiyke Havens., beflist, en die za*k dus bui en haar geheel gebragt zou worden. Hoe zeer toch-, inde taal van het Zeebeftuur, onder het oude üevviwd, de benaaming van Haven., in het Noorjelyk deel der Republiek, alleen op die der tocnmaa!.g/e Admiraliteit s Steden zag, waarvan Harlingen de ui.erile was , zo zoude dezelve echter thans tot een meer uigebreide en volftrekte toepatfing leiden.
Daar het nu genoegzaam alleen, in de vcoror.d:..Helling is, als wilde ik üell'zj'l, tot de tenue reja ve~ haven, vooralle onz« Schepen, aanpryzen , dat d-.- loflyk bezorgde oauigügheid der Commisfie, (zonder net geftaafde der Municipaliteit dier plaats, om-rent derzelver niet geringe Land- cn Zeeveiiigheid, te wed-rfp'reeken,) deeze echter, voor zulk een alles behelzende fchat, nog niet ten vollen toereikend geaöaj vindt; zo. zal ik daaromtrent te minder hier iets bdaocveO armemerken; aangezien ik (in het billyk vet/ouwen, das ook by de verhoopte vreiehandelingen , de groote Zwaarigbeid, door een zcitere en belioorlyke tli/iómati* que regeiin-:, omtrent de Eems, nieaTtal ver^cfen worden) deeze plaats, die zo veel naiuurlyke vojmeclen boven andere aanbiedt, ten gedeeitelyken op.age, ten eeuigen tyde , niet buiten aanmerking gefteld , en zeer zeker nu niet ontydig daaryan rseds tHÜlig ubgr/loten
meer



( &6 )
meende te moeten worden.
Immers is het nog in 't geheel geen volkomen uitgemaakts «ak, dat nset we', -ers dit in bloote befpiefeiding alleen nog be.itaands ontwerp van eenheid, by een nadere en ojifiètVelyke cverweeging nie* genoeg aanneemelyk bevonden; erJ dus geenszins tot ftand gebragt werde. f-L>e veel fehóóas van mindere kostbaarheid en ni r.dsrerScheepsreitngv'et toch aan moge toe te kennen zyn; hoe zeer het Zich daardoor aan ïeele a'.lerkup.digfte en achten-, .**&riigfte lieden magen aanpryzen ; 'cr zyn vast óók bedenke]ykneden , die 'er nog al vry wat teg fnynen te pleiten. Ot' is niet overal een onvoor .i.nbaare ramp , het zy door onweer, het zy dooi iep verraaderlyken aanllag eens omgekochten boosdoeners, het zy door welk een toeval ook, veroorzaakt', voor atzins mogelyk te houden? Schynt het dan niet dé hier hoogstnoodig vereischte omzigtigheid wel genoegzaam vereff.nbaar tc zyn., den geileden fc'.iat van onze by vrede onttakelde cn ter be waaring opje.egde Zeem.rgt, kostbaare tuig- en voortaads-huizen, cn wat dies meer is, in een enkele plaats tc vertrouwen, waar dau deeze ook gelegen mogezyr, J Of zou men dus het onberekenbaar gevaar niét kunnen loopent van geheel en al ons Zeevermogea, tot ons volflagen onheil, in eens, door de tflamrnen , op het deerlykite vernield te zien ? En zou het gewigt van deeze en foortgelyke zwaarigheden, welke eeae helling de geest van' ons tegenwoordig Zeewceïen anders ook billyk tot eene Eenheid van opleg moge hebben , doch waaromtrent dezelve echter nog met geui'zekerheid bepaald is , 'er niet. wel leen; eene andere wending aan kunnen geeven ?
De Eenheid van het Zeebefteftier zal ,v in 't vervolg, zo het wel'gaat.nog meer worden zamengerrokken, en de overheerfching der byzondere Stedelyke belangen, onder het voorige Admiratiteitsweezen , is gelukkig re.ds, te gelyk met hetzelve, voor verniengd te houden. Zonder dit, zoude ik het zelfs niet lift gewaagd hebben, om het zo klein en onaanzienlyk Deifzyl, (waar ik wel niemand my herinneren kan te kennen , maar 't geen tk echter weet, door niets minder, dan door zeer ryke en mag ge Kooplieden, of andere zo genaamde Grocfcen , bewoond tc zyn ,) alleen om deszelf, zo uitmuntende natuurhkc voordeden , hier als mede de ernftigfte aanmeakirg verdienende , voor tcftellen. Immers, zonder's Landt Schepen weder, door eene vermenigvuid'gde plaarfel yl-te toedeeling, op een verlhipperende wyze te zeer u; een te fpreiden, zou het zeer wel mogelyk <.yn , dat m n buiten dc Zuiderzee, inzonderheid om niet alles* dus op eert plaats te waagen , ook nog een Oplegplaats >f Haven de Referve, in het Zuiden, (by vcor:>eeld te VI tfingen,) en een in het Noorden, noodig en heiize m keurde; waarby dan vast Deifzyl de aandagt niet w euiig tot zich zon moeten trekken.
Indien echter tot het houden van maar een eenige Oplegplaars, met opzigt naameniyk tot een dos, of haven de referve voor onttake ic benepen eens in het vervoig als het by vcelcn beet geachte, befloten mogt worden, ( waaromtrent het raa.üiamfte, voor of tegen , te bepaaien , voor myne te geringe kunde en doorzigt, in dit vak, een loste vermeetentieid zou weezen,) cian erken ik gaarne, 'dat, alles voor er. tegen gewogen zynde, ik omtrent het al of niet ook hier toe meer vetkiesbaara van Deifzyl, eene-ftellige beflisfiog, voor den uit dag des. Vrcdes, tc gewaagd zou achten. Ook vermoed ik nau ürelyks , dat üceze plaats, vaa de voornaamite Handelfteden , groote Rivieren , en 'c miadenpunt des Vaderlands meer verwyderd, ondanks alle andere voordeden, zelfs daa , zeer waarfchynlyk , by veeien , voor het meest hier roe verkiesbaar zou worden gehouden. Het oordeel zelfs vaa eenige in dit deel , zeer kundige Mamnen , die aan een meer afgezonderde plaats hier juist den voorrang zouden geeven , zou deukdyk in dit geval de fchaal echter niet doen overhellen ; qffchoon het , by een gedeeitelyken opleg , mee van gewigt zou kunnen zyn. Doch zoo lang deeze Eenheid nog niet zeker bepaald is, en zelfs net niet geheel en al mogelyk is, dat die wel eens niet goed^ gevanden zou kunnen worden , zou het myns achtens zoo onbiüyk als ontydig zyn, reeds nu djor een ingewikkeld of twyffelzinnig Decreet, Deifzyl, van her billyk mede hiertoe in aanmerking komen, vceiligt dadelyk uit te fluiten, Ojk was dit zeer zeker, inzul-, ken gevalie, het doe! der Commisfie niet , by de omvatting van het gar.fche noordelyke onzer Republiek; daar zy , met roem van Deifzyl gewagende, levens met eeae edele róndbptttigheid getuigt, da1, haar bepaalde last, of eigeniyke zending, zich zoo verre niet uitllrekte.
lk heb 'er dan niets tegen, daar dit waarlyk vaneen dringende benoodigheid fchynt, dat, over'een ten opleg meest gefchikte Zuiderzee - Haven tusfehen de drie r.aar de voo.keus dingende Steden, of ook het Nieuwe ü.ep , de beii.sfing deezer Vergadering , waarop het Cummj-té de Marine nog onlangs aangearongen heeft, althans een öiiyerwyideu voorolgaug hebbe;' zo Hechts ,op de nu ontwikkelde gronden, ter voorkoming van alle rcisver.lApd, cn een cafu quo ligt mogelyke verkeerde uitlegging, maar uitdrukkelyk by het hieromtrent tc neemene befluir, vermeld werde, dat hiei door, omtrent geene, het zy Noordelyke of Zuiclelyke Haven , buiten ae Zuidtr Zee , voos als nog, iets in diezen , veelmin ten praejudicie derzelve , zal zyn bepa.dd; of dat anders dit btiluit, niet overeenkom'tig ha verflag , prunt Jacet% maar ic algemeer.e üict pruejudicieercde uitdrukkingen, vc:?at zy.
[ Hst vervolg van dit Advys en Zit'.ing in ons volgendNumster.]
Ter Drukkerye vau VAN SCHEJLLE & COMP. in de HAAS-I.



Q&LïKli&iD, r R 1 fi E I D , BROEDERSCHAP*
DAGVERHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
TXOÏÏJLJIJLM V M XL G JL X) JE, JEL X W G
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N<\ 489. Woensdag den zé April 1797. fftt derde Jaar der Bataaffche, Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Vry lag Avond, den s-i April 1797.
Voorzitter: J. A. de Mist.
"^"ervolg van het Advys van den Burger Reprefentant Bacot, over het Rapport van de Burgers jNieuhof c. i'. omtrent het aanleggen van een Haven de Referve.
Es thans' overgaande tot het tweede ftuk, betreffende het zoo billyk door de Commisfie mede noodig geacht Piaatfei. k onderzoek te Deifzyl, omtrend het verderzich hier aanpryzesd gebiuik. en 'r geene daar toe zou behoren te gefchieden; zo moes ik dit niet alleanaacdringenj jj.aar ik vermeen ook, dat noodwendig de onverwyide iji.flyking van de Havenkom, (als in allen gevalle va»
eer.
dnngende benodigdheid en van geen overgroote kosten, alleen door dt Om wentehne van 1787 als toen
verhinderd is,) 'er nog bygevoegd zal moe'en worden, om dus ten eetrten ,tfl ware het maar als een welgelegen? en veilige wykpla'its voor 's Lands Schepen, jaa dienst te kunnen zvn.
Vergunt my dan, Burgers Rcprefe-n'anten t nog eenige dier ocgesblikkeh uwer aan 's Lunds welvaart toegewyide aar.dachr. die het eewiat der zaak , voor het Bataaf-
fiche Zeeweezen hier vordert; daar het alleen voor dea
jeisch dier atartneene belangen is, maar al te aannoudend door Pua'tfelyke legcnk-ntingen en byzondere ink;g.tên onderdrukt , dy 'ik thans , naar verplichting, fpreeken zai; opdat eindelyk van een der beste en te lang verwaarloosde giften en aanwyzingen der Natuur, ten rutte van '■■ Lands Handelen Zeevaart, ten minsten tot een aaive Have.; , eens het behoorlyke gebruik , moge worden gemaakt, 's Lands Ceic meien is, vooral ten tv de vau dc Ruiter, —-
V. ^Klii..
de even voor de omwr-n'eling van 1787, en or.m:ddelyk bs die van 1795, geda.nc opneermugan der Zeegat eu, en de hiervan iogeicverde berichttn, — her eenparig getuigenis van alle bekende Zeelieden , «-* om nu niet van de getuigenisfen der Deifr.ySfche Municipaliteit, a's die, by deer.cn of geeuen, voor mogelyk min onzydig, hier zoude kunnen pehondtsi worden , te gewaagen, •» ver'ieffeti de .ontwyff-elbaare zekerheid der naiuinlyke voordeelen deezer Z-tehaaven en Reede bovenalle 1'cha* duw 7elfs van verdenking.
De zwaarfto Oost- en Westvaarders, en 's Lands-Ootlog Scheepen, roet hun Gefchut aan Boord, over de twee en twintig voet diep geande, kunnen , zonder oehu'p d-r zo vertragende ea koetbaare VVateifchepen, of Kameekn, waarhy dé Kielen ook veelal niet weiniglyden, met volle Zeilen hier uit en in vaaren, en overal ëen- goede fchuilpiaats ea zachte ftekgrond, ter Ankering, vinden. Zy hebben hier een ruime Recde , waar zy onder het Gefchut dier Vesting, en volmaakt tegen alle .Stormwinden gedekt, geen het minste gevaar loopen, om van hun Ankers gerukr, en op een Bank geworpen te worden. Ten fpoedigften kunnen zy , met alle Wit dftrctken , van Oost tot West-Zuid West-, in de NoordZee fteyenen, terwyl ook de Rivicr.;ateji, eu byzonder de Ooster-Eems, voor het inkomen uit Zee zeer geil hikt is, en van genoegzaame diepte en laveerbaare breedte. De rncn-ci deezer, eer zy in den Dollert valt, zo onaar.zienlykc Rivier ftroomt echter vervolgens, langs Deifzyl, met een zo breede bedding uit dezelve , naar Zee, dat aliorn de kortfte afftand, tusfehen de Oosifnefche Kust en de ouze , omtrent gelyk is aan die;i , tusfcheu de Haag en Detft; terwyl het voornaame Hoe, of dc geul des genoegzaam breeden cn diepen Vaarwaters , tusfehen Deifzyl en Hoog Wat urn , digt by den aanvang der beide in de Wadden lig-ende Zeegaten, ter lengte van ongeveer e-en paar uur grsarls, juist ftei! langs on'rte kust , aan den voet van eea thans met batreïyeh voorzicnen dyk tchuurt; 70, dat eene overmant van vyandelyke Schepen, die zich het inlcoprn zou'lurven onderwinden, hier juist, ais ineen Tttt fuik ,



fuik , en der vernieling in den mond zou loopen.
By ha j-ju aanmejtelyk verval der, Watsis, het nog. geiladig afneemen der' hier reeds1 zo diep liggende droogten , en iïtKtt, door-de Municipaliteit vsm OcIfayl mm opgegee'ene voordeden , za; ik niet verder ftiltraan; hoe zeer ik echt- r gemeend heb, in eenigetrekken , de herinnering e-r van te moeten verlevendigen , én het ontbteekende aan te vullen (*). De Natuur fchynt op de Ree.de, ot v.«or en buiten Uelfzyi, alia» haare gunften te helften leret bigd , en geen havenplaats, langs- de Cav. taaffche Kust, weike zy als 't ware zo opzetteiyk , ten nutte van het Zfeweezen, heeft gevormd.
Befchduwen wy het plaatsje'zelf, van binnen ; dit is j wei, buiten zyn eigen Vestingwerk , ook', ruim vkr duit- t fciie t*.-}len landsaards, aan de grenzen, tegen 't hier : open leggende O'os.fuesiand, door een vry'iï'e'rke linie van v.-ef aat'ge'tegde fchanfen , en eik oogenbhk onder 't water te' ifeïtèrte vlakten , gedekt'; doch' voorêfe cp zich ielf zeer gering en onve; mogend. .Dan het bezit weder een1 fchoone ruime kom , óf "binnenhaven , die van den groorften dienst kon zyn, en (naar t'oordeelvan de Opneemers der Zeegaten , in zes en zeven ehtaichfig, 'waarfchynlyk van ouds door de Zee gevormd,) nu met een hechten fteenen dyk gefloten, en regen aüe winden gedekt is; a's mede een, nog voor korte jaaren , diep uitgegravefie Vaart, het Damfterdiep , of de Fivel, genaamd, naar Groningen ; welke met eenige kkene veranderingen , eene merkelyke verbetering zou kunnen ontvangen.
'Wat de kom betreft, deeze heeft onder anderen ook. het uitmuntend voordeel, dat 'er genoegzaam geen 7,eeworm, die hout doorkr-aagende en akernieknde plaag onzer Scheepsmagt, in beftaan kar. Schepen, die, te Amfterdam , Hirlingen , of andere Zeeplsntfen , eemge wecken liggende, wel rasch vuil en niet doornen , waar uit de worm in het hout dringt, bezet zyn , worden , gelyk de ondervinding geleerd heeft, hier een geruim en tyd, vooral des winters, ftil liggende, 'er zelfs geheel van gezuiverd; 't welk- aan de meerdere zoetheid des waters, ■door het geftadig inftroomend versch water, uitdeFivel, , waarfchynlyk is toe te .fchryven. Van hoe veel aanbelang dit'zy , tsfontvouwen , zou ean het doorzigt uwer wysheid te kort zyn gedaan. Ongelukkig is echter deeze zo' nutro'en ruime kom, door verwaarloozing , vry wat toegeilykt, doch geenszins verzand, en ligt te helpen , zo door uitflyking, al? het bezorgen eener mikere doorfpuijing. Voords, zo mild als de Natuur, h'ier voor de Zeevaart geweest is, zo te vughoudend is her Staatsbewind, in dit zelve opzigt, hier geweest. Dus ontbreekt'er', war, door menfchelyk vernuft en handenarbeid, in deezen,
toe-
(*) Vcrfeheidcnc behneryfce narichten, ben ik-, buiten de vciflasgecvingen van e.enige vroegere Commislien, «ok verfthuldigd aan den le-flyk werkzaarrjen en hulpvasrdigen yver des kundisen cn VadcrlandlievendenTJurgers, N. Westendorp t van Farmfum, by Deifzyl; wien ik my verplicht vind, dieswegens myne erkentenis hier te betuigen.
oegebragt moet worden ; doch hetwelke, zonder van eeze.gelegenheid yoor den Lande hef vereischte gebruik e maaken, ten grooten deck overtollig zou (-ev.-e-.-sr zyn. Geen' Plaats echter ligt zo voordeciig veer d'e Koopasrdy Schepen, om het Noorder hout, pik, teer, cn vat dies meer is, op het alkifpoed'glk, en zelfs ook, y Oorlog , zeer veilig over dc wadden , vooral van Hamurg, tc bekomen. Geen Plaats is gelegener voor's Lsnds jeeapendc Schépen , om ■ vaardig- onzen aanzienlyken ar.dei, in de Oott - Zee, te dekken. Hier zouden nrt-.
e Indiiche Retour Schepen, hitr zou menig Schip,
iientg Kaper of gemaakte prys, dié Texel niet, zolder evaar van in "s Vyands magt te vervallen , kunnen bedien , ja hier zou ook , menig uit het Zuiden ko-
vende Oorlog- of Koopvaardy Schip", dat door weer en nnd het gat van Texel vooiby,gerukt , nu veelal in •ïoorwegen moet gaan overwinteren, eene fchoone wykj'laats in' hun Vaderland kunnen vinden. Hier zovf indelyk een gedeelte onzer, :n dienst zynde, of gewaiende en toegeruste Vloot de beste bergplaats, terreede*" loucing en veilige overwintering , aantreffen. Maar hier oe zouden , behalven het altyd vooraf noodig uitflyken -an de Kom, dat minder^beraadverëischt, eenige meerlere toebereidfeieu worden gevorderd, om 'er de eerfte ■enoocigdbeden te hebben , tot heiftel van het befchal.g«c,en.ianvul!iDg van het meest ontbreekende ,—tot een taiefatenng, eeniuelhaalingl en was dies meer is; waarce de gelegenheid, tot het aanleggen van een Kielkaaij lier almede zeer wel zou gevonden worden.
Immers niets van dit alles is hier aanweezig; waarloer deeze fchoone Haven by veelen van 's Lands Zeeieden dan ook nauwlyks bekend is. Embdcn, dat ,Ichoon veel minder voordeelig, op den overftand van een uur of drte, aan den Dollert gelegen, zynen handel iagely'ks uitbreidr, reeds omtrent een zestig Bulzen , tet Haringvangst, uitzendt, en thans mede een der voornaame ftape'ptaarfen Van Engelfche Koopwaaren is, weet zich beter van deeze gelegenheid te bedienen; terwyl wy tot hierröe fteeds verwaarloosd hebben, van een merkelyk betere gelegenheid genoegzaam eenig toereikend gebruik te maaken. Zonder aan die Oostfriefchef Koopftin het vruchrgenot haarer nyverheid, door een te inhaaiige en onedele wangunst, te betwisten, had haar loffeiyk voorbeeld zelf ons reeds voorlang tot navolging moeten opgewekt en aangevuurd hebben.
Hoe veibaazeiid, in den.eeiften opilag, deeze koele verwaarloozing moge fchynen, daar toch onze wyze Voorvaders ook s Lands belangen niet miskenden, zai die verwondering echter rasch ophouden, wanneer1 men de oerzaak hiervan voornaamenlyk vindt, in de inrichting van'het voormaalig Zeebeftier, of de afzon-, dcriy'te belangen der daaroy bepaalds Admiraliteits-Stedenj als metie in den ónderliiu: ftrydenden naaryverder zevfrrï verbondene Gewesten; ja ook in dien der tweei in hetzelve Gewest, op gelyke wyze mede onder zich verbondene Staatslighaamen , Stad Groningen cn Om-: melanden; waarby de Stadsraad, die de Stedelyke,1 Wetgeevende, Uitvoerende en Richterlyke Magt, te



C 699 )
gelyk'met de Staatsmagf, in zich vereenigdé, en het ftapelrecht over de Ommelanden aan deszelfs Vee- en Koornmarkt verbonden hield, diCswegens niet weitüg het overwigt had. De Gioniriger Koop ïeden tóch, nog :fteeds herontwerp van Aiba ir.daclnire,, om Tan DclfZyl, met intrekking van Farmium, een Stad, en wel, wegens de fchoone ligging, en ter fnuiking van Embden, een handelftad te maaken , vrees ien , door e n tc ydele fpookverbeelding, by de mtnlte weeztnh-kc verbetering, weldra al hunnen Koophandel mede derivaards tc zuilen zien verloopen. Zy vergaten maar al te zeer, dat.zy, juist hierdoor, aan dezelve eene rn'eWdète vestiging en uitbreiding konden geevén , ia misfehien den eenigen weg openen , om in tyds-vervolg bunnen Har.-del voor eenen volllagencn ondergang te beveiligen. Daar toch het Friefchc gat meer en meer ioewett^ en de brandingen 'er vry fterk zyn, wordt de gewoone Havenvaart, door de Hhnlipge', »f bet Reitdiep, -geftadig moejelyker eu gevaariyker; en fchoon men, als de nood meer aandringt, daartegen wel zal trachten te voorzien, is her echter bekend, hoe bezwaarlyk er ' kostbaar niet alleen ,' maar ook hoe onzeker veelal, ir den uitllag , alle aangewende poogingen , en hulpmiddelen, indeezen doorgaans bevonden worden. Gyziet in tusfehen, waarom het gemeene Land en de Groninge •Provincie beide deeze plaats zo zeer hebben vetwaar loosd.
Gelukkig ! dat de denkbeelden hieromtrend thans mee ■en meer verlicht zyn geworden , en de' duistere fpook beelden, ook in Groningen, reeds veelal hebben ver dreevcn! — dat een meer edele cn broederlyke Eensge i zindheid, — het uitzigt op de aandiagecde Eenheid — • en het bezef van de oeaffcheidbnare verknooping de byzondere mer de algemeene belangen, meer en mee veld winnen, en alle vrees voor fchadelyke tegenwer kingen verbannen. Zelfs by de eerfte poogingen dc : worstelende Vryheid, voor de rampzalige omwenteliu van 1787 , hadden de Afgevaardigden van Stad en Lai de reeds eene Memorie , betrekkelyk de gelegenheid va Deifzyl, ingeleverd, welke mede ter hand gefteld wier aan de Admiraliteits ■ Fiscaals, van der Hoop en Steet gracht', den Vice - Admiraal, Reinst, enden Schoi - by Nacht, van Kinsbergcn, by Refolutie der Staate Generaal van den 1. Augustus 178Ó, ter verdere opnet ming der Zeepaten aangefte'd, ' 'Wy zyn gefrappeerd geweest, (zeggen deeze kundig en ervaarene Beoordeelaars, in hun Bericht op den 1 Juny 1737 bvergegeeven , en den 20 Juny ter ove weeging gébfagr) van de gunjiigfie gelegenheid, die mi gelyk in de Republiek is , 0:1 iets goeds en iets grootj ■ voor de Zeemagt van den Staat te maaken. Zy betrei ' ren echter de Mgeiegebhieid van de voornaamfte Hande plaatfen , en de nabyheid en gemeenfclwplykheid met h Oostfneiche. Doch zy ftellen tevens vast, dat des ihS ' te min deeze haven, by Vrede en Oorlog, tot eenige en wel die geudgtige gebruiken-, welke ik reeds aangt ftipt heb, allergefchiktst en zeer'nuttig zoude weezei Zy pryzen dezelve daartoe alszins aan , en wel in ovei
eenltomst met hun toen reeds uitgedrukt verlangen, om ■eens het Zecweezen tot een eenig Lighaam, in zyn bedher 'en wérking, gebragt. te zien; Zy raadén den aanleg onder anderen" van T.-ruwe iRuiboezems aan,' doch 'tevens', by' dceee of andere' fotidc veranderingen , eene hiertoe aliins vereischte'nadere h./pecüc, of opneeming. Intiisfcheri zeggen zy , 'vin begrip te zyn , dat by provifie alleen cer.c uitdieping van de harén (nf kom) zoude behooren .te werden gedaan , e-i de ó'paijr.vgen van de /egen'U'QÓrdige fuizek, d-or eenige verandering aan de Spuibiezems , tn behoorlyke order gebrast.
Alleen dit laatst geadviseerde, als by provtfie, zonder uitftel, behoorende ten uitvoer gebragt te worden, vermeen ik, Burgers Repiefeniar.ten , dat het ten hooe/utn dienittg zou zyn , nu daadelyk, als van een ontwyfirelbaare bencod'gdheid , en geen te groctë uitgaave vorderende , door een Befluit deeicr Vergadering vaêt te ftellen ; om in alien geval'ere,, ten mlr.flen tot een wykplaats voor 's Lands Schepen, gebruikbaar te zyn. Ik bezef, dat dit, ten san-tien van ée.ige verdere en meer asnmerkelyke onderneeming, met de vooraf 'rypwikkende Bedachtzaamheid , cn 's Lands tegenwoordige gefteldheid en geldmiddelen, niet zo vccrwco'S, zou kunnen gefchieden , zonder een alvoorcns nader gedaan onderzoek en daarvan ingebragt Bericht. Maar dit bepaald proviftoncel Advys' is- van een anderen aart. Kaar het voorma ig Provinciaal gefcirmk overgenomen , zou het toen reeds vry zeker tot dadelykheid^gebragt zyn geweest , had de zo kort hierop te jammerlyk gebeurde omwenteliDg met de daarop gevolgde verwarring , dit niet ongelukkig verydeld : eene reden , welke de zich hier onkundig houdende Schryvers van den Staat der vereenigde Nederlanden , alleen uit een omzigttge vrees, in dien tyd der verdrukte Vryheid , over'Deifzyl handelende, opzettelyk verzweegen fchy-
■ ncn te hebben.
; Het gebruikbaar maken der Havenkom, door de ge-
■ melde uullyking, of uitdieping, is toch ten nutte van 1 's Lands Schetpen , altyd van een onontbeerlyk vereisch ; 1 wat dan ook , het zy ten aanzien van nieuwe Spuiboe-
■ zems, het zy mede ten aanzien vaneen Dokke, (waart van de Vestingbouwkundige de Groot, voor omtrend s een paar jaar, reeds een ontwerp heeft opgemaakt en
- ingeleverd,) of in eenig ander opzigt, omtrend het bepaald gebruik voor 's Lands Zeeweeen , hier al of niet
: nader begreepen moge worden. Waarom Zou men dan I aarzelen, om zoo fpoedig mogelyk, ten minften eenige
- party , ten gemeene nutte van 's Lands Zeeweezen , tc
- trekken van alle de natuurlyke voordeden deezer gele, heid, wier geenszins betwyftelbare zekerheid nier alleen
- bevestigd is, door het evengemeld Bericht ven'1787,
- maar ook door die, welke de kundige Zee-Officieren t Victerfon en Droop, by de tegenwoordige Omwenteling, r dieswegens ingeleverd hebben.
, ,, De Rivier de Eems, (zegt de evengemelde Droop in • zyn Bericht van November 1795, door de vrier.delyk. heid van den voortreffelyken Admiraal de Winter my
■ medegedeeld,) is in zyn geheel zeer goed, om met
Tut J ,, Sche-



'a Schepen te bevaaren j die so \ üï voet diep gaan, om i,ter Reede te loopen, en ze in de Haven vooi ysgang „te bergen; doch zo als deeze nu is, zonder verbetering, „ zeer bezwaarlyk. — Deeze Haven van Deifzyl is met
weeke en zachte (lyk bezet, zo dat men in deszelfs „kil, of diepte, met laag,water 8 voet heeft, en by „eigen ondervinding we! 8 a 10 voet üykkan fleeken, „zonder eea zaadkoitel te kunnen vinden, dus nietge„vaarlyk zynde voor een Schip, om op deezen grond ,, ongemak of fchade te lydcn. Aan deeze Haven is in ,, lange jaaren niets gcdaun , cn zoude meikelyk kunnen „verbeterd worden, om Biet een Schip, dat 20 >o et diep ,,'gsat, in de Haven te komen, en in tyd vanOoriog, „ of Teifel voor by rankende, daar binnen te loopen." Vooras geeft hy in du bericht ook bepaaldeiyk op, hoe eenige' van 's Lands Schepen hier best geplaatst zouden behooren te worden; iets, dat ten minften dc bezetting van een Zeegat tc meer, voor deEngeifchen, (die thans weer voor het gat van Texel liggen,) en dus eene meerdere en van elders afwendend- tn verzwakkende aiteeufpreiding hunner Zeemagt, noodzaaklyk zou maaken. Doch ik zou al te veel misbruik maaken van het ïn y verleend geduld, indien ik meer wettig btwyzende getuigenisfen wilde by brergen, om her nut, dat de Haven van Deifzyl, voor 's Lands Zee weezen aanbiedt, cn het daar toe noodige tevens van derzelver uitflyking, uitvoeriger te doen blyken.
Het is 'ef dan verre van daan , Burgers Reprefentanten , dat ik , by een zo ernftig aandringen op de daadelyke uitdieping-dierKom , voor eenetc vooiba^rige bepaalu.gcenigzhss hier pleiten zou. Het hiertoe bttrehkeiyke , bi; kt reeds zo naauwkeurig, zo veisch, en by herhaaling obderiocht te zyn , dar meiomtrcnt, onverminderd de verdere alzius noodig blyvende ftukken,van nader onderzoek, niets meer met reden begeerd zou kunnen worden. De zaak is dus, voor het eindelyk neemen van een, Hechts door'onzalige omftandigheden voorheen verydeld, allerheilzaamst befluit, overvloedig ryp. Indien zulk eene daadelyke tegenwoordige vastfteliing niet gefehiedt, zou deeze , hoe zeer ly ons tot roem en den Lande tot nut zou ftrekken, zeer ligt toch gevaar loopen, vsn weder jammerlyk vooreen tyd lang in het oude vergetelboek te geiaaken. Er verloopt toch eenige tyd , eer het onderzoek in werking en voords ten einde gekomen zal zyu; waarvan het bericht dus, tegen het einde van ons Staatkundig beftaan , vtelligt eerst zal inkomen. Dit zal dan aan een Staatsraad misfehien overgelaaten moeten worden; maar, wanneer niet de aandacht s an deezen , door een genomen befluit «1 eenige reeds daadelyk aanweezige werkzaamheid, hoe klein ook , 'er bepaaldeiyk toe geleid wordr, om vervolgens, naar desielfs heilzaam fchatling hieromtrent, te handelen, zo behoef ik , in desreifs aanvang, by allerlei beflommerende en aftrekkende werking, het waarfchynlyk lot van veelen der overMyvende Commfsloriakn niet te voorfpellen. Wat zal het dan baaten, dat die uitneemende en zekere voordeelen , fchoone ankergrond , uitmuntende diepte , dekking tegen ftoim £ii ysgang, beveiliging voor den zeewo,«m, ge¬
fchikte wyk- eu wiaterpiaats , voor 's Lands Sche-' pen, gelegenheid ter betcherming en fpoedige dryvt.;g van den Noordfchen en Oostzecichen Handel, cn wat dies meer is, hier erkend en overwogen zyD ? Een bloem , hoe hoog men ook haare Ichoonhcid moge roemen , als zy nog zonder eenige vrucht is, zal ligt, eer deeze zich keert gezet, door de geringftc toevallen en onvoorziene uachuoeltjes tcmclaen. Du ftaat tech vaat: dat het oiivcrandwoordeijk zou zyn nog langer van een ïo vootd;eli£e plaats gebee! geen gebruik voor 's Lands Marine te maaken. Hoedanig dit ook nader, op h;er omtrent gedaan onderzote , in zyn aart en uii-
gciremneij, aiojs brpaata woiden, altyd zai dc uitciepiag dc; Korn noodwendig worden verëischt; en dit kan, om 'er hoe eer hoe beter zien van te kunnen bedienen, als, ook om h.t iiu reces voorhanden zynde best hiertoe gefchikte werkfaizocn, niet tc fpoedig werkftellig worden gemaikr.
Waartoe zou dan het vemaagen dienen, in een zaak, die duidelyk is ï De overtuiging van 't algemeen belang heeft my alleen doea fpreeken. byzondere hier mee ftrydende belanden mogeu zich achter' het masker vaa glimpende drogredenen verbergen , en 00K hier listig allerlei fcfiyniwaangheden uitdenken; maai hetgeen ik hier gezegd heb, meen ik weczenlyke daadzaak en,hooj;s: gewignge , algemgene eu onwederfprekene voordeelen ie zyn; waaromrreat ik my Hout op u\y eigen onzydig oordeel durf beroepen.
Ik voeg hier nog deeze eenifié beweegreden by , van dc bevordering der wer.lclielyke aanaeeinirg eener wel dra aan te biedene Cwfaiuiie ontleend. yéejeja op de grensplaat fen zyn toch mm of meer bekommerd, dat, door hier de hocge uitotffening van 's Voiks-Opperiragt, als in een middenpunt, zameste/rekkea, het ixg, in de afmectirg der algemeene belangen, zo ovenuffend op de haasr omliggende p'aatfen za! sevesiigd zyu, dat de meer afgelegene gevaar zullen loopen, van, in de vergelyking ,byna over het hoofd geziem ,of l eve door het gezigt niet bereikt te zullen worden. Wat zal meer gerustftellende in deezen zyn, dan een pruefot.dervindelyk bewys, hoe'de verwasiloutirig van het algemeen belangryke^ van een zo kleene onzer, notrdelykite plaatfen, die onder het "voorige bcfluur, te.droevig^ ftand hield, met der daad reeds teritocd een eu.de heeft genomen, en de wèikzaame aandacht, wanneer het gemeene welzyn lpnekt, zien even zeer tot de grenzen , als tot de midderplaatfen , bepaalt. Dit za! ind<uk maaken. Het zal op die uiterfte deelen van ons Vaderiand niet alken de onzydige en vaderlyke wysheid deezir Vergadering hierin deen toejuichen; maar ook niet weinig medewerken, om een welgeordende en biliykc Staatsregeling , die op Eenheid en Onverdeeldheid gegrond is, met dankbaare zegening en de vrolykfte uitzigten te doen aannemen.
Ik befluit dan , dat de Vergaderga.ïiS'ing, myns oordeels , zou behooren te a'ecreteeren; Dat , ten einde van Deifzyl gebruik voor de Marine te maaken, de kom van Deifzyl, ten fpoedigften daadelyk zal worden ,uit-



( m >
gediept, en voords op de best gee.chte wyze een nader onderzoek gedaan, omtrent hetgeen ten meesten djeuite van 's Lands Zeeweezen , naar de plaatfelykc gcfteidt.eid, hkr verder zou worden verëischt.
■ Nieiihsf zegt:
' Ik vinde my verplicht, omtrent het aangevoerde voor —» 'en omttcn: de gelegenheid van Deifzyl, ook noen 'c een en *c ander aan re merken, ter ftaving van 't beiient der Commisfie desaangaandc. Ik heb de eer mede Lid di?r Comroi3 fie te zyn, eu on dei fettteef volmondig derzelver bericht in die betrekking; rk hoorde ook noch niets aanwoeien, *tvv-lk dc bedenkingen der Commisde, of de gronden van derzelver Advys, ontzcuuwt. Vergeet lit voor ten oogen blikide hoedanigheid van mederapportcur, en neme die van bro'ir Ai vtfeur , dan zou ik nxfc wel iets meer durven /<: «aen, —— Deifzyl moet» hier uit twee gezichtspunten befchouwd w-<r den; — als onderwerp van een Haven de referte, — als da', van een Haven in \ gemeen, — A.s Haven 4c ixièr/e w-uut deze Zccgciegenheii zeer ontydig aangevoerd , aa wel /.oarai om de aaqaevoe do reden in *t Rapport, de onv.iügce».!. '.Wy zouden ot s henchlyk mskin vo..-r he fen J skundig, etn Haven de refcive, de plaats, waar men de kosteiuiu voo>ran l van Schepen oplegt; en Magazyntn ït^t, voorzien vanaiies, 't geen dcrztdver loetusting-voieere, de bewaarplaats van *« dieibaarite van N - .-'landt ZeemachtI — te ftichteü . priri dag boezem" van 'c Land, i maar op de ui'teitïo fiic:);«:ii , in 't gezicht eer.ei vreuiije tn maclitiae ivl'uenhcu vut. G.iyk in 'c nader Rapj.orr bi. 21, aa, 25, 26 volleafg geirioeg ts aangetoond, en waar t'egcii Litis kan worden aung.V-'Krdj maar waar voor noch wel meer, uit djp'.onïa'.Kjucs g,6n'dei , zou kunnen gejegd wordr.n : welken ik eebter thans, oiu re denen, niet zaljlit-rovren. — Ai,..,- K-k-a., ' Ier t-y voegen dc Jijfeing 'cn geftcldacid dier ..it-ats ,-zoo Z--. als Landwaard. Is onze voorname Scheepvaart uit en 111 TcX'd : — daar o.n ftretks meer ook *>aze Zeemacht zyn. Mn. Is Aan Dcif.-yi oak zoo a lajpb/r.ïfl — Van de Laadzydji —- hoe inocylyk wordt bet tranfport, en de voorzieni: ,, ae.' ,viagezyi,.n enz. enz.? — En zal men niet hier, m.uv. rs wat U i.t vlekje van 81 r ziefoh! — eene Staa maeted 00awen ! —» En hoe- veel zat men moeten doen, eer dié kon» in ftaat is,, en aldaar een Haven gtvormul zal mtn, uir dit oogpunt, ueze gelegenheid, zoo als uie than.is is, btfciiou-.cnut, bier met viucht, mer voordeel, . ■ mer fb'oed,'icii van die
natuur kunnen ondernemen? Ik zou r :r ne„'ineci kun
nen aanvuereo , maar ik oordwi alles onu. lig, vestige ut myn oog op 't Nieuwe i.Diep, zoo als die ih..-tds is. ——■
Kunnen wy daar over heen ilappei., over »-i meeU-re of mindere veiligheia, en' dc ligging vau een referve i»a>-ü: in het binncufte van ons Land. Laac ons dan. Burgers Repifc fentanten! geen oogonblik langer fpreïeu over Dctt'tyl welk in veigeiykirtg met 't Nieuwe Diep, al3 dan, ine . jegr. Hier vindt men ten bavtn , vvartr Nterlanf s Vloot geheel kan leggen ,
gen laten nocti veei piaats over; —™ waar 30, 35 ja 33 voc.0.1
ditpte is: — waar gewapende Schepen van 'i grourfte charter, gewapend, in- en uialeveaen; waar h Nieuw' VVeik
gelegenheid a.uibiedt rer fchade htiiïell.ug, gelyk in 't Rapport van 27 Sep'. bi. 72. breeder gezegd is. Eü 'r geen wy daar zeiden van '1 NU uwe. Diep, — geldt inden volitcn,zit)twee ja driemaal meer en fterker, via Deifzyl.
Ik hoorde, zoo ik wel heb gehooid, den Buiger Reprsfea. tant Trip vermelden, ilaMmn bier geene uitipraak hed moeien doen zender bepaald onderzoek.—• Ik zou zeker twylfeien,
of teniani 005 nader Rapport wel gelezen had, wildemendit laten vooikomen , als hadden wy dit der moeite niet waardig geoord..', ld. Het tctendeel zal het Rapport op zeer veel n lacz n overtuigend aiatoaen, — men zie hl. 20. 22.25. — Waai uit volledig 't tegendeel zal blylnn. M ar de Commisfie ourdeelde, dat zy in ftaat was, om voor Deifzyl in zoo ver te belichten, als dit hier wierd voorgedragen, ten ha vin de referve. Die bericht meende zy niet te moeten mt (tellen tor '1 nader, en pdaarze.-yk onderzoek. Zy bègfCeadttara twe, k.iig 'mm als Hivenlde Ru-.rve — en hierop konden wy ■egatflt" betichten, uit algwrneeae gronden, die zuikeen onderzoek niet bobneven, c:a waar toe eene figufltive Kaarc, in zekeren zin', voldoende is. Maar het pofitif bericht, welk »ut van die fchone gelegenheid to trekken ,:y! dit moest zyn Uitverteld tot na het eip/etrelyl; onderzoek , wilde zy»? goede gronden berichten; mm en boe zeer zy dit der moeire -.vaaid'g heeft geoordeeld, zal \ rapport op de gemelde plaatzeu onweé»t fprekéryk aamóntn.
De Commisfie is iu alle opzichten, by uitnemenheidgeftrang geweest, om niets, — niets van Deiiv.yl, beliaiven'uit diea s gemeenen grond, teze.-gen, op dat zy niets r ekeoa?, zon,u-r bepaald onderzoek, of uit een vooroo deel, ternco' tfelde,,. men zie bl. 22. b'-ven aan, en H. 25. onder aan. — Zy heeft zifa dus gehuast, om dit lapport Uit te brengen, ten einde, dit door de Vergadering »ojed^ekiiutd zynde, de keuze kon I 0 st worden-, en dat -verk, de tlichting van een Haven da Referve, waar na men reeds'meer dan een eeuw haakte,. niet laoger veatraaed evierd.
Hoe zeer de Cummisfis vry is van Delfoyl, — winnc^rzy dir mede ten rel Wil Hun laat gaan , dm om de bruid danzen — in een nungunftig daglicbc te plaateten. — Ook ditza! weder overtuigend bij-ken , uit 't r.ader Rapport bl. 15 en 16. De Commislie heeft opzettelyk dezen nayver in hetallerguniHgsc ooglicht gebracht, en d>. pogingen van Delfiyl, zoo wel als d-cder andere plaat/en, uit eene zuchtafgeieii,die vau ware VaderlarrdsBefiè getuigd, en elke plaats eer aandoet. — En hot kun men flarekeadet bewys bejaren van 't ondubbelzinnig gevoeien der Cummisfio over 'c voorftel van Deifzyl, dan 'c geen up bl. 24. gtle^eii wordt! ■ ,
tZaó oneunftig de Commisfie denkt of l;-ever moet denken van Delüyl, in 't geval van haven de rvfervo : zoo gunftig denkt dezelfde over dit maar al te zeer veronagteaam Zeertodeken, als ha^eu in 'e gemeen. Hoe hoog dia verwachting is en hoe boog dn gedrchten zyu van 't rut voor de KoopVaardy Vaarti en de gewapeude Zeemacht, daar van te trekken, dit virdt inen op zeer vee! pla«tfen mee rondo taal gefpeld. Op elk bladzyde van 't nader Rapport wordt^daar van met ophef gewaagd. —— Dan, welke die"Waarde zy? en hoe groot die zy? eu welk het gebruik, van dien Zeehave-u temaken zy,— of behoorde fe zyn, zoo wel voor Koopvaardy , als gewapende Sebi'pen, — 't zy iu ty d van Vrede of Oarlog" enz. (bl. aa , en 23 ) — Daar durfden wy ons tneti'.liten , als vorderende ecu piaatzelyk onderzoek, — en daarna moest dit blyven utrecfteld. '
Tot dit onderzoek, der Commlelie 3 November 1. K opge. dragen, verklaarde zich ook de Commisfie, behoudtti3 de bïyveirtje goodlreuriag der Vergadering, -bereW'-villw. Dan, ter .vyl men ftraks hoorde, dat dit door Ingenieaes en Zeelieden mi.-osr gefchieden , verzoek ik , voor my ten mioften , van die C'imm'tfie te mogen zyn oa-llagcn. Want ik hea noch eieenlyk Ingenieur, noch Zeeman. — Vooidaben ikVr zeer voor, dat de' gelegenheid van D-.ifzyl , ah een Gc nsliaven , worde onderzocht — lach geensaini, dal '» ry>port over den Haven T t t t 3 de



■
( #04 )
.de Referve worde gehouden in advy.*. — 'I Zal voor?t Vader, at land van belang, van veel belang zyn , gelyk op dat uicerfte tr der Republiek » te Viisfingeii, — dus op dit, te Daifiyl, v 'een btuikbarcii Haven te hebbe i. ■ Havens zyn ons op de ei .Uiterften belangryk, maar een Haven dc Referve voegt daar niet. — Of zouden wy ook rater willen idichten! O hadden
wy Hechts eer-eti , naar wensch gelUcht cn voorzien ! en
moest 'cr dun ook een tweede zyn : dan noch zou ik niet c . durven iaden, dien te Delfryl, te Richten. ' 1 Betreffei.de V geadvyloerde door den Eurger Reprcfentant ( 'taco', over Deifzyl, als Haven de Referve, dit fchynt met 'c 1 gevoelen der Rapporteurs te ftroken. —■ Betreffende 't overige j ',t!oor dlenzc'lfdtn voor Deifzyl,'als eene voordeelige Havens» j „gelegenheid aangevo erd, dit bevestigt de bericluers wel in hare ] „■guuitige opinie vau dienzelfden; edoch zy kunnen daarover ( niet verder uordeclen , ais hebbende die niet behouorlyk , dat j is, niet ecu natuurkundig oog , doorzocht.
Verhees ze-.ut: • De Commisfie, en ik als Medelid van dezelve , in myn particulier I eefl /.warigucid gemaakt , cn gemeend, daarDelf-r ' «fj* op het Noorder gedeelte en heV einde der Repubiiek ge- ] jeegen is, en wel telgen,; de freuzen vancenzoo mag'ig Vorst, ( dat meu etn zoo ryfceu fchat van Schepen in die Haven de • teftrve niet in veiligheid vertrouwen kan.
Het flaatrjean deeze Vergadering, om daar over te oordcc len ; is de Vernedering van gevoelen , dat men vour de leg- I ging op die grenzen niet te dug.cn heeft, dan zoude het on- i derzock »»n de Haven en het D^k van Deifzyl kunnen wor- < den voortgezet. Door zodanige kundige Perfoonen, als de I Verga :lering zal goedvinden daartoe aaa te ftellen. Ik appuy. eer het geen daaromtrent door den Burger Reprefentant 1 üisuhofia voorgedragen, om ook als Lid van die.ComriHsfie van het verder onderzoek voor het vervolg ontflagen te worden,
Deic-dcnen, door den Burger Reprefentant Trip, wegens Deifzyl aangevoerd, hebben my niet overtuigd; om kortte zyn, conformeer ik my met het geene daaromtrent door den Burger Reprefentant h'ieul.ojF in dezen is betoogd , en blyf daaromtrend iny niet het Rapport conformeeren.
Trip zegt, dat de Burger Nïeühoff hem niet wel begrepen had; dat hy geeniints in zynadv^shad gezegd, dat de Commislie Déifszyl geen onderzoek had waardig gekeurd — neen hy had (herleiende daarop de pasfage in zyn advys) zich geheel anders uitgedrukt.
Var. Zonsbtek zegt: .
Dat wel niemand der Leden, welke eenigfints met het vak der Marine- bekend zyn, zullen rwyfelcn , of de Haven van Deifzyl voor de Marine nuttig kan zyn, maar dat het geheel wat anders is. die Haven ' i" tot eene Haven de Referve te willen bekwaamen. Om maar iets van'i geavanceerde van den Burger Bacot aantevoeren, zal ik my bepalen, met dc peiling der diepte, door gezegde Burger voorgefteld, te doen, in een Water, dat nog zeer quesucus is , of wel aan deeze Republiek behoort.
Immers, (en dat fchynt de Burger Bacot vergeten,) het is nog niet lang gcicdc-n, dat onze Kapers verfehcidene pryzen, al daar genomen , hebben moeten te lUg geven, op reclame vau 't Hof van Piuiiei.cn,
En hoe vtilig'~dan zulk een Haven zou zyn, waarin men door zulk een (.evaaiiyi.c plaats n.cet kernen, laat ik deeze 'Vergadering oordcelen; by my althans komt dat in geene
irrmerking: te minder, daar die Mwen altyd dezelfde be-
ekking tor de Marine blyft behoilhen^ -dan nog wanneer die an Medenblik tot de meeste volkomenheid zal getu"agt zyn ; a derhalven concludeer ik uu te6eii die vau Deifzyl.
Hof/man zegt, dat het nog questieus fchynt, of 'er en of meer Hi veris de refeïyezullèn worden aangelegt, lat hy van oordeel is, dat dit eerst diènd befltst te ivorden. Maar of het mtusfehen ftaatkundig zyn zal, im in de nabyhetd van Fruislchen , alwaar Deifzyl geegen is; een Haven ds referve aan te leggen, om daar u de fchat van Nederland te bewaren ," gelooft hy van ïeen , althans dat hy daarin groote zwarigheid zou maten; dar voor het overige een-Haven de referve niet >p de grenzen, in het oog van een vreemde Mogendïeid, wie hy ook zy , maar op Verre daarvan afgrlegeic oorden moet aangelegd worden.
De Prejident zegt, dar alleen de questie is, ïvaar'een Haveu de referve zyrt zal, iiet zy te Deifzyl, het zy te Hoorn , teEnkliuy^eu of ivieiemblik.
Bacot zegt:
Ik zal alleen aanmerken, dat ik nimmer, en dus ook nimner ten onpasfe, de Haven van Deifzyl, tot een Haven de cfervc, voor dc gantfche Bataaffche Zeemagt, zo als toch loor den Burger ffltuüaff bedoeld fchynt, heb aangevoerd{ naar alleen hetzelve van het mede in aanmerking komen niet :o rauwelyks wilde uitgeflooten hebben, byaldien rnen ook eens eenige weinige plaatfen, eot een gedeeitelyken opleg, in 'c vervolg mogt noodig keuren. Dan ik heb byzonder aangedrongen op het nuttig- gebruik, in 't overige, van deeze grensiaaven te maaken; en daarin zie ik niet, dat iemand het niet met my eens is. Doch deeze erkentenis en alle fchoone ophef zyn ydel, wanneer het daar by blyft, en men tot geen verdere daadelykheid overgaat, waartoe de uitdieping vaa d» havenkom den grondilag, in allen gevalle, leggen uaoet; en dit is het eenige, dat ik voor het tegenwoordige meen befloten te moeten worden; terwyl alleen het nader onderzoek, met gebruikmaaking vaa zulke perfoonen als noodig zal zya, het verdere zal kunnen doen bcöordeelen; vooral wanneer het gefehil, omtrent de Eems plaats hebbende, by de Vredehandelingen op een vasten en billyken voet zal geregeld zya. Het zal vast der aandacht van den Burger van Zonsbeek ontflipt zya, dat ik, verre vaa op dit gefehil van Mogendheid tot Mogendheid niet verdacht te zya, juist derzelver verëffe ning, als cbn voorwaarde, ter juiste en volledige beoordeeling , heb vastgeftcld.
Van Hoorn zegt:
Wat aangaat de questie , of'er twee Havens de referve voer de Marine ;uilen zyn, vermeen ik dat de geest van deeze Vergadering, ten tyde dat zy de Commisfie benoemde , om infpectie vau de Havens in de Zuiderzee te doen, cnaan haar daaromtrend tc dienen van confideratien en adviezen. zekerlyk met geweest is om'twee Havens ie referve te-hebben; wy! de last van dc Commisfie niet anders inhield , dan om de Havecs van Hoorn , Enkhuizen ea Medemblik re bezigtigen en oprcnccnici;, cn wyders de Vergadering teadvii'eercn, welke der drie Hav ba baar ae gefchikfte zoude voorkomen, tot eens Generaie Haven der- Referve om 's Lands Schepen te kunnen opleggeu.
Ik



( 7°3 )
Ik begrvp echter, Burgers Reptefen'anten! dit de VergaJfefirrg domtrend zich verdér kan cxp.iceercn, zo zy naderhand die Inderé mog: begrypen. ——
V, h Hooff. it& > dat hy gelooft, ja, dat dit detegèhfeoor&ge geest we] 'u , maar da. hy 'er volftrekt tegen zou tyu , da- men thans daarin de handen van liet vo'gend SVergèvénd Lichaam zou binden, door daaromtrent iets conftrt'utioneels vast te Hellen.
Bosck zegt, dat hy zich zeer verwonderen maast, dat men thans iti-.yot te deltbereercn of 'er twee' Havens de referve syn zulle.,, immers dat het in de tcgenswoordigc tydsomftanlighsden al wel zyn zal, dat 'er een aangelegd worde.
De Prefident zegt, dat, ingevolge de orde der Deliberatien, eerst moet beflischt worden, omLfend DcUs'yl, vragende of nog Leden daarover het woord begeeren te voeren?
Trip zegt, dat hy van oordeel is, dat de omvrage dient te zyn : zal 'er aan de Zuider Zee een Haven de referve worden aangelegd, of zal dit Rapport in advys gehouden worden, tot dat 'er een nader onderzoek omtrend Deifzyl zal hebben plaats gehai?
Blok z~-9,i:
■ Ik vermeen ook, Prefident! dat de omvrage dient te gefchieden in dier voegen, als door den Burger Nieukoff zo even is voorgeftelt gewerden.
Ik heb na examen der ftukken over DeltJyl (uit moet ik by deeze gelegenheid zeggen) in de Commisfie tot een locaal onderzoek geopineerc,. en daar ik het bygebraebte door de Municipaliteit van Deifzyl by het Rapport niet ontzenuwt en tot betoog der onveiligheid van het Pruisfisch Grondgebied niets bepaalds heb aan^evoert gevonden, zo moet ik my in deezen met het voorgeflagene van den Burger Trip vereenigen.
De Prefident zegt, dat het Rapport aan de orde is, 'flat het thans ook meet beflisclat worden, eu dat hy over hetzelve het goedvinden der vergadering zal mrièemen. Dat het cerlte poinctvan
!j„ui,arn,t» ie • ic rvifWl pp-i irpfrhiktr; nlaatse. om
voor het tegenwoordige een Haven de referve aan' te leggen? Dat inmiddels deremarque van den Burger van Hoof zeer gegrond is, d:U men nameiyk aau 't. volgend Wetgevend Lichaam niet de weg moet affityden , om voor het vervolg Deifzyl voor zodanig emploi te beftemmen; dat hy nu derhal ven , by appel nominal zal doen beflisfehen of-Delft zyl thans daarvoor gefchikt is, Ja ..au ffiesn? 1 Van Manen zegt, dat de questie is , waar één Haven ' de referre zal aangelegd worden ? een Haven de refer'\ »e, een bewaarplaats voor 's Lands Schepen immers ' moet niet voor aan de Republiek , maat zo veel agteraan , aangelegd worden als mogelyk is.' Deifzyl derhalven f is niet gefchikt voor zodanig een Haven, waarin de \ fchatten der Republiek zullen bewaard worden, daar « het gelegen is digt by een vreemde Magt.
Schermer zegt:
Dewyl het hier alleen dc vraag is , wegens een Haven de Referve , en daar die LeJen, die ten voordeele van je Haven van D. lrzyl hebben geadvyfeert, zelf in begrip ftfcan, dac die Haven tot geen Haven de Referve gefchikt is, maar wei tot een Haven om daar by tyd en wyle en gelegenheid gé. ' braik vau te maken en dat d.t laatfte nader onderzogt zoude behooren te worden ; zoo komt he: my voor, da; Deif<yP hier ren dien opzigte niet te pas kan ko i-nen ; maar Jat wy onj hier alleea moeten bepaaien weegeus de drie Harens, Hoorn, Enkhuyfen en Medenblik, en of wy ons, daar wy nu wee. gens dit ftu't na ray inzien zeer wel geëiuei lt"r 1 zyu , met het rapport zoo als het is uirgeoracht kunnen conf irmeeren.
Ten Berge zegt, dat hy alleen zal aanmerken , dat men door geen ciaufuie het Wetgevend Lichaa.n kan binden, en dat hy daar in volkomen met den Burger van Hooff eens is; dat hy 'er alleen zal by voegen , dat, hoedanig de Vergadering thans ook omtrend een Haven de Referve beflisfehe, dit toch belnort bepaald te worden, dat 'er van de Haven va.n Deifzyl gebruik zal worden gemaakt; te meer daar men algemeen overeenkomt, dat 'er nut voor den Le.nde uit kan getrokken worden; op dat het ook hiermede niet flegts by de theorie blyve.
De Prefdent zegt, dat hy 'er verre af is , vaa te willen befilsfcheii, dat 'eT geen nut van Deifzyl voor den Lande kan getrokken Worden; (toch dat hy voor het tegenwoordige de Vergadering moet rappelleeren tot bet poinct in queftie , nameiyk of Deifzyl nu dit Jaar z:l gereed g.mmkt. worden tot een Haven «le referve: en dat dit het poinct is, dat hy in omvinge zal brengen; 'taf confiderriiie gevende of de Vergadering aicli •> utrend Delfayi, onverminderd een bader gebruik, met het Rapport kan conformeeren V
Trip zegt, dat, zo lang 'er geen ra'er on de'zoek orr.trend Deifzyl is te werk geltei-d , hy zal «.oeten ftemmen non liquet.
Bl»k vermeent, dat de omvrage zou kunnen zyn, cf eonform het Rapport, of zal 'er een nader onderzoek om'.ieiicj Deifzyl plaus hebben.
De Prefident brengt' in omvrarc, of d: Vergadering zich kan conformeeren , dat te Déifszyl thans geen Have de referve zal worden aan-:el;gi| , onverminderd het nuttig gebruik dat dawa:. voor
't vervolg zal lam ij en worden g maakte eu
concludeert conform.
Thans brengt Aa Prefident in omvrage 'lat^èdeefa te van 't Rapport, 'c welk handelt over Hoorn: en niemand ?..ich daar tegen verzettende , woedt conform, gedecreteerd..
Thans wordt het derde poincl van 't Rapp .rt, handelende ovev Eucltiniyzen, ia deliberatie ge» bragt.
Blok



C 7°4 i
Bt'ok brengt tegen cli: gedeelte van het Rapport een zeer wvdlnpig advys uit. Qhet geen wy in een van onze volgende Nummers in zyn geheel zullen plaatfen.)
De Pref.'ent vraagt , of nog meer Leden over dit poinct. oegeereii te lj»reeken ?
Fan Z3nsbeek zegt:
Ik heb my alken voorgefteld, de Vergaiering opmerkzaam te doen zyn , op de oorzaaken , v. elke het délay, aan het befluit van de Maiine, tot inftand brenging der Haven van Medenblik, hebben kunnen uitwerken. -Het is zeker, dat wy in een tyd leven, waar
in niet minder dan voorheen Voorftanders van het Perloncel en Stcdelyk belang gevonden woiden, welke, alwaar het ten kosten van het algemeene welzyn, zich niet ontzien , alle middelen aan te w&adcn, om zo mogelyk het eerfte te doen prevaleeren , en voortefrekken , even zeker is h.t, dat aan den anderen kant veele yerftandige en weirneer.ende Völks-'vriendén gevonden worden , welke, door mindere ervaa'fing in het vak der Marine r.i- t zei' zaarri tich , door den fchyu van waarheiden godheid, voorgedragen door "vuige",, eïgnbeiangtoekende miskenners, of verlcchenaars van hèiVzalig genot, dat'voor ieder mei.fchenvriend in her ^genieën heiiXe vinden is, iaten voorinneemen. en alzoo imtden weeme.eenendft.en yver meedéwerfcen, tot nadeel en vcrdeif van een Vyk , het weik zy anders niet ophouden te beminnen. Deeze waarheden overwegende, heb ik, tot voorkoming van ioffigdes en inlichting van, in dit vak, min geotffende bra ev, ray yeVpjicht gevonden, eenige byzonderheden te fup^fcvrrtèeren,welke my niet ongefebikt gefchcenen zyn, tot "dar tweeledig oogmerk te kunnen dienen. Ik zal riiy daar toe niet ophouden , met te bet oogen ,- dat, aan de bo .:. van de Zuiderzee , ja in de geheele Rept ■..<■• „Haven te vinden is, waar in alie de verciscr^ns-tut eene Haven de referve, zodanig als in die var. Meur;.', ik tezamen lopen.'— Neen! daardoor zoude ik de Ccinmisfie, wélke van deeze Vergadering tot.dat onderzoek benoemd is geweest, ie kort doen; daar df zelve dac reeds op eene meer dan overtuigende wyze gedaan hetf:.
'Er behoeven geene bewyzen nieèr, tót oploeüng van het groot problema , rakende de relatie v: a deeze mven tot de Vaarwaters naaT de Rheede van Texel; veldoende is het beweeztn , dat van iViedenblik naar Trxe het diepfte water, de kortfte afitand , en de )£cteiB'#k%he vaart is, hoven alle de Havens aan de beordea vau de Zuider Zee.
Om die zelfde red-n , zal ik my niet roet het vervte.tnde van het inwendig locale, met de vergeiyking der kesten van dc beide Havens van Ënkb&j'ze* en Medenblik bezig baudan.: alleen zy het my vergund, Burgers Repiefentarteu, Uiieden onder het oog tebten. gen de grondbegirfeitn , waar uit fommige der Ingeze-
V ! ' '" ' .'
Tit Drukkere wja VAN SCHi.LLE & COMP. in de KAAGE.
tenen van het Noorderquartier, met relatie tot de Ha- i venr voor de Marine vau den Staat, reeds van vroegere» tyden hebben gewerkt, en nogfehynen te werken, om fi was het mogelyk deeze Vergadering in ftaat te ftellen van I de algemeene beiangens van der. Staat ,met kragt, tegen de I beoogers van Perfoneele of'Stedelyke baatzugt te kunnen"fa be.fryden, en eens eindelyk die Z,ee van moehykheden , j waar mede onze voorgangers, zo wei uit gebrek van da b vereischte. Havens voor eeue disponib'e Vioot, als voor li eene Haven de Rerve, met de bistotieele ontwikkeling! van dat ftuk, tot op deeien tyd hebben moeten worfte-|i len.
(Het vervolg van dit Advys en Zitting in ons volgend Nummer^ f
Bektlopt ExtracT: van de Zitting van Dings-| dag, den April 1797.
Een Request vau Burjjen van Uitecht, verzoekende, dati 'er nimmer Militairen ui Burgerlyke gtfcLilien mogen gebruikt li worden : —— gerenvoyeeid aan 't volgend Wetgevend Lig. Ë baam.
De Concept i'ublicatie van een Generaal Pardon, voar eeni-1 ge dagen in aac sgenoud'*u, wordt met c-• ; e verandering U gearrefteerd. •' j
fan Maancn d aci llapport, namens de Commisfie io'. dei Binnenisnafclie Coric..pondei, tic op de Misfive van be' Pro vin-1 ciasl Beftuur v,,n O /e. yefci, met klagten over vexatien detl Comnilen op de G"»n<-t.-, rifancf de Paspoorten : advyfee-t rende, om aan die ven Ut:;rysGr) e.ia tc fr, ve. ten . n;de ,1c Municipaiitaten te suri. ife.-en fot de afdfee' vrri'Ver-1 m;?fieiK <"n 6 uu.-en im ct.e ee. en 6 uuren aan de andere» zydc- der Gieuzen i«t moge.'» gaa«v: 1 *m in advys. 1
Nog rapport dezelfde BurgiV, Lamexjij dezelfdeCemmisfie,I: op Let voorftel vs.;i den Burat. l\ ek , te. riuaer^oek d-4',g|6-l dkce vi'aager», door di n AdjuJ.-nt' v'-'a ïm Genèrül de 'Jan, \ aan 't provinciaal Bcftum : _ •'■■ eyi'. -enJc, e>m ii. dit ouder- |.' zeek tc difncuttecreti; htii-irei. tc do u t .-ukken, cn tel treilen arji de o.ide vit. defldig. - I
Dc deiwratièn over bi t werk der < onr-nL-ie wérden-voort-l g':je:, en daar&ttic Ver jeuerinf gecoertnu erd tot beden avondje ten óaif zeven uuren'.
Den eerfte Commisfaiis voor de Franfche Troupes , in Suldy van de Batsall'che Rtpubliek, z£l bp Vfydtg den 5ie| Mcy aanfdaande, c.es ,iniddRüs ten te.?alr uuieu. ten buyzel alWaar her. Coromisfariaat Zitting bo-tr! . over 6. K'-ekamp in ■ der Haag, publiek sein dc ri:j,,sn'nfc:.iyveude aaiibtftetdtu ,1 let leveren ven. Twintig Duizend paaren Woll* Militaiiejt KoL'sft-n, aile lint.cn deeze Republiek gefabriceerd, in Pea-l ceeicn van Twee Duizerd Paaren, vvasr van de sfleverin» zall moeten geftthiedei: in het begin van di Maand Septemberaatafl ftnande; de Conditiën tn Moi.ftcrs zullen tien dagen voor del Aanbpfte-ding v ;;ir cn iedtf te zien en te leezen zyn, aaai he; G>maHs!aria*t vor.Hioemt.- "
DcK iiaag len 16 April Vfxyj.
■ .;. ABm BAUD, Secretaris. I



G E JL Y K H E I D, VRYHEID, BROEDERSCHAP,
EXT3L A- DAG VEH HAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
JST JLT X O %T JL^> X JE 1FJE JU G JLt D JE M X W &
REPRESENTEE RENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 490. Woensdag den 26 April 1797. Het derde Jaar der Bataaffche] Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Vrydag Avond, den 21 April 1797.
Voorzitter: J. A. de Mist.
"^'ervo'g van 't Advys van den Burger van Zonsbeek, op het Rapport van de Burgers Nietthoff c. f., omtrend het aanleggen van een Haven de Referve.
Ik zal hier alleen aanltipperj, dat my ter zaaken dknftig is toegeicheencn , van den jaare 1775 tet 1783 en I7U4, toen de natuur , als 't ware mede'lyden hebbende niet die worfteiing onzer voorgangers, de ge wenscheen onvoorziene fprong deed, welke de Haven van het nieuwe Dtep'decd omltaan, ontbrak het aan geen mannen, welke het onberekenbaar voordeel, dat van deeze fprong te trekken was, opmerkten , en in alle haare gevolgen bezeften , zo van de zyde van de Admiraliteit, van de Particuliere als aan de zyde van H. H. Mog. blykens de bekende memorie met de annexe ftukken en bylagen , ten titul voerende Scylta euC/tarybdisix\ 1780 uitgegeven by Al/art te Amfterdam , door den eerlyken en zeer kundigen Zeeman Braridiigt. mm
■ Deeze man , geen ander but hebbende, dan het algemeen belang , eB uit zugt voor hetzelve gedreeven , vormde een plan van die Haven, in het vooruitzigt der voordeelen , welke het zelve nier alleen aan dc Marine van deezen Staat, maar ook aan de Commercie zou kunnen aanbrengen — voordeelen , waar na men zonder zulk een plan te vergeefsch zoude gezogt hebben; ingevolge van dat plan, formeerde deeze Zeeman van de Haven van't nieuwe Diep een Kaart, dewelke agter het zo even genoemd werk te vinden is, en waarop alle vereischten , om aan de behoeften van 's Lands Marine te voldoen gevonden worden, en op baar waare ftandplaars gebragt ayn.
V. der l.
Dc volkomenheid van deeze Haven wekte natuurlyk den aandagt der bezitters van Havens in het Noorderkwartier, en *t leed uok niet lang, dar mtn, in plaats van algemeene vreugde over zulk een gebeurtenis, middelen beraamde, niet om dat Huk in allen dcele dienstbaar tc maken veor den Staat — neen ! maar om een contra plan in de waereld te brengen, om ten mir.fl.ea illufoirte makcu dai geene, wat men niet meer geheel kon verduisteren. Zo veel list, zo vee! omwegen wierden 'er gebruikt, om het Stcdejyk belang boven dat van het algemeen te doen gelden ,"cn de uitvoering van dar contra-plan heeft zo welvoldaan, aande verwagting, dat de anders zo uitmuntende Hiven , welke zo nooizakelyk aan den Staat was , meer dan twee derde van haare nuttigheid wierd ont nomen, het welk evenwel uictzonder eeneverfpilling van 275,00 j Guldens van 's Lands Penningen heeft kunnen gefchieden; dus moest het nadeel, dat de Natie berokkend werd, nog met haare eigene Penningen betaald worden. Voor my , ik hoop , dat de Natie eenmaal zo wys zal worden voorgelicht, dat zy op nieuw zal ondernemen tot volkomenheid te brengen, dat geene , Wat zo fchandelyk engepretuediteerd door het vortg Collegie der Admiraliteit en Gecommitteerde Raden van het Noorder quani.r, onderütemid door dea gewezen Stadhouder en zyneMdeiers fis bedorven en verwaarlootd. het welk genoegzaam op iedere bladz. van het genoemd werk van Brandligt bewezen wordt, en waar uit veele bewyzen zouden te produceeren zyn; dochomde attentie der Vergadering niet te fatigueeren , ral ik fie.°ts deeze weinige aanhalen ,«•». Pag. 184 van gezegde memorie vindt men, d.U eene Conferentie gehouden is, aan het Nieuwe Diep den 18 Juni 1778. deeze Conferentie zal ik niet caractetifceren; zy brengt haare caracter fchets als van zelve meede, citeerende alleen deeze woorden, ,,even voor myn affcheidnam ik de vryheid ,, (te weeten Brandligt) den Heer Pan nog in 'c Pavel-
loen zittende, terwyl de andere Hceren op het dék „ waren, het maken van de Haven tot veiligheid der ,. Schepen aan te recommanderen, met verzoek, dit ge„ wigtig poinct doch in overwegingte neemen; waarop „ zyn Ed. Mog. in fübftantie antwoordde; wy maken V t v v ' .. zo



C ?o5 |
,, 7.0 veele Havens en Hoofden, dat wy de Haven van
d: Steden wel digt magen (luiten " ! ! !
Vervo'gens op Pag. 29 der Bylage fcefct gem. Brandli, t, „ in den Jaare 1776, had ik de eer in Gczeifchap „"van dèSEd.Gr. Agtb. H,eer Hendrik lito/t-JJanteüz., ,, Burgemeester der bhd Amfterdam , benevens den wel ,, Ed. Geftr. Heer tlarlzi'nk'', Vice Aimiraal van Hol,,-land ikc. &c. mets Lands Jagt.de Haven van Meden„ blik binnen te loopen, van waar wy , na 3 a 4uuren ,, vertoefd te hebben, weder vertrokken; het gemeen
Voik al te voorbarig, om de goede oogmerken $an „ weldenkende op eeae laage wyze te veroordeeicn,
wensehten ons , by het uitzeilen der Haven,-dat A, in de Lucht -mogtcn-.vlieg.cn Sec. &c. wy kunnen \ niet anders denken of de be weeg-oorzaak van zulk „ een hatetyke wensch is daar uit voortgefprooten, dat „ die Lieden , onderrigt geweest zynde, dat wy ter in,, fpectie van de mogelykheid, om in Texel een Haven „ tc maken, derwaards gezeild «aren — en het kan dus „ niet anders dan aan het valsch denkbeeld worden toe„ gefchreeven, het welke men van 's Lands welzyn gewoon ,» is geweest te vormen." Dit 1 weinige zal genoeg zyn, om elk die het algemeen belang boven het Stedeiyke cf perfoneele waardeert, te overtuigen , hoedanig de geest van fommige Ingezetenen van' het Noorden geweest is.
Thans , daar dc questie niet valt over eene we! geordende Zeehaven, hoedanig die van het nieuwe diep behoorde zyn voor eene disponible Vloot, maar over eene Haven dt Referve, moet het ons niet bevreemden, dat de Ingezetenen van Enkhuizen , entwaar geworden zynde dc gefchiktheid van de Haven van Medemblik, cn dat het Ccmmittté de Marine bepaald heeft dezelve tot dienst van den Landen te doen dienen; dat, zeg ik, seeniga eigen belangzoekcrs, als 't ware hun brein uitputten , om , ware het mogelyk , alle voorgaande kunstgrepen te vernieuwen.:, tot verydcling van dat beüuit.
Wie had kunnen denken, dat in eene zo blykbaare en door zich zdfs fpreekende zaak, het hateiyk zelfbelang zo verre gereusfeerd zou zyn , als men zien moet
dat zy het reeds gebragt hebben. Te wel geleerd-.
Burgers Reprefentanten ! hoe veel de vleiende intrigues boven de manncn-<8al der handhavers van aigtmeene bclangens vermogen, heb ik myn plxht gemeend te kort. te "'zullen doen , als ik niet dat weinige, dat voor my mogelyk was, by droeg, om UI. zo veel mogelyk in Staat te ftellen , cm met ontbloting van alle zeifsbclang , niet de bemantelde fchyndeugd, voor het waar en algemeen belang te kiezen.
Ik voor my concludeeie , de Commisfie voor baar aitgebragte Rapport te bedanken, hetzelve te ftellen in handen van het Committé der Marine, om des het nodig gebruik van te maken , en tevens het Committé der Marine te gelasten , van zoo fpoedig mogelyk, haar genomen befluit, tot het maken en in ordre brengen der Haven van Medemblik, overécakomftig 's Lands belangens, te doen effect fotteeren,
Tot dit laatfte concludeer ik te meer, om dat in onacr Republiek geen behoorlyke Hanen de Rcime esteerd,
en daar en beven den geheelen zomer verciscnt worct, om het nodige werk aan die van Medemblik te verrigten, als mea ons niet gelyk wel eer by Vreedens tyd wil genoodzaakt zien, de Vloot, ginds en hervyaards by gedeeltens tc zien verrotten, uit eikander zakken,,, en rnet veele kosten te moeten bezorgd worden, waar dezelve minder veilig is.
Nieuhojf zegt:
Al is 'c dok reeds laat, en al heeft de Vergadering reed* zoo jan» gedaurd, dat ik niet zoudcr fchtoprn uwe aandacht, Burgers Reprefeutantea! iets meer darf vergen: roept en aoopt my eebter het hoog gewicht der zaak , weariu wy vc-rkecren ,— en myn belaag, *l welk ik, met myne mede Rapporteurs, heben gevoel in 't bericht over diezelfde, dat ik \ eea an 't aadere, door deu Burger Reprcfentant Bltk aangevoerd,'c welkfehier ailcs ia ons Rapport dreigt te logeaftiaffcn, in 'c rechje daglicht ftel. Ik zal, Burgers Reprelentanten I my zeer be. korten, fchoon d^EurgerReprefentant£/c*myftofteaanbiedt,, tot zeer veei aanmerkingen, en een lang vertoog: in allen hem te volgen , is my niet doenlyk. Ik kon zoo fchielyk niet opteekenen, als my de ftof ter aanmerking fteeds toeviueyde. Is gal uit 'c opgeteekendé Hechts eenige trekken opnemen, op dat ik U niet te lang verveel, en my, door «enwoordelyk herhalen van 't gedrukt Rapport, ter be-andweording van veel zaken , door den Burger Blok uit de -Adresfen en Briaven voorgedragen, aan onbefcheidenueid fchuldig make.
*t Eigenlyk beloop van 't vernieuwd varfchil over de plaats-, waar de Haven de referve te ftichten? is my onbekend. Ia was nimmer een Lid van 't Committé tot de zaken der Marine, noch ten.tyd van 't Leven van p. Paulus, noch na 't zelfde. —— Wat ook daar, voor — eii nadat overlyden ,omtrent dit ftuk , is bepaald geweest, kaa ik niet eigenlyk melden: en vau horen zeggen te gewagen,is myne zaak niet. Genoeg; 't onderzoek, — de meest gefchikte plaats vooreen Haven'de referve, werd onze Cornmiifie opgedragen. Wy hebben van dit onderzoek uitvoerig verflacb gegeven, en te gelyk naauwkeurig, gegrond, op bevindingen, citroRgavca, door Lieden van beproefde kunde en trouwe bevestigd. Wy hadden ons in dagbericht zeer veel kunnen.bekorten : dan wy wilden liever ons de moeyte getroosten, en rienten dat», zeive zoo in, dat de ccnvouwige Burger 't zelve volledig, begrypen kon. ■
Het refulraav. van dit ons onderzoek vindt men op bl. figs vsn 't Rapport; waar Medemblik de voorkeuze wegdraagt. — Wilde ik thands— als Advifeur fpreeken, —. ik zou noch weiiigt een toon hoger kunnen aanheffen. Het beüuit, en dit, Burgers Reprefentanten! bevat niets willekeurigs , nietsdoor ous gevormd; *t is iets, -'c welk uit 'c voorgaand betoog zich van zelve aanbiedt, en in onbetwistbare premtsfen ligt.. Hier ia ziet-men-de meerdere verkiesbaarheid van Medem» blik, otn rnet den wiskunftenaar te fpreeken, in eene zeer zarnengcftelde reden, rechtftreekfche, der (treken eu wegen, «■* omgekeerde vaa aiftand, tyd cn kosten;, naamiyk de Haven van Medemblik is zooveel beter, dan anderen, daar vermeld,, als 'er meer ftreeken en wegen om te bezeilen, — de afftsndi tyd, en, kosten minder, —.minder ook de behoefte vaa Schepen te li'gten in 't gemeen, en eindelyk de ligting van grote Schepen in-'t bezonder,- minder kan zyn.
Alle deze bszor.dere (lakken- zya vooraf, afzonderlyk en, grondig,onderzocht» Uwe Commisfle bediende zich niet vans onzekere opgaven, of heden-, wier ervarenheid of trouwe aan
twyffsl'



twyffel onderworpen is. •—■ Ik zou Uiieden daar van de over ttiigendfte blyken kunnen opuoemen., wilde ik —— neen,'mochre ik, op nieuw elk trek uit,dat beflpft op nieuw bewyzeii.' Ik za!, ter bekorting my vernoegen, u ditoogen fehynjyk temaken, door Uw oog op dit kaartja, door deti kundigen Flosyti ontworpen, te nodigen; — èn oordeeii zelve over den jsfftand! over dc beide wegen, dc'Uammeis
en t Wagedpad. Wat men ook zegge of bedil, - - beide
die wegen zyn 'er. En dat die van een allergroot nut kunnen zyn, zou'dit betoog verdienen! — Meer ftreken zyn 'er infgelyks volgends dt eenparige opgave van dvOverlieden -der Helderfciie Loojrfen t — de voörzciiers van Wiefingen, cn onze medeInfpcctcotï» gelyfcdn ook overeenkomt met'^de;Lootsbocken; ook dit wordt zichtbaar in dcze.aftu.ke ring. «-' Dar- men in minder tyd en maklykcr uit Zee ai van de Vlieter Medemblik kan bereiken, is zoo algemeen bekend en zeker, dat roert eulks aüe winters kan bevestigj vinden, in fchepbn, vreemde-of inlandfehe, die een Haven moeten opzoeken. WcJkeu Uopendie in* Medemblik, Dat ie zoo algemeen, dar ik «och volftrekt niemand, geen een enkel Schipper of Commandeur,of Lands Capitein gevonden héb en ik heb met' zee» vclca op dit onderwerp geraadpleegd, ji zelfs-op ccne wyze,.als wilde ik 't tegendeel, — maar altoos was hun gevoelen voor Medemblik, — en zy beriepen zich op die zelfde gronden door ens aangevoerd. —— H;t lieren en heffen van Schepen ftaaet met kortten en tyti in 't naauwst rerband. Ik mag hier van de- Scheepehtmng op kamelen, ccne uitvinding e;nen Archir.aedes waardig! niet handelen. Genoeg; laaf'het geweldig vermogen en list der door 't machtig ge. «richt dieptredende zcegevaarten , welken de noodlottige kurist ran 'c oorlog onzer eeuw noodzakeiyk muakt, her water wc* [end vermógen onzer binnen zeeën en vaarwaters overtreft, s zulk een icheephclTend werktuig onmisbaar. Inrusfclicn is n blyft dit hulpmiddel altoos een nocrdzakelyk kv/aad, en lat niet dan met de allerhoogfte fpaarzaamheid moetgebezigd rorden. Hy die eenig denkbeeld heeft van eena Schcepslasfe, en dc wyze, waar op zulk een gevaarte moet worden pgetild, zal ligt begrypen, dat deze bewerking veel omag, en kosten veroorzaakt, en te gelyk 't Sebeepsgebouw eweldig prange, ja dikwerf aan geduchte gevaren biootftelle. I [oe gemaklyk een fchip in een rondfom getykmatig drukiende of dragende vlocyftoffa ligt, cn bewogen wordt: zoo i ngemakiyk en zorgelyk is die febecpsftand , wannier dit 1 ehaam op eenige harde punten wordt getorst. En die wordt I zorgelyker , naar mate een fchip hoger en hoger moet 'orden getild, of opgeheven, trouwens met de minfte opüffing veranderd dc opzichtelylee (refpeddve) zwaarte in i )iftrekte; en 't gewicht, dat op dia onderfteunende punten
: st, wordt machtig vergroot Ik zal met voorby gaan i
t tn het geen plaats heeft by 'c brengen der Schepen op de t imelen , het winden vsn de Kamelsn met de grond touwen j 1 ?en 't fchip, het aanftoppen der loefbalken, na een voet < t de Kamelen gepompt te hebben, (waar door echter 'c i hip , Hit hoofde der rekking der grond touwen, zones 1 aulyks een duim rysr) vervolgens hetfehoren, —. Hechts e geven het ligtend vermogen, uit 'c geen my door den f ; mftrufteur Generaal p. Glavimans is medegedeeld. Men z Uc een 68e.-r, diepgaande 16 voeten. Dit fchip verplaatst z jg leggend 53,325 cnbique voeten waters, de voergerekend i 47pondAmft. ~ 2.506,285 pond. «.Dc Kamelen ledig leg u ideverplartf. n 0528 cirbiquevoeten; dies mei 'tfcbip tcïj'.r.en v 62853, De Knme-lcu vol wster.gehten , 't dek met de-opper- d : kte vau't water £t lyk, vcrplaatfen tezamen ïiofuzcub. v.
jwas hun gevoelen voor Medemblik, — en zy beriepen zteh
C 707 )
• voeten. Dus onder V Schip gebracht, en tedc ondetftelHnf, dat '• ^clven..,n c be'«'P «er Byperbolo.de, ever al ar.nfini ten, Cfcboon dit mee vyttyA ifeeft) dan zou men "Te zelven lens te pompen, daardonr'c Schip 6'. «Sbfei ifi £ t Setup nu dadejyk op de Kamelen zittende, pereed om gcljrt „le worden , dan beeft men uodig in 'c zelve te Hgfeff™ Ê °* van 16 v. op ts v. > ?9j.boó pj.,d_ — 15 — op 14 _ —.2:11000 '
Dus in 'r geheel op r4 v. liptin» 'mi r'Wtfco bond " Mer deze Ugti»g Gevent 'c Schip over^e ' z'druzulk een Sau.p noen hoger afmeer gelige wórd n. at
vati 14 v. op 13 v. dan vermeerd. 't ge» "u?i 0-0 n
■ lfi 12 """ ' ' ... " .m sfao [fco
— l.± mm «- 10 — . ? — 235 000—,
Dan moest 't fiefvèrSpgerTeéné Rrithr-rlopn ~ """ , " ' f Wmt t- . ,-- ^„ a- . ^racntdoen -gj,oi6 oeo^^»
want 10 y rc dc.diepte om.'f Schip door 't Tfabbersrat^
brengen,, wanneer dan, even ah od 'r^V-, iïT" fc
•r Xro*^ °rU *J Schi'P dü°r t krabbers?* tc Hepen tz.we I#j|,ooq pond meer jnoctligten, d--n no< ' om daarmede over d^Gvnn,^ en vl ntrt^'' ^ dus klaar genoeg, hoe /eer 'c belang van lala 1 t w-r- f *
dit zy gezegd ter opheldering van ons Öètooj.I L„V mv nu
van de bant: , en derzelver Cefteldlieiel. V- ^ les _te kutenen brengen tot drie poirecten. L bink r X ly is: dezelve is een wzenivfee hh..„-,i V . . s .ngefebikt ten Haven dê^ve
west is; de Hiftoire Critique daar van op eSLSlKj
Sn ?vd doo- &diC '^-I783
nedegedeelde beriep 'g^^ S Stggf ? 1% cr jaarlyks gedaan moet worden, zal die diepte blyve Wr er geen toevoer jaarlyks van ontdiepende ft .ffenï, 'e-r T-d eeds 16 voeten moeten zyn. a
SS?d^r^ ™ na ^ ^ aan"
oerde zoo ftetk f ^ van H^ffi ^ wakt. Ook niet,door de laatfte Misfive, wclkcbydi'ineJh.m eefc gehad, noch eens voor te lezen , cn dïe lï^U lfl^Jt ene Kaart of. afteeke-niug en nieuwe pèil ng der l ^ ens de oorzaken dier veranderingen: OU:J J tf ™ oo «erkelyk verfebiilen , met die, welken «ffi ^
de :b.LU" ï VJr^yWn^ llo:h 2 'O zichtliëarr n crZeScr , de bank, daar zeer fcrftnald tóéekei d- „rn , *" leerop de diepte zelve, ep den kan die rr-.- ;„''„-. ',' ' t
erder na" binnen gebracht werden. .„J.."r 'iïóevrr^ i " '■■'■t j. rtdeners >.(; over djee vcre .den' ,'t.-. ,. ... u"e
■atcrbrfciiouvving, — cn waterfóópkuddiVe erond & '-■ï
, v ik



( 7»8 )
Ik meene voords my mer ^-^SSffSSlt opvil
';ar!!gB'?^dênklvWc van deu Burger Reprefentant
. digc en beu.-*., ze auW ^ ultnaam
tebctwy^len, maar dit nu; i.*, dac op ons
myner overige, mede Gecommitteerdei j ' hebbeif dan
befluit niets invloed If^'-^Cdl Volksbelang,
zuivere *uCht voor waarheid , «Ne »r izen betir
Zager, wy ^doende reden, dat da r *n ^ ^ ^
weg te nerr.ca, — f?P eeV, ''„ ePn vrwvt. — Ik mag
» "eid te worden voorjWoo m n fc^'erigler
al is voor af gegaan , „ " '„« PeBrelentanten ! zoo it
meld ftaat. - Mr.ar neen Brgers der Gemeent
de zaak niet gelegen Eerbied voor den k f
van Enkhuizen, deed om.deeze zaak »er enUg
dan die zelve eerbied kon in ons. t ge
over deeze fiere taal met te ende houdui En deez j
bazing hebben wy «o d e. da: gelegd ; gyg Y ^
ften. Alle ««WB«W ^ldcr dezelven vindt mgn ook d zeo, m t R.pport van 2/ och . , dc!
gclyken met Mg ffoJj&B toeneem, gtf & ecu! ènkbceÏÏCnec^ van
1 de/wattr.W dit van zelve;Igrtftg «* lengte is berekend uit de fepeil e Wfe*»^ temp M4k der bank en het 2f«k me
Utreklyke -W^MJ* tfflK^W^I . l£lve van een bepaald ^"^^^^adertdjl' cf vemelykmg voegen. — Beir.ttvnJ*. tja > f } i
geeft der Commisfie 't verwyt, dat dit met ts van derzelver. !omPetentie. —- De Raad der Gemeente van zeet in deszelfs lateren brief, waar iu toen ons bei ïeiit, letton ,noch «.iet uitgedacht, reeds bekend fthyut. de, aangaande nies. — En ik zou my zeer bedriegen , dat «.«/t v. iuiks. zou zeagen, of daartoe iemand qualuiccrep. —.'; Geen aiuaar gezegd wordt, zal geen Vaderlandliev^.te fcua, a,< die van Enkhuizeu beandwuorden , dooreen algïaaujyci.. ui: is mu van de competentie der CoaW>tie. — Q&m ik, noen voel ik datontydige-, dat kwalyk gejKaaate, dat V«te.?f!iwoordisers vau't Volk van' Neerland, ter bevordering vuo rwel-. zya des Vaderlands; eenen Gemeente/Raad iets itqorzgeljki aanraden , of voordragen. Hier ia h fat beleedigenus, mets honends , niets kwaads: ik Zou gcersztntslehromen.tn zulke omftandigheden of gevallen 't zelfde te herzeggen. , Vaa dit laatfte gezichtspunt zie ik >iy tfaaas weder ïtl t eerfte, waar de Commisfie, verbaasd over het aanbod van Enkhuizen, — Enkhuizen, dat zulk een prys fteitop visaks di-pte 1 ■ Om naamlyk de ondiepte of batik is 'tCabbers gat als iets, thands van geene dc minttc beduidenis, weg te ruiraeu.cn wel tot vlaaksdieprc, dat is 15 voeten , — met bsarypea kan, dat zulk een weinigbeduidend banfcbezwau, niet reeds voor jaaren dag was weggeruimd: tri Burgers Reprefentanten! ik ben op die ogenblik-nog m het ge-
■ tü, van dit niet te bégrypen : dc Burger Reprefentant Blok heeft ruyner verbazing niets benomen, toen ny f vorig be-
■ ftuur aanvoerde als de oorzaak dezer blyvepue enempte, 1 fchoon derzelver wegneming van geene de rruSfte beduidenis , ru gehouden wordt: 't kan wel zyn, dat dc Leden van (
vorie Beftuur hier anders over oordeelden. — D.t komt my \ zelven mede zoo voor, — an da.r in ben ik, 't m zeiteren e zin, eens met den Burger Reprefentant/l/9*. fchoon.wy, d • redenen betreffende , buiten kyf f'J'len verfehiLen. Maar 11 t moet ik toch ook in aanmerking nemen 't te voren jttng«* \ voerde door den Burger l^refentant Blok, bcrreffende dt e nataurlyke oorzaak dier afneming aer bank, den nietzoc
flappen ftroom loop. D.t de w^fiAuUreade gracht van diti
- zelfden zich 'naar "den invloed derVvolutie^ou regelen ,i e - niet wel te vatten; of ztfu die voor Enkhuizen zoo gunlacf L natuurwerking zich r.u.'eensklaps, — ja zelfs na or.zen pel
n ling , doen bemerken! De Bargtr MM biu'
I. wendt zich vervolgends aa 't Rapport v,n 27 Se ymeer,e is ooozt aan te tonen, dat de opgave van c getal Stt meaö
- na Medemblik (bl. ?3 vergeleken met bi, 84 der bylageu)nk 1 iuisr is De Vergadering begrypt van zeive, dat wy dizi fè opgave der ftreken, niet door ons rei neergefteld uitgcbrc k^ig u obfervatien van dezen of genen, maar ons Opgegeve.i .00 f. ónze mede Infpcaeurs, bevestigd door dc LootUr van d r- H-lder — Voorzeilers van Wieringer., en Lootsboekete, nu , alzins geloofvaardig, - eeheel Kunnen
tb' onzer mede lnipcCt.urs. ^^K^SS
ef Goniriaan , deze genoeg o.er.ui^ilde , ea ten betoog dien-n r- afteekening of fcheis ter hand gefteld, om, des nooas, ditj a dóen zien. — Eu wy zouden d ar over ons racer opze.te v e uitklaren , had men ons , die g« prcttndeerdeonnaauy
r- keurigheid in.de ftiecfckuhde in T 7 r^i
ie bemefken. In gsene.de, AlMiui uf-M.suvea, na d,
ie rapport ingekomen, is. ans iets dïs«:.ng«ade voorgenon*... ■
az -OvefdereeJe van,Medcnb,liit,/i • °ycr 0; '-#*> »---'o:l',c
1, gammels en '.-"wagenpa^-.-wan- 'ovèr-de Burgar e.;,.refe, n- tant Blok vervolgende noeb bcdenkngen opparde -i-^m^ en ?ecne reden my noch. beeo.ader uit ifi la-en. — Mi.J.i "oor, W hem iets gewagen over h g#|^ g W« mi^u blJ



C 709
't scen tfukWiizen MHfcfe deszelfs haven zonder kosten van*t land* ten^hMnhlcd:, «Mi men voor Medenblik kosteloos gereed. V fpïekr Van relvc,- dat, en de duidelyke letter vari ons belle! t pftttt «eeae andere opvatting dan die - dit gentel '«[ aileetV'betreUkelyk maakt op £vaatwater voor. MedembÏÏk. 'In Medemblik is zeker niets kasteloos Afreed. Ik ben v n de edetmeredig-hti-dvan den Burger, Repr.fentant ^ en deszelfs kudde ni dit onderwerp te wel overtuigd, «afi da by SeSfclftuwïlfe&J door elkander zou mengen, of lerszoortSts d .a uit &m. Dit zou een blyk zyn dit ons RapP0': roeb , *< Cb verftaan te hebben. Ik wil dit liever
Wed* niet duidelyk verftond. Dit ,s oate. Wizbfc, * Enkhuizen, door zyn aarbod,
• de bark op vI»«fcs<fiBpte»te i-repgen, ■ wil doen, ■
* vindt Wn «-e',s«v»ar Medemblik gereed, -— en-wel iosteSbS::ail*l*--di* dictpte» en wel eene diepte, die van
m-Aeaypree* «ffeijt. iw door eeae reeds vereiuwde pr-Lf.bevestigd is. - En die is ook zeker, _
aardbol van EakiHi.i'en biedt 'tLand, biedt We.rlandsVoik ' geen voordeel j.I 4* ö ^«fc V"°
de-ï *rff ïvederttrai dae^nkhuutn zy': vaarwater ver SBH» Ulü&W^it&èt jal elk wuj-M Nederrmuet .SgereV. Burg* -t'U weet hoe faarom .1, Corn-
misf.e dthV:. en-h^r. Dtfi V 0 %r'Cht, op de Adr ei fen "jHliirt 4n Errk&uiaerte (.b . 45, 4«« ' RspP^'crc.
verkKrü'' Maatedir is-.'... voorded met r WelB
W»r bVd.,.i , v i.idf, tn »• aanmerking kat. kornet,! G«S • I jkboeiwre ia,cr,m»a!s jr.ee 1 vev >-:'«n den besten «gen over de . „' l-rint? der optni-, >■-,. ban/: rre.r tk zou t Mlb viadeir, wildë-yntand.Neer-ands »W<*> ten, eereondertemiag als aesge,.daar na uit te ftcaen! ik zoo1'e "van my niet kunne».verk-ygen, voor ileilen.d.t Neciiands Voiks vertegenwoordiging bet aanlegen van aen refereha-'en, waarna met. zoo laag , enter dan -en eeuw, ' leeft aerru.halsd; welks belang, gewicht, benotfie, zoo g oor; zoo dringende M voor de .Marine, - zou-eitileHen, tot dat tt Stad Enkhtizcn eene proef het■ t genomen, om haar vaarwater te diepen: - terwyl men dit verëischt voo Meaenblik ger«d vindt. Ik bad noch voor deel en g,«e aanrr.'ikiivcm, ie-s optgetetkend, -—— -e.au WpM kb l Ventten! ik zo« tl iaat in den qienr fftoen, en uw aandacht onlaefehelden .afmatten Ik *^JL/£*iï
• 'nietig en beraden, ais den 0.7 Sepr. ( Rapport bD 63 ) n.
befluit der Comnfsfie, en zal blymocdig berusten in dat be fluit,";, welk ihands de Vergadering zai flaan.
S^T rcSiaes van den Burger dewelken* toato*idiR als weinig aan elkander'bangende zya, teoeanj wcordenT zte ik ,cer.e mpgelykhtid j enorn ade die op te, «ft/pcld* argumenten m« Se gezonde ne eu «aarwjiarbc . | S r.V-.rc. zovie myfis inziens een-werkzyn , d;. byna ?e!; k ftond kajj V.- , van ma «en leheermes een balk D
WiAf c^SS" k voor my gefproaen hecfr reik
JStt 22
rBner,r^:^^
Ktatetok voorvalt, by geen een perfoon noeia£vrn wie h; ■ T&l '.nen herft bekomen , dat co, hy-g^ne de dub.
V.' 't aan^.e,t, .ma bewyzen a. 'net reenehy meieen Zt Lu: 5#| ■ an- w,ord , BJ wyze vat. «r«. ?» f Vcrtf le-r,>! wü doe» ge'.iv?i> da«r tn ugua u
ken zy geëmployeerd of geadvifcerd heeft ortgegevcn ; ook heeft de C ammislie verder meest alle die perfonen hun getidvifeerders en hunne verrigdngen laten tekent.'., -^r— . .
Waar van ik vertrouw,'dat ne Leden der 'v'-^ss-mg, het Rapport aan' de Commisfie. en dó daatby.gevoegde ital:kfli ruim zó aannemelyk zullen befchouwen als a lo v«tellingen van den Burger Blok. ■. \ _*sjj
' "v.-'i' - TOW'*! '*1' ' '!3i':
5M' zegt: . .■■
Ik bemerk zeer wel, Prefident! da- het laat 13 , en dej de Vergadering gaarne eea einde aan deze Discusfien zag , w.iatorn ik zeer kort zai zyn. ■
Het aangevoerde van den Burger van Hoorn verdient g ,-ne opmerking' veel min eenige wederlegging, en Uet geen door den Burser Nwihr.ff h byjtebracbt geworden;, JUP- mirt. laetrekking tot de zaak , niet andëts worden befchouwt . d^aeene herhaling van aiie aic beïw'asrt-isfen . welke tegen Eacknu'zen in de beide Rapporten zo mild zya te berde gebracht £e-
W°Al'eeri moet ik de Vergadering doen opmerken tJ de Burger Nhuhoff het door my aangevoerde , tegerrhet gevoelen van de Commisfie , te wreren : dat de gelegenheid var, zenen 0/
j. a...L M*J.~,t,m mr>r in aftel >.VU .1 lÜttt dit MOOCjE»* ■
ken zy geëmployeerd of geadvifcerd heeft ongegevcn ; ook heeft de C ammislie verder meest alle die perfonen hun geadvifeerdens en hunne verrigtingen laten tekent.'., ^r— _ .
Waar van ik vertrouw,' dat iée Leden der v .;.;ss"ing, het Rapport aan' de Commisfie, cn dó daarby gevelde nakW€tt ruim zó aannemelyk zullen befchouwen als t. - j tellingen van den Burger Blok. ■. \ _*sjj
' -a..m^' ., • ' '^ ?;' '■■>" - diflt' '
Blak zegt: . Ik bemerk zeer wel, Prefident! dit het laat is , en dej de Vergadering gaarne eea einde aan deze Discusfien zag , w.aarom ik zeer kort zai zyn. •
Het aangevoerde van den Burger van Hoorn verdient g .-ne opmerking veel min eenige wederleggin -, en tiet geen door den Burser Nieuhr.ff is byjtebracbt geworden;, kaP-. mahetrekking tot de zaak , niet anders worden befchouwt, iUu.te.._e herhaling van aiie aic beïwaaroisfen , welke tegen Eneknu'zen in de beide Rapporten zo mi.'-d zyn te berde gebracht £e-
W°Alieen moet ik de Vergadering doen opmerken „ de Burger iXieu/ioff het door my aangevoerde , tegewhet gevielen van de Commisfie , te wreren : dat de gelegenheid van zetten ») di-f reeken voor Medemblik meer in getalzpf,: dav: die voor Lonkhuizen, otiaongeroert hecfr sc!aatSn en -zicjit.Jaeholpen met te zeisen, dat ik die bedenkingen in de Comtaiisfia w.faszoude geoppen hebbe» Ik moet den Burger Meuhojf aanzeffl.n, dat'riv zich daarin'vergist, vetmids ik de?elve, et. welAyaa woordelyk, als'lk nu heb gedaan,'in de Commisfie .als myn Advys heb uitgebracht, en darde giftgff*— Hom. ver<raeenc heeft, dat daarop de Burtrers Goudriaan-t Glav4ir>ansrfffl * Berger, als fit vuig, met hunne opjave, nader zouden hehoöreu te worden gehoort, bef geen Je ma lerheid van de Commisfie echter niet hecfr gelieven goed re «'talen.
Ik perfifteCre by het geer) ik dc V. r.talctii f. op dirgewxhtig ftuk , zo wydb.pig hrb voorgedragen: *e Vcr^adciyia befi:ife nu, wat La oorbïarst ên minst kosteaar voor. aui Lande zy.- .. ' -'"'o
De Prefïdcrj brenqt nu inomvrag?, of te Enck' buizen een Jiaven-da-Rcferyè zal worde» Wig*' ' ie<;cl?' —^. -Niemand dit ^ppuyderend,e-, wordt : declinatoir , ingevoige bet rappott , geconcludeerd.
Eindelyk zegt die Prejdent, dat d it ;<rec?eelte , \nn 't rarroortnu nog overig is , 't wel* r.n-D,rai>cl ■ or.irend Medemblik handelt, gcVs''^onli-.;( ratic , of zich de Vergadering oö'i bieromtiend 1 töet het rapport kan conformeeren ? r fn Worde : cbrïfoTffl btnoten, cn ^earresieerd , dut te, Me' dei-nbbk een Haven da Referve zal wprdeiraan• ( gelegd, en estrrct van dit üeerce: anti het Lom1 mi'té der Marine worden ter band gedold , om tot ; tin; einde zo fgoedig mogelyk het n.jdigc te be werk! itelligen.'
• Waarnn de Vemadcrirg, rtynde even .voor elf\ 'uuren, ' geadjoutnwrd'word tot morgen ochtend : ten \o uuren. .
Vvvv 3 Zir



( ;io )
Zitting van Zalttrdag, den 32 April 1797.
Voorzitter: J. A. de Mist.
Een quartier na tien uuren wordt de Vergadering door den laatst afgetreden Prefident Couperus geopend. Dc Notulen worden gelezen en goedgekeurd.
De volgende Stukken worden gelezen én in deliberatie gebragt:
Een Request van /. C. Wallenhehn, als Luitenant ^diend hebbende onder de Leidfche Academie Guarde , verzoekende in diequahteit gepenfioneerd te mogenwor<den.
Hen diergelyk .Request van Barend'Cristiaan Kops: mm gerenvoyeerd aan 't Provinciaal Beftuur van Holland,in wiens byeonderen dienst dit Corps gellaan heeft.-
Een' Request van W. Theum , verzoekende 61 vaten Zuiker te mogen invoeren , of, ingevolge Decreet vaa den 5 January, traufito naar elders te mogen voeren : — aan het Committé der Marine, om confideratien en ad,tys.
De Burger van Mamen doet rapport, namens de ÊJocMnisfié van Bintienandfche zaaken, by Decreet van den 6 Maart verzogt om te dienen van confideratien en advys, op eéne Mufive vaa het Provinciaal Befttmr van Utrecht , zich beklaagdhebbende over eene Misfive dezer Vergadering, aan bun gefclnwen omtrend het aanhouden der Post te Amerongen, waarby hetzelve Beftuur was verzogt, om voortaan, daaromtrend wat voorzigtiger te werk te gaan enz. produceerende by -deze gelegenheid eene antwoord Misfive aan die van Utrecht.
De Prefident fielt voor, om conform het rapport te decreteeren, en de Cotïcept-Misfive te ar''resteeren.
Vtrfter zegt:
Gaarne zoude ik my met het praeadvys van den Prefident vereenden, zo ik niet vermeende tc moeten aanmerken, ~dat de Commisfie van Einnelandfche Correspondentie in de voortredragene CoucepfMisfive aan de HoogtsÈGeconftitueerdc Macht van Utrecht, aan dezelve by herhalingen de titula ture van Burgers Rsprepntanten \ geeft; iets, dat direct inloopt teegens het Decreet ten dien opzichte, door deeze Verga'e ringe genomen cn zo ik daar te boven, eene nalere deliberatie over het poincl in questie, niet als eene fpiü/hg van den Nationaalen tyd befehouwde. Het onderwerp is immers afgedaan en van te weinig aanbelang om zich daar over in een zoo wydlopigcn penneftryd, metdell,u;sr Geconftitueerde Macht van Utrecht ia te laaten, en'bcn daéroni van oordeel, — dat deeze Vergaderingc zoude behooren te Decreteeren, —— dat dezelve, na gehoord tè hebben het P-apport haarcr Comm;sfie rot de Bfnnenlandfehe Correspondentre, op de Misfive van de Hoogst Gecongrueerde Magt ' van Utrecht, derzelver gehouden gcd'ag in deeze approbeeien.
de blyft perfifteereri by hüare Misfive van dea n. Feb 1,1. » Ea voorts, dat de Misfive van de Hoogst Gecouiti'ueerds Magt van Utrecht beüo,orde te worden aangenomen voor No. trficatie. '
De Beveren ftelt voar, om het rapport in advys te houden. ' '
BI*k appuyeert dit.
De Prefident brengt, dit in omvrage, en concludeert conform. , ,?
De Misfive van het Cotnmittc te Lande voorgedragen hebeende , om -aan den Burger J. B, Boonfikker. als oud Plaats-Majoor, een Penfioen van /200 toe tc eggen , en tot heden in ad»ys gehcu.ien, wöedi 111 deliberatie gcbra3t, mm en conform psdecreteerd. 1
Eenige Requesten om Paspoorten : geaccor-
Na dat de tydelyke Prefident ter Vergadering verfebeuen was, én de Notulen geref;Mi>eerd en gearresteerd waren, communiceert dezelve : twee Misfives, gefchreven uit Weenen , ontfangen by de Commislive van Buitcnlaudfc.be Coxrespon.ientie (waar van wy den inbond in onze voorig.- hebben medegedeeld: ,— aangenomen voor Notificatie.
. ^en Request van een aantal Burgeren, woonende te s Gravendeel, ftrekkende tot rapportering van hec Decreet van den zie Maart: in handen van van
Linricp c. f.
Teding van Berkhout rapporteert, namens de perionele Commisfie, in wier handen, by Decreet van 19 February, gefield was het voorftel, door de Beveren gedaan, nópens refïiftitie van Penningen , voor Ambten uitgefchooten, ofte wel eene billyke fchadevergoeding voor dezulken , welke dezelve titulo onerofio hadden verkregen, en verplicht wierden 'er afftand van te doen, door dien zy tot Leden des Staats - Raad werden verkoren :
Dat de Commisfie, dit rapport geëxamineerd hebbende , en tevens overwogen hebbende het geen door deze Vergadering, omtrend de Ambten in de principes was vasrgefteid, als ook dat zo byaldien men eeniet uitzondering maakte , omirend de Ambtenaren-, 'er ,dan ook noodwendig omtrend Kooplieden, Advocaten, Doftoren tkc: bepaaiingïti moesten worden gemaakt , wilde' men zich zeive gelyk biyyea^.waarom zy dan ook van. gevoelen zoude ?yn, dat dienaangaande geen Artlcui inie Acte van, Couftitutie zonde wórden geplaatst. • :
De. prefident brengt ir. omvrage, fit Je Vérls'a3ering zich met dit rapport- konde conio-iuie■en ?
Justin zegt, dat hy , Lig van deze Commisfie ge werst zyn.
d*é"^



c 7h :
dc, zich echter met hot rapport niet had geconformeerd , blylcens dc mdercekening vin hetzelve; daar hy hst als eeae fctueeuwende hajjljglj.ti 1, j'. ; zo hcc hem gesurloofl was, te zeggen, als eerte onrechtvaardigheid bcfehoa-.vde. Het. was zeker eene waaraeid, dat de' Ambten geeg oaver.ve-ern tour eigendom waren; dan ook even zoo zeer moet m n zorgen , dac zy, die een Ambt bezaten, en in den Staatsrsat geplaatst wierden, afftatid daar van moetende doen, niet werden geruïneerd. Mea had- meermalen aangeroerd, dit, zee Wanneer zy gedefungeerd hadden, de Natie niet ondankbaar ,-oude zyn , nisar dat zy zeker ia de eene of andera voor hun Vaderland nuttige betrekking zonden worden geëmployeerd , hei geen hun dan ten equivalent zoude- ft rek keu; dan 'by moestopmerken, dat, dar uit enkel v..n*c geval zoude af haatgen. Men had al verders by het rappor, gezegd, dat zota.n .de Ambtenaren zoude dedoraagerCn men dan ook dit moest doen opzigtelyk de Koopiiedeii en' A ivoe'atèn : dan hy moest in de eerfte pUats aanmerken , dat deeze hunne Posten niet titulo onerof» hadden bekomen , en anderdeels verlooren zy 'er niet alles »y, daaf-zy,1 nadat zy- uit den Staats Raad getreden waren, weder tat-hunne vorige 'betrekkingen konden wederkeer cn , en al eens 'gefteld, dat hunne practyk in dien tyd verminderd was, dan-ook nog'.verluoreu zy'er minder, by, dan zy ,dic uit hunne beuifen een Aaibc iraddeu moeten kopen.
'Fan Leeuwen zegt:'
Hv had het Woord gevraagd, om zich tegen het Rapport 'tc vcrklaaren. De Burger Austen, die voor hem net woord gehad' had , had reeds ter refutatie dert gronden van het Rapport argumenten aangevoerd, die.ook hem voorden geest gekomen -waren, en by niet zoude repieteeren: maar alleen a:>g by voegen, dat de ftelling, dat> Ambten geene eigendommen zotyden zyn cn niet mogen verkogt worden-, wel waar was in den tegenwoordigen tyd naar de thans beladen wordende princip.s , maar .zo was het piet iu den voorleden tyd, toen het vcrko.open vaa dezelve op zemmige plantfeu veroorlófd wierd,. ea gefchiede, zodat hy, die''teen of ander Ambt door koop'ver-kregen, of daar voor geld uitgel'choten had, het wel degeiyk a's een eigendom inogte aanmerken titulo oncrofo verkreegen,' 'I Weren van Heerifkhcien cn 'Ltncé '#arieh nu ook wel af^efSiaF'.; maar nogthans zoude men ze dédomagecren.. Dit,j?^"liïêÈ mser dan billyk cn betaamlyk, en zö was het ook in het fuijtcte geval, als men zyn Ambt titulo..onerofo bezeten " buiten zyn fchuid kwyt raakt, vuetral ais.ket Lernd het geld "er voor ia de Kas had. Wat aaeging het geaveneeerde •in het Rapport, alwaar geallegeert wierd, dat men dan met Kooplieden tn Advocaten ook zo hayucicn motst. Die zouden , als ze huntyd uitgediend hadden , hunne affaires cn pne* ty's , zoo zy ze al eens geheel veilatcn,hadden, weder by de hand vatten. . Met een Ambtenaar was het aeders güegsn, die z-mdc zyn ambt kwyt, en het voor dcazulken mer ,v. .'.er ver"kryghsar zyu. ' Om al 'c welke hy zig net het Rap; o:: niet konde. conformeeren..
De Beveren zegt, dat hy in 't generaal zich konde conformeeren, met het aangevoerde door busten tn van Leeuwen. ■ Vcrfcheiden gronden, by het Rappers : aangevoerd ,. waren fautief. De Arabtcn immers weren Ibevorens een eigendom van-hun , dis dezei-a utulj anorofo hadd-ïn bekomen. De Staat had met. dezulken, ; als het ware voor hunne uiigcichotem. Penningen een ' Contract aangegaandan hierin konde hy zich wel cou: formeeie»', dat dis dedoraageiaenr. niet alken opzigtelyk
de Leden van den Siaaïs-Raad moest gefchieden, rptjj dat 'er eene algemeene regel werd bepaald, onder welke men dan ook zoude kunnen begrypen alle de zodanige, welkers Ambten gemortificeerd zouden worden,, en die dezelve tUulo onerofo hadden -verkregen,
Teding van Berkhout zegt, dat de Commisfie niet was gclasr geweest, om zodanig een generale cynofure daar te- ftel. len; zoo dit moest p'aats h.feben, dan konde men daar o ik onder begrypen alle zodanige O Mieteren, als welke Compagtuen , Vaandels &e.gtkogt hadden en gereduceerd- of gemor, tificeerd waren.
fan Hooff zegt, dat hy niet vermoedde , dat immes.* in een vrye Republiek de Ambten verkoopbaar waren; 'er kvvara>éus geene fcaide-.ergoeding ie pas.
De Prefident zegt, dat het hem voorkwam', dat men -onderfcheid behoorde te maken , 'tusfehen zulke Ambten , welke gratis bekoomen wertcn , en die, waarvoor men tmder het voor.7.ni-ig i-k-rtimr f 10 , ja tèo,coo bad moeten betalen r zoo "als zril-ksin Zeeland plaats Irad gehad';, iemand' derhalve» ,.- ' die in dit lauile geval ftondv'cn tot Lid der Status-' Raad v-..r.kooren werd, mogt, ingevolge cte Dc- " creten tiener Vergadering, daar .voor niet bbranken, moest van dien post afftrad coen •, ea ÜbS ' die ibtn , die hy a's een lyfrente, waar MN ixy jaai'jykj zyne vrugten genoot, rriichoftwaii IMMfe als verlooren.rekenen : .on'lt-nu'bi !vk '..-is-, r.on- 1 rjer dac hy hier voer eenige- febadv-ver, >e ::t' g S& noot, bet hy aan het oordeel der Ver^a „l-rjfjg nv' r p» men moe-t geen pr.ralel ftellen ttisicheii dezen en f de Officieren, welke een Compagnie In-id-ri ga» kogt ;• by zoude dus vooiileilen , om i c O, mm. 3. fie te verzoeken , dit.-llappon weder naar zich .rc v neemen > en de Vergacenng een ander middel.aa» ? de hand te geeven.
Teding van Berkhout zegt, dat, zoo de 3Faj}t4*riMBtt in het idee van den Prefident viel, i dat dan /ener i^C ' Rappen-verviel j de C.g.iimjsfie had door A *,cca--:i ook geene ordinaire verdaan', maar deeulltetr r welke een briihar.tc practyk hadden; daarenboven rtrmftifiiét hy , dat de Commisfie niet" anders konde adrv(è^'e,V': wilde men eene generale regel,, dat was. eene ander.e ' ztefip; ' "w'--'e*j c-m ■ ' -"i"' ■ -.'
Stpfftxierg zegt, dat, daar de Cunarajifit niet anJeri ii.nnifii^^n gehad,.dtsn het -vooiöel te cxae-;:ncc..n , hm zy ook iv.et anders- kunnen arlevueien; hy motst bctoLtn. g.:e.;e. rg^pn te wéeteu, waarom juist de Leden vat; der: Siaat»* ' raad Ijeciad, eu meerder dan andere zouden wenden gidedomagcerd? •
-■ Ten Serge- zegt, dat de vraag hier eeniglyk was, of' 'er in de Ccrdliïulie ccn Articu'i zoude v.-qrden geplaatst waarby de Leden van den Staats-raad, zco dezelve ilrj-bt'-ïiaiem w»rerij zouden worden geeledomageerd;Dit was herrua&in questie-, tn hieromtrend koMt)«%* * ilik nact dc Rapgwteuxg conformseiea,. in magftttfi$m
VIM. ."'--ffeV i» - '■ i^t^nieii' . ^



'génöorhetJ vaa het geen by de grondbeginfelen omtrena de Ambten was bepaald.
Hy konde in zodanig een fchvdïvergiedmgbyio iderlyk niet koomtn , öpttthtelyk de Lcdea Van den Staatsraad , welke zeer wel betaald werden.
Wat onderra,tchea betrof die Amate.itren, duJr de Beveren aangevoerd, en welke, ter verkrygtng van hunne posten , groote fommen hadden moeten uitichieten; hy geloofde, dit men omtrtyid dezulkea rechtvaardig behoorde te zvn; dan hieromtrend een generale regel te bepalen, was onmogelyk, daar de Conftitutie bovendien ook gene tera> werkende kragt konie hebben; hy conformeerde zich dus met de conclufie, cu was van oordeel, dat 'er geen articul hier van in dc a£te van Conftiuitis moest worden gep'aatst.
De Preftdent zegt, dat hy vermeende in confederatie te moeten geven, dat d:e geene, welke tot Leden van het Wetgevend Lichaam verkooren werden geene finale affiand van hunne Ambten behoefden te doen ; iets het welk iutegendeel met de Leden van dea Staats-«ad plaats had.
Van Hoojf zegt, dat hy zich conformeerde met Stoffenberg cn Ten Berge, daar het hem mede voorkwam een onmogeiykheid te zyn, in de Conitttutie dienaangaande een Anicul of veste bepaling te maken ; temeer, daar dezelve in het toekom.tige moest w rken. Daar het nu als een principe was vastgelteld, da: nimmer Ambten verkogt zouden kunnen worden , zoo was het zect zeker, dat, na verloop van 50 Jaren ,men niemand zoude vinden, die eenig Ambt Titulo Onerojo bezat.
AuSen ftelt voor, om a's een Conciliatoir te bepalen , dat 8y, aan wien dan het Ambt,het welk een Lid des Scaatsraads zoude bezeten hebben, begeven werd, aan de voorige bezit ter, by wyze van recognitie, eeae ui.keering zoude doen.
Teaing van Berkhout ze»t, dat dit een voiftrekte on rechtvaardigheid zoude zyn. Schermer zegt:
De Burger van Hno/f heeft reeds gezegd, hetgeen ik meende te zeggen, en ftem dus volkoomen met hem in, en voeg 'e by: indien 'erin de Conftitutie geplaatst wordt, JatdeAmb tenaars, die in den Staatsraad worden gekoozen, getiedoaimi. geerd zullen worden voor hunne Ambten, waar van zy dat afftand moeten doen, dan blyft dit altoos in werking, en dar zouden de Ambtenaars altoos gededonamageerd worden. Ik heb betreepen aan het Praeadvys van den Prefident, dat het zoudt zien op die Ambtenaars, die tien, vyftien,jifom'yds twhtif duizend guldens Ambtgelden hadden betaald: maardaar dezf handelwyze is afgefchafc , en in 't vervolg de Ambten vrj zullen begeevea worden, kan 'er geen dedommagemenr in d« Conftitutie geplaatst óf bepaald worden; terwyl ik 'er zeet te^en beri, dat het op de volgende Arabtenaarcn zoudetoe^e past worden; en, zoo dit de latentie was, dan zoude ik 'ei ten fterkften voor zya , dat ook ain de Advocaten, Doctorei en Kooplieden, die in den Staatsraad zouden kunnen gekozen worden, behoorlyk dedomegement gêgeven worde. lx. coa cladecr dus my te conformeeren met het rapport, dat'er Biets vaa in de Conftitutie geplaatst worde.
En wordt conform het Rapport beflooten.
Ter Drukkerye vaa VAN SCHELLE & COMP. ia de HAAGE.
Waarna de Vergadering tot de orde van den dag zy.idi overgegnu , ia deliberatie ga-jnrt v/Oidt het t^appprrt > do >r: de Bargers de Mat c. f. uitgebragt, nopens het geen omtrend de C Monden vau den Staat in de Acte van Confidentie diende te worden bepial.1, zynde hetzelve van dea volgenden inhoud: «
■
Burgers Representanten!
Het heeft Uiieden behaagd, by Ulieder Decreet vau den 3. February laatstleden, op voordragt der Perlbaede Commislie, tot het onderzoek naar de werkzaamheden der respeclive Committé, van deeze Vergadering dependeerende, te committeeren de Burgers Ft'oh, Blok, Teding vut Be'khout, de Beveren en Vitringa, ten eif,de, conform het voorftel door de Commisfie ot revifie vaa het Plan vaa Comhtutde, een nader Ontwerp van eenen Titul over dt Colonien, zoo als dezelte in de Acte van Conftitutie geplaatst zoude behooren te worden , te concipieeren, en aan deeze Vergadering voor te dragen.
Uwe Gecommitteerdens hebben al aanftor.d; by het aanvaarden van den gewigtigen last aar.-hc 1 c.pgtedraagen, niet flegts ten duidenlykft.cn de .waarb 'ei bezeft, van het geen Uwe Commisfie tot het onderzoek der werkzaamheden van de refpectrve Cor mittéi :n deezen opzichte by derzelver voorftel tie«..'t gezegd, dat naaml)k het ontwerpen der hoofdinrien van bet beftuur het welk voortaan omtrend de Colonien vau den Staat behoorden te worden vastgefteid, waat door bet lot der Co'oaisten niet langer onzeiter wie d gelaten, en'waarop een behoorlyk en uitvoerig Charter voor ieder der Bezittingen van den Staat gegrond zoude be1 hooien te wotden, ia dier voege dat by de A.:te van ' Conuitutie zelve, aaa de Ingezetenen dier Seïittingen eene zoodanige verzekering van hunne Recl. i • gegee-
■ ven en toeéerkend wierd , dat dezelve zich daa. veilig konden verlaa cn, en door het bezef van eigenbelang meede gedroitgen worden , om zich over het
, daarftelien deezer Couftilurie te verheugen , ea mede r te werken tot deszelfs bevestiging, en het toekomftig
. heil dezer Republiek, ■ eene zaait is, van een
. onbereekenbaur aanbelang voor deezen Staat, en wel1 ke den ernftigjlcn aandrang vordert van het openlyk 1 sJeJittur; maar uwe Gecommitteerden hebben daaren1 boven even zeer moeten eritennen , de btllykheld van ; het voorgedragene door de Commisfie tot revifie van I het Plan van Conftitutie, dat naamlyk de bove.ngem.el: de hoofiliniëa en gro.nden , hoe zeer in het Plan der [ Commisfie van een en twintigen met alle omzigtigheid \ ea fchranderheid o;gegeeven, egtér beter en duidelyker konden worden voorgedragen; iets, het' welk de kort. heid des tyds eg-er aan de laatstgenoemde Commisfie , belet had, behoorlyk te konuen doen; oordeelende zy 1 uk dien hoofde mede, dat tot deze zoo gewigtige als
■ belangryke materie eene opzedyke Commisfie benoemd behoorde te worden. —
[Het vervolg van dil Rapport in ons volgend Nummer.}



e * t T K B t l », r A r H S / D i HKOSOBRSOU
BAGVEIBLHCAAJG
DER HAN1ELINGEN VAN DE
&j£t 1 O z E V M WlGJLD JE XL x W G
REPR ESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 491. Donderdag den 27 April 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Ver.oader.ino.
Vervolg der Zitting van Saturdag, den ut April 1797.
Voorzitter: j. A. de Mist.
^7*ervolg van het Rapport, door dc Burgers de Mist c. f., uitgebragt, nopens het geen omtrent de Colorwen van den Staat in de Acte van Confti» tutie diende te worden bepaald.
Dan Uwe Gecommitteerden konnen tevens niet ontveinïen, dat zy ter zeiver tyd , niet flegts uit aanmerking dat dus reeds twee der aanzienlykfte Comtnisfien uit den boezem dezer Vergadering , en gecompofeerd uit zoo veele kundige eu ervarene Leden van het Gëftuur, als het ware gelchroomd hebben , om deeze tedere en hoogs!aangelegene zaak behoorlyk te ontwikkelen, en op lolide grondbeginzelen , óvereenkomftig de infpraak der regelen van billykheid en wyze Staatkunde, aan deeze Vergaderiog voor tc dragen; maar daarenboven, uit het diep bezef der allergewigtigfte aangelegenheid van deze zaak zelve, in der onberekenbaare gevolgen , welke niet wel dooriagtc maatregulen in dezen, zoo voor dc Republiek, als jaare Volkplantingen , ontwyffelbaar na zig zouden moeten fleepen ; gevreesd hebben, dat ook hunne krachten tvelligt te ontoereikend bevonden zouden worden, om lan de heilzaame intentie dezer Vergadering, na behooen te konnen voldoen, en dat zy uit dien hoofde niet ian fchoorvoetend zyn toegetreden , om den aan hen jpgelegrkn taak, naar hun gering Termogen te volbren;en. —
Om hier in echter op de best mooglyke wyze te tonnen ilaagen , hebbrn uwe Gecommitteerden vermeend , vooraf te moeten onderzoeken: wat eigen/vk koloniën zyn ? — waartoe dezelve worden befchermd en ader houden ? •— Hoedanig de betrekkingen uit dien hoofV. D. sl.
lchroomd hebben , om deeze tedere en hoogs!aangelegene zaak behoorlyk te ontwikkelen, cn op lolide grondbe¬
ginzelen , óvereenkomftig de infpraak der regelen van billykheid en wyze Staatkunde, aan deeze Vergajerius
voor tc dragen; maar daarenboven, uit het diep bezef
uer siiergewigtigrte aangetegcnneia van aeze zaas zelve,
len der onberekenbaare gevoigen , welke met wel door-
dagtc maatregulen in dezen, zoo voor de Republiek, als
paare Volkplantingen , ontwyffelbaar na zig zouden moe¬
ien ileepen ; gevreesd hebben, dat ook hunne krachten welliat te ontoereikend bevonden zouden worden, om
jhan de heilzaame intentie dezer Vergadering, na behoo¬
ren te konnen voldoen, en dat zy uit dien hooide niet (pan fchoorvoetend zyn toegetreden, om den aan hen
apgelegden taak, naar hun gering »ermogen te volbren-
Itonnen ilaagen , hebbrn uwe Gecommitteerden ver-
ds zyn, tusfehen het Moederland en deszelfs Volkplantingen} — en eindelyk, hoedanig dus het befiuur behoord te wezen , het welk agtervolgens de 'grondbegtnfelen van Rechtvaardigheid en waare Staatkunde, over^ dezelve behoort te worden ingevoerd cn vast ge-
Het is ket refultaat van dit onderzoek, Burgers Reprefentanten ! het welk Uwe Gecommitteerden , na deswegens ingenoomen te hebben dc confideractën en elu» cidatiën van in dit vak zeer kundige en ervaarene perfoonen , thans de vryheid zuilen neemen, aan Ulieder aandagt, op de korrst moogiykc wyze voor te draaeen, en daar uit zodanige wettige gevolgtrekkingen afteleiden ' als welken, naar hun inzien, volkomen zullen kunnen «rekken, om die grondbegiufels van beftuur over de afgel.-gene bezittingen van dan Staar, te doen rechtvaardigen , Welke uwe Gecommitteerden vermeend hebben , tot den grondflag van het thands door hen overgelegde orrwerp te moeten aanneemen.
Wat dan het eerfte betreft, de beantwoording naamlyk der gewigtige vraag, wat zyu eigenlyk Colonien ? Zo konnen uwe Gecommitteerden niet naiaaten , vooraf te remiiqueeren , dat zy in meer dan een oprigt. reden gevonden hebben om zijj te bcdroe»en, over zo veele verkeerde denkbeelden , welke uit verfchillende oorzaaken , hét zy dan van volftrekte onkunde, het zy van oneer! yke inz.ig en en bedoelingen , het zy eindelyk, van eene overdrevene en met waate Staatkunde, ten eenemaai onbeftianbaare wysgeerigs theorie, by zeer veeien onzer tyd. genooten plaats hebben eu gekoesterd worden. Denkbeelden ondertusfcb.cn , welke hoe zeer verfchillende in hunnen aart, en of op een volftrekt despotismus, of óp eene niet minder heillooze anarchie en vernietiging van al!e orde uitloopende, allen »ven verderflyk bevonden wo-den, voor het waare oogmerk, waartoe de Volksmaatfehappyen van Eutopa, bezittingen in afgelegene Waereld oorden gevestigd hebben , cn ten kosre van zoo veele fchatten fteeds befchermen; terwyl zodanige verkeerde deukieeldea tevens niets anders na zig konnen ileepen, dan eene totaale en onhcrftelbaare fchade voor X x x v den



C 7'4 }
den publieken Statf, Aft de verwocst.ngvan der» rykdorn en het yWmogen derWolkplaatehngen^elve ,7.0 a s;awe 1 Gecommitteerden in het vervolg vin dit hun Rapport j gelegenheid zullen hebben, zulks als met den vinger co* , nader aan te wyzeo. — . . , . . 1
.De fégenwoJrdige Colonien en Bentangen SoA^cr Europeëiche Mogendheden tn andere V» aereld leden , verfchilicnin haren aart gebed en al yafcdie. ^!^ntJMCn « Pcuplades, w.:ka de vroegere Yju-.s Mfratolrf&der Oude Waereld, te Cabïk wordende, om op öieq.groDS , welke zy tot.hun vcrblyf.eti *arjlin.;.,o\!ng ttaMta u ti-dtozen , te konnen belhan , on*-' fSdets vel !ea , oma daar eene nieuwe Volks Sf^happJ °? e 1 ' ' welke laa.ftc d-j voliedi^üe ga ar.ctv >4ii-'<urtte a..1 ;> had op "alle dezelee treinen ,^we!k^docy^Jaus^M-.-eturgers, van wph.-: zy &i& wgej -«•'•<-''■,'■'>■>• ? - • 'wierden. Deze aloude ¥ol]:plaajii gen.. >P 'J- gcuounde wyze alleen uit noodLaahsy:-\g.oo-e-radus Biets andets, dan e?« ondastmg van dm ijïertaaig ge.deeke Burgers en Ingezetenen, welke de -Svasat"act ra • de mooglykheid was, te vosdeee of te oadal oa ,en ,en welke dus, om gebrek enarmu-ide voorn nomen, paar elders wierden .verplaatst, niet .met coguirr. om hier door dan Staat te venyke 5. msj'ar alleen^* dcïdvt foor .uitmergeling.en gebrek te bewaweriia 6d&fcl ac-nis is het eeleze.j met die ColoaieY. fea VolkpUWiSgen . welke .de tegenwoordige Sua.cn en ME«tfdöj>pyien »n anuew 'Waereki.keien gevcstyd hebben ; det. I . zyn geen tuis jUfltdicvioeiduit de te gKMU talrybheid der oswooners vaa dit Waereld deel, of uit het gebrek aaa dc mooglykheid öm dezelve behoorlyL: te ko,.. en voeden. Het is in tegendeci alleen de ge-.se van koophandel geweest, dn de zujf tot ontdekkingen van nieuwe fcaatten ea voorwerpen van den hamel by veele particulieren , op h<t einde der zestiende en in het begia der vöpwgeeeuw heeft doen gebooren warden, en well.e om delingen, de eerfte aanleiding tot het vestigen van Colombo ta ds andere Waereld deelen, gegeeven hebben. Wel ras wierden deeze onderneemingeu van particulieren, een voorwerp van het waakzaam oog een.-r wyze S.a.tl wde; en terwyl deeze piriicu-'ieren zelven de befcnerming van den Staat voor deeze hunne onder-emingea verzogteri , was het publiek bewind van zyne zyde met Ik-gs ts eed» om deeze befcherming ruunfehoots te verke nen , maar tragtte he zelve daarenboven, door allerkie aanmoedigingen en voordeel-ge vergunningen , deeze ondernemingen te onderfteunea en te bevorderen. Geen Volk noch Moogenheid muntte hier in meerder uir, dan onze indultrieufe en vlytige voorvaderen, waar van de .menigvuldige Refolutien , Privilegiën , en Oc troyen in de eerfte tydvakken van het beftaan deezer Republiek verleend, ten overvloedigen bewyze konnen verüekken; terwyl de geest en het oogmerk van alle deeze vergunningen en aanmoedigingen , onder het fchrander beleid der roemrugige vestigers van deze Republiek nie's anders bedoelden , dan om alle deze «dekkingen , ondernemingen en -iitbreidingen van handel , dienstbaar te maken aaa den welvaart, blod, ea
tevordeiing van het aanzien en vermogen dezer Repo■Uek. Hier van daan dan cok, dat alle de vergunnm;en en Oetroyes in di ai behuigry ken tyd, do»r het wy-
:e Suits^fcftuur, her. zy aan particulieren, lut zy aan ■eh eeie Maa -Ichnppyea , zo tot het dry ven vaa dea ±-.-Ad ia toihfet .-"ü.lf.nen v«a den Landbouw, verrit] ■ v.ere le.elyl gegoed weren op deeze eene g^ooe 7.m e-u.de,„dat a-Vdc vo-.rwopcj van ddea Hatiiel, £0 ttai %U ds ..'>:»ree:-Mi:.f.ij va.i den Landbouw, in dea Arhoot vaa hei Mdééerlan,d zouden worden aitgeftor , •••••ai :^c:; hel I-i-. bila^dea.» ook wederkecrig ► •J-brnhnejimVn van de.sr.tifc nyvere li gezet enen - in ieïé bfe'dwfcie öytigten, ia oeszJfs hoede en befcheraiai • *sl<wrfde-eu za'. a. oeejdSD , pn tcgea den naaryrer • •■: * Vólfceiéi»; oï aidae gevaaren, met
al zy e aiacna te- zuilen : sr. c.1-gen. m t
Dit — ; i: .1. ülcifte li;.'o. 'iffaggèweesF, waarop de Co!o.--.ët! primirivü !; gsveswgd» toorrs tot toniift.tn.ie gï.b-r'-t, ei-, v-e-fvole.; .* tov .ae-r toe gvconferieerd tyn a w-.-de . h • iiivuw fcntedye La- den, het zy dezelve g f...,kt .v.v....i, >.». • 1 c: .iycn van ecnea vorxd--%•■•[;' bin.1-1. het zy dezelve «I en ^beltonden uii irittden, welke «.oor d n Lahdtouw gefchikt ware;,, door'het M;-.-'?ra.i tb i .sselfs bsfehevtning _getoiBci' ayede, • dac R^p hjgek jware Vlr.g op dien erend, ui en v-v: eigen b m , geplant ivebjer.de', wiefdrén dus daadchj . s« \ ngen va-- den Siaat, welke •dezelve' up zr.'eere •<ioorw..ardcn, rdet flegts aan zyne Ingczeteneft-, maar zdf i - vervolg van tyd aaa vrcemdc!"i,--cn, het zy tot het dryven van den handel, of tot i-eotfF-.ui. g van den Landbouw , heeft vergund, doch voor welle vergunning de idee dan ook fi.ip.clyk gehouzyn, aan dea ii.hond der gemelde voorwaarde te voldoen.
Daar dus alle die geenen, aan welken den Staat veroorloof. , daa handel ot Landbouw in deeze zyne bezittingen ts mogen oeffenen, in een zeker contract ftaan-' met den Staat zelve.--, zal het ook niet moeilyk zyn, de édrsiVoorgeftsldc vraag, wat, namenlyk, Coloniën eigenlyk z/n, r.aar waarheid en ten dutdelykfien te kennen beantwoorden. Immers vo'gt uit al het boven aangevoerde onbetwi.tbaar , dat dezelve niet anders zyn ,. dan 'zö'èatdgé Landen , welke de S.aat iu zyn bezit en Be&herrmng genomen heeft, oni door derzelver voor.bren^zels, of handd, zynen Koophandel in Europa ter ftyven , en zyne markt met eene groo.ere hoeveelheid goederen te voorzien , wellie dezelve aan andere volkeren ter ruiling of verkoop aan kan bieden, om hier deot te gémoet te komen aan dc geringe hoeveelheid vaa vooitbrenj-els, welke zya eigen grond ia Europa tn ftaat. is op te leveren.
Daar nu de S$?at zelvw , als een moreel Lighaam in. de onmooglykheld is, om dien handel in de gemelde bezirtirgen zehe te dryven,-of den Landbouw in dezelve perfoonlyk te oeffenen, zo vergunt zy zulks ter bereiking van haar groote hoofdoogmerk aan alle zodanige particuliere peifoonen , wdke hier toe genegen zyn, en welke lang? dien weg, ieder voor zich, alle de voordes;



( 7'5 5
deelen genieten, welke die handel of landbouw aan hem individueel kan opleveren; terwyl de Staat ter zeker tyd, het voordeel geniet van de gantfche raasfa dergoe- J deren , welke de handel of landbouw dezer individueele < Perfoonen oplevert, in zynen Ichoot te zien uuiiorten , en hier door zyne markt en handelbaians op de voor- j deeligfte en alleraanmerklykfte wyze gellyft te zten. l
Na dit alles gezegd ic hebben, zal het niet moeylyk zyn , de tweede vóorgefteide vraag te beandwoorden , 1 welk, naamiyk, het voorna :me oogmerk is, waartoe . Colonien befchermd en onderhouden worden ?
Immers daar de grootneid en het vcrmoogen van ahe de tegenwoordige Ma.ifchappyeti vaa Europa, aneen at hangen van de hoeveelheid en uitgtÜrektheid van oen har,-el, welk; door dezelve gedreeven word, eu deeze han.lel alken gevoed word door den ^oor-aai san goéd-ren , we he, of de grond , of de Fabrieken derzelve opleveren, zo fpreeht het vaa zelve, dat wanneer eenig La-I, hoedani» voorzeker het onze g ooorüfeld moet worden, zoo arm iu voortbrengf len is van zynen agenen grond, en tevens voo weinig in ftaat, om Fab;ie.tcn en Trafieken te kunv.en mainrineereu, dat deeze beide bronne byna nie s opleveren, om eenig gewigt in den handelhaiins van Europa uütemaaken , her gebrek van dien volftrekt vergoed moet worden, door den aanvoer van goederen, welke zodanig Land al'een van zyne bezitth-gen in andere waereld - deelen kan verwagten of bekomen , en zonder welken aanvoer, zodanig Land, wel ras ten eerenmaal zoude ophouden, tmi* verder beftaan re hebben onder de baad-ddryvende Moge;-dheeden van dit waereld deel. Het is dus om dezen rarig te behouden, om het politiek aan wezen , en d.on*fianglykheid van den-Sraat te bewaaren en te doen geiden, dat dezelve in de onvermydelyke verpligting is , alle zyne vermogens en krachten san tc wenden, om zyne yolkplaatingen er Bezittingen in de andere waereld - deelen met de'rederfte zorg te befcaerrt.en , en voor zich te confeiveeren; welke noodzaak grootcr wordt, en hooger kïimi, naar maaie de Staat buiten den toevoer, welke zodanige Colonien en Bezittingen hem verfch*ffen , niets bezit, om zich zelven ftaande te kunnen houden; of .en deelgenoot te blyven van den algemeenenhandel ven Europa.
De gewigrge gevolgtrekkingen, welke uit de bovennainrk beandwoording der beide cemepgegeet-ene vraagen , regelregt voorvlocjen , zullen thans ter beandwoording kunnen ftrekken van het derde niet minder ge-.eigtigé° yraagpoind , hoedanig naamlyk de betrekkingen dus zyn , welke tusfehen het Moederland en deszelfs Colonien -plaats hebben ?
Uit al het boven aangevoerde doch, vn'gt in de allereerfte p'aats van zelve," dat alk de betrekkingen , weke tusfehen den Staat en de Colosien plaats hebwn , toorïvloejen uit , en derzelver grondflag hebben in het wederzyds primitief contract, het welk tusfehen deze heiden vrywülig is aangegaan ; terwyl de yoorwaar-len van dit contracit de eenige grondfla^en zyn , waarop de wederkerige rechten en phgten van het Moederland en deszeif
/olkplantelingtn jegens eikanderen rusten.
In de tweede paats is het niet minder zeker, dat dete voorwaarden hoogst eenvoudig en allerduidlykstzyn; :n voornamelyk beftaan in de beide volgende zaaken :
Vooreerst: in de vergunning door het Moederland aan larkulieren , van den grond, rot het dryven van d:n rlandel, of de btotffening van Landbouw gefchikt; waar:egen deeze particulieren beloovea en aanneerr.en, om ïunne goederen en producten, onder behoorlyke bepaalingep , alleen op de matkt van het Moederland ter verkoop te zulkn aanbrergen ; cn
Ten -tweedt-n; in de "belofte en pkg'ige verzekering , welke het Moederland doet, aan alle die geenen welke zig op de bovengemelde voorwande naar deszelfs Colonien begcevcn , van dezelven sldaartezullen befeh-rmen , tegen alle buaen-en binnenlands geweld, en hen te zullen bewaaren en handbavenen by eene rustige en vreedzaame beo ffening van hun bedryf; waartegen deze particulieren dan ook wederkeerig gehouden zyn , voor het " g<. not- dezer befcherming, een gering en bepaald gedeelte hunner inkomften aan het Moederland op te brengen cn fifteftaan.
Even zoo zeker het nu is, dat alk bepaalingen, welke het Moederland!, het zy boven, het zy ftrydig met dcc opgegevens voonvasrien zouie wülen maken , eenedaad van willekeur genoemd , en als wederrechtelyk befchouwd zoude moeten worden; even zoo zeker is het ook, dat alk pogingen der Vollip'ameungcn , om zig van hur.re zyde aan de gemaakte voorwaarden te ontrekken, of zig legen dezelven te verzetten, niet anders befch'mwd zouden kunnen worden , dan als daaden van openlyke rebellie cn ftrafbaare vveerfpannigheid. — En zulks brengt ons van zelve , tot de volgende
Derde gevolgtrekking, dat naamlyk, even gelyk alle contracten, wederkeerig, dat is van beide zyden, even zeer verbindend zyn , zoo ook in dezen , alle de voorwaarden en b paaüngen van rechten en pligten, welke uit het contract, tusfehen den Staat en deszelfs Colonisten voortvloeien , en dus alle de betrekkingen , welke dienvolgens tuifchen dezelve plaats hebben, mede onmiddelJyk cn wederkeerig zyn, en dat dezelve niet dan met bewilliging van beide de partyen veranderd of vernietigd konnen worden.
Hetis dus eindelyk , in de vierde en laatfte plaats, uit al het boveuftaaude volkomen zeker en onbetwistbaar, dat het Moederland geer.zins het vermogen heeft, om de Ingezetenen der Colonien r^aar regelen van willekeur of convenientic te konnen beftv.uren, maar dat al de magt en het gezag, welke het zelve over en omtrent de Ingezetenen zyner Colonien kan uhoeffeuen , omfehreeven en b .perkt zyn door het conrraél, het welk het zei vernet de laavs.genoemden heeft aangegaan , blyvende deze iaats'genoemiTeii ydqt het overige, in het volkomen bezit en gedot van d t: narouTryke en bttrgerlyk» rechten, van welken zy , by het bovenpeme'de contracT:, hetzy geheel < f .gcdeeitclyk, geenen afrtand gedaan hebben; tèn opzigte van weke onafyeftaane cn door het co.araö niet 'b-( paslde rechten , zy volkomen jelyk ftaan mat alle He - X x x r. 1 ovcii-



C 716 )
overige- Leden van den algemeenen burgerftaat.
Na dus op deze wyze te hebben aangetoond , wat Colonien eigenlyk zyn; waartoe dezelve worden brfcherrad en onderhouden; en welke de betrekkingen zyn, die iosfchen dezelve en he.t Moederland plaatshebben, zal het, naar het. inzien uwer Gecommitteerden , ook niet zeer moeiKk zyn , om duidelyk te bepaaien, hoedanig het beftuur behoort te wezen , hetwelk agtervolgens de grondbegir.felen van rechtvaardigheid en waare Staatkunde over dezelve, behoort te worden ingevoerd en vastgcfteld.— Dan alvoorens deeze gewigt ge cn allcrbelangrykfte zaak , aan welke het behoud cn de bloei van den Staat, zo wel als van deszelfs Colonien, onmiddelyk verbonden zyn, agrervo'gens de gelegde gronden , duidelyker en breedvoerig re ontwikkelen , zy het uwe Gecommitteerden vcgund, vooraf met al dien ernst en aandrang , welke het gewigt dezer zaak aan hen inboczemr, aan deze Vergadering voor te houden , de ontzettende en noodlottige gevolgen , w-lke het niet erkennen c f veronagt zamenlder boven opgegeevene gronden van Beftuur, en het afwykcn in dezen , ter linker, cf ter regrer zyde, van het waar en eenig fpoor, onvcrmydelyk caer uch moet liet pen.
Immers zy , die het primitief contract tusfehen den Staat en deszelfs Colonien , of'miskcnd, of uit het oog verkoren tc hebben, zyn in een van deeze bede uiterften gevallen, dat zy de Coloristen , of ais geheel dienstbaar en onderworpen aan het Moederland, en dus inde daad als een llavenhoop befchouwd hebben; ot dat zy dezelven in allen deek gelyk gefteld hebben met de Ingezetenen van het Moederland zehe , ja ben , onaangezien den verren afftand , en daar u.t refultetren-ie pby- ' fique onmoogelykhtid, aanmerkt,en erkent, als ntegreerende Leden van den S.aat, welke in alle opzigten volkomen gelyk ftond^n , met deszelfs Ingezetenen hier i te Lande. — Van welke jammeriyke gevolgen onder- I tusfehc-n beide deeze uiteiftenbezwangerd gaan, hebben s de maatregulen , welke zoo wel Engeland, als de Fran- ' fche Natie, omtrend e'enelver Colonien gevolgd hebben, l .ten a lerduidelykften bewezen. — Het Bri fche Minifte- ' rie doch , gewoon de rykc en aanzienelyke Volkplan- 1 neigen in Ncerd-America , blootlyk naar regelen van 1 w:'!ekeuren conveniertie te beftuuren, en derzelver ar- 1 beUzamc bewoners als eenen hoop lastdieren voor zich < heen te dry ven, heeft eindelyk, raket voeren van eenen < aüerkostraarften oorlog ter onderfteuning van dit over- Ü heerfehend Systhema, de wrange vruchten van die ver- : keerde en verdeiffelyke maatregulen moeten plukktn , 1 docr afiland te moeten doen van deeze r;ke bezittingen, en aan dezelve eene plaats tc vergunnen onder de 1 vrye en onafbanglyke Volkeren der Waereld; terwyl 1 de Franfche Natie in den echteneftord haarer Revo- s lutie, geheel verbit door de betoverende en begochelen- 1 de denkbeelden van algetreere vryheid en gelykheid 1 van rechten, door eene ve/keerde en ontydke toepas- f hng derzelve, in het tegenovergeftelde uitetfte verviel, d en door het afkondigen dezer algemeene wysgerke grond- h begu.felen unhaare afgelegene en uitgebreide Voikplan- t( negen» wel ras aanleiding gaf tot hedv vernieiigen vaa
alle Maatfchappelyke orde in dezelve, tot fier verwekken van den 0Mzcttendden opftand , het pleegen der gruwlykftc ysfelykheden, en eindelyk tot hét verw-esten cn omkceren der fchoonftc bezirnneen , in de ummerlykfte pumhoopen ea akelige wdtdennisfcn; iets, waarvan het zoo detrlyk geteisterd Sr. Domingo, ten duidelykften doch uvèns ten cMiWrauften bewyze kan verftrekken. — "
Het is dan om beide deeze hoogstgevaarlyke oiter^ ften te vermyden, en om gehoor tc g-eeven zoo wel »,a de infpraak van reden en billykheid, als aan de regelen eener gezonde en1 wyze Staatkunde, d*i uwe Gecommitteerden vermeend hebben , den eenigen veiligen middenweg in dezen te moeren verkiezen, dcor,In den volltrekltcn zin .hulde te doen aan die voorwaarden, welke ooripronglyk tusfehen den Siaat en deszelfs Volkpunnngen geacht moet worden te beftaan, en welke kuiu;er> wo^en, zonder gevaar te toopen, valkn y "De ™ deCZe fceidc "kiften te verOm dus agtervolgens deeze voorwaarden , en de bo-
IZ^V^vX&J0R,SD ' rceer bywnder te bepaaien, aoedan.g het Beftuur b.hoort te zyn , hetwelk aan he Moederland vry ftaat over deszelfs Colonien in te voeen en hoedanig de Weiten zyn, aan welke de Coloiscn zich behooren te onderwerpen, als mede van
ien eenen billyken aar,fPraak konnen maaken! zy het iwe Gecommitteerden vergund , de volgende aanmerkinrangenD Ver§ïderiF8 eerbiediglyk te mogen voor-
yoor eerst, daar het Moederland verpligt is, deszelfs
o.onten aan te merken, als onvervreemdbare bezittingen van den Staat, en eene kragtdaadige en toereikende eichermtng tegen alle binnen- en buitenlands geweld, an derzelver bewooners te verleenen, heeft hetzelve in e alkreerlle plaats het lecht, om aldaar van zynentwece e doen waaken en zorgen voor de bewaarira der ritst n goede orde in dezelve, als mede voor de behoorlyke akoming en uitvoering der voorwaarden , welke tustthen het Moederland en de Colonisten beftaan , als m#de an alle die wetten en bepaalkgen, welke onmiddelyk
p dezelve gegrond zyn. Hetzelve hetft dus ook
lenvo gens het entwyffelbaar recht tot het aanftel en an alle zodanige ambtenaaren in de Cclokën , welke kaar tot het waarnemen der belangen van den akeïeenen Staat volftrekt gevorderd worden. '
In de tweede plaats. Even zo zeer het dus aan het Moederland toekoomt om zodaanige ambtenaaren te beotmen en aan te ftellen, even onbetwistbaar moet ook an de Colontsten het recht teeërkend worden, eener rye keuze Van alle de Leden van hun eigen buishouderk beftuur, tot uitócffenirig en bedieniugder vas-geftelde ohtie en Juftitic, als mede de aanftellirg van al e zginige Coloniaale Ambtenaaren -en bedienden , als het Jishcudelyk beftuur der Colonien zoude mogen komen
vorderen.
Ten deraen. Het Moederland is alleen gerechtigd tet



( 7«7 3
het heffen en invorderen eener genïtaatigde pnevenredigo belasting op dc producten of den handel der Coloristen ■ tot eene gedeeltciyke goedmaking van de kosten der befcherming wcike trotse] e aan dezen ver'ecnt; doch voorts is het zelve geen~.ins gerechtigd, om h.jven deze bepaalde belasting, de htgeaêfenen der Coioniën naar willekeur te bezwaaren, of door bui'engewoone Contnoutien te drukken, terwyl het voorts tan dcze'ves geheel tn al behoort te worden overgelaten, om zg zelven onderling, rot goedmaaking der onkosten van bui) htr'shoudelyk beduur, en tot betaaling hunner eigene Colaniaale Ambtenaaren , zodanig en in dier voege te belasten, a s zy gezanientlyk raadzaam en r.odig zulkn oordeelen, zonder dat het Moederland zig immer eenige clirpofitie over deze Coloniaale Kas behoott te konnen aai.maarigen.
Ztedaar, Burgers Reprefentanten 1 naar het inzien van Uwe Gecommitteerden , de hoofdl uien en gronclilagen van het beftuur, het welk omtrend de aangelegene bezittingen van dezen Staat behoort tc worden vastgtfteld , en agtervolgens welken , zy den Titul , welke naar hun inzien in de Acte van Conftitutie omtrend de Color.iën zoude behooren irgevoegd te worden, ontworpen hebben. Zy hebben zig in dit ontwerp, bloot lyk tot de gemelde hoofdlinten en grondfiagen bepea'd , en uit dien hoofde geen gewag gemaakt van aile de byzondere details, wdke onmtddelyk uit dezelve voortvoeyen, als welke geeKzins gefchikt zyn, em in de Acte van Com ftitutie zelve tc worden bepaald en aangewezen , maar welke den opzettelyken inhoud zullen moeten uitmaaken , van een uitvoerig Chaiter voor ieder dier bezittingen van den Staat afzonderlyk; het ontwerpen en vast-ftellen van het welke, Uwe Commisfie tot het onderzoek der werkzaamheden van de refpeétive Commitrés , te regt heeft aangemerkt , het gevolg te zuilen moeten zyn , van een vollediger en ryper onderzoek, en beüuit der volger de a'gemecne Lands Vergadering; omrtnd welk Ckarttr Uwe Gecommitteerden zig dus vergenoegen zu'len in het algemeen , de volgende zaaken aan den aandagt cezer Vergadeiing eerhkdiglyk voer te dragen.
Foor eerst, dat dit Charter in zig behoort te bevatten :
1. Eene preciefe bepaaling van alle de Amb enaaren en derzelver bezigheden , welke voortaan door het Mcederlard, ten zyr.en bekoeve en koste, in de Colonien aar gefteld en onderhouden zullen worden.
2. Eene naauwkeurige opgave en bepaaling van die redeh ke belasting , . we ke door de Co'onisten in even redig'reid van hun vermogen of inkoemften ten behoeve I van het Moederland zal worden opgebragt. 1
3. Eene beheorlyke opgave van de ferm en inrigiing van het 1 •uishcu<Jelyk Co'oriaal beftuur, zo in het civiele ' en aen ii illta h e, als jufiicieele; en van de wyze waarop ' de (ooristen de verkiezing cn aai.ftelhrg der Leden 1 eu vcjdtré Ambtenaaren van dit Bifluur zullen uitoef- < fenen ,■ en tindthk : t
4. Eene bili; ke regeling en f>ide op de fchetpvanrt ' en den banc'el dtr ir.gezetcren , zo van de laedbouwen- 1 de ais harde'dry vende Colontën , waaiby voornamenlyk '
in het cog behoort gehouden te worden , dat aan ito
zelve alle die vryheden vergund en tocgel'aan worden welke- den bloei der Cotociën cerigzks kor nen bcguv ftk/en , ronder egrer tevens de hoofdbelangen van Ut' Moe.t-rlat.-d , r.f het oogmerk waar toe het zelve dt (oori eu rsefcl.-ermt en onderhoudt, te krenken of uit her oog tc vei liezen.
Ten tweeden : dat het ter gerustfteliing der Colonis ten, van de uiterlle noodzaaklykheid is, het ontwerper van zodanig uitvoerig Charrer by de acte der Conftitutie plechtig aan dezelve re bëlcoven en toe te zeggen en eenen vasten tyd te bepaaien , binnen welke zulk; daadlyk zal gekhicden, ten einde de nyvere Volkplantelingen niet langer in eene veortduurende onzekerheid omtrend hun totkoom-fty» lot te doen verkeeren, oJ hen, zoo a!s zuiks veria, tot hier toe heeft paars gehad, ten eenenmaaJ afhangiyk te doen zyn, van een veranderlyk, onregelmatig tn wkekeurig bewind, het welk hei heftuur hier te Lande, zig in zoo veele opzigren ovei dezelve heeft aangemaatigd, terwyl men doof voor dc menigvuldige billyke klagten van den onderdrukten Colonist , hem fteeds gevleid heeft met het aanftaand ontwerp van een generaal Charter, doch aan de vervtiitins van weke belofte tot hier toe nimmer errftig gedagt is geworden.
Ten derden : dat dit Charter in alle opzigren behoort gegrond te zyn op , en overeen te komen met, die hoofdl.nicn van beftuur, sn vtrklaaring der rechten , weike als onmiddrlyke gevolgen van het primitief Contract tusfehen het Moederland en deszelfs Color.idiibeftaar.de, in de acte vap ( onrlitutie dul.iiyk en opzetlyk behoortn te worden erkend en vattgrftcld, o-»eieenkoom> ftig het on.weip -door Uwe Gecommitteerden thans overgelegd, ten einde de Colonisten volkomen 1'yk gerust te ftetlen, dat geene volgende wetgevende magt, immer willekeurig omirend derzelver be'angen zal kunnen handelen; en om vootts in deezen het heilzaam doekinde te bereiken , het welk de Commisfie tot het onderzoek der werkzaamheden van de respective Committés in haar voordel, zoo naauwkeurig als allervoegzaarnst heeft uitgedrukt, dat raamlyk by de acte van Conftitutie zelve langs dien weg aan de ingezetenen der Coloniën, eene zodanige verzekerirg van derzelver rechten , gegeever» en toeërkend behoort te worden , dat zy zig op dezelve veilig konnen verlaaten , en dcor het bezef van eigenbelang mede gedrongen wordeD , om zig over het daarftelien dezer Conftitutie te verheugen , en mede te werken rot dezelfs bevestiging, en het toekoomft g heil van het Vaderland.
Ten vierden: dat hoezeer het ontwerpen van zodanig Charter voor ieder der Coloniën, eer.e zaak is, welke zonder uitftel by der fcand genoomen, en binnen desa korst rrooglyken tyd ten einde gebragt behoort te worde» , het groot gewigt en hoogaanheïarg dtezet zaaK egEer, eenen aanmerkelyken tyd vordert, oen ten omwerp vsn dien onrflag en uitgebreidheid, mer alle moogiyle naauwkturigheid te kennen vervaardigen ; terwyl her »eelvu dia en grondig cinderzosk \an zoo vtek, en zoo» 5 x x x 3 aeear



C 7^ )
zter verfdiilknde onderwerpen, als hier toe betteklyk *yn,her e.cer moeilyk maakt, om dezen tyd, naauwkeurig te komen bepaaien, in dier voege dat Uwe Gecommitteeiden gaarne gewenschr hadden , dtnzelven onbepaald tc hebxn' r.onnen ftellen, dog waar in zy verhinderd zyn geworden, uk aanmeihing van het beiang der Colopistcn, cn de zekerheid, welke dezen het rech: hebben te vorderen, dat deze hunne belangen > vooral by den tegenwoirdigen gewensch.ten ommekeer van zaaken , eintllyk eens finaal zalien worden geregeld, en ntet verder aan eene onzekere uitkoornst overg.laten. — Weshalvcn uwe Gecommitteerden verrheend nebben, den genelden tyd uiterlyk op agt maanden te moeten bepaaien, A.ig welke bepaalig zy echrer aan het beter oordeel dezer Vergadering ten eenenmaaic onderwerpen. Eindelyk,
Ten vy/den; dat zodanig Charter voor ieder der Colonien ontworpen, en door de Wetgevende Macht goedgekeurd zynde, het zelve vervolgens, op eene regelmatige wyze in ieder der Coloniën ingevoerd, en tot ftand gebragt behoorr te worden; waa: ormrend het wel aan uwe Gerom nhteer.kn voorgekomen is, dat de gefchikt ftc wyze, waarop zulks zoude behooren te geferneden , zoude zyn , dat het Wetgeve-id Lighaam eene Commislie van kundige en gefchikte Perfoonen beneemde, om het gemelde Charter naar dc Coloniën over te brengen , de aïüinerklrigen van hen, die by hetzelve als ftemgcrochtig-Se ingezetenen der Colonien zullen worden aangemerkt, aangaande hetzelve in li nemen, en voorts met cie noodige magt voorzien , om provifioneel in de Colonien alle die voorzieningen te doen, welke de rust en goede orde , zo wel als het wedazyds belaag van het Moederland an dd Colonisten zouden konnen koomen te
vorderen; tor dat het Charter, na onderzoek en overweging, der aanmerkingen van de refpective volkplantingen , dcor het Wetgevend- Beduur dezer ReTmbliek voikoir.en tot ftand eebraat. en finaal ge-
fanerjoncerd zal zyn ; om als dan aaadh)k in alle deszelfs deelen door de gemelde Commislie ia ieder der Colonien ingevoerd, en in volle werking te worden gebragt. Dan , daar het san Gecommitteerden is voorkei, o mui, dat het gemelde Charter, door eene Commisfie der volgende Wetgevende Vergadering behoorde ontworpen, en voort? door iaatstgemelde Vergadering beoordeeld te worden, zyn uwe Gecommitteerden, mede van oordeel, dat de wyze der invoering van het zelve insgelyks aan de befchikking ran het volgend Wetgevend Lichaam Zoude behooren ove gelaten te worden; ten ware deze Vergadering zoule mogen goedvinden en raadzaam oordeelen , om deeze en geene zaaken, welke uwe Gecommitteerden aangaande het gemelde Charter, a's volftrekt noodzaaklyk hebben voorgedragen, tot gerusiftelling der Coloristen ook in dit opzicht, opzetlyk by een afzonderlyk Decreet vast te ftellen. in Wélk geval het 7. Articul van het thans overgelegd ontwerp dien conform toiiic behv'cjresi te'worden getedresfeerd.
7.o .tci, Ivu gers Reprefcmanten ! hebben uwe Gecommitteerden vermeend aan deze Vergadering te moeten
voerdraagen, tot volkomene opheldering van die hoofdlinien en grondfiagen van beftuur omtrend de Colonien, welke in het thans overgelegde ontwerp opgegeven zyngeworden. • Dan, daar alles, wat zy tot hiertoe gezegd hebben , alleen betrekking heeft tot dat beftuur , het welk in de Colonien zelve geïntroduceerd en vasrgeftcld behoord tc worden ; zoo vermeenen zy het tevens al verder van hunnen taakte zyn; om ook het refultaar van hun onderzoek , aopens dat beftuur , het weik hier te lande voorde belangen ,het behoud,en de vermeerdering van den bloei en welvaart der Colonien, zal behooren te waake-n en zorg te dragen, insgelyks op eene duidelykc wyze , en zoo kort het belang der zaak zulks zal toelaten, aan dec» ze Vergadering voor te houden.
Wanneer uwe Gecommitteerden in aanmerking nee. men dc hooge aangelegenheid der Co'onien voor het behoud en coofetvatic van deezen Staat, de daadlyke inwendige gefteldhcid dier ryke bezittingen zelve; de mooglyklieid om dezelve onder een wys en voorzigtig Beftuur binnen weinige jaaren tot eene dubbele hoogte van derzelver tegenwoordig aanzien cn vermogen te doen toeneemen, en eindelyk den uitgebreiden cn onbezefb.ure;t invloed, welke de vonrfpoed der Culoreien ■ eefr, op a le de takken en bronnen van den welvaart der Republiek; zoo kennen zy geenfints ontveinzen, dat de
aart en netuur van net beltuir hier te lande, over zuike uitgebreide en tedere belangen in te voeren , van geen minder aanbelang en gewigtk ge /olg gerekend moet worden, als dit, het welk in de oioneen zelve behoord te
worden vasrgefïeld.
Het gewigt van het fleftuur hier te Lan?e, zal al aanftonds eenigerraaate konnen biysen, wanneer men,in aanmerking neemt, dat de gemelde Co'onien , z.lt onder her gebrekkig, ja veelal or.tmoe-r'igend ec willekeurig beftuur, het welk voorheen over dezelven hier ie Lande heeft plaats g'tvtad, epter jaarlyita in gewoone tyden voor dc waarde van 35 a 40 miihoenen goeiertn op de markt vsn het Moeder ana hebben aabgebragt , welk beloop aanmerklyk g go er had konnen zyn, indien een wys en zorg,uldig beftuur in het Moederland , de Colonien niet zo dikweif \ aa aile noodwendigheden onvoorzien . gelaaten, en den fluihhaniei hierdoor, niet flegts gefatonfeerd , maar zelf , eene onvermydlyke be» hoefte van den Colonist had gemaakt : dat wyders onder hetzelve gebrekkig Beftuur egter jaarlyks voor meer dan 20 millioetten goederen van hier, zo naar de landbouwende als handetdiyvendebezittkgen zyn uitgevoerd; van Welke goederen een zeer aantienlyk gedeelte voortbrengfels der naaonaa'le vlyr en industrie, dat is der iülandfche Fabrieken en Trafieken zyn ; dat voorts een aantal van ruim 250 der grootft-r Koopvaardyfchepen tot den Scheepvaart op de gemelde bezittingen wierden geëmployeerd, en eea aantal van circa 5090 Matroozen in dienst gehouden, waar dooide i.avrgatie deezer Landen fteeds van ervaren Zeevolk wierd voorzien, en de Scheepsbouw, zoo wel als de handel op het Noorden, tot aanvoer van alle Scbeepsbouwftoffen , op eene zeer aanmerkelyke wyze onderfteund en bevorderd,



( 7-9 )
in dier. voege, dat het gantfche bedryf, het welk dc Colonien in rte Moederland te weeg bragten , jaarlyks eene circulatie van meer dan 200 rnuiioenen veroorzaakte, uit welke niet Qcgtfi duizeodc Ingezetenen een toereikend ot aanzietelyk beihan vonden , maar wa.r door eok tevens op duizend indirecte wyz.cn, cn langs zeer v-etfcb3lci.de wegen de alkraanzienlykfte inkoomften voor *s Lands fchitlast gebooren wterüen.
Daar bet nu zeker is, en aan uwe Gecommitteerden op de overtuigendfte wyze is gebleken , dat alle deeze voordeelen , na eenen gewenscUten vrede in zeer teemt» se jaaren , door middel van een fi.hrai.der en wys be:;u,.r hier re Lande, meer dan verdubbeld konnen worden,ca de Colonien, welken tot hier toe veelal meer onderd ukr, dan aangemoedigd zyn geworden, tot eeue hoogte van aanzien cn voo; fpoed kunnen worden opgevoerd, dat zy ruimfchoots tegen de aanzienlykltc posle>üen van andere Mogendheden zullen konnen opwi-gen, zo lydt het ook geenebedenking.dat iod'in g Beftuurhier te Lande , waar door dit alles vdornamehïyk moet worden bewerè.fteiiigd en te weeg gebragt, geenzins van eenen onveifchüligen aart, maar integendeel van hetarllerhoögfte aanbelang geacht moet worden. —
De ondervinding van alle tyden heeft geleerd, dat voor de bevordering van den bloei en welvaart der Coloniën , niets nadeeüger noch verderflyher i an worden uitgedagt , dan het beftuur derzelvc over te laaten in handen van bevoorrechte of geoerroyeerde Mtutfchappyen , welke allen fteeds met uen geest van eigenbaat en zelfbelang bezield, den nyve en Colonist, in p aats van aangemoedigd en onderfteund, integendeel zoo zeer onderdrukt en uitgeput hebben , dat zeer veele Colontëa onder zodanig juk zug ende , eindlyk , of tot ten langzaam kwynend verval, of geheel te" gionde e,ebragt zyn geworden , iets waar van de gefcbiedüoeken der bezittingen van de Eurepeërs, in net we ter- waerelijeel niet weinige voorbeelden hebben opg'leeverd, en die aLrn me den kreet der nieuwe Waereld, tegen zodanig etn
haarlyk beftuur, luidkeels hebben doen opgaan.
Dan niet minder verderfdyk is het van den anderen kant bevonden, de behartiging der be'angën dier aangek-gene Bezittingen tue ie vertrouwen, ea geheel en al in hadden te ftellen van het uitvo'.rend lieftuur eens Staats, of van deszefs Minifters. — immers hoe zeer een uitvoerend Minifteriëel bewind uit zynea aarr gefchikt moge zyn , om den noodigén fpoed, klem en veerkragt aan de ontwerpen en maarregelen van den Staat by te zetten, en zulks in zeer veele gevallen, waar in langduurige overweegingen en beraadslagingen hoogstnadeelig en verderflyl; zouden konnen zyn, een zeer groot voordeel kan opleveren, zo kan zulks echter geenzins toepaslyk gemaakt worden op den aart cn natuur van dat beftuur, het welk de Coloniën en Bezittingen van den Staat in andere waerelddeelen vorderen. — Zo veel fpoed en energie 'er dikwerf noodig is in de werkiaamheden van het publiek beftuur eens Lands, even zo veel bedaard onderzoek, rype overweging en ampele beraadflaging, worden 'er veelal gevor¬
derd in het beftuur der belingen en der oevoraerrng van den bloei van 's Lands afgelegene Bezittingen. ——[ Het vervolg van dit Rappurt in ons volgend Nummer. ]
Beknopt Extract van de Zitting van Woensdag, den 26 April 1797.
Ni het lezen van eenige Requesten, doet de Burger van Stapr.orsl het vozend Rapporr :
BuB.OEn.s- RtpatsïWTAïTEt)!
Het heet' Uiieden behaagd , by uwe D cretten , Commisforiaal van 20 September en 14 Oct>ber des vooriceden Jaars , te ftelien in handen van uwe Medeleden van Staphorst, Gevers, de Sitter, Cau, van Lvige\ en Pertat , ten fine van coi ftieratien en advies, diyerfe Requesten van boe dm van O edigaien , genegotieerd in den Jaire 1781 , ren behoeve vai* den ïo«! maligen Koning van Frankryk, onder gua<-on re van H. H. Mo? ; van welke Negotiatie zederd den Termyn vnie Juny 179} geen Intrest betaald, mcli ook in de Jaaren 179^, i"94. ï?95 en 1796 geen aflosfing van Capitaal gedaan is, to-o als naar den teneur cn inhoud der Obligatieubsd behopre» te ccfedieden,
Tv-rwyl voorts de fchuid dezer Negotiatien by het TraC-aat van Vreede en Alliantie met de Franfche Repu'sliek v^n den lóe May 1795, in afkorting van de daarby aan dezelve Republiek toegelegde bor.ierd Millioenen Guldens , door Huw Hoog Mog. is overgenomen, en met Capitaal cn intrest verrekend.
Reder.en, wasroei de Rcqucstranten van U, Burgers Reprefentanten 1 verzoeken de betaalinj van de tc-tttagterftuBize- • intresten Allosftngen, cn d,at ook op den toen aanftlünde vyiden December de a's dan vervalle Intrest eu laatfte Termyn van tff asfirtg prompt mogt voldaan worden. (Jive C".u» misfarisfen , dc gem. verzockfc'.i ritten geëxamineerd hebbende, moeten tca vollen tot ftemmen het volkomen rrêht vsn je Requestrantcn , en verdere houders van Öblig>r.en «M ic gezegde Negotiatic, om te cisfehen de betaling vsn Cprt-aalen Intresftn. De Koning van Fiark-yk, cn by dc ven/iciging van de Monarchie, de Frarfche Republiek was boa Dibitcur, en Hun H. M., Guarandeurs der N-gotiarie. eVsar door het overneemen de Schuld, cn de verre'-.ening dcnselve ( in de- Honden Millioenen, zoo voor her Capitaal' a:s vent- «!*• j Intrest, heeft de ortginecle Debiteur zyn feftuli geheel' Vol- / daan , cn de Bataaffche Republiek moet word-.n asiigenserKC r } als dezelve ontfangen te hebben; voor en ten- behoeve vscu ■ de Originiele Crediteuren, dat zyn de houders der 0*igati«V die gez*mentlyk gefourneerd hebben vyf Millioaner.Guldens, doch waar,Aran ,'na' aftrek d"cr ie voren gedane alloifingw», nu nog overblyft een Capitaal van twee Milüoenen , un opwelke twee Millioenen den vyfden Juny aanftaan'e- noe zail fchuldig zyn vier Jaaren Interest, tegen vier ten honderd-; i<$ zamen bedragende een ibm van drie honden en twintig duizend Guldens.
In deezen ftaat der zaak zouden Uwe Co rrrn is fa ris fen tnoe:ten advyfeeren, oai te decreteeren , dat het Capitaal en Jdttr-iSC van die Megotiatie op den naaften vervaldag, aarv <ie houde» der Obligatien aal voldaan worden. Ook zouden zy wenflfnéi» zodanig te advyfeeren, om daf zy o/ertuigd' zyn vtin de billykheid en rechtmatigheid daar van, en tevens, oer dat zulks zeer veel goeeJ zoude doen, aan het berfïel van- het zoo voorjbeeldenloo» vervallen Crediet van deezs Republiek Ja-
Ha*



•
C 72-0 )
dien men namentlyk ter zeiver tyiin ftaat ware, ook andere verbintenisfen , en even Wettige fchulden, met dezelfde promp • titude te voldoen. Maar, Burters Reprefentanten ! zoo zeer als Uwe Commisfarisfen ovi rcuig'd :yn van de billylifreid cn het nut van zodanig Decreet, even zoo zeer zyn zy overtuigd van de ontnogelykheid vau deszelfs uitvoering, m den Staat waar in de Financiën tegenwoordig zyn, en van het nadeel, dat daar uit tot verder bederf van 's Lands Crediet zoude voortkomen, wanneer de ondervinding aantoonde, dat hec U onmogelyk ware , om uwe belofte te volorengen. En dit is zoo wereldkundig, dat u,?e Commisfausf.n zich verzekerd houden, dat de Request-.nten, en verdere Houders dier Oaligatien geen zoo prompte betaling van Capiteal en Intrest verwarten. _ _ . ,
Wy hebben daarom geoordeeld, Burgers Reprefentanten! dat wy u in dit geval, een zodanig advies behoorden voor te ftellen waar op wy ons vleijen konden, dat ook in deeze ceiutresfeerde Burgers zouden kunnen vertrouwen ftellen, Satzy het effect daarvan zullen genieten; dournameiyk de iiarlykfche betaling, eerst van de ten agteren zynde Intrest, cn vervolgens van de Hoofdf»,m zodanig te ftellen, dat men aan de betaling daar van , met reden , niet kan twyflelen.
En' het is op deeze gronden dat uwe Commislanslen de vryheid neemen U te advifeeren , het volgende te decreteren.
I. Op den vervaltyd ie Juny 1797 zal woraen betaald, de intrest welke vervallen is geweest in Juny 1794 en 1795, tegen vier ren honderd in het Jaar, van de Negouatten gedaan in Anno 1781, ten behoeven van den Koning van Frankryk, onder Guarantie van H. H. M.. doch uit krachte van het Traftaat van Vreedeen Alliantie met de I- ranlehe Repubuek, van 16 May 175)5 ten lasten van de Bataaffche Republiek over
êeoOIOp'den vervaltyd in Juny 1798, zal op dezelve wyze befaald worden de Intrest , welke vervallen is geweest in
j?cS^ vSP f» Juny i799 Ü insgelyks betaald worden de Intrest, welke als dan zal vervallen zyn van de
J7opI7aer/nverv!uyd in Juny iSoo zal betaald worden her als dan vervallen Jaar lntresw. ej daarenboven -wee honderd en vyftig duizend Guldens tot aüosling eu verrmndc.ing van ■CapitaaL welke sfeg zal gedaan worden by looting ; en ^ dezelve wyze zal Jaarlyks wordeu voortgegaan tekens Zt "et ing vau de verfehuldigde Intrest , en .Busfing van «ne Tom vau twee honderd en vyftig duizend Gulden, tot dat de geheele fchuid aaf zyn afbetaald. mAnn4,-, l Indien het gebeuren mogt, dac door gunftiger omftandig heden ' Lands Finantien fpcediger, of grooter allosfingen Sten toelaten, zal zulks aan de geinteresfeerden «oreren
beEn zaf Exaaft van dit te neemen Decreet dienen gezonden ,e worden-aan het Commiué toe de algemeene zaaket, van het ïoSS-odW « Lande, en aan de [g^*^
van de (Couranten , tor naricht van de belanghebbende, aan dit Decreet de nodige publiciteit » geven. .
Uwe Commisfie onderwerpt dit Advys aan Ulieder beter en meer verlicht oordeel. Aldus geadvifcerd den 26 April 1797.
(wa3 getekend)
Wc. van Staphorst. Hugo Geevers. A. J. de Sitter. S. y. van Langen, CH P. Pertat. En wordt dien conform gedecreteerd.
De tydelyke Prefident ter Vergadering verfenecnen zynde, communiceert dezelve het volgende berigt;
CONDITIËN van WAPENSTILSTAND.
De Generaal Buonaparte, commanderende de Franfche Ar« méé in I taliën, en Z. K. H. de Aarrs--Hertog Carel, commanderende het Keizerlyk Leger , wilieude de Vrcdes onderhandelingen, die geopend ftaan re wordeu, gemakkelyk maken , bepalen:
Art. 1. 'Er zal eene Wapenftilftand zyn tusfehen het Fransck en 'c Keizerlyk Leger, te beginnen met dezen avond, den 7 April, tot aan den avond van den 13 April.
Art. 2. Het Fransch Leger houdt de volgende Linie : de Voorposten dei Rechter■ vleugel van dat Leger, zullen in de pofitie, waarin zy thans zyn, blyven tüsfcheM Fiürae en Trieste; de Linie gaat voort, bezettende Treffen, Lttta», Windiséieistritz, Marburg, Chienhaufen , de rechter Oever van deTtluehr, Gratz, Bruch, Leoben, Trafayak , Mancern, de weg ven Mantern tot Rotrenman, Irdjbjng, het dal van Lems tot aan Radftad, St. Michel, Spital, het da) van de Drave en Lientz.
Arr. 3. De fufpenfie van Wapenen zai onk plaats hebben voor Tyrol; de Generaals, comraanëeerendt: de Franfche en Keizerlyke Troepen in dat gedeelte , zullen gezameutlyk Je posten, die zy bezetten zullen , bepalen.
De hostiliteiten zullen iu Tyrol niet beginnen dan 24 uuren , na>d»rde Generaals en Chef zulks zullen zyn oveièen gekomen, en in alle gevallen 24 uuren, na dac de Generaals, commandeerecde de Franfche en Keizerlyke Troupen in Tyrol, elkander daar van zullen hebben verwittigd.
Gedaan by Judenburg, den 7 April 1797.
( Getekent)
Morveldt, Generaal Major, de Graat van Beltegarde , Lt. Geneneraal in dienst van den Keizer; Huonaparte, Generaal en Chef vau 't Leger der Franfche Republiek. Befloten te doen drukken, als gewoonlyk is.
De deliberatien over de Conftitutie worden voortgezet, waarna de Vergadering geadjourneerd wordt tot morgen ochtend ten 10 uuren.
Ter bnrtkerve '«S VAN SCHELLE & COMP. m de HAAGE.
■



C E L Y K H E i Dy VRYHEID, BROEDERSCHAP.
EXTHA-DAGVEHHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
&J&TXOW JLJLX,B ^JSM&J£X)J®MX2SrG
REPRESENTEE REN DE HET VOLK VAN NEDERLAND.' N°. 492. Donderdag den 17 April 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid,
Nationaale Vergadering.
i Vervolg der Zitting van Saturdag., den 21 Aptii 1797.
Voorzitter: J. A. de M i s t.
er volg van het Rappor,, door de Burgers de Miste, f., uitgebragt, nopens het geen omtrent de Colonien van den Staat in de Acte vau Conftitutie diende te werden bepaald.
Alle klem ea nadruk daarenboven , welke het uitvoerend Beftuur, in zaaken aan het zelve aanbetrouwd, kan uiioeffenen ea betoonen, • zyn min of meer gegtond, in een despofiek of' willekeurig gezag, het welk met den geest van een wys en wel itie.erigt Bewind over de Volkplantingen, die ryke, doch tcajye bronnen van den welvaart »an het Moederland, geheel en ai ftrydg , en ten eenenmaal onbeftaanbaar is — De men gvuidige zaaken eindelyk, met welke's Lassds Uitvoerend Beftuur, uit zynen aart reeds belast is , laaten geenzins gelegen, heid over, om met den geringften sroodvan waarfchynlykheid te konnen vermoeden , dat hetzelve, of zyne Ministers, fteeds met dat waakzaam oog, merdienavorfchende eph.uenheid, en die welberaadcncomiif.tigheid, alle de menigvuldige belangen dier uitgtftrekte Ccziüin• gen, derzelver uitbreiding, handel, landbouw, fcheepvaart en bevolking betreffende, in dier voege m alle deszelfs deelen en geringe omftandigheden zouden konnen nagaan en behartigen, dat hierdoor fteeds aan betgroote oogmerk , waartoe deze afgelegene Bezittingen befciiermd en onderhouden worden, volkomcnlyk wierd voldaan.»— Dan het is geenzins alleen het onbeftaanbaare en ontoereikende, van den aart en natuur der Uitvoerende Magt van eenen Staat, om voor de gewig'ige belangen dier aangelegene Bezittingen te zorgen , welke het onvoegzame en nadeelige van zodanig eene iririgting duidljb V. deel.
konnen doen bezeffen ; maar de ondervinding zelve heeft daarenboven, op de onbetwtstbaarfte wyzeeeleerd hoe zeer zodanig beftuur , in «k handen van Staatsministers toebetrouwd, binnen weinige jaaren , niet flegts hooattgevaarlyk, maar zelf ten eenenmaal verderflyk, zo wei voor den Staat, als voor de Volkplantingen zelve, kan bevonden worden, iets waar van de Jaarboeken der Britfche Colonien, zedert den jaare 1756, tot aan derzelver vryvcrklaaring toe, de gedugtfte bewyzen hebben opgeleverd , terwyl de Franfche Natie ook in dtt opzigt, toe hier toe niet veel meer verrigr heeft, dan alleen bakens opterigten, naar welke andere Volken hunnen cours hebben interigten, om niet in dezen met haar op dezelve klippen van overylde maatregulen te ftranden, en deer-
lyk om te koomen.
Om alle deze gewigiige redenen is het dan ook aan uwe Gecommiticctden op de overtuig ,-ndlre wyze voorgekomen , dat het beftuur over de pewigu'ge bezittingen van dea Staat , geheel en al van aiie ander bewind afgezonderd behoort te blyven. eti dus een afzonderlyk aan het Wetgeevend Beftuur onderworpen Lighaam van Adminiftratie tc moeten akmaaken, onder zodanige benaamirig, en voorzien van zodanigen last en Inltructtie als liet volgend Wetgeevend Lighaam raadzaam zal oorde elenj waaromtrend uwe Gecommitteerden de vryheid zullen neemen , het volgende nog kortelyk aan deze Vergadering voor te draagen.
Da: hoe zeer by onderzoek aan uwe Gecommitteerden geileken is, dat de aart en natuui der adminiftratie, welke by de heuchlyke ftaatsom wenteling hier te Lande,' omtrend de zaaken der Coloniën is ingevoerd, op zich zelve aangemerkt, en vooral de vereeniging van alle de Coloniën, onder eene tn dezelve opperdireclie, eene der heilzaamfte verbeteringen is, welke deeze omwenteling den Lande beeft bonnen aanbrengen, en uwe Gecommitteerden uit dien hoof ie deze nieuwe inrigting volkomen moeten toejtiicben, en dus in het wezen der p'aatshebbende Adminiftratie geene veranderingen of verbeteringen vermeeneh te koauen of tc moeten voordra-
Yyyy gen.



C 7*-i )
gen , zy echter van den andere» kant even min ontveinzen kunnen, dat .de wyze , waarop deze a'miniftraue thans weidt bediend cn uiigtöeffead, te orcflagtig en' te kostbaar is% cm -geene'zeer aanmerkelyke' vernjtericgen en bezuinigingen tee te laaten, waar omtrend uwe Gecommitteerden echter vermeenen hier rer p'aatzein geene defaüs te koanen treeden l a's niet gefchikt zynde, om in de Acte van Conftitutie te worden geinfereerd; weshaiveu zy het .raadzaam giöordeeid hebben; oai deze na'ders- érgafttfimé en vereenvoudiging van het tegenwoordig plaatshebbend adminiftraiief oewind hier te Lande , met. den aankleve van dien, aan de zo'g en wyslieid der volgende;' Wetgevende Vergadering geheel en al over te laaten.
En hier mede , Burgets Reprefentanten ! zouden uwe Gecommitteerden vermeenen dit hun Rapporr hier ter plaatze voegzaam te konnen eindigen , indien cie last door deze Vergadering aan hen opgedragen', zich uhdrukkelyk alleen bepaald had, tot liet omwerpen van ee:i Titul over . de '•■Coloniën en -Bezittingen van den. Haat in America. —■ Immers, al het geen uwe Gecommitteerden vermeend hebben, in het algemeen omtrend den •aart en natuur van Coloniën, en de daar uit voortvloeiende betrekkingen tusfehen dezelve en het Moederland, in dit hun Rapport te moeten premitteerea, is door hen. tot. hier toe alleen daadlyk toegepast geworden op. de landbouwende en hnndeldryvende üetittingen van den Staat in de West - Indien, de hoofdlinien en grondihgen van het befiuur, voor welke laatstgenoemden uwe Gecommitteerden dan ook tot hiertoe alleen-bezig hebben gehouden. — Dan daar zy zeer veele redeaen hebben orr. te vermoeden, dat de aan henopgedragenelast, om-ntjaaentlylc in het algemeen eenen Titul over de CoUjiiïtt te ontwerpen, zich mede uitftrekt t'ot de Bezittingen der Oost - Indifche Maatfehappy dezer Republiek in andere waerelddeelen, in die veronderftelüng , dat ook de genoemde bezit.ingen vau Staatswege als Colonien zouden.-behooren te worden aangemerkt, omtrend de r-echten van welker Ingezetenen by de tegenwoordige £-cte van Ccnftitutie dus mede eene behoorlyke voorziening zoude dienen te gefchieden ; zoo hebben uwe Gecommitteerden het van hunnen onvermydlyken pligt geoordeelt, deeze niet min gewigtige en belangryke zaak mede opzetiyk te onderzoeken "en in rype' overweging te .nemén, ten einde zich in -ftaat te berinden, om ooit deh uitüag van dit onderzoek, op eene aan het gewigt der zaak geëvenredigde cn duidiyke wyze, aan deze aanzier.lyke Vergadering te konnen voordragen.
De hoofdzaaken," welke uwe Gecommitteerden ter dien einde vermeend hebben, meer byzonderlyk te moeten onderzoeken , hebben zich vDornaamenlyk bepaald tot de beide volgende poincten:
Vooreerst: konnen de Bezittingen der geoèlrcyeerdt Oost Indifche Maatfehappy, in denzelven zin als dt landbouwende en handeldryvende Bezittingen van dei Hiaat in de IVest- Indien, gezegd worden Colonien et, Volkplantingen van den Staat te zyn ? En
Ten tweeden: koomt uit dien hoofde aan het Bataaf
fche Volk het recht tos, om aangaande het befluür dier Bezittingen , u.ede eenige■ fckitteingeh en bepaalingen , by zyne tegenwoordige Staats inri^ttag,, va*t te pelten? j Het is de beantwoording dezer beide opgegeevene ' viaagpoincten, uit welke naar hei oordeel van uwe Gecommitteerden Z3Ï moeten, blyken , oL'er in dc tegen-, woordigc Acte van .Conftitutie eenige bepalingen nopensj de bovengemelde bezitiin^.en en de rechten van derzeiver Ingezetenen konnen ea behooren te worden gemaakt; en zo ja, van welken aart en natuur dezelve geacht zouden moeten worden te zyu.
Wat.rian do beantwooiel'ttg van het eerst opgegecvene vraag; otnet Lcriefi. Niemand zal zich konnen verbeelden , dat uwe Gecommitteerden ecnigzins getwylïeld hebben , of de bezittingen en eigendommen der OostIndifche Maatiehappy, m eenen algemeenerï fiaatkundigen zin niet zouden behooren gerekend te worden tot de onderhorigheden en eigendommen van dezen Staat , aan welks Souverein Oppeigczag het daniiniuin omineus over dezelven toehoomt, en die ook uit dien hoofde verpligt u dezelve regen alle, aanvallen der vyanden van den Staat te befchermen en te verdeedrgen;. in dit opzigt. doch ftaan de gemelde bezittingen der genoemde Maaticnapppy niet flegis gelyk met de bezittingen en eigendommen van iedeten Ingezetenen der Republiek; maar ook volkomenlyk met alle^dë Colonien en Volkplantingen van den Staat ia het weftelyk waerelddcel; doch de vraag is hier bepealdlyk deze: of de bezittingen en etablisfementen der Oost-Indifche Maatfehappy in dezelve betrekking ftaan tot den Staat, in hoedanigheid van grondjheer en eigenaar , als de laautgenoemden;. ia di. r vutege, dat ook tusfehen de eerstgenoemde etabüsfemen;en cn het'Moederland zodanig wederzyds contraci oumiddclyk gezegd kan worden te beftaan , ats uwe Ge. co admitteerden boven breedvoerigaangetoond hebben , den g ondflag uittemaken van alle betrekkingen tusfehen eeaen. Staat en deszelfs Coloaien in het algemeen , en tusfehen de Americaanfche Volkplantingen en het Moederland in het byzonder ?
En dit, Burgers Reprefentanten ! vermeenen uwe Gecommitteerden rondborftig te moeten ontkennen , om de volgende redenen :
iQ. Zo-^ha in het begin der zeventiendeeeuw, de handel en fcheepvaart op de Oost-Indien door verfcheidena Ingezetenen dezer landen by de hand genomen en met vooruitzigt op de alleraanzienlykfte voordeelen gcoeffend wierd, was he*t Staatsbeftuur van dien tyd terftond be« dagt, om tot confervatie en verdere uitbreiding van dier* gewigtigen handel denzelven te brengen onder het alge-; meen opzigt en beftuur eener generaale Maatfehappy, aa» welke uit dien hoofde by een uitfluitend privilegie en oéitroy vergund wierd dien handel alleen te mogen dryven , en ten dien einde ook alleen te mogen navigeeren op alle de Landen binnen de limiten van het gemeldeoftroy aangewezen , met verdere vryheid om contractie» : en verbintenisfen op naam van dezen Staat mogen aangaan met alle de Princen en Potentaaten der genoemde . Landen, als mede oin, tot befcherming van. dien han-.
deli



( ?*s )
del, fortresfen en verzekerdheden tc mogen bouwen, volk van Oorloge te mogen aanneemcr», eri voorts Gouverneurs en Officieren van Politie en Jtifdtic, in dzopterigterte etablisfementen temogen sanftcll'en;' agtervoljgens welke ampele vergunning het dus aan niemand gt-' 'oorloof! was, zig naar de genoemde landen tc brg.even, om aldaar eenigen handel te dryven of zij te ctv blisfeeren , anders dan met voorkennis enbevViilig ng , cf> ten dienfte der gemelde Maatfehappy ; Bet gé» óm aat'/ati dan ook geweest is, dat alle dc Itg^.ttenen, welke r'j vatj tot tyd derwaarJs keen be^eevcn hebben, en de ei?. inenten der gemelde Maatfehappy in de op^enc-emde Landen hebben helpen vefdgen, aiie waren geëmployeerden en bezoldigden van dezelve Maatfehappy , welke otmiddelyk aan derzelver dienst verbonden cn aan derzelver bevelen' gehoorzaamheid verfchuldigd waren. •— Offchc-.-'i nti de iar.gduurigbeid van tyd, en het telkens vüi.I.uwen van het bovengemelde oftroy , geduurende een tydvak van bykans twee eeuwen, dat is van den jaare 1Ó02 tot heden toe, de gemelde etablisfementen , welke primitivelyk alleen uit lasthebbenden, ambtenaaren cn' bedienden der genoemde Maatfehappy beftonden, aanmerltlyk in volktykheid hebben doen tceneemen, zyndé* veelen der laatstgenoemden, na langduurige dienstengeprefleerd te hebben cn uit den dienst der Maau'char Dy ontflagen te zyn, aldaar onder den zogenaamden Titul van vrye Lieden gebleven, zo is het egter zeker, dat, hoe aanzienlyk he: getal der zogenaamde vrye Lieden.in dc gemelde etablisfementen der Maatfehappy öok'moge zyn, dezelven egter niet anders aangcm.rkc komen worden , dan ais perfoonen en lieden, welke zig aldaar onthouden, alleen met toeftemming en vergunning van hunnen voorigen Meester, naar wiens wetten en inrigtingen zy fteeds gehouden blyven zig te gedragen, terwyl zy uit kragt van het bovengemeld ocltroy ook geenen anderen handel nog bedryf konnen of vermogen te oeffenen , dan de genoemde Maatfehappy aan hun. gelieft te vergunnen en toe te ftaan.
Uit dit een en ander blykt het dus ten allerduidlyksten, dat 'er tusfehen- de ingezeetenen der genoemde bziftingen en etablisfementen van de Oöst-Indifche Maatfehappy en het Moederland geene onmiddelyke betrekking plaats heeft, dat is, dat dezelve geenzins gelyk de West-Indifche volkplantelitigen in een onmiddelyk contract ftaan met den Staat, maar dat zodanig contract alleen plaats heeft, tusfehen hen en de gezegde Maatfehappy, aan welker dienst zy zig verbonden hebben , of met welker vergunning zy zig in de gemelde etablisfementen' bevinden , terwyl de gemelde Maatfehappy, zoolang het aan haar vergund ocfroy blyft voortduuren en ftatsd houden, alleen gerechtigd is, om in deze haare bezittingen en etablisfementen zcodan;;;e fchikkingen en orde op derzelver Beftuur te maaken en in te voeren , als zy voor het belang vau ka.-.ren handel, bet meest raadzaam zouden mogen cordeelen.
2°. Uit hoof.'e van het meergemelde uitfluitend octroy aan de genoemde Maatfehappy 'vergund, heef: het Moederland dus' 'ook nimmer aan tegenwoordige inge¬
zetenen der-etablisfemènten van dezelve, Vsren to.v flaan of vergunnen ecnigen> har-del, het' zy cp pïaaÉert , binnen de Ifmfteri van- het Oerroy gchgjn , Het zy Hh daar óp de markrplaatfen djezef Kepui-lrck1 re dry yen,' nog deswegeps voorwarden m'tt dé-..o!ven fange-n ; terwyl-het Moé'dcr'-aad in-tegendeel;' ftiasdelier'z.dvé o>' troy, en zoo'lange in het zeive geene vcratvderin i-n^genwrkt zyn geworden, zelf vetpli-t' is,- om'dc-'gehélde Maatfehappy'by• haaren ultfluitcndcn handel zoj in het Oosten re'vc, als van daar op''de havenen bh markten dêzoi Rcpul-liek ftain'rJe te houden-et: tfc htntl. tegen allen 'en:: een iègely'k wie zulks !ook zoude mbgca zyn; waar uit dan colc al wederom van zeive volgt* dat de betrekking, welke Uwe Gccommi-teerden bóven aangetoond hebben tusfehen het Moederland en de Ingezetenen der landbouwende en handeldryvcnd-è bezit» tir.gen in America tc beftaan, geenzins gcfoa'trneerd'kan worden mede plaats te hebben , tusfehen hetzelve, en de ingezeetenen der' bezittingen en etablisfementen van dc genoemde geoctroyeerde Maatfehappy. Eïrulcl.vk
3°. Het eerig en tevens uitfluitend contract, het welk , ten opzigte van den Oost - Indifehcn handel en fcheepvaart deezer Landen', plaats heeft en aanwczi-i i; , is dar, het. weik door den Staat met de Oost-Inductie Maatfehappy zelve is aangegaan , zo en in dier voege als het zelve vervat is,, in het octioy van den Jaare j 602, en alle de fuccesfivelyk daarop'gevol^de vernieuwingen , prclongtttien, en anipliatien van her zelve tot heden toe; by welk contract de Maatfehappy eene zekere fom voor her recht van den uitfluitenden handel aan 's Lands fchatkist betaalt, en zy vcrpkgt wordt dien handel te dryven , ten rcecsten nutte en profyie van den Lande en deszelfs Ingezetenen; doch waartegen het beftuur en beleid van dién handel, en de gevolglyke ditcctie over alle haare etablisfementen ten eenenmaale en zonder eenige referve aan haar wordt afgeftaan en overgegceven; waar uit dus op nieuw ten" allerduidlykften en geheel onbetwistbaar volgr, dat alle die geenen welke de gemelde Maatfehappy tot het dryven van dien* handel goedvindt te gebruiken , of aan wien zy zelve een gedeelte van dien hanclel vergunt tê voeren, a's mede alle die geenen , welke zy in haare bezittingen toelaat en gedoogt, met niemand, dan alleen mét dc. Maat-', fchappy zelve, in een:ge betrekking of verbindter.is kunnen ftaan, en dat 'er dus tusfehen de gemelde greenployeerdcn of ingezetenen der genoemde bezittingen en het Moederland, geene .van die onmiddelyke bërrekkingen plaats hebben, welke uwe Gecommitteerde-n hebben aangetoond te beftaan tut-i'eh.-n deeeen Staat ea deszelfs Colonien en Tolkplantingen in #e West »Ia« diën. —
Uwe Gecommitteerden achten het hier tc nlantze geen» zins van hunnen taakte zyn, om te onderzoeken ;.jpi het gedrag der Oost-Indifche Maatfehappy ten opzigte der ingezetenen van haare etablisfementen , vooral "na dat dezelve, door een zoö langdnurig verloor» van tyd ongevoelig, tot een zoo aanmerklyk' aantal 'zyn toege* fiomen , iteeds van dien aart geweest is, 'als volkomen Y y y y 2 be.



beftaanbaar geacht zou kunnen worden, met de regelen tan billykheid en rechtvaardigheid, en of zy het zelve allezins geregeld heeft, naar de infpraak van die voorzigtige ftaatkunde, welke aan de zagtneid en teegeeflykheid van gematigde en wyze wetten, fteeds dc voorkeur toe zai kennen boven de geftrenghcid van ccn Oostersch beftuur of Afiatisch despotismus; veel mia zullen uwe Gecommiiteerden thans nagaan, of dezelve Maatfehappy yan alle haare etablisfementen dat nuttig en voordeelig gebruik gemaakt heeft, het welk dezelve haar aan dc hand gegeeven hebben; gelyk zy zig al mede niet bevoegd achten, om hier in eenig onderzoek te tteeden, Köpens de billykheid der klagten , zo door haare onderhoorigen , als door het handelwezen hier tc lande, tegen haar gehouden beftuur by den Souvcrain meermaalen ifigebragt; dewyl, op welk eene wyze zodanig onderzoen nopens alle de opgegeevene zaaken ook zoudé mogen uitvallen, zulks egter niets toe of afzoude kunnen doen tot de wettigheid van dat uitfluitend bewind over haaren handelen etablisfementen, hetwelk by het crlroy aaa haar is toegeftaan , en het welk naar rechten aan haar nog ontkend, nog ontnomen kas worden, zo lang zy aan de voorwaarden van het contradt in het gemelde oclroy uitgedrukt, blyft voldoen, of zo lang de tyd , voor welken het zelve verleend is geworden , nog niet is komen te eindigen.
Uwe Gecommitteerden vermeenen uit dien hoofde , het boven aangevoerde genoegzaam te zyn , ter beantwoording der eerstvoorgeftelde vraag , en houden het dus voor genoegzaam en duidlyk bewezen , dat de bezittingen en etablisfementen der geoctroyeerde Oost lndifche Maatfehappy voor als nog, en zo lange het- gemelde Ortrcy niet zal zyn geëxpireerd , geenzins in denzelven zin, als de landbouwende en handeldryvende Btzittirgen der Republiek in de West-Indien aangemerkt konnen worden als Coloniën en Volkplantingen van den Staat, dat is, als zodanige bezittingen van denzelven , welker Ingeretenen in eene onmiddelyke betrekking ftaan tot het Moederland, uit hoofde van een met hetzelve primitivelyk aangegaan cn fteeds voortduurend contract, de voorwaarden van het welke aan het Moederland van de eene zyde, het onbetwistbaar recht toekennen, om zodanig Beftuur, als op dezelven gegrond is, over deeze bezittingen in te voeren; terwyl de Volkplantingen van de andere zyde, als vrye contractanten ' insgelyks het recht hebben, om op de nakoming der gemaakte voorwaarden, door het Moederland aan te dringen , en om voorts gehandhaafï te worden , by het vol genot van alle die rechven , welke by het voorfz. contract niet zyn afgeftaau of eenigzints bepaa'd geworden.
Na al het boven opgegeevene zal het dus niet moeijelyk zyn, het tweede voorgeftelde vraagpoinct, nauwkeurig cn naar waarheid tc konnen beantwoorden , naarnlyk : heeft het Bataaffche Volk het recht om aan gaar,- \ de het BeVuur ever den Handel en Bezittingen der ' Oost-Jndifche Maatfehappy mede eenige fchikkmgen en bezaaiingen by zyne tegenwoordige Staats imigtiiig vast 1
te ftellen ?
irnmers, wat in de eerfte plaats betreft den Oost-lnaijc/ien Handel zeiven , zoo rs het naar het oordeel vaa uwe Gecommitteerden, agtervolgens de bovca opgegeevene gronden, volkomen zeker, dat ,daar het beltuur en beleid tan denzelven by het Octroy zoo uitdrukkclyK geheel en alleen aaa de voornoemde Maatfehappy is afgeitaan, du beftuur en beleid dan ook gee.izims aan haar kan worden ontnomen, alvootcns detyd byhet Octroy bepaald . volKoiucn zal zyn geëxpireerd ,'als wanneer de gemelde handel, tot welken vóó de vergunning van hetzelve Octroy, een ieder der Inge-erenen van deeze Republiek , even zeer gerechtigd was, als het ware zal wederkeeren in den boezem der Natte , welke als dan , doch ook niet eerder, bevoegd zai zyn , om aangaande denzelven, zodanige nadere fchikkingen te maaken, a's zy tot herftel, conletvatie en u tbreiding vaa dit alleraanzienelykst, dc ch tevens zoo jammerïyk ver« aarloosd middel van haar beftaan, raadzaam zal oorde Jen. L aar wyders de gemelde handel, zo als dezelve thans in het byzonaer door de gemelde Maatfehappy gedreeven wordt, voor eea zeer aanzienlyk gedeeltemst op particuliere tractaaten , verbindtenisfen en contracten, welke zy, ten haaren periode en kosten, met verfcheidene Indiaanfche Vorlten en Volkeren heeft geflooten en aangegaan, zo volgt hier uit ook van zelve, dat dit gedeelte van haarea handel als haar privatif eigendom behoort te wordtn aangemerkt, de vrugten en baaten waarvaa by uitfluïtini alleen aan haaf toekomen , zonder dat het aan eenen derden immtr vry kan ftaan dien aangaande eenige belchikkingen te maken, veel min zich ia de posfesfie te ftellen dier voordcelige engagementen, zonder dien aangaande voor af , met den belanghebbenden gecontracteerd en hem deswegens behoorlyk fchadeioos gefteld te hebben. °
Deeze laatfte aanmerking geldt in de tweede plaatsmeer byzondeilyk en ten vollen , omtrend ade dè bezittingen en eïttbhsfemenien welke de gemelde Maa>fchappy van tyd tot tyd opgericht of verkregen heeftvvedte alle ontegenzeggelyk als haar privatief en afzonderlyk eigendom moeten worden befchouwd , en ovrr welke dus aan de Natie geene befchikking hoegenaamd, Df uit welken hoofde ook, toegekend kan worden, voor en aleer het mogt komen te blyken dat de gemelde beEittingeB en eigendommen, op eene wettige wyze aan tiaar waren afgedaan en overgebragt, en dar desweeens net de gemelde Maatfehappy , ten behoeve baarer eêinresfeerden en aanzienlyke crediteuren , behoorlyk gecontracteerd was geworden, even zo en in diervoegen aTs ten zelven einde bereids idoor deze Vergadering daadlyk eene Commisfie benoemd is gewoiden , om wegens de averneeming van dc helft der Colorde Suriname en van ie geheele Colonie de Berbicê, welke beiden tot nog oe insgelyks als privatieve eigendommen worden aangemerkt cn eikend, in behoorlyke onderhandeling te tre-
, Daar JJU de bovengemelde bezittingen en etabüsfemenier Oost-Indifchc Maatfehappy niet alleen zyn haar dade-



( 7*5 )
delyk en privatief eigendom, maar daar en boven by het als nog voortduurcnd octroy het politiek er. civiel opperbeftuur over dezelve zonder eenige bepa-.wg aanhaar is toegedaan, zoo volgt dan ook vjn zeive, dat zowel uithoofde van het recht van eigendom, als van bet uitdrukkelyk verkreegen recht by het octroy, in geenen deele het vermogen aan het Bataaffche Volk kan worden toeërkend , om alvoorens beide de genoemde rechten mogten komen te cesfeeren, eenige fchikkingen of bepaalngen, aangaande het beltuur van den handel en bezittingen der gemelde Maatfehappy, by zyne tegenwoordige S.aatsmrigung en in de acte van deszelfs Conftitutie vast te ftellen.
Eene geheel andere gedaante van zaaken , Surgers Reprefentanten ! zjuie zich vertojnen, in gevaile na de expirarie van het meergemelde octroy, de handel en fcheep^aard op het Oosten door de Natie wederom aan zig geno nen wierd , cn voorts dat gedeelte van denzelven , het wek, zo als boven gezegd is, uithoofde van parücuiie-c contract-en als een privatief eigendom der Maatfehappy m jet worden aangemerkt,re gelyk nut alle dc overige bezittingen van dezelve, tegen behoorlyke fchadeloosltelling, of vereffening der fchulden van haare geintresf erden , door de Natie wierd overgenoonrn en aan zig gebragt, zo en in dier voege, dat de gemelde bezitting, n en etablisfementen , daadlyk als eigendommen en posl'eslien van den St.nt konden worden befchouwd ; in welk geval het buiten twyffel mede aan het Bataaffche Volk zoude toekoomen , om aangaande dezelven en de ingezetenen van dien, dezelve, ot dergelyke Conftitutioneele inrigtingen en bepaaiingen te bcraamen en in tc voeren, ais die, welke uwe Gecommitteeiden thans, aangaande deColonien en Bezittingen van den Staat in de West - In Hen , de eer hebben , aan deze Vergadering voor te draaien.
Dan hoe zeer het dus om alle de boven opgegeevene redene i aan uwe Gecommitteerden ontegenzeggelyk is voorgekomen , dat uithoofde van het recht van eigen dom, aan de Maatfehappy competeerendc, zo we. als uit hoofde van het uitdtuklyk rechtaan haar by bet nog voortduwend odtroy vergund, het geenzins aan het Bataaffche Volk toekoomt , om voor alsnog, en in dn tegen woordig^n ftaat van zaaken, eenige fchikkingen of inrigtingen , aangaande het beftuur van den handel en de berittingen der Maatfehappy , by deszelfs tegenwoordige Staa sir.rigting te ontwerpen , en by .de 'Acte van zyne Conftitutie vast te ftelkn, zo is het egter uit aanmerking, voor eerst , van het onberekenbaar aanbelang, het welk deeze STaat en deszelfs ingezetenen hebben by het herftel en behoud van den gewigtigen handel, weike tot hier toe by uitfluiting alleen aan eene geoctre, eerde Maatfehappy verdund is geworden , en aaa welken deeze Repabuek haar aanzienlyk handelwezen, en door dit laaifte haar gantfche aanzien en vermogen verfchuldigd is, en ten tweeden, uit hoofde van het niet minder gewigtig belang, het weik een zoo aanzienlyk gedeelte der Natie heef; , by'eene behooilyke re=elir,g der zoo deerlyk vetyaliene zakken van de gemeiae Maatfehappy zelve; als cae.ee, ten deden, uit aanuierking der zorg,
velke de Staat verpligt is tot confervatie der tegenwoor-i igc bezittingen in het Oosten , en tor. yèrii g van et lot van derzelver ingezetenen, aan te wenden, ain we Gecommitteerden niet ontydig ot'onvoegzaam vuj;ekoonen, orn 'tot volkumene gerustftel ing van al e de •erfüMl en-de belanghebbenden , in de zo even opgenoemle a lergewigtigfte zaaken, eenige voorziening dienaan;aande by de tegenwoordige acte van Conftitutie vastte tellen , welke ten rig fnoer zoude kunnen (trekken voor iet volgend wetgevend Beftuur, en welke tevens zou» len kunnen dienen tot eene genoegzaame verzekering roor alle de respective Gcintete;f.erden , dat derzelver jewigtige belangen sok in dit opzigt, behoorlyk beharigd cn aan geenen onzekeren nitkoomst orergelaaten tullen worden. —
Uwe G committeerden hebben uit dien hoofde in de :weede afdeeling van het ontwerp, van eenen Titul sver de Colonien, het welk zy thans de eer hebben aan leze Vergadering over te leggen , in zeer weinige AricuUn die voorzieningen trachten voor te dragen, weite , om de zaak der aangelegene bezittingen en etablis'emei ten in het Oosten niet geheel onaangeroerd te aaten, of met een volftrekt ft lzwygen voorby te gaan , laar hun inzien niet onvoegzaam in de acte van Conlitutie eene piaats zoude kunnen vindea , ten waare deze Vergadeting welvoeglyket mogt oordeelen, om dezelve ey een afzonderiyk Decreet vjst te ftellen, en hetzelve igter de gemelde Acte te doen voegen, het welk uwe lïecommitteerd n de vryheid neemen aan het goedvinten en de beflisiing dezer Vergadering ten eenenmaal >ver te laaten.
En hier mede, Burgers Reprefentanten ! hoopen de Dndergetekenden zig van den m'oeilyken taak aan hen 'Pgclegd , eenigzins te hebben geacquiteerd , fuSmitteeende.zy voorts dezen hunnen arbe.d cerbiedigiylt aan ie wysheid en het verligt oordeel dezer aauiienlyke Vergadering.
's Hage den n April 1707.
/. H. Fhh. Te ding van Berkhout. II'. H. de Beveren. Herin. Henr. Vitringe, B. Btuk.
T I T U L X.
van de Colonien.
EERSTE AFDEELING.
Van de Colonien en Bezittingen in America en op de Kust vau G:'.:nea.
Art. 1. De landbouwende en handeldry vende Colonien tv de West • Indien zyn zodanige Bezittingen van den Staat, welker bloei en welvaart op het naauwst verbonden zyn , met de belangen van het Moederland , het welk uit dien hoofde verpligt is, de tedeifte zorg a»n te wenden , om derzelver landbouw en handel op alle mooglykc wyeen aan te moedigen , ten nadruklyKilen te befchermen, en door een wys beftyur en zagte wetten, Y y y y 3 dienst-



( 7*5 )
dienstbaar te maaken, zo wei aan het geluk der byzon-, dere .ingezetenen van de Colonien zelven, als aan de bevordering van den luifter cn het vermoogen van het
Gemeenebest.
2. De betrekkingen, welke óvereenkomftig de voorgaande bepaaling, tusfehen het Moederland eu deszelfs Colonien plaats hebben, zyn dus oumiddelyk en wederkeerig. Dezelve vloeien voo.-t uit een lii'.zwygend conïfad , waar by in de eer/ie plaats, -het Moeder land , h-:ï eigendom of gebruik v.n den door hetzelve .befcaermden grond, tot het oeffenen van deu landbouw of liet dryven van den handel, .a/haat of vergund, op voorv/aarde, dat de eigenaar of gebruiker, .zy.r.e producten of ingeruilde Koopuianfchappen onder behoorlyke bepalingen alleen in den fchoot van het;Moederland zal uitftonen ; en waarby , in de tweede plaats het Moederland aan iederen eigenair of gebruiker, de rustige en ongeftoorde oefening van zynen. landbouw; of handel, tegen alle binnen of buiter.landsch geweid verzekerd, op voorwaarde dat door de eigenaars of gebruikers voor deze befeherining wederkerig een zeker gedeeite hunner gemaakte producten,, of eene billyke belasiing op hunnen handel, aan het Moderland zal worden opgebra^t.
3. Deze verklaaring der betrekkingen tuslehen het_Moederland en deszelfs Colonien , zoo als dezelve in het voorgaande Ariicul z.yn uitgedrukt, moeten ten grondflag dienen van alle de bepalingen, welke de Weigeevende magt, omrrtnd de Colonien zoo wel thans als in vervolg van tyd , goed zoude rnogen vinden te maken.
4. De Ingezetenen in de Coloni„-n bezitten het recht om de Leden van hun hnshoudelyk beduur» tot uiioef-; fening en bediening der Politie en Juftitie, en tot admiuiftraiie hunner huishoudelyke belangen, te verkiezen en aanteftelleii; en zulks op zodanige wyze , als .by het natemclden te ontwerpen Charter voor ieder der Colonien nader zal worden bepaald, óvereenkomftig de algemeene grondbcvinzels, waarop dit recht aan de Ingezetenen van het Moederland , door de- Conftitutie wordt toegekend.
5. Alle Coioniaale belastingen van wegen het Moederland, zullen »y de invoering van het nieuw te ontwerpen Charter in de refpeétive Colonien opgehceven zyn, uiigezonderd die, welke by Articul 2'. zyn gereferveerd, doch hier tegen zullen alle Coioniaale Ambtenaaren , welke tot het huishoudelyk beftuur behooren , en welker benoeming en aanftelüng dienvolgens mede alleen aan de Colonisten toekoomt, alleen bezoldigd'worden uit zoodanige kas, als deze door het onderling aan elkander opleggen van draaglyke lasten, tot goedrnaaking hunner huishoudelyke onkosten en inrigïingen zuilen goedvinden te formeeren , en over welke kas het Moederland zig geenerlye befchikking ten zynen behoeven zal mogen aanmaatigem
6. Agtcrvoiaens de gronden in de bovenftaande Artieulen vervat, zal 'er een generaal Charter, oyjïfoenkomstig de belofre door den Souverain dezer Republiek, den 11 April 1795 bereids aan de -Colonien gedaan, voor ieder derzelven vervaardigd worden , door eene Commisfie, welke de volgende Wetgeevendemagt, gehouden
r.al r.yr. binnen zes weeleen na de byeenleïnnst baarer VerJ gadering te benoemen,..welke Coinnihüc fpeciaal beast zal zyn , o,n.«*m toeftand van ieder der West-Isdi"che Colomca, taauWKmig te onderzoeken, derzelver verfckjlknde omstandigheden en- betrekkingen- tot dezen; Siaat, duidelyk te ontwikkelen , en dien volgens' .over-eenkoms'.:;, de Loven opgegeevene bcpaalingen, het ge-melde generaal Charter, binnen den tyd van agt maanden, voor ieder derzelven te ontwerpen, en aan de-Wit-gcevende njegt vopr te dragen, zoo en in dier voege a's meest dieos.rg kan zyn om het geluk, de arbeidzaamheid , en iever der Colonisten op alle mooglyke wyzen te bevorderen , en aan te moedigen-, cn om tevens aan het Moederland ,cie gewenschie gevolgen van hunnen v'lyt en arbeid te doen ondervinden.
7. Het generaale Charter, voor ieder der Colonien, door de Wergeevende Magt goedgekeurd zyudei zai vervolgens op zoodanige regelmatige en voegzaame wyze in wcrkinggebiagt worden, als de Wetgeevende Magt'meest nuttig en raadzaam zal oordeelen. . I ' 8, ''Et za! fteeds een afzonderlyk ,Adminiftratief beftuur hier te Lande over deze gewigtige Bezirtingen , en' den West-Indifchen Handel plaatshebben, het welk metde directie van aile zaaken dien aangaande belast zal zyn; en zal de volgende Weigevende Vergadering dienvolgensgehouden zyn ten opzigte der inrigtingen .van het tegen-; woordig plaatshebbend Adminiftratief,beftuur zoodanige; verbeteringenen bezuinigingen, zoo ten opzichte van' het getal der Leden en ambtenaaren, als anderzins, daar te fteiien , als. met het; belang der Colonien en van het Moederland meest overeenkomstig geoordeeld zullen worden.
TWEEDE AFDEELING.
Fan den Oost-Indifehen Handel, Bezittingen en Etablisfementen. ,
Art. 1. De eerstvolgende Wetgevende Vergadering zal uiterlyk binnen zes weeken na haare byeenkomst eene Commislie benoemen , om den tegenwoordigen flaat van den Oost-Indifchen Handel , Bezittingen en Etablisfementen naauwkeurig op te neemen , derzelver Pohticque , Commercieele en Finantieele relatien tot deezen- Staat na te gaan, het belang zao- der Natie als der Participanten en verdere Geinterè;feerdens in de Oost - Indifche Maatfehappy , dien aangaande duidelyk te ontwikkelen , en een volledig ontwerp deswegens aan het Wetgevend Lighaam voor te dragen, ten e.ndc hetzelve daaromtrend zal konnen befluiten, zoo als'hetzelve ten meestea nutte en oirbaar' van den Lande, des noods onder de behoorlykefchade-, loosftellinjz of vereffening van de fchulden der bovengenoemde Panicipanten en Geinteresfeerdens nodig zoude, mogen oordeclen.
2. De bovengemelde Commisfie zal gehouden zyn, binnen den. tyd van agt maanden deszelfs werkzaam-' heden ten einde te: brengen , en het door haar gemaakt ontwerp, zo aangaande den Oost-lnd.feiten Handel,als omtrent de Bezittingen en Onderhorigen der tegen-
woor-



C 7*%. \
«noordtge geöctroy eerde Maatfehappy aan Wetgevende Mag? over te leggen, teti einde dienaangaande verder te betuiien, zou als dezelve zal bevinden te behoeren.
3. Inmiddels fcrt het tegenwoordig Beftuur over den. Oost-Indifchen Handel, als mede o~.vèr.d.e Bezittingenen Etablisfementen der bovengemelde M.aaflCi.appy > zo hier te Lande als in de genoemde Be.-.mir.gen eu Etablisfementen zelve, op den ter.en .voordigen voet (met in agtneming van de mees.inogelyke bezuiniging) blyven voortduuren, tot dat agtervolgens de bovenftaande Artieulen, dien aangaande door de Wetgevende Magt nadere fchikkingen zullen z.yn gemaakt.
De Prefident brengt dea 1. Articul in omvrsge.
Vreede het woord vragende, zegt: II; doe gaarne hulde aan do giondte^inzBs. waarop het Rapport gebouwd is .-..«.- aaa den freest van gematigdheid-, billykheid én gezónde ft'aatkudde waarin het is opgcaeld — aan de mis^hiéid der afperkingen, waarmede de betrekkingen tusfeheï! het Moederland en de Colhmien bepaald worden; maar, Burgers Reprefentanten! hoe zéér'ik dus in deezen zin h. t tcapyort .aileu l.rf toekenne, zoo zeer beiuig ik ten hoogflen myne verwondering, dat in dit uitgebreid-ïtanport niet een cnkeld woord gefproktn word ven het gwiuatk maaken van Slaven in de Cullonien , cn de daarmede verbonden affehuu-' welyke flavenhandel. Daar word.in dit Artieul. gewag gemaakt 'van de Producten der Collonien : deeze worden voor het Moederland verzekerd — maat het is bekend dat deeze door fle.ven geteeld worden cn aangekweekt — zal men door het gebruik van flaven , en den flavenhandel by de Conftitutie op cenc' indirecte wyze vasttfell.cn — op eene rr.-eer dan indi rectc wy.ee, ja genoegzaam ftellig, wettigen ? r Ik ben niet vporneemens , Burgers Reprefentanten 1 uwe harten te roeren door een tafreel te fehilderen der affchuuw lykhcJen van dit onmecfchclyk bediyf—-genoeg is het voor my; die onbewust was, dat heden dat onderwerp zoudein («veiwe.gin* komen, dat ik my met gerustheid op uwe menschlisvenheid durf verlaten, zonder dat myn treffende voorfteiïing zoude nodig zyn, om U te beweegen paal en perk te ftellen, op wandaden, waar tegen de mcnachlykhcid aandruist. Ik beroep my, zonder meer te zeggen, op leet gevoel uwer ihartea, op den indruk die dezelve ontvangen, op dit oogenblik; op het bloote voorftel van dit zoobeUngryk onderwerp; en ik ben verzekerd, dat'gy niet zult aarzelen om myn vsorftel te omhelzen. Ik bedoel niet in dezer, de 1'iesi der 'rechtvaardigheid en der mcnschlisvenheid alleen cn op zich zelven te doen fpreeken, en daar aan alle belangen roekeloos iop te offeren. Neen zeker, het ongelukkig voorbeelï van obzc Franfche Broeelers , die met het beste oogmerk hier door in eenige hunner Colonien ontelbaare,tempen, in piaais van zegeningen hebben voortgebragc, moet ons tot eea waar fchuevend voorbeeld verftrekken; maar ik bedoel regtvaardigbeid met wysheid, en menschlievcnheid met voorzigtigheid te veréénigen; wy moeten de belangen vau het Moederland» 'de belangen der Colonien in het oog houden; meur wy moeten even zeer tonen een afgryzen te hebben , omecnCon•ftitutie te vestigen, die ten grondflag moet hebben de'regten. van den Mensch; die Vryheid, Geiykheid en Broederfchapten opflehrift heeft,en vvaaiby wyeon badryf zouden wtttigen en vastftellen, waar tegen da menschlykheid lcureeuv/t, ea dat alle regtcn des msnschdoms fchendt en omwroet. Neen
zeker; het goudloos gebruik maaken van-Havenen' den-da-raam verbonden flavenhandel moet ophouden. De grond-daartoe moet ia de" Conftittitie, dié wy maken, te vinden zyn. Dit vra»r ik. Maar wy moeten daar in te werk gaan , eoo als wy zuilen kunnen versadwoorden' voor de Bataaffche Natie, voor Europa — en voor den oneindfeen God,
Ik Kei dus voor, dac dezelfde Coniniisff:, die ór.s dit Rapport gegeven heeft,vati wege deeze Ver^ader.iftg gdastwordc te dienen van advys -, wat, ter voldoening- csn dc--.ee oo^rei erken r in de Conftitutie zoude behoren té worden bcpau!d; op dit het fchandclyk en oriraenschlyk gebruik maken van Slaven in on.te Color.ien en den Slavenhandel éi-a maal by ons eer einde hebben.
De Prefident antwoord daar op , dat, zoo wan» • necc wy eirfcfe] de gevoelens van het hart zouden volgen, dan voorzeker zouden wynile inltemoien in het poinct, door den Burger Vreede da-.irr.an: gefc voerd, dan hy meest ook tevens opmerken dat in dezen-gehelen Articul drtarorntrend niet gci'proke-n word; 'er vvjerd eeniglyk gehandeld van der verplichtingen der Colonien, wederkerig tot hec
Moederland. Het was eene vv.iarh.eid, dat,
naar mate dit dc veYlichiingJn Europa was' roegenoomen,de:'.e'niatCfie hoe langs hoe meer tot rypheid had beginnen te vorderen; en hy hoopte , dat dezelve geduurende onzen Jeel'tyd nog tol dfea géni&gsaa*men trap van rypheid zoude koomen.' Dón wat het onderhavige Rapport betrof: liet waren nietdan hoofdtrekken, welke men daar in terneder35iteld ha .ij ook kö"ft'de de Coaimisfie r.ie: ventei.gaan , en deze zaak zoude eerst in Het vervolg, le'pas toornen, daar zelhVtle Burger Vreede, wi-etiskunde tn voort! gtighei.1 bekend wsreu , reeds? ge* toncheerd had, in zyu ■/.•> even' uitgebragt tteivyj dat men zig aan het voorbeeld van Fhutkryk moest fpicgelenj daarby het overigens- hifaifcnaael- en teprematuur zoude vinden, daar thans by de acte" van Conftitutie iels van te plaatfen».
Vreede zegt: ,
Ik kan niet toc-ftcmnaen, ora aan de Wetgevende Vérgadering de befdfeüng vaa dit al te belangryk onderwerp- ter verblyvcn, zonder d?.t in dc Conftitutie,her ncdigc 13bepaalds geworden. Neen, Burgers R.eprefentantcnl de Bataaflbhep Natie kan g-ecn Conftitutie maaken , ef zy moet het godloosge ,euik maaken van flaven en den flavenhandel, die onder haar. is in zwan.n gekomen, met voorzigtigheid-) cfFchaffcn. DeBatathche Natie ken niet juichen over haare vryhtiJ; terwylzy duieenden van hsare medemenfebrn in ileverny fto:t *uzy ban niet biyde zyn -by -haaren voorfposel, dia dü*r zittenen iracn van duizende harer natuurgenoten,: door haar op» de tftrbaarfte wyze in ketens geklonken, ve:kregen word.-: Dit waare haar ten-eeuwige, fc'ut.;:de I dit waare haare eigen: aangenomen en bezworen begin zeis me: daden logcaftraffv-n,. Maar zy moet hier in met wysheid en vou.-iigtijlreid handelen, niees anders bedoel ik ~ mets-anders- vraag ik. «w ' - Amerika heeft 'oy. haare Conftitutie eenein'dpaal gefteld vanvyftien iasren om list gebruik, van flaven eu den flavenhandel



( 7'*8 )'
te doen ophouden — onze Conftitutie bevatte ook een alge meeu vooffthrift, waar door men een einde zien kan aan deezen afgryslyUen „handel; waar door wy eenmaal zullen ophouden, om onze Natsurgenoten op een' barbaarfche wyze te martelen; onze Natuurgenoten, die, het zy zy zwart of blank zyn , niet nalaten onzer-niedemenfeben, onze Broeders te zyn —— wier eeuwige regten dejelfie zyn als de onze, en die wy by alle gelegenheden onze Broederfchap aanbieden.
Wy handelen dus in deezen zoo als een gezonde ftaarkunde en onze zedelyke verp.igting van ons vorderen —— wy bandelen daar in zoo als de belangen van het Moederland, van de Colloniee ; en van die ongelukkige flagtoffess zelfs, wier rampzalig lot op dit oogenblik dsor «ns beflischt word, en die door een onvoorzigtig befluit van ons nog ongelukkiger zouden kunnen worden, van ons eisfehen. Ik concludeer des andermaal tot een Commisforiaal, tot het beramen van een welberaden bepaling, die daar van in.de Conftitutie moet gemaakt worden,
Fitringa zegt:
Ik doe het valkomenst recht aan de edele gevoelens, waar aan ik het voorftel van den Burger freede, betreklykden fehandelyken handel met menfehen, met onze Natuurgenoten, onder den naam van Slavenhandel bekend, gaarne attribueere , deze zyne gevoelens zyn in theorie de myne, en zullen het moeten zyn van élk denk\end wezen, hetwelk de waarde der menfchelyke natuur cn van derzelver plichten weet te waarderen. In thefl dus, hebben wy geen het minste gefehil; maar het is eena andere vraag, of het raadzaam zy, in dit ogenblik, in deze onze criiique poütieque liiuatie, fpeciial ook in den actuelen ftaat van onze Colonien, in de fatale onzekerheid, waar in wy verfereu,onzeker, wat wy 'er nog van overig hebben , en wat wy 'er vau zullen behouden (fchoon ik om de wille van het Vaderland hartlyk wenfche, dat dit het geheel zal zyn.) —.
Of het raadzaam zy , zeg ik, in dit bedenklyk ogenblik de ©nzekere fenfatie, welke een zodanig Decreet in een ander werelddeel zou kunnen hebben, te risqueren.
Nog eens — of het gcfaifonneerd ily, thans, eenige Cenftitutïon le bepalingen op dit onderwerp daar te ftellen, aan welker uitvoering , 31 flipte ui voering , het Wetgevend Lichaam onherroepelyk gebonden zou ?yn ; al ware het dan ook ten kosten van den welvaart van alle onze Colonien.
Dan hoe zeer dit my niet raadzaam , maar zelfs ten houcsten gewaaad voorkome, — zo ben ik toch niet min doordrongen van de noodzaaklykheid, en rechtvaardigheid van den ftelregel, die wy in het rapport ook niet uit het oo^ hebben verloren : dat nameiyk aan de Wetgevende Vergadering in der tyd geen de minste hinder noch beletzei behoort te werden in den weg gefteld , om aan ds eene zyde over«enkprïiftig het recht van de Natuur cn de ftem der menschlykheid. , en aan den anderen kant zonder bcoadeeling van het recht van eigendom in onze actueele geftmldheid , en met in hec oog houding van de middelen ter canfervitie van die kostbare bezittingen van den Staat, ter zyi>er tyd , de nodige en nuttige bepalingen daar te ftellen. Eu deeze majrt en faculteit, Burgers Reprefentanten! zeg ik, is in dit Rappoic, naar myn inzien, zelfs niet iu de sluixendfte confequentie aan dit Lighaam ontnomen; ware dit het geval, ik zou my ten fterkften verzetten , tegen Acticu-
len, die dit ten gevolge hebben, of dit fchandelyk misbruikt
vereeuwigen zouden kunnen : maar het was alleen de gewigtige bedenking, hoe een zodanij ptïEcipe te extenderen, zonder aan de Wergevende Vergadering zelve, of aan de politique noodzakelykheid (die toch ook in dezen altyd Wee zal moeten makeu) Conftimtioneel eenige entraves en (lag. bomen in den we- te leggen, die zy zou moeten verbryzelen; dan hec welk ook niet mlsfchen z.m kunnen , op da kragt en duurzaamheid van de Conft.tutie zelve, dan mie. ligften invloed voor het vervolg te hebben , ji die op losfe fchroeven te zetten.
En het is op deeze gronden, dat ik vermene, dat, zonder van dit point expresfelyk in de Confritstie te gewagen, conform aan den geestvan dit Rapport, aan het Wetgevend Lig. haam de volkomendlte vryheid behoort te worden overgelaten, om ren allen tyde, in dit teder en gewigcig point, zodanige bepalingen te maken , als de ware wysgeerre en verlich'o Staatkunde aan hetzelve dicceeren zal,- ten «vare «én eei é extenfie of redactie ten dezen opzictcte kon uitdenken en voorftellen, welke boven alle, imalers boven de voomaamfte dier geopperde zwarigheden en gevaren verheven mogen zyn; in welk geval ik met geheel myn hart daar aan de volkome»fte toeftemming wil geven.
(Het vervolg van deze Zitting in ont volgendNommer.')
Bekuopt Extrarft van de Zitting van Donderdag, den 27 Aprii 1797.
Eene Misfive van 't Provinciaal Beftuur van Friesland , zich. bezwarende omtrend het verbod van vervoer van Vee van het eene Gewest naar het andere, en de inconvenienten daaruit voortvloeiende: — aan Nuhout van der Veen c. f.
EeB Request van Kerkmeestereu van de Roomsch Cathelyke Gemeente van Osdorp, zich beklagende over het voort» duuren der Ocfroyen en Lasten , ten voordeele der gewezeae heevfcheode Kerk : . 1 in advys.
Eene Commisfie uic het Committé te Lande brengt eenigo Rapporcen uit.
Een Request van de Gewapende Burgers vanihetjHoge ■ zand, zich beklagende over de wyze van reprefentatie, en wel tegen die van Groningen : ~> domefticq verklaard.
Het Rapport op de klagten van de Reprefentanten vaa Drenthe, omtrend de inconvenienten, voortspruitende uit het ftuk der Binnelandfche Paspoorten enz., vooreenige dagen ia advys gehouden , wordt in deliberatie gebragt en na eenige discusfien, op nieuw gtfteld in handen der-Commisfie van BinnèVandiche Correspondentie.
De deliberatien over het werk der Conftitutie worden voort' gezet; en wordt onder anderen geleezen :
Een Adres van ©nderfefleidene Keikelyke Lecraaren te Leyden, beruigende als gene Ambtenaaren van den Statut te wiiicn ivorden aangamerkt, en zien dus vcrklsarende tegens het-
falarieerea der Kerkelyke Leeraaren: n in handen van
van de Kasteele c. f.
Waarna de Vergadering vrordt gecontinueerd tot heden avend ten half zeven uuren.
Ter Drukkerve van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGB.



$ I U ! I I I D, r R I H E 1 D, BROUDBRSCBAP.
» AG- VERHAAL
t) E R HANDELINGEN VAN DE
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND.
No. 493. Vry dag den 28 April 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaals Vergadering.
Vervolg Ar Zitting van Zaturdag den 22 April 1797.
Voorzitter- j. A-.d e Mist.
V-üa ■ ervolg der Deliberatien, over het Rapport,
door dc Burgers debiet c. f. uitgebragt, nopens he: geen omtrent de Colonien van den Staat in de Acte van Conftitutie diende te worden bepaald.
Gevsrs zegt, dat hy dc propofitie van Vrede zoo Billyk, zo juist, zoo oveiéénkomftig de principes vind , ctat hy niet befiteerdo dezelve voor de zyne aantcnemen; "te meer daar die Burger niet begeerde dat de zaak dadelyk zosde worden gedecreteerd , maar dat dezelve Commisforiaal zoude worden gemaakt. Hy had den Slavenhandel altoos met horreur aangezien, in zoo verre, dat, toen hy een^contract van Commercie met zyne mede asfocies gefloo'ten had, hy daar by wel Ditdrukkelyk hafd bepaald , dat mén nimmer in dezelve i eenig deel zoude mogen neemen.
Teding van Berkhout zegt, dat het onmogelyk Wf 9 , in onze ómftanttlgheden, om by dit"continuerend Lichaam, hierointrend iets te fcepalen; hoe "zeer de zaak zeer nuttig cn noodzakeiyk was, nogthans was het ondoenlyk iets daaromtrend a ptiori daar tc dUUen , voor dar men eerst oculaire infpecüe had doen fcc-cmen en van alles naauwkeurig onderligt was.
Sehimmeipènninck zegt:
liet was voorzeker niet te verwachten, dat, in deeze Vergadering, zich ééne mond zoude willen openen om de apologie .van den Slaavenftaar te manken. Dit zou eene poging zyn, den i yryheid-tmnnenden Republikein onwaardig. Wat my betreft; niemand wensebt vriïiriger dan ik, dat het lot van dat ongelukkig gedeelte van het menschdom, waar in wy, niet tegenflaaiide de ■verleheidenheid van couleur, omze natnurgenooten vinden, op „alle motrelykc wyze verzagt, en de klagende menscbheid te vreden ;gefteld worde. Niemand ziet, niet een uartelyker verlangen te
gemoeide verftandige wel berekende maatr.-gelei, welks et aanitïunde w-e^evendi Macht zal kunnen bca aaihén, om, '» deeze belangryke zaaken, aan de billyke neiging van elk welgeplaatst ban te voldoen. Maar Medeburgers! indien her imW't rkaiffjam geweest is onl tegen overhaasting op zyn hoede te zyn; indien 'er ooit reden geweest is om piet op de eerfte beweegfrlg van een revoelig hart alleen af te gaan ; indien het immer hoogstnoodzaakélyk was zo wel het hoofd als het hart te f jaflpl.ege' '» dan zeker vinden wy ons op dit ooaenblik in dat geval. Wet is meer dan eens gebeurd dat men (Meen </e aiatiörifi van het fee volgende, met bet beste oogmerk am de menschheid re dienen, in de daad niets anders uitgewerkt heeft dan die zeilde nierseh.heid in de bitterfte ram; en te dompelen. Dit za! het ge val zyn. dit zal onmisbaar het geval zyn in deeze gcwigljgê za&ke in jen wy hier niet met deniterfte voorzigtigheid te werk te g?ar. Lasten eVy meteen angstvallig oog terug zien op alle de jammeren waar inde overhaasring van andeven in deeze zelfde zaak , duizenden en duizenden geftort heeft. Te naam van St. Domingo alleen moet u hier tot nadenken brengen. De eigen ftvm der menschheid roept u hier toe om bedagtfaam te zyn. Volgt in uwe handelingen den weg welke u door danatuur zelve aangewcezen wordt. Deezewerkt niet by fprongen, maar zy voltooit, met eenen onmerkbaaren zagten voortgang, haaren taak. Brengt op eene verftandige wyze, her uwe toe, om het ftelzel van Vryheid, het welke fi.is veele, zee r veele jaaren, langlaamcrhand in Europa is doorgedrongen, te helpen voortplanten en uitbreiden, en ftelt uwe gevoelige harten gerust, dat, ingevalle het Menschdom op dit waerelddeelgelukkig genoeg is, om dat ftelzel van waare Volks - vryheid t« vestigen , ook dan de weldaartige invloed daar van, door de noodzaakelyke kracht en famenhang eler dingen, zich wel dra over alle Europecfehe bezieling'n, op het andere helfrond zal uitbreiden. Zyi verzcekerd dat het onmoogelyk zal zyn, dat eene Wetgevende Vergadering, dcor een waarlyk Wy Voile daargefteld, niet een zorgvuldig oog zoude vestigen ep de vciiigting van het lot dei' mishandelde menfehheid; men laare derhalven deeze zo tedere zaak aan een naaira keurig onderzo, k , in al haaren wyden omvang over. Men vvaclue ziek zorgvuldig van hier in, by overhaasting door eene gëttettfalè beflisfing, zo wil den Planter in de Colonien, als het Moederland zelve, in de rjrobtfte ongelegenheden te brengen; ongelegenheden, welke wy in deeze Vergadering, (vergeef my de uitdrukking) niet kunnen overzien
nog berekenen. Ongelegenheden, welke misleiden duizenden
en welligt de zwarten niet minder als de blanken , op b'oed éi traatien zouden kamen te ftaan. Laaten wy deeze gevolgen van een roekeloos, een «verhaast befluit voorkomen. Laat een' nanuwkeurig onderzoek voor af paan. Laat men in deezen niets doen, zonder de allervolkgmenibs keinis va» aukeiu Laaten
Zzzz zy.



( 73° )
Zy, wierbefterrmiing het zyn zai in dcez* ,te beflisfchen, op i dat eigen rydftip, voor zicli hebben den gcheelen alluop deezer j zaakc, e» alle de gevolgen Immer maatregelen. Laaten zy te gelyk het geluk der zwarten bevorderen, zonder de Manken in elende te dompelen. Dan zal de waare menfehenvrieud hunne pogingen zegenen, en niemand 'zal 'dezelve hnnefyker toejuichen, dan ik. Ik concludeere derhalven om, in dit gewichtig poinct, den zeer opmerkbaaren. geest van dit uitmuntend rapport tc volgen , en omtrent dc vernietiging van den Slavenhandel, hy de Cohflitutie 'geene algemeene voorschriften te hafardceren, uit vreeze van door zeer weinige woorden zo wel de Volkplantingen als het Moederland, aan zeer yeele ongelegenheedcn bloot te ftdlen.
Onderfcheidcn Leden vraagen het woord.
De Prefident'zegt- dc B/,irger flahn heeft: het woord; ik heb aan zyne mi ene''gezien, dat iiy iet reeds ftraks verlangde.
Hihn zegte
Óvereenkomftig den indruk d:e dé miene van den Prelident on my maakt zei ii< kort zyn.
Burgers Reprefentanten! Het is maar zo in de wereld en niet anders Het eene uiterue grenst zo naby aan het andere, datdezelve elkanderen aanraken. Om.de Nationaale Vergadering te bevveegen , geen enkel woord zelfs van den wen$ch ter afichaffing van den (chandéjy£en Slavenhandel te reppen, houd men ons het treffend voorbeeld der Franfchen voor. Hunne geestdrift zegt men voor de natuurlyke rechten van den Mensch, onbezonnen en roekeloos toegepast op de Slaven in de Coloniei, ftrekte aan die ongclukklgen zelven, en aan de kostbaare Coioniaale bezittingen tot eene bron van fampen, zo ryk en zo verfchrikkelyk, dat wy ons daar aan fpiegelende als wyze mannen , die klip moeten myden, en van Slaverny cn Slavenhandal geene andere jneluing maken, dan die reeds in onze beginfelen ligt opgefloten. De kracht der zaak voegt men 'er by, de toenemende verlichting en vryheid in ons werelddeel zal in dezen allengskens en van zelven voorzien Het gevaar voor onze Colottrten, voor de Landbouwers aldaar, voor de E'genaars alhier, voor dc Lieden van kleur zelven, en voor den geheelen Staat is te groot, dan dat wy het wagen zouden deze tedere fnaar aan te roeren, lk betwist niet Burgers Reprefentanten! dat in dezen eene dubbele mate van voorzichtigheid nodig is, en ik geloof zelfs dat eene vaste bepaling van Jaaren, binnen welke in de Colonien geen Slaaf meer zou moeten beftaan, Staatkundig enMenschkundig verkeerd zou kunnen werken ; maar om daar uit te befltuten dat men aan een vry Volk moet aanraden van dat gevloekte euvel en deszelfs noodzaaklykfte uitroeijing in zyne Conftitutie geen enkel woord te fpreeken: Dit ftrydt niet alleen met myn hart; maar ook met myn verftand» Ik luister naar de herinnering van den PreftdiM, dat wy nier maar fpreken van de grondlynen der betrekktneen van onze Colonien op hec Moederland. Dan Burgers Reprefentanten! Wanneer ik denk op enze Colo,
i'ern dan bepalen zich myne gedachten ïn de eerfte laats, en voora.1 op die' Millioenen. onzer Meuemenethen, die aldaar federc de ontdekking der nieuwe vereld ,.jni nog fteeds niet als onze NatuLrgenooten, nar als Lastd:erert befchouwd, f ehandeld en mishanleld worden. Ik vind dat onder de grondlynen vooral ïoort de afTchafTingvan den Slavenhandel, of ten m'nten de verpligting daartoe1 aan Het Wetgevend i iehaam ip te lertien, met ahe mooglvke voorzhhriirbeid cn iorg Hier breng ik my mee vreugde te binnen, wat 3iize Zalige Pieter Paulus, o,e he^ einde van zyne fchoone Verhandeling o\er de Gelykheid ten dezen aanzien, zo menschlievend als wysgenig en toch Sraatktiiidig gefchreven heeft C* ) en fk neem de Vryheid
my daar op kortheidshalve te betoepe-n. Zou het
dan niet eene ohuitwscbbaare Vick zyn , zo her Bataaffche Volk in zyne Conftitutie, van de pl gtmatige begeerte, tot ■ affclviffing van eenen handel d,e een v^f Volk zo diep onteert, geheel en al zweeg, en uit avcrma'at van voorzichtigheid van recht en reden niet durfde fpreken? Ik concludeer dat'er eene Comnr'sfie senoemd worde, tot het onderzoek, ot'en welke melding 'er van de afichaffing des Sl .venliandeis in der.en titul der Conftitutie moet gemaakt worden
Hoffman zegt, dat het zeker am de billykheid dezer Vergadering tot febande zoude verftrekken, zoo zy op dit poinct lang bleef lill fttiati; het eenige dat hy echter tegen den voordragt van P rede had, was de bepaling des tyds: hy vermeende de plicht dezer Vergadering te zyn , zulke maatregulen op te geven, volgens welken liet "volgend Wetgevend Lichaam, die handel zoude d en ophouden; hy begrypt , dat het niet dan zeer Staatkundig was, 'er iets van in de Acte van Conftitutie te plaatzen. en dac de Bataaffche Natie wilde, dat bet volgend Wetgevend lichaam die handel geheel, zoude stoten ophouden.
■ Bicker zegt, dat hy even doordrongen was van menfehelyk gevoel, dan een der voorige Spreekers; dan dat hy.ook teven» overtuigd was van dc voorzichtigheid , wnnrn.cde men in deeze moesc te werk gaan. Ily had het gewgt der aanmerkingen van den eerften Spreeker gevoeld, en hy vermeende, dat men d:.ar aan zoude kunnen voldoen, zoo wamver ïnenby den deten Articul waar over dc Charter voor de Colonien gehandeld werd, byvoegde, dat dezelve ook zonde moeten zyn mgerigt, om hetdot den Inwoonders der Colonien, van welk een foon ook, te verbéteren , en tot den hoogften trap van gelul; te brengen.
Van Plooff zegt, niets is billyker, dan dat het lot dier elendige.i, waar van de menscheid afgryzen heeft, verbeterd w rd; dan zulks moet in geenen deele plotzelirig gefchieden'; • het gevaar daar van was door de voorbeelden van Sr. Domingo te over bekend, dan dat
(_*) Zie hoe dc vo rrreffelyke, en helaas aan Vryheid- en Va. dei land te vroeg ontrukte Man, dicswegens yvart in bet aaneft haalde W«rk van bladz, ,87—215.



C 73* )
fit het,zoude ophaalen. Het was nogthans nooazake -Ivk ' om in de acte van Conftitutie voor geheel Europa te doen blyken , dat een vry Volk dit alles verfoeide ; daarhy vermeende dat, dit-te doen eindigen, eender eerfte plichten van het Wetgevend Lichaam zoude behooren uit te maken, appuyeeren'dc dus het fooxHa.m voorgeftelde.
Van Zonsbiek zegt:
Burgers Reprefentanten ! ik meen uit de discusnen te mogen befluiten da^de Vergadering, gelyk gemeenlyk in Edelmoedige bedreven' het to deeze volkomen eens is. Ik ben Eet ook met den i^SctiLelpenninck daar in ^^^Z^-ool voorzicht!"heid, in dit ftuk dient te werk te gaan; da, heet, ook Burger bedoek, waarom by een Comm.she voor
ftelt on ons voorzigtige maatregelen pptcgeeyen. Het ftaat dus naar' te kiezen tusfehen meer en min voorzigtig en tusfehen onSASS* kan deeze Vergadering ooit niet aarze en ecu bilu t teUe», van keuze te doen, Zy zal een van de wee eerfte en zo mogelyk het eerfte, dat is ue vowzigt.gflc Uuf do""- e» daar tSe zal de Commislie door den burger Vietd, voorgefteld dienen, om deeze Vergadering vuortehchr.cn; wan dat wy het ftuk moeten bepalen, ben ,k zo volkomen me dc IwgJ Vreede eens, dat ik my verbeelde het vertrouwen de ÏJatie .nwaardig ie zyn, zo haar zulk een heilzame raad met zot gegeeven worden. Wy moeten niet .aan den voortgang der Viyheid overlaten, dat wy van het principe als van een weikmg de natuur zouden moeten afwagten, dat geene, wat als een ge vol j daar van, .door het Weigcvetid Lichaam..moet worden geclkc-
m DA Burger Schhnmclfenmnck zegt zeer wel, het geadopteen principe van Vryheid, het welk dien voortgang hebben moet, za «ok de Vryheid. als van zelve in onze Colonien ovei brengen ;lv zegt heiben moet\ Maar helaas!, ik zou eerder zeggen, daar he principe van Vryheid, door mangel van aanmoediging,dienvooit lang niet hebben kan, dat het noodzakeiyk ,s , een tye1 te: fixce fen, binnen welken ,de Wetgevende Vergadering van Nederlan, zal verplicht zyn, eie Vryheid aan de ons in Coleur vcifchillcnd mede - menfehen tc doen genieten.
Ik concludeer dus tot de voorgeftelde Commisfie.
Van Manen zetzt, dat het hem voorkwam, dat de ze articul alleen gefchikt was om de relatie te bepaaien welke 'er tusliehen de Colonien en het Moeder land behoorde plaats te hebben; dus kwam hier, naa zyn inzien, het aangevoerde omtrend den ilaven handt geenfints te pas; en, om by de acte van Conftituti
, voor bet oog van Europa te doen blyken, dat wy die handel verfoeiden , zoo als een der laatfte Spreker had aangevoerd : hier op moest hy aanmerken, dat he onze Natie niet was,, die dezelve tot flaven maakte ia, naar zyn inzien, was het te dugten, dat, zo
' wy dien handel vaarwel zeiden, hun lot eerder, verf] in meren , dan wel verbeteren zoude. Neen, men moe; door opvoeding als anderfïtns hun tragten te be+cha; ven; hierdoor zoude hun lot oneindig meerder wo
; den verbeterd, dau -door hun plotzeliugs in vryhe.d ftellen."
' De P""ftJem zegt, dat hy vermeende , d; dè Vergadering genoegzaam zoude zyn ingc Echt o.i.trcnd het foor Y?scd<. voorgedragen^ \\
hy dus voorftelde, om het zelve te ftetlen ia handen der voorige Commisfie, om te onderzoeken , of en welke melding/er van deaffcMaffing des Slavenhandels in dezen tftul der Conftitutie moet' gemaakt worden.
Vreede zegte -, ...
Neen Ptefident! niet zodanig; niet een onderzoek, of er in d* Conftitutie eenige beoaling za! gemaakt wordeu, dit beWMMTO» te ftaan,- maar een Corrimisfie moet onderzoeken, hoedanig A^r* bepalingen het beste moeten gemaakt worden. De Geest da va. nadering heeft zich reeds genoegzaam doen kennen, dat zy met my overtuigd is, dat het godloos gebruik maken va." Slaven e.? den Slavenhandel moet ophouden — waarom dan dit nog tvj~ CÊlagug geffela , door dit onderzoek Commisforiaal te maken. • D°e G^est der Bataaffche Natie zal hier in óek met de myn» voorzeker overeenkomen ; haare reeds aangcr.oomcn grondiegcis , mé eeuwige festin van het menschdom, die zy erkent hectt, » ■kier rooi- urm, waarborg. Voorzeker; de Bataafche Natie is tc inenschlievend , te regtvaardig-~om iets anders te kunnen ucgee-
gen zy zal veel liever, in den uiterften nood, zoo er mea»
anders mogelyk is, afzien van haare betrekkingen op haare Co lc„nieu —^grootmoedig afzien van het gebruik van de Productei» der Colonien, als een barbaarfchen handel toe te laaten, die noch voor God, noch voor menfehen kan vcrandwoord worden, uaac kan dus geen onderzoek plaats hebben, of 'er hieromtrent bcpa-
dingen in de Conftitutie zullen gemaakt worden maar twytel*
-deK-.iide.it of de geest der Vergadering wel zoo duidelyk zie*, verklaard heelt, als ik meen, hy confuleere dan vooraf den |ee«E der Vergadering door een Appèl Nominal over myn voorltél.
Onderfcheidcn Leden appuyeeren dit.
De Prefident zegt, dat het hem uit den loop der deliberatien was voorgekoomeu, dat eenige Leden van gevoelen waren, dat de uiterfte prudentie behoorde plaats te hebben; hierom \vas het dat hy voorgefteld had , om bevoorens hec onderzoek te doen , of cn-welke melding'er vaa zoude worden gemaakt.
Vitrinea zegt: de, . _
lk heb zo even reeds verklaard, dat ik de ftelling van den Burger Vrede, omtrend den flavenhandel, ia het afgetrokkene volkomen toeftcm. en ook, dat het hartelyk te wenfehen
ware, dat de Europefche Natiën, die zich de verlichte noemen,
dien eerlozen handel gemeenfehappelyk vermengden. Uit is
1 dus myn principe, en myn ziel-uven.sch. -_
: Dan, dit kan ik den Burger Vreede met toeftemmen dat dit , wysgerig bc-rinzel iets hoegenaamd ook Ivelën zou, of iets van , derzelver overredende kracht by een volgende wetgeving verliezen zou , al maakten wy 'er geen bepaalde meftfle van in de ConlU-
: tU llöe veele grondbeginfelcn trouwens , even ontwyfelbaar —■-eves
- heilia even zeer op het natuur recht en op de rhenfchelykheul
-"' gegrond, als dit, is iu' de Conftitutie niet onderfteld en vobrby-
.- Kn zou toon derzelver waarheid of intmunrenu.
"" tót "wel iets her-aHèm.iï«e geleden hebben. Ja zelfs, ben ik
iirwmet te rug gekomen van,myn vor'g denkbeeld, dat het ons r Vcel Huttigen tyd 'eelpa:;rd zou hebben, dat wy minder verkeerde expliea^ei'iN-n mui gewalgde inrerprctatien misfehien voor het
- vervol -ri sou_ercn zoVdei; walmeer wy geene algetrokkcne piimt cnes in de Conftitutie., l#peu -.voonceerL — Daar wy we*
- Zzzz '%



dosr die enancc'aan bet Eeuwig natuurrecht niets geven of nemen
■Kwid«B.>9rfïO',*SO'l.' ' 9 'fïWBC ;ftS>« * . Dan hoe dit zy, - ik | moet, na al, wat 'ik gehoord heb , al
nog .biy-ren by de Conclufie van myn eerfte advis. Dat het
alleen van de eventuele mogelykheid of ondoenlykheid eener goede voorzichtige en gelukkige extenfie zal moeten afhangelyk worden gemaakt, of wy al of niet van den flaavenhsndel iets in de Cpnfthuti-e zullen behooren te zeggen.
De Leem/, zegt: het zoude vermetel zyn, zoo ik zeide geene voorlichting benodigd te zyn; dan ik vinde het aefolut noodzakeiyk , dat 'er "iets van in dc acte van Conftitutie worde geplaatst, om niet te doen fchynen, even als of wy voor de voortduuring der Slayeruy zouden zyn* als ook op dat dit tot eenrigtfiOer. voor de volgende Wetgevende Vergadering by ba ire deliberatien over dit onderwerp zoude kunnen "ftrekken ; daar ik het önvoorzigtig zoude vinden, die gevv'gtigc taaie zonder eenige bepalingen aan haar-over tc laten.
Hahn zegt.-
Venn'ts ik merk Prefident I dat Cy en andere Leden myne VOfifcige conclufie «iet eenige aandacht veiëert: moet ik. de vryheid neemen dezelve met' een paar woorden optehelderen ef. lieve; te verbeteren. In zo verre als zy ftrekte om eerst nog té onderzoeken of 'er wel melding der afichaffing van den godlozen Slavenhandel zou gemaakt worden, was zy on» siitwyft-Id, en naar myn tegenwoordig gevOele en naar myne voorafgaande redeneering, te zwak. Ik kan my niet verbeelden dat de Nationale Vergadering nog eerst wil onderzogt hebben, ef wel de Menfehsn - handel moet afgefchaft worden. Enige ■twyfel daaromtrent zou dunkt my haar fchande aanwryven, en zoü het zo,als ik gezegd heb, eene onuitwisbare vlek zyn, wanneer een'vry Volk in zyne Staats-regeling den Slavenhandel niet durfde afkeuren, zy zou ,vooral onuitwisbaar zyn voor de Bauaffehe Natie, op ^wier hart die'afgrysfelyke , manier van Lar.dbouwen en geldwinnen, zo veel te' zwaarder behoort te weïgen, naarmate zy 'er zieh meer mede bezoedeld heeft of »og mede bezoedeld., lk zou dan liever met den Burger Vreede dair heen willen, dat de Vergadering op het ogei-blik l-cflisfe dacizy den Slavenhandel als onbefb.anbaar met gezónde beginfelen in haavontwe p van Conftitutie wil brandirerken, en dat het Commislbriaal alleen diene tot de opgaave, op welke voorzichtige wyze zulks behoort te gefchieden.
Teding van Berkhout zegt, dat -hy eeniglyk het woord gevraagd had , om te refuteeren het door de JJietr» aangevoerde , even als of het önvoorzigtig zoude zyn , dit eeniglyk aan het Wetgevend Lichaam ovet . te laten: hy in tegendeel vond het gevaarlyk, principes daar te ftellen, zonder behoorlyke voorkennis dei zaake — hy ook had het werk van Paulus gelezen , maai ook daar in werd de omzigtigheid aangepreezen.
Schimmelpenninck zegt:
Ik heb, Burger Prefident! voor de tweedemaal het woord ge vraagd, om ten Itcrklten te uitteren, dat het Appel Nominal zodanig ingefleld worde, als de Prefident het zelve heeft voorgeflagen; en geenfins in dier voegen als de Burgers Vreede en Hah zulks fcliynen te begeren. De laatstgemelde Burgers fchynen he Appel zodanig te willen hebben ingericht: dat 'er zoude voorgeflagen worden het benoemen van. eene Commisfie, om op te ge ven wat 'er van de vernietiging van den Slavenhandel in de Con Jliimie zoude behooren gebragt te worden. Dog dit voorftel ii
geenfins juist, want bet rs, op lange na , by de Vergadering tilt
uitgemaakt, dat 'èr.fèllig gewag van zodanige vsmieligine in re ConflUutie zal gemaakt worden. Oudertusfclien wordt dit door de wyze van mftelling van het Appel Nomina!, zo als VreaU eu Hahn zulks bedoelen, reeds veiönderftelt; en de Commisfie zou dan niet meet vry zyn om te beöordeclcn, of dé waare belangen dezer Natie en der jnensclrheid. wet medebrengei, dat 'er. met éfittge algemeene irelfen, iets van dit, in de Con (li unie ghrcat worde En ik koome 'er onbewimpeld voor uit, dat, ingev;dle de meerderheid de Vergadering goed vin-d het ComimsroriMl zo voor teflaan. dat even daardoor reeds bepaald zoude zyn, dm 'er van de vernietiging-van den Slavenlutr. fel in de Gonjlitutie zal gewaagd worden, ik my als dan in de zeer onaangenaame omftandtgheid zalbevindan, om tegen -het Commisforiaal te ftemmen -, ik voor my, of de niyiien, heb nooit een duim of vinrer van een Slaaf 111 eigendom bezeten; nimmer heeft een Slaaf een droppol zweets voor my gezweet. Nooit heb ik een fe^uit gronds bezeten, welke door een Slaaf bearbeid is;-en ik heb dus voor nly
zelve, in deezen, geen het minde belangen. fi-ru* als
Mensch, als Reprefentant-, vraag ik: Wie is roekeloos gtnoe* om een zaak van drt gewigt te bcfh'sfchen, zonder eenigfins te kunnen berekenen waar ons zodanig Decreet zoude heen leiden? Niemand der Leden, welke van een ander gevoelen zyn, beeft nog cerise gerustrtellende maatregulen-ktmnen opgeven. Niemand 'heeft nog eenigfins de Executie van zodanige gedecreteerde vernietiging eemgtins anngeweezen. Niemand heeft eenigfins de wyze, de regeling , de afloop van deeze groote zaaken. gcfehetsr. Zonder dit echter, waag ik myn Vaderland aan geen overhaaste ftap. DeBur.. ger Vreede heeft wel gefproken ven een uitflel van yrftlt i f naren. Hy gevoelt dus zelve dat men niet alles kan d?arlrelkn' wat nen wel wenscht, of wil; maar wie verzekerd hem dat vyfiie:; ■ af twintig of meer Jaaren genoegfaam zyn ? Is dus alles niet los, onzeker, en onberaden? waarom de zaak niet in baar geheel onderzocht? waarom in eene zo groote en woelige» Vergadering als deeze, eene zaake als in een ogenblik btflistj wclltë misfcliiem eenige Jaaren onderzoek verëischt om een goede maatregel te nemen ? Gevoelt men dan niet dat maar eenige weinige woorden in deeze beh'jeven gedecreteerd te warden, om het allerfatsalfte effect, zo in de Volkplantingen , als in 't moederland te maken. In de Volkplantingen: om dat dezelve in Haat zonden zyn het V.mr van opftand ploti.ling tc doen ontvlammen , en dezelve aan verwoesting over te Igeven,. In 't Moederland: om dat het de eigenaars der gronden in de kommcrlyl fte ongerustheid, ja ver» w>f:liug zal brengen; de waardye der gronden vermindere-n, de induftrie den bodem ii.fiaan; cn zulks in een tyd, waarin, wy indedaad genoeg rampen, buiten onzen fchuid , moeten ondergaan , om op onze hoede te zyn om het getal dcrzelve niet door eigen onbedagtfuamheid , te vermeerderen.
Ik vatte, na deezen uitftap, den draad weder op, en inftere dat wel degeiyk, de zaake worde gehouden in . haar geheel, cn het appel nominal zo worde ingefteld,, dat aan de Commisfie gedemandeerd worde het onderzoek deezer beide pointen :
Eerftclyk: of 'er wel iets omtrent de vernietiging van den Slaven-handel m de Acte van Conftitutie zal bepaald worden:
En ten tweeden : zo ja: waarin- die bepaalingen zullen moeten beftaan.
Guljê zegt:
Niemand in deeze Vergadering, Burgers Reprefentanten} geloof ik , dat meerder gevoel heeft van het yClyke der éTIaverny dan die van Bataafsch Braband; want deeze zyn, onder hef voorig Beftuur, weinig minder Slaafsch behandeld, dan de Slaaven in de Colonien: 't is' hierom, dat ik , een Bataafsch Brabander zynde, allen fchyn van flaverny met het Icvendigfte gevoel van verachting dat iemand kan hebben die dezelve als het ware van naby gevoeld heeft, ten fterkfte verfoey; en concludeer, dat de Bataaffche Republiek voer eens en voor altyd-op-
houd»



C T33 )
|M»^rr«>-«•■•<*« Colonien sis elders Slaaveii t£ maaken, 'en daar over' ie licet.ehei'.
Van Manen zegt, dat hy Scnhnmelpenmnck appuyeerde: de Slaveiny was voorzeker een der grooilrc plaagen; dan, het Oorlof W--5 geene mindere: zoude men nu by de. Conftitutie daarftelien , dat wy dezelve -nimmer zouden voeren, en ons in tegendeel veel liever ' doen doodlïaan , dan de Wapens daar toe opvatten. Het zoude alles welzyn zoo alle de magten van Europa in een en het zelve denkbeeld (tonden of gezamentlyk op middelen be.lagt waren, om de Sla-vemy te vernietigen ; maar zulks door eene magt te doen in train brengen , was vrugteloos; veel beter was het op middelen beda't te zyn, om zoo door opvoeding, beichaving, als anderzints hun lot te verzakten.
De Prefident zegt, dat het hem voorkwam,d'at lUe de Leden in den grond het eens waren, dat het lot dier ejendigen verbeterd moest worden; dan het verfchil beftond flegts hierin, dat zommige Leden wilden * dat by het Commisforiaal onderzogt zoude worden,, of 'er by de acte van Conftitutie daaromtrc.d reeds bepalingen zouden worden gemaakt; daar anderen het als vast wilden gefield hebben, dat 'er. bepalingen zouden worden gemaakt clan, naar zyn inzien , verlooren de laaffen 'er niets by r zoo ook de questio a i Commüforiaal we/d genaakt , daar de zaak a'toos in haar geheel bleef.
Gevers zegt: de Burgers Sdil:nn:elpenninck en an" deren fehynen alleen bevreest re zyn, dat, zoo 'er by de Conftitutie hier omtrend iets werd daargefteld, de Cognitie hier van aanleiding tot fchadelyke gevolgen zoude kunnen geeven; dan ik vrage, zoo het gebeurde op Domingo enz. hun ter oore komr^en zy worden tïvens onderri^r, dat by de t onftitutie voor het Bataaffche Volk van hun lo: in genen deele eenig gewag wordt gemaakt, of dan dit geene fchadelyke gevolgen Zal te weeg brengen.
De Prefident zegt: wy hebben twee proeven der afichaffing voor ons, die van Frankryk en America: de. eerftj betreffendef., zal het nodig zyn daar over u-itteweiden ; een ieder zyn dc gevolgen daar van beleend , en de voorige fpreekers hadden die reeds aangehaald. Dan wat Amciica betrof, konde hy verzekeren, dat dezei ve niet dan op papier befiond. De termyn, by de Amcricanen vastgefteld, was reeds lange geëxpireerd, cn echter konde hy der Vergadering verzekeren, dat in het voorige Jaar noch 14 Schepen met Siaven van Guinea derwaards gezehd waren.
Hofman zegt, hier op te moeten aanmerken, dat
de v'ufge beafzugt van zomirrge AmerieamfcheCairt®** hier van de oo-ziak was , welke ge.ireigd -h Ak:n, fiat zy zich nimmer by de CoHrVtutie zouden voe. ch' zoo mm dit niet vry bleef; dan hy hoopte, dat iets dei'geiy'kjs nooit ons lot zoude worden
Vreede zegt, dat hy ook nimmer flelllg' 'or ep aangedrongen Ine' ,
om een termyn te bepaaien dit hy de- Aujericanen flAl ,
voorbedde had aangehaald, 0:11 te bewyi-eii, wat by Juin giftiiioj was; d-inr hy geen oogenblik twyfelde "of ieder der Leden "zou'e, van. de féhadelykueid overtuigd , toefteramen , dat 'er iets Cenftitutioneels moest worden vastgeftek'.
Blok ftelt voor, om het appèl nominal dus te inflitueeren: zal *er in de Conftitutie iets van worden remeld, ofwel zal het worden Comm'sforlaal gemBfe Van Marle zegt, dat het hem vwrtmni, dat de questio ap mede Commisforiaal diende te wor len gemaakt;'hy wilde niei. i 1 de -merites der[zaak treden daar een ieder. h_t eens was, det dc flaverny moest worden afgclchaft} dan zulks plötzeliug te «e9$ was fehadelyk: waarom hy het voorz'ehtiger vond, om bevo:ens te onderzoeken, ef en op vm wyze men 'er-melding van Zu.me maken ?
De Prfident brengt in omvrage, of 'er in dc Conftitutie iets. van zal Worden geplaatst Ja, dan Neen ?
Jordens zegt, dat hy 'er voor zoude zyn,. dat do omvrage gefchiedde , óp die wyze , ais z.dks ciojr BLk was voorgefteld.
De Prefident zegt, dat hy dus in omvragj bragt of het onderzoek zoude gaan over de tasüM, pomecen,. dat is over de vraage of en welke y dan' wel over een poinct, welke middelen, enz. iu-
ftitueerende daarop het appel nominal j en
wordt hy meerderheid geconcludeerd, de beide poincten Commisforiaal te maken, benoemende; de Prejpmt daar toe de.voorige Commisfie.
Thans .wordt de. x Articul ter deliberatie gebragt.
Van Manen zegt, dat in den-Articul melding werd gemaakt v3n een ftilzwygend contract; dan de ondervinding-, had de fchadelykneid hier van geleerd; waarom hy 'er voor zoude zyn , dat dit in een politie!' contract werd veranderd , en de voorwaarde, daar van by den Charter uitgedrukt.
De Prefident zegt, dat het vo'gend'Wetgevend Lichaam dit zeker zoude verrigten.
Van Manen zegt, dat hy van. gevoelen bleef, dat het nu reeds moest worden uitgedrukt;
Uahn ftelt voor,, om her woord flil swwend uit den A-tieui te royeeren ter voorkeoming van alle fchadwyke Levolgcn.
Vilrriga zegt.Ik heb in de Commisfie zeer geïnfherd,en iiifteere al nog-, dat dit Contract,, een flilzwygend Contrcll worde ■ genoemd ; oir. dat, immers aan my, nergens gebleken is, dat 'er ten aanzien. ZZZZ 3 vaai



wm
( m )
#*ri örWe Ce.ttiien in liet generaal, een zodanig -mtdruk-kclyk Contract, (waar van in dit Artikel de tjuaestie zpuj moeten weaen, aanwezig zou zyn O En zodanig zou het niet tc- min. moeten wezen, wanneer men bet alzo onbepaald alhier noemen zou, aelfs zou men het ais dan des noods moeten kunnen voor den ■ dag brengen, het welk ik niet gelave, dat in het generaal mogt-. lyk zou zyn.
De Vrrfidm zegt, dat,zo de Vergadering 'er geene zwarigheid in zage, hy dan zoude .voor- • ftellen de woorden ftilzwygend weg te laaten : — ooncludeerende alzo.
Articul. 3, 4 cn 5 worden'conform gecon- ■ cludeerd.
Articul 6 in deliberatie gebragt zynde, zegt
van Manen: _ t., ,
i Dat hem dit Articul' zeer gefchikt voorkwam voor een prov iioncel Contract, dan naar zyn inzien geen ingrediënt voor. de Conftitutie konde uitmaken
Ds Prefident zegt, dat men thans bepalingen daar ftelde voor zodanige onzer Medeburgeren, als welke verre af woonden en welke zich met dao-clvks konden adresfeeren, aan wie ook met • Öan na eenen geruimen tyd en niet telkens kondTchap van zaken, konde worden gegeven; hy vond het dus zeer prudent, ter hunner gerustftelline dezen Articul in de Conftitutie te plaatsen: - En word de Articul gearrefteerd.
Articul 7 vervolgens in deliberatie gebragt-
f^^kSS^mÈ^ voorgekomen of fer *e toalta/in dit Ar.ikel ook zou kunnen worden afgeleid, dat fan deP Wetgevende Vergadering in der tyd, dc macht benomen wierd om dl eventeé^e Charters der Colon.cn , welke -tt een ger «rate als Contracten befehouwe, tc brengen ter goed of afkeui , g
ïan de vrVe Ingezetenen dcrzelve, ind en de omftandigheden
datïer zaken, en der mogeiyke gevolgen, naar Ugor^el van die Vergadering dit nuttig of nodig mogt maken. En deze - tedenking komt my zo gewichtig voor, dat lk gemeend heb, ♦die alhier te moeten in het midden brengen.
De Prefident zegt, dat, zoo wanneer ViirinEa daardoor verftond, dat men die. Charter zoo laar zoude willen .daarftelien., dit nimmer de intentie der Commisfie geweest w.is, en dat ook Dienend dit hier door verftond; neen! er zoude een Commisfie derwaards vertaken, en na dat deze alles zoude hebben . onderzogt, na dat de T-io-ezetenen dezelve van alles zouden hebben'gcinformeerd ; na dat dezelve haar rapport had «ttiebragt zoude-men verder afreiteeren; dan ook moest dit niet indien zinverïïaari worden , Hs ot menfprakvan twee Mogendheden, welke-byer een wederzvds Contract handelden j neen-het tegen-ovei'geftelde bleef altoos plaats, houden.
am'erc) welke .laatfte Cur.1cao nameiyk reeds in den jaare ga, 1
Fitringa zegt: • •' • '- ;
Ik heb niet wdlen zeggen, Burger Preftient, dat'men deze ap- of improbaue.CGHftuutioneel vast za! moeten ftcileu,-maar tlleen, dat men die aan de wysheid en Staatkunde van .die Vergadcrimi- gtlietl en onbelemmerd behoorde te laten; om dat het zeer mogelyk'is, dat volgend de onderlclierden Natuur dier Colonien , waar van dé landbouwende niet kunnen gezegd worden, naar mvn opinie, vclkotnen in de zelfde betrekking tot deezea Staat të ftaan als de Handeldryvende (Curacao St. Euftatius en am'erc) welke laatftj Cur.>cao nameiyk reeds in den jaare , door de wepev.cn yjii tién Staat'en der West-Indifche Cohrpaguie gezamenlijk zyn veroverd, en dus als Wingewesten of Provintien kunnen worden bcfehouwd. Maat indien het Wetgevend Lichaam, in allen opzichre, volgends dit-artikel ten dezen vry en onverhinderd kan worden geacht te blyven, wil ik my niet verzetten tegen de bepaalingeu by het zelve voorkomende.
De Prefident zegt, dat dit idee met zoo vecie woorden, inden articul ftond uitgedrukt: —■ cn arrcdeèrt dezelve.
Articul'8 wordt in deliberatie gebragt.
FvSdè zegt, dat, naar zyn inzien , door dezen Articul het Committé tot'den West-Indifchen handel weder werd bevestigt, iets het geen hem voorkwam, dat by de Conftitutie niet moest worden bepaald, maar a"an het volgend Wetgevend Lichaam overgelaten.
Gevers zegt, dat, diaf 'er by de Conftitutie bepaald was, dat alle de Committés zouden vervallen, en. door Ministers vervangen worden, hy gaarne verlangde geclucideerd te worden, waarom de CoKimisfie dit" dus had gefteld?
De' Prefident zegt, dat 'cr altoos zoude moeten bepaald worden, dat 'er een afzonderlyk Beftuur zoude plaats hebben zonder de wyze hoe te bepaaien ; dat men het eerfte konde vastftcllen en het overige Commisforiaal maaken.
Van Hooff'zegt, dat hy niet gaarne zien zoude, dat hieromtrent! iets Conftitutioneels .werd vastgefteld, maar dit aan het volgende Wetgevend Lichaam overgelaaten, om hun de handen niet ai te zeer binden.
De Prefident zegt, dat hy dit appuyeerde.
Gevers zegt, dat, zoo wanneer het Conftitut'or.eel door het Volk bepaald werd, hy 'er als dan geen.de mirrfte zwarigheid in zag.
De Prefident hér'haait zyn voorftel, om het nader Commisforiaal te maaken!
Gevers zegt, dat mooge-lyk de Commisfie hierom- treiK wel dadelyk elucidatie zoude kunnen geeven.
Vitfinqa zegt: ...
Ik beu altoos in rt idéé geweest,- dat kleine Comm.itre-s der . gemene zaak inniger zyn, dan M .ds, rs — myne gronden hier toe fieb ik nog "onl^cs im pel vmir-n-draigen. Het Kim dus 'niemand verwonderen', dat ik toe la in oijzB Commisfie-over 'de VfllkpWtirj-"en mevr voor kleine Coup.ii.ter dan voor Ministers heb geincliiieerd; daar. zo Immer, m deeze «aisintitracie, eene masla van kundigheden word: veroisc.it,' die men naduH iiiks in fcaftUfeè isens^tkan vp^vathte*., .X» trouweuefc de ad-



( 735 )
fttmiftratie det Colonien In verfcheidene opzichten niet die van eene geheele Repub'iek? — worden daar toe rdet gcreqnireerd locaale kundighed n der onderfch idene landen,' een ge eraal denkbeeld van derzelver Cowiraercie, producten, eu vermogens van derzelver fterluc , middelen van dcfenfie — en van een aantal-landere objecten, zo gewichtig en zo talryk , dat het my ■ voorkomt, dat tot derzelver behandeling en b-pualing, vol (trek tly'; een Comttté, doch altoos beftaande uit weinige, en daar onder ,11 deeze verfchillesde takken bedrevene, en 'bv de Colöm'cn iir 'calTemeer geititercsfeerde perfoonen zal worden verëischt en behooren te worden geprefereerd boven een enkel Minister.
Van tif;ff 'iïe%K, dat het door Vilringa geavanceerde niets'afdeed ; daar men in de Ministers diezelfde qualiteiten konde vinden, dan in de ' eden der Committés De responfabiliieit lag op ieder Chef de bureau , en de redenen, die de Vergadering bewogen hadden , voor de andere Dep.i nemen ten als die der Marine &c. Miitisrers' d .arteltellen , die zelfde redenen waren ook op ijtelyk de Colonien aanwezend.
■ Gevers ftelt voor, om de.zaak In het midden te laten, en air les aan het volgend Wetgevend Lichaam overtelatcn.
Dl• Prefident zegt, dat, daar mar zyn inzien de zaak tot die rypheid rdet gevorderd was, om dadelyk te kunnen bcdis'cuüecre, worden, hy voorftelde een Commisforiaal te benoemen , ten einde te onderzoeken, of de Admini.iratie over de Colonien zyn zoude, by wyze van Committés, dan wei Mir istericcl.
Halm vraagt, of dit Peftuur op zich'Zelve zoude blyven beftaan ; dan wel aarj her uitvoerend Heftuttr vcr.mtwoordelyk zyn , dat dit mede een ingrediënt van het Commisforiaal zoude behooren uittemaken.
Ten Berge zegt, dat hy van oordeel is, dat zulks niet behoef-, dc onderzogt te worden , maar dat zy wel degeiyk, onder het uit* voerend Beftuur moesten ftaan, en daar aan verantwoording fchtildfg waren.
Van Hooff zegt. dat, zoo 'er over het Beduur van eene zaak eène aparte Commislie benoemd werd, waarover de Staatsraad niet zoude te belchikken hebben ,' dit noodwendig verwarringen zoude te weeg brengen; dan daar het hier de-beheering der Colonien aani gohg» vermeende by dat dit, een gansch byzonder i.hhaam zynde, ook een in zekere opzigten independent peftuur'moest zyn...
De P, efident herhaalt zyn voorftel , ten eind© dit Commisforiaal tc maken t — En concludeert conform. Wordende nu de tweede Afilcelhg van. hctRappoiten wel ie. Articul in deliberatie gebragt.
Helm:ch vermeent dat 'er diende gefield te worden met concurrentie der geintiesfetrdens.
D^ Prefident zegt, dat het hem toescheen , dat die Burger zeer'wel ftilzwygende den aart der Colonien onder cheidde : dc eerfte konde men als reële bezittingen van den Staat aanmerken, daar,
wat deze betrof, fchoon het Octrooy , aan den Oost-indifchen Handel verleend, ophield en de Vryë vaart op die bezittingen werd opengeftcld , werd met dit alles aan de houders der Actiën het regt' op dc .Bezittingen, Forten, Vestingen &c. niet bcr.oomen ,■ waarom hy dan ook deze byvoeging konde 'appuyeeren.
Stoffenberg zegt, 'dat hy mede op dezen Articul zyne bédenkingen" had; dat 'er fchadevergoeding gegeven werd, was niets meerder dan billyk, dan dut men by d» Cohftitiitié aa.n het Wetgevend (ichaam een wenk zoude geven, om ook de particuliere fchulden der Compagnie te voldoen, dit vond hy even onbillyk.
De Prefident zegt, dat het hem voorkwam, dat het ten uiterftcn prudent was, om., opzigtelyk deze Bezittingen, zodanige generale termea te bezigen als maar mogelyk was.
. Vitringa, zegt:
Ik kan het den Prefident «iet tocgeeven; dat aan het Wergrvênet lichaam zou ' moeren worden overgelaaten de fcbadeloosfteliing der respecrive geinteresfeerden in de Maatfcbappyen van Oost of West te bepaaien, zonder toeftemming der laatften. Zonder dat het aan dezelven zou vry ftaan hunne bclangens in deezen met dat Lichaam te demeleran , of vis a vis van het zelve derzelver praetenfien, die al dikwerf uir een Contract refulteercn, te doen gelden ; dqs noods in rechten ; Ware dit het • geval, cn was dit de 'zin 'van liet Arrikcl, zoo zou ik 'er my niet mede kunneS te vrede. houden; om dat ik nier kan geloven, dat in cènig geval cn dus ook niet in dit, de fterkere zyne krachten tegen den zwakkeren moet kunnen in de fchaal leggen, ten dien ciiecte, dat de meerdere kracht het meerdere recht zou kunnen vernietigen; en van dit idéé houde ik my verzekerd, is dc Prefident zelfs ten boogften vetwyd.rd. 'Er moet dus concludeer ik, iets dubbelzinnigs in dit artikel rendeeren; waaror» ik liever eene nadere redactie zou defidcreëren.
Teding van Berkhout zegt, dat hy, by nadere exam'nat'c van den Art'cul van gevoelen was, dar betdoor" djelmicli voorgefletde adck'tament 'er niet konde worden bygevoegd.
Van Hoof zegt, dat hy niet gaarne zoude zien, dat dit voorgeftelde Conftituripneel werd bepaald.
Sfofitiberg 'zë£tS uat men ivet moest veroiderftvlleii, cl't-ny z ude w'llen heweeren , dat 'er geene fchadeloosïtelKn-r behoorde plauts te heeb-en; een hy had eenhily'c £e rgumenreerd, dat men niet moest treden in hec afbetaal^n der particuliere 1'chulelen
De Prcfit'ent produceert eene veranderde redactie van dezen Articul: — en conc.udeert conform .
Artical 2 in deliberatie gebragt zynde, zoo zegt de Vreddnxt, dat het hem voorkwam, dat de twee laatfte regulen van dezen Aa eul, eene herh;ili-!,g benelzende f zeer wel konden worden geöiïiitteerd.- — cn concludeert aliioo,
De



C -736 y
0c 3'ie Articul fa deliberatie gebragt. zynde, regt Halva; dat hv nu herhaalde bet zoo even dpot hem voorgeftelde , en dus vermeende dat ook dit Commtsforiaai diende te worden gemaakt: En wordt alzo gearrefteerd.
De Prefident zegt, dat dus de Vergadering deze igtige taak had ten einde gebragt.
Hahn zeet, dathy nier vermoedde, dat ook de Premis fen v.:n dit Rapport waren geconcludeerd. Dat hy, hulde doende aan derzelver ueller, echter zich daar mede niet zoude kunnen conformeeren.
De Prefident zegt, dat door de conclufie van hef Rapport in genen dele de Prcmisfe» verdaan wierden. Da't hy verder in dezen van zyne \rmjk ais Pr, ft urn geen gebruik willende mascn d«r Vergadering in confideratie gaf, of dezelve ter meevücre bo'ipócdigtng niet zoude kunnen gcc.lviii.1e,!, om " ook op . morgen van ïi tot a uuren te Verga leren cn concludeert al;:oo; ad-. jaurueu-ende de Vergadering tot op dien tyd.
; Z'nr-ng van Zondag den 23 April, 1797,
Voorzitter:]. A. De Mist.
1 1 n olsfi :' ' !.. i ér- , I
Even na elf uuren wordt de Vergadering geopend De Notulen' worden gelezen en goedgekeurd. ■ Dc volgende ftukken worden gelezen en in deliberatie gebragt: ' '
' Een Request van de Municipahteft der Stad Elburg, verzoekende, dat binnen haare Stad een Marinaal I^weekfc'iool mag worden geplattst: - aan Bicfor c f.
Eene Misfive van het Committé der Marine, verzoekende authorrfatie, tor het doen verkoopen , by Publieke veiling , of het doen foopen van den Brigantyn de Postillo'i: geaccordeerd.
Een Request van Claas de Lange, verzoekende maii'.ticn rvan het decreet van den 7 April, wnarfey aan hem is geaccordeerd het tranfito vervoer van ftyffel an hairpoeder, en wel op gronden, dat 'er geen verbod van dat Ai eikel was bepaald of exteerde, dat intusfehen deeze Goederen nu aangekomen zynde met het Sct):P EUJhbdh Margaretha, de Hoofdgaarder van 'r Ge naai te amfterdam daarin diflicultecrt, eu hy Suppliant bedreigd wordt-met eene-confLquatie.
De PreJideM , zegt, dat daar by Decreet, ingevolge het favorabel Rapport van het Committé Öer" Maninc, aan den 'Suppliant is vergund geworden de gementioncerde Styffel cn Hairpoeder tranfito door te vderen, en wel uit kragte , dat 'er geen verbod tegen exteerde, cn de Suppliant door den Hoofdgaarder van 'tGemaal te Amfterdam daar in tegengegaan wordt, hy voorftel t om dit te ftellen in nanden van 't Provintoaal'Beftuur van Holland, om den Suppliant, - jsa-c effect van dat Decreet te doen geniete".
Verfltr zegt, dat hy z!ch volkoomen met het geavanceerde van den Pr,(ident kan confoimetren ,
T.n Ha:ir denr nier ïïf'nrf.il'd'ripprr u-nrHr r.n rif» r,A. A r-
zu ua«u uwur me:e ^eprejLux'ieeri woreir op ae y4 ev. tikel van 't Reglement, en daar dopt de vryheid van invoer van Goederen, van de eene Province na;.r de andere, waarop belastingen zyn gelegd , wordt verfta.n.
_ StajFenberg zegt-, dat die peTrni*iie van invoer, en de verklaring , dJt daar omtrend geen verbod extcerc, in zo verre van Applicatie is. als liet vak der Conyocwj..." en IJcent-'u bet Befc, waar niet.aangaande een Provinciaal verbod, het IrM* lak** kennis
der Vergadering, hieromtreud by Irolland kan cxxaren.
I>ar h>- om die Vedïn liever zonde voordellen , olii dit Request te zenden aan die van Holla-ni om bariet, i :
Gevers zegt, dathy he; P, jcidvys vsn den Prefident zeer we! kan appuyeeren, indien 'er llegrs bygevoegd wordt zonder Refumtie ; dat by op lyet geavanceerde v&n den Burger Vtrjier moet reiivi'-quecren , dat dit overbodig' is, daar ent Request jm.iK-s eenvoudig rouleert over deze Styflel en hairpoeuer.
i Stöfet$fgzt$,t, dat liy nog meer in zyn opinie verftefktis, dat dc ve.-.ec.rde' ptnnisfie i.i zo "verre zich uiüUekt, als het va:: der Convoyen en Licei ten aangaat; immers, dat de calangc niet tl gefch cd door dc llmiiendeus van 't Committé der Marine, maar dsor eic .va i 'e Provinciaal Beftuur vau Holland.
De Prefident 7.cgt, dat dit dan zvn oorfprong zoü moeten owtleenen, uit bet Bidt betak n van een zeker Provinciaal recht; wai t wat toe hy de Nationaale Vergadering voor. geen contrabande gehouden wordt, zal ook by die van Hoiiand als zodanig niet worden geconlidereerd. .Stoffenberg zegt, dat de quetie hier nret is van, Contrabande, maar van Goederen, wier invoer by Holland fchynt verboden te zyn.
Gevers ftelt voor, om het te ftellen in handen eener pejfoneck Commislie met lurcheatice,
Trip zegt, dat hy reeds by voorige gelegenheid gezegd heeft, dat by den invoer van die Goederen zekere lasten moesten b.taald worden, c'och dat hy naderhand is geïnformeerd, dat 'er d.aromtrend een verbod exteerde; dat hy nogthans voor de waanheid niet wilde inllaan.
Pomp' vn Mecrdervoort zegt, dat hy het aangevoerde van d'H Burger Slofinberg zeer geg/ond vindt; doih daf her aangevoerde van den Bsrggr, Verfiex bier van geen Applicatie is, daar dit verzoek rouleert omtrent goederen tranfito doorgevoerd wordende v.'ii vreemde Landen, en "met van 'teene Gewest naar 't andere, waar vau de 94 Articul van 't Reglement fpieekt.
Ploos van Amjlel zegt, dat, daar de kl?gten zyn over den Hoofdgaarder'van 'tGemaal te Amfterdam, hv zoti \oorfhan", om hier omtrent het berigt in te neen'en; kunnende de zaak daarna mfct meer vrtigt worden Commisforiaal gemaakt.
De Prefident proponeert, om het Request te ftellen in handen van 't Provinciaal (Seftuur van Holland, met furcheance: — en concludeert conform.
Eenige Requesten , om Paspoorten, geaccordeerd.
Ter DruWiery van VAN üCHlLLLEoc COMP. in de HAAG.



Q$LVKHEID\ V R T H E / D , BROBDERSCH /K
EXT1A-DASVEILHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
WLM TIOISTÜJIJS! 'VMM GJL .D M XL X W G
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 494. Vrydag den a8 April 1797. Het derde Jaar d?r Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering,
Vervolg der Zitting van Zondag, den a3 April 1797.
Voorzitter: J. A. de Mist.
'H3e Vertraderng vervolgens overgegaan zynde, tot het werk der Conftitutie*, werd in deliberatie geb<agt het volgende Rapport, den 14de» deezer door de Cooimisfie tot de Bur'gerwapening uitgebragt , luidende:
Burgers Representanten!
By UI. Decreet van deu 4 Maart , wierd uwe Commisfie tot de Burgerwapening. op het geproponeerde van den Bu'ger Keprefeniant Ten Berge , verzogr en gecommitteerd , om de Yerg.ideiing te dienen \4kn conuderaiien en advys, of ook ten aandien der gewapende Bur^ermagi eenige CoT*ftitutioneele voorzieningen en bepalingen zouden behoren te worden gemaakt, en zoo ja, waar in deieive zouden behoren te beftaan, en welke Artieulen dienvolgende in het ontwerp van Cor.ftiïu ie
zouden moeten worden gefield: Uwe Com ui fie
het groot belang van den Burgerwapenhandel in aanmerking neeuende, welke, wanneer zy wel is ingericht, her veiligile en natuurlykfte middel is ter befcherming der viyheid en onaf hangeiyi heid van een Gemeenebest, doch daarentegen ook wanneer.zy aan zich zei v en o .ergelaten en e'oor een verkeerde geest bezield word , allerichadelykst kan worden voor den Staat en veor de Vryheid zelve; is van gevoelen , dat het iile Lid van het voorgeftelde, bevattende de vraag ,,of 'er ook ten aan ■ ,, zien der gewapende Burgermag: eenige Conftitut.oneele ,5 voorzieningen e. bepalingen zouden behoren te wor,,den genr-akt;'' afü niatr, e jppet beantwoord worden , terwyl zy , in de veronderfteliing" dat de Vergadering zich ten dezen opzichte met hunne optnie zal vereeni-
V. DiSL.
gen, ter voldoening aan hunren verderen last, de eer heeft de volgende Titul orer de Burgerwaperdng, aaa derzelver veiliciit oordeel te fubxitteeren. —
EERSTE AFDEELING.
Oser de Gewapende Rurgermagt in het algemecti.
Art 1. Het voeien yan Wapenen i« hetedelfle voorrecht van een vry Bu-tjer, ea eene Gewapende Burgermagt de besre waarborg voor de Vryheid en Onaf haugclykhtid van een Voik.
2. De Gewapende Burgerm.-gt maakt geen afzonderlik lichaam uit in den Burgergerftaat, het is dat gedeelte der Burgeren, het geen zich vrywiilig heeft aangegeven of phgtmaiig geroepen is. tot het doen eerbiedigen der Wetten, het beveiligen van Perfoonen en eigendommen, het tegengaan van oproer en geweld, en het befchermen van de Vryheid en onafhangelykheid van het Vaderland.
3. De Gewapende Burgerma?t is ondergélchikt aan het Wetgevend Lichaam , 't geen deszelfs inrich ing begaald , djisteifs Beftuur rege'd , en voor deszelfs'beflaaa zorge draag'.
4. Geen Gewapend Burger - Corps kan opgericht worden of beftaan dan Volgens de Wet.
5. De Gewapende Buigermagt is gehoorzaamheid fchuldig aan de beveelen hunner Depanementaaie en Plaatfelyke Geconftituecrde Machten, voor zoo verre dezelve niet ftrydig zyn met die van het Wetgevend Lichaam.
6. G 'ie n.urgers kurnen 'Gewapenderhand zamen ko-" men, dan op zodanige wyze, en in zodanige gevallen, als by de Wet bepaald zyn.
7. Gewapende Burgers, kunnen als zodanig, zich niet inmengen in eenig onderzoek van Staatkundige onderwerpen , noch daar over raadplegen : Nimmer ook kunnen zy eenig verioek doen met de Wapenen in de hand.
8. Gehoorzaamheid aan de beveelen der geenen die in den Warden drenst over hun gefteld zyn , voor zoo verre zy den drerist betreffen, is de eerfte pligt van een Ge-
Aaaaa WJ.



( 73* >
wapend ilu'ger; geen voorafgaand onderzoek of beoordeling, njag de uitvoering derzeive vertragen of verhinderen; dit neemt echrer niet weg de verantwoordelykheid van hem die de beveelen gegeeven heef,. t w;e EDE AFDEELING. Over de verplichting t»t deu IVapendienst, en het gebruik aer Burgcnragt.
Art. i. leder Burger, in ftaat de Wapenen te voeren, is verplicht dezelve optevatten, ten einde de Vryheid en onaf nangeiykheid "vin zyn Vaderland tégen flinnenlandsch geweld, en Buitenlandfche Vyanden te kunnen
befcherrncn.
2. Daar nogthans niet alle Burgers Gewapend , of gelyktydig ter verdediging des Vaderland? kunnen opgeïoepen worden, maakt het Wetgevend Lichaam hieromtrent; zodanige fchikkingen, uitzonderingen en bepalingen als net "zelve ter bevordering der algemeene beïangens, en van den Nationale weivaart, meest dienilig ral oordeel en.
3.. Tegen oproer en binnenlandseh geweld, kunnen dc Departementaal en Plaatfeiykegcconftitueerde Machten , zien van de gewapende Burgerrnagt bedienen.
4. Zy kunnen ook de hulp van nabuurige Burger-corps inroepen , en zullen daar toe ais dan by het Piaatfelyk of Departementaal Beftuur, waar onder dezelve behoren , het vereischte aanzoek moeten doen , cn zal dezebyftand niet mogen geweigerd worden.
5 Teg m bu tenlandfche Vyanden kunnen gewapende Burgers niet aangevoerd worden, dan wanneer de nood van het Vaderland zulks volftrekt verëischt, en geengetroegaaarh aantal Vrywilligers zich heeft aangegeeven.
6. Het Wetgevend Lichaam bepaalt op voordragt van den Staats - Raad het tydftip van dezen nood, door te decreteeren dat hel Vaderünd in gevaar is, en geeft bier van by Proclamatie kennis aan het Volk.
7. Geen 'gewapend Burger zal kunnen genoodzaakt Vrorden, tegen zynen wil, buiten de Grenzen der Bataaffche Republiek te trekken.
8. Het Wetgevend Lichaam zal, zoo fpoedig mogelyk , het Reglement op de algemeene Burgerwapening doen herzien, en con'fjrm de principes der Conftitutie veranderen.
9. He: Wetgeevend Lichaam zal zich ten fpocdigfte een ontwerp tot eene vry willige Burgerwapening, meer bepaaldeiyk ter verdediging der Republiek tegen Buitenlandfche Vyanden ingericht , doen voordragen, en binnen eén jaar na deszelfs eerfte zitting daaromtrent finaal beflisfen, en een Reglement vaststellen.
10. Het Wetgeevend Lichaam zal deeze vry willige Uurgerwapening 'zoo veel mogelyk aanmoedigen , en de lust tot den Wapenhandel langs aile gefchiKte wegen voortplanten.
tt. De Staat erkent en beloont de uitmuntende dienften , die door den gewapenden Burger, als zodanig aan iet Vaderland zullen bewezen worden.
tï. De Staats-Raad kan nimmer gebruik maken van dc. gewapende Burgermagt, of eenig gedeelte dexzelve,
ten zy doo: eeae uiidrukkelyke Wet hier toe gequalificeerd.
De Prefident brengt in omvrage, of de Vergadering in de eerfte plaars zich in zoo verre met bet uiigebragte-Rapport konde conformeren, dat men ten aanzien der Gewapende Burgerriiagt eenige Conftieunoneele voorzieningen. en bepalingCn zou le maakeu: —- en werdt dit conform geconcludeerd.
Waarna de ïfte Articul in deliberatie werd gebragt.
Aufifmorih wil, dat "er tal gefteld worden: is een
plicht van een vry Burger.
Van Leeuwen zegt .*
Dat over de pligt in de volgende Afdeeling Art. 1. gehandeld wordt, dus het hier overbodig zoude zyn.
C. L. van Beyma zegt, dat hy liever zien zoude , dat 'er gefteld werd : is het recht van een vry Burger.
Hoffman zegt, dat hy daarentegen van gevoelen was, dat de woorden moesten blyven, daar hy van meening was, dat het een voorregt was, hetgeen by uitfluiting en onderfchei» ding van anderen den vryen Burger toekwam.
Van Zonsbeek zegt, te appuyeeren het door C. tan Beyma voorgedragene.
De Prefident zegt, dat het hem toefchynt niet anders dan eene litterale reflexie te zyn ; dan dat hy by appel nominal zoude doen decideren , of men het woord recht dan wel voorrecht zoude bezigen ? inftiïuëerende daar op het appel nominal:.—• en wordt de Articul gearrefteerd, zoo als dezerV ve .lag.
Articul a, 3 en 4 worden conform gearrefteerd..
Art. 5. in deliberatie gebragt zynde, zegt Schermer:
Het komt my voor, dat deze gehoorzaamheid aan bet piaatfelyk beftuur al te onbepaald is; 'er zyn plaatfen daar het piaatfelyk beftuur den Wapenhandel tegenwerkt, ten minften gantsch niet fe|vorifeert; vervolgens zoude daar die volftrekte gehoorzaamheid fchadelyk kunnen zyn:en dewyl er verfeheidene plaatfen zyn, daar een groote meerderheid der Inwooners het oude beftuur zyn toegedaan , en dus hoogwaarfchynelyk en genoegzaam zeker het piaatfelyk beftuur ook uit zulkeLeden zal beftaan, door die meerderheid verkoozen. Indien 'er nu, op zulke plaatfen iets voorvalt tegen de tegenwoordige order, van zaaken, wat goed. is 'er dan van die volftrekte gehoorzaamheid aan zulk een plaatzelyk beftuur te wagten ?
De gewapende Burgermacht nit weldenkende beftaande zal dan waarfchynelyk of in het geheel geen order ontfangen , of order krygen om zich met dezaakniettebemoeyen, en dus buiten de mogelykheid zyn, om de rust en goede order te kunnen herftellen,'ch de gewapende Burgermacht zal dan hieraan moeten gehoorzaamen'. Ik zie ook in het derde Articul van



( 739 )
de tweede Afdeeling, datdenhttfclyke G3Jon(li'a5crJoMachten tegen oprier en binnenlandsch geweld zieh zullen kunnen bedienen van de gewapende Burgermacht: maar in tien de gehoorzaamheid zoo onbepaa'd gefteli wordt, zoude daarvan fomtyds in zulke plaatfen en in diergelyke gevallen een na-icelig, afin het geheel grcn gebruik van gemaakt kunnen worden. —Ik kan wel toeftemnaen , dat de gewapende Burgermacht gehoorzaamheid aan het piaatfelyk beftuur Verfchnldigd is, maar ik wilde dit zoo in alle gevallen, en zoo onbepaald ni.-t hebben. Ik concludeer dus, dat deeze Articul nog ccrs worde nagezien, of daar niet eenige bepalingen van die gekeorzaamheid zouden kunnen gemaakt worden. ■ ■ —■
Ik zie wel, da:'er bygevoegi is , voor zoo verre detclve niet ftrydij zyn met die van hec Wetgevend Lichtten; maar 'er kunnen door zulk in plaatfelyke b.Hunton ahoos wel drar.yen aan de zaaken jen hunne voordeel gegeevea worden.
Van Leewven zegt:
Myne aanmerking op. dezen Art. Ptefident, was deeze. In vorige datren hadden de Mditairon ook aan verfeheide Magten gehoorzarnbsid jezworen, en men weec in hoe veele verlegenheid dat menig braaf Militair gebragc heeft, en hoe veele disputen en inconvenieaten drar uit jebor.n zyn. Ik voorzie, dat zulks weder plaats zoude kunnen hebben, en daatotn zag ik gaarn ook hier bepaald, in welke zaken de gewapende Burgermacht de be/elen der Departementale en Plaatfelyke Geconftltlieerde Machten zsl moeten obediccren. In de volgende Afdeeling Art. 3. lees ik, da: tegen oproer en binnenlattdsch geweld de Departementale cn Plaatzelyke Geconftitueerde Machten zig van de gewapende Bur^ernachc zaden kunnen bedienen, en Arr. 4. Dat ze ook de hulp van naburige Burgercorps zuhen kunnen inroepen enz. Dit h prle men ook alhier, al ware het maar met deeze woorden, in Zaken aan hun expresfelyi gedemandeerd, of liever die in de volgende Afdeeling aan hun gsconoedeerd zy::, Biet uitlating der laatfte woorjen van deezen Art. want dat is nu in de vuiige Arr $. al gedecreteerd, dat ze ondergefcrukc is aan het Wetgevend Lichaam.
Siderius zegt:
Prefident, ik heb een andere reflecrhic np dit Artikel: Ik lees 'er in van bevelen der Wetgevende Magt. Dit zou groote confufie veroorzaaken, en het Arrikel is in zoo verre ftrydig met het begrip, het welk deeze Vergadering gemanifefteerd heeft, omtrent de affcheiding van de'legifhtive en cxecutive matt. Ingevolge hiervan zyn 's Lands OlBcieren of Ambtenaaren de Executeurs vaa de Wetten, en aan hun ftaat het alleen beveelen te geeven tot derzelver nitvoeringe. Ik proponeere derhalven deeze verbeteringe op hec Artikui, dat 'er in plaa:fe van .de woorden : voor zoo verre dezelve niet ftrydig zyn met die van het IVetgeyend Lickaam zai gefteld worden, voor zoo verre dezelve niet ftrydig zyn met ds IPetten.
Huffman zegt, dat by den 3den Articul reeds bepaald was, dat de Gewapende Burgermagc ondergefchikt was aan het Wetgevend Lichaam; \j konden dus nimmer eenige andere bevelen, die kragt van Wet hadden, gegeven worden , dan die van dat Lichaam voortkwamen, zy waren verplictt, het bevel dsr Wet te gehoorzamen, . welke door het Beduur gewyzigd werd; dan hy e.oude, tot voorkom ng van alle misverftand en duisterheid,, voorKellen, dat van dez»n Articul eene geheeld nieuwe redacde weid vmaardigci.
Fan Hooff ii%t, dat, zoo wanneer het Wetgevend Lichaam
de gemaakte wetten wilde in perfoon ten uitvoer brengen , dat als dan eene vermenging van magren hier uit zoude kunnen voortfpruitcn; het Wetgevend Lichaam vermogt, als het ware, de wetten niet executeren.
Witbols vraagt ter e'ucidatie, of het Plaatfelyke Beftuur uit zyne eigen magt orders konde uitvaardigen tot het opnéemen "der Wapenen , dan of zy hier roe , in cas van nood, bevoorens de orders van het De partemen.aal Beftuur moest afwagten en inneemen ?
Schermer zegt:
ik wilde na genoeg dezelfde aanmerkingen meaken , dier reeds door. den Burger IVitbols gemaakt zyn; dewyl, zoo ik reeds te vooren gezegd heb, 'er verfeheidene plaatsjes zyn , daar het piaatfelyk beftuur uit Leden het voorig Beftuur toegedaan zal beftaan, het zeer wel zoude kueHet; gebeuren, dat zodarig piaatfelyk beftuur, om reden, of uit een of ander voorwendf.1 geen gebruik van de Gewapende Burgermagt zoude willen maaken. Ik tpptiyeer dus het voorgeftelde van den Burger Reprefentant Witbols.
De Prefident zegt, dat in de voorige Artieulen het oogmerk der gewapende Burgermacht bepaald was. Nu moest 'er noodwendig een Lichaam zyn , dat hun tot dit oogmerk konde doen werken, en dit werd in den 3en Articul bepaald; gevende in confidentie , of het tot wegneeming van alle zwarigheden niet best zoude zyn, het by dien Articul te laaten, daar men het als eene ftip.rfluiteit konde aanmerken het geen in dezen sen Articul was daargefteld ; daar tog alle afdalende magten verplicht waren, zich aan de Conftitutie te houden.
Ten Berge zegr, dat hy van gevoelen was, dat de Articul moet blyven; daar hy het aüernoodzakelykst vond , dat hetzelve aldus gefteld werd , op dat de Gewapende Burgeren anderzinds niet in het'idéé mogten vallen, dat zy in het geheel noch met het Departementaal, noch met het Piaatfelyk Beftuur iers te doen hadden; iets,, het welk hy , in cas van oproer, aller g:vaarlykst en nadetligst zoude rekenen; dan men moest zorgen, dat die orders nimmer konden llryden met de wetten, door het Wetgevend Lichaam geëmaneerd. Van den anderen kant moest men ook toezien en behoorlyk zorge dragen, dat de Departementale machten sich niette veel konden aanmatigen. Met dit alles mogt hy wel leiden, dat 'er by dezen Articul een byvoeging werd geplaatst.
Hofflnan xegt, dst hy het woord ge vrajgd hai, om te sppujreeren het idéé van den Prefident, wair in hy door het aan£cvoerde van ten Berge eeconfirmeerd was; dan '.viers zeya■Igbeid by de 2e Afdeeling geheel verviel. Hy vermeende, iac het Reglement, het geen nader voor de Gewapende Bnr. jermagt zoude .worden vervaardigd, tilt» zulke ge valkan, zich zoude bevatten, welke men hy de Acte van C-jnftitutig niet aile koude bepalen: diar te boovcn zoo dc Articul bleef', en cr omiTonden tusfehen de onderfeheidei«e magten botsingen , A a t t t 2 wje



C 740 )
wie zoude dan beflislen, datdeDeparfemestaleBeftuurenniet foms bunne magt hadden "overfchreden ï
Schermer zegt:
Het gezegde van den Burger ten Berge, dat het piaatfelyk B.ftuur de maeht moet hebben om, in tyden van oproer of dc's;>rder, de orders te geven aan de GewapendeBurgermagt, en dat dezelve aie volftrekt moet gehoorzaamen, verfterkt my nog te meer in myn denkbeeld, dat de Articul niet kan blyven, om reden , die ik zoo even heb aangehaald, vermits het dikwyls zoude kunnen gebeuren, dat 'erfomtydsofmets beduidende, of in het geheel geen orders door het piaatfelyk beftuur zouden kunnen gegeven worden. Ik concludeer nu dierhalven met het preadvys van den Prefident, om den geheelen Articul te royeeren: te meer, daar in het derde Articul de Gewspcnle Burgerma»t ondergefchikt is aan het wetgevend Lichaam, en hetzelve deszelfs inrichting bepaalt, en deszetfs beftuur regalr.
Witbols zegt, dat hy by het zoo even door hem voorgeftelde in het oog had den I Articul , waatin bepaald werd, dat de Gewapende Burgermacht de beste waarborg was voor de Vrytteid en onaf hasigjykheid van een Volte: zoo het nu eens gebeurde, dat in eene Plaats een gefehil ontftond tusfehen de Burgeren, en het Piaatfelyk Beftuur -~ hy ftelde by voorbeeld het geval dat thans hier in den Hage p'aats had, waar de Municipaliteit de Grondvergaderingen , welke by den anderen moesten komen , ten einde Kiezers te verkiezen tot het maken eener nieuwe electie tot Leden der Municipaliteit , die Grondvergaderingen zodanig door den anderen vermengd had , dat men zeker was g.weest, wie tot Kiezers zouden worden benoemd , en by gevolge die geen.-n in de Municipaliteit, welke zy 'er gaarne in zagen; het Sem^erechrigd Volk nu was hier tegen opgekoomen — het Próvintiaal Beftuur had hier omtrend een befluit genomen, dar met du alles gong de Municipaliteit op den ouden voet voort; men had hier tegen
teprotesteerd en zich andetmaal by de Hoogst Gecontdeerde Magt geadresfeerd: zoo nu deeze zaak eens erriitiger wierd, de Burgery zich met kragt hiertegen verzettede, en de Mu icipaliteit begreep hiertoe den Gewapenden atm der Burgeren te moeten bezigen , hoe tzouce dezelve zich dan in diergelyke gevallen moeten gedragen.
Van Manen zegt, te appuyeeren zoo wel het door ten Berge als door Hofman aangevoerde; dan ftelde voor, tot wegneming van alle bezwaaren , den Articul dus te ftellen : de Gewapende Burgeimagt is gehoorzaamheid fchuldig aan de bevelen enz. , en vervolgens 'en flotre des Articuls 'er by te voegen; bly yende alle verantveooraelykhcii voor hun, die de beveelen hebben niigigceyen.
Stoffenberg zegt, dat het hem voorkomt , dat het teer gevaar.yk noude zyn , 7.00 de Gewapende Burgermacht niet on terworpen was aan de Geconfti'ueerde Machten zo wel Departementale als Plaatfelyke, betuigende niet te kunnen inzien , dat dit met eenig gevaar vergezeld gorg.
Van Hoof zegt: de Gewapende Burgermacht is ondergefchikt
aan het Wetgevend Lighaam,dan die ondergefchiktheidkan zich niet verder uitftrek ken , dan byde Wet bepaald is, wanneer bet Wetgevend Lighaam in .oppofitie ftond met de ex.cutieve macht, zoude zeker hier uit verwarringen voortfprutten , dan de executieve Magt moest de Geconftituscrde Macht onderfteunen; doch deeze is responfabel voor de beveelen, door haar gegeeven; hec was daarom dat hy de redactie vaa yan Mannen appuieerde.
Hof f man zegt, dat door Strffenbcr g geavanceerd was, dat hy nameiyk niet konde zien , dat het zoo gevarrjyk was, wannneer niet ftellig bepaald weid ajn welke Magt met uHiluiting moest warden gehoorzaamd ; dan hy zoude zich enkel beroepen op het geen voormaals had plaats gehad , en ons alle nog versch in he geheugen lag.
Ten Berge vermeent, dat alle deze zwarigheden door den 8. Articul uit den weg waren geruimd.
De Leeuw zegt, dat het hem voorkwam van zelfs te fpreeken , dat zy , die de bevelen uitgaven , daar voor verandwoordelyk waren.
De Prefident (telt voor, om de Commisfie te verzoeken, uit de gehoorde confideratie, gevoegd by de redactie van van Maanen, ee ie nieuwe te vervaardigen , en dezelve ten fpoedigiten of wel nog zittens de Vergadering te fuppediteeren, hou-
deudende tot dien tyd den articul in advys:
en wordt conform geconcludeerd.
Articul 6. in deliberatie gebragt zynde., zegt van Zonsbcek :
Dat naar zyn inzien, het woord kunnen moest worden veranderd en deeze Articul Heiliger worden bepaald ; Hellende dus geene Burgers koomen &c. : — conform gearresteerd : wordende dit zoo wel op den 7. a.le andere diergelyke Artieulen geappliceerd.
Art. 7. word met boven gemelde verandering gearresteerd, als ook Articul 3. ^Den 1. Articul van de 2. Afdeling in deliberatie gelegd zynde, zegt Austen:
Dat het hem toefchynt, dat deze Articul riet konde worden gearresteerd, zoo als die lag; daar hy er veele zwarigheid in vond, byzonder om Burgers tegenBuitenlandfche Vyanden te doen ageeren.
De Prefident zegt, dat dit eeniglyk vanapplicatie was, dan, wanneer reeds die Buitei.landfche Vyanden op het territoir dezer Republiek zich bevonden.
Fan Hooff zegt: de verdediging des Vaderlands was de eerfte pucht eens vryen Burgers, en was het nood , konde of vermogt zich niemand hier aan te omtrekken,
De Prefident zegt, dat het hem voorkwam, dat het zelfs gevaarlyk zoude zyn , by de Conftitutie hier omtrend ftrikte bepalingen te mak'-n ; her gevallonde exifteeren, dat men 384 uuren van de
Gien-



C 74* )
Grenzen den naderendenofvoo'tvlugtenden vyand moest attaqueereu : z oo nu by de Conftitutie bepaald werd, dat de gewapende Burgeren nimmer zouden worden geëmployeerd, zoude dit dikwerf zeer nadeelige gevolgen ce weeg brengen.
Ploos van ^«/«/produceert eene nadere redacTe van den Artitul.
Fan Zombeek wil, dat 'er dus zal worden geleezen: EU geniep end üurger is verplicht, eis vryheid van zyn Vaderland /< bejii ermen.
De Prefident brengt by appel nomina!, in omvrage , of ue Vergadering zien met den Articul conformeerde, zoo als die lag? — Kn word:dezelve gearresteerd , als ook de 2. Arricul.
Siofftnberg produceert, namens de perfoneele Comtnislie oe redactievan den 5 Articul der vorige Aftreding: welke conform gearresteerd wordt,
Van Maancn fteft voor, om tusfehen den 2 en 3 Artieul twee nieuwe Arncuien te Voegen : als 1°. houdende in fubftar.ue : dat lodamgen , welke, in tyden van Aljarm tot andere diensten verplicht waren, bevryd zouden zyn van het aragen der Wapenen en 2°. wie hier onder werderr begrepen.
Ten Berge aegr, dat dien aangaande reeds in hetReglemen der Algemeene Burgerwapeuing was voorzien.
Articul 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. en 12
worden conform geconcludeerd, met die litterale ver anderingen als omtrend de Artieulen in de vorige Afdeeling was gearresteerd.
De Prefident ftelt voor, om thans in deliberatie te brengen die Artieulen van het Rapport, omtrend de poenaliteit voor hun, welke, nazien in het Stemregister te hebben doen infehryven, echter nalatig bleven , om in de Grondvergaderingen te verfchytien.
Jordens zegt, dat dit Rapport den l6. Maart ter deliberatie was gebragt, en den I. Articul toen gedecreteerd was.
De Prefident leest dit Decreet voor.'
Austen zegt, dat de twee eerfte Artieulen vantdit Rapport gedecreteerd waren, en de volgende in advys gehouden.
Ten Berge zegt dat by gelegenheid der voorige deliberatien hier .iver. men gefusrineerd had, dat men geene pcenaliteiten konde oepaalen, voor dat men bevoorens het rapport op het voorltél van de Crane had afgewagt.
D« Prefident zegt, dat, dit rapport ingekonen zynd. , fn me:> daar by declinuoir had geadvyfeerd, hy vermeenae, dat ook r.u dit vervallen was.
jordens zegt, dat het hem toefcheen, vrugteloos te zyn, deze Artieulen vast te ftellen , daar 'er geene rcev iiteit was gearresteerd.
Trip zegt, dat dit rapport van een anderen aart was, dan wel net op'voorgisteren gearresteerde.
Art. 2 in deliberatie gebragt wordende, wordt conf rm gearresteerd als ook Art. -3: — woidehde , ingevolge het Decreet van voorgisteren ue 4e Aiticul geroyeerd, dan de 5e gearresteerd.
Waarna de Vergadering geadjourneerd wordt tot morgen ochtend ten 10 uuren.
Zitting van Maandag, den 14 April 1797.
Voorzitter: J A. de Mist.
Een quartier na tien uuren wordt de Vergadering , op de gewoone wyze, door den afgeireden Voorzitter Couperus, geopend. De Notulen gelezen en goedgekeurd zynde, worden de volgende Stukken gelezen en in deliberatie gebragt:
Een Request van Michiel Voorburg, verzoekende dat aan hern een Ordonnantie mag worden aiVegeeven , ten einde betaling te erlangen voor geleverde Turf voor de Kerk te Cadzant: — aan 't Committé te Lande.
Een Request van C. Man , gediend hebbende onder het Regiment Grifens van Sni.t, verzoekende dat aan hem het gagement mag worden geaccordeerd : — aan 't Committé te Lande.
Een Request van Qtio Okksma, Bataaf, verzoekende als nog me; de Gratificatie van /200 gebeneficeerd te mogen worden. Len diergeiyk verzoek van M. Puike. Alsmede Van J. F. Broens , de laatlie alleen verzoekende , dat, daar hem flegts f '67 is ter hand • gekomen, aan hem het refteerer.de der ƒ 200 , zyude ƒ 133 mag worden geaccordeerd.
De Prefident proponeert, om , als gewonelyk , deeze Requesten tot zo lang in advys te houden , tot dat het Rapport der Commisfie tot de Bataven zal zyn uitgebragt.
Stoffenberg zegt, dat, wat aangaat het verzoek van Broens , dit overrollig is op nieuw aan de Commisfie te demandeeren , daar geene nadere dispofitic op zyn Request kan vallen , als by het Rapport is bepaald , ingevolge het welk hem flegts, ƒ67 is geaccordeerd.
Ten Berge zegt, dat hy het aangevoerde van den Burger Stofenberg moet appuyeeren : lezende vervolgens het Decreet voor, waarby hem flegrs ƒ67 is geaccordeerd, om redenen by het Decreet geallegueerd. 1
De Prefident zegt, dat hy liever zien zou , dat het toch wierd in advys gehouden , daar 'er , zonA a a a a 3 der



( 74* )
der toedoen der Commisfie, fomtyds een abuis kan ingeflopeti zyu, liet welk, ofschoon buiten fchuid der Commisfie , omtrend een zeker Gouwenaar heeft plaats gehad.
Ten Bergs legt, dat de Suppliant ten minflen weltien Requesten geprVentterd heeft, waaiop aile het zeilde befluit is gevallen.
Dé Ptefiient herhaalt zyn voorftel: — en concludeert cot'form.
Een Request van Engelbertus Lucas , gecommandeerd hebbende hec tsquader, gedcstineerd naar de Caap de Goede Hoop, te Kennen gevende, dat hyhartehk verlangende is, dat 'er, rot onderzoek zyner conduite, een Krygs'raaad• zal worden benoemd; dat hy , om de toeneeme.ndrf verergering zyrer ucnaams toeüand moet initiëren , da; daaromtrend alle fpoed mag worden gemaakt ; dat hy intusfehen om deze ongunltige lichaams fituatie. de vryheid neemt te verzoeken , dat hy zyn tev*oojdig veiblyf, het zogenaamd-: Huis in 't Bosch , verwisftlen mag met de plaats zyner inwoning, de Stad Scheedam , ai waar zyne Familie zich bevindt.
Van lek het wo'fcd gevraagd hebbende, zegt, dat, daar aan het eerfte verzoek nog niet is voldaan , de menschlvkheid vorderf, dar aan het tweede verzoek des Reqnestran-s, wiens lichaams toeftand ze.r otigunftig is, en nog dagelyks verer. gerd , worde voldaan , en hem , die uit vrye verkiezing zich by het Cn.nrnitié der Marine heeft gefifteerd, en by herhaaiiug verzojït, dat zyne zaak mogt worden onderzogt,en toen ver volgens hefhuis. arrest is aangezegt, vergund, om zich naar de Staj ayoer inwoning cn Familie te begeven en te verblyven, van waar hy ten allen tyde , wanneer het Committé hem re quireert, kan worden gehaald of opontboden.
De Prefident proponeert , om dit Request te ftellen in handen dier Commisfie, aan wier hoofd zich dc Burger de Mist bevindt, om , na daarover met het Committé tier Marine te hebben gëbefoigneerd, der Vergadering te dienen van confideratien tn advys.
Fan Eek zegt, dat Lucas een atreftant der Marine, en nier van deze Vergadering is , dat hy daarom geen zwarigheid kan zien , warneer deze Vergadering dat Committé au hortfeett, daar zy ook op verzoek vah het zeive een Krygsraad in die zaak zal benoemen , om aan Lucas het arrest in plaats van in het Huis in 't Bosch , te Schiedam , aantezeggen.
Stofefib.crg zegt, dat, daar Lucas geen gedetineerde is van deeze' Vergadering, maar van het Commiué der Marine, hy zich volftrekt niet v:reenigen kan met het aangevoerde van det: Burger van Eek, omdat Committé .nameiyk te autho rifeeren, om Lucas van pha's te doen -veranderen , nuar dat hy "cr niets tegen heeft, dat het Request fimucl worde gerenvoyeerd aan het Committé, om 'er op te' disponeerea
Teding van Berkhout appuieert dit.
Ploos v:-.n Ampel zegt, dat by zich met de gronden, door
den Burger vaa Eek aangevoerd , wel kan conformeeren5 doch dat'het Request eerst in handen der Commisfie dient gefteld te worden.
Fan Eek zegt, dat hy zich daarmede wel kan conformeeien, maar dat het dan toch zond.r refumtie mag zyn.
Van Leeuwen zegt:
Zyne gedagten te zyn , dat de Vergadering het voorzigtigst zoude doen zich hierin nier re imuiiseeeren, maar den Re. questranr eenvoudig te moeten reavoycerer, aan het Committé der Marine, zonder ccru'gt aurhorifattc tot het een of ander, en zonet r een ander byyoctfei 'er by.
Ten Berge zegt, dat,'daar nog geen Krygsraad in die zaak is benoemd , en dit weiligt nog eenige tyd kan aanhouden , uit gebrek aan de nodige Perfoonen enz., de billykheid wel vorderen zou, dat het verzoek geaccor4eerd"werd; doch, dat, daar dit niet afhangt van deze Vergadering, maar van 'c Committé der Marine , hy urede van^oordeel is, dat dit Requett eenvoudig aan dat Cemmitié dient gerenvoyeerd te worden.
Luyken zegt, dat men veilig zou doen, om te zetten tühU Mc, latende niet te min de vryheid -aan den Suppliant, om zicu deswegens aan 'c Committé der" Marine nader te aur<.sfeeren.
Fan Eek zegt , dat, daar de zaak omtrent Lucas^ eenijjims uit haar geheel is gebragt by het Committé der Marine, door dien het zich des wegens by deeze Vergadering heeft vervoegt en verzogt , dat tot onderzoek daar van een Krygsraad mogt worden benoemd , en dir door dezelve is aangenomen en in Commisfie gefteld , hy van oordeel is, dat het gemelde Committé, tot verplaatfing van het arrest van Lucas , de authoriiatie dezer Vergadering nodig heeft.
Ploos van Amjlel zegt, dat de laatfte claufule van den Eurget Luyken overbodig is, daar de Suppliant, zonder dat, van zelven wei weet, dat hy de vryheid heeft, van zich deswegens nader bv het Committé der Marine te adresfeeren.
Teding van Berkhout zegt, dat, wat het eetfte verzoek, nameiyk het fpoedig benoemen van een Krygsraad, betreft, dit zoude kunnen worden gefteld in handen der Commisfie; doch wat bet tweede aangaat,'dat hy dit liever aan 't Commiué der Marine zoude ten-,voyeeren, zouder meer.
De Prefident zegt, dat, offchoon hy gaarne de zaak zo iacilwil maaken, als mogelyk is, hyech-. ter niet anders kan doen, dan voorftellen, als in zyne oogen , het beste zynde, om deze zaak te maaken Commisforiaal aan de daartoe benoemde Commisfie, om op morgen te dienen vau c •nfideratien cn advys, zonder refumtie: en con¬
cludeert conform.
De Prefident d iet namens de Commisfie' tot de Bataven voorlezen een rapport, op nader ingezoudene Requesten van Bataven, welke of nog niet
geno-



( 743 )
f genofén, o!" niet genoeg genoten hebben, in fubi itamie inhoudende:
. Dat aan Jan Compter, die ais Sergeant gediend heeft, I la1, worden geaccordeerd eene fomma van / 300 eens"
En aan Jokannes van Felfen en Adr'tanus Kieviets . ais C'orporaals ieder ƒ 250 eens, dar vosrds aan elk ! der volgende perfoonen eene Gra'.ifuatie van /20a eens I Zullen worden gegeven, als aan [ ( Franciscus ter Bloemen.
Arnoldus Otjens. "
ChriJ/o/Jel Coenraad Schralen,.
Mana Schretlèit, Wed. RilTdonky
Corp.elis van den Broek. I • Gerardus tan den Broek,
L. Stóffc;
Ja» Montezaan. ! • Barthelomius A ndricsfiiu-
Jan Fooy , Junior, t Jplt.mnes l\iulder.
Willem Heitveld.
AdrtanUs Jokannes Simonis» I Hendrik Backer.
Anthony van Hoek.
Jan Anthony 11 ecnink,, . ! Willem Schuurman.
iiverhard Everding. [ -Hendrik B-eJcno. \ Hendrik Slrubbe. 1 Antnony Ra ras ^ I M. Gociens.
Alles echter onder zodanige accrochementen en resltrictten als by het Rapport van 2 November 1.1. brec1 der zyn vermeld.
Dat vyydiri de vkrzoeken van Jan Myndert ll'ar1 naars, Everi Huisman, Matthys van Bariel, Jaccbus ' Vryeiibu-g , Matthys Cruys , Hallus Henricus MiddelWan, Maria Adnana van der Burch, J. H. Mettie , \G. van Fulpen , Wed. van G. Hilfort, de Wed. van iEmsl Sellui, Harmanus Fedders , Frans Tromp , Grietje Wan Heerden, Wed. Barend Helleman, Jan Hendrick tBudduigy L amber lus StUiaap , Jofeph Bonn er, Rilth 1 Molenberg, en Johannes de Feut, om de redenen en (gronden by 'c voorz. Rapport vervat, zullen worden get declineerd en geweeeen van de hand.
Dat eindelyk de Requeste. van Jan de Fries\oor zoo rveel het eerite gedeelte van deszelfs verzoek aangaat in fpriginaJi gefteld zal worden in handen van de Commislie ;van Buitenlandfche zaaken om daaromtrent zoodanig te handelen, als dezelve zal meenen te behooren, wortder.de het laa-fte gedeelte van het gemelde verzoek Igehouden in advys.
De Piefident zegt , dathy aanmerken moet, op het declinatoir advys op het Request van den Burger Foorby, dathy dien man kent, als iemand, .die om de zaak. der. Vryheid zeer veel geleden iteeft..
Ploos van Amllel appu/èert dit, alzo die man, om zyne van de Oranje^-g.'iindcn en V\anden der Vryheid geiedrp.e vervolgingen en mishandelingen niet meer ia flaat is iets uit te voeren.
ft'itiols-bevestigt dit.
De Prefident proponeert, om conform het Rapport te concludeeren, met die verandering, om aan Foorby de gewone gratificatie teaccordeeren ;—' en wordt conform belloten, wordende by deeze gelegenheid alle de in advys gehoudens Requesten van Bataven, gefield in handen der Commisfie.
Jordens doet Rapport, namens de Commisfiev benoemd op het Request van eenige Leden der Land—Vergadering van Breda, by Decreet van dsn 21 deezer, in haare handen geiteld , daar by verzogt hebbende, dat 'er omtrend hun een uitzondering mogt plaats hebben, omtrend dc Publicatie, by uie vau Holland, op de aanfchryviHg deezer Vergadering, wegens de plaats gehad hebbende Vee-befmetting geënaiïeerd, en aan. hurr alzo gepermitteerd eenig Rund-Vee in die Provincie in te voeren , met behoorlyke Certificaten vangezondheid voorzien :
Advyfeerende, dat, daar de Commisfie het rsrzoekder Requeftranren a'lelints billyk gevonden heeft, copte van dit Request zou kunnen gezonden worden aan het Provir.ciaai Beftuur van Holland, met verzoek, dat her, der Vergadering aangenaam zou zyn, wanneer dit endiergelyke verzoeken mogten worden geaccordeerde
De Prefident brengt in omvrage, of de Vergadering zich met het Rapport kan conformeeren'?
Fan Lilaar verzoekt, dat dit ook omtrend Ut;eens m>g plaars hebben.
Jordens zegt, dat het Rapport inhoudt, dat die van lïol^ land aiie diergelyke verzot ken zullen accordeeren.
Trip zegt, dat dit Rapport geen relatie keefr , tot Utrecht.
Nuhout var. der Veen zegt, dat, daar door die Pubücatiè-' zeer veele inconvenienten geboren worden, het zVer nuttigt zou zyn , dat daarin eenige alteratie in f/ernaakt werd.
Witbols geeft in confideratie , of deze mefure ,. cffchoon het onder Ktauteeltn^efchied, den weg niet baant tot eluüeeriog der Publicatie , en daar door geen flegte gevolgen , omtrend den voortgang der Vee_Ziekte zullen' geboren worden.
Nuhout van der Veen zegt, dat men eene Misfive aan dè resp-aieve Gewesten zoude kunnen fchryven, om de incon-venienten, zonder nadeel voor den Lande, mogelyk weg te ïeemen..
£k Prefident' ftelt voor, 01a conform het Rapv



( 744 )
port te conclur eeren, ea bet vervtardigen eener ciiergelyke Misfive te detnandeerui: en con¬
cludeert confomi.
De BumT Bacot doet het volgende Vocrfiel.
Burgers Reprefentanten! in de AvondverEadering van voorleden Vrydag ' toen de Haven van M«^*Vl^d"S woordigen opleg van 's Lands Schepen is vrastg* fteld , * echter by geen Heilig befluit iets nader bepaald, omtrent het geb ulk , in andere opzigten , voor 's Lands Zecwetzcn te m,ken van 'het zo zeel door zyn Reede en Zeegelegenherd .teh pry; ,Zend, ja fchoon anders gering tn onvermogend, echter wel CevesttadVDelfzyl. 'Er is dus alUenlyk over 't algemeen bc rBust n het nad« piaatfelyk onderzoek , 't welk in bet verflag ZCommisfie was aangezegd te zullen gellfcieden, ten^ ,ienXan het nuf, in 't overige, voor de Marine . van du.ze S zoCel^zigten alleruitmuntendrte , er door de .NaUm.ank aanaebodene gelegenheid plichtmadg te trekken. Maar geen daadclyke beuisfing heelt h,er by plaatsgehad, bratt»^tof Snor niv aangcdionaene , omtrent eene . in allen gevalle , en voo aTfe "pa«e gebruikmaking, van weiken aart die ook zyn moge, noodwendig vooraf vereisehte, en tevens voor sLand»' Pas%è-n te gioore of, tot een zo nuttig einde, te aanm.rtóvkc'kosten vorderende uitdieping der zo voortrcffelyke Havenkom dier plaatsn omtrent het gegronde en belangrykc , S hier Toe, eer her besté Saifoen veelltgt v^rloopen m,gr
daadelyk een onverwyld befluit werde genomen Ha *y
™ dus veroorloofd, uit gevoel en volle overtuiging van het aigem^n nutrfge der'zaak, thans'het voorftel Mer van nader
tC lt°zai de overtuigende redenen niet wedei ontwikkeien , w«« door ik* by eicn aandrang op den zo fpoedig mogelyken ranvang dès onderzoeks, tevU het vereisch eener onver. ïSe uitdieping dier alleen verflikte en geenszins vciztfde ö uitvoerig heb betoogd. Ik behoef Hechts ter hemnerinl ets van derzelver hoofdgronden aan te voeren. Gy wee d t zy voorramenlyk ontleend waren van dr: voortr.fi. ykbeid %l Reede deezer, onder het voorig Bewind en bep«W«.A*. aWal.teits inrichting, zo verwaarloosde plaats; - eene Ree de o» en van welke 'sLands Schecpen van Oorlog, zonder tlZ baar cn tydfpillend behulp der kameeder, en met hun «fcbut belaaden , zo gemakkelyk kunnen kom» 1 - «« li 70 eerust, en tegen alle Stormwinden gedekt, leggen kunnen ^ovë al den besten Ankergrond vinden en tevens de «nodiae' Ververfehingen en Levensmiddelen, door het nog ontanwuScdieot eu ligt en verder verfceterbaar Damsterdiep , «enfgten , uit'Groningen kunnen bekomen ; - waar zy zo ?efeh kt zvn "er vaardige dekking des Noordfehen en 0«.£
I f h Handels- - waar *y een zeer fchoone en venïige
Sfuts^Sto. het zy zy, (vooral met by zieh hebbende Sovèn,) ufook de door hen opgezondere pryzen , van fet Noord-n Komende, de gaten van Texel door ecu_c,v« m Kt van Vyandelyke Schepen bezet zien, of van het CuaU ffiude, dezelve door ftorm en onweer zyn voorby gerukt, en anders zich naar Noorwegen veelal, ter overwimcr.i g, 'Bo'-ën begeeven; daar zy hier, ten deezen harsteerder, cTde %o rasch'de Havenkom Hechts pjvda»: «j «« adleen voor alle gevaar, ftorm en ysgang, maar ook, wegens bet in deeze kom fteeds intomend vertchc water tegei den ïofchadelyken Zeeworm, tnigens de onwraakbare bevinding ,
tot het onvcr'wyld doen uitdiepen der v.;;i,fc:e Hivenko^ van Deifzyl, ten einde, in allen voorkomende feevaite, hoe
Ter Drukkerye vaa VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGE.
eveiligd, en tevens in het Vaderend zouden zyn. vooras.
Mi geen plaats tot onttakeling en opleg hier thans gefpioke* i n'idenae, zal het eve-n weinig nodig zyn, iets van het, aithar.s tet alle ander gebruik) genoegzaam fte'ke cn wel c-dedite deezer plaats, zo van den Land als Zeekant te mei- • [en, dsar men toen ook, met een bioot gezigt van de overyde, op meer dau eeu uur afitands, en zo ik meen vetder tan van Bteskenï tot Viisfingeu , nier geen moj-elyk beid eenige 'thade kan toebrengen, tn vast de regeling van aiie diplom*, ique vtrfchillen mede, by den eerlang verhoopten Vrede, net uit het oog veriooren zal worden.
Aangezien dau reeds de zo kundige en ervarene Commisfie Ier twee Admiraiitcits- Fiscaals van der hoop en Steengracht :n de -Zee-?Bevelhebbers Reinst en van Kinsbergen , die, by le eerfte poogingen der waait Vaderlands tn Vryheidliefde, loor H. H. M. ter cpneeming der Zeegaten, waren aan, efteld, n derzelver uitvoerig en door den druk gemeen gemaakt rerlW, even voor de droevige en de uitvoering on. elukkig oen veivdeltnde omwenteling van 1787, niet alleen de Reede :n Haven van D-lf/yl, als hen op hec levendigfte getroffen ïebbeiide, door derzelver Vuordeeltn en belaugrykheid, en :cn nader onderzoek, ten beste gebruikmaking voor'sLands Marine, als zins veuislcnende, hebben aangepreezen; maar jok, dies onverminderd , het dadelyk en onverwyld doen jitdiepen \au gemelde Havenkom, au in allen gevalle hoogst luttig cn nodig, reeds hebben aangeraden; cn daar di., ontmddelyk na de tegenwoordige gelukkiger omwenteling vaai 1705, nog nader bevestigd is, door het verflag van den kun-j Uéeii Zee Officiei Droop, wegens het onderzoek, ten dienfte van Jen Aanmaal de Winter, otn gedaan, zo behoef ik , Burgers Eteprefemanten , aan wie de yverigfte behartiging van 's Lands dierbaar welzyn is aanbevoolen, voor uwe hieromrrent zo gevoelvolle zielen , geen verdéie drangredenen, myns oordeels,: te gebruiken , om u thans, en op de gemelde gronden , zonder verdere vemaaginx of uitlb-1, eene heilzaame daarftelling der toen verydelde oelluitneeming aan te pryzen. Dit befluit, waar van het zo gewi^ng nut, (vooral daar het geval, orn vau die Haven den wenfchelykften dienst ta kunnen bet»: ben, telkens kan daar zyn) zo aigcbaar, en volgens een in zo verre reedsnernaald onderzoek,in 'toog loopt; en waarby met gewaagds, of eenige hoegenaamde zwaarigbeid zich op doet, kunnend* de kosten, tot hec uitflyken Hechts van een kom, waar 10e men een geleniksen Z.,rnertyd niet voorby behoort te laten gaan, voor het Land, bier geen de minfte bedenkc:y!cheid baaren, — dir -.éfluit .Jzeg lk , zal onzer tett, hoogften waardig zyn, cn dooi fpreekende daadelykheid de* VolRe toonen, dat her geringfte en af»elcgtnlte'plaaisje, war> neer het op 's Lands beiang en welvaart aaakoomt, ona» emftige aandacht noch werkzaamheid ontflip'.
I< ltel dan voor, dai de Vergadering, (onverminderd dea zo fpovdig mogelyken aanvang van net meer bepaald en om. ftandig onderzoek der Co.T.misfi , omtrent de geleden heid. va» Deifzyl, en de waarlyk nutte gebxuikfflakingeö daarvan voor 's Lands Zecwec/en te maaken, en omtrent het geene hier toe: nodig zal zyn ,) daadelyk het Committd de Marine authonfeere^ tot het onverwyld doe* uitdiepen der «tMrjtte HaWulU« van Deifzyl, ten einde, in adléfl voorkomende feevaile, hoe eer hoe beter, 'sLands Sehepeu tot dienst te kunnen zyn.
(Het overige deezer Zitting in ons volgend Nummer.')



G E L 2 RH E j 3 t F R 7 H E I D , BROED E R. S C Fi 4 2».
: DAGVERHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
JTJT riO J£ X M VM M-G JLJOM SlfS
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND.
*.
N°. 495. Satwdag den 29 April 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid,
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Maandag, den 24 April 1797.
Voorzitter: J. A. de Mist.
23e Discustléri, over liet voorftel van den Burger Bacot, betriekk^lyk Deifzyl, een aanvang neSBende ,"zëgt IXie'uhojf:
'■' Dat dit voorftel tweeledig is ; behelzende het eerfte een ïacaal onderzoek der Haven van Deifzyl , cn het tweede de uitdieping der flykhaven aldaar; dat, wat het eerfte betreft , zyns bedunkens, bet best zou zyn , wanneer dit onderzoek %wierd gefield in handen eener Commisfie van Inge. icurs en Marini.rs ; en, wat aangaat het tweede, gefteld in handen van 't Committé der Marine, om te dienen van confideratien en advys. Dat hy voor hem gaarne zoude zien, dat eteaze jbom'mJsCe van dat onderzoek wierde ontdagen.
j Hofman z-egt, dat hy op het laatst aangevoerde van ,-den Ba.'ger Ntsukoff moet aanmerken, dat het zeer inegratieus zou zyn , wanneer de Commisfie en het nader onderzoek omtrend deze zaak wierd voorby gegaan ; dat :hy voer hem infteerde, dat ook dit onderzoek aan die l-Commisfie, welke met zeer veel roem daaromtrend heeft rge werkt, wierd gedemandeerd, en gcauthorifeerd , om idaaromtrtnd het nodige te bewerk ftelbgen.
Dat, wanneer het algemeene nut vordert , dat dit -daargefteld v.ordt , men dan daarmede nh t moet draalen, maar dadelyk Decreteeren, dat de Haven te Deif¬
zyl zai worden uitgeüykt.
De Prefident zegt, dat hy het kortst en het best
oordeeld, om dit voorftel te ftellen in handen der
Izelfde Commisfie, om confideratien en advys.
Nicuftrjfttfg, dat de; Commirfie in de an mogelykheid as , om , zo lang 'er geen nader ondersoek daaro'mlrend is
gelchted , op deze zaak Rapport uit te brengen — Dat V. Di-.JiL.
ook dit onderteek toch niet dadelyk za! kunnen p'aats hebben; alzo de delihera ien over het werk der ( onftitutie vererfchende pcrfonelyke tegenwoordigheid der Leden.
.Bacot zegt:
D: Commisfie kan z.eer zeker, tU zodaanige en door zxTi zelve, dat «eene niet beoordcekn, dat by haar nog niet is onderzocht. DiD ten ae-azien van de uitdieping ftccbts det kom van D Ifryl is dit voorafgaand onderzoek dcrzelve ook geenszins noodig. II; heb my ten deezen einde gegrond op het oordeel van hun, die op hoogea last, reeds in 1787 en 1795 . een voor zo verre ren overvloede toereikend plaarfelVt onderzoek hebben gedaan. Zoudar ondsrzoek hiertoe by-ns wet zou genoegzaam »yn, — zo dit, ook hiertoe, nog eerst door deeze Curamisfle weer zou moeten onderzocht worden, dan zai de gefchikte jaartyd verlopen, altanf ons ftaa'kuüdïg beftaan geëindigd zyn, eer het aan de uitvoering toe zal weezen. O? gelyken grond zoude het opvolgend Bewind dan alweder doen onderzoeken ; en dus zou men tbftadig oaderzoeken , ca Eiets heilzaams dscrftellen. D"wyl nu de eerstbeaoemde in de Commisfie zelve ook als zyn perfoonlyk oordeel opgegeeven bcefc, dat dit wel terftond zju kunnen worden gedecreteerd-, wenschte ik gaarne dac het oordeel der Vergadering hier over ingenomen wierd.
QaeJne/vraagt , of de Burger Bacot ook heeft gecalculeerd, hoe veel penningen daar toe ziften benodigd zyn?
De Prefider.t proponeert, om dit te ftellen in handen derzclfde Commisfie, 0m , na daarover met het Committé der Marine te hebben geconfereerd, der Vergadering te dienen van confideratien en advys: — en concludeert conform. ^ Poa,pe v.;n Meenet veert ftelt voor, namens de Commune t»t mijtte der Zual, om die zelve te authonleeren tot het doen tn orde fcrenRen der vertrekken van de Bouiefeu, tfulfende bedrn-»ti te gaarnes ƒ91: conform bei!oten.
H'erna wordt nog gele/en :
Een advys van '1 Committé-te Lande, op de Misfive B b b 5» t>
van



( 746" }
van hst Provinciaal Beftuur van Utrecht, zich bezwaard «ebbende omtrend het accepteren cn betalen der Aifigiiapen-,' op hun door het Committé van Adminiftratie over de in cnr.cn dienst zynde Franfche Troupes,' afgegeven ; en wel uit oorzaaic het Commiué had te kennen gegeven , dat dat Commttté in haare werkzaamheden was gefurcheerd geworden enz. : advyfce.ende , om aan die van Utrecht te rescribeeren dat daar het, zonder verwarimg daaromtrend te veroorzaaken , volftrekt noodzakeiyk is, dat de oude fchuldeifchers vaa den Lande worden vodaan , het Provhidaal-Beftuur van Utrecht, in navolging van die van Friesland, wordt verzogt, om de Asgnatien , op hun door het Committé van A itniniftratic afgegeven, of nog af te geven, te, trcepteeten en-met betaaling te honoreeren ; ïe meer, daar de Asfignatien niet dan met voorkennis van het Committé te Lande worden afgezonden; — conform befloten.
Eene Misfive van het Provinciaal Beftuur van Holland , ■verzoekende Paspoort tot uitvoer van Kundvee naar de Sambre en Maas Armée: geaccordeerd.
Eenige Requesten , om Paspoorten : — geaccordeerd.
De tydelyke Prefident ter Vergadering verfcheeJj.cn zynde, communiceert dezelve het extract uit de ontlangene Buitenlai:df.he Depêches (in ons
A>.'487. reeds medegedeeld) : belloten te doen
drukken en distribueeren als naar gewoonte.
Hierna worden de Notulen gerefumeerd en gearresteerd.
De Prefident berigt wyders ontfangen tc hebben een Recpjest van Burgers van Nederland,, wonende in den Hage, betrekkelyk het Decreet1 van den ' it Maart: — gefteld in handen van van hennep c. f.
Als ook een van D. th DmUun c. f., over het houden van Nationale Feesten : — aan de Beveren c. f..
Van Manen rapporteert, namens de Perfoneele Commisfie, in wier handen gefield was het voorhiel van den Burger Austen , ten einde onder de rubriek der gemengde zaaken nog eenige nieuwe Artieulen te plaatje* , dezelve opgevende:
Dat zy na examen hier van bevonden hadden, dat dezelve of genoegzaam geheel of -wel in fübftantie reeds waren geplaaist, en dus dit als overbodig befchouwde ; dan echter van gevoelen zoude zvn, dat dit voorftel aan de Commisfie van nadere reda&te zoude kunnen worden gefuppediteerd, ten einde 'er het nodig gebruik van te maaken.
Austen zegt, dat hy zich wel zeer vereerd zrrg door het berigt der Commisfie, dat zyne voorftellen overéér.komftig waren mee de principes., aan het hoofd der Conftitutie ge plaatst; 'dan da: dezelve met dit alles het overtollig vond,, dcaehe op nieuws, in de Acte te voegen : dan hy konde zicb air, niet herinneren^ waarom, voorfislde, dit rapport nader.
aan de orde te ftellen, ten einde in ftaat te zyn het zelve tel
zorg te dragen ,dat deeze opgroeiende kinderen in hunne kledy-j
voor I's mva deur te zien gaan, die door hunne gegeneerde:!
Neon
aan de orde te ftellen, ten einde in ftaat te zyn het zelve te: kunnen refetseren; daar hy verders moest aanmerken, ver- • wonderd te zyn over deconeiuiie der Rapporto^», om die voorftellen te ftellen in Banden der Commisfie tot de nadere: reutelde; wiecs taak hy veimee,nde, dat dit in geenen deele wss.
De Prefident fielt voor, om het rapport te doendrukken en Viyelag aau de orde te ftellen: — en concludeert alzoö.
-Halm zegt, dat I17, daar zoo even gelezen hebbende het Request van Dauivii c. f. bevonden had , dat het zelve niet betrekkelyk was op de Nationale Feesten, maar op geheel andere onderwerpen; waarom hy veti zogt, dat het zoude worden voorgelezen.
De Secretaris leest het zelve voor1, houdende 'het zelve in fubfiantie drie onderfcheidene verzoeken, als 1. dat de Leeraaien van den Godsdienst niet door den-Staat, maar door die Kerkelyke Genoodfchappen , waartoe dezelve behoorden , mogten worden gefalarieerd. 2. dat den Staat zoude.zórgen voor het onderhoud der armen en 3. dat 'er by de acte van Conftitutie bepalingen worden gemaakt , waar door de ondericheids^kledingen voor hun die in Wees-en Armenhuizen worden onderhóuden, ophielden en ook hier in de Gelykheid werde geëerbiedigd.
Quesnel zegt, dat hy dit laatfte vertoek ten fterkften meest appuieeran , op dat eens eindelyk die Tnonstreufe kleder-dnigten, waardoor de ongelukkige Wezen zeer veel naar Arlequins geleken, ophielden..
Van Hoof zegt:
Ik vrage het woord uit'hoofden van het geallegueerde van den Burger Quesnel — ik kan niet anders dan uit geheel myn hart sppuieeren de heilzaame cn menschlievefide fentimenten en intentien der adresfsnren ; alleen ttan ik het niet eens zya met hun, wanneer zy.meenen, dat deeze Kinderen van den* Staat niet uniform moeten gekleed worden.. De redenen,die de adresfanten hier tegen allegueeren,zyn niet voldoende, —» de hfyeryen zyn afgefchaft, maar dit is hier geen likverye; en de prctenfe verachting, waar mede zy uitdien hoofde zouden worden befthouwd, kan 111 geen aanmerking komen; om dat ,gcen andere, dan dwaazen met een minachtend oog op deeze interesfante voorwerpert^cunncn nederzien; en de Staat moet zig aan geen gekken ftooren. Deeze Kinderen zyn immers de oorzaak niet van hunne armoede, en dus nimmer veracbtelyk. Het is niet vernederend van buiten zyne fchuid arm ts zyn; het zyn zwakke kinderen, die onder de émediate proteftie der maatfehappy ftaan ,dus niets is 'er respectabeler.. Het is zc.'fs zeer noodzaakelyk, dat ze een gedifïingueerde en gelyktormige kledy hebben — de gelykheid onder huji zat des te beter doorftraalen. Alleenlyk moet ik by deeze gelegenheid aan de attentie eer Commisfie aanbevelen van tog zorg te dragen ,dat deeze opgroeiende kinderen in hunne kledyvoortaan niet meer gegeneerd worden.. Ik bedroeve my van dagelyks eenige bonderde Kinderen uit de Arm; en .Weeshuizen» voor bï mva deur te zien gaan, die door hunne"gegeneerde;



C 747 )
kledy mismaakt zyn of moeten worden — de verfaeielyke en barbaerfche Keurslyven onder anderen , waarin zy fuccesfivelyk uit of ingroetén, en waar in men ze zonder voorzorg als bet waare inftcekt, contrarieeren den natdur, en hunne lidmaaten riunnen zich niet dcvcloppeeren. Het is onmogelyk , dat men onJcr een zoo groot aantal kinderen alles kaa in acht neemen , het is dus beter de Nrtuur te laten geworden , zy zal altyd aan den ftaat geharde en gezonde Kinderen geven.
De Prefident ftelt voor, om dit Request, wat het i. betrof te Hellen in handen van van de Kasteleele c. f. en betreffende het tweede en derde in handen van FM c. f.: — en word conform geconcludeerd.
De Prefident zegt, dat by het bovenfhandeRequest nog gevoegd was een ander, betrekkelyk de Colonien\'?.n den Staat, waarby de Reque.-tranten ■ verzoeken, dat de Colonisten als integreerende Leden van deu Staat zullen worden befchouwd, en dezelfde Regten en Vryhcden genieten, als alI le andere Bataaffche Burger*.
De Prefident (lelt voor, om dit Request te ftel: len in handen der perfoneele Commisfie, aan wier i hoofd zich thans de Burger Blok bevond.
Ten Berge zegt, dat dit zich niet verder konde uittrekken, dan voor zou verre het zeive relatief den Haaren handel was; daar het overige reeds geconcludeerd was.
i En word conform het door den Prefident voor! gefielde belloten.
1 Van Eek brengt, namens de perfoneele Commisfie, by Decreet van 5 April benoemd , ten fine van , ;onfideratien en advys op het voorftel van den ttur{ jer Nieuhof, om agter den 11 Articul der rechten i sen nieuwe te plaatfen , Rapport uit; tevens produceerende eene redactie van eene ampliatie van l liezen Articul, houdendende iu fübftantie: de Wet '' 's de uilgebragie wil des Volks, die zich daar tegen ' terzet is ftraf baar. Eu verders om den 12.en 21. 1 \rticul inééntefmelten , met verplaatfing nogthans ' ièr Artieulen in dit geval.
\ Huber zegt, dat hy den 5. April een Rapport had 's litgebragt op het voorftel van im Burger Austen, het j, velk in advys was gehouden tot dat «it Rapport zoude n ,yn uitgebragt.
r' De Prefident ftelt voor, om beide deze rappori en te doen drukken, en op Vrydag aan der orde il ran den dag te (tellen : — conform' geconcludeerd.
'| Thans gaat de Vergadering over tot her delibe * eren over het rapport , den 18e April &mt de 1 Leeuw c.T. uitgebragt, nopens de magt en werkzaamheden (behoudens het gevallen Decreet dei-
één en ondeelbaarheid der Republiek) welke
aan de Departementale Beftuuren by de Acte van Conftitutie. zouden kunnen en behooren te worden gedemandeerd , luidende het zelve :
BURGERS REPRESENTANTEN!
Op den 3, April laatstleden, wanneer uwe deliberatien gevorderd waren tot het 575 Art. van het ontworpen I'lan door de Commisfie tot de 'Conftitutie, is het zelve Art. tot Art. jilü ingellooten , gefteid in handen van de ilurgers Reprefentanten de Leeuw , Q.ieyfen, vaa Hooi/, de Mist, Hahn, ten Berge en Strick van Lint* fchooten , (van dewe.ke de Burger Reprefentart Hahnit belognes der Commisfie niet heeft kunnen bywoonen) ten einde deeze Vergadering te dienen van confideratien en advis', welke magt .en werkzaamheid behouden? het gcyallen Decreet nopens de ecu en ondeelbaarhtid der Republiek , aan de . Departementaaïe bcpuiiren , by de Acte van Conjiitutie zouden kunnen cn behooren ie Korden gedemandeerd, en in welke Artikelen dit zcude
kunnen wtrden geooraprehendcei d. En het was op
den 4. daaraanvolgende dat ook de Arr. 589. tor 616. ingellooten , als mede het voorgedra^ene door den tiurger Hahn en verdere Gecommitteerden, om Art. 539. te vervangen, mede gefteld zyn in handen der zelfde uwe Gecommitteerden , ten einde daar op, by hunne deliberatien en uit te brengen rapport, het nodige regua'rd -e liaan.
Uwe Gecommitteerden zullen niet uitwei'en over het
belang der zaake — de omflachtigheid derzelve
nocfe omtrend de veelerlei bedenkingen die hunne hezognes zeer langwyiig gemaakt hebben; maar zy kunnen zich echter niet dispenfeeren, om , ter beter verftand van het by dezen nader aan Lil. aangeboden zamenftel nopens de wyze van organifatie; zo wel als van de Nationaal én Huishoudelyke werkzaamheden, die by de Conftitutie aan ds Departementaaïe beftuuren, naar hun inzien , zouden behooren te worden gedemandeerd, met weinige woorden te doen voorafgaan.
Het is uwe Gecommitteerden voorgekomen, dat dezelve Beftuuren kunnen en behooren te worden aangemerkt.
t. Ais Gevolmachtigden en Adminiftrateurs van het Wetgevend Lichaam , voor alles wat tot de uitvoering der wetten, en de beftiering der ahgemeene Nationale belangen betrekking heeft , en ren
2. Als byzondere Beliuurders der huishoudelyke en p'aatzelyke belangen van de Ingezetenen binnen het Departement woonachtig.
In de eerfte betrekking zyn de Departementaaïe bufiuu» ren iouter adrninistraiive en ondergeschikte Colleg'er; doch in de tweede betrekking, en voor zoo veel hethyzonder kuishoudelvk béftunr der Departementen aangaat, behoort mende Departementen zelve aan te merken , als zoo veele onderdeden van het geheele Gemeenebest, door welkers byzondere welvaart, het wehyn .van het geheel nood«.*ke,yk en voornamentiyk moet Bbbbb 2 wo.-



C 748 )
worden bevorderd;- en de Departementaaïe. bejluuren, als eene "Vergadering door de vrye keuze der Ingezetenen van eik gi deeke of Dipanemert gekooren, om voor derzelver byzondere huishoudelyke belangen in hunnen naam en van hunnent wegen te zorgen.
Als deeze verfchillende pointen, uit welken uwe Gecommitteerden gemeend hebben , deeze Departementaaïe Beftuuren te moeten befchouwen met uitioopen tegens U¥. gemanifesteerde opinie, gelyk zy Gecommitteerden gerustelyk durven verzekeren, dan lydt hetgeen twyfel, of men behoort elk Departement aan tc merken als tencperfona moraüs , welke men geenzints de mogelykheid moet ontnemen , maar veel eer de magt toekennen ,- em zich inwendig te kunnen verbeteren — om zich zelfs ,n zyne byiondere huishoudelyke befchikkingen te kunnen beftitre.-, en om tot bevordering van den bloeien welvaar, van deszelfs individueele Leden te kunnen Werk? fcaam zyn: alles nogtkans onder deze neodzakelyke bepaling, dat daar door geene bot zing mag worden veroorzaakt met, of beietzel en tegenftrevuigtoegebragt aan, het één en ondeelbaar beginzel, by deeze Vergadering, ais den grondllig van het aanitaand algemeen Beduur der geheele Republiek erkend en aangenomen. De DepSftementen moeten zich zelfs inwendig kunnen blyven bevoordeelen , en ge-ne wangunstige tegenyver van gedeelten , óie een tegenftryriig belang zouden kunnen hebben, moit, onder voorwendzel van één en ondeelbaa.heid, een nieuw en veet gevaarlyker fystema van eigenbelarg vestigen op de puinhoopen van een vernie»igd Foe deralismus; maar ook omgekeerd, behooit de magt, dewelke aan de Departementen gedemandeerd,. eu de verplichtingen , die aan dezelve zal opgelegd werden , geen oorzaak ot gelegendheid te geeven tot het aanblyven of doen herbooren worden van het d >or deeze Vergadering fchadelyk geoordeeld Bondgenoot fchaplyk fteizel: door deeze twee uiterllen te vermyden , zal men het algemeen weltyn met het byiondere, de voorfpoed van het geheel met den weitaart der deelen, en h,tt belang, van een éèi en endeelbuar Volk, met het voordeel óer b,-zondere Leden,, die het zeive uitmaken , bewerken en bereiken.
Uwe Commislie, Burgers Reprefentanten! het vorenftaande in 't oog houdet.de, heeft getragt in de volgende Afticu en , de magt en werkzaamheid der Departementaaïe Beftuuren te comprehendeereu, voorzoo veel
dezelve niet reeds by. deeze Vergadering vas'.gefteld
in advys gehouden of in handen van andere Com-
uislien gefteld zyn; en dau by hoofdzaaklyk gehouden deeze orde , dat de eerfte Articuien bevatten , het geene tot de orga.nifaue en het reglementaire van de Departementaaïe B:ftuaren behoort -—-'vervolgens het g:ene betrekking heeft tot hunne ondergefchikth.id aan hec Wetgevend Lichaam en de Uitvoerende Magt wegens al wat Na-ionaal is — en laa.ltelyk, die magt en werkiaamheid , dev, elke hun door de Conftitutie wotdi taegekend en opgelegd, omtrend de inwendige bestiering van de plaatslyke en byzondere belangen der ondericaeidene Departementen,
Uwe Gecommitteerden onderwerpen dit een en ander aan UI. beter oordeel, en moeten tot flot allee.1 bier ' by voegen, dat het gene by Art. 580. nopens het verleenen van Venia vE'.atis enz. aan de Departementaaïe Bjltuuien was toegekend, Daar hun inzi.n, met a'le andere dispenfatien in cas matrimor.icel , zoude behooren te worden gsiemandeerd aan de Depjrtementaale-] Gerichtsnoven, en over zulk den Titul dier Gerichtshoven in de Aéte van Conltitutie daar mede geamplieerd^
-En dat het point der Departementaaïe of nu nog Prpvintiaale Hooge Schooien, aan eene byzoiedere perfoneele Commislie zynde gedemandeerd, geen onderwerpvan onderzoek voor uwe Geiommiueerden heeft mo-gen uitmaken.
D. C. de Leeuw. Wrik. Quexjen. J. F. R. fran Hoff, J. A. de Mist. T. A. Ten Berge,
Art. 1. De Leden, tot het Departementaal BJKfüuk verkooren, zullen, alvoorens zitting te neemen, ih h.iu-' den van den Prelident afleggen de navolgende verkiaaring:
Ik verbtr.de my op het plegu'gsr, om myn post--, als Lid van dit Departementaal Btftunr gettouweiyk * te zullen waameemen ; my door gunst noch on gunste te laaten beweegen; de acte van Conftirmie'voor ' het Bataaffche Volk ftiptelyk te zullen naarkoomen , en voorts alles te doen , wat efn trouw en eerlyk ^ Lid van dit Departementaal Beftuur fchuldig is te' doen : lk onderwerpe my aan eene even reed igev ftraf, zoo ik immer eerloos genoeg konde zyn deeze verbintenis te hreeken.
By de eerfte. aanftelling- zal deeze verklaaring-worden afgelegd in handen van den Prefident der Kiezers • vergadering van dat Diftncf, in hetwelk', het Departementaal Beftuur deszelfs. zitting houdt. 2, Ieder Departementaal Beftuur verkiest zich by vel—, ftrekte meerderheid een Prefident . welke dien post, geduurende een maand, waarneemt.
3'. In geval van varatuuten , worden de opengevallen"' plaauen op de gewoone wyze wederom vervu'd door1 het zelfde Diftrict, die het voorjg L;d benoemd had , doch niet dan op den gewoonen tyd der jaaiiykfche verkiezingen..
4. Indien zy, welker pliatzen zvn opengevallen , no* langer fu.ageercn, versullen de nieuw aankomende den tyd der zitting van hunne voor^ang.-rs; in welk gevaF deene verkiezing aan de nieuw gekoozene, wanneer zy afgaan, toegerekend zal wordea-, als cl- dezelve voor volle drie jaaren waren aangefteld.
c Wiinnet"r her petal der or>>»nval'er.rl- ntMUw m»»,-
dau een zesde des g.heels bedragen ,viu!len dezelve binnen twee maanden vervuld moeten worden , in welkgetal de tyd der zitting van mitder dan een jaar , aan'
de nreuw jciiooz. ne , niet wora toeg rettend.
6, JJe oproeping der (jiondvergadenng tot verkiezing
va



( 749 )
Ivan Leden in een Departementaal Beftuur, gefchied op last van het zelve, door het Beftuur van de plaais, alwaar de byëeako nst der Grondvergadering bepaald is. f. De Departementaaïe Beftuuren hebben de aanftellling van de Ministers, AuiBtenaaren en ...ediendtn die Izy noodig hebben, en waarvan zy het getal endeTiacItementen aan het Wetgeevend Lichaam ter goedtseuJring zullen aanbieden.
1 8 Dc Leien der Departementaaïe Beftuuren hebben een daggeld van zeven Guldens, voor elcen dag, dat 2,y aa iweezig zyn ,TèFp aa.ze , alwaar de Deparieinentsvergr.dering gehouden word — of waar zy elders op last dier Vergadering eenige Commislie waarneemen.
9. De vooifchrcce Traélementen en daggelden worden van drie tot drie Maanden , op ordonnantie van het Departementaal Beftuur, door den Prefident ei Secretaris onderteeüend , betaald door dien Nationaalen Ontvanger , die door de 'Financie-Kamer daar toe zal worden aang.-weezen
10 Ieder Departementaal Beftuur maakt op het houden , en nop-ns den tyd en wyze van deszelfs Vergadering , met al 't geen p aatfeiyk daartoe betrekking heeft, zood.itdge mrig ingen als het zelve, naar de uiig breidheid van de Departementen, en van de we;k/.aauiiieden aan zyne zorge aanbevoolen, in d-r tyd noodzakeiyk oordeelt.
11. De Departementaaïe Beftuuren waaker. , dat de Wenen binnen hunne Departementen ter uitvoer worden gebragt , mets ftrydgs met dezelve ondernomen worde , en zo-gen, dat de Nationale Ambten en Bedieningen naar bahooren worden naaftgekoomen.
12. Zy zu.len toezien, dat de Ajminithatie der Naionale Domeinen en Goederen ,in hunne Departementen jeleegen, behoorjyk en ten meefte voordeele van den Lande worden waargenomeu, en deAdminiftrateurs van lezelve tot hunnen plicht houden.
13 Zy geeven aan de Nationaale , Wetgeevende en Jn voerende.Mac'nen , berigten en informatien over alle aake.n omtrend welke die van hun worden gevraagd.
14. Tot handhaving der openbaare rust binnen de De■artemesten, befchht he' Depanemen-aal Beft rut over le ness: bygelegene Guarnizoenen , of Troupes van de ttfpubiick , en geeft daarvan- terftond kennis aan den taats Raad.
15. In alle buitengewoone gevallen, die eene directe 'oorziening vereifchen, ftelleu de D partemeiitaale Bet'uu en dadelyk de nood ge maatregulen te werk ,-engeeten daarvan terftond kennis aan-de Uitvoerende Magt, im daarin ve der te vootzien.
16. Hit Dïpaitementaal Beftuur zai de befluiten van k Karden der Gemeentens binnen het Departement geegen , voor 70 vee! dezelve lir dig zyn met de wetten, Icrnievigen en hutten werking ftellen.
17. Het Departementaal Heiiuur zal rftoeen kennisfe seemen van iez*aaren, die tegen eenig Gemeente Befuur of ander ondergefchikt 'Coilegie binnen derzelver'); parternent aan het zelve worden ïngebragt, en na verloor van de. beklaagden daarin voofkien,.
18. Ceen Departementaal Beltuur zal, onder eenig
föorwehdzel j verandering m agen maaken in eenige Wet van he. Wetgevend Lichaam, noch vertraging toebrengen aai 1er/.e!ver uitvoering.
19. Wan .eer een Departementaal Beftuur oordeelen mogt, dat hi een of andere Wet van het Wetgevend Lichaam , of order der Uitvoerende Magt , voor de Iagezetenen van derze'ver Departement onvcrmoedelyk ietslertadcyks mogt zyn gelegen , zal het desw-'gens aan het Wetgevend Lichaam, of aan den S'aats-Raad vert oogen1 mogen i ileveren : doch intusfch en de werking van zodanige Wer of ordre niet mogen opfchorten
20. Ieder Departementaal Beftuur maakt zodanige Statutten , Reglementen en Ordonnanfien , a's-het zelve rot de befchtkking van Folïie , Oeconomie en Finantie zyner Deparfementaale Huishouding zal nodig oordeelen.
21 D eze Statuten, Regiementen en Ordotmantien mogen echter nooit ftrydig zyn. mer, noch inloopen tegen eenige algemeene Nationaale Wetten , Oiders of Reglementen, die voor alle de gedeelten der Repub'tek veroindend' zyn.
22. De gewoone Huishoudelyke Lasten zu'-len xtioe-' ten gevonden worden uit middelen en impofitiën , in ieder Departement afzonderlyk te heffen.
23. De Departementaaïe Beftunren hebben de vrvheid , om daartoe te moogen uitfehryven en te doen heffen s alle zoodanige middelen en Imposten, als zy in ieder Deparrement het gefciuksst, en voor de Ingezetenen1 minst' beetwaarendst' zuden oordeelen.
24. Het ftaat vast, dat deeze ui fchryving en heffing', van Imposten nooit za! mogen gtfehieden van zoodanige, 't zy reëele, 'ï zy perfoneele M.idelen, diedoor de' Wetgeevende Vergadering tot het vin len der penningen voor de Nationaale bel oeften bepaald zen of ia he: vervolg bepaald mogten worden. Qok zullen geene Imposten op eenige in of uitrea.ir.de Goederen van het eene Departement naar het andere*, mogen ge'egl worden.
25 De jaarlykfche vasjfrellirrg deezer Departementaaïe' middelen voor het eerstvolgende jaar, word te gelyk met den ftaat der Departementaa e Casfa , er/'e^ne fummiere reekening van den gedaanen ontvangst en ui'gaa?e van het 3?atst verlopen jaar, door den d-uk gebragt ter' kennisfe der Ingezetenen van elk Departement.
26 Tot de vastftei ing deezer gewoone Départemen-" taaie middelen voor elk v«lgend Jaar,-zal door he: Departementaal B'ftuur niet mo igen worden beflooten ,als met eene meerderheid ten mh-ften van twee derde vanhet voile getal van desz" fs Leien.
27. Wanneer tot een of ander onvoorzien werk van aangelegenheid, of tot het onderneemen cao eenige verbetering van belang binnen eenig Departement, eene' groo'ere fomma benoodigd zyn mo'-;té, als ui'de gewoone jaarlykfche Depar.ementaale middelen kan vallen: zal in zoodanig Departement we! eenig nieuw mid ie! mogen'worden ingevoerd , doch egter niet anders , dan nadat' daartoe vooraf d-orhtt Departementaal beftuur , aan dr Ingezetenen van dat D'partement, ten-minliën zes wte-ken te vooren openbaart kennisfe zal zVn gegtven, en; S bbbb $ «la**4--



C 750 )
daartoe opgeroepen Gecommitteerden- uir ieder District.
28. Dcer-e Gecommitteerden zullen in elk Departementaal Beftuur m getal gelyk zyn aan het getal der Leden, die het Departementaal Beltuuruitmaakc», endoor. Kiezers, uit de Inrjezeetenen var, zulk Departement, tot deeze byiondere daad gekooren worden , in alles op dezelfde wyze, als de LedêrT- van her Belruur gekoorcn zyn, en zullen de gekoozenc daarenboven gegoed moeten zyn , als by Art. 5e., omtrend de Kiezers, is vastgefteld.
29. Op den geftelden dag voegen zig deeze Gecommitteerden ter p'aatie waar hec Departementaal Beltuur vergaderd, en leggen in handen van den tydelyken Prefident de navolgende belofte af:
Ik beloove, dat ik ia het onderzoek der redenen van fioodiaikeiykheid der nieuw voorgeftelde Departementaaïe belasting, en in het goedtteuren of verwerpen van dezelve, my gedragen zal na de inf-raVe. van myn gewee.cn , en alleen het buishoivdelyk belang van dit gehc/;l Departement, enniet van het een ef ander gedeelre van het zelve zal voor. oogen houden, ü.u ik daarby mets zal doen liijdig mer belang or de acte van Conftitutie van het geheele Ba<a«Iche Volk.
30. Geen Departemenrzal immer vermoogen eenige Negotiatie van p. -mnngen te doen, waar door ooit of ooit eene Depaitt.ucntaale Schuld zou kunnen gebooren worden.
31. Dit fluit egter niet uit, dat tot eindens, als by Art. 27 gemeld , eenige penn ngen voor eenen zekeren tyd, door zulk een Departement zouden moogen worden opgenoomen, mits echter daar toe vooraf de toeftemming van het Wetgevend Lichaa.m gevraagd en bekoomen hebbende; die zulks niet zal mogen• toe.taan , als na eene genoegzaam gerust liciLnde aanwy/ing vau het Fonds of Fondfen binnen zoodanig Departement, uit welke de jaariykfche Renten cn alloslingen zuilen kunnen gevonden worden.
32. Ingeval het Wetgevend Lichaam zulk eene kort, ftondige opneeming van penningen aan een of ander Departement toeflaat, is 't zelve gehouden jaarlyks en alk jaaren aan de Nationale Finanoe-Kamer te doen behoorlyke rekecing en bewys, dat de beloofde Rer.tcn en aflosfmgen des laatst afgelopen jaais., door hetzelve prompi zyn betaald.
33 De Ambtenaaren en Bedienden , tot deeze Huis houdclyke Departementaaïe ndmistihraticn nodig , wordet door het Departementaal Beftuur aar.gefteld, en uit d< Depirrem:nraa!e penningm gefalariëerd.
34. Her Departementaal Beftuur heeft hetoppertoezigi over alle D. vk-Colltgien , Polders of Kerspels Vergaderingen en Gemeente Beftuuren binnen derzelver Departement, voor zoo verre aangaat het behoorlyk onderhoud van alle Dyker., Waterwerken, Wegen , Bruggen , et diergelyke, cn draagt zorge , dat de goede ordre en policie door ifder derzelve worde bewaard.
35. Het onderhoud van Dyken , Wegen, Wateren Eruggen en Sluifen, en al wat van dien aart meer tol
de huishouding van elk Departement betreklyk is, bl .fttot lasten van die, waartoe hetzelve van ottds behoord.
36. De Departementaals Beftuuren zyn bevoegd en verpligt,,om in alle buitengewoone voorvallen binnen derzelver Departementen, in welke de hun verleende magt ontoereikende bevonden wordt, of waanoe de Midde'cn en Fondfen der Ingezetenen niet fufficienc zyn ,. de nedige voordellen eu verzoeken aan het Wetgevend Lichaam te dotn.
37. Byaldien voor het invoeren van'een algemeen Civil of Crimmeel Wetboek voor de geheele Republiek, in eenig Departement een nieuwe Wet mogt worden nodig geoordeelr, zal het Departementaal Beftuur het ontwerp daartoe , met de redenen van rtoodzaakelykhcid , aan .het Wetgevend Lichaam moeten inzenden , om des-; ze.fs far.c'tie da.-.iop te verkrygen.
38. De Uf voerende Magt zal geene Cotnmisfarisfen in de. Departementen kunnen zenden , dan alleen om eenige informatien te bekomen , maai zal zich noch direct, noch indirect in de Departementaaïe funtien en werkzaamheden fteeken of mengen.
. 39. De Leden der DcpartementaaleBeftuuren kunnen ,i onder geen voorwendfel , immer in Perfoon door de Wetgevende of Uitvoerende Magten tot verantwoording worden opgeroepen.
40. Zy kunnen alleen wegens pligtverzuim in hunne bedieningen te recht gefteld worden voor liet Nationaal Gerccutsnof.
41. Geene Magt kan dezelve ooit in hunnne functien opichorten , noch eenig Decreet van fufpenfie tegen dezelve neemen, dan na dat het Nationaal Gerechtshof vooraf zai hebben verklaard, dat'er redenen van befchuidiging aanweezig zyn.
De Prefident brengt den ifte Articul in omvrage. 1
Hahn zegt:
Het blykt uit het voorgelezen gedeelte van het Rapport,
dat ik de befoigncs van deze belan;;ryfee Commislie niet beb kunnen bywoonen, en hcrzelve is my in de daad en tot myn leedwezen onmogelyk geweest; rnaar dit ontfjaat my niet van de verpligting om thans myn gevoelen te zegden. Ik ben heden geheel niet wel, en moet met de mccstmogelyk.ekortheid myne mening uiten. Zy is deze: dat dé Vergadering de voorgeftelde Artieulen als ftrydig rncrda* eenheid Van Volk en van Beftuur in geene verdere overweging rferrrt , maar om den tyd te fparen , ze wederom ftclle in. handen van -dezelve' of eene andere Commisfie, ten einde zoo veel mogelyk aan het Decreet van den 3de dezer maand tc- voldoen.;»- TA' ttaving van myn advies diene aan den eenen kant , dat de Nationale Vergadc-iing haren tyd meer dan ooit nodig heeft, en aan den. anderen dat genoegzaam alle de voorgëfteide Ar< ticulen. behalven rcni;;e weinige Reglementaire die enverfchillig zyn. indcoaaden óvereenkomftig het zeggen van de Rapporteurs fteunen op die twee punten, waaruit het verflag zeer dat de Departt-menrale Beftuuren befchouwd kunnen, worden : eerfte!yk dat he Departementaal Beftuur aJnvrji-'j fhateur zou zyn doó'f het Wetgever d L^haam gefteld om-de Wetren re doen uitvoeren. Deeze nieuwe '.'-feiten vtttf de Uitvoerende Macht.onaf hanglyk nut alleen van jmaarzondeih
een)g



C 75 f )
benig vtt-band raet het tweede rad var liet Staatkundig vverkiuig uf de Nitwr.au Uitvoerende Ma-ht, komt my aller eetHeiUeiyist voor. Ten twed'en dat' voor het o.-e.ige ten aan. zien der zogenaamde buianaudeïyke belangen de Departementale Beftuuren ccr.e qüafte Souvcrcmiteic zuHèn ttltoeffeneq. He; verflag kent huu uit dien hoofde eene macht toe, niet Lel minder als die door de provinciale'Beftuuren Mande de Na'I male Vergadering wordt uirgcocffend, en met zoo veele bèorden de befenikking van Departementale Polieic, Üeeono. tnie en Finannen,
Ik zou derhalven , om kort te zyn, concluderen , dat deze Arieulen over liet algemeen wierden verworpen, en op nieuw .Commisforiaal gemaakt.
Austen zegt, dit hy het woord eeniglyk gevraagd had , om eene reflexie te maaken op den len Atticul; dan hy hoorde thans den Bur«er U.i/in over het rapport in masfa adryferen , en dan moest hy zeggen , dat hy het uit een gansch ander oogpunt befchouwde , dan die Burger. Men moest de Departementen geen Souvcrainen maaken maar ook tevens geen Stadskinderen; cn verders over
den ion Articul zuilen advyfeeren, vermeende hy
Eenige Leden vallen den,Spreker in de redenen willen dat. eerst zal worden gédecfdeëro, of dit Rapport een onderwerp van deliberatie konde uitmaken?
De Prefident zegt, dat men nimmer een rapport verworpen had, zonder dat nun bevoorens deconfideratien op hetzelve had gehoord.
Vreede, Ploos -pan J'inft'èï, van Hooff en Queyfen vragen het woord.
De prefident zegt, dat Austen aan het woord was, en hy die daar by zcu.de mainiinceren..
Austen zegt, dathy eenigyk wilde reflecteren, dat het woord everedig , in den eersten Articul voorkomende, naar zyn innen moet vervallen.
Van- 'ttdf zegt, dat dit weder over den ion Articul en niet over het Rapport cn gros was.
]}e Prefident verzoekt, dat de Spreker niet mag worden gèihterumpeercL Austen wil weder vervolgen.
Fr: ede- zegt, dat men eerst moest decideeren of het rap port een onderwerp der deliberatie konde uitmaken 3
De Prefident zegt, dat, Austen aan het woord 1 zynde, hy die daar by zoude maintmeeren.
Auflen- zegt, dat hy , om de kalmte in de VergadeI ring te bewaren, wel van het wooid in deze wilde aflien.
j Queyfen zegt, dat hy het woord gevraagd had, ora eenige < remarques te maken op het door Hakn geavanceerde; den dat hy niet wist, waar over thans gedelibereerd werd; dus of hy . fytikcn mogt of niet?'
De Prefident zegt, dat hy, zöo de Vergadering j zulks begeerde , de confideratien. der Leden op ■ ;het Rapport en gros zoude aanhooren..
tyictfen. zegt» dat hy dan moest declareren, dat hy
met bevreemding gehoord had het voorftel van den Burger Hahn, om dit Rapport te rejecieren ; dat hy niet konde bczeffen , dat de Vergadering zulks zoude doen , eeniglyk, om dat het niet naar de& zin van dien Burger was, welke zich op de premisfen van dit Rapport fundeerde; fchoon hy , reog weinige dagen geleden, begrepen had, dat dezelve nimmer een poincj vau deliberatie konden uitmaken. Hahn had aar gevoerd, dat dc Artieulen flreden tegen het Decieet van Eénr.eid; dan hy moest integendeel verklaren , dat aiie de Artieulen confo in waien aan dit fysthema , en daar mede ten vonen oraeenftemden,
Vreede zegt r
De Artieulen , zoo als ze in dit Rapport voorkom?» , zyn' gebouwd op de premisfen «— dit ze/reen dc Rapporteurs zelfs, op het einde van bhdz. 5. by gevolg, is een en ander een voorwerp onzer deliberatie; immer mnet de zin der by?on. dere Articuls door de Prcniisflen warden opgehelderd, endcs: fhat het vry een en ander te beoordeelen. Dit dan doende Burgers Reprefe-iitanten I vindt ik my verplijt het geheele Rapport te verwerpen , als hebbende de Rapporteurs de mening der Vergadering niet beprcepen , en by kun Rapport, aanjregaan tegen het reeds op den tweeden December genomen Decreet van Éénheid. Om hier van overtuigd te' zyn , hebbe men alleen nategaan, wat den gr..nd hecfr gelegd tot dit Rapport. De CoBjmisflc van 21 had haac ontwerp van Conftitutie gebouwd, op dit beginzel, dat de algemeen*■•■ belangen der Rtpvblick zouden één zyn; nasar dc Huishoudelyke belangen der Gewesten op zich zelven blyven. Ditbeginzel werd hevig tesengefpr ÉSken , en daar óp is , r-a zeer warme debartcn , op d-^ii tetlen December bet merk w-esr.iijj Decreet genomen, dat zoo zeer door de Natie is toegejaiebt, waaffey alle de belangen der Ba'aven volftrekt, en i3ehee! zonder eenige te rug houding, zyn inééngefwolron , en verklaard, dat het geheele Rataafjchs Volk in zya beftaan ertinzytf Beftuur zonde één zvn en tnêetlbtpar.
Ais een gevolg hier van is ten Zelven dage een Commisfie gc-flagen van f Leden , aan welks hoofd is geweest dB Burger llahn, om het ontwcip dat de, CwmmUSe van 21 had ingeleverd, naar dit als nu gedccre cerd hthzatra beginzel tt veranderen mm dan het kort tydvak , dat san deeze Commisfie war teegeftaan niet veroorlovende, dat dezelve alles afdeed, heeft v zy voorgefteld , dat .een afzondi-rlyke Gommislis cn bepaïld advys zoude uitbrengen, welke megtnu, ingevolge van li; Decreet, aande Departementale Beftuuren srnude behoretr ge. geeven tc worden, en het is dit werk, dat het reeenwoordig" Rapport moet bevatten. Indien men nu in dit verband hat rapport' befehouwd, dat wy thans onderbanden hebben, dan is heer zeker dat in deezen geest het Rappo; l moest zyn vervaardigd m dan is het zeker, dat het nu niet nieer 3faond«rlyke volkjes,, afzonderiyke departementale volkje» mogt luten beftaan,, in' de betrekking hunner huishoudelyke belangen — neen zeker;, dit is te rug k ,men tot het Plan van de Commisfie van a'ï', dat in dit opzieht, door het Decreet van a Decmber is afgekeurd en -verworpen; dit is dat Decreet, waarby de 'eenheid1 van het Bataaffche Volk in zyn beftaan en in alle zyne betrekkingen gedecreteerd-was,. den bodem ftrfhan , en op eea. indirecte wyze te vernietigen.. En dat trfleetivelyk by hec Rapport dit gedaan is, blykt, daar de Rapporteurs zelf*: zegp-en, dat zy de Departementaals Pjtfruuren vooreerst' befchouwen als. admir.iftratien van het Wetgevend Lichaam .■ ten anderen als Beft'uurders der Uui-tiovdelyie: m Plaaizelyke Wangen der- Se$artemenU!h Dit blykt,. be-



Üalveo -uit 'het geen bladz. 5. op verfchillende rcfprcl;n ge zegd word , allerovertuigeiist Jaar air, dat zy bladz. 4. de gezamenrlyke Ingezetenen der Depar-emctiten , in huorfe huis boudelyke betrekkui'en befch©uwen als morecle Pejfsonen —■ als byzondere Vol'ijes in die betrekkingen — ais Volkjes derhajv'en, die in dezen zin nog op hun zelven beft-aa ; ■ Ik conciudeec derhalven dat dit Rapport in zyne itroiiaflagen woordclyk'ftrydc met het Decreet van den»ten D.Cemher; en onder een auder voorkomen het Plan van de CourrmVfie van Si, dat door dat Decreet op den aden December w;s verworpen geworden, weer op de baan brengt, geen voorwerp onzer .deliberatie kan uitmaken, maar moet verworpen worden, en de Camnrsfie verzogt e n ander rapport, dat overéénkomt met het allermerkwaardigst Decreet van a December in te le. veren.
Gevers zegt, zich ten vollen met Hahn en Vreede te ,conformeeren , daar eeniglyk nog by voegende, dat het niet vreemd was, dat een Rapport, zonder dat het in deliberatie gebragt was, verworpen was; men had daar van voorbeelden vooihanden: onder anderen toen de ■Commisfie van Zevenen haar Rapport had uitgebragt .over de rechten en plichten van. den Mensch en Burger -was hetzelve op die wyze weder in handen der Commisfie gefteld.
De Leeuw zegt, dat hy regen eene al te onbepaalde éénheid .geweest was, vermirs hy bcdugt geweest was, dat men de. .zelve te verre zoude trekken; djt rapport kehulsde niet dan .enkel departementale fchikkingen , en hy moest zyne verwondering betuigen, hetzelve dus te hooren tauxcren, daar men by hetzelve geene meerdere magt aan de Departementen gegeven had, dat men aan de plaarfilyke Beftuuren of zelfs aan de Colonien bad toegeken d, Hy mogt wel zien , dat hetzelve andermaal in Commisfie werd gefteld, vermits hy wel over. .tuigd was dat men op geene andere wyze daar over zoude kunnen advyfeeren; echter zoo de Vergadering daar toe mogt befluiten , zoude hy vooiflaan, dat dan éja-r toe erene endeao Commisfie werdt benoemd,
Vittirga zegt:
Ik zal my alleen trachten te bepalen tot tiet point in .questie , het-w*lk , zoo ik het wel heb , dit is:
7.al dit Rapport een voorwerp van deliberatie uitmaken? De Burgers Ha'in , Vreede en anderen hebben voorgefteld het geheele ftuk te verwerpen. Deeze weg ïou zeker kott , en beknopt zyn, maar zal op deeie wyze de Vergadering aan zich zelve confteeren'en gelyk blyven — zou zodanig Decreet voor 'r a-gemeen nuttig wezen of met? Komt da' overeen met het recht j*an elk der Leden deezer Vergadering?
Dit dunkt my zal men van zelfs kuniiéè beantwoorden. Wanneer men in aanmerking neemt, dat wy allen ons zullen moeten herinneren op dit onderwcp het De-creet, waar by bepaald wotdt: 'Er zullen Deparementen iyp, en by wettigen ge.olge, 'er zullen Departementale Béftuuren beftaan.
Deeze twee pointen zyn, myrts achten', onaffcheidelyk; die het eene wii moet bet andere willen.-
W y moeten het dan etas zvn , over de noodtakel\ k•heid der Departememalc Beftuure-n. — Maar, zegt men, het Rapport loopt aan tegen het Decreet van Eenheid. ;Het is mogelyk , dat de Rapporteurs , want ze zyn menfehen, in 4e applicatie van dit Decreet (dit zal nader moeten blyken) hebben misgetast.
.eden detl eren , dan 1; — ter-I
Ter Drukkere van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGS
Dan , ze hebben met met intentie gedwaald — dit. komt my zeker voor, en ook dat hu.i Plaa was, on d.t Decieet te conferveren en te appliceeren, met zorgvuldige vermyding van al wat , huns achtens , tegen die éénheid zou kunnen aanlopen.
Dit blykt dunkt my uit den geheelen geest van 't Rapport. Van dien kant dus, hebben de Rapporteer! /icil niet vergrepen; en dit kan dus geen grond to. hei zo raauwlyks verwerpen van het geheele Rapport opl leveren.
Wat nu de objectie tegen de premisfen beTTdft: Del se kunnen wel werken tegtn eenige ConihtutioneelJ Hellingen ,in die premisfen voorkomende ; en oce/.e kan men dan discutieeren ; maar niet tegen het raifonnementi daar by voorkomende, her geen voor rekening der Rap-, porteurs .alleen en niet der Vergadering is.
Den dit alles belet niet, dat de refpeeive Leden det Vergadering het recht hebben om te reelameeren , dat dit Rapport een (abject der deliberatie worde; — terwyl men in de Artieulen , die tegen bet Decreet der éénheid mogten ftryden, zodanige veranderingen en ber palingen kan voorllaan, als men zal oordeelen meer met hetzelve overéén te komen.
lk^reciameere dan de deüb.raiicn over <fit Rapport; concludeerende tevens, om in de gelegenheid te worden gefttld, myne opir.ie over de relpective Ai-.icuic» ook te kunnen vootdrageo.
[Het vervolg van deeze Zitting in ons volgend Nummer.'] I
Beknopt Extract van de Zitting van Vry. dag, den 28 April 1797.
Ex'raél uit de-ontfaageneBuitenlsndfche Depêches, meldea. de, dat 'er op Je groote Butferie Vloot te Spithead eer. op> ftand was uitgebroken , daar de.iYIatro..{en vorderden, d.rhun ^die.betadng zoude fefchieden, welke run ren ryde van Carei \dcn II. \T3S roegclegd, dat bun Vlcesch en Brood zou.'eu waarden gegeven, als ook vernieerdfring eer Buitgelden, en dat, i in cas van tlraffe, zy yyor eene Jury vsn 12 hu n t Me.'emakke. i ren zouden worden vte regr gefteld.» Lord Spencer was Da Porrfjmoud vertrokken, had hun beloofd, dat hy de twe« I eerfte ArTTculcn rer kentit des Kniin-s zoude brengen; iaa men had nog gqetyding, dat die eer.re Lord in zyn desRio\ ter demping des opftands g fliagd was. Be Vlorelingen had | den ged-eigd den Admiraal Cariuer over Boord te willen wer pen, en hielden hun Committé n de Cajait van het Pade mental, SeMp , beftiande uit 4 Mctroofen van i-.-der Sc'tip, welke zicli dajelyksch «terwi:f-.lden. Zy hadden een maai op d^en ban;en en anderen gefbra.fr, wj'te van.de Paityi des Admbssls waien ; datr zy zien al verders in het bezl badden gefteld zoo van de M^gazynen als Ammunkie.
Tydingen van den Rhyn bevestigden d. reeds gemelde voor. deelen; daar by voegende, dat deu ïö de O .stenryker.: ander, maai geflagen, en de Franfchen meester ve,:. Loukurg waren. 1 j
Den 20 waren zy by Weilburg over den La-m getrokken, 'Ook liep te Niedwiedjbetffierugt, dat de Vrede zoude gefloten I
De Parysfehe hrievfiTverzetrerén , dat-de R'-ynfa Moefei Af ■mée der, Rhyn by dS^evas overge'ïokken.ook was inket Ljyj9 CoSybuis de tyding, dit door twee Franfcae Fregatten op dj van Mat tinic^ue *j2 Fngelfehe Ke'opvaarders waren ggl
nomen.
Tot Voorzitter wordt verkozen dc .Burger %, R, Bicker, J Waarna de Vergadering wordt gecontinueerd cor hedén a'vorl ten half 7 uuren.



GELTKHEID, V R V H E 1 D, BROEDERSCHAP.
: EXTE.A-BAGVEB.HAAL
DERHAKDELlNGEN VAN DE
'%rJL T X O W A JSLJCM V M M G 0 JD JE M. X IV' G
'rEPRE5ENT.EEREN.DE HET' volk van NEDERLAND. N°. 406. Satwdag den 20 April 1797. &st Ü&tit Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
V;,! jari obrtt'.'trr&v \A ;ailoV fit,iyi'.usiBÜ eau lisrl Ver völG der ZiH-Ag vaHMaandag den ^4 April 1797.
Voorzitter J. A. de Mist.
""Vervolg- der Deliberatien ovqr het Rapport, do>r dc Burgers de 'Leeuw c. f. uitgebragt, nopens de magt..en werkzaamheeden , (behoudens het gevallen Decreet van e'é'rt en ondeelbaarheid der Republiek. ') welke Ean de Depcrtemenraale Belluufcri bv de Acte van Conftitutie ■ zouden kunr<cn cn behooren te worden gedemandeerd.
Pm Hooff' 2£?t: ' Men zal altïiS'S tn'v niet vcrrlagt houden-een voorftander te Zyn van bet federatif tyflterna-, noch van iets te zsllen ondefneefien. dat Étgen het7Decreet van éénheid ftrvdigis — zy, elie di: Rapnort als zoodanig willen verwerpen, hebben nioopclyk de natuur Van een (tepai-tenicntaa! Beftuur in alle zyne betrekkingen biet genoeg in ?.e!ic genoomen. Men moet de departementale be* ftuuringen .beRhriuwtrn vooreerst, als 'Adrjuniftrateiirs van her GotTernement. ten tweeden als mandatr.riffh, verkooren door dat gedeelte van het Volk, het wdk in dat Departement woont — in de eerfte betrekking moettfn zy kragt en acYtviteit aan het Gouvernement Iwzectcn, op dat de wetten zonder vertraging ever al werden ter executie gebragt in hunne tweede betrekking, moeten zy de regten en de intresten van hunne gcadminiftreeVdcns bevorderen cn guarandeeren in alles wat buiten den
Rïirig der gehéraale wet is, en enkel hnishöadëlyk of locaal.
Ivi de eerfte betrekking zyn zy Nationale Admitiiftrateurs —|— in de'-tweede tniishoudelyke in alles wat,nie: Nationaal is -——alS Nationale A.lniiniftra'tenrs zyn zy aan de wetten van het wetgevend lichaam onderworpen, en niet aan het wetgevend lichaam, otn dat de uitvoerende magt gehouden is, alle \verten_ te doen execttteeren; Bfi.s zvn de departementale beftuuringen in deeze ónder-het Opzigt van de cxecudve magt, «ie zelfs responfablè is voor de executie der-wetten. - In laat het principe daar,het komt 'et -rnaar op asli ofin den Articul iets wonden wordt, dar regende éénheid ftryd; 't is onder- de dj-sctlsfien, dat wy verlicht kitnlicn wordcSff.'en dat wyal, wat dubieus is,'zrillen kunnen verbeter, t),
Van Lecuivcn zegt:
Zoo*er iets in liet Rapport zy,,dot tegen de éénheid ftiydt, of naMiet Foederalisme ljjvcmt; zoude hy mede de eeifto zvn, die zig 'er op 't dlerfterTrfte t.gcri zoude verzetten. Het argument,"dat By vorige Sprekers tot totale rejeélie van het Rapport gemaakt was, zohde hier op uitkomen.- In het Rapport zoude iets zyn, dat regen de éénheid ftryden zoude, ergo is het geheele Rapport niet goed, en moet het maar zoo geheel gerejecdcerd worden. Maar dit argument deugde, niet. Hy liet aan ieder det I.edcn vryheid, om by ieder art. aan te tooneri, wat tegen de éénheid ftreedt, en dat konde dan veranderd en Verbeterd worden, gelyk rtien tot hier toe met vorige projecten gedaan had. En' hy advifeerde dus om ook dit van art. tot art. te bediscutieeren en tiaar over te oordeelen.
Schimmelpénninck zegt:
Toen ik mede myn ftem gegeven heb om de CönÜit'jf'e op het beginzel van Éénheid en Ondeelbaarheid ter bouwen, heb ik, by het Advys daar over uitgebragt* reeds zeer duidelyk getoond, dat ik van begrip was dat het beginzel van die Eenheid konde worden bewaard, zonder dat, uit de applicatie van dat beginzel, de totale vernietiging van de Ctvile Vryheid zoude volgen. Dit was juist het groote 'poinct, waar in zeer achtingswaardige Leden Van deeze Vergadering verfchilden. Dit is hu ook de groote zaak welke te beflisff0en ftaat, en men zal nu zien of men het principe van Éénheid zal wcetcn te bewaaren met behoud van die burgeriyke vryheid met dat billyk zelfs - Reftuur in de respective gedeeltens der republiek ten opzichte van die byzondere huishoudelyke belangen,, waar^-mede het algemeen belang, niets tc maaken heeft, en welke byzölidere lo-' cale 'belangen noodwendig kunnen en moeten bezorgd worden door hen aan wie dezelve byzonder zyn gedemandeerd —— Het kcomt 'er dus op aan of het Rapport dieihglyk die betrekkingen onderfcheid, cn aan de eene zyde getrouw "aan het beginzel van Éénheid is verkleefd gebleven, cn van de andere zyde gezorgd heeft voor die, dierbaarc burgeriyke Vryheid , welke 'er gelegen is in het zelfs - Beftuur van zyn eigene locale (, niet algemeörie) zaaken. CceVcc ' Dit



< 754')
Dit beginzel nu Is 'er mvn's inziens volmaakt heilig in bewaard. De fcheidslinien tusfehen de algemeene belangen, en de byzondere locale'en öccöribmifche be: langen, welke geen betrekking hebben tot het algemeen belang, zyn zorgvuldig ufgetékerid. 'De algemeene Wetten werken over al; geen Departementaal gezag kan die entravceren ; de Departementaaïe Magten zyn, ten dien refpectc, de hefboomen van ftaat; zy zyn de enkele uitvoerderesfen van den algemeenen wil. Daar tegen is aan de Departementen gelaten het billyk Zelfsbeiiuur van hunne huisjelyke belangen , vuor zy verre de algemeene belangen daar mede niet gemoeid zyn; dit zelfsbeftuur, in dien rechten zin, is het waare kenmerk van burgerlyke Vryheid. Het is volkomen beftaanbaar met de Éénheid, om dat het nimmei mag entraveren deri algemeenen wil, door de Nationaale Wetten uitgedrukt; om dat het nimmer toclaa Departementaaïe fchikkingen te maken , welke het alge meen belang tegenwerken Indien men, uit het principi van Éénheid, nog meerdere Confcquenticn wil trekken indien men daar door allen Zelfsbeftuur ook in Locah en Occonomifche belangen cwaar mede het belanj van het geheel in geen verhand ftaat) wil ver nietigen» dan overdryft men dc beginzelen; men za öan weldra alle Éénheid brengen, tot eene Eéniieidvar. onderdrukking en overheerfching; men zal, onder dt Vlag van zodanige Eenheid weldra een Oosterfche despotismus invoeren, en van de waare Vryheid en Gelykbeid zal 'er onder zo eene 'order van zaaken, niet anders te vinden zyn, dan .wel ligt alléén de gewoone opfchriften op de Placaaten; en daar mede zal op den duur het Volk van Nederland niet te vreede zyn. Het zal eens her genot van de zaak willen hebben, en zich I niet te vreede houden met de dreoge leezing van alle l die mooyè' woorden, en kragtige magtfpreuken.
Hahn zegt:
ïk weet niet dat iemand der Leden die in myn zin gefpreker bebben , door het beginfel van eenheid in zyne r-delyl;e krac j voor te ftaan, en 'er onbewimpeld voor uit te komen, dat de voorgeftelde Artikelen daar mede over het algemeen ftryden, aanleiclin" gegeven heefc hem vooreen Voorftander van een Ooseerfcl 'Despoiismns te houden; maar ik weet zeer wel Burgers-Reprefentanten 1 dat ik althans niets van dien aard beoogd heb. God beware my integendeel van het oogenblik dat ik myn hoofd en hari zo veel geweld 208 aandoen, dat ik yveTen zou voor overheerfching, flaverny, of het befchouwen ïnyner gelyke njCslemenfcheii als lastdieren.r Ds heb al gezegd dat ik^ongefteld was, en ik heb daarom misfehien wat al te kort myne wyze van inzien voor géfteYd; Ik verondprftelde nameiyk, en de overweging van hei werk bewyst het, dat de Rapporteurs te veel redeukunde hadder c-.m hunne'voorgeftelde. Artikelen als hun Advys, niet te doer linken op hunne redeneering, Conlideratien of Premisfen. Dezei: keftaan hoofdzaaklyk uit die twee aanmerkingen waar van ik ftraks fprak ytcn gelyk ik meende dat buiten kyf deze twee gezichtpunten niet zyn de ware, waar uit de Departementale Adminiftratie in eene Republiek , die tién. en ondeelbaar heet,moet befchouwd worden, zo meende ik dat liet korter en beter was de voorgeftelde iïtikelen op niéuw Commisforiaal te maken. Ik dacht de Nationaale Vergadering ka» dan op heden langwylige discusfien rnyden.
OndfftpsfcJjsa mat» ik.wel lydcn als het dan zo wezen moet daf ! d.r li'-.-i ce»t in- overweging worde gebracht, en ik zal zo ver u.yn krach; n zulks toelaten, 'nawbefef van myn pligt, de Vergadering Aruculatim zoeken aan te tonen hoe verre de meeste Artikelen, wanneer zy .onverhoopt Wierden gedecreteerd botzingen en verlammingen zullen veroorzaken, hoe zy den ouden geest van Localiteit aanmoedigen, en met één wootd hoe zy getuigen van, cn ons te rug brengen tot die wyziging van Federa'lismus, welke de onzalige bron is van 'sLands voorledene, tegenwoordige en tockomfthjfe rampen.
Ten Berge zegt, dat hy alleen het -woord gevraagd had ,• om zyne verwondering tc betuigen-over Hahn, welke zig nimmer verwaardigd had de befoignes by te woonen , en thans zich . zpo yverig tegens het rapport verklaarde, dat hem nogthans voorkwam wel degeiyk een object der Deliberatien tekunnen uitmaken; vragentie, of men op billyke gronden cn met reden konde aantoonen,. dat het zelve inliep .tegen de. principes, [of ftrydig. was met het heil des ftataaffchen Volks; hy vermeende het tegendeel. Het was hem ook ten eenemaal onbewust, dat men immer een rapport zoo maar, zonder verdere deliberatien, had verworpen. Hy herinnerde zig wel wat opzigtelyk het rapport, omtrend de principes had plaats gehad, maar daarin had hy nimmer toegeftemd,. maar zieh tegen verzet.
Van Hoof zegt, dat hy appuyeerde het door Hahn geavan. ceerde, dat namentlyk de particuliere intrest voor den algemeen nen moest agtcrflaan; dan men had in vroegere dagen gezien,, hoe het eene gedeelte, dat magtiger was, het andere min vermogenden had onderdrukt; dit móest men thans voorkoomen: maar men moest geene middelen uitdenken, om dit te doen voortduuren, waardoor zoo een gedeelte in hare' induftrie konde gedreind worden: ieder wist hoe dat men bevoorens die vau Bataafsch Braband belet had, om het hoofd te kunnen oofaeffen.
C. L. van Beyma zegt.-
Ik herinner wy, dat II; naauwlyks 'in deeze Vergadering had zitting genoomen , of 'er ontftonden heevige discusfien over een voorftel van den Burger Reprefentant Schimmelpcnninck , ftrekkende om te Decreteeren , dat de aanft.ianele Conftitutie zoude weczen gegrond op Eeshejb in Bestuur.
lk heb toen, l'chooli Eenheid in Beftuur my niet genoegzaam voorkwam, meede daar voor geftemd , en Ik vreesde toen voor geen Oostcrsch Defpotisme, waar van de Burger Schimmelpennink nu fpreckt. ïk ftelde dit als onmoogiyk , om dat ik begreep en verondcrfteldc dat dit Beftuur zou afhatigclyk zyn van het Polk.
Maar nu by de Confti.utie, door deeze Vergadering ontworpen , het Volk geene noemens waardige invloed of inzaagein zyn Beftuur, word gelaaten , nu kan ik de vrees van den Burger Schimmelpcnninck zeer wel wettigen. Zeekcr zulk een van het Volk onaChangclyk Beftuur, kan -en mag men veronderftcllcn, dat in ovcrhecrfching.zalontaarr.cn, en ieder onzer moet daar voor fchrikken.
Maar op den 2 December 1796. heeft deeze Vergadering Gedecreteerd , dat dat Plan ten grondftaage zal hebben de eer "en. ondeelbaarheid van het. geheele Neederlandfche Folk in dezclfsbeftaan. Al war. nuv teegen dien groudflag ftrydt kan geen""onderwerp van onze deliberatien uitmaaken.
Daar nu dit rapport daar teegen in veele artieulen inloopt, kan het zelve geen onderwerp voor onze raadplecgingen zyn.



heb riet rapport niet dan op tik zelv* «f»Brrk ingezien, als zvndc eenigin tyd abfcnt geweest , maar het host weinig 'moeite daar in fttydigheeden teegen dien grondflag te zoeken.
Het "o Art. geelt het rest aan de Departementale Beftuuren om ft <tuten &c. voor dc'Departementen te maaken. De wet «al dus niet over al dezelve , met een zyn.
Art. "3. Geeft hen het regt om belafhngen op tc leggen. Dit is een eminent regt van Sotivcrainiteit dat mei aan het geheele ruik maar aan ccii' gedeelte word toegeftaan.
Art. \Z. Stelt hen onafhangelyk van de uitvoerende macht.
Volgends Art. 39- kunnui zy zelfs door het wetgeevend lighaam niet ter verandwoordin? geroepen worden en Aft. 4*(lelt hen bv na geheel in hunne quahteit onverandwooruelyk. Ik concludeer dus, dat dit rapport, als teegen het aangenoo»en beginzel inloopende, geen object van deiibcraue kan zyn.
Vreede zegt: , Ik heb tot nog toe gemeend, en ik meen nog ter goeder trouwe dat de ware Vryheid alleen geleegen was, a het daar. S, eener zuivere en onbepaalde éénheid irt het beftaan en fn aTe de b0langen en betrekkingen van het Nederkmdlche Volk --— nu hoor ik met verbazing zeggen, dat eene onbepaalde éénheid, in plaats van een banier der Vryheid te zyn, een E van het Defpotisme zoude kunnen worden. Ik hoor door tn ander l d, de onbepaalde éénheid een Ooftersch Defpotisme een ander 11e, ue. v wondcrfpreukeii. Neen,
C'Srs-Re'^ef ntanteny" g éénheid, hoe onbepaald ook daar,
.efted, kan nooit een .banier van het Despotisme wo.de.
* U 7v blvft altyd de edele banier der gouden Vryheid —I^heVwL dat hi een Conftitutie, die op éénheid gegrond U -evens het Despotisme word ingevoerd, dit is met pui dat A\l ronft tutie op éénheid rast, maar om dat zy m ziel. zelTdiïonrH is ingericht , om dat men te veel magt in te om dat men den Volks -mXd daa? in uitdooft, en dus geleegcnhe.d geeft dat Ai.fto«aten dat heeifchzuehtige en eigenbelangzoekers het Volk on.erhinderd[kunnen tetteren cn onderdrukken; maar uit de éénhe d als éénheid kan dit niet voortvloeyen , alle verzame tng van .na-t in één punct (luit daarom niet uft een verftand.ge Ifwèl overlegde uitdeeling van ondergeschikte magt, m verrAuhende handen — zy fluit niet uit dat het Volk een toAtS v n banden houd , en door wel georganifccrd. te zyn ierleelyk kan gebruiken, om hun tot hun pl,« te houden,. 'Tic zv met alle verzameling-van magt bekleed heeft.
F n \vaT aangaat het voorgewend Ooftersch Despotisme , tot «elks be euMlïng men het Departementaal gezag wil vergroo_ Ëen van beiden moet waar zyn , de Departementen mo-ten of zo veel magt hebben dat ze tcgenftand kunnen bteZ t"Een dit vermeend geweld, of -zy moeten zo veel magt •tè hebben —■ hebben zy zoo veel magt met, dan zal hunne Menwerking ook niet beduidend zyn : maat; hebben zy daar rnE teien zoo veel magt wel, dat zy kunnen tegenftaan , dan ' lïffoo'- zeker dat 'er geen éénheid van Beftuur is, «aar
Foederalisme der Departementen weer is ingevoerd » dan ts het zdeèr, dat het Decreet van re December is den kop uigei.ee-
*eMmr Burgers Reprefentanten! wy hebben', met geen onder1 ™i£Tnhoe verre de éénheid heilzaam, 18 hoe verre
] S het h grip van fommigen zoude kunnen febaden
MS van tmmp doet die zaak af. Dat lieereer in zv^ verban 1 befel.ouwd, met de omftandigheoden , die tót het neemen van het zelve hebben aanleiding gegeeven, zo als £ zo™ heb aangetoond, bepaalt, dat het voor he.: belar-g Bes Baraaflebef. Volks bêilzaarri en nuttig is , dat alle de tauS-
dToudelyke bcla.gcn der Departementen en Gcwclbn , even ais de alscmeeri belangen der Natie worden .n een gefraol.
ten ■ - '■'■'■'"' dat hrllzeara Bcfföïf regt ultdrukkel'yt , dat het Beftuur één en ondeelbaar 'zyn zal , en dus is die zaak afgedar.n en bepaald. Onderrusfehen ftrydt hier mede het voor ons liggend Rapport, en dit is de grond, waaróm ik blyf oordeden, daV'het geen onderwerp van Deliberatien worden kan. Dat Rapport laat nog Wel zeer duidelyk afzonderlyk "volkjes beftaan in de~Departernenteni', voor zoo ver hun huishoi:-
dclyk belang betreft. Dat Rapport is derhalven ftrydig "er;
het Decreet van 3 December —I dat Rnppoir komt tc rug op hst Plan van Conftitutie, door de Commi-fie van 21 ontworpen, dac op dit refpetrt was afgekeurd; en om zich hiervan te overtuigen., flaa men het oog op het zelve, waar gezegd word: dat de Ingezetenen der verfchillende Departementen in hunne 'huishoudelyke belangen, een verfchillende en cp zich zelven genomen beftaan hebben , dat ieder Departement in die betrekking e-.n ntoreele Perfoon uitmaakt. En is dit waar, dan is het ook waar, dat althans in die belangen cn in het Beftuur over dezelve de Republiek niet is één en Ondeelbaar; maar wel dejelyk Foedcratlf gebleven. Men zie vervolgens het 20. Articul , waar de Departementen het regt zouden hebben in zich zelven, om Statuten, Ordonnantiën e» Reglementen te maken over Politie, Occonomie en Finantie, en voorts alle andere Articuls, door den laatst voorgaanden fprecket zoo te regt aangehaald. Maar, Burgers Reprefentanten! *t Is niet flechts in zyn beftaan en beftuur, dat volgens het voorftct van dit Rapport de Republiek niet éé.i en ondeelbaar zyn zou; maar ook de heilvolle uitwerkzels, die dè éénheid op het gelukt des Volks hebben moet, wordt daar by verlooren, want volgensArt. 27. worden de- Departementen vryheid gegeeven, tot- Het negotiëereu van penningen voor -zaaken van aangelegenheid. Hoe, Burgers Reprefentanten! Zullen dan de Departementen het regt hebben, -om 111 zich zelven zaken van aangelegenheid te kunnen ondenieemen, dan is het zeker, dat plaatzelyke belangen, en geen algemeene belangen zullen ondernoomen worden; dan is het zeker, dat de éénheid, die alle belangen omvat, en overééhkomflig het zelve daar ftelt, wat het algemeen , en niet wat ee» byzondcr en afgefeheiden deel van nut is, geheel geene heilzame uitwerking meer hebben zal. Het Rapport zelve ftrydt tegen de éénheid niet Hechts in het Beftuur, maar ook in haare heilzame
uitwerking. *t ïs dus aanloopend tegen het Decreet van aDe-
cember ftrydig met het geluk des Bataaffehen Volks, «fat
zich in dc uitwerking van het beginzel van eane dadelyke éénheid van belangen, zoo te regt een ruimte va» voorfpoed en geluk beloofde, en dus concludeer ik als voeren tot verwerping van hét Rapporr.
Vitringa zegt:
My al wederom zoo veel mogelyk tot tiet point in questie bepalende, zy het my geoorloofd" aan te merken, dat dc Argumen. ten, welken men allegueert, om het Rapport en gros of over't geheel te doen verwerpen, ele noodzakelykheid daar toe even .weinig als te voren by my bewyzen. Men zegt nameiyk: Wanneer aan de Rcspective Departementen by de Coi ftitutic worde gegeven diergelyke Magt, als by *t Rapport voorkomt, zyn zy niet depeiideht van de Wetgevende Vergadering, en kunnen alzj» derzelver authorïtcit entraveeren.
Dan, wanneer men ten dezen in aanmerking neemt-, dat aan verfchillende andere Colkgien, hoe zeer ondergefchikt , hoe zeef admir/ifljiatif, by de Conftitutie wel degeiyk worden gedemandeerd zekere werkzaamheden, zekere bemoeijingen, in welke het Wetgevend Lichaam zteh niet kan mengen , zonder dat men hieï uk immer heeft afgeleid, of kunnen afleiden, dat hicr-door aaa ket Wetgevend Lichaam in derzelver hooge autboriteit, eenige de tninfte hinder wierd toegebracht. En wat de" uitvoerende Mage
belangt deze zal , hoop ik, ttog tuinder in dezen in aanmerking
komen de ftelling dan • alle Conflitutiont ele Magt, aan ee»
ander Collegie gedemandeerd, ftrydt tegen de Éénheid.van 't Beftuur, bcwyst'te veel, ea das niets, «aar myne op(niè. Eve»
Cc CC CC 2 «"*



( 756 )
weinig afdoende is myns khtens die objectie, dat tegen die
" Fèttheid 7.011 aanlopen de Magt, aan de Departementaaïe Beibiuren aedcfeteerd , om in zekere gevallen Reglementen en ftatuwn -te maaken; wrat behalven, dat hier geene questie is van Wetten, maat alleen van plaatsiyke bepalingen , waar toe zy alleenlyk .zyn gcqualiticeerd by dc Conliitutie, zomoet men ook met verbéten" dat niet alleen aan plaatsiyke Beftuuren maar zeff aan byzondere Orpuratiën , als Poldert, en Befticrders van Communiteiten, by Octroovën van den Sou'verain m eer tyd, rtaip-ctiyclyl. pleegden tc werden toegeftaan de Magt, om zekere vastftellmgen en bepalingen te maken, tot derzelver confervatie, Bloeien Welvaart nodig en verëischt.
Eu deze authorifatie vindt het Departementaal Beftuur by de Coriftitode, gelyk die tc < ooren door Oétrooyën van den Pro-
Vmciaalen Souverain wierden geaccordeerd. Zoo ook wierd de
Ma«t tot zekere ouiliagen en huislyke belastingen aan die zeilde plaatsiyke bellieren en Corporatien nimmer, Immers zelden ontzegd, maar wel uitdrnkkelyk, het zy door de Wet, het zy door
ten befluit der hoogftc Magt geaccordeerd. 1 Terwyl alle
verdere twyffeling geheel wordt weggenomen, door die uitdruklykc resiriétie welke overal in 't rapport doordraait, en wordt vastgefteld, dat noch Reglement, noch eenige andere bepalingen zullen mogen aanlopen tégen de Wet, noch tegen het belluit der . Wetgevende Magt. . .
Ik blyve dus coticlueleeren, dat alle deze bedenkingen met kunnen opereeren noch de Vergadering doen befluiten tot liet verwerpen van het Rapport en gros , zonder dat hiel door aan dc r.o dige. eventuële veranderingen in de resp-ctive Artieulen eenige prejudicie wordt toegebragt.
Van Hoojf ze ét:
Ik verwonder my nfet meer, dat zommige leden fuftineeren dat dit rapport ftrydi> is teegen de Een cn' Ondeelbaarheid van de Republiek, om dat Zy de éénheid zieken in het beftuur; maar éénheid in het beftuur fluit niet uit de reparatie van magten. De Vryheid kan alleen, door een evertwigt tusfehen alle enderfcheide autoriteiten daar te ftellen, bewaard worden. De éénheid van het fcfttfur zit alleen in dc éénh.i'd van de Wet, em dat alle geconftitueérde autoriteiten zoo wel a's alle dc leden der Maatfehappy aan de Wet (die de wil il'es'Vöhs is) onderworpen zyn. '• * ...
D1 Bbrgér var. Bevtnet heeft dus, myns oordeels, ten onregte Deri 2ofte* art. aangehaald , vermits', de ceiY-ert-t'wi-iitigfte articul
'llüidcryk- zegt, dat" zy ' geene befl tffteri zu'len kunnen neemen, «ie .egenftrydig zyn met eene Nationale Wet: hier is de éénheid dus behouden, om dat de éénheid enkel kan gezogt worden m
_ie Wet en deszelfs. uniformiteit.
Schimmelpennmck zegt:: r / lk za' geen\tosférf maken op de'uitdrukkingen, welke zich een en andere (preker in zyn Advys heeft veroorloofd. Ik inisgunne niemand het verinaak , 'om zich, in zogenaamde Satynque uitweidingen, over een anders uitgebragte Advyfen te verlustigen. Ik moet riet te min de Vergadering doen opmerken dat men' evenwel eenig V'chi zoude tunneti-fustiiïeien, om althans van de ■waare Voorftanders van EentiHd te verwagten, dat zy,'iets tegen een anders «liscourfen willende inbrengen, dan ten minften de corciaathcid 'hadden om die discourfën niet buiten de éénheid van het Ferband te rukken, in welke ze uitgebragt zyn. Dn zy, als m t voor by gaan gezegt; ik gaa mi óver tot de zaak zelve.
Twee voornaame gronden hebbe 'ik hooren leggen tot rejectie van het Rapport. De eerfte koomt hier op neer. Het begioiêl van eenheid duld niet dat 'er twee, op zich zelve (taande, perfan* morales fa eene Republiek aanweezig zyn. Alle magt moet «ene gederiveerde magt zyn, van de hoogde rh'agt, dat is van liet wetgevend lichaam. Dit nu wordt by. het Rapport niet in t oog gehouden 11
Het zy wiy gegund'hier op te mogen antwoorden,, dat de gsond-ftag'der tegenwerping . my; s inziens, niet. juist. is. Want wie zal jyrnr.cn ontkennen, dat 'er in ééne onverdetlbaare Republiek ondtu'eheide Corporatien en magten zullen moeten plaats hebben, welke, voor zo verre hjirne byzondere, van het algimcen 'belang afgescheidene zaaken betiefécri, op zich zelve' ftaan, en-alleen maar aibatuelyk zyn van de Wetten, en van de ( onftitutic.
Er zullen" immeis Municipalite-its - Regelingen z.yn , welke de Stedelykc belangen zullen kunnen bcftuui'en. War zyn nu de Dep; rtcmenten anders, dan Collogien , om.wier beduur ecu groottr vak van bezigheden by *!e Cprifticutie toevertrouwd is. En. wv.lt zodanig dat zy de genocgli.atne raagt zullen ktumen hebben, om zo veel huishoudelyk geluk, binnen haaren kring, te vcifpicïden als hunne-loeaale li01 atie toelaat, altoos onder dc bepaalingj van niets te kunnen aanvangen tegen den algcmèerïcn wil .van het Volk, dat is tegen de algemeene Wetten, welke 'er vast gcdeld zyn om voor de algemeene belangen.» 'te zorgen. Deeze depart.mcntaaie magt is dus , wat het huishoudelyk, het geheel afscfclreicjcne van de algemeene Nationale zaaken Ltuefc,. eene Conl.Uutioncele op zich zelfs (taande magt, welke, aan (Ie eene zyde, tot behoud van het Burgerlyk geluk, en tot bewaring der Cirile l'rytcid moet bedlieriiid 'wurden; dog welke, aan de andere'zyde, nimmer moet .kunnen cntnive.reu de algcmeer.c'. Volksbelangen,"cn ■ welke dus hl alle de algemeene Volk1 betrekkingen, 'zo- ra bhini n als na beiten, aan dc ali.ctneer.ee Volkswil moet unlhlrg fehisti zyn; iets waar in , myrs oordeel*, de. zuivere, rctk-lyke, ja zelfsde eenig ruogelyke Applicatie van het wel begrepen beginfel van éénheid en ondeelbaaiheid gelegen is.
•De tweede Objectie (ik meen var. de Burger Vrec'.e^ kwam hoofdzaakelyk eaar op neer, dat zo-dra.,men ?a'f de tKj rreinet;taale beftuuren een fourt vau recht gaf om kaare eigene zaaken te kunneu beftuuren, zonder dat dezelve ook öa-.r independtPf waren van de wetgevende magt, als dan zeer zckerlyk daai Wt zoude vooixvloejen, dat deeze departementaaïe bsftuuren, zich meenende te moeten hanoilavcn by haare rechten, zich tegen de wetgevende Vcrgadeiing. of U'&-ii hec algemeen Gou\ eniemcnt zoude kunnen verzetten !!
Ik antwoorde hier op, dat ook het valdebe van dit argument in het oog loopt, door de enkele beilh_.uw.ng d.it zo irtge-lyke -argumenten te veel; zouden bewyzen, en e'us.nïcis koteren- bewyzen... Want dit, zeive zoude leiiruien ge.ze_... w -rde'n van a're de by de Conftirime van clkamlcfcn afgcfehclden magten, by voorbeeld: De i.eicr!vl.e magt is op baar z '-e, gebet] ona£'hanglyk, zy- kan nog maa, i" die. vakken , welke aan haar gela*--een zyn , dependen; zyn". De uitvoer nde magt is in haarr kring al Wederoi) geheel 1 p zich zelve ftaandc. Zy is niet alleen° in haai' vakt niet onderworpen aan dc wetgevende magt, maar zy vermag zelfs door de wetgevende magt mee' gegêneerd. -nog geiotraveerd w.s.len. Zy ma; en moet zich in dat Condtrutioneel gezag .nainüneren, indien zy aan de Coi.ftitutie ?e-
crou.v wil blyven. Zie daar dan ook een magt, welke
zich tegen alten inbr.uk op tiaar Cmiftitutioneel gezag zoude moeten en megen ,verzetten l Z;e daar dan ook, op ili--.ii z-lf-
den verkeerden grpnd , een inbreuk tegeu-de-eenheid. • Maar
■neen! Medeburgers! dit is geen inbreuk' tegen de-éénheid. De waare éénheid .b.dtat daar in Aai geen magt hoeger.aam<[ zich kan verzetten tegen dc algemeene wetjen , op eene Conjliiuao■n'eh -mss& genomen. Deeze wetten -maken den eenen onvetdee'dcn vil des t-'oiks. En hier in beftaat,. gelyk de Bilteer van Hooff zeer juist onderfeheiden heeft , de waare eenheid. Even eens is het gelegen me't de magten der Departementen : De Conftitutie, de wetten de Volks , bewaaren baar gezag ; en deeze algemeene Volks wil maakt het tot een pligt der Departementen om die rechten, ter befeliikkmgen van haare hutsK-ke zaaken , waar by de algemeene belangen niet gemoeid zyn, ta bewaaren. Wanneer dus. een Departementaaïe magt die



C 757 J
recliren ïraridliaaTt, dat) agtervorgt zy den Wü van net gence . 3s.i als eene andere magt daar oo inbreuk maakt, dan iwi.tfi.< drè maat tenen den wil des Volks , en dus tegen de waare , welke in de Coi ftltutioneelc wil des Volks gelegen
is Het is dus niet genoes om , op een onberaden wyze, alle magt op een te ftapelen. De geheele wil des Volks te ftellen tetdi. politie \t* een enkele magt. Alles te doen vliegen et) diaven van den wenk van een enkele moretle perfoon , os,k zelfs in de volftrekt huishoudelyke zaaken. Neen Burgers ! hier in zullen onze principalen hunne bedoelde Vryheid ïr.ct vinden, en ik voorzie dat, op die wyze, ons Vaderland, van het eene einde tot het andere, zal ten prooi gelaten worden aan een reifende fwerm. van Proeotifids, die in den Haag, by bet Gouvernement als^leicrs^zulkn komen kruipen, om weer, op hun beurt, in de geweften den baas tc fpeelen. Ik beet voor het Vaderland, indien ik alle de tco.xelen van ondeugd en verwarring overzie, welke zich, in zodanige order van zaaken, onmisbaar zullen opdoen.
Ik concludeer derhalven, als nog, dat wy overgaan tot het aiticulstim ebscutiecren van liet Rapport.
. Hahn zegt, - ,
Met verlof van den Prefident moet ik my met drie woorden zuiveren van den onverdienden blaam, die my door den Burger Tc hem- ar.iiecwreven is. Hy gaf nameiyk te kennen, dat hy my .taarora inyne-tcr.de- taal kwalyk ram , «nvnlat ik de Befognes der Commislie ftiet wwc tegenwoordigheid met verwaardigd had. Uc beroep mv cp de" meeste Leden bier tegenwoordig. Toen de Prefident ^Cet'pcrus my benoemde als Comimsfans, vertoonde ik hein de oimioogKkheid waar-in ik was, ook dit Befognc naar |bebcren by te wonen. Hy benoemde my nogtljans; lk moest zwyEen • u aar myne 'geringe maat van krachten en ander druk werk, Blaakten het in dó" daad onmooglyk dat ik de Bcfogr.cs bywooiieh . i 11; kan i-iet meer dom als zo verre myne krachten zulks toelaten, van den ogtend tot den avond werken, cn ik meende dat «e Borger Ten Berge my beter k.ndc. Ik heb ftraks de onmooglykheid vvaar in ik geweest beu tot het byw.oten der Befognes reeds zelven aangehaald, Dit zy genccg Burgers Reprefentanten 1
tot restontre der onverdiende poging van den Burger Ten Berge, v,;ai drorhy met zo veel euvelmoed my voor de gchetde Vergadering hetft' zoeken tc prolïitu eren.
Ten Berge zegt, dat hy maar al.e°'v'»-'yk had willen zeggen, niet, dat hy ekn Buircr Hahn van plichts verzuim bad willen befthuldigen, maar dat hy verwonderd was* dat hy nu dit rapport zoo maar voetgfloots wüde verwerpen.
Vau Manen zegt, dat hy ook moest verklaren ,. dat in bet i rapport veel zaaken voorkwamen, die hem niet behaagden en i ftrydig waren mer het decreet van Een cn OhdeelBaarfièid; dan i iret dit alles zoude hy van meening zyn, dat men het rapport l-tot een onderwerp der deliberatien. zoude kunnen maaken.
C. L. van Beyma zert:
Indien Ik den Burger Reprefentant Schimmclpenninck wel behielpen heb, dan is dc vun-aame kragt zyner argumenten ge: ha-ld lift dc noodzaakelyk'i id rm een teegemvicr telgen de te «roote magt des wetgeevenden lijihaams ré vi.den. Ik beken, ' dat t. t VolksL-veiliebtie. zult- eene waarborg noodig is , maar het fmerf my, dat Ver in dc ileiib.r; tien over dit ontwerp van èohfUtutiè iu l et alceairl ii . dié waarborgen telkct.s , en l vooral ook de Burger ,' ch':;::i;t,'peni:hiek in het ..epenwooniig i geval, wil zoeken i.' e.ne icvcn gelyke magt ram andere ge[«onftitucerde autoriteiten te geeven, waar door alles verklad en tWeparalvfeerd word, waardoor ons oi-two-p van Co ft'tu.ie niet [gebouwd blyft ep eenheid cn ondeelbaarheid, maar een zamentweefsel van fuedtralisi. e word wel niet van tOThoiha) , (naar vvan gceortftituéerdé amorireiten. dat in Day oog Og v el gei vaarlyker* is voor de Vivhcid.
Ik wil dus met den tHrrgiï ScVirrit6ttvtpn*i&yr& vt~" . - . :>. .... . .r ..... , ... t^A±~t. d. rfiA..
padeim,. en andere au tori
gaacirig eu mueic a..-.uutr,o_.i ,- vi'"- >"* n"ï"H' eenen, daadlyken, tadocti en iuz&£g£ van het 1'tAk m /.-.e BiBuur* En zoo wy ecdyk zvh moeren wy bekennen, dat die Voils--inv.O-d fii' bet Wan, door ons tot'hiér tue ontworpen, niet gevonden word. Welk tog is het Conltitationecl- vennoe> genva» het Volk om de outaarting vau macht te verhinderen 1 Immer» geen. Alleen blyfe aan hetzelve het pbyfiq verinoogen over.
De Prefident Heit voor, om by- appel nomina! te decideeren, of dit .rapport een onderwerp der deliberatien zonde uitmaaken ja dan neenl Inflitueerendc het zelve: - en wondt by meerderheid geconcludeerd, dat dit rapport eea onderwerp der deliberatien zoude uitmaken.
Thans wordt de iv Articul in deliberatie gebragt-
Atiften zegt, dat hy de laatfte periode- hier vanf niet uitvnerlyk vind, daar by dè afte van Conft;ti;tie bepaald.was, dat de kiezers dadelyk uit den ander zoirden gaan, zodra hun** werkzaamheden waren algelopen : hoe nu konden zy dau den Prelident deri Eed afneemen?
Vibringa zoet: _",
Ik heb eei.e refl-.-xie op dit formulier, dat najneTyfc alhier dé verklaring ter Oiider.vcrpiiig aan zekere ftrvf wordt vast'gi.na.Jtt aan 't rtévar, rfat iemand eerloos girrbcj" konde zyn. om zyne verbintèuis te breken; daarTie't" my vóórkomt, dat, iemaid alleen dan, met de Ihaf, -Is 'twaie, cojirraé. maakt, wanneer hy zekére misdaad dadelvk ptag', maar geenzins dan,, wanneer by hbnj de mogelykheid daar me huisvesfen :t;ogte. Ik ra.iic alzo , d-ii dit kinde Z.t'J», en tmpt* at.v« of wart h.boort te worden v.randeid, veimids. ccr.e vérkbrini; den uoogst ir-ogtlyloeu trap fcun duidelykbt-id cn naauw-teutighéid bJ öor. te hebben.
Van Cajïrop zegt, dat liy op dezen "articul ecite rcfltxin wn eei\anderen aart h?d :. 'er ftond-wj duur gumt nóch ongunst le haten bevcgen; de ofte van < onfiituüe vtor bet Bataafsche Volk ftiptelyk 'ie zullen naarknomett Wanneer meri nu ë& Sem'ccj» leiï, agter bewegen jveplaa-st, wetrWtnr, en non las door, werd h.er door een regeiiitryüighetd veroor2naki> w.ttuom by vermeen.te, da: dtt Baoést worden verandereU
1)^ Prefident iVt voor, dferëri artfcul-te h. den in advys : — coi-cmd. rende aizo.
An;cnl 2 in deliberatie gebragt zynde, vcrmfL-ht elirïcn.- ' ,
Dat 'er. by d:önde te wrrden pe^-oegd, aft htmthiddtn. —■ en wordt ajdus gearrefte-ercl.
Art 3, 4en 5 worden conform geconclndeori. Wtr r. aa d: 'Prefidtni de Vergadering continnt-erc tot lieeien avond ten f5 iMtren corverte.ftfldö dezeWe in een Qornmirte Generaal. Zitting van Maandag- Avor.d den 24 April 1797. . Yoór/itter: f. A. ve Mist. r.'n i;nar:ier voor zeven unren ^r-riï «gr ' ■ uweMm'' ecötecnd,.



( 75* J
ï)ë'Prejidenf&ott, alvorens tot het werk der Conftitutie over te gaan, voorlezen j
Eene Misfive van den Burger C. Sitlig-, Commisfaiïs *e Havre de Grace, verzoekende op goede rekening te mogen ontfangen eene Ordonnantie, groot ƒ ioco voor
gedaane verfchotten : ■ Aan 't Committé te Lande,
met authorifatie, orn die Ordonnantie op te.maaken.
Van Lange doet rapport, namens eene daartoe benoemde Commisfie op het Request van den eerften Commisfaris der in onzen dienst zynde Franfche Troupes, veivogt hebbende vryheid, om de penningen, ter betaling dier Troupes, Baar Duitschland op marscri zynde, te doen verasiïireeren , uit oorzaak der onveilighnid der wegen in Duitschland:
Advyfeerende declinatoir; wyl de Commisfie het beter oordeelt, om het Committé te Einde te authorifeeren, ten einde aan den Generaal de Jhn te verzoeken eene escorte te accordeeren ter geleide dier penningen* Conform befloten.
Vervolgens de deliberarien over het Rapport, door de Leeuw c. f. uitgebragt, voortgezet wordende , brengt de Prefident den 6den Articul in omvrage.
Farret zegt. dat, zoo als den Articul hier lag, men uit dezelife zoude kunnen oprnaaken, dat de Grondvergaderingen de 'verkiezing der Leden zouden hebben , iets, dat echter zoo niet was: waarom hy Voorftelde, dit duidelyker uittedrukken en den Articul in tweeën te fplitfen; gevende hier van een Concept.
De Leeuw zegt, dar de tweede Articul, welke 'er door Farret word bygevoegd, reeds in den Articul zelve was uitgedrukt.
De Prefident brengt iu. omvrage, of dc Vergadering zich met den Articul konde conformeeren zo nogthans , dat dezelve duidelyker werd
• omfchreven : En wordt dezelve gearrefteerd.
Articul 7. in deliberatie gebragt zynde, zegt Queyfen:
Dat hy wel gene confideratie op den Articul had, dan dat hy nogtnans vermeende, dat in dezelve eenige cuisterheïd was, daar, zoo dezelve zoo bleef, veelligt daar uit zoude gededuceerd worden, dat de Departementaaïe Beftuuren aile hunne aanteftellene Ambtenaaren zoude moeten doen approbcren.
Van Iloofi zegt, dat deezen Articul niet moest verftaan worsten van die Ambtenaaren, welke ftrikt huishoudelyk waren; neen het zag maar alleen op dezulken, welke uien als fuctionairen National konde aanmerken1" daar voor het overige de Departementen zulke Ambtenaren konden aanftcllen, als zy nodig zoudenachten; welke zy dan uit hunne byzondere cas zouden moeten betalen, en waartoe hun by de volgende Artieulen , onder den naam van huishoudelyke onkosten en lasten , genoegzame vryheid werd gelaten; de 3jfte Artical bepaalden dit ten allcrklaarften.
■ Hoffman zegt, dat hy mej Queyfen en van Hooff ?n den grond eens was, zoo mengde Departementen als louter adrmuiftratfef belchouwde, aeMs ojezigtelyk van
hun huishoudelyk Beftuurdan, zoo wanneer'eret
Generaal Finantieel Beftuur zoude worden ingevoert en men lier. het zoo maar in de Departementen, zo der eenig opzigt, hoe zy htm htiishoude beftierden, 1 naar willekeur, onder dit voprwendzcl, Ambtenaar* aanftclden en onkosten deedeti, zoude daar uit kui nen voortvloeijen, dst zommïgen , onder voorwendzi van huishoudelyke kosten, zeer Ipcndiet leefden cn I penningen vermorsten, waardoor zy zich dan w eens buiten {ftaat zouden vcrklaaren, om gc-noegzaa! tot de algemeene lasten te dragen.
Pü't-yfn zegt, dat de zaak evident was, zoo als van Ho had aangetoond: dan dat hy nogthars Wel wenschte, da.. 1 meerdere klaarheid 'er wierd bygevoegd, dat gemelde Am naaren uit 's Lands Casfa zouden worden betaald.
De President ftelt voer , om 'er dit by Voegen.'
Van Hooff zegt : wsre het zake, dat de wer zaamheden van yder. Departement even groot tt ren; dan k">nde men cok het getal der amotenar't bepa en ; dan dit zoo niet zynde, moest men dit a; de Departementale Beduren zelve overlaten.
Van Manen vermeent, dat dc articul niet blyven kond| zoo als die lag.
Ten Berge zegt, dat cc articul, zoo als dczelli hier ftond, du'stcr was; wearom hy 'cr byp voei wilde hebben Vor.r zoo verre dezelve niet 'behooh tot liet huishoudelyk befiuur.
Van Marle zegt , dat de remarque van Qjieyfen zeer jrjj was; dat 'er in den articul 'eene duisterheid refidéerdc ; d«n \ bepaling betrof enkel het Minifterie met zyne topposten ; vc het overige was reeds by de acffi van Conftiiutie zervc besch. king gemaakt, en ariderzinswerd dit ten klaarsten in den 33 ,\ ticui uitgedrukt.
V,n Lteuweu zegt:
Te moeten herinneren , dat fommïge Amptenaaren, de Natichil Ontvangers, by vobrb., door de Nnionale Finaneickamer zou, 1 aangefbild worden, gelyk dit r'ids beftötérl was; en Vraagt, f dit dan daar mede niec zoude ftryden?
De President ftelt voor, 'er dit by tevocgi d,ie zy tct uitvoering van de 'hun tcwerirouwt Nationale werkzaamheden nodig hebben.
Van Hooff zegt, dat deze redactie in allen «I zigte voldoende is: —~ En wordt dezelve gètó fteeerd.
Articul 8 wordt in deliberatie gebragt.
jdujlen zegt, dat hy van gevoelen Was , dat q: by dezen articul mentie dié/ide gemaakt te wordj: van 'transport gel ienVwelke zy benodigd waren, il Zich van de plaats hunner wooning naar de plat der Departementale Vergadering te begeven.
De President zegt, dat dit de Commisfie E; geëchappcerd was' •, dan daar die afftandf gering zouden zyn , zoo vermeende hy , dat c niet in confideratie zoude koomen; dan in all gevallen zonde men Jen dag van heen cn ner ryzen "voor eene vacatie kunnen rekenen



C 750 )
Stoffenberg zegt, dat ock, zoo wanneer zy in Commisfie waren , zy als dan behoorden gededommageerd te wordem
D: Prefident ftelt voor, om 'er dan nog .byte voegen, buiten declaratie der Scheep* >en PVagenvragten wanneer zy in Commisfie zuilen zyn cn den Articul met deze twee by voegingen tc arrcftceren.
Van Hooff zegt, dat de Leden der Departementale Beftuuren zeer zeldzaam over Nationale ziken zich in Commislie zouden bevinden, doch meest altoos over locale, in welk geval zy geeniints uit de Nationaale Cas jonden worden betaald
Okhuyfen zegt, dat hy thans da Leden vry wat ruimer vind , dan toen men over de defroymenten voorde Leden van het Wetgevende Lichaam handelde.-
Hoffman zegt, dat, zoo men zoo voort gong, dan zoude het Lidmandfchap van het Departementaal Beftuur een vetten brok worden; men had reeds 7 uit de Nationaale Cas te betalen bepaald; zo hun nu nog daarenboven eene toelaage uit de DepartementaliCas werd toegelegd, zoude dit ai ver heen loopen. Het was zeker moeijelyk te bepalen; dan 'er was een fehadelyk misbruik van te vrezen, zoo 'er uit de Departementale Qasla nog iets werd bygevoegd.
VOucyfen zegt, dat het hem voorlcsmt, dat men niets zoude Smalen, wanneer zy in Commislie waren, en dat men verders zoude kunnen uitlaten de woorden d.t zy aa.nvje~.end zyn; vermits men anderünts tiaar uit mogelyk zoude kunnen afleiden, dat Zy des Zondags geene vacatiën zoiiden genieten.
.-Ploos van jimflel vraagt, of'er geen onderfcheid in de Daggelden, naar maten der Departementen diende gemaakt te worden; by voorbeeld ln Bataafsch Braband, daar het goed-koop leven Was, zoude men dit, wel op f 3 kunnen (lellen.
mJPÏtMs vermeent, dat 'cr eene vaste bepaling, omwent de Sommisfien, diende gemaakt te worden, daar dc ondervinding geïird had, dat men dezelve fomtyds niet dagen noch weken, maar iëlfs maasden had uitgerekt.
* De Prefident ftelt eene nadere Redactie van
dezen Articul voor: en wordt conform ge- ,
concludeerd-
fArticul 9. ter Deliberatie gebragt zynde, vraagt 1 'fyrcece. i - Of een Departement op de Nationale Cas ordonnan- ' tien zoude kunnen 'liaan? dit immers zoude ftrydig zyn ' m.et het principe.
ffie Prefident ftelt voor, het dus te ftellen op £ declaratie van het Departementaal Beftuur.
'JVan Leeuwen zegt: t
Hy'mogt lyden, dat het woord Ordonnantie naar het voorftel r; nn den Prefident verandert werde in Declaratie, maar konde j, liet zien. dat dan alle zwarigheden weggenomen worden, Hy j. terinnerde zig, hoe veele inconvenienten en qurestien cr vooreen in de Landgewesten ontdaan waren, toen; de Ontvangers-ïeneraal ook orders ontvingen dan eens van de Ridderfchappen, «-■dan eens van de Steden, het geen veel confuüe baarde: zo t
dat men eindelyk hen by hunnen eed en initnicfie onder de verplrgting gfbragt had , .om geene orders ten aanzien van hun Ampt nog van'fcidderlchapYnog van Steden, nog van lieinand anders* maar alleen van die der Staaten 011 derzelver Gedeputeerden té obferveeren. En hy vreesde, dat bier die oude inconvenientencir coniuiieii weder geboren zouden kunnen worden; vragende verder, of dan die Ordonnantiën eerst ter vifeerine en approbatie hier na den Hage aan de Nationale Rekenkamer gezonden moesveroor°zaaken 6CC* nogtalls ook nict wriuiS embras ^oude
De Prefident zegt , dat de ontfangers gcauthorifeerd zouden kunnen worden, om uit zekere hun aangewezene fom de ordonnantiën te voldoen.
Van Leeuwen zegt:
Dan fchynt het, dat dc beöordccling der juistheid van dezelve aan de Ontvangers overgelaten word, of dat zy die Declaratien maar blindelings moeten betalen, en men het aan het Departementaal Beduur zal overlaten en toevertrouwen.
Queyfen zegt, dat hy niet zien konde, dat de Artieul, zoo als dezelve lag,ftrydig zoude zyn met eeniz principe.
De Prefident ftelt voor, om den Articul conform te concluderen: — en wordt dezelve als ook de 10 gearrefteerd,
Articul 11 wordtin deliberatie gebragt. Gevers wil, dat men het woord Wev nader zoude omfchryven.
De Prefident ftelt voor, om 'er by te voegen
Nationale.
Ten Berge vermeent, dat men 'er niets moest by. voegen, daar het anderfints zoude fchynen, evenals Df de Departementale beftuuren de faculteit zouden rebben, om Wetten te kunnen maken en arrefteeren.
Vtn Zonsbeek wilde 'er bygevoegd hebben fa hunne Départsneuten.
Hoffman zegt, dat hy maar ée'ne Wetgevende Magt irkende, waarom hy tegen alle by voegingen was. En wordt de Articul conform gearrefteerd.
De 12 Articul ter. deliberatie gebragt zynde, rraagt Vrede.-
Wat hier door dezen Articul bedoeld werd, zoo het ïeniglyk eene furvcillanee inhield, had hy 'er niets reren ; dan ^00 hier door bedoeld werd, dat zy ookenige direSie zouden voeren, dm vond hy] hot ten lenemaal ftrydig met het principe.
Ploos van Amflel vraagt, of het nict raadzaam was, dat de. eheele Articul verviel ?
Van Hooff zegt, dat, flrikt genoomen , dezelveoude kunnen.vervallen; elan het was tog altoos goed, at 'er eenige bepaaling bleef; daar de Comm'sne h.er iet anders mede bedoeld had, dan eene furvcillanee : houden , en kennis geving van de Adminiftratie of aan et Wetgevend Lichaam, of wel aan de Finaiitie kamer.
Van Leeuwen zegt:
Uitliet geadvifeerde van fommige Leden,had hy bemcikt, dat y dezelve eene. bcvrecfd.b.eid. rcfideerde,. cf meu in dezen Art.
turnt*



( 7<*ö )
zoms "te 'voel aitctariteit aan de Departementale Beftuuren zoude c'oncedeeren, welke zy zouden kunnen misbruiken. En uu het ««avanceerde van den Burger van Hoef was, hem voorgekomen, ciat het dS intentie der.Com.i isiie zou ef geweest zyn, dat zy daar van "aan het wetgevend Lichaam , of wel aan de Fmanciekarrier zeuden moeten kennis geven. Dus ftelde hy voor, dit kennis geven op 't laatst van dezen Art. te ftellen ,m p'a itsivan de woorden, en de Ad'mUipfateurs ven dezelve tot hunnen plicht houden. ■ Stoffenberg vermeent,- dat de Articul tnbfolurelyk zoo moest blyven, daar de Departementale Beftuuïéa beter inftaat waren ,- om cje Adminiftratie over de domeinen in hun Departement gelegen te kunnen c'ideslian, dan wel her wetgevend Lichaam of de fhiantie kanier , welke zich dikwerf op een zeer groten yfftand van dezelve zouden bevinden.
Wn Zonsbech zegt, dat hy hier op moest avanceeren,'dat Ut < n'n'et noodzakeiyk voorkwam, daar thans-, buiten du ntdd-' de Comm's e van Sttperintendentic over de goederen van dili Stadhouder, welke mede door geheel dc Republiek veiforeid isge-V e e zco gotórfcljr in den Hage de AdimDiftmtie koftdf gaifcutai- , nis wanneer het in den Articul véorgeft.'lde zonde p'aït'i fièlbtn. '
Ouc\fen zegt, dat hy niet kon. bezetten hoe men zoo ja oèrsch k'ó'ndfi zyn op de ma^t, welke rnen aair de DeprrtementaTe beftuuren wilde opdra gen, zoo verre zelfs, dat men liever den Intrest .van de Natie zoude- willen verwaarlofen , dan iets aan de Departementale Beftuuren laten.
Van'Hoof zegtj bet Departementaal' Beftuur was hier niets anders , dan een Surveilleerende magt.
Dé I r endmt -ftelt voor, om den Articul weg tc laaten. Eenige verzetten zich daar tegen.
pompe van Meeydervoort ftelt voor, om het-woord toezien te veranderen in dat van blyven zorgen.
De President ftelt voor , om by appel nomina! te decideren, of de Articul zoude blyven,, dan wel wegvallen, of we! om den Articul by Art. H tevocgen met eene litteralc vera;:dciillg;: — en wordt dus gearrefteerd.
De.JS Articul in deliberatie gebragt zynde, zegt Vrtek: - ? . , .
Dat hy geen grond voor dezen articel wist
- De President zegt, dat dezelve gefteld was , om daar door aan de Departementen hunne ondergeschiktheid te doen gevoelen. Vreede zegt, dat dit van zelve .Iprak.
Van Cali-óp verneem, dat de fgreaikdbitnda, Cautela non noch liier ook van applicatie was.
Van Leeuwen zegt;
Hy i-apaellecrde zig, dat 'cr voor eemgen tyd discusfien geweest waren, over hit innemen van Confideratien cn Advys der departementale Beftuuren, dat Vr toen door een der Leden, aanSSfcdM «'as, dat zulks beneder, de VtMfchcft van lipt Wetgc vend Lichaam zoude zvn. Dat du pomt in Commisfie gefteld X« do» 'er nog geen tóipport over was ingekomen. Dat tzilye n'nr Ivne aeda?t"n aft» door het geven van bertglsnoi tn\ZmatZregt gedecideerd wierd. En hy deze Art. Conftitütiorcei hier te (tellen noodzakeiyk agte, ten emdc de Departemen-
. X S „:.. nwvfflin onttrekken.
ue rresiaent mititueert net appel nominal, >f dezen Articul 'er uit dan wil in zoude ilyven: — en wordt beflooten dezelve 'er in e liouden.
Articul 14 wordt in deliberatie gebragt.
Vreede zegt: lk ben verpligt my te verklaren tegen dit articul. De Conlipitie die wy voor de Bataaffche Natie ontwerpen, moet niet de
-rond leggen , tot het ftorten van Burgerbloed moet niet
je grond leggen, waar door ondergefchikte magten worden op;ewekt, om een mild gebruik te maken van Militair geweld —— «fié* Burgers Reprefentanten 1 't gebruik maaken van den Militairen irm is de laatfte toevlugt, om de gefehonde rust te herftellen — ,v kan dan eerst en nooit vroeger geoorloofd zyn, wanneer alle mdere middelen zyn uitgeput. Wanneer de fteni van rede en ivcrtuiging geen kragt meer hebben, om van het fpoor gedwaalde Burgers tof hun pligt te rug te roepen — dan — dan eerst tan zy te pas komen; maar zal men nu zoo rulmfchoots, zoo enbepaald het departementaal, gezag, het regt geeven het Mili-
:air geweld te huip te roepen gerechtigd maken , om de
aaastbygcleeen Gunrnifoenen l.y dén tc trekken, en dus als mee een by den "verzameld Le^er een Burger op. het lyf te komen , die misfehien inaar ééne hartelyke aanipraak van ccn verftandig »n by haar vertrouwd man nodig had, om haare di. alit g te zien, en tot haar pligt te rug te komen? In alle gevallen, daar zyn in alle Departementen gewoone middelen tot bedwang ian kwaadwillige by de hSfidi De Juftuie, de Gewapende Burgermagt zyn in ftaat deeze te beteugelen,, en ftyjjt het kwaad dan tot zulk een hoogte, dat deeze niet meer toereikende zyn; dat zal, dat kan niet zoo fpoedig gebeuren, of 'er zal tyd genoeg zyn, om izich by het Nationaal Beftuur te vervoegen, om het Ttbruik van Militairen van het zelve te vragen. Dit arricul is
dus nodeloos en ovenolling i 't is in zich zeisen, in zyne
gevolgen ren uirerfte gevaarlyk, en het druischt aan tegen dc Burgerlyke Vryheid, die overtuiging en redenen tot beteugeling der "dwalende vraagt, maar geen geweld, dat geen regt geeft; cn niet dan door den aller uiterften nood kan gebillykt of gewettigd worden. Ik concludeer dus, om dit Articul tc verwerpen.
Hoffman zegt, dat hy het al zeer byzonder vindt, dat mei] by dezen articul aan de Departementale Beftuuren niet alleen' de magt geeft, om over ele Guarnifoerien, binnen hun Departement pelcaen, te befchikken, maar ook zelfs over do naastbygelegene Hy verhoopt,'dat men in allen g val daar door niei veri'taan z.tl Guamifoenen buiten hun Departement gelegen ; d;;n hoe het ook wezen mog, vond hy het ir een Vrye Republiek van re veel gevaar, midde'er daar re tellen, waar door de Item-dér'Burgeren dooi den gewapenden Arm zoude worden gefmoord.
Pan fh..r ze;t, dar de voorige fpreker gelyk had, zoo wan neer h.t mi-bruik' alleen in tiet oog werd gehouden ; dan 'er konden ook eevJecn exteeren, ilte het in den artieul gefteidt- ablolu noodzake'lyk ma-akte.
Gevers zegt, dat hy geappuyeerd had het voor ftel, om dezen articul te royeeren, d-tar de 15e. Articul genoegzaam voorzag in alle gc\allen, welker 'er zouden, kunnen exteeren.
De Leeuw zegt, dat dit 14 Articul niets anders was,_ dai een gevolg van het geen by den 378 in he: plan van Conftituti: was "vastgefteld. -
Krieger zegt, dat hy op het door Gevers geavanceerde moest aanmerken , dat de 15e. Art.cul niet ga nocgzaam was.
f Hel vervólg dezer Zitting in ons volgend Nummer. 1
Ter DrirtKeryë van VAN SCHELLE & COivljr*. in aen kaaoü



CELYXHEIQ, VRYHEID, B >R O E 3 E R S C H A Pi
BAGVEiLH.AAJLj
DER HANDELINGEN VAN DE
W JLt T 2 O 3T JL M X JE ■ VM MG JL X> M MX iïT G
REPR.ESENTEES.ENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 497. Zondag den 30 r797- Het derde Jaar der Bataaffshe Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Maandag Avond, den 24 April 1797.
Voorzitter: J. A. de Mist.
^^"ervolg der Deliberatien , over het Rapport van de Burgers de Leeuw c. f.
Schermer zegt:
Ik ben verplicht my te moeten voegen by die Leden, die geadvyfecrd hebben , om den geheelen Articul te royeeren. — Indien het departementaal Beftuur de magt gegeeven wordt, om zoo direét ter handhaving van de openbaare rust over de militaire macnt,en zelfs over de naast by gelegene guamifoenen te befchikken, dan weet ik volftrekt niet, waar de ge. wapende Burgermacht toe za! dienen. Ik hoor hier wel avan ceerea, dat bet noodzakeiyk zoude zyn, indien zich hier of daar eens een oranjekreet mogt verheffen; maar ik ben van denkbeeld, dat da gewapende Burgermacht, die principaal is ingericht tot handhaving van de openbaare rnst, en ter be teugeling van binnelands geweld (georganifcerd zynde) dan wel in ftaat zal zyn, dit tejen te gaan. De laatfte omftandigheden in Fïicslaad, hebben ons daar de duidelykile blyken van gegeven. Ik ben dus tegen het Art.cui, om dat het ftrydt tegen's Volks vryheid, en concludeer dierhalven ora bet Articul weg te laaten.
Witbols zegt, dat de inhoud van dezen Articul een volmaakt contrad: opleverde mer het geen op gisteren by den 3en Articul, omtrend de Burgerwapening was gedecreteerd, alwaar vastgefteld was, dar men tot demping van oproeren in de eerfte plaats de gewapende Burgerinagt zoude bezigen,
Tiip zcï', dat hy eeniglyk Schermer wilde rcfutceren en aano erken, dar, by de laatst plaa.s *eiad hebbende onlusten In Friesland, de gewapende Burgermacht zich dadelyk der waards had begecren; dan dar. dit niet genoegzaam zynde, feet Pro.imiaal Beftuur naar Groningen aan den Luitenant \ . ÜEJiL.
■Handigheden in Fïicslaad, hebben oes daar de duidelykile
•maakt contrad: opleverde mer het geen op gisteren by
Colonel Dumenceau om adflftentie had verzogt, welke dan ook dadelyk daarop de Militairen derwaards bad doen marcheeren, en zulks met het gewenscote gevolg.
Van Manen zegt, dat hy het zelfde had willen zeggen, wat door 'trip was aangevoerd; dat hy zich zeer wel voor den Arncul konde verkiaaren, daar het door Witbols geavanceerde niet uitfloot, dat men z.ctt, tot demping van oproeren of tot. ltuiting van geweld , niet van de Militaire macht zoude mogen bedienen ; dit had de Vergadering minuicr gedecreteerd.
Queyfen zegt, daar ook dar Contrast niet in te kunnen zien» het geen door Witbols .erondcrfteld was; daar *er wel bepaald werd, dat men zicli in de eerfte plaats van Burgeren zoude voorzien, doch waar door beteaiploy der Militairen niet werd uitgeilooten.
Schermer z!'gt;
lk wilde nu maaralleen repliceeren op het gezegde van den Burger Trip, dat, alhoewel 'er Militairen van Groning n in aan.marsch waren naar Friesland , dezelve evenwel nier werkzaam zyn geweest, maar dat de braave Gewapende Burger, machr van Friesland de zaaken alleen gered heeft; en daar zoo veel Leden advyfeeren , om hev Articul te houden , zoo zoo ftel ik voor, (indien de Vergadering begrypt, dat het blyven moet, _) om 'er dan ren minfte by te voegen : in dc hoog/ie noodzaakelykheid, ter verandwoordiug run het Departe, •mentaal Se/tuur.
Couperus Zegt:
Indien 'er iemand is die een afkeer heeft om de vrye ftcm van den Burger door de Militai-e magt of op eenige andere wyze teftnooren, behoor ik, Burgers Reprefentanten! onder dat getal, dan *t komt my voor, dat door zommige Leden ten onregte is aangevoerd , dat zulks het gevolg van dit Artikel zoude zyn ; 'er wordt lier niet gefproken van het fmorcB van de Item van vrye Burgers, maar van handhayin% der openbare rust; 'er is in de Vaderlandfche hiftorie meer dan een voorbeeld, dat de ftenivan den vrye Burger door lehenlin» van de epenbare- rust is gefmoord , zonder dat de Regeering by getirek van senoeezumc Militaire magc in ftaat,was dat openbaar geweld te Ruiten, cn de brave Burgers by hun ne heilige vrvheid te befcheruies; ja het voorbeeld is befo nl D d a d d dat



( 7*>* >
dat in eea diergelyk ge«l eea der Stadhouder* volftrekt wei- ; eerde om, in weerwil vsn de dringende verzoeken van een Ge'onftltueerde magt de Troupes van den Sraut te Uiten emph.veeren, onder het fclioonfehyncnd voorwendzsl, dat W Htainn zich niet behtmrden titl-noijfiUifst Burgergcfchtite*,ge- | Ivk hy «toelvond het re noemen. -
Ik za! hier over. niet breedcr uitweiden, maar Concludeer dat het zelfs tot behoud der Burgariyke vryheid , en om de Bur e~rs in ftaat te ftellen onbelemmerd hunne vrye ftem uit tc brengen , nodig is dit tot handhaving der openbare rust de Militaire magt ter dir-poGrie van de D■parternentale Beftuuren ftaat; eu ik zie hier in te minder zwarigheid daar bet fdehts eene proviftonele mefure is , waar van ogen h.ikkelyk kennis maat gegeeven warden arni den Staatsraad; die du? lydia genoeg de nodkfi orders kan Heller.
Ik coniorrneer W derhalven met bet Atttkel zo als het legt.
Witbols ze?t, dat men in der.en Articul wel degeiyk den G-vapenden Burger-uitttoot; zoo dit niet bedoeld ■ werd, dan moést men het duidelyk te kennen geven.
BiïntMÏXlC act het oogrficrk der ComrmsGc nimmer konde geweest zyn, om den vryen ftem der Bu-gers te fmoren ; dan het aangevoerde door Couperus deed hem l edugt zyn , ot men Vr ech er., oader ccn tegenovergefteld voorwendzel, dezelve niet toe zou/Ie kunnen bezigen. , Van Hooff iegt: het zy militaire magt, het zy bureerm^t, beiden waren dezelfde ter beveiliging der run In 'orde ; hy zoude dus niet gaarne zien , dat men, als m\ waf* eene linie van demarcatie tuslcher. die beiden trok.' Men fPrak van het misbruik, het geen 'er van j-onrie gemaakt worden , dan de admintllratrve Corpfen waren en bleven immers altcos responfabe!; cn zoo het beurde, dat zommigen hunne plicht zoo verre ito - enWten, dat zy de palen van hun gezag overfchreden , dan immer konde zich de gefmoorcle item cv-.en hocen i '«r bleef dan altooj een magt over, d;e hun recht zoude verfebaffen. C L. van Barna ze^t."
Ik heb my zoo dikwfta verklaard hoe ik dag; over het f btutk van bezoldigde troupes in Burger grillen; Itw-stte wc hoe weinig myne gevoelens aan deeze Vergadering fin*, te om my niet te bepaaien van in deeze zaak met nutteloos weder te fpreeken. Maar ik moet iets zeggen op het geavaaèeerde van den Burger Reprefentant Trip, welke in dwssling
"KÜW * Friesland heeft i« het Orarp er/ro-r geene adfiftentie van Militairen gevraagd. Het kot tl % doen , om dat het Provtntiaal Beftuur van brrcsUrid even gdyk ft in het begrip ft at, dat zulks met minder g ^ e-n Schrikbewind in te voeren, en het terrorisme ,is vervloclr in geheel Friesland , vooral hy deszelfs Piovmtiaa E (tuur. 8 Dat Sfiftant is door de ondervinding'genoeg "e^vfe'aw.1 «gen det employ van bezoldigde Militairen, gTSSpta* ondervinding te wel hoe l.gt in.nguante Verrat die Militaire magt tot uitvoering van fltakfce.e cn Vrvividl iod«nde oogmerken konden misbruiken.
He- Provinriaal Beftuur vaa Friesland heeft aan dat van s"d en Lande kennis gegeeven, vanher geen er oP d«.bu£e Gjwesien-grenzen voorviel Dat van Stad en Lande zondaaar-
p Militaire magt, die egter niet over de Grenzen van Fnt ind k-.vam , om dat het oproer reeds voor dien tyd gtfli „as en daarop zyn eenige weinig* Militaire* ook in l-rl ehe Dorpen door den Generaal pumtmetau gecantonneerd I: •plaatst Dit is , zoo verre ik weet, alles wat 'er ten dis özigte is gebeurd, lk wilde dit zeggen , om het Proviut* leftuur van Friesland niet verdagt ic doen blyven, van te» lyne beginfelen te hebben aangegaan,
Vreede zeir: J Ik heb zints ik zoo daadelyk over dit onderwerp gefpro»leb vele argumenten hooren maaken, die ontleend watenk le bv ons reeds gedecreteerde articuls uit her ontwerp * ^onfïitutie; maar, Burgers Reprefentanten! daar ons ne* irtleull in hun zamenhang met bekend zyn, daar een Cc* nisGe tot herzier.ing is benoemd om dezelve op hun plaat* ehikken. en dc plaats, waar een articul ftaat, dikwerf vfc nvlo-d beeft ep den zin van hetzelve, vindt ik te veelt ,v-aagd om hier uit eenige argumenten te ontleden. B ivcndk r\n deeze argumenten veelal ook weerlegd geworden dlr inderc arri-u's, die zyn aangehaald en een tegen overgeftefe -in fcheenen tc hebben. Het eene artieul heeft dus het andfc kieul gedood, en dus is alles het gsen uit deezen hoorfd* laneevocrd van weinig of geen kragt. Maar, Burgers Rerf nentanteiU wanneer dit 14. Articul zoo algemeen .zoo onoep* o'yven moet; wanneer zoo ïuimfehoots aan deDcpaitcmenfe Beftuuren de magt word gegeeven om het militair geweld* b'at te nemen; wanneer de woorden handhavingderepenbah rust niet met meer preciesheid werden ou.fchreven, wie veil kert ons dan tegen het misbruik? Wie veizekcrtons «an,fc de militaire arm niet dikwerf zal worden te hulp gereept om de vrye ftem der Burgeren te fmoren, om een ortfehu* b"drvf van vive Burgers aan rc zien voar een fchending f dê openbare rust, en de Militairen in te roepen , om hun» hun pryswaatdig pogen met geweld tegen te ftian ? de ge*. |-n, dat hier toe de Militaire magt is gebruikt geworden ze de omwenteling, zyn te menigvuldig dan dat men hier v* ecen misbruik vreezen zou. Heeft niet een y»ha met z* B-iedeftsnJers in Friesland Frieslands vrye Burgers door % litair-n gedwongen ? Hebben wv hier, hier zchs in deeze * nadering riet gezien , dat de Prefident derzelve het Guarnil* vau den Htafhe.fr overgegeven; om naar Amfterdam tei* thceren, was niet een Burgenkryg het olivcrmydeiyk ge* fewcest >a ftromen • burgerbloed gefrort, indien daar tegj. ftand was f-eboden geworden? Zal men dan, daar wy in op dazen zulke vufehrikkelykc voorbeelden voor ons gekrel hebben niet vreczen, dat de zoo onbepaald verleende r* weder zoude misbruikt worden ? Neon, Burgers Reprcfenfc ten! wV r-'oeten riet in den Geest brengen om de Gecorfc tuecde . de Ondcrgcf-.hikte magten, aan het gebruik maak van Vïi rdicn tegen Eureers te gewennen. Wy moeten* «Tegendeel ftccdsTcn affehrik inboezemen van het fchn» ■vind — wy moeten by hun ieeeds het gebeurde met Hitll èn Elburf levendig hou len, cn hun een voortduurend s'f* zen inlu-èzemen,. voor een gebeurenis , waarom N-eerl* Tiotn mec zoo veel regt by duizende in de hoojfte vcragfc hTgedompeU geworden. Verre van in zyne bloedige voet» p n op- te iiedc-n, moeten, wy. integendeel de onricrgefchlt m"<'fen opleiden, om zich te gewennen ten vry Volk tel fleuren, zoo als'een vty Volk moet beftuurd worden. \fc Burgers onderftcllcn redelyke Wezens, en redelyke Wel moeten niet aanftonds met geweld gedwongen worden ;f en overtuiging zyn de beste, de kragtigfte middelen vooli



-rftandig Gouvernement om vrye Burgers by hiin ^t ouden: en het is niet dan in den mterften
e rede heeft opgehouden invloed op het hirt te hebbe. , van. z
,ecr Vr dus woeste menfehen naar geen redelyke Wezens te i
eteugele» zyn, dat eerst te pas komt, en veroorloofd kan b
im, de baVpnet der Militairen te hulp te roepen. E.i eer z
oit de nood tot deeze hoogte is opgeklommen zal er over- j
loedige tyd zyn zieh ds.sr toe by het Gouvernement aan e c
lelden. Ik befchouw dus dit articul als nodeloos ais ,
Vdelvk — ah ftrvdig mat de belangen van een vry Volk , t
n concludeer dus als voren tot de verwerping van hetzelve, g
De Prefident intitueêT.t het appel nominal , of c Je Articul zoude worden geroyeerd, dan wel ai- <
rJus gearrefteerd: en wordt tot het laatfte j
geconcludeerd. i
Articul 15. wordt in deliberatie gebragt, |
Ploos yaaJttflelicgt, dat hy deren Articul overbo- , aig vindt, daar de voorige reeds alles bepaa.de, watn.er , op betrekking had. ]
De Prefident zegt, dat in dezen Articnl op andere onvoorziene gevallen gedoeld wordt; als daar waren het doorbreken van Hyken, befmfittuig en [terne omkr bet Vee en diergelyke meerder.
Ürfds ieat'i 4>t het hem elan fingulier voorkwam. Jat dir niet duidelyker bepaald was; .mm dat men u$ in zulke algemeene termen had uitgelaten, we.ke naar de meening deden raaden.
ÖueyUn zegt, dat hy 'er zoo veel duisterheid niet in konIe zien ; het was immers noroir, dat bier gefproken werd van alle zodamge gevallen, als door den Pteftd.nt werden bedoeld én opgenoemd.
De frefident ftelt voor , om den Articul te verplaatten, cn eerst deze en vervolgens de voorgaande te ftellen.
Hoffman vermeent dat de zwarigheden'grotendeels «raden worden uit den weg geruimd, zoo men ltclde in alle andere buitengemene gevallen , op oat daar uit bleek, dat ook de m dui vorigen Articul vermelde,
ond.-r de buiten gewoone gerekend werden: ün
word dien conform geconcludeerd.
Den 16. Articul in deliberatie gebragt zynde, zegt van Zonsbeek:
Das het hem voorkomt, dat men de beoordeling over die ftrydigheden niet aan de Departementaaïe Beftuuren , maar aan het Wetgevend Lichaam behoorde over te laten.
Ploos van Amflel zegt, dat by dezen Aitieul bepsald werd era de Departementaaïe Beftuuren te magngen cic benutten der Re-aden der Gemeenten te tsctfen aan dc Wetten, eu, ftrvdia mer dezelve bevindende, als dan te verme.igen en bui ten effect tc ftellen; dan hy vond bier eene gap mg in , en ' wilde dit aan dc decifie van de Departementaaïe Genehts-io ven overlaten.
Gevers:
Dddtjd
o. in deliberatie gebragt zynde, zegt
Dar,
Sideiius zegf. , .
Het Departementaal Beftuur zal mogen voorzien in de oe. waaren , die tegen eenig Gemeente Beftuur worden i igebragf)tt is goetf'maar bet is nier genoeg. De ftem van enkelde yzondere perfunen tegen het Bsftuur is doorgaans te zwak : y hebben meest al dc prefuaïptie tegen hun. Zelfs zou het Uticul fchadelyk kunnen worden, indien men daar uitbyinudie wilde an-i--.cn, dat alle huishoudelyke bezwaren tegen Gemeentens Beftuur, door het zelve aan den ordir-aris-Rcch:r wierden onttrokken. Het is alle Friefen hekend, wat het «volg was voor de Ingezetenen van die Provntie, teen het ézag", en de waardigheid van 't Hof wierdt verkort door aan ieszeifs cognitie te onttrekken de domestique zaaken iadeS'Jg" len cn Griet-.nyen: niet alleen, dat de Burgeriykc klakten, velke by 't Collegie dsr Gedepiraerde Staaren kwamen , weinig gehoor vonden f.dert dien tyd , maar ook wierdt onder lat woord van demestkq alles begreepen, wat maar éenigzins mogelyk was. Een wel georganifeert Hof van Justitie alleen s in ftaat om op den duur de Ingezetenen te befchermen, cn ier Heerscbzucht een breidel in den memd te leggen. Deonierviodieg Leeft ons geleerd., wat vooiby is en roept ons toe, 'et op het toekomende'. Ik.zou derhaieea prop'.aeereti , dit raar myn oordeel zeer noodzaaklyk byvocgfe!:
„ Onverminderd het recht van een ieder om zyne grieven en bezwaaren te brengen voor het Gerichts~lb f. waaronder hy gezeten is, ten einde dcor ordinaire wegen en middelen van Justitie daar va:: beteringen te erlangen." tlofifmdn is van gevoe'sn, dat men dezen Articul zeer wel e'oede kunnen misten , daarby dé» II. Articul -eeds was vastgefteld, dat de Departementaaïe Beftuuren zon. dm waken . dat dc wetten bin-.en hun Departement wefden ter uitvoer gebragt, en Biets tegenftrydigs niet dezelve ondernomen; dit was reeds p_>iiticque waakzaamheid, genoeg, daar nog daar te boven de Gerichts aooven en Fiscaals met dien zorg belast waren.
Ten Bergs zegt, dat het hem voorkwam, dat deze Arncul abfolutclyk dus moest blyven, daar dezelve diende, om de ondergefchiktheid der plaatfelyke beftuuren te doen gevoelen. Men moest ook altoos onderfcheid maaken tusfehen poiiticque en judicicele voorzieningen, en dit moest wel zeer buiten verwarring gehouden worden, daar dit anderziuds do grootfte procedures zoude veroorzaken.
De Prefident ftels voor , om het woord vernietigen weg te laaten.
Van Heoff'iegx: wanneer een befluit ftrydig was met de Wet, moest het zelve noodwendig vernietigd worden.
Hoffman zegt, dat hy moest appuyeeren het door den Prefident voorgeftelde.
De Prefident herhaalt zyn voorftel: — en concludeert conform.
Articul 17. wordt conform geconcludeerd"; als ook de 18 en 19. Artieulen met eenige iittende veranderingen.
Articul 20. in deliberatie gebragt zynde, zegt Gevers:
n ê Add > Dar.



( 7*4 )
Dat, zoo wanneer men aan de Departementen die magt gat , welire by dezen Articul aan hun werd toegekend, dan dezelve niet meerder adminiftratief blecven, maar dadelyk Souverein wierden.
Be Prefident zegt , dat nu van applicatie was het tweede der in de premisfen aangehaalde Artieulen.
Van Houff zegt, dat met dit alles de Departementaaïe Beftuuren adminiftratief bleeven ; zy wierden hier door niets anders, dan Adminiftiateurs van hun Departement. Al wat men in eene generale Wet niet konde bepaaien , of waar in niet konde voorzien worden , moest aan het Departementaal Beftuur worden overgelaren , om daarin te voorzu-i.
Vreede zegt:
Ik kom weder op het geen ik deezen morgen ter deezer Vergadering re^ds beweerd heb ■ op 4en aiie D -Gember is gedecreteerd, dat alle de huishoudelyke Belangen der Ge westen, tot één gefmolten , in het ontwerp der Conftitutie zouden worden voorgedragen — daar kunnen dus door geene departementale B iftuuren, op ei^en magt, Statuten.; Reglementen , en Ordonnantiën gemaakt worden Voor her huishoud, lykc. of daar is geen éénïieid meer in het Beftuur — het Dec.cct vat. den a-de D.ccmber is deu bojern ingefJigcn, en 'er beftaat weer een huishoudelyk federalisme. Ik concludeer dus tot verwerping van dit Articul.
Van Manen zegt , dat de Articul onmogelyk zoo konde blyven, vermits, zoo de Articul zoo-bleef, de Departementale Be tuuren , even al, te vooren, Sou erain in den haren bleven; er moes ten minden worden bygevoegd, dat zy altoos onderw .rpen Dieven aan de approoatie van het Wetgeeend Licnaam.
Queyfenicgt,, dat hy in seenen decle konde zien, dat deze Articul zou3e ftryden met het Decreet der een en ondeelbaarheid; daar immers zelfde Commisfie van Zevenen, by haar «ader rapport, die zelf dezsaken aan de Gemeentens Beftuuren had gedetnandierd. Dus konde hy niet zien, dat* dit geval meer ftreed met dat Decreet, als wel het opgeneemde.
Van Hooff zrgr, dat men de 20 en 21 Artieulen in connexie met den anderen moest lezen; daar hy verders herhaalde her door hem dezen morgen aanaevoerde, è&i de éénheid riet in het Beftuur maar4 wel principaal in de wet moet worden gezogt. In Frankryk had men aan de Departementen de magt gegeven , om arretés te kunnen maaken; echter zodanig, dar dezelve niet tegen de algemeene wet konden aanloopen; dit werd ook in den Stften Articul duidelyk aan den dag gelegd , daarby niet rag , dat hier uit eenige rivaliteit met het Wetgevend Lichaam zoude voortfpruiten.
Ploos van Ar.-.flel ftelt voor , om ah conoiliatoir te ftellen tnier approbatie vaa het Wetgevend Lichaam.
Ten Berge zegt, dat men her f<rs'bema der éénheid 7,00 verre uirftrekte, dat het in het belachelyke liep; zoude, by voorbeeld, wanneer'er m eemj> Departement dohe honden gevonden wierden, het uit hoofde van dit
principe aan de Departementaaïe Beftuuren niet vfyfbanj daar in te voorzien; of zouden zy moeren zeggen , üurj geis Wetgevers', belieft het u, dat wy de honden zult len vastleggen.
Vrjede .regt:
Her is nier zoo zeer de magt als magt, die de deparreni«n tale Beftuuren zullen bezitten en uitoiff.nen, maar de bro; [ waar uit zy die magt ontleenen, die in aanmtrking komti Ik zie niets tegenftrydigs met het gedecreteerd beginzel va éénheid, dat 'er departementale Bcfttrursh zyn-, die her reg is gegeven om eenige oriomianrien te maaken , maar zy mor ten die magt van het wetgevend hc-iaani ontleen n', -n al het waare in hun naam uitoeffenen. De S lUvereineNa'-ie ge. ll de uitoeffening van haar oppciinagr , ouder'naar fteees aanwel zig zynde en behoorlyk ingericht roevoorzigt aan de W-.tgeef vende Magt, opgedragen, en deeze iaat weer onder tiaar toel voorzigt en opperdirectte de deelen adminiftreeren; hier ii is niets ftrydi^s met de éénheid; maar zo de Bataaffche.Nittt in tegtndeel haare belangen onder één ondeelbaar Beftuu \ geacht word gebragt te hebben , eu zy referveert een dec van haare belangen om deeze asn andere beftuuren toetevef trouwen, dan is het beftuur van alle haare belangen niet mee' \één; niet meer één en ondeelbaar; maar het is gedeeld. Dat blyven 'er in die- betrekking nog afzonderlyke volfj s bellaar die in die betrekking ieder op hun zelven een slzondenyi lichaam uitmaaken, en moreele Perfoon hebben en dal
Zoude ht Bataaffche Volk op het voetfpoor van het ten dec zen opzichte verworpen plan van de Coi-nmisfie van 21, we \, der in zommige gevallen ééi zyn , en in andere Federatif,ei dit was het dat ik deezen morgen den Burger Schimmrlpen ninck ben fchuldig gebleven te antwoorden, toen ik, om ht I appel nominal te doen voortgaan, afza^ va» het woord. II concludeer dus, dat deeze Articul al? ffrydir met hét begin : zei van éénheid, als ftrydig met het Decreet vanaDecember moet worden verworpen.
Queyfen zegt, dat, om te antwoorden op de vraag vai Vred.-,vtn wien de DepartememaleBdtuuren die magt zou den ontleenen, hy eeniglyk /oude aanmerken , dat zy , b) het Bondgerioodfchappeiyk fyat.ieina zich , uit kiagedaai van f dien magt referveerden ; maar hier ontfangen ij die van de één en onheelbare Kaïie.
Vitriuga zegt:
Ik zal, na al wat 'er gezegd is ,zeer kort kunnen zyn — dar, ik moet ter dezer materie nog aanmerken , dat het my voorkomt, dat de refpective Leden het Departementaal Befteui in het generaal, en het ftuk in questie in het byzonder, Ui een oogpunt befchouwen, zeer vcrfciiiliend van dat, waaruil het naar den geest der Vergadering, myns oordeels, moe worden befchouwd.
In den geest trouwen/s van de eerst^emelde Leden, moet alle magt van de Wetgevende vfoeij n, en 'er is geene Con. ftitutioaeele, daa die daar aan. in den grond onderworpen is » en , in dien geest, is de ftelling dier Léden cot f quent; maar jr, den gemanifesteerde-n e esr der Vergadering, is de Omtirutie de oitdeclft.tr der wcrkza-> nheden aan vtifcbillendeMagten en Collej-ien , welken elkander in de Conftirutioneele cn ricluige uitvocrinf, der aan hun rcfpectivclyk opgelegde p.dch'en niet- mo^ai verhinderen.
En hf*is ook uit dezen hoofde, dat aan de- D partemen- t tale beftuu..u, door het geheele Rapport heenen, wordt
opgcdiagcrj:



( 765 ï
opgedragen een aantal werkzaamheden, tot welker goede en richtige uitvoering,'zy volftrekrelyk nodig zuilen hebbende maken eeniae fchikkingen, Reglementen en Star-uret;, on*er ..rs expresfe, hi. r bygevoegde bepaling, «at ze nimmrr moren kunnen inlopen tegen de Wet; dat is tegen de algemeene befehik king van het Wetgevend Lighaam. En hier uir lade rk dan du gevolg af, dat hy, die bet einde wil, dat is, die wil, dat deeze Beftuuren zullen rxecutccren de aan hun gedemandeerde werkzaamheden , ook moer willen, dat zy zullen moeten kunnen ar* resteeren, énaaa hunne Ingezetenen by Publicatie no-ilieecren alle die iehikkingen. reglementen en ordonnantiën, weikerf ter bereiking en bevordering van deze aan hun pnvativelyk opwiegde plichten en werkzaamheden nodig en rjteuftig zyn.
En het is op deeze gronden, da: ik zou conctaJeeren, dat de>ze flOï en -sie Articule.n , welken in een riookzakelyfc en onmiddelyk verband liaan , beiden zulten moeten worden vastgefteld, coitfurm het ingeleverd Rapporr.
De 'Prefident zïgt , dat de Leden genoegzaam zullen zyu ingelicht, om zich by appel nominal te verklaren of dc 20 en 2te Articinea zullen w >r den gearrest-erd , contorm het rapport, of worden gerejecteerd; inftiiueerende daarop appel nominal . en wordt conform het rapport belloten.
Waarna de Vergadering gefcheiden word tot morgen ochtend ten 10 uuren.
Zitting van Dingsdag, den 25 April 1797.
Voorzitter: j. A. de Mist.
Een r&artiéf na tién uure* wordt de Vergitlefing geopend. De Notulen worden gelezen en goedgekeurd.
Waarna de volgende ftukken worden gelezen en in deliberatie gebragt ;
Eer. Request van Burgers van Utrecht, verzoekende dat deeze Verga ierhg gelieve te decreteeren, dat 'e nimmer Mi i atren iu Burgerlyke gefchillen mogen worden gebruist: gerenvoyeerd ,aan 't volgend wet
gevend he-haani.
Een Reanest van Jan üouhon , verzoekende om gra tificatie- -— aan de Commisfie tot de lia.aven.
Eea Request van /'. van der Hoeven, ve-rzoekendi om ondeifteuning, of gratificatie : — gehouden in advys.
De Prefident zegt, dat in advys is-gehouden een favorabel Rapport, door het Committé te Lande on en sa September 1. 1., op het Request van jt. F. Paqwe\ vragende of de Vergadertng 2ich met dat Rapport kan conform-eren : — Niemand zich daar tegen verzettende, wordt confoim geèfe'creteerdi
Thans brengt de Prea.den' in deliberatie de in advys gehóuden Cöflcept-PubliÉSCie van een Ge¬
neraal Pardon , veranderd in rlen eeest der Kirga !eri;H» omrn--->.j de Onder-Officieren , en wordt gearrelleerd als v >'gt :
GELYKHEIO, VRYHEID, BROEDERSCHAP. PUBLICATIE.
De Nationale Vergadering , reprefinteerende het Volk van Neuerland, allen de geenen die deze zullen zten of hooien lezen , Heil en Broederfchap !
Nademaal het Committé tot de a'gemeene Zaaken van het oond,;enootfchap te Lande, aan ont heeft te kennen, gegeven, dat veele Ou er-Officieren en Gemeene Militairen, die hunne Vaande s venaaten hebben, en uit "s Lands diensr zyn gedeferteerd , berouw en leedwezen over deze misdaad betuigen, en daaglyks aanzoek doen, 0111 zich wederom by hunne Compagnien te mogen vervoegen , waar van zy door vreeze voor itraf worden terug gehouden.
Zoo is t. da' Wy, een blyk willende geven rot Clementie tn Vergiffenis genegen te zyn, hebben goedgevonden een algemeen en volftrekt Pardon te verleenen , gelvk Wy het zelve yerielenen by deze, aan alle Onderofficieren en Gemeene Militairen tot de Troupes van den Staat behoorende, die zich federt den 26 Mei 1795. tot den dag der af eondiging en bekendmaking dezer htoben fchuldig gemaakt aan de misdaad van Defertie, al waa-e die misdaad ook met eenige bezwarende omftandigheden , bepaaldeiyk tot de Defertie behoorende,'doch geene andere, verzeld geweest, - daar onder begrepen tlie geene, welke wegens de misdaad van Defertie na vooifz. tjd gepleegd , reeds zyn gefententieerd, of thans nog worden'gedetineerd , mits nogthans de Onder Officieren en gemeene Militairen , zien uueriyk binnen twee maanden na Pubhcarie dezes, aangeven en bekendmaken aan de Capiteinen of commandeerende Officieren, waar onder zy laatst gediend hebben, zoo dezelve na de Reorganifane van s Lands Armée zyn gedelerteerd , doch indien d-e.'elve voor die Reorgamfatie hunne Vaandels verlaten hebben , a's dan naar de tegenwoordige Corpfen^ waaronder hunne voorige Bataillons zynvondergeftt>ken , terug keeren , en alcaaruen tyd , waattoe zy zich verbonden hebben, blyven uitdienen: of wel , naar goedvinden van den commandeerenden Officier hunne Pasporten bekomen ; met dien verftanée nogthans, dat in alle gevallen, de Onder Officieren met wederom in derzelver voorige qualiteit zullen mogen' geplaatst, maar aan hun Pasport zal moeten gegeven- worden , zullende die geenen, <velke zich reeds op 's Lands Vloot bevinden, gehouden blyven, om den tyd, welke zy zich in den dienst te Lande verbonden hadden , ook ep de Vloot uit te dienen ; terwyl nogthans den termyn van hun engagement zal worden gehouden gmeel geëindigt te zyn , wanneer 's Lands Schepen vroeger en voor de expiratie van voorfz. termyn mogten worden buiten dienst gefteld. — Wordende het eindelyk aan zoodanige gefententieerde Deferteurs, welke zich nog in 's Lands onderfeneidene Provoosten of andere plaatfen in hegter.is beDdddds vin-



C 7« )
•vinden , 't zy ('air derzelver Procedures nog nict zyn geci'-dijd, 't ?y dat reeds gevormhdzynde , uit kragte van dien in de gevangenis zyn Opgeftoten , volkomen vry gelaten,om inplantte van naar hunne refpe&rve Baïaillons waartoe r.y benoord hebben te rug te r.eeren , zich vry wilhg in 's Lum's Zeedienst te engageeren ; blyvende egter van dit Generaal Pardon ui-gelloten : al'e degenen •welke zich gevoegd hebben by de Verzamelingen van Uitgeweken' Mtli'atren, bevoorens in dienst van d$cze Republiek zynde geweest, die in den Jaare 1795. en vervolgens te Ornaorugge en elders hebben plaats geiiad , daar onder dienst genomen , of zich op eemgerhanie wyze daar to: verbonden ; wordende de Hoogstgeconftitueerie Mach'en der refpedtive Gewesten , teu'etnltigften , en op haare verantwoordelyklreid t;erecomman^ deerd te zorgen, dat tegens het Clandefttn mkoornen der cvcngemo'dc Perfoonen b.nnen deze KepublreK op het naauVkeunf<n:e worde gevigileerd.
En op dat rr.emmd hier van eenige ignorantie zoude kunnen * p-xtendeer.n , ombieden en verzoeken Wy de IIoOjTtneconltitueerde Meenten in de byzondere Gewesten, dit ons G neraal Pardon, van Honden aan te publicecren en afligê ren , in alle Plaatfen daar men gevforn is'zoianige PuHlicatten fcu affictirn te doen; .asten en beveel'n voorts allen en een ïegelyk, die het zoude moge", aangaan , zich naar den inhoud van dien te reguleeren, eri dit ons Pardon te doen voorieezen a»n de Oiid..r-0.ne;erm en Gemeene M.lnairen, die thans ter zaake van Defertie in hegtenis zyn, en dezelve voor zoo veel zy den Zeedienst niet verkiezen , vervolgens op de gebruikelyke wyze ie doen ontilaan en wederom naar de Cotnpignien , waartoe zy behoord hebben , te doen vertrekken, want wy ïuiks ten dienlte van den Lande bevonden hebben a'zoo te behooren.
Aldus gedaan ter boveagemelde Vergadering," in den Hage, den 25 April 1797 , het derde jaar der Bataaffche Vryheid.
Vervolgens zegt de Prefident, dat oo'i aan de orde van dei dag is het Rapport van de Burgers Cumbïer c. f. met eene daarby overgelegde Concept-Publicatie, houdende eenige nieuwe Militaire Wetten, en bepaalde ftrtfffen op de. defertie; luidende: ,
GELYKHE1D, VRYHEID, BROEDERSCHAP. PUBLICATIE.
De Nationale i ergadering, repre/enleerende hec Volk van Nederland, aan aile de geenen die dtze zullen zien of hooren leeze1., Heil en Broederfchap !
Vermits her Committé tot de a'gemeene zaken van het Bor.dgetiootfchap te Lande aan ons heeft vertoond dat de ftrïffen, welke op de misdaad, van Defertie, eu eenige verzwarende omftandigheden van dien , voor zo ver den rvd van Vreede betreft, by de Publicatie van de voormalige Staten-Generaal, in dato. 26 Mey 1795, zyn geftatueerd , tegenswoordig niet kunnen woiden nigevoerd, en het ook nodig is, dat de Suffen op
di: misdard, en deszelfs verfchillende verzwarende om;
di: misdard, en deszelfs verfchillende verzwarendeom; ltandigneden ïmgciyits voor den tyd van Oorlog rluidè'.yker bepaald en vastgefteid worden; als reede dat,.;' gelyk de misdaad van defertie oeeder het Volk van Oor- • 105 te Lande, tot groot nadeel van 's Lands Militairen l che.ist , en dus cok van het algemeen welzyn verftrekt;. en ü.e misdaad ook te fchandelyker en ftraf ba^er is, in een'vryi/Geureer ebest, waar—in niemand tot 's Land» Militairen dienst kan worden ^gedwongen', maar elk Militair zich daartoe volkomenVvrywiilig/veibonden heeft; het dan ook. ten huogft.cn nood/akelyk is, dat dezelve door rechtvaardige, maar teffens geftrenge ftraf-. fen, kragtuadig worden beteugel 1.
ZOO IS 'T , dat wy hebben goedgevonden , op het ftuk van Defertie der Militairen te ftatueeren :
Ar. t. Dat een Militair, zonder onderfe heid van rang, die na het eindigen van zyn veriof, afwezig blyft van zyn Corps langer dan deu tyd van zes weken, intydvan Vrede, of van veertien dagen in tyd van Oorie>g, ook voor een Deferteur gehouden , en als zodanig geilraft zal worden, ten ware hy voldoende redenen van zyne afwezigheid kon bybrengen'
2. Dat almede aan de misdaad van Defertie fchuldig zal zyn, een Onder-officier, of gemeen Miliair, die zonder een behoorlyk Pasport bekomen re hebben in eene andere Compagnie, of in 's Lands Zeedienst zich zal engageeren.
3. Dat een Militair, zonder onderfcheid van rang, die in een tyd, wanneer de Staat met eenige Mogendheid in Oorlog is , uit het Leger, uit een Campement, uit een Cantonnement, of ook op marsen zynde', or uiteen Vesting aan de Grenfen , daar het Toneel van den Oorlog is, deferteerd , met de Kogel zal worden geftraftdat 'er de dood na volgt,
4. Dat insgeiyks met de Kogel zal worden geftrafr, een Militair, zonder onderfcheid van rang , die uit eene belegerde Srad, of belegerde Vesting deferteerd.
5. Dat een Milüair, zonder onderfcheid van rang, die in tyd van Oorlo;» deferteerd, en wiens defertie gepaard gaat met overlopen tot den Vyand, of met ontvreemding van eens anders goed, of een Cavallerist zvn-
,de , met zyn Compagnies', of met zyn Cameraads-Paard, izal geftraft worden met de Koorde, dat "er de dood na wolft.
6. Dat een Militair, zónder onderfcheid van rang, die deferteerd uit een Leger of van een Corps, het welk canteimeert, campeert of op niatsch is, ter hulpe van een Bondgenoot van dit Gemeenebest, op dezelfde wyze zal geftraft worden, als of hy in een tyd van "daeie-. lyken Oorlog ware gedeierteerd.
7. Dat een Officier, die in tyi van Oorlog, uit een Guamizjen , < a i.pement of CariConnement , binn-m 's Lands , cn van het Toneel des Oorlogs verwyderd, deferteerd, zal worden gecasfeerd van zyne Militaire,. Charge, in dienst van dézen Slaat bekleed; voons verklaard eer'oos en infaam, en wyde.s geban'rei) ui; dit Gemeenebest, zonder ooit'daar wederom in temogen komen, op poene van zwaarct ihat.
8. Dat



C i«7 )
C. Da een O'i.iet-'-Ofrieier of gemeen Militair, die, in tv.1 va:i Oeniog, uit een Cuarnifoen, Campcment of
■ Cantonnemint, binnen 's Lands, en van het Tancel d-s Oar'o's verwydirt, deferteerd, zai worden veiKaarcLfeerloos en iiMi n, en-die.ivolge.rde onwaardig om hat Lan i ooit als Militair te dienen ; voorts zal worden eeronfneerd om met zyner handen-a; beid de kost te *inn«n. cn zilks voor den tyd v*-i\zesj iren/, e.i daar na «ëbannea uit dt Gemeenebest, lonfer ootr daar wederom in te komen , op poene van zwaarer ftraf,
o Dar een Militair zonder ondetfcnei i van rang, die in rvd van Vrede deferteert, doch wiens'defertic gepaard aaat rnet eeweii, «1 me: omvreemdmg van eens aiders Go-d of een Cavallerist zynde, met zyn Compagnies , of met zyn Cameraais Paard , met een geesfelmg zal worden eeftraft, en vervolgens geconfiieerd om met zyner hand -n werk de kost te winnen; gedurende zoo lamgen tyd , a's den Richter na omftandigheden van zaken zal oordeelen te behoren.
jo Dat een Officier die in tyd van Vrede defcrMert. 7011 Ier dat zyne defertie met verzwarende omuiu fighedeö .anaa/d gaet, zal worden gecasfeerd van zyne Militaire Chuge in dienst van dezen Staat bekleed; voorts ver. klaard eerfó'ós en infaam, en dienvolgende mhabiel om fèt Land ooit wederom te kunnen dienen
11 Dat een Onder-Offieier ot gemeen Militair, d e in rvd van Vrede deferteert, zonder dat deielve defertie met ver/warende omftandigheden gepaart ga.it, zal word-n verklaard eerloos, infaam en onwaard g te zyn, om het Land ooit als Militair te kunnen dienen , en voorts
' voor den tyri van drie jaren zal worden geconlmeerd, om ' met zyner runden arbeid de kost te winnen,.
12 Dat een Onder Officier ot gemeen Militair die in tyd'vin Vrede deferteert, en eenige-zyner Compa>:e's Goedeer, behelven het geene hy ter dier tyd aan heen , mede neemd, in voorgemelde voege.zal woideu eerloos , infaam en. onwaardig verklaard, en geconfineerd voor den tyd van yjer jaren. . .
i-'D'!- een Onder-Officier of gemeen Militair, diein tyd "van Vrede deferteerd , gedurende by de Wagt hecfr, in voegen vermeld zal worden eerloos , infaam en onwaardig verklaard, en geconfheera voor den tyd van zes jaren. . . ,
14 Dat ern gemeen Miltair,. die in Vredeastyd van zyn Post of ScHrawagt deferteert , tn vootgemelder voege ecrioos, infaam en onwaardig zal worden verklaard
■ |n eeconfinéerd voor d,n tyd van agt jaren
ix. Dac een Ondct-Officier of gemeen M.hta-rdicrael ©-weer en Wapenen dffeiteert, in aile de gevallen hiei voren bepaald, twee jaren langer zal worden g.cor.fi
• ■'""V Dat een Onder - Officier of geraeen Militair, dit nrt geladen Geweer deferteert, i'n alle de gevallen hie voren bepaald, zes jaren lanter zai wordengecor.fineert 17. Dat een Mili aie, zonder cr.elerfche.d van iai;« , dn in tyd van Vrede del'eiteerd , zonder dat zyne deferti Hi°t eeni»e- verzwaarende- omfUnuig'ieid is-gepaaid', e die zich binnen, den tyd van drie wecken n.tzyne defei
ie vry willig in arrest begeeft, zal worden geftraft met looiamge ftraf, als de Commandeerenden Officier van het Guarnizoen, naar maate der om'.landigheden, zij oordeelen te behooren ; mits een Officier in zoodaniggeva! niet zwaarer zal worden ge.traft, dan mer een detentie ten r.ynèh. koste, by den geweldrg?n Provo;>-r, voor den tyd van dne_ maanden; en een OnderGj/'t er^. of gemeen Militair'niet zwaarer, dan met vyffig Kiink^ Ihag-en voor het front van de Parade; doch 'at geeiïV' tr7y*,\öilige terugkomst zal basten, indien de tyd vandre' wecken na de defertie verloopen is, of ook niet, ingeval de defertie met eenige de rnijifte verzv/aarende ost*
Handigheid is g°paard geweest.
ifcr Dat een Officier, die na het eindigen van ryn Verlof afvvsez'g blyft, en in-tyd van Vrede, binnen zesweeken na de expiratie van zyn Verlof, cf in tytevan Oorlog binnen veertien dag?n na het eindigen van zyn' Verlof in zyn G-uanizoen of by zyn Corp, is teruggekeerd, zal wotden g-ftraft met zoodanigeti flr'f, als de Commandeerenden Ofsicier van het Guarnizoen , of van het Corps, naar omftandigheden van .taken za' goedvinden ; mits de ftraf niet excedeere eene detentie by den geweldigen provoost ten kollen van den delinquant voorHen' tyd van zes"maanden; doch zal een Officier, die andermaal boven verlof abfe.nt blaft, na behocrly.k onderzoek van zaken, met Casfaae worden- geftraf.-.
19. Dat een 0>ider • Officier of'gemeen Milita'r, die boven Verlof afweezig bryft, en in tyd van Vreede binnen zes weeken, of in tyd van Oorlog binnen ve:r'ien -'.tgen in zyu G-uarnuo.'n of by zyn Corps teug kaar, zal worden geftref , met zood.iüige ftraf, als rie Cuaimandeerenden Officier van het Guarnizoen of van hst Corps, naarmate der omuar.digkeien , zal goedvinden-; mits die ftraf niet zwaarer zy , dan die .vanvyftig Kling* fl'agen , voor hét-front-van dr Parade ,. en het wegeenden met ten briefje van ontiiag uit 's Lands Mi ttaoen cliensr. ■
20. Dat een Mili-ait, zonder onderfcheid ran rang, die een ander tot dc misdaad e an defertie verleid', of' aanraad: r of Complot tot defertie met een of meer / Militairen maakt: met de Kogel zal worden geftraft, dnteV 'er da dood na volgt; al w-are lvtt,. dat de yerkiding
of her complot geene de n»i..fte uitwerking hadt geha-.k; en zonder onderfcheid van tyden ,. van Oorlf» of vam Vrede.
21. Dat een Officier, die tn' tyd' van Vrede" d.idc'yk geeoogd heett, om te ceferteeren; doch in d-e ui'voeling dier misdaad is verhinderd" geworden, zal worden geka-feerd van zyne Militairs Charge, in dien:', vai dezen S-aat bekleed, eu mhabiel zal wotden verVlaarf ^ om het Land wederom als Militair te kunnen dienen ;. en in tyd van Oorlog boven dien 2al worden veiklaafd eerloos en infaam
5T2 Dat een Onder - Officier, cf gemeen Militair, diein tyd van Vrede drdelyk gepoogd heeft te deferteerén, dcch in de uitvoering dier misdaad'is ve;hlr,d'erd'geworden', zal geftraf- worden mer vyfig kli^gflrgv-n: voor het . front van de Parade, en daar na met een Briefje van



( 7*8 )
entflag uit 's Lands Militairen dienst zal wo d.n weggezonden ; en in tyd van Oorlog insgeiyk met vyftig shngllagen zai wordeu geitraf-, en vervolgens verklaard, een fcheim"te zyn, en als zodanig zonder briefje van ontllag te worden Weggejaagd.
En op dat niemand hier van eenige igr.oramie zoude kunnen pretendeeren , ontbieden en verzoeken wy de hüogstgeconttituëerde Magten in de byzondere Gewesten , deze onze Publicatie vau itonden aan, alomme te doen verkondigen, publiceeren en affigteren In alle Piaatfen, daar zulks nodig wezen zal, en men gewoon is pubhcaiie en affictre te doen. —
Lasten en bevelen voons allen en een iegelyk, dien het zoude mogen aangaan , zich r.aar den ii.tioude van dien te rcguleeren ; want wy bevourier. hebben zulks ten dienfte van den La ;ie alzoo te behoren. —
Aldus gedaan en gearresteerd ter bovengemelde Vergadering.
In den Haagc den.. 1797. Het derde jaar der Bataaifchc Vryheid.
De Prefident vraagt, of de Vergadering verkiest, dat .dit articulatim , zal worden bediscu tieerd? dat hy intusfehen kan aanmerken, dat hy, daarover geconfereerd hebbende met deskundige*, welke daarop niets te reflecleeren - hadden , geen zwarigheid heeft, om zich daarmede volkomen te conformeeren.
Luykcn zegt, dat hy cji gros geer.e aanmerkingen op dee/.e publicatie heeft, maar daaromtrend zwarigheid maakt, dat, eer, Soldaat gedeferreerd zyr.de, en na drie weeken terugketrende , de ftraf daaromtrend aan de discretie van den cemmandeerenden Officier, zeifs tot 50, klingflagen inclufive, wordt overgelaitii.
Stoffenberg zegt, dat hy met den Fiscaal daaromtrend gefprokea heeft, en dat deze hem betuigd had ,dat 'er volftrekt geen ander nutig middel in deezen overfchdor.
Uelmtch zegt, dat hy dan de fpitsroede prefereeren zou.
Stoffenberg zeat, dat de gewoone ftrarïeu thans niet meer kunnen .uitgeoeffend worden.
Bcellaard zegt, dat hy in de ftraf gaarne eene gradatie zoude geïntroduceerd zien, zo nameiyk, dat een Onder-Officier, deferteerende, zwaarder geftraft wierd, dan een gemeen Soldaat.
Teding van Berkhout appuyeert dit.
Stoffenberg zegr, niet overtuigd te zyn, dat 'er geen onderlcheid in de ttraffen is; doch dat, omtrend het wegjagen als fchelm , geen differentie kan plaais hebben; want dat een Onder-Officier en Soldaat daar in gelyk liaan.
Austen vermeent, dat'er tegenftrydigheid gelegen is in Art. 17. en ai., — Dat in Air. 17. word gezegd, dat een Militair gedeferreerd zvnde, en terug keerende eenige klingilagenzal
Ter Drukkerye vau VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGE.
ontfangen; daar in Art. ar. voorkomt, dat een Militair, wil ciide deferrecren, douh aehrerbaaid woedende, zat.gecasfeerii worden. % En , dat daariu een tege,:ftrydigheid legt opge Hoten.
Ten Berge antwoordt, dat in Art. 17. van eer> Offi fier worelt gefprooken , en Art. -21 van een Mintair I tonder or.deifcheid.
Austen gelooft, dat de Burger Ten Berge daarin devaalt, alz< ■ er duidelyk ftaa: Art. 17. een Miinair, zonder onderfcheid-.*
De Prefident vraagt, of de Vergadering verkiest, :< lat de Publicatie articulatim zal worden b-discn :ieerd, of dat zy zich met dezelve kan conformee-
•en?
Ten Berge zegt, dat hy nog op het aangevoerde vat ien Burger Austen moet reflecteeren, dat in Articul 17 jefptokcn wordt van eene vrye terug-komst , en in Arrul 21 wanneer hy geattrapeerd wordt.
Austen zegt, dat het mogelyk is, dat hy dwaalt, maar dat er by hem fteeds eene tegenftrydigheid overig blyft.
De Prefident brengt in ontvrage, of de Vergalering zich met de Publicatie , zo als die legt, kan :oni"ormeren ? feu zo niet, dat by dan by appel 1
rominal züI doen beflisfchen ; niemand zich
egen het eerite verzettende, wordt dien conform;,, jeiloten.
Hierna wordt nog gelezen :
Een favorabel advys van het Committé der Marine , >p het Request van van Staphorst, de Barry en Comp ferzogt hebbende permislie tot uitvoer van RyksdaaV iers, ter betaaling van Rusfifche tollen of inkomende I echten: zynde favorabel, ingevolge een refoluoe, by Decreet van den 7 dezer genomen:—conform befloteh.
Van Maanen doet rapport, namens de Comnisiie van Binntflandfche Correspondentie, op de Vlisüve van het Provinciaal Beftuur van Overysfel, ' iaarhy zich bezwaard hebbende omtrend »e Pu- \ nlicatie van Augustus 1796 omtrend bet ftuk der^ )innelandrche paspoorten, als waaruit zeer veelei riconvenienten voor hunne ingezetenen voort- I 'pruilen :
Advyfeerende, dat deeze Vergadering het Provin:iaal üeftuur van O.-srysfe! zoude behors-n te resenboe- |'j en , en te üuthorifeertn, om door de Municipalneiten I ddaar te doen afgeven permisfien aan At ingezetenen\\ un zich buuen cc grenzen tot het verrigitn van hun-p ien arbeid enz. te begeven; mits dat die permisfien zich pi liet veroer uitftrekken , dan 6 uuren aan cleeze en 6 uu«|i en aan geene zyde der Glenzen. I
De Prefident proponeert, om conform het Rap-;1 JorjC te tiecreteeren. . • ,
(Jiet vervolg van deze Zitting in ons volgend Nommerf) |



OELYKHEID, V R Y H E t D> , BROEDERSCHAP.
DAGVERHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
JSTJi T XOW ^JLfcJE "V J& MG M JD M M X G
R.EPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND, N°. 498, Maandag den 1 Mty 1797. Bet derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Dingsdag, den t$ April 1797.
Voorzitter: j. A. de Mist.
*rr
V ervo'g der Deliberatien, over het Rapport, door den Burger van Maanen uitgebragt, op eene Misfive van het Provinciaal Beftuur van Overysfel.
ja
Van der Wyk zegt:
Witiaeer men de beweeggronden , in de Publicatie dezer Vergadering van den 3 Augustus 1796, an die, welke de Rapporteurs by die gelegenheid met z» veel yver aangehaald hebben, nagaat, kamen dezelve hoofdzaaklyk hier op neder, dat veeic Lieden zonder Paspoort : reisden, dat van de verleende misbruik gemaakt wierd, rdat de tegenparthy geene middelen fpaarde om bydehunmen dtn moed wakker te houden; en dat men door geld uit te voeren zich onttrok om te voldoen aan dc Ge.d-
* heffing. Dit waaren de voornaame moiiven terwyl ifc mindere overfla. Het zal dan nu de vraag maar zyn ,
.of de ondervinding geleerd heeft, dat dc wet van Paspoorten hierin behoorlyk voorzien heeft, en aan 't voorI gefielde doel ten vollen voldaan. —— Dit zoude ik > waarlyk niet gaarn bevestigend willen toeftaan, als men
• dc zaak eens naauwkeung onderzogt. ik fcmmeer de Binnenlandfche Correspondentie om overtuigend ter goe-
1 der trouw zulks te verklaaren. Zo 'er al een enkelds 1 Win* Raave is geweest, dan voorwaar is het toch de ipyn niet waatd, om zo veele daarom te plagen, en b eef bet daar noch by , het is 'er wel ver af, de geIu ortaamheid aan die wet is vry kostbaar en zo drukHcend voor de grenzen, dat om eea Pasjrwort, een huis^etin een week in kommer moet doorbrengen, TrouI V. Dü£ L. <
wens dezelve is daar ook niet zeer era ft nagekomen en is 'er noch wel iemand om geftraft. Men telle 't getal der gegevcne Paspoorten , en hetzai misfehien niet eens voldoen aan de over de grenzen trekkende meniate vau eenen dag. 5 "
Het komt my ook voor, dat de Paspoorten, zo als die gegeven worden, aan 't doeleinde der wet, door de omftandigheden uit kunnen voldoen, en dit zal ik uagten te bewyzen met een wenk. Die geene, dewelke de de grenzen bewaaren , kennen byna onze Paspoorten niet, en dan noch worden de grenzen veelal door Franfchen bezet, die men ook maar allerley foorr vai paspoorten in de handen flopt. Ik zal maar overftappen de bvzondere aanmerkingen op de atteftatien van ae Manicipaliteiten ten platten Lande- Een Landman is nooit meerder te vrecden dan wanneer hy zynen arbeid zonder ftoornis kan doorzetten, en gaat alles zo naauwgezet niet na.
Hoe zal men verder door Paspoorten in een Land van Handel voorkomen, dat de Geidfpeciên niet uitgevoerd worden is het niet direct dan indirect, en dan*is het wezenrtyk om het even. Het is ons voordeel, myns duakens, als een handelende ftaat , om het reizen zo gemakkelyk en aangenaam te maaken als het maar immers mogelyk is. Om welke redenen ik befluit ter ontlasting van het bezwaar der Paspoorten, en tot vreugde dat men thans rustiger tyden zo van binnen als buitin beleefd, tot intrekking der wet van den 3 Augustus dezer Nationale Vergadering, en declineer het Rapport om dar 'er my den geest in doorftraalt, een kleine winst maakt groot vertier, en niet de geest van een Wetgever.
De Prefident zegt, dat, offchoon hy de gegrondheid van het geavanceerde van den Burger van der W-jlt niet geheel wil ontkennen, hy egter vermeen.', dat de Commisfie geiragt heeft, daaraan zo veel mogelyk te gemoed te komen; vraao-er.de of'er ook leden zyn» die ziciimet hetrappo/t niet kunnen conformeeren *?
E e e e e <*orm



k 77% >
Jutdent verzoekt, dat het flegts twee dagen in advys •zal worden gehouden: — en wordt daartoe befloten.
Nog rapporteert de Burger vsn Mannen, nainens dezelfde Commisfie, op het voorstel op den 27 Maart 1. i. cieier den Burger • Vonck ter dezer Vergadering gedaan, tendecrende, om het Provinciaal Beltuur van Friesland aan te fchryven en te onderzoeken of het waar zy, dat 'er eenige vragen door den Adjudant van den Generaal de *fdn over den oorfprong der in Friesland plaats ge had hebbende onlusten , of de gedagten dec Friefen omtrend de Con[titurie,de amalgame der fchuldel enz. aan hun op last van den Generaal de %m gedaan zyn :
Advyfeerende declinatoir, alzodeze Vergadering, doo het doen van zodanig onderzoek zich zoude compromit tceren.
De Prefilent geeft in confideratie, of de Vergadering zich metdit rapport kan conformeeren ?
Vonk ftelt voor, om het rapport te doen drukken , et aan de orde vaa den dag te ftellen.
De Prefident brengt dit in omvrage : — en conclu deert conform , (rellende hetzelve aan de orde vai den dag op aanftaande Maandag.
Van Eek doet rapport, namens de Commisfie tot het benoemen van een Krygsraad, in de zaal van E. Lucas benoemd, op bet Request van ge melden E. Lucas, daarby. verzogt hebbende, on het arrest te mogen hebben te Schiedam, de plaat zyner inwoning en familie, in p^ats van op he znarenaamie Huis in 't Bosch, uit obrsaak vai zyn verergerende lichaams toeftand:
Advyfeerende, dat de Commisfie, na gehoudene cor rcspoisder.tie daaromttend , dtr Vergadering in overwce ging geeft, om, daar de Burger Lucas een gearrefteerd is van het Committé der Marine, en niet van deze Vei gadering, dit Request aan het Committé voornoemd t senvoyeeren , om daarop te disponeeren.
De Prefident brent dit in omvrage:—1 en word conform befloten.
Eene Nota van den Franfchen Minister Noè'i, tot uil voer van 3000 ttuks Rundvee naar de Sanabre en MaJ Aimée: — aan 'c Commit'.é der Marine.
Eenige Requesten om Paspoorten: — geaccordeerd.
IVadat de tydelyks Prefident ter Vergaderin verfebenen was, worden de Notulen gerefumeen tn gearrefteerd.
Vervolgens communiceert dezelve den ontvangs van 57 eensluidende Adrssfea van Amfterdaoi, ei
een djergelyk van Arnhem, alle tendeerende totj hct rapportèeren van het Decreet,van den 11 Maart iji?: — gefield in handen van-w;» Lennep c. f.
Hierna rapporteert Floh, namens dc perfoneele Commisfie-, -belast met het onderzoek, welke bepalingen en Artieulen 'er in de Acte van Conftitutie omtrend. de zorg. voor den Armen diende te worden geplaatst: Beflooten te doen druk¬
ken en "Zaturdag aan de orde van den dag te ftellen.
Ploos van Amfiel rapporteert, namens de perfoneele Commislie, by Decreet van %% February benoemd, om naar den '376 Articul te bepaaien in hoe verre, in welke gevallen en op wat wyze het Wetgevend Lichaam penfioenen zal kunnen en ver-
' mogen te accorderen: — Befloten te doen drukken en Maandag aan de orde van den dag t<
■ ftellen.
De Deliberatien over het Rapport van de Leeun c. f. voortgezet wordende , brengt de Prefidem den <22lten Articul in omvrage.
Teding van Berkhout zegt, dat men naar zyn inzier 1 bevoorens duidelyk moest bepaaien , wat door huishou delyke lasten werd veiftaan, of wel dezen Articul in ad V.ys te houden, tot dat men die Articalen van het Rap ! port van' 'Mn de Kasteele c. f. zoude hebben gearres 1 teeid.
t De Prefident zegt, dat men diestyds die Articu i len had in advys gehouden, tot dat deze zoud t zyn gearrefteerd ; zoo men nu weder deze in advy 1 hield , tot dat die waren geconcludeerd, zoude di in het oneindige voortduuren , zonder dat men ooi . tot eene conclufie kwans.
Van Hoofi zegt : £ Dat het wel moogelyk is, om met generale gronden da" ' te ftellen ecnigftnts te bepaaien wat huishoudelyk en wat N, ? tionaal zoude zyn; maar dat men dan die algemeene regels ii de natuur van de zaak zelfs diende te zoeken, waar uit n: tuurlyk zoude volgen, dat men voor Nationaal zoude kunne houden alles, wat bevorens Piovintiaal peweest was — mai dac het onmogelyk zoude zyu, dit fpecifiek op te geeven < . te kepaalen.
5 Vreede zegt:
Myns oordeels is deeze Articul geheel nodeloos e fchadelyk — daar kunnen geene Departementale laste 1 zyn » want daar is geen Departementale behoefte. D j Gemeenten kunnen wel onderfcheiden Penningen 'oehoe ven, tot onderhoud van Poorten, Bruggen, Wallen Stads- of Dorpsgebouwen,- tot het betalen van Intresfen t van Capitalen, waarmee zy-zouden kunnen belast zyn l maar het Depaitement als Departement heeft geen on
kas



kosten. De Departementale Beftuuren zyn admtruftratien ■van het Wetgevend Lichaam, om dts is hetnatuüisyk, dat de Penningen daartoe uit 's Lands Kas verftrekt worden, aélyit reeds te regt by het 7 Je Art. is gedecreteerd , dat de daggelden der Leden van het DepanememaaJbeftuur, eh detzelver Mini (Iers, Ambtenaars en Bedienden , uit 's Lands Gas zulten betaald worden. Geen Dyken , Dammen , en wat dies meer zy, kunnen voor rekening oer Departementen komen ; deetezuilenirf'bly ven , ten laste/i van diegenen tot wiens lasten zy nu zyn — ot zy zullen by een veranderd Sys'.hema van Fir.ar.tte lot lasten gebragt worden der Nationale Cas. De Departementen kunnen dus geen tr.tgave tot haar hy/.oudere lasten krygen, en des hebben zy niet nodig Impormen iz heffen — maar bedoelt men Let anders door de huislyke lasten, en wil men meerdere magt aan de Departementale Beltuurders geven, en dus hunne behoeften vergrooten en daar door de nooc'aaakclykheid dei Departementale Impoiitien doen geboren woiden , daa vindt ik dit Articul uiterst fchadelyk , en ftrydig met het gedecreteerd beginzel van éénheid. .
Ik v.ndt dus in het eene geval dit Arricul noodeloos en in het andere fel,adel 5 k ; 'en concludeer dus tot verwei ping van hetzelve.
PÏtrioga ze t: 'lk kan my niet wel voorftellen, dat na de werkzaamheden en bemoeiingen,»»» de Departementaa s B.Auure» in dit Rapport gedemandeerd, de Yiafytöerihgi a riffen zou kunnen vé*tfteilen <• 'Er zullen Defartimièt»iie kosten nhdig
zyn —mm wan*, zo 'er die nouig weren, gelyk «u>ig«w:-f.fêld, tot do reeds in een voorgaand Arr. aan deze Bsftuufea gedernandeerde 2org voor de ce-ononiie, vulftrektzuilen worden vercischt, zo moet hètOöUëgie ,«W welk ze behoefd, die
ook bfaturen^te kunnen heffen. Hoe groot of mege-
ftrekt ze zullen moeten zyn, zal eerst dan kunnen blyken, \yanneer de volgende Aticuleni zullen woeden behandeld.
Dan in alle gevallen, wanneer tn.:r. toe geef-, 'er zyn Departementaaïe kosten nódigi — Jan moet men ook toe-
ftemmen , dat ze worden orngcilagéh —— gevolglyk anoetca de Departementaaïe B-ftuareu de Mijt bebben, om dien omflag, volgens den aart der benodigde ujrgaven, en vo'gens redelykheid en billykheid, op een regclmatigen voet te affitc tueeren, en die penningen te Beffen.
Ik concludeere op deze gronden voor dit Articul confjrm het Ri-pporr.
Vnede zegt:
Ik hoor den Burger Vitringa breed opgeven v»n reeds gede. crereerde Artieuls in de Conftitutie — vaa den geest der Vergadenng , wa.:r in nog al meer gedecreteerd is, wtiar uit 'Departementale kusten gehore» warden, cn was dies meer zy. eii op dccze algemeen* verzekering concludeer! de Burger Vitringa, dat 'cr zodanige Departementale uitgaven i\n, die impöunèrj vereifchen. Den, Burgers Reprtfentsntcu 1 lk zou dien Burger verzoeken my en de Verg-u..iiug in li:»: tt ftellen over de kragt van zyn veiztkering te kunnen portalen, door op te geven, wtdke dan die Articuis zyn, die wy reed: gedecreteerd hebben, ef) die de e'-e.-t dcrV; ,,e,,eeving e.rlwij ftaat te dectcteeien. Ajgcnjcene vtuekerrogor kut<. ,e:. loet niet ïêei overtuiging geven. Ik hip var,re ooaiiderjag, ci verkeek óa«r om den Burger FiittngM.'
■ Krieger zegt» dat van Htoff reeds op gisteren had aangeftipt, nat de lagen , welken 'er zouden kunnen worden'geheven, in zoo verre die zouden kunnen ftrekkea tot het maken van verbeteringen , onderhouden van publicque werken als auderzinds, ais huishoudelyk moesren worden befchouwd; cf zoude men alle deze zaken Nationaal willen maken; waar zoude het dan hier met die kostbare waterwerken en dykaeiien heen ; dan zoudehet fchynen even als of dit Systhema door Hollanden Zeeland werd doorgee'rever , om daar door de last, die hun diukte, op andere lchouderen refchuiven; terwyl men alles ainwcr.de, om de induftrie in andere Departementen'tegen te gaan en dezelve ten onder te houcen.
Fit- i*ga zegt:
II c zy "my vergund, om op de fommatie van den Burger Vreede alleen te atidwoorden, dat het niet mogelyk is, oin alle de verfchil'ende objecten, waar toe kosten zullen worden verëischt, te effsctueeren.
Maar uit den geënonceerden geest van de Vergadering kan mm, dunkt my, geiustelyk heftuiten, dat deze Bjfttuur^n bevoegd zullen zjn , om zodat igé inaerjyke verbeteiingun vaa hunnen toeftaud, en die kunnen ftrekken tot den bloeien welvaar.! van hun Departement, daar te ftellen, als zy uit hunne Byzóhde'rè cas en vermogens zullen in lbaat zyn; alKs echter niet verder, dan overéénkomftig den aan hun opgedragen last eu de Conftitutioneeie toelatingen, welke by de yoU-ude A -Iculen zullen worden uitgediufct.
Terwyl zy voor alle pointen en Utsocjiugcn, en omfljgea van lusren, waarin zy hunnen taak overfehryden, en hun mandaat ra Luiten moeten gaan, verandwoordelyk zyn.
Oaa nog eens «« het (-llcetueercu van her aan hun gederu.i,.deerde moet in hui:n«:ti tnayr ftaan ;anders zou men uun'c eiadc pp jraien , zond er hun d; middelen in handen te geven.
Ik blyve dan Cunciudercu conform den Articul.
De la Cov.rt zegt:
Het is o.megenzeggelyk, dat ieder Gemeente heeft het beftuur over haare Policie, da' daartoe geld nodig is, en zy dus hec regt heeft om daartoe eene huishoudelyke Financie te creceren,
Ik Avr. 20, is aan het Departementaal Helium geaccordeerd te maken S'atuten en Reglementen tot befchikking van Politie, Oecenomie en Fmascie zyner Departementaaïe huishouding, 'er vcigt dan hier uit dat hier toe geld nodig is, by voorbeeld in de Generaliteit en Particulier in de Meyerye van s Bosch , welke ten opzigte der 7 Provinüeu in de volftre'sfte eenheid lag , hadden de Dorpen hunne huishoudelyke Financie, de Derpen hadden dit niet alleen, maar ook de quartierenhadden dezelve voor bare bensdigdhecden, en evenwel hadden zy grene dispofnieovet .'s Lands Penningen; 'er zal immers alioos rene Departementaaïe Politie moeten zyn, om de verfcherdene Politien der Dorpen le famen te broden, en hiertoe behoort de hirisboüdèlyké Depwterocntaale Financie, zonder welke ge-ene terbeeterirg ! ia «ie'Departementen te verwagen is. li zou arr dcor ' eert êiéïrtb iaunren illustreer cc: twee Dorpen coveriee, ien ótri am w>g te maken, maar een '.<:..:<.. dewit «rel.'.e zuliieïWgrcoi en moer, ftelt 'ij hier uren.; zo 'éi den



C 77* >
finehogcreTolitjefis.die hierover beflist.dan blyft dit weri eekeH; 'er mo* dus eene Departementalen Politiczyn en deeze kan zonder geld niets uitvoeren , cnbicr inbeftaat volgens myn Inzien eene Departementaaïe Finan cie.
Van de Kasteele zegt:
Het komt my voor dat dit Articul eene nadere bepaling
verëischt, en wei voornamelyk door fpecificq op te ge»er., wat men verftaat door het huishoudelyke. —— Dit onbepaald tc laten, kan gevaarlyk zyn: voo.ai, zo laug als de Verga dering niets bellist heeft omtrem de nieuwe vcrdeelitig dei Republicq in departementen. —- It voor my ten onnrteii zou met „teel minder bezwaar kunnen «dvifeeren tot hergeven eener meerdere magt asn de departementale Beftüiiren, indien reeds vast ftond, niet alleen dsc de nieuwe verdeeiing een geheel andere affcluéding zou geven aan de mee we departementen dan aan dc tegenwoordige Gewesten; maar ook dat de departementen aan elkander in talreikheid vau bewoaners eenigzins gelyk , of evenredig zouden zyn. En Wrbm zoude ik verlangen dat dit een en ander eerst bellist ware, eer Bien de huishouding der Gewesten bepaalde.
Zo lang dit point der departementen, cn derzelver evenre dige betrekking tot eikanderen niet befiisc is, en zo link men niet bepaalt, wat men prcciefelyfc door 'c huishoudelyke be paalt, komt my het sufte Arr. zeer gevaarlyk voor: want, Indien eens aangenomen wierd de verdeeiing iu negen depar tementen, waarby in effecte, behalven eene combinatie van Drenthe met Groningen; en eene feheuring van Holland, de Provinciën onder den naam vaii departementen zouden blyven , dan zou Zuid Hoiland een bevolking hebben van ruim 471,000 zielen , en andere zoaden 1 of y daarvan behelzen.— Wanneer nu die 47r;ooo zielen eene efztnderlyke kuishouding hebben, en men tot het huishoudelyke ook brengt de byzon dere welvaart van die afzoadtrlyke huishoudingen te bevor deren; en deaitoe lasten te kunnen heffen; dan geevc ik aan alle de Leden in bedenking, of de pogingen van zulk een meervermogend departement ter bevordering van deszelfs af zonderlyke- welvaart niet nadeeligengevaariyb kunnen worden voor een ongelyk minvermogend departement, — en of niet op deeze wys het byzonder belang in oppefitie zal komen met het algeciacn belang, en het zelve zal te boven gaan?— De zaak is derhaiven van 'c uiterfte belang voor het geheel; cn het is, nair myn inzien, noodzakeiyk, dat-men, door het huishoudelyke behoorlyk te bepalen, geen aanleiding geve tot fehaeelyke gevolgen.
Wat zyn toch de huishoudelyke lasten , dis men bedoelt? — zyn het de kosten der Justitie? — maar deeze zal immers uit naam iler geheele nstie geiidminiftjeerd worden ; en dus zyn het Nationaale Lasten.
Bedoelt men lasten van Dyken, en Warer*eeringen ? — Maar deezen wurden meestal gedragen door de landen binnen die dyksn gelegen, en komen dus niet ten lasten van het departement, of voor zo verre zy als algemeene feandsbeveiii gingen kunnen worden aangemerkt, kunnen zy geen depar. tements huishoudelyke lasten batten,
Verftaat men door die huishoudingslasten het onderhond van wegen, of 'c bezoldigen van departements arnpten; dat men bet uitdrukke, en de zwaii^laedcn zullen verdwynen.— Dat men op foortgtlyke wys zorge voor de huishoudelyke Jasten , als door de Commisfie tot de oude fchulden is voorgeflagen hy 't Rapport, nopens de proviifoneelc voorziening omtrent de Financiën; — cn 'er zal gevaar zyn, dat 'er een
ftryi zal plaats hebben tusfehen het byzonder en algemeen belaDg! 6
Inmiddels concludeer ik, dat dit Articel nader Commisforiaal gemaakt worde,teo einde men het huishoudelyke nader feepale; en het Decreet omtrent de verdeeling der Republicq in departementen doe voerafgaa».
Queyfen zegt, dat, zoo het mogelyk was cer.e goede bepaling van de huishoudelyke lasten ;e- maken , hy daar zeer voor zoude zyti; dan het üoer den Bmger van de Kasteele aangevoerde deed mets at; 'er was, wel iswaar, een Post van onvoorziene uitgaven gefpecificeerd; dan niet ait altcs veranderde de zaak met v^n gésaa-flte; 'er zouden huishoudelyke lasten biyven, of zy zouden'er niet zyn: was het iaatfte waar, dan kwamen zy ten lasten der Departementen, en niei ten lasten der Nationale Cas; beftonden zy niet, dan was de bepaaJd* Som overbodig; dan zoo men eens Leil.,et, om'dezelve te royeeren ; zoude men door de ondervmdir g weldra gewaar worden , dat zy werkelyk beftonden.
Zoo men wilde ftellen, dat een I>.parlement zyn eige voordeel nict vermogt te behartigen, dit zoude al u hard zyu,ca nogfl:nimer,dan onder het vorig Fcedciaustae; betzelve zoude zyn ftrydig tegen den aan var al watViykeid genoemd wierd. Van dc Kasteele bad aangevoerd , dar, zoo alle de Departamenten evenredig waren, dat alsdan, het gevaar zoude verminderen: dan hy moest dit ontkennen.
De Leeuw zegt, dat hy gedeeltelyk dezelve rrflexi* had willen maken als de Burger Q-eyfeni hy moest Ho* aaamet. ken «atdielasten over eengecte.-,;t d*r Departementenkonden loopen; ja men zoude gewaar worden, ast, zoo de Articul werd weggelaten, dit oneindig meerder kosten vou: de Natie zoude veroorzaken . dan wanneer 'er in de Departementen huishoudelyke lassen werden gehteven, die tcfeh altoos, hec zy dan veel, het zy minder aanwezend klyven.
Krieger zegt, men moest 'er maar ror.dement voor uitkomen, en zonder bewimpeling fpreeken: men had, immers ahoos getragt bauafreh-Braband te onderdruk» ken: getuigen zoo veele voorbeelden , v,aa;uit het blek, dat men hen belet had, iets te doen tot bevoruenr"» der industrie. De zogenaamde Luit.fche Steen we* . de geprojecteerde Canalfn enz w'aicn bier van bewyjen; en nu dagt men, onder voorwe dfel van her unisme, hun weder te beletten, het hoofd op te beuier»; men wilde alles met hand en tand vasthouden, om dat men jaicursch was en bedugt, dat du Gewest te mai-tig zou worden.
Van Hoof zegt:
Ds Burger Queyfen heeft reeds de volftrekte noodzakdvk. heid van deezen Arr. betoogd ; want zoo aan de Dcparrementrtle beftuuren de vryheid benoomen wordt , om penningen te mogen htifen ror bekostiging van huisboudeiyke zaaken, en verbetering van hunnen eigen u'tfrar.d en bevordering der induftrie, dan zal men welhaast alle die gebreken zien herleeven, welke onder het voorig- fcd.eratif fysrhen.a hebben plaats gehad; en de tot hier toe /.ugtenae gewesten zulten zignooit uit hurtnen verdrukten ftaat opbeuren; deeze Arr. ftiyd Biet tegen de éénheid; de geiykheid in regten vordert, dar,
oe



( m )
de grootfl-e of vermojrenfte gedeelren? van de RepuM'-.k rf^ niet kunnen coahfeeren om een zwak gedeelte te Deletren , door zyne ïrrdullne ta prospereeren ; her 1? genoeg, dat de Df|J3rrementale rxltuuren zit; aan de generaale wetten ztitlf» moert» onderwerpen, om de volkomcne éénheid daar r-.-rien, bet is de onderwerping aart de generaale Wet, die ae éénheid ui maait-, en in de uniformiteit van de Wei is de gelykheid in rcgtcn gtiet gen. De eenige vraag , die zig hier opdoet ,is: zullen de Departementale beihiurcn 200 wel ais de Steden ea Dorpen eenwe taub ef huishoudelyke kosten hebben /'«, dan neent zoo ja! usn moeten 'er penningen gevonden worden, waar uit dra huishoudelyke kasten kunnen gevonden ivorden — royns oordeels fprcekt het van zoifs, dat 'erin ieder Departement zoo wel als in iedere ftad of gemeente zoodanige dingen zuilen zyrr, die buiten den kring der Nationaaie befcriikkiiigeu vallen. Ik Frankryk heeft zulks plaats , en daarom zyn de Departementale belluurcn aldaar bevoegd, ten dien einoe de lasten te verhogen, zonder dat daar door de éé iheid wordt gevioieerd; dc groote vraag legt bier in , wat dat huishoudelyk, en wat dat Nationaal zal moeten befcheuwd worden? en dit kan oumogeiyk in dit moment overal en omtrend a le zaaken gedetermineerd worden; men kan dus niet anders, dan, gelyk ik reeds gezegd heb, door generaale regels bcpaale-n, welke zaaken naruurlyk nationaal zullen zyn. Het Wecgeveud Lichaam kan dan aiie die pattieuliere gevallen op die vastge ftelde generale regels toetfen, en in zyne wysheid decideeren , wat dat tot hét feuishbuielyke, cn wat dae tor. het Natte>naa!e behoort, mm Ik voor mv bén van oordeel dat alles, wat aan de Provinnen qua Souverainiteiten zoo wei ten voordeele als ten nadeele behoord heeft, nationaal za! woroen, zoo .drade Souverainiceit tot de ganfche Na. s zal zyr. overgegaan. Dus, wat de Zeeweeringen aangaat, ik ,voor,my bedt-tiouwe ten dezen opzigte. dc Zee, als eenen VNation'aaien vyand; wiens woede door vereenigde kragten mm WowfttJ cecemtegaan en bekostigd; maar die, dewelke gecdertr of grondm by die dyken gelei-gen hebben, dewelke fpecistl tot het onderhoud geaffecteerd zyn, dewyl zy die'helastcgoederen naraeogekogt hebben, kunnen hier in ten nadeele van ele Natie niercevoordteld worden; de Natie fubintrtrende in het regt, i-ct welk de Provintien op deeze gronden hadden , kan die geaff.eteerde lasten continueren te heffen. Ik zie riff, dat men d.nzuike en' diergelyke gronden leggej maar ;k kan byzonder niet zien, boe dat men zoo vol kan houden, dot ai'dere particudere huishoudelyke lasten te heffen . dewelke in den 11 Arr. allehelyk bedoeld worden ,tegen het beginfel van éénheid zoude (treden; ik zie 'er, ter contrarie, niets anders in, dan een guararttie tot verbetering voor alle de gedeeltcns dnr Republiek.
De Beveren zegt , dat hy het mer de vorige Sprekers volkomen eens was, dat er huishoudelyke iasten moesten blyven, dan om alle dezelve ie doer komen tot lasten der Nationale Cas, dit zoude fchadelyk zyn; dan hy wilde , dat de Vergadering zich zoude proauutiecren, wat huishoudelyke lasten waren. Hy had l.oorcn aanvoeren van dykadien en waterwerken ; dan veele Leden waan in een èrroneus begrip, dat deeze door de Polders zouden moeten worden geneven cn betaald. In Zeeland ry \oorbeeld, daar zodanige kosibaare dykadien -waien , cie men als voormuren det Republiek en dus als die dcr*algemeene veiligheid konde aanmerken : zoo wanreer nur: daar dezelve door de poVeis zoude willen doen diagen, zoude het dikwerf gebeuren, dat dte
Polders zoo veel in waarde niet btoYweeetS, a's de koeten, welke men verplicht wns aan tc" wenden; het waj dus noodzakeiyk , dat de Vergadering zicfi hier over pronunti eerde; dathy verder voorftelde ,de'. A.ucal nader i-omrhibfuriaal te maliën
Htfman zegt, dat hy niet kondeinftemm n met den Art., zoo ais die laa; 'er was bevorens reens gedecreteerd, dat de huishoudelyke laste* uit de Nationaale Casfa zoudtn worden betaald; hy geloofde zeker, dat 'er huishoudelyke i.sten zouden moeiten blyven ; dan-zoo men dezelve Riet bepaalde, als dan liep men gevaar , dat men in sommige Departementen zeer fplendiet zoude leven ; terwyl men in andere de nróotfte oeeonomie aoude betragten : hier in nu zoude men moeten voorzi n. Door een der vorige Spretkers was aangevoerd, dat, zoo deeze Articul niet bleef, als <an het eene Departement het andeie iu zyn welvaart zou^e kunnen litreinmen , dan dit moest even *e«t tegengegaan worden.
Queyfen zegt, dat de Zeeuwfche Dyken aan het oog der Luamisfit riet waren ontflipt; dan het zoude zeer moeyelyk zyn , om a priori de huishoudelyke lasten te bepalen; iets, hetgeen men veel beter zoude kunnen uoen, dan, wanneer alles in werking was; waarom hy van gevoelen was, ddt men by de Ade van Conftitutie dezeive niet motst omfchryven.
Pan Hooff zegt:
Dat men van de Commislie nict konde vergen naaf deze bepalingen op te geeven, dm zy gedaan had; het Wergevend Lichaam lübinirecrde in de Souvefamiteit der Provinciën , dus ook in de voordeelen en latten ; de Zeeweeringen koneie men als Nationale voormuuren befchouwen, dc Art. bepaiMe niet, dat dezelve Departementaal zonden blyven, dewyl het duidelyk was, dat door huishoudelyke lasten niets konde veiftaan worden, dat door zyne natuur Nationaal zoude zyn ; hy konde ook geenfints zien, dat door het arrefteeren van den 22 Articul de Departementaaïe lieftuuren Souverainen wierden, noch dat hunne magt daar door vermeerderde; — Zy waren immers altyd aan degeneraale wettenv onderworpen , en konden niets beiluiren regen den algemeenen Intrest; zoo men hunne Souveramiteit deed beftaan in huishoudelyke lasten te kunnen heffen tot locate behoeftens, dan zal die Souveiai.iiteit nier dan* gereus zyn, dewyl zy naruurlyk geneegen zuilen zy<.", die particuliere lasten op de Nationaale Kas te lchuiwn,
Teding van Berkhtui zegt, dat men noodwendig zal m< eten bepaaien wat tot die Naiionrtle Zeewerken al of met behoorde; daar, zoo men a-iies uit de Na-ionale Cas wiide betalen, du eene importante Som zoude be-' d'agen. In- Holland waren ook Zetwerken die men ais voormuuren konde btiUieuwen, ais aan deTiorkvan Hollandne 's Graetzaride enz.; dan deeze werden ,0001 de Ingelanden van Dtjflrmd betaald.
Vin inga z< gr :
Ik zal alleen andwoorden op de een en andere bedenking tejen rryiK voi^e coreluiie i.igebragr, doch eerst moet ik met cc» woord aanmerken;
Eceee 3 Mca



C 774 )
Men «egt nameiyk: al wat te voren ProvinciaalSouverain
w<s', moet nu zeder t het Decreet van 2 December 1797. NatioTir.a! Souverain wotden.
Dat ftem ik in éhtfi. toe ; maar geendns kan ik daarom aVouè'érèö de conlcqu ntie, die ik 'er uit héb horen afiei'.en, d.'.t alle deken, dammen en Zeeweringen', te vooreti door de Provinciën bekostigd, nu zonden 'moeten worden Nirionaal; om dar het nict uitgemaakt is ."dat dezelven 'qua Souverain de beheeruig van die dyken of werken hadden.'
Iu 't generaal zelfs zyn de dyken eiP zeeweringen aan de zorg van zekere Polders of Corporarien. gedcmandeerjl", en tot het onderhoud daar van lasten geaffecteerd , die mindaar van niet fitheiden kan;
Men kan ita even weinig befluiten, dat alle dyken zouden moeten worden Nationaal gemaakt uit derze!vcraart,danmen het omtrekeerde zou kunnen treilen.
Maar daar en boven 1 1 'er is nog eene tweede, reden voor 't behoud vaa den geest van dit Articul ■' ■' deeze nameiyk :
'Er is het Voor deel der publicque Cvs, en dus dealgemeene zarsrk ten iioogften aangelegen,' dat de Departementale 'of huishoudelyke kosten en nitgawn ivorlden geyon.lcn door de byzondere oiiiftVjcn \»n die Beftuuren zelve ■■■ n want de ondervind»!,; kerr dag^lyksch eu zal het blyven leren, dat nimmer publiquc werl en , en Mrnenlanrifche onderhoud of veibe erin.'i n ( . oor zoo ver dit van eenig Departementaal res» fort ?al blyken re ntoeten zyn) menagcufer, cn beter worden ten tflcecc febiJft; dm die gehaakt worden onder het oogen ©p.ricbt "an die j-eeuen."welken'ze moeten bekostigen en'er dus een onmiddelyk belang by hebben, dan wanneer alies op de Nationa-aie Cas aankomt.
Fr,e..e zen;
Ge'roU'.v aan het heginzcl van éénheid, waeraa'n ik altyd gemeerd heb cn nog meen, dat het geluk en de vryh-eid der Bn'aaffcbc Netie vei bonden is mm genruw aan bet Decreet vaa a Deitniber, dat dit beginzel daar ftelt, word ik*door dea ongui.ftie.cn ui.flag riet afÊ." fchrikt , d;o gister, in beiden Vergaderingen myne pogingen gehad hebben , om weder op dat begkz 1 neder tc komen, om weder dat Decreet van 2 De cember in te roepen, en he: iffi éi van .hetzelve te reclamecren. By Jet ,D:Crfet, zoo als-te meermalen heb gezegd, zyn alle btlan'gcTi van het Bataaffche Volk, zoo huishoudt l>ke als a'r,efr,"eue inééngcfm-. Pen; by dat Decreet is het Beftuur één cn ondeelbaar verklaard zyn alle werkzaamheden onder é'énc te-- : r gefteld. •
De kosten derhalven op de adminiftra'ie van dat B: fluur villende komen notoir voor rekening der Natte, voorrekening van hot te zamcagefmoiien algemeen Nationaal Beftuür. Reeds is het zodat ig be*repen by het 7de ArticuJ, waar by d" krsten van het geheel Depai tc-menual Beftuur mei rdle zyne Ministers cn Bediirn.cn voor rekening der Natie zyn gebragt. Na de vriendelyke opheldering, die ik gevrasgd, heb, of 'er nog andere- D.pariemenrale uitgaven te vinden waaren, zyn alleen eenig. kleinigheden r pgegeven, als huishuur, vuur en Hebt; maar deeze ülehifgtiedcn mieten uit baar in aart ook door de Nnionaale Kus ivo:den ge'.ceden. Ar.di.re onkosfen van het B.ftuur zyn niet opaegeeven geworden , en dus meen ik mee ccitifte zekerheid te mogen befluiten , dat zy 'er niet tyn. Eu «si tu sarmaat de werkzaamheden. l!t hoop, ik verwant , da: uit de nkuwe orde van zaaken, dat uit de gedter. teerde éénhc-'d van b langen zal voonvioeieu , dit éenig Collegie of Adminiftratie, onder het upperot-'zicht
vsn het Gouvernement zal warden daargefteld, aan 't welke I alle de oecoromiiche belangen ter algemeene beheeriiig zullen I worden opgedraagen, ten einde aile de ondertcheiden-takken k van Neetiands weieraart met den anderen te verbinden, ieder K derzelver, naar 'stands meeste belang aan te wakkeren en I te verbeteren, en het geheel te doen uitlopen rot het grootst' I mogelyk heil en voorfpoed der Bataaffche Natie. Voleensdit 1 begrip zal aan zod.ir.ijr Collegie derhalven ihan het opzi hten E hi-ftuur van den Landbouw, van dc Veateeld, vau Traryken y E Fabrykeu, Koophandel, Zeevaart, Visfchery, en wat dicg f meer zy. Met dit alles zal derhatven de Departementale Ad-, I mimfhatien uitts te doen hebben - haar daar in te laaten te I zeggen hebben, zoude weder de oude jaloufie tusfehen hec E eene Dpartament en het ander doen ontflaani de oude hoi* | tuigen en ftotirigen voortbrengen tusfehen de wederzydfclie en te dikwerf lhyiige beh igen der Departementen, en alz.e-o die mate van al^eaieenen welvaart der geheele Bataaffche Natie ftremmen en tegen houden , waa-voor de2-iv.eanderz!nts door het beginzel var, éénheid; eloor het gelukkig verééaigen van eene opperadmi.nliiatii over dc byzondere belangen der deelen, vatbaar is. Maar ook bier uit zal'vol jen , 't geen ten deezen te bcwyzea lloni, dat voor deeze zoo bclangryke obj reten ,>. dc refpective Departc-nentaaie Beftuuren geene uitgave zullen: nodig hebben, daar alles onder, één Beftuur gebragt, dus ook, noodzaskelyk uic de éé -e algemeene Kas zal moeten geleden worden alle kosten, die op hetin ftmd houden en verbeteren van deeze objecten zouden mogen vareisent worden. Zoo is hec ook even eens gelegen met de Dykkadieu , Zeeweeringen, Rivieren, Srroomen eu Wegen , en wat dies meer zy. -—„ Indien iet eenig heilzaam gevolg ter onzer beveiligingen voorfpoed zal voorbrengen , 't zal dit zyn, dat niet langer deU Piaaizelyke Beltuurdcrs, de opperdirectie daar van in handenhouden, maar dat een algemeen belangloze oppcrdareft.e'ovïralles gefteiJ wor-.ie. Hier door aal het belang van-net ee-ne Departement niet verhinderen , wat voor het gtheeie Volk heilzaam en nuttig was —- hier door zal belet worden, dat niet het eene Departement heven aaa den Kroont verander 'ju I gen maakt, ivac de beneden Departementen ten verder ve ftrekr J nog ome ekeerd , de beneden Departementen doec werken, »?at tegen het belang ftrydig is der hoger op gelegen Plaatzen.
Hier uit zal voornamenlyfc df wensehlyk nue geboren/ worden, dat davminvermogenfte Deparecmcn en , da-, by voorbeeld Baraafscb BrabaHd niet langer aan zyn eigen be-. krompen kragten word overgelaaten ; maar dat het za! uit de Land-Cas alle verbeteringen zien ueko.tigcn, waarvoor, dat tot nog toe geheel verzuimd en onderdrukt Gewest zcoovervloedig vatbaar en gefchikt is. Dan ook uit deezebefebouwing vo'gt , dat de Départemei taaie Beftuuren ten deezen opdichten ook geea kas noodig hebben. Ik befluit derhalven uit dit alles, dat 'érgeeneafzoridcrlykffüitgavevoof' de Departementen te doen zyn, en dils da' zy geen kas nodig Hebben,- en dus ook geene impofitiën behoeven te le-^-c. Daar is dus geen grond om dit arricul te behouden, en ik-
zoude weder concludeert!! om hetzelve tc verwerpen zyn
'er echter nog beder.kinge» by de Vergadering overgebleven, die het blyven van dit anicul zoude noodzsakelyl: maaken ik zou rr.y in dat geval dan wel kunnen v:..éénig..r>. Biet die Leden, die dit articul willen hebben Commisforiaal femaakr ten einde de zaak zelfs no„' eens nauwkeurig ca te gaan, en met meer preciesheid van bewoordingen te bepalen.
De Beveren zegt, dai hy.zeer wehoelt demoeielykheid, um de Depn\emei.tale lasten te bepalen; dan'
zot)



( ?7S )
.zoo.de idéés van van Hoojf doorgongcn, zouie men ïrenaaQgaandg by den 34 Articul eene dutdel/ke bepaling moeien maken, waarby men ftarueerde, dac al, wat !>:vorens door de Depirtemre iten wri betaald, nu «l.o Nationaal zoude worden befeliouwd, en dit te meer, daer de Natismaale Cas alle die Eondfen had naar zich g. rokken, waar uit b^voorens de lubfidien hier voor waren voortgelprstetï.
Qtisyfen zegt, dat hy zeer kort zoude releveeren het door Yrecis geavanceerde: a'le lasten, hoe ook genaamd, waren door het Decreet der éé:i en ondeelbaarheid tot een gebrast, en men zoude een Coile^ie raoe'ten oprijten, om die gemeen fehappelyke belangens te reduien, hal dien Spreker aaage.voerd, dat niet hier van de gevolgen zoude zvn; dan werd de geheele Natie onder Curatelen gefteld, en hier over een ■ Collegie van Curatoren aangefteld. Was dit nu beter , dan dat men toeftond-, dat eenig Departement ten zyaen byzondere kosten verbeteringen konde maken? Vreede had dit als het gevolg der uniteit aangevoerd; dan hy konde zich van zulk een uniteit geen idéé formecren; immers zoude als dan alroos het belang van dat g dcelte prepondereren , dat het magti'st was; en of Bataafsch - Braband daar door to: dien trap van luisrer zoude komen, als men zich wel voorftelde , wist hy niet.
Van Maanen zegt, 'dat de argumenten van Qjieyfen, zoo zy iets moesten bewyzen, te veel zouden bewyzen; want dan zoude daar uit volgen , dat het fysthema der éénheid en on deelbaarheid fcbadelyk was, daar hy althans het zeer nadelig 'zoude vinden, zoo de Natie hier door onder CUiateelen gefteld wierd5 dan dit kwam hem geenfmts zo voor.
Fan Hooff zegt:
Men verrneent en blyft fustineeren, dat het heffen van penningen tot zuivere huishoudelyke behoeften in den 22 Art. vervat, ftrydig zoude zyn aan het Decreet -van éénheid; zulks negeere ik volkoomen; rk releveere nogmaals, dat de éénheid niet alleen moet gezogt worden in het Beftuur noch in 'c Volk , maar ook in de wet
en deszelfs uniformiteit. Heeft men het heffen van
' huishoudelyke 'lasten zelfs niet moeten accordeeren aan de Steden en Gemeentens; en gisteren heb ik reeds, zo ik vermeen, betoogd , dat de éénheid uaar door niet wierd j>eattacqueerd , daar 'er door de Conftitutioneele wet ge¬
zorgd wordt, aat zy mets zuucn Kunnen on eerncemen teg.n den algemeenen wil, noch Nationalen Intrest, en dat zy altyd gehouden zuilen zyn, aan.de algemeene wetten te obedieeren.
Ik moet hier ook nog de diftinctie herhaalen , die ik gisteren , opzjgtens dc werkzaamheden of attributen van de D .'partementale Beftuuren gemaakt heb, namenlyk dat hun eerfte betrekking was, te zyn adminiftrarien der ganfche Natie, onder het opzicht van de êiec&ive megt tn van de executie der wetten responfabel ,en in de tweede betrekking als immediate mandatariifen van dat gedeelte des volks, dat in de respeöive departementen voonr, ten einde zorg te dragen voor alle de huishoudelyke zaaken, dewelke buiten den kring van den algemeenen intrest, dus buiten de generale nationale befchikkingen vielen;
't is uit hoofde van die locale belangens, dat 's Volks intrest vordert, dat zc osmiddelyk door het Volk.zelfs worden verkooren; deeze huishoudelyke fchikkingen moeten hun overblyven als een waarberg tegen de gecoalifeerde intresfen van andere gedeeltens, die tot dus verre belet hebben., dat zotumige landftrseken, zy uit dien vernederenden" ftaat, waar in zy , door een verkeerd en valsch politiek gehouden wierden, zullen kunnen opbeuren, 't Is tyd, dat eenmaal dt ftaat van verdrukking opboude, en dar alle gedeeltens der Republiek vry worden, om hunne induftre. Fabrieken en Laedboüw te bevorderen; en dit zal ook niet ftryden tegen hei Decreet van Éénheid, want de generale welvaatd zal 'er uit g:booren worden, en eindelek de gelykheid in regten daarftelien. Zoo nu door onze aangenoomene principes de induftrie van alle individus vry haar, zoo geprediceerde Corporatien voortaan niet meer zulien kunnen beletten, dat een enkel individu der maatfehappy door het vry uitoeffeuen van z^nen yver en induftrie prospereert, zoo de fteédén voortaan de industrie de-r dorpen niet meer zullen kunnen er.traveeren , maar dat men aan fteeden en dorpen de faculteit laat van zith te verbeteren, mits niets doende, dat tct;en de algemeene Wet ftrydt; waaróm zoude men zulks nies mogen uitftrekken en beletten , dat zommige grotere gedeeltens of gewesten de andere in hunnen welvaart zullen ftemmenwaaueei zy door piaaifely .ee verbeteringen hunnen welvaart zullen kunnen vermeerderen, die; tog altyd ten voordeele der gmfclie- RepuYiek uitloop.—■ lk vinde zulks billyk; geen gedeelte der Republiek most kunnen verdrukt worden, om andere ged.eeltet.-s te doen fi-nceren, en het moet- aan geene Departeneuten vry ftaan, de Fabrieken en Landbouw te kunnen geneeren, om zynen particulieren intrest ten koste vati het algemeen belang te zoeken. Zoo 'er dus geen locale verbeteringen in de Republiek bunnen gemaakt worden, zonder het concent van het We'gevend Lichaam, de.n vreezc ik, dat ds particuliere intresfen van zosnmigc Departementen zig zullen coiihfeeren , en dat Öoor dezelve reden het zeifde valsch fysthemr van rut vorig beftuttr zal boven dry ven, en dat de Negotie,. Induftrie Fahriekcn en Landbouw zullen blyven ^eftremd, ten voordteie van gedeeltens tot detriment van den Slaat.
' Van Zónsheek zegt:
D-e Burger van Ihoffh:ehir bet laatfte van 7yn gr-advifeerde, na mvn oordeel, compleet beweezeri, da: 'er geer.e huishoudelyke belangens moeten blyven beftaan, Hie maar eenigfints zonden kunnen emmeren de belangens van het algemeen, en cur volkomen het ftuk be-r pleit voor die Leden , welke voor de rejectie zyn , van deezen Arr. Maar da.u tegen meent dte zelfde Büfger, dat het genoeg zoude zyn , dat de D.pa"ememaa',e Beftuuren niet -/ouden mogen handelen tegen de algemeene weitere : «— maar zo dat genoeg sou zyn, den moest her genoegzaam wezen,dat men een Art. in de Conftitutie infereerde, behelzende alleen, dat de Departementaaïe Saiiveraimjes in dea haaren, want daarop toch zal



( 77$ )
hef neerkomen, dat die zeg ik , overéénkomftig de wet zouden kunnen handelen; doch aic is niet genoegzaam, cn dat toont de Burger van Hoojf, benevens anderen, mec hem ftemmende' Leden ten klaarfte, met zelve de onmegelykheii ftaande te houden, van op dit moment te kunnen bepalen, welke huishoudelyke zaaken er zullen te doen ftaan, en welke lasten men zal moeten hefferi ? Nu wilde ik wel eens weten , hoe men tegen misbruik van alle die onvoorziene gevallen wettee maken zal, en of niet honderdeVigevallen zullen kunnen gebeuren, die, fchoon niet ftrydig met een algemeenen wet, evenwel fchadelyk zyn voor 't algemeen; maar, gelvk ik gezegd heb, de Burger van Hoof fen anderen hebben dat genoegzaam voor die Leien bewezen, welke tegen dit Art. zyn, het welk my aangenaam is.
Maar ik kan niet nalaateu, by deeze gelegenheid, eenige aanmerkingen te maken op 't geadvyfeerde van den Burger Qaeyfe.i : die Burger heeft zich veroorloofd het Wetgevend Lichaam , op éénheid gegrond , te doen voorkomen als Curators gefteld over Sreê Kinderen. (Hier wordt den Spreeker door Queyfen ingevallen , doch, verzogt hebnende voort te gaan , vervolgt hy.) Is-zeg.dat de Burger Queyfen de éénheid tracht te doen voorkomen als of de Burgers daar door fteekiod zouJen worden; want immers, en dit heeft gemelde Burgergezegd ; ,,dat,
zo de éénheid zo verre zou gaan , dar het Wetgevend ,, Lichaam, zich tot in de byzondere huishoudens zou,, de kunnen doen gelden, dat da» dc Ingezetenen van ,,de Departementen fteekind zouden zyn, en dat het zo ,, veel zoude zyn , als bad men Curators over hen aan,,geftel.-'—— Het komt my voor, dat de riutgerQuey. fen zich de éé-heid zeer onaannecmlyk heeft voorgeiteid , en dus geen juist begrip van de vryheid heeft. De waare vryheid bellaar alleen in de gehoorzaamheid aan den algemeenen wil, wanneer ieder daar aan gehoorzaamt, geef hy zo veel, ais hy ontfangt, en blytt volkomen vry, ais deelhebber; —en daarom moet het Wetgevend Lighaam in conformité van den algemeenen wil, dat is van de Codftitutic, ook het recht alleen hebben, intermidiaire Wi tten te maken; en in allen geval moet zy de algemeene beoordeelaat zyn , en zoo lang ook de Departementale Beftuuren, als a.iminiftrateurs der Narie opg,ocdvinden vau het Wetgevend Lighaam bevelen in naam en met authorifatie daar van uitgeeft, bjyft het den algemeenen wil, óvereenkomftig, en de Ingezetenen kunnen nog gezegd worden , zich zelven te gehoorzamen. Maar geheel anders zou het zyn , wanneer de Departementale Beftuuren , eigener autboriteit , ordonnantiën , ftatuten enz. maakten, lasten ui fchreven, en wat meer mogt gebeuren.
Wanneer zy dat, zeg ik, eigener aiirhorireit, konden doen, dan komt her my voor, dat'er in erTcéte Curators over dé ingezetenen gefteld waren , waar door mea haar als fteekinderen zou kunnen befchouwen, dat zou. in
loopen tegen de éénheid, tegen de Vryheid; voor die te.eüftryJigheid, is geen hulpmiddel, ais de beoo.deling a leen aan 't Wetgevend Lichaam over ie laten. Het Wetgevend Lichaam zal beftaan uit Leden, die het goede behartigen of niec, dat is conform aan de Conftitutioneele wetten,hunnen plicht waarnemen,of niet:, zo zy het niet doet, komt het Volk op, en zee die Wetgevende Vergadering af; en zo hec Wetgevend Lichaam, het goede wil,zal men niet anders dan nuttige
verbeteringen te wagten hebben, dan zullen ade
verbeteringen volgens 't algemeen beiang zyn, en de Natie lteii haare 1'enningen op Intrest, wanneer zy 't een of ander Departement ven.eterd , daar geen ander door verminderd wordt, want zulk Departement zal, daar de Inwoners meer vermogend wotden, ook meer in de algemeene lasten, óvereenkomftig hun meerder vermogen, kunnen dragen , maar wanneer de Departementale Beftuuren ftrydige verbeteringen maaken, dan zal de algemeene inkomsi niet veneieerderd, en de Departementaaïe verminderd worden , het welke zoude aanloopen tegen de ajgemeene belangen; men moet niet alleen zorgen, dat ieder individu zelfs geen fchade doet, maar dat hy tot bevordering van de algemeene belangen medewerkt.
Daar nu de Leden, welke vot r het Art. zyn zelve zwarigheden gevoeld en geopport hebben , zal'iic, om niet tot dc geneete verwerping te ei icludeere 1 ,my ook bepaien tot het zelve opnieuw ttm -n Commisforiaal. [Het vervolg van deeze Zitting in ons volgend Nummer.]
Beknopt üxcracr vau de Zitting vsn Zarurdag, dea 29 April 1797.
Aan de orde van den dag zynde her Rapport van de Burgers Sehmmelptnnmck c. f. op eene Misfive van hec Committé det Marine, t 1 beidde eener Misfive van den Vice Admiraal de Wmier, houdende bedenkingen sp de Publica-ie, den ifte Maart .omtrend het plegen van misdaden op 's Lands Vloot, wordt het zeive met delda^rby gevoegde Concepr Publicatie in deliberatie gebragt, en met eenfge veranderingen gearrefteerd.
Tol Leden in de Commisfie van Bimienlandfche Correspondentie worden verkoren C. de Vos van Steenwyk, Irip en Aupnorth.
Hierna worden de Deliberatien over h*t werk det Confti. tutie voortgezet, en vervolgens de Vergadering verander* ik een Committé Generaal en gefcheiden tot heden avond tea balf zeven uaren.
DRUKFOUT. Het rapport over de Colonien ftaat abufivelyk uitgehragt door ie Burgers de mist c. f., dit moet zyn uitgehragt door de Burgers floh c. f.
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. lo de HAAGE.



GRLïKRKiDi PrR7HEi/B9 S S ;0 E D E R S C U d i*«
ÈXTEA-DAGrV£fi.HAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
WJl T 1 O ISr.JLJL Ü- JS F" J£ H G :JE JD JS II F ®
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 499. Maandag den 1 Mey 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Fryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Dingsdag, den 25 April 1797-
Voorzitter: J. A. de Mist.
"Vervolg der Deliberatien over het Rapport, van €e Burgers de Leeuw c 1".
Queyfen zegt, dat hy gaarne zien mag, dat men zyne advyfen beoordeelt, dan dat hy met dit alles de Leden verzogt, dezelve nict uit haar verband te rukken : bv had nimmer gezegd , dat door het Decreet der Een en Ondeelbaarheid de Natie onder curateelen zoude gebraat worden; neen, offchoon dit Decreet met 2Vn fysthema ftrydig was , had hy dit echter nret ge fustineerd , maar wei, dat dit uit het door f reede geadyy(eerde proflueerde.
Van Hoof zegt: ' Dat ven Zonsbeek gezegd had, dat, zoo de Departementaaïe beftuuringen enkel adminiftratif zyn, zy altyd zullen moeten obtewporeeren aan de Wet — hieromtrend ftaan zy gelyk aan alle Geconftitueerde autoriteiten; alle zyn gehouden de Wet te obedieeren, en ingevolge het vooriehnft der Conftitutie te handelen ; maar de Geconftitueerde autoriteiten moeten ge guarendeerd worden tegen de willekeurige bevelen van hoo eere autoriteiten-, en daarom maaken wy van deeze artieulen Conftitutioneele Wetten, dewelke de magt en de ondergef-hiktheid van die Departementale beftuuringen bepaaien; als generaale Adminiftrateurs ftaan zy onder de executive magt — als huishoudelyke autoriteiten ftaan zy onder niemand zoo lang zy niets doen tegen de algemeene wetten of tegen het algemeen belang.
Van de Kasteele zegt:
Ik zou het woord niet voor de tweede m«al gevraagd hebben, om'dat ik had verwacht, dar. de Burger van Iltoff, by zyn nader advys zou aangetooud hebben , dat de aanmerking van den Burger van Zonsbeek, die my zeer juist is voorgekomen, ©ngegrond was. — Maar ik^moet betuigen dat de laatfte redenen, V. Deel.
door den Burger v*?j//o»/7geallegueerd,bymymeer en meer het begrip verfterkt hebben, dat zyne premisfen eene contrarie conclofte vorderden, dan hy Bic dezelven heefr afgeleid. 111 Welgemelde Burger hec ft in fübftantie geallcataeerd, dat onder 't voorig beftuur fommige Gewesten dien bloei niet genoten hebben, wrtarvoor zy vatbaar waren, Hy heeft dit gemis van welvaart toegefehreven aan den allesovermcefterenden invloed van fommige meervermogende Gewesten. Ik, voor my, zou oordeelen, dat uit deeze. premisfen moest volgen, est men cierkalven moesr zorgen i°. dat 'er zulk een verfchil van vermógen tusfehen het ééae deel en het andere geen plaats had, maar dat men, de deelen, zoveel mogelyk, aan elfc-.ai.def moest gelyk maken; cn ra0, dat men aan ieder deel, geen onbepaalds afzodderlyke huishouding moest geven met eene magt om aan die onbepaalde huishoudelyke zorg door sfcou-
dcrlyke heffingen te kunnen voldoen. Dit dunkt iny, is»
is het eenige middel, om voor te komen, dat he; byzonder belang zich niet verheffe ten nadeele van het algemeene belang. — Dit is het middenpunt eener ware éénheid van het 't Bataaffche Volk, dat bet. zelf, als één ondeelbaar Volk beftaande, één belang hebbej en dat geene ifzonderlyke belangen het algemeene kunnen verydelen. —— En, inderdaad, 'er is te meer reden, om hier tegen te waaken, wanneermen hoort, dat de Leden der departementale Beftuuren moeten aangemerkt worden, wel als Nationaale Adminiftrateurs, maar ook alj mandataridjvan de ingezetenen van elk departement afzonderlyk. —iTTrouv/ens, indien zy als byzondere gematigden van de ingezetenen van elk departement afzonderlyk, de magt hebben om, ter behartiging der. byzondere welvaart van elk departement, voor het onbepaald huishoudelyke afzon' derlyke lasten te heffen , kan ik myne bekommernis niet verbergen , dat wy hier door de Republicq aan de oude jalouüen , en tegenwerkingen, én aan nog erger verdeeldheden zullen blootftellen. , Ik ben hier te meer voor beducht, wanneer-ik in aanmerking neem, datdeadvyzen van lommige Leden 'my fchynen aan te duiden, dat zy dc Republicq zich » voorftellen , als verdeeld in de oude Provinciën cn Gewesten, en in dien geest voor 't Provinciaal, of gewestelyk belang fchynen te willen zorgen.
't Zy verre van my, om aan de Departementen niet deze en geeBe zaken te willen demandeeren, maar dit moet bepaalde, lyk worden uirgedrukt, en dan zal alle kommer kunnen verdwyncn. ■ Ik herhaal derhalven myn voorftel, om het Articul nader Commisforiaal te m»ken ten einde hetzelve te F ff ff el°-



C 778 3
elucidceren; eri ik durf aan die Commisfie wel aanbeveelen den geest van 't voorgedragtne door de Commisfie tot de oude Schulden, nopens de prsviftoneele inrichting der Financie, waarby men aan 't Wetgevend Lichaam gedemandeerd heeft, om voor elk Dcpartemeht zekere Som voor de huislastcn aan tc wyafeo. —— Op die wys kan alles overeenkomstig het gaineen belang behartigd tn beftierd worden.
Van Hooff zegt:
Dc Burger ven de Kasteele fchynt niet intefteramen, dat dc departementale beftuuren in hunne huishoudelyke betrekkingen mandararisfen z\n van het Volk, ib dat dfpattcment woonagtig; zoo het bcweezen is, dac de departementale befiuurcn zoo wel als de beftuuren der gemeentens, plaatfelyke zaaken zullen verrigtrn , dan kan ik ze met anders, optigtens deeze betrekking, dan plaa'tfelyKe mandatarisfen befchouwen. — In generale zaken zyn en blyven zy Adminiftrateurs der Natie , en onderhoprig aan de executive magt — cn ik zoude het zeer deLtftrueus rekenen , zoo andere autoriteiten zig direct konden emisfeeren in alles wat maar pur domeftique is — dan zal de Lanieouw , Negotie en Fabrieken , die natuurlyk geneigd zyn zig te verplaatfen , daar, alwaar zy het metst zullen kunnen prospereeren, worden tegengehouden , — heeft men gezien , dat Bataafsch-Braband te vergcefsch eenen vrugtbaaren grond aanbood , en nogthans tot een eeuwige lierihteit gecondemneerd wieri; de Fabrieken moesten te Leyden en elders als met geweld gehouden worden, niet tegengenftaande dat, zoo men gedoogd had, dat zy zig vestigden daar, alwaar het handwerk beter ko»p zynde , de Fabrieken deezer Republiek in .concurrentie zouden zyn getreeden met die van vreemde Landen. — Geefc nu de zelfde faculteit aan het Wetgevend Lichaam, wiens Leden uit de tot hier toe bevoordeelde of gepriviligeerèe deelen geko_rjen worden, en dezelve oorzaaken zullen de zelfde e ff.i'ten hebben— guarandcert door wyze wette» het menfchelyk hart guaraDdeert aan deeze ganfche Republiek haare prospcriteit; — het moet de Republiek cnverfchiilig zyn of Holland ef een ander gedeelte van dit Gemeenebest welvaart, als «kzelfde welvaard maar
in de Republiek blyft; het is imffiets hetzelfde,
of de Fabrieken deezer Republiek te Leyden, of te Tilburg zig vestigen. Maar de Staat is geinteresfterd, dat de Fabrieken zig vestigenf.daar, alwaar zy het best zullen kunnen komen in concurentie met die van vreemde landen ;*geneerF dan zoo min plaatfelyke , als individueels verbeteringen — maar zorgt alleen , dat 'er niets legen ie wetten, dié op éénheid en geiykheid fteunen, ondernomen worde — maak: dat Negotie, induftrie en landbouw zig vereenigen; laaten ze zig de hand geeven ; belet niet dat zy zig yerfpyden ; geeft hen dc vryheid van zig te vestigen over ai ter pïaatfe, die hun door de Natuur wordt aangewezen: dit is éénheid en geiykheid in rekten.
Krieger zpgt, dat het hem volftrekt onverfchillig was, weike Landkaarten men van de Republiek veilde maaken , of men die i* rhiferi of itrepen wilde verbeelden — ïiier in toch beftond de eenheid Liet; neen dezelve be¬
aat
hand niet in het maken van willekeurige btfthüekinj, , maar in de wet.
C. L. van Rtjma zegt:
Ik word mynes ondanks gedwongen na zoo lange d'scusfien nog ook eens het woord te vraagen.
Ik hoor nooit ongevoelig iets in deeze Vergadering voor. draagen, datleinregt teegen acngeroomeiie beginzelen inloopt, of iets dat wy abfurd voorkomt, om dac zulks altyd etnen zeer naadeeligen invloed heeft op het minkundig gedeeite des Volks.
Hec ftryd nu naar myn inzien teegen de beginzelen, te zeggen, dat het Wetgevend Lichaam «iets dan. algemeene wectttt kan maaken.
Hoel zo» dan het Wetgevend Lichaam niet kunnen bepaaien, dac hiet pf daar al of niet turf mag gegtaaven wUrden? Zou het Wergeevend Lichaam ook niet kunnen bepaaien of bier of daar een Dyk 01 Sluis zou aaagelegd worden? Dtcze ftelling zou hec principe van eenheid op hec welk de Verga, dering beloofd keer'c hec ontwerp van Conftitutie te zulkn gronden, ridiculifeeren en haatlyk voordraagen, want dan zou die eenheid van Beftuur het noodig gezag niet hebben om het goede te bewerken.
De Prefident zegt, dat hy met geduld nu by na 3 uuren deze discusfien had aangehoord; dat hy dus voorftelde, dezelve te termiueren eu den Articul, voorbelioudens eenige letterale veranderingen, zoo als dezelve lag, in appel nominal brengen : en wordt dezelve aldus gearras-
teerd.
Waarna de Prefident deze Zitting continu* eert tot heden avond ten half zeven uuren — converterende de Vergadering in een Commiué Generaal.
Zitting van Bingsdag Avond, den 25 Apiil 1797.
Voorzitter: J. A. de Mist.
Deze Gecontinueerde Zitting geopend zynde, communiceert de Prefident ontfangen" te hebben drie eensluidende Adresfen , ftrekkende tot het rapporteeren van het Decreet van den 11 Maan: als een uit Tholen , een uit Vlisfinpen en een uit /.uid*
beveland j gefteld in handen van ven Lenr.ep
c. f.
Waarna de deliberatien over het rapport van di Leeuw c. f. worden voortgezet , eu de 23 Articul conform gearresteerd.
De 25 Articul ter deliberatie gebragt zynde, zegt van Leeuwen:
Dat zoms geene belastingen zouden te vinden zyn dan op zaken, die reeds belast zyn. Dat, gelyk op dezelve zaak en 's Lands en Siads accyfen geheven worden, oukzoo dit plaats



C 779 )
tal kunnen hebben omtrent Nationale en Departemêntalebeastingen, fchnon op dezelve zaak.
De Prefident vraagt, of dan de Departementale Re tuuren de vnlnmkte vryheid zouden hebben, om :oo maar a la basque accynfen te heffen ?
Van Leeuven zegt:
Te vreze.n, dat de Departementale Beftuuren zoms'erniet neer hebben zouden, waarop ze die lasren kunnen leggen, an die reeds bezwaard zyn. Alle middelen bleven tog proiftoncel dezelve , en 'er wis haast niets ..onbelast over. v*aarop zouden dan de Deparremenraale Beftuuren die hnnne isten vinden ? Hy wilde het dan liefst aan haar overlaten.
De Prefident zegt, fdat het hem toefcheen, dat e zwarigheid uit den weg was geruimd, zoomen ;r byvoegde , dat de Departementale Beftuuren iet zouden vermogen te bezwaren alle zulke midelen, als welke voor de Nationale behoefte gead. gcieerd waren.
Iran Leeuwe» zegt : D't wel te kunnen approbeeren.
Schermer zegt :
Nu de 22. en 23. Artieulen geconcludeerd zyn , zal my tégen dit Articui niet verzetten; het zoude ook sn geen nut zyn ; maar ik wilde daar eenige byvocgin:n en bepaalingen by hebben. In het 20. Articul is geêcreteerd, dat ieder Departementaal Beftuur, zodanige Buten, reglementen en ordonnantiën maakt, alshetzel: tot de befchikking van politie, ceconomie en finao: zyner Deparrementaale huishoud,ng zal nodig oorden: en dus is nu ieder Departementaal Beftuur inzeken zin m den haare Souverain, en kan, na goedvinden, epartementaale Weiten m den haare maaken : ik zie .ar zeer veele zwarigheden in; het zoude dus nu gelyk vooreh kunnen gebeuren, dewyl dit zoo volftrekt ushoudelyk aan heuelve word ovcrgelaaten, dat een Iparrementaal B.-duur de eene plaats in hau Departeênt hoven de andere zoute kunnen bevoordeelen; het roet uitfluitend recht aan S»ed.-n te geeven van Qigé Fabrieken, of Trafi ken of de uiiö.ffening daar I n ten platten Lande te verhinderen , het zy met aan 1 Stedea audeie tufluhende voorrechten toe te ftaan ! bun daar van her genot te laten genieten , gelykthans , 'een. By voorbee.d , de,Stad Amfterdam verbied , 1 invo.-er van geraagd hout, komende van de Zaan.
tt ry de eene piaats boven de andere te belasten, ge.' : gefekied met de goederen ten platten Lande, waar |i 1 het recht vaa da Waag daar ter plaatfe is voldaan , , , na. eet. Srad gezonden wordende, daar nog eens Waagrecht van moet betaald worden. Ik zoude nog :1e diergelyke voorbeelden van uitfluitend recht, beI aren en belastingen kunnen bybrengen , welke ik Iheidshalven zal voorby «aan, en welke alle ten fterk1 1 ftry i>g zyn tegen de eë.iheid, geiykheid en de rech1 van den mensch en burger. — Dit nu met detepen1 ordige or.ier van zaaken otibeftaanbaar zynde ,J er, » r.'zoo -ver ik weer, hiertyntrend in het Plan vaa
Conftitutie geen de minne bepalingen zyn gemaakt, e» wy dus wederom zeer gemaklyk in het oude zouden kunnen vervallen, zoo zou dezelve hier volgens myn inzien zeer gevoeglyk geplaatst kunnen worden.
Ik ft el dus voor, dat het laatfte van dit articul dus gefteld worde.
Ook zullen geene imposten op eenige in- of'uitgaande goederen van het eene Departement naar het andere% noch eenige belastingen, van de eene plaats naar den anderen binnen dce*,e Republiek geleegen, mogen gelegd woraen . — noch den%eene Stad of Plaats met uitzondering ran andere of boten andere bevoorrecht mogen uurden; en, voer zoo ver dis bezwaaren of byzondere voorrechten, lli.nis nog plaats hebben, by het daa-ftellen der C»tiftitütie geheel zullen worden opgeheeven.
Queyfen zegt, dat hy het woïrdgevraagdhad, om by deze A'ticu'en eenige modifkatien tc doen voegen; hy konde zich echter wel verenigen , zoo met die door den Prefident Voorgefteld., als met het door Sehertner aangevoerde ; dan waarop hv nogthans remarquecren moest, dat die But-ger gcavaice .-rd had, even als of de Departementale beftuuren, uit hoofde vm he-t gearresteerde by den 2oén Articul Soiferain zouden zyn?: dat hy dit niet konde inzien , en we; meer- waarheid was op-igtelyk de Departementale beftuuren, dan wel opzie'elvk dc Plaatzelylte. '1
Tex Serge vermeent, dat de Articul abfolatelyk dus moest blyven, zoo lang immers dt hst es voor de Nationale behoef, tens ntetop eenige zaak fpeciaalgeaiilgneerd waren, koHden de Departementen dezelve belasten.
De Leeuw zegt, dat hy zich kende voegen by he* additament doer den Prefident voorgefteld; her door Schermer geavanceerde was waar; dan hier wordnietvaa Piaatidyke, maar van Departementale Beftuuren gefproken.
Schermer zegt : lk heb het woord gevraagd , om ien Burger de Leeuw te rcplicceren , als of dit zoude behooren geplaatst te worden by het P.a-itfelyk Beftuur, en niet by het Departementale. 'Er zyn verfcheidenu zaa'-tea, als het verbieden ten platten lande van Branëery.n, Zü.-pziederyen, Zuikerraffiaadcrven cn diergelyke. Dit heeft niet behoort tot het plaaczelyke Beftuur, niaar tot het Provinciale; cn ik begryp, dat dit nu in 't vervolg door het gevallen Decreet, wederom op den ouden voet ook Departementaal worde, cn dus behoert het ook hier-hy het Departementaal, en niet by het Piaatfelyk Beftuur geplaatst te worden.
Fan Marle zegt, dat hy de confideratie moest appuyeeeren, die 'er over de algemeenheid der uitdrukkingen van dezen Articul gemaakt waren : hy wilde dezelve meerder bepaald hebben uitgedrukt ; dat hy ook niet wist, waarop men die belastingen zoude adiigneren , iaar de tegenwoordige ten voordeele der Nariona'e Cas' twameo , en a les reeds rykelyk bezwaard was; cn wat le Claufu'e van dezen Articur betreft, zco vermeende ïy, dat de relacïte van deD58ó Articul beter aan het )öj<merk voldeed.
F f f f fa fan



' 7* )
Vm W/zegt, dat door deezen ' Articul >an de departe- j me, tale beftuuren de magt gegeven werd, om belastingen te j •noogcn leggen; dan welke de generale belastingen met ver- \ mogten te cu tra véren. f
Schenner zegt:
lk taai door den Burger van Hooff wel uitleggingen geeven aan dit'Articul, maar dat ftaat 'er ondertasfenen y niet in, en als het van een wrreggirfg- moet at hangen, dat kan dit op differente manieren gedaan worden; dan kan de een het dus uitleg-s, en dc ander wederom ■ andeis; en of men al zegt: het /preekt van ze/%, en het roet dus begree-oen worden , dit doet by my niets af; he- moet aan een depanementaa! beftuur met vryftaan een uhiepging na goedvinden aan een zaak te Kunnen geeven, maar het moet duidelyk bepaald en gelteld wordenden daarom flel ik nogmaas voor,, dat de pepaalmgen, door my voorgefteld, 'er bygevoegd wor- , den. 1
Bicker zegt, dat hy, ten einde alle zwarigheden voonekomen , in confideratie gaf, of men hier ook geen fiehittik zoude kunnen maaken van het geen men in diergelyke gtvaiien in Frankryk had ingevoerd, daar men danVene nieuwe lasten hief, maar die nuddeien , welke men oordeelde benodigd te zyu,. met een Sous additionel, zoo als men dat noemde .bezwaarde;hier door weiden tevens veele kosten befpzard , .en het leverde een gemakkelyk middel van belasting op , men konde ook drar te boven dadelyk naarQaan, wat zodanig een middel zoude rendeeren.
Witbols zegt, dat hy moest remarqueeren, dat 'cr niet alleen raiddele-n van de eerfte noodzakelykheid , van de eene Provincie naar de andere gevoerd wordende, bezwaard waren, maar zelvs wierd , wanneer zodanige confumptieve middelen, wanneer zy van het platte Land naar de Sf den vervoerd wierden, 'er buiten de Landskasten nog een Redelyke belasting van geheven; zoo moesten de'Westlandfchf* Aardappelen , by voorbeeld, wanneer dezelve naar Rotterdam werden gevoerd , niet alleen Lauds'en Stads Lasten betalen, maar daar te boven vermoeten dezelve aldaar niet worden ingevoerd, dan in"kin. netje?manden, welke in Rotterdam gcykt waren; zoo nu alle deze belastingen continueerden, en 'er wierden dan nog daar te boven huishoudelyke lasten geheven,. tot welke bezwaren zoude dit aanleiding gevenl De la Coutt zegt:
Ik vïnde geen voldoende reden waarom de uiticnryvmg en-heffing van imposten voor de Departementaaïe ' bcttuiuén , niet zoude mogen gefchieden over deze.ve middel* u welke door de Wetgevende Vergadering tct het vinden der penningen voor de Nationaale beboetten bepaald zyn. In de Mtyerye alwaar 's Lands minde.en altoos zeer goed g.-heeven zyn geweest, heef men over dezelve middelen, by voorbeeld oe verpondingen gevonden de reëete omfiageu, zynde lasten welke op de vaste gtc deren ten behoeve van het Dorpshuishouden worden geheeven , naar mate die goederen in de verponding dracc. ; 'er werd dus na maare de benodigheden een zeker gedeelte da verponding geheven ,. derhalveD moet ik ap-
uieeren her idéé van den Burger Bicker, wanneer hf
preekt van een fous additionel; het' geen juist bVereëH omt met het geen in de Mcyeie v.-oid gepraétiieerd j n zou vervolgens infteeren da, de woorden het zy rtcet| et zy peifoneele w'.eruen geroyeerd.
Van Hoof}' zegt, dat hy appuyeerde het door Bicket oorgeftelde..
yen Hoorn, zegt, dst, naar zyn inzien, deeze belastingen vel zouden te vinden zyn; men kouje by vooieeela eeni schoot ftccnueld of een belasting op dt Nieuwspapieren en dier jelyke intro lueeeren, waar-uiéèdau deeze huishuudciykelastet ioüuen kunnen, gevonden worden.
Van Leeuwen zegt:
De voornaarafte reden van zyne gemaakte aanmetking 0( lezen An. was deze, zoo hy meende, zeer gegronde vreze, lar de Departementaaïe Beftuuren geene genoegzame Lastei ;ouden kunnen vinden.
De Burper yan Hoorn narende wel, dat 'er nog genoeg to« e vindfcn zoude zyn, en had daar toe een SrAoerJhengel£ aan ;evoerd. Dan dat konde in Holland en op die plaatTch", waa aog geen Sthooifteenpeld geheeven wierd, goed zyn, maa Dp anderen niet. In Gelderland , en andere Land Gcwestci was 'er die broaeting van Schoorfteengeld al. Ook had d Burger yen Hoorn nog van eene belasting gefproken op uit komende nieuwspapieren of dergelyke Gefchriften. Dal die, wélke in de Land>Gewisten uit kwamen, waren z wcirig, dat ze niet veel aanbrengen, en het haast niet waardi, zoude zyn ; dus al weder voor Holland goed, ea voor d anderen niet. Hy perfifteerdederhalven nog by zyn advys, 01 het aan de Departementale Befturen over te laten, en appuyeei de al fiog het cor.ciliatoir van den Prefident, om by h< verbod te voegen de clauful, dan met confent van de Welgi yende Macht.
De Prefident ftelt voor, om den Articul tecon cludeeren , met byvoeging van deeze woorden mits dat dezelve nooit gelegd worden op middelt, van ctufumptie , welke reeds bezwaard waren: — En wordt al/.oo gearresteerd. • En wat de reflexie van Schermer betrof, deze: te renvoyeeren aau de Commisfie van nadere r« dactie.
Psmpe van Meerdervoorr zegt, dat dit zoo wel betrel kclyk was op de Gemeentens Befturen als op de Dt parrementale , waarom hy-voorftelde , 'er in beiden <j gévallen in te voorzien.
Teding van Berkhtut vermeent, dat het door Schermer ge vanceerde niet hier, maar by de Gemeentens Beftuuren tcp kwam..
De Prefident ftelt voor, om van het agterfte gi deelte van dezen Atticul eene nieuwe te vervaal digen , en dit tevens-met. het door Schenner voo georatrene,. als ook met den 586'Articul te ftelle in handen van de Commisfie, om hier uit deze ve te vervaardigen,. ^



Fan Marle zegt, dat het hem voorkwam, dat deze proprófuie van Schermer in conneiie itond met de zaak fer Gildens; daar 'er nu wel is waar gedecreteerd was, da; dezelve by de aanftaande Conftitutie vernietigd honden re worden , zoo nog-.hans, dat men nadere bepalingen, tot voorkooming van aMe misbruiken, zonde daarftelien, iets het weik Commisforiaal was gemaakt, zoo vermeende hy , dat ook dit in handen dier Commkne behoorde gefteld te worden.
Vreede zegt, dat hy zich niet kinde. verbeelden , hoe de gildons hier in eenige opzigte in aanmerking konden hoornen ; hy Z»g de magt, welke men aan de Departementale Beftuuren wilde laaren, om willekeurig belastingen te kunnen netfen, als'ten enemaale ftrydig met het Decreet der éénen ©ndeelbaarheid.
De Prefident inftitueert het appel nomintiï, op het twMe gedeelte vau dezen Articul: — ca wordt het zelve c mforfh gearresteerd.
Articul 25 en 26 worden conform gearresteerd.
Articul 27 in deliberatie gebragt zynde, vraagt Vreede :
Daar alles volgens het Decreet van 2 December, waar in de iénheid van alle belangen bepaald is, alle werken van aangelegenheid en verbeteringen onder ééne opperdireêcie zullen jebragt worden . welke zodanige werken van aangelegenheiden verbeteringen 'er nog aan de Departementale Beftuuren kunnen blyven , behoudens het Decreet der éénheid ? en ver. soekt daar vau opheldering aan de C.ommisöe.
Queyfen zegt, dat men in de Provintie van Overysfel zeer groote Veenen had, waaruit zeer veel TuifgeMggerd konde woiden; dan wilde men dezelve ttansporteeren, moesten 'er noodwendig Canalen worden geeraren; zoo nu, uit hoofde van het Decreet der éénen Ondeelbaaiheid, het aan de Departeménrale Beftuuren niet vry zou len ftaan, dit op hunne eigene kosten te anderncemen, dan was dit Decreet voor de Ingezetenen rher Deparrementen niet dan fchadelyk; dan zoude het rerdooven der industrie uit hetfysthema der uniteit moeien voortvloeyen.
Vaa Manen zegt, dat, naar ayn inzien, zolanige werken iiet door byzondere Departementen vermogten ondernoomen te worden.. . ,
C. L. van Heyma zegt:
Ik zal alleen met een woord andwoorden op het aangehaal. ie voorbeeld van deu Burger Queyfen, cn daaruit tragtcn te betoogen, dat het van de Ichadelykfte gevolgen zal zyn, aan de Departementaaïe Beftuuren dc magt te geeven om werken van aangeleegenheid of verbeeteringen van belang binnen het Departement tc onderneeraen..
Eene Tut fvaart word gegraven of ten nutte var, het alge«neen of ten dienste van pariieulieren.
Zoo bet eerfte , dan moet deLands*Cas dat betaalen en het ©pperbeftuur;dat bepaaien;.
Zoo voor particulieren dan moeten particulieren het regulier «enen betaalen, dus nimmer het Departementaal Beftuur.
■
En ora by het exempel door dèn Burger Qaeyfen aangehaald;, te blyven ; juist die magt in het graaven van vaarten w>»r Turfgrxveryen, zal dan zoo als tot nu toe, een bron blyven van Provintiaaie of Departementaaïe jaloufie,. Ieder onzer,, die weet wat hier omtrend tusfehen Friesland, G-ronin,;cn fen Drenthe gebeurd ii en nog beftaat, zal vat) de fchadtlykbtid' van die Departementaaïe of Piuvintiaale magt overtuigd zyn.
Vreede zegt , dat het hem toefcheen, dat men niet behoorde uit het 005 te verliezen de Gronden van het C. rn. niisforiaal, waaruit dit rapportthans het onderwérp der deliberatien , was voor ^efprooten : by he- Decreet namenlyk van den 2 April was eene Commisfie benoemd ,. om te bepalen den aarr en werkzaamheden, der Departementale Beftuuren , altoos in het oog houdende het Decteet van den 2 Dece-rber, waarby zoo welde éenheid: van Volk als van Beftuur was daarg fteld. Etter tin teude' men nu kunnen zien, welke werkzaamheden overéén-komftig dit p incipe aan de Departementale Beftuurec. compeieerden Dan het doen graven van Canalen , h-t' aanleggen van Sluizen en war dies meer was, behoorde tot het generale Beftuur, en konde nimmer onder het Departementaaïe worden begreepen.
Qjieyfen zegt, dat, toen ftraks de Leden naar een voorbeeldt gevrijd hadden, hy Overysfel genoemd had, vermits hydaar' h:t meest bekend was. Van Manen had aangevoerd, dac die nict tor hét Departementaal Beftuur behoorde , dan hy vermeende, dat die Burger hier in de bal had misge(ls,;ei ; van Beyma had hec zelve doen voorkootnsn, even als of hier dje-r her oude Fóederalisme weder zoude worden ingevoerd; da» hy moest rond uit bekennen, dat dit juist het tegendeel zoude zyn.
De Prefident zegt, dat in dezen Articul geënt questie was noc i van Veengiondeu , noch van Turfgraven, maar van het aanleggen van aiie zv.W ke werken , als tot meerdere bevordering dès-weT-vaarts der Ingezetenen , en ter aankweking en truimoediging der Industrie konde (Trekken; .lat hy dusvooriloeg, om den Articul te arresteeren.
Gevers wilde, dat men 'er zoude byvoegen mefcor.* fent vqn hel IVetgevend Lichaam,
fan tiabffzegt: insrevaile het Departementaal Beftuur iers, wilde onderncemen , het welk ftrydig ziude zyn. mer bef algemeen beïanr., dan zoude zeker het Wetgevend UJehaami zich daar tegen verzetten, en dit beletten: dir vermeende hy dat de huiverigheid der Leden tegen dezen Articul geheel moest doen verdwynen.
De Prefident ftelt voor, om de zank by appelnominal te termineeren inftiiueeretide het appel-
nominal:' en wordt conform gedecreteerd,,
als ook de reSen Articul.
Articul 29, 30, 31, ssen 5.3 worden conform, gearresteerd.
Art. 34 wordt in deliberatie gebragt»-
Stoffenbsrg zegt, 'dat hy van gevoelen is, dat deetee F f f f f 3: Air



( ?8a )
Articul aldus niet konde worden gearresteerd. In zommige Departementen zoude dtc mogelyk kunnen plaats hebben , doch volftrekt niet in allen; teu«-"z,y het Departementaal beduur by allé Schouwen van wegen Commisfarislen zoude zenden , iets het welk zeer groote kasten ?. We veroorzaken.
Teding vnn Berkkout zegt, dat, zoo dit de intentie vau den articul was, dan zonae hy 'er zeer tegen «yn.
Van Leeuwen zegt;
Duisterheden in dezen Art. waren ook hem voorgekomen. Dan die de Burger Stoffenberg maakte , even of. de Departementale Befturen de vilïtatie en fchauwen zouden moeten doen, of Gecommitteerdens daar by zenden , dagt hy niet, dat de intentie hier was. De Departememale Befturen zouden maar een oppertoezicht over het Beftuur van die Collegien hebben.
£n hieroai moest hy aanmerken. Op alle plaatzen had in het Beftuur der Dyken enz. één en 't zelfde geen plaats. In Gelderland had men Dykgraven en Heemraden gehad; die de zaken over de Dj ken beftuurden, en decideerden. Zelfs was 'er nog een hoge Vierfchaargeweest. De vier Dykftoelcn naamlyk, waar aan ook Alleen Dyk en dergelyke zaken kwamen. Tor de Provinciale Hoven en Befturingen hoorden ze nict. Nu ftel»ie hy, dat alle die Collegten van Dykgraven en Heemraden , ïo als zy plagten plaats te hebben , afgefchaft waren. Immers na de Revelutie in 1795 toen de Dyken in gevaar waren, waren reeds door de Provinciale Reprefentanten byzondere Perfonen tot de ürrectie hier en daar expresfelyk aangelteid , en nadernand anderen duor 't Volk benoemd. Zal nu het Departemenraal BeHuur daar over het cppertoez cht hebben, dat nodig is, zal 'er ook in de Conftitutie van moeten gewaagd worden. De Art. zoude men roet te uwa by redact..e nog wel wat kunnen verbeteren.
Queyfen zegt, dat de Commisfie de zaak nimmer versteend had indien zin , als dezelve door Stoffenberg was voorgefteld, maar wel, dat he; D<-partcuei>ua! Beftuur loude toezien , dat elk Collegie haar plicht betragtte; ,'er ftond ten dien einde oppertoezigt.
Ü Kukout van der Veen zegt, dit te appuyeeren, daar men reeds in Holland, ondervonden had het nut van dusdanig een Collegie van Oppertoezigt over dc Dykadien enz.
Stoffenberg zegt, dat her hem voorkwam , dat de Ingelanden der Polders wel wisten te zorgen voor het behoonyk ondedioud der wegen.
^Hoffman zegt, dat het in Groningen even zoo gelegen was ais in Gelderland; men had daar zederad', nieuwe ordonnantie van 1748 zeer veel vcrligting gekregen , dau hy vreesde, dat zodanig een Collegie van Oppertoezigt fpoedig vervallen zoude, rot een diergelyk , in Groninger, bekend onder dc naam van Scheppers.
Vreede zegt:
Dat niet in de Conftitutie het opper:oe7i"cht over de Dyken etc. aan de Departementale Beftuuren moest toevertrouwd worden, want dat men daar mee te yee!
voor uit liep — dat 'er volgens de gedecreteerde éénheid zeker een algemeen toeverzicht over alle de Dyken zou plaafcs hebben , .en dat deeze Adminiftratie dan, zodanig Piaarzelyk toeverzigt kon daarftelien , ais zy nuttigst vond voor het algemeen beJang, dat hy wel niet vreemd was, dat zy dit aan de Plaatzelyke departementale Beftutffen opdroeg, maar dat hy het zeer ongefchikt vond en fchadelyk, om dit réeds by de Conftitutie te bepalen , en dus deeze aigemeene adminiftratie ds handen te binden.
Vitringa zegt:
Ik zou het zeer eens zyn met den Burger Reprefentant Stoffenberg, dat in geen geval het verkregen ree hit van Inge. landen, Dykftselen en diergelyke, voor zo ver hun dit mogt toekomen, huns ondanks kan worden ontnomen. En dus zou ik 'er niets tegen hebben, dat men een gelukkiger woord uitvond, ter verzekering van dit recht, aan de geinteresfeerden; maar Uet is eene geheel andere vraag: of het niet redelyk, gevoeglyk en, ter bevordering der goede ordie, noodzakeiyk is , dat 'cr eene comrseteate rna^t exifterc, aan welke het opper • opzicht over de goede behandeling ;der belangen van dit Djk qf Hecmraaai'ebappen worde toevertrouwd , zonder dat dit eene ourrtidsyke be* reoeïng (in gevalle de eersrgcmelde zich tot hun plicht en beftemmiag bepaler.) veel min eene kostbare inmenging on* derftelle, maar alleen eene zor en rmst ter bepaling der daar inbetrókkenen Collc-jien of Corporatien binnca de grenzen van derzelver mandaat en bcitènaming. Ik moet" dus concluderen tot het behouden van den geest van dit Artikel.
Ten Berge zegt, dat hy vermeent, dal der.en Articul volftrekt blyven moest, zoo als dezelve lag. Voor den Jare 1748 waren die*Scheppcrsv, door Hcff.an aangehaald , wel is waar volftrekt onarhanglyk, maar zederd waten dezelve fuMeél geworden aan het Hof; 'er was immers niets natuurlyker, dan dat 'er etn oppertoezigt over Wegen , Dyken enz. was, — S egen ot Noorwegen , zoo als men die noemde, cn welke fleges voor weinige waren, wierden hier van uitgezonderd ; daarhy verders zich in her geheel met Vreede met koede conformeeren : j» op deze wyze zoude men iededaad proconfules daar ftellen.
Van leeuwen zegt:
Prefident, als wy aan den volgende Art. 35. zullen gekomen zyn is myn voornemen aan te tooneu, dar die arr. ako als hy Hgr, nier conftirutioneel kan gearrefteerd worden, maar wel provifioneel. Om nu de bedenkingen van andere Leden voor re komen en teconc lieereri, byzonder die van den Burger Vreede, ftel ik voor, e rst mede den volgenden Arr. af re bandelen., cn daa dor agter te zerten, dat het gedisponeerde in deze twee Art. alleen provifioneel zal pla«ts hebbïn, tot dat daar over nadere voorziening zal gedaan zyn.
Boel/aart ftelt voor, om 'er ook by te voegen alle Heemraaafchappen.
Couperus zegt :
13 nuotuii uai ue L,eaep van
Dyk^C ollegien of van eenig Polder brfinur, gekooren worden uit ingelanden welke op de reiptélive plaatfen hunne vaste woonplaats houden; indien deeze heilzame
maat-



( 7?.3 )
maatregel beftendigwas t»n wierdt in achtgenomen , zoujde men dikwerf «iet zo veele verkeerde drrtgéïien en bngegronde berichten of ad»ifen ovet za.een hiertoe ipcrekkelyk zien te voorfchyn komen; vermits er Een oneindig aantal Plaatfelyke omitanuighedeu met betrekking rot Polders, Rivieren , Dyken , Weegen enz. van welke zelfs door de kundigfte Lieden niet Kunnen opgemerkt worden; ja, waar van naauw yks iemand kennis kan hebben, die niet dagelyks gelegenheid en belang heeft nrn daaromtrend onierzoekte doen: dm het is re griyk Bod:,4 dat 'erover de^e Cullegien een oppetiociicht plaats leef:, dewyl anderzims de verfchillcue belangens van ■ifcheidpne piaatfen ouacr zodanig etn College resforleerende diKwcif in betCollege zelve een onmtpmharc bron lan onecnigheid en verwarring zouden kuanen doen Intftaau. Tot dit oppeitoezigt fchynt my ook het Deparfcaientaal Belluur om verfcheidene redenen zeer gefchikt; In in zo vtrre kan is my met het 34 Artikel ga irne conbrintrea ; dan is geef ik neem dc vtyneid aan de Vergalering in conlideratie te geeven, of niet agter dit Artilel zoude behoren ge voegt te worden eene claufule dat li deeze of diergelyke bewcordigiugen hier door niet porde uitgeiloottn het vermeen van het W etgevend lichaam of algemeen opperbtiiuur om zodanige generale Ihi'tkingen als hetzelve beduur tot verbetering van de circtie «ver de generale waterfuat of tot nut van die ."eiiera1 waterftaat en van andere in het Artikel gementionecr-, 1: objecten, zelve zoude oordeeien ;e moeien dnar-
1 Van flooff zegt, dat men dezen Articul als een gevolg van In is konue aanmerken, weike gearrefteerd was.
iStoffenberg _zegt.dat hy nimmer had willen tegenfrel-ten, ca; 'er geen Oppertoezigt behoorde te zyn , laar zig eeniglyk over de werkzaamheden van dien be*-
\Le Prefident zegt, dat de Commisfie begrepen lefc , dat de onnfhange'yke Dyk-Coliegien , di-:- Vr I zommige Provinciën plaatshadden, en liunne 1 ■fefhahgelykheid-uit kragt van Charters en P»'iv<j<elen L^e.eaieii, Jtrydig. zyn met de tege»woordièc ■de, monlters, die thans niet meer tc dulieii zvn, ' 1 (lelt vonr, om den Articul met byvoeging Van ! Ic woord Heeiniaadrchappen te a resiee'en. wan Leeuwen fieli voor:
|n plaats van voor zo verre aangaat het behoorlyk on- \ Aüou.i van — te plaatzen voor zo verre daaoqat het < wuur omtrent het behoorlek onderhoud Van enz. 1
K)e Pre/ident inftitueert appel no'raiual op zyn \ ■)ritel; en wordt hetzelve geconcludeerd. ]
■\rricul 3-:. in deliberatie gebragt zymte, zegt
Ir Leeuwen : ]
K-i dezen Arr., zo als hy ligt kan ik my , Burgers t
■itefentanten ! niet conformeeren. Zoo'rr iets is ,waar in c
I verfcheide plaatzen rog verbetering behoorde 11, 'c y
lk gefteid te worden , dan is het iu het ondeihoud yar* s
'lefentar.ten ! niet conformeeren. ZooVr iets is .waar in 1 Vérirneirlp i-.'asurfn rr\* v..s:.t...-nn l~i 1 „
Sfel Ssm lnd!en dan d"e Art' «■«> Confti-
KfS»***4 W°rd/ ^veei> d«'°t verbetering zouuc kunnen menen , araefneaen worden. Ik bedoel hier voornaamlyk het onderhoud van Dyken, \ „Z de«
tl'-h ^T' ** T? M tenlutenvan^e^aar toe het zelve van oujs behoort. De üyk<reÜV,i.-den< 711I len dus Conftitutionee! naar dezen Ait. ieder zyn vak Üyks blyven wak.n en onderhouden. Nogrtu- s is het ontegenzcggelyk, dat het oabegrvpelyk beter zy , de Dyken op gemeene kosten, als dcor eenen hand te"
DvtóCaDBkrf* dhkm Z£ker ^chMen, wanneè cfe -v DyFgeflaagden., of hunne iasr affcoopenin eens, of jaar-^ lyk., naar dat de Dyken zuilen gekost hebben , /eder 1 naar de grootte van zyn vak gerekend. Die van l t echt l hebben voor eenige jaren 'er voor eeiden van Se4 en
hee', 'Var"/"1 UUÜC Dy <en duizend-™- beter dan voor-' heen. Dat ze op vee.e plaatzen , byzonder aan de Maze ook wei aan de Waal, in zulle eene flegce iituade ,yi ' dac aaar door veeltyds doorbraken veroorzaak woVden' mag men wel toefchryven hier aan , dar ze door zoó veele byzondere handen gemaakt worden Ea K te wenfchen, aat dit overal als door eenen hand ei« I directie , op gemeene kosten , gefchiedde ! De Dy ken zouden beter warden, en men ook zo ««fed^KSk te vrezen hebber, Dit dan „og een^kuSSfe! ren moa auyd open blyven, en door-her Wet. evende Licnaam, of Departementale Beftuuren zodane mng mogen gemaakt woroen, als die naar hunne wysheid zullen bevmden. Waarom ik deze of Je gel ykered flie van den Art. yoörlteilc, dat men denzei fen provifioneel fieiie met invoeging yan dit woordeke , blyiW toneel tot lanen van dte;_, waar toe het ztlvé Janhuds behoort, fp met byvo^ng tot dat daar 'over nadere voorzieningen zullen gedaan »orden.
Of dar, zo ais itraks door e en Prefiaent voorgefteld We»dl«tet den 34 Art of dergelyk te ftdhm , Bu Oo« ag-er dez -n Art. 35. te ftellen 'r vozende. Het geoiZl veerde in deze iwee taal/te Art. zal alleen pronlioneel Xn^"' m " °ViT «™<wlte^%
Fitringa zeg-:
Ik géiove niet,'dat her oogmerk der Conftitutie zvn kan -m roiSbruiken te vereeuwigen en ouve.ana.riyk te maren naar veel eer alle oude misbruiken en oneven redt,-ed-n te -eitn ea uk don weg re ruime». En wanneer ik met deeze raareeid vergelyke den inhoud van dit A-feul, immers het eyolg, dat u-ar uit rnec grond zouuc kunnen wordc-i «eli-
n Hwfn 'r-[ ht.t,r"y v'ür'Ja: *kf Ccwftifutioneel n das onmanec-'yk houden fchynen te worden gTarrefr«r3 n gewettigd alle die misbruiken , fchadtiykbeden en naule Hagen ter twisren, wdken uit de- partiele en byzondere . .n^-rnonJiügvn, ïeparatieb en verbt-cenngen van Dyken, 'imJt"> 7e8cö aergely'ke, in zo veeleVdiei en van 'c .and fteeds hebben gerefulteerd cn blyven rlful-eeren.
Ik urn alzo vermenen, dat 'cr gene gc>gcr.h>m behoort S woeden gegeven , waar uk immer met eeöisen grond zou ennen worden beweerd, of atieekid, dat aa, do déparreoen.
£ V-5 mHt tn UCQ]:'k ?,u '«'rden benomen, •
m, mer cetrtkking tot de politie or' bnishoriding der Dv'
*t*ZCa'?' Z° Vde dcsku"«di2c!- geweasebte veibeteringen
Te.
cW



C 7«4 )
■Teding van Berkhout vermeent, dat het door van Leeuwen voorgetteide additament zeer nadelig zoude zyn.
7en Berge zegt, dat by van gevoelen is, dat de atticul volttrekt diende te blyven, zoo als die lag.
llofjm.ui zege, dat deze atticul, zoo als dezelve lag, en voor particulieren en voor het algemeen zeer gevaarlyk en fchadeiyk was.
C, L. van Bsvtna zegt- . Contrasten te vinden in ons Ontwerp van Conftitutie is zeker mer moeilyic, maar die in een «n'lietzelve Kapport te ontdeden, verbaast my nog cenighrus.
Mep b&m dat het onderhoud aer Dyken b.yft tot latte van 'die, waartoe hetzelve van ouds benoort.
In Friesland zyü veele Dy'aen, die ondernoud,n worden , volgends eeae gewoonte, door omihgen op het muidei der rloreenrenihe. Dit is zeer onregtvaardig, om dat het middel der floreenreirhezeer onevenredig jaagen word, dus ooit de Dyksla.ten, en die oftregr^ardigueid zou nu dan Conititutioneel worden vasrgeneld en met mo^ea worden gerepareerd !! Maar daar te boven, het 2+ Arr van dr. zel ve Rapport , dit reeds gedecre eerd u , •bepaalt: dal de Departementaaïe belastingen met moogen iiiUefehreeven noch geheeven worden van zoodanige t zv redele, liet zy perfoneele middelen, die daor de it etfeeveuac Vergadering tol het vinden der penningen voor de Na:tonaate behoefte bepaald tyn , of tn het vervolg zulten Worden. . ... ... , ,ti
Het miedei der floreenrenthe « een reel middel, dat deeze Vergadering gewild heeft, dat tot de benoeften der Natte, zou vuftreltken, derhalven mag volgends het 24 Art. van dit Rapport daar op geen oi.flag voor de Dyken 'gefchieden.^ volgeus dit 35 Art. moet de oatfag daarop BLYVEN ; want hetzelve behoort daartoe Tau ouds, Wet* van beide Aniculs moet men dan nu volgen ? het ï\ of 35 ? Beiden te volgen is onmoogïyk, want zy ftry ien tynregt tegen elkander.
Andere Dyken in Vriesland worden by gedeelten on derhouden door differente eigenaars. Dit is zeerfchade lyk, ja gevaarlyk voor het algemeen. Onder de regeerinj van Spanjen heeft men reeds op zommige oorden di dyken geamalgameerd; men werkte om deeze amalgami ook nu in de tyden van verbeetering in andere Dittrictei fmaakiyn te maaken; maar zoo dit articulconlütutionee 'bepaald word , dan verdwynt die hoop ,en de Confthutie die het ge uk der Natie moest bewerken, wordde grond flag van oude r.vsbruikeo, doet het gevaar voor her al gemeen tegen de gezondejpreden aan , voortduuren. Ei concludeer dus tot lejectié van dit Aiticm.
Vreede zegt, dat die bepaling hier niet te pas kan komen dat net is een objec van Fnancie, en niet van hec resfortva het Departementaal Beftuur.
Fuii Lockhofst zet't: -
Ik heb net woord gevraagr, om myn fte n te voege: by d:e Leden, welke menen dat dit 35 Articul, zo a niet nodeloos, ten minfte voor een andere redacttie vat
baar is.
■ Wanneer ik het reeds gedecreteerde 20 Art. met dl vergelyke, vind ik daarin eene rede om inteft mme met die Leden , welke meenen dat de gehele 35 Ar
u-nnr fr,f.iofla5n itJrAtnrpn trnz. te miken tot de befchik-l
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. ia de HAAGE.
onnodig is — daar toch is aan het Departementaal ?e*
ftuur toegedaan Statuten enz. te maken tot de befchikking oo.t van hunne Occonömie; hiertoe nu behoort myns inziens ook het onderhoud van Dvken , Wegen, Wateren enz. van welke m deezen Articul gefpro^en word. — Uit kragt des van het 20 Att. behoort reeds aan de departementale beftuuren de vryhe.d, om zodanige befchikkingea te maken, als deeze ten beste liarei Oeconomté zat menen tc behoren. — En dus kan d< 35ite Articul gemakiyk weg vallen.
Indien met dit alles de Vergadering mogt oordeelei dat dit Articul moest blyyen, dan behoort het me verandering te worden gefteld; of zullen wy Cor.ftiru tioneel ongeschiktheden ianéhoneren? Zullen wy de De partementale Beftuuren in der tyd voorzien , met he beste hart om bezwaren, ten algemeen genoege hunne Medeburgeren opteruuneM*,' hierin belenen , cn hen Con itittuioneel de handen binden om waarlyk goed te doenBy voorbeeld ia de Langitraat van Geertruidenberg tot Waalwyk en verder ligt een dyk: —kleine ftukje lands moeien daarm maken fommige 10 fommige 2< fommige meerder roeden. — Hier door is die dyk nit altoos in die goede gefteldheid , als wanneer Qezelve a gemeen ten koste van alle de Landen die'er voordeel va hebben .gemaakt werden. —Indien nu het Depattemet taal Lkituur, waaronder dat dit diftncf: nimmer komen ms in het vervolg met overleg der Ingezetenen mogt 00: deelen, om tot beter onderhoud van dien Dyk, 4 kleine ftusjes Land te ontheffen, en dezelve voor n kening van de gezamentlyKe Ingelanden 'te doen m ken; dan zoude zulk een Beftuur met deeze vvoorde dat het onderhoud van Dyken enz. blyft tot lasten va die waartoe hetzelve van ouds behoort, belet worden oi waarlyk eene verbetering te maken.
Indien derhalven deze Articul bly ven moet, proponee ik daar van deze redactie : de kosten toï het oi-.derhoi van Dyken, Wegen, Wateren, Bruggen en Sluifen^ < al wat van dien aart meer tot de huishouding van e Departement betrekkelyk is, b yftteu laste van die ge nen , welke daar van onmidlyk het voordeel trekken. I Het kan zyn , dat ik niet gelukkig genoeg ben , c i myne denkbeelden duidelyk uittedrukken ; alleen dat v ! zorgen, dat men niet Conftitutioneel bezwaren d I voortduuren.
, [Het vervolg van deexe Zitting in ons volgend Nummer.]
Beknopt jfcxtracr. der Gecontinueeide Zitting v ; Saturdag, den 29 April 1797-
De discusfien over het rapport omtrend de Departément ; verdeeiing der Repubiek werden aangevangen. 1 "vervolgens werd gelezen hec volgend Extract- uit de B
tenlaudfene Dépêches.
Uit Sr. Petersburr» heeft men, in dato 10 deezer, de Otn
cele tyding, dat de Keizer uit Moscou een Ukafe derwaa 1 bad argeaoodefl, inhoudende deszelfi bevel , om aan de I 1 denanders den agtcrftalligen, cn hun wettig competeren< ' intrest te betaalen , waarmeede reeds een begin gemaakt w
met verdere toezegging, dat hun ook het Cspitaai binnen < t tyd van twee Jaaren zal worden voldaan. Hierna werden 1 verdere deliberatien geaèjourneerd tot maandag ochtend,
de Vergadering veranderd in een Committé Generaal,



&ELÏKHE/D, V R T H E / D , . BROED B R S £ H jg jf*
i> A G V E U H A A X, '
DER HANDELINGEN VAN DE
■XT Jl TJOÏÏTJL^X.M VMM. GJi JD J3 M 1 W G
R. E P R ESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. ' N°. 500. Dingsdag den a Mey 1797." Het derde Jaar der. Bataaffche Vryheid.
Nationaale Ver.gadkr.in8.
Vervolg der Zitting van Dingsdag Avendy den 25 April 1797.
.Voorzitter: j. A. de M'st.
""^""ervolg der Deliberatien over het Rapport van de Leeuw c. 1'., -oHurend de Depn-i te-mentale Ikftuuren, en wel over den ggffon Articul.
De Prefident ze^t, dai 4e Leden thans geheel van het poinct in questie ai'wyken , en geheel andere zaaken n brengen, als waarvan deze Articul fprcekr. üat voorzeker geen Lid der Commisfie in den zin heeft gehad, om het aanleggen van Dyken niet ten kosten van het Wetgevend Lichaam te brengen; dat dit ook duidelyk ine den Articul moet doorllraleu; doch dat dit echter geen aanleiding moet geven , dat daar door de Ingezetenen geheel van het onderhoud der Dyken enz. zouden bevryd worden. f
Witbols zegt, dat 'er echter twyfelachtigheid in den Articul overfchiet.
fitringa z<gt:
ïk gjk gaarne recht aan de in'entie der Commisfie, indezen Artikel, die volgends de .opheldering van den Prefident, alleen ftrekt , orn voor te komen dat het eene gedeelte des Lands en der Natie niet worde bezwaard met onderhoud van kosrfaare Dyken alleen retr behoeve ftrekkende van een ander gedeelte, hoe zeer zy tot die Dyken geene betrekking hebben, noch daar by direftelyk gtimeresfecrd zyn. Met dit oogmerk kan ik my volkomen vereenigen ; doch dan geve ik in confideratie, of dit niet duidelyker behoort te worden uitgedrukt, niet alleen, maar ook of dit, als zynde eeae generale'bepaling, wel zo op de onmidlyk voorgaande details moet velgeu; en daar mtde als zamenhangen.
V. D .Kr¬
ik zou den vooiftcllen , dat, met de meest mogelyfceklaarheid , behoort te worden uitgedrukt , dat hot eenigtyk het oogmerk van dit Artikel is , om genereale befchikkingen, alleenlyk tot de Departementen betreblyk , daar te fteilcn, maar geenzins om eenige byzondere i.nnerlyke fchik. kingen, welken in dc Departementen zouden moeten werken, te bepalen.
l'reede zegt , dat hy zeer gaarne zou zien, dat deze Articul nog. eens Commisforiaal gemaakt werd; alzt» het de hoogfte attentie verescht, om alle oudcrfioud der Dyken aan de Departementen overtelaatcn ; ö'jr. dit poinct ook , by gelegenheid van 't rapport der oude fehuldcn , ter bane geweest is, en dat dit in die Commislie niet'is beilischt geworden.
De Prefident zegt, dat zeer zeker het totale onderhoud der Dyken aan de Departementen behoort; doch dat het die Departemeuteu evenwel wyitaac, om , wanneer zy daartoe voor het geheel mogteu te kort komen, zich aan het Wetgevend Lichaam ,. om lubfidie te adresfeiien, en dat hun die, wanneer het blykt, dat zy onmachtig zyn , ook geen* iints zal geweigerd worden.
Queyfen zegt,"dathy 'er wel 7.011de in kunnen komen, om dit Articul, ten fine van naderen redactie, even gelyk het Articul , dezen morgen bediscutieerd , in handen der Commisfie te ftellen.
Fan Hoof verklaart zich daartegen, daar, zyns inziens, de Articul met eene kleine woord verandering wel kon gearresteerd worden.
De Prefident zegt, dat hy, om een einde aan de verfchillende discusfien te maken, in omvrage zal brengen , of de Vergadering zich met den Articul kan conformeeren, of den Articul wil roy. eren ? Vragende of de Vergadering ook by acclamatie het onderhoud der Dyken Nationaal wil verklaren?
Ggggg - Ke-



Eenige Leden verklaaten 'er 7;.ch t"::ö.
i)e Beveren zegt, dit hïr, zyns inzie.-.s, met m-ee.- dan bil. lyk zou je zyn , dat lier onderhoud va,. D \tt 1, -V- ïrt'erin. gen ,enz. ten kosten van' hec geheel werd gebragt; da: hy zteh, om die reden volftrekt tegen &cz:a Atticul moest verklaren , en Har, zoo dezelve dus gefteli werd, als fiy lag, hy daa Hemel cn Aarde ion rrne-o; b.-.v:gen, d*t het Volk van Zeeland de Conftituri: niet aannam , a's denken ie , dat haaron ■milsrdyk bederf dan bereid roa zyn.
Bat hy om deeze reden een fterltfixn inftierie, dat deeze Articul njg eens op hetuiuwkeuniite onderzoften nagegaii werd.
fan Mark zegt:
Bat hy niet voornemens geweest was, om tig in 4c
discusfien over deeze zaak te mengen , dan dat hy , hebbende gehoord het advis van den Burger de Beteren , xyne ve.- w«;i kring moest betuigen ,■ dat dezelve nitc alleen de Öykeei en vVaterkeeringen, thans ten laste van de Provincie vaa Zeeland zynde, tot last_ van de geheele Natie «rilde gebragt hebben ; maar zelfs daar by een eo&mijka'roir fc'teen te voegen, dat in Zeeland anders ■ie Coniinatie zouie worden verworpen, en dat hy zelve 'aar >oe zonde medewerke »: dar het zekerlyk vreemd zoude fchynen, da' men in Zee'and, nog niet te vrcden met zig door eene amalg^me zo aanmerklyk in zyne .Schulden verligt te zien, '.oude weigeren eene Confti; u:ie aanteneemen, om dat men by dezelve daar cn boven ook van zyne Dyken en Waterkeringen Biet wierd bevryd ;* dat, zo zulks in dat geval al ten opzichte vaa Zeeland mogt plaats hebben, het zeer gemaklyk te voorzien was, dae. hetzelffe in een contrarie geval van andere Gewesten veel' waarfrhynlyker te verwachten was, ■want, dat men immer; niet kan veronderftellen , dar mea ja die Geweien goedwillig een greot aantal miiiioenen Schuld, door Z-eland gemaakt, en waar van men tot «Sit oogen Hik roe, r.og nimmer een helder of pfnning ■was fchuldig geweest, mede voor zyne rekening zoude gaan remen. en dat men zig dan nog daar en boven goedwillig mede zoude bezwaren met het onderhoud van de Ros-.brrareZeeuwfche Dyken en Waterkeringen , waar Voe men ien allen tyden, en ook nog geheel onyerpligr Was gewpest, iets te bcta'en.
Dat men di: vooral hifert kan verwachten van zulke Gewesten , die geheel of grdesltelyk van de Zee afgelegen , nimmer eenig direct aandeel konden hebben in de voordeden , die de ligging daar aan zo ruim opleverde. Dat hei bezwaar van het mede onderhond dier Zeeuwfiche Dyker. en Waterkeringen te onrechtvaardiger zoude typ un cpiigten zodarige Gewesten, waarin tos diergelyke bezwaren tot nog toe nieis, of zeer weinig, uit de Provinciaale Cas was betaald geworden : dat dit althars het geval was van de Provincie van Overysfel , waar alle Dy kenen Waterkeringen, bynazotder eenigeultzondericge zyn gebragt tot last van de eige .aaren van geedereu, welke daar voor fpeciaal zyn geaffecteerd geworden, en door die eigenaren buiten bezwaar dei provincie ondeiheudeT •worden ; dat het voor Ingezetenen van zulke Provinciën dubbeld. bard zyn zoude , alle zulks kosten uit hunne
e s -ne beurzen te moeten blyven bettien , en dan nog mede te worden bez "sari aaet het ondekoan vare kosrbaare Waterkeung.-n , die men ia andere Prov-mcico hai goedgevonden tea laste va» dc algemeene Cas te brengen.
Dat dc Burger de Beveren z\g in deten op het belang vat: Zeeland hebbende beroepen , by ook gemeend had het bclarg dier andere Gewesten aan de Vergade ing te moeten voordragen, ten einde die boren het bezwnar, dat voet dezelve reeds uit het gemeen maken rar. de Zerunfehe en andere Scbuldea te vrezen was, niet aan her gevaar van een zodenig nieuw en imponamt bezwaar ,, wi wel zonder daar tegen etnigc ver ïgting le ciufangen r zouden worden, bbodgcftcld.
Krieger zeg; :
Inderdaad, Burgers R,eprefer.ranreni ik ben nict minder de Burger Reprefentant van Marle gcfurpreneert , door de daar even gedaane verklaring van den Buiger Reprefeutan: de Beveren. Ik heb zoo veel maais ter deezer VergaderiE? van sommige gcdeelrcns der Republiek hooren fpreeken , reet betrekking tot haar onvermogen , maar fteeds k-w'am het my voor, dat men het onvermogen van die Provirtcisn, die iênu beoog, wilde hebben af^emeeten , naar de benarde Staat haarer Provinciaale Financie, veroorzaakt door haar onbepaalden inerlykcn rykdom en daar uit fpruitend onbepaald crediet en daar op gebouwde gedurige Negotiatien. — Ook dezen grond kera'i het my voor, dat de Burger de Beveren', alleen, in het oog houd, al» by zeidc- dst de Provmcle Zeeland, z.jo die haare Zeedykea moet ondernouden, geruineerd was. Ik mecp echter dat voor al in het ontwerp, het welk my rragten daar re ftellen , den ouden ftaat der Provinciaale Schulden niet meer ,m dc Departementaaïe betrekking te pas komt, ik zoude vermeenen, dat den S'aat van welvaart T overvloei, en rykdcra den Inwooners, hier alleen in opmerking k...sn:, en op dezen grond beeft de Burger de Beveren ftraks aan deze Verga lering en aan de Natie in fübftantie gezegt; offchoon de Nrn vaa de Provincie Zeeland volgens het ontwerp der Couftiturie,. reeds de importante zomma van zesenvyfig M lloeSea zoudeovernccracn, zoo zal het zig de Natie echter ook nog moeten getroosten, offchoon de kennelyken welvaard 5.van den Land* bebouwer, cn bewooner in Zeeland , zódanig zelfs, dat hy in vergelyking van zooveel anccre Landbebouweismanenons Cesieenebest in weelde leeft, dat de armen ook hierin voer voor den ryken betaald.
Ds • Zeeuwfchcn Boer lceitzoo ryk , dat hy om zo re fpree; ken niet behoeft, te werkenv, mnar de Boer uit Batanfach Brabaud jaarlyks- voor lykelyk geld naar zig lokt, otno^.dc: den naam van Hannekemaijer der Zeeuw zyn werk te vcr'rigten ,. met een Zeeawf-he Koorts na huis terug te keeren , 'en aldaar met veele zyner Dorpsgenooun Aaidappclcn met R"apo!yte eeten ; en deze arme Landbouwer zal ook nog den ryken .Zeeuw, va» zyn bcete broods, in zweet en bloed gewonnea» de Dyken moeten onderhouden; of heeft men gesegt: Zee. land zal de Conftitutie nimmer, aanneemen; lk "vind nog in de aangehaalde redenen, nog in de bedjeiginge geen 'grond om iets aan het Art. ce vejanderen , het bepaald elics zoo als het van oeds was, en is 'ër voor de InwooBers van Zeelandreden , om fubfidie te vraagen, daar toe is de bepaling in hec volgend Art. veivar.-
Teding van Berkhout zegt, dat hy ach wel met den
' ' ArnVid,



( 7*7 )
Articul kan corformeeren , daar het leer onrechtvaardig zou zyn , wanneer het onderhoud der Dyken eu Waterwerken Nationaal werden verklaard.
Verhtes zegt:
Ik moet ten fterkften appuyeeren alle het geene door den Burger Representant Teding van Serkheut en voorige Sprekers is aangevoerd en betoogd, dac het geheel onrechtvaardig Zeude zyn ,om de Dyk cn Waterwerken algemeen te maken.
Het is by my ook zeer klaar, en heeft geen nader betoog nodig, dat alle Dyk eu Waterwerken, vooc die Polders en Diftrtkten, tot welkers beveiliging en welftand die gemaakt zyn, en nog dienen, ook onderhouden worden.
Zyn 'er Poiders en Diftrikten , die door ongelukken, boven het vermogen der Ingezetenen bezwaard worden , daar voor is het volgende Articul gefteld, om dat daar in als daa zoude kunnen worden voorzien. Ik concludeer conform het Articul, en ben tegen het Commisforiaal maken vaa het eelven, en verzoek daar over appel nominal.
De Prefident proponeert om den Articul Commisforiaal te maken.
Eenige Leden vetklaren zich daartegen, en eifchen appel nominal.
Hierop Inftitueert de Prefident ippti nominal: — En wordt de Articul gearresteerd.
De Prefident vraagr, of men nu in de woorden geen kleine verandering zal maken ?
Blok eischt, dat het Articul woordelyk zal blyven zo h?t is, zeggende, dat het nu niet te flegt kan zyn.
Arr. 36 wordt in deliberatie gebragt.
Greve zegt, dat deze Articul niet duidelyk genoeg is; vragende, in welk geval de Departementen zich kansen adresfeeren.
» De Prefident zegt, dat, wanneer hunne Financie-.] niet fufficif nt zyn , zy zich dan desvvegetis ■aan 't Wetgevend Lighaam kunnen adresfeeren.
C. L. r.</e Beyma zegt, dat dit Atticul zeer duister is, en wel nadere overweging verdieat.
De Prefident zegt, dat het hem ook vootkoast, dat de extenfie vau dezen Articul niet zeer gelukkig getroffen is,
Geyers fielt voor, om dezen Artknl comra-sfotiaal te maken, en dc verdere Deliberatien tot morgen uit te Hellen, alzo de vegende Artieulen te gewigtig zyn, •m reet overhaasting beilisckt te worden.
De Prefident brengt dit in omvrage en concludeert conform. En wordt alzo deze Vergadering geadjoumeerd tot morgen ochteud ten io uuren..
Zitting tvr» Woensdag den 26 April 1797. Voorzitter: j. A. r> e Mist. Een Ojuartifr na tien Kuren wordt de'Vergade¬
ring geopend. De Foiulen worden gelezen' ea goedgekeurd.
De volgende (tukken worden gelezen en in deliberatie gebragt;
Sen favorabel advys van het Committé der Mariae onder zekere bepalingen , op de Nota van den M,nisf>' der Franfche Republiek, Noêl, verzogt hebbende pas-^ poort voor den uit»oer van 3000 fluks Rundvee naar (}e Sambre en Maas Armee: — conform beil&ten. '
Een Request van W. Cuik .verzoekende om penfioen, of reftitutie van ƒ 2600, door hem, voar het bekomea va» een Vaandel, betaald: — aan 't Committé' <e Lande, orri^ confideratien en advys.
Een Request van Hendrik Juni, Soldaat onder het Regiment Grifons van dtin Luitenant Generaal Smit; verzoekende om zyn Gagcment: —— gerenvoyeerdaaa 'c. Committé cc Lande.
Een Request san een Burger tot het tra^eporteerea vai een Schip: geaccordeerd.
Een Request van lUic'iaud en Comp., tot uitvoer vaa 30,000 pond Buskruid-naar Bolton: —» aan'c Committé der Mariae, om , mgevoige het Decreet dezer Vergadt> ring , daarop te disponeeren.
tien Request van Barnardus Harmehng , verzoekende da intercesiie dezer Vergadering , wegens het bekomen vsn betaling eener pretenlie ten lasten vin eenige Bataren vo»r verteerde penningen, bedragendeƒ 200.^A Zynde hem destyds verzekerd, dat hy daar voo. bèta-" ling zoude bekomen.
De Prefident geefc in confideratie , of de Veraade-nng verkiest , dat dit Request gerenvoyeerd worde tan de Comtnisfie tot de Bataven, of aaa de ordioaris Juilirie.
C. L. van Beyma zegt, dat hy h< eerfte appuyeert.
Slaffenhrg verklaart zich voor het isatfte, daar de Vergadering toch geenfims befluiten zal, om de Kosthuizen det Bataven tc betalen.
De Ptefident ftelt voor,om het Request te ren-
•voyeereu aau de Corainisüe'tot de Bataven . ~
en concludeert conform. •Een Request van de Kerkmeefteren der Roomsch; Carbol yke «Seraeente te Osdorp: — dcch, niet goed gezegeld zyade, kan het geen poinct van deliberatie uitmaken.
De Beveren doe» Rapport, namens de Commislie, by Decreet van deu 4 Augustus benoemd tot het onderzoek der Requesten van die Oiïcieren, die door de Organifatie der Armée vermeenden iu hun penlioen verkort te zyn, ten einde dat met eene gratificatie ann tc vullen. — Dat veele R.e. questen van dien aart aau de gemelde Commisfie zyu ter hand gefield, waarvan 'cr, eeuwen zyn geaccordeerd, docii. ook eeui'gen gedeclineerd dit Gfii;ïS. 2 ge-



( 7*8 >
grbrfk van de nodige-bewyzen j dat onjangs een d er la-'iften, wiens Request om opgemeïde rede,, was gedeclineerd , zich nader niet bcwvzen , pp den 13 'deczirr mannri beeft geau'resfeerd, met name A. Nobels, een man van 76 jaaren, welke is gepenfioueerd geweest met / 600; doch welke, i>y ce orgainl'atie, op een penfioen is gefield van ƒ 40a, verzoekende derhalven met een jaarlykfehegratificatie van / aoo beguniligd te mogen wor-
Dat de Commislie, de-geproduceerde bewyzen geëxamineerd , en informatien daarom-resd ingenomen hebbende, bevonden heeft, dat de Purg<er A Sobe's is een man van 76 jaaren, van een ftii ,ca braaf gedrag, welke uit den dienst is gedispei feerd, doo: dien ny te onvreden was, dat de laatfte stadhouder de jonge Guardes du- Corps boven hem veilde ftellen ; om welke reden zy greh zwarigheid maken om hieromtrehd favorabel te advyfeeren: produceerende tot dat einde een Concept Decreet.
En wordt dien conform- belljten.
Van Staphorst doet Rapport, namens de perfoneele Commisfie , in wier 'ftmtleh is gefield het > eqitest va'-rgeinterecsdens iu de Negotiatie van 5 milüoen, ten lasten des.gewezen Koniugs van Frankryk, onder guaratuie vau ü. II. M/en zedéra'door deeze Republiek vau de Franfche overgenomen , verzogt hei-bende, betaling van .intrest ei voor een gedeelte aftosfing, in conförmi'eit dier Negotiatie. (Zie dit Rapport met de daarop gevallen conclufie in hun geheel in ons bek tópt Extrast der Zitting van dezen dag.)
Pan Lennep doet rapport, namens de perfonele Commisfie, by Decreet van den 25. February be noemd , tot her -concipieeren eener Proclamatie aan liet Volk van Nederland, otn lietjelve aan re moedigen Leden en deelgenoten te worden van den Ceco»omifchen Tak, óm alzo die- pryswaardiea Maatfehappy te verrykea met de kundigheden van che aangekomen Leden , tor vermeerdering van den Bloei eu .Welvaart van Fabrieken, Trafieken en alge mee n e indnfirie ; produceerende in dien geest eene Concept Proclamaüe..
De Prefident vraagt , of de Vergadering zich 1 mei deeze Concept-Proclamatie kan vereenigen ?
L. van Beyma. zegt,. dat hy zich met dezelve niet conrormeeren kan, onder anderen om dat 'ér by herhaling in ftaat ONS; dat hy liever wenschte dat daarvan gemaakt werd de Natie, en dus voorilocg om de rrocamatie te doen drukken. ferP.er zegt, dac hy zich zeer wel met de Proclamatie kan
»«eeuigen, aac ny aiieen eene rcffcxie had op het laatfte ge.
deel te derzelve, nameiyk , dat 'ér een genoegzaam aantal
Extraposten tan de Idaatfcbappy zal gezonden worden.; dat hy dus ora deeze reden vragen reinst, of met deeze P/uclami.rie, even als alle andere, zeu worden gepubliceerd en geaffigeerd iü dc oi.deifcheidcne Gewesten?'
De Rapporteur zegt,,dat, om-te antwoorden op het aangevoerde van van Beyma, de Commisfie zoo ve 1 mogelyk de D-crcc';. 11 dezer Vergadering, in het coiicipieeren der Proclamatie gevolgd heJr; cn dat, wa aangaat het aangevoerde van Vcrfer, die wuordtn niet komen in de Pro*l?:r>atie, maar 111 de sxtenfie van het Decreet. . Vreede zege:
Dat hy dc goede bedoeling der Vergadering ten hoogften mopt.goedkeuren, in een zo nurrig cnflirSS als ds Oe^onomiftbe Maatfehappy. is, te bcgucftigcn ; maar dac hy nict karf nalaaten in ovcrweeging. te geven , of het «een by de Pro-*, mtrctc vt'ord bed&cld we! overéénkr reftig is rctrdewsar 'iaheid
der Vergadering dat het inderdïsl neer komt, op een
werving vu Leden voor die Maatfehappy, die dezelve, dpor ieder a Dacatcn te'fournecren, zoude ondesfteunen. Dat wel is waar dit oogmerk niet onaartig by de Proclamatie was vermomt deór het 'yoorkomen , dat die werving alleen ten doel had, de Maaifchappy te verryken met dc kuiuighcden dier aangeworven Leden , dan dat die oogmerk aanftonds moest vervallen by elk, die wisc dat de Maatfehappy al haar *oorftellen openbaar maakt, en dus inderdaad telkens al de kundig, heden der geheele Natie oproept en te werk ftelt. Dat het in het algemeen de Bataaffche Natie nict hapert aan industrie maar niet zelden aan den aoodigen hyftand en aanmoediging' maar veel méér., zoo niet byna altoos aau de eewigtigc oor' zaak, dat de duurte der levens wyze de daggelden to: een hoogte doet ftygen , dat hec orimonglyk word tegen vreemden te markten — dat de Nationale Vergadering, over 'a LandsPenningen tot 'sLands nut disponecrenrfe, dus daadelyk in haar hand heeft, het kwaad te remedieeten; en dat he.t derhalven en vreemd moet voorkomen, en in waarheid niet reputaties voor dezelve is, een Nationale werving van Leden' voor. de Oeconomifche Maatfehappy tc doen.
Teding van Zerkhoutfregi , dat dit in het Decreet van November abes met zo veele woorden gezegd wordt; en dar, wat aangaat dat het beneden dc waardigheid dezer Vergadering zou zyn, om door haare tusfciienkomst oe Oeconomifche Tak met Leden te doen vermeerdere- , hy daarvan niet overtuigd is; want dat het de plicht dezer Verga Jermg,is, om zoveel mogelvk de induftrie,. die men oriuer het vorig •Gouvernemenc zo veel moee«lyk tegengong en verydelde, by de Natie od te wakkeren , en dezelve aan te moedigen , om Leden van deze Maatfehappy te worden. Dat hy voor he: overige wenschte, dat deze proclamatie, om de presfance der zaan, niet zoude worden gedrukt, maar indien men zich met dezelve niet konde conformeeren, flegts eer* del °* tWee °p het J3ure',u 10u voorgelegd wor-
guesael zegt, dat hy liever het drukken verkiest..
Luyken zege, dac hy aanmerking maakc op de woorden Maatjcaatijran Haarlem-, dat hy bedeest is, dat,



C )
tn deit Vergadering die Maatfehappy onder dien naam ouder haare byzondere protectie neemt , zy dan ook in het vervolg met veele andere Maatfchappyen , die 'er nog kunnen worden opgttichc, even eens za! verplicht zyn te'handelen; en dat hy , otn de gevolgen , die dit zoude kunnen hebben , daar tegen is.
De Rapporteur zegt, dat de Proclamatie is gefteld, in conformiteit van het Decreet dezer Vefgadeting, waaiby zy verklaard heeft, .dat'er eene Prbdamatie zou vervaardigd worden om de Nai-te tot het bewuste einde op te wekken , en ook daar . t.oc belcoiv: heeft, mede te zullen werken ; dat dus de Comireisfie niets meer ge.daan heeft, dan haaren last, haar by Decreet van den 25 February opgelegd , volvoerd ;dat ook de Proclamatie in den geest van dat Decreet is gefteld; dat hy derhalven geen reden weet,. waarom men zich met dezelve niet vereenigen kan ?'
De Pre/idjut zegt, dat, daar de Proclamatie is gefteld in den Geest der Decreeten, by deze Ver gade ing genomen, en derhalven daar tegen niet veeie zwarigheden zich kunnen opdoen, hy voorftelt, om dezelve flegts op het Bureau voor te leggen^ — eu concludeer^ conform.
Nuhéut 'van der Veen produceert, namens de petfoneele Commisfie, omtrend de Vee befmetting benoemd, de volgende Concept ■ Publicatie :
GELYK HEID, VRYHEID, BROEDERSCHAP. PUBLICATIE.
De Nationaale Vergadering , rcprefentee.ende het Volk van Nederland , allen den geenen , die deeze zullen zien of r.ooren leezen: Heil en Broederfchap l doet te weeten :
Alzo wy by onze Publicatie van den 16 December 179Ó , onder andereu prov iioneelyk hebben verhoeden, ,-, da: geene Ruider beest en binnen deeze Repuoiek,van
dc eene Jutisdiréue naar de andere zouden mogen-ver-
voerd worden, zonder voorzien te zyn van een ber, hoorlyk , Certificaat van gezondheid van Schouten ,,, Gerechte"'va-m dat Diftrict, van waar het Rundvee ,-, word vervoerd , volgens her formulier, eu onder de ,, bepalingen in die Publicatie geinfere-.rd."
En vermits wy b.fpeurer. dat het afgecven en vertoonen vau zodanig Certificaat , binnen die Gewesten, welke van de befmettende Veepest tot heden nog zyn bevryd gebleevrn , en bnren welke daarom ook dusdanig Certificaat .minder noodz<akelyk is, zeer veele verwarringen en ongelegenheden veroorzaakt, die aan den Veehandel in het gemeen , en aan tien Landma.; iu het by.zwider eene fterkc belemmering toebrengen..
,£«0 is ket y dat wy- daar tegen willende voorzien , hebben goedgevonden hier mede onze vooifz. Publicatie yza den 16. December voom..fn zo verre te alterecren ,
iat het gemelde Certificaat by provifie en tot onze nadere voorziening,'niet zal worden gevorderd by de vervoering der Runderbeesten ,.binnen die Gewesten , alwaar geene beimettende ziekte onder het Rundvee aeersebt, wanneer dezelve van het eene DifmcT: naar tiet andere , binnen die Gewesten geleegen , wórdenvervoerd.
En om verders aan die Ingezetenen , welke «n het" eene Gewest naar het andere verhuizen, oi' die op de-" jrénzen van het eene Gewest woonerf, cn hun Vee in aunne eigene of.gel uurdc Landen, in het daar aan geeegen Gewest rer weide moe.en zenden, te gemoec te komen, en alle beieinmering daar in weg, te neemen „. tdbtab wy verders goedgevonden , om aar» die lugeze-tenen toe'tc ftaan, hun Rundvee naar de^enoemde daar aan gelcegen Lai,den over- en van daar te iidg te voeren 5. mits zy alvorens daar van telken retze aar. de Municipaliteit hun' er woonplaats, als mede var. die naastgelegenp aats , onder welkers Junsdtrétne het gemeDe Vee ter weide gehragt word, keunis geeven , met preeiefe opga-ve van dc hoeveelheid, ouderdom, coleur van hair, en andere kenbaare leekenen van het alzo te vervoeren Rundvee , het zy jonrj of oud , en daar toe van dezelve be=hooïlyk'e fchriitelyke perm.sfie bekomen te hebben, zon-der welke fchrif-dyne permisfie , 'er volftrekt geene dusdanige vervoering zal mogen gefchieden , alles op de verbeurte van dé.: honder gu.iens van elk ftuks Rundvee, het welk tegen deze onze heilzame-bedoeiing-zouie mogen vervoerd worden , boven de verbeurte van het Vee.zu.lende de geene, welke de voorn, boete niet kenner belaalen, openhaar gegeesfcld en voor tien Jaaren buiten dit Ge-.u-cnebe..t ge! an en worden .
En op dat niemand hier van onkun Jig zy , zo verzoe-ken wy alle Hooger Geconftitueerde Ivlaehten der Ge-westen van dit Gemeenebest, en alle Officieren en R<ch.-<trers van deeze. Lai.de , dat zy deeze onze Publicatie doen afkondigen en aanplakken , ter plaa-s- alwaar men gewoon- is dit te doen, cn we! bytoader zors; te dragen dat onze meergemelde Ptrb-fcatie- van den 16 Üi;cemo«e I7eö, voor het overige prccifelyk worde £;-obferveerd> nagekomen, en tegen de Oeeitreeders «eproc^ec-erd, zo» ais in goede juftitte zal bevuilden vvörden te behoren.
Aldus gedaan en geanelteert ter bovengemeld--.; Vergpoiéikd ia de» Hage, den 25 April 1797., het derdejaar der fcattiiïcJas .Vryheid.-
En wordt de.ee Publicatie geanesteerd*
Ten Berge doet Rapport , nasnu-rs- de Perfoneelèe Commisfie, by i;«creeT vai, den 16 Jan nat y i.!. benoemd op het RtgueM- van l'ïriiip de iM«ye*n, v4rzogt hebbende," dat 'ér eene Pci font ele Co ui misfi© mogt worden benoemd, om zyne z-aafc-1» onderzoeken , en zyne bezwarren te noort-H :
Advyfeer°n le da» de Commislie , na exwisatis vanalles, wat daar op b^irekking beeft, van oordeel is ,-dat. de Verga lering trhoord te perfis.t eren by. baar Det". t. van den r. Decemoer, waaiby zy Ttrkia.utih.ewft, :u .. 6-gggSJ Ver*



< ?9o )
vefzoek van dcc Suppliant niet te kiinatn treden, als aanlopende tea;en de refolutie van H. H. Mes;, van den 39 january 1796.: —- en alzo het verrockte deciineen*n: — gehouden in advys tot morgen. Eenige Requesten om Paspoorten: — geaccotdeerd.
Nadat de tydelyke Prefident ter Vergadering verfcheuen was; de notulen gereiümeerd en gearrefteerd waren, communiceert dezelve, dat by de Commisfie van buitenlandfctie zaken ontfangen ■waren de voorwaarden eener wapenftilftand tusfehen Buonnparte en Prins Care/ (welks wy reeds hebben medegedeeld}: — befloten te doen drukten.
Nog berigt dezelve den ontfangst van een aantal Adresfen, zoo uit Amfterdam, Westmaas, Boskoop etc. alle betrekkelyk het Decreet van den li Maart: — gefteld in nanden van van Lenvep c. f
Bicker rapporteert, namens de Commisfie van Buitenlandl'che zaken op een in haare handen gefielde voordragr, of ook in dc acïe vau Conftitutie eenige bepalingen , het ftemrecht betrelieii'de, zouden worden gemaakt vanj alle zulke Lieden, als welke woonagtig waren in die Landen, voormaals toebehoord hebbende aan deeze Hepirbliek, en byhet tractaat van Vrede en Alliantie aan de Franfche gecedeerd: dat het de .Commislie, na ryp onderzoek, was voorgekoomen, dat uien liieroin-
trend geene bepaling-en zoude maken : eu
wordt Conform gearrefteerd.
üe Vergadering vervolgens overgaande tot de orde-vaa den dag , worden de delibaratien overliet Rapport vau de Leeuw c. f. voortgezet en de 3711e Anicul ter deliberatie gebragt.
C. L, van Beyma zegt, dat, naar zyn oordeel, het Departementaal óettu-ur nimmer de faculteit moest hebben , om eene Wet te ontwerpen; dan zoo men be vond dit noodtakelvk te zyn , dat zy dan daar toe aan het Wetgevend Lichaam eea voorltél zoude moeten doen.
Van Manen zegt, dat hy iets diergelyks had willen vo*rftellen, daar hec hem toefeheen, dat de dcpartt-snentale Be fluuren zelfs nimmer het oncwerp van zulk een wet zoe ten vermogen te vervaardigen ,maar eeniglyk de noodzakelykhcid daar van hec Wetgevend Lichaam voorftellen.
De Prefident vraagt of de Vergadering het voorftel vau van Beyma konde gouteren en zoude dit door den prtfidialen Hamehlag in eert Decreet hebben geconverteerd, wanneer Queyfen niet het woord gevraagd ert gezegd had, dat hy 'er veelge«aar in vond,zoo iange 'er geene generale wet-
ten l-eftonden; daar, zoomen het Syfthema wilde invoeren, dat het Wetgevend Lichaam een wet Zoude kunnen invoeren, welke flegts op een gedeelte van applicatie was , men hun dan in dispooten deed veranderen.
Fan Heojfi zegt, dar men uit het oog verloor, dar het flegs eea temperaire voorzorg was, welks met langer zoude werken, dan tot dat het algemeen Civiel en Crimineel Wetboek daar was.
Fitringa zegt:
Ik ben het in den grond met den Burger vm Beyma in zo verre eens, dat de Wecgeveade magt geheel eri onverdeeld berust by het Wetgevend Lichaam, eu gevolglyk — dat alle eigen, lyk gezegde weccen moeten emaneren Uic den boezem van die magt; maar in de applicatie van dit principe verfchillea
De Burger Vreede begrypt, dat de propofitie Cöt eene incermediaire Civile of Criminele wet niet anders Jan by wege vaa voorftel moet worden gedaan door het Departementaal Beftuur, om aldaar te worden overwogen er. goed of afgekeurd : Dit nu kan ik niet toefteaimen; nadien hec my voorkomt, dac de Departementale Beftuuren ten dezen nier behoren gelyk cc ftaan mee individuele Perfonen in derzelver recht coc petitiën; — om dat hec deze Beftuuren zyn, velken Lest en juist kunnen beoordelen welke interpretatie of alteratie in hec ceneofandere Departemenc nodigen dienstigis ci-talleen , maar ook welke óvereenkomftig zy met debeitaar.de wetten en gewoonten, het geen van geen gering belang is, zo lang "er geene algemeene Wetboeken zyn .iaatgefteld. En zou Ie deze voordrage der Depjrtcmrreta:e Beduren aan de Wetgeving behoren cc gefchieden ——— ten dien cffeeie, dac, wanneer de fanöie door hec Wetgevend t.ichaam word gegeven het con. cept in questie wet woed — ao die word verworpen , blyfede zaak in den vorigen ftaar.
Ik concludece dus, dat dit Articul zal moeten worden ge. conferveerd.
C. L. van Seyma zegt, dat hec Departement, 't welk zodanig een wet benodigd was, eenige inlichting aan het Wetgevend Lichaam gaf, konde zyne nuttigheid hebben; dan dat zodanig eene wet zoude geëmaneerd worden , c,p naam van het Departementaal Beftuur, ftrecd ten eerVtmaal tegens het principe: tiaar men regt fprak. in naam van het gatifche Bataaffche Volk, en de Wetten , op naam vin eea Departementaal Beftuur zouden worden uitgegeven ; iets het geen geweldig contraüeerde.
Krieger zegt, dat de laatfte reflexie in geen confideratie konde komen , daar bet flegts gedurende den ioteraediairen ftsac zoude ftand grypen.
Fan Manen zegt, dat uit al het geallegeerdeten d«idelyltftcn bleek, dat de Articul dus niet konde blyve». Hy vermeende , dar 'er reeds zoo een aantal wetten beltonnen , dat de nieuwe veeliigt onnodig zouden zyn :. en , zoo men aan de Departementen dar regt toe kende , was het te vreezen , dat men den tyd der invoering ?an een algemeen civiel en crimineel Wc-tnoek op den ian§e^ baan zoude houden, het was dan nog heter zich eenigen tyd met het oude re behelpen, daa tfbeuntea, dac daardoor



( 79i )
'#oor bet gatrrfche vVVibaak vf?i,cf>«« werd :nïenhad nu recsfs genen, hoe oi ..«t Btêt dc Coianirslie daartoe was afgeloupcu.
Bof men zegt, da':, nair zyn inzien, hes i*i li tt
in den ftrisftea ziu voorkwam,, waaroo. o. . als
een grote ougerymdbeid betcbouwde, ome. . i • tl Beft-iur, dat immers niet ma.rder aan admifliit'« ; f tyi een W.-'.gewad LiCbarm te doen voorkomen-; ie 3, Bêi geiin plaats zpiivfé neb» -n, zoo m:n aan han aic faculteit tiet, als tfi det; Atticul vt-rmeld ftond. Hy vuil 1 geue rfden , om bier van iets in.de Coullirurie re (feilen; men ha-el »rees , dat net Wetgeeead Lichaam, wanneer eenig D-parremenc eene wet benodigd zu'ks zoude weigeren ; dan ur welk eene oorza*ï; zoude dit kunnen ^fubie len ? ds moes: dan ofuit onkuntle, da; zy nict ^.eHoeg ervaren waren ja het plaatfciyke vaa zulle een Deparremeuc, ofwel ui: onwilligheid voorkomen; dat konde ook even het zelfde niet pla3ts hebben by hec fanfttoneren, dat men in den Artisul aan hec Wetgevend L'.chasm bad gelaten ? hy vond dus geene reden, om dienaangaande iers conft-itutioneels te bepaaien, te meer nog daar hec, vo.gens het gevoelen van een der voorige fprekers, flegts eene tcroporaire mefure zoude zyn; waarom by dan ook hec door van Bey,ma voorgeftelde appuyeerde.-
C. L. fdh Btjma zegt r
ïndim'dit Artieul 200 blyft, dan weri: d* Wjtgc'e 'ende Magt nog al meer verdeeld door ze aan dc Departementaaïe Beftuuren geJeeltelyk coe te vertrouwen. De w:t door het Departementaal ontworpen, door he: Wetgeevend Lichaam gefaaet.oneerd , zou d3n op naam van het Departementaal Beftuur gepubliceerd en geëmaneerd worde». Hoe zullen nu de regtbanken reg; fpreeken ie op naam vm hec geheele Volk gelyk nacuurlyl; is, eene Wee, op zyn best genoomen van een gedeelte des Vuiks, kunnen volgen? 'Er zullen dus tweéedeyè Wetten zyn in een Land , en boe dit met het by ons aanjeaoomen beginzel van eenheid en andetlbMiheid zal o.'er een te brengen zyn, verklaar-tk niet te verftaat).
Queyfen zegt, dat, zoo 'er in den Articta iets gevonden werd, het geen de permanencc dezer mefure aanduidde ,.hy aL> dan het door van Beyma geavanceerde zoude appu .eereo : dan zoo lange 'cr geen Algemeen Wetboek b-éftónd , was het-alkrooodzakelykst; de byzondere Wetten bleven immers tot dien tyd in ft-md cn van kragt; wel dit Pereed ook met het principe der volftrekte uniteit; en egter was men algemeen geconvinceerd, dat dit noodzaakelyk kwaad nog eenigeniyd moest b'yven voortduren. De vraag was nu maar in dezen, of men in dien tusfehen tyd die raagt eenig en alleen aan het Wetgevend Lichaam zoude geven ? daa dit was mede ftrydig; want dan zoude men aai het Wetgevend Lichaam de magt geven, om planfelyke Weten te maaken; iets het welk a-lergevairlykit was; 1 daar door hetzelve nimmer andere rlan geneiaale 1 Wetten konden vervaardigd worden; ie.s,hret geen bovenr ! allen tegenfpraak was. Men had h t dus ain de Departementale Heftouren moeten «vei laaten:- dia, om di| tzoo min mogelyk re doen ltryden met het **a^éno,neri
trincipe van Lé iheid', was de Sanctie diet Wetten aan et Wetgevend Lichaam-vcihleyen,,
De Prefident zegt , dat, naar het hem voorkwam, tic q teltie hier op neder kwam : ui'na .nenlyk aan het hoofdder Wet zuule geplaars- wo tie.i: het Wei geven-l Lichaam , de loor hei Deparieot/rtt voorgtHeide W-U geexamiaee; d hebben ie, ordonneert, daa , wel, of dezelve op naa.n van liet Departement zouie geëmaneerd worden? Dat hyzichsiet het eerfte wei zoude kunnen conformeren.
Queyfen zegt, dat hy daar juiss tegen was.-
Van Leeuwen zegt:
Niet te begrypen, wat men met deze geheele Ar', nodig heeft, eu vraagt, wa: zai een D-parteménc voor zigcennien we W?t, die een aigenKtrne Wit zou moeren zyn, in zyn Departement behoeven. Heefc hec die nier, wv,ar na heeft men dan daar rot bier toe glieeft ? Laac dat ad interim zo blyven. Toe hun Departementale gehoorc hec niec, daaromtrent kutrnsnze volgens Ar-, ao. Sr»ruteu , Reglementen eb O'idonnantien maken- D. is wiide hy dien geheelen Art. maar geroyeerd hebben, want alle zwarigheden, als men dif doosdreef, waren niec opt.tosfea, en hy verzogt dit by appel na'minal maar wit ce maken.
Ten Berge zegt . dat hy integendeel ,- van opinie is dat 'er volftrekt eene bepaling moet zyn; zoo i.n,ge 'er immers geen AlgSmeen Wetboek beitond, bleven a*:ie rle oude Wetten in haare volle krai-t. Zoo men na «vond, da; 'er in dezelve gebreken waren , dan zouden lie nog hans moeten blyven , of men zoude Wetten moeien maicn , die flegts vooreen gedeelte van app ïcatie waren.
Immers beftonden 'er veele zak en wel,-;-.- in de onderscheidene Gewesten zee/ van den anderen verfchilden; ais daar waren het trouwen in geme.-nfchap van goederen , het fluiten der huwlyks-eo-.aaiften r her wisfeUechthet beneficie van fesfie, de defolate boedels &c. Zoule nu in alle deze en diergelyke gevallen het We;ge*ccd Lichaam voor de ortderfcheideBe Departementen byzondere Wetten ma-Ven? dit immers, zoo iets, ftreed met het principe der Ee.iheid en Otidééiba.irheid. Men konden het ook niet eeniglyk en geheel aan de Departementaa'e Beftuuren overlaten; want dan wie:den dezelve werkelv'r Wetgevend ; 'er bleef dtis geen ander middel over,g , dan dar, wa, in den Articui wis opgegeven; terwyl hy wei mogt zien, dac d,e Wet, op naa-m vauhet Wetgevead Lichaam* werd gepuHliceerd.
De Prefident brengt in omvrage , of deVergade-ring den Articul konde arresteeren zoo als die lag,, dan of zy daar jiï die veranderingen admitiecfénwilde, welke door'zommige Leden Waren voorge dragen^
QiAffeir zegt, dat, zoo dit laatfte doorgong, het dan de ^"-aariykfte Articul zoude ayn , welke in de Conftitutje gevonden werd.
Fan Htoff zegt, dan zoude het Wetgevend Lichaam part!cuher- Wetten kutinen maken; kis:. dat niet1 dan zeergevaarlyk *oude zya,.
f'red»'



( 79s ^
Vreede zest: .
Hier werd by herhalinggezegd , cn als een bewezen waarheid arft-.d. dat de Wetgevende Vergadering niets dan a.gerneene, maar geene Piaatzeiyke wetten zoude kunnen maaken. Maar dit ontken ik, en dk vraag van die Burgers , die dit zoo maar daar heen ftellen , naar bewys. Niemand, geen Collegie geen Beftuur, geen Ccconftitaeerde magt, welke dan ook heefcr. ff. om w«tftn te maaken, dan enkel ea alleen de Wetgevende Ver«ade-we — en dit is wel zodanig zeker,.uat op Decreet dezer Vewadaia?, m dicp;eheele Rapport, wan de woorden od veelvuldig P.aatfen geftaan.hebben. van IVetteu ven delict Zevende Verging dc woorden van % Wetgevende Vergadering *vn •doorgtlebrapt, cn wel zoo «Is ik zeg, op Decreet der Vergadering om die reden. Ja het ligt ook » de natuur der zaak - het Wetgevend Licnaam moet dc algemeene belandere van hat «--hecie Volk beoordelen, en om die Wei te KZ, moet zy beoordelccn of de Plaatzelylrc belang met de algemene belangen al dan met over moer .Sus uit de aart der zaak cn algemeene en. P,-.a.ze!^e Wenen maaken, en zoo men daarvanafwykt, dan heeft men geen Ó- Ureul van Beftunr meer, maar men komt, met vernieten,- van bel Decreet van, den »de December, te rug rot dê g es- vU neerwerp <er Commune tot de Confti tutte van de at, dat toen by Decreet is verworpen- .
. Ik' kan den 'worigen Spreker niet toc-revcn » d**|f ffi ^ dit Acike, voorkomende, r&^$gg ten zouien worden vermenigvuldigd, — t,r .s en Biyjc rrou we,s S cus me Wetgevende Macht - deze ftr cnoneen of Sri de f^:ct e aar, elke coneepte intermediaire, civile of rfWHneeb' wcr door de Deparremenrcn voorgefteld.
OoM -clc dUM fr Wetgeveade Vergader.ng dezen voordracht lurté voor het Departement, en niet ftrydig met het alge ff bem dan worde het ftuk bekrachtigd «o gepromul feerd to Departementaal Beftuur, ggetffe zo even te
fèehf dlor den Burger Ten Berge is aangemerkt,) m naam van Vier alp-meen Wetgevend Lichaam.
L bet ftuk woVdc verworpen, ftaat het aan, het Depare men-aill Beftuur. een ander concept aan te bieden, het we k
de haaren te producecren een concept Stadsrecht, Landrecht of W-t welke door dezelven gekloneerd , en als dan op dUeWeriuam wierd afgekondigd : zonder dat daar uit immer itte ic i d" die Suarsvergad-ering door 'tontvangen van is gcenwc ,, . eenvoudig te (a^aioneeren, et
S ffifvS 'ecnvoudtgte weigeren', in derzelver leg.sla
^ÈftSÏ vTSlelen dus ,s zo ver van te derogetn ücz* wyz. v 1(, r(.quirercn van
deViTdi eTfoo de geS'wec afhangely* te maken van tegenipraak ftelt. Ik cuncludcere dus, dac deez. bepal.ng
Tér Drukkere VAN SCHELL* & C»MP. in de HAAGR.
niet ftrydt tegen de magt van een enkel Wetgevend Lichaam * maar daar mede zeer wel kan worden ever een gebracht.
(Het vervolg van deze Zitting in ons volgend Nommif.') '
Beknopt Extract van de Zitting van Maandag , den t Mei 1797.
Eene Misfive van het Provinciaal Beftuur van Utrecht, in. tercedeerende voor een aancal Ingezetenen deezer Provincie, ten einde'er voorzien worde in hunne klagten óver hec fcrafwaardig gedrag der Ingenieurs, wegens het aanleggen der Werken aan de Grebbe: — aan't Committé te Lande cot informa tie
Eene Misfive van H Collegie van Policie, Finantie en Al. gemeen Welzyn van Gelderi.ud, eenige aanmerking-n inzendende oratrerr-d de lysten der gepenfioneerde Officieren, waarop zy veele onwaardige voorwerpen gevonden hebben: — aan van Leeuwen c. f. om confideratien cn advys.
Een Request van Ingezetenen in de Boramelerwaard, zich bckheende over de ongemakken door de inkwartiering veroor. zaake wordende: „ju Qamiier c. f., om, na daarover met het Committé te Linde té hebben geconfereerd, cedienen van confideratien cn advys.
Op voorftel van dea Prefident wordt tot de Commisfie tot onderzoek der rekeningen eu het afnecmen der *^00* din? van 'c Committé toe den OostItidtfchen Handel en Bezittingen, dezelfde Commisfie, beftaauds uit de-Burgers Te ding van Berkhout, Vreede, de Beveren, Luyken en van det Zoo benoemd.
Hierna aanvaardt de Burger Reprefentant J. B. Bicker het Prefidium met een gepaste .anfpraak ; communiceert veflM*geus eene by de Commisfie van Buttenlnudlcpe zaak., onr, fWenc Misfive van den Minister Meyer te Parys, waa uit brykt dat de Preliminairen tusfehen de Franfcne R« publiek cn den Keizer gcflocen zyn ; als mede dac de Franichea cc„e complete overwinning op dcKeizecyken aan den Rhyn beob« bevogcen, waarby zy veele goederen veroverd en .wee Gene. raals Krygsgevangen hebben gemaakt.
Deze tyding werd bevestigd door eene Nota yan den Franfchen Minister Noll, welke by deze heuchelykc tyamg de Ve eade «g in .overweging geeft, hoe nuttig het vb„ het Bataaffche Volk zyn zal, dat de Conftitutie zo fpoeu g «* gelyk haar beilag kryge, om den bloei en welvaarc der Re publiek te vestigen.-
Hier na worden de deliberatien over het Rapport der De partemerltaale verdeeling der Republiek voortgezet en de VVrea lefing veranderd in een CommitiéGeneraal, en ae opeue Ve gaderi, ggefchciden coc heden avond ten halt zeeven-uureö.



GEIYKHEID, VRYHEID, BROEDERSCHAP.
EXTU'A-DAGVÉaiïAAL
DER. HANDELINGEN VAN DE
JJTIO JJJXJS VM&GJ&X) Ml W G
REPR.ESENTEER.ENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 501, Dingsdag dsn 2 ü% 1797. Het dtrde Jaar der Bataaffche Vtyheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Woensdag, den 26 Apx'tl 1797.
Voorzitter: J. A. de Mis Ti
^r^ei-volg der Deliberatien over het Rapport van de Burgers de Leeuw c. f.
Hoffman zegt, dat hy mede reeds meermaalen had hooren zeggen , dat de Wetten generaal en riet particulier moesten zyn: hy vermeende, dat rhen hierdoor vëïftasri wi'de, dat de verplichting overal, cteder dezelfde om. Handigheden , dezelfde moest zyn; zoo men daardoor iets anders verftond. en mea wilde dat van applicatie maken op de Departementen, dan zouden 'er nimmer Wetten kunnen gemaakt worden ;, daar doch ia het een of ander Departement eenige andere omftandigheden konden p'aats hebben: bv voorbeeld, het Wetgevend Lighaam maakte eenige Wetten, het Zeewezen betreffende , zoude dan die Wet niet generaal zyn ; vermits dit de Land-Departementen niet betrof; neen, zy was wel zeker generaal, daar zy die alle verplicht, welke zich in gelyke omftandigl.edcn bevonden; het was dus niet anders., dan eene bloote.woordefpeling.
Van Hoof ze„'t, dat men fteeds uit hec oog verloor, dat deeze mefure niet daa intermediair was; het was on tegen fprekeiyk, dat 'er door het Wetgevend Lighaam nimmer andere dan generale Wetten konden worden genuakr; zoo men hec tegen overgt ftelde decreteerde, floeg men hecganfche principe vau éénheid den bodem in, en men voerde het Foederalis. tisch fte'fcl weder ten top; het voorbeeld, door den laa.rten Spreker aangehaald, deed hier njets af,
Queyfen zeg!, dat van Hooff reeds gezegd had, wat hy meende te zeggen. Vreede confundeerde hét intermediaire met bet Coriftiutioneele; deze Articul immen was niet Cor.iii utionce', ên alle ^edceltelyke wetten waren ftrydende me* het ptihcipfckreenheid, welksjt«t«t-
V'. tHEgix
He criterium hy vermeende, dat in de éénheid der wetten moest beftaan.
De Prefident brengt nogmaals in omvrage, of het hoofd der wet zoude zyn het Wetgevend Lichaam , geëxamineerd hipbende v ordonneert enz., dan wel, of dit op naam der Departementale Beftuuren zonde gefchieden?
Van Hooff 8*It voor ,ora iret dus te ftellen: het Depar. temcntaal Bef uur, uit kragt der fanctie, aan haar door Wetgevend Lichaam verleend, ordonneert enz. ,
De Prefident zegt, dat het hem loefcheen, dat liet verfchil meer in woorden dan in de daad bellond.
Van Manen zegt: naar het my toefchynt, legt 'er geheel wat meer in gelegen .- zoo men wilde doerdryven , lat 'er geene werten zouden kunnen komen, dan die door de Departementen eerst waren voorgefteld, d n was het veel gelukkiger, dat men loyalement het Foederaiisme in al zyn kragt daarftelde , dan dat men door allerhande omwegen het Systhema der éénheid ondermynt.
C. L. van Beyma zegt:
De Prefident houde my ten goede, dat ik geheel van hertl vèrfchille; hy meent, dac wy hier de lanccafrina, dat is over eene nietigheid discutieeren. Ik in tegendeel verheel my, dat wy nimmer over iets belangrykers gehandeld hebben.
Wy verfchilicn over een zeer groot point. Gister heh ik voor de eerfltemaal myns levens hooren beweeren, dat eene algemeene Wetgevende Vergadering door geene byzondere Siratten op de gedeelten des Lands mogt toezien. Thans hoor ik den . Burger van Hosff die herhaalen, en door den Burger Queyfen zulks befchouwen als hoven allen tégèhfpraak. Ik in tegendeel heb die gevoelen gister (men vergcevö my de witdrukking) als ongcrymd befebouwd, en zoo zie ik hec nog aan. Ik zou dus gaarne wecten welke artrumentm 'cr voor dac gevoelen zyn hervoord te brengen. Want is dat beftaan. baar, dan kan die Articul aangcroofnen worden, en is het niet beftaanbaar, dan moet racn het Ar-icul vere'C-pcn.
Krieger zegt, dat hy nog nimmer zoo met het woord van Ecnhfid had hooren fchermen , dan wel deze rr.orH h » h h gen.



een Als wetten maken en regeren het zelfde wis , dan LV van Beyma gelyk ; doch zoo he; doorgong, du men byzondere Wetten konde maken, dan moest ny de Na tie beklagen, daar men dan weiduin de Wetgevende Vergadering een aantal despoten zoude aantretren.
De Leeuw zegt, dat de reien, waarom de Commis'iedezen Auieulgerteld had. hier in heftop "f™^f*. provincie andere Vy>ften verëischt werden. dan in geeae, en ook otn aan de Provinciën de faculteit met te benemen om fcliadelyke Wetten, welken 'et tot nog toe plaats hadden, te kunnen veranderen.
Bicker zegt, dat, naar zyn inzien , in de geheele Acte van Conftitutie geen Articul gevonden vv rd, het welk fterker, dan dit aantoonde , dat men aan het prindpe vau Eenheid gehegr was; daarteboven moest men verondctftellen, dat de Departementale Beftuuren mm™ een" Wet waden voorftellen , die algemeen fctiadelyk zoude zyn.
Geven zegt, dat hy dit niet begreep; want , zoo het laatfte doorgÓng! dSat'ait -dan te veel bewees: immers was dan de geheele fanftie onnodig. Vaa Zombeek zegt:
Ik ben met den Burgc, Bicker van gevoelen, dat geen .Departementaal Beftuur ten zv hel an
zyn Departement; is geloof zeif, met, Wkp H^ eene der Departementen doen zoude; ja. zelts noo.titry dl zSe handelen met 't algemeen belang zo zy act Hechts kende; doch het is met wel mogi.yk voor eer Departementaal lieftuur. om |»e* beU%v*n1^nDlV nJ te kennen; 't is ook ^arotn dat deeze V gadmng , n dat ftuk in 't breedc bediscutiecrd te hebben , ^§tefPf he fu dat men uit ieder Dismft Leden behoorde te hen En in de algemeene Vergadering, om.M,.do or h fo ds ner kundigheden van de geheele Republiek , a s ir een punt te ve. zamelen. Dewy. dit nu hier he poïbfl WA ae fchl niet is, maar ahcen of liet Articul al of me
fommige der Leden begrypen, dat er, geen JM* ferveerd word, en het dus niet tegen ae een ,eiu nryat. SS'Ik «°f m bedenking, of het met decifie u nverkibgza hebben, zich een magt te h ? ' hebben, van zyne toefternming te wei^.ren . wan ctr dSma t, welke'«n»dant wel ntct rn rrf-rwtren órrt niet zou worden toegeltaan. ais mei het ftuk wel Liet , -zal men dadelyk begrypen dat he
^£iSi»a waarfchynelyk zouden de argumenten , di ■er S mt7 geserveerd word , voorkomen zo een het Volk van Nederland, fik zeg «iet deeze Vergad rinul waar zo eens het Vo'k va, Nederland verklaar harj - waten zyu éen Volk, en wy zulten zun be rnnVtimiie te ontwerpen , zo na mo^V overeenkon s i K ' ,erc° wil /en men beflo it dan zo iet, m de m^rdS vin alle die indmdus. Maar dat uh»
( 794 )
bet geval niet; hier legt een Uecrect, ua met «w van N derland , maar negen Provintiaaie Hemmen «die Set eens met de meerderheid , zuilen oordeelen, over het ontwerp , ja zelfs dat dc meerderheid de mm. derhtid niet zal mogen uvtrftemmea Jw" ders . ais te ftemmen na het oor.ieel dat ieder zicft voi men -al van de magcwelkc aar, ieder zal worden to«fftag en niet gereden eerd mogt worden en dus m eft.ete dezJtde uitwerking hebben !al, als dat de magt g^ierveeid was, cn dn? ftrydig met de éénheid lo iemand der Leden in Itaat is. my daarop anders te elucjdeeren ,het zal my zeer aangenaam zyn; doch het komt my nog voo™ dat 'er niet wel e« ander idee «an te hegten
Hoffman zegt, dat, zoo de articul zoo bleef daar uitnood, wend» een ineonvenient moes- voorruiten by be Wrtgtvend Lcnaam, het welk uit tw.ee Kamers beftond, zoo by voorbeeld zulk eene voordr.gr eens door de groote Kamer werl 1-en^men, en by jta der Oudften artteurd - of zoo het om «..keerde plaats had , wat moest dkuuit dit ailes worden t
Fan de Kascele iep , dat het hem uit den loop der Dtscuifun was voorgekomen , du alle de gemaakte:u eumemen daartoe tendeerden; dat aan de D.partemenfen de Vryheid gegeeven werd, om net Wetgevend "chaam te'mogen dienen van conii,leranen en advy* Dan du hy, wat den aart der m* «trof, zeer veel verfchildc met den Burger Bicker .welke v meend had, du deze Articul een der gro.tfte blyken zoude op.eyeren der gehegtheid van de Vergadér.l-g aan het pr ncipe van Eenheid ?hy integendeel vo ddo m dan hy moest ook nog op het gercmaiq^eerde va z .mmige aanmerken , dat het hem voor.twam , da ic in allen deelen zoude ftryden met dat principe, daar immers het regt uirgeofend werd in naam van ne eene Ba aaff«e Volk f alie oude Wetten , al waren zy ten tyden der Graven zelfs gemaakt, van welken aart ook, werden Nationale Wetten , eu zoo men het nodig oordeelde nieuwe te vervaardigen, die moesten door het geheele Volk en niet flegts" door een gedeelte worden gearrefteerd.
Ouevfen zeet, dat hy alles totftemde, wat door van in den beginne van zyn advys was aangevoerd|fer beftond.naar zyn jnzicn .geen naruut^kcr principe, dan dar de Wetten voor het gehee e Volk no4t« zyn; dan hy was te>^ utteriten verwonderd 1 d^t hv than iets hoorde Mmê**£» de umteit , het [ enhy altoos, als uit het Foedeiafcne voorifprutten e, 1 n l hooren aanvoeren. Hy wilde-a, verders ge^delyk . foeftaan, dat, zoo de Departementale beftuuren. naar 1 eieen willekeur, Wetten konden maaken, die ten utter S fen fchade'.yk zoude zyn,- dan hier tegen werd >ioor de I te verlenene lancH e gezorgd. -
1 Van hooft aeat, dat hy vermeent, dat, zo de Burger ven de KaZle ^i^^" Discusfien ter Vergader.nj prefen è „Ivlweest die Burger gansch andeis zoude redeneren; i SESZm 'de mefurl, in'dea atticul voorgefteld , met du.



( 795 )
intermediair en bet werd tyd, dat de abuizen, welken 'er tot nog toe hadden plaats gehad, eens ophielden.
De Prefident ftelt voor, om den Articul ter coftclulie te brengen.
Gevers zegt, dat hy niet weet, waarom dezelve dan nu niec werd geconcludeerd op die wyze, als in het begin der discusfien was voorgedragen, en waarop de ttamerllag gevolgd was, die hy reclameerde.
De Prefident zegt, dat wel de Hamer gevallen was, doch dat toen juist de Burger Queyfen het woord had gevraagd; dat hy niemand wilde Iikj preneren, en dus de Discusfien weder geopend had.
Gevers zegt, dat met dat alles, op de requifitie van een enkel Lid, al dien tyd gefpild was, daar er zich toen niemand meerder tegen verzet had.
Quey/ea zegt, dat hy op dat ogenblik in gedagten had ge. weest.
Gevers zegt, dat dan ook zeker Krieger, welke 'er zich toen even min tegen verzet "had, en zederd zurks met ïoo veel geweld gedaan had, penfief moest geweest zyn.
Blok vermeen^, dac hec appel nominal moest geinftitueerd worden op den Articul, zoo als dezelve lag. Van Leeuwen zegt:
H-t met den Burger blok niet eens te zyn. Hy hai tot roo rn^nt van den geheelen Art. gealvyfeerd, als die onno c£g en gevaarlyk agtende. Dus verzogt hy den Prefident zyn appel nominal te malntineeren.
De Prefident inftitueert het appel nominal: — en word de Articul conform gearresteerd.
Articul 38. word in deliberatie gebragt.
C. L. van Beyma zegt:
Als dit Articul zoo als het ligt geconcludeerd word , hoe zaUan de uitvoerende Raad, (ik weet niet regt hoe helding heer maar ik meen dat, my zoo haatlyk, vyfmanfchap) verandwoordelyk zyn voor dc uitvoering der wetten? of moet mén die halve Goden ook al van die verantwoording ontheffen ? moet hen een byna onbepaalde magt vertrouwen en Ken verantwoording ftellen t Dan aal het zoo.veel te fpoedirer met de Vryheid gedaan zyn, ten zy het Vo k gebruik maake van zyne phyfique magt, die aan hetzelve alroos overWyft en door geen plans van Conftitutie benooracn word.
Alvorens my in eenige Deliberatie over dit Articul uittcla ten vraag ik opheldering van de Commisfie, wat zy met ket 'Je Lid van die gewigtig Articul, bedoelt - w] zy daar mee dat geen Commisftris van de uitvoerende magt m het de?.nSngent gezonden, zich met dc departementale Fanéhen en Werkzaamheden zoude mogen bemüien? — of meent zy, ' dat dit ook de uitvoerende magt zelfs niet zou kunnen doen?
Het verfehil is oneindig groot., ik verzoek ophwderfn«, en dan vraag ik hec woord op dc zaak,wanneerserst bepaa.i
zal zyn, wat de intentie der Commisfie by deeze duiftere uitdrukking geweest is. Van Hoof zegt :
Hier in moet ik de Burgers Vreede en van Beyma ten fterkften appuieeren, maar tcffens waarfchuwen, dat hier zelfs eenen geheelen articul fchynt te ontbreeken; deeze Commisfarisfen, waar van in' deezen Art. gefproken wordt, zullen niet voldoende wezen, om de executie der Wetten te ferveilieeren en dezelve in naam van de executive magt te vorderen. — De uitvoerende Magt is responfabel en 'gehouden de Wetten te executeeren. Zy is daargefteld, om te furveilleeren , dat alle Wetten in de garifene Republiek worden geëxecuteerd en na/rjgekomen , en dat 'er door niemand iets ftraffeloos tegen dezelve worde ondernomen ; dc executive magt is zelfs responfabel van het'verzuim, of de non-executie der wetten; ten dien einde is het noodzakeiyk, dat het Gouvernement, als het ware, overal in de geheele Republiek prefeat zy, om, ingevolge den Nationaalen wil, dc executie der Wetten te/ furveilleerea, en, in cas van verruim , of kwaadwilligheid , te kunnen vorderen , dat aan dien Nationaalen wil werde geobedieerd. Hec zal dus noodig zyn, dat de Conftitutie aan het Gouvernement de magt gcefr, om in alle de Departementen eenen Agent te plaatfen om de Adminiftratien der Departementen en der gemeentens te furveilleeren, en tot den Nationaalen "Intrest/terug tc brengen, zoo zy zich daar van
mogren verwyderen. Het is noodzaakelyk, dat de
locaalc IntrestVfurveiilcerd worde; op dat zy niets tegen het algemeen belang ondernemen; want als een Adminiftratie zig ecarteert vaa haaren plicht of buiten de funetticn , die haar zyn toevertrouwd, treedt, wie zal haar dan tot haaren plicht te rug roepen ? zal zy zig zeiven deftonceeren , wanneer zy zelf, verzuimt ,dewetten te eerbiedigen : cn wie zal haare activiteit aanzetten ? Zoo 'er geen Agenten van wegers het Gouvernement zyn ,• kan men geen responfabiliteit van de Uitvoerende Magt zelfy cisfehen. Deeze Agenten moeten nogthans niet anders zyn , dan de orgatieüvan die. magt , dewelke het regt heeft de. executie te vorderen, en daar voor zelfs refpoifabel ij, daar om moeten zy met eenige autoriteit bekleed zyn, zonder arbitrair te kunnen Worden. Deeze Agenten of Commisfarisfen , die ik hier bcdoe'e , moeten niet gelast zyn , met de adminiftratie zelfy, maar zy moeten alleen by de adminiftratien geplaatst worden , om te waaken. Zy mogen niets anders kunnen requireeren van adminiftratien , dan dat de wetten geëxecuteerd worden — zy zyn daargefteld,- om alle momenten het Gouvernement te kunnen onderrigten van den ftaat der zaaken, ten einde het Gouvernement in ftaat worde gefteld aan zyne beftemming te kunnen voldoen.
Door deeze Agenten zullen de Commisfarisfen, waar van den 33en Articul melding maakt, beter begreepen worden. Men heeft alleen willen beletten, dat de executive magt extraotdinaire Commisfarisfen zoude kunnen zenden rriet eene arbitraire magt, en in proconfuls zouden kuf.r.ev» degeccreere».
" H h h h'h a „ QySf'



( 795 ;
Quyfem?s>lL, dat hy zich over de nuttigheid dei Ge- r
tn.iiZ.it Ageitteu niet zoude inlasten ; dan, naar zyn in- i
zien, dezeWe zoo veel zouden zyn , al; Fiscaals of Pro- '
eureurs; din.ii dat hy van oordeel wai, dat de Deparre- 1
nientaaie ii .-li .turen zelve wel voor de goede executie der (
algemeene Wetten zouden zorgen. t
VHn tl-o f zegt: 1 D- objecV.ir, éffélSê Departementaaïe Beftuuren zelve voor i de exeurie der Wetten zullen zorg. u, zyn uiet gerustftnlen- i dc — de Departementaaïe geest zal altyi o/irblyven ; hït . is oumogelyk , o.n dien geest te vernietigen; maar het is ze«r moogeiyk, oai dien geest te moJiScceren, J» zelfs om hem te doen verftrekken tot het algemeen welzyn, maar daar toe zyn deeze gcneraly en perrnanee.re Agenten als toezienders cnwiarfcaouwers codij eu o .b'erlyk.
Fan de Kasteele* zegt , dat deeze Articul naar zyn oordeel, veel te ingewikkeld is; dat hy wenschte dat het een en ander in dezelve wat duidelyker bepaald werd.
Fan Hoof zegt, dat hy 'er wel in zoude kunnen komen,om den Articul Commisforiaal te maken.
De]Psefident ftelt voor, het vervaardigen eener nadere redactie.
Ten Berge zegt, dat de re.'ac'tie moet expliceersn dat geene , waar van in dezen Articul gefpraken word , en niers' anders; dat hier wordt gewag gemaakt van de macht, welke de Departementaaïe Beftuuren zuilen hebben , en dat alle zwarigheid, zyrs oordeels, zou sn» dwynen , wanneer men do woorden van dezen Articul eenigfins verzette. Schenner zegt:
lk heb ©p gisteren reeds gezegd , dat ik we! hoor, dac 'cr gedutig uitleggingen van hec eene of andere Articul worden genaakt, en dac men gedurig zegt: men moet hec dus, of men moet het zoo heprypen , en het fpreekt vaa zelt — dit ( doef by my niets af; bet is hier een Conftitutiöaeele Wet, welke dus ten duidelykf.cn moet gefteld wotden. Men moet de zaak niet op verfchillende manieren kunnen fiitleggen. ' Dit Articul kan zoo niec blyven; ik zal 'er my nooic meede 1 «onformeeren , dewyl 'er niet alleen duisterheden in zyn , die de nadceligfle gevolgen kunnen hebben , rouar ook tegen ds den heid ftrydig is. l< concludeer dus met den Burger van di Kasteele , dat 'er eerst nader ophelderiag moet zyn, eer dit Articul kan gearresteerd worden.
Gevers zegt, dat, daar de Departementaaïe Beftuuren tieg-s adminiftratief zyn , zy verandwoordelyk zyn aan het Wetgevend Lichaam; en dat deze geest ten dutdelykften in den Articul behoord door te ttraale*.
Vreede zegt:
lk kan niet toeftaau, dat het Articul in omvraag komt,om dat bet ftryd en vernietigd hec DecrceC van i December —4 by dat Decreet (ik heb al, zints twee dagen , maar vrugceloos, dien toon gezongen) by dat Decreet zyn alle de belangen der Natie eu alle beftuur over dezelve tot één gefmoiten; hoe kan het dan met hetzelve overééakomstig zyn, dat afzonderM*bclangen beftaan, die nict gebragt zyn onder bet céne, onver, deelbare, algemeene Qpperbeftuur; maar die de fcyzondere ieelea des Soik» Stel- **>ude gerefcryeetd hebbcit,? Ea die dus
set zoude zyn zamengcfmolten? Eea van beide kan toet laar waar zyn,'alle belangen zyn één en alle beftuur over ezclve is één — of het is het niet — maar het is het; alles één en ondeelbaar volgens het Decreet van re December, en it Articul ftelt afzonderlykeDeparteawi.-ale ben, rten, die niet )t hec algemeen Beftuur zouden behooren , en dus ftryd hec egeiï dit Decreet. Dit Articul kandusniet in overweging woren gebragt; ;k verzet my ceg-i alle onwaar over hetzelve, n ik reclameer dat Decreet van den 2de December, iac Dereet moec eers: gerapporteerd worden en vernietigd, eer dit-.rticu! kan in omvraag komen.
De Prefident zegt, dat hy het alternatief in ontrrage zal brengen; doch, zo de Vergadering dit liet goedkeuren mogt, dat hy dan dea Articul, .o als hy legt, by appel nominal zai doen bellis* fchern.
Vreede zegt:
Het is waaragtig betoagd, dat dit Articul aan het Decreeï van 2 December den bodem inflaat —« de huishoudelyke .belangen zyn door hetzelve zoo wei als .de algemeene tot één gefmoiten, cn hier brengt rsen ze weer afzonderlyk op da baan. Ik reclameer dus andermaal dat Decreet, en ik vorder nogmaals dat het zal gerapporecerd werden en ingetrokken.» eer die Articul in app.lTroa.inal komr. Wil de Vergadeiing dac Decreet, dat de Natie zoozeer heeft toegejuicad, vernietigd hebben, men doet daartoe openiyk het voorftel, inert raat daarin opcnlyk te werk, een atnhoore der Natie; maar r.en doet het niet op een bedekte wyze. Kunnen wy da£ D.ereec niec in ftand houden, patiencel Hec worde openiyk rere/orpen en vernietigd; maar men doe ons tca minfte niec anger het verdriec aan, zoo als wy nu twee dagen hebben noeten verduuren, dat men , zonder hec Decreet zoo als hel* :hync te vernietigen, hetzelve echter met 'cr daad ftuksge* yy<tc geheel den kop innypc.
Gevers zege, dac hy insgelyks dat Decreet reclameert,* ii' eischt dat het eerst openiyk zal worden gerapporteerd". Fan Hooffzege, d3t, zyns bedunkens, in allen gevallede eilighefd in den generaleu Agent refideerc; dac deeze de» dagenden burger récht zal en moet verfchaffen, en dat hem, ot dac einde, miidelcn van contraitice moecen gegeven worlen; dat deeze moet kunnen furveilleeren, om welke reden, jy nogmaals voorftelt, om dat, te gelyk met den ArticuL rommiafonaal ce maaken.
De Prefident verzoekt, dat de Burger van Hoojf d;t voorftel in ficriptis gelieft over te geven, ten einde, by het eindigen der deliberatien , hetzeive in omvrage te kunnen brengen. — Dit hy intusfchèn al wederom tot het door hem voorgeftelde moet terug keeren, om nameiyk deu Aviictil iaomvrage te brengen zo als hy legt.
Gevers eischt, dat eerst het Decreet van den 2 De-I •ember zal "wórden gerapporteerd, alvorens een zodanig krtieul in omvrage zal worden gebragr.
Vreede zegt:
Om alle twyffcling weg te neemen over den zin van het Decreet ik Vergadering hetzelve voorleezenjhet luid dus?-»
n 1*



; 797 )
i m is gedecreteerd, dat het Plan van Conftitutie, hït welke „ zy den Volkc vaa Nederland zal aarbieïen, ten grondüig
j „ zal hebben dc één en ondeelbaarheid van't gehelen NederI laii.'fenan Volle in deszelfs beftaan, ten dien erTecte , dat „ hetzcDe Volk, zoo met opzicht tot deszelfs betrekkingen „ naar buiten-, als ten respect; van deszelfs betrekkingen naar „ binnen, zal word-en gebrage onder één en hetzelfde Opper„ btftuur."
Het is dus evident en zoo klaar als den daj, dat het Ba: taaflche Volk door dat Decreet gehouden word één Volk te zyn in zyn beftaan, en alle zyne betrekkingen zoo naar buiten ats naar binnen gefteld te zyn onder één ,ta let wel, hetZelfde Opperbeftuur. De woerden zyn dus zoo evident klaar, dac 'er geen betoog meer nodig is. IS reclameer dat Decreet — o! hec moeteerst vernietigd zyn, eer dit Atticul mag inoverweging komen.
Queyfen zegt, dat, zoo het idee van Vreede em Oevers hét femiment der Vergadering uitmaakte , zy a's dan volkomen, gelyk zouden hebben ;dan ,^ offchoon hy
. geen voorftander van hec principe van éénheid was, Hond hy echter in het idee, dat de Articul nict met
■ dat principe ftreed,
Bi Leeuw zege, dat het eeniglyk gefteld was, om da wyze van de werking door de Commisiarisfen cc bepaaien, daar Articul 13 het door de Burgers Vreede en anderen gevreesde tegenfpraak.
Vreede zegt: '. Nu de woordc van het Decreet zoo klaar zyn , dat 'er geen t twyffel meer vallen kan, hoor ik met verbazing, dat mende i zaak wil ploo jen, „ dc Conftitutie, zegt men, most één en . „ hetzelfde zyn voor alle de deelen der Republiek, hier in . „ beftaac de éénheid;*- maar die is eenloutre woordfpelmg — I de Corifiitutie in een zamenfte.1 van Grondwetten; maar het
I Decreet van 2 December fpreekt van geen Grondwetten, maar van een één ondeelbaar, vanéén en hetzelfde Opperbeftuur,
t gevestigd op deeze Grondwetten. Dac O.e-psrb-ftuur is gei deereteer-d rn dat D.creet dat één cn ondeelbaar hetzelfde
II ;zyn moet o*-cr alle Binneulandfche cn Bui-cniandfeht; betrek1, kingen der Natie. ——. En hec is dat Decreet raat ik recla11 meer — maar vaa dc Conftitutie, dat zyn dc Grondwetten , 1 word nict gcfproolcen-
Queyfen zegt : hy het plan der Commislie van 2ien J had zyde éénheid eeniglyk naar buiten werkende be' 'paa'd: dit had de Vergadering afgekeurd en begreepen, : dat dezelve ook tot het inwendig beftuur moet worden
«i'geitrekt: vragende, of 'cr nu iets in dien Articul goj-field was, het geen daar tegen llryden Is was —-— of I waar uit bleek, dat de Departementale Beftuuren hunne i rr.agt, die niet dan adn-ii-uratief was, niet var. het Op-
peibeiluur zouden' on-fanr-en? hy vermeende van neen.
Men had ook wel gtftistiheerd , dat twee Kamers ftrydig n waren met het principe der uniteit; en echter heef: de ij Vergadering dit zo niet begreepen. De Ver33.-i.ring 1 ad '■wel gedecreteerd, dat 'er éc te magt zoude zyn , maar
niet, dat die Opperfte magt zich in alles zoude menden. Ekker zegt, dac hy vermeende, dat men dezen Articul als j1 tten waarborg tegen de afurpatien der Uitvoerende Magt kon\ dc Lcfchourvtn,
Van Hooff zegt, dat het naar rato der explicatie was; welke men aan dezen Articul gaf, dat men 'er gevaar in vond; dan dat hy vro-s;, of men zoude kunnen fupponeeren , dat immer eeo admirlftraftief Lichaam Souverain was? Hy vond het geft; 1de wegens de Commisfarisfen in geenen deele ftrydig met het Decreet der één-, heid, en niet dan eene waarborg tegen de executive magt: het was eeniglyk gefteld, om het arbitraire voor te komen.
C. L. van Beyma zegt:
Volgens dit Articul, beftaan dtn de Departementen m.topzicht tot het huishoudelyke ieder op zig zelve , en dus is het Nederlandfthe Volk in die betrekking verdeeld.
Maar het Decreet v-n den tweeden December zegt, dat de Conftitutie ten gron.flaige zal hebben de één en ondiélbaarhelS yau het geheele JVederlandfche Volk tn deszelfs bijlaan.
Als nu dan dit RapporC gezegd word , over een » korasa mee hec Dccreec van a December , dan verftaa ik geen Nederdulesch. V/ii men dit Arcicnl concludeeren, dac mea dan openiyk eerst dac Decreec intrekke.
Vreede zegt:
Toen ik begon heb ik van dezen Articul explicatie gevraagd, — Ik hoor , dac de Burger van Hooff 'aijeshetrekkelyk maakt tot is Commisfarisfen, die net Uitvoerend Beftuur naar de Departementen zoude kunne > zeadenj maar dit ftaat 'er nier — daar ftaat in goed Hollands, in eeo goede Hollandfche ftyl, dac ook de Uitvoerende Magt zich niet met de departementale Funtiien en werkzaamheden mag bemoeien. Het Gouvernement, Burgers Reprefentanten ! — Het Gouvernement mag zich daar meinier inlaaten , zich daar niet inmengen , dit (tótè 'er — en daar ftaat dus met zoo veel woorden , dat 'er be'arrgeri en betrekkingen in de Repu-Miek zouden blyven beftaan, waaimelhet één en ondeelbaar lieftutit van lier Bataaffche Volk niets te doen heeft =—en dat ftrydt woordelyk en zaakelyk tegen de éénheid — dat ilj/d tegens den letter en den zin van Let voorgekzen De:reet van 2 December. In dat Decreet ftaat dar alle betrekkingen itaar binnen zullen zyn onder een en hetzelfde lïeftuur; maar de Departementale I-ur.élien en Werkzaamheden behooren immer tot d: betrekkingen naar binnen? Ere deeze zouden volgens dit Articul niet behoren tot het één en ondeelbaar" Beftuur. Hierom ftryd: dit Articul tegen dat Deereer. H,.-rom , jui.t biero-n mig naj kalt dit Atticul net in overw:<»•>.•» ko.nen. ik reef-meer d:.t Deere.-. Ik zal het blyven : cla.neeren, en ik z.1 geen omvraag over het Aiticul toeiha i, zoo lar. gdat Decreet 'er is.
Schermer ze?t r '
De Enrr-er Vroede het ft na genoeg gpMEgfti h:~ peen ifc meende te zegpep. De fiorger van Hoof bcefc deu Ar'icul voor^eleezcn , te wce'cn • ds uitvoeter.de n)i$t zal feen Com* Sfi;5ap.f;si"rv in de departementen tunnen zenden d¥.n , eilleent em eenige infrmatiën te bekomen, maar zaï, zich nnh dirul, noch indirect in ik departementale Fttnetien en vsernzaamhecdm Jlel.fi! 0} mengen.. Deeze woorden muar zal zich itunv u me; .toegepast wnrd-tn op dc Commisfar.sfeii , gelyk de i/irg*.* y«» Hoof dit «vil beSaiden , neen zy fpreeken van de ui.yoc tt tt ah k »"">'-



( 793 )
ic-nde macht; en hoe wel men daar ccne andere bctekems aan wil geeven, het rtaat.'er nogtan.s zoo, cn men wil dus vau zoo veel departementale Beftuureo zoo veele Souveremen
m lk'voeg *er dit nog by: de departementale beftuuren Zyn adminiftratief, dit is gearrefteerd en dit wor.dt van niemand , ontkend; 'cr moetdus zeker iemand zyn, voor wien zy da adminiftratie waarneemen; een alminiftrateur is een ondergefchikt perfoon, en gefteld om de stdminiftratic van die zaken, : waar over hy gefteld is, behoorlyk en in order waar te neemen. De Departementale beftuuren zyn, dan , volgens myn inzien, admmïftraceurcn, oadergefchikt aan het Wetgevend Lichaam, of aan dc algemeene wet , welke de eenheid van beftuur uitmaakt; hoe kan het nu zyn, dat mea wil, vastftellen, dat men hunne adminiftratie niet moge nagaan , of zieh daarmede bemoeien? dan zyn zy immers', Souverein gelyk te vooren , en kurnen doen het geen zy goedvinien.
Ik ft'Mde eens by voorbeeld, eea admimftrateur aan, over myne goederen, en en ik zoude de macht niet hebben dien adminiftratcur na te gaan of inzagen in de zaken te hebben, om te onderzo-teen of hy zyne adminiftratie wel waarnam , cn die volgens myne algemeene orders admimftreerde, dan zoude immers de adminiftra-eur geheel en al naar willekeur kunnen handelen; en dit zoude immers de ongeiymdheid. zelve zyn. — lk concludeer dus nogmaals te#en het Articul.Couperus zegt:
Ik zal, na de langdurige Discusfien, die den aandagt der Vergadering tot"hier toe hebben vermoeid , niet in de matene zelve treeden , nog onderzoekenin hoe verre men de Eenheid, door dezelve ie<outreerenv> evenals de Geiykheid, tot in het belagchelyke kan trekken; maar ik neem de vryheid van aan te merken, dat he: grootfte poind, waar m men fchynt te verfchillen meer in de betekenis der woorden dan in de zaak zelve beftaat: ik ben na de elucida-.ien door de Commisfie gegeeven ter: vollen gerust omtrend de bedoeling van het artikel, maar ik kan aan den anderen kant niet ontveinzen, dat men uit de entenfie, zo alsze legt, gemakkelyk zodanige gevolgen kan elr.ieeren , welke tegen het oogmerk van de Rapporteurs verdeiffelyk zouden kunnen worden, en het heeft my verwonderd dat niemand tot hier toe op hétdenkbeeld is gevallen , om, elvorer.sdezaak tebefiisfchen , de Commisfie te verzoeken, dat zy haar denkbeeld in zodanige duidclyke bewoording voorftelie, dat omtrend derzelver betekenis geene twyffeiing kan plaats •rypen. Ik concludeer dierhalven, dat het articul op nieuw behoord te t-orden gefteld in handen van de Rapporteurs , ten einde darr van eene extenfie te fuppediteeren, waar uit derzelver bedoeling zo duidelyk kar worden opgemaakt, dat men zolder vrees voor eene dubbelzinnige interpretatie over de zaak zelve kan oordeelen en beflisf^fcen.
De Prefident ftelt voor, om den Articul, tol wegneeming van alle zwarigheden , nader Gommis foriaal te maken: — en wordt conform geconclu deerd.
Waarna de Vergadering geadjournreerd wordt toi xnoraen ochtend ten 10 uuren-.
morgen
Zitting van Donderdag, den 27 April x-j^.
Voorzitter: J. A. de Mut.
Een quartier na tien uuren word de Vergadering;, ils mar gewoonte, door den laatst afgetreeder Voorz'tter Couperus geopend. De Notulen gelee-: zen en goedgekeurd zynde, worden de volgend< Stukken in deliberatie gebragt:
Een Request van Jan dc Wit, vtrzoekende aflosfit en voldoening van anticipatie Penningen, ten Jasten d< Oost-indifche Compagnie.
De Prefident ftelt voor, om dit Request, ongl lezen , te ftellen iu handen van de Burgers Tediii van Berkhout c. f.: en concludeert conforri
Een Favorabel Advys van 's Lands Advocaten op h Request van /. H. Bekking caC.Wobj.er, verzogt hd bende, voor dilijigent venaard te mogen worden: conform geconcludeerd.
Eene Mis live van hei Provinciaal Beftuur van Fr it sla» zch bezwarende omtrend de Pubüca ie van 16 Dece$ ber 1. 1., waaiDy verboden wordt, dat geen Rund ried ten, zonde, certificaat van gezondheid, van dc eene j|> risdiétie naar de andere mogen vervoerd worden , wa4 omtrend zich by hun zeer vtele inconvenienten opdoe» byzonder omt< md de afgifte der certificaten van gezori heid; — weshalven zy in die Publicatie alteratie verzo ken.
De Prefident proponeert, om , daar op gisten -jan denfummieren inhoud dezer Miefive is voldaal dezelve flegts te ft.lian in handen van Nuhoutvl
dtr Peen tot informatie: en concludeerd cc*
form.
Een Request van Kerkmeesteren der Roomsch Catb; lyke Gemeente van Osdorp, zich beklagende over p vcortduurn.g der Kerkelyke Ocïroyen .en Belastingi welke de met Gereformeerden, aldaar, tot onderhol van Kerk en Toorn moeten betaa'en; reclameerende| volle effeét va., het Decteet van den 5 Augustus .17^
De Prefident ftelt voor, om dit Request, evi als de vorigea van dien aart, tot zo lang in advi te houden, tot dat het rapport van Zubli c. f. i ezyn beflisefer,' ■ Witbols zegt, dat hy ten allerftcrkften het verzoek f • Requestranten appuyeeren moet, daar. het aller on|i. lykst is, dat die belastingen blyven vooriduureh. -i* Dat 4eze Requestranten thans gedwongen worden ) <i tor onderhoud van Kerk, Toorn enz. aldaar, w.iarvj» zy een half uur afwoonen en "volftrekt geen nut ofdiet hebben, gelden op te brengen.
Middsrigh zégty dat het eene Reqaest vooren het andere^ : aan uie Commisfib wordt gezonden, maar dat 'cr tot dus» re rog §sen rapport op uit gebragt is; dat het derhalvt



C 739 )
jjyns inziens, eens tyd zal worden, dat de Cornmi»-fie zich •daartoe verledigc.
De Prefident zegt, dat hy den Burger Midderigh 'herinneren uiqet , dat 'er reeds rapport uitgebragt is, het wtlk aan de orde van den dag is. 'f Ploos van Jmflel zegt, dat dit rapport reeds den 13 'Maart aan de orde van den dag is .geweest, doch tor :dus verre nog niet is afgedaan; zo dat deze Requesten tot zo lang dienen in advys gehouden te worden; dat
0 'het.intusfchen geenfints aan de Commisfie teimputeeren \ is, zo als de Burger Midderigh uralts geliefde te zeggen ,
dat deze zaaken met vau gedaante veranderen ; neen , dat •d'.t aan ide'Ge westen is toe te fchryven; dat die van '/.eei- land zelfs nog nie s hebben afgefchafj-j dat de Predicani, t,e:. 'Idaar nog in vqllen unifotra lopen, de Klokken nog
, Inden , en alles is als te vooren. Dat deze zich
aan de Publicatie der Nationale Vergadering niet fchyi| nente ftooren , maar verkiezen de ongelykheden te doen 'I voortduuren.
' ' Midderigh zegt, dat hy juist daarom refkxie had gemaakt, • om r12.71.lgk te weeten , aau wie het haperde , dat deze 31 óngciyahtédtn nog'Heels voortduren , en niec overtuigd was , :fl Jdat de eorzaak by de CottSiisfie te zoeken was.
De Prefident herhaiitt zya voorltél: En
J concludeert co. fora.
Eene Commisfie uit het Commitié te Lande 's "verfchynt ter Vergadering, en doet, by monde !0 "Van den Bursrer Lid h de %ude , rapport:
1 Op het Request au Deken en Oltmannen van het rt»toodmaSetsj6i.« te B.eda , vertogt he >bet.de bc.aiing UI voor verdiend Bakloon, ten dienfte de, F-anfcb.cn , ad jij-vyfecrt het Commifié declinatoir, alzoo dn bakken geilfchtej is op rtquititie der Franfchen tusfehen den 17 ifOftober 1795, en vei volgens voor dat het Tractaat ICan Vreede en Alliantie tusfehen de beide Republieken
1 eeiloTen is; zoo dat hierin d ze pretenfie. gelyk ftaat ü met zoo veele aidere. d,r , uirrequilitiender Fianfchen k tefprootcn zyn, en voor/xKerhet Land niet dragen kan, 3 lorfder zich "veele Schuide . op den hals te haal 11. Dat ;» derhalven- deeze Vergader: g diende te decreteeien , dat Jl in het yerzoek der Rrquti«Va-.ien niet kan wot en ge»!j,'treeden, vooi zoo verre daj- Bakloon verdien! is voor !] den 29 Juiy 1796; f'ocl» dat zy, na dien tyd iets te " piettndeeren hebbende, zich kunnen adresfeeren aan 't ,! fèfu'rcheerd Commitié van Admimftra-ie der Franfche
i troupes, om daar voor berahng te erlangen.
;t> De Prefident proponeert, om conform di-R-pt '"pon te couciudeeren.
1 Havermans verzet zich daanegen, zeggende , dat hier 'isieen pofiuve last is gegeeven door den Raad van Staafe*, ;j fan her dus zeer hard zou zyn , zoo de Supplianten ij geen betaling erlangden. É
De Rapporteur zegt, dac, Breda by Capitu!iticoverig|aan
ii en m 't bezit der Fracichen geraakt zynde, de prcu-aflen var
Lev-eranrien , geduurende dien tyd gedaan , niet kunnen gebragt wen len ten laste va': den Lande; en dat, zoo de Vergalt ig kan goe.lvin ten, on alle zodanige pretcnfien ten lasten der Franfchen te betaalen, zy dan met geen duizenden zal kunnen volftaan.
Havermans b'yft 'er zich tegen verrenen, bewerende ai nog, dat 'er een pofirive last tot dat einde aan die vau llreda gegeven is door den Raad van Siaaten.
be Prefident brengt in omvrase, oi"de Vergadering zich met het uitgebragte rapport kaa conformeeren ?
Havermans verklaart,van neen.
D-, Prefident inftitueert bet appel nominal: .—wo* t met 19 tegen. 15 ftemmen conform gedecreteerd.
( L. van Beyma zegt, dat hy zich bezwttart , of de Prefident met 34 prefer.t zynde Leden we! een conclufie kan or maken.
Schenner zegt, dat dit dagelyks gebeurt, en de conclufie, zyrii rhz eos, wectig genomen is. Eenigen verzetten 'i*r zich tegen, terwyl anderen het wettig gevallen Decreet reclameeren.
De Prefident zegt, dat de conclufie wettig is.
2. Op het Request van L. Suf/art de Leefdaal, verzog: htobende dedomagemenfe.. ratificatie, advyfeert het Committé favonbel on Ier zekere bepalingen, wyl de Supp.iant in den jaare.1780 van 't b.zit zyner Compagnie is ontzet, en by Refoi'utie van H. H. Mog. , in dato 13 Ju'y 1760 .verft oken geworden van het dedomagemem , aan Proprie aire.1 van Co.r.p-'grien geaccordeerd. — Dat derhalven aan den Snpp'iant tot fehadeloosftellira voordooden en gek-.vettten'yner Compagnie , te zamen zou behoren te worden geaccordeerd eenefomma van ƒ91 - 2 ■ 6 •—en wat de gratificatie betreft, dé Suppliant te gratificeeren in de derde(ila>fe , zynde/600.— indien niet daarvan een reeds by hem ontfangen douceur moest worden afgetrokken.
De Prefident geefc in confideratie of de, Vergadering zich met het Rapport kan conformeeren ?
Teding van Berkhout zegt, dat_offchoon.de fom , by dit Rapport aan den Suppliant geaccordeerd , niet groot is, het echter in den tegenwoordigen ftaar, waarin de financiën zich bevinden , niet uo maar voetft'oots dient geaccordeerd te worden; re meer daar zo yeelenjmdereo zyn afgewezen , die thans nabetaling zegen. Dac hy derhalven zou voorflaan , om, daar deze Requeftrant, buiten dat , een jaarlyks penlioen van / 6000 geniet, dit Rapport nader Commisforiaal te maker:, om het een en ander nog eens nader tc onderzoeken.
Ten Berge zeirt, dat hy reeds by eene vorige gelegenheid, toen gedelibereerd werd over het Rapport, in de zaak van ie Porlct C. i. uitgebragt, heeft gce^d, clat het accordecren van
diergelyke



diergelyke verzoeken van zeer verre uitziende gevolgen was. Dat hy geeofirits iotusfchcn wil te>enfpreken, dat de Burger Suljart eea "mail van verdicnrt.cn is; doch dat hy ook. tevens moet b:tui,Tcn, dat die verdiènftén ook dejclyk beloond worden. — Dat hy zich herinnert, dat een dierg-etyk Request van Du Papier is Commisforiaal gemaakt,eu daarom voortt.lt, om ook dit in handeu dier Com.nisfie te ftellen, of daar toe eene andere te benoemen.
De Prefidtht ftelc voor, om dit Rapport Coniïnislbri.ial 'te maaken : — concludeert conlbrji eu benoemt daar toe Teding van Berkhout, C. L. van Beyma , vau Staphorst, Fartet en Pompe van Mcerdervcort.
3. Op het Request van Vicaf&dc Sultère, in Franfehen d.ens; geweest zynde, verzoetende met een penlioen b;>-utiitigd te mogen werden , advyfeert het Cwinrhitié declinatoir, om de gevolgen, die dau uit zouden kunnnn proflneeren; dat echter het Commtté in corilideratie geeft, of deze Vergadering met zou kutmen goedvinden, ons j door middel van ue Co.Bmislie tot de Buttenlandfche zaake, by het Fransch Gouvernement voor den Suppliant lemónftrantiën te doen : — gefield in handen der Commisfie van Buiteniandfche zaaken.
De Rapporteur zegt, dat, daar.hy 'er nog een diergelyk rapport, op Let Request van J. C. /Hierna, veriogthebbende om 'fchavergoeding, moet uitbrengen , hy in confideratie geeft, of dc Vcigadering kan goedvinden, om ook dit Commisforiaal tc maaken , ais jynde vau den zelfden inhoud.
De prefide-t brengt dit in omvrage: en
concludeert conform.
4. Op de Misfive van de Municipaliteit van Carnpen, verzogt hebbende, dat het Penfioen van Frans van Mcyers mogt worden verhoogd , advyfeert het Committé om de daar bv geallegueerde redenen declinatoir; dat de Burger van Mcyers, de onbrlykheift daarvan zelve fchynt gevoelt" te hebben, daar hy zich in perfoon
daaitoe niet heeft geadresfeerd: conform be-
floten,
«5. Op het Request van IV. van Weyme, verzogt-hebbeiide continuatie van Penfioen , advyfeert het Committé favorabel , daar de Suppliant zich vtoegtjdig genoeg heeft geadrésfeerd: — conform befloten.
6'. Op het Request van C. Vcrbuntc. f. geacfocieerdens van'den Overledenen W, Blonquet, ili de door hernam den Lande gedaane Leverancier., verzogt hebbende beta'in? coorLeverantien.door geredden W.Uhmquet gedaan, advyfeert het Committé declnatoir, alzo de Supplianten, toen de Overledene Blonquet de Leveiancien var. den La: de had lapgenomen , geen geasfocieerden yan hem ïloiifiiet waren, waaruit volgt, dat het Committé niet'me? i'c Supplianten",' niaarckuSiroów van Blonquet, als de Erfgenasmei van haar wSfr, te doen hebben : — conform Kikten. " .
Krieir-r ftdt voor:
De Nationaale Ver,:adciing goedfevondeahebbende, opadt vies van bet Ccmantd te Lande, onder de motiven doer hc-
C 800 _)
Committé voo'rz. vermeld in derzelver advies van 24. Apri! i/dj o» de Rcquestc van Dekencn cn Oa-deiwniaucu vaa r|
fer Drokkeryt van VAM SCHELLE & COMP. in de tiAAGE.
Committé voo'rz. vermeld in derzelver advies van 44. Apri! 17c | op de Requeste van Dekencn cn Oa-de^maiaucu vaa r Broodbakkers Gilde te Breda, verzoekende betaalinj van 9 pretenüe, grotendeels gefprooten uit leverancien aan de frti fehe Troupes, in den Jaare 1795. voomamtntlyk daarop t derkomendc, dat, conform gemelde Rapport, die pretenfi even a's in de verdere Gewesten der Republiek, voor Rell ning van het Gewest wierd geiaaten, alzoo te befluiten; — 1 zoo proponeert de ondergetekende, 011 een perfoneele C01I misfie te benoemen, die onderzoclce cn óvereenkomftig z van het Plan van tusfehen Beftuur, het welke tusfehen G counrjitteerden uit . H. Mog. en Cedepureerden uit de :i fpective Manicipalireiten van dc Generaliteirs Landen ond opgevolgde ratificatie, zoo van het Volk van Bataafsch - B band, als H. Hfe Mog. in den Boseh , in July 1795 geteker en in Au?, deszele-en Jaars tc Tilburg geratificeerd; als v; de refolutie van II. H. Mog. van 29 Feb. en 1 Maart 17 1 betrekkelyk de toetrceding van BataafSch - Bra'eand , tot 11 Bondgenoodfcljr.p, in de quota dier Provincie, deze Vergadj ring dienen van conCderatieu en advies, welke Cas, voor Jan. 1796. als de Gewcitclykc Kas van Bataafs Braband mei worden geconfidereerd.
De Prefident' Relt voor, om deze Propofitie 1
maaken Commisforiaal: concludeertconfor
en benoemd daartoe de LüTgess E Hf.rau Bey;na Verhoyfien, Verder, Austen, Trip en van Loei horst.
[Hst vervolg van deeze Zitting ist ons velgend Nummer. Jji
Beknopt Extract van de Zitting van Dingsdag den 2 Mei 1797. . Lr
Een Request van de Gecommittcnrdens van Campcn, . kennen gevende, met verwondering eergistet-wond, in « Vergadering prefent geweest zyade Jte hebbes hooren lezl eene Mi;five van het Provinciaal Befftiur yafl Overysfel, da' by verzoekende, dat het Committé te Lande mogt wnrdi geauchoiifeerd, om eenige Troupes denvaards te reende! verzoekende, na een verhaal van al het gebeurde gegeven I hebben, dat dc Militairen arm in dafrgeval niet mogtgebruil worden : 111- aan Nun~out yan der Veen c. f.
De Prefident communiceert, dat by de Commisfie van bil tenlandfche zaken de tyding w2s ingekomen van een va febrikkelyke Brandftichtingen Moord, welke te Smirnahaddfl plaats gehad, waardoor een gedeelte dier S ad een brood dj. vlammekgeworden is , cn veele Menfehen omgekomen zyt zo door dezen Brand als door den geplcegden Moord , wclkl getal tusfch£p dc 15 it aoeo begroot word ; de fenaden da door aan de Christen<Koopiiederi^veioorzaakt was zeergroot' zao dat 'er eenige waren, wier fchaden op 150 a 200,00) /Lceuwfndaalers''bcgroQt wordt.
De Deliberatien over hec Rapport omtrend deDepart.-meit tale verdeeling der Republiek worden voortgezet , en d nieuws Commisforiaal gemaakt.
Waarna de Veigdering verab derft in een Commirté-Gent raai, en gcadjjuriicerd wordt tot van avond ten 7 uuren,, I
DRUKFOUT. In No. 459. :pag. 461. col. 1. rrg. 30 en 31. ftaat: CopyS hunner Riqucst'en. d;swsgens vri ;,!chos aan hunne geinVtie SU nicipcilite'u geprefenteerd, lees: Copie van hun laaifte- /lires a& hunne Municipaliteit geprefeuteeul, en van het antwoord dft Municipaliteit daar op.



CBLYKHF. / », V S T H E l D , BP.OEDBS.iiZ U A Pi
B A G Y E ÉL H A A £
DER HANDELINGEN VAN DE
l:WJLTXO-W V M M % .B M X W G
REPRESENTEE REN DE HET VOLK VAN NEDERLAND.
N°. 50a, Woensdag den 3 /% 1797. fcp <£rj& Jadr der Bataaffche Frjkeld.
Nationaale Vergadering.
c Vervolg r/<-r Zitting van Dender dag, 27 -#«Y 1797-
Voorzitter: J. A. de Mist.
"^"ervolgens worden nog geleezen en in deliberatie gebragt de volgende Mis'fives en Adresfen : : Een Request van Ary Smit c. f., Schipper» enz. op het Diutenrfagtt verzoekende om gratificatie: — aan 'J't Committé der Marine.
,Jjr-Een Request van een Burger tot het transporteeren
jjyj&n een Schip : geaccordeerd.
Een Request van F. F. le Duo, verzoekende om dey domafjement.
ij f- Een Request van ƒ. F. ven Das/a, Capitein by de ii{ lerde halve Brigade, verzoekende met een Penfioen be1 gunftigd te mogen worden : — beiden gefield in handen H van 't Committé te Lande, om confideratien en advys,
* " Een Request van een aantal gewapende Burgers van't ; Hogezand , in Stad en Lande, zich bezwarende over die
}' van Groningen, omtrend geleden onderdiukking in het ftuk der reprefentatie,
n j De Prefident zegt, dat hy eerst had vermeend, jdat dit Request de Wapening betrof, en dus diende gerenvoyeerd te worden aan de BurgerCambier
* <-• ? dat hy by de ledure daarvan van gedagten ■veranderd is, en gehoord heeft, dat het zuiver | ïomesticq is.
. Hoffman zegt, dafr, daar het Request komt van ge- waperde'Burgers, hy van oordeel is, dat dit behoort by de 1 -ommisfie tot de Burgerwapening.
i Dt Prefident zeat, dat, offchoon het Request t s van gewapende Burgers, het verzoek echter fpec-
I WW. bee i..
teert tot dat geene, dat zuiver domesticq is - en dat derhalven dit geval vohtrelct analogue is'aan oneindig veel andere diergelyke gevallen.
Pompe van Meerdervoort zegt, dat hy ook vermeent: dat dit Request behoort gefteld te worden in handen der Nationaale Commhfie van Organifatie ; dat ook een durgelyk Request van Carnpen aan die Commisfie is ter hand gcueld, en daarom geen reden weet, waarom ook omtrend dit met zo zou gehandeld worden.
De Prefident zegt, dat, hoe meer hyhetPequest inziet, hy des te zekerder overtuigd wordt' dat de inhoud van dit Request, als zyadeklagrea over het Provinciaal Beituur van Gronin.o-en , omtrend de Reprefentatie, en dus geen betrekking hebbende tot de Burgerwapening, is zuiver huishoudelyk- en daarom voorftek, om dit ftuk te renvoyeeren aan 't Provinciaal Beduur van Groningen.
Pompe van Meerdervoort zegt, dat hy daarvan nog niet overtuigd is; want dat de Supplianten in hun Wtquesr zeggen, dat, wanneer daar in geen redres wordt gemaakt, zy dan niet voornemens zyn, de Wapenen on te vatten. r *
De Prefident herhaalt zyn voordel: — en concludeert conform.
Een Request van de Weduwe Lehmans, verzoekende in haare naare omftandigheden met eenig onderftand bejjunftigd te mogen worden : — aan de Commisfie tot ae Gratificatiën. £
Een Request van Klaas de Lange, als nog verzoekende, dat hy het effect van het Decreet dezer Vereaienng, tot het tranfito doorvoeren, van eenige Vaten ?tyffcl en Hairpoeder mag gumeten, en die van Holland laar toe aangefehreven: — gehouden in advys tot dat let berigt van die van Holland daarop zal ingekomen ■yn. r ö
1 f > » •> Ee>



f 802 )
Een Request vm /. TFtj%n\ verzoekende om onderftand, of een post, inbareerende tot dat einde zyne vorige aan deze Vergadering gepraefenteerde Requesten :— gehouden in advys tot morgen.
De Prefident brengt in deliberatie het in advys gehouden Rapport van de Commisfie van Binnenlandl'che Correspondentie , by monde van den Burger van Maanen uirgebragt, op de Misfive van het Provinciaal Beliuur van Overysfel, waarby het zich bekhagd had over de inconvenienten, die de BiuÜéi lautffche Paspoorten by hun te weeg bragten , byzonder omtrent zodanigen hunner Ingezetenen, welke op de Grenzen en aan de andere zyde derzelven moeten arbeiden enz. — Inhoudende in fübftantie, om hec Provinciaal Beftuur voornoemd aan te fchryven , ten einde de Municip.tliteiten (als zynde de Publicatie van den 3 Augustus 1796, naar het oordeel der Commitfie, genoegzaam tot wegneeming van het vvezentlyke des bezwaars) te authorifeeren , om aan de Ingezetenen , des begee' rende, aftegeven permisiie billetten ; mits die permisfien zich niet verder uitftrekken dan 6 uuren aan deze, en 6 uuren aan geene zyde der Grenzen'; voords eenige verdere mefures opgevende.
lorden: zegt ,dal hy zich geenfints met het rappott ver eeniaen kan , zo als het legt; dat 'er zeer veele zwang heden voor hun, die cp de Grenzen woonen ,over,chie■ ten; dat ook thans, zo 'er geen veranderii.g inkomt, d Gra<mayers zuilen worden verhinderd , om , zo als z] jaarlyks tot veirig'.ing hunr.er arbeid herwaards komen vry in dit Land te hunnen komen; dathy derhalve: gaarne zou zien , dat hierin eenige verandering genaak werd.
yan Marie zegt, dar hy zich zeer wc! mee den Burger Joi dens kan conformeeren, dac hy de nuttigheid geenfints kaï inzien, om thans mjtfures te neemen regen het inkomen va Vreemdelingen ; dat het Hof van Weenen hec ecniglte is wa; mede wy benevens de Franfche Republiek ia Oorlog zyu 1 Lande, en dat het Oorlogs toneel thans zo verre van ons ve ' wyderd is, dat men daaromtrent geen gevaar van verraad ( kwaade oogmerken te dugtera heeft; dat het ook in de dar niet mogelyk is , hec welk een ieder die aldaar op de Gre: zen eenigfints bekend is, gereedelyk zal moeren toeftemmer om hec inkomen van Vreemdelingen cegen te gaan , dac' derhalven niers overichicc als een wezsnrlyke hindernis ( zware lasc voor de bewoonders der Grenzen , dat 'er ooi voor zoo verre hy weet, geen redenen exteeren om het ink men te weigeren'; dat het voorbeeld , door Jtrdens aangevoeri zyr.s bedunkens voldoende is; dat deze menfehen , zo als h< thans is, 'er niet kunnen inkomen, of zy moeten andere w gen zoeken, Dar hy om alle deze reden concludeerde tegi het rapport.
yan Maanen zegt, dat de Vergadering beflisfchen ki over de opheffing; doch dat hy bet ontydig zoude oc deelen, zo het ihans gefchiedde, dat het aangevoer
ran Jordens , omtrend de Hannekemayers hier niet van
tppltcatie was : want da: die menfehen inkwamen , en duf 'een Paspoort nodig hadden.
Trit zege, dat hy even als van Marle overtuigd is van hel bezwaar, dac 'er aan dc Bewoonders der Grenzen door deze* mefure worde roegebragt, doch dac hy teffljns nier geloof;:| dac het thans nuttig zou zyn, zo dit geheel werde mgeiros ken; dat hy derhalven wel apineeren zou , om het naJelj Cominisforiaal te maaken.
De Prefident proponeert, om de discusfien hiel over te adjourneeren.
F erft er zegt, dat 'er zeer veele redenen voor het ra* port zyn , die niet voorzigtig zouden weeten in een ope. B Vergadering te zeggen, dat hy daarom voorruit, om «Ir, lapport weder te ftellen in handen der Commislie vsli Binnenlandfche Correspondentie.
De Prefident Hek voor, om het rapport wed* te ftellen in handen der Commislie van Liiurenlajftj fche Correspondentie , om, na een naier naauvjj keurig onderzoek, in een Committé GeneraalMj; dienen van rapport.
Fan Maanen zegt, dat dit ree Is nu drie malden ij: dat dit.in deliberatie is geweest, en daar op tot nogtd| geen befluit is geva'len.
Van Marle zegt, dat hy zich zeer wel met dc Burgers Tr en ycrtttr vercenigen kar: doe-, dat hy nog eeo woord m>i aanmerken op van Minnen, dat het fcaync als or hy jaloers* , is dac het geven van Paspoorten dour de J?;ovincicn zcu«j gefchieden, in plaats van door de Nationale Vergadering..,^
Brands zegt: ' , ' T i.
1 Dat hy verzekerd is, dat 'er in den voorleeden Ja* t zeer dringende redenen exteerden, waarom door de<* Vergadering de Publicatie, omtrend de Paspoorten wit gearresteerd : maar dat hy thans even zeer meent o vertui ' te wezen, dat dergelyke redenendoor bekende om ft* 1 digheden verdwenen zyn. I r Doch daar hy geen Lid meer is van de Ccmm.si s tot de Binnenlandlchc torre:-, ondentie , weet hy nifc ■- of'er zomtyds andere motiven fcy die Commislie *| f handen zyn, die haar hebben bewoon, om tot in ,t| d houden der Publicatie tot de Paspoorten, te ad»ueer| 1 waaromtrent hy inlichting vra?.^ ; op dat hy niet gaf ' ne onwetende »oede maatregelen zou tegenwerken.! :r Waren 'er geen privé redenen voor , dan vond r/yg ° verplicht, om de advifen van de Hurger Jordens en* ,' dere, en wel inzonderlyk dat van den Burger van * JVyck, over een paar dagen uitgebragt, ten Iterkil t te appuieeren. , s- Het is (zegt hy) deze Vergadering besend, dat n eerfte gronden, dte de oorzaak hebben gegeven tot . émaneren der bewuste Publicatie deze waren: eendei „ de geheime Correspondentien tusfehen eenige verdac ". Perfoonen in deze Republicq, met het zoogenaamde < [s nabrugfche Legertje , zoo door Brieven als Petfoon-



C 803 )
welken de grenzen op eene bedekte wyze over en weer pasfrsrrien, en waaruit men voor den Lande na ledige ge-.o'gen te duchten had ; en ten anderen , het menigvuldu; uitvoeren van Muntfperien over >1e Grenzen, meest al op ongewon en onty.flge wyzen, waar uit men vermoedde, dat zu'-s tot fu-fidie ot onderhoud vanher voornoemde Legerj ■ , of andere naieeiige oogmerken tègeh 's Lsnds welvaar: moest vei-drek-en. Hoe weinig vrucht ie maatregul der Paspoorten neetr gedaan, zal hv ftraks z-gge..: maar mëet vtoor at der Vergadering in coiifi ierai - ge»-n , ot zy , diehare Ingezetenen, rot Dehoud van Vryheid en Va4e lan I, voor een tyd met lasten bezwaart, als de holste nood zuks vordert, nu va die zvde *o >r ah a s niet te vreezen is, ooit niet bil' k zoude vinden'; (en wclkgmstig denkbeeld hy reeds by voorraat vat. de Ve 'gSdei mg durtt vormen) alle nutteloze en vo.ft.ekt o'ino ttgtl kosten van den hals harer Medeburgers af te fcbdfveh
'Er Kan immers een m: Idel uitgedagt worden , dat even zoo toerei >e-.de , maar veel eenvoudiger en min kostbaarder is, by voorbeeld op de Gren;en van Gelderlanu , Overysfel, Groningen, Drenme ent. moeren de Inwioners, ten muitten éenfge van nun dagelyks de Geuren pasfeeren , 't zy om Negotie, Handwerken, Trafieken of ïhüerzints te vernemen; waarom zouden aldaar de refpective Municioaliteben , mzonderlyk van de Steden met kunnen worden gequalificeerd , om aan hunne Ingezerenen Paspoorten af te geeven ? Zou deeze mefure zelfs wel niet zoo veilig wezen , om dat die Perfonen onderling by hup benend zya? Zou een dergelyk of a d.r eenvoudig middel overal niet kunnen worden in-CM-erd. dat immers voorheen voldoc-.de is behouden, en dat weinig of geen kosten voor de Ingezetenen zou . veroorzaaken ? Daar nu in dir geval eemge brave Bur. gers, die zich aa de Wet onderwerpen, Veel moeite en kosten moeten aanwenden, enkel om Notarisfen en Secre-arisferi voordeel aan te brengen.
Hy zegt , dit te mogen veronderftellen op dt-zen grond, dat er nog geen een voorbeeld voor handen is, tenmini ften hem niet bewust , hoe lterk hy 'er zich anders voor : heef' geinreresfeerd, dat onder de grote menigte, ïezederd het emaneeren der Pubheatie tot op dit ogenbmc toe, onder al die duizrnde die zonder Paspoorten de Gren?.enzyn gcpasfeerd , nog geen een enkel Petfoon aangehouden is. riy zegt: de moeite genomen re hebben , om er nauwkeurig op°te doen vigileeren, zelfs in bet moment van orifis, toen men me-nde, dar 'er gevaar re vreetëti was ; —— dat hy met duch ige bewyzen , de Commishe van Bin-
■ nenlandfche Correspondentie in ftaai had gefteld, om te wetrn de plaatfen daar verdachePetfonen zonder Paspoorten , de gren?en ovér en weeV pasfeerden de
Perfonen aangewezen , en zommige met naam en toenaam sepqem'd, die óp eenè Clandeftine wyze geld uitvoerden; de wegen cn middelen aangetoond, die hier toe geb:uil<r wïerfen'; zeltVe httiren aangewezen, waarzu'ks als een Depót wierd overrehiacht, en door anderen over
■ de grenzen weer wierd afgehaald; maar dat bjf van alle . die safporingen nooit eenig effect beeft gezica l ea nu
I i i i i 2 De
tou men evenwel nog aanhouden, om brave en weldenlende Ingezetenen , die geen andere da 1 goede oog' nerken hebben, nog langer die nodeioze kosten doen iiagen ? Hy zou verfcheiden exempels kunnen bybren>en , zeils by eigene ondervinding, dat men de grenzen :>ver en weer kan pasléren, zonder dat 'er na een Pasjoon gevraagd word; maar daar het een wet is, zoo tan en mag z:g een eerlyk Man hier met aan hloo' fteleu. By voorbeeld: hy had gisteren nog een Request ngedierd, om ee:; Paspoort voor een zyner vrienden, Le als Koopman veel moet reizen; di-, in t vorige Jaar :en Paspoort heeft gehad voor agt M>aiden, waarvan iy 'mogelyk dertig weken op reis is geweest, en dus ver'cneide malen op differente Plaatzen de greneten is cepaséerd , eh in al dien tyd is hem na geen Paspoorfcgevra.igd , tls nu onlangs, door de Franfchen te Maastricht K die ïem waaifehynlyk door een caprice , niet adeen nazyn 'aspoort vraagden , maar hem zelfs van zyn paard de-/ len flappen, om zyn taille te met_eii, om te zien oT"3T~e/ nè'fhet re^feigne'msnt 'cTaar in~ve7vat, over een kwam, :n zoo voort.
Hy m»et hter-nog by doen optaerkeu, dat de Natiolaale Paspoorten , door deeie Vergadering verleend, op .omrnige plaatfen nog niet eer-s toereikend; zyn , want >m van Baraafick • Brai>and, de Grenzen na Fransehdraband , te pasfeeren. moeten dezelve door een der "ranfche Com.uan ianten in de Steden zyn gecontrafigleerd ; blykens die perfonen, die wel eens zyn aangeïouden of te rug ge ionden.
Hy twyfteli* derha;ven niet, of de Vergadering zal uit :cn en ander, zoo door de vorige fprekers , as doer ïem bygebragt, wel gevoelen , uat de mefure tot nog oe in rebruik, hoe kostbaar en moeyelyk voor zommise Ingezetenen, echter het bedoelde oogmerk in het noodzakeyke moment niet heeft bereikt : en daar het zeive thans aan die crilis niet meer onderhevig fchynt , befluit hy met te advifeeren : dat de Commisfie van Binnen and[che Corre-pondeniie zou worden verzogt , om een nader middel, op een of. ander min kosibaare wyze te beramen , om tot veiighcid van den Lande , en nuttigheid van defzdf; Ingezetenen, in dezen met meerder eu beter effect te kunnen voldoen.
Evers ftelt voor, om het te ftellen in handen dcf Commisfie tot liet traniito recht.
C. L. van beyma zegt, dat hy volftrekt geen nut kan zien in bet geven van Paspoorten, want dat hv nog nooit gehoord heeft, dat de Commisfie van Binnenlandfche zaaken op een cemg Requesr Declinatoir geadvyfeerd heeft.
Vreede appuyeert dit.
Ds Prefident herhaalt zyn voorftel: — en concludeert conform.
Eenige Requesten om Paspoorten : — geaccordeerd.
De tydefy.ke Prefident ter Vergadering ver fc henen zyiuie , wörden de notulen gerefumeerd en gearrefteerd.
T i i j i 9 f)/>



Prefident berigt ontfangen te hebben. 4« HoJi Adresfen en Misfived , welke door den Secretaris worden voorgelezen :
Een Adres van onderfcheidene Burgers van Nederland wonende te Carnpen; een geiykluider.d van Oosuaandam, v-an Cliarlo.s en van h.;jc.thuyzen, alle firekker.d: tot het Rappstteeren van het Decreet van den nde Maart : — gefteld in handen van vai Lennep c. f.
Een en T.nintig Adresfen van Ingezctcn/n van Nedetiand, wonende te Amfterdam, renderende, dat iu het plat. van Conftitutie opzigtelyk den Godsdiei st 700. danige bepalingen xouden voorden daargefteld, als welke Sn meest algemeene termen begrepen waren, en verden dat de Kerkelyke Leeraaren , niet door den Staat, maai door de onieifcheide Kcrkgenoodfchappen zouden worden gefa'aricerd.
Een Adres van onderfcheidene Leeraaren van het Christendom, wonende binnen Leyden , ondertekend door de Burgers van Rees, Rogge, Kops en ven Geuaj , luidende :
Aan de Nationaale Vergadering Reprefenteerende het Volk van Nederland.
Burgers Vertegenwoordigers!
De Ondergetekenden, Leeraars van den Cinstelyken Godsdienst binnen Leyden , die tot nog toe het ge'uk gehad heiben , dat zy nooit ais 's Lands Ambtenaars ïy» befchouwd, noch, uit hoofde van eenig falaris uit 's Lands Kas , geweest zyn onder den invloed van het liurgerlyk Biiftuur, ftellen tc veel belang, en op deze hunne onafhacjelykheid en op die vryheid van Godsdienst en geweten, welke zy, uit dien hoofie , ais Leeraars des Christendoms tot neg toe genooten hebben , dan dat zy hunne gevoelens deswegens aan U tn de gehetle Natie niet zouden blootleggen op het tydftip, dat Gy gereed ftaat te befluiten, of'er eenige bepaaiingen wegens den Godsdiensr, in het dooi U aande Na'ie over te leggen ontwerp van Conftitutie, zullen gemaakt worden; dan of de Godsdienst, als rdctkunner.de, niet mogende gebragt worden onder den invloed van eenig Burjerlyk Beftuur, aan zich zelven, en aan het aliesvermogend Beftuur van den Almagtigen, Alwyxen en Algoeden God zal worden ovcrgelaaten: en wat den Christelyken Godsdienst in het byzonder aangaat , aan de zorg en het toevoorzicht van onzen verheerlykten Heiland Jezus Christus.
In/or.derheid floepen zy aandagtig gade Uwe deliberatien over het 705 Articul van het Ontwerp van Conftitutie, volgens welke aan den Staat de zorg wordt aanbevolen , tidat het, Godsdienstig onderwys bevorderd
worde, dat overal gelegenheid tot publieke Godsdienst,, oeffiening zy , en dat alle Kerkelyke Leeraars (der„ ha/ven ook wy) behoorlyk betaald worden. — Wy zullen niet herhaalen alle de gewigtige, en op waarheid en sp het belang van den Godsdienst fteunende bedenkingen , die in de advyfen van veele Leden uwer Vergadering tegen dit Atticul ayn aangevoerd. ■ ■ ■—■
Maar het z.y hun geoorloofd, om wel met alle befcheiienheid , welke de achtbaarheid uwer Vergadering var» :un vordert, maar ook jr.et alle die vrymoedigheid, welke bet belang van dea Godsdienst en het behouden van hunne tot nog toe gcr.oote»ryheid en onaf bangelykaeid ,in hunne quaiiteit als Leeraars van den Gosjjiersr, :ifchen , aan U,. voor te dtagen, dat zy het gemelde art. in het ontwerp van Conftitutie, en vooral deszelfs aatfle gtdeelte , befchouwen als onbeltaanbaai met dc nyheid van Godsdienst en geweten, welke in vroegere lagen c>n der voornaamiïe brofcnen van Nederlai.ds welvaart was; en het tevens daar voor houden , dat zy door tiet vastfteilen van hetzelve in hunne tot nog toe (»enooen vryhetd en onaf hanglykheid verkort zouden worden , if liever dezelve geheel zouden verliezen. Want de On^ lei-getekenden vreezen, dat zy uit .kragt van gemelden. Art. en in byzonder van deszelfs laatfte gedeelte, om te torgen, dat alle Kerkelyke Leeraars behoorelyk betaald «orden, zouden befchouwd ca behandeld werrtferi als s Lands Amptenaars cn Dienaars van den Staat, waardoor, iet Staatsbeftuur welhaast zou kunnen meenen regt te lebben, om van de Leeraars in hunne hoedanigheid als jezoldigde Kerkelyke Leeraars po itieke verklaringen te vorderen, en van daar .willens of onwillens, ook zou kunnen o vei gaan , om Godgeleerde Geloofs belydenisfeu af e neemen; ja zelfs, even gelyk zedert weinig jaaren elIers is ingevoerd, orn te bepaaien, dat die Leeraars der inderfcheidtri Kerk-Gerroodfchappen zich ftiptelyk zouden noeten houden aan de oude Formulieren, Confessie» :n Catechismen : Zo dat het noch Leeraars, noch entélc Gemeenten, noch een geheel Genoodfchap zoude rry ftaan , om , zonder mede weeten en goedkeuring va» iet Staarsbeftuurj eenige verandeiing te maaken , 't zy n den uitwendigen Eerdienst, of in het Godgeleerd zanenftel. En al ware het, dat noch de Wetgevende Vergadeing , r.och eenige Geconftitueerde Macht in de üataarïche. U-publiek immer willens was, gelyk wy dit van uwe Veradering vertrouwen , om zich met eenige Kerkelyke efchillen te bemoeyen , zy zouden'er ter eeniger tyd , en nisfehien wel zeer fpoedig toe kunnen gedrongen vorden, om zich daar mede intelaaren. en door hunne lolitieke uitfpraak of invloed de zaak re beflegten.
En dit is het niet alleen , Burgers Vertegenwoordigers E vaar voor dc Ondergetekenden met reden beducht zyn ,• naar door ket invoeren van een dcrgelyk Articul in de Conftitutie voor het Bataaffche Volk , als is het meerenoemde 703 Art. van het daartoe aan UI. aangeboden intwerp,zoude uw altyd gedenkwaardigDecreet van 5AUustus. 1796, waarby Gyl. niet uit willekeur, maar door e beginzelen eener gezonde ltaatkunde, en op gronden, mzer gezegende Revolutie, de fcheiding van* Kerk en raat gedecreteerd eu dus alle bernoeing van hetBeftuur mee ierkelyke zaaken vernietigd hebt, in tffecte gerappor;erd worden. Jazy vermeenen , dat alleen het falariee:n van alle Kerkelvke Leeraars, de Kerk veel naaüwer an den Staat verbinden zoude, dan zulk3 ooit te ooren in ons Vaderland heeft plaats gehad; Want door zouden zy gebragt wordeH oneer de ©n-.



C 8c5 )
rermydrlyke verpügting , om te gehoorzaamen aan de bevelen van ban , door wier zorg cn beftuur ty hunne wedden verkrvgen. En fchoon al het Burgeriyk Beftuur dssz-ifr invloed op de Leeraren nimmer zo verre mogt doen ge;den , als wy ftraks mooglyk agtten; moet men Kogthans natuurlyk vcrwagten, dat indien de Wergeven-ie Vergadering, volgens eenig Art. in de Kitaaffche Conftitutie, hoeoanig het 705 Ar7- van het te^enwoorcig ontwerp van Cordtituiie zyn zou, haaren invloed zal kun u-en gebruiker, op de Kerkelyke Leeraars in deeze hunne quaiiteit, dat a's clan ook den Leeraaren op hoog bevei zal kunnen gelast worden , om in hunne gebeden voor ixike voorwerpen en zaaken den Tegen des Alleihoogften af te ftneeken , als het Beftuur in der tyd ter bevordering zyner Staatkundige oogmerken noodzaaklyk zal oordeelen. — Doch de Ondergetekenden kunnen en moge.i in deeze dagen, waarin het niet voorrtaen van zyne vryheid en regteu misuaadig is, voor U niet ontveinzen , dat zy becven op het denkbeei 1, da: zy, uit kragt van dergelyk Arr., en op gtond van als gefalancerde Amptenaars van den Staat beichouwd tc worden , niet naar de overtuiging van hun geweeten, maar volgends den Wil van het Staats-Beftuur zouden tno ten bepaaien de gebeden, welken zy voor het Va derlani aan den Allerhoogften moeiten opd'agen, Want, om hier niet aan te merken , dat de Ondergeteekenden meermaalen ons zelven de vraag hebben voorgehouden , of zy aan zodanige bevelen a's Christenen zouden mogen gehoor geeven ; om niet aan te merken , dat de Gebeden , welke de Leeraaren uit kragt van eenige Decreeten der Wetgevende Vergaderingen aan het Opperst Weezen zouden kunnen opzenden, alleen zulke zyn diehet tydeiyk welzyn des Bataafchen Volks betreffen; om niet aan te ■serken, ho* veele verfchillende gevoelens zig op'doen, en ten allen tyde plaats zullen hebben , ten aanzien van de oorzaaken , waaruir dit Volksheil kan voortkomen, en van de middelen, die dit bevorderen kunnen. By het te neemen Decreet om de Leeraaren te doen bidden of dankenin zekere omftandighed.n zou egter het Burgcrlyk Beftuur dit beflisfen, en ziet hier dan die Leeraaren, welke fommige gebeurdtenisfen of rampen , uit een ander oogpunt befchouwen dan'de Wetgevende Vei£adering in een engte gebragt, om tusfehen deeze twee uiterften te kiezen , of aan de Wetgevende Magt ongehoorzaam , en dus Bargerlyk misdaadig tc zyn; of by de plegtige verligtingen des gebeds den Huichelaar te fpeelen, enden Alweetenden hartekenner met woorden aan te roepen, die hun eigen hart verfoeir.
Om dit. alles niet aan te merken, zy het den Onder, getekenden gegund , UI., Burgers Vertegenwoordigers! te herinneren de menigte van Biddagen , Bid uuren , Dankftonden en wat dies meer in de laatfte dagen van het vorig Beftier aan de Leeraren de toenmaals hetrfchende Kerk bevolen is. De Ondergetekenden verheugden zig dat de toenmalige Staateu Generaal, Scaaten van Holland hen in derzelver Befchry vingsbrieven tot het houden van die laatkundig Godsdienstige Vergaderingen niet erkenden , en dat zy van die van den Gerechte hunner Stad fleets een affchrift bekwamen van her bevel. welt
door de Staaten aan de Leeraren der heerfchende Kerk gegeven werd.
Het ftond toen aan hunne keus, of zy op die gefielde dagen en uuren hunne Gemeenten wilden oproepen ; om in gemeenfchappely.ke gebeden het Vaderland ca des! zefs belangen aan den Almugtigen op re drar^eu. Zy waren toen niet gebonden »an eenige voorfchnfieii des Beftuurs, en in hnnne Leerredenen en Gebeden hadden zy alleen ac overtuiging van han verftand, het bevei van hun eigen gewiüe te volgen. Als Disfenters gerouten zy toen eene Vryheid , we ke hua nu niet zoude mogen gebeuren. Toen het Gouvernemest om zo te fpreken na genoeg op hen , als Christenen en a's Leeraars van Christen - Vergaderingen geen acht Hoe*, ■ontvingen zy geene bevelen om te bidden , noch voorfchnfren hoe te bidden , en nu , nu Vryheid en Geiykheid zegevieren , zouden zy het recht verheien, om al of niet te bidden en zoodanig, als zy in goeden gewisfs zouden vermeenen te behooren.
Daar dus de Onderg., door dergelyk Decreet van erger Conditie zouden worden, dan zy waren ond-r hec voorig Gouverneinenr , zoude her hun riet moeilyk vallen hier eene keuze te neemen ; zy beeverr op de gedagten, dat zy immer, in het gebed de enkele wte'naars der Staatkunde zouden kur.nen worden. Zy zouden Me onheilen, die hun overkwamen utt hoofde van her met gehcorzaamen aan foottgelyke bevelen, hun enne) als Keiktlyke Leeraaren opgelegd , zich gewjUig getroosten, en hunne gerustheid vinden in de bewustheid, dat mén hen, ja a.s weeifpannige Leeraatcn itrafte , maar dat zy verders ais Burgeis voor niemand behoefden te wken in onderwerping en gehoorzaamheid aan de Burwlyse Wet; terwyl hei, eindelyk die heuchgelyke ieditrte altoos zou vergezellen , dat zy in eerbied en "rrevi-v omtrent ket Heillig Opperweeën niét te lorr wa-en gefehooten , eu Gode meer gehoorzaamd hadden dan de menfeher.
Vergunt ons Eurgcrsv-Vertegenwoordigers deez- onbewimpelde taal van vryen mannen , die mer eersdiepcn eerbied voor uwe Vergadering vervuld zyn: en dje ab Je.urgers hunne onvermydelyke verpügting gevoele» rot eene verrekte onderwerping aan su.c Burgeriyke WeiMi en het is op deze gionden.dat de Ondergetekend-neicr» tot uwe Achibaaic Vergadering vervoegen, met tntSk en dringend verzoek , dat, by ie aa-nfialnde overweg? en beflüiing van dit gtwigfig punt op deze door 'kn aangevoerde oezwaaren byzonder gelet, dez-lven •„ jj hun gewigt gepondereerd , eu daaromtrent zodanig eea beüuit moge genomen worden , dat de Ondergetekenden en zo veelen hunner Ambstbrocderen met hen, die-deze zaak uit het zelfde oogpunt bcfchcuwcn-, rïei in cl* onaangeniame nocd/aaklykheid mogen gebragt wor ien van ten een-gen tyde de harde keuzere meeten do-r, * tusfehen hunnen pligt als Leeraars tn de opvoiain» der bsgtnfeien van Godsdiei.ftige Vryheid. 't Welk doeigdr (was getekend) B. van Rees*
C Rogge.
j. van GeuffJ, ..... /•
— I *»i i 3 .wot-



C 806 )
Wordende beide gefteld in handen van van de Kasteele c. f.
Eene Misfive van het Provinciaal Beftuur van Utrecht, luidende :
Pkt Provinciaal Beduur '5Lands van Utrecht, arm de Nationale Vergadering, fepreC-nteerende het Volk van Nederland. \t\ Utrecht den 26 April 1797. üet derde jaar der Bataaffche Vryheid
medeburgers!
Nietrefjenfirscnde Uiieuer Decreet vau den 11 Maart laatstleden, ten opzigte van de wyze van het ftemmen over het aannccmen of v.-rwerpen der aanlijnde nieu»e Conftitutie voor deeze Republiek , door de meerderheid van U-ieder Vergadering eer.omen , zeer verre af 13, van onze tnejui. hing, zoo min als die van het weldcpkendrte gedeelte des Neder iardfcheuVolks weg-te dragen,kunnen wy echter tteenftnts go dkeuren dc (lappen, zoo door die van Holland als door (K* van Q'verj'Siel gedaan, daar zy zich, ten opzigte van dit zo veel geruchtmakend Decreet, Pronncialiter aan Ulieder Ver gadering hebben geadresfeerd.
Schoon wy niet willen ontveinzen,. dat wy het ftraks ge melde Decreet van den 11 Maarr 1.1. befehouwen als allerfebadetykst voor de Vryheid van het Vaderland, en als kunnende (trekken om alle verlangens en uirzigcen des Volks op eene gelultkigc, op eene ware, Republicainfche Cónftitnrie zoo niet geheel en al in rook te doen 'vcrdwynen , ttnmtr.lle dezelve zoo verre te verfchuiven , dat intusfeheu het Va de r land, dc fpeelbal van intrigues, veidceldheid en régeejingJoosheid geworden , een prooi van verwoesting zy, en waardoor onze buiten en binnentan fche Vyanden, op het kragrdadigst in de hand worde gewerkt; echter rekenen wy ons niet bevoegd, om in onze betrekking als Provinciaal Beftuur, ons uit ons zelven aan Uiieden te vervoegen ter intrekking van het bovengemelde Decreet , daar wy by de daarftelling van de Narionaale Vergadering, reprefentecende het gantfche Volk van Nederland , plegtig hebben afftand gedaan van al dat geen dat aan het geheele Bataaffche Volk compeieert, maar wy doen zulks op verzoek en nadrukkelyke inftantie van een zeer groot aantal onzer wel denkendeBurgeren, welke zich aan ons mer Requeste nog heden dezen dag hebben geadresseerd, om hunne aau Uiieden reeds daar toe ingeleverde Ver zoekfchtifrxn aan de byzondere attentie van Uiieden aantebe veelen , met aiie mogelyke kragt tc appuyeeren , als rustende deze hunne billyke Verzoekfchriften op den zao plegtig uit gedrukten wil des gamfchen Bataaffehen Volks, het welkten tyde van de byCenkomsr der Grondvergaderingen , ter verkie zing van de Leden der Nationaale Vergadering, zoo plegtig heeft verklaard, alleen te erkennen de oppermagt des Nederlandfchc Volks; welke verklaring op dcsztdfs uitdrukkelyke begeerte, ingevolge her Reglement, mede door alle de Leden der Nationaale Vergadering is afgelegd, declareerende verders, dat hnns inziens geen 1 oogsrgeconltiruceerde Provirciaale mast. ja de Nationaale Vergaderinge zelve, hier van geen haiibreedte ma afwykcn.
Wy febroomen niet te verkiaaren , Medeburgers I dat ook deeze bewusiheid van affrafu van Provinciaal ^-ezag,op dar eecn, ht: welk een eigendom des gantfehen Nederlandfchen Volks
is, ons het voorgemelde Decreet ven ir. Maart laatstleden, pro ut jaïet doet bilcuou-.cn als r4chtft.-ceks ftiydmde met cie cikende opperman de, V,,Jja; zvh nict alle individu.eïe Burgers Leden vau een eï « cc elfde Lichaam, de Bataaffche RtpublTik ? en waarom zou dan ecu enkel individu in eene feicipe Provincie 1. o veel nzase hebben op het vestigen der Confti utie dsn tiert zyn.r tnedelaodgenooren in eene prootc PröVii cfi ? meo- ee;:r i* niet , dat door net hootuciyk ftem .»en de* Vèlkseei f T-ti « Provirciedeov rwtgr, deoverftcmniin», zou ticot>en boven en op ten kleiner Gewast, want zulk een v !lch vounvendfei 1? ilk-en bet ^e$cheiHtfciiid voor het hatelyfc en re ds 10. r U ,';d ■ md fcederaiismu*. daar niet mei.! eed Provinciaal maar een één tnondei "i»ar Maatfcbappelyk indian als de bifi-, dtr santtaandt: Conltiruoe door UI. zou w>sfe, lylt ais Vaderlandlievend. 1S vastgefteld , edoch al waare het, dit voor het toekomende de Provinciale wyze van Beftuur zou itiyven Hand grypen , dan noch is hei voorwtnufel, aIs of door het hoofde.yk ftemmen, eene grootere Fu.vincie de kleinere zou overftemmen , van .alhn grond' •ontbloot , daar in de grootfte Provincie als Holland by voorbeeld , een groot gedeelte der lmvooneren zou k&nucn overeenfte-mmen met een groot gedeelte derzewc van een kleimr Gewest, waar door dus die kleine zelve eene overwe.ende kramt van ftemming boven die grotere Provincie verk/y»en zou.
Dan , Med- burgersI wy zouden Ulieder gezund oordeel te Uert -doen , indien wy dit nader wilden hetoogen; wy vertrouwen , dat Gylieden het meergemelde Decreet -.vel zoodanig zult akereeren , dat 'er geene ;rees voor de waare Vrienden van Vaderland en Vryi.eid overblyve , dat zoo wanneer het Plan van Conftitutie, het geen aller braaven wensch is, door de meerderheid des Bataaff hen Volks mogt worden aangenomen , deszclts invoeiu>< door de minderheid niet zal kunnen worden rcginsehoudcn , of waaraan zy zich nier zou behoeven te onderwerpen, ie'shet welk den braven Vaderlander de ysfelykfte gevolgen zou voorfptdles , als waar door niet alleen een hatelyker Fce.t'.ralisrmjs zou worden vastgefteld, dan ooit onder het Aristocraa sch S'adhou. derlyk Beftuur hetic plaats gehad; daar iu de Vergadering van Hun Hoog Mogenden zeive, de minderheid zich aan het befluit der meerderheid mocsr onderfelnkkcn . maar iva.->r door ook veelligt het vestigen eener Coniliturie ren cenemaale ien bodem zou worden ingtftagen.eii de fchnkverwekkendc-rampen der Hoekfcbe en Cabeijaauwfche tyden wederom tor onzen ondergang, zeer waarfchynlyk zoud.n opdagen. Wy moesten ons overtuigd houden, dat in dar onverhoopt geval, wy niet vreemd zouden zyn , tc vermoeden ea te vreezen , dat het alverwoesrend goud van het afgunfltig en verraderlyk En. ge'sch Minisrene, met moer fucces de vestiging der Confti.; tutie zou tegenwerken, dan de Bataven door hunne getrou. we gealieerden zouden kunnen worden snderfteund, wanneer de meerderheid des Volks, hst.door de Nationaale Vergade. ring voortedra/en Plan etner 14epubiikeinfche Coriftirune hai aane,, nomen. In het vertrouwen M-'debargers! dar de ftem des Banaffcöcn welden.kien.ieii Volks, zyne nooit kunnende onrkent wotden Oppermagt, de meer enmeer vereiscbrwordende-eendra.tr cn broedc-riyke verbinding, mer één woord , het geheel belang des Vaderlands, Uiieden zullen doen btfluiten. rer imrek» kin- oïalrereenng van net reeds dikyverfV-notmd D oreer; >n. digen wy dezen, God biddende. dath\ U''eder raadsbefluit- n ook in dezen rot behoud en vestiging der Vaderlandfene V yHeid doe uitlopen , en Uiieden necme in zyn heilige befcfeerming.
"•' '■ •■•''' - ■ ■- -■■ Eene



f 807 )
Eene Misfive van hec Provinciaal B.ftuur van Fries- f land van den volgenden inhoud:
BURGERS REPRESENTANTEN! fa
van het Nederlandfche Volk. c Hec Provinciaal Beftuur van Friesland, zorgvuldig be- " dan om te eerbiedigen de beperkingen, welke het Nedc'rlandfche Volk heefc toegeitemd dat tusfehen het gezach uwer Vergadering en der Gewestelyke Beftuuren zoude ftand helden , tot dac eene gewenschte Conlhtuue door dat Vofk daadelyk zoude zyn aangenomen , en hec nieuw gecontinueerd Beduur aan de Nationaale V ergadering opgevolgd, óvereenkomftig het voorfcRnft van ^ de a's das aangenomene Conftitutie, — heeft net dan ^ na bet nauwkeurigst onderzoek , en hec rypsc beraad, . willen befluiten , deszelfs ftem nevens die van Hollands Beftuutders in uwe Vergader-Zaal te verheffen , tegens een Decreet, het welk onze Vaderlandfche harten met ' vertwyfTcl.nfc vervuld, — tegens een Decreet, waar ; uit wv de iammerlykfte gevolgen voor de rust, en weivaan van dit ons reeds te veel gefolterd Gemeenebest,
dtrchtèn , en het welk de eerfte grondzuil van eene
lanftaandc Conftitutie, de Eenheid cn Onverdeelbaarheia van het Bataaffche Volk, (na ons inzien) ten iVrkfcen in zyne fundamenten ondermynd : • ja ten gevolee'zoude kunnen hebben, dat den Tempe-1 van Neerlands Vryheid op eene onherftelbaare wy*.e zoude moeten Bittonen in het zelfle oogenblik dat men hem zoude wiüen inwyden. ■
Gvl gevoelt zeker reeds , Burgers Reprefentanten van hét Nederlandfche Volk! dat wy bedoelen Uw Decre-t van den I! Mailt laatstleden, waar by bepaald word, dat de Conftitutie in de Provinciën ufzondei ly< zul worden beihrdee/d, - en goed en afgekeurd, met dat effect, dat de meerderheid de minderheid met zal tuinen over Hemmen, — en de minderheid met zal achouden zyn, zich aan de meerderheid te ondervee: fen.
ja her is dat Decreet, het welk het onderwerp on ze'r beüjr.'.eeliPR in dezen zal zyn.—De mannelyke taai, door eene n'echtige Commisfie uit het Provinciaal Bedt uur van Holland, op den 12 dezer maand in hec midden uwen Vergadering over dat onderwerp gevoerd, -klonk zoo treffend in onze ooren , bemoedigde ons zoo zeer, darwy het wangen durfden niet alleen, maar zeiis ons ten duutften verplicht reekenden, die welmeenen.e demarche van onze Nederlandfche Medeburgers, behuurende de huishoudelyke belangens van Hol ands ingezeetenen , a's Nederlandfche Burgeis en Beftuurdcrs m dit Gewest, by UI. te onderfteunen , — of is het niet op die zelfde plechtige wyze, met die kragtige bewootdineen en met die overtuigende drangreedenen, althans met niet minder welmeenende Vaderlandsliefde en Fnelche
Otfoevcinsdhcid. . ,
Eeibiedigerde het Hoog Gezach , het welk in het reprefenteerend Lichaam van het geheele Volk van Neder'and herust , met bezef, en eigene erkenning van ftilbt-arheid, waarvoor Beftuurders even, en zomtyds meer vatbaar zyn, dan elk individueel Lid der Maat-
!iappy . zoude men ons verkeerdelyk van onbi*-
iieidenheid verdenken, wanneer wy m ee ( it aanbelang , onbewimpeld fpreeken en in tv. >0%prur den bodem van ons lurt vertoonen ,— men ; .... me bedoeling, en welmenendheid miskennen , nya.dien eu flegts onderlteldi, dat wy , door het vertoonen van lOgeljEflieden , die de rampzihge gevolgen kunren worai.vaji een Decreet, de beden uwer Vergadering wele tot het zelve hebben geconcludeerd, met zodanige allaose inzigten zou ien willen befchuidiget». Dit oordeellen wy vooraf te moeten zeggen, —• en allen daar mede ter z.ake overgaan.
Met al de kragt der redeneerkunde en bekende bewyen, Brrgers Reprefentanten! heeft het Provinciial Beuur van Huiland aangetoond, hoe yverig het weidenendst gedeelte van Nederlands Patriotten, door kunige mannen voorgelicht, van den aanvang der revolu- e af, bewerkt heeft, dac uwe Vergadering tot ftand fierde gebragt; hoe het Neeerlandsch Volk zich d.ur oor reed; in effecte heeft vereenigd en voor het eerst yne omvervreemdbare Oppermacht nitoeffende ,• van velke het te vooren , door fnode Ariftoeratie en rieerschzucht was beroofd; hoe Gyl., die wettig door iet Volk verkooren waard , zonder eenige betrekking op of Lastbrief van. byzondere Gewesten, te mogen houden noch te hebben , als Reprefentanten van hei geheele Volk, alleen gebonden zynde aan hec Reglement, waar in uwe werkzaamheden waren bepaald, beloofde: , aan de Oppermacht des GEHEELEN VOLKS gehou» en fff trouw tezulten zyn, — en da: Gyl. verdersbeast wierd, als hec groote oogmerk uwer by éénroeping, otn eene Staatsregeling te ontwerpen, —— met voor zeoen---o£ n.oen Gewesten , — m ur — root dteze Republiek , ~~ waar van het. plan vervolgens aan de goed- ofafxeuitng van het Vokt' moest worden aangeboden ; hoe uit dit a;.!es , uit de Staatsreg'st-. rs en uit de befiuiten van'ble Staaten Generad , rmtsgaiers uit den Volkswil in net daadelyk byeenroepen u -er Vergadering, niet op eene l-oederative, maar volmaaktyeeifflarïgè en onvtrdeehaare regeling, van zelven word bewezen cn voortvloeid den atftand van alle gedeeltelyke O; per macht; des geduurende het tu fchen-beftnur, de huisn.oudelyke befetnkkingen der Gewesten aan de Provinciale Beftuuren moesten verb'.yven. —■— . ...
Dit alles is zoo overtugend, na ons inzien, door onze Medeburgers van Holland aangevoerd, ten eir.de de oen reeds uitgedrukte en vo'voerdc begeerte van het Bataaffche Volk tot de onverdeelde vereemging te betogen; —■ dat wy 'cr niets by zouden kunnen voegen, om zulks verder te adftreëeren, dan door het weder ten toon fptciden van hec tafereel der üs'i^c werkingen en hardnekkige tegenkantingen, welke, (voor al in dit Gewest,) zyn in he: werk gefteld geworden, om de erker ring van die eene en onveuieelbaare Oppermacht des geheelen Ned: rlandfchen Volks te verhinderen en illufoir te maaKen; — om - of waare het dan ook ten koste van de zekerheid en het bloed der getrouwfte Burgeren, het Foederalismus, met nog twee koppen ° ver-



( eo8 }
verlerkt, een nieuw leeven te geeven; en alle welke
werkingen en tegenkanting :n niet hebben kunnen verhinderende toetreding van alle de Bondgenoten, in de bewilliging van hét Reglement; waar op Gyl. zoude werkzaam zyn intusfehen het formeeren eener algemeene Conjlhatie j-ih welk Reglement volkomen lag opge'flooten de erkenning yan de Oppermacht des gelieeren Nederiandfehen Volks;— en welk Reglement aan elk der Leden van de Nationale Vergadering de verpligting oplegde, om aan die Oppermacht alléén gebouw cn getmèw te zyn ! Maar wy willen het gordyn gefchooven laaten voor alle die toneeien , — en het onze tragten hy te brengen, dar geene nieuwe van gfcly ken aard (het welk God verhoede I) op deten vryen grond vertoond Worden en het Va leriar.d verder van een fcheuren. —■ Burgers Reprefeifeinten 1 dat wy deeze ééne aanmerking vrymoedig maaken, voor en al eer wy ons oog vestigen op h.t Articul in Uwl. Reglement, waar op Uw ^Decreet-van den II- Maart fchynt gebouwd te dtyn.
Elft Btirgéf van Nederland, welke mede concurreerde tot de (lemming van Kiezers, die dt Vertegenwoordigers van het geheele Volk zoude benoemen, was verplicht vo' r af te verklaren : ,, dat hy voor wettig ..zoude houden aüéé-1 'zoodanige Regeringsvorm t de,, welke gegrond is op dc Oppermacht des Geheelen
Volks. ' Hoe zouden hu die ze;fde Nederlandfche Burge.s de Cooftitülftf mdgèit en kunnen beöordeelen , wanneer dezelve de ged<elleiyke Oppermacht van het Vrdk in elke Pioviutic inlloot ? wanneer aan één enkel gedeelte van de Natie de faculteit wierd toegekend, om zich nict aan de Wii van het geheel of van de meerderheid te onderwerpen; — ja zelfs, om alle Uwe werkr.a».nheeden nutteloos te doen zyn en 's Volks verwagling te leur te doen ftellen? —• Wy bidden U, is 'er meer bewys nodig, (her zy met eerbied gezegd) om UI., óns, en elk'Nederlander, te overtuigen, dat de Corftitutie moet gegrond zyn op de éénheid en onverdeelbaarheidvan het Nederlandfche of Bataaffche Volk, en dat de Conftitutie moet inhouden de volledige erkerning van de Oppermacht des geheelen Volks, (zonder dat zulks expresfelyk had behoeven gedecreteerd te worden ,) za! zy wettig zyn en door de Burge;s van Nederland mogen worden aangenomen, uit kra«' van derzelver heilige belofte ! —
Om nu over te gaan tot den grond, waar op uw Decreet van den I1 Maa*t jongstleeden fchynt te rusten , te weeten op de uitlegging \an den 108 Articul van het R g!ement, waar ifi g-.zegd wordt: ,,dat het gedres,, feerde Ontwup van Conftitutie naar de refpectivB ,i Provintien , het Landfchap Drenthe en Bataafsch
Biaband tal venonden worden , om in ieder van de-
zeive af 'zor.aeyl k door het Volk te worden onder„zogt, en goed of afgekeurd;" zuilen wy dien aan¬
gaande voor eerst reflacteeren":
Dat, wel is waar, het woordje afzonderlyk daar eene byzondere betekenis zoude kermen hebben, wanneer de oppermacht van he; geheele Volk niec te vooren en in ailen opztgtc tot een grciid gelegd was , en wanneer Gyl. Gecommitteerden yan de byzondere Provinciën waard: maar, gefteld dat de beóordeeling en aanneemmg of verwerping yan het ontwerp van Coniiiturie in elke Provintie atzon ieriyk, in de volftteks-e zin van het woord, zoude moe en gefchieden; hoe zal men dan daar uit immer kunnen conciudeeien : dat de minder heid met gehouden-zirfide weezen zteh aan ae meerderheid te onderwerpen ; her zy dan-dat men z jiks verftaa ' van Gewesten tot Gewesten, van Grondvergaderingen tot Grondvergaderingen, cf van de geheel- bevolking der Republiek 1 tiaar dusdanir.e interpretatie alle denkbeeld van een opperrnag.ig volk ocbegryoelyk cn herlenichimmig maoïst,-.» en f als -wy het zoo eens noemen moogen ] een onoplosbaar raadzel in nch zoude bevatten, om te weeten hoedanig en wanneerde .wü van het Volk, op dien grond, kan geltead worden.
Ten tweeden : dat ook die uitlegging rechftreeks zoude ftryden met den letter van de Proclamatie der Staaten Generaal, de dato ro February 1796 [door welke Vergadering alle de Artikelen zyn gearrefteerd 1 ia welke Prociamaie exprestïvelyk gezegd wOrd, dat de Nationale Vergadering zoude maaken een Plan van „ Conftitutie voor de geneele Republiek, — welke aan .,de goed- of afkeuring der Nederlandsche Na,>TIe zal worden onderworpen," — voorwaar een voldongen bewys [zoo als het Provinciaal Beftuur van Holland te recht.aanmerkt ] dat de Nederlandfche Natie en geene negen Volk.ren — maar ook wel degeiyk d:e Nedertandjche Burgers , welken niet onder eenig Gewest behooren, _ de Conftitutie moeten beöordeelen, aanneemen of verwerpen.
Ten derden: dat nergens elders in het Reglement eenig Art. wordt gevonden, hetwelk de afzonderlyke Souverainiteit der Provintien , in het aanneemen of verwerpen van de Conftitutie, referveert; — neen: maar dat wel duidelyk den zamenhang van het geheele agrfte Hóofdftuk,.het tegendeel aantoont. Daar in be» 145. Art word gezegt: „dat, ingevalle de Conftitutie binnen 3 ,, maanden , na dat dezelve aan het Volk is voorgedragen, door het zelve niet is aangenomen, deNationaale
Vergadering het Volk op de wyze hier vooren [in het ,, Reglement] bepaald, by tyds zal doen oproepen enz. ,, en , ingevalle zodaanige oproeping door de Nationaale* „Vergadering niet mogt gefchied zyn , alle de Grond„vergaderingen der geheele Republiek, zonder oproe.5pmg, lor zodanige verkiezing, op den eerfttn dag der ,,ag'iende maand zullen byéénkomen" enz. \Het verruig ven deze Misfive en Zitting in ons volgendNummer,~\
Ter Drukken e vas VAN SCHELLE & COMP. ia de HA A GE.



OELtKTiEiD^ f R 2 H E, / B, B R O M D E R S C k A i\
EXTE.A-'DAG'YEIIHAAL
DER HANDELINGEN VAN DB
3TJ3, T i O %TJXJl X M M JSL G JS, -DM M X WG
ftEPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N*. 505. Woensdag den 3 Mey 1797. Hes derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Donderdag, den 27 April 1797.
Voorzitter: J, A. de Mist.
""IP^ervoU eter Misfive van het Provinciaal Beftuur van Friesland.
Alle bepalingen , die ter goeder trouwe, in onze oogan , niet anders kunnen re verdaan geven, dan dar het geheele Volk de Conftitutie binnen de gelelde drie maanden zal beöordeelen, en by- wettige meerderheid van haare Leden, die daar toe ftemgerechtigd zyn, decideeren, of de Staatsregeling zal worden aangenomen en ingevoerd , — dan of dezelve word verworpen; op dat, in het laatst geval, eene tweede Nationaale Vergadering by tyds worde verkoozen, en alle de Grondvergaderingen der geheele Republiek daar toe werkzaam zyn, op de wyze zoo als zulks ten aanzien van de eerfte heeft plaats gehad.
En dit geblykr nog klaarder de eigenth.ke zin te zyn, die aan het 108 Art. moet gehecht worden, wanneer men liet 147 Art. leest, aldus: „ zoo dra de Conftitutie „ door het folk daadelyk is aangenomen, zal de Natio„ naale Vergadering de Grondvergaderingen van het Volk „ opijepen,om, óvereenkomftig he: vooifciuift van
de a s dan aangenome Coftftituïie, zodaiig te han le* „ len , als verëischt zal worden, om het nieuw gecon„ ftittircrd Befti.51 aan de Nationaale Vergadering ten „ fpo >eligften tc doen opvolgen."
Hoe zal dan nu, wanneer in het beöordeelen der aigem ene Conftitutie, de meerderheid, de minderheid riet zal mogen overftemmen, gewesten worden en iredecideerd zyn, wanneer de Confti:utie door het Volk
is aangenomen; of, wanneer zy is verworpen? •
-ten zy men vastftelle, [het geen niet waa'rfchynelyk is]
V. Deel.
dat de üitfpraak éenllemmig zoude wezen voor één van beide a'iernativen.
Hoe zal eene nieuwe Nationaale Vergadering weder by één kunnen komen; wanneer door de minderheid d es Volks, maar door de meerderheid der Provinciën, de Conftitutie wierd verworpen ? — ! Hoe zal die Conflirmic voor het geheele Volk van Nederland ontworpen, en op de volkrykheid van het Bataaffche Gemeenebest bereekend, — in een gedeelte van Nederland kunnen worden ingevoerd, — terwyl ern ander gedeelte, uit krast van het Decreet van den 11 Maart 1. 1. riet zoude gehouden zyn daar 111 toe te' .treden ? -»
Dit zyn zoo veele gronden en aanmerkingen , Burgers' Reprefentanten! die ons peii'uadeeren, om rordbotftig te verklaaren , dat wy niet begrypen kunnen , hoe de meerderheid der Leden van uwe Vergadering eenen zin en explicatie hebben kunnen geven , aan één Art. van UI. Reglement, waar door de Oppermagt'van het Bataaffche Volk op rosfd fchroeven word gefteld, — en een befluit, da: wy in waarheidonbeftaanbaar oordeelen , is genomen.
Te recht du; vroegen de afgevaardigden van Hollandsen huishoudelyk Beftuur: wat zal 'er, zoo eens vier of vyf Provintien de Coi.ititu'.ie aanneemen , wat zal 'er vaa het Leger —- van de Vloot — van 's Lands Magazynen , de Volltpiamirgen van den Staat worden ; aan wien 7uHen dezelve toebehoren? — tot wie zullen de Generalièeits fcnuldén worden overgebragt, — en hoe zal 'er voorde afbetaling van de bv de Alliantie aan yk toegezegde Mi'iiocnen gezo'.gd wo.-dcn ? — var van -or.s politiek bethan, met betrekking tot de Frtfffche Republiek; — wat tot alle vreemde Mogendheden worden ? —
Eo overweegen wy dan eens, wat het lot kan worden" van één of meer Gewesten, waar van de Ingetteeter.ea magten overhellen tot de afkeuring van hef Ontwerp van Conüiru'ie: ■» ho: dezelve, te zwak om 00 bud zelven te ftaan , aan eene vreemde macht zouden .kunnen , — eu door bmtenlandïcii vermogen en invloed Kkkklt ge-



: 8i©)
rensedzaakt worden zich over te geven; ot, m weerwil ran {JU Decreet van den li Mrart, zich aan ie meerderheid te moeten onderwerpen ! *
O! wie yst dan niet, Burgers Reprefentanten! bewaarders van de veiligheid cn onafhanglykheid des
vryen^Nederlandfchen Volks! Wie yst dan niet,
die gevoel:-' éa Mvloeiend"Ni.i3rlandsch bloed in zyne adcren^o mfraagt, op de enkele gsdagte van de meerdtn mogelyke rampen , waar in dac onuitlegbaar Decreet, [houd ons deeze uitdrDAkmg ten goeden] hec Vaderland kan (tonen! —
Zoude niet onze Franfche Bondgenote, —« die zich meer dan eens aan onzen inweniigen toeftand en vaste verëe-iging heeft laaten geleden lej^en; — die meer dan eens vertrouwd heefc op onze eendragt te kunnen ftaat malce.i; — in he: jdenHbeed kunnen komen, du mea haar bedrogen heefc; dat men, meer bsdigt op deeibehariiging van het intrest van afzonderlyke deelen, — dau op de onaf aang'ykheid, vryheid en geiykheid van bist geheel, niet ter goeder trouwe haar wilde verbonden doen zyn aan de Bataaffche Republiek , maar aan byzondere gecontracteerde Gewesten ! -—• 'Zoude niet die .magtige üondgenoote, van de vrieniinne en befebermfter dezer Repub'iek, kunnen worden de rechtvaa-dige bemacitigeresfe van dezelve, — of haare 'Vyandinne ? —
Of, [ .vanneer men de mogelyke gevolgei van het meergemeld Decreet zich zagter vebeelde ] zullen niet belendingen, negotiaiien , overeenkomsten , en wedérxydfche bemiddelingen verëischt worden , om dan eindelyk te komen tot de ineenfmehing van bet gezach, het welk men om byzondere inzichten had willen gefcheiden houden , en de geheele weivaart van hec Vaderland in
de waagfchaal ftellen ?
Maa; , in dit laatfte geval zoule dc volmaakfte Conftitütie, voor het geheele Volk gemaakt, niet ongeatereerd kunnen worden ingevoerd, om da: 'er altyd iets «an de eene of andere zy£ zoude moeten worden toegegeven.
Welk een ruim veld, zoude 'er, boven dien, niet in alle die mogelykheaen zyn , voor de benyders van het geluk en den weivaard_eener Natie , die eene beltendige Maatfchappelyke S-aais:egeling wil invoeren !
Wy willen, r.o:h mogen, het ontwerp van Csnftilu'ie zelve thans niet beöordeelen : maar zullen (Ieclits ©rderftellen , dat 'er voor de voorftanders van het oud fye.hema van verdeeling, menigvuldige redenen zullen zvn, om hunne arglistige pogimien in tc fpannen, dat dé gevoelens der minder doorzigtige beo®:deelaars van
het o -twerp uit elksnder lopen; cn in dat geval,
\% de realifatie van de rampfpoedig; gevolgen , waai over wy ons bekommeren , — ja het noodlot van on: Vaderland , in de hand van weinige behendige bedrie gers. —
Ach ! Burgers Reprefentanten! dat wy door onkundi cf verkeerd begrip , ons zelven mogten bedriegen, ir die zwareen vooruitzigten, welke ons de bcöordeeling yan UI. Decreet tan 11 Maan heeft yoor den geest
gebragt. O ize nakomelicgfcaap zoude ïich voorzeker verheugen — dat de bevestiging van die zwakke bekommering niet gebeurd was. ««
Maar deeze onze gevoelens zyn zoo fterk ia onze harten geprent, dat wy dezelve aiec hebben kunnen, noch mogen verbergen, op dx: geheeU.Nederla.nd en de nakomelingfchap zouden kunnen oordeelen , of wy dwaalca, aan of dezelve gegrond zyn; en i i allen gevalle die zelfvoldoening genieten, dat wy in eene zaak van dat belenkelyk gevfigc hebben g*z:<d, hec geen wy voor de rust, de zekerheid en we vaart van het g». meene Vaderland oirbaar dacheen.
Wy eindigen van deezen, met ons volkomen te conformeeren met de a infpraak, door de Commisfie ui: het Provinciaal Beftuur van Hjlla.id den 12 deezer maand ter uwer Vergadering gedam; en Ui. ten hadrukkclykften te verzoeken dit Gyl. uw Decreet vai den il. Maart. 1. 1. over de beöordeehng der Cosftitu'.ie , en de' goéd of afkeuring van dezelve, zodanig het zelve genomen is»'gelieft in te trek;en cn buiten effect tc (lellen; terwyl wy al verder de vr/heid nemen, Ui. in em.üge overweging te geeven , of n et eene bepehng diénde te worden gemaakt, op wat wyze de beüordeeLng van hec ontwerp van Co.nftnutie in der daad kan g-fcfueden , op. dat, namentlyk, wanneer omtrent eenige artikelen vanhetzelve onderwerp gegronde aanmerkihgen te maaken zyn , en daadelyk gemaakt worden , édr het nog aan de eindelyke goed- of afkeuring toe is , derelve die veranderingen zouden kunnen te v, eeg brengen , in het ontwerp , welke mogten verëischt of nuttig gtö rdeeld worden; ten eir.de niet een gewrocht van dien aar; [.vaar in toch feilen kunnen gevonden wo'der] o;n één of meer artikelen, afgekeurd worden; daar toch de bcóordeelmg , zoo v/el over de deelen , als over he;geheel, zai moeten
gaan.
En zulks aan uwe wyze beraadfiagingen fusmitteerende, beveelen wy uwe Vergadering ea bet Vaderland in- dehoede van-God almachtig!
De Prefident ftelt voor, om dezei-oe evenals die v.tn .Overysfti te ftellen in handen van van Lennep c. f. en tevens te djen drukken.
C. L. van Beyma, zegt:
lk heb wel vernomen, dat, geduurende myne abfentie, eene Memorie van het Provinciaal Buftuur'van Holla nd, en eene Misfive van dat van Geerysfe! ter dezer Vergadering zyn ingekomen, dog ik weet nietnaauwkeuri^, wat daar meede is gedaan, en zoo ik dus tegen den geest van de daaropgevallene decreeten advyfeer, v aag ik daar over van nu af aan veifchoonrng. D m (er zeah.
lk zal hier niet behoeven aan rc merlren, dat ook deeze Misfives van de Provinciaale Beftuuren van Urrccht en van ' Friesland, op die errom.ciifc ftelling lusten, dat het D.creet (waarby deeze Vergaden;)» beloof: heeft de E.nheid en Ondeelbaarheid tot een grondflag van de aan te bicdene Cpnfti ■ tutic tc zullen liggen) reeds by dt Katie is aangenomen , en 1 het onderfehiid rusfciitn dc Proviniien reeds dadciyk vernies tbid. D eeze veronderftelling is in myn oog niet alleen béffe-weezen, maar valsck.
Maar



( 8n )
Sïaar ik fta verwonderd over deezen ftip van het Provinciaal Beduur van Friesland. Driar ten minften bad ik geene
Fee'eralisiifcne .randen en handelingen verwagf. ■ ■ ■ Dat
B Huur tuch heefc zich altoos volyverig gecoond om dat raonlier re heilryden.
Ei nu . nu komen dié P-ovintiaale Beiluurers in die kunne fualiteit ow Z'-vgerr dat zy de reden van ons faüiiC niet vcr.t' -in . — «ns mm of m er van onrrouw aan onzen E;d befehul ;ig 11, en on/» Dtcfiittfen bcötr«.i.:el.n naar hunnen fVnaak , om ons op dien grond de moekking dcrzelve te vraagen.
1) t recht ken ik ieder Burger toe, cn ik k^ure het misdad<« h> n hieru c. i i^fiucs te belemmeren , "aar Provlntüale Br*'l«ui'.rs , <eC'inrti u erue authoriftitïii hefcöcn in die quallt.it dat i. cit nu t. Wy leeen met meer in di.n ryd, dat kooge lionigenooten nu me fc meien in de Vergadering vau H. H. M r. mem ioo en é"h her k.im' my voor, da; alle die Aire-fi» tot 'apporfte ing «a»» Difcicetcn . door Pr > vinciaale B ft'iuren hiir |4üi)nde,(>i viy ivaT f maken na de refolutien van de (eve'ene E >. Muf. Heeren Suaten der Provintien , die, G id zy gedantu, vtrdweenen zyn.
H t roo t • A1 . va-: het Regiem.rit, waarop deeze Vergaderrif is te zaaua geroepen, ge«f ons, geeft ook ue Provin'iaale Bcftunren, den regel aande natrd van ons en vai. hun gedrag.
Het Pro^inc'.ial B'fluur («gr da- A-O mag zich niet mengen mal liet geene , dat aan de algemeene Aaiio .alt l 'e'gaderi-ig is npneiiagen (tl Jaavtxi f>«-0 zal die Vergadering zich ::iit moogen inlaaten in het huishoudelyke de> Gevesten
D Na 10 iaie VerJajenoj; neef /ien, vooral tenop'iehte van Filesjand, punctueel aan dac Articul gehouden, en hoe kan dau dat Pr.vmciaai B ftuur \r toe kuomen , om van zynen kant da' Arricul te i-.ifrriigeeren 8 O n zien in te mengen in het geen aan" de Netton de Vc.'saderiiig is opgedragen? Her is geen zucht tot Fee Jcralisrne , geen kwaad oogmerk; dos ben ik' diep gerust, om dat ik veeien dar Perfoonen., die dac Btftuur uitmaken , kenne , maar het isonvoorzigtigheid , hec is onbedaitzaamfteid , en o.ok zu.k een onbeiagtzaamhetd moet, no^j mag deeze Vergadering niec goedkeurea , niet aanneemen.
En n-c is daarom, dat ik meen dac dee?ebeide Brieven van dc Provinciale- Blltuuren van Utrecht en Fiiesland , waar by dezelve zich als de zoodanige mengen in bet-geen aan deeze Vergadeiing is upgcaiagen , geen objücc van deliocratie kunBcq,opleveren , maar ber.uoreu te worden gefepoueerd.
Gorter zegt:
Ik ttsn my wel conformeeren mer het voorflcl van dea P.elidenc, maar ik kan my nict wel begrypeti cn ^eene ge noeg.aame redenen vinden, die her Provinciaal Beftuur van Friesland bewoogen hebben, om deeze Misfive aan de- Ver gaderiflge te /enden. — Ik ben overtuigd van haare we-lmee. ninge, brajjrfneid cn vadeilandsmio ; dau ik voor mybefehouw deeze Jaa.1 meer éia uitvloeisel tc zyn van de Circulaire Misfive door het Pro,unciaal Bjftuur van H illand aan baar g& fehreevtn , dan uic naare eigene opinien , voortkomende. Het Provinciaal B.ftuur van Holland fchynt zich eene verbazende moeite te geven door bet zenden van haare Circulaties aan de overige G-westen, en wil zig hier door rykciyk verdienftelyk aan her Vaderland maaken; dan ik twyffel eenigzins of de ooemer.ken, die men hier by hcefr, wel waarlyk, en, op den keper befchouwd, zo zuiver en belangeloos wel zy, Ks ze zig-op den voorjrend voordoen. Als ket hinkende
paard, gelyk het wel eens m'cr gebeurt! is, maar niet achter aan komc — en het z^lve binnen Trooïj n gebrachr wordt, eer men het weet, en up hec minst niet verwacuende is; althans ik had voor royn indiviJu wel gewenscht, dat het Provinciaal Beftuur van Holland en vsn Friesland qua Provmeiaale Beftuuren zich in deeze zaak niec gemekerd ba.'.den, maar zulks uvergelaacen had aan het Volk 2elve: dit was volgens myn inzien veel meer óvereenkomftig mee de aangeno•nece gronden van hei Unisme, en ae een cn otsd'.elbairneid des ganfehen Bataaiithen Volks.
De Prefident herhaalt zyn voorltél: — en coti* cludeert conform.
Eene Misfive van C. Stileren, inzendende een uitgewerkt Plan van algemeene belastingen : aangenomen met honorabe.e mentie, en gifttld in ha:.den zoo van de Commislie der Fma:itien a s van die tofnes werk oer oude fcnulden.
Fan de Kxfteele brengt, namens de Commisfie met het werk der ou ie Schulden belast, de volgen le Rapporten uit:
t". Over het geen nopens de Posteryen in de Acje van Cor.ftnutie ciende te worden bepaald, zynde de Commislie van gevoelen, dat zulks even als o^erhet wetk der Munten in algemeene termen in de afdeling over de Nationaale Fmancie Kamer behoorde ïe wo.dea uitgedrukt, en dat men dus agter den 485 Articul de twee volg nde Art.eulen ze,ude kunneu fteüen; houdende in fübftantie :
i°. üs Nationaale Finantie - Kamer zal het toczigt hebben, dat de iitftomsr der Posteryen aau de Nationaale Kas worden verantwoord.
2°. Het Wetgevend Lichaam zal algemeene bepalingen en fc.nikkingen op het werk der Posteryen maaieem; zy zal zórgen, dat dezelven op eén algemeenen voet en onder eén Opperbeiluur wordt gebragr.
leding van Berkhout vraagt, of d:e algemeene fchikkin;cis nict zuilen zyn niet fchaielousftclling van zodaniga particulieren, als daar by thans geiiueresfeerd waren.
fttn Made zege, dat hy het ftuk der posteryen au zeer belangryk b fchouwt; dat hy tegen den eerile» geprojeifteerdcn Articul niets had ; maar wat het twedc betiof, vond hy dc uitdrukkingen ai te generaal: zoo daar door verltaan werd , dat het Wetgevend Lichaam een geheele nieuwe inrigring zoude km nen maaken , vermeende hy, dac dit, zoo lange her tegen woe-rdig Syuhcma der belastingen bleef voortduuren , ten prejudice zoude llrckken vaa zommige piaarfen , die 'er thans in het b.zit van waren, en waar van dit een aanmerklyk gcdeeiie hunner inkomften uitmaakte.
Fen de Kasteele zegt, dat de Commisfie hkr op ook zeer wel het Oe>g geaad had; dan ook tevens niet uit h t oog verlooren, dat eene diergelyke inrigting ook by Holland .had plaats gehad, waar men ook dc posieryenonder een algemeen Beltuur had gebragt} die fehikkingen i.u, welk 'er by Holland in het werk waten gefteld, konde men ook ter deeze» gelegenheid naarvolgen. ■ • KL k k k k ï Fe»



Van Manen zegt, «tot op zemmige pteatfen, a's by voorbeeld tc Uti'echt dc. Posteryen aam dc bieden ia byzondcren eigendom toebehoorden..
De Prefidest (lelt voor, om dïl Rapport tot ZiturJa^ iu advys re houden, en inmiddels op de Bureaa te doen voorleggen.
HeLnich verzoek: , dar dc Commisfie in dien tusfcheatyd de .Artycuien wat breder zoude extendcren.
De Prefident herhaalt zyn voorftel: — en concludeert conform,'verzoekende te trens de Commisik de T.i.iculen wat breder te exteudeeten..
2°. Dat hun was voorgekomen, dat zoo het belang der Commercie, als dat der Finantjen vorderde, dat, belangende den ontfïingst der middelen te Water, bepaald* werd , dat de post van Commies Generaal werd gemor.ificéerd., en vervangen door een Infpecteur Generaal , aan te ftellen door het Wetgevend Lichaam op een vast j.earlyksch Tradtemenf, zonder eenige portie of deel in dé calange te hebben; dat dus agter den 52Ó Arricul een Articul zoude worden gevoeg 1, waar by bepaald word, dat de Zce-Commiefcii^Generaa's verBietigd werden , en vervangen zouden worden door een Infpeéleur Generaal enz. op een jaarlyks Traélement en Inllruétie door het Wetgevend Lichaam voor hem te vervaardigen.
Ptn Manen vermeent, dat dit niet in de Acte van Ccnftitütie behoorde te worden gefteld; maar als een zaak der Legislatie behoorde te worden befchouwd; dat hy reeds over dit onderwerp, of het nutrig, dan wel nadelig zoude zyn, onderfcheidene gevoelens vsn deskundigen gehoord had, waarom hy'er voor zoude zyn, dathetof aan dc Nationale FinantieKam<:r, of aan he: Wetgevend Lichaam werd overgelaten, om daaromtrend zjdaniga fchikkingen te maaken, als zy nsar bevinding van zaken cn omftandigheden nuttig en oirbaar gouden vermeenen te zyn..
Teding van Berkhout zegt , dat döor het Committé der Marine reeds een diergelyk voorftel was gedaan , hec welk. Commisforiaal was gemaakt; dan dat het hem voorkwam , dat het beter was, dat-zy in de calanges participeerden, dau dat hun een vast traertement wer.d.toegekgd.
Gevers zegt, dst, zoo men geen vaste fom bepaalde, dit zeker meer aanleiding tot aétiviteit gaf, maar dat ook tevens hier -door de gelegenheid tot knevelaryen meerder werd opengezet.
Van de Kasteele zegt, dat het Commisforiaal,. door Teding van Berkhout, bedoeld , ook aan de Commisfie bekend was; dan zy had gedagt,. hoe eerder zoo-beier op aoo eene belangry ke zaak rapport te moetendoen; ten einde hier door eens die knevelaryen , waartoe het participeren in de Calange. aanleidir g gaf .zouden ophouden.
Ten. Berge zegt, dat hy deze reflesie zeer juist vond, om fcier door de. vexatien te doen ophouden ; dan ook van den anderen kant, was. het waar,, dat, zoo wanneer zy in debreu-
fcier door de. vexatien te doen ophouden ; dan ook van den. anderen kant, was. het waar,, dat, zoowanneer zy in debreuksa.deelden,,, die hum dea? te activerr deed- zyn. -.-Dan byy
r 8>s )
vvö* vau gevucien , uat uct dclci zouue i>yu ci uiciv vau 111 uc
Aóte van Conftitutie plaatfen, immers in dit gevel; offchoon men, wanneer het in werking werd gebragt, 'er al eens de fchadelykheic! van gewaer wieid , zoo zoude het nogthans als eene Conftitutioncelc wet moeten blyven , tot den tyd, dj*c ; in deaelveicvifie werd gemaakt, wel*c zelfs daar door zo.n- . tyds wel osoa zoude kunnen worden vervroegd..
Van M-Jfla ftelt voor , cm het in advys te houden.
De Prefident. fielt voor , om ook dit rapport op he-t Bureau te doen voorleggen efl Zaturdag iav, de orde te ftellen* — ea concludeert conform.
4a'. Op een, by Decreet van den 21. January , in hunne handen gehelde voordragt van dea Burger Huffman r ten einde de onderfcheidene Domaiuen Nationaal tc verklaaren: dat zy , het zelve geëetamineerd hebSènde, van gevoelen zouden zyn , dat , óvereenkomftig dit voorftel, een Atticul in de Acte van Conftitutie zoude worden geplaatst, houdende m fübftantie: Alle geldmiddelen vari de Republiek, Imposten of Belastingen, Bezittingen enDomainen , zoo die , welke voormaals ais Generaliteits bekend waren a's Provinciale worden verklaard te zyn Nationaal 5cc. 8cc.
yan Manen zegt, dat men by het Rapport over de Departe* mentale Beftuuren hec contrarie hier van gearrefteerd had.
De Prefident fielt voor, om dit Rapport te doen drukken eu op Maandag aan de orde te ftellen ; — en concludeert conform..
4°. Daar by Decreet van 18 February de Commisfieverzogt was , om van de onderfcheidene gearretteerde: Artieulen, nopens de Finantien, een geheel te formeeren, produceert de,Commisfie het zelve: —• beflooten te doen drukken en mede Maandag aan de orde te ftellen.
De Vergadering vervolgens tot de orde van-: den dag overgegaan zynde , worden de deliberatienover het Rapport van de Leeuw c. f. voortgezet.
Art. 39. in deliberatie gebragt zynde , zegt Vreede:
Daar zal weinig nodig zyn, om de ontwyffelbaare onbe; ftaanbaarheid van dit Articul aan te toonen.. Dc departementaleBeftuuren zyn Adminiftratien — niets anders ™» zodatig worden zy ook befchouwd ih dc Praemisfcn van dit Rapport =» en zou hy, die eenige adminiftratie heeft, niet verandwoordelyk. zyn, aan hem, voor wien hysdrnimftreer:? Zou hy,die eenig belang voor iemand'in handen heefc, en dat belan&ui'ö. ïlenc, niet verpligt zyn te vcrandwoorden voor zyn gehouden ge. drag? Het tegend.el loopt zodanig in hec ongèry .le, dac ik die Articul, ten zy het weder eene tweede uitlegging hebbe, moet aanzien voor een monfter, ea dienvolgensconcludeere, dat het verworpen, worde..
Gevers zegt,. dat hy ope gisteren, reeds heefc aange-merkt,. dat „ naar. het hem- voorkwam.,, deze. Artieulen»



C 813 )
teet de voorige in connexie Ronden ; waarom hy de. tclve alle wilde Commisibnaal. hebben gemaakt; dan. magt m-rii dezelve ter couciufie willen brengen, ?oo als ierelve lagen, d.in vermeende hy, dat bevuC ft het Decreet van ae December bekoorde gerapporteerd tc votden,
Queyfsn zegt, dat het'er wel verre afwas, dat de Commisfie le Departementaaïe Beftuuren aan alle verantwoordefykheid roude willnn onttrekken ; neen het tegendeel was waar; dan lunne principalen was dc Natie, en deze konde by de Acte ran Corjfticucie dit zoo wel aan-de Oerechtshooven, dan aan iet Wetgevend Lichaam refereren; cn zoo dezelve telken ryze oliticquemem tot verantwoording honden worden wpgeroc;annccr dc grilligheid van zommige hec zouden gelasten , dan oude dit niet dm aanleiding geven, tot hatelykheden , wasry de Natie geen voordeel Mte no'c- genaaml zoude hebben ; 1 dus doende zoude men geen voorwerpen kunnen vinden , m die posten te vervullc».
Schermer zegt:
Ik moet bekennen, dat ik dan geen Concept van hot Rap. ort, en nog veel minder van die Articul kan maaken; want et is dan volftrekt ftrydig en tegen zich zelf, en tegen de In en ondeelbaarheid. Pagirra 4 wordt gezegt, dat ds D-par mentaals Beftuuren kunnen en behooren te worden aaugermrkt.
I. Als Gevolmagligden en Adminiftrateurs van het' Wit gevend ichaam voor alles enz. cn. Pagina 1$ in die 39 Articul ftaati e Leden der Departementaaïe Beftuuren kunnen, onder geen wrwend/el, immer in perfoon door de ff'etgeeycxde of Uitroeitde Machten tot vernndwooraing worden opgeroepm. Zy zullen is Adminiftrateurs van hec Wetgeevend Lichaam zyn, mear heel buiten alle verantwoording ; wat word 'er dan nog eer tot de Souvereinitcic vercischc? Hec is dus by my ecu lergrootsc en onbeftaatibaarsc Contrast , en ik rnoec het rtieul -afkeuren.
De Leeuw zegt, dat het hem in het geheel niet toehyrt,,dat dit Articul eea contrast met het principe ude uitmaken ; daar immers het Wetgevend Lichaam oos de faculteit behield, om-informaticntekunnenneeen: waren dezqlee voldoende, dan was aileswcl;dau d het regenovergeftelde plaats, dan konde zy immers nalaeigen 'aan het Nationaale Genchts-Hof aanklai. 1 ;;l
Vreede zegt :
5it hem de zwarigheid alleen in het oproepen iri Perfoon, ar mea tegen heefc? — die is ligc gevonden. Ik fha daar top, zoo dc Departementale Beftuuren maar veratidwcor. yk blyven voor hun gedrag, ftl ar uit moeten ze zyn —. n gedeelte der Natie moet weder iu dac droevig geval kun. karnen, dit zy over haare Departementile Beftuuren te jen hebbende, nergens gehoord worde, nergens regt verge ';cen gedeelte der Natie moet weder door D-eparte ntalc Beftuuren, door Provintisle Gonunittas cp aaderc lcrgefchiktc me.gcen, kunnen worden misaandeld, «ëdsttit, jeweld aangedaan, of zy moeten een v:y acces hebben tot - 1 Vergadering, die bet algemeen Beftuur uisueflui:, die den 1 emeenen- wil uitdrukt, cn die Vergadering moet zieb re iet der ab de onze, de handen gamonden zien, en verpligt om . .met regt klagende-Burger aan zyn rampzalig lot,, eu de | krdrukkiug. vau zyne- Blaatzelyke ovcraeerkhersYhuJp.e-i
loos over te laaten. Neen zekeie; dc ondervinding m»et ons hebben wys gemaakt, en wy behooren Ce zorgen, dac tl iét weder die krycend gebrek in de Conftitucic werd ingevoerd. Men fchynr in der daad iets zoodsnig voor tc hebben, dtar men de Departementaaïe Beftuu.-en , zoo als de Burger '■Qyey/en Mgc-J als adminiftratien der Nati-j befchouwd, waarVan zy hunne aanftelling ontleenen , en' wasr aan zy coisalleen verantwoordelyk zouden zyn» eviaar zoo mso
meent , dat zoodanig de zaak gelegen is; zoo> men meen-, dat zy hün radicaal ontfangen «an de Nitic, cn niet in adrniniiirrntie zyn van het Beftuur, dan vervallen wy weder in-fut oude Fccdcrative ftelfcl ■ dan loopt het weder in tegen
hec nir-flfits 3 dagen door my en andere gereclameerd Deereec van éénheid op den tweeden December genoom en ; cn dsn'reclameer ik weder een fterkften dac Decreet , zonder te kunnen toeftaan, dat dit Articul worde in overweging genomen. Maar het is verre van daar — de D'eparreme-itale Leftuurcu zyn aiminiftratief — zy zyn fchuldig aan veranrwoording. ti£m zy zyn fchuldig zich te verantwoorden 'voor dat- Lighaam, dat in zich de uitoeliening van de irehelemagt "der Natie vereenigd — en het is nict genoetr, zoo als by het 4ofr.e Articul geiteli werd , dat zy alleen weegens pligtverzuim voor het Nationaalc-Gerichtshnf kunnen'getrokken worden —— n.en, Burgers Reprefentanten! tegens een misdaad die in regtcn zoude bewysbaar zyn, zyn 'er duizendc niisllappen, die dc Natie kunnen verderven, cn waar' voor zy moeten verent woorden. Hec voorbeeld van den' Stadhouder; zyn feheimagiig gedrag in den lastu.cn Ent-el» fchen Oorlog gehouden, getuigen hier van nm ieder ! ent' hem fchuldig —ji hy is voorzeker fchuldig aan honderd misdaden; maar ik fornmeer alle Rechtsgeleerden in Siesaé Vergadering, dat zy hem in regten van rien oereelvc zouden. kLunen overtuigen —— daar hoort zoo veel toe tot een Regterlyk bewys, dat cegen alle de chicanes der praktyk beftand is — niettemin zyn die .-.nisda len bedre. ven, cn zou dan hec Volk moeten ong.-iukkig worden-, om» dat alles niet regteriyk bewy.'baar w: s? gmna geel ik tc.\. dat a's 'cr ftiaf te pas kom', .dat dan ook de zaak 111 reyter. moet bewezen zyn —maar ik wil dc verandwooidi r.it 1 ut ge-en* ftraf brengen , zonder regterlyk be-.vys neen ze-lrer j . ia ij ik wil een politiek onderzoek, een onderzoek, dac niet ve-v.?' gaac, dan toe verlating van "dc aanbetrouwde ma»t ——. d£t niet verdergaat, dan om de IW.ie te Hcvry.len, alt vei :.:ch door onbekwaam?, en onvoorzi*ti.'e Beituurders , e ."door beliepen' bocswigten', dte zich wanten, dat irm Sdsdaa I in regten* kan bewezen worden, niet verder in het 'verderf zoude m■:■■■.^• iaatcn Oecpe-n, zonder dat door dat politiële onderzoekcëaftafc ftraf wordt uitgeo-éeud.
Ik conciödecr dus, daar '.ic A t'eul ie D'epafferuer.'tale ï'e-ttuurdors van alle . yc-fau '.v.'wriiti,- on'.flaat, dat het als fcha. Iclyk, cn voor de Eacaaffchs N-rie ten hobgfte zorgelyk,, .vordo verworpen.
Ds Leeuw zegt, dar, hoe o-.me> ook de-Leden'den' y part-ementaale Bef.tdur.-n w.*'!c ö.fch/, iwen , i.er aloos Nationaale ^ihbten'aarcn ble'ev.rj: nërens>nu in deActe vau Conftitutie word die' vao, teoig A jiotehaar ge* vord.r-J , het «y-ca/men hier onjtrelü vah'Bun requi-aerde ;■ a zoo die lustenue van FsudJ dcorgotg ,-. óaa •i-.-udenen voor hun ais 't waare Lettres de Cachet willen* ereëexn.. 0 •-•
StMamelpenrdnck zege ,, dat de quest» hier niet was over'dé: K.-K k k k - - vei"-



C 814 )
vcisndwcordetykhcld der Leden dtr Dc^arrprherttade B ftuU tei.; "die was buiten alieii k\f. nt'*ar over den 39. Articul', Oytr ue perfont.Ie apaiiocn; nier ■ f liet WkejrVvefid Lcnaatn wanneer zy runners plicht tc buiten gongqn, zien naar over Zoude kunnen adresfeeren; met of'er Conft:tut:ouet-Ie mid delen zouden zyn, i ra de unravcs re heiertetn. n:aar Over de perfoneele apaniien; cn dan mo. st hy zich voor den Arricul verk.'aaren; daar het niet fen'ardèlyV r mde zyn in gei enopzig ten, dat deze verandwourding in f crisis zoude kunnen ge fchieden.
Fan Hoof-zegt: '
Het is noodiaakelyk te zorgen, dat in een regelmatige Siaaisreguhng alle de GeCcmftiCueerde amoriteiten door andere i»'tori citcn niet ligtvaardig kunnen gechicaneerd werden, maar het is ook ailernoodzakeiynsr, dat ac on lerht-nigc magten niet geheel independent zyn ; de vastigheid; van een Gouvemcmcnr vermeerdert, narato dar de onderfcheidene maften ieder in haare autoriteit gerespecteerd worden, cn dat die, welke aan andere zyn ondergtfci ikc, ohedieeren; «Baar detze ondergtfchikce magten moeten door een C01 fli u tior,celc voorzorg bevreid. worden regen de arbitiaire aanfla en van die magten , die boven haar gcftild is: nier in is de guarantic veor cn tcj.cn alle magten te zoeken — en daarom heeft men in deezen Articul willen zorgen, ctat de deyairementale btftuurincen door arbitraire bevelen, noch voor de Balie van het Wetgevend Lichaam, noch van de uitvoerende piagt kunnen worden geroepen — maar in dttzen Articul ftaat, by abuis dsor in plaats 'van voor, en dit is geheel 'er ncevcn —• door de wctgecer.de magt worden geen onderhootigc adm niftraticn te regt gefteld; maar dc''tx«cutive magt heeft altyd het regt, en is z Ifs gehouden en verpligr .i.aiaoge of Kwaadwillige adminiftratien voor den Competenter Rfcv'ter tc roepen, welke Rcgter in de volgende Articul co'.iflti.utioneel wordt aat.gcweczcn.
Fitringa ze?! :
In den gecsr, waar in ik dit Rapport bcfehouwc, wij het dit zeggen: Dc Leden der Dtparremenrele BeOucen kui t eu in geen geval politiquement verandwoorjetyk worden gefteld aan deWetgcver.de of Uitvoerende Magr, rfeti ai-eniflicle.dai dc /elven door eetiigc politique dispofitie zouden kui.r.en worden gecondenseerd ncch gecorrigeerd; dEn-dttbelet nict, dar aar, ile Uitvoerende Magt dc faculteit en'trecht is f.vergeiatcn , om van dc Departementale Beftuuren te vragtn informatien of bericht, ingeval 'er prefufntie mogt zyn, of eenige redenen tectïrcn om vasc te ftellen, dat die Beftuuren bun mandaat ftcêxcc dcerd, ofwel hun plicht te buiten gegaan waren, ten affecte, dat dc zaak cc/u quu aan 't Nationaal GercClïshof kon worden aangegeven, ten einde door den Procureur Nationaal regen die Beftuuren zoude kunnen worden geageerd.
En die ciunkt my is een voldoend middel om te zórgend, regen alle eventueel misbruik van gezag doordie Adtruuiftrativi Collegien, tn.komt ook aan den andeien kant voor,'er getne polieickc, dat » dikwerf ta'c.ykt, ovcrylei.de cn par jydige rnenalc mefures cegen sdic Beftuuren kunnen worden in 't werk gtfteid.
De ofcjiétie voords van zommige Leden, ais of alt gencel Dcpart. muitsai gezag zo wel als alle- andere behoor te rc worden «ederiveeid van '1 Wtrgtvtnd Licham, doer, nunkt my, dc zaak niet af, in ijen gees* van de Vergaderin s, wel ke heeft tea principe g.Tfteld, dat 'er wel degeiysc grvfoleerde authorireittn, van de Wetgevende niet afgeleid, kouaen beftsaa en Conrtitutioncci vastgefteld worden.
Om alle deze redenen concludeer ik, dat de Departement;
B, Uturnen noch door p -fo.. ykc ci .ui^u . .o en dooi an ü pcrfooniyke t e l. mtncrjpii 1 m eten kuuji n vvord-n . .•,•,—] oi 'otenige veiand 10 'dj- eio pen,ai ders da-, dooi tusfche kon'st ,an 'r N. tionaai Offitie Fiscaal, cnuusdoor Ueii Ree ter.'
Zonder dat de redactie door den Bi.. :er Gevers gepn.d ceerd my voldoende vuorkomt, of ai> ^enoe^-aam gems ft Itnee voor. de Departementale Beftuuien kEU wuietet, L fcheuwd.
Fan de liusteele zegt, dat hy vermeende, dat, da de 38. Arucul Comn.ibforiaai was geweest; de/c o. bei-u rde in handen der ( ommi..fie <c worden gefteit men moest in allen gevalle.het DtparremcntaaiJde.ftu als ondetgefehikt. at- de Uitvoc ede en Wetgevende Ma befchouwen , en aus de Adrotmitra ieve Corj»fen iu manus ministra, v/a^r voor zeifs de executieve Ma.j' ve ai dwootding fchuldig was. Lan oLchoon eenige L'd het politi' qu.-ment in perfoon ter veiandwöordmg opg roepen, waar ook h- tegen v as, als gevaarlyk befe'he. wende, i.am dit echter niet weg", dai er eer.epoli'icq verar.dwoordmg overig bleef; iren zeide wel, dai c zelve niet door den Articul word weggenomen , rd hy had echter in dien zin den Articul nietoj,' vat; u meenende dus, dat, daar ret van belang v,., dat 1 in deielve doorftraalde, die andermaal Commisforiaal mal cn.
Fan Hooff" zegt:
Ziet men 11 r , dai 'er in ie geheele uitgeftrektheid van Republiek een aaneenfchakeiing van magten moet zyn. d alle aan bet Gouvtrntmett verbonden, de cx.iuueütr weti verze-kcren. — Maak: de beste wet van de waereld 1 wat he m-n dan nog, zoo wanneer nr.n nier ver/ekei d is, dac Nationale wil overal.worde gcxecu.eerd: en hoe kan dee Pfatidnale wil ge<xecuieerd «.orden, zoo dc d fferente aurc teiien, d'e eoor de ^anfchc Rtpubliek v-rfpreid zyn, ri door het Gouvernement tot her naaxkomen van hunnen pli. kunnen worden gecoi flnngueerdl Her zyn deeze middel tot contramre, d'e* C01 ftitutioneel i/oeten btraaid worde cip dat de Staairaad ine. willekurig over dc Departement Beftuuringen zoude kumv-'n bet.rfCBen, — Maar...volgtr.s 1 a;ngevocide van den Burger yiiringa, zoo zoude de Di'par mentale B. ftuuringen getie.1 inotpmdent syn van cn e- utr executive roa^t! v.aar biyft dan >ie eenheid in de txrcutie c wee f In ieder D partenitnt zoude 'er eene apparte en int pendtnte dineetje weezen. ia het executeeien der Natiou wet, aan wier toot'd,- myn God! niet anders manqweert c perminenre PiehdmtL», om de Proviidaale Stadhouders zien herleevcn. Ik moer deeze oeealie ook arripiè'eren, ( eene nfl.xie-, die ik vergeeren bcb by re brengen, op I peere oen Bu\re('-r Vreede gezegd heefc, nxm-inyk, dac 1 Volk m cie PrpMTcmentcn her r.cht zoude hebben , D'partcmen'aie Beftuuringen of desze'fs Leden tc kunrr bf^ecrenA Neen oat regr hetft hec Volk in de Depar meuten net; cm car het Volk van een departement, m e^n ttdeeltc tic-s Volks zyt.de, geen Natihnaie admir.rftra kan vtniierieen, of deszelfs Leden afzetten. , Zoo wamr deeze adminiftrari.n in baart- hüiShCUdelyfcc befchikkin;-. pexcerden. of het Volk be'radeildi.D, dat kan dar Volk kl tjcn cn daar zal rege gedaan worden. Ik proponeere dardi
-Ar tiet



( 8i5 )
ticul, als min of meer ia verband fh-nde met de voorin SSialoriaal gemaakt, aan dezelve Commislie worde ge. idcn.
Ten Berge zegt, dat hy geen de minste reden voor c Commisforiaal weet, daar de Articul zeer duidoyk is.
o„«/i. zegt, dathy niets tegen het Commisforiaal had , dan KI verwonderd, dat aren uit dezen Articul zo .de w len ie den dat dc Commisfie gcfustineerd had , dat de ent^c Beftuuren niet vcrantwoordelyk zouden zyn, daar ze Articul dit ten eenemaal tegenfprak. Gevers -eet, dat hy geene reden weet; wanneer men EHo de »V eens was, dat het als dan met ten dmslykften werd uitgedrukt.
' Hcffca* zegt, dat, naar zyn inzien, het verfchil meer in Iffilwfe in daden belfond; dathy nogthans vermeen.
• dat deze Articuleer behoorden in advys tc worden gehou. £ tot dat over den 38en Atticul nader rapport zoude zyn ftgebragt.
K*£ ifftliord t,b, tn It »y «I f»*1""?" ,„ «i au ceaa», mikt» .uetnwait Art*, mij»
Dr dc vcrandvvoordmg van de aan dezuven ny n ilédemandeerde werkzaamheden en plichun. ^/
* M-ar zeut de Reprefentant Vreede,die\lemeH-erenzunen, /dle'w^e tonne magt fteeds f^^ft'^g^ iderdrukken. Dan, 'c zy my vergund deze be-cnung
mf^Pt^&^ -or die Departerne* ale Kl^tffikU admimftraeif, maar ook hunne K is onb -vpe'yk naauw beperkt, zy kunnen we go-a
E2 veel meer redenen en motwen hebben , toe popuferiait' n v.l m er oumidlyke aanfpooringen tot de bevorËÖ, k.cincn kring fJ^^S^.
Któ üe"nih en bewaakt, dan het Uitvoerend Bcwme
feSS*?^^ Svoerende^gt de,
■aa op at. „„„rd ik vreze met veel voo:
kcheele RcpuoUck ; ni-. » woüiu, ik vie<.<- "
lie admtnifirativeCülleglcn.maar veei u»'.et va^ »>. ^".f-">itr éxecucive Magt, met betrekning tot deze Coilegun.
En ik fchroeni niette zeggen,dat ik, zedert, dat de Vergadering ae;fc goedgevonden, eene naar myn inzien.allcrgcducntlte iftfolèerde aiagt aan 't Uitvoerend Bewind t«e tc ftaan, dat, lei ik, 'cr geene geringe waarborg der individuele cn civile vryncid.en geen geiing bolwerk tegen onderdrukking der In«czeeene»i vooral in de meer van'c middenpunt des bewmds verwyderde Gewesten gelegen is , in eene behoorlyke cn ■ redelyke Mast van de Departementaaïe Beftuuren, want deze zullen niec kunnen ontaarden m_proce»i,fuls van het terra firma van Venetien, gelyk de Agenten van een algemeen uitvoerend Bewind al ligt in dc zodanige verbasterd in hec byzonder, wanneer zy buiten het unmidiyk oog hunner principalen zyn. Ik concludeer dus tot het behoud van den Artikel, inmyncn boven opgegeven zin verftaan.
Selierirter ze^t *
Ik wilde maar alleen repliceeren op het gezegde van den Burger Pi'.iinga, orn da: hy het geadvyfeerde van den BurgerV/«*zoo fterk in twyffel trekt: het is te wenfenen, dat alle die uitmuntende goede hoedanigheden, die dc Burger Vitrine* in de aanftaande Departementale Beftuuren verondcrfteld zeeker te zullen zyn, zoo veele ontegenzeggelyke waarheden zullen bevatten, maar het zy my gepeimitteerd te zeggen, dat ik daar op myn beurt, ook wel ten fterkften aan twyffel.
V^reecïe ze,Jt •
Dat 'er zoefanige twyfcÜngen cn duisterheden in dezen Articul zyn, die nodig maaken, dat het op nieuw wordt Commisforiaal gemaakt, zal geen bew>s nodig hebben, als men nagaat , dat de Leden der Commislie zelfs over den zin Verfchilien, en Leden der . Vergadering weder daar aan een andre mening geven. De èen beweert dat alleen de verandwoording in peifuon voor de Maller Wetftjvende .Vergadering verboden word — de andere zeai "daartegen alte 'verandwoording. Wat n-V beuets; beaoeld men alleen het eerfte , dan heeft merf met my geen verrem!; "ik kan heel we! toegeven , dat die vet- . ïndwoording niet voor de Balie in perföön behoeft e gefchieden; maar het b'yft dan waar, du het Articul dan een nadere omfihryviug verëischt , om dit uit te drukken Maar verre van my , dat ik zoude kunnen toettemmèit, dat 'er geheel geene verandwootdelykheid v« de Departementale Beftuuren aan het Wetgcvena MOWP of de Uitvoerende Ma^t zoude mogen plaats hebben. Neen; Buraers Reprefentanten! in den kiemen kring hunner werkzaamheden, zouden de Departementale Beftuuren, veer welzoo veel kwaads kunnen brouwer, ,oat d*,at door het geheele land op den oever van zyn verderf georagt werd — byzonder in de Commercieerende Departementen, zouden deProviciaale Beftuuren , zodanige btatuten, Qtóonnantien, Reglementen kunnen maken; zodanige fcnikkingen kunnen neemen jdie door Nabuu-gc Mozwheden, zodanig euvel werden opgenomen , tut liet Va.ieihnd 'cr in een verderffelyken Ooilog door geftott werd ; en zou dan, die Vergadering, die voor hei oiiar.g van het geheel moet zorgen; zou dan de eenige VI eigee-encte der Natte, mer bet regt hebben, van de He! Huurders der deelen verandwoording te'vragen van hun.



5 Cis y
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. ia de HAAGE.
n-ii m- hun departement, zelfs in hunne zuiver Huishoudelykë Iu langen, Voh.soncierdra'.kers ifofden — de ondervinding leert toen dar kleine Heeren geweldiger tleereu veel»: zyn, dan groote Heeren. — En zou Jan de wei gevende Vergadering, de .-jagende >urger«; da veldmate, de gegapte Barge.s weder ongetroost moeten -henen zenden 1 -- rouden de aagen van dh rampzai.g eu -r> De'"'-. ;r rh z:t onzicnr clan moeten vereeuwigd v/'vden , en by de Verga .e_iag die het geheele.i V-.ik vertegenwoordigd, by de Vergadering die al.een .n geheelen Volkswil uitdrukt, geen regt voor onérr'dnrittë te bekomen zyn ■ tegen de magtigé Gepartetnvatale i-eituurders , die neiger s" veipii',r zouden zyn tor verantwoording? zou die Vergadering, zou ;'us in hun, het geheeie fia-acifebe Volte het regc met lnMBm , om ten deel kwade Befluurders, die onder haar adminütreereu , ■ te regt te zetten? niet , zoo als de btrg.r Qusijiu my zeer ten ouregrc dit oogmerk wil toefenfyven , om op haar eigen gezag , aie kwade Beftuurdcrs wegtej. geu; naar óin" het Volk van dat departement op:e;.«wpen., e., het daartoe i;> ltaat te heller., dat dikwerf onuiooglyk is, daar die Heeren, die met willen w.,:,> .ja t ;d zyu , het tarnen komen van het Volk be'.. en? Ik moer 3 ..-gers Reprefentanten! hier nog tep air.merl.i.ig eyvoegen, op het geen ik zoo dikwerf hier hoor ui-roept 4, dt de veré^-iiging vaa magt in één lichaam , .jeen' despotisme t een oosterscR* despotisme -zyn zou. Maar eiitevc , dat despotisme zou men beletten , door-een aantal kleine H-. eitjes tegen gtootc Keereu over te ze en, en .net m.ilkender te laaien nardebollen^ dkirgers H pret n.a.iten 1 laat men zien lier urne ren het nut, dai me i daarvan oude. het vorig Bell uur setrokken heefc, dat in .deien Geest werkzaam was. Ëilieve ! was tiet Volk daar door van het despotisme ontdagen ; daar door yan het juk der onderdrukking bevryd ? Neen zeker; Klei:.: Heeren en groote Heeren, allen waaren op hun beun ■ ii'lerirukkers — allen hadden hetzelfde oogmerk , dezelfde ncig;->g — er zoo zal hec gaan , zoo lang men da cêne G co.'ftitueerde Magt tot een waarborg tegen over eene andere G.conftitueerde.MagtfteU-, en daar in de bf'vrydtng en onthtfficg van oude.drukking vvil-zoeken — dit zyn niets ant.rs dan zwakke, dan niets afdoende bol v~x\ta tegen de 'onderdrukking; maar wil rnt" aile '.- -icrtl uk:-in;; weeicn, wil men waarlyk ieder, die met V.,ikt?ge«ig bekleed is, hy .zy groot-hv zy klein, by zyn pligv houden , men vergroote den ït,vloed van het Volk op de bel'üyrtng — men ftelie het in Itaar, e«i io »i:e gel,-;, til.id, warttoe ik een voorllel gedaan heb, om over zyne pu'diel'e belangen op eene geregelde wyze te raadpieeget!. cl net gedrag vatl allen, dt- eui.g Scl.uur ï. handen hebben, ,te beöordeeticeien, eu .net' m.a'.e d'.s ue geheele natie zelve, maar geen -fcoallt ueer i > vna-ten ,'tor een waatoorg voor haare eigv.» vryt.-.id en voor ha.r eigen gelinc. Hier¬
mede Burgen-Reprefentanten l kom ik weder tot k
point der ra|HpIeging en cone'iijcer, daar de k
van dit Artikui zoo onbepaald , zoo duifter is, om t zelve op nieuw Cosnmisioruai tc maaken.
De Pr ■':.'■:( bgt', dathy, als Lid der Col mtsfie verklaren konde, dat uit nimmer zvne l temie gew.csi v. as' -rrtenR-i.-.als B-'ftil ren bulten eerlge verantwoording zouden zyn; <| etuer de woorden aan „duisterlieid one'eihevig' vfc ren-; wat roti. hy vóorüeldé , dezelve nader Cof
mtsfonaai te maken: en concl.tdeert al4
Worden de mede-it, htm Jen der .Commisfie geftf d^rVOorftelleii op ghteren eri heden gedaan d.4 de Burgos Sdiernt-r. - vm fJ. of , Vreede en Atk morth hier op oeirekk-elylc.
Waarn-i dt V^ga'ricring geconverteerd word I een Committé Q tm - d en guadjourneerd tot dezi advond ten" hall zeven uuren.
Beknopt Extract van de Zitting van Woei dag, den 3 >,.ey 1797.
De Burger Tinne legt den Eed af by procuratie voor * Vice Conful te Sc. Lucar in Sevilieji, den Burger Utommaal en voor den Conful cc Goihehbur^, den Burger Schijter. T v. 4, I
Eene MrsfiWé van 't Comtileé tcLan jait. met confideratiJL omtrent het rapport vai van Staphorst c. f., en wel byzonii dac de intrest nier tegen vier, maar.tegen driepercentomol worden betaald: — aan de daartoe beuoemdo Comu.isüe. I
De Prefiicnt communiceert, dar by de Comnnsfie totl Buicenlandfehe Zaaken aangekomen was een Estafet'e, dl den Minister vaMUaeftcn te Weenen , afiezondcn, dc y .3 roede brengende, dat/de Vreede op den i3 April te Lioil, aan de Mu^r geteke/id, en den araften door den ICeizert geratificeerd': — aaugerjomen y/oor Natificatie.
De D:libsra-icn over Hie1- werk dr-r Conftitutie woii voortgezet, wa-rna de Vergadering veranderd wordt m.J. Commictc Generaal en gefcheidcn tot morgcu ochtend tl. ïo uuren.
DRUKFOUT.
In ons Beknopt Ext»ad van gisteren, in het beriet vf
dc Misfive van de Gecommitteerden van Caropea , ..fltal te lebhm haren voorlezen, die moer ïyn: niet te heihen I ren oorlezen, (ris zynde gemelde GsCon<uittccidecs in 11 zekere geinforüiesrd , dat ecue zodanige bfief was ingei men.)



GELTKHEID, FR T HEID, BROEDERSCHAP.
D A & V E ]H H A A Iv
D E R H A N D E LI N G EN VAN DE
WM X X O WM MZtfö V M M. G JO JE 3LX MG
1 RE P;R E STL N T E E R E N D E HET VOLK VAN NEDERLAND. "N°. 504. Donderdag den -4 Mey 1797. &et derde Jaar der Bata-affche Vryheid.
-Nationaale Vergadering.
Cicontinueerde Zitting van Donderdag avond, 27 (' 1 :April J797-
■ Voorzitter. J. A. de Mist.
en htdf zeven uuren wordt door den-tydelyken Prefident deze gecontinueerde 'Vergadering [geopend.
En vervolgens in deliberatie.gebragt het op den eo April door de Burgers de Beveren c. i'. uitgebragt rapport, op het voorftel van den Reprefentant Guljé, betrtliende het maken van eenige bepaalingen tot voorkoming van cabalerirgen en klHperyen by de verkiezing 'van Volksvertegeni'woordigers; luidende het zelve:
Burgers R'-pre'e"Ttamen 1 Uwe Gecommitteerden, de Pevircti, Siderius, Ten Berge , Couperus en Vreemde, hebben, ter voldoening aan Ulieder Decreet van den 24. laom'ry laatstleden, geëxamineerd , de tweeledige propofitie door den Burger Reprefentant Guljé > ien zelven dage gedaan, en tenderende, om tot voorkoming van Cabaleering en Kuipèryen by de verkiezing van Volksvertegenwoordigers in het Plan van Conftitutie te bepalen ; Lerffelyk, dat in eene plaats, daar een Distriet of Ringvergadering is,' en in welke plaats 200 veele 'Kiezers benoemd zyn , dat dezelve een District of Ringvergadering uitmaken , de gemelde Kiezers in zoodanige groote Plaatfen, direct na hunne verkiezing in de Grondvergaderingen , zich , zonder elders te gaan, of met Iemand rugfpraak te houden, rjhar de ■ Distriet of Ringvergadering'zullen moeten begeeven, vergezeld door den Prefident en'Secretaris hunner Grondvergadering ; ten einde door dezelven worde toegezien , dat de Kiezer zich by of " V Deel.
'met niemand 'ophöude, en dat aan 'den gemeldën K;ezer niec gepermitteerd worde , zt'eh van daar te begeeven voor clat de keuze vo bragr is. Fn ten tvfeede, dat, met hettrekking tot k.'einder Plaatfen , uit welke te famen , een District of Ringvergadering moet worden uitgemaakt , en alwaar deze District of Ringvergadering, uit hoofde van den afiiand der plaatfen, langer moet worden uitgefteld, de benoemde Kiezer, irnmediaat na zyne benoeming, in de Grondvergadering , en eer 'hy zich naar huis of elders begeeft , den naam des Perfoons, dien hy verkiezen wil, op een briefje zal moeten fchryven , en het zelve briefje verzegeld aan den Prefident of Secrc-ariG der Grondvergadering overgeven ; door welke laats'tgemelde zal worden order gefield, dat dit verzegeld briefje op zyn tyd ter District ©f Rtngsvergadering verzorgd worde ; zullende voorts de Kiezer zich op den bepaalden tyd ter District of Ringvergadering moeten laten vinden, em met de andere Kiezers, uit de zes Perzoonen, die by het openen der briefjes bevonden zullen worden de meeste ftemmen te hebben, eenen Reprefentant te verkiezen.
Uwe Gecommitteerdens allezins hulde doende aap het heilzaam oogmerk, het welk de Burger Reprefentant Guljé , tot het doen dezer beide Propofitién, heeft aangefpoord, kunnen echter niet ontveinzen, dat in de executie daar van hunnes oordeels , te veele zwarigheden zich opdoen , om' dezelve aan deze Vergadering als aannemelyk te kunnen voordragen.
'Volgens het eerde voorftel, zouden de vacatiën der Kiezers in de groote Plaatfen ongeïriterrumpeerd moeren voortduuren, van het eerfte oogenblik hunner apparitie in de Grondvergadering af, tot dat het geheele werk der verkicziezing deszelfs volledig bcflag had bekomen : nu is het bekend, dat de Grondvergaderingen veelal uit een zeer verfchillend getal van Perfoonen beftaande, de eene veel vroeger dat. • de andere deszelfs werk heeft verrigt, daar echter de L 1111 Kie-



( 8.8 )
Kiezersvergadering met eerder zoude kunnen beginnen , voor dat alle de Grondvergaderingen gefcheiden en de Kiezers, in de zelve benoemd-, byééu gekomen waren , is bet evident, dat met dit alles een zeer geruimen tyd zou verloopen , het welk voor de Kiezers niet alleen tot een aanmerkelyken last , maar vooral ook tot een aanzlenlyk, en voor de dagelykfc.he bezigheden van veele lieden zeer nadeelig tydverzuim zoude verftrekken , waar door dus het Kiezers-nmpt des te meer onaangenaam zoude worden, en veolen , uit vrees om Kiezers; te-worden , van het vlytig opkomen in de Grondvergaderingen zoude afhouden , een ineon ven ien t, het. welk niet zorgvuldig genoeg kan worden vtrmyd.
Ten tweede, zou op deze wyze aan de Kiezers , die by hunne komst in de Grondvergadering onbewust waren, dat de keuze op hun zoude vallen, alle gelegendheid worden benomen , om rypelyk zich te kunnen beraden nopens den Perzoon, weike zy tot den gewigtigen Post van Volksvertegenwoordiger in gemoede oordeelden te moeten . ftemmen.
Maar vooral ten darden , zou tilt deze febikking een ander,zeer gevaarlyk inconvenient behooren worden, te weeten, het verfchil in den i>d van het bycén komen der Kezeisvergadcrmg.
Dezelve zouden in de groote Plaatfen. gehouden worden op .de"izelven dag van , en immediaat na de byeenkomst der Grondvergaderingen , du. daa-, dit, zoo als dc Burger Reprefentant Gr///.- zelve erkend, niet kan ; laats hebben nop ons de Kiezersvergaderingen , weike uit differente.kleine Plaatfen moeten bye n komen , zottden deeze laatfte niet vroeger kunnen gehouden worden dan des volgenden daags, het zou dus ree.ls bekend zyn, wie ifl de groote Plaatfen tot Volksvertegenwoordigers waren verkozen, voor dat de Kiezersvergaderingen u'r de kleine Plaatfen tvyéén komen, cn tot welke Kuiperyen en Cabalc-ering dit voor d e geene , die by oe cerstgemeldc verkiezing waren misgevallen, en hunnen aanharg noodwendig aanleiding zou geeven, henoewn uwe Gecommittcerdens aan het verlicht oordeel deezerVergadering niet breed voctr'g te detailkeren.
tn wat het hier vooren gemelde tweede voorftel aangaat , achten uwe Gecommittcerdens het zelve even onaanncemelyk; want behalven dat ook daar .loor aan de benoemde' Kitzers geen tyd of gelegenheid zou geJaaten worden, om z.'cn, nopens bet'gevvigtig werk, waartoe zy geroepen worden , behoorlyk te beraden , zou het daarenboven ligtelyk kunnen gebeuren, dat de Perzoon, door hun op het bewuste briefje gefteld , naderhand by de geenz.'ns ongeoorloofde , maar integendeel zeer nutige raadpleeging en elticidatiën in de Kiezersvergadering zelve kwam te blyken, daartoe geheel ongefchikr te zyn , of'dat die alzoa opgetekende Perzoon fbevonden wierd,- zelve Kiezer van een der andere Grondvergaderingen, cn dus
tot Volksvertegenwoordiger in die Vergadering onverkiesbaar te zyn , waar doar dicrhalven in beide voorfchreeven gevallen , of de ftem van zulk én Kiezer niet in aanmerking zoude kunnen worden genomen, of aan hem gelegenheid moeten gegeeven worden om een ander te Hemmen, waar door dan aan den eenen Kiezer meerdere vryheid dan aan den anderen gegeeven , en voor een groot gedeelte hef geheel oogmerk deever bepaaling zoude 'ven-del l worden.
Het is om alle deeze redenen , dat uwe Gecom-: mittcerdens de bovengemelde tweeledige Propoiitiën aan deeze Vergadering, egter met onderwerping aan derzelver beter.oordcel, niet als raadzaam en aanneemelyk kunnen voordragen.
En wordt het zelve conform gearrefteerd.
Waarna in deliberatie wordt gebragt het rapport,.den 19 April door van Eek c. f. uitgebragt,.. betrekkelyk eene nieuwe redactie van de Artieulen ?34> 73.5 van het plan der Commisfie van Conltitmic, zynde het zelve van den volgenden inhoud:
De Burgers.Rcpref.iuan.cn van Eek; Stoft'esherg, Hofman cn. Teding yan Berkhout, by Decreet van 4 Maart laatstleden v.rzoirt cn gecommitteerd, 0111 van Art. '734 en 735 eene andere c\i tejififj te prodt'ieccren, hebben gemeend', dezelven te moeten.verr vatten in de navolgende vyf Artieulen, welkt zy de cere hebbend aan'her oordeel der Ver-radirinj re fnbn.uccéren.
Arr. 734. Aile eigentlyk gezegde Heerlyke Rechten • en Titelswaar dwr aa» byzondere 1'ejlbrien zoude worden -toegekend eenig gezag omtrend bet beftier der zaken ih ecmge Stad, Dorp' of Plaats, of. de nanftelling van deeze of scène Ambtenaren bannen dezelve worden by de aanneeining der Conftitutie afgefchafr, en vernietigd.
Art. 735. Ten opzichte van rdlc verdere rechten, welke by de uitgifte der Heerlykheden aan de Heeren de'rzelven zya afetftaan, of welke, voor zo .-verre van de uitgifte niet kwam te blyken, by dezelve Heeren of hunne Padecesfairen van onheuglyke tyden, mochten zyn bezeten en uitgeoeffend , zal het Wetgeevend Lichaam binnen" i3 maarden, na deszelfs eerfte Zitting, bepalen , welke daar van zullen worden afgefehaft cn vernietigd. Deze affelralhng zal echter niet anders 1110 en gefchieden, 'dan ónder behoorlyke fclmtlc'oosftclling, waar vaii de tyd en wyze by het Wetgeevend Lichaa-n tevens en ur gelyker tyd zal wórden gteret, guleerd en vastgefteld. -yjfi7 ji ' A''t. . ,
O.A zal liet V.'ergeevcnd Liclnaai finrnl brprden , wat 'er zal lichTen 'plaats tc hebben omuv.u.1 de fWiadclo<*flc-lliug cl cr Arr, literaren 111'ri-we-ZHK' lle.rlykbcden, Welke ónder een cnereufeni!iéi hunne povcn hebbende v.-rk-cgen , pit hoofde van cte thans; aangenenrite bir.b l'.len ontrei.d het VolK.s-recht tot de ranftti. Km vau, zodanige- Amb.cnaieii, vau hunne posten verlaten zyn cn bij-ven.
Arr.
Mi&iieHhps- cn naasting* - teéhien, onder deze of dergelyke ramen bekemi, zonder omle-ifehcid, of dezelven als gevolgen van llv'eilyke reeliien 1, oeten worden bi fchouwd, dan wel uit Statu. taire rechten of Costumen oirfpronllyk zyn, worden van het aan-, nemen der C01 ftitutie af , vernie igden afgefehaft.
Art. 1
Insgelyks worde afgefehaft tn vernietigd het recht van Exue, uier opzieiit.„tot veihuizingen of verval van erfenisfen, zo Wel.
I tc».,
De Burgers Rcpref.ntantcn van Eek; Stoffenberg, Hoffman tn|



■
ten aanzien van die, welke naar plaatzen ui de Republiek , als vetke naar plantzen buiten de Republiek gebeuren. - Hot Wetgeevend Lichaam zal echter bevoegd zyn'; om by welen van retorfie het recht van Kxue tc behouden, of zelfs op lie'uw in te voeren, ten opzichte van zodanige Landen of Blaat:en buiten de RepubBek-, waar in zodanig recht, het zy in het Igemeen, het zy'tegen de Republiek iu het byzonder wordt uit;eöeffend,
De Prefident de discusfien hier op geopend lebbende, zegt Vcrhoyfcn.
Met die overgelegde Extenfie zig "iet tc kunnen conformeeren : y herinnerde zig, dat het Haan van het Voorns. rjOrfltnisfOriadP mar by wel eene nadere Redactie verzogt was, Ha zyn inzien, iet zeer noodzakeiyk was geweest, zo als hy, by z-yii toculaals uitgebragte Advys haddc getragt te bewecren . cn in welk
eval hy al. nog ftond. — Dan dit nagelate? de Deliberatien
Berde» thans gevoerd over dc gefuppediteerde Er.tcnfic van ge? egde Art. 734 en 735, der één eu twintigers. ——- Dc redeen, waarom hy van dc: nadere Eeetcntic vcrlelmde, beltüuden
Voor eerst: om dat in het op nieuws geredigeerde Art. feheen 3er tc draaien , even eens als pf de annftclhug van Aupcenaaren 3or de Natie, een uitvlocyzel was van de aanneming der Coa-
ÏÏu'tïe. Dat die aanrtcUirg door de-Natie, zyns oordeels , door
ï■ hertheide Souverainiceit van het Volk, en gevplglyk by, en jordc Omwenteling dadelyk was gewettigdr ten dien gevolge 5 de .zoogenaamde Heerlyke rechten, ten dien opzigte, onmnl:lyk by de Revolutie vervallen waren. —— Dat, zo dc nadere edaetie doorginc, deeze niets anders dan een wenk zoude aaneen ,■ voor de Heeren-der gewezcue Heerlykhcden, cn andereu, i ten welken opzigte het in fommige der Gewesten aan geene lorbeeldc.i ontbreekt, omrac hunne vervallenc invloed op dc aatfelyke Beftuuren, en aanftelling van Amptcnaarcti, was het
ogelyk, te herfeheppen. Het feheen hem toe, ..dat uit
■ze nadere Redaétie zoude beweerd worden, dut zelfs fommige tnprenaaren, welke in één ot ander Gewest, door de iteinme •s Volks reeds zyn aangefteld, zoude behoren algezet te wor, én, als of dat recht alleenlyk zyn beilag, by het aannemen der inétutie, zoude hebben gekregen : ten minfte dat men in een ■ander Gewest, dat recht' van aanftelling der plaatzelykc Ampnaaren, door de Heeren, of anderen, het welke a nog met nden rand word vast gehouden, zou trachten te rekken, .tot de en Wyle de aancming der Conftiluiie zoude zyn tot Hand Brast: — dat gévolglyk wanneer men deze Art. mogte decre1 -ren, tot voorkoming van die Bevreesde gevolgen, dc woorden, J 7 de aanneming der Conftitutie, daar by voorkomende, behocwtien ■i te te vallen: cn .. ,
a 'ren tweede dat dit 734 Art. in verband befchouwd , met net ar op volgende 735 Art. geheel en al van het grondbegmzel-, li , als het door de een en twintigers is voorgedragen, arvvy-
.1 m. , Trouwens by de Redactie der laatteen, worden alle zo-
I traande Hccrlykc Rechten afgefehaft en vernietigd! terwyl, vol, 1 ns dc Rapporteurs, allecnlvk de Heerlyke invloed, op de - aatfelvke Beftuuren, en dc aanftellinge der Amptenaarc-n , uitvvy1 nsAit. 7't van deze Commisfie, rvaar hy de bcoordechng yan r r a' oCri't a'ï-haüea van alle verdere Hccrlykc Rechten, aan' wJt'ev -id Li-haam word overgelaten, zoude worden verme.• a en'af"-reliaft. —r-Üe Commislie der een en twintigers hadden d zooicuamde Heerlyke Rechten, lypelyk doorgedagt, e.i ge, f-n cn riet, zo maar p'.otzelvk afgefehaft, het wus 'er verre.
.. om 'alle Rechten der Heeren, zo maar te vermengen: —
t ware zodanige Rechten, welken alleenlyk op willekeur ftcunm buiten, cn zonder inwilliging van de reipeétive Ingezcteu' en veel al tot een recocnitie aan, door die Hoeren aangcue óppermagtj -moesten betaald worden: — Dit was ook by nue- «rctUken , by de Discusfien eiver dc affchafling der Chyn-
fen en Tbynfen, én Waar van de'reeds gedecreteerde nadere Re-
dactie op die cvengcmelde gronden, een bewys opleverc:
Wat de fthavergoeding betrof, hier voor was, na zyn inzien., zeer yoOrzigtig 111 het 7.55. Art. der dén en twintitiers gezorgt en voorzien: — Om alle deze gronden concluderende tegen de aa dere Redactie.
De Prefident zegt, dat hy deze zwarigheden 'er niet in vond.
Gevers zegt, ook van gevoelen te zyn, dat de extenfie zich verder behoorde tiuteilrekken.
Vreede zegt: „ Oe aanmerking van den Burger ferhovfen loopt tnynst oordeels niet daar heen, dar hy aau de Cunlli'tutie een cc rug werkende kragt wil geven, zodanig, dat een by ons gedecreteerd Aiticui 0111 111 het Ontwerp,. dal wy de Natie zullen aanbieden, geplaatst te worden, reeds van nu af kra.t van werking hebben zoude.
Verre van daar! IS mauwde Burger Verhoyft* grondt zich
op een veel vroeger ftaatsbsfluit — hy beoogt de Publicatie vüu Hun Hoog Mog, van 4 Maan 1794," waar'by de Regten van Mensch en Burger, en 's Volks Oppermagt openiyk, en zonder eenige tc rug houding zyn erkend gewerden. Uit deeze erkentenis lydt de Burger I'erhoyfm wel zeer te regt af, dat 'de aanftelling van Regcering en Ambtenaren, door de Ingezetenen ge— fehciden moet, "cn dat: die aanftellingen voor heen door de HecrcH vau Heerlykhcden gedaan, is ftrydig met die erkende Regteu. De Burger 'Verihyfin heeft het inzonderheid op de laatfte uitdrukking, en wederom 'zeer te regt, geladen, waar gezegd word, dar dit regt van aanftelling van Regenten en Ambcenaren aan de respective Ingezetenen der Heeflykheden zoude segceven worden, by het aannemen der Conftitutie. Dit voorzeker is niet billyk,
niet in den haak — op veele Plaatzen is dit reeds gefchied;
cu heeft zich het Volk in dat erkend regt gefteld, heeft dit dan daar m te voorbarig gehandeld? neen zeker; dat regt kwam aan het Volk onvervreembaar toe, en, hst heeft zich daar van zeer 'f
regtmarig in de Profcsfie gefteld 't heeft gebruik gemaakt vau
dat regt, zoo dau het door Kun Hoog Mog., te dier tyd, de Souvcrainc Heeren van Bataafch Braband, cu van' dat Gewest, fpreekt een Burger Kcrhoyfcn in het byzonder, erkend was —'-" indien nu die Articul conform gedecreteerd werd en de introductie van dat regc pas zou mogen in trein komen by het aanvaarden der Conftitutie, dan zou ons Decreet, de Publicatie van Hun Hoog Mog. van den 4de Maart in crlecte furcheren; dart zouden de Heeren van Hcerlykheden al zeer ligt weder een pre-, tei.t'.e ggafl ilrraccren, om egt .zoo lang, weder de oude Bar-baarsehedén in te.voeren'; en dan zou men van het onzeker aannemen 'der Cohfiitutie, do.ti afhangen ket gebruik make» van -dié rogten, die het Volk onvervreembaar toebehoren; cn een Conditioneel ftaatsbefluit,- zoo als dan dit Decreet van ons zyn zou, zou men verwisfelen nier, een Heilig cn pofitif fiaara. befluit,.zoo als de rcfolutie van Hun Hoog Moog. van den 4de Maait is. Ik appuyecr dus 0111 alle deze redenen ten allerftetkft.n hec geavanceerde van deu Burger Verhnyfen, en concludeer, dat hier mede óvereenkomftig de nodige veraadering in dit Ar-. eieul plaats hebbe. ....
Van Manen zegt,.dat het hem medeiüet VerMyfen voorkwam, dat het oudé beter was, dan het te^. geriwoordige: 'er waren niet alleen perfonen, die bezitters van zódanige Heerlyke góederen waren , maar ook onderfcheidene Ccrporatien, Heden enz. Dezelve konden' even min daar van in 'het bezit blyveji; maar alles moest gelykelvk worden afgefehaft, i » lk,
M l 11V -Ef



( B20 )
vergoeding te vragen, waar zy meenen zulks op goed regt-te ka».
nen vorderen; neen zeker, dit moet hun, vryftaan , volkomen vry» ftaan* en niemand wil hun daarin hinderen — maar dit weer» fpre'ck ik , dit zal ik.blyven weerl'preckcn zoo lang my mooglyll is, dat die fehavergoediug uit. 's fancis Kas.moet gefchieden; daf; Confliuitioncel móét bepaald wojden,. dat die .icliavcrgocdingl zonder, onderfcheid of btpalirtgii» alle .gevallen, uit. s Lands Kal gefchieden moet. Neen zeker; de meeste der Heerlyke regtenï ooifprongelyk uit de fh.veruy geboren , zyn meest ailcn een roit die op-de Natie ged-ran zyn; een goed,- dit haar ontnomen ifl eu zou nu die zelfde Natie, die zots lang is beroofd geworden ■nu^zy dat goed, dien. roof kan weerom 'krygen, verpligt zyrp dien roof te moéten betalen, ter zy haar eige» goed zoude<kunml< weder bekomen ? zal zy de waarde van"dat ontvreemde goed; li zy'er weder bezitfter van kan worden, moeten vergoeden , ri daf - iemand* 'orhezorinen', genoeg 'geweest is, dat onrégtvaare'i goed te koopen ? Neen Burgers Rcp-tl.l indien 'er fchavergoedir zoude ',moeten, gegeven .worden, " dan zou hot niet. zyn he Volk dat fchavergocding zoude moeten geven, aan dé Heeren daar de Natie altyd de lydcnde party geweest is, maar oma Ttcerd, bet zouden de' Heeren der Hcerlykhecdcn moeten zyn, di fchavergocding zoude moeten geven aan het Volk , om dat zy zo lange de Natie yan haar eigendom, beroofd hadden.- Ik couctndrt dus als vooren.
fen Berge zegt, dat alle die.affdiaffingen flegt provifioneel geweest waren; zoo men 'er dus nu by voegde 'voor altoos, waren alle die zwarigheden op geruimd.
Gevers zegt, in het Plan der Commisfie van ar.eftond 411 zogenaamde ,-dcze uitdrukking vond hy beter dan die van eigen', lyke; ook wilde hy dat- de woorden voor poo verre v/eg-.zoude wórden gefaaten ;■ "daar dit .aanleiding tef .rtelai. zoude kunne geeven.
Stoffenberg zegt, dat, naar zyn inz'en, dc reeds af gelchafte geen poinct van questje meer konden uit maken. , , \
■ C. de t'os van Sieè&fk zegt, dat, zoo als het hem voot ftond, de reden, waarom deeze Artieulen by de voorige D.libe ratte wsder Conunisforiaal waren gemaakt, .meerderberrekkely geweesc was- o? het Articul', waar in van Het regr van exue gc /proken we«L; dan wel deeze; waarom hy dan ook vermeende dat mem dc ' voorige Redaétie zoude kunr.en hemdenwelke b voor hem-prefereerde.
E. M. van Beyma zegt: ■
Hèt blyft niet te min waar Prefident, dat hier alleen gefprookei word van' het doen van iets in het tockomftig en wel van eet daad hoedanig een elders als een uitvlocifcl. der Revolutie be fefiouwd is, én alzo zedert dien tyd reeds- werklyk-heeft plaat gehad.
Van Eck zogt,. dat de Commisfie' begreepen had dat onder de benaaming van zoogenaamde allen, konden worden begreepen ,.zoo wel die dadelyk, als ui het principe der Rovolutie voortvloeiende, waren afge fchaft, en voor welke geene fchavergoeding kon de-gevorderd worden, .als die, welke, eene billyke vereischte..
Van Lokkjrst zegt: ,
Uit de discusfien, weike en thands horc , vïrtde ik bewaarheid het geene ik, toen ik myne propofitie over de Heerlykhe den dede , reeds I seaegd hebbe — Indedaad , waunee
1*.8
E-. M. van Beyma zegt;
Het is zeer mooglyk, waarfchynlyk zelf, dat ik niet regrverftaa de betékenis van Heerlyke Regtéu 'cn Tiluls dan uit de omlchryvirg vatl de Rapporteurs, vaar door r.an byzondere Perfoonen xainie worden toegekend eenig gezag -omtrent het beftier der zeehet: eeniger Stad', Dorp of Plaats enz. meen ik veilig- te BTÖgAl ■belluiten, dat zv zcerz.-kcr geen regtvanrdigen Titul van bezitting hebben, ars'ttic van liet Stemregt iu Friesland hadden, daar inen nu in dat Gewest ook begreep dat (gelyk de Burger Verht,yfl 'zig zo nanftoiids expliceerde ) dat regt als een uitvloeifcl der Re.votuti'e dadelyk mnest cesfeeren, zo volgt, dat aldaar direct tt; de Revolutie cn dus voor meer als 2 Jaar reeds gedaan is, het geef de Rapporteurs willen, dat by de aannecming der Conftitutie gefchieden zal, wanneer het nu eerst by het aanneemen der Conftitutie kanen moet gefchieden, dan zouden de Fricfen ten tyde dtr Revolutie, wélke by hun zo niet eenig althans ver het volhö: menst heeft plaats gehad, iets ongeoorloofds gedaan hebben. Ik meen derhalven dat 'cr in dit Atticul ook een goedkeurend gewag diende gemaakt te worden van dc na de Revolutie van 1795 da; dclyk gedaaue affchafling of her doen ftilftaan van de exercitie rail' zodanige regten.
De Prefident zegt, het hier in met de vocrigc fpreekers eens te zyn, dat Let principe wel uit de Revolutie voortvloeide t doch dat dit te veel zoude bewyzen, zoo men om deze reden van dit onderwerp niets in de acte van Conititutie wiide plaatfen- Pe vraag was hier, of men geen articul moest maaken , waar door het Volle by de acte) der Conftitutie die afichaffing bevestigde , en wel en wettig verklaarde.
Reyns zegt, dat, offchoon hy zeer wel, beg-eep, dat geen poinct der Conftitutie .werken konde voor daf het zelve vastgefteld was, echter met den articul, zoo als die lag, de kleine despooten in.de hand gewerkt werden, waartegen hy zich ten iterkfien moest verzetter. ; *"
Stoj'enlerg zegt, dat-het mogelyk konde zyn,, dat de ComKisfie ongelukkig geweest was, in de. uitdrukking der wooiden, dan men konde by de Aéfe van Conftitutie nict argumen«eeren over voorige gebcurtenisfen, daar dc zaken in questie da. «Iclyk by de aanneming der Conftitutie werden afgefehaft.
Van Eek zegt, dat, naar het hem toefcheen, de zwarigheid van fommige Leden daar in beftond, dat dezelve in.fommige Provinciën terftond by het aannemen der Conftitutie reeds waren afgefehaft, daar integendeel in anderen, dezelve in vigeur waren gebleven ; aari dit Articul prejudicieerde daar. aan in geenen deelen; her ging maar zoo veel verder, en was betrekkelyk op alle zulke plaatfen,. waar dezelve of in het geheel niet, of flegts gedeelteiyk waren afgefehaft..
Vreede zegt:
't Is een gefehil van een geheel andere aart. of de Heeren van, Hcerlykheden, by het affehaffen van Rechten geene fchavergocding van iemand zouden mogen vragen, of dat die fchavergoeding uic «le Kas der Natie zoude moeten gedaan worden.
Hier tusfehen is een hemelsbreed onderfcheid. *t Zoude zeer oabillyk,. zeer onregtvaardig zyn, de Heeren van Ueerlykheeden, pl wie hy ay, te beletten en Conftjtutioneel te verbieden fcha-



ren my toen r.iet had mis'ifnt. - Wanneer de Mis-
■toe, wélke duur den PrefMcntj toen aan hec hoofd eaficrj CommMie , waar in ik ook' medewerkte , is geconcipieere en ma, i deze Vergadering voorgedragen , dadelyk aan de geween warcti : afBczoudeii, d;w zou uien nu nict . zo verre v.'n her bedoelde.
af' zyn, c\en als of mtn nng nooit 'bagBnottl bad. Dan
dit zy zo! men ird.tvmd tegtrrwewdijj in meer dau ecu geval, daar men de confti* ue. rende Vergui ring ais tot- '•im lastdier maakte, waarop toon alles fchoof; maar ito: ook deze mee geene Hiogelykiicid kon voldoen, aan dac geene , bet welk men wclverwagt had. .—• Dau ik blyve nog- by bet doel, h t v.vl-e jh toen in myne propofitie bedoelde , en het. welk -ik de Vjjlicid nceme, cicr Vergadering in deze met ernst te herrinncren : —Nameiyk «lat billyklheid cn rcehwaatttigheid ook in deze worde gebandhaal't. — Het fpreekt van zelve, dat al het figaóraje, fn «le zogerarmdc hccrfyli-bedcn-, door de revolutie zelve is vervallen. —-. 'Er z:d ook geen heer dwaas genoeg meer zyn, om tc !>•-geren-fenj«t, fch-penen cn S-.cre-aris'eawefttllcn ; maat 'er zyu Ook p»i«n4cefc, vooPdtcleH aan de hcerlykhedeii VtaknOgt geweest, deze zvn het ei-jenden van ■ dcrztlvei bezitters, in deiï \oiften zin, "\oor;.l va« dezulke , die dezelve zig uit de iiaaflykhc-id', «.f andere Nationale goederen, door koop veiikre-
gen hebben: eigendommen nu zyn heilig. En vooï derzel-
v.r zekerheid, moet ook thtmds door dc Confiirutie , door e-n
tVlryke (chadeloos ftelürg worden gezorgt. Ik weet wel, dat
'rX veel ord.r den titul van eigendom-vooikoomt, dat indedaad of kr.cvelary..is, of aan kneve'ary-haaren ooifprong verfcliuldj^t is. —n.ai) ik zal l et geene ik voorleden Jiat in myne pro-psfitie gezegd heb tliand.s niet herhalen , dc clasfilieaoe van byzondere on-ftaudrgheden, ten aanzien der pceunieclc voordeelen daarin gemeld, bewyzen myn» irfiens duidelyk genoeg, dac men. mact ik n v zo uitdrukken, onmogelyk alle over «Sneu kam fchee-
ren i at'. • Dat .daa aan de eene zyde, du geheiligde taant
der vfyh'tid. nier oiene , om hec reclic vau eigendom te verKratten; maar ook. aan de andere zyde, dat een voorgewend i-fcciit van eigendom, het welk mdertfaad aan-kneveiary haar oorfproag veifeliuMigt 'is, niet langer ftrCkke om de eerfte'rechten
van. den menfcli cn Burger tc fnuiken. Moeten wy in onze
uitdrukkingen jcreraal /yn., dat wy cvci'wcU-niet vergeten, om in | de beginzelen van billykheid en rechtvaardigheid, daar iii duidelyk
i uittcdrukkeu.
De Leeuw zegt, dat alle heerlyke regten by deze Revolutie ?ls een gevolg de-ar, van varen vernietigd ; dat destyds ieder Provincie, in den haren Souvcrcin zynde, daartoe ten vollen gciegtigd was; in dat l.-y -du»-wilde dat 'cr1 zonde gefteld worden, i dat dezelve; voor zoo verre zy nog nict alomine waren afgefehaft, i vernietigd w.rden.
tfaA.Bck vraagt, of ds Leeuw dan geen -onderfche:d maakte tusfehen uo tieerTyke regten en alle met-eene ] penneftreek-wilde-vernietigen,
" Vc.;i Hoof zegt, dac, of eene posfesfie 5 of 600 laren ge1 diiurd had ,-zco dc bron, waar uit die voortfproot, niV-t'zuiver J T,"iS, die op.iouden moest; de langheid des tyds gaf' geen mcerv der, regt.; men moest llcgcs maar dc Sourees onderzoeken, en " 1 men vei mogt op dusdanig eene wyze niet roet 's Lands pennin$ gen fpeelcn , om nameiyk zroo maar ruimfehoors fchadevergoedinj feu te, bepaaien; al wat willekeurig , was ^ hoe oud ook , was ont( > wettig 'er moest dus zonder eenig de uiinite aanfpraak op fehade» löösftelllng vernietigd worden..
Teding van Berkhout zegt, dat men 'onderfcheid ... moest maken tusfehen regten en regten; 'èr waaren e. 'er,-welke by vet koop aan den lande de 50?. en andeI re. p.enn:rjgcn hadden opgebragr, hetgeen .nog al aan*
msrkelykeTomfffèn zoodon bedragen; net wv; dt.j e. yk, dat de iYit-'e, die hier van voordelen gc.rtAk.tt nict, die heeren ook weder fchadeloos ftelde.- h
Hef,ven zegt, dat men twee- poinften met den 51-,leren verwet, welke he:iie's4irettc van dén anderen vetfehilii1'; ^.hef 'reg,tj. ht men uit etióel'.'iid hau, om zynen Mcdtt ii'.ter te veftlrufkcB,, lic-tte vergoeden -reu kosten der Narie, .tomre 01 -rootlic om echt/aardigheid zyn. Hit was iets ander,-, det ïegr ïm anfUfti'-'t 1" (ebben, als de Ambten tot nadeel tü het \ olk te ver!, 1 ■;).•••: •; ncn-motst des-liever vragen , boe zoude het Volk uit d» beurs lsr heeren feh.nlclo-is worden geft UI - da.i 'cr beftoncien ook- anlere regren , en deze aile mef eene ptnti'.ftreek daortc-hahü , zo,u» le OiirechtvaaAtig zyn, •
Vreede zegt: ' i'7j'd
Ik licrlia.il het Burgers Rcprcfénttntcn ! ni.111.md bctwi.' de Iffe'êiv dtr llecrljkiieden , by alfchaffjn'q der Hccrlykc regten, bet. rqgt im fehavergoeaing te vragen, waar, van wie, cn zoo •zy.'zuijrn iirdct-ieu* te behooren; maar'ik herwist hun wel degeiyk, dat'zy lie fchavergoeding in alle gevallen uit 's Lands X'i's zouden, moeten ienieten-, of uit de Kas der Gemeente. Zy vorderen fch.tvcrgoc-' linj;, wamièfr zy zich daar toe gerechtigd vinden, van hem, licu zy oordeelen, dat hun fchavergocding fchuldig is, is dar* in b.nmige gevallen de Nnie of de Gemeente, zy vorderen het van uar; maar ik verzet my met alle magt, om in dc Conftitutie te 'Cpaalen, dat zinder onderfcheid m alle gevallen dc Natie of <Je Uemeeme die Ichavergoeding zoude moeten doen. Het was zeker tvcl het gemaklykst middci,' om de Heetert der Heerlykhcden tot
tilftaad te brengen, eir bun. van ilc-ivliaiS Itwyf te r.iaken •
(racet; 's Lands Kas is een \Vtési.rnd, vit mtn kan nog al wat nor dat geld omfpringen, eer men tof verandwoordin'g 'geroepen v'ord. Maar geeft iiif middel 'gemak , het is niet minder 011•eehevaardig. Hoe zoude dc N.itic bergofd zyn gtwordcrr, cn zou il, om ha ren eigendom w-.de; rc bckootnen , dien rofaf betaalcn moeten? 'Qhfcgjfriardtge M.-esters hebben baar oneuootnen, wat haar niet mogt oiKnso.ucn worden, cn die dat onrcgtvaardig goéd ' bczt?et-en heeft, zou dbor baar iVhidcloos móeten gefteld wëtden ? — Dit was, zo als ii; reeds meer .naaien met'andere Leien heb aangetoond, ten uitat (tc o.tregtvaardig. Maar- boven dicu Bhrgers Reprefentanten ! daar in de 'iicrlyltherlcn de Arpcen door de tfeeren ten hennen voorciecié veekogr zy-n of Op recognitie uitgcgéevétr', in beiden gevallen, zyrf de T'actcinooten en Lmoln-enten d.-r .VTprc-naaren, hier door o,t v; c! liooger prys bepiald :;2woffst dan-ze zonder dien Verkoop of Recognitie 'zouden geweest zy:1 ——
cn wie heeft Jaaren lang dat meerder loon betaald ? Wie'is
bet, die Jaaren lang cue grOoecr T-aetementcH '.n EiRc'utnenten aan die Amptcnaaren heefc moeten voldoe.i ? Wie- anders dau de Ge '-centen ? Eu zotidtn dan die GcmcentJn dan nu nog eens tft die fehavergoediug verpligt zyh ? 'Dan zouden zy twtcmaa'. d.' 1 — dende party weezcii; tweern i,d-de<clfJe zaak betaalen. — Eerst zouden zy. de fehade op het gepleegde "onreert lyden, dan rog eens h*l onregt sfioopen, cn dus t\v «maal het fiagtirfier zyn, —
Verre van daar 1 Moet- 'ar lchavu'goeding plaats hebben, de
Haeren der Ilterlykhcdcn zyn ze in twee opzichten aan de Gemeenten fchurdig; -- zy zyn ze fehufdig uit hoofde van den roof van de onvervreemhaare Volksrcgten ; "die zy gerot-fl hebben, en zy z^r ze fchuldig Mn de Pecuniéele-fciiadc , die diadoor de Gemeenten geleeden hebben , van de .nwerdcre P^nniri-* gen , die zy uiedezen hóófden-hebben' moeten opbrengen; en dus als 'er fehavergoediug re pas komt, moeten het de Heeren aau de Gemeenrcn ; maar nier de Gemeenten aan de Heeren gecven.
Zyn 'er onriercusfehen byzondere Perfoonen, die-hier doe? fehade lyden —— die door pankecp eigenaars van Heerlykhcden geworden zyn, waar aan zodanige onb'ftaanbaare en onnatuurlyke voorrechten verknoitt waren, 4ie nu. Zfii ©f zullen worden afW-^
L ii 11 3 " ' fetófr-



C 822 )
ïcnatt. ik beklaag met al myn hart; —— maar zy zullen
zelfs voor hunne onvöorzigtighciil moeten hoeren; zy hebben dezen aan niemand anders dan aan hun zelven te wytcn; want zy hadden, voor dat zy deezen onbtftaanbaarcn koop toefloegeu , alvoorens de bewyzen van eigendom beter moeten inzien°van het geen hun werd te koop geveild. Ik concludeer dus al weer als vooren.
Helmick ftelt voor , om te (lellen alle heer fake rechten, by uftirpatie verkreegen.
Van Eek zegt, dat de Commisfie begrepen had, dat de zaak van een delicaten aart was; hy was hierin bevestigd, zoo door de Misfive dezer Vergadering als uit het Decreet der Provifionele Reprefentanten van'Holland vau Maart 1795. Dj Commisfie had ■Zich hierom by 2 Clasfen bepaald ,by zo tanig: viticufe , welke als direct ftrydig met de rechten van den Mensth en Burger dadelyk, zonder eenige fehadevergoeding, moesten worden afgefehaft;'zy had omtrend dezulken, welke tot die clasfe niet behoorden, cn waar van het questieufe was , of dezelve niet voorbehoudens eenige fehadevergoeding behoorden te worden afgefehaft , niet dan enkel generale bepaalingen daargefteld, zonder hier omtrend noch fpecifi'catie temaken, noch iets te decideren, maar dit aan het wetgevend Lichaam overgelaten.
Van Lokhorst zegt:
Burgers Reprefentanten! ik moet nog eens herhalen bet geen ik te voore reeds gezegt hebbe. lk zal het als toen geavanceerde niet nader ontwikkelen —— alleen ik nocme het billyk en rechtvaardig, dat 'er fchadeloosftelling plaars lie'.-be, omtrend dat geene het welk wel en wettig befetcn word; maar uit welk 'fonds— dit wecte ik niet re bepalen, dan dat alle fchadcloosftellingen door de Natie in 't gemeen.zouden moeren worden daargefteld, ie-
kenc ik onmogelyk; dan daar de ophouding der byzondere
pecunieele voordeelen, der heerlykhcden (trekken zuilen ten onmiddelyke prcfyte van derzelver refpedtive ingezetenen; daar ik wel gemeentens kenne, die gaarne het hunne zullen toebrengen, om de lasten, die hen uitde'pucunieele voordcelen der zogenaamde Heeren blyven drukken, als aftekopen. Zou men mogelyk best doen, by de vernietiging van alle fignoralc prerogativcn te bepalen , dat 'er ten aanzien der wettige pecunieele voordeelen eene fehadeloos ftelling zal plaats hebben ; cn dat het wetgevend Lichaam binnen een zeker te bepalcnc tyd, daaromtrend die fchikkingen zal maken, als hetzelve zal bevinden nodig te zyn; dan
dat men toch een zekere tyd bepale zonder dit zou men dit
geheele ftuk, mag ik my zo uitdrukken, naar de eeuwigheid verwyzen.
f De Prefident zegt, dat dc Leden fcheènen te jdiffereeren in den geesc van het Rapport; dat van Lochorst en Vrede van gevoelen ichecnen te zyn, dat 'er wel is waar fchadcvergocdirg diende gegeven tc worden, dan dat dit niet uit 's Lands Casfa moest koomen; hy zoude met deze wel kunnen inltemmen; en, zoo nu ook dit het ide'e der Vergadering was, dan verviel natüurlyk het gerapporteerde , en dan zoude de voorige redactie te prefereren zyn.
E. M. Beyma zegt:
'Er zoude door de voorgefiaagen byvoeging van den Burger Vreede niet voldaan zyn tan het g.en ik v'erhnge; zy bevat geen goedkeuring van het-gebeurde; liever wenschte ik in het Arr. Ingevoegd te hebben, voor zo verre zulks na dc Revolutie van '1755 hier of daar niet dadelyk is gefchied of iets dergclyks.
De la Courtr zegt:
Ik kan in 't geheel niet tocflcmmen, dat'er zou uitgelaten wot>H dan, dat de fehavergoediug niet uit 's Lands Kasfe zaude moetcuB geleideden; 'cr zyn gevallen dat wel degeiyk de fehavergocdinaB uit 's Lands Kasfe zal moeten gefthieden! in Bataafsch Brjban!j$s zyn Sccrctaryen of het recht vau aaniK-ll.n van Sccrctarislén sloot»; de Hertog en van Braband verkogt of uitgegeeveu, en waar van de. penningen in 's Lands, Kasfe z vri gekooircn, en ten behoeve vanf het Volk zelve zyu*Verk3e<-dT Indien men aan deeze menfchenl bezitters van dusdanig recht geene fchadelooslteilwg geeft uitl \sLands Penningen, doét men de fehrectiwcnfte onrc^tvaardi-heidl' die immer gepleegd is, herwas een regt, wettig verkreegen, enjl dusdanig door Hun Hoog Mog. erkend, waar varTby verkoop denl 4ofte, en by verfherf den adfte penning in 's Lands Kasfe is gcJ ftort. Ik ken eene Familie; welke van dusdanige rechten van aanJ ftellen, ten minden voor honderd duizend Guldens bezit, menl kan aan deeze dusdanig voordeel uit hun wettig regt nict benee-lt meH. Wanneer men de regten van den Mensch in^'r oog houdT waar by bepaald is, dat niemand iets van 't zyne ten- voordeel vaal 't algemeen behoeft af tc daan, dan na voorafgegaane fchaVergoes ding. Ik kan dus Irer in niet cor.curreeren ,"cn befluit dat 'er ook de woorden fehavergoediug uit 's Lands Kasfe bygevoegd' worden.
V*n Marle zegt, dat het hem reeds lang was voorgekoomen, dat 'erover deze fehadevergoeding merkelyke d'fficulteit zoude ontftaan; dan, naar zyn inzien, behoorde men deze dertin die te maken: ''er waren' zommige , welke uit hootcie van het 'jegenswoordig Sys» thema vervielen; dan ook van den anderen kant opzigtensdie, welke van een anderen aart waren, zo wanneer het een handel geworden was, door de Lands wetten gepermitteerd, moesten zodanige, welke daar van gepriveerd werden, fehadeloos worden gefield, het natuurlykst door die geene, welke het voordeel genoten had; het idéé, dat 'er eene bepaling hier omtrend zoude worden gemaakt, en dat zulks uit de par* tieuliere Casfe zoude gefchieden, was niet'overééntebrengen met de goede.trouw; immers zoo men als dan naar den ooifprong wilde mquireeren, zoude men by opklimming aan voorige bezitters fluiten; dit zoude een bron van eindeloolè procedures opleveren; dm ook van den anderen kant, om eene generale regel te bepaaien, zoude me.'e zeer moeijelyk zyn.
Van Manen zegt, dat hier eeniglyk gefproken werdt van zulke legaiia', welke voordce-l hadden aahgebragt, als dc begeving van Ambtenaaren, aanftelling van Predieaiitcn, Schouten, 'Secrctarisfen oec.
Reyns zegt, dat de meeste Leden, naar het hein toefebeen, tot eene pecunieele 'fehadeloosftelling wilden koomen; dan dat hy het met die geenen eens was, welke de moeijelykheid daar \an Helden.
Van Hoof zegt, dat hy vermeent dat, zoo men tot de origine zoude opklimmen , met tot vexatien zoude kpètitói; zoude irert nu dezulke indemnifecren, was dat billyk? dan moest men ook dc Prins van Oranje, iudemi.if.ercn !!
Stoffenberg zegt, dat, zoo hy den loop der discus» li en na argon g , en hy vergeleek die, welke dezen avond gehouden werden, met de voorigen, dan liepen dezeive
'z»



C 823 )
pSo uit den anderen als zwart en wit. De Commisfie had niet haar eigen idee, maar dat der Vergadering by de voorige discusfien ge man festeerd, gevolgd.
De Prefident inftitueert appel nominal op dei Articul, zoo als die lag: — En wordt dezelve gerejecteerd.
Dc 'Prefident verzoekt de Commisfie, om) ónder benefide der door de Vergadering gemaakte reflexiën, eene nieuwe redactie te produceeren,
•"Van Eek produceert dezelve dadelyk.
D: Prefident brengt die in omvrage: En
arr citeert "dezelve c «iföriir.
Art. jis'. wordt in deliberatie gebrrgt. : Vreede zegt:
" Tn den loop der deliberatien over bet voorige Articul is deeze Articul veel al gclyktydig behandeld. Ik zal my dus-niet ophouden, met eene herba.-iling vnn het geen ik duidelyk reeds mecrmaale-i over deeze materie gezegd heb. , Het Articul, zo als het is leggende, zo generaal vcrpligten. de', om in'alle gevallen , waar Heerlyke regten worden afgeichaft, fehavergoediug te geeven uit 'SXarios Cas of uit de Cas Ier gemeene:, 'kan ik niet goedkeuren. Daar word in dit Aiicul gefprooken van retten, waar van de Heeren hun regt bevyzen kunnen, en van régtën; waar voor zy geenen anderen ;rond kunnen bybrengen , dan een langduurige bezitting ; en •an beiden, deeze foortcn bepaalt d t Articul , dat by affebafïng aan hun fehavergoediug moet gegeeven worden, uit 'sL.uids jf uit de Gemcente-Cas. ■— Waar Burgers Reprefentanten 1 daar tyn regten, die de Heeren bezittten , 'die zy by de Heerlylticid gekogt cn betaald hebben , waar van zy een langduurige lostlsli- kunnen santporten , en 'he echter ter zeiver tyd volïomen onregtvaardig door hun bezeeten worden. Wet Tilburg .en ik het meest bekend, daar van zal ik 'cr een van dat
oort bybrengen 't zyn de noralia tiende':!, die tienden,
ie de lieer Vftrekt van ; de producten der nieuw aangelegde tygronden.
"^laar Burgers Reprefentanten ! dc IJyeronder| hebben nooit aan. c Heeren der Ileeriykbceden afzonderlyk toebehoord , maar inegendeel aan het lichaam der Ingezeetenen , aan de Gemeen;. Met vat regt hu in de waereld kan de Heer een tiende er produficji vorderen van een grond, die hem niet toekomt? laar is geen orregtvaardigheid in de waereld of zy is deezc. laar is dit dan zo — beeft de Heer als ecu regt ge.orderd,
aar op hy geên de minfte aaufpraak heeft heeft hy de
endc getrokken vnn de producten van den grond der Ge'eentc,\:it welkèn hoofde, zoude nu die Gemeente kunnen (houden en verpligt zyn, om hem fchaverg .eding uit haar beurs geeven , 0.11 dat hy ophoud, het tiende gedeelte der reveien te trekken van haar eigen grond 1 dit voorbeeld , dunkt y', is zo duio'clyk, cn zo afdoende, dar ik niet weet , wat iar tegen zoude te zesgen zyn. Zodanige omegtvnardige beittingen kunnen, cn zuilen 'cr meer zyn; daar zullen 'er ook 'idere wezen, die beter grond hebben, maar het is dus evident eker, dat zy met malkander onder geen ééue algemeene en ezelvde bepaling kunnen begr.pen worden. -Voor al kan het geen plaats hebben, om te bepaaien, om onftitutioneel te bepaaien , dat voor alle afgefchafte regten, 1 regtvasidige als onregtvaardige, en dan nog uit 's Lands of t Gemeenten taste, fchavcrgocdirg moet plaats hebbes. Ik Tclutker dus ois rdle deeze redenen, z.0 op dit als op het ►orig Auieul bygehragt, met den Btirg^f\j^e.' Beyma, dat,af?
f1'
■Articul veel al getyktydig behandeld. Ik zal my dus niet op-
gefchnfr moet worden, wat 's Volks heil vordert, dat afaefchafr zy; dat de Heeren van Hcerivkhceden fchavergoeding vorderen waar en van wie zy oordeelen , dat zy zc vorderen moeten • ai dat zy op ^ de regtva.irdigheid der taanftaande wetgevende Vergadering zich verbaten, voor zo ven?, misfehien in zommige gevallen, die fcllavergbeding door S Lands Casfe zoude
behooren gelccden te worden. Althans dat men aan het
f ,onflitutioneel cn ons opvolgend Beftuur overlaste, en affchafimg en bepjalmg, of , cn zo ja , welke fchavérgoedmg bv ieder afg fenaft regt, zoude behooren plaats te hebben. '
C. van Beyma zegt, dat hy de redactie van dezen Articul niet voldoende vindt, in dezelve, werd niet gelpoken van zodanige fignoriale regten,' als welke in zommige Gewen en nog in ."igeur waren; de affehaffirtg hier van moest by de Conftitutie gefchieden • dan hoe of men die fehadevergoeding by de Conftitu' tic zoude hepaa'cn bleek hem niet.
Krijger zegt, 'dat het var, zelve fprak, dat de 2de Articul
eetn^fluts moest worden veranderd.
E. M. van Beyma zegt :
Ik kan my si u ccie niet conformeeren met het Art zo als het door dc Commislie is voorgedraagen, en heb daar'daar toe by reeds aangevoerde redenen iiog deeze te voegen dat hier gefprooken' word van een fehadcloosftelling in het 'algemeen hetwelk my önvoorzigtig voorkomt; want hoe verfchillend worden met dikwerf voordeelen, die juist nict pecunieel zyn eetauxcerd, tn hoe ulocilyk zou het vallen dien aangaande te decideeren. Ik prefereer derhalven de Redactie der Commisfie van 21, by het 7-5 Ait. van1 het I'.an van Conftitutie voorgedraagen,. alwaar dc laudcloosttellmg alleen tot bet pecunieele word cere ftringceid. fa
Lttykett zegt, dat hy in fübftantie het zelve had vermeenen te ze.egen en van gevoelen was, dat de redac. tre der Commisfie van Conftitutie wel eenige reflexie verdiende.
Dc Prefident zegt, dat hem dit mede reeds van dea beginnen dus was voorgekoomen.
Van Eek vraagt, of dan daar in begrepen was dat alle verdere heerlyke regten zouden worden afgefehaft daar het ondertusfeben hem toefeheen, dat 'er zommi' ge waren, welke tot geene fehade hoe ook genaamd" verflrekten , welke zonden kannen blyven.
De President brengt den Articul in omvrage ■ — en concludeert conform.
Art. 735. wordt gearrefteerd.
Art. 737. in deliberatie gebragt zynde, zegt C. L. van Beypa : °
Dat het hem niet voorkwam, dat de regten van naasting, uit ft'atutaire regten voort fruitende, hiermede onder konden worden begrepen, maar dat men omtrend dezen eene uitzondering behoorde te maken, daar deztlve zoms van veel nut waren, zoo als dit dan ook na de hervorming der orde van zaken thans in Friesland plaats had.
Hoffman zegt, dat deze Articul bevoorens reeds was aedecre. teerd..



Fitringa zegt: ïk ben gëweest Lid van de Subctfm nisfic van die der at, en
reeds toen van denkbeeld geweest, dat hf'M -de plaats niet was, Otn over 't reebt van naasting, voor zo ver !c'gecn gevolg is van rcr-rlyke rcebtcn, bepaling te .maken. Ik heb tot .op dit oögeiiblik toe geene reden gevonden, om van dit myn als toen gemanifesteerd gevoelen af te gaan. En moM^dus al nog, nu ik hoore, det ar.d.re Leden, immers, de liurgeit-TW)! Beyma, in die zelfde opit.ic vefJlcrt, dit zyn gevoelen al mede app.uiëïcn. —■■ - Op fTOTid, dat'er, ja wei gewichtige bcdei*kirgeii reacn dit naastings recht, in 'talgemcen, bepaaldeiyk tegen 'tmisbruik daarvan, kan worden genwat.-t.'-. Ban -dit bekt-niet, dac het- geen my gewaagd voorkomt, om door dencn pennctrek. in dc Conftitutie het geheele recht van naasting in al deszelfs omvang, en zonder eenige uitzond*.ring te vernietigen, zonder te berekenen, welke gevolgen eene ao -plotzeh-ke - MTchrfffing zou ftirnocri hebben, en welke dagnatic en verwarring dit in ele AdmiifHlratie der JufHtie zou kunnen veroorzaken. .Voor dat, hy een generaal civiel. Wetboek de nodige bepalingen en moeuTicarien tc gelyk met de affchaffing
zelve zullen zyn vastgefteld indien anders de Ontwerpers
van dat Wetback.-deze alich-ffing, 't zy dan geheel, 't zy gcdccltelyk nuttig cn ellendig mochten oordeelen.
Ik cor.ciudecie alzo tot vcrwtrpi: g.van dat gedeelte van dezen Articul, voor zo verre dezelve . betreft, het recht, van naastingdn 'r Slgbweeii ,■ en "iet bcpr.alde1yk tot de. naasting als- een gevöig vsn hccrlykc 1 echten befchouwd, betrekking heeft.
Per let zegt:
• Dat-ii'.- zl1 met het tweede gedeelte van dit A'tieuï.-ïnVó'.vcerciule dc- afschaffing vaa het recht van naasting, in liet algemeen niet kan co: formeeicn; om reede dat binnen Aiutlcrdam èen zodanig recht b.ifc-at tca faveure van houders van Kusti, gbricven , wi #éi eer zogenoemde Schepenen kennisicn, waar by aan deècive het recht woril roegcker:t om bezwaarde P^rccelen, ingevallen die by Executie benceden de waarde der opgdchootcne penningen veeden verkogt,,-binnen, den tyd vr.n zet .veeken r.a dato van-Acn VcjVcp, tcien den Koper tc mogen naasten, mits aan hem betaal tnde ceti 'per cento van dei uitgeloofden Koopfehat, bchalven nu dat-de vernietiging van dir recht van r.aastiiig onregtvaardig!yk zoude tc rug wcikcn ttgen de tegenwoordige! houders, zai het nog daarenboven ccue aljezims .nadcclige uitwerking hebb.n, dewyi iv-ytis inziens daar door veele braave en wel gezetene, dog riet ryk begocde Burgcis, die dikwerf tet oorzaake van geftabileer.lc necriint; vewligt . zyn dc by lum .bewoonde, .en in vyüng aangeboden wordende huizen te moeten kopen, buiten de mogelykheid zullen gebragt-worden om contanten te kunnen negociëerèn , waar uit dan al verder zal proflueeren, dat veele perceelcn tot mindere -.pryzen als wel andcilints zullen verkogt worden, eu hel Land alzo. in den oontfangst -van den 40 Penning, en een tiende verhooging zo wel als in het regt van Collateraal een aauiticrkeiyk nadeel zal lyden.
De Prefident ftelt voor, om den Articul met weglating van het regt van naasting,- voortlpmirej.de uit -liet jtaxutairc regt, te arreHeeren.
Luyken zegt, dat by hier zeer wal:in konde koomen ,* tiaar dit in zomrnieie gevalien, by voorbeeld in ess van infolventie van boee'els , van - zeer veel nut- was; ook fproot het dan n et voort uit een hoerlyk regt', waar over thans eeniglyk dc questie was.
•i'an Marle zegt, zich. Iijcr.mede tc.kunnen .conformeren.
Ter Drukkcrye van VAN SCHELLE & COMP. in den HA AOE
De PWicuv.t herhaalt zyn voorited: —ttv coacludeert alaoo.
Art wordt gearrefteerd als volgt:
Insgelyks wordt afgefehaft en vernietigd het Rechi van Exue, met opzicht tot verhuizingen of 'verval van Erfenisfen binnen-de Republiek.
Het Wetgeevend Lichaam echter is bevoegd, ombj wegen van retorfie-het fieetrt van Exue- te behouden , ot zelfs op nieuw in te voeren, ten opzichte van zocdo nige Landen of Plaatfen buiten de Republiek, waarin zoodanig Recht, het zy in het algemeen , he zy m gen de Republiek in het -byzonder, wordt uitgé.ef-: fond
Van Eek produceert eene nadere redactie ven den . '* I Articul: En wordtaldus gearrefteerd:
Ook bepaalt het "Wetgevend-Lichaam, -of, en■ zoq\ ja, w£lke 'fchadeloosfrelling zal behooren pkats ta hebben omtrend Ambtenaaren in gewezene HeerlykheJl den, welke onder een mereüfett. Titul hunne-foster|i hebbende verkregen, uit hoofde van dc thans aangej nomene beginzelen omtrent het Volksrecht rot de aanll ftelling ■ van zodanige Ambtenaren, van hunne posterjl verlaten zyn en blyven.
- Waarna de Prefident, zynde half elf uuren t de Verj gatlering adjourneert tot morgen ochtend ten tien uuren!
..Zitting yan- Vrydagdai-.28 April 1797, |
' Voorzitter: J. A. de Mist.
■ Een q-uartier na tien-uuren wordt dé Vergade-i ring door den laatst afgetreden Voorzitter geopend!' Dc Notulen, worden gelezcn.cn-goedgekeurd.
' De Volgende ftukken worden gelezen cn deliberatie gebragt .-
•Een Request van'P C. Duistertvald, ?cwczen Cal pitetn by de gcöctroyeerde Oost-Indifche Compagnie Jl verzoekende ce interceeiie dezer Vergaderinp, by hei Committé tot den Oost-indifchen Handel en°Bezittmi: gen tot verkryging van betaling zyner pretenlie, ter lasten van de Oost-Indifche Compagnie, zoo niet ge heel, dat hem dan ten minden-'/' 5000 mo^en wordèr uitbetaald
De Prefident Hek voor, om dit'Request teren! voyecren aan 't Committé tot den Oost-Indif feben Handel en Bezittingen. Doch op ehicidai tie van den -Secretaris yan Laer, wordt dit Rel quest gefteld.., in handen eener perfeueelc CoinJ mlsfic, en daartoe' benoemd tVitbofs, van del Bcrch, Meyer, Trip en van Lilaar.
{tiet -overige dezer Zitting in ons volgend Nummer.*)



QBLTSHE/D, FRTHEIDi BROEDERSCHAP.
n EXT1ADDAGVE1HAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
xrj& Tx o ar-a jl x js f" je ju gjld m-jel xsr g
REPR ESENTEE RENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°* 505. Donderdag den 4 -Zl/tfy 1797. fifcf Jaar der Bataaffche Vryheid,
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Vry dag, den 2§ April 1797.
Voorzitter: J. A. de Mist.
""Vervolgens worden nog geleezen de volgende Misfives en Adrcsferi :
Eene Misfive van 't Provinciaal Committé van Holland, tc kennen gevende, dat zy op het Request van Claas de Lange, aan hun otn berigt toegezonden, hebben gcrequireerd het berigt vau den Hoofdgaarder vau 't Gemaal tc Amilerdam, en gelast van alles te furchceren; dat zy, dit berigt ontfangen hebbende, nader zullen dienen van berigt: — Aangenomen voor ' not'fïcatie
Eene Misfive van het Committé te Lande, verzoe, kende, dat, daar op hunnen voordragt, omtrend de 1 Geweer-Fabriek te Culemburg gedaan, nog geen be:' fluit is gevallen, en daar de in onzen dienst zynde " Franfchen eerlang wapenen zullen benodigd zyn , dee11, ze hunne gemelde voordragt zo fpoedig mogelyk een ;a 1 onderwerp der deliberatien dezer Vergadering mag uit1 maken.
De Prefident ftelt voor, om dit te ftellen in handen der C-mmisfie, tot de zaken van Buu| ren cn Cnlcmburg benoemd.
ij Van Leeuwen zegt, dat 'er tot dat einde ook reeds ,JRequesten zyn geprefenteerd; doch dat het fchynt, ' ,dat daaromtrend geen afdoening van zaken kan komen.
{, De Prefident herhaalt zyn voorftel: — cn conicludecït conform.
Een Request van Eerman Sluermnn, Ingezeten , ivanBataaffch liraband, in den Haage, te kennen geven' jde,' dar, toen hy zyn voorig Request geprefenteerd ',
heeft, hy gehoopt had, door de in te rec £ fi e dezer Vergadering fchavergoeding van het Fransch Gouvernement te bekomen, wegens aan hem door de Franfchen toegebragrc fehade door het afhakken van hout,- ten miniton bedraagende eene fonima van f 6,713:10-: dat hy , in deze hoop en verwagting op fucc'es, reeds verfchciden remisfien aan zyne huurders had. verleend; doch dat hy daarin is te leur gefteld; verzoekende derh.ilvcn , mer inhefie zyner voorige Requeste, dat deze Vergadering alsnog, doorbanremtercesfie, bewerkc, dat hy voor deze geledene fehade worde gededomageerd: — Aan de Commisfie van Buitenlandfche zaa-
heeft, hy gehoopt had, door de in te rec s fi e dezer Vergadering fchavergoeding van het Fransch Gouvernement te bekomen, wegens aan hem door de Franfchen toegebragrc fehade door het afhakken van hout ,• ten miniton bedraagende eene fonima var: f 6,713:10-: dat hy , in deze hoop en verwagting op fucc'es, reeds verfchciden remisfien aan zyne huurders had. verleend; doch dat hy daarin is te leur gefteld; verzoekendederh.ilvcn , met'inhefie zyner voorige Requeste, dat deze Vergadering alsnog, door baitremtercesfie, bewerkc, dat hy voor deze geledene fehade worde gededomageerd: — Aan de Commisfie van Buitenlandfche zaaken ^
Een Request van Sara Nieumeyer, verzoekende* met inhsefie harer vorige Requeste, om een gratificatie : Aan de Commisfie tot de Gratificatiën.
"Eene Declaratie van den Drukker Plaat voor geleverde Schryfbeboeftens aan de Ministers, buiten 's Lands
refideerende : Aan 't Committé te Lande en de
Generalitcits Rekenkamer, om daarmede in conformiteit dier gewoonte te handelen.
De Prefident zegt, dat op gister is in advys ge-houden een Request van den Burger TVeyanS, verzogt hebbende onl een post of onderftand, vragende of de Burger van Horbach daaromtrend ook :enigc elucidatie kan geeven ?
Van Horbach zegt, dat hy den man niet particulier tent; doch dat by verzekeren kan, dat de man zeer irmoedig is en zich in de daad in zeer groote nood bennd; dat hy appuyeeren zou, om aan dezen man zo :iot eene Gratificatie, ten minlten een ryspenning toe :e leggen
De Prefident proponeert, om dit te ftellen in landen der Commisfie tot de gratificatiën, om, jinncn 8 dagen daar op te dienen van rapport.
Van Horbach verzoekt, dat het ook niet langer nag zyn, want dat de fuppliant, om te leven, alles M ai ra m in ver-



C 826 )
verteert, wat by nog overig heeft: — en wordt dien conform befloten.
E. M. Beyma doet rapport, namens de perfoneele Commislie by decreet van den 14 dezer, op het rapport van het Committé der Marine, 00 het request van den Burger Andries Roek, Koopman te Bergen-op-den-Zoom , benoemd: "(Zie N°. 43V. Pag. 2O9 Col. 1 ) advifeerende, om het eerfte gedeelte te renvoyeeren san den loop der ordinaris iuttitie, het tweede provifioneel te houden in advys; e*i dan vervolgens te renvoyeeren aan 't Committé dit; Muf ine': conform belloten.
Aujfmorth fteiTvoor, namens de Commisfie van fiiperintcnde;:tic.- •
Om de Commisfie van Administratie over de door de Franfchen geabandonneerde goederen van den Vorst van Nasfau te authorifeeren, om eenige kleine perceelen, die, ingevolge decreet dezer Vergadering puoltek 'zouden Verpiigt moeten worden. aan de tegenwoordige bezitters, tegen de zelfde Jaarlykfche uitkeermg, te doen mpagten.
De Prefident proponeert, om de verzogte authorifatie te verleenen.
Witbols verklaart 'er zich tegen, wyl dan altoos de zelfde lieden in het bezit dier goederen blyven, het welk ftrydig is met het principe.
Aufmorth zegt, dat bet flegts kleine perfeelenzyn, en bet op advys is van den Rentmeester, dat de Commislre uit aan de Vergadering voordraagt, welke h.eft te kennen gegeven, dat die raenfehen, die het tegenwoordig bedienen, zouden geruïneerd worden, zo zy daar van beroofd wierden; dat daarenboven die menfehen daar meer voor kunnen geven dan anderen, wyl zy daar woonen en huisj-s Gebeuwd hebben.
Van Hooff zegt, dat hy 'cr zrch ten fterkften tegen moet verletten, dat de oude abuizen der Rentmeelters zouden blyven voortduuren , die eersr gefaladeerd wierden en dan nog za^jed..Sai»» a!s zy konden.
Pompe van Meerie'rvoort zegt, dat hy zich zeer wel met hei Rapport kan vereenigen; te meer daar de menfehen, dit tdeans gebruikers dier goederen zyn, op die grond huisjes jebouwd hebben, waar roe zy permisüc tot wederopzegging! tóe van den Domainraad, verkregea, en die goederen vooi hun dus meer, dan voor anderen waard zyn.
Witbols /egt, dat hv 'er tegen is, o» de gevolgen die daaruit kunnen proflueeren , wyl die heden, er altoos meesier van geweest zynde, ook zu.len tragteu ei voor 't vervolg meester van te biyven.
Hcffman vraagt, of de boawin; dier huisjes op geen con ditien gefcriied is; dathy ,recn idéé heeft van he- bouwen van een huis, aan wiens eigenaar men alk j jaren kan zeggen breek uw huis af.
Auffmurth legt, dat de Commisfie , rypelyk naai alles ondertogt hebbende, heef bevonden, dat dit altoos m=« confito '- a • den D ikrfll 1 »«» 1* gefca.ed.
Vm Qap*S zegt, dat hy op de verwondering vaa dei
Burger Hoffman, omtrend de bouwing dier huisjes, moet antwoorden, dat die menfehteu uit gedaan hebben, ir, het conftant vooruitzicht van continuatie, cn dat die menfehen nict hebben kunnen drootren, cat ie htuenlyke verandering van zaaken, vveikc nu heefc plaats gehad, zou gebfiffflj worlen.
Witbols zegt, dat 'er ook dergelykc huisjes aan de Maasdyk ftaan, welke verhuurd worden, het «fclk hier ook zuu kunnen gefchieden.
Hofman zegt: zo het blykt, dat die rrenfehen met confent die huisjes daar gebouwd hebben; d^t het dan nietbillykzou zyn, zo zy van het bezit ontzet werden
Verft er zegt, dat hy met medelyëen is aangedaan, wanneer hy denkt, dat die arme metdche/i » welke daar ter plaatfe huisjes hebben gebouwd , van deze ve zou ien beroofd worden, en zo, als men zegt, aan oen Dyk gejaagd.
De Prefident ftelt voor, om conform het rap. port te concludeeren.
Luyken verzoekt, dat 'er bygevoegd zal worden.zonder confequenti^
Fan Hoof vraagt, hoe lang dit dan zal geaccordeerd worden?
Auffmorth zegt, voor 6 Jaaren: — en wordt conform befloten.
Vervolgens doet de Burger Aufmorth norr rapport op het Request van A. C. aSMotiere , Thefaurier der Commislie van Adminiftratie over oe üoor de Franfche aan de Bataaffche Republiek geabandonneerde goederen vau den Vorst van i^a-fau, verzogt hebbende vermeerdsring van Trac'tement en alteratie in zyne inltruétie :
Advyfeerende, om het Tractement van den Requestrant met / 1000 's jaars te vermeerderen.
De Prefident ftelt voor, om conform te decreteeren.
Veelen Leden verklaren 'cr zich tegen.
Hofman ftelt vo"*, om dit rapport eenigen tyd te houden j in aavys : — en wordt alzo befloten.
Hierna doet de Prefident nog voorlezen:
Een Request van L. Toets (van A menage n) zich beklagende over het gedrag -ter Iog-.iiieurs, aan den dag gelegd in het aanleggen der Vver*cii aaa ..e Grebbe , waarby ge-melde Ingenieurs zeer veel ichade aan hem hebben toegebragt; verzoekende fcL«vergo*ding en furche-., ance dier werkzaamheden.
Van Lilaar zegt:
Ik vinde my verpligt, dit zoo billyk vertoog der Requestranten ten fterkft.-n te appuyeeren , dewyl ik door de 01 dervi«di >g voütooitien ben overtuigd vau de onbillykc en wille, keurige haadelwyze des Ingenieurs.



In den jaare 1794 heb ik vsrfchiuie exempelen dair van gezien; toen deed men alles willekeurig, ji zelfs tot rui'ie van verfcheide Ingelanden; maar r.u 'er geen gevaar is, dunkt my, dat 'er tyd genoeg is, om de eigenaaren behoorlyk te wairfcnouwsn, om de Boomen en het Houtgewas, dat hun in den weg ftond, op een gefchikte wyze ten nutte van de eigenaars cn ten voordeele van den Lanle te amoveeren: zy hebben ter contrarie op ongefchikte tyden ten koste van het Land, de Boomen en het Houtgewas vernield.
In het afgeloopen jiar heb ik dat onredelyk en willekeurig gedrag onder het oog dezer Vergadering gebragt, met verzoek dat het der Vergadering moge behagen een nauwkeurig onderzoek te laaten doen, aangaande het nutte of onnutte deezer zoo kostbaare GrebbeLinie,die, zoa als overtuigcad gebleekte! is , onbeftaanbaar is voor het formceren van zoo een uitgeftrekte innundatie, die dan tocb nict dan gebrekkelyk, des winters zoude kunnen geformeerd worden , terwyl des zomers, als wanneer zulks het meest te pas zoude komen, de Beekea en Weteringen genoegzaam uitdrcogen.
Daarom mecne ik nogmaals aan dc Vergadering te moeten voordellen, om deze voor dc Natie zoo kostbaare arbeid te doen ftaaken, tot tyd en wyle het overtuigend zal blyken , dat die tot nut van den Lande kan veritrekken.
Schermer zegt:
Ik moet ten fterkften appuieeren het gezegde van den Burger van Lilaar: ik kan my volftrekt niet begrypen, dat 'cr in dc tegenwoordige tydsomftandighcden, en in de tegenwoordige penurie van perningen zulke enorme kosten aan de linie van dc Greb gemaakt worden, en 'sLands penningen aldaar op zulk eene onnutte wyze ivo den verfpild. Het is ten boogden onze plicht, de bezuiiiijrin; van 's Lands geldmiddelen te betrachten, en dat dezelve niet als in de hoogde noodzake. lykheid gebruikt worden ; cn, dewyl ik tegenwoordig de noodzakelykheid van dit werk niet kan zien , eu zoo ik reeds gehoord heb onnut is, zoo ftel ik voor, dit geheele werk te ftaken.
Verhees appuyeert dit.
Van Maar.en zegt.7 Ik moet alleszins appuieren het gezegde van den Burger van " LiUar. En wyl de omftandigheid dér zaak , watr over bet request roulleert, my eenigzins nader bekend is, clan misfehien eenig ander lid dezer Vergadering , zo verzoek lk de Vryheid te mogen hebben, om tot adltrucïie van het adres, 'cr dit nog by te voegen:
In den winter van het Jaar 1704 heeft men voor de eerftemaal de procF genomen van de iiijiundatie der zogenaamde Grcbber..linie. By die gelegenheid heeft men bevonden, dat onder anderen, de forten aan de iuurtfteêg cn den Roden Haan, onder Rexfwoudc, grootendeelT infrudhieus gemaakt en tot zwygeu gebragt konden worden, wanneer, ingeval van atracque, de yyani, van ééne zyde, den Emmikhuizèr Eng, welke dezelve in den rug ligt, en die van zekere kant genaakbaar was gebleven, konde beiciken. Deze hoogte weg te krygen, was onmogelyk, en 'cr bleef dus niets over, om dit incónvenient weor te ruimen, dan, of deze Eng zelve te fortificeren, door nieuwe batteryen, of denzelven re ïfblcrcn door innundatie. Tot het laatfte fchynt men, fints 1795 befloten te hebben : en hier toe zal waarfchynlyk de kade moeten dienen, over welkers aanleg de Rcqucs:ranten zich beklaagen.
_ Behalven de gegroaddc reden'die de RequestrantenJhebben , om 2'ch , nu 'cr geen pericu'um in.mora is , over de handehvyze der Directeuren van dit werk re bekkagén , na dat men reeds als een gro'.rdbegmzel der Conftitutie het bcgir.zel heeft aangenomen , dat memand, zelfs reu nutte van . het algemeen', van'
zyn wettig eigendom mag omzet worden, dan tegen en na voor
afgegaane fcliadevergoe ling: Behalven dat door het aanleg.
gen dier Kade, zo als ze reeds afgebakend is, verfcheide regulieren akkers, m onregelmatige hoeken wordeu doorfaecden, en ten AM voor den kmdjouw onbruikbaar wórden gemaakt- waar door ooit bet land dat niet aan'gëitageu wordt , minder in waarde wamt: behalven deze gegrondde reden van Bezwaar zeg ik, koest daar nog deze o.nftandightid by , dat het mogelyt , en ze is niet onwaarichynlyk is, dat, wanneer dit werk geheel zal voltooid zyn, men als dan nog, ingevalle vau nood , het bedoelde effect niet van zal kunnen hebben, cn dus welftgt enorme koste 1 voor den lande vrsgteloos kunnen verfpild zyn.
Die toastte ts m t geheel niét onwaarichynlyk j als men in aanmerking neemt-, dat de beeken , waar door de innundatie , dooi opltopping, moet worden geformeerd , in deu zomer eu by lange uroogte, ,„ 't gehéél geen water kunnen geeven, om de llau.tdaw.tert de noodigé hoogte te brengen: en dar, wanneer. men zeffs van het Rbymwater gebruik wilde maaken, dit, zo tk wel geïnformeerd beu, ook meteen lage rivierfop veele tyden des ■Ja' rs, even min kan gefchieden.
Alen be.ioort dus, 0111 vn-gt van dezen arbeid te hebben, eeist te veroudcrftsllen, dat dc vyand altyd zo beleefd zal zyn yan de linie niet te attacqueren, dan m zulke tyden, w.uueer
mLW1 » .^nüeg Zyn' of m dcn winter, - ais wanneer men dan nog vorst zoj moeren uiibedi.iren. —
a',deraf:s w,ns a' htt effect , dat men 'er zteh ™, * ' >»'' dl£.werk zot, mogen hebben ; dau is deze
0 iiihndigneui met nn.iaer bc,wair8nd voor de ingezetenen al. da-ji met alleen -van do Requeft anten, mant ook van verfeiieiacn anaere oaileggcnde dorpen en plaatzen. Als men fn aan-
1 - ffi.,!''..,^,1' d''ï .d-' ,écül'fJe» en ingelanden onder Renswoudfc, W)udc.ibcig , Lfijjdin en Amersfoort voor meer dan een eeuw voor elgcn rekening . den fln.perdvk hebben aaitje»,! oa, des wuners o.-viyd te zy.i van i/inundatic door het RhynW tet , wegens te toenmalige zwakke'Geldarfchc dyken, en dat »r.-flutsal dien tyd, tot o.Uerhoud van gezegde fhpcrdvk ,' en de betaaling der imer.-sica van dc daer toe «negotieerde gelden, iedere morgen lands onder Renswoude met circa 2r> ff,,!, ver:, jaarlyks, boven de gewoone lands en dorpslasju» hel.'. >ïi
raoeteii bezwaaren alles ten effecbe, om daar door u, allé'n
tyde van eVéflUtéffd water beyryd te blyven : en dat men mi van de andere zyde, alle kunstwerken einploveerr , om hei eflect dier kosten, by elk dreigend gevaar, imhirftueus te maaken , dau is liet geenzins te verwonderen, dut de in eu opgezetcnen mouten geïudisponeerd worden , indien zy nict ten ïnir.llen fehadeloos gefield worden voor htra eigendom, dat men wil aanilwn, alvorens men Ja.r van posfte'sfld neemt.
Ik concludeer derhalve.) , conform het verzoek der Reqttestra itcn, dat den directeuren v.m dat werk mag worden geïntertlieesrd, met het leggen der Kade, eu bet "polieren tier eigendommen voordtegaan , tot dat alvorens dc febadever-oedin» gerechtelyk zal zyn getaxeerd, cn den eigenaren daar vóór verzekering gegeeven.
Van LUat-r zegt:
Ik hoor van den Burger van Manen, dat men thans de Em*iinckhuyzer Enge fortificceren wil. Diergelyke Etigert en Hoge Plaatzen vind men verfcheide langs de Grebbcliiiie, van waar men met een Snaphaanfehoot gemakkelyk op de linie kan fehicrea, dus zoude men eeH enorm groot Leger moeten hebben, om dezelve te dcfendeeren, daarom reckene ik dit werk zoo onnut, als dc linie zelve is, dio bewezen is geen water te kunnen houden.
De Prefident zegt, dnt thans alleen de questie is, of de Requestranten by den voortgang dier werkzaamheden fehade kunnen lyden.
De Leeuw regt, dat hy dit juist leggen wilde. — m m m m m ï d»j



( Sao )
Wy zagen dus altyd met het grootffe genoegen iÜêi zoodanige pogingen, welke in het werk gefield wicröen i om het. welzyn van de Bataaffche Natie te bevorderen» In het byzonder oordeelden wy ,aan onze Medebuigeienf opciiily k onze goedkeuring te moeten betuigen omtrent dtjn j aart, inrichting en het loffeiyk oogmerk van die Nlaarfch'ap-1; py , welke onder den naam van den O£c0n0,MiiSCHEe*| TAK der Hollandfche Maalfchappy der IVetenJchappcn t te Haarlem opgericht, reeds zedert zoo veel jaaren het; Vadtr and aanmerkelyke dienllen had gedaan , en neg een onberekenbaar grooter voordeel aangebfagc zcu hebbed „ byaldien de grootfche ontwerpen en uitlicht;:-! dier Maatfehappy , door eene algemeene en yverige . lei'.ewerlting onzer Ltrtdge.noten, behoorlyk oaderlteurtd ware geweest.
Toen zich die Maatfehappy in de maand juny des; voorleeden jaars, tot onze Vergadering keerde , cn aan dezeive een Adres inleverde, waar by zy verflag deedl van hare werkzaamheden , en van het nut het welk zyj den Lande had aangebragt, en had kunnen r ebrengen ; mei verzoek van goedkeuring van onze Vergadering op haare dus verre aangewende poogingen, cn ;..et aanbod om aan ons mede te deelen alle die nuttige en belang-1 rykc berichten, welke aan haar gedurende haar aanwezen waren toegezonden; tevens kennis gevende , dat zy, ingevalle dit aanbod door ons wierd aangenomen, eenige harer Leden benoemd had.omalle zodanige opgaven, te doen, welke wy van haar zouden verlangen :— toénf Medeburgers 1 vonden wy dit voorftel zoo nuttig en van too veel belang, dat wy daadlyk eene [perfoneele Commisfie uit ons midden benoemden ,|ten einde te onderzoeken op welke eene wyze wy onze pogingen het best zoa-i den kunnen aanwenden, om de Natie al het genot van he: voortduurend nut van die Maatfehappy te verzekeren J en aan deze onze befcherming te verleenen.
En het was, ingevolge van dit befluit, dat wy , op dei» 10 November laatstleden, na het allezinsgunftjg Rapport: van onze evengeroemde Commisfie te hebben gehoord j by Decreet verklaarden :
,,Dat de Oecor.omiiche Tak der Hollandfche Maat-: „fchappy, te Haarlem , zich van haare oprichting a£ ,, aan alryd verdienüelyk aan het Vaderland cn aan del n Nederlandfche Natie gemaakt had. t
,,Dat wy denzelven Oeconomifche/Tak erkenden alw „de Nationale Nederlandsche HuishqubelykeI „Maatschappy 1
„Dat het ons byzonder aangenaam zoude zyn ,data!Iei „weldenkende Vaderlanders, zoo wel binnen de Repu-i >, bliek, als in de Colonien, de loffelyke pegingen sier „ Maatfehappy, deor . in dezelve deel te nemen J „ naar vermogen zouden onderfchragen.
,, Dat wy rnet genoegen aannamen het aanbod doorj „die Maatfehappy aan ons gedaan, om uit haar midden!
eenige Leden te committceren, osi met het tydelyk „Gouvernement te correspondeerenden aan hetzelve }> de kundigheden en informatien, welke de Maatfehappy „bezit, mede te deelen; ten welken einde wy eene
perfoneele Commisfie uit onie Vergadering benoem-?
» den.
Dat het by de tegenwoordige orde van zaaken fchande is , dat 'er zulke klagten ter dezer Vergadering moeten gehoord worden,
De Prefident ftelt voor, om het Request te zenden aau 't Committé Lande, om 'er in te voor-
'ZtiM lo , fsawsO ;vi* ruv -b'ibioo-» lts amjali fcto ■ Hoffman wil 'er bygevoegd hebben, dat de Officiers Rullen worden gecorrigeerd.
Schermer vraagt:
Of nu ook nict van bet Committé te Lande gerequirêerd zal worden, om confideratie en advys, of dit werk voor tegenwoordig niet geftaakt zoude kunnen worden?
De-. Prefident proponeert, om het Request te zenden aan 't Committé te Lande , orn confideratien en advys , en ihtusfehen te zorgen , dat 'er niet voortgegaan worde met de werkzaamheden : — en concludeert conform.
Ds Prefident communiceert, dat heden uit de Gomtnisfie van B-innenlanrifche Correspondentie uitgeloot zyn de Burgers Tonkens, Kfk en Sypfcens.
Eenige Requesten , om Paspoorten l — gaccordaerd.
■De Prefident communiceert, dat heden aan de oMe is de in advys gehoudene Concept • Proclamatie wegens den Oeconomifchen Tak; doende dezelve herlezen , en. wordt gearrefteerd als volgt:
G&LYKHEID, VRYHEID, BROEDERSCHAP. P R OCLA.MATIE.
De Nationaale Vergadering, reprefenteerende het Volk van Nederland , aan het Volk van Nederland.
Meie ü uac-Er.s!
Terwyl wy op Ulieder gewigtigfte Staatsbelangen by aanhoudendheid enzen aandagd vestigden , en , omtrent bet vastftellen van een Ontwerp van Conftitutie voor de Bataaffche Republiek, onafgebroken werkzaam walen, hebben wy geenzins de bronnen van Ulieder welvaart uit het oog verlooren. Neen, Burgers! de bloei van den Nationaalen Koophandel, van den Vaderlandfchen Akkerbouw, van dc Nederlanfche Fabrieken en Handweiken , met één woord, van alles wat Ulieder welzyn konde bevorderen , ging ons fteeds ter harte. Hebben gebiedende omftandigheden ons zomtyds verhinderd, voor als nog, al dat goede daar te ftellen dat wy hastelyk wenschten, ja zelfs voor een tyd genoodzaakt ïoodaanige maatregulen te nemen , welke de vryheid vaa den handel, eenigzins fchenen te belemmeren; nimmer waren eeBige van Ulieder belangen on* onyerfchil-



C 8:9 >
»»den, om met die voorfz. Gecommitteerden eeae ge- 1 ,, regelde Cjrrc.-ponaentie te houden.
,, Ddt wy die Mattfchappy onder onze byzondere ,,befcherming namen, ea verklaarden de heilzame r -• „gut;-en door haar in het vervol'»,, tot bevordering van „het heil en den welvaart van het Volk van Nederland „ aan te wenden, te willen onderfteunen."
Hrerby lieten wy het niet berusten ; maar, op een nader Rapport van onze meergemelde perfoneele Commisfie , den 25 February dezes jaars uitgehragt, en óvereenkomftig met riet by netzelfe Rapport door die Commislie voorgeftelde , vonden wy goed te decreteeren , dat wy , zoo om het vermogen , als om het aandien der Nationaale Huishoudelyke Maatfehappy te vermeerderen en te bevorderen , met genoegen zouden zien dat de Leden en Ministers van onze Vergadering, voor zo verre dezelve nier teeds daadlyk Leden van die Maatfehappy waren, dat Lidmaatfchap zouden aannemen; ook decreteerden wy terz'elver tyd dat wy, gebruik makende van de verkregen kennisfe en kundigheden, van deeze Maatfehappy, in zaken tot de cigenlyke O-economie*betrekkelyk, haar bericht en advys zouden vragen en inneemen.
En Medeburgers! het is ingevolge het beüuit door ons ten zelfden dage genomen, dat wy, na Uiieden een korte fchets gegeven te hebben, van alles wat wy zelve ten nutte van die Maatfehappy reeds gedaan hebben, en van het belaug en vertrouwen dat wy in haar ftellen , Uiieden insgelyks aanmoedigen , en by den welvaart van het dierbaar Vaderland verzoeken en vermaaaen , om in deze belangryke zaak , ook uwe poogingen met de onze te veieenigen, en met ons medetewerken tot bevordering van den bloei van deze zoo nuttige ftichting. Zonder Ulieder medewerking kan dezelve nooit dat toppunt van grootheid en uitgebreide nuttigheid verkrygen waarvoor zy vatbaar is. Het Gouvernement moge haar de aanhoudende en treffendfte blyken geven, zoo van het vertrouwen dat hetzelve in haar (telt, als van het t nut dat hetzelve van haare werkzaamheden verwagt:-» het is onbetwistbaar dat dit nut meer en meer algemeen kan en moet wotden , wanneer de verkregen kundighc1 den van veelen, zich in haaren fchoot,. als in een gemeen middenpunt, verzamelen en vereenigen. De veTmeerde: ring dus van haare Leden, en daar door veroorzaakte 1 uitbreiding van haare Departementen en Corresposdenttie, zal haaren weldadigeo invloed overal op den BataafIfchen grond werkzaam doen zyn, en , met haarsn luisIter, die van het Vaderland doen foeneemen.
En,daar men thans, aan alle oorden van dit Gemeeinebest, uit overtuiging va"ü de noodzaaklykheid van het I herftel van den Nationaalen Koophandel en Zeevaart,. ! Landbouw, Handwerken en Fabrieken, en alles wat ihiertoe betrekking heeft, byzondere Commisfien of Corjporatien tot bereking van dit heilzaam doelwit aangefteld ren opgericht heeft; door zommige van welke aaa ons ) reeds zeer nuttige en belangryke voorftellen zyn gedaan;— Zoo noodigen wy alle diergelyke nu opgerichte of nog t epteriebten Commisfien en Corporatien, óm in dezen,ons 'jen de geheele Natie, behulpz aam te willen zyn: terwyl wy
lezelve verzoeken en exhorteeren met de Nationaale Huis.oudelyke maatfehappy eene goede correspondentie te houlen ,en zoo veel mogelyk met haar éénltemmig en corn* municatif te willen medewerken. Hier loot zal die MaitEchappy r wier oogmerk , van haare oprichting af, altyd »eweest iï om den welvaart van geheet Nedertaud voor ie ftaan, meer en meer in ftaat gelte't worden, om, met Hechts het voordeel van één Gewest, of één: Stad maar het algemufn belang var* de geheuLk n£~ ptjbhek te kunnen bevorderen, en aibeidtaaniüeid en welvaa.. overal ie kunnen doen bloeijsn en toenemen.
13ataavf.n1 wy zyn overtuigd dat ons dierbaar Vaderland, hoe gefchcuu, hse zeer in aanzien en vermogen verminderd , nog in zich zelven en in de Bataeffche naarftigheid e» kduiliie de m ddelen bezit om weder eenmaal het vrye hoofd- met nieuwen luister op te helfen. Wy verwagten vaa Ulieder deugd, van Ulieder Vaderlandsliefde, en van Ulieder eensgeiinde pogingen , de mooglykheid, j.a de zekerheid der vervuiling" van onze wenfehen.
Dat dan alle teclitgeaarte Nederlanders zich vercenigen , dat elk onzer overtuigd zy van de duure verplichting, om alles wat goed, wat nuttig, wat eerlyk is voer te ft-an , en naar zyne vermogens te bevoorderen, en dat wy allen met fpreekende bewyzen toor.en , één doel te heb'ien , den- röiïM naamlyk, Zi-f HET
WELZYN VAN BET BATAAFSCUE VOi.Vw
'En zal deze al&iime WOrden gepubliceerd en geaftV geert, waar men gewoon is Publtcarien en Affix.ien te doen e ontbiedende en verzoekende wy de HoO'4M»econftitueerde Machten inde o.iderfcheiden Gewesten-, de nodige orders te ftellen, dat aan deze onze intentie be«r. hooriyk voldaan worde.
Aldus gedaan en gearrest eert ter bovengemelde Vergadering, in den Hage den 2Ü April 1707. Het derdejaar der Bataarïehe Vryheid.
De tydelyke Prefident ter Vergadering verfebenen zynde, worden de Notulen gerefumeerd e» gearresteerd,
Wyders berigt de Prefident, dat in ge kom en waren onderfeheiaene een-ladende keq.a-esteii var; Ingezetenen van Nederland , wonende 200 ter Maarten, Oostzaandam als te Vlaardingen , allé. ftrekkende tot rapportering van het Decreet vaa
den iiMaart: Ge Held in handen- van vai*
Lennep c. iï
Hierna wordt door den Burger du%w> gedaaa het vol gen d. voordel;.
By Decreet op gisteren genomen, en op- nedVi 1 y* refumtie gearresteerd, heeft 'het dezer Vergaderinge gei iiaagd zig te conformeeren met liet dechnatotr Raperort van den Burger Reprefentant de Beveren en eerdere by Decreet van 24 January te voren Gecomrnittecielen tcc :xamea dec Propofitie, door den Burger Reptefentur Q-üljd ten zelven dage- gedaan;, betreöinde het -make» M m in m m jj



( ^3° ;
van eenige bepaalingen, tot voorkom'ng van cabaleering en kuiperyen oy de verkieting van Volksvertegenwoordigers.
By de prrcmisfen van dit Rapport hebben voorn. Gecommitteerdens met zoo veele woorden erkend, dat zy allezms hulde deeden aan het heilzaam oogmerk, het welk de Burger Reprefentant Guljé tot het doen zyner beide propoSitien heeft aangefpoord, hoe zeer zy niet konden ontveinzen, dat inde executie daar van hunnes oordeels te veele zwarigheden zich opdeeden , om dezelven aan deze Vergaderinge als aamieemeiyK te kunnen voor draagen.
■ Xwaarigheden dus alleen , de welken in het voornoemde Rapport zeer gedetailleerd zyn voorgefteld, en welker gewicht ik in veelen opzichte gevoele, waren het mouf, waarop de Rapporteurs hun ad ris hebben uitgebracht. La dezen hebben ongetwyiïeld ook Ui. tot het neemen van het opgemeld beiluit bepaald.
Intuifthen is het eene waarheid, dieniet kan worden wederfproken.dat Kiezers dikwerf hunnen plicht fchandelyk verseten hebbendedaar van , dadely kna hunne benoemiuge, immers vóór d?(t zy in hunne Vergadering wettig waren bycengekemen , een gebruik gemaakt hebben, hetwelk in een Gemeenebest, hoedanig wy gaarne zagen opgericht , niet geduld kan worden.
Wie uwer is dit onbekend! zyn daarvan niet bewyzen voorhanden !
- Dit misbruik , Burgers Reprefentanten ! verdient uwe ernftige oplettenheid, vordert alle mogelykevoorzorg , en deze behoort Conilitutioneel bepaald te worden.
Van uwe zucht tot het algemeen welzyn overtuigd, durvc ik verwachten , dat gyl. uwen wensch bydenmytien voegende, harte'yk zult begeeren een middel te kunnen uitdenken en daarftelien , hetwelk , indien herzeive niet in allen opzichte ter oereikinge van het falutair oogmerk toereikend mochte bevonden worden , ten miniten het Bataaffche Volk , het welk omtrent de vrye en onbelemmerde verkiezinge hunner Vertegenwoordigers niet kan onverfchiliig zyn , zal overtuigen, dat deze belangryke zake uwen aandacht niet is ontfnapt, en in allen gevalle , wat daar van de uitkomst moge wezen, Ul. het aangenaam genoegen zal geeven , van ten dezen opzichten alles te hebben aangewend, het gene de voorzichtigheid aanpryst de ondervinding noodzakeiyk
maakt —» en in zig zelve niet onbiliyk , noch in de executïe moeielyk of onmogelyk is.
Daar toe zal myn voordracht ftrekken. En het is daarom dat ik UI. voorftelle, om in den Titul van de vergaderingen, achter Art. 47. of wel op zodanige andere plaats in de Acte van Conflitutie, als Ulieder Wysheid het gevoeglykst zal oordeelen, de volgende Artikulen te ftellen.
Art. . . Die tot Kiezer benoemd is, zal zie plechtig verbinden, dathy voor en aleer de Kiezers Vergaderinge wettig is by een gekomen en geconftitueerd, zig met niemand zyner Medekiezers, het zy door het houden van afzonderlyke Vergaderingen of op eenige andere wyze over den te benoemen Perfoen of Perfoonen in eenie
Beftuur of over de te doene keuze zal inlaaten rechti üreeks of van ter zyde — dat hy aan geenerhande aaiij zoetten tot voordrachten of aanbeveelingen "van iemand van waar, of van wie hem dezelven mochten wordei! gedaan of toekomen , zal gehoor geeven , op pcene van daar van gerechte!yk wordende overtuigd, zyn Stemj recht, met ds voordeelen daar aan gehecht, te zu!;ec ver,leien.
Art. . . Hy zal, alvorens de Groadvcrgaderin^e ti| yerlaaren , en eer dezelve gefcheiden wordt, iu iiariderJ van den Prefident de volgende betofre afleggen,
.,lk belove voor en aleer de Kiezers V'er^a leringe ,, wettig is by eengekomen en gecoültitueera, dat jj ,,my met niemand myner Medeaiezers, het zy dpotj ,,het houden van afzonderlyke Vergaderingen oj „ op eenige andere wyze, over de te benoemen ,, perfoon of perfoonen in eenig beftuur of ovei ,, de te doene keuze zal inlaaten rechtftreeks of van te) „ zyde; dat ik aan geenerhande aanzoeken tot voor ,, drachten of zanbeveeiingen van iemand, vanwaar, ol „ van wie my dezelvjen mochten worden gedaan óf ,, toekomen, zal gehoor geeven, op pcene van, daai „ van gerechtelyk wordende overtuigd, myn Stemrecht „ met de voordeelen daar aan geheent te zullen ver ,, hezen ".
Dit belove ik, en hier toe verbinde ik my Oj myne Burgertrouw.
De Beveren zegt, dat, naar zyn inzien , alles aani kwam op de goede trouw der Kiezeren; daar men nt van den eenen kant veroiiderilellen moest , dat hél Volk de braafite Perfoonen zoude verkiezen, zoo koni de men ©ok van de andere zyde vcronderftellen , dat, zoo d:e verkoozene, buiten verwagting, een oiieerlyl hart met zich omdroeg, men daartegen Conftitutioneele bepalingen konde maken; daar te boven vond hy de termeu der door den voorfteller geprojecteerde gelofte wat al te generaal.
Aasten zegt, dat hy voorzeker motst avoueeren , dat heti op de goede trouw en eerlykheid des Perfoons aankwam j dan hieruit had hy nimmer willen afleiden dat men geene belofte zoude moeten afleggen; de Vergadering had dit ant ders begrepen; ook waren de termen der door hem geproject teerde belofte zoo algemeen niet ,als wel de preopitiantdie ha<) willen doen voorkomen; hy had niet gefustineerd, dat men geene informatien naar Perfonen voorafzoude vermoogen te neemen , maar enkel , dat men onder de Kiezers niet vooral Vergadering zoude vermogen te houden , zoo als men wist, dat zomtyds op zekere plaatzen was gefchied.
Hol/man zegt, dat hy de Beveren moest onderfteu-: nen; dat hy hulde deed aan de goede intentie van den voorfteller: dan dat hy tevens vermeende, dat het afleggen van diergelyke Verklaringen te verre zouden afleiden , daar de Conftitutioneele genoegzaam was.
De Beveren zegt, dat hy in geenen deele had willen fustfneeren, dat de Kiezers geene verklaring zouden behooren afteleggen; dan hy verfchildc hier in met den voorftelier, in den aart der zake aelve : de Conftitutioneele Verklaring konde



( 88i )
( de K.ieze:3 als hunne inftructic befchouwen ; de door Austen voorgeflagen zeide niets meerder, dan ik belove, dat ik geen fchurk zal zyn: dit deed, naar zyn inzien, in cffecte mits af.
Van Manen zegt, dat reeds zoo veele omftandigheden hadden plaats gehad, waar door de Conftitutie niet op zyn tyd had kunnen klaar koomen; zoo nu telkens, zelfs door Leden , welke in de Commislie geweest waren , voorftellen gedaan werden, zoude men nog wel
\ twee a drie maanden nodig hebben ; voor het overige
\ declarerende, tegen het voorftel te zyn.
; Austen zegt, dat, zoo lang het niet verboden was, om ij voordellen te doen, hy hier niet mede zoude ophouden.
i De Prefident ftelt voor , om te decideren of de \ Propoiuie Commisforiaal zoude worden gemaattt of j wei gerejecteerd.
Midderigh zegt, dat het hem voorkomt, dat, zoo wanneer 1 een Lii een voorftel deed, hetzelve niec mogt worden ver\ worpen , maar in deliberatie moest worden gearagt.
Van Hooff zegt, dat dezelve reeds prealabel in deli\ beratie was gebragt.
De Prefident herhaalt zyn voorftel.
Austen verzoekt het appel nomina!.
De Prefident inftitueert hetzelve: — en wordt
i het voorftel gerejecleerd.
J Thans gaat de Vergadering tot dc orde van den :j dag over, eu wordt het op den 18 April uiteeü bragte k appoa door de Commisii • tot het we. koer i| Ou le Schulden, nopens de'na tere redactie van k den 4e a 23e Articulei van >tet Plan van inr ciitiog
I der Fihantietl , welke na het iutroiiuceereu (ter * Conftitutie, tot den tyd, dat her nieu«we Plan van f Finantien in werking gebragt Z«\ worden, plaats : 1 zat hebben, in deliberatie gebrast, luidende net
% i zelve ;
ii Bimfiw/insr. »•>
s Burgers Representanten!
I' Uwe C nnmisfïe tot hét wérk der oude Schulden, byUh'e f der D:C ee van dun ro April laa srleden , verzint zyn ia. ene l4 ;Ba . re redaétie te tor jjeeren, va« ie 4 en 23 Artieulen , vin
II I her Plan van Wrigting der Financiën , welk - plaats zal hebben Ifiivoon na het innoduceeren van de CorrftitdéHer, iot den ryd li dat her nieuwe PI ui vau Financ>en zal kunne 1 worden n wet IJ tkinp gebra^, en zullts oehoudens den gees- -an liehcidcAr .■ticuien, als mede um re dienen van c- li leratien en advis, ,jj (fpopeiiS d.n ty.1 runnen denw-iken her W.Tgc-vend Lichaam U teene au kre en verbeterde voi r ier Nationale Fmancie, i'igc
tvolge de süe van Conftitutie, zal moeten invoeren . heefc dc »' teere ter voldoening aan de twee i-ersre leden vaa da Decreet, :l' de nadere redacie van voorfz. Artieulen, der Veriaiering i. taan 0 meden, zoo als hier ra vutgt:
|, Art. 4. Alle imposten en betastingen, in alle deelen d r n , „ Rei u 1 1 k (notificerende, blvvc.i op denzelven voet met ju ,,, dien vuttende., dat in die oclcn,hi welke de midieien j{ i„ extraordinair verhoogd zyn, om de iasten des Oorlogs tc 1«
„ hoeden, die verhoogde middelen zullen worden febragt op „ den vuet, als die .varen voor den jare 1792. voorbehouden* „ de nadere deiibe Jti-.-n van het Wetgeevend Lichaam, na „ ingefeomene confideratien van de Financie Kenter, omtrend „ zulk foort vau b.lastingen, welke op den invoer van het „ product van d :n grond uit het eene Gewest in het andere, „ bevonden zull.n worden gelegd tc zyn.
Art. 23. „De Caian^e over verkortingen van 'sLands „ Buidelen zal biyvea gedemandeerd aan hun, welke dë^" ,, zelve in de onderfcheidcn deelen van de~Rcpubliek tott „ nog toe heeft gecornpeteerd, en de judicuure over dezel,, ve, zal blyven aai) die Rechtbanken , welke dezelve in de „ ondetfeheiden deeien der Republiek tot nog toe heb-
b.n u «elf rtd . of aai die, aan dewelke dezelve by de ,, Acie an Conftitutie zal worden toevertrouwd. — De Ca,, lange 0.-1 de verkortingen van de middelen te water zal „ woreie.i ^e1.:mandeerd aau de Subftitut Fiscaals, hier bene„ den Art. 25, vermei i, cn de judicature over dezelve zal ,, t9rjiper.ee/eij aa„ dc G westelyke Gepchts Hoven, onder „ wcike de refpectivc Gedaagden gezeten zya ; val lende echter „ vau de V..,■!si_n . by de Getichts Hoven gewezen, appel „ am het Nationaal Gt.ic its Hof. En zullen ten dien einde „ in uie Gewesten, wei er u.tgebreidheid ei, grotei Commercie, „ meer aan eenen Sunititm Fiscaal ver ïfchen, bet benoodigd „ geial Subllitut Fiscaaien door h-t Wetgevend Lichaam „ worden aaii4i.ii-ia : wordende dau nog de juJid» ure zoo ,, ever de verkornug van de middelen re water als over de „ andere Ltmcss.hUüclen 111 Overysfel, opgedraagen aan dat „ Collegie, bet welk aldaar de R.ech.spleging over de gemeene „ muJeien uirptffend , echter behoudens appel aan hetNatio,, naai Gciehttiot, 111 zulks tof tyd cu wyie, dat aldaar mede „ een G-recnsnol zal zyn ie- iablisf-erd; in welkgevd mede „ in dar Gewast d^ Ju.ucsiure .ver dir poinct, aan hetaldaar „ intevoeicu Gerich s H >t, bi mdens .ppel als voren, wotde „ over^ebrait. — En /.u 1 u gj erhande Vacantien , d£B loop „ der procedures m cas vau Wiude en concraventie mogen „ ftremmen."
Ten aa.i/.ien van het der ie lid van het voorfz. Decreet Cuinmisforiaal, oy welke uwe Gecommitteerden gerequireerd zyu tc dienen van cojifidera 1 n u advys, nopens deu tyd, binnen dewelken he-r We'gevend Ligcnaam eene andere en verbeterde voet der Financie zal moeten invoeren : zo moeten uwe Gecommitteerd n vérkia.v-n huiverig re zyn om daar' omrend iets bepaaUs voortefd.-un : ajzoo die invoerim; zal moeten afhangen van de ondervinding , welk eerst uit de gemjakte proeven zal Kunnen bewyzen, dat de geproj citeerde nieuwe Fmancieeie voet vojdoende kan zyn om het oud Fi'nanci.vl' Systema met gerustheid geheel afcefchaffeu.
En daar men vooraf niet geene moogelykh;id bepaaien kan , wat, en binnen welken tyd de ondervinding diesw g.ns iets (Veiligs leeren zal, als sl'hansende van zaaken, omtrend welke men niet dan by gisfing iets kan vootzi.n: zoo zoude men, naai het oordeel van uwe Gecommitteerden , cc veel hafatdeer u om zekeren bepaalden tyd ourrend de introductie van eenen nieuw.n voet van Financiën vastteftailen : dewyl het iigrelyk zoude kunnen gebeuren , .ta'de gefcelde Termyn niet genoegzaam wieid bevon. den, oai in eene zoo delicate materie, als is J.c der Financien, welke niets rmnd-iris, dan ac grondllag van het geheele Staatsgsouuw , eene voiflatrene verandering daar te ftelien : terwyl mtn in zulken cas zieh in de noodzaak zoui.: gebracht zien vau het oud FinancieelSyst-^mageheel afaL-iiffen , eu redoen vervangen dt>or zuik een , het geen meirzoude nsauceien hy
de



< 83* )
de Birtorast onvoldoende te bevinden. Hier uit zoude ligtelyk kunnen geboren worden hetzelfde finantieele embarras, en het daaruit producerend Nationaal banqueroet, het welk by onze nabuuren het gevolg is geweest van het affchaffen van de oude financiecle maatregulen, voor en aleer men proefondervindelyk bevonden bad"7 dat de nieuws te introducerene equivalent waren aan de oude.
Hier bvkemt, dat 'cr geene reden van vrees overblyft, dat het Wetgevend Ligchaam niet zo fpoedig docnlyk, de nieuwe inrichting van Financie zoude invoeren, alzoo df Conftitutie zonder dezelve in veele deelen nict kan worden in volkomen werking gebracht, waar door de Natie nog ecnigen tyd zal vei ftoK.cn blyven van al bet nut,dat uit de nieuwe orde van zaken zal voortvloeijen; welke epoque het Wetgevend Ligrebaam geïntéresfeerd is zo fpoedig daar te ftellen als hetzelve by machte zal zyn. *
Het is1 om deze redenen , dat Uwe Gecommitteerden al nog vtn begrip zyn, dit 'er geen tyd zoude behoren te worden bepaald, binnen den welken de invoering van het nieuwe Plan van Financie zoude moeten worden in werking gebrast, zo echter dc Vergadering deze bedenkingen als min gegrond mochte keuren, cn goedvinden, om dien tyd te benatel) , zoo zouden uwe Gecommi'tecrden meenen , dat dezelve niet minder zoude behoren te worden gefixeerd , dan na verloop van drie Jaaren; na i. January 1798, of zo veebeerder als het Wetgeevend Liftchaam zulks zonder vrees van conlufie in het ftuk der Financien uitvoetelyk zal oordeelen.
Sunmbrci rende uwe Gecommitteerden dit hun rapport aan het verlicht oordeel der Vergadering.
J5e Piefidenv vraagt of de Vergadering zich met den 4.en Articul konde conformeeren ?
Jordens zegt, dat, ingevo'ge den inhoud van dit Articul, het aan het Wetgevend Lichaam zoude verblyven, om die belastingen , welke op den invoer van het product: van den grond uit het eene Gewest in het ander bevonden zullen worden gelegd te zyn, te continueeren, of wel daar in verandering te maaken; dit vermeende hy ftrydig te zyn en met het Decreet der Éénheid en Ondeelbaarheid, en met het belang der Provinciën: waarom hy voorftelde, om dezen Articul te royeeren.
Stoffenberg zegt, dat het hem uit den Atticul blykt, dat alle impofitiën en belastingen op den ouden voet zullen blyven : wat Impofitta betrof, hier op zoude hy gene reflexie naken ; dan wat de belastingen op goederen , die van dc eene Provincie na de andere gevorderd werden , betrof: dit was niét alleen fttydig met het gevallen Decreet der eenheid, maar ook met het Reglement voor deeze Vergadering. Hy
Dit dagverhaal der Handelingen van de nationaale vergadering, reprefenteerer.de het Volk van M ierland wordt uitgegeeven te Alkmaar by Hartemink , Amfterdam Dronsberg , Arnhem Modeman , Bergen op Zooij van Riemsdyk cn Bronkhorst , Bommel de Meyere, Breda P. Morjoux en W. van Bergen, Briefte Boers en Merkenburg\ o.n^oTi Rmh Plr-pt Havenhera Tielfc Roelofswaard,"Deventer Brouwer, Dordrecht Elusfé, van Oudgaarden ea de Haas ,Eini
hovenvanLeerfum, Enkauizen Franx, Gorinchem van der Wal, Groningen Zuidema, 's Hage Swart en Comp. en vt\ Cleef Haarlem Lootjes. Hooin Breehaart, Leeuwaarden Cahais, Leyden Herdingh en van Tifelen, Maasfluys D'Heer, Milt delburg Keel cn Abrahams, Nymeegcn Prager en Comp. en van Carnpen, Rotterdam van Santen cn van der Dries, Schieda:: Poolman cn Sweben, Utrecht E. T. van Paddenburg, Viisfingcn Corbelyn, Westzaandam van Aaken , Zienckzce van den Thoon Zutphen van Beest cn van Oalik, Zwolle Clement Jr.,ea verders by de meeste Buekverkoopcn of Postmeesters, moctenaj deBoekverkopces en Postmeesters van Plaatzen, alwaar dit Dagverhaal nog niet word uitgegeeven en zulks verlangt» te doen, zich ten dien einde adresfeeren aan Swart en Comp. ter Drukcrye van van Schelle & Comp. in 's Hage. ï
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGS.
wist zeer wel, dat, waf het laatfte betrof, hetzelve ge richtfnoer voor de Conftitutie konde uitmaken; dan met 4 alles bleef het altoos ftrydig met het eerstgenoemde Decrce en pernicieus voor den bloei der Fabrieken in zommige del ien der Republiek; terwyl by zich intusfehen ook niet ml het door Jordens voorgeftelde konde conformeeren.
Van Marle zegt, dat, ter gelegenheid der vorige dij cusfien, dezelve rema^que reeds in fübftantie gemaam was, welke dan ook toen aanleiding tot het Commisfd riaal had gegeeven; hy had verhoopt s dat de Commii fie hetzelve duidelyker zoude gefteld hebben, dan vorf het te algemeen; daar men het tegen de intentie kon| expliceeren e vindende, dat de 584 en volgende Artic len van 't Plan van Conftitutie veel beter aan de imel tie voldeeden.
Pompe van Meerdervoort zegt, dat hy zich wel konde vol gen by hun, die zich tegen dc redsctie van dezen Artici hadden verklaard; daar ook hy , na den loop der vorige dl. cusfien, over dezen Articul egn duidelyker extenfie verwal had; (lellende tevens voor, den Articul in advys tu hcuden) tot dat de Vergadering zich zoude gepronur.ticerd hebbel over zeker door hem onlangs uitgebragt Rapport.
Ten Berge zegt > dat hy zich, op zyn beurt, ook I de gelegenheid gefteld vir.d, om het Decreet van dej aden December te reclamceien; hy kan des niet nall ten, zich te beklagen ever het drukkende, dat 'er | gelegen lag voor de Ingezetenen dier Gewesten , wa» zommige Producten vielen, of goederen gefabriceerl wierden, en die zy niet, zonder het betalen van aanmeij kelyke lasten, in een ander Gewest zouden vermogen 1 voeren. Zoo dit niet ftrydig was met het principe vaj Eenheid, dan wist hy niet welke zaken daar tegenftr^| den; daar het de volftrekfte Geiykheid verbrak. H zoude nict fpreeken van rapporteeren van Decreetenif iets hetwelk hy als gevaarlyk befchouwde, zoo als ht reeds meermalen betuigd had; dan beriep zich eeniglyj op het door de Vergadering aangenomen principe, tc gen hetwelk dit Atticul ten eenemaale ftrydig was.
Van lianen zegt, dat hy zich reeds meermalen daar ové[ verklaard had; dat hy geen de minde CanftitueereHde Mach aan het Wetgevend Lichaam wilde ovetlaaten ; echter wien dit in dezen Articel gedaan, daar men de voortduuring 0 vermindering der belasting op de producten van den grom van een Gewest, naar een ander vervoerd wordende, aanhe zelve overliet; vindende het daar tc boven ftrydig met het ge decreteerde principe.
(liet vervolg vandeze Zitting in ons volgend Nommerf) 1



yGBLYKElEiD, F R ï H E i D t BROEDERSCHAP,
' D A .& V E M. IK A A % !
DER HANDELINGEN VAN DE
T X O S M X 22 ^ JS j| Gf D ÉS ja f ö
; REPRESENTEE REN DE HET VOLK- VAN NEDERL AND. N°. 5o(5. Hry i:<g. de.4 5 xT% 1797. t&nSe jaar dsr Bataaffche Jtryüéd*.
Nationaale Vergadering.
|l Vervolg der Zitting van Ft y dag, deu 28 -4>-;«' 1797-
I
Voorzitter, j. A. dj: Mi^t.
' l";V ervolg der Deliberatien óver li<°r Rapport door 1 flè Comia.slie tot .'het werk-'der oude Schti! t-.n , 1 - 'nopens de nadere reHisctie van tien ^den en a^lhu ! Jmnteul. vair.hec Plan Van-inrichting der Fii\au-., .' 'tien»
i I' )f<m. r/i.* Kasteelt zc-gt, dat hy moest doen opmerken H aan de Vergadering: 1. Dat de-peifode, door de Co.noj ^misfie.in dezen vierden Auicui gefteld, niet moest ren| ugernerkt worden, als voorkomende in een CmlhurioJt.neel Articul; waarom dan-ook alle de daarop'getWaakre ij (.remarques vervielen; daar het eeniglyk een. ingrediënt J smoest uitmaken van een provifioneel Plan van heffia-' oi fcen , hei weik zoude werken in dien tusfehen tyd , 'dat i Eet algemeen fysthema der Finantien in werking zoude • rarorden gebragt.
1 ' 2. Wat de aanmerking van zommige Leden betrof, : (.welke van oordeel waren , dat dit niet by den Articul • pnoest gevoegd worden , zoo moest hy eeniglyk tot I Jderzelver juihficatie aanmerken , dat ook de Com- , I ftnislie in haar voorigrapport her zelve 'er nimmer had .j jj fcyg«vbègd j dan eeni»lyk uit den loop ■ der. vorige dis- .j< i Sosfièn, om laar door zoo veel mogelyk de rema.q-.ies "l ■ ftrar, onderfcheidene Le-len te gemoed tekoomen. 1 !' " Me: was etn vast principe, dat alle bei.rti'-^»*, alfc :.' ! bïzv-.aron alg'meen moesten zyn -, ovcréénkdmSfij; 4
jhët fystticma der ènheïtj z'élfs1 zödarvi», ,1-t tflê [j iencn,'welkevo'pr dat'het Deereer'dér':Kcn' r va? ;t len ivas-, ra'n eer. contrarie fy; hent-a .vaft'n, hii/ih.Mh .
cu.-... . f.ii-. t.\a\ ajvofehd^inca h;t ahcmcntfys.h-:- i . ma in tram kdr.de brengen, hoe iou:'.e l.er'aa 'ii.ee è?e , [V. D-.£L.
de F;r.atien moeten gaa'. ? Men konde immers dezelve niet in de war brengen , het was dan immer:- beter, dat men-zich aanvangeiyk fot dien overgarg prepareerde.
Het was al mede waar , dat de bvrondere c-atTen eene •'gemene-cas zeusen uitmaken; dan zoo men de be'astingen eenklaps den bsdem in doeg, waar door zoude dan he, rti:u::ra ve^nil.i worde» ? Dit was de.hoofd oorzaak van 'het arJJt ament geweest , daar de Commisfie zich verbreid had, dat 'er geen arder middel was, dan zy zich had voci'oeft-dd ; daar ook dit van geen !an*en nar zoude zyn', en de r.eoéznake-lykheid daar' aan een eii.ie zoude doen maken er, de d'arllelürg r';er RnaJfjecTi eenHeid bevorderen. Hy meest de Leien fteeds doen opmerken , dat men thans niet handelde over eenig ingrediënt voor de Conftitutie, mae.r eeniglyk over intérrhe' diaire' fchikkingen; terwyl hy het ook als geen oblakel legen het principe van Eenheid befchb'üwde, maar als ten noodzakeiyk middel om de Finantien .buiten coafufie :e houden.. •
1 . -' * •' •"" - ' — rt'iisrtfflL
Q_ncyleti ?egt, dat hy thans ntet bewondering door den Bur" 5er yan d: Kiitièb ten voordeele- van dezen Articul hoort aan" roeren,'dat dezelve niet Conftitutiontel■< waar flegts intermeliair .was; hy hiri'incrde zich nor lcvendi^ .het door hem ca mderen geavanceerd», ter gelegenheid der dhcusfren over de Departementaaïe Beftuuren, en wel over her maken van Werén , frednarende den interm-diairtm-ftaat, dat het algemeen f/cbovk nog Piet daar wj$,. Van de Kasteele had die ar^umeien gertchatteferdi cn gezegd , dat.dezelve ftiydig vveron mat iet principe van uniteit. ~ Wa.ei» 'er, dus redenen geVeeaï, ■allabel -ftüoeg o-j-lat te doen s-ider,, de; terneer irj het or.deravi : jfayal, -daar lii-er voirt.ekr g-ern ,y i van eladi.jcn bepaqU «rdi ja by vct-Viocd-s dat, sw de r\:.kul rjus^carrésieer<l , —1. aft .-*r; u j^«H^j«4 r-G-slsp «^/«.e tóf ;enA.a,,ianwal °t ^i#oedigiog. 4«r ia/o-rinj -ViUi het uie^vji'Fiiiaaticel Sys.
Vifn P-larfe zegt, 'dat av zich Ine! wel herinnerde , dit 'fittjè èWÏCè had opgerr»erkt|; djfmen. niet dia over r.tcrmc.iiaire fchikkingen handelde dan dit was ook pp le» 4 Aput het geval geweest . toen was dcor Jordens N n n n n



C 834 )
gevraagd geweest, of die Articul zoo algemeen moest blyveu i Wat dan daarvan het gevolg zoude zyn ? Dit n was door meerder andere Leden, en ook door hem y,e v appuyeerd ; ky wistzichzeer wei te herinneren, c\x%Sc'iim a
metpenninck toen gedeclareerd nad, dat de intentie nim-' j mer geweest v/as , om dit te doen voartluaten ,en hierop had men een nader Commisforiaal geihgcn , Jan hy moest opmerken, dat de Articul niet voideed aan het t oogmerk hierian, om nam,; ,lyk dit duidelyker en klaar der te bepalen. De Arucui hid zodanig duidelyk en klaar moeten geredigeerd worden , dat 'er uit. bleek i°. dat het iraaiitoir zou te ophouden. .2°. DaaVgeene meerdere belastingen op den inkomst der voordurenefeJen van deu grond van het eene Gewest ia het a»adere. zoude geheven worden, dan die, waai m.de deieUe in het Geweit bezwaard waren. 30. Ook op den uitvoer; terwyl hy verders op het geavanceerde van dcv\ Burger yan de Ka/leele, nopens hei vacuüm moest asntnerken dat de dcficieetende Sam eeen zoo wei tonde gevonden worden , als de ondetfeneidene miilioenen.
Vreede vermeent, dat of alles blyven moest, of dat men dadelyk het nieuwe Systhema der belastingen moest invoeren; iets hec geen hy -e- hés é b.:fc souwie , 'laar net -i 11 ■ li 1 s aan veele inconvenienten aanleiding koude geven , byzonder opzigtelyk het tranfitoir.
Ten Berge zegt, dat hy het volstrekt eens was met Fr.ede , dat het vede confufien zoude veroorzaakeY», en dus op dien voet volftrekt niet konde blyven: by voorbeeld, men had gedecreteerd, dat met I Januaty 1798 het Nationaal Zegel zoude worden ingevoerd — de oude belastingen /.ouden mmiddels blyven voortduuren, waardoor dan de Ingezetenen .dubbetd gedrukt wierd. n , en niet alleen dit; maar men zoude hier door doen herleven iets , het geen r-eds t>y het Reglement op deze Vergadering vernietigd was.
De Piefiient ftelt v or, om de Commislie te ■verzw-tk-vn, een nadere redactie te vervaardigen.
C. L. van Beyma ftelt voor, om dan ook het laatfte gedee.te weder aan de Commislie te renvoyeer-n, als nier mede en in verband ftaande, en ten einde de Cornmific den ty * van ..floop zoude bepaaien zoo veel mogelyk : — en wordt alzoo gearrefteerd.
Atticul 23. in deliberatie gebragt zynde, zegt w Eek:
Dat het hem geenszints voorkomt, dat de voorige b"'waaren , te-en dezen Aricu" aangevoerd, door de e nadere redarftie waren uit de wegg ruimd: betreffende samenbal, de Judtca ure over de middelen in d e Gewesten, daar geen Na;tonaal Gerichtshof werd gevonden, als oy voorbeeid in Overysfel, De Co.nmisfie had wel gefteld, dat het, in dit geval, aan het Collegie zoude worden opgedraagen , 't welk > daar de Re tap leeg ng over de Gemeeue Midde'en u ptfe de; dan hy moest doen opmerken, dat dit Coikgw als dan met m.eeideJ zoude beftaan.
Ven bhrle zegt, dit hy vernrsade de intentie der C.O0M lisli ■ verftu 1 te hebbe 1: by de Cinft -urie Was die judicature 'aor een gedeelte' aau het auis**.. leiy t«- gcétcman ie«.rd, het .ilere g.deelte wat aaa de ge.ictitshuv :o verballen; ■' dit rêimeeade ay le latentie der Commislie te z/n, alhoewel iet du.de ytter nai kuunen geltold worden.
Fan de Kasteele zegt, dat in ds afdeeling over de •echbpieging over de Gemeene Mid-teicH , ^edecre.eerd iris, dat de juucarurs daar aver tou<e :h«n aan een by tonder Collegie, en tri ien deden rVucul, daar van werden die reentaanken nader umlcnreveii.
Van Eek zegt, dat dit alles zyne zwartheid niet opruimde.
Stoffenberg zegt, da' 'er wel bepaald was, dat de judica-ure over dc gemeene middelen zoule koonu-n voor de Gecommir,eerden u.t de onderf'tieidene Geric nsnovei) ; dan er was niet bepaald, dar dit reeds aanvaiigelyk by de aanneeming der Conftitutie zoude piaats laebaen.
Van Eek zegt, dat hy geen zwarigheid vind in den Arti tul, zoo w-t « s dw Cm.-e'.n, iu de-z.lvé vermeld, nog fubfl*. teerden; dan leizelvè zouden eenmaal vervallen; zoo nu wor dien tyd '.r gösne G riem .•> ■"■<- zyn opgerigt, voor wie zal dan di. j .diea'urt piaats ne.ibeu?
De P-;e;/'.ient iezr, dat het hem mode voorkwam, dat de Articul duidelyker b-uo.rde te zyn; dat hy dus voordoes; 'er by t- v >e^en: door zodanig Collegie, als daar toe in Overysfel door het vVetgevemi Lichaam fpecüal zal worden geq■ialifk&erd.
yan Eek herhaalt, dat dit mede zyn .zwar ghsid niet wegrumiee.
Gevers zegt, dat dc zwarigheid van van Bek verviel, dpor, dien ny de acite van Couiiirntie was v.istgeil , i, dat i.h die Depart .meuten, waar geen Gerichtshoven beftortderj .dezelve uiterlyk binnen zes maanden.konden worden diaij-ateld : — En wordt de Articul gearrefteerd.
Fitringa /.erj'^
Schoon dit Rappart nu wel is geconcludeer i, zy het rm echter vergund re obferveeren , dathy 't zelve w-i aai de ii ïyej] van Juftirie ofwel aan de Richters m dezelven ai* zo lanigen is gedeina ideerd de erkentenis over Finanrieclc qu cstieu, « raa>r niet dat aan die Rechtbanken ergens is aanzcw-e^H welke manier van procedeen-n in Finamieelc quesrien voo die Hoven zal worden gevolgd, zolange, 't zy door ten «e neraal W.tbock, «f wel door eene behoorlyke voorzienin van 't Wagcvenl Lichaam iu dezen gene algameeno bep.uin.gei zullen syn gemaakt.
En dit zal echter nodig zy» , wanneer men niet wil tt uien ; dat questien over G-tnecns M'ddclen, welken (ui: derzelve aart kort en fummi .tlyk behooren te word. u ::faeiaan) et vooral min kostbaar zouden moeten worden o'iderworpci aan de gewone, en veel al zeer lange eu kostbare wyze vat procedeert , voor dc Hoven van juftirie in gebruik zynde het welk ik als ten jhoogften bezwarend, ja vtrderfelyk zot moeten befe'aouw'.n, zo wel vor.r de Nationale Cas ais vooi de daarin betrokkene Perfoonen, en 't éecn zeker deimenth der Commisfie ook nie: kan geweest zyn. JJaa hoe het zy



( «35 )
ik meene te moeten infteeren, dat aan die Departementaaïe Hoven eene wyze vatl proeedeeren worden aangeweczen , vermits dezelven niet bevoegd, zyn, zich te regulecren naar de tegenwoordig vigeerende voor de refpective Coliegien, aan wtlken de Judicature over Gemeene Lands Middelen is gede. mandcerd, zonder dat, het zy de Cónftitutie, hetzydcwet, hun dit vaorfchryve.
De Prefident zegt, dat die Hoven zouden volgen of overnemen de Ordonnantiën , welke 'er iubfifteerden.
yan Je Kasteele zegt, dat dit bereids den 10 April geckcreteeid was.
Htringa zegr:|
Dat wel de oude Ordonnantiën op de wyze van perceptie der gemeene middelen aldaar is geconfirmeerd, maar dat 'er nereens gezorgd of bepaald is , immers, voor zo veel hem be kend is , dat de departementale Hoven , die nu intermediair aande vorige Coliegien, (welken in verfcheide Gewesten de geichillen over gemeene middelen pleegden te beflisfcheu) zyn gefuccedeerd,zouden moeten volgen de Ordonnantiën op de wyze van proeedeeren, voor die veel al iu den grond eu van aanleg politiq.ue Coliegien gebtuikelyk.
Ik blyve dus, zegt hy, opineeren, dat dit aan dezelven zal moeten worden geinjungeerd.
Stoffenberg vermeent, dat die gedelegueerde Commislie zoude moeten volgen zodanige manier van procederen , als daaf in gebruik was, waar de actie plaats hai.
De Prefident ftelt voor , om hieromtrend een byvoegzel te Rellen.
Fan dt jfasteele zegt, dat het hem dan zoude voorkoomen , dat dit agter den 6de Articul behoorde geplaatst te worden: —— en wordt aldus gearrefteerd.
Waarna de Vergadering geconverteerd wordt in een Committé Generaal, en gecontinueerd tot heden avond ten half zeven uuren.
Zitting van Vrydag Avond, den 28 April 1797.
Voorzitter: J. A. r> e Mist.
Deeze Gecontinueerde Zitting ten half zeven uuren door den laatst afgetreden Prefident geopend zynde, wordt door dezelve in deliberatie gebragt, het door de Burgers de Mist c. f. uitgebijte Rapport , op het voordel van den Burger Nicul.off, ombyArt. rrï. der beginfelen eene door hem opgegevene periode te voegen , als ook om de 12de en st'fte Artieulen dier beginzelen by den anderen te voeden; luidende hetzelve als volgt;
burgers representanten! Qr> den 5 dezer heeft het deze Vergadering behaagt, :ve ftel'eii in handen van de Burgers ,R.epref<.nuntsn de
Mist, Floli, Bosch, Bacot en van Eek, het geproponeerde door den Burger Reprefentant Nieuhoff, om agter het 11 Art. der vastgefteUe grondbeginzelen omtrent de Rechten en Plichten vas den Mensch en Burger te voegen de navolgende Petiode:
„ Die opentlyk de Wetten fchendt, fchendtde Opper„ macht, en is een vyand van de Maatfehappy.
„ Die de Wet door list of flinkfche (treken te loor „ fteld, ondermynd het algemeen belang en maakt zich ,, by zyne Medeburgers gehaat en veracht.
Ten einde te dienen van confideratien en advys, of, en in hoe verre het 11 Art, hier mede zoude behoren te worden geamplieerd; en zoo ja, als dan daarvan eene nadere redaétie te fuppediteeren.
En voorts ook, of Art. 12 en 21 van het Rapport van de voornoemde Gecommitteerden niet zouden kunnen worden in één gefmolten, en zoo ja, als dan daar van mede eene extenfie voor te dragen.
En het is ter voldoening aan het voorfr. Commisforiaal , dat wy de eer hebben aan de beoordeeling der Vergadering te fubmitteerea de volgende ampliatie van Art. 11.
„ De Wet is de plechtig afgekondigde verklaring van „ den wil des Volks.
„ Hy die zich tegen de Wi : verzet, of dezelve, ,, opentlyk of bedekielyk, overtreedt, beledigt de Maatr ,, fchappy en is ffrafbaar,
„ Hy die de Wet door list of flinkfche ftreken ver„ ydelt, ondermynt het algemeen belang, en maakt ,, zich den naam van een braaf Man en de achting zy,, ner Medeburgereu onwaardig."
En zouden Uwe Gecommitteerden verder van opinie zyn, dat het 12 en 21 Art. van het Rapport zouden kunnen in één gefmolten worden, blyvenrde dezelve extensie, mits het 21 voorafga en daar op het 12 Atticul vol^e.
De Prefident brengt in omvrage , of men zich
met het eerfte gedeelte konde cor formeere?
En wordt hetzelve gearresteerd alsook het volgende gedeelte.
Thans wordt op voorftel van Huher in deliberatie geb-a»! het Rapport, den 24 April uitgebragt op het voorftel van den Burger Austen om by de derde afdeeling van den' negenden Titul van gemengde zaken te voegen een door hem by dat voorftel voorgeflagen Articul ; luidende dit Rapport :
burg er sRepresentant en! Uwe Gecommitteerden lluber, C. de Vos van Steenwyk , Wildrik, Fonck tn-van Marle, ter vo!doenir<* aan Uliedei Decreet cowimisforiaal van den 28 Maart laatstleden, waar by Gylieden hunne confideratien cn advis gevraagd hebt, omtrent het.geproponeerde van.den Bureel Reprefentant Austen, om by de derde .afdeeling N n n n n 2 vajj



van gemengde zaken, te voegen het hier navolgend Arricul : • : . '■
,, A'le politique uitzettmeen zyn met de Burgerlyke
Vryheid ftrydig, en dus mag niemand de plaats zyner /, Woning öntöegü worden, dan na voorgaande rechtern lvkt cognitie."
Hebben de .eer te wr-porteeren: dat zy volkomen, hulde doende aan de Vtyheidiievïrtdf beginzels .van den Burger Rcp'cf-emant Austen, tsyn..Vóórhel befchouwen in alle opri chten ,de aandag- ;eer.er Vergadering .te verdienen , -welke met zo. veele omzichtigheid de Grenzen de- Rechterlyke. Maait van r!,e Wetgeevende,ca Uitvoe: xende Mag: g?Ccbeiden. he.fr:
Want zekcryk , zo. men als een van-de eerfte Rechten van den Mensch,'als Burger befchouwd, kan aanmerken ,'daf : - ' .-: naf t;S' ti-.'-:,; a.') eSri w ' t :.' -, Geen Lid der Maatfehappy kan. aanhouden of in h-c-'.terds grnoomen av.ord.n, dan- in .gevallen door de Wet bepaald, en-naar de wyze door dezelve veorgejchreven , zoo is het niet minder redeiyk en rcdi'cyaarA'g, dat in eene wel gere-eiJe. Maatfehappy . niemand dc plaats zyner wot.irgf oir.zegd mag worden, dan na voorgaande rechterlyke cozr.-inc. . '
En hicr&m zyn Ulieder Gecommitteerden vanperdeel: dat het Voorltél van den Burger Reprefentant Aaiden , niet gcplaais: rocct worden .onder de. afdeeling 'van ,g?mer.gde zaken, maar wel onder de beginzelen der-Rechten en Pi chten van den Mensch en Burger,, wdke de Nationale Vergadering als grondflag- zai willen aannceinen , waar op de Coiftitutie gevestigd moe! - Worden , en daar ihars het Rapport van de Burgers de Mist, c. f, ever dat ontwerp aan de orJe.tati den dag is, zouden zy aan Ulieder beter en verlichter oordeel onderwerpen , orn by de door die. Commisfie voorgefteld 21 Air. der beginzelen van Rechten cn Plichten van den Mer.sch en Burger te voegen, eu aan Ulieder deliberatien ter toets te Hellen, de volgende ftelling:
- ,,Ea niemand mag de plaats zyner wonirtgeontzegd worden dan na voorgaande Rechterlyke cognitie."
C. L.' ven Beyir.a zegt, dat hy zich r.kt met het Rapport konde conformeeren, daar hy het overtollig befebouwde.' ' ";• • -■ < ' 0 ••)'•. ,; ,'J'
Luiken zegt,.'dat hy het mede onnolig en zelfs in de applicatie zomtyds als gevaarlyk btfehouwdé.
Teding van Berkhout zegt, r?at-hy daarentegen van gevoelen was, dat het zyn i.uttig,,eid kende hebben. , ' Lvr.cit ze»?, dat-dy het door hem gefusijfertde door een voorbeeld zoude ftaven: in het Rapport docr de Bergers Fhh c. f. ncpsns dtezaarg , jli.' dc Sa^ar-voor de.Aicecn zoude bc hooren naiifev ender, Wts ondtr'arrdercn etfté-d , dat zy, die volftrekt nk-t veilden weien, zouden avorden uitgezet: eoo men nu dit eens el.zbo ter conclufie bragt, cn ook dltrspport, welke oicftandigbëdeu zouden dan daaruit in de applicatie-niet kunnen gebooren worden ?
Ten Berge zegt, dat , naar het hem voorkwam , de queftie hier was, t f men het tot een principe ztfudc jtteiler. ? en dit zoude hy van oordeel zyn, dat zeer ge-
uitzettingen , zoo. ui: hoofde van iemands ergeiyk ge-»B drag, als anderziRs'rroradzaakslyk werden gemaakt; zoo H men zulks nu niet vermogt te doen , dan na vooraf! daarover eene rechterlyke cognitie had p'.aais gehad ,'1 zoude dit tot de -grootfte' onaangenaamheden* aanleiding'! geven. • Ml
En wordt 'dit Rapport g?dec'ineerd.
Vervoleens vvor.it in deliberatie gebragt het'i Rapport, • den . softe April uitgebragt, door dé'l Burgers Luy£e<i c. f. nopens de' teregt^ftelling der I perf ionen in den 277^ Articul yin 'het Plan vaa§ CMffittitie opgenoemd; zynde dit Rapport van | dVn/Volgcndë-ii ighoud : eodaweixl I
I B'fRGftRS' R'LPRF.SENT-ANTF.N !
Uwe Gf.committeerriens' Luyken, Ten Berge, Pan I ttuoj'f, de Rhoer, Slr'.ck 'van Lird'choteu en vdn Castrop; I. ter voldoening aan Ulieder befluit van den 8 February [j iaatstieden , op den 6 April daar aan volgende gediend H hebbende van derzelver confideratien en advys, of ten.E aanzien van de Rechtsplecging over de Leden van het I Wetgeevend Lichaam en anderen, by Art. z-jj. ore ge-ï noernd , eene.. byzondere voorzieninge in de Acte van ii Coiift 'tutie zou behooren gemaakt te worden; zoo ja.l, waar in dezelve zou moeren beftaan; en in hoe verrel diênvblgende Art. 27O. cn volgende , zouden kunnen be-| houden , of ga'rereerd moeter. avorder.; Is wyders', op I. den I2'cn dezer lopende maand, by gelegenheid der dis-1 cusfien over dat hun Rappen, en , na dat reeds eenig* | van dc door uay-e C cr.:msli-e voorgeflagene Ar.icultr. gear- 1' reiicerd varen, by een nader'befluit dezer Vergadering ge-decretc; - d , dai Let Wetgevend Lichaam geen terloia' zal hebbrh'op de te redht-telling derPerfo-juen, -by'tgemelde 277 Art. op gen oen, d; en wyders uwe Gecommitteerden te verzoeken en te com natte eren, om de Vergadering nader te dienen van confi'eraïien en advys, hoedanig als nu, óvereenkomftig dai aangenomen principe'» tle.agtlle afdeeling. van dei; derden Tttulzonde behooreu ingericht té worden; met verdere byvoeging , dat zy Gecommitteerden , by hunne deliberaties'daal omtrent, in het oog zouden moéten hou ten liét gcremarqueerde' Van den Jutger. Reprefentant Qaeyfen , nopens de in violabiliteit, riet alleen der Leden van het. Wetgevend Lichaam iz> 'iet utliringen liunnei Adiyfin', maar ook van hun de riet Jlier Uitvoerend Beftuur belast zyn, wanneer zy •e, OJftsio ageerden; ten wcihen ebde de Burger Re«prefemant Qtmj'en verzogt is he t door hem ten -Sier. opzie!" e £eremi-qufsrde aan uwe Gecommitteerden te fuppedireeren; beilaands , .ingevolge, de-daar var, vervo'gens:;door denzelven cgedaar.e opgaave, in dit vcorftel, ,, om by de redactie der voorfz. Artieulen te ,, zorgen, dat, zoo veel mogelyk, duidelyk, daar in dootftraalde, dat nirrmer eer. Lid van het Wetgeevend Lichaam , of van den Staats-Raad, door den Prscu,, reur Nationaal zoude geaöioneerd kunnen worden over „ iels dat dezelve in O/Jicio gezegd of gedaan tiadde ,
t) c»



C 837 1
\9en dat de)zeiver Advifen naait 'als bewyzen legen hen „ zouden .mögin gebruikt weiden '.
E Uwe Gecommitteerde-is dien volgende in den geest
\l»an dat Decreet ien dezen nader zullende advifeeten ,
Miioctcn vooraf nopens het cvengcineUle voorfiei vaa den
[Ja.urger Reprefentant Queyfen , nat-l een enkel wo©:d
'aan de Vergadering doen opmerken, da', wat aangaat de inviolabilteit der Leden vau het Wetgevnd Ligchcam, ter zaake van de door a.-civet, uitgtbraeh.e AdvyzeP , he , naar hunne gedachte.;, volftrekt ot.no-
tdig i-:, daar van by dezen Titul eenig gewag te maaken, .als zyr-dc, naar hun inzien, daar voor reeds gezorgd by
ÏJiet 183 Art. luidende woordelyk in.deztr voegen: geen LH vai? het Wetgeevend Lielraa-a kan, over het .„ geen hy in zynen post gefpyoken of geadnjeerd he Jt,
\ f, in rechten betrokken worden ; geen Rechtbank zal ooit „ een zoodanige aanklagt a nuttenten, 0' aaar aan eent>t gen voortgang verleenen". Bev. qordu-gerj , -weke Uwe Gecommitteerden? vermeenen, dat aiLs vervatten, .'t welk betrekkelyk de Leden van het Wetgevend Lig■ehaam door den Burger Reprefentant Queyfen voornameJyk is bedoeld, terwyl de door den burger Queyfen ge/projecteerde byvoeging, dat de Advyfen der Leden vau het Wetgeevend Ligcfiaaet i.ok nimmer ais bewyzen tegen hen zonden mogen gebiuKt warden,*ingevalle dezelvèTTy voeging noodzakeiyk wierd geoordeeld, niet hier tcrpl.iatze , maar by Art. 183. zoude te pasfe komen , hoe z,eerdan evenwel , naar het oordeel Uwer Commislie , zeer beder.kclyk zoude kunnen voorkomen , of dezelve ook daar
eter plaatie niet even zeer overtollig zoude zyn , als in dezta Titul, dewyl de vryheid van fpreeken en advifeeitn £0 generaal en krachtig aan de Leden van het VVetgee.vend Ligcbaam geguarandeeid zynde , als het gemelde 183. Aiiioul inhoud , het voorftel van den Burger Qaeyf 'fcii weiligt gecorfidireerd zoude kunnen worden, niets
^anders op dit. refpecat iu te houden, dan een der noodza-
. ktlyke gevolgen van het gedecreteerde by dat Articu'; of, om berer te zeggen, met andere woorden na genoeg het zelfde tn de zaak: En dat vrat aangaat de Leaen randen .Staats-Raad Uwe Commisfie daar omtrent vandenBur-
•gcr R.piefen a:.t Queyfen, gantsch en al in -gedachten moet verfchillen, aangezien 'er .wel degeiyk teimcn Lun.nen zjn, dat, geiegd,ens of voorfteiien in den StaatsRaad gehouden moeten worden voot misdadig, en het, naar ons inzien, van de gevaarlykfie gevoigen zoude wezen, de Led.n van den Staats Raad desv.eget-s geheel
• onv^rartt - oordrlyk te ftellen, even zeer als nopens derzel, er d-ideu in officto, welke de B.i.-ger Q u:\fn insgs lyl-ts buiten het bereik der Juftitie gefteid wenschte te zien,.doch het geen naar onze opinie , volfttekt niet gedecreteerd kan of behcotd tc worden , ■ aan ceien de
' Staats Raad of derzelver Leden dan altoos orsg-. f»ratt alles zouden kunnen ordonneeren en doen, of laten doen,
1 wat dezelve zoude mogen goedvinden , al waar zulks lynrest ftrydig tegens de Go'nftitutie cn veider vastgeftelde Wetten, ja ze'-fs doodelyk vcor'de belangens van
'Vaderland en V iy heid ; iets lier geen, onder verbetering, de grootfre abfuidisei'.ec er, de heillooité gevolgen
zoude Kunnen naar zich ileepen : om niet tj zeggen dat dooi het decreteeren eener zodanige invio.abiliu it ten reguarde van ordres of daaden van den Staats-Raad tevens den bodem zcude wok'en ingeilaagen aan liet be.eids gedecreteeide by het 397 Articul tot welks lec uuruv.ee Commisfie zich alhier konhei-ishalvcn refeteerd.
&ii zy genoeg, Burgers Rep:efentanten t met betrekking tot het geaematqueerde van den Burger Reprefentant Qaejl.'n; Uwe .Commisfie vervolgens nader zul ler.de ad.ifecren hoedanig het bovengemelde 278 er* volgende Artieulen tot het 2ÖCite ingefloten , als nu. óvereenkomftig het by Ulieder Deereer van den 12 dezer ge/ecreieerde principe, zoude behooren veranderd tn geëxtendeerd te worden , zouden, onder verbetering, van gedagten z)n, dat, blyvende het 277 Articu'gearresteerd, zoo als hetzelve is liggende, de volgende Artieulen in den geesc van- het voorfchreeve principe; opdeze wyze zouden behooren te worden veranderd
Art. 278. ,, Byaldien iemand der gemelde Perfoorie.j „in flaArauti delict» geapptehendeerd mogtezyn, of ,,de belchuidiging anders van di-n aart-ware, dar der ,, zelve tot een apprehenfie gedisponeerd zoude zvn »•
worden dezelve Perfonen niettemin van wegens het » Hoog Natipnaal Gerichtshof by provifis alieenhk m» 1 yfield in civiel arrest.*'
• 279. ,, Het zy de befchuidiging van dien aart is, dat ,,her zelve Hof nodig acht zich van de Peifoon van ..,'den befchuldigden ,te verzekeren , of denzelven , ua de,, r# jJa gr anti deliilo , gedaane apprehenfie , verder ia .> vërzekeiir-g te houden ; het zy zodanige verzekerti.g ., onnodig'avorde geöordee'd ; i.e geene gevallen wo:den tc„ gen de voorfchcevjene Perfonen eenige procethties vet, »*der aangevangen, ;dan , na dat de befchuM'gden by Èe, creet var. gemelde Hove in «laat va-, befchuidiging sdteid., ,j cn in hunne posten by provilie.gefusp.-ndeert tms,
280. j, Geen zodanig Decreet kan genomen worden, » dan op eene met reden' bekleede a'ariJthöte var. den „Procuiiitr Natlot aal, het zy dezelve eeniglyk t;c of. „ficio doende, het zy door be: Hoog Nationaal Cer j»richtshof daar toe gelast; eë vooits me anders, c'an ,,na dat de befchuld ^de daar tegen penoanlyk in zvn* „detenfie gthotrd is, zullende echter dc Proeurcur
Narionaal niet gehoulen zyn in dien flaat Mn 7a' en „ aan de::, befchuldigden van zyr.c préparatoireinforr;,^ „ tien Copie te gteveja,, maar alleen van. de door he-zi „ gedane aasldagte -»
281. „ De Procureur-, Nationaal dient van zoodanige ,, aanklagte ten allerfpoedigllen: En is het Hof verpligt ,., daarop nau- Reung'yi. te .etter», en voort* zo©.' »s ,, mogelyk, hun Decreet op dezelve aanklagte te reemes.
282. „ Tot het nemer:, van een Decreet > waarby ch' M .aangeklaagde in haaf van befchuldjgiüg gefteld, Cn by' „ provific' In zyncn Pot: gffu-pendecid word, zal 'er ,, eenftemmtgheid moeten zyn van'ten rr.ir.ften twee „ derde ran het voi e getal der Leden..
283. Zco.Cra zulk een Deaeei'genomen is, word daar „van dooi het Hof legaale kennis gegecveii aan het CoJ„leye, waar van de gcfuspeiide'crde Lid, of waar. ran



( «38 )
,,hy onderhorig is; gelyk mede in alle gevallen aan den
Procureur Nationaal.
284. „ De Procureur Nationaal is verplicht uiterlyk ,, binnen veertien dagen , ra het ontfangen van zöoda,, nig Decreet, tegen den gefuspendeerden, voor het
Hoog Nationaal Gerechtshof zoodaanige Atftie teinfti,, tueeren , als hy zal vermeenen te behooren.
285, ., Zoo dra de gefufpendeerde by eene opgevolgde „ definitive fentemie van denzelven Hove is vrygefproo,, ken,hervat de vrygei'prokcne de waarneeming van zy,, nen post.
tS6. ,, Byaldien geen twee derde van het volle getal
der Leden genoegzamegronden van aanklagte tegen den „ Aangeklaagden vinden, word de aanklagte voor ver ,, vallen verklaard, en het arrest, indien hetzelve reeds ,, plaatshad, teruond en dadelyk opgeheven , met onver„ wylde kennisgeving daar van aan het Collegie , waar van „ de aangeklaagde Lid , of w-aar aan hy onderhevig is; ,, en teffens aan den Procureur Nationaal.''
'Lr zoude, Burgers Reprefentanten ! nu nog maar alleen overig zyn, ter voldoening aan Ulieder eerstgemelde Decreet van den 8 February laatstleden, ook i,og te gewagen van Arr. 289. van het projerft der Commisfie van 21 , betrekkelyk de Rechtspleging over bovengemelde perfoonen in drilt zaaken.
Edoch uwe Commislie refereert zich hier omtrent rot het bereids geatLifeerde by hun vorig Rapport, waar by dezelve van oordeel is , dat het gem. 289 Articul vervangen zoude behooren te worden dcor de twee volgende.
287, Geen Lid van het Wetgeevend Lichaam , of „ van den Staais- Raad kan door eenig perfor.ee! arrest ,, wegens civile zaken, worden belemmerd; ook kan „ een Secreraris van Staat, wegens zodanige zaken , ,, niet worden gearrefteerd buiten de Rcfidentieplaats van ,, den Staats - Raad.
288. ,, De Leden van het Wetgevend Lichaam , en ,, andere, in Art. 277. vermeld, kunnen , wegens civile „ zaaken , al een in Rechten worden vervolgt by den
Rechter hunner woonplaats, ofte den geenen, welke „ uit hoofde van den aart der zaak, of anders, daar in „ is competent: zy zullen echter, uit hoofde van zoda,, nige coRtractenof fchulden , welke zy, geduurende den „ tyd hunner fut.die, mogten aangaan of maken, inde „ Refidentie-plaats van het Lichaam of Collegie, waar toe ,, zy behooren , by den ordinairen Rechter aldaar in Rech.„ ten kunnen worden betrokken."
De Pnfident brengt in omvrage, of de Commisfie voldaan had aan den geest der ergadtring en dezelve zich dus konde conformeeren met de gronden, in het Rapport vermeld, en wel met deu itïe Articul.
Van Hoojf zegt:
De Leden zullen zig rememoreeren , dat by de discusfien over de te rcgtfteliing der Leden van het Wetgevend ' Lichaam , en executive magt, het Decreet gevallen is,
dat, in cas van befchuidiging tegen deszelfs Leden, tegen de executive magt, aan het Wetgevend Lichaa 'het regt niet zoude gelaten worden, om te onderzoeken of 'er redenen van befchuidiging ■.-.aren , ja dunneer. Maar dat zulks alleen zoude liaan aan het onderzoek vt het Nationaal Gerechtshof zelve — door dit Decrel wierd de im ïolabiliteit van het Wetgevend Lichaaf den bodem ingeilaagen, en de executive magt verloor* guantptie egen de arbitraire aanflagen van de judlciaj magt: dc Vergadering gevoelde zulks, en gelaste rJe Coij mislie, waar van het Rapport aan de orde van den dt is , eenige voorzorgen hier omtrend te proponeert! Dc Commislie, gehouden het gevallen Decreet ie él biedigen , heeft zig natuurlyk zeer gegeneerd gejonde! ik voor myn particulier wil we! bekennen , dat ik 'er lal genaamd geen mo^uwen meer heb kunnen aanzette» want, wanneer een principe verworpen is, en men g| noodzaakt wordt, naar t ,.ivenientien en palliative tf redres te zoeken; dan zfh die expediente ordinaire nij. voldoende, om het gtaban^onneerd principe te rempf ceeren ; het is dus onmogelj k geweest, iets voldoen! daar te ftellen; ten minsten ik heb niets meer kuunf vinden, het welk een cvtnwi 't in deeze, tusfehen | hooge magien , konde daarftelien, of de legillative I enecutive magten te guarer.deeren tegen de aanflagii van de judiciaire magt, wanneer die goedvond, eenij Leden te arresieeren — de ineen* enienten, of lietj de onbereekenbaare gevolgen, die kunnen proflueer» uit het regt, dat men aan het Nationaal Gerechtshof to kent, van zoo maar de Leden van het Wergevend L| haam en den Staatsraad, de twee hoogice politieke Lichst men van den Staat, voor zig te roepen . te furcheeren | te condemnetren ; daar het moogelyk voorzigtig en fta| kundig zoude zyn de rig eriyke magt zelfs te beletta willekeuttg, ten opzigte van de adnuniftraiive Corps» kunnen handelen , zyn allefints te dugten , maar des nt te min, en alhoewel het beter zoude zyn , de fouten t gevaren, die in de Conftitutie zyn ingeflopen, nu nt te Ontdekken en te verbeteren , dan dat ze ons door | pernicieuste effecten, en de droevige ondervinding w| den aangeweezen , zoo durve ik niet te proponeeren gevallen Decreet te rapporteeren. Ik heb d t alleen *» len zeggen tot myne decharge, als Lid der Commisfi daar konde niets goeds van gemaakt worden, om * de vi.ch vergald was.
Queyfen zegt, dat in het Rapport dat geen niet f vonden werd, het welk by gewenscht had, 'er int zullen vinden.
Ee Prefident geeft in confideratie,. of de Verg. dering ook zou.de kunnen goedvinden , om agc den 183 Articul ie plaatfen de woorden, dof Qjieyfen by zyn voorig voorftel voorgedragen. |
Queyfien zegt, dat, zoo als de Articul thans legt,'\ toos nog de zwarigheid blyft, dat de regterlyke m£ een L'd der Wetgevende Vergadering, zonder ,voni:i, zoude kunnen fuspehdetren.
Luy*



Uwen zegt, dat het hem,onder verbetering, voorkwam, m | jat de objectie van Qpeyfia, thaas naar net voong g->bene rte iëcreet niet meer Te pas kwam, ten zy men dit D ctept > louac willen rapporteeren, waarover dan bevorens zoude moe ■ oi |«n gedelibereerd worden.
fTen Bene zegt, dat hy eeniglyk zoude remirqueeren , ,., |it de Commtsüe gebonden was geweest door net De d Crecf hy «oor hem vermeende, dat de regtetlyke magt ,. ïol'ttekt afiungclyk moest zyn. - De Vergadering laad m Sedeereteetd, dat, in het geval in questie, de VVetgc- g lende Macht niet tusfehen beiden zoude kunnen koo- z fcen; dit was haar Decreet: de vraag was nu des, at r, men , voooehuuiens dit principe, dezen Articul an- «r ] ders had kunnen fteilcn. 0 %-Ven Hooff zegt, dat, zoo rncn in de Wetgevende Magt geen t ^aVrborT^e^de RecVcrlykq Magt wilde ftellen, hy het ten , aiteril-nVevairivk befeeouwde; wie verzekerde, vervo gde , ly, dar 4 geen calitje tusfehen de executieve en regtetlyke , jitoiagt zoude kannen plaats hebben. 1 f Sci.mmelpcr.ninck zegt in fübftantie, dat hy zich niet j i| gcpiepareerd hai, on neden avond te dehbereeren over , het rapporteeten vau he: voong )ecreet ; de reflex.ei» . f e de Burger van Hooff thans aanvoerde , waren d.tel live ais welke by de voorige gelegenheid^ doorhem,«e i maakt waren; dan de vraag was thans maar, of«£«» ,ffi. iie den geest van het voong Decreet gefaihfecid, £ aan haren last voldaan had Hy ^*J#™ «ieele demotUen. te vooren , tot ftaymg van du D.eree , 4, door hem geallegueerd , ophalen ; dan by moest bc.ui4i gen, dat het hem :n geenen deele bewonderde dat een „! Ln met zulk een eerlykharr, een man me, zu -e wv , i -me prmcrp.es bezield , een man , d,e a.de ^outetten va a i het monft eus fchrikbew.nd gezre had ee• ^ eene meer dan byzondere wyze de k auwen aicr ^Lfdorst ge monsters omkomen was, dat zoo eenman fïïTZ //^huiverig wa,. voor de mafit welke men I hier aan de Kecliterlyke magt toekende ; dan wann er £t„ her onderfcheid tusfehen de Rechtbanken waa r me ^augefpoaen weid, gadettoeg>t^c^R Veren Scep-er hv ondervonden hai , f ude rasch die Les verdwynen; hier waren dezelve door te V , ; ■I rgeorganifeerd, daar door de tomelooze ana ch id te li wareld «et-ragt; hier beftonden zy uit Perfonen, doorbel « ivo k . folgens de Conftitutie , daargefteld , daaruit zoda ■ imgên wePKe van den wenk vanhunafmngeri wel e hc : roer van S aat hadden vermeester 1; hier OT&J™" ! ' ec^ overéénko vilhg de wetten, daar wie d»! «, w« M 'wet en orde vva=, met de vleten ge reeden ; ^'t^ "« • .onderfcheid was als het licht en de duisternis. Hy concIu , deerde dcrnalv n , dar, alles gadegella.en en demotiven van net vor g Decree: aan het rapport g«oetH, W°^e ï 'bevinden, dar de Commisfie haaren taak voldongen had.
• V^^lo^ieMib^at zig ten PMt^j*»*» |w..,eer hy fupponeert, dat myne »^^^^eS i. lirchikkmgen alleen zouden voorspruiten uit *J ui iVerontwaardigiug, dewelke ik natuurlyk in F.ankryk lub
>eten ontwaaren, toen u justitie »i usvci a«.iv- >»—» fctómm men van n n,u «t fcewMlM! zynde^i: n Ucn van iblieke MoiwdcnaarsX duizenden iatresfanre tUgtfouets , ja ivïjrfribW neveiH myne zyde wierden wgaerukt, en gevic1 *: Is wel waar, -.at deeze a roe: dwingeland* my nog er geperftuieetd la et> , dat in tv ien va-» Sttatsberoer. I ie Rechtbinken, ds I'fliu nenteo kunnen .vorden in huimi van eenbovendryvende factie, zulks heefc men ten a'len •|.m, en malle Linden oildcrvo'He-o. D Burrer Schim-totnnlnsk Verïneènt aorthans, dit men lier te Luide 'et jen v .„rocelden van Keoft , maar ik vrage of tnen in i7«7 -)& op de integriteit van onze Rortba.,fcen kan roemn? ebben zy zie ce*.en IeiniqiiiA.verVoigklgen darv-'n verzetten ? i het zvn deeze zwakke 'Mét/eken die ome Nationale Regtbanken uiten ub.maiken! ■■ Neen myne ge^.cieiisjtca.iea nog
p een »*«el a.. iet ayi nnna: ik vermeen, da' 'cr geen een iaat m'de tanfcie Reouiid tni-'t zya, waat tesien ande-ma- engc-n /uartocis zulai hebben, z.»—Ita zy baare aaien te buicen giaz. Ik we-r wel, dat dc regterjyko naar uit naire na-uur de onafhangelykftj ^tn iet blyven -an alle, en diarom wil i< hiare iiadependentiB of tote. re eu niet b fno ien: want het isplist In deindepen.i^ntieen ntegritélt, da> ik de algemeene v:\ligheii zo.-ke, mits dar de )rganif»t"ie en onnier van p>-,>ced-ersa Staatkundig in do Confti uoe bepaald wordt, 't Ia om van de onparrydiaheid van riet Nmon ie Gerichtshof verzekerd te zyu, dat Ik -jproyo. neer.1 heb, da> , in geval eenige Leden van het W-zfèevcuii Lictaaam, of ix.-cutive maat moaren voor den Regterkomen, als lan eenparticu i.re Reutbank f-fpauuen , wiens Leden door het lot .uit de onderfenciden Re-gtbanken zou len getrokken worden, 't Is o n de indepeii.lentie en de incegtiteit van de Regtetlyke Magt te handhaavefl, dat ik rny ook tegen dc permanentie van den Prefident verklaard heb, en het is om alle- directe of indirecte infjaeritie van eea andere migtor, dc regtetlyke m»gt voor te kn-rn n. dat ik nir, te verptefsch verzet heb nar di'Kamet der Oudften, een tak van her Wetgeevend Lichaam, dien parmanenten Ptefident zjude be. wenien. .,,
Nu vrage ik, of 4e verzekering teegen de willekeurige aandigen van de regterlykcmaat is in acht genoumen by deszeltson'apilatie? en of tiet niet incompatibel is, nat die Regtbanlc dewelke zelfs onderzoeken moet, of 'er reéen van befchuidiging zyn,-»tH door de.-ze declaraür: al3 het ware, «elis de beïe.itt'üger woidt, de zaak ten principale kan beöordeelen? zuneii zy competente Regters ayn ? Ik b.efchouweae althans met zoo onparryciig meer, als iic een regter <oud.: wenlchen: want ïkvree/e, dat, na dat zy zelve zullen hebben gedeclareerd, dat •er red,.n van hd'chuidiging zyn , zy altyd met cordaat genoeg zuilen zyn, van zig eene dementie te geven; ten rninften niet orparrvdig genoeg, om den befcauldia ien niet ftrenger re beöor leeleu , dan 7y anders ste laan zouden hebben, 't Is dus tegen de prganifatie zelfs va., het Nationaale Gerechtshof , dat ik i -s heb, en byzonder tegen deszelfs verbazende magt; zy kan de éSsectttive magt fupprimeeren, of, met de ex cutive M'gtdc handen in een Aai-nte, net Wetgevend Lichaam verlammen en doen beven. Ik btfehouws den Fiscaal, als een mqnfter, wanneer ik dénk, dat hy hdtrygt hecfr, om, als een roofvoosfêl onder de duiven , hier eenige van onze Leden nevens onze zyde weg te baaien!! — waar blyft dc hiërarchie
vau magten !!
Van Manen ze^t, dat men geheel en al van de questie be^on aftewyken; het door van Hoof/ aangevoerde
was



( 84o )
was reeds by het voorigDecreet gedecoreerd; het kwam 'er nu maar eeniglyk op aan of men zich met dit Rap-,, port konle cor turmeeren, het 'welk hy vöur he n verklaarde te kunnen doen.
De Prefident zegt, dat het hem mede voorkwam, dat hier de questie niet ivas, wat de 'Verwatering had moeten doen, tydens van het vorig Commisforiaal; maar ot' de Commotie aan het Decreet voldaan had , en of dierhalv. n de V -nadering zich met Het eerfte poinct konde conformeeren.
Queyfen zegt, dat hy nimmer gttrsgt aad , het Decreet ic rapporteeren; dan dat !ky veimeende, dat men «immer de procedures zoude kunnen uittrekken lor de sdvyfen der Leden; ie ts het geen hy vermeende , dat ten ^Juidelykltcn in de Aniculen moest dootitraalcn.
De Prefident herhaalt zyn voorftel.
Van de Kasteele -zegt, mede van gevoelen- te zyn, <jV het door Queyfen g.proponeerde in de Artieulen mreest doordraaien.
"Hofman zegt, dathy in alten opzigt. n dit moest appuyecren, daar het hem uie.de voorkwam, dat de voormaal** swai-i.'.he. den lift by het ilaopoic waren-opgelost. .Men moest ztc:a uiaer berlnncrtu, wat in 1787 cn vervolgens had plaats getad.
Fan Ma-ie» zegt, dat, zoo men eene lin-'e van demet -a ie tusfehen de ortdeifcheider,e magen wilde trek'ken,' dezelve dan .ten fchr.rplten moest worden getrokken , op dat- men dezelve mer gemakkelyk zoule kunnen gvfciichj.eider..
Schvr..i'!!>s>ail»ci zegt, dat alle menfcbclyke magt aan misbruik fuljext was; dan het was dc Organifatie det Rechtbanken zelve, welke hier ten waarborg moest ftaekken ; men had des zeer ongelukkig geallegucerd dc conduites in 1787 gehouden; dit waren immers zoodanige gcorgnnifeerdc Rechtbanken gewees-. waar dc eerfte politieke Dienaar van den Staat mede zyn fauteuil had gehad; rechtbanken, welkersT.eden door die g'Hen . welke in he: Beftuur waren, werden aangeiteld; maar th'am, daar dir alles verviel, daar alle politieke invloed ver.br.nr.en was, daar die Leden voor al hun leven, met verzeke ring van vaste Trtctcmenten uit den boezem des Volks werden aa*»cfte!d , daar het regt, ten aanhocren van eea ieder,werd ui-.gffproofccn, vervielen alle die zwarigheden.
Le Liefde.t zegt, nogmaals te moeten herhalen, dat by de \oorige deliberatie , de Vergadering gedecreteerd hebbende, (ht het Wetgevend Lichaam in ceze zonk geenen invloed zoude hebben , hiér uit dit Commissoriaal was gebooren; car -hy das andermnal in omvrage bngr, of de Ra.'P rteiirs aan de intetitie der Vergadering haddcii vol laad ' en men zich dus met uit eerste ge-'
tkele konde conformeerc 1 '
Van tiuojfïtff, dat de Ve-gadeiir.g in het oog dien-
Artic
de te houden , dat dit onderzoek door de Wetgevend
Vergadering niet konde geëntameerd worden, voor pa tic. ie.e zaken , ■ .aar v. el voor poiiucque misdaden.
Seh'.mmslpenninck zegt, dat hy in het idéé ftaat, dat d
Commistie-aan h.« en last voldaan bc'tf:,ea men dus nietov het nrlncip-e, ra >r over de m.fure macst handelen; dan z< de Sur; .r fhtr.- 't vermeende, ingevolge het voorftel, o Jarigs do$r aeïri geoain, dar dit duidelyker kon da wordt uitgedrukt;-du ay als'dan wel rno;', dat zulks door he voibrag: Werd
Van Ca'sjrap iltlr voor, om ageer den 183 Ank 'het' by voegzel van Q yfin te voegen.
V: • Tonsbsek tipli
D«at • het hem vogrkomf, dat het voorgeftelde door drjl Burger van Castrop wel nhttJij maar niet voldoerede is, daJ: men veele-atguii.riten, oic een advys trekken'zuu kunnen!] zonder dat die aiie trog-een'bewys zouden opleveren; hy [I voor zou zyn, om nog lég'tï ü/pojeden ty het gcadvifeerdet van den Burger' ran Castrop'te Wegen: dat niet alleen cent ber.yo, maar ook geen areumant, uic het geadvyfeerde van'del, bekliagden zullen mog<m getrokken worden.
' 'Dé Pref} ent herhaal; -:yn voordel: —. enworc C 'tiforni g»eö cludeerti;
[ Het vervolg van deeze Zitting in ons volgend Nummer.] 1
Beknopt Extract- van de Zitting van Donde s dag, den 4 Mei 1707.-
Eene Commisfie,uit ket Corr.niité te Lande verfchytit tt\
VeraadeTius, en brengt eenigo Rapporten uit.
De Prefident doet vooriezen eene Mi^vc aan de rcfpcftil Gewesten, kemnsgevende, da: d. pctiii: voor het lopende Ja; 1797 bed,aagt 40 Miliocnen, met ad'io'riatie, om de daarii. voor bun bepaalde quota op dc vastgenaaide tcrrnynen'te vi f doen, als mede hunne agterilallen in 'do petitie; van 60 M. iioenen : . . confo'rm b floten.
Een Rcque-t van den Soiüciteurie Synjtra* in qmüteit'a So'lici'eur betaling verzoekende voor rmdetfc'reiife'n Opftalt ter Zee, even als zulks niet den Burger van der Beetsttéi pl«ats gehad : —- aan dezelfde ConannsuV.
Ni'lioat van der Veen doet Rapp»rt, namens de perfoncet Comrriffie, op de Requesten , in de ^,-ak van Campsn, hf roeisid, advvfecrende tot het af'.endrn eener Misfive aan | Municipaliteit van Camjcu, om deirc'vv tc aëhor'ecrcn zi t niet te verzetten tegen eene C<-fi,m..-t".e uit het Provincii 1 Bi-ftuur van Overysfel. ten einde de Bergetecfcbilieu, a|dat gei f zen, in der minne ts bttfi.'sfihcn; — gi houden in adv t tot morgen. * "'. ' . ,
Hierna worden de Detiberarien oVer her werk der Conti 1 tutte voortgezet. waarna de Vergadering wordt geadjonrneé I tot morgen ochtend ten 10 uuren.
DRUKFOUT.
In ons Beknopt Ext-afr. van gisteren ftaat Vreedei \f Preliminairen tot den. Vreede.
Daar,,het hem vockom", dat het voorgeftelde door dai Burger van Castrop wel niutlif maar ni:t voldoende is, dall
voor zou zyn, óm ti )g le. es jrden Ly het geadvifeerdeL
Ter Drukkerye vaa VAN SCHELLE & C©MP. in de HAAGS.



Gelik meiD} r r 7 h e / n, 'bboedee&chjp.
EXTB.A-DA&YEEHA.1L
DER HANDELINGEN VAN DE
W^T X®WJSL.ZLX*M VJË M G JU) JE M X WG
REPRESENTEE RENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 507. Vry dag den 5 Mey 1797. Hst derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
| Vervolg der Zitting van Vrydag Avond, den 28 April 1797.
Voorzitter: J. A. de Mist.
ÜChans wordt het tweede poinct door den Burjger Qjieyfen , betrekkelyk de verantwoordeiykheid
der Leiden van den Staats-Raad iu deliberatie gebragt.
Queyfen zegt, dat, zoo 'er iemand was, die een fchrik had, om een geconftitueerde magt onverantwoorrdelyk te ftelien, hy het dan was; dit was in geenen ideële zyn fenümeni: dan geheel iets anders was het, I iemand ter verantwoording te roepen over zyne daden , I dan dat uit een uitgebragt advys, of uit een voorge| Iftelde mefure argumenten en confequentien zouden j jjyorden afgeleid, waarona iemand in de uirocffening van I zyn post zoude geluspendeerd worden , bevorens dat ten zynen opzigte eenig vonnis gevallen was,
j Van Hooff zegt, dat zoo 'er eene msgt was, die responfabel a was, dan was het voorzeker de executieve raagt, voorzeker a pok van den anderen kant, niemand die meerder vyanden I zoude hebben, die meer in den haat zoude zyn, dan wel Beze macht; waarom hetdan ook allernoodzakelykst was, dat de manier van te regtftelling harer Leden in de Conftitutie (werd bepaald.
I De Prefident brengt in omvrage, of ook nog iemand hier op eenige reflexie had, dan wel of de 'Vergadering zich o.ak met dit gedeelte van het Rap1 jport conformeerde ? — en wordt hetzelve gearxelteerd.
Thans wordt de 278fte Articul in deliberatie gebragt.V. Deel.
Van Hooff' vraaagt, of zodanig een Lid de fesfien ,. geduurende den tyd .yan civiel arrest , zoude kunnen blyven waarnemen ?
Scinmmelpenr.inck zegt, dat, zoo hy de zaak wel begreep, dan konde dusdanig civiel arrest niet plaats hebben, dan na voorafgaande cognitie.
Stoffenberg vermeent, dat, affchcon de Leden der Geconftitueerde mag'tn inviolabci dunden te zyn, naen dit echter zoo verre niet moest uiu'trekken, dat zy I ftraffelocs alle misdryven zouden kunnen bedryven.
Van is Kasteele zegt, dat hy dit Articul inrtch in het een , noch in het ander principe genoegaaam vond; zoo als hec Articul lag, was het niet dan eene perfonele distinctie rus. fchen een paniculier Burger en een Lid der Gecouftitueerde machten; het moest dus noodwendig verandtrd worden, wilde hetzelve niet inloopcn tegen h^t principe der Burgerlyke Geiykheid.
Luyken zegt, dat hy , de zaak in abftracto befchouwd zynde, als dan het door van de Kasteele aangevoerde moest appuyeeren ; .dan hy moest nogmaals herhaalen het gee 1 hy reed» ter gelegenheid der voorige deliberatien had aangevoerd, dat, naar zyn inzien, deze geheele afdee ing agter konde blyven ; dan de reden , waarom men toen beflooten had, dezelve te plaaifen, was, om de bergen van zwarigheden , door zommige Leden geopperd , weg te neemen.
Va» Hooff vraagt nogmaalg, wat 'er van de befehuldigde zoude geworden , terwyl 'er onderzogt wierd, of dc redenen van befchuidiging valla'ael waren ?
Ten Berge zegt, dar hy geene reden weet, waarom opzigtelyk die perfoonen byzondere Ca'utelen-zouden dienen plaats te hebben , die omtrend anderen geen plaats hadden.
Van Manen zegt, dat het hem voorkomt, dat alle obj. cfien daar uit voortkomen; om dat men voor verlamming in het Wcrgevcud Lichaam bevreesd is.
O o o o o Vit»



C 84* )
"an Zonsbeek zegt :
Dat by met dtn Piefident van gevoelen is , dat de Commisfie getracht heefc, eenige behoedmiddelen, iiiettegenfitaan. de het gevallen Deereer, voorteflaan ; dat naar zyn
gedachten die zorg van de Commisfie ook bewyst dat zy de nopdzakelykheid gevoeld heeft, etuiee voorzerge te gebruiken : ^
En terwyl nu uit de oHdcrfcheidene discusfien , z.lfs van . dc Leden der Commisfie b,ykt, dat het voorgeftelde Att daar tue niet voldoende is, by 'er voor zou wezen, het An. andermaal Com-i isforiaal tc maken; ten einde eene nieuwe proef te neemen, of -?er feen woord, n totufeq tc vinden zyn, die genoegzaam aan het'oogmerk vsn deeze Vergadering eu ook van de Commislie zouden voldoen. ■
Fitringa zewt:
Ik'heb be-hourd» onder die Leden, welken zeer veel gevairs hebben gezien in de ontzetting van alle tusfctienkomst van •t Wetgevend Licbaana, tot he: in ftaat van b.icbujdigtng ftill.n van de Leden det wetgevende en uitvoerende Magt. D;ze rtof is heden voor de derde maal gediscurieer 1 — ie hen *er te voren myn gevoelen over gezegd, en zil 'er dus niets van repeteren; maar dit mene ik echter in coufi ieratte te moeten geven : dat door dezen 278 Artütel, zo^ls die thands is geex:endeerd , niet is weggi nom. ;rt oiizeVnf iZwaerigbeM, welke Zo even nog door den'Burger van de Kafiieis met reent is herhaald: waar by ik alleen ru dir zal voegen : deze aan geklaagde Ambtenaar is fchuldig of ubfchuldig. —- Is hy onfehul.iig, dan bervysr reeds zyn arrest het gevaar van diergeiyke gewaagde act ca , dan is ininsfchen het Volk van d zelfs voorftjnder en de vryheid zoms van haren besten verdediger berooft; cn dan nebben de intriguanten reeds hun 01 merk bereikt, waar voor wy zo vreesden — en dan word hei H)f, gelyk reeds met zo- vccle andere rechtbanken van ouds her, in tyden van partyfehappen, het geval was — dc- fpeelhal der Staatkunde — en het inftrument, om oen eenen of anderen vtrdienstelyken man werkeloos te houden , tsr dat zeker politiek oogmerit 13 bereikt. — En of uan dit civil arrest ccne oirr.inecle detentie is geweest, of niet, het kwaad is dan daar, en deze manier van arrefteren maakt in dat geval geene verandering: maar is de aangeklaagde fchul *)Hg, dan verdient hy geen menagemenr, hoe meer vertrouwen het Volk op hunnen Vertegenwoordiger beeft baoond, zo veel meer ftraf verdient hy , die dat vertrouwen heeft gefchonden.
In ailen gevalle dus is deze bezondere wys van proeedeeren, gelyk de Burger van de Kasteele du ook reeds heeft aangemerkt, een zoon van od'eufe uirzonderiiig.
Maar dit is het nog niet al: hoe min er zodanige vastzet tingen ichvnen te zyn , en echter daadelyk zyn cnmineeli apprehenfien, hoe legeer zoms een Rechter zou kunnen be fluiten ; om een zodanig arrest tc iccerneeren , het weik dar ten gevolge zou hebben, dat juist deeze weg van civil arres zou faciiitceren, dat dezdve ligter wierden daargefteld.
Eirdclyk is my by 'r overwegen van dit rapport, voorge komen , dat de Commisfie de meerdere of mindere zwaarn der behandeling van aanklachten voornamelyk doet afhangei van de zwaane der befchuidiging , tn t.iet zo zeer van d zwaarte en klaarheid der bewyzen — het weik my voorkom vooral cn wel degeiyk mede te moeten in aanmerking komen lir z.% om deze en andere rfeedé voorgeftelde redenen vai ad' yfe zyn: -dat. zo de Vergadering al van gedachten mog wezen, dat de Commisfie aan be Decreet dezer Vergadering liui uite,dii wa ji. aften by de extenfie in deze en gcn<
Lrtikelen eenige verandering mogte worden gemaakt, om c 1 ledenkingen weg tc nemen ; waartoe ik dan al nog moet cd tludeeren.
De Prefident brengt in omvrage , of men zie met deri Articul konde conformeeren ? — En co cludeert alzoo.
Art. 279 in deliberatie gebragt zynde , ze, vat de Kasteele:
Dat hy ook tegen deeze Articul dezelve bezwaar: had.
Ten Berge ^egt, dat, nu 'er gedecreteerd was, dat de W. ?ev^tide Magt niet tusfehen beide Konde koomen, defufpe fie noodzaaeiyK was.
Schimtnelpenninck zegt, dat hy wel mogt zien, 'iï men, Zuu net mo^-lyti. was, de zaak op eene andü wyze uitdrukte,
De Prefident ftelt voor, om de woorden v fufpenfie te veranderen: — &a concludeert co
lOlU).
Art. 280 wordt conform gearresteerd.
Art. 281 wordt in deliberatie gebragt. Stoffenbeig wil, dat de tyd za worden bepaald. E Luyken zegt, dat het zeer Iftoèrjïtyk zoude zyn, diep bepaaien; daar het van omftandigheden afhong.
De Prefident Hek voor, om te lieJleti: zoo M mogelyk , met postpofnie van alle andere zakt, Schimmelpenmnck vermeent, dat het niet nuttigz» de zyn, evn tyd te bepalen, maar dat het genoegt* zoude zyn, wanneer 'er by gefteld werd, dat z. *
voor aile -rainrfement zouden hoeden. En wep
alzoo geconcludeerd.
Art. 283, 284, 2S5, 286, 2S7 en 288 V* den confoim gearresteerd.
Luyken zegt. dat by den 19 Articul van de Inltrufi voor 'net Hoge Nationaal Gerichtshof gtarrestee cl ds dat de vonnisten zouden moeten gewezen worden e een eenftemmigheid ten muntten van vyf Leden; dan* zederdhet getal tier Leden rp negen was bepaald;zoo 1JB hy voor, dit dusdanigte vc;a.,deren , dame. zoude rf! ten zyn met een eeuftemmigheii van ten minfte dt derde der Leden.
Tarret zegt, dat dit de Commisfie ter revifie reeds ot het oog was g-.komen.
En wordt conform gearresteerd: Et*
Vergadering geadjourneerd tot morgen oen* ten 10 uuren. ,



( 843 )
Zitting van Zaturdig den 29 April 1797.
Voorzitter: J. A. de Mist.
I Even na elf uuren wordt de Vergadering door den tytielyken VoOrzhter geopend. De Notulen worden gelezen en goedgekeurd.
De Prefident zegt, dat heden aan de orde van tden dag is het Rapport van de Burgers Reptefêujanten fichimmelpenninck en verd?re , by Decreet van den 22 Maart 1. 1., Gecommitteerden ter examen van eene Misfive van het Committé tot de zaken 'van de Marine, ter geleide van eene Misl^ve van ■den Vice: Admiraal de Winter % houdende bedenk'iykhedeu op de Publicatie , den 1 Maart laatstle. Jen geëmaneerd, omtrend de woelingen, op .'s Lands Vloot plaats gehad hebbende, en brengt het zelve in deliberatie, luidende:
De Burgers Schimmelpenninck , Gevers, C. L. vnn ■Beyma, van Marle, Ploos van Jmftel'en Ten Berge, «yn by UI. Decreet van 22 Maart 1797- verzogt en gecommitteerd, ora de Vergadering te dienen van confideratien en advys, op eene ten zelven dageter Vergadering gelezene Misfive van het Committé tot de zaken wan de Marine, gefchreven den 20 derzelver maand, en geleidende eene Misfive van den Vice-Admiraal &t Winter, houdende eenige bedenkingen betrekkelyk de .Publicatie by deeze Vergadering den i Maart laaistleder '.geëmaneerd , omtrent de" woelingen op 's Lands Vlooi plaats gehad hebbende, inzonderheid inhoudeude aar den eenen kant eenige confideratien nopens te nement ftrengere maatregelen tegen de misdaad van Defertie -en aan den anderen kant, nopens eene verbetering var 4iet lot der fchepelingen; alles brecder by dezelve Mis
-five vermeld. ... ' r, j 1
Uwe Gecommitteerden hier aan wenicli^nde te vol Jdoen, hebben de Eer de Vergadering te rapporteeren.
Dat het uw Gecommitteerdens in de daad is voor .gekomen , dat de misdaad van Defertie zedert eenigei :tyd zoodanig frequent geworden is, dat zy daar ui -moeten befluiten, dat de zagtere ftrafwetten, welke to •no' toe, tegen die misdaad zyn geltatueerd , niet vol •tëoende en atfchrikkend genoeg zyn, om dezelve te be •-leueelen, en dat mitsdien het welzyn van den Land< aïchynt te vorderen , om daar tegen , immers geduuren Ee den tfgenwoordigen Oorlog, eene zwaardere ftraffe. E wel de«raffe des doods te ftatueeren. I Dat wyders uwe Gecommitteerdens in het begrip ftaan •dat.pelvkde Lier vooren geproponeerde geftrenge maat taeul van dien aard is, dat dezelve alleen door dc gebie "dende noodzaakelykheid kan gewettigd worden , en da Simitsdien deeze Vergadering ten dien opzichte eene hoogst tonaangenaame pligc heelt te vervullen; gylieden dan 00! ten zelven tvae niet alleen uwe hartelyke neiging to Ctffloedighèid zoudt behooren aan den dag te leggen Kaar zelf op eene eclatante wyze aan het Bataaticri
Scheepsvolk te tconen, en met de daad te doen gevoelen , dac zy in de nieuwe orde van zaaken een wezenlvke verbetering «an hun lot zullen ondervinden. ' Weshalven uwe Gecommitteerdens van advyfe zyn. Eerllelyk: dat deeze Vergadering zoude behooren te decreteeren.
Dat in het vervolg, te rekenen van den dag af, die door ons Committé tot de Zaaken van de Marine nader zal worden bepaald, en volgens een Reglement, het welke, door het zelve Committé ten fpoedigften zal worden vastgefteld , ill: Commandanten van 's Lands Schepen van Ooriog z 11 n gehouden zyn, behalven de twee gewoone Hagjesdagen, by Ars XV. hunner Inftruftie bepaald , nog een Vleeschdag in iedere week te geven.
En ten tweeden. Dat by deeze Vergadering eene Publicatie zoude behooren te worden gearresteerd, waarby aan den eenen kant zullen worden buiten effect gefteid , alle Sententiën van Schceps- of Krysraaden, waar hy Ma. troozen of Suldaaten op 's Lands Schepen van Oorlog dienende, om welke misdaad zu ks ook zoudemogen zyr. , gecondemreerd waren om den Lande voor niet te dienen , ten dien effecte , dat hunne gagtëa weder zullen beginnen te loopen.; en zy cp denzelven voet met dc andere manfchappen zuilen worden behandeld:
Dat voorts by dezelfde Publicatie een generaal Pardon zonde behooren te worden afgekondigd voor de zoodanigen , die zich voor da o derzelve Publicatie aan Defertie mogten hebben fciuldig gemaakt, en wederom, op den voet en wyze by de Publicatie te bepaaien , vry wiliiglyk tot den dtenst zullen wederkeeren.
En eindelyk, dat, ter voorkoming en ftuiting van deeze , althans in een tydlhp van Oorlog zoo pernicieufe misdaad van Defertie, voor het vervolg de ftraffe des , doods zoude behooren te worden geftatueerd. 1 Uwe Gecommitteerdens hebben de Eer van deeze by ■ hun bedoelde Publicatie een Concept aan UI. beoordee1 ng te fubmitteeren.
Voorts zoude van Ulieder bier op te neemen Decreet Extraéf. behooren te worden gegeven aan het Commiué de Marine tot deszelfs informatie en naricht.
! CONCEPT-PUBLICATIE.
\ De Nationale Vergadering, repre-
fenteerende het Volk vau Neder-
: land, allen den geenen , die deze
zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap !
Nademaal wy met de levendigfte droefheid en ver'. outwaardigh'eid zyn ontwaar geworden, dat de defer. tic van 's Lands Schepen van Oorlog dagelyks toet neemt; en dat veele ontaarde Ingezerenen zich zoo
verre verlagen , dat zy , in dezen tyd van * Oorlog [ tegen den vyand onzer Republiek, Scheepelingen , die t met eenen heiligen eed, hunnen arm aan het Vaderland
hebben toegewyd, aanzetten, om dien eed te breeken , { of hun in het pleegen van ontrouw behulpzaam zyn: O 0 o o o 2 na-



C ?44 )
rade'mzal bet dus fchynt bewezen te zyn, dat de zachtere ftrafwecten, welke wy gehoopt hadden dat ter voorkoming'of beteugeling van aefertie zouden voldoen.dat heizaam doei niet kunnen bereiken; en dat ook de pogingen , Welke byna van her eerfte oogenbiik der omweu teling.af, door de Vertegenwoordigers der Natieaangewend zyn , om , zeo veel doeniyk , hït lot vaa het bóoisvo.it te verbeteren. niet hebben gehad die uitwerking , welke vnsn daar van met regt te gemoete zag , zoo is het, dat wy ons, oneres ondanks, geacodzaakt zien tot ftrengere maatregulen over te gaan. iia echter ftrydt deze geftreoghc-id zoo zeer tegen onze grondbcginfelen, tegen onze gezindheid, en tegen enze verlangens, dat wy op het zelfde oogerabiik, waar op wy aan den opzetteiysen en hardnekkiger boosdoener de wraak der wet in ade haare kracht moeten aankondigen, te gelyk nog écne poging willen doen , om den verleider door belofte van vergiffenis te rug te roepen, en door ds vernietiging zoo veel mogelyk van alle onteerenie gevolgen van vorige misdryven de geiykheid te herftellen , de llapende eerzucht op te wekken; en den afgedwaaldenera te rug keerenden zoo wel als hem, die to; dus verrè getrouw gebleeven was, door nieuwe wei-Jaden, naauwer aan het Vaderland cn aan zynen plicht te verbinden. Wv moeten en willen, in den naam der Natie, in denzeifden adem, dood en vergiffenis aankondigen : en wy zullen zorg dragen, dat onze belofte en bedreigingen beiden, «net eenige heilige naauwgezetheid en onwrikbaare ftandvastigheid worden vervuld en ter uitvoer gebragt.
Door die redenen dan gedrongen, en met deze gevoelens bezielt , hebben wy, ca hierop vooraf te hebben ingenomen de confideratien en het advis van ons Committé tot de zaken van de Marine, goedgevonden te ordonneeren en te ftatueeren, gelyk wy ordonneeren en ftatueeren by deze:
Art. i. Dat van nu af aan voor vernietigd zullen worden gehouden alle Sententiën van Scheeps- of Krygsraden, waar by Matrcofen of Soldaten , op's Lands Schepen van Oorlog dienende, om welke misdaad zulks ook zoude mogen wezen, gecondemneerd waren, om den Lande voor niet te dienen; ten dien effcéle, dat van ■dato dezes hunne aagiën wederom ten hunnen behoeve zullen beginnen te lopen, en zy volkomen op denzelfden voet met andere rnanfehappen zullen worden behandeld, en door niemand, wie hy ook zoude mogen zyn , om hunne te voren begare, en nu uitgewichte misdaden, met eenig verwyt bejegend, veel min van eenig genot J dat aan hunne kameraden gegund wordt , uitgefloten zullen mogen worden.
2. Dat aile Soldaten uit de Land-Armée, die tevoren van hunne Compagniën gedeferreerd, achterhaald, en by Sententien van Krygsraden gecondemneerd waren, om den Lande eenigen tyd ter Zee te dienen; mitsgaders allen, die uit hoofde van andere rechterlyke Vonnisfen op 's Lands Vloot geplaatst zyn , voor zo verre zy zig nog aan boord van één,van 's Lands Schepen bevinden , vaa du af aan in zoo verre van de gevolgen
dier Sententien zuilen worden ontheven, dat zy zulll worden geconfidereerd als vrywiiiig in dienst te zyngl komen, en hunne behandeling aaa booid volkomen gt lyk zal zyn met die van de óverige equipagie, en \ met dézehe vokomen dezelfde blyken van vertrouwei en. dezelfde voorregten genieten -zul.cn, zoo langt zich deteiven niet door ontrouw óf ander ftrafbaar g drag op nieuw onwaardig maken.
3. Dat alle Onder Officieren en Gemeenen, Matro zen,en Soldaten, die, het zy voor of na onze jong omwenteling van één van 's Lands Schepen van Oorl gedeferteerd zyn, en zich voor den eerften Juny aa ltaande , weder vrywiiiig begeven aan boord van hun Schepen, of zich, om weder derwaarts gebragt te wc den, aan één der Comptoiren van hoofdelyke betali aanbieden, om aldaar hunnen tyd uit. te dienen , v zulien blyven van alle ftraf, welke zy anderzins dö hunne defertie zouden hebben verdiend, en eene zi volkomcne kwytfchelding van deze misdaad zullen j nieten, als of dezelve nimmer ware begaan geweest.
4. Dat in het vervolg geduurende dezen Oorlog e iegelyk , die, zich in'1 Lands Zeedienst geëngageerd he ber.de, en geplaatst zynde op een Schip of Vaartuig, c tot den effectiven dienst ter Zee gefchikt ik, van di deferteerd , of voor een'bepaalden tyd verlof bekom hebbende, na verloop van dien tyd achterblyft; enbinn drie wecken, na dat hy zich van boord begeven heea of na dat zyn verlof geëindig is, zich niet weder al boord begeeft; wanneer hy agterhaald wordt, cn geel wettige redenen van verfchooning zal kunnen opgevei zal worden gebragt aan boord van zyn Schip , of vf zodanig Schip, als de Commandant der Rheede zal goa vinden; dat daar na terftond over hem door denzelfd Commandant zal worden benoemd een Krygsraad, wi' ke zoo fpoedig mogelyk zyn proces zal opmaken, zoi der aan den gewoonen form van procederen ftipteht gehouden te z>n; en zoo dra de defertie overtuigd\ bewezen is, hem zal veroordeeelen om met de koet de geftraft te worden, dat 'er de dood na volgt; i deze Sententie niet za! ter approbatie gezonden word* aan het Committé tot de zaken van de Marine, ma alleen naderhand ter kennisfe van hetzelve gebragt: < dat dezelve .terftond na dat zy gewezen is, gepronu ceerd, en binnen 24 uuren daar na ter Executie g legd zal worden aan toord van het Schip, waar de g fententiëerde gedetineerd zal zyn.
5. Dat een ietelyk, die, zich in 's Lands Zeedien geëngageerd hebbende, aan dat engagement ontrou wordt, voor dat hy zich aan boord van zyn Schip b< vindt; mitsgaders een iegelyk, die van een wacht- ( kostSchip deferteerd of achter blyft, wanneer hy acl terhaald wordt, met eene geftrënge Scheepsftraf z worden afgeftraft.
6. Dat een' iegelyk, die een Deferteur uit 's Lam Zeedienst aanhoudt, en in handen leverd, het zy va zyn'Commanderenden Officier, of van één der Juft eieren van ons Committé tot de zaken van de Marine eene premie van 3 Guldens zal genieten.
— ~ 7. D



( 845 •>
■ 7. Dat een iegelyk , die overtuigd wordt, één of meer fcanf hapnen , in 's Lands Zeedienst geëngageerd, tot léferie verleid te hebben , of daarin behulpzaam te zyn tevrres-, 0/ oprei te'ryk verborgen te hebben, her zy dan lat" i:.Jïn:gc Deferteurs achterhaald worden of niet, geloude za! zyn tot eenedrievoud'ge vergoeding van alle fciiaHp, welkeriet Land door die defertie geleden hecfr,of zou phberi kunnen lyden ; en wel fpeciaa! tot eene drievoudige fcrgoedinè van de piremie en handgelden: en claareaEyen onderworpen aan zoodanige itraff.m , als de om Endighedea,, die het feit vergezellen, zullen komen te vorderen.
f Voorts pelasten wy ons Committé tot de zaken van Ie Marine', den Advocaat F.scaal Generaal, fubitnuReaal , mitsgaders alle Officieren in dienst vanden Siaat Ier7,ee, der. inhoud van deze onze Publicatie te achcrvolgen , procederende en doende procederen tegen de toritravenretirï van dezelve , zonder eenige oogluiking , jsfimulatie of'verdrag; want wy zulks ten dienlte van len Lande bevonden hebben alzoo te behooren.
En op da' niemand zoude kunnen voorwenden van eze onze Publicatie onkundig te zyn, ontbieden en moeken wy de Hoogst Geconftitueerde Magten der ndeifchciden Gewesten , en alle andere Officieren h Jufticierenvan dezelve Landen, deze onze Publicatie tan ftonden aan alomme te doen Publiceeren en Arligeren , daar zulks nod'gzyn zal en men gewoon is zodanige Publicatie en Affixie te doen. , , Aidus gedaan ter bovengemelde Vergadering in den J Hage den April 1797. Het derde Jaar der Bataatiche 2 frryheid.
I ' De Prefident in confideratie gegeven hebbende, el otn dit Rapport (urticulatim te bediscutieeren, men dien coiiform geconcludeerd zynde, brengt de1 telve in omvra.de, of de Vergadering zich met de ^Iremisfen van 't Rapport kan conformeeren ?
ir C. L. vaa Beyma zegt, dat hy de woorden ons 'Com~ iiai'te watSianftótc'.ykvvindt; dat het vtelKonsCommitld H maar het Committé' der Natie. ei .
i I De Prefident brengt in omvrage om het woord
'A hs 'er af'te laaten: En worden de preioi3-
Ss fen met elie verandering gearrefteerd.
til Art. 1. in deliberatie gebragt zynde, zegt Vi-
111 vinjat
U fcchoon de Hamer wat fchietyk gevallen is , zou ik egter ] li confideratie geven, of dit Art. niet moest worden gcè'X.ylndeerden mede relatief gemaakt tot zodanige Perfoonen, lile wel niet door tusfehenkonast van eene Rechterlyke Senlï'ntie zyn gecondemneerd en aan Scheepsboord gebragt, als
fel ten gevolge van 't Placaat van H. H. Mog. van den jare '95 onmidlyk en politicquement, op las: van dc Plaatfcke Regering na de Vloot gezonden, tötwelkcn, nasrmyn 4 «.daehte", deeze gratie zou behoren tc worden geëxtendeerd. « fik zou dus in confideratie gtven, of dit Arr. niet in *t Pneraal-van dispofitien diende te gewagen , zonder cot eigen¬
lyk gezegde vonnisfeii of fententien alleen te warden betrek' lyk gemaakt.
De Prefident zegt, dat rjet dan niet in de termen zou vallen van dit Placaat.
C. L. van Beyma zegt, dit die flegts politicquement en als vrywiiiig op de Schepen gezonden zyn.
Gevers zegt, dar, wanneer het woord gecondenseerd 'er afgelaten werd , de zwarigheid weggenomen zou zyn.
Vrtttnga -appu'yeeit dit.
Stoffenberg zegt, dat hy zwarigheid maakte tegen de woorden aiie fententien: dat hy van gevoelen is, dat de Vergadering toch niet alle fententien zen willen vernietigen.
Luyken ftelt voor, het dus te ftellen, en alle andere dispofitien, volgens welke zodanige lieden vcrwezsn waren.
Ten Berge wil gelezen hebben , en van n;s af aan buiten vier' Ving zullen worden gefield alle Sententiën enz. ; — cn wordt de Articul alzo gearresteerd.
Art. 2. in deliberatie gebrast zynde , proponeert de Prefident, om dit Art. in gevolge den geest van den vorigeu Artïcul-te arresteeren.
C. L. van Beyma zegt, dat hy liever het woord Senten, tien wilde houden dan Fonn'nfen.
De Prefide.'t brengt dit iu omvrage: — en conlitdeert conform.
Art. 3. in deliberatie gebragt zyn Je , zegt CL, van Beyma: ■; ',.' .'
Da: hy de in dezen Artirul bepaalden termyn tor der tetuekomst der Defcrreurs was tï kort vindt , en m plaat* van den eerften Juny te ftellen der. eerften July,
Sin Berge en anderen appuyecren di'.
Stoffenberg zegt , dat hy zich daar tegen 'moet verklaren , want dat, daar 'dit vfcelligt met concurrentie van het Committé der Marine aldus zai gfefteld zyn , hes niet vöoïzigtig' zyn zou, dit met een maand te verlangen.
De Prefident zegt, dat hier in aanmerking dient te koT.e.i", dat dit Rapport ree du 1 enigen tyd is blyven leggen, en het veeiii. r nog wel eenige dagen duuren zal, eer dezo Publicatie publiek zat zyn, ten einde daar door aan dia raeuldien niet te prejtidicieercn; ftellen.de voor, om ten minlten deu termyn te bepalen op den 15 Jmy.
Stoijenburg zegt , dat het 'er verre af is, dat hy daar door die menfehen zoude willen verfteeken van de vryheid om te rug te mogen koeren ; maar dat hici hec belang der Marine meet in aanmerking komen, het ■welk'eischt, dac de Vloot fpoedig bemand worde. O e o o o 3



( 8*6 )
De Prefident fre't voor, om conform den Articul te arrefteeren: en decreteert alzo.
Art. 4. in deliberatie gebragt zynde, zegt Fitringa '.
Ik kan niet ontveinzen eenige bcdenkelykheid te hebben tegen dezen Artikel, waarby op alle defertie zonder onderf.beid, geduurende d'czon Oorlog, van alle febcpen van oorlog (kostfehepen of diergelyke alleen uité-ezondern) zonder eenige de minfte exceptie, de doodftraf word vastjefteld ; niet om dat1 ik niet volkomen zou toeftemmen , dat hy die in ogenblikken , waarin hy zich ter verdediging van 't Vaderland had gewyd, en door de fchending vah dit contratft het zelve een dikwerf noodlottig t.adecl kon toebrengen, de zwaarfte ftraf zou verdienen: maat dit menc ik, dat 'er tusfehen de mis dry ven cn de tira£f-n proportie behoort te zyn , en dc ftrafby trappen opklimmen, naarmate van de trappen der misdaad. ; En dit, dunkt my, is in dezen nict geobferveerd.
Zal by voorbeeld hy, die het Vaderland door zyn overlopen verraad, of door fchandlyk plichtverzuim in 't gezicht van een vyand, oorzaak rtotris is van 't verlies van een gevegt of fchip. —— Zal hy , dék' een opftand tegen zyne wettige Bevetticbbers verwekt, die tracht zyn Schip en Volk in de lucht te doen {pringen of aan den vyand in dc hand fpee-
len. Zullen dezen gelyk gefteld wordeu cn egaal geftraft
niet ongelukkige fchepfels; die door drank, debauche, dom■heid of diergeiytre zom.yds met moeite tot defertie zyn overgehaald , van Schepen r.og in de Havens van dc Republiek x liggende zonder de zwaarte dc- misdaad of deelneming in eerT door andere gefmeed complot tot defertie te pondereeren.
Moet men een Rech'er in *t geval brengen, om alle deeze tnisdryven en alle medepiichrigen met een gelyk vonnis, dat is des-doods tc ftraffen.* En zo de Bevelhebber of de Rechter in 'c denkbeeld kwamen, dat de ftraf in die gevallen te hard was, cn het tegen hun.geweten zou aanlopen ze tegen alle ongelukkigen of misleiden tc executeren, of dat hun medelyden boven kwam, loopt men dan geen gevaar dat dc Wet niet lettetlyk uitgevoerd worde, en dat men, (gt lyk men V noemt) 'ook hierin Zecmanfchap gebruik — en wat wurd 'er dan van de kracht der Wer. Ik zou dan in confideratie geven of niet met betrekking tot de door my opgegevene gevallen, eenige matiging in de ftraf behoorde te worden geadmitteerd, immers dit aan den Richter overgelaten.
Van Leeuwen zegt:
Toen de Prefident ftraks vroeg, of ook iemand dei Leden eenige aanmerking op dezen Art. had, had hy zig moeten bedwingen , om niet te fpreken , terwyl wat den Aft. zelven aangaat, die tegen zyn hart aan druiste, Hellende de doodftraffe in 'taigerueen, als medt •de wyze vsn executie hier gemeld, veels te zwaar op dt ' defertie te zyn. Maar overreed van de noodzaaklykheic in deze tydsomftandtgheden, had hy gezwegen. Dap.ni moest hy op het geavanceerde van den burger Fitringt aanmerken, dat even die zelve noodzaaklykheid zulkt prompte executie vorderde. Dat , als 'er maar één z< f fchielyk, na cognitie egter der zaek , aan boord opgehan | gen wierd, dat meer atfehrik voor anderen geven zoude ( aat ze zig voor die misdaad wel wagten zouden. Enit 1 allen gevalle, dat dit geftatueerde alleen maar was voo | gedurende den Oorlog, zo als 'er iu den Art. flaat, ei
wanneer 'er ka'mer tyden kwamen , deze ftraf zeker wl zoude verminderd worden.
De Prefident zegt, dat hy ook niet zou gemat qu.eri hebben deze remarque te maken, zo ni de woorden geduurende dezen Oorlog hem ha.i.ii gerust getteki; dat het ook daarenboven nuttig | om in deze tegenwoordige tyds omftandigheder| daaromtrend ftricï regt uit te oeffenen.
jfatringa zegt:
Indien uc Vergadering meent, dat deze algemeene t>wat ' ftraf de defertie geheel zal voorkomen , cn in deze ogenbiikk . volftrekt noodzakeiyk is , onderwerpe ik my aan demeerdi heid zonder appel nominal te requireren. — Ik heb alle gemeend 'er myne opinie over tc moeten zeggen, en beru,t 'er nu in.
De Prefident concludeerd vervolgens confor; den Articul, gelyk ook den volgenden 5en.
Art. 6.. in deliberatie gebragt zynde , zegt w Hoof\
Dat hy het immoraa! zoude vinden, en het als ei fchandvlek der tegenwoordige orde van zaaken aarmfken , Wanneer men een prremie beloofde aan hern , e een misdadiger in handen van den Rechter leverde; k men ook dit voormaals in Frankryk gewoon was, U waar men vervolgens, om die geUbeiooning te bekomt ook zelfs onfehuidige voorwerpen in handen der Juste overleverde neen , dat hy zich daartegen verkle¬
de; want dat naar zyn oordeel een ieder verpligt is, 11 zo veel in zyn vermogen is te zorgen , dat booswign in handen van den Rechter geraaken mogten.
Wiihols vindt, dat ƒ 3 te gering is,'en dit wel op ƒ aomp geftel.i worden, daar hy zomtyds ten minften een gulta of t4 zoude benodigd zyu, om hem in handen van zyn rechr te leveren.
Queyfen zegt, dat hy hét aangevoerde van van H<U appuyeert, en zich ook tegen eenige beloning * klaart.
Fan Leeuwen zegt:
Hy was het met de Burgers ven Hooff en Queyfen in© verre wel eens : Het was ieders pligt uit liefde tot 't Var. land dezulken te ontdekken en aan te houden. Als iét zyn pligt nu kende en betragtte, dan ware het wel. Mt praemien warcu tot aanmoediging daar toe, Dc Publicatie wip ook gemaakt, om de-defertie meer en meer voor te koraenjc daar van af te fchrikken. Hoe grootcr dan de Prsmiej, hoe meer die aan 't oogmerk voldoen zoude. Die dcfeie ren wil vreest niet om zulk een geringe priemie ontdekte zullen worden , maar wel als die grooter is, dat 'er dan |g wel gevonden zouden worden, die dezelve zouden willen f dienen , en zulk een deferteerendc dus in gedurige vreze a. Hy vermeende derhalven ,dar, eenpraemie gefield worden, die veel grooter behoorde te zyn, zelfs nog grooter, darJc Burger ffiïtiols geadvyfeerd had.
De Prefident zegt, dat de questie is , of 'eri-



C H7 ^
jloning zal zya, ja dan neen?, dat hy van oordeel *, dar 'er diend: bepaald te worden, dit de aan■. j^eng-r verdienlbly* zal worden verklaard , en daarenboven fehadeloos gefteld. i C L. van Beyma zegt, dat het woord.fchadeloosftef Lg wat te generaal is, en de declarat.en daaromtrend ipmtyds zeer ingewikkeld zyn. ' | De Prefident zegt, dat dit Articul door de on • lerviuding zo weinig van kragt is, dai het , zyns bedunkens, zeer geinikkelyk kan wegvalbaa j imdners dat bieromtrend altoos eene verkeerde b.irm «jartigneid de plaats inneemt van pligt om den mib a hiad kenbaar te maken, eu den fchuldigeu in han' len van dea Rec.iter te leveren.
Veeien appayeeren dit: — en wordt deeze Articul gei Kjyeerd.
, Art. 7. wordt in deliberatie gebragt.
1 ' Fitringa zegt:
■ H t komt my voor, dat een verleider van Matrozen tot «urcc,ie eu *t pretleren van eene da.ielyke benuipza.m ■ nd .("er toe, in zommige gevallen , veel ftrafbarer *an zyn dan die Defenie zelve , en dat dus eene pecunieele ftraf van dezen \ lier jelyk ftaar met de zo even gedeeerneerde doouft.at tegen
j 'Vis zo"' 'er is eene arbitraire ftraf by, maar is lit niet te onbepaald te/en die verleiders, in vergelyaim» va. de ft af tegen de ongeuikrige voorwerpen van verleiding ea w jrden 'die dan nier de fjaebtoffers van die verleiders ; enec.itet altoos ;0 zwaarer geilraft.
De Prefident zegt, dat 'er by ftaat en daarenboven aa,-, zodaiige firiffen enz. lp Fan Manen zegt, dat iemand zich in '„Lands dienst «eën>aseerd nebSende, en def.rteeiende, d ur door verleekt het neiiig Contrad met de Maa ïchappy aangefagaan, en uit dien hoofde fchuldig is aan de daarby bevi paalde ftr-if.
f Fitringa zegt: „ e
F Ik weer wel, dat deDeferteur zyn contract breekt —en Itrrt J lehuldig is. maat niet, dat hy, die dienst heefteer dit Piacaat ,|in de wereld was, j..is> eonttact met die doodltrat zou geJ «aaki hebben; dus, z,u dan ten m.nlien tegen w^inigen, l Voor zo ver, de wet tc rug werken, wanneer men dit arguii| inent toe&af. , » f Stoffenberg zegt, dat hy zwarigheid in dezen Articul !|ri#;dat hy gansch nog niet overtuigd is, dat de Ver:!| gaderin,' competent is, om hier de ftraf te b?p .ien. *. 'i De Mi-t zegt. daf men flegts in te zien hebbe de I'uivicatie . lan H. H. M., om overtuigd te weien, dat daartoe nameet ] bvzoude, : rechtbanken zyn gefteld geworden, om dat by, ] E, het einde wil. ook de middelen moe»: wdlen. \\\ Stoffenberg zegt , dat , indien het zo is, ais de Preifdent gezegd n-eft, hy 'cr dan met tegen heeft: doch .1 dat 'er by hem evenwel ftrydigheid overig blytt.
Gevers zegt, daf het onmo.ïclyl: is alle ftrattjtl ie bepalen; da1 men d -.renboven ojs dut door dea-iwCater de handen Zoud- Dllideil.
Fitringa zea;t : .
D: zwarigheid., dat mep dan alle gevallen zou determineeren moeten, lost myne bedenking niet op. Heeft men trouwens ie byiondere gevallen 111 de Defertie wel gedeterBtvnecrd en ond rfcneidenImmers neen. En behoor; du te worden gedaan, dan moec het in 'r. algemeen gefchieden, zo vee. mog-iyk.
Maar by verleiding is altyd Kwade wil, by Defertie zomtyds met.
Ik appuyetre dan de gedach'e van den Prefident, om daar «p 00.. ten mmften ïytltraf ie ftelien.
De Leeuw zegt, dat hy onder die Leden beh lort, die zich ftip aan Ik Rejleojent houden, doen lat hier alleen de vraag is, ofdrz- „Kfure nuttig is , zo als zy is, en lat dan geea Provinciën e pas komen, dat'et ook geen twyif;!, is, of deze Vergadering heeft daier toe de magt.
Brands zegt:
Ili heb gen deezen Art. niet, maar ik wenschte "er w lig, oieer k.aaiheia in te hebben, wie me i door die giëm^ageerde ma Uchappen moet verftaan. Ik heb daai een voorname reden voor, die ik ogenbliklyk zal op éven, maai zal eerst de v,yheid neemen, de eerfte d e a vier reg<-ls va . het Articut te leezen: ,, Dat een ,,1 gelyk die overtuig! word, één of meer manfehap,, pen , in 's Lands Zeedienst beëngageerd , tot de-
l»rrie verieiu te heoben , of daarin behulpzaam te „ zyn geweest, of opiettelyk verborgen te nebben." Hier wilde ik nu tusfenen hebben , manfehappen die zien vrywiiiig ot wettig hebben geëngageerd, of reeds als zodanig op een der Zee-Compcoiren zyn aangeteekend Ee« van deeze of dergelyke woorden vind ik hrer zeer btilyk en noodzakeiyk, cn wel om de volgende redenen. Ais m n eens in overweging neernt, op welkt wyze men op veele Plaatzen de manfehappen tot 's Lands Zeedienst pleeg te engageeren, of never te 'debauebeereitf cUn doet tiet weinig eer aan onze Natie, lemanl, die weet, hoe dat veeltyds in *yn werk gaat» die moet 'er zich waarlyk over fchamen. 8y voorbeeld: vat, .de Grenzen va. Braband , Luikerland , Duuschlai d tiiz. worden de menfehen hier na toe gedreeven \ als de Osfen of Schapen, zonder dar ze weten, waar ze j na toe gaan , men zegt ze zyn geëngageerd, en zy kennen gèen fpraak of taal. Zwi 'er geen aparte Huizen langs 1 de grenen, daar een tspneeriugvged2an word, enkel om de vreemdelinge» m den Itrik ie vangen, endauver-i der in handen der rotifelaars over te leveren ? men ge-I bruikt ner "ie a}derh»hde listen, men maakt ze drpn-A ken, men ikekt hun engagementen in de zak, of in del ivosd, en wi'len zy dan nog i iet, dan bind mtnze op V kirren of Wagens., en het is den lonfelaar, den ziel- en-; lichaams verkoper even veel als hy 'er maai zyn reke- \"> nihg'by Vind; als hy 'er een party heef getiansporteerr, \ dan gaat hy weer om anderen uit; en met een groot gedeelte van zulke merrichen word 's Lai.ds\ loot bemand.
Geen



( 848 )
Geen wonder dan, dat 'er ongelukkig zoo veele defertie plaats heeft, en zou in deze ontaardheid niet de voorname oorzaak van het geene, waarover men zig beklaagt, leggen cpgefloten? en kan men zulke perfonen,die menopzoo een onweuige wyze rot den Zeedienst verleid en heenfleept, wel'blameren, da: zy zig Wegmaken, als zy dc kans klaar zien? En wat my betreft: als ik in die plaaifen of daar omtrend woonde, daar zulke ongery radheden gebeuren, en wist, dat een eerlyk Mans<Kifüd opïen dergelyke wyze misleid, of gedwongen was r^uifTrymoed'g zeggen, dat ik, in weerwil der wetten, hem zou trachten te redden ! de Menfchelylaheid gebied my ten allen tyden, myne ongelukkige natuurgenoten te fauferen , en hiertegen is geen Wet-beftand! s
Maar ook in tegendeel; hebben zy zich vrywiiiig, of op eene wetiige wyze geëngageerd, of zyn zy zoo verre gekomen, dat zy aan eeu der Zee - Comptoiren zyn ui gefchreven of aangetekend; dan hebben zy zig ten dienfte der Maatfehappy verbonden , en: hebben zig ter defeniie vaa die Maatfehappy verpandden dus verplicht aan hun engagement te .voldoen , en hier toe moet haar de Wet noHdZaaKëft , én''deze kan dan dok niet te geftreng weren, éven' zoo' rigoureus moet ook gehandeld werden, teger d e 'geene,' die zulke Manfehappen tot deiertie zoudt aanzetten of behu'pzaam zyn.' Dus kali ik my met het Atticul wel. conformeeren, iriits dat het zelve nut myne rematque werde gcamplicerd. '
Vitri-iga zegt:
In 't algemeen cn in 't af^ctrukkene zou ik met dep Burger Stvffnberg ten deezen wel inftemnaen; dan. in dit geval, waar in wy handelen, over zaken, fioaa! en geheel aan de Natio nalc Vergadering gcdcniaudcerd cu gedefercerd, gelyk zeker het geheele wok van 's Landsdient ter Zee cn te Lande is , gie ik gene zwarighiid, om aan dezelve de dispoiïue over alle objecren hier toe onmidlyk behorende, gelyk myns inziens het ortdcrhglyige is, -.rheel toe tc erkennen.
De Gewestelyke Beftuuren behoren die allen ietterlyk uit te wéfér*^ Behweé dat, myns aehtens, door de Publicatie cn".ftixie d ezer plaarzén'door cic Provinciaale Beftuuren de wetten, als 't ware, en zo veel nodig gehomologeerd en door dezen overgenomen worden.
Dit dan kan de door den Prefident op myne gemoveerde difiieulteit geproponeerde invo.giiig, niet verhinderen.
Van Castrop ïegPJ dat hy nog een rcflexie heeft op de wo' rden at z*u hebben kunnen lyden; vragende wie of dte fehade .axeeren zal? Men zou dan dan voor een zeker tantum moeten bepalen; dat het daar te boven onmogelyk is om te bepalen eene fehade , die men zoude hebben kunnen lyden. — Dat hy derhalven van ooideel is, om die woorden 'er af te laten.
Ten Serge zegt , dat de woorden , zoude hellen kunnen lyden hi;r betekent, dcfehaic die denLa:.dez'mdegeledcn'heboen, waaneer'die perfoon werkelyk gedeftrteerd was, cn dus zó veel als'die man waard is voor den Lande.
Gevers zegt, dat hy vooreeist appuyeert het 'aangevoerde van deo Burger van Castrop , da: de taxatie nameiyk onmogelyk is — ten tweeden ■, dat hy ap-
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGfi.
ptiyeerr, en zich conformeert met het aangevoerde tn Brands, en ten derden , dat hy van oordeel is, dat rrj in dezen met de Publieatien van H. H. Mog. ntet e doen hebbe , daar 'er geen qusestie zyn kan of de § 'i gadering heefc de magt, om hieromtrend bepalingen e maaken.
Queyfen zegt, dat hy geen de minfte zwarigheid vindij dsn Articul.
En wordt dezelve conform gearrefteerd met I voeging van 'c woord geëngageerd.
Hierna worden de Notulen , de Conftitutie |l treffende , gerefumeerd en gearresteerd.
De Prefident berigt den ontfangst van eea Ie quest door ecn aantal Burgers van Nederlanj wonende te Delft,onderteekend,opzigtelyk het I ï creet van den n Maart:— gefteld in handen \l van Lennep c. f.
Van Ma:-en produceert namens eeae perfons Commisfie eenige nadere Artieulen. bchoorei t tot de afdeeling over het maaken der veranderinj I in de Conftitutie.
• De Prefident ftelt voor, om dezelve te dcI drukken en tegen donderdag aan de orde te tl len: — en concludeert conform.
Thans wordt in deliberatie gebragt het cp vogister door den Burger van de Kasteele uitgebragt t i port, betrekkelyk de Commiefen Generaal, om i menlyk deze posten by de Conftitutie te mortificren , en te doen vervangen, door een Infpecteur-4 neraal op. een vast jaarlyks Tractement, zondert eenige calange te deelen.
'Stoffenberg zegt, dat hy 'ër wel is waar niets tegen tk dat deze post werd gemorttficeerd, dan tevens in cp fideratie gaf, of het wel voorzigtig zoude zyn , omR Cenfiitir ioncel te bepaaien; wifende du liever overlap of aan het Wetgevend Lichaam , of wel aan deFinat Kamer.
De Prefident zegt, dat hy met het grootfte ¥ noegen de voorllag bad gehoord, op dat dit .1 middel zoude zyn, om veelvuldige vexatien I doen ophouden; dan echter vouri hy de rede! van Stafenbetg riet ten eetiemaal ongegrond ; w: ZOO hec eens in het vervolg bleek , dat deze | niet wel konde gemist worden, en de Canftirjj I had dezelve vernietigd ,'dan moest dit alzoo b \ ven; waarom hy 'er dan ook voor zoude zyrt,<( in generale termen aan het Wetgevend Lieiia [ óver te laten. •
\_llet vervolg van deeze Zitting in ons volgend Niimmer.'V-



gelykheid, vryheid, broederschap»
I DAGVERHAAL'
DER. HANDELINGEN VAN DE
& JLT X O 25T JSÏ21X, jE VJBELGJt, JD M 31 X 2$T Ö
| REPRESENTEEREN DE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 508. Saturdag den 6 Bfey 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
[ Vervolg der Zitting van Saturdag, den 20. April 1797.
Voorzitter: J. A. de Mist.
ervole der Deliberatien over het door den Burger van dt Kasteele uitgebragteRapport, becrekkefjk de Commiefen Generaal.
r Vreede zegt, der Vergadering te kunnen verzekeren, Bat d.- •' om.uiiiie z'.er foigneuleiyk, en niet dan na herlaaide co' ferentien niet het C'ommitré der Marine tot Ücn vuorihg was gekomen. De remarques zoo van den Vrepdent, als van Stolfr.be!g waren zeker niet ongetrond; dan daar men een Plan gemaakt bad van die fcoliegien en 'Ministers, welke by de heffing der middelen te water moesten wordea geërnployeerd , zoude men, xoo men 'er dit uitliet, eene gaping en defect in hetzelve veroorzaken, daar het eene, als een fchakel eener keten, aan het andere verbonden was.
I C. L- van Beyma zegt , dat hy zig aan het hoofd eener perïorKele Commisfie bevond, ten eirde ten dergeiyk voorftel, ■oor het Committé der Marine gedaan, te onderzoeken ; zy ïadden hier mede ten vollen ingeftemd; en, verwagtende, lat deze i'chikkiug by de Conftitujie zoude worden daargefteld, padden zy tot nog toe geen Rapport uitgebragt; daar, loc zeer zy ook tot de zaak als zaak inclineerden, zy nogpans gehefireerd haidtn, dit geduurende deze intermediaire ftaat va.i zr.ken voor te ftellen, uit hooide der reiatien, waar iln die Commiefen met deze Vergadering ftonden,- daar het ide Commisfie was voorgekoomen , dac het volftrekt nodeloos 'Was, dat 'er twee hoofden bleven, een Commies Generaal en tevens een Fiscaal.
I Van de Kasteele zegt, -dat zo door Vreede. als van van Beyma reeds was aangeveerd, her-geen hy op de\ V. DïEL.
jfwas, dat er rwt-e noorden Bleven, een commies ueneraai en
te materie zoude hebben kunnen zeggen, waar medc: ay zich conformeerde.
tr-
Ten Berge zegt, ar.dermaal te moeten herbaaien , het dooY iiem op dit fajecf reeds r.eadvyfeerde, ter geladenheid . dat ditfcapport werd uirgebtagt, dat byhctdusir vaarlykbcfchoutvde, 'cr iets van in de Coaftitn'ie te bepalen; datr* z^o het •crtwgeftelde het gewense''te elfecl niet forteerJe, dit de revifie Cer Conftitutie zoude kunnen verhaasten.
De Prefident brengt in omvrage, of ook nog eenige Leden confideratien tegels dit ftapjfdrt hadden ? zoo niet dat hy als dan het zelve zoude arrefteeren : — en concludeert conform.
Vervolgens wordt in deliberatie gebragt het d oor dezelve Commisfie uitgebragt Rapport , nopens het geen omtrend de Posteryen by de Acle van
Conftitutie diende te worden bepaald: en
wordt hetzelve couform gearrefteerd
Hierna berigt de Prefident zoo ogenblikkelyjc. ontfangen te hebben eene Misfive, door de Reprefentanten van Bataafsch Braband g.fchreven, betrekkelyk het Decreet van den 11 Maart, zynde antidotaal op den voordragt door die van Holland gedaan : — (welke wy, als ook die van Oveiysfiel, in zyn geheel zullen mededeclen.) Befloten fe ftellen' in handen vau van Len nep c. f. en tevens te doen drukken.
En na dat tot Leden in de Commisfie van Binnelandfcha Correspondentie verkooren warén , de Burgers C. de Vos van Steenwyk, Trip, eu Au(f' morth , werd de Vergadering geadjounieerd tot heden avond ten half zeven uuren na alvoorens geconverteerd te zyn in een Committé Generaal.
P p p p p Zit-



( 850 )
Zitting van Saturdag avond, den 29 Apnl 1797-
Voorzitter: J. A. de Mist.
Ten zeven uuren wordt deza Gecontinueerde Zitting geopend.
De Prefident berigt ontfangen te hebben de vo'rende Adresfen; als
Eén uit Zevenbergen, betrekkelyk het Decreet van den 11 Mtart: — in handen van van hennep c, f.
Een van onderfcheidene Burgers van Dordrecht — en één van onderfcheidene Burgers van Amfterdam, beide re kennen gevende, dar zy vernomen hadden, dat tusfehen die van Carnpen en her Piovinciaal Beftuur van Overysfel onaangenaamheden ontftaan waren , in zoo verre, dat de laatfte had len kunnen'goedvinden , om te befluiten troepen derwaards te zenden, en hier toe de nodige permistie derer Vergadering te bekoomen, als ook zich ten dien einde by de Franfche Generaal te zu len adresferen; verzoekende de Requestranten de voorziening en tusfehenkom-t der Vergadering hier m.
De Prefident zegt, dat, daar ter dezer Vergadering over deze questie in het geheel geene deliberatien waren geweest, zoo zoude men deeze Adresfen voor Notificatie kunnen aanneemen ; dan echter gaf het verzoek , in het laatfie Adres ver meld, hem aanleiding om dir Vergadering voor te dragen het 'benoemen eener perfoneele Commune, teneinde naar den toedragt der zaken zich te informeeren, daar thans wtl occbfie toe zoude zyn , ter gelegenheid der Deputatie, welke uit Overysfel , ter'bywooning der Finantieele couferentien, zich alhier bevonden; en verders, zoo veel als in hun was, te» tragten, de verfcoillende partyen te reconcilieeren : het deel , het welk hy, uit hooide zyner voorige betrekkingen, tot de Stad Carnpen had, zetteue hem te meer tot dit voorftel aan.
Auffmortk zegt, dat 'er tot zodanigemarsch van Troepen werktlyk Qrdéyvvas gegeven, zeker, daar hy de Vergadering zoude voorlezen Exirad uit de befluiten der Landdage, het weik hem zoo even, voor het aangaan der Vergadering, door eene Commisfie uit de Municipaliteit van Carnpen, welke hem om goede raad in deze verzogt. had', was overgegeven , lezende daar op dit voor.
De Prefident zegt, dat hy dit aangevoerde niet tegenfprak; dan betuigde als Prefident daar niets v;n te weeten, herhalende nogmaals zyn voorftel.
iïukout van der Veen vraagt, o£ de Vergadering legaal bekend! was» dat 'er te Carnpen onlusten plaats hadden.
Van Lange zegt, dat het zoo ait de voorgelegene Adrcstet als overgelegde ftukken bleek, dat 'et iets plaats nad; ht was dierhaWen de pligtdejer Vergadering, om te zorgen, d 'er geene Troepen derwaards werden afgezonden.
Queyfen zegt, «at hy het door den Prefident voorg ftelde wel konde appuyeeren, offchoon hy altoos « gevoelen bleef, dat het huishoudelyk was, en als zod nig moest worden befchouwd; hy moest nogthans zy bewondering betuigen, dat diergelyke Adrcsiea van At, fterdam kwamen , onderwyl de parryen zelfs zich nog ni ter Vergadering hadden geadiesi'eerd. En wa: de 0 derhandelingen tusfehen die van Carnpen en sluif mor betrof, dezelve konden in genen deelen als officieel wc den befchouwd; hadden zy bezwaren en grieven, m moesten zy zich ter Vergadering adresferen.
Jtufmorth zeat, dat de ftukken hem waren ingezonden m inzigt, um dejiclve ter Vergaderiug openteleggen ; dan d de tyd hem belet had, hier van op heden den. PrtfideDt verwittigen.
Van, Marle zegt, dat hy vermeend had, in fuhftam te zeggen, het geen reeds door Queyfen was g-zegt daar hy begreep , dat de Vergadering zich niet mor immirceeren in zaken, waar geen klager was, of d: geen derde zich adresfeerde; hy zoude'er dus voor zy: om blotelyk dete Adresfen te houden in advj;.
Ten Berge zegt, dat, daar eenige dagen geleden onder I Prefidium van den Repreientant Couperus dc M s-five van ( van Carnpen ter Tafel gebragt was, had de VergaJeiing dieza domesriek verklaard, en nu ep inftantien van een derd welke gansch vreemd in het gevalwas, wilde men dezel Commisforiaal maken; iets het geen hy Hiero ver een konde bre gen, maar vermeende, dat de Vergadering by haar vooiigt fluit moest berusten.
Hoffman zegt, dat hy zich mede zeer wel 1 oade ht inneren de voorige Misfive van die van Carnpen , w; in zy van het geval verflag deden, en'welke domesti was verklaard; hy deed echter hulde aan het voorf van den Prefident-, daar het nooit kon ie fchaden , wa neer 'er minnelyke fchikkingen werden te werk geftel nogthans zoude hy 'er niet voor zyn , dat de Cramm fis met die van .Overyifcl aboucheerde, daar deze pai in deze waren.
Geverszegt, dat het hem voorkwam-, dat'er geene Troup konden marchceren , dan met voorweten der Vergadering; d nu de Prefident betuigde hier van niets te w;ten , en men v den Generaal Dejean ook billyk vcronderliellen moest, ( hy zorader voorweten gene Tmupen zoude doen Marcbere zoo vond hy voor als nog geetie zoo dringende redenen tot 1 Commisforiaal.
De Prefident zegt, nogmaals te kunnen betuige dat hem als Prtüdent hitr van uiers bewust wa daar hy in het contrarie geval de Vergadering z danig zoude preadvyfeeren , als hy overeenkom! de zaak zoude vermeenen te behooren.
Vreede ze^t:
Ik doe hulde aaa het vredelievend en voorzigdg. voor



( «5i )
vsm den Prefident. 'T is zeker, dut wanneer men deeze zaak
«Hoen befchouwd , van de zyde des gtfchils, dat zoo als ik boor tusfehen het Provinciaal Beftuur en de Stad Kampen, of wel tusfehen een deel der Burgery en een ander deel der-selve , zou Je beftaan , dat het dan , naai den Geest dezer Vergadering, als Huishoudelyk zoude kunnen befchouwd worden, maar wy mp< ren hier minder zien op het gefehil zelfs, als "wel dat de hoogte, waar op het geklommen is, zodanige "gevolgen kan voortbrengen, die ormiddelyk voor de algemeene belangen van hei geheele Land, waarvan or.s de beiftiering is toevertrouwd, zeer nadeeiig zyn. Wie naoet ttiiet verwagtcn , dat uit het onregtmatig gebruik maken vau :Mihrairen tegen Burgers door een Gecor.lticueerd^Migr, de • Natie in een ftaat vua woede kan komen, die her biaeddooT ,ftn-men, en een Burger Oorlog, de jampzaugftc van alle . volksrampen, doet om ftaat,» wat betreft het regelmatige of <min regelmarge, waarop ons deeze zaak bekend is, de vo ' rige Requesten , die by ons zyn ingel.verd . hebben ons re teelmatig do n kennen, dar 'cr in da. Gewest funeste gelcnil'fen plaats hebben; — vo-ej nu hierby de ophelderingen door *den Burger Avffmorth tota aarffton 1svgegcven, en de ingele i(verde Aarcsfn va Dort en Amfterdam, zoo zal een en ander "^enoeizaam voldoende zyn , orn een Commisforiaal re maaken , om ons veiflag t»geven, waar in dan eigenlyk die ge fchiiien beftaan, en de besre middelen aan de hand te doen, om ie in der minnen te doen eindijten. Ik kan dus met de voikomeufte go dkeuting in het door den Prefident voorge .fla-en O>mmisfotiaai toeftemmen ; doch daar het hoofddoel Inzer bcmoèingen ten oogmerk heeft, geweldige gebeurenis -fen te verhnderen, waar door het geheele Vaderland in de ïrooifte onheilen zoude kunnen geftort worden, zoo moet 'de C immisfie ook dadelyk in lasr hebben, door gepaste middelen te voorkom n . dar geen ontydig een onregtmatig ge, brult maken van den Militairen arm deeze zaak uit haar geheel brenge; en het is dan, dat ik met deze byvoeging tot de voeigefUgcn Commisfie van den Ptefident concludeer.
De Prefident berb.aUj£.?yn voorftel en coeclupeerd conform; benoemende daa<- toe de Burgers van de. Kasteele, Nuheüt van der Veen , van Mek, 'Van Lange en Schimmeipenuinck.
Waarna, de Vergadering tot de orde'van den dag overgegaan zynde, in deliberatie gebragt wordt, het . V- apport, den^o. April uitgebragt door de Commisfie,'benoemd tot het werk der Departementaaïe vefy i ling; luidende:
BURGERS REPRESENTANTEN'. Op den 20 February laatstleden , hebt gy gecommitteerd de Burgets Reprefentanten Couperus , Huber, BaWcct, de Leeuw, Colmfchate, Niewiojf, Justen, lonc-
■ hens en Krieger, om op een door den SurgerReprefentant lans fen, den 10 January dcezes jaars tcru^er Vereaderinp =>edaan voorftel, betreffende, het veideeiender
fRepublie'k in elf Departementen , de Vergadering te dieEeti van confideratien en advys.
De Surger Reprefentant F'reede, deed ten zelve dagen ,
■ dat uw Gecommitteerden voorgemeld wierden benoemd , een voorfVl, behelzende in fubHat.tie : of 'er in het ge„heel wel Departementale afdeelingen zouden plaats
„hebben ?" Ook dit voorftel wierd in handen derzelve Commislie gefteld , om daar op, van confideratien en idvys te dienen,
Deeze vlak tegens eikanderen oppofite pvbpofitien, naakten het noodig, dat uwe Gecommitteerden op dea >8 February een voorlopig Rapport uitbragten , ondcirdaar jy geallegueerde redenen verzoekerade : dat de Vergade•ing zig geliefde te expliceeren , omtrend de piopoftde pan den Burger Reprefentant Ftcede; advyfeerende de Uommislie : ,,dat 'er een Departementale verdeling plaats ., behoorde te hebben."
By geeegde voorlopig Rapport, hadden uwe Gecommitteerden eenige reflexien en confiderarien in het midden gebragt, die voor een zoodanige verdeeiing der Republiek miiiteeren, waar-door den geest dei oudeProvineiaale oaafhangclykheid konde worden uitgewist; eri die neiging van fuprematie, die onder de confederative Regeermgsvorm der Provinciën, trapswvze de meervermogende en Volkrykfte Gewesten , op de mindervermogende en min bevolkte, zoo veelrnaals, en zoo zig: baar uit oefende, zoo veel mogelyk, wierd vernietigd.
Daar echter UwtCommisficby dat voorlopigRapport gemeend heeft, te gel yk haare redenen te moeten voordragen , die haar hadden bewogen , om de Vergadering te prcadvyfeeren , dat , op het voorftel van den Burger Reprefentant Freede behoorde t« worden gedecreteerd: dat\r een Depariementaale veideeling der Republiek zeude p'aats hebben; zoo heefirdezelve ook by tegenoverfteilmg zodanige reflexien geoppeit, die voor eene verdeeiing , endl s voor een Huishoudelyk Beftuur in de onderdeelirge dtr Kfpubliek, pleiten; en by welke reflexien uwe Commisfie veronderflelde, dat het Volksbelang ook in de?.e de hoogfte wet behoorde te zyn ; en dat het be'ang d-r gedeeltens des Volks, zonder welke geen geheel beftaat,' eischte, de onophoudelykc herinnering, dat by de vcrfcbéWeriheid van byzondere belangens en middelen v:a verfchillend beftaan , die de verfcMl'endc ftreeken in ce Repub'iek kenlchetzen, ook fteeds behosrde te worden getergd, dar dezelve, door de vereischte ku' de, en deel» nectui <g, en met toereitter.de magt, wierden beftuurd.
l^y dat voorlopigRapport r.addeiiUwe'Gecommitteerden zich drie .zaken ten onderzoek voorgefte'd , en na haar .beste meenmg me; algemeene trekken opgehe'derd , zo 'als dezelve by de inleiding van dat Rapport omfchreeven zyn , als:
ï. Zullen de deelen van de voormaals Nederlandfche Republiek , zoo als dezelve tot hier toe hebben plaats gehad, blyven beftaan, ja, dan neen ?
2. Zal 'cr, deze deelen vernietigd zynde, een nieuwe verdeeiing in Departementen plaats hebben? of behoord de geest van de propofitie van den Burger Freède gevolgd te worden ? En 3 Is het Plan door den Burger Jansfen voorgefla* gen zopdanig ingericht, dat hetzelve of gevolgd, of als een leidraad kan aangenomen word:'* } Op'J'ig'ens" djeze drie voorgefte!de aaakrn advfrerde uwe Commisfie, darde Vergadering, haarers erayens, P p p. p p 1 03



( «50
ep de twee eerstgemelde, (zynde het derde point een
onderwerp van nauw keuriger onderzoek ea rypereoyerweging zoo haast de Commisfie htt ge roeien der Vergadetti g over de twee eeiile zoude werrei.) behoordete decreteeren :
,, Da* met vernietiging van de oude ve,dreiingen van het Öataafsch Gemeenebest welke tot hitr toe hadden plaats gehad, ih dat Gemeenebest ccn nieuweverdeling, gemgrond op eene met'sVoiks belang ttioksode populatie. ,, en zoo veel mogelyk gefchikt naai de uirgeirrektheid, de „ Gtögraphifcke ligging en her refpedief vermogen zal plaats hebben ; doch dat deeze nieuwe verdeehngniet in werking za! gebragt worden , alvorens de veranderde Financië.e en Juftitiëele inrigfengea4ullen zyn ingevoerd"Op dit vooriopia Rapport heeft de Vergadering goedgeagt na ampele discusüen, op den 9 Maart te decreteeren : ,, Dat by het ontwerp der Conftitutie, den Volke „aan te bieden, de Republiek in Departementen ver mi deeld zal worden.'' Eu op den 10 Maart:
„Nader gedelibeieerd zynde enz is met rejectie „van dat gedeelten van hetzelven, waarop gisteren •„geen befluit gevallen is gedecreteerd , dat de Geit, committeerden voornoemd nader zuilen worden ,, verzogt en gecommitteerd , om , ais nog ten fpoe„ eigSen , het aan het hoofd dezes vermelde voorftel ■ „ van den Burger Reprefentant Jansjcn, te exami„ neeren en dc Vergadering te dienen van coniidera„ tien en advys, of het Plan doorgemelde Burger „ Reprefentant, by dat vooiftel gefuppediteerd zoude . „ kunnen aangenomen worden, ja, dan neen, wel„ ke verbeteringen daar in gebragt, of welk ander ■ „ Plan vau verdeeling zou behooren gevolgd te wordeu; zullende zy Gecommitteerden by hetbeöor„ deelen of concipieeren van het Plan van verdeeling „ in het oog moeten houden , dat dezelve zoo veel ,, mogelyk na de populatie, uitgeftrektheid en GeÖ grapnikhc ligging der Republiek , en overeenkom„ ftig de belangens van het geheele Bataaffche Volk „ ingericht zy."
De Commiifie was dan door dit Decreet van 10 Maart, bepaaldeiyk opgedragen:
J. Om de Vergadering te dienen van Confideratien en Advis, of het Plan, door den Burger Reprefcn' tact Jansfen voorgefteld, zoude kunnen worden aangenomen, ja dan neen ?
2. Zoo neen, welke veibetering daar in zoude kunnen gebragt worden? of, / •
3. Welk ander Plan van verdeeling zoude behooren gevolgd tt worden ?
Zyr.de de Commisfie wyders gelast:
4. By het beöordeelen of concipieeren van het Plan van verdeeling, zoo veel mogelyk in het oog te houden: de populatie; — de uitgeftrektheid, en Gcógraphifche ligging der Republiek; — en de belangens van ket geheele Bataaffche Volk.
Eindelyk worden by het Decreet van den 10 Maart ie Burgers Reprefentanten van de Kasteele en van Ma¬
nen verzogt, de door haar in de Commisfie van Cel ftuutie geproduceerde Plans van verdeeling , aan de Co ! mi fie te w Hen communiceereri, aan welk verzpoek I melde Burgers volvaardig hebben voldaan.
Om dan, liurgeis Reprefentanten 1 aan Uwe DecS ten van 9,en lo Maart .e voldoen; daar aa*. te II doen op een wyze die uwe Gecommitteerden heeft t] ] gtfehcenen, dat, in eene 7aak, zoo gewigt ig als os Üagtig, zoo netelig ais moeijelyk , en die uit zoo vh veifcliillende oogpunten kan,en zal men het belang]I Volks in betoog houden, ópk aioet befchouwd worden^ meefte onpanydighe;.; aan den dag legr; zgo zal ï Commisfie de vryheid neemen by dit Rappo^rt de v fchiliende gevolgen haarcr Btfoignes die zy gehom , heeft er, ten gevolgen van welke zy het tot geen •; paald beüuit verkoozen heeft te brengen, niet om I elk der Leden bepaaldeiyk op zyn gevoelen bleef ftaI maar om dat de veelvuldige bedenkingen, die men v( l: en tegen de ontwerpen, by'eike onderzoeking en 0; wi'ukehng te berden bragt, «ae Leden die met het < t of ander ontwerp inftemde, het gewigt der tegen I denkingen deed gevoelen , en men dus het niet wel11 zig konde verkr ygen, by meerderheid een bepaald > voelen te ample&eeren; hierom , en hierom all zal de Commisfie de vryheid neemen de befluiten I verfchillende Befoignes aan de Vergadering voor te dr f gen.
In dc eerfte plaats zal de Commisfie dan het refult voordragen der deliberatien by haar gehouden , o het Plan van den Burger Reprefentant Jansfen; Plan heeft zy getoeut aan de beginzelen , haar by Deer van 10 Maart voorgefchreven, en het kwam haar vot daar aan in zoo verre te beantwoorden, zoo de Ver dering by het Decreet van 10 Maart bepaaldeiyk 1 verklaart: — dat de verdeling in ^Departementen zot ■ gefchieden; — dat alle Provinciën uitgezonden Vr; • land, Groningen en Zeeland behoorden te worden %\
deelt; ■ dat Amfterdam, in weerwil der na het -
zien der Commisfie orroplosbaare zwarigheid , /ic\ een Gemeentens - Beftuur en Departementaal Beftui over een en dezelve uirgeftrektheid gronds- en vofl menigte, zonder eindelooze verfchillen, de adminiflli
tie , kan, uitoeffenen ; en eindelyk, dat rrl
op geene Diftridts - verdeelingen , die de Provincj altyd tot haar innerlyke huishouding en policie , j onderdeelinge hebben verdeeld, als daar zyn de Watl graalfchappen , Heemraadfchappen, Quartieren, AnV ten, Meyeryen, en onder allerlei benamingen voorlt mende Provinciaale onderdeelende Landverdelicge hi
den te letten offchoon naar deze or.deri
linge de huishoudelyke Direclie, Policie en Fin* cie der Dyken, Wegen , Waterwerken en Waterv» ringen zeders eeuwen zyn ingericht, en tot op r •genblik met order beftaan en voortgaan, maar I grenslinien door deze onderdeelinge aangewezen, al de toevallige fcheidinge van Meeren , Rivieren, BeeM
en Vaarten moesten worden opgeofferd; ■ edol
daar dit alles door d.e Vergadering nitt js gedecjdeei



( 853 3
Wen door ons aan de populatie, uitgeftrektheid en geoWeraphifche liggiri". een ?oo aangelegen belang van het
lÉVoJk niet kon worden gefacnfiëert. Hoezeer vvy
Ifdari hulde moeiten de-e.. aan het f'cbtppend vernuft dat Ifin die verdeeling doortiraalt; en het ons moeic.cn , dat [de natunflyke en kunttige gefteldheid van ons Land, -en de nuttige en nodige ïhrigtiöge', zedert zoo veel eeuwen , door onze voorouders tot haar eigen behdnd , tc laens ontzaggelyke Rivieren en Zeeën gemaakt , geene izoo rroidige geographifche verdee'ing, a,s her worden ff oorpedrar/en , toeliet, zoo hebben vvy ons echter voor d ?e" verdeeiing niet bepaaldelvk kunnen veiklaarcn ; maar dezelve in hawden een fub-Comnitsiie gefteld, del^welke na geboude conferenrien met den burger Representant Jansfen aan de Commijiie heeft voorfedragen Jfetn Memorie, inhoudende de verbeteringen die men foordeelde dat in dit plan honden worden gemaakt, en 3 fwelke Memorie , en daar uit geformeerd fchema , wy by Edete de Vergadering als een Bylage [fub Int. A. t. en 2 J faanbieden. ,
Deze Memoiie behelst bedenkingen , die óe overeenkomst dier verde.ing met de mening der Nationale Vergadering tragten te demonftreeren , cn eenige nadere ([opgave, waar door het getal van zielen, in het4 Departement 242., in het 5. — 1268., in het 8. — 9292. ,in 1 pet 9 —- 2539. minder, in het 7. — 359> in het 10-~* 12156., en m het II. — 796. meerder, alsby het eerfte atgedrukte, en in de Decreeten van 10 January gemfereerd I pier , inhouden ; b'yvende de zwarigheid opugtens Am, bterdam, en de onderdeelende landverdeeiinge, zoo veel |:de Commisfie heeft kunnen nagaan, dezelve.
In de tweede plaats berigt uwe Comm.sue by dezen, 1 dat zy finaal roch voor , noch tegen het plan van den I Burger Jansfen zynde, om redenen reeds aangeftipt; \ t en zteh alle moeiten en onderzoeking* gaarne willend* Ij getroosten , uit een beginzel, dat, her minder _ ge-al van Departementen , door he; daar uit voortvloeiende rmn1 der getal van Departementaaïe Beftuuren , een aanmer's kelyke bezuiniging van kosten voor de Natie zoude inI voiveeren , een fub-Commisiie benoemt, om naar de 1 leicinge die het plan door den Burger Reprefentant rids
I 1 de Kasteele in de Commisfie tot de Conftitutie gefuppe? (diteerd aan de hand gaf, een plan van verdeeling te ont; werpen in zeven Departementen , hier by overgelegd *ub.
j | In dit plan heeft men getragt tevermyden de verdee? Kling der onderdeden van de oude Provinciën, zoo dat ' men de Watergraaffchappen en verdere onderdecltngen \ t'zoo veel men dit in een algemeene haart, er, de jongde ' volkstelling en daar na geformeerde Kaart, konde na-
II rgaan, beeft getragt te zamen te laaten ; en in zoo verte I hier aan nict mogt voldaan zyn by de opgave, zoo ver! -klaart de Commisfie clit echter haar meening te zyn | jgeweest; cn dat overeenkomstig die meenirg, dit pian f. ïby de introductie zoude behooren te worden gevolgd.
5 ii Uit de algemeene reflexien die de QmmisfieilditrapJl fport heeft laaten voorafgaan, zal de Vergadering kunnen :r («opmaken, dat de Commisfie dit plan van zeven Departe. I .
menten geenszins van zeer veele bedenkingen tegens het zelve vrykeurd; — misfehien behalven dar men getragt heeft deonderdeclingen der oude Provinciën in zyn geheel te laaten , en liever te /.amen te voÉgcn als te verfnipperen , en Amfterdam geen Drpartemtnt op zich zelven is gelaaten, zoo zal alics, het-geen men van VoLs-vcorooideekn , vereeniging , vermengi-g, of affcheidirg , uit verfchiliei.de of vereende belangens, van het plan van elf kan gezegd worden, niet minder tegens Cat van zeven geiden: zóo wel ais dat het buiten de bezuiniging door vier Departementaaïe Beftuuren minder te verri-cken, ook flegts een willekeurige veronderftelling van het getal va 1 zeven ten srondflag heeft, zonder dat de Vergadering zich op dit getal even. zoo weirü" als op dat van elf immer het ft 'g?éx oh cec r dl'. vwr**-i4 * 1
Het kwam'de Pommlèfie wel voor, dat de vraag der hoeveelheid van Departementen , altyd by de behandeling dezer ftof de eetfte zyn moest, waar uit de k.cdanig/ieia vervolgens nader moest worden opgemaakt , ca maate de verfchillende oorden der Republiek zulks toelieten of eischt en ; en om deze veronderltelJing oordeelden wy dac het getal, dat die der oude verdeeiing te boven ging e. veel, en dat beneden dezelven Weef , weinig genoemtkoa worden; dóch ook tusfehen deze bedenkinge, kon de keuze, onzes eragter.s , vooriamenlyk door beauimging . geregeld en gebillykt worden, aan de zyde der weinige en door meerder gemak , en na te vorf'chene evenredigheid aan de zyde'der meerdere..
Nu ook een woord zullende zeggen van de hoedanigheid der verdedig, dat wy dan aanttonds refleet-.erd^n , dat de andere vraag, by de behandeling en Bflopröceling van het een of ander ontwerp Inhaoide te wyn; zoo heeft de Commisfie dien aangaande ia oyerwegit/g genomen :
1. De evenredigheid van bevolking.
2. De uitgebreidheid van oppervlakte.
s. De geographtfche ligging en afdeling door r.atuarlyke grensfehetdingen.
4. Het combineeren van eenerlei belang der Ingezetenen , ten minilen ten dien eft'ec'd.e, dat niet volftrekt tegenftrydige belangens in oppofttie wierden gefield in het zeive Departement, zodanig, dat het aangelegenfte daar by kon worden verzuimt, of agteigefteld aan het minder belangryke. — En eindelyk
5. De beitekking der deelen tor het geheel.
Edoch by het appliceeren dtter gronden van hoedanigheid bevond de Commisfie dat men leeds a.mftonds dc twee eerfte , te weeten de bevolki' g , en uitgeftrektheid , in deze Republiek niet beide in evenredigheid konde vinden , of het bleek dat liet geene men iu evenredigheid van het eene won , men dit m geiyke rr aa , in het ander verloor. Aangaande de Geogtaplufche ligging kan men zulks in het afgetrokken befcuou \er<, en dan alleen de riatuurlyke gtensfeheidingen nagaan, en zich daar aan binden; of door Geographifc'ne ligging verftaan, het zonderling Lai.d dat wy bewoonen, zodanig, als het meer door kunst als door natuur gevormd is en benouden word; en waarlyk dan laat zich «ie Geographifcbe EPPPP 3



c 854;
Het Grondgebied der Republiek , is verdeeld word , dat by den algemeenen Vreede aan de Batal
opgave en rappott daarvan , door het Wetgevend Lig- bragt worden, en dat dus van her eerfteogenblikdardeCj
voor en regen wieruen gemaakt, bragter, veelmaals in bedenking, Burgers R<-p-efentanten ! die U , dewelke i
Tijding , niet beöotdeeten als in combinatie van het geene d W ƒ onder de vierde bepaling van hoedanigheid, van het \ belang der Ingezetenen gezegi hebben, lietrekkel^k de 1 vyfde bepaling kan men opmerken, da' de gronden h van Regering in de Conftitutie , die elke Mag»- binnen \ haar bornes bepaald, de grootfte en zekerde waarborg, a voor de onderlinge betrek kinge van de deelen tot het ge- ■ heel moet inhouden ; en de hoedanigheid der onderdeelcn , z zoo die maar niet al te in het ooglopend groot zyn , 1 met met betrekking tot zich zelve onderling, maar tot 4 het geheel, van geen zeer aanmerkelyk belang is. 1 Zier daar eenige bedenkingen , Burgers Reprefentan- 1 ten! die ons geleid hebben, zoo óvereenkomftig Uw t ëelluit van io Maart, als den aart der zaak; nu over < •gaan de tot h£t geene na net oordeel der Commisfie , zoo 1 een der beide Plans wierden gevolgd en aangenoomen , ' in de Acte van Conftiiutie betrekkelyk het zelve be 1 hoorde te worden gevoegd, zoo neemen UweGecom- < initieerden de vryheid daar toe aan de Vergadering de volgende Art. voor te draagen:
Art. ï.
Het Grondgebied der Republiek , is verdeeld in Departementen-
2.
Derzelver namen en uitgeftrektheid is als volgt:
£ Hier het Pian dai aangenomen word, buiten de getallen enz. te tnjereeren. ]
3* > De verdeeiing derRepubliek zal worden ingevoerd zoo haast het Wetgevend Lichaam, zulks m r de invordeiirg i der lasten compatibel oordeelende , dit by een Wet or- ' donneerd. 1
De juiste bepalingen der grensfcheidingea zullen op de < plaats worden onderzogt , en nagegaan , en ingevo'ge ' opgave en rappott daarvan , door het Wetgevend Lig- 1 haam finaal worden bepaald. (1
Het konde niet misfen , Burgers Reprefentanten ! of ! de menigvuldige bedenkingen en confideratien , die in e de Commisfie by het behandelen der opgegeeven Plans, e voor en regen wierden gemaakt, bragter, veelmaals in b
het midden de volgende-en dergelyke vragen: t
Zullen de voordeelen die men zich van de nieuwe 1 Grcnsverdeeling der Deparr.'menren op de Landkaart, c «n in de Ir.ftiuctie die de Departementale Beftuuren , k door het omfchryven van de iimiten haarer Jurisdictie, by , of ingevolge de Conftitutie ontfangen zullen, zoo f noodzaakelyk, zoo groot en gewigtig zyn, dat men ii daar aan alles behoord te kosten te légden; aile contrarie r bedenkingen behoord te fubmitteeren ; om dus doende r nieuwe grensmien in de harten en gemoederen der Bur- i
geren, tven als in da: Landkaarten te gaveeren ? i
Of js het raadzaam er na het algemeen Landsbeftuur, c volgens de gronden eener Gemeenebest Regecring, tot r
e niddelpumige eenheid is gebragt; naar alles te hebl: veggenomen, wat de tegeriftrevihg der deelen, tegti iet geheel, zoude kunnen gvanue maaken en haar i louden; naar alles wat in de oude federatieve regerin i orm der Republiek kwaad en onnut was, te hebben v t nderd en verbeterd; of liever nu 'er zelfs geen fchadi i ran het oud ftelzel meeroeftaat, is het nu nog nodig, elfs wel raadzaam,om de menigtezwarigheden en incom aiemen,die men 'er door zal doen geboren worden,ook rj le onfchuidige grensfeheidingea der oude Provinciën te vu en veranderen; verder,-en anders, als zulks behoord I trekken , om het al te groote van het eene , en het j e Kleine van het ander gedeelte der Republiek te dC aphouden ; en, eenige onderdeden die tor geen der ot ï provinciën behoorde, by een of ander Departement 1 joegen ? — Deze en dergdyke reflexien rdeeden dan I Commisfie beflui^n, een derde Pian van verdeeling' ie Vergadering voor te dragen.
Tot het voordragen van dit derde Plan, word Commisfie ook nog te éérder gedrongen, door de i iem.ing, dat by het Tractaat van Vteede en Al iar in 1795 met de Franfche Republiek geflooten, bepa word , dat by den algemeenen Vreede aan de Bata fche Rrpubltek een convenabel gedeelte Lands worden gehegt, in oppervlakte gelyk aan de afgeft ne gedeeitens der voormaaüge Generalitetts-tande eene toevoeging, die, aan welke grensfcheioing j Republiek dezelve ook mogt vallen , de daar by legene Departementen de helft u-tgtftrekter en volk ker zoude kunnen maaken, als die thans by he' p van zeven of van elf Departementen zyn berekend.
De voorfchreve bedenkingen, genoomen by het re gearretteerde door de Vergadering, opzigtens de finarl eele iniermediaire fchikkingen , en ingevolge welke t oude verdeling omegenfprekeiyk moer blyven voortdif ren, tot een algemeen nieuw iierzel van financie \ worden geintroduceert, heeft «we Couamisiie te lig avergehaald , om ook dit derde p an der Vergadering :ommuniceeren, het welk dadelyk in werking kan iragt worden, en dat dus van het .eerfte ogenblik darde Ct hutie wordipgevoetd .zonderinconvenienten, zonderf ingen .dadelyk ain het geheele Staatsbeftuur , die vastha n ftcrk'e geeft, die het ander- na veelvuldige fchikkinerst binnen drie , vier of meer Jaaren zal ontvangen , et edenking , Burgers R<-p-efemanten ! die U , dewelke 11 oeftand van het naai kalmte hygend Bataaffche V< end, gewis zeer zwaar op het harte zal weegen , en I le Commisfie het overwigt had boven alle tegenbedf tingen.
De opmerkzaamheid der Vcigadering zal reeds pei reeren waartoe dit derde voorftel zoudeieiden; hetzell s begreepen iu de volgende Arriculen, die , zoo herzei i aogr worden aa; genoomen, naar het oordeel der C01I nisiie, in de Acte van Cor.ftnune bi hoorden re wordt ngevocgd. —- Tot gemak der Leden is hier by nog el thema (get. fub. Litt. C.) inhoudende de bevolking I le laatfte telling, eu een ruw: calculatie van de vierkant nylen oppervlakte, die eik Departement circa zoude!
ho



C 855 )
11 houden ; doch door de reflexie, genoomen uit het Tracitaat van Alliantie beide van geen applicatie, om de groote i| terar.dering die een of meer Departementen kunnen onI ïergaan.
j De Art. draagt uwe Commisfie voor als volgt. ( ' Art. $.
j Het grondgebied der Republiek is verdeeld in negen jP -paramenten, genaamd: van het Vlie, — van de ilEetns, — van den Ysfel ,— van de Waal, — van rlde Maas, — van de -Schelde, — van de '/.utdet-zee, — iva.r de Noord-zee , — en van den Rhyn.
Art. 2.
J v Deze Departementen bevatten van de oude Landsver-
ijdeeimg de volgende gedeelteu, als:
j Van het V/te , Fnesiand en het Eiland Ameland.
1 Vaa de Eems , Stad en Lande , Wedde , Westerwolde
■ \ en Drente
[ fan den Ysfet, Overysfel.
I Wan de IVaal , Gelderland.
Wan de RLi.<s ,, Bataafs - Braband , Willcmftad en
1 I Dmteloort.
1 'fan de Schelde , Zeeland.
tfan 'le Zurder-zee , Noord Holland en Amfterdam, \Van ae Noordzee, Zuid Hol.and.
\Va:i den Rhyn, Utrecht, Vianen, Ysfelftein, Buuren
1 k eu Culenburg.
] I Art- 3'
i Ds Departementaaïe Beftuuren zullen binnen de vol-
3 «ende Gemeentens hunne Vergaderingen houden , als:
si Van het Vlie , binnen Leeuwarden.
I Van de Eems, binnen Groningen.
df'ara den Ysfel, binnen Zwol.
ijVan de Waal, binnen Jrnliem.
1 Van de Maas, b nncn den Bosch.
I Van de Schelde , binnen Middelburg.
j Van dc Zuiüer-zee, binnen Hoorn, ^
«Van de Noordzee, binnen Delft. ^
;i «an den Rhyn , binnen Utrecht.
$ 4-
a * Deze verdeling der Republiek zal dadelyk na het 1 Lanneemen der conftitutie ingevoerd worden. :i . 5-
a fi. Alle verbeteringen der Gremfcheidmgen tusfehen de H .Dtparreme.'ten onderling, en verander,ngen van vergaij deiplaats , d,e de Departementaaïe .'deiiuuren daar by ijgiituresfeerd verzoeken, kan het Wetgevend Lighaam ibv een Wet e'aanielien.
:3 °-
[ De Landen die by den algemeenen Vreede of andera fans aan de Republiek gevoegd worden, zuilen aan zoH «an'g Drpartemet.t of Depanementen gehegt worden ,
1 ah hét We.geevend Lighaam als dan zal bep»»en
JE Uwe Coumisiie moest zich ingevolge D.creet CoraJ fcisfuriaal verklauen , welk ontwerp haar het gefchiktirfte en aannernc -.'ktte voorkwam; dan herinnerende al aihet tier voo'en aangevoerde, gevoelt zy zich verplicht '2 daar aan 're g-dra-'g. n , en liever cerbied g, af te wagten , J.ket £ecn de Vctgaac: ng in haare wysheid u aan welke
2 '■
le Commisfie al haare onderzoekingen en voordragten >r.der werpt. zal beiluiten,
De Misiive van het Provinciaal Beftuur van Zeeland, ieneffens de verdere (tukken en Requeften die in hanlen der Commirfie waren gefteld, zyn in orginali hier >y wederom overgelegd.
Byl.'ge A. No. 1. .
Memorie van nadere ophelderingen, door den Burger Reprefentant Jansftn, ten opzichten van deszelfs voorltél, door hem ter Nationale Vergadering den 10 January 1797. gedaan, en aande Commislie gefuppediteerd.
Het geconcipieerd Plan van nieuwe Departementaaïe nerdeeling der "Republiek is juist gebafeerd op de vooraaamlle gronden, door de Nationaale Vergadering voorlelleld.
'r Is óvereenkomftig de belangen van het geheele Bataaffche Volk, alzo 'er eene evenredige verdeeiing in . wordt voorgedragen, waar door de lefpcctive Departementen, zoo veel mogelyk, aan elkandcrengelyk worden gefteld , de onderfcheidcn foort van Landen en belangen geamagameetd , en dus alle vrees van overheerfching ,. dc redenen tot nayver en jaloufie, weggenomen , en aan, het geheele ilczel der Republiek een gelyk en evenredig wetkend aanzien gegeven. — De bafis van het Plan is conform de begeer: e der Nationaale Vergadering —> de geograph-fche ligging der Landen jf zoo ^iat de Zee, Meiren, groote en Kleine Rivieren, Moeissfen enz. de natuurlyke grempaalen vormen , immers overal daar zulks
met eenige mogciykheid heeft kunnen g-fchieden. ■
Óvereenkomftig de geographie moet de Populatie de grondfiag eener goede Departementaaïe verdeeling zyn , in zoo verre daar mede kan overeenkomen ie uitgeftrektheid. In het-ontworpen Plan is dit ook over het geheel in '1 oog gehouden, zoo dat de Volkrylfte Departementen niet meer bevatten dan 176000. en de minfte bevolkte nie minder dan citca 158000.-- alleen zyn daar vaa uitgezondetd het 6 , 8, en 10de Departement.
Wat het 6. Deparumect betreft, tiaar in kan geen verfchikking p aats grypen , alkmaar de eene Stad Amfterdam zynde, die voor geen onderdeden vatbaar is.
Wat het 8 en 10 Departement aangaat, verdient wet eenig nader onderzoek.
Het 8. behelst omtrent 12000 Inwooners meerder dan het meest hevolkttte der overige Departementen (Amfterdam utgezonderd) daar binnen deszeifs enge grenzen de Voikrykfte Stedendsr Republiek hebben moeten begrepen worden men oordeelde by het ontwerpen van het Pian , dezer Populatie nier te mogeni verminderen, om de uitgeftrektheid, zoo veel mogelyk , evenredig te behouden..
Daar tegen- bevat het Bode Departement 2700c Inwoont re-



C o5ó )
*=rs minder dan het minde bevolkte der andere Departementen; de oorzaak tóef o'igelykhetd is, dat dtt Departement in verfeheiden Ei'anden afgedeeld , de Stroomen een g-oot deel van dés-zelfs oppervlakte uitmatten cnderhalven Boot eene meirdere Populatie deuitgeltrektheid te onevenredig zoude worden, — ooi oordeelde men, dat wf-en* de moei'ykneid der Communicatie tusfehen de o.ndcrfchc den idewoóners , de werktaainherien van her Departementaal Beltuur niet Zoo ver uitgeftrekt mogten zyn. .
lutusfehen is de onge'ykheid in de Popu atte van dete twee Departementen al te groot, en (choon, om aangevoerde redenen, in dit geval tltyd eene ongelykheid moet ov-erblyrcn, is'er echter mogelykheiddezelve te verminderen Vtzóö dat geen der Departementen redenen yan ktageri overblyff — o"us zvn 'er eenige duizenden van het 9 'by het 10 Departement gevoegd , 'tn wederom van oef roo Volkreke 8. Departement by 't 9. en wel 10, dat detjeog-apVlfche ligging is in het oog gehouden.
Meh h-.'f de e vermeerd.rbig voor het 10. Departement niet in her O ?s'en op het vaste Land kunnen zoeken , om dar men, zuiks volgends de geographikhe liggtn en wii'er le onderneemen, zoo eere groote Itreelt van het 9. Departement zoude moeten afneemen, dat daar voor geen voldoende vergoeding by he: 8. Depar 'tement zoude te vinden zyn, immers met dan met verminking van het 8e Departement, en verwaaroozu-ig van al e geoarïpHifchc regelen. '
B-ehaiven dit zou de uitgtfltrektheid van het 9 Departement or.rep'Imatig groot, en tevens het bezwaar van eet) groot aao'al [inieze-enen zeer vermeerderd worden.
Óm deze rsdtiienj's 'ieverhet 10 Departement in het ^oorden vermeerderd, door' de byvoeging der Landen vanVuqr.ne m Putten , tevooien byhet9 getekend, rerwv! daarentegen eenige plaatz'en vatl het 8 Departement by het 9 zyn gevoegd, nameiyk, het klem Eiland Razenburi* en de Dorpen thsfehen Ysfel en Rotte, zoo als in °de reTpecifve Departementen is aangewezen. — Door deeze verfchikkicg is geëffectueerd , dat het 8 in pl»ats va»» 12000 Inwooners, maar ruim 2000 meerder heeft dan de grootfte der andere Departementen, terwyl he; io Departement in plaats van 27000 maar 15000 miodeï heeft dan de overige min bevolkte.
Deeze verandering» in het geprojecteerde Plan, zal zoo veel te meer beantwoorden aan de gronden, door de Nationale Vergadering.gerequireerd. — 'Erzyn, daar te boven, hier en daar aanmerkingen en verfchikkir/fcen nodig geweest, doch van zeer weinig belang , dus kun «en dié best by de refpedtive Departementen opgemerkt worden.
Dan no» éène algemeene remsrque — denaruuronzer Landen , en de zorgvuldige geoSferveerdePopulatie , hebben biCt gedoogd; dat overal groote Stroomen tot Limiten zyn genomen, het was niet mogelyk breede Rivieren te vorm-h, daar 'er gtene zyn. ■ 't Spreekt dus van
Ter Drukkerye van VAN SCHFLLE & C©MP. in de HAAGE.
zelfs, dat de grensbepaling, op zommige plaatzen, Jmf dicrien en zelfs Dorpen doorfnyden en verdeelen— i\ dit is geen object van belang, deze Dorpen moeten ilr heel en onverdeeld blyven onder réén Departrment, I wel onder dat, daar de Kerk of Rechthuis onder fta,
ifte Departement van Zuïder Zee en Wadde? r
Daar in is geen verandering, blyft volgends hetovij. gegeven Pian.
2de Departement van Eems en Vecht.
Daar in kan ook geene merkel yke verandering p'a v hebben, fchoon cte jongste Kaart vaa iQyerysie) cel onzekerheid overlaat ten epzigte der ligging in ve<[ kleine Plaatsjes , of benoorden of bezuiden de Vecht, dl is 'er eene byzondere locale kennis nodig tot eene ju u te berekening.
[ Hst vervolg van dit Rapport in ons volgend Nummsr.'X I
Beknopt Extrarft van de Zitting van Vryd-ïl den 5 Mei 1797.
Eene Commisfie uit het Committé der Marine brengt een ge Rapporten uit.
Een ReqUest vnn A. C. Molière, Tnefaurier by de Cojt) mistic van Adminiftrarie over de frea'jaaionneerde Gae'de? i van den Vorst vin Nasf.tu, verzoekende, dat "er jeen gaui i ge dispofiiic op zyn vorig Request moge- vallen : — in adv tot morsten, ais wanneer het daarop uitgebragt Rapport ; deliberatie zal worden gebragt.
Een Request van den Colonel Makkalestn, zicta beklager de, niet op de penhóenlyst te zyn geplaatstaan daartoe benoemde Commisfie»
Het Rapporr van Nuhovt van der Veen c. f., op gisteren ; de zaak van Carnpen uitgebragt, wordt in deliberatie jl bragt: — en conform gearresteerd.
De Deliberatien over het werk der Conftitutie worden vooi i gezer.
De Bur<rer van Lokhorst brengt eert voorlopig Rapport u 1 namens de Co.aimisfie, ter verdeeling der Republiek in Dist!1 ten benoemd, produceerende een te befchaven cönccpj 9 verdeeiing in 15 Districten : — befloten te doen drukki cu aan de orde te Hellen op aanftaandc dingsdaj.
Ook doet de Burger ytf?.' de Kasteele Rapport, namens de C01 misfie, benoemd tot corctpiecring van -lat geene, dat 'er v t den Godsdiens 111 de Aft- van Conftuu ie zal worden s I plaatst: —— bcdoten tc doen drukken en aan dc ordeteftaf len op aanftaande donderdag.
Waarna de Versadcrirrg gecontinueerd word tot hedi: avond ten half zeven uuren.



CSLYKHEIDy V R Y H E\ i D , BROEDERSCHAP*
EITHA-DASySllHAAL \
DER HANDELINGEN -VAN DE
7ST.2L TXO W JL JL IK V M JU & JZ JD JE JELX 3STG
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND* N°. 509. Saturdag den 6 Mey 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Saturdag Avond, den 29 April 1797-
Voorzitter: J. A. de Mist.
"^'^ervolg van het Rapport der Commisfie , tot het werk der Departementaaïe verdeeling beiijoemd.
3de Departement van Vecht en Ysfel. • ■
' Is insgelyks geene capitale verandering in te maken f alleen dient tot elucidatie , dat het deel van Overysfel, ibewesten Ysfel, berekend op 8000. Zielen, niet veel Smeer of min in de daad zal uitleveren; want behalven, ffcecaten enz. waar over nog twyffelinge is, of het betresten of beoosten Ysfel ligt, vinden wy zeker bewesten Ysfel.
De Stad Carnpen met — 6214 Zielen. [ Uit het Schout - Ampt Olt' Welfum 463 I Uit het Schout-Ampt Campeveer de Dorpen Zuideinde met 155 Zielen Noordeinde . ióo De Zanden . 119
434
1 Schout - Ampt Zalk met . . 364 I Uit het Schout-Ampt Wyke; Marlt 216
Samen 7691 Zielen 4de Departement van Ysfel en Maas , Arnhem.
! Behelst 't overige en verre het grootfte gedeelte van f Gelderland, me: eenige Plaatfen van Overysfel, Utrecht ten Holland; onder Gelderland wordt berekend het Land rvan Buuren en Kuilenburg , en gelyk van zelfs fpreekt piok de Marsen aan de Lek ( wel eer een twistappel, tusfehen Utrecht en Gelderland) vaa Gelderland gaat
\>- V. deel.
af het Qaartier Zutphen, by het 3 !? Departement gerekend, en twee Dorpen, Ooyen en Dieden , wegens hunne ligging feezuiden de Maas, tot het 11de Departement behoorende.
De Plaatzen van Overysfel zyn in het 3. Departement opgegeven, als toe dit 4. Departement gebragt wecens de ligging bewesten Ysfel. 0
De Piaatzen , welke uit Utrecht en Holland by dit Departement worden gevoegd , geven het zelve eene voldoende bevolking, entevens in het Zuiden gefchikte gienzen, —.Die van Utrecht zyn beoosten de Eems , de Siad Amersfoort, Bnnfchooten, Ter Eem , Ar/chat en Stouienburg — van Holland vier Piaatzen be óósten" de Linge, Acquoy , Heukelom , Asperen en Spyk , en beooyen de Merwe, Loc^ftein. ^
Eindelyk dient nog tot goeverno, dat twee Kuilenburgfche Dorpen, als Goilberdingen en Zyderveld, gelegen ten westen van den Diefdyk , vau dit Departement 'af, en by het 9 Departement gebragt moeten worden , doch derzelver Inwoners zyn by de Volkstelling niet byzonder opgegeven , dus kan de kleine verandering, die daar door in de berekening zoude ontftaan, ook niec aangewezen worden.
By nadere overweging zouden de grenzen van dit Departement ten westen dus befchreven kunnen worden.
Van CrevTTcceur tot de Lek, ie Maas, de Linde én de Diefdyk -— van den Rhyn tot de Zuiderzee:' de Greb, Slaperdjk ; luiterjchebee'i en EcmX
Voor het overige;gesne verandering in de'grenzén
De voornsamfte Steden zyn Nymegcn, Arnhem', Amersfoort en Carnpen'— 'Arrifrénf feheen alleen gelegen tot de Departementale .Vergaderplaats.
Men vindt in dit Departement 166^69 Zielen.
De Provimis Gelder], telt in 't geheel 217828 Zielen Waar van af Zutphen . 71188
— 72002
l £ Rest 145826
Q q q q q Hier



i
!) . voornaa-nl: Steden in dit Departement zyn Utrecht Le,acn. — Leyuen op tyajuerite Grenier» gelegd b
hynt UÉiRcr óe^Mfchymnm» de Departementale Sta zyn, na.ieinaai er geen andere voldoen ie redenu
>n , om aan Leyden tte voorkeur te geven. Het gdai oer Inwooners is- 1Ó3.012 Zielen.De i'ro.mcie Utrecht heeft ïn't geneel 92 904 Zielei Gaat af:
By liét, vierde Departement . . n.555
By het negende behoren de Plaatfen bezuiden de Lek en Ysfel en Rhyn,
Lopik en Lopiker Kappel met 7-9 Hageftein . . . 30!! Willige Langerak . . 301 Montfoort . . . 1,316 Langerak over Lek . . 492 Zevenhoven ... 41 Williskóp . . 297
Hondkoop/ . . . 147 Blokland . . . . 122 Dykveld en Ratelis»^ . . 68 Kort Heeswyk . . 57
3,928
154
Rest van Utrecht 77,4
By dit Departement komt uit Holland: DillricT: Meer en Amftel met . . 35 2 . , . Vecht en Zee . . . *3 ' > . . . Wester Rhyn . . 309 . . . Oo?ter-Rhyn . , .142'
Uit het Diftridt Zee en Meer Roelof-Arend3 -Veen met . 956 Oude Wetering , . 493
Nieuwe Wetering .. .. 308 Ryp Wetering . .
Oude Aade, Laagland en Poel 227 ^Kaag en Ade . . 211
Nog by uit het Diftridt MiddenRhyn. Leyderdotp . . 1051
(^E(felykerwoude enz. . 1079
tfoogmade . . 237 Koudekerk . , 832 Oudshoom en Gnephoekr"' 1262
; 4,, 1
Eindelyk nog .by uit bet, Diftridt G ju we en Yjfel. ! Blcemandaafl;. Lw^W . io<;8
jmk&Bb 'Y«. ' . 450
Heekendorp . . 256
Zuid en Noord Linfchot . 3.7
1 2,<[
In 't geheel 163, t
■ IP
Hier by komt weder uit Overysfel, Utrecht en Holland het volgend»: c Het radiant uit Gelderland is — 14582^ i
Uit Overysfel by 6èwe»fèn ysfel t eenige Plaaffen, bedragen -™ 8e00 Zielen J
Uit Utrecht beooste.%*Eem|. 1» éheiitm . . 8584 " Hoog and . . 144-j iiuniehoten . 77; Stouter.burg . 448 ^.Ter Eem . 127 ^Afchat . . 95 Jüuits~euz,, . 73
1 U555
Uit Holland komt by beoosten Linge,
Asperen . . 737 Heukelom . 477 Acquoy . . 18 b' Spyk . . .57
En beoosten de Mcrwe Loeveftein . 29
*—— 1488
i 1 " 1 21043
166.869
5de Departement Vecht en Rhyn.
Utrecht. Behelst de Provincie Utrecht byna geheel met een groot gedeelte in Holland. j^.
Van Utrecht gaan af de plaat zen beoosten Eem|, die lot het votig r-epar.ernfnt behoren en daar- by zvn gerekend -+- en de Plaatzen bezuiden de Lek en Ysfel , welke tot het negende Departement gebragt worden , deze zyn dertien iu getal, zoo ftraks op te noemen.
Dan daar tegen komt van Holland by dit Departement ;'heel Gooiland en Amftclla.ad, met een groot gedevlts van Rhynland, te weten, zoo verre hetzelve benoorden den ouden Rhyn en beoosten de kromme Gcuv*e legt, dus vplgens de laatfte verdeeiing in Holland, de Diftdcteu Meer en Amftel, Vecht en Zee, Wcs'er R^jn cn Oo..er Rhyn; deze alle geheel-enge^^eeJieJykTTÊee en Meer', Midden-Rhyn en Gouwe en "^/ifc! — door deeze byvoeging heeft dit Departement vt voldoende aantal Inwooners eu tevens zeer gepaste Gren ren.
Ten opzig'e der westetfche en oosterfche Grenzen , jouden die dus befehreven kunnen worden.
West. De Gouwe, Oude-Rhyn , Mare, het Leidjche of Haarlemmer Mier , bet Nieuwe Meer en de Schinkel.
oosten, De Eem/, Lunti rfc'/ie Beek, Slaperdyk en Grit.
zuid^ en. koord. Als in het Pian.



C S59 )
6de Departement Amfterdam of het Yê?is per fé.
7de Departement Zuider- en Noord ■ Zee. Ztzx gering is de verandering die dir Departement onder-aar, het getal der Ingezetenen, volgens myn P an, is 0 • • • • 169,470
-Hier ko.nt by Boekhorst als gelegen be;: weste de Mare , te voren by het vyfde Departemen' gerekend , en heefc . 34 Zielen
Nog komt hier by met uit het agtlt; Departement , Va.kenburg 325 Zielen
1 359
Das het getal der Ingezetenen 169 829 Dat Valkerburg in dit Departement valt uit het Site
is, om da: by .na tere overztening is bemerkt, dat de *r-*nzen ten Zuiden dus b.hoorden te-worden bepaald:
Het Pampus;, het ¥è Amfterdam, de Schinkel, de Wieuw$ Meer, de HmmHemfche of Leydfene 'Meer , de 'Mare. de Oude Rhyn, tor aan hit zogènaarnde Haagfch; Schouw en van daar ee re byna regte Linie op de
Noordzee , zo dar Valkenburg berioordeu dezelve valt,
en dus uit het 8 by dit 7 Departement.
811e Departement Rhyn en Maas. Behelst her midden en fchooafte gedeeltevan Hol/and,
fèhoon, na Amfterdam, het minde uitgebreid vau alle
Departementen, echter het Vólkrykst wegers de 'giooie Steden, daar m feegrvpsn. De Diltrictea in het zelve zya
Vliet en Zee, (Valkenburg uitgezundsrd , die by he. f» Departement valt) de Ueif, het Wesfefhnjf,'Maas' mo-d (eacept RufenKuïg, dat by hst 9 07pa::eme.-.t fword gerekend) de Schut., de Maas, (alleen ivralmgen • uitgezonderd, as beoosten de RotTe, en dus ook by net E) een gedeelte van 'Middensh)u , en de Dorpen be'wesen of boven de Rotte, uit het Dt.lr tt Kot.c en IYsfel, deze zyn 3'eis-vyk, Halugersberg en Rortehan,
Mcercae peVe, Boskoop , Noord- cn Za;* wadding veert. i O; Grenzen ien Noorden bepaa'.d men best dus : Eene Unie «an de Aoord Zee op den ouden Rhyn
bv het Haa-fehe Schouw, verder de Rhyn ten
I Oosten de Gouwe, Zcvcnhuiien, Vesn en de Rotte:
ten Zuiden dc Maas; zoo rei» er da: het klein Eiia :d : Rozen' urg bv her regende Departement vat. I Voor het overige fpreekt het van zelfs, dat ten Wes ïten de Noord /'-e d*é grensbepaling vormt, men vindt En du Departement 179 535 Z'-.l'.n . dei haken 9,262
minder als in het ecifte p.ojtct, defcè zyu t.uby hei nei geerde Departement gevoegd. ? En is derwyze berckei.d.
1 D I) .Ir'den de Delft, het 11 esltriar.a , MaasI mond, d: Sekte, ee Waar /«Heen (als loven (?*zegd is) 'i Rofenbutg en Krahngeu uitgcocder. ; nivneie de Volksl teiliiif, pag. 54 en 55, en men zai bcnn.hu le fa mep I rest - . - > M'5ryy£
f . 2. Uit Xtddeu Rhj-'4: L_ yy.fhtp ... : •
I . lacserswuidc . ' . zfïCIS
Benthu'zen . . 322
Hoogêreén . . . óo1
Zuettrmeer . • . - . 749
Zegwaard . . . 946" Stompwyk . . 1,841
Soetetwoude . . . 1,929
10,029
3. Vlieten Zee, alleen Valkenbirg met \tt*v-l'tt-*t {
3:5 Zielen uitgezonderd, by het ze- ew^i>~~~\ veridc Departement, dus . 46,414" u
4 Uit Rotte en Ysfel.
Bidiiwyit .... 1,131 Hillegonsberg en Rotuban . 3 005 MotrcappsltS . . 314
Boscoop . . . r<334
Nooid Waddingsveen . .. 1 aio Zuid-Waddings veen . , 435
74,9
Du; in 't geheel 179 535 9de Departement van Maas en Merwe.
Be-helft met eeni-.t: overige Plaatfen van Utrecht byna at het Overige der Provincie holland . nvt een gedeelte van fl.itaahch Brahand, en met Gelderland de r.vee Cuilemraurgii he Dorpen Goiibertlingen en ZydorvclJ , gelegen ten wésten deDiefdyk, doch indeVolkitcl ing de Ingezetenen dezer Dorpen niet byzonder opge.ieeven zynde, kan die kleine verandering daar door in in-t 4de en in dit Departement moetende gefchiedeni nier worden aangewet-n.
De Praatten van Utrecht, tot dit Departement behore . .', zyn bezuiden 'Lek en Ysfel geiegen, en in hec 5!* Departement f».:(ificq aangewezen.
Yan 1 lui a «1, Schiv'and beoosten de Ro'te , de Eilanden Slryeii, Dordrecht. Y'sfèlmonde en Rottenburg, de Krimiten en Albiasfr.fiurd, de Landen van tffelfteia , Wanen , i.cenuu, Ar kil e» Alten», he: gedeelte 's Lands van ii -usdt n', benoorden dc oude Mias, eindelyk Geertruidc.'.bcr* , de Ma<ide, Drimmeleu , StaruhiajEim,, Hooge ëh Liage Zwaluw, -- aiieen gaan fier van af de P haffen beeosien de Linge, zyn vier, en by he: 4de li -par em.'Rt aapgewezen , i,t jy 1< cok tot dar Département benoort Loeveftcm , gelegen beoo;ten de Merwe.
Va a 1'aia.ifi-eh Biaband komt by het Land van Breda, als be;t dan toe gelegen , zonder te veel aan twee over.ge Departementen te o".tii«emcr., alleen blyfr NjtfZ, Roö-TV».*^* zend;.a!, Et ten , Leur en Sprundcl, Hy her tfer.de Depauement , als telteen bewesten de Grensfclicidmg, en om dezelfde ree1.":.en lom: het Do-p Rie! (misfehien zonde het D-riiR:; 1 by de Meyery ofelfd'f Departement karren blyven^B.ltrou Meyery , bv diiDepattemei-t en he: Da p Dj-ngef!, Ladde va-' B.-eda by fre elfde Departement, vootts kr uit by uir B taafifkBrabattckhet gein»?' G»h$ovtn 1 i-eiegei- bcnoordtn-de eude Ma>s
Dc i IttUaiitychf Dtftticien ■ dvepes hier .oer', mv, zyn t'/sli' }-e< Maai ul.i.d. Lek < n trlciwe.de , Cori&yfa* , /»:t:as i's» Velidkidsltc'p tx L~ Mc tune , Uir »5v»Cu vo-i Orpcf : ' Hit*:



Gouwe cn Ysfel, met tiet grootste gedeelte Rulle en is fel cn van Biesboch en Maas, en eenige plaarfen uit Maasmond, de Maas, Maas en Haringvliet en het Zuiden.
Ten opzigte der grensfcheiding van dit Departement is aantemerken : dat dc Lcurfche Vaart geene grensbepaling gevoeglyk kan zyn , om dat het Dorp Leur behoort tot het tiende Departement, als gerekend onder hitten, [dat in het eerfte ontwerp niets is aangetekend] en Leur legt ten wederzyde van die Vaart; men zónde de grensfcheiding dus kunnen bepaaien van Braband tot op de Merk; de grensfcheiding der verenigde Jurisdictie van Elten, Leur en Sprundel, die in her üende Departement vallen , [elk zal zien , dat dit'de Grenzen nauwkeuriger bepaalt dan in de vsorige opgave] tervolgends van de Merk rot op de Moerdyk , eene linie langs de Jurisdictiën van Zevenbergen en Moerdyk zoo,dat deze ook geheel komen in het tiende Departement — verder 't Hollandsdiep , '/ Haringvliet, de Noord- Zee , *t begin der Maas, de Tsfel, de Lek , de Diefdyk, de Linge, de Maas tot aanjHeusden, van daar dp Ouds Maas. de Donge, en de Limiten van Braband.'
De Ingezetenen van dit Departement zyn 167,404 Zielen.
Dus berekent, uit Holland , de Diftriclen :
1. Maasland, Lek en Merwède, Oosterland, én uit Maas en 't Haringvliet, de Dorpen Beyerland, Korendyk, Piershil: en Zuid Beyerland, bedragen dat alles aan Ingezetenen, volgends de Volkstelling pag. 57 tot '60 en nog bygerekend de Piftricrcen Maas en Hollandsdiep en,de Merwede, zegge . . 78,439
2. tsfel en Lek . ,. . 15,202
3. Rotte en tsfel grotendeels , als Krimpen op den Ysfel met , . 538
Ouderkerk . l l>323
Stormspolder . . 163
Capelle . , 1,205
Mieuwkerke . . l>2>"7
Moordrecht . . L555
Zevenhuizen . . i>330 Broekhuizen-Broek enz. ; 213
r ?»65+
4. Restant van Gouwe en tsfel als [men ife 't vyfde Departement] Gouda met 11,716
Oudewater - .i>öo5; Vliet : i » • 53
is&iï
Uit Maasmond Rozenburg en Uit Maas : . 435 Kralingen .... 2,872
6e Uit Utrecht, elf Dorpen opgenoemd en berekend inj hst yyfde Departement op —. 3,928
7. Uit het Zuiden van Holland Gecnruidenberg met . . 1,320 Made ' . . . . 869 Drimmelen .... j.29 Standhaze^-^ . ... 34 Hoge en Lage Zvvaluwe . . 2,080
126,43;
8. Biesbosch en Maas, daar in, in
het geheel . . . 15365
Doch gaai af by het 4de, Departement.
Loeveftein . 29,
By het 11 de Departement
Baardwyk . ' 67Ó
OudheusdenElshout enz529
Engelen . . 214
Herp en Bern''' . 322
Hedikhuizen , 442 . Vlymen . . 1811
Onzen-oort . 100
Rest by 11,24
9. Komt hier nog by de geheele
Baronie van Breda , bedraagt . 41,3 74.
Gaat af voor het rode Departement.
Etten, Leur, Sprundel 3849 Rofendaal, Nispen 4574 Dongen . 2098
10,521
Rest 30,85-;
10. Eindelyk. komt nog hietby ■ Meyery^ Dorp Riel 315 Gehugt Ganfoyen . 18
] 68,86?
Gaat af de Dorpen beoosten Linge, by het 4de Departer ment gerekend en bedragen c 1,45c
167,404
ïode Departement Noordzee en Schelde,
Behelst de geheele Provincie Zeeland , met het geem in het westen van Holland overblyft en het westelyl: gedeelte van. Bataafsch Braband. — Schoon nu dit De parlement in uitgebreidheid .het grootfte evenaart „ is he i egter in populatie het misfte, als meest uit Eilanden be 1
flaandi f



ra
C 36ï >
1
■
ftaande en dus door de Stroomen verdeeld — deskundigen zullen inmiddels zien, dat het zoo veei als mogelyk is, is gecombineerd, om de populatie, in eenige even■redigheid, mer de andere Departementen te brengen. — Indien het gewezen Staats - Vlaanderen weder a<m ons raogte worden terug gegeven , zou tiet zelve, by dit Departement gevoegd , eene geevenredigde populatie , epeene meer gemakkelyke wyze kunnen verkrygen.
Van Holland komt by dit D.-panement de^Eilanden Voorr.e en Putten, Goedereoe en Overflacqué, de Steden Klundert, Zevenbergen en de Moerdyk, dus het geheele friftriél; van Maas en Haringvliet, except de vier Dorpen in het voorige gemeld. — Het geheele Diftridt der Zeega-en , en een klein gedeelte van het Zuiden van Bataafsch Braband, het geheele Land van Bergen met de Dorpen uit het Land van Bergen , met de Dorpen uit het Land van Breda , Nispen . Rofendaal, Liten , Leur en Sprundel. — De Grenzen bepalen zich best cp deze
Westen. De Noordzee.
Noorden. De Maas, het Spui, het Haringvliet en ihet Hollands Diep.
Oosten. Eene Linie van de Moerdyk op de. Merk langs de limite van Zevenbergen , van de Mark tot op de Brabandfche Limiten , de grensfcheiding der vereenigde Jurisdictiën van E'ten , Leur en Sprundel. \ Zuiden. Braband en de Westerfchelde.
De voprnaamfte Steden in dit Departement zyn, Middelburg, Zierikzee, Vlisfingen en Bergen op Zoom/ ; Wat het locale betreft, is buiten tegenipraak Middelburg het best gefchikt tot eene Departementale Vergaderplaats1, dan wat de Geographifche ligging aangaat,
is zeker Zierikzee te prefereeren. Inmiddels zyn
'er zoo veele motiven die voor Middelbutg militeeren , dat de Geogjaphifche regel in dit geval alle kragt verliest. - Door" net afftaan van Staats-Vlaanderen aan de Franfchen verliest Zeeland in rc gemeen , maar niet eene Plaats zoo veel als Middelburg, zoo als duidelyk is aangewezen door de Requesten van de Municipaliteit en van een groot aantal burgers dier Plaats, aangedrongen door eene Misfive der hoogstgeconftitueerde Magt in Zeeland.
Uit het een en ander blykt, dat indien men de totale ruine dezer Oude beroemde Stad wil voorkomen , het zeer noodzakeiyk is * dat in dezelve het Departementaal Beftuur werde bepaald ,. en niet teZirkzee. — Ook kan men, overde Veeren reizende, de verstafgelegene [4ie van Voorn en Puttajj met het rrajedt van drie Veeren in Walcheren zyn, die van Bataafsch - Braband moeten twee Veeren pasferen, gelyk ook die van Overflake , terwyl het zeker is, dat de meeste populatie in dit Departement, in Walcheren en Zuidbeveland is,en naast byMiddelburgzyn gelegendramers veel nader dan by Zirkzee, en nademaal hec minder gedeelte zich aan het het meerder gedeelte moet onderwerpen , zoude zeker Middelburg voor Zirikzee tot een Departementale Stad behoren gekozen te worden. =— Wat de Geographifche. legging van Tholen betreft,. zoude deeze £>tadi met Zirikzee byna in evenredigheid komen , maar¬
zeker is het, dat Zirikzee, ten opzigte van de locale gefchiktheid , Tholen verre overtreft.
Het getal der Inwooners van dit Departement is,, voor zoo veel met eenige welgeordende mogelykheid'. 'er ingebragr konde worden, 142,790.
dus berekend.
Geheel Zeeland bevar . •. . 8-2,21-2 Zielen.
Her Land van Voorneen Putten , volgends pag. 59 en 60, der Volkstelling , bedraagt . . . 12,156-
Het Diftridt van de Zeegaten, volgends de Volkstelling pag. 62, bedraagt . 14,575
Uit het Distridt van her Zuiden komt Zevenbergen en Moerdyk met . 2,653
Uit Bataafsch Braband Etten , Leur en Spruidel 3849 Rozendaal en Nijpen . 4574 Stad en Lande van Bergen . 1 9069
1 2? .492 ui,601
Stad en Lande van Steenbergen 3705^ Willemftad . . .. ■ 1295 Dinteloord , , . 1251
— 33.743
M5-34+ Zaden
Ban nademaal in het District der Zeegaten , Willemftad en Dinteloord reeds is berekend , en dtiS tweemaal, eens by Holland en dan weder by Ba;anf,ch • Braband, moet het montant dier Inwooners eens worden afgetrokken van dit getal van . . 145.344 Zielen •
en is een getal van . . 2,546
Dut blyft dit Departement gioot . 142,798 Zïelea
11 de Departement van Maas ea Dommel 's Boson.
Beftaat uit het grootfte gedeelre van Bataa/icir Braband, een klein gedeelte van Holland en twee Dornen. van Gelderland.
De Grenzen zyn, zoo als in het Plan is opgegeven,uitgenomen , dat ten Noorde^das verbeterd most worden.
De Oude Maas tot Heusden , en van-daar de Maas', Dit Departement berat in zich 157,859 Zielen.. Dus berekent.
Geheel Bataafsch Braband heeft . 2io,723,.Ziekn; Daar gaat af
Voor het 9. Departement' 31186 Voor het 10. Departement 337431
! — Ö4.929
Rest . 145.794: Zielen
.Qqqqqs kou*
1



( 85a ï
Komt by uit Holland. L^*'^f '
I. u t het Zuiden. 1 >
Raamsdonk . , 1317
Groot Waspik . , 1581
Kiein Waspik . . n- \'\
's Grevchiuiri Kapel . . . 131V
Vryhovlfri "Kapel . . 248
Befoyen , . 4Ö9
Spra-g . . . 1043
"s Gravenmoer . . 659 2. Uit Biesbosch en Maas,
Baard wyk . . 676
Oudheusden, Eishout, enz. . 529
E'gelen. . . . 2r4
Herpt en Bern ' . . 322
Hedikhui7.cn . . 442
Vlvmen . . i8n
Onreroord . . too
4094
3. E:r delyk uit Gelderland twee Dorpen bezuiden de Maas, by het vierde Departement te vinden a's:
Ooyen met . . 557 en D:e/den| . . '257
Dus bevat dit Dfparement in V-geheel 157859
RECAPITULATIE.
1 D.d»r-''fnenr 177174 Ze'en
2 ■ ■ — 162227
3 176732
5 l63~'2
6 —. — 21-024
Moniantder Zielen ic de Re publiek , 1880463
iNB."Volgends het overgegeven plan in de everedtgheid der Bevolking dus:
1 177:174 f
2 161227 < geen verandering.
i 'L
4 —1 ■■' ' 167111 veifchil 242
5 7 — 164280 verfchil 1268
6 1 ■ 217024 geen verandering
7 169470 verfchil 359
8 ï 88797 verfchil 9262
9 ~ 169943 verfchil 2539 ' -
10 ' ! 130642 ve;fehil I2r56 ■
11 1 — I57&03 verfchil 796
1880463
Uit vergelyking van deze verbeterde Volksberekening mer die van het overgegeven Pian, blykt , dat m he: 1, 2, 3 en 6 D.partcmenr geene verandeungen zyn , maar' wei in het 4 , 5, 7, 8, 9, 10 en 11. ten opzigte der bevolking.
Minder zyn nu En meerder zyn nu
an \ 4 242 in 't 7 359
5 1268 10 1215Ó
8 9262 11 7oó
9 ?539
13311 evenredig 13^,11
Des blykt , dat de veranderingen zonder de minitel
niiiieker ing gefchied is.
BYLAGE A 1.
SCHEMA DRR VER DELING IN ELF ü E P A \ T K M ÜNTr. N.
E E tl STE DE PA R. TE ME N T. Z ljI D ë R Z E E en WA DDE % Vna land . . . 161,513
Het H jiiandfche Filand ter Schelling i.üaa H;t 0;erysfeifclu Bjftric-t Vollenhoven 1 3 8.31
177,1-4
D'partementale Stad Leeuwarden.
TWEEDE DE P ARTE MENT, E E M S en V Ji C li T.
De Provincie Stad cn Lande 114 55^ Het Lvidfchap D enthe . 39.572
He: gedeelte va. Oy-er^.fe!., tenoor-
de de Vtc it vutr^rc'i'j . Sc 20
DeparremenVale <^jG; "inga. s



( «53 )
DER D È DEP ARTE ME N f.
VECHT en YSoEL. Overysjel geheel . . 135060 waaraf Vullenhov en 13^jl Beneden V eclic - 8000
Bewesten Y^fel Vuurbarek 8000 . 29831
Rest 105229 Waar by de Heerlykheid Emmeloord 315 ■ En 't Qtiaruer van Zutphen . . 71188
Departementale Stad Deventer.
VIERDE DEPARTEMENT.
YSSEL en MAAS.
Gelderland geheel . 217,828
Waar van af Zutphen , 71188
Rest 145 üió Hier by komen uit Overysfel eenige Plaarfen bewesten Ysfel, bedragende 2coo , Utrecht beoosten de Eems. Amersfoort . 8584
Hoogland . , 1449
Bunfchoren . . 779 Stoutcnbrng . . 448 Ter Eem/ . . 227 Afchat . V. 95 Daits enz. . . 73
u555
Dit Holland beoosten Linge. Asperen . . 737
rieukelom . . 477 Acquoy ,-l 188
Spyk . , 57
Enbeooster.de Merwe Loeveftein . . 29
1488
21.043
166 869.
Departementale Stad Arnhem.
F ■r F DE D E P A RT E M E M T VBCHT en RHYN. Utrecht ..... 92.904 Gaat af by het 4'e Departement . . 11555 By het c><e Departement behooren de Piaatlen btiuiden de Lek , Yifel en Rhyn.
fc
Lc-pik en Lopiker Kapel met . 779 Ha^ellein . . 308
Willig Largerak . 301
Mor.tfocrt . . 1316 Lat geiak over Lek . 492 Zevenhoven . . 41
Wilieskop . . 297
Hond oop . , 147 Blokland ^ . 122
Dykveld en Ratelif'. . 68 Kort Heeswyk . . 57
3928
15483
Rest van Utreeht 77,421 By dit Departement komt uit Holland D.itridt Meer en Amftel . . 15 202
1 Vecht en 7>ee . . . 15 359
Wester-Rhyn , . 30350
.Ooster-Rhyn . . . 14767
Uit het D.ftrift Zee en Meer(HrtX^'i.]Roelofaarendsveen met . . 956 Oude Wetering . 493 Nieuw Wetering . 338
Ryp Wetering • . c§l OudeAade, Laagland en Poel'227 Kaag en Aade . 2 r 1
' 2,776
Komt 156 840 Nog by het Distridt Midden - Rhyn Levderdorp . 1058
Esfïlyker.-Woude . 1079 Hoogmade . 237 Koudekerk . 832 Oudshoorn en Gnephoek 1262
4,461
Eindelyk nog by uit het Diftridt Gouwe en Yifel. Bloemenciaal . 1058' WillesHnz. . 450
Heekendorp . 256
Zuid en Noord Linfchot 307
— 2,07 r
ïn het geheel 163,012 Departementale Stad Utrecht.
ZESDE DEPARTEMENT.
AMSTERDAM of HET EY.
Is Petfé ; . 217,024
1 E-



< 36-4 )
ZEVENDE DEPARTEMENT, ZUIDER- EN N'OORDZEE 1694:0
"Hier by komt Boekhorst te voren by het 5de Departement gerekend 34 Zielen.
Nog komt hier by uit het Bfte Departement Valkenburg 325
In het geheel 169229
Departementale Stad van het Zevende Departement Alkmaar.
ACHTSTE DEP ARTE ME NT.
R H Y N en MAAS.
Beftaande f. Uit de DiftricTen de Delf, het Waterland, Maasmond, AtSchie, de Maas , (alleen Rofenburg en Kralingt n uitgezonden) te zameii, rest . 115,663
2. Uit Midden Rliyn.
Alphen . 2006
Hazerswoudc 2168
Benthuizen . 322
Hoobeveen . 68
Soetermeer 749
Zegwaard . 646
Stompwyk 1841
( Soeterwoude 1929
3. Vliet enïsfel,, (alleen Valkenburg uitgezonderd, by
het 7de Departement dus . 46414
4. Uit Rotte en Isfel.
B'eiswyk . 1131 Htllegonsberg en
Rotteban 3005
Moercapelle * 314
Boscoop . 1334 Noordwaddings-
Veen . 1210 Zuidwaddrngs-Veen 485
Dus in het geheel 179535
Derhalven is dit Departement 9262 Tdelen. kleinder dan in het eerfte project.
Departementaaïe plaats, de_Haag,
11,2
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGE.
NEGENDE DEPARTEMENT. MAAS .en M E R VV E.
Uit Holland de Diftridlen:
1. Maasland, f ei en Mem-ede, Ooiterlanden uit li en 't Haringvliet, dc Dorpen Beyerland, Korendy Piershil eu Zuid Beyerland, bedragende: daar by 1 reekend de Dillridlen Maas en Ilsllands Diep en de M, wede, te faro en * . ■ 78439
2. VSjel en Lek . . 15,202
3. Rotte en tjet, grotendeels als Krimpen op den Ysfel, met . . 538
Ouderkerk . . 1 325
Stormspolder . " . 163
Cappeüen , . 1,205
Nieuwkerken . ■ .
Moordrecht . , U555
Zevenhuizen . . 1.3,30
Broekhuizen , Broek enz. . 211
7,6
4. Restant van Gouwe en Ysfel (zie 't vyfde Departement)
Gouda met . . 11,715
Oude water . . i,ob<?
VlietV .r.
* • Oo
5. Uit Maasland
Rozenburg en uit Maai ; 435
Kralingen . . 2,872
■ 6. Uit Utrecht elf Dorpen , opgenoemd en a'°
bereekend in het vyfde Departement op 3,9
7. Uit het Zuiden van Holland Geertruidenbe-g met . 1,320 Made . 269 Drimmèlen . . 229 Standhazen''" • • • 34
• Hoge cn Lage Zwaluwe ; 2,080
~1 45
1264
8. Biesbosch en Maas daar in, in het geheel 15 365 Gaat af by het vierde Departement
Loeveftein . • 29
£y het elfde Departement Baardwyk . ■ . 676
Oudheusden, Elshoutenz. 529 Engelen . . 214
Herp en Bern . . 322 Hedikhuizen . . 442 Vlymen . . j^n
Onzenoort . . ioö
< 4.123
Rest by —- —— fl,2 {Het ver velg van iit Rapport in ons volgend Nummer.']



O E L % KB E 1 D 9 V R ï H E 2 D^ B R O E D E R S C H 4 P»
DAG-VERHAAG
DER HANDELINGEN VAN DE
wm-t. io JJJX m W-je ja g Jö JE J£ x w g
REPRESENTE ERENDE HET VOLK VAN, NEDERLAND. N°. 510. Maandag den 8 Mey 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting vnn Saturdag Avond, den 29 April 1797.
Voorzitter: j. A. de Mist.
"^y^ervolg van het Rapport der Commisfie, tot het werk der Departementaaïe verdeeling benoemd.
9. Komt hier nog by de geheele Baronnie
yan Breda • • • 4I>374
Gaat af voor het tiende Departement Etten, Leur, Sprundel 3 849
Rozendaal, Nispen . 4-574
, Dongen . . 2098
Rest ■' 30,858
10. Eindelyk komt hier nog by MeyereisDorp
Riel • . 315
GehugtyGanfoyen^. 18
168,863
Gaan af de Dorpe beoosten de Linge by het yierde Departement gerekend . . G459
167,404
Departementale Stad Dordrecht, f V. Dekl.
Departementale Stad Dordrecht, V. Dekl.
a
TIE ND E DE PART E ME NT. NOOR-ZEE en SCHELDE.
Geheel Zeeland . . 82,212
Hst Land van Voorneen Putten 12,156 Het Diftridt van de Zeegaten '4 575
Uit het Distridl van hei Zuiden Zevenbergen en Moerdyk met 2,658
Uit Bataafsch Braband Etten, Leuren Sprundel . 3,849 Rozendaal en Nispen . 4,574
Stad en Lande van Bergen 19,069 Srad en Lande van Steenbergen 3 705-"' Wi leroftad . . 1,295
Dinteloord . . 1,251
1 - ' 33743
— 145,344
Willemftad en Dinteloord, tweemaal in dit getal berekend zynde, en als een deel van Holland en van Bataafsch Braband moet het eenmaal afgetrokken worden, bedragende . 2,546
In het geheel 142,798 Departementale Steden Middelburg, Zierikzee ot Tholen.
ELFDE DEPARTEMENT. MAAS en DOMMEL.
Geheel Bataafsch Braband heeft . 210,723
Gaat af voor het negende Departement . . . 31,186 .
Gaat af voor het tiende Departement .... 33,743
-r —- 64.929
Rest -— 115,794
R r r r r K\>«t



( %(6 )
Komt by uit Hollan d
1. - Uit het Zuiden
Raamsdonk . '. 1,817
Groot Waspik : 1,581
Klein Waspik 3
's Greveldum Kapel '. 1,317
Viyhoven Capel . 248
Bezoyen , . 489
Sprang . . I 043
's Gravenmoer. . C5Ö
2. Uit Biesbosch en Maas. Baat.iwyk . . 676 Oudheusden , Elshoudt enz. . 529 Emgelen . . 414 Herpt en Bern . . 442 Viymen . . t,titl Onzenoord ; . 100
4,094
3. Eindelyk uit Gelderland twee Dorpen bezuiden de Maas, by het vierde Dtpartement te vinden; als
Ooyen met . . 557 B*4*«- , 257
^•^il^j'rVU-M —..., 814
In het geheel — ï57>%59
Departementale Stad den Bosch.
recapitulatie.
ifie Departement 177,174 Zielen
2de 5 162,227
3ie ——.177732
4de — 166,869
6 Je ——— 217 024
8,1e — — 179 535
10de —— I42,798 "
11de — —— I57.859
Montant der Zielen in dc 1,880,463 Republiek.
bylage B.
I. Tlü en Hemt, Groningen, ,
Friesland '• \ 101513
Groningen- • ™5
Drenthe ..... 39<y*
1 iwmvm, 3I5740
1
1
II. Rhyn en Tsfel, Deventer, j
Geideriand" ; .1 217828 1
Overysfel . . . . \ 135060
35a8S8
Min N. 32 . . 12783 34 . . H8?» 36 . . 150Ó7
III. Waal tn Maas , 's Bosch.
Bataafsch Brabant . . . 210723
N. 32 Nymegen . . . 12783
mm 34 Bommel . . . 14878
Maas cn Waal . . . 15067
mm 118 Biesbosch en Maas . . 15565 1
2ÓÜÜ16
Min Bergen op Zaom.
N. 59 . . 10300 I
mm 60 . . I50ÏO
IV. Maasmond en Schelde, Zierikzee
of Middelburg.
Zeeland ... : 822,2
N. i ra Maas Eiland . . j3j49
— 115 Maas en Haringvliet . . 1^'~7S mm 116 Maas cn Hollandsdiep . I T4tco mm 117 Dc Mervvcde . . I 100
— 119 Dc Zeegaten 14575 Af voor Willemftaden Dinteloortby
Bataafsch Brabant gerekent 2546
—— «— 12029
N. 120 het Zuiden . . . 14347
mm 59 en 60 Bergen op Zoom . £53-° j
V. Noord en Zuidzee, Boom. \
N. 66 Het Noorden . . 15300 I
mm 67 Noorder Koggen . . 15149 '
— 68 Zuider Zee Golf^ . . 15 '°ö mm 69 Zuiderzee . . . I5°94t
— 70 Bedykte Meeren . . 15065
— 73 West- Zaan en Waterland . i49>9 mm 77—90 Het Ye . . 217024
VI Rhyn en Zee, Delft.
N. 110 Rette en Ysfel : ". 15083
— ui Ysfel en Leek . . 35202
— 11.3 Leek en Merwede . . J4455
— 99 ieo en 101 . . g Vliet en Zee 4-°7 39
— 102 De Delf ... . lf™
— 103 Westerland , ' **L?
— 104 Maasmond . • . .1 i5°/ * _ic5DeSchie ... .
— 106—10? <m Maas . . b0*"j-t



( 867 )
VII. Meer en Vecht, Haarlem.
l£ 63 Kenaemerland . . !52i7 j
X 72 Ncurdiee ... . H°47
I 75 Het Spaaren . . **** .
j. 76 Ye cn Meer . . 33/ö
■ 91 Meer en Amftel . . | I5^03
£ 93 ZTen en Meer . ' . | 15T5
\ 92 Vccit en Zee . | 15359
• 91 95 Wescer-R'>yn . . I 3°9a5
I 96 Mldden-Rhyri . . | »4*9*
_ 07 0J3ier_tl*iyn . . - I4"u7
% 93 Goii've en Yifel . . »S44*
_ 114 Oesteria.td . • ' 151°2
I Uuecht ... • -I 9290± ^&
Bevatten van \ Vierk. j Getal der
Dspartemen- deinde Land'Getal van meilen \ Zielen op ietll verdeeiing. 1 Zielen. opperyl. 'elke v. tn.
I ï i
; ,
Van het Vlie. Friesland^ i S
Ameland J 161513 59 *Z38
Van de Eems. Groninsr. ,^ ; Wedde, I ! Westcr- ^ 1544271 8'£ -65?. 7
Wolde, 1
Drenthe. J j Van den Ysfel Overysfel 135060 642 10.20
Gelderland 210574 118 1784 p. 62
Bat.Brab.
Willemft. 210723; 107 1969P. 4c
DintelourdJ j *
Zeeland 82212 312655 p. 17
r s Noordhoh -\ Zee. | land Am 3516/I 4°879ip.3I
I dam J r Van de Noord 1
Zee. ZuidHollana 471794' 70 6739 p. 64
Van den Utrecht, ^ I. I
Buren. J j | j
| 1880463 607 "jUnta' NB*
blasferwaard en Lopikerwaard, en de Earonraie yan Ysfelftein.
Departementaaïe Vergadering te Delft.
MEER en VECHT. Van Holland: Alkmaar en Jurisdicrie, de Egmonden en Heerlykheden , Blois, Haarlem en Jurisdictie, Kennemerland, Brederode, Amftel and, Gooiland, Landen aan Gooiland , de Loesdregten , Land van Woerden , van Oudewater, Vosho^l, Rhynland, Gouda en Heerlykheden, Land van Arkel, van Leerdam, de Heiden by Leerdam, en het Land van Vianen , en geheel Uitrecht.
Departementale Vergadering te Haarlem.
m Bultige litt. C. Schema van v$r deftig der
3 Bataaffche Republiek , in
n.Fen uepattementen.
BfUf" C. De verdeeiing tn zeven uejjm-
T ö tementen , zoude van de ou-
' dt Land-ierdeeling inhouden de volgende deelen :
VLIE en EEMS j Geheel Friesland, Stad cn Lande en Drenthe. Departementale Vergadering te Groningen,
RHYN en YSSEL Geheel Gelderland, uitgezonderd den Bommelerwaard, het Ryk van Nym-gen en Maas en Waal, en geheel ,jg)verysfe].
% Departementale Vergadering te Deventer. WAAL en MAAS. - Geheel Bataafsch Biaband met WillemlUd en Dinteloort, uitgezonderd Stad en Marquizaat van Bergen op Zoom; den Bommelerwaard, het Ryk van Ny «negen en Maas en Waal van Gelderland; het Land vau Heusden en van Altena van Holland. . Departementale Vergadering in den liosc/t MAASMOND en SCHELDE r Geheel Zeeland; Stad en Marqu faat van Bergen op ÉZoom van Bataafsch Braband; Putten over Maas, het Land van Yslelmonde , de Zwyndrechtfchewaard, Oostvoorne, Zuidvoorne, Westvoorne , het Land van Putten, Hoekfchewaard, Dordfchen Eiland, de Lan: genftraat en Heer'ykheden van Holland. Departementale Vergadering izMiddchurg of Zierikzee.
NOORDER- en ZUiDER-ZEE ' Van Holland : de Eilanden in de Noordzee , NoordeÖvken Hoek , Schager Ko2gen , Nieuwdorper Kogge . 1de vier Noorder-Koggen , Geestnier ambagt, dito ondei Nieuwbur<"en , Dregterland, de Eilanden in de Zuideri'zee, de Z^eevangk, Waterland, Muni en Heerlykheden, . Amfterdam en jurisdictie. .
Departementaaïe Vergadering te tloom.
RHYN en ZEE ' Van Holland : Haag en Jurisdictie, Delfland, het Ei Land Roozcnburg, Sciüeland > de Krimperwaard , de Al



( o68 )
NB. _ Uit dit Schema ktn men zien, dat hoe weinig het
Departement vaa de Schelde fehyut , het echter noch meer Volk up een vierkante myl bevat, als de Departementen v»n de Eems, van den Ysfel van de Wcal en yan de Maas; en dat hec in uitgeftrckthi-id. gciyk Ibac mei dat .van dei] Rhyn; en flegts een vierde kleiner als dat van dc 7.uider zee; verder blykt, dat het Departement, van etc i^tder-see; offchoon op een na het Volkrykfte.het zevende iu den rang der uitgeftrektheid is;- cn dat het Departement van dc Noord-zee offchoon her Volkrykftc van alle, het vierde in den raugder uitgeftrektheid is; eindelyk dat het Departement van de Wa*l, offchoon het uitgcftrektfte'het vierde fa tien raug der bevolking fs, cn op dat vaa de Eems na dc minfte bevolking op ccn Quadraatmyl btvaf; refl.ctien die alle aantooricn dat her £een men in evenredigheid van bevolking zoude tragien te winnen T men in evenredigheid van uitgcftrckthcad, en voq,t al. in evenredigheid van bevolking, op elke Qu.idraat myl zoude verliezen.
De Prefdent ftelt voor , om by de deliberatien deze orde te volgen, en ee.st over het door dê Commisfie, op het Plan van den Burger Jansen geadvyfeerde te deiibereeren , vervolgens-over'de andere door de Commisfie gefuppediteerde plans-, even en op dezelve wyze als men het Rapport, betrekkelyk de Havettrde'Referve , in deliberatie had' gebragt.
Vreede zegt, dat hy vermeende, dat dit nogthans niet uitfloot, dat men ook over het Rapport in globe zoude kunnen advyieeren.
De Prefdent zegt,;dat, zoo iemand der Leden hierop het woord vroeg, hy dit niet zonde weigeren.
Jansfen beklimt het Spreekgeftoelte en zegt:
burger, president , burgers representanten !
Offchoon het Rapport door de Commisfie tot voordragt eener Departementaaïe verdeling der Baraaffche Republiek, zo veel mogelyk naar de populatie, uitgeftrektheid, en geographifche ligging der Republiek, en óvereenkomftig de belangens van het geheele Bataaffche Volk ontworpen. — Ik zeg, offchoon dat Rapport, naar myn inzien, in 'c geheel niet beantwoordt aan het Decreet der Vergadering van den 10 Maart, kan hetech. ter, wat my betreft, zeer wel dienen tot eene handleiding onzer deliberatien over deeze belangryke materie. — T 'is waar, de verlegenheid waarin de Rapporteurs fchynen gever, feerd te hebben, is waarfchynelyk de oorzaak,die het P.apport over 't geheel, voor my zo duidelyk niet is, als ik Wel zoude wenfehen — eu geen wonder daar de Commisfie der Vergadering flegts rapporteert, de verfchillende gevolgen haarer befoignes, die zy gehouden heeft, en ten gevolge van welke, zy het lot geen bepaald befluit verkaozen heeft te brengen, cn dat wel, in eene zaak zo gevnglig en on:flagtig, zo netelig als moeie. lyk, eu dus uit veel verfchillende ostgpunten kan , en zal men het belang des Volks in het oog houden ook moet befchouwd worden. — Maar zie pag. 5, van het P„apport,en pag. 6.zegt de Commisfie in fübftantie , dat zy het Plan van den Burger Reprefentant Jansfen, getoetst heeft aan de beginfelen, haar by Decreet yan den 10 Maart yoorgefcfireven, en dat het haar voor.
kwam, daar aan in zo verre te beantwoorden, zo deVergadetf by het voorn. Decreet KB., bepaaldeiyk had verklaard— dat\ verdeeiing in EEf Depai tementen zoude gefchieden — zoude nl niet mogen vragen waar toe doch eene perfbricele Coinmislf
Dan, Burgers Reprefentanten L gevoelig overtuigd dat de* hoe langer hoe'tiierDsarder'wordt, zal ik flegts uit veelal zeer weinige aanmerkingen, betreffende het Rapport ovelj geheel, In het midden brengen, « En dan zal ik in hu I zender het geproj;&-crde,Pian van verdeeiing der RtpUfiil ia 9 Departementen, door dc Commisfie voorgefteld ,aandf Decreet van den 10 Maart toetfen.
lk zal uwe attentie niet.fatigueren, met eene gedetaillecil opruiming der angstvallige tegenbedeakingen , aangevoerd l wel tegen de verdeeiing der Republiek in 7 als in n Depl tementen. 1
De Commisfie wyst ons inmiddels de bron aan, waar f die meenigre bezwaaren by hnar-op welde ik doel op het § pofeerde pag. 11 cn 12. van bet Rapport. — De Rapporteih zeggen dat zy zich dergelyk vrage deeden.
Of nu zodanige tegenbedenkingen behoudens het De'crf van den ro Maart, door de Commisfie der Vergadering ki neri worden voorgedragen, laat ik over aan Uiieden oordeel
Het zoude niet- vleyen, Burgers Reprefentanten , dat ik I elf.aliige Verdelingsplan, (waar van ds Rapporteurs getuige?1 dat het aan-de beginfelen, den 10 Maart gedecreteerd, inI verre beantwoordt, dat 'er alleen aan ontbreekt, dathe'tElï Departementen, niet gedecreteerd is,) andermaal poogde? ontheffen van de bezwaaren, dic'erntiop eenenaeer befcheid? wyze tegen aangevoerd zyn , en waar van een geheel regis? pag. 6. van 'c Rapport wordt aangewezen, en zo even dc? den Burger Prefident zeer diftinci zyn opgelezen. Alle? bevreemd het my, dat de Rapporteurs bezwaaren "aanvoere? die ik vermeen opgeruimd ie hebben, in eene Memorie vl eenige verbeteringen, betreffende myn ontwerp, aan de Col mistic gefuppediteerd — terwyl in het plan van Elf Depar? meuten , wordt het tlocge Heemraadfchap van Rhynland vf deeld in het 5, 7, en 8 Departement , en zeker dit fchynt? den eerften opilag aan veele inconvenienten te zullen iaböl ren; dan ik remarkeerde, dat de Departementale Adminiftra? geene verandering kan veroorzaken, in de Adminiftratie » Dyken , Watcrhage , Sluizen enz. zo oordeelde ik, Me* burgers, voor. dat. het 34 Articul cn meer andere van I Rapport, betreffende het Departementaal Beftuur gedecreteef was en redenkavelde derwyzc— Het hooge Heemraadfchap yi Rhynland blyft ia zyn geheel voor zo veel de Adrnitiirtraf betreft, fchoon tot drie Departementale Beftsuiren behoorc? de, even gelyk het IFater Graaffchap van P/oerden, maar e adminiftratief Corps heeft, fchöori hec tot twee Prpvinci behoord, Holland en Utrecht. — En wanneer men nu remt keert, dat dit onder het oud Beftuur, zo was en bleef, vin ik geene redenen, waarom de Adminiftratie van bet Hoe Heemraadfchap van Rhynland, onder drie Departementaaïe I ftuuren, ni*t zoude kunnen zyn en blyven een en onverdceh ook ma na het decreteeren van gemelde 34 Arr. en andere ■ ja, indien het ééa en ondeelbaare der Republiek waarlyk 1 grond van het Conftitutie Plan is .óvereenkomftig het Deere van den 2 December, 1.1. dan behoordeeen zaak van dat ohorekenbaar aaabelang, als is de gelyke prompte, en goede '1 miniftratie van alle 'c geene 'Dyken , Wateringen, Sluizen en der geheele Republiek betreft, niet minder dan de Marini het Militaire eaz. aan een..Committé, of Superintendentie,! worden gedemandeerd, en waar aan de byzondere Admir ftrateurs gefubordineerd "en verantwoorderyk behoorden
zyn.



( 169 J
lyn. — Dan ik gevoel dit ik my in eenehyzondere propofitie , an de hooidonk verweid r, dus zal iic'er thans niet eea 5 nkel woord meer by doen. — Wederkerende rot het RapJ ore, rnerk ik allaen op ten opzigte der ovcuge bezwaaren I wen hec Edfral Departementen aangevoerd , dat die zyn c vet. enkomftig' liet licht, waar in de Commisfie eene geevenj jdigdc verdeeiing befchouwr, gemanifesteerd p»g. nen ia.— Szwarefl ,die ik renvoyceie naar dc j>rond waar op myn pian i ontworpen, en dc motiven die my tot zodanig een ontwei {f Ibfaen gepermóveerd, meer dan eens aangeweezen , en nog bofdzakclyk in myn advis over die materie den ld Maart S itg' bragt. — Dwaal ik f1 die grond en mativen, dan vervalt I et plan van E<f. — Dwaal ik danr in niet, dan v.rvalien
■ ie de tegCPhedenk'ngen der Commisfie. — Maar, zo ik aar in gedwar.ld had, zoude mv myne • dwaling niet reeds
■ M zyn aangewc/.en ? — lk twyffel daar niet aan?
Dan laat ik veror.deiftelicn, dat de bezwaaren legen de vcrt eelingsPl .nsin 7 cn 11 door de Commisfie aangevoerd zo ge-
agti? zyn, dat die Outwcipen niet meer in aanmerking kun,1 s komen, en dat uit dicu hoofde, het Jde Plan door de l ion,misfre geconcipieerd de attentie -dezer Vergadering alleen .| lériteert — maar dan vraag ik, is dar Plan, of Schema eene t ;g-ntallige Departementaaïe verdeeiing der Republiek, eon, irm her Decreet van den 10 Maart ontworpen.
• In myn Advis over dsze zaak , van den 9 Maart, propoi( ;erdeik de Commisfie ongelimiteerd-vry in dat werk re laa. ] n, en aan haare wyshdii en prudentie alles toetcvertroua en — cn, zo ik eenige Ttaat op myn geheugen kan maken ,
e-peneerde zich de Burger R, Krieger met veel vuur daar te. 1 91, begerende ter contrarie , dat de Vergadering de begin j len decreteerde volgens vveike zy oordeelde, dac ccn nieuw l an van Departementaaïe verdeeiing zoude behouren ontworJ in te worden, en dit had dan ook eindelyk ten gevolge het :] ccreet van den 10 Maart. Zo dat het verdeelings Plan , door ,J. • Commisfie der Vergadering voorgedragen, zoo veel moge ' k overcenk'irnft'ig dc beginfelen, door de Vergadering in . iengênoemde Decreet aangewezen, moet ontworpen zyn.
• Den Burgers Reprefentanten! flaat flegts een vlugtigoogop 1 't Schema der negentallige verdeeiing, cn ik houde my ver 1 teert, dat elk uwer overtuigt za! zyn, dat 'cr geene de mins■l evenredigheid tusfehen het negental Departementen, nog 'j populatie nog in uitgeftrektheid nog in geographifche ligging j .vinden is, en derhaiven het algemeen belang van het ge
j ele Bataaffche Volk 'er ook ic vergcefsch in zoude gezogt trden, — byzonder belang is 'er daar en tegen overvloedig
. te vinden. — doeh ik jotk daar nu uiet naar, maar welde Jjjnfelcn door deeze Vergadering gedecreteerd. ijWat dan ;::t t'e Populatie betreft, wie ziet niet dat daar 11'alle evenredigheid is. verwaarloosd, of is 'er ook eenige jjlykl-.eid of evenredigheid, tusfehen 82 000 cn 470.000. of
• Jjfehcn het 6de en 8fte D.partement — tusfehen het nde en Ic Departement, is eene kleine ongelykheid van 56 000.en Jjfehen, het 7de en 8fte een gering verfchil van 120,000. "ifdat dit verfchil byna 40,000 grooter is, dan bet geheele ;Jé Departeracnt — dit zy genoeg. Zoo als het mer de Po
latie is, is het ook inec de uitgeftMktheid, 'cr heerscht ten 5 k opzichte onder het Negental ook eeue''aanftotelykév'on !: iykhcid; immers overeenkomstig de ruwe berekening der ] twerpers, bieden zy ons in hun fchema Departementen aan,
B, 30, 40, 64, 70, 88, 107, cn 118, vierkante voeten :] pervlakte; —» niemand zal daar in eenige evenredigheid of !l lykheid, kunnen vinden , maar wel eens buitenfporige on. a lykheid want offchoon, de uitgeftrektheid aau de Popu.
Wtie naar myn oordeel behoort ondergefchikt te zyn, is echter het Hgenul in uirg fhektheid buite noodzaak wanfta'rigr ©ngclyk. — Dc populatie geef ik den voorrang Uoveu de uitgeftrektheid, om dat>«/j daar door hec refpectief vermogen b.ter is te berekenen, en deils warneer i populatie zo veel mogelyk gelyk is , de byzondere Departementen , een m -er »elyk getal Leden in het Wetgevend Lichaam hebben, ja zoo word alle jdouü: best voorgekomen, cn 'cr is tevens eene Depariementaaie geiykheid ingiet verkiezen van den zozeervermoKendCn Staa's^aaJ.
Gy merkt Medeburgers 1 dat ik'reeds verondcrftel hetDrcreet van a December 1. I., het een cn ondeelbare onïet Republiek, zo naai binnen als naar buiten.— Op dien grond alleen, rust myn geheele raUonnement, ook het verder onderzoek, of de gcograpmfehe ligging der Republiek, in bet negental!}», Schema is in bet oog ui-houden. — Dm zou "er ook,onderzoek; nodig iyr. f Nee» , Burgers Reprefenrauten! wy hebben flegts op tc merken, dat de geprojetéLerde negen Departementen, niets anders zyn, dan de oude Provinuen, met eene niets beduidende verfehikking tn verandering , 'raar vaa de voornaarnfte is, dat de Provinrien nieuwe naamen worden gegeven—voor het overige zyn dc Departementaaïe Grenzen, dezelve met de Provinthale en Generaliters Limiren, zo dat ten dien opzigte niets nieuws is, <*-. doch , indien het waar is t dat 'er nu geene fctadnvr 'van iet oud ftelzel meer beftaat, dan is het sok niet ncolig, zc'fs niet raadzaam de oifihul. dii;e, grenxeu der Oude Provint'ten te willen veranderen. — ik fpreek in den geest der Rapporteurs Pa^. 12 mair dc Vergadering heefc gedecreteert , 'er zal eene Departementale verdeeling der Republiek plaats hebben, nie-t alleen maar ook de beginzelen bepaaic volgens w..lke zy ifrH dar zodanige verdeling za! gefchieden, en ik oordeel -op goïden gronden dat geene verdeling conform die bepinzekn. 1 an of zal uirgedagr worden , met behoud, i_n_ de 'onJchuUige^renze» der oude Provintie —— dies komt myvoor, dat en het gepozeer.ie der Commislie, zo wel als haar geprojecteerd ver.ieeun pfAri , hec Decreet der Vergadering e!udcert;ten minste zodarii/e ftrekkivg heef: — tcrwyli^dc Rapponeiars g-ercdcèyk coeftemj dat de verandering van ds ontchuldige grenzen det oude Prnvintien niet worde en anders noodig is, ah zulks hehojrt te ll>tk~ ken en het al te grote van het eene, en hei al te kleine var. het ander gedeelte dsr Republiek te dveu ophouden -(1'Jg. I2)ooeia 5 Burgers Reprefentanten ! men appliceete dit op hec ontworpen fchema van verdeeiing der Commisfie, cn wie za! niet dadelyk overtuigd zyn , dat het alieg; ootc en al te kleine , in 'c geheel uiet ophoud, miar veel e. r a3n bet een cu ander den ruimen teugel isgcvi.rd. — Zeker is het datwy ons een rfo^in alle o«W ontwerpen vooilte len, cn dit deeden buiten twjffel ook doontwerpers van het negeatai; waarfenyneiyk. derhaiven dr.t het voorgeftelde doel, geene meerdere wegneming vau hu al legroste en al te kleine gedoogde. — 't Is dan ook nict vwtndV, dat het jc'tcppcnd vernuft der ontwerpers van het Svhcuis, in 't geheel niet werkzaam geweest ia, ten opzigte vannicuwe GeographifcheDepartementale liraitcn ; neen, deRapipdp teurs hebben in rc^endeel, be; vcnerabel oude ia het negental in alles geëerbiedigd. — Was ik nu even als de Cosimiafie ov.rtuigd , dat 'er nu geen 'jchaduw van het oude ftslfeimeer beftaat. —— lk zoude misfehien ook , in weerwil van het Decreet der Vergaderiiig, (voor my zelve in h-et byzonder) oordeelen , dat 'cr geene nieuwe Departementale verdeling, zoo min als nieuwe Departementale namen nodig zyn. —» Beftaat 'er waarlyk geen fchaduw meer vsn het oude.itelfel? ? mm Intusfchcn, om rond ea onbewimpeld te fpuken, ' \ . hst



( *7° )
hetontworrenSchemarus'opdieveronderftellins;, het is niets t< anders als het oude; alleen wcmvyAsi en Lande met Prenihe I vcrecuigd , en /lmjicrdam uit Zuid Holland by Noor* Holland k gerekend , zecker om de monftreufe grootheid van Zuid- z Holland eeni^ziuts te verminderen. ■ (Dm ik beklaag c
Noord H jtland met detze vereeniging l) voor het overige zyu de'infchuUigè>.grensfcUeidirgen der oude Proyintien gebleeven i in haar geheel. — Niet dac zulks het oogmerk der Vergade- r ring zoude kunnen geweest zyn, in haar Decreet van den 10 I Maart — zoo min als het doel der Commislie zelve, neen, ( in haar voorlopig Rapport van den 28 Februaryconcludeeren 1 zy tot eene nieuwe Departementale verdeeiing, om het Pro- j vintiale eigenbelang te doen ophouden , en meer andere argu- < menten daar aangevoerd. — Ook kan, naar myn inzien, het 1 doel der Vergadering by het decreteeren eener Departementale verdeeiing der één en ondeelbare Republiek niets anders zyn, dan zodanige verdeeling in te voeren, die van trap rot trap dc Provintiale jalouüc, nayver en eigenbelang kan doen ophouden, tncen gelyk Departementaal Beftuur, immers zoo na mogelyk, voor het adminiftratief Huishoudelyk Beftuur daar te ftellen , en alzoo eene gelyke Departementale invloed cn belang, naar evenredigheid der Ingezetenen in het Weegevend Lighaam; dan dit alles zal men te vergeeftch verwagten, indien de Departementen niet zoo veel mogelyk in populatie aan
eikanderen gdyk zyn. Oordcel Medeburgers! is het
gelyk ? is het evenredig 9 D.'.c 400,000 niet meer invloed hebben, in hetVVetgevendLighaam, in den zoo zeer vermogenden StaatsRaad, als 80,000. — Alleen nu nog dit, het byzonder in het Schema der Commislie , is de berekening der vierkante mylen oppervlakte van elk Departement, maar ik heb niet kunnen ontdekken wat de Commisfie daar door bedoelt —* zoUüe het zyn om dc evenredigheid der Ioworers van elke vierkante myl oppervlakte aan te wyzenï — neen ; want 1700 is zeker met evenredig, niet gelyk aan 8oeo. — Sy het overzien deezer berekening oadekte ik twee kleine misrekeningen, of misdrukken , als ia het 2e Departement, 3= tal colomftaat 1765. p. 7. moet zyn 1752. p. 51. en in het <5e Departement, 3etal colom ftaat 2655. p. 17- moet zyn juist 2651. — Dit remarkeer ik alleen, ten einde die taaifauten zouden kunnen gecorligeerd worden, vooral indien de Vergadering naar haare wysheid oordeelde, dat dit negental Departementen behoorde te worden gedecreteerd, en aan de Natie ter goed of afkeuring te worden voorgedragen.
Stilzwygende gaa ik voorby het NB. waar mede dit Schema bcfluoten wordt, ik zoude de Vergadering te lang moeten ophouden, indien ik het onge'yke cu onevenredige (daar in als waare het gelyk en evenredig voorgefteld) in het byzonder wilde betogen ; trouwens hej: reeds betoogde is genoeg om dit NB. te beantwoorden, envmiddagklaar te bewyzen, dat die Schema van Departementale verdeeiing, geheel afwykt van de beginzelen volgens welke hec, óvereenkomftig het meergenoemde D-creet der Vergadering had moeten ontworpen zyn. — En zonder dat ik de ontwerpers in het minfte wil taxeeicn, cn naar myn licht oordeelende, fchynt my toe, dat gelyk .de verdeeling in elf Departementen ftrekt om het rampzalige Fcederalismus of Provintiaal Egoïsmus , door het Decreet van den 2de December 1. I. ter dood gedoemd, een graf te graven, en ware het mogelyk in een altoosduurtnde verge. telheid te dompelen : alzo het verdeeliugsplan der Commisfit of negentallig Schema, cenc ftrekking hcefr, om het Fcede. ralismus in het volle leven te behouden. —— Dan mj zelve gelyk blyvende, vooral ook in het gedecreteerde eer en ondeelbaare der Republiek, 200 naai binnen als naar bui
en ondeelbaare der Republiek, 200 naai binnen als naar bui-
n, als tot no» toe overtuigd, dat drt het eenige zeek ^ undanaent is, waar op ons nieuw Siamsbcftuur eene onw, £ :lbaare vastigheid, magt en aanziui kan verktygen, en 1 . 3, dat het daar mede ftaan en vallen zal. En al J ;
jr.cludccr ik :
Dat het Schema van Departementale verdeeling der Bata r :he Republiek , door de Commisfie gepro j.crcerd cn gep' » oneerd, in geenerlei opzichten aan het D-'creec van d.n i iaart voldoet, maar, naar myn inzien, een ftrekking bet I im het oud cn voor ons Vaderland ten allen tydeallerverdi F. eiykst Fce.leralismus, of Provintiaal Egcïsrr.us te verecut ;en , het ééne cn ondeelbaare der Republiek te eludeercS n derwyze van trap tot trap tot alle de tampen en onheil /an het oud B-.ftuur te vervallen, en uit dien hoofde n l vorden gertj.cteerd.
Verhees zegt:
Niemand, die in de Geographie eenigzints ervaai is, zal op goede gionden kunnen tegen fpreeken , S zeer het gemakkelyk fchynt, om op een wel uil I werkte Landkaart een Landverdeeling te maaken,» te beperken, as men zodanige geprojecteerde verdek ter toets zal brengen aan de evenredige bevolking, Fgeftrektheid , Geographifche legging en andere inr.erlle huishoudelyke fchikkingen , of men zal ondervinden Ju dezelve aan veele zwarigheden onderhevig is, en v»al in deze Republicq, welke , boven andere LandL innerlyk met verfcheiden Dyk- Coliegien , Polders, m terfchappen en Watergangen verdeeld is, weikers beu liging en onderhoud, door de daar onder horendefc landens moeten worden voorzien ,„ en daar toe B huishoudelyke Coliegien en beftiering hebben; waafci naar myn inzien, geen van diergelyke córporatienh der meer dan een Departement kunnen worden e bragr,
Het is op die voorname gronden; dat ik het Pl door den. Burger Reprefentant Jansfen voorgefteld . n de Republicq in 11 Departementen te veideelen , 3 be ter toetfe gebragt, en zal kortelyk aantoonen die denen, waarom ik my als Lid van de eerfte Colns fie met dat voorfz. Plan niet hebbe kunnen verë:n|r Ten eerften : dm dat ik van gevoelen was, o.mill menagement in de uitgaven in het oog te houden u Departementen in minder dan elf konden wordenle maakt, om daar door het getal van Departement Amptenaais niet te vcrmeerdeten._ Ten tweeden at dat in het voorfz. Plan de verdeelingen langs zomb Rivieren wordt voorgefteld, waar door eenige Dde en Plaaifen onregelmatig van den anderen zouden fa. den gefcheiden, en hier door de eigendommen die*, meentens, beftaande in Heiden en andere Gemee» gronden , gelyk ook de Dorp-befticren hier door ai het opzigt van twee verfchillende Departementen zcli worden gebragt, waardoor , naar myn inzien , nieL verwarringen, en moeitens en kosten der Ingezee'lt zouden voortvloeien. Tenderden: dat zommigenfc ders en Waterfchappen door deeze verdeeiing , M verfchillende Departementen zouden worden gebfc . het welk ik met anders als nadelig voor uiergelyji*1



C £71 ^
Jtirfchappen en daar onder gehoorende Waterwerken Ihebben kunnen befchouwen.
Ij-On een voorbeeld ten dezen aantcvoeren , zal men 1 »ind-n, dat het Heemraadfchap van Rynland door die IterJeeling, onder drie verichilicnde Departementen wori de gebragt, het welk, naar myn mzien , het Heempa^fehan van Rynland aan veele mocitykheid cu he iiwarea zoude onderhevig maken , om onder drie verfchillende oppertoezigten van de Departementen tc zyn Uetleld, zoo als zoude moeten volg-n , volgens hetDejjcree. by deze Vergadering den 25 April 1797 gedecieteerd, van den vogenden inhoud: i „Het D •partementaal Beftuur heeft het oppertoezigt I Lom alle Dyk-en Water - Coliegien .Polders ot Ker,fnel Vergadert^, en Gemeentens Beftuuten binnen 'derzelver Departement, voorzoo verre aangaat het \ ' behoorlyk onderhoud van alle D/ken, Waterwerken, Hf, Wegen B.u«gen en diergelyken, en draagt zorg , dai 1 „ de goede order en politie door ieder derzelver wor, ' den bewaard."
En het volgende Articul. f* „ Het onderhoud van Dyken, Wegen , Wateren, II, Bruten, Sluizen, en al wat van dien aard meer tot i\t d> huishouding van elk Departement betreakeyk ts, Ijk, blyft rot lasten van die, waar toe dezelve vap ouds 1 m< ber.oon. * , ^ ff Als men deeze twee Articuls met aandagt overweegt, ■ loo kan 'er steen D.pmementaale verdeeling in deze Reïbiicq worden ingevoerd, waar door de Polders cn \\ aH .«ericnappen onder meer dan een Departement zouden worjkden gebrast, cm alle verwarringen, die daar uit zouden ! 1 kunnen ontftaan , voor te komen.
Hn is op die gronden , dat ik vermeen, dat het P.an ' . om de Repualiek in 11 Depaitementen te verdee.en hoor den Barger Reprefentant Jansfen veorgediaagen , BDict kan worden aangenomen. <•', XW Burgers Reprefentanten 1 aan minder zwarigheid za! 1 inaar myn inzien , het Plan, om de Republiek mzever i[ U ««tementen te verdeden,onderhevig zyn: als Lid var We eerfte Commisfie, was ik ook van gevoelen, indier l^oor deze Versiering, een geheel nieuwe verdeemj 1 1 no üö; wierd geoordeelde, die als dan in 7 Departemen JKen behoorde te beftaan, om dat volgens den korten tyd ••I folie ik tot onderzoek bebbe kunnen befteeden , dat dier 1 Ëeiyke zwarigheden meerendeels en mogelyk wel gehee i Lmen woi fen voorgekomen , en ik zoude voor eei 1. Vp-deding van 7 Departementen my ook vokomen be ( «paaien, in di n dczelv-., by het aannemen van d :j|Conftitutie in werking konde gebragt worden «I P Dan daar d't Plan niet kan worden ingevoerd, dan met he 4 itelfei van algemeenebelastingen, heeft my gebragt ter over llwe-ine van het derde Plan .door de Commune voorgedraa iWtn - ramenlyk , om de Republiek in negen Departementc '1 Ke ver ^eeier,; daar di; Plan aan geen 7.waanghede» onder be im> it, om met eenige Polder* of Wateifchappen , oude « k "airlVnde Dc oam-menHM te worden gebragt, en da* 4f en boven dat voóiregt V.ft.d* het met de aanneem»)
van de Conflitutie kan in werking gebragt worden ,zoude ik de verdeeiing van n.gen uepaiteuienten aaunee-' men.
FieeJe zegt:
Wanneer wy den loop najaan der deliberatien, die over dit onderwerp hebben plaais gehad, cn gelegenheid gegeven hebben tot dit Rapport, aan zal men bevinden, dat deeze Vergadering heeft gewiid, dat de oude verdeelingen zouden yeianderd worden. Immers dit was het geen deeze zelfde Commislie der Vergadering met zoo veele woorden voordroeg hy hy haar vorig Rapport, zoo ais men zien kan bladz. 3. op het emde. ,, Hierop decreteerde de Vergadering op aen 10de je Maait, dat dt Gecommitteerden als nog het voorftc-l van den „ Burger Jansfen (die eene verdeeiing in 11 Deparcemenren had voorgUteld; zouden behooren te exammeeren, en tc " dienen van Rapport, otdat voorftel zoude kunnen worden ,, aangenomen ja dan neen , welke verbeteringe daar.n gebiagc; „ of welk ander P an van verdeeiing zou behoren gevolgd te „ wordeu ; in welk Plan van verdeeling zy zouden moeten in het oog houden, eene zoo na mogelyke evenredigheid „ van Populatie, uitgeftrektheid,en de Geographifche ligging ,, der Republiek; ais mede de belangen van he-t geheele Ba,, taaffche Volk." Daar kan dus, dit alles in zyu zamenhang befchouwd zynde,in den geest der Vergadering geen ander begrip huisvesten , dan om de oude verdeling te doen ophouden—m want waar toe anders dit nader onderzoek ? waartoe anri.rs het voorftel van den B-Urjer Jansfen, die eene verdeeiing in ii Departementen ,en dus eene geheel nieuwe verdeeiing voorftelde , op uieu w ie laten onderzoeken ? voorts brengt de ftellige last, dat het Plan van verdeeiing ten doel moest hebben .'e belangen van het geheele Folk, en vooral dat hec op tcwe zou naar mogelyke evenredigheid van Populatie en uitgeftrektheid van grond moest berusitn ; dteze orioerftelde mening van de Vergadering tot een klaarblyklykheid, die geen twyffel kan overlaaten, of zy begeert, dat de oude afdcelingcn der Republiek zeer ongelyk zoo in Populatie als uitgeftrektheid van grond , moeten veranderd worden. Hae zal nu aan dee/.e begeerte der Vergadering voldoen, het Plan dat de Commisfie , als haar eigen weik opgeeft, waar by de tegenwoordige Provintien Van Friesland, Ovet ysfel, Gelderland, Dataafch Braband, Zeeland, en Utrecht volkomen op haar zeluen, en inbaar geheel blyven beftaan , Groningen en Drenthe in haar geheel! te zamen worden vereei igd , cn /Jollend m twee deelen geplust? Is dat de oude verdeelmgen vernietigen, Burgers Reprefentanten ! — daar men 6 Gewesten van de o, en dus 1 wee derde van het geheel onveranderd in haar geucel Iaat —— ussatr twee onverdeeld te zamen voegt, en éeo fplist ? Is daL vuldoen aan uwe blykbaaie begeerte? Die weerlpieekc zien zcivcn. Maar, Eurgers Reprefentanten 1 daar zyn nog andere zeer gewigtige bedenkingen tegen die Pian van yerdeding in 9 Departementen door de Commisfie voorgedragen — het naperc ook in de Geographifche ligging — het behoud de oude zeer gebrekkige, en zeer verwaarde Greiibfeheidingen der Gewesten onderling met malkander-, waar door zy met tongen, en hoeken in malkander fprrngen, die geheel onregelmatig zyo. Die hier van opheldering verlangt, let maar eens onder anderen, hoe Holland en Bataafsch Braband, cn Ho'land tn Utrecht zeer verwart cn ongefchikt ouder, en in, tn door malkander lopen; maar di: alles haalt nog niet by dat groote kwaad,dac deoudeafdeeiingen, in dit vooi ftel aast zoo veel znrg bewaard, hebben moet, om den zo vcrdci (ïtiyken geest van Federalisme levendig te houden. Te vergectsen zal men de naam van
' Pro.



C 8.7* )
Pi-ovitrtien in Dspartemititen verwisfelan, men zai de /aak. behouden. Men zal nooit in de Volks opinie hefyerderfplyk z' denkbeeld doen verlaren gaan , dat zy ntet nog de ou 1c d volkjes—— de oude HüUndfehe, Zrcu vfche, GeldcHahe a Volkjes blyven uitmaaken. Zy zullen blyven omwandelen,' E in den enjen en bekrompen kring van hun plaarze'vkbelang, C en het meer uitjebreil denkbeeld, on alleen o? het oog te houden het alremean belang des gehelen Volks , zal niet in hun kunnen onkomen Hunne oude hebbelykheden en vooroordelen zullen iu ftaad blyven. Zy zul'en Prsvintiale Stüateï blyven kennen, in hun die niers anders zyn dan Vertegen'.vóordiae'-a van een"vry Volk. In een woord, zoo de afdeclingen blyven, zoo als ze by dit voerlid in 9 Departementen u-orden vooreefteU, d3n zullen wy met dit invoeren der Conftirutic niet meer gevorderd zyn, dan dat wy het oude WaofttHig Staatsgebouw behouden hadden, zoo als was. Ik concludeer dus, daar dit voorftel aanloopt tegen het Decreet van 10 Maart, nict voldoet a3n de vereischtcn , die,in ccn Plan van ve.decling in dnt Decreet gevorderd wor- j den; en om zyncn nadeeligen invloed, ftrydig is met de be- , langen des geheelen Baraaffcheu VoVks, dat dit Plan van ver- , 'deelin'g in neger, Departementen, behoort te worden versvor. . pen. ; [liet yepvolg vau deeze Zitting in om volgend Nummer.}
Beknopt Extract van de Zitting van Zaturdag, de;i 6 .Vlei 1797.
Een Request van Pvoomfche Burgers van drie dorpjes in het Overbetuwe, verzoekende pernushe om door befchikkingen met da Gereformeerden hun Kerk te mosen gebruiken, waarormrend die van Gelderland hadden gedifficultecrd : —— aan de Commisfie. om daarover met die van Gelderland fchikkingen te maaken.
Aan de orde van den dag zynde de voordragt van het Committé te Lande, tor hec aanftellen van drieChirurgyns Majors, met den rang van Capitein , wordt dezelve in dezelve in deliberatie gebragt: — en conform geconcludeerd.
Aan de orde van den dag zynde het Rapport van deCom. tnisfie van Superintendenric op het Request van den Tbefaurier by de Commisfie van Adminiftratie over de door de Franfchen Geabandonneerde goederen van de Vorst van Nasfau, .wordt" in deliberatie gebragt: — en conform gearrefteerd.
Halbes doet Rapport op het Request van W. P. van. Dyk , verzoekende betaling voor zodanige Schippers , als welke ten dienfte der Pranfehe Republiek gecmployeerd zyn, advyieerende, om als nog door middel der Commisfie tot de Bui* tenlandfche Zaaken, door nainnslyke fchikkingen by het Fransch Gouvernement betaling voor die ongclukkigen te erlangen : — conform belloten.
Luyken doet Rapport op het Reauast van Jan do rfit, vd,
ijc heDtiende aflosfing vaa anticipatie peunvige 1, ten lastij ir ftewVrseae O ast Indifche Compagnie, edvyfeercada, cl.j ! Vergadering, in conformité van het Decreet van den 1 jcember, dit verzoek vour als nog diende te dcclineeren : | mfjrm befloten.
De Prefident leest het volgende voor.
Boodfchap aan den Raad <l 500 en a'ef Ou IJlen , den t 1 F-i real, het $de 'jaar. (soAprp
burger. s representanten!
Wy baaetsn ons, om tegen te gaan de bezwarende gcrugt|| relke me.i onri:r hec publiek verfpreii heefc, en wes ewaadwilligen en belangzoekcrs alle geloof hebben gerragi| e zecten, nopens de geflotcne Vreics-Preleminairen tusfc» isn Goneraal Bwonaparte, en de Gevolmagtigden deil ;ers. De Adjudant Generaal van de Italiaanfche ArméeSift :wam hier gisteravond met deeze Ondergetekende Prelil lairen Vredesarticulen aan ; welke hy nn het Directori >verhandigde; deeze Officier had jryn weg door Dansera ij ;enomen eu overal warea de vyandclykhedeh geftaakt. |
De Bafds dezer op heden door het Directorium goedgekilj le Artieulen zyn:
De afftand van Belgicn door den Keizer en Koning.
De erkenning der Grensfchcidingen van Frankryk, zoo al: e selve de Wetten der Republiek bepaald zyn,
De daarftclling en erkenning van een Gemeenebest in li; aardyen.
Deze zoo gematigde als roemryke voorwaarden, zyn de vil DOrg van eenen vasten en duurzamen Vrede, zoo roemru* verkreegen.door dc liefde tot de Vryheid, de onvcifchrolj dapperheid onzer fpitsbroederen, en de bekwaamheid* zulke Bevelhebberen, welke hun fints zes Jaren den wc*| Overwinningen gebaand hebben.
C Set')
Rewbeli, , Prefident,
L-aJgarde , Algemeene SecrclaA ,
De Deliberarien over de Conftitutie worden voortga waarna de Vergadering gecontinueerd wordt tot heden a^ ten half zeven uuren , na alvorens in ccn Committé Gent, geconverteerd re zyn.
Ter Drukkerye van VAN SCHELLE &COMP. in'de HAAGE.



GELTKHE/D, r R T H E i D , BROEDERSCHAP.
EXTtA-DAGVERHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
IWJLT X O M JL X. M V M M GJL JD M JR X W G
REPR ESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. Jtil Maandag den 8 Mey 1797. Bet derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergaderinc.
Vervolg der Zitting van Saturdag «Avond, den 29 April 1797.
Voorzitter: J. A. de Mist.
'"^ervolg der . Deliberatie» , over het Rapport der Commisfie,'tot hei werk der Departementale .verdeeling benoemd.
De Prefdent vraagt , of ook nog meer Leden liet vvootd ovtr het Pvapport en gros begeerden? zoo neen, zoude hy de ifle Afdeling in delitera'tie brengen.
Dezelve wordt in deliberatie gebragt.
Vreede zegt:
De voorkeur , die de Commisfie aan het Plan;van negen Deparcementen tot myn uicctfte verbazing gegeeven had, bragc Hiy in de gedagten , dat de Prefident het in de eerde piaats had in deliberatie gelegd. Nu hour ik, dat het'tPian is vau den Burger Jansfen, dat aan de orde is — hierover zal ik dab EU ook bepaaldeiyk myne mening zeggen. Dat Fian dan komt my voor in zich zelven al zeer auancenaelyk rc zyn, cn althans in het algemeen te voldoen aan het D#<eet van 10 'Maart, waar by verëischt word, dat deDepartemeritalcaf ieelingen'zoo na mogelyk moeten zyn ingericht in evenredigheid van de populatie — van de Geographifche ligging der Republiek , cn óvereenkomftig het belang des geheelen Volks. Aan deeze vereischten voldoet het vry naauwkeuri^ — de Departementen zjn na genoeg even talryk — de Grensfcheidingcn tferzelvë natuurlyk, en daar het meestal alle de tegenwoor 'digé afdeelingen door een fmelt, dooft het dien geest "Van Toederalismc uit, waar mee 's Lands algemeen belang zozeer 'verbonden is. 't Is echter geenzims , dat ik op dat Pian •geene bedenkingen zoude hebben, verre van daar! Ik zie een ,allergewigtigfte fout in hetzelve, daar het drie Provinrirn , te
•«•eden, /.eelanu, utoniogcu cn vhohot '>» ^u-y»
laat — zou ccniglints mogeiyn, zouae uu uicnsu vcrau, V. Da.ii..
derd te worden, juist om de (zelfde reden , om welke ik dit Plan anders zoo zeer goedkeur, ik meen om het vernietigen van den geest van Foederaiisrne , of plaatzeiylc belang, die voorzeker ia die Gewesten r.ög ia kragc zou blyven werken, zoo die Gewesten onverdeeld bleven. Miar hoe wezenlyk dit gebrek zy, ik vinie dat het Pian, over bet geheel befchouwd, aan de hoofdverdachten voldoed, cn dus concludeer ik, dat hetzelve tot een grondflag behoorde gelegd te worden, en een Commisfie benoemd, om hetzeivc van dit gebrek op de beste wyze te zuiveren, en ailezotiani. ge verbeteringen verder in het zelve te breugen als zulien na* dig bevonden worden.
Gevers zegt, dit te moete» appuyeeren.
Couperus zegt:
Ik zal niet trceden in het onderzoek van het Rapport van verdeeiing , aan welkers hoofd myn naam als eersïbencemde Lid gevonden wordt, nog ook eeaige ophelderingen over het zelve geven ; het is der Vergadcrin bekend, dat ik voor eenige weken, tot Piefident benoemi wordende, getiagt heb myne p'aa's by deeze Commisfie te doen vervullen, door een and: f L'd uit het Holianisch Gewest, dewyl debczigheden aan den Pus: van Voorzitter verknogc my in de volftrekte or.mogelykheid fielden om met eenige"vrugt daar in werkzaam te zyn ; dit heefc my niet mogen ge ukken, cn de Commisfie heeft te regt geoordeeld haar werk te moeten voortzetten; en feaoun zy my, alvorens haar Rapport uiuebrengcn, daar van kennis en vifie heeft gegeeven, heb ik echterniets tot hetzelve kunnen toebrengen; ik heb nu alleen het woord gevraagd om de Vergadering te doen opmerken, dat, hoe ik over de zaak zelve ©ok moge denken, men het echter naar myn inzien myne mede Gecommitteerden geenzints kwalyk kan neemen , dat zy zo veel mogelyk zich oBthoudcn hebben om de oude grenzen der Piovincien te veranderen, wy hebben, zo als de Vergadering zich zal herinneren by een vorig Rapporr gëtragt hieromtrend het voorlopig goedvinden der Vergadering te mogen verneemen, cn de noodzakelykheid daar van aan re toonen; dau dezelve heeft in haare wysheid goedgevonden, met r(j"étie van dac gedeelte van het Rapport, de Cöifamisüe eene nieuwe last op tc leggen,- cn fchoon in het Decreet zulks niet duidelyk ftaat uitgedrukt, heefc echter de loop der Discusfien cn dc inhoud der toen ultgebragtè Aivif-n aande Commisfie aanleiding genoeg kunaeu geveu om te veronderS s s s « ftellea,



( 8/4 )
ftellen , dit zy het «eest óvereenkomftig met de appatente «e-,t deezer Vergadering zoude werken, wanneer zv Énlt» Ktjheid in haUapportHet ^^^SX „rrml-ren der ou.lc grenspalen : 4— ;k he», Bi. , -ra rueP"
" tegenwoordig kannen zyn.by.de deUberanea | d^r o^r'sohooden, maar ik meen te girin . d« «yne
Mede Gecomrait cerlcn de zaak meer dan waarfchynlyk ook , A oXZL hebben befchouwd , cn fchoon* (daar .
ge.acci e ftuk te hebben cn vrees zulks ook nipt ».*rf e"' va,-,- -enonien hai over het rapport niet te fpreeken, QOtdeedae ik ecfitcrtit tot resaonrre van de re.natqucs, hicromtrend gemaakt, te moeten zeggen.
De Prefident ftelt voor, dsar de Vergadering zich na" in een Committé Generaal moest converteereii, om de deliberatien over-dit onderwerp te adiourueere;i, dan bevorens te moeten ir.ededaelen eene tydirg, by de Commi,fie vsn Buiten anafebe Zaaken ontvangen, welke hy vermeende, dat voor veele onzer Ingezetenen van het uiterst gewigt zoude zyn, (.zie ons Beknopt Extract van deeze Zitting.) waarom hy dan ook voorfterde, hier aan zoo door het Dagverhaal <*>roe Couranten de vereischte Publiciteit te geven: - coniorm befloten.
Waarna dezelve de Vergadering dus aanfprak:
' tn magnis voluisfe, Sa! ep.
Met deeze bekende trooVtfpreuk eindige ik een Voorzitter fchip , in het welk ik dankbaar erkeuns veele blyken van 11 ieder vertrouwen en gewillige medewerking ontvangen te Sc». Zo Ik my zelve bc-fchuldigcn kon, in deeze veertien dasen een enkel uur verzuimd, of in cenigen anderen dienst dan "n d en van het Vaderland befteed te hebben ^ou »k d ez plaats nict met zulk ccn gerust geweeten verlasten, als ik thans doe. Gyl. en de Natie «oogt oordeelen , of ik aan den taak , die ik my byhet aanvaarden van het Voorz.tterfcl ap had voorr-efteld, beter had kunaen voldoen ™ maar gy zult my met weigeU het getuigenis, dat ik aan myne zyde imSers aeene Gelegenheid gegeeven hebbe , om het went der ?"Xrt^« ogenblik te vertragen. Ik wenfehc mynen achtin»swaardi?en Opvolger, dat hy het genoegen mag firn ken om het Live ten einde te brengen; maar nog meer wenfehc ik , dat Neerlands Volk in dit Ontwerp van Coufhtmie, zal mogen vinden de grondflagen voor deszelfs alge. meen en duurzaam geluk.
En adjoumeert daarop de Vergadering tot Maandag morgen ten io en n uuren respecuvelyk, en converteert dezelve in een Committé Generaal.
Zitting van Maandag, den 4 Mey 179?' Voorzitter: j. B. Bicker. Een quartierna tien uuren wordt de Jergadering door den afgetreden Prefident de Mm geo-
pe:ia. ue inoluicu «u... — — o- o keurd. « -
Waarna de re'e/.eu en in deliberatie gebragt ivprletï la volgende Misfiv.s en Adresfen :
Eene' Misfive van her Provinciaal Beüuur van Utrecht, mtercedeereude voor eenige Ingezetenen van dar Ge« weJ' omtrend de door tien gedsane klagten over de BandêrWzd de. I-a-e:m-urs in het verwoesten van Boomen enz. by het aanleggen der werken aan deGre^s. verzoekende , dat de voortgang mag worden &efurche.rd , cn aau de eig..naars fcliaver6qedmg geaccordeerd: — aan het Commllé te Lande , tot informatie.
Eene Misfive'van't Collegie van Policie, Fmancie en akerneer. Welzyn van Gelde.land, te kennen gevende, dat zy de lysten der gepenuoneerae Omeieren heb, b-n omfanae». en niet ontveinzen kunnen, op dezelve bedenkingen te maaken , zoo omirend het aantal jonge Officiersf «s de flegte voorwerpen , op dezelve ■gevonrien wordende ; om deze redenen vertoekende, end» confideratie geevende het formeeren van nieuwe lysten f aau de daartoe benoemde Commisfie, om
confideratien en advys.
Eene Misfive van het Cemmittete Lande, te kennen gevende dat, in den voorleden Jaare by humeène o.donnantie op het geven det Honneurs vastgefteld zynde, di» van Haarlem aau het Committé hebben geaciresfeérd, eifchende dat ook aan de Leden aer Municipaliteit de Honneurs zullen gegeven worden -y verzoekende daaromtrend van de intentie ea het goedvinden- der Ver-
gaderisrj ingelicht te worden: aan Lambier c. f
om confideratien. en advys. ,. - ,
Een R-questvan Ingezetenen mt;de Bommelerwaard, veizoekenae ontlasting van zwaare inconvenienten , welke hun door de lnquartiering veroorzaakt worden
De Prefident ftelt voor, om dit te ftellen ir handen van het Commitié teLanderf, om coniide - ratien en advys.
Stoffenberg zegt, dat het genoegzaambekend is, hoe danig de Intezeienen van Gelderland door den Oorloj iyn geteisterd geworden , en nog heden door demquar tiering gedrukt zyn; dat hy dit derhalven thans niet za herhalen, maar alleen in confideratie geven , om dit Re quest in navolging van veele andere diergelyke Reques ten met klapte over lnquartiering, te ftellen in handel van Cambier c. f. om , na daar over met het Gommitt te Lande te hebben gebefoigneerd, der Vergadering t dienen van confideratien en advys.
Van Lange zegt, dat hy het voorftel van den Prefident at nu veert, daar hy van oordeel is, dal het Commrtte te Land veel beter naar de oorzaken van deze klagten kan ouderzoi ken, dan de Commisfie, door den Burger Stefenierg voorgi fteld.
Stoffenberg zegt, dat hy.zich ten1 hoogden verwol derd, dat men zich opponeerd, om dit Request te ftc len in handen van de Commisfie, aan wier hoofd z^



( 875 )
ie Burg:; Cambier bevind ; «Jaar men geen zwarigheid heef: gemaakt, om* een Request van 's G.aveiinde, ai'waar toen gek beklaagde over de inquarnermg van 20 phan.in handen éener perlbneele Commislie te ftellen — ! dat hy dit niet zveer gratieus vindt.
Van Lange zegt, dat de Burger Stofenbergkem verkeetd moet verdaan hebben; dat by door zyu voorftel niet hal be. doeld, dat dezeVergadering de klagten van 02e nitde Bomn*.lerwaa.d niet moes: hooren; maar dat hy vermeend had, net Committé te Lande te authorifeeren , om zo IpoedigmogelyK, de redenen van beklag wej te neemen.
£>s Prefident ftelt vpor, om conform het door Stoffenberg geproponeerde, te concluüeeren: — en wordt alzo befloten.
De Pnfident zsirt, ontfangen te hebben : Twee Requesten , ala een van Aöfterdzm , en een van Schoonhoven, tendeerende, om geene Troupen naar Carnpen tc doen tnarcUerem ; ftelleade voor, om deeze Requesten te fte.lén in handen van Nuhout van der Veen c f
'Eene Misfive van den Schou' by Nacht /. A.Bloyr van Treslong; dat hy deese Misfive niet gelezen heeft» maar echter ler kennjs dezer Vergadering heeft gebragt, om haare intentie te verraeemen, in hoe verre zy fustineert, dat een Schout by Nacht bevoegd is, om deeze [Vergadering per Mhfive te ae-ieeren. • Van Leeuwen zegt, dat hy vermeent, dat reeds in den jaare 1787 dit ls afgefehaft.
Teding van Berkhout proponeert, om dit .niét heden te beflisfchen , maar tot morgen te houden in advys. ' Vreede zegt, dat hy wel overtuig is,dat men per Misfive -een verzoeken aan deeze Vergadering mag doen, maar we) over algemeene zaken , cn derhalven, daar dft nog niet befoschl'li, wyl de Prefident heeft gezegd de Misfive niet leczen te hebben . verzoekt dat dezelve zal voorgeleezen worden.
De Prefident zegt, dat hy dc Misfive zal voorleezen: uit de lecture blykt, dat de Lequestraut 'verzo-kt, om de pesten voor Tafelgelden , op zyne extraordinaire Decoratie gebragt:, mogen worden voldaan , waaromtrent het Committé neete 'gedifficuïteerd: — Aan't Committé der Manne. Nog wordt geleezen:
Een Request van Burgers van Amfterdam , verzoekende dat het gedrag der Leden van htdConinm levan Adminiftratie mag worden onderzogt, en de fcmgg volgens de Wet ieftraft: - Aan 't Commme te Lande
^Vief^questen van Burgers, tot het transperteeren van Schepen:— Geaccordeerd
Een Request van de Municipaliteit van Breda , 1 ch
beklagende over het Committé te Lande : aan t
Committé te Lande om berigt.
Een Request van /. G. Wilt, verzoekende met een
gratificatie begunftigd te mogen worden: - aan de
Commisfie van Superintendentie, om naar bevind van laaken daarop te disponeeren.
Een Request van Calis en Kuiper, verzoekende Spykers, Sfaal en Tin naar Smirnate mogen zenden,: — aan U Commitié der Maiine.
Een Request van Anthony Nuyen, Veerman by het Tmelfche Veer, verdoekende de intercesfic deezer Vergadering by het Fransch Gouvernement, tot het obtineeren van betaling voor het overvoeren -van Franfchen: — aau de Commisfie van Buitenlandfche Zaaken om , door middel van den Minifkr te Parys, voor den Suppliant te interdiceeren.
Een Request van /. G. Gellint, om penfioen: —aan 't Committé te Lande, om confideraiien en advys.
Een Request van H. G. Meyer, verzoekende eenig Aardewerk naar puitsbtwg te mogen aauvoeien : — aan het Committé der lYÏarine.
Ee.a Request i an C. J. Knipfchaar, eerptditeur ft Arnhem, verzoekende, üat het Committé der Marine mag worden geauthonfeeH , om hem te permitteren de aan hem zederd den 18 Maart afgezondene goederen tranfito naar elders te mogen vervoeren: — in advys tot het Rapport, in deeze zaak uitgebragt , aan de orde en beilischt zal zyu.
Eene Declaratie van den Conful te Livorno , den Burger Rerfbyl, groot ƒ 3639: «— aan 't Committé te Lande ch de Geiitiaiitei^-rtekenkamer , om daar in als naar gewoonte te handelen.
Een Request van N. Blommaard, Conful te St. Lucar in ïialien , verzoekende, da. de Burger Tinne mag worden geauihorifeerd, tot het voor hem afleggen van den eed by procuratie: «■• geaccordeerd.
Eenige Requesten om Paspoorten: — geaccordeerd.
De Prefident zegt, dat, daar by Decreet van den 129 Maart 1. 1. het Committé tot den OostIndifclien Kandel en Bezittingen is gelast tot het doen van rekening en verantwoording aan eene Commisfie uit deze Vergadering, hy in confideratie geeft, om thans dez.e Commisfie te benoemen , en daasaoe, zo de Vergadering dit,goedvond, te authorifeereren dezelfde Commisfie , 'die 'n b~t werk van dat Committé in den -vooileden janre is bezig geweest, beftaande uit de Burgers Reprefentanten Teding van Berkhout, Vreede, de hoeren, Luyken en \an der Zoo. — En wordt cien confurin befloten.
Avffnwth ftelt voor, namens de Commisfie yan Superetitendentie over de Commisfie vsn Adminiftratie over de geabandonneerde Goederen van den Vorst van Nasfau, om de nodige publiciteit te geven , ri-t die Goederen in een verkoopbaaren ftaat zyngeb'agt: — conform belleren. Sssssü



Witbols doet rapport , namens de Perfoneele Commisfie, benoemd, by Decreet van den 28 Apr-il op de Requeste van C. E. Duisterwald, •geweezen Capitein by de Oost-Indifche Compagnie , verzogt hebbende betaling zyner pretentie, ten laste der gewezene geoclroyeerde Oost Indifche Comoaanie , of wel eene Provifioneele afdoening
van /' ^ooo -: -: ,
Advyfeerende, dat, daar gemelde Requestrant, by Mis live van den 29 April, aan de Commisfie heeft berigt , dat die zaak tusfehen hem en het gemelde Comndtté reeds in der minne is beilischt , de Vergadering ciere raak zoude behoren te houden voor getermineerd : — ■conform beilgten.
■Faadat de tydelyke Prefident ter Vergadering verfcheMn was, aanvaarde dezelve het Prefidium met ue volgende Aanfpraak.
SüRGEP-S RlPRESENTJlNTINl
Ten tweedemaale tot uwe Voorzitter benoemd, gevoel ik dubbel her gewigt van deezen zwaaren Post. Het bezef der «ew-ilrtige onderwerpen, welke door ons nog moeten behandeld "worden, het nadenken , dat het myne. taak zal zyn het belanaryk werk, als is het voleinden van een ontwerp van Conftitutie voor het Bataaffche Volk, waaraan myn voorganacr met zoo veel yver, zoo veel bekwaamheid , zoo veel voortgang gewerkt heefc, kan het zyn te voltooijm, zoumy doen beeveh , was het niet dat ik op uwe welwillende mede' werkinz en byftand fteundr. ... ' ,.
Lasten wy in onze deliberatien doch niet uit het oog verliezen, dat, als msn een Revolutie naaaken wil, brandende yver, maar a's 'men een Conftitutie maken moet, als dan bedaardheid en wysheid de kenmerken van Patriottismus zyn.
ri>t geluk van het Bataaffche Volk roept ons toe: van welke jrovocl'ns, van welk een naa', van welke ouderdom, van welke Godsdienftige gezindheid gy ook weezen naoogt, zweert alle oneemaheden, zweert alle langwydigheid, zweert alle bcfluitenlooshcid af—Geeft ons eene Conftitutie en een vast beftuur. Zo niet, vreest voor Regeeringloosheid.voor twist, voor onbereckenbaare rampen. In cn dauitenlandfche vyanden ■«Hen met vreugde de ogenblikken, die gy uw zelve met ten nutte maakt. Hooren wy naar die ftem des Volks, en aan. vaarden wy ons werk reet des te meer moed en ftandvastig. heid, daar de allergenoegelykfte tydingen , welke ik u zal mededeeien tydingen, dat de bronnen van Bloedvergieten, welke het vaste Land verfcheide jmen doorweekt hebben, reeds ftil ftaan, Ulieder harten, ja dis van't gantfche Menschdom met vreugde zullen vervullen, en opwekken om den Aizeegenaar daar voor te danken.
Waarna dezelve communiceerde, dat by de Commisfie van Buitenlandfche Correspondentie ontfangen was eene Misfive van den Minister van dezen Staat, den Burger Meyer te Parys, het volgende behelzende : .
Door eene Misfive, op gisteren by de Commislie var Buiterdendfche zaken, van den Minister dezer Repu kliek te Farvs, per Couriet ontfangen, wordt de heuge-
helyke tyding van het teekenénder Vredes Preliminairenèvoliedig geconfirmeerd; en tevens verllag gedaan van del volgende omftandkheden, welke , by de pJÏage van den Rhyn, door het Leger van Morcau hebben plaats gc-1.
Deze gewigtige onderneming is met het brillantftc fuc-ji ces bekroond geworden.
De Oostenrykeis ftonden over de geheele linie in dagorde gelchaard , en wagtenden de Franfchen met veel koelbloedigheid af.
Niets minder dan de ondernemende geest en bravoure) der Franfch.n was 'er nodig om te Hagen ; ook is 'er| den gantfehen dag fcherpgevogten , toen eindelyk de Re- , pubiikeinen zegepraalden , cn zich in één *!ag van het! Fort Kehl meester maakten , alwaar het Guarnifoen krygs-L gevangen gemaakt is; een ander gedeelte is naar Offen-li burg gemarcheerd,
Van beide kanten is veel Volk gcfneuveld, doch de Franfchen hebben wel vier duizend man Krygsgevangenj g«maakt , waar onder de Generaals Oredy en HohemolA /cru ; de Vyand heeft in de twintig Hukken Kanon; del Militaire Cas en de Archiven van de Staf verlooren.; dei braave Generaal Desfaix is aan de dye gekwetst; doch men rekent zyne wonden niet gevaarlyk.
Toen van deie glorieryke opening van den Veldtrgi door het Directoire aan de Wetgeverde Vergadering'! by eene mesfage kennis gegeven wierd, en de vóórlocw pige tyding van het teekenen der Vredes prelimirairen gelyktydig inkwam, verwekten deze heuchelyke tydingen by alle menfenen , zonder onderfcheid , eene fen fa 4 tie, welke onmogelyk is uit tediukken ; de beideRaad-|. zalen weergalmden van het verdubbelde gejuich van /Wa de Republyk ! — Op voorftel van Dumolafd h gedecre< teerd , dat de drie Armeen niet ophouden, *wel "van hen Vaderland en de menfche'ykheid "te verdienen*; eem'geitl tyd daar na wierd in verfchillende Kwartieren der ftad , het Kanon, ten teeken van vreugde, gelost.
Dien zelfden dag is nog by het directoire aangekomen de Adjudant van de Generaal Buonaparte, Lecleréï medebrengende de confimatoire tyding, dat de gronden] tot het Vredes werk gelegd waren; men is dus in heftj ongbduldigfte verlangen naar een' tweeden Courier vari Buonaparte.
Te middenender die verbazende pregresfen der Franfche Wapenen , had de kwaadwilligheid der Vyande.ri van de Republiek in het publiek yerfpreid , dat de Divifie van Joubert, een echec geleden, en dat de Oos-j tenrykers hem te rug gedreven , en zig van Brixen wel der meester gemaakt hadden.
Uit eenen lateren brief van Buonaparte van 27 Germif nal, ziet men, wel is waar, dat de Generaals Joubert | Delmas en Barngney d'HU'-iers by Botzen en Milbacij verfchillende gevegten gehad hebben, doch die altyj: ten voordeele der Franfchen uitgevallen zyn, en zy daar by wel agt düirend man Krygsgevangen gemaak| hebben ; dat zy geheel Tyrol doorgetrokken zyn era door de Vallei van de Draw zich met de Hoofd Armée| vereenigd hebben , welker politie tegenwoordig, van dd
Drawï



Draw afgerekend, tot Roteman, langs de Mukr, Bruck, Graiz ea tot by Fiüme is.
\Berstende wyders, dat deze morgen zich by hem vervoegd had de Minieter der Franfche K epubütk Noél, welke aan hem, namens het Direetoi* re Executief had overhandigd de Volgende Nota: . FRfHEID, GELÏKHEID.
. Den Haag ti Florenl, 't5ie der ééne en 0;ivereieelbare Franfche Republiek.
De Mi' ifter Plenipotentiaris der Franfche Republiek by het Bataaffche Volk , aan de Natio ale Vergadering , reprefnteetende hst Volk van Nederland. Burgers Representant en '.
,' i De Ondergetekende Miniftef Plenipotentiaris der Fran' fche Repubaek heeft de eer , uit naam van het uitvoei rer.d Beftuur, U liet zoo iang verwagt, en door geheel' t, Europa zoo vuurig verlangd bericht meede te deelen, 't welk reeds deezer dagen alhier verfpreid , en door de \ pngeduldige verwagting van het l'uaiiek greetig aangs,i Bomen wierd, doch dat thacs ten vollen bevestigd, en ; Zonder twyffel U reeds bekend is. 11 Het uitvoerend Beftuur heeft van den Generaal Moreau Ie tyding bekoomen , dat de Rhyn en Moezel Atmée , den ovtrtocht van den Rhyn den i F'oreal voibragt . heeft, en dat een Courier, by hem op r.er zelfle ogera. blik van den Generaal Buonaparte ontfangen, hem beij ucht had gebragt van het tekenen der voorlopige Vree. des - Articuleu met den Keizer.
'! f Zoo eindigt dan de Vreede op 't vaste Land den zesHen VeldiocHt, welke naauwlyks geopend, maar niet te min reeds door aan?.ienlyke Overwinningen roemrykge' morden is. — Terwyl de Generaal Buonaparte , de . Hoofdftad van het Duitfche Ryk bedreigde, trokken de j Generaals Ucche en Moreau den Rhyn over, behaalden ifoordeelen, die de fchitterendile gevolgen beloofden , en jde drie Arnic.ën, naamlyk die van Sambre en Maas, 'fan Rhyn en Moefel, en van Italien .maakten Jcorhunij ae verëcnigde poogingen een einde aan dez,en Oorlog, .] flie door de reede, waarom hy gevoerd v.ierd, de geil wig'igfte is van allen in delaatstverlopene eeuwen , en c'ie '1 K)or de fnelle opvolging van zoo veele zegenpraaltn even •Jieer de gedenkwaa;d;gfte zal zyn.
I Het uitvoerend Beftuur twyffelt niet, Burgers Repre■t fertanten ! daar het U kennis geeft van deze zoo heil^ ryke gebeurtenis , cf uwe wysheid za! de noodzakeiykT heid gevoelen , cm daar van fpoedig nut te trekken. De 'i Franfche Republiek twyffelt geen ogenblik, om voor !ji ien groot deel den verwor.dercnsv. ar.rdigen voorfpoed van .iilaare Wapenen, in deeze laatfte Veldtochten totfehry. ren aan het v.s-igin van haar Beftuur op gronden eener j ïonftitutie. De dappeihcid, die de Natie eigen was,
JonceduMhje verwagting van het Publiek greetig aangs-
;|ieer de eedtckwaaidigfte zal zyn.
-erkrei'g veel eer een veel gelukkiger den prys van haare terke poogingea : ïeJerd zy beituUrd wierdt naar plans, lis met wysheid beraaml warea , en met Itandvasiigheid
;evo!gd wierden. ■ Zoo zal oakinsgelyks de verftan-
itg werkzaame vlyt. der Batavieren , de voordeelen van len Vreede beter we.en te fchifren en te vermenigvulligen , wanneer zy haare onJerfteuning en aanmoediging ,al vinden in de waakzaamheid en vooruitziende zorg ran een Beftuur, dat op eene Conftitutie gegrondvest t. — DsriQ Vreede zelve zal U daarvan het belang en le noodiaaklykheid nog leevendiger doen gevoelen. — mmers de inwendige rust en orde vin eenen Staat, die van zelve reeds gevaar loopt , wanneer de eerlucht van byiondere Perfoonen niet in banden gehoulen , of tot goede eindens beftuurd wordt door bepaalle Wetten.) is altoos nog aan grooters gevaaren bloorrrfteld , wanneer de gerustheid van buiten teffer.s de verhitte zeifsverbeelding en hooge eifchen van byzón* lere Perfoonen gaande maakt, en by het Volk een önvoorzigtig en bund vertrouwen yeroorr.aakr.
Gy zelve, Burgers Reprefentanten ! niettegenfhande eenen zoo roemryken Vreede, zoudt van het io-. der Franfchen geene verzekerdheid hebben , zoo hetzelve □iet door eene Conftitutie gevestigd was. En deeze Conftitutie zou nog een zeer onwisfe vrucht van den Vreede zyn, indien zy 'er niet zelve den grond toe gelegd had.
liet ogenblik , waarop de verwagting der FranfcheRepubliek en van haare Bondgenooten vervuld is, daar de Buigers der beide Natiën met de hoop op eenen alge. meenen welvaart die van hun byzonder geluk zien herleeven; dit ogenblik fchynt op eene merkbare wyze gefchikt te zyn, om de vereening van alle haften by U, en de volcooijing en aanneeming uwer Conftitutiorieele Wetten te bewerken.
Het uitvoerend Beftuur zal zich verheugen , U eindelyk tot daartoe gevorderd te zien; en het zal dattydfhpzyn , waarop het Franfche Volk , door eene ondervinding geleerd, de Bataven gelukkig zal ontkomen rekenen aan alle de klippen, waarop zyne Omwenteling geflooten heeft; en het zelve befchouwen, als waarlyk vereenigd met de grootheid van het Lot, dat hun te wachten ftaat.
Heil en Broederfchap !
(getekend) fr. n o ë l.
Stellende wyders yrnr , dezelve te drukken en tevens den Agent Slicher te verstoeken , zich by voornoemde Minifter te begeeven , en , namens deeze Vergadering, over deeze heuqhelyke gebeurtenisfe te complimenteereti , en dus op deeze wyze het eerfte gedeelte dezer Nota te beantwoorden.
Boellaard zegt;
Daar de zo even gecommuniceerde Officieele tyding zeker, lyk de gewichtigften is , die geduurende dfeze Nrtionaale Ver. gadcring is ingekomen — daar de alom Triumphee.-ende Wapenen van het Vryheidlicvend en Moedig Vrankryk atle ha*. S a a s s 3



C 873 )
re Vyanden op het vaste Land heeft overwonnen — daar de trotfcbs Coalitie, 200 roekeloos zegens de¥gedecat.':e,rR.epublicq sangegaan , alom is verneederd geworden , en zonder twyffel het hoogmoedig Engeland we! baast dit voetfpoor zal moeten volgen — daar aan het bloedvergieten een eindpaal is gefteld , en de Vryheid en G-lykheid a'omrne veld hebbende ■ wonnen,' en geheele Volken bevoorens als flavu BÈhahdeld, thans volkomen zyn Vry geworden «~—— daar dit biyde nieuws dan alle Vrienden der Menfchelykheid van vreugde doet opfpringcn— zoo ftel ik voor, dat deeze zo gewichtige tyding (de vnorboode van eene beftcndige, voordeelige en gelukkige Vrede) zo dra tmgelyk, met allen luister, het luiden der Klokken, en hec losfen van he: Canon den Volke zal worden bekend jenmkt, ten einde alle en een iegelyk, maar vooral de oprechte Vaderlasder dc waare Menfcheuvriend zich overtuigd houde van het gewigt, 't geen deeze Vergadering ftelt in de echtheid deezer zo aangenzame et aangelegene communicatie ; cn kon het zyn, d*t dit figuaal vau (tonden aan , tusfehen alle Nederlanders en derzelver getrouweBondgeCooten, een oprechte Broederfchap mogre aar.vuuren, en de al te lang geduurde tweedracht in ons Vaderland eens eindelyk plaats naaken voor dc zo onoatbeerlyke en liefde: yUe Eeadrach'.
■ De Prefident zegt, -dat hy , zoo iemand, over de medegedeelde tydingen verheugd was , dan dat hy vermeende, dat men voar als nog, en tot dat dat de nadere Artieulen bekend waren, daarmede zoude fupercedeeren.
Onderfcheiden Leden appuyeeren dit.
Voni z"gr:
Ik appuyeere allezins het prcadvys van den Prefident; maar ik geve in c< nfideratie, of het niet convenabel zoude zyn, eene Commisfie te benoemen , welke zich inmiddels bezighield roet de wyze te beramen, op weike dit beuglyk evéné ment san den Volke zal worden kenbaar gemaakt, ten einde, wanneer de preliminairen aan deze Vergadering officieel kenbaar zulleq zyn gemaakt, dezelve ogenhliklyk in ftaat zy,om deze zo lang gewenschte gebeurtenis met dat éclaten die pompe alonime kenbaar te maken, als den aart der zake vordert5 immers byaldien dezelve zo voordeelig voor de Bataaffche Republiek is, als yder waar Vaderlander van harten wenscht.
En wordt het voorftel gehouden in advys.
Wordende nog geitzen:
Eene Misiire van de Hoogst Geconftitueerde Magt tan die van Stad en Lande , luidende: VRYHEID, GELYKHEID, BROEDERSCHAP,
De Reprefentanten van, het Volk van Stad eu Lande, aan de Nationaale Vergai;-
ring, reprefeuteerende het Volk van Nederland.medeburgers! ,, Hoe ongaarne wy ook de gewigtige bezigheden van Ulieder Verpadering wenfehen te ftoren, vinden s, wy ons egter gedrongen Ulieder aandagt voor eenige ,,oogenblikken te moeten bepalen, by eene zaak die
,»ons met even zo veel aandoening als verbaastheid heel ,»vervalt.
Het Provintaal Beftueir vsn Holland heeft by hari
Misfiye van den 13de 'dezer maand aan ons kenn tt gegeeven, dat 's dcags bevorens door eene plegtig , ,, Commisfie by de Nationale Vergaderingehebbeu doei
verzoeken de intrekkinge van her- Decreet van den 1 ,, Maart laatstleden, waar by gemelde Vergadering:
heeft beflooten , dat'over het geformeerd wordend ,, ontwerp van Cenftiiuiie, de ftemming Provincialitij ., zal gefchieden, zander overfteniming, en zulks aH| ,,op üe gronden; brerltr rsmt, in eene daar nevelt
'gev'oegdej gedrukte Aanlpraak.
,,\Vy achien het ten eenema&l onnodig in wydlopil ,, discusfien te treeden over de onbevoegdheid van zd ,, dane demaichc , rnair pias volkomen■ verlatende cl ,,deu yver en tro-awe, ve? armode Gylieden aan allef ,, deelen éa Leden van dit Gemenebest verbonden zyi:
er. weikers hoofdwerWzaamhedei, by het Reglemei ,, voor de Nat.KMJialii Vergadering zo klaar cu dmdciyt ,, zyn vastgefteld, rncmen vvy'dit- Reg'ement als <j „ eenigfte regul.eri rigrfnoér", zo voor alle en ieder d[ „ Gewesten , als voor Ulieder Vergadering by deezl ,, ten fteikften re moeten reclameren : een Reglemel „ waar by de relpective Gewesten, nimmermeer eenil ,, afft md van hare Oppermacht gedaan hebben van el ,, nige andere pointen. dan dewelke daar by zyn ui; „ gedrukt, zo dat her 'er zeer verre-af is, dat daarby a ,, le Provinciaale - Stedelvke of Plaatfelyke Oppermacht! „ en Regten , by het daarftelien der Nationale Vergadl ,, ringe, door de Burgers en Ingezetenen der Gewest! ,, zouden zvn afgeitaan ; maar dat zich de verklaringe va „ de Oppemi?cht des geneelen Volks, in de Grondvq „ gaderingen gedaan, alleen tot die aétus heeft bepaal „ voor io vsrre dezelve betrof het Reglement , waarl „ de Natioialq Vergaderinge zoude wórden geconftitueerl „ en de Souvreirsitert der onderfcheidene Gewestei „ omtrent alles he. weik in dat Reglement niet uitehuf ,, kelyk aan de Nationale Vergaderinge is opgedtagel ,, als nog in zyn geheel is verbleven.
,, Dat ten gevolge daar van ook niet te vergeefse! „ maar met zeer veel omzigtigheid, en wel voo- beda ,, telyk by het 108 Articul is bepaald: dat het Plan vL „ Conftitutie door. het Volk van ieder Gewest afzonder! 1 „ moet worden goed- of afgekeurt, en in dat geval nimird j, overftemmige plaats kan hebben; om redenen dat lp „ vorige Gouvernement, beftaande ui: Souvereiue (4 „ westen, geene derzelver immermeer kan worden a» „ gehouden, veel weiniger gedwongen eenige ni-uwe ri „ bintenis aan te gaan , noch aan het zelve de vryhl „ benomen om in d.n haren te beöordeelen, of zy I „ Conditiën van een nieuws aan te gaan Contrarft 4 ,, aanneemen, dan niet.
,> Het is om alle deze, en andere redenen, dat wj ,, even 7.0 gezind, als verpligt om het Reglement, voorI „ Nationale Vergadering gearresreerd, tot welkers nai „ kominge wy ons meermaalen , ja zelfs op Ulieder frj „ ciale fommatie zo plegtig hebben verbonden, na oa
» fi



C 879 )
ft, vermogens te handhaven en te onderfteunen, Uiieden " verioeke • , gelyk vvy van uwe VaderlandlievendefcnE-timenten regfcmatig vertrouwen, datgv het Provinnaal Be.luir van Holland door de meest dnngendtte en geit1 paste middelen zult gehe»c.i-'p;rraoveeren, om van E hare gèdaane inftaataerj af te zien, en daar door het f onie: linge vertrouwen en de goede harmonie tusfehen I alle dc deelen en Leden van dir Gemeenebet, het L welk tog de eeuigfte hoop en gron I van verwagting | voor de^duurzaamrieii van haar Beitaati zal moeten E opleveren, zo veel mogelyk te bevorderen; immers 1 en in alle-., gevalle, das door Ulieder Vergaderinge, E' in dezed geen andere dibpoihie ial worden genoonen , L als dewelke is analogue aan , en conform met bet E, meergemelde taflfte Art,cul: hoedanig alleen wy U jL lieder"3 Decreet vau den n Maart laatstleden kunnen [L befchouwen; alzo m het tegen overgeiulde geval -er E, geene de minlte redenen meer overig biyven waarom 4,, zodanige oppofne maatreau! zoude moeten prcevaleeren JL boven'het geene zo plegtig by het Reg eraent voor B, de Nationale Vergaderinge" is vasrgeftelt. L ,, Waar mede wy Uiieden' beveelen in de hefcherk, mir.ge des Allerheogften."
f Gefteld in handen van de Burgers van Lennep jp. f., en wyders belloten dezelvete doen drukpa'.
\ Nog een Adres van A. M. van Lange , betrekkelyk het Decreet vnn den n Maart, zynde antipotaal op het door Holland , ten dien opzigte,geproponeerde : mede gefteld in handen van
aran Lennep c. f.
j Afow^jf rapporteert, namens de perfonele Compnisiie , benoemd ten einde te rapporteren omtrend Izodanige Artieulen, als opzigtelyk het publiek lOnderwys in de Acte van Conftitutie dienden te Iworden geplaatst; hier van een concept produceerende : beflooten te doen drukken, en aan de
lorde van den dag te ftellen. I De Vergadering vervolgens overgegaan zynde, ftot de orde van den dag, werden de deliberatien lover het Rapport nopens de Departementale verIdeeiingen voortgezet.
"■ Krieger het woord vragende zegt: ^ Volgens degedecreteerde order, die in de deliberatien za' Fgehouden worden, over het rapport , den 20 April be :'trekkelyk de Departementaaïe verdeling, ter'dezer Ver
gadering uitgebragt, zoo zal ik my bepaaldeiyk en alleer | uitlaaien, over de als nu in overweging zynde verdeef ling det Republiek , in elf Departementen. 1 Om alle reflexien, die ik tegen het plan in elf De Spartementen heb, te adftrueeren , zoude ik moeten be . ginnen met de Vergadering te vermoeijen , door in he
eerfte plan, zoo als het den *o January aande VergaderiB
11
s voorgefteld. en de memorie van nadere ophelderïnge van ietzelve,van het eerfte tot het elfde Departement ingefloo:en , ftukswyzecategaan, om, naar aiyn gevoelen ,zonnetiaar aan te toonen , dat aan het waterkundige , het welk n de opgegevene Grensiinien doorftraalt, a'ues is öpiey iffert; gcog.aphie , oude Landsverdeling , ideu.we Larads» /erdeeiing, zoo als die in 1795. in Heiland ïs^elcMeci; ïuishouielyke onderrieelir ge, tor de dircétie der Water>raarlchappe», en Heemraadfchappeu , tn by gdolg tot iet opzigiaver Dyken, Dammen, Vaarten, Rivieren en vVegen abfolut jiodig; onderdelingen , die nimmer deel aadden aan de Unie van U. recht-, en die dus onfcauldig Lyn aan alles, wat men tot walgens toe, vaa hei Federalisme hecfr horen zeggen; dan dit alics wil ik voorby gaan; elk Lid, die de propoiiie en memorie heeft ingezien, en, on één voorbeeld aan ie raaa'ie.i, het rapport, door de Burger Hypo Vynje en veiéere Gecommitteeidcn, den 6. Januaiy 1796., ter Vergaierihg van Holland gedaan , vooral met beuefck ng tot de daarin voorkomende oude ©nderdelende Lar^dvirdeüng tan Holland vergelykt» zal zulks op deovtnuigendfle wyze,
zelve gezien hebben. De groore toetfteen dan,daar
ik de verdeling van elf Dt parlementen aangeltreeker. i eb , is het Decreet van 10 Maart 1. 1. aaar in ze^t deze Vergadering: ,, zullende zy Gecommitteerden, by het be„ oordeelen of concipieeren van hei P.an van veidee„ ling, in het oog moeten houden, dar dezelve enz, „ en overeenkomstig de belangens van het geheele Ba„ taafiche Volk ingericht zy.'
Dit dan héb ik na rnyn vermogen ouderrogt, tn, zoo ik vermeer), op de overruigenfte wyze ondervonden , dathet niet alleen, niet is óvereenkomftig de belangens van het bataaffche Volk, maar diametraal daartegen ftrydig, en dat onder andere om de volgende redenen :
Na deze Vergadering zoo over éér komftig haar Decreet van den 2 en 5 December des atgeiopenen Jaa.s, ais by alle^ haare Decreeten, voortgevloeid, uit de Rapporten der Buigers Reprefentanten van de Kafiecle en vtrdere Geccmmitteereen tot de Finantieeie zaaken, van den 9 January deu 18 February en volgende, als een van beginzel heefc aangenomen , dat aiie hoegeuaamde Ordonnantiën, Wettenen Reglementen , die op de Gemeene Lands inkomften, in de verfchillende Ge wesi en der Republiek beftaan , blyven gecontinueerd tot die door algemeen werkende wetten zullen worden vervangen; na deren maatregel , die het eigen behoud der Republiek , zoo wel als de rechtvaardigheid en voorzigtigheid. voorfthry f', en diena zoo veele,door de geoeffen.ifte Leden dezer Vergadering in het ftuk van Financie , gehoudene beraadllaginger,, door de Vergadering zyn aangenomen; zal deie Vergadering gewisfelyk alle daar in belteede wysheid en voorzigtigheid , niet .willen opofferen aan het ontwerp van een nieuwe Landkaart , en dus alles wat men tot een Departementaaïe verdeeiing zal aanneemen, zoo haast als het de Grensiinien der Provinciën, door een doet loopen, niet kunnen worden geïntroduceerd, dan na nieuwe , over de geheele Republiek gelykelyk werkende Finantieeie Wetten, de oude zulle» hebben vervangen.
Sua*



Staat dit nu vast, dan volgt al aanftonds van zelve, dat de te?,enswoordige Provinciaale afdealmgen nog verfcheidene'laren zullen moeten blyven bettaan.na het invoeren der Conftitutie; en dus zoude alles, wat men ichadelyk en gevaarlyk, voor het nieuw middelpuntig algemeen Lands Beftuur van de Oude Provinciaale aiüeeling vreest, in al zyn kragt, uitgeftrektheid en fchadelykheid, hy de geboorte der Bataaffche Republiek kunnen werken, is dit zeker gevolg van gevaar en nadeei voor het 11ataafl'che Volk, dat uit de in deliberatie zynde verdeeling in elf Departementen, notoir moet volgen , nu niet diametraal ftrydig, met de belangens van dat zelfde Volk?
Een tweede bedenking, die uit de opgegevene eerfte volgt, en daar mede gelyk ftaat, is deze: zoo het ontwerp der Conftitutie door het 'iataattche Vork wordt aangenomen , dan eischt het belang van dat Volk , dat dezelven ten fpoedigften in al zyn uugcttrektheid inwerking worde gebragt, en dus dadelyk aan het geheele Gouvernement die geregelde fierkte geeft, waar voor het vatbaar is — dit eischt het belang des Volks, zoo om zvne innerlyke, als uirerlyke gefteldheid.
Om zyne innerlyke gcltelahcid: het kan zoo het my voorkomt niet anders zyn, of zoo wy deze verdeling in tlf IDepartemenren aanneemen, daar die ooch onweerfpreWyk na eenije jaaren eerst zal kunnen ingevoerd worden zoo zaldeonzekere toeftand der Natie , wathetmidil-lpuntig Gouvernement aangaat, wel m fchyn ophouden maar nier in waarheid; de ontevredenen, de geluk-'en nieuwigheid zoeker zal in al dien tusfehen tyd , ov-r alles klaj*ea , op alles fpeculeeren , en ahes afkeuren — en zoude 'er wel iets anders nodig zyn, Burgers "Repref ntanien ! om den Staatkundigen dood derBa.aaffche Natie hau in de wieg te doen overkoomen, als deze ftmptrekl.inge, door zwakheid aan de eene, en ov-rfpanning aande andere zyde, gebooren , nog Jaaren te doen cor, tinne eren ? ik zoude L'we oplettenhud \edenken , en Uw doorzicht taxeeren, zo ik hier nog een woord by voegde. . ' 0/4" zyne uiterlyke geieldlieid'atb ik nog gezegd , eischt het welzyn des Bataaffchen Volks , dat 'cr by net ]r W'ferking brengen der Conftitutie, aan het gehee.e Gouvernement afdie vastheid gegeeven wordt, waar
voor het vatbaar is. <r* Het Bataaffche Volk, dootzm Stadhouders lieeds dienstbaar aan Engeland gemaakt,! door Willem den Vyf Jen in den Oorlog geileept gens een Natie, die door haar legging, m wederke belang, zyn natuudykè Bondgenooten zyn ; — dit Ve is door de rutuur, door de grondbeginzelen, en do plegïige verbmtenisfen, een nieuwe loop'aaan gcope voor zyn industrie en Koophandel; — zyne Broed; en Bondgenooten, die door eeo onafgeorooken keti van lteeds overwinnende Legerbenden Europa ais 1 waren omvatten , en afgeftreeden hebben , om het e beltendigen Vreeden te fchenken; de Franfche Natie a haar Legers door zwenken en front maken tegens ha ren, en onzen natuurlyke Vyand, de Engelfchen; Legers en Vlooten van Frankivk en zyne Bondgeno ten', zullen van de mond der Eems tot aan de punt i frika, en in "het Oo.ten en in het Westen, werkzaa zyn, om Engeland den op ons behaalden roof te or wringen , en zyn helfche S.aatkunde te doen afzweerei en om hier in mede te werken, moet de Bataafche N tie al haaren yver, al haar kragt, al haar vermogens or wikkeien; cn op het ogenblik als daar toe de gebiede de noaëzakelykheid ons toeroept — zouden wy, enï om een geheel nieu we Landkaart van de oppervlak van ons Land te formeeren , flets een zeergebrekkig,. flegts een half Gouvernement organifeeren. — Daar i toeiland van Europa, door dc ftem der gebeurtenisfe ons zegt: zorgt teu fpoedigften voor uw beftaan v binnen, en uwen welvaart van buiten; hef ogenblik daar, om uwen Koophandel, uwen Zeevaart, in'zyn ouden luister te herftellen — en wy zouden onzen v befteeden, om een evenredigheid, in onevenredighedi te zoeken. Alle bedenkingen Burgers Reprefentanten, < my, de thans in deliberatie iynide departementaaïe s« deling, en alle and.re, die niet diiect bv het introduc ren der Conflitutie in haare ^volkomenheid kunne» w< ken, a's vau een onberekenbaar nadeel voor het Bata, fche Volk, eri van geen het minfte vootdeel, doen ve werpen. Ik concludeer dan tegen de thans in delibet tie zynde Departementale verdeeling.
(liet vervolg vandeze Zitting in ons volgend Nommer.)
Dit dagverhaal der Handelingen van de nationaale vergadering, reprefenteerende het Volk van A ète i\d wor^t uit gegeeven te Alkmaar by Hartemink , Amfterdam Dronsherg , Arnhem Moeleman , Bergen op Zoc vin" rieni-dvk" ttl Bronkhorst, Bommel de Meyere, Breda P. Morjoux en IV. van Bergen, Brielle Boers cn Merkenlur ramncn Brok Clecf Uager.berg, Delft Roelofswaard, Deventer Brouwer, Dordrecht Blusfit, fan Oudgaarden en de Haas, Ein hoven va» Leerfum, Enkauizen Franr, Gorinchcm van der V/al, Groningen Zuidema, 's Hage Swart en Comp. en r. Cleef Haarlem Lootjes Hoom Breebaart, Leeuwaarden Cahais, Leyden Ilerdingh cn van Tifelen, Maasfluys D'Heer ,M\ d°lbuW ''Wen Abrahams, Nymcegen Pragcr en Comp. en van Carnpen, Rotterdam van Santen cn van der Dries, Schied: Poolttan'èn Swb'n, Utrecht £. T. van Paddenburg, Vlisfingen Corbtlyn, Westzaandam van Aaken , Zicrickzce vanden Theo: 7utDhcn van Beest m van Gulik, Zwolle Clement Jr.,m verders by de meeste Boekyerkoopcn of Postmeesters, moeten de Eoekverkopces" cn Postmeesters van Piaatzen , alwaar dit Dagverhaal nog niet word uitgegeeven en zulks verlang
te doen, zich ten dien emae aaresicsieu uw»/» *» <n ««^w»,. — yy«w, • "-e-
Ter DruliJterye van VAN SCHELLE & COMP, ia de HAAGE.



geLyKheid, r b. y tr e i d, broederschap.
DAGVERHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
JSTJLtTXO Zé JE JD JB M.X WG
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND.
N°. 512 Dingsdag den 9 Mèj 1797- Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
. Vervolg der Zitting van Maandag, den 1 Mey 1797.
Voorzitter: J. B. Bicker.
""^"ervolg der Deliberatien , over het Rappor der Commisfie, tot het werk der Departementaal! verdeeiing benoemd.
Qevers zegt:
Ik acht my verpligt met weinige woorden te zeggen, dat ik de plins van 9 en 7 Departementen als 'c ergfte vrees en aok als insdanislibe] verklaar, om de bewoordingen van 'c Sevallefi Decreet Commisforiaal; en hoewel ik dat van den Surger Jansfen niet vry ken van veele grondige zwarigheden,
0 komt my hetzelve daarom te aanmerkclyker voor, om at eene andere Perfoneele Commisfie, myns oordeels, zeer emakkelylc fpoedig daar in die veranderingen zou kunnen norflasn , welke verëischt worden, om eengosd geheel te kry. su, waar toe ik dan ook concludeer.
Pan Hooff zegt:
Toen 'er over de amalgame der fchulden gedelibe:erd is, heeft men alle de particuliere intresfen der Prontien aan een zyde gefteld, om niet anders dan het gemeene belang te behartigen; men veronderftelcle te er tyd niets meer , dan eene Natie, bereid om de Vry'id te onderfteunen, en de grootfte belangens wierden
1 den altaar der Vryheid opgeofferd, de amalgame der hulden wierd gedecreteerd. Men gevoelde , dat 'er niets Ichikter was om de independentie van de Republiek
verzekeren , dan de behoeftens van den S'.aat gek'chouderig te draag'en , en daar door het Vadernd klem , kragt en luister by te zetten. En wat nkbeeld zeude men tog moeten vormen van een Na,, dié, vry 'villende zynde , niet bereidvaardig was, zig .e die oprefferingen te getroosten, die 'cr vere scht ij orden, om de vryheid eu de independentie 00 vaste 'V. D'k'x ï.
Zuilen te-plaatfen. Zal men nu , om veel mindere beIangens te menageeren, de Republiek genoegzaam by haare oude verdeeling laaten ; neen amalgameert ook de oude Provincicmzoo we! a's de cule fchulden; het eea is een gevolg van het andere; eene nieuwe verdeeu'n* der Republiek is alleen 111 ftaat, om de voorftanders van het oud fceJeratif Systhema de hoop te beneemen en te bc Jetten, dat zy blyven intrigueeren. Daar door zullen . die Provintien , dewelke de fchulden van de ar'dere zul; Ien dragen verzekerd zyn, dat het oud fv(thema niet ■ meer zal worden ^gevoerd , en dat hunne facrficien hun wezentlyk de geiykheid in regten zullen verfchaffen, en daar door niet meer worden geëxponeerd van verdrukt te kunnen worden. Ik weete niet aan welk Plan min het mitiatif kan geven ; geen van de drie Plans zyn geIchikt, om het doelwit te bereiken, en de tyd verloopt; decreteert dan , dat'er een Departementaal Beftuur zal zyn, op twee of op drie qaaftiereii, dat is op izo of 180 duizend Zielen, bekreunt u verder over de afdeeling niet > laat door het Volk in iedere Pro* vihtie nog voor weiw'gen ryd eenige Perfaonen kiezen , die gelast zullen zyn.om met het WeteevendL'chaam en Nationale Rekenkamer het intermediaire te reeulen dan zal de Conftitun'e dadelyk naar deszelfs icccpratie in werking kunnen gebragt worden, het Gouvernement zal immediaat kunnen worden gefeCondeerd door de Departementale Beftuuringen, die ieder in eene kleine kring des te beeter hunnen pligt zuilen kunnen volbrengen.
Queyfen zegt, dat hy vermeent dat in het fysthema der UnU teit de groore of kleinte der Departementen niette pas kwam • daar, alhoewel de gedeeltens ccn gelyk getal Inwooners in* hielden, zulks ook evenwel niets afdeed; 'cr beftond immers geene weze.rtlyke egatit'ejt tu fchen 20000 Inwooners van een Departement, die door de-Commcrcie in aifance lecfd*n en een gelyk getal, die inde Land Gewesten, maar even zoo veel konden verdienen , als hun tot het levens onderhoud benodigd was.
Daarteboven, men wist hoe zeer een jedeclte der Natie al. :oos aan 'het oude gehecht bleef,- het was des Staatkundiger dat te Vermeiden — wat eene menigte menfeheu zoude dit te' jen dc Conftitutie inceemeal
T t t t t H/



c m >
Tly meest nog op bet daar vin tf<»f j;eavanc;er.le ammerken, e dat, daar die Barreer had aangevoerd , dat 7 of 9 Drpactemen-- 2 ten tc veel van het oude had, en dat aHvsl £~van langzamer 1 hani aanleiding zoude kunnen gceyen, om de voarige orde ; van zaken intcvoerci; dart hy konde «ich t iet verbee! ten ,■ , ouder welk een afpect mea zich drc konde voaric:Il:n; i naicrs . ftonl men in hït idéa , dat de Ni ie dcConflitatiezauia wil . len; hoe koude men dan vreezeu, d»t deNitie , zoo wanneet zy al die ^pgcnirsgen ;<.e:ioo-r, vveike-hy ZOO dikwerf en zao welfprckcnd had ba» >ren aficaüderen, dat uit de Uniteit zouden voortfpruiren — hoe zouic men, herhaalde hy, karnen vezreh, d-at dc Natie diaa wcldadi.-* ftaat Zoude verwerpen, Ml lot het oude, zao monftrcufelyk afgemaalde Fce.leralisme vvïde'rkecrcn; dit had immers geenfehyn; by concludcerd de,s_ tot éat Plin , waar in de minfte veranderingen waren.
Van Marle Zt-egt:
Dat, daar de Vergadering thans eigen'yk alleen de'ibereert over het Plan van den Üxxr^et Jansfen, hy ook daartoe zyne aanmerkingen alleen zal bepaaien, cn wel bvionder tot dat gedeelte, het y*_e4h de verdthng van Overysfel behelsde, omdat hy ,daar van meerder loca de kundigheden hebbende dan vsn andere gedeeltens, over hetzelve ook beter dan over deeze kon oordeelen ; dat hy reeds by eene vorige gelegenheid het nadelige en het bezwarende van zulk eene verdeling voor dat Gewest l,id aangetoond: dat de toen door hem aangevoerde, ' en door~i,iemand opgeloste zwarigheden in dit nu veranderd Plan van den Banger Jansfen, fchoon daar in ten opzigte van de geprojecteerde verdeling van andere gedeeltens, verfcheidene veranderingen gemaakt zyn , niet waren weggenomen, en xelfs niet verminderd, maaralle gebleven waren: dat dus volgens het zelve Overysfel het eenigst der kleinere Gewesten zoude blyven, dat het ongeluk zoude hebben van in vier d,eleu gefcheurd te worden, en wel op eene wyze, dat drie kleine ge'deeltens van hetzelve by drie veel groter en. veel meer be'.-olkte landftreeken gevoegd, en daar door tot eene voflagcne politieke nulliteit, in al het geen tot de Departementale direélie behoorde , zouden gebragt worden, en dat dit nog te nadeliger zyn zoude, om dat twee dier geleeltens zouden worden gevoegd by Gewesten,die volkomen in htm geheel fcleeven, te weten het eene by Friesland, en het andere by Groningen en Drenthe, teywyl het derde zoude worden ingclyfdin Gelderland, waar van wel een gerkelse zoude worden argenomen, ió's waar van egter de overblyvende "gedeeltens. in popu'stie het Overysfeisch gedeelte, dat daar by zoude worden gevoegd, zó veel zouie overtreffen , dat dit even zeer als de beide andere gedeeltens tot de voorgemelde politieke nulliteit zoude gebragt worden : dat de fchroinelyke ge-volgen vau het gemelde zig van zelven aan elk , die doordajt, venoonden , en dat die vooral geen betoog behoefden voor iemand,, die zig Heide in den geest van het Plan , waar over men delibereerde, als. waarby alle de daarin voorgeflagene verdelingen eh '.ver&ipperingen der tegenswoordige Gewesten vocrsamenlyk mede. waren voorgeflagen, om dat men neead'e, dat men buiten die-den Proyinciaien geest van
lk Gewesten de zugt det Ingezetenen , -om de byd oadere Gewestelyke belangens tot nadeel van andenjj jedeeltens te Bevorderen, zoude zien werken : dat dJ ■oorflag van eene zodanig; grotere verfplitterin* varl Dzeryst'el dan van andere Gewesten des tc oub'êgrypelyke I vas, om dai de Geographifche ligging die aUnans nie ïofg maakte, want zo me» die, gelyk uit het planmei strekking tot Overysfel her oognark fclieen te zyn iioornanjenlyk in eene fclieitüng door Rivieren getog aadr, men op de kaart de re:s nemende van Groningeil aoor Drenthe naar O »cr ysfel, had tan oen Hotten rooi het Rivienje de Reesj< het welk Drenthe en Overysffl fcheidt, dog dat men misfehien dit kleinder Riviertjl niet hadt apgemsrkt en doorgegaan was tot aan degrel tere Rivier de Vegt, waardoor men Overysfel heel willen verdelen: dat men egter geen ongtfchikter fehek I linie hadt kunnen uitdenken , deWyl door dezelve Jurii dictien^lveifpelen , gemeemensjBoeïfchappen, welke or dcrce'né gemene huishcaie.yke directie itaan , gemeer eigendommen ea kasfen, g.meeüe Waterkeringen , enai dere werken' hebben, ja zelfs particuliere erven en e gendommen uitéén *oud;n gefchvutid wordenj'dat hii uit eene totale verwarring en confulie en zeer veel pr judiciaijele gevolgen moesten ontftaan : dat mén het ve zulrn , om hierop en op andere zwarigheden , in dit Pla van verdeling van Overysfel gelegen ,niet re lenen, zekê lyk zoude zyn tce te fchryven aan gebrek van genoe zame kunde, welke de öiiTger Jansfen van dat Gewe gehad heeft , en dat dit te minder te verwonderen w daar hy zelve in zyne nadere aanmerkingen op de v< deling van het 2je Departement de Eems en t-'echi' ro uit erkend omtrend veele klei. e Overysfelfche Piaatsj in het onzekere té zyn , of die benoorden of bezuiden Rivier de Vecht gelegen zyn, en mede in diezelfde aa merkingen op het 3de Departement van 1'echt en Yjj of de Overysfe'fche Pocrfchap Vekaten enz. bewesten beoosten den Rivier de Ysfel ligt; dat hy hier door 1 Geographifche kundigheden van den Burger Jansfen gee, zints wil fchyneute verkleinen', dat hy zeer wel kan begr pen,dat dezelve, in Overysfel waarfchynlyk niet zeer b kend , diergelyke kieidigheeden ignoreert, dog dat e ter zodar.ige kleinigheden op de bectorieeling van eci nieuwe Landsverdeling zeer in aanmerking moeten k< men , en dat het daarover geavanceerde genoeg is, o de Vergadering te overtuigen , datzyop dit Plan althai met betrekking tot O vei ysfel niet die fiinrie kan ftellei welke zy nodig heeft,om hetzelve mtt de vereischte gerui heid en voorlig ighcid te karren aannemen: dat hy,omli wondeibare fort, dat Overysfel vo-gens dat Plan zout ondergaan, nader te doen zien, moest opmerken, d zelfs de 15,000 Zielen, van welke de Kiezers hem ti Lid dezer Vergadering verkoren hebben , zodanig zoudi verdeeld worden, dat daar van een gedeelte onder Gr nirgen, een tweede onder Gelderland, en een den i onder het restant van Overysfel-zoude geraken, zood; dezelve by hunne Departementale Beftuuren zich moete i de vervoegende, eengedeelte daa'r van zich naar Groni gen en een ander gedeelte naar Arnhem, en dus naar tw



( e«3 )
Jyerfchillende Steden , die tiet minder dan vier-en-dertig 'uur van elkanderafleggen, zouden moeten begeeven : dat hy thans niet zoude onderzoeken , welke verdere zwaarigheden in het Pian van den Burger Jansfen gelegen ■waren, en da: hy het geavanceerde, met het gene hy te voren daar over reeds had gezegl, en hetgeen hy by dezen inhrcreerde, gevoegd by het geen reeds andere Leden daar overhadden voorgedragen , genoegzaam oordeelde, om zyne conclufie te justificeeier. , dar gemelde Plan niet moet worden aan|2r,omen.
Fan Mannen zegt. :
Daar ik altyd liever heb , dat een ander de vooiflander ïs van myne ontwerpen of voo. ftellen, dan ikzelve, zo vertrouw ik zulks ook van andere. Het is om die reden , dat ik, als medelid geweest zynde van de eetfte Commisfie, over het plan van den Burger Jansfen, op het zo even aangevoerde van den Burger van Mar ie moet aanmerken , dat dergelyke reflréhen , hoe gegrond ze ook mogen fchynen, op zich zelven nie: vee. uit doen om dat plan te declineeren
De Bj'ger Jansfen heeft zyn plan van verdeeling niet overgegeeven als een volkomen it.ik , maar a's een iifw ontwerp, en 'er is eene Commisfie van n Leden benoemd geweest, om de gebreken, die 'er in plaais hadden, te verbeteren cn te befchaaven: dcch de O.erysfelfche Gecommiiteerde in die Coirmirfre heeft ,zo se: ik weet, in de Befoigr.es dier Cpmniisfie.,' daar her de plaats was geweest, me!* ge •pi oken van dergelyke onbeftaanbaarludeii, ais de burger van Marle vcprgeifi , veel min gnrachr dezelve te doei verbeieren. Ik moet dus alle dergelyke rrfleclien aanmerken, als ingericht .tegen alle nieuwe verdeelingen, en als eene poifging om alles hier in wederom by het oude te laaten.
Wat nu de verdeeiing van den Burger Jansfen betreft, hoe zeer ik reeds in een voorige feslie gezegd heb, dat ..ik 'er my , over "t geheel, wel mede zoude kunnen con■„ formeeren, na d;e kleine verbeteringen die 'er in plaats konden hebben —» zo geloof ik , dai het onmogelyk zal zyn, dit plan daadlyk in werking te ftelkn, uit hoofde Tan de bepaalingen die 'er omtrent het Financieele zyn gemaakt. Het inleruietliuirp'ia van Financie vordert, dat de Gewesten in zich zelven kunnen concenireeren. Ik herhaal dus nog, het geen ik reeds in de voorige Vergadering gezegd heb, dat men eerst moest beflisien , of het plan van verdeeling, waar over wy fpreeken , zal moeten dienen , daadlyk by de invoering der Conftitutie, of eerst daar na, als 'er een nieuw plan , van generale belastingen , en een nieuw crimineel en eivil Wetboek zal .gereed zyn en worden ingevoeld? Zo het laatfte , dan zal men ook nog een provifioneele of intermediaire verdeeling moeten hebben, en daar toede Provinciën in zich zelven moeten verdeeien , zo veel mogelyk eer in kleinere dan grootere Departementen. Want welke verdeeiing men ook reeme, zo men die eers; oyer eenige jaaren •wil in train brengen, en intusfehen alles op den ouden voet laaten , dan geloof ik , dat dit zo goed is als de geheele Confthutie furcheeren. Blyven de Provinciën nog
)p den ouden voet verdeeld , tot dat 'er een r.icuw wetsoek , en een nieuw plan van Fmancie en Belastingen zei tyn ingevoerd, dan ben ik by my zelven van cuaf aan reeds moreel overtuigd, »iat wv nog in verfcheidene jaa ten, of nooit dat Wetboek of Financieel pian , en dus in effceic geen volkomen werkende Conftiiuiie zullen kry.,en.
Indien wy niet daadlyk by de introduit e de; Conftitmie ook eene andere Departementale verdeehrg innen invoeren; dan kunnen wy ook in efrecte ge.r. ééiheid van Beftuur raar birrnën hebben; eu de gedcCreteeide amalgamatie der oude fchulden zal als dan ook zo lange buiten werking moeten blyven. Ik ten minffen , heb nimmer tot die beide Dccre.en myn ftem gegeeven , dan in de veroridcrftelling van eene andere, m er geévenredi.ide verleeFg der Departementen, enikloude het voor fehadelyk en onrechtvaardig — gelyk ik reeds te vo ren by myn aivys over de amalguame gezegd heb — voor de Gewesten , 'die mindere fchulden hebben , indien niet met ttie, amalguanae en genera'e Jasten de Departementen meer evenredig in vermogen worden' gfcmaakt. Wy hebben het nog zo onlar.g; in deze Vergadering gehoord, dat Holland in zaaken, hst "a.gneen betreffende, zich op zyn uitgebreidde populatie v*u ag,maal honderd duizerd zielen heef. beroepen; dit zal altyd hec geval kunnen zyn, zo lang 'er geen meergeëvcr.redigde verdeeiing plaats heeft, en zo lang hec vermogen der groo:ere cp de kleinere zai kunnen werken, is 'er geen evenwigt, geen geiykheid of éénheid. En dit nog te minder, zo lang de meerderheid zelf. van zulk een grooter gewest op zyn eigen minderheid drukt. Zo dra de Departerrenten meer egaal verdeeld zyn, zullen de ondeifcheiden deelen, die nu nog te famen éénePr-vh.cie uit maaken, ira alle ;e vallen geen gelyk hela g heb. eu , en de minderheid derzelve zal zich dus ook niet altyd naar de meerderhrid behoeven te fchikken , ieder zal meer zyne byzondere zaaken kunnen befchikken , zonder dat 'er overftemming zal kunnen , of behoeven plaats te hebben.
Ik concludeer derhalven , als nog, dat 'er een plan van verdeeling worde d;argelttld, het welk terftond, by de in.oering der Conft.tutie zal kunnen werken, en dat ten dien einde de Gewesten meer op zich zelven wurden verdeeid : en dat zo men mogt bevinden dat daardoor, op den duur dc oude provinciale geest niet werde verdoofd , en de ééiheid bevorderd; als dan, by de invoering van een nieuw Wetboek en ander Plan van belasting, eene meer door elkander deeling der Gewesten worde geëffectueerd.
Jansfen zegt:
De Burger Reprefentant van M.men beeft voor een groot gedeelte aangevoert het gene ik meende to zeggen meer dan eenmeal heb ik de Vergadering herinnerd, dar ik myn verdclings plan niet als een volmaakt ftuk. maar Hechts als een ruw ontw rp heb voorgefteld. *T is waar, indien de Geographifche ligging van Oierft/eleven a!e die van Gromngtn hadde gedoogd, zonder tegens de Geographie tc zondigen, onverdeeld te blyven, ik boude my verzekerd dat daardoor de grootfte zwarigheid tegens myn veidsclings ontwerp zoude Ttttjj zyn



C I
zyn opgeruimd geworden «. voor het overige moge de Bur gé Reprefentant yan Marle het als een gebrek of bewyS var onkunde uitroepen, dar ik rondborftig verklaar, niet mei zekerkejd te kunnen bepalen, of zommige kleine gchugren en dorpjes bezuiden of benoorden dc Vecht gelegen zyn — ik wist niet voor dat de Burger yan Marle het zo luid uitriep dat tot het ontwerpen van een ruw plan van Landsverdeeling vercischt wierd, eene zoo juifte locale kennis van alle de deelen, van de minfte onderdeden van het geheele Land — edelmoediger zou die Burger gehandeld hebben , indien hy my had onderricht, aan welk oever van de Vecht die weinige plaa-sjens gelegen zyn. Zeker 'er behoort nict vee! kunde om een ftuk van dien aart te becritiferes, tc hekelen maar wel om het wezentlyk te verbeteren. _ De eerfte Commisfie tot deze zaak, san wier hoofd ik my bevond, had my in«yelyfcs in d:zc kleinigheden kunnen voorlichten, irnmeis de medegecommittcerden uit Overysfel indirn zy hadden kunnen goedvinden myn pian opzettelyk te examinceren, dan dit i'ehetn de Vdoeiit'g riet, als blykt uit het Rapport door dt^elve uitjuhragr, terwyl den Burger Reprefentant van Mar. ie de geringe deden, die van Overysfel by Groningen en Vriesland zouden gevoegd worden, zo zeer ter harte gaan, dat hymyn plan befchouwd als een werk det fdecbts door de aftekening van grerzen opcenc Geographifche Kaart, zonderde populatie etc. in a.mmcrking :e nemen, isoutwjrpen, dat ik b. v. Rivieren op de Kaart ontmoetende de grenzen tcpaalde zonder iets meer in het oog te houden. \\ wil itSjgeleerdhsid van den Burger ven Marle in dst vak niertsxdren" maar zeker is het, dat ik meer nodig heb gehad, en dat eene Geographifche Kaart op zich ?.e!ven my wvr.ig zoude geholpen hebben. Het kan zyn dat die Burger zo eene uitgebreide kunde bezit, dat hem gecne andere ingrejienren tot dat werk zouden nodig zyn.
Dan, waarom zoude ik de Vergadering langer ophouden, daar ik harteiyk verlang, dat eindelyk dcDiscusOen over deze materie mogen ophouden, zero proponeer ik : dat alle de {lukken deze zaak betreffende mogen worden gedemandeerd aan het vol gend Wetgevend Lichaam , ten einde zodanig gebruik 'er van te maken, als hetzelve ten meeste nut en hal yan de Bataaffche Republiek zal oordelen te bekoren.
Vreede zegt:
■ De rva-uurlyke orde vordert, dat men dit Plan, zoo als ik Zaturdag 1.1. reeds heb voorgefteld, moet beöordeelen over het geheel , cf het voldoe^aan de grondvereischten, die het Decreet vanioMaart vordert. Maar niet of het in allen deelen, in alle kleine byzon-
derheden tot de meeste volmaaktheid gebracht is. .
Want zoo men .deere algemeene beöordeeling niet iaat voorafgaan, en voor een Commisforiaal overlaat het onderzoek der verbeteringen, die daarin kunnen gebragt Worden , dan zal men nog honderd Plans in overweging nemen, en men zal zeer zeker geen één vvinden , die men gaaf, zoo als het ligt, zal kunnen aanneemen.
De vraag moet dan alleen zyn , of dat Plan nict voldoed : aan de hoofdvereischten in een Departementale afdee- i ling der Bataaffche Republiek gevorderd, en dan zeg ik ja ; het b.engt de verfchillende Departementen
na genoeg tot eene evenredige volkrykheid het
omfchryft de Departementen veelal in grtnsfcheidirigen , die door de natuur zyn aangewezen, en door het za■KEfmeltep van meest alle Gewesten zoo als zy thans
beftaan , onder malkander, doed het *e geest ran plaa
felyk belang verwisfelen voor een meer liberale geest v ! ■ eenheid van Volksbelang, waar uit 's Lands heil allei kan geboren worden. En alle deeze requifitenzyn jui
gevraagd by het Decreet van 10 Maart.
Dit is dan alleen het oogpunt onzer regenwoordii beöordeeling. Want treed men in details, dan heb ; en misfehien wy alle in zoiramige pointen ecnineoewij tige bedenkingen. Ik heb'er Zaturdag één geoppc^dfin h' onverdeeld laaten van drie Gewesten, van Zcelani van Groningen en friesland. De Burger van Mar, heefc zoo aaeltonds dezelfde aanmeikmg gemaakt e
zeer te regt de juistheid derzelve aangewezen
maar hoe gewigug ook deeze aanmerking wezen mag hoe veele andere ju ste canmerkingen meer op de de taf, mogen kunnen gemaakt worden, wy behorende zaak eer> in het a'gemeen te befchouwen, en het plan in zvne gföï fehetzen aan de grondvereischten te toetzen , byhet Oi creet van 10 Maart voorgefchreven — of zoo wy ds niet doen, lopen wy zeer groot gevaar, van alle Plans t zullen verwerpen, daar het byna onmooglyk is te vei wagten , dat 'er een za! worden ontwoipeu , cat in alleby zonderheden zal voldoen. $ Ik concludeer dus, dat in omvraag moet komen, ó het Plan van den Burger Jansfen , over het geheelgenei men, aan de vereischten, in het Decreet van 10 Maar bipaald, voldoet;en dat het daarna voor de verbetering die in dc{details zou kunnen gemaakt worden , worde Com misforiaal gemaakr.
Krieger zegt:
Alle rcfl-Cxien, die ik tot hier toe gehoord heb van nryn< gcagte Medeleden, runnen niet alleen myn hoofdbezwaar nie op , dat ik ftraks zou ik meene gedetailleerd heb, maar dezej ve fchynen eerder dat hoofd bezwaar te advoueeren en te ver. fterken. Onze exiftemie als mogendheid eischt, dat de Conftitutie, aangenomen zynde, ten fpoedigften als een geheel ge organifeerd, in volkomene werking gebragt word; alle verdé. ling, die zulks nu onze Finanrieelelntermcdiaire fchikkingeM zouden ondoenelyk maken, zoude ik als allcrgevaariysst achten! den toeftand van Europa, onzen toekomftigen welvaarfc vorJ dcri , dat wy dadelyk een geheel cn geen gedeeltelyk GouvcrJ nement hebben ; cn het gebrekkige van het oude, dat men als zoo gevaarlyk achte , wyl 'er een Gewest beftaat, dat de helft der geheele bevolking der Republiek bevit, zoude dan niel gevaarlyk zyn in het eerfte Jaar der nieuwe Conftitutie; zoo ooit, meen ik dat dit gevaar in de eerfte Jaaren , het allerbe. deckelykfte zyn zal. Ik herhaal dan myne conclufie tegens »lle verdeeling die niet dadelyk kunnen worden ingevoerd.
Vreede zegt:
Ik heb zoo aanflonds, om den kostelyken tyd te fpa»[ ren, waarvan ik de noodzakelykheid meer dan iemand! gevoel, my alleen bepaald met myn fentiment voor tel dragen en geene argumenten weerlegt, die gemaakt! waren, vertrouwende, dat dezelve van zelven zouden I vervallen — dan.nu de Burger Krieger andermaal métl zoo een herhaald vertrouwen aandringt, op de aanmer-i king, die hy ontkent uit de ongelegenheden, die hy[ perwagr uit eene Geographifche afdeeling 4er Republiefcl



anoersaan ae tegenwoordige, geauren ie aat tyivax in i welke het nieuwe plan van Finantie nog §i<t zal zyu in werking gebragt , zal ik raadt kragt van dac argument eens tec toeize brengen. lx geef hem eens alles toe wat hy gezegd heefc, wat volgt 'er dan uit i zal men om-dat men een komtondige zwarigheid ontmoet, een plan laaten vaaren , dat op den duur nuttig is? dat intermediair tydvak kan op zyn hoogst twee of drie jaar duuren , en zoo het nu eens bewezen is , dat dit of een ander I'lan voor de belangen des rdataaffchen Volks heilzaam is, zal men dan dat aityd blyvend heilzaam goed ter zyde werpen, om eene ongelegendheid van maar twee ofdriejaaren ? Maar , Burgers Reprefentanten! die ongelegenheden zyn niet onoverkomelyk — ik zal daadelyk twee wegen opgeeven , die te kiezen zyn. — Vooreerst men wagte met de geographifche vetdeelingen in te voeren , tot.da'fook het Fmantiepian kiaar is — of ten andere, men volvoer de geograph.fche vcrdeelingen , en behoude het oude Finantie p:an ; alle zwarigheid, die hier uit kan voortvloeien , i , datin het zelfde Dtpartement geduurende 2 of 3. jaaren verfchillende fy (thema's van Finantie gevolgd wonde. Hier toe word aiieen by de Departementale Beftuurders eene meerdere rrute van attentie verëischt, maar'er is geenephifique, geene moreele onmooglykheid in de executie. Want ieder Departementaal Beftuur weet toch waar uit het is zaiuergeiield, enkent dus welke middelen in ieder Stad cf Dorp , tot de oude afdeeüngen behoord hebben, en by gevoig welk zoort van middelen in ieder van dezelve moet geheven avorden.
Ziet daar dus twee wegen , die my op het ogenblik invallen, en alle zwarigheden, die de kragt van het argument van den Burger Krieger uitmaken, wegneemen. Indien een Commisfie zich- met dit point eens bepaaldeiyk bezig hield, zou zy voorzeker nog beter Plan vinden — 1 dan 't is my genoeg te tonen, dat 'èr midde'en te vin1 den zyn. 'c ls my genoeg te tonen, dat 'er geen oni-oveikomelyke zwarigheden in huisvesten. — En hier i mede meen ik beweezen te hebben , dat het argument 1 van den Burger Krieger geen kragt heefr. 't Gaat niet door om dat men voor een korte tyd eenige ongelegenheden onimoet, moet men daarom afzien om een beftendig goed te bereiken «— zoo liep het raTonnement van den Burger Krieger ; en dit meen ik hier nu weerlegt te hebben. Ik concludeer als voren.
| Jansfen zegt:
» Het aangevoerde van den BnrgcrReprefentant Vreede bekort imy in het geen ik zeggen wilde —— indien men zich myne advjfen over deze materie uirgebragt herinnerde, zoude daar , AjitWonfteeren dat ik zeer wel bad berekend dat het ontwor' pen pian niet in werking korde gebragt worden, voor dat 1 :de gelyke biifing van lasten over de gamfebe Republiek bet paald en tevens in werking eehragt wierd. t Maar iets anders — 't i? waar alle de Provintien zyn in myn 1 'Verdelinps plan rint geamalgameerd, i1ic wyrc men aan de
1 Gcocraplrtcbe fccftchlbeid vn -/. mmigc Gewesten -
. Jk heb ook de Republiek al? ééi bcfthoUwd^en aan gene byf zondcre Prrovinctn gi-da* t. zelfs die alleen vermeld om aan ■ eewyzen cc hyzcnckn d .-tprt jr deerde Diparremen-
I ten, dit verliezen vi :n fteeds uit het oog? — iu
geloof dat ook in dezen behoudens myn boofdplan geene
verandering is te maken en dus het voorgeflagen Commisforiaal onnodig is — ik inherecr om die redenen myne conclufie om deze geheele zaak te renvoyeeren a»n 't volgend Wetgevesd Lichaam.
Fitringa zegt:
Hartelyk. ftemme ik aan den Prefident en verdere Leden toe, dat onze ogenblikken kostbaar zyn, dat 'er geen één nutteloos behoort te worden bedeed; maar ik ben niet minder overtuigd, dat de geheele Vergadering met my geperfuadeerd zal zyn , dat van de beil'isfching van' de wjze der verdeling van de Republiek het algemeen en byzonder geluk van 't geheele Volk , en <- m de verfchillende Ingezetenen grootendecls afhangt, immers kan afhangen , wanneer men de zaak met betrekking tot de gevolgen» die daar uit moeten voord vloeien , btfehouwt. — 't ls zo iu» ik heb den Burger van Hoojf horen zeggen : wy moeten over alles henen flappen,alle" zwarigheden trotferen, en die op den altaar van 't Vaderland opofferen — dit ftem ik volkomen toe in 't afgetrokkene; maar, men kan nimmer, hoe ook bezield met den benen Patriotfchen wil, ongeftrafc de orde der dingen opofferen , en dir behoren wy dus niet te doen ; wy kunnen trouwends niet beletten, dat aiie oorzaken gevolgen hebben , dat die gevolgen in het oneindige voordduren, en dat die het geluk of ongeluk des Lands kunnen bewerken in den aétuelen ftaat der zaken. Eu wanneer dit zo is, clan ook is het de zaak eercr wyze Conftitutie, die gevolgen, en die zwarigheden te voorzien',, deielven uit den weg te ruimen, of zo dit onmogelyfc. Wykt te zyn , voor die moeyelykheden te ftaan ; maar geenzins, alles te braveren , en by confequentie alles te wagen.
Dit myn principe nu geappliceerd zynde op den ftaat onzer deliberatien, in het a'gemeen, met rotatie tor de Rapporten en Plans van Departementale verdeling in '\ byzonder, zy het my vergund, te mogen rernaiqueren; dat het aantal van difficulteiten , waaraan die reipective Landsverdelingen laboreren , oneindig groot is, zo dat wy 'er niet mogen doorflaan; dan het is aan de andere tyde niet min zeker, dat de quseftie niet gebracht is tot todanig point, noch de zaak tot die rypheid, dat de. Vergadering zich daar over als nog kan expliceren : vant, myns achtens, zou daar toe behoren, dat de drie mderfcheidene Plans van verdeling gewikt, gewogen , n met eikanderen vergeleken zynde het beste en meest 'oldoende daar uit gekozen behoorde te worden.
Dat voords aan dit alzo gekozene zullen moeren woren getoetst de verfchillende daar tegen ingebrachte of 1 te brengen zwarigheden, en vervolgends uitgemaakt*. if dit nader geredresfeerd konde worden, dan we! al nede onaannemelyk wierd bevonden.
In welk laatst geval, de Vergadering zich van een neer gelukkig plan op de bes e wyze zou moeten voorren.
Ik heb wel horen zeggen , men moet het Fcc-
eralisme vernietigen, en ten dien einde is ajroos d'e bess yerdeeling die, welke het Land inde meeste ftukken S s s s s 3 ver-



•■verdeeld; dan behalven in dit zelfs my nog niet k'aar is, zo andVVoorde dc dan noch , daï het wd by ela Lid der Vergaderirg buiten twyffel ftaat, dat het befluit van 'eenheid, eens genomen zynde,'' dit het richtfnoer van alle onze verdere Decreeten moet zyn, Cah dat het ever, teker is dat het niet de eenheid alleen is, welke in dit geval ons moet geleiden , die éénheid moet wel geconferveerd worden, maar 'er mod tevens en te geiyivin ackt genomen worden, dat het behoud de bloei en welvaart van het algemeen, en dus van de.gedeelten, waar uit ,*t geheel en dus tie eenheid beftaat, wei degeiyk.mede «loeten in aanfchouw worden genomen, en de beweeggronden opleveren , tot het geven van den voorrang aan het eene plan , boven het andere , in 't generaal, maar dat ook dit algemeen geluk onze leidiUr zal moeten zyn ïn het beöordeelen en vastftellen van alle mogelyke eventuele plans van verdeling des Lands.
Ik concludere derhalven, dar, ter, voorkoming van verdere deliberatien en discuifi.cn , die .in vago zuilen moeten lopen , z,o lang het point in quae»tie niet is gefixeerd,— Dat, zeg ik , eerst worde uitgemaakt, welk pian de voorkeur verdiets ; ten einde als dan dn gekozene, of by verwerping van alle, het nieuw voorgeftelde, zo wel aan het heil des Volks in dc onderfcheidene gedeelten, als aan het principe van eenheid getoetst. -eu vervolgends kunnen worden vastgefteld.
De Prefident zegt , dat ieder darLeden, zoo hy vertrou vdé , ten Vollen zoo vnn de moejely'theid als belanixrvkheid der zaak overtuigd was \ waarom hy voorftelde , dat men de Commisiia zoude verzoeken , di'. Rapport, benevens de door zommige Leden , daarop gêfuppeJiteerde confideratien vve.ier naar zich te neemen , otn de Vergadering voorte lichten en op nieuws te dienen van confideratien en advys.
Vfcidï zeot, dat hy begréép,-dat door de Commisfie nict voldaan was aan het Decreet van den 10 Maart laatstleden.
De Prefident leest daar op het Decreet van den ao Maart.
Van Hooff zeg', dat het hem noodzakeiyk voorkwam 'eenige punöen te bepalen, als by voorbeeld den tyd, wanneer deze verdeeling in werking zoude worden gebiagt.
G'-ers «npuvcert het door den Prefident voorgeftalde; dan wil/ dat uien bevoorens zoude decreteren, dat de oude verdeeiing zoude ophouden , en vervallen.
Quevfen zegt , dat door de Commisfie bereids driePlan' waren opgegeven , welke ieder' eene nieuwe verdeling behel den ; vragende of Gevers door zyn voorftel bedoe'de, dat 'er nets van het oude zoude moeten blyven, maar dat de Gewesten, geheellyk uit den anderen zouden woiden gereeten.
Gevers-zesli ' :
lk dank den Burger Qeuyfen zeer voor zyne explicatie ; dan , gaarne zelfs myrx woorden uitleggende, zoji zeg ik , dat hy zoker gcdecltclyk den juisten zin daar van gevat heeft, cn wel hier in , dat i.k. het Tlan van Jansfen nist over 't geheel goed'keure , om dat 'er 283 1'rovinticn intact geblee'/en zyn; want ik buteer juist, waar voor de Burger van Marle zoozeer vr.es:, dat de oude Proviuticu zoe fterk door een moeten gewerkt worden , dac 'er «ooit een oud geheel van te maaken zoude zyn. Dan pas, en ook-«iet eerder zal het Focderalis mus een nekflag krygen, en zullen die haarelyke Provintiale Intrigues en afzonderlyke belangens een einde neemen.
De Prefident zegt, dat het Decreet van den io Maart, en wel het flot daarvan, de beate handleiding aan de hand gaf; het moest óvereenkomftig het Volksbela-g zyn ingerigt; dit was het voornaamfte *'daar men het andere als asfesfoir konde befchouwen.
Nieulicff zegt, dat hv reeds 'meermalen had hooren aanvoeren, even als of de Commisfie*niet plichtmatig zoule hebben gehandeld, dan dat hy vermeende te kunnen demonftrcren, dat de Commisfie aan het Decreet voldaan had: hoeveelheid en hoedanigheid, waren de twee poinften , waar uit men het Decreet moest bc fch euwen aan de'e nu bad de Commisfie in haar overgelegde PUds voldaan.
Fan Hooff nftt., JvBst het contrarie ais Nuuhuff vermeeat te kunnen bewyzen.
De Prefident ftelt voor, de verdere Discusfien over dit Rapport heden avond te continueeren, daar de Vergadering zich in een C immitté Generaal moest fórmeeren: — en concludeert conform.
Zitting van Maandag avond, den 1 Mey 1797.
Voorzitter: J. B. Bicker.
Ten zeven uuren word deeze Gecontinueerde Zitting geopend , en de D liberatten over het Rapport, betrekkelyk de Departementaaïe verdeeling, voortgezet. .
Jordens zegt, dat hy eeniglyk zonde zegden , dat reeds deze morgen door onderfcheidene Leden zoo veele gew;fitige zwarigheden tegen:- het Plan van Jansfen waren opgeworpen / waar by hy niets te voegen had, en dus mede van gevoelen was, dat het zelve niet behoorde te worden aangenomen.
Hoffman zegt, dat hy deze morgen zoo veele zwarigheden had hooren opmerken, dat hethetn voorkwam, dat, zoj men dezelve van aoplicatic wilde maken , a's dan geen der drie overgeleverde'Piaüs konde wordeu aangenoomen . daar dezelve op alle konden warden toegepast; waarom hv dan ver. meende, dat het veel cordater zoude zyn, dai de Vergadering »,«^pii7fe mrlrharde. dat zv dc oude verdeeiing wilde.
Nieuhofk



C 887 )
Nieu'ioff zfgt, dat de d.-liberatien zich thins eeniglyk tot h ;i l'ian van jan.-jen bepaalden ,en daar op appel nomina] verzogt.
G-sve zegt, dat hy het voorft.1, dezca rr.araen diaofMen t.cj'i.icKt ge laan , o:ider!te.m'e, oti munentyk alles op fijettvvi weder Camm'sfbiual te maliën.
Ten Bergez%£, dit hy "over.ixgd was vin het gew'gt der zake; cr waren nu ree ls dr;: o:adaik.ar.J,e;ie p.ans getord eerd; hy zoude 'er dus voor zyr,, dat men de g^agten der Vergadering o.;r deze ene pluis innam, e:i dat^men dan du pian , he: geen door de Vergadering goedgekeurd weid, weder in handen der Comm.süe ite.de", om het nader re befchaven.
K Uge'r zegt, dat hy het Deereer vai voorige Zaterdag -rcc.amecrde, waarby beflooten was, dat aile drie de plans iu ■deliberatie zouden worden gebrast.
Sïaffènécrg zegt, zoo men de- ond arte-beide na discusfien der Let?" Ma*ri>ong . d.\n zou ie m-en duidelyk zien , idat men het pian van jansfen voor ouuitveve'yk en •riit wel voor verbeteringen vatSaar had gevonden: di' weS ook d: reden , waarom 'er dc Commislie twee anIdire plans nad bygevoegd.
l'an Marle zegt, dat hy dezen morgen advyfeerende reeds- gezegd hai , dat de deliberatien zich éeotjlyft by het p'ai van Jaitsfen pepaaldcn ; D.t was baarblykelyk uit het op S*turda-r aedcereteerdc; dus konden de remarques , welke Dt' over het rapport en gros, of over de andere plans gc-maakc worden, geen poinct van deliberatie uitmaken,- hy had zieh ree ia dezen morgén tegen dat plan verklaard; en b'eef dit als tóg doen, daar 'er in het zelve geen de manfte egaTifèlt'tusfehen da gedeeltens gevonden werd. Ds zwarigheid . dat «At: ft er hm eri een Gemeentens*? en teverseen Departementaal Beftuur zou ie uitmaaken, bleef ook altoos dezelfde ea was Idoor niemand uit den weggeruimd.
De Prefident ftelt voor, om , by appel nominal', .de zaak te termiueeren..
Fan Hooff vermeent, dat niets beter was , dan dat •de zaak andermaal werd Coramisibria.al gemaakt. tHy had als een bezwaar tegen Let plan van Jane/en hooren aanvoeren, dat men, zoo dit werd aangenomen, in Amfterdam een DeparteinentaaPen een Gemeentens ïbeftuur zoude hebben ; dan hy moe^t de Verga-dciit.g 1 doen opmerken,, dat ook hetzelve omtrend Patys plaats ■had; dan in extraordinaire gevallen motst men tot extracordir.aire middelen overrtaan ; en orn het inconyenient izao veel mogelyk, uit den weg te ruimen , h-.d men in IPa-ys onderfcheidene M'unicipaliteiten aangeftftd; dn zzelvekónde o.k opzigtelyk Amilerdam worekn in ach! [genomen.
Van Deenven zegt:
De fuppoütie , welke daor een der Sprekers aangevoerd rwas, dat dc Commislie in depropofirie van den Burger Jans ''/2*,.zoo veele zwarigheden zoude gevonden hebben , dar ze 1 dezelve ónunvocrlyk ajjtieda, bewees in dezen niets. Was ;!dat waar, dan had zy die daartoe te berde moeten brengen, ren og fijndamsnr van dezelve tot rejjectie geadvifcerd hebben,
ï
en dan zoude zy aan haren last voldaan hebben. Maar dit was nreaï gtfchied,cn tot aarieemtag had de Cum nisfle ook niet geadvy. feer-d, maar-bet in het midden , en aau de keuze der Verzade, ring, overgelaten. ™. Ak had men honderd Plans, daat hy, zousle 'er geen éé 1 vjlmaakt zyn, zo min zeifs, als de verdeeiing der zeven Pro. ancien volplakt geweest wa;. —• wanneer men uit de drie, welke r.u in 'r Rapport vermeld ::yo» kiezen maesr, vond hy dat van den Burger Jnnsftn no.t üec besty, en dit zouie hy piaefcreëren. Het was waar, 'er waren aa.uocrkingca tc*en gemaakt, dat 'cr GewesiteS uit cc 11 g.fcheuri zou len'worden , en nier meer in zyn geheel blyven, za. als O erysfe'. Maar dat hf.ld hem niet te rug. Dat was ö,'ereenKoin'bg aau do inrcutie d.r Vergaicrin.r. Benamingen en betrekkingen van byzondere provinciën zouden sier daor i$ eerdei weggenomen worden, en aan ésn raad va 1 den eerfte» Voorzitter dezer Vergadering voldaan worden, r> dat mea in 't vervolg van geene Provinciën meer horen zou le.
De zwarigheid van Amfterdam , zom nieren der f>'den 20 zeer iïootende , was by hem van zo veel belang niet voorgekomen. Zodanig oude die wel zyn, als het nog was, als voorheen, dac tori de Staten Vergadering Leden uit de Scede-lyke Ifcegee» ring gebonden wierden. Maar thans was her anders. Tirdie» Departementale Vergadering moesten de Leder, uit dc Barvers d'ror Je Bargers naar de populatie verkozen worden.- Die zy\a dus alle-.n-vau de Siadeiy'ii.i. De D*:parte ne.ua1e-n zoudcrr de meer algemeene ,-cj, d'e SebdHyken de meer byzondere of wel Stcdelyke zaken befturen. Liever zoude hy wel kleiner en meerd. r Departementen verkiezen , do» alle zwarigheden; war.n nict tc boven te komen; en hy zag gc.cn afkomst van deze zaak, welke tog eens gedecideerd .moest worden, dan dac eerst de propofitie van dei Burger Jansf.n in omvrage gebrajt wierd. Wierd die aangenomen , <i-n Hj3 men met der overigen niet te doen. Wierd dia niec aanae.ioaKn. dezelvo omvrage koude men met- de overigen doen., en wierdea za ene van allen aangenomen,- dan kunde de Cunnnaisfie al nog toe eene andere cn betere ver^o^c worden.
Van Lookhorst zegr:
Burgers Reprefentan'en! ik ben het volmaakt eens met die Leden, welke meenen, dat 'er in Jeze zaïk eenmaal een einde behoorde gemaakt te worden, — I; hoor ja .loor zoajrnlgta «üoverkomeiyke zwarigheden ;e,;e!i een uieuve verdejiing der Republi'-k in 'c gemeen , cu tegen hec Plan van den Burger Jansfen m het byzonder aanvoeren ; maar dir zal mtn van alle andere Plannen blyvi n doen, :h in he t blyven der ou ie verdeeiing. worden d;e niet weggenomen, alleen da" dez va.-ie.ae fen ons-nier ' tc rug houden, om dar geene daar te ftellen , bet weik in de» geest dezer Vergadering als gedecreteerd is, aatnély.k de Republiek befta:t in den geest dezer Vergadering ais ecu cn ondeelbaar. — D- Departementen wel'ee sicA rod^a; hield, on» toe weizyn van dar een ceaige- lichaam tc do=n d enen, zyn nog nict' bepaaid — 'er is een plan ven verdeeiing aan deze Vergadering aangeboden — deze heeft ter examinatic van hec zelve- eene Commisfie benoemd, en over - . ;. o .... ,e.<rc 'plegen'vy op die oo^enbii* wad!' ,i Uit het geen feyher rapport van een vorige fioatmisü? :s voorgevallen, beeft de Vergadering genoeg doen zien, zy een geheele nieuwe verdeeiing der Bataaffche Republiek begeerde. — En iinzoumeo. zyiuus dit als minder noodzakeiyk achten , en daar dooreen» vèrdeelihgi waar voor men zo zeer fenyut te vrecscn, of uiC' tc ftellen , of voor altoos te ontduiken. Ik Cor.cludeere des, dat deze Vcrgadcric»; de zaai zelve afdoe, het zy door dezelve op-nieuw in Cowmisüe te doen- onderhoeken, heezy.
me



( 888 )
wet zelve ae Plannen een- voor een te beöordeelen, efi aan te
neemen of te verwerpen.
De Prefident zegt, dat hy het plan in omvrage zoude brengen, zoc als hetzelve lag.
Witbols vraagt, of Jaar/en de gemaakte zwarigheden niet zoude kunuea oplosten en verbeteren.
Jansfen zegt:
Ik heb het woord gevraagd om dat 'er zo breed wordt opgegeven van de veranderingen en verbeteringen die ik in myn plan zoude gemaakt hebben ; dan behalven eenige aantekeningen .die ik van tyd tot tyd op Papier had gebragt en vervolgens aan de Commisfie gefuppediteerd, heb ik alleen cp het voorftel en verzoek van Leden der Commisfie, wanneer ik tot hun gemak myne aantekeningen in erder rangfehikre, tevens op hetzelve verzoek van eenige verandering in de bêvol. king van 't 8 de en iode Departement te beproeven , het eer. fte vermindert op 179,000 en het laatfte vermeerderd tot 14.Ï 000 dus 12000 meerder dart te voren. Non is my door een Lid der Sub Commisfie een anderoutwerp (a) van verdeling
der
(d) Dar Ontwerp was dus:
1". Depart. Fiiejlroom en Aa, Hoofdftad Lkïuvvaarden , beftaa: uit Friesland geheel.'s .... 161,658.
Er. Oost en Westerfchellinge en EmmelOort • • • ar45-
■' " 163,658.
2. Depart. Eens en Vecht, Hoofiftad Groningen, beftaat uit Groningen geheel is . • 114 558.
En Drenthe geheel is . 39 672.
—— i$fcs»7»
.3. Depart. Vecht en Tsfel, Hoofdftad Deventer., beftaat uit Overysfel geheel is 135,060.
Lochem, Deutichem, Zutphen, Does. burg en Wcnterswyk, is . • 53 2,ÜL. r8B 267
Myne aanmerkingen op deeze verdeling waren in fübftantie: Dat deeze verdebng zeer van de myne verfchiide, en alleen bedoelde Overysfel in zyn geheel te laten,maar indien Over vsfel rech' heeft om dit te vorderen, dan ook Gelderland, Holland, Bataafsch Braband, Utrecht etc. — konde echter op eene ecvoealyke wyze Overysfel volkomen onverdeeld blyven «arne zoude ik ene andere verfchikking ont wcrpen.en befchouw ik de even genoemde veranderingen- welke eeneon?elykheid in «opulrie, het je De-parrement heeft flegts 34000 Inwoners meer dan het 2de, en 45,000 meer als het iodeDepartement, en heeft tevens eene zeer onregelmatige uitgefttektneidenz.— D» reeclen der Geosrraphie worden in dit project geheel ver waarloost — in myn Plan heeft bet 3e Departement ten westen den Ysfel toe Grenzen, maar in du P.an heef: het vokrrekt ceené geregelde Limiren, want 't is op zommiae piaatzen loor den Ysfel bepaalt, en op andeie fpïinet tt* daar een ge. heel end overheen-1-— En waarom doch het kleine Lijand Schokland verdeeld en E.nmeloord ry Friesland gevoegd, zeker
\v is vreemd. Zo wel als de Naam waarmede het ifte
Tl nartement gedoopt word. 'r Is Flieflroom en A.a — en Aa, ik weet wel dat Vr een Rivier je dc Aa of S e.nwyker Aa, in het quartier Vollenhoven, en in Drenthe'is, dan du Departement daar geheel afgefcheiden, kan ik de rede deezer benaming tel& niet gisfen.
ïer Drukkerye van VAN SCHELLE & COMP. ia de KAAGE.
der drie eetfte Depaf'emcnten ter hand gefield ten eindemyro; gedagten daarover o- tegeven, met dat gevolg, dat die Corrh mi.fieldezelvc v oen aard vonden, dat zy my verzogten dij.: uit de memorie te willen royeren en conform myn verdeling i
pijn die drie eerfte Departementen tejlaaten blyven Wa
da Commisfie tot het eea en ander bewogen heeft betuig ii niet te weten.
Verhees zetrt:
Daar de Vergadering uit de dictisilen over het Plan van del Burger Reprefentant Javsfen, door het geene door vcrfeheil de Leden dezer Vergadering vosr en tegen hetzelve is te ben) de gebragt, genoegzaam is ingelicht, om over het -zelven tjl hunnen oordeelen, behoorde, naar myn inzien, hetzelvcniej: andermaal in Commisfie gefteld tc worden, dan, na dat aBi vorens volgens de gewone cynofure dezer Vergadering door del Prefident het gevoelen dezer Vergadering, by appel nom|| ral, over ieder Plan afzonderlyk zal zyn ingenomen, ofdeefl ze Vergadering een van die Plans, zoo als die door de Coat, misfie by het'Rapport zyn voorgedragen, zal aanneemen.
Indien door deeze Vergadering een van die vooriz. PlanB worde aan-enomen, is de Commisfie onnodig.
Om welke redenen ik niet kan inftemmen , om het odj nieuws in Commisfie te ftellen, maar ik iufteer alvorens oj , appel nominal.
[ Het overige van dezt Zitting in ons volgend Nummsr.J . _
Beknopt Extract van de Zitting van Maandag den 8 Mei 1797. (
Eene Misfive van het Provinciaal Beftuur van Gelderland ii inhoudende eenige remarqnes, omtrent de totale affcharïïai der Heerlykheden met relatie totdeBuiceniatidfehe Vorftenj JL gefteld n banden eener Perfoneele- Comm'slie.
Eene Misfive der Municipalfteit van Coeverden, zich bekla*' geuds ov rhersedraa der Ingenieurs in het aanleggen van BatteJj ryen , verzoekende daarin voorziening en vergoediri; van daalt» door toegchraite fehade : — aan 'c Committé tc Lsuèe. jl
Vdn Staphorst doetrspport, op de Misfive van het Committéw te Lttnde, zien bezwaard hebbende over het Decreet, op hel) Rapport, dooi- vah'Staphorst c. f. uitgebragt, Op het Requeslji van geinteresfeerdens in de Franfche Nc/otiatia van 1 Milloeï' nen, genomen, cn wel relatif op den 4 per Cr. intrest, fuslj tineerende, dat dit niet meet, d^n 3 per Ct. had moeten zyn J advyfeererde Declinatoir, en cr/nform her gevallen D'.creet varl den 16 April t. 1. . — idïflotcer' te doen drukken ,en aanftaandqL Vrydag te ftellen aan de orde van den dag.
De Deliberatien over hit werk der Conftitutie worden voortgezet-. •
Da tydelyke Prefident leest voor een brief, by de Commisfie
tot de Buitanlanc'.feh-e Zaaken ontfangen , waarin gemeld wordt, dat de bewuste opftand op de Engelfche Vloot nog niet geëindigd was, noch de Sehepeliiagen tot gehobrzaamh«id gebraet warenj dat 'cr ook eene diergelyke opftand onder de Landmilitie ontftasn w«s, waarvan de OSeierc.i g:drejt|i hadden hunne demisfle-te zullen nemen, indien hunne eifjhcu nict voldaan wierden; en eindelyk dat de 'oeftand van Ierland fteeds bschelyk bleef; —l» aarrgenomen voor notificatie.
Hierna wordt de Vergadering veranderd in een Committd Generaal, en gecontinueerd "tot heden avond ten half zeven uuren.



G E L Y K H E / D > V R Y H E i D , BROEDERSCHAP*
EXT3LA=DAGVEHHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
ÏÏJLT XOST JL-JIX*E J7J£Xt.&2lX)JEXL,X35rG
REP RE S EN TE E RE N D E HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 513. Dingsdag den 9 Mey 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergaderinc.
* Vervolg der Zitting van Maandag Avond, den l
Mey 1797.
Voorzitter: J. A. de Mist.
! "*V*erv-ola; der Deliberatien, over het Rapport der Commisfie, tot het werk der Departementaaïe iverdeeling benoemd.
I
8 Queyfen zegt, dat men over alle zaken , welke ComVrnisforiaal gemaakt waren, altoos als eene vaste CynoI fure , bevoorens men zich in nadere voorftellen inliet, ] het Rapport zoo als het lag , in omvrage had gebragt; 'i ifrr vond geene reden , waarom men van dezen regel, 1 welke hy reclameerde , in deze zoude afgaan; daar hy, j wat het door van Leeuwen aangehaalde betrof, eenigt lyk zoude zeggen , dat hy geene lfsfen van een Voor!( zifter, of een eerfte Voorzitter, hy mogt dan zyn wie ■ ,hy ook was, kende, maar volgens zyn plicht en gei weten zoude handelen.
1 Vreede zegt, dat hy voor al» nog vermeende, dat de Com. iti óiisfie by dit haar Rapport in geenen deele aanjden haar opge. dragencn last had voldaan.
l
De Prefident zegt , dat het hem niet voorkwam,
* :zoo als zommige Leden fchenen te vrezen , dat ij Idoor het verwerpen van het Plan van Jansfen ,de 1 oude verdeeling zoude blyven.
;? Vreede zegt, dat men, voo dit doorgong, als dan ' jool eerst het voorig Decreet zoude moeten rapporte1 ten.
Van Marle aegt, dat de questie, of de Commisfie aan haaren t tast voldar.n had, reeds was afgedaan; en men nu over het
Plan van Jansfen dellbereeiae.
V. üeel.
Fan Hooff wil, dat, too 'er appel nominal zal worden geinftitueerd , dit zyn zoude , welk Plan vaa dedrie een object der deliberatie zoude nitmaken.
De Pref'dent zegt, dat hy, even als de Burger van Marle, van gevoelen was, dat de questie , of de Commisfie voldaan had ja dan neen, reeds gedecideerd was , dat, zoo de Leden hierop aanmer-* kingen hadden gelieven te maaken, zy dit ais dan bevorens hadden moeten doen.
Gevers zegt:
Ik ben zoo eeven niet getreeden in de merites van 't De. creet deezer Nationaale Vergadering, omtrent d- verdeeling der Departementen; omdat ik'r zelve te evident dagt, dan dac 'c zelve konde worden tegengeiprooken, doch daar'erbyfommige Leden noch eenigen twyffel overblyft, zoo zie ik van myn Conciliatoir om 't Plin van Jansfen nader in bwideu eener Perfoneele Comaiisfie te ftellen af, cn concludeer nu* tot rcj.-fkic van *t Rapport; want de Commisfie wa» gehouden :{ 1 Om te dienen van confideratie en advies, of'c Plan vin den Burger Jansfen zou kunnen worden aangenomen, ja dan neen t
En a. Zoo neen , welke verbeteringen daarin zouden kunnen gebragt worden; waar aaa zeker gansch niet voldaan is blykens *t Rapport.
Trip zegr, dat by eene vorige gelegenheid, over het Rapport der Havens, dezelfde cynofure gevolgd was.
De Prefident inftitueert het appel nominal, op het Plan van Jansfen.
Freede vermeent, dat de Vergadering, door de Commisfie, bevorens omtrend dit Plan nader diende te worden geëluCideerd , daar het niet genoeg was, te zeggen, dat het defectueus was; maar, daar zy, ingevolge het Decreet Commisforiaal, ook het gebrekkige moesten verbeteren.
fiienlwf zegt, dat men wel konde aanvoeren, dat de Commisfie aiet voldaan had; dan iiy koude de Vergadering verzekeren , dat zy hetzelve faigneufelyk hadde nsargegaan met de V v v v v Landkaart



( *9o )
Lindkaart voor zich; hy wist ook niet wat 'er aan het Rapport mankeerde , cf het zoude de uiterlyke forui moeten zyn, naracnlyk, de Commisfie, zullende dienen van confideratien en advys zoude enz, iets hetwelk door hun geo'mitteeri was , en , naar zyn inzien, altoos moest worden weggelaten , daar eene Commisfie , na dat zy der Vergadering de zaak had voorgedragen, dc decifie aan het oordcel der Leden moest overlaten.
De Leeuw legt: het kende zeer wel zyn, dat de Commisfie aan zomeiige Leden niet voldaan had , dan hy konde nogthans betuigen, dat zy gedaan had, wat zy konde.
Gevers zegt: hy had door Nieukof wel hooren aanvoeren, dat dc Commislie het Plan met de Kaart vosrzich had nagezien, en dat zy dus in alles aan haare last voldaan had , daa hy nam de vryheid, om te vragen op welke Pagina van het Rapport die verbeteringen tc vinden waren; hy konde dezelve 'er niet in vinden, ea vermeende, dat, zoo lang dezelve «iet waren opgegeeven, de Commisfie niet aan hiaten last voldaan bad.
Van Marle ?.cgt, dat hy zich niet begrypen kan , dat naen konde zeggen, dat de Comimslie niet aan hare last Koude voldaan hebben ; daar , zoo men het geheele jRapportlas, de waarheid van het door Nieuhoffga van ceerde ten duidelykftcn bleek; dat de Commislie juist geen nieuw Plan had opgegeeven , vermeende hy te moeten toefchryven aan derzelver modestie, daar zy zich enkel vergenoegd had, met het opgeven der feilen en verbeteringen ; dan , alle de gemaakte reflexien hieromtrend, kwamen thans niet te pas, en had men voorige Saturdag moeten aanvoeren; thans handelde men eeniglyk over het Plan vart Jansfen,
Van Lookhorst zegt =
Burgers Reprefentanten ! ik moet nog eens herhalen , het geen ik reeds gezegd heb, dat indien de zwarigheden tegen «en Plan , de rede van deszelfs verwerping in zig moet behelzen, dan zeker alle Plannen van verdeeling zullen moeten worden verworpen, en by gevolg dat 'er in 't geheel geene D'-partemcataaie Beftuuren zyn zullen, in welk geval de Vergadering in haare bepalingen omtrend de Departementaaïe Be. ftitören, re vergeefsch werk zal gedaan hebben. —
Ik ben met een der voor my gefproken hebbende Leden :het volmaakt eens, dat bet geluk van het Algemeen, nooit liet ongeluk van byzendere Leden zyn kan — ik ben even als hy Burgers Reprefentanten! tegen een Leer, die het heil van het algemeen in het oHgeluk vaa de byzondere Leden aou doen beftaan. hm" Dit is een Leere die het heil der Maatfenappy op losle fchroeven zoude ftellen; — Maar het is wat anders , als een Vaderlander zig moeite, koste, en fehade getroosten moet, om daar door het algemeen welzyn tefchra Ven, — zyne byzondere opofferingen, zyn byzondere fehade draagt hy met bJydfchap, om dat de vestiging van hetalgemeen ^eluk, waarin hy vervolgens weder zyn byzonder heil ziet groeyen — om dat dit vooruitgezigt hem in deze troost cn bemoedigt.
Thands Burgers Reprefentanten! zyn wy ia zulke omftandigheden dat byzondere deelen der Republiek, ter vestiging van het algeaiecne heil, opofferingen zullen moeten daen, ja deze en geen* zuüen voor een tyd als hua eig(*geluk uit het *og moeten vsiüeiea, om dat bet algemeen geluk de» Velks
at vordert? —— dit eischt dc Vaderlandfcbe deugd- van ee Aalk , het welk zyn geluk niet flegts ten halve ; maar gehe: vil vestigen, en welk Vaderlander zal niet met blydfchapzy, ;cluk,zyn genoegen, zyn clj'e zin en genegenheid vooreen ty;, ipofteren, om dit by weet, deze opoffering is een fteen tl roitooyingvan het gebouw des algemeenen geiuks, waarin ik t !n myne Nakomelingen veili» wonen zullen, cn waarin i en zy, dc verfaking van myn byzonder belang, in het gent j /an een zeker, en meer beflendig heil rykelyk zullenv;rgo< irhaden? —Men moge dan klagen en cec-aaieeren overonreg vaardigheid , om dat zommige Leden by dc vestiging van h i algemeene heil eenig nadeel zullen lyden ; —— maar ms | belcheut he; dan ook altoos uit het gezigtpunt van het rech en onrecht, en daarover kan rocn veel cn fterk fpreken ; aiaa: Burgers Reprefentanten ! befchouw het aan de zyde der V dcrlitidsiievde, en al dat onrecht vsrdwyat op eenmaal ,"ail word aan deugd,—«en elk weldenkende vind zi£ aaangefpoore am in dc byzondere belangens geen hinderpaal re vinden ,o met o; offering van dezelve, dat alles daar te ftellen wat dient kan om het geluk der geheele Republiek onwankelbaar bevestigen.
De Prefident zegt, dat, daar door de Con thislie eene Subcounnjsfie benoeind was , om % Plan te onderzoeken, bleek daaruit virtualiter dat de Commisfie hetzelve onderzogt had.
De Prefident inftitueert het appeï nominal, c het Plan van Jansfen voldoet aan het Decrei van den iode Maart: —- en wordt by meerde: heid hetzelve gerejecteerd.
Thans brengt de Prefident het tweede Plan doj de Commisfie overgelegd ter deliberatie.
Quesnel zegt, dat dit niet in, omvrage konde kome daar het in genen deele aan de requifiten voldeed.
Couperus zegt:
By gelegenheid dat het eerst cn voorlopig Rapport, dol deeze Commisfie uitgebragt, wierd gen.jecfeerd heb ik a| de Vergadering voorfpcld, dat dit het lot van alle de vd, gende Rapporten en Commisüen op dit ftuk zoude worderj indien de Vergadering nict konde goedvinden zich alvoreit openhartig te prononceeren, over het al of niet vernietigl van de oude grensfeheidigen der Provinciën, de VergaderirJ' heeft nimmer kunnen goedvinden, zich daarover te pronorli ceeren cn het blykt nu van agteren dat myne voorfpellind reeds gcdeeltelyk door de uitkomst wordt bewaarheid; 3 beide volgende projecten van verdeeling zullen waarfchynly|l geen gelukkiger fort ondergaan; en ik voor my verklap by voorraad, dat ik my met geen van die twee kan confbl meeren; maar niets Burgers Reprefentanten! verwonderd mimeer, dan dat men niet heeft aangenomen de Propofitli heden morgen door den Burger Jansfen gedaan, om namenli lyk in fübftantie te decreteeren dat 'er met vernietiging dij oude verdeeling een nieuwe zal plaats hebben, dan dat ó\. wyze hoe zal over worden geiaaten aan het volgende Wei gevend Lichaam, al ware het dan ook binnen zekeren b<! paalden tyd ; op deeze wyze het principe Conftitutioneel das' gefteld zynde, kan de uitvoering op eene gefchikte en ml hetalgemeen belang overeenkomftige wyze gefchieden, eji men behoefd dus niet te vreezen dat mogelyk nog 10 Con.
naisfierji



C 891 )
«Isfien, 10 nieuwe Rapporten zullen1 uitbrengen, alleen om ze door de Vergadering te zien «j;fteeren. |
Bul-eJsReVrefentantenï fchoon de Commisfie. hui- < ve^ om te veaan haar eigen oordeel hiertoe te fchry- : 3en » drietal ontwerpen, met het geen 'er voor en y a-\ V*n At- Vereaderine heeft voorgefteld; hreft
ÏLSmen^ gevolglyk, too.yui 1
oord el nie dwaalde , de beide andere, waaronder dus
« ook Ut van den zeer verdienftelyken Burger , 1
alf minder voldoende en goed te keuren, in zoo verre verworpen ; zy heeft dus aan haaren last, myns innens, offchoon met een kiefche omzigrighe.d , genoegzaam be' antwoord En inderdaad, (om nu ook myn eigen her
2 ï Jé fnftemmend perfoonlyk gevoelen te uiten ,) wie zou, S ertrouwen/zrch vermeeten durven, een ontwerp,
' als boven aile tegenbeakmgen en zwar gheden verheven ,
1 hitOP°Peen wyTvoSVaan aUe de voorgefchreevene reeels bean boordende, alle voordeelen , welke men zich Xt af.etrokkene by .be' ontwerpen eener onderdeehiig
') ^WfS^GMmbesi, ter afperking van het ri«SIÖW6adèrt^S Landsbewmdichap. £ zoKen voorftellen
: Ln'Ts iets te willen onderncemen, dat door de natuur
2 de? «ak VeWe volftrekt. onmogelyk U, De zo H atuur yk
> te- arensfch..iding andets gefchikte loop van Rivieren en 1 B-ken moest zich zelf dan ook reeds voorafoveral naar '1 -ïdk een ontw-'p hebben gevormd , het geen niemand •■ të£S*£Etö G?en Vlekkenof Dorpen moesj ten immer o.k zo aangelegd zyn , dat zy , en dus derzel: : ver Gemeenten * door deeze nu veelal er midden door
lnop?nde wateren, als die tot grensfcheidingen wierden , , K,een zouden worden gefcheiden. Alom zou een , ^èfvke arondsvruchtbaatheid , of handelgelegenheid, ter SaaïK inwooning of bevolking, ten
naasten bf gevonden moeten worden; ja alles . meteen
> woord,zoyu6byna wonderdaad^ hier zamengelopen moe-
3 t« hebben, indien men niet, door zich by het bloo i!' aardrykskundige al te zeer hier alleenlyk te bepaaien he 1 Tem en belang8 der Ingezetenen aan eene men* e , veelal j frybezivaarcnde. ongelegenheden zou blootftebcn
i ïrvkosten van het Beftuur verdienen zeer zeker mede
] A^SgSLmtr^ Kleinere Beftuurskrmgen
ï vereisfehen wel geen zo groot aantal van Leden en ver.
3 Tere toebehoorende, dan zullke, die van een zeer u tge-
bróden omtrek zyn; doch daar zy tevens ook menig.
vu diger in getal zyn pleit echter het allerminst kostbaa
3 « onKtwyfeldvoor de grootere, daar tegen echter za. weei
* het eemak der Inwooners niet weinig wor een ktan»
A ren omtrek pki cn. Een gepaste midden evenredigheic
I Ssfchen de beide uirerften van maar twee drie of vte,
1 aan de eene - en van eene verfmpperende veelvuldig
\ heid aan de andere zyde , fchynt de betdebedoelde voor
2 deelen op het best te kunnen Tereenigen.
3 Doch welk een omwerp men maake, men zal c
droos deeze of geene, op zich zelfs niet geheel ongeronde , bedenkingen tegen vinden, welke men noodr vendig, wegens meer groote anders niet te verkrygene roordeelen, of niet tevermydene gebreken, zal moeten averzien, of men zal, al wilde men ook eeuwen lang ïieuwe ontwerpen maaken, (daarhet alszins volkomenc ;elyk in meest alle menfchelyke zaaken , zo hier vooral, limmer toch kan worden daargefteld) ooi nimmer tot :en bepaalde keus, tot een daadelyke bellisfing, kunnen tomen.
Ik zou dus zeer ligt verfcheidene elkander mogelyk ;enoegzaam opweegende zwaarigheden , te^en els der voorgeftelde Ontwerpen, mede kunnen inbrengen; ik toude even zeer de ioortgelyke voordeelen van elk kunaen oplaaien; doch behalven dat ik dus het reeds door ie voorige Spteekerszaakelyk meestal aangemerkte Hechts aoodeloos in een anderen vorm zou herhaalen , ben ik ook van van oordeel, dat wel deeze ontwerpen van dien aart zyn, dat men 'er zeer gevoegelyk een uit kan kiezen, doch dat men niet zeer gevoegelyk ieder ontwerp afzonderlyk beöordeelen kan, zonder dezelve met eikanderen , en in derzelver betrekking tot het algmeeen belang, te vergelyken ; en dan fchroom ik niet, te zeggen , dat alles tegen elkander opgewogen, noch het voorgeftelde ontwerp van elf, noch dat van de zeven onderdeelingen , my op verre na zo aanneemelyk en heilzaam, als dat van negen, voorkomt.
De in achtneeming der Geiykheid van bevolking, en van omtrek, en der aardrykskundige afgrenzing zyn niet niet alleen , nevens het algemeene Volksbelang, maar zeer zeker ook, wegens he.zelve, aanbevolen geweest. Dit belang is toch het groote doel, dat wy , m alles, ons hebben voor te ftellen, en dus moet dit ook bier aan de regelingen van al het overige en bykomende de hoofdwet ftellen.
Deeze verdere ondergefchikte regelingen moeten dan altyd hier aan getoetst, en op de best 'er aan beantwoordende wyze alzius ingericht worden, hierom gewis zyn dezelve ook alleen zo veel doenlyk , da*~ is zo veel die niet flechts natuurlyk , of volftrekt, maar ook zo veel die ftaatkundig, of met 's Volks belang meest oveteenkomstig, mogelyk zyn, ter in achtneeming bevolen. Ingevolge hiervan zyn ook, door de infmelting vanDren-; , the, het voegen van liuuren en Kuilenburg by Utrecht, ' en het in tweeën deelen van Holland, de wanfehikkelykfte niterften van ongelykheid in bevolking en uitgeftrektheid weggenomen.
Een meer naauwkeurige overeenkomst vereischte 's Volks belang in dit opzigt zo veel te minder, daar de Leden tot de Wetgeving toch geen Gewesten vertegenwoordigen , en ook altyd , alleen naar de bevolking, wordende verkoren, 'er dus in alle gevalle, fteeds volkomemgeevenredigd blyven.
• 't Is waar, fchoon de oude grenzen der Gewesten niet overal dezelve zyn gebleven, maar twee derzelve verder zya uitgebreid, en Holland in tweeën verdeeld is, dat voor 't overige ten deeze opzigte geen verande• jing is gemaakt. De reden is, dat men alleen die vetV v t v v 2 an-.



C Spa )
anderiagen gemaakt heeft, die nodig war«i, en zich daar by alleen bepaald heeft, omHnét de dadelyke invoering na die van het fteifel der gemeene geldmiddelen te moeten wachten; 't geen anders, zonder de fchrooralyklte en eene byna onaverzienbaare verwarring te veroorzsaken , \zn een genoegzaam onvermydbaare noodzaakelykheid is* . - ■>■
Ik ?;al niet lang flüftaan by eene zavarigheid , die Hechts als van minder geivigi is aangedrongen, namenlyk dat de oude grchsfcüsidmgen noch door de Natuur zyu af• gepejrt , noen aan eene juiste en fchoone afronding beaauwoorden, daar Hoüa.id cn Utrecht, by voorbeeld., zo onregelmatig in'eikandereii bopen. Het fraaie in de kaarttekening doet toch aveir.-ig aan het waar belang der Ingezetenen, die juist aan die oude gren.'.fcheidingen, hoedanig zy eok zyn mogen, door het behendig gebruik , op het beste bekend zyn. Doch daatenboven is de weg tot meer voimaakmg in deezen geenszins uitgefloten, zo rasch een algemeen fteifel-van belasting, of op zyn hoogst ook het zo belangryke van geiyke Uurgerwetten, zal zyn ingevoerd, met overeenftemming en op aaazoek der beide ondergefchikte Landfchaps - beftiermgen , zal toch de Wetgevende Vergadering hierin de gepaste fchikking ook, zo als ik uit het onlangs omtrent ioortgelyke zaaken vastgeftelde althans, vermeen, ten allen tyde kunnen maaken.
Dan met meerder aandrang zegt men, dat dus deFoederalistifche geest, het Piaatfelyk belang, en de oude heblykheden , gewoonten, en begrippen, zoo veel hiertoe betrekkelyk, derzelver fteun zouden behouden, en geenszins, zo als men meent te behooren , geheel èn al worden weggenomen; men zou tot het fteifel van H. H, M. wederkeeren.
Zo welmeenerid deeze tegenwerping is, zo weinig klaar en onderfcheidend fchynt zy my te weezen. Wat is het Foederalismus i Lerrerlyk een neiging tot het verbomdmaktige. Maar , daar zonder maatfchappelyk verdrag geen Volk en Volksbeftuur behoorlyk en wettig kunnen wotden gevormd , en de gehechtheid hier aan ai^zins plichtmaarig loffelyk en de zuil der beftendigheid aller Staatsinrichting, en dus ook der tegenwoordige is, kan men het in deezen zin , ter afkeuring, niet opvatten. Men verftaat 'er dan bepaaldeiyk door de aanldeeving^een verbond, niet tusfehen de gezamenlyke Burgeis, maar tusfehen onderfcheidene Volksüghaamen , als zodaanige, plaatshebbende; iets, dat na de aangenomene nieuwe Ss-aatsrcgeling niet meer kan of mag plaats hebben. Maar dit houdt door de daarftelling van dat Beftuur, welke ook de grenzen der Bataaffche Landsonderdeeling zyn , in daadelykheid , van zelf op ; eu wat de gevoelens en voordeelen van byzondere perfoonen betreft; alleen reden, tyd en ondervinding, maar geenzins deeze of die onttrekking van binnengrenzen , kunnen daaromtrent degewenschte verandering voordbrengen. Of meent men na ryp inzien, nog ter goeder ttouw, dat een Burger van de Haag, Leyden of Delft, een heifchepping in zyne begrippen zal gewaar worden, als hy hoert , dat 'er hier over een ftuk van Holland,
een ander ondergefchikt Beflmn gefteld , daar weer
aan de grenzen iets 'er bygevoegd is i Veranderen, alleen om te veranderen, zonder eenig heilzaam einde, de gewoone begrippenen hebbelykhcdcn , ook daar, waar het niet nuttig en noodig if,Hs ftooien, 't geen alioos by veelen eenige ona»nger,ai-/meid en misnoegen verwekt, zou vast zeer onftaatkundig, febaddyk, en der wjshcid deezer Vergadering ten eenemaai onwaardig zyn.
Maar gefteld , dat de overige ontwerpen nog iets meer voordeeligs, ten deezeii opzigte , behelsden , dan zouden zy haare werking nog eerst kutnen hebben, wanr.ecr de tyd, vaa het meeste cn diingendfte nut, meestal voorby zou zyn; daar het door my aangeprezen Ontwerp, het groot, het voorYVolksJxktng allergewichtigst voordeel heeft, van terftond zonder verwarring ingevoerd tg. kunnen worden , waardoar d? meer volledige invoering der nieuwe, op Eenheid en Onverdeeldheid gegronde Staatsregeling, na derzelver aarmeeming , zo aanmerkelyk befpoedi^d zal worden; iets , dat gelyk altoos, zo vooral in de tegenwoordige tydsomftandigheden", en by de nadere Vredes-onderhandeling van het uiterfte gewicht is. Ik ftem dan tot aanneemmg van hetzelve.
De Prefident vraagt, of ook nog iemand der Leden het woord hierop vroeg ? Of dat de Vergadering verkoos het nader Commisforiaal temaken? Gevers zeg': ,« 1 Ik appuyeer 'c geproponeerde door dtn Prefident om 't nader Commisforiaal te maaken, doch ik ben van oordeel , dat dezelve dan pas met effect zal kunnen werkzaam zyn, wanneer zal gedccrereerd zyn , dat de oude verdeeiing vernietigt en eene geheel nieuwe zal moeten worden gefuppediteert.
Oaderfcheideii Leden appuyeeren dit. Van Marle zegt:
Dat hy oordeelt, dat zulk eene geheel nieuwe Landsver» delingeniet aan het aanftaand Wetgevend Lighaam kan worden overgelaten; dat die verdeling, zo die plaats zoudo Lebben , door de Confthutie moest bepaald worden, dat die van te veel invloed op het wei?yn, op het geluk, ja op de viyheid zelve van de onderfcheiderc gedeeltens der Republiek zyn kan, dan dat die san bet goedvinden van bet Wetgevend 'Lighaam kan worden overgegeven; dat dit te gevaarlyker zyn zoude, om dat, zo als by andere gelegenheden door onder* feheidene Leden is aangemerkt, de zatnenftelling van dat Wetgevend Lighaam niet zodanig zyn zal, dat alle gedeeltens der Republiek eene voldoende zekerheid daar in kunnen vinden, dat hare belangens in het b.palen van een poinct van zulk een aart, en dat voor haar zo gewigtig was, genoegzaam zoude worden behartigd; dat, zo de Vergadering zulk eene verdeling noodaaakiyk oordeelt, he? ook haar taak is, die te ontwerpen, en aan het Volk vooitefiaan, dat, zo de Verga' dering wïlde vastftelicn, dar die verdeling moest plaats hebben, dan te gelyk , na zo vele deliberatien daarover, de bepalinge van dezeive op het Wetgevend Lighaam wilde vcrïchuiven, zuiks, na zyn inzien, niet anders kon worden aangemerkt, dan als een blyk, dat de Vergadering gevoelde, of de onmooglykheid, of althans eene voor haar te groote difficulteit, om een goed en uitvoerlyk plan, het welk niet
aan



C 8p3 )
«a;t al .te groote zwarigheden onderhevig was , te vinden; dar'in her eerfte geval men van het denkb eld , om eene Zodanige niéuwe verdeling in te voeren geheel mufst afzien, en dat in hec twedegeva! 'er geene redea was, om te verouderftellen, dat daVditflculfcit voor het aanftaand Wetgevend Lighaam minder zoude zyn dan voor deeze Vergadering; dat bet bcZef van zuil; eene diificulteit eene reden te meer daarftclde, om-ccn poir.&, het geen zo difSciel, en tevens z> gewigtig was, by de Conftitutie zelve te bepaaien , en dat ï daar cn boven de htflisüitg der vraag, el 'er eene nieuwe i verdeling slof niet zoude moeten plaats hebben? cu zo ja, ■ op welke wyze die verdeling zoude moeten gemaakt worden S t op de beoordeling der Conftitutie zelve van ts veel invloed ! zyn moest, om daar.by niet te worden bepaald.
Van de Kasteele zegt:
Het zo éven geadvyfeerde door den Burger van \ Mark beresiigt nsy ten alleriterkften in de ovenui1 ging , die ik tot hier toe gehad heb van de noodza\ kelykheid eener nieuwe verdeeiing der Republicq, ge: heel verfchillende van de tegenwoordige, en ftrekken' de om de deelen zo veel mogelyk aan elkander gelyk te maken: maar, gelyk ik hier van overtuigd ben, ( zo ben ik ook van begrip, dat wy best zullen doen, in 3 .de Coi.&ituiie Hechts eenige aigemeene principes te ftelj len, óvereenkomftig welken de veidee.ing zal moeten .}"gefchieden; maar dat het daadlyk daarftelien van d'.e veraf deeling aan 't Wetgeve .d Lichaam -!*'• moe-en worden i toevertrouwd, en mitsdien appuyeer ik de propohoen i do iX di Burgers Jansjen en Loupcrus , en nu teailielyk 'I dotr den Burger Gevers gedaan.
'i Is niet, om dat ik den taak der verdeeling te moeilyk vinde, en daarom dien last van onze fchoudeis zoe1 ke af te fehuiven , en over te brengen op het volgend 1 Wetgevend Lichaam ; neen, de aarc- der zaak, en de . tegenwoordige gefteldheid onzer Republicq beweegt my, i om hier voor te advyfeeren,
De aart van zodanige verdeeiing moet iromers afgeleid i worden uit, en ovcrcénl-.omen met het aangenomen prini cipe der éénAeid.Dc verdeeiing iu Departementen moet niet \ gericht worden óvereenkomftig de vorige fchikking, toen men diverfe Souvereir-.e, van eikanderen afgezonderde, I Volken door 't Bondgencodfchap verëeri-d zag; maar overéénkomftig de gefteldheid eener Republicq , waarin men Hechts één eenig ondeelbaar Volk ker.t. —— Voor dit Voix , onder ééne algemeene Wetgeving, order één I algemeen Beduur gebragt zynde, is het DO0rk.d-.'yk, jf dat, ten einde dit algemeene Beftuur geregeld Vyerke, I het zelve in zekere onderdeelen onderfcheiden worde, li De verdeeiing van 't.Volk in Departementen moet uit t dezen hoofde gefchieden op zulk eene wys , als meest I gefchikt is, om de adminiftratie gemakkelyk te maken.—
I Om nu te beöordeelen, op hoedanige wys, voor 't gei mak der adminiftratie , de Republiek verdeeld moet wor-
II den , dient men zich voor oor-en te kunnen ftellen de i ware lituatie der Republiek , zo in uitgebreidheid van i tcritoir , als in volkrykheid.
Maar , wy kunnen ocs op dit oogeublik geen recht ij denkbeeld vormen van de ware gefteldheid der Repu-
bl-ek, zo als dezelve na 't fluiten van den Vrede zyn zal. — Wy hebben, in gevolge van het Trarftaat vaa Alliantie met de Franfr!.- Republiek , by den Vrede, nog te wachten den afia d van een arrondissement, ter vervuiling efi vergoeding vara de aan de Franïehe Republiek gecedeerde Landen. Dat verbond is on-
fchendbaar; de vei wachting , daar op gevestigd, is gegrond. Wanneer wy Jat terri'oir ro* onze Repu-
oiiek zulleo zien toegevoegd , dan zal de gefteldheid vaa onze Republiek , zo in uitgebreidheid , ars in volkrykheid ce..e ganfche andere gedaar.te hebben. —■ De verdeeiing van de Republiek in Departementen , moetende gericiit zyn overeenkoiriftig haare uitgebreidheid en volkrykheid, kan derhalven niet tot effeét gebragt worden, zo lang men hare ware gefteidherd zich niet kan voor oogen ftellen. Op dien grond meene :k , dat men het effetéfueeren der verdeelirg moet toevertrouwen aan het Wetgevend Lighaam. — Maar, ten einde hetzelve daaromtrenr niet willekeurig handelt, moet het aan zeekeie
puncipes by de Conitnutie gebonden worden. De
bepaang dezer Conftitutioneele principes omtrent de verdeeling is onze taak. — Ik zou dernalvtn meenen , dat men in de Conftitutie zou behooren re bepaaien:
Dat deRepubhek zal verdeeld -worden in Departementen , in uitgeftrektheid en zamerivoeging geheel verfchillende van de tegenwoordige afdeeimg in Provinciën.
Dat de Departementen aan eikanderen , zoo veel mogelyk , zullen gelyk in bevolking.
In dat elk Departement niet zal behelzen meer dan zeker bepaald getal Diftnélen.
Dit laatfte achte ik noodzakeiyk, ten einde de Departementen niet tc groot, en daardoor ie mag'tg zyn.— Ik zelf heb te voren eene verdeeling ontworpen , volgens welke ieder Departement omtrend 300,000 of 240000 Zielen zoude behelzen, welk ontwerp niet volkoemen, maar gedeelte!yk door de Commislie on der Bylaag B is overgenomen. Doch, nadat ik de neiging der geesten meer heb leeren kennen , ben ik overtuigd geworden, dat die Departementen te groot zouden zyn ; en meen derhalven , uat men door eene-behoorlyke bepalingzorgen moet, dat dezelven niet te groot zyn, moetende nogthans eene uitzondering plaats hebben omtrend Amfterdam.
De geiykheid der Departementen aan elkander in even»ledigheid van derzelver bevolking komt my voor noodzakeiyk te zyn; om dat de populatie , de baiis zyndè waarop het Beftuur is gevestigd , ook zeer gefchikt is , om het richtfnoer te zyn, volgens 't welke net Beltuur deszelfs Adminiftratie uitoeffent,
En dat het nodig is, de nieuwe verdeeling tie doen verfchilien van de tr-genwoordie.e , is om dat het fysterria der éénheid verfcliilt van het ioederarieve.
Deze en foorrgelyke bepalingen '..'onftiturioped bepaald zynde, kan men , naar myne opinie, het effectueeren daarvan aan't Wetgevend Lichaam overlaten.
De daartegen gea'legueerde lédenen van de Burger
van Mc.rle zyn by my niet q,vértuigend. Ik heb
hooren zeggen , dat deze zaak van ie veel belang was; — V v v v v g dat



dat de welvaart der Ingezetenen; het belang der onderfcheidene gedeelten van de Rtpublicq; ja 't genot der vryheid van deze verdeeiing afhing. — Maar, men vergunne IWy te vragen, met errstre vragen: in welk een fystem» wy hier fpreken ? Van éénheid , of van fcederatie'i — De geailegueerde redenen fchynen my toe alleen toepas-
felyk re zyn in den geest van 't Foederaüsmus. Ik
gebruik dit woord niet» als een i'cheldnaam.
Ik houde my verzekerd, dat men uiteen goed beginfel, uit overtuiging dat zulks best is, een voornander kan zyn van een Foeleratif Syfthema. — Als men dit tot een bafis had aangenomen, dan zou ik gereed zyn , om de onderfcheidene Volken * zo als zy thans beftaan , iu aanmerking te nemen, en ook als Volken, niet naar 't getal der individueele Ingezetenen , maar als afzonderlyk
beftaande Volken, te doen reprefentecren. Maar,
daar wy het principe der éénheid tot bafis hebben aangenomen, komt het fcederatieve niet in aanmerking. — Ik gebruik dit woord niet als een fcheldnaam; ik heb een afkeer, om een verfchillend Systhema als haatalyk te befchouwen,- maar hoe groot myn afkeer daar van ook zy ; ik moet noehthans de zaak by haar
eigen naam noemen. En dan komt het my voor,
dat «avereeukvjmftig het principe van éénheid de vcrdee \v,% in Departementen geen de minite invloed kan hebben op de Burgerlyke Vryheid. — Die vryheid moet door de principes der Conftitutie, endoor de algemeene ■ wet, en derzelver uitvoering beveiligd worden;'maar de beveiliging der Vryheid en Welvaart van de byzondere gedeelten in de wys van verdeeling te willen zoeken , kan alleen plaats hebben , wanneer men de Departementen , als afzonderlyke, van't geheel onafhangtyke deelen wil befchouwen.
Als de Volken afzonderlyk blyven beftaan ,tenaanzien hunner huishoudingen van eikanderen,en van 't geheel onafhanglyk; dan is het veor de onafhanglykheid, en't belang van elk deel belangryk, dat zy niet van elkander gefcheurd, of vermengd worden. Maar, als wy alle.te zamen flechts één Volk zyn, welks belangen en vryheid , als van één lichaam gezamentlyk behartigd en beveiligd worden, dan is de verdeeling eene zeer onverfchilligc zaak, mits zy maar nieuw, en gclykmatig zy, «m het oude te doen verdwynen, en 't kenmerk van 't adminiftraiieve te doen doorftralen.
Ik befchouw de verdeeiing in Departementen , overéénkomftig het principe der éénheid, niets anders, dan de verdeeling in Diiiri&en , in Ringen, en in Kwartieren , die wy bepaald hebben tot regeling der verkiezingen , en zo ook in Departementen tot faciliteeringvan het Beftuur. — Wy hebben by de Conftitutie bepaald , hoe veel Z elen een Diftricl zullen formeeren; hoe veel Diftriéten een Ring; en hoe veel Ringen een Kwartier; dit is. by de Conftitutie bepaald. Maar aan 't Wetgevend Lichaam is overgelaten die bepalingen lot effect rebren gen; en zan te wyzen<wat tot elk Ciftriét, Ring en Kwartier behooren za'. — Ik meen, dat wy zo ookby de t onftitutie kunnen maken de hoofdbepalingen omtrest de verdeeling der Departementen, maar 't effeétueeren
daarvan aan 't Wetgevend L'chaam toeveitroqwen; 5$ )
hierom corfarmeer ik my met de Propoficie'van dem i Burger Gevers.
Queyfen zegt.dar dezelfde redenen.als deor vandeKateeieuit het t:
fysthema van uaiteir afgeleid wierden , om de noodzakelykheid i
der nieuwe verdeeiing aantetoonen , dat even die ze]veredenen li
ook plegteden om dar Af. van dat gewigt niet te doen befchou- \
wen , als daaraan door zommige warme vooiftanders van dat H
fysthema gebegt werd; dan alle die denkbeelden van den Burger fr
van de Kasteele dat dit ailes voorkwam uit de oade orde van 1;
zaaken, welke men, wat het inwendig Beftuur betrof, had 11
tragtef?behouden, vervallen waren,en de vrees daardoor geheel \
verdweenenr.zoo dra de Vergadering zich tegen het fysthema \
der Commisfie van zi had verklaard, en het contrarie van I
dien aangenoomen; dat al verders, 1 ffehcon men de- fuppofiiien 11,
van den Burger van ds Kasteele al eens wilde aannemen, k
hy echter deze negeerde., dar nameiyk de vermeerdering van [J
territoir eenig obftakel zoude te weeabrengen; dan , konde j|
het niet anders, mogt hy wel zien, dat dc verdeeiing aan het p
Wetgevend Lichaam werd gedemandeerd, echter in ditgeval 11
race deze fpeetaale bepaling, dat dezelve altoos ter kennisfe 1
en goed of afkeuring van het Volk zoude worden gebragt. I
Gevers zegt, dat hy, wat hem betrof, zeer wel in E het laatfte konde hoornen.
Van Manen verzoekt, dat het door Gevers voorge- j ftelde r.og eens aaag worden gerepeteerd.
De Prefident zegt, dat het zelve hier op neder P
kwam, dat de oude verdeeling voor vervallen zou- f
de worden verklaard ; laaiende wyders het maaken l
eener nieuwe verdeeiing geheel aan het Wergevend E
Lichaam over; terwyl de Burger QueyCen 'er by % gevoegd had, dat in dit geval het Wetgevend
Lichaam dezelfde ter goed of afkeuring de Natie ! zoude aanbieden. 1
Van Manen vraagt, of 'er nict tevens zoude worden 1
bepaald , of die verdeeling dadelyk , dan wel met de '
invoering van het nieuw Finantiëel Sytthema in werking 11
zoude worden gebragt; dat hy vermeende, dat de Ver- ! gadering zich hier op eerst moest procuntieeren.
De Prefident zegt, zoo het aan het Wetgevend fl
Lighaam gedemandeerd word , zal het zekerlyk 1
niet dadelyk met de Conftitutie kunnen worden jj
ingevoerd. J
Van Marle zegt:
Dat hy op de verdenking van den Burger van de Ka/lesle, l alsof hy'in dezen uit federaliftifehe principes advifeerdc,
niet zoude antwoorden, dat hy, gelyk meer andere Leden '
dezer Vergadenug, reeds lang aan diergelykeremarques , ook p
dan, wanneer zy meenden zeer óvereenkomftig aan der.geest t
van het Syfthema van éénheid re adviferen, gewoon waren, [
dat het hem zeer gemaklyk zyn zoude diergelyke refledien 1
te rerorqueren door de van hem verfchillende advifca aan ,
andere, vooral met meer gunftige, principes toetefchryven, J maar dat, daar hem diergelyke remarques zeer onverfchillig
waren, hy zig zuudc vergenoegen, met aantemerken,dat die 1
niets f



( »95 ï
:ts afdeden ter beflisfing*van het verfchil in deezen, daar : alleen moest afhangen van het gewigt der redenen , welke or de differerensie gevoelens daar over pleitcden, aac hy rtrouwde, dat de redenen door hem cn andere Leden'aangeerd genoegzaam'waren, otn te doen beflisfen , dat de vraag 'er eene nieuwe land verdeling, en, zo ja, welke moest ats hebben? by de Conftitutie behoorde bepaald te wor1; dat het belang van alle gedeeltens der Rcpuoüek daar de op het naauwsc verbanden waren , en dat men het zelve ifwel in het oog kan houaen, zonder eens op Provinciale begens te denken; dathy in dezen ook niet eens van Provinciën ;ar van gedeeltens der Republiek gefproken hadt; dat geen alge-meen belang kennende, dat niet uit het belang i: gedeeltens was zamengelteld, daarom ook oordeelde, dat ! de Conftitutie voor het belang van alle gedeelten! moest i rden gezorgd; dat hy meende by voorige deliberatien te I >ben aangetoond, dat by een der gemaakte ontwerpen van i declinj de belaagens van dat gedeelte der Iagezeccnen, het i lk Overysfel bswoont, zeer 'was verwaarloosd , zonder dat : docr iemand was wederlegd; dat hy dit alleen tot een irbeeld aanvoerde, waar uit kon geblyken , hoe mooglyk was, dat by eene nieuwe verdeeiing de bclangens van kekers konden worden benadeeld ; dat hy ook niettegeni inde de daar tegen gemaakte reflectie bleef beweeren , dat e nieuwe verdeeling op de vryheid zelve de onderfcheidene leeltehs van de Republiek veel invloed konde hebben, want i , welke verdeeling men oek wilde maken, dezelve altyd een naauw verband zoude ftaan met de oprichting dier ' jartementale Beftuuren ea Gerichtshoven , waar-aan elk j czeterj in elk Departement zal onderworpen zyn, en waar i de Ingezetenen dc beveiliging hunner vryheid, vooral mer Burgerlyke Vryheid, grotendeels moeten verwachten : i by al nog oordeelt, dat aan alle deze , en de overige 1 * hem en anderen aangevoerde redenen dc bepaling over aieüwé Landverdeelinge'aan het Wetgevend Lichaam niet i worden overgelaten , en dat de Vergadering oordeelende, by, of ten gevolge van de Conftitutie zulk eene grote cn dgtige vcrandêriuge, als eene geheel nieuwe verdeling van Land lyn zoude, moest worden ingevoerd, niet zoude doen aan den haar opgelegde taak, om een voldoend j verp van Conftitutie den Volke aan te bieden, zo zy i tuimde daar by eenen bepaalden voorfiag over zoodanige li mderingen te doen, cn dat dit verzuim te vreemder : est fchynen in een Plan van Conftitutie , waar in zoo ij rlci bcpaalingen van vry wat minder gewigt gemaakt en. Dat de vsorftag van den Burger Queyfen, om het i i van verdeling wel door het Wetgcvena Lichaam te doen : verpen, dog hetzelve dan ter beoordeling van het Volk I ftellen , het gevaarlykc , dat 'er in gelegen was , dat I Wetgevend Lichaam daar over alleen bcfehikte, wel zou.■(•egneemen, dog dat hier tegen egter ook alle andere rc. :n, die voar dc noodzaaklykheid, om zo 'er eene nieu1 verdeling moet zyn, die by de Conftitutie zelve te mali , zyn aangevoerd, bicven voortduren; dat het daar en ; 'n hier uit van zelven zoude blyken , dat deze Vergadeh l zelve oordeelde , dat zodanige verdeling wel degeiyk tot 1 donftitutie henoordc en dat dus door het ontwerp daar 1 aan het Wergevend Lichaam te renvayeren, en hetzelve • het Volk te laten beoordelen, de Wetgevende Vergaag met de daad in zo verre zoude worden eene Conftitu1 de'Vergadering, en het Volk ook met de daad over de ;i ïdéringe of vermeerdering der Conftitutie binnen het l etk daar toe hy het gedecreteerde van deze Vergadering
over den revifie van de Conftitutie bepaald, zouie moeten worden opgeroepen en moeten befluiten , welk een en ander dgtelyk van zeer bedenklyke gevolgen zyu kon.
Jordens 'egt, dat hy gaarne gewenscht had , dat men reeie discusfien had afgefrreden , door by de orde te blyren. Men had over het Rapport geadvyfeerd , en tha'is lebatteerdc men over een nieuw vooritel. Men moest >epaaldclyk op het 2e gedeelte van het rapport en verroigens op her derde advyfeeren.
De Prefident zegt, daf hy het tweede Plan in >mvrage zoude bie sgen, en vervolgens het nader 'ooritel.
.Vreede ze^t , dat hy, niets zullende aanmerken op het loor van Marle aangevoerde, eeniglyk in confideratie ;af, of, zoo het voorftel geagreëerd werd, niet alle erdere deliberatien vervielen.
Ten Berge zegt, dat hy zich hier mede niet konde conforneeren, het was zulk een esfentieel punft, dat hy vermeende, at 'er abfoiurelyk in de Conftitutie melding van moes: woren gcnuakt, ea hier mede niet konde worden gewagt cot at de Conftitutie gevestigd was.
De Prefident Itek voor, om by appei nominal le twee Plans ter decilie te brengen.
Vreede zegt, dat dan ook dat appel even als het vooig moest zyn ingerigt.
De Prefident inftitueert het zelve in dier voege: — n wordt het tweede Plan gerejefteerd
De Prefident brengt in omvrage, of ook het lerde by appel nominal ter conclufie zoude worien gebragt.
Zeer veele Leden advyfeeren, om hetzelve dadelyk i/éerwerpen, andere vorderen het appel nomirial.
De Prefident inftitueert het in manieie als voo* *n : Ca wordt ook dit Lhau gerejecteerd.
bïttvnbraaf ouao an&»i9jr£p (jw'wrtB Wordende daarna de verdere deliberatien geaiaumeerd tot morgen ochtend, en de Verga Jeing tot 10 a ii uuren respectivelyk.
Zitting van Dingsdag, den. a Waf l797>
Voorzitter: J. & H i c k f, r
Een kwartier na tien uuren wordt de Vergadeing geöpend. DeJS'otu.en worden geleezen. C. L. van Beyma zegt: '
Ik heb alleen die aanmerking, dat by het decreet eezer Vergadering op de Nota van den Mlnrfler Mg/ ene byvoeging gedaan is, die met is gedecreteerd, m lefident heeft alleen het eerEe point in deliberatie gebragt ,



( «9* )
brsot, dat is de communicatie van hettekener. der PreHmmairen, maar van bet tweede deel dier Nota, beheiiende eene aanmaning tot het befpoedigen vau het werk der Confiitutie, is niet gefprooken.
Vonk aegt: , '
lk kan my volftrekt niet te binnen brengen , dat er gaste, rén iets geopineerd is, waar van nu de Natalen j.ewag maken, en dies moet ik allezins het geavanceerde van den Burger Beyma appuyeeren; — dan eer ik my hier omtrend verder uu!ate • zo moet tk obferverett, dat ik in 'cdenkbeeld geftaan feeo, dat in den afgemenen veorirsgt van den Prefident zeeomprehendeerd was, dat ook de Nota van den Minister Noel z>.ude gedrukt worden; dan het tegendeel ontweiende, zo Helle ik voor, dat deze Nota zeker zeer belangryk voor *t Volk van Nederland, in beide de talen gedrukt woede.
Di Secretaris zegt, dat hy de extenfie van het Decreet aan den Prefident Bicker heeft laten lezen , en dat deze hem had gezegd, dat het dus moest gefteld wor-
! den.
C. L. van Beyma zegt:
Dan heefc de Prefident Bicker hierin zyne magt verre te buiten gegaan , dan eisch ik dat deszelfs gedrag werde afge • keurd het quafid3ecreet vernietigd, en daar van aan denMimfter mm kennis gegeeven. Het was my lang tegen de borst, dat de Prrident deezer Vergadering het regt volgens Decreet heeft, om hier in de Vergadering op zyn voorftel te befluiten,
nnar als ny zig nu ook. oiigcuian «uu,au6.. .v.
buiten de Vergadering op naam der Vergadering Decreeten te neemen of te veranderen, dan hebben wy hier niet meer nodig.
Ge Prefident ftelt voor, om de discusfien hierover uit te ftellen tot den Prefident Bicker, onder wiens voorzitting dit is voorgevallen, ter Vergadering fesfie zal genomen hebben i •— en concludeert conform ; wordende het arrefteeren der Notulen tot, zo lang uitgefteld.
Hierna worden gelezen en in deliberatie gebragt de volgende Misffves en Adresfen :
Eene Misfive van het Committé te Lande, verzoekende, dat 'er eene fpoedige beflis'fching moge vallen op hunnen gedaaneri voordragt, ter betaling van het furplus aan de Franfche Troupes, in dienst dezer RepuMiek zynde: — aan de daartoe benoemde Commislie.
Een Request van Burgers van Gouda, verzoekende, dat 'er "een troupes naar Carnpen mogen gezonden worden , om zich in de Burger gefchiliec, alaaar ontftaau, in te mengen: — aan Nuhout van der Veen c. f.
Eene Misfive der Gecommitteerden uit de Municij tte't der Stad Carnpen , te kennen gevende zeer v< vonderd te zyn , op eergister avond , 4n de Vergat ing tegenwoordig geweest zynde .miet'te hebben he ■en lezen eene Misfive vari het Provinciaal Beftuur v Dvervsfcl, welke, ingevolge hunne bel.omene iniorn ien, ingekomen is, waarby verzogd wordt.dat 1 Committé te Lande mogt worden geauthorifeerd , c eenige Troupen naar Carnpen te zenden ter beveilig) der Commislie, welke uit hun midden naar gemelde Si zoude worden afgevaardigd , om de gefchilltn , aldaar om ftaan , te onderzoeken ; derhaiven verzoekende , na een ai pelnarré der origine der gefchillen te hebben gegeven,! de Militaire arm daarin niet mogt gebezigd worde! houdende zy zich, by gebreke van dien , onveramvo* delyk voor de funeste gevolgen, die daaruit ontegJ Lprekelyk zullen rcfulteeren. I
De Prefident fielt voor, om cok deze Misfi» te ftellen in handen vmNuhout van derFeenc.ï>
en concludeert conform.
De Prefident zegt, ook te hebben ontfangfc een Request van een Burger, verzoekende betalil eener pretenüe , ten laste der gewezene Oost • b difcha'Compagnie; proponeerenrie om dit te ftelllj in lundcii van het Committé tot den Oost-InP fchen Handel en Bezittingen, om confideratieji t advys: —i— en concludeer1: conform.
Een Request van./. P. Schnyder, verzeekende, Jjf
'er eene fpooüge dispailtie moge vallen op het Reqi* der niet op nieuw geëmployeerde üodens, ter obuni ring eau -";ft ratte der gelden, door hun aan de%us§ gegeven, of feil - en appiuyerende dit gemete Request: -- -'f i de ' r-isfie rot de GrifHe. K
Eene M ■' jcaa1 der Marine , den Burh,
Boon , te Hc ■ endé , i ïzendende een Nota «
de do i meerde Goederen: — gedeponef
in de Nationaale t aucelary.
Drie Requesten van Burgers, om Schepen te mop; transportceien : ■ geaccordeerd.
De Prefident zegt, dat nog ingekomen zyrjf Requesten van Burgers uit de Bornmelerwa3lj, ftrekkende to: intrekking van het Decreet van <fc ii Maart ; ■ Hellende voor om ook deze, als iij gewoonte, te ftellen in handen van de Burat van Lennep c. f.: en concludeert confol
[liet vervolg van deeze Zitting in ons volgend Nrnnmini
TerDrutterye vaa VAN SCHELLE &COMP. is de HAAGE*



i E L 7 K H E i D , FR 7 H E 2 D , BROEDERSCHAP.
BAGVE'iELHAAXi
DER HANDELINGEN VAN DE
JSfjg. T 1 O 3T JIJL X JE T* M MG -JS JE) JE ïï G
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 514. Woensdag den 10 Mey 1797. «fenfc jTtar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Dingsdag, den 2 Mey 1707.
Voorzitter: j. B. Bicker.
1 Vervolgens doet de BêrgerSpiei van Lin/choten rapport, namens de Perfoneele Commisfie , in wier handen, by Decreet van den 5 January 1. 1. gebeld is het ten dien dage uitgebragt Rapport van „( 't Committé te Lande , op het Request van de 3 Municipaliteit van Etten, verzogt hebbende , dat 3 lv de verfchotten , door haar in den Jaare 1794 3 gedaan in liquidatie mogt brengen tegen Je door 'haar verfchuldigde Verpondingen over dit Jaar, "i waaromtrend het gemelde Committé Declinatoir Ine,ft gerapporteerd : I Advyfeerende , dat de Vergadering dat Rapport henoorde te agreëeren, en conform het zelve, om de 3I laar bv aangevoerde redenen behoorde te decreteeren, E ah.o het verzoek door de Municipaliteit van Etten gedaan, te wy zen van de hand.
1 Van den Bcrek zegt, dat hy zich met dit Rapport niet kan 1 jereenigen, wyl de Commisfie zelve de deugdelykheid der j iretenfie erkent.
r' Havermans zegt:
" nic is weder eene zaak van Bataafsch Braband ; en in de vorige week was 'er een rapport op het Requrst van Bakkers
I van 'Breda, en waarop ook met 19 tegen 15 ftemmen een de. Cnatoir Decreet dezer Vergadering is gevallen: deze worden Ie verzonden naar eenctas.fe*die, ingevolge het voorftel van
- jen Reprefentant Krieger, ten zelven dage gedaan, nog moet
^lT-wen^cw"*, dat deze Vergadering refolveerde, dit Rapport te doen drukken , en aan dc orde van den dag te V. De cl.
ftellen; en, ingeval bcl-iten word, de zaak op heden af te doen,dan zal ik my direct nader daar tegen txpliceeren.
Verhoyfen appuyeert het aangevoerde van Havermans, om het Rapport te doen drukken er. aan de orde van dea dag te ftellen.
Van Zónsbeck zeqt:
Prefidefit! fchoon ik niet genoegzaam van den ftaat der zaake geïnformeerd ben, komt het my evenwel voor, zo uit het voorgelezen Rapport, als uit.de DiscusQcn, dat de Commisfie gelast isgeweest, het Rapport van het Bondgcnoodfchap nategaan, en deeze Vergadering te dienen van Advys, of ook het advys van 't Bondgcnoodfchap zou behooren te worden gevolgd: de Commisfie vermeent, dat het Bondgcnoodfchap niet anders heeft kunnen ad vyf. eren, terwyl de pretenfie niet liquide was : dat ben ik eens met de Commisfie, doch daar fait fchynt te volgen, dat 'er toch, om aan 'c oogmerk van. de Requestranten te voldoen, anders zou behooren geadvyieerd te worden, maar dat het Bondgenoodfchap, gebonden aan zekere orde, nictanders heeft kusneu advyfeeren. Dit au zo zynde, zou ik voorftellen, de ftukken andermaal in handen van dezelfde Commisfie te ftellen, om op de zaak zelve, deeze Vergadering te dienen van haare confiJeratïen en advys.
De Prefident ftelt voor, om het rapport te doen drukken, en aan de orde van den dag te (tellen op heden-en-agt dagen: — eu concludeert conform.
De Prefident communiceert nog ontfangen te hebben 11 Requesten, ftrekkende ter rapporteering van het Decreet van den 11 Maait, ftcllei de voor, om ook deze te ftellen in barnie r van van Lennep c. f. j en wordt conform befloten.
Eenige Requesten, om Paspoorten; — geaccordeerd.
De tydelyke Prefident ter Vergadering verfchenen zynde, worden de Notulen gerefumeerd en gearrefteerd.
De Ptefdent berigt, dat, daar het hem op gisX x xxx teren



teren gebeuren mogt, de Vergadering met eene heuglyke tyding te openen, ny op heden zicli in eene tegenovergeftelde Oanmtfriigbero. bevon-i; jgé vende daar op een relaas van de allerverlchrikkeIyltrte b an idigthtg, vergezeld van moord , welke 'er te Smirna had plaats gdiad.
Hierna zegt ds Prefident, dathy geïnformeerd was , dat door zommige Leden r:fl.-xie gemaakt was op de extentie vau het atijwpord, van wegens deeze Vergadering aan den Minifter Noé'l gegeven, op de duur hem op gisteren overhandigde Nota: dat wel is -vaar 'er geen fpecua! Decreet genoomen was, om deeze -Nota, wat de aanmaning, nopens het befpeedigen van het werk der Coultitutie, betrof, te beantwoorden; dan dat hy echter vermeend had, dat de ganfche Nota beantwoord diende te wor ien , en dus geen zwarigheid gemaakt had, om de extenfie, zoo als die door den Secretaris aan hem vertoond was, goedtekeuren.
Van Lange zegt, dat hy niet wist, dat hier toe de Prefident geau'hotiieerd was; althans hy voor hem, wilde, zoo als de Conftitutie lag, geen deel aan zulk een compliment hebben.
Withals zegt, dat het zeer duidelyk was, dat het Decreet alleen geflagen was over de ifte afdeling der Nota ; dat hy zich zeer wel wist te herinneren , dat door een of meerder der Leden gevraagd was, of dit dan maar eeniglyk betrekking had op het eerfte gedeelte, dit door den Prefident met ja was beantwoord, en die dan ook conform hier aan de Conclufie had opgemaakt-
Midderich zegt, dat het flreed met de eer dezer Vergadering, dat men op dusdanig een willekeurige wyze de Decreten exrendeerde.
De Secretaris zegt, dat hy, byde extenfie van hetD.-creet, ziende, dat dezelve eeniglyk het eerfte gedeelte fpecteerde , vermeend had, da' gevoegelyk de ganfche Nota, als het een met het ander in verhand ftaande, diende te worden beantwoord, alhoewel daar toe geen fpcciaal Decreet was gevallen ; echter vermeend had, dat dit zeker de geest der Vergadering zoude zyn, dus die extenfie gefteld had, en dezelve vervolgens aan den Prefident had doen lezen.
Vreede zegt :
Htt is dan zoo; de Prefident heeft alleen voorgefteld om het eerfte point van de Noia van den Minister ISoël re doen beandwoorden door den Agent Slicher, met eene declaratie der hartelykc deelneming dezer Vergadering over de op nieuw bebaaide oerwinningen der Franfche Artneên; cn vooral over het tekenen der prssliminairen ; maar dat de Prefident vau het tweede point rakende de Conftitutie niets gefproken heeft, weet ik ook ückcr, om dat ik , zulks verwagtende, het oogenblik te gemoed zag, dat ik myne byzondere gedagten, over die Nota, zoude hebben kunnen zeggen , 't welk niet gekomen is.
Het ia dan zoo; en de Prefident, en de Secretaris van Latr
beiden , hebben iu hunne beiden voardragten , zoo eveai voorgefteld, hetzelve erkend. Maar nu moet ik, als Ld dezer} Vergadering voor eerst ten hooglien afkeuren het gedrag vanf den Secreiaris van Laer, dat by op eigen gezag durft vergoel ncn, wat hy, naar zyn byzondr oordeel, vermeent heeft dam de Vergadering vergeeren had, — dat hy zich heeft durven! vermeeten daarvan een Decreet te iormeeren , da: hy zelfs wisa dat niet genomen was; en dat hy dat &aot hem vervaardigd! D -creet heeft durven aanbieden ter goedkeuring aan den PreJt fidt-nt, dien hy wist, dat niet bevocgt was, daaraan eenigel wettigheid te geeven. Ik keur in de tweede plaats tenhoogftc| af, het gedrag van den Prefident, die dit door den S.crciaris| van Laer gefübffeetfe Decreet, op zyn eigen geza^, als i-ietl D-creet d..r Vergadering heeft durven aanmerken en bedrag- f tigen, en het andwoord aan men Minister üoé'l, in dier voeger beeft doen inftellen cn overgecven op naam der Vergadering -_»| en ik concludeer, dat by Decreet dezer Ver-a .lering bet gk:.irag,.| door den Prefident en den Secretaris van Laer in dezen gel houden, zal worden gedisapprobeerd en afgekeurd.
De la Court zegr, dar her Decreet werkelyk gevallen! was, om de geheele Nota te beanrwoorden ; dat men dus, in plaats van het gedrag van den Prefident te.dis-l approberen, het zelve eerder ten hoogften moest lau-i decren.
Van Lange\zegi, zich in alles met Vreede te conformeerenJt Verfler zegt:
lk zal nict b<-flisfchen, of de Prefident op gisteren beide del poinften, in de Nota van den Minister Noi'l vervat, in deliberatie gebragt heeft, ja of neen. Maar, voor een ogenblikj verondeiftellcnde, dat de Prefident bet laarfte poinék geomit-f reerd heeft, moet zulks, naar myn inzien, aan niemand vreemdf voorkomen , of als een verzuim aangemerkt worden ; wanrit moest niet ieder gevoelig hart, by de bekendmaking van de on4 dertekening, der zo vuurig verlangde, als hoogstnoodzakeiyke Vreedens Fraeliminaircn in vervoering van vreugde zyn opgeJ) toogtn ? waar door dan oek zodanige omisfie ligtlyk konde' plaats hebben: En daar het Deereer, om den Minister Noël 4 wegens dat evenement te congratuleeren , zonder refumtie! genomen was, fchynt het my zeer natuurlyk te zyn, dat by| nadere overweeging, roen de Vergadering reeds gefcheidenl was, by den Prefident, de vreeze is opgekomen, dat het ftil| zwygen, nopens het ten einde brengen der deliberatien oven het plan van Conftitutie, door het Fransch Gouvernement wellig 1 uit een verkeerd oogpunt zoude kunnen befchouwd worden ; en dat hy dus, op dar deeze Vergadering niet van inattentla mogte worden befchuldigd, het antwoord op dat poir élt, he| welk volftrekt niets anders als waarheid en den geest deezen Vergadering behelst, daar heeft bygevoegd. Waaromme ik var» oordeel ben, dat deeïe Vergadering den Prefidesteo Secretaris nict moet befcmldigeu , maar integendeel dezelve voorhunnej aangewende acfiviteit en betoonde attentie in deeze behoord*! te bedanken.
Aanïnk vermeent, dat, löo dé inhoud in zich zelve maar goed was, dn dan die reflexien niet verdiende.
De Sitter zegt,dat het decreet genomen is,conform de extenfiei
C. L, van Beyma zegt:
Ik wil wel gelooven, dat de Prefident geen kwaad oogmerk} gehad heeft; ik twyfel ook zJ-ve niet, of zyn gedrag zal bv de meerderheid , ten minftcn by de Leedcn, die ket foubatj
teeien



I
( 899 )
teeren niet zoo veragtelyk vinden als ik, wel geapprobeerd wotden, maar ik zal nooit toegeeven, dat een Prefident het regt reeft, om op naam dsr Vergadering buiten haar yecten te decreteeren, en al was het ook op voordragt van den lecietaris; aie 'er Nu zoo vrywiiiig de fchuid van op zig neem'. Maar is ft-u. verbaasd over bet voorgeeven van den 1 Reprefentantrf« Sitter, die zegt, dat hetDecreet zoo genomen iK Gelukkig is 'tr een bewys, dat alles afdoet, te^tn, uit IK geval z.lve genoomen. Ieder onzer herinnert zig zeker, j dat de No a van den M.nis er Noêl, niet da» in het Fransch '~t «elcezen is-, leder onzer w et, dat'er vetfeheidene Leeden Jlyn die ze dus nict ver ftaan hebben. H.-eft dan de Verga ' dering een Decreet genoomen, zonder dat zy wist waarop of : fcaaroverï dit zal tog de Burger de Sitter uid ftellen, en dan . is het in zit zelve onmooilyk, dat 'er op gedecreteerd is?
• De Sitter zegt, dat het Decreet werkelyk was genoi men, en wat de rcfkxie van van Beyma betrof, dan
had men ook geen Decreet moeren üaan op het eerfte «edeelte der Nota , het welk mede in het Fransch was i voor'óeieezen; dit deed dus mets af; daar hy zich ver3 wonderde . dat die Leden, welke dan het Fransch ver1 ftonden , de ledure in het Hollandsch niet gevorderd
• hadden , maartven /eer, tonder voorween huaner Mede Leden, een Decreet hadden genoomen, hetgeen dezelve zaak was, als waar 0*cr men thans den Voor-
' zittet tragte te befchuldigeu.
• C. L. van Bewix zegt : ' De Burger de Sitter werpt my teegen, dat het niet vertaald ; leezeu van het ftuk tc v,el tvwyst, om dat 'er.dan op bet
i eerfte Articul ook niet had kunnen gedecreteerd worden, verijl mits dat ook alleen in het Fransch geleezen was. Maar
i dat eetfte Atticul was reeds Verfcheidene daa-ae» pntuiecq.be( berd ieder wist dat de preliminairen getekend waaren . en net Ü (brak dus van zelve, dat men een compliment van flliciratic !| en deelneeming moet maaken. Maarte beflisfcfften of men den 3 Minister moest bedanken, voor dat by ons tot onzen pligt " vermaande, of men zig voor hem moest verandwoorden, was
I eene vraag van meer belang, en daar teegen zou ik my, als het in deliberatie was gekoomen, zeer zecker verzet heb-
'„ ben.
!' Vreede zegt:
II Die Leden, te weten de Burgers ie Sitter en dein Co urt, die I ,van zich konnea vsrkrygcn te zeggen, dat dc Prefident de 1 Nota in zyn geheel 2oude hebben voorgedragen ter deliberatie ; dezer Vergadering, geven openiyk dementi aan den Prefident
en Secr-taris beiden; want beiden dezen hebben ia hunne - voorftellen zoo aanftonds gedaan dit fait erkend, daaris dus
• geen twyffel, daar kan dus geen rvvyffel zyn , of dat Decreet,
• opzigtens het tweede Lid van de Nata van den Minister Noei '"■ is door de Vergadering niet genomen, maar door den Secretaris ;i ran Laer ontworpen, en door den Prefident als was het een
Decreet der Vergadering bekragtigd en aan den Mmis'cr roe J gezonden. Eu wat aangaat de Burser Anink, die, om dathy
liet andwoord, aan den Minister Noël gegeven, goed keurt,
daarom het irregulier gedrag -an den Prefident en den Secretaris 1 yan Laer wil goedkeuren; hier op merk ik aan, dat met de
inhoud van her aftjeneeven andweord aan den Minister , ,. ide zaak in gefehil is, maar deeze , dat de Prefident zich heeft
durven veroorloven een Decreet op naam dezer fergadeitKgte l bekragtingenenafte geven,dathy w»st,dat door de Vergadering
niet genoomen was, en dat de Secrevaris van Laer een projcA Decreet hier toe ftrekkende heeft durven vervaardigen , en aan den Prefident als zodanig aanbieden. Dit is den ftaat des gefchils, en ik vorder dat de Vergadering zich daar tegen doe* gelden, dat zy in deeza haare waardigheid ophoud en bewaard, en niet toeftaat dat een Prefident, veel min een Secretaris, op eigen gezag, over de befluiten der Vergadering befchikke. Ik concludeer dus andermaal, dat het gehouden gedrag van den Prefident en den Secretaris yan Laer by Decreet dezer Vergadering worde afgekeurd.
■ t*' k Van Marle zegt: zoo 'er in deze gepexeerd is, dart heeft het de Vergadetirog zelve gedaan , ofwel die Leden der Vergadering, welke Fransch verdaan. 'Er is, wel is waar, niet fpéciaal gedelibereerd over het beantwoorden der geheele Nota; zoo als die .igt — dit is zoo; dan . de Prefiaent heefc dezelve doen voorlezen , en de Vergadering had beflooten, dezelve te doen beantwoorden (nier wordt de Spreeker door onderfcheidcn Leden in de reden gevallen , welke hti aangevoerde negeeren ) Hy vervolgt: êe conclufie was dus op alle de lt^redier.ten der Nota gevallen. (De Spreker worde andermaal ingevallen.
De Prefident vermaant de Leden tot orde, ('er onittaat eet'U rumoer.) üe Spreker vervolgt weder : waren 'er- Leden geweest, welke vermeenden , dat 'er zoo eene generale rc-folutie niet op moest vallen, hadden 'er zien dan tegen moeten verzetten. Voor het overige conforuieere ik my met het door den Burger de Sitter aangevoerde.
De Beveren zegt, dat hy , teneinde deze discusfien te couperen, voorftelde, om by appel nominal te decideeren , of de Vergadering het gedrag van den Prefident en Secretaris approbterde Ja, dan Neen}
Qitesnel zegt, dat hy geensonts zoude treden in de merites der zaaK: de vraag was hier eeniglyk, of de extenfie was conform aan het Decreet, en dan moest hy volmondig declareeren van neen.
Queyfen zegt, dat hy opentlyk moest bekennen ,dat, "'zoo de dehbeiatien geweest waren over het al of niet beantwoorden der Nota, hy 'er dan tegen zoude geftemd hebben; maar nu , daar het in generale termen geweest was, en daar alle de Nota's van den Miniiter Ncil waren beantwoord , waaronder 'er geweest waren, dievan een gansch anderen aart, en veel trerker geweest waren ; konde by zich niet verbeelden , hoe men 'er zich zoo iierk tegen verzette.
De Prefident zegt, dathy de Leden herinnerde, om zi io veel mogelyk deu kostelyken tyd te befparen , en dus het door de Beveren geproponeerde appeHiominal zoude inltitueeren.
Vreede zegt: ik befteed den tyd kostelyk, want ik verdedig's Volks Belangens: Ik kan wel toeftaan , dat eindelyk het ups tl nominal beilisfe_over het gedrag van de.< Prefidenten den Secretaris van Laer; waar van ik X x x x x a den



C 920 )
den nitflag wel voorzie. Maar ik moet de Vergadering andermaal tot het point van het gefehil te rug roepen. Het is niet of de inhoud van het andvvoord, aan den Minifter Noél gegeven, word goedgekeurd; maar alleen dit — of het aan een Prefident en een Secretaris geoorloofd zy , decreten op naam der Vergadering te ontwerpen , te bekragten , en af te geeven, die de Vergader.ng nict genomen heeft; maar die by hun zelven Zyn ontworpen geworden. En ik vorder in naam der geheele Bataaffche Naue, dat de Vergadering in deeze haare waardigheid Ophoudt, en niet gedooge dat een Prclilcnt en een Secretaris eigendunkeiyk , en op hun zelven over haare belangen bellisfen; 'c welk haar gemcenfehappelvk is toevertrouwd.
ÏS cor.-ciudeer dus tm laatllen, om het gedrag van den Ptefident en den Secretaris van Laer by Decreet af te keuren, en zuiks door dit appel nominal te bepalen.
Hartogh zegt, dat hy zich niet verbeelden kan, hoe men hierover zoo kan debatieeren, daar immers al, wat in het antwoord Hond, niet dan waarheid wa?.
Vreede zegt: het is hier geenszints de questie cf de inhoud waarheid is, maar of het Decreet genomenis, en dat is vofflrekt onwaarheid.
De la Court en de Sitter beweeren hevig het tegendeel; ter-, wyl Vreede lleeds beweerd, dat al het door hen, ten voordele van dit Decreet aangevoerde, onwaarheden waren.
Verfler zegt in fübftantie :
Zich te moeten verwonderen, dat, en niet te kunnen be. grypen, hoe zommige Leden der Vergadering Ata'- Prefident trachten te reprochccrin , als of delast, door hein gegeven aan den Agent, om aan den Minister der Franfche Republicq afteleggen zodanige plichtpleging, als in deextenfie van het door den Secretaris voorgelezen Decreet, is vervat, zoude zyn misdadig, tn de authoriteil van den Prefident overfchrydende; nademaal het by hem buiten bedenking is, da: niet hetzelve Compliment juist overeen ftemt met den geest der Vergadering op gisteren zakclyk gemanifesteerd, by hec neemen van het als toen vasrgeftelde Decreet, en eigenaartiggefchiktis , naar «ien inhoud der Nota van den Minister Nsè'l; mair dat hy niet kan ii zyn,aan te-merken,dar zyr.e verwondering ten toppunt geklommen is, deze tt proehe niet zoveel drift te hebben gehoord uit den naond van den Burger Reprefentant Vredeman deze in de maand December 1. I. by publicque nieuws. Papieren (immers daar men het 'er voor moet houden, dat die waarheid verhalen, als nimmer door hem wcerfproken zynde) als Reprcfentant vafL het Bataaffche Volk, onder zyne eigine handtekening, aan zyn Medeburj.eren heefc bekend gemaakt, niet dat hy een Compliment heeft gaan maken aan den Minister Tioël, maar dat hy eene Paryfche rvs gedaan heefc, en waartoe, om zyne (zo hy zegt) rechtmatige bekommeringen over het inteleeve. aen Plan van Conftitutie, voor het Bataaffche Volk , in den i'croot van het Fransch Gouvernement nedertcleggcn; terwyl hy tevens voorgeeft, dat deeze zyne pogingen, door hem te werk gefield eene gelukkige uitkomst hebben gehad. —. Dat dit aan hem vuorkoomt te zyn eene overfchrydingvan macht, daar die ietee gefchied is, zonder zending, zonder last, zonder generaal of fpeciaal Decreet der Nationaale Vergadering , Sfeire te boovengaande het verrichte door den Prefident of Se-
ceetan's by het ontwerpen der cxfenfie van het zonder
tie genomen Decreet: C meiuderende hy «ls nog conform 1
zyn reeds uirgebragt advies.
'Er blyft tusfehen Vreede , de la Court en de Sitter 'I hevige woordewisfelrng omflaan , welke afgebroken worl door dien de Prefident het appel nominal inftitueert 1 H de extenfie der Notulen conform was Ja , dan A><r,v ?;| En wordt by mienderheid der Hemmende Leden bei»] ten van Ja.
Qncttel ftelt voor, dat, ten einde in het vervolg alle eiitj gelyke onaangenaamheden te voorkomen , wanneer 'er u Decreet zonder refumii'c wordt genoomen, hei zelve \\ Zirtens de Vergadering zoude worden gerefumeerd.
Stojfenberg zegt, dat hy niet wist, waar toe dit 2011] dienen , daar in drze niets contrarics verrigt was.
De Prefident gaat tot de orde vau den dagove j En wordeb de deliberatien over het rapport, n ] pens de Departementale verdeeling, voortgezet. I
De Prefident herhaalt het voorftel, op gistend door Couperus en Gevers gedaan.
Witbols zegt, dat hy van gevoelen is, dat de Veijl dering werkclyk de verdeeiing diende- te bepaaien, 1; ■ zulks niet aan het Wergevend Lichaam behoorde ovli te laten.
Ten Berge zegt, dat op gisteren ie ^Prefident 'm omvraa gebragt had , of de plans aan het D'creec van 10 Maart II deeden; hy had dezelve als niet daaraan vol loendeafgekeurrj dan, z> o men in omvrage had gebragt, of men een der di j tot lydiaad zoude hebben genoomen , zou-Ie hy hier in gefLn I hebnen ; daar hy-vermeende, dat het niet het Wetgever Lichaam, welke men daar door rot Conftiiueerende Vergat») ring zoude maken , maar bet deze Vergadering was , welke zH danig een Plan aan 'c Volk by de Conftitutie moest aanbiedel
Midierich zegt:
Ik ben het met den Burger Ten Berge volmaakt ers, dj het voorgeftelde Decreet van den Prefident geen pointft 'vil deliberatie vosr deeze Vergadering kan uumaaken. Deel Vergadering heeft in lest, om een Ontwerp van Confti>nt den Volke aan te bieden: rot dit Plan behoort zonder tcjti fpraak, hoedanig dè Republicq naar het inzien van deze Ve gadering behoort verdeeld te worden : de Vergadering ze)\ heeft dit alzoo begreepen, wanneer zy gedecreteerd .heef 'er zal eene Departementale verdeeling plaats hebben.
Doen zeker heeft men begrepen, dat niet het WetgevcB Lichaam, maar deeze Vergadering een Plan van verdeelin moest daarftelien; en «loor het decreteeren : 'er zal een D partementale verdeeiing plaats hebben, heeft de Verfaderir uffjns het denkbeeld gemanifesteerd , dat voor de Repubiii eene andere verdeeiing, als thans plaats heeft, nodig was: e hier om concludeer ik, dat de ree's werkzaam ge<veestzync Commisfie andermaal wordt verzogt. een nader Plan van ve deeling te fnppediteren , en dan j>cef ik in corfiaeratie of hi niet noodaaikelyk was, dat de Vergadering bevorens bepaa de, in hoe veele deelen de Republicq zal verdeeld worden waar naar dc Comrmstle op eene geregelde wyze zai kunnei bepalen, in welke landen de gedeeltens zullen beftasn.
Queyfe



r 901 )
ÏDueyfen zegt, dat , tmr zvn indien, dezwari.'. 'ai, ïgen hec vcriftel vaa den PreftLnt geen fteek telden; fee grcot een gedagte men ook van deze Vergadering logt hebnen , zoo zig hy nogthans niet, dat in het lorceüelde cenu gevaar gelegen was; daar het toa allos "van den vil der Nas ie af zoude hangen ,aan welke It ter goed- of afkeurig zoude worden voorgetogen.
vVerucr zegt :
HDat, Jaar in de Zitting van gisterenavond de drie aan de Egadetfng gefuppedirterde Plans, nopens de departement» e Meiinge waren vcrwoipen, die Zuring zonder eenige verdere tü'-Liat.ei' was gefcheiJcn: —— En daar thans de PttBdent ■tafel bren?.t een Concept Decreet, om, onder zekere laar l vermelde ïcpalingen, die verdeling aan het voLcud VV.f ;vend Lichaam of te dragen — hy vermeende in bedenfeing r moeten geven, of dat voorgelhgen Coocepv-D-ereet, wel bi poinct'van verdere- deliberatien konds worJe, voor en Ker'ue Vergaderinge zich hadde gepronuncieerd, of de ver écling in Departementen d'aor de Nationaale Vergaderiuire, f wel doorliet volgend Wetgevend Lichaam zoude gefchieden ; 1 ftelde daarom voor, om zulks by appel nominal te öcSfehcn.
I Evus 7egt:
Burger Prefident I ik kan my voorals noj met het voorftel, lans in deliberatie, nier conformeren. Dit behoort onze Efte uitvtuc it te zyn. En daar zommige Leden dezer Veridering 'c mogelyk vinden, zelfs aanleiding geven urn tc mken.,' dat ccne landsverdeling die het belang van het geiele Sataatlche Volk zoude kunnen bevor.ieren kan ontworm worden, eene zodanige die aaiiftonds zoude kunnen gevoerd worden; zo wiiJe ik dat men dit eerst nog stoor Live of eene nieuwe Commisfie ten fpoedigfti liet onder |eken, cn ah dit dan ook affpritigt, dan eerst zal het lodzakelyk zyn dit werk aan de volgende Wetgevende ergaderuv tc renvoycren.
Van Hot f zegt, dat hy ©r> g stèren reeds gezegd had, t, zoo men dit aan het \V .igevend Lichaam reovoerde, m. .1 dau ook aan het zelve de amalgame der hulden moest renvoyeeren, daar het een met het anr in het nauwfte verband hond. E. M. van Beyma ccs,i:
Het Deer et van 'den % December 1. 1. berreklykdc Een-en I (deelbaar!-. .H reeds d: /vudc,oordeelde ik dat eene amal I me of In'écnfmciting dé Gewestelyke fchulden moest plaa'S :" aben? Ho.- vei ik ray Act da wyze waarop dezelve gedecre—
:rd is niet 1.ebbe kunnen vercenirui, getrouw aan d -ze beide :' jerceten . hoe zeer ik ia geen vau dezelve 's Volks algemeen ! »nï bevorderd agren mogt. leh iordc ik onder die zeven
\ de elf Lsizn der eerste Commisfie over het Plan van verde-a111 gvan dei- Burger Reprcfentant Jansfen uitmakende, welke I MbSanrie aan Uiieden advyfeerden, dat zy wel veel goeds ' 'tiet Plan gevonden hadden, ,, do? dat zy over dg zaak " ten pnncipaale. zwarigheid moesten maken rc a lvyf eren , \ tot zo lange hei gezaa- en de mas.t over de Depar emcrrale 1 ;B. ftuurders gedefinieerd en het nieuwe fteifel van oelastinI gen gereed zal zyn, om in werking gebragt te kunnen 1 Jwor'er,
!l ik zal de waarde V3n dat geadvtTeerde , als naar myn inzien 'Or latere discuütieu fpcciaal of 'er Deparltmenlale Bejlunrin
fla.lte uit.' ue it te zyn. En daar zommige Leden dezer Ver-
<fVan i7a.7zegt, dat hy ©p gsteren reeds gezegd had,
Zonden bejlaan, genoegzaam gewettigd , thans niet adfhuee*
'•'feöi
Supponeerendc dat 'er Eenheid in het financicelc zou plaa's hcbb«.n (het Weik is egter t'itns ZO min ah ooit hoopsn durf) was ik toedca ien in alTn g van oordeel, dat 'er DeparrcInentaate ver ieeiingen en wtl andere als de oude, 30 veel dit me' het al-.cmeeneb lang des Voiks R8a ftrooken, dienden plaats te hebben; want ik ben het met dc Burgers Reprefentanten van Marle en lieyrs volkodnien eena , dat wy daarna zo veel modf/uk onrsLd-lmuratitn moeten rigter», zonder ons te bekreunen aai) wm.-r.isnklanksn; woorden tog kunnen met uiterlyke tekenen van afkeer vor-lsn uilgebazuiml, terwyl te gelyker tyd de zaak welke zy betekenen moeten zorgvuldig belragt word.
lutusfehen kan ik myne verwondering niet verbergen dac daar de eerfte Commisfie by liasr Rapport flegts de onvermy :elyke> nöodzaaklykheid vaa eenig uitflel iragte te tonnen urn een goed on werp van verdeeling te kunnen maaken, dat men in dat ultftel foederative denkbeelden, boozc Gcsten , en ik weet al niet , welke ftrekkmgen meende te vinden, dat daar men toen zo-ftellig en herhaald beweerde dat het rigtjnoer omtrent de verde.lir.g iu agt te nee. taen niet aan de Wetgeving aanbevalen, maar by DECoeraritotie bepaalt moest worden, dat men , zegiia , nu'er zo lang over gehandeld is, en diverfc Phns over dc wyze van nieuwe v- rdeeling gemaakt zyn, dit aan de Wetgevende k'erga' gaiering wil overlasten, lfc concludeer;, da: my zelven gelyk blyve ride, om deeze en by andere Leden reeds aangevoerde redenen , dat 'cr al nog een ontwerp van een nieuwe verdeeling by deeze Verga lering werde gedecreteerd, oai hy de Conftitutie aaei den Volke te worden voargedraigen, cn mcC authoiifatie "p de Wetgevende Vergadering om die nieuwe verdeeling ter "gefchikrer tyd dadelyk te doen werken.
Jordens zeyt,dat hy van gevoelen was, dat, zo wanneer deze zaak nader Commisforiaal wstd gemaakt, debepaaliogen zoo raim moesten worden geiteld, dat dezelve eeniglyk en alleen de algemeene belangens bedoelden. .
Hartogh zegt, dat het hem voorkwam , dat zommige Leden veel belang fh-lden in de Departementale verdeeling deezer Republiek: dan hy moest bet tegendeel voor hem bekennen, want her deed, naar zyn inzien, 'er niets toe, of het eene Departement wat grooter of watmigtigec was, dan het ander; hy had wel hooren avanceeren , dac hec .beter was , dac de verdeeling door deze Vergadering' gefchie JJe; dan daar dit zo moeielyk was, gelyk de ondervinding geleerd had, zok<mde men dit zonder gevaar aan 't volgend Wergevend Liehatm overlaten; daar toch cn ae poliiicque cn Finantieeie éénheid gedecreteerd waren.
Fan Hooff zegt, dat hy ter contrarie veel waarde llï'tin een evenredig-;verdeeiing: neenheteene Depirtement moest niet ui'geftrckter zyn , dan het andere: wilde mende Departementen in activiteit houden , men bepaalde dczel?c i'i kleine Diftricten ; wilde men dezelve in ondergefchiktheid houden , men bepaalde dezelve even zeer , in kleine Diftricten: zoo men het tegendeel wilde, zoude Holland weldra der vai van liet We-gevend Lighaam ku;,:icn worden. Frankryk had ons hier vaa het voorbeeld .
(d) Zie Dagverhaal No, 395. peg.' ion en 1012. Xxï kx 3



e 9ct y
beeld gegeeven, daar Parys dikwerf aan de Vergadering getragt had den toon te geeven. Het was daar te boven óvereenkomftig ' s Volks Welzyn; en nict dan de Fcederahstifrhc geest verzette zich daartegen , daar zonder amalgame der Gewesten 'er geene amalgama, der Schulden koude plaats hebben; en hy , zonder dat 'tr niet in zoude ftem men; maar wat hem betrof 'er zich tegen zoude verzenen, dat de Conftitutie vverd aangenomen, daar anderfints de ama'game nergens anders toe zoude ftrekkets, dan om zteh van Schuidcn te ontlasten.
Schermer zegt:
Ik kan my niet conformeeren met het voorftel van den Prefident, ik vind my verplicht te moeten advyfeeren, dat men de verdeeliatt der Deparremenren nier moet overiaaren aan her volncr.de Wergevend Lichaam. Het is een plicht, die van ons gtëischt woid ; wy moeren die verdeeling in het Pian van Conftitutie aan het Volk voorfteller. Het is tcfftns onze plicht , daarailes toe aantewenden. 't ls waar, wy hebben reeds drie of vier Plannen dienaangaande in de Vergaan ing gezien, die alle verworpen zyn; maar dit bewysr nog niet, dat 'er volftrekt geen middtl zoude zyn, die verdeling tc kunnen vinden. Ik zegge nogmaals dac het onze plicht is, eerst daar in alles tc beproeven, en ik vrees ten fterkften, als het aan het voleend Wetgevend Lichaam word r overgeiaaten, en de Depariemenraale verdeeling moet dan na het aanneemen der Conftitutie gemaakt, en aan het Volk ter goedkeuring geprefenteerd worden, dat 'er dan in hec geheel niets van een nieuwe verdeeling komen zal. Ik kan niec zien, dac hec voor het voigend Wetgevend Lichaam ge n.akkelyker zal zyn , dan tegenwoordig, om dit na het aanneemen eer Conftitutie te bepaaien: neen! het zal dan waarfchynlyk nog veel meer tegenfttibbelir.gen onrmoeten. Het komt my ook voor , dat door dit uitftcl alken bedoeld word, een andere of nieuwe Departementaaïe verdeeling tc verhinderen, en om alles op den ouden voet te houden of te laaten blyven.
Ik concludeer dus , dat eerst nog een nadere Commisfie benoemd worde, om te beproeven, of 'er nog geen Plan van verdeeiing konde gevonden worden, her welk door de meerderheid der Vergadering zoude kunnen worden goedgekeurd. Is 'er dan volftrekt geen mogelykheid dit te kunnen vinden,dan hebben wy ten minften onzen plicht betracht, en dan zullen 'er andere middelen in het werk gefteld moeten worden.
De Prefident vermeent, dat, zoo de Vergadering desreteerde : 'Er zal eene anddre Departementale verdeeling plaats hebben, en de wyze hoe aan het volgend Wetgevend Lighaam overliet, alsdan aiie zwarigheden zouden zyn uit den weggeruimd.
Couperus zegt:
Ik hoor uit de advifen van den Burger E. M. van Beyma en andere , dat zy een nieuwe verdeling van de Repub'icq wenfchelyk oordeelen ; ik behoor ook Burgers Reprelenian en , onder die geene welke daar vooradviferen , maar 't is juift om die nieuwe verdeling te verkrygen dat ik voorgeflagen heb , om dat principe in de Conftitutie vastte ftellen, en de wyze hoe over te laten aan het Wetgevend Lichaam dat ons zal opvolgen; dit nu te willen doen, fchynt my toe de regte weg te zyn, om het nimmer te zien gebeuren; en ik vrees dat wy
dus doende, hoe veele en verfcheidene Commisfien rm ten dien einde ook benoemen moge, flegts hei ftrali zullen ploegen ; ik concludeer diehalven (te meer d een oneindig aantal omftandigheden en zaken in aanm kir.g behooren genomen en onderzogt te worden , 1 men eene verdeeli. g die met het belaag van het geh en van de gedeehens zo veel mogel.k oveieenko ftig is daarftelien) dat by de Conftitutie de oude ven lira sa behoord re worden vernietigd eii vastgefteld, dat 'cr et nieuwe zal plaats h.bben. Doch dat de wyze hoe behot te worden overgelaten aan het eent volgend Wergeve Liciiaam, des noods binnen eenen zekeren bepaaluent'
De Prefident zegt, dar, offchoon deze zaak ree meer dan eenmaal Commisforiaal was genaak echter nog gene ■Coroin.sfie ge daagt was, het d te vreezen was , dat dit andermaal het lot van e nader Cosiimisforiaal zoude worden, het welk di ook aanleiding tot het voorftel had gegeven; wat om hy dan ook vooretroeg, om by appel nomir te beCisfeu, of men zich met hetzelve conformee de, ja, dan neen? zoo neen, dan konde bet Coi misf riaal in aanmerking koomen, en men daaroi tiend bepalingen maaken.
Brands zegt:
Ik heb door ongefteldheid de Vergadering gisteren avo niet kunnen by wonen , en weet dus niet van het rcfultaati Discusfien; doch zoo verre ik uit die van heden merken ks is de propofitie van den Prefident een conciu'a oir der v fchülcnde Advyfen , en gevouens omtrent de aanftaande I partemenraalc verdeeiing.
Ik zal in de merites der zaak nier 'reden; doch ik ben v gevoelen, dar de Prefident op zyue propofirie geen appel n minal kan inftï.uceren, of de Vergadering behoort eerst hi Decreet van 9 Maart te rerracteren. Ik verzoek , darde V< gadering hier op haar oog vestige, „ datby het On werp v „ Conftitutie den Volke aan te bieden, de Republicq in E ,, partementen verdeeld zal worden."
Dit is immers èen plechtig D.creer, en in de Notulen v dien dag geinfereerd: daar nu aile Decreten als een gtheiii monument van deze Vergadering moeten bewaard blyven, kan men immers geen daar aan ftrydige Artieulen in de A< van Conftitutie plaatfen. Zoo men nu eens heden by apr nominal decideerde, dat de verdeeiing der Departementen a het volgende Wetgevend Lichaam zal worden gedemandeei zou volftrekt contradictoir zyn aan de vorige Decreten van en 10 Maart, en weinig óvereenkomftig met de eer en acl baarheid dezer Vergadering, Ik heb gemeend, dit aan attentie der Vergadering te mogen brengen; cn al was ikd met andere Leden onvcrfchillig over de verdeeling, zoo'k; ik dog niet indifferent over reeds genomen befluiten deez Vergadering zyn.
Miiderigh zegt:
Ik heb nog geen een van die Leden, welke gea'dvyfet hebben, om de. verdeeling aan het Wetgevend Lichaam ov te laaten, hooren releveren de bedenking, door mv en v fcheiden Leden gemaakt, dar het de plicht van deze Vergat ring is, een plan van verdeeling in het plan van Conftfru
d



f 903 )
te ftellen: ik herhaal daar om het in myn^vorlg geadvye, dat het voorftel geen puinft van deliberatie kan uil een,
'offman icgr, dat, daar lommige Lenen de moogefd van het' vervaariigen van een plan, h.ddw P , hy er voor zoude zyn, dat men dan die Leden lommisfie ftelde.
n Berg* zegt, dat hy enkel .met een woord wilde aanmerdat hy nVt geloofd, dat 'er immer een Wetgevende W in? zoude opftaan, welke een plan zou.ie conc.piee Baande '.er voldeed: hy zoude 'er d«s yaot zyn dat Wemaal in handen vao dezelve Commisfie werd gefteld Kd zurigheid hier in, dat hunne handen teveel Ïden waren : wel nu, men fielden dezelve tuans ru.mer.
ïuhkpff- verklaart dit te appuyeeren. Utf, ■ ■rmeent, dat de Vergadering zich eerst moest pre:ieeren, of de oude verdeling zoude blyven 1 "an Marle zegt, dat dezelfde questie by de vorige ■PenheU was geóraperdv dan de Vergadering had toen we wysheid beflooten , dat men geen oude ichoenen ir verwerpen, voor dat 'er nieuwe waren om aan E ekken: zy had hetzelve andermaal Commisforiaal St, om te zien. in hoe verre dit met het belang Volks overeenkwam, iets ,-het welk nog plaats ade te hebben , waarom hy dan ook tegen het uoor kers voorgeftelde advyfeerde.
JefkeTdat^de Burger van Marle de waarheid hulde I door aantehaaen, da: de Vergadering zwarigheid ft «maakt om de ondetverdeeling te vernietigen , voor zv èene nieuwe die zy beter vond na de plaats kon-
I Kllen; cn in zo ver is de vergelykii.g van net weggen der oude fehoenen ran applicatie; dan Burgers
orefentanten t ik meen genoegzame reden te hennen ï te-veronderftelen., dat op deeze wyze geene Com, Ge immer inftaarzalzyn om zo.lanige nieuwe ichoc.(Uaande Vergadering aan te bieden, welke zy oordee'i1 zal, dat haar fchynen tc pasfen.
1!
| SmffrCeaefVeggen dat zy niet kunnen zien * dat * dTTmalgam-e der ichmden natuur lyk volgr dade /le verdeehng moet vernietigd worden; ,k befchouwe eene zoo noodzaakelyk.als het andere; want zoo r >n evenredige verdeeling is , zullen voor eerst de De-
II £3"b\ftuuringen\oo regelmatig met werken; , zy zoo groot Uy «n , uhet te dugten dat de Departentale Beftuuren in ftaat zvn met het begevend
•« mat> Sifeeren ; hoe kleiner dus de Dep,rtemen I ,,vn ^ beter 's Volks intresr zal worden be1 trJ èn hoe Solider het tegenwoordig S»fthema zal
Iden De Burger van Marle regt, dat men zynou | Ifchoenen zo-, ligtvaardig niet moet wegwerpen ■ en
;zeg,dat men zyn oude fehoenen uw wel moei
wegwerpen als tyne oule fchulden; want ik rekene, dat het zeer önvoorzigtig zoude zyn voor fommige Gewesten , van de oude fcnulden zoo maar op te raapen , zoo lang zy niet zien, dat deeze oude ichoenen, waar meede men de oude wegen wil inflaan, njet zyn uitgetrokken, en zoo lang men tcrgiverfeercT, om ade de gevolgen van het Decreet van éénheid te handhaven.
Queyfen zegt, dat, toen hy het voovftel van Gevers geappuieerd had., hy vermeend had, du het beste te zyn , maar nimmer dat men dit als een hst zoude uitkryten: dan zoo mea dit zoude willen fustineeren, dan retraéleerde hy dit by dezen.
yan Heef zegt, dat hy niemand perfonelyk bedoeld had,
Van Manen zegt:
Ik kan my in 't geheel niet conformeren met het voorftel, om de verdeeiing aan het Wetgevend Lichaam over te laaten, wyl men als dan niet zeker is, dat 'er, en wanneer, die verdeeiing za zyn daargeiteld. Ik heb reeds in deeze Vergadering gezien , op welK eene wyze men de Commisfie tot het ontwerpen van een Nationaal Wetboek van tyd tot tyd heeft agter uit gefchoven. Ik inhaereer als nog myne voorige advyfen , dat de Conlliturie geen behoorlyke werking zal kunnen hebben, zo er niet met de invoering derzelve terftond eene meer geëvenredigde verdeeiing der Departementen plaats heeft, dat de Natie moet weeten watze aanneemt, en dat zode verdeeiing verfchoven wordt, ook de amalguarpe der fchulden tot dien tyd toe moet verfchoven wor 'en. Doch hoe zeer ik het 'er voor houde, dat du in volkommen verband met elkander ftaar —. of behoort iame,. to haucen, zo geloof ik tevens, dat men door het verichuiven%an een en ander het onheil der Republiek zal Decreteren, en de werking der geheele Conftitutie in effecte' zal onmogelyk maaken, daar ik niet weet,-als men dar juftitiele en financiële éénheid , en de verdeeling, alsnog opfchort, welke verdere werking alsdan de Conftitutie naar binnen zal kunnen hebb. n.
De Prefident ftek het appel nominal voor op het voordel.
Gevers zegt, da: 'er dan eeniglyk gedecrercerd werd, dat de oude verdeehng ophield.
De Prefident herhaalt dus hec voorftel: Ter zal eene nieuwe verdeling plaats hebben; zullendede wyze hoe door het Wetgevend Lichaam worden bepaald, en dezelve aan 't Volk ter goed of., afkeuring worden voorgedragen. Van Hoef zegt r
Ik oppenèere my teegen de omvraag ; renvoyeert da» ook aan het Wetgevend Lichaam de amalgame der ouder fchulden , zoo wel als de amalgame of verdeeiing van 't territoir. Ik befchouwe deeze propofitie a's een list, p als een list; her Wetgevend Lichaam zoude deeze verdeeling aan het Volk voordraagen l wie ziet niet , dat het hetzelfde is > als of mea wilde decreteeren dat de oude ver-



( 9H ^
deeling zal blyven ? Wil de federatieve party door deezen omweg haar doelwit op een indirecte wys nog bereiken
daar zy op een directe wys hetzelve heeft gemist.
Hoe gemakkelyk zonde liet voor de Fccdcralisten niet zyn , het Volk tegen eene nieuwe verdeeiing byzonder zoo dezelve geifoleerd geprefenteerd word, op te zetten. Daar zyn wel meer Artieulen in de Conltituticj welke, zoo zy appart of aftonderlyk ter fanctie des Volks gebragt wierden,zouden worden verworpen. Ik zie niet anders, dan dat deeze propofitie tendeert, om de otide verdeeling te perpetueeren en om eenige Prcvintien naar hunne fchulden op de fchouders van de andereg-gooid te hebben ,en hunne bouverainiteit te herftellen , om daar door wederom de andere Gewesten te kunnen verdrukken.
lk opponeere my dus tegen de omvraag: Dit is aan ons en njet aan het Wetgevend Lichaam gedemandeerd, en wy moeten onzen taak volhrengen ; en alhoewel men niet mag protefteeren , zoo protefteere ik nogthans voor de Natie, om-dat zulke en diergelyke fchikkingen alleen kunnen verltrekken ,om andere oogmetken te bereiken, zy zyn ook zeer gefchikt om dieperfoDr.en, dewelke benevens rny de Conftitutie voor als nog zullen aanneemen, te dwingen, van dezelve te verwerpen, ten minften huiverig te maaken, van ze aan te pryzen.
fan Zsnsbeek zegt: Het fchynt my toe , dat deeze Vergadering daar op eens is, dat om het geluk van *t Volk van Nederland op dc beste wyze te kunnen bevoordcren, eene nieuwe verdeeiing van Departementen noodig zal zyn; maar de mogelykheid, zou door de menigvuldig geopperde zwarigheden welhaast in twyfel worden getrokken ; doch ik heb nog door geen der Leden de onmoogelykheid horen keweeren. Men zegt wel: alle plans , daar toe ftrekkende, zyn gert >»c"leerd, cn men zal met geen beter fucees, met een nadere Commisfie kunnen werken; doch dat argument fteunt, naar myn inzien, op het erroneus begrip, dat de verdeeling zo na mogelyk aan de populatie moet geëvenredigd zyn, zo na mogelyk aan de uitgeftrektheid eHz., deeze twee zaken reeds afzonderlyk befchouwd, houden een teganftrydighcid, dat is een onmogciykhcid in;.want daar dc meeste volkrykheid plaats heefc is het klaar, dat men op de minfte uitgeftrektheid da meeste menfehen vinden zal, en dus oppofit aan eikanderen, en daarom kon het nict anders of bet voorftel, door den Prefident, op gisterenavond gedaan , of de Plans zo na mooglyk aan dat alles voldeeden, bon niej anders dan met neen worden beandwoord; maar, naar myn oordeel, heefc het Decreet van zo na mogelyk de vereischtens te cfLctueeren, niet anders kunnen inhouden, dan dc drie zaaken, (populatie, uitgeftrektksid, en vermo gens, de meest mogelyke overeenkomst aan 's Volks belang te doen hebben, ).zodanjg te modificeeren, dat door het eene voordeelig aan een departement zou kunnen zyn, zonder xnerkclyk nadeel aan 't geheel toe re brengen, men in zulk geval geiuftelyk, van de gegeeven zo na mogelykheid zou
hebben kunnen afgaan, en zo ook met dc anderen; en i men dar in 'c oog houdt, twyfel ik niet, of 'er zal wel A verdeeling re maken zyn, die zo na voldoet, als met het' lang van 't geheel zal nodig worden geoordeeld. Ik zoui des voor zyn, de drie plans andermaal te ftellen in ham ccner C- mmisfie; om ceue verdeeling der Republiek in dea tementen voor te draacn, zo na mogelvk overecnkomft.fr Volksbelang, houdende by die verdeeiing in 'c oog de t mentioneerdc veieischteiis.
Evers zegt:
Ik proponeer om het voarftel tans ter deliberatie in ad-| te houden, en dat intusfeben eene perfoneele Commi | benoemd word met eene ruime qualifkatie voorzien, I einde haare uiteifte kragten te beproeven om eene Depl temcntaale verdeeiing ten algemeene nutte te ontwerp! en als dit ook mislukt dan zullen wy over de tegenswoordl propofitie kunnen, en ook wel moeten, befluiten. |
[Het overige vnn deze Zittingin ons volgendNnmmsrM
Beknopt Extract van de Zitting van Dingsdl den 9 Mei 1797.
Eene Misfive van Prefident cn Gecommitteerden tot I Policie en Financie van Buurcn, zich bezwarende omtrel het rapport, door üattogh c. f. uitgebragt , en verzoekend! dat, alvorens daarop een decifie valie, zy mogen ge'nocl worden: — befloten, dat, daar her een ieder individu ,| dus ook dat Collegie vry ftaat, zyne gevoelens over een J gebragt Rapport kenbaar te maaken, op deze Misfive geJ dispofitie kan vallen. Tl
Het rapport van den Burger 'Bleker c. f., omtrend de dl gelden van de Leden van het Commitié der Marine , aanl orde van den dag zynde, wordt hec zelve in deliberatie f bragt cn gerejecteerd : wordende tevens geconcudeerd, datf aanwezen der Commisfarisftn in de Deparrementen behol onder de ordinaire werkzaamheden , en dus be<rrepe« onl het gewoon tradement van ƒ4000 : dat zy echter zuil mogen declareeren voor reiskosten . van 'sHa»e naar ff Departementen verrekkende, als ook voor reiskosten, w| neer zy uit die Departementen naar elders gerequirej worden. 1
DeDeliberatien over het werk der Conftitutie worden vool gezet. Met 62 tegen 31 ftemmen, wordt het Rapport del den Burger van Lookhorst c. f. uitgebragt, ter verdeeling g Republiek in 15 Departementen en gros tot een grondflagc deliberatien aangenomen, en derhalven op nieuws gefteld handen dier Commisfie, om hetzelve te befchaven; zynde Leden verzogt zoo fpoedig mogelyk hunne aanmerkingen letzelvc te fuppeditceren.
Hierna wordt de Vergadering gefcheiden tot morgen oc :eud teu 10 .'1 11 uuren.
Ter Drukkerye vaa VAN SCHELLE & COMP. in de IIAAGE.



gely&'hezd, vryheid, broederschap.
EXTAA=I)AG¥E11HAAL
. DER HANDELIN GE N VAN DE
W JLT XOrW JUJLJCB TrMRGJLtX* JEMX WG
.REPRESENTEER-ENDE HET VOLK VAN NEDERLAND.
N°« 515 Woensdag den 10 Mey 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Dingsdag, den 2. Mey 1797.
Voorzitter: J. B. Bicker.
"'Vervolg der Deliberatien, over het Rapport der Commisfie, tot het werk der Departementaaïe verdeeling benoemd.
De Prefident vraagt, of de Burger Gevers infreert, dat zyn voorltél in omvrage worde gebragt.
Gevers zegt, dat, zoo de Vergadering begreep, het op nieuw Commisforiaal te maken, hy 'er niets tegen hid, mits m£n zyne reflexie niet uit het oog verloor.
De Prefident fielt voor, om een Commisfie te benoemen, ten einde een Plan te formeeren , overeeiikomïtig 's Volks belang.
Queyfen zegt, dat het voorig Decreet genoomen was op bafis der éénheid: zo nu die gronden weg vielen, waar. op zoude dan dit Decreet rusten ?
Reyns antwoordt op het heil des Voiks.
De Prefiaent herhaalt zyn voorftel. 1
Couperus zegt:
Ik infteer niet op het in omvraag brengen van de propofitie, jie niet door my, maar eigenlyk door den Burger Jansfen jefchied, en flegts doormy te gelyk met de Burgers Gevers, van te Kafleele, Qjieyfen en anderen is geappuyeerd; maar,ik kan ret geene mogeiyKheid een gunftiger uitfiag van eene nadere Commisfie verwagtcn dan hoe «it ook moge zyn, en hoe 1 /erkeerd het moge voorkomen, dac men zich vetklaare eer het 1 jeker.is of zulks te pas zal komen , verdoek ik echter, (indien 1 ' le Vergadering daar toe mogt befluiten ,} uit hoofde van myne r,emamfe;reerde opinie ,op dit ftuk, dat de Prefident my ge J V.Diu-.l.
nadig wil verfchonen, om op nieuw in eene Commisfie'vaa dien aart benoemd te worden.
Austen zegt, dat het hem voorkwam, dat, zoo het Decreet genomen werd, in dier voegen als het door des Prefident was voorgefteld , dan daar doer het Decree. van 10 Maart zoude gerapporreerd worden: nu had de Vergadering reed ten zynen opzigte , meer dan eenmaal aan den rdag gelegd, hoe foigneufelyk hy tegen het .-apporteren van Decreten was; waarom hy dan ook tegen de gedane omvrage zich verklaarde.
Evers zegt: j .
D.-n Burger Repreftnunt.^a/f*« bedriegt zig als hy meert? dat door zodanig Commisforiaal als de Prefident voorfok '* Decreet van io Maart gerapporteerd word; als zy in 't algemeen gelast worden om óvereenkomftig de belangens ■ van het geheele Bataaffche Volk een plan uittedenken, kunnen zy ook wel de andere eigenfehappen van dac Decreet zo veel mogelyk, in hec oog houden, heczelve fiaapt adeen' es» als zy hec nodig vinden, kunnen zy het wakker maken.'
De Prefident herhaalt zyn voorftel: — en cohc'k-. deert coi form ; zullende de Commislie in de gecontinueerde Zitting op heden 'avond benoeme;;. "
Hierna wordtin deliberatie gebragt het Rapport, den 24 April door de Burgers van Manen c. f. uitgebragt, op het voorftel van deu-liurger Austen >m by de derde Afdeling van den negenden Titul * jpfclVjfr gemengde zihen, te voegen vyf, by het /oorltel vermelde, Atticulan, luidende hetzelve:
burgers representanten»
De Burgers van Manen , Siderius, Verfler, van Lentep en van Castrop by decreèt van den 28. Maart getommitteerd zynde, om Uiieden te dienen van confideatien en advis', op het voorftel van den Burger Repre'entant Justen , tenderende: om by de derde Afdeeling randen negenden Titul der Conflhutie waar van het opchrifc is: Gemengde zakennog te voegen de volger de
Y y y y y vyf



( Q°t5 )
vyf Artieulen. {Zie Dagverhaal No, 40Y. Pag. 470. Co/. 1. )
En zullende voldoen aan den inhoud van het gemelde decreet, zouden dezelve van advife zyti: dac, lire zeer aile deze Artikelen niec anders in zich bevatten , dan zodanige zaken, welke volKomen overeenkomstig zyn aau de grondbeginzelen , waar op de Conftitutie is gefundeerd ; en het geene tevens uit het bereids vastgeftelde, als noodwendige gevolgen kan opgemaakt worden ; het, om even die reden, hunnes inziens, overtollig zoude zya, dit nog eens, in afzonderlyke Amkulen , in gezegden Titul te vervatten. Dat echter, indien men dc voorgeflagen vtreischten cn bepaanngen nog ten overvloede in de Conftitutie zelve wilde uitgedrukt hebber, zulks niet onder een aparten Titul van gemengde zaken , maar of by den Titul van het -Stemrecht, of de Ambten en Bedieningen zelve, behoorden te worden uitgedrukt.
Dat nogthans, omtrent het eerste der voorgeftelde poinclen , moet worden gereflecteerd 1 dat het zelve, zoo als het ligt, nict wel een ingrediënt der Conftitutie kan uitmaken, maar veel meer of by een afzonderlyk Decreet of Reglement buiten de Conftitutie, het zy in 'r Generaal, of byzonder by de relpective Gemeenten , welken de aanttelling van Ambten en Bedieningen corapeteerd.' doch dat, zoo verre men zulks oönigzins zoude willen bepaaien by de Conftiiuiie, als dan zoude moeten geëxpliceerd worden, wat men verftaat door Ambten en Bedieningen die door de Maatfehappy betaald wor» ■den; want indien men dit ook wilde uitltrekken tot Miyhtairen , zoo irn Zee als Landsdienst, tot Hoogleeraaren in Geleerdheid; Kunften en Weienfchappen, welke aiie door de Maatfehappy betaald worden, en welke van het uitfteekendfte nut voor 's Lands Hooge Schooien, zoo in de kennis van geleerde Taaien, Natuur-kennis, Onrleedkunde en andere wetenfehappen kunnen zyn , al is het dat, ze vreemdelingen zyn en de vereischiera tot het Stemrecht, met opzigt tot de jaaren van inwooning enz. niet bezitten , van alle welken de Siaat en de Hooge Schooien beroofd zouden worden, zoodta ra en door een generaals regel aan alle Ambten, Posten of Bedieningen zonder ondeifcheid het Sfemrecht wilde accrocheeren, Dat men ook verdei door Ambten en Bedieningen, die door de Maatfehappy betaald worden, zoude kunnen vei ftaan , zoodanige mindere Bedieningen of Posren , welke mede onder de zogenaamde O iracjen of Beiieningen gegefield worden : als daar zyn Veeifclhppers, Voerlieden , Bodens, Dienaren der Juftitie, Scherprechters, Beftellers van onderfcheiden Waren , Waagdragers ,Koo:n-, Turf , Kalkmeeters of Dragers enz Klokluiders, N ichtwakers en dergelyken, waaronder mede dezulke kunnen gevonden worden, die wegens behoeften, en onderftand van Armen kasfen op fommige tyden des Jaars de veieischten tot uhoeffening van het Stemrecht misfen.
En dat aan belangende zoodanige hooge Ambtenaaren en Bedienden, welke direct door den Staat betaald wor- 1 den, reeds by onderfcheiden Artieulen der Conftitutie 1 btpaald is, dat deieive Stemgerechtigden moeten zyn. 1
Betreffende het tweede poinct,- oordeelen Uwe Gecommitteerden , dat, daar ten aanzien der hooge Staats Ambtenaren bereids derzelver qualiteien, zoo wel als wyze van aanftelling by onderfcheiden Artieulen der Conftitutie is vootgelchreevcn , en anderdeels in degearresteerde beginiclcn voor de Conftitutie reeds aangeuoomen is, dat alleen deugd en verdiensten de aan'aeveeiingen van den vryen Burger moeten uitmaken; dien volgende, zullen deeze beginzelen van ceuige kracht en nuttigheid zyn aan het Hoofd der Conftiiutie, men ook moet vertrouwen dat alle, die de aanfieliing hebben van eenige Ambtenaaren, zich dit beginzel ren regel zuflea (hiaen, zonder dat dit nog eens afzonderlyk in een ander Articul der Co; fhtutie behoeft uitgedrukt te worden.
En dit zelfde vermeenen Uwe Gecommitteerden ook te moeten remarqueeren en advifeeren, met betrekking tot de overige 3 pometen, immersder twee liatrten , welkers inhoud meer ingrediënten kunnen zyn van fpeciale Reglementen en Inftrir^ien, voor de onderfcheidcn aanftellexs of aangeftelden , dan van eene Conftitutie , welke alleen de hoofdtrekken en organifatie der Saais-machine, moeten uitmaaken.
En hoe zeer het geftelde in het derde Articnl in de' meeste gevallen allezins met de billykheid fchynt te ftrooK.en — en allezins moet verwacht worden dar door alle Geconititueerden Machten, of hun , 'die over eenige aanftelling van Ambtenaaren iets te zeggen hebben , zal agtervolgd worden , zoo vermeenen Uwe Gecommitteerden , dat 'er ook nog gevallen kunnen voorkoomen , waar in iemand, zonder pirektverzuim of kwaads directie van een Post of Bediening zoude kunnen en mogen Ontzet worden , waarom aijmede zulk eene poiitieve uitdrukking in de Conftuuue, om zich ir, geene ongelegenheid te brengen , behoorde vermyd te worden.
Het is om alk deeze redenen dat uwe Gecommitteerden van advife zouden zyn : dat de vyf geproponeerde poincten, geen afzonderlyke ingrediënten der Conftitutie kunnen of behooren te zyn, als deels overtollig, en deels niet als generale regels kunnende aangenomen worden : doch dat niettemin deeze pointen zouden kunnen gefteld worden in handen van de C ommisfie tot redactie der Conftiiutie, ten einde in den loop harer werkzaamheid te zien , of by fommige fpeciale reeds gearresteerde pointen , hier of daar, met enkele woorden , he» principe dezer Artieulen zou kunnen worden uitgedrukt» of met enkele trekken , waar dezelve van fpeciaaie ap. phcatie zouden kunnen zyn, in gevalle gy moogt nuttig oordeelen eene nadere uitdrukking, niet tegenllaande '| geavanceerde, by her generale beginfel te voegen. ^ Onderwerpende uwe Gecommit;eerden hun geadviseerde by dit hun Rapport aan Ui. welwikkend en meer verlicht oordeel.
Austen zegt:
Het Rapport is my zoo duister voorgekomen, dat ik re* [oeder trsuwc moet betuigen de intentie der Rapporteurs laauwlyks te hebben kunnen vatten. Ik hebbe hetaelve hertaalde maaien gejeezen en herkez.cn vergeleken met het
vorige.



C 907 )
vorige, en de ingevolge van dien reeds gedecreteerde Artiku len. Docb het een ander is voor my even onverftaanbaai , gebleven, en ik twyflele nier of myne Medeleden zullen 'ei ook zeer veele duisterheden in gevonden hebben.
Maar dit is het niet al. De Rapporteurs geeven aan hun K-opport den naam van ampliatie van dt; revifie der Conftitutie. lntusler.cn bevat hetzelve, zoo-veel ik hebbe kunnen nagaan, hier en daar- .dteratien — niet alleen, maar zelfs heeft de Commisue kunnen goedvinden eenige Ar.ikulen in «voegen en zomrmgen te verfchikken, riijyefenflaands dezelven reeds waren gearresteerd , wi.r uit niet anders dan dc grootfte verwarringefi kunnen geboren worden. Ei het is'daar in öat de Commisfie haareu last is te buiten gegaan, hetwelk ik niet kan goedkeuren;
Die meende ik vooraf de Vergadering te doèn opmerken •lvocrens tot de deliberatien ovei de afzonderlyke' Artikulen Over te gaan.
. Fan Metnea zcSf > «kt ljy den Spreker gaarne elucidatie zoude willen geven, zoo hy hem had hunnen yer. liaan.
/lusten zegt, dat het zyn ftem was. dog dat mogelyk zvn •uitiprjal: wat obgunftig was., dat hy dus het door'hem gezegde korte!;, k zoude herhsien.
Fan Manen zegt, dat, naar het hem toefcheen, de burger Amten twee Cosnmisfien met en dezelfde zaak had gechargeerd , dus wa, het eene oveitolüg. Het was er verre at, dat zy hun Rapport als een gwdfpiaas zouden wiüen opgeven, neen zy onderwierpen het aan de deliberatien der Vergadering.
. Juffen zegt, dat hy geenzins de vryheid d-er Commisfie bornee-ren wil, dan vermeent, dit het zyn pflcj't is, wanneer een Commisfie een Rapport uitbrengt, ftrydig roet een vurig Decreet, de Vergadering als dan daarvan te moeten ad ver teren. Zyn voorftel was nier, om zyu vjoriragc in een Decreet te veranderen, dan ook wist hv niet, dat het het ongelukkig fort verdiende , om zoo maar' te worden gereiec- ■ teerd. " '
De Prefident zegt, dat dus nan het eerde g». deeke voldaan was.
Ten Berge zegt, dat hy zich met het twede gedeelte van het Rapport, om het san de ,ommiiiie van redac- , tie o\ertekuen, niet konde conformeeren ; daar hv vetfceende, dat dit verder zoude gaan, als waar op de iCornmisiie gelast was.
De Prefident zegt, dat, daar het grootfte ge i
ideelte reeds gedecreteerd was, hy van gevoelen '
fzoude zyn, dat geheel de verdere inhoud konde 1 overvallen.
Van Caffrop zegt, dat het door Attflen geproponeer- ■
de nimmer een ingrediënt der Conftitutie konde worden ; j
'er konde by voorbeeld een geval exteeren , dat men 1
Zteh m gelegenheid bevond, om een geleerd duitsch 1
Profetfor als van Hanau of wel een andere plaats her 1
waards te beraepen: zoude dan die man met admisfibel zyn, otn dat hy 111 zich die vereischten niet had, welke
lirervallen.
Jde nimmer een ingrediënt der Conftitutie konde worden ;
. ti «.mme ny voorneem een geval exreeren , dat men Zich in reelepenheid hpvnnH <-,m ».,„ „„'.,„..1 j. -...i.
Profedor als van Hanau of wel een andere plaats her «aards te beraepen: zoude dan cie man niet admisfibel zyn, om dat hy 111 zich die vereischten niet had, welke
by het vootfte! gevorderd worden ; daar hy niet ia het geval geverfcerd had , om zich te doen infehryven, daar het decreet eeniglyk fprak van dezulken , welke de vereischtens hebbende , halftarrig weigerden , zich ais Stemgerechtigden te laten infehryven.
En worde het ifte gedeelte van het Rapport gearrefteerd; dan het tweede gerejecteerd.
Waarna de Vergadering gecontinueerd wordt tot dezen avond te half zeven uuren.
Gecontinueerde Zitting van Dingdag, dsn 2 Mey ijyj.
Voorzitter: J. B. Bickcr.
Ten zeven uuren opent de Prefident deze Gecontinueerde Zitting.
Wordende door den. .Secretaris voorgelezen het volgende genomen Decreet:
Is gehoord het Rapport der Commisfie, on den 27 January dezes Jaars in Committé Generaal benoemd , om te exammeeren een gedeelte der Misfive van H« Committé tot de zaaken van den OostJndtfchen Handel en Uezwungen, gefchreven te Aasfterdam , der, 24 daar te vooren, voor zo verre-nameiyk daar by ter kennisfe van de Nationaale Vergadering ,s gebracht, dat fommige Credi.curen van de Oost Indifche MMtfchappy ve ke ongevestigde of loopende fchulden van verfchiilend-n aart ten haaren laste , of ook verfcheene Interesfen van haar te vorderen hebben, zedert eenigen tyd het voorn. Commitie onophoud:lyk waren lastig gevallen , om vo'doeaiag hunner refpedtive prcteniien , in zo verre , dar ze fs eemgen vau die Crediteuren het zelve Committé bereid*
r\ \eanide LVOor èe Juftitie der Stad Amfterdam in rechten hadden betrokken , waar uit de grootfte ongelegenheid voor de algemeene belangen van de Oost-Indiicne Maatlchappy te duchten was, naardien het Committé m den tegenwoordigen Staat van zaken, door het acnterblyven nu reeds zedert drie jaaren, of vyandelvk lemen* of Verbeurd verklarend byna alle Sren, < m het voiftreKt onvermogen verfeerde Som alië Je voorf " angevesngde oflopende fchulden, midsgaders verfcheeré uteresien, ja zelfs om eenig aa*rnerklyk gedeelre van iezeiven, te gelvker tyd en op eenen ftond, te kunnen roldoen; verzoekende dierhalven in dezen eeneorompte f effieacieufe voorziening. 1
En in aanmerking genomen zynde:
1. Dat uit den juisien ftaat door het voornoemde Comnme ten Requifitie van welgemelde Commisfie ov-rreegd, zo wel van het geheel bedragen van vooifz. fchuilen , en verfcheene Interesfen als van «Jen fuccesfivcn jnjvang en uitgave der penningen , die zedert de aanttlling van het nieuw bewind onder deszelfs adrainiftraie heeft p.aa-s gehad, het momentaneel hier voren neld onvermogen op de aller evidentftc wyzeis "ebleken
Yyyyy* ■ ' l Dar



C 9^8 )
2. Dat de ontydige en rechterlyke vervolgingen van voorn. Crediteuren niets minder daa de plotfelyke ontbinding en ondergang der Oost - Indifche Maatfehappy zouden te weeg brengen.
3. Dar deeze Maatfehappy wel eer een der voornaamste Zenuwen van den Staat, een ryke en weldadige bron , die de fchatten van het Oosten op den Bataaffchen grond afleidde en uitftortte, en alle clasfen van Ingezetenen van Nederland , met welvaart en overvloed inildelyk befproeide , onder den Goddelyken zegen by eene algemeene Vreede of eerderen voorfpoed van de Zeemacht van deezen Staat en deszelfs machtigen Bondgenoot, noch weder uit destelftdiep vervallen toelland, onder het Beftuur van een getrouw en doorzichtig Bewind , zoude kunnen herryzen en op nieuw haren zegen vollen invloed alomme verfpreiden,
4 Dat by ai dien het voornoemde Committé om rechtelyke condemnaden te ontgaan , de voornoemde Crediteuren al eens wilde voldoen, te'gelyk eene open'yke onrechtvaardigheid ten aanzien van andere meer mfchikkelyke en aan de liefde voor het Vaderland alle zelfbelang opofferende Crediteuren zcuie worden gepleegd, mer dezelven rot betere tyden uitteftellen ; en dat dit ins-, gelyks, hoewel als dan zonder eenige medewerking van het Commitié voornoemd, het geval zyn zoude , byaldien het zelve zich al door dadelyk gedecerneerde execmien tot de voorfchreeve betalirgen liet dwingen.
5 Dat het Commmitté in de onbelemmerde uitoeffening gelateh'w^rdende van zyn Bewind en Adminiftratie', en naar maten van den fuccesfiven ontvang van Penningen de fuccesiive Termynen van zekere eenfoottige betalingen, wyuc'yk en tegelyk volgens de voorfekriftea eener geftrenge rechtvaardigheid , des noods onder hogen toezicht en approbatie, kunnende regelen , in dat geval alleen, en anders riet, eene gegronde hoop overblyft, dat alle de Crediteuren van de Maatfehappy , met de tyd hunne pretenfien ten vollen zullen kunnen bekoomen ; en dat ook de algemeene Landskasfe en die der verichlliende Gewesten , die tot zulke verbazende fommen de fchulden der Maatfehappy hebben geguarandeerd, ofte ook u.t anderen hoofde de grooifte Crediteuren van dezelve zyn , en'er het hoogfte belang by hebben, dat de Maatfehappy niet door den grooten aandrang van weinige en in evenredigheid van derzelver pretenfien byna geene opmerking verdienende Crediteuren , buiten het vermogen werde gefteld, omzigflaandc te houden, eenmaal tot bekoming van haar agtetwegen geraken.
6. Dat het ook uit het ftilzitten van verre het grootfte getal der Crediteuren , die het zy dan gevestigde, hetzy loopende fchulden ten lasten der Maatfehappy hebben, nit de medewerking der in deezen voornamelyk geinteresfeerde Gewesten tot de daarftelling van het tegenwoordig bewind, en wit de nog latere opofferingen doofdezelven tot haar foutien , ofte ook tot gedeeltelyke preftatie der geaccordeerde guarantien gedaan, verlig daar voor kan worden gehouden, dat de voortduurm^ der Maatfehappy door alk denxlyer yoornaamlte Crediteu¬
ren, als ten uiterllen nuttig en noodzakeiyk word befchouwd.
7. Dat hoe zeer dit alles op eene gebiedende wyze ,. cordate en mannelyke poogingen, met voorbyzien vanalle mindere confideratien fchynt aan te raaden , om dei Oost-Indifche Maatfehappy immers voor alsnogin ftand te houden, en het Committé van verdere rechterlyke; vervolgingen te libereeren; niettemin geenzints uit het oog moet worden verkoren , dat aan het-Commetcieel crediet van de Maatfehappy, tot bekoming vandenoodwendigfte bthoefen haaier huishouding, en het voortzetten en verbeteren van haaren Handel , mitsgaders het in ftand houden van haare contracten , zoo met de Indifche Vurften ais anderen geenerlei atreinte behoord te worden toegebragt , aangezien hetzelve by haar, even als by alle andere Handelhuizen niet ftaar.de kan worden gehouden , dan door de getrouwe naarkoming van eenmaal aangegane engagementen, en mitsdien in het voor handen zynde geval de billyke Grensiinien van zoodanigen maatregel door den aait der zaake zelfs worden voorgefchreeven.
Is gedecreteerd: dat aan het Committé tot den OostIndifcherj, Handel en Bezittingen by provifie zal worden ^verleend, gelyk verleend word by deeze, eene generale handlluiting of furcheance van betaling der door de OostIn-hfche Maatfehappy verfchuldigde penningen , zonder daar over op eenige wyze in regtenaangefproken , veel min gecondemneerd te mogen worden : niet dien verllandc nogthans, dat van deze generale dispofitie uitdruklyk zullen worden uitgezonderd alle zodanige vorderingen en betalingen , als uit hoofde van Commercieelé contracten met de Maatfehappy bereids aangegaan, en welker aart en natuur door geene posterieure daaden veranderd is, of nog in het vervolg aan te gaan, fpruitende mogten zyn, ien welke rtfpecte een iegelyk in de vrye en onbelemmerde vervordering van zyn regt mits deezen word gelaten, Gelyk al verder van de voorfchreeven generale dispofitie worden uitgezonderd alle zoodanige huishoudelyke betaalingen , als tot de continuatie van het Beftuur der Maatfehappy en tot confervatie of herkryging van de posfesfien van deezen Staat, welkerBeftuur aan het meergenoemd Committé in't byzonder is toevertrouwd , onontbeerlyk gedaan moeten worden.
En wyders nog in aanmerking genomen zynde dat ook geen volftrekte ftilftand , van alle andere betalingen, buiten de geëxcipiëerde, het effect behoefd teiynvande voorfchreeve voorzieninge, maar dat in tegendeel de voorhanden zynde middelen eene gedeeltelyke betaling aan alle Crediteuren gedoogen , is verder gedecreteerd , dat de voet en wyze, waarop zodanige betalingen zullen worden gedaan , nader zal worden bepaald, ten welken einde de Commisfie tot het opneemen der rekening van het Committé van den O. I. Handel zal worden verzogt en geauthoiifeerd, ge yk gefchied by deze , om dien aangaande het noêig onderzoek te doen en de Vergadering te dienen van confideretien en advys, door welke bekwaams middelen van de penningen, waarover alzoo zal kunnen worden gedisponeerd, het beste en billykflegebruik ten behoeven der Crediteuren zal kunnen worden



C 9°9 )
gemaakt.
En dat laatllelyk by toezending van 'Copie van dii Decreet aan de Hoogstgeconftitueerde Magten in' fjolland en Zeeland , hiervan zal worden kennis gegèèvèn , ten einde ieder in den haren zoo veel mooglyk net effect van het voorfchreeve Decreet te verzekeren.
En zal extract deezes worden gezonden aan het Committé tot den O. I. Handei en bezittingen en gelyk extract aan den Burger Teding van Berkhout, als eerstbe-
poemde in de voorfchreeve Commisfie respectivelyk tot
s informatie en narigt.
Waarmede de Vergadering zich conformeerde. Dc Prefident berigt, dat hy tot Leden van het ïop heden mórgen gearrefteerd Commisforiaal, opïzigtelyk. het vervaardigen van een Plan van Départs mentale verdeling voordroeg, de Burgers van Lokhorst, Stoffenberg, Ntihoul van der Veen, Verft er , de Beveren , Ferhoyfen , F'toh , Visfcher en wan der IVyk; —• conform gearrefteerd.
Wordende thans in deliberatie gebragt het Rapport, den 25 April door F lek c. f. uitgebragt, .ftrekkende.tot onderzoek, welke Artieulen in de Acte van Conftitutie zouden dienen te worden geplaatst, nopens de zorg voor de Armen, zynde net zelve van dezen inhoud:
BURGER S REPRESENTANTEN!
Toen.uwe Mede-leden de BurgersFloh , yan Hoorn, Ploos van Amftel, Blok en Ferhoyfen, den 10 dezer naar aaniicding van zeker Voorftel door den Burger Reprefentant Hoffman gedaan, der Vergadering dienden van confideratien en advis, of 'er by de Acte van Conftiiutie, van de zorg voor den Armen, eenige hoofdgronden al dan niet behoorden vastgefteld te worden ? decrereerde uwe wysheid óvereenkomftig den Voordragt dezer Commisfie, dat 'er by de Aéte van Conftitutie, van de zorg voor den Armen, eenige hoofdgronden vastgefteld zullen worden , en dezelve vond tevens goed , deze zeilde en evengenoemde Gecommitteerden te gelasten , der Vergadering nader te dienen van conlideraiien n advis, welke Artieulen nopens dit onderwerp in de icte van Conftitutie zouden behoren gefteld te worden. ^ Indien het denkbeeld, Burgers Reprefentanten ! dat uwe' ^committeerden zich vormen, van den waren aart eener : P* van Conftitutie, welke, naar hun inzien, de voor- ; iwms hoofdgionden dier Saaats regelinge behoord te be- 1 «tien, welke het Volk wil dat ftand zal grypen ; indien > nt denkbeeld juist is, dan vermeenen uwe Gecomnr't- ' .eerden, dat 'ei by de Afte van Conftitutie , nopens de zore 1 foor de Armen, niets meer behoord gezegd of uitgedrukt < e worden, dm flegts zoo veel als volftrekt noodzakeiyk ' 1, om duidelyk re doen blyken-, wat 's Volks wil is, hoe- j tëmg "er met en omtrend den Armen en onvermogende l -euerder Maatfehappy zal worden gehandeld i Hngevolge dezer onderftelling, vermeenen uwe Ge-
■ ftiiutie, van de zorg voor den Armen, eenige hoofd¬
deze zeilde en etenpenoemHp G
Ïlen , der Vergadering nader te dienen van conlideraiiên n a.dvis . toplbe AniraU ,,^..«,„ au i • .
La- v,„ rv;flT..;r™, • v.rf.T\"f^n^^
lianen, welke het Volk wil dat ftand zal grypen : indien
-.«.1....» ju.ot ij , u.ui vermeenen uwe ijecommitHeerden : rtar Vi K« Af AA* „•>., ("„„n:,.,.:,. j_ .
I — ... „j .v...,v..u..uimi«iuc, nopens ue zorg
(oor de Armen, niets meer behoord gezegd of uitgedrukt
(tr —j^^mvwi uijM.il-, wii 5 voiRswins, noeF'8 e' niet. en omtrend den Armen en onvermogende
committeerden , .dat zy , jet vo' loening aan Tllierïer Decreet, van oen io; dezer, zich. geenzins hebben te bekbmii.itreri , c m int-thans, y, erkiy k plaats'hebbend , ten cletle geheel verkeerd, en nn deele zeer gebrekkig ArmenbcftrAu in Nederland; maar" dat zy alleen behoicn uiïtezien naar zoodanig eene inrigting, met opzigt tot de zorg voor de Armen en Wezen , welke met den aart ea het doel der Maaifchappelyke verééniging beftaanbaarder en ter bevordering van den algemeenen welvaart meerder gefchikt is-, dan de zoodanige welke 'er ü.ands plaats heeft.
Om daar van de hoofdlinien te fchetzen , om daar v?.n duidelyk op te geven zulke grondtrekken , die 's Vp'ks wil in dezen kennelyk uitdrukken, en het op.-nlyk 'beftuur verpligten werklyk te agter.volgen en daai te hellen, iseigentlyk dat geene, het welk de Commislie onderiiek , dat van wegens deeze Vergadering vau dezelve g-, ë.seht wordt.
Dan , hebben uwe Gecommitteerden , Burgers Reprefemanten ! by hun vorig rapport van den 10 dezer, nopens de vraag, of 'er by de Adte van Conftitutie omtrend de zorg voor de Armen, óvereenkomftig dei: vcorflag der Commislie van Zeven , iets vastgefteld behoorde te rtorden , trachten aantetonen, dat de ïfHitis plaats hebbende inrigting van het Armenbelluur in Nederland , volgens welke elke Gezindheid, ieder Kerkrenootfchap zyne arme zogenaamde Geloofsgenoten, onderhond , ccn zeer verkeerde vermenging ware van het Gcdsdiecttigc , met iets dat louter Burgeriyk is?
Hebben zy uit de aart en natuur der Maatfchappelyke verééniging trachten aantetonen, hoe redelyk cn biibk het zy, dat die Leden der Maatfehappy die arm en behoeftig , en geheel onvermogend zyn ) 'zich zelf het nodig onderhoud des levens te kunnen vèrfchaf en, Dimmer onverfchillig behoren overgelaten te worden , noch aan de edelmoedigheid der Ryken, noch aan debarmhartigheid van flegts een gedeelte der Maatfehappy , waar-snede: \ zy onderfteld woiden, uit hoofde van doop, gelodfsbèlydenis of opvoeding , meestal geheel toevallige zais<r: ! — meer byzonder verbonden re zyn, maar dat het veel degeiyk tot de werking van h« Burgeriyk Beftuur behoóré,
den Armen van Werk en Brood te verzórgen ?
Ja ! hebben wy eindelyk by ons vorig rappor'- trachten aantetonen, dat het algemeen belang van den Staat volftrekt vordere, dat de Maatfehappy, de zorg voor hars irme en behoeftige Led-en, onmiddelyk aan hare Beruurderen aanbeveele; en zyn die gronden by dat Rap. iort gelegd, door geen Lid dezer Vergadering wedrrprooken, ja! is de conclufie van dat rapport, welke op le evengemelde gronden ruste, een plegng Decreet dfcz'ér /ergadenng geworden ? — Dan , Burgers Repreft-m anten r 'ermeent uwe Commisfie , dat dezelve op grond der by fat rapport gemanifesteerde principes, waar aan zv zich lortheidshah-en refereert, de Vergadering v-iiig re kunlen en te mogen advifecren , dat er by de /Ut; van Conitutie van de zorg rocr de Armen * «le navoJaeudegronlen zouden behoren vas^geftèld ie worden. Foor eerst. Dar alle behoeftige en onvermogende Le-
yï y y y 3 dea



den der Maatfehappy, Armen van den Staat zyn, die niet meer van deze ot geene Gezinataeid waar toe zy gereekend worden ie behooren» maar van wegen de geheele Maatfehappy moete:1 uiiderfteund en gehoipen worden, zonder dezen önderltand vertier van doop, bcfnydenis, geloof , opvoedieiJ, of iets anders hoegenaamd te doen afhangen, dan alleen van het Lidmaat ichap vanden Staar.
Ten anderen. Dat 'er een algemeen Armen Fonds zal worden aangelegd, waartoe alle Leden der Maa.fchappye naar evenred gheid van hun vermo.en zui.en moeten contri.-ueeren, en waar uir alle Armen, Wezen en volftrekt onvermogende Leden van den Staat, of geheel of ten deelc zullen onderhouden worden, en dat ervoor Zoo veel dezelven nog in ftaat zyn, orn overéénkomftig derzelver p ijt als Mensch-en Burger, iets ten algemee neu nutte- tc kunnen medCwcr.<e* , van S.aatswe'_e zal g .zorgd worden , dat hun daar roe gelegenheid gegeven woidc.
' Omtrend den tyd en de wyze hoe dit een en ander in ■werking gebragt behoord te wordeu, als mede welke fchikkiiigén 'er'geinaakr en wcikc maatregelen eropgron deu vau i-i.'iyk en rechtvaartiigh.id, zondetvkunven-en b.-horen genomen te worden , omtrend alle Goederen weken bezeten worden by de public ie Weeshuizen en Armenkaffen, het zy van DiacOny, Huiszitten c-f Hei igen Geest Arn enkasfen , cf hoe de tegenwoordig zuogenoemde publieke Weeshuiien en Armenkasfen ook mogen genoemd worden, kan noch behoort 'er by de Acte van Conftiiutie naar het oordeel uwer Commislie iets Heiligs bipaald te warden , a.s zynde dit zoodanige byzondere fchikkivgen , die, na een naauwkeurtg onderzoek, aan de 'wysheid van het volgend Wetgeevend Lichaam, geheel en al behoren evergeiaten te worden; ten ware tie Vergadering mogt goedvinden, hier van Con ft-tutioneel by een afzonderlyk Articul, zoo veel te bepalen als nod g is , om te verhoeden dat het volgend Wetgeevend Lichaam j het dadelyk onderhanden nemen, van dit- voor den Staat zoo belangryk ftuk , als de ior'g voor de Armen is, niet eigendunkelyk verfchuive , n.ih biëromfrerid volftrekt willekeurig kunse te werk gaan.
Op gtond dan van deze confideratien heefc de Comrm'sfie de eer de navolgende- Articu'en nopens de zorg voo- de Armen, zoo als- dezelve, naar hun inzien, iu dc Acte van Conftitutie zouden kunneh geplaatst worden , overééakcmftig den last aan hun opgedragen, der Verga, deringe aantebieden , en aan Ulieder wysheid, en welwikkend oordeel, eerbiedig te onderwerpen.
AFDEELING.
Fan de zorg voor de Armen.
1. Alle arme en behoeftige Leden der Maatfehappy, die zich zelf het rodig onderhoud des levens niet kmnen verfchaffen , worden voorvekening van den Staat onderlleund en geholpen , zonder onderfcheid tot welk eene Gods', dienfti^c gezindheid zy ook zonden mogen bekoren.
2. De S.aat zorgt voor eea algemeen Armen Fondi,
en tevens dat 'er zoodanige inrigtingen worden gemaakt
dat eik behoeftig Lid der Maatfehappy, duor ten aige. meenen nutte naar deszelfs vermogens te kunnen medewetken, aan zyne beftemming ais Mensch en Burger beantwoorde.
3 Dé lasten tot het een en ander , in het vorige tweede
Ai ucul vermeld, verëischt wordende, worden door aile de Lede;, der Maatfehappy, naar evenredigheid van derzelver vermogen of inkomften gelyklyk gedragen.
4. Arme Wezen , en alleen zoodarhgendie geheel onvermogend zyn, worden uit het Nationale Fonds on-r deihouden; zy die .verken kunnen w orden daar .oe da- I de yk aangezet , of in de gelegenheid gefteld ; onwillig! zynde, gedwongen, en in gevalle van volftrekte weigering bui, .m de Maatfehappy ge'eil
5. Ce werkelyk heftaande Wees ■ en Armen Kasfen der onae-ft heide ne Kerkgmoodfehappsn , voor z-oo verre de- I zelven particuliere eigendommen zyn, worden aan del befehikkh.g der ondcifcheidenc Eigenaren overgelaten ; j dit nogthans fluit n;et uit derzelver verphg.ing om tot ■ het aig meen Nationaal Armen fonds , het nunne te * moeten bydïaa^en. , .
6. Het Wetgevend Lichaam zal binnen zes maanden'! na de,te,f, eéntc Zit ing , beiaamen en vastftelien de wyze hoe dit Na innaai Armen Fones za! woiuen daargefteld V ] en de inrigtingen en fchikkingen die daarby zullen plaats hebben.
De Prelidcnt brengt in omvrage, of de Leden ' zich met bet zelve kon en conformeeren?
Jordens zegt, dat hy de zaak van veel gewigt befc iouwde ; da-, dc plaats gehad hebbende direftie defectuéir, was, was eene waarneU & dar 'er algemeen voor moest worden gezorgd , was mede eene waarheid, dan dat men algemeene Arme,; Kasfen zoude aanleggen, hield hy voor ichadelyk en verderfelyk : veel beier was het, dat dezelve kwamen ten lasten der plaats, waar zy gehoorden , niet alleen voor het Land, inaar ook zelfs voor de Armen.
Schonegevcl zegt:
Ik be'« het volkomen eens met de Rapporteurs, dat voortaan de Armen niet moeten befchouwd worden, als Armen 'van het eea of ander Godsdic-nftig genuodfehap, maar als Armen van den Burgerftaar; doch ikappuycer her a-mgevucrde van den Burger 'jordens: hei onderhoud der Armen zal beter en met wyzer fpaarzaamheid gedaan worden , wanneer dit onderhoudt wordt gegeven uit de beurs en voor rekening van een' kleinen kring, en door Armebezorgers uit dien kringen aan dien kring verantwoordlyk,-dan wanneer dit gefetiicd voor lekeniog van den,Lande.
r. De Armbezorgers, gevende uit de beurs dier kleinder kring, waarvan zy Leden zyn, hebben een direct.r belang by de. Som d.c uitgen.it wordt, dan wanneer zy geven uit een Nationale Kas.
ta. De vcrantwoordclykheid der Armbezorgers wordt moeilyker; om dat diegenen, by wien zy hunne uitgaven verantwoorden moeten, mede een meer dircér. belang by de uitgegeven penningen hebb'-D.
En ten 3de. Alle de Leden van dien kring hebben 'cr dan
ook



C In )
m meer belang by dat aan de Armen ïrerk gegeven wordt, al daar door den onderftand te verminderen. _ Dk belang d minder zya , wmneer het onderhoud gegeven wierde uit ■Nationale beurs»
iKricaer zegt:
If-ld*doende <un de grondbeginzelen van menschlieven' ju, die dc C jnmisfie zoo in dit, als het vorig Rapport li Ft aau dén iag gelegd , om algemeene zorg voor den Ar. ji, zelfs by de Acle van Court iutie van het Bitiaffehe \ Ic, te dragen ; en volkomen eerbiedigend* het Decreet der 5 ionale Vergadering, waar by bepaald wordt, dar 'er een tfeóofdgronjjea van de zorg voor den Armen zullen bepaald P den , ueem ik de vryheid over het generaal grondbegiiizel, el my voorkomt de Commisfie toe een bafis voor haar f ipurt te hebben genomen, te reflecleeren, dst dit generaal gadbeginzel ftelt: 'er za! van wegens dc geheele na'ie, uit e kas door alg meene heffing re formeeren, voor den armen jbrgd worden; hier uit zoude dau volgen , dat de particu ij:n zorge, die in de Gemeentens,nietGudsdienftige, maar Bgclyke G •meentens,• tot bier toe voor den Armen plaats lil len , moeften o;h .uden. Uit dit beginzel volgt nu. dat 't :en kostbaare cn moeilyhc zorg over de geheele Republiek joor-ie tc wordai daauefteld, die eerst in een middelpuu :i beftuuring zal moeten beginnen, in elk Departement 'er jjvcs-i-c, en vervolgens in elke Gemeente zij uitftickken. Ir doen zoude ons dit heenleiden 1 Daar het zeker is, dat Sl zeelJ{ecle» n'et Geeftelyke.maar Burgerlyke Gemeen- , , arrncTondzen zyn; by voorbeeld, om 'er een aan te m, waar mede ik best bekend ben, te Grave n niet een itelyk, maar Burgeriyk armelfonds, dat men zoude kunrekenen j,<ariyks circa 8oou Gulden inkomen te heb'jen, n een Gemeente vau omtrend 1800 Zielen vry aanmerk- ( s: dit fonds nu beftaat niet uit liefdegaven, die by col \ ds of andere worden re ziam vergaderd, maar uk inkom- , voortfpruitende uit eigendommen; uit Landeryen, Hui-' 1 Tienden, Grondpagten, en dergelyke. Zoo men nu . sfzorging der Burgerlyke anr.cn onder een Beftuur wilde , jen, zoude men zeker ook alle Burgerlyke Armen Fondzen j n amajgameeren, her welk 2ig ook ichynt te laaten Sffy11 uit Artykel vyfjan het Rapport, waar by gezegd wordt, e goederen der Geeslelyke^Coiporatien, voor zoo v:rre , figeudommen zyn, aan dezelve zonden verblyven : en waar ; zoude het begindzel van regt en billykheid hier voer , iten? Het fchynt mv dan toe, Burgers Reprefentanten! j le Vergadering zig voor af op dit gronddeginzel diende j irkiaaicn: neemt men de grond aan, dat alle vooziening , anaal zal gefchieden, dan meen ik het hards voor veele ] etyen uit het voorbeeld van Grave, waarmede nat vanft» ] 1 en een menigte andere G.nieentcns gelykrtaat, te hebben , -flipt; laat men die zorgen cn. eigendommen aan de Ge- , rens , en maakt men de Art. alleen betrekkelyk tot de ] inalc zorg deor goeae wetten , zoo meen ik dat 'er wei ( 111 ander van de voorgedragenc Arr. kan dienen, maar het begindzel, waar i» die g.fteld zyn. Ik befluit der. tn , dat de Vergadering zig vooraf vcrklaare, opzigtens rondbeginzel, alvorens men over de Art. handde. ]
r Beveren zeg», dat hy allezints moest appuyeeren ! evoelens der beide preopinantén; daar hy zich geen , beeld konde formeeien van zoo een Narionaalfonds; c leitoïideo by voorbeeld zeer veele fon.den , waaraan t conditiën by testamentaire dispofitien geacao- j
cheerd waren: konde men nu d'e alle 700 maar door eene pemieltreek vernietigen ? tot hoe veele abuizen zoude dit geen aanleiding toeven, en iu welke becwarende kosten zou ie dit den Lande met bre gen ! hoe veele Steden irjnmeis belton tien 'er, wau de ArmeKaslën met toeieikende waren, en uit de p' moesten gefupplecrd worden. Zoo men nu dm a es wnde Nauonaal maken, waar zoude dit hen.t . reiden .*
lief/man zegt, dat hy eenig'yk aanmerken moet betreffende de icniarques door ond-erfetaeidene Le len gemaakt, dat 'cr veev le bezwaren voor den Lande zou len vooicfpruken, zoo men een diergelyke algemeene ArmeTCas daatftel.iej dan de prlneipes waren vastgefteld — de bezwaaren konden door ordo worden voorkomen , zoo 'er immers een behoorlyk reglemenc werd gemaakt; de reden, waarom het Wetgevend Lichaam int liet beftuur der Armen inzage moest hebben , waren nier alleen, t>m daar door eene uniformiteit daar te ftellen, maar ook otn daar door die geenen , welken door den Staat werden opgevoed, zo doen gevoelen, dat zy kinderen van den Staat waren, eu dus aan dezelve de -duurite vcrpligtingen hadden.
Bluk zegt, dat de Commisfie, door het Dtincipe daar :e Hellen , niet had willen uitfluiten alle zodanige Piaat.elyke voorzieningen als men aldaar nodig zoudeoordceen. De Commhlie had ook even mm dealgemeene opvoeding uit her oog v^riooren ; in details was de Comnisfie niet getreedea ; zy had dezelve aau he; Wetgevend lichaam overgelaten.
Witbols zegt :
IK; Armen , zoo we! als de Ryken, Kinderen van den Staat n Leden der Maatfehappy zynde, hebbes even gclyfee aanpraak op de zorge van bet Wetgevend Licnaam, en befedermrge vau de Wet, en zyn dus bevo.gd , om in hut ne beS loefcigheid , on.le.ftand re vraagen vau die machc , welke rerpliclit is dien te bezorgen; dan ik wil hier ui: metsfieiden, lat dc Staat verplicht zy aiie de Armen der fetfaaffehe Repudick, uit 's Lands Kasfe te moe-en onderhouden. Neen, SurgCrs Reprefentanten I ik verbeelde my, dat eene fcliikking tan dfen aart zoo omfhciitig en kostbaar, als deeze zoude noi'ten zyn , niet wel ur.voeriyk, zoo niet bnmoogluk zv,
Myn denkbeeld zou zyn, dat dc gewconlyke beaorg.ag dec innen in dit Gemeenebest, op denzelfden voet, zc-ade hij. looren voort regsan, d^ah rair dien verftande, dathettckoit Cbicltade, uit's Lands Kasfe vergoed worde, hetgeen zo» loodzaaklyk is, dat zonder üeezc voorzieninge veele Arme Casfen moeten bczwyken, en men behoeft om dit mer voor iceldcn tc ftaaven, niet uit den Haag te gaan, alwaar (zoo ny gezegd wordt) oy het Roornsch Arme Combfoor eert deficit X 'an een halve Toune Gouds gc .-enden wördr. Dus ik tt gen hec' Upport, gelyk bet ligt, concludeer cn my vei klaar voor :usdauig een maatregel als in dit advys vermeld.
Vreede ztvx:
Buiten tw/ffel was het oogmerk der Vergadering by baaJecreet, waar uit dit Rapport is voortgekomen, om eene 2» lodige verbetering in den ftaat der Armen en behoefd-en oetebrengen — buiten twyfel beoogde de Vergadering,, om •oor hun zelven bunnen zedelykcn toeftund te verbeteren , oor luiheid en vadzigheid in eene heilzaame arbeidzaamheid e verwisfelen, en alzoo hun beftaan nutti< te maaken aau het eheel. Buiten twyfel beoogde de Vergaderng, dat zy onder
sea



()
een eenparig ticituur gebrast zynae, ate onregeirmngneic Zou Je Ophouden,, dia thans plaats heeft, waar ,lu»r de Armen genoegzaam alleen onder hec toeziet ftaande van de verfi-hil lende Gezindheden , waartoe zy behoren, of ook wel op an rierc plaitfen onder her Buraeriyk Beftuur, echter hier veel. daar weinig tot onderhond bekomen, en niet zelden, by ge brek aan vermogen, elders geheel verwaarloost worden; dii alles hebt gy willen verhelpen, Burgers Reprefentanten I — dan om deeze gewigcige cn zoo belangryke,bedoelingen te bereiken, is het volftrekt'onontbeeriyk, dat dc directie over de Armen en Behoeftigé'n, door hec geheele Land ondereen op perroezigt gebragt worde. Daar moeten nuttige ih'ttitutên wor den gemaakt, op dat Trafyken en Fabryken, op dat Zeevaart, en den Landdierst nut trekke vas den Armen jofliever om door dc middelen van beftaan te vermeerderen; en denyverheid te doen geboren woidcn, de armoede cn behoeftigheid te verminderen, zoo niet geheel te doen ophouden. Tot zodanige Inltituten worden groqte uitgaven verëischt, die meestal dooi geen Plaatzelyk Beftuur kunnen worden by één gebrast —— daartoe word verëischt .eene éénparigheid in .oogmerken en inftelling, op dat niet alles uit.malkander loepe, maar tot groote bedoelingen van algemeen nuf uitlope. .Daar moet als ik het zoo mag zeggen een Plan van algemeene induftrie voor alle de armen'ontwarpen worden, en metikragt voortgezet, dat uitloopt in dc bevordering niet van een plaatzelyk, maar van het algemeen belang , en daar t©e is volftrekt noodzaakelyk, dat alles, wat tot dit onderwerp betrekking heeft, onder eene algemeene opperdireftie gebragt word, ender wie, en naar welkers voorfchriften' de deelen werken. Hier door wil ik niet beweereu, dat alle armen Kasfen , die thans beftaan , in de eene generale Kas zouden behooren te worden overgeftort — het was wel heilzaam, het was wel nuttig — dan hier tegen zyn te veel zwarigheden, die het onoverkoomlyk maaken; maar men zou iedei zyn eigendom kunnen laaten, en alleen uit 'sLands Kas onderfteunen, die het nodig had; en daarom zoude alles tog aan eene generale Opperbeftuuring moeten onderworpen zyn en blyven. fk concludeer dus , dat de direftie voor Armen en Behoeftigen onder een Opperheftuur door het geheele Vaderland, zonder aanzien tot welke gezindte zy mogen behoren . gebragt worde, welke' opperdiredie, naar een welberaden Plan, zai moeten zorgen, dat de nyverheid onder deeze ten nutte van's Lands oaderfeheide belangen worde aangekweekt; cn dat zorgt, dat die plaatzen, die het aan vermogen mangelt, uit '.-Lands Kas, het te Kort komende, ontvangen : waar door over de geheele Bataaffche Republiek zal 'plaats hebben , dat ieder daar arbeid of brood vinde.
Van Hoorn zegt:
Door eenige Leden aan u voorgehouden zyrsdedat de hoofdpointen (door de Commislie in haar rapport aan u voorgedra gen,) geene plaats in de Conftitutie behoorden te hebben, kan'ik niet afzyn tc remarqueren , dat dc Commisfie door uw Decreet, op haar voorlopig rapport gevallen, is gelast gewor den eenige hoofdtrekken, de bezorging der Armen fpeéltere/idc, in het Plan tot de Conftirurie re plaatzen; dit heefc de Commisfie gedaan. — Indien, dezelve pointen aan dc wysheid van da Vergadering niet mogten voldoen, vertrouwt de Commislie dar het gebrekkige daar van niet anders zal gear<ribueerd K'o'rdeii, dan aan het differentoogpunt waaruitde Commisfie deeze zo moeyelyke als gewigtige zaak heefc befchouwd', zynde de Commisfie te dier tyd geheel onkundig van de pofitive mecninge van de Vergadeiing. —
En wat aangaat de reden, die de Commisfie gehad heeft,
ïer Drukkerye yun VAN SCHELLE & C©MP. ia de HAAGE,
»om aan uw voortefiaan, een generaal Armen Fonds te infl» "ceren , waarregens .enige Leden zich hebben verzet — M reden is geweest om dac de Commisfie heeft begrepen , da wanneer in eenige Piaatzen, Dorpen of Buurten geene genot zame auddelen voorhanden of re verkryaren waren, om ou vermogende te kunnen onderhouden ,„ 'er eene plaats t middel of mogelykheid zoude zyn , om die onderftand bekomen ; inzonderheid vertrouw ik, dat eene generale Arm Kasfe dienstig cn noodzakeiyk is, om rede, dat ik bedu ben, dat door de affcheiding van de Kerk met den Staat,h lot der Armen min gunftig kan worden. —.
Wyders is door eenige Leden voorgehouden , dat h onmogelyk zoude zyn voor de directie van het genen Armen fonds zich bazig te houden , en te bemeeyen met < fchikking van alle dc Armen Adminiftratien. ——- Ik zal i vryheid gebruiken, hier op aan te merken , dac de menii van de Commisfie in geene opzichten dusdanig is geweee dat de Directeuren, of Opzichters van dit algemeene Armi fonds met de onder dire.tie zich zouden moeten bezig ho den, (dat zekerlyk niet uitvoerlyk zoude zyn) maar wël',a als de Commisfie in het zesde poinct van haar Rapport hec gefteld, dat aan het aanftaand Wetgevend Lighaam bitine een bepaalden tyd. zoude gedemandeerd werden , om zodanij fchikkingen en middelen te beramen en vast te ftellen, wa door eene ondergefchikte plaatfelyke directie en voorzorgic plaats hebbe, welse ondergefe hikte Adminiftrateurs , myn inziens, 's jaarlyks (of korter) rekenfehap en verandwoordir aan de Opper-Adminiftrateurs zouden moeten doen, wanne zy iuppletie tetonderftand mogten behoeven , komen vragen,
Al verder is door een der Leden geremarqueerd, dat, wai neer in dit algemeene Armen fon is, alle andere Armen font fen wierden gebragt en geftorc, dit van de veruitziendfte g< volgen zoude zyn, en zelf eene fpoly of privatie zoude m de brengen van eens anders eigen wettig eigendom of verkri gen regt. — Om dit te beantwoorden, heb ik alleenlyk de Burger, dewelke deze remarque heefc gemaakt, te renvoj eeren aan het vyfde Art. van het rapport, alwaar dc Cun misfie het tegen overgeftelde pofitif heefc geadvyfeerd. [ Het overige van deze Zitting in ons volgend Nummer.]
Beknopt Extract vaa de Zitting 'van VVoens dag, den iorv,ey 1797.
• Een Request van Burgers van Thiel, zich beklagende ove F de ondraagelyke vexes der Commifen aldaar, omtrend be f vorderen van Paspoorten van Goederen, welke van de een f Plaats, Dorp of Stad naar de andere ter markt gezonden wor if den, verzoekende, dat de Commifen mogen worden gecorri li geerden gelast, om voorraan geen Paspoorten van die Goe \Y ren te vorderen, en in confideratie gevende het affchsffm de \\ Binnefllandfche Commifen, welke geen voordeel aan dei , Lande aanbrengen, maar flears dienen om de Commercie t ! ftremmen, en zich uit dtBcurfen der Burgeren vet ce mesten:— l belloten, om het Committé der Marine aan te fchryven, on > de Commifen te gelasten , dadelyk die vexatien te doen eindi F ggn, en du ontvangene gelden voor zodanige Paspoorf-n aar 1 hun, die ze betaald hebben,te reftitueeren, en by weigerin E dTzelve te ftrafFaii; terwyl het overige van dat Request word I gefteld in handen van 'c Committé der Marine, om advys. li
Hierna worden ai Delibeiatien, over hec werk der Confti tutie voortgezet, en vervolgens de Vergadering tot morgen ochtend geadjourheei'd.



jlKLTXBKID, rRTRBIB, 9X02 DtRSGBAt
DAGVEILHAAX»
DER HANDELINGEN VAN DE
lYJLtT XO &JLtJLtX, E T^MMG^B JE 31 X %T G
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND,
No. 5i6\ Donderdag dm n Mey i797. Het derde Jacr der Bataaffdn Vryhéd.
Nationaals Vergadering.
Vervolg der Zitting van Dingsdag avond , den 2 Mey 1797.
Voorzitter: J. B. Bicker.
l/ervolg der Deliberatien, over het Rapport m de Burgers Fioh c. f. ftrekkende tot onderdek, welke Artieulen in de Acte van Conftitutie melen dierien te worden geplaatst nopens de zorg r Armen.
Van Marle zegt, dat hy niet gelooft, dat iemand I r Leden dézer Vergadering vermeenen zoude, dat 'er ene generale voorziening en voorzorge voor den Ar■ in zoude moeten worden gedragen ; ook niet dat men ;t zoude moeten zorgen, dat niet de luiheid Ü op naam der armoede, ten kosten der werttlyke.behoeftigen. deed onderhouden: Dan men * >est onderzoeken, of het nuttig was, dat de Arj ti ten lasten van den ftaat kwamen, en onmiddelyk Jieen en hit zelve Nationaal Fonds, door de geheele \ aaffche Republiek daarteftellen, moesten worden onis houden; dit was immers de geest, waarin het Rapli :t gefteld was, dit gehoorde, naar zyn inzien, tot ii; algemeene Finentien, en dan wanneer hy de zaak 1 i dit oogpunt befebomrde, werd hier door eene da~ yke flag aan de Finantien toegebragt- Het onderfd zoude op "zulk eene wyze millioenen bedragen; [igeyoelde zeer wel dat men hier tegen zoude aaneren, dat de "reeds existerende Fondfen, tot foulaas r van 'zoude ftrekken ; doch , dan zouden die ook alfréén K?s moeten worden uitgeftort, en dit was oeftaanb->ar zoo met de redelykheid als rechtvaardigI ld. De Rapporteurs hadden dit wel is waar by den \ m Articul gedecideerd; dan ,. zoo men het principe \ algemeene Armbozorging aannam, waar toe was
Z Zl
/
bet dan nog nodig, dat zommigen particuliere Fondféa behielden. Dat men zorge droeg, om de defectueüfc Armbezorging, zoo als dezelve tot op dit oogenbllk plaats had, te voorkcdmei, was loffelyk: dan wilde men dezelve eeniglyk van 'sLands Wegen onderriemden, zoude daar door alle mildadigheid worden uirgè•doofd; waarom hy concludeerde, dat dit niet als" eea principe zoude worden aangenpomen, en dus om iu zoo verre het Rapport te rejecteren.
Sptyfefi zegt, dat hy- altoos in het 'denkbeeld had geftaan, dat deze voorziening geen Conftitutienee! pbinrc opleverde §< dafl 2e Vergadering had dit anders begrepen ; met dit alles konde- hy het niet goedvinden, om als" e"en Conftitutüoneel punct te bepalen, dar alle Armen 'ten lasten van den ftaat kwamen; daar dit'ten uitterften ruïnens zoude zyn; dan imraers ook hield dé verpf chting, om dezelve in het particulier te onderhouden ,0p ; hy fpnufc «et geenfints tegen ■ dat de directi» virieuswas, dan of dit remedie, om dezelve onder éénc algemeeïïe directie te brengen, hier aan zoude voldoen, hier omtrend twyfelde hy even zeer. Neèt» hy ZoudC 'er eerder vobr zyn, dat. men Nationale faftituten en Werkhuizen daarftelde; hy ftelde dus voor dat de Commisfie zou. de worden verzogt, haar uitgebragt Rapport weder naar zich te neemen,' om in dea nu gemanifesteerden geest der Vergadering t een nader Rapport te vervaardigen.
Lokhorst zegt:
Burgers Reprefentanten l Hoe meer ik het Art: over hetwelk wy tha'nds fpreeken overwege, hoe meer ik de discusfien, daarover gehoord ,nadcnl;e, zo veel te meer worde ik van het moeilyke van deszelfs inhoud overtuigd; maar het is daarom niet ontmogelyk, hoe veel toch zal 'er onmogelyk worden, wanneer het moèiiyke daar van de reden zyn zoude. Indedaad het is noo¬
dig dat de ftaat zig met den Armen bezig houde, en omtrene dezelve bepalingen maake , die eenmaal de ongefchiktheden , voortvloeiende uit de particuliere bekeringen, welke tot nog plaats
hebben, doen ophouden. 1 Ik heb in myn kring T4jaaren het
beftuur van Arme*. Goederen moeten hebben, maar daar .in ook die onaangenaamheden gefmaakft, welke hy, die het met dc Maatfehappy wel meent, noodzakeiyk fmairen moet, om dat hy zig buiren "ftaat bevind , om die gebreken te helpen herftellen , welke hy voor de maatfehappy verdervelyk vind. ■—> ln de daad, ue particuliere beftiering der liefdegaven, heeft maar al te veel aanleiding cegeven om luiheid en werkeloosheid aantekweken. Bedeeld tewordèn'is bp veele plaatfea als een yge'ndöut, op welkers be"



zitting irnen zig. in. het Huwclyk l^ïfik^ljkfó eene géfiagc tot het andere overgaat. En etenHnet door zju de liefdegaven rmeer naaeflg dan hedzaani vo«U^W geworden. — Dit nu behoord in een welgeregelde ^aroptthou den — üe Natie heeft het hoogfte belang daarin, dat er geen i lüfe Efim. door een kfjlyk |eW MAh^ 1 worden afngekweekt, en wanneer 'er gezprgt word, dat aes wat tanden heeft werken kan, wanneer men tevends de magt het t om dezelve te doen werken, dan zeker zal het getal «* '»-eel verminderen, en deralver WP^MmSO^^ • riiét kosten — Ncderlandeis zullen tevends altoos edelmoedig g noeg blyven om iu hunne byzondere betrekkingen den waailyk behoeftigen, maar die dit in het <erb6rgen wffijl&gtt rair is hrr el<e carfter van den Nederlander tot op dit ogenmn,, ^S^S&SkT^SStad hoop ik met grond dat hem altoos
% blvven kenmerkin. De zogenaamde publicque jiefdega-
ven zvn S reel ecwoone belastingen, dan wel liefdegaven,
geadvyfeerd hebbende leden feheen te vrezen, evenwel zal d-J door de goeddadigheid onzer Natie met ophoudenlk■ zal rrw
nlaconlen bS , uit dit fonds werd reeds allerlye Armen van
io „™Pn En derelve meer overeensomstig dcizehei oogmene ie 'doen befluui^n.Wanneer dan door bet verfchaficn van en verSïratS de Armen minder wierden , zou het my met onSehTnlyk voorkomen, dat dit fond.s naby genoeglaam zyn 131 ™ oude lieden In anderen, die nooowendig onderftand
heid e" XwoMheid doe ophouden, welke uit de particuliere ïort yïoTzo^SSSde Amen; maar die het helaas vrywiiiig zyn, zo jammerlyk voortvloeijen.
Jlaninck zegt dat hy vermeende, dat die fondfen, welke yan eüCraLhfSfi^mmn gedestilleerd, hiertoe moesten ftrekken 5„?zo%/eï:zulks mogelyk ™, voldoet Mn d^u»!»rpn «nar toe dezelve gedesuneerd waaren , dczeivt 'Jaaren' wd is waar, in de eerfte plaats gefchikt geweest STdai^or MtsS&'e. te doen kezen, dan dit kwam tham piet te pas; dezelven moesten derhalven zoo veel mogelyk to nuttige gebruiken worden geëmployeerd. JJartoghzegt,óatOueyfe» eene zeer juiste reflexie har ' seraaakf, dat d t geelt ingrediënt voor de Conftitutie kon - Se uitaaaken , zoo men in alle diergelyke minutieuf Jbepaalngen wilde treden , zoude 'er nog wel eei jaar benodigd zyn. Er was in de principes gedeere ' teerd, dat men voorde Armen behoorlyk zoude zor jjen -t dit was genoegzaam. Ploh zcfft *
Bur&er Prefident i Bur'ers Reprefentanten ! het komt my u de Adfilen vin zommige'voorgeftemd hebbende Leden voor, d; Infgen van dezelven niet genSeg fchynen, in het oog gehoudi te hebben, de gronden van het Rapport yan deeze zelfde Con rnisfie, den 10 April 1. U uitgebragt, welke daar heenen ftrekker X\ & wS» en behoeftige jfeden der Waatfchappye, yeOJïi*
ing.Yan im.geheelen^S^ssA behooren onderhouden te wordenJ raar'van de conclufie, 1 welke op deeze gronden, is gevestigd reed* tóafo'k hy deeze Vergadering is gcdecr.icèrd.. . Het is dat print ipc Burgers Reprefentai.ten, waarop de Commisfie dit haar Rapi ort heeft gegrondt , en onderfteld als by de Vergadering gedel receeïd,'els zynde des tyds door niemand tegen gefproken. i In articul I. wordt het gemelde principe duidelyk en fiellil litgedrukt. En, zal de Maatfehappy,of dc ftaat de Arme en Bel ïoeftige Leden o»derftcunen en onderhouden, dan dacht het dt» Commisfie eiger.üartig te wezen,, dat, zo als hier ook Art. rje wordt uitgedrukt, dat dc Sraat ook zorge voor een algemeen Aiil men fonds, uit welk alle Arme en behoeftige Leden ondeifteun an onderhouden, en zodanige infigtifigej] kunnen worden gemaak en daargefteld , als nodig'en noodzaaklyk zal bevonden worden I zyn, om zulke behoeftigen, die nog werken kunnen, werk tc ve fchafren. I . »
Het is gcenzinis het oogmerk der Commisfie dat de Arme L den der Maatfchappye, zo als, indien ik het wel heb , een voo {temmend Lid zié heeft uitgedrukt, aangcmeikt zouden behtu ren te worden als gepenfioneerden van den Staat. Neen! de Con misfie beoogd gcenziuts de luiheid aantekweeken, maar bejrtegei deel. .Zy, die in 't geheel niet meer kunnen en onvérmoger zyn, moeten geheel onderfteund worden uit het algemeen Nati naai Armen Fonds, doch zy, die nog eenig nuttig werk kunni verrigten, moeten daartoe worden aangezet , hun moet daan gelegenheid verfchaft worden, door liet aanleggen en Aagten v wel ingerigte, en tot dat einde gefchikte werkhuizen.
Weinig menfehen Burgers Reprefentanten'. de ftokouden allé uitgezonden, al zyn ze mank , lam, ja zelfs blind, zyn zoo g heel onvermogend, of zy kunnen nog wel altoos, hoe veel of weir ook, het een of ander nuttig werk doen.
Dit weinige heb Ut gemeeld, ter decharge van de ComrnjLsüe moeten -aeggen..
Van Manen zegt:
Ongeacht ik hei zo even aangevoerde van den burger Plok, aanpryzing der gencraale Armenkaste, niet wil tegen fpreeke zo moet ik nogthans zeggen, dat alle die wenfehelyke gevolge welke hy zich van dit plan Voorftclt, ook eeven zeer kunnen voo: vloey.en .uit eene goede direcf ie der Armen Kasfen, al worden < zelve niet generaal gemaakt.
Het algemeen maaken van alle de Armen Kasfen zou van ze de natuurlyke ftrekking hebben, om de luiheid aan te naoedi cn om de Müdadigheid te verdooven. Het gecal der bedeelf zal vermenigvuldigen, en het generaal Fouds verminderen —§ verkwist of uitgeput worden. I Wanneer can Gemeente haar eigen Armen moet onderhoud! wordt het zedelyk gevoel, het medelyden, van ieder individul, gewekt, om oati de behoeften zyner medemer.fehen te gemoef : komen. Doch dit gevoel is minder levendig , zq dra'er eenl neraal Fonds is, waar uit alle Armen moeten onderhouden \i
[ jjell de Gieiigaart behelpt 'er zich mede, om den behoef»
van zyn hals tc fchüiven en aan het generaale Fonds tc renvll , ren.
En fchoon 'er ook zulk een generaal Fonds moge zyn, ot 1 eene algemeene Direftie, zo. zullen 'er toch in iedere plaats oJF - meente Armbezorgers moeten wezen. Zal men dan, of die M • bezorgers de vryheid laaten om onbepaald over de algemeene!
te disponeeren en daar op te trekken ? — of zal men, eene ge.
raale repartitie maaken, van het geene iedere gemeente voorï
Armen zal genieten ? In het eerfte geval zou het gevolg zyn jf t daar, wanneer iedere gemeente zyn eigen Fonds heeft, het * it met de meeste fpaarzaamheid zal worden geadministreerd, eri n leen de waare behoeftigen dasr uit bedeeld, daar en tegen, # . neer zulk een Fonds generaal is, elk zo veel daar uit zal pop
te trekken*als hy maar kan , en dus de luiheid meer zal gei i' worden, in het laatfte geyal zou men toch deze fomme^ u|



IVestöot Ms, «etifièT rit deelen ; of was ze te klein , 20 zou men reeder eene particuliere Kas moeten formeren, om het te kortko-
Srcik'nigter en hoven, daar zulk eene generale Kasfe nïet -onder contributie der Ingezetenen zou kunnen beftaan, zo zou 'fe Wetgeevende magt daar toe wetten of voorfchr.ften moeten daartellen om den Ingezetenen tot zulk eene contributie te confirmeren - doch even dit is hetgeen boven dc magt yan den Wetgee «r eaat: de ftaat kan of mag geen bloot morele phgtcn voor•hrvven;de ftaat kan geen weldadigheid, medelyden, liefde of
ndedeelzaamheid gebieden dan zou hy ook Godsdienstige
'érftellinsren mogen voorfehryven zulk een voorfchrift zou
'et wezen dier zedelyke deugd, de milddadigheid zelve vermenen • de moraliteit der Natie zou hier door meer cn meer bedorven jonden, en die voornaame fteim der overige politieke wetten zou llengs zyne veerkracht verliezen, en de Republiek te gronde doen
iaDé Milddadigheid is fteeds eene deugd onzer Natie geweest, en k geloof dat men de waare behoeftigen zeer wel zal kunnen waaien, aan deze zedelyke deugd onzer landgenoten; en concludeer tus 'tot rcjeciie van dit Rapport.
. Schimmelpenninck zegt, dat hy ook inftemt niet die „eden, welke vermeenen, dat hetgevaarlyk zoude zyn, d te uitgebreide bepalingen by de acte van Coni ituie te maken; het was zeker, dat de ftaat verplicht vas, om voor de lydende menfehen te zorgen 5 dan om laar toe Conftitutioneele verplichtingen daar te ftellen, ichtte hy ichadelyk. Men had voorbeelden, dat, hoe Ktvs men diergelyke inrigtingen ook had vastgefteld, ;v nochtans het tegen over gefielde effect hadden te veeg gebragt, hy wist wel, dat men uit misbruiken reen vaste gevolgen konden trekken, dan ook konde ïvzich reeds levendig alle de attaques voorftellen, welJ ri 'er op een diergelyke Cas zouden worden gedaan; «ia vermeende, dat dit het getal der Armen zoude du1 aliceren, ia zelfs tripliceeren: het was dan om alle deze redenen, dat hy de vryheid nam een concept deereet aan de Vergadering voor te dragen.
jtanink zegt, dat hy Sthmnklpeitntnckvérzdgt den ade Articul van het Rapport te lezen.
ii De Prefident ftelt voor, om 't Rapport nader * commisforiaal te maaken.
» Van Hoorn zegt:
1 ntvnUntanlen! Ik amplectccre met al myn hart het voori «edrazerie van den Burger ■Nckhmnelpenninck en het voorftel van « 5„n j'uRdent , om het rapport wederom te ftellen in handen van
Se Commisfie Maar ik geeve in confideratie of de Vergade-
" rinfr niet vooraf aan de Commmisfie. behoort kenbaar te maaken;
Safliaare meening of geest hier omtrend is, en ,wcl [ïnzonder1 Beid of de Vergadering declineert het voorgedragene van eer
; rrrmetifonds indien dc Vergadering zulks niet verkiest te doen.
i! rian zal de Commisfie in dezelve zwarigheden weder vervallei rl pnj;0ok weder een onvoldoend rapport kunnen voordraagen,
li - Van Zonsbeek zcet:
(i . Kar "en Reprefentanten! Ik ben ook met veels ij t eden°van begrip', dat niet meer behoeft gedelibereerd 3 iL worden, of de Staat al of niet voor dc armen zou i «orj.cn - dat is; of zy die zou aanmerken als Kin-
de! en van den Staaf; daf meenderk Hond als bafis,' waarop de Comm'sfie moest werken. Nu hoor ik daaf tegen veele zwarighceden opperen, die ik gemeend had niet meer te pas te koomen. Hoe dat ook zy, komt het my voor, dat zommigen , door modificatie aan 'tConcept van de Commisfie te geeven, kunnen worden weggenoomen, anderen niet exteeren: by voorbeeld, dat 'er donatien , legaten en wat van dien aart meer is, aan fommige Gemeenten tot onderhoud hunner armen, of byzondere geftigten gemaakt zyn, is eten zwaarigheid die weg valt, zo-^lra men decreteert, dat alle zodanige, riet van's Lands wegen zullen geholpen worden, ten waare zy konden goedvinden, het fonds ook Nationaal te doen worden; Wilde men daar niet arm voldoen, dan had de Natie obk geen last van die bezorging. Andere geopperde, die my als geene zwaarigheden voorkomen*, zyn onder anderen, dat men dcor den armen Natio- • naai te verklaaren de milaaad'gheid zou verminderende gevoeligheid uitdooven , ja de barmhartigheid doen ophouden! Ik ben vaneen recht tegengefteld gevoelen, en vermeen, dat men niet waarlyk gevoelig zynkan, waar men met een rekenkundig oog moet nagaan , of men niet den fchyn van juqmede voor de waare behoefte voor ons ziet, «le milaaadigheid ophoud , daar men niet zeker is, dat het nuttig gebruik, 'er van zal 'gemaakt worden, cn de barmhartigheid geen plaats heeft, waar een redeneerkundige fchool van liefdadigheid verëischt wordt. Ik Weet wel, dat. er menfehen gevonden worden, die uit een recht beginfel en uit een Godsdienftige welwillenheid aan 'den armen goed doen, maar hoe veele doen zulks niet uit zwakheid, anderen uit befef van eenen overmaat vaa woeker, daar nog anderen het bloedgeld als 'tware in den Tempel werpen: zulke bedryven komen niet uit een mildaadig beginfel, en kan dus de edelmoedigheid niet zyn waar hiervan gefprooken is; daar ik my verzekerd houde, dat, als de Staat zorgt, dat niemand van gebrek, buiten zyn fchuid, behoeft omtekomen, of zich verplicht ziet van een anders goed meester te maken , dat men dan evenwel nog genoegzame fpooren van hulp behoevende zal kunnen vinden , om zyne mildaadigheid leevendig te houden; en dan eerst zal het gevoel recht aangenaam getroffen worden, als het word aangedaan van voorwerpen welke zich fchamen, door 't onderhoud van de Natie te doen onderfteunen, en liever met de helft, van hunne behoefte , maar die zy zelve hebben kunnen verdienen, bevreedigen; maar dat niet tegenftaande met dankbaarheid de edelmoedige onderfteuning van hunne meer vermogende zouden aanneemen. Dan eerst zal de Barmhartigheid veld winnen, wanneer het oog met gretigheid ter ontdekking naar waare behoeftigen zal rondzien. '1 Kan dus inwt myn inzien) veel eer als een voordeel aan de uitocffening dcc zzz 2 . • mild-



Ktihdaadigheid, dari als een bezwaar befchouwd worden , dat men de overmaat van armoede, en de daar uit voortvloeiende listen, om in fchyn van armoede, fien lui leven te kunnen leiden, wegneemt; doch 't is my met den Burger Hofman en anderen ook voorgekomen, dat de Commisfie met de befte der voorgeftelde artikelen aan 't oogmerk zou hebben kunnen voldoen: de eerfte, tweedeen laatfte artikelen zouden met eenige veranderingen genoegzaame gronden kunnen daarftelien, zonder dat het volgend Wetgevend liehaam in de details gebonden wierdt van niet de beste wyze te kunnen volgen; daar tegen komt my het voorgeftelde van den Burger Schimmelpennitick zo niets afdoende voor dat ik zulk decre|t-€er ais eene gefchikte weg tpt eene gemakkelyke retraite zou aanzien, zoo men anders reeds vermeende te veel gedecreteerd te hebben; immers de armen zyn kinderen van den Staat, en dan moet niet, als of de zorg onmooglyk waS , den fchyn aanneemen van dezelve dat wihen ontduiken lk ben 'ey- derhalven voor , dat, om niet door eindelooze discusfien de zaak onafgedaan te laaten, deze Vcrgauer.'ng zal overgaan, om over het Concept door de Commislie voorgedragen , de deliberatie te beginnen over Art, 1. ongeacht de premisfen , welke de artikelen voorafgaan.
De Prefident zegt, dat hem uit de onderfcheiden discusfien voorkwam, dat de geest der Vergadering daar heen liep, om algemeene trekken by de Conftitutie te bepalen; dan dat hy het gefchikfte "*ond, om, alsvoren daar over te deliberceren, by appèl -nominal te decideren, of'er een Algemeen Armen - fonds zoude beftaan ?
Van Zonibeek zegt:
Prefident ! Veelmaalen, heb ik gehoord, dat hy, die het einde wil, ook de middelen moet willen; maar hier koomt het my voor, dat men nog niet ever de middelen behoort te delibereeren, daar het einde, waar toe die.dienen zoude, nog niet by deeze 'Vergadering is bepaaid. Zo men meent, dat de arKien Stedelyk moeten onderhouden worden, wat zal men dan met Nationaale Fondfen doen, en zo "het den Staat al-op zig neemt, zie ik nog niet, dat daar toe expres aanteleggen fondfen nodig zyn; doch daar over kan gedelibereerd worden, als de zaak zelve bepaald is. Ik meen dus, dat de artikelen gevoeglyk in deliberatie zouden kunnen gebragt worden.
De Prefident zegt, dat hem uit de advyfen der meeste Leden gebleeken was, dat zy dit niet nuttig rekenden; waarom hy dan voorftelde, ditby appèl nominal te beflisfcheri.
C. L. van Beyma zegt:
lk geloof Burgers Repreftntante»! «at bet onderwerp dezer
?lSf Uj daar befiaat om te decideeren, of de Armen plaat I
ielyk dan wel algemeenzullen worden onderhouden.
Tegen beide Alternativen heb ik zwaarigheden hooren inbren-'e en wel-tegen het [algemeen onderhoud alle die Ik zoude wcece
aan te voeren.
Maar tegen het piaatfelyk is nog 'iets te zeggen, dat nog pletrt h.t midden gebragt, en in myn oog voldingend is.
Door het piaatfelyk onderhoud word de armoede ^vermeerderd en de behoeftige in dien flaat gthouden.
Indien het ouderhond fplaatzclyk gefehied, dan moet 'er een bepaaling van jaaren, van inwoonirig zyn, die eene plaats als ij wege van preferiptie tot liet onderhoud verpligt. Deeze bwaaalin veroorzaakt, dat overal poogingen in liet werk gefteld worde om den armen man en huisgezin binnen dien tyd te venvyderefa op dat da plaatzelyke Cas met het toekomstig cn. gevreesd onde;
houd met belast worde ■ ook dat men borgtogl.cn voor hj
toekomstig onderhoud vergt.
Hier uit volgt dat de arme huisgezinnen altyd omzwerven e dus byna in dc onmooglykheid gebragt worden om iets te vergaa ren, want naauwlyks Zjrn menfehen getrouwd, naauwlyks krvge zy kinderen of 'er nntfta.it vrees voor armoede 'er voK"t vei'dn vmg cn daar uit verergering van ftaat. p
Daar nu het oogmerk van ieder nienfehenvriend is de armoéd te verminderen cn den ftaat der waare behoeftigen te vtrbeetere zoo moeten alle confideratien daar voor verdwynen. Ik contta deer dus voor een algemeen onderhoud en cas.
De Prefident inftitueert het appèl nominal ;• d en wordt dit by meerderheid gearrefteerd. : •■
Thans wordt dc redactie', door Schimmclpcn ninck opgegeven , in deliberatie gebragt.
Gevers zegt, dat hy zich van het Nationaal Armen Fonds geen ander idéé gevormd had, dan dat alle dier gelyke Fondfen zouden'worden gcama'gamec-rd, :
Krieger zegt:
Ik neem de vryheid, de Vergadering te herinneren. aan het geene ik by het begin der discusfien van-dh> zen avond, over da onrechtvaardige gevolgen, uit dc amaiguame der verfchillende armenfondfen gezegd heben door verfcheide Leden nader is aangedrongen. Ik zal nu de vryheid neemen, daar men fpeciaal op zodanige te zaamenfmelting aanhoud, de Vergadering vooi te houden, het by haar gedecreteerde Art. in de°afdee. ling van het Gemeentens-Beftuur, by welk de Vergadering in haare rechtvaardigheid reeds een voorziening gedaan heeft, die men nu zoude wilJcn onnui maaken. By Art. 631. is bepaald: „Het Gemeen„ tens. Beftuur heeft de beheering over het vermelde „ in het voorig Art. zoo wel als over alle verden „ eigendommen der Gemeente, doch zal zich niei „ mogen aanmatigen de befchikking over zodanige Ef„ feflen of Kasfen , welke niet aan de Gemeente, 0 „ maar aan byzondere corpotatien in wettigen eige* 'e „ dom toebehooren". Dit Art. nu is door de Commisfie van Conftitutie, na veel overleg, zodanig sefteld, om, zoo het eigendom der Gemeentens, als dal der Diaconie Broederfchap of andere Kasfen en eigendommen, te conferveeren ; eene confervatie, die wy , vertrouw ik, als onfeaendbaar befchoBwen zullen.



J^iieyfeHÜelt voor, em het op]nieuw Commisforiaal temaken.
De Prefident ftelt voor,, om de CommijSfie dezen oordragt van Schimmelpennhxck ter hand te ftcl;n en te verzoeken , een nader rapport uit te
rengen: En concludeert conform; adjour-
eerende dc Vergadering, tot morgen ochtend ten ga uuren respectivclyk-
Zitting van Woensdag den j Mey 1797»
Voorzitter J. B. Bicker
Een quarticr na tien uuren wordt de Vcrgadeing door den afgetreden Voorzitter de Mist gcöend. De Notulen worden gelezen en goed geeurd.
De Prefident zegt ontfangen te hebben eenReuest van Samuël Schiller, aangeftcld als conful er Bataaffche Republiek te Gotbenburg, verzoeende , dat de Burger Phiiip Frederi'i Tinne by rocuratie voor hem den eed mag afleggen; — n wordt dit geaccordeerd. -Hierop■ verfchynt de Burger P.F. Tinne ter VerKiering, en legt den eed §.£voor denViee-Conil te St. Lucama S*vilien*jldën Burger Bkmmaard, U voor den buvengenoemden Schiller.. Hi rna worden^gêTezen cle volgende ftukken : Eene Misfive van het Committé te Lande, te kenm gevende ontfangen te hebben eene Misfive van het ureau van Gezondheid, refideerende in den Hage, iarby verzoekende de aanftelling van drie Chirurgynjtajors; 'en derhalven voorftellende dat deze Verga' :ring, ingevolge dat verzoek, uit de door het Com!' Itté overgelegde nominatie eene keuze te doen, en, | gevolge Decreet van den 5 January 1 1. de verko-
:' »en den rang van Capitein toe te ftaan : gefteld
jj m de orde van den dag op aanftaande Zaturdag. . É Eene Misfive van het Committé der Marine, advyl\ erende declinatoir op het Request van den gewezen ] jpitein ven Braam, verzogt hebbende betaling yan !{:n pretenfie ten lasten, der gewezene Admiraliteit, | ï Decreet van 14 Maart in haare handen gefteld. fï. De Prefident zegt, dat hy zich niet met dit Rap3 art kan conformeeren •, dat 'er ook een diergelyk 1 equest is geweest van den Schout by Nacht van der «• eets, waarop het Committé heeft geadvyfeerd den'ïppliant by provilie den verfcheenen Intrest te 1 stalen, op welk Rapport, gefteld geweestzynt 3 in handen der Commisfie van -Financie, fa\ ar abel is gedecreteerd; dathy, om de geiyk¬
heid te betragten, voorflaat, om ook dit Rfipport te ftellen in handen der Commisfie ran Financie om confideratien en advys: —— enwor4„
conform befloten:
Eene Mirfive van het Committé ts Lande, elucidatie vragende omtrent het Decreet dezer Vergadering, waarby de Zwitzerfche Officiers zyn gepenfioneerd, en' vergund hun penfioen in hun Vaderland te verteeren, of nameiyk zodanige Zwitzerfche Officieren , welke voormaals zyn gepenfioneerd geworden, en vergund , na aftrek van de'melft vdes penfioens, hetzelve in hun Vaderland te verteeren, ook onder dit Decreet zyn begrepen , en "ingevolge daarvan ,',eene vermeerdering moet worden toegelegd : . aan de Sitter c. f. om confideratien en advys.
Eene Misfive van hetzelfde Committé, zich bezwarende omtrend het Decreet dezer Vergadering, gevallen op het Rapport, door den burger van Staphorst c. f. uitgebragt, op de Requesten van geinteresfeerdens in de Negotiatie van twee Millioenen , onderguarantie vaa H H.Mog. ten lasten der Kroon van Frankryk {Zier dit gelwele Rapport inN°. 491 pag.719) Dat zy op het Zelve twee confideratien zuilen fuppediteeren ; vooreerst dat zy van oordeel zyn, dat de Intrest ingevolge die Negotiatie onder guarantie van H. H. M. gedaan, en by het Traöaat van Alliantie, met de Franfche Republiek aangegaan, ten laste dezer Republiek overgenomen, bepaald, niet kan blyven 4 , maar 3 perCta» zyn moet, wyl de bezitters dierObligatien, welkeonlangs tot een zeer lagen prys gedaald zyn, zeer tevreden zullen zyn met den intrest van 3 perCto., temeer doorde bepaahng des tyds wanneer het Capitaal zal worgden afgelost. En ten tweeden, dat zy tot het betalen van deze» intrest eene nieuwe petitie zullen moeten dejen, ' , -)\,r"i:'y '^J''
De Prefident ftelt voor, om het eerfte gedeel-. te der Misfive te ftellen in handen van den burger van Staphorst c. f., en het laatfte in die der Commisfie van Financie.
Gevers zege, dat de Intrest behoort te zyn , zo als ze overgenomen is.
Luyken appuyeert het gezegde van Gevers ; te meer daar men i met dit te veranderen, een wettig genomen decreet zou moeten rapporteeren.
De Prefident zegt, dat hy niet de zaa1-:,, maar de Misfive Commisforiaal wil maaken: - en concludeert conform.
De Prefident zegt, dat hy nog eene Misfive van dat Committé heeft ontfangen, zynde een berigt op. de Misfive; van het Committé vaa Waakzaamheid binnen Zutphen, met klagten van Burgers over het Committé van Adminiftratie Zzzzz 3 der



der Franfche troupes omtrend ge'daatiè aanbeftedlngcn ; dat hy hier by gevoegd zynde een door hhar gercquifeerd berigt van 'het gemelde' Committé van Adminiftratie voorftelt-, om deeze zaak., welke tóch Commisi'oriaal, ten fine van Kader onderzoek, zal moeten worden gemaakt, ongelezen te ftellen in handen eener pcrfboneele Commisfie: -— en concludeert conform, benoemende tot die Commisfie de Burgers van ïjamsw'eerde , Colmfchaie, Farret, van. Haarfoltc cn Helmich.
Eene Declaratie van den Minister by de Italiaanfclie
Hoven, den BurgerMeyer: ■ gefteld in handen
van het Committé te Lande cn de Gcneralueits Reken-
Een Request van Burgers van Dinteloord en'tPrinceland, zynde van den volgenden inhoud:
Aan de Nationaale Vergadering,, reprcfentcerende het Volk .van Nederland.
. Burgers Ke£>rcfen'ta»ie;i! . .
Omwend neeeen maanden geleden wenden de ondergetekenden rich, tot TJwlicden en ftortcn hunnen billyke klagten uit,-wegens dé menigvuldige grieven, die de. weldenkende te Dmteloord ftledTmoesten °verduuren. Wy vertoonden, Uw, hoe de Vaderlanders in 'sPrinccnland, terwyl de Vryheid alom haaren Zegeftender plante en de ketenen van den Burger verbrak , uit zyne drukkende toeftand niet gered, maar met zwaarder ketenen be-
ï*Wv WviVeldbniet of de 'Vaderen des Vaderlands zouden fpoe«di'den braver troost - en ' hulpe bieden. Ja .wy waanden reeds liet blyde oosenblik [onzer redding te zien verlehynen, op heJagt der aanfehryving uwer Vergadering aan de Hoog.st-Geconlfiiüeerde Magt van Bat.'Brabahd zoo zeer ten onzen voordeele.
'Er veefcheen ook eene Commisfie uit de Hoogst -Geconftimeerde magt te Dinteloord, doende naar alles naauwkeurig ori_£ Dan na dit alles gebeurde niets dan dat de toen in eene perfoon. vereenigde Ampten van Batów en Secretaris rmdertwee wierden.verdeeld, wy konde/n-erderf geene de mmfte veriigting in onze meest drukkende bezwaaren erlangen onze voorL grieven bleeven dus voortduren ^»^«^s rleor nieuwe. Wy -hóópten nog op'bnderftand'uit Bataafsch Braland ™ vervoegde ons daarom by Requeste aan de RepefenSn, ™ dat Gewast, wy fchetsten hun onze rampen en fécektefl hunne hulp, alles óp :grönd uwer gemelde aanfehryvhig, dat-T.nirc(rie. t .
' Dan de uitkomst leerde ons, dat wy onbedreeven m Staatszaak'en- enërvaaren in dc betekenis der politieke termen uw ÏOccreet verkeerd hadden 'geïnterpreteerd -— ilnniers in de Ex«nct Refolutie hier aan geannexeerd vcrklaaren de Reprelen. tanten van Bataafsch Braband dat , zoo lang het Territoriaal recht niet,is bellist, zy ons Request zullen houden in advys, om 'in dien gevalle te handelen naar h :ime Melmeening.
'Er is dan niets voor ongelukkigs verdrukten overig dan aia. tomaal hunne 'klagten in dén boezen) van Naerlands Vertegenwoordigers mftéltorterrV wy zullen echter uwe gewignge werk•znarrrheeóen niet'belemmeren door herhaal onzer reeds aan Uw gedaans klagten, noch door ccn verhaal van nieuwe bezwaaren.
Dan', ;gedoogr', Burgers 'Reprefentaiuen! dat 'wy aandringen
Dan', ;gedoogr', Burgers 'Reprefentaiuen! dat 'wy aandringen ejf-I hct'.eenige dat ons nog fchynt te kunnen redden, dat wy niet 1 langer zugten onder den dwang- der Slaavcn van eenen gevlugtcn li dwingeland, verhoor onzebeede, doet uitfpraak over ons lot,' I befiischt dat rampzalig territoriaal gefcliil cp-welke wyze U zulks 1 zal billyk, zal 'raadzaam ■ fchynen op dat de vertrapte Patriot! wcete waar hy recht kal) erlangen.
De nadering van het zo gewigtig tyiftip, waarop gy den Ba- I taven eene vaste Conftitutie ter goed of afkeuring zult aanbicdeu , ,l vermeerdert ons verlangen naar uwe uitfpraak»
Wy verlangenite weeten, waar wy onze vrye :ftemmenJover dat belangryk ontwerp zullen uitbrengen, waar toe'dezelve zullen gerekend worden; immers heeft uwe wysheid gedecreteerd dat de ftemming in deeze Provincialiter zal gefchieden.
Eene Commisfie Uit uwer midden, aan wier hoofd wy meenen dat zig de Reprefentant Jordens bevindt, mfliberccrt reeds veele maanden over onze hcfteinming en het daaraan vcrbonde lot van 'sPriijcelands Patriotten: dat het bezef der rampen die ons treffen eens die deliberatien mogten terminecren, eindelyk eea rapport bewerken dat JJ in ftaat kan ftellen over ons noodlot fi«? naai te befiisfen.
Wy achten ons verzeckerd dat uw» Rechtvaardigheid de jbillykhcid onzer bede gevoelen en uwe Vi.derlands4icfde ons redden zal.
De Prefident vraagt, of de Commisfie gereed is rapport in die zaak uit te brengen?
' yovdens zegt, dat het de Commiifieonmóogelykis, in die zaak een decifif rapport uit te brengen, en men daar meede dient te fupercedecreu, tot dat (het rapport der Lands verdeeling zal bèflischt zyn.
Geycrs verklaart zich daar tegen.
De Prefident zégt, dat de Commisfie Rapport zou kunnen uitbrengen in den geest, dat de Requestranten tot Bataafsch Braband, zo als-hunne begeerte is, zullen behoren.- —en worde conform befloten.
Eenige Requesten, om paspoorten: ■ geaccordeerd.
De tydclykc Prefident ter Vergadering ver'fchenen zynde, werden de Notulen gerefumeerd en gearresteerd ; waarna^ dezelve Communiceert, dat by de Commisfie van buitenlandfche zaken, , per "estafette door den Minister van Haaften te Wenen afgezonden, ontfangen was de tyding, dat den 18. dc Vredes-Prelimin'airen teLcobcnaan de Mtfhr waren getekend cn' den 22. door den Keizer geratificeerd.
Van Lange vraagt, of dan nu nier, 'daar de) Officieel e tyding v.m deze gebeurtenis by de Vergadering was ingekoomen, het voorfiel, door den Burger Boelaar; gedaan, effect, zoude forteren
De Pnfidait zegt, dat het hem vóorals nogtoefebyndt, dat het beter was, daarmede te'uipercedecren, tot dat men de nadci é voorwaarden zoude



de weten;—-.■ enwordt dit door .den Preüdent 'medegedeelde aangenoomen voor Notificatie.
SVy7 brengt, namens de daar toe bene emde perfoneele Commislie, Rapport uit, van dat geen, wat betrekkelyk dé voorzieningen ] omtrend de gezondheid in de Acte van Conftitutie zoude behooren tc worden geitcld: beflooten te doen
drukken, en op Woensdag aanftaande aan de orde van den dag te ftellen.
Vervolgens wordt in deliberatie gebragt het op d^n 2 s April door Ploos van Amftel c. f. uitgebracht Rapport, als by Decreet van 22 February gecommitteerd , om te onderzoeken, in welke gevallen op welke wvze, en in hoe verre het wetgevend lichaam bevoegd zal zyn, pennoenen te verlenen, luidende'hetzelve: ' %
Butien Reprefentanten! Het was ep den S2. February laatstleden/dat Ulieder Vergadering, over den inhoud van het 3"6. Articul van bet Plan van Conftitutie delibercerendc, goedvond het voorfz. Articul te arreftecfen, zodanig nogthans, dat, met betrekking tot het geene daar by onder anderen gezegd wordt, dat let alleen aan het IVeigeevend Ligchaam flaat Penfloenen toe te lesten, «ader zal worden bepaald, in welke gevallen, of welke tv-fen in hoe verre het Wetgeevend Lichaam bevoegd.zal zyn Penfioenei te verleenen; en hït behaagde Li Vergadering by Dec eet Commisforiaal van dien dag , uwe MedeledertTen Ber,i Wilirkk, Visfcher,. de Kempenaer en den Sprekei te committeert om deswegens deze Vergadering te dienen van conQ-
deHeflsedanVop aeden, dat uwe Gecommitteerden aan dezen uwen last yoldoenende, het waagen om aan Ui. aan te bieden een ^nèrftel van Artieulen, welke huns erachtens den Rcgul en R gtfi oer in het verleenen van Pennoenen voor 'Lichaam moeten uitmaken en opleveren, ff°^"^J^„\ , dit hun zamenftel aan het meer verlicht oordeel dezer Veigadenng.
Het Wetgeevend Lichaam Lal in het verleenen van Penfioener,i, i èoo aan PgoUtieque als Militaire Amptenaaren de*feggfe fnairzaambcid betrachten, en voor alles zorgen, dat sL,nds . ten behoeven van onwaardige voorwerpen wor-
, den verfpild.
1 Art. 378. . ,
. ' Het Wetgeevend Lichaam zal zorgen, dat aan memand eemg
' Penfioen word toegelegd , ien zy in de gepenfioneerde de volgende
! ■ vereischtens vereenigd worden gevonden.
: a. Dat dezelve den Lande getrouw heeft gediend.
| i Dat dezelve heeft bekleed eene vaste Post, Ampt of Be.
5 c.^nfzelve den Lande a5 Jaaren heeft gediend, ten zy dus1 dani?e reeds deu ouderdom van 65. Jaren- had bereikt.
£ Dn dezelve buiren zyn fchuid uiet langer m ftaat zy dren ' Post, dat Ampt of die Bediening waar terreinen. S , Dit dezelve geene genoegzame middelen van beftaan is heb\ fende, en zulks uit deszelfs onhandigheden aan het Wetgeevcnc » Lichaam genoegzaam en naar billykheid blyfce.
. Art. 379.
Het Wet«eevcnd Lichaam zal aan niemand eenig Penfic en toe ■ leggen, •kan op verzoek van die geene, welke zulks bageerd, er m ingenomen advis van den Staats-Raad, en, des nodig, var ik. Financie: kamer.
Het WcfCcvc-rd Lichaam zal aan nidmrmd een hooger Penfioen toeleggen, dan ten beloOpe van twee derde'van het Tractement «1 vaste emolumenten, welke de 'gepenfioneerde ; wegens deszelts Post, Ampt of Bediening 'sjaarlyks genoot. IM 9 Si 1 lil ' • '' 'Art. 38Ï. '• < ■' '
Hec Wetgeevend' Lichaam zal echter bevoegd zyn, om aan een iegelyk , aan wien in den dienst van dén Lande een zodanig ongeluk is overgekomen, waardoor hv buiten flaat is gebragt den Lande verder van dienst tc zyn , een Penfioen toe te leggen, zonder dat de tweede, derde en vyfde vereischtens, by Art. 3?3vermeld ■, in zodanige gevonden wierden.
Art. 382.
Het Wetgeevend Lichaam zal mede aan dc vereischtens by Art* 373,, vermeld, niet zyu gebonden , maar.bevoegd zyn , omin zeer enkele en byzondere gevallen, aan lemend , welke zicü door eene uitmuntende daad aan den Lande verdienstelyk heefc gemaakt, op voordracht van den Staats-Raad, een Penfioen tex belooning van deszelfs byeonder in het oog loopend verdienstelyk gedrag,tocteleggen, tot tyd en wylende zodanige ua eenige Post, Ampt of Bediening is gefield.
Art. 383.
Het Wefcevend Lichaam zal in gevalle eene dusdanige, wefKe by gelegenheid van eene uitmuntende daad ten dienste van den. Lande is omgekomen, eene Weduwe of minderjarige Kinderen, c* beide mogt heiben nagelaten , welke daar door van hun beftaa*. verftoken waren, de vryheid hebben om aan dusdanige Weduwe of minderiaarige Kinderen, of beide, geduurende haaren WeduT wen - flaat of minderjaarigherd, een Penfioen toe te leggen. Art. 384.
Ingevalle een gepenfioneerde byzonder tot dea dienst van der» Lande wordende geroepen, zich zonder voldoende reden dam? aan onttrekt, de zodanige zal dadelyk van zyn penfioen zyn vervallen»' Art. 385.
Htt word aan het Wetgevend Lichaam overgelaaren'. zo met betrekking tot de Gagemeaten van -Militairen van mindere» ram», als tot die zig in 'sLands Zeedienst hebben geëngageerd^ zodanige bepalingen te maaken, als het zelve zal vermeenera tc behooren.
Art. 477. ter deliberatie gebragt zyndezege Austen. ' . ,
Dat het hem toefcheen , dit deze Articul met wei een poincl; der Conftitutie konde uitmaken. Dan word dezelve gearrefteerd.
Art. 378. wordt in deliberatie gebragt.
Kietthof zegt by de vpreischtens onder b. wordt bereaald dat iemand den Lande 25 Jaren zal gediend moeten hebben; hy vond deze Epoque te gering'er waaren twederlei gevallen, waar in men pennoenen zoude verleenen, of, zoo wanneer de gepenlioneerde een Militairen , ofwel, wanneer dezelve een Sieken post had bekleed; een Militair gvg dikwerf reeds met zyn vroege jeugd in den dienst, er» cfan viel die bepialde Epoque in den bloey zyns vens voor; hy wilde dat dezelve lievtr op een derdei van, een Eeuw, en dus op 33 Jaaren bepaaien.
Ploos van Amflel vefzoekt, dat de orde van het rapport W de deUbemien mag worden gevolgd, en du5d« bepaajyag oude» 0 eerst in dOibsltós y&isa gejaagt.



( A )
De Prefident breögt "dezelve in deliberatie: — en wordt conform gearresteerd. B. word* ia deliberatie gebragt. \
De Mist zegt, dat in dit Art. de Politieke en Militaire posten gelykelyk werden gefield ; ondenusfchen verdiende dit, naar zyn inz:e.->, wel eenige nadere fpecificatie ; een Militair immers konde altoos veronderlleld worden als een vasten post te hebben, la het politicque, waar men dikwerf van klein ot groter kwam, zoude dit, zoo het dus Heilig bepaald bleef, aanleiding tot misverirand kunnen geeven-; waarom hy vermeende, dat dit nader diende geamplieerd en gefpecificeerd tt worden. Dan nog vermeende hy, dat deze uitdrukking niet conform was, aan het gemanifesteerde fysthema dezer Vergadering, en dat daar uit zoms nadelige gevolgen zouden kunnen worden getrokken.
Ploos van Amftel zegt, dat de Commisfie hier door niet had •Willen te kennen geven, dat iemand altoos in een en denzelfden post zoude Boeten hebben gefungeerd ; dan dat zy dit gefteld ' had in tegen overftelüng van zulke Commisficn, welke men niei dan temporair konde befchouwen.
Hoffman vermeent, dat men E en D by den anderen zoude kunnen voegen, en dit in het geheel royeeren.
Teding van Berkhout appuyeert het door 9è Mist aangevoerde , vermeenende , dat men zich zorgvuldig vooi- het woord y'dstt moest wagten, daar men alreeds verklaard bad, dat geen poster, p.ennanent konden zyn.
Ten Berge zegt, dat, naar zyn idee, deze Art. diende te blyven, om hier door te voor koomen, dat men voor geene temporm're posten penfioenen accordeerde ; dan vond men dit woord eenigzmts duister, in dit geval wilde hy het dus veranderd hebben : dat men geene'penfioenen zoude accorderen voorposten, welke flegts-voor een tyei werden waar-gehoomen , of datmen een'Zeker getal van Jaaren' zoude bepaaien.
Qjieyfen begrypt, dat iemand, welke in de politieke loopbaan v«n den eenen post in den anderen is geëmpioy'ierd, en dus daar in zyn leeftyd heeft verfleeten, alle aanibraak heeft op een peniioeiu - 1 - 1
Dt Prefident ftelt voor, om alle-de drie bepaalingen in één te fmel-ten.
-fuflen zegt, daar niets tegen te hebben. Van Ca/lrop wil, dat 'er zai worden bygevoegd, in ceVor meerder posten. om hier door dt genfeakus zwaarigheden uit den Weg »C ruimen.
En word alzoo geconcludeerd: wordende de overige bepalingen mede conform gearresteerd ! Articul 379 wordt in deliberatie gebr%t.
Luyken zegt, dat in-dezelve bepaald word, dat-gaene penfioenen zouden Worden toegelegd, dan op versjoek van hun, die zulks begeerden: 'er konden nu ge vallen on titaan, dat de verzoeker buiten ftaat was, zyne begeerte zelfs te kennen te geven, als by voor"beeld, wanneer dezelve innocent was. Hy vermeende dus, dat dit nader zoude behooren te worden omfchreven.
Ter ürukkery van VAN SCHELLLE & COMP. in den HAAI
- Hofman zegt, dat het kem voorkwam, dat, dierselvke sevitts len «teerende, de uitzondering van zelve fprak; zoo was "r " voorbeeld by de conftitutie bepaald, dat iemand, om S en W. ■t.gd te zyn , zoude moeten kunnen Ichrvveni zoo wanneer m hem de handen waren afgefehooten, was dit een phyfique oamai geiykheid, zonder dat dit hem echter in dit geval van h t Srrm» recht.kondepriyeeren dan men konde by de aftaan Conftitutil alle diergelyke uitzonderingen met bepaaien i maar zulks 3*1 aan de wysheid der Wetgeevende Vergadering worden overgelaten. | Sn. 'S ^ S Cn' M1U' bevind vanMkcn, te haaf
De Prefident ftélt voor, om het dus te ftellenJ dat. ook dergelyke verzoeken, naamcos den Petftionaris, zouden kunnen gefchieden.
Ten Berge zegt, dat hy hier volftrekt tegen zoude zyn, als van gevoelen zynde, dat hieruit weder me -nigvuldige misbruiken zouden voordfbrüiten.
Van Castrop vermeent,, dat, zo 'er gefteld Werd 'kui-% verzoek zwaarigheid verdween. S \ d*n b*
CL van Beyma zegt: [by den Artikel worc aan het Wetgevend Lichaam de vr.vheid gegeeven-, om m byzondere gevallen, aan iemand, welke ziel; door een byzondere daad verdienftelyk had gemaakt' op voordragt van den Staats-Raad, e'en Penfioen "of iets defgelyks töetel eggen: zoo nu de a79 Artikel gefteld wierd in mauiere, als door van CètstrbV was voorgeflagen, en men wilde dit. ook op den aan gehaalden Artikel van applicatie maaken, dan verviel genoegzaam geheel dien Atikel.
Teding van Berkhout ftelt voer, om de woorden in questie geheel te renvoyeeren. r^T ?
Ploos van Amfiel zegt, dat hy daar we! in konde komen: — cii word de Artikel aldus gearresteerd.
Artikel 380 word in deliberatie gebragt.
Teding van B-rkhout zegt, dat het WenfcheJvfc Ware geweest, dat men de fom had kunnen bepaaiendan daar fommige trractementen noodwendig een refumtie zouden dienen te ondergaan, zoude' dit zeker voor als nog wat moeilyk zyo geweest; echter vGnd hy de bepaling van twee derde wat al te ruim gefield „ 6
toeÜttf zegt, dat hy mede van gevoelen was, dat dit telloos was geitcld. 8
Hnffman zegt, dat hy by eene voorige gelegenheid reeds had voorgedragen, dat her hem noo Izakelyfc voorkwam, dat'eropzigtens het verleenen der Penfioenen en wel met betrekking lot de fom, een maximrm moest worden bepaald, het welk bet wetgevend Lichaam niet zoude.kunnen te.boovcngaan. Mtn moest de gepenfioneerden, als het ware, als iemand aanmerken, welke van den ftaat werd onderhouden ; 'nu konde hy niet inziendat iemand, welke zich in dieomftand^hedeu bevond, brïlliant behoefde re loeven : zo 'er dus bepaald werd, dat de fom nooit meer dan ƒ eooo zoude vermogen te zyn, vermeende hy, dat dit behoorlyk was.



CELYKÜBiDi V R Y H E i D , BROEDERSCHAP.
I
DER HANDELINGEN VAN DE
REPR.ESENTEER.ENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 517. Vry lag den 12 Mey 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Woensdag, den 3 Mey 1797.
Voorzitter: J. B. Bicker.
\^ervolg der Deliberatien over den 38often Articul van hèt Rapport der Commisfie, tot examen 'n welke gevallen, op welke wyze en in hoe verre het Wetgevend Lichaam bevoegd zal zyn Penfioenen :e verleenen.
Sidirius «egt, dat hy zich met de twee laatft» Sprekers niet fonde conformeeren, maar wilde, dat men het aan de wysheid ter We-tfevende Vergadering zoude overlaaten , om hier in 'to re nata te handelen.
Pluos van Arallel zegt, dat het door Hoffman voorcftelde /.oude kunnen doorgaan , zoo 'er bepaald was, at de Penfioenen altoos tweederde van het Tractement iouden bedraden ; dan 'er was eeniglyk gefteld, dat men an niemand eer hoger Penfioen zoude vermogen toetee^gen, dan ten bedrage van tweederde van het Tractement cc., dus konde men dit als het maximum beenouwen.
\ Vreede zegt, dat hy volkomen met het idéé yan Hoffman iftemde.
Hoffman zegt, dat hy zeer wel begrepen had, wat '. 'te intentie der Cornmisiie geweest was ; dan men
aoes- de menfehen neemen, zoo als zy waren
fcarfchyn'eiyk zouden de grootfte Amprenaaren de meeste rienoe*. en bekenden by het Wetgevend Lichaam hebgnj en dan viel het met moeielyk, het daarheen té irigeer ij, dat men altoos de bepaahng op twee derde ; eed Iteikeo-
De Prefident brengt in omvrage , of men de V.L'fiiiL.-
door Hofman voorgeftelde bepaling in den articr.1 zoude voegen , en dezelve dus op die wyze altereeren ?
Austen zegt, dat hy zich daar tegen verklaarde, maar integendeel appuyeerde het door Siderius geavanceerde.
De Prefident ftelt voor, om by appel nominal dit te termineeren.
Van Castrop vraagt, of 'er niet zoude dienen te worden uitgedrukt, dat de woorden deszelfs post betrekkelyk waren op den laatst bckleeden post?
De Prefident inliitneert het appel nominal op den
Articul, zoo als dezelve lag: en wordt de
Articul gerejecteerd.
Thans brengt de Prefiient mede by appel nominal in omvrage den Aricui, zoo als die door Hofman was voorgedragen: — en wordt dezelve aldus gearrefteerd; als ook de 381 Articul.
Articul 385. wordt in deliberatie gebragt.
Austen zegt, dat h y vermeent, dat het moeielyk zoude zyn , om te bepaaien, wat al door die uitmuntenae daden werd verftaan, en daar onder konde worden gerekend ?
Ploos van Amftël zegt, dat de Commisfie zich in de onmogeiykheid bevonden had, om dit bepaalder en naauwkeuriger te kunnen ftellen.
Teding v::n Berkhout vermeent, dat ook in dezen het advys der Finantie-Kamer moest wordsn ingenooinen.
Ploos van Amftel zegt, dat de Commisfie zuiks niet nodig had geoordeeld.
Gulj'e zegt:
Deeze 3O2 Articul zegf in fübftantie: dat hef,W/etgevende Lichaam" niet gebonden i: aan deyoorjge hepaalingen, in eenige weinige [ cvallen, waar in zich iemand byzonder verdiensteAntH lyt



lyk gemaakt heef;; doch eiet dan op voordragt ren den Staats Raad. II: vind dit, cp voordragt van dsn Siaats-Hlaad, zeer vernederend voor het Wetgevend Lichaam ,. dat daar doorhuilen ftaat gefteld wordt eenige yerdienfien te kunnen belenen, dan enkel op voordragt van gemelden Staats-» Raad.
Dit die Riad daarover voord/agten doet, of kan doenaan. het Watgever;d Lichaam, daar heb ik niets 'tegen : maar, dat het Wetgevend Lichaam, hetwelk het NeêrlindscÖ Volk, de e ni0e Souverain Reprefcntcert, geen bcloonirjgen raag doen, din op voordwg: van den Staats-Raad, vind ik voor my , Burgers Repretsntariten! at te vernederend voor het Wetgevend Lichaam en nietmindcr voor het gantfche Nederlandfche Volk, dar eeniglyk do.ar dat JLicbuain word y^tejenwoordrpi.
Ik concludeer dat cfe Wo arden op voordragt van dsn StaatsRaad uit dezen Articul geroyeerd worden.
Midderigh zegt:
Daar'cr by het arrestecTen van Arr, 380. bepaald is, dat door het Wetgevend Lichaam, aan niemand hoctger penfioen . dan van ƒ2000 zal mogen gegeven worden, flaat ook die refolatw op het Art. ia deliberatie en hier van dicat hetzelve uitgezonderd te zyn. Die uitmuntedrfe daaden, welke hiér bedoeld worden, kunnen van zoda iigen aart, van zoo veel belang voor TaetLand zyn, dat èene belaoningof oeBüoen van ƒ 2000 niet evenredig was aan dc merites van dc uitgevoerde uitmuntende daad of daaden, es hier ©rn yoor het Wetgevcad Lighaara niec zeer honorabel wezen. Ik geef des aaa deze Vergadering in coufidcrario, otn dit Articul van de bepaling' van Art, 380 gcar resteer!, uittcflui'.i a, en eau het Wetgevend Lichaam , in. zeodan:ge enkele es'byzondere gevalles, vryheid tc laten ,de beioonfngén en peniioenen jnaareveredigfieid der merites van de zaak, te bepalen. - •' ' .
Ten Berge zegt, dat het var. zeive fprak, dat kat Wetgevend Lichaam de macht hid penfioencn"tegeven: het idéc der Commisfie ia deze was dit geweest; 'er kon len fundameisten tot pesifiaen zyn, invoeg-, als by aè voorige Artieulen was bepaald; dan met dit al konden 'er Lieden zyn, welke een uitmuntende daad hadden verri{,t , aaufpraak op belooning hadden, cn dienogthars in de termen dier bepilingen niet vielen: hier omtrend n 1 had de Commisfie by dezen Ariicul willen voorzien.
Midderigh zegt:
Ik kan niet vinden , dat (zoo als de Reprefentant Ten ■Serge zegO A-t.,382. zoo ah het legt, van zelven aan het Wetgevend Lichaam de vryheid wordt geiaaten , om in de gemeinioneerde gevallen naar verdienden te handelen , zonder zig aan de gemaakte hepsüng te houden, dewyl in dit Articul wel duidelyk van penfioenen gffpraken wordt, cn de bepaling in Art. .380, betreklyk de penfioenen.
De Prefident fielt voor, om den Anicul te arresteeren met agterla'iug van de woorden in het oog loopende; iflftitüeexend'e hier op het appel nonu.al: -— ea wordt couform tkfboten.
Articil 383. wordt in deliberatie gebragt:
en conform gearrelteerd.
Articul 384 wordt in deliberatie gebragt.
Luyken vraagt, wie of 'er ©ver de bevoegdheid der jedenen zoude oordeelen,?
Ten Berge zegt, dat dit biel nict fpeciaal koude worde» bepaald.
En wordt conform gearresteerd.
Articul 3:55. wordt in deliberatie' gebragt.
Aasten vraagt, wat hier betekend worde, door Mi« lirairen van minder rang , daar in dc voorige Artieulen , volftrekt van geer rang ward gefprookcu.
Ploos yan Anjlal asgt, dat dc C»naaaisüs hier me lede OnderOfficieren had bedoeld.
i 4%:. ten veirneenr, dat deze uirdrurkkrag al te zeer ii vago was om in dc Acte van Coafiitütie te wordende plaatst.
Ten Bsrge zegt, dat de Connrisfie he» 8öggtR2fj had , daa bet aau een iedsr bekend was, dac een Officier wel penlioen «MC gttW&XS gagemeue genoot. _ , [|U',_ ^
En wordt de Articul gearrefteerd,
Thanfe wordt ïn tMbéj'at-ie -gétfpagt fteiï dooi den Burger van de Kasteele uitgebragt Rapport no pegs di Natiouaai verklaring der Dtnuainen
Stofenherg zegt:'
Behoudens alle achting voor de bekende kunde de Leden van de "Commisfie .tot he; werk eter oude fchul den, kan ik my met derzelver rapport op de Prbpofinj van .den Burger Reprefentant. Hoffman., om de Siadis&e zittingen cn Domeinen tan dé onderfc'ieiaeneGewestei Natimadl te verklaar en, niet vereenigen.
De CemmL-fie vermeent, dat zulks zoude, moeten vol gen: . - .
1. Uit het aangenomen beginzel der éénheid en ondeel baarheid van ds Republiek. . f.
2. Uit het Nationaal verklaeren van de byzonderi fchulden van.de onderfcheiden Gewester.
En 3 Om dat de Gewesten voortaan'niet meer al zodanig zullen beftaan.
' Ik zoude hier tegen kunnen aanroeren, indien de no toriteit daar van zoo zeker was, als by de Propofitie er fut Rapport geavanceerd word, als dan deswegensgeei Decreet behoefde genorren te worden. Dan daai by nie willende ftilftaan , zy het my vergund aan te merken i dat een aantal Atticulen in het Pian van Conftitutie welke na het Decreet van 2 December 1796 zyla gear rejteerd , buiten allen twyffei gefteld hebben ,- dat doo Jeze Vergadering, aan het gemelde Decreet niet wordt ge «even die ongelimiteerde extnefie, dar indistir.ct alles daa door één cn ouverdeelhaar is geworden, 1 ■ <»-> Dat all< aehuiden — alle Bezittingen doordat Decreet _y.. ^eanial 5a meerei. '
De Steden, Dorpen, Aenpten, Polders, blyven tet dezen feperaat, her geen niet konde zyn , indien aan da Decreet zodanige ongelimiteerde exienfie gegeven wierd 'Er blyven ook , eri dit dos meer ter zake, Departementen:.— deze moeien zorgen voor hunne Hui«houdr!vk( lasten. -» Het onderhoud van de Dyken en Waterwer ken zal in zommige Depariementen geen gering aaadee ¥»n ge H.uishofttte)yk.e jasten u^yaaken. — Alle de lm
po



C 923 )
uofit-en , welke in de Departementen geheven worden, ko-
he; minde fceours, waar uit die Huishoudelyke lasten kunnen betaald worden , a's eenige goederen : ontneemt men dan dez« aan de Depart.inenten , 100 moeten aiie de Huishoud* lyke-lasten by .extraordinaire heffingen gevonden worden; cn het ral we! o'-nodig wezen by het drukkende.—•■by het harde: — daar van een ogenblik langer iiil . te ftaan. , ' ■
De beginzelen van éénheid en ondeelbaarheid der Republiek brengen dfehslialvén , naar myn inzien , niet per ,fé mede, dar d; Departementale Goederen , daar door lyn geworden Nationale Goederen.
Even min volgi dit, myns eragtens, uit het Nationaal verklaren van de' byzondere fchulden van deondérfcheide. ne Gewcs'en.
Irsrmcra men zal my niet kunnen tegerfpreeken, dat het eene Gewest aanmerkelyk meerdere fchulden heeft dan her and-.re Gewest.
D.»r uit vo!&t even zeker, dat door het gemeen maken van die faparare fchulden, die Gewesten, welke de mir.ife fchulden hebben, (of wel bet Volk indezel,ve) een aanmerkelyk getal Miliioenen fchulden meerder tot haaren laste nullen krygen, dan zy te voren hadden.
En deze. Gewesten zyn juist die, welke de meette domainen bezitten.
Indien men dan de Corfequentie, door de Commisfie gemaakt, wil accepiecren, moet men tevens voor goede mur.t. en een generale regel, aanneemen., dat uit het gedeekeiyk^overDteer.cn van Schulden, door een ander gemaakt, notoir zouè.c volgen , dat hy , weike uit medeleden en pure affectie, van eeD gedeelte zyner fchul'den is ontlast, daar door neg tfivens het regt yer.kregen beeft cm ook tc participeren in de eigendom- ■ :meHrke, goederen van hem, weike'de goedheid gehad 'heeft, 'zyne fchulden cp zig te neemen; en dusdanige :*evoigireKkinge-i kan ik nlgt denken'dat algemeen zuilen erkend en aangenocmen worden, zoo lang het regt ivan particuiiereB eigendom nog eenigziras wordt geëerbiedigd. . . .
De jaarlykfche renten yan de Capiialen door de Gewesten genegotieerd, neg hunne quota in de Generaliteit i lasten « ierden ook niet ui: de Domainen betaald, maar Tiet provenu daar van wierd, immers zo'veel ik weet, in dt: mceftc Gewesten geëmployeerd tot zekere dasrtoe
f■bepaalde huislasten, of andere nuttige Provinciale zaaken.
Het volgt ook niet volftrekt daar uit, dat de Gcwes(ten voortaan niet meer als zoodanig zullen beftaan.
Want n én vctfnippert de Gewesien in zulke Kleine fbr. jes, als men wü, 'er blyven nog ans altoos g. deeltens, welke pro parte geregtigd waren tot den eigendom ivan die goederen.
Deeze gedeeltens, en niet het geheele Volk van Ne(derland blyven daar op het recht behouden. — Zyheb1 be:. d'.e r,cg nodig tor betaling van haare huishoudelyke llastrn. — Eri derhalven dunkt my, raioeten de Provin
jlbiedigd.
}ï*ókjes, als mtn wil , 'er blyven nog ans altoos g.-deeltens, welke pro parte geregtigd waren tot den eigendom van die goederen.
eiale Domeinen blyven aaji de G: westen, tn by derzel¬
ver mindere of meerdere verdeling moeten die Dominiale goederen ook gefubdividecrd, genartageerd cn evenredig verdeeld worden , tusfehen de ondeifehelder.e gedeeltens , waar in zodanig Gewest verdeeld zal worden, naar evenredigheid van derzelver bevolking, cf andere billyke fchikking , om ten privaiiven behoeven en tot betaling van derzelver Huislasten gebruikt ie worden.
En het is op deze gronden, die ik niet verder zal de.arllecren , dat ik advifeere, om de gedane propofitie vaa lep Burger Reprefentant Hoffman, en het daar op uitjebragte Rapport te rejecteeren.
fan de Kasteele zegt, dat zekerde Vergadering niet verwagr,: aa: thans nader zal worden gejustificcerd, dat, het geen reeds :ydens van het Decreet,der Amalgame was geavaac.erd, dasr :og een ieder wist, dt|t nimmer hec oogmerk, om hier door sommige Gewesten van hunne byzondere fchulden tc ontheffen, aanleiding tot dit Decreet hadde gegeeven. De propoWig was de Commisfie zoo evident voorgekoomen , dat zy simmer ia twjffel hadden getrokken, dat dezelve zoude worden tegen gefprooken; immers hy het Decreet der c-ériheid was duidelyk verfhan, dat alle fioviutialc bctiekkingen zou. ien ophouden: hoe nu kosde men daar mede overeenbrenten, dat *er nog Provintiaale Domainen zouden blyven beftaan; en wat de cxteaifie van dit Decreet betrof, dezelve was zou ngerigt; dst. dezelve een tónfonante was op óat der oude fchulden; immers moesten d; Provintiaale fchulden, ui-da Provintiaale inkomftm gevonden worden : Uitwas allerklaarst, :oo men nict de Natie wilde prciadtci'eèren, en offchoon 'er rccecretcerd was , dat 'cr Departementen zouden beftaan, :ouden dit cgrer gehetlenieuwe wezens wórden;da»r nu de oude e)ewes:en of Proviatieri wierden vernietigd .' op wa- wyze tonde men aan iets, het welk niec meerder exteerde , iets toeicnnen.
Van Marle zegt:
Dat hy thars niet zoude onderzoeken, of de anialr,ame wczenlyk op.gronden van algemeen be'an" °edeereteerd was, veel min of de yvengfte vooiftandtra; van lezelve daar mede het a'gemeea belang bedoeld hebben , dat hy ?igdan in discusfien zoude moeten inlaten , die ay begreep, dat nu niet te pas kwamen; dat hy ech;er :yne verwondering niet kon ontveinzen, óat de 'target ,-ande Kajieele zo nadruklyk beweerde, dat die araal>ame op het algemeen belang berustede; dat. dit, zo nen door algemeen belaug niet bet belang vaii eenige, naar dat van de onderfcheidene gedeeltens der Repualiek verftaan moest, zekerlyk vreemd zoude fchynen, r.o men aanmerkte , dat de Burger van de Kalleek in net eerfte advis, by het welk hy ter dezer Vergadering net invoeren der financiële éénheid aangedrongen heeft^ :ot een van zyne kragtigfte argumententen gébruikt badt de redelykaeid cn noodzaaklvkheid oro Holland te ontlasten, en zulks wel zo nadrtiklvk hadt aangedrongen, dat hy zelfs nodig geoordeeld hadt, ten dien orizigte eene verfchoning te ma!;en , op dat rrenhaet zoude oordelen, daar over den Hollander te horen fpreeken. (a\
±- at
f» De Spreker bedoelde hier het geheele beloop van het Advis van den Burger Repnfcctant van ds Kasteelt van deu Aiantt j.



( SM )
Dat het zeer zeker zynde,' en niet meerder kunnende Worden tegengefproken, dat door die amalgame eenige gedeeltens, fpeciaal Holland en Zeeland , wel zouden worden ontlast, dog dat die last niet vernietigd , maar op andere gedeeltens zoude worden overgebtagt, hy alryd gcöardeeld hadt, en nog oordeelde, dat men niet kon beweren, dat die amalgame op een algemeen belang beurstede ,"dog dat hier thar.s geene questie was over de amalgame , of over het gemeen mascn van fchulden, maar over het gemeen maken vsn goederen , vaneigendomlyke bezittingen', welke thans nog aan de Gewesten , of aan de gezamenlyke' In^eze/enen van deselve afzonderlyk , beh'-orde : dat dit te \vi !cn doen, daar alle titGe• westen c-rr yeirc na niet na evenredigheid even veel van zulke goederen bera'en , tegen den regels van geiykheid en regtvaarditheid ft reed t, en to bezwaar van die Geweste5,' welke in evenredigheid lorde 2ndere de meeste goeder e. bezaten, ftrektc dat de nóodxaakly khcid, om de bezittingen en domeinen der Gewesten gemeen temaken ook niet voor:vloeide ui: eene van de redenen door de Gommis fis geaikgeer j; dat de Burger Qucjfin reeds had aangetoond, dat dit geen gevolg was vaa het beginzel van eenheid; dat het dan ook niet kon waar zyn , dat Steden en andere Corporauen'hunr.e domeinen en bezittinken konden behouden; dat de tweede aangevoerde reden, dar, da;r de fchulden der Gewesten Nationaalof gemeen wie den , de eigtndommrn van dezelve zulks ook moesten worden, nog minder gegrond was; aat het wel zeer billyken naiuurlyk was, dat iemand, .die zig Van zijne fchu'den wille ontlasten, en die op een ander _w>la!e overfchuiven , zyne goederen mede overgaf, dog dat het tegen alle beginzelen van de redeneerkunde zoude aanlopen, te beweren, dn iemand , die men niet fchulden, welke hy rooir gemaakt hadt, wilde bezwaren, uit hoofde van dit h;iv, aar ook zonde verpligt zyn, •xyn eigendo'mlyk goed ten voordele van dien, wiens lchulde hy overnam, te moeten overgeven; dat dit egter niet het geval zyn 7cude van de Gewesten , die in cverifidigrieïdto: andere minderfchulden hadden, en meerder eigendommen bezaren ; dat het gevolg uit het niet M.'-en voortduren van het beftaan der tegenwoordige Gewesten getrokken al mede niet gegrond was, daar zelfs, -'al wilde men eene geheele nieuwe Landsvera en, dit nict belettede, dat men over de ei'g-.h-'crrmen der vorige gedeeltens zodanige billyke fchikkingen- maakte, dat die tot voordeele van den tegenwoordige bezitteren, van de Ingezetenen dier Gewesten, waaraan dezelve thans behoren, verbleven , en tot vermindering van de afzonderlyke huishoudelyke lasten verft/cktèh; dat men ook wel dit gemeen maken derGewestelyke eigendommen a's een noodzaaklyk gevolg der amalgame van fchulden had opgegeeven .dog dat uit het voorgemelde reeds kon worden opgemaakt, hoe ongegrond dit al
roede
17 November 1796, in bet 3de Deel van dit Dagverhaal, No. 155. en volgende te vinden, en fpeciaal het gefielde op pag. 699.
meedè was; dat het dan ook te verwonderen w»f, dat tl Commisfie, die amalgame voordragende, daar van gerj] woord gerept had, en dat, zoo het waar was, dat züli een gevolg was der amalgame , dit een nieuw bewvs va het nadeel, dat daar uit voor eenige Gewesten moe: ontftaan , opleverde; dat het dus voor geen noodzaak lyk gevolg daar van behoevende gehouden te worde en men zelve -het te aoren niet als zodanig hebbend doen voorkomen , het vreemd fchynt, dat men de gt volgen dier amalgame hoe lang r h>;e verder, en rc zulk een uiierften , zeude willen dryven , vooral daa men te v.oien, by de deliberarien over de ama'game deeze fteeds had aangepreezen en verdedigd, ja gegron; op de verzekeringen , dat by de Conftuutie voldoend zekerheid zou ie worden gegeeven, dat de Ingezetene der onderfcheidene gedeeltens der Republiek in het dra gen der benodigde belast ngen niet boven hun reTa!it vermogen zouden worden bezwaard, en het nu, na hé aflopen van zoo veele Finantieeie deliberatien, vooreil en een iede» duidelyk is, dat van aiie die zoo gevan teerde en beloofde verzekeringen merde daad niéts wè zenlyks by de ontworpene t onllitutie is daargefteld , e dat alle gedeeltens ten opzigte van die verzekeringen by na geheel en al aan de discretie van het Wetgeven' Lighaam zyn overgegeeven: dat deeze confideratie zyns oordeels, de Vergadering moest terughouden, o? de gevolgen der amalgame door nieuwe Decreeten no nadeeliger voor eenige Gewesten te maken , en hier doé de vrees daar voor te vermeerderen : dat hy om aü deeze redenen concludeerde tot rejectie yan dengepro jecteerden Articul, zoo als die ligr.
Van Manen zegt:
Daar het zoo even gezegde van den Burger yan Matte H fübftantie niet anders bevat, dan het geen reeds door dcBfri gers Queyfen en Stoffenberg is aangevoerd : zoo zal de Verga dering my niet ten kwade duiden dat ik ook ten deelt herhaal het geen de Burger yan de Kasteele reeds ter weerleg ging der twee eerstgenoemde gezegd hecfr:
De Burger Qtieyfen zegt: dat dc Provin.ien nict qua Sou verain, maar qua particuliere eigenaaren, de Domeinen heze ten hebben: en metgelyk gezagals die Burgerdar ftelt, ontken ik het. Het is ook nietwaar, zo als het is voorgefteld, da aan de Gewesten eerstde fchulden worden opgeladen, die zy niel gemaakt hebben, cn dan nog,, daarenboven , de domeinen hun zouden worden ontnomen. Als ieder individu, elk< gemeente, en elke corporatie van particuliere eigenaren, oyej de geheele Republiek, door de Conftitutie, by hunne eigendommen worden verzekerd en gemaintineerd; wanneer de Departementen niet meer zyn onafhanglyke Pro incicn, ol afzonderlyke eorporaticn; maar flechts onderfcheiden decler van één geheel : dan kan ik my niet voorftcilcn wanneer a!l< fchulden cn lasten generaal zyn, hoe 'er met raogelykheic' kan geiuftincerd worden , dat de Departemen-cle adminiftr» teurs, qua btftuurers, rog afzonderlyke eigendonmen, o domeinen, zouden kunnen blyven bezitten! — ten warf men', ondanks de gein men D;crcrcn omtrend de één en onverdeeldheid du Kir aiif< k, cn de atralgümaoe der oudf Schulden, onder andere gedaanten en voorwendfeis die in
richting



( 5*5 )
richting nog weer wilde entweren, en een afzonderlyk be- < ftaan der Gewesten fcit&è vr.s'':ouden. 1 De wyze van vopfffe]. als -f men fornmi«e Gawcs'en eerst , met fchulden wilde b'vcrjade: , en vervolgers r.oz ven haare f eigendommen berooven , is geheel valsch, en rtrekt alleen on minkundigen eene verkeerde induetie te geeven. Het j is cnwaar dat de Gewesten van hunne Domeinen of Eigen f
dommen worden beroofd of ontzet — dit zou waar
zyn , als het emp'oy derzelve fen behoeve van een der- f
de gefchiede doch het gefchied ten behoeve van die
gedeeltens zelve., die 'er te vooren afzonderlyke bezitters van waren: de interesfen van hun eigen, fchulden worden ' 'cr nict alleen uit betaald —— maar zy krygen wederkerig 1 ook weder even zoo veel deel aan de Domeinen cn andere < Provintiale Goederen van de overiae Gewesten, als deeze aan < de haare. Zou het niet de grooifte abfarditeit zyn , te wil- • len, dat ds Nationale Cas de betaaling der fchulden en hater- j êsfen van de Gewesten over zich-nam, msar dat des niet te min iedere Provintie de Goederen , waar uit te vooren die | fchulden gedeclteiyk gevonden wierden , voer zich afzonder- ^ dyk behield I — Is geloof zelfs dat de Republiek in 'c gemeen even zoo min Domeingoederen behoorde te behouden, als de Departementen, maar dat alle dezelve dienden verkogt te 'worden aan particulieren , en , op gelyke wyze, de lasten dcrzelven, aan de Nationale Casfe, opgebragt. Ik concludeer dierhalVen tot behoud van het Articul, zoo als het ligt.
De Prefident adjourneert de verdere deliberatien als ook de Vergadering tot morgen ochtend ten io uuren , converterende dezelve in een Committé Generaal.
Zitting van Donderdag, den 4 Mat 1797. Voorzitter: J. B. Bicker
I Een qunrtier na tien uuren wordt de Vergadering \ 'door den afgetreden Voorzitter geopend.
ie De Notulen worden gelezen en goedgekeurd.
'5 '
Waarna eene Commisfie uit het Committé te \ {Lande ter Vergadering verichynt, en de volgende j' Rapporten doet.
3 1. Op het Reo.uest van J. E Blomme, verzogt heb| ber.de, dat aan dén Raad van Adminiftraue van het 2de ai Regiment Cavallcry eenige uitfehotten mogten worden li fgerefthueerd , en eene extra teelage mogt worden geactt rcordeerd: — advyfeert het Committé wat het eerfte be^ -treft, dec'inatoir, doch aangaande het tweede favorabel; i( | proponerende , dat aan het tweede ^ei>irr.ent Cavallery °'''voor 6 maanden mogt worden geaccordeerd de extra toe-
II larre v . 2 gulden 'oor ieder aanwezig Paard: 1 en
I ' word. conform-bedoren.
* 2. Op bet Reque-t >aa Anna Scron , Weduwe P. G. ï Visf&her, verzegt bèbrjénde cn; crderilard of eenjaar„ iyksch Pei lioti., — advyfevr. bét Con miné decljnatoir, ji vyl hh tc cn tan iaat ykfche Per.fn trien jtan anderen, I als Solitaire Petföoi.tia, de uhadelykfte gevolf.en vcor | 'sL:ards Sthatkii ks*w*ite:g tfecpen'; doch dat hetzelve 1
le Suppliante niet te mm aan de clementie dezer VétgaJ dering aanbeveelt: —• conform belloten ; wordende ingerolge het laatfte gedeelte van het advys, dit Request geteld in handen der Commisfie tot gratificatiën.
3. Op het Request van Andries Sprengcr , verzogt heb>ende omperfioen, advyfeert het Committé declinatoir, ,',zo, dit flegts een particulier engagement zynde, 'er ;eene reden exteert, om dit verzoek toeteftaan : — conform befloten.
4. Advyfeert het Commtttc favorabel op de Mhfive van de Reprefentanten vhn Stad en Lande, verzogt aebbende betaling van fortificatie kosten; proponeerende am het Committé te Lande te authorileeren, om eene ardonnantre ter betaling aftegeven : — conform befloten , sullende per Misfive aan die van Stad en Lande wor len kennis gegeven.
5. Op het Request van een Burger, verzogt hebheriaetaiing van eene preteniie ten laste van het Commit'é :e Lande, advyfeert het Committé, om den Suppliant , tiaar dit behoort tot de Adminiftratie van het Committé , aan hetzelve te renvoyeeren: conform belloten.
De Prefident produceert, namens de Commisfie: van Financie, eene circulaire MLfive aan de respective Gewesten, waarby aan dezelve wordt kennis gegeven, dat de petitie voor het lopend jaar 1797, ingevolge de begroting der Commiités der Marine en te Lande, aan dezelve gefuppediteerd , bedraagt 40 Mil!., verzoekende dat gemelde Gewesten, een ieder inden haare gelieven te zorgen voor de prompte voldoening van hunne daarin sangeflagene quota in drie termynen, met adhortatie, om zo fpoedig mogelyk hunne agterftallen in de petitie van 60 Milliöenen aan te betalen: — en wordt deze Misfive conform gearresteerd.
Een Request van E. de Kanter, gecommandeerd hebbende de Cas tor , verzoekende.dat zyn gedra» mag
worden onderzogt: Aan 't Commitréder Marine,
om berigt,
Een Request van Ad. Hupner, gediend hebbende ah Sergeant onder het Regiment Grifons van den Lieu'e. nant Generaal Smit, verzoekende met het gewoone ga' gement , of andere beloonirg voor zyn langen dienst begur.ftigd te mogen worden : — Aan 't Committé te Lande.
Een Request van Corr.clis de Syniïra , Sollicheur, verzoekende in zyne qualiteit betaling voor onderfcheiden Capheins, van pretenfien ten las'en der geweezene Admiraliteit; en dat het Ctmrr.ilté der Marine mag worden geauthorifeerd, om even en op dezelfde w.yze als zulks met den Burger van der Beets is gefchied ook hier ic te handelen.
De Prefident zegt, dat hy vet vej.zoek allerbilIjltjt vond, en dus vcörftilcle, om dit Request A a a a a a 3 te



te fteilan h liandeu der Commisfie van Financie , om confideratien en advys: en wordt conform befloten.
Een Request van E. J. Gordyn, iJataaf, te kennen gevende, da: hy, geëmployeerd geweest zynde by het Cominitté van Adminiftratie-over de Franfche Troupes, uit dien hoof ie zich niet bevoegd gerekend had , om zich om de Gratificatie, aan de Bataven geaccordeerd, te adresfeeren; d -ch thans, van zyn post ontzet, en zynemiddelen van, beftaan beroofd ïynde, zich verpligt vindt, ter dezer Veraa.iermg re adresfeeren , verzoekende als nu met de Gra ificarie begunstigd te mogen worden.
Dl Prefident zegt, dat, offchoon herfntiten tydtris, hy echter in dit fpeciaal geval, van oordeel ÏSj om du Requeit te ftellen iu handen der Corninisfn tot, de iiitaverï om confidera'ien ea advys. i .;-> . • r C. f-, van'Beyma appuyeert dit:—. cn word conform befloten.
«t
Een Request van den Luitenant Generaal de Mèyê'rjfi vei zoeker, i - bemaling van eene pretentie groot/900',
welke hy nog van den Lande te vorderen heefc:
aan ten Berse c, f.'om confidêraiien en advys,
Een Req rest van Ingezetenen van Moordrecht, ver toekende, dat in de Artieulen, welken 'er van den Gods-drenst in de Aete van Conllita.tie zullen worden geglaatst, geen dubbelzinnige, maar voor een ieder verGaanSaafe uitdrukkingen mogen gebezigd worden , en dar die /\niculen in allen opzigte mogen quadrceren met het Decreet van den 5 Augustus 1. 1.: —■ aan pan da Kasteelt c. f.
Een Request van de Executeuren en. Erfgenamen van C. Fremaux, verzoekende dat deze Vergadering gelieve te ver aren, dat het Testament, door dezelve FreXZtits gemaakt, goed en allelins is voldoende, of dat het hun mag vergund worden, om die zaak in plaats van dóór het T^ ibunal van Smirna, in het welk 3 van de 5 Leden lesfie lubben , welke party der Requestranten zyn, en- <lie dus het Tesiatn.nt voor nui en onwaarde ver klaard hebben , te doen bellisfüen, dezelve te doen onderzoeken door iiet Tribuna! van den Minister van-Ion ftantinopolen: — gefield in handen van 's Landsadvocaten om confideratien en advys.
Nu'wnt van der Veen doet het volgende Rapport :
flut heefc Uiieden b«haa;rd by uiv Decreet vm den 29 April I. I. tc verzoeken en te Cjrnmreercn de Burgers Nu hout va» der Veen, van Eek, van Langt, Schimmelpcnninck en ds Kempznatr, om me; de alhier t.wn preferue G -d .'pu teerdens van het Provinciaal Beftuar van Overy«fel. mitsgaders met zodanige andere perfonena.'s zy Gecoajmi:teefdi-nsz" iden goedvinden. in conferentie te treden, over den m -ioul van dc Rcqieften door eenige. Burgers van DirirtCht en Antf riim aan dezs Verbadermg geprcfenreerr, berrekkeiyk de Burger 'gefchiden tc 'Campen gereezen; zyude vervolgens by D.-creet
van den a Mey 1. !. nog in handen en ter informatie vai
dezelve Commisfie teJfeiA. ww» MkfMrp „an A» re'»,.„™,^.;
teerdens uit de Mimieipailteit van Carnpen, mi'sgaders eet gelyk verzoek van eenige Burgers van Gouda, Vollenhoven en Amfterdam tot dezelve difFerenten betrekkelyk.
Uwe Gecommitteerden, conform uwe iu entie, over hel een en ander ampel, zo met de prefeïne Gedeputccrder.s van het Provinciaal Rcftuur var. Overysfel., als uiet de Gedepu' teerden van de Municipaliteit van Carnpen geconfereerd hebbende, hebben bevonden , dat uet different, by de Requesten der D irdrechtfcbe, Amfterdarpfche, Qoudafcfie/tn VoJknhoof. fcSre Burgers omfcareven, eigentlyk. q'iat f.ihiiftaert ttts1':en het Provinciaal Mejla-sr yan Overysfel, en de Har.icipaUitii vsn Campen, maar dat het ia der daad refidectt, tttijchen Burgen en Jlurgers van die Gemeente , wpar van bet eene gedeelte zyne vermeende aez-.varcn ter Provinciale Vergadering van dat Gewest heefc ingehragt, cn op ïe.lres geinfteert.
Het is voorts aau uwe Gecommitteerden geblccken, dal d'e eigenlykc zaak in gefcail iu die Gemeente, daar op neder, koomt: dat het cenc gedeelte der Burgery fuflineerende de meerderheid der Stemgerechtigden Burgers uit is maken', >er. meelid vvilli keuriglyk door een ander gedeelte, het welk by het zelve gefusunterd word de miniferhej.d tc zyu .ov.erhecrd en belemmer I tc worden in de vrye uittr.iTening vau hetS*emrecht; lerayl daar tegen hei ander gedeelte, daar van heef tegendeel fustmeeiende, vasthoud dac het meerder getal derf ftemgerechtigde Bfrigets aan zyne zyde is. ;
.Het is wyders uwe G. conirnirreerdcr,» gebleken dat het voorn* Prav. Beftuur veimecnd heeft in dezen Burgertwist, op del verzoeken van een aantal Bur;ers dier gemeen-e, eene* Com-I misfie derwaards ic moeten zenden, ter einde de verfcbilk-n tel onderzoeken, cn de ftemgerectirigde Burgers in ftaa- ie fteikn ff om hunne gevoelens deswegeos tc kunnen verklaren. 'ff
Herkomt dan Uwe Gecommitteerden voor, dat <'eeze Vergadaiing aan den tenen kant consequent /oude behorrn re blyven aan haar vorig' D. -re c , op eene Mfffive van de Munt. cipxiiteit van Campen genomen; waar by dezelve begreepen heef: geepc dem<r: iic ic doen, ooi het Provinciaal Beftaar van Oacrysf-i te verliin leren, in her zenden van eene C-immisfie naar die gemeente,- en dac .te Vergaderingmjrsdic<5 ^idh in die gefchilien . doo/ .geen aa*d vaa aucr-niieit zoude be. horen in tc mengen. "E.l.ich uwe Gecommitteerdens kennende! de begeerte, welken uceee V-r.;a.ijnug altyd bezielde, om ff vo»r zo veel van ha ar af.™ egt, botgWttofcMa iu har rorJrce voorff te komen . zoude van advyfe zy.i , dat deeze vergadering de Municipaliteit van Campen, op eene gepaste-«wyze >.-.mie be. horen te adhorteeren, om 'geene verdere p-ugisgeu aan te wenden, waar door e:n billyk en cnpartydigonderzoek dezer burgerg. f.riüLn, d-,ut eene Qqraimisfif uit het Provinciaal B.-ftuui van dat Gewest, zoude worden uirgefteid of verhinderd, als ;-ynde het eenig middel om beide partyen der vcrfchilhèbberidê Burgery gelegenheid te geeven om uunne belangens vo-ir te dr.'gen.
T<-n welken eir.de owè Gecommitteerdens de vryheid neemen, een Gonc Pt M- fivè; even a,s dit hun Rapport, aan uiied-r oordeel te fubffiittèere'nï
De N.uionaa'e Vergadering, reprefenteere'ide he," Volk van f-ederhind, aan de Municipa'-iteit van Campen. Medeburgers! Toen wy, op het vorig Adies door uiieden aan ons gemaakt,
waar



I 9*7 )
waar by gylieden van ons eens aanfehryving aan het Provinciaal Beitum van O/e.-ysfe; heb: verzagt, ten einde het afzenden van troupes voor Ul. Gemeente voor tc komen, hebben verklaard, zodanig verzoek, als betreffende een do meftiquie zaak, niet konde uitmaken een-potuil van delioe ratie voor onze Verga jcring , hebben wy daar mede getoond in het begrip te ftaan, da: de vereffening dar fcfeni'lei tusfehen de Bergers in uwe Gemeente gereez.n, uit kr.1cb.te van het Reglement onzer Vee'3 ierbij, aan do H >.»«: Geconfti tueerde Macht iu Overysfel overgela'en worden. • In het zelve begrip volhardende , veruec-n -n wy ondertusrehen met leedwezen, uit den inhoud van U . «ader Adreis den gngeiukkigc.n voortear.g der Burger gefendlen in uwe Stai, ;n wy kunnen Ul. onzen vurigen we.-sebniet verbergen , dac laar aan, door eene billyke afdauiing, een gelukkig einde temaakc worde.
Zonder ons ecnigzins over hut gelvk ofcmgelyk aan dccene )f andere zyde der verdeelde Burgers iti re laten , fpreekt het mtusfehen van zelve, dat de aart -dier gcfeaiKen, vo u- een lelioöriyk cn onzydig onderzoek, van den kent der Hoogs: Jeconftuueerda Macat in uwe Geneenta, gefchikt is, cu dat :od»pig onderzoek, aan heide vc-feliil hebbende partyen, velke t ich vaa hun goed rechr vmekerd zynde, dat onder lopk niet hunnen f.hromen, even aangenaam moet zya, een mderzoek des te meer noodzakeiyk, cn tevens des teaiool lakeiyker, aaagezien 'er eigentiyk geen gefehil tusfe ien U'. ■n het Provinri.a! Beftuur refd leert , maar tusfehen Bargcrsen ïurgers van Ui. Gemeente, en dit over de üiröeffeninj van ien recht, zo heilig als het ftemrechr, waaróm ren.1 geen ioogst Geconfticuccrda Macht onverf.hillig kan zyn, en dit e minder, naar mate daarmede de wettigheid of onwettigheid jan het gekozen, ofno^te kiezen Mu-iicipaal Beftuur, eu ooit cl >y confequeutie de wettigheid of onwhttigheid der door dit J J-ftuur ter Landsfchaps Vergadering Afgevaardigde Gedepu| teerdens moet afhangen.
' Wy verwachten. Medeburgers! dat gyl. het gewigt van deze j tronden overwegende, geene verdere .pogingen doen zult, om
leze gefchillen binnen uwe Gemeente, aan een billyk onder' ioek te onttrekken, maar dat gy'. integendeel van uwe zyde, j lies zult toebrengen, eua daar aan, na een geregeld en ;in»y
lig onderzoek van zaken, waar by gy'. uwe belangens op
odanige wyze zult kunnen voordragen, als gyl. zult vennee ji ien tc behoren , een fpoedig einde van dezen Burgertwist te
naken, en aizo uwe Gemeente van verdere ongelegenheden, " yeike daar uit anders te duchten zyn, zult bevryden. 't Geenzins twyffeiende of gyl. zult aan dezen onzen vurigen ( vensch trachten te voldoen, beveelen wy Ui. in Gods heilige jj iroteclie,
f Éufmbtth zégt":
' Her zy my vergund, Uiieden kortelyks te herinneren, dat ' e zaaken en 't Beduur in Overysfel nog zyn, en volgens J ieder Decreet; en het goedvinden van hec Provinciaal Bi. '• tuur aldaar moeten blyven in die ftaat, waarin de zsaken
■ ?aren na de jongfte ointaekcer van zaaken in deze R.pu liecq.
Ik behoef niet te dcvtloppeeren de firuatïe, waarin die rqvincie na de revolutie is gebragt; deteis weinig v.randerd,
■ n dit dient uwe attentie niet tc omfnappen.
De drie S'eden Deventer, Campen en Zwoll maken niet al een de hal ve Regeering der Provincie uit, maar zyn, wathun redelyke betreft, zoo Souverain als 'er geen esn S'.ad in de :> i.cpubliek gevonden wordt.
Hunne Regeertng is meester of Regter vau leven en doai Ier Lawoondereu zonder eenig appel; ieder Stad heefc haar >yzonder Re-geerin.esregiement, ze-er verl'chillcadc van elkan. ' leren, zonder dat noteH de_Landfeiiap., noch aniz ander do'legic aich daar in rrM-igTof mede bemoeir.
D .- Stad-Campen heefc dus ook een /oor haare Inwoonde. :eu byzonIer Regeeringsreajement: Zy co.naareerc n-.-ffensde i idere ten L"nddngc en oehfent dezelve faacUen in den haar?, met dauelf.ie regt, als de andere, uit itregt vau dit recht hebben zy een Stedelyk Reglement gemaakt cu op het pien:Jö-st g-fmc ïoaeerd. . j, .
D - Ö lae-i-ie,, d.c h;;r gemoveerd wordt', is dfls alle-en : of k. Pi ivUrciaaj B.fl ur 'z'j ra-C hart MèriyltjS dt'ectie van al're'S.i a.lyke fcufï ilrWlng atu'el of met Ijftn jciei ï
Hef BPéoa verfehiltusfehen oer.G.o löitWwPdti ma?:, met :en G c-J'ilV userde map; en nict .e-o als -de R. op.ntcu.s zegje n, een v.iferiil tusfenen Burgets en Uurgtt.-. -
Diar het nu in zo veele gevnien als die van MidJelharnas, Delft , en veele,andere gebïeplwn is,.dat deeze Vergadering ïich met dc he.iii; jui-.-!y':-e gefehilleu, niet bemoeit, zo zal zulke.» ook iu'dec/.en moeten piaars hebben, of zoa het een verandering in onze befiuken tmken als eene grooccre migC aize inreicesüe tegen eene miü lere inriep ?
Die laat,noch dc iegtvatrdighcid noch onze aehtbaarheid toe, en daarom concludeer >k dac deeze Varjjaderiög ook dit geval al puic domeftltq zynde, buken deliaerarie houd-.
De Prefident zegt, dat, de Vergadering gehoord hebbende hec géaya"acesrde van den Burger Auf* moit'-i, hy in omvrage zai brengen, of' 'er ook Laden zyri'j welken 'zich mét dit Rapport niet kunnen vereenigen?
C. L. van Beyma zegt, dat hy z;eh ook geenfïnts met dit Rapport kan vereenigen , en zich teer wel met het daaromtrend geavanceerde van denBjrger Au'fimorth kan conformeeren.
Qieyfen zegt , det hy op het aangevoerde van Aufmirtfe rena.<rqueeren moet, dat het gezepd-e van'dien Burger, dac het nacnslyk geen questie was vai Burgers en Burgers .maas tusfehen een Geeonfticueerie .Mieht en een Geeouftulieerde MïC it volftrekt is valsca; dat hier he: verfehil wel degeiyk is tu?fcheu Burgers cn Burgers, beiden wonende binnen de Stad Campen, wa-rvan bei ien de partyen vermeenen de meerderheid der Bargery te zyn; en dat hy zich derhalven zeec wel met het Rappor: verecnijen kan.
Aafiinartit vereeoekt, dat de zaak mag worden gehouden in aivys, en de (takken gediukt, a's wanneer het beste zoude blyken , of zyn gezegde valsch was.
Mdiirigh zegt, dat hy vermeent, da: de zaak pure Jomcsticq is, dat de Vergadering in de zaak van Ro'ter Jam en meer anderen, dir ook zo gedagt heeft, cn hy isd-edaad niet zien kan, waarom men in deze zaak adders zoude han leien, dan dc Vergadering tot dus verre- heeft gedaan in alte diergelyken.
De Rapporteur zegt: (fU-i^H^
Ik moet op her geavanceerde van eenige Leelen r/fdecteeren, dat zy deeze zaak geheel verkeerd befchouwen , wanneer zy veraaeencn, dat 'cr in Campen verfchil plaats beeft taifehen het jrovimiaal geftuur van Overysfel, ea dc Muuicif aiiteic va* aic Stad.
»*



. — „
De hoofdzaak beftaat hier ia ; een gedeelte der Butrery ver voegt zich by Requeste aan bel Ri wincUal B-ftuarTe.i klaagt dat het door e n ander s aelet word zyn ftem uit te
Ireu/ea, cn bei ie ged iehens zeggen,datzy het maerier getal van ftemmen ata-hunne zyde hebben. — Dur dit onm jgeiyk r aders daa door aaa behoorlyk onderzoek kan wutden bellist, is'er nie'- i ger dan da: dcBurgerv, welkeStemjefethtigd h, w ogrgeruépaa-, dat de meeruerheii het beflaSfe, et 'er 8 i i ide geaeele zaak geen verfchil met hec Provinciaal Bear uur vuor.
Pompe van Meerdervtort zegt, dat hy niet inde merites oer zaak treeden wii, doch dat hy verzoekt,dat het Rapport en de Bylagen zullen gedrukt worden ten einde een ieder der Leden dezelve kan lezen en onderzoeken,. en dat als dan de Vergadering berer dan r.u, van de ge heele zaak bykans niets wetende als uit het Rappoit, over dezelve zal kunnen oordeelen.
Ds Prefident zegt , dat hy voor hem 'er niets tegen heefc, dat het een en ander gedrukt worde , doch dat hy zich verplicht vind, der Vert,;uierirg ie herinneren, en daar na te meer geKciopt word, door zyne oude betrekking, welke iiy op de Stad Campenheeft, dat ieder uur uitftel in deeze zaak een onherroepelyk nadeel aan de Burgerrust aldaar kan toebrengen ; dat hy de zaak voor het overige aan de wysheid der Vergadering overlaat, en dat deeze hierin beflisfchen kan.
Evers zegt:
Drar onderfcheidene Leden dezer Vergadering de zaak, thans
in deliberatie, niet alleen verfchillend maar vlak ftrydig voorftelien, vorder ik gelegenheid te hebben dezelve .erst te onderzoeken, alvorens ik verpligt ben daarover myn ftem uictebrengen.1
Pan Eek zegt, dat de Municipaliteit van Campen , zelve zich ter dezer Vergadering heeft vervoegd, om in deeze zaak de intercesfie derzelve te mogen erlangen , dan de Vergadering heefc ogenbiikkelyk begrepen , dat de zaak domefticq was, en dus dezelve ook voor zodanig verklaard;, coch op aandrang van verfebeiden Requefttanten, die zich daarover ter dezer Vergadering geadresfeerd hebben, heett 'er een onpartydig onderzoek plaats gehacf, en de Commislie rapporteert, dat de zaak domefticq b:yft; hier komt derhalven geen uitftei ie pas, van drukken of onderzoek der ftukken, hst welk plaats kon hebben , zo de zaak niet domefticq verklaard v,as , maar de Vergadering , de zaak by hec "Rappoit in haar geheel gelaten zynde, dient in de zaak te berusten.
" V \
J)e Rapporteur zegt: m.M , ,
De Commisfie heeft geoordeeld, met haar advis volkomen tc beandvvoorden aan den inhoud van de Adresfen zo door de Municipaliteit van Campen als door zo veele brave Burgers ter deze Vergadering ingeleverd, en als tendeerendc em te prevemeeren , dat 'er geene Troupes naar Campen gezonden worden. Wanneer dc zaak geheel huishoudelyk verklaard wierd, dat is zonder het zenden eener adhortatoireMisfdve in naam dezer
Ter Drufcfcerye vaa VAN SCHELLE «COMP. ia de rlAAGK.
Vergadering,dan is h t immers zeker dat hst Provinciaal B ftnur van O «fysici, conform het 78 Art. vaa het Reglema voor deeze Vergajgjing, in het gevoeien zoude kunnen g. rakeh, om tot perfoneele veiligheid van de Commislie, well naar Campen, rot nee vereffenen van de gefchilien der Burger; megt gebonden worden, of o uier den naam van te zorgen vo. dc goede orde en polhie, direct over de Troupes in zj Gswesc te befchikken, en dit konde gelegenheid geven 0 de ftem der Burgeiy te fmoor--n.— Maar nu d eze Vergadert! de zaak Provinciaal domefticq latende,by eene adaorioireMi five alken tracht de d.fftreucen by te leggen, en door mi nelyke fchikkingen, door eenen gereed den weg te vererf mei is alle vrees voor het zenden van .TOeipes weggenomea,ea ' kan, naar myn oordeel, niets beters worden uitgedagt, o hec oogmerk van zo veele Burgers, aio ziguicdiveifeplaarzc over de zaak van Campen ter dezer Vergadering hebben ge dresfeerd te bereiken, dan den voorgefiagen maarregel ampleft.eren, waar mede ik .cn vollerunft .mme, en mygehe conformeere, omdat niets my meerder gefchikt toefebynd t bevordering vaa heerschzugc en geweld , dau het gebruilTv; den gewapenden militairen arm in burgcrgcfchillen, wanne dezelve niec tot een dadelyk oproer over flaan, of de goei orde op eene geweldadi^e wyze ftooren.
[Het vervolg van deeze Zitting in ons volgend Nummer.]
Beknopt Extract van de Zitting van Dondej dag den 11 Mei 1797.
Een Request van de Clasfis van Leeuwaarden, interced rende voor de Weouwe C. Snetlage, ui leven Prediea'n• ai ia» tot het obtineeren van het annum gtatiae, volgens Laadswe ten a<toos aan Predikants—Wouuweu geaccordeerd: gerei voyeerd aan 't Provinciaal Beftuur van Friesland , met b voeging, dat deeze V rgadermg gaarne zag. dat alles', w het K.-rkelyke betreft, provifioneel blyve in flatu gut, en c den ouden voet.
Een Request van de Clasfis van Zevenwolde.verzoeken, dat 'er eeue.ipoedige dispofltie op haar vorig Request m. vallen, het we fc is geftcü geworden in handen van Zuiiiz.
Na veele disCusilsn gehouden in advys tot morgen.
Na dat de Prefident Biojcer. |ter Vergadering verfcheen. was , wordt voorgelezen eene Misfive van het Provincja Beftuur van Hoi.and, te kennen gevende, zich gedrongen vinden, zich no; eens ter dezer Vergadering te adresfeeren na-^dat eene Misfive vau hec Provinciaal Beftuur van Ovspf fel, op hunnen voordragt', tot intrekking van hec Decreet vi den 11 Maart ter üezer Vergadering gedaan, is mgeKoffiet waarby zy verklaren het ontwerp vai Conftitutie niet t goed of ;.f kauinp aan 't Volk van hun Gewest te zullen brfe gen , indien* hetzelve rf\r J'rovinciaiiter zai worden Bcftem Dae zy nu , door deze demarche gedwongenten ftare^iader koomen , als mannen van eer verklaren, dat zy niaiaier h ontwerp va'. Conihrütie den VóHÈt van Holland ter'goed afkeuring zullen eaiMed.n, indien hetzelve uiet Nauona zal worden beften..i: — aan van Lennep C. ]".
De Deliberatien 9vai het werk der Conftitutie voortgez zynde, word het Rapport óver den Godsdienst in oeliberat gebragt, en met 54 tegen 5a ftt nWera befloten, dat de Ka keiyke Leeraars Biet uit 's Lias Kas zullen geülarieera wo den; - ••
Waarna de Vergadering tot morgen wordt gefcheiden.



WE. LlKHEiD* È MOEDERSCHAP»
B A G V E B. H 'A AI/
DER HANDELINGEN VAN DE
'ï REPRESENTEERENDEHET VOLK VAN NEDERLAND.
...... ...
"N°. 518. Saturdag den 13 Mey 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid,
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Donderdag, den 4 Mey 1797.
Voorzitter : J. B. Bicker.
\/"ervolg der Deliberatien over het Rapport van lile Burgers Nuhout van der Veen c. f.*, betrekke.
i yk de gefchillen in Carnpen. a Fan Marle zegt:
\ Dut hy niet zoude treeden in eenig onderzoek of van de t aerit.es der vvedcrzydfche fustenuen, waar over de verfchillen , e Campen plaats hadden, of van het regt der Overysfelfehe heden, waar op de Burger /tuffmorth zig hadt.beroepen, als
ii leide hier onnodig, dog da: hy vooral moest aanmerken,dat ii iet eigenlyk verfchil in dezen nict is ontdaan, of al nog beI taat, tusfehen de S;ad vanCampen en het Provinciaal Beftuur
an Overysfel, maar tusfehen dc Bergery van die Stadonder1: ag, terwyl een gedeelte daar van, hetwelk beweert de meerjj erheid der Burgery uit te maken, zig beklaagt over bezwaren, 1 ie haar doer de minderheid zouden worden opgedrongen , dog I ftlk beklaagd gedeelte egter ook vin zyne zyde ftaande :)j oudt, dat het de meerderheid der Burgery uitmaakt, dat
I at hier Hit geblykt, dat 'er eigenlyk geene questie is, welke, ai ri hoe groot, de regten zyn, welke aan Ide Stad Campen K chooren , maar aaa wie binnen die Stad het regt toekomt, :a m over Stads alftemeene belangens, waar onder die Stads
II ïgten mede begrepen zyn , bepeüingen tc maken, dat dus hoe j| roter die Ssadsx'egten zyn mogten, boe belaegryker het \ ras dit te bepaleu an te zorgen, dat gene minderheid der !, .urgery de meerderheid daar in benadelen kon. Dat het das ,t olftrekt nodij was, dat 'cr onderzogt wierdt aan welke zyde
e meerderheid der Burgery werkelyk was, dat het Provinciaal I kftnur van Overysfel ten gevolge van ccn adres van hctkla\ end gedeelte der Burgery eeae Commisfie had benoemd, om U at teonderzoeken, en de(verfchiilcn zo dcerdyk , in der minne io \ vereffenen; dat hy nist geloofde, dat iemand , die de orde van
aken, in Overysfel plaats hebbende, kende, het Provinciaal
V. ÜEtL.
Beftuur tot het zenden van eene zodanige Commisfse in deze zaak onbevoegd achte, cn daarentegen beweren zoude, dat mea die Commisfie dc intrede in de S'ad door gewapende man» fehap, zo als werklyk gedaan is, mogt beletten.
Dat hy dit een en ahier had: moeten aanmerken, ten einde deeze zaak, uit hoofde van de voordragt van andere Lede» daar over gedaan , niet uit een verkeerd oogpunt befchouwd wierdt, dat hy vo6r het overige geene rede zag, waarom dc Vergadering zig niet met het uitgebragte Rapport zoude conformeeren, dat het arrefteren ~van zuik eene adhortatoire Misfive, als daar by voorgcflage is, niet was, Zig ftrydig ynn het Reglement op deeze Vergadering te mengen in het domeftieke\ler Provincie van Overysfel, even min als de Vergadering dit hadt gedaan door hec zenden van eene adhortatoire Misfive over dc verfchillen in Vriesland, dat hem daar en tegen voorkwam, dat het der Vergadering waardig was, eene zodanige poging tc doen , om de gerezene verfchillen te Campen te kunnen doen eindigen, en dat 'hy zig daarom conformeerde race het Rapport.
Auffmorth zegt, dat de zaak door een onderzoek niet lydt.
Siderius zegt, dat hy in tegendeel van oordeel is, dat da Vergadering geen onderzoek i» deze zaak moet doen , om dat zy zich niet magmeleercn met Domesricquegefchillen, en daar uit nadeelige gevolgen voor de rusc van 'c Land kunnen voorrfpruitco.
Gevers tegt, dat hy zich omtrend de zaak niet wil of zal uitlaten, maar alleen van oordeel is, dat 'eraan het verzoek van den Butger JuffmortfL, om het rapport 'te doen drukken, niets obfteert.
Strick va» Linfchoten verzoekt appel nominal, of de Ver. gadering ziek met bet uitgebragte rapport conformeert Ja,iaat neen.
Jordens zegt, dat, wanneer het drukken moest dienen tot onderzoek van het rapport, hv zich daar mede wel konde conformeeren; maar dat, daar dit drukken fchvnt in te fluiten een onderzoek in de zaak zelve , hy daar mede gecr.iïnts kan inftemmen, en zich in allen deele conformeert met het rapport.
B la la b b b Pompe



( 92* ï
Pampa van MisrJtrvoort zegt, dat, wit betreft het afdoen vau 'c rapport, 'er yeeibgt wel 12 Leden zullen zyn, o,n het zelve thaaas In advys te houden; doek. dac, wat betreft het drukken, dac dit csn object vau appel nomTSSt zou kunnen worden.
Van LangelL.te.gi, dat hy zich nier kan begrypen, om welken redenen men z:ch zoo fterk verzet tegen het doen drukken van hst Rapport; ftel.cn Je voor, om dit te deert-teeren , en op feeden en agt dafön te ftellen aan de orde van den dag , als niet kunnende zien , dat de zaak daarby zoude lyden.
Fitringa zegt:
Ik moet vooraf verklaren, dat ik niet gaarne de neoüortige Burger gefchillen te Campen zou helpen decideren, of tot
andere dan minuelykc perfuafive middelen adviferesr.
Die decifie trouwends zou roy voor al te harder vallan, die met een aantal auderen, indealgeroeenepolitique vervolgingen van den jaare 1787, welken men toen gsed vond met den mantel van rech.tr.\ke procedure* tt omhangen, binnen die ftad met zo veele anderen een veilige eu nimmer vergeetbaarc rustplaats vond, onder cenc Regering, welke, iu «tien tyd misfehien de gematigdfte, de beste cn de wyr.c van'cgeheele Land was, immers welke de toen meest mogelyke individuele er, burgerlyke Vryheid aan de Ingezetenen verzekerde. Dan deze redon is meer myne particuliere : doch 'er is eene audere , welke voor de geheele Vergadering moverende zal wezen,— deze nameiyk: dc Burgery van Camp;n is nict alleen voor ver het grootste gedeelte door alles henen ftandvastig Vader landliev-'nd, maar ook altoos ordt^minneud en brocdorlyk eeeftcramig goweast, zo vee! als eene in 'c geheele Land. —. Zo 'er dus eene Burgery aanwezig is, welke recht heeft, op de uiterfte cöbrts dezer Vergadering, tot ftuiring van fatale gevolgen, en voorkoming vau verdere verwydcring tuafeben Patriotten onderling aldaar ongelukkig plaats hebbende —— zal het zeker onder anderen, »ok deze zyn. — Ea tot ueze tu.-fchenkomst, immers ter vrisndlyke aanmaning ter vereffening , worden wy zoveel meer aangefpoord, wanneer wy in aaamerking nemen, dat naar myne informatien wel degeiyk , de noodlottige dilïereiiten .binnen Campen zyn Burecr-gc fehillen, gerezen over hetVverftandtvsn eene zekere gevergde verklaring, in welkers fflegging een groot gedeelte der Burgery, hoe zeer in de principes anders met eikanderen eens zynde, zwarigheid, vond, en al nog febynt te vinden, zo ona de extenfie dier verklaring, als op grond van de mening van dezelven, dat een gedeelte des Volks geen recht had, hunnen M• leburgtren, huns ondanks, eene zekere verklaring in bepaalde termen ,. af te vergen. — Maar wat hier sok van zy, zou ik toch wei denken, dat in de voordgang van dien twist, het Volkspreekwoord waar zal zyn, 3at, wanneer panyen kyven , beiden of fehuld hebben, of weldra fchuid krygen. M-'»r daarenboven kaa het ook niet vreemd van den geest dezer Vergadering worden gehouden, dat, wanneer de Burgery van eene ftad,die de Sjuverainiteit al nog fouteneert in haren boezem te bezitten, cn welke, (zo dat doorgaat) &een fchcidsman zou hebben — dat, zeg ik, de Vergadering die Stad zou aaiifporen, om of eenig ander arbitrage aan te nemen, of wel de haare te accepteren; wanneer men nameiyk aanneemt, dat aldaar differenten exteeren, in welken beide panyen zich op de meerderheid des Volks beroepen.
Ik zou dan hierom concluderen, dat dc Vergadering zich met de. voortitelde Concept Misüve zou kunnen conforme.
cn: ten zy iemand der Leden eenig ander middel óf weg;! meer wzarfehTnlykxuilenae ftrekken ter minnely.-te en meer» süieacicuj ter demping dier noü.llo;tige dlff. renten addaar , w.scl, vo ii te dragen, waarmede ik als iaa aast geiecl myn harclzal in ftem mem
Veele Leden begeeren dat het Rapport in advys za», werden gehouden: —■ en word daartoe befloien.-
Eenige Requesten «m Paspoorten: ■ < geaccar>:t deerd.
Schermer vraagt het woord en zegt;
Ik breng wederom in aanmerking het voorftel , door den f Burger Gtrers in de gepasfierde weck gedaan, maar 'c welk i toe dm ver ia geen deliberatie 13 g.ebragttc weeten wegens \ bet ifitggfB iet verklaring door de Ambtenaaren; en daar 'ei j nos veifeïieidene Ambtenaaren zyn die ditgeduurig hebben uit- j geitel*, en naogelys; geheel weigerig zyn, zoo ftel ik voor^ \ dar hier onderzoek na gedaan worde , en dat het Decreet van 5 deze Vergadering worde gemaiBtiaeerd, en dat die Ambtcna* ï ren direct uit hnnae Posten ontzec — en door andere vervan. I gen word n.
Gevers zegt, dat eenige op hun verzork uitftel heb-f ben gekregen , cn derhalven detze mefure gelyk bthoop n de te werken op allen, zonder onderfcheid. 1
De Prefident zegt, dat de Vei gaf: e ring zich nog wel zal herinneren, dat zy eenigen tyd gcleedea de refpective Committé's heeft aangelcbreeyen , om de lysten cier Ambtenaren , welke de verkla.ring gedaan eu niet gedaan hebben, in te zenden; en dat daarop ook die lysten vervolgens zyn ingezonden , met kennisgeving, dat eeoi^e derzelvet; uitftel verzogt hadden; dat hy daarom vermeende, dat die lysten flfcgts moesten nagezien worden, om te weten, welke Ambtenaren tot dus verreirL gebreken gebleven zyn, de Verklaring af te legt gen.
C. L, van Beyma zegt, dat hy dezelfde reflexie haat vermeend te maken, als zo even door Schermer geopL perd was; doch dat men intusfehen nu geen nood zl hebben, dat zy , die de veiklaring tot dus verre nog niet hebben afgelegd, nu, daar het bykans Vreede is, def zelve wel zullen prresteeren.
Icémg van Berkhout zegt, dat hy ook nog de Vergaderinf moet herinneren,. dst 'cr ook questie plaats heefc rusfche:!1 ■ twee Leden van het Commitié tot den Oost-4n.;alchen Hart del, welke geweigerd fcebben de verklaring af.cieggen , e, daarom zich ter bekoming hunner dermsfie in die qualircit ter dezer Vergadering hebben gt adresfeeid, doch welke hu door dezelve is geweigerd geworden r dat hy thans ter deze gelegenheid daarop r^ilexie maakr, als niet wetende , dat di Leden de Veiklaring toe dus verre hebben afgciegd.
Van Hooff zegt, dat de Nationale Vergui ring ver pligt is , te zorgen, dat haare Decreeten gemaiatineer worden , en dat zy niet moet toelaten, dat dezehe doe nietige Ambtenaren worden gevhipcadeerd; dat hy vcor
ftel



C 93* >
lf, dat alle Ambtenaren , welke tot dus verre (ziekte gezouderd) de verklaring nog niet hebben afgelegd, 1elyk van hunne posten vervallen zullen worden veraard.
De Prefident zegt dat hy met de gronden inmt; doch dat dit op dit ogenblik niet kan ge,'.ien worden, eu dus voorftelt, om dit te rken commisforiaal.
Van Hooff'zegt, dat hy zich daarmede wel zou kuni conformeeren, indien flegts de tyd bepaald werd; nt dat her, tot jfchande der tegenwoordige 01de van ken , nogTtrielt*het van Oranjeklanfen, dis Ambten 1 ritten, cn die daarenboven nog weigeren de Verkiag te prefteeren.
Uelhard zegt, dat hy eenen van der Mieden kent, welke : de Verklaring heefc geweigerd, en echter nog zyn post oud.
<\ Ploos van. Ampel zegt, dathy ten fterkften het gearceerde van den Borger van //;o//c'appuyeeren moet, dus proponeert, om de refpefete Commi rés aan te I ryven, om aile Ambtenaaren , welke drie weken na
0 de verklaring rog niet hebben afgelegd, dadel, k
. hunne Posten verklaren vervallen te zyn, en daar
1 aan deze Verga ering kennis te geven.
lenige Leden verklaren zich tegen eene dircite ontzetting.
r/reeih zegt, dat hy zich moest verzetten , om dit | mmisforiaal te maken , daar hy van oordeel is, dat " Vergadering il»gts aan de Committés behoort aan tc a fyven , om het Decreet dezer Vergadering dadelyk 1] 1 executie te leggen.
^De Prefident zegt, dat 'er eerst naar dat Da-
I et moet onderzogt worden , om te weeten by | ïke Committés zodanige Ambtenaren zyn,welw tot dus verre de verklaring niet hebben afgeïld; en immers dat dit onderzoek niet kan in f! sfa door deze Vergadeiing , maar door eene j| itimiisfie moe; gefchieden.
didderigh zegt, dat dat Decreet inho»d , dat alle zo, igen, welken weigeren de verklaring af tc leggen, J elyk worden voor gelicentieerd verklaard.
II De Prefident zegt, dat hyhet compleet met den S rger Midderigh eens is, en daarom heeft voorgeI,, om de lyr-ten enz. door eene Commisfie te it n onderzoeken; wapt.dat? wanneer men nu ü t aanfehryven aau de Committés, om-de verring af te neemen van de zodanigen, die dezcl-
11 ihebben geweigerd te pralleeren , daar uit in aj :cte zou volgen, dat de Vergadering te vree1» ?was , dat haar Decreet zo lange geëludeerd, i het nu nog tyd tot redres was. \m wordt conform befloten, en tot dk Cota-
mbfie benoemd Ploos van Arnflel, Midderigh, E. M. van Beyma en de H'iit.
Gevers doet rapport, namens de Perfoneele Comnêisiie , in wier handen by Decreet van den sofle Maart is gefteld geworden het Request van de i\lunicipaliteit van Hilvarenbeek, geintercedetrd hebbende voor eenige Pachters , welken, ten tyde dat de Franfchen Bataafsch Braband had Jen veroverd , op requifi'ie der Franfchen eenige Capittel tiendens bndden laaten velgen:
Adv\feeren.Je, dat gemelde Pachters, eenmaal wel en v;e;tig voldaan hebbende, niet kunnen genoodzaakt worden , dezelve ten tweedenmaal te prEetleereni als mede, om hun re laaten blyven jouisfeeren van het remis van een derde doar het Commitié te Linde aan hun geaccord-erd : — En wordt conform het Rapport geconcludeerd.
Nadat de tydelyke Pnfident ter Vergadering verfcheenen was, en de Notulen gerefumeerd en geapprobeer J waren , rapporteerde de Burger ëVc/é/vrmehenninck, namens eene perfoneele Commisfie, by Decreet van 28 February benoemd , tot na ier examen van den inhoud van Art. 6;-;. Zynde du Rapport van ien volgende inhoud;
EURGERS REPRESENTANTEN'.
,, Het behaagde Uiieden, om by Decreet van den 28 ,, February 1. I. , te vertoeken en te committeeren ,,de Burgers Schimmelpenninck , Ten Berge en van „ Leeuwen, ten einde den inhoud van het 695 Articul, by „ het ontwerp van Conftitutie vo«;komende, enbetref,, fende de erganifatie der Gerechten in de rcfpeclive ,, Departementen, gelet op het daaromtrent by de dis ,, cuslien geremarqueerele door den Burger Halm, nader „ c overwegen , en de Vergadering te dienen van con„ fidcratien en advys, wat in deze zoude behooren vast,, gefteld te worden; als medeom, aangaande den inhoud „ van Arr. 696. de Vergadering insgelyks te dienen van „ advys. ——
„ Uwe Gecommitteerdens het eene en andere over,, wogen hebbende, zyn het, in zoo verre, met den „ Burger Halm volkomen eens, dat het alkzins nood„ zaakelyk is, om by de acte van Conftuuiie, zoo „ veele Conftitutioneele bepaahngen rc maken, a's aaar ,, den aart der zaake moogelyk zyn zal , ren einde ,, voor te komen , dat niet het Wetgevend Lichaam ,, tot eene Conftitueerende Vergadering hervormd wor,,de; maar hec bh. ft tevens nier minder waar,dar, aan-
gezien het niet mogelyk zyn ral, om ten opzichte van ,, eenige objecten , waar onder ook her object van de ,, Adminiftratie d?r Justitie, en aiie details tor de inrich,,tingen der Rccht.aankcn behsarende dadelyk by het. ,, aanneemen der Conftitu'.ie ailes in train te brengen, „ even daaruit vol^t, dat de details van eenige ConltiBbbhbb 2 „ tu-



C 03* )
y, tutioreele inrichtingen daartoe behoorende, niet pre„ cifefyk en fpeceficq by de Conftitutie kunnen worden „ voorgefchreeven, zonder gevaar te lopen van tot ver„ fcheidene ongerymdheden en eonfufien te vervallen.
Dat, na het inzien van uwe Gecommitteerdens, „ daartoe behooren de precife bepaalingen van de in-
richtingen der fubalterne gerechten, als zynde het
na het oordeel van uwe Gecommitteerden zeker, ,, dat deeze precife bepaaling van het aantal dier Ge„ rechfen , van het ge.al Petfoonen waar uit dezelve „ zuii'.n wordcn*gecoivp6nsctd, van de omlchryvirg ,, van den kring hunner jurisdictie, zoo ten opzichie „ van het territoir , als ten optichte der objecten hun-
ner competentie, grootendceh zyn verbonden met de
verdeeiing des Lands zelve, met de uitgeftrektheid
der Departementen, waar onder ze hooren, met de ,, volkrykheid der gemeentens, met de ligging deizel-
ve , en alzo met zeer veele byzonderheden, welke ,, dan eeist in confideratie zullen kunnen genomen wor„ den , wanneer het Wetgevend Ligchaarn het geheele ,, Vaderland , zoo als het Conllitiuioneel zal verdeeld
zyn , zal voor zich hebben ; en waar omttent, wel,, ligt cok , de inrichting van het Crimineel en Civiel' ,, Wetboek, het welke toch ter beöordeeling van het „ Wetgevend Lichaam zal ftaan, in zeer groote con„ neétie zal moeten ftaan , en mitsdien al mede daarop ,, invloed zal moeten hébben.
,, Uwe Gecommitteerden zyn ondertusfehen van ge,, dagten, dat ten dezen opzichten, zoo vee'e algeme,, ne bepalingen by de Acte van Conftitutie dienen ge„ vonden te worden , als genoegzaam zullen zyn om „ het Wetgevend Lighaam, ten opzichte van de hoofd,, trekken en groote beginfelen, betrekkelyk de organi„ faiiedezer Rechtbanken, aan eenige vaite voorfchrif-
ten te binden, welke by de finale organifatie derzel-
ve Gerechten zullen moeten worden geobferveerd.
,, Uwe Gecommitteerden de zaak in dit oogpunt be„ fchouwende, hebben de eer, in de plaats, en tegen „ royement van het in het ontwerp gevonden wordenr „ de 695 en 696. Articul, daar in te doen plaatfen, „ de hier na volgende Artieulen :
Art. 1. „ De Leden in dezelve Rechtbanken, zullen, ,, voor den tyd van drie jaaren, benoemd worden; zo„ danig, dat een derde gedeelte der Leden, dezelve „ componerende , jaarlyks zal moeten aftreden , en wel
de twee eerfte jaaren volgens loting, en vervolgens het „ langst aangebleven derde gedeelte.
2. „ De aftredende Leden zyn niet te min weer no„ minabel.
3 „ De Ministers in dezelve Rechtbanken zullen ge' kozen worden voor een onbepaalden tyd.
4. ,, De verkiezingen , zo wel der Leden als der Mi„ nifters , zullen gefchieden door Kiezers, daar toe , ,, door de Stemgerechtigde Burgers, welke onder deju„ risdiciie van zodanige Rechtbanken resforteeren, te ,, benoemen.
5, „ De finale organifatie, en bepaling van het getal
,, derlelve Rechtbanken , mitsgaders van het getal „ Leden, waar uit dezelve zullen beltaan, zal, j „ voorbehouding van de hier voorgemelde gronden ,d „ hec Wetgevend Lighaam geregeld worden , na ( „ op de confideratien van de Departemectale heft „ ren, mitsgaders van de D.partementale Gerechts „ ven, waar onder de Gerechten resforteeren zuil „ te hebben ingenomen.
„ Submhtee.ende dit hun geadvyfeerde aan Ulk n meer verlacht o»rdeel."
Befloten te doen drukken en aan orde vau ei dag te Hellen tegens den 7e Mey.
De Lfetiw Rapporteert, namens de perfone Comm'sfie, by Decreet van den 27e April geco mitteefd , tot nader examen van eenige Arricul van haar vorig rapport, nopens de magt en wei zaamheden der Departementale Beftuuren , als o ter examen der voorftellen van de Burgers Gr ei Schermer , A'ujfmorth en van Hooff, het y gende:
Burgers Representanten!
Het heeft Ul. behaagd zedert den 25 April, by derfcheidene Decreeten in handen van uwe Commis: betrekkelyk dc magt en werkzaamheid der Departem taaie Beftuuren op den 3 April laatstl. benoemd, na te ftellen de Artieulen 22. 36. 38. 39. 40. en 41. d die Commisfie den 18 April voorgedragen, om, hoord de remarques der Leden van deze Vergadcrir eene nieuwe redactie van dezelven te fuppediteeren, het is ingevolgen van die Commisforialen, dat u Commislie zich verplicht vindt de navolgende extenf te proponeeren.
Voor Air. 22. De kosten tot huur van alle zodan huishoudelyke behoeften binnen de Departementen niet door het Wetgevend Lichaam als Na ionaal'v klaard zullen worden , en geene directe betrekking ri ben tot het algemeen Nationaal belang, zullen moe gevonden worden uit middelen en irr.poflrien in ieder I partement afzonderlyk te heffen.
Uwe Commisfie B, R.'heeft door deze redactie < tracht de woorden gewoone huishoudelyke lasten acht volgens U Decreet duidelyker en bepaalder uit te dri ken, en hier door te voldoen aan de remarqus dew ke eenige Leden deswegens gemaakt hebben.
Uwe Commisfie is, na gehooorde confideratie ^ eenige Leden dezer Vergadering, van gedagten , voor Art. 36, het navolgende behoord geplaatst te'w den.
Art... Het voorenftaande Att. fluit niet uit, dat 1 Wetgevend Lichaam zodanige fchikkingen zal make waar door Ingezeetenen van Calamiteufe Polders en I gelyken, die nu uit Provintiaale Casfen gefubfidiei worden, ook in het vervolg die fubfidien zullen ger, ten, en bepaaien hoe verre die fubfidien ten laste c
Ha



( 933 )
atie zullen komen, of wel ten laste van het Departeent blyven , na dat zulks in redeiykhcid zal bevonden orden te behooren. Lu vervolgens in een nieuw Ani1 te ftellen.
Art. . . De Departementaaïe Beftuuren zyn daar en vtn bevoegd cu verplicht enz. als in het gedrukte 36 rtikel.
Uwe Gecommitteerdens hebben begrepen dat aan de daane p.opoiiaeu door den Burger Reprcfentant van oojfAen 27 April, cn aan de gemaakte rematques in ze Vergauering op Art. 18. zoude voldaan worden , aïdien de volgende Artikelen , in plaats van het aSite. ftcld wierden. M ^
Art, . . In ieder Departement zal een Agent door n Staats-Raad worden aangefttld. Arr. . . De Agent, zal roezien dat door dc Geconftiturde Magten in dc uiigeftrektheid vanhet Departement, e Nationaale Wetten en beveelen van de Uitvoerende agt gepubliceerd, Itiptelyk geëxecuteerd; ennieis Itry;s niet dezelve ondernoomen worde. Art. . . Indien het Departementaal Beftuur iets doet, ^eni| beiluit neemt dat ftrydig is met de Wetten , zal Agent/zich terftond by het Departementaal Baftuur rvoegen , aan "het zelve het ftrydige dat 'er met de etten in haar beiluit plaats heeft, met behoorlyke reaen bekleed, voorftellen, en de intrekking san haar luit, uit naam det Natie eisfehen. Zoo het Dtpartemtaal beftuur des niec te min , de intrekking van het duit blyft weigeren, zal de Agent uit naam der Natie ,en het zelve protesteeren, en terftond hier van kennis even aan den Staats-Raad; blyvende het Departemen1 Beftuur verantwoordelyk voor haare weigering. Art, . . Indien een Gemeentens-Beftuur iets doet of hg beiluit neemt, dat ftrydig is met de Wetten, en ' Departementaal Beftuur een zodanig befluit niet verried , zal de Agent zich by het Departementaal Bear" vervoegen, en de vernietiging vaneen zodanig ber uit naam der Matie eisfehen.
\rr. . . . Wanneer het Departementaal Beftuur weit aijn den eisch van den Agent te voldoen, geeft dere üaarvan terftond kennis aan den Staats-Raad.^ Irr. . . . Deeze Agent zal tefïens zyn Subftitut*Fisl van de Finantie, en deeze post in maniere als by .... nopens zyne werkzaamheid is bepaald, waarnen.
^rr. . . De uitvoerende Magt zal voor het overigegeeCommisfarisfen in de Departementen kunnen zenden, , alleen om eenige informatien te bekomen , en deeze en zicia noch direct, noch indirect in de Departemen:.e funétien en werkzaamheden fteeken of mengen, /ervolgens zoude uwe Commisfi.e voordraagen, om Artieulen 39. 40. door dc navolgende te vervangen : irt. . . De Departementaaïe Beftuuren zyn wegens me Adminiftratie verantwoordelyk aan de Uitvoerende mt.
r \rr. . . . Geere Leden derzelve kunnen, onder eenig j orwcndrel, inpsifocn, voor de Uitvoerende.Magt, H Ihet geven van verantwoording, worden opgeroepen.
Art. . , - Indien de Uitvoerende Magt"oordeelt, dat een D-p'. e.necual Beftuu/ zich aan overtré.'in^ van de Conltitu ie of plichtverzuim mogt hrb'acn fehuJig gemaam , ltelt dezelve zyr.e bezwaaren daaromtrend in handen vau den Frocur.ur^Nationaal, om het recht van den Lande waar te neemen,
An. , . . Het Natiot aal Gerichtshof is alken bevoegd dezelve tc rechr te Hellen.
iiinaelyk zoude uwe Commisfie van 'advys zyn : dat Jrt. 41. , ronder eenige verand .ng in het zeive tc maken , zoude behooren te worde:: ^sarresteerd.
Thans moet uwe Commune overgaan om te dienen van coniid.ratien en advys op de voorftellen der Burgers Reprefentanten Greve, Schermer Ja/fnorti'-'en van IloojJ, ten einde te voldoen auia Ul. Deere; t, cemrnisforiaal van den 27 Ap il.
De Burgerjieprefcmar; Greve he.f: voorgefteld:
Geene grondwetten , het zy Crira ncelc , het zy Civile, zullen worden ingevoerd; noch 1.1 den fiat y'Jn eenige kracht zyn , ten zy d.zih-e eerst aan het l'olk in zyne Grondvergaderingen voorgejleld en van hetzelve bekrachtigd zyn. .
Waar omtrend uwe Commislie de vryheid neemt aan te merken, dat vermits al h.-t gene betrekking heeft tot het maken van Wetten , reeds by he: ontwerp der Conftitutie genoegzaam is b, paa'd , deeze nropóliiie ten gevolge zoude hebben, dat recdj vastg.-iteldc poi.--.ren op nieuws tot onderwerp der deliberatien zou ien gebragt worden; ah mede dat het Vooiftet van den Burger Grif»'* geenzints onder de afdeeling van het Departementaal Beltuur gebragt kan w-,reien , a mgezien het maken van grondwetten aan geen Departemei'taal Üt-ltuur kan toegekend worden; by welke aanmerking uwe- Commisfie onnodig
oraecit, een ge ver-ehre te voegen , om 1ebewee1end.1t ezelve . lot her nader in delihpratip neem ien dier nro«
politie , niet kan advyfeeren.
De Burger Schermer heefc voorgeft eld:
Ook zullen geen Imposten op eenige tn of uitgaande Goederen van . 't eene Departement naar het andere , noch eenige belastt-ptgen van de eene plaats naar de andire, binn n de %jj Republiek geleegen , mogen gelegd worden, noch de eene Stad if Plaats, met uitzondering van den andereu of beren den anderen bevoorrecht moge worden, en, voor z.00 verre die bezwaaren <f byzo;.a\re voorrechten thans nog plaats hebben , by het d.iarjlellen der Con/lttutie geheel zullen worden opgeheeven.
Welk voorftel aan uwe Commislie gelegenheid gegeven heeft, tot het nader overwcegen der Artikelen 584 587. vanhet Concept plan der Commisfie tot de Conlhru^e, onder dewelke het laatfte gedeelte van het reeds gearresteerde 24de Art. van ons bevorens gedaanerapport, vervat is; en wy zouden thans van advys zyn , om, met uitlating det 'laatfte periode van dat 24de Ait., de navolgende Artikelen a^ter het zelve te plaatzen.
Art. ... De doorvoer van aile goe leren van het eene Departement door het ander<, zal met g ene belastingen mogen bezwaard worden.
Art. ... Geen Departement zal den uitvoer van eeB bb b b b 3 nige
1



( 934 )
nige Goederen naar een ander Departement verbieden, ot belasten.
Art. . . . Geen Departement za! den invoer van eenige Goederen uit een an ter Departement mogen veibieden ; noch door het ftelien van pvaemien bevorderen.
Arr. . . . Geen Departement zal de producten of ■waaren , in een ander Departement vallende of gemaakt, met eenige belasting hoogef mogen bezwaaren, dan zulke producten of waaren in her Departement zelve, waar rn zy gevoerd worden, gevallen ot g-.maakt zynae, aldaar beiast zyn.
Eu zoude uwe Commisfie van gedachten zyn, om, iitgevolgeii van het voorftel van den Burger Repr. Schermer , diergelyke Artieulen te plaatzen, onder de Afdeeling van het Gemeemeiis.^Beftuur, ten einde het zelfde te ftatueeren met relatie van de eene plaats naar de andere, en daar toe uwe Commisfie van redactie te verzoeken.
Deen, wat aangaat het direct oplurTen , by bet aanneemen der Conftitutie, van dusdanige be!astirgen, i* uwe Commisfie van begrip , dat zulks nier behoord rot dezen Titui, maar eenig en alleen behoord gerenvojeerd te wordm aan de Commisfie tot de oude ichulden. uit vreeie dar door rapporren van verfcheidene Commisfien , over een en dezelfde zaak, verwarring zoude kunnen on'ftaan.
Tt n laatste proponeert de Burger Schermer, om alle by?.ondere voorrechten , thans nog plaats hebbende, hy het rlaaiftel'en der Conftiru'ie geheel te deen cesfeeren ; doch volgens het inzien van Ul, GecommitterreUn, behoeft hier van niets nader te worr'en gedecreteerd, a.'s zynde deswegens in het Plan van Conititutie reeds gcnoegaaam voorzien.
De Burger Reprefentant Auffmorth heeft geproponeerd.
Het Defartementcal Beftuur zal zich direct nog indirect mogen mengen of bemoiijen in de junctien oj werkzaamheden van het Plaatzelyk Beftuur, onverminderd den inhoud van aen 11. Articul.
De Leden van het Plaatzelyk Beftuur kunnen onder geen v< orwcndzel immer tn perfoon door de Departementaaïe Beftuuren tr,t verantwoording worden opgeroepen , veel mm eefuspendeerd of afgezet ■, zy kunnen alleen ■"wegens plichherzuim in hunne Bedieningen te recht geficïdWvorden voor het Departementaal Gerichtsdmf.
Voor zoo veel het eerfte point aangaat, is het Uwe Commisfie veorgekoomen dat alle werkzaamheden der Depaitementaal Seftuuren genoegiaam bepaald zyn , zoo dat geen Departementaaïe ideftuur buiten den vQorfchreeven krirg ie's kan oncieineemeri, zonder zyne Magt direcff. te ovenreeden, en tot verantwoording te kunnen gero pj'n worden.
Doch betrekkelyk het ide gedeelte der propofitie van den liuiger Auffmorth , is uwe Comm'tfie , onder verbetering, van begrip, dat het zelve door de Commislie van redactie in de Afdeeling van het gemeentens Beftuur eok zcude behooren te geplaatst te worden.
Eindelyk zoude uwe Commisfie moeten dienen^ Confideratien en Advys, op de voorftellen van den i| ger Reprefentant van Hooff.
i®. De Executive Macht gehouden zynde, dë&\ te £xr< uteeren, en te furveilleeren, dat dezelve \ de gantfche Republiek geëxecuteerd word, n , zoo pi ncerl dc Ondergeteekcnde , eene Commisfie tc benoe\ om te onderzoeken , of het met noodzaakelyk is, d<\ by de Departementaaïe BrJiuuringcn Gcncraule Agt\ 'van wegens het Gouvernement geplaatst worden ,i de Executie der Wetten tc furveilleeren, cn verdel 'de aucturiteit van deeze Agenten te bepaaien.
2°. Dewyl den Staat geinteresfeerd is, dat 'cr \ de Departementaaïe of Pla.Jzelyke Beftuuren of JA riteüen geene ftiydige béflui'tetitegen 'de Ger.crsale i tf ten gen.omen werden , zou proponeert dc Onder -ctec t de, dat de Executive Macht, die voor de F,Xeèutic\ II etten moet waaken, en beletten, dat 'cr niets t\ 'word ondernoomen , in ftaat gefteld woid, dus dai bef uiten buiten effect te ftellen, behoudens het r\ van appd in cas van Lctiged\
Maar dezelve reeds in de hierboven voorgedragen! ticulen vervat zynde, is daar door dan ook aan eier ring van den Burger Reprefentant van Hooff, mede der Commisfie, voldaar.
Onderwerpende uwe Gecornmitteeerden al het v fchreevene, aan Ul. meerder verlicht oordeel.
Beflooten te doen drukken en den 6 Mey aai orde vao den dag te ft-eilen.
Vervolgens worden de deliberatien overliet If tionnal verklaren der byzondere Domainen vol gez.t.
Evers het woord vrngen^e, ze?r:
Burgers Reprefentanten! Hcogeen ik gisteren voornen |; was te zegpen zal ik na kort doen.
Burgers Reprefentanten! De zsak, waarover men thans v naamlyk verfchilt, is: zullen wy by de Conftitutie de 1 vintiile Domeinen en bezittingen Nationaal verklaren?
Ik beb de redenen van a'gemecn belang , billykheid noodzakelykhcid 'er voor, —. die van byzonder bela onkillyk en onrechrvaardigberd 'er tegen, aan weü'szyde 1 warmen yver hooren aanvoeren , — en laat die op dit ogen 1 snbeöordeeld elk in zyne waaide.
Myn doel is thans, Medebargcrs! om in bedenking te-ge t of het veifchil wel van dat aanbelang is om malkanders bi I den 'warm te maken <■» daar wy het eindelyk over de grrï millioen-Kkening dtrfchulden eens geworden zyn,zuilen nu ro» over de in verselykirg kleine, en zeer met byzonc fchulden bezwaarde, bezittingen gaan verfchillen? Immer: weinig als het de pyntwaatr is zoude bet ook baren.
Vooronderftel, Burgers Reprefentanten I wy ra men door de meerderheid een Deereer, dat in het Plan van Conftir: de Previntiale Domeinen cn bezittingen ais Nationale goedj aan 't Volk zullen voorgtftiit worden; hebben vvy zedaai al? Dit zal wel onmoaelyk zyn, ren ?y wy tevei>s een Dcc kenden nemen en tfF.ct doen forteren dat dc Provintiale S eerainen van ftpnden aan onder curirele g< ft.-ld werdm. D iaartee zyn zy nog al te fl.m, want of ik het zegofnietz



< 9S5 )
Icftü deren ons Reglement ook, en weten al te wel dat zy,
ïo Uhk dar de Co' ftitutieaati^cnosKiiis, wólgens Art. 101 ha! aan zig geraferveeri he .'ien om met betrekking tut
i F.uantiele''zodanige befluiten te lasogen nemen als zy fti» zullen oordelen.
jt indien zo«-nigc Gewesten zig verpligt en bevoegd ach n,om intusl'cneu, eer de gameerfeaap van G «deren daor 'u.K ingevoerd is, over de d >oi onze Voorzaten zuinig gcfpaarJc G">edcren, ten voordeele van du- geene van K en tot wiens nutte dezelve hergekomen zyn , te beiken, gelyk zummtgen gedeeltelyk reeds gedaan hebben ,
ii i öw my te zeggen wat macht in de wereld henzulks recht kan ..heler te. ?
laar ftel nu eens het tegendeel; wy befluiten dat de Previntiale i ,:i net Bezie m*eu vontaan onder net Departementaal uur Nationaal zullen zyn, cn wy kregen dezelve, zal het tenu der waarde na aftrek der byzondere fchulden die daar gevestigd zyn wei voor de grooie zaak van da: aiuraclang als dezelve tot verbetering der deelen van 't geheel zoude Ben bydragen?
I1 refüitat vau myne redenering is. Ik vind het van dat klang niet,om zofterkdoor te diyveu.dat de Provinriale" ïeineu en Bezittingen Nationaal zuilen zyn. Ik zoude de rden in dezen articul, het zy in bezittingen of domeinen ten.
erdens zegt, dat het hem geenzints vreemd voorim, dat zommige Leden uit 'het Decreet der AmalI de gemetnmsking der Dornaintn afleidden; hy zelfs had in dit pnncipe geltean , dan by nader inwas hy hier van teiug gekoomen: zoo men dit :reet te ver wilde trekken, zoude men daar uit-ook nen afleiden, dat de Stede yke en Dorpsbezittin^en E onder begrepen waren. Dan ook de Commisfie, ke nopens de Amalgame Rapport had ttitgebragt, had igtelyk de Nationaal Verklaring der Domainen volst gezwegen. Men moest de zaak befchouwen, zo J dezelve was, en dan in ogenfebyn neemen, of niet i zodanig beiluit fehadelyk zoude zyn voor het Ne-
* andfche Volk; daar het zeker was, dat de Domeii t op de plaats zelve be er konden worden geaduiini-
rd , dan' dat dit gefchiedde door de Nationale hinanf af Rekenkamer, die reeds met zoo veele zaken beI ard was. Daarreboven waren de Departementale i uuren met de Deparrementale lasten bezwaard,wel-
men, zonder de Ingezetenen hier voor te behoeven ■: ezwaaren, voor een gedeelte of wel geheel uit deh Jonainen zouden kunnen vinden. Hy had wél is it r eenige bedenkingen hooren maaken, dat , zo v.anti 'er eene andere Departementale verdeeiing werd in ^ ■ gebragt, het een noodwendig gevolg hier van moest
den; dan dit was, naar zy* ïnüen, in geenen de-
iO.
'!' eyfen zegt, dat hy het woord niet gevraasd had , om de | ien, tegen het Rapport aai-gevoerd, tc adft.uee'ciu de I e waren evident genoeg. Dan hy had ho i.reh aanvoeren, | her uit de Amalgame. zoude yoottvioey o: dan hierop ^ :it hy reflecrceren, dar noch by her ieifte Decfcfei , nóch
* e onderfcheidene Rapporten, daar va'u i:-a verTnéraVas'; !! prak dus van zelve, dat de Vergadering iu dit idee mét
ftond; dezelve had 'cr zig ook nimmer over gedec'arrerd, dan eeniglyk, op het voorftel van een Led , een Conini'-lie benoemd, om te dienen van a ,..lUe.ratien eu ajvyi. Eu wat het aangevoerde, opzigreiyk de nieuwe verdeeiing, be.rof, wel niets was i;atuuilyker, dau dar, zoj wanneer eeue corporatie uit den anderen /ong, men als dan eene feneidiijg zonde moeten maken; daar zouden wet ia waar gcieaineii uit outltaan; dan dit zoude ook uit meerdere pointen voortvloeyen, zoniet dat e.aar uit dc noodzak.lykhcid der Nationaal Verklaring der Domainen volgde.
Van Lrcuwen gegt:
Wanneer wy, Burgers Reprefentanten! in het fcgin van de gepasfeeide week delibereerden over net Rapp ,rt '.'au den Burg r Reprefentant de Leeuw cn verdere G e. > i nfarttetrrdgar oetrefl'ciiiie de majt en werkzaamheden, behoudens de Fé i-ca OndeJbaarbeiJ der Republiek , iau dc Departemenia&r • Beftuuren hy de Acte van Coulticutic te demandceren, en >.vy aan die Arr. gekomen weren, die de magt der Depavreinai t :ile Beftuuien tot bet doen hcrT*n van betastingen, om da.,r u> hunne gewoone huis'eoudelyke iesteo te vinden, te zeer . naar myn inzien, rcft.-inge.t jan , gif ik myne vreze tc keuren, dat door die reftricV.en da Departenacrirale Brituren, vooral inde Land - Gewesten , geile genoegzame middelen zoui.a vinden, om die huishoudelyke lasten te voldoen. D :■ de» niet re min zyn die rcftiiéV.en d ar gefteld, cn ik beres 'erin. Maar die doet nu rnyi e vreze nogie groter worden, «vanriecr men aan de Dli artementen zal ontnemen die byzonder: mkoraften , welke zy uir hare eigene, en de ïogenaahaie D i«s Bieingoedcren hebben, waar uit nog een gedeelte di<er h nshoudetyke lasicn zouden kunnen gevorideu worden. — Die daartoe aan hun rc laten, komt my voor, is nier da.: b.ilyxca betaamlyk. Imraeis naar het reeJi fjefteldc over .ie magt ea werkzaamhedcéea der Departementale iklturrn is net evident, dar zy buïsliodddtyké lasten zullen te lieralen fiébken. Weii eene menigte die al zyn zullen behoef ik alhier nief..p te . er. ken. Dat is in dc discusfien over dat rapport door anderen voor my al gedaan. Ik voeg 'er alleen maar rioa by, darde Vergadering in die hare Decreten al mede de Tritft. m.nter» van hunne Amptcnaren cn Bediende» op tfeïielWi rekening; gefteld h'-eft: — >y nll-u .tan ook een byzondere Departementale ICisfe nenoen. — Zo min nu dit tegen de tte.theid ftryder.de bevonden is, /o eniu kan ook daar re^en ftiyrten, dat ze byzondere eigeiidununen hebbenen behouden kunnen, waar uit die'D parrementalc mede betaald wortlete.
Nietcand uv. er., Burgers Repréfetita.itci' I verde ike my , dat ik niet voor de ièóabeid zoude zy i. Integendeel. Alle myne ad. vifen hebnen deswegen myne nangckleefdlieiet a;,n dezelve tel. kens aau den Jae/getef d. Tot de arnaiaame der oude fchulden, heb ik wel my'n< ftem nier uittenrair tntai dat kt ndeik niec doen, om dat men fé vu. my 'ger-,urineerde oploSiiuscn der zwati^'heden welke ik toén hüattkte, met gaf'. Dw is ook daar «eft^fï" D m daar uit v d.tr-nier, dat de,Gewtsren.hunne pit.iculiere eigendi-mmcnook afctSaVti ini,crenvqrukcer(,n/ Neen, Burgcri-a<.e'prefeniatitcr ! bet één net hrt auuer Kan rc zamcii gaan, en is met de Re ftelde Eé.aheid niet onlita-ian* baar. Verwerpt men deze ftelling, dan mo^ea ook iteene Steden, geene Djrpcn, geese Gemeentens. geet e Polders, geene Corpora hunne ti^en goeaeren behouden. En hier aan twyfelr niemand. Het zoude ook abford zyu dat tc ftelien. lede- in syne eigenuommen te bewaren en te befcn 'na.a eisfciicn osk de Regten van derf Mensch en Burger. En ,<f die eigendomnen ccsen, of meer, tuLkomen, isniddïet.111,
gecae



C 936 )
geene tegenftrydigheid dset zig hier ia op. Om dit nogeens wat nader op te helderen. Het is even als in ééne Sfad. Daar aebrge één algemeen Stads*Beiluur, ééae S:aaa»K.asfa, maat ook verfcheidene hmzen en nuisgezinnen, die reder hun huishoudelyk beftuur, inkoralten en kasfen hebben. Om nog meer te zegden, het is als in één huis of huisgezin. Adede Lc den daar van AfM onder het Beftuur vau den Huisvaapr, en genieten van de voordeelen van zyne inkomften onder zyne directie: Maar nogtaris heeft ook ieder Lid zya eigen kas of fpaarpot, waar uit hy zyne byzondere uitgaven doet. En zo mag men het in cas futject ook ftellen.
'T is waar, ik heb van een der vorige fprekers hooren avancccren", dat dc Deparreaaenr.cn geene eigenaars zouden zyn , qua eigenaars, maar als Sauverainen. Dan zoo men dit al eens toegaf, 't geen nog zo zeker niet uitgemaakt zal zyn, dewyi ze het Volk van het Gewest toekomen, met zyn geld van tyd tot tyd aairgekogt, zo is het gevolg hier uitgetrokken nog niervalide-; Ea in allen gevalle, zoo-dra de Conftitutie zal ingevoerd zyn, zyn de Departementale Befturen geene .Souverainen meer, maar blyven alleen adminiftratief,ja zullen daar van j larlyks aan het Opperbeftuur rekening ea veranturertitdiog moeten doen.
Van eenen anderen der vorige Sprekers heb ik, ter wederlegging van den Burger Stofenbsrg , hooren ontkennen, dat Dyken en Wegen niet uit dié Departementale of Domaingoederen onderhouden zouden worden. Dan die politie is teveel gewaagd geft.ld , ji abulief, en de fpreker zeker niet genoeg geïnformeerd gevveeet, wat daar omtrent elders al plaats hebbe Van het eigen locale is men ordinair het best aufait, en daarom zal ik hier van het Gelderfche fpreken , om daar in eenige opheldering te geven. Dat Gelderland, fchoon céne Provincie , ia drie byzondere Quartieren ver dceld is , is bekend. Ieder Quartier , gelyü 't byzender in de Quota der Generaliteits aasten betaalt, réjelt en heft zyne eigene gemeene Middelen , Verpondingen . enz. zonder dat het een in dat van het andere komt. Maar zy hebben alle nog eene andere provinciale kasfe , komende uit de inkomften der eigendommen van de Provincie, beftaan de uit de zogenaamde Domainen, en meest al uit vau tyd tot tyd aangekogte goederen , welke ten behoeven, der geheele Provincie gcimpendeerd worden. Deze ftonden onder hec Beftuur van de voormalige Rekenkamer, na de Revolutie ver' •vangen door het Collegie van Politic, Financie en Algemeen Welzyn. Wanneernu tot algemeen welzyn voorde gehele 1'rovincie het een of ander nodig was, wierden dc penninjen van het zelve extraordinair daar toe hefteed. En zo zyn 'er uit die Cas geheele wegen en andere werken gemaakt. Zo komt men ook uit die cas in cas van doorbraken de Ingezetenen tc gemoed. Uit die cas wordt ook in de Waterwerken van den Nederrhyn en Ysfel betaald , aangelegde Dyken , Wegen en Werken onderhouden. En dit zy genoeg tot refutatie der ontkenning, dat uit zulke goederen gene Dyken , Wc»en caz. zouden onderhouden worden.
Daar nu, Burgers Reprefentanten I op het voorgemelde Rap. port van d.n Burger de Leeuwen verdere Gecommitteerden jreftatueerd is, dat het onderhoud van Dyken , Wegen, Wate ren , Bruggen cn Sluizen en ai wat van dien aart meer tot de huishouding van elk Departement betrekkelyk is , tot Jasten Tan die blyft, waar toe het zelve van ouds behoort, en dal het Departementaal Beftuur het Oppertoezicht over dezelve behoud, zoude dst geftatueerde eerst gerapporteerd behooren te worden, eer ik my met het thans in deliberatie zynde Rapport zal kunnen conformeeren.
Van Lamsweerde zegt:
Ik kan my niet conformeeren met het Rapport thans
in Deliberatie, om dat ik in hetzelve vinde de gemeel inaking der gewestelyke Domeinen ; zulks komt d voor ongeoorloofd, en onrechtvaardig te zyn: de ow( weeging vaa hec volgende geeft my- aanleiding I dit gevoelen.
Onze Republiek beftaat tot nog toe uit negen on; hankelyke Gewesten: waar van zeven, zedert hun eerfte extlemie, tot op den huldigen dag, onafgebro ken hunne eigene direcfaen, i'peciaal in de.Financie) hebben gehad, en deeze Gewesten hebben alle, n even fpaartaam en op gelyke wyze hunne huizelyke andere zaaken gedirigeerd.
by zommige Gewesten is begreepen, dat hun bela vorderde, dat zy hunne gewestelyke Kasfen in een geldryken llaat moesten houden, om in cas'er fpoedig p< ningen moesten zyn , gereed te weezen , aangezien in zig geene genoegzaame gcid fources vermeenden vinden. De gevolgen van deeze maatregulen waren, 1 deszelfs ingezetenen merkelyk belast, en jaarlyks v moesten opbrengen.
Ter Drukkerye vaa VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGS.
in Deliberatie, om dat ik in hetzelve vinde de gemeel inaking der gewestelyke Domeinen ; zulks komt d voor ongeoorloofd, en onrechtvaardig te zyn: de ow( weeging vaa hec volgende geefc my- aanleiding I dit gevoelen.
Onze Republiek beftaat tot nog toe uit negen on; hankelyke Gewesten: waar van zeven, zedert hun eetfte txften.ie, tot op den huldigen dag, onafgebro ken hunne eigene direcfaen, i'peciaal in de.Financie! hebben gehad, en deeze Gewesten hebben alle, n even fpaartaam en op gelyke wyze hunne huizelyke andere zaaken gedirigeerd.
by zommige Gewesten is begreepen, dat hun bela vorderde, dat zy hunne gewestelyke Kasfen in een geldryken llaat moesten hou Jen, om in cas'er fpoedig p< ningen moesten zyn , gereed te weezen , aangezien in zig geene genoegzaame geld fources vermeenden vinden. De gevolgen van deeze maatregulen waren, 1 deszelfs ingezetenen merkelyk belast, en jaarlyks v moesten opbrengen.
liy andere Gewesten wierd begrepen, dat hun bek vorderde, dat men, by gelegenheid, dat 'er gelden 1 dig waren, de gewestelyke Kasfen met opéenft'apelini van fchulden moes: belaaden ,om dat dan deszelfs in zetenen niets behoefden op te brerigen ter erleggii of opbrenginge van het Capitaal, maar alleen tot bc linge der intresfen dier genegocieerde Capitaaien : de inrigting^- komt rny zeketlyk voor zeer gefchikt tezj en volkomen met de belangens van comnaercieerei gewesten over eqn te komen ; de gevolgen van de maatregulen waren zeker, dat deeze Ingezetenen , n opbrengende tot de capitaalen, ryk wierden.
Deeze onderfcheidene ïnngringsn, veroorzaken int daad nier zeer veel gefchiktheid, tot eene gemeem kinge der d fferente huishoudingen; om duidelykci zyn, zoo zegge ik dan: drie Gewesten, nament Holland, Zeeland en Utrecht hebben enorme fchuid veel vermogende Ingezetenen, cn, na proportie, g Eigenaommen.
De andere Gewesten hebben meest- al aanzienel Eigendommen , onvermogende Ingezetenen , en na j portie geene fctiulden : hier by in over weeginge neme het Decreet va amalgame der oude fchulden , en van algemeene belastingen over de geheele Republi uit welke gcneraale belastinge de importante fon gelds, tot beuahnge der intresten van die ichuiden zal m ten gevonden wordei. ,dan begrype ik niet, hoe een éi onbevooroordeeld menseh kan of durft beweei dat het niet abfolut zoude ftrvdea tegens alle regules billykheid en rechtvaardigheid, wanneer me.idieGev ten , welke nu reeds in gevolge Decreet met het aan in die enorme fchulden , waar toqzy geen de minfte ttekkinge hadden, belaaden zyn, daar en boven nog eigendomn en, welke haaren eenigen toevlugt uitmat wilde gaar. ontneemen, en dat nog wel, na dat gede teerd is, dat de Departementen voor hunne Departeme le huislyl s lasten , waar onder Dyken etc. begiet zyn, zullen zorgen.
(Het vervolg ven dit Advys en Zitting in ons volgend Nummt



SSLTKBE/D, r R T B B l D ,' SR0BDBK.SCB4P-
DAGVE3LHAAI*
DER HANDELINGEN VAN DE
ti o 7$r&jl x js k js j8. g^:x) js js. x -y g
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 519. Maandag den 15 Mey 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Dtnderdag, den 4 Mey 1797.
Voorzitter: J. B. Bicker.
Vervolg van het Advys van den Burger van lamsweerdett, over het Nationaal verklaaren der, lyzondere Domainen.
Myn Eed en Pligt vorderen van my, Burgers Repreentamen! dat ik my tegen dit project-Decreet verzette, irh dat ik ftellig overtuigd ben , dat een beüuit conform iet tapport, niet alleen onregtvaardig, maar ook vcr■ erf el vis voor ons Vaderland zoude zyn. ' Onrechtvaardig, om dat men dan met eenige Gewesen eene omwisieling van fchulden tegen eigendommen cude vastftellen: dit is op gisteren door de Burgers Rerefentanten van Marle, Queyfen en Krieger onwederi preekelyk betoogd en beweezen.
i£ Verderfelyk voor ons Vaderland, om-dat de Ingezeeenen in die Gewesten, welke niet veel vermogens bezit» en en meest al, zoo veel hunnen toeltand cenigzints » edooat, opbrengen. — En die nu reeds daar en boven J' aet het aandeel in die fchulden , als voren gemeld , beG ist zyn, nu nog ten Hotte de inkomsten, en in val van
I ood de aanfpraak op hunnen eigendom , zouden moe' jn misfen, by welk gemis, zy hunne huis lasten niet :«runnen draagen , en gevolglyk hun beftaan daar door ;" nmoeelyk zoude gemaakt worden. ;
:; Een ieder, wie in die Gewesten maar eenigzints be-
II end is, weet, dat de eenige toevlugt dier bewoonderen : tot deeze inkomsten, en na omftandigheeden tot de
* ïomeinen zelve, en wanneer zy deeze Domeinen verezen dan worden zy by de eerste kostbaare gebeur-
« emsfe, aan eenen totaalenondergang overgegeven, en zulk «n ongelukkig lot zoude, (zoo met geheel, ten minste voor V. Duel.
een gedeelte) aan circa dehalffcheid der Bataaffche Natie te beurt vallen.
Ik ben dierhalven ftellig van oordeel, dat al het geene , wat aan zulk een notabel gedeelte van de natie een ongelukkig lot voorbereid, door geen een redelyk mensch kan geacht worden, met het algemeen belang over een te komen, en 'er met geen mogelykheid principes te vinden zyn, die zulke argumenten zouden justificeerec.
Hiermeede houde ik voor beweezen, dat de gemecnmakinge der Gewestelyke domeinen onrechtvaardig, ea' verderfelyk voor ons Vaderland zyn , en gceniins kan oveieenkomen met het Nationaal belang.
Wel is waar, gisteren hebbe ik hooren beweeren door de Burgers Reprefen'anten van de Kasteele en Vreede, dat aangezien het ftelzel van een en ondeelbaarheid, als meede de amalgame der oude fchulden gedecreteerd was, de gemeenmaakinge der gewestelyke Domeinen 'er een notoir gevolg van was, en dat die Burgers op die gronden conform het Rapport hebben geconcludeerd.
Maar, Burgers Reprefentanten ! my dunkt daKdit argument te veelhewyst; want is het waarheid, dat de gemeenmakinge der Gewestelyke Domeinen , een notoir gevo'g van het Decreet "'van Een en Ondeelbaarheid is, (het geene nogihans by de discusfien over de Amalgame , en ook by deeze deliberatien contrarie beweerd is) dan zoude dit argument ook moeten doorgaan , ,,de
gemeenmaakinge der Gewestelyke Domeinen is on-
rechtvaardig en "verderffelyk voor ons Vaderland, die „ geraeenmaakin:>e is een notoir gevolg van het Deereer „van Een en Ondeelbaarheid, gevolglyk is hetDecteec „van 2 Dec-rnber 1. 1. onrechtvaardig en verderfTelyk „voor ons Vaderland." Ik geloove hier omdat het argument van die Burgers in hun eigen principe veel te veel bewyst, en daarom niets bewysr.
Om alle welke redenen, ik concludeere tot rejeéHe van dit Arricul, en proponeere aan de Vergaderinge, dat men een Aniculin de Conftitutie plaatfe, waarby men aan de Gewesten ofte deszelfs bewoonderen den eigendom dier Domeinen verzekert,
C c c c c c 1 Krieger



( 93» )
Kriigir zegt, zkh tegens het rapport te moeten vetklaaren, daar i%mfcit dc Departementen onderfcheidene lasten mossen betMlA , w.s het KÏBUrlyk dat 'er Fondfen blecvcn, waarop tie isattn werden gÉidfigrtcerd, of zoude dan Batsafsch Braband by voorbeeld, welke nimmer dan lasten getorst had, geene voordeden toe ouk genaamd genieten.
Pan Hooff 7 egt, dat niets natuuilyket was, dan dat de ordertchfidene Domainen Nationaal werden verklaard , daar dit zoo dukMfk uit het Dccrett der Aajalgame voortvloeide, dan het als het waare onnodig was, dat er byiondere meldingIvan zoude v.orden gemaakt.
Vitrtnga zeat: • Gedachtig aan de herinnering van Jen Prefident, zal ik my zorgvuldig trachten te onthouden van alle herhaling, in een onderwerp, het welk men kan rekenen genoegzaam te zyn uitgeput. „ ,
Dan he- is niettemin cewichtig genoeg, om van ade zyrien te worden befchouwd. En op dien grond zy het my vergund dezelve uit mvn gezichtpunt (dat mogelyk verKecrd is) voor te ftellen. — Hoe zeer ik dan niet wil intreden tri de hoofdquestie, of nameiyk en voor hoe ver de inéénfmclting drr domeinen een noodwendig gevolg is der amalgame vara de oude fchulden..— Zo komt het my toch voor, dat zelfs in den geest der Vergadering di femeenmifcing der Provinciale Domeinen wel ksn zyn het effect van de verééniging der onderfcheidene Volken tot één Volk, maarniet, dat het moet. befchouwd worden ais een gevolg per fe van de gedecreteerde amalfame van fchulden. .
En tot die ftelling heb ik dezen grond, aar men cent cn vooral zal behoren uit tc maken, of alle de domeinen cn bezit<<ngen der refpc&ive Gewesten, allen moeten blyven worden bsf-houwd als bezittingen van dezelven quaSouvetainen' dan of men daar vac als zodardgen nier zal moeten af-nfckco, die, welken fp ciaal cn in '( byzonder geaffecteerd zyn . tot zekers oogmerken en beftemaningen. En hit zo Imèe, zal daar uit volgen-, dac die fchiftinj en fcheiding vborailes zullen moeten plaats hebben, nadatdcVolksvtrecrtelng zal wezea ten cffffte gebracht.
De wettigheid nu van die gevolg, blykt zo veel klaarder,
raar myn inzien wanneer men in aanfehouw-neemt dc
Decreten dezer Vergadering betrcUyk de huishoudelyke laster, aan de Departementale by continuatie opgelegd, en overgelaten —- welken tuiten twyfel uit de fondfen, daar toe te.ieuinecrd, zullen moeten worden gevonden.
Van dien aart zyn, myns achteits , de zorg en dc bekering der dj ken, dammen en waterwerken, die allen zyn gebleven D-partcmentaa'. —» , , •,
Nu is het zeker, dat by voorbeeld Gelderland, (ahvrtar :k die rclati'0 'c best kennc ,) het onderhoud van importante werken , als daar zyn, de zo gewichtige als kostbare Vooren. fcticKdaar onder 'c Ambt van Maas en Waal,.den zwasren JNymtegfchen Dyk in dc Over.Betuwe , met derzelver kostbare verlaten, van den zwaren Zurphenfehe Canonsdyk, en .mieren, worden gevonden, uit de daarroe fpeciaal bc. ftemde of geaffecteerde fondfen, zynde ecu merkelyk gedeelte rlier Dameinen, om van andere objecten en onderhoud, uit die Domeinen gevonden wordende, Lier cens tc gewagen.
Eu kan men dus wel a priori vsstfteilen , dat alle die Do• meinen cn Bezittingen moeten worden gemeen gemaakt, zonder eeaige voorafgegaane fohifting of fcaeisiing , of zonder éat alvorens worde uitgemaakt, of die Penningen en fondfen, at die zaken geaffecteerd cn gcadfigneerd, daar voor behoren
beftemd te blyvtB, of wel, altoos met meerderevifiquevt,
de Ingeretcnca der Departementen, dit aues moet worc overgelaten ann bet eventueel confent vau het Wetgévc Lighaam, otn de Penningen uit dc Nationaale Cas te bek men, het welk ik voor ais nog geenzins kan toeftemmen.
lk concludeere dus , dat het eaog geen tyd is, om de v menging der Domeinen nu reeds te bepalen, maar dat nrfti h»ni hy de aannceming der Conftitutie beat zal kunnen M den opgemaakt, hoe verre die gemccnmi'iing uit de overg ging der verfchillende Volkeren ai3 van zelf* zal volgen ;d wei in hoe verre uit kragte der werk zaambeeden en Jasten r 't Departementtal Beftuur.ea aan de respective Ingezeeten der cveotuïfle Departementen opgelegd, deeze- bezittiiij ten behoeve derzelven, (om daaruit die uitgaven te vinder zullen kunnen en behooren te ver blyven of toegeweezen.
Reyns zegt, dar, daar de fchulden Nationaal waren v klaard, het van zelve fprak, 'ja dat mtn het als ee fchreeuwende onrechtvaardigheid zoude kunnen aanm ken , zoo ook niet de Domainen Nationaal werden v< klaard. Ja waren dezelve in onderfcheidene Gewest niet de oorzaak der meerdere fchulden, daar'cr zi veele waren', welks men deor aankoop was meester^ worden; zouden ott die fchuiden , welke daar uit ot fproukelyk waren, worden gemeend gemaakt, en tej lyker tyd de Fondfen door de bezitters behouden wi den: welke fchreeuwende onrechtvaardigheid zoude niet opleveren ?
Schim'ntlptnnh.ck zegt, dar de zaak in questie niet ander dan als een inevitabel gevolg der Amalgame konde word befchouwd; immers lag het in de natuur der zaak opgeflote dat zoo wel het credit als het debit moest worden geamal meerd; dat, zoo als van Leeuwen had geavanceerd , het ve zommige Gewesten ccn grote hardizheid zoude zyn.de dien uit de Fondfen dier Doeiaiacn vceie lasten moesten wc den gevonden, welke daaropgeadfigneerd waren , hieromire konde altoos met die D.-partemeutcn fenikkingen word gemaakt; doch dan moesten zy nogthans bevoorens Natiqn worden verkleard; terwyl hy wyders rno.st aanm.rken , c de weg der eenheid niet overai met roozen befpreid was, mi dat 'er ook hier en daar doornen op worden gevonden.
Ten Berge zegt, dat hy nooit een voorltander no der Eenheid noch 'der Amalgame was geweest; ,d nadat de Vergadering daaromtrend in haare wyshf had gedecreteerd , dat dezelve plaats ■ zoude hebbel was hy ten fterkften overtuigd van de billykheid v het 'voorftel. Hy had zich zeer wel laaten voorftaa dat men zoule hebben ku' tien fus.ineeren , dat heto nodig was, het Conftitutioneel te bepaaien , daar 1 een natuurlyk gevolg der opgeroeide Decreten was; d zederd hy in deze Vergadering over dit onuetwerp veele gn^etfcheiden'e Leden l et tegenovergeüeldegev. len had hooren aanvoeren , zoo vermeende hy als n da: het volftrekt noodzakeiyk was. Hoe konde m zodanig een Wezen of Sociëteit zich vooifteilen , uit her° Systherha van zomm'gen zoude moeren voo vloeyen; zoude dit geen Staetas Leonina zyn;. nt de zaak was voldongen, daar het uit hergearripieei Systhema der Amalgame voortvloeide.



C 9l9 )
fort-, ,./*«! zegt, ctat hy met dit Wjam wilde , dat men B T oplos , dat /zoo wanneet het van zelfs iWfjjg ESSe volgde, waarom'et dan de Cooitó dju Wj t &n grfptoken had; hoe was dit ^^fSf fck de tyd niet geweest, om het ondet dit afpeu voorte «
ftciicn. , \ Trip zegt, dat hy zieh ten volle con formeerde met , het door fen /^/geavanceerde, waar by hy mets ; te voegen had.
ï' ifzauéVrïfdM»? met geene' srgnmentatlen op deeze Wterie ophouden: maar daar ik my tot een regei «efteM hebbe a'tvd confequent te blyven ian myne PW". * «n te vooren door my gedeclareerde opm.en zo *£* £ ^emoedc r.ict van 'c tegendeel overtuigd worde zo nou ik, loor da- het Appel Nominal wordt gercftlrucerd, met d,.e 'woord n z" r i, waarom ik daar by tegen het Report zal moe en ftemmen. Ik heb naamlyk by myn advys, over de AmaName der Oude Schulden, ge-laan m dat idee dat die Am Si Se * onder andere bewyzen
van die onrechtvaardigheid mede aangevoerd, het thdna on ederhavig point van het gemeen of Nationaal ™M***J* Provinciale Domeinen: Het Decreet van de Vergadering P die Amalgame gevallen, tó^.W neus verklaard, cn heefc op my wel gehad dat eff.ct, «al. ve Sat Dec eet eerbiedige, en my daar aan moet ^f™*™; «aar het heeft my zelve van myne dwaaling niet overru.gd " doen re ^ koomen. Daar ik dus voor my «laten te. zelve „or erroneu, verklaard, optn.e, kan men van my rut verwagten, dat ik nu zou accedecren tot een Decreet,he «en ik tc vooren reeds als onrechtvaardig befchouwd hebbe. feu«lT«« zeggen —-terwyl ^Fgl U=r die T eden die in dc Amalgame zelve geene zwangneio fevSd-u hebben! om zich gelyk te blyven, ook in de gelleen^khïder Provinciale goederen niet behoeve!, te dt»i culteereD.
Fan Hooff zeg?, dat hy eeniglyk biet op wilde aanmerken , dat de Amalgame nooazase.yk was; hy bebouwde dit geadvyfeJrde, als een wenk aan zommige Leden, om , vermits zy tegen ds Amalgame gette»ct ■ hadden, zy dit nu ook zouden doen t
De Prefident inftitueert het appel nominal, of men zich conformeerde met het Rapport , ja dan j .Neen ? — En wordt het zelve gearrefteerd.
%?lt^titevïLint<xiem d00t hel gallen Decreet ia»"Te klaard zynde, zo geeft de ondergetekende ,. bedt nkiag of 'cr geen voorzorg zoude kunnen gebruist wor ISn om te beletten, dat het effect van dat Decreet niet i lu Swlfrd gem.^ welk de Provinu*
Teftuurineen noz fuftineeren te hebben over deeze goederen , ?n pS«it dS. eéne Perfoneele Commisfie te benoemen ; ,P "onderzoeken wat in deeze kan en ™^»»^0^» tennut'evan hetalgemeen welzyn, en byzonder tot voor kooXr da die Provinciën, wiens fchulden door de ganfeht , g^Uzullèn worden gèdrajen, dat geiustineerd gezaj niet gebruiken tot nadeel der Natie.
el gemoedeer ^X^rSST^S^S^R
lASmf^ Oude S huid^n geftaan in'dat idéé dat die IaSS Se :hZeprJpA:l heb onder andere bewyzen I van die onrechtvaardigUtedeJ-^^lSS der
Fitringa ztut:
Indien de hypothefe van den Burger yen Hoof waar was, at nameiyk door dit Dscrcet alle goederen cn Domeinen dcr Jnves'en van nu af Nationaal worden, dan zou zyu voorftel f conclufie , tc weeten: dat ter voorkoming van het claderen ■ •an dit Decreet dc alienatic dier goederen nu reeds zou moecn worden verboden, ook kunnen geadmitteerd woraen: naar daar die ofideiftelling naar myn inzien fauf.f .is, zal ryne oóncliïile dit ook moéten wezen. En dit fautivo ilyfct dunkt my daar uit. dat de Vergadering geen Decreet o£ jefluit van gemeenmakiug kan Hemen , het weik eenigeSratfnt ioa hebben, voor dat het Volk die Conftitutie cn dus oo.t lic Decreet zal hebben aangenomen.
'Er beftaat dus nog geen Decreet. — Eu zender oorzaak kan 'er geen gevolg zyrt. — Hier uit befluite ik, dat de Propolitie van den Burger van Hooff voorwerp van de.ueratic kan zyn.
De Prefident verzoekt, dat van Hoojf zyn voordel in fcriptis zoude overgeven.
Thans wordt Irj deliberatie, gebragt hst navolgende Rapport:
burgers Representanten'.
Uwlieder Commisfie,'cn den 5 December laatstleden tot de zaak der oude Schulden benoemd heeft op den 9. Tan-a-y daar aan vokenden, hy derzelverecrste Rapport, aan de Vergat}-ring" geadvifeerd, het benoemen eener Commisfie, eepaeels t*t herontwerpen van 'c geen in da Aft'1 van Cifnftitfttfe nopens de zaai. der Financiën zou b'höoren geplaatst te worden, en anderdeels tot her vöorflaan der Financieels inrichtingen, welken provifioneel zouden dienen gemaakt en in trein gebragt te wor-,
^Óvereenkomftig dérzèn'vaotlag, is deze zelve Commisfie, by Decreet van den 18. February laatstleden , tot het één en ander voorgedragen einde gecommitteerd.
Aan het eerlie point hebben wv ten groothen deeletoldaan by ons Rapport van den 28. February, enhoopen eeMdazgs het daar aan nog ontbrekende te fupple-: ten ■ terwyl wy op heden aan het tweede point van het D-c'recc Commisforiaal van den 18. February trachtende* te voldoen, de eer hebben aan het oordeel dezer. Vergadering te onderwerpen het navolgende
Concept van de wyze van Inrigting der Financien, welke plaats zal hebben voort na het introduceeren van de Conftitutie,. tot tyd en wylen, dat het Wetgeevend Lichaam een ander Plan van Financie, ingevolge den inhoud van de Acte van Conftitutié, zal hebben iu werking ge\ bragt.
' Art. 1. Alle Geldmiddelen van de Republicq, het zy , dezelven beftaan in Impefniën , Belastingen of Domeinen, ■ van welke natuur dezelve mogen zyn, zullen ftaan on1 der het Oppetbeiluur van de Fi&iuctï'kamer,
Cc c cc e e 2-



( 94° )
2. Dezelve Kamer zal vervangen de werkzaamheder. vanhet Commiué tot de Algemeene Zaken vanhet Boad' genootfchap te Lande, zo ten aanzien van de zogenaam' de Gcn-.ralit-.its Financiën , als ten refpecte van d. Lands Loterye, als mede öie van het Committé tot de Zaken san de Marine, voor zoo verre de middelen te water aangaat.
3. Deeze Kamer zal ook in die Landen en Heerlykheden , welke vooimaals aan den Vorst van Nasfaul, oi andere Particulieren behoorden , en waarin geene Lasttn ten behoeve der Republicq, of van eene der Provinciën geheeven werden, de onmiddelyke beheering hebben omtrent alle nieuwe middelen van Financie , die over de geheele Republicq, cn dus ook in die Landen en H erlykheden zullen ingevoerd worden. Dan, het opziet over de gewone Lasten en Impofitiën in de Domeinen van den Vorst van Nasfau, tot nog toe geheeven geweest, zal provifioneel gedemandeerd blvvcn aan het Committé van Adminsftrarie over de Goederen van den Vorst van Nasfau, onder het oppertoezigt, echter van de Nationale Financie kamer.
4. Alle Impoften en belaitingen, in alle deelen der Republiek fubiifteerende , blyven op denzelven voet : met dien verftande, dat in die deelen, in welke de middelen extraordinair, verhoogd zyn , om de laiten van den Oorlog te hoeden*, dit verhoogde middelen by den Vreede zullen worden gebragtaap den voet, als die waren voor den jaare 1792.
5. Zoo egter in fommige gedeeltens door verbeterde Ordonnantiën de middelen mugten gebenefkeerd zyn, zullen die Ordonnantiën blyven liand houden.
6. 'Alle Ordonnantiën op den 'opheeve der Middelen in de onderfcheiden deelen der Republiek geëmaneerd , en dus ook de wyze vanperceptie; mitsgaders de precautien tegen verkorting van 's Lands Middelen, blyven op den zelfden voet, ten waare de ondervinding leerde, dat de reeds gefielde Proecauticn niet fuffieient waren , om nieuwe pracfyken in het fraudeeren der middelen tegen te gaan.
7. Van de Continuatie, Art. 4. en 6. vastgefteld, zvn uitgezonderd de middelen , hier na Art. 34. opgenoemd , als mede de daarop g ëinaneerde Ordonnantiën.
8. De respective Comptabelen door de geheele Republicq zyn , behoudens derzelver tegenwoordige ondergefchik heid en verantwoordelykheid , onderwolpen aan de ©rdics van de Financie kamer.
9. Zy zullen binnen agt dagen, na-dat de Leden der Financie - kamer zuilen zyn in activiteit gebragt , aan die Kamer inzenden eene Memorie , behelzende eene fummiere opgaaf van de Posten van derzelver ontfang en nirgaaf. geformeerd volgens de Borderellen hunner gewoone Rekeningen, en bereekend raar het möntant van het geen die Posten , geduurende tien Jaaren, het eene jaar door het andere hebben bedragen ; met dien ver ftande, dat die Comptabelen , welke nog geen tién Jaaren in fundlie zyn geweest, zullen kunnen voldaan met die berekening te fcimetten naar den tyd dat zy in Admir
niftratie zyn geweest. En zullen de Comptabelen daf
en boven verphgt zyn , om Copiedier Mcmorien te veil ■ in te keveren aan het beftier, in het Gewest geëtabiil feerd, onder weik zy respedivelyk behooren; welk » Hier hunne reflediën, zoo zy die mogen hebben, bii nen een maand ter Finantie-kamer zuilen moeten inzei den.
10. Zy zullen ter gelyker tyd inzenden eene opgaai voor hoe veel fom zy eoor hunne go.ede en getrouw directie hebben Borg gefteld, en waar in die JeV°(0! beftaat. '° *
11. Zy zullen met het begin van elke maand aan d Nationaale Financie-Kamer inzenden een flaat van hufin refpeétive Corptoiren.
12. Zy zullen by continuaiie blyven betalen de Ie treifen van de Capiraien ten laste van hunne respefti* 'Comprouen genegorieerd, als mede zodanige Posten tot welker betaaling zy te vooren by generale Refoiu tien gequalificeerd zyn.
13. 7,y zullen respeéteeren en met betaaling achter volgen de Ordonnantiën, welke door de Financie-Kr mer ten laste van hunne respeélive Comptoiren geiW" worden, mits die Ordonnantiën zyn in die form al by de Afte van Coriftitutie Tit. 5. Afd. Art ' bepaald is.
. J4- Zy zullen zich ftiptelyk gedragen naar de Inflruc tien en naar de Refolutien , cp het ftuk hunner bedie- in gen refpeétiveiyk gearrefteerd, en genomen , voor zot verre dezelve door de nieuwe inrigting van zaken cie' zyn gealtereerd.
15. Zy zullen hunne rekeningen, voorzoo vcre der zeiver onrfang betreft , en der uirgaave, gedaan or Ordonnanren der Financie-Kamer, mitsgaders die, tói welke zy door generale Reftalutien zyn gequalifice'erd met en benevens de Acquiten, daar toe fpecteertnde jaarlyks inzenden ten Bureele van de Nationale RekenKamer, om te worden geëxamineerd, afgehoord en gefloten.
16. De Financie-Kamer zal, zoo dra dezelve zal zyn georganifeerd, in alle deelen van de Republiek doen opneemen den ftaat der inkomften van dezelve, als mede der hu'sla;ten; en vervolgens van den flaat der zaaken geïnformeerd zynde, dezelve brengen ter kennii van het Wetgeevend Lichaam.
17. Voor huislasten zullen worden gehouden de kotten van de Politicque Adminiftratie, van de luftitie van het Publicq onderwys, als mede dc Susiidien en Remisfien, welke jaarlyks gewoonlyk moeten geaccordeerd worden, wegens middelen, waar van niets te bekomen is.
18. De Summen, welke de huislasten zullen bevonden worden tè bedragen , [onder welke mede gerekend zal worden een Post van onvoorziene zaken, door het Wetgevend Lighaam bepaald, naar de omftandigheden, welke in ieder Gewest plaats hebben] zal gefteld worden ter dispofitie van het Beftier, het welk in de Gewesten zal moeten gcëtablisfeerd worden, tot den tytt dat de nieuwe Departementen zullen zyn georgan'fe-rd.
19. Dc



( 941 )
19- De Reketvng van uitgave van 'de hu'slasten zal
lor de respective Comprabelen gedaan worden aan de :ftieren, m den vongen Anicul vermeld, of aan hun , eiken deze taak door dezelve zal zyn opgedragen, aa. Dezelve zullen, gefubordineerd aan de Fmancieamer, toeverzigt hebben op de rigtige Executie van Lands ordonnantiën en Piacaten , op het ftuk der geeene Middelen en Domeinen fubiifteerende. 21. Zy zullen dien ten gevolge in die deelen der Reblicq , in welke eenige middelen Verpagt worden , die srpagtingen ten overftaan van den fubftituut Fiscaal feciueeren.
22 Zy zullen in die deelen der Republicq, in welke de ddelen gecollecteerd worden,de refpective Bediendens tot ! einde geëmpioycerd wordende , tot hunnen plicht uden.
23. De Calange over verkortingen van 's Lands midde1 zal blyven gedemandeerd aan huji, weken dezelve de onderfcheidene deelen der Republicq tot nog toe sft gecompeteerd, en de judicature over dezelve zal ',ven aan die Rechtbanken , welke dezeWe in de 011fcheiden deelen der Republicq tot nog toe hebbenuitaefFend , of aan die, aan dewelken dezelve by de acte n Conftitutie zal worden toevertrouwd, j 24. Van de Vonnis fen in cas van verkorting van J^ands Middelen gewezen, het zy van Rcgtbanken, j tlke by de eerfte inftantie, by arrest'hebben geweejl 1, het zy van de zuiken , aan welken dezelve van eelagere Regbank by wege van appel gebragt waren, | t hoger beroep voor het Nationaal Gerlgts-Hof. | 25. Iu ieder deel der Republicq zal Provifioneel worl ) aangeftcld een fubftitut Fiscaal der Financie op een il ttabel Tractement, door het Wetgeevend Lighaam
* bepaaien, en geëvenredigd naar de meetdere ot min-
* -e duurte in de onderfcheiden deelen der Republicq ' ats hebbende, en naar de werkzaamheden, aan die ■ 3t verknogr.
16. De Subftitut Fiscaals zullen in de Diftricten , in ! ilken zy zyn aangefteld, toezien, dat de opheeve van
middelen, ingevolge de geëtablisfeerde Ordonnantiën B tig gefchiede, en dat 'er behoorlyk worde gewaakt en verkorting van 's Lands Middelen.
17. Zy zullen niet alleen Correfpondentie houden met 1 Fiscaal van de Financie ,maar ook in de refpective Dislen , onder hun Departement behoorende . ten einde
' nformeerd te zyn, nopens het geen omtrent de peritie der Gemeene Middelen plaats heeft.
' >8. Wanr.eer zy bevinden , dat die , welken de Exeie der Ordonnantiën op de Gemeene Middalen is hevoolen, nalatig zyn in de betra^ting van hunnen
! ;t, zoo zullen zy daar van kennis geeven aan den caal der Financie, ten einde dezelve tegens de nai'gen zoodanig kan proeedeeren , als hy zal oordeelen
[ iehooren.
9, Zy zullen in die deelen der Republiek , in welken j imige Middelen Verpagt worden , die Verpagtingen
zooren, van dezelve aanteke-ing houden , endieaan; fhingen na den afloop det Verpagt ngen aan de Fir
nancïe-Kamer inzenden , en wyders toezien, dat die Verpagtingen naar behooren gefchieden.
30. Het Wetgevend Lichaam zal de InftrueYie formee* ien voor de Suoftitut Fiscaals met infertie van de voorenftaar.de 25, 26, 27, 28 en ij'ie Artieulen.
31 Vermns tie gewoone middelen niet toereikende zyn , om de algemeene Lasten des Lands te vinden , za! het Wetgeevend Lichaam eene Keffing van Penningen doen, welke werken zal over de g<heele Republiek, naar het betrekkelyk vermogen der respeétive deelen , en der Ingezetenen.
32. Ten dien einde zal 'er 1°. eene perfoneele belasting geheeven worden, gebafeerd op de huuren der huizen en door de bewoonders derzelve te bctaalen. 20. Zal geheeven worden het Collateraal op de faldoo's der Boedels in gevolge eene nieuwe Ordonnantie door het Wetgevend Lichaam te formeeren ; 30. zal een Nationaal Zegel worden gemtroduceerd , door alle de deelen der Republiek, insgelyks op eene Ordonnantie als vooren te formeeren; en 40. eene belasting op de Zuivere inkomften der Ingezerenen: of flegts eenige van deeze middelen, of wel andere daar boven, indien *s Lands behoeften zulks gedoogen of eisfehen.
33. Deze inrigting zal aanvang neemen op den eerften January 1798, en eindigen ten tyde door het Wetgevend Lichaam een andere en verbeterde voet der Nationaale Financie, ingevolge de Acte van Conftitutie, zai zyn ingevoerd.
Wordende hetzelve articulatim in omvrage gebragt, en conform gearresteerd.
Waarna de Vergadering geadjonrneerd wordt tot morgen ochtend ten tien en elf uuren respec tivelyk.
Zitting van Vry dag, den 5 Mey 1797»
Voorzitter: j. B. Bicker.
Een quartier na tien uuren wordt de Vergadering geopend. De Notulen worden geleezen en goedgekeurd.
Eene Commisfie uit het Commitié der Marine verfchynt ter Vergadering, en doet, by monde van den Burger Penning , rapport:
ï. Op het Request van IV. Steil, tot het tranfitoir vervoer van Wollei, Goederen , (zit Decreet van den 1$ April) advyfeert het Committé , ingevolge de Publicatie van 5 January li 1. favorabel , onder1 de daarby bepaalde midfen : — conform befloten.
2. Advyfeert het Committé favorabel, onder de gewone bepalingen , op het Request van Calis en Kuiper? tot uitvoer van Spykers, Staal en Tin naar Sminra;.— {zie Decreet van den I Mey) : *» Conform belloten.
3. Op het Request van den Schout by Nacht J. A. Blots van Treslong , verzoekende , dat dë Posten veor Tafelgelden , op zyne extraordinaire declaratie ge'aragr,.
C c c c c c 3 BSO-



C 94* )
Ério»en£ worden vcldaan[zie Decreet van den I Mey) advyfeert het Committé dccjinaioir, zoo als zy dan ook reeds die Posten op zyne extra declaratie heeft geroyeerd , alzoo hetzelve zich ongehouden , j» onbevoegd rekende , «ni aan een Oader-Comma.idant eenige Tafelgelden toe te fiaan , weiken aan niemand anders als Bevelhebbers van een Vioorof Esquader worden geaccordeerd: conform befloten.
Hierna worden geloejen de vol?enda Stukken: Een Req rest van Frans Lucas, Ba:aaf, inzendende de nódige Attesten tot het bekomen der gewoone Gratitkatie , met bewyzen, dat hy zich niet eerder heeft kunnen adresfeeren.
Een dergelyk Request van A. van Eerden, Bataaf, te kennen gevende', dat hy, gediend hebbende onder de Artillerie Veldfrain in Frankryk, en deeze nu onlangs gelicen.ieerd zynde, zich om dc gewoone Gratificatie nict eerdei heeft kunnen adresfeeren; en dus met inzending der ba «-yzen verzoekende, dat ook aan hem de Gratificatie rn^g vorden ge'.ccordeerd.
Fan ffonf appuyeert dit verzoek, als zynde dit een gelyk geval als dat van den Burger Dibbctz,
De prefident proponeert, om deze beide Requesten te ftellen in handen d«r Commisfie tot de JJataviënj orn 'er behoorlyk reguardopte liaan: — conform belloten.
tfA
Eer. Request van A. M. Kaf, geboren van den Berg, verzoekende reftitutie van een kisje Thee, aangehouden door den Sybftjtnt^-Fiscaal der Marine te Harlingcn : — aan 't Commiué der Marine.
Een Request van A. C. Moltere, verzoekende, dat'er op het Rapport, op zyn vorig Request uitgebragt, eene fpoedige en gunstige dispofit.e mag vallen.
De'Prefident appuyeert het verzoek, alzo de Requestrant hem mondeling betuigd heeft, dathy na aftrek van zyne onkosten, flegts ƒ 1000 overig houdt, en ftelt voor, om dat Rapport op morgen aan de orde van den dag te ftellen, en dit Request tot zo lang te houden inadvys: en concludeert conform.
Een Request van den Colonel Makkalestrc, zich beklagende, dat hy, na den ouderdom van 72 Jaaren te hebben bereikt, en lange Jaaren den Lande te 'i»ebben gedient, op een los gerugt dat hy in den Jaare 1787, by afwisfeliag van partyen , zich niet van zyn pligt zou gekweeren hebben, van den penfioen-lyst is geroyeerd, waar door hy zich in zyne hooge Jaaren in een armoediger^ flaat gedompeld ziet, en wel haast, zonder hulp, van gebrek zal moeten omkomen; beroepende zich op den Reprefentant de Crane , welke getuigenis van zyn gehouden gedrag in Zeeland geven kan.
De Prefident zegt, dathy den mnn gezien heeft; dat hy 72 J :arei; oud is , en bykans geen brood heeft,
om te eete;/; dat dezelve hem .daarenboven.| zeer onnozel is voorgekomen, en dus pro| neert, om dit Request te ftellen in handen n daartoe benoemde Commisfie, om 'er reguaidn te flaan.
De Crane getuigt, dat de Requestrant zich, zo 'U hy denzelven gekend hcefr, a's eeneerlyk man gedrijl heeft, en dat ny thans broods-gebrek heeft. IJ
De Pref.dent zegt, dat, de Vergadering | ofu'cieele getuigenis uit den mond van den Buil de Crane gehoord hebbende , hy by dezen 11 voorftel herhaalr.
Van Hooff' zegt, dat hy verzoekt, dat 'erten mini naar dc zaak onderzogt zal worden, en dat, indien ï zo is, als waar mede de Requestrant betigt wordt,* dan zynen tegenwoordigen toeftand meriteert, doch 1 indien het valsch bevonden wordt, dan tie roem vanii
Kequestrant üeste eclatanter zal worden.
De Prefident zegt, d«t hy het met .den Buis van Hooff volftrekt eens is, en met zyn vodii heeft bedoeld, om onderzoek naardez;ak te del en dan der Vergadering te dienen van cotilïdera | en advys.
C. L. van Beyma zegt, dat hy van eordeel is, ket veel beter zal zyn , indien dit Request gefteld w in handen van het Committé te Lande , om advys zo hetzelve zeer zeker redenen zal gehad hebben, den Requestrant van de Penfioen lyst te royeeren ; hy ook de terra afmsfelende party, welke in dit Retj gevonden wordr, zeer aanftotelyk vind, en dat hen te meer daar toe aanzet.
De Secretaris yen Laar zegt, ter eluciflatie, dat alle Ï gelyke Requesten zyn gefteld geworden in banden van CII melin c< f.
De Prefident proponeert vervolgens, om \ dit Request te Hellen in handen dier Commis1 om, na ingenomen informatie in dezen, der M
gadering te dienen van fpoedig advys: en cr
cludeert conform.
Een Request van B. de Haan, oudfle Bode bjf Nationale Vergadering, verzoekende, in navolgingz1 \ prredecesfeuren-, met de jaarlykfche gratificatie van'I begunfligd te mogen worden: — aan de Commisfier de Griffie.
Aan de orde vnn den dag zynde het Raptf vnn Nukettt van der Veen c. f. op gisteren in l1 zaak vnn Campen uitgebragt, en tot heden in f vys gehouden, wordt het zelve door den Pil dent in deliberatie gebragt.
Auffmorth zegt:
Ik heb, na cxaminatie der ftukken, by het Rapport 1



izaak van Campen gisteren uitgebragt, cn tot heden in ffirya hChoii ien , be.'oaden, dat, a's nacn alles,wat zedert de Brolutia to: hier toe aldaar gebeurd is, in zynenzamenlaang fchouwt, my gx&flnts verwondeit, dat eene Burgery, als f van Campen, deuelke recht heeft op haar Pacriottijme k te zyn , zien in de enfchuldisfte en bülyiéfte zaaken ziet iwarsboomt en in alles te leur gefteld —. bevvogen word, a Wa te maken, die baar tegen de gevaarlyke aantlagen krer vyanden befchermt. Daar door eensklaps van haare fcgerine;s«Leden word verlaten, en ai eri daar door genoodIkt ziet eene gchcs'.e nieuwe keuze te doen, en wel meest. Eden to: dat vak nooit opa. lera, en dus onkundij, raoctj Ëzan', dc\velkc~ëtaarcnboven naauwiyks in huntttWnftVen^* Iredeü zyuds, op eens war.tea verlaten van hunne Ministers f S-.cretartsfan.
Dat die (zeg ik) misdagen begaan , is geerfints te vetwMtrea en tact is zeer natuurlyk , dat, naar mate die afeega ine Pden'ei! Sccretarisfea uitmuatende talenten hadden,'ooi te Lr de verrigtingen deezer nieuwelingen moesten afftekefl. K het is nict minder waarfehynlyk en een natuurlyk gvrcdf , ft nu deeze onervarene Rurzeta » dezw-uiibeueu, aanhunue Eten verknolt, door deugd, vlyt en vigeiantie zyn te haven Somep, zy wel is waar, de achting der braven en weldeninden met het aangenaam gevoel vin de pügtsbetragtingonafhctdelyk; maar ook ——• teffens de afgunst, nyd en verEtüaz hunner V-y?ndeu met verdubbeling deelachtig u-orden. Krat; wat kan, by voorbeeld, de afgegaane Leden meer ïoftaamen, dan te «ien, dat, welke beroemde Financiers zy bk mogen geweest zyn, echter by flot van Rekening altoos big' duizenden te kort fehoten terwyl deeze onervaicne iirgers by de Jrrlykfche Rekening met ordinaire en zelfs leer reparatie, dan de vorige', een batig flot aan twintig dui:nd guldens hebben gehad.
-Wat kan geheel Oveiysfel (exempt Zwolle) meer befcaaaen dan tc zien, dat daar de Wapenoefening bynaovcrai als •n onverfchillige zaak befchouwd wordt, echter Campens Irserv daarin met allen yver , eensgezindheid en moed jlhardt Dat een en ander kan niet misfen cn befchouw ik s dc bron , waaruit zich eene coalitie tegen de Municipuü h en Repubir.::iesrezl!vas Burgery van Campen hetit IrVaririeerd, cn welks bedoeling men uit de alom bekenue jrdu;-e acr voornaamfte Aucleurs ligt kan bevroeden; tn ik ■ets helaas! maar al te zeer, dat zy flaajen zullen. ——— fant welk braaf gedeelte van een Volk is heiland tegen dc itri»ues der hèèrschzugtigen cn den invloed van het goud. Doeh ik vertrouw, det, zoo de Municipaliteit van Campen in Jeezc Misiive mogt voldnen.als dan zeker het Provinciaal eftuur van Oveiysfel, zoo in het verkiezen van Leden tot >nc C .ffimisfie, a's in het oproepen der Stemrjsregtigde 'ur'crs, met die onzydijheid zullen te weik gaan, als hun I t, eer en den aart der zaake vorderr. Da' zy zich riet zullen laren wegfleepen door Intriguantcn, ie het vertrouwen var. bun eigen Stadtgenotcn, verloren Ebtade, te Campen haar Ral zoeken tc fpeeleu — van an|cen, die, als men het niet om reden liet, eene geheele Bderfi plaats verdienden. , "
:En dat zy dienvolgens nimmer zal toelaten , dat Mcnlcbcn Se door de Commisfie ter Organifatie der Gewapende But'ermagt verklaard zyn, de Wapenen niet tc zyn toebctrouwd, j deeze zaak meede zullen ftemmen. .
En hoe zeer ik begtyp, dat het primitief verfchil is S'edevk Domefticq, en het Provinciaal Beftuur, immers de meerderheid niet onpanydig is, zai ik my egter tegen dit Report jet verder ©pjontren.
■tres cn bet is zeer natuurlyk, dat, naar mate die afeegauic
■ ,... — n ;-r..n KknnnwnJi, talenien had Jen 'ooi te
lilaïng hunner Vyanden met verdubbeling deelachtig worden. Want, wat kan, by voorbeeld, de afgegaane Leden meer
( 943 )
li. — r>„...,i,h'..i,-trf-;livi» Uurjerv van Camn.-n hCfit
liformeerd, cn welks bedoeling men uit de alom beKenue
De l'rejtdent Itelt voor, om aan coruorm tiet Rapport te decreteeren: — en, niemand zich'er vertier tegen verzettende, word hetzelve gearres* :eerd.
Eenige Requesten om Paspoorten: GeaccorS
ieerd.
Nadat de tyielvke Pre/Ment ter - Vergadering verfchcenen was, et? de Notulen gerefumeerd en gearresteerd waren, brengt dezelve in d'elibèrat'e het op gisteren door van Ptbfiff ged'ane^yo'qrfteïi tevens voortellende om het te Hellen in handen van de Commislie tot de Financiën.
Van Mark zegt;
Dat hy al nog inherec-de zyn geavanceerde van gisteren , dat deze propt >fi'ie van den Burger Repref-iitant yan t/oif geen object va-a deliberatie kan woiden , als regel re ar Itrydei e tegens bet Reglement epde Ver^adeiina , dat de Vergadwii g meermalen voorftellen tegens dat Rcglemefit z > direct miy pende had verklaard geen ontwerp van hare dciib-ratje tb kunnen zyn , eii dat hy oordeelde, dat de Vergadering ook ia dezen die Cynofure diende te volgen.
Verhees zegt, zich hier mede te .conformeeren.
Queyfis ze at, dathy zich nict verzet, rat het in handen der Commisfie word gefteld, dan eeniglyk om daarop te- idvyfecren , of het een point van d.libcratic zuuie kunnen uitmaken.
Evers zegt:
Het Reglement voor deze Vergadering is thars rog het eenig richtfnoer voor ors, zo w.1 a'3 voor de Provimiaile Beftuuren. —«DePropofitie van der Burger R.-pref.-riant yan Hooff ttiidecït óm (hoe zal ik het noemen) een Contuii ré vaa Waakzaamheid over dc Provintiaale B.treuren aan te ftellen, die a priori zoude zorgen dac dezelve hunne magt r.ict te buiten gingen. — Op die wyic zoude de Gftv.sten ook zodanig Committé kunnen aailftelleu om toe tc zien , dat vvy onze magt niet ufurperen. ———-
Laten wy alleen, overeu.komirlg onze macht, rigtnj en ferm handelen, en dau, wanneer de Beftuurdets vau hec huishoudelyk beftuur der Gewesten, hunne magt te buiten willen gaan, kuoncn wy 'er, (om zo tefpr.-eken,) ecu ll-jtji . veor fteeken. — Dus is dit voowtcl onnodig.
Teding van Berkhout zegt, dit te appuyeeren.
De Prefident zegt , . dat bet genoiiierj Decreet niet dan na het aanneemen ='er Cotillitiuie ia werking konde worden gebragt; da. hy dus voonletde , om by appel notarinal te decideeren of dit voordel een poniet van deliberatie zou ie uitmaken ja dan neen ?
- Via inga zegt :
Gister by 't eetfte vooiftel door den Burgter yan iJooff 'gedaan, heb ik reeds, zo ik mene, bewezen" dat het zelve geen point*van deliberatie kon zyn, om dat die propofitie berustede op de onderftelling van een reeds dadelykbéftianti of werkend Decreet, over dc veifehillcndc Domeinen ter Gewesten dan welk befluit de Vergadering niet *ls zodanig
bad



( 944 )
hai genomen, noch kunnen nemen; waarom ik had gehoopt, dat de propofant hetzelve zou hebben ingetrokken.
Ik zal 'er dus nu nog alleen dit van zeggen, dat, al hal de Vergadering de magt, om dit verbod van alieaatie der domeinen in de Gewesten te effectueren, (als echter neen) dat dan nog deze ftap zo tegen de billykheid als tegen de geiykheid zou aanlopen , en veelerlei verwarringen ten gevolge zou hebben.
Zommige Gewesten immers hebben reeds dadelyk die verkopingen geëffeétueerd, anderen zyn 'er nog mede bezig, tot verlichting der Ingezetenen in de extra - ordinaire heffingen voor de gemeene zaak — zouden dan , vrage ik, die wettig geëffectueerde verkopingen nu geannulleerd, of de nog lopende gefchorst worden? Of zou het bezwaar van zulk een Decreet alleen moeten komen, op den hals van die, welken die maatregelen nog niet hebben genomen. Het eerfte te ftellen immers, zou tegen de billykheid, en het laatfte tegen de geiykheid ia rechten van alle de Gewesten aanlopen.
Ik blyve dus concluderen tot verwerping van dit voorftel.
De Prefident inftiitfeert het appel nominal, in voege voorfchreven : — en word dit voordel, als geen poincl: van deliberatie kunnende uitmaken, gerejecteerd.
Van de Kasteele Rapporteert, namens de perfoneele Commisfie by Decreet van den 21. Maart benoemd, ten einde eene nadere redactie van eenige Articuls van den 8. Titul, handelende over den Godsdienst, te vervaardigen: — befloten te doen drukken en tegens Donderdag aan de orde vau den dag ie dellen.
Ten Berge Rapporteert, namens de Commisfie, by Decreet van den 1. Maart, benoemd, teneinde eenige bepaalingen te maken, nopens de Crimineele Justitie in de Departementen:— en wordt hetzelve conform geconcludeerd.
Colmfchate doet het volgend voorftel: Meermalen heb ik, nevens een aantaal myner Medebroeders, met ongenoegen gehoord engelezen, dat'er jn het ontwerp van Staatsregeling voor het Bataaffche Volk, een aantal vreemde woorden zyn ingeilopen , die voor het grootfte gedeelte van Neerlands Burgery onverstaanbaar zyn^
Door welmenende yver aangefpoord, om dat ontwerp voor een aantal eenvoudige , en ongeletterde Medeburgers zo duidelyk, en zo verftaanbaar te maken, alsmaar enigllnts mogelyk is, meen ik aan de Vergadering te moeten voorftellen, of zy niet zoude kunnen goedvinden , om aan de Leden die benoemd zyn , tot de oversiening, en het in order brengen van bovengemelde ont- < werp aan te bevelen, alle mogelyke zorge te dragen, <
siening, en het in order brengen van bovengemelde ontwerp aan te bevelen, alle mogelyke zorge te dragen,
'Ier Drukkerje vaa VAN SCHELLE & COMP. ia de KAAGE.
aat aaarin geen vreemde woorraen, ot uitdrukkingen ov blyven, maar dat het zelve in eene zuivre en verfta bare taal aan het Valk worde aangeboden — op dat elk 1 der Maatfehappy in de mogelykheid gefteld worde, daarover, naar zyn vermogen, te kunnen oordeelen bellisfchen.
Van Eek zegt, dat hy voorfloeg den "v^rfteller verzoeken aan de Commisfie eenige voorbeelden op geven.
Vrede zegt, dat, daar 'er reeds eene Commisfie van redat jangefteld was, zo vond hy dit voorftel overbodig.
De Prefident ftelt den voorfteller voor, om 1 zelve in te trekken.
[Set overige van deze Zitting in ons volgend'Niemmer,
Beknopt Extract van de Zitting van Vrye den 12 Mei 1797.
De Commisfien uit het Committé te Lande en dat Marine, komen respectivelyk binnen en brengen eenige R; porten uit.
Het Request der Clasfis van Zevenwolde, op gisteren advys gehouden , ftrekkende tot afdoening van haar vo Request, op den 12 April 1. 1. ter deezer Vergadering] prefenteerd, wordt in deliberatie gebragt,en het laatstgcme herlezen: en na eenige discusfien befloten, om dit te ftel in handen van ZubH c. f.
Een Request van den Burger Avenhorn, zich beklager over een aantal Practizyns van Amfterdam, welke hy iu zy questie met de Burgers Texiet, Angely en Masjac gebru heeft, en verzoekende, dat zyne zaak van Amfterdam m het Hof van Holland mag overgehragt, en hem een Lai Advocaat en Procureur toegevoegd worden.
Een Request van de Burgers Texier, Angely en Masft verzoekende dat de Vergadering hec Request van Avehh ïelieve coramisforiaal te maaken, alvorens 'er op re bef, fchen : —befloten het eerstgemelde Request te renvoyeei aan de Juftitie, waar door het tweede is komen te cesfeen
Het Rapport van Stoffenberg op het Request van KnipfeXi lot alteratie in de Publicatie, omtrend het tranfito, woi in deliberatie gebragt, en articulatie goedgekeurd.
Tot Prefident voor de volgende 14 dagen wordt verkeer le Reprefentant Schimmelpcnninck.
De deliberatien over het werk der Conftitutie word roortgezet, en daarna de Vergadering gefcheiden tot more ichtend. *



ELYKHEJD, VRYHEID; BROEDERSCHAP
EXTEA-DAGVEIHAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
ÏÏJLT XOJST JL^fcJE, V4 JEM.Gr JL X) .78 M X ZST G
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND, N°. 520. Maandag den 15 Mey 1797.' Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Vrydag, den 5 Mey 1797.
Voorzitter: J. B. Bicker.
y ervolgens wordt in deliberatie gebragt, het apport, den 27 April door Midderigh uitgebragt, idende:
burgers representanten!
By Decreeten van 31 pasfato en 4 dezer behaagde t deze Vergadering in handen van de Gecomrr.itteera Midderigh, van Zonsbeek, Couperus, van lllckevrt Cremmelin, en Luykcn te hellen. 1. De Artieulen 565. en 506. van het Plan van Conftiie, om van dezelve aan deze Vergadering een nieuwe actie te produceeten. f >. Om te dienen van Confideratie en Advis, of aan Ij ■korenen in een Departementaal liep uur , de Fryheid |, - zich daar aan te ontrekken, gelaten zal worden, en
I .;. Om te dienen van Confideratien en Advis , of ook 3 verkorenen tot Leden in een Raaa der Gemeente, de
h yheid om zich aan die keuze te onttrekken , behoord
II aten te worden.
ietrekkelyk he 565. Articul vanhet Plan van Conutie, is het uwe Commisfie voorgekomen,.dat het fa onbeftaanbaar is , dat comptabelen aan de Deparnentaale of Gemeentens Beftuuren ( zitting in het Deii itementaai Beftuur zouden kunnen neemen, alvorens t| and van hunnen post in die betrekking gedaan teheb1: als dat deze Vergadering l et onbeftaanbaar geöor1 heeft, dat comptabelen aan het gemeene Land ,zon« , afftand van hunr.cn post , zitting in het Wetgeevend haam zouden mogen nemen; en dat daarpm ook een 'elyke voorziening in het Plan van Conllim'-ie, het ;'ke men den Volks zal aanbieden , behoord geplaatst V. de e L.
te zyn; dan het is uwe Commisfie voorgekomen, dat deze voorziening geen relatie behoeft te hebben op die comptabelen aan het gemeene Land , welke in het Departementaal of Gemeentens Beftuur mogten gekoren worden , zo ook wederkerig op de zulke , welke aan de Departementaaïe of Gemeentens Beftuuren comptabel zyn , en in het Wergeevend Lichaam gekoren worden: om redenen dat zy in geen van beiden de gevai'en , rendant en gerendeerde zvn. Uwe Comrr.blic ftelt dus voor om het volgende Articul in de plaats van Arr. 565 te ftellen.
Zy , die belast zullen zyn met de inzame'ing van ,, Departementaaïe lasten, zullen in het Departéaientaal ,i ïieftuur: als ook zy, die met de inzameling vau Ge-
meentens lasten, zullen in het Gemeentens Beftuur,
geen zitting mogen neemen , dan wanneer zy veertien ,, dagen na hunne verkiezing, volkomen zullen afftaan ,,van hunnen post, niet aanbod van on de eerfte aan,, viage hunner aanftellers, van hunne gehouden directie ,,en adrninifliatie rekening en verantwoording te doen ; ,, zullende dit Articul cc.ner geene 're'Mie hebben op ,, comptabelen, welke geene verantwoording fchuldig zya ,,aan het Beftuur waarin zy gekozen zyn."
Uwe Commisiie oordeelt wyders Arr. 566. onnodig; en zoude daaiom aan de Vergadering adviicren het zelve weg te laaien.
Of «an verkosrenen in een Departementaal Beftuur de vryheid om zich daar aan te omtrekken gelaten zal worden , het welk het tweede gedeelte van onzen last uitmaakt, is uwe Commhfie van oordeel, dar, daar de intentie van deeze Vergadering, nameiyk, in hoe verre zy, die in het Wetgevend Lichaam geroepen worden verplicht zyn , aan die roep te obtempereeren , in de Decreeten van 11 Maart laatsteden gemanifesteerd is, naar haar inzien 'er geen minder belang is by de Departementaaïe Beftuuren, als by de a'gesneene Wetgeeving, en 'er daarom ook geen minder verplichting omtrent dc aanneming van het Lidmaa'fehap in het Departementaal Beftuur ptaais sioet hebben ; en hierom neemt uwe Commune de Vryheid, dsielve Anicuien , a's voor Dddddd de



( 946 >
de verkorenen in bet Wetgevend Lichaam by deeze Vergadering gearrefteerd zyn , met eenige weinige woorden veranderingen voor te dragen.
s. Hy, die door de ftem des Volks tot Lid van het Departementaal Beftuur geroepen wordt, zal gedurende de drie eerfte Jaren, na net invoeren van de Conftitutie, zich van die keuze niet mogen onttrekken, dan om wettige redenen. De beoordeling dier redenen, en de beflisling, of dezeive wettig zyn dan niet, ftaat aan het Departementaal Beftuur waar in hy tot Lid geroepen is.
ra. Hy , die zoodanige wettige redenen vermeent te hebben, zal dezelve binnen dta tyd vaa veertien dagen, na-dat hy kennis van zyne verkiezing bekomen zal hebben , aan het Departement, waar in hy als Lid geroepen is, moeten voordragen, en het zelven zal, uitteriyk •veertien dagen daar na, omtrent derzelver Wettigheid of onwettigheid, uitfpraak moeten doen; het beiluit, die uitfpraak behelzende , zal de redenen moeten inhouden, welke het Departementaal Beftuur tot dezelve bewogen hebben.
3. Byaldien de redenen van verfchooning dco? het Depanementaal Beftuur voldoende worden giöjrdeeld , word de gekorene vry gekend ; 'er word conftitutioneel eene nieuwe keuze gedaan, ea by de afkondiging van dezelve, melding gemaakt van den uitflag der vorige ea de redenen daar van.
4. Byaldien de redenen onvoldoende verklaard zyn , zal de verkorene het recht behouden zich by het Wetgevend Lichaam te beklagen ; het welk als dan de zaak behoorlyk zal onderzoeken, en aan welker uitfpraak zich beide de partyen zullen moeten gedragen.
5. Zoo wanneer de gekorene, het zy dat hy geene redenen van veifchoning heeft bvgebragt, het zy dat de bygebrag'.e redenen van verfciioning onvoldoende gcoordee'd zyn, halftarrig blyft weigeren, den post te aanvaarden, word "er een nieuwe keuze gedaan; en hy , die 'sVcflks-dienst niet wil op zich neemen, word op aanfehryving van het Departementaal Beftuur by openbare afkondiging den Volke bekend gemaakt, als eenen die zich den Vaderlandc onttrekt; deszelfs ftemrecht in al zyn kracht wordt voor altyd vernietigd, en hy inhabiel verklaard, om eenig Ambt of Beneficie te blyven behouden of in 't vervolg te bekomen.
6. Voor dat de vierde verkiezing van - Leden in het Departementaal Befttiur door de diftiicts Vergadering flaat te gefchieden, zal het Wergevend Lighaam btflisfen of her belang van het Vaderland vordert, dat deze zelfde bepalingen, ona'rent het al of nict mogen bedanken voor het Lidmaatfchap in het Departementaal Beftuur ook ia 't vervolg behoren vastgefteld te blyven.
En nu overgaande tot het laatfte gedeelte van onzen last, nameiyk ef ook aan verkor enen tn een Raad der Gesteente, de. vryheid xnn zich aan die keuze te onttrekken behoord gelaten tc worden; zoo is uwe Commisfie van oordeel, dat dezelfde verpligting, als mede het zelfde recht van weigering als voor de verkorenen in hes D.partementaal Beftuur [als genoegzaam beiden gesyk ftaande] ook dezelfde Artieulen met de verandering
der woorden van Departementaal in Gemeentens I ftuur, zouden kun»en gearrefteerd worden ; alleen kt I het uwe Commisiie voor, dat de zwarigheid van i'i van zyn Huisgezin en Affaires te moeten verayderiJ by de verkorenea ia eea Gemeenebest Beftuur g 1 plaats kan hebben , dus de weigering als eene kvva i willigheid zou kunnen befchouwd worden, en hier j ftelt uwe Commisiie voor, om agter het alhier gein j tioneerde 5 Articul nog te voegen deeze woorden j en daar tn boven voor den tyd dat hy in het Gemt i tens Beftuur zoude moeten fungeer en dc Stad of ■pk* ze'yke inwooning ontzegd worden.
En hier mede vermeent uwe Commisfie aan den i l opgelegden last voldaan te hebben, fubmitteerende \ i ders dit hun Rapport aan het meerder verlicht oort 1 deezer Vergadering.
Ar . 565. wordt in deliberatie gebragt.
Austen ftelt voor, om dit Articul in tweeëa te ft* fen, met affelavding van het geen omtrend het Dep' temeniaal Beftuur, van dar, wat omtrend hetGeme< tens Beftuur diende geftatueerd te worden, en het il fte onder den Titul, handelende over het Gemeent i Beftuur, te plaatfen.
Midderigh wil, dat dit aan de Commisfie van redactie zot J worden overgelaten: — en wordt dus gearrefteerd ; wordi dc ingevolge het Rapport de 566de Articul geroyeerd.
Het tweede gedeelte des Rapports wordt in ( liberatie gebragr.
De Leeuw zegt, dat hy vermeende, dat de uitdrt king door de ftem des P'elks hier niet te pas kwam. ]
Vreede zegt, dat hy hec ia tegendeel zeer coHfequr rond. t
De Leeuw zegt, dat men onderfcheid moest maak apzigtelyk de verkiezing, die door het Volk tot del len van het Wergevend Lichaam gefehiedde.
farret ftelt voor, om te ftellen : door de ftem des Vo f rerkoozene Kiezers. 1
Schei mer zegt r
Ik ben van gevoelen dat dc woorden door de ftem des Vi { der moeten weggclaa en worden : ik veiftaa BooiVhet Volk l anfche Naiie, maar geen gedeelte; hier btftsa: geen Volt iet is maar een gedeelte; het zyn hier maar alleen de Inge ii enen van het Departement, waar de verkiezing gefchied. I
Ik zou 'cr dus ook voor zyn, dat hier gefteld wierd, h\\ ot het Departementaal Beftuur geroepen wordt &e. I
-Van Maile zegt, dat hy van gevoelen was, dat 1} ;eheel konde worden weggelaten.
Van Hooff zegt, dat zoo wel de Leden van het Depar nentaal Beftuur , als die der V/etgevcnde en Uitvoerei vlagt Nationaale perfoonen waren; dat hy dus vermeent lat deze alle ia de vcrpligring waren-, wanneer zy door Polk geroepen werden, om aan die roeping te voldoen.
Ten Berge zegt, dat, naar zyn inzien, de uitdrukkr fan verkoozen door ds ftem des Volks konde blyve



C 947 ">
«m dat dit in tegenoverftelling ftond van die verkiezingen, welke door Coliegien gefchieden.
Luyken zegt, dat de Rapporteurs in deze gevolgd hadden de redactie van het Artieui in hec pian van Conftitutie , betrekkelyk de vcikiezing van de Leden tot het Wetgevend Lichaam voorkomende.
De Prefident zegt, dat hy, de Vergadering de onderfcheidene reflexien gehoord hebbende , by appel nominal voorftelde te decideren , of men zich met den Articul konde conformeeren , zoo als dezelve lag, ja, dan neen? Midderigh zegt, dat, zoo de Vergadering het anders ij'decideerde, aan in den Articul was voorgeilzgen , zyzich i dan niet gelyk bleef.
Jordens zegt, zich te moeten voegen by hun . die tegens den Artieui waren, daar hy het aanzag als lïrydende met de i1 Burgerlyke Vryheid,
\ Couperus zegt, dat men , ter gelegenheid van hetzelve j, onderwerp, berrekkeiyk de Leden tot het Wetgevend ,, Lichaam vermeend had, dat men in den beginne , na het aanneemen der Conftitutie, moeite zoude hebben , otn i gefchikte voorwerpen te vinden , cn dus bepaald had, dat \ men niet zoude vermogen te bedanken. Was dit opiig\ telyk het geheel zoo, dan was het ook toepasfelyk op de t gedeeltens, en wat de reüeéhe beitof over de woorden j door de Stem des Volks verkooren enz. ftelde hy voor te ; Hellen, Hy , die ingevolge het voorfchrift der Conftitutie l verkooren ft tut Lid enz.
" Van Marlt zegt, dat hy zich niet konde voorftellen, dat r men, vermits dit omtrent het Wetgevend Lichaam beP.ooten was, dus by nederdaaling tot her mindere konde befluiten ; jdaL-men, zoo doande, by afdaaling eindelyk dan ook dit tot
1 de Kiapperlieden'enz. van applicatie konde maaken.
I Schermer zegt:
Ik ben van een geheel contrarie denkbeeld als dc Burgers I yan Marle en Jordens; ik vind het zeer noodzakeiyk, dat hier éenije dwang en pcrenaliteit worde gefteld.
Ik veronderftel, dat de bekwamfte en kundigfte perfoonen eerst worden gekoozen: als aan deeze nu werd overgelaaten, i om maar zonder voldoende reeden te kunnen bedanken, dan ti kunnen dit de tweede en derde gekoozene ook doen,en dan vrees oil ik zal men op het laatst perfoonen moeten verkiezen , die daar ïl in het geheel niet toe gefchikt zyn. De laatfte verkiezing der ! l Municipaliteit te Amfterdam , heeft ons daar de nyertuigendfte ij blyken van gegeven. De een bedankte voor eifahdere na, en hier door krygt men ten laatften zeer ongefchikte en onbey kwame perfoonen.
Ik concludeer dus in dit geval voor het Articul.
Helmich zegt: 1 Ik hebbe niet geapprobeerd, dat de verkorene Leden voor 'j iket Wetgevend Lighaam geene vryheid zouden hebben om te 1 bedanken ; en daar voor de Leden van het Departementaal Beftuur minder redenen zyn, om hun tot 't aanneemen van ) dien Post te confttingeeren, zoo declareere ik my 'er tegen, 1 en geve myne toeftemming niet tot het decreteeren van dit ;a' vArticul.
De Prefident brengt den Articul met de door Couperus gemaakte verandering by appel nominal, in omvrage: — en wordt conform geconcludeerd.
Wordende de i. 3, 4 cn 5e Artieulen conform gearresteerd.
De 6de Articul wordt in deliberatie gebragt.
Stoffenberg zegt, dat hy mede geweest was onderdie Leden , we heregen aen iften Art. geftemd hadden , dan de Vergadering had dezelve gearresteerd ; echter verhoopte hy, dat wy ons, na verloop van den tyd van drie jaren , niet meerder iu zu:ke omftandigheden zouden bevinden, als weike tot motiven van "dit Decreet waren aangevoerd.
Van. Hoof zegt, dat de tegenwoordige pofitie het Deereer, noodzakeiyk had gemaakt; daar men nu nict wel thans voorzien konde, hoedanig die toeftand als dan zyn zal, zoo vermeende hy, dat men bet aan de wysheid der Wetgevende Vergadering moest overlaten.
Trip zegt, dat hy zich ten vollen met Slojfenberg conformeerde. *
De Prefident inftitueert het appel nominal op den Articul: en wordt dezelve gearresteerd.
Thans wordt het laatfte gedeelte van dit Rapport iu deliberatie gebragt.
Jordens zegt, dat hy in de eerfte plaats geheel onnodig vond, iets hieromtrend vast te ftellen; daar hy in de tweede plaats de bepaalde ftraf van bannisfement als de groo'fte hardigheid zoude befchouwen ; waarom hy ter rejectie van dit gedeelte, en wel byzonder van het laatfte advyfeerde.
Van Marle zegt, dat hy hier weder op zoude kunnen maken aile die refl.xien, als welke bevorens reeds doorhem waren gealleguccrd; dan dat hy meer byzonder- appuyeerde het door Jordem, omtrend de ftraffc, aangevoerde.
De Prefident zegt, dat hy eerst het eerfte gedeelte zonder de bepaling der ftraifen in omvrage zoude brengen.
Reyns zegt, dat hy met dit eerfte gedeelte inftemde , vermits, gelyk doo<- van Hooffzeer wel was aangemerkt , dat, byaldien de kleine raderen ftil ftonden, dc g oote welhaast verlamd zouden zyn; hy vond dit juist het gefchikfte middel, om Jan Rap en zyn Maat buiten de Beftuuren te houden, daar de ondervinding reeds geleerd had, dat, zoo wanneer het een ieder vry ftond te bedanken , men zich weldra in de noodzakelykheid gebragt zag, om min gefchikte voorwerpen te moeten hominecren.
De Prefident brengt dit eerfte gedeelte , by appel nominal, in omvrage; — en wordt dit conform gearrefteerd: wordende het tweede gerepeteerd.
Dddddd 2 yan



( 948 )
van Lokiont brengt thans, namens de Com- p]an van verdeeline der BatsaffcV
5? % ft feB Depart ^ 1
J'ng d« Republiek in Departementen , lui- mInten zielei
Burgers Représentanten!
Het heeft UI. behaagd , by Decreet van den 2. Mey
laatstleden te conimitteeren , de Burgers Stoffenberg , Jdu/wut van der Veen, Verfier , de Beveren, Verhooyzen . Visjcher, FM, van der IVyk, en de Spreker: om een Plan van verdeeling der Republicq in Departementen te ontwerpen, zodanig in|erictu, als zy me; het heil en de belangens van het geheele Bataaffche Volk zai vermeenen overeen te komen.
Ul. Gecommitteerden , doo-drongen van het gewigt der zaak, en overtuigd, dat dezelve, zo fpoedig mogelyk, behoorde te worden daargefteld, hebben zig met yver aan het werk begeven, en hopen daarin aan tie mtenrte dezer Vergadeting te zullen hebben beantwoord.
Het kwamUl. Gecommitteerden in hunne werkzaamheden voor, dat het vooraf genoea zoude zyn, een nieuw, en nog nier genoegzaam bewerkt Plan van verbek' g der bataaffche Republicq aantebieden. — Een P.an rtogthands , waarin het feeral der Departementen . zelve, — de hoofd trekken der fcheid-liniën , en — de mer.tgte der Zielen in de refpeedve Departetnenren zouden kunnen worden gezien; zodat, indien de Vergadering zig met dit P.an van verdeling, en gro; geliefde te verc.mgen, Uwe Commisfie alsdan, met meerdere zekerheid zoude kunnen werkzaam zyn — alles nader befebaven, en hetzelve tot de best mogelyke volkomenheid brengen.
En hei is in verwagting, dat di Vergadering zis rireromtrend ten fpoedtglte vetklaren zal, dat Ul. Gecommitteerden een Plan van verdeeiing der Bataaffche Republicq in 15 onderfcheidene Departementen aanbieden.
De Departementen zvn flegts door het getal van 1 2' enz. ondencheiden _ De Departementaaïe Steden zyrl met genoemd. — Het getal Jer Zielen is ook maar omtrend, zo na mogelyk, oprtegeven. Wyl Ul. Commisfie begreep, dat de verdeling der Bataaffche Repubncq m Departementen , het hoofddoel harer werkzaamheid moetende zyn, zv, nadethand , wanneer de Vergadering zig en gros , met deze verdeling conformeerde, met meerdere juistheid het een en ander zoude kunnen opgeven.
Na deze algemeene aanmerking , welke Ul. Commislie meende te moeten doen vooraf gaan, om daardoor, by het horen voorlezen van dit Pian , het denkbeeld van onvolkomenheid, niet ten nadeele vanhet Pian zelve te laaten weiken, bieden wy der Vergadering aan het navolgende
No. i. Tot het Departement No. i. brengt
de Commisiie, het tegenwoordige Noord-Holland, in zich bevattende , de DiftTictcn van het Noorden , Noorder-Koggen , Kennemerland, Zutderzee-Golf, beeykte Meeren , Noordzee, tot Sparendam , Westzanen, Oostianen en Waterland.
Dit Departement zal beftaan uit omtrend , . , 12967
No. 2. Het Departement No. 2 beftaat uit Amfterdam met deszelfs Jurisdictie; in zich bevattende . 2f,o2 Ne. 3. Het Departement No. 3., zoude beftaan uit een gedeelte vanZuidHo.land, waar toe behoort een gedeelte van het D.ftrict de Noordzee genaamt , en wc! bepaaldeiyk met Sparendam. — Verder uit'de Diftricien, het Sparen, Ye en Meer, Meer en Amftel, Zee en Meer, de Wester-Rhyn, de Midden-Rhyn en de Ooster-Rhyn; hebbende in zich omtrend . . 120,16 i\o. 4. Het Departement No. 4. is weder een gedeehevan Zuid Holland , beftaande in de DFstrxten Gouwe en Ysfel, Vliet en Zee, de Delf, het Wesrerland, Maasmond, de Schre, de Maas, Rocte en Ysfel, Yslcl en Lek , uit welk laatfte District nogtans genomen word Jaarsveld, i_?.bouw én Zevender, Noord- en Zuid-Polsbroek , Benlchop en Ysfelftyn , het welk onder Utrecht gebragt word.
Dit Departement heeft een getal van omtrend . , 208 51!
No, 5. Het Departement No, 5., is ook' nog een gedeelte van Zuid-Holland, beftaande in de Districten Maas-eiland, Lek en Merwede, waarby gevoegd word Langerak over de Lek , het welk als binnen de Limiten van ditDiftrict gelegen,van Utrecht afvalt, Oosterland, van welk District afgaat Acquoy, Spyk, Asperen , Heukelom , Leerdam , Schoonrewoerd en het Land van Vianen , welke plaatfen by het Quartier van Nymegen gevoegd worden. —- Verder de Districten
Maaj



C 949 )
)eparte- Zielen. I
•tenten. - :
Maas en Haringvliet, Maas en Hollandsdiep, de Merwède, en Bicsbosch cn Maas. N$. Het District cie Zfe^atci genoemd word gedeelte! , Ic by Zeeland gtvoegl, en het Dstrict het Zuiden gaat naar Ba'a fsch-Braband.
Dit Departement heeft omtrend 100,305
No. 6. Het Departement No. 6., beftaat uit een gedeelte van Bataafsch Braband, en wel in de navolgende, byde Velkstellingopgegevene D:s-
tridten. Grave , Maasland,
' 's Bosch, eerfte, tweede en derde Peel -land , eerfte en tweede Kemperand , als ook de Dorpen Ooyen en Diaen, welke vanhet Quarier van Nymegen worden afgenomen.
In d;t Departement vind men omtrend . . 110,431
No. 7. Het Departement No. 7. is insgelyks een gedeelte van BataafschUraharid by de Volkstellinggedeeld in de navolgende Dlstridten. — Eerfte en tweede Breda , eerfte ea tweede Bergen op den Zoom, het Quartier van Oosterwyk , als mede uit een Diftridl van Zuid-Holland, het Zuiden genaamd , benevens de Klunriert en derzelver Po'devs.
Dit Dtpartement beftaat omtrend oh 116,845
No. 8. Het Departement No. 8. beftaat uit de tegcawoordige Provincie vitrecht, vermeerderd met het Dorp Scherpenzeel en het Gelders Veriendaal — als ook met het Districf. van Holland , Vecht er Zee, anders het Gooyland genaamd , het Land van Ysfelftyn , met ZuidPolsbroek , Jaarsveld, Cabauw c-n Zevender, terwyl het Land van Hag ftyn aan het Quartier van Nymegen gevoegd , en het Dorp Langtrak-over-de Lek, natuurlyk binnen de Limiten van een gedeelte van Zuid Holland gelegen, met hetzelve veréenigd word. Dit Departement heeft omtrend 108,980 1
Nc. 9. Het Departement No. 9., beftaat ' 1 uit het 1 hands nog zynde Quartier 1 van Nymegen, by de Volkstelling \ gedeeld in de navolgende Diftiicten : ^ Nyiucen, Thiel , Bommel, Buuren , Duiten en Eist , waarby kcomt, het Land van Hageftyn, I
■
Departementen.
benevens Acquoy , Spyk, Asperen , Heukelom. Leerdam, Sc'soon•Jewoerd en de Lande van Viar.en , terwyl Ooyen en Diaen hier afgenomen , by een gedeelte van Bar. B'aband gevoegd ?s.
Dit Departement bevat omrrend 85,418 No. io. _ Het Departement No. 10. behelst in zich de Veluwe , cn het Graaffchap Zutphen, by de Volkstelling gedeeld in de Diftricteri : Zutphen, Doesburg, Lochem , Deutechem, Wimeriwyk , Arnhem , Harderwyk , Hattem, Barneveld, waar van Scherpenzeel en Gelders. Venendaal afgenomen, en onder Utrecht gebragt is. Pit Departement heeft omtrend ii,6\gv> No. 11. Het Depanement No. 11. beftaat uit het tegenwoordige Zeeland, ais mede het Diftridl uit Holland, de Zeegaten genaamd , uirgezondert Dmteloort, Wiilcmftad . Klundert en Polders, het welk tot Bataafsch Braband gebragt is.
DitD epartetneat beflaat uit omtrend 87,189 No. 12. _ Het Departement No. 12. beftaat uit het tegenwoordige Overysfel, bevattende in zich omtrend . . j 1.5,060 No. 13. Het Departemam No. 13. is het t; tegenwoordige Landlthap Drenthe, waarby gevoegd word Wedde en Westerwolde.
D-partement heefc omtrend «.S^Q No. 14. Het Dcp,rtement No> I4.beftaat uit de tegenwoordig? Provincie Groningen , zonder Wedde en Wcsterwolde, hec welk by Drenthe gevoegd is.
Dit Departement heefc omtrend 100,368 No. 15. Het Depanement No. 15, is de tegenwoordige provinrie Friesland, met de eilanden Ameland en Sthiermonikoog-
Dit Departement beftaat uit omtrend 161,513
Uwe Commislie, Burgers Reprefentanten ! meent aanranglyk, door de opgave van dit Pian, aan Ul. Decreet e hebben voldaan, terwyl zy , indien Gyl. U en gros-, net het zelve zoude kunnen vereenigen , gereed is, om letzelvetebefchaven en re verbeteren. Onderwerpende leeze haren aibeid aan Ul. meer verlicht oordeel.
Beflooten te doen drukken , en op Dingsdag aanitaande aan de orde van den dag te ftéflén
D d il d d tl 3 'i hans



C 95° )
Thans wordt in deliberatie gebracht het Rapport den 29:1e April door van Manen c. f. uiigebragt» als-gelast-met het nader redigeeren van eenige Artieulen van' het Ilapport, den 14 April uitgebragt, nopens den Titul: over Het maken van verandtringen in de Conftiiutie, zynde van dezen inhoud.:
L'uugers Representanten!
Op den 19. en 20. dezer Maand, by ae deliberatien over liet Rapport van de liurgers Reprefentanten tie Mist en veracre Gecommitteerden , betreffende den Titul : ever het maken van veranderingen tn de Conftitutie , hebt gy goedgevouden , om , ingevolge het flot vau het getitelde Rapport andermaal in handen van die zelfde Commisiie, mei adjuiifie van den Burger van Hooff ', ïn de plaa s van den Burgër de Mist, welke, wegens zyn prefidium hier van geëxcufeerd is, eenige poincten van dien Titul te ftellen ; eensdeels om met behoud van den geest er. het principium, eene nadere extenfie, óvereenkomftig andere Artikelen der Conftitutie, "waartoe eerenvoyeerd was, te geeven; en anderdeels, om de Articuen 28, 30, 32, 35, 36, 37, 40, 41, 53, en 54 nadci tc cx&niiKercu , en na uc gehoorde remarques ekr Leden der Vergadering tc dienen van confidetaticn en advis , hoedanig dezelve dien conform zouden kunnen veranderd worden.
Het is in voldoening aan dezen last, dat de Commisfie thans'de eer heeft der Vergadering te advifeeren, dat hares erachtens de voorgemelde Artieulen op de volgende wyze behoren geëxtendcerd en geredigeerd te wordnu, en de verdere daar by genoemde Artikelen dien■volgende te vervallen.
Onderwerpende Gecommitteerden dit hun nader advis aan uw meer verlichte beöordeeling, in hoe verre zy hier by aan den inhoud van gemelde Commisforiaal en uwe intentie voldaan hebben.
Ampliatie van de Revifie der
Conftitutie. >
Agter Art. 4 te voegen.
Art. 5. Wanneer, na de eerfte lezing van het voorftel, (zie Art. 215) geen tien Leden van de Kamerder ( Oudften eene tweede begeeren, word hetzelve gehou- ï den voor verworpen. 1
10. Aan het hoofd van dit befluit moeten aangetekend zyn de dagen der Zittingen van de Kamer der Oudften, 1 op welke de drie leezingsn gedaan zyn , mitsgaders eene r -Verklaring dat het befluit met de meerderheid der vol- 1 tallige Kamer genomen is 1
11. Indien uit het befltft nict blykt, dat de voorfchreeven form van raadpleeg'en in drie leezmgen, in acht ge- 1 nomen , en de volftrekte meerderheid der voltallige Iva- < mer der Oudften daar in toegeftemdheeft, als dan weigert de Groote Kamer haare bekragtiging, zonder den t inhoud van het befluit in overweging te nemen, 1
12. In zulk een geval wordt'het befluit van deKa^ l mer der Oudften te rug gezonden, met dit, door den 1
Prefident- en Secretaris der Groote Kamer ondertel < formulier:
De Conftitutie verbied dit befluit in overweging \ neemen.
Agter Arr. 10. Art. 14. Indien de Groote Kami over het voorftelva'n de Kamer der Oudften raadpleeg * de. de zaak zelve, by het beiluit bedoeld, nuttig F nodig oordeelt, maar de wyze, zoo als dezelve is vof gefteld , niet kan goedkeuren , zendt zy het aan de 1 s mei der Oudften terug, met dit door den Prefident 1 Secretaris ondertekend Formulier: ., De Groote Kat? kan het nevensgaande befluit, zoo als het ligt, niet . krachtige/li'
15- Indien de Groote Kamer fommige Artieulen go ■ keurd, maar andere verwerpt, zendt dezelve het bef; van de Kamer der Oudften weder te rug, met dit voren ondertekend Formulier: ,, De Groote Kamer Au het befluit 'ten aanzien van Art. . . . niet heb achtige ij
16. In dit geval zendt de Kamer der Oudften , bint I drie dagen , het befluit omtrend de overige Artieulen I zonderlyk, op nieuw in aan de Groote Kamer, op A lyke wyze, als boven Art. 10 is voorgefchreeven. |
17. De bekragtiging van de Groote Kamer op een I fluit, hetwelk volgens de voorfchreeve form , als bo\i Art. 10 genomen is, wordt te kennen gegeeven dc onder hetzelve te ftellen dit behoorlyk ondertekend F 1 muiier; ,, Na drie onderfcheiden leezingen op den . I den . . . en den . . . by de Groote Kamer bekrachtig li
18. Dc Groote Kamer doet dit bekrachtigd befluit I gistreeren, en zendt het zelve zo wel aan de Kan j der Oudften, als aan den Staats-Raad, binnen drie< l gen na de bekrachtiging.
19. Dit bekrachtigd befluit wordt als dan een voorl a van het Wetgevend Lichaam tot verandering in de Cc a ritutie , om door den Staats - Raad verzonden te wi den aan de Grondvergaderingen , op de wyze en ten e; iè, als hier na is voorgefchreeven.
Art. 12 en 13. vervallen.
In Art. 15., nu 21., in te voegen eerst Art. 2 en j \
tn voorts Art. 19. Art. 2?., nu 28., wordt 34., en moet zyn: Art. 34. De Kiezers der Revifeuren moeten in al
lezelfde qualiteiten hebben , en op dezelfde wyzeverk
en worden, als hier voor in de derde Afdeeling van di
weeden Tytel is voorgefchreeven.
35. Na dat ieder Diftridt eene Nominatie van twee p« oonen, tot Revifeurs gemaakt, en de negen Kiezers u eloot zyn, om zich naar de Kwartiers-Vergadering egeeven , ontvangen zy van hun Diftrict den volgend ehoorlyk getekenden Lastbrief.
36. De Geloofs- en Lastbrief wordt deor vier der ni '•tgeloote Kiezers ondertekend , gelyk in Art. 111. ve .sekt is
37. De uirgeloote Kiezers der Diftridlen, in de Kwa ters- Vergadering bycen gekomen zynde , legden , na d unne Lastbrieven door de Commisfarisfen in orde z\ «vonden , hoofd voor hoofd, de volgende Verkla ing af:



( 55» )
it Ik verk'are en belove, dat ik uit de genomineerde Burgers, tot Revifeur den zodamgen verloeren zal, weiiten ik daar toe als her best gefchikt zal ooideelen, zonder my hier in door de keuze van het Disii, trtc't. waar uit ik ben afgevaardigd i ot door «enigen ;i. last derzelve ie laten binden of beftuuren. f < Voor Art. 30. komt 38. De verkiezing der Revifeurs ij gefehiedt voorts op dezelve wyze als hier voor Art. 140. li tot 146. omtrent de keus der Leden voor de Kamer der
Oudlten bepaald is. ^' Voor 31 komt 39. De Revifeurs moeten dezelfde verI tischten , om verkiesbaar te zyn , bezitten , als hier voor , : Art. 93 , tot een Lid van de Kamer der Oudilen geli rordeid is.
ij En voor 32. 40. De Revifeurs, als boven verkozen I lynde , ontvangen elk van zyn Kwartier de volgende Geil loofsbri.f, door vier Leden der Kwartieis - Vergadering J getekend:
De Kieiers uit zestig duizend Inwoonders van i de hataaffche RepublieK, enz. | Art. 33, wordt 41.
1 Art. 34., 111142., Le verkoozene Revifeurs zullen binh nen veertien dagen , na derzelver aaafteiiijg , door den [ Staats-raad, elk afronderlyk , worden aaugefchreeven,
tzich op eene door hun bepaalde dag , binnen een and na de aanfehryving, binnen de Stad Utrecht te eeren , ter zodanige plaats als de Staats-raad zal moein gereedheid doen brengen.
I ■ 43. Dezelve worden aldaar ontvangen door drie Geeomm «inteerde Leden uit het Nationale Genchts-hof, ten i tir.de d.rzelver Geloofs- en Lastbrevén te txamineeren ,
cn ingevalle van aafentie van een of meer verkozene over li wettigheid der ge^eevene redenen te oordeelen, of o| oge vaile \an verfchil of bezwaar zulks aan het Bef zélf a ;e renvoyeeren.
•i L 44. Ingevalle op den bepaalden dag 'er geen dertig
jlcvifeurs ter gemelde byeenkomst verfcneerien ,'het ty dat zommigen op meer dan eene plaats waren ver-
j lozen , ot anders , zomndge waren abfeut gebleeven , roo zulien nogthans de tegenswoorclige voortgaan, om iet getal der benoemde by verkiezing te brengen tot
lliiyftien, blyvende de overige aange v.erkt a's Plaatsver-
b foiigers-, ingeval door ovcrlyden of andere omftandighe-
Ji len meer dan vier Leden der Revifeuren mogten ontbreken; in welk laatfte geval de overige Revifeuren,
it ry meerderheid van ftemmen, de opengevallen pa-atzen
ri smullen uit de gezegde Plaatsvervanger?.
>' t 45- De Staats - Raad zorgt óat 'er eengeiuthentiféerd
til (flchrift van het ter verandering voorgeftelde poinct: of icindren, aaa de Vcigadering de; Revifeuren dadelyk
i ia de ultloting of verkiezing worde ter hand gefteld..
it 46. Zo dra de uitloting of verkiezing gefchied is-, be(innen de 15. Revifeuren, na het vertrekken der Conn-
fii aisfarisfera en Plaa'svervangers, hunne werkzaamheden ..
di ipnder eenige nadere oproeping of aanfehryving af te
;y yagten.
ii Art, iit. hier tusfehen .Art. 47.
148. Niemand zal zich van deze keuze tet de Vergade¬
ring dér Revifeuren mogen ontrekken , dan om zeer gewigtige redenen ,, flaande ter beöordeeling en erkentenis van het Nationaal Gerichtshof — alles- gelyk omtrendde' Leden van het Wetgevend Lichsam ,. ingevalle van weigering , bepaald is.
Art. 34,. 35, 36, 37 , 38:, 39; en 4» vervallen.
Art. 42. wordt 49,. en zo voorts, tot 51. incluis Art. 52. word 59'. , luidende als dan : Indien der Revifeurs , by nunne gemaakte veranderingen , niet tevens de- tyd en wyze van invoering der onderfcheidene p jincTten bepaald hebben , ais dan gefchied dezs bepaaling door het Wetgevend Lichaam^
Arr. 53. vervalt.
A:t. 54 word 60,
Jasten zegt, dat het Rapport over het algemeen hem ze* duister was vooigekonien, dac hy het zelve niet had kunnen begrypen.
En worden de Artieulen van het 5de tot 4.3.H.& * inciufive conform gearrefteerd.
Het 4 171I0 Articu' wordt in omvrage gebragf-
Van Marle zegt, dat hy naar zyn best onthoul ver-^ meende, dat de Commisfie verzogt was , om een middel uittedenken , waardoor voorgekomen werd ,. dat niet beiden de benoemde revifeurs eens d S riéts kwamen utttevailen , maar dat zoo veel mogelyk uit ieder Departement revifeurs zouden zyu; dan door dezen"'Atticul werd hier aan niet voldaan, en bleef dc zwarigheid fteeds dezelfde.
Quesnel zegt, dat hy 'er voor zoude zyn, dat Articul in advyS werd gehouden, tot dar hec nu Uitgebragte Kagpoïf,, tctrckkelyie dc Departementale verdeeiing,. ter contiulie waas gebragt.
yan Hooff'zegt ,.'dat, hoe men de zaak ook b.fthouwd ,1 men 'er immer zwarigheden ia gevonden had ; d«n hy konde 'er dat met indien,, het geen dotx van Mafje enanderen gevreesd wordt,. daar het hier een. gev»i van een gansch anderen aart was, dan wel opziet ei yk de; Leden , welke in de Wetgevende Vergadering ?dtring. hadden: hier beftonden dc fünclien bepaalde!vis- in het revideren der opgegevene pouicten der Conllitutie; zy? moesten dus, gcfyk het principe zui*s mede bragt, aile plaatfelyke belangens uit het oog verkeren.. Daa wilde men nog eenige bepaling maken , dan zoude hy voorftellen , om de verkiezing te laten etoen door dc twee naast den anderen gelegene rmgnrü
He Prefident (kit voor, om de Commisfie tef verzoeken, jrièronjtreiid ten fpueüiglten eene nieerr
duidelyke redactie te luppeddereu: conform;
geconcludeerd ter.vyl ook het overige- gedeelte' van dit Rttppntt conform gearrefieenl wordt.-
En deze Zitting gecontinueerd tot heden- avontï ten half zeven, uuren, na bevorens ia ecu Gominittd Generaal' geconverteerd te zyiu
Gij-



( 95* )
Gecontinueerde Zitting van Ifrydag avond, den 5 Mey 1797.
Voorzitter; J. B. Bicker
Ten zeven uuren wordt door den Reprefemant Couperus, daar de tycielyke en laatst afgetreden Voorzitter beiden by de Commisfie van BuitenJandfche Zaken adülïeerden; deze gecontinueerde Zitting geopend.
En wordt in deliberatie gebragt bet volgend Rapport, den ie dezer door den Burger Nieuhof, in naam eener perfoneele Commisfie, by Decreet van den 27 Maart benoemd, uitgebragt , luidende :
burgers representanten!
By een Decreet commisforiaal, de dato 27 Maart laatstleden, is aan deze commisfie opgedragen, het onderzoek van het geen omtrent Art. 713 en volgende
dezer afdeeling, vaiihet ont werp der Commisfie van 21 ;
als medte van dat, het welk nopens het publiek onderwys hy het rapport van de Burgers Reprefentanten Hahn, en verdere Gecommitteerden, ter plaatzing is voorgedragen , ten ainde der Vergadering daaromtrent haare bedenkingen mede te deelen, en te dienen van advys.
Wy voegen hitr by een ander decreet commisforiaal, houdende, onder anderen, een voorfxel van eenige nationaale feesten , te vieren op de verjaardagen van *s Lands merkwaardige gebeurenisfen, ingeleverd door eenige Burgers van Amlteldam , de dato 11 April, en dezer Commisfie almede, tot dat zelfde einde, opgedragen,.
Wy *fchikkerr ons, Burgers Reprefentanten! om ons thands van dezen ons opgelegdtn plicht, naar ons vermogen , te kwyten.
Het onderwerp onzer commisfie, in aanmerking genomen het ontwerp van de commisfie van 21 en 7, 'fchynt ons tweeledig te zyn, en neer te komen op 't geen in de acte van Necrlands ftaats-regeling dient voorgedragen te wotden, betrekkelyk het volksgeluk , zoo met opzicht op nut- als met opricht op het vermaak voor 't Bataaffche volk,
Het nut, 't welk wy in de eerfte plaats moeten behandelen , dit moet hier in een zeer bepaalden zin
worden genomen, als zynde hier geheel betrek'lyk tot-en op het onderwys, opgeklaarde kunde, of vorming van ' 't verftand, hart en fmaak.
Ten einde uwe! Commisfie de voorhanden zynde arty- 1 kelt, dit onderwerp k-.nfchetzende, en, ter plaatiing in ' Neérlandsftaatsinrich ing , in 't plan van conftitutie en het \ rapport nopens veranderingen in 't zelfde, zyn voorgedragen , behoorlyk kon beöordeelen , en te gelyk opgeven : welken dierzelven , en hoedanig diezelven , of 00- an- j deren, konden worden vastgefteld , als welgefchi^r. om r in de ftaatsregeling voor 't Bataaffche Volk tc plaafien; a
Ter DrnJkkerye van VAN SCHELLE &COMP. ia de HAAGE.
kon zy 'er bezwaarlyk van tusfehen, die gronde si algemeene bedenkingen, waar uit die Artyijeri, ais I veel gevolgen, voordvloeyen . min of meer op te hai en daar van eenigen ten minden hier voor te dn n Hy , die de uitgebreidheid van dit onderwerp , den 1 den om rek van dezen tytel, en deszelfs vruchtbare 1 houd min of meer doorziet, zal ligt bezeilen, dat:b hier niet anders dan eenige hoofdtrekken kunnen I brengen; voor eene vo.ledige ontwikkeling van dit:j in t gemeen , of deszelfs deelen in 't byzonder', i \ bericht niet gefchikt. Deze zy, en blyve, ter beharti h van het Wetgevend Lichaam, of hun , welken dit J ititutioneel zy aan te bevelen.
[Het vervolg vaa dit Rapport in ons volgend Nummer.' f
Beknopt Extract van de Zitting van Sa; da? den 13 Mei 1797.
f. A de Vos van Steenwyk brengt, namens de Comrn yan Financie eenige Rapporten uit.
Van Zonsheek rapporteert, namens de Comrmsüe van perintendenrie, dat de Geweer Fabricq van Cuilenburg voor rekening van den Lande behoort te worden overg; men, maar overgedaan aan het Committé te Lande, en de co renden daaromtrend met dat Committé te entameeren:C conform belloten, behoudens nader Rapport over den afl' | der conferentien.
C. L. van Beyma ftelt voor, "om het Committé der Mai I te gelasten, om onderzoek naar de mefules, by het Depa f ment der Marine te Harlingen plaats hebbende, te do»n den Ai vocaat^Fiscaal permisfie te verleenen , om daaiL door middel van examinatie der Boeken enz. te kunnen quirceren: — gefteld in handen eener Perfoneele Commis
Aan de orde van den dag zynde het declinatoir en S dcrleggeud Rapport van van Staphorst c. f., op de Mis! van het Committé te Lande, zich bezwaard hebbende, 0 i trend het Decreet van 26 April,!. 1. waarby de 4 pCt. Inti1 aan de houders der Obligatien in de bekende Franfche Ne i tiatie is geaccordeerd, wordt hetzelve in deliberatie gebt| eonform geconcludeerd , cn by het Decreet vau 26 At 1 'eperfiftcerd.
Deliberatien over het werk der ConiKtutie worden vo< I ;ezer.
Art. 6, 7 en 8 van 't Rapport over den Godsdienst Let! B, worden in advys gehouden, en Art. 9. Commisfon 1 lemaakr.
ZuUi ftelt voor, om de bezoldiging van de Leeraaren 11 rewezene hcerfchende Kerk, nog 20 Jaaren na de aanneemi s ier Conftitu'ie te doen voortduuren op den ouden voet. ;
Na lange DtscBsüen trekt de Burger ZuUi zyu voorftel : terwyl eeD ander voorftel, door den Burger Hofman ge iaa Commisforiaal gemaakt wordt, inhoudende, dat die Geme ens van kleine Dorpen , welke niet in ftaat zyn hunne Leera e onderhouden, permisfie hebben, om zich, ter verkrygi >an fühfidium, te adresfeeren aan het Wetgevend Liehaa: iet welk daartoe, in dat geval, vryheid by JeConftitu-.ie wji : ;e*cvcn.
De Prefident Bicker Ie»t met eene gepafte aanfpraalr 1 \ 'rreuiinm neder , en fchetdt de Vergadering tot' Maant I lorgen, na aivorens dezelve iu een Committé Generaal vi adcrU te zyn.



ö e l i g n e i d , v r. r n e j d , bsoedersch^i'.
1,» A- Gr V E 3L H A ,A I,
DER H A N D E L.I NGEN VAN DE
W T 1 O W jl &£. M $» M M <5 jljd m m t é a
f REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 521. Dingsdag dsn 16 Mey 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid,
Nationaale Vergadering.'
"Vervolg der Zitting van 'Vrydag avond, den 5 Mey 1797.
Voorzitter : J. B. B rc k e"r.
^jy^ervolg van het Rapport van den Burger Nieu* %f c. f.. ,
I W7 zullen ons dus hier vergenoegen met eenige algemeene bedenkingen , cn daar uit afleiden , of diezelven re zamentrekken , tot eenige artykels, ODder den tytel «an 't openiyk onderwys in de Conftitutie, naar onzen «tink , behoudens beter, ter neer te ftellen. I Laat ons hier voor een algemeen beginzel opzoe» fen: en dit zullen wy niet te vergeefsch zoeken, bedenken wy Hechts den aart der Vryheid, met verlichting in 't naauwst verband.
I Zal een volk op ware vryheid roemen mogen , 'c zelfde moer een wel verlicht volk zyn , en op eene opgebaarde denk- en handelwyze, waar in het levendigbe|ef zyner rechten en plichten, — het edel gevoel zySer vaderlandfche belangen , en derzelver trouwe behartiging , zkh kenfehetst, den juisten prys ftellen. 't Gelik van een volk , en ook in een volk ftaat ware
fryheid in 't zelfde verband met geluk , als in een eniel mensch , of burger, — rust op waarheid cn deugd, — ie eigenlyke vrucht der rechtonwikkelde vermogens van jen redelyken enzedelyken mensch! Onkunde ,dwaling, «ooroordeel, — die zoo g-.uwelyke als oude, licht'thuwe, en vruchtbaare bronnen van volksbederf en misjadige flaatkunde. moeten vervangen worden door, —
jelyk dezelven zwichten voor • dat opklarend licht,
f welk den mensch de verhevene waardy zyner ziniy|e, maar vooral redelyke, natuur doet bezefren, enden lurge; de dietbare belangen van zyn vaderland doethe'ïlHjgen. — Laat dc fnodc ftaatskunst, op heerschzugt fttje', zonder kieschheid in middel ot w*g, — de dom-
FV.' deel.*
heid en onkunde opzettelyk koesteren, — der dwa'ing en 't vooroordeel noch voedzel , noch voorfptaak, qrf{zéfr^en — het opklarend licht, of deszelfs voordgang , door 't dreigend gezag , of misleidecdeliur.siftreken, tegenhouden : de rechtgeaarte faatkunde in't rcrr.cen ,"d:e van een vry volk in 't bezonder, als dewelke het v, are geluk van den burger, 't zy uitérlyk', 't zy innerl/k, raeoogt, 'is de trouwe navorder der nattrar. Hare zorg tS, de kennis van waarheid en deugd, doofden gebelêri aurgerkring, zuiveren grondig tc verbreiden. Hare zorg s, dat elk burger kan en mag deelen in 't nvatfchi'-tv • yk geluk, en elk voor zich oogftcn , zoo wel als bei-oorderen , het edel vryheids gevoel. Dan, daar dit ge. n alaats kan hebben zonder een welgeregeld onderwys,' tan men te recht als een algemeen beginzel, en te gè ■ yk , met de commisfie van 7, als een confiituupnéel irtykel fïe'len :
Het Eataafsch volk wil, dat de gelegenheid — tot het ondetwys in noodwendige en nuttige kundigheden, tot de beöeffening van kunften cn
wetenfehappen, ter opheldcrirg van 'c verftand , bc£ fchaving van den fmaak, veredeling van 't hart, voor eiken burger openfta, en gemakiyk te verkry gen zy.''
Ter voldoening van dit algemeen befluit, doen zich , »y nadere overweging, veel wegen, en noch meer zaten en onderwerpen, allen , fchoon in verfchillende berekkingen , daar mede verknocht, op. Naar de natuurykfte orde laten zich die aïlen gevoeglyk te rug brengen ot deze twee hoofdpoincteh; naamlyk
{ 1 't Onderwys, (II 't Opzichr.
I.
Het onderwys opent wederom een wyd veld. Dit trouwens bevat den geheelen omtrek van SioodwendTgs ;n nuttige kundigheden , zoo wel met betrekking 1 oor ien eerften tydkring der kindschhdd , als dien de»jeugd , 'js\ dei meerde vaderden k-e-ftyus* — Dirjockshtade e.c:!ïe jeginzelen, cn niet te otatberene kunde vcor elk w ' geEecece " ■• votmd



■
( 954 )
vormd lid.der miatfchappy, maar ook die verhevenere, welke mannen vormt den Staat en 't Vaderiand ren cieraad en deun. Om dit alles in 't kortst beftck te brengen, en met een enkelen opflag te overzien, zal men best doen., dit onderwys ii zyne betondere crasfen te o ubinden. En dan laat zich 't zelfde gevoeglykst brengen tot het algemeen of Nationaal
(i onderwys in de grondfchólen ;
(e> tot 't onderwys in de taaifcholen ;
(3 lot da; in de wetenfchappclykc Scholen , of
Academiën; (4 :o: da; op de UMverfiieit, Dir alles'laat zich zamentrekken in dit Conftitutioneel Artikel.
,, Ten dien einde zal 'er gezorgd worden voor 'r onderwys in Grondfchólen, Taalfcholen, Academiën en Ui.iverfiteit, beneffens voor het op. zicht over 'c zelfde.? 1. De algemeene eer.Ie beginzel-fcholen, gronJfchole», moeren gtwyd zyn aan-en gefchikt tot't onderwys der jeugd , in ai *c geen men in 't Burgeriyk le eri niet wel Kan, nog mag derven , immers by een vry Vo.k , naamlyk lezen, fchryven , cyfferen, midsgaders eenige a'gemene , zo befchOuwelyke als vooral zedelyke kundigheden , weiken plaa-zelyke omliandighedeh in agt genomen zynde, dè ware béftèmrnVng van den vryen burger meest kunnen bevoordelen, Werd 'er in de Staatsregeling van »t Bataafsch Volk gevorderd , dat elk ftémgerecht Burger leien en fchryven kan; — dat hy zelve kan en moet "oordeelen, en verkl. ren ,■ v, ar hy tot't algemeen heil best oordecit: 'er meet hem dus ook overal daar roe gelegenheid Worden gegeven. Het za! ook 'c Bataafsch Volk ten welzyn , zoo wei als 4tpr eereftiekkén , zich daartoe Conft.tufioneel te verplichten.
Dan eer wy dit tot', of hier uit- een Conilitutlorreel Artikel opmaken, kat ons eerst noch een en ander wenk laten gaan, over deze belangryke zorg voor en over '1 algeméén onderwys in de grondfchólen, als 't welk opleidt tor de zorg voor Scheolhuizen , —— Schoolme.s ters , — Schoolboeken , — Schoolorde.
Schoolhuizen moeten in Volkryke plaatzen meer dai téénzyn. In geene Gemeente mag een Schoolhuis gehee ontbreken. Zulk een gebouw kan, en moet, aller een vouwigst zyn, dan doch altoos rein cn droog. Deluch in het zelfde moet zuiver zyn, en kunnen gehouden wor den , zonder ongemak der lerende jeugd. Deizelfs groot Leid leeft ook hare palen. Een Schoolhuis, ten minde) fchoohertrek, isioet Hechts een bepaald getal van leer lingen vatten, ais een maxim/m. 't Nut eener zodanig, bepaling' is gegrond op 't nadeel in 't leeren, en 't be houc der gezondheid. — De zor j voor den aanleg, ei 't ondtihoud der Schoolhuizen, blyfe voor 't plaatzelyl Gemeen'ebeduur, of deszelfs Raad.
Schoolneesters , of kundige en zedige onderwyzer der eerlie jeugd , zyn voorwerpen , die de hoogdi aandacht en zorg verdienen. Het onderwys der Kind ichap is te gewichtig, dan dat dit , fchier roeke
loos, kin worden betrouwd aan lieden zonder de ver-' eischte en beproef Je bekwaamheid tot zuik een onder-1 wys, — en u«Jige kunde in alle die zaken, welken op. die fchool door diezelven moctcnónderv. cz :n w .-id-.n. •—" De proef dier kunde r.y , beuaivea metoarieel te ka-tnen, lezen, goed fchryven eu èjÉreren, dar hy de r.ih aud dier bweken verftaa , welken op ce fckoien gex zigdj.' worden. De keiue van eisen m-eester rerbtyve we' aan.' dc geajee .ica , by welken hy uien pos. zai bekïeeden 'i dan doch dkzelve geich'ede nimmer zonder getutgl'chnften , voorkennis, of onderzoek van het fctioólbeiiuur, 1'erwyl ook die .keur...' bepaald zy', immers zoo veel zulks doenlyk, by tlemgercchte en welden ken ie vaderlanders , uöch altoos by lieden van goede zeden en onbefproken wandel.
Schoolboeken leveren., in 'r ftuk van ondarwys vsoï kinderen , cn de befchaving van de jeugdige denkwyze, finaak en gevoel, een alïerbelang''jkst onderwerp up. Derzelver 1'chiift, ot' druk, moet duidelyk zyn; cie fpehing 'nauwkeurig; de taal zuiver; dc ftyl eenveuwig. —< Derzelver inhoud moet altoos berekend zyn voor 'r kinucrlyic, of jeugdig begrip: in dtzen moer altyd en overal het gezond menfehen verftand dooiltralen. Met één woord, ales in di:zelven moet voor "t heg-ip gemakkelyk zyn, en voor het kind te weten nuttig. —1 Ook kunnen , en moéten zy wel allen op een zekereriï algemeenen leest gefchoeid zyn; edoch ook in zommigel opzichten onïcrfcheiden, en onderling ingericht voor del jaren, of naar de vatbaarheid'van 't kindsch vernuft, enf elks vorderirg. Men kan daar voor eenige, liefst wei-| nige , dat is drie, clasfen ftellen : als leesboeken voor eerst bcginnenden; leesboeken voor gevorderden; en eindelyk voor meer gevorderden.
De onderwerpen, welken 't gemeene leven, de le-F vensberoepen , handteringen , den akkerbouw, de na-e tuuriyke gefteldheid ven den Vaderlaiidfchen bodem f vruchten , planten , dieren enz. betreffen , — zyn onderi werpen voor zulke leerboeken zoo nuttig ais mtest ge I fchikr. Dezelven kunnen ook met vrucht , overetn'f komfdg de bezondere wyzingen van land en v«fk , be[' handeld worden. — In allen echter, gelyk ook in d<f 1 voorfchrifien der fehryfö.ffening, moet fteeds niet ailtcif 1 voor "t verftand, maar ook voor 'thart, voor 't gevoe 1
■ cn den fmaak, mede gezorgd worden. Hst geestige
: het aangenaame in 't geme.n, het fchcone, en voora . het zedelyke, moet nergens in ontbreken. Leerfte'üg.
■ geloofsftellingen van 't een of 't ander Kerkpenoof'cha'j I moeten in deze leerboeken in 't geheel niet gevondéi
worden. Dit echter fluit geenzins uit eenige algimeea : grondwaarheden, wet waard de befchouwing der natuur
■ het gezond verftand, en niet te .-zeer bedervers h*rr, op 1 leidt, betrekkelyk de kennis van den algemeenen Vade
; der menfehen, deszelfs wysheid en liefde, goedertieren!!
heid en macht, in 't beftuur der mer.fihen , gelyk h 1 dat der geheele fchepping luisterryk door.'ralend. : Dat in de keuze dier order werpen , en derzelver voor
ftelling, weke en hoedanig die dan ookzy, fteeds moe : worden ia 't oog gehouden de vatbaarheid der jeug
dig



( 955 )
dïge vermogens, 't algemeen nuttigs van 't onderwerp , en deszelfs me. vcrmoeijend , veel min verwarrend , begrip :— d,t fpreekt wel van ze&ve; 't kan echter niet genoeg vermaand worden —Cyfferboeken , verdienen iusgelytts de bczendere aandacht: ftet v erfland, of de verftandigc zielvermogens moeten hier meest werkzaam zyn. De Cy" fforkunst, immers derzelver algemeene bewerkingenen grondbeginzeis, moeten , met lezen cn fchryven , reeds gepaard gaan , eri zoo veel moet daarvan ook in de geworac fchoolboeken gevonden worden. Terwyl, voor de verdere beocffcning dier heilzame kunst, een afzondeilyk, wel ingericht, en zoo bondig a's duidelyk uitgewerkt,handboek , by de fchoolboeken, mag geteld worden. Het hoogst belang van ons vaderland, ligt in den koophanlel: dit zelve maakt dus dit, in de vorming van den rorecr, ten regel.
Schoolorde flrekt zich uit over den gehelen omtrek fan dit onderwys, en kan ter gemakkelyke, fpoedige, m grore vorderingen niet weinig toebrengen. Deeze arde regelt den leertyd in 't jaar, van fckoolhouden en facantie, — den tyd van den dag, of fchooluuren , —« le bepaalde duuring van 't onderwys, berekend naar .! iet kindsch vernuft, weiks aandagt,op eea en het zelfjie werk, niet te lang moet worden ingefpanncn, om h ïeen walging of afkeer te wekken. Weshalven ook de ji nhoud van 't onderwys, en de afwisfeling der werkzaamheden, naar orde moeten worden geregeld, lntusjl '{hen , hoe zeer ook zich deeze fchoolorde aanbevcle , 1 luit d ezelve nochtans geene bezondere wyzigingen ge:'jleel uit. Plaatfelyke omftandigheden, vooral in kleine 'jloipen, of derpsgemeenren, kunnen eenige uitzonderingen noodzakeiyk en nuttig maken. In t algemeen is I choolorde, geen ftroeve of harde dwang, die weinig Irookt met wel verlichtend •nder.wys. Genoeg zy''t , \ lier toe overal ordenlyk gelegenheid te geven; eindelyk 'i tal het wel geregeld onderwys met de zege uver 't voor1 icrdeel bekroond worden.
Deeze , Hechts van ter zyden aangeflipre, bemerkin"';en , waar van wy thans riet meer mogen aanvoeren, ]j teven ftoffe tot zommige artykels, die overeenkcomilig | yn met eenigen by de Commisfie van 21 , zoo wel a's 1 ran 7, en zeer gevoeg'yk in de Bataaffche ftaatsregeiing
I unnen geplaatst worden, naamlyk:
* ji.'Er zullen , door de geheele Republiek genoegzame " rondfeholen zyn. Elk gemeentebtfluur, of raad , zorgt,
II at 'tr overal fchoolhuizen gevonden worden, gtfchikt 5 ÊH onderwys der jtugd.in lezen, fchryven en cyffe!J en, als ook in dte algemeene kundigheden, welken, S 00 verre plaatzelyke omftandigheden , zulks eeru'gupsS edogen de ware beftemming van den vryen burger meejt S uil ren bevorderen '\
'Pj ,, De enderwyzers, kundige en zedige lieden . kunnen ;! oor de gemeenten zelven gekozen worden, doch niet I onder vo'doende getutgfehnften , voorkennis, of oaI rrzoek van het fchoo'beftuur ".
-, Schoolboeken zu len zoo ingericht zyn , of wor™'rn , dat diezelven ter verkryging van de nodige kun'; i%heden geraiklyk, — }er vorming van *r jeugdig ver¬
ftand , hart, en fmaak £efehikt zyn, en eefi niet kostbaar nationaal geheel uitleveren ".
De fchoolorde zal, zoo veel doenlyk, overal op Jetelfde wyze ingericht zyn , en geregeld worden. — Lcerftelüge gelooisbegrippen van 't een of '1 ander kerk'enootfehap worden m deze fcholen niet verhandeld."
2. Taaljefiolcn, zyn buiten kyf in 't üataafoch Gemeacbest, zeer tatryk, en ook zeer aanzieclyk. Voordcrtelver inltardhoudir.g pleit het edel nut voor Neeriands Burgers, —- het welzyn van 't Vaderland , en de eer Ier natie, in de geleerde waereld met geen geringen oem bekend. In deeze geleeidi Taaifcholen worden ie eerfte zaden van- en voor hogere kunde geftrooid, tn 'c jeugdig vernuft ter verhevenere werkzaamheidroor>ereid.
Dezelven zyn vruchthare kweekfcholen, en te gelyk ehone cieraden zoo wel der lieden, waar zy bloeden,
ds des Vaderlands, der voorzorg en befchcrming
les Staatsbeftuurs aizins waardig. Eene algemeene , cn ap zeer veel p aatzen te veibeterene , inrichtin g zy 't ho;e Schoolbeftuur e.-nftig aanbevolen, vooral ten opzicht Ier leeiorde, boeken, clasfen, die weiligt beter drie dan ner mochten gefteld worden, — en voorts andereoiffcïingen , 't zy 111 levende talen of kunsten. Om det.ze ïcholen in een goeden ftaat te brengen en te houden , in van bek\aame leermeesters te voorzien , zou 't diensig zyn in elk Departement daartoe aan ie ftellen een iczondertn opziender dier taaifcholen , aan 't Opperbetuur van onderwys ondergefchikt.
't Een en 't. ander febym wichtig genoeg, om daarvan a de Staatsrege ing een zoorrgelyk Articul op te geven.
«In de geleerde taaifcholen zal men overal, 70 veel loenlyk, eene gelykvormige inrichting, leerorde , boetes , cn clasfenverdeeluig invoeren , en het onderwys tok tot dat der Ie'vea'de talea, en andere oeifeningen , rachten uit te firekken."
3. Wetenfchappelyke Scholen , nationale academiën, yn dtr beotffcning van wetenfehapp . n , en fraa je I unscn gewyd. V\ y zyn geecszirs voor meer dan tëne ei;er.lyk gezegde hoge ichool of unive'rli eir, (waar vaa Iraks,) veei min voor'vyf, behalven rog zoo veel beondere, zoogenaamde acaderaifche gymnafien der Stelen- 'Er behoort in dezen tyd , waar de krtng der geeerdheid , der werenfehappeu en kunsten , zoo zeer, in litgebreidbeid als kostbaarheid , is twegenomen , re veel ot eene, volledig ingerichte, en, raar den tegen woorige ftaat der cultuur, wel aangelegde, univeifiteit, dan. at men vyf zou kunnen behoorlyk voorzien, cn onderouden. Zuik een aantal is ook , gemerkt den kleinen
mtrtk van ons Vaderland, in dc naad re groot.
ntusfehen voelden wy ohs ook gedrongen door 't beef van 't belang der Natie, —— het gemak der Burerjj — ie zorg voor de grondige vorming der jeugd,» n den bloei van Wetecfchappen en kunsten, deze e;:egenheden niet tc zeer te verminderen. 'Zonder ons in en meer uitvoerig vertoog hier van uit tc laren,, zuilen 'y or.s vfrgencegen , latende rustig de reden van dit' as bezef uWtr Vaderlandsliefde, e» warme zucht ter
E e e e e e' 2 be-



bevoordeling. van 't Bur^etlyk welzyn-, Uliedén des aangaande onze overlegging vcor'te (teilen. Oai de éénheid dier nationale univeriiieit, naar den eisch, in dïn volften zit}, in te richten, — re doen droken mei 't heia'ng van den t zy ;nreèr of minvermogenden , 't zy 't hart van 't Gemeenebest, of deszelfs verder afgelegene oorden, bewonende; om in menigvuldige bezwa¬
ren en pagemakken , die 'c ouderlyk üefdehar; oplevert, tn uit aiiJere gezichtspus.en zich opdoen, te voorzien, feheen on; geen miduèi gefckiKter enaanneemlyker., dan, wanneer, meu , behalven 'ééne formeele, ééne alzms wel ingelichte , cn volledig toegeruste , univerlitcit, ftelle twee wetenfchappelyks fenolen, als Bataajicke Acasii, :eiden moeten gedicht zyn, of blyven, op 2/van de nationale univeiliteit meest gelegen "piaatzen, zulkcn voora', waar dé ouders 'hunne ïindeieu met de imnitc kos.en kunnen onderhouden , en in de nod ge 'weténfehappen en kunsten laten onder wyzen , ten minden 'de eerfte beginzelen dierzelven doer, beoeffenen. Groningen in 't departement van . . . en Harderwyk iri 't departement van . . .alszyndè thans zoortgelyke academiën, en 'van 't hiertoe benodigde reeds voorzienbeveelen zich daartoe best'aan, gelyk die'- beiden' ook aan't ilraks gemeld verëischt uitnemend voldoen. De inrichting, wetten, leerorde en *c wuenfchappelyk oneerwys , hetaanflellen van leeraars, 't toeftaan van Academifche bevoordeling 'i üeftuur enz. zy aanbevolen aan 't algemeen betrunr van het onderwys. — Waar door echter een Departementaal curatorfchap niet wordt uitgefloten. Op deze Academifche fchooien zou men in 't tezonder kunnen zorgen voor gefchikte gelegenheid tot het vormen van, kundige.heel-en vtoedmeesters. De gewichtige bedenking v.'.n dit wetenfcheppelyk onderwys, en de vorming der jeugd , fchynt ons genoeg berekend voor een dusdanig co.iilitutioneel articul. ,, Op twee u etenfehappelyke Nationale Scholen, of academiën , 't één in ï Depanemcnt van .... te Groningen , — 't ander in 't .Departement van . , . te Harderwyk , onder 'c opzicht van 't opperbeduur'van 't openiyk ondsiwys, zai men der jeugd gelegenheid geven om zLh in de messt nodige wetenfeh; ppen en kunsten te kunnen otlfenen."
4', Eene Nationaale hogefchto!, of eigenlyk gezegde UHiverliteit, de Bataajfche mivcrjittit, zal gelegenheid geven om, in 't Bataafsch Gemeenebest, den geiieelen ks-rits van wetcnfchapp.n en kunsten in derzelver volle u 1 jehreidheid , volledig, te kunnen beotffenen. «— Derzelver organifatie dient te worden ingericht overeenkomstig den tegenwoordigen ftaat der cultuur in Europa.' Aiie- derzelver vakken,, deelen of onderdeden moeten door kundige tn verdienstclyke mannen , elk in zyn vak, bezet zyn. De daartoe benodigde, welgeregelde, gebouwen, obfervatoiia , laboraroria , theatra, verzamelingen van boeken, werktuigen, voordbrengzels van nat uurep kunst, enz. zal men van tyd tot tyd in eene-volledige.: orde brengen en onderhouden —- Deze univerfiteit zal. men gevoeglykst te Leyden vestigen. Derzelver inrichting, 3, rechtsgebisd , wetenfcha^pelyk onderwys,, w.etkzRaaihedeniVAni leeraars en leerlingen , wetten,pro-t
motien, met een woord, 't geheel beduur zy ondi'i opzicht van 't algemeen nationaal fcbool ot acedd|« beduur, 't Geen hier ,-aa cor.ft'.tutioneetknn worden v I gefteld , fchynt ons, óvereenkomftig 'tioofdzakelykijj de tommisï» van een en twintig, air'. 713,. of die 0 zeven, art. 17, dusdanig tc kunnen worden voorbed (.
Te Leyden zal de nationale hogt'fcbool, deïiati:fche univerfiteit, zyn. Daar, tollen-, door een i| doend a-sntal van verltaudtge, geleerde, en deugdi=c mannen, alle irodige en nuttige kunsten en wetenlcN pen worden gileeraard, en der jeugd gelegenheid gc-j ven, zich in diezelven, bcueffends andere oefténing li 'r zy lichaamelyke ,. 't zy vernuftige, te kunnen voh j ken.
r r.
- ,. • Het opuci'u..
Betrefï-snde het opzicht, hier doen zich twee vrajï ap : <— moet 'er een zeker Schoolbeftuur zy n ? — En d j aoedanig moest dit zyn ? — Dat 'er een zeker befti 3 Dver het openiyk onderwys moet zyn, is zoo kin ; toö baarblykelyk „ dat wy 't niet nodig achten, dt
DVer iets betogends aantevoeren. Hoedanig dit I
Huur behoort te zyn : deze vraag verdiend in eenige 4 tonderheden te wordennagegaan.
Uwe commisfie is van oordeel, dat dit opzichtzi behoorde uitteftrekken over den gehelen omtrek vait apenlyk onderwys door de Bataaffcnc republiek : 't ze! S noct een algemeen opzicht zyn. — Zal't zelfde wel n raar verdienst , eind óvereenkomftig , behartigd w| len , dm vorderd dit een bezonder biyrend co ;ie , geroepen tot het algemeen fchoolbelluur , . >etyteld : 't opperbcjhiur over 'l openiyk onderui Ctalk een beftuur, of collegie, is door de commisftev| ten en - twintig,'gelyk ook door die van zeven, zam f ;efteld uit vyf leden. Uwe tegenwoordige commisi ;cmerkt den zeer uitgebreiden. en emflagtigen werkiA triitg van "t zelfde, heeft geoordeeld, dat dit colle tiet- minder dan u:t zeven leden behoorde te bc-ftaan.' Derzelver veruschten kan meu dellen, overéénkomt len aart van de tiataaffche ftaatsinriehting er, de natt an dit ambt, dezen : da: zy zyn itemgerechte en \ lerlahdlieeende' burgers, — mannen van algemeene rtgebreide kundigheden .in.konsten en weténfehappen fi veinig bedreven , die voords den ouderdom van gp jai en minüen bereikt hebben. — Dezelven moeten zi an dit ambt gihecl toewyden , en by 't zelfde geen 8 er aai ncmen , of roo.r dit gehad hebbende, oehoudi )eizelver woon-of relidentie plaats, zy dezelfde met' er Bataaffcnc univerfiteit. — Derzelver jaargeld of&faÜ neent uwe Commisiie dat niet minder dan /40opvj? yks diende te zyn , wil men dat mant en vanTêTdjei en vat. andere posten afzien, en zichdcijen anet5u8ï ver avydeo. — Voor reizekosten, bedeed in School icadem.e bezoek , zullen denzelven onder behooflv 'erklaring worden toegelegd bepaalde daggelden van/ ]
By. dit Collegie zal ook aangefttld worden ccn aast lecretaris, op eene behoorlyke jaarwedde*



C £57 )
|Pc beroeming, aanftelUfg* cn verdere vervuiling dier
i jenitaande ot vaticrade plaatien ia ou v-oucgie zai g*e] Leden door de Kanier der Oaditea.
j Jkszells werkzaamheid moet zyn: ia 't algemeen — 't o. .>. .'.tiuur (Je iuperinieademie) ovef 't geheel N-.ia|j(l onder wys in desze.fogehe enoravang. In e bczor.c., — , 'üiu eiliieits Beftuur; waar toe gebragt moeten worden 3 I-ontwerp voor de orgamzatie der gehele univeih.cit. jb met betrekKing op 'c rechtsgebied, als op 't u-tenHappelyk onderwys , hoof Izaketyk dus iajenchten , dat en aidaar in alles, 'i weik den jeugdigen laatavl-r zyn ^ici.ar.d of medeburgeren , vcrdienltdyk aanaeveelt k tot cieraad itrekt , de meeste vorderingen kan maücn
den korsten tyd cn aoor de minste : kosten. ■—
pprds ïnltrucf.en voor protesteren of ieeiaars, mcesrs, en andere univuihcits bedienden ; — 't omwerp t wetten betreklyk 't academisch burgerfehap , — d.n «fep der fludien door de kernngen te volgen, cerzelver Man, au en p.omotien , wier inrichting mtdebienge, tijt diezelven zyn als een openiyk tuigfennfr van vlyt, ü iiccring, verdienften en zeden; vervolgen is het
ii roepan en aanftelkn van hoogleeraars en andere acadeI fche beampten ," voorziening in al het geen ter
I ingericiate univerfiteit gevorderd word:; deszeliJ aanE onderhoud, en volmakingteu meesten bloei cn luisil' der univerfiteit. — Ook zy aan 't zeltde toebeuauwd m beftelling over zommige beurfea , of eentg ander (d, ten onderftand voor uhtteiiende vernuften , doch i] feckrompene omftandigheden verkeerende. I fyetrckkelyk de wetenfehappelyke Schoten , ef Acndeitn., derzelver inrichting en eindoveteenkamitige C*ga> iltie, detzelver rechtsgebied, wetenlchappelyk onderij 'S, leerorde, infttuclien voor dc Profesforen, Acaj nifche .wetten , examens, promoïien enz. dit ailes is .{i 't he:-id van dit opperbeituur aanbevolen. — Edog ipezdnder opzicht en de naauwkeum.e nakoming dier I tchting , zy'opgedragen aan twee De; jtumentale Cuq ars; uk cok'in geval van Acadtrreifche vaca ures, 1 drietal mal.en , waar uit het Collegie van'c Opperij mur ov.er 't or.dérwys , éét. kiest, lil \etrckkelyk de Taalfchoolen. Over derzelver iisrichI j, gelykvoimige leerwy.ze cn oede , bentffens andere I femugen, leer- en fchuo.boeken , fcneioTwetten, cxi-
i os, inftruétien voor meesters enz. óaat insgelyks dit ir verzicht.
ii Dan ter meerdere behartiging cn bevoordtririg dier fchoii , diende in elk D.pa're.aiv. wel aaa eea bcaoacer is :erd en vooral taalkundig n.an , 'die meer onmi 1de'yke ■ oolzorg wotden. opgedragen en K by vervuiling van | atures, 't bcoordec.cn der bekwaamheden en verii nfien' van hun , die na zulk een post liaan.. Terwyl » > van den fchoolftaa-: in dat Departement, én 't ge'ea ï verbetering kan llrckktn ,,cp gezette tyden verflag | ët doen aan 't oppai beftuur van 't onderv/ys ,,.'t I ik deszelfs werkzaamheid tn eene volledigere inftrucI nader zal bepalen.
1 ietrekkelyk ae grondfchólen, zy aan deszelfs zorg en ! send toeverzicht 'op 't duurst aaabevokn, een wel
1
doordacht, verbeterd , en wel uitvoerlykalgemeen fckooiontweip , bencffens de ke,boeken voor lees- cn cyfferoiftenirtgan in eiks ciasfe, er, deizclver inrichting , en rangfeiaituting. — Voords de leer wyze en orde, fcho'olwetten, examens, iri.ftrüclien voor de meesters.— Dan, terwyl 't niet doenlyk zy voor dit collegie van t Opperbeiluur over 't onderwys , om dit toeverzicht n;>ar behoien utt te oerX.nct) , in en over elke g-oadi'ch'ool door geheel dc Republiek, zal 'c om h^t hoog ,ewigt der-zaak nodig zyn, in eik departement, op eeue behoo'rjyfce en toereikende jaarwedde , aanteil.tten een opziener over deze gi'onifcholeii.een kuaaig/leugdzaam cr. wel gtöeiTcnd mar', van weins doorzicht en btk\va.iniheidin't w*r|. derjeu-v dige opvoeding en or.derwyzi; g, men genoegzame blyken of geiui^caiifea ka,, aa: vo.ej.ea. Aan dien ie fden, in de hoofdplaats, van 't departement aioerende wonen, zy het iayzónaer toeverzicht der grundleholén in zya d. par'emeht aar.be,o.'cn , ais mete het iximen der aan ie ft lérj Schoolaieesters. \ Welk doiór eeai , iu tegenwoordigheid vaa iwee daar toe afge/aardigde uit den laa.i ile; gemeqpte, aal geJlcLden. — En 't weik. zal berlaau. in kes-en Tehryfpeuef', — en voortsin ccn onde.zoek uit de lees- en cylfs/hoeken, waar ia hy ondetw < zca zal. Zulk een is eea'jjkwaam ondervv ,z.-r te h .t. l-. , die dea inhoud dier boeken we! verlb&r. Bty zaJ yoor.w van den ftaat der Scholen' ia dat Depart.rt.-nt, pp zette tyden, vetlla^ d en -a-a \ j>vütet:n op?er'»iilut'i-, aan 't welk ook de; iulhuctie' voor dien dep..i.c,n..-.:.i'c opziener is opgedraagert. .—- Aan dc;e 'I-t p ir e nentaLe 'op'.ieiicrs tier ^chw'ea, tty cck taan te bèv.toieo Iwt'vervaardigen vaa een r.a:ioaa!«n almanak, e.lk ia-en vour zyn i.-'eparteinei.t.
Deszelfs inrichting -kan dit betkskc-a , jrarlyk.s te vernieuwen , van een u tasti.c-.d :.ut aiuierr», na én zaam middel om vooroor ieelïn w-igv.enejhdn, — v.ia&ksverlichting te bevorderen,.d en ÜrèK-.en.
Voordo.moet mede aau het opneih'eitui:rover 't reniof onderwys, eeae zekere beftciiin^v.Lr.eenig geld •/orden toegekend, ten one'oruan i vaa- eee. of aad-.-.- | ■ ioSh mees.er op een dorp, of-in,aae uawt ,..\>.-ü: eaa by den te on vei mogende" kir.d'na \ fehi.r geeu'e h.clatóivg. kan vorderen; — a's ni-ede otn efi^gg } lie-'.e*! vaa' eene nieer dan. gewone gefch,kth' ia en i«st ,-. i< ..tinnen laten opleiden tot bek%vaai; OD.ieivv/icrs it jiüm in cc grondfchólen. Tcr.vyi, da uou-;ei.-' is t.:,ezwygc'.ide voorwaarde, di; collegia vaa t opp..S.it sur der acaJeciica en 1'cho'e.n, ia $n ■'•• - v ,ia:i.wuo el .-tyk zy aan 't wergevend lichaam : *t w .i.e vaa uit ai.es, ea-'t geen verder luer toe bd.o.e, voor '■■<;. có.'legie ecu- volledige ir.itructte ontvvapt , ca 't / ea'-i.e- biuaen 't % erft et jaar zyner zitting i■-, weikzaamliwl :.e i.
Ten einde uwe tlommisiie ,1c ;.i .i;.ten van dit bericht niet ie ver uitzette ,!.attn wy vele beri.e.kingea in uit .zoovruchtbaar ouderwetp onberoerd , ea eindigen m.t I opgave eeniger artykei's , waarin ue -gecit van 't •;..<.nde h'gt opgciloten, en die wy voordragen in de i! fche fiaatsregeling te ftellen."
it'i Algemeen opzicht over de Bataaffche U: ;v. 1Eeeeec 3 teit,



( 958 )
teit, Academiën en Scholen, rat zyn toebetrouvwUun eenafïot-derlyk Colregie , hst Opperlicjiuur van hetipcju fykynderwys, — beftaande uit zeven Stemgerechte Burgers , beha,ven deszelfs wasten Secretaris, — mannen van uitgebreide kunde, geleerdheid en verdierven , niet wiet 30 jaren oud, — tn de u*uveriitc:ts plaats zullende wonen, — geen ander jftnbf bekledende, of zuHeride
bekleeden, of behouden te gelyk met dit, fe kie-
t«B door de kamer der oudilen, op eene jiarwedde van f"£000 ". '»j
werkzaamheid van dit Collegie, is het oppertoeverzicht over 't geheel nationaal onderwys, in ii zynen omvang: — Schooi- Academie- en Umverfueits inrichting, aanflelhugen , ittrtiUcx éti, leerorde, voorziening in "t benodigde ter bevordering van 't nationaal onderwys , doch onder de bekrachtiging van en de verandwoordeiyl.heid aan "t Wergevend L^haam ".
"Over elk d-.r Bataaffche "Academiën, zullen zyn twee in dc Academie-Stad wonende Curators, mede ondergefchikt aaa f opprrbeftuur. In gevalle van vacatures , maken die eene nominatie, waar uit het opperbdhiur één kiest"
v«p" ^ e"t departement zal een opziener zyn over de Taajfcholen, een geleerd en vooral taalkundig man, aan welken het meer ommiddelyk opzicht over dezelven is aanbevolen , ondergefchikt aan 't «ppeibeftuur van 't onderwys, 't welk deszeif-, werkzaamheid in eene volledigcre Inftructie zal bepaien."
,, Behalven di; collegie zal ook , in ieder departement, een bezonder fchoolopziener, een ftemgcrecht burger, een man van goede doorzicht cn bekwaamheid in 't werk der jeugdige opvoeding en onderwyzing, zyn , *t opzicht hcudente over de algemeene fenolen , of grondfchólen, in dat departement; voords over het aanltellen, examen van fchooimeesters, het onderzoek der fcholen enz. op eene behoorlyke jaarwedde: — saD wien ook aanbevolen zy het vervaardigen van een nationale almanak voor dat departement meest ingericht. Deszelfs inftructie moer door 't opperbeftuur van 'r openiyk onderwas worden opgemaakt."
De volledige inftruétie voor dit Co'legie van '1 Oppcrbrüuur van 'c openiyk onderwys zal zyn opsedragen aan 't Wetgevend Lichaam, 'r welk binnen 't eerfte jaar-zyner zitting dit Collegie zal in werkzaamheid geitcld hebben."
Dit alleen zy ons vergund omtrent deeie plaats, t cpenlyk onderwys, noch aan te merken. Dat wy niets mtnder bedoelden, dan eene volledige fchets van dit groot en fchoo.n onderwerp.
Uit dit gezichtspunt ons bericht be fchouwende, is 't zelfde maar al re gebrekk'g, en geheel onvoldoend. Wy wenfehen en hopen , dat aitzeifdc niet anders worde befchouwd , dau eene hüofdzake'yke opgave van het geen in de conftmttionele artykels zy gelegen , en waar na,eerlang , d:e volledigere fchets in alle deszelfs bezonderheden zal moeten worden opgemaakt.
Naar ons inzien moesren de conllitutioneele anykcls weinig zyn in gei al, en zeer ryk van inhoud. Van dit
laatfte oordeelden wy in het berigt zelve uitvoerij kunnen, er, te moeten gew agen , als kunnende des 1 eeiiang ter opheldering ftrekkeb.
I i.
Wy zien thands nog voor ons het ander lid vt; zen onzen last, 't voiKsvttmaak , of nationale vre teestea berreffead , en dit hoopen wy korte y k te z kunnen afdoen, — Zoo wei dc r.aieur, a s dc Staat de, pleit voor volksfeesten of nationaale verraak-a zeiven zyn, in meer dan een opzicMt, een onderis de aandagt van den Staatsman, en de toeverzich wetgeving met onwaardig. Gelyk diezelven in een ra verband ltaan met 'c vojkscaradtter, zoo kunr.en di ven ook geichikt zyn of worden , der volksnewlpg vcordeehge wending te geven, en in 'c caraetcr'vtat ring en veredeling te bevorderen.
Dan, — ondanks onzegunsrige denkwyze omtren tionale ot volksfeesten; — om daar van eeneateem, nUtel.ing, eene bepaalde opgave, zoo ten opzicht der z als ten opzicht der wyze, — zoo ten opzicht der veelheid, als ten opzicht der hoedanigheid en 't 1 verder daar by diende in aacmerkingte wotden geroit conftitunoneel vast te Hellen : — daar tegen zyn U Commisfie bedenkingen voorgel: oomen , welkendit' als noch ontladen. — 't Reful aat onzer b-eraadfi^in komt hier op neer, cm dit onderwerp wel niet°ee en al buiten de Staatsregeling te laten : dan doch tot ae dadelyke vastfteiling en invoering van zekere! ten de daar toe best gefchikte tydsomftandicheden s wachten. Wy vermeenen dus, dat 't peDoeg zou z dusdanig een articul in de Staasregeling te piaatzen
„ Het Wetgevend Lichaam zal zotg dr; voor de inftelhng van eenige nationaale fees en de bepaling van derzelver getal, benef van den tyd en de wyze, diezelven plee te vieren.''
En hier mede vleyt zich uwe commisiie aan het creet commisforiaal van 14 April, als mede aan dar 27 Sizm , eeaigaims voldaan te hebben , onderwerr dc r een en ander aan 't wel verlicht oordeel dezer \ r.adcnng.
Artikels, in de Staatsregeling op te geven, betrektyk,
HET ONDERWYS. Art. 1 Het Bataafsch Volk wil, dat de gelegenheid i het onderwys in. noodwendige en nuttige 'kundkhed rot de beotffening van kunfhn en werenfehan "n opheldering van het verftand, befchaving vanden imaveredeling van het hart , voor eiken Burger opechaa ' gcinaklyk te verkry^en zv.
2. Ten dien einde za! 'er geTorgd worden voor 't < derwys, in grondfchólen , taaücboolen, op academ en univerfiteit; beneffeas voor 't opzicht over dat z< ae.
3. 'Er zullen, door de geheele Republiek , rtro-.-.j.a ;rondfcholen zyn. Elks gemeente Beftuur, ofkaadzor
-eb wvo nfï hnmqo tw'i.lsj tcsitvr-uqib sb r,H



overal fclrolhtvzen worden igewlnden^ ftefcrV» ta [;rwy3 der .eugl » leze.. , &® t■ e , en qrifcr w oA, vo»TW0 verve p!a»tfe.y ïe om*,-, i.gHe- as ;Vs maatecoigziris gedag..., in die ggf»"?* « In, w-ike-J he wars be.temuiing vaa den vryen &< kuenen bevorderen. „_^pn P
eovJerwyzers, kundige en zedige beden kum.en n . Sêrrïeërfter» zelven worden gekozen , doen niet u "voldoende getaigfehriften , voorkennis, ot onder- * an het Schooibeftuur. r, -hoolboeken zullen zoo ingericht zyn of worden, dat » tn ta vcrkrygtng van ilorfigë kundigheden gemak- ^ -r ve rmin > van hét jeugJig verftand , hart enfmaak itzyn, ea eea niet kostbaar Nationaal geheel uit- <
n de geléérde taaifcholen, zal men overal, zo veel 1 lk ren.- tzeiykvormize inrichting, leef órde, boeen clasfen - verdeeüng'tnvorren , en't onderwys «os t der levend - talen, en andere oeffenwgea, trag- j r te ftresken. .....' ... , ,
In twee weter.fchappelyke nationale fcho.en , — ffche Academiën , het een ia 't Depart. ment j te (iro-d'.'^n , het andere in 't Departement . ' ' te H..rlenvyÜ , onder 'c opzicht van 't nationaal ' itftuur van ', openiyk onderwys, zalmen rierjr-usd [ tfherd geven om zich in de meest nodige weren>en en kur.sten re kunnen oeffenen. . Te Levdtn zal de Nationale Hoge Schoo-, de Bahe Ur'ive.litfit, zvn, alwaar door een voldoend van vcritand'ge , geleerds en deugdzame mar.neu , od<ee cn nu'tige kunsten en wsteMcbappen zuilen 9 -n «Veeraard , en der jeugd grlegenhtid gegeven IH dezelven, bcneff.ns andere , 't zy hcbaaralyke , ;il vernuf">e ocfFeningen , fee kannen volmaken. ii Algemeen opzicht over de Bataaffche univertreu, : rnien en fchool or.derwv: zal zyn to-tbetrouwd aan :! fzanderlyk collegie, 't %pperbefiaur vau 't openiyk 1 vis/beftaa'i uit zeven ftemgerechté burgers, hei d.sze'f; vasten fecretari? , mannen van uitgekuade , geleerdheid en verdiensten, met onder 30 < oud , in tie univertireits plaats wonende of zu\lea-' 'ïtien, ge*n ander ambt aekleeden, noch zui'en■ k'eeden of behoudea , re gelyk met dit, en lekte|L>r de kamer der oudilen op eene jaarwedde ) .''4000.
1 '.oTlircrkzaamheid van dit eollegte is t opper'oc(611 over 't geheel nationaal or.Jer.vys in al deszelfs ,• o», fcbool academiën en unieerliteits - inrichting , lenigen , inftr.ictt-a , leerorde, voorziening in 't , ig-.e ter bejoordetinjj van het Nationaal onderwys, onder de bekrachtit wg van en de verandwoordclyk:ü aan 't wetgevend lichaam.
•: o .-er -e'k der Bataaffche Academiën, zullen zyn I An de academie lieden wonende «arators, meede 1 jefch.kt aan 't opperbeftuur van 'r onderwys. Ini 'n ran vacatures maken die eer.c- nominatie vsn - waaruit 't opperHcïruur era kies?. 1 In elk departement zal een opziener zyn over de
ïlfcho'e-i , een geleer 1 en vooral taalkundig man ?an
.aken het meer ojjt.nid.lelyk opzicht over dieze.ven is aacvoiet'., un.iergifchik: aan '1 opperbeftuur van ortderys. he: we.k qaszalfè werkzaamheid in eeae volledige ï'ft.uitc zat b^paien.
13. Behalven du co,legio , zal ook in ieder departeeu., eeti bezouder opziener over de grondfchólen .eensd _ etaè,er^cht tïaïgcr, e» man vaa goede c.oorz-ci. ca waamaei l in 't werx d-r jeugdige opvoe : <u ..• ; • - ryz.iag , zyn , 't opzicht boude:.ae ot? - > - — tnolea in dit Depirteincai; vo..ris over xamen van fcnoohnees.ers, het onderzu>.i. de, La0 Ca r.z. op eene »ehoorlyke jaarwedde: — ai.. v,-.e . <--fc"_ *y aanbevolen het vervaardigen vaa een Ni twra. • aajiak, voor dat departement '.accst ing,s: .-.al. pctoe.H it..uit : ra.e: door 't opperjelltiat .. . -
er^vs wordea opgemaakr. »
14. De volledige intlructie voor dit c b *<m* ■erl-eircur var. 't opcr.ly., onderwys, zt
en aan t wetgevend lichaam, 't welk , bstiflett 't eeïfe aar zyner zitting , da Collegie zal in weikta.imiic-.d-ge» ^ reld hebber.
15, Het Wetgevend Lichaam zal zorg dr.gen voor de i.fte.ling vaa eenige nadonaale feesten; en de bepaing van derzelver" getal, beaeffeLS van den tyd ea de vyzediezelven pl;chdg..re vieren.
Byvoikzti. dér bylage van 1 My* of tan het iicppnrt der perfoneele Commisiie^ ova de twee 'e i.fdeeling van deu VIII Titel van het Plan van Conftitutie, orer het Qf.dxrwys, bl. 24. na Art. 5.
Au. 5*.
„ De fchoolorde zal. zoo vee! doenlyk , overalop dcwelfde wyze ingericht ,en geregeld worden. Lcerllt; lige geloofsbegrippen van 'r een of ander R.: i.^eaoodfchap worden in deze fcholen niet verhandeld."
De Prefident brengt de ilte Articul in om. ▼rage., {'- - ,, -y (> . ' . sa#»
Ploos van Am/lel zegt, dat hem de uitdrukking Hei Bataaffche folk wil etc. wat hard voorkwam , en hy dus dezelve liever verwi.-fcld. z?g. in deze of een diergelyke Het Wetgevend Lichaam zal zorgen etc.
C. L. van Beyma vermeent het genoegzaam te zyn, zoo 'er blotelylt geifeltl werd, 'er zal etc. daar tiet doch al'oos zektr was, dat al , wat hy de Conftitutie, na derzelver aanneemin^ gevonden vvirJ , de wil des Voiks. was; weike 'er zich by de aunriecmmg op had gepronuriiiccid.
En wordt de Articul aldus gearrefteerd.
Articul 2. wordt in deliberatie gebragt.
Hoffman zegt, dat hy vermeide, dat ook in deren Aiticul Jeeelfde verandering diende gemaakt te worden.
Reyns zeat, 'er ffoad in dezen Arlicul Academiën; daar Vr eu r.oa n:-'s dlevsiatyaandc seuViae<ïr.d w»s. zco vermeende hv dat men m deze niec motst vooruitlopen, maar afwas-
' ' ten,



C 960 )
Ter Orwtkerye wsn VAN SCHELLE * C©M!>. m is -4AAGA-
tea , wat hietomtrenddoorde Vergadering zoude worden vastgefteld.
Ten Berge zegt, dat de refkx'ie van Hoffman hem in de'ie piet van Applicatie voorkwam; en wat die van den Burger Rcyns betrof, zo die den 8 Atticul na'as, vermeende hy , dat hy genoegzaam zoude zyn geclucideerd. • "^*> . >r
Ploos van A.ulA verrockt, da? Ten Bergs hem eJucitfeert, waard» bec onderfcheid tuafciien Academie en Univerfiteit
beitpod.', J . .• ' • "
Jeu.Berge zegt, dat het onderwys op de Academiën zich bepalen zoude tot de W-ysbcgeerie, Rcgtsgefcerdheid, Me-hcynen, Godg.leerdh.iid; daar op de Uuiverlitest met allen • dezen aiieen, maar ook in aile vakken van. Weténfehappen zoude worden grioccerd.
Ehnijx/ta-Amjlsl vraagt of 'er dan. ook op de Academiën g>ad-:s'm\ifsn kunnen worden verleend?.
Ntcu'iJT zegt, dat de 1. Articul overeèiJtomftig was lïïg i c aejpiii van her. Rapport der_Commi.dk van Zevenen {/har overigens de Artieulen een analyfis van het Rapport '.vvarea, •'. 1
ffijjman serre, da? ijl dezen Articul in het meervoudig gefproke 1 werd yan AcaJenr.cn, daar hier omtrend noj niets was gedeciieerrT; waarom hy voorftel je, dir ie houden iu advys tor dat dc qufetic ten principaals was afgedaan.
De p> fin-nt liéU voor, om dit Articul te concluaee en nut,, in advys houding van het woord
Academiën: en concludeert conform.
Articul 3 word in deliberatie gebragt.
Rcyns vraagt, wa? de Commisfie door het woord
(frondfchoolen verdaan heef ?
.Krieger segt^ da?, zoo men.de redaótie van dezen Articul raaarfong, zoo als dezelve door dc C mrnisfle van ar. was opgegeven., men dan befpeuren zoude, dat dezelve veel duidelyker wits; wnarom hy voorftelde, die te'volgen.
Ntcukoff -ïegt, dat de Commisfie dezen Articul gevolgd had, en Heg;J de redactie' ecnigzints veranderd, daarhy konde zeggen , dat de Commisfie door Grondfchoolen zodanige verftaan had, waar de gronden, van het lezen, fchryven.; cyfferen en diergelyke onontbeerlyke weténfehappen worden onderweezen.
Krieger zegt, zoo men in plaats van dezen 3. Articul de 711, ftelde, weike werkelyk gearresteerd was, dan werd alle duisteihiid wej-genoomen.
De prefident fielt voor, deze 3e. Articul te royeeren , daar'iti plaats voor te {teilen den 711. en 'er ten fj me by te voeden, oat de Raad der Ge tóesélite zoude zorgen &c: en concludeert
conform.
.. Articul 4. wordt in deliberatie gebragt.
Krteger zegt, dathy vermeende , dat dit tot de eb fte inconvenienten aanleiding zoude geven , byzondf! de groote Steden, wanneer aldaar ieder 5choo!meifc ieder Franfche Monfieur door de Gemeente "zeif^' verkooren; waarom hy voorftelde, dit aan bét Pis lyk Beftuur overtelaaten.
Schermer zegt: • ■*
lk geloof, dat 'er zeker veel zwarigheden en irconvten zyn, indien het verkiezen der Schoolmeesters in dea S'eeden door de Gemeente zoude moeten gefchieden t ik zie ook veel zwarighceden, indien dit aan de Mankt teit wordt ovcrgelaaten. In de kleine Steeden en hetV|E Land, voornsmeniyk in de kleine plaatsjes, werden de* len veelal gegeeven aan de beste of mooifte Zangers, 01 de Schoolmeesters ook tenens Voorzangers zyn, of aa geenen, die de beste icruiwagcns< hebben, zonder alto het goed gedrag, gifebiktheid, of behoorlyke Kunde it School • weezen of bekwaamheid in het ondcrwyzen dei deren te zien: als dit nu het zelfde bleef, datduScfaooh tcis Voorzangers zouden zyn , dan is men wederom i geval, om altoos Gereformeerde Schoolmeesters te mfc neemen, en dan zal men zceker wederom in het oudeta vallen.
\Het vervolg van deeze Zitting iu ons volgend Namnteï
Beknopt Extract van de Zitting van Mi dag, den 15 iViey 1797.
Eene Misfive van de Hoogst Geconftitueerde Machr: Friesland, inzendende eenige remarques op de penfioerjv ten: ■■ aan van Leeuwen c. f.
j
Midderigk rapporteert, op het Request van eenige gelta eerde Bodens, verzogt hebbende, om, uit hoofde hunn? ge jaaren en iichaamszwakheden, met penfioen gebeniff: te mogen worden, declinatoir advyfeerende, ab.o d^Rrfe tranten het berugte Oranje Request in den jaare 1787 ft kend hebben : —— conform gedecreteerd.
Aan dc orde van den dag zynde het Rüpport, door eejis foneele Commisfie uitgebragt, op het Rapport van het <fc mitté tc Lande op her Request der vryheid Etten, Land»; Breda, word dit Rapport gedeclineerd en het voorfch* Adres nader Commisforiaal gemaakr.
De Reprefentant Schimmelpenninck aanvaardt het Prefiéi met eene korte Aanfpraak.
Waarna dc deliberatien over het werk dar Conftitutie wq< voortgezet.
De twee overige Artieulen van het Rapport B. oven: Godsaienst werden conform geconcludeerd, ca nog ccniji advys gehoudene Artieulen der Conftitutie gearrefteerd; wJ de Vergadering tot morton ochtend werd geaJj aurncerd t alvorens tn een Committé Generaal geconvsasccnTte zyn.



GELYKHEID, V R Y H E 1 3, BROEDERS CH AT.
EXTJUA-DAGVEMAAL
DER HANDELINGEN VAN DE
.ar jlt x o sr jljl % js tp*mmg^djexixjWG
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 52a. Dingsdag den 16 Mey 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vtyheid.
Nationaale Vergadering.
f Vervolg der Zitting van Vrydag Avond, den 5 Mey 1797.
Voorzitter: j. B. Bicker.
ervolg der Deliberatien over hel Rapport van l jt-den Burger Niciihojf c. f.
i ; Jtrdtjts vraagt , of dan ook het Volk plechtig zoude \ moeten worden opgeroepen, ter verkiezing eens School'\ meesters.
Witlols wil, Jat men, tot voorkoming van zwarigheden , welke daar uit zouden kunnen voortvloeien, 't woord GtJ| meentens duidelyker bepaalde , daar zoms, by verkeerde ge;ij voltrekking daar uit, dit op eenige Godsdienftigegezindheid 1, zoude kunnen worden toegepast.
r\'; Van Hooff vetmeznt, dat het woord kunnen ftellig M moest worden uitgedrukt en dus in tullen worden veran1 derd.
ï Ten Berge zegt, dat in de geheele Conftitutie dóór het woord i Gtmeentens, dat van Gcmeentehsbeltuur verftaan was: de
■ Commisfie had vermeend, dat de verkiezing hier door beat hoorde te gefchieden; echrcr in geenen deele op die wyze als
I ■Schermer zulks had voorgedragen, maar door middel van een È Infpcctor, in ieder Departement daar toe aan te ftellen, zoo ais dit by het rapport breder was gedetailleerd.
i Van Leeuwen zegt:
Onder die dingen, die nog, zelfs onder het vorig Gouver> tiement, voor het Volk bewaard gebleven zyn, is het aan. (aftellen van zyn eigen Schoolmeester. Immers ten platten Lan•\ de in Ge!dcrlr.nd, is dat door de Gemeenten tot hitr toe uit 'I teeütffciid, de hoge en vrye Heerlykhcden ui:go;;ondeid, waar ;jl Ide Heeren cn'Vrouwen die aarfteiden. De Gemeentens zya
■ daar op ook sltyd ah grootsch geweest, lubben da: recht .. ,tjrenisintinecrd, en zouden daar vsn nieis overgegeven hebben-.
Eu het kwam ook haar toe. Des was hy huiverig om te adV. Deel.
vyfeeren, dat men dat nu haar by dc Conftitutie zoude nntnemen. In tegendeel zoude hy zig met den Art. gaarne kunnen conformeeren. De vrees by een of ander der Leden gt öpperd, dat door dien weg zoms onbekwaamc aangefteld wierden, was' deor den Burger 7en Berge volledig weggenomen. En bleef 'er nog iers van over, men zoude alles kunnen wegnemen niet eene kleine verandering, dat 'er ccn Nominatie by het Beftuur gemaakt wierd, cn men in den Art. voege; uit eene Nominatie van twee (of drie) perfoonen door het Gemeentens* Uejluur, latende dc keuze cn cltétie aan de Gemeenten zélve n.
Verhoyfen z?gt:
Dat in de eciilc plaat* de ftelh'ge uitdrukking, de,, onderwyzers worden gekozen, cnmetdenftyl der Conftifut&Tenmet dtn aart der za3ke meest óvereenkomftig was. — En "wat de verkiezing derzelvcn betreft door de Gemeenten, of liever door dc Ingezetenen der Stede» en Dorpen , feheen hem.min raadzaam , zo om hetlgebrek aan genoegzame kennis, voorzorg, en onderzoek, als ook om dekuyperyen, weiken hyzonderin het najagen van Ampten, en Bedieningen, boe gering ook, plaats hebben , waar door veeltyds dc best gefchikte Perfoonen agter uit gezet wordeu. — Dc aanftelling kan, zyns inziens met de beste hope van fucces, overgelaten worden, aan den Raad , of het Beftuur der Gemeente, welks Leden door de liemme hunner Medeingezetenen, tot bevordering der Piaatzeiykebelangens zyn opgetreden, — dat indien ze direct door het Volk gekozen wierden die oude verwaandheid, waarmede die laalf eerwaarde, en veel tyds halfgeleerde wezens, voor alten pletteLande, bezeten waren, zig zouden verhiffen, zelfs in zo verre dat ze zich , zo al .niet hooger, tenminfte van- een gelyk beroep met den Raad der Gemeente zouden willen opdoen, en gevolglyk de waakzaamheid, en foms hoogstnoJige berisping zouden klyn achten : Concluderende tot dc aaruWiing door den Raad der Gemeente.
Hoffman zegt, dat hy het idee der Commisfie uitmuntend vond, waar door dan ook zoude bèweiltiiclligd worden, dat, hoe of ook de verkiezing gèfchiédde, men altoos bekwaame lieden tot dien post zoude bence-' men. Msr.r ook het door van Leeuwen aanye?oerde was waarheid, fchoon men \-r onder het voorre. Bef,uur de menigvuldige misbruiken vau gezien had, even'zoozeetfw



als van die aanftellingen, welke door de Heerenen Vrouwen gefchiedden.
Krieger vermeent, dit de Vergadering diende te decideren , c'oor wien de verkiezing zoude gefchieden.
Nieulioff regt, dathy moestaanmerken , dat men nimmer bygevo'gtrekkinjuii voorige misbruiken over voorgefteld wordende inrichtingen moest oordeelen.
Van Hooff zegt, dit de zaak, waar over thans gehandeld werd , van het airerfte belang was —• j*., dat men veilig koude zeggen, dat het publjek onderwys de waarborg der Vryheid was. .Het kwam 'cr voomamenlyk op aan, hoedanige indrukzelen reeds van ie vroeg&e Jeugd aau de Kinderen werden ingeprent — hoedanig hun hirt voor waare Vryheid en Vaderlandsliefde werd gevormd,- en daar deze taak aan de onderwyzers werd toevertrouwd, was het een plicht, om te zorgen, dat daar toe overal de kundiirftc en braafiitc lieden werden veraoren: hier to-e dc beste inrigttng«n daar te ftellen werd van deze Vergadering gevorderd.
Nieunoffzzgt, dat ook dc Commisfie de taak vanonderwyzer " van dat gewig: geoordeeld had, dat zy wel uttdrukkelyk bepaald had, dar dezelve, bevoorens hy konde fungeecen , door den Infpccftor zoude worden geëxamineerd.
De Prefident zegt, dnt het hem toefchynt uit ce onderfcheidene discusfien , dat de hoofdzwarigh«id hier in beftond : door wien de verkiezing der Schoolmeesters zoude gefchieden? Zommige Ledeti vermeenden , dat dit door de Gemeentens zelve behoorden te gefchieden , daar weder anderen het aan het piaatfelyk be'tuur wilden toebetrouwen : dat hy dus eerst in omvrage bragt, of de Vergadering zich koude conformeeren met den Articul, zo als dezelve hg? En wordt dezelve alzoo gerejecteerd. — Brengende de Prefidentthans, by appel nomina!, in omvrage, of die verkiezing doorliet piaatfelyk Beltuur, dan wel door hst Volk zoude gefchieden? —en wordt tot het eerSte beflooten.
Van Hooff zegt, dat immers hier door het onderzoek Tiet verydcld werd.
De Prefident zegt, dat hy vermeent, dat dit echter behoorde plaats te hebben. Art. 5. wordt tn deliberatie gebragt.
Rej'iS zegt, dat hy van gevoelen was, dat hier wel expresfeiyk behoorde te worden.uitgedrukt, dat die Schoolboeken niet in zich zouden mogen bevatten eenige Godsdiecfligo Leerftelzels.
De Prefident zegt, dat dit reeds bevoorens by Articul 712 was gearrefteerd.
Vrede zegt, dat op de'en articul nog wel onderfcheidene litterale aanmerkingen zouden te maken zyn; waarom hy voorftelde, den geest van denzelven te arigftecren, zonder op de redactie acht te liaan,
Hoffman zegt, dat de ondervinding hem huiverig geniaa had, om den test zoo maar te decreteeren; waarom hy b< Articul ook liefst met vleesch en beenderen omkleed zag.
De Prefident vraagt, of de Vergadering zich ene het principe koude vereenigen ? — concluderend conform , (lellende wyders voor om hier aater cl te laten volgen den 712 Articul, en het een et ander aan de Commislie van Redactie te dernan
deeren: en wordt alzoo gearrefteerd, wor
dende de 6de Articul conform geconcludeerd.
De Prefident brengt in omvrage , of de Verga dering zich konde conformeeren met den fèe Ar tieul, zoo als dezelve lag ? dat het hem voorkwam dat het Cardinale poinct in dezen was, of ?-er buiten het Nationaal Hoge School, nog twee Ba taaffche Academiën zullen zyn ?
Vreede vraagt, of het dan reeds vast ftond, dat 't flegts eene Bataaffche Univerfireit zoude zyn ?
Anften zegt, dat hy van gevoelen wa3, dat men, alvoren verder te delibereeren, dit eerst moest decideeren. -
Van Hooff zegt, dat 'er dan eerst diende gedifiniecn te zyn, wat door de Univerfiteit verftaan word, weikj hare voorrechten, en waarin de loop der ftudien q[
dezelve zoude beftaan , dat hy dus vermeerde
dat eerst de 8fte Articul moest worden gearrefteerd.
Van Manen vermeent, dat deeze ganfche Articul konde wegvallen.
Rcyns zegt, dat, naar zyn inzien , ieder Stad wel he regt had, om Gymnafia te doen ftigten; dan dat hyj vragen moet, of dan ook aan alle die inrichtingen he] regt zoude worden verleend, om de gradus doctorandi! te geven? zoo dit zoo was, had men geen ééne Urnl verfiteit nodig: cn hier zoude hy ten uifterllen tegei zyn.
Vreede zegt, mede van gevoelen te zyn , dat het Sfte Arti cul eerst moest worden afgedaan.
Van Marle zegt, dat hy reeds by eene vorige gele genheid, wanneer men gefproken had over de.daarliet lingeener een éénige hoge School, hy zich'er tegen haf verklaard, en zyne gevoelens dienaangaande aan den da_ gelegd. Hy zag, zoo mendir wilde doen ftandgrypen dat niet dan de fchadelykfte gevolgen daar uit zouden voort fpruiten. Ja dan zoude wel"dra de tweede Nationalf Haoge Sctiool Lingpri worden; het Berlynfche Minifle rie, het welk zich reeds lange qp den bloei van _dj School had toegelegd, zoude zeer zeker van deze om Handigheid gebruik weten te maken ; het zoude alle aanwenden wat in zyn vermogen was , om de Stu lentei aan die ootden der Republiek, welke aan de grenzen g-leger waren, derwaards te trekken 5 ja de goedkoope wyza van leven zoude zelfs de oud-: rs daar toe aanzetten. Daal het nu ah zeker moest gefteld worden , dat de princ'pes I
welker»



( )
welke daar zouden worden gekeraird, niet zonden overeen te brengen zyn met die, welke met het zuivere Republicanisme overeenkwamen, gaf hy zelve in overweging waar-toe dat men daar döor aanleiding zoude geven.
De Prefident (lelt voor,om in omvraga te brengen , of'erzodanig een algemene Univerfiteit, als in Articul 8 vermeld ftond, zoude beftaan, ongeprejudicieerd het gefielde in den 7de Articul no pens tie Academiën.
Ten Berge zegt, dat hy tegen deeze omvrage niets had , dan dat de Commisfie van gevoelen was geweest, da; Je promohen op alle de Academiën zouden kunnen
gefchieden.
Jordens zegt, dat men de orde van het Rapport moest volgen, daar hy het daar te boven zeer fchaJelyk hield voor dc bevordering der wetenfchsppeii, zou 'cr flegts één eenige Univerfiteit werd daargefteld.
Nieuhoff'zegt, dat eerst de 7. en vervo'gecs de 8. Articul in deliberatie moest worden gebragt; want , fchoon de'Commisfie vermeend had, dat 'er maar eene Univerfiteit zoude beftaan, had zy ook tevens van gevoelen geweest, dat 'er daar te boven nog twee Academiën, zouden zyn: dit nu moest noodwendig eersr worden gedecideerd.
Krieger zegt, dat hy ook van gevoelen was, dat'er op
oscierfcheidene PJaarfen Schooien moesten worden aangelegd, waar men in de onderfcheidene takken van weténfehappen werd onderwegen, byzonder in de genees heel. en vroed kunde, zoo met betrekking tot de menfehen als beesten.
De Prefident herhaalt zyn voorftel.
Eenige verzetten 'er zich tegen.
De Prefident brengt by appel nominal inomvra ge , of de -de Articul in advys zal worden gehouden , tot dat de 3ft"e gearrefteerd was ? En
worit beflaten dezelve in advys te houden.
De 8fte Articul wordt thans ter deliberatie gebragt.
Reyns zegt, dat 'er noodwendig maar eene Nationale Hoge School moet beftaan, daar doch een ieder bekend is, dat niet. a'leen in het Theologisch, maar ook in andere vakken van geleerdhe d onderfcheidene partyej) beftaan. Hoe ligtelyk nu zoude men niet op deze Academie dit ftelzel, op eene* andere weder gene ftèifel doceren. Daar te boven vendhy bet minder bevorderlyk voor dekmulatie/
Ten Berge zegt: ' Ik kan niet denken, Burgers Reprefcnfantcn, dat-iemand Uwer zoude willen, dar de revolutie zulke gevolgen zoude moeten hebben voor de Inittmcncn vsn -verfcheidene Gewesten, dat zy, nitt verkiezende hunne Kinderen-ver van'bnnop eejjé plaais , alwaar '( ajïefmrs duurder is re leven, tc zenden, om hen nitt; vatt 'i an.lerwy? iu dé wctcnfehappen veïfroken
tc zien, zouden praefereren herï naar Lingen of Duisburg te ftuuren: en deze zouden egter de gewisfc gevolgen zyn, by aldien men niet eifchaflkg van alle Academiën, een enkele Nationaale Univerfiteit wilde daaritelleii; Duisburg cr. Lingcn, #aarmen ook gegradueerd kan worden, zouden dc voordelen genieten, waarvan de plaatfen in onze Republiek zouaèn entzet zyn. Dit is klaar door den Burger van Marle aangc toonJ. jer?
Neen, Burgers Reprefentanten, 'crmoeten meer Academiën zyn: 'er moeten meerfeholen zyn, waar iemand kan wordea gepromoveerd, dan een Nationaale Hoge School. En hier voor zyn de volgende redenen. Voor eerst is 'c zeker, dat, wat de bepaalingen op 't onderwys belangt, hier een notabel onder, feheid zig opdoet tusfehen deze en alle andere Wetten. In andere Wetten is de wil des Wetgevers genoeg; deze moet alleen worden uitgevoerd : dan geheel anders is 't g.ïegcn roet de Wetten op't onderwys — op dat duor deze brpaaüngcn 'e bedoelde oogmerk bereikt worde, is de wil des Wetgevers nict genoegzaam: hier moet de wtl der Ingezetenen bykoomcii. Welke inrigtingen men ook make, hoe heilzaam dezel v,-ook. zyn; kan dit alles egter niet haatcri , byaldien dc Ingezetenen niec goedvinden hu: nc k*fdereri van dit ondirwys te laten profiteren : cn hier toe kan men de Ingezetenen, ifi itk Lar'd 't welk Vryheil, Geiykheid, cn Bioederfcbap re«p2frifp&iift heeft, nietr.ood26k.-n. Men moet dus de gelegenheid tor op.'. derwys iu dc weténfehappen zoo ge.üaktktlyl;, eu zoo min bezwatfrecde maken als men kan.
Hier komt by, dat thans de aanzienlykfte ambten cn hr. dienipgen niet by eene zekere clasfe van menfehen, niet by cen^regt-van-geboorte^bepardd zyn: maar dat, gelyk 'cctOfe bcbooit, een ieder, die bekwaamheid en deugd heeft, daartoe kan bevorderd worden: even hierom is 'c, dat ook minvermogende Ingezetenen, welke bevorens daar weinig beiin£ in fielden, thans nu meer gelegenheid nseeten hebben, owfeun-ekinderen ie laaten onderwyzen, om de behoorlyke bekwaamheid re kunnen verkrygea.
Ook is 't in dit opzigt nutrig, dar 'er meer Academiën zyn dau eene Nationaale Hooge School, 't Is zeker, dat al is, iemand noe zoo ksndig-, hy daardoor niet dadelyk in (fait is' te dotteren .- hiertoe word ook 'beffening'verëischt: Wil men' dan alle Acadarnien weirnewnen , dan zai men rap den duuro-i dc Nationaale Hoge Schooi vreemdelingen moeren plaatfen' of i»eWM dezulken moeten neemen, die bevorens nict kc'd'ö. ceerd hebben. Laat men integendeel-de Academiën aanwezk, dankan mende Proftsforcn, die óp dezelve geduceerd hebben', op de Nationaale Hoge Scnool beroepen', waardoor men d'arï altoos bckwaame ondcrwyaers zal verlrryjrcn. Ik ben dus van gitdagten, dat 'cr Academiën moeten blyven: en wei degeiyk: dat men aldaar moet kunnen worden gepromoveerd', want zonder dat zal 't bedoelde oogmerk nimmer worden bereikt.
Fitringa vraagt het woord.
Doch hierna worden de deliberatien over dit onderwerp, als ook de Vergadering geadjoumcerd tot morgen ochtend ten elf uuren.
Zit ting van Saturdag, den 6 Mai 1797.
Voorzitter: j. B. Bicker.
Een quartier na tien uuren wordt de Vergadering pecpend. De Notulen wordea gelezen cn F ff fff 1 „„..1.



( $H >
goedgekeurd. Waarna gelezen tn in deliberatie gebragt worden de volgende Müiives en Adresfen Eene Misfive van bet Committé der Marine, voordra gende tot omfmger der Convoyen en Licentente Haar lem H. m 1'arve en H. van Jl'yk: gefteld aan di
orde tan den dag op aar.ftaande Donderdag.
Een Request van Roomschgezirde Ingezetenen van drie Dorpjes in het Overbetuvve, Quartier van Nymegen, ?ich beklagende over het Provinciaal Beftuur van Gelderland , het weik hun geweigerd heeft, de aldaar zvnde Gereformeerde Kerk , waaromtrent zy met die gezindte reeds waren overeengekomen, ten gebruike te geven.
De Prefident ftelt voor, om dit Request te hou den iu advys tot dat het Rapport van Zubli c. f. «al gedecideerd zyn.
Ploos van Jmflel zegt, dar hy niets tegen het prjead•vys van den Prefident heeft; doch dathy dehandelwys van het Provinciaal Beftuur van Gelderland, daar 'er veelligt , zo als de Requestranten te kennen geven , fchikkingen met de zich aidaar bevindende Gereformeerden, zouden te maaken zyn , zeer onbillyk vindt, met daaromtrend weigerachtig tezyn ; waarom hy liever zien zou ,1 dat dit om berigt gezonden werd aan 't zo even genoemd' Provinciaal Beftuur.
De Prefident zegt, dat hy zich daar tegen nietj zal verzetten, brengende dit in omvrage.
Pan Lange proponeert, om het Request te ftellen in handen van de Commisfie, om daarover met die van Gelderland te conferecren , ten einde daaromtrent fchikkingen tc maaken.
Fitringa zegt: Ik zou liefst appuyeeren het denkbeeld van den Reprcfentant 'van Langs , en dien ten gevolge de Commisfie deezer Vergadering tót het werk van den Godsdienst verzoeken, rtm in eene vriendlyke Correspondentie te treden met de hoogst Geconftitueerde Magt in Gelderland, om te worden geïnformeerd, wat van deeze zaak zy, en dezelve minuelyk te adhorïeren, om, teh-zy 'er gewichtige redenen ter contrarie waren, zo veel mogelyk te voldoen aan het verzoek der Requ^ftranten, het welk oppervlakkig niet onredelyk fchynt; doch over welker merites men niet met grond kan oordeelen , noch royns achtens nadere demarches by die van Gelderland doen, zo lang de redenen, welken tot'c niet accorderen van hun verzoek in Gelderland hebben aanleiding gegeven , nitt behoorlyk onderzocht zyn.
De Prefident geeft in bedenking, of dan de Vergadering verkiest, dat dit Request in handen der Commisii* gefteld worde, om over het geval iu questie in minnelyke correspondentie te treden.
Ploos van Jmlièl icgx, dat hy van zyn voorftel, om het berigt van die van Gelderland onmiddelyk door deze Vergadering te vragen, niet afziet; want dat het buiten het Departement der Commisfie is, om zich in confe
rentien met da Hoogst Geconfttueerde Machten in laaten.
De Prefident zegt, dat het zyns bedunkei) : ter befpoediging der zaak, beter zou zyn, om 1 geproponeerde van van Lange, geappuyeerd do
Fitringa, te agreërer,: en wordt daartoe t
iioieu.
Een Request van Jhmas van JVyk, Bataaf, te ke nen gevende , dat hy, flegts een gedeelte dergratifica ontfangen hebbende ,de vryheid neemt ziehier dezer Vr gaderkag te vervoegen, met verzoek , dat aan hem d volgens zyn fustenue, hem nogcompeteerende f 300 m gen wordea geaccordeerd. Zynde hier bygevoegd e attest en^ appuy van den Minister der Franlche Rep
bliek , Ncli: aan de Commislie tot de Bataven t
informatie.
Een Request van een Burger van Bergen op den Zoom Bataaf , inzendende de nodige attesten ter bekomir eener gratificatie : — waarop hetzejfde befluit gevallen i
Een Request van a^onkvrouweh^ te kennen gevend dat zy, verloofd zynde aan twee Militairen, cn dode Wet, waar by bepaald is, dat flegts agt man per Con pagnie zich in 't Huwelyk zullen mogen begeven, da in verhinderd wordende, de vryheid neemen zich tl dezer Vergadering te adresfeeren, verzoekende, dat ha: haar en die Militairen vergund worde, hun woord e ftand te doen, en alzoo aan haar te verleenen dispenfi tie dier Wet.
Jansfen appuyeert zeer fterk het verzoek dier^onkvrouwer
De Prefident proponeert, om, na gehoord t heoben de intrest, die da Burger Jansfen in he belang dier Jonkvrouwen ftelt , dit Request t
ftellen in handen van het Committé te Laiuie :
en wordt conform befloten.
Een Request van een Burger, om een Schip te mo°e transporteeren : — geaccordeerd.
Een Request van C. J, Cohen, tot uitvoer van j.od,co<
pond Touw-werk,en eenige Scheeps-"A.nkers:
aan 't Committé der Marine.
Een Request van A. Douli, verzoekende, dat, daa het aan hem geaccordeerd penfioen met primo July eers begint te loopen , aan hem in dien tusfehen tyd eei gratificatie mag worden geaccordeerd , om te kunnei leven : — aan de Commisiie tot de gratificatiën.
Een Request van J. van den Bosch , gewezen Trom petter onder het Regiment van Famars , verzoekende dat aan hem , als om zyn Patriotisme van dien pas ontzet zynde, een penfioen mag worden geaccordeerd
De Prefident geeft in confideratie, of de Vergadering dit Request wil gezonden hebben aan X Commit'é te Lande, of het zelve ftellen in handen eener perfoneele Commisfie?
Van Lange zegt, dat, wanneer het waar is, dat hj
on



I &4l 3
jm zyn Patriottisme a's Tïomprtter is gedijfiitreerd, iy dan appuyeeren zou, om het Request Commisforiaal i e maken.
ï De Prefi-ient brengt dit in omvrage: — encanïïudeert conform , benoemende tot die Commislie 1 >an Haerfolte , Sypkens en Oskhayzen. \ Di Prefident zegt ontfangen te hebben een Request van de zich noemende Burgers Commisfa|sfen der Grondvergaderingen van Leyden, en fWarigheid te maaken , om het, onder dezen titel, l n deliberatie te brengen. Maar dat hy , daar het jpecteert het geval van Campen, het welk by dee se Vergadering is getennineerd, voorftelc, om iiet buiten deliberatie te houden: en concludeert conform.
j Aan de orde van den dag zynde de voordragt 3|an het Committé te Lande, tot drie Chirurgyns' «Majors, met rang van Capirein, wordt de-
iselve in deliberatie gebragt: en geappro-
Heerd.
\ Aan de orde van den dag zynde het door de jCommiiüe van Superintendentie uitgebragt Raps ooxi op het Request van A. C. Moiiere, Thefau;drier van de Commisfie van Adminütratie over de igeabandonneerde goederen van denVor.it vanNas:?au, tendeerende om aan den Ilequeftrant /iooo, ai verhoging van Tractement toeteleggen , wordt het
t( telve in deliberatie gebragt: en conform gear-
5 'efteerd.
I Halbes doet Ratport, namens de perfoneele - Commislie, by Decreet van 23 iJecembet benoemd op het Request van IV. P. van Dyk, verzogt ei icbbende betaling voor die ongelukkige Schippers, veike ten dienfte der Franfchen zyn geprest geoa vordeB:
4. Advyfeerende, om de Commisfie van Buitenlandfche i aken te verzoeken, om dienaangaande minr.elyke voorHagen té doen aan het Fransch Gouvernement, teneinde [siaaidoor, waare het mogelyk , betaling voor deze onge;J jkkigen te obtineeren : — conform belloten. a Luyken rapporteert, namens de perfoneele Com: |hfie ,4iy Decreet van den 27 April beneem J , op ?: et Request van Jan de Wit,'verzogt hebbende vol* ij oening en aflosfing van anticip.ati&penningen , ten \ aste der gewezens Oost-Indifche Compagnie:
Advyfeerende, dat de Vergadering, ingevolge hetDe5 reet van den 2 dezer, daarin voor als nog diende te 3 tifficulteeren, en alzo hét Request te wyzen van de £ tand : conform befloten.
Eenige Requesten om Paspoorten : • geaccord eerd. II
De tydelyke Prefident ter Vergadering vrfehe-, nen zynde, worden de Notulen gerefumeerd eu gearrefteerd.
De Prefident berigt wyders, dat ingekomen was een Aires van Utirgcrs van l\ederla:id, wonende . te R00ze11dai.1l, betrekkelyk bet Decreet van ctón 11 Maart: gefteld in handen van van Len¬
nep c. f.
Krieger rapporteert, namens de Commisfie, by Decreet van den 15 Maart gequalificeerd, tol het vervaardigen eener nadere redaclie van den 73* Art., producerende dezelve: — befloten in adv s te houden tot Maandag, en op de bureau te doen voorleggen.
De deliberatien over het Rapport van Nieahojf c. f. voortgezet wordende*, aegt i-itringa:
Het komt my voor, dat in dc beflisfehing der quse>tie, of 'er nog meerdere Nationale Academiën , dan dc alaemecne Nationale, welke op gister is gedecreteerd, binnen deze Republicq zuilen behooren te beftaan, zullen moeten in aan. merking komen deze twee hoofd punten:
imo. Wat het algemeen belang der Ingezetenen van alle ge. deelten des Lands, in het generaal genomen, ten dezen raadzaam make en aanbevelc.
2do. War 'er met betrekking tot die Gewesten of gelcelten der Republicq, alwaar zich thands die Academiën bevinden, billyk , rechtvaardig en met eene gezonde ftaatkunde overéén» komstig zy.
Wat dan het eerste point belangt, zo dunkt my , dat bet vooral de zaak en het belang is in eene vrye Repmhcq en dus ook in onze,om overal, en onder alle. clasfen van Ingezc^ tenen kennis en wetenfehap, en dus verlichting te verbreiden en rc bevorderen. —
Daar dan nu dit het hoofdoel van eik wys Republ ktins Bi;, ftuur moet zyn , zo behoren 'er in de verfchillende DUrncren des Lands gefchikte oeffenfcholen, ter bevordering van wetenfehap en deugd aanwezig te zyn, hoedaniüén men zeker onze AcaJemicn te befchouwen heeft, zonder dat du eenige verhindering of nadeel zal behoeven toe te brengen aan eventucle verbeteringen in de inrichtingen, welken op die hoge Scholen door de Nationale Curatoren zouden kunnen worden gernaakr.
Terwyl al verder ter verfpreiding van dat licht en van lie kundigheden, die Scholen zoo min kostbaar zullen moeten worden ingericht, als dit Hechts eenigzinsplaarslyk of berrek •' lyk, mogelyk zal worden bevonden — op dat elk ingezeten, zonder onderfeneid, en dus ook de minvermogende geregeldheid mogen hebben, om>iie Oeffenfehoicn tc frequentecren eti aidaar dc nodige kundigheden op te doen.
En tegen dit oogmerk zoude dus ftryden het oprichten van eene Nationale Hoge School, ten dien cff.cte, dat daar door alle verdere en andere beftaande Hoge Scholen zouden worden afgefehaft en vernietigd , of wel alle nationale hulp daar aan zou moeten worden onttrokken, en v«.or 't vervolg geweigerd; nadien de inrichting van eene zodanige Hoge School eene ftrekking zcu hebben, om dc mogelykheid van ftuJieii te borneeren tot die ingezetenen, welken door hunne bezitFff fff 3 Hinden



( 966 )
ringen zouJcn kunnen ficeumaken aan de kosten eener Hoge School, die, hoe meer zy brielleert,cn hoe meer zy bezoebt wordt, des te kostbaarder en onbereikoaardcr word voor dc Vadcrlanafcoe jeugd in 'c algemeen : getuige de kostbaarheid van de Oó:;ia^l'eiie zoo taltyke als algemeene Academie, cn audeien , die ïirrjft geval zyn.
Hic*by komt, dit 'door het vernietigen van alle andere Academiën ook wordt weggenomen de zo nuttige natyyver tusfehen de algemene en andMvbege feboieu, die zig niette veel ten nuttte der konsten eu weténfehappen kunnen beyveren en toeieggen, om kundige en bra3ve leerlingen te vormen, en eikanderen hier in den loc-f aftreken; daar toch de reputatie van die Ho gefehoof, alwaar de Leeraaren daar, ia best fiag-n, zich op deu duur meest vestigen zal: cn in tegendeel ccttc enkeleuitfluitende Acacemie ae itfpectivc Lct.ra.iren, door het denkbeeld, dat de geheele Stuaecieiide jtugd der Republiek nergens andcis binnen Lands, dan by ben kan- te -recht raken, aan dezen zo nurtigen yvef cn infpanuitig van alle Krachten maaial te dikwerf ten hougfteta. nadelig is. Voegd hier by het aangehaalde door den Burgfcr van hlsrle, dat nameiyk de meeste Ingezetenen van- de vcifehillende Gewesten geen kans ziende, of geen lust hebbende', om de kosten tc dragen van die algemeene H ig-.fchool, vrtkcr kostbaarheid, daar zy toch in het midden van her rykfee Gewest dezer Republicq zal nioeten gevestigd zyn , natuuriyker wyze zoo vcei groter zai warden. ™
Dit. zeg ik, die Ingezetenen hunne kinderen veel eer naar by gelegener vreemde Academiën zenden zullen , waar door eene altoos nadelige uitvoer-van penningen word bevorderd, om van geen andere nadelen nu te gewagen. Terwyl eindelyk het argument, door den Burger ten Berge bygebr.fi:, en het welk ik daarom maar zal aanftippeu, met weinig by my .weegt, dat nameiyk het beftaan .vaa andere AcademiëneeiNfpreeb»hotSs voor kundige Leeraaren ; wyl zy daardoor de * iji tegenheid hebben, oiu de kunst enhebbelykhcidvvan onderwyzen zich zoveel meer eigen te maken , en alzo na-4at zyin- ; hunnen enden kring reeds nuttig geweest z\n zo veel te ge- ; fehikter worden voor de algemeene Hogefehool.
En hier mede myne eerste vr-aage en rteüing voor voldon- > geu houdende , zal ik nu nog kortclyk moeten nagaan, of de vernietiging van alle andere reeds beftaande hoge Scholen , 1 nut betrekkin;; toe de refpective gedeelten der Republicq, 1 alwaar zy aanwezig zyn , redeiyk billyk en ftaatkundig is. \
Eu om de ne-gative hier van- te bewyeen, zal ik my vergenoe- , geu niet de volgende vrsagen aan Uiieden, Burger Reprefcn , tanten! voor te ftcilcn. ,
ls dit redeiyk, is dit billyk, na dat men aan dc Giwcsten . , een groot gedeelte der Provinciale Fondfen, die bepaaldeiyk ' tot onderhoud van Profcsforen en diergelykeeindens bcttemd waren, by de Corfti utie reeds aan zich heeft getrokken, en * Nationaal verklaard ? En dat dit het geval is , mer verfcheidene Gewesten , zal wel niemand ontkenner. ,
Aan dc Gelderfche boge-School, by voorbeeld , wasby on ( detlcheidene plechtig? Staats-Pvcfojutien een zeker -e.l.-dte t van de revenuen der Domeinen rot vinding of luppletie vau c Traftementen der Leeraren, onderhoud der Academifche , gebouwen,en diergelyke eindens, voor zo ver dit all|s uit de v eittcrdomuien en goederen der Academie niet kon vailen , Q uitdrukkelyk beftemd en getffi-cteeru; zou men clnn met recht d deze fondzen aan zich nekken en de Departementen niet die b lasten bezwaren kunnen? r(
Immsrs neen I — De Natie trouwens moet dan pr«5berenj feet-geen de vurige Souverain, waar van zy.: de morele fucces-
feur is, heeft beloofd cn op *'ch genomen..— Zo wel al;a
TraCèementen der hoog^ietraaten , waar mede zy uit n
hoorde in een uitdiukkelyk contracr ftaat.
Daar en boven kunnen Nationale Curatoren het opzich i' fuiïutcudance over die Academiën niet pretenderen , indie. 0 Nitie voor derzelver onderhoud niet helpt zorgen.
Ik heb wel horen.zeggen, dat deze ftelling ook al F.os.H raluiech is; dsn ik meen ter couriane, dat 2e ovcrééaic.I met-ue ware eenheid, volgcnss welke toch zekere dcitu gj£ fehade moeren lyden, onr een ander gedeelte tc bevoordeiu cu e.er. zetel van alle beftier, van ille onderwys als he; vt 5 in ecu etikeld punt en ftam , zonder dat zich de takken vu en zyd zouden dogen uiipreiden, tc willen véreenjgehl, I
Dit immers zou een uitvloeifel van eennauwhartig egoitiit en voor het geheel fchadeiyk Federalisme wezen ; tefw, I t-o-gens myne ftelling, deze ééuheid cn .geiykheid in Rechl aver de «erfchiuende gedeeltens des Lmds ook ten deztn il riehte verlichting , voordeel en geluk met alle derzelver weil ligc gevolgen zal kunnen verfpreiden. Dan, hoe die zy, J§j , t.crs Reprefentanten, uwe wysheid kan nict willen , dat i roo veele opofferingen, die du nieuwe orde van zaken ti tttch zal brengen, dc verfchillende gedeelten der Republiek I ap elke bladzyde der Conftitutie bepalingen zouden vindt i ke voor derzelver welvaart en geluk dodclykzocdjii kunt, \i vorden.
Gylieden zult dan wel alle mogelyke middelen daarftcii & am die gevreesde nadeden, zoo veel eenigzins mogelyk <\ iterffiellen, of voor tc komen. ]
En zoo het dan volftrekt nodig is , eenige verminderinj tt iet getal der tegenwoordige Academiën of Gymtuiien I arengen, het eventueel piaatfelyk verlies op de best naogej) | vyze tc vergoeden.
Ik conciudeere dan , dat 'er buiten de reeds gedecrcteei a '1hrio!;a!evUisivcr!iteit, welke ik als dan wel tg Leydeu z| valien gecouftitaKera zretn , meerdere Nationale Academi I u len blyven befta-an , fpeciaal mede op zodanige Piaatzc I lwaar dezelve thans gevestigd zyu.
Austen zegt , dat hy maar alleen wilde vragen , f :r buiten dc eene algemeene Nationaale U.dveriiteit oti [ og andere e\cadcmien zouden beftaan, zonder dat ui epaalde of dezelve aiie uit de Nationale Cas zoud torden betaald ? Her nut daar va»» was reeds zoo do an Marle op gisteren a's door f'Urm ga op heden aa etoond; waarom-hy voorftelde öe deiiberarien over dt laicrie dus in cc rig'éiï, dar men in om»:age brag mo , zullen "er , behatven d. eene Nationaale Univcr tit, nog Academiën ?»ra, 2°. hun getal eu 30. de piaa ■aar ?
Nieukof zegt, dat hy op gister avond had hooren advyf en tegen twee Aeademi-u ; orrr dat, uit hoofde der unde thcidcree leerfteliige fysrhemata, byzonder ia her Godsdien ge, dit van felta.iclyfee gevolgen zoud: kunnen zyn; it Katoren zouden op inftiuctie van het Wetgevend Liehaan orden aangeftcld — die curatooren zouden een inftructpl aor de Scnoolen vervaardigen : mei', moest dus utet uir hit rde arguraenteeren ; jï, zoo'er geene- Ataicrnacn- Wfcrd«i isrgefteld , zoude men aan de Tninvermoftenüen d«t jreiea»»II tid be-necme-n , om zich in dc weténfehappen te kunnen oei» hen.'
De Prefident brengt in omvrage, of de Vergt
dtriu



( 9&7 )
Iping zi^'i "iet genoegzaam geë'ucideerd bevond, 391 tót oardinaie poinct te decideeren, of'erbni ÜH da Univerfiteit nog Academiën zouden zynV
] ?JDe Leeuw zegt, da: hy zich ree is op gisteren voor ééne jteiverjueii vermaard had ; doch zoo hy had kunnen ieoriien , dat men ook tevens -Academiën zoude willen I oen beftaan, zoude hy 'er tegen zyn geveest; en wat ist aangevoerde berrof, nopens de meerdere kos'baariBid der Studiën op de Univerfiteit, dan welopdeAca■jtmien, zoo vermeende hy., dat dit alles zoude afnan1 tn van dc Ovganifatie dier Univerfiteit. Hy bleef dus
toos van gevoelen , dat 'er maar eene Hogefchool
best zyn,
i Trip zegt:
Ik zoude my zakelyfe met de advyfen van van Marle, te»
ïrge en andere kunnen conformeeren, te meer daar ik my j de vorige discusfien op dit point reeds geëxpliceerd heb, har op de geboorde reflectien zal ik my nog een weinig I idcr uiren. ,
■I Ik heb de Élo/es gehoort van de Leydfche Univerfiteir, I aar-negens alle onze andere Academiën als een niet konden 1 tfehouwd worden.
J:Het zy verre van my de Leydfche Univerfiteit te willen \ liskennen, neen dit zoude zelfs dienen om de Groninger ■1 cademie te verlagen.
1 Hoe veel grote mannen zynteLtyden, om van geen andere l cademien te fpreken in 1 en kort tydvak geweesi, en zyn ir nog, die eerst de Groninger Academiën aiie luister hebben || rgrzet, of die op dezelve hare gronden gelegd hebben. Eene IE Doeveren, Hollebeek, van de JVynpersfe, v an der Kees fel, i he Drugmans en andere ftrekken my^tot getuigen. QrooinA rh is altoos de voornaantfte'pepimcre geweest van de Hoge 1 rholen van Leyden cn Utrechr.
A De grootheid der Leydfche Univerfiteit bewyst dos, dat : Profesforen op de Groninger Academie niet geheel buiten bmerking gebleeven zyu. j Ik zal zwygen van de medicypfche faculteit, waar in ik , og meerder voorbeelden van kundige cn grote mannen zoude 9 unnen voortbrengen, en van de Academifche TnuL' onder * pzigt van den kurdigen HortÜlanus Roman , welke t\uin voor A eene in deze Republiek behoeft te wyken , waar over ik het «I Drdeel aan deskundige overlate. Maar zegt men 'er moet ï fans een Nationale Hoge School zyn, 'mer alle luister be51 jeed, waar alle kunde zig moet vcreenigen, en meer kan de i taat niet betalen.
jj 1 Ongelukkige Landgewesten, ongelukkige Grenspbatzen , t itaar geen haven veilig gerekend word, en waar uit febaars;: cid van Penningen geen jeugd meer kan onderwezen worden ,
lf{ > als bevorens btftnanbaar was.
M l-Men zegt, deze Hoge School zal van nayver branden ora 1 «c luisterryk te worden als rfeDuitfche, Engelfche cn andere U ermaarde Academiën in vreemde Landen Waarlyk ftreclende ill edagtcn voor groothartige Zielen, die te dikwyis de gelykitl Isld uir het oog verliezen, maar zal dit dan nog evenredig lil er geluk der Natie bevorderen.
i< 1 Ouders uit andere Gewesten , zelfs uit de vcrstafgelegene )i enden hunne kinderen na de Groninger Academie, voor 4 erst, orivdat door een meer eeflvouwdige manier van leven e Studiën enz. daar min kostbaar zyn. Ten anderen, cm j at aan de eene kant de luxe zoo groot niet is, als in meer
blocijeqdc Gewesten, en aan de smieren kant de nodige uit" .fpnuiitnsen usar tc vir: ,eti zyn. Minvermogende uit de Baast a»ngele>;cne .G.ivsnten , die wegens coi.amercicele cn andere belangen in deeze Stad hunne , relatien hebbben, vinden menigvuldige gciegendhei.il hunne kind-ten daar goedkoop te 'belleden , en de zorg voor hun aan vertrouwde bekenden aan te foeveien, alles zal voor hun ophouden.
Wat derÓnaotieq betreft, dit kan in het eerst wel wat bezwarende zyn, maar het zai van het tegenswoordtge zo merkelyk niet verfchillen, dat aan ds Nationaale Hoge School eenige extra dipe&fes gedaan worden.
De imnst m.t fchulden bezwaarde landgewesten , dragen nog da kosten, van nunrie Academiën en.zoudentdie door bezuiniging kunnen behouden.
De gedecreteerde éénheid en amalgame , durve ik nict verondeiftellen , dat hier toe hinderlyk kan zy.i, wyl daar uit velgen zoude, dat deze principes zouden ftrekken ten wezcnt'yke nadeel van 's Volks waare beiang.
Waarom ik conciudeere voor meerdere Academiën.
C. L. van Beyma zegt, dat het hem npmerkelyk voorkwam , dan 'er juist hier aileen van Groningen en Harderwyk werd gefproken , daar r^ajaeker , een plaats, die zich altcos 10 het Patriortistne, reeds voor den omkeer van zaaken in 1787 "zóóvenfenstelyk had gemaakt, een Stad , we-lke daar by ten unerlten geleden Ka J , een Hogefchool, die voor Frieslands Ingezetenen van veel belang was, en ook een reeks van uitmuntende mannen had opgeleverd, niet eens in aanmerking kwam , even min ais Utrecht, beide Pliatfen in de gefchiedenis van het Patriottisme vermaard.
De Prefident zegt, dat, door het daarftelien van eene Nationale Univerfiteit, niet werd vveggenoomen het recht , dat de Departementen hadden, om in den hare inrigtingen ter bevordering der Weténfehappen daartcilelleri.
Hoffman zegt, dat uit het geen door, onderfcheidene Leden geadvyleerd was. het klaar bleek,, dar. het een uitgemaakte zaak was, dat 'cr fntermediaire Schooien moesren zyn ; onvdat men, zonder dien, de overgang van he; ordinaire Onderwys tot dat der' Univerfiteit te groot zoude ftellen; hy zou Ie 'er v. or zyn; dat 'cr onderfcheidene Academiën , het zy dan twee, het zy drie werden bepaald.
De Prefident herhaalt zyn voorflel.
Couperus weeMcMde breedvoerig de bygebragte argumenten voor meer drn een Baiaaffthe Academie , en zeide m fubftaii> tie, dat deeze argumenten alken dan re pis kwaden, wanneer men de gelegenheid rot onderwys aan de Departementen eu Plaarzen wilde beneemen, dog dar het aan deezebehoorde vry gelaten tc word:n om un haaren koste GynKafia op re rigten, dat zodanige Gymnafia zeer kundige mannen hadden opgeleverd , dat men daar op gelegenheid rsd om in het doteeren grote vorderingen te maken, dat bet ooi; dc naary ver zoude bevorderen, dewyl het de roem van zbdarig ccn Gymncfium zoude vermeerderen, wanneer deszelfs discipe's met luister op dc Nationaale Uiiveifireit boven andere uitblonken by hunne Promotien. Dat zo 'er meer Bataaffche Academiën
«en



dan een moesten zyn, 'er geene reden was om alleen GroHingen en Harderwyk daar mede te beneficeeren , dat Utrecht dan hetzelfde regt had, dat Zeeland reeds meermaalen t< n c.isn einde pogingen had aangewend , dat Overysfel , Eita<ifVcb Brahand en alle Gewesten zulks dan konden vorderen , datFranefcer, 'c geenzlnts zo veele jaaren beroemd wes geweest, dat Franeker , 't geen zints verfcheidene Omwentelingen door haare Vrybc'dsliefle zo veel geledin had dat daar van geen evenbeeld in de hiftorien te vinrlen was, dat Franeker de Kweckfcbool van zo veel groote manneu dan althans "de cciftc aatifpraak op een diergelyk Academie zoude hebben. Dat dit alles zodanige groote kosten zoudeentra!neeren dat de Nationale Univerfiteit daar by zoude moeten ly-lm dat wilde men zulk eene Univerfiteit met ge noegzame luister tot ftand brengen, men alle de Nationale kragten in dat eene point behoorde te concentreeren om de zeive tist den hoo.rstmogelyken trap van volmaaktheid te brengen; tc meer, daar de ondervinding geleerd had hoe de naatyxftr van verfcheidene Acadeniicn,door politiqucoogmerken onderftuuid, telkens den onderlingen bloei had ondermyred cn tegen gewerkt: dat het dierhalven, warneer men de mogelyk: eid om bet onderwys te vermenigvuldigen, niet wegt.e.m nodeloze kos;en zoude zyn , meer dan een Bataaffche Acade mie daar men de G.'<s..'«rv'konda geven, tc etab'tsleercn, en dat atfecu de- verééniging vaa alle Naiioraale kragten om allen iil'isier aan e°ne Nationaale Uniyérüteit by tc zetten, het gevaar do r .»cn Burger van Marle gevreesd, konde verhoeden, dewyl d-c Üi iverfiteit als dac tot zodanig eene volmaaktheid konde worden gebragt, dat nog Lingen nog eenige andere Hoge School dezelve zoude kunnen evenaren; 't geen in te-
fendéel plaats zoude hebben wanneer men doorvoor meerdan ene tc moeten zorgen , zulks niet dan gebrekkig zoude kunnen dóch; dat deze onverdeelde zorg te meer wenachelyk was door dien de bloei van zodanig ccn Univerfiteit, niet flegSS alleen eet- ied.ele roem was, maar ook een wczentlyk voordcel mvt z'ch b'.-agt'door dc mcenigte vermogende vreemdelingen, die door dien roem uitgelokt hier hun goud voor kundigheden , tot voordeel der Ingezetenen kwamen verwisfeleu: dat hy dierhalven concludeerde voor eene Nationale Bataaffche Uni verfiteit, behoudens de vryheid der Departementen en plaatsen om Gymnafia op te rigtcn.
Bacot zegt :
Ik wil ter befpoediging van het appel nominal, 'er wel van afzien, om het door my opgefteld advys uitte brengen ; maar laat my ailetn dit mogen zeggen, dat wy in Gods-naam de ondervinding toch gclooven en niet het eene uiteiffe verttnydendc tot het andere overflaan. Toen na de affchciding van 'r Spaar.fche juk. onze hooge Schooien gevormd wierden, waren dezelve'in Europa zo veelvuldig niet als nu. Var*r dttar mede, behalven den letterroem vsn groote mannen, die talryke roev'oed van buitenlandfche leerlingen , die vervolgens . noodwendig verminderen moest, naar maate door de aljbm vrrrncni,; ,-uldigde oprichting deezer hooge Schooien , dc jeugd in baar éigen land dat geene bekomen kon, wat zy te voo ren by ons kwam zoeken. Er zyn thans een menigte huo ge Schooien in Duitschland, Frankryk heeft 'er vieren-. 'Vtwintig; en zoo ook elders, waarde weten rc'jap.acn ld.--.jen, ' doch in de nog korts geweezene O -stenrykfcho- Ncdcilan den he.d mer.'er maar eer ; naireyk Leuven. De veelvuldige cn incest al Litirecre Klooster .ihrkhtidgtn "an ondcrwvs kond'-n 'cr geen graant geeven, en dus was alles ien deezen einde'er genoodzaakt, om zich ter dier plaa'fe to vervoegen. Dit maakte het aanral der leerlingen by uitftek groot, «aar by nog de Roorcscbgezindea uit deeze Landen kwsm'cn. In dien zin bloeide Leuven. Hierop ftout en mag-
Ttr Drukkerye va» VAN SCHELLE & COMP. in de HAAGE.
tig behoefde deeze School, die we! eer met een Lirdius prl thans door geen uiifteekende verdiensten van kundeen leenrt dejongeliiiiifehapttiiSctotzich te trekken. 'Er was geen kd Men kon hier nergens anders gaan. Maar bloeidenpok ken;i wetenfehap hier naar evenredigheid en zo als in Frakryk ? B 1 woordedc de verlichting, die Leuven verfpreide, aan 'ril men van zulk eene Eenheid verwacht? is, in meer darlf opziet, het tegendeel niet veel eer onlochenbaar ? cn bei ren wy dit nict te vermyden? De Eenheid van Schoolbel is uoodig, zy moet de piaats hebbende misbruiken, dl 1 ontluifterend en fchadelyk zyn, weeren; en alle ondei | tegen elkander werking vooikomen, maar moet 'er da! ook volftrekt iraar ee.i' alh» na^tyver uitfluitende ftapelj van hooger onderwys en'bekwa3Bikeuringïzyn ? De ov, hier uit voor de Ingezetenen voortvloeiende ongelegen! i zyn aoor anderen reeds aangemerkt. Het bekomen van j Gradus behoort wel van J.c zyde der vereischte btkvvl heden, maar nimmer van de zyde der middelen, om cl te verkrygen, feezwaariyfc te worden gemaakr. Ik zal 'cl niets meer byvotgen, hoe duidelyk my anders dc valscll 'der gronden van veele der voor het tegengcftelde bygebfl redenen is voorgekomen.
De Prefident mftitueert het appel nominal J 'er, behalven de Batanffcbe Univerfiteit, nog i taaffche Academiën zouden zyn?— En wordt \ 44 tegen 43 item men tot het laatfte gccouii deerd.
Thans brengt de Prefident in omvrage, omci zeiver getal te bepaaien.
Kieuho'f 'zegt, van gevoelen te zyn , dat dit dooroj Wetgevend Lichaam bepaald zou ie dienen te woii
Fan Lookhorst ftelt voor, dat men in ieder DepartenA eene Academie zoude daar ftellen.
Onderfcheiden Leden appuyeeren dit.
Fan Hooff zegt, dat hy wel zieii met, dat, nu het vol* Dectcet gevallen was, 'er in ieder Departement Acadcn] wierden opgcrigt, mits men maar voor de lasten zoage drc ].
Kan Leeuwen zegt:
Hy.wilde nu maar iets zeggen , dat hy ftrr>ks voor heti reeds gedecreteerde, amp'er zoude voortgebragt hebben, f hy het woord had mogen hebben. 'Er was nu geftatucerd, f 'er behalven die Nationale Hoge School of Univerfiteit, I meer Academiën zouden zyn. En dc vraag was nu, hoe veel f en welken? Hy vermeende, dat men 't best zoude doen, ( te laten, die 'er waren. Het oogmerk was tog dc wee | fehappen te bevorderen, ze veel maar eenigzins mogelyk,! hier aan zoude rmn daar door voldoen. Srrak men van onkosten. Van waar, vroeg hy, zyn die tot hier roe ben geworden ?'Imrriers 't meest uit de Provincaie eigendommei) goederen. Deze komen, nu aan de Natie, volgens het't la: genomen befluit. Ik heb toen van de lasten , als van Dy vVee,en enz. op dezelve zynde gewaagd. En men heeft gcinformcerd, dat, gin-ren die goederen aan de Naric ov het, van, zelfs fprek, dat ook de laaten daar. sp zynde, en uit betaald wordende, met dezelve overgingen, en nu d le Natie moeten betaald worden. Zo zoude het dan ook < relfs fpreken, dar de kosten der Academie ook tot die ze asten bleven : En hy zoude het niemand dank weeten, iie ook alzo uit dezelven betaald werden. Die was billj iat was betamelyk, en dit behoorde ook alzo.
(liet vervolg van deze Zitting in ons volgend'IVomm er



GSLtZHE/D, ? R T H E £ D , BROEDERSCHAP,
DAGVERHAAL
DER HANDELINGENVAN DE
WJLTXOW^^&të V JS M. GJL JD JE. M £ ffl" G
REPR ESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 523. IViensdag den 17 Mey 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vbr.gadbr.ino.
Vervolg der Zitting van Saturdag, den 6 Mey 1797.
Voorzitter: j. B. Bicker,
"Vervolg der Deliberatien over het Rapport van a den Burger Nieuho/f c. f., betrekkelyk de bepaling omtrent het getal der Academiën. « , .De■Prefident zegt, dat het hem voorkwam, dat : men een Decreet, wanneer het tegen onzen zin i genoomen was, echter niet behoorde te rediculi-
I feeren-
■« Guljé zegt:
« Daar'de Univerfiteit van igy^ altoo3 meerder, dan alle dc daae Schooien van Europa le zaam genomen , . door haare i»»iiig en goed koop leven, den bloey en voortgang der " Jcademien van deeze Republiek heeft gefluit en tegen gewerkt, net een menigte Studenten daar door uit alle Provinciën dezer , lepubliek , maar vooral uit de Zuidelyke Gewesten derzelve, 'naar zig te trekken; oordeel ik het van mynen plicht, om ' 1 lit fchadelyke voor ons Land in het algemeen, cn het ruinasfe J /oor onze Academiën in het byzonder uit den weg te ruimen, , 'niet Burgers Reprefentanten! door dwangmiddelen, die doch li iltyd iets nadeeligs in zig hebben, maar op gronden, zoo ik wfertrouw, van gezonde reden , en waare Staatkunde) aan deeze f vergadering voor tc fteilcn de oprichting eener Academie in ,. Jataafsch- Braband.
9 Van de noodzaakelykheid dezer oprichting moet ieder over■', tuigd zyn, wanneer in aanfehouw genomen wordt, dat daar ,11 juor vervalt de voordeliger ligging, die de Univerfiteit van .] löyen boven onze Academiën heeft — dat daar door vervalt J iet voordeel, dat zy heeft in den minderen prys der levensil niddelen, en hier door moeten noodzakeiyk de groei en ii] /oortgang onzer Academiën aanwasfehen, en even zeker no;| abele 'fommen geids in de Republiek gehouden worden, die n V. deel.
anders daar door jaarlyks buiten 's Lands worden vervoerd. Nog buiren dat moet een wel gefteld Gouvernement de ecckryging der nuttige Weetenfchappen zoo gemakkelyk maken , a'Vimmer mogelyk is.Dat dit zoo noodzakeiyk oogmerk ureerder bereikt wordt, met in Baaafsch Braband eene Academie Op te richten, kan niemand betwisten; aldaar is bet merkelyk beter koop leven, dan ia de meeste aradere Gewesten van de Republiek, en dit zal minvermogende Ouders in ftaat ftelleu, hunne Kinderen aldaar ter Studie te kunnen zenden, die anders in de noodzaakelykheid zuilen zyn, riez.lve vaa de Studie te houden, »f die , gelyk by het voorig-Gouvetnernent, om da mindere kosten raar buiten 's Lands té zenden.
Dit Gewest, Burgers Reprefentanten! biedt zig daar cn boven ten dien einde op het voordeeligst aan, door zyne meerdere gezonde lucht, die hec heeft boven veifcheide.a andere Gewesten dezer Republiek.
Alle deeze ontegcnfpreekelyke voordeelen zuilen Ou.iers en Voogden aanzetten , om hunne Kinderen en Pupillen ter .heocffening der Studiën met graagtederwaaris te zeBden. Niet ailccn die van deeze Republiek , maar veele Buitenlanders zullen, om die zelve reden, hunne kweekeliugen dsar naar toe fchikken, welke zy tot hier toe om gemelde inconvenienten naar de Hooge School van Loven gezondtn hebben.
Deeze alles zoo ik meen afdoende redenen zyn zeker alleen genoeg, om de Vergadering te beweegen tot het daar ftellen eener Academie in Bataafsch Braband. — Dan daar en boven vordert de ligging vsn ons Land zulks nog volftrek'. *»h m DS Academiën van deeze Republiek zyn meesc alle ia de Noordelyke gedeeltens van dit Land gelegen, cn het .Suidelyke gedeelte heeft 'ergeene. —- Vorderen dcRepui-licainfche grondbeginzels van geiykheid niet, dat men, om my zoo uit te drukken, dc Kerk in 't midden zet, en de geiiefiykhedea zoo veel mogelyk voor ieder gelyk maake?
Ik meen van jal
Het zyn, Burgers Reprefentanten, geen partydigc Gewestelyke belangens, die my tot het doen van dit voorftel hebben aangefpoord, maar het algemeen belang vau de eanictie Republiek , het welke hieruit nóodzaakeiyk moet voorvloeien; wanneer gyl. dit in ferieuie overweging neemt, twyfel tb gggp oogenblitt, of gyl. zult met my in deezen allen cenftrm.nig zyo.
Gggggg «f*#*f



Teding van Berkhout vermeent, dat men bevoorens diende te bepaaien, waar ter plaatfe de Nationale Univerfiteit zoude zyn.
Ojftyfe* zegt, dat, daar 'er au gedecreteerd was, dat 'er Academiën zouden zyn, hy geene reden zag, waarom men de tbarrs exteerende Provintiale zoude vernietigen.
Jordens zegt, tc appuyeeren het deor Guljé voortitelde; men moest allés aanwenden, wat itrekken konde ter verbreiding der verlichting; en dat hy 'er dus zeer voor was, dat, zoo wanneer 'er beüV.en werd, dat 'er drie Academiën zouden zyn , 'er als dan een in Uataafsch Braband werd opgerigt.
ze£t, dat hy gaarne wenschte geè'lucideard te zyn, ot die Academiën ook uit de Nationale Cas zouden worden betaald?
De Prefident zegt, dat het woord Bataaffche Academiën, waarmede dezelve betyteld werden hierom;rend reeds genoegzaam elucideerde.
De la Court zegt:
Dé propofuie, door den Burger Guljé gedaan, is zoo natuurlyk , en ftrookr zoo zeer met hec belang der NederlandlchcN.tie, dat het niet mogelyK is dat men dezelve kan tegenfprteken. — Ik decideer niec, welke der twee Acaieuilen , het zy Groningen of Harderwyk zullen moeten vervallen, maar dit dunkt my zeker dat zy beide nietkunnm biyven om de eenvouwige reden, dat zy beide eene ïtrekkiW' hebben, of beide geleegcn in bet Oosten en op de grenzen der Republiek , my dunkt dus dat het van het wezenlykfte belang voor de geheele Republiek is , dat de Nationaale Hoe gc School genoegzaam ia het mtdieu derzelve en eene A^a ' demie in het O asten en een andere in 'x Zuiden is. Alsdan ' zal het vooralle de deelen der Republiek gemakkelyk worden ! de leerlingen daar beenen te zenden, te meer moet ik daar 1 op aandringen ten opzigte van bet Zuyden der Republiek 1 om-riar het waarichynlyk is dat de vermaarde Univerfiteit ' var, Leuven zal worden gcfupprimperd; de menigte Sudentcn 1 vat. Braband, 'c Land van Luyk, Gulikkcrland-en Munftcr- J land» zullen daar hecnen vloeyen etc. de mindere duurte in i Bataafsch Braband zou die Academie merkelyk hevoarderen P U moet dus zeer onderftauneu de Propofitie van den BurgeJ l Wi> naderhand ook door den Burger Jordens geappuyeerd. 1 Van de Kasteele zegt, dat, daar het 'er nu op aan kwam, { om het getal te bepaaien, hy vermeende, dat men 1 eerst precue weeten maest hec onrjeifeheid , het welk t er tu.fchen een Univerfiteit en Academie beftaan zou- v «es Men moest eer.it het caracteristicque van deeze in- f rignngen kennen. Zoude het eenig.yn beften in het S geta' Ier Profesforen, of zouden 'er iu de graduatie op ' dc umverfiteit boven de Academiën faveurs plaats heb- * benr1 Zoo ren tweeden het motief dezer Vergadering in 2 het neemen vanhet decreet geweest was, om hier door \ de graduatie des te gemakkelyker te maken, dan konde * oo* de twee benoemde Piaauen niet blyven , aaaar * moest de locale fi natie ook in acht worden genomen • \ waarom hy in confideratie gaf, of men niet zoude kun- 0 -Ben goedvinden, dit nader Commisforiaal te maaken, h
( 970 }
1
'> om hieromtrend, alvorens men tot eene conclufie k* ij • de Vergadering te elucideren.
De Prefident zegt, dat hy, naar dit advys, ,!| Vergadering zoude voorftellen , of zy daartoe zoiï I kunnen befluiten ?
Van Lange vermeent, dat eerst zoude beboorefi'lij1 decidcerd te worden, waar ter piaaife de UniverliS zoude zyn?
De Prefident brengt by appel nominal in o , vrage , ot te Leyrien de Hoge School zoal
zyu ? - En wordt by meerderheid conform
fl aten.
Thans herhaalt de Ptefident zyn voorftel. Van Manen zegt:
Dat, nu de Vergadering heefc goedgevonden om, tot »Bj dan itne Nationale hooge Scraool te befluiten ; en dus de gril den vervallen, waarom veele Leden voor maar ééne Natioifl
hooge Schooi of Univerfiteit hadden geadvyfeerd U
nameiyk daar door in ftaat te zyn om de kosten vour efil complere hooge Schoole te vinden — hy nu ook niet zien m waarom men flechs aan maar twee, der nog fubfistereiD Academiën, het uitfluitende voorrecht zoude toeftaan , omli blyven fubfisteren, en in effecte de andere op te beffen, nL dtt nu niet anders zoude involveren dan de fchrecuwendjj ongerechtigheid voor de Academiën van Utrecht enFraneKaj 'en een privfiegie voor Groningen en Harderwyk, ten koster praejuditie van de anderen: welke ongcr-cchcigneid hy vil' meende dat ds Nationale Vergadering niet moest kunnen L gaan. Dit hy van oordeel was, dat nu dc reden opnieh waarom men tot maar ééue hooge School zou hebben kunrï befluiten, nu ook aan alle de thans rfog fubfisterende Acal mien ten minsten de faculteit behoorde te laaten , o»n even 1 wel als de Nationale hooge Schóól te kunnen gradueren. I Dat, zo dit al eenige zwarigheid, wegens de kosten , kónf hebben, ten aanzien van Provinciale Academiën, zo verre I Frovinciaie goederen Nationaal waren verklaard, deze zwl righeid ophield ten aanzien van de Academie' vaa Utrechbi welke alleen Stedelyk was; daar bereids byïïë~Con ft.ru tie éX vastgefteld dat de gemeente — als wier goederen sin fchuid niet gemeen of Nationaal waren gemaakt —« de vrye eige dom en beheering zouden benouden over nare gebouwet goederen en geftigten , eu dat dus hier tegen diametr; ftrydsnde zou worden gehandeld , in gevalle aan deze Stede* ke Academie, ~~ die een byzonder ei^etidom w?s. cn wa uit mede de Stedelyke fchulden profiteerden, — het ree wierd benomen, dat men ook daar kon s.cpromo.eerd t gegradueerd worden. Dat irieval,kn men'— o.n daai do met andere uitgebreide Hooge Schooien , in andere Landei re kunnen gelyï ftaan , voor gemeene Lands-kosfn ma ééne Illuftre Hooge Sehoole had willen oprichten — Uüreeh zoj wel als de overige, ten algemeenen welzyn zien dit w zou hebben willen getroosten — doch dat hy als nu moe fierhaalen, dai het een fchreeuwende ongerechtigheid zom zyn, di: monopulinrn, binten de Nnioöaale Haoge Scbooi aog aan enkele andere, in ptaejuattie der overigen,"toe kennen , dat dit niet anders zoude zyn , dan parrydig 'dèe-r rap te beuren , om de anderen te onderdrukken. D,t by ds rialven bêttoot, dat de Vergadering wilde bepalen: „ dat
fha



( m )
, thans beftaande Academiën, of die gemeenten , welke dezel- d „ ve mogten willen oprichten , even zeer het recht zouden j ', betsouden of bekomen, om te graduëeren, als de Nationale | Hooge School; mits zy dezelve voor eigen rekening onderhiel ien; en dat ze ten, aanzien der inrichting , oridcr d , dezelfde Oppercuratoren en directie van het publiek onder- j ,, wys gefteid werden." £
De Prefident ftelt voor , om by appel nominal \
te decideeren , of'er één of meer Academiën zou- e
den zyn ? 2
Fan Manen zegt, dat men eerst zoude moeten gee'lu- ^ :ideerd zyn, of men op alle het recht zoude hebben, Dm gradus te verleenen?
De Ptefident zegt, dat men dit nader zoude *
bepalen; dat hy dus voorftelde , om thans het |
getal te bepalen. 1
De Leeuw vermeent, dat men eerst over het onder- « [cheid tusfehen Academiën en Univerliteiten diende jeè'Jucideerd te zyn.
De Prefident ftelt voor, om dan, ingevolge het \
door van de Kasteele voorgedrigene , dit aan dê {
Commisfie te dernandeeren: concludeert ,
conform, en adjourneert de Vergadering, uade- j zelve .in een Commit é Generaal te hebben geformeerd , tot heden avond ten half zeven uuren.
Gecontinueerde Zitting van Zaturdag, den « den 6 Mey 1797.
Voorzitter; J. B. Bicker. j
Ten zeven uuren wordt door den tydclyken \ Voorzitter deze gecontinueerde Sesfie geopend Diende de Prefident, ter befpoediging der deliberatien , over het ontwerp der Conftitutie de No- , tulen der Zitting van de/ten morgen voorlezen , , t'cti einde extract daar van nog öp heden aan cie 1 Commisfie op het 8 He Articul van het Rapport, 1 roneus het publiek onderwys benoemd, zou.le kunnsn worden ter hand gefteld. — Eu worden dezelve gearrefteerd.
Hierna de deliberatien over het voornoemde Plan voortgezet wordende, brengt da Prefident het $dë Atticul in omvrage.
Nieuhotf zegt, dat de tegenwoordige deliberatien zich zouden bepaaien tot dat geen, het welk by het Rapport .onder den Titul van het opligt begrepen was : dat dit het fewig idhe gedeelte van he' Rapport was, daar de ga.ifche rcforme van het Schoolwezen daar van af;
i»|j!igi r.
Gwirs zegt, van gevoelen te zyn , dat dc nominatie zbu-
('.■ ....
e dienen te gefchieden door dc groote Kafoer, en dat,,de larwedde op / 3000 moest worden gefteld.
' ify t\> '
Blok zegt, dat, zoo wanneer hy de beide plans ,zoo er 21 , als die der Commisfie van 7 gade thieg^- dat ien dan befpeurde, dat dezelve gefteld waren' in dea eest, dat 'er flegts eene Nationale Hoge SchooPzob.de yn. Dan, daar nu de Vergadering op heden morgen «grepen had, dat 'cr meerdere Academiën zouden zyn , 11 verders beflooten had, de verdere euenfiê van den de en 81te Articul weder Commisforiaal te maaken, 00 vermeende hy , dat men ook deeze Afticul /oude icnen te houden iu advys.
Nieuhoff zegt, dat de CommisGe niet 5 maar 7 Leden geleld had; niet om dat zy tcet-ns nog voor twee Academica adden geadvyfeerd, maar vermits zy de gewigtigfceid vau ezen post en den daaraan vérknogtên arbeid in oogecfdkyij adden genoomen. Eu wat de wyzé van aanftelling betrof, ezelve was conform aan alle die, wetkc by deaéte VanCotïtirutie bepaald waren.
De Prefident ftelt voor, otn het getal det Leien op 5 te bepaaien, met deze claufuie nogthahi*, lat, zoo wanneer de werkzaamheden te vêeWteilig mogten bevonden wor'ien. d.zeive als dc-.op ■oorltel van bet Collegie door net Wetgevend lichaam in getal konde wordeu vermeerderd.
Fan Leeuwen zeat:
Het getal der Leden betreffende wilde hy, zo \l:s ie ?,r,atiislie had bepaald, op zeven laten. De werkzaamheden. die lat Collegie van fkft.iur zullen ei^en <yn , kwamen hem zo menigvuldig voor , dat'er, zoo'eriets uitgevoerd zal warden, vel zeven nodig zullen zyn. Dan , wat het trseïenaen: betaagde, dit Kwam hem veel te hoog toe. Aan die van her Wetgevend Lichaam was maar 3000 Guldens roegclegd, en leze Luiden zouden hun werk ook wel vinden. Waarom nu lezen miudcr eri genen nieer, daar vond hy gene reden tof.
Juslen zegt, dat hy in het getal konde berusten, laar hy ook het falaris van ƒ4000 oweenkoniitig tic verkzaamheden bevond; doch wat de w'yte Vin 'a'lnleflmg betrof, zo zoude hy die prtefereeren, welke door le Ca mum tic van 21e. was voorgettetd.
Teding van Berkhout zegt, dat het hem verwonderde, dat, daar de Commiiiïe onderfcheidene onderwerpen in haar Rapport had vermeld , waarover het publiek onderwys zoude r/aan , zy echter geen gewag had gemaakt van een tak vau Wercr.fcbappcn, welke byzonder in dit Larid van applicatie jvas: Hy bedoelde de Comaiercie^chonlcn , en vermeende , dat men van dezelve zecr~vccT*n5t konde hebben; daar men in andere Landen het goed gevolg daar van had ondervoiv.eu; byzonder was hy geïnformeerd, dat een diergclyk in Gent in Vlaandereu met zeer veel fucces was opgerigt.
liieuhoff zegt, dat de Commisfie gefproken had, noch van Commercie, noch van Agricuiruur, beide zaken, welke in gesen dee.e zouden verhaalloost- worden; icer zeker zoude ttwii zien byröi.dcr op die vakken van Studie kunnen toeleggen , waar 'uit ds- Commercie* én



C 9?a )
«atuurlyke ligging van ons Land ze-;r veel nuts konde trekken , waar door de Fabricquen tót een groteren tra van volkomendheid konden worden gebragt; als b voorbeeld de Mechanica, Hydrqttlica en wat dies met ■was; dan dir Pian was gesn p!3h van Organifatie voc de onderfcheidene Schooien , het waren niet als-gronc regelen , welke mea meest vast Hellen.
De Piefdent b'-enjt ip omvrage, op hoe veel
Leden dit Col'egie zon Je worden bepaald:
ia wordt tot 5 Leden beflooten.
Thans brengt de Pre/idem in omvrage, of he honoran'iyn op/3d«m wel op ƒ4000 zoude wot den g.ltti'f
. Stoffenberg zegt, dat in de prreemisfen werd gefproo ken van rëiskos'en .Sec. offchoon cu dat in den Articu ■iet word uitgedrukt, vermeende hy echter, dat dezelve in geen aanmerking konden koomen.
Dc Preftaent fielt voor, om 'er by te voegen zonder eenige ryskost: n.
Nieuhuff zegt,, dat de Commisfie het honorarium o; ƒ 4000 geileld had , latende het aan de prudentie dn Wetgevende Vergadering over, weikc voor dit GjoHegM een inltructte zoude vervaardigen, opzigtelyk dit Articul bepalingen te maken,
fan Hoef zegt, dat hy geen reden zag, waarom men.wa het honorarium betrof, de Leden van dit Collegie tjelyfc zoude ftelien met die der Richterlyke Macht: deze Commisfie irn mers was niet dan een correspondcerende Commisfie, en du< ■was de fom van ƒ 3000 genoegzaam: — En wordt Vet zelvi daar op bepaald.
'• Thans wordt de wyze der aanftelling van de Leden rot deeze Commisfie in overweeging gebngr.
Gevers vermeent, dat de Groote Kamer de voordragt diende te lubben, cn de verkiezing door de Kamer der Oudilen zoude gefchieden.
Fan Hooff vermeent, dat het aan het oogmerk niet zoude beandwoorden, wanneer de voordragt door de Groote Kamer gefahiede, manr wilde dat dit door de Profesforen zoude gedaan worden.
Jurdcns i.'-gx, 7'ch daar mede niet te kunnen conformeeren , daar de Hoog - Leeraaren even zo zeer menfehen v,aren, als alle anderen, en 'er dus hgtelyk partyfehap konde plaats habben.
Queyfen zegt, dat hy van gevoelen zoude zyn, dat de voordrspt door het Collegie zelve, en de goedkeuring of door het Wetgevend Lichaam of door den Staats Raad konde verrigt worden.
Nieuhoff zegt, dat de reden , waarom de Commisfie haare wyze van voordragt in dier voegen , als dezelve by het Rrprórt voorkwam , gefield had , hierin bcilond, om tiaar door nameiyk , aan de gewoone cynofure, in de Acfe van Conftituiit in acht genoomen, confequent te blyven.
n C. If, ven Beyma zegt, dat, volgens zvn inzigt, de aanfl
p ïwg, zoo voor de eerfte maal als voor het vervolg op t ■f cn dezelve wyze diende te gefchieden ; uaar hy alverder» v; r gevoelen was , dat niet de voordragt door bat Collegie zei, r moest gefchieden, maar op die wyze, ais door Gevers n voorgeflagen.
Kan dé Kasteed zegt, dat, 7.00 de Staatsraad de voci
- "e,flr'8 decd» «1 de approbatie werd daar op door ,
- Kamer der Oüdften ver.eend , dat als dan , raar zvn i ztgr ade zwarigheid ophield , daar 'de Staatsraad zek
. ui ltaai was de gefchikite voorwerpen op té geven.
. t-.ieuhof zegt, dat ook dit de Commisfie onder het oc was gevallen , dan zy had begrepen , dat 'er gene nd ■ dèrwvs3 tU Uien de cxccutive macht en het publiek oji
Fan Hooff zegt, daf, daar alle Ambten door dl b-aatsraad hsge^ea werden , zoo konde men vei!]; aan baar net maken dier nominatie demanderen. ' Fan Ma,leze&r, dat hy vermoedt, dat, zoo wanneer tl dezen post, deskundige Lieden verkorf n worden, dezelve al dan van heel veel nut kunnen zyn; wat de aanftelling b ' / v.on\hy *WB*nt , door van Hoof gemaakt , jast; daarby al verders het idee van den Burger va» de Hal teele appuyeerde. \\
De Prefident ftelt voor, om by appel nom : nal te d^ideren, of men den Articul in deze zoude volgen , dan wel het idéé van van A
Kasteele V
Justen^egt, dat juist het argument van van de Kaf teele piCiffe voor het doen der nominatie door de Prd fesforen , die juist de gefchikite waren , om den vcoï dragt te doen. ^
De Prefident herbaalt zvn voordragt: - erf
wordt conform het idéé van van de Kasteele bel flooten. 1
Wordende thans in deliberatie gebragt aan wier de aanllclliiig van den Secretaris zoude behoo 1 ren ?
Nieuhoff zegt, dat de Commisiie geoordeeld had dl bepaling hieromtrend aan het Wetgevend tc moeter]' overlaten.
Couperus vermeent, dat het Collegie aolve deze aanftellirii zoude kunnen doen. 1
Ploos van Jtnfel vraagt, of het wel nocdiakelyl was, dat dit Collegie door een byzonderen Secretarf werd geadfifteerd, en of her niet beter zoude zyn dal de Leden onderling hier roe fungeerden. ' ia
Hofman zegt, dat tot dezen post, zoude hy wel worden waargenomen, een man van byzondere kunde werd veieischr. 1
En wordt dit conform het Rapport gearresteerd.
Articul



C 973 )
Artiau! io. wordt in deliberatie gebragt.
Teding van Berkhout vraagt, of onder dit Articul ook benepen was, dat , het geen de Commisfie van 21 , by de Artieulen 722, 723 en 724 gefteld had, nopens het Jl n van discipline voor de Academiën :> f Ifieukof zegt, dat dc geest daar van hier in was. ' Krieger reg* , dat hy dc redactie van Art. 723 klaarder vond, daar hier de Curatooren tot Wetgevers werden vetheevec.
De Prefident zegt, dat het onderfcheid hierin feeftond, dat by dezen Articul de geheele befchikkittg aan het Collegie werd overgelaatea, daar in 'het'piaii. van 2! hun alleen de voordragt gegevui 1 werd.
s NieuhoffitgX, fiat, 7.00 men beiden met den anderen ,1 vetgekett, men dan r.oude befpeuVcn, dat in dit Aiticul
in fübftantie het zelfde gezegd wierd. ii Ploos van Amftel wilde liever, dat men in plaats van het l woord aanftellen, dat via.voordragt zoude bezigen.
* " Nieuhoff tegx, dat, zoo aan dit Collegie die magt ! niet gegeven werd, welke de Commisfie had vastgefteld, 1 dat zy a's dan minder waren , dan de jegenswoordige
Curatoren.
I Pan Manen zegt:
Dat hy oordeelde, dat het beter was, alle deeze laatfte " Articukn weg te laaren, en daar voor de Artieulen 721, 722, 723 en 724 in de plaats te ftellen, om dat die veelbcpaalder 1 en duidelyker waren.
to- De Ptcfider-t (telt voor, om de 722. 723. 724.
» Articulen in plaats van deze te ftelleu: Hn
wordt conform geconcludeerd. I Arricul 11 wordt in deliberatie gebragt. :' De Prefident ftelt voor, om dit te houden in ! tadvys.
:' : C. L. van Beyma zegt, dat die Curatoren niet anders
* konden zyn dan Correspondenten van het by de voorige Arriculen gemen'ioneerd Collegie; waarom hy
j, yermeende, dat één genoegzaam zoude zyn.
lï Ploos van Amftel zegt, dat h\ rrtet verbazing ziet, dat 'er,
.1 behalven het gementioneerde Collegie, nog Curatoren zou
. den iyn.
3f De Leeity vermeent, dat de ganfche Articul zoude ^ kunnen verballen.
\ ■■■ ■ Kieuhof zegt, dat deeze Curatoren niets anders waren> itndan Plaatfelyke opzichte^ en correspondenten ; zy wartr
:eeniglyk om de aanéénfctiakeiing tcTiouden, in , De Prefident ftelt voor, om den Articul te royeeien.
J : 'Van Hooft'appuyeert dit, doch ook om te bepa'en : dat de »pzienders, in het volgend Articul bepaald, die j t fujftie tevens icuden waaineemen.
"an Leeuwen zegt: ' Hy dagt,dat ze noodzaakelyk zouden zyn , om een byzonder toezicht van naby te hou ien. Imn crs die van het Collegie /an *t Opperheftuur, in eene plaats wonende, konden geen alziende oogen over de gantfche Republiek hebben. Of men ïe Curators, r>f Opzieners noerpde, dat wis hem indifFerenr. Het een was Latyn , het ander^Dtaitsch/ Op den titul zoude het 'er r.iet aankomai, als maar aan de zaak voidaan wierdr.
De Prefident hftitueert het appel nominal, of
de Articul zal worden geroyeerd: Eu wordt
daar toe geconcludeerd,
Ardcul 12. wordt hi deliberatie gebragt.
IFitbols fteit voor, om dit Articul te royeeren. Hoffman zegt, dat hy het onvoorzichtig vond, hier van iets Conftirutioneels te bepaaien ; vermits 'er eene byzondtae inftruéfie voor zouJe worden vervaardigd.
fan Leeuwen zegt:
Het was hem het zelfde, of zulk een Opziener «Ihier vastgefteld wierd, dan o'f die door de Opperbeftuurdcrs , of wei door de Wetgevende Macht, daar gefteld wierd. Maar hera dagt egter, 'cr mogt wel iets van in de Aébe van Conftitutie gemeld worden. Repeteercndc als nog het noodzakelyke van zulk eenen Opziener naar zyn geavanceerde op den vorigen Arr. En daar nu die geheele Art. geroyeerd was , en de zogenaamde Curajbrs vervielen, zoude men niet te- min aan eenen Opziener, waar van hier gemeld word, het opzicht van de Taal Scholen niet alleen, maar ook van de Academiën, ja zelfs van de Grondfchólen , waar van in de volgende Act., ja in één woord ovca het gehele pub.iek onderwys, hoe ook genaamd, kunnen deman.dceren. En zo van deze 3 A-.t. 'er ccn maken.. \ ," ... . .. '..'..> • nfii vbt>m
Fan Hoojf zegt, dat, toen 'er gedecideerd was, dat 'er een algemeen toezicht zouie zyn , dat principaal geappliceerd was op dc gewooie Schoolmeesters.
Nieuhijf«gt, dat hy de remarqurs gehoord hcefr, cr. niet kan entvynztn, dat dezelve wel zouden kunnen wegvallen.
En wordt deze Articul geroyeerd.
Articul 13 en 14 wordt in deliberatie gebragt.
Hoos van Ampel zeg-, dar, daar de Groodfchoolea zouden worden ingetigt, om té keren kezen tn fchryven, cn daar dit ook aan bejaarde lieJen zoude wuiden geir.'Hitueerd, hy vermeende, dat dc Atiicul , zoo als dezelve hier gelleld ftond , n et koude blyven , daar hier van eene jeuedige opvoeding werd gefprooken.
Le Prefident Helt voor, om den Art. tc royeeren.
Van fflM&W'pqi&pb m,''jV'\* ^3''°n £ Dat hy zich met dit 14 Art. nict kan conformeeren, en daarom bad geadvifcerd om deeze en de volgende weg te fa ten, en daar voor die der Cor.ftitutie te benouden. Dat nu Arr. 723 aangenomen zy&de, bet bepaalde iu du Ar.t 14 dear mede indirect ftrted. Dat in het gezegde Art. gefteld was., dat de CororriisQie van Curatoren, ech Plan zou moeten ontwerpen van beter onderwys, het welk als dan dooi d W.t> gevende Magt zou'moeten gcfancricnccrd', cn in eene ir.i.'s w« geconverteerd worden. Dat dc uitvoering der Wetten, Gjgggga by



C 974 ï
by de Conftitutie, aan den Staatsraad was gedemandeerd, en in de Departementen het Beftuur de zorg voor het nakomen derzelve was aanbevolen. Dat 'er dus , zoo nu op nieuw, gelyk 'er by dit Articul, nog een andere executeur dezer wet werd daargefteld , 'er als dan notoir verwarring en collifie zou moeten oruftaan over deeze handhaving cn getrouwe uitvoermg. 'Dit dit meer fmaakte naar Monarehah'smus, waar voor ieder vak een Minilrer was, van wiens bevelen zelfs het polriek Beftuur veeltyds sfhangelyk was. Dat ook zuik een er.kel opzigter over de Scholen in ieder Departement niet toercf kende zoude zyn — maar dat men het opzicht over het onderwys of de Schooien,'óvereenkomftig de generaale Wet, beter aan het Gemeentens Beftuur, op haar verantwoordeiykheid, kan overlaten. ~
Bacot zegt:
Ik meen tc moeten aanmerken, daar eenige Leden my fchynen te fpreeken , als of zy de verwerping van het plaatzen eener zaak in de Conftitutie, befchouwden als eene geheele verwerping van die zaak zelve, dat dit zeer ongegrond ft,en dat voeral, wanneer het weezen eener zaak in dc eerfte hoofdtrekken 'er in is vastgefteld, als dan van zelf volgt, dat het daar cos*vereischte ook plaats moet hebben, fchoon het niet noodfe en raadzaam werde geacht, dit in deszelfs aart en wyze Conflitütier.eel, en dus onveranderlyk, te bepaaien; aangezien tyd en omftandighed n hierin veranderingen kunnen vorderen, en het dus best aan de wysheid van het Beftuur fttlzwygend overgelaaten werde-. Se natuur der zaak zelve zal roch wel zeer zeker de noodzaaklykheid doen erkennen , daar het Opperfchooibïftuur toch nier alom kan tegenwoordig zyn , om dndergefchifete Opzieners in de Departementen tc hebben, om op de eerfte Grondfehoolen, omtrent het 'gedrag en de bekwaamheid der geenen , die 'er in aangefteld worden, eu ömtrent -hunne daaielyke leerwyze, óvereenkomftig de vastgeftclde voorlchriften, behoor;yk , roezige te houden. Dit is van een zeer groot aanbelang; offchoon'ik.niet, met een der $preckers, van oordeel ben, dat de werkzaamheden van het .Schoolbeftuur zich hier by genoegzaam alleen zouden moeten bepaaien , cn dc Hooge Schooien 'er Hechts ordenswege en als- by toeval aan onderworpen zya. Ik hoop en vertrouw toch, dat onder anderen, ook zelfs ia den vorm en inrichting deezer voornaame» hoofdbronnen van ^Volksverlichting^ nict weinig veranderingen , naar den eisch der tegenwoordige tyden meer gefchikt, daargefteld, en verfeneidene oude over getale, vene ongerymdheden , wetten en inrichtingen weggenomen en verbeterd zullen worden. Of zal men altyd, hoe onvoegelyk, blyven by die algemeene afperking in 4 Faculteiten , waar "van de wysgeerige, by,voorbeeld, mede cfc Leeraaren bevat, in , in het Grieksch en Arabisch, in de Romeinfche Oudheden , • in de Algemeene en Vadcrlandfehe flefchiedenis, en wat dies , ro?ej zeer nuttig is , maar vast geheel niet tor het vak der Wy^seerte behoort? Zal men altyd dc bevordering tot een graint, of erkenden trap van bekwiamhcid aan die afdeeling blyven verbinden. Waarom zou iemand , fchoan hy geen ] groot Natuur- Bovennatuur- of Wiskundige zy, maar irf de Taalkennis, of in de Gefehiedk-undc op hst voortreffelykft.; 1 uitmunt, niet ook hierin ten verdienden Ecretrap rosgelaate.a 6 kunnen worden? Zal men hen nog fteeds tot meesters in de vrye kunften, of liever ydele naamdraagars --. derzelve , bly. j ven vormen, die vau verfeheideue derzelve niets weecen , . noch leeren konden, daar roch dc Euiers', by voorbeeld oen 1 wiskundige 'lesfen in de Mazy'c of Toonkunde , te kunnen c geeven, zeei^feraaars tc vitoden zyn ? Zai aafu het Mccsterfchap /
der belde Rechten, noch langer tot het Romeinfche «al Canomfche, hoe wel het laatfte ook inderdaad weer flechrui naam, blyven bepaaien, in plaats 'van tot de algemeene J tuurlyke, en tot de byzondere Vaderlandfche Rechts^elen J heid,? Schoon httyonderwys in de Romeinfche rechten, waai A het Germantfche vooral ook wel gevoegd mogt worden wegJ het nut van der?elver gefchisókundige kennis, byzonderiB den invloed , die zy op onze Vaderlandfche weten engebttl ken gehad hebben, om nu van de medeaanneeming dereeiJ gemelde by de Friefen niet te fpreeken,' altoos van gro 3 waarde zal blyven, meen ik echter, dat in dit alles, door 3 Schooibeftuur veel veranderingen moeten gemaakt, en ook 9 onderwys van eenige gemeen nuttige kundigheden in 01 Sr moedertaal ingevoerd moet worden.
Niets van dit alles kan echter mvrs dunkens in de CoA tutte gevoegelyk worden bepaald. Het ^yn byzondere fehï kingen en toepasfingen, die uit derzelver geest en inrichtinf by de daadelyke invoering, vervolgens af>eleid, en op I bestgekeurde wyze daargefteld moeten worden.
De Prefident inftitueert het appel nominal of 1 articul zoude blyven of geroyeerd worden ? -*-] En wordt tot het laatfte geconciiKï'ee.-.a. I
Articul 15. wordt in deliberatie gebragt. it
Reyns zegt, van gevoelen te zyn , dat hieromtrelk niets Conftitutioneels moeit worden bepaald.
Fan Hooff zegt, dat niets meerder e'an dit konde ftrekketf om denNatiunalen geest op te beuren; men konde by voill beeld zulk een Feest vieren op de veijiardag der Vtyheid I eere des Ouderdomst alle welke Feesten zouden ftrekken 'il het Vryheids vuur aan het branden tc houden.
Hoffman. zegty dat hy overtuigd, was, dat, zoo wafc neer de/.cive aangelegd wierden , om den aart vtjf, een Volk te veiedelcn ; zy dan ftrekken , om ik Kurger tot Vaderlandsliefde en tot deu d op te lell tien. 0 I
Nicnhoff zegt, lat het door Hoffman aangevoerde fraaywaff loeh dac dit zich zoo niet liet daarftetien; hy vei meende,,dl nen dit aan het Wetgevend Lichaam moest overlaten. ' if
Helmich zegt•
Ik vinde niet goed. 'c houden van Nationale Feesten , ove mts ik dezelve conti 1--re veel oorzaak te geven rot' afrre 'an het waare GödSeh enftige, tot aanleiding van losbandif icid , ia toe groote; aanleiding van dronkenfehap , voor 1 oor de Militairen, die daar door veeiligt vervallen tot 01 tehoowaamheid en andere misdryven, den Dienst fpe.derendt )ns allen is immers bekend, hoe een Rechter zomwyle /orde genoodzaakt, miticau-c delicten, fchoonyin dronken ehap gefchied, zwaar re ftraffen : om deze en'.andere ongc egdaeden voor te komen, moet ik ten fterkften infteren at dit Articul- worde geroyeerd.
De Prefident zegt, dat her voorna men lyk daaror. oude aaukoomen , om te wuten of men .'het iu dc iels van Conltitutie zoude beptiaien; iiiiUtuecref*.e nppel nomina!, of het zoes.te worden by dt bctö van Conftitutie bekaaid , dm wel wordeij



geroyeerd: ■ ■ en wordt tot dit laatfte geconcludeerd.
Waarna de Vergadering geadjonrneerd wordt rot Maandag ochtend ten 10 a n uuren relpeciivelyk.
Zitting van 3faandag, den 8 Mey 1797.
Voorzitter: J. B. Bicker.
Een quartier na tien uuren wordt de Vergadeing dooi den laatst afgetreaden Voorzirter de Mist Kopend, De Notulen wor len gelezen «ugoedgeuurd.
Waarna de volgende Stukken worden gelezen
:n in deliberatie gebrast:
Eene Misfive van het Provinciaal Beftuur van Gelderand; inzendende een;ge remarques , op het affctiaffen 'an het leenrecat, en wel by zonder met relatie tot Binenlandfche Vorsten , waar uir ongelegenheden voor de lepubliek zouden kunnen voorifpruiten, indien dit onelimiteerd wierd gedecreteerd; verzoekende, dat dit loor deze Vergïdenng in ernstige overweging mag worlen genomen , en met omzichtigheid te werk gegaan.
De Prefident fielt voor, om deze Misfive te (telen in handen der Commisfie van redaétie, otn by iet redigreren van dezen Artieui zodanige bewoorlingen te be^i^en , als welke de zwarigneclen van het Provinciaal Beltuur vau Gelderland zullen kunnen jeiust fielten.
Fan Leeuwen zegt, dat hy vermeent, dat het gefielde n den 729 Articul van 't ontwerp van Conltitutie geioep,zaam aan de zwarigheden der Requestramen zoude e gemoed komen.
De Prefident herhaalt zyn voorftel.
C. L. van Beyma zegt, dat hy niet heeft geweten, at de Commisfie van redactie de macht heeft, om de Irticulen te veianderen ; dat hy zich daartegen moet i erzsnen , wyl zy als dan de geheele Conltirutie kan eranderen.
öe Prefident zest, dat die Commisfie dit voltrekt niec doen kan propria auctoritate, rrnar dit an de Vergadering, ter goed- of afkeuring moet '■nordraffen; doch in confi leratie gevende, om hans ee ie nieuwe Commi.-fie te bsnoeflten, om e Vtrgide.-uig op deeze Misfive te drenen van
oufider..'tien en advys : ' en wordt conform
\ ■econclud'-e'd , en daar toe benoemd va.n Leen ■> -tn , Fitringa , Plons van Amftel, C. L. van \ leyma en Luyken,
( P?5 )
E/mi Request van C. 27. rwi Sa/lm , verzoekende het effect van t Decieet van den 10 Augustus 1. 1., om in zyn hogen ouderdom eene vetme*iiicri.'g van penfioen, by wyze van gia ificatie , te mogen enar.gen : — aa.; het Commit'é ie Lande; om conform het Dè t daaiiip te dispreneeren.
Een Request van C. Nisfit en Comp,, tot uilvoer vare .Scheepsankers : — aan 'r Committé der Marine.
E- Requ-st van Joachim de Cofa, tot uilvoer van 40,000 pond buskruit naar Nooré-'Arnetica : — aan 't Committé der Marine, om coi.fonn liet Decreet daatop te disponeeren.
Een Request van de Weduwe van den Schourjjy— Nachr van Kynevehi, verzoekende betaling eener pretentie ten ia;.ten der gewezene Admiraliteit, gioot '41/49 - 10 - o voor geieveide Victualie, zo niec geheel, ten minden provifioneel gedeettelyk, ten einde niet bksot gefteld te worden aan de vervolgingen haarcr Creuteuis in haar ouden dag: aan de Mari¬
ne, om, naafbevind van zaaken, daarop te disponeeren.
Een Request van de Municipaliteit van Coeverden , zich beKlagf-nde over de Ligeuieurs , welke zeer veel fehade aan de Ingezetenen a. iaar, door het Heken van Zonden uit de beste Landen , to; het aanleggen van batieryen, toebrengen , zonder daar voor eenige fchavergoeding te ge/en , vertoekende daar io voorziening , ea dedomagement: — aan 't Committé te Lande.
De Prefident zegt, dat nog zyn itijck^nen twee kequesten, reiafif de zaak van *Campe:i, en llaat voor, om, de zaak geu-roiineerd zyn ie ,
dezelve buiten dispolitie te houden: conform
belloten.
De Burger van Staphorst doet het volgende Rapport :
BURGERS REPRESENTAN'TÜNl
Na cat Gylieden op den 26 April'op Advvsvanuwe Cosmmfefarisfen van Staphorst, Gevers , de Sitter ,'L'an , van LanjreÈfm Pertal, bad goedgevonden te decreteeren onder andeter, , dat de betaaling van de twee jaaren Intresr, op de Ne tiatie in den jaare 1781. gedaanten lasten van den Koning van Vfanktyk onder guarantie van Hun Hoog Mog. we ke verva'len zyn geweekt tn Juny 1794 cn 1795 op ckn 'ervaltyd in Juny aanltta ;de 1 uilen betaald v/orden, tegen vier ten honderd in het jaar, en zo vervolgens gelyn by dat Decreet meer uitvoerig 19 aangewezen; zo is op den 3 «eeter in uwe Vergadering ingekomen eene Misiive van ner .'ommittéi tot de algemeerte zaaken van het tSoïïd;>enootfchap te Lande , zich beklagende over éar Deete-'t, en in het hviondcr daar over, dat de Intrest, welke daarop aan re Houders der ociafgeloste O'd'gmen zal moete 1 befaald worden , by U gedécre'tetd ts tegen vier ten honderd, daar 1 -• Ir het oordeel van net Committé, van Hui Hoag- M »>, tra Gylieden als dezelve iu her bewind' van" de' RepuV.L-k
zyn-



( 97* )
tyr.de opgevolgd, maar zou d fchuldig zyn te beualen drie ten honderd.
Gylieden hebt goedgevonden , Burgers Reprefentanten ! dit gedeelte van die Misiive van het voornoemde Committé te ftelien in handen van dezelve Commisiie , om V te dienen van confideratien en advis. En om daar aan te voldoen zal uwe Commisiie ter toette brengen de redenen en motiven, van de fustenu van hecCommit é„ ten einde het blyken moge of uwe Commisfie wei of kwalyk ge aande! j heeft, toen zy ü advifeerde die Intrest te fte len op vier ten honderd.
Het Committé adttrueer l deszelfs gevoelen hier omtrent vootnamemlyk uit deze twee gronden.
i Uit den Inhoud der Guarantie van Hun Hoog Mog.
2. Uit de lage prys, waar toe de O'eligatien van dezelve Negotiatien nog onlangs gcdaala waren,
Ten oprichtte van de eerfte dezer grouden , moet uwe Commislie zomerken dat de redeneering van het Committé vo'maakt goed en klemmende zoude zyn , indien wy thans waren in het geval, dat Gylieden Ziud kunnen worden aangefproken tor prestarie van die Guarantie, waar b/ uttdrukkelyk bedongen is, dat als dan de Intrest niet zou worden gecontinueerd tot vier ten honderd , inaar even ais van andere Generalireits-Obligatien zouden worden betaald tegen drie ten honderd, gelyk .ook in dezelye Guaiatitie gten woord gefproken word van dé aflóslmg » en dus dezelve Obligatten in effeéte zoude* geworden zyn ,, Ordinaris. Generaliteits^tjligatien , zonder termyn van allosfing remende drie ten honderd.
Maar, Burgers Reprefentanten ! uwe Commisfie vraagj, zyn wy tegenwoordig in het geval, waarin die Guarantie kan of moet werken ? immers neen. De Guarandeur of Borg is verplicht tot betaaling , wanneer de principaale Debiteur daar van in gebreken blyfr. Is dat in dit geval zodanig? Het tegendeel is waar. De principaa'.e Debiteur h*eft ten vollen betaald, zoo wel Capitaal en Intrest, toen de Franfche Republiek by het Tractaat van 16. May 1795. confenteerde dat de twee Millioenen , web e op die Negotiatie nog fchuldig waren, met de renten tot op dien dag toe, tegen 4 ten honderd , zcuitn worden afgetrokken , van de honderd Millioenen Guldens, tor welkers betaaling aan de Franfche Republiek, Hun Hoog Mog. zichby dat Tracttaat plechtig verbolden hadden.
En zo wel als de Franfche Republiek moet geconfdceerd worden op dien tyd, en door het confenteerei van die korting op de honderd Millioenen . de fchuid van die Negotiatie ten vollen voor Capitaal en Intrest he aald te hebben , en ook daadelyk voldaan heeft, even zoo zeker is hét, dat niet de Houders der Obligarien, aaa wien zul cs toebehoorde , maar Hun Hoog Mog. die betaling ontfanger. hebben, en dezelve daarom ook, naar de regelen vin recht en billykheid, aan de ware Credi¬
teuren , dat zyn de Houders der Obligatien hadden
horen uittekeeren. Het is ook daarom te regt dat dez
ken onder die Houders , die zich by Requeste aan Ü » adresfeerd hebben, niet gevraagd hebben de prestatiën de Guarantie, welke huns oordeels niet te pas kwa, maar de betaiing van Capitaal en Intrest, welke door Fr Hoog Mog. voor hun ontfangen was.
Naardien nu naar het oordeel van uwe Cornmisfa I fen , dit alles van de grootfte evidentie is, zoo bl f daar uit dat het Committé tot de algemeene zaken jl het BondgenootTchap te Lande, zeer te onregte armenteerd uit de guarantie, en tegen de Houders r O'aügatien van die Negonatie zou willen doen geldt, de conditiën van die guarantie en dus in der daad II noodzaken om, in de plaa's daaraan, zich te laten talen met ordinaris Generaliteit! Oaligatien , rer.tendil/ percent, en waarvan het Capitaal niet kan worden » gezegd, maar alleenlyk losbaar is na goedvinden van c 1 Debiteur.
[Hst vervolg van dit Rapport in ons volgtni Nummer.']
Beknopt Extrarft van de Zitting van Dinf dag den 16 Mei 1797.
Eene Misfive van de Municipaliteit van Campen, antwo* dende op de adhortatoiren Misfive, door deeze Vergadert aan haar afgezonden, dat zy aan den inhoud derzelve it kunnen vojdoen. Dat zich nog onlangs de CommisfarisI der Wykvergaderingen cn de Gewapende Burgery aan hr hebben geadresfeerd, te kennen gevende, hunne begeerte! hun Stedelyk Recht zoude worden genaaintineerd: —» aanE nomen voor Notificatie.
Een Request van Eigenaars en Geinteresfeerdens van Tatt en Garotten- Fabricquen , verzoekende, dat 'er eene belast! van 5 pCto. op den invoer van Tabak mogt worden cele* en ontheffing van de belasting op den uitvoer naar Buit* lands: —« aan 't Committé der Marine.
Hartog Rapporteert, in de zaak van den' Goudfchen Eili. Schipper F. Fermeulen, welks Schip door de Bcdiendeus w het Caramitré der Marine, te Amfterdam aangehouden l by gebrek, van een Paspoort voor eeaige Hutden, doorl melde Schipper ingeladen, 'c welke, volgens fustenue varfc Committé der Marine, daarby had moeten zyn:
Advyfeerende, ern den Subfitut-fiscaal der Marine,» Amfterdam , te gelasten, gemelde Eikcr-Schlp kost cn fq|del«os aan den Eigenaar te lestitucercn: — befloten te da drukken.
De Deliberatien over het werk der Conftitntie worden voii gezet.
Waarna de Vergadering gcadpurneerd wordt tot m >rg| ochtend, ca alvorens in een Committé Generaal verantMm zyn.
I er Dnifckerve. van VAN SCHELLE & COMP. in de ffAAöfc.



GELIKHEID^ f R 7 II É / J) ; BROED ERSCHjP.
D A G V E 1 I A A l
DER HANDELINGEN VAN DE
&-JL T 1 O W JL JL Z, M V M M G JL JD JS jft X J5T G
REPRESENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND. N°. 5C4. Donderdag den 18 Mey 1797. Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering.
Vervolg der Zitting van Maandag, den 8 Mey 1797'.
Voorzitter: J. B. Bicker.
«""^"ervolg van het Rapport van den Burger van ■ ptapho'rst'c. f.
j! f Uwe Commisfarisfen integendeel' altoos in het oog , Jjoudende, dat de Franfche Republiek deze fchuid ten v rollen betaald had , en dat Hun Hoog Mog. dezelve ten behoeven van de Ingezetenen, die Houders waaren van die i pbligatien ,». ontfangert hadden , wel niet in klinkenden "■pelde ,.roaar in afkorting van eer.e fchuid, waartoezy ïich verbonden, begreepen dat naar het ftrikfte recht, 3 pp den tyd van het fluiten van hetTradlaat, de Obligaten voor Capitaal en Intrest hadden behooren te worj ken afgelost, gelyk zy dit ook by derzelve eerste RapTjtprt hebben te kennen gegeven. Doch weètende dat l) luiks uithoofde van 's Lands bekrompen Financien , cn , ïe betaalingen, welke noodwendig moesten gedaan worJ ien , volftrekt niet mogelyk was , hebben zy gemeend, dat de billykheid vorderde, om de belangen van de Heulers, der Obligatien , zoo veel mogelyk was te conciüëe'ii en met dezen Financieelcn toefrand , en daarom die beid aaüng , welke Contant had behooren gedaan te wor1 ien , te doen , in zodanige convenabele Termynen , dat J nen zich kon vleijen, dat zulks in der daad zai kunnen 1 jefchieden , en dat ondertusfchen de Intrest of Rente ran het niet afgeloste Capitaal moest gecontinueerd wcr'flfen, tot dezelve Intrrst, waar toe het zelve oo>!jeron'!\ Üelyk genegotieerd is geweest, dat is niet tegen 3 maar I jtgen 4 ten honderd in het Jaar.
j *En bier by word rs Lands belang in het geheel niet te tort gedaan, wanneer men aanmerkt, wa; zoude gebeurd ;yn, indien Hun Hoog Mog. niet het belang van de'Hou
V. DiEL.
ders dezer Obligatien hadden in acht genomen , maar dezelve' aan hun Lot hadden overgelaten , zou het geheele Nederlandfche Volk , daar door zyn gefoulageerd geweest, en minderhebben moeten betaalen ? het tegendeel is waar. Dan zouden.voor de volle 50 Millioenen Refcriptien hebben moeten gegeven worden , in plaats van de fom , weke dezelve nu na aftrek van die fchuid bedraagt, en voordie50 Millioenen zou de Intrest tegen 4ten honderdjaar-lyks hebben moeten betaald worden, gelyk ook de aflosungeD op degeconvenieerde Termynen, zoo dat zulks na genoeg op hetzelfde joude zyn uitgekomen. Dit niet alleen, maar ten zy de'Frarfche Republiek, dadelyk het Capitaal en de agterftallige renten betaald had, het geen men uit hoofde van de gefteldheid van deszelfs Finantien geen reden heeft te onderftellen , zo zouden de Houders nog daar en boven in het geval gekomen zyn, om te eisfehen het recht dat zy uit hoofde van de guarantie hadden verkregen, waar door het Nederlandfche Volk ten dezen opzichte in een erger lituatie zoude gekomen zyn , d«wy! het zelve als dan boven en behalven de ico Millioenen nog zoude hebben moeten opbrengen , uit krachte van de guarantie, deeze twee millioenen, met dè: verlopen rente , of althans met de eeuwigduurende rente tegen 3 ten honderd zoude zyn bezwaard geworden.
Wat betreft de tweede grond, door het Committé aangevoerd in faveur van deszelfs fusteru, dat van deze Obligatien niet meer dan 3 ten honderd aan rente had behoren betaald te worden, hier omtrent drukt het Committé zich dus uit, Gelyk wy dan ook ons plenair verze. kei d ''kodden , dat de houders der Obligatien; vooral wanneer dezelve nict uit het oog verliezen, den lagen prys', tot wélke deeze Obligatien nog onlangs gcdaalt waren , cn de geringe asparende , dat zoo favorabele dispnjitie , als is het aanbetdalen der Interesfen met twee jaaren agterJtaU'gc teffehs, in de aflos f ing tot volh OtlfitaifK linnen zoo kort tyd beftek , als by' ülied.r Decreet aW den 26. pas fat» bepaald, is, alle redenen vau wiltcvre* denheid zullen.1 immers behoren ic hebben, wanneer de. zelve de bj de guarantie bedongen , cn' naar ons tnzien Hhhhhh alleen



< 9;8 >
e//<;?« verfckuldigderentbetating, tot drie perCenio vry edd, zonder eenige belaiting gemeten.
Uwe Commisfie hfcft dit argument met de grootfte verwondering gelezcTm eene Mhfue vnn een Collegie, dat uit hoofde van den aait zyner werkzaamheden, in den kring der/elve, verpiicnt is de hoogde zorg te dragen vóór de handhavirii van hetalgemeen Nationaal Crediet . waartóe ook deze Vergadering en elk Lid derzelve, volgens den letrerlyken Inhoud van het 83. Articul vanhet Reglement, verbondenjs.
Zou het Nationaal Crediet gehandhaafd worden, door misbruik te maken vanhet verval , waar m het zelve door de gevolgen van een aaneenfchakelir.g van ongelukken gekomen is"? door onrechtvaardigheden te begaan , en particulieren van een gedeelte van hun wettig eigandom te beroven? Uwe Commisfie zou geen zekerer weg weeten uit te denken, om hei Nationaal Crediet inden grond te boren Zy heeft by haar eerfte advis reeds gezegd, en herhaalt nogmaals, dar, daar Hun Hoog Mog. moeten geconfidereerd worden het Capitaal en de agterftalhee Renten , ten behoeven van de Hou Iers der Obligatien , van de Franfche Republiek ontfangen te hebben , ?,7 ook naar het ftrikfte recht dezelve wederom zouden hebben moeten betaalen aan dezelve Houders; en dat alleenlyk de o.-gunftige toeftand van 's Lands Fitiantien , welke ook aan die Houders niet geheel onbekend is, aan uwe fcommisfiè vryheid gegeven, ja dezelve genoodzaakt heeft, U te advtfeeren die betaahng te doen in zodanige termynen , welke aan uwe Commisfie hebben toegefenenen niet önuitvoerïyk te zyn. Maar zy zoude het «en hoogften onrechtvaardig gerekend hebben , om teadvifecrerf het wettig recht van aardens te verkorten, en zulks uit confideratie van de laage prys, waar toe dte O'aligatien onlangs gedaald waren, en welke , naar het oortree! van het Committé te Lande, te kennen gaven , dat de Houders derzelve zeer wel zouden zyn tevreden geweest reefde prestatie van de Conditiën der Guaranne, waartoe het Committé ook meent dat Gy alleenlyk verplicht waart, . , Het tegendeel van deeze fustenu van het Committé meent uwe Ccmrnisiie , boven alletegenfpraak, betoogd te hebben, en za; datirom dit gedeelte van het argument afgedaan houden. Voorts weet uwe Commisfie, r>i t te beöordeelen , met welke fcfeikking de Houders al of niet zouden zyn te vreden geweest. Dewyl nimmer een oproeping derzelve heeft plaats gehad, of naar bil ykheid konde plaats hebben , om dat in dezen geen befluit by meerderheid of overftemming konde genomen worden, dewyl ieder Houder op zich zelfs een contract had aangegaan met den Koning van Frankryk , als principaale Debiteur, en Hun HoogMogenden als Guarandeurs , en op dat Contract aan den eerstgemelde dc volle waarde, dat is Cent per cent gefourneerd had. Maar wanneer uwe Commisfie deeze onderfteiling van het Committé geheel en al mogt o^erneemen , en tocftemmen; dan noch is zy van gedachten, dat zy niet anders zoude hebben moeten adyifeeren , dan zy gedaan heeft.
Want, zou het verval van Crediet een Deoiteur f recht reven, om zyuen Creireur tc dwingen met mider dan zy. e vo le en wettige pretentie te moeten!' vreden zyn? Dit kan remmer anders gefchieden dan ! vrywiilige onderhandeling, en dan verklaart zich t Debiteur onvermogend " en infolVchr.' En al was r, dat de Crediteur, zoo als het Committé meent, rt die gebrekkige betaling zeer wel zoude zyn tc vrerf geweest, en niet beter vcrwagtte, dan r.og meent u I Commisfie dat zoodanige ingewikkelde .erklarmg u infolventie, in plaats van het Crediet van de Bauarhï Republiek te bevorderen, herzeive veel eer totaal * de geritmeerd hebben, terwyl integendeel eene vaste I heentheid aan de voorfehrrf.en der billykheid en ree vaardigheid haar voorkomt, een van de beste middel te zyn', om het zoo diep vervallen Credier des Vad' lands wederom op te beuren.
Uwe Commislie meent op deeze gronden te moeI concludeeren , met Uiieden, Burgers Reprefentanten r advifeeren, dat Gylieden behoord te peifistecren by Decreet van 26 April, dat ook reeds op uwen last dc midJei van de Louran en is bekend gemaakt, aan I daarby belanghebbende, cn derhalven daatin geen v' andering te maken. '
En terwyl zy dit advis aan uwe meerdere wysh i onderwerpt, zou zy nog van ge-dachten zyn , dat r van uw hier op te neemen Decreet aan het meergerrdc Committé tot de algemeene zaken van het Bond I nootfehap te Lande behoorde kennis te geven.
GELYKHEID, FRYUEID, BROEDERSCHAPHet Committé tot de algemeene Zaken v.' het Bondgenootfchap te Lande, aan Nationale Vergadering, reprefemeerent het Volk van Nederland. Brj ïGEit s Representanten! Op den 27. der afgelopen maand April 1797, beki Imen wy Ulieder Decreet van daags te vooren, la} dende dispofitif omtrent zekere Negotiatie tn den ja t 1781 , ten behoeven van den toenmaügen Koning | Vrankryk, onder guarantie van hun Hoog Mo», daan , per rest nog groot twee Millioenen Hollandfn Guldens , welke met de Renten' daar op vetfchuld | ( zedert Juny 1793, by Tra&aat van Vreede en Alli ■ tie met de Frai.lche Republicq van dato ló. Mei 175, in afkorting van de daai t y aan dezelve Republicq t ■ gezegde honderd Millioenen Guldens door hun Hi; Mog. is overgenomen, en met « apitaal en Intrest a. rekend; by voorfz. dispofitif vinden Wy onder anren fub Art I. gedecreteerd , dat op den vervalk ,, iri Juny 1797. zal wordtn betaald de Interest, we e ,, vervallen is geweest in Juny 1704 en 1795 tegs „ner ten hondert in het jaar," oedragende van o\'* meld nóg reitcerend Capitaal van twee Millto. en , > ne fommc van honderf zestig duizend Guldens. i zy ons vergund dezen aangaande Uludeia, Burgers I
\\



( 979 )
Lefentanten, onder het oog te brengem de conditiën ij:n voorwaarden, op welke voorfz. Negotiatie by haar nHoog Mogende in der tyd g-arrefteerd en geperfeckerd | s geworden, als wanneer Gylieden daar uit zult ontwar worden, dat deezx Negotiatie ten laste van den jipennaaligen Koning van Vrankryk gefchied is, onder jgarantie van Haar Hoog Mogende, met deeze fpectaait voorwaarde, dat, indien te eeniger tyd, de daarby ,|Mïtgeüelde afbsfmgen en aanbetalingen der Renten door «keze Republiek zoude moeten gepresteerd worden , r us dan in dien gevalle de Interesfen, op dezelve Nego■i iatie verfchuldigd en vervallende, niet hooger zouden iioopen dan tegens drie per Cent vrygeld, doch zonder tisenige belastingen, van al het welk ten duidelyklten •I ten confteeren, uit den inhoud der Obligatien zelfs, i*tveike des tyds van dezelve Negotiatie aan de .Geldilchieters zyn uitgegeven , en van welken wy by deeze ■Hfn Exemplaar tot (laving van onzen voordragt overlegden. Wy hebben geoordeeld deze zaak van zoo veel ibelang te zyn, voor al in eene zoo drukkende fituatie , tUls in welke deze Republiek ien aan/.ien van haare biiipntien zich op dit tydftip door geldgebrek gebragt ziet, <lat wy ons verpligt vinden dezelve aan Ulieder attenie en nadere overweging voor te dragen, terwyl wy jfcns verzekerd houden, dat Gylieden met ons ïnltemt, 'Glat zoo ooit, althans heden , alle niet volftrekt verfchulnjHede uitgaven ten nauwfte gemenageerd behoren te 'i «rorden, zal men anders de zaken buiten mfolvenae iwande houden; gelyk Wy dan ook ons plenair overtuigd houden, dat de Houders der Obligatien , vooral Wanneer dezelven niet uit het oog verhezen den lagen , jrys, tot welke deze Obligatien nog onlangs gedaald waren, -ii èh de «eringe apparentie dat zoo favorabele dtspofitie, al is 1 Set aanbetalen der Interesfen met twee jaaren agteritalhge 4 fcffens, en de aflosfing tot volle Capitaal binnen zo kort tyd Sseftek , aisby Ulieder Decreet van den 26 pasfaio bepaald , is, alle redenen van wel tevredenheid zullen, immers bekoren te hebben, wanneer dezelve de by de guarantie mbedoTgen, en naar ons inzien alleen verfchuldigde rentebetaling tot drie perCento vrygeld, zonder eentge belasUtmg genieten. Wy ohferveeren in de tweede plaats , loufeers Reprefentanten! dat by Ulieder twee dagen te jfooren ter onzer Vergadering ingekomen confent voor üie behoeften van de adminiftratie te Lande, over dezen :j lopende jaare gedecreteerd, geen post tot vinding der opleemelde Rent-betalingen berekend is. ij* Daar nu by dit gedragen , en zoo nauw berekend con • I fent hoegenaamd geene Penningen , uit welk zoo aant.mcrkelykefomme, als tn de ophanden 7ynde maand Juny tl «e gedecreteerde RentAbetalirg zeude kunnen gevonden tl worden, geadlïgneerd zyn , en ook by Ulieder Decreet i van den 26 April 1. 1., by 't welk deze Rentbetahng ge3§x-e«teerd is, geene augmentatie van het gedragen confent i e- lecrereerd is geworden ; vinden wy ons verlegen , op itZ Wvze in deze Rentbetahng door ons voorzien, en ]Pt welke Penningen dezelve geprefteerd zal kunnen I Worden. , ,
: Wv »oudcn onder verbetering vermeeneB, dat bet g„-
3 ■
dragen confent ove* den lopendec jaare bepaald tot dertig Millioenen, viermaal honderd vyf-en-veertigduizend agt-en-veertig Guldens, negentien huivers en tweeaeniers . zoude behooren vermeerderd te worden , met opgemelde rentbetahng en als zynde eene Bondgeraootfchappelyke , fchuid, welke eigentlyk op de civiele lyst hadt behoren geplaatst te worden , waar toe wydan Uiieder beiluit zo fpoedig mogelyk te gemoed zien, teneinde wy verzekering bekomen, van waar de Penningen zullen aankomen,tot vooifchreve gedecreteerde rentbetahng gerequireerd wordende.
Wy beveelen Uiieden in Godes Heilige befcherminge„
In den Hage den 1 Mei 1797. Het derde Jaar de*" Bataaffche Vryheid.
J. R. van LIDTH de JEUDE, vr. Ter Ordonnantie van het Commitié
ti
ahf. Secr.
(Copie.) J. J. ds KEMPENAAR.
De Staaten-Generaalder Vereenigde Nederlanden , doert te weeten / Alzoo Zyne Majefteit de Koning van Frankryk ons heeft doen verzoeken , onze guarantie op de Obügatte hierna volgende.
Lodeivyk, by de gratie Gods, Konisg van Frankryk en Navarre, allen die .-geenen die deze jegenswoordige Brieven zullen zien, Salut: Doen te weeten, dat onze Neef de Hertog ae la Vauguyon, onzen Ambasfadeur by de Staaten Generaal der Vereenigde Provinciën vaa de Nederlanden, van onzentwegca gelast zynde geweest aan de gemelde Sraaten-Generaal voorreltcllen , otn door derzelver guarantie mede te willen werken tor eene Geidleening in hunne Staaten van vyf Millioenen H jllandsch , en gemelde . Staaten der Vereenigde Provinciën , daarin hebbende bewilligd, belooven wy, zoo voor ons zelven , als voor onze Eifgenaamen cn Opvolgaats tot ons Ryk, conform onze tegenswoorhgs Obligatie, dat als de voorfz. fom vaa vyf Millioenen Holiancuch in Geld» fpecie , enin dc Reputhk cours hebbende Munt, aan onzeqi voornoemden Neef behandig 1 zal zyn geweest, tor welkers ontfang wy hem fpeciaal by deeze gcvolmagtige.i, wy daar van zullen" doen bezorgen en icmSoiirfeercn , in gelyker wys by de Republiek cours heHber.de Munt, en Specie,, zoo het Capitaal, als dc Interesfen , zonder eenige onkosten of kortinge hoe genaamd, ten lasten van de Leeners, invoegen dat het gemelde Capitaal volkomen na verloop van vyftien jaaren te rut; zal gegeven zyn, zullende die rembourfementen gedaan worden in tien gelyke Termynen, waar van dc eerfte vervallen zal, op het zesde jaar, te rekenen vaa den datum af der jegenswoordige Geldieening en zoo vervolgens , tot het finaal remhuurfement van d-e' geheele voorfz. fom ; en belangende het rembourfement van ieder tiende gedeelte, zal deze Ordre gevolgd worden : dat ieder jaar, ten vervalda.ee der aflasiingen , ten Comptoire Generaal van de Unie, een Lotcry zal getrokken worden , welke aanwy-r zen zal de N urmpers der Obligatien , die getembourfeerd Hhhhhh 2 0.



( J»3o )
zullen moeten worden: welker trekking bekend zal worden gemaakt, wanneer de daattoe overgemaakte fondfen zullen ingekomen zyn: waarop Wy ons invoegen ab voo.fe. verainden , ea belooven , da; de jaarlyk. lche Interenen van gemelde fom a vier perCt., altoos met iode;rg ccn -ftiprheid am het Comptoir Generaal | zuilen beiorfd Worden, da; dezelve van zes- tot zes | Maanden op'hunnen vervaldag zullen kunnen ontfangen 'i worden, en zulb alles in diervoegen, dat Whf-t noch I onze Erfgenamen en Opvolgers, afs voorgemeld, ons j daar .tegels, niet «allen mogen Teizetten, noch ens bedienen van eenigcrlei ben. iieie , exceptie , referve., of Privilegie, hoe genaamd, aan welken Wy door dezen volkomen renuncieeren, en tot nog meerder verzekering , zoo van het gemelde Capfaal van vyf Millioenen Guldens Hollandsch, als van ds betaaling der des wegens beloofde Interesfen , en de aflosfing van hec voorfz. Ca pitaal, in tien egaale Termynen , gelyk hier boven breder is gefpecificeetd, verklaaren Wy, zoo voor ons zelven , als voor'onze Opvolgers; te verbinden alle de inkomften, .en in ons Ryk geheevene Rechten, van welken aart en benaming die ook mogen wezen, en fpeciaal en in het byzonder onze generaale Pagten.
'Ter oirkondc hebben Wy de tegenwoordige Obligatie met ons Zegel doen bekragrigen.
Gegeven te Verfailles den vyfden daz van de maand NovembeV in het Jaar onzes Heeren , een duizend zeven honderd één en-tagrig, van onze Regeering het agtlte. ' {was geteekend) (L. S.) L O U I S.
(La*er flocd) By, de Koning,
{was geteekend) 1 GJAAVIER DE VERGENNES
Zat is 't, dat wy voorfz. zaak overgemerkt hebbende, èe'ast en geauthorifeerd hebben, gelyk Wy lasten en aurhorifeeren by. dezen , onzen Ontfanger Generaal Mr. Quiryn van Stryen, de voorfz. fomma vaa vyf MiljioeBen Gu dccs Hollandsch te ligten , en te negotieeren , tot laste van 'Hooggedagte Zyne Majefteit den Koning ■van F.ankryk, onder de verbinténisfe en Claufulen hier voeten gemeld, beloovehdc onwederroepelyk , zoo veel ih ons is, niet alleen te zullen helpen bezorgen, dat aan aiie dezelve Conditiën, xoo ten opzig;e der bezaaiingen der Entresfeh, als van de Afiosfings vaa het Capraal zei ve, volgens de vastgelde Termynen, prompt en ftiptelyk aal worden voldaan, maar ook hetzelve Capitaal en Latretfeti dair eri boven te guarandeeren , zu'ks na dat de eerfte klagten, welke deze aangaande aan Ons zouden mogen gedaan worden, en binnen den tyd van vier Maanden Biet by O es buiten kosten der klagende gecffedlueerd zynde, wy de Intresfen van dien door onzen Ontfanger Generaal in der, tyd , die wy daar toe nu voor als dan qualificecren,. in maniere als aile andere Imre.fen van, CV pitalen ten lasten.- van het. Comptoir Generaal der veréenigfja bltederkndea',, lullen doen betaalenbehoudens¬
deze! ve Intresfen als ckm niet hooger zu^ler. loopen, d tegens drie per Cenro vry Geld ,'cn zonder eenige h ■ Isstingeri , als rot meerder faciliteit van deeze ts doe Negoiitrrie ock declareer?ndcr dat wy dezelve, 200 a .grdie loopen zal, van alle recele be.a-.tit'gea van i:ói 2co.te minder of meetdere Penningen , houdèfi voor gre: rrretrd-.-.-' * •
En ten einde al het gunt .voorfr. is, ordentel, k t executie gefield, mitsgaders Onze goede me ninge, 'a' aile en een icgelyk na behooren ktnnelyk gemaa moogen worden , zoo hebben w, den gemeideti On langer Generaal geatithorifeerd, het voorfz. Capitaa ter fomma van vjf Milioenen Guldens Hollands^ op te neemen, en daar voor generaiyk te veib.-.cle! a.ie Revenues en inkomsten van Zyne Majesteit dt Koning van Vrankryk, in maniere voorfz. en vve! fp cialyk het inkomen van de generale Pagten, die in oj gemelde Koningryk geheeven worden,, mitsgaders'; cas van waübetalmge, als vooren , vier Maanden, r dat daar over aan Ons zal weeien geklaagd, op dt voet als boven, en tot betaaünge in dien geyalie der 1' teresfen a drie per Cento v y Geld, ook te mogen ve binden', alle des Generaüteits Middelen en Inkomften. • jpegeven in, den Hage, onder het Cachet van den Staal deraraphure van den'Heer Pirefideerende in onze Vel gadering, en de Signature van Onzen Griffier,den viel den December zeventien hondert een en fagtig. W geparapheert, C. B. Wieling. Onder flond, ter Ordoi nantie van de Hooggemelde Heeren Staten Generia Was getekent, H; Kogel. Hebbende op liet fpatiui opgedrukt* bet Cachet van Haar Hoog Mogende in et[ rooden Ouwel, overdekt met een papiere Ruitc (L. S.)
Ick Mr. Quiryn van Stryen, Ontfanger Generaal di Vereenigde Nederlanden, bekenne-mtts dezen onder-d Verbintenisfen en claufulen hier vooren gemeld- op Intei est geügt en genegotieerd te hebben van
.-. ' " . 1 i . |
de fomma van EEN DUIZEND PONDEN, te x grooteri het pond, beloove dienvolgende in myne voorf qualite.it op heden over zes Maanden, en dus op den J uny 1 -82, van de voorfz.fomma van Een duizendJ?Q3N den,, te zulien betaalcn den Interest na advenant van vi< ten honderd in het jaar, en by_ langer contitinuatie alzó telkens var, fes tot fes Maanden : verbindende daar voor é uit krag"e van de voorfz. Obligatie en opgevolgde Acte va: haar Hoog Mog., en de overgifte daar by gedaan , generaly] alle revenues cu Inkomsten van Zyne Majefteit den Kon'in van Vrankryk, in maniere voorfz. en wel fpecialyk het in koomen van de generaale Pagtén die in opgemelde Ko ningryk geheeven worden , en indien r.czelve daar tot vereicht werdende Penningen in maniere als boven ge meld vier Maanden na dat daar over klagten aan Haa Hoog Mogende zullen zyn, gedaan, nier zouden mogei zyn te berde gebragt, en gefurneerd,. zo beloove ver der? uit kragte als. boy^n , dat ik in dien gevalle. dezel.vJ
Ise



fwre<<en «*i van »fle andere Gapitaalen , ten lasten van het
tor? »>"ir Generaal lopende, zal'fioer betalen ,doch a.sdan Eet anders, dar, rot drie per Cento vrv Ge'd , verbindende Er voor alle as Gctralttdrs Mid Ic-en en Inkomften. •"Ten oh sonde giiekénï in V Graver.haage, op den VfflvL De', m;bet -...véntien honderd eeu 'en ugtrg.
'\Di Ptefident, ha het Rapport gerecapituleerd te hebben, jrroponeért, om Hetzelve conform te a'rrefteeren.
\ \ C. L van Beyma zegt, dat het Rapport wel verdient, i feder geëxamineerd 'te worden, en dus voorftelt, om . hetzelve te doen drukken eu aan de orde van den dag '< re ftellen.
'e De Prefident zegt , dat hy niets daar tegen 'treeft.
I * I'erfter zest :
II Zich niet alleen te conformeeren met het gehoorde Rapport, !l en.het door den Prefident gcpiaeadvyfeerde, maar daar te bof ven van oordeel te zyn , dat het rapportecren van het te vo.
i ren hier •onnrend gevalicn Deereer, geen poimft van delibera ü[ïe voor dc Vergadering meer kan uitmaken, uit hoifdo, ei Jat het Bondgenoodfchap te Lasde, by derzelver Misiive,
ii iaar toe geene andere gronden beeft aangevoerd , ais dezoda'iraige, vveikc reeds by het neemen van dat Decreet, in aan-
3 merking genomen, door de' Leden gediscutieerd en verworben waaren. Coneludeerende hy daarom tot perCfteering by
" bet Decreet van den 26 April 1. 1.
I Teding van Berkhout zeg', dat hy ook in dat gevoelen geftaan heeft by het neemen van het Decreet; doch Jat hy door de Misfive van het Committé te Lande van
, gedagten veranderd, en daar.n door het Rapport zelve
j; nog meer bevestigd is.
d J. d. de-Vos-van Steenwvk zegt, dat hy op den sfj April, I toen dit Rapport uitgebragt is, nictpraafent is geweest, tnaar ' dat hy anders dezelfde aanmerkingen zou gemaakt hebben
als het Committé te Lande by haare Misiive gedaan h,tft.
Maardat hy, dit nu zo zynde, vermeent, dat, daar die Missi Ëve is Commisforiaal gemaakt, en daarop Rappart is uitge-
4 bragt. dit een objaét der Deliberatien behoort uit te maken; tidat hy, wat betreft de Premisfen van dat Rapport, zich in a Kenén dcele met de motiven. daar by aangevoerd, kan con3 formeeren, en dus appuyeert het aangevoerde van van Beyma, l om het Rapport te doen drukken en aan de orde van den. ' dag te ftellen..
f 1 De Prefident zegt, te moeten aanmerken, dat \ nimmer de prrxmibfen van een Rapport ty tie Ver-, :il gadering' gèlgreterd worden, .maar wel de zaak ::' zelve; dat hy intusfehen niets heefc tegen het I doen drukken indien het flegts maar fpoedig ,[1 mag zyn.,
1 De Rapporteur zegt, dat dit Rapport niets meer beï» helst, dan eene verééniging en perf.fteeringby het De31 neet van den 26' April 1, l i en hy dus bet drukken snnodig vindt..
1 fel,.
De Ptefident proponeert, om het Rapport te doen drukken.
' 'Helmie A wil het fleg's óp het bnreau voorlegden.Gevers zegt, dat, offchoon het Rarpott niets d;n een conformering niet het Decreet in zich btvat, hy echter ap^Uy* eert, om hetzelve, op - verzoek van eefuge Laden, te deen drukken.
Van Marle proponeert, om ook de Misfive van het Committc te Lande te doen drukken.
Gevers zegt, dat men deze op het Eurcau zou kunnen leggen.
De,Prefident brengt in omvrage , om het Rapport en de ivlhl'ive te doen drukken , en de zaak op -rydag aanftaande aan de orde van den dag te ftellen : en 'wordt conform belloten.
Eemge Requesten, om paspoorten: geaccordeerd.
De lyAdyken Pre/idem ter Vergadering verfchenen zynde, worden de Notulen gerefutneerd er. gearrelleerd.
De Piefident beiigt ontvangen te hebban onderfcheidene'Requesten, als s 24 pit Friesland , een ui't Harderwyk , uit Edj,m , Gorfn^hera &c.; ftrekkende ter rapportering van het Decreet van den xï Maart: — gefield in handen van van Lennep cl.
Vervolgens wordt in deliberatie gebragt het. Rapport, door de perfc-neele Commisfie uitgebragt, op het voorftel, door den Burger Krieger gedaan,, nopens eenige niéuwe Artieulen , welke agter Articul 360 zouden kunnen worden gevoegd.
Deze Artieulen worden gelezen.
Van Marle zegt, dat hy 'er geene diiTacuiteir in heeft, a's eenialyit deze remarque, dat 'er bepaald a.erd, dat die Commisfie binnen drie dagen moest antwoorden r om dat 'er gevallen beftaan konden, dat net zoo- vee. uitftelniet kotwle lyden; hier in zoude dus op een otandere wyze moeten worden voorzien..
Van Castrop-ztiZ, dat de Commisfie dit'zeer wel'voorzien had " doch dat die gevallen zeer zeldzaam zouden zyn ; bet was'daarom, dat dc Corr,rmsüe geluid had , uiterlyk bi; tien 3 dagen.
Van Ivhrle zet, dat, zoo wanneer 'er Cormi-u.ior.eel een-termyn bepaald werd, men zich daar van-dan altoos konde bedienen-, en inmiddels de zaaken ganschi uit den anderen raaken. H l wilde dat , zoo, er geen rvd was, de zaak in f.attt quo zoude blyven tot dat de Staatsraad en die Commislie ov.er de gegrondheid hadden kunnen oordeelen,
Holfman-zegt, dit te appuyeeren , cn verders op Set twee det Artieui- te remarquerent, dat by het onvoegzaam vond,., dat,, Hhhhhh-j ^



C 98* )
zoo warneer de ftemmen ftaafr.cn, deStaa'srasd de man zoude 1
hcbbrn, orn de furcheance tegen te gaan. Hy vermeende, t dat men dan daarvan moest kennis geven, en ook in dit geval
fat wordea verleend. ^
Van % Kafeete zegt, dat hy by de gemaakte remar- 1 ques nog eeae hai te voegen: 'er was by de Verga- J jm& bepaald, dat ieder Kamer een of meerder Secre- ] tarisfeu zoude hebben ; het getal' was dus niet be- , paald , even min als dat dit getal in yder kamer ' even veel zoude zyn; en daar by de groote Kamer meeidcr werkzaamheden zouden zyn , dan. in die der Oudften , konde het ligtelyk gebeuren, dat hy de eerfte twee , en by de overige flegts cén werd veik©or<»n ! zo nu dit articul onbepaaldelyk werd daargedeld , ■ konde daar uit kwade gevolgen voortfpruiten. Ja m het laatfte geval zoude dit altoos , daar de Prefident der groote Kamer met twee Secretarisfen geadfifteerd was, invloed op de deliberatien kunDen hebben. Daar men nu moest zorgen, dat de invloed van de eene Kamer niet prevaleerde op de anderen, zoo ftelde hy voor, om te bepaaien , dat iedet Preiident met eene Secretaris zoude geadfifteerd zyn.
Be Prefident (lelt voor, om, op de gemaakte reflexien van van de Kafteele, te bepaaien, dat het zullen zyn de twee Prefidenten ieder met een Secretaris ; en de réflexte van van Marle te gemoed te komen, door te ftellen geduurende welken tyd de Staats 'Raad de zaak ral houden in flatu quo ; daar men de derde zwarigheid het (laaken der ftemmen by Prefidenten en Secretarisfen uit den weg zoude kunnen ruimen , met daar te ftellen : dat ook in dat gevalfurcheance zoude worden verleend: — En wordt alzoo geconcludeerd , zynde deze Artieulen van den volgenden inhoud:
Art. ... Ingevalle de Staats-Raad van oordeel is, dat de verzogt e furcheance door hem behoort te worden verleend, geeft dezelve daar van aan de Prefidenten en Secretarisfen der Kamers van het Wetgevend Lighaam fchriftelyk kennis, en vraagt daartoe derzelver bewilliging, met toezending van het Request, waarby de furcheance wor At verzogt, en opgave dc- redenen , waarom dezelve vermeent de verzogte furcheance te moeten yér leen en.
Art ,.. De voornoemde Prefidenten en Secretarisfen detibereeren daarover in hunne Vergadering , en nemen derzelver befluit binnen den tyd van uilerlyk drie dagen na het ontfangen der /lukken (geduurende welke drie dagen de Staats-Raad de zaak zal houden m ftate) by de meerderheid van ftemmen , des echter dat, indien de ftemmen Jieken , els dan dc bewilliging zal worden ver ftaan te zyn gegeeven, en de verzogte furehtance dcor den Staats Raad zal worden verleend.
Art. . . Na het af loopen dier deliberatien geeven voornoemde Prefidenten cn Secretarisfen van het door hun gevallen befluit terftond fchriftelyk kennis &au ae» Staats-
laad, met terugzending van het aan hun door den Staats laad toegezonden Request.
Voords wordt in deliberatie gebragt het addj ament, het welk agter de twee Artieulen , welke] rolgens Decreet van 11 April laatstleden agte Vrt. 175. van 'c Ontwerp van Conftitutie gt, daatst zullen worden, gevoegd zal wórden, e' geconcludeerd als volgt:
Voornoemde Prefidenten en Secretarisfen vergaderèlagclyks op eenen door fjjjt te bepalen tyd en plaats, t, mtfangst van de Adresfen , welke in dien tusfehen tf. uillen inkomen; het Prefidium zal by hun worden wad oenomen door den tegenwoordig zynde Prcjident, ei' in geval de beide Prefidenten tegenwoordig zyn , do den geene'\van hun, die de ottdfte in jaaren is; en zl fan elke Kamer niet meer dan één Secretaris deeze Vtl vadering vermogen by te woonen.
Thans wordt in deliberatie gebragt de docl_ Krieger geproduceerde redaclie van de 73/ en f* Artieulen, opzigtelyk de Gildens. J De Prefident brengt in omvrage of de Vergadf: ring zich hier mede konde conformeren? I
Brands vraagi:
Of 'er eene tyds'bepaaling word opgegeeven.? iets waa». hy bedenking gemaakt hadde, alzoo hy zulks by hetuitbrefgen van 't rapport niet had verftasfl.
De Prefdent antwoordt hem, dat 'er bepaald!! binnen twee jaaren.
Brands zegt: ■ Dit aldus gefteld zynde, is die ééne zwarigheid by my <fe geheven, maar nu heb ik nog een tweede remarque, eng deze: ,, het Wetgevend Lichaam zorgt, dat die OCtroyej „ Privilegiën en daar uit producerende Gildewetten , df, „ algemeene Wetten van rolicie . op de Neringen, Ambach|, „ Fabricquen worden vervangen." Hier moet ik de Vergaf, ring in confideratie geven, of dit niet in een al te ruime me word uitgedrukt, en of het Volk 'er zig gerust op kan vfc klaren? Geeft men door een dergelyke extenfie in de Attcn Conftitutie aan het Volk zekerheid genoeg, dat diealgemefc, wetten , tot algemeene verbetering , en voor het algemfc heilzamer zullen zyn? Hier van moet men zeker wezen ,f dus in dit Art. duidelyk uitgedrukt worden. Even een* het met het overige van het Art. „ dat het Wetgevend Ij,, haam, door gepaste fchikkingen. zoo veel mogelyk,]! ,, zorgen, dat daar door niemand eenig onrecht gefchied! Dit is mede in zulke generale termen, dat het in bet onngelyke kan worden geëmendeerd: dit heeft imm-rs geen <toog nodig. L Ik zou derhalven van gedagten zyn, dat vooral dit Artf meer klaar en duidelyker moet worden gefteld, en de daa* nodige voorzienin;en zodanig bepaald, dat het Volk ten otdeiykften blyke, welke voordeelen uit het vernietigen R Gildens te wagten zyn.
Krieger zegt, dat de ttflexien van Brands eeniji grond zouden hebben, zoo hier niet ftond Algemeje^



C 9h 3
W&fetf-i dus We?ten, me niet op een byzonder» plaats Jlegts van apphcitie waVÊn , mur al^enc-n werktèn, die; overal egaal werkten, w.ar v.aor d-.H g-t-e-'S •'•'■varia heid was, da: ly tayzondere vu^reentci"uf prtvieg en zouden introduc.e.eren.
Gevers zegt, dat hy da redactie veel te algemee-i vonl, en flryüj; mat het principe, in ien eerften Arciea. dezer arieluig • uitgedrukt.
. Krieger zegt, dat de ifte Articul inhield; 'er zulten ■ geen Gitden meet bellaan , en niet 'er zyn geen Gilden meer. Het was volftrekt onmogelyk, om aiie de tnans betraande Wetten te doen ophouden , en dit tweede Articul was op het eerste gebafeerd.
I Gevers zegt, dat hy nu nog destemeer op eene natiere re .ilaftie iufteert, immers wat berekend niet meerder blyven beftaan anders, dan dat zy vernietigd waren; het was niets d.ui fouter woorden vittery; de zaak moest duidelyk en klaar worden uitgedrukt.
Couperus zegt: !1 De Vergadering delibereert thans alleen over de vraag, of de redactie van Art. 737. voldoed aan de remarquas daar op door eenige Leden jremaakt, dit Art. was reeds gedecreteerd 'geweest indien niet een cn ander zwarigheid had gevoudenin de onbepaalde bewoordingen waar ia het was vervat ; men oordeelde dat 'cr eene bepaling van tyd behoorde bygevoegd fe.worden, wilde men niet risqueeren dat het vervallen der Gtid'ins tot m 't oneindige wierdt verfchoven, hier aan heefc de Commisfie voldaan, zy fpreekt vau geen fehadevergoeding, en , fchoon zulks by gevolgtrekking door' zommige Leden •ft de woorden dat niemand hier door onregt gejehiede, kan piciceren, is het egter ook zeker dat 'er by eene generale itcbetering of vernietiging van ouie gebrekkige inrigtingeu, Kmtvylcn door eenige Leden der Maatfehappy wel eens fehade Kan geleden worden , zonder dat men zulks met den naam Otn onregt kan beftempelen, en dit zoude ook hier het geval ilkwerf zyn; de plotzelinge vernietiging der Gildens zoude,
ten hojglten onbillyk, en ten uittertten verderffelyk zyn , (Ht weet Cen ieder die dcrvGlver aart eenigzints van naby kent: men moet het Wetgevend Lichaam in dit geval de hanft'n aan de eene zyde niet te fterk binden , en aan den andertn kant aan hetzelve niet te veel overlaten; dit heeft de ^Smmiefie by *t formeeren der extenfie getragt in 'c oog te Ifcuden; en wanneer men zo veel, als zy in dit geval geoor «feld heeft aan het Wetgevend Lichaam temogen delegeeren, m herzelve niet durf. vertrouwen , dan , Burgers Repr.fenanten 1 weer ik waarlyk niét of men wel renig gegrond voorïirzigt kan hebben ona wenfehelyke gevolgen van onze nieuwe ffaa-srsgcling te vervvagren.
De Prefident zea.t, dat men by de voori e defttraiien het Articul gegouteerd had, dog flegts Op het (lot van het zelve zwarigheid ha.1 gemaakt. wfan Letuwen' zerrr :
■;P-i',t by rrto rst doen >i OecSeeren , Hat hiet de questie niet meer was uvtt ul- affcnatBnjl u,r G dein. De was reeds gefield. Baar over de wyte, hoe. Het o rste was reeds in den 736 j^Ct, htyjanl. N'-' -ie/': A- . ir r alleen de volgende 737. tjfüs in Commisfie geitel 1, . el e -.aar dc opinie van de g£rgaac.img verbeteitug tcfj,
Be Prefident hftitueert het appel nonfnal on die Artieulen: —en worden dezelve gérejccteerei: ftcjletiie wylers vdo:. di*.!*;» uZtZTlnm Cotnaiiionaai te marken: — conform geconcludeerd.
ƒ -tfiiï.rsï. DwiRiTTi^ tra yd f 'V-'i w'-i ••* •oVH
Loupe' ii! zegt:
Burger Prefident, ik verzoek te mogen weeten welke in dit opzicht de intentie vatl Je Versiering zy; de CuTi irisfaa hetfc aan alle de gemaikte remarjues voldaan, en de zwarigheid, doar den Burger Gevers gemaakt, fchynt my in waarheid toe ongegrond te zyn , dewyl 'er van geene fchadevergocderi Worde geTproken, en Jewyl tier endoeniyk is om eene extenfie, in dien frnaak als deeze moet zyn, zo te maken, dat niet nu deeze dan geene daar uit eene reeks van zwarigheden by gevolgtrekking uit kan elieiceren, zullen wy, zonder nadere inligtig op dit ftuk, niets vorderen.
Krieger verzoekt, dat Gevers by de Commisfie mag worden geadfumeerd.
De Prefident ftelt voor, om ook van Marle 'er by te adfumeeren: — en concludeert alzoo.
De tweede Articul word in deliberatie gebragt. Krieger ftelt voor, om ook, deze, als inconnexie ftaande met den voorden te houden in advys: — En wordt aldus beflooten.
Terwyl het flot, nopens de woorden uitfluitende rechten, conform wordt geconcludeerd.
Nu wordt door de Prefilent voorgefteld, om de deliberatien te doen aanvangen over het Rapport, door van Lockhirst c. f. uitgebragt, becreitkelyk de Departementaaïe verdeling: dat, wel is waar, dit Rapport eerst op morgen aan de orde van den dag was, en men op heden dat dt»or deLeeuw , betrekkelyk de Departementaaïe Beftuuren ter deliberatie zoude moeten neemen; echter daar het laatfte niet wel konde gefchieden, zonder dat het eerfte gedecideerd was, zoo vermeende by, ter befpoediging der deliberatien over het Ontwerp der Confttutie, dac men mee het Rapport over de Departementaaïe verdeeling diende aaa te vangen, en bragt dus het iu omvrage.
Justen zegt, dat dit Rapport eerst tegen morgen aaa de orde was.
"Jansfen zegt, dat hy 'er nict op geprepareerd was, dan'echter het woord vroeg,
De Prefident brengt het in deliberatie.
. Evers , van Hooff en anderen reclameeten de orde der deliberatien.
De Prefident brengt het Rapport ter deliberatie.
flanfen zegt :
Hoe onver'wagis dit ftuk ook te berde komt, kan ik
niet



m
C 9*4 )
'niet zwygen, de grond waar op ik redenkavel, is
Geiykheid itr-revhieu, is de waarbofgh der Vryheid , ■ de waarbofgh der Vryheid is hit hoogjle heil en beian* van het geheele Batiaf/che Volk, het doel dar in die ontworpen plan boven alles moet zyn in het 002 i-ehouden, zat' het beantwoorden aaa het Decreet der° Vergadering, derhalven is de Geiykheid-m reenten der geheele Bataaffche Natie , het eenige waar aan uit ontworpen plw van verdeeling der Republiek in 15 Departementen, moet getoetst worden.
i^an , Burgers Reprefentanten ï Haan ik flegts een ylugtig oo« op het ontworpen plan, is, naar myn oordeel, de Gei/kke+J in Rechten geheel verwa-rloosd < nademaal ik oordeel'dat die in de zo veel mogelyke Geiykheid van populatie der onderfcheide Departementen gezogt moet wórden; doch wanneer ik het eerfte en vierde Departement vergelyk by het gis; u-Je en 131e Departementen ; welk eene exoruitante ongelykheid vinden wy daar in , het 1 Département heeft 217,024. Ingezetenen, het 4de heeft 203.518, en het 9 ie heeft 85 418, het ii de-beeft fo.ieh), en (welk eea ongelykne.d,) het 13.1e Depanement beeft ïlegtt 53 ^59' Ingezetenen, dat is + van het rüe Departement.
Ineien de geiykheid in populatie, immers zo veel mogelyk, in eene Landverdeehr.g geheel kan verwaarloosd worden ,'«zo wel als uitgeftrektheid en geographk, dan kan men 'zo vecl verdeehngen ontwerpen als men maar wil, en waarlyk jammer, dat 'er dan leeds zo veel tyd mede verfpild is.
Dan, burgers Reprefentanten '. 'er is met alleen eene zeer groote ergciy kheid in popu'atie, maarookir. de verdeeling zelve — niet eene' der Prövimien is geamalgameerd', maar wel in zich zelve verdeeld, als Gelderland en Bataaf ch Braband, zvn in twee deelen gefplitst — Holland alleen , ik zeg Holland heeft men in negen , zo groote als kleine deelen verfnippert; zo krygt Utrecht. Gelderland , Büaafsch Braband en Zeeland elk een brokje van Holland -- welke jammerkïagten , Burgers Reprefentanten ! zyn 'er niet in deeze Vergadering uitgefiort, •m dat in een der vorige verdeelingvplans_een gedeelte van Overysfel by Friesland en Drenthe gevoegd wierd, fchoon dit rykelyk vergoed wierd door het geheele Quartier van Zutphen; zeker zya de Ontwerpers van dit pian zo getroffen.geweest, door die bittereOverysfelfche klaptr.ii, dat zy zich zeer zorgvuldig gewagt hebben een duim broed van. Onrvsjel af te neemen of by te voegen , en daarom aan h-t Departement Drenthe ook eene zeer armhartige figuur in de populatie geven, en alzo kever zich in Ie i-rootfte on geiykheid toegeven, dan deklaagliederen ie vea.'.cuwen.
Doch me*' welk recht heeft men dan Ho'land zo detrlyk gefnipp.rd ? — Immers zoude dar pevoeglykin zich zelve k. noen voH-vld worden, zonder 'er hier en daar een brok ie van af encmen vooral indien de popu'atie niet in aarimer.ki'ng komr, gelyk die by de ontwerpers daar in It geheel van geen aanbelang feheind. — ja men
Ter Drukkerye vaa VAN SCHELLE & COMP. ia de HAAGE.
heeft Holland gefnipperd zonder éêriig locaal belang 1 het oog te houden; van Geographifcfie grensfeheidiritp wil i k niet -fpreeken; zoo min als vau eenige aanmerk| lyke talfauten; — dat niet te verwonderen is, w kan "er rog"van dien aart in zo eene korte tyd min j meer nauwkeurig ontworpen worden?
't Is dan, dat ik, zonder iets verder op de onderfcheide a öere gebreken van dit plan teremarkeren.alleenzer» datnr: myn uuien , de Geiykheid in deeze vyf tientallige Deps[, 'enientale verdeeling der één en ondeelbaare Bataaffcfr Republiek, geheel is uit het oog verlooren, zo dat h eene Departement^ viermaal grooter in populatie is ;: het andere, en daar te boven, niet eender regen Gewe. ten geamalgameerd word dan al.een Holland, en dat w buiten noodzaak, en derhalven eene nutteloozëongely heid: terwyl nu de Geiykheid de waarborg is der Vrt heid, en de waarborg der Vryheid , het hoogfte heiï i'f. belang van het geheele Bataaffche Volk , concludeer ilL dat dit plan van verdeeiing niet voldeed aan het Deere f. deezer Vergadering, en'dus zoude behoorengerejectea te worden, of-e wel de Commisfie verzogt, de nodij verbetering in dit plan te willen maken . zo als met! dienen kan om aan het Decreet deezer Vergadering voldoen.
[liet vervolg van deeze Zitting in ons volgend Nummer.]
Beknopt Extract van de Zitting van Woen dag, den 17 Mey 1797.
Een Request van de Weduwe Schaatsierg, verzoeken! gratie en pardon vofir haar Zoon, Soldaat by de 7de har| Brigade, wegens begane dievery: aan 't Commitié t
Lande met furcheance.
In de Commisfie ter cxaminatie der Rekeningen en afrij ming van verantwoording van het Committé tot den Oei Indifchen Handel en Bezittinge» , wordt in plaats van d Burger Vreede, welke verzogt hadom uithoofde vannoo: zakelyke 2fcfentie, daarvan verfchoond te worden, benoemd Burger Lcspihasfei
Van Leiwep rapporteert, namens de Commisfie, in wi handen gefteld waren zoo de voordragt, door die van H< land gedaan, als de Misfive van onderfcheidene Gewest cn Adresfen van onderfcheidene Stemgeregtigdc Burgers v Nederland, ftrekkende de eerfte en laatfle ter Rapporteri van het Decreet van den ir Maart; advyfeerende dat zy « gevoelen waren , dat vsn deeze AJresfen honorabele rnenl in de Notulen konde worden gemaakt, en aan de'inten| van de A.lrcsfantcn konde worden voldaan , wanne het Decreet werd geïnterpreteerd, zodanig dat dc ondcf fcheïdene Gewesten de Lssten der S'emgeieg'igde Bi» gers van hun Gewest, aan deeze Veigadering 'zbÜUil inzenden , als cok dc Lyst hoedanig in hun Gewest overil aannceminj of af kruiing was geftemd, en dar drs by meel derheid der geftemd hebbende Burgers van Nederland h
rcftiltaat zoude worden opgemaakt: i befi'Jtcn tc döil
druMTen en op WaftrMag -an de orde van den dag tc ftellè|
Wvdcrs wordt een aanvang gemaakt met de refumtie dll Conftitutie, en dezelve gecontinueerd tot heden Avond til halfzeven uuien , als toic deze Zitting.



CELYKHS/D, VRYHEID* BROEDERSCHAP.
EXTHA-DAGVE1HAAL
ls
DER HANDELINGEN VAN DE
' W.ttTJOïWJLJLXtB V JÏÏ "R Gr JL DJB % t W G
RKPRÈSENTEERENDE HET VOLK VAN NEDERLAND.
I» •
N°. 5S5- Donderdag den 18 ifcT^ I79/7* Het derde Jaar der Bataaffche Vryheid.
Nationaale Vergadering,
f. Vervolg der Zitting van Maandag, den 8 Mey 179?'
Voorzitter: J. B. Bicker.
ii ""^"ervolg der Deliberatien , over het Rapport ! van den Burger fan Lokhorst c. f., betrekkelyk ,jide Departementaaïe verdeeling.
i| Van Lockhorst zegt:
' | Ik vinde my verplicht de een en andere aanmerking in ii het midden te brengen — en hope daar door, vertrouwende I op de edelmoedigheid der Leden , zeer veele bedenkingen uit it aten weg ruimen, en even hier door de raadplegingen over ,j het tegenwoordig ftuk te bekorten. — jj,. Ik ftemmc met den Burger Reprefentant Jansfen volkomen m: Dat het geluk des Volks in alles de hoogfteWet is, dat ware ,|j Geiykheid als de veroorzaakfter vau de onwaardeerbare Vry y heid, en derzelver genot het wezenlyk geluk des Volks uit ■j maakt. — Dit is ook het begrip der Commisfie, van welke ik de eere had een Lid te zyn, en voor welke ik vry durve ,ji fpreken. —— Dan, Burgers Reprefentanten! uwe Commisfie j verftond door geiykheid , het gelyke recht , en de gelyke ] plicht van Burgeren , niet een geiykheid in getal —— uwe , Commisfie meende, dat alle Burgeren door de geheele Repu J blicq aanfpraak hadden op het genot van dezelvde rechten, | als ftaande onder dezelfde wetten, welker opvolging hen van ii zelve het genot,van dezelfde voorrechten verzegelt. — Uwe .Ij Commisfie meende dat de geiykheid in populatie hier toe ,/j Biets af of toebragt; — dat het zy een Deparrcmenr uit tien ) duizend menfehen minder of meerder beftond , dit op her ; genot der geiykheid geen de minfte invloed had. — Zo bej grepen het ook onze Franfche Broederen: — die hebben zig, (3 (en evenwel zal men hen de roem van weisneid niet kunnen \i ontzeggen ); die hebben zig aan bet getal der Inwoners in de ,1 londerfcheidd^bepartementen niet veel bekreund —ay deelden i1 de Franfche'Republiek in 83 Departementen —en vonden geen i: zwarigheid,dat b. v. Parys, meer dan een Departement in het V. leel.
.30AAH »fe ai MAOO is ÏJL
dniets af of toebragt; — dat het zy een Departement uit tien
A V. leel.
"4
Zuiden, wat de populatiaaangaat,overtrof.-— Daarenboven** wat kan de populatie op zig zelve toebrengen rot heil des Volks. — Immers niet de Departementen; maar wel het Volk in de Departementen worden in de Wetgevende Vergadering cn andere torpora van Beftuur gereprefenteerd, men zal immers geene Vertegenwoordigers van Departementen; maar wel van het geheele Bataaffche Volk kennen ; en wat kan het 'cr dan toe of ïfdoen , uit hoe vccle Zielen een Departement beftaat —* of het eene grooter of kleiner dan het andere is. — Dan ik meene reeds genoeg gezegd te hebben, ora de Vei ga tering te overtuigen, dat de Commisfie redenen had, om hare verdeeling op geene populatie te gronden — en dus dat dc ongclykheid, welke daarin ge jonden word, geene rede in zig kan behelzen, waarom dit plan zou worden behoren gerej. ét erd, te meer daar deze Vergadering aan de Comrni-fic een zeer wyde last heeft gegeven, integenftelling van de vorige Cdótrnisfien, welke reeds in dit vak gewerkt hebben , en welke byzonder in last hadden, om de populatie in aanmerking te nemen.
Voor het overige moet ik rtog zeggen , dat, indien de Leden der Vergadering dit overgegeve plan in de bvzonderbeden willen taxeeren, zy dan gelegenheid genoeg zullen hebben , om ons lange op te houden, met onnauwkeurigheden en gebreken , van welke de Commisfie maai al te wel overtuigd is, en welke zy in hare inleiding voor dit Plan, aan deeze Vergadering niet heefc willen verborgen houden. —* Dc Commislie kende te wel haar onvermoge, om een volmaakt plan opteleveren, dan dat zy gemeend zoude hebben dit in zulk een kort tydbeftek te kunnen daarftelien ; mèar ook uwe Commisfie,Burgers Reprefentanten, ve-rkoosmiette vergeefsch te arbeiden , zy had geen zin om een tedieus werk nauwkeurig te ontwikkelen, en daar toe,een geruimen tyd te hefteden , cn dan op het einde, door de verwerping van hun jjist berekend plan, nutteloos gearbeid hebbende, tc moeten zien , dat zy met al hun moeite voor het geheele Bataaffche Volk niets hadden uitgewerkt. Hierom deelde uwe Commisfie Uiieden een ruwe fchets 'cn gros mede, om, indien de Vergadering zig daar mede konde conformeeren , als dan heszelve nader tejbewerfcen en te befchaven. — En dit verzoeke ik, dat de Leden tog in het oog geneven te houder. — Ten minftcn alle bezwaren die de<te en gene onvolkomenheid in het opgeheve plan maken — zullen door my verder geheel onbe. antwoord worden gelaten. — En ik vertrotswe, dat na de Iiiiii eikeiitenij
MKj'è WAV sm ïrwÉimÜ «1



erkentenis der Commisfie zo openhartig ontrend het onvolkomenc vau dit plan gedaan , —« de Leien ook edelmoedig genoeg zyn zullen, om dezelve in hunne advyfen niet te tellenden daar door den Nationale tyd weg te nemen.
Verhees zegt:
Daar op den 29 April laatstleden, over het rapport
van .den eiutger Reptrefentant Couperus c. f. wegens het verdeden der Departementen is gedelibereerd, heb ik myn gevoelen wegens hec getal derzcWe , en myne bedenkingen tegens het Pian van den Burger Reprefentant Jansfn in het midden gebragt.
IK hebbe aan de Vergadering voorgefteld, dat het zeer gemakkelyk was, om op een wei uitgewerkte Landkaart, een Laadverdeeüng te ontwerpen en af te tekenen ; doch ais mtn zoodanige afJeeling ter toetfe zal brengen aan den Locaaien toelland van dit ons Gemeenebest, aan het belang van ïe^er afzonderlyk Dtpanemcnt . gegrond op her algemeen belang, Geographifche Ligging, en den Waterlbat van dit Land, en in korte woorden "een zoodanige inrigting, als tot een goede Land»ofDepartemenr^verdeerng vereisent wordt, en wel fpeciaal dat het eene gedeelte niet, ten koste «an het andere , worde .bevorderd, dan zal. men ondervinden, dat zodanige verdephng aan zeer veele zwaarigheden ondciheesig is, en dat het ten werk is, waar toe niet alleen een goede Landkaart, maar ook een grondige locale kennis verëischt wordt, door de veelvuldige onderlcheide en byzórtdere zaaken,die in yder Diftriit van ons Gemeenebest gevonden worden; en waar opbeftooriyk agt moet r/ffla;en worden, wil men het eene Diftridt ten kosten van het and re niet bevoordeelen , en dat het een werk is, van al te groot gewigt, om met overhaasting op te maken, en in de Acte van f onaitutie te bepaaien.
Overgaande tot het onderzoek van het Plan van Departement- verdeeling, van den Burger Reprefentant van Lockhorsl, en verdere den 2 Mey laatstleden Gecommitteerde!; , en htden ter denberatie voorgefteld, zal ik kortelyk opmerken :
Daar nitttegenftaande maar drie Gewesten, Gelderland, Rolland en Bataafsch - Braband verdeeld worde», is de vtrdeeüng, bv dit Plan voorgedraagen, tot hec groot geul van 15 Departementen gebragt.
Ik moet daar tegen dezelve bedenking rog in een grooter maate aanvoeren , die ik tegens bet Plan van den üurger Reprefentant Jansfen heb gemaakt; namenlyk , indien eene generaale verdeeling nodig geoordeeld wordr, dezelve niet boven de negen Departementen behoorde te zyn, orn het vermeerderen van Departementaal Amb'enaara voor te komen, en alle menagement te betragren.
Ik heb hier tegen wel hooren aanvoeren, dat, hoe grooter de Departementen zyn, hoe meerder Leden daar toe verëischt worden; het wélk eene bekende waarheid is, die niemand kan tcge-f, reken; maar het is geen m:ndere waatheid, dat de kkire Deparremen<en , even a's de ercote , Ministers, Suppoosten ea Gebouwen nodig hebben; derhalven hoe giooter getal Departementen,
hoe meerder getal Ministers, Sapporëten en Gebouvra dat 'er zullen verëischt wotden en gevolglyk hoe gt<h ter de algemeene utrgaven zu len zyn.
Nog kamt ten dezrn in aanmerking, vermits 'er ge-r creteerd is , dat 'er Departementaaïe Gerigtshoven zuifc zyn, indien 'er in ieder Departement een Gerigts.ft zal opgerigt worden , zal zulks de algemeene uiiga» voor de Natie nog aanmerkelyk vermeerderen. f Myne verdere bedenkingen, tegen hst Fian van <p Burger Reprefentant Jansfn aangevoerd,' vinu reinst lyks in dit ontworpe.i plan, namemiyk dat fommfc Polders en W aierfonappen onder verfcntllende Dep ar» menten worden gebragt":
Hier is wel tegen aangevoerd, dat hec Waterfclfc van Woerden onder twee verfchillende Gewesten lp ftaat; ik zal daar tegen kortelyk aanmerken , d.u li onder het voorige beltuur, ui: hoofde van het Slaver» gezag der Gewesten, meerder gebreken zyn geweest, te ntet te verhelpen waren, om dat die door contracTat do-ar byiondere Gewesten waren vastgefteld. , I By eene nieuwe vcrieeling van Deparrementen heebail den geene vo'orige gebreken tot een voorbeeld te w»den genoomen , maar dezelve behoorden te worden * gertgt naar het gemak en belang van alle de byzondp Diitnélen, en derzelver Ingezetenen óvereenkomftig 1 algemeen belang,
lk moer rondborflig bekennen, dat ik geen Deparfc mentale^ verdeeling kan aannemen , waar in eenige P(g ders en Watergangen^r.ondcr de allergrootfte noodzak lykheid) onder verfchillende Departementen worden fe bragt; noch ook waar in eenige gedeeltens van IXpP tementen (zonder de allergrootfte noodzakelykhtm) n koste van andere zouden worden bevorderd.
En het is op die gronden, dat ik de verdeeling m Bataafsch-Braband door de Commisfie voorgefteld is in dat Gewest van het Locaale de voornaamlle ker* hebbende) zal ter tottfe brengen.
De Commisfie bepaalt het D.partement No. 6. dat» zal beftaan uit een gedeelte van Bataafsch-i';raband ,(p wel in de naiftvolgende ,, by de Volkstellingen opf„geven Diflriciten Grave , Maailand, 's -Josch, eeiL ,, tweede en derde Peeliand , eerfte en tv/ee'e KerrAt ,,land, als ook de Dorpen Oyen en Dieden, welja ,,van het quartier van Nymegen worden afgenoornji ,-,in dit Departement vind men omtrent 110,431 ,,len."
In het Departement No. 7. fnyd de Commisiie tt quartier van üosterwyk van de ftad 's Bosch en deMtv reye van di.-ra geheel af, en voegt het zelve tot Brli en Bergen op Zoom.
Als ik het voorfz. Rapport met aandagt overwecm bevind ik dat de Commisfie meer agt heeft gegeven! het Departement No. 6 en 7 in genoegzaam even grl gcral van Zielen te bepaaien, dan wtl r.2a de oci« gelegenheden met de daar aan verknogte oailhti' gtietr. cn andere zaken, die daar van afhongera, tot een vrefl werp te nemen.
-' tob tj&t itt .:sa jl
umttadttr tam



Bes voorbedde, blykt, als het quartier van Oosteryk van het overige gedeelte van. de Meyery word Pheeëèn en by Bieda gevoegd , daar uit volgen zal,
i it de it-ad 's Bosch , even buiten de voorn. Stadspoorten 1 l.de groote Heekel , (een Waterpoort,) tegens een ander
Èbartement zal afgefcheiden worden: waar uit dan al jagen zal, dat de Steenweg, die doordeftad 's Bosch in il43 en volgende jaaren, ter bevordering van de Com'Isrcie voor de Stad en een gedeelte van de Mey^ye, ■ h Maaftricht, Aken en Luik aangelegd, waaraan de tlld 's Bosch genoegzaam haar vermogen heeft op: Ijifferd en omtrent 4 tonnen fchats ten laste van de li id heeft genegocieerd , waar van de jaatiykfche Intresfen nor dezelven moeten worden betaald , vermits de jsvoone Inkomften van het Straatgeld na aftrek van
|t;'kostbaar onderhoud omtrent drie duizend guldens \ inder bedragen , als de Intresfen die daar van moeten i] inden betaald. . j ;Dit zoo kostbaar werk zoude door deze Verdeeling Kien buiten de Stadspoort voor een groot gedeelte van ihca 3 uuren onder een ander Departement worden irbragr, dat 8 uuren van daar zyne Zitting zal houI si, °en meerendeels zal beftaan uit Leden , die daar i«a geene Loca'e kennis hebben , en hier in ook geen, of | genftrydig be'.at g kunnen hebben.
ii >Het zelve heeft ook plaats met de Rivier de Dommel, ie verfcheide Watermolens draagt, en welkers Waterii toom een behoorlyk opzigt verehcht, welke even bui.jm de Stadspoort voor een greot gedeelte onder het pi iftuur van een afgeleegen Departement zal vallen.
i Kte> grooter zwarigherd zoude gebooren kunnen wor,j orden, indien men in het vervolg konde goedvinden , 1 aa rot verbeetering van de Stad 's Bosch en een gedeelde van de Meyerye een Kanaal te graven, het welk voor :a sn gedeelte door het voorgeftelde 7e Departement
yne ftrekkmg zoude moeten hebben , hes-welk doörde
ii Srre afgtleegenheid van het Departement waarin het rootfle gedeelte dier Leden van het locale onkundig
ij| allen zyn, of geen of wel een tegenftrydig belang kunn|én hebben, in welke gevallen zoodaanigeonderneemin1 jn kunnen worden tegen gewerkt en zoo een heiizaam :,.)ogtnerk onmogelyk gemaakt.
ui i Befchouwen wy den Waterftaat vanGrave.bet quarI er van Maaslanden de Stad 's riosch, de werktng en I verloop van de Beetfe Maas, met zyn betrekking op :1e werkingen van den Overlaat tusfehen Baertwyk, en \lt 'runen , wy zul'en geen minder zwarigheid ontmoeten, En at het geheel quartier van Ossterwyk van de Stad t 1 Bosch word afgefneeden om dat een gedeelte daar 1 |n mede aan de Overftrooming onderheevig is. 1 1 De Stad 's Bosch heeft, ten tyde dat die kostbaare gr «verlaat in der, Jaare rróóis aangelegd, /'25000-0 -o ia aar voor betaald, en heeft zederd dien tyd niet nageiliiaten, zoo voor het belang van haare Ingezeetenen als d.£ u an de Meyerye, die 2an die Jrarlykfe Overftroominj 1 mderheerig zyn, waakzaam te zyn, en alle^eietzelen 5 ie den aflaop des Waters zouden kunnen hinderen , t< i oen opfpeuren.
Burgers Reprefentanten! als men in overweeging g-liefr te neemen, wa' importante fehade die Overftrooming in de drie laatfte Jaaren aan de Bedding van den overlaat en verfcheidene D/kagien en andere zaken daaromtrent geleegen heeft toegebragt , zal men overtuigd worden, dat die Waterftaat onder geen verfcnillende Dïpartementen behoorde ie worden gebragt, en wel onder geen Departement, genoegzaam buiten dien Waterkring gelegen, welkets Leien niet kunnen worden veronderlteld, de vereischte kundigheden daar van te bezitten.
Verders zullen door deze voorgeftelde verdeeiing de Polders den Ham, het Bosche Veld en de Maa/, onder twee veilchillende Departementen worden gebtagt.
Het is om alle de hier voorgemelde reederen, dat ik van gevoelen ben, dat zoodanige verdeeling ruineus voor de Stad 'sBosch zoude kunnen zyn.
Ik moet ten deien nog aanmerken , alhad de Republiek in 15 Departementen verdeeld moeten worden, dat tot__ nog toe niet is bepaald, het quartier van Oasterwyk, egter niet van de S.ad en het Overige gedeelte van de Meyetye moest gefeireiden worden, egter evenwel het 7 Departement in genoegzaame groore konde worden bepaald.
Het voorgeftelde g°projecteerde Departement No. 7. beftaat, behalven het quartier van Oosrerwyk, in Breda, Bergen op Zoom , het Zuiden , Willemltad en Dinte'oort, Kiunderd cn daar by zynde Polders; het heefc omtrentt 82 400 Z'elen, een ge al, het welk naby ma Zeeland
en het quattier van Nymegen overeenkomt, wi-:rd
het egter nog te klem geoordeeld, kan het zeer gevocge*' lyk mer het Land van Heusdën vergroot worden, het welk naar myn inzien daar by behoorde , en het kan daar en boven als nog vermeerderd worden met het Land van Altena, welke beide Landen 15365 Zielen bevatten.
Ik zal nog eene aanmerking maken, en daar mede dezen verhandeling befluiten , de natuur van éene.Landverdeeling'verehcht, dat alle c!è voorname S eden , die voor Departementale Vergaderplaaifen behuórdeö gehouden re worden, (indien 'cr geen onmogeiykheid is) zoo naa mogelyk in he: centrum worden gefteld, en de verdeeiing tusfehen de verfchillende Departementale Vergader-Steden, op een evenredigen afftand zo naa mogelyk te worden gemaakt : het welk in dezen niet is geobftrveerd , met de Dorpen Vugr, Esch , Sr. Michieis-r Gestel en Boxtel , alle kort by de Stad van 's Bosch gélegen, door deeze verdeeling genoodzaakt zullen worden 8 uuren verre naar hun Deparrcrnent te Breda te reizen.
Het is op alle die gronden, dat ik conc'udeer, dat dit Plan, als niet gebafeerd , op het a'gemeen Volksbelang , door deeze Vergadering wordegerejecfeerd ; en daat dc ryd, dat de Conftitutie aan het Volk moet voorgefteld worden, verloopen is, en het verdelen der Departementen een zaak is van vcelgewichts en een werk dat : met overhaasting niet kan ws.rdan uitgevoerd, en in de Conftitutie gebragt, cm welke redenen ik proponeer, 1 i i i 1 i 2 dat



C 9-88 y
dat bet verdelen der Departementen zal overgelaten wo den aan her Wetgevend Lichaam , om eene verdeeiir iu te voeren , gèbafeerd op het algemeen belang , na dat dezelve door het geheelen Volk zal goedgekea.de aangenomen zyn.
Verhoyfen zegt: •Dat de'Leden van de OTde der deliberatien geheel enalzyi afgeweken, immers de Burgers Verkies en de ia Court zyt al- reeds in de byzonderhedtn gedaald, waardoor die Bar gers, .by voorraad, een aanral bezwaren, hoofdzakelyk me betrekking,' tot de Stad den Bosch en het Kwartier van.Gjstej-nyk hebben aangevoerd. —— De Commisfie is niet ver waand genoeg, om aan de Vergadering te willen doen voor komen, dat het aangeboden Plan alle accuratesfc in zigbevat neen, en dit zal men uit de kortheid des tyds wel gelievct te befluiten. — Daar en boven zegt de Commisfie in haai Rapport, dit Plan alleen en gros te hebben voorgedragen, ten einde van wege de Vergadering verzekerd te wotden ol de Commisfie zoodanig Plan heeft uirgebragt, het welk behoudens nadere befchaving, en wegneming van plaatzclyke inconvenienten, welke daar in mogten bevonden worden, het hoofddoel van het Commisforiaal getroffen heen : zoo de Commisfie al eens een gedetailleerd eumeernaauwkeurigPlan had uitgebragt, doch hetwelk door dc Vergadering, na zoo veel arbeids daar aan hefteed te hebben, even eens als de vorige mogte verworpen-worden , was al dien kosioaarcn iyd vrugteloos heen: en het is tot voorkoming van .dien, dat de Commisfie verzogt heeft, dat de Vergadering zich prealabel esplicecre , of het Plan in zoo verre aanneemelyk is, om over hetzelve, en wel over ieder gedeelte van hetzelve afzonderlyk té delibereeren : wanneer dc Commisfie de gemaakte bedenkingen daar tegen, nader in overweging zoude kunnen ne men, en ,zoo veel doenlyk , uit den weg ruimen. ■
"Jansfen zegt:
Het geadvyfeerde door den Burger Reprefentant van Lookhorst verpligte my het woord te vragen, — hy zcide, dat men in Frankryk in de Departementale verdeeiing, de popu'atie in geene aanmerking haa genoo men, en dat hy zich in zo verre Frankryk min oi meer tot een voorbeeld had gefield, — dan ik ben verzekerd, dat dc Burger Lookhorst, my die exorbitante ongelykheid in dat groote Land niet zalaanwyzen, welke ik getoond hebjdat in het I5vallige plan, van ons k cin btokje Land is — en 't is wel gezegt, maar in 't geheel niet beweezen dat de Departementale populatie in geene aanmerking zoude zyn gekomen , behaleeji, dat in dit opzigt geene geiykheid hoeginaamd is tusfehen
ons "Land en ket zo wydubgeftrekte Frankryk.
Maar teB anderen, die Burger deed my voorkomen a.s of ik de Geiykheid in Rechten , in de Gelykheic \an populatie ftelde, (in abftra&o) neen, Burgers Reprefentanten ! ik zoude een dwaas moeten zyn , ontblooi van gezond verftand om zo te oordeelen , de Geiykheid in Rechten , is in zo verre verbonden aan de Gelykheic in.populatie, als door het Plan van Conftituiie ondei anderen vastgefteld is, dat elk Departement, maar eer Lid in den zo vermogenden Staats-Raad kan zenden dies heefc het Departement yan 50,01:0 in dat opzicLl
he
r- het zelfde Recht als het Departement van meer d
g '-oo.coo Ingezetenen, dit is als een tegen vier, en dm a wyze zoude ik die ongelykheid in rechten als Burger» n uit de ongelykheid van populatie in de Departemente* door meer voorbeelden tut het reeds.gedecreteerde in lifc plan aan Conftiruue kunnen aanwyzen , maar 't is efc noeg om den liurgcr \an Lookhorst , duidelyk ond*
i het oog te brengen wat ik bedoelde. Terwyl- I
nog met een woord remaiqueer, dat de Burger Repri fentant Verhees , de bezwaren , welke hy regen deel verdeeling in 15 Departementen vermeend te vindel reeds getoond had in het myne gevonden te hebben , .1 hoe het myne hier te pasfe komt weet ik niet, maf dit weet ik, dat ik die bezwaaren , welke hy heeft vod gefield, reeds meer dan eenmaal heb opgelost, zond dat 'er tegens myne oplosfinge iets is aangevoerd , voc het overige kan het wel zyn , dat de Burger Verhees <. Capaciteit bev.it, om op eene kaart Departementaa afdeelmgen. gemakkelyk te maaken , zonder eenige b\ zondere locale kennisfe, — dit dagt ik te moeten aai merken.
De ia Court zegt:
Vooral inhsereerik het geavanceerde door den Burger Vernee. Ik zal niet over het geheele plan maar over de fehjedlinie *o< de Commisfie tusfehen de Departementen No. óVen 7 ettrol ken fpreeken. ' 6
Indien alle de Leden dezer Vergadering eene piaatfelyk kennis hadden van dc Lanaftreek deezer Republiek than onder de naam van Baraafseh Braband bekend , zou' ik h overbodig hebben geagt, om een enkel woord over de vei dceling van dat Gewest te fpreeken , de verdeeiing zelve zo als zc voor uwe oogen legt zou gefprooken hebben de 01 gcrynidheden bieden zig in menigte aan, cn kunnen den toe der gezonde reden, en van het wezenlyk belang dier Provinti niet verduuren. — Gierig op den Nationalcn fyd, gebied m echter het belang van een gedeelte der Republiek, ja Vance gedeelte, Burgers Reprefentsntcn! welk zedert het jaar 162 door de afgunst dtr zeven Vereenigde Gewesten verdrongen nu nog boven de opofferingen , welke de Conftitutie van h( zelve vorderd, alle hoop om uit den vernederenden ftaat eindelyk het hoofd blymoedig te kunnen opbeuren zou moe ten vaarwel zeggen.
Ik zal nu moeten demonftreeren, dat de verdeeling vai Bataafsch Braband, zo als zy legt, is ftrydig met het belan van dc Meyerye van 'sBosch, zonder dat dezelve eenig nu hoegenaamd voor let andere Departement waar in Breda le« kan bybrengen. Vooral loopt het in 't00g , dat men vo.ortaa van de Wallen van's Bosch cn deszelfs Fortificatiën hctGefchu niet zsl kunnen icsfen of den rook van deeze vuurmonde ^zal binnen he|j nabuurig Departement vliegen! de Inwoont f vsn Peuteren-, Crornvoort, Vugt, Engelen, Sr. Michiél Geftel, Boxtel en Heivoort, waarvan de vier eerfte geen tiei minuten, cn de overige een entwee uuren van *s Bosch gelegei zyn , zullen elkens , wanneer zy ter verrigting van hunn Departementale belangens naar de Hoofdplaats van het beftuu begeeven, beweenen een Decreet (indien het ongelukfciglyl by de Vergadering wierd genoomen) waar by hun het oase lukkig lot zou worden opgelegd om zender de minfte gezond 1 rec'en agt uuren verre te moeten reizen , het geen zy all gemakkelyk met twee uuren zouden kunnen afdoen—ofzoud



c 9S9 )
het Bur.-ers Reprefentanten! voor brasve'Landbouwers geen
l'wezenlyk verlies zyn, dac zy telkens ten miuftenrwre dagen
verletten zonder eenige reden, wanneer zy het zelve wers |n eenen halven dag kunnen verrigten. | Deeze twee aanmeetsinge*, hoe zeer allergewigtig, verdwy ftën ras voor grootere nadecicn, welke uit deeze verdeeling in een ruime- maate voorrvloe j :n. — Niets is 'er gewis beter gefchikt, om ie Meyerye van 's Bosch, een Land, welkzyu groo' beftaan in den Landbouw zoekt, uit zyn.kwynenda ftaat op te beuren, als deezen te doen herlecven; 'cr zyn echter geen ieter middelen, welke dit heilzaam doel eenmaal luilen vervullen, als het bevaarbaar maaken der Rivieren en het verbeteren der wecken, —— Itt vrage TJ., met wit Bioeyelykheden zil dit verzeid gaan, waaneer men opmerkt, dat de Rivier de Dommel de grootfte van Baiaafseh Braband tot een quartier uurs van de StaTs Bosch door her naburig Departement vioey. lk weet wel dat men hier od kan antwoorden, dat door het b paaien van het een of ander Departement de belangens van bei Je niec uit hec oog zullen verloren worden, maar zoa onmugelyk het is door uwe Decreeten de natuurlyke geneigdheid onzer harten te veranderen, zoo moeyelyk zal het Oök zyn, om twee Departements Beftuuren Dver te haaien, tot het aanleggen van eeaij werk van gewikt, sn daar in uit hunne hu'shouielyke Financiën te con'ri. bueeren , byzonlcr wanneer het groeft' ?edeeltc vau het sent Deparremenr daar by niets geinteresfeerd is, als het jèval ten deeze is met het Departement waar in de Stal §teda gelegen is ■—«- het fchoone Oosterwyk, de plaa's waar van het Quartier welk door U.ve Commisfie van de Meyerye is afgedeeld de naam draagt. zal als dan de ge tronde hoop verliezen om immer de Rivier bevaarbaar te den, langs welke nog- voor min Ier dan honderd juren de waaren uit 's BoaCh konden vervoerd worden. Deeze plaits net het naburig Volkryk^Tdburg, dc zetels van het zoo gewichtig Laaksn Fabriekj^zulien als dan moeten misfifHen , het' ;een hursvan de zyde van Breda nog van eeuigeh anderen sant om de hoogte der tusfehen beide liggende gronden nimner zal kunnen gegeven of daargefteld worden. Een niet min. Ier inconvenient vloeyt 'er uit deeze Verdeeiing: de fteenweg iran 's Bosch naar het Dorp Best ten kosten deezer Stad aan relegd , en waar van deeze het ondethoud doet, en ook het jarrisrre-Geld rrekt, zal ten minften drie uuren verre cioor iet naburig Departement loopen. Zoo zeer het nu ontegen figgelyk is dat onnodige vermenging van Junsditftien voor de ust en eendragt der Departementen onderling gevaarlyk is, es te meer zal dit bezwaar, Burgers Reprefentanten 1 Ul. 1 het oog loopen. Daar en booven, Burgers Reprefentanten! kan ik nier wel ezeffen, waarom de Commisiie dc L*ndftreek,rhans genaamd liesbosch en Maas, omtrent vyftien duisend Zielen bevattenle en aan het vaste Land tusfehen de Macs, den Biesbosch tn de Meyerye geleegen, tot een geheel ander Departement rereend, en over de Maas, Waal en Biesbosch verfchikt, lit was zeer gemakkelyk by het Departement.No. 7. tc voeden , wanneer het Quartier van Oustcrwyk wederom by het Denartement No. 6. zoude aangehecht worden; het zyn deeze emarques welke ik heb vermeend tegen deeze Verdeeling te noeten inbrengen.
ï' ' Van Lookhorst, zegt:
»f ] Ik heb, Burgers Reprefentanten ! onder alle de dis1 :u?fien tot dus verre gehouden, door een der L eden
'In fübftantie horen zeggen, dat wy door onze Decre¬
ten de geneigdheden van de harten der menfehen , omtrend hunne byzondere belangens uiet'zullen veranderen, en ik heb dit met de daad bevestigd gezien, trouwens meer dan een Spreker toonde, dat niet alleen Decreten maar zeli plegtigc beloften, by wetae men .eik.and heeft aile byzondere belangen, en dus in zoo veire te geneigdneid van zyn hart af te zu.len leggen , niet :n llaat tyn geweest, om de genegdheden van de harttn der meniciien tc veranderen; die Leden toch , fchoen ftaande onder plechtige belof.ea, om alle Pftwintiaale betrekkingen af te leggen, maakten geene zwarigheid, om openiyk te zeggen, dat het belang van Bataafsch Braba'd, en wel byzonder dat gedeelte, van het welk het Kwartier van Oo,terwyk was afgenomen, cischte dat het ingeleverd Pi 111 werde gerejecteerd. —■ Alle de argumenten van die , welke voor Bataafsch Braband fpraken , geloove ik dat niet zouden geh rd zyn, indien het Kwartier van Oosterwyk by 's Bosch gebleven was; maar ook ditie^ geene wezeniyke zwai.gheid tegen het ingeleeverd Plan — de V-oanmisfie weet zeer wel, dat haar Pian voor verbetering vatbaar is, mogelyk zou o A een gedeelte van Oosterwyk beter by 's bosch kunnen blyven, dan dit zou by de nadete hewetking van het Plan zieh duidelyker ontwikkelen, en dus oak die zwarigheid kunnen worden te gem.;e: gekomen ; op'het atgütrSeni van een'der Leder , dar eit Pian hem zso weinig aat-ftond, dan dat van den Burger Jansfen , heb ik aan te merken, dat my dit niet verwonderd om de zoo ever.gemfM" rede11 ; aar ook. dat de Commislie zich niet heefc voorgedekt, om na den zin van dit of dat L'.d ie werken , in die verzekering dat de Vegaderiug kragtiget trrgumenten zoude vereisfehen rian dit, het is niet naar myn zin, derhal/en moet het verworpen worden , om het Plan te verwerpen. — Behalven dat het niet mogelyk is e'k een alles na den zin re doen, dit alleen behoord een vaste weiregel te blyven, het b;zonder beartgmoet voer het algemeene zwifjten.
Ik h-eb ook nog door dien zalfden Spreker horen zeggen , dat men te veel Departementen rnaakt, dat 'men daar door de Ambtenarm vermeerdert , dar de Geri.tshoven dus vermenigvuldigt, en de kosren daar door vergroot worden. — Dan, Biirgers R.'p<-efenraitneu ï deze zwarigheid dunkt mv kan ook geen fteekhonden ; want zo ik my niet bedriege , za'het Departementaal B-huur gegrond zyn op de populatie. — Zo Vr nu vele departementen zyn, worden de teeftuuren kieiner 'in ge;ai. — Zo 'er weinig zyn , komen 'er meerdere Beftuuren tn e'k Departement; maar het getal der liettuu'ers en derzelver Ambtenaren blyft altyd hctze'fle — de Vergadering heeft daar en boven m hare weisheid bet getal der Departementale Gerigtshoven nog niet bepaald ; en ik zie geene zwarigheid waarom drie, vier, ja ze.f meer Depirtementeff, die het 'naast by elkander gelegen zv,J» riiet aan een Gerichtshof zouden genoeg hebben. — 'Dari ik wil de Vergadering Jn hare bepalingen niet vootuitlopen, genoeg is het wanneer ik betooge, dat de vermeerdering van Departementen geene vermeerdering van Iiiiii 3 kost'



( 99Q )
kosten noodzakeiyk in -Ag (luit. —
lk zal zal de onedelmoedige taxatiën van zommige Leden over deze en geene georeken in de optelling der Zielen en localeonnauwkeurigheden omtrend du plan, van welke de Commisfie zelf 10 openhartige bekentenis gedaan heeft, in derzelver waarde laten , met de wederleggng van dezelve, zal ik cien tyd niet verfpiilen.
A leen dunkt my had de Commisfie, die vooraf haar werk reeds gebrekkig genoemd had, meerder edelmoedigheid kunnen verwagren , en de kortheid des tyds in welke zy geatbeid hebben , met oogmerk om zo veel te fpoediger, aan het verlangen dezer Vergadering te voldoen, had men niet half fpottende in veroand uit die onvolkomenheden moeten fteilen ; duidelyk ondervind men byna elk oo.genblikdat het gemaklyker is gebreken in een plan te zien, dan dezelve in. het ontwerpen te veimeidcD. — Dan genoeg van die*t2xatieny
Alleen heb ik nog eene aanmerking te maken op een argument, welke men ter verwerping ven dit Plan heeft aangevoerd, hierin beftaande , dat de Commislie niet voldaan heeft aan den haar opgedragen last: het was in fübftantie op deeze wyze, dat ik du hoo:de bewyzen. Het algemeene heil des Bataaffchen Volks is
daarin gelegen , dat zy elkander befchouwen , als Leden van een en hetzelfde Lighaam , dat zy alle byzondere
Provintiaale betrekkingen afleggen. Alle Fcedera-
listifche gevoelens moeten met wortel en tak worden uitgeroeid; ten dien einde moet het land zoo worden verdeeld, dat 'er nauweiyks een fchyn der oude Provintien overblyft, dit is Itet eenige middel, om die oude Ariftocrstie,dat oud Fcederahsmejvoor altyd te verbannen ; maar nu de Commisfie heeft hier aan niet voldaan, die heefc gehele Provmtien in haar geheel gelaaten , haare verdeeiing is dus niet gefchikt om dit oogmerk te bereiken , en als zodanig behoort dit ingeleverd Plan verworpen te worden.
Het zy my gegunt, hietomtrend het een en ander aantemerken : de inhoud dezer bedenking is zeer wel voor den geest der Commisfie geweest , deeze heefc zeer wel geweeten , dat men in de Verdeeling van de Bataaffche Republicq in onderfcheide Departementen , ook bedoelde , de éénheid te bevorderen , en het 1'oederalisme zoo veel mogelyk te verdryven. — Dan, burgers 'Reprefentanten! het kwam de Commislie tevens voor, dat de Verdeling der Republicq op zich zelve daar toe zoo veel niet kon toebrengen als men wel meende ; de Provinciën toch konden met door elkander gefmeten worden , die van Holland konden niet met Groningen j die van Zeeland niet met Gelderland worden in een gefmolten, en of men de byzondere Provinciën al fnipperde cn fneed — het bleef altyd b. v. of Overysfel cf ■Groningen of een ander, — daar en boven zyn 'er Watergraatlchappen , Dyk- Coliegien en Polders, die niet wel kunnen worden gefneeden zonder een groorc verwarring in dat voor orts Land zoo gewichtig huishouden te verwekken, en dit kon het belang des fiat. Volks niet lyden. — Uwe Commisfie ftond ook isi begtip. dat eene jjioÊdc Conllitutie ®p dc ware éénheid gegrond, het ee¬
nige middel was, om het oajJe Fosderalisme te vernieii:? gen.—Indien toch de éénheid des gehelen Bataaffcheri Volk \ in.de Cor.ftitutie iets betekende —indien hei Wetgevend Lichaam. — Indien de Uitvoerende Macht. — Indiër 1 de Departementale Beftuuren, zyn zullen, het geen n\ óvereenkomftig de Conftitutie zuilen moeten zyn: ho'j kan het 'er dan iets toe doen, of de Ingezetenen noil Fccderalistifche denkbeelden voeden. — De Conftnutio neelè Wet verhinderd hen immers om dezelve dadeiyl f te doen werken, en met met de tyd, moeten dezelve, jj menschkundig berekend , eenmaal geheel ophouden. — '1 Dat 'er dan gezorgt worde , dat de Departementale Be.1 ftuu ren alleen uitvloeifels zyn van het algenueue Opperf
beduur dat deze alleen dienen om het een eenis
Wetgevend Lichaam ter uitvoering der Wetten behulp. ! zaam te zyn — en gy zult den Provintiaaiet. geest teri ftond zien beletten haare werking te doen , gy zultzienf dat ze in het tegen woordige geflagt allengskers verdwynt f1 en by het opkomend geflagt zal men'er naulyks fpoorerf van vinden. — eene goede Conftitutie, en eengetrouwer uitvoering van dezelve , dit, en hief eene Verceling erf' verfnippering der byzondere Provintieri, feheen aanUwd* Commisiie het waare middel om den ouden Provinuaalerf geest, en het Fcederaüsme te vernietigen.
Voor het overige, Burgers Reprefentanten ! mag ik zeei wel lyden, dat 'er door eene Commisfie een ander er be<er Plan, het welk meer aan aiie voldoen zal, wor de ontworpen, — niets zal my aangenamer zyn, dai; dat alle de bedenkingen der Leden, door een ander Plat geheel worden weggenomen , maar ik kan niet goedkeu ren , dat men dezelfde Commisfie hier toe zoude ver kiezen. — Ten minfte ik verklare rondelyk in dit re dieufe vak niet wel anders te kunnen ontwerpen — en ver trouwe dus van die Commisfie verfchoond te zullen bly ven, 's
[Het overige ven deze Zitting in ons volgend Nummer. B Y L A A G E.
t
Misfive van de Hoogst Geconflitueer de Macht van Overysfel. (Zie Dag verheet/ No. 486. pag. 674. Co!, i.j
Wy ontvingen by het openen oneer tegenwoordigt byécn komst eene Misfive van het Provinciaale Befttei van Holland, gefchreven den 23 deezer, houdende da zy zig verpligt vonden ons kennis te geven-, dat zyi' 's daags te vooren door eene plegtige Commislie hy U! hadden doen verzoeken de intrekking van Ul. Decreet van den 11. Maart laatstleeden, waar by was befloten dat over het geformeerd wordende ontwerp van Conftitutie de ftemming Provlncialiter en zonder overftem ming zal gefchieden. \
Wy lazen de daar by gezonden aanfpraak door d< gem. Commisfie ter Uwer Vergadering gedaan rr.et ver bazir.g en bekommering, en hoe zeer wv , tot nog'of den maatregel gevolgd hebben -van Ul. deliberatien doo;
gec



(-99* )
ene adresfen te belemmeren , en, ronder ondejfehe j wy UI. Decreten go-d of afkeurden , het bewaaren, totVwy «^HS n over een plan van Conftuuue zouden heb, n oot ogen, meenden wy thans aan onzen phgt jegL* W olie, dar ons zya dierbaarfte belangen tot mer - - -t ubevooien, te zolen fchend.n , indien vvy nie temde, k befloten dat ftilzwygen te breken en I». og fj£ «kbeelaen voor te dragen; met die b*^teiJ0^ mt.gheid welke aar. de vrye verteger :n vry volk alleen,kan pasten , voor te dra^A » de alle overtnigiftg van aaar mede rH^f^*?^ 5 ootfte zo we als van het doorzigtigtte gedeelte der renen, die wy reprefemeerea , uit te druKtcen, en mm er door dezewen geioaenftratt te zullen worden Weet dan, Burgen! Reprefentanten dat wy het Re.cment.waar-op de Nationale Vergadering is by«ogc 'afcoos gehouden hebben en nog h»«den, «g ■n oleatig contract door negen Souveratne en van el «de t^afhanglyae volken"
an dezelve buiten toeftctnming van de overigen een ge eranderingen vermag te maken, en "n welk nako. aing Gyl. zodanig verbonden zyt, dat een Decree, w elk aar tegen aanlopende bevonden "™ie>™°;™l^l i, ,ou\te r,ocen gehouden worden, en geenemanoe VA °P eea8dercontradeerende volken zoude
"wee": oofdat wy het daar voor houden, dat het 0ï\ean°Ove,ysfel wel by dat contract ge bepaald Laat voor eenen bepaalden tyd, om dat he. dit ten ai «mé-nen nutte des Vaderlands geraden oordeelde aan rShdffc nog,immer z^ne Souver ainitei aan emard heeft afgedaan, tn dat niemand, zo lang het mTden naam van vry Volk dragen mag , het zelve tot "Sdaniaeh afrtand zal kunnen dwingen.
üie °regren eerbiedigende zy wy ook met tot h t m.aan van dat contrad , dat s tot het invoeren van h '^element op Ul. Vergadering toegetreeden , vo.r dat hghe^ «lve Reglement openiyk by eene Publicatie van K % "Sober gi 795 , »» den Volke hadden voorgeegi en deszelfs bewi.nging daattoe ontvangen; en deze lewilli'dng hebben wy niet gekregen dan onder ande.en ne? die r. ferve dat het onbelemmerd vermogen van het fy\ th deezer Landfchap , om het aan het zelve voor 7 draden Ontwerp y.w Conjittutie voor zig goed of aj e tufen, cn de^ volkomen vryheid, om die te mogen LZmen of verwerpen , onveranderd zouden blyven
^ Dlf f*dament vasthoudende ^fe^gfe^ ter GmeraiVeit aangedrongen en kragtdadig ca-dege v -kt ten 1de by ka. lol van het zelve Reglemeni mdrukkel k wierde/bepaald, dat het Ontwerp der con W e near de reWCve Gewesten zoude verzonder v ?len Vin Jer van dezelve afzoncterlyk door he Vol* te » orden onderzont en gqed of afgekeurd, en *i« io gronden wy ons nog kuii.n en niet zo zeer op U ' i v-er vin dea 11. Maan laatstleed.n , fchoon wy-ai
biedigen , die daar by aan denzelven zirr, men zin neeic toegekend, welke dezelve alleen , konde begreepen worden te-heiben , en verftaan dat in het goed of af Meuren van dat Ontwerp, de meerderheid der Gewesten de minderheid niet zal kunnen overjlemmen.
Wy zullen ons geenlints inlaaten in eene wederlegging van de verzogte iiuluctien en uitleggingen; met welken men dit voorn-houden regs der Gewesten in de gemelde aanfpraak der Hollau..fchc Commisfie hcei'r poogen te ondermynen, wel overtuigd, dat gyl. ten vollen met ons in het begrip moet üaan , dat de onafhanglykheid van een vry Volk met door inductien of Uitleggingen j maar bloo.elyk Quor eenen vry willigen , uitdrukl/ken en van alle dubbelzinnigheid ontheven afltand aan net zelve benomen kan worden.
Gemaklyk zoude het ons vallen de akelige taferelen, welken in de gem. aanfpraak als gevolgen van Ul. vasthouden aan gem. Decreet van den II Maart worden opgehangen , om te keecen, en Uiieden voor te houden ^welker» de eigenaartige gevolgen zouden moeten zyn van eene Conftitutie, die door een of meer Gewesten aande overigen wierd opgedrongen ,en welke dus een aanzieulyk gedeelte der Natte als een juk op hunne fchouders gelegd, en met als een bolwerk ter bevestiging van zyne vryneid zoude befchouwen ; dog wy bedoelen alleen tot Ulieder verftand te fpreeken, niet uwe harrstogten in beweeging te brengen of Uwenbotfem met fchrik en vrees, die alle bedaarde raadpleeging verhinderen , te vervu len , veel mm door eene zarnenvoeging van welluidende woorden en konstig afgemeten perioden de toejuichingen , de ongei oorloedde toejuichingen van de tribunes Uwer Raadzaal i te verwerven; hec is de ftem der reien alleen die wy I waardig oordeelen a's Vertegenwoordigers vaa een vry t Volk te doen hooren, en w/ vertrouwen dat Gyl. U ook door geene andere item van het vasthouden
- aan Uw Decreet van wi Maatt zult laaten vervoe: ren. , t Wanneer wy ons Gewest met zommagen der ar.deï ren, zo ten aanzien van volkrykheid als van vetmo-
- gen vergelyken , gevoelen wy onze minderheid en onze ; zwakheid; wy gevoelen en erkennen die tevens; maar a nooit heaben wy begrepen, dat eene geringer bevo,t king en minder Rykdommen eenigen grond konden aan r de hand geven, om aan eenig gewest, ja aan het gei mgƒ fte ook van tillen, daarom deszelfs vry- en onaf hangt ys.n lykheid te betwisten; de meerderheid!, welke de doora gaande inhoud van de aanfpraak der Hollandfche Commislie aan haare Provincie boven de andere Gewesten, met zoo weinig bewimpeling fchynt toe te kennen,
:- moest ons derhalven mee aandoeningen vervullen , we.it ker natuur wy het overtollig achten te bekhryven; zv r konde niet nalaten ons mer fchrik te doen iluKaan.by n het denkbeeld wat 'er van de overige Gewesten woiden tt zoude, iwdien die Provincie ooi: de Couftitutronece ,r- Mag maat verkrysten, om aan dezelven al .-en ïr.v.oea I. van haare meerderheid te doen gevoelen, en ;zy moe*, ar ons tevens aanzetten ona eens eh-ei-elyktegen zodanig eene i- denkwyie onze ftem te verherï.n, en te toonen , dat



C 992 )
een befcheiden ftilzwygen , dat de handel wyze van zulke Gewesten,die Uwé Vergadering (welkeaan geenebyzondere Provincie verantwoordelyk is) ook door geenen Provinciaalen invloed|liebben zoeken te inflaenfeeren , en waar het Volk zelf, vertrouwend; op de wiakzaamheid van hunne Reprefentanten tot nog een diep 'ftilzwygen heeft in agt genoomen, geenfluts'zo moet opgevat worden, als of de oogen der Beftierdeten gehoon waren, en als of dezelven zich als fchapen rer fiagtbank zouden laaten heenen leiden; wy erkennen onze minderheid, wy erkennen dat Hollands behoud voor ons van grooter belang is dan het onze voor dat Gewest; dog dit erkennen wy alleen , en het kan ook alleen waar zyn , wanneer de politieke betrekkingen van deeze Republiek ten aanzien van andere Natiën in aanmerking komen; zo dra het op de vryheid aanliorn' it-iat alles ge'iys . de Bewooner van het geringde Dorp heef: daarop hetzelfde regt als die van de grootfte Steden; en hy die zt° op die Vryheid een meerder re^t boven zyne Medeburgeren zoude willen aanmatigen, zoude met regt v'erdagc worden van de beginzelen der Vorften ingezogen'te'hebben, die zien zelven niet vry agten , dan tiaar male zy alles wat hen onvtngt onder hunnen wil kunnen doen buigen.
N->g ter s w; erkennen onze mindeiheid , wy gevoelen dat wy regen in-of buitenlandscbfgéwèld minder zoudeytbeftand zyn dan veeleh onzer Bjndgenoten; dog men kan ons oveiheetfchcn, maar men zal ons zoo latigwy vry mogen genoemd worden niet dwingen ; en wy verklaren voor Uiieden en voor het oog der ganfche Natie, dat wy, zopdat'g wyde doelen beklecden , op welken het vertrouwen des Overyt-felfehen Volks orrs geplaatst heeft, nimmer dat ver: rouwen zullen verraden , dat wy het verdrag der Gewetten in het Reglement op Ul. Vergadering vervat getrouw van onzen kant zullen nakomen en niet toelaten , dat het door anderen worde gefchonden, en dat wy [ten zy dit Volk het zelf mogte gebiedenj nimmer eenige oproeping van het zelve ter beoordeeling van een Plan van Conftitutie doen zullen, dan ovèreenkomftij> ain den 108 Arr. van het meergem. Reglement, en U.ieder Decreet van den II. Maart, het welkewy verklaren den eenigen zin die daar aan kan of mag gegeven < worden . te bevatten.
Wy eindigen met den wensch Medeburgers, dat eene ftandvastigheid , die zich door geenen invloed van buiren laat vervoeren , fteeds uwe raadplegingen moge bezielen, en dat dezelven allen eindelyk mogen uitlopen op het bejlendig heil des Nederlandfchen Volks-
Hier mede bevelen wy Uiieden in Godes heilige befcherminge. °
Zwolle den 19 April 1797.
Uliedes goede Vrienden!
De Provifioneele Reprefentanten
des Volks van Overysfel. Ter ordonnantie van dezelven. GERH. DUMBAR.
Advys van den Burger Jansfen op het Requtl
van twee Canonnicrj-Vrouwen, het welk wy ht.' beu gezegd van twee Jonkvrouwen te zyu, ff I Dagverhaal No. 522. Pag. 964..'Col. 2.)hetw<ij over die zaak een genoegzaam licht verfpreid'j zal. I
lk kan my zeer wel conformeren met het eead k feerde van den Preiidenr, alleen vinde ik my verpB' dit 'er by te voegen — dat my gisterei,per post uit VÖ iingen, die twee Requesten ter hand gefteld wierd*} met bygevoegde haitelykc dringende recotr.mandaiL om de bede der Supphantes op alle mogelyke wyzeb Willen appuyeeren , en daar ik niet kan twyffelén ofE motiven,waar over die recommandatie aangedrongen wei] zyn conform de waarheid , acllte ik' my verpligt dfc aan te beantwoorden , door de Vergadering te comirp niceeren: Dat de twee Canonniers Vrouwen , de grE voor hunne wettige Mannen imploreren, daar in onet fteund worden ,door het byzondere goede getuigenis ,p de Officieren in dezelve geven, zo ten opzigte vaunf* nen Artillerie dienst in het byzonder, als gedra» in 't 4 meen, zelfs de Franfche Generaal Osten is hun voC fpraak, en geeft insgelyks van hen het beste getuigeC en wat is hunne misdaad, — dat zy op grond der h lofte van H. H. M. van Mei 1795, zich aan eene Gt verbonden,als Mannen van Eer hun woord gehoudenM zich door den band des Huwelyks aan eikanderen opentic. hebben laaten verbinden, 't is waardit ftryd tegerüiet ft creet deezer Vergadering, in het begin van dit jaar zoE meen genomen , dat maar 8 man per Compagnie zout» mogen trouwen, terwyl het Committé tor de zaken* het Bondgenoodfchap te Landen , eene pcenaliteit vitt de overtreders bepaald heefc. — Dies wil ik niet od kennen, dat de Canonniers aan desobedientie fchulj* zyn, maar ik gevoel tevens, dat de pcenaliteit, om , rd een briefje van ontjlag en een declaratoir yan tnhaii te zyn om ooit den Lanae weder te dienen, als De I nieten weggejaagt te worden; ik gevoel zeg ik (immtf zo als de zaak my is opgegeven) voor deeze twee b% ve Militaire, daar in eene hardigheid — hoe veele h| ben zich inde Militahe dienst geëngageerd, om-dac tt de Vryheid behielden naar genoegen in den echt p kunnen treden , — hoe veele hebben zich op dien grcl verbonden, en hoe veele Dogters, geen hinderpaal aii gens Militaire wetten te vreezen hebbende , zullen oorfc hart geleend hebben aan het eerlyk aan/oek van X braaf en frisch Soldaat — dit is het geval van deze tvf Canonniers, zo da: hoe zeer ik denoodzakelykheidIf her gemelde Decreet dezer Vergadering volkomen erkl ne, zo wel als het vastftellen eener pcenaliteit voort overtreders, echter naar myn oordeel wel eene uitzrl dering behoorde vasrgefteld te worden , inmiddels vf zoek ik dat by het verzenden deezer Requ;sten aan M Commitié van het BondgeroorfchapteLar.de , tevens* recommancleerd woVct zo veel mogelyk, 'er byzon* aeguard cpte liaan.
t er Drakkerye van VAN SCHELLE ik C&MP. in de HAAGE



G .S L 7 R H E / D , F R t H E / D , BROEDERSCHAP.
d. A &■ Y; • e ul ' ïï ■' a ai,
DER HANDELINGEN VAN DE
wjlt\x a'sr jt 'jl x js 'f* js jé gjid je m x m g
R E P R E S E N T E E R E N D E HET VOLK VAN NEDERLAND.
N°. 52'$. Frydag den 19 Mey 1797. Heiderde Jaar der Bataaffche Frykeid.
fa' .Nationaale Vergadering.
1 Vervolg r&r Zitting van Maandag, den 8 J ; Mry 1797-
a,, Voorzitter: j. By Bicker.
j-
I?^ervolg <Jer Dèlibemien , over het Rapport' Uvan deu- Burger- van Lookhorst c: f. , betrekkelyk j de Departementaaïe verdeeiing.
i 't Stoffenbst-g zegt:
« My* oogmerk is niet, ,om het .Rapport te ver Joliger!: toen 01 ik de eer had tot die>Commisfie. benoemd tc worden, ge3 teelde ik niet alleen naaf zommige myner Medeleden, die nf nar voor openiyk uitkwamen , tor dat werk geheel ongefchikt li zyn, maar befchouwde reeds, toen, zoo wel als nu, Het j jyerk zelve als onuitvoerlyk. .Wy hadden het exempel voor j inzc oogen, dat 'er al drie plans verworpen waren ;en waarom 1 zouden wy dan een beter lot van onzen arbeid kunnen verwag! :cn? Na dit in het".generaal gezegd te hebben, zal ik met 3 veinifje wóórden eenigé obj-étien, tegen het Rapport gemaakt, 'I leantwöordcn.
ij Ik erken onbewimpeld, dat noch de Geographifche leg. oi dna — noch de populatie — noch, de gelyke grootheid van i\t Departementen daar by is geobferveerd: wy vermeenden i jprgvuldig te'moeten verrriyden de ftruikelblokken, die de i roori?,e plans hebben doen vallen. Ons verftand was ook niet tl ttrlicht genoeg,'otn eene wiskundige onmogelykheid daar te \ tcüen , cn Departementen te maken even gro«t en even zeer 1 evolkt .'.ia een' Land, alwaar in het eene gedeelte 1784 en in i et andere- gedeelte S791 menfehen op de vierkante meil 'j evonicn .worden. Wy waren daar aan ook niet gebonden. M Jl 'eder Decreet Commisforiaal heefc ons alleen verpiigt,,, om '| , een Pian van verdeling der Republiek in Departementen te i . ontwapen , zodanig ingerigt als de Commisfie met het heil u , en dé belangens van het pebcele Bataaffche Volk zal ver. li \ mefr.en over een te komen," en wy vermeenddn aan den | tterlykén inhoud'ch' het lofwaardig duel van dat Dccreetnict j jtgr te kunnen voldoen, dan door fcropHt«us te icirgen ,dat. V, Deel. "
iet Jufticiele en Financiële van de Republjek bujtcij. verwar:ing gehouden, en dc Polders, Water-en Dykgraaffchappen n derzelve geheel vvierden geconferveerd. Voor zou. veel wy laar in rmsllsgen begaan hebben, ia het régen onze intentie, :n ons voornemen is alle die gebreken te verbeteren, indi-fn ins Pian over het algemeen mogt-worden goedgek-'urd, én wy da3r door zeker geftefd van den kostelyseti-tyi niet té /ergeefsch te zullen fpillen.
Ook erken ik dat wy aa3 gsen T5 Departeerr-enten gebonden waren; dan men bedriegt z\* met te denken, dat wy ons werk aegounen hebben met het getalieiDapar.'eme-'fen re bepaaien : juist het tegendeel beeft by ons plaats gehad. Wy zyn beltonnen met de Republicq te verfnipperen van het eene einde rot het andere, voor zoo veel wy'zulks op de rairst nadelige wyze, cn dus óvereenkomftig Ulieder bepaalden last, vermeenden te kunnen doen; eu toen 'er niet meer te verdcelen viel, telden wy dé Departementen en bevonden dat die hec getal van 15 uitmaakten. Waren 'er meerder of minder geweest, het zgude ons even' onvcfchillig geweest'zyn', als nu het getal van 15 aan ons onverfcMUig is.
Dat 'er ongeacht alle onze eplutenheïd ,■ pm doofde vér-' iecling het getal der ongelukkigen en onvergcnoegdèn zöb min mogelyk te vermeerderen in ons plan notable bezwaaren ' yoor deeze en geene leggen, opgeflootcn, avouere ik alrhedfc' ** even rondborftig,'ja maak geen zwarigheid, om te zegden; ": ) iat het niet deugt. Dan na myn inzien zal zulks van allcplarr*' ! ia waarheid kunnen gezegd worden : eene verdejing, die vooé - ;eelen niet fchadelyk j a mogelyk verdeifFelyk .is,;;houJe. ilc zoor onmogelyk: dan mét dat al, wy'\ . . moesten yerdieeeu.' ' ' '-'--'< ' ,.
De bedenking door den Burger l'rce'de aangevoerd, dat'door lecze verdeeling de Provinciale. —• de fcedcralisrifche geest, liet^uitgcdoofdynaar behouden is, fta ik insgeiyhs'.toe: maar ic vraag is, of zulke mogelyk zy? immers dé hacale fitUatie ran Friesland , .Gronipgen., cn. Holland, - aftak**&nè totale rerdeeiing vap die Qevvestjen < met anderen-, volftrekt 'ontno- ' jelyk,. Mefl'kan'dezel ve wel iu deelen .fpiitzcrr, mr-ar dc.tr loor zullen'de bewoners'vari die onderdeden niet oplaou tèa friefen.., Groningers'c'q Hollanders te blyvent, met ii'jra.-.f-ch Iraband cn'Zeeland b'ècft nagenoeg hét zelve plaats: -het is ' ■ ijecn Urrechti, Overysfel,"Öe»!lerlard èri PV:ufac,,.w|::kencn dien'Wsfdrc'ri'beiïer'k-sn d*emdr;n!rén. 'Dan ara ! welke eden zal mer. die Menfehen fndisuone'ren*— ruineren: — " Kkkkkk _. r _ en



■lm D
cn 4e corrfuGe ic het Jattttieeie en ^inantlele ten troon voeren, diur dog het groote oogmerk nimmer *kan bereikt worot , men .loj wat men wil; want zal aan dac Ctiunerique idee met effect worden voldaan , dan is 'cr geen ander middel vo ,r haadeii, ais alle; de Inwooners van Nederland op een heide cc zamen te jigen als een koppel Schapen, aldaar te A ii#.'.aoieeren, en vervolgens wederom, üast, West, Zuid t i N J.jrd . aards te dry ven.
Nict e10 verheid zynde op een werk , waar aan ik mede jgcaroe\d he», als wel een ander op het zyne, zj) i'c 'er niets meer van zegden; cn geheel onverfcnitlig aanzien, dat ook ■öh' vierde plan verwinpen worde, en-eene nieuwe Commislie ber.oi .hJ , d.e kunJe genoeg heeft, oaa een vyfde ts out-wer pen. waar door «cc heil en de belangens van het geheelé Ba•taati'ene Volk hevorderd zal worden.
Ten Cu te zegt:
Wanneer op den 5 Mey 1. I. het Rapport over de Deparrementaa:e verdechng werd uitgebracnt, verwonderde my de fpoed, Oe yver op de activiteit; maat het zeive behoort en geleezen hebbende, ondervonde ik dat het niet ander behelsde, dan een niw, en eet; nog nier geroegzaam bewerkt Plan van verdeeiing der Republicq , ein 15 zeer ongelyke Departementen. Dc Rappor eurs aeggen echter Wadi. 2. ,, Dat het behelsde, de lioofd,."ftrekken , de Schctdliml-n , en de menigte der Zielen, tt in de refptöive D;j>arter.ienten," by'de leeting echter viel myn aandacht byzonder op 't 13 en 14 Dcpartemenr, met welke locale gefteldheid cn Inwoonders ik 'c best bekend ben. — De Commisfie zegt in haar Rapport Bladz. 7, dat dat het Landfchap Drenthe, Wed de , en Westerwolde heeft 53 U59 Zaden ; uit de Voikste'lirg aldaar is «ïy gebite-nen, dat Drenihe heeft 39 672 , Zielen , en dar Wedde en Westerwolde in zi.ch bevat niet meer dua 8,103 Zielen, en dus te zamen .47,867, 't welke met de opgave van de Commisiie byna zesduizend , of raatiwkeuiiger 5 9^.2 Zielen verfchit. Het 14 Departement is opgegeeven aldaar groot te ïyn, 100,368 Zielen, beftaande uit de Provincie Groningen in zyn geheel. By de Volkstelling aidaar, is echter bevonden, dat aldaar'waren 106,360 Zielen , tn dus is dc opgave hier te weinig, en wei j$ 992 Zie ïen, eu daar dr. ju st he'-ïelfdc getal is, dat in de opga" %ï van Drenthe, Wedde cn Westerwolde re veel is opgegeeven , waaiüit my is gehleeken , dat de Cojnmisfie, hier of daar, de Gxenslaniëa rier geweeten heeft, cn eettigc Dorpetv, van Stad en Lande, tot Drenthe en Wowrwolde heef. gebracht, welke 'er niet toe ttóboo»en; waar ïulks gebeurd is, kan ik met geene -zeker& d Dj^ren , dewyt de Rapporteurs 'er ni-ew van meiïgtetm til
^^HVefder is 't Plan nog niet genoegzaam uitgewerkt, v »a«r Je belangens van 'c La aaffene Volk genoegf£ ' - "aauwkeuiigheid te oordeelen; want dit zal * 't^ian.een van de cpgaaven , en de bcpaahng der > t -s Inu-ale Hoofdpiaatzen, lot welker tyd en na-f u cpfcive .(indien de Vergadering dit voerlc-opg aian la.c yoe .keuring mogie kou.en te vereerec) ik » , <r £,0 Jeei zai oaLhcri.en ; alleen kan ik niet wel P^s.cac». cm nog iets te zegden, omtiend Wedde «n
Westerwolde; d; Ingezeetenen vat} dit Gewest cp de uitt • fte grenzen van onze Republicq zulen zeker niet zr: vergenoegl zyn, over deeze (vuor haare bclan-ens) zc tegenltrydige verleelitig, daar zy tot dus '.verte'," .z,d' in 't Civiele als Crimineele Recht, on Ier Grpnh.gen he) ben behoord, alwaar zy m haar byzonder, La.-tdrcah, deskundige Recnrers en Perfoonen conden, in haare zak? aan 't welke het Landfchap D.c ithe , veKïr naare belang zeer mocilyk «al ka-ansn beaat woorden, tejwjl' 3 aan den^andcren kant,^00 ten opzichte van dc weg; als van Waterleidingen, Dyken en Sluizen , met St, en Lande zyn vcrpUetit verbonden te biy.veu ; ojk z het deeze Burgers rnoeilyk en- ohgemaklyk w»rdei wanneer zy in net Landfchap Drenthe haar Depariemc ta e Hoofdplaats zullen vinden gep'aaest, daar zy do een Moeras natuurlyk van zyn afgef.heideor, het wet; haar dan verplichten zal, om over Groningerland , na haare Hoofdplaats te reizen, om welKe reden ik li gevoeglyker hadde geoordeeld en meerder overeenkoi: ttig met de belangens van dit Volk, dat zy by S.'adt Lajrde gelaten w*ren , en niet zonder dringendeaoodz kelykheid 'er waren van afgescheurd , welke noodzak lyke reden van d: Commislie ik niet hebben kunneni 't Rapport ontdekken, da 1 ten zy het oogmerk is glpi weest, om een kleen Departementje te formeeren,*; welke door drie anderen omringt wordr, welke hetzs ve ieder meer als twee, ja door Orerysfel en Foe land, meer als driemaal, in Voikryklietd wordt ove troffen.
Het is om deeze en nog roeer andere a*inau«rkeuff)i heden, de welke ik om de kortheid van tyd, voor 11 locaale kennis van de andere Leden zal regenwoordt ovcrlaaten. Concludeerende om deeze r«d<en tarrej-ct van dit Plan, en dat de Commisfie mag verzog wo.de* om een naauwkeuriger en meer uitgewerkt Plan aan c Vergadering te fuppediteerca.
Veifïer zegt:
Reeds is , door myne mede GecejMsakreerdew, dat gcent aangevuld, 't welk ik op het geadvyf er de d*r Sóreefcc vermeende te moeten rcfi.creëren, 10e 1 ik hc w. .ird vruej waaromme ik my thans alleen zal bepaten tot deez.c saftoe king, nameiyk : dat wederom «von wH<optite djacusflen « bevorens, over deeze materie zullen plaa's heenea , 1 id.i; die niet tot een -bepaald poir ét gcbiagr worden. Ik g'ef S» 'm bedenking, daar de O. >.rnrnislii3 nep a 1W y geJacr..s , opiet'pUm van vtrdet-lmg set Atpuiliek ia UifarttmMtjfte eet «erp, I zodanig ingewht , als dezelve ('ommiifte mei ist ie.it tn , keiangeMS *a» kei gdeeie Uataajftkc t'.oii zat -pt/Menni ox een te tomea . en dezelve vcriuciind naar heaat he^-te w-reaaj1 U . beveelen «oldaas te hebben, «Luier déée^o Vérgaieria.! zich by apipel aiomtnal zoude behooren tc caf'pliceeren of Comrnisfu aan 4ea imar upgelegden last voldaan beèfi , js \ dt. \ steent als wanneer, in het laatfte .geval, cüt rapp >rt eveu ml a!« .de drie «orige plans, eenig verder poinct van delvherat: kan uitmaken, terwyl wanneer d: Vergadering oordseM, dj door de Coinmiifle aan Ul. last is voldaan , de, doo,r.dïzali opgegeevene onicifeheidenë verdedingen d.r Departementen Articulatira in deliberatie gebragt cn gediseufletrd kunni worden ,81* waaneer de misfia£en, welke de Comraisfte mot
' begaap



J tegiinrfcfaben.sandeïeVerr^eriiigtsi duidrtykftezuilenbiy.
V ien en daaromtrend zodanige veranderingen konnen gemaakt :1 worde», ais deeze Vergadering in haare wysheid zrd vermeenen Ji ' te behoren.
' Dit oordeeffc ik te moeten, zeggen , ten einde de afdoening, 1 deezer zoo dikwerf in deliberatie geweest zynde Zaak te be-
V fpoedigen, en ter b.fparing van den in deeze ojenblikken, fewzeerby uitneeroendaeU, pretieufen Nationalen tyd,
» De Prefident zegt, dat, daar het onderwerp ?ï «eer belangryk was , en onderfcheiden Leden ver it fclaard hadden, op hetzelve niet genoegzaam geprepareerd te zyn, hy de verdere deliberatien daar
i over-tot morgen zoude adjoumeeren, en deezeti iiicMavond de Deliberatien over het Rapport van de Uj leeuw c. f. aanvangen, continueerende deze Verji gadering tot heden avond ten half zeven uitren , :;l en converterende dezelve in een Committé Gene-
- Gïcmitiueerde Zitting van Maandag, den
latscocTTs* j g M l?r>
ii B nsnnnM osrldari vim fit ïtittff/a- ' '
Voorzitter: J. B. B>qke*U
I Ten zeven huren wordt deze Gecontinueerde l £ Zitting geopend.
En wordt in Deliberatie gebragt, het doof de \ \ Drettfr c. f :op den 4 May ui gebragte Rapport. i,; (Zie Dagverhaal No: 518. Ptrg. ?3*« C^ 2)
De Prefident brengt in omvrage, of men zig i ■ conformeerde met dteze redactie van den 22ften I Articul.
Jasten vraagt, wat door direéte betrekkingen verBaan wierd?
"{ De Prefident antwoordt hem, alle, die belangens, ;•" welke over het ai.geme.en aaa de Departementen 3 1 #aren toevertrouwd.
Jasten vraagt* of de Zeedyken en Zeeweeringen-niet 9 onder de direSe lasten moesten gerekend worden ? 3 De Prefident 2egt, dat hieromtrent reeds een 1 Decreet ptloomen was, het geen men thans niet i - teand>' rappotteereu.
Jasten zegt, dat hy niet zeggen zal , dat hy daarom •! de Conft tutie niet zoude acxeptecfen, maar nogihan: f, te moeten herhaalen, dat het de groo'fte hardigherc * was zoo men zodanige Dykadien , a.s welke men a l voormuuren van dit. Gènreenebest konde aanmerken ïoude doen koomea tien. lasten van byzondere Gewesten dat hy vermeende-, dar diestvds reeds door den Burgei l vaa thoff, immers zoo.had hy in de Dagbladen gele i En zesi, reflt xien hkrorotrend. waren gemaakt. » * ^$ ffa/fït&i d*. zoo, Jmten rgMtti Balladen -j«ewf
( 9*5 )
iai, ffldan rekef ook zoude gevonden hebber!, ta watgee» ïy gefproken had.
Van Leeuwen zegt:
Onder de Na'ionaaie Lasten zyn nu- zckerlyk mede begrepen de kosten wegens Dyken, Wégen,' Waterwerken ena. welke tot hier toe uit de inkomften derProvjeiaale eigen Goederen en zogenaamde Domain-goederen betaald worden, daa* die goederen en L komsten nu Nationaal Verklaard zyn. By een ander Art- is bepaald, dat die Lasten zullen blyven tot Listen van dien, waar toe ze van ouds gebotirden, fiu to'g gehoorden die tot Lasten , by voorbeeld , in Gelderland vaiï de voormalige Reken-Kamer, of Provinciaale en Djhiaingoederen, waar uit ze betaald wierden, ergo g-aanze metcie? Goederen en Inkomsten over'rot Lasten der jtehcele Nétste. En om op het geavanceerde van den Burger Aimen ter co t clufie te komen, zal alleen dc vraag zyn, of die Lasten, warf van hy fprak, ook uit de Infcemsten van die Provinciaals eigen Goederen betaald geworden zyn, welke door het Nationaal verklaren dier Goederen, aan de geheele Natie over» gaan , dan gaan ze zeker rnct die Goederen ook tot de Natie over.
De Leeuw zegt, dat bet fchynt, even als of men weder de oude ques'ie* begon te ventileeren, wat namenlyk door huishoudt!yke lasten moest worden verllaan ; zy cxreerden, of txicerdefl niet;. had.het eerfte plaats, dan wierden zy voldaan, en beftonden zy niet, wel dis verdween alle zwarigheid.
Ven ie Ktftteele zegt, dat hy or/dezen Articul bevoreraorrdïrfcUeicKne retciien-had gemaakt, doch dit «ezcive mast door deze nadere redaétie, welke volkomen naar zytl' iöEicS voldeed, warch opgelost
En wordt- de Articul conform genrrelreerd.
Thans wrortlr in deliberatie gebragt de nadere redactie van den 36 Arricul*
Teding van Berkhout zegt, dat het Wo'ord Cdia-rdUttfe Polders èen woörd, het welk flegts tor Zeelard vsiftaan weid , naar zya inzien in een meerder algefmeen woorrt moeit werden" verwisféld ; en, vV ar hef'fut* fiheerrn betrof, dit ten fttikrten te bepaaien, als ook dat zulks niet dan na de introductie der Cuiifiitulie^ou» de zyn. . . ~y*
De Prefident zegt, dat de bepalingen- hier -ómtrend aan het Wetgevend Lichaam waren overge-
WjMfelP' *^ j£**f • k*^2L
E. M. van Beyma vermeent, dat de.extenftewan derzen Atticul niet voldeed aan hec inzigt der Vergadering.
De Pref'dent zeat, dat de intentie der Commisfie niet geweest was, om die geniën, welke thans uiet 'gefuhiuieerd werden uitte fluiten"';*1, dat ' hy 'er dus wel voor zoude zyn, dat de termen : wat gencraalder werden, gefteki.
Fan Manen zegt, dit te apf.uyeeren, lWlèiidc»«oor, om atjter den Arricul te- voegen :' nrzo'fiverfe'dilei'B^cn ■door "de- Katte mr^m-omnfV *»U*#J-dlt"fo*ee7t
& k k k k k a »»*



996 >
ook van ae,Lantieryen, ander die Dyken seL-ge'nfvooi Nationale rekening worden geheven.
Shféhièirg zegt, dat, naar zyn inzien, dit byvoegze! zoude aanloopen tegen het gcarrefteerds hy den 35 Articul Hy vermeende ook dar men opzigtelyk de P-alccrs dc bepaaling zoo genc-raa! niét moes: ftelien, maar met zeer veel omzigrig. berd; te meer daar dit voor zommige Landgewesten z-er fcha dciyk zoude kuecu wj-din, daar de lastéh der Dyken niet kwamen vonr^ dc Eigenaars van Polders of La- deryen, rnaa■voor.de D-ykfUgers. Hy wilde wel bekennen, dat by geen tnogclykaeid zag, oïa dit naier-te bepaal.n.
, Pitrfter zegr:
Dat hy dc Bataaffche Rtp-rlliek befchouwt, als een buit, aan het water ontroofd ; dat dac zejv'e water voor haar altoos geducht zal blyven, en by mangel .van een algemeen waak. zaam oog, het ontroofde zich wél rasch zoude kunnen toe eigerrérij en dat hec aan hem dus vuorkoom:; dat het ftuk v u de Waterwerken van zulk eetf aller'importahtfte aanbelang is, dat, welke Conftimtie deeze Vergadering ook m-age bnt werpen, alle bepalingen, zelfs die aan dc volmaaktheid -r h jien, daarftelien, nogthans deze RepuS;i<ik,.'uk hoofde . er partieele ft-rydige belangens, in \ grootfr.' a-vaar gebragt kan worden er, veellicht heel tc gre-nde zoude kunnen jaan, indien met aan bet Wergevend Lichaam nat opptéieocverziehc en de onbrnaaidfte magt over alle de Waterwerken in de R p.ibhek worden overlaten; ten einde in allé voorkomende jéva'ien pro- re r.atet zodanig te kunnen handelen , als hetzelve ien meeste nutte van hetgehecle BataiffcYe Volk zal vermeenen rzc behooren; cottforineerendc hy Zi* op dien-grond mot her in deliberatie zynde Articul. . \ . •
fitringa zegt; • •
Het is my als Lid deezer Commisfie in den loop der be foignes voorgekomen, dat het- eene tegeaftrydiabVid fchynt re zyn (hec geen echter uit het ter dezer materie gevallen Decreet fettyrr- te copfteicn) dat nameiyk het al of niet byeen .-troepen van .'t Wetgevend Li-triaam zal kunnen en moeten af liangtn van 't lot: waarom ik in conSdcrafie zou ge-ven, om daar nu het PrefiJie in de cvcntuecle conferentien van Preii denten en Secretarisfen van 't Wetgevend Lighaam is bepaald, dat dRfl ook by 'c «eken der fhmmen, door den Picfidenr, immers niet door 'c lot, zal worden gedecideerd , of het gevend Lighaam zal worden btfehreven e/niet.
De Prefident hierop repliceerende , dat dit eene fiiètiwe propofitie is, neemt de Spreker aan dezelve in flriptis te produceeren, fchoon hy meende, dat de gelegenheid van dit Rapport zeer ge-fchikt-was , om dit te redresjeereo.
V„n Manen zegt, dat hy die zwarigheid ongegrond vit d, daar, in cas van doorbraak, die Dyken altoos tot boven het water voor's Lands of Gemeene Reke- 1 ning worden opgemaakt. j
Stofenhrg zegt, dat dit overal geen plaats- had, byzonder ni.r in Gelderland , waar zy door de D/men to: die -hoogte , worden gebragr. cJ^4fi$f*u£& \
De Leeuw zegt, dat al wat beroorens Provinciaal ge- < veest was , xm perfe ^ajioeaal wieid. " ■ <
De Prefident 'ftelt'voor, jgffl den Atticul nadé Loinmisloriaal te maken.'
rf*
. Euger.po-th tot/de-JetXzQgt, dat zulks volftrekt nood
ZSaCij K IS.
J'ff.i^f zegt, de noodzakclykheid daar van niet ,in t
Stoffenberg• vermeer.t, dat, zoo. het re ruim gefteS werd , het ftrekken. zoude ten. prejuiice van 's Land;
&4 Prefident zegt,. dat de hoofdques-ie zich tot f, Wd?}ï bcPaaIdei Stoifenhrg fcheetn tegen alje fuhüdteii. tê zyn; dat hy dus in confideratie gaf or de Vergadering van idee was , dat de uoliclien zouden blyven, doch dezelve nader te oepalea.
l'ati Marle vermeent, dat de Arricul zeer veilig „eheel konde worden weggelaten.
Teding van Berkhout vermeent, dat het alleen betrekkelvü moest warden geuaaafot-op de Zeeweringen, daar het anders! zeer grote predjearaenten naar zich zoude kunnen flee-i
C. L. van Beyma zegt, dat men ih Hollaad, alwaar m-n, als et behoefte aan Penningen was, zyne toet vlu^t auoos genoomen had tot Negotiatien ,die de fchulden op een hadden gehoopt, daar was men altoos zeer rntmlehoots geweest- met het verleenen' van fchadever-1 goeciing; can ï.n de andere Gewesten , waar men op cn O.conpmifehe wyze geleefd had ,hadden die lasten altoos ten nadele der Ingezetenen gelopen.
Wubils zegt, dat alle die zwarigheden uit den weg köödffi worden genoomen, zoo wanneer men aan het Wetgevend. Lichaam overliet,om naar omftandigheden. te handelen.
De Prefilent (hek voor, om den Articul geheel weg te laten waar door dau ook de fehadeVergo'e-* enig per fe verviel. ö .
Austen zegt, dat men-zich in den volgenden Articu' 1 ip deze beriep.
De'Prefident ftelrvoor, om by appél nominal t te aecideeren, of de Artieul zoude worden ge- | royeerd ja dan-meen? — Ea Word geconcludeerd I ienzelven te royeeren*. : ' ■
Wordende nu in deliberatie gebrast dc door de '
-.omm-iifie , in plaats van dén'.38. Artieui, gefub- I htueerde At ticuien ea-wd de. eems: derzelven.
Jordens zegt, dat hy niet zien kende, dar het r.od'* !
vas, dat 'er Ambtenaaren van dien .aart werden aanee'. 1'
:eld; hy vormde zich zoo een laag denkbeeld-niet van (.!
* Departementaaïe Beftuurderen , dat zy tegen de. De- V
reeten van het Wetgevend -Lichaam zouden handelen, ft!
Pan- p



C 997 )
Van Manen test:
tk moet uïy ren fterkften verzetten tegen de voorgeftelde Ügènteh vaa der Staats-Raad in de Departementen. By de 'Ctpmmiïiie van Coi.ftituüe is deze zaak ook lang een object va li deliberatien en discusfien geweest, dan men heefc ook 'toen en vervolgens in deze Vergadering begreepen , dat men zo veei direéte invloed van den Staatsraad op- audeie Geconftitueerde magten. niet moest róelkaten,• —• men heeft, om die .Jrcaen, de aanftelling van een Secretaris of Minister dcr-binjicnianefche Zaaiden , gedeclineerd;» tot welken eigenlyk deze Atenten zouden behooren i cn nu, daar de grenzen van iedere magt daar na berekend zyn, zou men boven dien weder I een andere nufit tusfehcu dezvivc inwerpen, welke, in plaats van eenige energie aan dezelve te geeven, zo wel de-een als andere noodwendig zoü moéten vei lammen. By het eerfte ontwerp der Coiïftitut'ie was bepaald, dat alle Je wetten eu bevelen ter Publicatie moesten gezonden worden, aan den vprociircur Generaal van de Departementen, dan by de Disi cusfien dezer Vergadcriug heeft men dit reeds als oneigen , befchouwd, et: gewild, datze direct'zullen gezonden worden I aan de Departementale Prefidenten , om verdera3ii de gemeenI -ten te versenden : daar dus ieder in den zyncn reeds respon1 jVticl gefteli is , veior het gecu by. de Conftitutie aan licm is ; aanbevolen^ en de refpective Fiscaals mosten ageren tegen alle t pügtverzuim cn overtreding ,tcr Wetten; zo zuuVrnoodwcnj dig een conflict vaa magten daargefteld worden, zo men nog : eehe andere auttioriteit , in dergelyke Agenten, daaifteide. I Wiet alleen zou zuik eene autnoïiceit de Geconftitueerde magten in de Departementen veiiamtnen , maar men zou ook ineffecte I 'door zulke Agenten de voorige zo gehaatte Luitenant -Stadrftt uders vervangen, wien elk naar de oogen zou moeten zien I'en gehoorzaanien , indien zynefunélie eenigzins aan't bedoelde : ooemerk zcu beantwoorde»; of wien elk zou tegenwerken , t ,en dus hetiflcir, ea*i dien post doen vervallen. Ik concludeer ; dertialven tot het rtjtétereu van alle deze Arrylcelen , welke i over het beftaan eu dc werkzaamheden van dergelyke Agenten | Land.ien.
* Van Leeuwen zegt:
Het zelfde in fubeiatitie te willen gezegd hebben, als de i'Burger 'j orders, waar~*au hy zich nu maar refereerde, met 4 fb$ voeeiBg, dat het hem voorgekomen was, ala het weder ; Invoeren van zo veele Stadhouders. B-r denkbeeld had nu dc i Burger vau Maaner., ook voor hem gefproken hebbende, ont('wikkeld, en dus zoude hy, met zig mede daar aan te refet jeeien, kort kunnen zyn.
■ '■ Van HoeJF zegt: :
Volgens het aangenomen fysthema van éénheid, is i thet-al' zoo noodtakel yk , dat de executie der Wetten i aan!,éeen i enkel' Beftuur worde toevertrouwd en aani ibetoolen , als het noodzakeiyk is, dat 'er maar eer. eeni; ge Wetgevende Magt in eene vrye RepuHiek beftaat.'-—' 1 «et is op de éénheid in de Wet, en op de éénheid in : deszelfs executie, dat-alle onze Staatsregelingen dienden
te berusten , en- ik- heb nier kunnen zien ,' hoe dat de I Wet op eene gel.ykvormige wyze, de gantfehé Republiek iidoor, aal kunnen worden gtextcu.ee d, ?co het Goui »£Hjement geen vaste Agenten ter eect-cutie der W t hy ï de Adminiftratien der Departementen-- heefc. $ï—> Legt i fef de gantfche Natie niet ten hoogften aan geieegen , ! (larie Wetten overal fbptelyk worden geëxecuteerd en
aaafgekónun ? Is het Wetgeevend Liihaam niet ten
hoogfte'gein.eresfc'erd , dat'haare Decreeten worden gevolgd? en is het Gouvernement nier gehouden, dezelve te doe.n txccuteeren'? Maar zal de executive Mag;,aan haare beftemmirtg hier in kunnen vol loen , zonder de hulp van deeze Agétiteri, dis ik ten etc. ein Je noodig. geoordeeld heb re nio-ten proporeereh, en welkers, funcfien , conftitutioneel bepaald zynde , nimmer gevaarlyk zullen kunnen worden ; dewyl aan hun niets andcrsl is aanbevoolen of toevertrouwd, dan alleen re waak-'n ea zorg te draagcu, dac [er overal aan-de Wet , dac is aan dén Nationalen wil worde voldaan, en niets tegec-
fttydig tegen dez/lven worde ofidcfnoonicn. 'Ik
verwagtte van rc -óren, dat men zig ftetk tegen dccie door my geprop'.tecr'de' Agenten ter éx-ecuhe zoude verzenen, en hat.i-k 'voordraageo. Ik had reeds verfcheide van detzc object en, die nu worden aahgevdercl,, hooren maaken, maar ik vermeen, dn dezelve gemak'-' kelyk zyn op re losFchen, indien de Vergadert»)» het door ons aangenomen fysthema van éénheid, in hei^vjk.kfcn en weegen yan alle deeze objeét.en , in het oo&houde , ten einde de executie dér' wetten onder één roezige en één belluur te ftetfea ; ik verzoeke ten dien opzigte de attentie en byzo, icre' toegevendheid, om dat ik-h'êt ongeluk hebbe van zotriwyieri fniynè gevoelens, riit: klaar ger.oeg te kunnen' ui drukken era medeleden.
Alwaar een eenige Werge rende Magt is , moet na.', tuurlyk een eerrge executive '*Mag' zyn'; hraar het tipHuur, dat ter exei'utVder' Wet WöfdrdaaYg.ieeld , rnoèt" kunnen ag.erert. — Het'^taatsbefcuur is in deze, om zo te fpreeken , d'e arm var. fier. We.gevcnd Lichaam —---langs de etne zyde dicteert de noodzakelykheid, arm niet te binden, ofte paralifeereir, cn langj de a-; dete zyde dicteert de vticnigngheid , al'.cs in de C ■>:■ ftitütie zodanig te bepalen , dat dien arm <k hand rikft,éver kan uitfttekc*. Om dit du'pbeld doelwit te bereiken, me eten in de Conftitutie de grenzen van al'e-ati thorheiten omlchreevtn -en beperkt worden , 'ja zelrs dié£ van de-minfte Agenten, die tot'de Örganrktie der" Uitvoerende Magt behooren.
De Burger Jordens zegt, dat hy niet ka* Hen ds: 'er .'Imptcnaarcn van die natuur moeten wdrdan -tuintefie/d; dai zy haatctyk-ztt '/eu Zyn , en dat de Tl'elgi 'vctde Magt wet zat zorgen, dat haare Wetten ma Wm&.i o-.e:treeden. Wat het cellis aangaat, over de ï.ootlzakelykheid, daar over zult gy abc oordeelen,, eu de Vergadering heeeft zelve reeeh, geoordeeld qa'c 'tc tot inning4 van de Nifioriale PCnin^cn. .-oor het inté'rintèr diair'e aaa de-Natiotale•Fma.'.cie K'atncrdüaiamVe .*, .aten mogten woirlen gtaecor-lrcrd, — L..t zv hat'edyk zenden zyn — jat -tnetn ik'ook, t. aar zy zut.ei: Jll-cnJyk haatelyk zyn, in de 'Oogtn -van'die- autc.iteiterj of adminiftratien ■,. dc welke-zïg aan'eden Katk-naien migaitne züilen wille i or-rtrikken , en -niet gvf.irvéf'.e-erd idfflep zvn. 'De-derdC'"objectie vervalt Vati zelve ,'.onr u,i,e het Wetgevend' Lichaam We! 'wetteu' maakt , rr.aar r.lniu.-vi de ondergefcluktc-adminiftratien furvei.leert, om dar dit van-het-rufort is-van het SsaatsbelliHirt,-; aan wit^Öé éxe •
curie "Ier 'wet "is aanbevölcnendaarVoót lespón'iableis.
Verwerpt nu deeze Agenten, danyooraeik -. dat de auéK.kk^-k*}t 3 cti.