NIEUWE
NEDERLANDSCHE
JAARBOEKEN,
of VERVOLG der MERKWAARDIGSTE
GESCHIEDENISSEN,
DIB VOORGEVALLEN ZYN IN De
ZEVEN P R O V I N C I EN,
BATAAFSCH BRABAND en DRENTHE,
EN DE
BUITENLANDSCHE BEZITTINGEN.
DERTIGSTE DEELS DERDE STUK, m d c c x c v.
Te JMSTELDAM, By j. van d-&r BURGH en ZOON.


tM H 510 i l A A f
. | t .2 0 I il }i X A W, Jï ff 3 14
iiri i ota i v 'o 5 <i vi j v 2 s '
: .urn:*, na *.f rwitru niï n MIAfTAS
*> a 5. & "ï z u. i. a


. N, i £ U W Ë
Hederlandsche JAARBOEKEN?
Maart. M D C C X C V.4
GELDERLAND.
N y m e o e n.
Gedunrende de jongstvoorgaande maandNn* February, deeden de Provifloneele Ver-o**. tegenwoordige» des Volks van Gelderland eene Publicatie afkondigen fby welke dezelve inriepen, in de plaatzen hunner voonge Wooningen, binnen den tyd van^ eene Maand, te rekenen van den 15 February , den dag , op welke de Afkondiging was ge?chiegd aHe Leden van de vorigeRegeering, zo in Stedelyke, als Staats-en Generaliteits Collegten geëmployeerd i m«sgade" van alle Amntenaaren, hoe genaamd; vooas interdiceerende het emigreren buiten d wze , Provincie, van alle zodanige Pertboner. ej Amptenaaren: alles op zodanige ftraffe,, al« naar vereisch van zaaken zou bevonden worden te behoren. y^ C c e e s


1444 NIÉUWE NEDERLANBSCHE
Nyme
GEN.
De thans aangeftelde Volksvertegenwoordigers, in het gevoelen ftaande, dat de tegenwoordige bekrompene ftaat van *s Lands Financien, inzonderheid aan de trouwloosheid der voorgaande Regenten moest geweeten worden, en die, gevolglyk, voor zo verre derzelver middelen en vermogens konden toereiken , ter fcbaê^/ergoedinge gehouden waren: en voorts in aanmerking neemende het overgroot belang , voor de thans aafigeftelde waarneemers der algemeene belangen, om 'sLands Chartres en Papieren in handen te hebben , terwyl intusl'chen alle deeze, immers de voornaamste, vervreemd waren, oordeelden, omtrent het een en ander, de noodige voorzieningte moeten gebruiken. Die gefchiedde by eene Afkondiging van de bovengemelde dagteekening i
V R T H E I D. GELTKHEID. BROEDERSCHAP.
T^eProvifioneele Vertegenwoordigers van het Volk van Gelderland, op een Extraordinaire Landdag binnen Nymegen vergaderd, aan hunne Me* deburgers, Heil en Brocderfchap, doen te weten: Daar de vorige Adminiftrateurs van Regeeringe en andere 's Lands JBeampten, door hunne t'rouwlooze Adminiftrarie, de Financien in eenen betreurenswaardigen ftaat gebragc, en de publieke Kasfen, die de Eigendommen van het Volk een en alleen zyn, op eene willekeurige wyze geleegd, eri benevens de Chartres en Papieren , de refpe&ive Secretaryen in deeze Provincie concerneerende, vervoerd hebben ; daar de Souverainiteit van het Volk volkomen erkend zynde, alle dezelve Admi-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1445
miniftrareurs en Beampten, verpligt en gehouden P zvn, van alle deeze hunne vemgtingen, aan hetc zelve, ofdeszelfs Vertegenwoordigers, benoorlyke verantwoordinge te doen, en die despooquei dispofitie over de Eigendommen der Ingezetenen, 7 voldoende te juftificeeren. 1 En, daar fs Volks belang vorderd. cn deszelfs* Vertegenwoordigers pligt is, om alte mogelyke, mSdelen tot fecWitdt en fchadeioosftelling voor, de Natie te arripieeren. i
Hebben , na gchoudene deliberatie, goedgevon den te ftatueeren, gelyk geftatueerd wordt by deez-n dat alle Goederen van de vorige Admini trate~urs van Regeering, ofte's Land, Beampten binnen deeze Provincie gelegen ofte ervintelyk , na Publicatie dezes, zvn en blyven verbonden ten behoeve d r Natie, dergeftak, dat geene vervreemdingen of alienatien , nogte eemge verbanden voor te né«otieerende penningen , ook verkogte maar nog niet getransporteerde Goederen , van eenige kra?t of waarde zullen gehouden worden; blyvende anterieure Verbanden onverkort; houdende de Natie op alle dezelve Goederen pand en Hypotheek, toe tyd en wylen gemelde Admimftrateurs van Regeeringe en andere s Lands Beamp ten, hunlieder gehoudene adminiftratie genoegzaam zullen hebben gejuttificeerd. . .. ,nl
En zullen dezelve alleenlyk kunnen ftrekken tol herftel van zodaane fchadens , of reftitutie yar oenningen , waarin refpeftivelyk een of meer Leien of Agenten der vorige adminiftratie of bewind bv rechtelyke Vonnisfen mogten worden gecon deroneert, benevens de kosten derzelve, na be hoorlvke taxatie, en zonder dat hier door eeniger Wyze worden gederogeert of gerekend zal woi den te zyn afgegaan van 's Landfchaps Placaar. fn den jSre 1778, betrekkelyk de affchaffinge va, alle Confiscatien en Annotatien van Goederen binnen deeze Provincie geëmaneert.
Aldus gedaan in een Extraordinaire Landfchap;
Ccccc 2 vei
EN.
hibl. afeendè 'e GoederenIer Ouie Regenten.
!
I I
»


l4+6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
NïMEGEN.
Publ. rakendt de Goederender Ou de Re^ genten.
Vergadering, gehouden binnen de Stad Nymegen, den 15 February I79J, het eet/ie "jaar der Ba? taaffche Vryheid.
{Onder ftond,')
Ter Ordonnantie van dezelve,
By abfentie van den Secretaris des Kwartiers.
„ {Was geieekend}
L. DE BEYER,
Raad - Secretaris.
Op den 26 Maart wierdt, door eenige Leden van de Provifioneele Vertegenwoordigers van het Volk des Kwartiers van Nymegen, eene Centraale Vergadering binnen deeze Stad gehouden. Het voornaamfte, aldaar verhandeld, betrof het ontvangen van zekere fomme gelds uit *sLands Kas, ten behoeve der Franfche Requifitien, en voorts zodanige andere fchikkingen, als in deeze tydsomllandigheden meest oirbaar zouden gerekend worden. Wy ontmoeten daar van •het volgende verilag , onder de gemelde dagteekening.
"Is ter Vergaderinge van de aanwezende Leden, door de Magiftraat der Stad Nymegen op het Raadhuis verzogt en verfchenen zynde , voorgebragt en gelezen eene Misfive van hec Proviociaal Collegie van Policie, Financie en Algemeen Welzyn jn Gelderland, gefchreven te Arnhem den 24 dezes maands, geaddresfeert aan de Burgeren Leden der Regeering van de Stad Nymegen, houdende, dat
ge-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 144/
geïnformeerd waren, dat het Kwartier van Velufvfrnet den Leverancier Jan », had gemaakt elnefcbkking, om, zoo veel mogelyk, re doen ophouden de rèquifide van Vee m dat Kwaruer, welke fchikking hier op zoude uitkomen , dat d Comnvsfie van Financie van dat Kwartier, (aaai toe by conerafte Kwartiers-Vergadering geaucho rTeerd, waar van Copie dier Misfive was byge voegd,) aan gemelde Leverancier by forme val lecning zoude avanceeren , gelyk denkelyk reed doo het zelve gefchied was, de ƒ io,oco:o:< uk de Domeinen voor de zaak der Requifieien ge accordeert: dat hy Bodd daar voor provifionef Dy de gemelde Commisfie zoude depofiteere ƒ 70 000:0:0 Livres in Asfignaten, door hei reeds' van Franfche Commisfarisfen ontfangen, vot Vee geleverd, tot voorkoming van Requifitien, te einde na afloop der zaak, de omfangene ƒ 10,000.0: bv eene behoorlyke te approbeerene of te debatte réne Rekening aan het Kwartier te kunnen worde ^antwoord: en aan hem daar uit. aHeenlyk,wor< te gemoet gekomen, de eventueele fchade die hl uit mogte refulteeren.
Dat voornoemde Collegie geoordeeld hadde t welzvn van den Lande die een en ander ce moet berichten, en eevens in bedenking ee geeven, niee op hee voorbeeld van die van Veluwe , ee contraOe Kwareiers- Vergadering zoude kunn worden beleed , om op dezelve de cydeyke Co misfie van Financie ce authonfeeren toe nee m, ken van deeze 'of diergelyke fchikkingen met i Burger Jan Bodd, tin einde de GedeputeerC uie dezelve by de Vergadering van het Geco bineerde Collegie op aanftaande Vrydag bint Arnhem ftaande gehouden ee worden , in ie. tno^en zvn, om mee concurrentie der over Kwartieren, in dezen zodanige fchikkingen te m ken, als een besten deezer Provincie zullen kuni {trekken, op dac eens vooral de beroovmg van < reeds ee veel geleden hebbende Landman, ten rr Ccccc 3 J
Nymegen.
Refoh van eene Kwartiers*■ Verga1 dering ite Nyimegen.
I B
n ir
b
o
n
!e ;r
Dt
:n of
ae
m
nia*
en en menlac ige dalenlen inten


1448 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Nymegen.
Re/oh van een, KwartiersVergaderingte Nymegen.
ften voor dit important artikel moge ophouden. waar toe gemelde Leverancier zich hadde fterk gemaakt.
Waar op gedelibereerd en in agting genomen zynde , dat aan de tydelyke Commisfie van Financie dezes Kwartiers geene dispofitie van de voorgemelde ƒ io,ooo:o:o voor de zaak der Requifieien uit de! Domeinen, by 'sLandfchaps Refolut:e van den 12 deezes maands geaccordeert, is gegeeven, is goedgevonden en verftaan de voornoemde Commisfie te authorifeeren, gelyk geauthörifeerd wordt by deezen, om de vooraangetogene fomme van f '0,000:0:0 uit de Provinciaale kas der Domeinen, tegens quitantie teontfangen; met verdere authoriiatie, om na een te beraarnen Plan , met zodanig perfoon of perfoonen, als zich aan gamelde Commisfie van Financie tot het leveren van Vee mogten aangeeven, ter voorkoming , zo mogelyk der zwaare Requifitien in dit Kwartier, foortgelyke fchikkingen, als by voorfchreven Misfive vervat, te maaken; voorts, des noods, ter goeder rekening by forme van leening, tegèns behoorlyke fecuriteit , een gedeelte of hec geheel dier penningen an den Leverancier of Leveranciers te avanteeren; en om wyders door de Gedeputeerden u)t 't zelve by de Vergadering van. Het gecombineerde Collegie , op morgen binnen Arnhem fiaand- gehouden te worden , met concurrentie der andere Kwartieren, ten deezen opzichte, ter bereiking van het voorgeftelde oogmerk, na bevind van zaaken , zodanige maatregelen te dóen nemen en te handelen, als ten besten deezer Provincie in het generaal, en deezen Kwartiere in het byzonder , zullen oordeelen en vermeenen tè behooren-
' Zullende mitsdien hier van Extract aan gemelde Gedeputeerden worden medegedeeld, om te trekken ter informatie. Waar mede deeze Vergadering is gelcheiden. Ter Ordonnantie,
JOH. in de BETOUW,
Thiel»


JAARBOEKEN, Maart, 1755. 1449 T H 1 E L.
Tegen het roepen van Oranp boven, en' alle andere rustverftoorende bedryven, was, in de voorgaande Maand , alhier gezorgd door de volgende Afkondiging :
ff R T H E I D. G E L T K H E I D. BROEDERSCHAP.
De Burger - Magiftraat der Stad Thiel, in aanmerking genomen hebbende, dc fchadelykheid van discoarfen, en 't houden van byeenkomiten, ftrydende met de thans zo gelukkig bekomene Vryheid, en de nadeelige gevolgen die daar uit zou. den kunnen voortfpruiten, als mede het fchreeuwen van de zo zeer gehaatte Oproerkreet Oranje boven , en dergelyke oproerigheden , waar in zelfs eenige Perfoonen zich niet hebben ontzien, en al zo gecragt de rust en goede order die voor een ieder Burger zoo heil en dierbaar is, en waar voot de Magiftraat altoos zal tragten te waaken, u ftooren:
Zoo is 't, dat gemelde Magiftraat heeft goed gevonden alle en een ieiielyk te verbieden , var geene discourfen of byeenkomften te houden, toi krenking der Vryheid en Rechten van den Mensch, als mede zig t- wagten van het uitroepen var Orvnje boven, ep. andere diergelyke gehaate op roerkreeten
Zullende die geene die contrarie dezes zal ko men te handelen, werden aangemerkt als een aanvoerder en bevorderaar van oproer, ondermynei der Vryheid en verhoorder van de publieke rus en veiligheid der Burgery.
En zal zodanige Perfoon of Perfoonen, die ziel
Snaangezien deeze Publicitie,egter nog mogen ver outen, van eenige oprperighedens, met woordet of daaden te plegen , na exigentie van zaken.
Ccccc 4 zelf;
FHiEr,.
| 1


I4jo NIEUWE NEDERLANDSCHE
Thikl,
Public, tegen Rust ver ftooriii'
zelfs met de dood worden geftraft; wordende de Schokus, Dienauren der Juftitie, en verders alle Suppoosten dezer Stad gelast, daarop ^nauwkeurig agt te* nemen , en de overtreders, by den Rech» - ter aan te brengen, om door hem zodanig te kunnen worden geïncureerd als zal vermeenen te be« hooren»
En op dat niemand eenige ignorantie hiervan pretendeeren, zal deeze worden gepubliceert en geaffigeert, ter plaatze daar men gewoon is Publicatie eo africtie te doen.
Aldus gedaan en gearrefteerd ten Raadhuize der Stad Thiel, den 24 February 1795 , het eerfls jqaf der Bataaffche Vryheid.
Ter Ordonnantie van dezelve,
QVas geteekend^)
G. van RIEMSDYK,
Secretaris.
Verder berigtte men uit deeze Stad het volgende:
s, Naauwlyks was de gemelde Publicatie afgelezen, of een (legt Vrouwsperlbon hadt de brutaliteit, met eenige andere vuile expresfien en vloaken, publiek Oranje boven te roepen; welke aan den Rechter bekend werd gemaakt, en zy daarop dadelyk is in hegtenis genomen. Het is te wenfehen, (voegde 'er de berigtfehryver nevens,) en ook na de braafheid onzer Burger Regenteu te wagten, dat zy die oproerkraaifter andere ten exempel rigoureuielyk zullen Itraffen, op dat het ten nutte der Vryheid alom verftrekken mag.
Bin-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 14*1
Binnen weinige dagen (meldde men verder) <] zullen alhier de Rechten van Me Menscb, enz. met Muziek en Trompettengefchal, aan het Volk bekend gemaakt worden.
Ter gelegenheid dat een der BurgerReprefentancen deezer Stad tot Raadsheer in het Provinciaale Hof van Juftitie was aansefteld, en deszelfs plaats in het Stadsbewind, door een anderen Burger, moest vervuld worden, deedt de Burger MagiftraaE eene uitnodiging,tot het vervullen der openaevalleneplaaize. Uit vreeze,of vermoeden, dat omtrent de (lemming eenige wederregtelykheden mogten gepleegd worden , voegde zy eenige behoedmiddelen daar nevens, beftaande, inzonderheid, in het doen onderteekenen van een Declaratoir , inhoudende de vereischten van een Sterogeregfigden Burger.
VRT H E I D. G E L T K H E I D. BROEDERSCHAP.
Alzo de Burger Jasper van Galen, tot Raadsheer in hec Provifioneele Hof van Juftitie , binnen deeze Provincie, door de Provifioneele Volks- Reprefentanten van *c Volk van Geiderlanc is aangefteld geworden,en uit dien hoofde de voorfchreevene zynen pose, als Burger - Reprefenean van deze Scad weder in de fchooc van de Burgery waar uic hy dezelve hadc onevangen, heefe neder gelegd, en daar van op 'c plegcigfte aan de Bur ger-Magiftraac deezer Stad heeft kennis gegeeven Zo is bet, dat gemelde Burger-Magiltraae 11 overweeging genomen hebbende, de noodzakelyk
:
1


1454 NIEUWS NEDERLANDSCHE
Thiel.
Publ. to\ het verkiezenyan een Lid in de Magiftraat.enz.
heid, dat deeze post van Burger- Reprefentant met den eerflen weder'door een bekwaam Burger vervuld, en die door de flem des Volks verkozen werde, hsbben goedgevonden en verftaan , gelyk zy goedvinden en verftaan by deezen.
Dat door den wettigen en vry willigen af itand van den Burger Jasper van Galen, deszelfs post ais Burger Reprefentant deezer Stad is komen te vaceeren, en dat een ieder Burger, overeenkomftïg de plegtig afgekondigde Rechten van den Mensen, en de beginzelen van Vryheid, en Gelykheid word uitgenodigt, en aangemaand, om op Maandag den 9 Maart Ï795, 't eer ft e Jaar der Bataafjchc Vryheid, des voordemiddags ten negen uuren , ten Raadhuize deezer Stad, te compareeren, om aldaar hunne nieuwe aan te ftellene Volks-Vertegenwoordiger te verkiezen, ea ten einde voorfchreven aan de daar toe fpeciaal gefielde Commisfaris • fen in eigen Perfoon by beflooten Briefje, waar in de naam van den door hen te verkiezene VolksReprefentant gefield zy, over te geeven.
Dan daar de Souverainiteit by het geheele Volk berust, en dus geen gedeelte van 't Volk zig dezelve kan aanmatigen, en het te dugten is, dat de allezints verdervende hand, tot vernietiging van dat Volkseezag, de van ouds in trein geweest zynde kuiperyen en plooieryen weder zouden tragten in te voeren, om alzo die geene, die het vertrouwen van deeze Stad en Burgery onwaardig zyn, door die ongeoorloofde en allezints ftrafbaare middelen tot hunne Volks-Reprefentanten te doen verkiezen, 't geen tegens de plegtig afgekondigde Rechten van den Men.sch en de beginzels van Vryheid en Gelykheid zouden aanloopen, die alleen deugd en bekwaamheden vordert, waarom het oogmerk der Burgerlyke Maatfchappy volftrekt vordert , dat zodanige mefures op het flerkfte worden tegengegaan.
Weshal ven de Burger-Magiftraat dezer Stad met voorkennis van het Collegie van Gemeenslieden
heeft


JAARBOEKEN, Maart, 1755. 1453
heeft gearrefteert, en geftatueert, gelyk zy arrefleeien en flatueeren mits dezen, alle zodanige kuiperyen of plooieryen op het ftrengst te verbieden, inet aanmaning aan de goede Burgerenen Ingezetenen deezer Stad, aan zodanige kuiperyen of plooierven geen gehoor te geeven, en met interdictie aan alle Herbergiers, Tappers of Slyters, om tot bevordering van het zelve geen gelagen te zetten, of te doen zetten, op poene dat de overtreders als vyanden van 't Vaderland zullen aangemerkt en geftraft worden. i£Jh . .
Voorts op dat aan deeze heilzame cogmerker zo veel mogelyk werde volda.m, en de kuiperyer en ploieryen der Vyanden van Vryheid en Gelyk heid meer en meer werde tegengegaan, dat lede Stemgeregtigde alvorens zyne flem tot het verkie zen van Volks-Reprefentacten uit te brengen, za 'fchuldig en gehouden zyn te ondertekenen het na volgende Declaratoir.
Attefteeren en verklaren wy Ondergeteekendvolkomen genoegen te nemen, dat de Souveraini teit in d n boezem van het geheele Volk is beru: tende, en dat wy overeenkom ftïg deeze or ze pleg tige verklaaring, onze vrye flem, als Burgers e Menfchen tot het verkiezen van den nieuwen Volk: Reprefentant zullen uitbrengen, zonder daar voc direct of indirect eenige belofte, gifte of gave 1 hebben geaccepteert ofte genoten; voorts dat w geenzints onze flem zullen uitbr; ngen op zodan Ie perfoonen, die direct of indirect aan deeze Pre vincie verantwoordelyk zyn, ofte zig dcor dade hebben betoond wanden te zyn van de zaak d< Vryheid, en Gelykheid ; en d:it wy ons zeiven allen opzigten zullen tooneri Voi.rftanders te z) van die Vryheid en Gelykheid , en ons ten allt tyden , overeenkomftig de plegtig afgekondig( Rechten van den Metisèh en hUrgefl tragten teg dragen, en dezelve met goed en bloed te zull< voorftarj, en verdedigen; Rellende ten diendm
01
Thiel.
Publ. tot het ver' kiezen van een L;d inde Magiftraat,enz,
1
l
a
>r e
y
i-
n
:r I n n (e
jf ie i-


I4^4 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Thiel.
i
i
i
i l
I
t
!
i
onze Perfoonen en Goederen, verantwoordelyk voor 't gantfche Volk." _
En op dat niemand hier van eenige ignorantie pretendeere, zal deeze worden gepubliceerc en geafïigeen, enz.
Ondanks deeze Afkondiging , fchynen zommige Burgers aan de te doene verkiezing eenige belemmering te hebben willen toebrengen. Immers men fchreef uit deeze Stad, onder de dagteekening van den n deezer:
„ Maandag morgen om negen uuren is men begonnen met de Remming , tot een nieuw Lid der Municipaliteit, in plaats van den Burger Jasper van Galen, die tot Lid in den Raad van Juftitie te Arnhem is aanErefteld: by meerderheid is bevonden, dat daartoe is benoemd de brave Burger Pieter tan Galen, welke ook dien post heeft jangenomen ; en offchoon zulks byna met ïenpaarigheid van ftemmen is gefchied , lebben eenige aterlingen daar in zoeken linderlyk te weezen , waar by fommige zogenaamde patriotten hunne hoofdrol hebïen zoeken te fpeelen; dan, het heeft hun liet kunnen helpen, fchoon zy de Sociëteit lebben doen vergaderen, en aldaar een ;roote beweeging hebben gezocht te maaien , is alles met een fisfer afgeloopen."
Onder de zelfde dagteekening berigtte nen van hier, dat, ten opzigte van het lovengemelde Vrouw perfoon, de Rechter ladt geëischt eene Geesfeling , Brandmerk met den Strop om den hals, gevolgd van
eene


JAARBOEKEN, Maart, 1795- HSS
eene vyftienjaarige gevangenis in het Provinciaale Tuchthuis.
S a l t b o m m e l.
Aangaande het ongemeen hooge water, door het vastzetten van het Ys, een gevolg van den voorgaanden ftrengen Winter, veroorzaakt, fchreef men van hier op den S deezer.
„ Door het vastzetten van een Ysdam tusfchen deeze. Stad en Nieuw-Waal, is het water hier drie voet hooger geweest, dan ooit; waarom hier ook extra dammen hebben moeten gemaakt worden, dwars over de Markt, om de geheele Stad enz. niet aan inundatie bloot te Rellen. Maar namiddag ten half vyf uuren is de Ysdam los geraakt, en het water daar door in een hall uur wel een voet gevallen. Dus dat gevaai voorby is."
Maas en Waal.
.Deerlyk moet de toeftand der In- et Opgezetenen deezes Ampts geweest zyn zints de Dooi was ingevallen, en de losge tukte zwaare Ysfchotzen gang namen. Mei oordeele daar over uit het volgende berigt „ Tusfchen den 12 en 13 Februarj jongstleden, is de Maasdyk, van het dorj. Alphen, op diverfe plaatfen doorgebroken naamlyk, de eerlte, in 't begin van diei • dyk, tusfchen de Leeuwenfche Sluis en dei at weg van de Breefteeg; de tweede door
braai
fHlEL.
1
1
t
t t »
f1 1


ïitftS NIEUWE NEDËRLANDSCHE
Maas
en
Waal.
brnalc ongeveer twee honderd roeden lager * aan het huis door Aait Smits bewoond wor» dende. De derde is tusfchen de Roomfche Kerk en iHeenbrnggen.» De vierde tegen over den afweg van de Saayweerd. Dé vyfde tusfchen het huis van Jan van Ingen, en het Molenhuis. De zesde voor de Molen, waar door de Molen met de geheele Werf is weggefpoéld. De zevende ongeveer twee roeden daar aan volgende , en de agtfte is beneden bet huis van Jan van Swolgen,.op Moorthuizen; alle groote doorbraken, en wel in devoornaamfte Schaardyken van het gemelde Kerfpel, uitgenomen de derde en vierde, die van geen zoo groot gevolg zyn. De Dyk van Maasbommel heeft ook zeer veel geléden; het huis van F. Bergers en byzonder van Willem Byl, tot aan de nieuwe Schans, kan niet gebruikt worden; d n 14 Was de Vloed reeds te Batenburg, zynde de Rivier zonder ys, en ter hoogte van 18 voeten; doch te Maasbommel en Alphen toen wel drie voeten hooger, prefumptief de Rivier beneden opgeftopt te zyn Den en 8 daar aan volgende heeft het flerk gevrozen, waar door de Rivier zich wederom beneden het Veer te Maasbommel gezet heeft, en tusfchen den 20 en 21 te Batenburg en vervolgens tot de Stad Grave is vol gedreven ; zynde de Kivier hoog 17 en i half voet. "Veele huizen voor eri by de doorbraken zyn weggel'poeld. Hoe het zich met de menfehen en het vee heeft toegedragen, kan neg niet gemeld worden, ter zake de communicatie nietvry is;zynde
het


JAARBOEKEN, Maart, 1705. 1457
het zeker , dat, door deeze calamiteufe ] evenementen, aldaar het grootfte gebrek eni armoede heerscht, ja zelfs de hongersnood volkomen te duchten ftaat, zoo daarin niet worde voorzien.
Z u t p h e n.
Op Dingsdag, den 3 dezer Maand, wierdt; ingevolge der bepaalinge op de laatstgehoudene Vergaderinge te Nymegen , de Gelderfche Landdag in deeze Stad geopend. De twee Gecommitteerden der Provinciaale Commisfie van Politie enz. naamlyk, de Burgers H. tl. Vitritiga en E. d. Daendels, openden denzei ven, doende de eerstgenoemde by die gelegenheid een korte Aanfpraak. Waarna door denzelven rapport wierdt gedaan, van het voorgevallene by hunne Commisfie zedert de voorgaande Vergadering. Ook deedt de Burger Vitringa verflag van de gewigtige Commisfie, door hem en den Burger Rappart,op 'sLandfchaps Refolutie in Holland afgelegd. Vervolgens begonnen de raadpleegingen zo over de Asfignaaten in deeze Provincie, als over andere gewigtige poincten.
Van het voorgevallene in die Vergadering ontmoeten wy een Verflag, in een hoofd» zaaklyk berigt van den 13 daar aan volgende. „ Heden avond, (dus fchreef men} is de Landfchaps-Vergadering alhier geëindigd. Op dezelve is onder anderen het Werk der Asfignaaten tot Itand gebragt.
Ddddd Oo*
Waai
1


I4J8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ZüTPHEW.
Ook is op dezelve de vernietiging van alle Leenen, Heeren en andere dienstbaare Goederen beflooten , zynde aan het Hof van Juftitie om advys gezonden, hoe en in hoe verre de reeds gepasfeerde Acïren, Dis* pofitien enz. valide zullen zyn , benevens den voet van afkoop tot fchadeloosftelling van byzondere Leenkamers,enz.; benevens aan het Collegie van Policie en Financie, of en in hoe verre de Amptenaars der Leenkamer behooren fchadeloos gefteld te worden.
Voorts is het zelve Collegie tegen den laatften Landdag, (welke op den 5 April eerstkomende bepaald is,) aangefchreven, om rapport uit te brengen, hoe de Heerlykheden in deeze Provincie moeten worden befchouwd , federt de plechtig afgekondigde A&e van de Rechten van den Mensch en den Burger.
Den Adminiftrateuren der Goederen van den gewezen Stadhouder is verboden, zich van eenige penningen aan denzelven toebehorende, te ontdoen, tot dat ten dézen opzichte, 't zy tot fequeftratie of anderzints nader by de Lahdfchap ter volgende Vergadering zal zyn befchikt; de inftallatie van 't nieuwe Hof van Juftitie is op den 20 deezer Maand bepaald.
Ter deezer Vergadering is de volledige inftru&ie voor 't Collegie van Policie en Financie finaal gearrefteerd , en de Burger H. H. Vitringa, op propofitie van 't Kwartier van Nymegen, als Lid van het zelve
ont-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1459
ontflagen, en voorts aangefteld en beëedigd als Provinciaale Secretaris van het gemelde Collegie.
Op het bericht van eenige oproerige beweegingen naby Scherpenfeel en elders , is het emar.eeren eener allerftrengfte Publi. catie vastgefteld, ten einde alle oproerigheden in de beginfelen te Ruiten, en onmiddelyk te doen ftraffen; zynde het Collegie gelast toe te zien, dat die Publicatie zonder oogluiking worde uitgevoerd.
Ter zelfde Vergaderinge wierdt , door de Afgevaardigden der Stad Saltbommel, een voorfiag gedaan, hoofdzaaklyk behelzende, „ dat, daar de Staatsmaxime van Vryheid en Gelykheid alle voorrechten aan perfoneele en aangeboorene waardigheden voor altoos affchaft en verbreekt ; daar deeze heilryke leer gevolglyk haaren weldadigen invloed op zo genoemde, doch valschlyk veronderftelde, plaatzelyke en ftedelyke voorrechten hebben moet, het Ptasfidium niet meer aan den eerften regeerenden Burgemeester der Stad Nymegen behoort te worden opgedragen; maar dat by beurten van Kwartiersdag tot Kwartiersdag de Steden Nyraegen, Thiel en Salt-Bommel daar in behooren te verwisfelen, tot tyd en wylen, dat 'er drie ftemmen wegens het platte Land van dit Kwartier mede georganifeerd zyn, wanneer dezelve als dan Amptelyk, of hoe de verdeeling van het platte Land ook vallen moge, daar in zouden moeten deelen; doende dus elke zesde Kwartiers-Vergadering ieder Stad en ieder Ampt praïfideeren: Ddddd a en
ZüTPHEN.


I4fo NIEUWE NEDERLANDSCHE
Zut-
phen,
en dat hier uit natuurlyk voortvloeide, dat de tweede regeerende Burgemeester der Stad Nymegen, of wie ook in zyne abfentie de tweede perfoon op den Kwartiersdag wegens Nymegen wezen moge, geenzints zyn plaats mag noch moet neemen aan de linkerhand van den tydelyken Prsefident aan het kleine tafeltje, voor het Pnefidium geplaatst, maar als een particulier Gecommitteerde op den Kwartiersdag , by en naast de Leden van de Municipaliteit van Nymegen zig moet plaatzen.
„Voorts dat, daar het bekend is, dat het oude Wapen der Stad Nymegen, waarvan het Kwartiers Wapen mede is ontleend , van ouds geweest is een goude Leeuw op een bJaauw veldi en dat daar na, de Stad Nymegen door een der Duitfche Keizers tot eene zogenoemde Ryksftad zynde verheven, dit Wapen is geplaatst op eenen dubhelden zwarten Adelaar, het gewoon Wapen van het Duitfche Ryk en van deszelfs Keizer; en daar thans uit meergemelde grondbeginfelen alle leenrechtelyke ftelfels, alle Gotifche oppermagt, en voorrechten van den een boven den anderen verbroken zyn, al nu het Nymeegfche Wapen tot deszelfs oude eenvoudigheid behoort weder te keeren, en die Stad de Arenden rechts en lings te laaten vliegen, zig met den gouden Leeuw op het blauwe veld alleen vergenoegende." "
Waar tegen de Gecommitteerden der Stad Nymegen hebben geprotesteert, en, onder ïeferve van hunne aantekeningen, het ge-
pro-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. i4«i
proponeerde overgenomen, om in den haare breeder gecommuniceerd te worden.
Nog leverden de zelfde Afgevaardigden een Plan in, raakende de Reprefentatie van het platte Land, met naame voor de Thieler- en Bommelerwaarden; 't welk men befloot te doen drukken, en vervolgens rond te zenden, nevens de volgende Refolutie, daar op flaande.
V R T HEID. GÈLTKHÈID. BROEDERSCHAP.
T"\e provifioneele Vertegenwoordigers van het Volk van het Kwartier van Nymegen, op heden Kwartierlyk binnen Zutphen vergaderd, aan hunne Medeburgers,
HEIL en BROEDERSCHAP!
Doen të weten: dat zy uit de ingekomene Hukken ter Secretarien van Nymegen, Thiel en Bommel Concept - Plans, of Reglementen voor de reprefentatie van het platte Land hebbende zamengelreld, zo veel mogelyk ingerigt övereenkomftig het locale van elk Auapt , en afgeleid uit de plegtig afgekondigde Rechten van den Mensclt, en daar uit voortvloeyendé béginfelen van Vryheid én Gelykheid; hebben gemeend dezelve ter kennisfe hunner Medeburgers van het platte Land te moeten brengen.
Wy zenden UI. derhalven het önderftaandcals fpeciaal tot Uw Ampt betrekking hebbende ten fke van examinatie, met verzoek orr tegen Woensdag den eerften April deezes Jaari des voormiddags ten elf uuren, één uit el! Dorp te committeéren, en met genoegzaam! Volmagt voorzien naar de Stad Thiel te zen den» ten einde aldaar te zarrien eene Kwartiers Ddddd 3 Vei
ZüTPHEtf.


146a. NIEUWE NEDERLANDSCHE
Zot-
phen.
Plan van reprefentatievoor het Platte Land.
i
i (
Vergadering te houden , en de voorgemelds Plans of Reglementen te helpen corrigeeren, en voorts approbeereri en arrefteeren, als mede de Stemming te reguleeren.
En daar de overige Kwartieren deezer Provincie reeds hunne reprefentatie van het platte Land hebben gereguleerd, welker Reprefentanten ter laatst gehoudene Landfchaps-Vergadering verfcheenen zyn , en het dus voor het we'zyn deezer Provincie in het gemeen, en dit Kwartier in 't byzonder van de hoogde noodzakelykheid wordt , dat ook in dit Kwartier die reprefentatie zonder eenige de minfte vertraging voor een volgende Landfchaps-Vergadering worde gereguleerd, en tot ftand gebragt, is mede fpeciaal gerefolveert, dat die Dorpen, welke nalaatig zullen zyn , hunne Gecommitteerden ten dage voorfchreeven te zenden, zullen gehouden worden dat voorgemelde Reglement, zo als het zelve als dan by meerderheid zal worden gearrefteerd, te approbeeren om tot eene provifioneele Grondwet voor de reprefentatie van het platte Land te dienen.
Ter Ordonnantie van dezelve,
By abfantie van den Secretaris des Kwartiers.
L. de BEYER,
Raad-Secretaris.
In eene buitengewoone Vergadering, geJuurende deeze Maand , alhier ter Stede rehouden , wierdt geleezen eene Misfive /an Gedeputeerden uit eenige Dorpen des jraaffchaps Kuilenburg;, inhoudende ver:oek van toelaating tot het genot van alle Ie regten huneer, zo als zy dezelve noemen,


JAARBOEKEN, Maart, 1795' H«3
men Gelderfche Medebroeders. De Versadering nam daarop een befluit, te vinden in eene Misfive, welke wy hier laaten volgen, nevens 't geen verder, daar op flaan. de in deeze Vergadering was voorgevallen.
' Gelezen eene Misfive van J. J. van Werkhoven en Jan Heweman Junior, als Gedeputeerden der Dorpen Everdingen, Zyderveld en Golberdingen in het Graafschap Kuilenburg , daar by verzoekende, dat hunlieder Committenten zouden mogen genieten alle de rechten en prerogativen, die dTzelver Gelderfche Medebroeders toekomen, en fpeciaal om ter Vergadering der provifioneele Volksvertegenwoordigers geadmitteerd , en dus, als tot die Provincie gehoorende, aangemerkt te worden.
En hier op gedelibereerd zynde, is goed< gevonden en verftaan, dat om te beraameti de nodige maatregelen tot welvaart van d< gelibelleerde Diftriften , en de belangen; van dit Kwartier in deeze op.de efficacieuft< wyze te begunftigen, zullen worden ge committeerd en geauthorifeerd de Burger; Taay en Van Esjin, Leden van de Munici paliteiten der Steden Thiel en Saltbommel zo als dezelve genomineerd en geauthori feerd worden by deezen, om op den deezer Maand zig binnen de Stad Kuilen burg te begeeven, en aldaar met de Gede puteerden der voornoemde Dorpen Evei dingen, Zyderveld en Golberdingen incor ferentie te treeden, met volle raagt om hie jn te handelen, zo als ten meesten nutt van dit Kwartier in het gemeen, en va Ddddd 4 voo,
Züt-
phen.
\ \
t
e |


1464 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Zut-
jPHEN.
Misfive aan de Dorpen vanKui lenburg
voorfchreeven Diftriden in het byzonder zullen oordeelen te behooren.
„ En zal hier van per Misfive aan de Gedeputeerden van de Dorpen voornoemd worden kennisfe gegeven , om te dienen tot derzelver informatie.
Zie hier de Misfive.
VRT H E I D. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
BURGERS!
/"\p een extraordinairen Landdag binnen Zut^ phen vergaderd zynde, is aan ons door de Leden van het Provinciaal gecombineerde Collegie vaa Algemeen Welzyn, Politie en Finan, cie gecommnniceerd en ter hand gefield de Misfive van den 14 Maart laatstleden door UI. als Gedeputeerde der In- en Opgezetenen der Dorpen Everdingen, Zyderveld en Golberdingen aan welgemelde Collegie geaddresfeerd, de provifioneele Vertegenwoordigers des Volks van Gelderland niet vergaderd zynde, by dewelke UI. kennis geven van de Revolutie , die op voornoemde Dorpen op den 11 Maart daar te vooren heeft plaats gehad; daar by verzoekende approbatie van UI. verrichtingen in deezen, en maintien der nieuwgekoozene Municipaiiteit, waar van Gyl. Gedeputeerden zyt ,• en zulks te meer, alzo Gyl. op goede gronden vermeend een gedeelte van deeze Provincie uit te maken, immers voor dat laffe Vleyers in den jaare 1748, op eene allezints wederregtelyke wyze het Graaffchap Kuilenburg, door aankoop een eigendom der Burgeren deezes Kwartiers geworden , hebben weggefchonken , en vertrouwende Gyl. op gronden van het bovenltaande Serzelver recht namens Ut. Committenten te mogen reclameeren, en dat door de Vertegenwoordig


JAARBOEKEN, Maart, 1795» H^S
«ligers van hst Volk van Gelderland, voorfchreeven onwettige donatie voor nul en van geener waarde zal worden verklaard ; voorts dat UI. Committenten zullen mogen genieten alle die rechten en prerogativen , die UI. Gelderfche Medebroederen toekomen, en wel byzonderlyk om in de Vergadering der provifioneele Volksvertegenwoordigers te worden geadmitteerd, en dus als tot deeze Provincie behoorende te worden aangemerkt.
Wy hebben niet willen afzyn , al het gunt voorlchreeven in ferieufe deliberatie genomen hebbende, UI., zo fpoedig mogelyk, te ver■wittigen, dat wy uit ons midden hebben verzogt de Burgers Taay en Van Esfen, Leden dei Municipaliteïten van Thiel en Saltbommel, om zig op den 27 Maart aanftaande, binnen de Stad Kuilenburg in den Toelast te laaten vinden, om met UI. te°helpen beraamen al zulke maatregelen, dewelke het meest gefchikt zullen zyn om de welvaart van UI. Dilrriér., en de belangens van dit Kwartier op de efticacieufte wyze te begunftigen.
Waar mede wy UI. beveelen in Gods heilige befcherming, en na toewenfching en aanbieding van Heil en Broederfchap verblyven,
BURGERS!.
UI. goede Vrienden, De' provifioneele Vertegenwoordigers van het Volk des Kwartiers van Nymegen, 1 Ter Ordonnantie,
By abfentie van den Secretaris des Kwartiers,
L. d e B E Y E R, Gefchreeven te Zutphen, op een extraordinai. re Landfchaps-Vergadering, den 21 Maart 1795, Jiet eerfie Jaar der Bataaffche Vryheid.
Ddddd 5 Groei*
Zutphen.
Misfive aan de Dorpen] van Kuilenburg.


H66 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Groen
lo.
G r o £ n l o.
■ Met de volgende omftandigheden , volgens fchryven van den 4 deezer, wierdt alhier de Omwenteling tot ftand gebragt.
„ De Burgery alhier , offchoon zedert lang onder het hardfte flaaffche juk gezugt hebbende, hadt geen moeds genoeg om op het voorbeeld van andere Steden in Gelderland, eene Revolutie te bewerkftelligen; eindelyk is dezelve evenwel daargefteld. Twee braave Burgers, met naame Henricus Brons, en Hendrik Willem Hasfe/s, die in den jaare 1784 door onze Ariftocratifche Regenten, voor den tyd van 5 maanden, in de gevangenis van het Hof. van Arnhem opgefloten zyn geweest, vervolgends in 1787 voor hun gantfchen leeftyd , uit de Provincie Gelderland gebannen, en beiden naar Frankryk uitgeweken zyn , kwamen ter gelegenheid van de heugchelyke. Omwenteling hier te lande, op den 19 February laatstleden alhier terug, en werden door onze Burgery, met blydfchap' ontvangen; ten zelfden dage wierdt de Burgery in de Groote Kerk opgeroepen , alwaar dezelve de hooge noodzakelykheid der afzetting van hunne Ariftocratifche Regenten wierdt voorgehouden. Dit werd niet alleen algemeen goedgekeurd , maar ook oogenbliklyk in het werk gefteld; terftond werden in derzelver plaatfe, met eenpaarigheid van ftem» men, zes weldenkende provifioneele Ver-, tegenwoordigers aangefteld ; wordende tevens de gemelde braave Vaderlanders Brons
en


JAARBOEKEN, Maart. 1795- H^7
en Hasfelt, door de Burgery gecommitteerd', om de oude Regenten, uit naam der geheele Burgery te bedanken, en van hunne Posten te ontzetten."
Arnhem.
„Gisteren (dus luidt het verflag, van den 23 der voorgaande Maand, aangaande de invoering der Omwentelinge ter deezer Stede ) is, op voordragt van het Committé Revolutionair, de Burgery byeen geroepen, en aan dezelve voorgefteld, dat de Commandant der Franfche Troepen, den voo rigen dag zig op het Stadhuis hadt vervoegd . en aan de nieuwe aangeftelde Municipaiiteit (in byzyn van de oude Magi Rraat, die op zyn verzoek expresfelyk daai by tegenwoordig was,) hadde gedeclareerd, hun uit den Eed aan de Franfche Repu bliek, by derzelver aanttelhng gedaan, bj deeze te ontflaan, doch tevens verzoeken de met de Regeering te blyven continuee ren, tot dat door de Burgery daar ovei zoude zyn bellist. Het Committé achtt* het derhalven van de hoogde noodzakelyk heid, de Burgexy te doen byeen roepen , ei Relde aan hun voor, dat hunne aangeltdd: Reprefentanten nu buiten Bed ware.i , er de tyd nog niet hadt toegelaaten om eer behoorlyk Reglement, waar na in 't ver volg de verkiezing zoude gefchieden , it gereedheid te brengen, of zy niet goedvoh den deeze Reprefentanten nu nog voor dei tyd van twee maanden te continueeren, ei
da
Groenlo.
i i
1
1 1
1


i468 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ARNHEM.
dan by provifie een Eed van getrouwheid aan Stad en Burgery te doen, tot dat het genoemde Reglement in 'gereedheid was, en dan het zelve door een gepasten Eed konden vervangen worden; na verloop van welke tyd de Burgery als dan kon refolveeren, of om andere Reprefentanten te verkiezen, of deeze te laaten, zo als dan het gefchiktfte met het te makene Reglement zoude over een komen, en dat by provifie door het Committé Revolutionair de Reprefentanten zouden in Eed genomen worden, en welke in Eed neemen heden door voornoemde Committé Revolutionair gefehied is."
Het platte land, in den omtrek der Stad, volgde, eerlang, dit voorbeeld. Op den laatften dag van February wierdt de Revolutie in de Over-Betuwe daargerteld.
„ Door het Committé Revolutionair alle de Ingezetenen in ieder Dorp opgeroepen * zynde, zyn by meerderheid van Hemmen verkozen, tot Amptman, Richter en DykPr<efident, de Burger O. T. P. P. Hacfort; tot Scheepenen en Heemraaden, de Burgers G. van Trigt, G. Roest, P. % Sakker. J. Bodty H. Aalbers, M. van Oppenraay, W. Reynders Junior, J. yan den Bosch, J' van Tsfeldyck, J. Aalbers, D. Leenders en A. van der Camp."
Ook in deezen oord leedt men merkelyken nood door het hooge rivierwater. Het volgende wierdt van daar berigt:
„ Den 19 deezer brak tusfchen Driel en Heeteren den Dyk door, op eene plaats,
waar


JAARBOEKEN, Maart, 1795-
waar men zulks in 't minfte verwagt hadde, en zo onvoorziens, dat 'er geen mogelykheid was het zelve voor te komen, en dat flegts met een water ter hoogte van 17 voet, daar anders de attentie op de Dyken eerst dan plaats heeft, wanneer het zelve de hoogte van 19 voet Arnhemfche pyl heeft. Gelukkig dat het nog eenigzints heeft kunnen gered worden, door dien juist toen geen Üerke wasfing plaats hadt, en wanneer ei eene fpoedige val komt, het nog mogelyfc is, eene verdere inlooping voor te komen, daar anders een groot Diftriét, en wel to by Gorcura, de geheele Betuwe zoude on derloopen. De grootte van het ingebroker gat is ongeveer vyf roeden."
HO L L A ND.
'sGravenhage.
Ingevolge der befluiten van de Provifio neele Reprefentanten van Holland, raa kende de vernietigde Haagfche Schuttery deedt de Provifioneele Raad dier Stede op den 27 der voorgaande Maand, d volgende Waarfchouwing:
De Provifioneele Raad van 'sHage, ontvange hebbende een Extract uit de Decreeten va de Vergadering der Provifioneele Reprefentante van het Volk van Holland, in hunne Vergadi ring, genomen op Donderdag den 16 Februai 1795, het eerfle jaar der Bataaffche Vryheit houdende, dat by dezelve Vergadering na de! beratie was goedgevonden de Haagfche ontw
pe
Arnhem.
1
> »
e
u u
b
y
*,
ian-


NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
ven hage.
t
]
pende Schuttery, voor zo verre deszelfs rechten en prEeëminentien aangaat, te vernietigen en te mortificeereu, gelyk dezelve daar by vernietigd en gemortificeert werd, met zodanige verdere last als by dezelve Refolutie in 't breede (laat vermeld, heeft goedgevonden en verftaan, daar van by deeze aan allen en een iegelyk kennis te geven.
Gedaan by den Provifioneelen Raad van 's Hage, op den 27 February 179J, het eerfie Jaar der Bataaffche Vryheid.
Ter Ordonnantie van dezelve,
C. F. van MAANEN,
Secretaris.
By eene Afkondiging van den a deecer, wierden de In-en Opgezetenen van s Haagt en Haag-Ambagt verzogt, en :rnftig vermaand, tot het fpoedig leveren /an één, twee of meer heddelakens, ten beloeve der Franfche Troepen; terwyl tere ns de provifioneele Raad de gemelde n- en Opgezetenen, voor derzei ver welvillendheid en goeddaadigheid, in het byIraagen van Hembden betoond, opénlyk lank betuigde.
Op de bovenftaande Waarfchouwing, aakende de Haagfche Schuttery, floeg de volgende, van den 4 deezer, het oprichen eener nieuwe gewapende Burgermagt en doelwit hebbende.
WAARSCHOUWING.
j"\e Provifioneele Raad van 's Gravenhage, in aanmerking genomen hebbende de vernietiging


ÏAAR.EOEKEN, Maart, 1795. 1471
ging der vorige Schntterye, en de nöodzaaklykheid van het fpoedig oprichten eener gewapende Burgermagt, heeft de Burgers H. van der Sjiek, A. Rilner en C. Hitters, verzogt, en in requi. litie gefteld, om eene behoorlyke gewapende Burgermagt alhier te formeeren; en ten einde aan dat allezints nuttig en hoogstnoodzakelyk oogmerk zal kunnen voldaan worden, waarfchouwd by deezen alle Burgers en Ingezetenen van 's Hage, welke door de voornoemde drie van wegens den Raad daar toe verzogt zynde Burgers zullen worden opgeroepen, om zig op zodanigen tyd en plaatfe, als aan hun zal worden aangezegt, te laaten vinden, ten einde zig in de gewapende Burgermagt te laaten infchryven , en vervolgens den Burgerdienst waar teneemen; vertrouwende de Provifioneele Raad, dat alle'welmeenende Burgers en Ingezetenen zig daar na zullen reguleeren.
Aldus gedaan by den Provifioneelen Raad van 'sHage, den 4 Maart 1795 , het eerfie Jaar dei Bataaffche Vryheid.
Ter Ordonnantie van dezelve,
C. F. van MAANEN,
Secretaris.
Niet ongaarne, vertrouwen wy, zullen veelen onzer Leezeren , hier ter plaatzf ontmoeten, de plegtigheid, welke op der 11 deezer alhier plaats hadt. Zy dient ter bewyze, onder andere, op hoe hoogen prys de Franfchen de aloude dapperheid der Ba taaffche Natie, en derzelver Zeehelden, onfterflyker gedagtenisfe, fchatteden.
't Was, op den gemelden dag, Decade by de Franfchen.
„ Gisteren (dus fchreef men van daar,'
vier-
s Graven hage.
t
y


1472 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhase.
vierden hier de Franfchen hun Decadefeest; by die gelegenheid hadt 'er eene byzondere plechtigheid plaats, op de volgende wyze:
„ Om elf uuren vergaderde'het gantfche Guarnifoen, zo wel Franfchen als Hollanders te paard en te voet, op het Buitenhof, voor het Rariteits-Kabinet van den gewezene Stadhouder; verfcheiden Franfche Generaals, ten dien einde uit andere plaatfen herwaards overgekomen, asfifteerden by deeze ftatie, aan welkers hoofd de Generaals du Motjcsau en Sandeup.
„Daar gekomen zynde,haaldemenuithet voornoemde Kabinet, het berugte, met brillanten omzette Stuk Goud Kanon, met alle de daar toe behoorende gereedfchappen, voormaals ten gefchenke gegeven aan den dapperen Admiraal de Kuiter, door een Indiaansch Koning; daar agter wierden gedragen de Zwaarden van den voornoemden Admiraal, en den beroemden Admiraal Tromp, als ook de Admiraalsftaf van de Ruiter; voorts de houten Beker, welke door onze Voorvaders, de Bataven, in den aanvang onzer Republiek, gebruikt wierdt, by het maken van eenig Verbond met vreemde Natiën, of ook onder eikanderen, en door het drinken van zekere conditiën, die Traétaten of liever onderlinge beloften bekragtigden. Naast deezen voornoemden ïeker werd gedragen de zogenaamde Kettingkogel, waarin onze voornoemde Voorvaders , by bovengemelde gelegenheid, een fpyker floegen, dat zo veel als hunne ondertekening of bondzegel uitmaakte.
„ Dee»


TAARBOEKEN, Maart, 1795- U7S
Deeze door hunne oudheid en roemwaardige gedagtenis zo koscbaare Rukken, wer den vervolgends door eenige Franfche fol daaten gedragen naar het apartement van de Reprefentanten der Franfche Natie; aldaai met Nationaale linten verfierd zynde, werden dezelven, als in triumph , het Stuli Goud Kanon door 435 Franfche Generaal! en mindere Officiers,zo ook de houten Be ker, de Kettingkogel en de Zwaarden, ge dragen. De Geneiaal de Winter, een uit geweken Major van het Jaar «787, en eei Hollander vah geboorte, droeg den Admi raalsftaf. Een heerlyk muziek ging voo deeze ftatie, en de gantfche militaire ftoe volgde agier na, alles in de grootfte or de, netheid en Unster.
, In deeze orde trok die ftatie over he Binnenhof, de korte en lange Vyverterg onder de Voorpoorte van den Hove door het Buitenhof over en zo verder weder om de zogenaamde Stadhouderspoort bin nen, tot in de kamer van Hun Hoog Mo ger.den, onder het flaan der trommen, he gefcnal der trompetten, en het fpeelen va een overheerlyk muziek. Daar gekome: zynde, werden deeze ftukken , uit naar der Franfche Natie, CaIs nu by conquest bezitters zynde van alle die goederen,) te blyke van vriendfehap aan Hun Hoog Mc genden, onder eene gepaste Aanfpraak, b de overgaaf van ieder ftuk, en het daar 0 gevolgde handgeklap , opgedragen. Daa op volgde het muziek in de Trêvtskamer waar uit de beeltenisfen der vorige Despo Eeeee te
'sGra«'
ven hage.
I
: >
c
1 t 1
2 a
t c
»
tl


1474 NIEUWE NEDERLANDSCHB
»s Gra-
vén hace.
ten zorgvuldig waren weggenomen, het geen dat luisterryk vertrek deedt daveren. De Marfeillaanfche marsch en het zo bekende Ca'ira (de grievende toonen voor Despoten en Ariftocraten,) werden hier by niet vergeten ; voorts trok de ftatie wederom naar het apartement der Franfche Reprefentanten, voorby den gefchaarden militairen ftoet , voorgegaan door het zelve muziek.
„ Het was byna drie uuren eer deeze ftatie geëindigd was; eene ontelbaare menigte aanfchouwers maakte alle deftraaten, waar dezelve doortrok, byna ontoeganglyk.
„ Aandoenlyk waren de uitdrukkingen van veelen over deeze plechtigheid, en het roemwaardig aandenken aan onze Voorvaders en aan de Stichters van ons Gemeenebest wierdt als verlevendigd; hoe voorbeeldelyk was hunne dapperheid! hoe eenvoudig waren hunne van alle pragt ontbloote handelwyzen , en hoe zeer deeden zy hun best, om door eene ongefchonde trouw, hunne onderlinge beloften te bekragtiger* en na te komen l en hoe ryklyk werd die heldenmoed, zelfs door de onbefchaafdfte Volkeren, beloond en geëerbiedigd."
De boven vermelde dierbaare overblyfzels der aloude roemruchtige dagen onzer Republiek waren, door de Franfchen , uit de ryke en kunstkeurige verzameling van allerlei zeldzaamheden van Willem den V, door de Franfche Natie zich toegeëigend, afgezonderd , met oogmerk om dezeWe aan Hun Hoog Mogenden ter hand te Rellen. Niet ondieu*
ftig


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 147?
flig oordeelen wy, uit eenen onzer meest geagte Nieuwsfchryversf, een uitvoerig en ;nader Verhaal der plegtige overgave hier te laaten volgen. Dus luidt dit Verhaal:
Nader en omftandiger Verhaal der plegtige overgave van Vaderlandfche Ge- , denk/lukken, ter Vergadering van Bun Hoog Mogenden.
Woensdag den i2 deezer had 'er een zeer aandoenlyk Tooneel plaats,ter Vergadering van Hunne Hoog Mogenden. De Prefident Was van wegen den Franfchen Reprefentant Maaier gevraagd, om van zynentwege eene Deputatie by Hun Hoog Mogenden te ontfangen; Waar over de Vergadering geconfuleerd zynde , door den Agent Slicher aan den Franfchen Reprefentant was kennis gégeeven, dat Hun Hoog Mogenden zich zeer Vereerd zoudeti vinden met dezelve af tê wagten. Dat daar op eenige Franfche Ge neraals, dragende de ftukken , die verder uit de Brieven zullen blyken, waar in dezelve beltaan hebben, geleid door een aantal Militairen zo te Voet als te paard, eri verzeld door de gehecle bende Muzikanten van de No.ordelyke Armée , den weg langs de Vyverberg neemende , naar de Vergadering gekomen waren, en door den Commis en Agent van Hunne Hoog Mogenden door de Trêveskamer waren binnen geleid; dat de Generaal Dumonceau^ die aan het hoofd deezer bezending was4 Eeeee a hadt
sGRAr
VENHA» BK.


1476 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhace.
hadt overgeleverd de voornoemde Rukken; benevens een Brief van den Reprefentant Alquier, die van den volgenden inhoud was:.
GELYKHEID. V R T HEID. BR OEDERSCHAP.
In *s Hage den 2r Ventofe, het derde Jaar der Franfche Republiek, een en ondeelbaar.
Alquier, Reprefentant van het Volk by het Noordelyk Leger.
Aan de Burger-Reprefentanten van het Bataaffche Volk.
BURGERS REPRESENTANTEN l
TJet Franfche Volk, gedrongen om voor deszelfs Vryheid te ftryden , en zyne wapenen by vreemde Natiën over te brengen, heeft te midden van den Oorlog , geenzints verzuimd om zyne kundigheden uit te breiden, en het Ryk der Weetenfehappen te vergrooten. Het rekent onder deszelfs overwinningen, de nuttige ontdekkingen, waar mede de Geleerden, die tot zyne Legers behooren, het verrykt hebben, en de voortbrengzels der kunften zyn voor het zelve de glorieryküe gedenktekenen van de dapperheid zyner Krygsbenden.
Het is dus, dat de Franfchen, terwyl zy de grootheid en de edelmoedigheid van hun Nationaal karakter niet verlochenen, minder voor hun zelve, dan wel voor het menfchelyk genacht overwonnen hebben, welks geluk en vryheid van de uitbreiding van nuttge kundigheden afhangt.
De Engelfchen, zich noemende de vrienden van 't Bataaffche Volk, hebben uw grondgebied verlaaten, daar zy beladen waren met den roof dee
be-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1477
bewoonders, terwyl zy niet anders agter lieten, dan de traanen die zy hebben doen ftoi ten, en het herdenken der gruwelen die zy bedreven hebben.
De Franfchen hebben de byzondere Eigendommen geëerbiedigd; de algemeene rouw befchuldigd hunne zegepraal niet; de gefchiedenis zal geen verwvt te boek kunnen fb llen, dat zy de overwin ning van bloed hebben doen rooken; maar de Weetenfchappen moeten hun beloonen , door aan de volgende eeuwen den moed, den voorfpoed en den roem van de Natie, ten getuige te ver-
Daar onzV Legers in de Vereenigde Nederlan. den den diepften en onfchendbaarften eerbied voot de byzondere Eigendommen in acht nemen, meent Frankryk echter een nuttig en dadelyk recht te moeten uitoeffenen , op dat geen het welk aar den voormaaligen Stadhouder toebthoorde, en dat recht het welk het door de kragt der wapenen verkreegen heeft, zal niemand aan het zelve kunnen betwisten. . ' ~
Onder de Eigendommen van den Prins van Oran; geen Nasfau, den voormaaligen Stadhouder, heb fk eenige kostbaare voortbrengzelen van de natuur ■en kunst onderfcheiden, die dienen kunnen om de verzamelingen, welke de Franfche Republiek te Parys en in eenige Departementen bezit , meet volkomen te maaken; eenige dezer zaaken hebben zelf haare betrekking op de gefchiedenis; en om ray naar myne byzondere inftructien te gedragen, heb ik deswegens befchikking gemaakt.
Het eerst, het edelftegebruik, dat ik daar van maaken kan, is, om in naam der Franfche Natie aan de Reprefentanten van het Bataatsch Volk, als een onderpand van achting en van vriendfchap, aan te bieden, den Sabel van den beroemden *; Jiuyter, en de Staf van Commando van den Admiraal Tromp. Het verfchaft my de aangenaamfte gewaarwording, om in het midden uwer, deze
6 Eeeee 3 twee
'sGra-
venhaGE.
Brief van AIquier
aanHttn
Hoog
Mug.
I


I4?8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
VENHAGE.
Brief van Alquier
ƒƒ«, Hnog Mig.
twee gedenktekens van den roem en dapperheid vag uwe Natie, ter bewaaring te geeven, en wel op. dat tydftip, waar in de aanftaande waarfchynlykq nereeniging van haare magt met de Franfche Legers, haare Zeemagt tot nieuwe Zesepraa'eQ roept. ° r
Ik beievere my insgelyks om aan de Reprefen? tanten der weder vry geworden Bataven aan te bieden, twee zeer kostbaare gedenktekens der Vryheid, die hunne Vaderen hebben weten te verkrygen. Het is den beker, uit welken deeerfte zaamyerbondenen dronken, en een'der klooten, waarin ieder ten blykezyner toetreeding,een fpyker floeg. Be Stadhouder begroef deeze doorluchtige Gedenktekenen uwer gefchiedenis in het duister; het is, dus rechtmatig dezeiven aan den algemeenen eerbied toe te wyen.
Ik meen u lieden ook een Kanon te moeten doen ter hand (tellen, het welk een Indiaansch Koning eertyds aan de Zeven Vereenigde Nederlanden ten gefchenke gaf.
Ik hoop, Burgers Reprefentanten! dat Gyüeden, met belangneeming de waarlyk kostbaare voorwerpen zulc ontfangen , welke U de Generaal DU* moneeah/, die het bevel over de Franfche Troupen w den Haag voert, van mynen.twege, en in naam der Natie aanbied.
Het is my bekend, dat onder de Leden dep Staateq Generaal 'er verfcheiden gevonden wor■dm , die, geplaatst aan het hoofd der beroemdrte U'tiverfiteiten, hunne perfoonlyken roem even zeer daar aan hegten om de Weetenfchappen aan t© kweeken, als om dezeiven te hefchermcn; indien -deeze agtingwaardige Burgers , en derzelver an». dere Medebroeders , verlangen om hunne byzondere Verzamelingen door eenige flukken van de Natuuilyke Hiitorie te vermeerderen, verzoek ik 8fètS hunne keus te doen, en voor als dan die zaa4en by voorraad aan te neemen, als een oprecbs


JAARBOEKEN, Maart, 1795- W9
onderpand van de vriendfchap en broederfchap der Reprefentanten van het Franfche Volk.
HEIL, ACHTING en BROEDERSCHAP.'
De Reprefentant van het Volk,
{Was geteckend?)
A L Q U I E R.
De Generaal Dumonceau deedt vervol gens de volgende Aanfpraak aan Hun Hooj Mogenden, welke hy naderhand fchnf telyk overgaf:
Eerlykheiden Deugd ver zekeren de Overwinning.
V R THE ID. GELTKHEID.
Uit het Hoofdkwartier in 'sHage,den 21 Ventofe , het eerfie Republikeinfche Jaar,
De Generaal de Brigade, Commandant en Chef in den Haag,
Aan de Burgers Reprefentanten van het Bataaffche Volk.
De Reprefentant van het Franfche Volk, heef als een noodzakelyk gevolg der grondbegmf len van edelmoedigheid, die eene vrye Natie kei fchetzen, my met de vereerende zending gelasi om in uwe handen, in naam der Franfche Repi bliek te overhandigen, de Sabel van den bravt Admiraal de Ruyter, de Staf van commando v; den Admiraal Tromp, een Kanon, het welk e< Jndiaansch Koning voormaals aan de Staaten Gen raai ten gefchenke gaf; eenen Beker, waar uit < eerfte zaamverbondenen by de ontluiking der d Eeeee 4 tas
's GaA*
VENHAGE.
f 1
t,
1-
, l»
n n
:U
ie af.


1480 nieuwe nederlandsche
'sGravenha
CE
i
taaffche Vryheid elkander toedronken; en een kloot waar in dezelfde zaamverbondenen een fpyker floepen , ten teken van hunne toetreding tot de Vryheid , en waar van de Stadhouders zich meefter gemaakt hadden. Deeze kostbaare onderpanden die aan de Bataven den heldhafdgen moed berin! neren, die twee hunner Zee^ Overften deden uitblinken , kunnen niet beter in handen gegeeven worden, dan in die der Reprefentanten van een Volk van het welk deeze groote Mannen den naam ea den roem onfterfFelyk gemaakt hebben.
{Was geteckendf)
DUMONCEAU.
De Prefident van Hun Hoog Mogenden; de Burger Hufor3 beantwoordde den FranIchen Generaal met de volgende Aanfpraak:
BURGER GENERAAL!
T\e Reprefentanten van het Bataaffche Volk be*^ tuigen hun genoegen, daar zy uit uwe handen een onderpand van de vriendfchap , de aatine sn toegenegenheid der Franfche Reprefentanten jntfangen.
Mogt de nagedagtenis van onze twee Helden iie Doorluchtige Verdedigers van ons Vaderland, alle de Bataven met eenen heiligen iever doen ontbranden! dat hun voorbeeld ons heilig zy, en dat wy tot aan ons laatfte oogenblik , niet ophouden ms Vaderland te verdedigen , en ons aanweszen tot aan den jongften fnik, aan het zelve toe :e wyen
Zy wenfchen u geluk, Burger-Generaal! van gekozen te zyn, om deeze eerbiedwaardige Wapenen aan hun over te brengen; zy vereeren uwe jevoclens en uwea moed, en hun grootite hoop is
ge-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1481
gegrond op de verwagting van uwe gevoelens,', cenpaarig onder uwe Broederen te zien aan-v neemen. c
Dit Antwoord op de Misfive van den Franfchen Volks •Reprefentant Alquier, aan denzelven, door de Commisfie uit Hunne Hoog Mogenden , met eene gepaste Aanfpraak overhandigd zynde, is door den gemelden Reprefentant in de gracieuste termen beantwoord.
Na dat de Prefident van Hunne Hoog Mogenden zyne Aanfpraak aan den Generaal Dumonceau hadt geëindigd,fpeelden de Mufikanten indeTrêveskamer verfcheidëne Aria's, onder anderen: ou peut on éire mieux au"au fein de fa familie &c. Waarop, de Franfche Generaals, benevens den geheelen trein vertrokken zynde, door den Gedeputeerde van Gelderland, den Burger Grasveld, aan Hun Hoog Mogenden deeze Aanfpraak gedaan werd:
T |pr Vaderlandfche bloed gloeit op het gezicht van deeze overwaardige Gedenkteekenen van den Heldenmoed van onze dappere Voorvaderen, en ons Nederlandse!» Hart klopt fneller by den Beker, waar uit de braave Grondleggers van ons Gemeenebest elkander den eerften teug der Vryheid toedronken: Wel aan, waarde Medebroeders.' Leden'van deeze Vergadering, laat ons, die ook nu vry zyn, deeze gelegenheid niet ontflippen, en befluiten wy, dat door deeze Vergadering, uit naam van het gantfche Bondgenootfchap, eene plegdge Maaltyd aan de Vertegenwoordigers van het Franfche Volk gegeeven worde: zweeren wy daar voor het oog der Goddelyke Almagt, en van het Vrye Volk van Nederland, op deeze dlerbaare Eeeee j overa
Gra-
ENHAE.


I4?2 NIÉUWE NEDERLANDSCHE
•sGra-
venha-
ge.
overblyffels van Vryheidszugt en Heldenmoed ons onzer braave Voorvaderen te zullen waardig toonen, dezen grond der Vryheid, niet dan by den laatften fnik der dwinglandy te zullen overgeeven, en het onbelemmerd genot der Zeevaart ook met den ouden luifteren ftand vastigheid van eenen Tromp, en van eenen de Ruiter, te zullen verdedigen.
Vervolgens wierdt by Hun Hoog Mogenden tot deezen broederlyken maaltyd befloten , en twee Leden dier Vergadering, benevens den Griffier gedespicieert om daar van aan de Franfche Reprefentanten kennis te geeven, terwyl verder bepaald werdt, om aan de Muzikanten too Ducaaten tot een douceur te geeven ; aan den Generaal Dumonceau, als overbrenger van deeze Gedenktekenen, een Rypaard geheel gemonteerd, tefchenken; en om de Misfive van den Franfchen Reprefentant Alquier, van wegen Hun Hoog Mogenden,te beantwoorden ; aan welk laatfte in de volgende bewoordingen is voldaan geworden.
GELTKHEID. FR T II E I D* BROEDERSCHAP.
'sHage den 12 Maart 1795, het eerfie Jaar der Bataaffche Vryheid.
De STAATEN GENERAAL der Vereenigde Nederlanden.
Aan den Burger ALQUIER , Reprefentane van het Franfche Volk.
BURGER--REPRESENTANT 1
TT\e plegtige Deputatie, die gy ons gisteren gezonden hebcft en de zo gepaste keus dee
voor-


JAARBOEKEN, Maart, 1795- UH
voorwerpen van deeze zending, als ook van den: Generaal Dumonceau, die aan het hoofd van ver-' fcheiden Franfche Helden, ons den uwen van den i 21 Ventofe overhandigde, en die zelfs tot ons op zulk eene waardige wyze fprak: dit ondubbelzinnig blyk der gevoelens, die het groot Volk bezielen, dat gy vertegenwoordigd , en die U perfoonlyk onderfcheiden, is ons oneindig dierbaar, en het is zeker zeer aangenaam voor hea, die tot hier toe, ook ten opzichte van de buitenlaudfche betrekkingen, het Bataaffche Volk vertegenwoordigen, om uit deeze vereerende ftap een nieuw voorteken te herkennen , van de broederfchap en de verbintenis, waar van dezelve de grondflag tusfchen de twee Volken zal uitmaken, die beiden vry en vrienden zullen weezen.
'Er is eene groote waarheid, Burger-Reprefen tant! ongetwyffeld even zoo roemryk voor dei Franfchen naam , als bemoedigend voor het Ba taaffche Volk: Zie daar dezelve: de waare recht vaardigheid is onaffcheidelyk van de waare magt en de Franfche Republiek, getrouw aan dat grond beginzel, uit de rede zelve geput, weet onder on haare overwinnende Legers te doen zegenen , d magt der wapenen ondergefchikt te doen zyn aan d rechten der menschlykheid, het gevoel en de fme; telyke gevolgen onzer voorledene rampen brcedei lyk te leenigen, en de waare overwinning op h£ Bataafsch Volk te behaalen, namelyk, die der hai ten , der achting en der vriendfchap.
Zeker het was de vrye en dezen naam waardij Franfchen niet genoeg, om zoo veel hinderpaale der natuur en der konst te boven te komen, d onze dwingelanden meenden onoverkomelyk te zyi en in het midden van den Haag de geliefde Boo der Vryheid te komen planten. Zy moeiten nc daar en boven, en Gy, waardig Reprefentant! G moest in hunnen naam , uit de Stadhouderlyl fchuilhoeken te voorfchyn brengen , en aan het B taaffche Volk wedergeevgn, voor het welke gy d
z<
sGrA-
fENHA*, 3E.
Antw. van Hutt Hoog Mog. aan Al* quier.
I
\ • s
t
3
n
ie i» n
1
y
;e ■ e-


1484 NIEUWE NEDERLANDSCHE
*sGr »-
venhaCE.-
Antw. van Hun Hoog Mog. aan Alguier.
1
c c c 2 i
I { £ 11
n '< o
g ü C h
§
zeiven in ons midden ter bewaaring gefield hebt, die heilige Gedenktekens van de trouw en de deugd onzer Vaderen, en van de onflerffelyke dapperheid van onzen de Ruittr en Tromp.
Ja, deugdzaam Republikein! uw wys oogmerk is vervuld. Dit kan voorzeker niet anders wezen dan dat van onzen patriottifchen iever, en die van alle de Hataven te doen ontvlammen, en hen terug te roepen , door de nagedachtenis van derzelver Doorluchtigfte Zeelieden weder te doen herleven, ;ot hunne natuurlyke beftemmiug, tot derzelver jude dapperheid , en tot den roem van met een Volk van Helden te deelen , in de overwinning /m de Rede en van de Vryheid.
Moge deze verzekering aan de Franfche en aan laare Reprefentanten welgevallig zyn.
Moge dezeiven ten onderpand verftrekken van mze diepe hoogachting voor het grootfle Volk es Waerelds, van den prys, die wy op uwe engd en uwe vriendfchap (lellen , en van onen geheiligden iever voor de fchoonfte en edelte zaak!
HEIL, AGTING en BROEDERSCHAP!
Al in den aanvang der jongstvoorgaande laand was, op het voórflel van den Burger "au, lid van den Pro vifioneelen Raad, deezer tede, in den Raad befloten, „het Comlitté van Finantie te gelasten, om op te eemen den aclueelen ftaat der Casfa, wat r voor eerst te betaalen was, en welke ntvang 'er voorhanden ware; voorts een sneraale balance te formeeren van den aat der Schulden,enz. en op te geeven een oncept, volgens 't welk de inrigting van it Finantie-Weezen voortaan diende gerejleerd te worden. Het gemelde Com-
mit-


* JAARBOEKEN, Maart, 1795. 148*
mitté, die omflagtige taak fpoedig by de • hand neemende, en deszelfs werkzaamhe s den met onvermoeiden yver voortzeten-c de, deedt het volgende Verflag, begrepen in het
EXTRACT uit het REGISTER der R KSOLUTIEN Mn dl «PROVlSIÖNüELEN RAAD, van 's GRAVEN HA GE.
Zondag den 22 Maart 1795.
Ts eehoort het Rapport van het Committé van ■1 Finantie, van deezen Raade, omtrend den Haat der Stads Finantie, en is zulks vervolgens door bet voorfz. Comm'tté met zes fluks Bylagen aan den Raad overgegeeven.
Fiat infertio.
Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, het gemelde Committé voor de gedaane moeite dank te zeggen , gelyk het zelve daar bedankt wordt by deezen , en voorts gerefolveert om het voorfz. Rapport benevens de Bylagen, door den druk publiek te maaken, enz.
Accordeert met 't voorfz. Register. {Was geteekend,')
C. F, van MAANEN.
RAP-
sGra-
enha' e.


ïffi NIEÜWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
VENHA-
Rapport
wegens
den ftaat
der Fl-
nantien
van
'sHage.
I i
i
i
< ( 1
1 i ( I c
f t
c
i l
RAPPORT van het COMMITTÉ van FINANTIE, van den PROVISIONEELEN RAAD van 'sGRAVEN HAGE, dóór het ■zelve COMMITTÉ aan voornoemden RAAD gedaan, op den 22 Maart 1795.
MEDEBURGERS!
VV/anneer uit alle de Leden van de MunicipaÜteic T van 'sHage, direcl na derzelver aanftelling, dit Committé tot de zaaken van de Finantie van 's Gravenhage wierdt geformeert, is op den 4 FeJruaryi79j, het zelve Committé by Refolutie zan deezen Raad gelast, de ftaat der Casfa op te deernen, na te zien wat voor eerst moest worden jetaald, en kon worden ontfangen, verders een Seneraale balance van de ftaat der fchulden tekens de Inkomftenen Eigendommen te forméeren, :n eindelyk een Concept op te geeven, volgens het welk de inrigting van het Finantie-Weezen vooraan diende gereguleert te worden.
Waarlyk geen geringe taak, aan dit Committé opgelegd , boven en behalven de menigvuldige dommisüen en dagely'kfche Occupatien van ontfang :n uitgaaf, met welke het zelve Committé federc leszelfs aanftellingis belast geworden, en boven en •ehalven de dagelykfche Raadsvergaderingen, wel:e ieder Lid van het zelve heeft moeten bywoolen, waar door voor hun zoo veel minder tyd is ivergebleeven , om alles met die accuratesfe, en ttentie, welke, en de nieuwigheid der zaak, en e wyze waar op de vorige directie heeft plaats ;ehad, zulks egter dubbeld vereischten , te kun. en nagaan.
Het vertrouwen egter, het geen ieder Lid varj it Committé vooronderfteld wierd te hebben geteld in de vorige Regeering, deed hen een zoete oop koesteren, en zig vleyen, dat het Finantie-
Wee-


JAARBOEKEN, Maart, 1705: 148?
Weezen van'sGravenhage, en de Adminiftratie,' over het zelve gehouden, in eene, zoo geene volmaakte, ten minften in eene gereguleerde, en goe-i de ordre zoude werden bevonden, en dus dat de last, aan de Leden van dit Committé opgelegt, daar door merkelyk zoude worden verligt.
In dat vertrouwen begon het Committé al aanftonds, na derzelver aanftelling, zig te informeeren, hoedanig het beftier ven Stads Finantie-Weezen was ingerigt, en vernam al fpoedig, dat de beheering , en het bewind over Stads Inkomften ec Uitgaven, onder benaming van Ordinair en Extraordinair was gevoerd, en dat het zelve waa verdeeld in twee Departementen, waar van hel eene, Ordinaire, gehouden wierd door den The faurier van den Haag, welke jaarlyks van zyne adminiftratie, reekening doet aan den Prefident vat het Hof van Holland, en een Lid uit het gewee' ze Collegie van de Gecommitteerde Kaaden, ali adminiftreerende de Domeinen van de geweezene Staaten van Holland , en zulks in prefentie vat Bailliuw, Burgemeesteren, Scheepenen en Vroed lchappen van 'sHage.
En waar van het andere, Extraordinaire, ge houden wierd door den Commis van Burgemees ters Kamer , en over het welk Burgemeesteren al leen het bewind hadden, en jaarlyks op St. Catha rina dag, zynde den 25 November van ieder Jaai gewoon waren aan Scheepenen te doen, een Ree kening, welke was geïntituleert: Particuliere Kei kening, die zyn doende Burgemeesteren van *s Ht ge, wegens de Extraor dinar is Middelen van de Hage, geen gemeenfehap heibende met de Ordini ris Thefaurie, en by Hun Edele Achtbaarhedei zelve ^eadminijireert, met en federt Catharim dag van het eene, tot Catharinedag van het ai dere Jaar.
Beide deeze Reekeningen moesten natuurlyk c cerfte onderwerpen van het ondsrzoek van h< Committé zyn, ten einde daar uit de nodige it
lici
sGrA-
/ENHA" 3E.
Rapport wegens den ftaat der Fi' nantien van
'sHage,
1 1 1
s
n
IS
e
'X
1-


'sGra-
VENHACE.
Kappon
dthftaai da Fïtiantkpvan
'sHage,
1488 NIEUWE NEDERLANDSCHE
lichtingen in de zaaken van het Finantie-Weezerj te bekomen, en gelyk men nimmer na één jaar kan oordeeltm over inkomften en uitgaven , van een Corpus of Collegie, wiens inkomften, en uitgaven aangeduurige veranderingen Zyn bloot gefield, dagt het Commitré dat een tydperk van tien jaaren voldoende zoude zyn, om over de Finantie van 'sHage tekunrea, en met eenige grond van zekerheid te mogen oordeelen, en vermeende daar toe gerustelyk de tien laatfte jaaren te mogen leggen tot een bazis van hunne bereekening
En ingevolge van dien heeft het Committé zig eerst bezig gehouden, met het, zoo veel de tyd zulks heeft toegelaaten, naauwkeuria; examen van de tien Reeken'ngen , door den Thefaurier Van der Héopt gedaan in den Jaare 1786, over denjaare 178 *, en zoo vervolgens tot de laatfte gedaan, en gefloten 24 November 1794, over den Jaare 1793, en van die over den Jaare 1794, welke wel in gereedheid gebragt, maar nog niet opgenomen of gefloten is kunnen worden»
Uit die tien Reekeningen, welkers wyze van inrigting klaar, verflambaar, en in order is, is aan dit Committé gebleeken, dat behalven de in die Jaaren opgenomene en genegotieerde penningen, welke dan eens vèel, dan eens weinig nebben be. dragen, de ordinaire ontf.ngst in die tien jaaren, ten behoeven van 's Hage, uit differente hoofde heeft bedragen eene fomma van een Millioen, zeven en dertig duizend, drie hondert zeven en veertig guldens, zeven ftuivers en zes penningen.
En dat de Ordinaire uitgaaf, mede behalven de in d e jaaren afgeloste Capitaalen, welke ook het eene jaar meer, het andere jaar minder hebben gemonteert «in die zelfde jaaren bedraagd eene fomma van een Millioen, twe maal hondert een en zeventig duizend , agt honderd vyftig guldens, negen ftuivers, negen penningen, en dat dus in tien jaaren meerder uitgegeeven als onrfangen is, een fomma_van een honderd vier en dertig duizend, vyf
hoQ-


JAARBOEKEN, Maart, 1755. 1480
honderd, drieguldens, twee ftuivers, en drie pen Dingen, zynde dus over ieder jaar een deficit of te kortkoming van jaatlykfche genotene inkomfien , tegen iaarlykfche gedaane uitgaven van dertien duïzend, vier honderd vyfng guldens, zes ftuivers, drie en een halve penning.
Kunnende dit alles blyken by bet korte Borderel, waar in ieder post voor ieder jaar op zig zelfs is gebragt, en ten dezen als een Bylaage werd over gelegd onder de letter A.
Was de Adminiftratie van de Extraordinaire Mid delen van den Hage, op dezelfde eenvoudige manier als de hier vorengemelde ordinaire gefchoeit geweest, zoude dit Commitié in zyne verwagtiBg en vertrouwen zyn bevestigd geworden, en veel verligting in het uitvoeren van het hun toevertrouwde onderzoek hebben ondervonden; maar wel ras ondervond het Committé van Finantie in het examineeren van de tien laatfte Reekeningen van die Extraordinaire Adminiftratie , over de Jaaren 1785 tot 1794 ingefloten , een dubbelde attentie nodig te hebben om geene abuizen in dat examen te begaan.
Het bleek al aanftonds aan dit Committé, dat in deeze Adminiftratie , particulier door Burgemeesteren in der tyd gehouden, en door derzelver daar toe aangeftelde Gommis in hun naam uitgeoeffend, zig bevonden verfcheidene Losrenten, Obligatien, en andere rentgeevende Effecten, aan het Corpus van den Hage in eigendom toebehoorende, waar van de jaarlykfche Intresfen en Renten, in gemelde Reekeningen worden verantwoord; niets derhalven was in een behoorlyke Adminiftratie van zoo veel aanbelang als deeze, noodzakelyker en waarfchynelyker, als dat van die Losrenten, en andere Effecten een behoorlyk Capitaal boek was gehouden, waar in alle die Effecten met alle derzelver folioos, numeroos en datums, als anderzints waren gefpecificeert, en omfchreeven; dan tot de uiterfte verwondering van dit Committé, wierd hun Fffff docr'
'sGra-
VENHAGE.
Rapport
wegens
denjlaat
der Fi-
nantien
van
'stiage.


sGra-
VENHACE.
Rappor wegens den fiaa der Fi-
na ti tien van
'sllage.
1490 NIEUWE NEDERLANDSCME
door de Commis van Burgemeesters Kamer, onder wien alle dezelve Effecten altoos berustende geweest, immers uit wiens handen dezelve door dit Committé zyn overgenomen, onderrigt, dat zofdanig Capitaal boek, zoo veel hem bewust was, nooit in weezen is geweest, en dus door hem niet Jkonde worden overgegeeven.
By de overneeming derhalven van de voorfz. Effecten, was het eerlïe werk van het Committé om van dezelve een behoorlyke lyste te maaken, en het Committé legt dezelve benevens de Lyst der vaste Goederen en Eigendommen, den Haag toebehoorende, bier by over, onder de Letter B. f. en 2, zonder egte' voor zommige d iar op gebragte Capitaalen te willen inftaan, vermits de tyd tot het exact onderzoek, omtrend dezelve heeft ontbroken.
En even zoo min als aan dit Committé een behoorlyk Capitaal boek van Stads particuliere Effecten beeft kunnen worden overgegeeven, even zoo min heeft het Committé Inkomen een blaffert of Capitaal boek van die Effecten, welke bevorens hebben behoord aan het Leproos of Proveniershuis van 's Gravenhage, welk huis met deszelfs toebehooren bevorens is geweest onder Adminiftratie van Regen ren, dog het welk met alle deszelfs Goederen, Effecten en Inkomften, zoo verre die nog in wezen waren, volgens Refolutie van de Weth, van 15 September 1790, door de toenm<a!ige Regenten aan Burgemeesteren van 's Hage (zoo daar by gezegd word,) zyn gereftitueerd, en den eigendom daar van getransporteerd, welke Rffeften en lrkomften,by Refolutie van Burgemeefteren, vaa d. to 7 Maart 1791, zyn gefteld onder Adminiftratie van den Commis van Burgeir eefters Kamer, db daar van jaarlyks reekening heeft gedaan, en waar van de laatfte is gefloten 24 November 1794-
Het Committé heeft even gelyk de andere Effecten yan 's Hage, ook die Effecten van het zelve Huis, uit handen van den voornoemde Admmi-
itra-


JAARBOEKEN, Maart, 170J. 1491
ftrateur overgenomen, en daar vah gemaakt een Lyst ten dezen overgelegd onder de Letter C.
Uit dezelve particuliere Reekeningen van Burge rneefteren aan het Committé gebleken zynde, dat 's Hage competeerde zeker Recht, wegens alle de publieke Boelhuizen in 'sHage of Haag-Ambagt gehouden wordende, heeft het zelve Committé de laatfte Reekeningen van de vorige Vendumeester, gebragt, en gedeeltelyk verantwoord in gemelde Stads particuliere Reekening , gefloten 8 January 1795, nagezien en bevonden, dat deeze Stad een nog al aanmerkelyke fomme te pretendeeren heeft wegens Goederen op dezelve Boelhuizen aan particulieren verkogt, en waar van de invordering üiet is gefchied, nog, hoe zeer dit Committé, door deezen Raad daar toe gequalificeert,ook reeds daar toe moe te heeft gedaan , door de kortheid destyds niet is kunnen gefchieden, zynde uit dia Reekeningen van de Venduën gebleken , dat het Corpus van :s Hage daar en tegen ook nog een ma* tige fomma verfehuldigd is aan particulieren die hunne Goederen op die Vendüen hebben doen verkoopen, en het provenue van dien nog niet góedgevonden hebben af te haaien en te öntfangen, terwyl het Committé geen tyd of gelegenheid heeft gehad, om zig voldoende te informeeren, of hefc recht van 4000 Penning en 10de Verhooging aan het Ge.t.eeneland van dezelve Verkoopingen competeerende, geheel of ten deele is uitgekeerd, eri waar van het onderzoek door het Comroitré varj Finantie, het welke ih plaatze van dit tegenwoordig Committé by de verandering der Regeering van 2 April aanftaande zal worden aangefteld, zoo wel als het examineeren van de Reekeningen van dd voorige Jaaren , wegens de Vendueti in die tyd gehouden, werd overgelaten; kunnende dit Committé niet voorby, om aan het Committé van Finantie in der tyd aan te beveelen, altoos een oplettend toezigt op de verbetering van de directie van deeze Stads Inkomften te houden, ten einde Fffff a het
's GrA-
venhage.
Rapport wegens den ftaat der Finaniienvan
'sHaget


1492 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhace
Rapport wegens denftaat der Fi' nantien van 's Hags,
het geeveD van te veel credit aan koopers op Venduen geen meer fchade aan Stads Kasfe toebrenge.
Geene verbetering van directie, maar vermeerdering van Capitaal heeft de StaJs Bank van Leening , die aanmerkelyke tak van onderftand van Stads Inkom (ten, nodig; want. Medeburgers! het Committé heeft een naauwkeurig onderzoek gedaan wegens die huishouding, geheel op zig zelfs (taande , en waar van weekeiykfche eri maandelykfche, dag, week, en maandftaaten werden ingeleverd, en waar van tweemaal 'sjaars Reekeningen werden opgenomen , en heeft bevonden dat in da Epoque van tien jaaren, over welke het onderzoek door dit Committé is gedaan, de Kas van Burgemeefteren uit de Bank van Leening heeft ontfangen of geligt een fomma van driemaal honderd twee en dertigduizend, tweehonderd, twee en tagtig guldens, tien ftuivers en twaalf penningen.
En dat daar en tegen de Bank van Leening in die tien jaaren uit Stads Kasfe maar is gefubfidieert en bygeftaan, met eene fomma van eenmaal honderd negen en twintig duizend vier honderd vyf en twintig guldens, het geen in tien jaaren een vermindering is van tweemaal honderd, twee duizend agt honderd, zeevenen vyftig guldens, tien ftuivers, en twaalf penningen aan Capitaal, en wel. ke vermindering van Capitaal noodzakelyk ten gevolge moet hebben een vermindering vau revenuen, welke egter tot fubflftent;e van Stads Kasfe zoo hoog nodig zyn.
En om welke te bevorderen, en het Capitaal van Stads Bank van Leening te vergrooten, zonder aan de jaar'ykfche Stads Inkomften zulks te doen ontwaar worden, het Committé vermeent en zeer gefchikt Fonds te kunnen aan de hand geeven, het welk bevorens door de Regeering ten eigen nutte is gebruikt, en beftaaf* in het provenue van de Rantfoen, Pond- en Schouwgelden, welke jaarlyks door Schout, Burgemeefteren, Scheepenen en


lAADRnPTTRiNL Maart. 1493
j -
Secretarisfen van 'sËhge, ieder voor een twaalfde nart wierd verdeeld, en volgens de tien Reekeningen van de tien laatfte jaaren heeft bedragen een fomma van zes en tagtig duizend , negen honderd zeven en vyftig guldens , negentien ftuivers, en dus 'sjaars een fomma van agt duiz.nd zes honderd vyf en negentig guldens en zestien ftuivers
°PHeetDSmmitté heeft voorts de Verhuuringen van Huizen en Landen, welke m die particuliere Adminiftratie - Reekeningen van Burgemeelleren, al medp werden verantwoord, ook zodanig bevonden, daVeen volgende Regeering daar in tot Stads voordeel enige metkelykc veranderingen en verbeteSen kan maaken, dan het welk geduurende de ïyd van het aanweezen van d.t Committé mei
^ deX^Ser-e Adminhlratie-Reekenin gen van Burgemeelleren in der tyd, zyn ook jaarfvks verantwoord de Reekenmgen, welke door de Commis van Burgemeesters Kamer, wegens de Adm3atie ter zalke van genegotieerde gelden, oF M andRecepisfen en Obligatien, 's jaarlyks zyr gtSan , en waar van de laatfte is gefloten 24 No
VeBmvk nadoet Committé verwagt dat van dit ongènoomen penningen een behoorlyk Register et Sen zoude zyn gehouden, maar te vergeefs i: hè zelve gerequireert, als zynde nimmer gehou 5en- alleeSyk blyktby een ongeteekende ftaat ag £ iede van dezelve, wegens voorfz. Adm.niftra fe gedaan wordende Reekeningen zig. bevindende hoe veele Recepisfen nog ten lasten van de Sta, Voooen, en dit is , benevens de refpeftive Ree kemngen zelfs, al het bewys, het welk van d< exiftentie van die fchulden, d.e circa drie tonne S bedragen, te vinden is, en waaromtrend al gSdïïelvtat'by de volgende direft.e eene an ïere fch'.kkiiig zal moeten werden gemaakt. . deTerwyl hjS Comitéfop de noodzakelykbei
's Gra«
VENHAGE.
Rapport wegens■ den ftaat der Finaniienvan
's Hage.
1 1
[
! I
i
r


1494 NIEUWE NEDERLAN DSCHE
's Gra-
VEöHA-
Rapport
wegens
den ftaat
der Fi
nantien
van
UHage,
|
i
1
daar van niet behoeft aan te dringen, maar alleen en pasfant danr omtrcnd moet remarqueeren, dat, wanneer 'er zodam'g Register was gehouden, als dan daar in met een opflag van het oog zoude zyn gevonden, het geen du uit de particuliere Reekening vrn Burgemeesteren Admioiftratie, over den Jaare 1789, aan het Committé heeft gebleken, dac Burgemeesteren van 'sHage, in dat Jaar 1789, van Mr. C. M. ten Hove, als Adminiftreerende den boedel van wylen Mr. Michiel ten Hove, in leven Secretaris van 'sHage, en vaD Weesmeesteren van 'sHage, als reprefenteerende den boedel van wylen Mr. johan van Renesfe, mede in leven geweest zynde Secretaris van 's Hage, hebben overgenomen en ontfangen eene fomma van drie duizend, vyf honderd , vyf en negentig guldens, negen ftuivers en twaalf penningen, als welke bavonden zyn ter Secretarye te berusten, in zekere kasfe gefchikt, tot bewaaring van geconftgneerde penningen,en van welke penningen de verantwoording voor reekening van gemelde boedels gebleven was, en zulks, zoo als daar by wordt gezegd, om dat tot dato dezes (in 1789J voor zoo veel bekend was, niemand daar op eenige aanfpraak had gemaakt , gelyk ook dat Burgemeesteren voornoemd, ngevolge derzelver Refolutie van 19 April 1790, dit handen van de toenmaalige twee Secretarisfen, aebbeo geligt en ontfaDgen eene fomma van vyftien Suizend, zes honderdagt en twintig guldens, dertien ftuivers ftuivers, zes en een halve denier, als gemelde Secretarisfen op den 1 September 1789, :er Secretarie hadden opgemaakt, dat het montant ?an de Corifiguatie- Kasfe der In/blvente Boedels, vas komen te bedragen ; en dat om reden, dat ie meeste dier penningen wa arschynklyk hooit zouden worden afgehaald, en dienvol5epde voor zoo verre dezelve niet afgehaald wierJen tot dienst van den Hage zouden kunnen worlen geëmpioyeert. Deeze beide fommen in reekeniDg als ontfang
ver-


ÏAARBOEKEN, Maart, 1795- x495
verantwoord, zyn, na het oordeel van het Com mitté, fchulden, waar voor den Haag tereenigen tyd aarfpreekelyk is, en zo ras zig wettige regt( hebbende daar toe opdoen, moeten dezelve penningen werden terug gegeeven , en hadden , als zo-t danig, in een Register van de fchulden van sHa-i se behooren te zyn aangefchreven, om de wettige/ Eigenaars van hun regt daar van ter zyner tyd niet< te verfteeken. , j
Het Committé van Finantie moet ook onder het oog van deezen Raad brengen, dat al mede door den Commis van Burgemeesters Kamer, jaarlyks is gedaan een Reekening, wegens de Collecte van het inkomen van het Maalloon, zynde een regt van twee blanken, weke ieder Burger, en van een blank, welke ieder Bakker van de zak Tarw en Rogge , welke op de Wind Koorenmokns van 's Hage gemaalen worden , aan het Corpus van 's Hage moet betaalen , en in welke Reekening door gemelde Commis ook werdt verantwoord, de iaarlykfche recognitie van vyf duizend guldens, welke de Haagfche Courantier aan deeze Steede moet uitkeeren, gelyk ook daarin worden verantwoord, eenige Intresfen van Capitaalen, door Burgemeesteren op Intrest of Lyfrencen, uit de pen. ningen van dit Fonds uitgezet.
En dat in de eerfte negen jaaren van het tydperk, waar over het onderzoek van dit Committé gaat. het altoos batige faldo van ieder van die Reekenin gen over ieder iaar is gebragt in de volgende Ree kening, zonder dat van deeze Reekening over dee ze Collecte, een titul of jota in de groote Adminr ftratie-Reekening van Stads particuliere Inkomftei over vorige jaaren te vinden is, maar dat het faldt van de Reekening over deeze Collecte voor he eerst al» extraordinaire ontfang , in welgemetd groote Adminiftratie-Reekening van Burgemeeste ren, over den Jaare J.794 is gebragt, en aldaa verantwoord. als het flut van de laat/ie Reekenin meecns die ColleSlens, en toen heeft bedragen een * F ff ff 4 fo*
iGra-
enha:e.
lapport zegens iev ftaat Ier Fi* imtien tan
s Hage.
i
I
r
T
e


■w a mét IV-ÏT7 Tlrrrn .
*s Gra
venba-
ge.
liappoi
wegen denjh.it der Fr nantttm van
'sliage,
: i
fómrna van zeven en vyftig duizend, tw$e hon■ derd agt en veertig guldens, vyftien ftuivers, en agt penningen, het welk nog veel confiderabeler zoud.- zyn geweest, zco nier jaarlyks uit die aparte < Reekening over deeze Collecte in uitgaaf waren ge"brat, de volgende posten als, vyftig guldens beduid aan dejongfte Burgemeester in def-tvd voor het ópzigt over deeze Adminiftratie, vier Suilend, drie honderd, vyftig guldens betaald aan de Bail' huw, drie regeerende en Oud-Burgemeesteren'ea Commis, voor et:, jaar Recognitie uit de Courant; vyf en zeventig guldens, aan den Kamerbewaarder dertig guldens, aan Burgemeesteren en Secretans voor bet opneemen der gemelde Reekening, en vyf guldens aan den Commis voor bet febryven van dezelve, met welke posten jaarlyks de ontfangst van dit middel is vermindert met vier duizend, vyf honderd, tien guldens: terwyl Stads Kasfe door dat faldo van zeven en vyftig duizend twee honderd, agt en veertig guldens, vyftien Run vers agt penningen, merkelyk in het Jaar 1704 is geftyft, gelyk ook 13 gefchied door een Legaat van vyf duizend, twee honderd, agt en dertig guldens, -iet welk door Picter Huguïtan van f^ryfoeyen aan de Stads Schooien van den Haag en Scheevel nmg, was gemaakt, en in dat Jaar is uitgekeerd, van welk een en ander het natuurlyk gevolg is ec. veest, dat, daar in voorgaande iaaren bet faldo van Reekening van s Haags particuliere Finantie altoos Kdeelig was, het faldo van die Reekening over l79j, bang of voordeelig is geweest.
Het Committé van Financie heeft ook uit de Reekening, zo ter Thefaurie, als ter Kamer van Burgemeesteren jaarlyks gedaan, gezien, dat ioor de Thefaurie merkelyke lommen zyn betaald tan Burgemeesters kas , tot onderhoud van de Buiten Armen, boven en behalven het geene het prddel van belasting op de Wynen, en Brand*. yynea opbrengt, dan de korte tyd van nog geen wee maanden, welke dit Committé is werkzaam


JAARBOEKEN, Maartt 1795. H97
geweest, en de veelvuldige andere Oceupatien hebben belet, dat dit Committé deswegens eni ge grondige kennis over de bethering van die Aimen heeft kunnen bekomen , en zal dus zulks aan hunne Succesfeuren moeten overlaaten , eu hun aanbeveelen om zig ie doen intormeeren, omtrent de beftiering en directie, welke ten opzigre van die Buiten-Armen wordt gshouden, cn welke merkelyk kan worden verbetert, eensdeels, wanneer aan en ten behoeven van die Armen, niet een gedeelte van het geene wordt ontvangen, van ieder die Burger van 's Hage wordt, maar hel geheel werd goed gedaan, zo als by Refolutie van de Weth, van dato 4 January 1770 was bepaald, en gearrefteerd, want, niettegenftaande by die Refolutie is verftaan, dat tot meerdere foutien van die Armen van ieder, die zyn Burgerrecht verzoekt, en in 'sHage geboren is, vyftien guldens, van ieder die buiten den Haag, dog in de Provincie van Holland geboren is, twintig guldens , van ieder , die niet in deeze Provincie, maar in eene andere Provincie, of in het diftrict van de Generaliteit geboren is, vyi en twintig guldens , en van ieder Vreemdeling dertig guldens zal worden afgevorderd, is die bepaalde fom nooit geheel aan, en ten behoeven van die Buiten-Armen uitgekeerd, maar iedei van de drie Burgemeesteren , en den Secretaris trokken alvorens daar van af, en genoten eer Ryksdaalder, en dus te zamen tien guldens va» ieder, die zyn Burgerrecht verzogt, terwyl he) overige alleen aan den Armen wierdt gegeven; en anderdeels kunnen worden gemenageert de douceurs, die aan de twee Burgemeesters als Opper-Armbeftuurders werden gegeven, ter fomma van drie honderd vyftien guldens, en een Penfioen van twee honderd guldens aan een gewezene Armbeftierder toegelegt; maar vooral hadl 'sHaags kasfe, of wel de kasfe van de Heiligt Geest, of Huiszitten Armen merkelyk gefterki Ff fff $ kan..
'S.GRA-
VBNHAGE.
Rapport wegens den ftaat der Finantienvan
's Hage.


1498 NIEUWE NEDERLANDSCHE
*s Gra-
VENHAGE.
Rapport
wegens den ftaat der Finantienyan
'sHage.
!
kunnen worden, als Burgemeestereu hadden ter uitvoer gebragt, derzelver op den I5january 1770 eenparig genomen Refolutie, waar by door aile de Magiftraats-Leden, de Weth rer dier tyd uitmakende, is goedgevonden en verftaan, dat tot meerdere foutien van die Artnen, van die geene, die in het vervolg zoude worden gebeneficeert, met eenig Ampt, Officie of Bediening, waar van het rendement 'sjaarlyks vyf honderd guldens, en daar boven bedraagt, zal worden afgevorderd voor een jaarlykfche Recognitie een vyftigfte penning, tot 'welkers invordering de toenmaligen Commis is gelast, maar welke Refolutie, voor zo verre het Committé weet, nimmer is ter uitvoer gebragt, en waar van dus de Buiten-Armen nimmer eenig effeft hebben gehad.
Tot hier toe, Medeburgers! heeft het Committé van Financie zig bezig gehouden met het geven van eenige opening over differente posren , voorkomende in de Ontvangen van die tienjaarige Reekeningen, welke het onderwerp zyn geweest van derzelver onderzoek, dog daar die zelfde Reekeningen ook verfcheidene Uitgaven bevatten , welke het Committé niet ftilzwy&ende kan voorby gaan, vindt zig het zslve Commiité, dat door geen andere dryfveer, als het waare belang en verbetering van Stads [nkomften, en by gevolg van de welftand zyner Medeburgers wordt gedreven, verpligt, 3m aan Uw aandagt voor te dragen, dat verfcheiden Uitsaven, zo wel in de Reekeningen van de Thefaurie. als in de particuliere Stads Financie Reekeningen voorkomende , merkelyk kunnen worden verminderd, of geheel vernie:igd, of zelfs, dat daar van voordeel aan de Stad kan worden toegebragt, en van dit laatfte foort is de eerlte Uitgaaf, welke in die Reekeningen jaarlyks voorkomt, en beftaat in ;en uitkeering, of betaling van Servitiegelden >
aan


JAARBOEKEN, Maart, W5> *499
aan de Militie, alhier Guarnifoen houdende, en waar omtrent men dient te zyn geïnformeert, dat alle zodanige gelden, door het gemeene Land van Holland worden gereftitueert, of wel voor dat dezelve aan de Militie worden betaald, worden goed gedaan, waar na de Stad dezelve weder aan de Militie uitkeert; dog dat daar van alvorens wordt afgetrokken vyf van het honderd, en dus dat die vyf percent een voordeel oplevert van geene geringe importan» tie, wanneer men conf: Jereert, dat in de laat fte Reekening van Burgemeesteren, als ontvan gen en weder uitgegeven wegens Servitiegelder is gebragt een fomma van eenmaal honderd vyl en zeventig duizend, één honderd, één guldei negentien ftuivers, zeven penningen, waar var vyf percent heeft bedragen agt duizend, zever honderd vyf en vyftig guldens, twee ftuivers. welke nimmer zyn verantwoord, immers waai van de verantwoording nergens is te vinden, en dus ftilzwygend blyft voor reekening var de betaalders, terwyl de Militie voor de volh fom quiteert.
Van het eerfte foort, vatbaar voor vermindering , zyn verfcheiden posten, zo wel var die, welke in de Reekening van de Thefaurie. als van die, welke in de Reekening van Bur gemeesteren als uitgaaf voorkomen, en welkeri getal een menigte is, en by dit Rapport nie kunnen worden opgegeven , maar welke aai een volgende directie, niet kunnen of zullei ontglippen.
Terwyl van het tweede foort, welke gehee vernietigd kunnen worden, of van zelfs zullei vervallen, mede een geheel aantal voor handei is, en voor een groot gedeelte vervat zyn i: de opgaaf van de jaarlykfche Uitkeeringen Traélementen, Douceurs, en andere benamingen welkers lyst mede ten deeze werd overgelegi ender de Letter D , waar uit zal blyken, wel
's Graven hage.
Rapport
wegens den /laas der Finantien * van
'sHage,
l i
l 1
I
t ï
l
3


i5o© NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Graven ha' GE.
Rapport •wegens den ftaai der Fiiiatnienvan
's 'Hage.
ke fomvsen jaarlyks om niet zyn weggegeven, en betaald, alleen om dat dezelve door een oude ingekroopen gewoonte waren gefustificeert.
Voor het overige zal uit het Borderel, mede ten deeze overgelegd onder de Letter E, kunnen blyken, dat de jaarlykfche inkomften, welke in de particuliere Reekeningen van Stads Financien, door Burgemeesteren geadminiftreert geweest zynde, in de tien laatfte jaaren Hebben bedragen, eeu fomma van één millioen, zesmaal honderd, drie en zeventig duizend, drie en negentig guldens , zeven ftuivers twee en een derde penning.
En dat de jaarlykfche Uitgaven in dezelve tien jaaren , hebben bedragen een fomma van één millioen, zevenmaal honderd, agt en tagtig duizend, drie en twintig guldens, drie ftuivers vyftien penningen.
En dat dus in tien jaaren meerder uitgegeven als ontvangen is, een fomma van eenmaal honderd veertien duizend, negen honderd, negen en twintig gulden, zestien ftuivers en twaalf en twe? derde penning, zynde dus over ieder Jaar een deficit of te kort koming, van jaarlykfche inkomften, tegen jaarlykfche uitga, ven, ter fomma van ruim elf duizend, vier honderd twee en negentig guldens, negentien ftuivers.
Uit al dit hier vooren gedetailleerde zal het niemand verwonderen, dat de ftaat van Stads iasfe zig in geen beter of florifanter ftaat bemind, en het Committé moet ten bewyze daar ?an aan den Raad open leggen, een ftaat van ie fchulden, welke ten lasten van Stads kasfe syn loopende, en welke gefpecifïceert zyn op de lier nevens onder de letter F overgelegde Lyst ran fchulden, zo die zyn genogotieert door, en loopende ten lasten van de Thefaurie , als die iran de particuliere kas van Burgemeesteren, ea :usfchen welke als nu geen de minde onderfcheid
wttt


TAARBQEKEN, Maart, 1795- i5«
meer kan of moet gemaakt worden; op dezelve zal men ook vinden alle de nog onbetaalde Reekeningen , ten lasten van den Hage , voor den 2 February i~9 verfchuldigd, welkers betalingen hoe eer hoe beter zullen moeten gefchieden' en w ar toe dit Committé zig niet in ftaat heeft bevonden, vermits tyde van derzelver aai* ftelling geene, of geene genoegzaame penningen voor handen waren , gelyk kan blyken uit de opgaaf ter Thefaurie deswegens aan dit Committé gedaan , als hebbende de penningen, aldaar op a February in cas bevonden , bedragen een fomma van zeven duizend ,l negen en twintig guldens , vier ftuivers , twaalf penningen , en die, welke ter voldoening van het (lot van de opgaaf van de Adminiftratie van de Commis van Burgemeesters Kamer zyn overgenomen , eent fomma van vier duizend, vyf honderd, zes er tagtig guldens, zestien ftuivers, twee penningen terwyl uit die twee geringe fommen, en d« naderhand door het Committé ingevorderde penningen, de Financie van 'sHage tot heden toe li aan de gang gehouden, eenige der meest beno digd hebbende Crediteuren zyn voldaan, Stad; Armen voor eeii groot gedeelte is onderhouden, aanmerkelyke lommen op reekening van aan d< Franfche Troupen gedaaneleverantiën van vleescb Brood, Turf en Wagenvragten, waar mede d< Stad extraordinair en boven vermogen is be zwaart, zyn betaald, en waar van, en van alle d< verrigtingen , mitsgaders Ontvangst en Uitgaa door dit Committé van Financie , geduurend< hunne Adminiltratie gehad , en gedaan , he Committé bereid is aan deezen Raad, uit wel kers boezem dezelve hun magt heeft ontleent voor den a April 1795 te doen behoorlyke ree kening en verantwoording; declareerende voo het overige dit Committé, dat, daar hunne be doelingen en oogmerken zig in deezen hebbel uitgeftrekt alleen om nuttig te zyn aan hunrt
Me
's Gra*
venhage.
Rapport wegens den ftaat der Finamienvan
'stiagc.
»
r 1


1502 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'«Graven hage.
Rapport •wegens den jlaai der Ftnanttenvan
's/lage.
I 1 i i i
I
c c
c c
b I
1] I
r
b
ri
Medeburgers, het zelve na het ligt van hun ge» weten, zo als vrye Burgers past, en zonder van het fpoor der onzydigheid af te wyken , heeft gehandeld , en geene partydigheid , of kwaade oogmerken hunne leidslieden zyn geweest in het onderzoeken van die zaaken, welke waarlyk een redres en herftel hoog nodig hebben, en weikers waarheid niemand , zelfs geen een Lid van de vorige Regeering, wanneer zulks onder deszelfs oog komt, kan of zal wraaken; ieder is van de waarheid overtuigd geweest , rnaar niermmd wilde de eerfte zyn om te beginnen; dit begin nu daar zynde, zal het aan de volgende Regeering ftaan, om het zelve verder te vervolgen, en dit Committé zal alleen nu nog hier byvoegen, dat Stads Fniancieweezen voortaan het best zal worden gedirigeert, wanneer drie of vier kundige lieden, niet geheel onbekend aan Financie, Practycq en Fabricqkagie , van wiens eerlykheid, Vaderlands, en Stads liefde men verzekerd is, :n aan wien het niet onverfchillig moet zyn, of iet Schip van Staar zinkt of in een goede Haven cellierd wordt, om dat zy daar by te verhezen lebben, zig aan het roer van die directie Rellen, :n op bepaalde tyden vergaderen, om ieder, die ets met Stads Financie te doen heeft, tehooren, breeken? overleggen, en beraamen , het geen :o wel in het klein als groot, tot menagement ;an ftrekken, en veele onnutte Adminirtratiën, ie nu apart betaalt moeten worden, zullen doen esfeeren en vervallen, waar door ook veele ingen aau zodanig Committé bekend zullen woren welke anders , zo als bevorens, onbekend lyven, en waar door alle misbruiken in betalinen, ten genoegen van de Crediteuren zullen opouden; de verdere wyze van inrigting van een inancie- Weezen , kan op verfchillende manie:n gefchieden ; hoe eenvoudiger dezelve is, hoe eter een Comptoir- van betaling, of de Thefaue alleen, om alles te ontvangen en uit te geven,
on-


JAARBOEKEN, Maart, 1795» I5°3
onder de fuperintendence van het Committé is voldoeude, maar om daar van by dit Rapport een ampel voorfchrift te geven, is niet wel doen lyk, tyden, perfoonen en onderwerpen veranderen dikwyls de uitvoeringen, alleen moet maar in het oog gehouden worden, dat deugd en bekwaamheid, gepaard met welgepaste yver en moed, de hoekfteenen zyn moeten op welke het Gebouw moet worden opgetrokken.
Het Committé zoude nog wel hier by kunnen opgeven eenige middelen van redres, die in het werk gefteld moeten worden, om Stads voordeel te behartigen, en onder anderen kunnen aanpryzen de Stad te ontlasten (gelyk ten opzigte van Stads Jagt reeds is gefchied,) van onnodige Gebouwen, aan welkers onderhoud meer befteed wordt, als derzelver inkomften opbrengen, het publiek aanbefteden van het onderhoud der Buitenwegen en Werken, het affchaffen van verfcheiden kleinigheden, als anderzints; maar het Committé vermeent hier door te kert te zullen doen, aan het doorzigt, en de kunde van die perfoonen, welke hun in de beftiering der Financie zullen opvolgen, aan welke zy egtei zeer gaarne hunne bereidwilligheid aanbieden, om de zodanige daar in eenige voorlichting te geven.
Zie daar, Medeburgers! de lastige taak, wel ke deezen Raad ons opgelegt heeft, zo wj hoopen, afgedaan; verre zy het van ons, dal wy ons verbeelden zouden, dat wy alles ir ordre , en zodanig als het hadt kunnen gefchieden , zouden hebben gedaan , of dat wj geene abuizen in de opgaaf van zodanige za ken als tot welkers onderzoek wy gelast waren en die geheel nieuw, omOagtig, en ingewik keld voor ons zyn geweest , zouden hebbel begaan, maar wy verzekeren Ulieden, dat z< 'er zodanige zyn, dezelve zonder opzet en te
'sGra-
venhage.
Rapport wegens den ftaat der Finantienvan
tsHaig$.
i
r,
t >
r


1504 NIEUWE NEDERLANDSCHE
-sGra-
VENHAGE.
Rapport wegens den ftaat der Ffnam ten van
*j Hage.
1
den
goeder trouwe zyn begaan; hebben wy, daar wy volmaakt onkundig waren, van het bellier der vorige Regeering , verkeerde Infbrmatiën bekomen, of hebben wy by gebrek van nodige Infbrmatiën, zo als in deeze al veeltyds heeft plaats gehad, uit die fource verkeerde openin» aan deezen Raad gegeven , het is tegen onze voorneemens; wy vertrouwen en verzoeken dat ien Raad, dat ieder onbevooroordeeld Burger dat ieder, die in vorig "bewind is geweest," en aan wie dit rapport ooit onder het oog zal komen , ons zulks ten beste zal houden; wy vermeenen ons van onze verpligting te hebben gekweten, en betuigen, dat in alle deezen , wy >ns niet anders hebben voorgefteld te doeii, als (iet geen wy wenfchen dat aan ons gefchiede.
(JVas geteekendf)
JOANNES HUYGENS. A. C. MOLIÈRE. J. H. NOORDBEEK. JOHANNES BOSSEE. PIETER HEYNS1US.
1YLAAG A. Ordinaris INKOMSTEN
'sHAGE, volgens de reekening door den THESAURIER jaarlyks gedaan wordende, en welke nu zedert de laatfte tien "Jaaren werden gereekend.
Stads Accynfen op Wynen en Brandewynen ver


JAARBOEKEN, Maart, i795« -S°S
den Jaare 1785 ƒ 42684 : i : o I?86 44237 : 8 : 10
1787 46>85 : 15 = «
1788 4°>5 : 5 : 14 17E9 46205 : 17 '• 8
1790 4639J : 6 : 2
1791 46361 : 19 ' l°
1792 45234 • 10 0
1793 41276 : 15 : o
1794 4H91 : 2 : 10 ƒ447098 : 1 : u
Utf. op Binnen- en Buiten-Bieren, over den Jaare
1785 ƒ 11427 : 14 : 8
1786 10783 : 10 : 8
1787 10234 : 15 : 12
1788 9305 ' »8 : 4 17S9 7743 : 17 8 1790 7098 : 11 : 4 1/91 71.55 : 16 : o
1792 6535 : 15 : 6
1793 5^3 : 13 : 8
1794 4696 15:8
ƒ 79995 : 18 : 2
Utf. op Brood en Meel, van buiten inkomen, de, hebben in de laatfte tien Jaaren niets gerendeert . . • Memorie
De recognitiën van Nieuwveen, wegens de Haagfche Bier-Accyns, hebben in de tien laatfte Jaaren opgebragt ƒ 84 : o : o
De 12de Penning van de Visch, de 2ofte Penning van de Fruiten, Huuren van de refpective Markten, Collecte van Stads Waag en Stads Kraan, Zee en Rivier Vischbanken, en Markten over
G-gggg den
'sGra-.
venhage»
Rapport wegens denftaat der Fi* nantien van
'sjlage.


i5o<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE
*sGra- den Jaare
venha- 1785 ƒ13319 '• 11 ! 4 ce. 1786 13049 : H • 4
1787 12868 : 14 : 10 Rappen 1788 H479 : 1 : 6 wegens 1789 11526 : 2 : 12 den ftaat 1790 11420 : 2 : o der Fi- 1791 11274 : 15 : 10 nantien 179a 11322. : 13 : 14 van 1793 9827 : 13 : 2
's tlage, 1794 9927 : 10 : 10
ƒ 115915 : 19 : 8
Collecte van het Klapwakers geld, over den Jaare
/ 4599 : 19 • o
1786 4660 : 10 : 6
1787 4571 15:0
1788 4566 : 17 : 6
1789 4612 : 15 : 4
1790 4628 : 9 : 8
1791 4649 : 18 : 10 179a 4664 : 6 : a
1793 4677 : 8 : 14
1794 6144 : 13 : 4 -
, ƒ 47776 : 3 : 4
De Collecte van Tol en Straatgelden, ove? ,*ien Jaare
1785 ƒ 4614 : 2 : 10
178Ó 2757 : 3 s 4
'7»7 4595 : 3 • 14
1788 2208 : 19 : o
1789 4889 : 2 : 8
f79o 5370 : 8 : o
Ï791 4652 : 18 : o
1791 4636 : 16 : o
«793 4657 : 16 : o
«794 4851 ' 5 - o
ƒ 43:133 ; 14 | 4
Utf.


JAARBOEKEN, Maart, ifttf- *5°3
Ütr. van het Vuilnisgeld, over den Jaare
1785 / ?58o : 14 : 8
1786 752° : 19 = 8
1787 7226 : 3 : o
1788 7197 : 14 : 12 17S9 7275 : 9 : 12
1790 7329 : 10 : 8
1791 7360 : 11 : 8
1792 7316 : xi : 12
1793 7357 : 14 : 8
1794 9063 : 4 : 8 ƒ 75228 i 14 : 4
Vaste Jaarlykfche fubildie uit de Stads Bank van Leening, 'sjaars ƒ 800 : o : o, dus in de tien laatfte Jaaren ƒ 8ooo : Oi o
De Jaarlykfche fubfidie van de Societ., bedraagt ƒ 10000: o: o, dus in tien Jaaren ƒ ioöooö: o: o
De Veerfchat van de Schuiten, tusfchen 'sHa* ge, Delft en Leyden vaarende, over den Jaare
1785 ƒ 5oo '• o = o ,
1786 500 : o : o
1787 500 : o : o i
1788 500 : o : o
1789 500 : o : o
1790 500 : o : o
1791 niets ontvangen, Memorie. 179a 4^6 : 13 : 6
1793 54° : oi o
1794 40 : o : o
■ 1 / 3996 : 13 J 6
De Jaarlykfche Huis- en Kamerhuuren, bedragen ieder Jaar f 725 : o : o, dus in tien Jaaren ƒ 725° : o : o
De Huuren van de Vleeschhal, Pensbanken en Kelders, hebben bedraagen over
Ggggg a «fcs
's Graven hage.
Rapport wegens der, ftaat der Finantienvan
*s Hage,


'sGra-
VlïNHA. GE.
Rapport
wegens den /iaat der Finantienvan
's Hage.
t5o8 NIEUWË NEDERLANDSCHE
den |aare
1785 ƒ iom : o : o
1786 2947 : 12 : o
1787 8505 : 1 : o
1788 8^6o : 11 : o
1789 8388 : 8 : o
1790 9144 17 : 8
1791 9°75 : 1 : 8
1792 9886 : o : o
1793 10042 : 12 : o
1704. 10357 : 12 : o
1794 f 868i8 . i. . Q
Het recht van Exue, en gekeurde Boetens, is in de tien laatfte Jaaren ' Nihil.
De Landhuuren, over den Jaare
1785 ƒ 272 : o : o
1786 272 : o : o
1787 272 : o : o
1788 272 : o : o
1789 282 : o : o
1790 270 : o : o 17gi 294 : 0:0
1792 294 : o : o
1793 s94 = o : 0
1794 294 : o : o ƒ2816 : o : o
De Renten op Huizen en Landen, over jen Jaare
1785 / 58:10: 8
1786 Nihil
1787 117 • ito I78« Nihil
1789 117 : 1 : o
1790 Nihil
1791 109 : 1 : o j/92 Nihil
1793 ïoU,,? : 0 1704. Nihil
1794 ƒ 5=2:14: «
De


JAARBOËKËN, Maart, 1795. 150$
De Renten op Kooren • Molens, bedragen 'sjaars ƒ 368 -. 4 : o, en dus in tien Jaaren / 3682 : o : c
Recognitiën op Huizen enz., over den Taare 17*85 ƒ 81 : 12 : o
1786 Nihil
1787 1Ö3 : 4 : o
1788 Nihil
1789 14O -.3:0 179° 34 : 1 : 0 1791 159 : 8 : o 179a 12 : 6 : o
1793 162 : 8 : o
1794 5:5:o ƒ 767 : 7 «
De Ambachts-Heerlykheid Ryswyk heeft op gebragt, over den Jaare
1785 ƒ 1632 : 2 : 13
1786 760 : 18 : 4
1787 820 : 9 : 4
1788 1022 : 6 : 10
1789 2260 : 15 : 8
1790 1226 : 10 : 8
1791 816 : 5 : o
1792 ioió : 10 : o
1793 1905 : 3 : 7
1794 986 : 4 : 12 ƒ 12447 : 6 i
De Admisfien tot het Wynkopers Gilde, ov«
»'
GggggS de
's Gra»
venhage.
Rapport wegens den ftaat der Finantienvan Hage,
x
t
i


's Gra-
ven hace.
Rapport, wegens den ftaat der Fi~ nantien van
'sHage.
>
1510 NIEUWE NEDERLANDSCHE
den Jaare
1785 ƒ 22 : o : o
1786 200 : o : o
1787 250 : o : o
1788 200 : o : o ,
1789 200 : o : o
1790 aco : o : o
1791 22 : o : o
1792 Nihil
1793 Nihil 1794. Nihil
ƒ 1094 : o : ®
Van de Recognitiën wegens de Brouwerye de drie Kruis/en , k f 200 : o : o 'sjaars, is in de tien laatfte Jaaren ontvangen ƒ 640 : o : o
Generaale Ontvangst ƒ 1037347 : 7 : 6
Ordinarii UITGAAF tegen de voorenftaande ONTVANGST.
Aan Jaarlykfche Intresten van op Recepisfen genegotieerde penningen, over den Jaare
1785 ƒ 14012 : o : o
1786 13992 : 6:0
1787 14812 : 17 : o
1788 17537 .'2:0
1789 16221 : 18 : o
1790 18757 : 17 : o
1791 19480 : 12 : o
1792 19535 : 7 : o
1793 20142 : 17 : o
1794 18113 : 18 : o
—: — ƒ 172506 : 14 : •
Aan Recognitiën en Erfpagten, over


JAARBOEKEN, Maan, 1795. t$n
den Jaare
1785 f 2 : 15 : o
1786 2 : 15 : o
1787 93 : 12 : o
1788 2 : 15 : o
1789 Nihil
1790 2 : 15 : o
1791 2 : 15 : o
1792 2 : 15 : o
1793 2 : 15 : o
1794 45 : 3 '• 0 — ƒ 158 : o : 0
Tra élementen , Weddens en Gagien aan d« Magiflraat en Bediendens, over den Jaare
1785 ƒ 18585 ; 16 : o
1786 18514 : 16 : o
1787 18830 : 9 : 6
1788 18685 : 10 : 8
1789 18348 : 1 : 8
1790 18607 t 16 : o
1791 18587 : 16 : o
1792 18686 : 16 : o
1793 18817 : 16 : o
1794 17786 : 9 : 6
— / 185451 : 6 : is
Aan de Haagfche Schntterye, over den Jaare
1785 ƒ #362 : 16 : o
1786 4241 : 2 : g
1787 3922 : 6 : o
1788 5901 : 5 : o
1789 40:11 : 12 : o
1790 403-* : 10 : o
179* 3*99 : 1 : 8
1792 3238 : 19 : o
1793 3871 : 18 : o
1794 2217 : 0:0
—— ƒ 45354 : « : 0
Ggggg4 Aan
'sGravbnHa-
OB.
Rapport
wegens den ftaat der Finanticn
van
's Hage.


'sGra-
veniiaGfi.
Rapport
den ftaat der Fiaaniien
van
'sllage.
i
1512 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Aan Turf en Kaarsfen, over den Jaare
1785 ƒ 5871 : 18 : 8
1786 5025 : 16 : 4
1787 5837 : 17 : - o
1788 5667 : 14 : 8
1789 5896 : 18 : 8
1790 5748 : 14 4 ï79i 5493 : 4 : 14
1792 4854 : 11 : 10
1793 5038 : 15 : 3
1794 2068 : 8 : o
f 51503 : 18 : 11
Aan Leverancien van Yzer, Koper en Blik, over Jen Jaare
!785 ƒ 1924 : 18 : o
1786 1849 : 7 : o
1787 1824 : 1 : o
1788 1877 : 4 . o
1789 2120 : 17 : o
1790 2361 : 8 : o
1791 2670 : 13 : o
1792 2896 : 5 : o *793 1934 : 1* : o 1794 684 : 17 : o
ƒ 20144 : 2 : o
Aan Leverancien van Metzelwerk en Straatteenen enz., over ien'Jaare
1785 ƒ 17402 : 9 : o
1786 19491 : 10 : 6
1787 2i8;j8 : 1 : 2
1788 15196 : 15 : 14
1789 21^87 : 14 : 6
1790 22029 : 10 : 2
1791 18384 : 6 : o
1792 20579 : 12 : o 1.93 17881 : 19 : o 1794 17176 : 17 : o
ƒ 191528 : 14 : 14
Utf.


JAARBOEKEN, Maart, i?95-
Utf Timmerwerk, Schrynwerk, Glazenmaakers, Pompenmaakers, Leidekkers, Verwers enz., over
den Jaare
1785 / 7lS3 : a : o
1786 6569 : 1 : o
1787 6621 : 7 : o
1788 8181 : 6 : 12
1789 7462 : 7 : o
1790 13559 : 4 : 0
1791 10219 : 17 : 0
1792 5OI4 ï 10 : 0
1793 6464 : 2 : o
1794 2384 : 9 i 0 • .
'y ƒ 73609 5 ; I
Utf. ordinaris en extraordinaris Arbeiders over
den Jaare
1785 / 3028 : 17 : o
1786 4146 : 1 : o
1787 5i9o • 3 • o . 1788 4353 ï 11 : 0
1789 4428 : 17 : o
1790 8811 : 13 : o
1791 3367 6 0 1702 3237 : 10 : o
1793 2838 : 11 : 8
1794 o f 4ao6l 3 8 ,
Aan Vacatiën en extraordinaire betalingen vs allerlei foort, over
1
'sGra-
venha.ge.
Rapport wegens den ftaat der Fh nantien van
'sHagt,
t »
8
in
1
en


*sGra-
vkn hage.
Rappon
wegens den jlaai der Finantienvan
's Hu ge*
li
1 ] J
iSH NIEUWE NEDERLANDSCHE
den Jaare
1785 /43151 : 19 . 14
1786 42523 • 2 : ia ; l7%7 43761 : 10 : ia
J788 43500 : o : ia
1789 41774 : 18 : 8
l79° 41559 : 3 : 2
1791 43°84 : 16 : 12
1792 43185 : o : 8 J793 61560 : 9 : 10 1794 11155 ' 8 : 8
ƒ 415856 : il : «
Aan Klapwakers gelden en kleine Partyen enz., over den Jaare
1785 ƒ 5334 : 17 : 4
1786 4895 : 4 : g
1787 4833 : 10 : o 1: 88 58io : 19 : 8 1:89 5986 : 9 : 8 1790 6321 : 5; 8 r<9i 55" : 15 : 14 1?92 5534 • 01 o *~93 5948 : li : 4 *794 5436 : 18 ; o
— ƒ 55613 : 11 : 6
Aan ordinaris Verponding van Ryswyk, & 7:16:10'sjaars, is in tien Jaaren / 78: 6: 4
Aan den Thefaurier, voor wedde en verdere cos-en van en by het opneemen van deszelfs < '-kening, 'sjaars a ƒ i;88. 8: o, is in tien aaren ƒ 17884 : o : o
Generaale Uitgaaf ƒ 1271850 : 9 : 5
De


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1515
De geheele ordinaire Uitgaaf in tien Jaaren' heeft dus bedraagen ƒ1271850: 9: 5
En de ordinaire Ontvangst ƒ1037347 : 7: 6,
Dus een Deficit in tien Jaaren van ƒ 1345°3 • 1 '• *5
Bedraagende 'sjaars ƒ 1345° • 6 : 3
B. i° LYSTE van de OBLIGATIEN
en CAPITAALEN , welke het CORPUS van 'sGRAVENHAGE in eigendom bezeten heeft, op den 2 February 1795, en waar van de REVENUEN in STADS particuliere KAS jaarlyks verantwoord wierden.
OBLIGATIEN en LOSRENTEN, ten lasten yan het Comptoir Generaal van HOLLAND en WEST-FRIESLAND, vry van de halve zoofte Penning.
Folio 2499 vfo. No. 3. een Obligatie
van dato 1 February t7°°. ƒ1000:0.0
2499 vfo. No. 4. een Obligatie
van dato 1 February 1700. 1000:0:0
2500 vfo. No. 8. een Obligatie
van dato 1 February 1700. 1000:0:0
2612 vfo. No. 4. een Obligatie
van dato 8 February 1701. 2500:0:0
2612 vfo. No. 5. een Obligatie
van dato 8 February i701.. 25&o:o:o
2613 vfo. No. ï. een Obligatie
van dato 8 February 1701. 2500:0:0 Dog welke drie laatfte zyn verpand voor een Capitaal van ƒ 5000, den 15 April 1794 tei leen opgenomen, k 4 perCt. 'sjaars,
Fq-
s Gra- '
fEN haJE.
Rapport
vegéns ten ftaat ier Finantienvan
's Hage,


I5I6- NIEUWE NEDERLANDSCHE
*a Gra-
VENHA" GE.
Rappor wegens den fiJaa* der Finantienvan
*sffage.
3 \
Folio 2613 vfo. No. 2. een Obligatie
van dato 8 February i/or. ƒ2500:0:0* 2613 vfo. No. 3, een Obligatie van dato 8 February 1701. 2500:0:0 '■ 2613 vfo. No. 4. een Obligatie
van dato 8 February 1701. 2500:0:0 Welke zyn verpand , mede voor een Capitaal van ƒ5000, den 15 April 1794 opgenomen, k 4 perCt. 'sjaars.
Folio 2613 vfo. No. 5. een Obligatie
van dato 8 February 1701. ƒ2500:0:0
2613 vfo. No. 1. een Obligatie
van dato 8 February 1701. 2500:0:0
2613 vfo. No. 2. een Obligatie
van dato 8 February 1701. 2500:0:0
2613 vfo. No. 3. een Obligatie
van dato 8 February 1701. 2500:0:0
2613 vfo. No. 4. een Obligatie
van dato 8 February 1701. 2500:0:0
2613 vfo. No. 5. een Obligatie
van dato 8 February 1701. 250050:0 Welke zyn verpand aan het Gemeeneland van Holland en West-Friesland, voor een Capitaal per reste groot ƒ15000, den 16 January 1789 ter leen opgenomen , k i\ perCt. 'sjaars.
Folio 3009 No. 5. een Obligatie
van dato 14 November 1703. ƒ 4000:0:0
Welke Obligatie is verpand voor een Capitaal van ƒ1800, den n April 1793 ter leen opgenomen, a 4 perCt.
rolio 3009 vfo. No r. een Obligatie
van dato 14 November 1703. ƒ 4000:0:0 3009 vfo. No. 2. een Obligatie van dato 14 November 1703. 4000:0:0 Velke twee Obligatien, met meerdere hier na te fpecificeeren, zyn verpand voor een Ca-
pi-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. W
pitaal van ƒ10700, mede den ii^ April 1793 ter leen opgenomen, a 4 perCt. 'sjaars.
Folio 3053 vfo. No. 4. een Obligatie
van dato 7 April 1704, ƒ 2500-0:0
3053 vfo. No. 5. een Obligatie
van dato 7 April 1704. 2500:0:0
3053 vfo. No. 1. een Obligatie
van dato 7 April 1704. 2500:0:0
3053 vfo. No. 2. een Obligatie
vau dato 7 April 1704. _ 2500:0:0
3053 vfo. No. 3. een Obligatie
van dato 7 April 1704. 2500:0:0
3053 vfo. No. 4. een Obligatie
van dato 7 April 1704. 2500:0:0
3053 vfo. No. 5. een Obligatie
van'dato 7 April 1704, 2500:0:0
3054 vfo. No. 1. een Obligatie
van dato 7 April 1704. 2500:0:0 Welke agt Obligatien, met meerdere hier na ook te fpecificeeren, zyn verpand voor een Capitaal van ƒ 20000, den 18 Maart 1793 ter leen opgenomen, & 4 perCt. Intrest.
Folio 3108 vfo. No. 2. een Obligatie
van dato 21 Augustus 1704. ƒ 1000:0:c
3108 vfo. No. 3, een Obligatie
van dato 21 Augustus 1704. iooo:o:c Welke twee Obligatien ook zyn verpand vooi 't voorfz. Capitaal van ƒ 10700.
Folio 3196 vfo. No. 3. een Obligatie
van dato 21 April 1705. ƒ 5000: 0:0
3196 vfo. No. 4= een Obligatie
van dato 21 April 1705. 5000:0:0
3196 vfo. No. 5. een Obligatie
van dato 21 April 1705. 5000:0:0
3196 vfo. No. 1. een Obligatie
van dato 21 April 1705. 5000:0:0 Welke vier Obligatien ook zyn verpand voor 't voorfz. Capitaal van ƒ 20000.
Fo-
's Graven hase.
Rapport wegens den jiaat der Finantienvan
's Hage.


I5i8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra- Folio
venhage.
Rapport wegens den ftaa'
der Fi' Onvn nanuen J
van
"sHage.
Folio
i
i
j
i
i
j i f
3 ]\
O
1\
3! h
4' A
si A
l
3452 vfo. No. 1. een Obligatie
van dato 27 Juny 1707. ƒ 800:0:0
3500 vfo. No. 3. een Obligatie
van dato 5 Augustus 1707. 500:0:0
3500 vfo. No. 4. een Obligatie
van dato 5 Augustus 1707. 500:0:0
e ordinairis OBLIGATIEN, ten lasten en Comptoire voor/chreeyen,
2705 vfo. No. 1. in dato 19
Mey 1701. ƒ2000:0:0
>992 vfo. No. 4. in dato 11
Dclober 1703. 2000:0:0
5036 vfo. No. 1. in dato 18
November 1703. 2000:0:0
5071 vfo. No. 2. in dato 10
anuary 1704. 1000:0:0
1096 vfo. No. 5. in dato 29
uly 1704. 1000:0:©
258 vfo. No. 3. in dato 14
lovember 1705. 2000:0:0
477 vfo. No. 2. in dato 13
uly 1707. ïooo:o:o
630 vfo. No. 2, in dato 16
'ebruary 1708. 700:0:0
788 vfo. No. 3. in dato 5
'ebruary 1709. 1000:0:0
059 vfo. No. 2. in dato 16
ley 1710. 1000:0:0
)59 vfo. No. 3. in dato 16
ley 1710. 1000: o;«)
)59 vfo. No. 4. in dato 16
ley 1710. 1000:0:0
'63 vfo. No. 1. in dato I
ugustus 1723. iooo;o;o
>?5 vfo. No. 3. in dato 1
ugustus 1723. k>oo:q:£>


JAARBOEKEN, Maart, 1793* 1519
Folk) 2777 Nó. U ia dato t Augustus 1723. ƒ icoo: 0:0 2964 vfo. No. 2. in dato i Augustus 1723. 1275: öïo 3282 No. 4. ia dato 1 Augustus 1723. ijoo: oïo 3364 No. 2. in dato 1 Augustus 1723. ïooo: 0:0 3839 No. 3. in dato t Augustus 1723. 1000: 0:0
4657 No. 5. in dato 1 Augustus 1723. 2000: o:c
4658 No. 5. in dato 1 Augustus 1723 2000: o:a
Dog welke laatstgemelde agtiObligatien zyn verpand, voor een Capitaal van f óooó 0:0, mede den 11 April 1793, ter leen opgenomen £4 perCt. "sjaars.
Khine PRYS-OBLIGATIEN LOTERY 17".
IFoIio 1582 No. 243. in dato 1 Ju-
Jy 1711. f i<»: ö:0
1582 No. 247. Utf. in dato
1 july 1711. 100: 0:0
1582 No. 267. Utf. in dato
1 July 1711» Ioo: 0:0
Vit de LOTERYE d'Anno 1712.
Folio 8240 No. 828. in dato 1 Maart
1712. ƒ 2cq: o:g
Twee Looten uit de Hollandfche Lo •
terye van September 1793 •> No.
4747 en No. 4748, voor de vier
Clasfen gefourneert, zamen ojoa: o;a
Hhhhh Drh
*sGra»
venha» ge.
Rapport wegens den ftaat der Finantienvan
,sHag4v


's Gra-
VENHAGE.
Rapport
wegens den ftaat der Finantienvan
's Hage.
1520 NIEUWE NEDERL ANDSCHÊ
Drie Ordinaris OBLIGATIEN ten lastert van de UNIE.
Folio 1087 Folio 1612* F. in dato 1
Oclober 1714. f 2000: 0:0
1087 Folio 1612. G. Utf. in - dato 1 Oclober 1714. 20co: o:0
1091 Folio 1617. B- Utf. in dato 1 Oef ober 1714. 1000: o:q
Gecontinueerde Dito's.
Folio 356 vfo. No. j5. No. 56 dato 8 Augustus 1712. f 1000: ó;0» 332 No. 60 No. 60 dato 8 Augustus 1712. IOOo: 0:0 301 No. 68 No. 68 dato 8 Augustus 1712. IOoo: 0:0 30! vfo. No 69 No. 69 dato dato 8 Augustus 17:2. iocö: o:c 301 vfo. No. 70 Na. 70 dato 8 Augustus 1712. iöco: 0:0 301 vfo. No 71 No 71 da-
«r 11t0 8 A"Rustus »?«• icoo: 0:0
WelKe zes Obligatien ook zyn verpand voor 'f meergenoemde Capitaal van ƒ 10700.
Dito's,
Foliol24No.64indato8Aug.i7i2./ 400: cre 299jvfo.No.72in d. 8Aug,i732,' 3ooj co
Dito's.
893 vfo.No.132.ind.1Jan 1713. 200: o:é 2084 vfo. 193. 200: o:c


JAARBOEKEN, Maart, 1795.
Ten Comptoïre der Stad AMSTERDAM
Folio Litt.D Fol. 26 No. 304. Fol.
58. in dato 2 April 1712. ƒ 4400: 0:0
Litt. D. Fol. 26. No. 626 Fol.
64. in dato i Mei 1673. 2000: 0 0
Litt. F. Fol. 300 vfo3458 Fol.
;38. in dato 29 Juny 1675. 500: 0:0
Litt. i. Fol. 168. vfo. 1932.
No. 1719. Fol. 33. ia dato 11
September 1672. 40c: 0:0
Litt. K. Fol. 204 vfo. 2347.
No. 39. in dato 3 Oclob. 1Ó72. 706:16:0 Op deeze vyf Obligatien liaan ongetcekende Annotatien.
LOSRENTEN cp HOLLAND-
Folio 6522 een in dato 14 Juny i6j<5.
en groot in Capitaal ƒ 5000: ö:0
Folio3-ï-6vfo.eenindato4july 1561. jco; 0.0
Een party Losrenten - Brieven, welke op Ordonnantiën van Holland worden betaald,en waar van geen Losrenten - Brieven zyn, maar in Captaal bedraagen 59924: 0:0
Een Hypotheek - Brief, tot lasten van de vier Moolens, in dato 12 July «65o, a 4 perCt. 'sjaars. I025: 0:0
De vier Moolens zyn belast met een Capitaal van/ÏÏ20, verfchynende op i February. £4 perCt. dog waar van de Rentebrief nog niet is gevonden 820: o:ö
De Noord-Moolcn is belast met een Capitaal van 1000: 0:0
E>23 Obligatie tot lasten van Kerk-
Hhhhb 2 \ mee«
's Gra-
vs m hage.
Rapport wegens den flaat der Finantienvan
's Hage*


NIEUWE NEDERLAND3CHS
*s Gra-
venha-
ge.
Rapport wegens den ftaat der Finantienvan
'sHage.
meefteren van Scheeveningen, in dat04 Nov. 1776, zonder Intrest, groot per reste ƒ 22250: o:©
Een dito tot iasten van de Kerk aldaar, in dato 21 September i?6$, groot per reste 400: o:Q--
Een dito tot lasten van het Weeshuis aldaar, in dato 25 Maart 1770, en zonder Intrest Cjoo: 0:0
Tien Recepisfen op Maandgeld, tot lasten van de Thefaurie, en rentende a 3perCt. 'sjaars, zamen in Capitaal. 257000: o-o
Negen Recepisfên ten lasten als voo* ren, dog loopende zonder Intrest, te zamen in Capitaal 157000: 0*0
Een Recepis ten laste als vooren, op Maandgeld, ten name van het Lakenbereiders Gilde, in dato 27 Maart 1772 2500: 0:0
Een Obligatie tot lasten van het H. Geest Hofje, id dato 1 September 1790 loco: 0:0
Een dito in dato 2 r November 179a icco: o:a
Een Hypotheek - Brief op de St. Joris Doelen, den 20 November 5 764, voor Scheepenen van 's Hage gepasfeert» groot per reste 7500: 0:0
Een Obligatie ten laste van de Weduwe Marcelis, groot ƒ6000, den 9 September 1793 , mecie voor Scheepenen van 'sHage gepasfcert, dus , 6000: oro
Het geheele Capitaal bedraagt ƒ608800: i6:q


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1515
Byiaage B. 2. LYST van alle de vaste EIGEN.
DOMME N aan het Corpus van den HAAG toekomende*
Het Huis bewoont wordende door de Commisfaris
van de Deifcfche Veerfehuiten. Een dito bewoont wordende door de Kaptein van
het Jagt.
Een dito bewoont wordende door de Boomiluiter
op het Derftfche Veer. Drie Huisjes by de Jagtbuizen. Vier Jagthuizen.
Twee Huizen met zyn gevolgen, bewoont wordende door de Vilders.
Het Stads School en Wooning op de Ammunitie- Haven.
Het Huisje daar nevens.
Het Huis bewoont wordende door de Comuiisfaris in het Voorhout.
De Turffchuur en Wooning op den Denneweg.
Het Huis bewoont wordende door de Toeziender aan de Scheeveomgfche Brug.
De Steenfchuur daar nevens.
Het Huis aan de Haan-Moolen, bewoont wordende door Quakenbeek.
Het Huis aan de Loosdukuche Brug, bewoont wordende door Ditma.
Het Huis aan de Wagebrug, bewoont wordende door Ranfer.
Het Huis in de Nieuwe Molftraat, bewoont wordende door Van Raay.
Het Huis op de Paviljoensgragt, bewoont wordende door de Vendumeefter.
Het Stukken en Tonnen Boterhuis.
De Stads Apotheek.
De Waag.
Het Huis bewoont wordende door Juffrouw Kreeft. Het Huis bewoont wordende door den Afïlager. De Bank van Leening.
Hhhhh 3 Hes
's Gra-
venhage.
Rapport wegens den ftaae der Fi* nantien van
'sHage*


1524 NIEUWE NEDERLANDSCEE
's Graven HA-
GE.
Rapport wegens den ftaat der Fivamienvan
'i /lage.
Het Huis bewoont wordende door de Kasfier van
de Bank. Het Tugthuis. De Larynfche Schooien. Drie Huisjes in de Zak. De Stal van de Kraanpaarden. Het Huis bewoont wordende door de Commisfaris
van de Klapperlicden en de Wagt. De Stads Werf, Woonhuis en Koorenzolders door
de Contrarollcur bewoont. De Stads School , en .Woonhuis op de Gevolde
Gragt.
Beide de Hallen en bet Huis daar nevens. Het Huis nevens het Stadhuis. Ket Stadhuis.
Het Vis- Comptoir cn Banken. De Jagers Stal.
Het Leprooshuis met deszelfs toebehooren.
Twee Huisics op de groote Bierkade.
De groote Kerks - .'l ooi en.
Het Stads School te Scheevening.
De helft in de Moolen op de Scheveningfche We"1.
De helft in de Gabelle van Scbeevening.
Het I Uf sje op de Houtmarkt over het Zandt.
Het Huisje by de Turfmarkts Brug.
De Boomkweekery en Wooning,
De Hooifchaalen en Steiger.
De Bruggens in en omsnc den Haage, behalven
de twee Boschbruggens. De Qjiakel by de Hooikaay, de Bruggens op den
Nieuwen Uitleg, en de Bruggens by de Hof-
flj-aat en bet Hof. De'Steigers op de Princegragt. De halve Wedde voorde Cafuarieftraat.. De Kaay voor het Kikkerftraatje. De Wedde by de Wagebrug j De Kaay voor de Srads Werf. Dito Kaay op bet Delft fche Schuitenveer. Dito Kaay voor het Leprooshuis.
Ut,


JAARBOEKEN, Maart, J79S- *J2J
De Kaay agter het ArmhuisDito Kaay by de Boomfluiter. Dito Kaay aan de hoek van de Uiieboomen. Dito Kaay aan het Scheeveningfche Veer, Dito Kaay voor de Boomkweekery. Dito Kaay voor de trappen by de Bruggens op de
Princegragt. Dito Kaay voor het Venduhuis. Dito Kaay voor de Bank vaa Leening en Tugt
huis.
Dito Kaay voor het H. Geest Hofje.
De Paaien en Gerdingen op de Houtmarkt.
Nog verfcheide Kaayen voor de Monden dei
Straaten. De Kaay op de Kalvermarkt. Zeven Bruggens op de Loosduinfche Weg. . Het Schuthok by de Wit, en aan de Loosduin
fche Brug. De geheele Loosduinfche WegDe geheele Bezuidenhoutfche Weg. De 'halve Scheeveningfche. Weg , tot aan he
Strand.
All« de Haagpoorten en Heiningen.
Alle de Stads Pompen.
De Kaay voor de Herberg de Vink.
De helft in het Delftfche Tolhek.
De helft in de Delftfche Vaart.
De helft in de Kaay van de Koetswagen, tot d
Geufe Brug. De helfc in de Straatweg. De helft in de Vliet van de Nieuwen-lol, to
aan de Leidfchendam. Tweederde inde Vliet, van het Leprooshuis to
aan de Nieuwen-Tol. De Malle Moolen en de Weg by Schuddegeest. Het Kruiers Huisje agter het Armhuis. De Kraan op de 'groote Bierkade. De Wip op het Spui. De Straaten in 'sHage.
Hhhhh 4 LAN
's Gra-
VENHAGE.
Rapport wegens den ftaat der Fi" nantien van
's Hage, t
t 'f


1<f2ff NTKITWR Awnrrus>
'»Gra-
venhage.
Rapport •wegens den ftaat der Fipauttenvan
*iliagc.
}
,1
3 J
LANDERYEN.
Drie Morgen Vyftig Roeden Land, ia
de Zuster Polder, verhuurt voor /lïo:o:Q> Een Morgen twee Honderd Roeden
Land, ten Westen de Veenpolder,
gebruikt wordende voor de Vuilnis-
Hallen
Twee Morgen Weiland, bezuiden het
Laprooshuis, tusfchen de Ryswyk-
fche Straatweg en de Trekkade,
verhuurt voor l2©:o;ö Eenig üiterland, ten Zuiden de Boont- '
jes Moolen, ")rie Morgen 468 Roeden Lands, in ^ Haag-Ambagt, verhuurt voor 160:0:0 len Jagt met alle deszelfs toebehooren, waar vaa
een Catalogus is gemaakt,
Jylaage C. LYSTEv** OBLIGATIEN, toe.
behoord hebbende aan het ge. weezen LEPROOS- of PRO*.
VENÏERS-HU1S, 's HAGE,.
Ten Cotnptsire Generaal alhier in den HAGE.
'olïo 3182 vfo. No 5. een Obligatie
in dato 8 April 1705. ƒ 3000:0:®
, Vry van 200 Penning. 319,1 vfo. No. 2. een Obligatie in dato 16 April 1705- icoo:o:o 4202 vfo. No. 2. een Obligatie in dato r Juny 1723. 2000:0:0
4202 vfo, Na. 3. een Obligatie in dato 1 Juny 1723. 20O0:o:Q 461 a vfo. No- 3. een Obligatie je dato 23 Mey 1 j ?<$, 3000:. o: o


JAARBOEKEN, Maart, 179S' I5&f
Folio 4635 v*°-No# I,een Obligatie 1
in dato 10 Sept. :726. ƒ 3000:0:0' 4635 vfo No. 2 een Obligatie
in dato 10 Sept. 1726. 2000:0:0 4813 vfo. No 1. een Obligatie
in dato 3 July 1731. 2000:0:0 4813 vfo. No. 2. een Obligatie
in dato 3 July 1731. 2000:0:0 4813 vfo. No. 3. een Obligatie
in dato 3 July 1731. 2000:0:0 8210 vfo, No. 3. een Obligatie
in dato 1 Jan. 1787. 400:0:0
Kkine PR YS-OBLIGATIEN , ten
Comptoire voorfchreven.
folio 2570 No. 441. een Obligatie
in dato 1 July 1711. ƒ iOO:o:a
841 No. 91. een Obligatie
in dato 1 Maart 1712. 200:0:0
Ten Comptoire Generaal van de UNIE»
Folio 49 B. een Ordinar-is Obligatie
in dato j O&ober 1746. f 1200:0:0
Kleine PR YS - OBLIGATIEN, ten lasten als de laatst voorgaande.
Folk) 3094 vfo. No. 21. een Obligatie
in dato 1 Jan. 1719. ƒ icoo:o:©
3094vfo. No. 23. een Obligatie
in dato 1 Jan. 1719. 1000:0:0
4058 vfo. No 54. een Obligatie
in dato 1 Jan. 1729. 600:0:0
4187 vfo. No. 27. een Obligatie
ip dato 1 Jan. 1742. $00:0:0
Hhhhb $ RE-
sGea-
3e.
Rapport wegens den ftaa$ der Fi» nantiett van
's üagei


*528 nieuwe nederland3che
*%Gra-
VENHAGE.
Rapport ■wegens den ftaat der Finantienvan
'itlage.
RECEPISSS op Maandgeld, tot lasten van hei Corpus van den HAGE, ter Thefaurie aldaar. Een Recepisle als voren, in dato i September 1752. ƒ3616:0:0
OBLIGATIEN ten laste en Comttoire der Stad DELFT.
Folio 41 vfo. Lett. A. een Obligatie
in dato 14 February 1677. ƒ 500: o: o
171 vfo. Lett» E. een Obligatie
in dato 1 Juny 1642. 350:0:0
Ten Comptoire der Stad LEYDEN.
Folio 46" vfo. No. 2. een Obligatie
in dato 1 July 1Ó65. ƒ 1000:0:»
186 vfo No 1. een Obligatie
io .dato 16 Juny 1665. 300:0:0
LOSRE N TEN ten lasten en Comptoire Generaal '■-van HOLLAND, vry van de 200 Penning.
Foh'0461 een in dato 1 July 1577. ƒ 128:15:0 2065 een in dato 2 Odlob. 162I. 1300: 0:0 6526 een in dato 15 Oclob 1656. 1767:10: o . óöcjeen in dato 1 Dec. 1657. 2100: 0:0' 6812 vfo. een in dato 8 Dec. 1660. 200: 0:0 6441 vfo. een in dato 8 Aug. 1655. 200: 0:0 7015 vfo. een in datod Dec. 1664. 3000: 0:0 7042vfo.èenindato3oDec.i664. 1350: 0:0 . 6C54 vfo. eenindar.023Dec.1658. 3coo: o:q 7015 vfo. een in dar.04 Dec. 1664, 2000: 0:01 4e40vfo.eenindato31Dec.1639. 2000: 0:0 916 vfo eenindar.02bN0v.1G03. 600: 0:0 5065 vfo, een in dato3t Dec. 1643. 2800: 0:0 2! 98 vfo. een in dato3i July 1623, ijo: 0:0
En een pak met oude Rence- — .
brieven, op Huizen, enz. ƒ 53362: 5:0 nader te onderzoeken.


JAARBOEKEN, Maart, 1795. *52S>
Bvlaa«e D. MEMORIE van de EMOLU
ö • MEN TEN Jaarhks uit differente REEKENINGEN aon BAILLIÜW, BURGEMEüS'TEREN, SCHEEPENEN in derzelver MINISTERS goed ge daan wordende.
Uit de Reekening van den Vendumeester w-erd gevalideertaan Burgemeesteren enSccretarisfen/"48 0-0, dus wegens twee Reekeningen in 't Jaar f S>S: o:c
En aan twee van dezelve als Commisfarisfen uit ieder Reekening f 100-o-o dus 200: o:c
Uit ieder van de zes Reekeningen van de Verkoopingen in de Stads Bank van Leening gehouden wordende , word aan Burgemeesteren gevalideert ƒ 24-o-o, en dus voor zes Reekeningen in het Jaar 144o:<
En voor het opneemen van de groo te Reekening van de Bank van Leening en voor het tellen der Panden 'sjaars 128: o:<
"Uit de particuliere Stads Reekening genieten Bailliuw en Burgemeesteren jaarlyks voor 5 Almanakken 135: o:<
Voor het betaalen van Intresfen 180: o:<
Voor het hooren van Doleanten 400: o:<
Zes Scheepenen en Secretaris, als Commisfarisfen van kleine Zaaken, genoten te zamen 1400: 0:1
De Bailliuw ter zaake als voren 50: o:<
Pe Magiftraat voor een Almanak met Zilver ajo: o:f
De
's Gra-
venhage.
Rapport wegens de aflaat der Fi" nantien van
's Hage.
>
1
>
>
>
> >


1530 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
vbnhage.
Rappor, wegens den jiaa, der Fi* nantien van
'sHage.
Dezelve tot fubfidie van Rantfoen-
Penningen ƒ I50o: 0.a
Utf. tot fubfidie van Flambouwgeld 195: 0.0 Voor het doen der Waterfchouw 37:16:0
! Voor IVlesfen en Schaaren «jó ; 0:0
Burgemeesteren voor Couranteogeld 70: 0:0 Voor Schryfbehoef eens <?7'io"o Voor Turfgeld igco! 0:0
Voor Brandhout , 980. 0.0
Voor dedomagement van Briefporten 623': 0:0 De tweede Secretaris van Scheepenskamer een jaarlyks Tradtement van ©00: o liQ Bevorens had dezelve een Tractement van ƒ 600-0-0, als Opper- Fabriek , dog welk Ampt is gemortificeert. De Secretaris genoot voor het copieeren van de Refolutien van de Weth,
rv!SiaarSD „ 400: 0:0
De One Burgemeesteren en Secreta-
taris genoten jaarlyks voor het
hooren van Doleanten van Zout
enZeep 400: 0:0
Dezelve voor 't betalen van Los- en
Lyfrenten 100:16:0 Uit de Reekening wegens de Pens»
banken, 's Jaars 3:12:0 De Secretaris uit utf. j: io: o>
Uit de Reekening van het inkomen
van het Maalloon en de Haagfche
Courant, genoot de jongfte Burgemeester 'sjaars voor de Admi«
niftratie JO: Qi9
De Bailliuw, drie regeerende, en
drie Oud-Burgemeesteren en de
Commis, genoten uitde/5oooo-o
die de Haagfche Couraotier jaarlyks
betaalde 43J0. 0:0
Ea


JAARBOEKEN, Maart', mS- *£*
En voor het opneemen van dezelve Reekening, genoten twee Burgemeesteren ƒ 30: 0:0 De drie Burgemeesteren genoten voor de Adminiftratie van 's Haags particuliere Finantie, (welke aan hun tot St. Catharina 1795 > is betaalt,) ieder f 200-0-0, te zamen 600: °'° En de Secretaris (als voren betaald) 100: o:g Wt de Reekening van de belasting op de Wynen, verleent ten behoeven van de Huiszitten- Armen, genoten twee Burgemeesters als OpperArmbeftuurders, jaarlyks o:( Uit de Reekening van den Thefaurier genoot de Bailliuw voor Wedde TsJaars J3* 4:< En voor Turfgeld I46: j:< De drie Burgemeesteren voor Wedde ieder ƒ 35-12-0 io6:i6:< De zes Scheeeenen en Thefaurier voor
Wedde ieder ƒ 25-12-0 i?9: 4'-<
De Thefaurier voor Turfgeld ttji o:<
Een Secretaris voor Wedde 35:12:'
Utf. voor Turfgeld H7: °;
Een dito Secretaris voor Wedde 25: 12ti Utf. voor Turfgeld 87: J5:'
De Commis voor Wedde 25: 12 :i
Utf. voor Turfgeld 72:16: Ieder der Weesmeesteren en de Secretaris f25- 12-o 128: o: De twaalf Vroedfchappen , ieder
f ? 12-0 67: 4:
De Thefaurier geniet voor Tracfement en het formeeren der Reekening'sjaars , I3°4: 8: Weesmeesteren genieten voor Ordi-
01
'sGra-
venha- ' ge. ,
Rapport wegens den ftaat der Fi' namien van
'sliagu I
> 3
3


NIEUWE NEDERLANDSCHE
*s Gra»
VENHACE.
•wegens denft aai der Fitl an tien van 'sHage,
naris en Extraordinaris Wedde, 's Jaars ieder behalven de daggelden / 520-0-0 dus ƒ 2080: 0:0 Eo aan prefentie of daggelden, hebben dezelve in tien Jaaren genoten ƒ 12192.0-0 'sjaars 1219: 4:0 De Secretaris van de Weeskamer
voor Tra clement 1000: 0:0
Twee Burgemeesteren genoten voor adfiftentie by de Verpagting der Tienden te Ryswyk, ieder agt Guldens dus oi£ De Magiftraat genoot voordeBrand-
fchouw 'sjaars 0:0 Dezelve heeft voor Flambouwgeld sjaars ' 630: 0:0
Utf. voor Weekelykfche Comparitien , 4I6: 0:0
De Bailli'w voor Utf. jQ: 0:0
Scheepenen genoten als Commisfaris-
fen van Huweiyks-Zaaken 24: 0:0
De Secretarisfen voor Papier "2jo: 0:0
Commi farisfen , iVJagiftraaten en Vroedfchappen genoten voor Auditiegeld van de Reekening van den Thefaurier tezamen 3(50: o:*
De Servies Gelden voor de Militie ontfangen en aan dezelve weder be > taald wordende,hebben in tien jaaren zidert .785 cot 1794 volgens Bylaag E bedragen f 699469- 17-ij l Zynde Jaarlyks ƒ69946 iyowaar van 5 perCt , welke daar van gekort word, bedraagt 3497: 8:0
De Penningen welke by gelegentheid van de Convocatien van de Wet aan de Leden zyn uitgedeelt, hebben bedragen iri tien Jaaren, zedert
en


1AARB0EKEN, Maart, 170J. 1533
en tot als voren, volgens Bylaage E f 21208■19-0
En dus Jaarlyks ƒ 2120:18:0,
De Penningen welke voor diverïè Vacatiën aan de Magiftraat zyn uitgedeelt, hebben zedert en tot als voren bedragen volgens Bylage E f 85:8-4*0
En dus Jaarlyks 852:16:0 Dr.e Burgemeesteren hebben voor Prefentiegeld genoten, zedert en tot als vooren, volgens Bylaag E ƒ 432-0-0
En dus Jaarlyks 43: 4:0
Zes Scheepenen hebben voor als vooren genoten , zedert en tot als voren, volgens Bylaag E ƒ 8752-0:0
En dus Jaarlyks 875: 4:0
De Magiftraat heeft voor zilvere Penningen by gelegenheid van Convocatie van de Wet, genoten zeJert en tot als voren, volgens Bylaag E ƒ 4832-0-0
En dus Jaarlyks 433: 4:c
De Magiftnat heeft voor RantfbenPenningen van 'sLards Impofitien op de Wynen, Bieren, enz. genoten , ze'dert en tot als voren, volgens Eylaag E ƒ 28978-J9-0 En dus Jaarlyks 2897:18:c
Burgemeefteren hebben genoten de Rantföen Pond, en Schouwgelden, welke hebben bedra gen in
dei
s Gra;enhA-
je.
Rappert
wegens denftaat der Finantienvan
'sHags.
\


Ï534 NIEUWE NEDERLANDSCHE
*s Gravenha-
CE.
Rapport Wegens den ftaat der Finantienvan
"jffage.
i
den Jaare
i?8j / 8435 ï 7 • 8
1786 846Ö : 12 : o
1787 ioiqi : 0:0
1788 7907 : 5 : o
1789 7270 : 7:0
1790 10179 : 14 : o
1791 9606 : 19 : o
1792 8945 : 12 : o «793 7476 • 0:8 1794 8479 : 2 : o
Dus ia tien [aaren / 86957 : 19 : o
is Jaarlyks f 8695 : jg i q
De drie Burgemeesteren en een Secretaris hebben genoten wegens het verleenen van ieder Burgerregt ƒ 10-0-0, het welk heeft bedragen in
Jen Jaare 1785 ƒ 970 : o : o 3780 loco : o : o
1787 1170 : o : o
4788 1450 : o : o
1789 1250 : o : o
1790 I2j0 : o : o
1791 1240 : o : o Vj9i 1260 1 o : o
1793 1080 : o : o
1794 93° : 0 : 0
In tien
[aareü ƒ iIGöo : ö : 0
dus Jaarlyks ƒ ïiöb : o i ö
Bedraagende in het geheel ƒ 44585 : 4 : o
By,


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 15^
Bylaag E. INKOMSTEN en LASTEN van 'sHAGE, welke in de Particuliere R Eli KENING van BURGEMEESTEREN jaarlyks zyn verantwoord, en nu zedert de laatfte Tien Jaaren worden gereekend,
Inkomften, wegens Intéresfen op Obligatien ten Losrenten, in <len Jaare
1785 ƒ 5533 : 11 : 4
1786 5548 : 11 : 14 |
1787 5503 : 11 : 14 ' 3788 5503 : 11 : 14
1789 5503 : 11 •* 14 179° 55<*3 : 11 = 14
1791 5503 : ii : 14
1792 55o3 : 11 : 14 Ï793 55o3 : 11 : 14 i794 5503 : 11 : 14 .
■ 1— ƒ 55iio : 18 : ut
De Renten óp de Kooren-Molens, bedraa£en ieder Jaar ƒ 96" : 16 : Oj dus in tien Jaalen ƒ 968 5 o : o
De Recdgnitie op d'é Amptën van de Secretarisfen zyn 'sjaars ƒ800 : o : o, dus in de tien Jaaren ƒ 8000 : o : o
Het recht competeerende den Hage van allé publieke Boelhuizen, heeft gerendeert in
Üiii dért
's Giu«
VEN HA» GE. .
Rapport wegens den ftaat der Fi* nantien van
's Hage\


I
*sGra- i
venha. 6e.
Rapport
wegens '-den Haat der Fitiantienvan
'sHage.
NIEUWE NEDERLANDSCKE
Jen Jaare
1785 ƒ I2342 : iö : ia
1786 14916 : 13 : 12,
1787 11722 : 16 : 4
1788 1-2257 : 18 : o
1789 iio(2 : 5 : 14 5790 10176 : 14 : 2* i79r 8484 : 18 : o
1792 6874 : 10 : o
1793 8736 : 5 : 13
1794 8459 : 7 : 13 n
-—- ■■- ƒ 104984 : 6 : &
De zes Verkoopingen, Jaarlyks gehouden, in de Stads Bank van Leening, hebben gerendeert, ais over den Jaare
1785 ƒ 38882 : 15 : 10
1786 26713 : 16 : 2
1787 32880 : 19 : 10
1788 31785 : 16 : 10 3789 29651 : 2 : 4
1790 29715 : 16 : 8
1791 4695° : i? : o 3792 33662 : 8 : 4
1793 30626 : o : o
1794 31412 : 18 : 12 ƒ 332282 : 10 : ist
De Huuren van Huizen en Landen, hebben ftedraagen over
is®


JAARBOEKEN, Maart, if9S- i§3?
den Jaare
1785 f ï695 : 12 : o
1786 2088 : 19 : es 37§7 1818 : 12 : o
3788 1908 : 1 : 8
1789 1942 : 4 : o
1790 1795 : 4 : 0
3791 1901 : 2 : o 1792 2087 : 19 • 0 1175,3 1888 : 1 : o 1704 2I91 : 1 : o
De Pagten over de Beerputten j ovet den jaare
1785 / 150 : 0 : 0
1786 150 : o : o
1787 150 : o : o
1788 175 : 0 : 0
3789 175 • 0 : 0
1790 175 : o : o
1791 175 : 0 • 0
1792 i75 : o : o
1793 *7S • 0 : 0
1794 ^ j;f:j.,
Het Tolhek op de Delffche Wegj ovet den Jaare
1785 f 3^73 lii s i
1786 285a : 5 : o
1787 2750 : 9 14
1788 2644 : 5 : »
3789 2627 : 16 : 1
3790 2952 : 10 : 9 1791 2543 : 18 : 2
3792 2323 : 19 : ia 1793 24T^ : 1 : 8 j794 ai86 : 2 : 8
— ƒ 26579 * : iö
Iiiii % Het
venhage.
"Rapport tyegèns den ftaat der Finat/tienvan
's Hag&


1538 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhaGE.
Rapport
•wegens
denjlaat
der Fi-
nantien
van
'sHage.
Het Kaaygeld en de Gabellen van de Boora^ over
den Jaare
1785 ƒ 106 : 14 : o
1786 119 : 14 : 12 f78/ 122 : 7 : o
1788 133 : o : 8
1789 104 : ' 5 : 12
1790 127 : 5 : 4
1791 132 : 1 : 8
1792 108 : 5 : 12
1793 116 : 3 : o
1794 123 : o : 4
— ƒ H92 : 17 3 i<$
De Ordonnantiën voor Turf en Kaarten aan de Militie verltrekt, over het Jaar 1784, ver» antwoord in den Jaare
1785 ƒ 7'o29 • 3 ■ 0
17S6 5169 : 19 : 9
1787 6992 : ir : 4
1788 7434 : 19 0
1789 ö"99r ' 2 '• 10
1790 8298 : 17 : o
1791 8189 : 19 : o 179a 8006 : 5 : 4
1793 7893 • « : o-
1794 6901 : 6 : o
1 ƒ 72907 : 13 •• n
De Ordonnantiën voor Servitiegelden, door 's Hage aan de Militie betaald, en waar'voor is terug ontvangen, in
dssj


JAARBOEKEN, Maart, l?95« *539
oen Jaare
1785 ƒ 66343 : 14 ! o
1786 62357 • oio 1
1787 56618 : o : o
1788 69064 : 6 : 8
1789 65900 : 1.8 : 8
1790 66119 : 19 : 6 <
1791 67961 : 2 : o < J792 68420 : 9 : o
1793 343^8 : 13 : 0 3
1794 175101 : 17 : 0 „ , 71 ƒ732215 f 19 : «
Veertienjaarige Vrydom van Verponding over den Jaare 1782, en vervolgends tot 1791 verantwoord, in den Jaare
1785 ƒ 2860 : 11 ; o
1786 2846 : 12 : o
1787 2479 : 16 : o
1788 2052 : 18 : 6
1789 2029 : 16 : 6
1790 1R69 : 11 * 6
1791 1635 • |7 • 6
1792 1514 : 7 : 6
1793 ^28 : 17 : 6
1794 1245 : 6 : 6
, ƒ 19863 : 13 : ic
Aflosfingen wegens bevoorens geleende Penaingen en Obligatien ontvangen, in
ïiüi 3 4e»
sGra-
ïe.
Rapport vegens len ftaat Ier Filantien,>an
s Hage,


igAO NIEUWÈ NEDERLANDSCII&
3s Gra-
VEN HAGE.
Rapport wegens den ftaat der Finantienvan
3i Hi! ge.
den Jaare
1785 ƒ 16000 : o : o
1786 21469 : 15 : o
1787 500 : o : o
1788 23850 : o : o
1789 21300 : o : o
1790 6300 : o : o
1791 23400 : o : o
1792 27650 : o : o !793 7600 : o : o
1794 6°° • 0 * 0
y ƒ 148669 : 15] 9
Dan vermits deeze Penningen niet kunnen worden geconfidereerd als Inkomften , werd deeze fom alleen uitgetrokken voor Memorie.
Wegens door Burgemeesteren en Vroedfchappen ingewisfelde Goude en Zilvere Penningen ƒ 100 : o : c
Uit de Crimineele Reekening van den Bailliuw, zedert 1781 tot 1784 verantwoord ? in den faare
17S5 / 5HI J | ? Q
1786 Nihil
1787 Nihil
. 1788 7413 : 7 : O 3789 ' Nihil
1790 Nihil
1791 6439 : 5 : <5
1792 Nihil !793 Nihil' 1794 8951 : 10 : o
— f 27915 5 4 : «?.
Voor 't verleeaen yan Auctien 9 in
tok


' JAARBOEKEN, Maart, 1795- *&-
«Jen Taare
Ï78S / 32 : 10 : 0
1786 25 : o : o
1787 22 : 10 : o
1788 35 : o : o
1789 30 : 0 : 0
1790 20 : 0: 0 ï79i 27 : 10 : o
1792 25 : o ; o
1793 25 : 0 : 0
1794 25 : o : o
Wegens Extraordinaris Ontvangst, ia den jaare
1785 ƒ 732 : 9 '• x4
1786 35i : 0 : 0 i7S7 414 : 5 ! 0
1788 351 : 0 : 0
1789 351 : 0 ! 0 Ï790 351 ' 0 : 0
1791 H23 : 10 : 0
1792 2260 : 7 : 12
1793 l64° : 3 : 8
1794 7189 : ° : 0 • 9.
. ■ ƒ 14763 : 16 :
Voor het Rellen van Slagboomen, in den Jaare
1785 ƒ 52 : o : o
1786 28 : o : o
1787 Memorie
1788 Memorie
1789 18 : o : o ï79o Memorie i79r 15 : o : o !792 Memorie
1793 78 : o : o
1794 24 : o : o
Iiiii 4 l
'S BRAVEN HA* GE.
Rapport wegens den ftaat der Fi* nantien van
'süagu
1
I
\
ö
[et
1


1542 NIEUWE NEDER.LANDSCHE
VBNHAGE.
Rappor, wegens den ff aai der Fit iiaulien van
kHage.
]
j 1 ] c
i
s |
h f f1
Het batige flot der eerfie Reekening wegens de Inkomften van het Leproozen Huis in 1791, heeft bedraagen ƒ 21^7 • 7 • t«
Zynde in de volgende Jaaren geen batie maar nadeelig flot wegens dezelve Reekenine geweest, en welke nadeelige Sloten hier na in Uitgaat worden gebragt.
Wegens het accordeeren en verleenen van lappers, en Zout- en Zeep-Aflens, hetwelk m den Jaare 1791 is begonnen geïntroduceerr te worden, dus over • den Jaare
'75*1 ƒ 675 : o : o
1792 19:0 : o : o
1793 1605 : o : ö
1794 1487 : o : o
,—; f s6Ss , 9 . Q
Wegens het inkomen van '$ Maalloon, en de lecogmne uit de Haagfche Courant, waar van aarlyks een aparte Reekening is gedaan, zvn •evoórens de batige Saldoos van die aparte rekeningen telkens in dezelve verantwoord, og m de laatfte Reekening over'1794 seftoEn, is voor het eerst gebragt het flot van de parte Reekening over dit middel, welk flot eert bedraagen de fomma van ƒ57248:15:8
Dan vermits dit flot geen Jaarlyks inkomen , word hetzelve niet gebragt, maar alleen alter uitgetrokken het zuiver provenue van het laalloo», en een restant uit de Haagfche Cou. int Recognitie, het geen heeft bedraagen, ia
de»


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 154^
öen Jaare
1785 ƒ 1616 : 6 : 12
1786 i8r_3 : 5 : 10
1787 2634 : 6 : 12
1788 1844 : ï6 : o : 1789 2794 : 10 : o
1790 * 1460 : o : 8
1791 3272 : 16 : 12
1792 813 : 19 : 14 J793 1837 : 19 : 12 1794 1466 : 7 : 4
ƒ 19554 19:4
Wegens Penningen door de Thefaurie van 'sHage, boven het geene het middel van belasting op de Wynen enz., Jaarlyks opbrengt, verllrekt aan Burgemeesteren tot betaaling van de iluiszitten Armen over 1784 betaald, in den jaare
1785 ƒ 20500 ; 5 : o
J786 21307 : $9 | 4.
1787 22948 : 16 : 8 „ 1788 22S39 : ' 2 ': 8 , 3789 21662 : 17 : 14
1790 21937 : 2 : o ï7iï 21924 : 18 : 8 1792 21703 : 18 : 4
1791 24916 : 7 : 2 1794 27615 : 13 : 14
— ƒ 227357 : o : 14
Generaal Montant ƒ 1673092 : 6 : 14
Wegens Penningen, genegotieert op MaandRecepisfen en Obligatien, ten lasten van de particuliere Financie van 'sHage, waar van een aparte reekejiiog wordt gedaan, en waar van Ytet flot in de groote particuliere reekening wordt verantwoord, is in tien Jaaren meerder ontvangen ais uitgegeeven ƒ 84717 : 12. : 15
fci liiü 5 Dan
'sGba-
venha-
ge.
Rapporfi wegens den ftaat der Fi* nantiem van
's Hage*]


1544 NïEUWE NEDERLANDSCHE
!fe Graven hage.
Rapport wegctis Jen /laai der Finantienvan
*£.Hage.
Dan vermits deeze Penningen niet kunnen wor» den geconfïdereert als Inkomften of Revenuen, wordt de bovenftaande fomme niet uitgetrokken dan voor Memorie,
Bylaage E. Jaarlykfche UITGAAF tegen de voorenflaande Jaarlykfche INKOMSTEN, welke in de Particuliere REEKENING worden verantwoord.
Over Servitiegelden aan de Militie betaald, ia den Jaare
1785 / 67014 : 4 : si-
1786 58179 : 14 : o *7S7 63507 : 3 : 44
1788 66099 : 18 : 8-
1789 65998 : o : 10
1790 67118 : 6
1791 68169 : 14 : o
1792 6S280 : 17 : 3
1793 Nihil *794 175101 : 19 : 7
.-_ ƒ699469 : 17 : 15-I
Aan Turf, Kaarsfen en Onkosten, over den Jaare
1785 ƒ 9268 : 2 : 8
1786 10173 : 13 : 14
1787 8564 : 2 : ix
1788 9321 15:2
1789 10943 : 15 : 9
1790 13704 : 15 : o
1791 8338 : 18 : 4
1792 10603 : 14 : 6
1793 9690 : 9 : 6
1794 7972 : 16 : 4 . ƒ 98581 : 13 : 4
Wegens Penningen, aan de Stads Bank van t-eening geavanceert, in
detf


JAARBOEKEN, Maart, \79$>
j3gn Jaare
1785 ƒ 12000 ; o : o
1786 18000 : o : q
1787 16000 : p ! o
1788 9000 : o : o
1789 24025 : o : o
1790 5°c° • o t o
3791 5°°° 0 : 0
1792 10000 : o : o
1793 3s00© : o : o
1794 12400 : o : 0 ƒ 129425 : o : <
Aan Subfidien uit de Stads Bank van Leening aan Regenten van het Pest- en Dolhuis, en di Thefaurie betaald en kosten, in den Jaare
1785 ƒ 1228 : o : o
1786 1228 ; o : o
1787 1228 : o : q j788 1228 : o : o
1789 1228 : o : o
1790 1228 : o : o
1791 1228 : o : o
3792 1228 : o : q j793 1178 : o : o 1704 1028 : o : o
'7i!* ƒ 12030: o:
Wegens ordiuaris en extraordinaris Tractemer ten en Pennoenen, Nieuwe Jaaren enz. , aa Ontvangers, Bailluw, Magiftraat, Scheepenen Latynfche en andere Schooien enz,, over
3i
'sGra-
venhaGE.
Rapport
wegens den ftaat der Fi' nantien van
'sHagf,
>
1
ai
% *


*54<S NIEUWE NE DE RL AND SC HE
*StiRAYÏN HASE.
Rapport wegens den ftaat der Ftnantienvan
'kllage.
i (
o
den Janre
I7§5 , ƒ 17461 : 1 : o
1786 17425 : 2 : o ^87 I737I ï2 o 1788 17700 : 12 : o 17'!9 18017 : 1 : o
1790 17764 : 2 : o
1791 17911 Mo : o
1792 17834 : o : o
1793 17672 : 10 : o
1794 17579 '• 5 o ƒ 176736 : 15 : o
Aan de Thefaurie en andere geleende Gelden. :n SiOten van Reekeningen, in len Jaare
!785 ƒ43500 : 5 : o
178Ö 31397 : i9 : 4
1787 57948 : 16 : 8
1788 22839 .-2:8
1789 ' 28662 : 17 : 14
1790 37937 : 2 : o
1791 39924 : 18 : 8
1792 45703 : 18 : 4
1793 4S916 : • 7 : 2
1794 42615 : 13 t 14
'i -Tl! ƒ 399357 * P ! 14
Aan het onderhoud der Straatweg tusfchen de tad Delft en den Hoornbrugge, in en Jaare
1785 ƒ 2972 : 16 : 8
1786 1892 : 12 ; 8
1787 1545 : 6 : o 17S8 3296 : 14 : 6
1789 1545 : 8 : o
1790 1696 : 1 : o i79r 1696 : 12 : o Ï792 1695 :. 9 : o -793 1545 • 3 • o 4794 348o : 16 : n
■ ƒ 21366 : 19 ♦ i
We?


JAARBOEKEN, Maart, 1755. *347
Wegens betaalingen van Verpondingen van de Huizen aan 't Corpus van 'sHage gehoorende, over
den Jaare
1^85 ƒ 1252 : 16 : o g 1786 1252 : 16 : o
3787 1252 : 16 : o 4
3788 1252 : Ï6 : o
3789 1252 : 16 : o
3790 1252 : 16 : o
1791 1255 : 3 : o
1792 1255 : 3 : 0
1793 1255 : 3 : 0 3794 1255 : 3 : o
ƒ 12537 : 8 : t
'. Aan de 100 Penning van Huizen en Landen, San het zelve Corpus van 'sHage gehoorende. over
den Jaare
1785 / 244 : 9 : 6
3786 244 : 9 : 6
3787 244 '.9:6
3788 244 19:6 1789 244 : 9 : 6
3790 244 : 9 '■ 6
3791 249 : 1 : 4
3792 246 : 14 : 8
3793 246 : 14 : 8
1794 246 : 14 : 8
y ƒ 2456 : ï : j
Aan Erfpagten zedert de tien Jaaren van 178 tot 1794, i f 18:0:0 'sjaars, is /ï8o:o:<
Aan Wynen, die Jaarlyks prefent gedaan wiel den aan den Ontvanger-Generaal van Holland deszelfs eerfte Commis, den Secretaris van de gewezene Stadhouder, de twee Secretarisfen va Holland, de Commis en Boekhouder van de Finar
ci
's Graven hage. '
Rapport
•wegens den plaat der Fi* nantien van
'sl/age,
1
>
t 1 ü
e


*s Gravenhagen •
Rapport wegens den ftaat der Finantienvan
*jffage.
i
tgaS NiËÜWE NEDER.LANDSCIIE
cie van Holland, is betaald 'sjaars ƒ1079:14: o# dus over tien Jaaren ƒ 10797 : o : a
Aan Heeren Weesmeesteren Prefentiegeld $ sver
ien Jaare
I?s5 ƒ 1224 : o : ü
1786 1216 ; o : o
1787 1224 : o : o
1788 1216 : o : o
1789 1224 : o : ó
1790 1216 : o : a
1791 1216 : o : o
3792 1224 : o : o
3793 1216 : o : o
3794 1216 : o : o ƒ 1219a i- j$ f- é%
Aan het Taxeeren van Huizen, in en Jaare
1785 ƒ 83 : 18 : o
1786 71 : 8 : o
1787 89 : 8 : o 3788 80 : 8 :• ö
1789 91 : o : o
1790 54 : o : o 3791 54 : o : o
1792 271 : 4 : o
1793 74 ï 8 : ó
1794 91 : 4 : 0
ƒ 960 : iï : 9
Aan Leverantie van Waschkaarsien, in


JAAR.BOËKËN, Maart, 179§- «54T
Óen Jaare
1785 f 440 0:0
1786 447 : 10 : o
1787 455 : o : 0
1788 475 : 0:0 3789 463 : 15 ï 0
1790 480 : o : o
1791 563 i • V' J
1792 Nihil
3793 ^ihil
I?94 Nihil , . „ . 0
- ƒ 3324 : 7 : 8
Aan Verfchotten en Leverancien tot onderTioud van het Jacht, behalven de Traftementen. over
4en Jaare
1785 / 763 ï 9ï °
1786 553 » 10 ' 0
1787 689 : Ï3 : *
1788 741 : 6 : o
1789 725 : 0 : 10
1790 532 : 4: 0
1791 719 • o ; o
1792 490 : 9 : o
1793 9°9 '» « s 55
1794 446 : 9:0
Aan CarosTegeld zedert-de tien laatfte Jaare! tot dienst der Regentesfen van het Armhuis i\ f 300 : o : o 'sjaars, is ƒ 3000 : o : <
Aan Convocatiegelden voor de Magiftraa wanneer de Wet vergaderd, in
de
VEN HA» GE. t
Rapport
wegens den ftaat der Finantienvan
'sHagn
1
»
I
| Q


>s Gra-
ven hace. '
Rapport wegens 'den ftadt der Fiiiantienyan
[SHage. i
1$S* NIEUWE NEDERLANDSClili? ]
den Jaare ,
1785 ƒ 2409 : 15 ; o
1786 2819 : 5 : o
1787 4176 : 18 : o
1788 2712.: 3 : o ; *7S9 1543 : 10 : o
1790 1858 : 10 : o
1791 1483 : 13 j o
1792 3493 =2:0
3793 1345 • iso
3794 1367 : 2:0
——1—1 f 21208 : 19 : ö
. Aan de Magiftraat voor diverfe Vacatiën eii Preientiegelden, iri - ,
ien jaare 1785 ƒ 907 : 12 : o
3786 840 : 36 : o
1787 1020 : 16 : o
1785 934 : 12 i o
1789 874 : 16 : 6
1790 694 : 4 : o J79i 959 ' 4 : o 1792 965 : 12 : o
3793 861 : 4 : o
3794 901 5 8 s o
— f 8960 : 4 ; 9
Aart zes Scheepenen voor Utf. in en Jaare
^85 ƒ 705 : o s o
1786 1159 : o 5 o
3787 Ï083 50:0
1788 1200 : o s o
3789 600 : o : o
3790 800 s o s o
3791 900 ; o : o
3792 600 : o : o
3793 9°5 : o : o
3794 800 : o s o
ƒ f>7$2 . o : o
Aöj3


JAARBOEKEN, Maart, 1795. ijji
Aan diverfe opeegeeven kleine Uitga&ven, 'sjaars a ƒ 21-0-0, is dus in den Jaaren ƒ 2io : 0:0
Aan de Magiftraat in plaats van Zilveré Pendingen by Convocatien Van de Ween,in den Jaare
/ 324 : ó : ö 1780 336 : o : o
1787 868 : O : o
1788 728 : ö: o
1789 672 : o : o
1790 392 : o : O
1791 448 : o : O
1792 532 ! o : o
1793 272 : O : o 1754 260 : o : O
1 ƒ 4832 : 0:0
Aan de Magiftraat wegens Rantfoenpenningen Van de Impofitien óp dé Wytien, Bieren, Fruneü <&c. over den Jaare 1784 verantwoord, ia den Jaare
1785 ƒ 281? : 8:0
1786 2990 : 10 : o
1787 2981 : 14 : 0
1788 3080 : 0:0
1789 3°36 •• 15 : o
1790 £9J4 : 9 : o l>9i 2920 : 3:0
1792 2922 14:0
1793 2800 : 17 : O
1?94 2474 : J9 : O
« ƒ 28978 : 19 i 3
Kkkkk Aao
1
*s Gra-
VENHA'' GÈ.
Rapport
wegens den ftaat der bi* nantiéfi yan
's ilage*


I
'sGra-
venha* ce.
Rapport wegens den ftaat der Fi' nantien van
"ïHdge.
w* NIEUWE NEDERLANDSCHE
Aan de Vroedfchappen voor Almanachea est Land- of Stadskaarttn, in den Jaare
1785 ƒ Nihil
1786 43 : 0:0
1787 fiöo : ix : o>
1788 . 174 : 11 : o
1789 131 111:0
1790 43 : 0:0
1791 8(5 : o : o
1792 Nihil
1793 Nihil
1794 Nihil
/ 738 ! 13®
Aan van Burgemeesteren ingewisfdde Goude ^n Zilvere Penningen, in den Jaare
1785 ƒ 50 : o : o
1786 250 : 0:0
1787 Nihil
1788 262 : 0:0
1789 219 : 2:0
1790 81 : 10 : o 3791 150 : oio 1792 jo: 0:0 3793 325 : 10 : o 1794 50 : o : o
ƒ 1438 : é : 0
Aan de Muntmeester J. van Naamen te Utrecht, betaald zedert 1785 tot 1794;. voor het vervaardigen van Goude en Zilvere Vroedfchaps- Penningen ƒ 2087 : 6:0


* JAARBOEKEN, Maart, 1795. ij£
Aan een Jaar Colltcteloon en de Verponding öp Scheveningen, over den Jaare
1785 ƒ 215 : o : ó
1786 215 : 0:0
1787 2' j : 0:0
1788 215 : 0:0
1789 214 : 0:0 17.^,0 24: 0:0
1791 214 : 0 :0
1792 214 : 10 : o
1793 2:4 : 10 : O
1794 224 : 10 : O
■ ƒ 2I451 : 10 : 0
Aan Defecten in Geld, Jaarlyks k ƒ 25 0-0, dus zedert 1785 tot 1794 / 2J° : 0:0
Aan kosten van de Schutterye, &c, en verdere Uitgaven by het trekken der Schutterye, ia den Jaare
1785 ƒ7108 19:0
1706 417 : 7 : o
1787 3°3 : 0 : 0 i
1788 G34 : 15 : o
1789 1263 : 4 : 10
1790 1362 : 19 '• 12
1791 1299 : 17 : 12 179a 1228 : 12 : 12
1793 1261 15:6
1794 io33 : *5 : o _ ƒ 15913 : ö:4
Kkkkk 2 Aan
1
'sGra-
venhage.
Rapport wegens den ftaat der Fi'
nantkn van
'siiaget


3sGra-
VENHAGB.
Rappor
wegens
den fiaa
der Fi-
nantien
•van
'sHagt.
1334 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Aan kosten der Crimineele Geconfineerdens, Is? den Jaare
1785 ƒ4487 11 : o
178Ö 3235 : 19 : o
* 1787 2049 : 27 : 8
1788 2535 : 9 : O
1789 26CO : 18 : o
1790 29Ö2 : 16 ; o
1791 37?o : 16 : o
1792 33°7 : 4 : o
1793 2904 : ii : o
1794 3166 : 4 : o ƒ 31011 25:8
Aan 't flot van Reekening wegens de Goedsren en Inkomften van' 't Leproofenhuis, in den Jaare
1792 ƒ 687 : 17 : io$
1793 4'o : 15 : ia{
1794 178 • ij : &è ƒ 1287 : 8 : i*g
In 1790 en 1791 geen lastig Saldo.
Aan allerhande Uitgaaf, itï den Jaare
1785 ƒ 15029 13:0
1786 14336 : 13 : o
1787 12641 r b : o
1788 43511 : 3 : 3
1789 17221 : 17 : 10
1790 12351 : 11 : 10
1791 l$3l3 : 6 : 14
1792 15387 : 3 : 6 1703 13666 : 6 : 10 1794 ir757 : 12 : 10
■ — ƒ 171215-' i/:'J
Generaal Montant ƒ 1888023: 3:15
De


JAARBOEKEN, Maart, 1795- *55S
De geheele ordinaris Uitgaaf in tien jaaren heeft bedragen ƒ 1888023:3:15
En de ordinaire Ontfang 167 309 3: 7: 2§
Dus ia tien Jaaren een deficit van ƒ 2x4929: Bedr. 's Jaars circa ƒ21493:0:0
Bylaage F. LYST van SCHULDEN en ONBETAALDE REKENINGEN, ren lasten van 'sGRAVENHA-
GE , verfchuldigt op den 2 Fe bruary 1795, zo verre dezelve ter kennisfe van het COMMITTÉ van FINANTIE zyn gekomen.
De Wed. van't Zant , voorVer-
ftellen van Zeilen ƒ 41:17:0
De Lootgieter Aalfloot 09:10:0 Streeft and en Hogendyk. vier Rekeningen wegens Steen 37^4: 2:2 De Houtkoper Koels 2382:10: O De Timmerman Duyfliuys, twee
Rekeningen 382: j:o
De Boorokweekers Ravefleyn en
Medcmblïk, twee Rekeningen 101: 6:0
De Sch'lder van Brakel 195: 0:0
De Lootgieter v*an Hoorn, drie
Rekeningen 1469: 4:4
De Boekverkoopers Thierry en
Menfing 49: 0:0
De Yzerkramer Hoogftraten. twee
Rekeningen 95:16: o
De Timmerman van der Hoeven 1300: o;o De Advocaat Schepman 766: 5:0
De Drukker Schelms 209: 14:0
De Wynkooper Oosterhout, drie
Rekeningen I029:17 8
Kkkkk 3 De
's Gra-
VENHALïE.
Rapport wegens den ftaat der Fi' namien van
'sHage,


*s Gra«
venhace.
Rappor vegens den flaa der Finantienvan
'sHage.
155S NIEUWE NEDERLANDSCHE
De Wynkoper Bekkers drie Rekeningen ƒ 5:9:12: De Boekverkooper Bouvink, vier
Rekeningen 1804:17: 8
;De Zilverfmit van Stapelen 333: 0:0
De Conficurier F. Duitz 123: 6:0
f De Kok Meulman j 90: 0:0 De Kaarsfemaker van Veen, twee
Rekeningen 967:14: g Voor Leverantie van Turf, aan
de Buiten Armen 6677 .'7:8
De Stads Apotheek 250: 0:0
De Cipier Everfe 235: 1:0
De Touwflager Pabbruwe 198:13:0
De Turf boer Mol, per reste 430: 0:0
De Contrarolleur van Rooyen 652 :15 : o De Yzerkramer de Waal, zeven
Rekeningen 265: 0:0 De Smit Niemvenhuyzen, twee
Rekeningen 578: 1 3: o De Glazemaker van Gastel 140": 7:0 De Steenhouwer Fmju, drie Rekeningen 93: 9:5 De Verwer Callée 112: 0:0 De Puinryder IV. Guth 224:15:0 W van der Harst, voor geleverde Schulpen 150: 0:0 D2 We i Dirks 31: uq Dc Touwflager van Cletf 37: 4:0 De Drukker Karnebeek 490: 0:0 Do Schout van Scheeveninge 59: 0:0 De Brouwery van de Kruisten 679:10:8 11. Krayenürink 200: 0:0 Do. J. van Ey':, als Quasftor van
J; H&gfche Ciasfis 80: 0:0 De Boekbinder Btvfvvet 275: 8:0 F. de Ruyter, drie Rekeningen 488: 0:0 sJ, 17. Wèyne, drie maanden PenHoen 175: 0:0 Het 'fugtbuis te Delfc over 1791 1953: 4: Q
Dcc*


PK
JAARBOEKEN, Maart, 1795. IJ57
Doftor Felze, als Infpeftor van
de Stads Apotheek ƒ 200: o:c
Ordinaris Verpondingen over 1793
en 1794 2S12: 6:c
De Turfryders «6: 4:<
De Erfgenaamen van wylen Mr.
H. M. de Lille, over 12 maanden douceur, als Supernumerair
Secretaris van de Weeskamer,
verfchenen den 1 February 1795 30o: o:c Drie Heeren Weesmeesteren dezer
Stad ■, een jaar Augmencatie van
Trafteraent, verfchenen den e
February 1795 3co: oc'
Comelis van ügten, een iaar dou-
ceur als Stads Waagmeester,
verfcheenen den 12 February ïoo: o:'
Kryn van der Harst, drie maanden Traftoment als Dienaar te
Schevening, verfcheenen den 18
February 32:10: 1
Bart de Moet, drie maanden gage-
ment, als geweezene Dienaar,
verfcheenen den 1 February 32:10:1 J. Vreeburg, drie maanden trac«
tement wegens de Fabricquage 150:0:1 J. Buitenweg, Schipper op 't Jagt,
een jaar douceur tot Dedoma-
gement van verfcheide noodwendigheden 4o: o : Wegens op Maand - Recepisfen en
Obligatien, door Burgemeesteren
genegotieerde Capitalen, volgens
de Lyst agter de laatfte Rekening over 1794, blykt, dat
'sHage deswegens fchuldig is 285400: 0: Eo wegens als voren ter Thefaurie genegotieerde Capitaalen , volgens de laatfte Rekening over 1794 680178: o:
' Kkkkk 4 W<
's Gra-
iVENHAGE>
Rapport
wegens
den ftaat
der Fi»
nantien
)Van
'sHage,
ï 1
3
> 3
9
o f


'sGfAVENHAGE.
'Rappor; wegens den ftaat der Fifiantienvan
"s Hage.
]
155* NIEUWE NEDERLANDSCHS
Werdende de Subfi'lien door Burgemeesteren in verfcheide jaaren aan de Thefaurie geleend, en bedraagendè ƒ 157000 : o : o niet gerekend
Gelyk ook niet het kwaade Slot van Rekening , ter fomma van J circa ƒ40000 : o : o, het welk de Thefaurie fchuldig is. Nog ook de Intresfen op dezel- ! ve verfchuldigt li
Wegens Confignatie-Penningen onder vorige Secretarisfen ten Hove ea Renesfe geconfigneert geweest , en in den jaare 1790 van derzelver Reprefentanten overgenomen een fomma van ƒ 3595: 9:0
Wegens Confignatie-Penningen van de Secretarisfen van der Haar en Caan, als voren overgenomen 15628:1 -?; 61
De Diaconie-Armen van 'sHage, competeeren wegens aan de Buiten- Armen van 'sHage geleverde Brooden in de Maanden Qctober, November en December 17 °4 2132:10:0
c.n m de Maand January 1795 975: 2:a
ils vooren, wegens hun '- part van de 16 ftuivers op ieder Zak Tarw. volgens Octroy, by Burgemeesteren ontfangen en niet uitgekeert over December 1794 en January 1795 1002:10:3
Juiten en behalven de vooreniraan- ' de fchulden, zyn "er nog verfcheideee, welke niet zyn opgegeeven, maar welke men egter weet dat nog loopende zyn.
. .jj ƒ 1028949: «:ï5è Het


JAARBOEKEN, Maart, 1795. T559
Het misdaadig gedrag van zommige Haagfche Burgers, zich fchuldig maakende aan het koopen van Vleesch en Brood van de Franfche Soldaaten, maakte de voorzorge van den Provifioneelen Raad daar tegen noodzaaklyk. Daar op doeg eene Afkondiging, byna gelykluidende met die van andere Steden , de zelfde misdaad verbiedende.
Van de vernietiging der Oude en het aanftellen van eene Nieuwe Schutterye ter deezer Stede, hebben wy, voorheen, melding gedaan. Niet meer dan ruim acht dagen , naa den uitgang des bevels tot die aanftelling, maakte men eenen aanvang met <le noodige toebereidzels tot het werk; 't welk, naa verloop van ruim acht dagen, zo volkomen zyn beflag hadt gekregen, dat de nieuw georganifeerde Schuttery op eeneplegtlratelyke wyze konde geïnftalleerd worden. Dit gefchiedde op den 24 deezer. Wat op dien dag voorviel, en wat 'er voorafging , vinden wy, in het volgende mededeelenswasrdig Verhaal , uitvoerig en naauwkeurig, aangeteekend.
„ Gisteren is het groot werk voltrokken; onze gewapende Burgermagt is daar gefield, en heeft der Vryheid, in handen der Municipaliteit, plechtig trouw gezworen. Zie hier het verhaal van het gebeurde op dessen glorieryken dag:
Na dat de Commisfarisfen, ter Organifatïe , van dat Corps, geholpen door de welwillendheid der goede en weldenkende Burgers, van allerlei ftaat, in en rondom K.kkkk $ deev»
's Gra-
venhage.


rjffo NIEUWE NEDERLANDSCHE
*sGra-
venhage.
deeze Plaats woonachtig, in weinige dagen,1 eene talryke meenigte hadden ingefchreven, zoo werd 'er, volgens het daarvan voorgeftelde en door het Volk geapprobeerde Plan, op Zondag den 15 dezer een aanvang gemaakt, met de verkiezing der twee Opper-Officieren, hetwelk op de volgende wyze gefchiedde:
„ De Burgers/^» der Speek, Rittner en Hitiers, gequalificeert ter Organifatie, asfumeerden (als daar toe, ingevolge hunne qualificatie, gemachtigd,) by zich de Burgers Fan Biest, Fan der Burch en Nieuw man, en verdeelden, op differente plaatfen, het Volk, daartoe by Biljetten geconvoceerd, in zes gelyke deelen. Ieder deel benoemde onder opzicht der Commisfarisfen , by meerderheid van Hemmen , vier Kiezers, welken, in handen van den refpeiftiven Commisfaris, aan het Volk, eene plechtige belofte deeden, van, by de Remming, voor een Commandant en Majoor, niets anders in het oog te houden dan braafheid en kunde ; waarop deze vier, door het Volk, benoemde Kiezers , door den Commisfaris refpeétief, in een Vertrek , in den Ouden Doelen, werden bege* leid, alwaar allen, ten getale van vier en twintig, vergaderd zynde, de keuze begon.
„ Korte oogenblikken daarna werd den Burger Fan der Speek het commando opgedragen, doch dezelve weigerde deeze eer op eene edelmoedige en allefints prysbare wyze, en was daar toe , door geene deiconuratien , hoe fireelende ook, over te
haa-


1AARBOEKEN, Maart, 1795' i55r
baaien. En de verkiezing weder op nieuw begonnen zynde, werd de allefmts verdienstlyke Rittner , welke in den jaare 1787 Adjudant was van het Haagsch Va. derlandsch Genootfchap, tot dien Eerenpost verheven, welke dezelve, met betuiging van zeer veele erkentelyke gevoelens, aannam. Tot Majoor werd, door die zelve Kiezers, benoemd den Burger Struik Adz.i een man, ten uiterften gefchikt orn dezen post te bekleeden. Inmiddels vergaderde de gantfche menigte in den Ouden Doelen, en de Burger Boudewynsfen bragt. uit naam der vier en-twintig Kiezers, de benoeming dezer Posten in den boezem dei Burgery, daarby voegende eene korte Aan fpraak, waarna de Commandant en Majooi zich onderling den Broederkusch ga>/en. en de Burger Hitten (qua Commisfaris, de volgende Aanfpraak deed:
WAARDE MEDEBURGERS!
HEIL EN BROEDERSCHAP !
W/Y hebben, volgens het voorgeftelde en doo W het Volk goedgekeurde Plan, heden de eer Re, verkiezing kunnen bewerkftelligen ; wy ver trouwden van toen aan, dat onze Medeburgers door eene treurige ondervinding geleerd, voorna rnslyk het oog zouden laten vallen op zodanig ónze Medebroeders, welken, niet uit oogmei kei van Rykdom en ingebeelden Adel, maar alleei om kunde, deugd en braafheid, door hen me dac karakter zouden worden vereerd , en aange zien als zulk eene verkiezing onwederfpreekelyi waardig. Wy zyn , tot op dit oogenblik zelf
's GrA-
VENHA-. GE.
\
l !
E
n


1562 NIEUWE NEDER LANDS CHE
s Gra-
venhage.
Aan»
fpraak tot de HaagfcheBur-
J ] 1 J I
y \ 3
in dat goed vermoeden berustende gebleven, en uwe keuze , Mannen ! heeft dat goed vertrouwen, dat wy van u hadden opgevat, niet te leur gefteld.
Wy zullen u, met de aandoening van een onuitfpreekelyk genoegen, in het welk wy vertrouwen, dat gy allen zult deel neemen , berichten, dat, door de Kiezers, weiken uit uw midden, met vrye (temmen, benoemd zyn de Burger A. Rittner , als Commandant, en de Burger Struik Adz., als Majoor over de nieuw gewapende Burgermacht , by meerderheid van Hemmen, zyn aangefteld. {Hier volgde eene alge* meene toejuiching.)
Wy wenfehen u allen en ons zeiven van harren geluk, met deze verkiezing, en het bezit van iezen Eerenpost.
Zoo waardige Burgers! (Tot den Commandant m Majoor.') Tree tot ons op, brave Mannen! ya dat wy u aan den Volke, dat, by acclamatie , in uwe verkiezing heeft toegeftemd , mo-< *en vertoonen- (Hier volgde op nieuw het hand" geklap.)
Gelukkigj duizendwerf gelukkig Volk! dat, op iien zagten aart, in alle uwe Rechten herfteld word. Dat, zeer verfchillende met die vorigeda»en van onderdrukking, toen alles,door het fchanJelykst verkragten van het menschlyk recht, geIwongen werd, en de gewapende Burgers onderirukt, onder het gezag van een aantal Despoten, :n zonder hunne vrye keuze , hen opgedwongen 3ewindhebbers, als flaven werden voortgeduwd, iu zelfs het recht hebt, niet alleen uwen Medelurger met dat karakter van eer te bekleeden; naar ook zelfs aanfpraak verkrygt op deze posen, niet door de ? waan van het Erfrecht der ;.oogena mde Adelyke tytels van Voorouders, van velkers deugd of dapperheid, waar door zy die 'erkreegen, velen on?er , eilaas! de fchaduwe ;elfs niet gewaar worden, of, (riét npg erger is,)
die


JAARBOEKEN, Maan, 1795- -3^
die die wapens veelmalen op hunne wagens rondvoeren welken hunne Voorvaders , tot beloning van fchrikkelyke Landverradery, ten welgevallen der Dwingelanden, van Koningen en Vortten, (die fchrikgedrochten van het menlchelyk geflagt,, verkregen hebben.
Burgers! Brave Mannen ! Voortgefproten uil het bloed der dappere Bataven! Ei: maakt u tog allen dit geluk meer en meer waar.'ig! Ei! volg tof altyd in alles den raad van die Mannen, welker gy zelf, om hunne aan u bekende verdienften heb willen verkiezen en aanftellen , en dus met uv vo;le vertrouwen vereerd hebt,
Ziet zy zullen u met deugd, met dapperheid met getrouwheid in het ftrydperk voorgaan. Hui bloed zal het eerfte veil zyn voor hec Vaderland en het zwaard , dat zy omgorden , zal niet te hunnen byzondere voordeele, maar, voor uw al Ier belangens worden uitgetrokken: aangefpoor door bun deugdzaam voorbeeld, zult gy den doo onbefebroomd in het aangezicht zien , en uw glorierijke naamen en dierbare nagedagtenisfen zu len in roem en luister die van onze moedig Voorvaderen, in de Jaarboeken verre overtrenei En gy door ons met zoo veel genoegen , m< 200 veel blydfchap, tot dïen gewigtigen post vei koren helden 1 Gy, van wien het geluk, den roei en luister vsn de Haagfche Burgery e zoo zei afhangt; wy zyn te zeer overtuigd van uwe ee lievende gevoelens , van uwe deugd , van uw voorzigtigheid en kloekmoedigheid; maar ook ti vens van uwe bedaardheid , dan dat wy zoude durven vermoeden, dat gy dat zwaard, door 01 aan u tot handhaving van onze rechten toeve trouwd, in het vervolg zoud willen uit de fche de trekken, om u over uwe verflagen en in h ftof van verachting ter nedergeworpen vyander op eene verachtelyke wyze te wreken : of & gy u zou laten verblinden door een aantal 0; «vaardige voorwerpen, die, of om perfoneele b
la
'sGra-
venh&"
ge.
Aanfpraaktot de HaagJcheBur~
gen*
'i t » l
3 j
e 1.
:t
n
:r
e
n is ff
♦
it >-
ï*


1$6$ NIEUWE NEDERLANDSCHE
4sGra-
venha ce.
Aanfpraaktol de IJaagfcIieBurgery.
Iangens, of uit eene wrevele grilligheid, of uiÉ bloedgierigheid en wraakzucht, alle listen en lagen in hec werk leggen, om hunne Medeburgers, }a de gantfehe maatfchappye onberftelbaar ongelukkig te maken, Zult gy die befchouwen als burgers? als nuttige leden van het menschdom? neen; het zyn pesten van het Gemeenebest, adders, die wy in onzen boezem opkweeken , om ons in het vervolg het hart te laten afknagen j neen, zeg ik nog eens, het zyn geen deeigenooten van onzen roem, die om vuil eigenbelang en laatdunkendheid, alles in rep en roer Hellen en het majr wagen, om alles in de war te ftuurefl, liever, dan hunne belangzuchtige oogmerken te laten varen.
Een groot volk houd zich vast aan groote zaaken.
Maar, Medeburgers! onze Bevelhebbers in het loflyk H lagfche Wapencorps! denkt niet dat gy ongelukkig genoeg zyn zult, over zulk een Volk geüeld te zyn; hunne goede gevoelens , hunne deugd, hunne braafheid, ó! die zyn u meer dan bekend. Zy zullen u met bedaardheid volgen; zy zullen met yver uwe billyke beveelen naarkomen; zy zullen een grooten lust toonen tot het beharrigen van alles , wat de goede zaak kan bevoordeden; twist en tweedrage zullen zy vermyden, en, als de nood daar is, zullen zy u toeroepen: ,, Het Vaderland is iu gevaar, gaat ons „ voor, wy zyn bereid metu, voor dat lief Va„ derland , te fterven;" en gy door die zoete woorden , door die bewyzen van dapperheid, uitgelokt , zult met een Cicero uitroepen : „ Duice Pro Patrta mort ■ ach! wat is het zoet,
hoe onuitfpreeklyk aangenaam is het voor dat „ dierbaar Vaderland zyn leven op te offeren.**
„ De volgende dagen, als, Maandag,1 Dingsdag en Woensdag , zyn de verdere Officiers verkoren, als by de eerfte Compagnie:
(


JAARBOEKEN, Maart. 1795. ~&f
gnie: Kaptein Fa» der Speek , Lieutenant» Veld en Onder -Lieutenant Van der Vecn> By de tweede Compagnie: Kaptein Gram, Lieutenant Fan Wel en Onder Lieutenant Mes.
„ fcy de derde Compagnie: Kaptein de Vilattes, Lieutenant Ni'uwman en Onder« Lieutenant F eerman Senferf.
„ By de vierde Compagnie: Kaptein Van Brakely Lieutenant de Waal, en Onder Lieutenant Fan Gesfel.
'" By de vyfde Compagnie: Kaptein Bou dewynsfen, Lieutenant Scheurleer, Onder' Lieutenant Ruigbaver.
. By de zesde Compagnie: Kaptein Gallê eerfte Lieutenant Berkhout, tweede Lieu tenant 7e» Haaff.
„ En werden ook by ieder Compagnie ze Onder - Officiers, by meerderheid van flem men, aangefteld.
Donderdags, zynde den 19Maart, wen eene Commisfie benoemd, beftaande ui den Commandant, den Majoor, twee Kaf teins., een eerfte en een tweede Lieutenant twee Onder Officiers, en uit ieder Gom pagnie twee Burgers.
By deeze Commisfie werd met algemee ne Hemmen benoemd : tot Adjudant mt rang van Officier de Burger C. Hitters: t( Onder-Adjudant Schefer : tot Tambou: Majoor de Weille: tot Chirurgyn Schut ring: als toen werden de Tambours en P; pers aangefteld en by de Compagnien dot de Kapteinen verloot. 3, Saturdag den 21 Maart, werden de Gi
we
sGrê-
?ehh&' 3e.
1 I i
t
>t
Ir rir
e>


ijo-S NIEUWE NEDERLANDSCHË
's Gra-
VeÏÏHA CE.
weeren uitgedeeld, op het Stadhuis, alwaar na Extract, van eenige Refolutien eri Orders van den Commandant, door derf Adjudant voorgelezen zynde, de Burgers , reeds met de wapenen voorzien, den Eed
{resteerden in handen van de Municipaiteit.
s, Nu ftelde zich ieder Burger in ftaat; om, tegen Dingsdag dén 24, in parade té verfchynen.
„ Die dag gekomen zynde, vergaderdé het gantfche Battaillon, verdeeld in zes Compügnien, in het lange Voorhout; allen waren zy gekleed in het blaauw , witte ves* ten met kopere knoopjes, zwarte broek, zwarte kousfen en fchoenen met ftrikken: men deelde aldaar aan ieder Burger eert Nationaal Epaulette en Cocarde uit. De 'Cocardes waren zoo wel gefchikt voor den Commandant als voor den gewapenden Burger. De Officiers waren allen gekleed iri blaauwe rokken, met lappellen, waar aan kopere knoopen, op hunne beiden fchoudersJeene gouden Epaulette, onder de rokken opgehaakt, waarop in gevlogte goudgeborduurde letters, in een hartje G. B. M., beteekerende gewapende Burgermacht, eert Witte vest met kopere vergulde knoopen, een zwarte broek en zwarte kousfen, een hoed met een gouden lis, fchoenen met ftrikjes en een zydgeweer met een Nationaal Veldteeken. De Commandant had ter diftinétie een hoed met een goud boordzel, en een Ringkraag, waai op gegraveert: Vryheid , Gelykheid , Broeaerfchap , of dt
Daod^


JAARBOEKEN, Maart, 1795. ijS"?
Dood, als ook laarsfen. De Majoor, met laarsfen, voorzien van zilvere fpooren en te paard. De Adjudant met laarsfen en een' ftok; als ook de Onder-Adjudant, met dat onderfcheid, dat de eerfte in rang van Officier alleen het Veldteeken aan het zydgeweer droeg; met één woord, alles was in de beste gefchiktheid, en ieder Burger, op wiens gezigt het vergenoegen te leezen was , had voor alles gezorgd, wat aan de plegtigheid luister kon byzetten.
„ Na dat alles door de daar toe benoemde Officiers gerangfchikt en in orde was afgedeeld, marcheerde de gantfche fchaar Pelotons wyze, vaii het Voorhout over de Kneuterdyk, de Vyverberg langs, naar de Maliebaan, voorgegaan door een talryk en heerlyk Muziek: het was te bewonderen, hoe gefchikt, in wat order en met wat oplettenheid eene troup marcheerde, waar van twee derdens niet geéxerceert waren, waar over zelfs de zoo doorkundige Generaals der Franfchen hun genoegen en verwonde» ring hebben te kennen gegeeven, en waar : aan zelfs onze tegenftrevers hebben toegej juicht.
„ De Majoor Struyk Adz., die nooit te voïren voor het Front gecommandeerd had, voerde zyn last uit, tot verwondering van alle aanfchouwers, en bragt zelfs kundige ;Krygslieden in het vermoeden, dat hy IKrygskundig was. Zoo veel vermag de Vaiderlandsliefde, dat zy ons boven onze we;zentlyke vermogens fteld. In de Maliebaan 1 eekomen zynde, werd, na gewoone plegLllll tig-
s Gra-
i'ENHA3E.


1568 NIEUWE NEDERLANDSCHË
's Gra-
VENHAGE,
tigheid, het Frontdoor de Mtmicipaliteie geïnfpedteerd, voor welken ook een Tent was opgerigt, waarin de Burgers, zonder hunne bekostiging , rykelyk weiden ververscht.
Vervolgens kwam de Municipaliteit ten tweedenmaalen in de door de gewapende Burgers gemaakte kring, in welkers midden eene andere kring geformeerd was, door de Officieren, gevolgd door de Stads Bödens.
„ De Voiks-Reprefentanten van Holland vervoegden zich ook by deze plechtigheid, en de Reprefentanten van het Franfche Volk, waren daar pok tegenwoordig.
„ De Secretaris Van Maanen deed als toe» de volgende Aanfpraak:
MEDEBURGERS!
TLJet is voorzeker voor den Raad van 'slïage, -* uit welker naam ik fpreke, een oogenblik van verrukking, om aan een zoo aanzienlyk aantal van Vaderlandfche Mannen, uit zoo vele onderfcherden Vergaderingen, aan de Krygs-Overften der Franfche Legerbenden, ja zelfs aan zoo vele Nederlandfche Krygslieden, voor her eerst op dezen vryen grond, een zoo defti;> aantal van gewapende Burgers te mogen voordragen, van wier braafheid, vaderlandsliefde en zugt, om met alle kragten de goede orde te bewaren, zy zich met regt verze-kerd houd ; te meer, daar deze laatfte dagen, daar van een zoo luifterryke proeve hebben opgeleverd.
De Vertegenwoordigers van het vrye Volk van Holland; de Leden uit zoo veele andere aanzienlyke Vergaderingen, juichen uwen yver toe. De Franfche Legerhoofden en Krygslieden , vertrouwende op uwe braafheid en ftandvastigheid, too-
nen


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1569
tien door hunne tegenwoordigheid, dat zy ook in het Burgerfeest, dac wy heden vieren , willen deelen: de Bataaffche Krygs-Overften, hethaatlyk onderfcheid tusfchen Soldaat en Burger thans geheel vergeetende, waar van het denkbeeld naauwlyks meer overig is, reiken u de hand van Broederfchap. Dezé dag , Medeburgers ! is voorzeker gewigtig; zy legt u nieuwe verpligtingen op; zy geeft de Gemeente van den Haag en derzelver Vertegenwoordigers het recht, om van u de uitoeffening dier pligten tc vorderen; doch zy fpoort hun tevens aan , om u eerst op eene plegtige wyze die verpligtingen voor oogen te (tellen, en zich dair na te verzekeren van uwe zuivere begeerte, om fteedsaan dezelve te voldoen.
Zweert dan , dat gy aan het Volk en de
'Wet- aan de Provifioneele Vertegenwoordigers " van het Volk van Holland; aan den Raad van " den Haag; aan deze geheele Stad en Burgerye, " mitsgaders aan den Commandant van de ge9' wapende Burgermacht, en alle de over u ge" kozene öfficisren en Opper-Officieren, een ie" der in zyne betrekking, gehouw en getrouw zult " zyn; en, volgens derzelver orders zult helpen
weren allen overlast, geweld en oproeren; en
al wat de welvaart dezer goede Stad en Bur" gerye zoude kunnen benadeelen , met al uw " vermogen zult tegengaan: en dat gy alles wat " {hekken kan tot bewaring van de rust en goe" de orde in acht zult nemen, des verzogt, zelfs " met opoffering van lyf en goed."
Zweert gy dat? . \lV~aarop dcCommandant en alle de Officiers,
nahem, antwoorden: dat zweer ik: en het volk,
door het flaan op hunne geweer en, deszelfs ge*
hoezen te kennen gaf.] .
Zoo is dan het groote werk verricht! zoo mag zich dan den Haag verheugen in eene gewapende Burgermaat, wier bedoelingen zoo zuiver, zoo f del zvn! en zoude dan de Raad van den Haag, c' y LI li la een
'sGra-
/ENHA-
3e.
daii'ftraakvan Van Maanen.


1570 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra
venha6e.
Aanfpraakvan Van Maacen.
i I
een oogenblik aarzelen, om ulieden eene opentlyke blyk van haar genoegen te geven ? zoude zy aan Burgers, die de Vryheid waardig zyn, de baniere der Vryheid weigeren ? door my Itelt zy hun de Vryheidsvaan ter hand!
[Hier gaf de Secretaris van IVlAAWEN, een Vaandel over, het geen door den Lieutenant ten Haaff werd aangenomen en gedragen.'] [Dit Vaandel was door den Burger Cuilewburg heerlyk befchilderd: op het zelve Rond het beeld van Pallas, houdende in de rechterhand een Speer, waarop den Hoed van Vryheid, en leunende met de linker op een Pedeftal, waarop een Boek, op het welk de woorden: Rechten van den Mensch; onder aan haare voeten was een Trophée. Dit ftuk was omringd met een Lauwertak, waarineen Lint gevlogten , in het welk te lezen waren de woorden: Vryheid, Gelykheid, Broederfchap, of de Dood; verder was dit Vaandei heerlyk vercierd met Nationaaie Koorden en Kwasten : met één woord, zeer luisterryk.]
Toont u fteeds waardig, om onder het bevel, van uwen in allen deele zoo voordeelig bekenden Bevelhebber, die van het Vaderland , de goede zaak, en van deze Stad en Burgerye, zoo wel verdiend heeft, deze baniere te voeren? Ja, de Raad ran den Haag , verdienstlyke Rittner ! op dit oogenblik herdenkende aan de veelvuldige pogingen door u in vroeger jaaren tot het heil der Haagfche Gemeente aangewend; en u thans, door eene vrye keuze, aan het hoofd dezer gewapende Burjermagt geplaatst ziende, juicht die keuze opentyk toe, en bied u deeze flaauwe blyk van het byzonder vertrouwen dat zy in u fteld, aan; terwyl iet fprekend oog van allen , die ik om my zie, jetuigt, hy is het dubbeld waardig!
{Hier gaf de Secretaris van Maanen, den Commandant eenen zeer fraayen Sabel, over, welke deze zeer gracieus aannam en, in de plaats van de zyne, op zyde flak en uittrok.]
De


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1571
De keuze van den Raad, in u zoodanig een ge-: fchenk aan te bieden, zal u meer zeggen, dan ik' kan uitdrukken: Hier zoude de eenvoudige en on-, opgefmukte taal der waarheid iigtlyk voor vleyery doorgaan.
De Raad verwagt van u al dat geen, wat die-, nen moet om deze gewapende Burgermagt te vormen, te befchaven en te volmaken; zy vertrouwd, dat, is het nood, dat God verhoede! de wapperende vederbos, welke zy u en uwen Onderbevelhebber tot een byzonder teeken van onderscheiding aanbied, de gewapende Burgers het fpoor der eere zal aanwyzen.
[Hier bood de Secretaris den Commandant en den Majoor ieder eene zeer fchoone Nationaale Panache aan, die zy beiden op hunne Hoeden ft aken.]
Medeburgers ! volgt dan dien Vederbos : laat Reeds ftandvastigheid uw cieraad; trouw uwe leuze ; volkomen onderwerping en de ftiptfte gehoor • zaamheid, zonder welke geene gewapende Burgery beiïaan kan, uw lust en de vuurigfte begeerte om de orde, die zenuw van de Maatfchappy te handhaven, uw doelwit zyn!
Zoo zegece de Almachtige uwe pogingen!
„ Op deeze Aanfpraak antwoordde de Commandant, op de volgende wyze:
MEDEBURGERS!
De liefde tot het Vaderland , die ons allen bezield, was genoegzaam om ons de wapenen, tot verdediging van het zelve, te doen opvatten. Die zelfde liefde legt ons den plicht op, om ze tot geen ander einde dan tot de handhaving onzer vryheid te gebruiken.
Ware vryheid is zonder orde, zonder ondergefchiktheid, zonder gehoorzaamheid, aan diegenen, aan wien het Volk de uitoeffening van zyne macht toebetrouwd , onbegaanbaar. Dit gevoelen wy.
LIIH3 w5
s Gra-
7ENHA-
;e.
Aanbraakvan Van Maanen.


I5?2 NIEUWE NEDERLANDSCHfi
- VENIUGE,
Jntw. van der, Commandantder HaagfcheSchuttery,
Wy hebben trouw gezworen aan het Volk, gehoorzaamheid aan die genen welken rechtmatig zyn aangefteld, om over ons beveelen te geeven. Wy zullen die agtervolgeü.
Het Vaandel, dat wy van u ontfangen hebben, en tot eene baniere ftrekt waar onder wy ons vereenigen, herinnert ons, dat wy vry zyn; dat wy gelyk zyn; dat wy broeders zyn ; dat 'er onvervreemdbare rechten zyn, die den Mensch en den Burger toekbmen.
Wel aan, wy zullen ons leven opofferen voor die Vryheid; de wapenen gebruiken om die rechten m itand te houden, en de rust in deze plaats bewaren.
Dit hebben wy gezworen, dit zweren wy nog; maar indien ik nu op my zelve terug zie, hoe zal ik het vertrouwen myner Medeburgers verdienen}' ja vergelden ?
Door Deugd. Vaderlandsliefde , betrachting van myn ■plicht. 0
Zoo dikwerf ik het zwaard zal omgorden, dat gy my ten gefcheoke geeft, zal ik my herinneren, dat ik eenmaal uwe goedkeuring heb ontfangen; dat ik my dierhalven dezelve altoos moet waardig maken; dat ik dit zwaard nimmer uit de fchede moet trekken, dan om aan myne plichten te voldoen; het'er nimmer weder moet intteeken, al zoude het my het leven kosten, dan na dat ik aan die plichten zal voldaan hebben.
Het teeken van goedkeuring, datgy my en den Majoor op de hoeden heb geplaatst, herinnert ons, dat wy uit uwen naam, en dus uit naam van alle Ingezetenen, die gy vertegenwoordigt, beveelen aan deze gewapende Burgers uitdeden : beveelen, ^,eTvT^.*.a,S voor eeni2en fyd5 de eerfte onder onze Medeburgers, wanneer wy aan het hoofd van dit Corps (taan, zullen geven zender hoogmoed, want wy geven ze aan onze Broeders, en deze onze Broeders zullen ze met bereidwilligheid ontfangerj en ii:tvoeren, om dat zy weten dat zy ons hebben
aan


JAARBOEKEN, Maart, ijgy. 1573
aangefteld, dat gy ons goedkeurt, dat 'er zonder fubordinatie geen vryheid beftaan kan.
„ Voort;? wendde hy zich tot de VolksReprefentanten, en lprak dezeiven op deze wyze aan:
(2y> Reprefentanten v3n Hollands Volk.'zytgetuigen van deze onze gevoelens, brengt ze in den fchoot uwer Vergadering; dat deze, die wy aanzien als de toik van het geheele Volk dat zy vertegenwoordigt, ftaat make , op onze trouw; wy zullen ras gelukkig achten zoo wy haare goedkeuring wegdragen.
God zegene ons allen ; bekroone onze werkzaam' heden met eenen goeden uitflag: God zegene het Vaderland, en doe de Vryheid, de rust, de vrede, den overvloed herleven!
" Waarna hy ook het volgende tot de Franfche Reprefentanten, in de Franfch< Taal, zeide:
lj7n gy, Burgers Krygslieden! die !door Europ;
beftreden en bewonderd worde:; ; indien hei my geoorloofd is myn perfoneel gevoelen open t< leggen; dan is de fchoonfte dag van myn leven de zen, op welken ik de eer heb, van, in naam de; Nationaale Guarde, die my tot haar Chef be noemd heeft, haare gevoelens van Broederfchaj over te brengen.
Gy hebt de overwinning aan den zegewagen vai uw Vaderland geboeid: de tyrannen hadden hunn< flaven opgeroepen; zy gelasten hun, dat volk t gaan verdelgen, het welk zoo koen was vry t< zyn: de grond der Vryheid heeft hen verzwolgen en zy zyn onder den blixem der Republikeinfcb Legerbenden gevallen.
Krygslieden, onze Broeders! Wy gaan uwi LUll 4 voet
'sGra-
VENHAi SE.
+
I I
»


U74 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
venhage.
1
voetifappen volgen ; onze ftervende Vaders zullen hunne zegepralende en vrye Zoonen omhelzen; wy zullen, even gelyk gy, weten, dat de nakomelingfchap, die met verachting nederziet op de gedenkzuilen, opgericht voor menfchen, die flegts magtig geweest zyn , als geheiligd eerbiedigd, den ruwen fleen , welken de asch van den krygsman dekt, die voor de Vryheid van zyn Vaderland geIlorven is.
Vryheid, Gelykheid, Broederfchap of de Dood! Ziet daar onze fpreuk, dezelve is de eenige, die den Batavier, den broeder van den Franschman , betaamd.
Deze harangue werd door den Franfchen Commandant Dumonceau, op de volgende wyze, beantwoord:
T~\eze altyd gedenkwaardige gebeurtenis was niet ^ nodig om aan de Franfchen te toonen den ingeboren trek der Bataven voor de Vryheid: reeds lang waren zy 'er van overtuigd : de ondergang onzer gemeene vyanden is zeker, indien wy, by onze macht, het ondoordringbaar fchild, de ver* eeniging en de Broederfchap voegen.
„ Hierop ontfloot zich de kring: men marcheerde, met het muziek, voorby de Tent, sn alles liep in de beste order af. Men markeerde toen het kort Voorhout door, het ?lein rond, het Hof over, het Buitenhof * •ondom den Vryheidsboom, voor welken nen het Vaandel ftreek en de Officiers faueerden,onder de Voorpoorte door, langs len Kneuterdyk en wederom in het lange /oorhout. Voorts werden 'ervan ieder Comtagnie agt Vrywilligers gevraagd, welken,
voor-


JAARBOEKEN, Maart, 1755. 1575
voorgegaan door een overheerlyk muziek,' hec Vaandel naar het Logement van Amfterdam, (waar de Commandant, als Re-1 prefentant wegens Amfterdam, logeert,) in llaatfie, overbragten, waarop een ieder rustig naar huis trok. Deze ftaatfie duurde van 1 tot 7 uuren.
„ Geen Burger was 'er, wien dit werk lastig viel, en het fcheen of de Hemel zelf dit groote werk begunftigde; traanen van vreugde braken uit het oog van ieder waar Vaderlander, en een algemeene wensch naar zegeningen,een algemeen gejuich deed zich allerwegen hooren. Eene ontelbaare menigte aanfchouwers zette dit feest niet weinig luister by. Dit was de heerlykfte dag , die by onzen leeftyd is gezien geworden."
In meer dan één onzer Nieuwsfchriften ontmoette men de volgende aanmerking:
De Commisfarisfen tot de Organifatie der Haagfche Burgery zyn zo verknogt aan de gronden van Vryheid en Gelykheid, dat zy de Jooden, gelyk alle andere Ingezetenen, tot de Wapening der Burgery gerequireerd hebben; zynde deeze handeling der Commisfarisfen niet anders geweest dan de Interpretatie van de Vryheidminnende gevoelens van den Haag, ten bewyze hier van ftrekt, dat by eene der Compagnien, de Burger M. Ephratm, op weinige Remmen na, tot Officier was verkooren geworden.
Op den 27 deedt de Provifioneele Raad eene Afkondiging, raakende het Yken van
Maa-
sGrA'
'enha 3e.


1516 NIEUWE NEDERLANDSCHE
*s Graven hage. .
Public, rakende het yken van
Maaten, enz,
i
4
1
I I
C f
Maaten, Ellen en Gewigten, en om de zodatiigen, welken het aanging, die tot nog toe nalaatig geweest waren , ter pligtsbetragtinge te vermaanea.
F\e Provifioneele Raad van 's Gravenhage, heb^ bende geordonneerd, dat geduurende den tyd van veertien dagen zouden moeten worden gebragt alle Maaten, Eilen en Gewichten, waar mede de refpecfive Ingezetenen haare Neeringe exerceeren, oüi aldaar te worden geykt: en gemerkt, dat geduurende dezelve tyd, dewelke op morgen ftaat te expireeren , alle dezelve Maaten, Ellen en Gewichten, ten einde voorfz. niet zyn gebragt, en de nalatigheid daar in jaarlyks hoe langer hoe meer toeneemt, heeft goedgevonden en geordonneert, om verder verzuim voor te komen, alle de neeringdoende Lieden, by deeze wel ferieufelyk te waarfchouwen, dat zy alle hunne refpective nog ongeykte Maaten, Ellen en Gewigten,zonder eenig verzuim of nalatigheid, onder welk pretext zulks ook zoude mogen wezen , geduurende de toekomende week van 's morgens ten negen tot elf juren , en des namiddags van drie tot vier uuren, in de Confiftoriekamer van de Groote Kerk alhier, nullen hebben te brengen , om te worden geykt; 3p pcene dat de voorfz, tyd verftreken zynde, •egens de nalatigen niet alleen zonder eenige conni ventic zal worden geprocedeert als by voorgaande Keuren is geftatueert, maar ook dat van al het onjeykte goed daar na dubbeld recht, boven de boee van drie guldens op ieder ftuk, klein of groot, oud jf nieuw, zal moeten worden betaald.
Wordende de Subftjtuut-Schout geauthorifeerd :n gelast, om alle Winkeliers, Herbergiers, Bak:ers, Vleeschhouwers, en generalyk alle neeringloende Lieden, zo aan derzelver Huizen, als Stalen of Winkels, ten allen tyde na het doen van lezen Nayk , fcherpelyk onderzoek te doen , of aar njet zyn te vinden eenige ongeykte Maaten,


JAARBOEKEN, Maan, 1705- IJ77
Ellen of Gewichten, tl ware het dat dieongeykte Stukken by haar niet wierden gebruikt; alle de zelve mede te nemen en ten Stadhuize te brengen, mitsgaders de gebrekigen, zonder de minrte oogluikinge, te bekeuren.
Aldus gedaan in den Raade van 'sGravenhagen en van de Puye van het Stadhuis gepubhceert den 27 Maart 179$.
(Onder Jlond,)
My Secretaris prefent ,{Was getcekend,)
C. F. van MAANEN.
Aangaande den toeffand van 's Lands Ri vieren, en den kommer, door het zweller en overloopen derzelven, by een groot ge tal In- en Opgezetenen , in derzelver na buurfchap, geleden, ontmoet rcen, behal ven 't geen wy des aangaande reeds hebber medegedeeld, een medelydenvvekkend ver flag in een
EXTRACT uit eenen Brief, in data 0.1 Maart, gefchreeven in het Land van Altena.
„ Het ziet 'er op nieuw weder bedroefd uil (leest men aldaar; door het zwellen der Rivk ren; veele Ingezetenen, die hunne benedei wooning reeds weder betrokken hadden. zy andermaal genoodzaakt geweest, naar de b< venwoning te verhuizen; het Vee, dat ook g< deeltelyk op de gewoone Rallen was, moe:
's Gra-
VESJHAGE.
I
l
i
i
> ii tl (-
r


1578 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
VENHACl.
i i
'er weder afgehaald, en op de Dyken en Koorntasten gebragt worden. Ik en nog veele anderen hebben onze paarden en beesten naar het Gelderfche moeten brengen, doordien het rneefte voeder nat en bedorven is.
„ De Tarw, Rogge, Haver en Boonen, is alles in de tasten lang gefchoten , en broeit zo fterk, dat het de mesthopen gelyk is, dus het voor geen mensch of vee meer tot voedfel kan dienen ; het welk zulk eene fchaarsheid en duurte veroorzaakt, dat men een formeelen hongersnood te gemoet ziet, zo God geen uitkomst geeft, en 'er geen liefdadige giften worden overgemaakt.
„ God dan neige de harten der vermogenden , om hunnen medemensch in dezen hoog dringenden nood ter hulpe te komen; zonder dat moeten menfchen en vee van gebrek omkomen.
„ De Dorpen rondom Woudrichem hebben zeer veel geleden, de meeste huizen en bergen zyn door deeze laatlte overftroming geheel om ver geilagen, zo dat men met geen pennen de armoede en elende kan befchry ven.
„ Het water blyft nog wasfen , doordien de buiten Rivieren nog ryzen , dus ons noodlot meer en meer verergerd; daar by is het vooruitzigt allerakeligst, zo de gaten in de Dyken niet ten fpoedigfien bevangen worden, daar geen geld nog arbeidslieden toe te vinden zyn; dus hec te vrezen is, dat de ploeg dit voorjaar niet in t land zal komen, en dat uitgeftrekt diiiricT: mbebouwd zal blyven; God hoop ik zal :ig onzer ontfermen." /
Thans


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1579
Thans hervatten wy den draad van de Handelingen der Vergaderinge van de Provifioneele Reprefentanten van het Folk van Holland; van welke wy, egter, even als voorheen , alleen de meest algemeen belangryke byzonderheden zullen mededeelen.
Maandag den 2 Maart 17'95.
De Burger-Reprefentant Meyer , produ* ceert een boek in rood leer gebonden, en verguld op fnee, door den Franfchen Reprefentant Alquier aan hem ter hand gefield, het welk in een der kasfen op het voormaalig Stadhouderlyk verblyf was gevonden , behelzende eene gelukwenfching met de omwenteling van 1787, die dooi een aantal Ingezetenen van Middelburg en het omgelegen platte land op het Eiland Walcheren, was getekend, en volgens hei opfchrifc gericht:
„ Aan den DoorluchrigftenVorsten Heei ,, Willem de Vyf de t Prince van Orange en „ Nasfau, Erfstadhouder, £rf-Gouverneui „ Erf- Kaptein Generaal en Admiraal dej „ Vereenigde Nederlanden, Erf-Kapteir „ Generaal en Admiraal • Generaal van d( Unie." Beiloten het zelve in handen var 'c Committé van Algemeen ,Welzyn te ftel len tot informatie , en voorts het voorn Committé te gelasten, het gemelde Stad hoaderlyk Kwartier te doorzoeken, he merkwaardige in beflag te neemen, en d Vergadering rapport te doen. Ook zyn d
Buj
's Gra-
VENHAGE.
L t
t
\ \


Ij80 NIEUWE NEDERLANDSCHÈ
VENHA' GE.
Burgers Meyer en Lestevenon verzogt daar van aan den Reprefentant Aiquier kennis te geeven, en om hun, voor het overleveren van dit fchandelyk blyk der laagheid vart eenige onder de Bataaffche Natie, uit naam dezer Vergadering te bedanken.
Op eene Misfive van de Commisfarisfen der Posteryen te Arafteldam, van den 28! February, betreklyk het verzenden van brieven naar Hamburg, Bremen, Altena en Denemarken, is befloten zonder refumptie den Secretaris van 's Lands Posteryen alhier te gelasten, om de Pöstcomptoiren te Dordrecht, Schiedam en Rotterdam, en waar het verder mogt behooren, aan te fchryven, de brieven, die men naar de bovengemelde Landen en Plaatfen begeerde té verzenden, tegens aanftaanden Vrydag morgen, ongezegeld, op herwaards te bezorgen , zullende dezeiven als dan door dé Burgers Reprefentanten Van Liender en Van Voorst, met en benevens den Secretaris Croifet, worden geëxamineerd, en niets ten nadeele van den Lande in gevonden wordende , gecachetteerd, aan Commisfarisferi van 's Lands Posteryen te Amfteldam, ter verdere expeditie worden bezorgd.
De Gedeputeerden ter Generaliteit rapporteeren, dat de fameufe Acte van Guarantie der oude Conftitutie op perkament gefchreeven, door den Raad van Staaten by Hun Hoog Mogende was gebragt; dat by Hun Hoog Mogende dadelyk was befloten , dezelve Aéte te verbranden, en daar mede den Agent Van Hees hadden belasc,
doch


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1581
doch dat die zulks geweigerd hadt, die na na dat hy buiten hadt geftaan, andermaal gelast zynde dat ftuk op het vuur te werpen, zvne ditnisfie hadt gevraagd, welke men hem dan ook aanftonds verleend hadt; zynde da Acte vervolgens docr den Commis Fan Laer, als daar toe verzogt zynde . in het vuur geworpen; hebbende Hun Hoog Mogende vervolgens tot derzelver Agent benoemd den Burger .... Slicber.
Dingsdag den 3 Maart 1795.
Rector en Senaat van de Univerfiteit te Leyden, betuigen, bv Mi-five van den 26 deezer, hunne dankbaarheid ómtrend de gunftige befluiten , ten opzichte van dié Univerfiteit genomen, doch geeven tevens te kennen , dat by hun nog verlcheide zwarigheden refideeren , die te voren de kortheid des tyds niet heeft toegelaaten al< len op te geeven : onder anderen , dat wanneer het ligchaam van de Univerfiteit met dat van de Stad Leyden niet behoorlyk van den anderen bleef onderfcheiden, het té vreezen was, dat geene Studenten van buiten 's Lands de Academie meer zouden komen bezoeken; te minder nog, wanneer die aan de stedelyke en Lands Impofitienj als mede am het betrekken der wagten zouden onderhevig gemaakt w-rden; zeggende voorts, dat zy bereidvaardig zyn, om in eene mondelinge conferentie derzelver gedagten te zeggen , nopens het veranderen Van het Univerfiteits Zegel, rekenende zy zich tot die verandering niet bevoegd. A<tn Curatoren om Advis,,
M m m m m Dé
's Graver ha«
ge.


'. Gra
venhace.
\
1582 NIEUWE NEDERLANDSCHE
De Franfche Reprefentanten geeven by eene officieele Nota aan deeze Vergadering kennis, van het onbehoorlyk en ftrafwaardig gfdrag van 15 a 50 Ruiters, van de Hollandfche Guarde , in een Herberg aan de Loosduinfche Brug, alhier op gisteren gehouden, alwaar zy eenige Franfche Voïontairen, die zich met Soldaaten van de Switferfche Guarde, in het zingen van patriotfche Liedjes vermaakten, met de pallas hebben aangevallen, en vervolgens de aldaar aan de brug posthoudende Franfche Schilclwagt geattacqueerd, die zich eindelyk door het losfen van zyn geweer heeft gered En dat kort daar aan, gemelde Schild wagt door een Officier van de Guardes te paard, op eene verregaande wyze was geïufulteerd geworden; over welk een en ander de Franfche Reprefentanten, by bovengemelde Nota, fatisfa&ie vraagen, en ftraf der fcbuldigen. Belloten den Generaal Hefs, als Commandant van het Haagfche Guarnifoen, te ontbf den, doch deze onpasfelyk zynde, is de Generaal Van Boet* felaer, als in rang op hem volgende, gerequireerd, en hem uit naam der Vergadering aangezegd . dat dezelve verwonderd was. dat omtrend dat geval nog niets was gedaan, en dat hy Generaal zou hebben z rge te dragen, dat de by de Nota bedoelde Soldaaten en Officier of Officieren, wierien gearrelteert, en derzelver ftraf bepaald; dan dat vóór dat de frraf wierdt gtïi.fligeerd, daarvan aan deeze vergadering moest worden kennis gegeeven, ten einde daar uit te kunnen opmaaKen, of het
we«


JAARBOEKEN, Maart, i?9S- IJ^
wezenlyk ernst ware om aan de intentie der Franfche Reprefentanten en der Vergadering te voldoen ; wordende hy Géneraal verder gelast, om op morgen ogtend aan het Committé van Algemeen Welzyn, en op morgen namiddag ten vier üüreh aan deeze Vergadering rapport te doen. Vöorts zyn de Burger-Reprefentanten Meyer, Gevaerts en Lapierre verzogt om van dit alles aan den Franfchen Reprefentant Alquitr kennis te geeven; welke Commisfie terug gekomen zynde, gerapporteerd heeft, dat de Franfche Reprefentant betuigd hndtj zeer voldaan en gevoelig te zyn over deeze broederlyke communicatie, en op morgen van alles fchriftelyk rapport verzogt hadt.
Ue Commisfirisfen van den Hove van Holland Van Nispen en Parvé, binnen geleid zynde, heeft de Prefident van het geen op gisteren alhier in den Hage was voorgevallen, en van de berichten wegens oproerige ^gedragingen van elders bekomen, aan dezeiven communicatie gedaan; zyndë zy Commisfarisfen vervolgens, na dat der.zelver particuliere Advitèn deswegens gehoord Waren , verzegt, om de ConceptPublicatien, op gisteren ingekomen, die nu meer tot een geheel waren gebragt, ter kennisfe van den Hove te brengen, en van de daar op gevallene remarques, op morgen ten vyf uuren rapport te komefi doen; als mede om den Hove te verzoeken, den Procureur-Generaal ten fterkften aan te maanen, tot het tegengaan van alles wat naar Mmmmm a Mi¬
's GfU-
VENH&GE.


1584 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra
vënhaGE,
Affchcid van den Minister C. Meyer.
antirevolutionaire bewegingen zou kunnen zweemen , en zulks zo wei ten opzichte van Militairen als van anderen.
De benoemde Minifter by het Franfche Volk, de Burger C. Meyer, neemt met de volgende Aanfpraak affcheid van deze Vergadering.
REPRESENTANTEN van het VOLK van HOLLANDi WAARDE MEDEBURGERS en BROEDERS!
T Toe wel ik van den eenen kant, zo als Gylietien bet u erinnert, uit een overtuigend gevoel van' de zwakheid rayner vermogens, met [chroom aanvaard heb de gewigtige post, welke uwe goedheid en vertrouwen my hebben opgedragen , en waar voor ik u by deezen nogmaals myne gevoelige dankbaarheid betuige; zo hebben egter van den anderen kant dat zelfde vertrouwen en de gerunftellendc overdenking, op de voortreffelyke bekwaamheden van myn Vriend en Medewerker Blaauw, zo wel als de vuurigfte liefde tot myn Vaderland, en de zugt om het zelve nuttig te zyn mynen moed wederom opgewakkerd , err ik ben thans bereid om my naar de plaats myner beftemming te begeeven, en de my opgelegde pligten te gaan uitoeffenen.
Indien het my gelukt, waarde Medeburgers! hier in -naar wensch en naar uwe billyke verwagting te mogen flageu, zo zal aan myne bartelykite en opregtlte begeerte voldaan zyn.
Vergunt my ten dien einde gezamentlyk, en ieder van üin hetbyzonder Uwen broederlykenraad en byiland . en laat ons ieder in den onzen voortgaan, met alle onze vermogens aan te wenden tot roltooijing van het Gebouw, waar van de grondlagen zo gelukkig gelegd zyn.
God zegene daar toe alle uwe en myne poogiujen en verrigtingen!
Waar


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1585
Waar op de Prefident hem uit naam der Vergadering met allen nadruk het belang van den Staat en de Commercie der Ingezetenen heeft aanbevolen, en hem, benevens zynen waardigen Medehelper, op de uitvoering van zyne Commisfie den besten uitfiag toegewenscht; zynde voorts op voorfrel vfcn den Burger Meyer bellooten , dat zy Minifters, van hunne Depêches aan Hun Hoog Mogenden, ook Copie aan den tyde* lyken Prefident dezer Vergadering zullen zenden , zo als men voormaals gewoon was aan den Raad ■ Penfionaris van Holland te doen.
Woensdag den 4 Maart 1795.
De Commis van Hun Hoog Mogende D. van Laer, ter deezer Vergadering verfcheenen zynde, heeft eene Memorie overgelevert, die van wegen de Franfche Reprefentanten deezen morgen aan Hun Hoog Mogende was overgegeeven; dan die by gemelde Vergadering niet in deliberatie had kunnen komen, vermits op den ontfangst, 1 dezelve Vergadering reeds grootendeels was gefcheiden, doch waar van hy, op last van de Hollandfche Gecommitteerden ter Generaliteit, Copy had doen maaken, om alhier ter deliberatie gebragt te worden. Gemelde Commis, (na dat hy verzogt was by den . Prefident van Hun Hoog Mog. te willen bewerken, dat dezen avond Hun Hoog Mog. nog •vergaderden,)vertrokken zynde, is de overgeleeverde Memorie van den Franfchen ReMmmmm 3 pre-
's Gra-
venhage.


Ij85 NIEUWE NEDERLANDSCHE
5sGra-
VENHA-
prefentant gelezen, waar by op de kragtigRe wyze., en om verfcheiden gewigtige re-r denen, word aangedrongen , op eene fpoedi* ge Qrganifatic van de Legers, zo te water als te lande. Befloten de Gecommitteer* dens ter Generaliteit te gelasten, aldaar te declareeren , dat deeze Vergadering niet uit elkander zal gaan, voor en aleer dat men by Hun Hoog Mogende de perioonen voor het Committé tot de zaaken van het A!gemeene Bondgenootfcbap zal hebben benoemd; met verderen last, om indien dit langer moge worden uitgefteld , de verantwoording daar van aan Hun Hoog Mogende over te laaten, en te verklaaren, dat Holland als dan zodanige Provinciaale maatregelen zal neemen, als dan zou vinden te behooren ; zynde de Gedeputeerden nog geauthorifeerd, om aldaar mede te communiceeren eene Memorie, wegens den toeRand van Amfterdam , door het Committé Militair ter dezer Vergadering ingeleverd.
De Lieutenant-Generaal Van boetftlaer binnen gedaan zynde, en van zyn verrichte *s da2gs te vooren rapport gedaan hebbende, is "lam door den Prefident aangezegt, dat de Vergadering met de hoogde verwondering, zo qit zyn mond, als van de Com. miuées van Algemeen Welzyn en Militair, had vernomen, hoe verkeerdelyk hy de ordres^op gisteren, met zo veel nadruk en by herhaling aan hern gegeeven, had uitgevoerd, door de geappj-ehendeerde Ruiters, deeze morgen door de Cordons rieden te doen afllraffen; waar over hy zich


JAARBOEKEN, Maart, 1705. 1587
op de inftantelykfte wyze geëxcufeerd heeft/i dewyl hy ais een man van eer kon verklaa v ren, de intentie deezer Vergadering nietG wel begrepen te hebben, en zulks alleen aan zynen iever, om aan de gegeovene be* velen te gehoorzamen, was toe te fchrvven. Vervolgens buiten geftaan, en na de raadpleegingen deezer Vergaderinge, wederom binnen geroepen zynde, heeft hem de Prefident gezegt, dat de Vergadering op zyne herhaalde betuigingen voor ditmaal hem zoude excufeeren ,doch dar degeftrafte Ruiters deezen avond niet met een briefje van ontflag moesten worden weggezonden, maar provifioneel in arrest blyven; dat de in zyn huis gearrefteerde Kaptein Van Oyen naar de Provoost moest worden overgebragt; dat de gearrefteerde Switferfche Guardes provifioneel niet moeften worden geftraft; en dat volgens de intentie deezer Vergadering, de Hukken tot deeze zaak betrekkelyk, nogmaals in handen van het Committé Militair zouden worden gefield; en eindelyk, dat hy Lieutenant Generaal op zyn hoofd verantwoordelyk zou zyn voor de uitvoering van deeze ordres, als mede voor het bewaaren van de ordre onder het Guarnifoen, geduurende zyn Commando ; zynde eindelyk aan gemelde Lieutenant-Generaal op zyn verzoek geaccordeerd , dat hem van dit alles eene fchriftelyke ordre zal worden ter hand ge fteld.
De Commisfarisfen van den Hove vai Mmmmm 4 Hól
Gra-
e. i


ij88 NIEUWE NEDERLANDSCHE
!s Gra-
venhace.
Holland, op gisteren tegen heden befcheiden, binnen geleid zynde, hebben gerapporteerd, dat zy aan den tweeledigen last dezer Vergadering hadden voldaan, namelyk, den Procureur-Generaal onderhouden, en in den Raad gebragt, het aan hun.overhandigde Concept Placaat, waar omtrend zy eenige kleine veranderingen van wegen den Raad hadden te proponeeren ; deeze refiexien geapprobeerd zynde , zyn Commisfarisfen bedankt , en na dat dezeiven vertrokken waren , de Publicatie met de daar in gemaakte veranderingengearrefteert5 zullende deeze Publicatie ook door het Com • mitté Militair, aan de Commandanten der Guarnifoenen gezonden worden, ten einde die aan de Militairen worde voorgelezen, en aan de Wagten of Cafernen aangeplakt; zynde de Publicatie van deezen inhoud : ,
FR T II E I D. GELTKHEID. BROEDERSCHAP.
PUBLICATIE.
"T\e Provifioneel Reprefentanten van het Volk van Hojland, aan allen die deeze lezen, of hooren lezen, Heil en Broederfchap!
Alzo wy ons van bet eerfte oogenblik af, dat het beftuur van zaaken ons is toebetrouwd geworden, beieverd hebben, om de onvervreemdbaar Rechten van den Men?ch en van den Burger, op de plegtigfte wyze af te kondigen; alle onze verrichtingen daar toe hebben doen ftrekken, om aan ieder het ftil en ongeftoord genot van die Rechten te doen geworden; door de zagtheid en bedaardheid Yan alle onze handelingen betoond hebben, dat
niets


JAARBOEKEN, Maart, 1795' lj8o
Diets ons meer ter hirte gaat, dan de volkomen eensgezindheid in ons zo lang door tweedragt gefolterd Vaderland , te herftellen; alle harten te ver eenigen, en dezelve, met aflaating van alle haat en parcydigheid, alleen op het algemeen welzyn te vestigen: hebben wy niet, dan met leedwezen en verontwaardiging, kunnen vernemen , dat in het midden der algemeene flem van het Volk. die zig in deeze en in andere Provinciën dagelyks meer en meer laat hooren, en allen toeroept de thans plaats hebbende ordre van zaaken verder tot ftand te helpen brengen en te volmaaken, eenige kwalykgezinde, of door kwaadwillige misleide Ingezetenen, zo Militairen, als anderen, zig op enkele plaatfen niet ontzien, om alle hunne pogingen aan te wenden, teneinde, ware het mogelyk, de openbaare rust te ftooren,.en wanordre te doen geboren worden; dan eens door openlyk kwaadaardige aanmerkingen en befpottingen te maaken over de tegenwoordige ordre van zaaken, die echter, door haaren aart, alleen gelchikt js, om aan dit Land een duurzaam heil te bezorgen, en waar van ieder een, met den tyd, gezegende vrugten zal kunnen genieten; dan eens door het opkoopen, vertoonen, ea dragen van Orangeteekenen; dan eens door het opheffen van Oproerkreeten; dan eens door het verfpreiden van valfche geruchten en tydingen, ten einde anderen diets te maaken, dat 'er eene aanftaanJe Tegenomwentelinge op handen is, en daar door zwakke en onkundige Ingezetenen in vertwyffeüng en ongerustheid te brengen ;en door veele andere openbaare of geheime verrigtingen, welke alle duidelyk ten doel hebben,die tooneelen van oproer-, van geweld, van rampen te doen daarftellen, die het noodlottig jaar 1787 hebben gekenfchetst, en altoos de invoering of de herfWling van eene Regeerins, die enkel op geweld en eigenbelang van eenige weinigen , met ter zydeftelling van de wezenlyke Re hten van den Men«ch en van den Burger, en met verwaarlozing van bet alMmmmm 5 ge-
s Gra-
venha3e.
Pub/, te* ven op*
roerige bewegingen en ContraRevolutionairebedoe' Vingen,


1590 NIEUWE NEDERLAN DSCHE
*s Gravenha-
ce.
Put/l. tegen oproerigebewegingen en Contra* Revolutionairebedoelingen.
gemeen welzyn, gevestigd is, voorafga n of vergezellen • alle welke wanorders, zo wel als de pogingen om dezelve te doen plaats hebben, in een wel geordend La d nimmer kunnen worden gedoogd;, uit haaren aart zelve, byzonder federt onze Publicatie van den 3! January laatstleden, en al ware het, dat 'er daur tegen geene uitdrukkelyke Placaaren werden gefield, altoos, en overal, ten hoogilen ftrafbaar zyn , en dadelyk moeten worden geftraft.
Dan gelyk wy, aan den eenen kant, volgens eed enpligtjby het vast en onveranderlyk befluit zullen blyven, om al wat tegen de ru t, de veiligheid onzer Medeburgers, en de goede ordre, zelfs eeni* germaate, mogt aanloopen, op het ürengst te ftraf» fen ; zobegpeien wy ook aan den anderen kant, te zorgen, dat niemand, door voorgewende onwetenheid, of door misleiding van kwaadwilligen, het flagtoffer zal worden van daaden of gefprekken, waar van hy den aart, of het misdadige niet genoegzaam inziet: daar door, zo veel in ons is, de misdaaden voor te komen, en dus ook de voorwerpen van ftrafoeffening in getal verminderen, en in alle gevallen onze Medeburgers over derzelver waare bela^gens te verligten, en hun te doen zien, dat wy niets dan hun waar geluk beoogen, en het zwaard der Juftitie niet dan tegen Wederfpannelingen, de zig zelfs in het verderf moedwillig ftorten, begeeren te gebruiken, maar het zelve voor deezen ok, zonder ontferming of verfchooning, zullen gebruiken :
Zo is het , dat wy dienvolgende en ten overvloede by deezen wel en uitdrukkelyk verklaarea en decreteeren:
1. Dat allen, die openbaare gefprekken voeren, of Gefchriften uitgeeven, welke daar heen zyn gerigt, om de tegenwoordige ordre van zaaken en van beftier, die op de onvervreemdbaare Rechten van den Mensch en van den Burger is gevestigd , in een hatelyk daglicht teftell(jn, en te belagen,
of


JAARBOEKEN, Maart, 1705, 159*
of omver te werpen; die gefchikt zyn. om anderen tegen dezelve op te hitfen; of om, bet zy door het opzettelyk verzinnen en verfpreiden van .alfche tydingen, bet zy anderiints, geruchten tedoenontftaan ,3 of hoop te doen voeden van eene toekomftige tegenomwenteling , waar door het Stadhouderlyk en Ariftocratisch Beftuur zoude herfteid, en dus eene waare inbreuk op de Rechten van hei vrye Volk van Nederland , zoude gemaakt wor den; of die zig fchuldig maaken aan beginfelen die, werden zy niet tegengegaan, den weg tot op roetige beweegingen en verderfelyke bedryven te gen bet algemeen welzyn , en de Souverainitei van het Volk, zouden kunnen baanen ; aan de Lyve, met eene ftrenge geesfeling en daar op vo gende gevangenis van vyf jaaren, en daar na bar nisfemcnt uit deeze Provincie, zullen worden g< ftraft.
2. Dat allen, die door het draagen van Orangi Teekenen , hoe ook genaamd ; door het zing* van zogenoemde O range- Liedjes, of andere o] roerige en contrarevolutionaire Liedjes; het uite van den, in dit Land helaas! zo gewoone oproe kreet, Orange boven, zig insgelyks fchuldig ma ken aan beginfelen , die den weg tot oproer ba nen, en dus ook aan den Lyve met een ftren geesfeling en daar op volgende gevangenis van v jaaren, en daarna bannsfement uit deeze Provi cie, zullen worden geftraft.
3. Dat allen , die zig bezig houden met ope baare of geheime byeenkomften, om Contrare^ lutionaiie oogmerken te bereiken, fchikkingen middelen te beraamen , ten einde eene tegenc wenteling te bewerken , waar door het Stadhi derlyk en Ariftocratisch Beftuur wederom zouc ■worden ingevoerd; en allen, die, hoewel niet die byeenkomften onmiddelyk behoorende, ecli met dezen in verband ftaan, en aangenomen h ben, de uitoeffening der oogmerken en maatre
\
•s Gravenhagen
PubU tegen oproerige.bewegin* ■gen en ,Contra'Revolw■ tionaire tbedoe] ling&n*
o )-
a
rIa-
15
n-
n-
oenm-
)u*
len tot ter 2bge:d,


tjQ2 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
VENHAGE.
Publ. tegen oproerigebewegingen en ContraRevolutionairebedoelingen.
\
s c 1
a
n
s
c n
d v
O
k
Vi
a; d< di a;
len, die in dezelve beraamd worden , c'eenigen tyd te bevorderen, zig fchuldig maaken aan mis-' daaden, die tegen de Rechten van een Vry Volk ftryden, en daarom ook ftrengelyk aan den Lyve met Geesfeling, Brandmerk en eene Gevangenis, voor den tyd van vyftig jaaren zullen geftraft worden.
4. Dat allen, die door Gefprekken, Verleidingen en Beloften, het geeven van Geld, of door andere handelingen, hoe ook genaamd, de Militairen of Zeelieden , in dienst van den Lande, tragten te verwyderen van de tegenswoordige Regeeringen van den Lande, of van de byzondere Municipalit ei ten; ze tegen dezeiven ophitzen en tot ongeïoorzaamheid aan de tegenswoordige Geconftitueerie Magten, opzetten; hun diets maaken, dat zy og:eenige gehoorzaamheid aan den geweezen Kap:in • Generaal en Admiraal, of de thans afgezete Staats- of Stads- Regeeringen, of aan Officieen, die eenmaal afgezet en niet weder herfteid yn geworden, verfchuldigd zyn; en dus alle midden aanwenden, om de Armée van den Staat te Vateren te Lande, tegen den Staat, tegen het folk, zelfs van Nederland, en het welzyn van lle de Ingezetenen te doen werken, zich fchuldig laaken aan Verraad tegen de onvervreemdbaare ouveraimteit van het gemelde Volk, en daarom ok, zonder eenige ontferming, hoe ook genaamd, iet den Dood zullen worden geftraft. 5. Dat allen die zich fchuldig maaken aan daasn, wair door de openbaare rust, de perfoonlyke 2iligheid der Ingezetenen, in hunne Wooningen, f buiten dezelve, worden geftoort, hun eenig most worde aangedaan, over het al of niet dragen in geoorloofde Teekenen of Vercieringen; eenige inrandingop hunne Perfoonen, Wooningen of Goe:ren mogt worden ondernomen; gelyk ook allen, e anderen tot dergelyke daaden mogten hebben ingezet, (alwaar 'er de daad niet op gevolgd,)
zon-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1593
zonder onderfcbeid van Burger of Militair, van Officier of Soldaat, insgelyks met den Dood zullen ■worden geftraft.
6. Dat ten opzigte van de geenen, welke doot de Suppooften der Juftitie, en anderen daar toe behoorlyk aangeftelde en gequaüficeerde, bet zy Burgerlvke, het zy Militaire Magten, in het bedryven 'van eenige van de hier voren gemelde zaaken , op heeter daad worden betrapt, de Vonnisten of Sententiën zullen inbeten worden geweezen. het zy op Confesfie , het zy op genoegzame en hei gemoed van den Rechter voldoende Convicbc, zon der d«t bet nodig zal zyn daar in de g.-woone form er; rrein van Proceaeeren in acht te neemen; als mede. dac dezeive Vonnisten of Sententien tegen de Gecondemneerden zullen worden geexecu. teerd, zonder dat eenige appellatie reformatie, of provocatie daar tegen zal worden toegelaaten.
En worden by dezen den Procureur - Generaal van Holland, de Maires, Procureurs der Gemeenten, of Hoofd-Officieren van alle Municipaliteiten, alle Bailliuwen, Schouten, Drosfaards, en {in éér woord allen , aan wien, onder welken tytel het ook zyn moge, de uiroeifening der Juftitie, en de handhaving der openbaare rust in deze Provincie is toebetrouwd, ten ernftigfte, en op pcene van direclelyk van nunce Ampten te zullen worden ontzet, gelast de hand aan de ftriktfte uitoeffening van deze Publicatie , zonder eenige uitzondering of oogluiking, en door alle gepaste middelen, te houden, en deze Publicatie in hunne refpecfive Plaatfen en Diftrföcn volkomen effect, te doen forteeren.
En gelyk de Procureur - Generaal en verdere Officieren der juftitie, zig tot het ontdekken en vat ten van Misdad'gen, onyermydelyk op hunne onderhoorigen moeten kunnen verlaaten, zo wordec dezelve by deze fpecialyk geauthoriteerd, en, zc veel des noods, vermaand, om indien 'er onder hunne onderhoorigen en Bedienden eenigen mogten zyn, wier goeieuouw, eerlykbeid, Vaderlandslief
'sGha-
VENHAGE.
Vubl. tegen oproerigebewegingen en ContraRevolunon ai re bedoelingen»


TJ94 NIEUWE NEDER.LANDSCHE
'sGra-
VENHACE.
Pub!, tegen oproerigebewegiri' gen en ContraRevolutionairebedoelingen.
de of werkzaamheid en vaardigheid, zy in twyffet mogten trekken, dezulken dadelyk af re fteden of te doen afftellen , en anderen in derzelver plaatfè aan te ftellen, of te doen aan Hellen; waar op zy zullen oordeelen zich geheel en volkomen te kunnen verlaaten, vermits zy voor dezeiven zullen verantwoorde!yk zyn.
Wordende eindelyk de Procureur - Generaal en verdere Officieren der Juftitie, gelyk ook all; Rechters op het ernftigfte vermaand, alle Afren en Procedures, die, uit hoofde van deze Publicatie mogten worden ondernomen , zonder verwyl, en zo fpoedig, als eene goede rechtoeffening het immer kan toelaaten, aan te vangen, voort te zetten, en ten einde te brengen.
En op dat niemand zoude kunnen voorwenden van deeze Publicatie onkundig te zyn, zal dezelve niet alleen alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, waar men gewoon is PubJicarie en affixie te doen, maar ook boven dien , aan alle Commandanten1 van de Troupen van den Staat, in deze Provincie Guarnifoen houdende, worden gezonden , aan alle Militaire Wagten en Cafern' n worden aangeplakt ten einde de Militniren zich te beter tegen alle misleiding zouden kunnen wagten: blyvende ook alle Commandanten en Officieren op hun Hoofd verantwoordelyk , Voor de goede ordre en discipline der Militairen onder hunne refpefrve beveelen ftaande.
Aldus gedaan in den Haage, onder het klein Zegel van den Lande, den 4 Maart 1795, het eer'te Jaar der Bataaffche Vryheid.
P. P A U L U S, Vt.
Ter Ordonnantie van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland.
J, S P O O R S.
Het


JAARBOEKEN, Maart, 179S- 1595
Het Committé van Financie doet verflag 'i van de geformeerde Concept - Publicatie ,^ waar by van den ellendigen ftaat, waar in( 's Lands Financien door het voorig Beftuur gebragt zyn, aan het Volk van Holland zal worden kennis gegeeven; welke Publicatie gearrelleerd, en van deezen inhoud is:
V RT H E I D. GELYKHEID, BROEDERSCHAP.
PUBLICATIE.
De Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Hollnnd, allen den gefnen, die deezen zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap! doen te weten: dat zy, overtuigd zynde, dat het uit de by hen zo plegtig erkende Rechten van den Mensch en den Burger, no. toir voortvloeit, dat het Volk recht heeft, om van zyns Reprefentanten opening te eisfchen van den ftaat van 'sLands Financien, mitsgaders rekenfchap van het gebrirk, het geen zy van de Penninpen door hun opgebra^t, hebben gemaakt, dan ook van bet eerfte oogenblik af, waar in door hun de Regeering in den naam en op den last des vryen Volks van HoHanc aanvaard is, zig verpijnt geoordeeld hebben om het daartoe nodig onderzoek by de hand t< neem en.
Dat ten gevolgen van dien , door het Com mitté van Financie daar toe benoemd, ter dee zer Vergadering een fummier verflag is gedaai vau den toeftand van 'sLands Financien, hoofd zaaklyk daarop neerkomende.
Dat zekert den Jaare 1787 tot het tydfti] toe, da- de Franfche Wapenen, door het zigt baar bedel der Ooddelyke Voorzienigheid be gunltigd, het Volk van Ncderlend in Raat heb
be
sGra-
ENHA»
Public, behelzendeeen ai' gemeen ver/lag van
's Lands Financiën.
t >
I


1596 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
VRNHAG£.
Public, behelzende i een al* • gemeen j verflag van ï 's Lands i Finan- ( tien.
Ti ?
r I
ben gefield, om aan het vorig willekeurig Befluur een einde te maaken. door buitengewoone heffingen van allerlei foort van ongehoorde :n ruïneufe Operatien, welke de een de andere onafgebroken hebben opgevolgd , boven en jehalven de gewoone Jaarlykfche Inkomften , eene :xtraordinaire fomme van ruim 8o miilioenen ;uldens door de goede Ingezetenen in 's Lands schatkist is opgebragr.
Dat van het gebruik dier Penningen een am>el en gedetailleerd verflag aan de Natie zal vorden gedaan, zodra de tyd- het daar toe noiig onderzoek zal hebben toegelaaten.
Dat ondertusfchen die geheele Schat niet aleen niets tot een grondige herftelling van'sLands rinancie-Weezen, nog tot ondeifteuning van ;o veele vervallen takken van 's Lands welvaart leeft toegebragt, maar dat daar en boven nog 'erfcheiden nieuwe Belastingen, tot groot be:waar der goede Ingezetenen, hebben moeten vorden ingevoerd, zonder dat zulks echter in taat geweest zy, om de zaaken naar behooren ;aande te houden, en de totale uitputting van 5 Lands Ka^fe voor te komen.
Dat hoe zeer deeze fchrikbaarende toeftand an 'sLands vermogen, natuurlyk de gemoedeen van 's Lands vorige Regeerders hadde beooren te neigen, om op vrede en verzoening net de Franfche Natie bedagt te zyn , noghans de drift, om, onder het masker van geraar voor Godsdienftige en Burgerlyke Vryeid, de zaak der Koningen en zogenaamde Trooten te helpen vol houden, zo fterk en onerzetlyk is geweest , dat, byaldien het God iet hadt behaagd, om de raadflagen derheerschugt en des eigenbelangs te verydelen, in het lidden van de droevigfte toneelen van een alemeene verwoesting, goed en bloed by aanoudenheid zoude hebben moeten worden opeofferd, om de byzondere inzigten van het
tims


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 10/
Huis van Orange, en der Hoven, welke met het zelve zamenipanden, bevorderlyk te zyn; inzigten, waar van de bewyzen van agteren nog zo veel duidelyker zyn geworden 4 na dat men te weten is gekomen, dat toen de nood aan de lippen was gebragt, en de Goddelyke Voorzienigheid het onmooglyk hadt gemaakt, om zig langer ftaande te houden, de Vrede aan Frankryk , fchoon met gereede opoffering van onnoemlyke Schatten, echter op geene andere voorwaarden door hun is aangeboden geworden, dan met behoud der vorige onbelemmerde uitoeffening van het Stadhouderlyk alvermogen, ten kosten van den algemeenen welvaart en het waarachtig heil van het Vaderland. Trouwens het elfde Artikel der fecreete Inllructie aan de Burgers Brantfen en Repelaar, ter gelegenheid hunner zending naar Parys, by het ifloopen des voorleden Jaars , medegegeeven, [field onder anderen met zo veele woorden in: „ Het zelfde (weigerend) antwoord zullen „ zy ook geven, ingevalle Propofitien of In„ finuatien wierden gedaan , om eenige de
„ ALLERMINSTE VERANDERING in de CON„ stitutie en ReGEERINGSFORM VAN dbe-
„ zen Staat, of van eenige Provinciën , te brengen; en wanneer daar op van de „ Franfche zyde geweigerd wordt , zullen zy „ met discretie te kennen geven, dat dit het „ middel zoude zyn, om de negotiatie te doen „ afbreken, dewyl men alhier LlEVf.r liet ui„ terste zal wagen, dan gig in dit point (, de wet te doen feilen, ter zeiver tyd, dat
de Regeering van dit Land verklaard zig „ niet te willen mengen in de Franfche Con„ ftitutie of Regeeringsform."
Dat het natuurlyk gevolg van zodanig roekeloos gedrag niet anders heeft kunnen zyn^ dan dat het Land met onnoemlyke fchulden is overladen geworden, en de Financieele vermo» Nnnrtri gen*
'sGra-
venhage.
Pïiblïc-. behelzendeeen algemeenverflag van
's Landt
Finan-
ciem


1593 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhaoe.
Public, behelzendeeen algemeenverflag van
's Lands Financien.
] i
:
I
!
]
1 <
gens tot zulk eene laagte zyn gebragt, dat meit in het laatst van het afselopen Jaar tot een foort van papieren Geld den toevlugt heeft moeten neemen, als de eenige resfoürcé, om zig uit den hooggeflegen nood nog eenigen tyd te kunnen redden.
Dat door dit een en ander den ftaat der Capitaalen deezer Provincie zedert January 1788, dan ook fuccesfivelyk met meer dan zestig millioenen is vermeerderd, en thans tot die verbazende hoogte is aangegroeid, dat tot betaaling der Interesfen, mitsgaders der Lyfrenten en dertigjaarige Renten , jaarlyks byna twaalf millioenen nodig zyn; om niet te fpreeken van de guarantien door deeze Provincie van tyd tot tyd, tot foutien van het vervallen Credit der □ost-Indifche Compagnie, by diverfche Negotiatien, zo voor Capitaal als Interesfen, gedaan, waar van het beloop meer dan zeventig millioenen guldens komt te bedraagen.
Dat deeze Provincie daar en tegen, wegens uitgefchooten Capitaalen aan verfcheiden Steden, Colonien, Heemraadfchappen, Oost- en WestEndifche Compagnie, de Staaten van Zeeland, iet Comptoir van het Last en Veilgeld, en len gewezene Stadhouder, aanzienlyke prajtenren, welke te zamen meer dan dertig millioelen beloopen, heeft in te vorderen; dan dat lit hoofde van den flegten ftaat van de mees:en dier Debiteuren, het zeer ligtelyk is te /oorzien, dat deeze Provincie nimmer, althans liet fpoedig, aan haar agterwezen zal kunnen ;eraaken. En dat gevolglyk mede van de invordering der daar op te goed zynde veelvullige Interesfen, in de tegenwoordige algemeene legte gefteldneid der Geldmiddelen, even weilig of geen foulaas te verwagten is.
Dat by het opneemen van den ftaat der Kasen van alle de Ontvangers, wel gebleeken is, lat de Penningen daar by op ultimo January
laatst-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. *5&
laatstleden voorhanden op byna vier millioenen ikunnen worden begroot, onder welke fomme 1 echter begrepen zyn alle die Geld-Kecepisfen, idie tot betaaling der daar toe fpeciaal bepaalde ] lasten in 's Lands Comptoiren moesten worden ; aangenomen.
En dat de Provincie boven dien nog van voirige Jaaren, en vooral van het gepasfeerde Jaar f eenige gelden te ontvangen heeft, als van agiterftallige Verpondingen, vooral van de laatfte (drie h vier Jaaren, welke zo dezeiven konden •seïncasfeerd worden omtrent ƒ3400000:0:0, ;zouden beloopen, gelyk ook van de middelen, ,die, over het Jaar 1793 en i~94 geheven, nog 1 moeten inkomen, welke, naar vorige Jaaren geirekend, medé wel een millioen zullen bedraagen.
Dan dat dit een en ander, vergeleken met eden ftaat der fchulden van het vorig Beftuur, * Welke daar uit zouden moeten kunnen worden taf betaald, al konde daar van een dadelyk geIbruik worden gemaakt, op verre na niet toeireikende kan zyn om alle de gemaakte fchuilden en veroorzaakte behoeftens , die zig van :alle zyden komen op te doen, te kunnen ver*
(effenen. . , ■ n •
Dat het in een huishouding, zo omllagtig (en ingewikkelt, als is het Finaucieele huishou(den deezer Provincie, voornamelyk met betreklking tot de Generaliteits lasten (waaromtrent (de Amplificatie niet te ras kan worden ingewoerd,) ondoenlyk is geweest, zo fpoedig een iprecife ftaat op te maaken van alle de Schub (den, die nog tot lasten deezer Provincie loojpen. Dan dat echter, voor zo verre zulks heeft ikunnen worden nagegaan, de agterftallige Schulden, waar voor de Ordonnantiën ter Financie 'van Holland by de aanvaarding van het beftnur ider zaaketi door ons, bereids waren opgemaakt-, <óï aangenomen, zo wegens Soldy en andere Nnnnn a w
's Gr£-
VENHA-
GE.
Public, behelzendeeen algemeenverflag van
's Land'? Financiën.


ictoo NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhage.
Public, behelzendeeen algemeenverflag van
's Lands
Finan.
cien.
onkosten der Militie, als wegens menigvuldige presfante objecten by de refpeétive Adthi aliteiten en anderzints ,ruim beloopen op ƒ 2300000:0:0.
Dat deeze opgemaakte en aangenomen Ordonnantiën nog dagelyks met nieuwe door den Raad van Staaten, uit het beloop der Staaten van Oorlog en der Petitiën, waar in door de vorige Regeering is geconfenteerd, en waar op deeze Provincie voor haare Quote nog meer dan negen millioenen ten agteren is, ftaan te worden agtervolgd, waaromtrent, hoewel door de tegenwoordige omftandigheden van zaaken daar in veel verandering zal kunden worden gemaakt, echter met genoegzaame zekerheid kan worden geavanceerd, dat de betaalingen daar uit refulteerende, tot lasten deezer Provincie, de verwagting en het Financieel vermogen derzelver Provincie verre zullen te boven gaan.
Dat wyders ook nog aan agterftallige Interesfen van vorige Jaaren resteerd te voldoen eene fomma van ƒ 640000: o: o.
Als mede aan Generaliteits Interesfen over 1793 en 1794 f 348416:0:0 , mitsgaders aan Rantfoenen der Gemeene Middelen voor de Godshuizen en het Geestelyk Comptoir, per reste gecalculeerd ƒ 300000: o: o; en dat ook wegens agterftallige Soldy der oude Militie, welke , volgens een langduurig gebruik, vier Heerenmaanden ten agteren is, als een oude fchuld behoord te worden opgegeven de fomma van ƒ 1400000 : o: o.
En dat eindelyk geheel incaculabel zyn de kosten , welke tot de binnelandfche defenfie deezer Provincie zyn geïnpendeerd geworden, zo min als de geenen, die daar van het onmiddelyk gevolg zullen wezen, tot herftelling namelyk van geruïneerde Vestingen, en gecoupeerde Dyken, tót aanvulling van ontledigde Magazyjidn, en aanfehaffing van zo veel ver-
kwis.


JAARBOEKEN, Maart, 1795' 1001
Ikwiste Ammunitie , en eindelyk tot zo vee e iimportante fcliaden , zo door Inundatien als (door de roof- en plunderzugt der Engelfche [Benden, aan den Lande in het gemeen, en aan ide Ingezetenen in het byzonder toegebragt; al Ihet welk, mitsgaders de verdere nadeelenden ibezwaaren door de plotfelyke inrukking der zo italryke Franfche Armée, en daar uit voortgesproten verpligting, om dezelve in een zo fireng Ifaifoen van inkwartiering, Vivres en Noodwen(digheden tè voorzien; als mede het in circula. tie brengen van Asfignaten voor hunne volftrekte benodigdheden, veroorzaakt, immers als een notoir gevolg der onberaaden flappen van het vorige Befluur noodwendig hier nog moet worden ' bygevoegd , en zeer zeker op vericheiden millioenen zal moeten worden gerekend.
Dat eindelyk ook met opzigt tot den gewoo' nen ftaat der Financie, voor zo veel dezelve ook niet verder dan by raaming van vorige Jaaren kan worden opgegeven, is gebleken, dal het jaarlyksch inkomen deezer Provincie door gaans drie millioenen minder is, dan de ordinaire Lasten of Uitgaven; dan dat, by aldien df Staat van Oorlog , zo ordinair als extraordi nair, welke zedert den Jaare 1792 tot over di dertien millioenen heeft bedragen, en dus voo: de Quote van deeze Provincie, circa ƒ 8300000:0: < jaarlyks heeft beloopen, zal zyn gerevideerd de Militie op een veel minder kostbaaren voe gebragt, en andere daar op gebragt zynde Pos ten, of geheel daar van afgelaaten of aanmer kely'k zullen verminderd zyn, het niet ten eene maal onmogelyk is , om als dan het gemeld kort in gewoone tyden, zo al niet geheel-we te neemen, het zelve althans aanmerkelyk t verminderen , en dat voor het overige , doe een gepaste menage te maaken in de Provinciaal huishouding, en door verbetering in de heffin Nnnnn 3 va
's Gra-
venhage.
Public, behelzendeeen algemeenverflag van
's Lands Finan* cien.
>
►
t
e
7
e r
e
y p %


'sGra-
venha-
Public, behelzende'een algemeenverflag van
's Lands Financien.
1.602 NIEUWE NEDERLANDSCHS
van de middelen, de drukkende lasten op veele noodwendige middelen van beftaan, ten genoegen der goede Ingezetenen, zullen kunnen verminderd worden.
Dat gelyk aan den eenen kant deeze onbewimpelde voordragt van den Staat der Geldmiddelen naar bun inzien genoegzaam is, om die geenen, aan welke het Volk van Holland het Opperbewind provifioneel heeft toevertrouwd, of in liet vervolg toebetrouwen zal, voor het tegenwoordig en voor de volgende Geflagten buiten verantwoording te ftellen wegens die verbazende Geldverfpillingen, welke byzonder in de laatfte Jaaren van het gefubfifteerd hebbende Bewind plaats hebben gehad, en die, wel verre van ten nutte des Volks, ter verdediging van zyne vryheid, ter bevordering van de Commercie en Navigatie, Trafjcquen en Fabrieken , Kunften en Wetenschappen aangewend te zyn, alleen gediend hebben om den kostbaaren Zetel van den Stadhouder , en van het van zynen wil en wenken afge» hangen hebbend Gouvernement, zoo lang moogïyk, ftaande te houden. Dat zo ook aan den anderen kant deeze openlegging van den ftaat der Financien, naar hun oordeel, hetgefchiktltemiddel is, om de Natie te. overtuigen, dat om hec zo deerlyk vervallen Provinciaal Crediet te herftelien, de nodige veerkragt aan alle de takken yan het publiek Beduur te geven , de wettige Schuldeisfchers van den Staat, en hun, die den Lande Gelden hebben voorgefchoten, omtrent de zekere inkomden van de vruchten van hunne vlyt èn bezuiningen gerust te dellen , de nodige aanmoediging en befcherming aan de Commercie en Zeevaart te verkenen, en de Landmagt tevens öp een' respectabelen voet te brengen en te houden ; dat 'er, zeggen wy, om in dit alles prompielyk te voorzien , buirengewoone maatregelen .zuilen moeten worden genomen, zonder welken
aan


JAARBOEKEN, Maart, 1795, 1C03
aan den opbouw van den bloei en welvaart van het Vaderland, niet alleen met geen hoop van gelukkig gevolg zal kunnen gearbeid worden, maar, zonder "welke kragtdadige maatregelen en voorzieningen, het zelve voor eene gehcelen ondergang niet langer meer kan worden bewaard. Dat zv'derhalven vertrouwen, dat het vrye Volk van Ho'lard de onvermydelyke npodzakelykheid daai van gevoelende, ten duidelyke betooge zynei waare Vaderlandsliefde , geene zwaangheid za' maaken , om , des gevraagd wordende, door pecunieele opofferingen zyne Vertegenwoordigerin ftaat te Hellen, zyne opgenoemde gewigugi belangens te kunnen bevorderen, en alles voo: eert onherftelbaar bederf te bewaren , op dat he Gebouw der Vryheid verder kan worden opge trokken en voltooid, en deeze onaf hangelyk Republiek gelukkig voor haare Bewooners, nut tig voor haare Bondgenooten, en geducht voo haare Vyanden kan worden gemaakt ; terwj het Volk van Holland, dat aan ons deszelfs pre vifioneele Reprefentatie heeft toebetrouwd, fteed "al gelieven te bedenken, dat de tegenwoordig ftaat' van zaaken, mitsgaders de maatregelen, di daar uit noodwendig moeten voortvloeyen, aa het tegenwoordig Beftuur geenzints te wyte zva, neen, maar alleen gevolgen zyn van h< hier boven opgenoemde Systhema , welke h< vorig Bewind met alle hardnekkigheid tot op c laatfte oogenblikken toe van deszelfs beftaan hee vastgehouden.
En op dat niemand van deezen ftaat der za ken met alle de gevolgen en aankleeven van diei zo als wy denzelven gevonden hebben, onku dio- zy, hebben wy gemeend, daar van by dee: Publicatie aan den Volke te moeten kennis gevei wélke dan ook alomme zal worden gepubiiceei en geaffigeerd, daar zulks te doen gebruikelyk 1 Gedaan in den Haage, onder het klem Ze^ Nnnnn4 v
'sGra-
venha-" ge.
Public, behelzendeeen algemeenverflag ■van
i *; Lands ! Finan» " cien, t
t
1
s e e n n
!t
:t e ft
1-
1» 1-
:e
>; d 3.
el IQ


i6o4 NIEUWE NEDERLANDSCHE
?s Gra-
v£nhaPB.
j
'l 3
i
i i ^ l
i (
van den Lande , den 4 Maart 1795 , het eerfie
■ Jaar der Bataaffche Vryheid.
P. P A U L U S, Vt.
Ter Ordonnantie van de provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland,
J. S P O O R S.
Het Committé van Algemeen Welzyn doet rapport over de zaak van den Burger 'P.van Lelyveld, tendeerende het zelve om de ft ukken , tot die zaak betreklyk, tè ftellen in handen van den Procureur-Generaal, om, indien hy oordeelt daartoe genoegzaamen pond te hebben, tegen gemelden Lelyveld het recht van het Volk van Holland waar te tieemen. En is dien conform gerefolveerd.
Verder is in aanmerking van de importantie van het werk der Posteryen, vooral
■ deezen tyd, befloten de Commisfarisfen /an 's Lands Posteryen IV. F. H. van Wasrenaer Katwyk, D. van Boetzelaer vanKyf* )oék, Mr. IV. G. Dedel Salomonsz., Mr. H. fan de Poll, Mr. J. Bicbon van Tsfelmoade', e diraitteeren, en in derzelver plaats aantelellen de Burgers J. G. H. Habn, D. Claus, Van Beent, Kemelaar, Dekker Senior, zynle ds drie laatften eerfte Commifen der Posery te Amfteldam, Rotterdam en Dordrecht.
De Gedeputeerden by Hun Hoog Mogene ter Vergadering terug gekomen zynde ' ebben gerapporteerd, dat de Vergadering


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1605
van Hun Hoog Mogende tegen agt uuren by den anderen gekomen zynde, zy aldaar hunnen last door monde van den Burger Loncq, met de volgende voordragt, hadden uitgebragt.
WTy zyn door onze Committenten gelast, de " hoogde verwondering te betuigen, dat liet Committé tot het Algemeene Bondgenootlchap te Lande, door Holland reeds voor zo een geruimen tyd voorgelield , nog niet is daargelteld; verwondering, Hoog Mogende Heeren! die ten hoogden toppunt ftygt, als men nagaat, het important gewigt der zaake, daarin de daad deeze groote mefure alleen gefchikt is om de rust niet alleen, maar ook om dï Vryheid zelve te behouden.
Billyk is de eisch des Franfchen Rcprefbntants, ten deeze opzitten; wy Rcv^leri meer dan wy kunnen uitdrukken, dat het geluk van dit en de toekomende Geflagten, nKian^n zal, v.111 onzo Land en Zeemagt op een' goeden en refpeéUbelen voet te brengen, om daar door uiet onze Broederen, de vrye Franfchen, aan Europa dat geluk weder te geven, dat dc onderdrukkers des Volks zo rampzalig verwocut hebben; wy cisfchen des, op expresfe last onzer Committenten , dat het Committé tot het Alge meen Buiidgeuootfchap , nog deezen avond worde daargelteld, en de Leden daar toe, ftaande deeze Vergadering worden benoemd; wy verbeelden ons, Hoog Mogende Heeren! dat gy uwe verpligting gevoelen, en aan den wil des Franfchen Volks, en aan die onzer Committenten zult voldoen. Wy zouden anders voor God en de Natie ons onverantwoordelyk moeten ftellen, voor al de fchrikbaarende gevolgen die 'er uit zouden proflueeren, en dezelve alleen laaten ter verantwoording van hen , die dit falutair oogmerk Nnnnn 5 door
's Gra-
VENHAGE.
Propofi' tic raakendeeenCorri' mitté te Lande.


itfofi NIEUWE NEDERLANDSCHE
5s Gra-
vbnhaGE.
door yverlooslieid of andere oorzaaken hebben tegengewerkt.
Waarop conform de propofitie van Hol» land, het Committé tot de zaaken van het Algemeen Bondgenootfchap te Lande, be-' nevens de Leden daar toe, dadelyk zyn benoemd.
En laatftelyk communiceerden de Gecommitteerden, dat op verzoek van Holland, in de Leening van één millioen Guldens uit de Generaliteits Kas, tot betaaling van de meest dringende fchulden der Admiraliteit ten, zonder bepaaling van tyd voor de relliiufie, was geconfenteerd.
Donderdag den 5 Maan 1795.
f. Boudewynfen geeft by Misfive, in dato 4 deezer te kennen, dat hy het favorabel befiuit deezer Vergadering omtrent de Uitgeweekenen genomen, aan dezelve hadt medegedeeld, dat zulks door hun met dankbaarheid was ontvangen; dog dat de nood van dezeiven op het hoogst was, en dat zy zonder onderftand zouden geweest zyn, indien braave lieden zig niet tot borgë gefield hadden; biedende zig verder aan, om op zyn eigen kosten derwaards te gaan, en den last deezer Vergadering uittevoeren , enz, In handen gefield van de Burgers Gevaerts, Druyvefteift, D. C. van Voorst, van Eyke en Fan der Poll, om te dienen van fpoedig Advis, ten einde gefchikte middelen zouden kunnen worden beraamd, om in den
nood


JAARBOEKEN, Maan, 1795. 1607
nood der Uitgeweekenen te voorzien , en aan hen de gelegenheid te bezorgen van herwaards te kunnen keeren.
De Bailliuw van Rhynland W Costerus, geeft kennis dat hy, benevens het geheele Collegie van Welgebooren Mannen en den Secretaris, op den 28 February, door een Committé Revolutionair van de 17 Oorpen dier Bailliuwagie was afgezet; dog dat men hem, den Secretaris, en de nieuw benoemde Welgebooren Mannen, vervolgens wederom voor een maand hadt aangefteld ;geevende hy voorts zyn genoegen te kennen, dat hy de goedkeuring der ingezetenen hadi mogen wegdragen. Voor Notificatie aangenomen.
De Ontvanger van het Geestelyk Comp toir in den Brielle, geeft by eene Misfive te kennen, dat hy jaarlyks tot betaaling vooi zyn Comptoir , eene fubfidie ontving var 7000 guldens; verzoekt dat daar op order voo, dit quartaal gedeld worde. Aan den Ont vanger van her. Geestelyk Comptoir te Delft
Door den Praefident zyn gecommuniceen verfcheiden ftukken , by Hun Hoog Mo gende ingekomen, als:
r. Eene Memorie van den Franfchen Re prefentant Alquier, in dato 3 Maart, waai by verzogt wordt, om het benodigde hou en koper voor pontons, ter waarde van 40e a 450000 Livres te leveren, en de geldei daar voor uittefchieten, onder toezegging dat dezeiven naderhand zullen verrekent worden. Belloten de Gecommitteerden te Generaliteit te gelasten, het daar heen te
di
's Graven hage,
1
\
C > t 1
l


i6o8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gs.a-
ven hage.
dirigeeren, dat die oprigting uit de Gene* raiiteits Kasfe gefchiede, Aan den Franfchen Reprefentant kennis gegeven, dat aan zyn verzoek voldaan zal worden , en na de preciefe quantiteit der opgeroeide benodigd» heden, en het getal der pontons te informeeren, ten einde daar in met alle mogelyke menage worde te werk gegaan.
a. Eene Nota van den iJéenfchen Minister Schubart, waar by het Schip de Anna Maria, in Maart 1794 door de Franfchen genomen, en eenige dagen daarna door een Hollandfche Kotter hernomen, en, in Zeeland opgebragt, reclameert , welk Schip door de Admiraliteit aldaar voor prys is verklaard. De Gedeputeerden ter Generaliteit gelast, dat de voorfchreeven Nota en Bylaagen van wegen Hun Hoog Mogende worden gerenvoyeerd aan het generaal Committé van de Marine, het welk binnen weinig tyd deszelfs functien ftaat te aanvaarden,
3. Eene Memorie van den Chargé d'Af* faires van den Keurvorst van de Palts, waar by verzoekt dat Hun Hoog Mogende derzelver devoiren willen aanwenden by de Franfche Reprefentanten , ten einde de gege vene ordre van een Franfch' Commisfaris aan den Keurvorftelyken Treforier te Bergen op Zoom, om geene gelden, aan wie het ook zyn moge, af te geven, ten zy hy daar toe door de Staaten van Holland, of door de Franfche Reprefentanten zoas gemagtigd, worde ingetrokken, als ftrydig met het 17 en 18 artikel der Capitulatie. De Gedeputeeidea verzogt, dat van wegens Hun Hoog
Mo-


JAARBOEKEN, Maart. 1795. 1CC9
Mogende zulks met alle discretie aan de' Franfche Reprefentanten worde voorgedra-' gen; terwyl de Envoyé Van Willigen ook< verzogt zal worden, om deswegens zodanige reprefentatie. aan de Franfche Reprefentanten te doen als hy voor de belangens van zyn Meester nodig zal oordeelen.
4. De kennisgeeving van Brantfen, Repelaer en Six, aan Hun Hoog Mogende van de bekomene ordres van Holland , en hun antwoord daar op. Voor Notificatie aangenomen.
5. Eene Refolutie van de provifioneele Reprefentanten van het Volk van Friesland, in dato 28 February, waar by hunne Gecommitteerden gelast worden te informeeren , wat 'er zy van het gerugt , als) of Brantfen en Repelaer eene fom van tagtig Millioenen hadden aangeboden , indien de Conventie het vorig Bewind wilde maintineeren; en, zulks zo bevonden wordende, als dan de lastgeevers en de uitvoerders te doen arrefteeren. De Gedeputeerden gelast, wanneer nader informatien zullen ingekomen zyn, als dan te handelen, zo als zullen meenen te behooren.
De Gedeputeerden ter Generaliteit berichten ook , dat de Friefche Gedeputeerden kennis hadden gegeven, dat Friesland eenige Mefures op het Eiland Ameland hadt doen neemen, alleen uit precautie, zonder zig over dat Eiland eenig gezag te willen aanmatigen.
De Municipaliteit van den Brielle, geeft by eene Misfive, in dato 27 February, kennis,
s Gra-
'f.nha!e.


iêio NIEUWE NEDERLANDSCHE
?s Gr/
VEJJHd GrE.
- nis, dat by haar was ingekomen een addres * van Commisfarisfen en Stuurlieden der Lootfen, vraagende, hoe zig in de tegenwoordige omftandigheden te gedragen; proponeerende gemelde Municipaliteit een Eed van trouwe aan de Lootfen te laaten doen, wordende zulks alles nog nader by eene Misfive van den a Maart aangedrongen. Op dit alles in aanmerking genomen zynde, dat het van de uiterfte noodzaaklykheid was, dat het bewind over de Lootfen onder het beftier van het Collegie dat met de Zeezaaken belast is, wierde gebragt, is befloten: i. de beide Collegien van de Piilotage ie vernietigen', 9. dat de Lootfen hunne aanftelling van het Generaal Committé van Marine bekomen, en onder het zelve fiaan zullen.
By eene Misfive van Raaden en Reken* meesters der Domeinen van den gewezenen Stadhouder, van den 13 deezer, aan Hun Hoog Mogende gefchreeven, geven zy verfcheiden zwarigheden op, omtrent de voldoening aan de Refolutie van Hun Hoog Mogende, van den n deezer. By welke gelegenheid, en volgens de gefielde bepaaling, dat op heden zou afgedaan worden, of de gemelde Domeinraad al of niet in de Adminiftratie zoude blyven continueeren, is befloten, dat de voorfchreeven DomeinRaad verklaard wordt vervallen te zyn van derzelver adminiftratie, en het Committé van Algemeen Welzyn gelast, om de Papieren en Chartres te verzegelen, de gelden onder zig te neemen, eh voorts de gefchikt-


JAARBOEKEN, Maart, 1795.
Re wyze op te geven hce de goederen te adminiftreeren, en vier a zes bekwame perfoonen daar toe voor te liaan ; van dit befluit aan de Franfche Reprefentanten kennis te geven, en te verklaaren, dat men zulks van wegen deeze Vergadering alleen verrigt hadt als een middel van algemeene zekerheid, om voor te komen dat 'er niets verboren ging, en om voor het belang deiIngezetenen te zorgen, die op die goederen aanzienlyke fommen hadden gefchoten 3 en alles ongeprasjudicieert de fchikkingen , die deswegens in tyd en wylen met de Franfche Natie zouden kunnen gemaakt worden.
Wyders is de Raad der West - Indif-he Coloniën, benevens de Sociëteit van Surinamen, en die van de Berbice gemortinceerd, en de Gecommitteerden ter Generaliteit gelast, het by Hun Hoog Mogende daar heen te dirigeeren, dat 'er eene onverdeelde adminiftratie over de Coloniën zou worden aangefteld, beltaande uit 21 perfoonen, en verdeeld in drie Committés, voorzien van het zelfde getal Ministers enz., als de twee reeds geformeerde Committés , zullende de extenfie van dit befluit in een der volgende Dagbladen in zyn geheel worden opgegeven.
De Gecommitteerden van Heusden het woord gevraagd hebbende, doen door monde van den eerst Ondergeteekende de vol» gende Aanfpraak:
BUK"
's Gra-
veniïage.


16x2 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
vên hage.
Aanfpraakvan Gecommitteerdenvan Neusden,
3
i i
1
BURGERS REPRESENTANTEN VAN HET VOLK VAN HOLLAND!
/^eduurende den tyd, dat wy het geluk had* den, in deeze Vergadering te verfchynen, hebben wy nog geen oogenblik kunnen uitvinden , om aan eene fpeciaale last, door onze Committenten aan ons medegegeven, te voldoen , door dien wy hebben bevonden, dat deeze Vergadering onophoudelyk is overkropt geweest met bezigheden van het hoogfte aanbelang.
Wy kunnen echter nu niet langer verwylen in het volbrengen van onzen plicht, welke wy gaarne erkennen, dat reeds lange ter kennisfe van deeze Vergadering moeste gekomen zyn, 3og waar in wy door de ongelukkige omftaniigheden, waar in wy ons bevinden, zyn ver« linderd geworden; namelyk, dat wy gelast zyn, op de plechtigfte wyze, aan deeze Vergadering, uit naam onzer geheele Burgery, den ïartelykften dank te betuigen, voor alle de zor;en en moeitens, welke deeze geheele Vergadeing, en ook inzonderheid derzelver Voorzitter vel hebben willen aanwenden, ten einde onze stad en Land van Heusden, het welk, beneren s het Land van Altena, door de Franfche veprefentanten, als een overwonnen Land wierdt angemerkt, en ook reeds als zodanig onder ene Centraale Commisfie, te 'sBosch gevesigd, gebragt, en geheel op de Franfche wyze vierdt beftierd, weder te brengen tot deeze 'rovincie, waar onder het zelve altyd heeft ehoort, en mitsdien te doen deelen in alle die Voorrechten, welke door de Franfche Repre;ntanten, aan de overige Inwooners van Holmd , als aan een vry en onaf hanglyk Volk yn toegekend. Wy erkennen gaarne met U, lurgers Vertegenwoordigers! dat ook wederom x deeze daad eene edelmoedigheid heeft doorge-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. Ió*l3f
jpeftraald, welke de Franfche Natie van alle Volken der Waereld moet doen onderfcheiden; dewyl wy in het geval waren, van in de daad Overwonnen te zyn, en dus ook met het hoogfte recht als zodanig konden worden aange merkt.
Het is dan ook om deeze reden, dat wy vermeent hebben, in het byzonder aan de Franfche Reprefentanten zelve deswegens onzen dank en erkentenis te moeten betuigen ; het geen wy din ook deezen morgen hebben verricht , eii met genoegen kunnen zeggen, dat vvv door den Franfchen Reprefentant Alquier, niet alleen allervriendelykst zyn ontvangen , :maar ook met veel deelneeming in het allertreurigst lot, het geen onze Stad en Land, 'benevens het Land van Altena, door den jong;.ften VvVersnood heeft moeten ondergaan, zyn 1 ondervraagt geworden.
Wy zullen de attentie van deeze Vergadering dan nu niet langer bezig houden, als zyn<de wederom met te veel gewigtige bezigheden igeoccupeert; het is ook niet veelheid van woor* i-den , maar het dankbaar hart onzer Burgery, Ihet geen wy hoopen dat deeze Vergadering ;aangenaam zyn zal. Echter zouden wy ver* izoeken, dat daar Van korte aantèekening in dé INotulen mag worden gedaan.
Uit naam onzer Committenten,
h F. LEEMANS* G. VAN DER POL.
Waarop de Prefident het genoegen der Vergadering aan de Afgevaardigden van IHeusden betuigde, van hen alhier tegeniwoordig te zien, en van te hebben mogen (medewerken tot wedervereeniging van dat O 0 0 0 0 ge-
'sGra-*
venha» ge. .
Aanfpraakvan Gecommitteerdenvan Heusden.


*9GRA. ▼ENHA-
I6Ï4 NIEUWE NEDERLANDSCHE1
gedeelte, met de geheele Provincie van Holt land.
Vervolgens doen de Afgevaardigden vara Dordrecht het voorftel, om uit hoofde van de inconvenienten, die by het aanftaande open water, in het invorderen vandenGeervlietfchen Tol, zig, uit hoofde van de Pu-' bhcatie, waar by alle Vrydommen van dien aart zyn vernietigd , zullen komen op te doen, alle de Graaflykheids-Tollen te vernietigen; te meer, daar de jaarlykfche Inkomften, welke het Gemeene Land daarvan trekt, tien Jaaren door elkander geflagen, met meer bedraagen heeft dan ƒ 27435 « 7. Op welk voorftel in overweging genomen zynde, dat deeze jaarlykfche inkomst nies kan opwegen de vexes, waar aan de Ingezetenen hier door zyn onderworpen, en de belemmeringen, welke zulks aan den binnenlandfchen handel toebrengt, die deeze Vergadering op alle mogelyke wyze zoekE te begunftigen; is by acclamatie befloten 9 om alle de zogenaamde Graaftykheids-Tolkn, benevens het Stapelrecht van Dordrecht ®n de Lepeltol te Delft te vernietigen; zynde de Burger Bosveld verzogt, om des wegens een Concept-Publicatie te formeeren» Zie hier die Publicatie, zo als dezelve vervolgens wierdt vastgefteld.


IAARËOÈKEN, MaaH, i?9S.
V R T 11 E I D. GELYKHEID. BROEDERSCHAP,
PUBLICATIE.
T"V Provifioneele Reprefentanten van het Volk ■ -w-^ van Holland^ allen den geenen, die deeze : zullen zien of hooren leezen, Heil en Broeder'£chap! doen te weten: dat wy het voor eene 'Van onze gewigtigfte pligten aanzien , Reeds ibedigt te zyn, om de Commercie en Navigatie 'Van deeze Republiek, byzonder ook van deeze IProvincie, door alle ons mogelyke middelen te 1 bevorderen , en ten dien einde aan Neering, i Koophandel, Traficquen eh Fabrieken, zo over IZee, als langs de Rivieren, Binnenwateren en 1 Wegen, een gantsch vryen en onbelemmerden Hoop te conferveeren, of dadelyk te bezorgen; Ihoudende dit» zo niet voor het eenigftei ten jöiinfre voor een der voornaamflé middelen, om «den aigemeenen bloei en welvaart van deezé iweleer zo vermogende Provincie Weder op té lbeuren , eii aan alle handen het nodige werk tte verfchafFen$ waar in, én waar door een iejgelyk Burger, voor zig en de zynen, het no(dii; beftaan kan vinden.
Dat wy daarom niet hebben kunnen of mo* ggen nalaaten, onzen aandagt te vestigen op dé ggroote hindernis , welke aan de vrye Scheepsvaart en vervoering van Koopwaaren wordt toesgebragtj zo door zekere zogenaamde Tolrechtten , kis byzondere Verltapeling?-, en anderé rplaatfelyke Privilegiën, welke afkomftig uit dé Ibarbaarfche en tyrannicJUe tydeh der Graafelyke! IRegeering, tot nog toe hebben voortgeduurd, miettegenltaande onze roemrugtige Voorvaderen cide Graafelyke överheerfching hadden afgefchud; ddog welke thans , na de geheele vernietiging rider overblyfzels van dat Graafelyk gezag, voof wnverdragelyk moeten-worden gehouden*
Ooooo é Jttet
's Graven hage. j
Publid by Welke'
alle
Graaf- .
lykhcids Tollen , enz. vernic-*
tigd ■ " wordem


ïöifi NIEUWE NEDERLANDSCUE
's Graven ha-
•E.
Public, by welke alle GraafhkheidsTollen, enz. vernietigdvorden.
Dat de onverdragelykheid daar van , en $9 ruïneufe gevolgen deezer Tollen en plaatfelyke Privilegiën, waar door de vrye paslage» van Schepen, Schuiten en Goederen , telkens geftremd wierdt, zig dermate hebben doen gevoelen, dat men volltreki: genoodzaakt is geworden , een foort van Tolvryheid en van Contra-Privilegiën in te voeren ; en te gedogen , dat de meest belaug hebbenden, door het een of ander middel van af krop, contract , admodiatie, enz., zig eene vryheid hebben moeten verkrygen, die door anderen of door onwetenbeid of om andere redenen niet verkrygbaar was, fchoon die vryheid, volgens de heilige Rechten van den Mensen en van den Burger, en naar den aart en natuur van alle openbaare Wateren en Wegen, aan een iegelyk competeerde. Terwyl te gelyk, door alle zodanige hulpmiddelen, het profyt, dat de Provintie daar van genoot, zo gering was, dat het zelve flegts eene niet noemenswaardige fomma bedroeg.
Dat ondertusfehen alle deeze exempelen, en Contra-Privilegiën zo lynregt ftrvdig zyn met de beginfels van Vryheid, Gelykheid en Broederfchap, door het gantfche Volk van H .Iland opentlyk erkend en aangenomen , dat zy niet hebben kunnen nalaaten, mede gecomprehen» deerd en vervat te zyn in en onder onze Publicatie van den 5 February laatstleden, waar by uitdrukkelyk is geltatueerd: dat voortaan niemand éénigen vry dom zal genieten van Jmpofi-% tien, Tollen, enz., en dat die en alle Lasten,, door een iegelyk, op een gelyken voet, zullen worden betaald.
Dat wy nogthans, hoe zeer deeze onze Publicatie rust op het natuurlyk Recht van der» Mensch, en het verkregen Hecht van den Burger, overtugd zyn, dat geene, tot de ComHiercie zo noodzakelyke vrye en ongehinderd©
com*


JAARBOEKEN, Maart, 1795, 161 j»
communicatie en prompte expeditie van Serie pen en Goederen, mogelyk is, indien de Tol len en Privilegiën, boven bedoeld, volgens de klaare letter van onze voornoemde ' ublicatie van 5 February laa'Stleden , ftiptelyk moeten voldaan en erkend worden.
Dat wy derhalven ons hebben doen exhibeeren eene fpecinque en gedetailleerde Lyst, van het zuiver provenu, dat onze Tollen, allen te zamen genomen, de tien laatfte Jaaren door een gereekend zynde , jaarlyks hebben opgebragt; waar uit ons is gebleeken, dat het zelve niet meer bedraagt dan de geringe fomma van ƒ27435:7:0; en wyders hebbende geconfidereerd, dat de Inwoonders van de eene Plaats deezer Republiek geen recht kunnen of mogen hebben, om ten hunnen byzonderen profyte, van de Inwoonders van andere Plaaatfen iets te vorderen, of hen tot iets te verpl:gten, enkeld en alleen om dat de Schepen of Goederen van deezen, den Grond of de Wateren van geenen, pasfeeren, voorby of doorvaaren; dat gevolgeJyk het voordeel der Provincie, of van eenige byzondere Plaats in dezelve, niet kan opwegen tegen de belemmeringen en den last, welke daar door veroorzaakt en gelegd worden aan, en op de vrye vervoering van Goederen, of, met opzigt tot het voordeel van byzondere Plaatfen, niet in aanmerking verdient te komen.
Zo is 't, dat wy, na rype deliberatie, hebben goedgevonden, de opheffing en vernietiging van alle Graaflykheids - Tollen , en plaatfelyke Privilegiën, op de pasfage van Perfoonen, Schepen en Goederen gefreld, of van dezeiven eenig plaatfelyk recht vorderende, te decreteeren, geïyk wy decreteeren by deeze.
Dat opgeheven en vernietigd zyn, de Graaflykheids-Tol van Geervliet te Dordrecht; de Gmflykheids-Tol te Haarlem, op de Wachten U Sparendam; de Graaflykheids-Tol te LeyOoooo 3 denj
's Gra-
VENhaGE.
Public.
by welk»
alle
Graaf.
lykheid»
Tollen ,
enz.
vernies
tigd
worden.


i6j8 . nieuwe nederlandschs
*ë Graven hage.
Public, by welke alle Graaflykheids'rollen, enz. vernietig,worden.
\
<
1
den; de Graaflykheids- en Wasfenaarfcbe Tollen te Gouda; de Graaflykheids-'lol te Rotterdam, zo die voor de zoute, als die voor do zoete Wateren; de Graaflykheids-Tol te Gorinchem, te Woudrichem, te Aikel, te Schoonhoven, te Weesp, te Heusden; de Wasfenaarfche Tol aan de Zylbrug, en op den Does; de Tol aan 's Molenaars-Graaf en tot Alphen; de Tol aan de Goudafche Sluis by Alphen; en alle verdere Graaflykheids Tollen, die onder de benaming van zvvygende, vliegende, Brandtollen, of ouder welke andere benamingen het ook zoude mogen wezen, bekend zyn, en geheven worden; voorts alle zodanige Tollen, welke eertyds aan de Graaflykheid behoort hebbende, van dezelve op eene illegale en onwettige wyzt mogten verkregen zyn, en door eenige Perfoonen of Corpora mogten bezeten, en geheven worden.
Tot alle boven befchreven plaatfelyke Privilegiën, of zogenaamde Rechten, als met name hiet Stapelrecht, zo te Dordrecht, als daar het wyders plaats mogt hebben; zynde en blyven3e wy Voorts bereid, indien nog eenige andere zogenaamde Privilegiën en O&royen, aan Perfoonen of Piaatfen in dee2e Provincie, ten laste van anderen, van ouds quafi, verleend en geheven , tot onze kennis mogten worden gebragt , welka in deeze Publicatie niet mogte« |eyn genoemd, of begrepen, ook dezeiven in nadere deliberatie te neemen , en daar omtrent ie Uefluiten zo als bevonden zal worden te behooren.
Dog verklaaren wy eindelyk, tot voorkoming van alle misverftand, dat in deeze onze Publipatie geenzints zyn bedoeld, of gecomprehen:leerd, zulke zogenaamde Tollen, of Gabellen, rvelke bcpaaldelyk tot onderhoud van Wegen, Straaten, en Vaarten geheven worden; noch >ck des Gemeenelands Pasfagiegeiden, of andeë Qemseaelasds Lasten en. Impofititji»
In


JAARBOEKEN, Maart, 1705; It5rj>
En op dat niemand van deeze onze Publicatie onkundig zy of blyve, zal hier van overal aanfchryving gefchieden, waar het behoord; en deeze Publicatie alomme worden gepubliceerd en geaffigeert, waar zulks te doen gebruikelyk is.
Gedaan in den Hage onder het klein Zegel vanden Lande, den 5 Maart 1795 > net eej'Ite "Jaar, der Bataaffche Vryheid. .
P. P A ü L ü S, Vt. «
Ter Ordonnantie van de Proviüo-' neele Reprefentanten van het Volk van Holland.
J. SPO.ORS.
De Burger Kayper, van Oost- en Westsaanen, draagt, uit naam van zyne Me4e- Gecommitteerden , aan de Vergadering voor, dat in den Dam, tusfchen Oost- en Westzaandam gelegen, twee Sluifen ge« vonden worden, zynde de kleine met een ileenen verwulft overdekt, en over de groote eene vaste houten brug geflagen; al het welk veroorzaakt dat veele fchepen genoodzaakt zyn uit te laaden, en de goede-, ren in kleinder vaartuig over te fcheepen$ tot groot nadeel van den handel, enz.: verdoekende dat de groote houten brug worde weggenomen , ten einde de fchepen met £laande masten daar door kunnen vaaren , *n dat echter geen meerder fchutgeld al© voorheen zal worden betaald. Aan het Collegie van den Hondsbosfche, als daar O0 000 4 op
'sGr*s
°ubl. by velke al~ 'eGraaf'ykheidstollen, inz. vernietigdvorden*


VEKHA-
^620 NIEUWE NEDERLANDSCHE
op toeverzicht hebbende, om binnen 14 da-» gen te dienen van bericht.
Frydag X>den 6 Maart 1795.
De Concept-Publicatie en aanichryving, wegens de hooge, middelbaare en laage Heerlykheden , in deliberatie gebragt, en na eenige gemaakte veranderingen in de Concept-Publicatie, het een en ander gearrefteerd; zynde het Stuk van deezen inhoud: ,
F & T HEID, GELYKHEID, BROEDERSCHAP,
PUBLICATIE.
T)e Provifioneele Reprefentanten van het Volk *~ van Holland, allen den geenen, die deezen zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfcliap, doen te weeten:
Dat wy in rype overweging genomen hebbende versheiden Requesten aan ons geprefenteerd, berrefckeiyk de veranderingen van Regeeringen in iommige Dorpen, hebben gemeend, het van onjzen plicht te zyn , eenige poincten dienaangaande vast te Rellen, welke tot eene algemeene provifio. neele voorziening zouden kunnen ihekken , tot op den tyd, dat eene Vergadering van Reprefentanten van het geheele Bataaffche Volk de nodige L-bikkingen deswegens zal hebben vastgeReld.
Dat wy, by het maaken deezer provifioneele voorziening, hebben geoordeeld, niets anders te kannen doen, dan de heilige en onvervreemdbaars Ke&teQ van dea Mensch en van den Burger»


]AARBOEKEN, Maart, 1795. 1621
plegtiglyk by Publicatie van 31 January laatstleden erkend, te moeten toepasfen op de Rechten en Prajrogativen , welken door de geheele Provin cie van Holland , of door byzondere Steden of Perfoonen bezeten worden, als Eigenaars van vrye en Ambachtsheerlykheden; en dat wy dienvolgende geen zwarigheid behoefden te maaken, om uit naam van het Volk van Holland, plegtiglyk te verklaaren, dat alle Ingezetenen van Holland, gelykIyk, zonder onderfcheid van Steden of Dorpen, gerechtigd zynde tot het ongeftoord genot der Rechten van den Mensch en van den Burger, derhalven niemand, en dus ook geen wettig Eigenaar van Heerlykheden , van deeze zyne Eigendommen beroofd kan worden, cian onder behoorlyke fchavergoeding , welkers nadere bepaaiing wy egter als het werk eener JNationaale Conventie befchouwen.
Dat wy nogthans op deeze gronden gemeend hebben zodanige provifioneele fchikkingen te moeten maaken , welken de Nationaale Conventie in geenerlei wyze zullen kunnen belemmeren, om de voordeden, uit dezelve Heerlykheden provénieerende , voor zo verre die met de Rechten van den Mensch en van den Burger niet ten eenemaal zyn ftrydende, aan de Eigenaars derzelven toe te kennen , of om daar voor eene billyke fchavergoeding te bepaalen.
Dat wy dat zelfde grondbeginfel, dat niemand van zyn Eigendom beroofd kan worden, dan on> der behoorlyke fchavergoeding, ook hebben toe' gepast op zulke Amptenaaren, die hunne Bedieningen door Kooppenningen hebben verkregen : en ciit wy bevonden hebben, dat aan zulke Amptenaaren , die hunne Bedieningen alleenlyk hadden tot kennelyk wederzeggen toe, niet kan gerekend worden, iets ontnomen te zyn, wanneer zy van hunne Posten worden ontzet, overmits zy by het a nvaarden derzelven kennis droegen, dat hun die /■nytta, ten allen tyde, ontnomen konden worOooooj den,
sGra*
vf.nhaje.
Public, rakende de aan* Helling der Regeeringen,enzmten plat' (en lande. ; '


1622 NIEUWE NEDERLANDSCHE
VGra-
VENHACE.
Public, rakende de aanftellingder Regeer ingen,enz.ten platten lan. de.
J
i
4 ]
I
I 1 1
I 1 C I t i
% fi
den, en dat dus de afgezette Amptenaaren peea fchavergoeding kunnen vorderen, dan van de Penningen, welke zy tot Verkryging hunner Ampten hebben hefteed.
Dat wy by het verder toepasfen der Rechten van den Mensch en van den Burger, terftond hebben moeten opmaaken , dat ieder byzondere Stad of Dorp, zich alleenlyk kan aanmatigen het aanitellen van zulke Perfoonen, welke in hunnen dienst ftaan; en dat wy , zonder thans te willen bepaalen, in hoe verre zulke Amptenaaren, die uit naam van het geheele Volk recht eisfchen, moeten worden befchouwd in dienst van het geheele Volk te zyn, echter gemeend hebben dienaangaande in de tegenwoordige tydsomftandigheden eene 'wovifieneele voorziening te moeten doen, tot op Jen tyd, dat de Nationaale Conventie zulks nader sal hebben bepaald.
Dat wy ons ook verzekerd houden, dat door jiemand in twyffel zal worden getrokken, dat de Zdlegien van Heemraadfchappen en Watergraafêhappen, provifioneel en intusfchen moeten bly/en op den ouden voet: gelyk ook, dat de erffeyke prasrogativen, welker gemis aan den gewee:enen Bezitter geen wezendlyk nadeel toebrengt,en iie als ftrydig met de Rechten van den Mensch en ;an den Burger moeten worden befchouwd, zonler eenige onrechtvaardigheid, aan de Bezitters ;unnen worden ontnomen. Terwyl wy ook geneend hebben te moeten zorgen , voor het ge;rond bezwaar van zulke Perfoonen, die , als taande in den byzonderen Eed van de Eigenaars Ier Heerlykheden, met het hoogfte recht zwarigicid zouden kunnen maaken nieuwe Bedieningen e aanvaarden f voor en aleer zy van hunnen vori;en Eed wettiglyk waren ontflagen.
Zo is 't, dat wy, om in dit alles, zo veel moelyk, naar behooren te voorzien, gedecreteerd] ebben, gelyk wy decreteeren by deezen: Art. i. Dat aan de Ingezetenen van alle Steden
of


JAARBOEKEN, Maart, 1795. I623
of Dorpen word toegekend het Recht, om hunnt gtedelyke of Dorps-Rederingen te verkiezen, wordende de verkozene Perfoonen, die <n eenet bvzonderen Eed ftaan van de Eigenaars der Heer lvkheden,by deezen van denzelven Eedontflagen wanneer de Ingezetenen van hunne Stad of Dorp hunne Stads- of Dorps ■ Regeering veranderen. _ a. Dat echter de Perfoonen, welke, het zy 11 Steden of in Dorpen en Plaatfen, ten platten Lan de reeds verkoren zyn, of verder mogten worden om aan het hoofd der Crimineele Juftitie geplaats te worden , als mede de Dykrigters, aan onzi Vergadering zullen worden opgegeeven, ten ein .'i 'door dezelve geapprobeerd of geïmprobeerd t worden, en hunne Commisfien van dezelve t ontvangen. .
3. Dat alle Bailliuwen, mitsgaders Dykgraven van eenige te faam vereenigde Diftridten zullei blyven worden aangefteld by onze Vergadering en van dezelve hunne refpecfive Commisfien zul len moeten ontvangen; alles provifioneel en on vervanglyk, tot zo lange dat deswegens by een Nationaale Conventie zal wezen voorzien.
4. Dat alle Amptenaaren, welke aangefteld wa ren onder voorwaarde van eene jaarlykfche recog Bitie uit te keeren, tot deze uitkeering, wannee zy in hunne Ampten, het zy onder dezelve, he zy onder eene andere benaming, worden gecon tinueerd; en dat indien andere Perfoonen in hunn plaats woTden benoemd, dezelve insgelyks geh w den zullen zyn tot zodanige uitkeering, als welke in cas van verfchil daar over, door den Hove va Holland in billykheid geoordeelt zal worden te be hooren.
. 5 Dat alle de pecunieele voordeden,aan de hoe ge en Ambagts • Heerlykheden, volgens'derzei ve oorfpronkelyke uitgaven, uitdrukkelyk verknogt cp den ouden voet zullen worden betaald; doe &t 'er vaa wegens den Eigenaar der Heerlykheid
's Gra-
venhage.
, Public. , rakende
de aan1 Helling
der Re,geerint gen, enz. : ten platMen lan-
1 1 I
r t
»
l
r »
1 » 1


ic-24 NIEUWE NEDERLANDSCHE
»*G*a-
VENHACÈ.
Public, rakende dc aanfiellinsder Regeeringen,enz, ten platten lande. ,
i
-i 1
■ t I ■\
2 C
f
c
r
n p t<
en van wegens de Regeering, een gelyk getal Perfoonen, gegoede Ingelanden zynde, zuilen worden benoemd, aan welke deeze gelden zullen worden overgegeeven; dat deezen dezelve gelden zullen bewaren tot den tyd toe, dat de voorfz. nadere bepalingen zullen zyn gemaakt; met vryheid echter, om dezelve penningen onder behoorlvke fecuriteit aan den Eigenaar der Heerlykheid, of deszelfs Reprefentant, en aan geen anderen Perfoon of Lishaam over te geven, alles onder approbatie van de Plaatfelyke Regeering; zullende egter de penningen, welke op den 26 January laatstleden aan de Eigenaars der Heerlykheden moeiten worden betaald, hun onverhinderd moeten volgen.
6. Uat indien het mogt gebeuren, dat eeniea Amptenaaren wierden afgezet, welke hunne Ampten door het geven van gelden hadden bekomen ie Opvolgers, het zy onder dezelve, het zy 00ler andere benamingen aangefteld, verpligt zullen iya aan de afgetreedenen, geduurende derzelver lezen , of tot den tyd toe, dat de Nationaale Conventie omtrent het ftuk der fchavergoeding, nadee fchikkingen zal hebben gemaakt, te geven beloorlyke Intrest der gefourneerde Penningen teaea ; perCt jaarlyks, ö
7. Dat elk nieuw aangeftelde Amptenaar van ;ynen Praedecesfeur zal moeten afvorderen over;ifre van Chartres, Paperen . of Gelden, voor zo we dezeiven bepaalde!yk het eigendom der geamenrlyke Ingezeten zyn, en fer Secretarie woren bewaard ; en zal deszelfs Prasdecesfeur verligt zyn, dezelve tegen een behoorlyk Recepis met enen jmften Inventaris derzelver Chartres en Pa. ieren te moeten overgeeven.
8 Dat alle Stedelyke en Dorps-Keuren in hun-, en vollen kragt bly^en tot den tyd, dat een gene* ia! Wetooek zal zyn gemaakt, wordend - het echir aan alle Steden of Dorpen vrvgelaaten, om, aaneer zy eenige verandering volftrekt noodzake-
ïyk


JAARBOEKEN, Maart, 1705. KSIJ
|yk befchouwen dezelve te maaken, doch met anders dan provifioneel en tor dat by eene Nat.onaale Conventie deswegens zal zyn voor-jen
9. Dat alle ondergefchikte Arr.pn*naaren, welke geen deel hebben aan de pLatfelvke Regeei.ng vooraan door de S'-edeiyke of Dorps Regeer np zül'en worden aangefteld, behoudens dat ook omtrent dezdve worde in agt genomen het geen b) Art 4, 5, ö en 7 is vastgefteld; en dat y, zc zy eenige adminiftratie van Penningen hebben behoorlyke cautie zullen moeren ftellen,
10 Dat het regt by Art. I en 9 toegekend zig geenzints kan ui'ftrekken tot zulke Amprenaa ren, die in dieust van den Lande zyn , en dus al leenlyk door de Reprefentanten van het geheel Volk kunnen worden aangefteld, met uitzonderinj egter van zulke Ontfangers, van 'f Lands gelden voor welke de Stedelyke of Dorps» Re'geenuge perfoonlyk verantwoorde!yk zyn.
> 1. Dat alle Collegien, die het opzigt hebbe over Dyken en Waterwerken, provifioneel zulle blyven op den voorigen voet , tot den tyd toe dat b;er omtrent eene nadere voorziening zal zy gedaan.
'2. Dat alle Dorps-, Kerken-, Armen-, ofdienHj ke Reekeningen, welke' te voren aan de Eigenaai der Heerlykheden wierden gedaan, voortaan , n voorafgaande tydelyke Advenentié, ten mir.fte agt dagen voor het doen derzelve , in het opet baar zullen worden gedaan, ten overftaan van d Geeommitteerdens, door de Ingezetenen buiten d Municipaliteit of plaarfelyke Rege ring te verkie zen; en dat dezen - zulks verkiezende, zig een bc kwaam Perfoon tot hunne adfiftentie zullen rac gen toevoegen.
13. Eirdelyk worden onze Medeburgeren, Ir gezetenen van Steden of Dorpen, by dezen vei maind, ten aanzien der veranderingen, dje reec gemaakc zyn, voor zo verre zy daar in nog eeü ee zwarigheid zouden ontmoeten, of die zy mos
te
'sGaii
VKNHA-
CE. •
Public. ; rakende de aan* fit Hing \ 'der Re* , geer ingcn,enZ.1 ten plat•ten lan* •de.
T >
a
n n *
a
s a
Q
e
i
I-
s i'
I


tfz6 NIEUWE NEDERLANDSCHS -
VENHA«E.
Public.
rakende de aan* ftelling def Regeer ingen,enz,ten plat ten lande. ,
! t
l <
1
ten nodig oordeelen te maaken, alles zo veel mdgelyk, tip eenen gelyken voet te brengen, en iö het oog te houden . dat alle deeze fchikkingen niet zyn dan provifioneel.
En op dat niemand hier van eenigzints onkundig zoude zyn, bevelen wy dat deeze alomme zal worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar zulks te doen gebruikeiyk is.
Aldus gejaan in den Haage, onder het klein Zegel van den Lande, den 6 Maart 179J, het eerfie Jaar der Bataaffche Vryheid.
QVas geteekendf)
P. P A U L U S, Vil :
{Onderft'ond
Ter Ordonnantie van de Provifir>, neele Reprefentanten van het Volk van Holland.
QVas geteekendf)
J- S P O O R S.
Den Burger Habn doet het navolgend: Sroorftel:
Ik neem de vryheid der Vergadering re herinne* ten, dat zy op den 31 January laatstleden, alIe errrelyke waardigheden plechtiglyk afgefchafÉ lebbende, en des Ook de Ridderfchap, niet wel anIers kan, dan zodanige goederen in eigene admini[trane en ten pp fye van het Voik van Holland? lemen, welke eene domme en bygelovige lafheid ien oudften Ridderen in gebruk gaf. Ik bedoel Ieylmgen, Leeuwenhorst tn de Abtdy van Rvns>urg; en zonder de Vergadering te willen ophouden


JAARBOEKEN, Maart, 1705. iffstf
den met eene niets beduidende geleerdheid, óver1 derzelver onwettigen corfprong of overgang vanGeestelyke Goederen, tot de zodanigen , als zy, naderhand zyn geworden, zal ik maar alleen met den vinger op derzelver waarde en belangrykheid wyzen, zo wel als op het ongerymde, dat de Ridders , fchoon afgefchaft, derzelver vruchten cog blyven trekken ; en ik zoude dus voorftellen dezelve dadelyk den Volke van Holland toe te eigenen, en onder Seqaeftratie en Adminiftratie te nellen , van zodanige Perfoonen of Collegie, als deeze Yergadering zal goedvinden, ten einde dezelve bj provifie, ten profyte van het Volk van Holland te beheeren; met volkomen last, magt en authoriteit, om van wege deze Vergadering alle Rentmeesteren en andere bedienden te interdiceeren, om langei in hunne gewezene funcfien voort te varen, van dezelve de profytelyke Rekening , federt den 31 January laatstleden af te vorderen, en voorts alles te doen wat goede Sequesters betaamt.
Het welk in een befluit veranderd zynde, is het Committé van Algemeen Welzyri gelast, de directie en adminiftratie over de voornoemde goederen , benevens alle d< zodanigen, die aan de voormaalige zoge naamde Ridderfchap van Holland gerekenc wierden te behoóren, aan zich te neemen, en deswegens zodanige nadere fchikkingen te maaken, als men ten meeften voordeek van den Lande zal vermeenen te behooren,
De Requesten van de Clasfis van Woer den, en van de Clasfis van Haarlem, tendeerende tot het houden der refpective jaarlykfche Synodaale Vergaderingen voer Zuid' Holland en Noord-Holland, zyn gefield in handen van de Burgers Kumftus, Bosveld,
Van
sGra-
3e.
Voorftel omtrent de Heer* h kliedert Teylin. gen,£«2.


NIEUWE NEDERLANDSCHB
VGra-
venha ce.
1 i
]
< t
* ii I e fi
Van Kooten en Van Eyket om fpoedig rapport te doen.
By deeze gelegenheid geeft de Prefident kennis dat de Gedeputeerden van de Zuiden Noordhollandfche Synode zich hadden aangeboden, om hunne opwachting by deeze Vergadering te komen maaken, even zo als zulks onder het vorig bewind pleeg te gefchieden. Is befloten , gemelde Gedeputeerden daar van te excufeeren , en den Prefldeqt verzogt hier van aan hun kennis te geeven.
Het Hof zend by Misfive een ConceptPublicatie over, waar by de pcenaale wetten, onder het voorig Beituur geëmaneerd, [en opzichte van Huwefyken tusfchen Roomfchen en Gereformeerden , byzonder ook 3mtrend Amptenaaren , worden voor verdetigd verklaard; welke Publicatie vervolgens is gearrefteert.
VRTHÉID. GELTKHEID. BROEDERSCHAP,
PUBLICATIE.
Y\q Provifioneele Reprefentanten van het Volk ^ van Holland, allen den geenen die deeze zulen zien of hooren Ieezen, Hei) en Broederfchap) Doen te weeten , dat, alhoewel door de van inzentwegen afgekondigde verklaaring van de Rechen van den Mensch,onder anderen, ontwjfFelbaar : weggenomen het onderfcheid tusfchen Burger en lurger, uit hoofde van Godsdienftige begrippen, n dac dus in hec reguard van Huwelyken njs:hen Perfoonen van den Gereformeerden en Room-"
fchast


JAARBOEKEN, Maart,1^5. itfac,
fcben Godsdienst; byzonder ook omtrend het Tron wen van Beampten van de eerstgenoemde, met Vrouwsperfoonen van de laatstgenoemde Religie. geheel en al is komen te vervallen , de applicatie van het Placaat van den 24 January 1755 , wy echter tot wegneeming van alle mogelyken twyffel of angstvallige bedenking, Welke daaromtrent by deezen of geenen onzer Medeburgeren nog zouden mogen refideeren, en aanleiding geeven tot nodeloos Adresfen aan onze Vergadering, gemeend hebben nader expresfelyk te moeten verklaren, gelyk verklaard wordt by deezen:
Dat voortaan, tusfchen Perfoonen van verfchillende Religie, Huwelyken kunnen en mogen worden aangegaan, zonder eenigzints te incurreeren het effect van de pcenaliteiten , by Refolutien, Wetten of Placaaten, onder het voorig Beftuur en inzonderheid by Refolutie van den ar Mey 1737 ,. ten refpecfe van Mihtaire Officieren binnen deeze, Provincie,' en Placaat van den 24 January 1755? ten aanzien van Huwelyken van Gereformeerden met die van de Roomfche Religie , refpectivelyk daar tegen geftatueert: te niet doende derhalven éa expresfelyk abrogeerende , zo wel ten opzichte van reeds voor deezen aangegaane, als in het vervolg aan te gaane Huwelyken, evengemelde Refolutie en Placaat , mitsgaders alle voorgaande Sanftien , welke deeze eenigzints contravieerende : zouden mogen worden bevonden: wel verftaande 1 nogthans, dat deeze onze dispofitie geen effect zal ! komen te forteeren, voor zo veel aangaat de feclufie der gemeeofchap van Goederen, welke/ingevolge van het hier voren genoemd Placaat, tusfchen Conthoraalen van onderfcheiden Godsdien:ften, hunne Huwelyken voor dato deezes gecontracteerd hebbende, plaats heeft; naardien wy. : zulks , tot voorkoming, zo wel van huisfelyke 'verdeeldheden, als van te dugtene verwarringj h de gevolgen, alzo geoordeeld hebben te be! hooren.
Pppp'p éa
1
'sGra-
venhage.
Publ. ter
intrek-
kinge
van de
Wetten
omtrent
delluvit-
Ijken
tuïfchen
Qerefor-
neerden
m
Rooms\ezinien.


i630 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
vj1nha" ce.
En zal deeze alomme worden gepubliceert en geaffigeert, alwaar zulks te gefcbieden gebruikelyk is.
Gedaan in den Hage, onder het klein Zegel van den Lande, den 6 Maart 1795, het eer/ie Jaar der Bataaffche Vryheid.
P. P, A U L U S, Vt.
Ter Ordonnantie van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland.
J. S P O O R S-
C. Plaat, woonende te Haarlem, geeft by Requeste te kennen, dat hy vóór de geweldadige Omwenteling van 1787, aangefteld zynde tot 's Lands Drukker voor het loopende werk van Holland , daar in tot September 1787 had gecontinueert, doch als toen daar van was verftoken geraakt, zonder immer een behoorlyk dedommagement te hebben kunnen verkrygen: verzoekt zulks als nu, of op zodanige andere wyze geëmployeert te worden als men zal meenen te behooren. Aan het Committé van Algemeen Welzyn om Advis; zynde het gemelde Committé, benevens dat van Finantie, tevens gelast , nategaan op welk een voet en wyze 's Lands Drukkery ten meesten voordeele van den Lande zou kunnen aan den gang gehouden worden.
De Burger /. van Cleef, by eene Misfive aan den Prefident kennis gegeeven hebben-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1631
bende , dat de Notulen deezer Vergadering te Dordrecht wierden nagedrukt, waar van hy tevens een Exemplaar overzend , verzoekende dat daar omtrend maatregelen mogten genomen worden, dewyl hy, benevens zyne Medeboekbandelaars Scheurleer en Plaat, anders buiten ftaat was om aan hun gedaan engagement omtrend de Dagbladen te voldoen. Is beflooten de Gedeputeerden van Dordrecht en Amfterdam, benevens van alle plaatzen, waar verder zou worden ondernomen, om de Notulen ot Dagbladen, het zy geheel of gedeeltelyk, na te drukken, te chargeeren, van by hunne refpective Municipaliteiten ten fterkften aan te dringen, dat zulks belet worde, dewyl anders deeze Vergadering genoodzaaki zoude zyn om daar tegen by Publicatie voorziening te doen.
De Bailliuw van Zuid-Holland geeft b> Misfive te kennen, dat de meerderheid vai den Hove en hoogen Vierfchaar van Zuid Holland uit zodanige perfoonen belfond, die genoegzaam getoond hadden , dat z] afkeerig waren van het tegenwoordig fyschema; verzoekende daarom dat het ge meid Collegie, benevens den Secretaris mogt worden gedimitteerd." Verder ftel hy"voor, om uit eene nominatie van 3: perfoonen,die hy tevens overzend, 11 man nen, en uit eene nominatie van drie perfoc nen, een Secretaris te kiezen. Waar op ook nog in aanmerking genomen zynde, da deeze Vierfchaar in derzelver Publicatie vai den 29 July 1794» de Franfclje Natie, be P P p p P a fchu
's Gra-
venhage.
i
r
> t
>
t 1
u


'sGra-
venhaffl£.
\
enha-
gendunkelyke befchikking over de Vrvbeid. hpt
io> NIEUWE NEDER.LANDSCHE
fchuldigd heeft van Koningsmoord, van ei. gendunkelyke befcbikking over de Vryheid, het leven en de eigendommen der Ingezetenen, en van het vernietigen van allen Godsdienst* terwyl zy verder daarby alle waardige Vaderlanders befchuldigde, van bezield te zyn met vervloekte doch te befpotte wraakzuchtige bedoelingen, en deeze met de zo lieflyke naamen belfempelde, van uitvaag/els, fchelmen, muitzugtige oproerftookers, en pesten van de zamenleeving, die zich niet ontzien, om tegen bun beter weeten aan, des eenvouaigen Landman wys te maaken, dat men van de Franfche Legers niets te vreezen bad, enz, befloten is, om gemelden Vierfchaar en Secretaris te dimitteeren; zynde voorts uit de overgezohdene nominatie elf Mannen en een Secretaris gekooren.
Het Committé van Algemeen Welzynrap. porteert, dat het zelve de Secretarie, Charterkamer, enz., van den gewezen Stadhouder hadt doen verzegelen, en de daar toe behoorende lleutels overgenomen; als mede, dat twee van deszelfs Leden zig ten huize van den Geheim-Secretaris Larrey hadden vervoegd, om de papieren, die hy onder zig mogt hebben, over te ncemen, alwaar zy vernomen hadden, dat hy geene papieren meer onder zig berustende hadt. : Laatftelyk brengt het gemelde Committé , benevens dat van de Vivres , een rapport uit over het voorgeftelde Verbod van ntvoer van Vee buiten deeze Republiek; zyn- ' ie dezeiven van begrip , dat de vrye invoer van Rundvee behoorde te worden ge-
pro;


JAARBOEKEN, Maart % 1795- l6"32
prolongeerd, met continuatie tot den 31 July van de opheffing der inkomende rechten van 20 Guldens, en dat ook de inkomende rechten op gerookt en gezouten Spek, Hammen en Varkens zouden kunnen worden opgeheven.
Op het te kennen geeven van het Committé van Financie, dat het zelve, door de bevordering van P. de Mey tot Raad in den Hove, die dat Committé tot hier toe als Amanuenfis hadt gediend , zig in de noodzaaklykheid bevond, om door een be< kwaam perfoon dat gemis te doen vervullen. is op deszelfs voorflag tot Secretaris van het gemelde Committé, op een traétemeni van 3000'Guldens , benoemd de Burgei H. O van Kerchem.
Voons is, op voorflag van het gemeld* Committé, eene Publicatie, tegen de mis bruiken, die van den vryen invoer van he Meel gemaakt worden, gearrefteerd; zynd< van deezen inhoud:
VRYHEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
PUBLICATIE.
De Provifioneele Reprefentanten van het Voli van Holland, allen den geenen, die dee ze zullen zien, of hooren leezen, HeilenBroe
derfchapi
Doen te weten, dat wy met de grootlte b£
vreemdirtg hebben vernomen, hoe dat zommi efi ingezetenen deezer Provincie, aan onze Pu blicaiie van den 14 Februaay deezes Jaars ] c'sen getragt een zeer verkeerde interprets Ppppp 3 ti
'S GRAVEN HA» GE.
E e


ï634 • NIEÜWE NEDERLANDSCHE
7sGra-
venhaGE.
Nadere Public, ra aken(ie den invoer van Tarw'en- en KoggenHeel.
tie te geven, door voor te wenden, dat wy door den invoer van Tarwe- en Rogge-Meel yan buiten deeze Provincie vry te ftellen, ook zouden hebben bedoelt, de vryftelling van de binnenlandfche Belasting van den Impost, die gelegt is op de cönfumtie van het Gemaal, conform derzelver 'Ordonnantie daar op geëmatt&mi daar wy alleenlyk by de gemelde Publicatie hebben bedoelt, alleen vry te Rellen den invoer van Tarwe- en Rogge-Meel van buiten de Republiek; en uit een der andere Provinciën, of-het resfort van de Generaliteit, welke eerfte, op een boete van ƒ 20:0:0 voor ieder pond, en verbeurte van de ingebragte Speciën vérboden, en welk laatfte met een verhoogde Impost bezwaard was.
Zo is 't, dat wy, om alle verkeerde fuftenuen , hoe ongegrond ook, weg te neemen, hebben goedgevonden, nader te yerklaaren, zo als wy verklaaren by deeze.
1. Dat' de belasting op het Gemaal, voor de binnenlandfche Cönfumtie, conform derzelver Ordonnantie volkomen blyft in zyn -geheel.
a. Dat wy, om voor te komen, de discusfien, die zouden kunnen refulteeren over de begrooting van den Impost, die voor het Tarwe- en Rogge-Meel, dat van buiten deeze Provincie komt, voor de binnenlandfclie Cönfumtie moet betaald worden, by deeze bepaalen, conform met de begrooting op het harde Graan , zo als dat by de Ordonnantie is gereguleerd, te weten voor de honderd ponden gebuilt Tarwe-Meel ƒ3:0:0, voor de honderd ponden ongebuilt Tarwe-Meel ƒ2:6:8, en voor de honderd ponden Rogge-Meel ƒ 1: o: o, boven en behalven het recht van het Zegel, conform de Orddnnantiè.
3. Dar, om de Commercie in deeze Speciën niet-te belemmeren, zo verklaaren wy wyders, dat de eerfte opllag uit Zee mede van dee-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1635
ze binnenlandfche belasting voor de Zeehandelaars en Commisfionarisfen geheel zal vry zyn.
4. Doch dat dezelve terllond, immers binnen drie imren na de aankomst van dit Meel, aan het Comptoir van het Gemaal, daar van zullen moeten kennis geven, van de qualiteit en quantiteit der ingekomene Speciën , met melding van de plaats, alwaar de losfing en opflag geleideden zal, en daar by haaien een Billet van 12 Huivers, ten einde daar mede gemunieert, de losfing en opflag zal kunnen gefchieden, op pcene van ƒ 1000:0:0, en verbeurte van het Meel.
5. Dat deeze Zeehandelaars en Commisfionarisfen niet minder binnen deeze Provincie zullen mogen afleveren als duizend ponden te ge. lyk aan één Perfoon, en tevens op vertooning van het vereischte Billet, en blyk wanneer die Leverancie gefchied aan Bakkers, of Winkeliers, dat de fchuldige Impost aan den Gaarder van dit Middel betaald is, op een boete van duizend guldens.
6: Dat de Zeehandelaars en Commisfionarisfen dit Meel ook wel wederom vry naar buiten deeze Provincie zullen mogen verzenden, doch voor den uitfiag, haaiende een Billet var ■12 ftuivers, en opgevende de qualiteit en quantiteit van de party, en door den Gaarder oi deszelfs geauthorifeerden, verzegeld zynde, zc als dit by de verzending van Meel bevoorens vastgefteld, en gereguleert is geweest, op eer boete van 600 guldens.
7. Dat de Zeehandelaars en Commisfionarisfen voor den opflag van dit Meel zullen worden gedebiteerd, en verpligt zyn dien opflag te verantwoorden, met den uitllag zo binner als buiten 'sLands, en vertooning van de party, welke zy nog onder zig hebben.
8. Dat zy ten dien einde de peilingen onderworpen, en verpligt zullen wezen, om van hei
Ppppp 4 Meel.
's Gravenha-
GE.
Nadere Public, raakende den invoer van Tarwen- en Roggen-, Meel.


1636 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
venhage.
Nadere Public, rankende den invoer van Tarwen- en RoggenMeel. .
Meel, dat by die peiling zal confteeren vermist, of te kort te zyn, den dubbelden lm-? post, en het Billet conform aan de Ordonnantie te betaalen.
9. Dat de Gaarder verpligt wordt, om van dit opgeflagene Meel by de Zeehandelaars en Commisfionarisfen, een zeer naauwkeurig Peilboek en reekening te houden, ten einde, noch het Gemeene Land, noch de Kooplieden hier by eenige fchade, of moeyelykheid worde toegebragt.
10. Dat de Bakkers en Winkeliers ook wel dit Meel direct uit Zee zullen mogen opdoen, maar niet, als voor den opflag dit aangevende aan den Gaarder, ter plaatfe daar de inflag ftaat te gefchieden, en betaalende den fchuldigen Impost met het vereischt wordende Billet, dat vertoond moet worden aan den Gaarder, ter plaatfe van den uitflag, en voorts nog het Maalloon voor den Kooren-Molenaar, alzo ook dit Malloon onder de zetting van het Brood, die door de Ingezetenen betaald wordt, gecomprehendeert is, op een boete van 1000 guldens.
11. En eindelyk, dat voorts niemand, hy zy wie hy zy, eenig Meel, het zy van buiten de Republiek, of uit een der andere Provinciën, of het resfort van de Generaliteit inkomende, xal mogen losfen, verwerken of inflaan, zonder het vereischte Billet, en dat by de verzending van dit Meel binnen de Provincie, nier mand het zelve zal mogen inflaan, ten zy hy vooraf het daar by vereischt wordende Billet vertoond zal hebben aan den Gaarder ter plaatfe van den inflag, op pcene van alsFraudateur, zonder eenige coflniventie, te zullen worden geftraft.
En op dat niemand hier van onkundig zy, srd deeze worden gepubliceert en geaffigeert, alwaar zulks te gefchieden gebruikelyk is.
Ge-


JAARBOEKEN, Maart, i?95« l637
Gedaan in den Hage, onder het Klein Zegel van. den Lande, den 6 Maart 1795, het eerfie Jaar der Bataaffche Vryheid,
P. P A U L U S, Vt.
Ter Ordonnantie van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland,
J. S P O O R S.
Nog is bepaald, dat op morgen, of zo ifpoedig doenlyk, zal bepaald worden het jgetal der Leden, tot de voornaamfte Comimittés deezer Vergadering te affecteeren, be: nevens het daggeld, waar op zy worden aanjgefield, vermits het dezeiven niet te vergen iis, hunne, beftendige werkzaamheden, met 'verzuim hunner eigene zaaken,en op hunei:gen kosten, in 'sLands dienst te belteeden..
Eindelyk in overweging genomen zynde, 1 dat de Galgen, Geesfelpaalen en Raden aiHer wegen opgericht, een treurig fchouwfpel (opleveren van de barbaarschheid van vroejgere dagen; dat dezelve eenen aandoenlyken i indruk op gevoelige harten veroorzaaken; dat tde ondervinding ook heeft geleerd, dat de lboosdoenders hier door niet worden afgeifchrikt, en dat dezeiven tot niets anders iftrekken, dan om de menfchelyke waardigiheid te vernederen, door de geftrafte lig(chaamen ten prooy van het gevogelte, en ;aan de verteering van de lucht, over te geven; is befloten, by Publicatie, aan allen en een ieder, die zulks zoude, mogen aangaan»
's Graven ha- .
ge.


1638 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhac£.
Public, •wegens het ver* nieligcn der Galgea,cnz.
gaan, te gelasten, dat alle zodanige overblyfzelen in deeze Provincie, binnen den tyd van zes weeken, zullen worden weggenomen, de Gerecbtsplaatfen geflegt, en tot andere gebruiken gefchikt; met last aan den Procureur-Generaal, alle Bailliuwen en verdere Officieren der Juftitie , om alle de op die plaatfen nog gevonden wordende lyken te doen wegneemen, dezelve op de publieke Kerkhoven ten minften kosten te doen be* graven, en dat voortaan de lyken van perfoonen , die met den dood zouden zyn geftraft, behoorlyk zullen worden ter aarde befteld. Zie hier de Publicatie:
V R T H E I D. GEL T K H E I D. BROEDERSCHAP.
PUBLICATIE.
"P\e Provifioneele Reprefentanten van het Volk ^ van Holland, allen den geenen die deezen zullen zien of hooren leezen, Heilen Broederfchap.
Alzo de ondervinding zedert zo veele Jaaren heeft doen zien, dat de Galgen, Raden en Geesfelpaalen , op veele Plaatfen langs de openbaare Wegen opgericht, niet anders te weeg brengen, dan dot dezeiven een treurig fchouwfpel opleveren van de Barbaarsheid van vroegere tyden, waar door aandoenelyke harten gevoelig worden getroffen, terwyl de Boosdoenders daar • door van het kwaad niet worden afgefchrikt; en dezeiven mitsdien flegts dienen, om de Nabeftaanden van hun, wier Lykën aan Galg of Rad ten prooye aan de lucht, en aan het gevogelte zyn overgegeven , bloot Rellen aan de verguizing van onverftandigen en ongevoeügen, die de misdaad van den Veroordeelden doen nederdaalen op den Onfchuldigen, die
ech-
/
(


JAARBOEKEN, Maart, 1795- 1639
echter nimmer door het wangedrag van anderen , in de achting , die hem toekomt, moei worden benadeelt; behalven dat daar door de menfcheiyke waardigheid tot den hoogstmogelvken trap van vernedering wordt gebragt.
Zo is 't, dat wy hebben goedgevonden te decreteeren, gelyk wy doen by deezen, dat al le die ovérblyffels der oude barbaarschheid, alomme binnen deeze Provincie, ten fpoedigften. en uiterlyk binnen den tyd van zes weeken, m de afkondiging deezes, zollen moeten worder weggenomen , de daar toe gediend hebbend< plaatfen geflegt, en tot andere gebruiken Wer den ingericht. . '
Lastende wy den Procureur-Generaal deeze Provincie, alle Bailluwen en verdere Officierei der juftitie, dien zulks zoude mogen aangaan toe te zien, dat dit ons Decreet behoorlyl worde agtervolgd en naargekomen; en verde zorg te draagen, dat alle Lyken, aan Galgen Raden, of anderzints ten toongefteld, worde weggenomen , en ten minften koste begrave op de publieke Kerkhoven, of andere gefchikt plaatfen; terwyl wy voor het vervolg decre teereu, dat voortaan alle Lyken van de zod£ nigen, die binnen den Lande van Holland mc den dood zouden mogen worden geftraft, d.' delyk na de te rechtftelling, zullen moeten woi den afgenomen en behoorlyk begraven.
En op dat niemand hier van onkundig zy zal deeze worden gepubliceert en geaffigeerd tt plaatfe waar zulks te gefchieden gebruikelyk ii Gedaan in den Hage, onder het Klein Zeg< van den Lande, den 6 Maart 1795, het eer li Jaar der Bataaffche Vryheid.
P. P A U L U S, Vr. Ter Ordonnantie van de Provifie neele Reprefentanten van hi Volk van Holland,
J. S P O O R S.
Oi
's Gra-
venhage.
Public, wegens liet ver* nictigen der Galgen,enz*
l
r
1
1 B
t
,
r
':i e
1:t
(-


ifyo NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhage.
] C
e h d
l
d ti
h
O
g
ei
Onder de Handelingen van deezen dag hebben wy nog te vermelden eene Misfive, door Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, gezonden aan de Municipaliteiren der onderfcheidene Steden, Dorpen en Diftricïen, behelzende eene aanfchryving, om redenen daarin vermeld, dat alle perfoonen , aan het hoofd der Crimiaeele Juftitie gefteld, hoewel derzelver verkiezing aan de byzondere Municipaliteiten wordt overgelaaten, nogthans door de Provifioneele Vertegenwoordigers des geheelen Volks zouden moeten geconfirmeerd worden , en van dezelve hunne Commisfie ontvangen.
V RT II E I D. G E L T K II E I D. B R O E DERSCHAP.
DE PROVISIONEELE REPRESENTANTEN VAN HET VOLK VAN HOLLAND !
k/Tedeburgers! Wy hebben gemeend, dat het TJ- onze eerfte plicht was, by het aanvangen nzer bezigheden, de Rechten van den Mensch n van den Burger, en de Souvereiniteit van et Volk plegtiglyk te erkennen, gelyk wy geaan hebben by onze Publicatie van den 31 muary laatstleden ; en wy hebben fteeds in et oog gehouden alle onze werkzaamheden op ie eeuwige en onveranderlyke grondbeginfelen' : doen rusten. Het is daarom dat wy dadek het onderlcheid der zogenaamde ftemmende f niet ftemmende Steden,'als volkomenlyk te;n die beginfelen ftrydeniie,' hebben vernietigd, 1 de Gedeputeerden van de zogenaamde klei: Steden en het platte Land in onze Verga-»


JAARBOEKEN, Maart* 1795. 1641
dering admitteeren; en om dezelve redenen hebben wy gemeend ons niet te moeten inlaaten in de huishoudelyke fchikkingen van eenige Steden of Dorpen, in het vertrouwen, dat alle onze Medeburgeren, even als wy, zullen begrypen, dat alle deeze fchikkingen niet kunnen zyn dan provifioneel, tot den tyd dat eene Nationaale Conventie van het geheele Bataaffche Volk plaats zal hebben, wanneer het geheele 'Volk zynen wil door zyne Vertegenwoordigers :zal doen blyken.
Dan hoe zeer wy Reeds in het oog zullen :houden het vertrouwen, door onze Medebur; geren in ons gefteld, niet verder te gebruiken >dan nodig is, tot het bereiken der oogmerken, iom welken wy tot deeze Vergadering zyn be1 noemd , meenen wy echter aan het geheele 'Volk van Holland, wiens Vertegenwoordigers iwy zyn, verfchuldigd te zyn, te zorgen dat itot de Ampten van Bailluwen, en alle die aan Ihet hoofd der Crimineele Juftitie zyn, niemand 1 werde benoemd dan zulke Perfoonen, welke, Ibekend als de grondbeginfelen van Vryheid en (Gelykheid, en de Rechten van den Mensch toeIgedaan, met al hun vermogen zullen medewerIken tot het vastftellen eener Regeeringsvorm, cdoor welke 's Volks geluk op duurzaame groncden gevest worde, en byzonder om tegen te werken en behoorlyk te doen ftraffen alle zocdanige oproerige gefprekken of gedragingen, welke de algemeene rust zouden ftooren, en het Ibepaalen van dien Regeeringsform hinderlyk jzyn. En het is dus, om dat het belang van Ealle onze Medeburgeren, ,die wy vertegenwoor-' cdigen, vordert, dat in alle Plaatfen vertrouwde IPerfoonen aan het hoofd der Crimineele Juftittie geplaatst zyn, dat wy het als eeneu on'vermydelyken plicht hebben befchouwd, te moeiten zorgen, dat alle Perfoonen, het zy BailHm wen, Crimineele Schouten, Drosfaarden of
ge-
's Gra-
VEN HAGE.
Misfive rankende de innftelling en bekragm tiging van Bail* luwen , enz.


1642 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhage.
Misfive rankende de aanjlelling en bekragtigingvanBail luwen, enz.
generalyk alle Perfoonen , welke uit naam van het Volk reeht eisfchen , door de Vertegenwoordigers van het geheele Volk zullen worden geconfirmeerd, en van deeze Vergadering hunne Commisfien ontvangen. Wy durven ons vleyen, dat onze Medeburgeren gerioegzaame en overtuigende blyken hebben ontvangen van onze zorgvuldigheid, om niemands Rechten te krenken, dan dat wy bevreesd zouden zyn, dat men ons zoude verwyten eenige inbreuken op de Rechten onzer Medeburgeren te, zullen maaken; en wy kunnen dezelve verzekeren, nimmer hen die verkozen zyn, hunne Commisfien te zuilen weigeren, ten zy 'sVolks belang, het geen aan onze zorge is toevertrouwd , zulks volltrektelyk vordert; terwyl alle deeze fchikkingen niet kunnen zyn dan provifioneel , en zig niet langer uitftrekken dan tot den tyd dat de Nationaale Conventie de finaaie bepaalingen wegens die aanftellingen zal hebben gemaakt.
Wy verzoeken U derhalven, om te willen opgeven, en wel binnen den tyd van agt dagen, na den ontvangst deezer, wie in Uw Stad of Dorp, tot waarneeming van het Recht van de Hooge Overheid, is aangefteld, het zy onder den naam van publieken Aanklager, Bailliuw, Crimineele Schout , Drosfaard of eenige andere, ten einde van ons, als het geheele Volk deezer Provincie vertegenwoordigende j geapprobeert te worden, en hunne Commisfien te ontvangen , en zo dezelve het vertrouwen van het geheele Volk niet waardig was, eenen anderen door ons benoemd te worden.
Waar op ons verlaatende, beveelen wy UI. de befcherminge Godes.
Gefchreeven in den Hage, den 6 Maart 1795, het eerfte jfaar der Bataaffche Vryheid.
Ter Ordonnantie van de provifioneele Reprefentanten voornoemd.
Sa-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1043
Saturdag den 7 Maart 1795.
De Municipaliteit van Leyden doet by 'eene Misfive opening van den flegten ftaat der Stads Finaneie, en van de reeds aangewende harde middelen tot voorkoming van verder verloop; verzoekende verders, dat de uitgefchotene penningen en de verdere weekelykfche uitgaven voor de Franfche Militairen, op het platte Land rondom de Stad ingekwartierd , mogen worden terug gegeven; dat de Stad van de Paarden, waar mede zy bezwaard is, mag worden ontheven; de Stads Binnenwacht afgefchaft; de penningen , die door de Stad voor het Kapittel ten Hoogen Lande zyn uitgefchoten, en eenige tonnen gouds bedraagen, worden terug gegeven; en dat intusfchen eene Ordonnantie van ten minften 50000 guldens, op den Ontvanger van de Gemeene Midde* len te Leyden, wordt afgegeven, om naderhand te verrekenen*
De Pnelldent communiceert dat de Burger W. C. H. van Londen, gewezene Reprefentant van den voormaaligen zogenaam. den eerlten Edelen van Zeeland , zig by hem hadt vervoegt, en aan hem vertoont en overgegeven, de order die hy te Middel* burg van den Generaal Gagnier hadt ontvangen, met verzoek echter, van dezelve ia originali terug te mogen bekomen , na dat die order aan deeze Vergadering zou zyn medegedeeld; behelzende dezelve, dat hy Fan Lyy-den binnen 24 uuren de Provineie van Zeeland moest yerlaaten , en zich Qqqqq naar
's Gras ve.xha-
ge;


IÖ44 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
veniiage.
naar Holland begeven, op ftraffe van, anders handelende, naar Frankryk gevangelyk te zullen worden vervoerd ; en dat hy van zyne aankomst in Holland, aan de Staaten dier Provincie moest kennis geven, van al het welk hy zig by den Prefident was komen kwyten, verzoekende deszelfs protectie en die deezer Vergadering ; waarop de Prefident hein hadt geantwoord , dat hy even als alle andere Ingezetenen die protectie kon genieten, welke de tegenwoordige omftandigheden toelieten. DePraïfidentvoor deeze communicatie bedankt zynde, is verzogt , van dit alles aan den Franfchen Reprefentant kennis te geven.
Hebben Gecommitteerden ter Generaliteit gerapporteert, dat deezen morgen in eene extraordinaire belegde Vergadering van Hun Hoog Mogende was gecommuniceert, de uit Engeland gearriveerde depêche van J, D. Pasteur en J. L. Vitriarius9 die met het Cartelfchip derwaards waren vertrokken; waar by zy een gedetailleerd verflag geven van den uitflag hunner zending, komende in fubitantie hier op neder: dat hunne pogingen, die zy byden Minister Van Nagell hadden aangewend, om door hem den last van Hun Hocg Mogende te doen uitvoeren , geheel vrugieloos waren geweest, vermits hy by aanhoudenheid was blyven weigeren, om daar toe werüzaam te zyn, en gezegt hadt zyn rappel te zullen vragen; dat den Griffier bageL niet te Londen zynde , zy aan aem hunnen last mei hadden kunnen mededeelen; dat zy daarop na veel.
moei-


JAARBOEKEN, Maart, 1795- ^45
moeite, eindelyk by Lord Grenville gehoor hadden gekregen, die hen gezegthadt> dat de Koning, zyn Meester, de Schepen met kon laaten vaaren, zo lang als de Franlcneti zig in de Nederlanden bevonden, enz. doch dat zy voorneemens waren nog eenigen tyd aldaar te blyven, tot dat zy nadere ordres of credentiaalen van Hun Hoog Mogende zouden hebben bekomen. Waarop befloten is de Gedeputeerden te verzoeken, van ter Generaliteit voor hunnen last uittebren1 gen: dat deeze Vergadering begrypt, dat gemelde Pasteur en Vitriarius zig zeer wel van hunnen plicht hebben gekweten, en zig zo gedragen, als men van de er varendfte Ministers zou hebben kunnen verwagten. Voorts de verwondering en verontwaardiging vart deeze Vergadering te betuigen over het gedrag van Van Nagell; dat dezelve hem als ten hoogden crimineel befchouwt, en als verradende de hoogde belangen van den Staat, door zig te onttrekken aan zyne dierbaarfte verpligtingen; dat zy Gedeputeerden moeten inlleeren dat de ftukken worden gefield in handen van het Hof, ten einde het zei» ve den Procureur-Generaal zou kunnen gelasten om tegen hem te procedeeren , en zyne goed-ren intusfchen in fequestratie worden genomen. Dat verder aan Van Nagell zal geïnjungeerd worden, om de orders die hem zullen worden gezonden ,'itiptelyk na te komen, zyn rappel provifioneel geweigerd, en geene betaaling van appointementen laaten volgen. Dat ook de Commisfië van Fagel werde ingetrokken, en hem ins Qqqqq a ge
'sGras
venha*
ge.


i64<S NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Graven ha"
ce.
gelyks geene appointementen meer zullen worden goedgedaan. Zullende zy Gedeputeerden zig over de te gevene ordres aan Van Nagell nader verklaaren.
Maandag den 9 Maart 1795.
De Burger J. G. H. Hahn heeft Eed gedaan als Commisfaris, en de Burger L. van Toulonah Commis-Generaal van 'sLands Posteryen.
Het Hof zend by eene Misfive een Concept-Eed over, om door alle Geestelyke en waereldlyke Beampten te worden afgelegd; zynde van den volgenden inhoud:
Ik verklaare te erkennen en te eerbiedigen de onvervreemdbaare Recbten van den Mensch en van den Burger, zodanig als dezelve door de Provifioneele Reprefentanten van het Volk. van Holland plegtig verklaard zyn by derzelver Publicatie van den 31 Junuary 1795, en zweere dezelve in myn Ampt of Bedieninge, voor zo veel in siy is, te zullen handhaven; ook zweer ik, dat ik den Volke van Holland, in welks boezem ik erkenne de eigenlyke oppermagt te berusten , als ook deszelfs Vertegenwoordigers, gehouw en getrouw zal zyn, en voorts, dat ik alles zal doen, wat een goed en getrouw .... fchuldig is , - en behoort te doen.
Dat zweere ik.
Waarop befloten is, dit Formulier te approbeeren, en daar van de nodige aanfchryving te doen; zullende gehouden zyn deezen Eed af te leggen alle de Leden van de Hove»


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1647
ven van Juftitie, Municipaliteiten, Committés van Rechtsoeffeningen, de Procureur-Generaal, alle Hoofden en Ministers der Politie en Juftitie, als mede alle Amptenaaren, die, by het aanvaarden hunner posten, gewoon zyn eenen Eed af te leggen; en voorts alle Koogleeraars, Lectors en openbaare Onderwyzers, Predikanten en Leeraaren van alle Gezindheden, Pastooren en Cappellaanen, en de Rabbynen der Joodfche Natie, zo wel die geenen, welke reeds zyn aangefteld, als in het vervolg zullen aangefteld worden. Wordende hier mede voor vervallen gehouden alle Eeden, die met deeze ftrydigzyn, terwyl zy, die dezeiven mogten gepresteerd hebben , daar van worden ontheven; en de Procureur Generaal gelast om te informeeren, of aan de intentie deezer Vergadering allerwege binnen deeze Provincie worde voldaan.
De Gecommitteerden deezer Vergadering, op den 4 Maart benoemd, om zig naar Amfteldam te begeven , op de van daar ingekomene klagten wegens het onbehoorlyk gedrag van Militairen en anderen , beftaande uit de Burger-Reprefentanten la Pierre, iVisfelius en de Lange van Wyngaarden , fchryven van daar in dato den 7 deezer, dat zy reeds veele informatien hadden ingewonnen, en met de Municipaliteit nader zouden confereeren, enz.
De Regeeringen van Zyderveld, Everdingen in Golberdingen geven kennis, dat Qqqqq 3 d<
's Gra-
VENHABE.


!648 NIEUWE NEDERLANDSCHE
*s Gra-
VENHAt PE.
de Publicatien aldaar waren afgekondigd, met voorbehouding echter van een ieders recht. Aangenomen voor Notificatie.
De Prefident communiceert eene Misfive van den Reprefentant Alquier, waar by geïufieerd wordt, dat aan den Burger IV. C, H. van Lynden ten fterkften wordt bevolen om de Provincie van Holland niet te verlaaten, en hem eene plaats tot zyn vast verblyf worde aangewezen, terwyl hy Reprefentant Alquier niet twyfelt, of deeze Vergadering zal het nodig oordeelen, om hem Fan Lynden te waarfchuwen van de aangewezene verblyfplaats niet te ver»» laaten, dewyl hy zig anders aan eene veel naauwere bewaring zou bloot Rellen. Dien conform befloten, en hem den Haag tot zyn verblyf aangewezen , waar van de Prefident hem zal kennis geven.
Op een ingekomen Billet van den Fran* fchen Reprefentant Alquier, waar by de Prefident verzogt wierdt, om met twee zyner Medebroederen by hem te komen, heeft dezelve benevens den Vice-Prefident en Secretaris Fan Swinden zig dadelyk by hem vervoegt; welke Commisfie terug gekomen zynde, gerapporteerd heeft, dat te Sehiedso? en .Rotterdam eene aanmerkelyke foa i&n valfche Asfignaten waren agterhaald, &te hoogstwaarfchynlyk uit zezer CoRipioi. alhier in den Haag, de firma van de Weduwe Dufaufet en Zoonen voerende, wsren. gekomen; dat de Franfche Reprefentant daar van aan de Munigipaliteit van den Haag hadt kennis gege*.
ven^


JAARBOEKEN, Maart. 1795- 1649
ven, die met behulp van een Franfche' Wacht het huis hadt doen bezetten ; dat aldaar ook een brief was gevonden met een opfchrift aan den gewezenen Kaptein-Generaai, dog die by de opening, in hunne tegenwoordigheid gedaan, gebleken was van geen aanbelang te zyn, als behelzende alleen zekere aanbieding van J. Bredt, om een Nationaal Regiment ligte Infanterie op te richten, waar by hy aan den Zoon van den Erfprins een Compagnie ter waarde van circa ƒ 8000 aanbied; en voor zyne moeite pretendeert 30 h 40000 guldens; dat.de Reprefentant Alquier geïnfieerd hadt, om het gemelde huis naauwkeurig te doen doorzoeken , ten einde te ontdekken . of daar in eenige valfche Asfignaaten gevonden wierden? als ook dat de Comptoirboeken tot het zelfde oogmerk ten ftrikften wier. den nagegaan. Befloten dadelyk twee Leden uit het Collegie van Juftitie van 'sHage voor de Vergadering te ontbieden, er hun de nodige onvertures en last te geven: het welk vervolgens aan de Burgers Schoort en Alfche, in derzelver qualiteit van Schee penen gecompareerd, door den Prefident ii gefchied.
Eene Misfive van den Minister in Enge land H. IV. C. van Nagell, waar by hy zyr rappel vraagt. Waar op de Gedeputeerde! ter Generaliteit gelast zyn , om by Hui Hoog Mogende te helpen effeétueeren, da aan gemelden Van Nagell zyn rappel word geweigerd, en dat hy zig in perfoon b Hun Hoog Mogende komt verantwoorder Qqqqq 4 Voort
s GRADEN HA» 3E.
I
l
L
t
f
I. S


i65o NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venha
HOOG
Voorts dat de Commisfarisfen Pasteur ea Vitriarius worden aangefchreeven , om als nog by het Engelsch Ministerie de fterkfte inftantien te doen ter verkryging van de vryheid der Schepen, en hen daar toe van de nodige credéntiaalen te voorzien; en zo zy Commisfarisfen niet mogten flagen , als dan een vriendelyk affcheid te neemen, en naar herwaards te komen.
Extract uit de Refoiutien yan Hun Hoog Mogende, waar by befloten is, om op den voorflag van den Franfchen Reprefentant Alquier, de Refoiutien by Hun Hoog Mogende , van den 35 September 1792, en van den 16 April 1793 genomen, op Memories door Lord Auckland en den Graaf Stabremberg, in derzelver qualiteit van Engelfche en Keizerlyke Ministers, geprefen* teerd, volkomen af te keuren en in-te trekken , als niet overeen komende met het recht der Volkeren; en verder, dat dezelve Refoiutien als fchandelyk ontluisterende de voorfchreeven Registers, en onbeftaanbaar met de gevoelens van vriendfchap e» eerbied, die Hun Hoog Mogende hebben voor de groote, vrye en edelmoedige Franfche Natie, uit de Refoiutien zullen worden gebrffeert.
En dat zy hunnen last omtrent de bekomene depêches uit London, op gisteren in eene daar toe belegde extraordinaire Vergadering van Hun Hoog Mogende in dee-* zer voegen hadden uitgebragt.


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1651
HOOG MOGENDE HEEREN!
W/y zyn gelast U Hoog Mogende zonder " verwyl te communiceeren, en d-eze is de rede, dat wy van den yvrerigen Pnfi le.it eene buitengewoone Vergadering verzoet en verkregen hebben, hoe de! zo naauwkeurige als belangryke depêche der Commisfarisfen van U Hoog Mogende J. D. Pasteur en J. L. Fitriarius, gefchreeven uit London den 3 deezer, en op gisteren by U Hoog Mogende ontvangen, door ons overgenomen, en ter Vergadering van de Provifioneele Reprefentanten van het vrye Volk van Holland geleezen zynde, aldaar eene algemeene, maar een zeer gemengde aandoening veroorzaakt heeft; eene aandoe, ring namentlyk , aan den eenen kant van de hoogde goedkeuring der manuelyke Vaderlanden Vryheidminnende en toch zeer voorzigtige gediagingen der twee genoemde Commisfarisfen van U Hoog Mogende, gehouden in het glibberig London; en aan den anderen kant van de diepfte verontwaardiging tegen den Envoy* Extraordinair en Minister Plenipoteutiaris van U Hoog Mogende aan het Hof van Engeland PI. IV. C, van Nagell, wiens verftand zo verbyfterd, en wiens hart zo bedorven fchynt tc wezen, dat hy zig geheel aan fpyt en woede overgevende, de fpeciaale en dringende orders van U Hoog Mogende niet alleen verydelt en in den wind (laat, maar ook daar door ten uiterflen fnisdaadig en crimineel, de dierbaarite be"langens verraad van den Staat , die hem betaalt, en welke hy de eer heeft te reprefenteeien.
Het is dan, Hoog Mogende Heeren! dat'onze ~~Medshurgeren en Committenten het goede, loffelyke en we! overlegde gedrag van de Burgers J. D. Pasteur en J. L. Fitriarius, als Commisfarisfen van U Hoog. Mogende te London, ten fine van reclame der in de Brkfche
Qqqqq s Ha-
's Graven hage.
Verklaaring ter Generaliteit , rankende de
vaardigdente Londen.


i652 NIEUWE NEDERLANDSC1IE
'sGra-
venhage.
Ver klaarlag ter Generaliteit , raakende de Afge- . vaardig r'en te Londen.
Havens leggende Schepen, vergelykende en tegenoverftellende tegen de misdadige ftotuheid van den Envoyé Extraordinaris en Minister Plenipotentiaris der Staaten Generaal aan het Hof van London, den Baron //. IV. C. van Nagell , gewezene Kamerheer van den Prins van Nasfau, en overwegende hoe de eerden aan U Hoog Mogende en derzelver orders getrouw, niets onbeproefd gelaaten hebben om hun Vaderland wel te dienen, en hoe de Baron daar tegen denzelven dienst geheel en al verwaarloosd, en zyne plicht zo wel als U Hoog Mogende gefchonden heeft; het is dan, zeggen wy, uit dien hoofde, dat onze Committenten ons ook met eenen dubbelen last aan deeze Vergadering voorzien hebben , daar toe (trekkende om aan U Hoog Mogende voor te ftellen, gelyk wy doen by deezen.
Dat U Hoog Mogende by expresfe Refolutie de verrigtingen van de Commisfarisfen J. D. Pasteur en J. L. Vitriarius te Londpn, welke hunne nap.uwkeurïge depêche van den 3 deezer houd, volkomen gelieven te approbeeren, en te laudeeren als zowel ftrokende met hunnen plicht, dat Hun Hoog Mogende het niet anders zouden kunnen verwagten van den meest in het Diplomatieke geverfeerde Minister,
En ten aanzien van den Envoyé Extraordinair en Minister Plenipotentiaris aan het Hof van Engeland 11. W. C. van Nagell, dat U Hoog Mogende by expresfe aanfehryving denzelven gelieven te injungeeren, om ftiptelyk alles natekomen, wat hem door U Hoog Mogende zoude mogen worden geordonneerd, en aan hem provifioneel zyn verzogt rappel te weigeren; maar daar en boven, dat U Hoog Mogende de beweeggronden onzer Committenten , zo even door ons voorgedragen, penetreerende , alle de Stukken, tot deeze zaak betrekkelvk , gelieven te Rellen in handen van den
Ho-


JAAR-BOEKEN, Maart., 1795» l653
IHove van Holland, ten einde het zelve den' Procureur Generaal zou kunnen gelasten, om ■ 1 tegen den gemelden //. W. C. van Nagell crimineel te ageeren, het zy dan tegen zyn perfoon, zo hy in handen der Jutlitie komt te vallen, het zy by contumatie; en voorts, dat U Hoog Mogende gelieven te refolveeren, dat 'er niet alleen aan den voornoemden //, W. C. van Nagell geene hoegenaamde betaaling van deszelfs'appointementen, ook niet van de agterftallige gefchiedde, maar ook, dat 'er zonder verwyl informatie worde genomen naar alle de Goederen, welke gemelde Fan Nagell in de Republiek mogt bezitten, en dezelve dadelyk gefequestreerd worden, ten einde daar uit de meest mogelyke vergoeding van fchade voor den Lande te erlangen, welke deeze zyne crimineele conduite aan het zelve mogt vcroor-
Wy ftellen daar en boven op expresfe las; van onze Committenten voor, dat-U Hoof Mogende ook gelieven intetrekken de Commisfie van Hendrik Fagel, onlangs door het ge heim befoigne naar London afgevaardigd, ei dat ook aan hem geene appointementen of ag terftallen worden goed gedaan.
En eindelyk verklaaren wy, ten aanzien de materieele refcriptie, aan J. D. Pasteur en J L. Vitriarius nog niet gelast te zyn, maar d hoop te hebben om deswegens overmorgen te tafel van U Hoog Mogende een voorftel t brengen, met verzoek, dat intusfchen de ovei brenger der depêches, Jacques Pasteur, in de Haag moge blyven, en voorts met inftantie dat van dit alles officieele communicatie gi fchiede aan de Reprefentanten des Franfche Volks.
Zynde daar op by Hun Hoog Mogend het gedrag van de Commisfarisfen Pasteu
e
s Grazen ha-
ÏE.
Verklaart'ng ter Generaliteit , raakende de Afgevaardigdente Londen.
1
r
r
s
1 j
n
2
r
a


i6$4 NÏEÜWE NEDERLANDSCHE
*S GRATIC NHASE.
en Vitriarius ten vollen goedgekeurd , en het overige van het voorftel gemaakt Cornmisforiaal.
En zyn de Gecommitteerden ter Generaliteit voor hun verrichtte en gedaan rapport bedankt.
De Burger Blok voorgefteld hebbende, dat door het vernietigen van het Collegie van Gecommitteerde Raaden in het Noorder-Kwartier, en door andere voorgevallene veranderingen, de fuperintendentie over de Zeedyken aldaar was komen te vervallen, enz. is hier op befloten, om een Committé van zeven bekwaame en deskundige perfoonen aanftaanden Vrydagte benoemen , aan welke het generaale toeverzigt over de Zeedyken en Zeeweringen deezer geheele Provincie zal worden toevertrouwd , terwyl verder alle Collegien of Perfoonen, die daar mede te vooren belast waren, indiebe. trekking worden gehouden vóór vervallen.
Het Committé van Algeiüeen Welzya doet rapport over, en in hoe ver Leerdam, Acquoi enz. onder de Provincie Holland behoort ; het welk gehoort zynde, dien conform verklaard is , dat Ysfelftein , Benfchop, Leerdam en Acquoi onder Holland moeten gerekend worden; dat Vianen en Ameyde met deeze Provincie moeten worden vereenigd; en dat Everdingen, Zyderveld en Golberdingen,. als tot de Graaffchap Kuilenborg behoorende, onder Gelderland moeien gerekend worden; zullende hier van by Publicatie kennis worden gegeven , en de Ingezetenen van de bovengemelde Holland-
fche


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1655
fche plaatfen aan het dragen van dezelfde' lasten onderhevig zyn. > Voorts is het gemelde Committé op des-< zelfs voorftel gemagtigd, om de Vertrekken van den Domeinraad van den gewezen Stadhouder te ontzegelen, en de Kisten en Kasfen te verzegelen , ten einde die Vertrekken zouden kunnen dienen voor het Militaire Departement van het Committé van het Algemeen Bondgenootfchap te Lande.
Ingevolge het befluit van voorleden Vry» dag is bepaald, dat het Committé van AU gemeen Welzyn uit twaalf Leden zal beftaan, zynde de Burgers de Lange, Bosveld, Vreedenburg, Forjien Kops, Reepmaker, Duyvens, Backus , Swari, Leemans, Nuhout van der Veen, en den Appel; het Committé Militair uit zes Leden , namelyk de Burgers Hogendorp, Moerkerk, Rittner, de Lange van Wyngaerden , IVisfelius en Gevairts; het Committé van Financie uit zes Leden , zynde de Burgers Hovens , Van Liender, Strockel, Van der Wagt, Staphorst en Hoyer; het Committé van de Vivres uit vier Leden , namelyk de Burgers Kool, Tip, Schregardus en Van der Jagt; het Committé van Reekening uit vier Leden, en daar toe benoemd de Burgers la Pierre, Druyveftein, de Weille en Boon; en zyn verder tot ordinaris Gedeputeerden ter Generaliteit gecontinneerd ofxbenoemd de Burgers Hahn, Kempenaer en Menger; als mede voor de Generaliteits Reekenkamer de Burgers Boterkooper en Teengs. Terwyl voorts befloten is, dat aan alle de Leden
dea-
5GRAENHA-
;E.


1656 NIEUWE NEDERLANDSCHÉ
*s Gra
vknha' ge.
\ ' 1 ]
1
I 1 1 ]
]
• deezer Committés en Gedeputeerden aan ■ ieder zal worden toegelegd de fom van zeven Guldens daags, aanvang neemende met den dag van morgen, mits echter dat zy die daggelden niet zullen genieten, wanneer zy niet in loco prefent zyn, en onder expres beding dat zodanige Leden in het vervolg geene daggelden zullen genieten van de Steden of Plaatfen, van waar zy gecommitteerd zyn. De Committés zullen verplicht zyn , om dagelyks in hunne notulen te doen blyken, wie prefent is geweest, en de Leden van dien gehouden zyn, om de drie maanden op den Eed aan het Volk gedaan, te verklaaren, hoe veele dagen zy in dienst van den lande gevaceerd hebben, zullende deeze fchikkingen den lande nog circa ƒ 20000 minder kosten dan onder het vorig Beduur, wanneer men het traétement van Raadpenfionaris daar onder berekende.
De Prefident P> Paulus legt zyn derde prefidie met de volgende Aanfpraak neder:
'To heb ik dan den tyd van het Prefidie, dat " deeze Vergadering, nu veertien dagen geeden , my ten derden male heeft opgelegd, nogen ten einde brengen ; en ik mag het zelve iindelyk, voor goed, in haaren fchoot nedereggen, na de plegtige toezegging, die zy toen ;edaan heeft, dat het zelve my nu niet weer :al worden opgedragen. Ik wenfche haar, ik venfche my zeiven geluk, dat 'er in dien tuschentyd zo veele gewigtige bell uiten hebben :unnen genomen worden , waar door het te loopen, en niet zonder waarfchynlykheid te 'erwagten is, dat het heil van 't Volk van iolland, ja van geheel Nederland , éénmaal
zal


JAARBOEKEN, Maart 9 I795« 1657
zal worden daargefteld; en dat de Nakomelingfchap ons allen, die daar aan eenig deel gehad hebben, als middelen in Gods hand, befchouwea zal, om dit Gemeenebest op duurzaame gronden te vestigen. De direétie van Zee- en Landmagt is eindelyk geregeld, en eene eenvoudige en eenparige beheering daar van in plaats gefield van het oud wandrogtelyk Beltuur, dat daaromtrent tot zo veel nadeel van den Lande, te vooren heeft beftaan. Dezelfde verandering in de beltiering onzer Coloniën is ook reeds begonnen; en indien dit eerlang even eens moge voltooid worden, en dus alle de deelen van de uitvoerende Magt eenen vasten loop mogen hebben genomen, wat zal de Natie dan beletten, om het overig gedeelte haarei oude en gebrekige Regeeringsvorm, ik meen. het wetgevend gedeelte, ook in dier voegen te veranderen, dat het zelve tot de grootfte een voudigheid terug gebragt, evenredig zy aan die zelfde grondbeginfelen, waarop men nu gemeenc heeft, het eerfte te moeten nederzetten ? Z( doende , als dit laatfte eerst eenige vastigheic zal hebben bekomen, zal de fchok , die de ver andering van het wetgevend gedeelte anden zoude kunnen te weeg brengen, met mindei gevaar voor kwade gevolgen kunnen wordei doorgedaan ; en wy kunnen ons verblyden ii de hoope, dat ook dit werk, onder 'sHemeli gunftigen byftand, tot een gelukkig einde za worden gebragt. Dit althans is het Plan ge weest, waar naar ik in dén verloopen tyd vai myn Voorzitterfchap in deeze Vergadering di zaaken getragt heb, te beleiden. Ik heb, na melyk, gemeend, dat men de oude uiterlyk gedaante van het wetgevend gedeelte onzer Con ttitutie dienstbaar maaken moest, om het uit voerend gedeelte in alle deszelfs departementei te veranderen; ten einde naderhand, onder dt ©yerfchaduwing en befchermiag van dit laatfte
ooi
's Gra-
ven hage.
Aanfpraakvan P. Paulus ,
hy het
neder-
leggen
van zyn
derde
Prefidie»
; 1
i
l I l
l
l


iö53 NIEUWE NEDERLANDSCHE
»s Opaven hage. ■
Aanfpraak•van P, Paulus,
by het nederlagenvan zyt, derde Prefidie,
. 1
i
t i
ook het eerfie, zonder vrees van eene plotfe* lyke inftótting van het geheel gebouw, te kunnen daarltellen; en alzo, ichier ongemerkt, tot bereiking van deeze heide oogmerken, te geraken.
Ik weet nogthans wel, dat het eerfte oogmerk op verre na niet bereikt is, ja dat daar aan nog veel ontbreekt. Maar ik weet tevens,
dat 'er veel gedaan is, en dat de grondfhgen bereids gelegd zyn, op welken de wysheid deezer Vergadering niet nalaaten zal, verder voort te bouwen. Ik weet, by ondervinding, dat 'er mannen genoeg in deeze Vergadering gevonden worden, die myne plaats in de beltieriug van dit werk vervangen kunnen , en die zig dit zelfde oogmerk hebben voorgefleld; terwyl'het der geheele Vergadering aan geen moed ontbreken zal, om dit werk tot een gelukkig einde te brengen. En, hoewel ik deeze plaats nu te verhaten fta, en ik geroepen worde, om myne werkzaamheden byzonder tot 's Lands Zeezaaken, waar van ik zedert lang myne geliefdfte bezigheid maakte, te bepaalen , zal ik egter, zo lan? ik Lid dezer Vergadering blyve, niet nalaaten de belangens van het Volk van Holland, als enkel Lid, even zeer te behartigen, en met deeze Vergadering in alles mede te werIcen, als ik te vooren, als Voorzitter, heb mojen doen. Trouwens de menigvuldige, ja ik nag wel zeggen, de onafgebrokene, blyken van rertrouWen, die ik, geduurende al dien tyd, ran deeze Vergadering, van het Volk van Holand, en byzonder van myne Medeburgers en Jtadgenooten ook nu weer in de nieuwe verdezing der Regeering te Rotterdam heb mogen mdervinden , hebben my voor altoos aan de inafgebroken betrag-ing en behartiging hunner 'dangens vas' geklonken ; waar aan dan ook jyn dood alléén een einde maken kan.
Vergun my nu nog alleen, Burgers Ropreien.


Jaarboeken, Maart, 1795. 1059
fentanten! dat ik my by het einde van dit myn Voorzitterfclinp in uwe byzondere vriendfchap aanbeveele , even eens, als ik, by de eerfie aanvaarding van het zelve, de vriendfchap en goedwilligheid deezer Vergadering voor my verzogt heb ; zonder welken ook de last, die dsar aan in deeze eerfie tyden onzer gelukkige Omwenteling verknogt zyn moesten , niet te dragen zou geweest zyn. Ik biede dezelve ook van mynen kant aau ieder Lid deezer Vergade. : ring opregtelyk aan; terwyl ik betuige, dat de gedagtenis dei""heufche infehikkelykheid, welke :ik ook van ieder Lid der Vergadering voor het gebreki^e , dat myne handelingen in den neteli;gen post, dien ik tot hier toe bekleed heb, mag ]hebben aangekleefd, heb ondervonden , nimmer uit myne ziele zullen worden uitgewischt; gelyk : ik ook altyd met dankbaar eid en een aangenaam i gevoel der betoonde bereidwilligheid berdenken : zal aan de hulp en byffand, welken gy, Mede1 burgers Loncq, als Vice-Prefident, Spaors en ,Van Swinden, en dien ik hier, hoe zeer afwe•zend,al mede noemen moet, Wisfislias, my voor: al in den arbeidzaamen post van Secretarisfen (deezer Vergadering, wel hebt gelieven te beiooinen; en waar voor U myne vriendfcrnp en op: regte toegenegenheid voor altyd is toegewyd.
Vervolgens hebben deVice-Prefident£o«^, <en de Secretarisfen Spoors en Fan Swinden iinsgelyks hunne refpeélive posten neérge. legd; waar op de Burger Loncq tot Prefiident is verkozen, die het Prefidiurö met de 'volgende Aanfpraak heeft aanvaard:
"Ik aanvaarde het Voorzitterfchap deezer aanzien* ■x lyke Vergadering met het'gevoel van eenen iman, die by zyne geringe waar.ie , ook zyne jgroote zwakheden erkent; myne onweerftaanR r r r r baa-
's O BAVEN HA»
Aanspraakvan P. Paulus,
by liet
neder-
teggen
van zyn
ierdc
Prefidie.


*s Gravenhagen
Aanfpraakvan
Loncq,
by het aanvaarde?van het Prefidie
igö'o NIEUWE NEDERLANDSCHE
baare aandrift, om alle myne krachten tot heil mynes lieven Vaderlands aan te «renden , doet my alleen het gewigt dat op myne fchouders rust, minder gevoelen. O! dat aan mynen yver myne brandende zucht tot anderer geluk, my:e zielsen ligchaamsvermogens flechts geëvenredigd waren!
Door U , waardige Vertegenwoordigers des vryen Volks van Holland! gerugfteund , zal ik het voetfpoor van mynen grooten voorganger vart verre navolgen. Zyn uitmuntend voorbeeld heeft my geleerd, en op zyn' wyze raad en voorlichting blyf ik verder hoopen. Ja, Paulus! hier op rust myn vast vertrouwen, en dit oogenblik kan ik niet voorby haten gaan, zonder in naam des Volks hulde te doen aan uwe wezenlyke waarde, zonder U plechtig dank te betuigen , voor de o»iberekenbaare dienflen, die gy , in de eerfte en moeilykfte tydftippen der zo gelukkige Revolutie» den Lande gedaan hebt; en was immer het tegenwoordig geflacht ondankbaar genoeg, o.n die te miskennen, de nakomelingfchap zai uwen naam met eerbied noemen, en uwe gedagtenis in eeuwige zegeningen doen zyn.
Medeburgers! dat het ftreelend denkbeeld van hier in met hem te zullen deelen , gevoegd by het bezef van onze duure verplichting, dan ook onze aller werkzaamheid veerkracht geven ; dat wy met al den yver die het gewigt der zaake vordert, voortgaan in onze moeilyke arbeid ; dat de Jaarboeken deezer nu vrye en onafhanglyke Republiek de duidelykfre proeven opleveren , das wy door cordaate en manlyke befluiten , het geluk des Volks op onwrikbaare gronden hebbers gevestigd. Dat orde en wysbeid in onze han« delingen uitblinken, ten einde onze haaters verftommen en onze Vyanden ons zelve deeze loffpraak geven : zy handelden belangeloos, billyk en rechtvaardig.
De oneindige goede Vader van allen, die niet


JAARBOEKEN, Maart, 179*?. ÏWi
de Slaverny maar de Vryheid, niet den rampfpoed maar de gelukzaligheid zyner redelyke Wezens wil - helpe, en zegene ons, in onzen gewigtigen arbeid 1
Waarna tot Vice-Prefident is verkooreti de Burger Van Swinden; doch deeze zich daar van beleefdelyk geëxcufeerd hebbende, uit hoofde van zyne aanfielling tot lid van het Algemeene Committé van Marine, is daar toe verkozen de Burger J. H. de Lange , en tot Secretarisfen de Burgers Leemans} en Carbafius; zynde vervolgens de Vergadering ter middernagt gefcheiden, en tot morgen namiddag ten vier uuren geadjourneerd.
Dingsdag den lö Maart 1795.
A.van Beem, eerfie Hoofd-Commis vart 's Lands Postcomptoir te Amfterdam , betuigt by eene Misfive, zyne gevoeligheid over het door deeze Vergadering in hem gefielde vertrouwen, door zyne benoeming tot Commisfaris-Generaal van de Postery, jzegt daar voor, uit hoofde 'van zyne jaaren , en zyn uitgeftrekt Notarieel Comptoir, beleefdelyk te moeten bedanken. Reflooten , op de informatie van den Commisfaris Hahn, dat vvyl Van Beem tot heé aanneemen van dien post niet was over te= haaien,om aan gemelden Van Beem zyn onu flag te accordeeren, en op aanftaanden Vrydag een anderen in deszelfs plaats te be* noemen.
De Gedeputeerden ter Generaliteit doeüi Rrrrr 2 rap-
's Gra-
VENHACE.


16b NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhaöe.
rapport, dat beh-ilven de ftukken die door hun waren overgenomen, en welke in het vervolg ter tafel van deeze Vergadering zouden gebragt worden, nog ter Vergadering van Hun Hoog Mogende het volgende was voorgevallen:
i°. Dat de Leden der Committés, zo van de Marine als van de zaaken tot het Bondgenootfchap, deezen morgen waren beëedigd geworden.
2°. Dat by Hun Hoog Mogende eene Misfive van den Franfchen Generaal Pi* cbegru was ingekomen , waar by hy zyne toeftemming gaf om Daendels, Gelderman en Boekhof, aan het hoofd der Militaire j areaux te plaatfen, terwyl gemelde GeneraaS tevens verzoekt dat daar van ook aan de Franfche Reprefentanten verlof wordt gevraagd.
3°. Dat van de Provincie van Groningen eene Misfive was ingekomen, omtrend de groote requifitie der Franfchen van io Millioenen, waarby die Reprefentanten zeggen, eer te veel dan te weinig door particuliere requifitien gedaan te hebben. De Gedeputeerden ter Generaliteit worden gelast aan die van Groningen een gelyk verzoek te doen, als aan die van Uverysfel, omtrend dezelfde zaak gedaan is; En
4U. Produceeren de gemelde uecommit. teerden een Placaat by Hun Hoog Mogende op den 3 Maart 1793 gearrefteerd, wegens het veralieneeren en verkoopen van Scheeps- Timmfrbehoeftens, waarin zekere periode voorkomt, die agter uit fchynt te
wee»


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1653
werken. Waarop befloten is het ter Gene laliteit daar heen /te dirigeeren, dat het zei ve Placaat geileld worde in handen van het Algemeen Committé van Marine om Hun Hoog Mogende deswegens te dienen van Advis.
Wyders zyn door het Committé tot de Militaire Zaaken , twee Rapporten uitgebragt, over de geftrafte Ruiters en den in de Provoost gearrefteerden Ritmeefter Commandant der Guardes te paard, Van Ooyen; waarop befloten is den Lieutenant Generaai Van Boetfelaer, in deeze Vergadering te requireeren, en hem de verwondering der Vergadering te kennen te geeven, wegens de zonderlinge en onregelmaatige ftrafoeffeningder gemelde Ruiters, en hem voorts aan te zeggen, dat de zaak der gemelde Ruiters en van den Ritmeefter Commandant Van Ooyen, aan het Committé-Mditair verbleevtm wierd; terwyl hy in het vervolg geene flrafoeffening aan Militairen zou hebben te laaten uitvoeren, zonder voorkennis van het gemelde Commifé Militair.
De Bu-rger Van Hogwdorp^ rapporteert, dat hy benevens zyne Mede- Gecommitteerden 'Gevaerts en Kops, ingevolge den op gisteren aan hun opgedragen last, aan den Franfchen Reprefentant Alqaier hadden ter hand geileld, de geformeerde Memorie wer gens de Asfignaaten , inkwartiering en requifitien ; als mede dat zy hem by die gelegenheid, over de klagten van de Gedeputeerden van Dordrecht, wegens het aanhouden van fchepen hadden onderhouden, Krrrr 3 en
's Gra-
venha-
ce.


i6<54 NIEUWE NEDERLANDSCHE
VEtfHA' GE.
en dat gemelde Reprefentant, ten opziet.» te van het laatfte gezegd had, alle hinder» nisfen daar omtrend te zullen doen we0neemen.
De Burger Bosveld communiceert de door hem geconcipieerde Publicatie, wegens de affchafïïng der Graaflykheids-Tollen, enz. ingevolge het befluit van den 5 deezer, welk Concept gcapprobeert en gearrefteert zynde , de Burger Bosveld voor de genomene moeite in dezen is bedankt, en tevens is befloten, aan alle de Bedienden van voorfz. Tollen aan te fchryven, dat zy gegehouden zullen zyn rekening en verantwoording van hunnen ontfangst te doen. Zynde voorts de Gecommitteerden ter Ge* rieraliteit gelast, om by Hun Hoog Mogende van deeze Publicatie kennis te geeven , en het daarheen te drigeeren, dat in de andere Provinciën , ook alle diergelyke Tollen worden afgefchaff.
Woensdag den n Maart 1795.
De Prefident communiceert een Extract uit de Refoiutien van Hun Hoog Mogende, waarby goedgevonden is om den Minister Van Nagells3 uit Engeland herwaards te ontbieden, ten einde verantwoording te komen doen ; doch metexpresfenlast, orn vcor zyn vertrek, aan het Engelsch Minifterig te kennen te geeven, dat zyn opontbod alleen dient, om eenige mondelinge informatien van hem te neemen, die zyn perfooq alken raaken, dsit voorts in de refpe$iva


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1665
Provinciën infbrmatiën zullen worden geno men naar zyne goederen, ten einde die te fequestreeren, en dat geene betaalingen hoe genaamd aan hem zullen gefchieden, en dal hier van kennis zal gegeeven worden aan aan de Franfche Reprefentanten. Zynde voorts het geproponeerde omtrend het Hellen der Rukken betrekïyk Fan Nagell, it handen van zodanige Rechters als Hun Hoo£ Mogende zouden goedvinden, door de Ge deputeerden der Provinciën overgenomen Aangenomen voor Notificatie, doch de Ge deputeerden ten opzichte van het laatfb point gelast, daar op nader aan te drin gen. En
Eene Misfive van Hun Hoog Mogend en Extract uit derzelver Refoiutien, waa by kennis geeven van de vernietiging va; den Raad van Staaten, en de aanftelling va het Committé tot de zaaken van het Alge meene Bondgenootfchap. Aangenomen voc Notificatie.
Donderdag den 12 Maart 1795.
De Gecommitteerden van het Zeevaaren Volk van Katwyk geeven by Requeste kennen , dat zy de befcherming deez< Vergadering inroepen, terwyl zy de geva ren der Zee tarten om de tafels hunn Medeburgeren te voorzien; dat zy aan di Heer van Katwyk onder den naam van pon geld eene aanzienlyke fom jaarlyks moeti opbrengen, niet alleen van de Visch, d door de Pinken op Katwyk wordt aang Rrrrr 4 braj
•sGra-
venha" ge.
t I
r 1 1
c
d
:e :r 1:rsa i;nie e-


VENHA-
ce.
!
1665 NIEUWE NEDERLANDSCHE
bragt, maar ook door de Visfchers fchuiten die elders aanloopen; dat de Heer daar jaarlyks wel 8000 Guldens van trekt; dat den Heer den oorfprong van dit Pondgeld zo min zal weeten als het hun bekend is; dat den Heer van Katwyk nie;s doet als ontfangen; dat hy ook by het aan dellen van eiken nieuwen Schryver eens ïooo guldens trekt: vraagen vernietiging van dit alles, enz. Gefield in handen van den Heer van KatwyK, om binnen agt daïren te berichten. .-■
De Municipaliteit van Rotterdam geeft kennis, dat voor den tyd van vier weeken aldaar is aangefteld tot Bailliuw, de Burger lousjain Woordhouder. En
Het Collegie van Crimineele en Civile Judme van den Haag , dat de Burger L. y. Hmnga, op den 2 February voor den tyd van twee maanden tot pubiieken Aanklager is aangedeld.
Deeze beiden geapprobeerd zynde, istevens befloten, dat de geapprobeerde Officieren der Juftitie den Eed in deeze Vergadering moeten komen afleggen , en van deze ve hunne Commisfien ontfangen, doch van het Zegel zullen geëximeerd zyn doch Jezulken welke geen maand meer in unctie zullen weezen, kunnen voldaan met 3en Eed iu handen van de Municipaliteit te doen. , r
De Burgers la Pierre, de Lange van Wyngaarden tn fFufiUut.Aoe* rapptrt van 3e afgelegde Comonsfie te Amfterdam in .«bftautje behelzende, dat zy den 6 ddaar
ge-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1C67
gekomen zynde met den Franfchen Generaal Sa/me, met een Commisfie uit de Municipaliteit, als ook met den Maire Visfcher en Procureur der Gemeente Van Hall geconfereerd hadden; in welke refpeciive conferentien hun gebleeken was , dat 'er waarlyk onder fommigen der Ingezetenen, en onder een gedeelte der Militairen, een Contra - Revolutionaire geest heerschte, die zich hier en daar door den Oproerkreet Orange boven! hadt doen hooren , en met het naderen van den 8 Maart, door het verfpreiden van allerlei, met de booste oogmerken verzonnen, verdichte tydingen was aangezet en vermeerderd. Dat aan den Commandant der Stad Golowkin, wel klagten deswegens waren ingebragt, doch zonder gevolg; dat zy in hunne verdere nafpooringen omtrent de Militairen waren belemmerd geworden, door de ingekomene order van den Generaal Picbegru, om byna het geheele Guarnifoen van Amfterdam te doen uittrekken, dan dat zy echter den Commandant Golowkin in die funétie hadden gefuspendeert, en hem door den Amanuenfis J. Boudeivynsfen zulks doen aanzeggen, gelyk mede, wanneer hy van zyne onpasfelykheid zoude herfteid weezen, van zich dadelyk naar den Haag te begeeven; terwyl zy voorts nog eenige andere Officieren in derzelver funcfien hadden gefchorst, en gezorgt, dat de Stads Soldaaten wederom onder de orders van de Municipaiiteit waren gekomen, enz. Waar op het Rrrrr 5 zei-
's Gra-
/enha3e.


1658 NIEUWE NEDERLANDSCHE
*?sOra-
vfnha ce.
zelve Rapport met de Rylaagen voor notificatie is aangenomen.
De Gedeputeerden ter Generaliteit doen Rapport:
Dat door het Committé van het Bondgenootfchap te Lande, een voorftel by Hun Hoog Mogende was gedaan, nopens het werk der Patenten, Provinciaale Magazynen, enz., ten einde voor te komen dat daaromtrend met de Provinciaale Committés Militair geene verfchillen ontftonden; welk voorftel door de Provinciën was overgenomen; doch ten opzichte van de Paten-J ten, als het meest dringendfte zynde, was eene provifioneele fchikking gemaakt.
Dat zy wegens de Publicatie van a Maart 1793, hadden gedaan het volgend voorftel;
HOOG MOGENDE HEEREN 1
De Gecommitteerden van Holland zyn gelast, de attentie deezer Verg dering te bepaalen , op de Publicatie der Staaten Generaal van 2 Maart 1793; houdende niet alleen, zoo als dezelve aan het hoofd voert, verbod van uitvoer van al het geen tot den aanbouw van Schepen nodig is, en van het overbrengen van volbouwde Schepen, maar ook eene terugwerkende dispofitie, als wordende daar by voor nul en van onwaarde verklaard alle verkoopingen , aliënatien, leeningen of verhuuringen van Schepen , fraude quafi van dat verbod gedaan, ook voor de Publicatie.
En hoe zeer het aan den eenen kant waar mag zyn, dat het zogenaamd neutralifeeren van onze Schepen «zyne gèvaaren heeft, en bepaald moec worden, zoo is het ook aan den anderen kant zeker i


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1609
Ijker, dat eene menigte van Hollandfche Bodems, die uit Frankryk, Portugal, Spanje en Italiën, 1 onder faveur van verkoop aan Neutralen , met hunne Equipagie gevoegelyk hadden kunnen t'huis komen, nu en door dit Placaat, genoodzaakt zyn geweest te bly ven liggen, tot merkelyk nadeel der Hollandfche Rederyen, welke bezwaard zyn gebleven , en waar van fommigen nog bezwaard zyn, met het kostbaar onderhoud van nuttelooze Equipagien; en dit althans is ontwyffelbaar, dat geene Wet Retro kan werken, en dat het overfchreden van deeze zoo duidelyke leer enkel is toe te fcliryven, en begreepen kan worden aan en door de brandende begeerte en ftuiptrekkende pogingen van hei vorig Gouvernement, om het vrye Franfche Volk, dat den heerfchenden Dienaar van den Staat paa en perk durfde ftellen, zoo veel mogelyk, en 00! ten koste van het gezond verftand, en van di waare belangens van het Volk van Nederland, af breuk te doen,
Wy verzoeken derhalven , dat U Hoog Mo gende dit ons voorftel gelieven te Hellen in han den van het Cimmitté der Marine, omme daa op deeze Vergadering ten fpoedigften te diene van Confideratien en Advis.
Welk voorftel dan ook by Hun Hoo; Mogende gefteld was in handen van he Committé van Marine om fpoedig Advis.
Dat uit Zeeland tyding was ingekomen dat de monftreufe vertegenwoordiging va eerften Edele was afgefchaft en het Stac houderfchap vernietigd. En
Dat 'er op gisteren een zeer aandoenly toneel ter Vergadering van Hun Hoog M( gende hadt plaats gehad. De Prefident we van wegen den Franfchen Reprefentant A Quhr gevraagd, om van zynentwege eer
\j
'sGra-
venha»
ge.
Voorflag ter Generaliteit rakendeden Uitvoer van Scheepsbehoef»; ten-
\
r 1
t
5 t
»
q 1-
k
1


l67o NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
VENHA■SE.
i
Deputatie by Hun Hoog Mogende te ontfangen, waar over de Vergadering geconfuleerd zynde, door den Agent Slicher, aan den Franfchen Reprefentant was kennis gegeeven, dat Hun Hoog Mogenden zich zeer vereerd zoude vinden met dezelve af te wagten. Dat daar op eenige Franfche Generaals, draagende de Rukken, die verder uit de Brieven zullen blyken waar in dezelve beftaan hébben, geleid door een aantal Militairen zo te voet als te paard, en verzeld door de geheele bende Muzikanten van de Noordelyke Armée, den weg langs de Vyverberg neemende, naar de Vergadering gekomen waren, en door den Commis en Agent van Hun Hoog Mogende, door de Trêveskamer waren binnen geleid, dat de Generaal Dumonceau , die aan het hoofd deezer bezending was, had overgeleverd de voornoemde ftukken, benevens een Brief van den Reprefentant Alquier (*).
De gedeputeerden ter Generaliteit zyn voor het uitvoerig gedaan Rapport bedankt, en is het zel\/e voor notificatie aangenomen.
Vry dag den 13 Maart 1795.
Hebben de Burgers Roos en Swart een zeer ampel rapport gedaan, van derzelver afgelegde Commisfie in de Klundert, Zevenbergen en beide de Zwaluwen3 behel-
zen-
(_*) In ons Verhaal van de plegtige Over' jave der Gedenkfi ukken, hebben wy acezen tirittf •eeds medegedeeld, gelyk ook de Aanfpraaken, t>y> ieeze gelegcnhcia, over en weder gedaan.


JAARBOEKEN, Maart, 1795. ^ll
zende in fubftantie : dat geduurende liun' verblyf in de Klundert, aan den behoorlyk opgeroepene Volke was voorgefield, om' defzelve. Municipaliteit te verandeien, dewyl de voorige in geduurige onderli:>ge twisten derzelver tyd verfpilde, waarop de voorgedraagene perfoonen , onder het algemeen gejuich der menigte v^n Pivat de Natie! aangefteld waren geworden; dat daar ter plaatze, omtrend alle andere zaaken die tos verzic ht nodig hadden door hun voorziening was gedaan; dat zy te Zeverbergen de zaaken ook zeer verward gevonden hadden, doch dat eindelyk de Franfche Commandant aldaar de regeering veranderd hadt , by welke gelegenheid tot Trost, enz. was aangegefteld , de in den Jaare 1/93, zo mishandelde Burger J. J. Hetterfchey; en eindelyk. dat zy by hun retour op de Zwaluwe aan geweest zynde, aldaar getuigenis bekomen hadden, van het goed aedragvan den in 1793 gefuspendeerde Bailluw Van der Hoek; brengende zy Gecoromirteeiden voorts ten opzichte van ieder point een gedetailleerd Advis uit ovei de verdere behandeling dier zaaken.
Vervolgens communiceert de Piefidenl eene Misfive van de Provifioneele Repre fentanten van het Volk van Zeeland aar deeze Vergadering gefchreeven, en dooi de Gedeputeerden aan hem overhandigd . behelzende in fubftantie: „ dat zy hadder
goedgevonden te deputeeren de Burgen „ Mr. B. M. Pous, Mr. J. Cau, Mr. A'. C. „ van Sonsbeek, Mr. JM. C. Lambrechtfs.fi
i, ei
& Ira-
/ *. HA« JE.
1
t


JI672 NIEUWE NEDERLANDSCHE
*sGra-
Vënha-
QE.
': i
» en Mr. C. G. Byleveld, om met deeze „ Vergadering, of met derzelver Gecom„ muteerden in onderhandeling te treden „ over differente poincten van esfentie, de „ gemeenfchappelyke belangens der beide „ Volken betreffende, ten einde zodanige 3, fchikkingen te maaken, als tot het we-
zentlyk heil derzelven zullen kunnen „ worden daargefteld."
Waar op befloten is, de Burgers Paulus; de Lange, Kempenaer, Gevaerts en Les teven bn te benoemen,om ten fpoedigften met gemelde Gedeputeerden in conferentie te treden.
H. F. ten Hulfcber, Aartspriefter van Holland, beneveus alle de Waereldfche RoomfchePrieffers, zo der Steden als van het platte Land van Holland, geeven by Requeste te kennen, dat hoezeer de Roomschgezinden by de oprichting van dit Gemeenebest in hunne Kerkelyke Vryheden belemmerd wierden, echter toen Vicarii dpojlolici zyn toegelaaten, die de zending der Priefters gaven , en alle de Bisfchoplyke Funétien uitoeffenden. Dan dat nu een Eeuwgeleden door zekere gefchillen onder de Roomfchen, de Janfenisten de Bisfchoppelyke waardigheid hadden behouden, doch dat by de Roomfche Kerk dezelve buiten activiteit was geraakt , en zedert door Pau'sfelyke Nuntiusfen het Bisfchoppelyk gezag dhier was uitgeoeffend ; dat hier uit de aaoeielykheid en dikwils de onmogelykheid voor de meeffe Leken was geprofiueert, 3m het Vormfel,een voornaam Sacrament lier Kerk, niet te konnen ontfangen. In 1702
ga


JAARBOEKEN, Maart, 179J. 16/3
cn 1794, was zulks hier te Lande, hoe zeer' zonder voorbeeld, wel door een voornaam' uitlandsch Geestelyk petfoon aan duizenden' van menfchen toegediend , maar het was ook tevens bekend, welke invloed de zo zeldzaarne apparitie van dusdanig Geestelyk perfoon vooral in 1794 gehad,enweike desorders zulks veroorzaakt he<-ft. Dat zy die (leeds in hunne leerredenen en vermaanit gen de getrouwheid aan dit Land met het gewenscht fucces hebben aangeprezen, met waare vergenoeging uit het decreet van 31 January 1795, hebben vernomen, dat een ieder volgens zyne begrippen God kan dienen, enz. Lat zy daar uit begrypen zelfs gerechtigd te zyn een Bisfchop te ver« kiezen, mits uit de waereldlyke Geestelyk' heid,en hier te Lande geboorenzynde, ten einde die het Kerkelyk beftuur en de Bisfchoplyke funétien kan uitoeffenen, zondei aan zodanig Opperhoofd direct of indireéi eenig waereldlyk gezag toe te kennen, heb ben gemeend hier omtrend eerst de verklaa ring deezer Vergadering te moeten implo reeren; verzoekende dus dat de Reprefen tanten van het Volk van Holland gelieven te verklaaren, dat voor zo veel hun aangaat het aan de Requestranten vryftaat, om ii voegen voorfz, een Bisfchop te verkiezen Befloten hen te renvoyeeren tot het Pla caat van den 31 January, dewyl daar in he antwoord op het voorfz. Request is te vinden Heden dag gefteld zynde tot het benoe men der perfoonen, die het Committé to de Zeedyken en Zeeweenngen zullen uit
laai
sGra-
je.
1
l
c
t


'sGra-
vknha-
g£< .
1
'1 <
4 C 2 f 1 I
I <j
. J \ 'i
Ï074 NIEUWE NEDERLANDSCHE
maaken, zyn daar toe aangefteld de Burgers Bruinings, Heynfius Monfieur .van Liender Blanken ,ordin Mr. Vuurwerker, Vladerack\ D. Boon; Schuytemaker ,en Nuhotrt van der l'een.
In plaats van den burger Van Beem, is tot Commisfaris-Generaal van 's Lands Posteryen benoemd de Burger Z. Eekhout.
De Prefident communiceert eene Misfive van den Procureur-Generaal Van der Meersch , met de nodige Bylaagen tendeerende om daar by geallegeerde redenen >ra den gearrefteerden Burger B. van Le/yveld, te ontdaan. Waar tce na' omvraag by de meerderheid befloten zynde s de uitvoering daar van aan het Comnitté van Algemeen Wejzyn opgedragen.
De Gecommitteerden tot het examine'e. en van de Requesten, wegens het houden Ier beide Synoden geprefenteert, doen het ïavolgend rapport.
Qe Ondergetekenden op den 6 deezer maand ~
Maart, door U gecommitteerd , om deeze /ergadering te dienen van Confideratien en Adis op de Requesten van de Deputaten der .uid-en Noord Hollandfche Synoden, dien dag ter ezer Vergadering ingeleverd: inhoudende een veroek, om op den gewoonen tyd, de voornoemde ynodaale Vergaderingen, te Leerdam, en Haar;m, te mogen houden : welk verzoek, Com die iet een enkeld woord in 't voorbygaan te zegen ) te gelyk involveerd, dat die Synoden, oner de authoriteit van den Lande, en het opzigt an twee Commisfarisfen PoH iek . als mede op Lands kosten zouden dieneri gehouden te worden.
Hebben in conlideratie genomen;
Aap den éénen kant, de weinige nuttigheid*
wel-


JAARBOEKEN, Maart, 170J. 1075
welke de Synoden aan den Lande van Holland aanbrengen, en de aanmerkelyke kosten, die daar aan jaarlyksch zyn geïmpendeerc geworden; waar omtrend uwe Gecommitteerden uit de Financie zyn geïnformeerd, de vyf laatfte Jaaren door een geflagen zynde, dat jaarlyksch hebben bedragen de fomma van f 10700" 114:0, zonder nog daar onder te rekenen de kosten van de NoordHollandfche Synode, zoo dikwils die, in 't geen men eertyds Noord-Holland en West-Friesland noemde, gehouden zyn; en zonder ook hier by te rekenen , de kosten welke de Steden , waar de Synode gehouden werd, genoodzaakt zyn geweest des wegen te maaken, en die indedaad ook al vry aanmerkelyk waren.
Aan den anderen kant hebben uwe Gecommitteerden geconfidereerd, dat het Genootfchap der Gereformeerden zeer wel kan beftierd worcïen, zonder zodanige Synoden , onder de authoriteit, en ten kosten van den Lande te houden; blykens het voorbeeld van dat zelfde Genootfchap in de Provincie van Zeeland, waar in 't geheel geene Synoden zyn gehouden geworden ; 't welk ook door het voorbeeld van de andere godsdienftige Genootfchappen , die zig in deeze Provincie be* vinden, bevestigd wordt.
En eindelyk hebben uwe Gecommitteerdens gemeend , wel voornamelyk in conöderatie te moeten neemen, dat volgens de verklaarde Rechten van den Mensch en van den Burger, alle Ingezetenen van deeze Provincie niet alleen gelyke vryheid, met betrekking tot den Godsdienst, maar 1 ook gelyke k echten behooren te genieten: en gevolgelyk, dat deeze Vergadering aan de ééne Godsdienftige Gezindheid geen Voorrechten boven de andere kan toeftaan ; terwyl elke Godsidienftige Gezindheid zig zelve, als zodanig, kan, i mag, en dient te bellieren , zonder medewerking van de burgerlyke Maatfchappy. Op grond van alle welke Confideratien uwe GeSssss com-
's Gra-
venhage.
Rapport rakende de Synoden.


'6 GRAVENIiAGE-
Rappor rakcndi de Sy n c den,
i
1676 NIEUWE NEDERLANDSCHE
committeerdens de'halven, faho meliori, van oordeel zouden wezen,
Dat deeze Vergadering voor Appointement op de vcorverhaalde Requesten, volgens de vaste en t erkende beginfels van Vryheid en Gelykheid, zou: de kunnen doen Hellen, ofte wel zou kunnen doen • decreteeren:
,. Dat de Provifioneele Reprefentanten van het „ Volk van Holland, aan de Leden van het Gerefurmeerd Genootfchap, vry en onverlet laa„ ten , om ter zaake van hun kérkelyk en huishou,. delyk beftuur, alle zodanige byeenkomften te „ houden, als zy, behoudens de Rechten en Plig, ten van den Mensch en van den Burger, nodig zullen oordeeltn.
„ Doch voor zoo verre by de gemelde Requesten mogt wezen onderfteld , dat de verzogte „ Kerkelyke , of hier genaamde Synodaale Verg deringen zouden woeden gehouden, onder de antboritejt en ten kosten van den Lande, zoo ,, als van ouds gebruikelyk is geweest , dat in „ zulk een onderfteld verzoek niet langer kan'nog ,, zal getreeden warden-
,, Als mede, dat het Volk van Holland, van , r,u voortaan, niet langer zal betaalen, zodani' ge gelden of kosten , als voorheen aan de üe,, putaten van de Zuid- en Noord-Hollandfche Sy„ noden, en aan de Correspondenten naar de Sy„ nodale Vergaderingen der andere Provinciën, „ plegen betaald of goed gedaan te worden." _
Medeburgers Reprefentanten! Uwe Gecommit. teerdens tot deeze zaak zouden hier kunnen eindigen , met den wensch van aan het oogmerk der Vergadering te hebben beantwoord ; doch zy agten het billyk, fchoon hier toeongelast, U alvorens nog eene zaak in confideratie te geeven, om ten deezen eene volkomen afdoening te hebben, namelyk, ' ,
„ Dat de Deputaten van de Zuid- en Noord„ Hollandfche Synode, en mogelyk ook nog dee-


JAARBOEKEN, Maart, 179J. 1677
j, ze of geene der Predikanten, die naar de eene
of andere Provinciaale Synodus, als Corresi, pondenc, is gezonden geweest, in deeze Werk„ zaamheden hebben geverfeerd , en misfchien ,, ook eenige uitfchotten zullen hebben gedaan op
den gewoonen voet, en alzoo in de niet onge,, gronde verwagting, dat hun de beloonirigen ,, daar toe ftaande , en de uitfchotten daar toe ,, behoorende, zouden worden betaald en goed-
gedaan, als van ouds."
Waarom Uwe Gecommitteerden de vryheid nemen, U in overweging te geeven , of deeze Vergadering , naar derzelver gewoone billykheid en edelmoedigheid, niet zou kunnen goedvinden te verklaaren, of te decreteeren:
,, Dat het geene voornoemde Deputaten of Cor„ respondenten, ter zaake voorfz. nog zouden „ meenen, (naar den ouden ftyl gerekend zynde,) i, te goeds te hebben, aan hun, alleen nog voor „ deeze reize, en tot dato deezes, op eene be„ hoorlyke Reekening, en volgens den ouden voerj j, zal worden betaald."
(JVas geteekend,~)
P. BOSVELD. P. A. van KOOTEN. ANT. van EYKËN. F. KUMSIUS.
Welk Rapport door de Vergadering volkomen geapprobeert zynde , het daar by voorgeflagene, als volmaakt overeenftetnmende met de geëmaneerde Publicatie van den 31 January, in een befluit is veranderd ; zullende daar van aan de Clasfis van Woerden en van Haarlem Extract gegeeven worden tot informatie en naricht.
Het Committé tot de Vivres doet rap;;
S&sss 2 port
's Gsa-
VERHAQE.
Rapport rakende de Sy nóden.


r6?8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra
venha ce.
port over de confumptie defgraanen in de ■ Styfzelmaakeryen, advifeerende, na evenwel vooraf daar op Styfzelmaakers gehoord te hebben, om die confumptie voor den tyd van drie maanden op de helft te bepaalen. Dien conform geconcludeerd, terwyl voorts daar van by Publicatie zal ken. nis gegeeven worden. Zie hier 'dezelve.
V R T II E I D. G E L T K II E I D. BROEDERSCHAP.
PUBLICATIE, behelzende eene Provifioneele Voorziening, ten opzichte der STYFSELMAKERYEN , uit hoofde van de fchaarste en duurte der Graanen. Gearrefteerd'den 13 Maart I79J» het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
T~\e Provifiooeele Reprefentanten van het Volk van Holland, door hunne Publicatie van den 13 February dezes Jaars, waar by het ftooken van Gedeftilleerde Wateren zeer is bepaald geWorden , hebbende doen zien, hoe zeer zy op alle wyzen het te vreezen gebrek en duurte der Graa nen \o de tegenwoordige tydsomftandigbeden hebben trachten voor te komen; en vermeenende, dac dit heilzaam oogmerk nog verder zoude kunnen worden bereikt, indien aan de Styffelmaakers, in het verbezigen van de Graanen , tot hunne Fabriek benodigd, eenige bepaaling wierde gefteld; decreteeren:
Dac de Styffelmaakers binnen deeze Provincie, provifioneel, geduurende den tyd van drie Maan. den, te reekenen van de Publicatie deezes , geen meerder Graanen tot het maaken van Styffel zulleo mogen gebruiken, dan de helft van die, welke


jaarboeken, Maan, 1795. 1675
ke zy bevorens gewoon waren te verbeezigen, en zulks op eene boete van zeven honderd Guldens, wanneer bevonden zullen worden daar aan te hebben gecontravenieert; te provenieeren, een derde voor den Aanbrenger, waar toe een iegelyk wordt gequalificeert by deeze, een derde voor den geenen, die de calange zal doen, en een derde voor de gemeene Armen der Plaats, waar de Styffelmaa.'cerye gelegen is. _
Dat, ten einde daar omtrend eenige meerdere zekerheid te hebben , de Stijffelmaakers in deeze Provincie by deeze worden gelast, om binnen agi dagen na de Publicatie deezes,s aan het Committ< van de Vivres van Holland op te geeven , dt quantiteit der Graanen, die zy in den voorleder jaare in hunne Styffelmaakeryen hebben verbee zigd; als mede na het arloopen van ieden maand , zoodanige quantiteit Graanen, als dooi hun in die tyd , fzoo lang deeze onze voorzie ning tegens het gebrek van Graanen zoude mo gen voortduuren,) in hunne Fabrieken zal zyi gebruikt.
Wordende alle de Municipaliteiten der Stedei of Plaatfen binnen deeze Provincie , alwaar ziel Styffelmakeryen zouden mogen bevinden, by dee ze gelast, de nodige attentie te geeven, dat aai deeze onze ferieufe bedoeling, zoo veel mogelyk worde voldaan.
En op dat niemand hier van onkundig 2y, za deeze worden gepubliceert en geaffigeert, te: plaatfe waar zulks te gefchieden gebruikelyk is.
Gedaan in den Hage, onder het klein Zegel vai den Lande, den 13 Maart i79Tj het eerfte jaa der Bataaffche Vryheid.
G. J. LONCQ, Vt.
Ter Ordonnantie van de Provifio neele Reprefentanten van het Voll van Holland.
I NUHOUT van der VEEN. . Sssss 3 Sa
'sGra-
venha* ge.
Public, rakende de Styfi zelma. keryenè
i
1 I
l 1
l
l
1 I


's Gra-
venhace.
Staat de; uitgewe' ken Bataven it. Frank* ryk.
Waar op bedoren is het Committé der
Nood.
1680 NIEUWE NEDERLANDSCHE Saturdag den 14 Maart 1795.
Aan den Burger Speeleveld het woord toe» geftaan zynde, doet hy de volgende aanfpraak :
BURGER REPRESENTANTEN!
Tk zal u geen oogenblik ophouden, om de in de
traniche Republiek nog beftaande Hollandfche Vlugteliogen, uwer attentie aan te beveelen , vermits my bekend is dat gylieden reeds een Committé hebt benoemd, ten einde deeze zo rampzalige flachtoffers van het zoo gevloekt Oranje Huis, en deszelfs nog haatelyker fuppoosten, te helpen.
Heden morgen ontfang ik een Brief van myne Vrouw, welke, na een akelig tafereel van het beRaarder zaaken te hebben afgefchildert, my meld, dat er reeds in Sc. Omer van honger geftorven zyn. °
Hoe dan! zullen wy nog langer delibereeren over deeze onze Lotgenooten, zonder op dit oogenblik tot hunne hulp te vliegen? hoe veele gemodereerde Orange- Vrienden houden nog dikwils onzen aandagt bezig, terwyl eene verkeerde zogenaamde menfchelykheid ons te rugge houd van hen te vergeeten , terwyl de flachtoffers van hunne ontmenschte wreedheid, geduldeloos hunne armen naar ons uitreiken.
Ik eisch derhalven uit naam der menfchelykheid op het gevoel der onrechtvaardigheid van onze Vervolgers, en de plicht die wy aan onze Lotgenooten verfchuldigd zyn, dac heden nog deezen dag uw Committé gelast worde, om dadelyk ter hunner hulp toe te vliegen, op dat wy ons niet onverantwoordelyk Hellen.


JAARBOEKEN, Maart, 1795. i68r
Noodlydenden te authorifeeren, om provi fioneel op de gefchiktfte wyze naar Frank ryk een fom van 10,000 Livres in Asfig naaten over te maaken, ten einde onder d< Noodlydenden te worden uitgedeeld; zyn de voorts uit hoofde van de abfentie vai eenige Leden van dat Committé, nog b; het zelve gevoegd de Burgers Blok, Spee' leveld en Bleker, om daar aan allen fpoe< by te zetten , en het gemelde Commit té op deszelfs verantwoordelykheid gere commandeert, die Noodlydenden hulp toe brengen.
De Styfzelmaakers aan de Koog en W01 mer geeven by Requeste te kennen, dat d Gaarders van de Graanen door hun ge bruikt wordende, meerder impost vorderei als ƒ 11 : 4 : o, per last, zo als gewoon lyk was. Gefteld in handen van het Com mitté van Algemeen Welzyn om Advis zynde dat Committé verder gelast, om te vens deszelfs gedagten te laaten gaan, ove het gefchiktfte middel, op hoedanig eem wyze alle Fabrikanten, die vrydommen ge nooten hebben, zouden kunnen worden ti ge'moet gekomen, en daar van zo dra mo gelyk een Concept-Publicatie te formeeren en aan deeze Vergadering voor te dragen.
De Municipaliteit van Haarlem geeft ken nis, dat op den 22 January, voor den tyi van twee maanden, tot Hoofdfchoutaldaa is aangefteld de Burger J. van Styrum, ver zoekende approbatie. Dezelve geappro beerd, mits eed doende in handen van di Municipaliteit aldaar, desvyl hy valt in d< Sssss 4 tet
'sGra-
■venhA-
. ge. 1
r l
1
t
» ï


1682 NIEUWE NEDERLANDSCHE
sGflAVENHAGE.
termen der Refolutie, op den 12 deezer genomen.
Het Committé van Finantie rapporteert omtrend den Hofkapellaan van den gewezen Stadhouder, dat dezelve een Tradement van ƒ 600 : o : o van den Lande heeft genoten, het welk op het geestelyk Comptoir te Delft betaald wierdt. Befloten den Hofkapellaan J. J. Guicberit, in die qualiteit te dimitteeren, en het daar aan verknogte Tradtement in te trekken.
De Gecommitteerden ter Generaliteit rapporteeren :
Dat op gisteren de Gedeputeerden van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Zeeland, de Burgers Cau, Pous, Van Sonsbeek , Lambrecbtfin en Byleveld, ter Vergadering van Hun Hoog Mogende waren gecompareert; zo dat die Vergadering thans beftaat uit Afgevaardigden van de Provinciën, alwaar de Volkltem derzelver Vertegenwoordigers verkozen heeft ; dat de Prefident deeze Gedeputeerden van Zeeland, met eene gepaste Aanfpraak hadt verwelkomd, en dat de Burger Hahn dezelve insgelyka met de volgende woorden hadt aangefproken.
Y\e Gecommitteerden van Holland kunnen niet 'J afzyn den Zeeuwfchen Broederen, zoo veel hartelyker mee hunne bchoudene aankomst alhier geluk te wenfehen , als de Vryheid naar dezelve meer gereikhalst heefc, en hunne overtogt ongetwyffeid moeielyker is geweest God geve dat wy nu gezamentlyk ons in deeze Vergadering wezenlyk verbroederen mogen, en dat wy allen, zo niet 1 een-


■
JAARBOEKEN, Maart, 1795' 1683
feenftemmig, ten minften met eenen en denzelfden' 'yver, zo wel van ons als van onze Committen-' iten, mog<n werken om de akelige gevolgen der, 1 misdaden van het vorig gouvernement, zo veel imogelyk te ftuiten, dezelve niet te min met maninelyke vastheid aan het Volk van Nederland aan1 wyzen, is het nood, te helpen ftraffen, en ons geIheel en al dienstbaar te maaken, niet aan Orange fen de Ariftocraten, niet aan list en geweld, maar jaan waarheid en deugd, aan Gelykheid, Vryheid <en algemeene Broederfchap.
Dat de Colonie-Raad by Misfive hadt Ikennis gegeeven , dat hun Medelid Ivoj iwas gerappelleerd, terwyl zy tevens 7 Brie'ven van St. Euftatiu.% aan den voormaalijgen Kaptein-Generaal geaddresfeerd, over;zouden, die in handen van het Committé itot het Bondgenootfchap te Lande waren I gefield.
Dat wanneer het Committé van Marine :zich hadt laaten aandienen, by die gele j genheid , Commisforiaal was gemaakt de jform, waar op Hun Hoog Mogende voortiaan met de beide Committés zouden beifoigneeren; en dat het zelve binnen geiftaan zynde, verfcheiden Rapporten hadt tuitgebragt, als, over den flegten ftaat der !Marine , en het totaal gebrek aan geld; idat zy, met voorkennis van den Franfchen ^Reprefentant, den Generaal de Winter tot .Adjudant-Generaal by de Marine hadt aanjgefield; dat het infteerde , dat eene ernlltige exhortatoire Misfive aan de Provinciën wierde gefchreven, tot het ten allerifpaediglte. fourneeren van haare quote, in
de
sGra-
1enhaJï.


1684 NIEUWE NEDERLANDSCHE
*s Gra-
VENHACJt.
j
t <
' ï (
1
(
deJoopendePetitiën; dat het verzocht, provifioneel eenige gelden uit de cas van de Generaliteit: dat daarop Hun Hoog Mogende de aanfteiling van den Generaal dé Winter hadden geapprobeerd; de exhortatoire Misfive gearrefteerd; en dat het fournisfement van Penningen door de Provinciën was overgenomen; en voorts was by Hun Hoog Mogende, op voorftel van het bovengemelde Committé van Marine, gerefolveerd, gelyke Publicatien als Holland, omtrend de Branderyen, en den invoer van Meel en Graanen te zullen emaneeren; ook dat het Placaat, waar by de uitvoer van verfche en gezouten Visch naar Braband en Luik is verboden , ingetrokken, de uitvoer weder opengefteld, en de Franfche Reprefentanten verzogt zouden worden, om den invoer in die Landen te permitteexen.
Maandag den 16 Maart 1795.
De Burger Blok doet, uit naam van het Committé, gechargeerd met de zaak der Uitgeweekenen, rapport, dat het zelve alïier eene traitte van 10000 Livres gekogt ïeeft, en dezelve aan het Comptoir van üeurbroek en Zoon te Duinkerken , nog leezen avond, ter incasfeering zal overzenlen, met verzoek, om met en benevens de ldaar zig bevindende prepofés , die fom mder de meestbenodigden onzer Medelederen provifioneel uit te deelen ; en lat het zelve het voornoemde huis verzogt
hadt,


JAARBOEKEN, MaM, t&g? 1685
hadt, indien zulks niet toereikende mogt zyn , daar by nog eene gelyke fom van 10000 Livres te willen voegen , en daar voor op herwaards te trekken. Befloten dit vern'o-te te approbeeren, en het Committé van Financie te gelasten, om de voorfchreeven lommen op order van dit Committé te voldoen.
De Committés van Financie en van Commercie en Navigatie, doen, het op Saturdag uitgefteld, rapport over den Brief van de Municipaliteit van Rotterdam ; en wel omtrent de Muntfpecien, advifeerende, dat behoorde te worden geëffectueerd, dat by Hun Hoog Mogende werde verboden de uitvoer van gemunt en ongemunt Goud en Zilver, terwyl dezeiven omtrent het inwisfelen der Asfignaaten verfcheidene bepaalingen opgeven; en dat zy omtrent de benoe ming van eenen Conful té Bourdeaux zig zeer wel konden conformeeren , dog begrepen dat zulks nog eenigen tyd behoorde te worden uitgefteld. Befloten conform hei eerfte en derde Poin<5t, en omtrent het twee de bepaald, dat de deswegens opgegeven* Artikelen voor de Leden zullen wordei gedrukt, ten einde aanftaanden Donderdag daar op finaal te befluiten,
OeBurgerPaulm draagt voor,de extenfii van het Decreet deezer Vergadering , in da to 5 Maart 1795, ten opzigte van de ver nietiging van den Colonie-Raad, Societei van Surinamen en direclie van Berbice, mits gaders omtrent een Committé van 21 Pet foonen, dat in derzelver plaatfe zou moetei
woi
s Grazen ha-
5e, 1


'3 Graven ha.
ge.
Voordragtbetreffende de Coloniën.
'. i 1 i 1 i |
c' 1
V
d z e h w et
O!
E ei
v: dc
est
1686 NIEUWE NEDERLANDSCHE
worden gefield, zynde deeze extenfie van den navolgenden inhoud:
pn heeft de Prefident, by die gelegenheid, der frf. Vergadering mondeling voorgedragen , dat indien de Adminiftratie over de Coloniën, welke door de Republiek in Africa en America, ot in de zogenaamde VVest-Indiën, bezeten worden, éénmaal op eenen convenablen voet zoude worden geëtablisfeerd, waar door dezeiven, zo wel in het PolUique, Juftitieele en ^ommercieele, als in het Militaire, onder eenpange en daar door voor den Lande meest heilpaame fchikkingen zouden kunnen worden gebragt, het ontwyfelbaar zeker is, dat daar over '.éne generaale diretlie zoude moeten worden geformeerd, welke gaan zou over alle de Coonien van den Staat in de West-Indiën, geelen uitgezonderd, waar door derzelver belanden konden worden vereenigd, en gelykelyk ;ekend en behartigd, daar dezeiven nu in teindeel onder bykans zo veele verfchillende diectien ftaan, als 'er onderfcheidene Coloniën evonden worden.
Dat de te vooren beftaan hebbende West-Indche Compagnie deezer Landen , oorfprongfk, even als de Oost-Indiiche Compagnie ras geweest een Commercieerend ligchaam , ag het welk , zedert veele Jaaren voor des;lfs vernietiging, hoewel geheel en al van aart i natuur veranderd zynde, zodanig dat door :t zelve geen Commercie, hoegenaamd, meer erd gedreven, nogthans, even als of het nog m commercieerend ligchaam ware, de directie de Adminiftratie hadt van den handel op siequebo, Demerary, St. Euftatius, Curacao i de bezittingen van den Staat langs de Kust n Gumée, terwyl de Colonie van Suriname en
Berbice wederom door eene afzonderlyke Sotett en dire&ie geadminiftreerd werden; zo
dat


JAARBOEKEN, Maart. 1795. l68r
dat alle dezeiven in geenerlei verband Honden met malkanderen , en 'er derhalven nimmer eenige gemeenfcaappelyke fchikkingen konden worden gemaakt.
Dat deze onderfcheidene ligchaamen daar en boven eeniglyk geadminiftreerd wordende, door Kooplieden of Rechtsgeleerden, het ook toen niet anders zyn kon, of derzelver ftaat van defenfie, zo te Water als te Lande, moest meestal verzuimd of kwalyk gedirigeerd, ten minften niet zodanig behandeld worden , als van lieden, die genoegzaame kennis hadden van het geene daar toe behoort, zou kunnen en moéten worden vervvagt; gelyk men dan ook in den laatften Oorlog met Engeland hadt gezien, dat alle dezeiven (Surinamen misfchien eenigzints uitgezonderd,) zig in zodanigen ftaat bevonden , dat de meesten op de eerfte vertooning van eenen vyand zyn genomen, en tegen den geringften aanval niet te defendeèren waren.
Dat de ontaarting der West-Indifche Compagnie van een ligchaam van Commercie in een ligchaam van loutere adminiftratie, haar langzamerhand buiten ftaat gefield hadt ,• om zelfs de Intresfen van haare gemaakte fchulden te betaalen, waar door de houders van een important capitaal, dat zy in der tyd hadt genegotieerd, derzelver Interesfen hebben moeten misfen, en waardoor de Compagnie zelve ia een totaal discrediet was vervallen; waarom men onder het vorig Eeftuur verpligt geweest is, dezelve op het einde van haar oftrooy (fchoon op eene wyze, die vis a vis van haare particuliere Crediteuren zo aétionisten als anderzints, van geene onbillykheid, ja men mag wel zeggen onrechtvaardigheid, vry te fpreken ware,) geheel te moeten ontbinden, eu in haare plaats eene andere directie van zaaken aan te ftellen.
Dat by Hun Hoog Mogende op den 1 Juny 3702, eindelyk , na lange en breede overleg-
gin«
'sGra-
venhage.
Voordragtbetreffende de Coloniën,


16*88 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
v en hage.
Voordragtbetreffende di Coloniën.
gingen , is aangefteld een Raad over de Coloniën in America en over de bezittingen van den Staat in Africa, waar door nogthans flegts dezelfde Coloniën en bezittingen, die te vooren onder de adminiftratie der West-Indifche Compagnie geftaan hadden , onder de directie en beheering van deezen Raad waren gebragt, te weten, de Coloniën Demerary en Esfequebo, de Eilanden van St. Euftatius en Curacao, en de bezittingen van den jStaat op de Kust van Africa; terwyl de Coloniën van Suriname en van Berbice weder gebleven waren onder de adminiftratie van de zogenoemde Sociëteit van Surinamen en de direbtie van de Berbice, en 'er dus, even als te vooren, eene drieledige behsering bleef plaats hebben, tot groot nadeel der Coloniën , en tot merkelyk bezwaar der kosten, welken tot goedmaaking van zodanige drieledige adminiftratie vereischt worden.
Dat de Souverain, door deeze wyze van alle de voorfchreeven Coloniën van den Staat in de West-Indiën te adminiftreeren, nimmer behoorlyke informatie of zekerheid hebben kan omtrent derzelver toeftand zo te Water als te Lande; dat die daar naauwlyks meer van weten kan, dan alle de voorfchreeven directien denzelven wel gelieven te informeeren; en dat deeze by hunne inftruélie of door fpeciaale ordres niet verpligt zynde, om daar voor te zorgen naar behooren , en door derzelver inftelling en inrigting daar toe zelfs geheel ongefchikt, het niet te verwonderen is, wanneer dezelve Coloniën , by gelegenheid van eenen Oorlog, in een flegtea ftaat bevonden worden, tot merkelyk voordeel van den Vyand, en tot onuitfpreeklyk nadeel van den Staat.
Dat daar en boven door de tegenwoordige wyze, waarop de West-Indifche Coloniën genoegzaam ieder afzonderlyk geadminiftreerd worden , alle onderlinge fchikkingen , ten opzigte
van


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 168
van eikanderen, niet alleen zèer moeilyk, maai zelfs ondoenlyk zyn, terwyl men zig niet com fidereert als Leden van een en het zelfde ligchaam, maar veel eer als Corpora, die een onderfcheiden belang hebben, die jaloers zyn var eikanderen; en, dat in plaats van eene gemeenfchappelyke werking tot generaal nut en voordeel, en tot een zo veel mogelyk eenparig beftuur over alle de voorfchreeven Volkplantingen en bezittingen, 'er in tegendeel eene ge^heimhouding omtrent elkanderen, en eene onverfchilligheid omtrent elkanders voorfpoed en geluk plaats heeft, welke onder eenen welgerejgelden. Regeeringsvorm van een Land geen plaats "jtftoos behoorde te hebben.
Dat, om tot eene algemeene en eenparige diredde en adminiltrafie van 's Lands Coloniën in de zogenaamde West-Indiën te geraaken, 'er al aanftonds zou moeten worden begonnen met de te niet doening van den tegenwoordigen Colonie-Raad, aangefteld by Refolutie van Hun Hoog Mogende, in dato 1 Juny 1792, met alle de dependentiën en aankleven van dien, en dat zo wel met te niet doening van al dat geene wat daar van geëtablisfeerd is alhier in den Hage, als van de Commisfarisfen en der* zeiver Suppoosten en Bedienden in de refpeétive Departementen.
Ten tweeden, dat van gelyken zou moetëri worden vernietigd de tegenwoordige Sociëteit van Surinamen, en de dire&ie van de Colonie Berbice, en dat over alle deeze Coloniën van den Staat, zo in America als Africa, éine ge* neraale directie en adminiftratie zou behooren té worden ingefteld.
Proponeerende hy Prefident, om, vermits de voorfchreeven zaaken, om de geallégeerde redenen , op den tegenwoordigen voet niet wel konden blyven, maar daarin abfolutelyk verandering diende te worden gemaakt, dat de GeTtttt de*
■ 's Graven hage.
Voordragtbetreffende do Colo* niëni


i69o NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
venhace.
Voor-
dragt betref' fende dt Colo' fiiëti.
deputeerden ter Generaliteit zouden behooren te worden gelast, het ter Vergadering van Hun Hoog Mogende daar heenen te dirigeeren , dat de voorfchreeven Colonie-Raad, mitsgaders de opgenoemde Sociëteit van Surinamen en de direBie van de Berbice, worden verklaard te zyn vernietigd, en gehouden voor niet meer te exteeren, en alle derzelver Leden en Ministers alzo daadlyk worden ontflagen en gelicentieerd; gelyk ook alle derzelver Ontvangers, Boekhouders, Commifen, Suppoosten en alle verdere, en hoegenaamde Beampten of Bedienden; met last nogthans aan de laatstgemelden, om zo lang hunne posten te blyven waarneemen, tot dat deswegens door Hun Hoog Mogende of van hunnentwege, zal zyn gedisponeerd; en dat wyders in plaats van denzelven Colonie-Raad, Sociëteit van Suriname, en direBie van de Berbice , door Hun Hoog Mogende zal worden aangefteld een Committé tot de zaaken van de Coloniën en Bezittingen in Africa en America , beftaande uit 21 perfoonen ; welk Committé, met naame, de directie zal hebben over alle dezelve Coloniën en bezittingen, te weten over de Militie, die in dezelve tot defenfie zou mogen worden gebruikt, Fortificatiën, Magazynen , Arfenaalen , Hospitaalen , Geldmiddelen , en voorts alles, wat daar toe, of tot de directie van den handel der voorfchreeven Coloniën met het Moederland eenigzints behoort; en derhalven ook over alle expeditien van het nodige, dat tot het formeeren of aanvullen der onderfcheidene Magazynen eenigzints zou behooren. • r. _',
Dat deeze ai perfoonen door Hun Hoog Mogende uit alle de Provinciën, of liever uit de geheele Republiek, zonder onderfcheid, zullen worden benoemd, het zy uit elke Provincie drie, of wel zo veel meer of minder, als ten meesten diende van den Lande zou bevonden
wor-
u


JAARBOEKEN, Maart, 1795. i^pt
worden te behooren: zo nogthanS, dat het aan de Stad van Amfteldam, uit hoofde van haar onmiddelyk belang in de Colonie van Surinamen en Berbice, zo voot zig zelve, als voor haare Ingezetenen , zal vryftaan, om zes perfoonen aan Hun Hoog Mogende ter aanftelling, als Leden, in het zelve Committé te mogen voorftellen; alles met in het oog houding, dat in 't geheel der Republiek flegts al perfoonen benoemd worden, en dat het getal Reeds op 21 zal bepaald blyven.
Dat voorts de werkzaamheden Van het zelve Committé in deezer voege zouden worden verdeeld:
Dat zeven hunner byzonder gechargeerd zouden zyn met de directie van al het geene den Militairen ftaat van dezelve Coloniën eenigzints aangaat, als de Militie, Magazynen, Arfenaalen, Hospitaalen, Fortificatiën en het geene aan dit alles dependeert.
Dat zeven anderen byzonder zöudeh zyn belast met het huishoudelyk beftuur in de Coloniën zelve, zo wel met betrekking töt dert toeftand en behandeling van de zo gezegde Slaven, en het geene daar aan vast is, als met betrekking tot het gedrag en aanftelling van alle Amptenaaren en Bedienden in alle dezelve Coloniën; het maaken van Reglementen * Ordonnantiën of fchikkingen voor dezeiven , of Voor de adminiftratie der zaaken aldaar, en het geen alzo in alle die opzigten, onder de benaming van het huishoudelyk beftuur derzelven, eenigzints kan worden betrokken.
Én dat voorts de zeven overigen zig byzonderlyk zouden moeten bezig houden met de directie der Commercieele zaaken, zo op als uit dezelve Coloniën; mitsgaders met het werk der Financieni of de adminiftratie der Penningen, door alle de Provinciën opgebragt, ten behoeve van de voorfchreeven Coloniën, of Bezittingen ;
Ttttt a als
'sOra-
VENHA» CE.
Voordra gt betreffende dé Colonicn.


1692 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
VENHAGE.
Voordragtbetreffende de Coloniën.
als mede van die, welken uit de Coloniën zelve, of uit de perceptie van eenige rechten hier te Lande op van daar inkomende goederen , zouden mogen provenieeren, om daar door te voorzien in alle de voorfchreeven benodigdheden der Coloniën, en daar uit te betaalen de fchulden , welken bevonden zullen worden te loopen ten laste van de voorfchreeven Coloniën en posfesfien refpectivelyk; als welken by deezen al mede onder de beheering en adminiftratie van het voorfchreeven Committé tot de zaaken van de Coloniën en Bezittingen in Africa en America, worden gefteld.
Terwyl intusfchen de generaale en opperbeheering van alle de voorfchreeven Objeften zoude moeten berusten by het Committé * gezamenlijk; en het werken in Departementen, invoegen voorfchreeven, alleen gemaks- en ordeshalve wordt geftatueerd.
Dat, om aan deeze werking m Departement ten 'nog meer gemak toe te brengen, het aan een ieder van dezeiven zoude vry ftaan , om eenen afzonderlyken Secretaris, onder den naam van Subftitut-Secretaris, met de nodige Klerken, aan te (tellen, en tot hun te requireeren alle Suppoosten, of Perfoonen, zo van den vernietigden Colonie-Raad, en deszelfs Departementen in zommige Steden van Holland, Zeeland, en Stad en Lande, als van de Sociëteit van Surinamen , en de direStie van de Berbice,x en anderzints, welken zy tot hunne onderrigting zouden meenen nodig te hebben; en dat voorts het zelve Committé zou moeten zorgen, dat doorgaands mee of wel vier van deszelfs Leden zig in loco bevonden, ter plaatfe, daar de voornaamfte expeditien voor alle de voorfchreeven , Coloniën, en de voornaamfte zecel van de Commercie en Navigatie deezer Landen werden gevonden; te weten , te Amfteldam vief. te Rotterdam twee, te Middelburg twee,
te


JAARBOEKEN, Maart9 1795. 1693
te Hoorn of Enkhuizen twee , en te Groningen, des nodig zynde, twee; zo om het oog te houden op de verrigtingen van alle de Bediendens en geëmployeerdens van het zelve Committé in dezelve plaatfen, of departementen, als anderzints; ten welken einde in ieder der voorfchreeven plaatfen een Subftitut-Secretaris en een Boekhouder met de nodige Klerken door het zelve Committé zullen worden aangefteld, om tot dienst en adfiltentie van de voor-; fchreeven in loco zynde Leden te wezen, en dezeiven ieder in zyne qualiteit en relatie behoorlyk te bedienen.
En dat eindelyk door Hun Hoog Mogende nog zal worden aangefteld een Advocaat-Fiscaal, tot waarneeming van het recht der Hooge Overheid, in cas van misdaaden door Amptenaaren of Bedienden, het zy militairen, het zy burgerlyken, in de voorfchreeven Coloniën en bezittingen geperpetreerd; mitsgaders in cas van delicten, welken door Suppoosten of Bedienden, aan het zelve Committé gefubjedteerd, zouden mogen worden begaan, en alle dezeiven voor het gezamentlyke Committé te recht te (tellen; en dat voorts by Hun Hoog Mogende zal worden aangefteld een Secretaris voor het geheele Committé, om het zelve in de generaale notulen , expeditien, en in alles wat daar by door een Secretaris verrigt zou moeten worden, te bedienen; en eindelyk dat nog zou moeten worden aangefteld een OntvangerGeneraal, door wien alle penningen, door het Committé, ten behoeve der Coloniën ontvangen of gepercipieerd wordende, op behoorlyke Ordonnantiën van het zelve zouden moeten worden geïncasfeerd, of uitbetaald, en welks rekeningen naar ftyle by den Ontvanger Generaal der Unie, of by dien der gewezene Admiraliteiten, gebruiklyk jaarlyks zou moeten wordeo ingeleverd aan de Gcneraüteits Reeft ttt 3 ken-
's Gra«
venhage.
Voor-
iragt betrefrende de Sololied.


169+ NIEUWE NEDERLAND8CHE
'sGra-
ven hage»
Voordragtbetreffende d, Coloniën%
keukamer, om door dezelve R.eekenkamer be» hoorlyk opgenomen en gefloten te worden,
Terwyl het zelve Committé tot de zaaken van de Coloniën en bezittingen in Africa en America zyne zittingen alhier in den Hage zoude moe-* ten houden, en fteeds geprefideerd worden, door een Prefident, die alle agt dagen zal verjanderen; en dat het zelve Committé fteeds bevoegd zal zyn, om te verfchynen ter Vergadering van Hun Hoog Mogende, zo dikwyls het zelve daar ten dienfte van den Lande iets zal hebben te verrigten.
Waarop gedelibereerd zynde, is dien conform gerefolveerd, en zal extract: van deeze Refolutie worden ter hand gefield aan de Gedeputeerden van wegens deeze Vergadering ter Generaliteit fesfie hebbende, om' te ftrekken tot derzelver narigt; en de finale conclufie van Hun Hoog Mogende op deeze hoogstgewigtige materie met allen ernst en aanhoudendheid te presfeeren.
En is de voorfchreeven extenfie, als conform aan het Decreet van 5 Maart 1795» by deeze Vergadering geapprobeerd en gearrefteerd.
Het Committé van Algemeen Welzyn exbibeert de Concept-Publicatie, wegens de vereeniging van Ysfelftein , Leerdam, enz.
die vervolgens gearrefteerd is. Zie hier de-?
zelve.
VRT H E I D. G E LT K H E I D. BROEDERSCHAP.
PUBLICATIE,
De Provifioneele Reprefentanten van het Volk yan Holland, allen den geenen, die deeze


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 169$
zullen zien of hooren leezen, Heil en Broeder, fchap!
Doen te weten, dat het zedert een zeer ge ruimen tyd in twyfel is getrokken, of het Di« ftricr. van Ysfelftyn met Benfchop, mitsgaders de Stad en Lande van Leerdam met Acquoi. en wyders de Steden en Lande van Vianen eri Ameyde, tot de Provincie van Holland behoorden, en geacht moesten worden een gedeelte van dezelve provincie al ofte niet uit te maaken.
Dat het egter noodzakelyk zynde, dat zulks wierde gedefinieert en uitgemaakt, veelvuldig! nafpooringen waren gedaan, en ten opzigte vai Ysfelftyn en Benfchop, mitsgaders van Leer dam en Acquoi, uit de oude Documenten ei Chartres, ten dien opzigte moesten ppgemaak worden, en bevonden was, dat voorfchreevei Diftricten voorheen altoos begrepen zyn ge worden, tot Holland te behooren, en dat al leen de invloed van de Heeren dier Diftriélen en derzelver abufive handelingen in laater ty< konden veroorzaakt hebben de twyffelingen, wel ke daar omtrent zyn ontftaan , en vervolgen ook de ontduiking aan de betaaling der Gemet nelands Lasten, welke aldaar te vooren plaat gehad heeft; dat, ten reguarde van den Land van Vianen en Ameyde, het wel een waarhei is, dat dezelve in deeze Eeuw eerst ten behot ve van den Lande zyn geacquireerd, en ai een Domein voor Holland zyn aangekogt; ma: dat de gevolgtrekking, dat namentlyk het ze ve voor een aparte Souverainiteit, gefepareei yan Holland, moet gehouden worden , ten een maale erroneus zoude zyn, en geheel tegenftr dig met de erkende Souverainiteit van het Voli en de Rechten van den Mensch en van d< Burger.
En nadien het allezints redelyk en billyk h
Ttttt 4 a
's Graven ha-' ge.
Bepaaling wegens het Dijlrikt yan Tsfelftein , enz.
! i
t
{
i
> 1
s
s
e i
s r 1d
r-
■x n
%
.15


i696 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'jGra- !
venhage.
BepaaUng wegens. het Diftrikt van Tsfelflein,enz.
lan de eene zy, dat alle Diftridlen binnen deeze Provincie gelegen, of daar toe behoorende, iran de algemeene Rechten , ieder Burger en ingezeten origineelyk competeerende, jouisfeeren, en aan de andere zyde, dat het eene Dillrift niet vry gefteld wordt of blyft van het dragen der lasten, terwyl de andere die moeten opbrengen , en het dienvolgende dan ook nodig is, dat de goede Ingezetenen in de voorfchreeven Diftriélen en Landen ten vollen kennisfe drageu van het geene hun aangaat, en waar na zy zig kunnen en behooren te reguleeren.
Zo is het, dat wy hebben goedgevonden te decreteeren en te verklaaren , gelyk gedecreteerd en verklaard wordt by deezen, dat by provifie, en tot by eene generaale Volks-Vergadering nader of anders bepaald zal zyn, voor eene duidelyke en onbetwistbaare regel zal worden geobferveerd i
Eerftelyk , ten aanzien van Ysfelftein met Benfchop, en van Leerdam met Acquoi, dat de voorfchreeven Diftrict.en en Steden altoos zyn geweest, en als nog uitmaaken een gedeelte van deeze Provincie van Holland, en mitsdien even gerechtigd zyn tot al zulke Rechten van den Mensch en Burger, als de verdere Diftricten en Steden van Holland, en dienvolgende ook niet gehouden zyn eenige lasten door hunne Heeren, zo nu als in der tyd uitgefchreeven, aan dezelve langer te voldoen, maar daar en tegen verplicht zyn, van nu af aan den Lande van Holland op te brengen en te betaalen alle zodanige lasten, als de andere Ingezetenen van deeze Provincie opbrengen en betaalen; welken volgende dan ook de voorfchreeven Diftricten zig zullen moeten gedragen naar de Placaaten en Ordonnantiën, zo op het ftuk der Gemeene Middelen, als anderzints voor deeae Provincie gemaakt en geëmaneerd.


JAARBOEKEN. Maart. 1795- 1Ö9?
En zullen vervolgens alle Publicatien en Befluiten , welke van 's Lands wegen aan de refpeétive Diftricten, Steden en Dorpen deezei Provincie afgezonden zyn, en hun ontbreken. mitsgaders die in het vervolg aan dezelve vai hier afgezonden zullen worden, mede aan di< van Ysfelftein met Benfchop, en aan die var Leerdam en Acquoi gezonden worden, ten einde aan derzelver inhoud zig te gedraagen.
En wyders ten reguarde van de Steden er Landen van Vianen en Ameyde, dat die Diftridten by deezen worden ingelyfd en verklaarc te wezen een gedeelte van deeze Provincie var Holland, en over zulks, ingevolge van he: verzoek en aandrang van de Municipaliteit dei Stede Vianen gerechtigd, om Gecomrukteerder te zenden ter Vergadering van de Provifioneelt Reprefentanten van het Volk deezer Provincie; waar en tegen de voorgemelde Landen en Steden dan ook voortaan zullen dragen in alle d< lasten, welke door die van Holland algemeer gedragen worden; ten welken einde zy gehou den zullen zyn alle Decreeten en Befiuiten, welke hun van tyd tot tyd, even als aan dt verdere Steden en Didriclen in Holland, toegezonden zuilen worden, te publiceeren, affigeeren en obferveeren naar behooren. t
Wordende voorts het Committé van Algemeen Welzyn door deeze gecommitteerd er verzogt, om op de door de voorgemelde gedecreteerde fchikkingen vervallen of benodigde Bedieningen behoorlyke ordre te ftellen.
En op dat niemand hier van eenige ignorantie moge voorwenden, zal deeze zo in de Dillriéten en Steden van Ysfelftein , Benfchop. Leerdam, Acquoi, Vianen en Ameyde , als ver der alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd daar zulks behoord.
Gedaan in den Hage, onder het Klein Zegel Ttttt 5 var
's Gra-
' ven hage.
Bepaa' ling we* gens het Diftrikt van Ys* fdfiein, enz,
I 1
i


*s Gra-
VENHA GE.
1698 NIEUWE NEDERLANDSCHE
van den Lande, den 16 Maart 1795» het eerfie . Jaar der Bataaffche Vryheid,
G. J. LONCQ, Vt,
Ter Ordonnantie van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland,
J. NUHOUT van der VEEN.
Die van Acquoi fchryven, dat zy op hun gelven raeenen te ftaan, en dat de toezen* din» der Publicatien hun ten hoogden verwondert. Befloten aan dezelve over te zenden de bovengemelde Publicatie, en tevens te refcribeeren, dat zy deeze zo wel als alle andere hun toegezondene Publicatien zul. len hebben te publiceeren en te afogeeren.
Het Committé van Algemeen Welzyn doet verder rapport over de zaak van de Klundert, Zevenbergen en de Zwaluwe; advifeerende, om in het gedaane rapport van de Burgers Roos en Swart, op den 15 deezer gedaan, volkomen te berusten. Dien conform befloten.
De Gecommitteerden ter Generaliteit rap-
^i^Datby Hun Hoog Mogende rapport was uitgebragt, op welke eene wyze de Committés van het Bondgenootfchap en van de Marine ter dier Vergadering zouden ontvangen worden: namelyk, dat drie der Leden zouden binnen liaan, en zig aan het einde der tafel plaatfen, om als dan rapporten enz. te
doen j


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1699
doen; vervolgens zal de Prefident vragen,' of de Gedeputeerden der Provinciën eenige elucidatien zouden verlangen: waar aan voldaan zynde, de Leden der Committés zullen vertrekken, ten einde Hun Hun Mogende eene vrye deliberatie behouden enz.; en dat van de conclufie dadelyk na het fcheiden der Vergadering aan de Committés kennis zal worden gegeven; terwyl de Gedeputeerden van Gelderland, tot meerdere faciliteering van het laatfte, in confideratie gegeven hadden, of de beide Committés niet behoorden aangefchreeven te worden , om door hunnen Secretaris by den Griffier van Hun Hoog Mogende na den uitflag der deliberatien te doen verneemen ; kunnendï Hun Hoog Mogende des Saturdags op hei gewoone uur, of Vrydags ogtends een uui vroeger tot dat einde byeen komen; terwyi in presfante gevallen dagelyks de Commit' tés daar toe vryheid zouden hebben: welt rapport door de Hollandfche Gecommitteer den was overgenomen, met aanneeming vai Zig op morgen te zullen verklaaren.
Waarop de Hollandfche Gedeputeerde gelast zyn aan te dringen , dat de voor fchreeven Committés ter Vergadering vai Hun Hoog Mogende verfchynende, en al daar voorftellen doende, by de deliberatie daar over tegenwoordig moeten blyven en zo onverhoopt hier toe niet kon worde geconcludeert, als dan wegens deeze Pn vincie tot zodanige Refolutie niet te concu reeren, met referve van zodanige nadei
mie
sGra-
fENHA-
3Et
1 1 1
9 * n 1-
e
U


'SÖRAVENH/V'GE.
1700 NIEUWE NEDERLANDSCHE
middelen als geraden zullen worden gevonden.
2. Dat de Gedeputeerden van Zeeland hadden gedeclareerd, dat in hunne Provincie ook de titel van Edele Mogende Heeren was afgefchaft, en die van Provifioneele Reprefentanten van het Folk van Zeeland aangenomen, als mede het Motto boven de Placaaten, enz. van Vryheid, Gelykheid, Broederfchap; en ook na de gewoone dagteekening zou volgen het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid; dat de Rechten van den Mensch en Burger by Publicatie waren erkend, en het Staats- en Stadhouderlyke Beftuur vernietigd. En eindelyk, dat die Provincie confenteerde in de gevraagde één Millioen voor de Marine.
Dat de Burger Huber, ter Vergadering prefideerende, by het aangaan derzelve gedaan heeft de Aanfpraak hier navolgende geïnfereerd.
HOOG MOGENDE HEEREN!
Daar de omftandigheden van dit Gemeene-^ best, hoe zeer door de aanbiddelyke Voorzienigheid uit de kluisters der dwingelandy ontflagen, egter de uiterfte voorzorg, en een ingefpannen aandagt vorderen , ten einde dit dierbaar gefchenk van het Alvermogen, met dankbaarheid te ontvangen , en tot duurzaam welzyn van het geliefde Vaderland te doen gedyen; kan ik geenzints nalaaten Uw Hoog Mogende ernltelyk voor te dragen, dat, daar het nog vervallen Zee-Weezen inzonderheid uwer Hoog Mogende ferieufè opmerking verdiend,


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1701
de Commisfie uit het Committé de Marine, op' eergisteren aan deeze Vergadering voorgedra \ gen heeft, een fchets van den toeftand van ( 'sLands Zeekusten, Schepen, Magazynen, en wat verders ter detentie kan dienen, zedert de. laatfte trouwlooze beftieriftg, zo jammerlyk en; moedwilhglyk verwaarloosd, ja te gronde ge-i holpen. j Gy alle. Hoog Mogende Heeren ! zyt door, het befef'van dien rampfpoedigen ftaat getrof-] fen geweest, en uwe vaderlyke zorge heeft de voorloopige middelen ter hand genomen , dooiden Griffier te gelasten eene dringende Misfive aan de Provifioneele Reprefentanten van het Volk der onderfcheidene Provinciën af te vaardigen, waar by dezelve aangemaand wierden, om ten fpoedigften mogelyk, de aandeelen in de geconfenteerde Petitiën , welke nog onbe^ taald waren, te furneeren*
De beftendige betoonde preuves van Vaderlandsliefde door den Griffier gegeven, ftellen my volkomen gerusr, dat hy aan den hem op^ gedragen last zal voldaan hebben, en ik twyfel niet, of de Vertegenwoordigers van de refpective Provinciën znllen zig het tot een bly1 den pligt maaken, om dadelyk de mogelykfte furnisfementen te contribueeren voor de Marine; maar, Hoog Mogende Heeren! onze vervallen Landmacht roept insgelyks om herftel, 1 deszelfs luister om middelen, om 'sVader1 lands heil te handhaven.
Deeze allergewigtigfte redenen zyn het, welke :my op verzoek van Gecommitteerden van het Volk van Gelderland, bewogen hebben deeze Ibuitengewoone Vergadering te beleggen. Ik 'verzoek de Gecommitteerden van Gelderland, tom haar voorftel te willen voordragen, en aan ide Leden deezer Vergadering de vereischte atitentie, om daar na over die belangryke ftukIken te kunnen oordeelen, ten algemeene nutte. .
Waar
3 Gra~
enhaie.
4an-
praak <an den ~>refilentIuber.


*sGra-
venhage.
Proportie van Gelderland tot herfiel der Ma< rine.
t?oi NIEUWE NEDERLANDSCHE
Waar na de Gecommitteerden van Gelderland hebben gedaan het volgende voorftel:
TITet is van den rand des verderfs, Hoog Mch *•* gende Heeren! dat wy uw moeten toeroepen, redt ons zinkend Vaderland! immers toen de trouwlooze Stadhouder, ik zal niet zeggen geruggefteund, maar onderdanigst gediend door eene reye van Ariftocraaten, welken , terwyl zy in deeze Hofplaats, en ó rampzalig Nederland! zelfs in deeze Vergadering, eerbiedig de knie voor hunnen Afgod boogen, van hunne Medeburgers, of liever van hunne Vasfallen den rang van halve Goden, op hunne beurt, afvorderden; toen nu zeven Jaaren herwaards door buitenlandsch geweld, de toen nog fluisterende ftem der Vryheid verfmoorde, en onze vrye halzen onder het yzeren juk der dwingelandy deedt nederkrommen , moest Nederland zelfs nog den hoon voor zyne gewoekerde Slaverny aan zyne Verdrukkers toetellen, en de overgeblevene Vrugten van het zweet en den .arbeid van deeze nyvere Natie, na eenen onder asfurantie van onzen eigen Admiraal-Generaal, door het Engelfche Hof tegen ons gevoerden Oorlog, moesten door de Minifterieele bewerkers van onzen ondergang geplukt worden. Met ftilzwygen zullen wy die tusfchenruimte voorbygaan, in welke wy onder den treurwilg nedergezeten, by het Verdrogen van alle de Bronnen van onzen Welvaart, en het onbereekenbaar aanwas van drukkende lasten, ons Vaderland en ons Nakroost beweenden j tot dat eindelyk de tyd geboren wierdt, toen onze Lilliputfche Vorst van Nasfau, of liever Pacha van Engeland, (want, Hoog Mogende Heeren! het is thans geen tyd meer van zwygen,) zig vermeette tot het Verbond der geëcoalifeerde Mogendheden toe te treeden, en zig
durf-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1703
durfde vleyen, met zyne Waasdorpfche Krygs-' talenten, vier en twintig millioenen Helden te, kunnen helpen onderbrengenj en ware de ftraf, zyner vermetelheid flegts op het hoofd van Hem en zyne Vloekgenooten nedergedaald 1 dan helaas ! het monfter der Heerschzugt tragtte dit Land, welk zy der Vryheid moest inruimen, in den zelfden afgrond, in welken men haaren Throon nederplofte, te doen verzwelgen. Bewys hier van de gebrokene Zuilen, op welken het Staatsgebouw eertyds gerust heeft; bewys hier van de menigvuldige kasfen van dit Gemeenebest, welken byna geen enkelen penning meer bevatten; bewys hier van de voorbeeldelooze vernieling van onze Zeemagt, daai het Vaderlandfche hart, welk nog dagelyks den naam van zyne dappere Zeelhelden zegend, hier by wegkrimpt.
En het is het diep befef, Hoog Mogende Heeren! van deezen treurigen en allerakeligfter toeftand van ons zo fchandelyk verraade Va derland; het is de brandende begeerte oni di boven alles dierbaar Gemeenebest met hand et tand van den rand des afgronds terug te trek ken; het is in die Voorouderlyke zugt, om aai onze Nakomelingfchap ook een Vaderlykei grond na te laaten; het is eindelyk dat levendi; gevoel van de Deugd en Braafheid, van d zuivere Vaderlandsliefde onzer Nederlandfch Medeburgeren, (want wy fpreken hier niet va: het verkankerde deel der Natie,) welke ons d Item in deeze Vergadering doet verheffen, e: by den klemmendften nood van Volk en Vr> heid de ronde taal van Vertegenwoordigers va een Vry Volk in den mond legt.
Wy proponeeren derhalven aan U Hoog Mc gende, dat door deeze Vergadering aan de or derfcheidene Provinciën worde toegezondf eene Misfive, (verftaande wy hier door ni< eene exhortatoire Misfive, in den gewoone
ft
;Gra-
'ENHA-
JE. .
°ropofi'Jt van Gelderland tot herftel der Marine.
|
l
1
I
1 l 1
1n
:t n Tl


1704 NIEUWE NEDERLANDSCHE
*s Graven hage.
Propofitie van Gelderland tot herfiel der Marine.
1 < i i
flyl vnn deeze Griffie geconcipieerd , en vart welke verfclieiden honderden, in elke Provincie voorhanden zyn,) by welke de Vaderlandfche Mannen der onderfcheidene Gewesten by het behoud der even verkregene Vryheid, by de po« litieke exiftentie van dit onfchatbaar Vaderland, en by de tedere belangen van hun onfchuldïg Nakroost, bezworen worden, de handen broeierlyk in een te flaan, en met ter zyde (telling /an alle Provinciaale, Territoriaale en Huisvoudelyke Financieele diftinctien, en exceptien» iet algemeene verderf te keeren, kragtdadige :n welmeenende mefures in het werk té ftellen, :n hier toe, daar zonder geldmiddelen, geene ie minde heilzaame operatie mogelyk is, het :y aan hunne ordinaris Gedeputeerden in dee;e Vergadering, het' zy aan byzondere Gedeluteerden hier toe door hun , zonder verwyl e nomineeren, te gelasten, het houden van ene ferieufe conferentie, ten einde ten fpoédigten, in effefte en niet in woorden of belofen,' of op den ouden voet van Confenten, Peien , of Repartitien werde daargefteld , eene lehoorlyk voorziene kas van het gemeene Bondenootfchap j waar Uit de dringende behoeften [er Marine en der Landmagt worden gefourleerd, en deeze Vergadering worde in ftaat ;efteld, de Rechten van den Mensch en Burger te verdeedigen, en den eenigen brón van 'lgemeenen Welvaart, den Koophandel en Zeekaart , voor een totale vernietiging te bevry» en; dat derhalven deeze Vergadering niet fchei[e, voor en al eer de beide Committés, welen terftond moeten byeen geroepen worden , elast worden fummieren ftaat van de zonder enig uitftel gefurneerd moetende worden peningen, binnen zes en dertig uüren op te géen, en dat door een daar toe by U Hoog logende te noemen befogne, binnen den zelen tyd worde uitgebragt een Concept-Misfi-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1705
ve, welke na U Hoog Mogende rype confide ratie en approbatie , zonder refumptie worde gearrefteerd, en aan de Bondgenooten, van dee ze tafel toegezonden.
En wyders^ Hoog Mogende Heeren! indien het Vaderlandfche bloed ginds of herwaards zo 2eer verkoeld mogt zyn, dat deeze electrike vonk geen kragt rheer hadde, zo verklaaren wy plegtig voor het oog der Almacht, en van het Volk van Nederland, ons onfchuldig aan de tallooze en onberekenbaare rampen, welke dit Gemeenebest zullen en moeten op den hals komen, en achten ons verpligt, hen die dit konden tegenwerken , aan de Natie, en aan hun geweten, ter verantwoording over te laaten ; terwyl wy, fchoon in 't algemeen bederf deelende, ten minften die voldoening zullen genieten, de laatfte zugt voor Vryheid en Vaderland, uit een blank geweten uit te boezemen; vleyende wy Ons echter met die ftreéleride hoop, indien de waare Mannenmoed en zuivere Gemeenebestgezinde yver, de plaats van vittery, van talmery, en van zogenoemde Gonftitutioneele Refoiutien en Delibératien veryange, dat de Zon der Vryheid, welke, daar haare ftraalen by onze eerfte inkomst in deeze Vergadering pas even kimden, reeds tot in het Zuid-Oosten is 'opgegaan, ook eerlang voor het oog van deeze zig haarer waardig toonende Natie, met vollen luister, op den middag zal pryken, en dat de toekomftige ryker overvloed in dit Gemeenebest, door liefdekoorden van den rand des Verderfs terug getrokken, én gevestigd op Vaderlandsliefde en Burgertrouw , de fchaduw zelfs der menigvuldige j ■ dog welmeenende en blyde opofferingen by dit geflagt zelfs nog zal uitwisfchen.
Waarop gedelibereerd zynde , hebben Hun Hoog LVlogende verklaard, da,t zy op Vvvvv her
's Graven hage.
Propofi* tie yan Gelderland tot her ft el der Md* rine:


's Graven hage.
1706 NIEUWE NEDERLANDSCHE
het allerfterkile overtuigd waren , dat van de Financieele Mefures, die (tonden genomen te worden , de aanftaande exiftentie van ,de Republiek was afhangende, en dat zonder oogenbliklyke ftyving der differente kasfen, de tegenwoordige akelige fituatie van zaaken niet konde worden veranderd.
En is vervolgens goedgevonden en verftaan , mits deezen te verzoeken den Burger de Neufville, en andere Hun Hoog Mogende Gedeputeerden tot de zaaken van de Placaaten en Reglementen, om ingevolge de voordragt van de Gecommitteerden van Gelderland, eene Misfive aan de differente Bondgenooten te concipieeren, en daar van alhier ter Vergaderinge rapport te doen.
En is nog goedgevonden en verftaan, dat het Committé tot de algemeene zaaken van het Bondgenootfchap re Lande, als mede het Committé tot de zaaken van de Marine» zullen worden verzogt, om Dingsdag ogtend aan Hun Hoog Mogende op te geven, een ftaat van het geen zy zouden meenen refpectivelyk benodigd te hebben , tot de bezorging van de Land- en Zeemagt; het geen aan eenige Leden der beide Committés, expresfelyk tot dat einde ter Vergadering zynde gecompareert, door den Burger Huber, ter Vergaderinge prefideerende, zynde gecommuniceert, hebben dezelve aangenomen, zo veel mogelyk aan de intentie van Hun Hoog Mogende te zullen voldoen.
De Gedeputeerden van Zeeland geven by eene Nota aan deeze Vergadering kennis,
dat


JAARBOEKEN, Maart. i?95- i7°7
dat in Amfteldam de uitvoer van Gelden en zilvere Speciën naar Zeeland belet wordt; verzoekende dat de uitvoer worde vrygefteld. Aan de Committés van Financie, en van Koophandel en Zeevaart.
Vervolgens is C. Boers, als Regent van het Collegium Tbeologicum te Leyden, gedimitteerd, en Woensdag bepaald tot het weder vervullen van dien post.
De Burger Roos, van wegen Dordrecht gedeputeert geweest, en by het Credentiaal, voor den Burger Abraham Hendrik Brouwer gerappelleert, dan op verzoek van den Voorzitter in de Vergadering gebleven :zynde, vroeg het woord, en nam aficheid ; met deeze of diergelyke woorden:
""Durgers Reprefentanten! daar ik van de ves* " tiging deezer vrye Vergadering af, tot heden toe , in het midden van ulieden, en als ieen uwer Leden , met zo veel genoegen gefeest en verkeerd heb, en ik dezelve, ingevoljgen myn ftraks voorgelezen rappel , ga verlaa* iten, kan ik de banden, die my aan ulieden biniden, niet verbreken, als na u dit welmeenend 'vaarwel gezegt te hebben; de God der Vryheid tblyve ulieden onderlteunen met die zelve Eensgezindheid j Moed , Standvastigheid , opregte 'Vaderlandsliefde, en welberaaden overlegd waar rmede tot hier toe alle uwe Befluitcn genomen een onverfchrokken uitgevoert zyn! hy wapenö vulieden als met den Knots van Hercules, tot cdat gylieden den laatften Despoot ter nedergeweld zult hebben, waar toe ik my mede gaarthe leene!
De Prefident Loncq beantwoorde dit mef, ite zeggen:
Vvvvv a Bur-
'sGra-
venha* ge,


i7o8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
venha6£.
"Durger Roos! de Vergadering ziet u niet dan met leedwezen uit haar midden vertrekken. Zy heeft gezien den yver, moed en ftandvastige werkzaamheid, welke u bezielt. Zy zegt u insgelyks vaarwel, en verwagt van uwe Vaderlandsliefde, geen minder vrugten in de uitoeffening van uwen nieuwen post.
Deeze beiden Aanfpraaken wierden met acclamatie gehoord.
Dingsdag den 17 Maart 1795.
De Gecommitteerden tot de zaaken van het gemortificeerd Collegie van Gecommitteerde Raaden van het gewezene NoorderKwartier , doen een ampel rapport, met over&ifte van de Bylaagen daar toe behoorende, wegens hunne bevinding van de zaaken by het gemelde Collegie. Waarop befloten is, 1. dat de Committés van Algemeen Welzyn en Financie, benevens de gemelde Gecommitteerden, zommige zaaken daarin vervat, behoorlyk zullen onderzoeken , om ten fpoedigften deswegens van confideratie en advis te dienen. 2, Dat gemelde Gecommitteerden geauthorifeerd worden, om de gelden,door hun overgenomen, in de Kas van het Comptoir-Generaal te Hoorn over te brengen. 3. Als mede om de Gemeenelands Obligatien, door hun overgenomen , op de refpective Comptoiren, waar op die liaan, over te brengen , ten einde die als eene vernietigde fchuld te laaten affchryven , met uitzondering echter van eenige. 4. Dat de adminiftratie der
vas-


JAARBOEKEN, Mam, 1795. I7°9
vaste goederen zal overgaan aan het Committé van Financie. En 5. dat voortaan alles, v/at het voorheen zogenaamde Noorder-Kwartier betrof, geheel en alleen onder het beftuur van de Committés van Algemeen Welzyn, Financie en Militaire zaaken zal komen.
De Burger Speeleveld doet een voordragt omtrent Delfshaven, waarop befloten is: 1. Dat de Ingezetenen van Delfshaven, even als van alle andere plaatfen, het recht hebben om eene Municipaliteit aan te ftellen. 2. Dat omtrent de Financieele belangens, tusfchen die van Delft en Delfshaven , vriendelyke conferentien zullen worden aangelegt, ten einde zig deswegens onderling te verftaan ; dog dezelve vrugteloos afloopende, wordt die zaak nu voor als dan aan het Committé van Algemeen Welzyn gerenvoyeerd, ten einde deszelfs Advis gehoord zynde, by deeze Vergadering eene billyke uhfpraak zal kunnen gedaan worden. En 3. Dat inmiddels de zaaken, betreffende des Gemeenelands Middelen, op den ouden voet zullen bly ven.
Het Committé tot de Vivres verzoekt by Misfive, dat het Committé van Financie gequalificeert worde om eene fomma van 5 & 600000 Guldens af te geven, ter voldoening van gekogte Graanen voor de Franfche requifitie. En is daar toe het Com' mitté van Financie gequalificeerd.
Schout, Scheepenen, Secretaris en Bode van Voorburg, doen by Requeste verVvvvv 3 flaj
'sGra-
VENHA' GE.
\


'sGra-
VEKHA GE.
1710 NIEUWE NEDERLANDSCHE
flag van het aldaar voorgevallene, en geven kennis, dat tot hunne merkelyke verwondering en leedwezen , aan den Bode aldaar, door het Committé Revolutionair , pretenfelyk geadfisteerd door Afgevaardigden van het vereenigd Commicté van Omwenteling, refideerende te Amfteldam, was overgegeven een Billet, waar by alle Burgers van Voorburg tegen Woensdag den 18 Maart, 's morgens ten 11 uuren, in de Groote Kerk wierden opgeroepen, om eene nieuwe Municipaliteit te verkiezen, enz.; waar tegen zy om geallegeerde redenen , verzoeken gemaintineerd te worden in de hun eenmaal wettige opgedragene rechten, het zy door fureheance of andere gepaste middelen enz. Goedgevonden dit Request te feponeeren.
De Prefident communiceerde een voorftel, door het Committé van het Bondgenootfchap te Lande, aan Hun Hoog Mogende , op den 10 Maart, by Misfive omtrent de Patenten gedaan, welke Misfive overgenomen was, terwyl echter dien onverminderd provifioneel het recht der Patenten aan het zelve Committé was overgelaaten. Befloten de Gecommitteerden ter Generaliteit te gelasten, om te concurree'ren tot de Refolutie, waar by aan het Committé van het Bondgenootschap te Lande wo^dt toegekend de magt om Patenten af te geven, en het Hollandsch Committé Militair gedechargeerd van dat gedeelte der functien, welke aan het zelve op den January waren opgedragen geworden;
doch


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 17"
doch dat echter tusfchen de beide Committés deswegens zodanige vriendtchappelyke onderhandelingen zullen worden gecultiveerd , als waar door het werk der Patenten ten minften bezwaar van deeze Provincie kan worden beftuurd.
De Burger Habn communiceert, dat het aan Commisfarisfen van 'sLands Posteryen, in derzelver Vergadering, op Saturdag den 14 alhier gehouden, uit eene Misfive van den Burger G. Kemenaar gebleken wss, dat hy om de daar by opgegevene en voldoende redenen prefifteert in zyn verzoek om ontflagen te zyn van het aanneemen van den post van Commisfaris-Generaal der Posteryen; terwyl voorts de Commisfarisfen den Burger Habn by Refolutie verzogt hadden om voor te dragen, dat voortaan de aanteekening en recommandatie der Paketten, die voor den Lande met de Post verzonden worden , afgefchaft wierden , terwyl daar aan veelal het retardsment der Posten, en de belemmering in de correspondentie moest toegefchreeven worden, en zulks ook aan den Lande aanmerkelyke kosten veroorzaakte. Omtrent het eerfte point be floten , aanftaanden Saturdag dien post te vervullen, en omtrent het tweede conform het voorftel.
De Prefident draagt voor, om eene Commisfie van 6 Leden te benoemen, die dage lyks des morgens de ingekomene Requester zouden examineeren, en van de verzoeker daar by vervat, des nademiddags in dt Vergadering rapport doen ; als mede hur Vvvvv 4. Prae
s Gra-
/ENHA-
1
I
l


's Gra-
venhagê. '
J?ia NIEUWE NEDERLANDSCHE
Pra*advis opgeven , aan welke Committés dezeiven zouden behooren te worden gerenvoyeerd, ten einde daar door de raadplegingen deezer Vergadering zo veel mogelyk te bekorten. Is dien conform befloten , en zyn daar toe benoemd de Burgers A. H Brouwer, J. H. Sprayt. A. Harteveld, G. IL van Loon, J. Droogleever Gs., en A. % van Doorn. " a
Woensdag den i3 Maart 1795.
De Prefident communiceert eene ontvangene Misfive van de Franfche Reprefentanten Alquier en Cochon, waar by zy aan deeze Vergadering in de vriendelykfte bewoordingen kennis geven van het inneemen van het Kasteel van Bentheim, op den 24 Ventofe, (14 deezer; door de Franfche Troupen, onder de ordres van den Generaal Van Damme; zynde van den vyand 200 Krygsgevangenen gemaakt, terwyl de gefneuvelden en gekwetften omtrent op een gelyk getal zullen beloopen. Onder de gevangenen bevinden zig een Collonel en een Major • de Franfche Troupen hebben zo aan doo' den als aan gekwetiien omtrent 50 man verlooren. De Generaal meld, dat de Troupen zes uuren door een moeras tot aan de knien door het flyk gemarcheerd hebben, pn dat niettegenttaande derzelver vermoeidheid, zy den vyand met hunnen gewoone dapperheid en vrolykheid hebben aangeval[en, Belloten, dat de Burgers Van Leyden 2n de Kempenaer de Franfche Reprefentan-


JAARBOEKEN, Maart:, 1795. 1713
ten deswegens, uit naam deezer Vergadering, zullen geluk wenfchen, met betuiging van het genoegen dat dezelve in het aanhoudend fucces der Franfche wapenen fteld; zynde voorts gemelde Burgers ook gechargeerd om de Rukken, betreklyk het Comptoir van de Weduwe Dufaufet & Fik te overhandigen.
De Burger den Appel tteld voor, om, uit hoofde van de irreguliere handelwyze, waar mede vooral op het platte Land de remotien der Regeeringen enz. gefchieden, twee Leden uit deeze Vergadering te benoemen, die de Burgeryen in dit werk zouden kunnen voorlichten, ten einde zulks inzonderheid ten platte Lande op een eenparigen voet zoude kunnen gefchieden. Befloten daar toe vier Leden te benoemen, namelyk de Burgers Harteveld , Spoort, Wmfelius, en Nuhoitt van der Veen; zullende de extenfie van de Refolutie hier omtrent nader worden opgegeven.
Eene Joodfche Sociëteit teAmfteldam ad* dresfeert zig by de volgende Misfive.
V KT HEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP. Amfterdam den 17 Maart 1795, het eerfie Jaar der Bataaf fiche Vryheid. Commisfarisfen en Leden der Sociëteit Feit x Libertate, te Amfteldam.
Aan de Provifioneele Volks-Reprefentanten van Holland.
BURGERS! Wy neemen de vryheid U by deezen , als onze Volks-Vertegenwoordigers, de hanVvvyv 5 de-
's Gra-
VBN HAGE.


'8 gravenhage.
Misfive van de Joodfche So* cieteit Felix Libertate.
i
1714 NIEUWE NEDERLANDSCHE
delingen onzer Broederfchap, ter verbreiding van de Rechten van den Mensch, en ter handhaving van elks byzondere rechten, waarin Gy door uwen zo plegtig vastgeftelden mannelyken Eed ook onze Geloofsgenooten , de zo zeer onderdrukte en mishandelde Jooden , met de daad betoont te doen deelen, by deezen ten blyk onzer erkentenis aar. te bieden, en daar door tevens voor te komen, dat, zo 'er ftrydige voorftellen aan U mogten worden gedaan, die geenen indruk mogen te weeg brengen : want de overheerfching der Geestelykheid ook onder ons, fpaart geene middelen om de beste oogmerken tegen te gaan , waar omtrent wy egter ons op uwe gedeclareerde intentie en protectie volkomen gerust verlaaten.. Wy wenfchen U allen
HEIL en BROEDERSCHAP!
Uit naam van Commisfarisfen ea Leden der Sociëteit voorfz.,
M. S. ASSER,
Prefident. H. de H. LEMON,
Secretaris.
By welke gelegenheid de Burger Rahn in de volgende bewoordingen kennis geeft, dat aan hem ook eene diergelyke Misfive, benevens eenige exemplaaren der daar by overgezondene Rukken, was overhandigd.
MEDEBURGERS!
\/fy was ook de vereerende Commisfie opge1 x dragen, om U van wegen die zelfde So:ieteit van Joodfche Broederen, te Amfteldam,
on-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1715
onder den veelbeduidenden Zinfpreuk Felix Lu iéftdt'e, aan te bieden eenen gelykluidendei: brief, als die, welke ik daar zo even hoor leezen, doch het welk nu onnodig zal zyn. Ili behoeve aan U, die op den 31 January laatstleden , de Rechten van den Mensch zo plegtig en zo openlyk hebt hulde gedaan, de gelyke waarde van deeze onze vernuftige en werkzaame medemenfchen niet voor oogen te hon den ; ik behoeve aan eene Vergadering van verlichte Nederlanders niet te zeggen, hoe 'ei oneindig veel belang in gelegen ligt , dat na honderd vyftig jaaren de Jooden eens eindelyk een Vaderland vinden, in eene Maatfchappy, daar zy Hechts geduld wierden; en ik behoeve U eindelyk, en aan den anderen kant niet te zeggen, dat ook daar de fnoode Geestelykheid haaren rol fpeelt. Ik zal U alleen zeggen, dat deeze Sociëteit Felix Libertate, verrukt over de verklaaring der Rechten van den Merrsch, dezelve niet alleen in 't platte Hoogduitscli heeft willen verfpreiden, maar ook bezield met het lollëlyk oogmerk, om aan uwe heilzaame intentie te voldoen, hunne verdwaalde en be» drogene Medebroederen tot de eenvoudige waarheid terug te roepen , en uwe Publicatie van den 31 January laatstleden op de plegtigfte \ wyze bekend te maaken, en af te kondigen, :'er fteeds op uit is geweest, om dezelve door 1 hunne Parnasfims of Kerkhoofden, in hunne 1 Godsdienftige byeenkomften te doen afleezen; maar dat deeze zulks willekeurig en aanhoudend blyven weigeren, en dat daar door Uwe '.Publicatie, by duizenden van Jooden onbekend blyft, of veracht wordt. Ik wacht van uwe wysheid dat daarin zal worden voorzien , of behoorlyke informatie genomen worden, en dat althans nu zal voorgekomen zyn zodanige verkeerde indrukzelen, als de gevreesde deputatie,
van
's Gra-
VENHAGE.
Berigt van den Burger Hahn omtrent de So* cieleit F. L.


1716 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
vënhagë.
1 1
]
(
, i
1
t
van wege de Parnafims, zou kunnen of mogen veroorzaaken.
De ftukken, waar van boven gefproken wordt, beftonden in gedrukte brieven, van een Joodsch Burger te Amfteldam aan een Joodsch Burger in Rotterdam ; Aanfpraaken ; Verflag van het Patriotfche Genootfchap der Jooden, enz. Op welke Misfive en Bylaage der voornoemde Sociëteit, befloten is, daar op in tyd en wylen het nodige reguard te flaan.
Op voorflag van het Committé Militair is befloten, om aan de Commandanten der Regimenten aan te fchryven, dat het recht der Patenten aan het Committé van het Bondgenootfchap te Lande is gedemandeerd.
Öp voorftel van den Prefident, zyn ter vervulling van twee Rechtersplaatfen in de fJniverfiteits Vierfchaar te Leyden, in plaats wm de Burgers Romszvinckel en Malnoe, aangefteld de Burgers fV. Nood en Dr. Vm ier Monde, beide woonende te Leyden.
Curateuren der voorfchreeven Univerfi:eit, zenden by Misfive eene Nominatie van wee perfoonen over, ter vervulling van de ^.egentsplaats in het Collegie der Theologie ddaar, waar uit benoemd is de Burger Ts'*rand van Hamelsveld. Zynde by die gelegenheid tevens befloten , om aan gemelde /ierfchaar aan te fchryven, van voortaan echt te doen in naam van het Volk van Holland.
De Prefident communiceert eene Misfive
van


JAARBOEKEN, Maart, 1795- 17»?
van den Minister Blauw, te Parys, aan deeze Vergadering gefchreeven, van den volgenden inhoud:
JACOBUS BLAUW, Minister Plenipotentiaris van de VEKEENIGDE NEDERLANDEN by de FRANSCHE REPUBLIEK, aan de Piovifoire REPRESENT ANTEN van het VOLK van HOLLAND.
BURGERS REPRESENTANTEN!
In 't midden van die groote Omwending, die Europa met verbaazing vervult, en de Nakomelingfchap met dankbaarheid in de gefchiedenisfen van Nederland zal leezen , heb ik, van den Vaderlandfchen grond verwyderd, zedert laïig naar de gelegenheid verlangd , om aan U, Reprefentanten van het Volk van Holland! myne oprekte deelneeming, myne verlangens, myne wenfchen uit te boezemen.
De byzondere betrekking, waar in ik toevallig geplaatst was, verbood my de opwellingen van myn hart te volgen.
Vereerd met het vertrouwen van myne onderdrukte Medeburgers, vereenigde ik my mei eenige braaven, om in 's Lands hooge nood . de eer en onafhankelykheid der natie, als ui den brand, te behouden.
Wy hadden de plegtigfte verzekeringen vai onze zo getrouwe Landgenooten , om de ke tens, waar mede het Nederlandfche Volk ge kluisterd was, te zullen verbreken, zo dra di zegevierende Wapens der Franfehen meer ei meer den Bataaffchen grond zouden naderen Wy hebben ons niet bedrogen, en wie is im mer in de Nederlandfche trouw te leur gefield Op 't oogenblik, dat ik met mynen Ampt
ge
'sGra*
VENHAge.
Misfive van J. Blauw , aan de Prov. Kepref. van Holland.


*s Gra-
VE N HACK.
Misfive van j. Blauw, aa?i de Prov. Reprcf. van Holland.
1 \ t ( i §
ï h d v ti
8 1< b ei V(
i718 NIEUWE NEDERLANDSCHE
genoot, en verzeld van die edele Slagtoffers* welke zeven Jaaren in ballingfchap rond ge^ zworven , en al den haat en vervolging van het bloeddordig en wraakgierig Huis van Nasfau ondervonden hebben, bezi'g was, om uwe belaugens voor te dragen, uwe eer en onafhangelykheid te handhaven , en de dwaaze voordellen van baatzugtige Afgezanten, die wel ligt het Nederlandfche Volk voor een handvol gouds zouden hebben willen verkoopen , te ontmaskeren, waart gylieden reeds opgedaan, om die benden van lafhartige Regenten te verjaagen, die zig door Pruisfisch geweld in den zetel gevestigd hadden, en al beevende de teugels van het bewind in handen hielden.
Ik behoef aan U, Burgers Reprefentanten! iïe de waarde der Vryheid kent, niet te zegden, hoe myn hart onder alle die groote gejeurtenisfen juichte, vooral, wanneer ik de dag sag aanbreken, dat ook door uwe handen de :euwige Rechten van den Mensch en Burger jouden gevestigd worden.
Ik gevoelde alle de gewigtige gevolgen, die iwe wysheid, uwe waare heldenmoed voor het ;eluk van Nederland moesten te weeg brengen ; n voorzeker zy, die Neêrlandsch Vryheid en )nafhangelykheid kunnen en willen waardeeen , zullen eenmaal weten, en erkennen, de roote verpligting, die zy aan U hebben.
Hoe zeer ik, derhalven, na het volbrengen an zulke m^eyelyke pligten, gereikhalsd zou ebben in myn Vaderland terug te keeren, en un, mef wien ik tot handhaving van die zelfe Vryheid en Onafhankelykheid wensch te lesn, en te derven, in hunne gewigtige arbeid : onderfteunen, ook uwe verlangens, en het root vertrouwen, dat gy in my gelieft te fteln, hebben my bewogen te aanvaarden eene sdiening, waar van ik al het gewigt gevoel, i die ik alleen vreeze, dat myne krachten en :rmogens te boven zal gaan.
Ont-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1719
Ontvangt dan. Burgers Reprefentanten! het offer van myne waare erkentenis; houdt u verzekerd, dat uw verder vertrouwen, uwe goedkeuring, uw voorbeeld my tot een prikkel zal verftrekken , om met verdubbelden yver, en getrouwheid myne pligten te vervullen.
Houdt u verzekerd, dat ik, fteeds jaloers van de Vryheid en Onafhanklykheid der Bataaven, zo lang myne oogen het levenslicht zullen aanfchouwen, het heil en waare welzyn des Volks met al myn vermogen zal tragten voor te ftaan, en te verdedigen; houdt u eindelyk verzekerd, dat ik met alle de opregtheid, die den Republikein behoort te kenmerken, van den loop myner onderhandelingen verflag zal doen, op dat gy en het Nederlandfche Volk zelf éénmaal met eigen oogen zullen kunnen zien, en ondervinden, dat, hoe zeer van hun verwyderd, myn hart en handen rein , en ongefchonden zyn ge» bleven.
Ik voeg hier nevens Copy van de Misfive, die ik de eer gehad heb, aan Hun Hoog Mogende, de Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden te fchryven , en wensch aan U, Burgers Reprefentanten! de nodige krachten, om met dezelfde moed en ftandvastigheid uwe roemryke loopbaan te vervolgen; en u aldus eene onvergankelyke Eerzuil te ftichten in de harten van uwe Medeburgers , die alles van uw voorbeeld wagten, en die zig blymoedig, als een ondoordringbaare muur rondsom U zullen vereenigen , om alle groote en kleine dwingelanden te ftraffen, en 's Volks heil en duurzaame rust op goede gronden te vestigen.
HEIL en BROEDERSCHAP t
J. B L A U W. Parys, den 13 Maart 1795, het eerfie Jaat der Bataaffche Vryheid,
Ver-
'sGra-
VENHA~ GE.
Misfive van J. Blauw, aan de Prov. Repref. van Holland.


i?ao NIEUWE NEDERLANDSCHE
*s Graven habe.
Misfive Van J.
Blauw,
aan ƒƒ. Hoog Mupende.
] ]
i
i
t
t
Vervolgens communiceeren de Gecotrjmitteerden ter Generaliteit de Misfive vari gemelden Minister, by Hun Hoog Mogende ingekomen, luidende als volgt:
JACOBUS BLAUW, Minister Plenipotentiaris by de FR AN SCHE REPUBLIEK, aan HUN HOOG MOGENDE de HEEREN STAATEN GENERAAL der VEREENIGDE NEDERLANDEN.
HOOG MOGENDE HEEREN!
Tk heb de eer gehad te ontvangen U Hoog 7. Mogende Refolutie, genomen in U Hooi Mogende Vergadering van den 20 February 1795, waar by U Hoog Mogende my gelieven aan te (tellen tot Minister Plenipotentiaris van het Nederlandfche Volk, by de Franfche Republiek.
De organe te zyn van eene vrye onafhankeiyke Natie, en in haaren Naam haare belangen waar te neetnen by het grootmoedigde Volk van den Aardbodem, is zeker de uiterde grensaaal, waar na eene gepaste eerzugt by eenen Mederlandfchen Republikein ftreeven kan.
Zeker, de Eer en Onafhankelykheid van het Mederlandfche Volk op duur'zaame gronden gevestigd te zien, was fteeds het toppunt van nyne wenfehen.
Tevens vervreemd van alle faftie, die de :aaden van haare deftruftie daadelyk met zig •rengt, was het 'er verre af, dat ik immer zo 'eele grootmoedige en belanglooze opofferingen ten diende van het Vaderland, als *er zelen veertien Jaaren onafgebroken gedaan zyn, efchouwd zou hebben, als het gewrogt van ene ondeugende Cabaal, of als de eenige uitwerk-


■
JAARBOEKEN, Maart, 1795. !72T
werkzelen van eigen grootheid, baat-enheerschzucht.
Steeds aangevuurd" door dezelfde liefde tot myn Vaderland, als wel eer in mynen boezem ontbrandde, beken ik tevens onbefchroomd, en openlyk voor 't oog van het Nederlandfche Volk, dat, naar mate de oorzaaken, de beginfelen en de gevolgen der Franfche Staatsomwenteling zig ontwikkeld hebben, in myne ziel ook nieuwe gewaarwordingen, en de moreele overtuiging van groote waarheden ontftaan zyn, welke ik betuige te vooren, niet dan met een beneveld oog gezien te hebben. , Wanneer dierhalven , Hoog Mogende Heeren! 's Lands rampen tot een hoogte gebragt waren, waar van voorzeker de Nederlandfche Jaarboeken geen voorbeeld opleveren.
Wanneer ik duidelyk zag, dat de halftarrigheid van 's Lands geweldenaaren, om alle bronnen van Welvaart en Beftaan te doen opdroogen, het Nederlandsch Volk te onderdrukken, en ten diepfte te vernederen, niet zou ophouden, dan met onzen ondergang en geheele vernietiging.
Wanneer ik die baldaadige Faelie, die dan eens de zogenaamde Stedelyke Odtrooyen en Privilegiën tot een masqué nam, om haare gruwelen te bedekken , en dan eens dezelve met voeten trad, om nieuwe ongehoorde gruwelen aan te regten, met de grootfte kalmte zag arbeiden, om eene gedugte confpiratie tegen het Vólk van Nederland op de duurzaamfte gron1 den te vestigen.
Wanneer de onbefchaamdheid zo ver gedreven wierdt, dat men openlyk die heillöoze verbintenis met Engeland en Pruisfen floot, om ide heerschzucht en het geweld op den throon ite vestigen, en vreemde bajonetten inriep, om <de Stem des Volks, dat zig tegen al dien euXxxxx vel-
'sGra-
VENHA-j GE.
Misfive van J. Blauw, aan H. Hiog Mogende.


i722 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
VENHAGE.
Misfive.
van J.
Blauw,
aan 11.
Hoog
Mogen-
de.
velmoed van zyne Medeburgers zoude willen verheffen, te fmooren.
Wanneer de vreedelievende Leer van Jesus Christus trouwloos misbruikt wierdt, en een gantsch heirieger van huichelachtige en booze Geestelyken opftond , om de harten van hunne te weinig, helaas.' verlichte Medeburgers met wraak- en moordzucht tegen hunne eigene Landgenooten te vervullen, en alle de gruwelen van eene haatelyke Faclie, als wonderwerken van Gods alvermogen af te maaien.
Wanneer ik 's Lands bezoldigde Krygsknegten, in 't midden van een vreedzaam Volk , plunder- en moordzucht tegen weerlooze Burgers ongeltraft zag uitoeffenen , en zig van die gruweldaaden een recht van aanfpraak tot grooter bevorderingen in den Staat formeeren; wanneer ik de barbaarfche Soldaaten van een trouwloozen Bondgenoot zag inroepen, om door geweld, roof/moord, en vrouwekragt ons wel eer gezegend Vaderland te verwoesten.
Wanneer te midden van zo veele, zo groote gruwelen, en ongerechtigheden, geen één Nederlandsch Regent opllond, om 's Lands Ca; tilina en zynen aanhang het momaangezicht af te rukken; wanneer eindelyk het oogenblik naderde, dat die zelfde eerlooze en laf hartige Re. genten , die den vryen Nederlander zo veele traanen gekost, en alle de Vertegenwoordigers des Franfchen Volks in hunne raferny eene eeuwige wraak en vervolging gezw»oren hadden, tot die laagte en onmagt gebragt waren, om by die zelfde, zo fmadelyk door hen behandeld de Vertegenwoordigers den Vrede, als het eenige middel tot behoud hunner overheerfchinge, af te fmeeken : voorzeker , toen was het my onmoge'vk, op 't befchouwen van dit waarachtig, doch akelig tafreel, een oogenblik te aarfelen, om aan den wensch myner braave, en
on-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1723
onderdrukte Medeburgeren te voldoen, en my te véreenigen met hun, die in deezen aan den dag hebben gelegd die groote waarheid , dat een Republikein allé zyne byzondere betrekkingen en plichten "aan een zyde moet ftellen, zo dra de nood van het Vaderland roept, om grootere plichten te vervullen.
Ik heb dan ook, Hoog Mogende Heeren! deeze plichten, onderfteund door den trouwen raad, en het meerder doorzigt van die braave Landsjenooten, welke zedert zeven Jaaren, de flagto'ffers zyn van de wraakzucht van het Huis van Nasfau, naar myne geringe vermogens uitgeoeffcnd; en ik heb my niet bedrogen, toen ik my beroepen, toen ik my verlaaten heb op de trouw, den moed, het beleid, en de braafheid van Nederlandsch Gemeenebestgezinden. En nu zou ik my verblyd hebben, in myn Va» derland terug te keeren, om getuige en deelgenoot te zyn van die zuivere vreugd, die de harten myner Medeburgeren vervuld , en die alleen 't deel kan zyn van hen, die de Vryheid lief hebben , en haar op goede gronden onder 't menschdom gevestigd willen zien.
Maar doortrokken met al den eerbied, dien het door U Hoog Mogende in my geileld ver trouwen my inboezemt, onderwerp ik my volvaardig aan U Hoog Mogende beveelen, hoe zeer ik duchte, dat derzelver uitvoering mynf krachten te zwaar zal vallen. Ik zal dezelve verder met yver, met getrouwheid trachten te vervullen , en 't zal voorzeker de gelukkigffe dag van myn leven zyn, als door myne medewerking een Verbond, fteu^ende op de eeuwige Rechten van den Mensch, op Vryheid, Gelykheid, en Algemeene Broederfchap , dal de Eeuwen moet verduuren , tusfchen beide de Volken tot ftnnd gebragt, en de Eer en Onafhankelykheid van den vryen Nederlander Xxxxx 2 daal
's Graven hage.
Misfive van J. Blauw,
aan H.
Hoog Mogende,


1724 NIEUWE NEDERLANDSCHS
's Gra-
venhace.
1 I
daar by in al zyne kragt bewaard en erkend wordt.
HEIL en BROEDERSCHAP!
J. BLAUW.
Parys, den 13 Maart 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
Beide deeze Misfives zyn voor Notificatie aangenomen.
De Gecommitteerden ter Generaliteit rapporteeren verder:
Dat op depropofitie van Gelderland, op Zondag ter Vergadering van Hun Hoog Mogende gedaan, eene zeer ernfiige exhortatoire Misfive aan de Provinciën was gearrefteerd, hebbende tot Bylaagen de Rapporten van de beide Committés, aangaande het benodigde voor de Land- en Zeemagt.
Dat die van Utrecht en Stad en Lande verzogt hadden, voortaan aan hunne Committenten den tytel van Provifioneele Reprefentanten van bet Folk van Utrecht en Stad m Lande te geven; het welk dien conform ivas gerefolveerd.
De Prefident exhibeert twee Publicatien iran de Provifioneele Reprefentanten van het Molk van Zeeland, door de Gedeputeerden /an die Provincie aan hem ter hand gefield vaar by de Souvereiniteit erkend wordt' jy het Volk te berusten, en zy de Rechten iran den Mensch en Burger eerbiedigen; zo Jat hunne gevoelens daar omtrent hoofdzaa-
ke.


JAARBOEKEN, Maart, W5
kelyk infiemmen met alle de gronden, door de Provifioneele Reprefentanten des Volks van Holland, en eenige andere Provinciën aan den dag gelegd; vernietigende daar by verder den Eed op de zogenaamde Oude Conftitutie, den ftaat en qualiteit van Eerften Edelen van Zeeland, als mede de functien van Erfftadhouder , Kaptein Generaal en Admiraal, enz.; en eindelyk de crimineele Vonnisfen van 1787, en zedert gewezen, mitsgaders alle zogenaamde politique uitzettingen ter zaake van Patriottismus, fpeciaal het Vonnis tegen den Burger Lucas van Steveninck gewezen; met uitzondering van die geenen, welke zig , onder voorwendzel van burgertwisten, aan altyd ftrafwaardige misdaaden hebben fchuldig gemaakt. Befloten hier van mentie in de Notulen en het Dagblad te maaken, en is wyders de Prefes verzogt, om de Gedeputeerden van Zeeland voor derzelver attentie te bedanken.
Voorts werd uit naam van gemelde Gedeputeerden verzogt, om provifioneel den uitvoer van een aantal marken Zilver, tot het munten van geld in die Provincie , toe te laaten , terwyl zy Gedeputeerden aangenomen hadden , ter Generaliteit tot het verbieden van den uitvoer van Goud en Zilver uit de Republiek te zullen concurreeren. Befloten , deswegens het rapport van het Committé van Financie af te wagten, dat eerstdaags zal worden ingebragt.
Het Committé van Algemeen Welzyn rapporteert nopens de Misfive van den OntXxxxx 3 van.
's Gra-
venhase.


r}%6 NIEUVVË* NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhage,
Deus-
vanger-Generaal Van Boetzelaer , dat de vraag, daar by gedaan, zig reftringeert tot die Amptenaaren , welke door of uit last deezer Vergadering , om byzondere redenen , van derzelver Ampten en Bedieningen verlaaten worden, en verder niet; waar uit volgt, dat de Ampt-Obligatien van Amptenaaren , welke overleeden of van hunne Ampten afgetreden zyn, even als voorheen moeten worden afgelost, en de Intresfen betaald, enz.; doch dat de aflosfing van AmptObligatien van Amptenaaren, die door deeze Vergadering van derzelver Bedieningen verlaaten worden , provifioneel tot nadere dispofitie behooren te worden gefurcheerd, om verder daar by opgegevene redenen; zullende wyders zo lang deeze furcheance niet opgeheven is, de intresfen der AmptObligatien behooren betaald te worden, even als of de verlaaten Amptenaar nog in zyne bediening was; doch dat zulks niet eer plaats zou grypen, dan na dat de generaale opfchorting van betaaling zal zyn ingetrokken, terwyl omtrent het gefurneerde Amptgeld in 1794 alles by provifie zal blyven in jlatu quo, enz. Dien conform befloten.
De Prefident communiceert eene ConceptPublicatie, waar by het gebruik der Graanen in de Styfzelmaakeryen bepaald wordt. Welke vervolgens gearrefteerd is. (Zie deeze Publicatie, in dato 13 deezer.


JAARBOEKEN, Maart, 1795* *727
Donderdag den 19 Maart 179$.
De Municipaliteit van Schoonhoven geeft by eene Misfive den hoogen nood te kennen, waar in die Stad zig door gebrek aan geld en leevensmiddelen, als mede door de requifitien der Franfchen bevindt, verzoekende eenen onderftand van 10000 Guldens. Befloten te antwoorden, dat de omftandigheden niet toelaaten , aan dat verzoek te kunnen voldoen.
Gelvk mede op dezelfde wyze aan de Municipaliteit van Gorinchem zal geant< woord worden, op haar gedaan verzoek tot het aanleggen en onderhouden van Ca fernen op 's Lands kosten.
De Municipaliteit van Leyden verzoekt, by eene Misfive, dat de Militie van den Staal voortaan alleen met Inlandfche ftoffen mog< gekleed worden, en dat voorts deeze Ver gadering zodanige middelen heraame, waa: door de industrie worde opgewekt en aan gemoedigd, enz. Het eerfte poinct geren voyeerd aan het Committé tot de zaakei van het Bondgenootfchap , met verzoek om daar aan zo veel mogelyk te voldoen en het tweede gefield in handen van hc Committé van Koophandel en Zeevaart.
Het Committé van Algemeen Welzy doet rapport omtrent de Requeste van Sty zelmaakers op de Koog en Wormermeei wegens zekere genotene vermindering va impofitie ; conform het rapport beflotet die genotene vermindering te blyven a cordeeren, en by Publicatie te verklaarei Xxxxx4 d
's Graven hage.
1
s
t
n
è-
»
n
if
i>
at


'sGra-
venhage.
Alteratie der Public, wegens de Impofitienen Tollen.
t s i
t | 5 \
' f f
e
c
I li
o v
I>
m d
v
ei ft
1728 NIEUWE NEDERLANDSCHE
dat alle de door Fabrieken en Trafieken genotene vrydommen, zullen blyven provifioneel op den ouden voet; zynde de Publicatie van den volgenden inhoud:
VRYHEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.. r\e Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Hoiiand, allen den geenen, die deeze zullen zien of hooren leezen , Heil en Broelerfchap! doen te weten, dat wy met bevreem3ing vernomen hebben, dat 'er aan onze Puslicatie van den 5 February laatstleden , by welke wy verklaard hebben: „ dat niemand , voortaan, onder welk voorwendzel het ook , zyn moge, eenigen vrydom zal genieten van , 's Lands , Stads-, of Dorps - Lasten, Irnpo, fitien, Tollen, Pont- of Poortgelden, en wat , dies meer zy;" eene zeer verkeerde en van mze meening geheel en al afwykende uitleg. ;ing wordt gegeven, als of wy daar door ook ouden hebben ingetrokken en afgefchaft alle rydommen of exemptien en remisfien, welken an zommige Fabrieken, Trafieken en Neerinen, ten einde dezeiven te bevorderen, en in and te houden, tot nu toe waren toegeftaan: u dat, ingevolge van deeze uitlegging, Gaarers van 'sGemeenelands Middelen op zommie Plaatfen, direcfeiyk ook in die gevallen den ollen Impost hebben gevorderd.
Dat wy nimmer by onze gemelde Publicatie erftaan hebben, die exemptien, remisfien, of pheffingen van den gewoonen Impost, welken ergund worden om Fabrieken, Trafieken , [eeringen, Handteeringen, of andere zaaken, m wier bloei en in ftandhouding het heil van ;n Lande gelegen ligt, te bevorderen, en waar m de vruchten niet ten voordeele van een migen, of eenige weinige gepriviligeerden lan, maar door alle de Ingezetenen van den
Lan-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1729
Lande te zamen worden genooten, te vergely ken, veel min te verwarren, en op denzelven voet te ftellen met die haatelyke en tegen alle Rechten van den Mensch en van den Burger, zo wel als tegen alle grondbeginfeien van Gelykheid ftrydende Privilegiën of Voorrechten, welke alleen in onze bovengemelde Publicatie bedoeld worden , en flechts ten behoeve van eene, of van eenige weinigen zyn toegeftaan geworden, en;dus ten wezenlyken "nadeele van den Lande, en verachting van alle deszelfs overige Ingezetenen ftrekken.
Dat wy niet alleen altoos zorgvuldig alles zullen uit den weg ruimen, wat eenig nadeel aan Fabrieken, Trafieken, Neeringen, Visfcheryen, enz. zoude kunnen toebrengen, maar dat wy verlangen naar die gelukkige oogenblikken , waar in wy in ftaat zullen geileld zyn, om de bezwaaren, waar onder zy nog mogten zugten, te verligten, en middelen in het werk te ftellen, om derzelver herftel, bloei, en uitbreiding, met gepasten aandrang te bevorderen.
En om hier van, van Honden aan, een blyk te geven, en alle verwarring en verkeerde uitlegging voor te komen, zo is het, dat wy goedgevonden hebben te refolveeren en te decreteeren , gelyk wy goedvinden en decreteeren by deeze, dat alle verminderde Impofitien, exemptien, of remisfien, zo als zy by de refpecïive Ordonnantiën zelve, of by verfcheiden Refoiutien zyn toegeftaan geworden, het zy aan de Commercieerende Coloniën van den Staat in de Oost- en West-Indien, het zy aan de refpecïive Visfcheryen, de geoclroyeerde Polders, uit hoofde van drooggemaakte Landen, aan Fabrieken, Trafieken, Neeringen, en wat meer onder deeze of dergelyke benaamingen kan verftaan worden, provifioneel zullen zyn en blyven op den ouden voet, zo als die geweest is voor de Publicatie van den 5 February laatstXxxxx 5 lee-
's Graven hage.
Alteratie der Public, wegens de Impofitienen Tollen.


's Graven hage.
Alteratie der public, wegens de bhpofitienen Tollen.
173o NIEUWE NEDERLANDSCHE
w,1pn en tot tyd en wyle wy meerdere en S efficacieufe middelen «uilen hebben kimS beraam n en in het werk ftellen, om alle die bronnen van 's Lands welvaart nog nieer-
%n eeWrwyChniet begeeren dat iemand, uit hoofde van verkeerde begrippen in deeze, eeui~ frhade kome te lyden, zo qualificeeren en fnthoïifeeren wy de Committés4 van Algemeen Wel/yten van Financie, om aan alle Gaarders . ïï Gemeene Lands Middelen te gelasten, het ff een zv ter zaake voorfchreeven meerder mogfen ontvangen hebben, dan wel uit hoofde van exemSien of remisfien, volgens voorgaande Sï, of Refoiutien toegeftaan, hadt behooren te gefchieden, aan die, van w,en zy zulks ontvan-en mogten hebben, te reftitueeren, zonder eenr gen aftrek, en zonder daar voor eenige ferceS in rekening te mogen brengen: «o Jls wV ook aan den anderen kant dezelve Comm n^gdasten en qualificeeren, om ter, voorkóming van alle misbruiken en fraudes , alle sSge prtecautien en bepaalingen te: ftellen en te Laken, als zy tot welzyn van> den Lande en tot naarkoming van onze, door deeze Publicatie gemanifesteerde oogmerken , nuttig en nodig zullen oordeelen te behooren
En o! dat niemand hier van onkundig zy, zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd! daar zulks te gefch.eden gebruike-
ly Gedaan in den Hage, onder 't Klein Zegel van den Lande, den 19 Maart i795, het eafie Jaar der maaffcke ^
Ter Ordonnantie van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland,
T. F. LEEMANS.
By


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1731
By den aanvang deezer Vergadering waren geleezen twee Misfives , als één van Amfteldam en één van Leyden, behelzende remarques op het doen afleggen van den gerequireerden Eed; welke eerfte Misfive inzonderheid de uiterfte verontwaardiging der Vergadering heeft verwekt; zynde voorts eene Commisfie van twaalf Leden benoemd, om van derzelver Confideratien en Advis, nog ftaande deeze Vergadering, te dienen; die dan ook voor het eindigen derzelve rapport gedaan heeft: zullende het gebeurde en de ftukken daar toe betrekkelyk, na' der worden publiek gemaakt.
Vry dag den 20 Maart 1795.
De Gedeputeerden ter Generaliteit draagen voor, dat deezen morgen het Commit té van de Marine ter Vergadering van Hur Hoog Mogende den flegten toeftand, waai in de Zeetnagt zig bevond, en het gebrel aan Penningen , op de nadruklykfte wyz< hadt voorgefteld; het welk zy Gecommit teerden van dien aart hadden gevonden, da zy zulks onverwyld ter kennis van deez Vergadering hadden gemeend te moete brengen, rerwyl noch aan de Zee-, nocl aan de organifatie van de Landmagt, iet kon gedaan worden, voor en aleer 'erge den bezorgt wierden : terwyl zy Gecorc mitteerden verder verzogt waren, om b deeze Vergadering te zien te bewerken dat eenige Leden mogten worden gecommi teerd om met Gecommitteerden uit Hu
Hoo
'sGra-
venhage.
i
t
1 1 s
Lj
y »
ti l


1732 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's G.1AVEN HAGE.
1 i 1 1 ] ( 1 1 1 1 ]
I
T)at hy op| gisteren, ten niterften aangedaan over den treurigen toeftand van zaaken, waarin ons dierbaar Vaderland zig bevondt, welke hy met zo veel kragt van redenen hadt hooren affchilderen, toen zig reeds aangefpoord gevonden hadt, om een voordel ter meerdere bevordering van de Burgerwapening te doen; dan dat hy door de imertelyke gewaarwordingen en aandoeningen, die door de Misfives van Amfteldam en Leyden waren verwekt, en door het verloopen van den tyd, daarin was verhinderd geworden.
Dat hem de traage en flappe voortgang der Burgerwapening ten uiterften nadeeiig voor de belangens des lieven Vaderlands voorkwam, dewyl dezelve behalven te Amfteldam , Haarlem, Rotterdam, Leyden en den Haag, weinig of geene vorderingen maakte, daar echter hier
in
Hoog Mogende en van de beide Committés in conferentie te treeden, en de gefcbütö (le middelen te overleggen, om beide Committés van eene genoegzaame fomme van penningen te voorzien, ten einde daar uit Je allernoodzaaklykfte uitgaven te kunnen ioen, en om verdere funeste gevolgen voor e komen. Befloten aan dat verdoek dadeyk te voldoen, en daar toe gecommitteerd le Burgers Habn, 'lulling van Qldenbarw ye/d, Gevaerts, Van Swinden, Lans, Stap' borst, Van Lier/der, Hoyer en Hovens ; vordende de Gedeputeerden ter Generalieit verzogt, om het uur der conferentie op norgen avond ten zes uuren te bepaalen.
De Burger de Lange van tWyngaerden, het yoord verzogt hebbende, deed in fubftanie dit voorftel:


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1733
in alleen de nist? veiligheid en zekerheid tegen contrarevoïutionaire aanOagen te vinden is.
Dat hem wel bekend was, dat veelen niet met dien lust en iever., welke zelfs voor den Jaare 1787 plaats hadt, en die het gewigt der zaake. vorderde, na eene wapenrusting omzagen, om zig even als onze moedige Voorvaderen 'iever ond.r de puinhoopen hunner Steden, Vlekken en Oorpen te laaten begraven, dan aan de overheerfching eenen voet ronds te ruimen.
Dat die ieverloosheid by vielen daar uit ontftond, dat de onafhangelykheid van dit Land nog niet verzekerd was, maar dat na zyne gedasuen zulks eene reden te meer behoorde te wezen, om met den warmften iever en met een hart dat voor de Vryheid klopt, de wapenen aan te grypen, ten einde de doodelyke flagen,die ons een verraderlyk Engeland zoekt voor te bereiden, af te keeren, en om aan onze Broeders de Franfchen te toonen dat wy der Vryheid waardig zyn, en voor de daarltelling en de bewaaring derzelve het leven en alles wat ons dierbaar is veil hebben.
Dat eene zo ver mogelyk uitgebreide wapening der s Burgers den fterkrten fteun voor deeze Vergadering, en eene beveiliging tegen alle Ariftocratie zoude wezen.
Dat hy eene itaande Armée in de tegenwoordige gefteldheid van zaaken van Europa, voor noodzaaklyk hield, doch dat het gewis de natuurlykfte Krygsmagt is, die uit Vaderlandfche Burgers is zaaingefteld.
Dat door het Committé Militair deezen avond de nodige depêches zouden worden afgevaardigd, om aan de Schutteryen en Genootfchap. pen, die in den Jaare 1787 de wapenen ontnomen waren , dezeiven te doen terug geven; doch dat de beoefFening der wapenen, na zyne gedagten, op eenen eenparigen voet moest worden ingerigt, ten einde de onderfcheidene Corp-
fea
'sGra*
VENHAGE.
Voorftel rankende de Burgerwapening.


1734 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
VENHAGE.
Voorftel ra akende de Burgerwapening.
fen des noods gezamenderhand zouden kunnen werken.
Dat hy om alle deeze redenen voorflaat, het Committé Militair te amborifeeren , om met overleg, en zelfs asfumptie van bekwaame Burger-Officieren , een gefchikt Plan te beraamen, waar door dit heilzaam oogmerk zou kunnen worden bereikt, en allen en een ieder, die waarachtige liefhebbers van hun Vaderland, en de waare principes van Vryheid en Gelykheid waren toegedaan, zig onder de gewapende Burgermagt, of om met eene andere benaaming te fpreeken, onder de Nationaale Guardes, zouden kunnen fchaaren.
Op weiken voordragt befloten is, het Committé Militair dien conform te authorifeeren, om een Plan te formeeren tot het fpoedig wapenen van eene algemeene Guarde.
Verfcheiden Kooplieden , Makelaars en Handeldryvende Ingezetenen, binnen Amfteldam, geven te kennen, dat zy met verontwaardiging verneemen, hoe buiten 'sLands gerugten verfpreid zyn geworden, fpeciaal wegens den toeftand en onveiligheid van Amfteldam, en de mishandeling der Kooplieden en Goederen door de Franfchen; verzoekende om voorziening. Aan het Committé van Commercie en Navigatie om Advis.
De Burger Van Swinden produceert de Concept-Publicatie , wegens de vrydommen , exemptien enz., voor de Fabrieken en Trafieken; die vervolgens is gearrelleerd. (Zie deeze Publicatie, in dato 19 deezer, bl. 1728.)
Heden vastgefteld zynde, om het werk
der


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1735
der Financien, zo doenlyk, tot een befluit' te brengen, hebben de Burgers, op den 131 deezer daar toe gecommitteerd, verfcheiden' rapporten uitgebragt; zullende dezeiven gedrukt, en aan de Leden der Vergadering uitgedeeld worden, waar op elk der Leden zyne reflexien binnen 34 dagen, na dat de Rukken rondgedeeld zyn, aan eene Commisfie zal kunnen ter hand ftellen, beftaande uit de Burgers Tuliing* Staphorst, Hoyertn Lans, die de ingekomene bedenkingen aan de Commisfie, welke de Concepten geformeerd heeft, in behoorlyke ordre zal ter hand ftellen. üocb daar de hooge nood vordert, dat een fpoedig en dadelyk wer« kend middel wordt by der hand genomen, om penningen te bekomen, is befloten dal het gemaakte Goud en Zilver der Ingezete nen van Holland, binnen een zekeren tyd. en onder de behoorlyke bepaalingen en uitzonderingen, in 's Lands Schatkist zal wor. den geftort; zullende dit ftrekken in min dering der groote Financieels operatie, dii zal moeten gedaan worden ; zodanig, ech ter, dat die meer in Goud en Zilver za hebben gefourneerd, dan hy voor het ge heel zou behoeven in te brengen, van da meerdere restitutie in contanten zal ontvan gen. En zyn de Burgers Staphorst., Va* ^winden, Hovens en Vol!enbov:n verzogt om deswegens een Concept-Publicatie t formeeren. Ook zal van dit Decreet aai Hun Hoog Mogende, en in de Befogne o; morgen te houden, worden kennis gegeven niet expresfe declaratie, dat de Provinci
va
sGra-
'enha-
je.
l
t
% t
1 5 3
e 1


'sGra-
VSNIiA" GE»
1736 NIEUWE NEOER.LANDSCHE
van Holland van de andere Provinciën verwagt, dat zy tot denzelven Patriotti* fchen iiap zullen befluiten; op dat de Provincie van Holland, zo zy in die edelmoedige handelwyze niet wierde nagevolgd , niet genoodzaakt zoude zyn , de Bondgenooten verantwoordelyk, te ftellen voor de allernoodlóttigfte gevolgen , die daar uit noodzaaklyk zouden moeten ontftaan, en dezeiven aan hun eigen lot te moeten overlaaten.
Saturdag den 21 Maart 1795.
De Municipaliteit van Dusfen, Muhfter en Muylkerk klaagt over inkwartiering en requifitien ; zynde deeze plaatfen onder het vorig Beftuur op eene voorbeeldelooze manier geïnundeerd, zelfs hier endaar tot op zes voeten hoogte; het Wintergraan hier door vernield; naderhand door inkwartiering der Franfchen bezwaard, en nu op nieuw door den doorbraak in de droevigfte elende gedompeld; moetende de Ingezetenen met Paardenboonen gevoed worden, zynde men daar zonder provifien, en de Armenkasfen geheel buiten ftaat; verzoekende eene fpoedige hulp en onderfteuning.
De Municipaliteit van den Haag geeft by Misfive kennis, dat met den 2 April aanftaande, de tyd haarer aanftelling verftreeken is; dat zy reeds over de meest gefchiktfte wyze tot het doen verkiezen van eene nieuwe Regeering hadt geraadpleegd j


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1737
pleegd; doch dat zy vernomen hebbende, dat ter deezer Vergadering deswegens eene generaale Commisfie was benoemd, verzogt geïnformeerd te worden, of dat pro* vifioneele algemeene Plan tydig genoeg in gereedheid zoude kunnen zyn, enz.
Zondag den 22 Maart 1795.
Op het geproponeerde, is de Burger P. Elias, als Bailliuw van Amftelland, gedimitteerd, en aanftaande Donderdag bepaald cm eenen anderen aan te ftellen.
Verder is gecommuniceerd eene ontvangene Misfive van de Municipaliteit van Leyden , ter geleide van eene Memorie van be« zwaaren over den gevorderden Eed.
Maandag den 23 Maan 1795.
Noordwykerhout, Voorhout en Hillegom melden, dat zy eenen Bailliuw op zig : zeiven hebben aangefteld. Befloten te antwoorden, dat de Burger Fan Euuren, door ideeze Vergadering tot Bailliuw van de vier jAmbachten aangefteld, alleen kan geadmititeerd worden.
Vervolgens is door den Prefident gecomïmuniceerd eene Misfive van den Commisfaiire Ordonnateur Juge , aan het Committé 'van Algemeen Welzyn, te Breda gefchree^ven, waar by hy binnen vyf dagen 400 'Osfen vraagt, terwyl daar en in den omtrek j groot gebrek is.
Wyders eene Misfive van de Ministers Yyyyy Blauw
's Graven ha-


-738 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Graven hage.
J
Blauw en Meyer te Parys, van dén 17 deezer, gefchreeven aan Hun Hoog Mogende, behelzende opgaaf van klagten van het Franfche Gouvernement, dat de fournitures van allerlei aart niet regulier in de Legers aankomen.
De Gedeputeerden ter Generaliteit doen rapport, dat het Committé der Marine geadvifeerd hadt , om de Blankenburgfche Visfchers, die in de Haven van Vlisfingen door de Franfchen waren gearrefteerd, aan den Prins Van Coburg, enz. te renvoyeeren, die hun bevoolen hadden om de Haven van Ooftende te verlaaten, waar mede Hun Hoog Mogende zig hadden geconforraeert. En dat, op het rapport van den Schout by Nacht Melvlll, omtrent den ftaat van de Rheê van Vlisfingen, en het verzoek daar by gedaan, om aan den Burger Lmysfen aldaar de ƒ 40000 door hem ter betaaling van de afgedankte Matroozen opgefchoten, Hun Hoog Mogende de Provincie van Zeeland zouden verzoeken, die fom voor te fchieten; en dat wyders aan gemelden Schout by Nacht Melvill zyn ontflag zou kunnen worden verleend, behoudens zyne verantwoording. Welk Advis door Zeeland was overgenomen.
Dat op de Memorie van den Minister van Portugal, om fatisfactie voor zynen Secretaris, die op den 7 December 1793 alhier in den Hage was geïnfulteerd geworden, waar over hy te vergeefsch verfcheiden klagten aan het voorig Gouvernement hadt gedaan, by Hun Hoog Mogende be-
flo-


JAARBOEKEN, Maart, 1795* 1739
floten was , om deeze Vergadering te verzoeken van deswegens informatien te doen inwinnen.
Dat op eene Misfive van de Magiftraat van Hulst, Hulfter-Ambacht, Axel en ter Neufe, behelzende klagten, dat zy onder het arrondisfement van Gent begrepen wierden te behooren, als mede over zwaare requifitien, en het vervoeren van twee Leden der Magiftraat naar Brusfel, verzoekende derzelver ontflag te bewerken, Hun Hoog Mogende befloten hadden , deswegens by de Franfche Reprefentanten, door de Burgers Fan Sonsbeek en Palland, de nodige inftantien te doen.
Dat het voorftel tot eene benoeming van eene generaale direct ie over de Coloniën, door eenige Provinciën was overgenomen.
Dat op de Requeste van Westrik en Vereul, Burgers van Amfteldam , om, han» gende de deliberatien over het vorig poincf, eenige bekwaame perfoonen in den ColonieRaad te benoemen, ter beraaming van de promptfte middelen tot behoud der Coloniën, de Provinciën van Holland en Zeeland aangenomen hadden, zig nader te zullen verklaaren.
Dat op Saturdag door de Burgers Van Sonsbeek en Palland, omtrent de Misfive van Hulst, enz. was rapport gedaan, en dat de Reprefentant Alquier aangenomen hadt, order te zullen ftellen omtrent de twee weggevoerde Burgers; doch dat, voor het overige, de generaale befchikkingen omtrent de Yyyyy a Ge-
'sGra-
venhage.


's Graven hage.
1740 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Genéraliteits Landen zouden dienen te worden afgewagt; hebbende hy verder van alles fchriftelyke opgaaf verzogt, waar toe dan ook aanftonds by Hun Hoog Mogende was befloten.
Dat by Hun Hoog Mogende eene interesfante brief van de Commisfarisfen /Enea, Story en Glavemam , gefchreeven aan de Helder , den ao deezer , was ingekomen, waar by het locaale van de Haven van Hoorn zeer wordt aangepreezen.
Dat op voordel van Overysfel befloten was, een groot Befogne te houden over het doen eener Negotiatie ten lasten der Unie, en zulks hangende de deliberatie over de door Holland voorgeflagene mefure.
Dat het voorftel omtrent de affchaffing der Graaflykheids-Tollen, door den Burger Habn in de volgende bewoordingen was gedaan :
HOOG MOGENDE HEEREN!
De Gecommitteerden van Holland kunnen of mogen niet langer uitdeden, het uitbrengen van den last, hun reeds voor veele dagen, door hunne Committenten opgedragen, en waar toe de veele, zo wigtige en zo dringende bezigheden deezer Vergadering, hun den tyd tot hier toe, niet hebben gelaaten, om namelyk, aan U Hoog Mogende officieel kennis te geven, dat de Provifioneele Reprefentanten des Volks van Holland, by hunne Publicatie vttn den 5 deezer, opgeheven en vernietigd hebben, alle de zogenaamde Graaflykheids-Tollen , onder welke benaaming ook zy in Holland nog mog. ten Ueftaan, het zy dan van Stapelrecht, het


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1741
zy dan van plaatfelyke Privilegiën, of perfoonlyke Ocfrooyen, het zy van zwygende, vliegende Brandtollen, of foortgelyken; als dezeiven niet anders kunnende aanmerken, dan als treurige overblyfzels der Barbaarfche middeleeuwen, en niet alleen als ftrydig met de waare belangen van den Koophandel, maar in de daad als onbeftaanbaar met de Rechten van den Mensch en van den Burger, zo plegtig by onze Committenten, op den 31 January laatst leeden erkend. En gelyk het by eene zo rechtlievende Vergadering als deeze is, welke mede op den 4 deezer, de Rechten van den Mensch en Burger openbaare hulde heeft gedaan, volkomen nodeloos moet geacht worden, om in het breede te willen betogen, de wederrechtlykheid van diergelyke knevelaryen: gelyk het in de daad gefchiedkundig zeker is, dat dezelve niet anders zyn dan fchandelyke overblyfzels van 't zogenaamde Graaflyk Gezag: gelyk deeze Vergadering te verlicht is, om niet te beieffen, dat de vernietiging van de Tollen in Holland, tegen over de voortduuring van dezeiven, in andere Gewesten, in de daad zeei nadeelig, zeer ongelyk, en zo wy gelooven, zeer onbillyk zou zyn; zo meenen wy het best aan onzen last te voldoen, en den kostbaaren *yd deezer Vergadering te fpaaren, door eenvoudig aan dezelve aan te bieden, een exemplaai der gezegde Hollandfche Publicatie, en tevem aan U Hoog Mogende voorftellen, om vooi zo veel de Generaliteits Landen aangaat, zoortgelyk belluit van vernietiging der Graaflykheids-Tollen te neemen, en voorts aan de refpecfive Bondgenooten de Hollandfche Publicatie toe te zenden, met by voeging eener exhortatie, om in den haare, daar het te pas mogi komen , der Commercie en Navigatie gelyker dienst te bewyzen, en door een vrugtbaar er fpoedig befluit, in deezen, de heilige pligter Yyyyy 3 var
'sGra-
itenha-
ge.
Voordel,raakende de affchaffing der Graaflykheids»Tollen.
I
i


Ï74S NIEUWE NEDERLANDSCHE
VGra-
venha" ge,
van Gelykheid, Vryheid en Broederfchap we» zenlyk geftand te doen.
Waar op de geproponeerde exhortatoire Misfive , en het overzenden der Hollandfche Publicatie , was geconcludeerd, en, voor zo veel zulks de Generaliteits Landen aanging, het zelve gefield in handen van de beide Committés om advis.
En is verder omtrent het Voorftel van de Burgers Wesnik en Vereul, na dat dezelve Requeste en Misfive daar toe betreklyk, geleezen was, befloten, de Gecommitteerden ter Generaliteit te gelasten, het daar heen te dirigeeren, dat aan dit verzoek by Hun Hoog Mogende wierde voldaan.
De Prefident communiceert, dat de Minister van Portugal, in eene met hem gehoudene conferentie, te kennen gegeven hadt, dat hy verzogt, om met twee of meer Leden uit het Committé van Commercie en Navigatie in conferentie te treden. Welk Committé aangenomen heeft aan dat verzoek te zullen voldoen.
Het Committé van de Vivres rapporteert, dat het zelve zig in de noodzaaklykheid gezien hadt om een Commisfie uit hun midden naar Amfteldam te zenden, ten einde onderzoek te doen op de klagten, door zekeren J* du Boy, aan de Franfche Reprefentanten gedaan, dat de aangekogte Graanen niet konden dienen, terwyl hy verder voorgefteld hadt, om benevens twee Makelaars daar van examinatie te doen. Dat zy door twee neutraaje Makelaars die Graanen hadden


JAARBOEKEN, Maart, 1795- 1743
den doen examineeren , en die aanklagte' geheel onwaar was bevonden ; waar van zy aan de Franfche Reprefentanten door eene Memorie, en de daar toe behoorende Bylagen, hadden kennis gegeven; gevende verder te kennen dat zy verfcheiden voordeelige aankoopen , voor de requifitie, voor contanten zouden kunnen doen; en verzoekt dat het Committé van Financie gelast worde, om zo veele penningen aan het Committé tot de Vivres te verftrekken , als het zelve van tyd tot tyd zal nodig hebben. Voorts fchryft dit Committé aan de ongehoorde vragten de moeyelykheid toe, om de requifitien te verzenden, vermits men voor het transport naar Venlo of Maastricht, van 3408 last Tarwe of Haver, ƒ 98000 vordert; zynde het Committé te fcrupuleus om zonder expresfe, last deezer Vergadering daar in te komen , en dus 'sLands penningen dooi eigenbelang zoekende menfchen te zien abforbeeren. Befloten, het verrigte van hei ComriPitté omtrent het eerfte poinét te ap probeeren; het Committé van Financie tt gelasten, om zo veel mogelyk het Com mitté der Vivres met contanten te ashttee ren, en de Municipaliteit van Amfteldan aan te fchryven, de nodige ordres te ftel len, dat in dit geval alle Schippers üraanet en Goederen voor het Committé tot de Vi vres kunnen en mogen vervoeren, zonde zig deswegens aan de Keuren te houden.
Het Committé van Financie doet rappor omwent de Requeste van A. Houtman, We Yyyyy 4 du
s Gra."
fENHA3E.
»
l
r t


's Gra-
venhage.
/
1744 NIEUWE NEDERLANDSCHE
duwe C van Bergen , en advifeert, hoe zeer doordrongen var, de ongelukkige omftandigheden der gemelde Weduwe , desfavorabel. Befloten, conform dat rapport, om niet te kunnen treden in haar verzoek ; echter om aan haar, uithoofde haarer droevige fituatie, toe te leggen eene gratificatie van 1300 Guldens.
De Burger Fan Swinden doet rapport, uit nasm van de Gecommitteerden, die met gemagtigden uit Hun Hoog Mogende en van de beide Committés op eergisteren het Financieel befogne gehouden hebben; dat zy Gecommitteerden hunnen last hadden geopend , en de noodzaaklykheid van eene prompte voorziening van geld aangetoond; dat de Leden daar van allen waren geconvinceert, doch niets op zig konden neemen, vermits zy ongelast waren; dat zy echter gefchreeven hadden, om tegen den 1 April herwaards Gecommitteerden te zenden, ten einde behoorlyk gemagtigd, in een nader befogne te treden; dat, na veele bedenkingen over en weder, het Plan tot het opbrengen van het Goud en Zilver was geleezen, waar omtrent veele objectten waren gemaakt; dat men meer inclinatie fcheen te hebben, om eene Negotiatie van 10 è 10 millioenen by wyze van anticipatie te doen, enz. en dat de Leden van de Generaliteit eenige exemplaaren van de Plans, die gedrukt zullen worden, hadden verzogt. De Commisfie bedankt, en het rapport aangenomen voor Notificatie.
Het Committé van Algemeen Welzyn
rap-


JAARBOEKEN, Maart, i"95« mS
rapporteert, dat het zelve, vermits de in-' lyving en vereeniging van Ysfelftein, enz.1 bet zelve aanfchryving gedaan hadt, om in-( formatie van de op die plaatfen geheven wordende lasten, en van den opbreng van dien te worden geïnformeerd; zullende het Committé in tyd en wylen perfoonen aanftellen ora 's Lands Middelen aldaar te innen; doch verzoekt het Committé, dat bepaald wordt om de onbefchreevene middelen op die plaatfen te doen ingaan i Mey; het Heeren-, Coffy en Thée-, Plaifiergeld en confumptie Tabak met i July ; en die der Bouwmiddelen met i October deezes Jaars. Dien conform befloten.
J.Tetmans, te Haarlem, verzoekt by Requeste, om als Drukker van den Lande geemployeert te worden, vermits hy in de dagen van overheerfching en geweld, geen zwarigheid gemaakt heeft, om der goede zaak te dienen door het leenen van zyne Drukkery tot zodanige gefchriften , waar door de oogen van veelen zyn geopend en de Omwenteling bevorderd ; voegend^ hy eenige exemplaaren dier ftukken by zyn Request. Aan de Committés van Algemeen Welzyn en Financie.
De Prefident communiceert, dat de Commandant der Haagfche gewapen Burgermagt aan hem uit naam dier Burgery hadt verzogt, om op morgen, by gelegenheid der Monftering, vereert te mogen worden met het bywezen van eenige Leden uit deeze Vergadering. Befloten dat de Committés, die Gecommitteerde Raaden vervangen, ieder
sGra-
rENHAtE.


"fi GrAVENHA'OE.
Aanfpraakvan dei Burger Loncq.
I i
174Ö NIEUWE NEDERLANDSCHE
der twee Leden uit den haaren , dewelke ■ tog tevens Leden deezer Vergadering zyn, zullen committeeren tot het bywoonen dier plechtigheid.
De Prefident Loncq legt zyn prefidium neder, met de volgende Aanfpraak:
BURGERS REPRESENTANTEN!
ï~letr uydffip is daar> dat ik het Voorzittertchap deezer Vergadering in uwen fchoot moet nederleggen; ik doe zulks met blydfchap, m de hoope dat ik voor de gemeene belangen des lieven Vaderlands niet ten eeneinaale onnut geweest ben; ik doe het met dankbaarheid voor de blyken van vertrouwen, medewerking, en verfchooning voor myne zwakheden, die ik zo duidelyk ondervonden heb , en onder de gevoelige erkentenis voor de bereidvaardige hulp, my door den zo waardigen Vice-Prefident de Lange betoond.
Ja, Burgers.' myn prefidium heeft oogenblikken opgeleverd, zo als 'er nog geene geweest waren, zints wy geconftitueerd zyn. Ik heb jezien , dat wanneer het op de Souverainiteit les Volks aankomt, alle harten zig vereenigien; ik herinnere my met vernieuwde aandoeïing dat heilig enthufiasme, dat in meer dan !éne Sesfie, ons allen bezielde. O dat dit vuur tlaakende blyve! die geestdrift fteld ons alleen n ftaat ter verrichting van groote daaden: die ;eestdnft, die Frankryk behouden heeft, kan Heen ook ons behouden; flapheid in onze beluiten zal onze ondergang bewerken. Manneyke cordaatheid, energie, ons van den afgrond ie voor ons gegraven wordt, redden.
Dat dan de Vergadering rustig voortga in iaaren moeilyken arbeid; dat zy in myne plaats ea man verkieze, die dubbel vergoeden zal,
kei


JAARBOEKEN, Maart, 1795- W
het geen in my gemist werd. Dac ons, gelyk "en der bevalligfte Schryvers onzer Eeuw in een ander opzigt zig uitdrukt, deeze zagte troostryke gedagte beziele , dat ook nog van ons zal gefproken worden, wanneer wy met meer zyn; dat wy ons ftreelen met het zo wellustig gefluister dat wy hooren uit>den mond van eenige onzer tydgenooten, wat namelyk die menfchen eenmaal van ons zeggen zullen, voor wier verlichting en gelukzaligheid ons zeiven opofferden, welken wy hoog achten en beminden, offchoon ze nog niet geboren waren,
Dingsdag den 114 Maart \?<)%.
De Burger J.vanStyrum doet den Eed al: Hoofd-Officier van Haarlem, en Bailliuv van Brederode.
De Prefident communiceert eene ontvan gene Misfive van de Commisfie te Amftel dam, waar op een voorloopig antwoordt geg^vem ^ pr;oresfe van zeker Hospi taal te Oudenaarden, geeft by Requestet kennen, dat zy om de omftandigheden de Oorlogs herwaards is geweken, en als n verkiest wederom naar gemelde plaats teru te keeren; verzoekt dus dat het Placaat va den 2 February, omtrent den uitvoer va Goud en Zilver , op haar niet apphcab zy, willende zig gaarne aan het geftreng onderzoek onderwerpen. Aan het Hof 0 Advis.
Bericht van IV. F. H. van Wasfenae Heere van Katwyk, op de Requeste van Katwykfche Visfchers, (zie bl. 1665.,wf
'sGra-
venha-
ge.
r
3
e s
li
g
n n il k n
ri le ar in


'sGra-
venha6e.
i
I <
<
i
ü
g d v
C
rrj
te R de fo he w;
u
rm lee
van
1748 NIEUWE NEDERLANDSCHE
in hy zyne gronden voor de wettigheid van het aldaar'gevorderde Pondgeld, enz. opgeeft. Aan het Hof om Advis.
De Municipaliteit van Ysfelftein geeft by Misfbe te kennen, dat aldaar als Maire fungeert Lyklama a Nyebolt, was voorneemens ;ene nieuwe benoeming te doen, doch zominigen maaken zwaarigheid, vermits als nog liet uit den Eed, aan den Baron gedaan mtflageu waren, en dewyl het nog niet belist was, of Ysfelftein tot Holland behoorie; verzoekende fpoedige decifie. Geren'oyeerd naar de Refolutie en Publicatie van len 16 deezer, des wegens genomen.
J- 7- Hetterfcbey , provifioneel Adminitrateur van de Domeinen te Zevenbergen raagt, of hy de Plantagien zal doehlierellen, en voortgaan met eenige fchikkinen ten voordeele van het houtgewas alaar ; en ten tweede verzoekt hy, dat de Jorige Rentmeester Z>, V.Meyners mag opifpoort worden, die alle de papieren en hartres heeft zoek gemaakt. Aan het Comitté van Algemeen Welzyn om advis. Vervolgens communiceeren de Gedepuarden ter Generaliteit een Extraét uit de ifolutien yan Hun Hoog Mogende van he. n, waar in het rapport van het groot Be?ne op de Propofitie van Overysfel, tot t doen eener Negotiatie, voorkomt, en iar by geadvifeerd wordt, om drie a vier :den van Hun Hoog Mogende met volle gt te qualificeeren tot het doen eener Geldnmg, op de minst onereuze wyze, van t boven de 12millioenen,onderguarantie


JAARBOEKEN, Maart, 2795. 1749
van de zeven Provinciën enz,; waarmede zig zes Provinciën hadden geconformeerd, en door Holland was overgenomen. Befloten , de Gecommitteerden ter Generaliteit te gelasten, uit naam deezer Vergadering te verklaaren, dat Holland in zodanige Negotiatie niet kon komen, vermits die in effecle alleen ten haaren laste zou loopen, maar dat deeze Provincie beginnen zoude met het gemaakte Goud en Zilver te vorderen, het welk men bereid was in de algemeene Kas te Horten, mits de andere Provinciën zulks ook deeden , en dat men daar op met primo April aanftaande cathegorisch antwoord zou afwagten, terwyl de Gedeputeerden voorts de deswegens te doene Publicatie zodra mogelyk "zouden mededeelen.
De Burger Bosveld communiceert het antwoord aan da Municipaliteit van Leyden, op de Memorie van bedenkingen omtrent den gerequireerden Eed, op voorleden Zondag ingekomen ; welk antwoord volkomen is geapprobeerd.
Mr. Willem Bilderdyk, Advocaat voor de Hoven van Juftitie, geeft in zin en fubftantie by Requesre te kennen: dat door deeze Vergadering, op den 9Maart, byaanfchryving van alle Amptenaaren zynde gerequireert een Eed, het dien"ten gevoke aan den Hove van Holland baat goedgedagt, by Publicatie van den .9 deezer, onder anderen de Advocaaten tot het alteggen </an dien Eed re Jen de volgende week »p te roepen; met by voeging, dat na dien tyd geene Ad-
VQ.
's Gra-
VENHASE.


i?5° NIEUWE NEDERLAND3CHE
's Gra-
venha" ce,
;
. i
i
s
I
i
vocaaten zouden worden geadmitteert, ora hunne funclien waar te neemen of daar in te continueeren, dan die den Eed zouden hebben afgelekt. Dat hoe zeer hy zig onder die aanichryving niet begrepen kon achten, of nimmsr advoueeren dat zyne vrye practyk als een Ampt of Bediening zou kunnen worden befchouwd, en zulks ook by 's Lands wetten onderfcheiden wordt, hy echter zig nooit en ook nu niet wil onttrekken, om ter requifitie, het zy van de Vergadering, welke de exercitie van het publiek gezig in handen heeft, of van den Hove, zodanige Eedsprestatie te doen , als ter verzekering en verbinding van des Suppliants gedrag in zyne qualiteit, behoudens zyn vry geweten, gevorderd kan worden. Dan dat by hem omtrent dien Eed verfcheiden zwaarigheden waren opijekpmen, en daarom met alle behoorlyke reverentie remarqueert : dat hy daar in idndt i. eene plechtige verklaaring van gevoelen, en s. een belofte van toekom!tig gedrag* Dat het eerfte een a&us me?e internus zynde, niet alleen aan het pusliek Beftuur geheel onverfchillig moet zyn, maar tot geen object van perquifitie remaakt moet worden , en dat niemand tan worden verplicht eenige confesfie van jeloof of gevoelen af te leggen, zynde alpen de externe daaden aan de civiele wet ubjecT:. Dat dus ook niemand; eenig gevoelen kan of mag geobtrudeert worden, ;n aan niemand eenige betuiging van geweien kan afgevergd worden, ftrydig met
de


Jaarboeken, MMl 17gS. i75f
tle bezelren, waar in hy të recht of te onrecht verfeert. Dac daar "deeze grondbej ginzels ook door aile Rechts-Doctoren in het Natuurrecht zyn aangenomen, hy dan bok vertrouwt, dat zy by deeze Vergadering ook geene disfentie zullen onderhe-. Vig Zyn: te meer, daar hét Placaat van 3i January vryheid van gevoelens órïderlleld , met die zelfs door de Drukpers, of anders te kunnen openbaaren, enz. Dat het eerfte gedeelte van dén Eed eene erkentenis behdst, 'welke eért voorwerp is Van het verftand, een objeéT: van deaanveelerlei -disputen onderhevige Scientia Juris Nalura, en van dé bepaalingen by de Publicatie gemaakt. Dat hy vertrouwt, (ver\ mits nooit buiten de Kerkelyke Gemeen, fchap iets diergelyks in deeze Provincie gevergd is,) dat, daar hy geene Geloofsbelydenis omtrent het Jus Natura behoeft af te leggen, hem dus ook het gevoelen van deeze Vergadering, even zo weinig als dat van Wolf, Puffendorf, of Hobbes, kan worden opgedrongen , en hem ook geene erkentenis, ftrydig met zyne gevoelens, of (Ook maar eenigzints daar van afwykende, Ikan worden afgevergd. Dat zulks ook, met : allen betamelyken eerbied gezegt , dés te abfurder zou zyn , daar uit het Placaat blykt, dat de daar by gefielde grondregels jiniet als eene Conftitutie voor dit Land linoch als wetten zyn voorgedragen, maar tals algemeene Rechten van den Mensch en IBurger, en als eene profesfie van de gronden, door de toenmaalige Reprefentanten zig Zzzzz zei-
's Graven HAge.


Ï752 NIEUWE NEDERLANDSCHE
*s Gravenhagen
zeiven tot een bafis gefield in het nitoeffe» nen van hun provifioneel beduur, en dat ook daar by dit werk aan eene Nationaale Vergadering wordt overgelaaten. Dat hy ook geen zwarigheid maakt om daar by te voegen, dat hy de Rechten van den jMensch, zo als die daar verklaard zyn, niet voor zodanige en veel min voor onvervreemdbaare Rechten kan erkennen, daar dezelve tegen zyne Godsdienftige en Juridifche begrippen ftryden, en zyn geweten bezwaaren zou. Dat hy al het zelfde moet toepasfen op de erkentenis, dat de oppermagt in den boezem van het Volk berust, vermits hy hier omtrent ter goeder trouwe Huig de Groot aanhangt, enz. Dat, wat de belofte van het te houden gedrag betreft, hy ter kwyting van zyne confcientie verpligt is aan te merken, dat, naar zyn inzien, alle eenmaal aangegaane engagement, en dus ook de Eed, in gemoede verbindende is, zonder dat eenige magt ter waereld in ftaat is, het geweten daar van te ontdaan buiten den vryen afftand, alleen van alle de geenen, ten behoeve van welke het engagement of de belofte geichied is. Dat hy derhalven in 1787 of 1788 een Eed van getrouwheid gedaan hebbende aan of ten behoeve van de Staaten van Holland en West»Friesland en van het Huts van Orange, hy zig gewetenshalven aan dien Eed verbonden rekent, zo lang, of' de eerfte perfona moralis, of eenig phyficq perfoon van bet laatfte exteert, en van het du ?r door verkreegen recht geenen ontwyjfelbaaren afftand gedaan heeft. Waar
uit


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1753
uit dan ook voortvloeit, dat, zo lang dee-' zen band des gewetens duurt , hy geenen1 daar mede ftrydigen. Eed kan of mag afleg*' gen. Dat hy vertrouwt het geene aanmerking te behoeven, dat de handhaving van de Rechten van den Mensch, volgens die Publicatie, regelregt inloopt tegen de voorgemelde belofte by eede; zo als ook een gehouzo en getrouw zyn aan enz., hem noodwendig moet toefchynen, in conflict te komen met de getrouwheid aan de Souver einiteit van de Staaten van Holland en West-Friesland met bet Erffladbouderfcbap in bet Doorluchtig Huis van Orange en ISasfau, by denzelven Eed toegezwooren. Waarom hy dan ook: zyne confcientie ten uiterfte bezwaard zou vinden met het afleggen van den tegenwoordigen Eed. Dan, daar hy niet anders ver-' langde dan een rustig genot van inwooning, en zig in gemoede verpligt rekende , de posfesfie van het bewind te refpecfeeren , ten vollen bereid is, in alle gemaakte of rog te makene Regeeringsform te berusten, en dezeiven openlyk gepromulgeert zynde, te eerbiedigen, en aan bet publiek Gezag, en die bet in handen hebben, met lydelyke onderwerping te obedieeren; vèrzoekende dus te kunnen volftaan, met aflegging vaneenen Eed, van te berusten in de Rechten, enz., en die te zullen eerbiedigen , zonder zig daar tegen aan te kanten; aan den Volke van Holland en deszelfs Vertegenwoordigers alle burgerlyke obediëntie en onderwerping te presteeren, welke de van wegens het zelve geëmaneerde of nog te eraaneeren WetZzzzz 2 ten
sGrtA-
'ENHAJE.


1754 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
venha' ge.
ten of Placaaten met zig brengen. De Vergadering de prajieéture van dit Request mes de uiterfte verontwaardiging gehoord hebbende, heefc befloten,' het Committé vanAlgemeen Welzyn te verzoeken, om op morgen den Procureur - Generaal te gelasten , den gemelden Willem Bilderdyk voor zig te ontbieden , en hem aan te zeggen, dat hy binnen den tyd van 24 uuren den fiaag, en binnen agt dagen de Provincie van Holland zal hebben ie verlaaten; wordende voorts de Gedeputeerden ter Generaliteit gelast, copie van dat fchandelyk Request ter tafel van Hun Hoog Mogende te brengen ,, met communicatie van de Refolutie, by deeze Vergadering genomen,, ten einde men tegen zulk een gevaarlyk fujet in de andere Provinciën óp zyne hoede zoude kunnen zyn.
Vervolgens is befloten, dat de Gecommitteerden ter Generaliteit het daar heen zullen tragten te dirigeeren, dat de iVttnister by de drie Geestlyke Keurvorften én Opper-Rhynfchen Kreits, Van Kmckel, worde gerappelleerd.
Ook zyn de Raaden en Generaalmeesters in de Munt, Brantfen, Boetzelaer Kyfboek en SlingelandivanGoidfcbalksoord, en de Esfayeur-Generaal Poelman, voor zo veel deeze Provincie betreft, gedimitteerd, en de Gedeputeerden ter Generaliteit al mede verzogt, by Hun Hoog, Mogende te bewerken, dat zy ook daar derzelver dadelyk ontflag bekomen.
Woens-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1755
Woensdag den 25 Maart 1795,
Het Committé van Algemeen Welzyn doet een zeer ampel rapport, over het geen door het zelve ten opzigte van den DomeinRaad van den gewezen Stadhouder verrigt is, volgens het Decreet deezer Vergadering, van den 5 deezer, en wel, wat het zelve ingevolge dat Decreet gedaan heeft; omtrent de afvraging van de Papieren en Chartres van den gemelden Domein-Raad, benevens de wyze, waar op de fequeftratie zou kunnen gefchieden; als mede op wek eene zoyze, en door welke perfoonen, de adminiftratie der goederen voortaan zoude gefchiede. Welke voorfchreeven poinCten aiien zeer uitvoerig zyn behandeld, terwyl omtrent de perfoonen, die de goederen in Holland gelegen, zouden adminillreeren , wordt voorgefiagen dezeiven te doen beftaan in vier Admïniftrateurs , waar toe het Committé voorftelt de Burgers: C. E. Schoorn, Advocaat en Lid van het Collegie van de civiele en crimineele Juftitie alhier; O. van Scbuy'enburch, gewezen Secretaris van Haarlem, doch in 1787 om zyn civisme geremoveerd; P. T. van Son, Procureur alhier , en J. Ammand, gewezen Raad der Domeinen, die tevens den post van Secretaris en Griffier zou kunnen waarneemen. Welke drie eerfte Adminiftrateurs ieder zouden genieten ƒ 2500, en de laatfte ƒ3000 a ƒ3500
Wyders fiaat het Committé voor, om tot Commis der Griffie te benoemen den Burger Zzzzz 3 J'
's Gra-
venhase.


i75<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's (Ira-
venhage.
J. J. Stnokk, op een tractement van ƒ2000; en tot Klerken W. H. de Hartogh, op een tractement van ƒ 1300, W. van Leeuwen, op een tractement van ƒ 1000; tot Commis ter Auditie van de Reekening, J. de Mil' leville, op een traélementvan/i600;Klerk, L. C. L. Köcker, op een tractement van ƒ1000; Kamerbewaarder, J. Sloot, opeen tractement van ƒ800; Comptoir-Bode, A. van Beek , op een tractement van ƒ 300 ; zullende deeze Adminiftrateurs derzelver Vergadering in het zelve huis houden, waar in voorheen de Domein-Raad byeen kwam; terwyl de Kasteleines op het oude tractement yap f 600 met vrye wooning, vuur en licht, in het voorfchreeven huis zal blyven. ,
Ook, dat het voorts nodig zal zyn, een Thefaurier op een tractement tegen ƒ 3000 's1 Jaars aan te ftellen , doch waar van het Committé de benoeming, als zynde een post van aanbelang, aan de Vergadering overliet. Aan welken Thefaurier behoort overgelaaten te worden de aanftelling van een Commis op f icoo, van een Klerk op f 8oo, en van een Comptoir-Bode op ƒ400 'sjaars. Zullende alle deeze perfoonen, wanneer zy in hunne functien op reis zyn, de Adminiftrateurs voor reis- en teerkosten daags genieten f 10, de Commifen ƒ8, en de Klerken ƒ 6, zonder meer. En eindelyk draagt het gemelde Committé tot Contrarolleur, of generaalen Opziender der Domeinen den perfoon van G. van der Linden voor.
Waarop conform dat rapport befloten zynde,


JAARBOËKEN, Maart, 1795- V57
de, het Committé van Algemeen Welzyn is gelast, het zelve ter executie te leggen, en de benoeming van een Thefaurier op aanftaanden Saturdag bepaald.
De Geïntresfeerden in de eerfte Zalmvisfchery aan de Lecq, genaamd Vooruit, geven by Requeste te kennen, dat zy geïnformeerd waren, dat 'er een Plan gemaakt was ter verbetering van den loop dier Rivier, en dat een gedeelte daar van uitmaakte het leggen van een Dam, welken Dam zy als de behoudenis der Visfchcry befchouw den; dat zy by Requeste op den i Mej 1794 reeds aan Gecommitteerde Raader hadden aangeboden dien Dam zelfs te leg gen, mits reftitutie der kosten, zo als dn door den Infpecteur-Generaal Bruiningswa. ren opgegeven; dat het bericht van den ln ipecteur en de Confideratien van Schoonho ven getteld waren in handen van Gecommil teerde Raaden om advis , het welk doo Schoonhoven overgenomen, en nog buite conclufie was ; verzoeken als nu fpoedig dispofitie. Aan het Committé van Alge meen Welzyn om Advis.
De Municipaliteit van Alkemade doet h< aanbod om de ordinaire Verponding van 179: en de extraordinaire Verponding van 1794 bedraagende circa 13000 Guldens, aan de Lande te voldoen, ten einde zo veel in hi is, den droevigen ftaat van 'sLands Fina cien te gemoet te komen; en klaagen voor over de irreguliere en allezints kostbaa toezending der Publicatien. Befloten, h gedaane aanbod te accepteeren, onder t Zzzzz4 t
'sGua-
VENHAGE.
t
t 1
t
I* »
n in 1tsre et eu-


'sGra-
venhape.
i i
4 t I
C 2
n P
P o ij
k
ai al ee
zj fe
Li
Jfc# NIEUWE NE DE RL AND S C H E
tuiging van het hoogde genoegen der Vert gadenng over deeze Vaderlandsliefde denken handelwyze; zullende hier van expresfelyk in de Notulen en het Dagblad melding gemaakt worden, op dat zulks andere plaaten zoude mogen aanfpooren, orn dit loffelyk en edelmoedig gedrag van Alkemade na te volgen; tejvvyl voorts dat poincl: gefield is m handen van het Committé van Financie tot infoianatie; en het tweede aan het comptoir van expeditie gerecommandeert. f ynde verders op .de klagten door eenige Leden der Vergadering, by deeze gelegenheid gemaakt, over de irreguliere en kostjaare toezending der Placaaten ; befloten lat de Burgers Teengs en Veer, benevens enige Leden van het Committé van Algeneen Welzyn, en de Commis Van Lingen eswegens eenen generaalen regel opdever' ending zullen maaken. Een Request van M. Martensz, wooende te Arnhem , wiens Schip door den resmeester J. Slicber } in den voorleden ;are geprest, en voor Sluis in Vlaanderen 3 order van den Commandant Van der Duin i den grond gehakt was, waar door hy zvs kostwinning geheel verlooren hadt: dat j wel reeds toen op fchadeloosftelling hadt ngedrongen, doch te vergeefsch, en zulks s nu herhaalde, met overlegging van bedigde verklaaringen van de waarde van n Schip en goederen. Gerenvoyeerd aan t Committé van het Bondgenootfchap te inde. . F
Len Pian van Financie, door den Make,
laar


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1759
!aar Bouman te Amfteldam, overgeleverd. Aan het Committé' van Financie, om zulks belangryk genoeg oordeelende, voor de Leden te laaten drukken.
De Curateuren van 's Lands Univerfiteit te Leyden dragen voor, om aan den Ho. ve aan te fchryven, den Advocaat Maleco* tius, en alle die zig met het oude diploma van de Leydfche Academie aan den Hove zullen addresfeeren, te admitteeren, tot dat door deeze Vergadering deswegens eene gepaste verandering zal zyn gemaakt. Dien conform befloten.
De Burgers Hogendorp en Branger, op eergisteren tot het afleggen eener byzondere Commisfie by de Municipaliteit en Burgery te Amfteldam gezonden zynde , hebben , geduurende den loop deezer Vergadering, rapport gedaan, gelyk mede door den Burger Wisfelius, insgelyks van Amfteldam herwaards gekomen, is gefchied ; waarop het Committé tot de examinatie der Amfteldamfche en Leydfche Misfives, omtrent den gerequireerden Eed, verzogt is de Verga-* dering op de ingekomene Misfives van gisteren, en het mondeling gerapporteerde door de bovengemelde Burgers, nog ftaande deeze Vergadering, van advis te dienen. Door gemelde Commisfie daar aan voor het eindigen deezer Vergadering voldaan zynde, is conform dat advis het befluit gevallen, en wel zonder refumptie, ten einde gemelde Burgers daar mede nog deezen nacht zouken kunnen vertrekken.
Zzzzz 5 Don-
's Graven hage,


i?Go NIEUWE NEDEÏILANDSCHE
3sGra-
venha' ce.
Donderdag den .26 Maart 1795.
A. Vermey, gewezen Burgemeester te Oudewater, geeft by Requeste te kennen, dat hy, om de omltandigheden des Oorlogs, naar Amfteldam was geweken, en aldaar ziek geworden zynde, dadelyk na eenigzints herfield te zyn, naar Oudewater was terug gekeerd; dat als toen de iVlaire Montyn hem met gewapende Schutters in zyn huis gearrefteerd hadt, onder voorwendzel dat hy oorzaak van alle de onderdrukkingen , de Ingezetenen voormaals aangedaan , zoude wezen; zynde hy onder de bewaaring van gewapende manfchappen eenigen tyd gebleven; dat vervolgens die wacht wel was ingetrokken, doch hy in huisarrest gebleven; dat hy als nu gedagvaard zynde tegen den 27 Maart, om zig te zuiveren van de befchuldigingen, die door den volke tegen hem zyn gedaan, verzoekt furcheance van alle procedures zonder refumptie, en ontflaa; van zyn huisarrest; als mede, dat de Bailliuw zyn aétie tegen hem zal moeten inflitueeren voor den Hove van Holland, enz. Aan het Hof om advis, en hangende de deiiberatien de furcheance zonder refumptie verleend, mits blyvende in huisarrest.
De Municipaliteit van Alkmaar geeft by Misfive kennis, dat zy, dadelyk na het ontvangen der aanfchryving van den 9 Maart, eene Commisfie hadt benoemd tot het afneemen van den gerequireerden Eed; welke Commisfie gerapporteerd hadt, dat allen , die eenige Ampten of Bedieningen bekleed-


JAARBOEKEN, Maan, 1795. 1761
kleedden , daar aan met bereidwilligheid: hadden voldaan, uitgezonderd eenige weinigen , die daarin door ziekte verhinderd wierden; als mede de zodanige, welke de Commisfie niet goedgevonden had dien Eed af te neemen , vermits die zig, in 1787, by Requeste, aan den toenraaligen Stadhouder geaddresfeert hadden, ter inroeping van Krygsvolk , en zig by het zelve in zeer beledigende termen hadden uitgelaaten, en thans provifioneel in hunnen dienst waren gefuspendeerd. Aangenomen voor Notificatie.
W. G. F. Benünck van Rboon zegt by een adres, dat het aan deeze Vergadering bekend is, hoedanig hy, op order van dezelve, zedert den 5 February in arrest is geraakt, en dat hy zedert de laatfte vyf weken in de Casfeleny byna buiten acces gehouden is; dat hem tot hier toe nog niet was bekend gemaakt, op welke gronden dit arrest hem was aangedaan, en hy dus ook geene gelegenheid hadt om zig te kunnen verantwoorden, hoe zeei hy menigmaalen om ontflag of om afdoening aan het Committé van Algemeen Welzyn hadt laaten verzoeken; dat hy hiei door zyne natuurlyke Vryheid misfende. buiten de beftuuring zyner zaaken zynde. en reeds den nadeeligen invloed van dee ze opfluiting aan zyne gezondheid onder vindende, zo dat hy zedert 14 dagen aar eene inflamatie in de keel laboreerde; ver trouwde dat hem niet kwalyk zou geduic worden, dat hy inftantelyk verzogt, dat,
Z(
s Grazen ha-
ïe.
I t


i?52 NIEUWE rvED'RLANDSCHE
'sGra-
venha% ge,
j
•5
4. 1
I I c
d L z fi d
d n
v
is
zo 'er eenige accufatie tegen hem mogt plaats hebben, waar van hy by zig zeiven echter niets bewust was, die ten fpoedigilen, door middelen van rechten, en volgens de formaliteiten, by de Wet bevoorens bepaald, mogen geëntameerd, en aan hem gelegenheid ter defenfie gegeven worden; voorts, dat hy intusfchen uit zyn arrest ontflagen worde, mits onderhevig bly vende aan de Decreeten deezer Vergadering van den 4 en 12 February laatstleden; welk verzoek van afdoening hy met des te meer vertrouwen van fucces durfde doen, uit hoofde van de gemanifesteerde principes deezer Vergadering, in de Publicatie van 31 Januay vervat. Aan het Committé van Algemeen tVelzyn om advis.
A. yan den Dungen, Wynkooper, woolende te Achel in den Lande van Luyk, ?egt by Requeste, door den Generaal Pihegru geëmployeerd geweest te zyn om Wyea en Vivres te leveren; waar voor hy van ienzelven ontvangen hadt I2000 Livres in isfignaaten, met mondelinge aanzegging, lat hy zig aan deeze Vergadering moest adresfeeren om voor deeze Asfignaaten Holindictie Recepisfen te bekomen, enz.; veroekt als nu de inwisfeling derzelven. Beoten, dat daar in niet kan worden getreeen.
De Burger Van Swinden heeft lecfure gelan van de Concept-Publicatie, op hetfur;eren van het Goud en Zilver; welke verDlgens, met eenige kleine veranderingen,
goedgekeurd, terwyl voorts de Gede-
piï-


JAARBOEKEN, Maan, 179?. 1763
puteerden ter Generaliteit ge'ast zyn , om deeze Publicatie ter kennis van Hun Hoog Mogende te brengen, en aldaar te infteeren, dat alle de Bondgenooten tot een diergelyken maatregel overgaan , en wel voor den 15 April eerstkomende deswegens de Refolutie hunner principaalen uitbrengen, ten einde Holland niet genoodzaakt zy, het alzo ingebragte Goud en Zilver voor deszelfs byzonder belang en huishouding geaffecteerd te houden, en ten profyte van dezelve alleen te doen verftrekken deeze zo aanmerkelyke facriflce van goederen , als welke Wederom in deezen door de goede Ingezetenen der Provincie van Holland zal worden gedaan, tot onderfchraging der om hulp eu onderftand roepende groote belangen des Gemeenen Lands. Zie hier dezelve Publicatie:
V II T II E I D. G E L f K 11 E 1 D< BROEDERS CH A P.
PUBLICATIE.
T\z Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, allen den geenen die deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap !
Wanneer wy by onze Publicatie van den 4 deezer, aan alle de Ingezetenen deezer Landen kennis gegeven hebben van den waaren, doch niet te min beklaaglyken toeftand van 's Lands Financien, heeft ieder zig kunnen overtuigen, dat het volltrekt noodzakelyk is, dat 'er middelen in het werk gefteld werden om dezelve te herltellen, ten einde het Land uit den nood. waar in het zig bevind, te kunnen redder ,
en
'& Gra^
ven hage. , >
\


'sGra-
venhage.
Public, wegens het optrenzenvan on~ gemunt Goud en i Zilver, i
1 *
j
i 1 \ \
g
X
k z d n n
Ij te
m g'
01
ve te de ee on te 8M
I
17^ NIEUWE NEDERLANDSCHE
en het met kracht te verdedigen tegen den se. dreigden aanval van een Volk, dat voorheen de Vriend der Nederlanderen in fchyn, aan dezeiven reeds toen veele onheilen heeft toegebragt, en nu, als een openbaare Vyand, de nodige fchikkingen beraamd om ze met geweld »an te tasten, en, ware het mogelvk, geheel te vernielen. 6
Daar 'er nu geene mogelykheid is om den /yand te keer te gaan, ten zy wy de Land:n Zeemagt van deezen Staat op eenen gedua. en voet brengen, en dit niet gefchieden kan ;onder groote Geldfommen te befteeden, wel;e uit de gewoone Schattingen niet kunnen irorden gevonden, zullen alle'ingezetenen deeer Landen een prooy van den Vyand worden, ïdien zy met, met eene waare Vaderlandserde bezield, gewillig groote opofferingen tot erdediging van hunne Bezittingen, van hunne rryheid, van al wat hun dierbaar is, doen. Ook hebben wy ons zonder verzuim bezig ehouden met het beraamen van die middelen, relke de meest gefchikte ora 's Lands Schatist te ftyven, om de nodige Penningen in de:lve te ftorten , en tevens de minst drukken; voor de Ingezetenen zouden zyn, ten einde i ryp beraad, een Plan voor den da°- te kim;n1 brengen, dat niet alleen op recht en bUkheid ffeund, maar ook waar in alle Ingezenen des Lands zodanig dragen , dat ieder ar mate zyn vermogen grooter is, ook een ooter gedeelte van het zelve opoffert, en dus, n dat hy meerder misfen kan dan een minder rmogende, zonder echter daar door meerder worden benadeeld, in evenredigheid ock mee.*-r opbrengt; een Plan eindelyk, waar dorr ne genoegzaame fom zoude worden verftrekt 1 de nodige uitgaven tot den Oorlog goed maaken, en zo mogelyk, om 'sLands Finann zodanig te herftellen, dat wy de ftree-
len-


JAARBOEKEN, Maart, 1795- 17^5
lende hoop kunnen voeden, van, onder Gods zegen, en met de bezuinigingen welke wy in alle de deelen van ons beftuur zullen tragten in te voeren, en reeds gedeeltelyk ingevoerd hebben, nimmer meer in de onaangenaanie nood zakelykheid zullen zyn , om eenigen buitengewoonen last aan 's Lands Ingezetenen op te leggen: neen , maar in tegendeel in het vervolg eenige der meest drukkende gewoone Be lastingen zullen kunnen verminderen, en n: deeze opoffering, waar van ieder, die zig eenij denkbeeld van 'sLands Financien en van 'sLand kommerlyken toeftand gevormd heeft, de nood zakelykheid gevoelt, aan allen de vruchten vai een ïpaarzaam beftuur zullen kunnen doen fmaa ken. Iets, waar in wy hoopen te gemaklyke te zullen flagen, indien deeze buitengewoon geldheffing, welke wy genoodzaakt zullen zy binnen kort te doen , met gemeenfchappely overleg en medewerking van alle de Bondgi nooteii zoude komen te gefchieden; gelyk w reeds by dezelve op het fterkst hebben aang< drongen, dat ook zy het middel, by deeze Pi blicaiie gearrefteerd, onverwyld, in hunne Pr< vinden, ten gemeene nutte, by de hand va ten en decreteeren.
Ondertusfchen is de fchraale Kas, welke wy by het aanvaarden van ons beltuur, gevonde hebben, reeds grootendeels uitgegeven; de g woone middelen en inkomften, die onder h vorig Beftuur altoos minder geweest zyn d: de uitgaven, zyn niet toereikende om in c tegenwoordige dringende behoeften deezer Pr< vincie te voorzien.
Ten einde nu wy in ftaat zouden zyn, g duurende den loop der verdere deliberatien ov het bedoelde Plan van Financie en buiteng woone geldheffing , niet alleen de zo eveng melde betaalingen te kunnen doen, en niet d gelyks genoodzaakt blyven de. Schuldeisfche
Vi
's Graven hage.
Public, wegens het opbrengen■ van onl gemunt (Goud en i Zilver.
1
I \
| I
I
to »-
> v ■
:t n le >-
:r eï-
ï-
rs a


1766 NIEUWE NEDERLANDSCUE
VENHAGE.
Public, wegens het opbrengenyan ongemuntGoud en Zilver.
\ l 1 i
1
1 I I 1
4 <
r i \
V
van deezen Staat uit te ftellen, waar door vee-? len in groote verlegenheid gebragt worden; maar daar en boven, om, volgens de reeds gevormde Plans, een begin te maaken met dadelyk de Armée van deezen Staat te herftellen, en werkzaam te doen worden; eene Vloot uit te rusten, die gefchikt zoude zyn, gedeeltelyk om de Haven en Zeegaten, die door den Vyand op eene zo gedugte wyze gedreigd worden, te verdedigen ; gedeeltelyk om den Vyand zelve in alle zyne onderneemingen te beteugelen; gedeeltelyk om aan de Commercie en Zeevaart in de Oost- en Noordzee, en naar andere Plaatfen , die befcherming te verleenenj waar na zy verlangen, en die zy recht hebben te eisfehen i zyn wy bedagt geweest op een middel, waar Joor de Ingezetenen het minst gedrukt worlen, en tevens het geringde bezwaar aan 'sLands financiën wordt toegebragt.
Dit middel nu hebben wy bevonden te belaan in eene opoffering ten diende van den „ande, van al het ongemunt Goud- en Zilververk, dat de Ingezetenen bezitten, en dat aleen tot gebruik of vertooning van weelde vertrekkende, in de daad een dood Capitaal islat den Bezitter geene rente hoegenaamd op-s >rengt; zo dat hy, door het afdaan van htt :elve aan het Gemeene Land, niets verliest ran die jaarlykfche inkomften, waar van hy^ iet zy als Rentenier, het zy als Landman, het ;y als Negotie en Neeringdoende, tot onderioud van zig zeiven en van zyn huisgezin geruik maakt; terwyl in tegendeel dit Goud en 'ilver, door het Gemeene Land in geld veranerd zynde, de hoeveelheid van eontante peningen aanmerkelyk zal vermeerderen i en ons 1 ftaat zal ftellen het nodige tot behoud era' erdediging van het Land dadelyk te bezorgen.
Doch daar nog allen eene gelyke hoeveelheid an ongemunt Goud en Zilver bezitten, nog
ook


JAARBOEKEN, Maart* 1795. ï7°?
ook allen een evenredig gedeelte van hun vermogen aan die voorwerpen van weelde befteer hebben; daar böven dien zommigen misfchier meerder aan ongemunt Goud en Zilver mogten bezitten, dan zy, in het vervolg, in die groote buitengewoone geldheffing, welke binnen kort ftaat te volgen> naar hunnen ftaat verpligt zullen zyn te betaalen, en deeze opoffering van ongemunt Goud en Zilver maar by anticipatie of voorberaaling gefchied; zo verklaaren en belooven wy by deezen, óp de meest plegtige wyze, niet alleen; dat de Quitantie, welke ieder voor zyn opgebragt ongemunt Goud en Zilver zal ontvangen, daar na, in de gemelde groote geldheffing .zal kunnen worden ingebragt, even als of zy geld was, maar ookj dat, indien de Quitantie, die iemand ter zaake voorfchreeven heeft ontvangen, meerder mogt bedragen dan het geen hy in gelde by de buitengewoone geldheffing gehouden zal zyn op té brengen, het geen hy te veel aan ongemunt •Goud en Zilver mogt gegeven hebben, aan hem in baaren gelde, zonder eenige korting hoegenaamd, zal worden terug gegeven: daar ons eenig oogmerk in deeze enkel is, terllond, ten zonder verwyl, een gedeelte der benodigde j penningen in 's Lands Schatkist te bezorgen, ;zonder dat de Ingezetenen op een oogenblik gejnoodzaakt zyn groote geldfommmen uit te fchieiten, ten zy zy verkozen, in plaats van hun (ongemunt Goud- en Zilverwerk, de waarde (daar van, geheel of gedeeltelykj in geld op te ibrengen.
Op dat 'er nu aan dit ons oogmerk zoude ■Voldaan worden, met ordej en op eene wyze (die alle misvattingen en ongeregeldheden zal ■'Voorkomen; zo is het, dat wy goedgevonden Jhebben te decreteeren als volgt.
Art. 1. Ieder Ingezeten van Holland zal verjpligt zyn, zo fpoedig mogelyk, en uiterlvk Aaaaaa bin>
's Gra*
venhage.
Public, wegens het opbrengenvan ongemuntGoud en Zilver^,


*?69 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhace.
Public, jegens het opbrengenyan ongemuntGoud en Zilver.
binnen den tyd van eene maand, na de afkon* diging van deeze Publicatie, ten behoeve van 's Lands Financien op te brengen al het ongemunt Goud en Zilver, dat hy in eigendom bezit, dienende tot gebruik of vertooning van weelde, zonder eenige uitzondering dan alleen het geen hier onder in Artikel 7, 9, 10, 11 en 12, uitdrukkelyk zal bepaald worden.
2. In Steden, alwaar Ontvangers van 'sGemeenelands Middelen zyn, zal het gemelde ongemunt Goud en Zilver gebragt worden by die Ontvangers, of op zulke plaatfen als door de Municipaliteiten zal worden bepaald; en voor die plaatfen alwaar geene Ontvangers zyn, by den Ontvanger van het Resfort, waar onder zy behooren, of by zodanige Perfoonen als de Ontvangers zullen goedvinden daar toe onder hun Hesfort aan te ftellen.
3. Ten einde alle verwarring voor te komen, zal 'er by de bezorging van eenig ongemunt Goud of Zilver moeten worden gevoegd en overgeleverd eene Lyst of Specificatie van de [lukken, waar in het zelve beftaat; welke Lyst of Specificatie door den Eigenaar zal moeten worden onderteekend; zullende hy verder aan ieder ftuk een briefje hechten, waar op de Specificatie van dat ftuk, conform met de gemaakte Lyst, zal herhaald worden. Ook zal het aan ieder, die zulks begeert, vryftaan, doch zonder dat hy daar toe in het minfte verpligt zy, het gewigt van ieder ftuk te bepaalen. .
4. De Municipaliteit van de Stad, alwaar de Ontvanger woonachtig is, zal twee of meer Esfayeurs of Zilverfmeden benoemen, welke, na alvoorens den Eed van getrouwheid in handen van de Municipaliteit te hebben afgelegd, het voorzeide ongemunt Goud en Zilver ^ op kosten van den Lande, zullen wegen, en de Juiste waarde daar van bepaalen, zo, en in dier voege, dat het Zilver zal gereekend wor-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. -7^9
den, de groote Keur a 60 ftuivers het Once of de twee Lood; de kleine Keur a 54 Huivers; en het Goud, het Ducaatengoud a 46 Huivers het Engels; het gladde Goud, of Hollandfche Keur a 42 ftuivers; het Draadwerk, Hollandfche Keur a 40 ftuivers; en zullen ge-' anelde Esfayeurs of Zilverfmeden verpligt zyn' aan de Eigenaars fchriftelyke, en door hen ge-i teekende Declaratoiren uit te geven; als mede aan den Ontvanger te bezorgen geteekende Lys-> ten, met fpecificatie van de naamen der Eige-< aiaars, en van het beloop van het ongemuntGoud en Zilver dat ieder in deeze zal hebben opgebragt.
5. Het zal ieder een, zulks begeerende, vryilaan, het ongemunt Goud en Zilver, het welk hy, ingevolge van dit Decreet zou verpligt zyn in 'sLands Schatkist te brengen, of zodanig gedeelte daar van als hy zal verkiezen, voor zig en tot zyn gebruik te houden, mits ï. dat hy van die Stukken eene fpecifique opgave doet aan het Comptoir van 'sGemeenelands Middelen, waar onder hy behoort, en in plaatfe daar van de waarde van alle die Stukken, gerekend zo als in Art. 4. is befchreeven, in Geld vergoede; en 2. dat hy ieder Stuk van het aldus terug gehouden Goud-of Zilverwerk, met het Jaarmerk of de Letter voor dit Jaar 3795 by de Zilverfmeden in gebruik, laat beftem pelen.
6. De Ontvangers van de Gemeenelands Middelen zullen gehouden zyn, aan den Eigenaar van cenig ongemunt Goud en Zilver, het welk tot naarkoming van deeze Publicatie wordt overgegeven , zo wel als van het Geld, dat in plaats van ongemunt Goud of Zilver mogt worden opgebragt, te geven behoorlyke Quitantie, inhoudende : 1. den naam van den Eigenaar, 2. het beloop van het door hem opgebragt ongemunt Goud en Zilver, naar de Lysten die
Aaaaaa a daar
'sGravenha»
ge.
Pübtïk
vegens iet opbrengen>an ongemuntHoud en Zilver.


ï77o nieuwe nederlandsche-
'sGra-
venhage.
Public, wegens het opbrengenvan ongemuntGoud et, Zilver.
daar van gemaakt zyn, (Art. 4.) en insgelyks> 3. zo zulks plaats gehad heeft, de fom welke de Eigenaar in baaren Gelde, in plaats van het ongemunt Goud en Zilver dat hy verkiest te behouden, heeft betaald; eindelyk 4. de be- • lofte dat die Quitantie by de toekomende buitengewoone Geldligting, in het hoofd deezer Publicatie vermeld, als contant Geld zal worden ontvangen; en dat, indien dezelve meerder bedraagt dan de Eigenaar derzelver als dan zoude verpligt zyn te betaalen, het overfchot hem in baaren Gelde zal worden terug gegeven.
7. Naardien het ongemunt Goud en Zilver, dat volgens dit Decreet moet worden opgebragt, alleenlyk is dat geen dat tot gebruik of vertoonin0, van weelde dient, zo wordt daar van wel expresfelyk uitgezonderd het geen dat Zilverfmeden en Kashouders in derzelver Winkels, hebben, en ook het geen door anderen, hoewel geen Zilverfmeden of Kashouders zynde, echter als een Artikel van Negotie mogt zyn opgekogt, mits dat de Eigenaars zulks tot genoegen van het Collegie van Juftitie, waar onder zy behooren , zullen moeten bewyzen.
8. De Zilverfmeden , Kashouders, en andeten , waar van in het voorig Artikel is gefproken, zullen gehouden zyn ieder ftuk ongemunt Goud en Zilver, dat zy volgens het zelve Artikel behouden, op nieuws te laaten merken met het Jaarmerk of de Letter, welke voor dit loopende Taar 1795 in gebruik is: en zullen ook de Zilverfmeden en verpligt zyn om op ieder ftuk Goud of Zilver, dat zy dit Jaar zullen maaken, behalven het Jaarmerk dat zy gewoon zyn daar op te ftellen, het zelve Jaarmerk nog eens te herhaalen.
9. Onder het ongemunt Goud en Zilver, dat men ingevolge van deeze Publicatie verpligt is aan den Lande, tot verfterking van deszelfs Financie op te brengen, zal niet begrepen zyn


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1771
liet ongemunt Goud of Zilver dat tot gebruik •van Kerkdienst gefchikt is; maar zal wel begrepen zyn , dat ongemunt Goud of Zilver, dat door Gezelfchappen, Güdens, Corporaas,
t Diaconie- of andere Godshuizen wordt gebruikt;
^ -welke allen hier even en in alle opzigten als particulieren worden befchouwd.
10. Ook zullen onder dit Decreet niet begrepen zyn, eri worden daar van wel expresfelyk uitgezondert, alle zilveren Lepels en Vorken, en Hechten van Mesfen; goude of zilvere Doozen en Stukken die met Schilderyen, Pourtraiten, of andere Ornamenten bezet zyn; voorts zodanig gewerkt Goud of Zilver, als tot beflag van Kerk- of andere Boeken of Boekjes, oi ook tot beflag van Meubelen of Huisraad, van Hout of andere Stoffen gemaakt, is dienende.
11. Het zal ieder een vry Haan uit gemelde opgave van zyn ongemunt Goud en Zilver uit te zonderen, en voor zig te behouden, Gespen, Ringen en Oorringen, Hoofdfierfels, Kokers, Snuif- en Tabaksdoozen, Horologien, Horoiogie- en andere Kettingen, Rottingknoppen en verdere fieraadeii, welke men gewoon is perfoonlyk te dragen, mits de waarde van alle deeze Stukken die men tot perfoonlyke dragt behoud, te zamen genomen, voor één mensch de fomma van drie honderd guldens niet te boven ga, voor zo veel namelyk de materie van Goud en Zilver aangaat; en dat dezelve voor, of op den dag deezer Publicatie aan den geenen, die dezelve voor zyn Perfoon behoud, in vollen en vryen eigendom toekwame ; zullende alle het overige van die fieraaden moeten worden opgebragt, het zy in natuur, het zy derzelver waarde in Geld.
12. Ook zullen onder dit Decreet niet begrepen zyn Cabinetten van Medailles , Leg- of Gedenkpenningen, of losfe Medailles, Leg- of Gedenkpenningen , en Stukken vreemde Mun-
Aaaaaa 3 ten
's Gra-
VENHAri ge.
Publici wegens het opbrengenvan ongemuntGoud en Zilver»,


ir?* NÏEUWE NEDERLANDSCHE
*sGra-
venhage.
Public, wegens het op' brengen "van oti'gcmunt. Goud en Zilver.
\
i •»
j <
!
<
i c
ten door Particulieren bezeten, of door Adminiftrateurs van Genootfchappen en Stichtingen, in derzelver qualiteit, bezeten of geadminiftreerd wordende.
13. Wanneer het gebeuren mogt, dat iemand het ongemunt Goud en Zilver dat hy bezit, en volgens den inhoud van dit Decreet zoude verpligt zyn aan te geven, ter kwader trouw mogt verzwegen en agter gehouden hebben zonder de waarde daar van in 's Lands Schatkist op te brengen, zal hy uit zyne Goederen het vier dubbeld van de waarde van het gefraudeerde, zonder eenige compenfatie of goeddoening te kunnen verwagten, ten behoeve van den Lande verbeuren, en zal als Bedrieger van zyn Vaderland in alle Nieuwspapieren bekend gemaakt worden.
14. Eindelyk, daar deeze geheele bewerking verrekend zal worden in de groote Geldheffing, ten behoeve des Vaderlands eerlang te doen, 50 worden alle Ingezetenen , die Vryheid en Vaderland lief hebben , en den dringenden nood ivaar in het zig bevindt, befeffen , op het terkst, uit naam des geheelen Volks, uitgenoligd, om, behalven het ongemunt Goud en Zilver, ook zo veele contante Penningen aan den !>ande voor te fchieten als hun eenigzints morelyk is; gelyk mede allen, die zig aan de veelde van ongemunt Goud en Zilver te bedtten, niet hebben toegegeven, en dus uit loofde van dit Decreet niets aan den Lande :ouden behoeven op te brengen, zodanige Penlinaen in contanten op- en voor te fchieten, Is zy met hunne omftandigbeden beftaanbaar, n met hunne drift om het Vaderland te helien redden , overeenkomftig zullen oordeelen; lullende ook die Penningen by de gemelde groote Jeldheffing in reekening worden gebragt, en ten üen einde behoorlyke Quitantien voor dezelve oor de Ontvangers worden ter hand gefteld.
En


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2773
En op dat niemand hier van onkundig zoude zyn, zal deeze Publicatie worden gepubliceerd en geaffigeerd overal waar men gewoon is Publicatie en affixie te doen.
Gedaan in den Hage, onder 't Klein Zegel van deri Lande, den 26 Maart 1795, het eerfte $aar der Bataaffche Vryheid.
J. H. de LANGE, Vt.
Ter Ordonnantie van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland,
J. F. LEEMANS.
De Committés van Financie, en van Koophandel en Zeevaart doen rapport van de bepaalingen , die omtrent het gebruik der Recepisfen ter inwisfeling van de Asfignaaten, zullen plaats hebben. Dien conform beflo ten, en het Committé verzogt, om in diei voegen eene Publicatie te formeeren.
Het Committé van de Vivres rapporteert , dat het zelve van den Franfchen Repre fentant Al tuier eene zeer dringende Misfi ve uit Amfteldam bekomen hadt, om tet allerfpoedigften aan de gedaane requifith te voldoen; gevende gemelde Commitu voorts een verflag van het geen door he zelve zedert '26 February was verrigt wanneer het zelve een uitvoerig rappor gedaan hadt; verzoekende voorts om gel den , dewyl het Committé door contant* inkoopen den Lande aanmerkelyke voor deelen kon toebrengen. Befloten , 1. he Committé van Financie te qualificeeren, on Aaaaaa 4 noj
'sGra-
venha-' ge.
1 l
c
1
t
l
i


1774 NIEUWE NEDERLANDSCHE
-VENHA
- nog deeze week aan het Committé van dé
- Vivres twee toniien gouds te bezorgen ter aankoop van Haver; 2. dat het Committé van Reekening van 14 tot 14 dagen vifie van de boeken en papieren van het Committé der Vivres tot deszelfs decharge zal neemen, en daar van ter Vergadering rapport doen ; 3. dat de Gedeputeerden ter Generaliteit gelast zullen worden, van de bovengemelde Misfive en beide Rapporten aan Hun Hoog Mogende kennis te geeven, gn op de hooge noodzaaklykheid aan te dringen dat de ani, dere Provinciën Holland byfpringen , om deszelfs Committé der Vivres in ftaat te itellen, van aan de generaale requifitie der Franfchen te kunnen voldoen ; 4. dat het daar heen worde gedirigeerd, dat ook van •wegen Hun Hoog Mogende copie dier Rapporten en Misfive worde gezonden aan de Ministers te Parys, ten einde daar van het nodige gebruik te maaken; 5. dat door Hun Hoog Mogende ernftige Reprefentatien aan de Franfche Reprefentanten over dit een en ander zouden worden gedaan; en ten 6. dat de voornoemde rapporten, in het Fransch vertaald zynde , door de Burgers Lestevenon, Qjtesnel en Staphorst aan den Franfchen Reprefentant Alquier by zyne terugkomst alhier zullen worden ter hand gefteld, ten einde hem de werkzaamheden van het Committé der Vivres zoude kunnen falyken.
De Gecommitteerden ter Generaliteit rapporteeren , dat zy, omtrent de Overysfel|che Propofitie tot eene Negodatie , hunneg


JAARBOEKEN, Maart, 1795. ry 7
ren last op de volgende wyze hadden uit. gebragt:
HOOG MOGENDE HEEREN l
De Gecommitteerden van Holland hebben volgens het verzoek deezer Vergadering, al aanftonds en op eergisteren aan onze Committenten voorgedragen het rapport van het gehouden b,efogne over de Propofitie van Gedeputeerden van Overysfel, wegens eene te doene Negotiatie van Penningen voor de Generaliteit, mits niet boven de twaalf millioenen, en met welk rapport de Gecommitteerden der zes andere Provinciën zig al aanftonds hadden geconformeerd, doch het welk door ons was overgenomen.
Het geen zy voorzien hebben, en het geen naar den aart der zaaken ligt te voorzien was, is gebeurd, en onze Committenten hebben ons fpeciaal gelast, aan U Hoog Mogenderondborftig te verklaaren, dat zy in het beraamen en arrefteeren van zodanige Geldligting volftrekt niet kunnen komen; niet alleen, om dat 'er in het algemeen zeer gegronde bedenkingen voor handen zyn tegen dergelyke Negotiatien, maar in het byzonder, om dat dezelve in effeéte, geheel en alleen ten lasten van Holland zou loopen.
Zy hebben ons al verder gelast U te verklaaren , dat de Provifioneele Reprefentanten des Volks van Holland , overtuigd van det? dringenden nood van Penningen, en eenigzints zullende te gemoet komen aan de volmaakte uitlegging van 'sLands Kasfen „ door die van het voorig Gouvernement, welken ongetwyffeld gedagthebben , dat van hunne throonen van geweld afgeltoten zynde, zy ten minften moesten tragten te zorgen, dat door de algeheele uitputting van 's Lands geldmiddelen, hét ontwerp ter vestiging van de Aaaaaa 5 Vrv-
'sGraJ
VENHA-'
GE.
Propofitie by H. tl.
Mog. raaken-1 de eem Geldnegotiatie%
j


377$ NIEÜWÉ NEDERLANDSCHE
*s Gra- Vryheid wel ras in duigen zou vallen; dat*' Ven ha» zeggen wy, daar aan eenigzints te gemoet zulgë. lende komen, onze Committenten beginnen zullen met in Holland, onder zekere bepaalingen , Propoft- al het gemaakt Goud en Zilver op te eisfchen; tie by en wy zyn bereid , Hoog Mogende Heeren! //. H. (vergunt my, dat ik hier de Vergadering van Mog. Holland perfoonifieere,) wy zyn bereid het geraaken- heele montant van deeze Patriottifche opeisde eene fching, over welker noodzaaklykheid een ieder Geldne- zig hebbe te troosten, als een gevolg van het gotiatie. voorig geweld, in de algemeene Kas te Horten; in de blyde hoop en de billyke verwagting, zo wel als onder de uitdrukkelyke mits, dat ook de andere Bondgenooten gelyke maatregelen neemen, en dezelve vaardigheid zullen toonen, en dat men daar op een beflisfend ant-s woord zal erlangen op den i April aan (taande.
Wy maaken geene zwarigheid U Hoog Mogen te zeggen, dat de nodige Publicatie daar toe nog heden ftaat gearrefteerd te worden, ert wy zullen niet nalaaten dezelve, zodra mogelyk, aan deeze Vergadering aan te bieden; voor 't overige ons niet toelaatende om maar eenigzints in twyffel te trekken , den yver en de bereidwilligheid van al het vrye Volk van Nederland, om hun meestal onnut, dikwyls fchadelyk gemaakt Goud en Zilver aan Vryheid en Vaderland op te offeren, en ook aan uwe refpective Committenten het onrecht niet aandoende, om by voorraad te betwyffelen haare bereidvaardigheid ter ftyving van de algemeene Kas.
Waarop vervolgens andermaal een groot Befogne was aangelegd, om te zien of men ,' onverminderd de deliberatien der Bondgenooten, op dit poinct eenig nader middel kon uitdenken ; hebbende de Gedeputeerden


JAARBOEKEN, Maart, 1795- *771
den van Zeeland, Overysfel en van Stad en Lande by die gelegenheid den flegten ftaai hunner Provinciën te kennen gegeven. . Wyders hadden Gecommitteerden het ge
■ nomen befluit, omtrent IV. Bilderdyk, ie
: deezer voegen voorgedragen.
HOOG MOGENDE HEEREN!
De Gecommitteerden van Holland zyn dooi hunne Principaalen gelast, ter tafel var U Hoog Mogende te brengen, zeker fchande Jyk adres, aan hun geprefenteerd door den be'ifaamden Willem Bilderdyk, houdende quafi ge imoedelyke bezwaaren tegen den Eed, by welI gemelde Vergadering op den 9 deezer vastge■ifteld, en welke, byaldien zy waarlyk ge moeide! yk zyn, fteeds gehoor en egards verdienen, ■maar in de daad nederkomende op niets meei
■ en niets minder, dan op eene geleerde wartaal.
■ waar door , ó wonder • Willem Bilderdyk «ig i:rtiet alleen wil opdoen als fchrander, doorflee! pen en kundig, maar ook als Godsdienftig, en
;a!s een waar Christen; en daarenboven op eene j -ingekankerde verkleefdheid aan het vernietigd jftelfel van list en geweld, en op eene ontken! o'rog der wettigheid onzer gezegende Revolutie i en der eeuwige waarheden waarop zy fteund.
Wy verzoeken dat de Griffier het ftuk lee]:zfi, en wy zullen daar na de zekere verontwaardiging van U Hoog Mogende tragten t« 'lenigen, door 't uitbrengen van onzen verderer last.
Den last geleezen zynde 9 vervolgde d<
Gecommitteerden:
Het is dan, Hoog Mogende Heeren ! dat onze Committenten, na rype overweging beflo
tei
'S Gra-
VEN haGE.
Voor- ■ drastby H.H. Mog. ■betref* fende W. Bil. derdyfcj
l 1


ï77« NIEUWE NEDERLANDSCHE
»$Gra-
venhage.
Voordragt 03 H.H. Mog. betreffendeW. Bil derdyk.
ten hebben, derzelver Committé van Algemeen' Welzyn te gelasten , om des anderen daags a zynde geweest gisteren, den Procureur-Generaal van Holland aan te zeggen en te injungeeren , dat hy den gemelden Willem Bilderdyk voor zig zou doen ontbieden, en hem gelasten , om binnen den tyd van 24 uuren den Haag , en binnen dien van agt dagen geheel Holland te verlaaten.
En zyn wy al verder gelast, U Hoog Mo■ gende voor te ftellen, om dadelyk eene Misfive aan de Bondgenooten te doen afgaan, waar by Copie van het zelve Request zou kunnen worden gevoegd, en waar in dezeiven tot gelyke voorziening tegen zulk een gevaarlyk en fchadelyk mensch zoude kunnen worden geexhorteerd , of liever, waarin hun eenvoudig onze voordragt zou kunnen worden gecommuniceerd; want wy behoeven niet aan te mer« ken, dat hy ook fugilleert het Placaat van U Hoog Mogende van den 4 deezer, en dat over het algemeen gezonde Staatkunde en onbetwistbaar recht voorfchryft, om dergelyke Leden uit eene vrye maatfghappy te weeren.
Waarop de voorgeftelde Misfive aan dé Bondgenooten gearrefteerd is, en die zaak ten aanzien der Generaliteits Landen Commisforiaal gemaakt.
Vervolgens is totBaiHiuw van Amftelland benoemd de Burger H. van Caftrop, woonende te Amfteldam.
Eindelyk doet het Committé van Algemeen Welzyn rapport, dat omtrent de twee gecyfferde brieven, die door den Minister Fan Rbeede, uit Berlyn, in dato 13 January, aan den gewezen Stadhouder en Raadpenfionaris gefchreeven, als nu by Hun Hoog
MO;


JAARBOEKEN, Maart, 1755. s?79
«Mogende waren ingekomen, en op gisteren (na dat zy overgenomen waren door de Hollandfche Gedeputeerden by deeze Vergadering ,) aan het voornoemde Committé ter hand gefteld, om onderzoek te doen naar de fleutels, waarmede dezeiven ontcyfferd zouden kunnen worden, het Committé best geoordeeld hadt, ten opzigte van den brief aan den gewezen Raadpenfionaris , door twee van deszelfs Leden by hem in perfoon «aar dien fleutel onderzoek te doen; doch dat de Burger Van de Sp'vegel geantwoord hadt, dat hy, kort na zyne dimisfie , aan zommige Ministers buiten 'sLands daarvan Jtennis hadt gegeven, met verzoek van niet meer aan hem te fchryven , enz.; dat hy voorts alle fleutels van cyffers, onder hem berustende, vernietigd heeft, en dus buiten ftaat was dezeiven te produceeren of aan te wyzen. Dat hem vervolgens het opgemaakte rapport voorgelezen zynde, by daar op gereflecteerd hadt, dat hy door fleutels van alle cyffers wil verftaan hebben van alle lopende cyffers , vermits het niet onmogelyk was, dat men onder zyne papieren een oud cyffer zou kunnen vinden. Dat gemelde Commisfarisfen hem als toen bepaald hebben afgevraagd, wie het cyffer in quaïstie hadt ontworpen? en dat zyn antwoord daar op in fubftantie was geweest: „ Ik weet niet, wie dit Cyffer ontworpen heeft,maar wel dat ik myne meeste Cyffers zelve pleeg te ontwerpen ; dan of het bedoelde Cyffer daar onder behoord, kan ik met geene zekerheid zeggen, maar wel dat 'er geen bafis
yan
's Gra-
venha"
ge.


i78o NIEUWE NEDERLANDSCHE
"sGra-
venhaGE.
van dat Cyffer is, noch dat het zelve na eenig boek zoude gevolgd zyn." Hebben» de het Committé dezelve gecyfferde Brieven aan een der Gedeputeerden ter Generaliteit wederom ter hand gefield. Befloten, de Gedeputeerden ter Generaliteit te gelasten, op morgen by Hun Hoog Mogende voor te dragen, dat dadelyk een Courier naar Berlyn aan den Envoyé Van Rheede worde gezonden , met ordre om op zyne refponfabiliteit de fleutel of fleutels van het Cyffer van voornoemde Misfives onder hem berustende, met denzelven Courier naar jherwaards over te zenden.
Vry dag den 27 Maart 1795;
De Prefident communiceert eene ontvangene Misfive van de Commisfie te Amfteldam , waar by dezelve kennis geeft, dat op gisteren de zaak met de Municipaliteit was getermineerd, de bewuste Misfive uit de Notulen gebiffeerd , en dezelve in originali terug genomen, waar op de gearrefteerde Leden waren ontflagen; en voorts hadt de Municipaliteit aangenomen , eene Commisfie te benoemen, om met de Commisfie deezer Vergadering in onderhandeling te trenen, op hoedanige wyze aan laatstgemelde Commisfie communicatie zou worden gegeven van het Plan ter fpoedige oproeping der Burgery, tot het verkiezen van eene nieuwe Municipaliteit. Waar op befloten is, deswegens, by een antwoord aan gemelde Com» misfie, het genoegen deezer Vergadering te betuigen.


JAARBOEKEN, Maan, 1795. 1781
N. Dommer, van Amftelveen, geeft kennis, dat hy aldaar tot Bailliuw was aangefteld, maar van den Roomfchen Godsdienst zynde, maakte hy zwarigheid dit ampt aan te neemen , enz. Vervallen door de aanftelling op gisteren van H. van Castrop.
Verder is geleezen eene Misfive van L. 'den Berger, Infpeéteur op de Helder, waar foy hy te kennen geeft, dat hy in 13 onder» Icheiden qualiteiten door den Lande, zo op Texel, als op de Helder, enz. wordt geemployeerd ; verzoekt, dat wegens zyne Jaaren, een ander tot opziener aan de Hel. der mag worden aangefteld, en hy voortaan alleen op Texel geëmployeerd worden. Aar het Committé tot de Zeedyken en Zeewee. lingen.
Voorts is door den Prefident gecommuniceert, eene Misfive van Hun Hoog Mogende aan de Bondgenooten, in dato 18Maart, yan den volgenden inhoud:
VRYHEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
BURGERS , PROVISIONEELE REPRESENTANTEN VAN HET VOLK VAN HOLLAND!
De voorloopige en ruuwe fchets , dewelke ons Committé tot de zaaken vnn de Marine ons gegeven heeft, van de zorgelyke fituatie, waar in 's Lands Zeekusten en Marine zjg ■bevinden, en het welk den inhoud heeft uïtge. ïeverd van onze Misfive van den 13 deezer, j^eeft ons natuurlyk aanleiding gegeven tot hei
exa-
'sGra-
YENHA3B.


VENHAÖE.
Misfive yan H. ff, Mog, over de yerbete* ring var de Land en Zeetnagt.
1782 NIEUWE NEDERLANDSCHÉ
examiueeren van de gantfche fituatie van 'sLands zaaken in connectie met eikanderen, en wy hebT ben dezelve zodanig in alle opzigten gekankerd gevonden, en zo naby aan den oever van een totaal bederf, dat 'er niets minder nodig was dan een recht Vaderlandsch hart, dat door geen gevaaren of opofferingen, arbeid of iets dier* gelyks zig laat affchrikken , om niet te bezwyken onder de van alle kanten opdruisfchende akeligheden ; want , laaten wy ons oog •gaan over de Zuilen , op welk ons Staatsgebouw eertyds gerust heeft, Landmagt met al wat daar toe behoort, Zeemagt , Financien, Crediet, overal vinden wy het treurigst Toneel dat te bedenken is , en het welk een eerlyk hart, een hart dat om de Natie denkt, doet beeven en lidderen. , .".•.
De Landmagt, tot in zyne diepfte aderen bedorven, door de kostbaare inrigting van dezelve en door de allerverkeerdfte en ongerymdfts inboezemhigen, die men haar heeft ingeprent; overlaaden met de fchreeuwendfte fchulden, dewelke betaald moeten worden , wil men niet duizende onfcbuldige flagtoffers van de voorige direéüe daarftellen; de Magazynen ontbloot van al het nodige, door plundering van Geloofs- en Bondgenooten, door verwaarloozing of onnutte verfpillingen, om een rol in Europa te fpeelen „ door zogenaamde Leeningen tot voortzetting van eene otabezonnene en alleen uit eigenbelang en blinde drift ondernomene Oorlog; een Zeemagt, blykens onze laatfte Misfive, bykans niet meer exteerende, en zig eenig en alleen borneerende tot onbeweeglyke Kielen ; Financie* Weezen, zodanig uitgeput, dat de dagelykfche en allernoodzaaklyklte uitgaven niet langer kunnen gedaan worden, en het tydftip naby is dat een Nationaal Bankeroet de plaats zoude moe. ten vervangen van voorige Deugden en Nederlajidfche Trouw; eindelyk 'sLands Crediet, al.


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1783
lerwankelbairst en volftrekt niets beduidende, om dat men die zelfde Nederlandfche trouw in de laatfte Jaaren als een befpottelyke zaak heeft befchouwd, dog zonder evenwel de applicatie daar. van te hebben willen toegepast op de lievelingen en aanhangers van een alles ondermynende directie, die de natüurlyke 'Gelykheid zodanig durfde tegen ftree ven, dat men zig niet fchaamde, om openbaar te declareeren, dat de Lasten niet gelyk moesten gedragen worden, en dat de goede God den eenen Mensch tot een Lastdier, en den anderen tot een bevoorrecht Schepfel hadt geformeerd.
Tot ih onze ziel getroffen door al bet voorgedragene, en voelende het Vaderlandsch hart gloeiende van fpyt en verontwaardiging, hebben wy gebruik gemaakt van de eerfte oogenblikken, dat wy het ftreelend genoegen hadden onze Vergadering, het welk zo lang is geweest een zamenftelzel van Ariftocraaten of van laage Vleyers van den eerften Dienaar van Staat, als nu vervuld te zien met Vertegenwoordigers vari de vrye Inwoonders der zeven Vereenigde Provinciën, om aan onze beide Committés op té leggen de mueyelyke, dog allernoodzaakelykfte j taak, van aan ons binnen weinige uuren op te geven een ftaat van het geen volftrekt beno1 digd- is, om Land- en Zeemagt in zodanig posj tUüf van defenfie te brengen, dat wy van oriI ze 'Vyanden gedugt, en van onze Vrienden geI acht mogen worden.
Medeburgers ! het is het diep bezef van dé hier boven aangeftipte treurige en allerakeligfte toeftand van ons zo fchandelyk verraaden Vaderland; het is de brandende begeerte, orh dit b.iven alles dierbaar Gemeenebest met allé kragt van den rand des afgronds terug te trekken; het is die Voorouderlyke zugt, om aart onze Nakomelingfchap ook eenen Vaderlandfchen grond na te laaten; het is eindelyk dat Bbbbbb kr*
'sGra^
venhace.
Misfive van H, H. Mogi over de verbetering van deLandtfl Zeemagta


i784 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Graven hage.
Misfive ■van II. II. Mog over de verbete ring va de Lam en Zee, magt-
levendig gevoel van de Deugd en Braafheid, van de zuivere Vaderlandsliefde onzer Nederlandfche Medeburgeren , (want wy fpreeken hier niet van het verkankerde deel van de Natie,) welke ons de (tem van Ulieden doet verheffen, en by de klemmendfte nood van Volk en Vry• heid de ronde taal van de Vertegenwoordigers van een vry Volk in den mond leggen. ,
■ Wy zenden dan aan Ulieden, als mede aan i de andere Bondgenooten, de aan ons door on'-ze beide Committés refpeftivelyk overgeleverde
■ Staaten , en bezweeren de Vaderlandlche Reprefentanten der onderfcheidene Gewesten, en dus ook Ulieden, by het behoud der even verkregen Vryheid, by de politieke exiftentie van ditWchatbaar Vaderland, en by de tedere belangens van ons onfchuldig Nakroost, de handen broederlyk in een te flaan, en met ter zyde Helling van alle Provinciaale, Territoriaale en huishoudelyke Financiaale diftinclien en exceptien, het algemeen bederf te keeren, kragtdadige en welmeenende mefures in 't werk te ftellen, en, daar zonder geldmiddelen, zonder kurkende Speciën, geene de minfte heilzaame operatie mogelyk is, het zy Ulieden ordinaris Gedeputeerden, in onze Vergadering, het zy byzondere Gedeputeerden, hier toe door Ulieden, zonder verwyl te nomineeren en met een zodanige ampele magt geïnftrueert als de nood het vorderd, te gelasten, het houden van eene ferieufe conferentie alhier in den Hage te beginnen den i April aanftaande, ten einde zodanige middelen te beraamen en vast te ftellen, waar door niet in woorden of beloften, of op den ouden voet van gelimiteerde Confenten, maar in efftcte werde daargefteld eene behoorlvke en ruim voorziene Kas van het gemeene Bondgenootfchap, waar uit de dringenfte behoeftens der Landmagt en der Marine worden gefourneert, en onze Vergadering dus m ftaat
ge-


JAARBOEKEN, Maartt 179$. 1785
gefield, de Rechten van den Mensch en Burger te verdedigen , en de onontbeerlyke bron van algemeenen welvaart, den Koophandel en Zeevaart, voor eene totaale vernietiging te bevryden.
Wy zyn, Medeburgers! zo zeer doordrongen van het geen wy Ulieden hebben voorge dragen, zo zeer overtuigd van onze pligt, om Ulieden de naakte waarheid te zeggen, en van de dringende noodzakelykheid, dat 'er onverwyld niet alleen gedelibereerd, maar geld ge fourneerd worde, dat wy pltgtig voor het oog der Almagt, en van het Volk v-m Nederland moeten verklaaren, ons onfchuldig te houden aan de tallooze en onberekenbaars rampen, wel•ken dit Gemeenebest zullen en moeten overkomen, indien 'er niet fpoedig kragtige en buitengewoone middelen worden by de hand genomen, en dat wy ons verpligt achten, hen* die het daarftellen der voorfchreeven middelen mogten tegenwerken, aan de Natie en aan hun geweeten de verantwoording over te laaten; terwyl wy, fchoon in het algemeen bederf deelende, ten minften die voldoening zullen genieten, de laatfte zugt voor Vryheid en Vaderland, uit een blank geweeten uit te boezemen.
Wy vleyen ons egter met de ftreelende hoops indien de waare Mannenmoed en zuiver Gemeenebestgezinde yver, de plaats van vittery, van talmery en van zogenaamde Conftitutiofteele Refoiutien en Deliberatien vervangen, dat de Z«n der Vryheid eerlang over de gantfché Nederlandfche Natie met volle luister zal fchynen, en dat de toekomltige ryke overvloed irt dit Gemeenebest door liefdekoorden van den rand des Verderfs terug getrokken, en gevestigd op Vaderlandsliefde en Burgertrouw, dé fchaduw zelfs eter menigvuldige dog welm'eeBbbbbb 2 nen-
'sGra-
venhacïe.
Misfive van H.
H. Mog:
over de verbetering van •leLand'.n Zee™ magtk


'sGra-
VENHAGE.
1
1786 NIEUWE NEDERLANDSCHE
nen de en blyde opofferingen by dit geflacbt zelfs nog zal uitwisfchen.
Daar toe geeve God almagtig zynen zegen; hy geeve Ulieden een verdubbeling van wysheid en goeden raad, en Hy doe (trekken alle onze beraadflagingen tot heil van het Nederlandfche Volk ! Waar mede eindigende, bidden wy God almagtig, Udeden te willen houden in zyne heilige Protectie.
In den Hage, den j8 Maart 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
Ulieder goede Vrienden,
De Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden,
G. D. JORDENS, Vt.
Ter Ordonnantie van dezelve,
W. Q U A R L E S.
Waar op de Gedeputeerden ter Generaliteit gelast zyn , by Hun Hoog Mogende te kennen te geven, dat deeze Provincie, zo door de Publicatie omtrent het opbrengen van het Goud en Zilver, als door de te doene groote Financieele operatie, reeds getemd heeft, in all s te willen voorzien; vertrouwende Holia d nu ook, dat de andere Provinciën dadelyk hec haare zullen toebrengen tot ftyviny; d r algemeene Kas; wordende voorts de Gecommitteerden ter (rcneraliteit, nevens he; C mmitté van Financie ^equalifkeerd om het voorgefiagene groot Financieel jbeiogue by te woonen.
Het


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1787
Het Committé van Algemeen Welzyn rapv porteert. eene Misfive ontvangen te hebber, van T. P. C. Haag, Directeur van het Ca binet Schilderyen van den gewezen Stadhouder , vraagende hoe zig te gedragen, wanneer, van wegen de Franfche Reprefentanten , mogt goedgevonden worden om die Schilderyen naar Frankryk te doen vervoeren. Befloten, door de Gecommitteerden ter Generaliteit, deeze Misfive ter kennis van Hun Hoog Mogende te brengen, ten einde aldaar zodanige maatregelen zouden kunnen genomen worden, we'icen zonden mogen verftrekken om de goederen van den gewezen Stadhouder ten behoeve zyner Crediteuren re conferveeren. En overhandigde het zelve een verbaal van een gehouden gefprek, tusfchen twee Leden van het Committé van Algemeen Welzyn, en den gewezen Raadpenfionaris Fan de Spiegel, behelzende, in fubftantie, dat de gemtlde twee Leden, ter requifuie van Van de Spie* gel, zig by hem vervoegd hadden; wanneer hy gezegt hadt, dat hy zig nader omtrent den bewusten fieutel bedagt hadt, dat zyn gegeven antwoord van dien aart was, dat het zelve een ongunftig vermoeden zoude kunnen verwekken, als of hy daar door de gelegenheid zoude hebben willen coupeeren, tot zodanige verantwoording, als waar toe hy , uit hoofde zyner voorige amptsverrigtingen, zoude kunnen geroepen worden enz., en dat hy geantwoord hadt als een gedetineerde; dat hy uit delicatesfe, om Fan Rheede niet te compromitteeren, niets Bbbbbb 3 meer
!s Gra-
VB.-iHA» GE.


's Gravenhagen
1788 NIEUWE NEDERLANDSCHE
meer gezegt hadt, doch welke zwarigheid door de Gecommitteerden was weggenomen , door hem te kennen te geven, dat 'er reeds een Courier naar Van Rheede gezonden was om het cyffer te haaien ; waar op hy dan verder te kennen gegeven hadt, dathy, zedert de laatfte drie jaaren, geen cyffers met de Ministers gebruikt hadt, om dat hy hadt ontdekt, dat fomtyds aan de Posthuizen de brieven wierden open gemaakt, en, zo mogelyk, ontcyfferd, maar, in plaatfe daar van, van onzigtbaare inkt zig bediend; dat dus de cyffers flegts dienden om te deguizeeren, en geheel arbitrair waren: beftaande het middel, om dien inkt te doen opkomen, den brief boven rokend vuur te houden , het geen , echter , wanneer de brieven door het water gehaall waren, konde mislukken, en dat 'er, waarfchynlyk, wel meerder brieven van dien aart uit Berlyn en Petersburg zouden kunnen volgen, enz.; hebbende hy voorts geredelyk toegeftemd, dat het een en ander ter kennis van deeze Vergadering zou worden gebragt. Waar op befloten is, de Gecommitteerden ter Generaliteit te gelasten, om van deeze informatie by Hun'Hoog Mogende het nodige gebruik te maaken.
Saturdag den 28 Maart 1795-
Op verzoek van het Committé der Vivres , om, in alle plaatfen, waar expediïien moeten gefchieden, twee of meer perfoonen te kunnen aanftelien, tot bevordering


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1789
ring van dezeiven, uit hoofde dat de Coma's misfaires Ordonnateurs van allerwegen opv den aanvoer der requifitien aandringen; isG befloten, het Committé van Koophandel en Zeevaart te Amfteldam te verzoeken , om twee uit den haaren te willen committeeren tot bevordering der gemelde expeditien, en tevens zodanige verdere perfoonen te employeeren, als zy tot de meeste acceleratie van dat werk aldaar zullen nodig hebben. En is voorts het Committé van de Vivres gequalificeerd, op alle andere plaatfen , waar expeditien van dien aart moeten gefchieden, twee perfoonen aan te ftellen, om op de fpoedige bevordering van dezeiven het oog te houden; terwyl, op verdere voordragt van het gemelde Committé, het Committé van Financie geauthorifeerd is, om voor twee geaccepteerde Wisfels, in de maand April, aan het Committé van de Vivres te laaten volgen eene fomma van ƒ 230000.
Gecommitteerden van de Regenten en Burgery van Vlieland geven te kennen, dat de Regenten aldaar befloten hadden, twee Gedeputeerden te zenden, om den aller beklaaglykften toeftand van dat Eiland , by monde of by gefchrifte, mede te deelen, die nog aanmerkelyk vermeerderd was door de continueele inkwartiering, requifitien, asfignaaten, enz. Aan het Committé voor de Noodlydenden.
Voorts zyn geleezen : eene Misfive van den Bailliuw van Kennemerland,, die te kennen geeft, dat de Vierfchaar van KenneBbbbbb 4 mer-
i
Gra-
enha2.


I7SP NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
venhage.
\ 1 ]
] i
j
c i
4
merland is zaamgefleld uit Leden der voorige Regeering, of wier verknogtheid aan dezelve niet kan in twyffel getrokken worden ; verzoekt hier omtrent voorziening. Befloten de Leenmannen te dimitteeren, en den Bailliuw aan te fchryven, aan de Vergadering eenige perfoonen op te geven.
Eene Misfive van de Leden der Volksvergadering te Hoorn, waar by verzoeken, dat by de organifatie der Armée geene Officieren mogen worden geplaatst, dan van, wier Vaderlandfche denkwyze men overtuigd is; ten welken einde zy voorflaan, Dp de plaats, waar. die in guarnifoen gelegen hebben, informatien te neemen. Aan aet Committé van het Algemeene Bondge»? lootfchap te Lande.
Een Extract uit het Register der Hoog vlogende Heeren Staaten Generaal der Verenigde Nederlanden, wegens de betaaling /an de Burgers Van Spaan en Royer, voor ïunne laatfte Commisfie tot bewerking van en ftilftand van wapenen , bedragende Jooo. \an het Committé van Financie.
Eene Misfive van de Joodfche Sociëteit felix, Lihertate, te Amfteldam , waar by lezelve i. klaagt over het gedrag der Pariasfims; a. verzoekt dat de Huwelyken usfchen Jooden en Christenen mogen wor!en toegelaaten; eri 3. dat de Gilden mo;en worden vernietigd, of ten minften de ooden, even als de Christenen, in de Gil-, en aangenomen worden. Het eerfte poinct efteld in handen van de Municipaliteit van Lmfteldam, het tweede in handen van den,
Ho-


JAARBOEKEN, Maart, 1795, 1791
Hove, en het derde aan het Committé van Algemeen Welzyn om advis.
Maandag den 30 Maart 1795.
Is geleezen eene Misfive van de Municipaliteit van Medemblik, in dato 18 deezer, meldende, dat zedert onheugelyken tyd het Dorp Wervershoofd onder de Jurisdictie der Stad behoorde; dat men aldaar onder anderen hadt kunnen goedvinden, den Bailliuw te ontdaan; en dat eene aangelegde conferentie deswegens vrugteloos was afgeloopen; verzoekende dat de intentie deezer Vergadering aan die van Wervershoofd zo fpoedig doenlyk worde bekend gemaakt. Befloten, de aanftelling van den Hoofd-Schout van Medemblik te laaten op den vorigen voet, en dat de Bailliuw C. Gerdenier den Eed zal afleggen ; zynde voorts gemelde Misfive eu Bylaage gefield in handen van het Committé van Algemeen Welzyn om advis.
Het Committé van Correspondentie der Volks-Societeit te Middelburg in Zeeland betuigt, niet zonder gevoeligheid te hebben vernomen , dat op het voormaalig Stadhouderlyk Kwartier zeker Boek gevonden was, behelzende een adres van gelukwenfching, wegens de Omwenteling yan 1787; terwyl dat Committé betuigt, dat veelen der Ingezetenen van Walcheren genooddrongen geweest zyn om dat vernederend gefchrift te ondertekenen; verzoekende, dat het zelve boek in handen Bbbbbb 5 yan
's Gra-
venha"
ge.


'sGra-
ven hage.
i792 NIEUWE NEDER1ANDSCHE
van hunne Reprefentanten mag gefield worden , om daar mede te handelen zo als zy zullen meenen te behooren. Gehouden in deliberatie.
Gecommitteerden van de Magiftraat der Hoofdftad 'sHertogenbosch herinneren, by eene Misfive, de groote infchuld, welke voornoemde Stad wegens de Serviesgelden te vorderen heeft , met het dnngendtte verzoek, om eenige betaaling, of leverantie van het nodige ter goeder rekening, in den hoogen nood, waarin die Stad zig bevindt; ten tweeden, dat zy eenige Schepen met brandflotten mogt erlangen; en ten derden, dat *er eenige Schepen ten dienfte der Franfche Republiek naar'sBoscn gezonden worden , ter voorkoming van het in requifitie neemen der Markt- en Beurtfchepen. Befloten , de voorfchreeven Misfive, voor zo veel de Serviesgelden aangaat, te renvoyeeren aan het Committé van het Algemeene Bondgenootfchap te Lande, en het verzoek omtrent de brandfioffen, aan het Committé der Vivres.
Eene Misfive van de Municipaliteit van Gorinchem, behelzende eene nog nadere herhaaling der omftandigheden, waarin die Stad door-de requifitien der Franfchen zig bevindt; verzoekende inftantelyk om eene forame gelds, waar uit het geleverd Slagtvee en andere noodwendigheden zouden kunnen worden betaald. Befloten, gemelde Municipaliteit aan te fchryven , dat deeze Verhadering zeer was aangedaan over den nood, waarin die Stad zig door gebrek


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1:93
brek aan penningen bevondt; doch dat 'er op dit oogenblik geen mogelykheid was om hun te hulp te komen, maar dat deeze Vergadering genegen was, om, zodra 'sLands Financie zulks zoude t,oelaaten, hun allen mogelyken byftand toe te brengen; zullende voorts de voorfchreeven Misfive, in het Fransch vertaald zynde, aan de Franfche Reprefentanten worden overhandigd.
De Gecommitteerden ter Generaliteit doen het navolgend rapport':
"Dehalven de belangryke brieven van de Parysfche Ministers, in dato 20 en 23 Maart, beide door de Gecommitteerden overgenomen, en andere ftukken , welke commisforiaal gemaakt zyn, of ook overgenomen, is, confonr het voorftel, van wege deeze Vergadering, ir dato den 27 Maart beiioten, nog deezen avonc het rapport van het Committé der Vivres, ter aanzien der reeds gefourneerde requifitien, aai onze Ministers met de Post te zenden,, en zyi de overige Leden van het voorftel by dat De creet vervat, commisforiaal gemaakt.
En is op voorftel van de Hollandfche Ge committeerden befloten, aan den Reprefentan des Franfchen Volks Aiquier te Amfteldam, b; Misfive van wege Hun Hoog Mogende te ver zoeken, wederom hier te komen, ten einde d onmiddelyke communicatie met het Gouverne ment van deeze Landen niet langer te ftrem men.
Voorts heeft het Committé tot de zaake: van het Algemeene Bondgenootfchap te Lande vier voordellen gedaan.
Het eerfte ftrekte om kennis te geven va eenen zeer gratieufen brief van den braaven Gt neraal en Chef Pichegru, welke, naar eldei geroepen, het commando over de Fivnfch
T101
's Graven hage.
Rapport van Gecommitteerdenby H. II. [Mog.
t v
l
|
| r
1 j
1
s


*sGra-
ven hage.
Rapport Van GeCi mmii ■ teerden byH.H. Mog.
1 ( i t ]
1794 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Troupen in deeze Landen aan den Generaal Mjreau heeft overgegeven , en aan welken, wegens bewezene dienften aan deeze Lan<en, het Committé voorftel e een jaarlykfchen Rentebrief van ƒ 10000 aan te bieden. En hebben Hun Hoog Mogende befloten, aan denzelven te zenden een Acte of Brevet van Generaal titulair , en tevens een jaarlyks Penfioen van iooco Guldens.
Het tweede was , een Advis over de Propofitie van Overysfel, ten aanzien der verphgting op het ftuk der Franfche requifitien, en ftrekte zo tot het benoemen van een expres Committé van wege Hun Hoog Mogende, als tot het doen van de nodige inltantien by de Franfche Reprefentanten en Generaals, en eindelyk tot het verzoeken der nodige byttand van de zyde der Bondgenooten. Dit ftuk is overgenomen, en zal dus nader hier in overweging komen.
H^t derde was een Advis over het verkenen van Pasfen aan zekere drie Zwitferfche Officiers van Bern, by welker presfante overkomst veel haast was, na dat zy uit den dienst ontBagen waren. En zyn conform het zelve de gevrangde Pasfen aan hun verleend.
Het vierde was een voorftel, overeenkomftig liet welk al mede is geconcludeert, om namelyk aan de refpect-ive Bondgenooten eenen exlortaroiren brief te fchryven, om als nog te jresteeren het confent op zekere vroegere pe:iiie van den Raad van Staaten , groot vier nilliöeneö, en ter zaake van de zogenaamde ji' ne:l'apdfche defenfie , waar op verfcheidene :oii ract-.n zyn aangegaan, en onfchuldige Cre* liteuren thans zugtem, Alles naar gelang van le differente clauïulen door deeze en geene * ovincien aan hunne confenten geaccrocheeid.
Waarop befloten is, het verrigte van gemei-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. *795
melde Gedeputeerden, fpeciaal omtrent het toegelegde penfioen aan den Generaal Pi cbegru, volkomen te approbeeren.
Het Committé van Financie communiceert de Concept-Publicatie , omtrent de Recepisfen, ter uitwisfeling van Franfche Aöfianaaten. Dien conform gearrefteerd. Zie hier dezelve:
V RT H E I D. GELYKHEID, BROEDERSCHAP.
PUBLICATIE.
TV Provifioneele Reprefentanten van bet Volk ƒ van Holland, al!en den geenen, die deeze0i zullen zien of hooren leezen, Heil en Broeder-// fchap!
Doen te weten: dat de Hollandfche Provinciaale Recepisfen , welke moeten ftrekken ter inwisfeling van de Fianfche Asfignaaten, by de refpecttve Ingezetenen deezer Provincie ontvangen, onder de bepaalden by onze Publicatie yan den 2 February 1795 gemaakt, nu binnen korten tyd gereed zullende zyn om uitgegeven te worden, wy geoordeeld hebben zo omtrent die uitgifte als den omloop derzelve Recepisfen te decreteeren, zo als gedecreteerd wordt by deezen.
Art. 1. Dat deeze Provinciaale Recepisfen niet zullen behoeven aangenomen te worden voor engagementen, hoe ook genaamd, aangegaan voor dato der Publicatie van den 2 February jongstleden, laatende wy de onderhan1 delingen der Ingezetenen met elkander daar omitrent vry en ongehinderd, aan de zyde van (den Crediteur.
a. Dat dezelve Recepisfen, getekend zynde
van
'sGba-
'ekha3e.
ublic, mrent 1 Rece* s/en.


1796 NIEUWE NEDËRLANDSCHE
'sGra-
vknhage.
Public, omtrent de Recepisfen.
van wegens het Committé van Financie alhier, zullen gezonden worden aan de Ontvangers der Gemeene Middelen, om dezelve af te geven aan de Municipaliteiten , obferveerende daar in zodanige byzondere ordres als door het Committé van Financie aan de Ontvangers gegeven
zyn-
3. Dat de Municipaliteit niet zal vermogen, aan eenig Ingezeten de Recepisfen te verwis, felen tegen deszelfs Asfignaaten, dan volgens den Letter onzer Publicatie van den 2 February, en na alle mogelyke onderzoek gedaan te hebben, dat by den Houder der Asfignaaten niet ter kwader trouwe, of tegen den Letter der gemelde Publicatie, gehandeld is.
4. Dat volgens den inbond van dezelve Publicatie van den 2 February, de Winkeliers, welke van de Franfche Militairen, in voldoening en ter zaake van noodwendigheden, Asfignaaten ontvangen, en nu daar voor de Provinciaale Recepisfen ingewisfeld hebben, dezelve zullen kunnen uitgeven in allerleye betaaling der Waaren, by hun, van dato der Publicatie van 2 February, tot op den datum deezer openbaare afkondiging, gekogt; blyvende 011dertusfehen dezelve Winkeliers verpligt, ten aanzien van de Franfche Militairen of lieden tot de Franfche Armée behoorende, zig ftipte3yk te gedrageu aafi den inhoud van meergemelde Publicatie van den 2 February.
5. Dat in alle verbintenisfen van Koop, Huur, Geldleeningen, of Asfignaaten, of wat dies meer is, na dato deezes te doen of te lluiten, de onderhandelingen over de wyze van betaalinge, wederom in zo verre zullen worden vry gelaaten, dat de Recepisfen ten minften tot een vierde gedeelte toe, niet zullen mogen worden geweigerd.
6. Dat de genoemde Recepisfen zullen worden ontvangen op alle 's Lands- en Stads-Comp-
toi-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1797
toiren, voor alle gewoone Lasten, ordinaire en extraordinaire Verpondingen en Impofitien, ge duurende dit loopende Jaar 1795 , en vervolgens te heffen, doch met de bepaaling by het voorgaande Artikel gemaakt, alleen voor een vierde gedeelte.
7. Dat wel expresfelyk by deezen wordt bevestigd, het laatfte gedeelte van dezelve Publicatie van den 2 Februarv, verbiedende den uitvoer buiten deeze Provincie, van eenige Muntfpecien , Standpenningen , Goud en Zilver ir baaren of in eenigerhande manieren ; met de daar by vastgeftelde uitzonderingen , dat all< Koopmanfchappen, en dus ook byzonderlyl Levensmiddelen van allerleyen aart, welke vat buiten deeze Provinciën.ontboden, en gewoon lyk met klinkende Munte betaald worden, oj gelyke wyze voortaan betaald zullen "worden en de uitvoer van Speciën , ten dien eindi vrygelaaten; doch niet anders dan onder deezi conditie, by voorzeide Publicatie bepaald, da de Kooplieden van deeze uit te voeren Spe cien opgave doen aan hunne Municipaliteiten en cautie ftellen voor het driedubbelde beloop en verantwoordelyk blyven voor den invoe van de aldus gekogte Koopmanfchappen binnei deeze Provincie.
8. Dat die Ingezetenen , welke door de te genwoordige nadere bepaalingen van den om loop der Recepisfen zouden vermeenen eenigi bezwaaren te hebben, dezelve kunnen voordra gen aan hunne Municipaliteiten, ten einde, dii alzo ter kennisfe der Provifioneele Reprefen tanten van het Volk van Holland gekomen zyn de , daar omtrent de nodige vourzieningei zouden kunnen worden genomen.
En op dat niemand hier van onkundig zy zal deeze alomme worden gepubliceerd en ge affigeerd , daar zulks te gefchieden gebruike lyk is.
Gs
's Gra-
venhage.
Public, omtrent de Recepisfen.
1 t
1 1
l
i \ 1


1793 NIEUWE NEDÉRLANDSCHÈ
'bGra
venha •e.
Gedaan in den Hage, onder het Klein Zegel ■ van den Lande, den 30 Maart 1795, het eerfie Jaar der Bataaffche 'Vryheid.
J. H. de LANGE, Vt.
Ter Ordonnantie van de Provifioneele Reprefentanten van hef Volk van Holland,
DIRK de WEILLE.
Het Committé Militair draagt voor, om eene ampeler qualificatie tot afgifte van Geweeren aan de Burgeryen; en ten tweede, om geauthorifeerd te worden, om zodanige Commifen van de (Vïagazynen, en Infpecteurs van 's Lands Fortificatiën , die het vertrouwen des Volks niet verdienen, te dimitteeren, met concurrentie van het Committé van Algemeen Welzyn en van Financie, en anderen in derzelver plaats aan te Hellen. Dien conform befloten.
Dingsdag den 31 Maart 1795.
De Burgers Tulling van Oldenbameveld efi de Lange van Wyngaarden, (zynde den Burger Duin abfent,j) hebben, ingevolge het Decreet van den 17 February, van advis gediend, op de Misfive van denLieutenantAdmiraal Van Kinstergen, den 14 February by Hun Hoog Mogende ingekomen, over de ordres, en aan welke Schepen gegeven, tot het convoyeeren der Vaartuigen, waar mede de gewezen Stadhouder naar Enge-


JAARBOEKEN, Blaart, Ifgj. i79S
land is gevlugt. Befloten de Gedeputeerden ter Generaliteit te gelasten, het daar heen te dirigeeren, dat voorn. Misfive met' de Bylaagen worde gerenvoyeerd aan het Committé der Marine, ten einde naar bevind van zaaken te handelen; met kennisgeeviog tevens dat gemelde Van Kinsbergen zich nog in huisarrest te Amfterdam bevind, doch van wegen deze Vergadering op aanftaanden Saturdag zal ontfiagen wor. den; waar toe deeze Commisfie wordt gequalificeert.
Eene Misfive van de Municipaliteit van Dordrecht en de Merwede, behelzende klagten over den flegten ftaat der Stads Kas, welke door de omftandigheden nog aanmerkelyk veragterd is; verzoekende eene Negotiatie van 200,000 Guldens, tegens 4 perCt. Intrest, voor hunne Stad te mo; gen doen, onder guarantie van deeze Pro'vincie. Aan het Committé van Finantie om i advis.
Ook doet het gemelde Committé rapjport omtrent de Misfive van Schout en i Scheepenen van de Diemer- of Watergraafsimeer; conform het zelve beflooten, dat al« 1 He Ingezeetenen en Ingelanden van de Dieimermeer, die tot het onderhoud der wejigen aldaar contribueeren, van de betaaling leder tol aan het hek zullen bevryd wezen.
Het Committé van Finantie communiUceert dat de Stad Haarlem op de agterftalI Uige Verpondingen ƒ 40,000: o: o, overge» «szonden hadt. Befloten hier van, even als C c c c c c van
s Gra-
/ekha-


•sGra-
venha ce-
1800 NIEUWE NEDERLANDSCHE
van Alkemade, honorable mentie in de Notulen en in het Dagblad te maaken.
Eenige Stukken, ons laater ter hand gekomen, zullen wy nu nog mededeelen. Te vooren (zie bl. 620,) hebben wy verhaald, het Befluit der Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, ter afzettinge van den actueelen Prefident en de Hollandfche Raaden en Minifters van het Hof van Juftitie, de aanftelling van een nieuwen Prefident met Zeeland gezaraentlyk te disponeeren, en voorts, van 't een en ander, aan de Staaten van dat Gewest kennis te geeven. De Brief, welke het bovenftaande behelsde, was van deezen inhoud:
V R Y H E I D. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
MEDEBURGER SI
De Vergadering der Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland in overweging genomen hebbende, dat genoegzaam alle de Hollandfche Raaden, van den Hove van Holland en Zeeland, de Prefident daar onder begrepen, byzonder ■voor- in, en na de bekende Omwenteling in den Ta re '78/, zeer voorname werktuigen zyn geweest in de handen van den toenmaaligen 's Lands Geweldenaar Willem den Vyfden, mitsgaders in die van zyne heerschzuchtigc Huisvrouw , waar door eene menigte goede In- en Opgezetenen dezer Provincie, alloen uit hoofde van hunne bekende gevoHens, in het ftuk van Staatkundige en Godsdienftige Vryheid, door het zelve Hof zyn geoor-


JAARBOEKEN, Maart, ifgy, 1801
deeld niet te moeten worden begrepen onder eene zo genoemde generaale Amnestie , als welke het zelve Hof de onbefchaamdheid hadt toenmaals aan de zo gezegde Staaten van Holland en WestFriesland op te geeven, en als nuttig en heilzaam voor den Lande aan dezelve voor te dragen, neemaar goed te vinden en daar aan de fterke hand der Juftitie fteeds te houden , dat dezelve als Ballingen des Latids moeften omdoolen , met verlaating van Vrouw, Kinderen en Have, en allés wat, hun daar by eenigzints dierbaar was; en daar by , confidéreerende dat een Hof van Juftitie, uit zo , danige Leden beftaande, in de tegenwoordige om ■ ftandigheden, met het belang des Volks geenzints overeenkomftig, en in tegendeel daar aan ten hoog- , ften nadeelig zyn moet : hebben wy ons verpligt gevonden, den Hollandfchen Prefident in het Hof, Mr. Cotnraad le Leu de IVilhem, mitsgaders de Raaden Mr. Francnis Rygerbos, Mr. Johan van Ni.pen, Mr. Piet er Alexander van de Boetfelaer, Mr. Huibert Elifa van Meerten, Mr. Gerlach , Jan Herbert van der Heim , Mr. Joan Graaf* , land Joansz., Mr. Abraham Groeneveld en Mr. Boudcwyn Onderwater; als mede den Secretaris Mr. .Pieter Graafland, van hunne refpective voorf/. Bedieningen te dimitteeren, en te houden vooront: Hagen; en wyders, de Commisfien van de ZeeuwIfche Raaden Mr. J.lian Hendrik Milet, Mr. Jaicob Verheyevan Citters en Mr. Stephanus Adriiaan Vernier yan dér Loef, mitsgaders van den 1 Griffier Mr. Adriaan Bodt, van den Subftituuf(Griffier en Secretarisfen Mr. Johan Theodoor Royer, (en van Mr. Pieter Johan Ghanguiont, in te treklken, en aan de dr'e gemelde Zeeuwfche Raaden teene nieuwe Hollandfche Commisfie terug te geewen; en daarenboven den gemelden Griffier Bodt', (Subftituut-Griffier en Secretarisfen Royeren Chantguien aan te fchryven, zig tot nadere voorziening Itusfchen Ulieden en ons van het uitoeffenen def werkzaamheden in hunne refpective posten provifio ■ Ccccc? 2 neel
's Gravehha»
SE.
Brief ,'an Prov. Repref. 'an Hol'and aan ie Staacn van Zeeh, iver het 'Pof van Juftitie,-


i802 NIEUWE NEBSRLANDSC1IE
'sGea-
VENHAGE.
Brief van Prov* Repref. van Hol landaai de Staa ten van Zeel., over he Hof vai Juftitie
EX-
rjeel te onthouden; terwyl wy nodig hebben geoordeeld Ulieden van dit een en ander kennis te moeten geeven, in het vertrouwen dat Ulieden wel zult willen medewerken, tot het maaken van zoodanige fchikkingen als ten besten van de beide Provinciën onderling geoordeeld zullen worden daar mede over een te komen, en tot eene rigtige adminiftratie van Juftitie onvermydelyk zullen worden gevonden.
HEIL en BROEDERSCHAP!
Den Hage, den 6 February 1795-
Menigvuldig en regtmaatig waren de klagten van veele Officieren , onder het voorgaand Beftuur, over de ftrydigheid der Eeden, welke van hun gevorderd wierden, nu eens aan de Generaliteit, dan wederom aan de Staaten van Gewesten, hunne Betaalsheeren. Dit wikkelde hen in zwarigheden, en wierden zommigen hunner Crimineele Procedures aangedaan. De orde der zakken vorderde,dat de Vonnisfen, ten nadeele van zodanige Officieren geveld, welke der Patriotfche zaake toegedaan geweest waren, en daarom van hunne posten verlaaten, vernietigd, en zy zelve in hunnen rang herfteid wierden. Tot dit oogmerk diende de volgende Refolutie van Hun Hoog Mogende van den a6 der jongstverloopenc Maand.


JAARBOEKEN, Maart, 1793-. 1803
EXTRACT uit lm REGISTER der RESOLUTIEN van de Ho? Mogende Heeren STAATEN GENERAAL der VEREÉNIGDE NEDERLANDEN.
Jovis den 26" February 1795»
Ts gehoord het Rapport van de Burgers Haerfohe en andere Hun Hoog Mogende Gedeputeerden tot de Militaire Zaaken, hebbende ingevolge en ter voldoening van derzelver Refolutie Commisforiaal , van den J9 dezer, met en nevens eenige Gecommitteerdens uit den Raad van Staate, geëxamineerd de Propofitie door de Gecommitteerden van Gelderland ten zeiven dage gedaan, en houdende inftantie tot vernietiging en casfatie van alle Senten tien of Dispofitien, na den 15 September 1787 , by den Raad van Staate gewezen en uitgebragt tegens Militaire en andere Perfoonen , uit hoofde van derzelver verkleefdheid ,'aan de gemanifefteerde gevoelens van de Staaten van die Provin* cien, welke zich destyds tegen de Overheerfching van den Stadhouder verzet hebben, en inzonderheid van zodanige Officieren, welke met Crimineele Procedures zyn geïncommodeerd geworden, uit hoofde van den bekenden Eed ter requifttie van de toenmaalige Staaten van Holland afgelegd, mitsgaders derzelver deference en gehoorzaamheid aan gemelde Staaten.
Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, te verklaaren, dat uit hoofde der veranderde omftandigheden van zaaken in dit Gemeenebest, alle zodanige Sententien , als na den 15 September 5787, by den Raad van Staate tegen eenige Officieren, ter zaake van derzelver begrip omtrend den Eed, aan de Generaliteit of aan derzelver Betaalsheeren, of Territoriaale Overheid gedaan, en omtrend de daaruit voortvloeiende verplichtingen, om aan particuliere ordres, aan hun Cccccc 3 yan
'sGaA.
VENHABE. ■
Refol.
van H.
H.Mog.
ter ver-
nicti-
ginge
van Mi'
Utaire
Vonnis-
fen.


1804 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGravenha
ge.
Refol. van H. H. Mog, ter vernietigittgevan MilitaireVonnisfin.
van wegens deze of geene Provincie gegeeven, te gehoorzamen, zyn gewezen, voor het vervolg geen effect meer zullen hebben , maar kragteloos zyn, en mitsdien de daarin geconcerneerde Officieren daar van ontheven en volkomen gerehabiliteerd, met opheffing van alle flecrisfure of krenking in derzelver eer of reputatie, welke de Sententien mogten hebben medegebragt, zonder dat nogthans zulks zig zal extendeeren tot zodanige Officieren , welke zich boven dien aan eenig plichtverzuim of delict, 't welk in alle tyden en omftandigheden ftraf baar is, mogten hebben fchuldig gemaakt.
En zal Extracf van deze Hun Hoog Mogende Refolutie worden gezonden aan den Raad van Staate tot naricht.
Accordeert met 't voorfz. Register.
Al vroeg, naa de Omwenteling, was in de onderfcheidene Provinciën de Erfftadhouderlyke Waardigheid, met den aankleve van dien , afgefchaft en vernietigd. Het liep aan tot in het begin dezer Maand, eer Hun Hoog Mogende daar omtrent een Befluit namen. Op den 4 deezer deeden zy, daar toe betrekkelyk, eene Publicatie afkondigen, opzigtelyk de dus genaamde Generafiteits Landen en de Volkplantingen van den Staat, over welke Willem de V, in zyne hoedanigheid, eenig zeggen hadt gehad.
VRYHEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
De Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, allen den geenen, die deze zullen zien ©f hooren lezen, falut! doen te weten: dat Wy
na


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1805
na de zoo heugchelyke en door de Goddelyke Voorzienigheid zoo duidelyk beftuurde ommezwaai van zaaken in deze Landen, welker grondflag voorzeker geen andere is, dan Gods eigen Wil, en de Gelykheid, Vryheid en Rechten van den Mensch en Burger daar op fteunende, gemeend hebben , dat wel is waar eene breede verklaaring van dit Rechten en Plichten zeiven, ten aanzien van hei gantfche Volk van Nederland, niet was of zyr kon het voorwerp der werkzaamheid Onzer Vergadering , zoo als dezelve in de daad beftaat, neet maar, dat zoodanige verklaaring zal uitmaaken eene der eerfte zorgen van die Nationaale Vergadering of Conventie, welke, zoo God wil, het Volk van Nederland naar een deugdzaam en wys ontwerp eerlang zal daar ftellen; maar dat Wy des niet tegenltaande, als tot hier toe byzonder, ten aanzien der buitenlandfche betrekkingen, uitmaakende of vertoonende bet Reprefentatif van het geheele Volk der Zeven Vereenigde Nederlanden, en van het resfort der Generaliteit, zoo wel als van alles, wat eenigzints tot deeze Republiek be ■ hoort, fpeciaal mede van alle de Coloniën van den Staat, gemeend hebben, niet langer te moeten uittellen, in dien zin voor dat geheele Volk te erkennen, zoo als Wy erkennen by deeze, die zelfde eeuwige en onveranderlyke beginzels van Gelykheid, Vryheid en algemeene Broederfchap, zoo wel als de daar uit voortvloeiende Rechten en Plichten van den Mensch en Burger, mitsgaders de Souverainiteit van het geheele Volk van Nederland.
Dat Wy die gronden toegepast hebbende op de zoogenaamde Oude Conftitutie deezer Landen, dat is, op de willekeurige bepaaling van eenen of van weinigen; en geconödereert hebbende, dat roet dezelve gronden geheel en al onbeftaanbaar zyn de erffelvke Waardigheden van Stadhouder over Braband, Vlaanderen, het Overkwartier yan Gelderland en de Landen van Overmaaze, Resfort van Cr cccc 4 dee»
's Gr a«
VEN HACE.
Publ. van H. PI. Mos. ter af.
fchajjin. ge van het Erf*. ftaAhoudcr'fchap, enz. ■


i8o6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
*sGra- deezen Staat, zoo wel als van Erflyke Kaptein eö vemha- Admiraal Generaal van de Unie, alle dezelve ce. Waardigheden met alle daar toe behoorende functien, betrekkingen , gevolgen en aankleeven van Publ. dien, hoe ook genaamd, en zoo als dezeiven zyn van H. toegekend geweest, en feitelyk gerefideert hebben H.Mog.in den Perfoon of het Huis des Prinfen van Oranter af ge, hebben verklaart en gehouden, zoo als Wy fchafjin- dezelve verklaaren en houden by deezen voor ten ge van eenemaale vernietigd.
het Erf- Dat, hoe zeer Wy van deeze Onze verklaaring ftadhou- Aanfchryving hebben gedaan aan alle zodanige Colder- legien, tot welke de executie der voorfchreeven Befchaf, dieningen eenige betrekking heeft gehad, Wy boenz. ven dien nodig geoordeeld hebben , om daar van eene opentlyKe afkondiging te doen, ten einde elk een iegelyk,dien zulks eenigzints zoude mogen aangaan, het zy dan in Burgerlyke, het zy in Militaire, of in welke andere betrekking llaande, verneemen moge en perustgelteld zy, dathy ten vollen is ontflagen vap die verpligting en gehoorzaamheid , welke hy aan voornoemden Prins van Orange in zyne voorfz. funcfien en betrekkingen mogt verf huldigd zyn geweest; dat in het byzonder, en niet tegenftaande Wy Ons verzekert houden, dat door deeze verklaaring alle zoodanige Eeden, welke in den Jaare 1787 en 1788 bepaald, en op de zoo gezegde oude Conftitutic , vrywillig of gedwongen zyn afgelegd , dadelyk als van onwaarde en kragteloos moeten gehouden worden, wy echter ten overvloede, ter wegneeming van alle gemoedelyke bezwaaren , verklaaren , dat alle Amptenaaren of Ingezetenen van de Generaliteits Landen, of der Galon en van den Staat in Afia, Afrika en Amerika, welke zoodanigeü Eed mogten hebben afgelegd, bv deezen daar van geheellyk wórden en zyn ontflagen.
Willende en begeerende Wy voorts, dat deeze Onze Publicatie overal met de meefte plegtigheid, het zy door het gefchal van Trompetten, door het


J AARBOEKËN, Maart, 1795. 1807
luiden en fpeelen der Klokken, of op zodanige andere wyze, als in ieder Stad of Plaats best geoordeeld zal worden , aan alle Ingezeetenen bekend zal worden gemaakt. en dat een ieder , dien zulks aangaat, zig daar na ftiptelyk zal hebben te ge-
Ten welken einde dezelve zal worden gezonden na de refoedtive Provinciën, met verzoek, om dezelve - ieder in den haaren, te doen publiceerec en affigeeren, zoo ah zulks te doen gebruikelyk is; als mede naar de Steden en Plaatfen in de Generaliteit, mitsgaders aan Bewindhebberen van de Oost-Indifche Compagnie , de Colonie-Raad ir 'sHage, de Sociëteit van Suriname en de Directie van de Berbice , om door dezelve refpeftivelyt naar de Colonim van den Staat verzonden te worden, mee last, om ook aldaar gepubliceert er geaffigeert te worden. . ,
Aldus gedaan en gearrefteert ter Vergader^ van de Staaten Generaal der Vereenigde Neder landen, in den Hage den 4 Maart 1795, /"* ™r fie Jaar d&r Bataaffche Vryheid.
(Was geparapheert,)
A. j. STRICK van LINSCHO TEN, Vt.
QOnderfiond)
Ter Ordonnantie van dezelve,
(JVas geteekend,')
W, QÜARLES.
Zo geducht als vrugtloos was de toeft< van het voorgaande Beltuur, om den Fran fcfaea de intrede op den bodem der Repu
blie
's Gra*
VENHA» GE.
Publ. van H. tl. Mog. ter affchajjinge van het Er fijt adhouderfichap,enz.
1
r
1
IC


*sGra-
VENHACE.
PUBLICATIE.
t_]et Committé van Algemeen Welzyn, en da"7 tot de Militaire Zaaken van Holland , allen den geene, die deeze zullen zien of hooren lezen, Heil en Broederfchap! Alzoo wy in ervaaring gekomen zynde, dat er zoo van de Kust-Batteryen als Buitenposten, veel Ammunitie en andere Lands Goederen , door particulieren zyn gebor^ gen of ontvreemd; mitsgaders op verfcheiden Dorpen en Plaatfen, nog veel Geweeren, Patroontas, fen en Sabels in handen zyn, van zoodanige misleide In- en Opgezcerenen, als waar aan dezeiven in de laatfte tyden van het vorig Gouvernement, onder verfchillende voorwendzels en met beloften of bedreiging, zyn opgedrongen.
Dat de beide Co nmittés de noodzakelykheid gevoelende, dat zoodanige Ammunitie, Geweeren en wat daar toe behoorende is, als zynde het ei. gendom van den Lande, weder in 's Lands Magazynen worden terug gebragt, hebben geordonneert en geftatuect, gelyk wy ordonneeren en ftatueeren by dezen:
Ten eerjten: dat alle geborgene of ontvreemde
Am-
I808 NIEUWE NEDERLANDSCHË
bliek te betwisten. Ondanks het gebod tot teruggave van Wapenen , ginds en elders uitgedeeld , naa de Omwenteling, hadden veelen, zommigen met deeze , eenigen met andere inzigten, dezelve geborgen en onder zich gehouden. Om hen ter pligtsfbetragting ce noodzaaken, gefchiedde, op den 6 deezer, van wegen het Committé van Algemeene Welzyn en tot de Militaire Zaa • ken, eene Afkondiging van deezen inhoud:
V Rt• H E I D. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1809
Ammunitie of andere 'sLands Goederen, zoo van' de Kust^Batteryen als Buitenposten, ten fpoedigften, en wel binnen den tyd van veertien dagen na de Publicatie dezes, in de naastby gelegen Magazvnen moeten worden gebragt, egter onder be-. taaling van de daarby noodzakelyk geïmpendeerde kosten. _ ~
Ten tweeden: dat voorts alle de In- en Opgezetenen van het platte Land, welken nog eenige Geweeren, Patroontasfen en Sabels onder zich hebben, dezeiven binnen agt dagen, na de Publicatie dezes, zullen moeten bezorgen by de Municipaliteit hunner Dorpen, of die van de Steden, onder wier diuritt zy behooren; en zullen de refpective Municipaliteiten, als ook de Commifen van 's Lands Magazynen , dadelyk aan de beide 'Committés moeten opgeven, welke Ammunitie, Geweeren en Sabels zy alzoo hebben ontfacgen; zullende zy, die tegen onzen last zich hebben gedragen , gehouden worden voor ontvreemders van 's Lands Goederen, en als de zodanigen, naar de Wetten, worden geftraft.
En op dat niemand hier van eemge ignorantie pretendeere, gelasten wy dat deeze alom zal worden gepubliceert en geaffigeert, ter plaatfe daat men gewoon is zoodanige publicatie en affixte te doen, . ,
Gedaan in den Haage, onder het klein Zegei van den Lande, den 6 Maart 179J, het eerjh Jaar der Bataaffche Vryheid.
In naam der beide Committés,
J. H. de LANGE.
D. J, van HOGENDORP.
Twee Publicatien wierden, op den it dezer, door Hun Hoog Mogenden gedaan. De eene behelsde eene Bekendmaaking van
hes
sGra-
7enha» 3é.
Dubl.
:egen het Vervreemden van Ammunitie en Geweeren.


"sGba
VENHACE.
1
(
i
1 hl
li
M E*
1810 NIEUWE NEDERLANDSCHE
het vernietigen van den Raad van Staaten der Vereenigde Nederlanden, om vervangen te worden van een Committé tot de algemeene Zaaken van bet Bondgenootfcbap te Lande andere die van gelyke vernietiging der vyf Admiraliteits -Collegien, in Holland, Zeeland en Friesland, en van het aanftellen in derzelver plaats, van een Committé tot de Maaken van de Marine: met last aan allen, wien zulks mogt aangaan, om zich aan de gemelde Committés te vervoegen , en derzelver orders op te volgen.
Op den 9 deezer, gelyk wy onder die Jagteekenwg verhaald hebben, hadt het Hof /an Holland aan de Provifioneele Reprefen•anten van 't Volk van Holland eenen Con» :ept-Eed toegezonden, welke zedert vastjefteld wierdt, om door alle perfoonen, he eenigzints een openbaar karakter be' deedde, te worden afgelegd. Met opzigt ot de Amptenaars en Bedienden van ge» nelde Hof gefchiedde, op den 19 daar aan -olgende, eene Afkondiging van deezen iihoud:
VRTHEID. QELTKHEim BR OEDERSCHAP.
PUBLICATIE.
k Izoo de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, op den 9 Maart 1795, :bben gearrefteerd en aan den Hove van Holland egezonden de volgende Aanfchryving •


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1811
MEDEBURGERS!
Wy zenden Ulieden hier nevens het Formulie: van den Eed, op heden by Ons gearrefteert, wel ken Wy, tot voorkoming van alle confufie en on gelykheid, begeeren, dat gedaan worden door alt de Leden van de Hoven van Juftitie, van Munici paliteiten en van Committés van R-echtsoeffenic gen, door den Procureur-Generaal, alle Hoofde en Ministers der Juftitie , en in één woord doe alle Amptenaaren, welke ook hun titel zyn moge die gewoon zyn by het aanvaarden van hun Ambi hunne Post of hunne Bediening, eenen Eed te doen gelyk mede door alle de Profesforen, Leef oren e openbaare Onderwyzers, Predikanten en Leera; ren van alle Gezindheden, Paftooren en Capella; nen, de Rabbi's der Joodfche Natie 'er onder b grepen, zoo wel namentlyk door de geenen, we ke reeds aangefteld zyn, als door die , welke het vervolg aangefteld zullen worden; waarby di ook Onze intentie is, dat alle Eeden, door g melde Perfoonen voorheen ten opzichte van hum Bedieningen gedaan, voor zoo veel zy met deeze ftrydig mogten zyn, verklaard zullen worden voi geheel en al vervallen, en dat die, welke dezeh geprsefteerd hebben, door deeze Onze Aanfchr ving, van die Eeden, voorheen door hun gedaai zullen worden ontheven; waarom Wy Ulieden b veelen, allen die het aangaat, hier van, alvoore den Eed af te nemen, kennis te geeven, of a; deeze Aanfchryving voldaan is.
En luidende hetdaarby gevoegde Eeds-Form lier als volgt:
„ Ik verklaare te erkennen en te eerbiedigen 1 onvervreemdbaare Rechten van den Mensch van den Burger, zodanig als dezeiven door de Pr vifioneele Reprefentanten van het Volk van Ht land plechtig verklaard zyn, by derzelver Public t|e van den 31 January 1795 , en zweere dezelv
'sGra-
venha' ge.
'■Publ.
ivan het ■ Hof van . Holland, rj rakende thet doen ,van den ,Eed,
B > t-
h a
l!ï
ie S >r re
h u
5s
a
u-
ie ;n o.1a;nia


i8i2 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhace.
Publ.
van het Hof van Holland, rakende het doen van den Eed.
in myn Ampt of Bedienioge, voor zo veel in my is, te zullen handhaven: ook zweer ik, dat ik den Volke van Holland, in welks boezem ik erkenne de eigenlyke Oppermagt te berusten, als ook deszelfs Vertegenwoordigers, gehouw en getrouw zal zyn , en voorts dac ik alles z 1 doen , wat een
goed en getrouw fchuldig is en behoord
te doen."
Zo adverteerd het voorfz. Hof mits deezen alle Advokaaten, Procureurs en Deurwaarders, en alle anderen, die eenig Ampt of Bediening van deezen Hove bekleeden, dat Commisfarisfen van den voorfz. Hove , van Maandag den 23 Maart en volgende dagen, tot Vrydag inclufive van die week, des morgens van twaalf toe één uuren, in de Vertrekkamer van den Hove , zuil. n vaceereo , om van de gemelde Advokaaten, Procureurs en Deurwaarders, in hunne voorfz. refpecfive qualiteiten, den gemelden Eed af te nemen, 't welk zal gefchieden door het uitfpreeken der woorden: dat zweer e ik; en ten opzichte der Doopsgezinden , door het uitfpreeken van de woorden t dat verklaare en beloove ik; zullende na dien tyd geen Advokaaten, Procureurs en Deurwaarders worden geadmitteerd, om voor den voorfz. Hove hunaerefpecfive Funcfien waar te nemen, of daar inne te continueeren, dan welke den voorfz. Eed behoorlyk zullen hebben gedaan en afgelegd; doch zal het aan de zodaöigen, welke, uit hoofdè van ziekte of andere wettige redenen van abfentie verhinderd mogten zyn, om, geduurende de gemelde dagen, zich tot het afleggen van den voorfz. Eed ten Hove te prefenteeren, vryflaan, om, by de eerfte gelegenheid , den gemelden Eed in handen van Commisfarisfen in der tyd af te leggen; roet allegatie de redenen, welke hen tot dien tyd toe daar in verhinderd mogten hebben: en zullen de Advokaaten, Procureurs en Deurwaarders, by het afleggen van den gemelden Eed, gehouden zyn


JAARBOEKEN, Maart, 179$. 1813
hunne Naamen, in prefentie van Commisfarisfen voornoemd , op eene daar toe gereed leggende Lyst te tekenen. Gedaan in den Raade den 19 MaaFt 1795, het
'eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid-.
{Onder ftondf)
Ia kennisfe van My^
(fVas geteekendf)
H. A. K R E E T*
ïn een onzer Dagbladen ontmoette men een vryfpreekend berigt aangaande den Direcleur van 'sLands Fortificatiën, als t'onregt van pligtverzuim befchuldigd , en in verzekering genomen: allés bekragtigd door eene Refolutie van Hun Hoog Mogende, ten zynen voordeele genomen. Verhaal en Befluit luidden aldus: „ Daar het zo onaangè. naam als langduurig Arrest, 't welk de Lieutenant- Collonel en Direéteur van 's Lands Fortificatie, in het Departement van StaatsVlaanderen, J. J. de Freytag, door en op ordre van den Prins Frederik van Orange , in den voorleden Jaare heeft ondergaan, allerwegen zo veel gerugts heeft gemaakt, eh zodanig is uitgemeeten, als of hy Lieutenant-Collonel zig nalatig hadde gedragen in het formeeren en opzetten der Inundatien, en zig dus aan Ontrouw en Verraad van zyn Vaderland hadde fchuldig gemaakt, waar door de misachting en haat van een groot deel der Natie te dier tyd op hem is geDddddd bragt
sGra-
/&MHA3E.


38i4 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhage.
\
bragt geweest; zo hebben wy thans nodig geoordeelt, de waarheid in dezen hulde te moeten doen, en, zo ten blyke van 'sMans onfchuld, getrouwheid en y ver voor 's Lands dienst, als ter wegneming van alle verdenkingen , die nog ten zynen opzigte mogten overgebleven zyn, de navolgende jultificatoire Refolutie, welke ons van goeder hand geworden is, in dit ons Nieuwspapier te plaatzen.
EXTRACT uit de RESOLUTIEN van de Edele Mogende Heeren RAADEN van STAAT der VEREENIGDE NEDERLANDEN.
Maandag den 2 Maart 17QJ, het eerfie Jaar der Bataaffiche Vryheid.
By refumptie gedelibereerd zynde op de MisfJve van den Lieutenant-Collonel Direct.eur de Freytag, enz.
Is na deliberatie goedgevonden en verftaan, aan gemelden Lieutenant - Collonel Direéteur te refcribeeren dat Hun Edele Mogende zich laaten welgevallen enz.
Terwyl eindelyk met opzigt tot zyn zaak, tot zyn informatie dient, dat geene nadere befchuldigingen ten zynen laste zyn ingekomen, en 'dat Hun Edele Mogende ingevolge het Advis van den Advocaat-Fiscaal der Generaliteit, en het Declaratoir van den Generaal Majoor en Direéteur-Generaal de Feye, in zyne zaak gegeevec, hem niet alleen van alle verdenking van kwaade trouw of pligtverzuim wegens zyn gehoudene directie in het Departement van Staats-Vlaanderen in den Jaare 1794 i vryfpreken, maar op grond van meergemeld


JAARBOEKEN, Maart, $795. \%\$
öield Declaratoir van den Direéteur-Generaal het daar voor houden, dat door hem Lieutenant-Collonel Direéteur niets is verzuimd, nog anders en beter had kunnen en behooren gedaan te worden; kunnende mitsdien het gepasfeerde geene de min' fte fletrisfure in deszelfs Eer en Reputatie toebrengen.
(JVas geteekend%)
C. J. van LICHTENBERGH, Vt.
( Onderjiond,) Accordeert met het Register. {JVas get eekend,)
J. H. MOLLERUS*
Eene der eerfie werkzaamheden van het nieuw aangeftelde Committé tot de zaaken van de Marine, was het begeeven van eeni* ge van 's Lands Schepen aan zodanige Bevelhebbers , die geoordeeld wierden , de nieuwe orde van zaaken te zyn toegedaan, en het vertrouwen der Natie te verdienen. Men las in een onzer Nieuwspapieren het volgende:
„ Op Vrydag den 27 Maart, is door het Committé tot de zaaken van de Marine in dienst gefteld het Schip De Vryheid, van 74 Rukken kanon,en het zelve begeven aan den Generaal in Franfchen dienst, de Winter', die te voren in den Zeedienst deztr Dddddd a Lan-
s Gra*
VENHAGE.
Refil. van IJ. ƒ/. Mogt ten voordeeleyan den Lieut. Collonel Freytag»


'sGra-
venhaCE.
■
1816 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Landen geweest is; voorts zyn nog begeven de navolgende Schepen, als:
De Staaten Generaal, van 74 ltuKken, aan Samuel Story; De Revolutie, feertvds genaamd Prins Fredrik ,) van. 64 ftukken, aan J. A. Bloys van Treslong'^ Dordrecht, van 64 ftukken, aan Engelbert Lucas; De Gelykheid, (voorheen Prins Fredrik Willem,) van 64 Hukken, aan H. Reyntjes; De Broederschap, f voorheen Prinses Louisa ,) van 64 ltuKken aan P. J. Gervais; Delft, van 50 ftukken, aan J. Reynbende; De Pollux, van 40 ftukken, aan IV. O. Bloys van Treslong; De Brave, (voorheen Prinses Fre-
derika SOPHIA WlLHELMINA,)vail 36 ftUK-
ken, aan H. Jacobfon; De Bellona, van 20 ftukken, aan H. J. Ort; De Alarm, van 20 ftukken, aan H. A. Rutsch ; De Snelheid, van iS ftukken , aan A. Holland; De Panther, van 16 ftukken, aan f N. Krafft; De Echo, van 16 ftukken» aan J. D. Musqueüer, en De Mug, van 8 ftukken, aan C. Cornelisfen; welke perfoonen by Refolutie van Hun Hoog Mogenden van 27 February laatstleden, zo wel als het geheele Corps der Marine, gelicentieerd geweest zynde , door het zelve Committé provifioneel in hunnen vorigen rang zyn aangefteld.
Van wegen Hun Hoog Mogenden gei fchiedde in het einde deezer Maand eene Afkondiging, houdende verbod van Uit-)
voer*


JAARBOEKEN, Maart* 1705. ïSif
•voer, van het geene tot den Aanbouw, Reparatie en Uitrustinge van Schepen nodig is, en van het overbrengen van volbouwde Schepen in vreemde handen.
T"\e Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, allen den geenen die deezen zullen zien ofte hooren leezen, Heil en Broederfchap.
Doen te weeten: dat Wy, na voorgaande deliberatien en ingenomen advis van het Committé tot de zaaken van de Marine, hebben goedgevonden , met vernietiging van alle voorgaande Placaaten op dit ftuk geëmaneert, de novo en by provifie te ftatueeren en te verbieden, gelyk Wy ftatueeren en verbieden mits deezen: den uitvoer van al het geen tot den aanbouw, reparatie en uitrusting van Schepen nodig is, gelyk ook het in vreem. de handen overbrengen van volbouwde Schepen, die zich op dato van dit Placaat in de Havens dezer Landen zyn bevindende, als ook die , welke aldaar nog zouden mogen werden aangebouwd, of die zich aldaar in het vervolg zullen mogen bevinden, en aan Inwoonders deezer Landen zyn toebehoorende, met uitzondering nogthans van die finguliere gevallen, waar in Wy Onze goedkeuring en toeftemming fpecialyk zouden mogen geeven; alles op de poene by de Placaaten tegens den. uitvoer van de verboden Goederen gefield.
Des dat zo wel, de geene welke overtuigd zal worden, eenig Schip of Schepen, hier vooren omfchreven, aan of voor vreemden verkogt of voor reekening van anderen als Inwoonders van deeze Landen ingekogt of ontfangen te hebben, zal verbeuren het Schip of Schepen, welke hy aan of voor Vreemden zal hebben verkogt of ingekogt, en daar en boven de dubbelde waarde van dien, of indien het Schip of de Schepen zelve niet mogten werden agterhaald, de driedubbelde waarde van dezelve.
Dddddd 3 Ver-
'sGra-
VENHAGE.
Verbod van Uit' voer van Scheepsbehoeften en Schepen.


'sGra-
vknha» ce. •
Verbod van Uilvoer va' Svhetpsbehoeften en Schepen
1818 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Verklaarende wyders wel expresfelyk by deezea in te trekkenen te vernietigen, het artikel ineen voorin Placaat op dit ftuk, in dato den 2 Maart l79o&geëmaneert, waar by voor nul en onwaarde worden verklaard alle Verkoopingen, Ahcnatien, Leeningen of Verhuuringen van Schepen , 1 in fraude van dit verbod voor dato van de Publicatie van het zelve gedaan.
En op dat niemand hier van eenige ignorantie pre-endeere , ontbieden en verzoeken Wy de Re. prefentantcn des Volks in de byzondere Provinciën , en alle andere Jufticieren en Officieren van dezelve Landen, dit Ons Placaat van ftonden aan alomme te doen verkondigen, publiceeren en affiseeren in alle Plaatfen daar zulks nodig wezen zal, cn men gewoon is zodanige publicatie en affixie te doen. . ,
Lasten en beveelen voorts het Committé tot de zaaken van de Marine, de Advocaaten-Fiscaal, de Procureurs-Generaal, en alle andere Officieren, Rechteren en Jufticieren van deeze Vereenigde Nederlanden , deezen Onzen Placaat te agtervolgen en te doen agtervolgen, procedeeren en doende proeedeeren , tegens de Overtreders van dien , zonder eenige gratie, faveur, disümulatie of verdrag, dewyl Wy het zelve alzo ten dienfte van de Ingezetenen en van den Lande bevonden hebben te behooren. ' TI .
Aldus gedaan en gearrefteert ter Vergadering van llooggemelde Staaten Generaal der Vereenigdq Nederlanden in den Hage, den 27 Maart 1705, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid. (JVas geparapheertf)
H. de S. VELDTMAN, Vt, (Onderftondf) Ter Ordonnantie van dezelve, (JVas geieekendfi)
W. QÜARLES.


JAARBOEKEN, Maart, i'jgy. 1810
' Zynde op het fpatium gedrukt het Cachet van Hun Hoog Mogende, op een rooden Ouwel, overdekt met een papiere ruite.
Een kort verflag deeden wy, in onze voorgaande berigten van de maand February Czie bl. 748 enz.)'aangaande de uitwerking, welke de tyding der Omwentelinge, in de Nederlanden voorgevallen, te Parys veroorzaakte. Der overneeminge niet onwaardig oordeelden wy het volgende Stuk, als bevattende eenige byzonderheden,welke minder algemeen bekend zyn, en't welk, daarenboven , de denkwyze van het Committé van Algemeen Welzyn, met opzigt tot onze Republiek in een helder licht vertoont. Dus las men in de Franfche Nieuwstydin#en, onder de dagteekening van den 23 February.
„ In de zitting van den 28 Pluviofe, las Peut, in naam van het Committé van Algemeen Welzyn, aan de Conventie de Depêches voor, van de Volks-Reprefentanten in Holland, gedateerd 22 Pluviofe; in die Depêches gaven zy het lóffelykst getuigenis van den geest van vryheid, die de Bataven bezield, en van hun verlangen om met de Franfche Republiek eene duurzaame Verbintenis aan te gaan; tevens melden zy het overgaan van de Provinciën Zeeland, Groningen en Overysfel, alwaar de Ingezetenen hunne Verlosfers met opene armen hebben ontfangen. Pellet las vervolgens de Capitulatie van Zeeland voor, waar van eene Copie by die Depêches gevoegd was.
Dddddd4 „De
's Gra;1
venh4GE.


VGra-
VENHA-
9E. ■
1820 NIEUWE NËDERLANDSCHE
„ De Leden, thans de minderheid der' Conventie uitmaakende , onder den naam van La Créte, en aan wier hoofd Dubem en le Sage Senault zig bevinden , hadden vry wat tegens die Capitulatie in te brengen, die zy in geenen deele met de waardigheid en de belangen der Franfche Republiek overeenkomftig vonden. Het zyn de overwonnenen, zeiden zy, die aan de Overwinnaars de Wet hebben voorgefchreven. Boisfy d*Anglas deedt hen het impolitieke van eene zodanige discusfie opmerken ; ieder woord dat gy fpreekt, zeide hy, klinkt tot in Hofjand toe; niets konde baaten. Matbieu fecondeerde Dubem , en de Conventie, om aan die debatten een einde te maaken, decreteerde, dat de Capitulatie van Zeeland in handen van het Committée van Algemeen Welzyn, ten fine van onderzoek gefield, en door den druk zal gemeen gemaakt worden.
„ Waar op den 20 February door Carnot, in naam van het Committé van Algemeen Welzyn, dit volgend rapport gedaan wierd,:
"D urgers ï ik kom in naam van uw Committé van Algemeen Welzyn, de verpligtiDg voldoen, om een berigc tc geeven, betrekkei yk onzen toeftand in de Vereenigde Nederlanden.
Het heeft aan eenige Leden dezer Vergadering toegefehenen , dat het Committé van Algemeen "Welzyn en de Volks-Reprefentanten by de Legers in Holland, uit zulk eene glansryke expeditie niet al het. voordeel getrokken hebben, het welk dezelve fcheen te beloven; dat onze politieke ftaat 'er


JAARBOEKEN, Maart, i795. 1821
flegt verzekerd was, en eindelyk dat de maatregelen, m dat Land genomen, zodanig waren, dai de overwinnaars, in zekeren opzigte, de Wet var den overwonnen fchenen te ontfangen.
Men moet deze bekommeringen in haare wezenMe waarde ftellen, en het is door de lezing dei ftukken , dat gy zo wel den een als den ander , zult beoordeelen; wy ontveinzen u nier, dat 'er rnogelyk eenig bezwaar is om vele befcheiden , die dezelve bevatten open te leggen ; maar onze pligt is om de verdenkingen tegen te gaan, die men goedvind kragt te geven, en eene voor ons nog heiJiger pligt ]S aan uwe beveelen te gehoorzamen.
Ik zal de reeks van gebeurtenisfen opgeven, welken ons gebragt hebben tot den ftaat der zaaken waarin wyonsin Holland bevinden; ik zal onderzoeken of deeze ftaat van zaaken zo min voordeebgrs als men heeft willen geloven en openleggen; de middelen, die uw Committé het gefchiktfte zyn voorgekomen, om ons te herftellen in den waariyken ftand, waarin wy ons moeten bevinden , ten opzigte van de Vereenigde Nederlanden. ö
,a?ïnd,ien ?ngelaDd zyn geboren mededingers van elkander; de waare en natuurlyke ftaatkulde
^fnn. ,°i!and Wa^ Se,weest> °m z'g- van den beginne af, aan Frankryk te verbinden, om daarin een (leun te vinden, en de erkentenis maakte 'er voor het zelve een pligt van, om dat Frankryk zo kragtdadrg hadt geholpen, om deszelfs onafhanglykheid te vestigen , en zyne bezittingen te belchermen; men heeft ondertusfchen altyd het tegendeel gezien: Holland heeft zig in de armen der üngelfchen geworpen, en dezen hebben het ongevoelig geleid, om zig, voor deszelfs verdediging, op hun alleen te verlaaten, en, tot loon van
^nftew0ren' heefC E"gfland van Hoïl™* ^n ^yner Wingewesten gemaakt.
Zodanig is voorts de Staatkunde dezer Eifcm-
Pddddd 5 ders.
's Gra-
venhage.
Rapport van Carnot aangaandede VereenigdeNederlanden,


1822 NIEUWE NEDERLANDSCHE
VENHACE.
Rappor van Car. VOt,aau
gaande de Ver' cenigcle NederIdudefi.
ders geweest; zodanige middelen hebben zy voor* bereid, dat, het zy dat Holland eenmaal door do Franfchen ingenomen wierdt, het zy dat het dezeiven afweerde, de Engelfchen alleen daarby moes*ten winnen, in het laatfte geval, met hun gebied "op het vaste land te vestigen in de Vereenigde Ne■derlanden, door hunne hulptroupen, onder voorwendsel van het te befchermen afgezonden, en in 1 het eerfte geval door de verwoesting dezelfde Provinciën , op het oogenblik dat hunne Troupen zig genoodzaakt zouden vinden die Provinciën te verlaten, zo wel als door het innemen hunner Go-
10Engeland volgt nog het zelfde Plan, betrekkelyk Portugal , en zal het overal volgen , alwaar liet de bedrieglyke Machiavelfche Staatkunde kan onderhouden. .
Inmiddels bleef 'er altyd in Holland een aantal patriotten , die niet ophielden te zugten onder de onderdrukking van hun land, en nimmer de hoop verboren, om het de Vryheid weder te geven, in 1787 deeden zy eene edelmoedige poging om het Stadhouderlvk juk af te fchudden; zy rekenden op de befcherming van Frankryk, welks toenmalig lafhartig en fchelmsch Gouvernement hulp beloofd had, die het niet gaf. . TT „ ,
De Pruisüfche Xroupen trokken in Holland, onderfteund door de Staaten Generaal, die hun de poorten van alledeFrontierfteden deden openen, en deze Troupen kwamen zonder eemge verhindering te Amfterdam ; de Stadhouder werd herfteid, de Patriotten werden meer dan ooit onderdrukt; zy werden ontwapend; uit alle posten gefloten; vervolgd, en veelen onder hun namende wyk in Frankryk , om de vervolgingen te ontgaan, en bleven daar de hoop voeden, om nog eenmaal als vrye menfehen naar hunne haarditeden weder te keeren. Deeze hoop werd vaster op het tydftip van on-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. ,1823
ze Revolutie, en vooral by het verklaaren van den oorlog tusfchen Frankryk en de Stadhouderlyke regeering ; dan zy moest genoegzaam geheel verdwypen by den aftogt van Dumourier ; en, om dezelve te volbrengen, was al de veerkragt nodig yan Republikeinen, bezield met de drift van roem, geleid door kundige en getrouwe Generaals, en eenigermate door de Elementen zeiven onderfleund
Toen eindelyk onze voorfpoed in Holland voor de Stadhoudersgezinden kommerlyk begon te worden , en vooral wanneer onze Troupen aan de boorden van de Waal kwamen, werkte de tegenparty om zig te vestigen ; eenige kloekmoedige mannen prefenteerden een kragtig Request aan de Magiftraat van Amfterdam, maar deeze, door de Engelfchen gedrongen, en gerust gefteld door de hindernisfen, welke ons nog van die Hoofdftad fcheidden ; hindernisfen , die den hoogmoed van Lodewyk den XIV. hadden gefluit, gebru'kte het onbillykst geweld tegen de Verzoekers, en deed hen arrefteeren, terwyl men voortging, om zig, genoegzaam overal, od de hoonendfte wvze tegen de Franfche Natie uit'te drukken.
Gelyktydig deedt men de veeren van eene trouwelooze Staatkunde werken;men poogde tenfterkften den moed onzer verdedigers te verlammen, men verfpreidde het gerugt, dat de Vrede ftond gemaakt te worden, en 'er reeds een ftilftand van wapenen was; dan de uitwerking was ftrydig met de vérwagting der kwaadwilligheid, men verdubbelde den yver in onze Legers, men verraschtte den Vyand, en op den zelfden dag ontnam men hun het Eiland van Bommel, Heusden , Grave, en zy werden onder de muuren van Breda compleet geflagen.
Nu begonnen de Stadhoudersgezinden te beven, zy zonden onderhandelaars naar Parys om den flag, die hun dreigde, af te weeren; dan, wel verre
vaq
's Gra-
venha-
ge.
Rapport van Carnot,aan-
gaande de VerienigdeNcder'anden.


i824 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhage.
Rapport van CarTiot,aan~gaande de VereenigdeNeder* landen.
van onze bewegingen te doen verflaauwen, zon» den wy terftond een Courier naar onze Medebroeders by de Legers van het Noorden, Sambre en Maas, om hen aan te moedigen, de operatien, met meer nadruk dan ooit voort te zetten,' en weinige dagen later fchreven wy hen in dezer voegen;
(Hier las Camot een dringenden Brief yan het Committé van Algemeen Welzyn , aan de VolksReprefcntanten by de Armée van het Noorden, om dezelve de IVaal en Lek te doen overtrekken.')
Deze orders werden fpoedig uitgevoerd, en met het gevolg, dat de gewoone prys is van werkzaamheid en moed; makende men zich, het ys van de Waal overgetrokken zynde, meefter van Utrecht.
De Inundatien waren bevrozen; de Engelfchen vlugtten door Overysfel; geene hindernis kon den togt onzer zegepralende Legers tegenhouden; de opftand barstte overal uit; Amfterdam opende de poorten, en onze Medebroeders trokken 'er den 2 Pluviofe, aan het hoofd der Franfche Troepen, binnen. /
De voordeden van dit roemryk conquest, (fchreven zy, toen zy ons dit nieuwsjroededeelden,) zyn onmeetbaar voor de Republiek; het geeft aan dezelve fchatten, magazynen, werven, fchepen en. vooral in de ftaatkundige en commercieele belangen van Europa een overwigt, welks uitwerkzelen en gevolgen niet te berekenen zyn; maar het zelve zoude een doodelyk gefchenk van de overwinning worden, indien de Franfche Republiek , verblind door zo veel roem, begreep, als meefter, over het lot van dit Volk te befchikken; of wel indien dezelve, gehoor gevende aan de bedriegelyke voorftellen, welken geflepen onderhandelaars niet zullen nalaaten te
doen s


JAARBOEKEN, Maart, 1705. 1825
'doen, om eene regeeringsform te behouden, welke door het despotismus, voor eenige Jaaren, ingerigt werdt , met de Stadhoudersgezinden, haare natuurlyke vyanden, zo wel als van de vryheid der Bataven , een verdrag maakte.
Deeze grondbeginzels waren overeenkoroftig met die, welke wy hen zelve hadden voorgehouden, en die gy gewettigd hebt door uw Decreet van den 1 February 1793, houdende eene OorJogsverklaaring tegen den Stadhouder in perfoon.
Wy moeten de masfa van het Bataaffche Volk, het welk niet anders dan de Vryheid kan verlangen, van de Stadhouderlyke party, welke niet dan het despotismus kan begeeren , onderfcheiden. Wy moeiten het Volk als onzen Bondgenoot, en hec Gouvernement als onzen Vyand befchouwen; maar dit was het welk alles bezat, dat alles, Vestingen Arfenaalen, Marine, publieke Etablisfementen in handen had. Alle deeze zaken dus behoren rechtens , aan den Overwinnaar of moeten aan hem komen; de particuliere Eigendommen moeten voor ods heilig blyven, en zyn het ook in de daad.
Onze Medebroeders, vervoerd door een gevoel van edelmoedigheid, kondigden niet alleen in hunne Proclamatie aan, dit heilig ontzag voor de byzondere eigendommen; verklaarden! ^datwy, als Vriend en Bondgenoot van het Ba' taaricne Volk binnen kwamen, en als komende orn met het zelve de Stadhouderlyke partv te beftryden; maar voegden by deeze Proclamatie nog deeze woorden, welken men verkeerd kan hebben uitgelegd: het Bataaffche Volk, f zeggen zy,) gebruik maakende van zyne Souvereiniteit, zal alleenlyk deszelfs Regeeringsform kunnen veranderen of verbeteren.
Zeker is het, volgens onze grondbeginzels ons niet te mengen in de Regeeringsform van andere Natiën; maar zyn onder het Bataaffche Volk de Engelfchen begrepen? zyn wy in Holland gekomen door ontelbaare gevaaren, om een
Gou.
's Gra«'
venhage.
Rapport van Carüot,aangaandede VereenigdeNeder, landen^


»s Gra-
venhage.
Rappor yanCw not,aan
gaande de VereenigdeNederlanden,
iM6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Gouvernement te bevestigen, het welk ft^il om het onze omver te werpen? zyn wy gekomen om het juk van het waare Bataaffche VoTk te verzwaaren, of het te verlosfen van fde Stadhouderlyke tyrannie* ■ Deeze vraagen leggen genoegzaam de denk-beelden van onze Medebroederen uit; het is noch aan de gedeclareerde vyanden van de Franfche Republiek , dat zy den eerbiedwaarden naam vïn Bataafsch Volk hebben gegeven, rnch Jn eenige intriguanten, welken, zig Parotten by■ u meemendheid noemende, de uitïeromE hunner byzondere vyanden .om niets ISSÏ konden begeeren, dan om m hunne rilantfen te heerfchen. . P Niets verbind ons dan ten deeze opzigte, dan het Recht der Natuur, dat ieder Mensch, feder Voïk heeft, om vry te zyn, wanneer «y de Vryheid van anderen met aanranden , er dit moet het recht zyn van de Bataaffche Natie, van hunne onderdrukkers verlost.
Ook is het deeze geest van rechtvaardigheid, die de wezenlyke waardigheid eener groote NaSe Renfehetst, waar door onze Medebroederen in een oogenblik conquesteerden het geen, op best in twee Jaaren door Oorlog, en met opoffer ng van duizenden verdedigers zoude vKre"en zyn geworden. Bergen op den Zoom,
Oeertruidenberg, dat Lodewyfc den XIV. m liet Sfdden zyner overwinningen Buitte; WillemShS het perk van onze eigen voordeden in ÏÏ93; GoSem, de fleurt van de groote t " j„,-r„. viisfino-en één der drie Plaatfen, !3ï5rS^?fïSi %Ops raadde met zorg S bewaaren- Middelburg, het welk eene jaariS beleS uitftona; de drie Provinciën over L Rhyn, Friesland, Overysfel en Groningen; eindelik: de twee Vlooten, in lexel en ZeeSnt teblïa «ig, zonder weerftand, overgege-


JAARBOEKEN, Maart, 1755. 1827
ven; en, wie weet in tegendeel, welken party zy zouden gekozen hebben, indien men, in plaats van de Broederfchap, den fchrik hadt vooruit gezonden? wie zegt ons, dat de Schepen niet, ten minften gedeeltlyk, naar Engeland zouden geftevend zyn? wie zegt ons, dat zo veele Vestingen van den eerften ran°-, die hu voor ons de Poorten geopend hebben, geen hardnekkigen weêrltand zouden hebben geboden? laaten wy toch geene maatregelen afkeuren, waar van de ondervinding mooglyk weldra de wysheid zal aantoonen.
De Capitulatie van Zeeland fchynt in de daad niet het merk van het Nationaal karakter te dragen; maar vooreerst was deeze Capitulatie toen dezelve ons toekwam, niet met de goedkeuring onzer Medebroederen voorzien, en wy weten niet of zulks naderhand gefchied zv • maar ten anderen moet men de zwarigheden' de vertraging en de verliezen in aanmerking neemen, welke een geweldadige aanval van dat hobbelig en ongezond Land zoude hebben naar zig verfleept; ook moet men overwegen deszelfs belangrykheid, en hoe nodig het voor ons was het fpoedig in bezit te hebben. Dat door kunst gemaakt Land is zamengelfeld uit Eilanden, welken den mond van drie Rivieren uitmaaken, waar door het meester van de Vaart js; het wordt door veele fterke Plaatfen beveiligd, en kan gemaklyk onderfteund worden Om het met eenige zekerheid van goed gevolg door geweld te neemen, waren 'er middelen ter Zee en groote toerustingen nodig, en, zo de vyand zig hadt willen verdedigen in deeze Eilanden, .die de wieg der Vryheid van de Bataaven waren, de plaats daar zy naar toe weken toen zy het Plan vormden om zig aan de Spaanfche tiranny te onttrekken; indien, zeg ik, de vyand vreezende eene nieuwe onderdrukking, beiloten hadt, om 'er zig tot het uiterlte te verdedigen,
's GftAven hage.
Rapport vanC&rnot,aan*gaande de VereenigdeNederlanderim


i8i>8 NIEÜVVE NEDERLANDSCHË
"sGra-
venhage.
Rappor variCzr
gaande de VereenigdeNederlanden.
gen, zoude die expeditie in deezen Veldtogt ze* ker niet gefchied zyn , en veel bloedftorting gekost hebben.
Daarenboven , Burgers ! wagten wy deswefgens nadere berichten, en het is by het alge•meen Traftaar, of by het beflisfend beflüit, •omtrent de zeven Vereenigde Provinciën te neemen, dat men ten opzigte van ieder derzelven zal bepaalen, de waare betrekkingen, die zy met ons zullen houden, en de uitflag zal altyd zyn, zo als die wezen moet.
Dit zy genoeg om ü in ftaat te ftellen, het gedrag onzer Medebroederen in Holland te beoordeelen; zy hebben een groot vertrouwen nodig, en wy kunnen niet vergeten, dat aan hunnen moed en onvermoeiden arbeid te danken is, dat de Armée die veerkragt en krygstugt toont, welken de overwinning verzekert, en het Woed fpaart. ,
Wat nu de maatregelen van het Committé van Algemeen Welzyn betreft, dezeiven kunnen uit de correspondentie beoordeeld worden, en het zal my genoeg zyn, eenige brieven voor te leezen aan onze Medebroeders, om u te doen kennen den geest, die het altyd bezield heeft.
("Carnot las nu eenige Brieven voor, uit welken de zorg van het Committé over Holland bleek , zo viel als de werkzaamheid en fermiteit van deszelfs maatregelen.')
Behalven deeze brieven en veele anderen, in denzelfden geest gefchreeven, hebben wy mondelinge inftruftien gegeven aan onze Medebroe-
ers Cochon en Ramel, en toen Riehard utt het Committé is vertrokken, hebben wy hem verzonden , uit hoofde van de magt, die wy van u hadden ontvangen, als hebbende hy deel gehad aan alle onze raadpleegingen,en volmaakt alle de oogmerken van het Committé kennende


JAARBOEKEN, Maart, 1795. i$*9
gelyk ook de Armée zelve, van welke hem de zorg zo lang, en met goed gevolg is toevertrouwd geweest.
Voor het overige, Burgers! is onze toeftand in Holland niet, zo als de wangunst denzelven zoude willen doen gelooven, en het zal niet gemaklyk zyn te toonen, dat men een veel beter party van de omftandigheden zoude hebben kunnen trekken. Men kan niet zien, dat geweldige middelen, dat veel bloedftorting, ons fpoediger binnen alle de Vestingen der zeven Provinciën zouden gebragt hebben; ook ziet men niet dat de levensmiddelen van het Land ons ontflipt zyn; dat 'er een eenig Schip ontvlugt is, by onze komst; dat deEngelfcheneenigen invloed gehouden hebben. In tegendeel zien wy, dat de Revolutie zonder fchokken wordt bewerkt; dat de Regeeringen zig herftellen; dat de Agenten van den Stadhouder of gearrefteerd of verdweeneii zyn; dat de geftrenge maatregelen door onze Medebroeders genomen zyn , voor het employ der Aslignaten ; dat de fpil der Coalitie verbroken is; dat Frankryk niet meer geblokkeerd is; dat wy de vrye vaart van drie groote Rivieren hebben verkregen; dat eèn groot Wingewest aan het Erfgoed der Engelfchen ontnomen is, welker voornaamfte gemeenfchap met het vaste Land is afgefneden; dat wy eene aanzienlyke Zeemagt tot onze dispofitie hebben, en dat de Havens, welken tot wykplaat* fen van de Engelfche Kapers gediend hebben, nu zullen dienen tot het maaken van uitrustingen , om hun zelve aan te tasten in hun eigen Land, en hunnen Koophandel in het Noorden te vernielen.
Dan, hiervan, Burgers! moeten wy leeren, geen misbruiken te maaken; de Bataaven en wy moeten gelyklyk by hunne Revolutie winnen, en onze voordeden niet kortftondig zyn. De middelen welken uw Committé by voorraad Eeeeee heeft
's Gra-
venhage.
Rapport vanCuxnot,aangaandede VereenisdeNederlanden.


1830 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Graven ha-
ge.
Rapport yan Carnot^iangaandede Ver• eenigde Nederlanden.
heeft gemeend te moeten neemen, zyn eerstlyk:
(Hier wierdt de leezing geftoord, dewyl men begreep dat het gevaarlyk zoude kunnen zyn, de maatregelen van het Gouvernement bekend te maaken; en de Conventie keurde vervolgens op voorftel van Carnot, goed, de keuze door het Committé gemaakt-, omtrent hei verzenden van. den Gepuieerden Richard naar Holland.)
Omtrent de Godsdienstoeffening is onder anderen gedecreteerd : Geen Kerkendienst mag in deszelfs waarneeming geftoord worden; de Republiek betaald geen van allen ; zy geeft geene behuizing, noch tot de waarneeming van eenigen Kerkendienst, noch tot de wooning van deszelfs Bedienaars; buiten den omtrek, welke tot ,de waarneeming van eenigen Kerkedienst beftemd is, zyn deszelfs plechtigheden verboden; niemand mag in het publiek zig laaten zien met de kleederen, verfierfelen of gewaaien, welke tot de religieufe plechtigheden behooren, enz.
Niet zo behaaglyk was de Publicatie, al vroeger uit Engeland ontvangen , verbiedende het betaalen van Wisfelbrieven in Groot-I >rittannie, door Ingezetenen der Vereenigde Nederlanden, vóór eenen daar in bepaalden tyd afgezonden of geëndosfeerd. De Publicatie was van deezen inhoud:
In het Hof yan St, James , den 6 February 1795. prefent,
'sKonings uitmuntende Majefteit in den Raad.
Nademaal het hier ter tafel aan Zvn Majefteit is vertoond, dat, ingevolge den inval van
de


JAARBOEKEN, Maan, 1795. 1831
de Franfche Legers in de Vereenigde Provinciën, de betaaling der Wisfelbrieven, getrokken of verhandeld in de gemelde Provinciën, onwettig zoude kunnen geoordeeld worden j uit kragte der voorzieningen, begrepen in eene Ac te der laatfte zitting van het Parlement, getyteld: Eene A£te j ter voorkoming ^ dat Geiden ofGoederen , in de handen zynde van Zyne Majefteits Ondcrdaanen , behoorende of ftaande ter dispofuie van perfoonen, in Frankryk woonende, zouden worden aangelegd tot gebruik van de perfoonen, thans de magt en regeer ing van Frankryk uitoeffenende, en tevens /trekkende tot bewaaring van derzelver eigendom, ten voordeele van de byzondere eigenaars; gelyk ook uit kragte van eene Aéte van dezelfde zitting, getyteld: Eene Acte om kragtdadiger te zorgen, dat Gelden en Goederen, in de handen zynde van Zyne Majefieils Onderdaanen , behoorengc of ftaande ter dispoftlie van Perfoonen, in Frankryk woonende, ten voordeele van derzelver byzondere eigenaars in bewaaring gehouden worden, ten zy Zyne Majefteit de betaaling van zodanige Wisfels toeliet, ingevolge van de magt, 'hem by de ge* melde Aflens gegeven; zo heeft het Zyne Majefteit, na het zelve in Zyne Koningly'ke overweging genomen te hebben, met advys van zy* hen geheimen Raad, behaagd te beveelen, gelyk hy beveeld by deeze, dat elk Perfoon, woonende ot zig bevindende in Groot-Brittanfe4 ;zal vermogen te betaalen eenige Wisfel , ge1 trokken of geëndosfeerd in eenig gedeelte vait <de gemelde Vereenigde Provinciën,. en „jt de_ :zeiven Provinciën afgezonden, voor of op den zestienden dag van January laatstleden , mits :zulke Wisfels op geen langer tyd getrokken zyn .dan drie maanden, te rekenen van de dagteeIkening derzelven of op drie maanden zigt-'hemelende wyders,'dat allen en een iegelyk, die !het voordeel van'deeze toelaating, by deeze Eêeeeea toe-
's Gra*
ven hage.
Engelfche Publicatieomtrent de HollandfcheWisfelbrievent,


's Gravenhagen
[832 NIEUWE NEDERLANDSCHE
toegeftaan , zal genieten , zulks zal doen op voorwaarde, dat in geval van eenige crimineele of civiele proceduren, op de voorzieningen by semelde Aften van her Parlement of een van dezeiven bepaald, of voor het een oi ander, het welk ftrydig met dezeiven zal gevonden worden, of uit hoofde van eenig vertchi1 deswegens ontftaan, als of de handeling al of met sefchied ware volgens de toelaating by deeze gegeven, het bewys dat zulks gefchied zy onder byzondere omftandigheden, en volgens de bvzondere bepaalingen en voorwaarden , van deeze order, zal komen op de perfoonen die het voordeel van deeze toelaating zullen reclameeren.
W. FAWKENER.
Met algemeen genoegen ontving men, daar tegen, hier te Lande, het volgende Befluit der Franfche lleprefentanten, 't welk zo wel in hunne als in de Hollandfche taal gedrukt en alomme wierdt verfpreid.
VRYHEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
'sHage, den 30 Pluviofe, (18 February 1795,) het derde Jaar der Franfche Republiek, één en onverdeelbaar.
De Reprefentanten des Volks by de Legers van het Noorden, de Sambre en de Maaze.
Arreteeren het volgende:
De commercieele betrekkingen tusfchen Holland, Frankryk en de overwonnen Landen,


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1833
den, thans in bezit van de Legers der Republiek , worden by deezen volkomen herfteid, mits men zig gedrage naar de Ordonnantiën, betrekJyk de Belastingen en den üitvoer bepaald ; welke vrye Handel echter zig alleen tot binnen 'sLands zal bepaalen, en niet over Zee, tot tyd en wylen dat deswegens nadere orders zullen zyn gefteld; terwyl alle Arretées, of Befluiten, hier tegen ftrydende, worden ingetrokken.
Zullende deeze gedrukt, gepubliceert en geaffigeert worden daar het gebruiklyk is.
(Was geteekendj)
CHARLES COCHON. D. van RAMEL. ALQ U IE R.
Minder viel in veeier ftnaak, het berigt, omtrent het einde deezer Maand uit Antwerpen ontvangen. Men fchreef van daar:
„ Men heeft hier een aantal metaalen ftukken Kanon met derzelver affuiten ontfcheept, welken uit de Vereenigde Provinciën zyn aangevoerd Deeze ftukken zyn van onderscheiden caliber, en meestendeels in 's Hage gegoten, en zommige ouden te Mechelen, ten tyde van de Spaanfche Regeering. Ook zyn 'er yzeren ftukken by, 24 en 36 ponders met Scheepsaffuiten, als mede eene menigte kisten met Kogels."
Haarlem.
Al in de naastvoorgaande Maand hadt de Provifioneele Stads-Regeering, met opzigt Eeeeee 3 tot
'sGra-
venhage.
Be/luit imtrent ie vryleid van Koophandel.


Haarlem.
Public, rdakende de Wapen'befden.
1834 NIEUWE NEDERLAND3CHE
tot de Wapenborden in de Kerken, het vol* gende doen afkondigen:
Alzo de Provifioneele Stads-Regeering van Haarlem zig verzekerd houd, dat met eene Conftitutie op de beginfelen van Vryheid, Gelykheid en Broederfchap gegrond, niets onbeftaanbaarder is, dan de onderfcheidende vertooning van Genacht-Wapenen; doch dat inzonderheid foortgelyke praal minst is overeen te brengen met dé nedrigheid kerende Lesfen der Christelyke Zédekunde; en dat mitsdien ook de trotfche pragt der Wapenborden minst behoort geduld te worden in de openbaare Vergaderplaatfen van dien heiligen Godsdienst.
Zo is 't, dat de Provifioneele Stads-Regeenng voornoemd, deezen aanftoot willende wegneemen, en teffens alle wanorders, door eigendunkelyke vernielingen te wagten , zoekende voor te komen, by deezen elk en een iegelyk, wiens geilacht eenige Wapenborden in de Kerken alhier heeft hangende, ernftiglyk verzoekt en waarfchuwt, om, ten zynen koste, doch door of onder opzigt van deeze Stads-Bedienden, al zulke Wapenborden, waarop de zodanige betrekking heeft, binnen den tyd van veertien dagen, na het publiceeren deezer, te doen amoveeren en weghaalen ; zullende , ingevalle van nalatigheid, zulks van Stadswege gefchieden, en geduurende zes weken bewaard worden, ten einde door de geenen, die 'er wegens hunne genachten toe gerechtigd zyn , tegen voldoening der kosten, te kunnen worden weggehaald.
Aldus gedaan op den Raadhuize binnen Haarlem, den 26 February 1795, het eerfie Jaar tier Bataaffiche Vryheid.
In het Dagblad deezer Stad ontmoetten wy eenig berigt, aangaande de bedryven
der


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1835
der Franfchen en Engelfchen, in de Provincie Stad en ea Lande. Men fchreef aldu*:
„ Uit de Scheemda ., in het Groninger Oldampt, wordt in dato 26 February gemeld, dat drie Gedeputeerden van het Committé van Omwenreiing, te Amfteldam refideerende, die zig eenigen tyd in.de Scheemda hadden opgehouden, van daar naar VVinfchooten waren gegaan, alwaar geene Franfchen, maar de Engelfchen op eenen kleinen afftand van daar waren , zettende aldaar hunnen roof- en moordlust voort. Des nietregenltaande riepen zy de Gemeente in de Kerk byeen, en binnen een uur was de Revolutie compleet, en een Committé Revolutionair aangefteld. De Burgers geene Geweeren hebbende , wapenden zig , zo goed zy konden, en patrouilleerden met de bovengemelde Gedeputeerden, die den *6 te Scheemda terug kwamen, en aandrongen om Troupen der waards te zenden. 1 e Franfchen begonnen daar omltreeks talryk te worden. De Engelfchen (taken de Zeedyken door , eischten brandfchattingen, namen Gyzelaars, en vernielden al dat syniet konden medeneemen. Doch, wyl de VVinfchooters een deel Geweeren uit Groningen hadden gekregen, zou dit ras ophouden."
En uit Winfchooten zelve wordt vnn den volgenden dag gefchreeven, „ dat de Gedeputeerden met 1500 Franfchen toen aldaar waren terug gekomen , wanneer de Gemeente het Committé Revolutionair goedgekeurd hadt. Vervolgens hadden de FranEeeeee 4 fchen,
Haarlem.


Haarlem,
ï836 nieuwe nederlandsche
fchen , een uur van daar, de Engelfchen overvallen, en na een gevecht van anderhalf uur op de vlagt gejaagd, hebbende deeze laatften hun Kanon met veele dooden en gekwetften moeten agter laaten."
Eenige dagen laater deelde de zelfde Nieuwsfchryver de volgende berigten mede , aangaande het voorgevallene met de Franfche en Engelfche Troepen , in het Graaffchap Bentheim en daar omftreeks:
„ Met brieven uit het Graaffchap Bentheim, die tot den 7 deezer gaan, heeft men de volgende tydingen ontvangen : Reeds den 11 January kwamen, van de vlugtendeTroepen der Geallieerden, eene Compagnie Hanoverfche Dragonders, en kort daar na het Husfaaren-Regiment van Hompesch , 300 man fterk, te Ulzen. Daarop volgde het veertigfte Regiment Engelfche Infantery, ruim ioco man fterk, waar onder wel 300 Zieken waren, die in de Schooien en Kerk gelegd wierden. Den 27 kwamen 36 Jaagers te voet van Leeuwenftein te Wilfum, en perften de boeren 1400 guldens af. Te Ulzen meenden zy het zelve te doen, doch de Burgers zig gewapend hebbende, zo goed zy konden, beletteden hun zulks kloekmoedig. Zy trokken daar op naar Nieuwenhuis ; doch aldaar reeds bericht gekomen zynde van het gebeurde te Wilfum, werden zy gearrefteerd, en moesten het geld terug geven. Van Nieuwenhuis gingen zy naar Almelo , daar zy met 2000 guldens zyn doorgegaan. De Landlieden daar omftreeks zyn door weggeloopen Hollandfche Soldaa.


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1837
ten zeer geplaagd; doch de Burgers in de Steden en Dorpen nog meer door de Engelfchen. Het doortrekken van Troepen en Wagens was bykans onophoudelyk. Met was gefiadig in vrees van plondering, nee' mende zy alles mede wat zy maar konden, Den 8 February kwam te Ulzen het Regiment Husfaaren van Rohan, welk na een verblyf van drie dagen naar Nieuwenhuis trok.
„ Den eerlten Maart kwamen de eerfte Franfchen, 1500 man met 7 Veldftukken door Ulzen, om de Husfaaren op te ligten; doch die Helden waren reeds naar iNordhoorn geweken. Intusfchen hadden de Engelfchen voor Nieuwenhuis eene borstweering laaten opwerpen, en eenige boomen neerkappen; men meende, dat het daar tot een gevecht zou komen; maar, toen de Franfchen, verfterking uit den Harden berg ontvangen hebbende, den 3 deezer voor Nieuwenhuis verfcheenen, waren de Engelfchen reeds gevlugt. De Franfchen bleven dien dag te Nieuwenhuis en Veldhuizen; den volgenden dag marcheerde een gedeelte van hun naar Nordhoorn. Ondertusfchen hadt een ander gedeelte der Franfche Armée zig tegen het Vlek en Slot Bentheim zelve gewend, alwaar nog veele Engelfche en Hesfifche Troepen lagen. Den 7 deezer hadt men vernomen, dat de Franfchen twee dagen op het Slot gekanonneerd hebbende, zig meester daar van gemaakt, en alle de bagagie van de Hesfen, benevens nog 200 Paarden tot buit gekregen hadden.
Eeeeee 5 De
HAARLEM.
I


HAARLEM,,
1838 NIEUWE NEDERLANDSCHE
De Franfchen hadden zig daar veel beter gedragen dan de Engelfchen; 't welk des te grooter roem voor de Franfchen is, daar zy eigenlyk toch in vyandlyk Land zyn. De Engelfchen integendeel hebben de Stallen der boeren met geweld opengebroken, en eene. menigte Vee weggevoerd. Te Ulzen Rookten zy in 't midden der Kerk vuur, verbrandende de Stoelen en banken.
„ Ook heeft men vry zekere tyding ontvangen, dat Wezel thans door de Franfchen gecerneerd of ingefloten is."
Op den 18 deezer gefchiedde alhier eene Afkondiging, by welke de daar toe bevoegde Burgers wierden opgeroepen , tot het doen eener verkiezing van eene nieuwe Provifioneele Stads-Regeering, ter vervanginge van de eerst aangeftelde byde Omwenteling; wordende tevens daar by, aangaande de wyze. der Verkiezinge, eenige raadgeevende handleiding voorgefchreeven.
De Leden der Provifioneele Stads-Regeering van Haarlem, in achting neemende , dat zy op den sa January laatstleden, hunne Posten flechts voor den tyd van twee Maanden aanvaard hebben, en dat by het zesde Artikel van bet Provifioneele Regeerings-Reglement, op den 19 van die zeifde Maand door de by elkander vergaderde Gemeente alhier gearrefteerd, uitdrukkelyk bepaald is, dat, „ na ver„ loop van twee Maanden, de Gemeente opgeroepen zynde, beflisfen zou, of deeze Pro„ vifloneele Stads-Regeering wederom voor twee Maanden zou worden gecontinueerd, ,, dan of men op de te vooren gemelde wyze tot verkiezing eener andere zou overgaan;


JAARBOEKEN, Maart* 1795. 1839
en tevens zig verzekerd houdende, dat niet alleen, om orde en fpoed te bevorderen, en dus het werk der verkiezing, als één der gewigtig Re uitoefeningen van 's Volks erkende Oppermagt, te veraangenamen, het alzints dienstbaar zoude zyn, indien de vergaderde Gemeente direételyk overging tot verkiezing eener nieuwe Provifioneele Stads-Regeering; maar dat zulks ook in het tegenwoordige geval, volftrekt nood zakeiyk zal zyn, vermits het getal der Plaats vullers, door de uitgevallene Perfoonen by de eerfte aanftelling der vier en twintigen, eh by de aanvulling van opengevallene plaatfen, reeds van agt tot drie verminderd zynde, niet toereikend zou wezen, om de plaatfen, dié door het waarlchynelyk ontflag der Commandanten van de Dattaillons der gewapende Burgermagt open zouden vallen, behoorlyk te vervullen, en tot aanvulling van volgende vacatures een genoegzaam getal ov'er te laaten.
Roepen by deezen op alle ingezetenen deezer Stad, en derzelver Jurisdictie, zynde Mansperfoonen, den vollen ouderdom van agttien Jaaren bereikt hebbende, om op Vrydag aanllaanden , den 20 deezer, des morgens om negen uuren, in de Kerken, welke tot Vergaderplaatfen in de zes refpeétive Wyken der Stad bepaald, en ook laatftelyk daar toe gebruikt zyn, byeen te komen; en verzoeken, dat de opgeroepene Gemeente byeen gekomen zynde, dadelyk overga ter benoeming van Kiezers tot de keus van eene Provifioneele Stads-Regeering; zo als zulks by dat gedeelte van het Provifioneele Regeerings Reglement, waar toe zig het zesde Artikel refereert, bepaald is.
Wordende by deezen ook aan de Gemeente kennis gegeven, dat, offchoon de Provifioneele Stads-Regeering zig onbevoegd vindt, om, omtrent de wyze der verkiezing, als het wezentlyke van des Volks Oppermagt behelzende,
eenl-
Haarlem.
Oprotping tot het verkiezeny>an cena nieuwe StadsRegeering,


Haarlem.
Oproeping tol het ver. kiezen van een* nieuwe StadsRegeering.
1840 NIEUWE NEDERLANDSCHE
eenigerhande nieuwe bepaalingen te maaken, ten zy daartoe door de Gemeente verzogt, het no<nhans van haaren pligt geacht heeft, om, op "het voorbeeld van het geene by het Regeerings-Reglement van den 5 September 1787 bepaald was, den Provifioneele^ Burger-Krygsraad te verzoeken, dat dezelve, met zodanige :Burgers geadfifteerd, als nodig mogt zyn, by het doen der verkiezing zig wilde chargeeren met het ontvangen der Stembriefjes, het aanteekenen en opmaakan der Stemmen, en voorts met al het geene tot bevordering van orde en fpoed zal bevonden worden te behooren; en wordt de Gemeente op het ernftigfte verzogt, tot zulk eene allergewigtigfte uitoefrening haarer rechten , met haare gewoone goedwilligheid op te komen, en in alles wat dienstbaar zyn kan , om deeze plegtige byeenkomst door geregeldheid en fpoed te veraangenamen, gereedelyk roede te werken, enz,
Eene Commisfie van kundige en vertrouwde Burgers deezer Stad, door de Provifioneele Regeering, tot het opneemen van den ftaat van Stads Financien benoemd , bragt, op den 11 deezer, een uitvoerig Rapport uit van haare werkzaamheden, in eene openlyke Vergadering der gemelde Regeeringe, in het Choor der Groote Kerk gehouden. Uit dat Rapport bleek, dat hoewel Stads Kas zich niet in dien erbarmelyken ftaat, als de Kas van menige andere Stad . bevondt, dezelve, egter, merkelyk ten agter, en niet toereikende was, om te voldoen aan deeifchen, op welke verfcheiden Schuldeifchers eene regtmaatige aanfpraak hadden. De Commis-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. ig4i
misfie deedt hierom eenen voorilag tot het] openen van eene Negotiatie, voor reke-i ning der Stad, ter fomme van f 151-000, tot eene Intrest van perCt. in 't Jaar; als mede van een Plan van eene verbeterde directie en gepaste bezuiniginge van verfcheiden uitgaven. De Provifioneele Regeering, de Gecommitteerden voor het uitgebragt Rapport bedankt hebbende, nam, nog zittende Vergadering, het befluit, dezeiven te verzoeken , ten fpoedigften, een uitgewerkt Plan , ten gemelde oogrnerke (trekkende, voor te draagen Reeds op den derden dag, zints den opdragt - van den nieuwen last, wierdt, door de kundige en werkzaame Gecommitteerden, het gevraagde Plan ingeleverd. Het vereenvoudigen der directie , door zorg» te draagen dat de eene adminiuratie de ai<dere niet kon tegenwerken , de aflch«ffing van het nuttelooze, en een naauwkeursger toezigt omtrent het noodzaaklyke in de Uitgaven: deeze waren de gronden, op weke het uitgewerkt Plan gebouwd was. De Provifioneele Stads-Regeering ook dit Plan met dankzegging heobende ontvangen, belloot, op den 16, tot het bewerkltelligen der voorgeflagene middelen, gelyk ook tot het openen der geopperde Negotiatie, welke, op den 19, der Gemeente wierdi voorgeQagen, in eene Afkondiging, behelzende de voorwaarden, op welke dezelve zo 1 ie geopend worden. Zynde dit alles uitvoeriger vermeid in de Stukken en Byhv gen, welke wy hier laaten volgen.
RAP
f AAR-
,EM.


Haar»
Rapport
Wegens Stads Finaneten.
1842 NÏEÜWE NEDER.LANDSCHÈ
RAPPORT door de GECOMMITTEERDEN tot de ZAAKEN <fcr FINANl'IE van de Stad HAARLEM, op den it Maart 1.795. uugebragt m de opemlyke VERGADERING der Provifioneele STAüS- RËGEERING , gehouden op het Lhoor der Groote Kerk vandezelveStad*
De Gecommitteerden tot de zaaken der Financie deezer Stad, ter voldoening aan de gd hun gedecerneerde Commisfie, verflag zullende doen van hun gedaan onderzoek nopens den Financieelen Staat der Thefaurie en Rekenkamer, en hunne bedenkingen daar omtrent zullende fuppediteeren, vinden zig m ftaat, om desweaens te berigten, dat zy allereerst onderzont en nagegaan hebben de aaanteekeningen van Ontvangst en Uitgave , gehouden in de Boeken ter Thefaurie deezer Stad, beginnende Jet den aanvang ck* Jaars Mt, en dus kort voor de verandering der Regeering, welke op de ongelukkige Revolutie van den Jaare 178, eevolgd is, doch welk onderzoek de Gecommuteerden niet verder hebben kunnen extendeeren, dan tot aan het einde van den Jaard ,703; alzo het Boek van Ontvangst en Uitgave voor den Jaare 1794 nog met m orde was gebragt, pleegende zulks eerst 111 de Maand September des volgenden Jaars te gefchieden; «eshalven de Gecommitteerden hun onderzoek in deezen hebben moeten bepaalen tot den kring van zes agtereenvolgende Jaaren, Ten aanzien van hunne bevinding hier omtrent, leggen »y over, eene korre febets van Ontvangst en Uitgave, 'zo ordinaris als extraordinans, in uien tvdkring voorgevallen, en te vinden in de tJy> lage Sub La. A., waar agter rot meerder opheldering gevoegd is een borderel of korte haat


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1843
van de extraordinaris Ontvangst en Uitgave, geduurende de gemelde zes Jaaren van 1788 tot 1793. Uit welke eerstgenoemde korte fchets blykende is, dat het montant van de ordi<aris en extraordinaris Uitgave, geduurende de zo evengemelde Jaaren, gedefalqueerd en afgetrokken zynde van het montant der in die Jaaren ontvanaene penningen, zo ordinaris als extraordinaris , 'er een batig (lot van die zesjaarige adminiftratie overblyft van een en zeventig duizend agt honderd zeven en negentig guldens, elf en vyftwaalfde penningen.
De Gecommitteerden ,nu verder overgaande, om aan de Provifioneele Stads-Regeering te fuppedireeren eenige aanmerkingen op de voorgemelde korte fchets van Ontvangst en Uitgave der Thefaurie, hebben gemeend te moeten remarqueeren, en wel eérftelyk met betrekking tot den Ontvangst,
Dat dezelve meHceiyk minder zoude impprteeren, indien men daar van afnam.
1. Een meer dan gewoon inkomen van de groote en verhoogde Burgerrechten , in den Jaare 1788 van ƒ 5700 door hef toenmalig aanftellen van nieuwe Vrosdfchappen.
2. Eenebuitengewoone Contributie van f45000, in denzelvè Jaare 1788 , van de aangeftelde Vroedfchappen. En
3. Het furplus van het montant der ontvangen Serviesgeiden in de Jaaren 1788 tot 1793, excedeerende het geene in die zelve Jaaren' aan de Militie is betaald eene fomme van ƒ35807:2:6 volgens Bylage Sub La. B.
Tegens welke buitengewoone voordeelen moeten in aanmerking genomen worden:
1. Het verlies gevallen op de Graanen in 1789 en 1793, zynde f7264:5:0.
2. De fchade gevallen op de Aardappelen, in 1793 ƒ2033:16:8.
Welke beide posten voorkomen in de ver-
am»
lIaak-
Rapport
vegens
Stads
Finan*
den.


Haarlem.
Rappor, wegens Stads Financien.
1844 NIEUWE NEDERLANDSCHE
antwoording van de extraordinaris Ontvangst en Uitgave van de gemelde Jaaren, te vinden in het Borderel, gevoegd agter de Bylage La.A. ï Indien men nu het batig Saldo van de adminiftratie van de Thefaurie, geduurende de Jaaren 1788 tot 1793 > bedragende eene fomme van/7i897:o:ixT|. .
Stelt tegen de drie bovengemelde voordeehge posten, te zamen bedraagende ƒ86507:2:6.
Zoude 'er een nadeelig Saldo over gemelde zes Jaaren voortfpruiten van ƒ 14610:1: ioT|.
Doch waar van dient te worden gedefalqueerd de toevallige fchade op de Graanen en Aardappelen, bedragende ƒ 9298:1: 8« ,. „ ,
Blyvende 'er als dan een nadeelig Saldo, op gemelde zesjaarige admiftratie van ƒ5312;oiajf.
Deeze bevinding leidt de Gecommitteerden natuurlyk tot de byzondere befchouwing van zommige posten, welke zy hebben bevonden te zyn gebragt in ordinaris Uitgave.
En welke, naar de gedagten van de Gecommitteerden, zouden kunnen worden gekeurd vatbaar te zyn, zo al niet voor eene geheele affchafnng , ten minften voor eene merkelyke uitfpaaring; als daar zyn:
1. De Mantellaken- en Almanachsgelden, welke jaarlyks hebben bedragen eene fomine van ƒ n?2o; en waar van het eerfte gedeelte, door de In onbruik geraakte roode Manteldragt, als overtollig zoude kunnen worden aangemerkt.
2. De Traftementen en Wedden, welke de zes Jaaren door elkander genomen , jaarlyks hebben bedragen ruim ƒ 31000; willen de Gecommitteerden alleen in nadere overweeging geven , zonder desaangaande iets te bepaalen; kunnen egter niet voorbygaan, daar uit aan te flippen het traétement van den Kastelein van het Logement in den Hage, en die van den Kaptein en Knegts van het Stads Jacht, bedragende deeze posten te zamen jaarlyks ƒ2500,
bo-


JAARBOEKEN, Maart, 1705. 1845"
beven jaarlykfche Onkosten aan het gemelde Logement en Jacht, Itraks nader te melden.
3. De Vacatiën en Reiskosten, betrekkelyk tot de Dagvaarten als anderzints, welken , de zes Jaaren door elkander genomen , jaarlyks hebben beloopen eene fomme van ruim /'6aoo; komen den Gecommitteerden voor, als de nadere overweeging van de Regeering dubbel waardig.
4. De Onkosten aan het Logement en Jacht, welken, de zes Jaaren door elkander genomen, jaarlyks hebben bedragen de fomme van ruim ƒ2300, boven en behalven de ƒ2500 aan de tractementen van den Kastelein, en Schipper met zyn Knegts, kunnen de Regeering niet echappeeren , als hoogstbezwaarende voor de Stads Financien, en dus voor eene reforme ten uiterften fusceptibel; blykende by het opgegevene , dat de kosten van de Dagvaarten met derzelver ap- en dependentiën jaarlyks hebben beloopen eene fomme van ruim elf duizend guldens.
5. Het fpreekt Van zelve, dat de jaarlykfche Pillegaven van ƒ 1800 aan den gewezen Stadhouder eu deszelfs Dochter, met het vernietigen van het Stadhouderfchap ophouden.
Tot verdere opheldering van den Financieelen ftaat der Thefaurie, wordt hier by, in de Bylage fub La. C, overgelegd eene opgave van de tifecfen, aan de Thefaurie behoorende, mitsgaders van de Capitaaleu tot derzelver laste loopende, en de overgenomen fchulden der Godshuizen; alles volgens eene Lyst daar van aan de Gecommitteerden gefuppediteerd, uit welke blykt, dat de Thefaurie een jaarlyks inkomen heeft van ƒ 27968:6:6, en daar tegen aan jaarlykfche renten moet betaalen eene fomme van ƒ 36025: 8:10.
De Gecommitteerden kunnen van de befchouFfffff wing
Haarlem.
Rapport wegens Stads Financiën.


Haar*
lem.
Rappor, wegens Stads Financiën»
I846 NIEUWE NEDERLANDSCHE
wing van den ftaat der Thefaurie niet aftrappen,' zonder eindelyk nog te remarqueeren, dat zy, by het examineeren der Boeken hebben gevonden , op het flot van elk Boek, inhoudende de rekening van ieder Jaar, eene berekening van Ontvangst en Uitgave, relatief tot een zeker Fonds van Lyfrenten, genegotieerd ingevolge eener Vroedfchaps-Refolutie van 10 January 1775, uit welke rekening hun gebleken is, dat, tot het jaarlyks betaalen van gemelde Lyfrenten , het zelve Fonds uit de Casfa van de The* faurie niets anders genoot dan de jaarlykfche Intrest van een Captaal van ƒ104150, ter Thefaurie belegd tegen den Intrest van a§ perCt», rendeerende dus jaarlyks een fomme van maar f 2603:15:0. Terwyl inmiddels de fomme der Lyfrenten, welke jaarlyks moet worden uitgekeerd , deezen Ontvangst zo verre excedeerde , dat, niettegenftaande de Capitaalen , die van tyd tot tyd op Lyfrenten wierden gegeven, in deeze Uitgaaf zyn ingeftnolten , het gebleken is, dat, op het flot van het Jaar 1793,, en dus 18 Jaaren na de oprigting van dit Fonds, eene agteruitvaart was van ƒ8114:15:12.
De Gecommitteerden hier mede eindigende het Rapport van hunne bevinding, betreffende den ftaat der Thefaurie, zullen nu overgaan om aan de Stads-Regeering open te leggen, het Refultaat van het onderzoek aangaande den ftaat der Rekenkamer deezer Stad, als mede betrekking hebbende tot het Financie-Weezen derzei» ve: en daar in dien voet houden, dat zy eerst in de Bylage fub L». D, zullen overleggen eene korte fchets van Ontvangst en Uitgave, ter zelve Rekenkamer, loopende van den aanvang des Jaars 1788 tot aan het einde van het Jaar 1794, getrokken uit aanteekeningen daar toe aan hen gefuppediteerd; en uit iwelke korte fchets blykt, dat op het einde van het Jaar 1794, en dus in een tydperk
vass.


JAARBOEKEN, Mmart, 1795. i347
Van 7 Jaaren , de geheele Uitgave heeft overtroffen den geheelen Ontvangst, en dus een nadeelig flot opgeleverd van ƒ 37441 : 1?: 8.
Hier tegen komt in aanmnrking, dat volgens , den ftaat der jaarlykfche Revenuen en Lasten van de Rekenkamer, hier nevens overgelegd in de. Bylagefub La. E., de eerften de laatften furpas-. feeren , en dus een batig flot opleveren van, ƒ8053:14:0, doch welk voordeel by verderen voortgang veelligt zoude worden geconfirmeerd, zo door de Wedde van de Commisfarisfen en Bedienden, die de directie daar van waarneemen, als door kleine desastres, die in zulk eene adminiftratie voorvallen, mitsgaders door verfcheidene kleine Ongelden daar aan verbonden, blykens het Borderel voor den Jaare 1793, hiernevens injde Bylage fub La. F. overgelegd', terWyl dezelve, buiten de kleine avance op het Lantaarn- en Nachtwachtsgeld en Brandgereedfchap, 'sjaarlyks doorgaands $ en althans in 1793, bedragende/ 1516: 7 :io, geene voordeden geniet, als zynde niet ongelyk aaü een Kasfier3 die uittelt het geene hy alvorens ontvangen heeft, blykens de fchets van derzelver adminiftratie in de Bylaage fub Litt. G»; en fchoon het Capitaal van dat Ligchaam, volgens voorgemelde Bylaage fub Litt. E. de importante fom bedraagt van fi 163045:7:1a
En het zelve daar tegens aan diverfche flegts fchuldig is, blykens gemeldeBylaage ƒ 607906: 9:0
En dan nog volgens Bylaage fub L». H« aan het gemeene Land, na aftrek van ƒ57057:10:2, welke diverfe Ingezeteren nog aan jde Rekenkamer ver-
Ff fff f 2 fthul-
rlAAR,EM.
lappor ugens Uads vinan«
■iau


1848 NIEUWE NEDERLANDSCHB
Haarlem.
Rapport
•wegens
Stads
Finan-
Wtl»
fchuldigd zyn, de
fomme van ƒ 72925:16:8
zamen ƒ680922:5: 8
En 'er over zulks een batig flot zoude zyn van ƒ 482123:2: 4
Zo behoort men in confideratie te neemen de tegenswoordige innerlyke waarde van vérre de meeste Effecten, welken de Hekenkamer bezit, en waar door die Effecten gereduceerd behooren te worden op flegts ƒ 660,000:o:o of daar omtrend: waarby nog komt, dat de post van ƒ 72925:16:8, wegens Verpondingen enz., en die van ƒ ioqoo : o: o aan het gemeene Land verfchuldigd, in geld moeten worden opgebragt, gelyk mede de importante fom van ƒ159626:9:0, die de Weeskamer te vorderen heeft; komende de posten van het geestelyk Comptoir en het St. Jsns Comptoir, misfchien, hier niet in aanmerking, als des noods aan de Stad behoorende; terwyl voor het overige de Rekenkamer belast blyft met de resteerende jaarlykfche betaalingen, in den hier voren aangehaalden Raat vermeld.
Dit alles zoude kunnen ten gevolge hebben, dat de Rekenkamer onder den Last van het een en ander zoude moeten bezwyken, en zulks zoude veelligt voor het einde deezer Eeuwe haar geval worden, indien het beftuur op den ouden voet bleef voortduuren. Dit meriteert voorzeker een nader onderzoek, en de Gecommitteerden kunnen niet nalaten, om met die openhartigheid en rondborftigheid, die het belang der zaake en de aart hunner Commisfie van hun vorderen, daar in te werk te gaan, en te verklaaren, dat zy den oorfprong van het kwaad niet bepaald gevonden hebben, in het beftier zedert den Jaare 1788 gehouden, maar dat het zelve zit in eene verkeerde directie van veel vroeger Jaaren. Zy ftonden verbaast, toen zy, blykens verfcheidene aanteekeningen , zagen, hoe men van tyd tot tyd met de Rekenkamer hadc gehandeld, als of aan derzri ver financieel belang niets
ge-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 184P
gelegen ware, en het om het even ware, of dezelve i'd ftand bleef, dan of zy van tyd tot tyd verzwakt en uitgeput wierdt, en eindelyk geheel te gronde ginge. Men heeft dezelve, als 't ware, onder Contributie gefteld, haar haare Contanten afgehaald, om de Thefaurie of andere Corporatien te onderfchragen; de Weeskamer heeft haar bezwaard met Gelden, om 'er Intresfen van te ontvangen, zelfs in tyden, dat zy dezeiven niet konde aanleggen, dan door 1, 2, 3, 4 en j perCt. en hooger, opgeld te betaalen, zo als uit de aanteekeningen blykt, terwyl de voornoemde Weeskamer de Gelden nu en dan terug vroeg, toen de Hollandfche Obligatien verre onder pari gedaald waren.
Als nu de Directie of Adminiftratie van de Rekenkamer independent geweest is; wat mag dan de rede zyn, waarom zulke fchadelyke operatien miet van de hand geweezen wierden ? waarom beeft men van de Weeskamer gelden a depofito ontvangen , om 'er Hollandfche Obligatien met opgeld voor aan te leggeo, die geen meerder Intrest opleverden, dan men aan de Weeskamer moest opbrengen? Wat kan eene zodanige Directie juftifi. ceeren, waarby men de betaalde Opgelden moet infchieten , geene voordeden in den Intrest geniet , en nog daarenboven al de rifico loopt van fchade, die door het daalen der pryzen, aan de Hollandfche en Oost-Indifche Compagnies Obligatien , kan veroorzaakt worden, zo als dadelyk het geval is, ten opzigte van de ƒ 159626:9:0, die de Rekenkamer nu nog, per resto, van de Weeskamer a depofito beeft? en waar voor zy in der tyd Hollandfche Obligatien hebbende aangekogt, die thans naauwlyks ƒ 100,000:0:0 in Contanten kunnen uitleveren, daar door aan de Rekenkamer eene fchade van ƒ 6o,oco:o:o veroorzaakt beeft. Dat men diergelyke Operatien van rifico doe j wanneer men een dadelyk voordeel behaale.
FfiTff 3 of
Haarlem.
Rapport
wegens
Stads
Finan*
cien.


LEM.
'Rappor,
tvegens
Sinds
Mnan-
citn.
1850 NIEUWE NEDERLANDSCHE
of vermeerdering van Intresfen geniete, zulks laat zig verklaaren; doch dezelve vindende gedaan by de Rekenkamer, zonder een van de twee genoemde gunftigé vooruitzigten te kunnen hebben, is niet te begrypen, dan dat zulks zoude moeten opgelost worden , door de Rekenkamer in zulke gevallen onderworpen te ftellen aan een hooger gezag, dat zulks volftrekt geëiscbt heeft, of dat haaren Beftierders in der tyd het nodige doorzigt ontbroken heeft, om het waar belang van het agtbaar ligchaam , dat zy adminiftreerden , regt te ver* ftaan.
Doch de zaken zyn, helaas 1 in dien beklaaglyken ftaat; nu komt het aan op middelen van redres , tot voorkoming van de gevreesde onheilen , en die aan te fchaffen is eene taak, om welke te vervullen, de Gecommitteerden gaarne willen bekennen, zig voor als nog van genoegzaam doorzigt onvoorzien te bevinden. Niet te min zullen zy het wagen , hunne provifioneele gedagteu, op dat ftuk , aan het beter oordeel van deezer Stads Regeering voor te ftellen. Het fpreekc van zelfs, dat t. Alle zulke en foortgelyke nadeelige Onderneemingen en Operatien, als hier voren be-< fchreeven zyn, nu en voor 't vervolg moeten ophouden , en buiten pracfyk gefteld blyven. . ». Men zal tragten, indien zulks mogelyk is, te effectueeren , dat de Rekenkamer, overeenkomftig haar vermogen, aan het gemeene Landafleggede fchuld van ƒ 82925:16:8, beneffens nog het geene diverfe betaalen moeten van 1793 en 1794., zynde ƒ 57057 : ici; 2, ft, Insgeïyks zal op dezelve wyze dienen gehau? • 1 deld te worden mee de fchuld aan de Weeskamer , ter fomme van ƒ 159626:9: o, kunnende haar het Geestelyk en Jans Comptoir waarfchvnlyk niet belemmeren,
3fe


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1853
. En indien het bovengemelde niet is te weeg te brengen, kan men niets anders, als de onvermy-; delyke Ondergang van de Rekenkamer te gemoet zien; want indien haare Effecten te gelde zouden moeten gemaakt worden, door het afleggen' van alle, of meest alle haare fchulden, dan zoude bet 'er zeker liegt uitzien voor haare jaarlykfche betaalingen, die zy te doen heeft, en die, wie weet boe lang nog, zullen aanhouden. Inzonderheid de voornaamfte post van ƒ 7000:0: o voor de Ton«ine, ten behoeve van het Diaconie-Huis binnen deeze Stad, daar zy nu reeds ƒ 168000:0:0 voor betaald heeft, en de ƒ 7000 : o : o nog wel jo Jaaren betaalen kan, indien zy daar toe iD ftaat blyft.
De Gecommitteerden zullen het niet wagen te beflisfen, of men voordeel te wagten zoude hebben , en eene verbetering in de Finantie zoude kunnen daar ftellen, met het doen cesfeeren van de beide byzondere Departementen van Thefaurie en Rekenkamer, door die te vereenigen tot eene algemeene Kamer van Finantie; meeHende dat de byzondere Verantwoording in deeze twee Departementen, waar van het laatfte althans veel betrek, king heeft tot het gemeene Land, daar aan eer hinderpaal zoude kunnen zyn. Doch zoude 'er niei een middel uit te denken wezen, om met behout van beide de Adminiftratien, zulk eene inrigtin§ te maaken, dat de Finantie daar door zoude ver beterd, en eene confiftentie aan het bellier gegee ven worden, welke thans daar aan ontbreekt' Zoude men ook (om iets daar toe aan de hand t< geeven,) kunnen goedvinden, over de beide Ad rniniftratien van Thefaurie en Rekenkamer flegt twee Commisfarisfen te ftellen ? of liever, het eei en ander te brengen onder het beftier van het Com mitté van Finantis ? en indien deezen flegts be boorlyk toezigt houden op beide de Adminiftra tien, zullen zy tot het welzyn van de Stedelyk Finantien,naar onze verbeelding, genoeg, en zeil Ff ff ff 4 meei
EI aar-
-.Eït-
Rapport vegens Stads Finari'
,
[
1
3 1
's


i85s NIEUWE NEDERLANDSCHE;
Haarlem.
Rapport •wegens Stads Financiën»
i
meerder kunnen toebrengen, dan de Gecommit* teerden bevonden hebben , dat, voorheen, door Thefauriers en Commisfarisfen van de Rekenkamer te zamen, gedaan is. Vervolgens zoude men een getrouw en bekwaam Perfoon behoeven, en dus behooren aan te ftellen, die om den anderen dag zoude adflfteeren by het Werk op de Thefaurie, en voorts tot adfiftentie dienen aan den Boekhouder van de Rekenkamer, wiens post van te veel gewigt is, om dezelve, in geval van ziekte of fterven, onvoorziens vacant te zien, zonder daar door de Rekenkamer ("die thans niet ruim bezet is,) oogenblikkelyk te kunnen vervullen. Het falaris i'an zulk een Perfoon zoude men , althans voor Eerst, niet hoog behoeven te ftellen ; en om de Rekenkamer voor al niet meerder te bezwaaren, zou het zelve uit de Thefaurie behooren betaald te worden, gelyk ook dat van de twee voorgeftelïe Commisfarisfen, of zo men zulks liever wil, van het Committé van Finantie. Indien men het laatfte kooze, zou men de beide byzondere De* partementen van Thefaurie en Rekenkamer behooren te vernietigen, en dezeiven in een te fmelten, door het opregten van een algemeen Beftuur, onder den deel van Kamer der Stads Finantien; fchoon de Gecommitteerden (om boven aangevoerde retenen,) daar in weinig of geen voordeel zouden vinden, doch hun gevoelen in deezen gaarne aan de nadere Overweeging en beflisfing van de Rejeering willen fubmitteeren.
Ziet daar, Medeburgers! het Rapport van onze bevinding , ingevolge den Last, ons door uieden opgelegd. Wy kunnen het zelve niet beter eindigen, dan met onzen hartelyken wensch, üat wy iets mogen hebben toegebragt, tot verbetering van deezer Stads Financiën, en met onze Bede, dat de Allerhoogfte uwe pogingen tot bevordering van het Welzyn deezer Stad gelieve e zegenen!
Al-


JAARBOEKEN, Maart, 1795* 1853
Aldus ter Vergadering der Provifioneele Stads Regeering uitgebragt het boven (taande Rap port, op den li Maart 1795, door ons Ondergeteekenden :
PIETER KOPS Goedschalkz. PIETER LEONARD van de KA-
STEELE. WILLEM PHILIP KOPS. IZAAK CORNELIS STERK, en JOHANNES PETRUS KUENEN.
Leden der Comntis/ie. QUIRINUS BOUWHUYZEN en DANIËL HUTTEMANS.
Geadjungeerdcn aan de Commisfie.
\Bylage D». A. KORTE STAAT van ONTVANGST en UITGAVE, gedaan ter THESAURIE der Stad HAARLEM, van den Jaare 1788 tot 1793 incluis, getrokken uit de Boeken , ter zeiver THESAURIE gehouden , en onder hunne gewone Capita of Artikelen gebragt.
Ordinaire Ontvangst.
Cap. 1. Stads Excynfen, zo van Brandhout, 'ITurf, Kooien, Gemaal, enz. Iho. 1788 ƒ64166 : 13 : 8
1789 67131 : ix : ia
17&0 6i8"5 : 7 : 2
1791 62834 : 19 : 14
1792 66oj6 : 10 : 4
1793 5824° : 11 8
—— ƒ380276 : o : o
2. Poort-Aarde, 12 Maanden Huur en Rant|*oerj.
Ffffff 5 Ao.
Haarlem.
Rapport
wegens Stads Finan* cien.
1


1854 NIEUWE NEDERL ANDSCHE
Haarlem.
Rapport •wegens Stads Fit/an-
Ao. 1788 ƒ 390 : 10 : o
1789 390 : 10 : o
1790 3^5 : 8 : o
1791 nihil
1792 nihil 1703 nihil
' ó ƒ no6 : 8 : Q
3. Vuilnis.
Ao. 1788 ƒ 55oo : o : o 1789 55c° : o : o . 179° 55°° : 0 : 0 1791 5io5 : o : o 179a 5105 : o : o
1793 5105 : o : o
• ƒ 31815 : 0:0
4. Vislcheryen , zo in de Hollefloot , Spieringmeer, enz.
Ao. 1788 ƒ 1338 : o : o
1789 1338 : o : o
1790 1569 : 15 : o
1791 1498 : o : o
1792 1498 : o : o
1793 H98 : 18 : o
I ƒ 8740 : 13 : o
5. Huuren van de Vleeschhal en Vischbanken. Ao.' 1788 ƒ 2713 : o : o
1789 2678 : 6 : o
1790 2753 : 2 : o
1791 2699 : 8 : o
1792 2698 : o ; o
1793 2786 : 8 : o . ƒ 16328 : 4 0
6. Huuren van Huizen en Landeryen, enz. Ao.1788 ƒ 450 : fy o
1789 45° : 1 • o
1790 452 ! i| : o
1791 440 : 1 : o
1792 440 : 1 : o
1793 44o : 1 : o '
. ƒ 2672 : 16 : 0
7. Huis*


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 185$
7. Huishuuren en Erfpagten, gekomen van het Almoesfeniers- en Werkhuis.
Ao. 1788 ƒ 125 : 1 : 4
1789 125 : 1 : 4
1790 142 : 1 : 4
1791 142 : 1 : 4
1792 125 : 1 : 4
1793 ïi7 : 1 4 ƒ 776 : 7:8
8. Inkomen van het Leproos-, Pest-en Dolhuis.
Ao. 1788 ƒ nihil
1789 nihil
1790 nihil
1791 546 : 9 : o
1792 1105 : o : 2
1793 533 : i9 0 0m .— ƒ 2185 : 8 : s
9. Inkomen van de verpagte Bruggen. Ao. 1788 / 2733 : 10 : •
1789 2733 ' 10 : 0
1790 2898 : 10 : o
1791 2898 : 10 : o 179a 2898 : 10 : o 1793 2898 : 10 : o
— , —- ƒ 17061 ï o I 1
10. Recognitiën en Uitgangen in den Hout en verkogte Boomen. Ao. 1788 ƒ 6568 : 17 : 8
1789 1592 : 9 : o
1790 965 : 16 : 14
1791 1694 : o : a
1792 1522 : 11 : 6
1793 1304 : 1 : o
. f 13647 : 15 : 1
n» Erfpagten, Recognitiën, enz.
A
Haarlem.
Rapport wegens Stads Financiën.
i »
*


Haarlem.
Rapport wegens Stads Financien.
1
\
Ao. 1788 ƒ 782 : 2 : 8
1789 814 : 14 : 8
1790 879 : 15 : 8
1791 893 : 10 : 8
1792 889 : 13 : 8
1793 938 : 5 : 8
ƒ 5198 : a : o
12. Oude Renten, ten lasten van 't Gemeene Land, ieder Jaar ƒ 24517:7:14, dus in zes Jaaren. ƒ 147104 : 7 : 4
13. Interesfen van Captaale Leeningen van Ao. 1672 , en naderhand belegd öp het Gemeene Lands Comptoir alhier , in de Jaaren 1732 en [785.
fto. 1788 / 2101 : 19 : 8
1789 2101 : 19 : 8
1790 2742 : 16 : o
1791 2726 : 19 : 8 179a 2726 : 19 : 8 1793 2726 : 19 : 8
7- ?• ƒ15127:13: 8
14. Interesfen van Obligatien, ten lasten van ^orporaas en Particulieren.
\o. 178S ƒ nihil
1789 317 : 10 : o
1790 330 : o : o
1791 195 o : o
1792 212 : o : o
1793 227 : 12 : o ƒ 1282 : 2 : 9
15. Inkomen van de Bank van Leening. k>. 1788 ƒ 75t5 : 3 : o
1789 6562 : 3 : 10
1790 6634 : 6 : 14
1791 6093 : 1 : 6
1792 6688 : 18 : o
1793 6980 : 18 : 14
1 ƒ 4°474 •* " • 12
16. Inkomen van de Commanderye-Goederen an St. Jan. ,
Ao.


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1857
Ao. 1788 ƒ 4355 : 7 : 14 ]
1789 4339 : 11 : 6 ]
1790 4351 : 11 : 6
1791 435i : 11 : 6
I79a 4343 : 7 : 14
1793 4350 • 19 : 6 , ;
—- ƒ 20092 : 9 : 4.
17. Inkomen van de Amfteldarnfche en Leyd-< fche Trekvaarten.
Ao. 1788 ƒ 9986 : 19 : 10
1789 10662 : 18 : 2!
1790 12067 : 19 : 3l
1791 15340 : 3 : 2
1792 12275 : 16 : 3I
1793 7345 = i# - --7 0 ƒ 67678 : 17 : 7
18. Verkogte Materiaalen. Ao. 1788 ƒ 9026 : 16 : 2
1789 9390 : 6 : o
1790 13795 : 19 : 6
1791 7652 : 4 : J2
1792 6415 : 11 : 8
1793 7080 : 16 : 12 ƒ 53361 : 14 : 8
19. Contributien tot goedmaaking van de kosten der Lantaarnen, ieder Jaar ƒ 5200: o: o, dus ïn zes Jaaren f 30C00 : o : o
20. Contributien tot aankoop en onderhoud der Brandfpuiten.
Ao. 1788 f 1000 : o : o
1789 1200 : o : o
1790 1000 : o : o
1791 1000 : o : o 3792 1000 : o: o 1793 1000 : o : o
• — f 6200 : o : o
21. Contributien tot goedmaaking der kosten Van het Klapper- en Nachtwachtgeld.
Ao.
fAAR*
,EM.
Rapport
vegens-
Slads
Yinani
'ten.


HAARLEM.
■ Rappor wegens Stads Financiert,
t§58 NIEÜWE NEDERLANDSCHE
Ao. 1788 ƒ 5000 : o : o
1789 5000 : o : 0
1790 5300 : o : o ; I791 5°°° • o : o
1792 5000 : o : ö
1793 5000 ; o : o ƒ 30300 : o : •
22. Inkomen van Schooter-Bosch. Ao.1788 ƒ 125 : 6 : 10
1789 34 : 4 : Ó
1790 104 13:8
1791 88 : 17 : o
1792 49 : 10 : 6
1793 18 : 17 : 6 : ƒ 420 : 19 : |
23. Inkomen van Calflagen. Ao. 1788 ƒ 907 : 14 : o
1789 602 : o : 10
1790 471 : 15 : o
1791 5*3 : 8 : 2
1792 497 : 18 : 4
2793 673 : 9 : 14 ' ;;:v; ;
. 1 ƒ 3666 : 5 J 14
24. Inkomen van het Huis Kleef. Ao. 1788 ƒ 580 : o : o
1789 580 : o : o
1790 605 : o : o
1791 605 : o : o
1792 605 : o : o 1703 605 : o : o
793 : ƒ 3580: 0 : o
25. Inkomen van Tetterode en Vogelezang, Ao. 1^88 f 177° : 17 : a
1789 1811 : 14 : 15
1790 3826" : 12 : o 1--91 1414 : 2 : 6
1792 1422 : 3 : 10
1793 1398 : 8 : 6 ' _ ƒ tj.643 : 18 : ?
26. Inkomen van INieuwveen.
Ao.


JAARBOEKEN, Maartt 1795. 1859
Ao. 1788 ƒ 65 : 14 : o Haar-
1789 11547 : 6 : ia ï„em.
1790 870 : 15 : 12
1791 864 : 14 : o Rapport.
1792 1295 r 17 : 6 wsgew
1793 862 : 4 : 3 óWx ƒ 15506 : 12 : 1 Fiaaa- -
27. Inkomen van Schooten, Akendam en Haar-cw/.. 1 lemmer Liede.
Ao. 1788 ƒ 653 : 7 M4
1789 981 : 18 : 1
1790 938 : 15 : ia
1791 916 : 3 : 11
1792 1023 : 9 : 3
1793 "45 " 14 : 15 f 5659 : 9: «
28. Inkomen van de Jan-Gyzenvaart ; ieder
Jaar ƒ 116:0:0, dus in zes Jaaren ƒ 696: o: o . .
29. Contributie van de twee groote Lantaarens aan de Meer.
Ao. 178S ƒ 467 : 12 :iof
1789 342 : 19 : 12
1790 441 : 17 : 4
1791 501 : 6 : 8
1792 481 : 6:0
1793 550 • 6 : 10 ƒ 2785 : 3 : iaf
30. Landen en Gronden in de nieuwe vergrooting.
Ao. 1788 ƒ nihil
1789 1786 : 18 : 12
1790 nihil
1791 1791 : o ; o
1792 nihil
1793 1746 : 18 : o
—; —-—/ 53H : 16 : 12
31. Recognitie van de Wyn- en Brandewyn» yerkoopers.
Ao,


l86o NIEUWE NEDERLANDSCHE
Haarlem.
Rappor, wegens Stads Financien,
t
Ao. 1788 ƒ 2705 : 8 : o
1789 2688 : o : o
1790 2560 : 18 : o : 1791 2.664 '• I5 : 0
1792 2607 : 11 : o 3793 2635 : 16 : o
ƒ 15862 : 8 : »
32. Inkomen van de Stads Apotheek. Ao. 1788 ƒ 1000 : 0:0
1789 1000 : o : o
1790 1000 : o : o
1791 2264 : 14 : o
1792 1000 : o : o
1793 1000 : o : o
ƒ 7264 : 14 : o
33. Annates op de Ampten , hebben in de bovenftaande Jaaren niets opgebragt.
34. Recognitiën van de Gorters, ieder Jaar ƒ580:14:0, dus in zes Jaaren ƒ3484 : 4 : o
35. Excyns Schynen of Kuit. Ao. 1788 ƒ 15 : 19 : 4
1789 10 : 2 : 12
1790 10 : 2 : 12
1791 10 : 2 : ia
' j 1792 10 : 2 : iï 1793 7 : 4 : 10
ƒ 63 : 14 : 14
36. Drie Guldens Bierverkoopers. Ao. 1788 ƒ 312 : 12 : £
1789 309 : 14 : o
1790 300 : 19 : o
1791 298 : 1 : o
1792 295 : 3 : o
1793 274 i 16 : o
! ƒ 1791 .'5:0
s 37. Groote en Verhoogde Burgerrechten.


JAARBOEKEN, Maart, 1795. mt
Ao. 1788 ƒ 5700 : o : o
1789 341 : 8 : o
1790 986 15:0
1791 3 •* 7 : 8
1792 300 : o : o
1793 27 : 15 o
■ ƒ 7358 : is • 8
38. Nieuw aangeftelde Vroedfchappen. Ao. 1788 ƒ45000 : o : o
1789 nihil
1790 nihil
1791 nihil
1793 2oco : o : o 1793 nihil
t 2 7, / 47000 • o 5 o
39. Landhuuren, Recognitiën, Gildens. Ao. 178S ƒ 586 : 2 : o
1789 586 l 2 : O
1790 586 : 2 : o
3791 606 : o : o
3792 57} J 2 : o 1793 57i : 2 : o
t 1 z~t~/"t 3506 : 10 : •
40. Inkomen van het Stads Tacht. Ao. 1788 ƒ nihil
1789 21 : o : o
179° 27 : o : o
1791 39 : o : o
1792 42 : o : o
1793 9 : o : o
r, — f J38 : o : o
41. Boetens van extra Trouwen. jAo. 1788 ƒ 361 : o : o
1789 322 : o : o
1790 34^ : ö : o
J79I 334 o : o , 1792 424 : o : o 3793 349 : o : o
:—_— ƒ 2IS9 : 0 ; o
42. Inkomen van het Bodens-Ampc, ieder Jaar ff 1200:0:0, dus in zes Jaaren ƒ7200 : o „• o
GSgggg 43- Be-
rr 1200:0:0, dus in zes Jaaren ƒ7200 : o .• o
Haarlem.
Rapport
wegens
Stads
Finan-
"ten.


x86? NIEUWE NEDERLANDSCHE
Haarlem.
Rapport
wegens
Stads
Finan*
cien.
43. Belastingen op de Ampten. Ao. 1788 / 1692 : 6 : 8
1789 1622 : 4 : o
1790 1429 : o : o
1791 1429 : o : o
1792 1380 : 5 : o
1793 1378 : 15 : 12
■ . ƒ 8931 : 11 : 4
44. Recognitie van de Courantiers, ieder Jaar ƒ <ooo:o:o, dus in zes Jaaren ƒ30000 : o : o
d5. Recognitie van ordinaris Stads Drukkers, ieder Jaar ƒ 200 : o : o > dus m zes Jaa*• * . J ƒ 1200 : o : o
46. Serviesgelden, enz.
Ao. 1788 ƒ25382 : 1 ï o
1789 33547 : i9 : 4
1790 10921 : 19 : 6
1791 1T083 ; 13 : 6
1792 19375 : 8 : 4
1793 11636 : 15 : o .
_ , ƒ111947 : 16 : 4
Somma totalis van den ordi- ^ naris Ontvangst ƒ 1194600119 •
Extraordinaire Ontvangst.
Ao. 1788 ƒ 13016 : o : o
1789 543?5 : H ï 4
1790 44015 : 12 : 3*
1791 148506 : r8 14
1792 13458 • 6 : 14
1793 49i64 : 18 » ^
Somma totalis van den extra- . , ^3
ordinaris Ontvangst ƒ322497 - ^jjgf
Somma totalis van den ordinaris en extraordinaris Ontvangst in zes Jaaren, van ' . , Ao. 1788 tot 1793 «cluis / : i° •


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1863
Ordinaire Uitgaave. pap. I. Pagten en Recognitiën, ieder Jaar/ 94, dus in 6 Jaaren ƒ 11Ö4 : o: o
2. Mantellaken-en Almanach* Gelden,
ieder Jaar/1320, dus in 6 Jaaren ƒ 7920 : o : o
3. Tractementen en Weddens. Ao. J 788 /32364. : 7 : 8
1789 31679 : 3 : o 31909 : 6 : o
1791 30977 : 12 : o
1792 3C7I1 • 6:0
1793 3C939 • o ï o ƒ188581 .-4:8
4. Vacatiën en Reiskosten. Ao. 1788 / 7086 : 4 : o
1789 5859 : 7 : o
1790 5183 : 3 : o 17$>i 5J66 : 2 : o
1792 6 14 : 18 : o
1793 7688 : '3 : o f 37498 17:0
5. Prefentien van de Vroedfchappen. Ao. 1788 ƒ 342 : 10 : o
1789 3-r5 = o : o
1790 201 : 5 : o *7»i 323 : 15 : O
1792 298 : 15 : o
1793 190 : o : o
6. Verteeringen en Gefchenke^'waaVaa/in de° ze Jaaren niets is uitgegeeven.
7. Fabrieken en Timmeragien. Ao. i788/ ,6035 : 14 : 4
17 9 36002 : 1 : io
1790 38406 : 3 : 10
1791 32862 : »o : 10 J7*2 33436 : 17 : o «793 34983 : 15 : 6
Gggggg a 211727 * 3 * *
Haarlem.
Rapport wegens Stads Financien.


Haarlem.
Rapport
wegens
Stads
Finaw
cien*
1E64 NIEUWE NEDERLANDSCHE
8. Allerhande Zaaken. Ao. 1788/15262 : 11 : o
1789 i459i • 1 : 4
1790 15809 : 9 : 8
1791 11409 : o : 12 179?. 14745 : 18 : 14 i79t 16063 : 11 '• 5 „ „
10 ƒ 87901 : 13 i "
9. Militie.
Ao. 1788/36149 : IJ : 14
1789 9868 : 7 : 0
1790 9321 : 2 : o
1791 6961 : 11 • 0
1792 5626 : 8 : o
1793 8218 : 10 : o
ƒ 76145 \ 13 : H
10. Onkosten aan het Logement en Jacht. Ao. 1788/ 2331 : 13 '• o
1789 i655 : iö *• 0
1790 1617 : 14 : o
1791 1865 : 9 : o
1792 3392 : 17 : 0 179^ 2989 : 6 : o
17y3 . 1 „ ƒ 13852.: 15 : •
tl. Onkosten aan Schoterbos , ieder Jaar f 80 : U : 6, dus in 6 Jaaren ƒ 484 : . 6,: 4
12. Onkosten aan Calflageo, waar aan m deeze 6 Jaaren niets is uitgegeeven.
13. Onkosten aan 't Huis ter kleef* Ao. 1788 ƒ 148 : 14 : 0
1789 135 -.4:0
1790 236 : 6 : o
1791 651 : 14 : o
1792 106 : 1 t i o 1707 210 : 14 : o
7yj ƒ 1489 : 3 * 0
14. Onkosten aan Tetterode en Vogelezang.
Ao. 1788


JAARBOEKEN, Maart, 1705. 1863
Ao. 1788 / nihil
1789 nihil
1790 19 : 12 : o
1791 1834 : 15 : 12
1792 262 : 2 : o
1793 42 : 8 : o
— ƒ 2158 : 17 : 12
15. Onkosten aan Nieuwveen. Ao. 1788/ 976 : 10 : 8
1789 12510 : 14 : 13
1790 98 : 10 : o
1791 827 : 19 : 14
1792 1 : 14 : o
1793 526 : 3 : o
-— ƒ 14941 : 12 : 3
16. Onkosten aan Schoten, Akendatn en Haarlemmer Liede, hebben in den Jaare 1793, alleen bedragen ƒ 47 : 10 : c
17. Onkosten aan den Hout. Ao. 17^8 ƒ 2208 : 17 : o
1789 140J : ip ; o
1790 1524 : 15 : o
1791 IS87 : 8 : 2
1792 1230 : o : 2
1793 1409 : 2 : 2
' f 9366 : t : <3
18. Onkosten aan de twee groote Lantaarens aar de Meer.
Ao. 1788/ 1031 : i : o
1789 732 : 4 : o
1790 nihil
179 ^ 1515 : 8 : 8
1792 308 : il : o
1793 321 : 17 : o f 3909 ï 7 '• É
19. Onkosten aan de Huken enz , gekomen vat het Aalmoesfeniers- en Werkhuis.
Gggggg 3 Ao. 178Ï
Haarlem.
Rapport vegom Stads Financiën»
i


1866 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Haarlem.
Rapport wegens Stads' Financiën,
Ao. 1788 ƒ 42 : \" 6
1789 41 : 16 : 2
1790 41 : 16 : 2
1791 42 : 9 : 8
1792 42 : 9 '• 8
1793 42 : 9 : 8
yj ƒ 253 : 2 J; »
20. Subfidien aan het Gasthuis, ieder Jaar f i?o: 0:0, dus in 6 Jaaren ƒ 900: o: O
91. Subfidien aan bet Aalmoesfeniers- en Werkhuis, ieder Jaar/550:0:0, dus in 6 Jaaren ƒ 33°o :. 0 - 9
22 Subfidien aan 't Werk- eu Tugthuis. Ao. 1788 / 4000 : o : o
1789 5°°° : o : o
1790 4000 : o : o
1791 nihil
1792 300O': o : O 170^ 2000 : o : o
y° . ƒ18000 ; o : o
23. Subfidien aan het Pest- en Dolhuis.
Ao i78« 1 72°° : 0 : 0
1789 r^coo : o : o
1790 7642 : 10 : o 179' 4338 = 13 : 0
1792 4021 : o : o
1793 ^J_5±.Z / 302J8: 8: p
24. Subfidien aan de Nederduitfqhe Gereformeerde Diaconie.
Ao. 1788/ 437t • " : 0 1789 4371 : 11 ' 0 1700 4348 : 4 : O
1791 4273 : ï J q
1792 4271 : ii : o
1793 42?1 : 11 : 0 «.
<yj JLi ... ƒ25907 : 9 : o
ut Subfidien aan de Nederduitfche Gereformeerd»' Diaconie- ep Aalmoesfeniers-Armen.
Ao, 1788


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1867
Ao. 1788 ƒ 7937 : 10 : 12
1789 79^8 : 18 : 10
1790 7953 : 12 : o
1791 5468 : 10 : o 1752 3059 : 7 : 10
1793 29ó4 ' 4 2
— —— ƒ 35342 : 3 : 2
26. Subfidien aan het Jans-Koenen Gasthuis, ieder Jaar t '100, dus in 6 Jaaren / 600: o: o
27- Subfidien aan de Walfche Diaconie. Ao. 1788 ƒ 43 : 3 : o
1789 38 : 8 : o
1790 32 : o : o
1791 15 ; 12 : o
1792 7 : 8 : o
1793 6 : 16 : o
ƒ 143 : 7 : o
28. Subfidien aan 't Roomfche Wees- en Ar! menhuis.
Ao. 1788/ 5700 : o : o
1789 57°o : o : o
1790 5700 : o : o
1791 32.0 10:0
1792 5995 : 10 : o
1793 J87° : io : 10
ƒ32166 : o : io
29. Aan de Stads Chirurgyris betaald. (Ao. 1788 ƒ 350 : o : o
1789 440 : 16 ; o Ï790 353 : 2 : o
3791 46» : 1 : o
3792 374 : 8 : o 1793 357 'Oio
ƒ 2343 17:0
30. Aan het Geestelyk Comptoir.
Gggggg4 ' Ao.1788
Haarlem.
Rapport wegens Stads Financiën.


i868 NIEUWE NEDERLANDSCHB
Haar- ■ lem.
Rapport wegens Stads Financien.
\o.1788 ƒ 9°52 : o : 10
1789 8787 : 18 : 2
1790 87 \J : 19 : 2
1791 8506 J 18 : 14
1792 8607 : 8 : 2
1793 9081 : 6 : 2
31. Losrenten.
Ao. 1788/11352 : 7 : o
2789 11286 : 9 : o
1790 H75a : ;6 : o
1791 U520 : 2 : o
1792 inn : 7 : o
1793 11048 : 15 : o
1 "* 1 ƒ 68071 : 16 : o
32. Lyfrenten.
Ao. 1788/ 6737 : 15 : 0
1789 6252 : 15 : 0
1790 6237 : 2 : 8
1791 6125 : o : o
1792 5777 : 10 : 0
1793 5862 : 10 : o
1 ƒ 36992 : 12 : 8
33. Voortzetten van Neeringen. Ao. 1788 ƒ 220 : o : o
1789 220 : o : o
1790 220 : o : o
1791 220 : o : o
1792 220 : o : o
1793 380 : o : o
ƒ 1480 : o : o
34. Onkosten van de Lantaarnen. Ao 1788 ƒ 8842 : 3 : o
1789 12033 : 1 : o
1790 807 : 19 : o
1791 7764 : 19 : ©
1792 ic8oi : 13 : o
1793 8887 : 2 : o
——ƒ56400 : 17 o
35-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1869
35. Onkosten aan de Brandfpuiten. Ao, 1788/ 3-0: 6: o
1789 235 : 8 : o
1790 346 : 13 : o
1791 297 : 2 : o
1792 169 : 3 : o
1793 Ï39 : 16 : o
i ƒ 1488 : 8 : 0
36. Klapper- of Nagtwagtsgeld. Ao. 1788 ƒ 5479 o : o
1789 532° : 4 = o I7S0 5734 : 4 : o
1791 5»72 : 13 : 4
1792 5332 s 13 : 0
1793 J°49 : 2 : o
—————— ƒ32027 : 16: 4
37. 100 cn 200 Penningen. Ao. 1788 ƒ 277 : 8 : io
1789 282 : 4 : 4
1790 286 : 5 : 14
1791 287 : 6 : 6
1792 288 : 15 : 2
1793 288 : 17 : o ƒ 1710 : 17 : 4
38. Weddens en Prsfenden. Ao. 1788 ƒ 2005 : o : o
1789 2110 : o : o
1790 2152 : 10 : o
1791 2152 : 10 : o
1792 2140 : o : o
1793 2132 : 10 : o
— •—— ƒ 12692 : 10 : 0
39. Kosten aan 'c Leproos», Pest- en Dolhuis. Ao. 1788 ƒ nihil
1789 nihil
1790 120 : 18 : o
1791 2724 : 12 : 8
1792 3501 : 3 : o
1793 3234 : 0 : 0 „
—— f 9580 : 18 : 8
Haarlem.
Rapport •wegens Stads Financien-


Haarlem»
Rapport
wegéns Stads Financien,
1870 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Extraordinaire Uitgave.
Ao. 1788ƒ20785 : 12 : 6
1789 6 212 : 13 ■ 14
1790 63229 : 9 : 14 ~*
1791 9J75 : '• <5
1792 454*8 : 4 : 14-
1793 77549 : 8 : 14 Somma Totalis van de Extraordinaris Uitgaave ƒ363881 : II : 4
Somma Tocalis van de Ordinaris en Extraordinaris uitgave in 6 Jaaren, van Ao. 1788 tot 1793 incluis ƒ1445201 : 9 : 14
Degeheele Ontvang bedraagt ƒ 5517098 : 10 :9fz
De geheele Uitgave bediaagt ƒ 1445201 : 9 :14
Komt voor meerder Ontvangen alsUitgegeeven,endus een batig faldo van ƒ 71897 : o tnli
EXTRAORDINARIS ONTVANG van de THESAURIE der Stad HAALEM, van Ao. 1788 tot 1793.
Ao. 1788. Penningen op Interest genomen van de Rekenkamer, h <i\ perCt. ƒ 3000 : o : o
Verkogt Ledig Erf 16 : o : o
Van de afgegaane Thefauriers 10000 : o : o
ƒ 13016 : o : o Ao. 1789. Pe< ningen op Interest genomen van de Rekenkamer, 2^ per "t., zynde gefproten uit de Penningen uit 's Lands Casfa ten behoeve deezer Stad opgenomen ƒ 20000 : o : o
Af»


JAARBOEKEN, Maart, 1705. 1871
Afkoop van eene Recognitie ƒ 40 : o : o
Verkogte Graanen 27784 : o : c
Uit het Geestelyk Comptoir
gereftitueert 3073 : 17 : 14
Uit de Bank van Leening gereftitueert 3437 : 16 : 6
ƒJ433J : 14 : 4
Ao 1790.
Door de Krygsraad afgelost ƒ 4000 : o : c
Verkogt Ledig Erf 220 : 7 : 0
Door 't Gemeene Land gereftitueert , de Onkosten wegens den 25 Penning 320 :71a
Van 't Leproos-, Pest- en Dolhuis, overgenomen de Effecten ter fomma van ƒ 19919 - 5 • 2> en aan Contanten 1099 ! o : ic
Uit de Bank van Leening gereftitueert 3*5 : 13 : 2
Van de afgegaane Thefauriers 38010 : 11 : 74
ƒ44015 : 19 : 3|
Ao. 1791.
Door de Krygsraad afgelost ƒ 2000 : o : 0
Op Interest genomen a 3? perCt , tot aho-fing van de o vergenome fchuld van 't Roomsen Wees en Armenhuis 78000 : o % o
Van de afgegaane Thefauriers 68000 : O : o
Uit het Geestelyk Comptoir gereftitueert 506 : 18 : 14
ƒ 148506 : 18 : 14 Ao, 179a.
Haar»
lim.
Rapport wegens Stads Financien»


Haarlem-
Rappor wegens Stads Financiën,
1872 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Ao. 1792.
Door de Krygsraad afgelost ƒ 1000 : o : o Op Interest genomen van Part ticulieren 10000 : o : o
Verkogte Huizen nihil Uit het Geestelyk Comptoir gereftitueert 2458 : 6 : 14
ƒ I34J8 : 6 : 14
Ao. 1793.
Door de Krygsraad afgelost ƒ 1200 : o : o Verkogt Ledig Erf 50 : o : o Door de Heerlykheid Tetterode afgelost 1800 : o : o Uit het Geestelyk Comptoir
gereftitueert 1081 : 6 : 2
Van de afgegaane Thefauriers 8ooo : o : o
Verkogte Graanen 33969 : 12 : o
Verkogte Aardappelen 3064 : o : 8
ƒ49164 : 18 : 10
Extraordinaris UITGAVE van de THESAURIE der Stad HAARLEM, van Ao, 1788 tot 1793.
Ao. 1788.
Aan de Heeren Kerkmeesteren, tot aflosfing van eene Obligatie, No. 115. ƒ 3000: o: o
Aan dezelve, in mindering van eene Obligatie, No. 5. c. 2000: o: o
Eene ingekogte Obligatie 822:1©: o
Aan de Krygsraad ter leen op-
gefchoten, a 3 perCt. ioooo: o; o
Aan 't Pest- en Dolhuis ter
leen opgefchoten, a siperCt. 500: o": o
In de Bank van Leèning gebleeven 2515: 3: o
Tot


JAARBOEKEN, Maart 9 1795. 1873
Tot Subfidie van 't Geestlyk
Comptoir ƒ 1947:19: 6
ƒ 20785:12: 6
Ao. 1789.
Aan het Weeshuis afgelost ƒ 2000: o: o Aan de Heeren Kerkmeestereri,
in mindering van No. 5. cv 2000: o: ,0
In- en aangekogte Obligatien 210.73: 3: o
Aangekogte Graanen 33727: 9: o Tot Subfidie aan 't Geestelyk
Comptoir 2212: 1:14
ƒ61212:13:14
Ao. 1790.
Wegens het Leproos-en Dolhuis ƒ 5000: o: o . Aan de Heeren Kerkmeesteren,
in mindering van No. 5. c. 2000: o: o
In- en aangekogte Obligatien 6995: 9:0
Tot Subfidie aan 't Geestelyk
Comptoir T234: Q:iA
Subfidie aan de aangekomen Thefauriers 48000: o: o
ƒ63229: 9:14
Ao. 1791.
Aan de Rekenkamer afgelost ƒ 9900: o: o
Aan de Heeren Kerkmeesteren,
dito No. 5. c. 2000: o: o
Aan dezelve op Intresfen gegeven 2000: o: o
Afiusfing ;van eene Obligatie, overgenomen van het Pesten Dolhuis 1000: o; o
Aan de Heerlykheid Tetterode ter leen gegeven, a 3 perCt, 1400: o: o
Tot aflopfing van de overgenomen gehuld van 't Roomfche Wees en Armenhuis 78000: o: o
Ingekogte Obligatie 782:10: o
ln
Haarlem.
Rapport
wegens
Stads
Fitian-
cien.


Haarlem.
Rapport Wegens Stads Financien.
1874 NIEUWE NEDERLANDSCHE Inde Bank van Leening gebleven ƒ 593: 1: 6
Ao. 1792. ƒ 95675-11 s 6
Aan de Heeren Kerkmeesteren
op Intrest gegeven, a2|perCt. ƒ 2000: o: o Aflosfing van eene Obligatie,
overgenomen van 't Pest- en
Dolhuis 2000: o: o
Aflosfing van Obligatien, gefpro-
ten uit de overgenomen Schuld
van het Roomfche Weeshuis 2©oo: o: o Aangekogte Graanen 34346:15: o
In de Bank van Leening ge.
bleeveu 4688:18: o
In't Geestlyk Comptoir gebleeven 392 .-11:14
Ao. 1793* /45428: 4:14
Aan de Heeren Kerkmeesteren
op Intrest gegeven, èaiperCt ƒ 1000: O: ö
Aan de Heerlykheid Tetterode op Intrest, a 3 perCt. 400: o: o
Aan de Krygsraad ter leen gegeven 1200: o: o
Aan Heeren Super-Intendanten en Regenten van het Diaconiehuis ter leen gegeven 10000: o: o
,^an de Rekenkamer afgelost 20000: o: o
Aan Particulieren afgelost ƒ 10000,
en9maandenIntrest/225:o:o 10225: o: o
Ingekogte Obligatie 702:10: o
Onkosten wegens aangekogte Graanen 943;r3' 0
Aang<kogte Aardappelen 5°9?.i7- 0
In de Bank van Leening gebleeven 1980:18:14
Ann de aangekomen Thefauriers 24000: o: o
Aflosfing wegens de overgenomen Schuld van 't Roomfche Weeshuis 6000: o: o
ƒ 77549-18 U14
By-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1875
ByJage L*. B.
Wegens de Militie is voor de Jaaren 1788 tot 1793 in Reekening verantwoord.
Ontvangen.
Van 't Land Ao. 1788 ƒ 18000 toto
1789 20000 : o : o noS I7«9 5359 : 1 : o
1790 1070 : 11 : o 179* 1070 : 11 : o 179a 10916 ; 10 : o 1793 4014 £ 19 ; ia
f 60431 ; 12 ï 12 Door *t Land gekort op de Reekeningen var» ; 1788 en 1789 f 321J : f5 : ™
Op die van 1792 222j : 13 j 8
~ ƒ 544* : 8 : S
Ontvangen 60431 ; la . Ia
Opgegeven 65873 : 1 : 4
Uit de Ingezetenen. 'Ao. 1788 ƒ 73S2 : 1 : o
1789 7588 : 18 ; 4
1790 9851 : 8 : 6
1791 10013 : 2 : 6
1792 8458 : 18 : 4
1793 7621 : 15 : 4
' ' / 509*g : 3 8
t* j f i"347 : 16 : 4
Van de Diaconie Voor overgenomen Dee* ttens / 600 : o : o
Uitgegeven,
Pfuisfifche ên anderen Ao. 1788 ƒ11183:15: 2 1789 24:19:14
Haar* lem.
Rapport
wegens Stads Finan* tien*


Haarlem*
Rappor
wegens
Stads
Finan*
eten.
a876 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Gunrnifoen. Ao. 1788 ƒ24966 : o : 12 1789 9843 : 7 '• 4 f 1790 9321 • 2 i o
1791 6961 : 11 : o
1792 5621 : '8 : o
1793 8218 : 10 : o
7yj ! ƒ64931 s 19 ï 0
ƒ 76140 : 13 : 14 De Onkosten der Militie van 1788 tot 1793
zvn f 76140 : i3 : 14
V*n 't Land ontvangen ƒ 60431 : 12 : 12 Schade voor de Stad ƒ .i57°9 ? J * Ontvangen wegens de Militie van 1788 tot
170* ƒ IH947 :.i6 : 4
De Onkosten bedraagen ƒ 76140 « 13 : 14 Profyt voor de Thefaurie ƒ 35807 : 2 : o
GvlaseL* C. EFFECTEN, toebehoorende de Lyiagei.. THESAURIE.
"Renten ten Comptoire Generaal van Holland,betaald wor-
dean?fen°P °ad°2ni Capitaal. Interesfen.
Ten Comptoire Haarlem,i6 ftuks & 2| perCt. ƒ30301: 19 : o
85881 1' ° ƒ44890: o: o ƒ:234: 9*. « ioftuks,a2ipCt.
ƒ30000 : o : o
J9.!!!!!!-0 ƒ59700:0:0 ƒ 149»


JAARBOEKEN, Maart, 1705. 1877
Ten laste van Corporas, Krygsraad , a 3 perCt. ƒ 3000: o: o ƒ 90:0:0 Kerkmeesteren , è 2| perCt. ƒ 4000: o: o ƒ 100: o: o
ƒ1003130:12: 8 ƒ27434: 7: 6
Van net Pesten Dolhuis, door de Stad aan zig genomen volgens Refolutie van 21 February 1791, de Effecten het zelve Huis toebehoorende, beilaande in Obli« gatien, rentende 2^ perCt. ƒ6000, idem a.i perCt. ƒ 13919 -5:2
. —' / WW5- 2 ƒ 533:ï9- ó
ƒ1023049:17:10 ƒ27968: 6: 6
CAPITA ALEN, ten Laste van deTHESAURIE.
Lyfrenten.
Pillegave aan Zyn Hoogheid ƒ 1200: o: o
Idem aan Haare Hoogheid 600: o: o
—— ƒ i8oo< o: o
Volgens Re» folutiei762 gealtereerd 1769, in
1793 betaald ƒ 4062:10: o •
Hhhhhh 2 Vol-
Haarlem.
Rapport wegens Stads Financiën.


!878 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Haarlem.
Rapport
•wegens
Stads
Finan-
sien.
Volgens Refolutie 1775 gealtereerd 1769,
in 1793 betaald ƒ 4357- °- °
ƒ10219:10: o
Losrenten.
Rentmeester van Kennemer-
land, jaarlyks ƒ T-1*- o
Rekenkamer, {t ft§ perCt. ƒ 15000 ƒ 375: o: o
Ten behoeve . van de Theiauiie, en tot laste van de Reken, kamer 2éperCt.
van ƒ40000 ƒ1000: o: o
Van Particulieren genegotieerd volgens VroedfchapsRefolutie, 4 September 1769 tot 3o Getob. 1775»
per resto ƒ269000 ƒ6725: o: o
r m ƒ 8107:12: o
ƒ284000
ƒ18327: 2: O
Overgenomen SCHULDEN van GODSHUIZEN. Losrenten.
Elizab. Gasthuis, 2ipCt. ƒ 6000 ƒ 150: o: o
Aêlmoesien.en Werkhuis ƒ 22000 ƒ 550: o: o
Pest- en Dolhuis ƒ 6800 ƒ 229: 5: o
Pest*


JAARBOEKEN, Maart% 1795. 1879
Pest- en Dolhuis genegotieerde Lyfrenten ƒ 486: o: o
Idem Lyfrenten wegens af-
koopen 3341: o: o
Diaconie. Genegotieerde
Lyfrenren 408:15: o
Dito Uitgiften 517:16: o
Dito aan A. Jacobs 7:10: o
Tontine 800: o: o
Losrenten per
resto ƒ101500 ƒ2537:10: o
Diaconie en Almoesfeniers-Armen.
Tontine 2800: o: o
Roomf. Armen.
Tontine 700: o: o
Lyfrenten 2510:10:10
Overgenomen fchuld, volgens Refdutie van 31 Aug. 1791, a 3I perCt. per
resto ƒ 76000 2660: o: o
> ƒ17698: 6:10
ƒ212300 i .
ƒ36025: 8:10
Hhhhhh 3 By.
Haarlem.
Rapport wegens Siads Financien.


i88o NIEUWE NEDERLANDSCHE
Haarlem.
Rapport wegens Stads Financiën,
BylageLa. D. KORTE STAAT van ONTVANGST en UITGAVE, ter REKENKAMER der Stad HAARLEM, van den Jaare 1788 tot 1794 inclufive.
Ontvangst.
Cap. x. Blaauw-Weevers Gild , ieder Jaar ƒ84:5:0, dus in zeven Jaaren ƒ589:I5: 0
2. Vicarie-Goederen, ieder Jaar ƒ414:16: °s dus in zeven Jaaren ƒ 2903:12,: o
3. Geconverteerde Obligatien van de OostIndifche Compagnie.
Ao. 1788 ƒ 3749 : 5.: o
1789 3722 : 5 : o
1790 3688 : 10 : o'
1791 3677 : 5 : o
1792 3679 : 10 : o
1793 3733 : 10 : 0
1794 3Ó34 : io : o
4. Perfoneele joofte penning op de a^Pf6"» Ao.1788 ƒ 7838 : ï5 : 14
1789 6789 : 8 : 14 extra 20000 : o : o
1790 6651 : 4 : 14
1791 6463 : 3 : 14 extra 9900 : o : o
1792 6839 : 1 : 14
1793 6963 : 2 : 14 extra 10000 : o : o 179A '6025 : 1 : 2
ƒ 87469 : 19 : 6
j. Infolvente Boedels,
Ao.


JAARBOEKEN, Maart, 1795. im
Ao. 1788 ƒ 9487 .7:4
1789 2114 : 18 : o
1790 14749 : 7 : 12
1791 53H • 16 : 8
1792 4991 : 18 : o
1793 3y43 : 18 : o
1794 14799 • 13 : 0
ƒ 553" '• 18 • 8
6. Verfcheiden refpeclen. Ao. 1788 ƒ 10000 : o : o
1789 16075 : 0:0 '1790 3222 : 3:0
1791 !93792 : 14 • o
1792 9327 : 19 : o
1793 101162 : 14 : o
1794 161166 : 5:0
| -—— ƒ584746 : 15 : o
7. Lakenbereiders Gilde. ,Ao. 1788 ƒ nihil
1789 803 : o : 12
1790 75 • 10 : o
1791 75 : 10 :• o i79a 75 • 10 : o
1793 75 : 10 :• o ■ '
1794 75 ■ 10 : o —— ƒ 1180 : 10 : ia
8. Ordinaire en extraordinaire Verpondingen. Ao. 1788 ƒ101467 : 17 : 2
1789 100807 • 19 : 6
1790 10416S : 3:8
1791 101472 : 7:2
1792 100150 : 14 : 4 J793 98418 : 19 :io 1794 100689 : 12 : 2 !
/ 707175 ! 13 2
9. Interesfen.
Hhhhhh 4 Ao.
Haarlem.
Rapport
wegens
Stads
Finan»
cienm


Haarlem.
Rappor wegens Stads financiën^
1882 NIEUWE NEDER.LANDSCHE
Ao, 1788 ƒ30404 : 14 : o
1789 46569 : 10 : o
1790 26731 : 8 : o t 1791 26905 : o : •
179a 28185 : 14 : o
1793 30536 : 4 • 0
1794 26415 : 9 : o
- .... / 215747 - 19 : o
Somma totalis van den geheelen Ontvangst ƒ 1681010 : 17 : is
Uitgave.
Cap. 1. Blaauw-Weevers Gild, hier aan it in deeze zeven Jaaren niets uitgegeven,
2. Vicarie Goederen , hier aan is In deeze zeven Jaaren niets uitgegeven.
3. Geconverteerde Obligatien van de Oost* Jndiiche Compagnie, Intrest en aflosfing van B ƒ 4000:0:o.
Ao. 1788 ƒ 4880 : o :- o .
1789 477o : 0:0
1790 4660 : o : o,
1791 455o • p : o
1792 4440 ; o : Q
1793 433o ; o : o
1794 4220 : o : o
—, _^_/3i85o; o: a
4. Perfoneele ioofte penning op de Ampten.
Ao. 1788 ƒ 335 • 3 : 2
1789 6725 : 16 : 2 extra 20000 : o : o
1790 6533 : 3*
1791 6560 ; 8. ; a
1792 6533 23:2 Ï793 6533 : 3 : 2 extra 10000 : o: o 1794 6562 : 17 : 4
5. Ia-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1883
5. Infolvente Boedels. Ao. 1788 ƒ' 8501 : 3 : 4
1789 3i37 : 18 : 10
1790 6293 : 2 : 14
1791 7612 : 6 : 10
1792 5663 : 13 : o
1793 2597 : 6 : 8
1794 16482 : 17 : 8 ƒ 50288 : 8 : 6
6. Verfcheiden refpe&en. Ao. 1788 ƒ 2c000 : 0:0
1789 33901 -.5:0
1790 47609 : 16 : o
1791 205822 : 3:0
1792 8332 : 10 : o
1793 206362 : 6 :io
1794 160792 : 14 : o
■ ƒ682820 : 14 : 10
7. Lakenbereiders Gilde, hier aan is in dee* ze zeven Jaaren niets uitgegeven.
8. Ordinaire en extraordinaire Verpondingen. Ao. 1788 ƒ101679 : 8 : 6
1789 101349 : 16 : 6
1790 104981 : 13 : 4
1791 104292 : 9:4
1792 89611 : 17 : 8
1793 89672 : 2:4
1794 104770 : 4 • 4
9. Interesfen. * * «Ao. 1788 ƒ26833 : 16 : o
1789 24403 : o : o
1790 24890 : 6 : o
1791 2315* : 2 : o
1792 44222 : 17 : o
1793 21531 : 8 : o
1794 a23*9 : iS : o ƒ187352 : 7 : o
Somma totalis van de gebede Uitgave % /17^452 : I5 : 4 Hhhhbh 5 De
Haarlem.
Rapport wegens Stads Fin ancien.


1884
NIEUWE NEDERLANDSCHE
De geheele Uitgave bedraagt . ƒ1718452:15- 4 De geheele Ontvangst bedraagt 1681010:17:1a
Dus meerder uitgegeven als ontvangen ƒ 37441:17: 8
Bylage La. E. EFFECTEN, toebehoorende de REKENKAMER.
Ten Comptoire Generaal van de.
Unie, a 3 perCt. ƒ 7800:0: of 234= 0:0
Ten Comptoire van Haarlem,aaf
perCt. 9000:0: o 247:10:0
Ten Comptoire van de Oost-Indifche Comp. Am-
fteldam, a 3pCt.. Rc. 120000:0:0 3600:0.0
Ten Comptoire Generaal van Holland, a2ÏperCt. ƒ343030: 0:0
Ten Comptoire van Haarlem 413320: 6:8
Ten Comptoire van Amfteldam 779I7:I5:«>
Ten Comptoire van zes groote Steden 7880: 0:0 ; .
Ten Comptoire
van Rotterdam 8100: 0:0
Ten Comptoire
van Leyden. 22790: 0:0
Ten Comptoire
van Delft 51434:13:4
Ten Comptoire
van Hoorn 2500: 0:0
Ten Comptoire van het Last- en
Veilgeld 14000: 0:0
Ten Comptoire
van Gouda. 2950; o:© ^


JAARBOEKEN, Maart, i?9S. l885
1 en Comptoire van Gorinchem ƒ 14672:13:0
Ten Comptoire van Dordrecht. 4650: 0:0
Ten Comptoire van Pnrmerend 2150: 0:0
Ten laste van f&^ttfwéit* Gemeene Lands Comptoiren en de
O. I. Compagnie 102195:7:12/28216: 7:0
Ten laste van het * J '
vergroote Proveniershuis , a 2§ perCt. ƒ 16000:' 0:0
Ten laste van de Kerk te Nieuwveen. 1650: 0:0
Ten laste van dezelve, k 3 pCt. 1200: 0:0
Ten laste van de Thefaurie HaarJem, a 2' perCt. 15000: 0:0
Ten laste van het Roomfche Weeshuis 27000: 0:0
■ / 60850:0: 0/ 1527: 5:0
fi 163045:7:12/29743: ia:o
CAPITAALEN, ten Laste yan de REKENKAMER.
Het Geestelyk Comptoir,
*f PrrCt;, ƒ230370:0:0 ƒ *7*Q: r:o
HetJanSComptoir,a2|pCt. 150000:0:0 §750: 0:0 De Weeskamer 159626:9:0 3900:13:0
Het Gemeene Land 10000:0:0 250: 0:0
1 ont. Diaconiehuis/iooooo, 2-1 perCt. ' . .
r 7000: 0:0
ƒ549996:9: o ƒ20749 :iS:a JPar-


,8g6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Haarlem.
Rappori
wegens
Stads
Finan.
eten.
'Particulieren. 1782. Tot converfie der Recepisfen , ten laste vandeOostIndiiche Compagnie, genegotieerd ƒ 40000,
I 3 perCt. per resto ƒ 4000:0:0/ 120: 0:0
1786. Tot betaaling der loopende fchulden van het Aêlmoesfeniers-en Werkhuis, k 3 perCt. ƒ 14000:0:0 ƒ 410: 0:9
1787. Ten behoeve Van de Thefaurie, en tot laste van de Rekenkamer , (door welke de aflosfing moet gefchieden,) a 3épCt. waar van de Thefaurie 2| perCt. en de Rekenkamer 1 perCt.
betaalt ƒ 40000: o: o ƒ 400: 0:0
ƒ607996:9:0 ƒ21689:18:0 Dus meerder Intrest ƒ 8043:14: o
te ontvangen als te
betaalen ƒ29743:12:0
Bylage La. F.
Borderel op de Reekeninge van de Verpondinge, Lantaarn-, Brand/puit-, en Klapper- of Nachtw acht sgeld, over de Stad Haarlem, voor den Jaare 1793. Ontvangst.
Ordinaris Verponding ƒ44020 : 19 : 8
Lantaarngeld 5757 : 18 : o
Brandgereedfchap 994. : o : o
Nachtwachtsgeld 57 64 • 9 ' i°
Te zamen ƒ 56537 : 7 : * Uit-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 18S7
Uitgave.
Lantaarns ƒ 5000 : o : o
Brandgereedfchap 1000 : o : o
Nachtwachtsgeld 5000 : o : o Beftellen van Verpondings-
Billetten 482 : o : o
Hoofdmanfchappen 13 : 4 : 0
Reizende Bode 50 : o : o
Roeper 6:0:0 Corpor, Nachtw. ƒ 9:1250 Voerman Schatt.
Wagen 10: 0:0
— • ƒ 19 : 12 : o
Ordinaris Financie Holland 0:9: o
Schryfbehoeftens 22 : 2 : o
Prefentien 157: 4 : 0
Te zamen f11750 : n : o De Ontvangst bedraagt ƒ56537 : 7 : 2. De Uitgave bedraagt 11750 : n : •
Dus meerder ontvangen als Mitgegeven ƒ44786 : 16 : %
By.
Haarlem.
Rapport
negens
Stads
Finan*
Hen,


Haarlem.
Rappor
wegens
Stads
Finan-
cien.
1888 NIEUWE NEDERLANDSCHE Bylaage Litt. G.
Schets van de Adminiftratie van de Rekenkamer,
Voor het Gemeene Land. Ordinaris Verpondingen.
Extraordinaris dito. ifte en 2de 100 Penn. op de Ampten. Rhynland. Rhynlands - Geld.
Thefaurie. Lantaarn-Geld.
Brandfpuit-Geld. Nagtwagts- Geld. Particulieren. Infolvente Boedels.
Interesfen Geestelyk IntresfenGemeene Lands Compt. Comptoir, • enz. • Jans Comptoir. Weeskamer. Particulieren.
In Adminiftratie. Blaauw-WeversGild. Vicarie Goederen. Lakenbereiders Gild.
De Reekeningen ter "Rekenkamer geformeerd wordende,
Thefaurie.
Geestelyk Comptoir. Jans Comptoir. Nieuwe Vergrootinge. Bank van Leeninge. Amfterdamfche Vaart. Leidfche Vaart.
By-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. ^89
Bylaage Litt. H.
Aan het Gemeene Land verfchuldigd, wegens de Ordinari* en Extraordinaris Verpondingen, als mede de ICO Penning op de Ampten. Ord.Verp. 1792. ƒ 44o8l: QS Q
' x793» 44023: 4: 8
„ r, f 88104:13: 8
JooPenn. 1793. ƒ42575: 1:6
Hier op betaald 25000: 0:0
Resteert ƒ17575: 1:6 ïooPenn. 1794. ƒ42550:15:0" Hier op bet. 25000: 0:0
ƒ17550:15:6
aooPenn. 1793. ƒ 530:11^ 35I2J''7'' 0
Hier op betaald 500: 0:0
200 Penn. 1794.ƒ 530:11:0^ Hier op bet. 500: 0:0
; f 30:11:0
6r: 2: o
ifteen2de 100Penn.opdeAmptenvan^g/^ggpati"; 2
n a , ƒ129984: 6:10
Ke/f anten van de Ingezeetenen. Verpond. 1793. circa ƒ 25000: 0:0 100 Penn. 1793. ƒ 8300: 0:0 1794. 19500: 0:0
~ ~Z '—- 27800: 0:0
200 Penn. 1793-/ 14: 0:0 1794- 87: 0:0
- , ~ ■ * 101: 0:0
llte en 2de 100 Penn. op de
Ampten van 1794. 4157:10:2
" ~f57°j8jio: 3
Resteert ƒ 72925: i67~8 Na-


1890 nieuwe nederlandsche
Nader Voorflag van GECOM" HAAR- MITTEERDEN tot de Zaken
LRM. def FINANCIE, ter opening
eener GELD - NEGOTIATIE.
Nader TJet gefloten Rapport, behelzende eene fchets HCUgn den ftaat Ser ftedelyke Finantien, hebJerCoibn de Gecommitteerden gemeend, nog te moeten misBe aanvullen, met hunne gedagten , over het geen ^?V^P?Svifioneel onvermydelyk diende gedaan te wornancie. den, zal men het ftedelyk Credit ftaande houden gelyk het behoord; daar toe aanleiding gekregen hebbende, uit eene nadere opening aan hun gegedaan , dat er nog eene goede fom aan onbetaalde rekeningen is van Ao. 1794» mitsgaders nog eendieISaanmerkelyker is, fpruitende uit het onderhoud der Franfche Troupen binnen deeze
StDe fchulden namentlyk, die eene onverwy 1de betaaling vorderen, zyn de volgenden, te weten: Aan diverfen, wegens onbetaalde re-
keningen van Ao. 1794. circa A 8600.0.0 Aan dito, wegens onderhoud der Franfche Troupen binnen deeze Stad circa 25000:0:0 Aan het Gemeene Land wegens Verponding, zvnde dat gedeelte der geheele fchuld, in het rapport vermeld , waar van de betaaling geen uitftel lyden kan 35000:0:0 Aan het zelve k depofito a 2f per^c. iqqoo.0.q
te zamen ƒ 78600:0:0 En welke fchuld noodzakelyk moet oplopen , uit aanmerking van het aanhoudend verblyf der FraSTVroupen, binnen deeze Stad Guarmfoea houdende, waar onVrend men geene juifte bepaaÏSg maken kan. 'Er is dus geen andere weg, naar hunne gedagten, over, dan eene Negotiatie da r


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1891
I te ftellen, en voor rekening dezer Stad te openen, van ƒ 150,000:0:0, tot den Intrest van3^perCt. in 't Jaar , met eene Jaarlykfche Aflosfing van ƒ5000:0:0. by loting; zullende deeze aflosfing eenen aanvang neemen met den eerften verichyndag der Intrest des Jaars 1801, en de Obligatien opgemaakt worden van f 1 cao:0:0, ƒ500:0:0, .ƒ250:0:0. fi 200:0:0 en f. 100:0:0, naar Keuze der Geldgeevers, te betaalen op Coupons of by affchryving op de Obligatien zelve, zo als men zal geraden vinden.
De Gecommitteerden zyn van meeninge, dat de Stads Finantien wel in ftaat zullen wezen , om aan deeze, zo wel, als aan haare overige verbintenisfen te kunnen voldoen, indien de Municipaliteit het voorgeftelde plan van bezuiniging op di, verfe artikelen van der Stads uitgaven amplecfeert, waar van men zig mag verzekerd houden, aange: zien de provifioneele Regeering, in onderfcheiden betrekkingen van de nooazakelykhefl Jaar van door■ drongen, zulks befchouwd als eene van de zekertte middelen om Stad en Vaderland te redden. Dan, daar 'er eenige waarfchynlykheid overblyft, dat het Gemeene Land reftitutie doen zal aan de I; Stad van haare betaalingen, die zy gedaan heeft, 1| 1 ten behoeve der Franfche Troupen, binnen haare
I imuuren Guarniiben houdende, zo als gebeurd is i in her geval van de Pruisfifche Troupen, by de voirige Omwenteling, zoude daar door eene meerdere i ruimte gegeeven worden aan deeze Negotiatie, en
II dus de reftitutie misfchien kunnen worden ver-
I < vroegd , en jaarlyks vermeerderd; waarom men ] i dan 'ook van gedagten is, als mede uit aanmer-
II king van andere voordeelige omftaudigheden, ("heC 11 effect, van bezuiniging als anderzints,) dat de Mu-
I micpaliteit het vermogen zoude behooren te heb] 1 ben, om de Jaarlykfche Aflo. fing by Looting te f 1 mogen vervroegen en vcm-ferderen, zo vee! zulks
II de FinaDtie zal toelaaten, om ook in dat opzigc (' werkzaam te kunnen wezen, ter meerdere bevor-
liiiii de*
Haarlem. •
Nader voorflag der Com" mis/ie van Financie.


1892 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Haar- (
lem.
Nader voorflag derGotnmis/ievan Financie,
lering der belaDgen van de Stad en der Geldgee* ;ers, die door zulk eene fchikking met elkander 3est zouden kunnen gepaard gaan.
Aangaande nu de wyze, op welke men de ver* sischte kragt aan deeze Operatie behoort by te setten, ten einde dezelve compleet tot ftand gebragt worde, zal het onvermydelyk zyn, dat de Municipaliteit alle mogelyke aandrang, gebruike, allerbyzonderst by de vermogendfte particulieren en der zodanigen Boedels of Adminiftratien, als mede der rykfte Geftigten binnen deeze Stad, zonder welker uitfteekenden en Vaderlandlievenden voorgang, men alle omftandigheden in aanmerking neemende, niet kan verwagten, dat men in deeze onderneeming gefukkig flagen zal, het welk nogthans eene onuitwischbaare blaam zoude leggen op haare meest vermogende Inwoonders, zo zeer anderzints beroemd in Vaderlandfchen iever.
Of 'er voorts, ter meerdere bevordering deezer onderneeming, nog het een of ander middel kan gebruikt worden, als, het inroepen van de Makelaars binnen deeze Stad, Wanneer deeze Negotiatie , en het Plan daar toe behoorende , door de Municipaliteit zal zyn goedgekeurd, of iets anders, kunnen de Gecommitteerden niet beflisfen, zulks gaarne aan de overweegingen van deezer Stads Regeering fubmitteerende, fchoon men niet te fterk kan aanpryzen , al den redelyken invloed te gebruiken , welken van dien kanc van de zyde der Municipaliteit kan aangewend worden.
Gedaan in Haarlem, den n Maart 1795. QUIRINUS BOUWHUYZEN. DANIËL HUTTEMANS. PIETEK. KOPS Goedschalkz. PIETER LEONARD van de KASTE tiLE. IZAAK CORNELIS STERK. WILLEM PHILIP KOPS- en jOHANNES PETRUS KUENEN.
RE»


JAARBOEKEN, Maart, 1705. 185;
RESOLUTIE genomen by de Pro■ vifioneele Stads Regeering van HAARLEM, in derzelver Vergadering, gehouden op het Choor van de groote Kerk, op Woensdag den 11 Maart 1795.
T"\e Provifioneele Stads Regeering van Haarlem, *"-*/ gehoord hebbende het Rapport van derzelver Committé van Financie, behelzende eene opening van den Finantieelen ftaat der Thefaurie en Rekenkamer, als mede de bedenkingen nopens het noodzakelyk redres van derzelver directie, en de aangelegenheid eener gepaste bezuiniging der uitgaven ; mitsgaders nog gelet hebbende op het byvoegzel, door het voornoemde Committé by het zelve Rapport gevoegd, inhoudende den aandrang tot het doen eener Negotiatie van ijo duizend Guldens, en den voorflag der Conditiën, waarop zodanige Negotiatie zou behooren gearrefteerd te worden.
Heeft, na deliberatie, derzelver Gecommitteerden tot de zaaken der Finantie bedankt voor de genomene moeite, en het uitgebragt rapport; voorts gerefolveert, dat het zelve met het byvoegzel en de Bylaagen, door de Drukpers ter kennisfe van de Burgery gebragt zal worden, en inmiddels de Gecommitteerden verzocht, om ten fpoedigften, en wel, zo het mogelyk is, nog in deeze week op te geeven zodanig Plan ter verbetering van dé direcfie, en bezuiniging der uitgaven , als dezeiven zullen vinden tè behooren; ten einde op het een en ander, mitsgaders op de voorgeflagene Negotiatie , te gelyker tyd zal kunnen worden gedelibereert en gerefolveert.
Accordeert met de origineele Refolutie.
W. van SYPESTEYN. Iiriii 3 RAP*
!
Haarlem.
Refol. der Provifeoneele Regeering.


3
Haarlem.
Rapport rakende de ver betering yan Stads Financien.
894 NIEUWE NEDERLANDSCHE
RAPPORT van GECOMMITTEERDEN tot de Zaken der FINANCIE, van de Stad EA AR» LEM , ter voldoening aan de Refolutie Commisforiaal, van dm ii Maart 1795.
De Gecommitteerden tot de Zaaken van deze? Stads Financie , ter voldoening aan de Refolutie Commisforiaal van den 11 dezer , aan de Provifioneele Stads Regeering moetende voordragen het refultaat hunner bedenkingen, tot verbetering der directie van de Financie, en tot vermindering van de uitgaven, hebben gemeend , dat zy de direcfie moeften zoeken te verbeteren, door . dezelve eenvoudiger te maaken, en te zorgen, dat de ééne adminiftratie de andere niet kan tegenwerken ; en dat zy de bezuiniging moeften zoeken in de affchaffing van het nuttelooze, en in het naauwkeuriger toezicht omtrend het noodza» kelyke.
1. En op deeze gronden bouwende, is ten aanzien van de verbetering der direêtie, aan Gecommitteerden voorgekomen:
1. Dat wel de Thefaurie en Rekenkamer in haare dagelykfche adminiftratie van elkander behooren onderfcheiden te blyven, uit hoofde van de importante en principaale Ontfangst en Uitgaaf, welke ter Rekenkamer, ten behoeve van 't geheele Volk van Holland plaats heeft; doch dat niet te mm ook aldaar zodanige Ontfangst en Uitgaaf gefcbied, welke bepaaldelyk komt ten laste en behoeve deezer Stad; en dat daar en boven de Stad by 't Gemeene Land wegens de gemelde Adminiftratie zodanig verantwoordelyk, en wegens het Capitaal , ter Rekenkamer berustende , in dezelve zo fterk geïnteresfeerd is, dat haar vermogen of onvermogen op de geheele Stads Financie eenen onmiddelyken invloed heeft, en mitsdien onder een generaal opzigt, of Committé van Finantie, met het
hoog-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1895
fraogfte recht gefield, en in zo verre met de The faurie gecombineerd kan worden.
2. Dat, met opzicht tot de Thefaurie zelve, het werk aldaar zo uitgebreid niet is, dat geene andere Adminiftratie met dezelve vereenigd zou kunnen worden; en wel bepaaldelyk de directie over de Geestelyke Goeder n, de Commandery van&. Jan, mitsgaders het Penningmeefterfchap van de Leidfche en Amfterdamfche Trekvaart; als welke allen van zo weinig omflag zyn , en zo gereedelyk in één en 't zelfde departement kunnen beftierd, èn geadminiftreerd worden, dat het flegts eene nuttelcoze vermenigvuldiging van Ampten of Commisfien zoude zyn , dezeiven, by gelegenheid van een generaal redres, van de Thefaurie gefepareerd te laten; iets, waar van de zekerheid te ligter gepenetreerd kan worden, wanneer men in aanmerking neemt, aan den éénen kant, dat de bezigheden van Thefauriers zich tot weinige uurcn in de week, en het werk van den Rentmeefter der Geestelyke Goederen, en Commandery, of wel van deszelfs Bode, zich tot weinig dagen in het Jaar bepaalen; terwyl van den arbeid der Penningmeesteren van de refpeftive Trekvaarten naauwlyks melding behoeft gemaakt te worden : gelyk'ook aan den anderen kant onbetwistbaar is, dat tot hier toe het middenpunt van alle deeze direcïien ter Rekenkamer, als welëei tot de hoofd-adminiftratie van deezer -Stads Financie gedestineerd , gezocht heeft moeten worden; en dat mitsdien de combinatie van de gemelde Comptoiren met de Thefaurie, en de onderwerping van dezeiven onder één algemeen opzicht of Committé van Finantie, alleenlyk daartoe zoude ftrekken, om het bellier eenvoudiger te maaken, en meer tot één middenpunt faam te brengen.
3. Dat de Bank van Leening wel altoos onder eene afzonderlyke adminiftratie behoort te blyven, als voor geenerhande combinatie gefchikt zynde; dog dat nogthans deeze directie ook, als allerIüiii 3 naauwst,
Haarlem.
Rapport r aken de ie verbeteringfan Stads Finatt■ien.


Haarlem.
Rapport rakende de verbeteringyan Stads Financien,
[89S NIEUWE NEDERLAN DSCHE
naauwst met der Stads Finantie geconnefteerd zynde, aan het meergemelde algemeene Committé behoord onderworpen te wezen.
4. Dat de Weeskamer, als zynde gedestineert tot de beheering der Goederen van Weezen, of andere onder publiek toezicht geuelde boedels, altoos , in derzelver adminiftratie , van der Stads Financie behoord gefepareerd te bly ven, en als een onfchendbaar heiligdom gehandhaafd te worden; doch dat, geconfidereerd het voordeel, 't welk de Weeskamer van deezer Stads Rekenkamer genoten heeft, het alzints bülyk is, dat men uitzie naar gepaste middelen, waar door der Stads Finantie, zonder den ftaat der Weeskamer eenigzints te belemmeren , of te benadeelen, op eene ongevoelige wyze merkelyk gefoulageerd en bevoordeeld zou kunnen worden; en dat daar toe eene gepaste aanleiding zóu te vinden zyn in de befchikking omtrend den post van Weesmeesteren, als welker occupatien ter Weeskamer niet zo veelvuldig of belemmerende zyn, dat niet dezelfde perfoonen, a3n welken het opzicht der generaale Finantie, als een gezamentlylc Committé, wierd toevertrouwd, de praefentie ter Weeskamer zouden kunnen waarnemen.
j. Dat derhal ven een Committé van vyf Leden tot het generaale opzicht over der Stads Finantie zou behooren benoemd te worden, welke het werk onder eikanderen zodanig moesten verdeelen, dac 'er altyd des Maandags, Woensdags, en Vrydags, of ook op zodanige andere dagen, als de 1 hefaurie behoord open te zyn, één der Leden by beurten zou vaceeren ter Thefaurie; dat alle Dingsdagen het geheele Committé, zonder verzuim, verpligt zou zyn by één te komen, om de generaale Finantie, en alle voorkomende zaaken, daar toe relatief, in overweeging te nemen; dat des Donder-, dags de Weeskamer zou worden bygewoond, het zy door alle de Leden van het Committé, ofte Wel door drie derzelven , -by beurten: des nog-
thaus,


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1897
thans, dat 'er nooit minder dan drie praefent zouden moeten zyn, en de tantièmes komen ten voordeele van allen; terwyl eindelyk alle dagen één der Leden, by beurten gechargeerd zoude zyn, om toe te zien, dat de Rekenkamer behoorlyk worde waargenomen. Zynde het daarenboven, met opzicht tot dit voorgeflagen Committé, aan Gecommitteerden voorgekomen, dat het wenfchelyk ware, om de nodige kundigheden van der Stads Financie te ao quireeren, en in derzelver beftier met de vereischte fermiteit te kunnen werkzaam zyn, dat deszelfs L-eden niet jaarlyks allen afgingen, maar flechts telken Jaare één Lid.
6. Dat een bekwaam en getrouw perfoon zou behooren te worden aangefteld, onder den titel var Commis der Finantie, op een tractement van ag< honderd guldens; met last, om des Maandags, Woensdags, en Vrydags, en voorts op zodanige andere dagen, als zulks dienstig zoude zyn, te va> ceeren ter Thefaurie deezer Stad, om aldaar met eenen der Gecommitteerden tot de Finantie, de Ontfangst en Uitgaaf waar te nemen, zo van de Thefaurie, als van het Geestelyk Comptoir, de Commandery, en de refpeclive Trekvaarten; alle de boeken in behoorlyke orde te houden, en zodanige gefepareerde en onderfcheidene aanteekening daar van te doen, als de aart der zaken en verantwoording vereisfchen zal; zullende hy vervolgens op alle zodanige dagen, waar op deszelft praefentie ter Thefaurie niet zal gerequireerd worden, zonder verzuim moeten vaceeren ter Rekenkamer, om aldaar als medehelper van, en ondergefchikt aan den Boekhouder van dezelve Kamer, te adfifteeren, en zich zodanig der zaaken en directie van de Rekenkamer kundig te maaken, dat hy in ftaat zy , dezelve , by ziekte of ablèntie , te vervangen.
7. Dat voorts aan het hier boven voorgeflagen Committé van Finantie op hec ernftigfte behoort gei'njungeert te worden, voor eerst om toe te zien,
Iiiiii 4 eu
Haarlem.
Rapport
rakende de verbetering ' van Stads Financien*..


Haar-
iem*~
Rappon reikende de verbeteringvan Stads Financiën*
ï8p8 NIEUWE NEDERLANDSCHE j
enop:hunne verantwoordefykbeid, te waken, zo wel ter Rekenkamer als. ter Thefaurie, tegen alle. opneemingen van Gelden a depofito, zonder expresfen last tot negotiatie; gelyk ook tegen alle contributien aan eenige adminiftratien of corporatien, zonder expresfen last tot fubfidie: ten tweeden* om zo dra mogelyk te effectueeren, dat de fchuld der Rekenkamer aan het Gemeene Land, het zy in contanten, provenieerende uit de te doene Negotiatie, af betaald, of, indien zulks gefchieden kan, tegen gedeekelyke verreekeningen van de sedaane uitfchotten voor de Franfche Troupen, vereffend worde. En ten derden, gecenfidereerd het nadeel der Lyfrenten-Negotiatie, geen gelden op Lyfrenten te accepteeren, dan na dat daaromtrend een beter plan geformeerd en geapprobeerd zal wezen.
Gecommitteerden vertouwen, dat op deeze wyze de directie der Financie eenvoudiger gemaakt, meer aan één verbunden, met meerder kunde beftierd, aan minder tegenwerkingen van onüerfcheidene adminiftranen tegen elkander blootgefteld, meer tegen bezwaaren beveiligd, en dus in waarheid verbeterd zal worden.
II. Nu overgaande tot de bezuiniging der u tgaven, meenen Gecommitteerden, tot aandrang van het bovengemelde, te moeten aanmerken :
I. In de eer/ie plaats., dat de voorgeflage li bikking'en tot verbetermg der direcTe een zeer aanmerkelyk menagement van uitgaven zal doen gebooren worden , zonder eenig ongerief aan de S?ad in haare onderfcheidene belangen aan .te doen ; zullende haar in tegendeel doen aanwinnen den dienst van zodanigen ampten mr, welke, onder den tytel van Gommis der Financie, by alle voorkomende gevallen van aanmerkelyk nut zal kunnen xyn; terwyl het voordeel der bezuiniging beftaan /al:
i, In bet ophouden van hst •
Jaar<


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1890
Jaarlyks Tradfement der Thefauriers, dus ƒ 1500 : 0:0
2. Als mede van denRentmees- : ter der Geestelyke Goederen, en
der Commandery 1000 : 0:0
3. Voorts van de Commisfa-
rislën der Rekenkamet, zynde 600 : 0:0
4. Van Burgemeesteren, wegens de Rekenkamer 400 : 0:0
5. Van Commisfarisfen der Bank
van Leening 630 : 0:0
6. Van Penningmeefteren der
beide Trekvaarten g^o : 0:0
7 Van den Bode van 't Geestelyk Comptoir iji : 10 : o
8. Van de wedden en prajfentien by het doen der Rekening van het zelve Comptoir; als welke cesferen , zo dra die Reekening onder de Reekening der T-efaurie j>ecomprehendeerd wor^'t;en welke prJEfentien meestal hebben beuragen een fom van 400 : o : o . Bedragende dus de geheele Tom van het geen op die wyze bezuinigd zal worden j0«i : 10 : o
Doch van welke fomme moet afgetrokken worden , het tractement van den nieuw aan te ftellen Commis der Financie, bedragende, volgens den voorflag 800 : o : o Blyvende dus de bezuiniging op - .
dit refpecT: ƒ4231 : 10 : o'
De Gecommitteerden oordeelen hier omtrent aN leenlyk nog te. moeten by voegen, dat het affchtffen der Traktementen van Tnefaun'ers, Commisfarisfen der Rekenkamer, en Bank van Leening, gelyk ook van den Penningmeester der Amfterdamfchc Vaart, zo wel als van Burgemeesteren, wegens hunne fuper- in tendentie over de Rekenka*••-» 5 mer,
Haarlem.
Rapport rakende de verbeteringvan
Stads ' financiën-


HAARLEM'
Rappor rakende de verbeteringvan Stads Financien.
1900 NIEUWE NEDERLANDSCHE
mer, op dit oogenblik aan geen de minne bedenking kan onderhevig zyn, vermits de perfoonen, welke deze posten bekleed hebben, allen van derzelven bereids ontflagen zyn; terwyl de affchaffing van het Rentmeeftetfchap der Geestelyke Goederen , met het geen daar toe behoort, al mede geen belemmering veroorzaaken kan, als wordende deeze post, als een gevolg van den Regeeringspost, bezeten door een Lid der voorige Regeering, welke ontflagen zynde van het radicale, fints de Omwenteling van dezen Jaare, 'zekerlyk zyn ontflag ook reeds heeft te gemoet gezien, en het uitftel alleenlyk'geUtcribueert aan het maken van nadere fchikkingen; gelyk ook ten dien opzichte alle confideratien zwichten moeten voor het belang der Burgery. Terwyl al verder het tracfement van den Bode van 't Geestelyk Comptoir van te weinig belang is, voor zo verre het zelve door de Stad voldaan wordt, om deswegens eenige bedenking te opperen; iets het welk ook in den volften nadruk applicabel is op den Penningmeester van de Leidfche Vaart; van wien men, met het hoogfte recht, mag vastftellen, dat by geredelyk zal medewerken tot alles, wat der Stad. en Burgerye tot voordeel ftrekken kan.
Eindelyk, alvorens van dit eerfte porat der bezuiniging af te flappen, moeten Gecommitteerden nog remarqueeren, dat, zo dra 'er eenige bezolding van de Regeering,of van eenig onderfcheiden Committé, geadmitteerd zal worden, als dan he£ genot der-tantiémes, by de prefentien op de Weeskamer , ter genoegzame belooning zal kunnen ftrekken voor de bezigheden van het voorgeflagen Committé van Financie, zonder dat de Stad met eenige andere uitgaven deswegens behoeft bezwaard ta worden. , II. Van de Einancieele voordeden, fpruitende uit de verbetering, van de directie der Financie zelf, vinden Gecommitteerden zich, als van zelfs, gebragt tot bet nagaan der be-
aui«


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1901
zuinigingen, welke zullen voortvloeien uit de verbeterde directie in het Politique.
1. Waar omtrend het eerst in aanmerking komt de bezuiniging met het Stads Jagt, het welk te veel kostbaaren praal vertoont, om in eene huishouding van Gelykheid, waarin zuinigheid en nedrigheid door de meestvermogende voorbeelden moeten aangeprezen worden, langer van dienst te zyn, en mitsdien notoirlyk behoort te worden^ afgefchafc; moetende met betrekking tot dit point geremarqueerd worden, dat de uitgaven hier door uit te fparen, en 't voordeel hier van te wagten, gebragt kunnen worden , tot de volgende posten, namentlyk:
Het tractement van denKaptein, jaarlyks ƒ 250 : o : a
Van de twee Knechts , ieder ƒ 200 : o : o, dus 400 : o : o
Voorde kleeding van de knechts 90 : o : o
Wegens het onderhoud van 't Jagt, ten minften 300 : o : o
Voor de Schuitenhuizen , jaar» lyks meer dan 100 : <3t • 1
Waarby nog zou behooren gevoegd te worden de Intrest van 't Capitaal, 't welk tot aankoop van een nieuw Jagc, van tyd tot tyd, befteed moet worden; doch, Gecommitteerden zullen, om den fchyn tevermyden ,als of zy hunne calculatien te ruim wilden uitbreiden , alhier Hechts by voegen, 't geen uit den verkoop van 't Jagt, met deszelfs toebehooren, van zilver, linnen, en het fchqitenhuis provenieeren zal, en waar van zy den Intrest flechts fixeer en ƒ óo : o : a
Blykendedusde Jaarlykfche be- ■ ■
zuiniging, ten minften genomen, $e zullen bedragen ƒ 1200 : o : a
On-
Haar-
lem.
Rapport rakende de verbeteringvan Stads Financiën*.


i$c2 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Haarlem. .
Rappor, Takende de verbeteringvan Stads Financieru_
Ondertusfchen behoort by deeze gelegenheid nog ^eremarqueerd te worden, dat elke reis met hec Jagt, wegens Jaaggelden, en andere onkosten, ge* woonelyk beloopt op dertig guldens; en dat mits* dien in een tyd, waarin Gedeputeerden zeldzamer, in kleiner getal, en welligt, zo-dra eene Nationaale Conventie geformeerd zal zyn, genoegzaam nooit, voor reiskosten gedefroieerd zullen worden, eene groote bezuiniging wederom zal plaats hebben, wanneer m?n goedvindt aan de Gedeputeerden voor reiskosten, by open water, toe te leggen , gelyk Gecommitteerdenachten toereikende te zyn, voor elke reis zeven guldens; blyvende de noodzakelykheid, om, by belloten water, met rytuigen te reizen, dezelfde als te voren.
i, Ten aanzien van het Logement dezer Stad in den Haag, zal ieder geredelyk moeten erkennen, dat die uitgaven buiten alle bedenking van zulken aart zyn , dat men reikhalzen moet naar hec oogenblik waarop men der Stads Financie van dezeiven zal kunnen ontheffen ; doch dac voor het tegenwoordige de prajfentie van dezer Stads Gedeputeerden in den Haag nog niet op dien vasten voet geregeld is, om de gelegenheid tot derzelver verblyf aldaar, zonder bepaald uitzicht op de daarftelling van iets anders, weg te nemen: gelyk ook de omftandigheden, om ten voordeele der Financie van deze Stad zich van het Logement te ontdoen, waarfchynelyk gunftiger zullen zyn, wanneer de bepaalingën omtrend het Politiek beftier voor 't vervolg meer confiflentie zullen bekomen hebben ; weshalven Gecommitteerden van begrip zouden zyn , dat de finaale affchaffing van hec Logement, en dë bepaaling , hoe omtrend het zelve te handelen, zou behooren uitgefteld te worden tot nadere deliberatie: met last nogthans aan hft Commifié van Financie deezer Stad, om, zo dfci ?ich r')■- ditzigt mogt opdoen, om hier toe n>a ' re nen «-efolveeren, daar toe den gepast§n yoorflas; te doen.
3. Ce-


JAARBOEKEN, Maart, 1705. ïocg
3. Betreffende de Vacatiegelden der Gedeputeerden in den Haag, zyn Gecommitteerden van begrip, dat dezeiven zouden behooren te blyven op den tegenwoordigen voet, uit hoofde dat dezeiven naar de omftandigheden van het Logement zodanig zyn ingericht, dat het éé?.e zonder het andere geene verandering ondergaan kan; mogende nogthans Gecommitteerden by deeze gelegenheid niet verbergen , dat zy mee blydfchap vernomen hebben, dat 'er bereids by de Volks - Reprefentanten in den Haag zodanige fchikkingen gemaakt zyn, dat de Gedeputeerden, welke aan Geconftitueerde of in plaats van vaste Collégien fubintreerende Committés geattacheerd zyn , hunne Daggelden en Vacatiën voortaan zullen genieten van het Land, en de Stedelyke Vacatiegelden zullen ophouden; uit welke voorloopigè arrangementen de blyde verwagting met grond 'geboren wordt, dat de Vacatiegelden van wege deeze Stad, zo niet geheel, ten minften voor verre het grootfregedeelte, éénmaal cesfeeren zullen.
Dat ovcrzulks op den gemelden voet, de importante uitgaven voor het Logement in den Haag, en voor het Stads Jagt, jaarlyks gecalculeerd , met al het geene daar toe betrekkelyk is, op eene fomme van ƒ 4800 ; o : o, mogen verwacht worden, even als de / 6200 : o : o, wegens vacatiën en reiskosten naar den Haag, geheel vernietigd, of tot een zeer gering obiedr. gebragt te zullen worden; en dat de daadelyke bezuiniging, van nu af aan bedragen zal de bovengemelde fomme van ƒ ü 200 :o'0. III. Gecommitteerden vervolgens overgaande tot de thans nodelooze uitgave van de Mantellaken-, en Almanachs - gelden, kunnen verzekeren, dnt men in de affchaffiog derzelven zal aantreffen, volgens de opneeming omtrent de zes laatfte jaaren , eene jaarlykfche bezuiniging van ƒ 1320 : o : o waar by nog moet komen de
fora
Ha ar*
LF.M. " '
Rappor'» rakende de verbeteringvanStads Financien.


1904 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Haarlem.
Rapport Takende de verbeteringvan Stads Finantien,
fom van ƒ 270: o : o, wegens die zelve gelden, welke voorheen aan de vyf Weesmeefteren, en den Secretaris der Weeskamer ter Thefaurie betaald wierden, doch, in den Jaare 1786, ten laste der Weeskamer gebragt zynde, nu by eene generaale vernietiging van deeze nuttelooze fpendatie ook behooren gemortificeerd te worden: en, offchoon hier door deezer Stads Thefaurie geen voordoel zoude fchynen te genieten, dat nogthans, voor zo verre het aangewonnen Fonds ter Weeskamer berustendé^en aan niemand der Geïnteresfeerden verfchuldigd, door deeze affchaffing gebaat zou worden, het zelve daar en tegen, naar het voorbeeld der Refolutie van den 20 January 1786, zou kunnen gechargeerd worden met de betaling van het Tractement van den Secretaris derzelver Kamer, 'c welk tot hier toe ter Thefaurie betaald is, ten montante van r f 200 : o : o en een gedeelte van het Tractement van den Bode, die voor de waarneeming van de Thefaurie en Weeskamer gezamentlyk geniet een Tractement van ƒ 15c : o: o, doch waar van voortaan ter Thefaurie betaald zou worden ƒ 50 : o : o, en uit het
ge*


JüaRBOEKEN, Maart, 179$. igöj
gemelde Fonds der Wees- \ kamer het overige van dat zei- } ve Tractement, namelyk ƒ ico : o : o zo dat by deze gelegenheid j op dit reipecT; de bezuiniging 5 der uitgaven ter Thefaurie , zou bedragen een fom van ƒ 1620 : o : o, IV. Met opzicht tot de andere Traöementen, by de drie vorige pointen niet vermeld, is de aandacht van Gecommitteerden gevallen op de geheele menigte derzelven , welke op de Reekening der Thefaurie in uitgaaf worden gebragt; waar omtrent zy meenen te moeten aanmerkeB:
1. Dat het Tractement van agt honderd guldens voor den Hoofdfchout geene vermindering gedoogt, als zynde eene bediening van het uiterile gewigt, en, niet door een Lid der Municipaliteit bekleed wordende, miêsdien ook niet fubjefl: aan de bepaalingen , waar aan de Commisfien van de Leden der Stads Regeering onderworpen zyn.
2. Dat ten aanzien van andere Posten of Commisfien, door Leden der Stads Regeering, en van wege dezelve, bekleed wordende, Gecommitteerden gemeend hadden, hunne bedenkingen tot hier toe niet te kunnen voordragen, vermids het Provifioneele Regeerings-Reglement, op den 19 January laatstleden gearrefteerd, volgens het eerfte artikel, uitdrukkelyk bepaalt, dat de Municipaliteit zonder eenige wedde zal fungeeren. Dat het egter niet onmogelyk zoude zyn , dat de Burgery deezer Stad , inziende de noodzakelykheid , om fommige pointen van het zelve Reglement nader te elucideeren, ook deeze bepaaling voor het vervolg zoude intrekken, ten einde voor te komen, dat fommige Burgers, van welker diecst de Stads Regeering wezentlyk nut zou kunnen trekken, niet uit het Bellier geweerd worden door de vrees voor het nadeel, 't welk hunne middelen van beftaan
Iaar-
,EM.
lappori 'akende le verbetering?an ' : Stads Financiën,.


Haarlem.
Rapport rakende de verbeteringvan Stads Finan. eten.
1906 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ftaan daar door zouden komen te lyden; waartegen best gewaakt kan worden , door zulk eene matige belooning aan de waarneeming der meest occupeerende Regeeringsposten toe te voegen, welke hun eenigzints fchadeloos zou kunnen ftellen.
Dat inmiddels, naar de gedachten van Gecommitteerden, tot zolang, de deliberatien over de to> te leggen wedden aan de onderfcheidene Commisfien zouden behooren uitgefteld tc worden, en dat ook tot zo lang alle de toevallige voordeden, voor de Leden in hunne onderfcheidene Committé opkomende, zouden dienen te itrekken ten mofvte van dezer Stads Financie.
o Dat niet te min by provifie het Ampt van Vroonmeester , als kunnende het opzigt over de Vbchwateren door het hier boven voorgeftelde Committé van Financie gevoeglyk waar. eenomen worden, zou dienen te cesfeeren, om des te beter te voldoen aan de zo phgtmatige bedoeli g , om alle nuttelooze vermenigvuldiging van Ampten te vermyden ; en dat mitsdien het tractement, aan denzelven toegelegd, voortaan zou ophouden, gevende dus een pro-
fyt van f 75'-0:0 , . r
4. Dat ittSgelyks de post van Pluimgraaf zou behooren vernietigd, en deszelfs traftemen bezuinigd te worden, ter fomme van ƒ 100:0:0.
Dat daarenboven de Tuin aan de Houtpoort, tot nog toe door den Pluimgraaf gebruikt zynde ten profyte van de Stad zou kunnen verhuurd worden ; in welken gevalle men verwagt, Mt na aftrek der onkosten voor het oppaslen, m voeden der Zwaanen, (die men tot fieraad Ser S-ad, en agrement der Burgery, als weinig kostende, 'zon kunnen aanhouden,; het profyt der verhuuring van den luin jaarlyks nog zou opbrengen ƒ 100 : o: o.
* Dat vervolgens eene zeer aanmerkelyke bezuiniging zk opdoet, en voortvloeit int het voor altoos aflchaften van het Ampt van Pen-


JAARBOEKEN, Maart, K95. 100.
fionaris, waar van de laatfte bezitter genoot, zo wegens traftement als dedommagement, eene nu voor de Stad bezuinigde fom van f3 oo!o-o 6. Dat ook Gecommitteerden hunne aandasrt gevestigd hadden op het Secretarisampt deezer htad en in aanmerking genomen, dat thans, daar het zo nodig is der Stads uitgaven te bezuinigen , zulks ook behoort plaats te hebben ten aanzien van dit Ampt ; waar toe vooral moet dienstbaar zyn de vermindering van het getal op drie fungeerende perfoonen , welke wanneer de ééne de Municipaliteit en het Coml mitté van Zekerheid, de tweede het Committé van Rechten, en de derde het werk ter Secretary waarneemt, genoegzaam in ftaat zyn, om in een tyd, waarin werkzaamheid en yver met bezuiniging behooren gepaard te gaan, alle de vullen Secreta"aat behoorlyk te ver-
Dat dus, het getal der perfoonen verminderende, notoirlyk ook de uitgaven ten behoeve van dezelve behooren te verminderen; doch dat Gecommitteerden verzekerd zvnde, dat de emolumenten aan dit Ampt verknogt, en deszelfs voornaamfte inkomst uitmaakende zedert eenigen tyd merkelyke fchade geleden hebben en uit hunnen aart wisfelvallig zynde, welb>t door nieuwe fchikkingen nog grooter vervtl zouden kunnen ondergaan , omtrent deezen post niets anders durven voorflaan , dan dat bv provihe tot een proef, in plaats van ƒ iqoo-o-o voor de vier Secretarisfen , voor ieder ƒ200:0 0 dus ƒ 600:0:0 voor de drie, wegens derzelver traéteaienren, ten laste der Thefaurie zou gebragt, en dus voor de Stad uitgewonnen worden ƒ 700:0:0. -
Dat nogthans Gecommitteerden van oordeel zyn, dat, geconfidereerd het belang der Stid en Burgery, ,n het rigtig waarneemen, en be. fcoorlyk falaneeren van dit Ampt, tevens beKkkkkk hoort
Haar* lem.
Rapport rakende de verbeteringvan Stads Financiën,


1
Haarlem.
Rapport rakende (le verbeteringvan Stads Financiën,
gj>5 NIEUWE NEDERLANDSCHB
Toort te worden vastgefteld , dat, byaldlen ■eule fchikkingen of andere evenementen, de voordeelendeeze^^
mnVten onderhevig maaken, in zodamgé gevalSg^orgd za worden, dat daar tegen, door vernSdeFing van traktement, of anderzints, hehoorivk voorzien worde. . b 7 Dat genoegzaam alle de overige Uitgaven , onder den tytel van traktementen, op de TheSe-Reekening voorkomende, van die natuur SïïT dat bet belang der Stad en Burgery der Slv'er affchaffing of vermindering niet gedoogt; doch dat, by het achtgeven op den pest van Stads'-Fabriek en Stads-T.mmerman, GeCommitteerden hier mede gecombineerd hebben IJt Tanittel der Onkosten aan de Fabrieken, 1? g*g zeer -nmerkdyk montant deeze
'üitSvS isVereende dommist tf beteïïe„dZaomy het we'rk der Fabriekagie , en alles SS'daïtoe betrekking heeft, naauwkeung,yk na 'e gaan, en de bezuinigingen, welke daar Omtrent zouden kunnen plaats hebben , ten nëdigfte op te geven; terwyl verder raadzaam Sï 7Yn , een beftendig Committé te benoemen, aan H welke het opzigt over de Stads Fabnekagien en Kerkgebouwen worde toevertrouwd.
8 Dat verder nog wel de attentie der Ge-, rommitteerden gevallen is op den post van PooSkluider ; doch dat het tradtement ter time van zestig gulden.j te; gering; zoude zyn , nm daar van eenige melding te maaien , icu ïïre Gecommitteerden daarin eene gereede: aanïidine vonden, om te remarqueeren, dat het Wen van de Kerkklok eene diffloftie te kennen «eft! welke met de beginfelen der Gdvkheid, Sok byzonder in het Godsdienftige, niet is overLn Krengen, en mitsdien, als onnodig er» Senaat, zal behooren te worden afgefchaft; SST affchaffing plaats «al kunnen hebben.


JAARBOEEENj Maart, 1795. 1909
zodra 'er omtrent de Poortklok verandering gemaakt kan worden; zullende als dan het Klokkenhuis met al het geene daar toe behoort, tot merkelyke ontheffing van der Stads Financie kunnen geamoveerd, en daar door eene aanzienelyke bezuiniging bewerkt worden.
9. Dat, om aan foortgelyk menagement van kosten te denken, ook wel aanleiding heeft gegeven het tractement der Kasteleinesfe van het Prinfen Hof, waar by dan de attentie op het gebouw zelf, en de Stads Bibliotheek j ook gereedelyk vallen moet; doch dat het aan Gecommitteerden is voorgekomen, dat 'er weinig hoop was, om van de aldaar verzamelde Boeken, zo men dezeiven wilde verkoopen, inden tegenwoordigen tyd groot voordeel te verwagten; en dat, vermits de Kasteleinesfe, by 't gemis van haar tractement en voordeden, zekerlyk een uitgebreider pennoen zou dienen tó ontvangen, het aan Gecommitteerden raadzaamst is voorgekomen , het zelve .voor als nog te laaten op den ouden voet; met advies nogthans, dat, by het overlyden der Kasteleinesfe, ten fpoedigfte nadere deliberatien over het voordeeligfte gebruik van dat gebouw zouden behooren aangelegd te worden.
Gecommitteerden hier mede Van dit point zullende afftappen, moeten nu alleenlyk doert opmerken, dat, naar de hier boven gedaane" opgaaf, de dadelyke bezuiniging wegens dé hier vermelde traktementen aanltonds zou bedragen eene fomme van ƒ 4175:0:0, blyvendë het uitzigt op grooter voordeden, zo uit deezen hoofde, als uit het redres van 't werk der" Fabriekagie, wel tot nader deliberatie verfchoven, maar geenzints uit het oog verlooren. V. Verder zal de Stads Financie een zek?r eri dadelyk voordeel genieten nit het cesfeeren der Pillegiften, aan den geylugteu Stadhouder en deszelfs Dochter, weifel K k k k k k 2 jaar*
Haarlem.
Rapport rakende de verbeteringvan Stads Finati* "ient


.ïqio NIEUWE NEDERLANDSCHE
Haarlem.
Rapport rakende de verbeteringyan Stads Financiën.
jaarlykfche gefchenken , gegrond op zyne voorige betrekking tot deeze Republiek, door het vernietigen van die betrekking, notoirlyk vernietigd zyn, en dus een jaarlyks voordeel verfchaffen van ƒ 1800:0:0.
VI. Gecommitteerden dus opgegeven hebbende de pointen van bezuiniging, welke hun van belang zyn voorgekomen, zouden daar en boven nog van begrip zyn, dat ;ian het aan te frellen Committé van Financie zou behooren aanbevoolen te worden , om in het gemeen hunne attentie te vestigen op alle zodanige verbeteringen en bezuinigingen, als welke de kortheid des tyds, en de menigte der bezigheden aan de attentie der tegenwoordige Gecommitteerden mogt hebben doen ontlnappen, en in het byzonder na te gaan, ,ot 'er eenige, en welke verbeteringen omtrent de Bank van Leening zouden kunnen geprojecteerd, en werkItellig gemaakt worden.
III. De Gecommitteerden hun onderzoek omtrent de bezuinigingen dus volbragt hebbende, vinden voor der Stads Financie, het voordeel volgens het I. point te bedragen ƒ4231:10:0 II. 1200: 0:0
III. i6ao: 0:0
IV. 4175: 0:0 V. 1800: 0:0
En dus van alle te zamen, een
fom van ƒ 13036:10:0
Achtende Gecommitteerden zig verpligt, nog eenige finaale remarques hier by te voegen, ten einde aan het geheele oogmerk van de op hun geuecerneerde Commisfie des te beter te voldoen.
1, En wel in de eerfte plaats merken Gecommitteerden aan, dat de voorgeflagene Ne<-
go»


JAARBOEKEN, Maart, 1795. i9ïi
gotiatie van ƒ 150000:0:04 tegen den intrest van 3! perCt. veilig gearrefteerd kan worden, vermits de bezuinigde fom van ƒ 13026:10:0 genoegzaam is, om de intrest, bedraagende ƒ525020:0 jaarlyks te voldoen, blyvende dan, nog ƒ 7776:10:0 van de bezuinigingen over,i welke ïorn, gevoegd by het geene (zo wy hoo- 1 pen) binnen kort nog zal uitgewonnen wordenop het Logement en de vacatiën in den Haag,, al dra toereikende zal zyn, om op de aflosfing. van het te negotieeren Capitaal de nodige fchik-1 kingen te maaken.
2. Dat by de opgegevene Voordeden, conform den voorflag van Commisfarisfen der Leydfche Trekvaart , nog de aanwinst zal komen van de ontvangst der Gabellen; waarop dezeiven in het door deeze Provifioneele Stads-Regeering geapprobeerd Rapport, een aangenaam üitzigt gegeven hebben. En dat ook welligt liet ophouden van alle vrydommen der Stedelyke impofitien , ingevolge den rechtmatigen eisch der Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van Holland, eenig voordeel aan deezer Stads Financie zal toebrengen, vermits de reftitutie , aan fommige Arm - Comptoiren en Diaconiën te doen, zig niet zal uitftrekken tot allen, omtrent Welken de vrydommen ophouden.
3. Dat evenwel het uitzigt op deeze voordeden ons niet vervoeren moet,- om ons al te' gunftige denkbeelden te vormen; maar dat men „ ter beteugeling van bovenmatige calculatien daar Omtrent, zig behoort voor te ftellen.
Vooreerst, dat volgens de gegevene opening van den ftaat der Financie , in de laatfte zes Jaaren , de zaaken naar wrfarheid beoordeeld zynde, de Thefaurie gehad heeft een kwaad flot, van omtrent duizend Guldens jaarlyks.
Ten tweeden, dat de fchade, welke op deezer Stads Inkomften der Heerlykheden, en anRkkkkk 3 d*-
Haar»
L£m.
Rapport 'akende ïe verbetering>an Stads ^inariè iert.


ioi2 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Haarlem.
Rappor, rakende de verbeteringvan Stads Finan. cien.
dere posten, nog zou kunnen geleden woiden? niet te bepaalen, maar dat het nogthans zeker is , dat deeze Stads Financie daar op eenige fchade zal lyden.
Ten derden, dat hier by ook behoort gemeld te worden, dat de drie jonglte Bodens deezer Stad tot zekere uitkeering van vier honderd Guldens jaarlyks, ieder voor hun hoofd, verpligt zynde, reeds voor een geruimen tyd zig deswegens aan de voorige Regeering geaddresfeerd, en, op fundament der vermindering van hunne Inkomften, ontheffing van dien last verzogt hebben; doch dat aan den éénen kant op dit verzoek geen dispofitie gevallen, maar ook aan den anderen kant , geduurende de twee laatfte Jaaren, de verfchuldigde uitkeering niet genooten is. Dat dus de zaak tot hier toe onafgedaan zynde, en Gecommitteerden zig verzekerd houdende, dat de Inkomften der Bodens te veel verminderd zyn , om deeze uitkeering te vorderen, maar dat tevens de Stedelyke Financie niet toelaat hen ten eenenmaate van alle uitkeering te ontheffen, van advies zouden zyn, dat het agterftallige wegens deeze uitkeering, aan de drie gemelde Bodens behoorde kwytgefcholden , en de uitkeering voor het vervolg van vier tot twee honderd guldens verminderd te worden ; iets, het welk eene vermindering van zes honderd guldens in de jaarlykfche Ontvangst zal veroorzaaken , en uit dien hoofde alhier verdiende gemeld te worden.
Uit welke laatst opgegevene pointen Gecommitteerden meenen te mogen afleiden , dat de in het tweede Hoofddeel van dit Rapport opgegevene bezuinigingen, waar van de Stad dadelyk hef genot zal hebben, niet zo uitgebreid en voldoende zullen zyn, dat men alle verdere pointen van menage uit het oog zou mogen verliezen; maar in tegendeel, dat alle verdere vermindering van uitgaven in het gemeen, ea
na-


JAARBOEKEN, Maart, 1795". *m
nopens het werk der Fabriekagie in het byzon- Haarder, met allen ernst nagefpoord, en (zo moge-LEM. lyk) by de hand dienen genomen te worden.
En, op deeze voorgedragene gronden, zou-Rapport den Gecommitteerden van advies zyn, dat brakende voorgeflagene verbetering der diredlie, en be- de verzuiniging van uitgaven, in alle haare deelen twbeterinu pointen behoorde geample&eerd * de uitvoering van * daar yan gedecerneerd , en de geproponeerde Stads Negotiatie van ƒ 150000 tegen den intrest van FinanSi perCt. ten laste deezer Stad, conform het eten, daar van gefuppediteerde Plan, gearrefteerd te worden , met last aan de Commisfie van Financie, on het geene tot de executie hier van vereischt zal worden, ten fpoedigfïe werkftellig te maaken.
Aldus het bovenftaande Rapport uitgebragt op Saturdag den 14 Maart 1795, by ons
PIETER LEONARD van de
KASTE ELE. WILLEM PHILIPS KOPS. IZAAK CORNEL1S STERK QU1RINUS BOUWHUIZEN. DANIËL HUTTEMANS.
RESOLUTIE, genomen ly de Provifioneele STADS-REGEERING van HAARLEM, o£ Maandag den 16 Maart 1795.
T\e Provifioneele Stads-Regeering van Hasrlein, gehoord hebbende het- rapport van derzelver Committé van Financie, ingevolge van, en ter voldoening aan de Refolutie Commisforiaal van den 11 deezer, en uiïgebragt op den r4 daar aan volgende, en rypelvk daarop hebbenrle gedelibereerd, heeft, na dankzegging aan de Gecommitteerden, voor derzelver genoffiene Koeire , en uitgebragt rapport, de daar Kk kkkk 4 t,y


1014 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Haarlem.
Refoh
der Pro
yifion.
Stads*
Regce-
ringe.
by voorgeflagen e verbetering der directie van de Financie en bezuiniging det uitgaven geamplecteerd, de executie daar van gedecerneerd, en op die gronden de geprojecteerde Negotiatie Van honderd vyftig duizend guldens, tegen 3? perCt* in 't Jaar, gearrefteerd, met verzoek aan Gecommitteerden, ©m zo fpoedig mogelyk eene Publicatie te concipieeren, waar. by deeze Negotiatie met allen aandrang aan de Gemeente voorgefteld en aanbevoolen worde; en is eindelyk nog gerefolveerd, dat het bovengemelde rapport door den druk zal worden publiek gemaakt.
Accordeert met de Origineele Refoluties W. van SYPESTEYN,
V R T H E I Di G E L T K II E I D. BROEDERSCHAP.
PUBLICATIE.
De Provifioneele Stads-Regeering van Haar. lem, zig verzekerd houdende, dat de zorg voor de welvaart deezer Stad en Burgery, als één der eerfte pligten, van baar vorderde een naauwkeurig onderzoek te doen naar den ftaat der Stedelyke Financien j heeft niet nagelaaten door het "Committé , daar toe benoemd , zig hier omtrent de nodige opening te doen geven, gelyk gefchied is by het des wegens üitgebragt Rapport, 't welk benevens deszelfs Byvoegzel en Bylagen, door de Drukpers ter kennis der Burgery ftaat gebragt te worden; waar uit aan de Provifioneele Stads-Regeering bereids gebleken is, gelvk aan aile Ingezetenen blyken zal, dat eensdeels door verbetering der directie,- ert bezuiniging van uitgaven, de Financieele ftaat der Thefaurie en Rekenkamer op zodanigen
voet


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1915
voet ligtelyk te brengen is, dat dezeiven aan] alle haare verpligtingen zullen kunnen voldoen,; en anderdeels , dat , voor de tegenwoordige noodzakelyke behoeften , tot afbetaaling der. meest dringende fchulden, en onverrnydelykfte. uitgaven, eene fomme van éénmaal honderd en. vyftig duizend Guldens aan gereeie penningen, vereischt zal worden.
En, offchoon men van den Vaderlandfchen yver, en van de zugt voor de eer en welvaar^ deezer Stad, waar door derzelver Burgers zig alomme beroemd gemaakt hebben , met het hoogfte recht mag verwagten, dat zig een genoegzaam aantal weldenkende Burgeren haasten zal, om door gereede Geldfchieting de behoeften der nodige penningen te vervullen, zonder nieuwe zekerheid tot ftaaving van het crediet deezer Stad alvoorens te begeeren; zo heeft nogthans de Provifioneele Stads-Regeering geoordeeld, aan de gezamentlyke Burgery en aan zig zelve verfchuldigd te zyn, om de voorgeflagene Negotiatie niet eerder te arrefteeien f dan, aa dat alvoorens zodanige fchikkingen tot verbetering van de directie der Financie beraamd, en zulke bezuinigingen der uirgaven gevonden waren, waar door niet alleen behoorlyke zekerheid gegeven wordt, om de nodige interesfen te kunnen opleveren, maar ook een gegrond uitzigt daargefteld, om voor de aflosfingen, naar vereisch te kunnen zorgen.
En, alzo by een deswegens uitgebragt Rapport, 't welk al mede door den druk ter kennis der Gemeente gebragt zal worden, en 't welk ook door de Provifioneele Stads-Regeering bereids tot een richtfnoer aangenomen, en geamplecteerd is, de nodige fchikkingen tot verbetering van 't Beftuur, en befpaaring der uitgaven bepaald zyn, en 'er dus alle reden is, om zig te mogen voorftellen, dat de Stad niet alleen in ftaat zal zyn de thans door dee-
zé
I
Iaar.em.
°ublic.
•aaken-
ie eene
Nego~
'iatie
tan
'■'150000


Haarlem.
Public.
rüaken-
dó eene
Nego'
tiatie
yan
f 15000c
!0i5 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ze Nsgotiatie op nieuw gemaakte verbintenis te vervullen, maar ook by vervolg, buiten cnw verwagte evenementen , den zwaar drukkende» last der Stedelyke Belastingen allengskens te verminderen. . „ , n
Zo is 't, dat de Provifioneele Stads-Regeering van Haarlem voornoemd , goedgevonden heeft , voor reekening der Thefaurie deezer Stad, conform de hier na gemelde Artikelen te arrefteeren, gelyk gearrefteerd wordt by deezen
Eene NEGOTIATIE van EEN HONDERD en VYFTIG DUIZEND GULDENS, tegen den Intrest van perCt; in 't Jaar.
Art. f. Alle Ingezetenen deezer Stad worden verzogt, en ten fterkften aangemaand, om ra deeze Negotiatie deel te neemen , een ieder naar evenredigheid van zyn vermogen, en zullen ten dien einde de uit te geven Obligatien beftaan kunnen in fommen van ƒ ïooo, ƒ 500 , f 250, ƒ 200, en ƒ 100, ten einde aanleiding te geven, dat meervermogenden, uit hunnen over* vloed, de Stad door- een fpoedige hulp mogen gerieven, en dat minvermogenden niet verdoken worden van de gelegenheid, om ook daar toe, zo veel in hun is, te kunnen bybrengen.
2. De Geldligting gefchiedt ten laste der Thefaurie deezer Stad; doch de Gelden zullen in contante penningen gefourneerd en ontvangen worden op de Rekenkamer alhier; ten welken einde men aldaar vaceeren zal, op Maandag den 23 deezer Maand Maart aanftaande, en voorts alle dagen, uitgenomen des Zondags,van 'smorgens tien tot één uuren.
Alle, die in deeze Negotiatie deel neemen, zullen gehouden zyn het beloop der fommen, welke zy willen fourneeren, met byvoeging hunner Naamen, ter Rekenkamer op te geven,
of


JAARBOEKEN, Maart, 1795-
of te doen opgeven, ten einde, ingevalle 'er tot heffing der geheele fomme andere en meer dringende maatregelen nodig mogten geoordeeld worden, de geenen, welke vry willig en naar hun vermogen gefourneerd hebben , daar omtrent verfchoond kunnen blyven.
4. De Intrest tegen 3J perCt. zal betaald worden op 'Coupons, en ingaan met primo April eerstkomende, zullende de geenen, welke voor den 15 April hunne penningen four neeren, niet gehouden zyn eenige reftitutie van Intrest te doen, gelyk gevorderd zal worden van de zodanigen, welke na den 15 April hunne fournisfementen contribueeren.
5. Hy de ontvangst der penningen zullen aan de Geldfchieters afgegeven worden Recepisfen, van den volgenden inhoud:
R E C E P I S. No,
Omvangen van voor rekening van de Thefaurie deezer Stad, cent Som van omlegen Intrek deezer, daar van uit te geven eent Obligatie , ten laste der gemelde Thefaurie, 0} naam, of in blanco, ter keuze van den Houder, •waar van de Rente a 3! perCt., betaalbaar op Coupons, zal ingaan primo April 1795.
Haarlem 1795t
6. De aflosfing deezer Negotiatie zal gefchieden met ƒ 5000 jaarlyks, by Looting, en eenen aanvang neemen op den 1 April 1801, of zo veel eerder, en met zo veel grooter fommen, als de Financieele ftaat der Thefaurie deezei Stad zal toelaaten.
7. Alle Adminiftrateurs van Goederen van Minderjaarigen, gelyk ook de Weeskamer, Dia coniën, en andere Geftichten, zullen in deeze Geldleening mogen deel neemen, waar toe zj
Haarlem.
Public, raakende eene Negotiatievan
fi50000


ipiS NIEUWE NEDERLANDSCHE
Haarlem.
by deese wel expresfelyk (voor zo veel des noods) worden geautborifeerd.
En zal hier van aan de Gemeente by Publicatie kennis worden gegeven, en deeze gepubliceerd, en alomme geaffigeerd, waar men gewoon is Publicatie en Affixie te doen.
Aldus gedaan op den Raadhuize binnen Haarlem, den 18 Maart 1795, het eerfte Jaar der Eataaffclie Vryheid, en den 19 daaraanvolgende gepubliceerd en geaffigeerd.
Ter Ordonnantie van de Provifioneele Stads-Regeering van Haarlem voornoemd,
W. van SYPESTEYN.
De uitflag van de Oproepinge der Burgerye deezer Stad, ter zaake der Provifioneele Siads-Regeeringe, is begrepen in het volgende berigt; waar toe betrekkelyk waren de gepaste Bekendmaakingen aan de Burgerye , raakende de perfoonen, welke den post van het provifioneel Stadsbewind van nieuws aanvaard, of wie, om redenen,zich daar van verontschuldigd hadden.
„ De Gemeente deezer Stad,(dusfchreef men op Maandag den 23 deezer,) gepas» Teerden Vrydag in derzelver refpecïive Wyken opgeroepen zynde, om over de continuatie der provifioneele Stads-Regeering te beflisfen, heeft na opneeming der Stemmen tot de continuatie gedecideerd. Vervolgens zyn tot Kiezers in de Wyken benoemd: Wyk No. 1. de Burgers H. Diepenbroek, J. van der Sprang Pietersz,, IV. Strengen, J. Scbuyt, A. Vos Jacobusz. ; No. 2. G.
van


JAARBOEKEN, Maart, 1795. i9i0
van der da, A. J. van Eybergen, A.Betttng, N. A. Kok, J. Oervoor en; No. 3. C. Lanckamp , A. Kreps, F. van der Schaft, J. W. Vos, J. I. Verkruysfen ; No. 4. B. Wering, G. Kops, L. van den Braak, D. Huttemans, J. P, Morell; No. 5. J. Willemfe, Q. Bouwhuyzen, S. A. de Nooy, J. Schouten, A. Fyfeeken; No. 6. J. Engelgeer, D. van Diepen, J. L. de Mayne, J. Nederkoorn en C. C. van Valkenburg.
Na^rm,aal door de K{ezei"s de refpe&ive Wyken binnen deeze Stad, daar toe door de Stemgerechtigden behoorlyk verkozen , op l gisteren, op de Municipaliteits-Kamer op het, btadhuis alhier vergaderd, ingevolge de ee-, openbaarde intentie der braave Burgers en Ingezetenen, wederom voor den tyd van twee Maanden zyn gecontinueerd, en vervolgens op heden ter gemelde Kamer op de vereischte wvze zyn in den Eed genomen, excepr de geene, welke niet hebben kunnen tegenwoordig zvn. or om redenen zig geëxcufeerd hebben van de continuatie van den post als Lid der provifioneele Stads-Regeering, om als Vertegenwoordigers deezer braave Burgery te fungeeren , en mitsdien de provifioneele Stads-Regeerins uit te maaken. ö 0
De Burgers P. L. van de Kajleele, W. A. Lestevenon J. Teding van Berkhout, K. Havens, J. PI. de Lange , J.W. Druyvefleyn, J.Enfcheü' *, n VT Sypefcyn* dl. A. Parvé, P. % Honoré, P. J. van Eybergen, C. P. Elout, D. J. Canter Garnering, p. Kops Goedfehalksz.., P. H. K/aarenbeek, 3. van IValré, //. Gcrlings, f lerll£rh ChI\ym Heimenberg Reuvens, IV. ¥&u^
Mits-
Haar.-
lem.
Lyst der °rovif. \tadsZegee-
■ingc.


Haarlem.
Lyst de Provif. StadsRegeeringe.
i920 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Mitsgaders tot Plaatsvervuilers, by vacature van een of meer derzelve, op nieuw verkozen de navolgende Burgers : J. van Styrum , J. r Hoof man, J. P* Morell, D. Huttemans, A.Vos Jacobusz., D. Donker van der Hof t P.S.Crom'melin, V. J. Berkhout.
Zo wordt by deeze daar van aan de goede Burgery en Ingezetenen deezer Stad de vereischte kennisfe gegeven.
A&um op den Raadhuize der Stad Haarlem, den 20 Maart 1795.
Ter Ordonnantie van de voornoemde Kiezers,
W. van SYPESTEYN.
Nadien de Burgers Jan Willem Druyve/leyn en Cornelis Ascanius van Sypefteyn, wegens hunne aangenomene posten als Commandanten van liattaillons der gewapende Burgermagt; de Burger Herman Gerlings, wegens den zwakken Raat zyner gezondheid; de BurgerDavidHceuft, wegens meuigvuldige hem buiten de Stad roepende bezigheden, en de Burger Adolf Heibuyfen, wegens zynen meer dan zestigjaarigen ouderdom, zig van de continuatie tot Leden der provilioneele Stads-Regeering hebben geëxcufeerd.
En nadien de Burger Jan van Styrum, zynde de eerfte van de door de Burger-Kiezers gekozene 1'laatsvervullers, door de provifioneele Stad3-Regeering, in den post vanHoofd-Schout, voor den tyd van twee Maanden is gecontinueerd.
Zo ,zyn door dezelve Stads-Regeering, in plaats van de bovengemelde Burgers, uit de verkozene Plaatsverruilers, tot Medeleden derpro-
'Vh


jAARBÖEKEN, Maart, 1795. mi
lVeerrd-eele Stads"Re2eerin8 beëedigd en geïtlftalDe Burgers: Jacob Hoofman, Jan Philip Morelt, Daniël Huttemans, Abraham Vos Jdcobw Damcl Donker van der Hof. * > Waar van by deezen aan de Burgery de vereischte kennisfe wordt gegeven, ten einde een ieder van de voorgemelde Burgers in hunne worde betrekkingen behoorlyk erkend
Aldus gedaan by de provifioneele Stads-Re* geenng van Haarlem, den 21 Maart 1795, het eerfie Jaar der Bataaffche Vryheid.
Ter Ordonnantie van dezelve*
W. van SYPESTEYN.
Ten zelfden tyde was de Burger-Krygs* ïaad onledig met het beraamen vin gepafte fchikkingen, om de gewapende Burgermagt op een gerege den voet te brengen? Daar toe hadt dezelve een Concept-Reglement vervaardigd, 't welk, met verzoek om inlichting en aanmerkingen , ter leezinïe wierdt voorgelegd. Men deedt daar omtrent'
J)e Burger-Krygsraad berigt aan alle Bur-
tLg'&Fkt t0t de gCWaPe"de Surgermagt deezer Stad behooren, dat ingevobe het nrn Vifioneel gearrefteerde Reglement der BuLrT op aanftaande Maandag, den 23 deezerÏS' en vervolgens dageiykl tot den 6 April 'smor i«ens van 10 tot 'snamiddags tenTu^**!
HAARlem.


ioaa NIEUWE NEDERLANDSCHE
Haarlem.
Bekendmaakingyan der. BurgerKrygsraad.
deezer Stads Doelen, zo op de Zaal als in de Kenaus-Kamer, zal ter vifie leggen een Conceptreglement , om voor het vervolg voor de gemelde Burgermagt te dienen, om van het zelve vifie te neemen, en op de Artikelen, welke eenige verbetering of verandering zouden behooren te ondergaan, fchriftelyk berigt te geven aan den Secretaris der gemelde BurgerKrygsraad , uiterlyk op de genoemde dag van den 6 April, welke fchriftelyke aanmerkingen door meergemelden Burger-Krygsraad zullen worden in overweging genomen, en aan de gewapende Burgermagt worden ter kennis gebragt , om door deeze te worden beoordeeld en gearrefteerd. ,
Terwyl verder aan alle goede Ingezetenen wordt geadverteerd, dat ter voldoening aan het verlangen van veele Burgers , op de meergemelde Zaal der Stads Doelen, een Kist is geplaatst, ten einde de Burgers deezer Stad in de gelegenheid te ftellen, om, behalven de algemeene publieke Donatie, op een bedekte wys ter goedmaaking aan de veelvuldige onkosten die de gemelde Burger-Krygsraad in deeze extraordinaire omftandigheden, (daar zo veel door de gewapende Burgermagt ter bewaaring van rust en order verrigt wordt,) in de verpligting is te doen, te kunnen contribueeren.
Haarlem, den 21 Maart 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
Ter Ordonnantie der Burger-Krygsraad,
J. F. VORSS, Secretaris.
Nog wierdt, omtrent het einde deezer Maand, de Gemeente deezer Stad vermaand tot het fpoedig doen van betaalinge, zo van de sewoone als buitengewoone agterftallige
Vee-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1923
Verpondingen, ten einde om ook door dit middel, zo verre het konde toereiken, den drukkenden last van 's Lands Schulden te helpen draagen.
Delft.
Niets anders hebben wy uit deeze Stad te melden , dan dat wy verzogt zyn door de Burgers H. de Roock en S. P. van Swinden het publiek te berigten, dat dezelve, volgens Publicatie van den 21 January, tot Leden der Provifioneele Municipaliteit benoemd, en ten Stadshuize gerequireerd zynde om de gemelde posten te aanvaarden, voor dezelve hebben bedankt, en niet iri het beftuur zyn getreden.
L e Y d e Ni
Aan 's Lands ' Hooge School in deeze Stad zich eenige Hoogleeraars bevindende, welker begrippen met de nieuwe Orde der' Zaaken niet zamenftemden , vondt men geraden, dezelve van hunne posten te ontzetten , en de opengevallene plaatzen aan te Vullen met Mannen van beproefde Vaderlandsgezinde denkwyze. Dus luidde daaf omtrent het uitgegaan berigt:
3, Curateuren van 's Lands Univerfiteit binnen deeze Stad, hebben goedgevonden dë Profesforen Boers, als S. S. Theologie Profesfor; Kluyt, als Profesfor Antiquitatum & Hiftoria inprimis Diplomatica Foederati Belgii, en Pestel, als Profesfor Juris Publier Lil 111 3 tté
UEM.


IQ24 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Leï-
DEN.
ac Privati, te ontdaan , en in plaats vafl den laatstgemelden te beroepen den voorheen te Franeker gefungeert hebbende Profesfor Valckanaar, gelyk ook nog tot Profesfor Linguarum Orientalium, Antiquitatum Hehraicarum, en tot Interpre* Legati Warneriani Herman Muntinghe, Profesfor Theologia te Harderwyk, en tot Profesfor Phyfices, Mathefeos Sublimioris, nee non Architect" ura Civilis , Militaris , Hydraulica ut & Aftronomia J. H. van Swinden, thans Profesfor aan het Athenaum Illuflre te Arafterdam."
Voorheen reeds eenige berigten,aangaande den ongelukkigen toeftand van zommigen onzer Landgenooten, door Dykbreuken en Overftroomingen veroorzaakt, hebbende medegedeeld, voegen wy daar nevens eenig Verflag, het Land van Altena betreffende, in het begin der Maand, uit deeze Stad medegedeeld, Hoofdzaaklyk behelsde het zelve:
„ Dat de elendige toeftand alle denkbeelden te boven gaat; dat reeds met November 1794» alle Polders door de verderflyke Inundatie onder water gezet wierden, het Vee op ftel en fprong de Weiden moest ruimen, de Landman van 't bewerken zyns Lands berooft, en 'er vyf doorfnydingen wierden gemaakt, in den kring der bedyking, die men maar goeds moeds gedogen moest: dat de Franfchen, onmiddelyk naa hunne komst, de pryswaardige ordres fielden om de doorfnydingen met allen fpoed
te


JAARBOEKEN) Maart, 1795. iq2j
te herftellen, als mede alle geflopte Huizen en waterloozingen te openen, waar toe ook de waardige Volks-Reprefentanten van Holland geen oogenblik verzuimden; maar dat Schurken, weder, al misfchien kort daar na, de Huizen, door welke de uitwatering der meefte Polders gefchieden moest, hebben doen opltoppen, en dus het inundatiewater niet kon geloost worden; terwyl ook de toemaaking der doorfnydingen niet dan langzaam kon voortgaan, zo door de verkleumdheid der handen, van de anderzints gewillige Arbeiders, als de onhandelbaarheid der Materiaalen, door de koude. Voeg hier by dat verfcheide Baazen zyn geëmploieert, die voorheen werkten aan die Doorfnydingen te maaken."
„ Alles liep dus zeer ongelukkig af. Den 14 February brak door, de geformeerde Doorfnyding in den Zeedyk te Doeveren, door het Water van den Overlaat onder Drunen, waar door des anderen daags al vry wat Water in het Land van Heusden Hortte, over het Pruimendykje ; het welk de nyvere Landman wel kragtdaadig poogde te bekrammen, doch 't geweld des waters maakte dit vrugteloos, en moest des avonds zyn werk bereids verlaaten. Hier op volgde onder de hooge Ma?.sdyks - Collegien, in plaats van met allen fpoed onder Dusfen hulpgaten te formeeren, een confereeren en delibereeren, zo dat Dingsdag middag nog niemand te Dusfen was om de ontlasting ider Coupures te reguleeren; en 's Woensdags ogtends kwam de tydirg van een droeLlllll 3 vi-
Leyden.


Ley-
g?EH-
192S NIEUWE NEDERLANDSCHE
vige flag, namelyk het doorbreeken dei bovenfte Coupure aan den Nol te Woudrichem , waar op nog zwaarder volgde; op den 19 February, toen 'er onder Hedikhuizen, aan het Verger Einde ook eene doorbraak kwam, het welk veel alarm en gekerm onder de Vlugtelingen maakte. Dit is eene flaauwe fchets van den geleden rampfpoed, en van de laage of binnen-Dorpen is bezwaarlyk tyding te bekomen, vermits ^er menig huis tot het dak in 't water moet ftaan; en het akeligst is, dat het Land van het kunstwater niet ontlast zynde, nog met ys is bezet, enz.
„ Men verneemt dat de Provifioneele Reprefentanten van Holland, in deezen nood provifioaeele voorziening hebben gedaan, met ƒ 2000 Guldens aan de Regeering van Heusden af te zenden, om onder de ongelukkige Bewooners te worden verdeeld."
Met veel ftatelykheids gefchiedde, op den g deezer, het in Eed neemen van de Burger - Schutterye deezer Stad. 's Middags ten twaalf uuren begaven zich de 8 Com. pagnien van deezer Stads Schutterye , en daar toe behoorende Compagnie Kanonniers, van de huizen hunner Kapiteins, alwaar zy vergaderd waren, naar het Raadhuis, voor het welk zy zich allen fchaarden, de Compagnie Kanonniers in het midden ftaande. Vervolgens wierden alle de voornoemde Compagnien één voor één in den Eed genomen, Waartoe van denProvifioneelen Raad gecommitteerd waren het Committé van Algemeene
\7»>i,.


JAARBOEKEN, Maart, 1705. 1927
Veiligheid, de Commandant der Stad,mitsgaders de Adjudanten; en by welke gelegenheid de Burger Tsbrand van Hametsveld, Prefident van den voornoemden Raad, en Lid van het gezegde Committé, aan elk der Compagnien de volgende Aanfpraak deedt:
BURGERS!
HEIL en BROEDERSCHAP/
JCJet geweld, uwen edelen Heldenmoed duchtende, had U uwe Wapenen ontnomen; de Vryheid heeft ze u weder gefchonken; U wedergefchonken, om haare en uwe Rechten met kracht tebefcher. men, tegen geweld en tegen oproer. Uwe Voorvaders, Leydenaaren! hebben in eene vorige eeuw met hunne Wapenen de aanvallen der Dwingelanden op deeze Vesten verduurd; zy hebben met hongersnood en pest kampende, zich bereid getoond om den linker arm te eeten, terwyl de rechter "vuist tot den laatften levensfnik het zwaard bleef zwaaien, om het morrend oproer van binnen te breidelen, en de dwingelandy van buiten te beftryden. De Voorzienigheid zag hunnen Moed en Vryheidsliefde , en Jachtte hen aan. Zy hebben overwonnen.
Neen, Leydenaars! gy zy t geen verbasterde Nazaten van uwe dappere Vsorvaderen. Ook in uwen boezem klopt datzelfde hart; in uwe aderen ftroomt dat zelfde bloed voor de Vryheid en de Rechten van den Mtnsch, het welk hen wonderen deed verrichten. De vryheid verwagt van u met grond befcherming. Deeze Stad, dè Gemeente, uwe Medeburgers , uwe dierbaarfie panden, Vrouwen en Kinderen, de afgeleefde Grysaart en de tedere Zuigeling , zy maaken ftaat op rust en veiligheid onder de fchaduw van uwen gewapenden arm. Het hol1.11H1 4 lend
Leyden.


ipa8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
DEN,
Aanfpr. yan Y. van Ha rnels-
lend oproer,de morrende muitzucht verfchuilt zich in haar duifter hol, verfchrikt door den glans van uw fchitterend Staal, Het gekletter uwer Wapenen jaagt den Despoot en AriftQCraat den fchrik in 't hart , en niemand durft beftaan de Vryheid aan te randen, die een gewapenden Heldenftoet van vrye Burgeren tot haare lyfwacht heeft.
Officieren en Burgers! dat die heldenmoed, die zucht voor Vryheid, welke u thans de oogen uitftraalt, Ulieden eeuwig beziele! Zo het nodig moge wezen, dat God verhoede! de Wapenen dadelyk te gebruiken, dat dan niemand aarfele; dat dan niemand huiverig zy, om zyn leven veil te hebben voor de Vryheid, voor de handhaving van onze algemeene belangen! Eerloos zy de Officier, die, waaneer,de Vryheid te wapen roept, niet met bedaard beleid en onbezweken dapperheid zynen Burgeren voortreed, en de gevaaren tart! Eerloos zy die Schutter, die dan zyne Officiers niet onverfchrokken volgt, die bedacht zou zyn, om zyne Gelederen te verlaaten, en naar zelfbehoud om te zien! Eerloos allen , die niet tot den laatften druppel zelfs van hun bloed opofferen , liever dan voor geweld te wyken , en de Vryheid, Stad en Vaderland door vuige lafhartigheid te verraden.
Burgers! Daar is niemand onder ons, of zyn geheele ziel is doortrokken , met die heuglyke waarheid: Wy allen zyn vry! Wy allen zyn gelyk ! niemand onzer zal ontrouw aan dezelve zyn, en zyne Vryheid en Gelykheid willen verwisfelen voor eene onderwerping aan eenen Prins, of aan eenige Grcoten, om van die eenigen heul te wachten. De Godsdienst zelve vervloekt elk, die op Erinsfen of op menfchen vertrouwt; de Godsdienst roept on tot Vryheid en Broederfchap! Wy, uwe Ver cgtnwoordigers, door U zeiven verkozen, en met ü: vertrouwen verwaardigd, uwe Officiers, en Gyiier'en, wv maaken met onze overige Medeburger» Hechts één ligchaam uit, in rechten even vry,
evesi


JAARBOEKEN. Maart, 1705. 1920
even gelyk. Vervloekt hy, die zich flechts een oogenblik verbeelden zou, meer rechts te hebben dan zyn vrye Medeburger.
Maar, Burgers! deeze Vryheid en Gelykheid beveelt tevens Orde. Allerbyzonderst is orde en onderwerping aan de wet noodzakelyk, waarde wapenen moeten behandeld worden.
Indien hier de discipline en tucht ontbreekt, worden die zelfde wapenen, die de Vryheid moeten befchermen, werktuigen des verderfs. Burgers/ Gy bezeft dit zelve, anders zou ik U wyzen op het voorbeeld van onze Broederen, de Franfchen. Zy kennen, zy gevoelen de Vryheid en Gelykheid; maar gy zyt zelve getuigen, hoe vaardig zy zyn, wanneer 'er te wapen geroepen wordt, hoe zy gehoorzamen niet flegts aan de beveelen, maar zelfs aan den wenk van hunne Bevelhebbers, wanneer zy onder de Wapenen ziet» bevinden; hoe getrouw en wakker zy zyn op hunne posten. Ja, ik heb hen met onbefchryflyk geduld, honger, gebrek, defelfte koude, en andere ongemakken zien lyden , zonder tegen de beveelen , of de Wet zelfs te morren.
Burgers Officiers/ Gy zult altyd gedachtig zyn, dat het uwe vrye en gelyke Medeburgers zyn, die hun vertrouwen in u gefteld hebben, om hen te geleiden en voor te gaan. Burgers! gy zult flipt aan de bevelen, die door uwe Officiers g». geeven worden, wanneer gy onder de Wapenen zyt, voldoen, ten einde deeze orde magt maake, en de ongehoorzaamheid aan de Wet uwe Wapenen niet vruchteloos, op dat ik niet zegge ver? derflyk, doe weezen.
Zie daar, Burgers! het geen de Vryheid en Gelykheid van U lieden eischt en vordert, het geen zy door den mond van uwe Vertegenwoordigers, die ons in hunnen naam aan u gezonden hebben, op dit oogenblik verwagt, dat gy, als lieden van eer, onder plegtigen eede voor God en de Waereld hier onder den blooten Hemel op hst ftaatLlllllj lyksj;
DLN.
danfpr* van Y. van Hamelsveld.


Let-
pen.
Aanfpr. yan Y. van Ha. melsveld.
1030 NIEUWE NEDERLANDSCHE
lykst verklaaren en beloven zult. U wordt geen Eed afgevorderd om gehouw of getrouw te zyn aan eenig byzonder Perfoon of Perfoonen; zodanigen Eed verfoeit myn hart, en hy is den vryen Burger onwaardig, maar gy zult de veiligheid der Stad en Gemeente, gy zult de handhaving van goede orde , gy zult de weering van dwinglandy en de beteugeling van oproer en muitzucht, gy zult onderwerping aan de wet en aan de wettige bevelen van uwe Officieren en Vertegenwoordigers, tot deeze einden (trekkende, beloovenen zweeren: en geen Burger is 'er, of hy bezeft de noodzakelykheid, en het gewigt van dezen Eed.
Burgers! door deezen plegtigen Eed zulrgy tevens kracht byzetten aan den Eed , dien wy als uwe Vertegenwoordigers, en aan den Eed, dien fommigen van uwe Officieren, alreeds hebben afgelegd , en by welken zy by deeze gelegenheid verklaaren te-volharden, en waar by wy en zy dezelfde getrouwheid, die wy van u verwagten, aan de Stad en Gemeente gezwooren hebben; dus Burgers! zullen wy, wanneer gy deezen Eed aflegt , op het heiligst en onfchendbaarst aan en met eikanderen verbonden wezen, om als een eenig man voor de Vryheid, de Rust, de Veiligheid te ■waaken, en geweld en oproer te weeren; dus zullen wy allen te geruster op elkander vertrouwen, daar God in den Hemel zelve getuige is, hoe wy ons tot onzen pligt in zyne tegenwoordigheid, verbonden hebben.
Het alomtegenwoordig Wezen vervulle ons met zynen eerbied! doe ons in. waarheid by zynen naam zweeren, en maake ons allen getrouw aan eed en plicht, op dat wy zyne zegeningen voor ons en ons nageflacht tot in de laatfte dagen genieten mogen!
Voorts wierd aan de Compagnien den te doenen Eed voorgelezen door den Secretaris van 't meergenoemde Committé, zynde van dezen inhoud:
„ Wy beloven en zweeren , op de erkende
„ Groa-


jaarboeken, Maart, 1795. 1931
„ Gronden van Vryheid en Gelykheid, gccstigd op de onvervreembaare Rechten van den Mensch ,, en Burger , de goede Inwooners deezer Ge „ meente in alles gehouw en getrouw te zyn, „ derzelver Rechten te handhaven en te befcher,, men, de Rust en Veiligheid te helpen bewaa,, ren, alle Geweld en Oproer trachten tegen te „ gaan, en te beteugelen, en, desnoods, goed ., en bloed voor onze en aller Vryheid op te of,, feren, ons onderwerpende aan de Wet, en aan „ de bevelen , welke ons door onze Vertegenwoordigers en Bevelhebbers zullen gegeeven „ worden."
De Eed voorgelezen zynde, wierdt door de Officieren mondeling gezegd, dat zweere ik, en Haken de Manlchappen, ten bewyze van derzelver aflegging van denzelven Eed, de twee voorfte vingers van de rechterhand op , en trokken voorts met flaande Trom af; zynde deze plegtigheid, niet tegenftaande het ongunftige Weêr, in gefchikte orde volbragt.
In onmiddelyk verband met de aanflel ling der nieuwe Schuttery ftondt het Pn* villoneele Wagt-Reglement, welk de Raac der Gemeente op dien zelfden dag deed afkondigen:
V R T HEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
De Provifioneele Raad der Gemeente van Ley den, doet by deeze weten, dat by denzelvei Jfcaad gedecreteerd is het volgende
pro-
let-'
den.
danfpr, van Y. van Ha* melsveld.
I 1


1932 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Leyden.
ProvifioneelWagtReghment,
i
] 1
i i
t i
£ c c c
PROVISIONEEL WAGT-RE. GLEMENÏ, voor de gewapen» de Burgery der Stad LEYDEN.
Art. I. De Officieren, Onder - Officieren en Schutters, mitsgaders den Bombardier of Corporaal en de Kanonniers, wier beurt het is ter Wagc te komen, zullen in volle wapenrusting, des avonds voor agt uuren moeten verfchynen op de Paradeplaats , welke zal zyn op de Nieuwftraat by den Burg.
IL Dadelyk na hef flaan van agt uuren op de Hooglandfche Kerkklok, zal door een of twee Tamboers de Vergadering geflagen , en daar na door den Sergeant-Majoor de Parade gefield worden.
III. De Parade gefield zynde, zal aan ieder Officier, Onder - Officier , Schutter en Kanonnier , welke aldaar in de wapenen prefent s, de gewoone Schutters penning worden afgegeven.
IV. Dadelyk na de uitdeeling der Penningen, sal meo de Paradeplaats verlaaten , en in order jaar het Raadhuis marcheeren, om de dienstdoenIe Wagt af te losfer,
V. Zo dra de opkomende Wagt zig op dc groote Perfe van het Raadhuis bevind, zal de naamyst der Compagnie of der Schutteren, wier Wagtieurt het is, gelezen, en de uitgedeelde pennin;en ingezameld worden ; zullende die geen welke liet op de Paradeplaats prefent, en dus van den ;ewoonen penning onvoorzien is, verbeuren twee tuivers.
VI. DeNaamlyst der opkomende Wagt gele:en zynde, zullen de Manfchappen, door den Sereant genommerd, en de Wagten afgedeeld woren; waar na de Schildwagten door de Corporaals pgebragt, en de 'gedetacheerde Wagten, onder ammando van hunne Officieren of Onder-Officie-?
ren,


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1933
ren, naar derzelver refpeftive Posten zullen aftrekken.
VII Dadelyk na dat de opkomende Wagt uit de Wapens gaat, zullen de geweeren aan de ge» nommerde pennen, ("die tot dat einde op de groo-j te pers van het Raadhuis geplaatst zyn,) moeten gehangen, en voor dezelve eenen fchildwagt geplaatst Worden; zullende een ieder gehouden zyn, met zyn eigen geweer dienst te doen, op verbeurte van zes ftuivers.
VIII. Die geenen, wier beurt het is op de Wagt te trekken, en abfent blyven, zullen in de volgende boete vervallen; als:
Een Kaptein en Kaptein-Lieutenant, Huivers.
Een eerfte en tweede Lieutenant, 20 ftuivers.
Een Sergeanten Bombardier, 15 ftuivers.
Een Corpora al, Schutter en Kannonnier, 10 ftuivers; van welke boete echter bevryd zullen zyn, die geenen, welken ziek zyn, zig buiten de Stad bevinden, of andere valabele redenen hebben; die ter beoordeeling van de Officieren zullen ftaan, mits daar van behoorlyke blyken geevende aan de refpecfive Officieren van hunne Compagnie, dié tot dat einde, daags na de aflosfing, des middags van twaalf tot één uur,op de gewoeneKrygsraads Kamer op het Raadhuis alhier, zullen vaceeren.
IX. Die geen , welke zig zonder confent van den commandeerenden Officier , van de Wagt begeeft, zal verbeuren het drie dubbeld van de boete der abfentie, in het voorgaande artikel gemeld.
X. Ieder Officier, Onder-Officier, Schutter en Kanonnier, zal den post, die hem docr den Commandeerenden Officier word opgelegd , getrouwelyk moeten waarneemen, op verbeurte van dubbeld abfent geld, ieder in zyne refpeclive qualiteit.
XI. Een Schildwagt, die zyn post verlaat, flaa-
pen-
Legden.
Provi'ioneetWagt» Regienent.


103+ NIEUWE NEDERLANDSCHE
Ley-
BEN.
Provi' [toneel WagtRegiement.
pende gevonden wordt, of denzelven niet behoorlyk en met alle attentie waarneemt, zal naar bevind van zaaken door het Collegie van Directie geftraft, en zelfs des noods onwaardig verklaard worden, om de wapenen ten dienfte fles Vaderlands te draagen.
XII. De Commandeerende Officier zal, zo dikwyls als hy zulks nodig acht, laaten patrouilleeren, als ook de Wagt in het geweer laaten komen , om dezelve te vifiteeren, aan al het welk zig niemand zal mogen onttrekken, op verbeurte van vyf ftuivers.
XÜI. Niemand zal zig op de Wagt aan eenige ongeregeldheden mogen fchuldig maaken, maar gehouden zyn, zig als een weldenkend en gefchikt Burger te gedragen , terwyl, in gevalle buiten Verwagting, echter iets ongeregelds mogt voorvallen, de fchuldigen, indien de zaak daar voor vatbaar is, in eene geldboete, ("mits niet boven de drie gulden,) zullen bekeurd worden , en die gehouden zyn te voldoen; tot het onderzoek en het doen der bekeuring, worden de Officieren en Onder- Officieren, welken niet in het geval gemêleerd zyn, benevens twee van de Schutters, daar toe uit hun midden te verkiezen, gemachtigd. En ingevalle deezen mogten oordeelen, dat de zaak, uit hoofde van deszelfs gewigt, voor geene pecunieele boete vatbaar was, zal dezelve voor het Collegie van directie gebragt, en aldaar naar den aart der zaak , afgedaan worden. Indien de bekeurde oordeelt, met de uitfpraak van Officieren, Onder-Officieren en de twee gequalificeerde Schutters , bezwaard te zyn, zal hy het vermogen hebben , om de zaak ter nader onderzoek, voor het Collegie van Directie te brengen , mits daar van, zo dra hy afgelost is, kennis geevende aan den Collonel, of by zyn abfentie aan den Lieutenant Collonel der gewapende Burgery alhier.
XIV. De wagthebbende Officier, die afgelosÉ ftaat te worden, zal zyn onderhebbende manfehap,
mee


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1935
fnet het flaan van agt uuren, in de wapenen laaten ] komen , en alzo de opkomende Wagt afwagten, j om door dezelve afgelost te worden, terwyl hy intusfchen de naamlyst zal laaten voorleezen, en. de abfenten aantekenen, zullende d'e geenen wel-j ken als dan buiten kennis van den Commandeeren-, den Officier abfent bevonden worden, verbeuren de boete, in het voorenftaan IX artikel gemeld. 6
XV De Officier die afgelost ftaat te worden, zal zorg moeten draagen , dat niemand, dan de vereischte Perfoonen, by het aflosfen der Wagt, op de Persfe tegenwoordig is.
XVI. Alle gevallen Boetens, zullen door den Commandeerenden Officier, aan den Rentmeester opgegeven moeten worden, die dezelve, door de daartoe, by het Collegie van Dire&ie gequalificeerde Perfoonen zal doen ophaalen.
XVII. Alle de Boetens zullen komen ten behoeve van de Kas der Schuttery, tot goedmaaking van de onkosten der Wapenkas.
Provifioneele Order op den Brand,
Het eerfte en derde deel der generaale Brandkeure van dato den 8 July 1759 , zullen provifioneel in volle werking blyven.
Het tweede deel der voorfz. Keure, zal mede provifioneel in volle kragt blyven, uitgenomen de veranderingen , welken in de volgende artikelen worden gemaakt; als:
In artikel 4 , zal men leezen voor de woorden Die van den Gerechte, Penftonaris, Secretaris, Griffier en Mede- Secretaris: Delfden van bet Committé van Algemeene Veiligheid en den Secretaris , benevers de Leden van het Committé van Crimineele en Civile Juftitie en hunnen Minister , mitsgaders alle de verdere Ministers, Clercquen, en verdere Bediendens, tot het Raadhuis der Gemeente behoorende.
Ia
^EY" )EN.
Vov*ioneelTVagtRegie*nent»


I93ö NIEUWE NEDERLANDSCHE
Lèt-
dew»
ProvifioneelJVagtReglemem.
In Art. 5. Dat de Bodensin plaats van de twee jongfte Scheepenen, de twee daar toe benoemde Commisfarisfen uit het Committé van Civiele en Crimineele Juftitie, als Comm sfarisfen van den Brand; mitsgaders het Convni.té van Civiele en Crimineele Juftitie, zullen waarfchouwen.
In Art. 7. Dat de Commandeerende Officier van de Schuttery, zo dra hy kennis van Brand bekomt, in plaats van aan den Prefideercnden Burgemeejleri aan den Prefident, of by zyne abfèntie tan het volgend Lid yan het Committé van Veiligheid , en de twee Commisfarisfen uit het Committé van Civiele en Crimineele Juftitie hier voren gemeld, kennis zal geeven.
Voorts zal men in 't generaal voor de woorden Die van den Gerechte, moeten lezen, het Committé van Veiligheid ; voor de twee Scheepenen de twee Gecommitteerden uit het Collegie van Civiele en Crimineele Juftitie ; en eindelyk voor de Kwartier- en Rotmeefiers, de Sergeanten en Corporaals.
Provifioneele Order by generaal Alarm.
Art. I. By onverhoopt alarm, zal de Groote of Poortklok doorgaande worden getrokken, en op dat fein, alle de overige klokken ; ook zal de Toornwagier aan alle zyden van den Toorn, door het blaazen op zyn trompet, het alarm aankondigen.
II. Op het eerfte gerucht of fein van alarm, zullen alle de Compagnien op hunne refpeclive loopplaatfen moeten verfchynen.
III. De refpeótive Officieren van ieder Compagnie zullen het vermogen hebben, om naar de plaats waar de nood het vordert, de nodige Detachementen af te zenden.
IV. De Compagnien zullen in geval van alarm, niet uit eikanderen mogen gaan, dan op fpeciaale order van het Committé vaa Veiligheid.
V. Dt


JAARBOEKEN, Maart, 1795. I93J
V. De Hoofd - Officieren, benevens dé Ad'üdauten, zullen by alarm, zig dadelyk op hec Raadhuis moeten begeeven, om de nodige Ordres van hec C ommitté van Veiligheid af te wagten , en dezelve aan de refpeftive Compagnien te doen overbrengen.
VI. Die in geval van alarm, buiten voldoende redenen abfent blyven . zullen verbeuren als •
Een Hoofd-Officier 25 Gulden. ' Een Kaptein en Kaptein-Lieutenant 12 Gulden Een eerfte en tweede Lieutenant en een Adjudant 8 Gulden, Een Sergeant en Bombardier 6 Gulden , en Een Corporaal, Kanonnier of Schutter, 1 Gulden, J
VII. By alarm zullen alle de Brandmeefters en de Spuitgasten, gehouden zyn, zig by hunne reipecfive Spuiten te vervoegen . en van daar niet mogen vertrekken , dan op bekomen order van het Committé van Veiligheid, alles op de boete bv de Brandkeure bepaald. 3
Gedaan in den Provifioneelen Raad, dén -ï Maart 1795 , het eerfte Jaar der Balaaf/chl rryheid»
Gezien door YSBRAND van HAMELSVELD, Voorzitter.
En op den 4 daar aan volgende' den Volke gepubliceert.
v By My,
\
K. DE PECKE R, p. t.
Secretaris.
Ter handhaavinge van rust en orde , deedt de Raad der Gemeente, op den 5 deezer* een Afkondiging, waarby alle oproerige ge-M ram mm ra (prefe
Leyden.
ProvisioneelWagtRegienentt


Leyden.
Publ. te gen Op roerigheden*
1938 NIEUWE NEDERLANDSCHE
fprekken en daaden, in één woord, al wat de vreedzaame zamenleeving kan verftoo» ren, ftrengelyk verboden wierdt.
V KT HEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
BESLUIT.
De Provifioneele Raad der Gemeente van Leyden, overweegende, dat de heilryke gevolgen , welke uit de daarftelling van eene Maatfchappelyke inrichting, op gronden van Vryheid, Gelykheid en Broederfchap gevestigd, mogen verwagt worden, eenen ieder der Burgeren en Ingezetenen deezer Stad behooren aan te vuuren , om zich in alle opzichten die Voorrechten waardig te gedragen; en dat dus een iegelyk, van welk eene denkwyze hy te vooren ook moge geweest zyn, met aflegging van allen haat en partyzucht, en toereiking van de hand van Broederfchap aan eenen ieder zyner braave Medeburgeren , van zyne zyde verplicht is mede te werken tot aankweeking van alle die deugdzaame gevoelens, welke alleen hec richtfnoer der daaden van waarlyk vrye menfchen behooren te zyn, gelyk ook inzonderheid tot bevordering van alles, wat de openbaare ru>t, goede orde en veiligheid binnen deeze Gemeente kan verzekeren : overweegende, dat integendeel de kwaadwilligheid en vermetelheid van zommigen niet ophouden , om van tyd tot tyd onrustige beweegingen en woelingen van allerleyen aart te veroorzaaken, en daar door de openbaare rust en het algemeen welzyn der braave Burgeren en Ingezetenen deezer Gemeente, aan het uiterfte gevaar bloot te ftellen; en welke kwaadaartige onderneemingen dies te fchuldiger en ftraf baarder zyn, naar maate dezelve meer heimelyk aangeftookc en listig uitgevoerd worden, ten einde de fchuidigen, zo moge-
lyk,


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1039
lyk, door gebrek aan genoegzaam rechterlyk bewys , de ftraffende band der gerechtigheid ontgaan zouden: overwegende eindelyk, dat het ten hoogfte noodzakelyk zy, om tegen alle pogingen, die ten nadeele van de welvaart der Burgeren en Ingezetenen dezer Gemeente zouden kunnen ftrekken, ten fpoedigfte en ernftigfte te voorzien.
Gelast, dat alle Burgers en Ingezetenen deezer Stad, zich zullen onthouden van alle oproerige gefprekken, woelingen en daaden; van het verfpreiden van valfche en ontrustende geruchten, en generalyk van alles, wat ter verftooring der openbaare rust, goede orde en algemeene veiligheid deezer Gemeente ftrekken moet: op pcene, dat die geene, welke bevonden zullen worden zig aan eenige deezer misdaaden, 't zy zydelings, 't zy rechtftreeks fchuldig gemaakt te hebben, als verftoorders der openbaare rust en veiligheid, en al» vyanden der Vryheid en van hun Vaderland, anderen ten voorbedde naar vereisch van zaaken, zelfs met den dood zullen worden geftraft.
Wordende door den Proviüoneelen Raad alle Burgers eD Ingezeetenen deezer Gemeente, welke eenige kennis dragen van zodanige poogingen, die ter verftooring der publieke rust kunnen ftrekken , of van plaats gehad hebbende oproerige beweegingen getuigenis zullen kunnen geeven , voortaan verzogt en des noods gelast, om ten allerfpoedigfte zig deswegens te vervoegen aan het Committé van Algemeene Veiligheid, of den publieken Aanklaager dezer Gemeente; terwyl zy, die door den fchuldigen te ontdekken, zig van hunne pligc kwyten, en als braave Vaderlanders tot het algemeen Welzyn medewerken, verklaard zullen worden omtrend deeze Gemeente en het Vaderland wel verdiend te hebben; en zy, die bevonden worden door hun agterblyven en ftilzwygen den fchuldigen aan de regtvaardige ftraf zyner misdaad, zo veel in hun is, onttrokken te hebben, in tegendeel als vyanden deezer Gemeente en des Vaderlands Mrammmm 2 aaa-
Ley-
DEN.
Publ. teven Op* roerigheden.


Leyden.
1940 NIEUWE NEDERLANDSCHE
aangemerkt, gecorrigeert en naar bevind van zaaken, zelfs aan den lyve worden geftraft.
Aldus gedaan den 5 Maart I795, het eerfie Jaar der Bataaffiche Vryheid.
Gezien door YSBRAND van HAMELSVELD, Voorzitter.
En is deze ten zelfden dage den Volke gepubliceert.
By My,
K. DE PECKER, P. Z.
Secretaris.
Onder het voorgaande Beftuur, toen de kans nog twyfelagtig ftondt, welke der twistende partyen zoude zegevieren, hadt men dienftig geoordeeld, aan eenen iegelyk, die tot het hebben of gebruiken van Wapenen niet geregtigd wierdt geoordeeld, dezelve te doen afgeeven. Al aanftonds naa de Omwenteling hadt de Provifioneele Raad deezer Stad dien maatregel gewettigd, door foortgelyk een Befluit. De wederhoorigheid van veelen deedt, op den 5 deezer, dat gebod herhaalen en nader aandringen, by de volgende Waarfcbouuoing:
V RT H E I D. GELTKHEID. BROEDERSCHAP.
WAARSCHOU W I N G.
De Provifioneele Raad der Gemeente van Leyden, in ervaring gekomen zynde, dat niet tegen-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1941
genftaande de uitdrukkelyke intentie der Afkondiging van den 18 en 19 January dezes Jaars, tot overgifte van alle Geweer en Wapenen, door die geenen, welke niet uitdrukkelyk tot dezelve waren geroepen, nog veele der Burgers en Ingezetenen agterlyk zyn gebleven aan de Afkondigingen" te voldoen.
Dat 'er ook gevonden worden , die voorzien, van een dubbelde volle Wapenrusting, gemeend hebben te kunnen voldaan, wanneer zy flegts één derzelven overgaven, en andere welke op den 18; January deezes Jaars, tot bewaaring der rust,Wapens hebben ontfangen, en die, fchoon thans niet onder de gewapende Schuttery behoorende, dezelve Wapenrustingen nog Diet terug hebben gegeeven.
Dat voorts in minachting en verfmaading der Keuren dezer Stad, het fchieten met Snaphaaeen , Kanonnetjes, Piftolen, Vuurwerken enz,, verbiedende, het zelve nog van tyd tot tyd gehoord wordt, en met deeze en diergelyke middelen de rust in deeze Stad op veelerhande wyze wordt geftoord; befluit dat volgt:
Art. I. Elk Burger niet tot de gewapende Schuttery deezer Gemeente behoorende , zal terftond na deeze afkondiging, zyne Wapenrusting of Wapenrustingen en Ammunitie aan het tegenwoordig Collegie ter Directie der gewapende Burgery deezer Gemeente, tegens een behoorlyk Recepis, voor zo veel zy het eigendom van byzondere Burgers mogten zyn, afgeeven, ten einde in kalmer tyden dezelve aan de Eigenaars terug te kunnen geeven.
II. Elk Burger zal zich naar inhoud der voorige Keuren, ten deezen opzigte door ons by deezen vernieuwd wordende, omtrend het fchieten binnen deeze Stad gedragen.
III. Zy die in verfmading deezer Afkondiging, aan dezelve in hec een of ander artikel niet vol-
Mmmmmm 3 doen,
Leyden.
Waarschouw,imtreni het te-ug geeven van rJeweeren, enz.


Leyden.
1942 NIEUWE NEDERLANDSCHE
doen, zullen als verftoorders der rust, andere ten voorbedde worden geftraft. Gedaan in den Provifioneelen Raad, den j Maart
179J» ha eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
Gezien door YSBRAND van HAMELSVELD, Voorzitter.
En is deze ten zelfden dage den Volke gepubüceert.
By My,
K- DE PECKER, P. Z.
Secretaris.
De Stemgeregtigde Burgers, tot het verkiezen van een nieuwen Provifioneelen Raad zynde opgeroepen, tegen het begin deezer Maand, deedt de tegenwoordige Raad van de uitkomst der verkiezinge verQag in de volgende
AFKONDIGING.
VRYHEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
De Provifioneele Raad der Gemeente van Leyden , doet aan dezelve Gemeente weten, dat, ingevolge de gedaane Stemming by de oproeping in de verfchillende Wykplaatfen , als Leden van den Provifioneelen Raad zyn verkozen de Burgers:
Louw van Santen, Dirk Wormtr, Jan Kops, Pieter Vromans, Jacob George Hieronimus Hahn , Jacob Blauw, Anthony Diderik van den Santheu.


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1943
vel, Chriuiaan George Reinl'ard van Marle, Frederik van Leyden, Tsbrandvan Hamelsvcld,\ Nicolaas Bucaille, Comelis van der Reyden, Boudewyn van Rees, Nicolaas van Leeuwen, Pieten van Lelyveld P. Z., Adrianus Hartevelt, Ste-\ phanus Jacobus van Langen, Francais Kloppen-f burg, Piet er Leonard van Heilmann, Abraham \ Jaques la Pier re, Jean Paul Huzufft, Jan vanl Geuns, Abraham van Schelle, Abraham Seye Piet er Comelis Riemersma, Joost Romswinkell Etienne Luzac, Jacob le Poole, Frangois Abraham van Oyen, Jean Gysberto de Mey, Pieter Noordziek, Willem Costerus, Phndrik Begram Willem Jacob van Noort, Jacobus Wilhelmus van Staveren, Hendrik van Immefen, Johannes Albertus van Cleef, Jean van Lelyveld, en Johan Alben Huygens. Secretarisfen : Karei de Pec-
Hr f: Z'' elL3aa Pieter Dozy- T°t publieken Aanklaager: Jacob van Neck.
Voorts, dat door den Provifioneelen Raad zyn benoemd, als Leden van 't Committé van Algemeene Veiligheid, gewoonlyk vergaderende op het Raadhuis, des morgens van 10 tot ia uuren: Tsbrand van'Hamelsveld, Comelis van der Reyden, Abraham Jaques la Pierre, Abraham van Schelle, Pieter Comelis Riemersma, Joost Romswinckel en Hendrik Begram. Secretaris: Evert Jacob van Royen.
Als Leden van 't Committé van Civile en Crimineele Juftitie, gewoonlyk vergaderende op het Raadhuis, dagelyks, behalven Woensdags, ten 11 uuren: Dirk Warmer, Pieter ^romans, Anthony Diederik van den Santheuvel, Adrianus Ilartevelt, Pieter Leonard van Heilmann Jan van Geuns, Etienne Luzac, en Willem 'jacob van Noort. Secretaris: Arend BernardSwart.
Als Leden van hec Committé van Financie en Onderftand, gewoonlyk vergaderende op het Raadhuis des Maandags, Dingsdags , Donderdags en Vrydags, des avonds ten 6 uuren: Jan Mmmmmm 4 Kops,
Ley-
)en.
„ysi der erkozeeLedenan den laad.


Ley*
pen,
Lyst der verkozeneLedenvan den Raad.
[944 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Kops Pieter Vromans, Christiaan George Rein* hard van Marle, Boudewyn van Rees, Nicolaas van Leeuwen i Pieter van Lelyveld Pz„ francais Kloppenburg, Abraham Jaques la Pier re, Uranpois Abraham van Oyen. Secretaris: Johan An» dreas Cunccus.
Door bet Committé geadfumeerd : Ahertus Kleynenbergh en Jacobus de Fremery,
Als Leden van het Committé tot de Weeskamer, gewoonlyk vergaderende op het Raadhuis des Dingsdags, Donderdags en Vrydags, voormiddags ten 10 uureu: Nicolaas van Leeuwen, Dirk Wormer, Jan van Geuns. Subintreerend Secretaris: Johannes Niehot.
Als Leden van het Committé tot de Fabriekage en Plantioenen, gewoonlyk vergaderende op het Raadhuis, des Maandags avonds ten 6 uuren , en Vrydags namiddags ten 4 uuren: Nicolaas Bucaille, Jean Paul llaujji, Pieter Noordziek, Jacobus Wilhelmus van daveren, Johan Albert Huyghens, Karei de Pccker Pz. Secretaris: . G. W. van Gaasbeek,
Als Leden van het Committé tot de 1'ourage en Vivres, gewoonlyk vergaderende onder het Raadhuis , in de gewezen Bier-Excyns, daffelyks van 's morgens ten half' elf tot 12, en rsnamiddags van 4 tot 6 uuren: Stephanus Jacobus van Langen , .Abraham Seye, Jean Gysberto de Mix, Hendrik van Immejen, Johannts Al'bertus van Chef, Jean van Lelyveld. Secretaris: Pielt r van Amcydcn. -
Als Leden van t Committé van Asfignaten, gevvcjonlyk vergaderende in de Boomgaarulteeg, y-s morgens van 10 tot n uuren: Jean Paul Hatuft, Abraham Seye, Jacob le Poolc, Willem Jacob van Noort, Jan Milder s Jz., 11 tlhm van il llma, Corndis Joh du van Oyen, MichiclAbrah Vn van Peene, Pieter Weiland, Hendrik Pynje, "C. J, van Wiuur, Felix de Klopper. Secretaris: P.. van Heimeren.
1 ' ' AJs


JAARBOEKEN, Maart, i79j. 1945
Als Leden van de Commisfie van Inkwartiering, zittende permanent op het Raadhuis:
Anthony Diederik van den Santheuvel, facobus Wilhelmus van Staveren, Samuel Gerardus Klemrink, Nicolaas Pannevis, Amoldus van Gennep Comelis van Dyk, Willem van der Plas, Hendrik Goddeus , Jacob Verkouvi, Plendrik Johanncs Delfos K. Z., Willem Pot turn, Pieter de Vreedc de Oude , Jofcph Johannes Thys/èns , Jacobus Lammers, Hendrik Henkcs , Nicolaas Taverne, Dirkjolie, Gabricl van Ocrle, Samuel le Posle' Jacobus Schralen, Johannes Jofeph Bronsgeest' Abraham de Vreede Junior, A'gidius Luymes', Jacob Deeleman, Willem la Lau , Johanncs Reern , Hendrik Wynen, Clement Iknediclus, Karel Wynkool, Pieter van Heemeren en Johanncs van Waalboer.
Commisfie tot Organifatie van de Primaire Vergaderingen: Louw van Samen , Jan Kops Dlfk,fVoLmer> ^hristiaan George Reinhard van Marle, Jean Gysberto de Mey, Jan ten Brink, David du Mortier, Willem van de Goorber»h Jacobus van de Vyver, Jacob Meerburgh, Corsielis Heyliger, Amoldus Soek, Nicolaas Pannevis , Evert Jongeneel, Maarten van Beerendrecht Joannes Hartevele , Hendrik Jacob Voorllad Covert Willem van Gaasbeek, Plendrik Hoog lira riten , Jan Plendrik Moelée. Secretarisfen: f G de Mey en PI. J. Foorftad. '
Commisfie tot Berging van Mondbehoeftens voor de Franfche Armée: Pieter Noorchick en Hendrik van Immefem.
Ter Ordonnantie van den Provifioneelen Raad,
K. DE P E C K E R, P. z.
Secretaris'.
Onder de Handelingen der Provifioneele Mrammmm 5 Re-
Ley-
den.
Lyst der verkoze'ie Leden van den Raad.j


1946* NIEUWE NEDERLANDSCHE
Ley-
den.
Reprefentanten des Volks van Holland, (zie bl. 1646) hebben wy den Eed vermeld, door het Hof ontworpen , en vervolgens door de gemelde Reprefentanten goedgekeurd en alomme verzonden, om door alle Waereldlyke en Geestlyke beampten te worden afgelegd. Door het gantfche Gewest gefchiedde vervolgens het afvorderen en doen van dien Eed, zonder eenige openbaare tegenkanting, uitgezonderd in deeze Stad en te Amfteldam. By den Provifioneelen Raad, zo over den inhoud als forme van den Eed, eenige zwaarigheden zynde gerezen, wierdt dezelve teraade, het voldoen aan het toegezonden bevel, immers by voorraad, op te fchorten, en van dit befiuit niet flegts aan de gemelde Reprefentanten , maar ook aan de Municipaliteiten deezer Provincie berigt te doen toekomen. Dit gefchiedde op den 17 deezer, by den volgenden rondgaanden Brief.
VRY HEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
MEDEBURGERS!
"Vliet alleen by ons, maar ook by een zeer ^ aanzienlyk gedeelte onzer Gemeente, zyn zodanige bedenkingen en zwarigheden tegen den Eed, by de Reprefentanten des Hollandfchen Volks gearrefteerd, by derzelver aanfchry ving van den 9 Maart 1795, zo in deszelfs inhoud als forme gereezen, dat wy van ons niet kunnen verkrygen dien Eed af te leggen, noch dien van onre Medeburgeren af te vorderen; waarom wy gerefolveerd zyn, om deswegens
on-


JAARBOEKEN, Maart. 1795. 1947
onze Remonftrantien te doen aan gemelde Rev prefentanten, by eene Memorie, welke by ons; vervaardigd wordt, en waar van wy U ten fpoedigften een Exemplaar zuilen bezorgen; U intusfchen verzoekende te fupercedeeren met het doen of afneemen van dien Eed, tot dat gy deeze onze bedenkingen zult gezien en overwogen hebben.
HEIL en BROEDERSCHAP!
De Provifioneele Raad der Ge» meente van Leyden,
Op deszelfs last,
K. DE P E C K E R, P. Z.
Secretaris.
Leyden, den 17 Maart 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
Wel ras zag de aangekondigde Memorie het licht, niet meer dan vier dagen naa het verzenden van den llraks vermelden Brief. Zie hier het weluitgevoerd en bondig beredeneerd Opftel.
VRYHEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
De Provifioneele Raad der Gemeente van Leyden.
Aan de PROVISIONEELE REPRESENTANTEN van het VOLK van 'HOLLAND.
MEDEBURGERS" T~\e Provifioneele Raad der Gemeente van Leyden, ontving met verbazing uwe aan-
fchry-
)EW.


iq48 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Leyden.
Memorie van den Raad vanLeyden aan de Prov. Repref. van Holland,over den Eed.
fchryving van den 9 deezer, met den daar by gevoegden Eed. Alle de Leden van denzelven fcheenen op het zelfde oogenblik de onbeftaanbaarheid van denzelven te gevoelen, en bragten hunne afkeurende ftemmen, op verfchillende beweeggronden rustende , uit; terwyl een zeer notabel gedeelte onzer Medeburgeren, verwittigd door de nieuwspapieren van uwe op handen zynde aanfehryving, de gevoelens van den Raad met hunne gevoelens bekragtigde. Hier uit is voortgevloeid, dat wy, dien eigen dag nog, en aan uwe Vergadering en aan alle Gemeenten , die in dezelve Gecommitteerden zenden, circulaire Misfiven hebben afgezonden, houdende berigt van onze bedenkingen tegen het doen en afvorderen van dien Eed, en van de zwarigheden, waar door wy ons buiten ftaat bevinden, om aan die aanfehryving te kunnen voldoen. Wy begrepen, dat de gronden, waar op dit befluit van den Raad rust, en die wy in deeze Memorie zullen voordraagen, zo bondig en onwederlegbaar zyn in zig zei ven, dat zy alomme eene volledige overtuiging met zig brengen, en des achtede de Raad zig verpligt om fpoedig en onverwyld daar van kennis te geven, ten einde te voorkomen, dat die Eed by overyling niet hier en daar gedaan wordt, het welk de verwarring zoude vermeerderen, wanneer de Ingezetenen, by een nieuw Raadsbefluit van u, daar van weder zouden moeten worden ontheven , na dat gy van de bondigheid onzer bedenkingen, gelyk wy vertrouwen, zoudt zyn overtuigd geworden. Hier ziet gy derhalven, Burgers Reprefentanten van het Volk van Holland! het verhaal van het ten deezen by ons gebeurde, en de gronden van ons gehouden gedrag. Wy vertrouwen dat zy uwe goedkeuring zullen wegdraagen , en hier mede gaan wy ter zaake over, om u onze bedenkingen voör te diagen, waarom wy ons bezwaard p vin«>


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1949
Vinden om den ons toegezonden Eed te doen, en aftevorderen.
Dezelve zyn drieledig. Vooreerst loopen zy over het doen van Eeden in het algemeen; ten anderen tegen den inhoud van deezen Eed zeiven; en eindelyk tegen het voorfchrift van afvordering. Wat het eerfte betreft.
Wy zullen niet byzonder aandringen op de bedenkingen, die reeds zo dikwerf als regtmatig zyn voorgedragen, tegen het vermenigvuldigen der Eeden, nog tragten aan te toonen, dat in het tegenwoordig geval, geene zodanige allerdrmgendfte redenen voorhanden zyn, die het doen van denzelven zouden billyken, Wy zullen ook in geen onderzoek treden, of, in het algemeen genomen, de Eed op zig zeiven, en de daar aan verbonden zedelyke verpligting, met meer verbindende kragt werkt op de gemoederen, dan de fchrik der ftraffe op het overtreden van denzelven vastgefteld, en by ge. volg, of niet de Eed zelve daar door ten eenemaale overbodig wordt, en zulks vooral by eene Natie, by welke men, door het aankweeken van menfchenhaat en bygeloof, onder het vorig bedorven Gouvernement, alle gevoel voor de eeuwige wetten der rede verflikt, en alle eerbied voor de heilige voorfchriften van den Godsdienst, niet weinig gepoogt heeft te vernietigen.
Maar, Medeburgers! wy zullen de zaak voornamentlyk befchouwen uit het oogpunt, of het doen van Eeden in den tegenwoordigen ftand onzer betrekkingen, na de gelukkige omwending van het politiek Beftuur in ons Vaderland, en de daar by erkende rechten, nog met reden kan gevergd worden.
En dan moeten wy aanmerken, dat in een vry Gemeenebest eene regeering plaa's ' eert van wetten. Dat deeze wetten niet zyn het maakzel van éénen of van eenige weinigen, die
de- ,
Ley-
den.
Memorie van
den Raad van Leyden aan de Prov. Repref. van Hol'and,rver den Eed.


i95o NIEUWE NEDËRLANDSCHE
Leyden.
Memorie van den Raad yanLeyden aan de Prov. Repref. •van Holland,over den Bed.
dezeiven van hunne fteeds waggelende throonen, met eene beevende ftemme afkondigen; maar dat het wetten zyn van het geheele Volk, met nadruk door hunne geruglleunde Reprefentanten uitgefproken. Zodanige wetten, bekrag. tigd met 's Volks alvermogen, hebben geen bovennatuurlyk verband nodig. Die het volksbelang zoude durven verraden, moet de geheele kragt van het gefchonden Volk tot ftraf van zyne euveldaad ondervinden, en door het zelve verpletterd worden. Geene verzagting, geen vergoelyking kan gedoogd worden; voor de wet zyn allen gelyk, en het zwaard der regtvaardigheid , door het volk opgeheven, treft zonder aanzien van Perfoonen, en onderfcheid niet tusfchen kleinen en zo gezegde grooten. Wat derhalven onder de veelerieye gedaanten van het despotiek Beftuur kan nuttig zyn, is overbodig by een vry Volk; zodanige magtelooze verordeningen, veelal het bolwerk voor de onregtvaardigheden der despooten , en het welk eenige gerustheid aan hunne wroegende zielen verfchaft, is onteerend voor een vry Volk, dat door Burgerdeugden beftaan moet. Bovendien is het maatfchappelyk beftuur niets anders dan een burgerlyke inrigting. By de alom in ons Vaderland erkende Rechten van den Mensch wordt niets voorbehouden, dat eenigen zweem heeft van bovennatuurlyken invloed. Alles bepaalt zig tot burgerlyke rechten en tot burgerlyke betrekkingen, en zy, die, aan het aanroepen van den heiligen naam van het Opperwezen geene oorzaak tot verpligting zouden meenen te moeten vinden, zyn daar door niet in het minfte, in hunne Burgerlyke Rechten, minder gefield dan hunne andersdenkende Medeburgers. Het maatfchappelyk contraél is gemaakt tusfchen mensch en mensch, maar geenzints tusfchen menfehen, die, bovendien, nog alvoorens in eenigê hoegenaamde bovennatuur-
jy.


JAARBOEKEN, Maart, ij95, I95I
lyke begrippen zyn overeen gekomen. Het vorderen van Eeden, derhal ven, loopt buiten de aangegaane verbintenis; deeze roept geene overeenkomften in, die, hoe heilig en eerbiedwaardig op zig zeiven, echter niet in het Bmgercontradt begrepen zyn. Het waren buiten twyf-i fel des ook deeze en foortgelyke bedenkingen die de Franfche Republiek hebben bewogen' om het doen van alle Eeden af te fchaffen, en, de kragt der wet en de zekerheid, dat dezelve op het hoofd der fchnldigen zal nederkomen voor alle waarborg van plichtsbetragting aan tè neemen; en daar wy dit groote voorbeeld voor* ons hebben, meend de Raad van Leyden, dat hy op zyne hier te vooren geopenbaarde gronden veilig rusten mag; en althans te mogen verwagten, dat het doen van Eeden voor altoos onder de Bataaven, zo al niet door uwe Vergadering, althans eerlang door eene Nationaale Vergadering, zal worden afgefchaft.
Wy komen thans tot den inhoud van den Eed zelf. En hier moeten wy vraagen, wat de byvoegitig beteekent, te zweeren gehouw en getrouw te zyn aan de Hollandfche Natie, en aan haare Vertegenwoordigers?
Immers een van beiden moet waar zyn: die Vertegenwoordigers moeten hunnen pligt betragten, en, eerlyk en ter goeder trouwe, de aan hun vertrouwde belangen van het Volk behartigen, of niet. Is het eerfie waar, dan is het ook zeker, dat deeze byvoeging overtollig is; want dan zyn de Vertegenwoordigers der Natie in de Natie zelve begrepen, en zy kunnen nooit afzonderlyk befchouwd worden. Die de Natie trouw zweert, doet het ook aan haare eerlyke Vertegenwoordigers; want derzelver eerlyke Vertegenwoordigers hebben geene andere belangen dan de Natie; zy zyn de Natie.
Maar heeft het tegendeel plaats, en outaarten die Vertegenwoordigers in eigenbelangzoekers,
Lev-
DEN.
MemoHe van ien Raad >anLeyien aan ie Prov. Repref. ian Hol. 'and, 'ver den Bed.
I


Leyden.
Memorie var, den Raad yan Les den aa de Pro\ RepreJ yan Ho, land, over de Eed.
1952 NIEUWE NEDERLANDSCHE
kers, in Ariftocraten, die aan hun byzonder belang, en het belang hunner Familien, de belangen van het Volk opofferen, in welk eenen allerfchroomelyklten tweeftryd zoude dan de eenvoudige Burger, die onvoorzigtiglyk den Eed van trouwe aan de Volksvertegenwoordigers hadt afgelegd, gebragt zyn? hy zoude dan al-leen rampzalig kiezen moeten, om, ofte mis* ■zdoen tegen zyn Vaderland, of tegen zyneii .God, en de pligten te fchenden aan een van beiden verfchuldigd. Hy zoude moeten kiezen, '-om, of een fatelliet van de onderdrukkers zyner Medeburgeren, of een volkomen Meinëediuger te worden.
Het ware ten hoogden beledigende voor deeze Vergadering, indien wy ons hier eenige hoegenaamde uitweiding zouden willen veroorlooven; indien wy zelfs den fchyn van vermoeden zouden willen voedzel verfchaffen, dien gy met ons verfoeit. Neen, Medeburgers ! wy fpreeken van geene dan eerlyke bedoelingen, van geene dan waardige Volksreprefentanten; maar even zuiver waren ook de bedoelingen der Municipaliteit van Leydens Gemeente, toen zy in haare Refolutie van den 14 February aan haare Medeburgeren een Eed-Formulier van deezen inhoud voorftelde:
„ Ik beloof en zweer, getrouw te zullen zyn „ aan de Gemeente van Leyden, en aan den Raad, door haar verkozen; en met al myn , vermogen te zullen handhaven den vorm van 11 Beftuur, welke den 31 January 1795 door de „ Reprefentanten van het Volk van Holland by Publicatie is afgekondigd ; afziende van het voorig, en van allen Beftuur, welk niet ', op de gronden van Vryheid en Gelykheid 4, gevestigd is."
Dan zints wierden ons zodanige bondige bewyzen en bedenkingen tegen denzelven voorgedragen, waar op de Raad niet heeft geaar" zeld,


JAARBOEKEN, Maart, 1795. i9S
fceld, om van zyn onfchuldig dwaalpad terus te treden, en den Eed te veranderen in hel volgend Declaratoir:
„ Ik verklaare ais een eerlyk man, de grom ,, den van Vryheid, Gelykheid, Broederfchap, „ ondaelbaare Sonvereiniteit des Volks, en de onvervreerridbaare Rechten van den Mensch „ en Burger, te houden voor de eenige waare i, gronden der Maatfchappy, en dezeiven fteeds „ met al myn vermogen te zullen voorftaan en „ handhaven, zo als die ontvouwd en toege„ past zyn op ons Hoilandsch Volk, volgens ,, den geheelen inhoud der Publicatie van den „ 31 January 1795, het eerfte Jaar der Bataaf,, fche Vryheid.'s
Öp dit oogenblik doen wy hier, met vol. doening aan ons zeiven, deeze openlyke betuiging van de onwillige vergisfing, die by ons heeft plaats gegrepen, waar in" wy door het oud gebruik en duurzaame gewoonte, zagtelyfc zyn heenen gefleept, en kunnen niet anders dan by u dezelfde gevoelens onderftellen ; en op deezen grond moeten wy ter uwer verdere overtuiging u voor den geest roepen, hoe grievend, hoe vernederend het voor onze Medeburgeren zyn zoude, indien zy andermaalen izig verpligt vonden , om aan Perfoonen zig (door eenen Eed te moeten verbinden. Immers itoen wy ons juk hebben afgefchud, hebben zy (dien fchandelyken dienst met blydfchap afaeIfchaft, en met toejuiching, in ftede van deriizelven, den dienst der wetten aangenomen- hef iïs aan deezen en aan .«reen' nnrtprpn A;jr.c* j*.
jzy hulde zweeren, of als vrye mannen zweeren Ikunnen. Hoe dikwerf, helaas! hebben zy niet {die nu met recht de liefde van ppii mui ir-ir!
_ - —. „„„ vuii&
vwaardig waren, daar na bet pad van eer ver¬
naaien, m ^.yu lic vciviucMiijj van net zelve iin ftede van deszelfs huHe en trouw,-, vvaar' sdig geworden, Hier voof ftaat de vrye Burger
««"mu« DtOOt,
3
Ley-'
den.
Memorie van den Raad vanLeyden aan de Prov* Repref. van Huiland,over den Ècdi


Ï054 NIEUWE NEDERLANDSCHEI
Leyden.
Memorie van den Raad vanLeyden aar de Prov Repref van Hol land, over dei Eed.
bloot, zo hy onvoorzigtig aan Perfoonen trouw zweert; en het is hierom dat hy, die zo orazigtig is op het aangaan van verbintenisfeu , om dat hy ze heilig nakomt, het doen van zodanif.en Eed, zonder te aarzelen, verwerpt. Hier by moeten wy aanmerken, dat volgens uwe aanftelling de Provifioneele Reprefentatie van het Volk van Holland in uwe Vergadering huisvest; de Eed,'derhalven, die aan uwe Per- j
• foonen zoude moeten gedaan worden, zoude dan ook maar Provifioneel zyn kunnen; maar
• hier van komt geen bepaaling in denzelven voor. En zullen dan , wanneer dit tegenwoor-
• dig Provifioneel Beftuur in een algemeen verandert, zy, die deezen Eed gedaan hebben, daar dan ook weder van ontflagen worden? Welk . eene afwisfeling, welke fpeelingen met den heiligen Eed!
Maar bovendien ontvangt de maatfchappy geene verzekering van zodanige Eeden. De i waare Vryheidsvriend zal het afleggen derzelven weigeren, en anderen zullen ligtvaardig genoeg zyn, om denzelven te doen, zonder van denk- of handelwyze te veranderen. Keert te- , rug, Medeburgers! tot het rampzalig tydvak, dat wy zo pas zyn uitgeworlteld ; dat ieder aig in zynen boezem taste èn oordeele, wat j kragt men aan gedwongen Eeden, aan Eeden, die men doen moet om zyii beltaan te behou- 1 den. hebbe toe te fchryven.
Neen, neen, de waare verzekering voor het maatfchappelyk verband rust eeniglyk in de ver- | lichting der Burgeren. Zo deezen hunnen pligt | en hun belang algemeen kennen, dan zullen zy de heilige rechten van het menschdom met geene fchendige handen aangrypen; en zo zy ten deeze nog tot die hoogte niet zyn opgefte- ! gen, maar nog in het duistere omdwaaien, dan j zal hun bezef van de heiligheid van den Eed ook geene zodanige diepe groeven in hunne
har» j


JAARBOEKEN, Maart, 1795. lgss
harde harten indrukken, dat zy daar door da levendig gevoel bekomen, 't welk hun in ftaa Relt, om tegen alle de begochelingen en ftree. lende verleidingen van het eigenbelang en valfchen hoogmoed beftand te blyven.
Laat ons nu eindelyk tot het voorfchrift komen van afvordering. Gy begeert dat de voorfchreeven Eed worde afgelegd door alle Geestelyke en Waereldlyke Amptenaaren. DanK Medeburgers ! die Eed bedoelt , om , of de Amptenaars in het byzonder te verbinden tot het wel waarneemen hunner posten, of wel in het algemeen tot het voorftaan van de gelukkige verandering in het politiek Beftuur voorgevallen. In het eeilte geval moest in den Eed geene ingewikkelde hulde aan het tegenwoordig Gouvernement of de tegenwoordige adminiftratie voorkomen, maar hy moest het bepaald verband bevatten, om hunne posten als mannen van eer waar te neemen; en ondertusfchen hier van vinden wy geen enkel woord in denzelven. Hy mist derhalven alles, waarom hy gegeven is. Was het tweede uwe bedoeling en vorderde gy een zo gezegden ConftitutieEed, dan moest die Eed niet alleen door de Amptenaaren, maar door het geheele Volk worden afgelegd; want waarom die meerder gevergd van den beampten dan van den aaipteloozen Burger, daar het behoud der Conftitutie aan beiden even waardig en dierbaar is, en de beampten zig door deezen algemeenen Eed niet byzonderlyk in hunne byzondere betrekkingen als beampten verbinden? Maar dan zoude de afvordering van dien Eed ook deeze onjgerymdheid in zig bevatten, dat de Natie, huilde zweererde aan zyne Vertegenwoordigers, 1 die zy zelve daar toe verkozen heeft, inderdaad : zoude hulde zweeren aan zig zeiven. Zo zeIker is het, dat een Nauonaale Eed niet kan te jpas komea; maar dat, z. dezelve moet worNnnnnn s des
Letteen.
Memorie van
den Raad yanLeyden aan de Prov. Repref. van Holland,over den Red.


1956 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Leyden.
Memorie van den Raad yanLey den aat de Prov Repref. van Hoi land, over dei Eed.
den afgelegd , dezelve niet moet gedaan v orden, door de Natie aan haare Vertegenwoordigers, maar door de Vertegenwoordigers aan de Natie , die zy haare dierbaarfte belangen toevertrouwt, en tot zulke aanzienlyke Eerposten opvoert.
Vervolgens is het ons zeer byzonder voorgekomen, dat gy in uw voorfchrift gewag maakc van Geestelyke Amptenaaren. Deze zyn altoos monfters in een vry Gemeenebest. De Kerk en de Staat hebben niets gemeens met malkander, en het wordt meer dan tyd , dat deeze onnatnurlyke vereeniging, die het mensen'dom op zo veel bloeds en traanen te (laan kwam, in ons Vaderland, nu het zyn Beftuur op onbevooroordeelde wysheid en billykbeid mag vestigen, geweerd worde. Dat de duizende flagtoffers , die zy zelfs in ons Vaderland heeft voortgebragt; dat de onmenschiykheden en euveldaaden , waar aan zy zig aan onze Voorvaderen heeft fchuldig gemaakt, niet dan met fchrik en afgryzen in 's Lands Gefchiedboeken herdagt worden, en dat alle deezen het tegenwoordig geflagt ten baake verftrekke, om zig in dien grondpoel van menfchenhaat en eindelooze vervolgingen, niet weder onberaden ter neder te ftorten! en welke toch zouden de Geestelyke Arnptenaars zyn, die hier eenigzints zouden kunnen bedoeld worden ? de Leeraaren van de verfchillende Gezindheden buiten de Leeraars van de Gereformeerde Kerken, de Pastooren en Capellaanen, de Rabbynen der Joodfche Natie, zyn nooit op eender maniere als zodanig befchouwd; en wy kunnen niet zien op welken grond zy alhier eenigzints zouden kunnen aanfp aak maaken op dien' titel. Zouden het dan de Leeraaren zyn der Hollandfche , Engelfche en Walfche Kerken , om dat zy uit 's Lands Kasfe betaald worden? 't is meer dan te verwagten van de
bil-


JAARBOEKEN, Maart, i79S. 195?
billykheid en wysheid der Nationaale Vergadering , dat deeze ongelykheid haar doorzigtig oog niet onttnappen zal, en dus is het te voorzien, dat deeze onderlïelde waardigheid van Geestelyke Amptenaaren , toch, van geen langen duur voor hun zyn zoude; maar dat de verordeningen der Nationaale Vergadering , in alle betrekkingen der Burgeren, het zegel zal hechten op de zo veel beteekenende en zo heilzaame pligten van Vryheid en Gelykheid, en algemeene Broederfchap.
Wy geven derhalven, Medeburgers! U hier by ter overweging de bedenkingen, die hy ons zyn opgekomen ; bedenkingen, wier bondigheid ons aanfpoort om te verwagten, dat gy by nadere deliberatie zult afzien van ons te e;sfchen, dat wy deezen Eed doen, of denzelven van onze Medeburgeren afvorderen.
HEIL en BROEDERSCHAP!
De Provifioneele Raad der Gemeente van Leyden,
Ter Ordonnantie van denzelven,
(Was geteekendf)
J. P. D O Z Y.
Leyden, den ai Maart 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid, '
Niet dan hoogstaahgenaam konde het aan den Raad weezen, dat de genomene maatregel de goedkeuring der Gemeente , welke dezelve vertegenwoordigde, wegdroeg. In eene talryke Burger-Vergadering, op Maandag avond , den 23 deezer, gehouden , Nnnnnn 3 wies-
Leyden.
Memorie van den Raad vanLey» den aan de Prov. Repref. van Hol» land, over den Eed.


Leyden.
ï958 NIEUWE NEDERLANDS CHE
wierden de volgende Voorftellen gedaan en goedgekeurd:
„ Om aan den Provifioneelen Raad deezer Gemeente te kennen te geven, dat deeze Vergadering geen zwarigheid maakt, om, het algemeen gevoelen naar het hunne afleidende, uit naam der gantfche Gemeente van Leyden te declareeren, dat het gehouden gedrag van de Leden van den Raad, omtrent het weigeren van den Eed, door de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland voorgefchreeven, de hoogfte goedkeuring by hun wegdraagt. Dat deeze Vergadering, de gronden, welke de Raad in deszelfs Memorie, tot fundament van hun gevoelen ten deezen opzigte bybrengt, ook de haare maakt, en niet kan afzyn openlyk te betuigen, dat de Leden van den Raad , door dit hun gedrag wel verdiend hebben , niet alleen by deeze Gemeente, maar ook by het geheele Volk van Holland. Dat deeze Vergadering wyders, niet anders, dan zeker verwagtt-n kan, dat de Leden van den Raad, om lief noch leed, in geenen iJeclen zullen afgaan van hun genomen befluit ten deezen opzigte, als wanneer dezeiven dan ook, zonder de minfte bedenking, ftaat kunnen maaken, op alle de hiilp, byftand en onderfteuning, zo niet van allé de Leden der emeente van Leyden , althans van de Leden deezer BurgerVergadering, welke deeze openlyke betuiging, als Mannen van eer, tot hunnen laatften ademtogt, geftand zullen doen."
„ Zynde vervolgens ook befloten, om van
dee-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1959
deeze demarche dier Vergadering aan alle Burger-Vergaderingen en Sociëteiten in Holland, door de Dagbladen kennis te geven; en, indien zy met haar in het zelfde geval, en in dezelfde gevoelens zyn, haar aan te moedigen, om in deezen met haar gelykelyk te werk te gaan: of haar verzoeken, van anders zodanige middelen, ten deezen opzigte, zonder verwyl, in 't werk te willen ftellen, als dienen kunnen, om in eeze het zelfde doel, met haar, te bereiken."
Aan den Raad. der Gemeente , gaven, ?sanderendaags, eenige Afgevaardigden der Burger-Vergaderinge kennis van dit befïuit, 't welk met de betuigingen van het hoogfte genoegen wierdt ontvangen. Nog meer in 't oog loopende, en als zodanig te aange* naamer voor den Leydfehen Raad, was de ftap van een gedeelte der Rotterdatnfche Burgerye. Het gerugt van het voorgevallene te Leyden overgevoerd zynde na de Sociëteit, in de gemelde Stad, by den naam van Volksvrienden bekend , zondt dezelve eene plegtige Ueputatie, uit het midden van haar, om den Raad onzer Stad het genoegen en de goedkeuring , over den kórdaaten en Vaderlandlievende ftap,'te betuigen.
Op den 16 deezer was hier eene Afkon, diging gedaan, inhoudende eene dringende vermaaning tot het gebruiken van de werk. ftukken der Leydfche en andere Inlandfche Fabrieken: eene vermaaning , inderdaad , ten hoogden welgeplaatst, aangcz<ei, hei deerlyk verval der Stad, door de verregaan Nnnnun 4 d«
Leyden.


i96o NIEUWE NEDERLANDS C HE
Leyden,
Vermaa
nïngaat. de Burgery, tOi het dragen vat. InlandfcheStpfJen,
de gezetheid van veele Nederlandfche Bur» gers op uitlandfche voortbrengzels.
V R T H E I D. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
DE PROVISIONEELE RAAD DER GEMEENTE VAN LEYDEN, AAN ZYNE MEDEBURGERS!
Het is onnodig den deerniswaardigen toeftand van Leydens Gemeente te fchetfen ;Ale droevige ondervinding doet Ulieden dien gevoelen: de kwyning, het verval, ja byna de geheele ondergang rler voorheen zo bloeiende Leydfche Fabriek-Neeringen.
Zie daar de bron van 't onheil; de achtings.waardige nyvere handwerksman, die fteunpilaar van een vryen Staat, kan zig naauvvlyks meer binnen Leyden, met zyner handen arbeid, heï onderhoud voor zyn gezin bezorgen; de wer* keloosheid verwekt mismoedigheid, verwekt zedenbederf, en brengt den mensch op den rand des verderfs. Het voorige ontaarde Beftuur des Lands veronachtzaamde deeze bron van welvaart, en bevoordeelde de uitheemfche Manufacfuuren, of bragt de Placaaten daar tegen niet ten uitvoer.
Het is heden de tyd van algemeen herftel, Nederland heeft de kluisters, die de dwingelandy, onder den fchyn van Vryheid gefmeed hadt, verbroken; Nederland is vry! maar de vryheid en het geluk des Volks moet bevestigd , het Nationaal character moet gevormd, de aloude Hollandfche fpaarzaame arbeidzaamheid, cn goede trouw moet herfteid worden, en elk deugdzaam Nederlander zal hier toe met geheel zyn vermogen medewerken.
Welaan, braave Leydenaaren! geeft een voorbeeld van Vaderlandsliefde; kleed u niet langer


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1961
jrtet van buiten ingevoerde Stoffen, maar verfchaft werk aan u zeiven, aan uwen nyveren Medeburger, door U en uw Gezin te kleeden inet Leydfche, of zo 'er die vanzommige foorten niet voorhahden zyn, met andere Inlandfche Manufacluuren , die , met Vaderlandfche handen ■ bearbeid, aan menig Huisgezin het beitaan verfchaft'hebben.
Hier door zult gy kragtdadig de diep vervallen Leydfche Gemeente onderlteunen, en den bloei en welvaart doen herleven, daar uwe overige Landgenooten, door Ulieden, ter navolging zullen aangefpoord worden.
De door u zelf verkozene Vertegenwoordigers deezer Gemeente zyn Ulieden voorgegaan; zy hebben zig plegtig verbonden, de Leydfche en verdere Inïandfche Manufacluuren voor te ftaan, en zig daar mede by voorkeur te kleedèn; en Gylieden allen, volgt hen.
De Raad vertrouwt, dat het niet onnodig zy, den Amptenaaren deezer Gemeente hier toe byzonder aan te maanen, dewyl zy niet kan vermoeden dat die, ongedwongen , zyn voorbeeld niét "zouden volgen.
Gedaan in den Provifioneelen Raad der Gemeente van Leyden, den 16 Maart 1795, het eerfie Jaar der Bataaffiche Vryheid,
Gezien door JOOST ROMSWINKEL, Voorzitter.
En is deeze ten zelfde dage den Volke gepubliceerd,
By my,
K. DE PECKER, P. Z.
Secretaris.
yan de vrugtbaarheid van menig NeNnnnnn 5 der-
Ley-'1 ;
den.\ \
Vermaaning aan de Burgery, tot liet dragen van InlandfchcStoffen, i


Leyden.
EX-
5062 NIEUWE NEDERLANDSCHE
derlandsch Huwelyk, heeft Le Frank van Berkhey, in zyne Natuur lyke Htftorie van Holland, verfcheiden voorbeelden aangevoerd. Met het volgende, onder de dagteekening van den 25 deezer , uit deeze Stad vermeld, zou hy die Lyst hebben kunnen vergrooten. Men fchreef van daar:
„ Gisteren avond is alhier in den ouderdom van 86 Jaaren overleeden AujustivUS db Klerk , zynde van zyn handwerk een Schoenmaker, nalaatende een Weduwe van 88 Jaaren, met wien hy 67 Jaaren is gehuwd geweest, en by welke hy heeft gewonnen 14 Kinderen, welke Kinderen hebben verwekt 62 Kinds-Kinderen , en eenige derzelver )4 Agter-Kinds-Kinderen; zo dat uit dit Huwelyk zyn voorgekomen uo Menfchen, waar van by zyn overlyden nog in leven waren 5 Kinderen, 24 Kinds «Kinderen, en 24 Achter-Kinds-Kinderen."
Amsteldam.
Geduurende den loop der voorgaande Maand, was by de Provifioneele Reprefentanten deezer Stad een Befluit genomen, waar by het gezag van verfcheiden Corporatien , als Kerkmeesteren, Regenten van Godshuizen en anderen, merkelyk befnoeid wierdt; zynde die Refolutie van den volgenden inhoud:


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1963
EXTRACT uit de RESOLUTIE N der Provifioneele REPRESENTANTEN van het VOLK der Stad AMSTELDAM.
Woensdag voormiddag, den 25 February 1795, het eerfte Jaar der Bataafifiche Vryheid.
HPer Vergadering in deliberatie genomen zyn-1 de, dat verfcheidene Corporatien van Bewind binnen deeze Stad, ais Kerkmeesteren,, Regenten der Godshuizen en anderen , na de, heuglyke Omwenteling, welke zedert den 18 January deezes Jaars in deeze Stad te wege ge bragt is, provifioneel in derzelver funétien ge-, continueert! zyn geworden, en gelast, om de-; zeiven te blyven waarneemen op denzelfden voet, als zulks tot dien tyd had plaats gehad, zonder eenige bepaaling; het welk echter be* vonden wordt aan eenige bedenkdykheid onderhevig te zyn , voornamentlyk ten opzigte van het disponeeren over alle zodani..;e üfficien en Bedieningen, weike, tot dien tyd toe, ter diö» politie van de bovengemelde Corporatien hebben geftaan ; is goedgevonden, dienaangaande nader te reiolveeren, gelyk gerefolveerd wordt by deezen, dat door dezelve Corporatien re:lpecïivelyk over geene Oflicien of Bedieningen, 1 hoegenaamd ook, welke voorheen ter dispofi1 tïe van dezelve geftaan hebben, en na dato ideezes mogten komen te vaceeren, door dezelve Corporatien zal mogen worden gedisponeerd, :maar dat dezelve gehouden zuilen zyn alle voorvallende vacarur<-s terfibnd ter kennisfe der Provi* :fioneele Reprefentanten van het Volk deezer !Stad te brengen, om daar in zodanige voorziening te doen, als bevonden zal wor l"n te beihoören; met dien verfinnde echter, dat, in zo ' verre reeds door de meergemelde Corporalen
over
Am-
stel* dam.
Refiolu■ie omrent de nagt >an Kerkneeste'■en,enz.


1964 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
stelDAU.
Refolutie oni' irent di magt van Kerktneatercn?enz
VRT-
over eenige Officien of Bedieningen, zedert den bovengemelden 18 January deezes Jaars, mogte zyn gedisponeerd, zodanige dispofitien provifioneel zullen blyven in ftatu, tot dat dienaangaande mede nadere voorziening zal worden gedaan.
i En zal Extract deezes aan Kerkmeesteren, Regenten der Godshuizen , publieke Inlh'tuten en andere diergelyke Corporatien, welke provifioneel in derzelver functien zyn gecontinueerd, worden toegezonden, om zig dien con• form te gedragen; gelastende dezelve tevens, om ter Vergadering der Reprefentanten voornoemd, kennis te geven van alle zodanige Officien en Bedieningen , over welke en ten behoeve van wien , dezelve zedert den 18 January bovengemeld, bereids mogten hebben gedisponeerd.
Accordeert met voorfz. Refoiutien.
By'eene Verklaaring, op den 3 deezer by de Municipaliteit vastgefteld , gaf dezelve te verftaan, dat hoewel het regt van verkiezinge en aanftellinge van Burger-Officieren alleen aan de Schutters behoorde , de Municipaliteit, nogthans, van meeninge was, en derzelver involging op hetnadruklykst aanbeval, dat naamelyk gemelde Schutters, zo lang 'er geene algemeene Oproeping gedaan was , de door den Grooten Krygsraad gedaane provifioneele Verkiezingen en Aanftellingen van Burger-Officieren, al wel en wettig gedaan, verpligt waren te refpecfeeren.


JAARBOEKEN, Maart, 1795. i96§
V KT H E ï D. G E L T K II E 1 D. BROEDERSCHAP.
T\e Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Amfteldam, in ervaaringe gekomen zynde, dat by zommige Schutters', in de refpeétive Burger-Compagnien dienst doende, eenig misverftand en verkeerde opvattingen plaats hebben, nopens de verkiezing en aanftelling van derzelver Officieren, welke verkiezing en aanftelling by provifie op den ouden voet gelaaten, en overzulks by den Grooten Krygsraad deezer Stad, na dat dezelve by onze Publicatie van den 19 January deezes Jaars herfteid, en provifioneel in de uitoeffening van deszelfs oude rechten bevestigd was , is gefchied, even als of deeze provifioneele verkiezing en aanftelling in zig zoude fluiten eene daadelyke ontkenning van het recht der Schutters, om hunne eigene Officieren te benoemen en aan re ftellen; verklaaren, tot wegneeming van dit misverftand, mits deezen openlyk, dat het voorfchreeven recht van verkiezing en aanftelling van BurgerOfficieren, ontwyfFelbaar, aan dezelve Schutters alleenlyk is cornpeteerende, en niet dan op de wederrechtelykfte wyze aan dezeiven zoude kounen worden ontkend; ingevolge waar van dan ook alle aanftellingen, welke zedert de bovengemelde Publicatie, van den 19 January deezes Jaars, hebben plaats gehad, door den herftelden Grooten Krygsraad alleenlyk gefchied zyn by provifie, en tot dat by eene nadere en algemeene voorziening de uitoeffening van het meergemelde recht van verkiezing en aanftelling aan ie Schuttery zelve daadlyk zal kunnen worden toevertrouwd en overgegeven ; do»h willende tevens voorzien tegen alle wanorden en verwarringen, welke intusfch?n, uit de bovengemelde verkeerde denkbeelden zouden kunnen
Am-
stel*> dam.
Public, omtrent de prov. Verkiezingvan Burger-Offivieren.


Amsterdam.
Public, omtrent de prov. Verkiezingvan Burger-Officieren.
1966 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ontdaan, hebben zy provifioneele Reprefentanten nodig geoordeeld, ter confervatie der rust en goede orde binnen deeze Stad, wel uitdruklyk te ftatueeren, gelyk zy ftatueeren by deezen , dat de verkiezing en aandelling der Burger-Officieren, zo ais dezelve door den voorfchreeven Grooten Krygsraad, na dato der bovengemelde Publicatie van den 19 January deezes Jaars, zyn gefchied, en nog verder zouden mogen gefchieden, door allen en een iegelyk, en dus mede voornamentlyk door de refpective Schutters en verdere dienst doende Leden der Schuttery, zullen worden aangemerkt en gerefpecleerd, als wel en wettig gedaan; gelastende zy uit dien hoofde allen en een iegelyk, en wel fpeciaallyk de refpective Schutters en verdere Perfoonen, in dienst der Schuttery daande, de orders der invoege voorfchreeven aangedelde Officieren, diptelyk te obferveeren en' na te komen; en mitsdien derzelver qualiteit, als wel en wettig aan dezeiven gedefereerd, te' erkennen, tot tvd en wylen dat by het gantfche Bataaffche Volk, door zyne Reprefentanten een vast befluit en Reglement op da Wapening der weerbaare Ingezetenen van dit vrye Land gearredeerd zal zyn, en alzo met vrugt eene nadere inrichting van de gewapende Burgery deezer Stad tot ftand gebragt zal kunnen worden; zullende tot dien tyd toe, alle verkiezingen en aandellingen van Officieren, welke ftrydig met deeze onze Publicatie gedaan of ondernomen mogten, worden, als geheel onwettig gefchied zynde, van nul en geener waarde gehouden worden, en de Auteurs of Fautfurs van dien worden aangemerkt, als oproerzugtigen, Kwaadwilligen en perturbateurs der algemeene rust en eensgezindheid, tegen welken, naar bevind van zaaken, ten rigoureufie zal worden geprocedeerd.
AI-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. igg?
Aldus gearrefteerd en gepubliceerd den 3 Maart 1795» hei eerfie Jaar der Bataaffche Vryheid.
,.Ter Ordonnantie van voornoemde Reprefentanten,
G. BRENDER k BRANDIS, Secretaris.
Terjzyner plaatze hebben wy verhaald, hoe, op den dag'der Omwentelinge, ook hier ter Stede een Vryheidsboom" geplant was Doch dit Vryheidsteeken , in haast opgerigt, en tegen wind en weder niet lang belland, beantwoordde daarenboven niet aan den luister en het vermogen der Srad. Wel haast was men daarom bedagt, het een en ander te verbeteren, en maakte daar mede zo veel fpoeds, dat men tegen het begin deezer Maand gereed was, het Teeken op te rigten en ftaatelyk in te wyden; van de luisterryke omftandigheden, welke daar by plaats hadden , oordeelen wy niet ondienftig , een berigt, ons ter hand gekomen, hier te plaatzen.
Befchryving van het Feest der Vryheid, gevierd in Amfteldam, op den 4 van Lentemaand i79s, het eerfie Jaar der Bataaffche Vryheid.
Na dat op Woensdag den 25 February deezes Jaars, door den Burger Van der Aa uit naam van het Committé Revolutionair berigt was, dat op aanftaanden Woensdag de Vryheidsboom plegtig ingewyd zoude
wor*
5TEL3AM.


iq68 NIEUWE NEDERLANDSCHË
Am-
stel-
dam.
worden, zag men den volgenden dag, zyrt* de den 26 February, reeds den toeftel tot het planten van denzelven eenen aanvang neemen; den 2 Maart wierdt van de Puye van het Huis der Gemeente ('t Stadhuis,) afgelezen eene Publicatie, ftrekkende pm den Dam, ( het Plein der Revolutie,) Kalver- enBreeftraaten , nevens de Botermarkt, tegen de dag ter viering van het Vryheidsfeest ge. fchikt, te reinigen, als ook eene fchikking op het ryden der Rytuigen.
De Municipaliteit en het Committé Revolutionair, aan de Franfche Natie, in de Perfoonen van derzelver Vertegenwoordigers , die zig hier ter Stede bevonden , een blyk van vereerende dankbaarheid willende geven, hadden deezen genodigd, om zig , op den gemelden dag, des morgens , . ter aanfchouwing van de beraamde plechtigheid, op het Stadhuis te laaten vinden, alwaar men hun vooraf op een Dejeunè wilde onthaalen. Dit was beleefdelyk aangenomen.
Den, Boom dan midden voor het Huis der Gemeente, in eene regte lyn tusfchen de Kalverftraat en den Nieuvvendyk, geplant , ryst uit eene kolom, en verheft zig uit den grond, ter hoogte van 90 voeten. Den voet des Booms omringt een köóftlge grasheuvel,' waarop hy fchynt te rusten. De Boom is driekleurig, tiingersgewyze gefchilderd, en met eenen ;ak van eikenbladen bovenwaards omgeven; deeze verliest zig in de kru n , welke, volgens eene konStregelmatige fchikking van ineenge'voegde


JAARBOEKEN, Maart, i79S. ^
eiken takken en bladen, die zig bewegen is zamengefteld. Uit de eiken kruin, web ke het zinnebeeld is van burgerlyke befcherming, verheft zig het fpits des Booms, waarop een , met een driekleurige cocarde en lint verfierde, Hoed der Vryheid gezien wordt. De kolom, welke den Boom ter hoogte van vier en twintig voeten omvat, is van de dorifche orde. Zy verbeeld de Standvastigheid, en is omfiingerd met eene. lauwriertak, ten teken van blydichap en belooning. Op het kapiteel van aeeze kolom, en rondom tegen den ftam des Booms, rust,een Krygstrophé, beftaan. de in drie gebronsde wapenrustingen, met driekleurige bandelieren en pluimen vereerd. Zy maaken, door palmtakken vereenigd, eene groep uit, welke in verband Raat met de Schilden, zodra deeze aan de kolom waren opgehangen. , °P den d*S van het Feest hadt men s morgens zeer vroeg rondom den Vrvbeidsboom, op eenen aanraerkelyken afftand van denzelven, paaien in den grond gezet, en met touw befpannen. De binnenzyde van deezen wyden kring was voor negen uuren reeds met eenige Coronagnien gewapende Burgers bezet; behalven de Compagnie Burgers , welke de wacht op t Huis der Gemeente hadden, zag men voor het zelve vier Veldftukjens, met de by elk Stuk behoorende Burgers Aniïlensten in hunne uniformen, geplaatst
Tegen denzelfden tyd verzamelde zig 'de gewapende Burgery, voor zo verre deO o o o o o 2el-
Am-
stei.dam.


Am-
STELt>am,
1970 NIEUWE NEDERLANDSCHE
zelve een gedeelte van den trein zoude uitmaaken, op haare loopplaatfen , van waar zy vervolgens, met vliegende Vaandels, naar de haar aangewezen StandplaatJen trok. Deeze waren in de Kalyer- en Breeftraaten , alwaar zy zig in twee ryen fchaarde, om den trein midden door dezeiven ongeftoord te doen heen trekken. Deeze gefchaarde reyen, een getal van zes en twintig honderd man beloopende, ftrekten zig uit tot op de Botermarkt, van waar de optogt eenen aanvang neemen moest.
Ten tien uuren wierd het Feest geopend, door het luiden van alle de Klokken der Stad. Eenige Leden der Municipaliteit hadden zig in de Kamer van 't Committé van Algemeen Welzyn, (weleer Burgemeesters Kamer) begeven, ten einde de Franfche Generaals Salme en Dusfausfaye, benevens eenige andere Perfoonen, aldaar te recipieeren, op een Dejeunè te reguleeren, en hen in de Gallerye, genoemd de Puye, ter bezigtiging van het Volksfeest, te geleiden, en vergezellen.
Intuslchen was het gelui der klokken ten elf uuren opgehouden, het geen door een vrolyk gefpeel van dezeiven vervangen wierdt; terwyl alle, die tot den trein behoorden , zig gedeeltelyk op het Amftelveld, in den Franfchen Schouwburg , op de Botermarkt en in de aldaar omgelegen, huizen vtrzamelden.
Het tot hier toe gebeurde hadt, niet zonder reden, veeien van Amftels Ingezetenen


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1971
óp de been gebragt, en zeer nieuwsgierig gemaakt. Deeze nieuwsgierigheid nam aanmerkelyk toe, en men werd tevens, als het ware, voorbereid om al het gewigt deraanftaande plechtigheid te gevoelen. Het gewoel fcheen eensklaps in eene Rille verbaazing herfchaapen, door het donderend gebulder van het kanon, dat op Stads wallen ligt, en waar van een en twintig Rukken, oogenbliklyk na eikanderen , zig met het liaan van twaalf uuren lieten hooren.
Nu hielden de klokken op met fpeelen, en de aanvang van den optogt was aangekondigd.
De trein werd geopend en geleid door twee Adjudanten van den wakkeren Krayen* hof, met naame A. F. Moll en Z>. C. Nol» thenius. Agter deezen zag men een Pauker en vier Trompetters te paard. Zy werden gevolgd door een Detachement Burger-Kavallery en Grenadiers zonder Vaandel; elk Detachement beltond ongeveer uit dertig Manfchappen.
Schoon negen hier op volgende Muziekanten het gehoor der aanfchouweren op eene ftreelende wyze poogden bezig te houden , werd echter aller aandacht gevestigd op een uitmuntend fraay Schild, dat door twee mannen in de hoogte gedragen , van het nieuwsgierig oog, byzonderlyk door het zien van een Franfche Vlag, welke boven over het zelve heen wapperde, reeds in de verte ontdekt was, doch thansnader by komende, door de beeldtenisfen, welk op Oooooo a het
Amstel-
DAMf


Am*
steldam.
,97a NIEUWE NEDERLANDSCHE
het zelve waren afgemaald, de verwondering van een ieder tot zig trok.
Dit Schild was, even gelyk de twee overige, langwerpig rond, zes voeten hoog, en vier en een half voet breed. De uiterfte rand van het zelve, en die der anderen, wasverfierd met een gefchilderden krans van eikenof burgerloof, dat door driekleurige linten byeen gehouden werd. Op dit eerfte Schild zag men Jmftels Stedemaagd, in eene dankbaare houding afgemaald. Zy hield in de eene hand het zinnebeeld der Vryheid, zynde een Muts, in de andere dat der Gelykheid, bellaar de in een Waterpas. Naast haar ftond een ftout afgemaalde fiere Frank, die haar in het verkrygen der Vryheid behulpzaam geweest zynde , haar van derzelver duurzaame bezitting, op eene kragtige wyze, verzekerde. Beide de Beelden van dit Schild, door het oog der Voorzienigheid beftraald , waren, even als die der ovengen, in het graauw afgemaald. Waarheid In Erkentelykheid hadden onder het zelve, met groote letteren, doen fchryven: DOOR FRANSCHE HULP h XIX JANUARY MDCCXCV. ... . . .
Agter dit Schild volgden onmiddelyk de Leden der Leesgezelfchappen, die, zowel als de gewapende Burgers, het Volk van Amfteldam verbeeldden.
De vreugde, welke op het gelaat deraanfchouweren van oogenblik tot oogenblik zigtbaarer was geworden, maakte nu, op het zien van hun, die den trein der Leesgezel-
fchap-


JAARBOEKEN, Maart. 1795. t$j%
fchappen befloten, plaats voor andere aandoeningen. En geen wonder: immers hier zag men hun, die gedeeltelyk door byzondere Burgers, gedeeltelyk door de Leesgezelfchappen waren afgevaardigd geworden, om hec bekende Request tegen het inneemen van de Engelfche Troepen enz., op den 14 October 1794 aan Burgemeesteren te overhandigen.
Men zag hun hier op het Feest by eikanderen, voor zo verre zy geene Leden van het een of ander Committé waren; zy waren onderfcheiden door een driekleurig lint om den rechter arm. Op het zien van hun, vervulde natuurlyker wyze diepe verontwaardiging het hart des aanfchouwers over het geen hun wedervaaren was; maar men zag deeze Mannen tevens, onder eene ftille bewondering over hunne betoonde trouw en ftandvastigheid ftatig voorby treden.
Eenige Vrywilligers met den fabel in de hand volgde nu, en hier op naderde het Committé Revolutionair; deszelfs Leden gingen gewapend, twee aan twee. Men begrypt ligtelyk, dat men hun niet zag voorby trekken, zonder zig nogmaals te verbaazen over hunne ftoutmoedigheid in het beraamen eener Revolutie, ten tyde, toen het naauwlyks geoorloofd was aan eene Revolutie te denken; zonder hun beleid daar in, en hunne edele pogingen ter voorkoming van wanorde, welke zo gelukkig gefiaagd zyn, dankbaarlyk toe te juichen. Eene rei van Amfiels jeugdige Maagden, allen op eene eenvoudige, dog zeer bevallige wyze in Oooooo 3 het
Amstel*
DAM4


1974 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Amsterdam.
i
( I
1 I
hec wie gekleed, met bloemen verfierd, en met een groen takjen, ten teeken van blydfchap, in de hand, omringden hun.
Een tweede keurig Schild, welk, even gelyk het eerfte , van eenige Muziekanten voorgegaan, en met de Generaliteits Vlag verfierd was, vertoonde zig nu; op het zelve waren de Vryheid en Gelykheid afgemaald, onder de gedaanten van twee Maagden. Zy, welke de Vryheid verbeeldde, hield in haaren rechter arm een Speer, waarop de Hoed der Vryheid gezien werd ; zy rustte met den anderen arm op eenen hoekfteen, waar in gegraveerd waren de woorden: De Rechten van den Mensch ; aan de andere zyde des hoekfteens ftond het Beeld der Gelykheid: immers de zinnebeelden , welken zy in haare handen hield, toonden zulksduidelyk aan, namentlyk een Waterpas en een Pasfer. In den agtergrond, ter zyde van het beeld der Vryheid, vertoonde zig een' hoog opgefchoten Palmboom. Het is bekend, dat wegens dien boom gezegd wordt, 3at hy zig verheft, naar maate men hem aoogt te onderdrukken; eigenaartig las men jnder op dit Schild de woorden; VRYHEID en GELYKHEID. nNu volgden de Provifioneele Vertegenwoordigers van het Volk van Amfteldam; ieeze waren in het zwart gekleed, en ginjen twee aan twee agter eikanderen, aan ille zyden de duidelykfte blyken ontdekkende van de tevredenheid des dankbaaren v'olks , over het tot hier toe gehouden >eftuur van de Provifioneele Municipaliteit
dee-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1975
deezer Stad, en van deszelfs welmeenende gezindheid, om met dezelve, ter bevordering van de goede zaak, mede te werken. Vyftig Maagden, even als de voorgemelde gekleed, omringden ook dezeiven.
Hier op volgden onmiddelyk vier Col* lonellen van de Burgery, en agter deezen eenige Vrywilligers met den fabel in de hand.
Nu gevoelde zig de menschheid andermaal getroffen; men zag den Burgervriend C. W.'Visfcher, Maire deezer Stad, hebbende aan deszelfs linkerzyde den Burger M. C. van Hall, als Procureur der Gemeente.
Thans volgden, uit elk der onderfcheidene Committés, vier Afgevaardigden, alle omringd van eenige, als vooren gemelde, bevallig gekleedde en verfierde Maagden; vooraf die uit dat van Algemeen Welzyn, en dat van Waakzaamheid; by dezeiven waren gevoegd vier oude Lieden, uit het Diaconie Oude-Vrouwen- en Mannenhuis, en het Lutherfche Befteedelingshuis, uit elk één Man en ééne Vrouw; voorts uit elk Godshuis in de Stad één Jongen en één Meisjen.
Agter de Leden van het Committé van Algemeene Waakzaamheid en Algemeen Welzyn, gingen die van dat van Juftitie, en agter deezen, die van Koophandel en Zeevaart. Een aantal van twaalf hupfche Jongelingen uit het Kweekfchool tot 'sLands Zeedienst, verzelde zeer eigenaartig de geeqen, welken men, met reden, de bevordering van den, voor de welvaart des Oooooo 4 Va-
Am-
steldam.


Amstel-
dam.
i976 NIEUWE NËDERLANDSCHE I;
Vaderlands zo noodzaaklyken Koophandel en Zeevaart heeft toevertrouwd. Hoe vaderlandlievend is dus de wensch, dat allen , die het wel meenen, jaarlyks eene kleine gift tot vermeerdering van het Fonds ter aanmoediging van 's Lands Zeedienst mogen toebrengen! Dit toch zal fteeds het voornaame bolwerk van Nederlands Onafhanglykheid en Vryheid zyn.
De afgezondenen der overige Committés volgden nu, op dezelfde wyze als de voorgaande , te weten van dat der Financie, van het Militaire, van de Inkwartiering, en van de Commisfien tot de Paspoorten en de Requifitie, als mede eenige afgezondenen uit het Vereenigd Committé van Omwenteling, het welk in deeze Stad zyne zitting houd. Negen Muziekanten fcheidden deezen van het derde Schild , waar boven een Vlag, met het wapen van Amfteldam, heen flingerde. Op het zelve waren twee Batavieren afgebeeld; zy omhelsden en drukten eikanderen wederzyds hartelyk de handen. Tusfchen beiden was een altaar geplaatst, waarop zig een brandend hart vertoonde; het altaar hadt het volgend opfchrift: een Hart voor het Vaderland. Ter zyde zag men een Olmboom , omilingerd van Wyngaardranken, waar door men te regt de hartelykfte vereeniging, en de welmeenendfte wederzydfche vriendfchap aanduidde ; van onderen op het Schild las men: BROEDERSCHAP.
Zes Leden van elk Leesgezelfchap gingen agter het eerfte Schild; ook hier zag & & men


JAARBOEKEN, Maart. 1795. 1977
men een gelyk getal agter het laatfte, op dezelfde wyze, voorby trekken. Zy wierden voorgegaan door eenigen, die, om der Vryheids wille, in het Jaar 1787 en vervolgens, gevangen gezet, maar op den dag der Revolutie billyk ontflagen waren. De naamen van deeze Mannen, die thans weder de vrye lucht mogen inademen, en de genoegens des gezelligen levens fmaaken, waren J. Louw er, N. Seller, T. Suur, J. Ver km, J. Loots, J. Melchers, A. Borchers en A. van Vollenhoven.
Twee Detachementen , een uit BurgerGrenadiers, en het ander uit Burger-Kavallery beftaande, volgden agter dezeiven, en werden telkens opgefloten door de gefchaarde Burgers, welken de trein voorby getrokken was.
Deeze naderde nu met eenen ftatigentred, onder het vrolyk gejuich eener ontelbaare menigte van aanfchouweren, het Plein der Revolutie. Op het zelve bevondt zig de Commandant Krayenhoff, met de twee Adjudanten A. van Leuvenigs Junior en J. Nagel Junior, en de twee Adjoints N. R. Hoevenaar en T. Tirion, benevens de gezegde Bufgermanfchappen in den afgebaakten kring; hier in heten zig ook veertig Muziekanten, by den Vryheidsboom geplaatst, lustig hooren. Het hoofd der kolonne was niet zodra op het Plein gekomen, of zulks werd door een en twintig fchoten van het Kanon beicend gemaakt. De genoemde Commandant JLrayenhof wagtte den trein op, en geleidde dien in den kring. Men ging op den
verst
Am-
3teldam.


Am-
steldam.
1978 NIEUWE NEDERLANDSCHË
verst mooglyken afftand van den Vryheidsboom rondom denzelven, tot dat de geheele trein zig, op eene gefchikte wyze, binnen den kring bevondt.
De gewapende Burgers, die denzelven hadden opgelloten, verdubbelden de reyen der geenen, die bevoorens de bezetting aldaar hadden uitgemaakt. De Leden der Leesgezelfchappen vormden ook een kring om den Boom, en daar in plaatften zig de afgezondenen van de Municipaliteit, en van de overige Committés, benevens de Maagden, de Schilddraagers en anderen.
Uit het midden van allen deezen ftak de Vryheidsboom op eene grootfche wyze uit.
By den trein bevonden zig nog de burgers L. Wetzler en J. de Fries, als Ceremoniemeesters. .
Nu ftond men met de verdere plechtigheid voort te gaan; doch vooraf werd er door een Lid van het Committé Revolutionair eene Aanfpraak gedaan aan de Leden van de Municipaliteit en van dc onderfcheidene Committés; waarna de Burger 6. Bos, als tegenwoordig Voorzitter der Vergadering van de Municipaliteit, uit naam derzelve, eene op de tydsomftandigheden toepasfelyke en kragtige Aanfpraak aan de rondom den Boom vergaderde Volksmenigte voorlas, welke by het befluic derzelve door een algemeen vivat de Vryheid! en net rammelen der Geweeren van de gewapende Burgers, werd beantwoord. , _
Hier op hing men, onder een afwisfelend aangenaam muziek, vrolyken zang, en ai-


JAARBOEKEN, Maart. 1795. 1979
gemeen gejuich, de befchreeven Schilden, driehoeksgewyze, aan de kolom; het eerfte werd gezien van den kant van het. Stadhuis , het tweede van de zyde der Kalverftraat, en het laatfte van den kant van den Nieuwendyk-
Zodra dit verrigt was, fchaarden zig de Maagden om den Vryheidsboom, en dansten , onder het voortduurend Muziek en Gezang, lustig om denzelven, met den vrolyken rondendans, op de wyze: Ah! ga ira. aanvangende.
Waarna de verblyde menigte baaren vrolyken dans aanving; en opgewekt door de vreugde ademende rei, wierdt dezelve welhaast algemeen. Toen zag men het levendigst beeld der ongedwongen Vryheid, der nederige Gelykheid en gulle Broederfchap. als zo veele vrugten, welke ons de Boom der Vryheid oplevert, in deszelfs vollen luister fchitteren. Aandoenlyk was het, de kloekmoedige Generaals der Franfchen, de achtingwaardige Leden der Municipaliteit en verfcheiden der overige Committés, hand aan hand, met Burgers van allerleyen ftand, dit heugchelyk Feest met een blyden dans te zien vieren. De ftok ouderdom nam mede deel in deeze vrolykheid, en huppelde als verjongd mede onder de danfende reyen. De jeugdige Maagden, de Weezen van allerlei Gezindheden, zag men met de Fran. fchen, hand aan hand , ten dans geleiden; de gewapende Schuttery danste in haafe gelederen, terwyl de Kanonniers mede
den
Amstel-
dam.


1980 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
stel» dam.
den vrolyken ronden dans, onder hetgeduurig zingen der Carmagnole, lustig dansten. In één woord, alles ademde eene door geen de geringfte ongenoegens of ongelukken geftoorde vreugde , ondanks de zeer groote menigte van toegevloeide aanfchouwers. Buiten de onberekenbaare menigte op het Plein zelve , zag men de huizen van alle zyden met Burgers en Burgeresfen opgepropt, ja veelen van hun tot boven op de daken aan hunne loflyke nieuwsgierigheid voldoen; de raamen van het Stadhuis bezet met de Leden der Municipaliteit en der Committés, die niet in den trein waren medegegaan, met de Vertegenwoordigers van de Franfche Natie, met de Generaals en Confuls dier zelfde Natie, met de Confuls van America, van Denemarken en Zweden, en met de Commisfarisfen en Directeuren van de, zig in de vereering en handhaving der dierbaare Vryheid, zo zeer onderscheidende en hoogstverdienftelyke Maatfchappy, bekend onder den naam van Felix Meritis.
Na dat het dansfen der Maagden, geduurende eenigen tyd, hadt aangehouden , en men zig te vergeefsch met de luisterrykfte vertooning hadt getragt te verzadigen, werd het gefchut ten derdemaal gehoord, ten teken dat de inwyding van den Vryheidsboom thans voor geëindigd moest gehouden worden. De Leden der Municipaliteit en der Committés, benevens de Maagden, begaven zig nu in het Stadiiuis, waar van veele
on-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1981
ondertusfcheri zig, na eenige ververfchingen genomen te hebben, wederom op het Plein lieten vinden.
De gewapende Burgers trokken, eene genoegzaame bezetting agterlaatende, af naar hunne Loopplaatfen, alwaar zy werden afgedankt. De Burger-Kavallery en Grenadiers bleven tevens op het Plein post houden, ter voorkoming van alle wanorde , terwyl de jonge Maagden zig toen op de Burgerzaal, met eenige Leden der Municipaliteit en Franfche Militairen, met dansfen vermaakten; waarna ze allen in den gewezen Scheepens Kamer, (thans de Zittingkamer van het Committé van Juftitie,) weder byeen vergaderden , en na eenige ververfching genomen te hebben, ten zes i:\iren door hunne bedienden afgehaald werden. Intusfchen heerschte nogmaals de luidruchtigfte vreugde rondom den Vryheidsboom, tot de betooning van welke thans aan een elk gelegenheid gegeven was.
By het naderen van den avond werden de Schilden van de kolom afgenomen, en men maakte den behoorlyken toeftel om dezelve te verlichten. Tegen agt uuren was zy flingersgewyze geïllumineerd, en vertoonde zig als een Fontein, welke verfcheidene ftraalen boogsgewyze uitwierp, tot op den rand van het agtkante Hek, dac rondom den Boom geplaatst was, welks bovenkant een Basfin verbeeldde, en daarom met eene dubbele rei van Lampions verlicht werd, en allen door boogen of fprongen te zamen vereenigd waren.
In-
Amsterdam.


iq82 nieuwe nederlandsche
Amstel-
dam.
Intusfchen verlustigde zig de menigte onder het zingen van gezangen, welke tot het gebeurde van deezen dag betrekkelyk waren. (*)
Waarna dit luisterryke en heugchelyke Feest, tot onfterffelyken roem der Ingezetenen van deeze drukke Waereldftad, eindelyk, naa den geheelen nacht in alle eensgezinde vrolykheid doorgeduurd te hebben, befloten wierdt.
Zie hier de beide Aanfpraaken , in het boven ftaande Verhaal vermeld:
AANSPRAAK van het COMMITTÉ REVOLUTIONAIR.
Burgers! Vertegenwoordigers des Volks van Amfteldam! en Gy allen, die in de onderfcheidene Committés geplaatst zyt, of aan het hoofd der Schuttery voor het welzyn en belang deezer Stad waakt!
Thans vieren wy het zo lang gewenschte Feest der Vryheid; der Vryheid, ons door list, verraad , en door in- en uitlandsch ge* weid, een reeks van Jaaren onthouden. Nog kort geleeden, verwagtten wy den ondergang van deeze Stad en van ons Gemeenebest. Nabuuren, nydig over onzen welvaart, en aan wier belangen zig een Huis, dat ons fchatten, bloed en traanen gekost heeft, verbonden hadt, deederi ons hunnen klemmenden fcepter meer en meer gevoelen. Laage afhangelingen , in het beftuur geplaatst, fmoorden elke Vryheidszugt
en
(*) De Gezangen tot dit Feest, varen op het verzoek van het Committé Revolutionair vervaardigd.


JAARBOEKEN, Maan, 179$. 1983
feh bereidden eenen algemeenen ondergang; doch de weldaadige Voorzienigheid waakte over ons, en op het tydftip, dat wy ons verlooren acht-: ten, daagde de Zon der Vryheid, en fchoot hier haare eerde ftraalen door de donderwolken op on£e pogingen neder , toen wy namenflyk; onze en uwe kluisters verbraken, en Gy dei teugels van het verwaarloosd bewind uit de< handen des Volks in uwe handen gefield zag. < Burgers! thans vieren wy het eerfte Feest1 der Vryheid. Wy hebben haar deezen Boom* tot een Gedenkzuil opgerigt; dezelve zy ons tot eeïi gedenkteken, dat wy, door de edelmoëdige hup der vrye Franfchen, en onze eigene moedige pogingen , in onze rechten zyn herfteid , tot dat der Vryheid, Gelykheid en Broederfchap, op ónwrikbaare gronden gevesrigd èene eeuwigduurende zuil, ter gedagtenis voor de NakomeÜngfchap, worde opgerigt. Nimmer moeten wy die zien, zonder in onze harten te zweeren, vry te willen zyn, en vry te willen blyven.
Burgers! wy eh de gantfche Burgery ftaaren op u, en zy verlangt met ons naar het tydftip, dat wv frezsmentlyk u, uit hoofde vari uwe Vaderlandlievende daaden betuigen mogen dat Gy u verdierftelyk gemaakt hebt voor het Vaderland en voor deeze Stad.
Burgers! dat wy dan reet de vrye Franfcheri de hand yan Broederfchap toereiken aan allé Volken, die de Vryheid waardeeren, en vry Willen zyn, en laaten wy ons beyv'erén, om zo veel m ons is, het waare geluk des mensch! doms te helpen bevorderen en volmaaken
Dat eerlang deeze Republiek, één en ondeelbaar, naar wyze wetten befluurd, het geluk der Bataaven volmaaké, en Vryheid, Gelykheid eri Broederfchap voor eeuwig in haar midden fej Vesiigd zie! 6
£PPPPP
AAfth
Aar-
5TEL3 AM»
dan-
"firaak 'an het )cmmité Revo* •uio' ain


Aar-
STELDAM»
Aanfpraaktot de Gemeen te.
1984 NIEUWE NEDEPvLANDSCHE
AANSPRAAK van de MUNICIPALITEIT fan AMSTELDAM, aan het VOLK, rondom den VRYHEIDS8QOM vergaderd, op den 4 Maarf 1795, het eerfte Jaar der Bataafijclie Vryheid,
BRAAVE MEDEBURGERS!
Behöef ik u op deezen voorbeeldeloozen dag wel aan te fpooren tot betamelyke vreugde, daar alles wat wy zien en hooren, ons ter -betooninge daar van de rechtmatigfte redenen geeft? Neen, Burgers! welke luister ook foms de tooneelen der dwinglandy vergezelde, welk een pracht men foms verfpreidde om Vorftelyke tyrannen te vereeren, nimmer kan het woest gejuich van derzelver Voorftanders in eenige vergelykinge gebragt worden met de blyde zangen van de Zoonen der Vryheid.
Juichende Burgerfchaar! dat ik u echter opwekke tot erkentenis aan de bron van alle zegeningen. Loof den goeden en algemeenen Vader der menfchen; hy heeft alles dienstbaar gemaakt, om de pogingen te zegenen van hun, die ons de Vryheid wilden aanbrengen. Loof God, wy zyn vry!
Burgers! dat ondertusfchen uwe vreugde u niet doe vergeeten, dat van den Tempel der Vryheid nog maar de eerfte grondflagen liggen, en dat het aan uwe kloekmoedigheid zal ftaan, om op die grondflagen een duurzaam gebouw te vestigen.
Dood of Vry zy dan uwe zinfpreuk! Zuïken, welken gy te recht kunt aanmerken afhangelingen van een ondeugend Hof of van deszelfs aanhangeren te zyn, deezen moet gy van hunne wanbegrippen tragten terug te brengen,
maar


JAARBOEKEN, Maart, 1795. i9%^
maar niet vervolgen; doch voor de Vorden zeiven zy uw dolk gewet J
Gy ziet deeze Vryheidsboom; ziet dien nimmer zonder u dringend en beflisfend aangefpoord te gevoelen tot handhaving der Vryheid.
En gy, jeugdige Kinderen van Bato! gy zyt door uwe Vaderlandlievende Ouders herwaards geleid: verlaat deeze plaats niet, zonder een onuitwisbaaren indruk van het geen gy gezien zult hebben, met ü te voeren. Zo moet zig de zugt tot Vryheid reeds vroeg in uwe harten vestigen, en uwe alles overheerfchende zugt worden.
Grysaards! gy ziet het geluk van Neêrlandsch Volk; hoe zeer vergenoegt u dit in uwen ouderdom ! gy nadert met waggelende kniën tot het graf; maar gy nadert het met gerustheid, want gy laat vrye nakomelingen agter.
Jongelingen! jeugdige Maagden, door wier aderen het bloed fnellyk vloeit 1 gy gevoelt wat het zy vry te zyn; maakt u tot handhaving der Vryheid gekhikt, door deugd en braafheid. Het Vaderland wagt van u de verdeediging van deszelfs waarachtig heil,
Bataaffche Vrouwen ! gy zyt met zulk een onwederllaanbaar vermogen over uwe Echtgenoten vöorzien: gebruikt dat vermogen, om hun ter verdeediging der Vryheid aan te zetten, en ik verwacht van uwe aanfpooring eene beilisfende tegenkanting ten voordeele der Vryheid; dan zal de dwinglandy te vergeefs haaren donder bezigen, om de gevloekte ontwerpen der heerschzucht te bevorderen. Gesnü dan, vol vertrouwen , uwen Echtgenooten het ftrydzwaard aan, en de woorden van uw laatst Vaarwel zyn: Overwint oï Sterft.
En voor zo verre gy Moeders zyt, dat hier op deezen plechtigen dag door u een heilige gelofte worde afgelegd, om uw Kroost op te Pppppp a V0Sa
Amstel»
DAM.
Aanfpraaktot de Gemeen" te»


Amsterdam;
Aanfpraaktot de Gemeen' te.
19S6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
voeden voor de Deugd , de Vryheid en het Vaderland.
Nog eens, waardig Nakroost der Bataavenï myne Medeburgers! hec zy ay geplaatst zyt m den gelukkigen ampteloozen kring der Burgery, het zy gy in onderfcheidene betrekkingen geroepen zyt om te arbeiden aan het heil desVolks! u allen bezweer ik getrouw te zyn aan Vryheid en Vaderland! Zyn uwe ketenen door uwe eigene pogingen , gefterkt door hulp der braave 'Franfchen, verbroken, uwe jukken verbryzeld ; leert ook, op hun voorbeeld , uwe dierbaarfte voorrechten te bewaaren! dat het den gevlugten Tyran, noch zyne laage (laven nimmer gelukke uwe waakzaamheid te verkloeken 3 noch uwen moed te ontzenuwen! altyd gewapend, zult gy tevens altoos gedugt zyn, en nimmer een oogenblik aarzelen tusfchen de keus: Slaverny of Dood; maar uw bloed, uw leven gewillig ten besten geven, wanneer uw Vaderland dit, ter zyner redding eischt.
By deezen plechtig ingewyden Boom verbinde ik U allen, in den dierbaaren naam der Vryheid, tot haare befcheroiing! dit is een heilig verbond, Burgers! 't welk ik in uwen naam fluite! de donder haarer wraak verplettere eiken ongetrouwen booswigt of lalfen aterling, die dit verbond ondernam te fchenden!
Wy zweeren in de tegenwoordigheid van den God der Vryheid, trouwe aan ons nu vry geworden Vaderland. Wy zweeren te leven voor de Vryheid en voor alle de daaruit voorvloeyende Rechten en Plichten! wy zweeren te iterven eer wy ons die geheiligde panden zouden laaten ontneemen! zyn blikfem treffe eiken meineédigen het hart, en voere hem uit ons midden; zyn zegen zy voor elke getrouwe de bron van gelukzalig genoegen! eens zullen de dasen, waarin welvaart en geluk hunnen zetel
0 ia


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1987
ïti ons Vaderland vestigen zullen, terug keeren! «San zullen wy ontflapen, met die troostryke verwachting van Burgers te worden van het volmaakt vrye hemelfche Vaderland.
In de voorgaande Maand plaatften wy,op bi. 910 en vervolgens, het Rapport wegens de Stads Financien. Uit een enkelen opflag daar van bleek de dringende noodzaaklykheid, om de vermogende Stedelingen in den arm te neemen, ter weeringe van de drukkende behoeften van meer dan éénen aart. De Provifioneele Reprefentanten, hetgewigtig ftuk tot een onderwerp hunner raadpleegingen hebbende genomen, befloten tot het doen eener Negotiatie van de gewigtige fomme vau agt Millioenen. Ue noodzaaklykheid van deezen maatregel, en eene vermaaning om dien re helpen bevorderen, was begrepen in eene Publicatie van den 6 deezer, welke tevens de voorwaarden der Negotiatie den deelneemeren aankondigde.
V RT II E I D. G E L T K II E I D. BROEDERSCHAP.
T"\e Provifioneele Reprefentanten van het Volk ■"-^ van Amfieldam, niets meerder ter harte neemende dan het geluk en den welvaart deezer Stad, en van derzelver goede Burgery, hebben al aanftonds, by den aanvang van hun provifioneel Beftuur, gemeend het oog te moeten Haan op den Haat der Stedelyke Financien: en hebben ten dien einde hun Committé van Financiën gelast, deswegens een nafuwkeurig on« derzoek te doen, en een gedetailleerd Rapport van deszelfs bevinding uit te brengen: waar PPPPPP 3 aan,
Amsteldam.


Am-
steldam.
Public, raakende eene Negotiatievan agt Millioc nen.
1988 NIEUWE NEDEPvLANDSCHE
aan, zo veel de kortheid des tyds toeliet, zynde voldaan, hebben zy nu verder van huunen pligt geoordeeld, den ftaat deezer Financien, zodanig als die door hun Committé bevonden, en aan hun gefuppediteerd is, aan de goede Burgery, door middel van de Drukpers open te leggen, ten einde dezelve, zo veel zulks by provifie mogelyk is, in ftaat gefield worde te beoordeelen , hoedanig , onder het beleid der voormaalige Regeering, het belang deezer Stad, 't geene niet anders is of zyn kan, dan het belang der geheele Burgery, is geadminiftreerd geworden, en tevens aan elk te doen begrypen de hooge noodzaaklykheid, om, door eenen gewilligen en kragtdadigen byftand , in de dringende behoeften, die thans plaats hebben, en welke geen uititel toelaaten, hoe eerder hoe beter te helpen voorzien.
Zou het hier toe nodig zyn, Burgers! dat uwe Provifioneele Reprefentanten uwen aandagt bepaalden , tot de overweging van elk deezer behoeften in het byzonder? zouden zy by u moeten aandringen de volftrekte verphgtmg, om de agterftallen aan de Wisfelbank, en de onbetaalde Schulden, wegens deugdelyke Leverantien, ten behoeve der Stad gedaan, te voldoen? voor de betaaling der Intresfen van reeds opgefchooten fommen, en voor de toekomftige onvermydelyke uitgaven, zorg te dragen? ot zouden zy U den hoogen nood van de onderfcheiden Godshuizen en andere weldadige en nuttige Geftichten moeten affchilderen, om U te overtuigen, dat, zonder uwe hulp, de traanen der Artsen, der Weduwen en der Wee* zen die gy in uwen fchoot opgenomen , en tot hier toe zo lofwaardig gevoed en gekoesterd hebt, niet zullen kunnen gedroogd worden? Neen, Burgers! gy hebt Jaaren lang een »1 te treffend voorbeeld gegeven van uwe »aauwgezetheid in hes voldoen aan uwe yer-
pin-


JAARBOEKEN, Maart, 1705. 19S9
bintenisfen, van uwe voorzigtigheid in het regelen uwer inkomften en uitgaven, en van uwe welwillendheid en menschlievendheid in het ver zorgen der hulpbehoevenden, dan dat zy nodig zouden hebben , tot deeze of dergelyke beweegredenen toevlugt te neemen, om uwe Vaderlandfche harten te ontvonken, tot medewerking aan het algemeen geluk.
Uwe Provifioneele Reprefentanten, Burgers! U den ftaat der Stads Financien, alzo in zyne waare gedaante voor oogen gelegd hebbende, houden zig dan ook verzekerd, dat gy daar uit weldra zult begrypen, hoe onmogelyk het is, om door het daarftellen van alle gepaste middelen van fpaarzaamheid en bezuiniging, die zy voorneemens zyn voor het vervolg by de hand te neemen, den tegenwoordigen dringenden nood te gemoete te komen; en dat zy, terwyl zy zig onledig zullen hou len, om de inkomlten en uitgaven der Stad, voor het toekomende, op eeneu goeden en evenredigen voet te vestigen, inmiddels nodig hebben uwe hulp en tusfchenkomst in te roepen, tot het byeenbrengen der genoe^zaame Geldfommen, die de thans plaats hebbende omftandigheaen vereisfcht 1 ; terwyl zy tevens vertrouwen , dat niemand uwer, van welke denkwyze hy ook zyn moge, zig zal onttrekken, om door het ter leen verftrekken van een gedeelte zyns »7ermogens, tot de herftelling der Stedelyke Financiën mede te werken; en dat zy, of hunne Succesfeuren, alzo zullen ontflagen Wyven van den onaangenaamen taak, om eene nadere geforceerde, en in alle opzigten minder voordeelige Geldligting uit te fchryven, waar toe zy, tot hun leedwezen, door de driigendfte noodzaakelykheid onvermydelyk zouden gebragt worden, wanneer binnen een Maand na deeze Publicatie, ureene genoegzaame Penningen wierden gefourneerd; in welk onverwagt geval, echter, zy, die in PPPPPP 4 dee-
Am-
steldam.
Public. raakenie eene. Negotiatievan agt Millioenen.
}


AFSTELDAM.
Public, raaken de eene Negotiatievan agt Militie nenx
i
i
1900 NIEUWE NEDERLANDSCHE
deeze Negotiatie hebben deel genomen, hunne alzo vrywillig gefourneerde Penningen zullen mogen doen ftrekken tot vermindering, van 't geene zy, als dan, zouden moeten opbrengen, en ook van die Penningen de nu bepaalde ln-t tresfen blyven genieten.
De Provifioneele Reprefentanten van het Volk yan Amfleldam, hebben aldus goedgevonden te arrefteeren , gelyk zy arrefteeren by deezen» voor rekening en ten behoeve der Stad,
Eene VRYWILLIGE NEGOTIATIE van agt Millioenen GULDENS, Hollandsch Courant, tot den Intrest van 3,7 perCt. in 't Jaar»
Art. 1. Alle Ingezetenen deezer Stad worden verzogt en ten fterkften aangemaand, om in deeze Geldleening deel te neemen, een ieder naar evenredigheid van zyn vermogen, inkomften of middelen van beftaan, mits geene kleinere fonunen dan ƒ 100, en voorts gelyke honderden of duizenden.
2. De deelneeming kan gefchieden van heden af, ter Thefaurie deezer Stad, in contant Geld, of gemaakt of ongemaakt Goud of Zilver; zullende die geenen, welke hun fournisfement in gemaakt of ongemaakt Goud of Zilver verkiezen te doen , zig kunnen vervoegen by den Esfayeur van de Wisfelbank deezer Stad, welke van de waarde van het zelve, volgens eene daar toe te bepaalene Inftructie, een Recief zal geven, dat op Thefaurie., als contant Geld zal worden aangenomen.
3. Alle die in deeze Negotiatie deel neemen, zullen gehouden zyn het beloop der fommen, Welke zy geheel willen fourneeren, met byvoeging hunner naamen, ter Thefaurieop te geven, of
• ite doen opgeven, door een Billiet vandeezen inhoud:
Ik


, AAR BOEKEN, Maart, 1795. 1991
ïk Ondergeteekende verklaare mits deezen, deel te neemea voor een fomma van
in de Negotiatie , groot agt Millioenen Guldens, door de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Amfteldam, gearrefteerd den 2 Maart 1795, het eerfte Jaar, der Bataaffche Vryheid; voor welke fomma de Ondergeteekende verzoekt Recepisfen aan hem. uit te geven.
Amfteldam den
4. Die geenen, welke ƒ 400 of daar boven fourneeren, zullen zulks vermogen te doen in, Vier gelyke termynen, van twee Maanden tot twee Maanden , en dus in de Maanden Maart, Mey, July en September; en zal aan hem, welke alzo in termynen verkiest te fourneeren, geen Recepis, maar alleen eene Quitaritie gegeven worden, van deezen inhoud;
Ontvangen van de fomma van
voor den eerften termyn of een vierde van
voor welke fomma Toonder deezes deel genomen heeft, in de Negotiatie ten behoeve der Stad Amfteldam, in dato
Zullende deeze Quitantie by het fourneeren van den tweeden termyn, in de Maand aan ftaande verwisfeld worden, tegen een Recepis yan gelyke fomma van ƒ
Amfteldam den welke Quitantie by het fourneeren van den tweeden termyn in een Recepis, volgens Art. 6. zal verwisfeld worden; wanneer weder voor het gefourneerde van dien tweeden termyn,,eene dergelyke Quitantie geseven , en by het fourneeren van den derden termyn, tegen eene Recepis zal verwisfeld worden, en "zo ook voor de volgende termynen , ten einde verzekerd te kunnen zyn dat die geenen, welke den eerften termyn gefourneerd hebben, ook de volgende gullen fourneeren; zullende alle Quitantien, PP PP PP 5 we>
Am-
3teldam.
Public. raaken» ie eene Nego'iatie'an agt Millioenen. •


1992 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Amsterdam.
Public, raakende eene NegO' tiatie yan agt Millioenen.
welke by den naastvolgenden termyn niet ver. wislèld zyn , ten behoeve van de Stad verbeurd en aan dezelve vervallen zyn.
5. Zy, die verkiezen mogten hun geheele fournisfement in ééns, en wel binnen een Maand na den datum deezer Publicatie te doen, zullen voor korting van de volgende termynen genieten een half perCt. 'sMaands, van die fommen, welke zy alzo vroeger zullen betaalen; welke korting insgelyks zal genooten worden door die geene, welke de volgende termynen, vroeger dan de bepaalde Maanden zullen fourneeren.
6. De Recepisfen, Art. 4. vermeld, zullen zyn van deezen inhoud:
Ontvangen van de fomma van
waar voor zo fpoedig mogelyk, aan Toonder deezes zullen uitgegeven worden Obligatien, in blanco of op naam, ieder van
ten lasten deezer Stad, onder verband van alle derzelver Goederen en Jnkomiten, en waar van de Intrest te rekenen van 1 Maart 1795, jaarlyks zal betaald worden op Coupons; tegen 3! perCt. ter Thefaurie deezer Stad.
7. Zodanige Burgers, welke, 't zy voor hun geheele fournisfement, 't zy voor een of meer termynen, voor ƒ 1000 of meer in deeze Geldleening participeeren, zullen, des verkiezende, een derde gedeelte der Penningen kunnen fourneeren in Bankgeld, tegen 100 perCt. , in Cnsgeld gerekend, zulks aifchryvende, of laaten affchryven, aan de Thefaurie-Ordinaris deezer Stad.
8. Alle Adminiftrateurs van Goederen van Min. deija?.r>s>en, geiyk ook de Weeskamer ,Diaconiën en andere I ellichten, zullen in deezeGeldleening moge.i det neemen, wordende e.aar toe, voor zo veei des nooas, by deezen geauthorifeerd.
Ai-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1993
Aldus gearrefleerd den 2, en gepubliceerd den 6 Maart 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid,
Ter Ordonnantie van voornoemde Reprefentanten,
G. BRENDER k BRANDIS,
Secretaris.
Eene Commisfie uit de Provifioneele Reprefentanten , tot het maaken van nieuwe Monfterrollen, voor het Zeevolk van deeze Stad vaarende, benoemd, deedt op den 6 deezer, van de volvoeringe der taak, haar opgelegd, het volgende rapport:
BURGERS!
T~\e Ondergeteekenden, doordrongen van het ^ groote nut en heil dat Koophandel en Zeevaart aan deeze Vereenigde Gewesten toebrengen , als zynde byna de eenige fteunfels van derzelver welvaaren en beftaan, hebben daarom ook begrepen, dat hun pligt vorderde, om daadelyk handen aan het werk 'te moeten flaan, tea einde, zo fpoedig doenlyk, dien welvaart te helpen bevorderen. Het is zeer natuurlyk, dat de Zeevaart even min zonder manfehappen, als de Commercie zonder geld, kan gedreven worden; daar dan nu de eerfte ilegts alleen tot hun Commisfie behoort, zyn zy bezig geweest, om zodanige middelen te beraamen, waar door, met goede orde en discipline te doen obferveeren, hier aan geene hindernisfen worden toegebragt. Het is genoeg bekend, dat ons Land in lang geen genoegzaam aantal Matroozen opleevert , om onze Schepen, die 's jaarlyks naar alle Gewesten der waereld ftevenen, te kunnen
be^
Am-
steldam.


1994 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
steldam.
Rappor; omtrent eene . nieuwe Mon~ fierroh Le.
bemannen: dus heeft dit Land altoos nodig, dat bet hier in door veele vreemde Natiën onderfteund, en onze Schepen met hun Volk veelal bemand worden. Om deeze nu zo veel d' snlyk, herwaards uit te nodigen en tot ons te doen overkomen, is het nodig, dat men in het publiek zorge dat dit Volk, even zo wel als ons eigen, op een behoorlyk loon en goede fpys en drank zoude kunnen ftaat maaken. Daar nu loonen of Volkshuuren niet wel vast te bepaalen zyn, als zig reguleerende na mate de toevloed van goede manfchappen hier gering of groot is, zo heeft men echter des te beter kunnen zorgen, dat hun dagelykfche fpvs en drank, (in hunnen dienst) zo veel de tydsomfbndigheid toelaat, goed en genoegzaam moet zyn» /
Met dit alles heeft men, aart den anderen kant, ook niet uit het oog verlooren, om het beho irlyk ontzach en character van de Kapleins of Schippers en verdere Officieren , te doen in acht neemen, de goede orde en discipline, voor alle dingen zo hoogst noodzakelyk, op een Schip te doen obferveeren en onderhouden , alzo het verzuim daar van niet zelden, niet alleen dronkenfchap en twist onder de Schepelingen te weeg brengt, maar ook veeltyds fchaden aan Schip en Laading daar door veroorzaakt en toegebragt worden, daar het ook zelfs het verlies van Schip en 't leven van den mensch, helaas! maar al te dikwerf ten gevolge heeft.
Dat de Schepelingen op lange reizen de nodige kleederen en andere behoeften zouden kunnen bekomen, daar in is op eene (zo de Ondergeteekenden vertrouwen,) billyke wyze voorzien; doch op dat ook hier van geen misbruik zon kunnen gemaakt worden, van op die wyze al hun verdiende gagien te zoek te maaken, ot qusfi geheel te befteeden, zo hebben zy dit endér zulke bepaalingen gebragt, dat daar door


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1995
de Volkhouders of Slaapbaazen en Leveranciers van Kleederen, Tabak, Drank, als alle andere Crediteuren, zo veel mogefyk niet konden wor den geprejudicieerd, maar in tegendeel voor hun intrest op de beste wyze is gezorgd.
Om eindelyk aan 'c geheele oogmerk te voldoen, vermeenen zy Ondergeteekenden dat 'er wel voornamentlyk met deeze Monfterrol of Schepelings-Contracl, ook nog diende in 't oog gehouden te worden, dat 'er, zo wel voor het intrest van Inlaaders en Asfuradeurs als voor dat van 't Schip ea deszelfs Reeder, wierde ge* zorgd.
In hoe verre nu de Ondergeteekenden in het een en ander aan Ulieder intentie voldaan hebben, zal uit de onderfcheidene artikels van de nevensgaande Monlterrolle (die zy het genoegen hebben, U ten dien einde aan te bieden,) zeiven moeten blyken. %
Waar mede zy vermeenen, aan den op hun gedecerneerden last voldaan te hebben, en zouden hier gevoeglyk kunnen eindigeu, ware*het niet, dat de eerlïe en vierde Onderteekenaars met eenige deftige Kooplieden en Reeders van Schepen, zedert veele Jaaren, zig met een falutair oogmerk hadden bezig gehouden, op dat, ware het d-- mlyk, 'er meer bepaald, voor den gebrekkigen of armen Zseman, ook in zynen ouden dag alhier mogt worden gezorgd. Het was aan deezen, zedert langen tyd, onbegrypelyk voorgekomen, dat daar deeze Stad zo een aanmerkelyk belang bv de Zeevaart heeft, en anderzints wegens haare milddadigheid en onderhoud van armen en behoef ige natunrgenooten voor geene andere Stedei. van Europa behoeft befchaamd te zyn, blykens zo veele pieufe GeRichten, waar méde als 't ware dezelve pronkt, 'er echter geenen gevonden worden , waarin bepaald oude afgeleefi e arm Zeelieden bezorgd en onderhouden worden. Te meer, daar zoda-
ni«
Amsterdam.
Rapport
omtrent
7erie
nieuwe
Mon-
IterroU
le.


1QQ6* NIEUWE NEDERLANDSCHE
Amsterdam.
Rapport
omtrent
eene
nieuwe
Mon-
fterrol-
le.
nige Gedichten in andere vreemde Zeelieden min of meer plaats vinden, en deeze Stad tot nog toe als zodanig eene der voornaamfte van Europa mag genoemd worden, die, zonder de Scheepvaart, weldra haaren geheeltn luister zoude verliezen; zo is het hun voorgekomen, dat het niet alleen redelyk en betaamlyk, maar ook hoogst nuttig voor Koophandel en Zeevaart zoude zyn, dat ook hier zodanig Inftituut wierde opgerigi:, aangemerkt veele Vreemdelingen, ziende, dat ook hier voor hun onderhoud in den ouden dag gezorgd wordt, veel liever verkiezen zullen van hier te vaaren, dan wel van elders, en veelal zig hier zullen komen nederzetten, in plaats, dat zy nu veeltyds naar hunne eigene Landen terug keeren. Nog te meer zou het niet meer dan redelyk en betamelyk geweest zyn, dat hier zodanig voor den ouden, armen of behoeftigen Zeeman gezorgd was, om dat volgens Keuren deezer Stede, in dato 25 January 1752 ieder Schepeling aangemaand wordt, uit zyne zuur te verdienene Gassen eenige Penningen te fourneeren, ten behoeve van de Zeevaarende Armen, in die zogenoemde Armenbosfen , als 'er van wegens Commisfarisfen van Zeezaaken in de Huur- of Monfterhuizen geplaatst zyn; aan welk Fonds dit fournisfement onder anderen het zyne ryke]yk heeft toegebragt, en tot welk een aanzienlyke fomma het zelve geklommen is, is Ulieden genoeg gebleeken, uit het Rapport van Uw Committé van Financien, aangaande de gemelde Kamer van Zeezaaken, zonder dat het iemand van de Ondergeteekenden geheugt, ooit iemand gezien of gekend te hebben, die als arme, oude of behoeftige Zeeman, ooit daar van eene penning genooten heeft, alhoewel veele behoeftigen als aan dat Fonds in hun tyd, gefourneerd hebbende, ook daar op een heilig recht van aanfpraak hadden; en hoe veele oude en arme
zie-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. i99?
zielen 'er zyn, die met recht hier uit eenig onderftand hadden behooren en moeten genie ten , en echter daar van, helaas l verftooken zyn gebleeven, en daarom genooddrongefi zyn geweest, hun toevlugt by andere Armenkasfen te moeten neemen, zullen de Registers van de byzondere Diaconiën en andere Godshuizen zedert een geruimen tyd Ulieden genoegzaam, zo wy vertrouwen, kunnen aantoonen.
By deeze heilzaame zorg voor den in Scheeps. dienst grys geworden Zeeman, kan het niel misien, of het oprigten van zodanig Inftituut zal ook nog meer direct, zyne allernuttig/te invloe den hebben op den Koophandel en Zeevaart' want zodra het zelve in andere Landen rugt' baar en te regt begrepen wordt, zal zulks om getwyffeld veel Volk herwaards doen overkomen, en bovendien te weeg brengen, dat b\ onverhoopte ongunft.ige tyden, ons Zeevolk b\ geen andere Mogendheden zo direct wedei dienst neemt. leis, het geen Wy, tot groot nadeel aer Commercie, reeds meermaalen hebben ondervonden.
Dus altemaal redenen genoeg, die eenige Kooplieden reeds lang bewogen hadden om handen aan 't werk te flaan, ten einde deze nuttige zaak tot (tand te brengen; welke daar mede ook dermaate gevorderd waren, (alhoewel op een geheel anderen voet ingerigt als het nevensgaande,) dat zy reeds een ontwerp daar van gemaakt, en den post van uitvoering op hun genomen hadden, en ten dien einde ook meermaalen met eenige Commisfarisfen van Zeezaaken in der tyd daar over in gefprek waren geweest. Dat zy ook wel een vertrek in het zogenoemde Zeerecht hier voor zouden geobtineerd hebben, doch dat de dire&ie, bet beduur over de penningen en de uitkeering van het Fonds der Zeevaarende Armen, zo Jarig sodaDige beletzelen waren geweest, tot dat de trou-
be-
Amsterdam. •
Rapphrt
omtrent
eene
nieuwe
Mon-
fterrol»
le.


igpB NIEUWE NEDERLANDSCH.É
Am-
steli>am.
Rapport
omtrent
eene
nieuwe
Mon-
fterrol'
ie.
i <
i
i
c
J
f h I v e h s
V
ti
V
t«
ei ui
bele Jaaren van 1786 en 1787 deeze heilzaame zaak geheel en al hadden doen ftil ftaan.
Thans by deeze gewenschte ommekeer van zaaken , een gelukkig tydftip belevende, konden zy, benevens de verdere Ondergeteekenden, niet van zig verkrygen, om eene, na hun inzien, zo nuttige zaak, langer in 't duister te laaten liggen, maar vonden zig verpligt, by gelegenheid van een verbeterde Monfterrol, welke aan dit op te rigtene Fonds zo eigentartig verbonden is, dezelve onder het oog van leeze Vergadering te moeten brengen.
De Ondergeteekenden zyn dan, met medewerking van de Burgers Sybrand Berggaard, V. Hermans, M. dol aids en Jan de Groot Jansz., weder op nieuws aan 't werk gegaan, :n hebben van voornoemde eerfte ontwerp deslangaande zodanige afwykingen moeten maaken ils na den aart der zaake, en na hun beste inden, aan hun het beste en gefchiktfte voor:wam, om het zelve Fonds in deeze tydsom-. tandigheid alzints fpoediger te doen werken en uurzaam te doen zyn.
i. En wat kon by hun hier eigenaartiger het erst in aanmerking komen? wat anders, Bui* ers! dan dat die door zweet en bloed geof;rde penningtjes voor de Zeevaarende Armen, ier toe door hun voor dit op te rigtene onds van Ulieden zouden dienen verzogt te rorden, gelyk zy doen by deezen, met dien rnst en vrymoedigheid, die de billykheid en et gewigt der zaake vorderen, om ook eeniaal dezelve tot die heilige einden te befteeden 9 'aar toe dezelve niet zelden door zelfbehoef* gen uitgezuinigd en gegeven zyn, in vertrou* :en dat daar van de oude of arme Zeeman, r eeniger tyd des benodigd, een recht van gendom hebben en onderftand uit zoude ge«eten.
Wel nu, waardige Volksvertegenwoordigers!


JAARBOEKEN, Maart, tn$. 1999
\vy gevoelen onS als gedrongen, (fchoon UWe gevvigtige occupatien ons genoeg bekend zyry) de vryheid te neemen, deeze voor het Zeevolk 20 belangryke zaak aan uwe doorzigtige overweeging met al dien ernst aan te beveelen, die deeze billyke en rechtvaardige zaak meriteert.
2. Is het de Ondergeteekenden gefchiktst en voldoende voorgekomen, dat de directie en beltuur over dit Inltituut en Fonds behoorde ge-, demandeerd en opgedragen te worden aan agt, Kooplieden, Boekhouders of Reeders in Sche-, pen, benevens vier rustende Oud-Kapteins, met adfiflentie van een Boekhouder en een Adjunct of Kleik; en zo het kon gefchieden, zou het niet onaangenaam aan de Gecommitteerden zyn, als deeze Vergadering zou kunnen goedvinden de benoeming van twee bekwaame Voorwerpen tot die posten aan Directeuren over te laaten.
3. Daar men, na de goedkeuring van het Plan, oogenblikkelyk een plaats tot het houden van een generaal Comptoir diende te hebben, nee* men zy Ondergeteekenden de vryheid, de nu niet meer gebruikt wordende Schutters Kamer, in het zogenaamd Zeerecht, ais daar toe het gefchiktite, voor te dragen; en zo dat voor als nog niet konde gefchieden, zo zou men in het Hoekhuis van het Water en de Texelfche Kaai, alwaar de Spaamch Zee uithangt, by provifie, wel een Kamer daar toe kunnen bekomen.
4. Op dat nu de Zeeman zou kunnen weten * waar voor hy de Stuiver van ieder Gulden moet betaalen, zal het nodig zyn dat 'er een Publi1 catie door deeze Vergadering worde geëmaneerd conform het Plan; ook was het noodzaakelyk, iom alle Zeelieden gelegenheid te geven aan dit ]Fonds te kunnen fourneeren, dat in dezelve, <of wel in eene andere Publicatie, gelast wier<de, dat alje Schippers, die hier hun Volk in (dieast willen neemen, gehouden zouden zyn, Qqqqqq OÖ-
Am-
5t hldam.
Rapport imtfent ',ene lieuwe Munterrat*'e.


2000 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am- i
stel-
d am.
Rapport
omtrent
eene
nieuwe
Mon-
fterrol-
le.
)nder den Schout van het Waterrecht te moeien monfteren, cp een boete van f 100 voor iet Fonds. conform de oude Keure van 25 Jaluary 1752.
En dat ieder Schepeling hier gemonfterd wordende, van ieder gulden dien hy verdient, een ftuiver aan dit Fonds zal verplicht zyn te moeten betaalen, waar van door gemelden Waterfchout of deszelfs Dienaars, welke by de monftering prefent zyn, een behoorlyk geteekende Lyst, terftond aan 't Comptoir van dit Fonds zal moeten bezorgd worden, op de boete van f voor dit Fonds.
5. Zo ook alle vreemde Schippers, (fchoon dezelve bevoorens van de Municipaliteit confent om Volk te mogen huuren of werven, hadden bekomen,) geen man zullen mogen mede neemen, alvoorens dezelve met zyn Slaapbaas, by den Waterfchout zal aangetoond hebben , geen geld, noch aan hem, noch aan Kleerenkooper enz. fchuldig te zyn, of fchuldig zynde daar van behoorlyk borg of of cautie gefield heeft , op de boete van ƒ voor het Fonds , door den Schipper te verbeuren, die zulks verzuimd te bezorgen.
Zie daar, Burgers Volksreprefentanten van deeze zo groote Commercieerende Stad 1 een Plan waar na duizenden Zeelieden verlangen dat in ftand worde gebragt, en 't welk wy verzoeken, dat zo fpoedig doenlyk, en met dien ernst aan uwe ferieufe overweeging mag overgelegd worden, als het belang der zaake vordert; en zo gylieden, na het zelve geëxamineerd te hebben, dat groot nut daarin vindt, 't welk veele Zeelieden, Kooplieden, Leveranciers en Slaapbaazen 'er in meenen te vinden, dan vertrouwen de Ondergeteekenden dat gylieden het zelve ten fpoedigiten met uwe goedkeuring zult bekragtigen.
Waar-


JAARBOEKEN, Maart, I70J. aóöï
Waarmede zy vermeenen aan hunnen last voldaan te hebben.
HEIL en BROEDERSCHAP! (Was geteekendfi)
JAN PJETERSSE.
t. van OOSTERWYK BRÜYN.
J. G, VELTMAN.
H. NOBBE.
C. KOOS.
J. R1EMS.
Amfterdam, den 6 Maart 1795, het eerfie Jaar
der hataaffiche Vryheid.
Heilzaam, voor de minvermogende Burgers en Inwooners, was de fchikking, by eene Afkondiging van den 27 deezer Maand, beraamd. Tot een hoogen prys was, onder andere Leevensmiddelen, het Roggenbrood geftegen. Om aan gemelde lieden eeuigzins te gemoet tekoomen, verzon men het middel, om Lootjes uit te deelen, op vertooning van welke het Brood tot een verminderden prys aan hun zou worden afgegeeven. Ter voorkoominge van misbruik, hadt men tevens gepaste behoedmiddelen vastgefteld.
V RT II E 1 D. GELYKHEID, I BROEDERSCHAP.
T)e Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van Amfterdam, zo veel mogelyk, in 'tooghoudende de belangen hunner minvermogende Medeburgeren , en in aanmerking oèemeade. dat. zó Qqqqqq 2 doof
Amstel*dam*


Am-
sr eldam-
Publ. ■wegens het geeven van BroodLootjes*
ïöoa NIEUWE NEDERLANDSCHE
door de voorige ongewoone harde en langduuvige Winter, als door andere bykomende omftandigheden , het verkrygen van znmmige behoeften tot levensonderhoud , 'veelen uit de goede Gemeente bezwaarlyk wordt, hebben, om zulks althans met betrekking tot den prys van 't brood, zo veel ia hen is, te remedieeren, goedgevonden vast te ftellen , gelyk zy doen mits deezen:
Dat van den 30 Maart, en vervolgens, tot nader opzeggen toe, zodanige Burgers en Ingezetenen , als waar aan de prys van 't Roggenbrood, volgens de gewoone Zetting , tot eenig bezwaar zoude mogen ftrekken,het zelve by deBakkerszullen kunnen bekomen, tot den prys van 15 ftuivers het Brood van twaalf pond, en die van zes en drie poiod, naar advenant, mits by die betaafing in geld overhandigende, zodanige Lootjes, als tot welker uitdeeling de Regenten van de beide Huiszittenhuizen, aan de oude en nieuwe zyden.gemagtigd zyn , en waar toe dezelve vaceeren zullen, des Maandags, Dingsdags en Woensdags, des middags van 12 tot 2 uuren.
En op dat dit middel wezenlyk tot foulaas moge ftrekken, en geenzints misbruikt, of aan fraudes onderhevig gemaakt worde, zo ftatueeren genoemde Reprefentanten verder, dat de alzo uit te geevene Lootjes niet zullen kunnen afgehaald worden , dan telkens voor eene week, door de hoofden van Huisgezinnen of op zich zelf woonende Perfoonen, en niet door iemand voor een ander, ten zy in byzondere gevallen, als wanneer de zodanige zal moeten voorzien zyn van een bewys, door een der Wykmeefters op eigen informatie , of getuigenis van twee by hem bekende Perfoonen, ter zyner verantwoorde!ykheid onderteekend; als mede dat de voorfchreev'ène Lootjes niet langer zullen aangenomen worden, noch van w.arde zyn, dan enkel in en-voor die week, waarin dezelve zyn uitgegeeven: we:*halven de Bakkers zich in eigen Perfoon des Maandags en DiDgsdags, der volgende week,
net


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2D03
rnet de in voegen voorfchreven door hen in de naasi voorgaande week ontvangene Lootjes zullen moeter addresfeeren aan het Stadhuis alhier, op de Kamei ter rechterzyde van het Beeftiaal Comptoir, ter einde de hen daar op toekomende vergoeding van Stadswege te ontvangen , zullende dezelve Lootjes, na verloop van voorfchreven bepaalden tyd, niet meer valabel zyn.
En op dat van wegen de Bakkers beantwoord worde aan de intentie met meergenoemde Lootjes, wordt aan hen wel expresfelyk verboden, dezelve anders in betaaling aan te neemen, dan voor één Roggenbrood tevens, en met by voeging in geld, van 15 ftuivers voor een 12 pond, 7k ftuiver voor een 6 pond en 3-$ ftuivers voor een drie pond Broed; zullende , wanneer het blyken mogt, dat dit verboJ niet door hen in acht genomen wierd, verbeuren eene boete van honderd Guldens telkens. Terwyl voorts elk wie hy zy , inzonderheid alle Herbergiers, Tappers of Houders van Drink winkels, wel ernftig gewaarfchouwd worden, zich niet in te laaten met het inwisfelen , als geld aanneemen, of op eenige andere wyze zich eigen maaken van de voormelde Lootjes, op poene van aangemerkt te zullen worden, als tegenwerkers der heilzcarne bedoelingen van bovengenoemde Reprefentanten , met betrekking tot hunne minvermogende Medeburgers, en als zodanig met eene boete van honderd Guldens geftraft ce worden ; welke boeten zullen zyn ten behoeve van die geenen, welke zodanige Overtreders zuüeu kunnen aanbrengen , met bewyzen , dat zy van 't fait worden overtuigd,
Gearrefteert den 27 , en gepubliceert den 28 Maart 1795 , het eerfte Jaar der Baiaafjche Vryheid.
Ter Ordonnantie van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Amfterdam.
G. BRENDER a BRANDIS, Secretaris.
Qqqqqq 3 On-
Am-
STKLDAM.
Publ.
wegens het geeven van Broed. Lootjes.


so©4 NIEUWE NEDERLANDSCHB
Amstel-
dam.
.Di
Onder het artikel Leyden hebben wy verflag gedaan van het voorgevallene in die Stad, ter gelegenheid der aanfchryvinge van Provifioneele Reprefentanten des Volks van Holland, betreffende het afvorderen van eenen Eed van alle Amptenaaren. Ter loops hebben wy aldaar vermeld , dat de zelfde aanfehryving ook aan onze Stad gefchied was. Veel gerugt maakende waren de gevolgen dier Aanfchryvinge. De Municipaliteit weigerde daar aan te voldoen. 'Er gefchiedde eene plegtige Bezending uit den Hage herwaarts. Eenige Leden van het Stads-Beftuur wierden in Huis-Arrest gefield. Niet dan naa veel onderhandelens eindigde het gefchil. Om het gewigt der zaake, lust het ons, de voornaamfte byzonderheden onzen Leezeren onder 't oog te brengen.
De Municipaliteit deezer Stad, het Formulier van den Eed tot een onderwerp haarer raadpleegingen hebbende genomen, was yan oordeel, aan het bevel der Provinciaale Volksvertegenwoordigers niet te mogen gehoorzamen. Dienvolgens zondt zy, op den 16 deezer, aan haare Afgevaardigden, de volgende aanfehryving, om door dezelve ter Vergaderinge der Reprefentanten van Holland te worden ingeleverd.


JAARBOEKEN, Maart, 1705. 2003
De PROVISIONEELE LEDEN der MüNICiPA' ITEIT van AMSTERDAM aan ^PROVI SIONEELE REPRESENTAN. TEN van het VOLK van HOLLAND.
MEDEBURGERS!
W/y hebben ontvangen Uwlieder aanfehryving van den 9 Maart dezes jaars, welke tot onze groote verwondering niet voor den 13 daar aar volgende aan.ons geworden is; dienende ter ge leiding van het Formulier van eenen Eed, welkec gylieden begeert dat daadelyk , zo door ons zei ven, zal worden afgelegd, air door ons verder afgenomen worden, van alle zodanige perfoonen. welke in uwe Misfive breder worden omfchreven, en welke het van de competentie dezer Municipa liteit zoude zyn denzelven te doeu prEefteeren.
Wy hebben deeze zaak van te veel aanbelanj geoordeeld, om in dezelve met eenige overhaasting te werk te gaan, en uit dien hoofde raadzaam ge acht dezelve rypelyk te overwegen , alvorens ti concurreeren tot bet effeéiueeren van eenen maat regel, die ons, by de eerfte lecture van Uwliede Misfive en van het by Ulieden gearrefteerde For muiier, reeds aanftonds als geheel ontydig, en me den aart en natuur uwer Vergadering ten eenemaa onbeftaanbaar, is voorgekomen.
Daar de Municipaliteit deezer Stad zich dus ge noodzaakt heeft gezien, Uwlieder bevel en last pro vifioneel te moeten declineeren en buiten effect. laa ten, haast zy zig egter tevens, om aan Ulieden d gronden van dit haar gedrag open te leggen, e Ulieden de redenen op te geeven, die haar deez Qqqqqq 4 uw
Amstel-
dam.
Misfive
aan
Prov.
Repref.
over den
afgevor.
derden
Eed.
t' l
]
9


2006 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
steldam,
Misfive
aan
Prov.
Repref.
over dei
at'gevor
derden
Eed.
uwe demarche als geheel ontydig en illegaal doen befchouwerj.
Immers wanneer men den grooten loop der Omwenteling, die hier te lande zo gelukkig als onvoorbeeldig tot Ihgid gebragt is, bedaardelyk befchouwd en in behoorlyke overweeging neemt, zal niemand kunnen ontkennen, dat alle de nieuwlings Geconftitueerde Magten, Corporatien van Be? wind, Provinciaale Samenkomften , Municipaals • Vergaderingen, en wat dies meer is, flegts by provifie, en tot dat hier in op eene meer wettige wyze zal zyn voorzien, aan het oud bewind zyn opgeve Igd; en dat voords alle de deelen van het oude Gothifche Gebouw der Staatsregeering deezer Landen ftaande zyn gebleeven, tot dat dezelve, zo dra eehe meer regelmatige Volksvertegenwoordiging plaats zal kunnen hebben, met eene gemeene hand ter neder geworpen zullen kunnen worden, om in derzelver plaats, het algemeen heiligdom der Rechten en Pligten van den Mensch en Burger op te richten.
Met deeze noodzaakelyke toedragt van zaaken vinden wy het ten eenenmaale onbeftaanbaar, voor als nog aan iemand hoegenaamd ook, den geprojecfeerden Eed van hulde en getrouwheid te doen afleggen. Vooral achten wy het ongerymd zodanige hulde te doen aan de tegenwoordige Vergadering van Holland, zo als zulks echter by het tweede lid van het ontworpen Formulier uitdrukkelyk gevorderd wordt.
Wy befchouwen Uwlieder Vergadering uit geen ander oogpunt, dan alleen dat van Provifioneele Reprefentanten deezer Provincie, aan welke wy dus ook geen meer recht nog gezag toekennen, dan voerheen door derzelver predeccsfeuren genoten is geweest, en dan volftrekt noodzakelyk is óm zodanige Provifioneele fchikkingen en inrigtingen te beraamen, als welke hoogstnoodzaaklyk zyn pm de rust en goede orde binnen deeze Provincie


JAARBOEKEN, Maart, 1795. [2007
te bewaareD, eri voords de nodige voorziening te doen in alle zodaanige zaaken, welke uit haaren^ aart geen uitftel noch vertraaging kunnen lyden.j Dan het is 'er verre van af, dat wy onder deeze laatstgenoemde zaaken mede zouden begrypen het {.Heggen yan eenen Eed van getrouwheid, aan eene, Vergadering, die op geene andere dan eene zeerJ onregelmaatige wyze heeft kunnen by een komen, 1 cn die hoe lang zo meer voortgaat een alleronge-^. evenredigfle gedaante aan te neemen, ten opzicht te van die gelykheid, welke zo veel mogelyk jn<! dezelve behoorde plaats te hebben, dat de talrykci Burgery van.deeze S^ad, welke een zo aanzienlyk gedeelte des gantfchen Volks uitmaakt, zich thands in Uwlieder midden bykans gelyk gefield ziet met hec genngfle Dorp,het welk kan goedvinden zyne Gedeputeerden in uwe Vergadering te doen incorporeeren.
De Municipaliteit van Amfterdam is uit dien hoofde van begrip, dat de, door Ulieden gevorderde Eed, indien dezelve alzo genercal plaats zou behooren te hebben, alleen kan worden ge&'scht door, en afgelegd aan, het wettig verkooren lighaam der Nationaale Reprefentatie; aan welk lichaam het behoort te worden overgelnaren , otn over Uüeder Provifioneele daaden en fchikkingen eene beflisfende uitfpraak te doen; zonder dat hec aan üiieden vryflaat, om, door middel van dezen Eed, by voorraad, het Zegel te zetten op alle de daaden en verrigtingen, welke flegts Pravifioneel, en toe nadere voorziening , door Ulieden ondernomen en in het werk gefield zyn geworden. b
Wy twyffelen geenzints, of Gylieden zult in deeze onze denk- en handelwyze die cordaatheid en openhartigheid befpeuren, welke onze Vergadering zig ten regelmaat heeft voorgefchreeven; terwyl dezelve voorts niets meer verlangt dan eenftemmr'ng met Ulieden voort te werken, tot behoud en bever.
Q;qqqqq 5 de*
T ELJAM.
Ws/ive
:an
}rov.
lepra/.
ver den
fgevor.
arden
Ud.


Am-
8teleam.
2008 NIEUWE NEDERLANDSCHE
dering van het welzyn en geluk van het gemeene Vaderland.
HEIL en BROEDERSCHAP!
De Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Amfterdam. En in derzelver, naam, (Was geteekend f)
G. BRENDER a BRANDIS, . Secretaris. Amfterdam den 16 Maart 1795*
Hoedanig de gevolgen waren van deezen maatregel, zal best blyken uit het volgende Stuk, overgenomen uit de Handelingen der Municipaliteit deezer Stad, als waarin de loop en afloop der veelgerugtmaakende gebeurtenisfe omftandig, naauwkeurig, en, gelyk wy .reden hebben te denken, onpartydig wordt voorgedragen In de Avondzitting van dén 2.0 deezer wierdt het Tooneel geopend, met het berigt van den Voorzitter Matthys van Matjrik Jansx., aan de Vergadering kennis geevende, dat aan hem, ten zynen huize , dien nadenmiddag ruim 4 uuren , van wegen eene Commisfie uit de Vergadering van de Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van Holland, was ter hand gefield dit volgend Papier:
VRYHEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
W7y Ondergeteekenden, Commisfarisfen uit de *v Vergadering der Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, requireeren en gelas-


JAARBOEKEN, Maartx795. 2000
lasten den tydelyken Prefident der Municipaliteit van de Stad van Amfterdam , dat hy de geheele Municipaliteit, voor zo verre zulks mogelyk zyn zal, heden avond tegens zeven uuren zal hebben te convoceeren 4 ten einde Commisfarisfen voornoemd, hunnen last tot dezelve betrekkelyk zullen kunnen executeeren.
{Was gcteekendf)
J. H. WISELIUS. ADR. HARTEVELD. T. NüHOUT van der VEEN. B. BLOK. J. SPOORS. A. W. SWART. Amfteldam den 20 Maart 1795, het eerfte %ar der Bataaffche Vryheid.
Aan welks inhoud, de Prefident verder berichtte, dat hy hadt voldaan , als hebbende de Boden aan alle de Leden gezonden , om dezelve tot deeze Vergadering te convoceeren.
Hier na bleek, uit verfcheidene bekomen informatien, dat de Kapteins der bezoldigde Nationaale Guarde order bekomen hadden, om zich des avonds ten 7 uuren by hunne Compagnien te begeeven, welke op dien tyd geordonneert waren , om op de Beurs in de wapenen te komen.1 De Kap* tein Bax, daar op in de Vergadering gerequireerd, en verfcheenen zynde, bevestigde de voorzegde informatien; doch op de vraag van den Prajfes, door wien de orders daar toe gegeeven waren, zyne onkunde betuigd hebbende, als zynde enkel door een Sergeant der bezoldigde Guarde gewaarfchouwd, werdt denzelven gelast, om onder»
Amsterdam.


Am*
stelDAM>
2010 NIEUWE NEDERLANDSCHE
derzoek naar die order te doen. Waarop kort daarna gemelde Kaptein andermaal in de Vergadering verfcheenen zynde, berichte dat hy geïnformeerd was, dat de Commandant Krayenhoff die oiders hadt gegeeven;daarby voegende, dat gemelde Commandant tegenwoordig op het Exercitieveld zynde, niet voor agt uuren in zyn Bureau terug verwagt wierdt. Waarop aan gemelden Kaptein door den Profes werdt aangezegd, om provifioneel geene orders te executeeren, dan die aan hem, van wegen de«e Vergadering, zouden worden gegeeven. Wyders wierdt goedgevonden, om nog den Kaptein Roelofswaard te ontbieden, en niet tegenftaande het gerapporteerde wegens den Commandant Krayenhoff, denzelven echter insgelyks te doen opzoeken, ten einde ten ipoedigiten voor deeze Vergadering te verfchynen.
De Vergadering]'nu den inhoud van het hier voorgemelde 'ftuk, van de Commisfie van de Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van Holland , vergelykende met de gegeevene orders tot het in de Wapenen brengen van de bezoldigde Guardes, begreep dezelve, na eenige confideratien hier over gewisfeld te hebben, dat zy was, of Rond gebragt te worden , onder Militair bedwang, en befloot voor't overige de komst van bovengemelde Commisfie gerustelyk af te wachten.
Waarop ian ook die Commisfie op den geftelden tyd , vergezeld van twee haarer Boden, in de Vergadering verfcheen. Geze-


JAARBOEKEN, Maart, 1705. 2011
zeten zynde, wierdt vooraf door dezelve aan gemelde Boden gelast, zich uit de Kamer te begeeven , en toen by monde van , den Burger Mok voorgelezen, en vervolgens aan den Prefident in Originali overgeleverd, derzelver Credentiaal, zynde van deezen inhoud:
jQe Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, hebben verzogt en gecommitteerd, zo als zy verzoeken en committeeren by deeze, hunne Mede - Reprefentanten , de Burgers Wijehus, Spoors, Harteveld, Nuhout van der Veen, Blok en Swart, om hun nog deezen n?gt, te begeeven naar Amfterdam, teneinde binnen die Stad te executeeren, den last aan hun, by ons Decreet van heden, opgedragen; met bevel aan de Municipaliteit van Amfterdam om de voornoemde onze Medeburgers en Reprefentanten van 't Volk van Holland, als onze Gecommitteerdens, behoorlyk te erkennen en te doen refpecfeeren.
Gedaan in den Hage, onder het klein Zege! van den Lande, den 19 Maart 1795, het eerIIe Jaar. der Bataaffche Vryheid.
(JVas geteekendf) G. J. LONCQ, Vt.
(Onderflond,)
Ter Ordonnantie van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland voorn. (JVas gefeekend1,) DIRK [ E WEILLE. Zynde in Margine gedrukt, het Klein Zegel van den Lande, in rooden Ouwel
Accordeert met de origineele deezer. By My,
(Was geteekendf)
G. J. van MAANEN,
Secretaris.
Waar-
AMstel*
dam.


sora NIEUWE NEDERLANDSCHE
AMSTERDAM.
Waarna door den gemelden Burger aart den Secretaris G. Brender è Brandis werdt gelast, hem op te geeven de namen van de prefente Leden der Municipaliteit; welke Secretaris aan den Prefident gevraagd hebbende, of hy aan dien last zoude voldoen, deedt dezelve daarop omvrage , na welke bleek, dat de Leden van begrip waren dat zulks geene difficulteit behoefde te veroorzaaken; waarna de namen van de zelve dan ook op eene Lyst aan den Burger Blok ter hand gefield zynde, droeg dezelve deeze Vergadering, uit naam van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, in fubftantie voor: dat ter opgemelde Vergadering gelezen zynde eene Misiïve, door deeze Municipaliteit, betrekkelyk het weigeren van den Eed, volgens Refolutie van 9 Maart laatstleden by dezelve Vergadering gearreff eertde inhoud van die Misfive zulk eene fmertelyke fenfatie by alle de Leden hadt verwekt, dat'er zedert den 2,6 January laatstleden zulk eene aandoening in de Vergadering niet was geweest; dat de verontwaardiging hier over des te grooter was geweest, daar dezelve veroorzaakt was geworden door eene Municipaliteit, die nog zo kortling geleden de hulp dier Vergadering, tot demping eener gevreesde oproerkreet hebbende ingeroepen, en welke hulp ook op de nadruklykfte wyze aan dezelve was gepresteerd, nu egter zelve van zich had kunnen verkrygen, om, in den nog tederen wasdcm van den Boom der Voheid, een fysthema open te leggen, volgens


JAARBOEKEN, Maart, 1705. 2ól3
gens 't welk het gantfche Volk onvermvdelyk verlooren was, onze geheele Vryheid* onherftelbaar zoude te gronde gaan , en wv1 welhaast in de oiterfte verwarrii.g en elende zouden gedompeld worden;zo dat men volkomen vertrouwde, indien de Leden deezer Municipaliteit zelve waren tegenwoordig geweest en gezien hadden de verflagenheid hunner eigener Gedeputeerden, en van alle de Leden der Vergadering, zy van lchaamte zouden hebben ge bloost, en niet nagelaaten manen te ftorten, van daartoe reden gegeeven te hebben. Waarom hydie Misfive zelve nog eens aan deeze Vergadering zoude voorleezen; 't welk gefchied zynde, ging de gemelde Burger voort met te vragen : of men die Misfive, welke hv in Originah vertoonde, herkende voor dezelfde, welke door deeze Vergadering aan die: van de Provifioneele Reprefentanten van t Volk van Holland was afgezonden ? 't welk men, na dat de Secretaris Brender è Brandts deonderteekening van dezelve voof de zyne had erkend, zonder eenige bedenking meende te moeten avoueeren; waarop onmiddelyk door meergemelden Burger Blok wierdt verklaard, dat de Leéture van die Misfive , door de Vergadering van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, was aangehoord met de uiterfte indignatie, en dat hy, uit naam van die Vergadering, eischte, dat dezelve terug genomen en uit de Notulen zou worden gebifteerd, zodat 'er geen de mirdte traces van overbleven; en waarop hy een onvewyld
ant-
TFX)AM.


Amstel*
dam»
2014 NIEUWE NEDERLANDSCHE
antwoord was verwagtende. De Prefident hier op aan de Commisfie in confideratie geevende, of dezelve niet zou kunnen goedvinden, zo lang in een ander vertrek te vertoeven, geduurende dat over het gemelde voorftel zou worden gedelibereerd, gaf dezelve by monde van den meergemelden Burger Blok daar op te kennen, dat zy zelve daarop de gevoelens van de Leden wel zouden kunnen inneemen , doch waar op door den Prefident nadere inftantien zynde gedaan, om aan zyn gedaan verzoek te defereeren, vondt de Commisfie, na daar over onder zich omvrage te hebben gedaan, goed, zich tot zo lange te retireeren in het vertrek van het Committé van Koophandel en Zeevaart, 't welk aan dezelve tot dat einde, door den Secretaris Brsnder wierdt aangeweezen.
In deezen tusfchentyd verfcheen in de Vergadering de Burger-Commandant Krayenboff, vergezeld van zynen Adjudant Nagel, doch verzocht zynde zich tot nader order te abfenteeren, maakte men nu van deeze oogenbükken gebruik om denzelven wederom te doen binnen ftaan; 't welk gefchied zynde, wierd denzelven door den Prefident afgevraagd, op wiens last en order hy de Stads Nationaale Guardes hadt doen vergaderen en in de Wapenen deedt brengen? waar op gemelden Commandant voorlas een fchriftelyken last aan hem door de Commisfie van de Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van Holland ter hand gefteld, fubftantieel inhoudende: dat hy door dezelve


Jaarboeken,Maan-, 1755. 20ij
Ve Commisfie wierdt ontflagen van den Eed en belofte van trouwe aan de Municipaliteit der Stad Amfterdam gedaan , in zo verre dezelve Eed en belofte hindèrlyk zouden kunnen zyn aan, de uitvoering der orders, hem Commandant door deeze Commisfie te geeven; met verdere inftruétie, om geduurende het verblyf van dezelve Commisfie binnen deeze Stad, geene andere orders te obedieeren, dan die hem van wegen dezelve , met betrekking tot de uitvoering van haaren last, zouden worden gegeeven. .Waarop hem Commandant door den Prefident in fubftantie zynde afgevraagd, of hy dan met voorbygang van zyne gedaane plegtige belofte aan deeze Vergadering gedaan, van voornemen was, de orders van die Commisfie te gehoorzamen? en zulks affirmatief beantwoord, en verder verklaard hebbende* dat het hem zelfs was verboden, de Communicatie, die hy thans deedt,,eerder aan de Municipaliteit te geeven; is goedgevonden, vermits den toedragt en de gefteldheid der zaaken, het een en ander aan^te neemen voor Notificatie, en te laaten voor zyne verantwoording.
De Prefident hier op in omvraag brengende het voorftel van de Commisfie, om de gementioneerde Misfive terug te neemen, en dezelve uit de Notulen deezer Vergadering te biffeeren, wierdt na ingenomen advifen gerefolveerd, om aan de Commisfie tot antwoord te geeven.
„ Dat de Vergaderingvan de Provifioneeüi le Reprefentanten van 't Volk vanAmfterRrrrrr M dam
Am-
STELdam*


Amsterdam.
2oï6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
„ dam declareert, nimmer eenige de min„ fte intentie gehad te hebben , of nog „ te hebben, om door eenige uitdrukkin„ gen in de Misfive , in dato 16 Maart „ 1795 vervat, de Provifioneele Reprefen„ tanten van 't Volk van Holland te ledee„ ren, veel min direct of indirect aanlei„ ding tot fcheuring of tweedragt te heb„ ben willen geeven; neen, maar alleen uis „ bezef van pligt, hunne bezwaaren tegen „ den Eed, by Refolutie van 9 Maart 1795 „ gedecreteert,aan de Vergadering der Pro„ vifioneele Reprefentanten van 't Volk van „ Holland te hebben willen voordragen.
„ Verklaarende de Vergadering alzo, dien „ Brief niet te kunnen terug neemen, noch „ ook in de Notulen te kunnen biffeeren; „ declareerende tevens bereid te zyn, om „ op de efficacieuste wyze, tot confervatie „ der Eendragt, Rust en Heil van den Lande te willen medewerken." Ondertusfchen infteerden de Leden, welke van een verfchillend gevoelen waren geweest , en dus tot het neemen van opgemelde Refolutie niet hadden geconcurreerd, zynde de Burgers Van Maurik, Van Cas» trop-Teysfet, Van Lonk en Van der Vuurst, dat de Communicatie van die Refolutie moesc worden gedaan uit naam van de meerderheid der Vergadering; waarop omvrage zynde gedaan, begreep de meerderheid, das hoe zeer zulks, naar hun inzien, tegen alle order van de Vergadering ftrydig was, zy echter niet fchroomde om hun gevoelen openlyk voor die Commisfie gefiand te
doen a


JAARBOEKEN, Maart, 1795. aoif
doen, en dus geene zwaarigheid maakte, om de minderheid hier in genoegen te geeven.
De Commisfie hier op, door den Secretaris Brender, weder binnen verzogt zynde, wierdt aan dezelve de genomen Refolutie met die verandering medegedeeld; waar op de Burger Blok, den last van de Commisfie verder ontvouwende, verklaarde: dat dan de Municipaliteit van deeze Stad was ontflagen, en de Leden wierden gefield in Haat van Arrest, tot zo lange zou zyn gebleeken, wie de bewerkers van die Misfive waren geweest ; geevende op dat zelfde oogenblik eenen wenk aan den Secretaris van die Commisfie, den Burger Van Maa» nen, die zich daarop by den Burger Blok vervoegende, eenige orders van den zeiven fcheen te ontvangen, gaande dezelve vervolgens onmiddelyk over, om volgens de aan hem overhandigde lyst van de prefente Leden, aan ieder van dezelve af te vragen, wie vóór en wie tegen het gedaane voorftel hadt geftemd ? Verklaarende de Burger Schimmelpenninck, dat hy geen zwarigheid maakte te declareeren, dat hy tegen de temgneeming geftemd hadt, en zou afwagten die mefures, welke zich de Commisfie fcheen te willen veroorloven; waarop vervolgens de verdere Leden der meerderheid insgelyks rondelyk voor hunne uitgebragte Hemmen uitkwamen; hebbende de Burger Van Aken op zyn beurt verklaard, dat fchoon hy niet overtuigd was van de bevoegdheid der Commisfie, om eene dergelyke omvraRrrrrr 2 ae
Am-
STELd.iM.


ioi8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Amstel-
dam.
ge te doen, hy egter declareerde, mede ter behooren tot het getal der meerderheid :, begeerende dat van zyne gemaakte referve aanteekening zoude worden gehouden. De naamen van de Leden, die de minderheid hadden uitgemaakt, op die wyze by de Commisfie bekend zynde geworden, wierd aan dezeiven door den Burger Blok verklaard, dat zy ontheven waren van het hun aangezegd Arrest, en zouden worden gerehabiliteerd, en dus plaats moesten houden om nadere arrangementen met de Commisfie te maaken, als zullende eenigen op nieuw te benoemene perfoonen aan hun worden toegevoegd.
De Prefident inmiddels eenige redenen ten faveure van de alzo ontflagen, en in ftaat yan Arrest blyvende zes Leden, willende inbrengen, wierdt zulks tegengegaan door den Burger Schimmelpennitick, met te zeggen : dat hy den Prefident van alle voorfpraak dispenfeerde , en niet begeerde dat voor hem eenig het minfte pathos gebezigd wierdt. Voorts informeerde zich de gemelde Burger, of de Commisfie ook bepaald was, nopens de wyze van het Arrest, waar in men hem, en de met hem geftemd hebbende Medeleden, voornemens was te ftellen, als willende gaarne alle onftekenis van Vrouwen en naastbeftaande , zo veel mogelyk, eviteeren; en waartoe hy Burger Scbimmelpetininck reeds eenige weinige regelen ter informatie aan zynen' Broeder op 't papier gebragt hadt. Waarop de Burger Blok, namens de Commisfie, repliceerde,
dit


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 201c
dit Arrest zo faciel te willen maaken als mogelyk zonde zyn; en dus geene zwarigheid maakte om toe te ftaan, dat het Arrest door ieder aan deszelfs huis wierdt gehouden; vraagende, welke cautie men tot dat einde zoude hebben te offereeren; waarop de gemelde Burger Schimmelpenninck ten antwoord gaf, dat hy,in dit geval, geene andere noch betere cautie kende, dan zyn woord van Eer, dewyl niemand in ftaat was hem beter te bewaaren, als hy zich zeiven. Waar mede de overige vyf Leden zich conformeerende , wierd daar op aan hun verlof gegeeven om naar hunne 'refpective. wooningen terug te keeren, ten einde het hun aangezegd Arrest te houden; met byvoeging, dat de Commisfie van het gepasfeerde, nog dien nacht, per expresfe kennis zoude geeven aan de Vergadering van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland. Middelerwyl vonden de alzo heengaande Leden den in. en uitgang der Juftitiekamer bezet met bezoldigde Nationaale Guardes, gelyk zy ook den in-en uitgang van het Huis der Gemeente ,*door een ander gedeelte van dezelve bezet von» den (*).
Hier na (telde de Burger Blok, namens
de
(*) Bes avonds, tusfchen agt en negen uuren, zeide een Adjudant van den Commandant Krayenhoff, den commandeerenden Officier der Burgery , welke in het Huis der Gemeente de Wagt hieldt. aan, dat daadelyk de bezoldigde Nationaale Guarde zich zoude poficeren op de kleine Jlcencn voor Rrrrrr 3 het
Am-
DAM*


202o NIEUWE NEDERLANDSCHR
AMSTERDAM.
de Commisfie , aan de vyf overgebleven Leden voor, of zy met en benevens de zodanige van de abfente Leden, als met hun mogten overeenflemmen in het terug neemen van den Brief, niet zouden kunnen goedvinden, om, met eenige perfoonen uit de Burgery , aan hun toe te voegen , de werkzaamheden der Municipaliteit te vervolgen ? Waarop allen verklaarden, dat zy liever wenscheen van hunne posten te worden ontflagen; dat zy toch den gevorderden Eed niet zouden doen ; waarop door gemelden Burger Blok ten antwoord gegeven zynde , dat het verzogte ontflag niet kon worden geaccordeert, maar dat het poinct van den Eed thans geen objecï van quaestie was, hier mede die Vergadering ge» fcheiden wierdt.
ZITTING.
Saturdag din 31 Maart 1795, Voormiddag,
Alle de op gisteren abfent geweest zynde
Le-
litt Stadhuis; en dat gemelde Commandant order gaf, dezelve met aanroepen noch iets anders, liinderlyk te zyn. De genoemde Militie kwam ook werkelyk niet lang daar na opmarclieeren, doch naa een korte poos post gevat te hebben, drongen de Grenadiers van dat Corps, onverwacht, en zonder dat 'er eenige nadere aanzegging, of order , aan den Burger-Officier , of eenige der IVachtdoende Burgers, gegeeven was, het Huis der Gemeente in; en plaatfen zich voor de buiten (le deur der Kamer van de Municipaliteit, wanneer zy , naa een korten tyd aldaar vertoefd te hebben, weder aftrokken.


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2021
Leden, tot de Vergadering, op last der Commisfie, geconvoceert zynde, zo verfcheenen als zodanig in dezelve, de Burgers Van Leyden , Fan der Zoo , Bos en Ten Kate, zynde de Burgers de Wilde, tfAmour, Tit~ fing en Van Eys, afweezig door ziekte.
De Commisfie nu ook in deeze Vergadering verfcheenen zynde , herhaalde kortelyk het geen zy den avond te vooren, met betrekking tot den brief in quasstie, hadt aangevoerd; en verder de noodzakelykheid hebbende aangedrongen, om zo veel mogelyk, in den tegenwoordigen nood van het Land, de Eendracht te bewaren, zeide de Burger Ten Kate, dat hy zedert eenigen tyd niet in de Vergadering geweest zynde, dus onkundig was van den brief aan de Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van Holland gezonden; terwyl de overige Leden verklaarden, dat zy, om de rust en eendragt zo veel mogelyk te bewaaren, en niet anders buteerende dan het heil van het Vaderland, met voorby zien van zich zeiven, indien zy in de Vergadering van den vorigen avond waren tegenwoordig geweest, wel zouden hebben kunnen , en op dien grond nog wel wilden concurreeren , om den brief in quajstie terug te neemen, wanneer daar door namelyk alle gefchillen waren uit den weg geruimd; zonder echter door deeze verklaaring, hunne goedkeuring aan den voorgeftelden Eed zeiven te willen geeven.
De Burger Bos leverde het volgende De. claratoir in:
Rrrrrr 4
De
Amstellam.


aoa* NIEUWE NEDERLAND3CHE
Amsterdam.
Declaratoirvan S. Bos.
T"\e Ondergeteekende, zonder zich thands te ex».
pHceeren over de demarche van de Vergadering der Provifioneele Reprefentanten van Holland , het removeeren en arrefteeren van eenige Leden deezer Vergadering betreffende, verklaart 3 dac hy door geene andere beweegredenen gedrongen , dan alleen een belangelooze zuchc voor het fieil der Burgery van Amfterdam, waar van hy een der Vertegenwoordigers is, wel wil toeftaan hec terug neemen van zekere aan voornoemde Vergadering van Holland gefchrevene Misfive, van wegens deeze Vergadering, in dato 16 Maarc 1795» inhoudende derzelver cordaate refleótien, over den vastgeftelden Eed, by Refolutie in dato 9 Maarc 1795,door voornoemde Vergadering van Holland, genomen: verzoekende hy Ondergeteekende infertie van dit Declaratoir in de Notulen der Vergadering.
(JVas geteckend,)
SALOMON BOS, Amfterdam, 21 Maart 1795. ;
Verder door de gemelde Commisfie voor-? gefield zynde, eene nominatie van zes perfoonen, om de plaatfen der gearrefteerde Leden te vervullen , wierdt door de Vergadering geantwoord: dat zulk eene demarche niet alleen de zaaken nog meer zoude brengen buiten haar geheel, maar dat ook, wanneer zulk eene aanvulling volftrekt noodzakelyk mogt bevonden worden, zulks als dan door niemand anders behoorde te gefchieden dan door het Volk van Amfterdam zelve; waarop de Commisfie verklaarde, ia 30 verre haaren last te willen opfchQrtena
tot


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2023
tot zy van de Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van Holland hier omtrend nadere orders zoude bekomen hebben: waas op de Vergadering ten fterkften infteerde op het ontflaglder zes gearrefteerde Leden.
In de tweede plaats communiceerde de gemelde Commisfie , dat haare last nog inhield, om met deeze Provifioneele Municipaliteit, en met zo veelen uit de Burgerj als zy daar toe gefchikt vinden zouden, ter fpoedigften een plan te beramen , volgens het welk de Burgers van Amfterdam konden en zouden worden opgeroepen, om de tegenwoordige Municipaliteit door eene andere , by meerderheid van ftemmen, op eene legaale wyze te doen vervangen. Op weike Communicatie aan de Commisfie wierdt geantwoord: dat ingevolge eene uit nodiging aan de Burgery deezer Stad, by de Proclamatie door deeze Vergadering op den S February 1795 gedaan, 57 Plannen van oproeping zynde ingekomen, deeze Plannen allen waren gefteld in handen van eene Commisfie, beftaande uit twee Leden van deeze Vergadering, en één Lid uit elk van derzelver Committés;ten einde dezelve met alle mogelyke naauwkeurigheid na te zien en te beoordeelen, met last om uit dezelve een yoor deeze S&d gefchikt plan van oproeping te formeeien, en ter deezer Vergade. ring in te leveren; dat deeze Commisfie dit werk byna ten einde gebragt hadt, en binnen weinige dagen rapport zoude kunnen doen; waardoor deeze, in allen opzichte;
Rrrrrr 5 zo
Amsterdam.


2024 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
STEL* PÜM.
zo wenfchelyke zaak, eerlang tot ftand zoude worden gebragt. Op welk bericht wederom, van wegen de meergemelde Commisfie, wierdt gerepliceert: dat zy aan de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland zoude voorltellen, om die gedecerneerde Commisfie in haare werkzaamheden te laaten voortgaan , ten einde het bedoeld oogmerk daar door des te fpoediger te bereiken; mids het voorn. Plan in orde gebragt zynde, aan hun Gecommitteerden ter vifie en lectuure gegeeven wierdt, met faculteit om op het zelve de nodige refle&ien te maaken.
De tegenwoordig zynde Leden deezer Vergadering, dit onbeantwoord laatende , drongen by herhaaling ten fterkften aan, niet alleen op het ontflag van hunne zes gearrefteerde Medeleden, maar ook dat dezelve ten fpoedigften aan de Vergadering mogten worden terug gegeeven r, en is toea de meergemelde Commisfie voor dien tyd vertrokken.
ZITTING.
Donderdag den 26 Maart 1705 , Namiddagi
De Commisfie uit de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland in de Vergadering verfcheenen zynde , las de Burger Blok aan dezelve voor, (als een ge-, volg van de verklaaring, door de Leden, dezelve nu uitmaakende, gedaan, van den Brief in quaestie wel te willen terug neemen ,


JAARBOEKEN, Maart, 1705. 2025
men , en uit derzelver Notulen te biffeeren,)de Refolutie der gemelde Reprefentanten van het Volk van Holland, met betrekking tot deeze zaak, op Woensdag den &5 Maart laatstleden genomen, zynde van den volgenden inhoud:
EXTRACT ADECREETEN
der Vergadering van de PROVL SIONEELE REPRESENTANTEN van het VOLK van HOLLAND.
Woensdag den 25 Maart 1795, het eerfie Jaar der Üataafifiche Vryheid.
Is geboord bet Rapport van de Commisfie van deeze Vergadering, tot de zaak van Amfterdam, op de Misfive van Gecommitteerden uit dezelve Vergadering te Amfterdam, in dacoa^Maart 1795, en op gisteren in handen van dezelve Commisfie gefield, mitsgaders op het mondeling gerapporteerde door den Burger IVifielius, een der voorfchreven Gecommitteerden, als mede van de Burgers Hogendorp en Branger, ten fine van elucidatie, aan de Municipaliteit en Burgerye naar Amfterdam gezonden geweest zynde, op heden in onze Vergadering gedaan, is goedgevonden en verftaan.
Dat aan dezelve Gecommitteerden te Amfterdam , van wegen deeze Vergadering, zal worden gerefcribeerd: dat, wanneer de tegenwoordige Municipaliteit derzelver Stad den Brief in qusstie in haare Notulen zal hebben gebiffeert, en denzelfden Brief aan deeze Vergadering gefchreven, uit handen van onze Gecommitteerden aldaar zal hebben terug g<nomen, en de zaaken van haare zyde mitsdien zal hebben gebragt in denzelfden ftaat, waar in ze waren vóór het fchryven van deezen Brief; de Vergadering als dan haare Gecomrnitteer-
dec
Amsterdam.


Am~
steldam»
Decreet van Pro vifion. Repref. van Hol land.
2026 NIEUWE NEDERLANDSCHE
den qualificeert, gelyk dezelve gequalificeert worden by deeze, omme de gearrefteerde Leden der Municipaliteit uit derzelver arrest te ontflaan, en de zaaken ook van dien kant te breDgen in den ftaat, waar in dezelve vóór dato van 't voorfchreven ar-
■ rest zich bevonden; terwyl aan dezelve Commisfie zal worden overgelaten, om de Proclamatie, hy deze Vergadering gearrefteerc den 23 dezer, aan de
• Gemeente te Amfterdam te worden afgekondigd, al of niet te laaten gefchieden, zo als zulks, na omftandigheden van cyden en zaaken, best zal worden bevonden te behooren.
Blyvende voor het overige het verdere gedeelt© van den last derzelver Commisfie in haar geheel. En zal Extracl enz,
( Onder flond,)
Accordeert met voorfz. Decreeten,
(JVas geteckendf)
DIRK DE WEILLE.
Accordeert met de origineele dezer* voor zo veel het geëxtraheerde aangaat.
By My,
(Was get eekend',_)
G. j. van MAANEN.
Secretaris.
Amfterdam , den 27 Maart 1795.
Waarop vervolgens de Brief terug genoi men en uit het Copyboek der Brieven zynde,


JAARBOÉKÊN, Maart, 1795. bAVf
de gebiffeert, is door bovengemelde Commisfie, by die gelegenheid, met betrekking tot het hier voor gemelde tweede poinct, raakende het oproepen der Burgery tot het aanftellen eener nieuwe Municipaliteit, nog voorgelezen, en vervolgens overgeleverd het volgend
EXTRACT uit DECREETEN
der Vergadering van de PROVISIONEELS REPRESENTANTEN van 't VOLK van HOLLAND.
Maandag den 23 Maart 1795, het eerfie Jaar der Bataafifiche Vryheid.
Ts gehoord het Rapport van de Gecommitteerden tot examinatie van de Misfive aan deeze Vergadering van den 2r deezer gefchreven, door de Commisfie te Amfterdam, ter volbrenging der last, uit kragt van het Decreet ,van den 19 te voreu, welke Gecommitteerden gelegenheid hadden gehad tefpreeken met drie Leden uit de gemelde Commisfie, die zich herwaards vervoegd hadden, behelzende dit Rapport een relaas van den toeftand der zaaken aldaar , breder in 't Rapport hier na vervat.
Waar op gedelibereerd zynde goedgevonden is, &c.
Betrekkelyk het oproepen der Burgery tot het aanftellen eener nieuwe Municipaliteit, dat men de Commisfie ter in ftandbrenging van het generaale Plan benoemd, en daar mede reeds verre gevorderd zynde, in haare werkzaamheden laat voortgaan, om daar door het bedoelde oogmerk des te fpoediger te bereiken, mits dat, na het voorfchreeve Plan zal zyn in orde gebragt, het welk men met allen fpoed ver wagt, aan de Gecommitteerdens dezer
Am*
STELDAM»


Amsterdam*
Decreet van Prc< vifeon. Repref. van Hol land.
4623 NIEUWE NEDERLAND3CHE
zer Vergadering daar van vifie en leófure gegeeven worde, met faculteit om daar op de nodige reflecfien te maaken. En zal Extracf. &c.
{Onder ftond,")
Accordeert met voorfz. Decreeten,
(JVas geteekend,')
DIRK DE WEILLE.
Accordeert met de origineele deezer voor zo veel het geëxtraheerde aangaat.
By My,
(JVas geteekend f)
G. J. van MAANEN,
Secretaris.
Amfterdam, den 28 Maart 1795.
De Commisfie , zonder dat dit door de Vergadering beantwoord was, daarna vertrokken zynde, vondt de Vergadering goed, om nog dien zelfden avond aan de gearrefteerde Leden deezer Vergadering, by Extract uit eerstgemelde Refolutie , voor zo verre zy daar by belang hadden, kennis te geven van derzelver ontflag, en hun te verzoeken, om >tegen morgen de Vergadering weder te komen bywoonen. De zes, alzo
van


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2029
van derzelver arrest ontflagen Leden, daar, van kennis bekomen hebbende, en hier op: by den anderen gekomen zynde, het gemelde verzoek overwogen hebbende, begrepen, om zig het gebeurde ter liefde van 't Vaderland, perfooneel niet te moeten aantrekken, maar in de onvermydeiyke verpligting te zyn, om de belangen van hunne aanflellers, van welken zy niet ontflagen waren , wederom ten fpoediglfen te moeten behartigen; en refolveerden dus , om den volgenden morgen wederom in de Vergadering van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Amfteldam te zullem compareeren: onder beneficie van zeker Declaratoir, 't welk, tot dat einde, door hen onmiddelyk wierdt geconcipieerd en unaniem goedgekeurd. Waar na aan hun eenige ichikkingen wierden geproponeerd,en vervolgens met hun goedvinden vastgefteld, omtrent de wyze hoe hen op morgen in de Vergadering te recipieeren.
ZITTING.
ffrydag den 27 Maart, 's middags ten 1 uur.
Volgens de op gisteren avond genomen af fpraak en gemaakte fchikkingen, begaf zig de Secretaris Brender h Brandis met twee Stads Boden naar het huis van bet Genootfchap Doclrina et Amicitia, en leidde van daar de zes gearrefteerd geweest zynde Leden van deeze Vergadering naar en op het Huis der Gemeente; by welke gelegenheid
door
iT ELJAM.


Aar-
5TELDAM,
Aan-
jpraak aan de zes Raa den.
2030 NIEUWE NEDERLANDSCTIË
door twee Compagnien Burgers hun de Mi* litaire Honneurs wierden bewezen.
In de Vergadering gekomen en door hunne Medeleden , gelyk ook van wegens de Leden van alle de Committés, hartelyk verwellekomd zynde, deedt de Prefident aan hun de volgende Aanfpraak:
BURGERS! VRIENDEN.' BROEDERS!
T\e Vergadering heeft my gelast, en ik vóldoe aan haare begeerte met het hoogde vergenoegen, om u allen hartelyk te verwelkomen, by uwe terugkomst in het midden van haar, en in het bywezen van de waardige Leden der Committés , welke onzen arbeid zo kragtdadig als welwillende onderfteuneft.
Wy wenfchen ons zeiven geluk, met 11 we-, derom te zien in eene Vergadering, waarin wy allen, door de ftemme des Volks van Amfteldam , geroepen zyn, en waarin wy uwe afwezigheid onafgebroken betreurd hebben. Het zal riiet behoeven om u onze aandoeningen te verklaaren, welke wy by uw vertrek, nu agt da* gen geleden, hebben gevoeld, of om zo veele verzekeringen te geven van die vreugde, waar mede onze harten vervuld waren, nu wy u in onze armen terug gekeerd zien. Onze onderlinge vriendfchap eri yver, öm, ten getiieénen beste, eendragtig te werken, in den moeyelykften post, welken men ons heeft aanbetrouwd , zyn de waarborgen voor de oprechtheid onzer woorden en betuigingen. Zyt dan hartelyk en vuuriglyk verwelkomd, en ontvangt van ons de verzekering en toewenfching van Heil en Broederfchap! Laaten wy, even gelyk voorheen, met gelyke fchouderen den last torfchen, welke ons opgelegt is! dat de zugt voor Vryheid, waar voor onzer aller harten kloppen; dat het we3-
zyu


JAARBOEKEN, Maan, 1795. ao3ï
Ëyn onzer Medeburgeren, die ons en onze vermogens , en onzen tyd, aan hunne beïan?en Zien toewyden, ons geftadig bezielen; en dat wy, tot welvaart van het gemeene Vaderland alle mogelyke kragten infpannen, welke on~è eigene gevoelens van ons afeisfchen: opdat wv in de gelukkige overtuiging van onze Vaderlandfche plichten betragt te hebben, en die verder zullen zoeken te betragten, onze belooninomogen vinden. 0
De Burger Scbimmelpenniack , die Aanfpraak , zo voor zig als zyne vyf Medeleden , in gepaste termen beantwoord hebbende , gaf vervolgens aan den Prefident over het volgend fchriftelyk Declaratoir zo als het zelve gisteren avond door zes Leden was vastgefteld.
J)e Ondergeteekenden, Leden der Vergader-ine ir rt Va" d! P£°y!fio"eele Reprefentanten van 'f Volk van Amfteldam, door eene Commisfie der Provifioneele Reprefentanten van het Volk v4 Holland, op den 20 Maart 1795, fi, de Ver-adenng van dezelve Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Amfteldam verfcheenen, belet geworden zynde, dezelve Vergadering' zeden dien tyd, als naar gewoonte by te wo0. nen; verklaaren thans, terwyl zy zig wederom in deeze Vergadering bevinden, en gereed SS derzelver gewoone deliberatien te helpen vervol» 4, zig in geene deele aan te trekken, al het geen d&oor de in dien tusfchentyd gefungeerd hebbende Municipaliteit, in hunne afwezigheid, is ver ngt; en declareeren wyders, wederom zitting m de Vergadering der Provifioneele Reprefen tanten van het Volk van Amfteldam te neemen
hS'f & eva,?een Uii kragt der stelling van het zelfde Volk, op den 19 January 1795/door Ssssss de
Am-
steldam.


2©32 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
steldam.
de vergaderde Burgery, by applaufie en daarop gevolgd ftilzwygend confent en approbatie derzelve gedaan; requireerende infertie van dit hun declaratoir in de Notulen deezer Vergadering. Amfteldam, den 37 Maart 1795.
(JVas geteeketid
R. J. SCHIMMELPENNlNCK. D. van AKEN Hendriksz. TAN PIETERSSE. JACOB LUDEN Hendriksz. WILH. van IRHOVEN van DAM. N1KOLAA? BREUKELAAR.
De Burger Abraham Vereul, namens dé Commisfie tot de Zaaken van de West, door deeze Vergadering aangefteld, hec woord verzogt, en verkregen hebbende, deedt de volgende Aanfpraak:
Burgers! uwe Gecommitteerden tot de Zaaken van de West-Indien, werden met diepen weemoed doordrongen, toen zy eenige Broederen, en, onder deezen, één hunner verdienftelyke Medearbeiders , van het treurend huisgezin verwyderd zagen. Nog gisteren door onzen pligt in deeze Zaal geroepen... ó hoe eenzaam vonden wy dezelve!.... hoe verlaaten !... zy fcheen op de verwyderde Broederen te wagten. Die Broeders zyn terug gekeerd; het huisgezin is weder voltallig; en zouden ook wy, U niet met de taal van 't hart, onze warme deelneeming in die aandoenelyke wedervereeniging betuigen? dat het onedel hart hier koud blyve; dat hy, die zo gaarne op het graf van onze eendragt de wieg van nieuwe flaverny zou zien ftaan; die zo gaarne het Republikeinsch vuur onder de puinhoopen van Burger-
twis-


JAARBOEKEN, Maart, 1705. 2035
twisten zag gefmoord, en de Natie tot haaren politieken dcodflaap terug gekeerd; dat hy hier, gevoelloos zwyge; maar de eerlyke Nederlander, hy, die niets boven zyn Vaderland waardeert, en voor wien geene opoffering te groot, te duur, te gevoelig kan zyn, om de Vryheid van dat Vaderland ongefchonden te helpen bewaren, gelyk de eeuwige Zedekunde, waarop dezelve rust; deeze kan , deeze mag by dit treffend Tooneel van wedervereeniging niet zwygen. Burgers! wy komen U geen' lof toezwaayen; wanneer de vrye Batavier tot zyne Befluurderen fpreekt, noemt hy hunne gebreken en niet hunne deugden, maar wy juichen tiwe wederkomst in den fchoot deezer Vergadering toe; wy komen U geluk wenfchen, dat sy U weder in ftaat gefield ziet, em de belangen van dit goede Volk te behartigen; gelukkigen te maaken; traanen te droogen ; wy komen U geluk wenfchen, dat U de loopbaan op nieuw ontfloten is, waarin uwe verrigtingen groot kunnen zyn, gelyk uwe genie, en zuiver, gelyk uwe harten. Dank zy den God van Nederland! ook deeze nieuwe dreigende ltorm is weder afgedreven! Burgers! mogelyk ftortte zyne Vaderhand nog nimmer grooter zegen over het zelve uit; mogelyk knielden, in 't hemelsch Vaderland, de de Witten, Barncvelden, Capellens nooit vuuriger voor zynen throon, dan toen zy hem voor deeze weldaad dankten. Ach! onze rampen zyn ten hoogften toppunt gedegen ; de Grysaart vraagt nog , fiddrend, welk het toekomftig lot zyner Kinderen zal zyn; de wonden van 't Vaderland bloeden hevig , en voor dezelve is maar één geneesmiddel, maar één geneesmiddel: Eendragt! hoe wreed ware hy, hoe weinig den eernaam van Nederlander waardig, die nieuwe ftormen over deeze reeds zo deerlyk verwoeste Gewesten zou'willen verwekken, en het politiek ligSsssss 2 chaam,
Amstel»
dam.
Aanfpraakvan A. Vereul.


so34 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
s teldam.
Aanfpraakyan A. Vereul.
chaam , door langduurige krankten reeds zo doodelyk afgetnat, in nieuwe ftuipen doen lierven! neen, neen, het is tyd, het is meer dan tyd, dat Broeders ophouden elkanderen te verfcheuren; het is meer dan tyd, dat de Nederlanders flechts één groot huisgezin uitmaaken. Dan zal de kalmte uit den fchoot der uitgewoedde ftormen kunnen gebooren worden; dan zullen de doornen, welke, door de onrechtvaardigheid op den dorren grond der ilaverny geworpen , nog overal onze vrye voeten zo gevoelig kwetfen, met roozen kunnen overdekt worden ; dan zullen veelligt wy nog de flaauwe fchemering kunnen zien van dien fchoo» nen morgenftond, welke, in vollen luister, over een gelukkiger nageflacht zal opgaan.
Burgers! indien in den engeren kring van openbaar beftuur, waarin wy ons geplaatst vinden, indien, op het ftiller pad van een ampteloos leven, die gevoelens, welke wy thans aanpreezen , niet tot aan het graf de oïize blyven; indien wy immer één oogenblik van dezelve afwyken: dat dan ieder woord, hier door my uitgefproken, een verfchrikkelyk verwyt worde, en ons ten ftrengften befchuldige, by U en het verontwaardigd Nageflacht!
Amfteldam, den 27 Maart 1795.
Nog deedt de Burger-Kaptein Van der Meulen, uit naam van de Officieren en Onder-Officieren van Wyk 11, de volgende voordragt:
VRYHEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
BURGER PRESIDENT!
9^ie daar weder in uwen boezem zes braave Leden deezer Vergadering, die op den 20
dee-


JAARBOEKEN, Maart, ifg5. 2035
deezer zig uit dezelve hebben moeten verwyderen, hier thans terug geleid door de Burgery. Het verheugde ons te hooren, dat de zaaken weder compleet gerepareerd zyn, waar mede wy deeze Vergadering niet alleen, maar ook ons zeiven en de geheele Burgery hartgrondig geluk wenfchen; terwyl wy hoopen dat AmReis Vertegenwoordigers nimmer eenige onaangenaamheden mogen ondervinden; maar dat uwe Vergaderingen fteeds met liefde en eendragt gehouden, en uwe belluiten zo cordaat als manmoedig, doch ook altoos met de vereischte voorzigtigheid en wysheid genomen worden ; op dat alles moge ftrekken tot behoud van de waare Vryheid, Gelykheid en Broederfchap ! en tot heil en geluk onzer Medeburgers: waar toe God zynen zegen wil verleenen!
HEIL en BROEDERSCHAP.'
Uit naam van Officieren en OnderOfficieren van Wyk 11.
Amfteldam , den 27 Maart 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
Welke beide Aanfpraaken door den Prefident refpeétivelyk beantwoord zynde, werd de Vergadering door denzelven gefcheiden.
Niet uit het zelfde oogpunt wierdt het gedrag befchouwd, door den Burger Krayenhoff, thans den post van Commandant der Stad bekleedende , by deeze gelegenheid vooral op den Vrydag-avond, gehouden. Men vondt 'er, die van oordeel waren, dat hy zich grovelyk misgrepen hadt, voornaamlyk door, in dit geval, niet aan de orders der Municipaliteit maar aan die der Ssssss 3 Haag-
Am-
stei dam,


ao36 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am*
ST-ELDAM.
Haagfche Commisfie, te gehporzaamea.; Zonder hier omtrent een oordeel te vellen, zullen wy mededeelen, 't geen de Commandant Erayenhoff, door middel der openbaare Nieuwspapieren, aankondigde, als, naar zyne meening, genoegzaam en voldoende , om by het Algemeen voor onfchuldig in deezen verklaard te worden.
Amsteldam, den 26 Maart 1795, het eerfie Jaar der Bataaffche Vryheid.
De Commandant KRAYENHOFF, aan het BATAAFSCHE VOLK.
Burgers! het geen laatstleden Vrydag avond, den 20 deezer, binnen de Stad van Amfteldam is voorgevallen, gaf U met reden aanleiding tot zeer verfch.illende denkbeelden en gefprekken. Ik fchryf het alleen toe aan onkunde omtrent de omftandigheden der gebeurtenis, dat veelen Uwer het gedrag van den Commandant afgekeurd en belaagd hebben; ik haast my, om deeze reden, U verflag te doen van eenen Brief, aan de Municipaliteit hier ter Stede, op den 23 deezer afgezonden, met verzoek, om denzelven in haar gewoon Dagblad te plaatfen, het welk ik ondertusfehen niet verkregen héb, zynde daarenboven nog het vqorgefteide, in weerwil myner herhaalde inftantien, onbeantwoord gebleven.
Ziet daar denzelven, tevens met de Copie der order, welke ik uit handen der Commislife, van wegen de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, ter deezer Plaatfe afgevaardigd , ontvangen heb. Het een en ander zal U in ftaat ftellen, om de gebeurtenis, voor zo verre dezelve op den Commandant betrekking hadt, naar waarheid te beoordeelen. HEIL en BROEDERSCHAP!
KRAYENHOFF»


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2037 COPIE.
Amsteldam, den 23 Maart 1795, het eerfte 1 Jaar der Bataaffche Vryheid. 1
Z)e Commandant KRAYENHOFF, <m« <fc BURGERS, LEDEN van de MUNICIPALITEIT der Stad AMSTELDAM.
"W/anneer ik laatstleden Vrydag avond, den " 20 deezer, in uwe Vergadering, op requifitie verfcheenen was, heb ik van de rnotiven der demarches, voor zo verre dezelve my; aangingen, naar waarheid verflag gedaan, waar uitgaan U gebleken is:
1. Dat ik, dien zelfden dag^ 'smiddags ten 12 uuren, van wegen de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, bericht ontving, dat eene Commisfie uit hun midden, hier ter Stede, binnen twee uuren tyds, zullende arriveeren, de Commandant gelast werd, zorg te dragen voor de nodige Schildwachten en Ordonnancen, te bezorgen voor hun arrivement, in de Stads Doelen, op de Garnaalenmarkt, en zelve tegen twee uuren zig daar ter plaats by de Commisfie voornoemd te vervoegen.
2. Dat de Commandant deezen last uitgevoerd , en zich in den Stads Doelen by de Commisfie, welke ten half drie uuren arriveerde, vervoegd hebbende, aan hem Commandant is gezegd en gelast geworden, om te obedieeren aan de orders van gemelde Commisfie, zo lang dezelve in loco bleef, op zyne refponfabiliteit, en ten dien einde wel expresfelyk, en ingevolge de magt der Commisfie ontflagen werd van zynen particulieren Eed, voor zig en zyne onderhebbende manfehappen, aan de Provifioneele Municipaliteit, hier ter Stede gedaan, voor zo verre dezelve zou] kunnen ftrydig zyn met hei
Ssssss 4 geen
iï ELJAM,
Brief
jan deft
Oom-
nandane
Krayen-.
hoff.


2p3S NIEUWE NEDERLANDSCHE
Amsteldam.
Brief van dei Comman dan. Krayenhoff.
geen door de Commisfie hier ter Stede tlond verl rigt te worden.
3. Dat de Commandant gevraagd hebbende eenige elucidatie van het geen 'er itond te gebeuren, hierop een declinatoir antwoord ontvangen heeft, met uitdruklyken last, om aan niemand, wie het ook zyn mogte, iets te doen iblyken van het aanwezen der Commisfie, of den last aan hem Commandant, door dezelve gegeven.
4. Dat de Commandant in overweging genomen hebbende, dat de gefbldeerde Nationaale Guardes, welken door 'de Municipaliteit zelve erkend en gezegd worden in dienst te zyn van het Bataaffche Folk, en Guarnifoen houdende te Amfteldam, eene hoogere magt, dan die der Stedelyke Municipaliteit te erkennen hadden, begrepen heeft, aan den opgelegden last te moeten voldoen, en zig dus als ontflagen aan te zien yan den byzonder en Eed, aan de Municipaliteit gedaan, voor zo verre dezelve zou kunnen ftrydig zyn met het geen door de Commisfie liter ter Slede ftond uitgevoerd te worden.
5. Dat derhalven de Commandant heeft moeten obedieeren, en dienvolgens ook geobedieert heeft, aan de order der Commisfie, om, zonder ergens van aan iemand opening te doen de gefoldeerde Nationaale Guardes, ten zeven uuren des avonds in de wapenen op te roepen, om nadere orders aan zyn Bureau, in de Nieuwe Kerk, af ce wagten.
De zaak tot dus verre gevorderd zynde, zonder dat de Commandant hei minst van de aanftaande gebeurtenis geweten heeft of weten kon , is hy in de Municipaliteit verfcheenen en heeft van het bovenftaande een fubftantieel verfing gedaan; waarop deeze zaak in omvraag gebragt zynde, door de Municipaliteit befloten werd, het rapport van den Commandant voor Notificatie aan te neemen, en wyders door den
Pre.


JAARBOEKEN, Maart, i795« 2°39
Prefident gevraagd zynde, of de Commandant, zig dan ontflagen oordeelde van den Eed aan haar gedaan, door hem uitdruklyk geantwoord is: Alleen in zo verre, ah dezelve zou kunnen ftryden met het geen door de Commisfie in loco zou verrigt worden.
De Commandant, na dit gebeurde, in zyne Bureau terug gekomen zynde, heeft korten tyd daar aan van de Commisfie voornoemd order gekregen , om de onder het Geweer ftaande manfchappen, voor het Stadhuis, op de kleine fteenen, te doen avanceeren, en te gelyker tyd een Detachement Grenadiers te plaatfen voor de deur van de Jultitie Kamer, zonder dat hier bv aan hem eenige nadere order gegeven is, tot dat hy zelve in de Raadkamer, of de Kamer der Municipaliteit, door de Commisfie, perfooneel opontboden zynde, aan hem, ten aanhooren der Municipaliteit, is gelast geworden, om de gearrefteerde Burgers Schimmelpenninck, lrhoven van Dam, Luden, Pietersfie, Fan Aken en Breukelaar, vryelyk en onverhinderd te laaten doorgaan, naar hunne wooningen, en daar na de Bezetting af te danken; evenwel met die voorzorge, om de Posten, door de gefoldeerde Nationaale Guardes bezet, buitengewoon te veriterken, en over de rust der Stad een byzonder waakzaam oog te houden: het welk alles ftiptelyk uitgevoerd is. Natuurlyk heeft deeze gebeurtenis, waar van niemand iets voorzien kon, eene algemeene fenfatie by het Volk verwekt; natuurlyk moesten hier uit ontftaan gefprekken van allerlei aart, zelfs deeze en geene demarches, welke duidelyk genoeg doen blyken, dat het Volk, ten aanzien van al of niet beftaan van den Commandant qua talis, in het onzekere was, en op dit oogenblik nog blyft onzeker zyn: reden waarom zig de Commandant, mits deezen , by de Municipaliteit vervoegd, met emftig verzoek, aan het Volk, ter voorkoming van alle wanorde, te doen kennelyk
zyn»
3TELL>AM. 4
Brief
van den
Com-
nandant
Krayen-
hoff.


2o4o NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
stelbam.
Brief van den CommandantKxayenhofF, •
i
1 ] i
1
I (
>.
2
v / Z f V
a
jyn, hoedanig zy de relatie van den Comman. iant, ten aanzien der gewapende Burgery beschouwd, en wat tot onderhouding der openbaare rust van heirf al of niet gevorderd wordt.
De Commandant, welke hier nevens nog Copie der order, van wegens de Commisfie voornoemd, aan de Municipaliteit toezend, infteert 3p eene zeer fpoedige Refolutie deswegens, en /erzoekt, dat deeze zyne Brief in het ge■/oone Dagblad moge geplaatst worden. HEIL en BROEDERSCHAP' (JVas geteckend,~)
KRAYENHOFF.
VOPIE.
r\e Burger Commandant C. R. T. Krayenhof ~ wordt door de Commisfarisfen uit de Vergadeing van de Provifioneele Reprefentanten van iet Volk van Holland, hier in loco, by deezen mtflagen van den byzonderen Eed, door hem, ;o voor zig zeiven % als voor zyne onderhebiende manfchappcn, aan de Municipaliteit dee;er Stad gedaan, voor zo verre dezelve zoude unnen ftrydig zyn met het geen door dezelve Commisfie, ingevolge deszelfs last, hier ter Itede zal moeten worden verrigt, provifioneel, o lange de Commisfie voornoemd zig hier in -ico zal blyven ophouden; en injungeert denelven Commandant verders, op zyne refponibiliteit, de ordres, welke hem door of van 'egens de Commisfarisfen voornoemd, zullen rorden gegeven, ftiptelyk te obedieeren. (JVas geteckend',)
S. I. Z. WISSELIUS.
A. W. SWART BLOK.
J. NUHOUT van der VEEN.
S P O O R S.
A. HARTEVELD. Amfteldam , den 20 Maart 1795 j het eerfte tar der Bataaffche Vrylieid.
Ia-


JAARBOEKEN, Maart, 170$. a»4i
Indien de klagten, begrepen in het volgende Request van eenige Leden der RoomschKatholyke Gemeente deezer Stad, met de waarheid inftemden, konde 'er zekerlyk iets meer onbeftaanbaar met de thans aangenomene Zinfpreuk van Vryheid, Gelykheid en Broederfchap , bezwaarlyk bedagt worden. Dus luidde het Gefchrift, op den 13 deezer ingeleverd.
Aan de PROVISIONEELE MUNICIPALITEIT der Stad AMSTELDAM.
BURGERS REPRESENTANTEN!
De nood en elende, waar onder een aanmèrkelyk getal Huiszittende Armen der Roomsch-' Katholyke Gemeente inzonderheid verzugten, is van ouds niet weinig verzwaard geworden< door de ontbeering van redmiddelen, waar van deeze ongelukkigen hier ter Stede op de onnatuurlykfte wyze zyn beroofd geworden.
De hulp en byftand der van Stadswege aangeftelde Geneesheeren en Heelmeesters, zo wel als de Artfenyen uit de Stads Apotheek, worden hun ontzegd, zo ras men flegts ontdekt, dat zulke behoeftige lyders Ledemaaten der Roomfche Kerk zyn.
Het Pesthuis, deeze zo noodwendige toevlugt voor alle gevaarlyke kranken, blyfc al mede voor zulke beklaaglyke voorwerpen geflooten; ten zy de barmhartigheid des Opzigters, door een buitengewoone gift van tagtig guldens, getroffen worde.
Hoe grooter de elende dier rampzalige flagtoffers eener fchynheilige ftaatkunde was , hoe minder zy, als voorwerpen eener Christelyke meêdogenheid, befchouwd worden, en hoe minder
Amsterdam.
Request >an R. Tiatho'yken.


204^ NIEUWE NEDERLANDSCHB
AMstel'DABr.
Request van R. KatltO' lyken.
der aanfpraak zy fcheenen te hebben bp de menfchelykheid hunner onderdrukkende natuurgenooten.
Het is tegen deeze als nog voortduurende uitfluiting, tegen deeze heillooze vrugt eener ontinenschte dweepzugt, dat de ondergeteekenden Burgers en Ledemaaten der RoomschKatholyke Gemeente binnen deeze Stad, de Rechten van den Mensch, ten behoeve deezer ongelukkige Medeburgers, inroepen.
De prangende nood vordert een onverwyld herftel der opgemelde bezwaaren, en de dierbaare panden van Vryheid en Gelykheid, waar van de handhaving aan U, Burgers Reprefentanten! by voorraad is toevertronwd, zyn de waarborgen voor de billykheid van 't verzoek der Ondergeteekenden.
Amfteldam , den 12 Maart 1795, het eerfie Jaar der Bataaffche Vryheid.
(JVas geteekendf)
B. S. SINKEL, Adv. M. van LIER.
E. SLUYTERAnthz. CASPER SMITS.
B. CANJEll. J. H. SCHREUDER.
BERNARDUS van P. J. van OFFEN.
VENROOY. P. van WALTROP.
TACOB. VERHEYEN. JAN van LIER.
THOMAS GINK. J.R.GALLENKAMP.
,P. DE MOLL. CORN. MARCUS.
t. T. FUCHTEN. A. van COOTH.
JACOBUS du BERT. A. MEYENBERG A. SCHRAGE. Junior.
W. BIN HOUT. F. TOMBRINK. G. SCHENK.
Dit Request gefield zynde in handen van het Committé van Algemeen Welzyn, om daar op te dienen van berigt, bragt het zelve,


JAARBOEKEN", Maart, i7gS. 2043
ve, op den 16 deezer, het volgende Advis uit'.
He«r?r0vifiJonee,e Committé van Algemeen *■* Welzyn deezer Stad, heeft geëxamS zeker adres, behelzende klagten over de enge lykheid, met welke de Roomschgezinde Armen ten opzigte van de geneeskundige hulp behandeld worden , en is in ftaat om daar op het volgende berigt te geven. r
Het is waar, „ dat de hulp en bvftand der van Stadswege aangeftelde Genees- en Heelmees • ters, zo wel als de Artfenyen uit de SÏads Apo-' theek, ontzegd worden aan behoeftigen/welke Ledemaaten zyn der Roomfche Kerk-" maar het is eene onwaarheid, dat dit uit een begin, fel van ongelykheid gefchied ; deeze behandeling is veel meer gemeen aan alle Gezindheden: niemand welke Lidmaat is van eenige Gemeente wordt op Stads kosten geneezef °f ƒ anA Gtnef middelen voorzien, dewvlde Stads Apotheek alleen voor zulke Armen ïs ingengt, welke geen Ledemaaten van eenige Gemeente zyn.. De Roomschgezinden ftaan dus Gezindheden^ ^ ^ m" a,le Christelykl
„Dat het Pesthuis, deeze zo noodwendige toevlugt voor alle gevaarlykc kranke,,, Tl mede voor zulke beklaaglyke voorwerpen geflooten blyft," is een volftrekte onwaarheid geU00tea
Wat behoeftige zieken betreft, die worden van welke Chnstelyke Gezindheid zy ook moeten zyn, daar even als in het Binnen-Gasthuis zonder eenige onderfcheiding ingenomen zon! der iets te betaalen. wmen, zon-
' Het is dus al mede eene grove onwaarheid dat dit Huis voor de Roomschgezinden gehC ten blyft, „ten zy de barmhartigheid des Opzigters door eene buitengewoone gift van So guldens kan getroffen worden;" en het Com-
mit-
Amsterdam,
Advis omtrent het ReouestIer
Rooms* lezinien. *


Amstel»
dam.
Advis omtrent het Requestder
Roomsgezinden.
2044. NIEUWE NEDERLANDSCHE
mitté begrypt niet, van waar deeze zo zeer abufive opgaven mogten gekomen zyn, ten zy dit gezegde mogt betrekking hebben op het inneemen van Krankzinnigen in liet gemelde
Pesthuis. , ~ ^ • , 1
En ten deezen opzigte is het Committé at Wederom verpligt, de teekenaars van dit Adres van onwaarheden te betichten; alle Christelyke Gezindheden betaalen voor Krankzinnigen, tot hunne Gemeente behoorende, jaarlyks 80 guldens aan de Regenten van het Huis, uitgenomen de Nederduitt'che Gereformeerde Diaconie j welke hier eenige voorrechten geniet, betaalende deeze uamentlyk voor eiken Krankzinnigen eene mindere fom, gelyk ftaande met die, welke aan gealimenteerden jaarlyks door haar wordt uitgedeeld: ten anderen betaalt de Gereformeerde Diaconie flegts voor die geenen, welke zy te vooren reeds gealimenteerd heeft, terwyl de overige Gemeenten zig ook de niet gealimenteerden aantrekken.
Het Committé kan echter niet ontkennen, dat het by het onderzoek deezer zaak bevonden heeft, dat indedaad de huiszittende Armen van de Roomschgezinde Gemeente minder van geneeskundige hulp voorzien worden, dan die van andere Gezindheden; maar het is tevens gebleeken * dat deeze ongelykheid niet aan het openbaar beftuur van. de Stad of der Gasthuizen, maar aan byzondere fchikkingen, by de Roomschgezinde Gemeente zelve plaats hebbende, moeten geweten worden. Want daar alle Gezindheden Doétooren , Chirurgyns en Apotheeken hebben, om de huiszittende arme Ledemaaten in ziekten tot hulp te verftrekken, ontbreken deeze inrigtingen geheel by die van de Roomschgezinde Gemeente; waar by nogthans eene dusdanige inrigting des te noodzakelyker zoude zyn, na mate het getal der Lede maaten, na evenredigheid, by de Roomschge-
zin-


Jaarboeken, Maan, 17^. ^
Zinden grooter is, dan by de andere Gezindhe den ; dewyi de Roomschgezinden en vroeger en algemeener belydenis doen, en rot Ledemaaten worden aangenomen.
Het Cömmitté vertrouwt, dat uit het bovengemelde gebleken is, dat de Roomschgezinden ten deezen opzigten op een gelyken voet met de andere Gemeenten behandeld worden, en dat het Adres van de 23 Roomschgezinde Durgers vol is van onwaarheden, om niets erger te zeggen \ dat dus de Teekenaars van het zelve geen het minde recht hebben, om „ over de onnatuurlyke wyze," waar op hunne Geloofsgenooten van hulp beroofd worden, re klaagen, hen ,, als dagtoffers eener fchynheiiige ftaatkunde" af te fchilderen, en deeze vermeende uitfluiting als „ de heillooze vrucht eener ontmenschte dweepzugt" uit te kryten; uitdrukkingen, welke niet dan op Landen, Waar nog werkelyk inquifitie en ontmenschte dweepzugt heerfchen toepasfelyk zyn, maar van welke de Teekenaars van het Adres zig hier hadden behooren té ont-" houden, en welke tot niets anders dienen kunnen, dan om den fchandelyken Relbia-haat aan te vuuren, welken ieder goed Burger veel eer zo veel in hem is, behoorde te dempen en tegen <e gaan.
En hier mede vertrouwt het Committé aan de Provifioneele Reprefentanten deezer Stad
te hebben ^ °P h" AdrCS genoeSzaam ber'gt
Ter Ordonnantie van het Provifioneele Committé van Algemeen Welzyn deezer Stad,
(JVus gzt eekend,)
H. HÜYGHENS. Amfteldam, den 16 Maart 1795.
Tttm Met
Amstel-
DAM.
Advis omtrent het Requestder
Rooms* gezin* deni


ao+ó NIEUWE NEDERLANDSCHE
Amstel»Dam.
Niet onbeantwoord bleef dit Rapport. Om de gronden, daarin gelegd, te wederleggen, zag men, weinige dagen laater, van de Inleveraars van het Request, in het openbaar verfchynen, het volgende
CONTRA-BERICHT aan de Provifioneele MUNICIPALITEIT der Stad AMSTüLDAM, f«gediend op zeker BERICHT, door 't COMMITTÉ yan ALGEMEEN WELZYN, op den 16 Maart, ter gemelde MUNICIPALITEIT ingeleverd, betreklyk een ADRES van eenige ROOMSCH-KATIIOLYKE BURGERS aldaar, over de bezwaar en der Huiszittende ARMEN hunner GEMEENTE.
BURGERS REPRESENTANTEN!
De Ondergeteekenden een afTchrift van 't Bericht , door 't Committé van Algemeen Welzyn ingediend , bekomen , en daarin met de uiterfte bevreemding gezien hebbende, dat dit Committé voorgeeft, dat het bevoorens door hun ingeleverd Adres, zoude zyn vol van onwaarheden, en met allezints onbetaamelyke uitdrukkingen opgefteld , kunnen niet afzyn, om uit liefde, zo voor de Armen, als voor hun eigen eer en reputatie, by dat Bericht, maar al te roekeloos aangerand, thans de in hun Adres aangeroerde daadzaaken in een helder daglicht te plaatfen; de onbetwistbaare billykheid van hun verzoek aan te toonen; de betamelykheid hunner uitdrukkingen te ftaaven, en tot dat alles voet by 't ftuk te houden.
Alle die met de gefchiedenis van ons Vaderland maar eenigzints bekend zyn, weten, dat
de


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2047
de Spaanfche dwingelandy met vereenigde kragten, zo van Roomfchen als Onroomfchen, uit den Lande geweerd zynde, de eerstgenoemde de vryheid van confcientie verlooren, die zy den laatstgenoemden ten kosten van goed en bloed hadden helpen winnen. Dit blykt zo uit de Staats-Refolutien als Placaaten, van den 15 April 1576, 25 January 1580, en 20 December 1581, waar by alle byeenkomften tot het uitoeffenen van hun Godsdienst op 't ftrengfte verboden werden; hunne Leeraars ten Lande uitgebannen, de inkomften der Godshuizen en daar aan vastgemaakte fundatiën en eigendommen hunner Armen tot andere oogmerken gebezigd; hunne aanzienlykfte Ledemaaten, uit alle ampten gefloten, en veele derzelven met 'er woon , en teffens met hunne vermogens naar elders vertrokken zynde, moest hier door noodwendig het getal der behoeftigen toeneemen. Deeze (wilden zy hunnen Godsdiensten Confcien. tie niet verzaaken,) konden nergens heul vinden ; moesten in elende vergaan", of tot lasten hunner beroofde Gemeente vervallen die in verre na niet het toereikende ter verlig'ting der armoede, in zulk een fpringvloed van rampen konden toebrengen. Aandoenlyk tafereel voor een waar menfchenvriend!
Na dat de Dweepzugt dien yzeren Scepter geduurende een tydvak van fchier honderd Jaaren, over de allereerlte temmers eens Spaan* fchen dwingelands gezwaaid hadt, werden hunne Armen nog meer gedrukt, door 't bekend Placaat van den 4 Mey 1655, waar by alle Testamentaire en verdere dispofitien ten behoeve van Roomfche Godshuizen en Armen werden verboden, en de GodsdienstoefFening (dat voornaam middel tot inzameling van liefdegaven!) by nadere Refolutie van den 15 April 1666 op nieuw uitgeroeid.
Ziet daar, Burgers Reprefentanten! de eerfie Tttttta bron-
AFSTEL*DAM.
Contra» Berigt jan R, Katho* tyken*


2048 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
STELDAM.
ContraBerigtvan R, Katholyken.
bronwel van den berooiden ftaat onzer Armen-
fondfen!
Dit voortduurend geweld eener ontmenschte dweepzugt, 't geen zo wel in als buiten Stadhouderlooze tyden heeft gewoed, was egter (gelyk uit 's Lands Hiftorien en opgemelde Refoiutien van den 15 April 1576 en 20 December 1581 blykr,) zyn oorfprong verfchuldigd aan de verfoeyelyke ftaatkunde van Willem den ƒ., die daar door de leer, die men voor de regtzinnige hield, zodanig handhaafde, dat wy de, door ons te regt alzo genoemde ftagtofers dier fchynheilige ftaatkunde, nog in veele verarmde naneeven onzer voorvaderlyke Geloofsgenooten moeten befchouwen.
De Ondergeteekenden kunnen dus niet begrypen, waarom 't Committé van Algemeen Welzyn zo gebelgd is over de evengemelde uitdrukking in hun Adres voorkomende. Moet dan de nagedagtenis van het Oranjehuis ons nog zo dierbaar wezen, om 'er de gebreken niet van op te haaien? Vaar wel dan, tedere Vryheid!
De Ondergeteekenden moeten zig dus al verder met reden verwonderen, hoe de Berichtfteller van zig heeft kunnen verkrygen, om de woorden van het ingediend Adres uit hun waar verband te rukken, en LT, Burgers Reprefentanten! heeft willen diets maaken, als of de Teekenaars van 't zelve veen *t minfte recht hadden , om over de onnatuurlyke wyze, waar op hunne Geloofsgenooten van alle hulp beroofd zyn geworden, te klaagen.
Het is , om foortgelyke verkeerde berichten en b;oordeelingen tegen te gaan, dat de Ondergetekenden zig in de onvermydelyke noodzaakelykheid hebben bevouden , om de opgemelde verdrukkingen (hoe gevoelig 'er ook het aandenken van zy,) op te haaien, vooral daar dit (trekt, om de oorzaakeu uier kwaaien en
ram*-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2049
rampen aan te wyzen, waar van men 't herftel met zo veel billykheid vordert.
De tyd, wel is waar, heeft deeze verdrukkingen eenigermaate verzagt; maar het was niet dan eerst op den 16 Maart des Jaars 1715, dat de Bezorgers der Roomfche Oude Armen Octrooi verwierven, om ErfFenisfen en Legaaten in hunne qualiteit te mogen ontvangen.
Inmiddels bleeven de Armen bukken onder de gemeene lasten, die zy benevens de rykften moesten opbrengen; en het is U bekend, Burgers Reprefentanten! voor hoe weinig Jaaren nog maar geleden, zy van die drukkende lasten zyn ontheft; hoe min toereikende de bronnen moeten zyn, om die fchamelen te drenken, en hoe min de Beftierders van 't Roomsch Katholyk Oud-Armen Comptoir, met al hun zorgvuldig en vlytig beftuur, in ftaat kunnen zyn, zig zodanige hulpmiddelen aan te fchaffeu, als den armen, kranken Ledemaaten van andere Christelyke Gezindheden worden medegedeeld.
Hoe komt de Berichtfteller 'er al verder toe, om de tweede periode van het Adres der Ondergeteekenden te verminken? immers hebben de Ondergeteekenden daar by niet blootelyk gezegd , dat de hulp en byftand der van Stads wegen aangeftelde Genees- en Heelmeesters, zo wel als de Artfenyen uit de Stads Apotheek ontzegd worden aan behoeftigen, welke Ledemaaten zyn der Roomfche Kerk; neen, maar zy hebben de laatstgemelde woorden in een zinryk verband gefteld met deeze zo ras men slegts ontdekt, dat zulke behoeftige lyders Ledemaaten der Roomfche Kerk zyn; dat is: zonder tevens in aanfchouw te neemen, dat zy Ledemaaten zyn van een Gemeente , die van óuds bezwaard is geweest, door de ontbeering van alle redmiddelen; zonder te overwegen, dat deeze Armen altyd hebben gebukt gegaan onder de Gemeene Lasten, die zy , benevens de Ryken , moesten torfchen;
ïttttt 3 *onv
Am-
5tel3am.
Contraberigt;an R, Katho'■yken.


ao«> NIEUWE NEDERLANDSCHE
Amster-
pam,
Contra Berigt van R, RatliO' lyken,
zonder in aanmerking te neemen, dat die uitgeputte Gemeente, eerst voor nog weinig Jaaren geleden, ten dien aanzien op den voet.met andere Christelyke Gezindheden gebragt zynde; •geen Fonds heeft, noch kan hebben, om zig alle deeze redmiddelen aan te fchaffen.
Het komt dus niet te pas, dat het Committé van Algemeen Welzyn, met betrekking tot de onzen huiszittenden Armen beftendig geweigerd wordende hulpmiddelen der Stads Apotheek, Doftooren en Chirurgyns, 'er by voegt, dat dit niet gefchied uit een beginfel van ongelykheid; dat deeze behandeling veel meer is gemeen aan die van alle Christelyke Gezindheden. Het doet 'er al verder niet toe, dat alle Christelyke Gezindheden aan het Pesthuis voor krankzinnigen hunner Gemeente 'sjaarlyks 80 guldens betaalen; want , welke Christelyke Gezindheid heeft zulk een zwaaren Armenlast, en zo min vermogen tot redmiddelen dan de onze? wat gelykheid is hier dan ts vinden?
In tegendeel roept de ftem der menfchelykheid, dat de arme Ledemaaten der Roomfche Gemeente op gelyken voet gefield worden met alle zulke Armen , die geene Ledemaaten zyn van eenige Gemeente, en van Stads wegen geholpen worden, om dat zy elders de vereischte hulpmiddelen, ter hunner redding of geneezing niet kunnen erlangen.
Wanneer dus Armen, die in deeze gevallen nergens redmiddelen kunnen bekomen , geholpen worden als zy Onroomsch, en in tegendeel verftooten worden, als zy Roomsch zyn, zonder verdere reden, dan kan niemand ontkennen, dat hier uit de grootfte ongelykheid ontftaat, en tellens eene allerhaatelykfte uitfluiting.
Het is tegen deeze als nog voortduurende uitfluiting, dat de Teekenaars van het Adres, xig beroepen hebben, niet op voorbeelden van andere Gezindheden, maar op de Rechten van


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 3051
den Mensch. Daar in vindt men Artikel XXII. immers zo duidelyk gezegd: De Algemeene onder fiand is een geheiligde fchuld. De Maatfchap ■ py is verpligt voor het onderhoud der ongelukkigen te zorgen; waar uit voortvloeit, dat lieden, die in de voornoemde gevallen geen onder/land noch uit zig zeiven, noch uit hunne Gemeenten -Fondfen hebben, (onbepaald tot welke Gemeente zy ook mogen behooren,) aanfpraak hebben op den algemeenen onder fiand; ja! dat deeze onder fiand is een geheiligde fchuld, waar van de voldoening niet kan, noch mag geweigerd worden, en dat mitsdien de weigering der voorfchreeven middelen, (waar toe de Apotheek, Genees- en Heelmeesters van Stadswege verordend zyn,) in 't eerfte geval, en de vrye inneeming der krankzinnigen in het Pesthuis, in het laatfte geval, niet dan met het uiterfte onrecht geweigerd worden; dat deeze weigering is eene onderdrukking, waar over de Ondergeteekenden, zo wel als de gantfche Burgery, met reden moeten klaagen. Immers wordt in het XXXV Artikel van die zelfde Rechten van den Mensch, met zo veele woorden gezegd : Het gantfche Maatfichappelyke Ligchaam wordt verdrukt, wanneer zulks zelfs aan een van deszelfs Leden gefchied. En dit gefchied, helaas! in de opgemelde gevallen aan deeze ongelukkige Leden der Algemeene Maatfichappy nog dagelyks , zo ras men slegts ontdekt, dat zy Ledemaaten zyn der Roomfche Kerk.
Dit is deeze als nog voortduurende uitfluiting, die de Ondergeteekenden by hun Adres, zo klaar beoogd en met zo veel recht genoemd hebben de heillooze vrugt eener ontmenschte dweep zugt.
Het Committé van Algemeen Welzyn hadt dus ruim zo wel gedaan, om, in plaats van zig over deeze uitdrukkingen te belgen, de zaak zelve te doen ophouden. Het zyn de uitTttttt 4 druk-
5teldam.
ContraBerigtitan R. Katholyken.


AMsterdam.
ContraBerigtvan R.
KathoIjken.
505» NIEUWE NEDERLANDSCHE
drukkingen zo zeer niet, die den fchandch* ken Religie-haat aanvuuren, maar de opgemelde uitsluitingen , v/elke ieder goed Burger veeleer, zo veel in hem is, behoort te dempen en tegen te gaan.
Ziet daar, Burgers Reprefentanten! de regtmaatigheid van het ingediend Adras betoogd. Het is gegrond op de ftem der natuur; op de verzugtingen Uwer verongelykte Medeburgers, en op de wezentlyke Rechten van den Mensch; voorgedragen teffens met een ronde doch allezints gepaste Vryheidstaal. Een verzoek van dien aart kan niet misfen de goedkeuring aller weidenkenden weg te dragen, en door U met een gunftige aanneeming bekroond te worden.
Inmiddels vertrouwen de Ondergeteekenden, van Uwe rechtvaardige denkwyze, ook nog dit te mogen vorderen, dat, daar 't Bericht, door h Committé van Algemeen Welzyn ingediend, de eer en reputatie der Ondergeteekenden omtrent de zuiverheid hunner bedoelingen, zo onverdiend heeft gefchonden , dit Contra-Bericht ter hunner volledige justificatie in de Notulen der Municipaliteit geïnfereerd en in 't ge woone Dagblad moge geplaatst worden.
(Was geteckend,) B. S. SINKEL, Adv. M. van L1KR. E.SLUY PERAnthz. CASPER SMITS. B. CANJER. j.H. SCHREUDER.
BE RN AR DUS van P. j. van OFFEN.
VENROOY. P. van WALTROP.
ÏACOB.VERHEYEN. JAN van LIER. THOMAS GINK. J. R. GALLENKAMP. P. DE MOLL. CORN. MARCUS.
L I. FUCHTEN. A. van COOTH. fACOUUS du BERT. A.MEYENBERGJun. A. SCHRAGE. ' F. TOMBRINK. G. SCHENK. W. BlNHOUT.
Amfteldam, den 30 Maart 1795, het eerfie. Jaar der Bataaffche Vryheid.
Me?


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2053
Met de Joodfche Natie viel insgelyks, geduurende deeze Maand, 't een en ander voor, 't welk eenig gerugt verwekte. 'Er was eene Commisfie benoemd, tot het beraamen van een Ontwerp ter Organifatie der Nationaale Guarde deezer S.ad. Twee Leden der Municipaliteit, de Burgers G. H. de Wilde en iV. Breukelaar, de papieren, daar toe betrekkelyk , in handen hebbende gekregen , vonden zich verpligt, uit hoofde van een Artikel, daarin voorkomende, loopende over de wapening der Joodfche Natie onder de gewoone Nationaale Guardes Infanterie, vooraf hier omtrent eenige informatie , by de Opper-Rabbynen , zo der Portugeefche als Joodfche Natie, te moeten inwinnen, en wel met naame, of het, volgens de Wet van Mozes, aan eenen Jood geoorloofd zy, zich te verbinden tot dienften, die hy vooraf weet, ook op Sabbat- en andere plegtige dagen te moeten verrigt worden ? In het verflag , welk de gemelde Reprefentanten aan de Municipaliteit , van hunne werkzaamheden, deeden, ontmoet men, onder anderen, het volgende:
T\e Burgers Opper -Rabbynen Daniël Culten cT/izevedo, van de Portugeefche, en Mozes Saur, van de Hcogduitfche Joodfche Natie, hebben daarop de vrieudelykheid gehad, zig in perfoon ten huize van den Burger de Wilde te begeeven, die hun3 na 't wisfelen van eenige discourfen, (in pretentie van de Burgers l*£spinasfe, Pietersfe, Steenbergen en Vereul, aldaar toevallig als Leden van de Commisfie tot de Tttttt 5 West-
Am-
steloam.


ïo54 NIEUWE NEDERLANDSCHB
Am-
STEL. DAM.
Verflag raakende dé Jooden.
West-Indifche Zaaken, vergaderd zynde,) heeft afgevraagd, of 't geoorloofd is, dat de Jooden zig wapenen, al of niet, op den Sabbath? waar op de gemelde Burger Opper-Rabbyn d'Azevc. dn tot antwoord gaf: neen, de Wel verbied dit( het geen ook toegeftemd wierdt door den andetea Burger Opper-Rabbyn Mozes Saur.
Dus geven de Ondergeteekenden in overweging, om dit ftuk, tegen een Contributie, geevenredigd naar de onkosten, die door de wapening van een zo merkelyke vermeerdering van manfchappen, ter maintineering der zo gelukkig voortduurende rust en orde., moeten worden geïmpendeerd, provifioneel op den ouden voet te laaten, en dat wel te meer, daar, by gelegenheid van dit bezoek der Öpper-Rabbynen, de Koster Chaïm Mozes Cohen, die met hun gekomen was, als expresfelyk van de Hoogduiticlie Joodfche Natie gequalificeerd , te kennen gaf, dat zy Parnasfims in het Dagblad van de Municipaliteit gezien hebbende zeker Adres, van de Club Felix Libertate, waar by dezelve vraagt, wapening voor de Joodfche Natie, zig verpligt gevoelen aan den Burger de fVilde, als Lid van de Municipaliteit, te verklaaren, van dit verzoek geen kennis hoegenaamd te dragen, bereid zynde, dit op de eerfte requifitie aan de volle Vergadering te doen, folliciteerende wyders het zelve mede in 't Dagblad mag worden geplaatst.
Het Request, in dit verflag bedoeld, was van den volgenden iuhoud:
V RT H E I D. GELTKHEID. BROEDERSCHAP.
BURGERS PRO VISIONEELE REPRESENTANTEN DEZER STAD AMSTELDAM!
De Burgers 77. L. Bromet, Jacob Saportas en M. S. As/er, als Commisfarisfen van de So-
cie-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. ao55
cieteit Felix Libertate, nevens den Secretaris IJ. Lemon, moeten, ingevolge de aan hun gedeclareerde intentie van de Leden dier Sociëteit, aan de Municipaliteit voordragen, dat by de aan ftaande Organifatie der Nationaale Guarde deezer Stad en Jurisdiclie , zy nevens de Leden hunner Sociëteit en alle zodanigen der Joodfche Burgers, die de vereischte gefchiktheid hebben, daar in mede begrepen en insgelyks gewapend worden, zo als reeds in de Burger-Cavallerie plaats heeft; zy reclameeren dit Recht op gronden der gepubliceerde Rechten van den Mensch, wier ongekreukte handhaving zy zig verzekerd houden , dat de Municipali. teit, ook ten hunnen opzigte, in allen deelen en byzonderlyk tot de Burgerwapening, als een der eerfte grondzuilen van het Gemeenebest, zal in het oog houden en doen gelden; terwyl zy, even zeer als eenig Burger, voor de vryheid en veiligheid van den Staat en de verzekering van ieders Rechten, hun goed en bloed veil hebben; gelyk zy deeze hunne begeerte reeds bevoorens aan Collonellen deezer Stad3 Schuttery en den Burger Commandant Kroyenhoff verklaard hebben.
Verzoekende, dat dit hun Declaratoir in de Notulen der Vergaderinge en in het Dagblad moge geïnfereerd worden, ten einde daar van, ten allen tyden, zal kunnen blyken zo en waar zulks behooren zal ter hunner decharge en tot confervatie van hun recht.
(Onder flond,)
Gezien H. L. BROMET.
(Was geteckend,')
H. db H. LEMON, Secretaris.
De
Amstel*dam.
Request van de Joodfche SociëteitFelix Libertate.


Amsteldam.
Adres van de Joodfche So cieteit Felix Libertate.
2056* NIEUWE NEDERLANDSCHE
De inleveraars van dit Request hadden den bovenftaanden voordragt niet vernomen, of zy verzetteden zich daar tegen, in een nader Adres, aan den Provifioneelen Raad, in deeze bewoordingen gefield:
V R T HE I D. GELTKHEID. BROEDERSCHAP.
Aan de PROVISIONEELE REPRESENTANTEN van het VOLK van AMSTELDAM.
r\e Burgers H. L. Bromet, M. S. Asfer, Ja*^ col? Saportas, en H. de H. Lemon, Commisfarisfen en Secretaris van de Sociëteit Felix . Libertate, moeten, zo voor zig als de Leden hunner Sociëteit en die hunner Geloofsgenooten, die eenftemmig met hun denken, by deezen aan de Municipaliteit verklaaren, dat »y niet dan met de uiterfie bevreemding uit het rapport van de Burgers G. H. de Wilde en Af. Breukelaar, omtrent de wapening der Jooden, aan de Municipaliteit, in de Zitting van den 20 deezer gedaan, hebben moeten verneemens dat de Opper-Rabbynen Daniël Cohen d'Azevedo, van de Portugeefche, en Mozes Saur, van de Hoogduitfche Natie, gelyk ook de pretenfelyk gequalificeerde Koster Chatm Mozes Cohen, zig hebben durven veroorloven, zodanige onbepaalde asfertien, omtrent het verbod der wapening der Jooden, op den Sabbath, kwanswys volgens de Wet van Mozes te doen, dat zy zig verpligt vinden, uit liefde voor de waarheid, de Municipaliteit en hunne Medeburgers, oogenblikkelyk daar van te onderrigten; en hoe zeer zy met geene fpitsvondige en kwalykdenkende Schriftgeleerden, zig in een Godsdienftig gefchil zullen inlasten, zig verbinden, om, binnen drie dagen , de geheele Burgery daar
• om-


JAARBOEKEN, Maart, 179J. 2057
omtrent zodanig te elueideeren, dat h't misbe grip van Opper Rabbynen ten klaarden zal blyk baar zyn, en op dat alle verkeerde indruk, dit zodanige asfertien , op ligtgelovigen, een oogen< blik zouden kunnen maaken, worde afgeweerd, verzoeken zy, dat hun Declaratoir in de Notulen , en in het Dagblad der huidige Vergade. ring worde geïnfereerd, tot voorkoming van verdere misleiding en hunne decharge.
Amfteldam, den 23 Maart 1795, het eer/it Jaar der Bataaffche Vryheid.
H. L. BROMET, M S. ASSER., JACOB SAPORTAS, H. de H. LEMON,
Secretaris.
Behalven het voeren der Wapenen, was 'er een ander onderwerp, 't geen onder de Joodfche Natie rncrkelyke beweeging veroorzaakte. Het betrof het afleezen en aanplakken der Rechten van den Mensch in en aan haare Synagoge. 'Er was 'er, en onder deeze bevonden zich de meeste Leden van de Joodfche Kerkenraad, ofParnasfims, welke die voorleezing en aanplakking als hoogstfchadelyk aanmerkten. Anderen , en wel voornaamlyk de Leden der meermaalen genoemde Joodfche Sociëteit Felix Libertate, waren meer op de zyde van zodanigen onder de Amfteldamfche Burgery, welke de Omwenteling als eene wenfchelyke en heilzaame gebeurtenis befchouwden. Om de gevreesde afleezmg te verhoeden , vervoegden zich de etrstgenoemden aan het Committé van Algemeene Waakzaamheid , met een
Re-
■Amsterdam.


ao58 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
stbldam.
• Requcsi vanPar nasfims en Jooden.
Request, op naam van de Opper-Rabynen, fungeer ende en oude Parnasfims, en particuliere Ledemaaten van de Hoogduitfibhe Joodfiche Gemeente. Het Gefchrift, een echt Haaltje van Joodfche welfpreekendheid, was van deezen inhoud:
V R T II E I D. G E L T K II E I D. BROEDERSCHAP.
Aan het Provifioneel COMMITTÉ van WAAKZAAMHEID der Stad AMS TELDAM.
T\e Burgers Opper-Rabyner fungeerende en oude Parnasfims, van de Hoogduitfche Joodfche Gemeente, binnen deeze Stad, benevens particuliere Ledemaaten der voornoemde Gemeente, neemen zig de vryheid, haar belangens wegens het aan de Opper-Rabyner en fungeerende Parnasfims opgedragene Commisfie, om in onze Kerk te laaten afleezen' het Menfchen Recht. Wy laaten ons op dit moment niet in , op de explicatie en intentie van het Menfchen Recht, voor zo verre het de indruk heeft op onze geheiligde Joodfche Wetten, en Religie en Confulie, dat het zoude kunnen.veroorzaaken onder onze Gemeenten, maar dat wy zig op dit oogenblik refereeren aan de grondbeginfels van de vrugten die wy genieten zullen, van de Vryheid, Gelykheid en Broederfchap, nademaal dat wy nog niet vernomen hebben, als het in een der Godshuizen der getollereerden Godsdienften deezer Stad is afgeleezen geworden, dus vertrouwen wy, dat wy niet afgezonderd zullen zyn, in het opzigt van dien van andere Gezindheden; het blyft nu aan de wysheid en oordeel van onze waarde Burgers, Committé van Waakzaamheid, hoe het beste
zou-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2059
zoude gefchikt kunnen worden, om onze Gemeente, in het geheel te bevryden van het afleezen van 'sMenfchen Recht in onze Kerk.
HEIL en BROEDERSCHAP!
Dit Request maakte de verontwaardiging van Beftuurders en Leden der Joodfche Sociëteit gaande. In den vorm van Proclamatie fielden zy een Gefchrift op, waarin zy zich verfcheidene fcherpe uitdrukkingen veroorloofden, en aan de Natie de oogen zogten te openen voor de flinkfche bedoelingen, welke, naar hunne meening, onder de poogingen der Parnasfim verborgen lagen.
V R T HEID. GELTKHEID. BROEDERSCHAP.
AAN ONZE WAARDE JOODSCHE MEDEBROEDERS!
Tiet is meer dan tyd, dat wy de waare ge-1-1 voelens van ons hart aan U open leggen; langer te zwygen zoude voor uwe welvaart hoogstnadeelig zyn, en gevolglyk in ons ten uiterlten misdaadig moeten gekeurd worden, daar wy als uwe evennaasten verpligt zyn uw belang , dat uwer Vrouwen en Kinderen en byzonder der Nakomelingfehap, even zo zeer als ons eigen, met de grootlte zorgvuldigheid te betragten en te bevorderen. Een waar Burger, een opregt menfchenvriend en beminnaar van God en Godsdienst, kan of vermag niet anders te handelen.
De gelukkige Omwenteling, die in ons Gemeenebest , op eene zo wonderdadige wyze, waarin zig duidelyk de vinger Gods doet zien'
toi
Amsterdam.


aoóo NIEUWE NEDERLANDSCHÊ
Amstel-
dam.
Proclamatietie der Sociëteit Felix Libertate.
tot ftand gebragt is, kan niet anders dan tot nut en heil van het gantfche menfchelyk ge flacht, en byzonder van de zo lang verdrukte en al te zeer mishandelde Jooden verftrekken.
Welk deugdzaam menfchenvriend ziet niet met de gevoeliglte verontwaardiging, dat Parnasfim, die als deugdzaame voorgangers het intiest en de welvaart van de goede Gemeente, volgens de Wet Gods behoorden waar te neemen, in een zo belangryken tyd, geen eenen ftap doen, die tot heil of verlichting van de Joodfche Natie kan verftrekken , daar 'er zo veel voor Armen en Ryken te verkrygen is? Wat is hier toch de reden van? Ons hart bloed van aandoening, dat wy zulks alleen moeten toefchryven , dat, wanneer de drukkende armoede onder Israël zoude verminderen, 'er zo veel te minder menfchen onder hunne Geloofsgenooten zouden wezen, waar over zy haar willekeurig Gezag langer zouden kunnen uitoeffenen; zy verkiezen liever als de ryke man hunne fchatten voor zig en de hunnen alleen te vergaderen, en zig met den wellust te verzadigen, dan zig een oogenblik te bekreunen, om het noodlot hunner noodlydende Broederen, ter verkryging van een ftaat in de Maatfchappy te verbeteren, dat beide Godsdienst en Geweten van hun vorderen; die Godsdienst , die zy met zo veel drift willen voorftaan, doch die zy waarlyk met de daad weinig opvolgen.
De Leden van de Sociëteit Felix Libertate gevoelig aangedaan over een zo hoogst laakbaar en onverfchillig gsdrag van Parnasfim, reekenen het zig daarom een hunner eerfte pligten, om de algemeene belangens van hun en hunne ongelukkige Medebroederen dadelyk ter harte is neemen , en tor heil en welvaart van de geheele Joodfche Natie zig in de bresfe te (tellen; om ze namelyk, tot wezenlyk geluk voor de geheele Burger-Maatfchappy , het genot van
haar


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2061
haar geregt aandeel aan de Gelykheid en Vryheid even als in het Franfche Gemeenebest zo ge' lukkig plaats heeft , te doen verkvy^en, ten einde allen op eehe eerlyke wyze hun beftaan en kostwinning zullen kunnen verbeteren en verzekeren.
Zy hebben gemeend * dat geen gefchikter mid-, del hier toe zoude zyn, dan om Ulieden den< Uuyer van de oogen te fcheuren , waar mede gyheden zo lang door uwe Overheerfchers zyt hhBd gehouden, namelyk om de Rechten vam den Mensch, zodanig als die door de Provifioneele Volksreprefentanten van Holland op den 31 January 1795 Zyn vastgefleld en gepubliceerd, in onze Taal te laaten overbrengen, en dopr het Committé van Algemeene Waakzaamheid te bewerken, dat zy Parnasfim zouden gelasten , om dezelve in onze Synagogen af te leezen, om Ulieden te overtuigen, dat die Rechten van den Mensch niet anders als deugden in zig bevatten, waar uit onzer aller heil moet gebooren worden.
Parnasfim nu inziende, dat, wanneer de Rechten van den Mensch te algemeen onder Ulieden bekend raakten, zy daar door ten eenenmaale hunne al overheerlchende kragt zouden verliezen; dat zy reekening en verantwoording hunner daaden zouden moeten doen; dat die flegfe en goddelooze direftie van de Vfeeschhalj waar door de gemeene man het meest gedrukt wordt met meer zoude kunnen plaats hebben; dat dl Geldmiddelen der Gemeente door hen niet meer willekeurig zouden kunnen befteed worden hebben hunne toevlugt genomen tot dat verioeyelyk hulpmiddel om onder eene misleide Gemeente te verfpreiden, dat de Rechten van den Mensch ftrydig met onze geheiligde Godsdienst zouden zyn; dat de Leden onzer Sociëteit niet anders zoeken als ons Geloof te ondermynen ; dat men de afleezing der Rechten van den Mensch moest tegengaan, ten welkëft Vvvvvv éftf.
Amstel-
DAM.
Prócla>?
natie
ier Só"
■ieteit
7elix
^iber»
*fe:


2o6a NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
6 tel' dam.
Prsclamatteder So' cieteit Felix Libertate.
einde zy by de Leden huis aan huis hebben gezonden, met uitnodiging om op hunne Collegiekamer te komen, om kwanswys in den naam des Hemels een Adres te teekenen, waar door zy een aantal onkundige menfchen, hoe zeer nog geen zes honderd beloopende, hebben weten te misleiden ,' om een fcbadelyk Declaratoir te teekenen, waar by zy de Afkondiging van de Rechten vati den Mensch in onze Kerken als ftrydig met onze Godsdienst affchilderen: zy vergeeten dus moedwillig, dat, wanneer het waar was, dat onze Leer ftrydig was met de Rechten van den Mensch, dat wy dan in geene Maatfchappy kunnen geduld worden; ja het teekenen van een zodanig Declaratoir zoude genoeg zyn, niet alleen om de Teekenaars van alle burgerlyke welvaart uit te fluiten, maar zelfs om ze als fchadelyke ligchaamen uit de Maatfchappy te verbannen.
Neen, verdwaalde en misleide Broeders! wy zyn Jooden als gy; wy eerbiedigen onze Wetten , en zullen ons met U vereenigen om ze met al onze vermogen te helpen maintineeren, ten einde aan te toonen, dat zy der BurgerMaatfchappy niet fchadelyk kunnen zyn. De geheiligde Rechten van den Mensch zyn zeker niet ftrydig met onzen Godsdienst; het tegenovergestelde is waar; door de Vryheid en Gelykheid zal de naam van Jood niet meer zo veracht wezen, als die tot dus verre geweest is; niemand zal nodig hebben om in den Burgerftaat het genot zyner Rechten te verkrygen, zyne G'idsd'ienftiffe gevoelens re verzaaken, of uit ligrvaardigheid, of om den broode, van onze heilige Wetten af te wyken, en wy Jooden zullen dus even zo zee, als alle anderen, nuttige Leden voor de Maatfchappy kunnen zyn.
Keert dus van uwe dwaalingen in tyds terug, eer het te laat is, en men U als Slaaven, daar gy vrye Menfchen zyt, zoude moeten van de hand wyzen; onderzoekt of Parnasfim niet meer
be»


JAARBOEKEN, Maart, 1795.
belang hebben om U dom te houden, dan Wy om U te verlichten; vereenigd U dus met ons, ten einde het Leilzaam genot te verkrygen van de Rechten van den Mensch, zodanig, als die door de Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van Holland zyn vastgefteld; toont dus aan het geheele Nederlandfche Volk, dat gy de fchanddaad van Parnasfim mispryst, en daar van geene deelgenooten Wilt zyn.
En gy kortzigtige en misleide Medeburgers! die dit Schandbiad geteekend hebben, bezeft, hoe zeer gy Ü daar in misgreepen hebt, en dat gy U zeiven tegen de beste intentie van den Souverein betoont te verzetten , op eene wyze, die U van misdaad niet zou kunnen vry pleiten, hoe leed het ons ook mogte zyn, zo gy de gevolgen moest ondergaan. Doet dus hoe eer hoe liever blyken, (en wy willen U broederlyk daar toe by deezen vermaand hebben,) dat gy het Stuk niet wel gevat hebt, en onze Broederfchap zal in eeuwige vergetelheid tragten te ftellen, wat gy zo onbedagt gedaan hebt.
Dan , zo deeze overtuiging en uitnodiging onverhoopt geen invloed op U mogte hebben, zal het ons genoeg zyn, dat wy als braave Jooden op eene edelmoedige en broederlyke wyze U hebben willen behoeden voor de voortduuring van alle die vernederingen en onderdrukking , Waar onder onze Natie zo lang heeft moeten bukken, en waar omtrent wy ons voor God en de Nakomelingfchap by deezen willen buiten verantwoording (tellen.
Commisfarisfen van de Volks-Societeit Felix Libertate,
H. L. B R O M E Tt
JACOB SAPORTAS.
M. S A S S E R.
H. de H. LEMON, Secretaris. Amfteldam, den 22 Maart 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid,
Vvvvvv a Paf-
Am-
steldam.
Proclamatieder SociëteitFelix Liber* tate.


2o64 NIEUWE NEDERLANDSCHË
Am-
steldamv
Parnasfim, de Proclamatie geleezen heb* bende, lieten het daar by niet berusten. Eene Commisfie, zo wel van de Portugeefche als van de Hoogduitfche Joodfche Natie, vervoegde zich aan de Municipaliteit, zich beklaagende, dat de Club Felix Libertate, op eigen gezag, eene Proclamatie aan de Kerkdeuren, en verder door de geheele Stad, hadt doen aanflaan; waarop gerefolveerd werd, de Commisfarisfen dier Club, op aanltaanden Maandag, voor de Vergadering te requireeren; en voorts aan den Maire over te laaten, om die Proclamatie te doen wegneemen; terwyl de Vergadering aan de Parnasfim de vryheid verleende, om dezelve van de deuren hunner Kerken af te fcheuren.
Om den Leezer een denkbeeld te geven van de fchroomlyke nadeelen, door de Engelfchen, met het opbrengen of aanhouden van Schepen, aan de Ingezetenen deezer Gewesten toegebragt, zullen wy hier laaten volgen eene
LYST der HOLLANDSCHE KOOPVAARDYSCHEPEN, in
de Engeljc'he HAVENS in beflag .gehouden wordende.
Tn Plymouth. Catharina Debora, Schipper J. J. Rooiie, gelaaden met Tarwe, toebehoorende aan T. Beth en Zoonen; de Anna Geertruida, Schipper Marcus C. Smit, met dito, aan dito; Hendrik en Sufanna, Schipper Jacob Pieters, met Masten, aan dito; de Vlugge Tyd, Schipper IVybrandPieten, met Tarwe r aan Fan
Hy.


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2065
llynen en Ten Tye; de Hoop, Schipper Fokke HanfenK niet Masten, aan N. N.; de Vrouw Anna, Schipper Melis van der Woude, met Tarwe, aan de Wed. Jac. en M. van der Schaaf; de Vrouw Jacoba, Schipper Marten Myles, met Stukgoederen, aan de Wed. Kramp en Zoon; de Vrouw AnnaGeertruida, Schipper Broer Hendriks, met Zout, aan T. Comman en J. Zur Muhlen; Coneordia, Schipper Pieter Plasfing, met Teer, aan Coopman, de Wit en Lenaertz ; de Christiaan, Schipper Jan Valencyn, met Stukgoederen , aan C. de Haan; de Vreede, Schipper Lammert Swarl, met dito, aan M. J. Schaap en Zoon; Sparenhoven, Schipper Rink Visfer, met Deelen, aan J. van Halmaal; de Cornelia Poppes, Schipper Johannes Kramer, met Vlas , aan Poppe fans Poppes; St. Jan Baptist, Schipper Comelis Roos, met Stukgoederen, aan Carli di Carlo; de twee Gebroeders, Schipper Abe Doedes, met Vlas, aan Asma en Ruurds; de Vrouw Maria, Schipper Hans Ch. Pieters, met Stukgoederen, aan Weddik en Wendel; Nephtunes, Schipper L.C. Boog, met Zout, aan J. van Ryneveld en Zoonen; de Goede Trouw, Schipper Pieter Jacobs, met Stukgoederen , aan A. Finman ; de jonge Willem, Schipper Ge/rit Comelis, met Tarwe, aan Coopman , de Wit en Lenaertz ; de jonge Ids, Schipper Lieuwe Broers, met Vlas , aan dito ; de Vrouw Johanna, Schipper H. J. de Vries, met Deelen, aan T. Lubberts en Zoonen; de Vriendfchap, Schipper A. Ryk, met Stukgoederen,aan de Wed. P. van Veen'en Zoon; Alexander en Conflantia, Schipper LuytjeHeeres, met Masten, aan Th. Kramer; de Johanna en Maria, Schipper Comelis Lucas, met Stukgoederen, aan P. P. Luyt; de Eendragt, Schipper Simon Koter met Masten, aan J. en PV. Middelhoven, te Zaandam; de jonge Nicolaas, Schipper Auke hlinkes, met Zout, aan Engel van der Stad, te dito; de Catharina Elifabeth , Schipper Dirk Hop , met Vvvyvv 3 Mas-
Am-
STüXDAM.
Lyst van Schepen, in Engelandaangehouden.


to66 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
steldam.
Lyst van Schepen, in Engelandaangehouden,
v' '
Masten, aan Jacob Lam, te dito; Fortuin, Schipper Jan Nobel, met dito, aan Claas Taan en Zoonen, te dito; de Waakzaamheid, Schipper TysdeHaas, met dito, aan dito; Oost zaandam , Schipper Jacob Simon de Vries, met dito, aan E. van der Stad; de jonge Nicolaas, Schipper /. Douwes, mét Tarwe, aan Rammen de Fries; Reeders Welvaar en, Schipper Klaas Molenaar, met Masten, aan Claas Taan en Zoonen, te Zaandam; de Eikenboom, Schipper P. Onnes Farmer, met Wyn enz., aan de Wed. J.van Dongen en Zoonen ; Pieter Leiflra, Schipper Gerb. A. Bakker, met Tarwe, aan L. Tsbrands, te Makkum; de Vrouw Jacoba Cornelia, Schipper Jan Wichman, met Masten, aan J, Groes, te Hoorn; Minerva, Schipper Hendrik Swart, met Stukgoederen, aan Van Citters, te Middelburg; de Vrouw Johanna, Schipper Plans Maak, met dito, aan Vollenhoven ,Hoogftraten enComp*; de jonge Juffrouw Mar garetha, Schipper j, J. Scholts, met dito, aan Adr. Rogge, te Zaandam ; Jacob en Antonia, Schipper Hielke Sybrands, met Masten, aan J. Vriefendorp en Zoon, te Dordrecht; de Oude Brinkhuizen, Schipper J. C. Boonftra, met Stukgoederen, aan N. N.; de Refolutie, Schipper Com. Bakker, met Wyn, aan A^. AT.,- de Vrouw Sophia Mar garetha, Schipper L. Langenberg, met Fruit, (verkogt) aan Jan Daniels en Zoonen; Triton, Schipper J. Wybrands, met dito, (verkogt) aan Jan Gildemeester en Zoon;Nonpareil, Schipper E. Barker , met Stukgoederen, aan B. Hopkin/en; de Catoenplanter, Schipper Rich. Knowles, met dito, aan dito; William en Hcnry, Schipper John M. Neel, met dito, aan J. Hodshon en Zoon; Frieslands Welvaar en, Schipper J. G. de Vries, met Tarwe, aan J. PI. Westra, te Harliugen, de jonge Ma:: aan, Schipper ... Parlevliet , '(ledig) aan J. Kruyt.
Jn Cowes, De hoopende Visfer, Schipper J,


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2067
P. Kerkhoven, gelaaden met Vlas, toebehoorende aan //. J. IVestra, te Harlingen; de Vrouw Mar garetha, Schipper B, Krygsman, met Wyn,: aan Gevers en Coihp., te Dordrecht; de jonge Cornelis, Schipper Jan^T. Swart, met Zoiit, aan. Van Heynen en Ten Tye; de Vrouw Anna, Schip-, per Jan Falkama, met dito, aan dito; deJRrin-j fes Louifa, Schipper G. Voorbeitel', met dito,, aan P. C. Norlier, te Vlisfingen; Adriaan Cor-t nelis, Schipper Ary Smoor, met dito, aan Van, Gennip, te Rotterdam; Anna Maria, Schipper/ Hendrik Dekker, met Wyn, aan è Roy en Branger; de Alexander, Schipper T. Brouwer, met Zout, aan de Wed. D. Wendorp en Zoon; de Vigilantie , Schipper P, C. Borg, met Coffy, aan Jacob Gef ken; Opft'erland, Schipper Haring Romkes, met Zout, aan Coopman, de Wit, en Lenaertz; de jonge Franciscus, Schipper T, de Sager, met Wyn, aan Rofeveld en Catteau, te Vlisfingen; de Vriendfchap, Schipper L. de Koe, met Tarwe, aan E. van der Stad, te Zaandam.
In Falmouth. De jonge Johan Hendrik, Schipper Jochem Plendriks, gelaaden met Zout, toebehoorende aan Hylke Jacobs; IiCoraggio, Schipper GioHiggio, met Snuif, aan N. N., te Rotterdam.
Te SciLLY. Zaandam, SchipperR. A. Swart, gelaaden met Zout, toebehoorende aan daasTaan en Zoonen, te Zaandam; deVreede,Schipper Oene Comelis, met dito, aan W. S. Spiers te dito; de Juffrouw Alida, Schipper Matthys Bredahl, met dito, aan Van Heynen en Ten Tye.
In Montsbaay. De jonge Am. Lourens, Schipper S. Plemfcn, gelaaden met Huiden en Wyn , toebehoorende aan Deterraeyer Wesling en Zoon; de Vreede, Schipper Tys Visfer, met Masten, aan N. N.
. Te Sheernes. Tulpenburg, Schipper Dirk Hensken, gelaaden met Wyn, toebehoorende aan Fredrik Smit; Catharina Lucina, Schipper Hendrik Meyer, met Zout, aan E. Zuermond en Vvvvvv 4 Zoo-
5tel)am.
Lyst van
iche.
ien, in
Zngéf
'and
tange-
louden.


ao68 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Amfteldam.
Lyst van Schepen, in 'Engeland^aangehouden.
i
i i
■t
i
<;
I
Zoonen, te Rotterdam; de Unie, Schipper Magnus A.Schale, met Coffy, aan P.' Klinken en Zoon ■ Duyvenbodc, Schipper N. N., met Wol, aan N. N.; de drie Koningen, Schipper J. Giefen, van Keizerlyke Onderdaanen; de Ferwagting, Schipper J. Grofman, van dito; de Eendrage, Schipper J. B. Mahïeu, van dito; de twee Gebroeders, Schipper R. C. Hoop, van Groningerland; de Frouw Anna, Schipper H. C.Uil, van dito; de Frouw Catharina, Schipper J. J.Schuemaker, met Suiker, van dito; N. N., Schipper Hendrik Cuipefs, met dito, van dito; N. N., Schipper Roelof Koopjes,, met dito, van dito.
Te Ramsgate. De Maan, Schipper Pieter J. Mostertman, gelaaden met Zout, Wol enz., toebehoorende aan S. Crena, te Dordrecht; Jokanna Maria, Schipper Wi eb e Luitjes, met Stukgoederen, aan J.Muysken; Adora, Schippert. Dodero, met dito, aan N. N.; N. N., Schipper J. Leendens, met dito, aan J. H. fFestra, te Harlingen; N. N., Schipper . . . Kruidboom, [ledig) aan N. N.; N. N., Schipper ... Driesin, met Stukgoederen, aan N. N.
In Portsmouth. Lust en Flyt, Schipper N. N., (ledig) toebehoorende aan N. N.; Hoop m Verwagting, Schipper Jan Hennevanger iito, aan F. yan Fin.
Te Gosport. De Goede H-ocp, Schipper Pier Hanfes, gelaad's.n met Stukgoederen , toebeïoorende aan Cöopman, de TFtt en Lenaertz; le Hofnung, Schipper N. L. Durby, <
Te Tops ham. De. Post, Schipper Jeroen 'Vlieland, ledig.
Op de Rivier van London. 't Genoegen, Ichipper M. C. Schiever, gelaaden met Suiker;' 'vlaria, Schipper 'Ftede Christiaens, leedig; Hartonie. Schipper Roelof Holm, dito; de Hoop chipp'er Pieter 'Klinken, dito; de Frouw Marha, Schipper Roelof J. Legger, dito ; de Frouw Sar garetha , Schipper R. Menner , dito ; ' d*
Frouw,


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1069
Vrouw Catharina, .Schipper R. A. Koster, dito; de Vrouw Anna, Schipper R. Wesfels, dito; de Vrouw Cornelia , Schipper R. A. Steenbergen, dito; de jonge Barbera, Schipper Z. Keymes/èrs, dito; de twee Gebroeders,- Schipper C. j. Brons, dito; de Prikhaalder, Schipper B. van Vooqd, dito; de jonge Petronella, Schipper Volken plug, dito; de IVisfelyalligheid, Schipper Dirk Maasdyk, dito, de jonge IVilhelmina, Schipper A. van Buren, dito.
Te Harwich. De Vrouw Alida, Schipper Plannen J. de Jonge, in Groningerland; de Vrouw Alida, Schipper Doop Jans, in dito; de Vriendfchap, Schipper Jan H. Cas, in dito; de Vrouw Elsje, Schipper Jans As fes, in dito.
Te Deal, een klein Schip, uit de Middeïandfehe Zee, de naam onbekend, en door een Engelsch Oorlogfchip opgebragt.
Zynde, behalven de Oorlog- en Oost-Indifche Compagnie-Schepen, een getal van 110 Schepen , waar onder eenige van andere Natiën, doch welker laadingen hier t'huis hooren. Van de Oost-Indifche Compagnie-Schepen zyn reeds eenige naar Londen opgezonden; een gedeelte hunner laadingen is verkogt, tot onderhoud der Equipagie. t
Thans verflag zullende doen van de voornaamfte Handelingen van het Committé Revolutionair, zyn wy onzen Leezeren verfchuldigd, ter hunner onderrigtinge, een weinig terug te treeden, om eenige byzonderheden te vermelden, door ons, ter be= hoorlyke plaatze, overgeflagen.
Woensdag den 2,1 January.
liet Committé berigt ontvangen hebbenVvvvvv 5 de,
Amstel»
dam.
Lyst van Schepen, in Engelandaangehouden.


ao7o NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
STELDAM.
Misfive aan de Franfche Rt prcfentantenover di Wachten,
de, dat de Franfche Commandanten weigeragtig waren, in fchikkingen tot het verdeelen der dientien en wachten te maaken, of het Woord aan de gewapende Schuttery mede te deelen, werd deswegens aan de Reprefentanten van die Natie gefchreeven de volgende Brief:
Het COMMITTÉ REVOLUTIO. • NAIR te AMSTELDAM, aan
de VERTEGENWOORDIGERS van het FRANSCHE VOLK.
TJfet Committé heeft nodig geoordeeld, om alle gefchillen en onaangenaamheden, welke tusfchen de Commandanten, Officieren en Vrywilli-
-gen der Franfche en Bataaffche Volken zouden kunnen ontilaan, voor te komen, van hunnen
, kant den Burger Krayenhoff, Commandant der Stad, wegens de Nationaale Guarde, te magtigen, om ten dien einde met den Burger Mercier, en anderen, door u benoemd, de nodige middelen te beraamen om dezelve voor te komen , en de voorwerpen, hunne zorgen aanbetrouwt, zodanig te verdeelen, dat alle gefchillen, welke uit de verfchillende macht, aan den een en ander gegeven, kunnen voortkomen, worden belet.
Ten uien einde verzoeken wy u op gelyke wyze, van uwent wegen den Burger Mercier, of zodanig ander, als gy nodig zult oordeelen te benoemen, en ons een affchrift van de inftruclie, welke gy hem geeft, te doen toekomen , om door ons gecontrafigneerd te worden, en door u de Copie van onze volmacht, op den Burger Krayenhoff, die gy hier nevens bekomt. HEIL en BROEDERSCHAP.' Uit naam van 't voorn. Committé, enz.
De


JAARBOEKEN, Maan, 1795. 2071
De Burger-Bevelhebber Krayenboff bragt, ter tafel, een briefjen , by hem van den * Franfchen Generaal Salme ontvangen , van1 den volgenden inhoud:
De Generaal SALME» aan den Burger KRAYENHOFF.
Ik verwittig u, Burger! dat ik in de Stad Amfteldam het bevel voer, en dat gy my reketifchap zult hebben te geven, van 't geen de gewapende Burgery betreft, indien dezelve geor. ganifeerd wordt.
HEIL en BROEDERSCHAP! (JVas geteckend fi)
SALME,
Ook wierdt gelezen de volgende Brief:
Leger van *t Noorden. In 't Hoofd-Kwartier te Amfteldam, den 2 Pluviofie, het derdejaar der ééne en onverdeelbaar e Republiek.
De Generaal van 't Leger van 't Noorden, aan den Generaal GOLOFKIN.
Ik heb, Generaal! den brief, welke gy my de eer hebt aangedaan, te fchryven, gisteren by myn aankomst ontvangen: dezelve toen niet als mondeling hebbende kunnen beantwoorden, heb ik gemeend, fchriftelyk de verzekering der befcherming te moeten herhaalen, welke gy, in deeze Stad blyvende, vraagt.
Onze meening zynde, de openbaare rust in dezelve te onderhouden en te verzekeren, kunt
gy3
Uitel
)am.


2o?ü NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
STELDAM.
Brief van Pichegruaan Go lofkin.
gy , Generaal! ftaat maaken, dat ik niet zal dulden, dat gy in het minfte ontrust wordt.
ik verwittig U, dat gy van deezen dag af, geene ordres meer zult hebben te ontvangen van den Burger, die ti provifioneel als Bevelhebber vervangen hadt: gy zult dezelve onmiddelyk van my ontvangen, of van den Officier, aan welke ik het bevel over deeze Stad laaten zal, gy zult tot nader ordre, uwe macht over de Hollandfche Krygslieden uitoeffenen, ondergefchikt aan de Franfche Bevelhebbers, welke met de zorg voor het behoud der rust en Krvsstugt belast zyn. 3b
Ik verwigtig U, dat 'er tot nader bevel geene Parade zyn zal, gy zult uwe posten onmiddelyk doen afiosfen.
Ik heb de eer U te groeten.
(JVas geteekend,)
P I C U E G R U.
P. S. De posten zullen door de Franfche Treu. pen worden bezet, de uwe zullen dus dezelve op liet uur der aflosfing verlaaten.
Vraagende de Burger-Commandat Krayenboff, hoe zig in deeze te gedragen, en mer de gewapende Schuttery te handelen.
Waarop terftond uit de Vergadering werden gecommitteerd de Burgers Gogel en Wifelius, om met de Franfche Reprefentanten te handelen.
Gemelde Burgers terug gekomen zynde, deeden rapport, dat zy de Franfche Reprelentanten zeer te onvreden hadden gevonden, en deeze aan hun onder anderen in
fob-


JAARBOEKEN, Maan, 1795; 2073
fubftantie hadden gezegd, geene andere Militaire macht in deeze Stad te kunnen, noch te zullen dulden als de hunne; het welk vervolgens aan den Burger Krayenboff bekènd gemaakt zynde, heeft dezelve, tot vermyding van alle onaangenaame gevolgen voor deeze Stad en Burgery, om 2yn ontllag verzogt; wordende wyders gerefolveerd , ten einde dit geene nadeelige gevolgen zoude hebben, daar over nader met de Reprefentanten des Franfchen Volks in onderbandeling te treeden.
Vry dag den 23 January.
De Burgers Wifelius en Gogel deelden aaii de Vergadering mede, dat zy aan de Franfche Reprefentanten hadden bekend gemaakt j dat de Burger Krayenboff, om tweefpalt voor te komen, zyn ontllag genomen hadt; doch dat die Reprefentanten terftond verzogt hadden, dat hy dadelyk weder wierdt aangefteld, alzo alles ilegts uit een misverftand ontftaan was; waarop dan ook de gemelde Burger Krayenhoff wierdt verzogt, het commando weder op zig te neemen, en daar in te continueeren.
Woensdag den 28 January*,
Werd onder anderen ook verzonden diü volgende Brief 3
>TEL
DAM;


Am-
steldam.
Misfive aan de Prov. Repref. van Holland.
1074 NIEUWE NEDE RLANDSCHE
Het COMMITTÉ REVOLUTIONAIR, aan de PROVIFIONEELE VERTEG ii N VVOORDIGERS van 't VOLK van HOLLAND.
Onze waardige Medeburger J. Ondorp heeft ons berigt, het geen op den 26 in uwe Vergadering is voorgevallen. Wy vernamen dit met genoegen, en hebben het met Pauken en Trompettengefchal van de Puye van het Huis der Gemeente aan 't Volk bekend doen maaken: wy communiceerden het aan de Franfche Reprefentanten, welke zeer te vreden warén, en ons aanmoedigden om voort te gaan, en vooral te zorgen, dat door een bekwaam perfoon een Dagblad wierdt gefchreeven, ten einde het Volk wegens de genomene befluiten voor te lichten, en hun aan te toonen, om welke redenen zodanige befluiten genomen zyn.
Dagelyks dient 'er ook een Bulletin of Dagblad uit te komen, opgevende, wat 'er in de Vergadering omgaat.
Onze Revolutionaire voordellen en gelprekken zyn van weinig invloed, denkelyk om dat men oordeeld , dat arreftatien enz., ftrydig zyn met de beloften van veiligheid: hierom verzoeken wy 'er op aan te dringen, dat Provinciaal de Stedelyke Municipaliteiten worden aangefchreeven, om fufpecte Perfoonen, zonder menagement par manierè de fiureté arrest aan te zeggen, die te doen bewaren, hunne papieren te verzegelen, en die te doen onderzoeken.
Ook fcheen het den Franfche Reprefentanten alhier noodzakelyk te zyn, de Hollandfche Armée af te danken, en Provinciaal ordre te ftellen, op het organifeeren der Nationaale Guarde, door het geheele Land , terwyl ons zeer dienftig voorkomt, het zenden van Gedeputeerden aan de Nationaale Conventie te Parys, als
me-


JAARBOEKEN, Maart, i79?. 2075
mede eene ontniddelbaare correspondentie raetAMdezelve te openen, geloovende niets nuttiger,steLdan gemeenzaam met de Franfche Republiek te das!; handelen.
HEIL en BROEDERSCHAP!
Uit naam van 't voorn. Committé, enz.
Dingsdag den io February.
Werd de eerfte Zitting gehouden van hei vereenigd Committé van Opftand in Nederland, waarby tegenwoordig waren de Ledert van het Committé Revolutionair van Amfteldam , de Burgers J. P. Beekman en G J. van Maanen, uit den Haage, Jacobus Vertoeven en Willem Schut, van Alkmaar,
De Secretaris Van der Au verwellekom* de de Gedeputeerden met eene Aanfpraak, hun in het kort de verrigtingen van hec Committé Revolutionair van Amfteldam bekend maakende; als mede het oogmerk deezer byeenkomst; en in die Vergadering werd gereiolveerd:
Dat het Committé Central van Infurrectie zig zal bezig houden met den opftand s (binnen Amfteldam, door het Committé Revolutionair zo roemryk begonnen,) door de Vereenigde Nederlanden voort te planten , daar toe de In- en Opgezetenen van alle Steden, Dorpen, Vlekken en Buurten, welke nog niet in ftaat van opftand zyn, aan te maanen, hun ten dien einde, het zy alleen in gefchriften, het zy door het zenden van Afgevaardigden, de nodige handleidiriXxxxxx 2 geö


ao76 NIEUWE NEDERLANDSCHE
A RISTE LDAM.
gen te geven in het daarftellen der Omwen» teling, daadelyk behulpzaam te zyn, en te zorgen dat de opftand overal met die ordre en rust worde begonnen en voltooid, welke de achtbaarheid vaneen waaren Volksopftand vordert.
Wel verftaande, dat dit Committé of deszelfs Afgevaardigden zig nimmer , en op geenerlei wyze, zal of zullen bemoeyen met eenige de rainfte willekeurige daad van Rering of Beftuur, maar dat zy integendeel, het geen op haare aanmaaning, of met haare medewerking gefchied, zullen laaten uitvoeren door de refpecf ive In- en Opgezetenen, alleen onder haar opzigt het zelve beftuurende; tevens zo naauwkeurig mogelyk zorg dragende, dat overal de waare Volksltem zig doe gelden.
Verklaarende het Committé op de plegtigfte wyze, alle deszelfs Leden en Afgevaardigden wel uitdruklyk by deezen verantwoordelyk te ftellen aan de Natie, voor alle daaden, welke zy zig tegen dit befiuit zouden aanmatigen, en dat alle deeze werkzaamheden dan zullen eindigen, wanneer op alle Steden, Vlekken, Dorpen en Plaatfen in dit Gemeenebest de opftand zal zyn volbragt.
Waarop vervolgens befloten werd, ter bereiking van het bovengemelde oogmerk, eene Circulaire te doen drukken, benevens een opftel der Qualificatie voor .de Afgevaardigden, en Formulieren tot het doen oer Remotien en Ilegeeringsaanftellingen; zynde deeze ftukken van den volgenden inhoud:
CIR-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2077
CIRCULAIRE.
V KT H El D. G E L T K II E I D. BROEDERSCHAP.
I
Het Vereenigd COMMITTÉ van OMWENTELING, refideerende te AMSTELDAM, aan hunne MEDEBURGERS te ...
T\aar het ten hoogden nodig is, dat alle over-L/ blyffelen van overheerfching in ons Land zo fpoedig mogelyk, met wortel en tak worden uitgeroeid, wordt door onze Provifioneele Vertegenwoordigers onophoudelyk aan verbeteringen gewerkt; onder deeze behoort ook eene regelmatige oproeping van 't geheele Volk, om zig door hunne Afgevaardigden eene vrye Regeeringsvorm te doen verkiezen, dewelke als dan tot eene Grondwet voor het geheele Gemeenebest op den voet der Gelykheid ftrekken zal.
Daar het inmiddels nodig is , dat zodanige perfoonen , dewelke als dan deeze oproeping zullen moeten beftuuren, het vertrouwen des Volks bezitten, en 'er ook veelligt onder uwe Regenten, zo niet allen, ten minde eenige gevonden worden, die, of door overheerfching, of willekeurig Gezag onwettig over U zyn gedeld , of uw vertrouwen onwaardig zyn; vermeenen wy U te moeten vermaanen ," de zodanige onverwyld van hunne posten te ontdaan, en hunne plaatfen met andere braave, kundige Burgers te vervullen, waar toe ons de volgende wyze als de gefchiktfte voorkomt.
Alvorens de Burgery by den anderen te roepen, zal het vooral diendig zyn, dat een bekwaam getal Burgers zig in Committés by elkander vervoege, ten einde provifioneel een genoegzaam getal Burgers, welke het vertrouXxxxxx 3 wen
Am-
stelüam.
Cireii'
laire
Misfive
van het
Comtnlt'
té Revo-
httio.
nair.


Am-
s teldag.
CirculaireMisfive van het Committé Revolutionair.
2078 NIEUWE NEDERLANDSCHE
wen des Volks bezitten, door bun benoemd
worde. . ,. _ . ,
Dit gefchied zynde, zal dit Committé een bekwaame plaats, dag en uur bepaalen, om alle Ingezetenen van uwe plaats, zonder onderfcheid, byeen te doen komen.
Aldus vergaderd zynde , zal het Committé uwe tegenwoordige Regenten, uit uwen naam, aanzeggen, hunne Posten neder te leggen, en in den kring van amptelooze Burgers terug te keeren, doch dat zy zo lang zullen blyven fungeeren , tot dat de nieuwe Municipaliteit zal zyn aangefteld en hun zal vervangen.
Dit gefchied zynde, zal het Committé oogenbliklyk die perfoonen, welke zy vermeenen, uwe goedkeuring waardig te zyn, aan 't vergaderde Volk voordellen.
Deeze voorftelling gefehied hoofd voor hootd, en de meerderheid des Volks tegen de voorgedelde Burgers niets hebbende aan te merken, zullen dezelve gereekend worden, te zyn goedgekeurd, en door het Committé als uwe provifioneele Municipaliteit worden aangedeld , om te fnngeeren, tot tyd en wyle dat 'er eene algemeene Regeeringsvorm voor het geheele Land zal zyn daargedeld. . . 1 •
Één der voorgedelde Burgers afgekeurd wordende, zal het Committé daadelyk eenen anderen in deszelfs plaats aan de vergaderde menigte voordellen, om derzelver goedkeuring daar over te verneemen; zullende de geene, die afwezig mogten zyn, worden gehouden genoegen te neemen in het geen gefchied is.
Daar Braafheid, Kunde en Vaderlandsliefde het eenig rigtfnoer onzer daaden moeten zyn, zo moet by deeze oproeping, goedkeuring en aandelling, geen onderfcheid in perfoonen of Godsdienftige begrippen plaats hebben.
En zo 'er onder uwe refpeftive Regeenngsleden Burgers gevonden worden, die het ver-
trou»


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2079
trouwen des Volks waardig zyn, zullen dezelve daadelyk weder onder de op nieuw voorge Helde geplaatst en aangefteld kunnen worden.
De Revolutie tot zo verre in uwe plaats gefchied zynde, zal het Committé oogenbliklyk de nieuw aangeftelde in den naam van 't Volk in den Eed neemen: van getrouw te zullen zyn in hunne posten, en de belangen van het Volk onaffcheidlyk met de plaats hebbende Wetten te zullen handhaven en doen eerbiedigen.
Ten einde dit heilzaam Werk tot algemeen nut te doen uitloopen, zal vooral dienftig zyn, ter aankweeking van Heil en Broederfchap, dat gy zorg draagt voor de goede orde, en vooral voor de vryheid en zekerheid van Perfoonen en Goederen, van welke politieke begrippen dezelve ook mogten zyn; en dit zal het kenmerk wezen van de zodanigen, welke het waare heil des Volks ter harten gaat.
Deeze alzints plegtige verrigting, waarby het Volk zyne aangeboorene Rechten weder verkrygt, geëindigd zynde, verzoeken wy door Ulieden van den uitflag verwittigd te worden.
Vrienden van elk beminnaar der langgewenschte Vryheid, en Vyanden van alle Overheerfching en Geweld, bieden wy onzen raad, en des noods onze hulp aan, wanneer gy dezelve mogt vereisfchen.
HEIL en BROEDERSCHAP! Ter Ordonnantie van voorn. Committé,
Secretaris.
QUALIFICATIE voor de AFGEVAARDIGDE.
Het vereenigd Committé van Omwenteling, refideerende alhier, requireert den BurXxxxxx 4 ger
Am-
5teldap.i.
CirculaireMisfive van het Committé Revolutionair.


Am-
STELBAR!,
Circu' latre Misfive van het Committé Revolutionair.
2080 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ger ten einde de vrye Burgers vaia
in onzen naam behulpzaam te zyn in het daarftellen der Omwenteling , overeenkom (lig voorenftaande Plan; vooral zorgende dat de Volksftem de keuze doet.
Ter Ordonnantie van voorn. Committé,
Secretaris.
Amfteldam, den 1795, ha eerfte
Jaar der Bataafifiche Vryheid.
FORMULIER om de onwettige REGENTEN van hunne Posten te ontzetten.
Het BURGER-COMMITTÉ van X. ,
aan hunne onwettige REGENTEN.
BURGERS!
nphans is het gezegende oogenblik daar, dat wy uit den ftaat van Slaverny tot dien van Vryheid zyn terug gekeerd, en alzo herkregen een Recht, het welk aan vrye Menfchen niet dan door Dwingelanden kan ontnomen worden, namentlyk, het recht ter verkiezing onzer Vertegenwoordigers; het is hierom, Burgers! dat wy Ulieden, die tot hier toe het beftuur in handen gehad hebt, en ons door dwang zyt opgedrongen, aanzeggen, dat gy Ulieden, van dit oogenblik af aan, zult hebben te onthouden van alle Regeering en Beftuur, tot hier toe door Ulieden gehouden; wy eisfchen van Ulieden, dat gy onverwyld dit Raadhuis zult verlaaten , en naar uwe wponingen als Burgers terag keeren, ïn welke betrekking gylieden die volkomen veiligheid voor uwe Perfoonen en Be-
zjt-


JAARBOEKEN, Maan, 1795. 2081
zittingen genieten zult , waarop ieder Burger aanfpraak heeft.
FORMULIER van aanftelling der, door de BURGERY wettig verkozene, BESTUURDERS hunner belangens.
F R T II E I D. G E L T K II E I D, BROEDERSCHAP.
Het BUR.GER-COMMITTE te . . .
aan de vergaderde BURGERY.
T"Tit uwen naam, Burgers! en overeenkomfiij ^ uwe verlangens, hebben wy heden de to hier toe gefungeerd hebbende Regenten vai hunne posten ontflagen. En om alle verwar ring voor te komen, welke uit eene Regeering loosheid noodwendig moet voortvloeyen, ftel len wy u de navolgende Burgers voor, welk provifioneel u zullen vertegenwoordigen , ei uwe belangen voorftaan , tot dat de gezament lyke In- en Opgezetenen behoorlyk zullen zyi opgeroepen, het welk zo fpoedig mogelyk za gefchieden , om alzo op eene geregelde wyzi uwe Regeering vast te ftellen.
Wy zullen u de naamen der door ons be noemde Burgers voorleezen, en indien 'er eeni ge onder mogten zyn, welke uwe goekeurin niet wegdraagen , verzoeken wy u, dat gy 1 dan laat hooren, terwyl wy uw ftilzwygen zul len houden voor uwe toeftemming.
Thans wenfchen wy u geluk met uwe provifioneele Vertegenwoordigers! laat deezen dag altoos een dag van gepaste vreugde onder ons zyn; maar, Burgers! laaten wy ook nu door Xxxxxx 5 0»$
Amstel-
dam.
CirculaireMisfive van het Committé Revolutionair. j)
1
1,
1
l
r I


2o8a NIEUWE NEDER.L ANDSCHE
AmSTELpam.
VUT-
ons bedaard gedrag aan geheel Europa toonen, hoe veel eene Omwenteling, door vrye menfchen , belanglooze Burgers, bewerkt, verfchilt van die, welke door vuige Slaaven, ten believen van Volksonderdrukkers is daargefteld geweest.
HEIL en BROEDERSCHAP/
Uit naam van voornoemd Committé.
■ NB. In de tusfchenruimte van dit Formulier wier den de naamen der Burgers gefchreeven, welke ter plaatfe, waar de aanftelling gefchiedde, door een Committé Revolutionair aan de Burgery werden voorgejïeld; wordende, wanneer éèn of meer der Leden der Burgery iets tegen cén of meer der voorgeflelde oor deelen mogten te moeten inbrengen , over dezelve met goed- of afkeuring by hoofden geftemd, en algemeen, of by eene volftrekte meerderheid goedgekeurd zynde, de Burgery als boven daar mede geluk gewenscbt.
En ten einde by de oproeping des Volks, het ftemrecht en de verkiesbaarheid bepaald zoude zyn; dewyl op veele plaatfen, inzonderheid ten platten Lande , door onverfchoonlyke onkunde. en kwaadwilligheid , het getal der weldenkende Vaderlanders ge« ring is, werd het volgende, waar na zig in da oproeping des Volks, en in het verkiezen van een nieuw Bewind, te gedragen, ten Regel by de voorgemelde ftukken gevoegd ;


JAARBOEKEN, Maart, 1793% 2083
VRTHEID. G E L T K II E I D. BROEDERSCHAP.
Het COMMITTÉ REVOLUTIONAIR te ....
Notificeert aan alle Burgers en Ingezetenen, dat niemand, welke zig fchuldig heeft ge maakt aan plundering, roof, of vervolging vai zyne Medeburgeren ; als ook die t'zedert d< Omwenteling van den Jaare 1787 in eenige pos van Regeering of Ampt gefteld, de geweldda digheden niet heeft tegengegaan, of die vrywil lig tegen onze Broeders, de Franfchen, de wa penen heeft gedragen, of tot de wapening te gen dezelve heeft medegewerkt, verkiesbaar zi zyn tot eenige post van Regeering of Beftuur dat geen zodanige zal recht hebben om in d verkiezing eenige ftem te geeven, maar dat z zig als ftille Burgers zullen moeten gedragen zullende die geene, welke op eenigerleye w\ ze, met die oproeping of verkiezing zig zulle inlaaten, als verftoorers der publieke rust, e tegenwerkers der heilzaame Revolutie worde aangemerkt ? en als zodanig voor de gevolge op hun hoofd verantwoordelyk zyn.
Uit naam van 't voorn. Committé, enz.
Ook werd befloten, de groote Kaart der Vereenigde Nederlanden by den Boekverkooper Sepp te koopen, ten einde naar dezelve zo veel mogelyk geregeld by Diftrieten te werk te gaan, en het Zegel van het Amfteldamfche Committé Revolutionair te gebruiken.
JDeeze byzonderheden, de twee jongstveiloopene Maanden raakende, ter aanvul-
lin-
Amsterdam.
Notific. rakende \de Op"roeping"■van 't •Volk.
n n n n


ao84 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
8teldam.
Aelres der Stu denten.
linge hebbende medegedeeld, zullen wy,uifc de tegenwoordige Maand, nog het een en ander voordraagen.
Maandag den 2 Maart.
Ontving het Committé, van wegen de ftudeerende Jeugd aan het Doorluchtig School deezer Stad, het volgende Adres:
Aan de BURGERS, LEDEN van het COMMITTÉ REVOLUTIONAIR, ^AMSTELDAM.
B U R G E R SI
/gecommitteerd door de meerderheid der Stu„VJ denten by 't Atheneum deezer Stad, prefenteeren wy u uit hun aller naam, 't volgende Adres:
Onuitfpreeklyk was de vreugd van het welden, kende, en, waarin wy juichen, ook het grootHe gedeelte , van ons, toen wy eindelyk dat Feest bepaald zagen, dat onze nu éénmaal vrye Stad , aan de herftelling van die Vryheid en haare Rechten zoude toewyden. Maar deeze vreugd echter wierdt eenigzints, hoe weinig dan ook, verminderd; dewyl wy, daar onze Stad geene Academieftad is, ook niet met recht konden vorderen , als een byzonder gedeelte van die Stad, by die plechtigheid te adfifteeren, en daar mede te toonen , hoe ons hart voor het Vaderland gloeit, aan 't welk alleen wy éénmaal onze hier verzamelde kundigheden zullen toewyden. Maar wel fpoedig verdween ook deeze nevel van droefheid, toen wy ons herinnerden, dat de tyden voorby waren, waarin men iemands Rechten alleen, na de willekeurige Privilegiën van den een of anderen
dwin-


JAARBOEKEN, Maart, 1795- a©§5
dwingeland beoordeelde; en het is op deezen grond, dat onze Committenten ons belasteden met het overbrengen van hun verzoek aan Ulieden, om uit hun midden eenige, welker getal wy aan Ulieder bepaaling o verlaaten, te mogen committeeren, om te adüfteeren by die plechtigheid, die ons overtuigd, dat eindelyk de tyd daar is, waarin de belooning onzer verworvene kundigheden niet langer van de partydige gunst der grooten zal afhangen.
Zie hier, Burgers! ons Adres, en 't is met afwaguug van een gunftig antwoord op 't zelve , dat wy u toewenfchen Heil en Broederfchap!
UWE MEDEBURGERS!
'(Was geteckend,)
J. M. KEMPER, Jur. Utr. Stuc!. J. VERBURG, f. f. Theol. Stud. A. R. FALCK, Litt. Hum. Stud.
Gecommitteerd door de meerderheid der Studenten aan het Athenaum deezer Stad.
Amfteldam, den 2 Maart 1795, het eerfte jaar der Bataaffche Vryheid,
Saturdag den 7 Maart.
Werd het volgende afgezonden:
TJet Committé Revolutionair requireerd van ■" U, David Willem Elias! om binnen vier en twintig uuren aan het zelve op te geven het getal der Geweeren, Sabels, Pieken, enz., in Oétober laatstleden door U, of op uwe order, van een Pakhuis op het Roeters Eiland gehaald , en te zorgen , dat het genoemde ter-
ftond
/Ut- ,
STELDAM.
Adres der Stw dtnten,


2o86 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ftond weder worde geleverd in handen van deri regten eigenaar, zynde het gemelde Committé Revolutionair, doch geftaan hebbende op naam van Theodorus Peres\
Verder gelyk mede alles als vooren, wegens Geweeren gehaald, by den Burger Burin, op de korte Priniegragt.
Waarop het volgende antwoord inkwam:'
T"\e Ondergeteekende is volftrekt buiten de ^ mogelykheid, om te kunnen opgeven, het getal Geweeren, gevonden by Theodorus Peres en by Burin, als hebbende daar van geen Notitie gehouden, en nog veel minder, om dezelve te reftitueeren, als zynde gebragt op dé Geweerkamer van 't Stadhuis, waar over de Ondergeteekende thans niets te zeggen heeft.
(Was geteekend,)
D. W. E L I A S.
V. H., den 7 Maart 1795.
Zynde daarop afgezonden het volgende Billet:
TJet Committé Revolutionair requireert van AJ- de Burgers J. van Leuvenich en B. W. Visfcher, een Lyst van de Geweeren, Ammunietie enz., door David Willem Elias, van het Pakhuis op het Roeters Eiland gehaald, als ook op te geven , hoe veel en wat zig aan het huis van Butin bevondt.
Woensdag den 11 Maart. {
Vervoegde zig eene Commisfie uit het
Ge-
Amstel^am.


JAARBOEKEN, Maart9 1795* 108?
Gezelfchap Felix Libertate, in de Vergade-1 ring, berigiende, dat zy de Rechten vans den Mensch in de Hebreeuwfche Taal had 1 den laaten overzetten, en aan de Parnasfim verzogt, die voor de Gemeente te doen afleezen, doch dat dezelve onder allerlei voorwendzels weigerig bleeven; waarom aan het Committé van Waakzaamheid de volgende Propofitie wierdt gedaan:
Het Committé Revolutionair vernomen hebbende, dat de Parnasfim der Joodfche Natie, door allerlei middelen , zelfs door het doen teekenen van Requesten, Volksverleidingen en dergelyke , volltrekt de Rechten van den Mensch, welke de gemanifesteerde wil van het Volk uitdrukken, tegenwerken; als mede daar door, en door andere Contrarevolutionaire inductien, afgeleid uit de imaginaire magt, welke zy echter ten fterklten over het Volk uitoeffenen, de voortgang der heilzaame Omwenteling onder die Natie beletten, proponeeren wy aan het Committé van Waakzaamheid, hier in de nodige fpoedige voorziening te doen.
Verder werd aan de Provifioneele Municipaliteit gedaan de volgende Propofitie:
Tl et Committé Revolutionair geeft te kennen. 1* aan de Provifioneele Municipaliteit der Stac Amfteldam:
Dat bet aan de braave Burgery deezer Stac in het algemeen, en aan de Teekenaars van he bewuste Request, aan de voormaalige Regee ring, door de waardige Burgers Jan van da Heyden, Albert Hardenberg, Hendrik Heuskens Herdrik yan Calear, en Willem Janfen, gepre fenteerd, in 't byzonder aangenaam zoude zyn dat deeze braave medeflagtoffers, die door he
Uitel»
jam.
Propofitie aan hei Com* mitté van Waak* zaam* heid.
I 1
1
t


so88 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Amstel-
dam.
Adres aan de Jüunici' paliieit.
i
i i ( < i i
I <
eigendunkelyk en alzints doemwaardig Gezag van dien tyd, tot eene gevangenis verwezen zyn, ieder in hunnen kring, tot den eenen of anderen post wierden gebezigd, om hunne alzints pryswaardige en ongeïnteresfeerde verknogtheid aan de Vryheid en Gelykheid aan den dag te Jeggen, en vooral hun vlyt en vermogens ten dienfte van het lieve Vaderland aan te kweeken, en deszelfs heil te helpen bevorderen.
Byzonder verzoeken wy, dat op deeze onze kennisgeving ferieufe attentie wordt gegeven; en dat dezelve in de Notulen van de Vergader ring mag worden geïnfereerd;
Ook werd door de Leden van dit Committé in 'sHage gedeputeerd, over de Proclamatie, in dato 13 February, door de Provifioneele Municipaliteit gedaan, de gevoelens der zig hier bevindende Leden gevraagd zynde, aan hun het volgend Declaratoir ter hand gefield.
r__|et Committé Revolutionair, onophoudelyk LJ- volhardende in de grondbeeinfeien, welkö le dryfveer van alle hunne Handelingen zyn «eweest; verklaard hier mede, nimmer genoegen te hebben genomen met zekere Proclamaie van de Provifioneele Vertegenwoordigers ran het Volk van Amfteldam, wegens de mo. iven van hun tot dien tyd toe gehouden geirag, maar het zelve altoos hebben befchoüw*d :n nog befchouwen, als geheel ftrydende met lie grondbeginfelen, dewelke, zo lang de Natie log in ftaat van Revolutie is, de Handelingen 'an het exifteerend Volksbewind moeten reelen.
En eindelyk is aan de Provifioneele Muniüpaliteit de volgende Brief gezonden:
Hei


JAARBOEKEN, Maart, 1705. 4089
Het COMMITTÉ REVOLUTIONAIR aan de PROVISIONEELE MUNICIPALITEIT.
A lzo zedert het begin van ons beftaan, door ons eene menigte van voorftellen aan Ulieden zyn gedaan , waar onder verfcheiden, tot ons leedwezen en rechtmatig ongenoegen, onbeantwoord zyn gebleven; hebben wy befloten, een Lyst der door ons gedaane voorftellen, met by voeging, of daar op, al of niet is geantwoord, Ulieden ter hand te ftellen; op het ernftigst aandringende, dat hierop antwoord worde gegeven, en byzondere attentie te liaan op de middelen tot befpaaring van Stads Gelden: zullende wy anderzints genoodzaakt zyn, tot onze eigene verantwoording, onze gedaane Voorftellen aan het oog van 't algemeen bloot te leggen.
Woensdag den 18 Maart.
Werd befloten, als tot het werk der Revolutie behoorende, van hunne posten te ontzetten , de Stads Penfionarisfen W. F. Roëll en A. Meerman van der Goes , den Commisfaris der binnen- en buitenlandfche tydingen J. Huidecoper, en als Drukker der Billetten van de weekelykfche Predikbeurten J. Wesfing Willemsz,, en deswegens hun toe te zenden de volgende Notificatien:
TJet Committé Revolutionair, oordeelende de post van Commisfaris der binnen- en buitenlandfche tydingen, door U, Joan Huidecoper! tot hier toe bekleed, thans geheel nutteloos, en alleen drukkende voor Stads Casfe te zyn, verklaard U van dezelve vervallen, zullende van heden af uw tradement ophouden. Ter Ordonnantie van voorn. Committé, enz.
Yyyyyy Het
Am.
steldam.


fiopo NIEUWE NEDERLANDSCHE
Amstel
dam.
Befluit tot afzettingvaneenU ge Am$" tenaa' ren.
TTet Committé Revolutionair, oordeelende de post van Penfionaris deezer Stad, door Uj Daniël Adriaan Meerman van der Goes! bekleed, thans geheel nutteloos, en alleen druk» kende voor Stads Casfe te zyn, verklaard U van dezelve vervallen; zullende van heden af uw tracfement ophouden.
Ter Ordonnantie van voorn. Committé.
Het Committé Revolutionair, oordeelende de post van Penfionaris deezer Stad, door U, Willem Fredrik Rocll! bekleed, thans geheel nutteloos , en alleen drukkende voor Stads Casfe te zyn, verklaard U van dezelve vervallen; zullende van heden af uw tractement ophouden,
Uit ordre van voorn. Committé, enz.
TTet Committé Revolutionair, oordeelende de post van Geauthorifeerde tot het drukken en verkoopen der Billetten van de weekelykfche Predikbeurten, door Ü, Joh. Wesfing Willemsz.l tot hier toe bekleed, als geheel nutteloos, verklaard die post voor vervallen, en zullende dus ook uw tractement van heden af ophouden, zonder U hier mede de vryheid om voornoemde Billetten te drukken en verkoopen te beneemen.
Uit ordre van voorn. Committé, enz.
Zynde dit alles aan de Municipaliteit be» kend gemaakt in den volgenden Brief:
Het COMMITTÉ REVOLUTIO-. NAIR aan de PROVISIONEELS MUNICIPALITEIT.
T"pt Commitid zig op den 19 January verge*-1 not^d hebbende, mst het afzetten der ouwe h.


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2091
wettige Regenten deezer Stad, en het voorftellen uwer Perfoonen aan bet vergaderde Volk, om, tot nadere voorziening toe, het beftuur over deeze Stad waar te neemen, vermeende op dat tydftip niet verder te moeten voortgaan met het afzetten van nüttélooze of onwaardige Amptenaaren, fchoön tof het Revolutionaire werk behoorende , maar dit aan U overlaaten • en; flegts aan U voor te ftellen, welke Perfoonen of Ampten fchadelyk of nutteloos waren, Hier aan, Burgers 1 hebben zy Voldaan, met Ü het vernietigen van de ampten v;n Penfi, narisfen , Commisfaris der binnen- en buirenlnndfche tydingen, Drukker van het Domiré'sbriefje, en meer anderen, zo nutteloos als drukkend voor Stads Casfe, voor te flaan.
Dan, Burgers! het Committé zig verwonderende, dat Voorftellen van dien aart, welke huns bedunkens wel eenig egard verdiénen, (zo wel als zo veel anderen door het zelve vergeefs gedaan ) by ü zonder Refolutie blyven, vermeend aan de Burgery, van wiens vertrouwen het zelve zeker is, fchuldig te zyn, met het werk der Revolutie te moeten voortgaan, eil dat geene te verngten, het welk uwe pligt was te doen.
Ingevolge van dien, heeft het zei-ze goedgevonden, de Burgers Daniël Adriaan Meermari yan derGoes, Willem Fredrik Roel/, Penfionarisfen deezer Staa; Joan Huidecoper, Commisfaris van de binnen- en buitenlandfche tydingen, en JohannesWesfingWtllemsz., geauihorifeer'd tot het drukken van de Predikbeurten , van deeze hunne Posten van heden af vervallen te verklaaren, als zynde nutteloos en drukkende voor de Casfe deezer Stad Hebbende hun zulks behoorlyk doen notifieeeten, gelyk het Committé zulks hier mede brengt ter uwer kennis, U verder verantwoordelyk Hellende voor alle handelingen tegen deeze ftrvdende* HEIL en BROEDERSCHAP l
Uit naam van voorn. Committé, enz.
Yyyyyy * i>or>*
Amstel*
DAM.
Misfive ■jan de Municfr laliteits


2092 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
strldam.
Donderdag den 19 Maart, des Nademiddags in eene extra Vergadering.
Verfcheen de Burger Joh. Wesfing WiU lemsz., gevende elucidatie omtrent zynen post, als Drukker en Uitgever der Predikbeurten ; waarop befloten werd, gemelden Burger J. Wesfing Willemsz. te herftellen, en daar van te geven het volgende Declaratoir:
liet COMMITTÉ REVOLUTIONAIR aan de PROVISIONEELE MUNICIPALITEIT.
|""\oor de geheel belangelooze en cordaate elucidatien van den braaven Burger Johannes Wesfing Willemsz., onderrigt zynde geworden, dat het falaris van ƒ 1000, het geen dezelve van Stadswege geniet, door hem niet wordt ontvangen als een douceur, boven en behalven de winften op het drukken en uitgeven der briefjes van de Predikbeurten vallende, maar dat die winften komen, ten voordeele der Stads Casfe ; heeft voornoemd Committé befloten, de dimisfie van hem J. Wesfing Willemsz., als geauthorifeerde tot het drukken en uitgeven der Billetten van de weekelykfche Predikbeurten, op gisteren gefchied, te ftellen buiten effect; en alzo hem J. Wesfing Willemsz., provifioneel te herftellen, met betrekking tot de Stad, in dien ftaat, waarin hy voor het oogenblik der gezegde dimisfie was.
Oordeelende wy nodig, u hier van kennis te geven.
HEIL en BROEDERSCHAP.' Uit ordre van voorn. Committé, enz. En wordt hier van extract aan gemelde Burger Wesfing gegeven,
Vry-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. ^093
Vrydag den 20 Maart.
Ontvangen eene Misfive van den Burger IVifihlius, kennis gevende van de aankomst eener Commisfie van de Reprefentanten van 't Volk van Holland uit 'sHage, met verzoek , om deswegens eenige fchikkingen te maaken.
Waarop terftond de Burgers Jean la Pro en W. Luderus. zynde verzogt en verfcheenen, befloten is, het Hoofddepartement der Clubs te beleggen op haare gewoone Vergaderplaats, dat derwaards mede zouden gaan è de Burgers" *t Hoen, Van der Sluis en la Pró * terwyl de burgers Gogel, Van Hasfielt eri Van der Aa zig naar den Doelen op de Garnaaicnmarkt zouden begeven, om de Commisfie op ie wagten.
De laaute aldaar verfcheenen zynde, verklaarde de Commisfie, arriveerende uit 's Hage., tot zaaken van het uiterlle gewigt te2yri gekomen; dat zy ten dien einde den Commandant Krayenboff hadden ontflagen Uit den Eed, door hem aan de Municipaliteit gedaan, voor zo verre dezelve zoude mogen Jïryden met het geen deeze Commisfie aan hem zoude gelasten.
Verzoekende het Committé ten zeven" üüren te vergaderen; waar van aan het Hoofddepartement der Clubs rapport gedaaii zynde, is
Des Nademiddags.
I Iet Committé extra vergaderd, en vérfcheén Yyyyyy 3 m
5TEL-
OAir;


ao94 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
8TELDAM.
in het zelve des avonds ten tien uuren de Commisfie uit de Vergadering der Reprefentanten van 't Volk van Holland, uit'sHage , verklaajende, dat alzo de Provifioneele Municipaliteit deezer Stad de Souverainiteit van het Volk, in de Vergadering der Provifioneele Reprefentanten van Holland, niet wilde erkennen, en daar tegen, zelve door het fchryven van eenen brief, gevoelens aan den dag gelegd, hoonende voor de Souverainiteit van het Volk, en ftraf waardig ;
Zy waren gecommitteerd om de Municipaliteit af te vragen, of de brief in questie niet door hun was gefchreeven? zo ja, of zy die wilde terug neemen, en uit de Notulen biffeeren, al wat omtrent dit ftuk was voorgevallen; dat op het eerfte affirmatif geantwoord zynde, zy de Municipaliteit vrye deliberatie hadden gelaaten, welke daar op hadt gedeclareerd, dat de meerderheid voornoemden eisch hadt afgeflagen; dat hier op de Commisfie, ingevolge hunne inftructien, de Municipaliteit hadt ontflagen: wyders onderzogt na die geenen, welke dit ftuk niet hadden willen intrekken, deeze daar op gearrefteerd, en de overige herfteid in hun Municipaal Gezag.
Dat zy verzogten, hier van aan de Leesgezelschappen en verdere Burgery, op de beste wyze kenni;- te geven, en hun de waare meening der Vergadering bekend te maaken.
Waarop gemelde Commisfie vertrokken zynde, befioten werd, door het Committé alles aan te wenden wat mooglyk was, om
de


JAARBOEKEN, Maart, i795. 2095
de gearrefteerde en herftelde Leden der Municipaliteit daar heen te brengen, dat deeze zaak zonder verder eclat konde afloopen en, ware het mogelyk, fpoedig gevonden worden.
Het Committé vernomen hebbende, dat de Burger Alquïer, Reprefemant van 't Franfche Volk, in eene Converfatie, hadt getoond omtrent de Leesgezelfchappen, en opgerigt wordende Wykvergaderingen, verkeerde denkbeelden te voeden, meest voortkomende uit eene advertentie in de Couranten, welke vitieus vertaald, aan voornoemde Keprefentant was overgegeven;
ls befloten, aan dezelve deswegens over te leveren de volgende Memorie:
VRTHEID. GELTKHElD BROEDERSCH AP.
Amsteldam, den 26 Maart 1795, *** eerfie
Jaar der Bataaffiche Vryheid. TJet Committé Central van Infurrecfie te Amüeldarr,, kennende dat geene, het welk de Uuus of Leesgezelfchappen betreft, kan, wegens deeze Clubs, en wegens zeker Advertisfement d»or de adminiftratie derzelve in de nieuwsfevTn-" gepIa*tSt' de volSende ophelderingen Het Committé zedert lang werkzaam geweest zynde ter herftelling der Vryheid in deeze Landen, en byzonder in deeze Stad, heeft indireét medegewerkt tot de oprigting van Volksgezelfchappen, dewelke vergaderden, om de menigvuldige gefchnften, dewelke allerwegen uitkwamen, ten einde het Volk tot de zuivere 2rondbeginfels van waare Democratie op te leiden
yyyyyy4 tl
Amsteldam.


Amsteldam.
Berigt
y-cgcns
de Lees
gezfl-
fchap*
pen.
2096- NIEUWE NÈDERLANDSCHE
te leezett, niets anders fcheenen te bedoelen,} dan zig onderling nopens hunne waare belangens te onderrigten.
Deeze Gezelschappen waren 36 in getal, be» ftaande uit 2 a 3000 Leden van dat gedeelte van 't Volk, het welk de meeste inlichting nodig heeft, fchoon onder hen verfcheiden Burgers wierden gevonden, welke by veele kundigheden, erkende braafheid paarden.
Het Committé zig in 't laatst van den voorgaanden Zomer, van de verknogtheid aan de goea de zaak en Vaderlandsliefde deezer Gezelfchappen verzekerd hebbende , gaf hun klaarder denkbeelden van dat geene, wat te doen ftond om het Vaderland te redden, en vondt in hun dé nodige moed j en brandenden yVer öm tot het algemeene doel mede te werken.
De omftandigheden verydelden de, in September laatstleden gezamentlyk befloten en vastgeftelde ontwerpen tot bevryding deezer Landen; de meeste Leden van dit Committé en verfcheiden andere hoofden der Revolutie, waren in de noodzakelykheid hunne woonirgen te ontvlieden, en hunne werkzaamheden voor de goede zaak voor eenigen tyd te ftaaken; de Clubjen wierden verboden, gefloten, vervolgd, en alles fcheen aan te duiden, dat nieuwe pogingen nutteloos, en te veel gewaagd zouden zyn, om in 't werk te kunnen worden geileld. Eindelyk veroorzaakten de vorderingen der Franfche Legers, (niettegenftaande de dreigingen der dwingelandy,) nieuwe verzamelingen der Leden, deeze Sociëteiten uitmaakende: het Committé , cffchoon van eenige zyner Leden beroofd, hadt niet opgehouden te werken; enden 17 January verfcheen de dag, op welke de zegevierende Franfchen Utrecht bezet hebbende, net niet meer twyffëlacht'g fcheen, dat wy de herftelling onzer rechten te wagten hadden. De Clubs den i3 January vergaderd, toonden


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 209?
den zig door hunne ftandvastigheid, hunnen moed, en liefde tot order, dat vertrouwen, dat men altoos in hen gefteld hadt, waardig; en 't is voornamentlyk aan dezeiven, dat wy het behoud der rust en vrede, dewelke zonder voorbeeld, de Revolutie in deeze groote Stad gekenmerkt hebben, te danken hebben.
Deeze Clubs hebben t'zedert eene zekere confidentie verkregen, dewelke, fchoon in dit. oogenblik niet gevaarlyk, in het vervolg zodanig zoude kunnen worden; wanneer, met kundigheden begaafde intripuanten zig onderling verftonden, om zig van de denkbeelden der Leden te bemag:igen, zynde flechts weinige onder hen, genoegzaam onderngt, om zig te behoeden voor z ;danige lagen *x\ listen , welke in 't werk gelield zouden kunnen worden, om hen van bunne grondbeginfels af te leiden, dewelke zy alleen weten te verdedigen, door de eenvoudige en fomtyds bepaalde redenen, die hun goed hart aan hun opgeeft; en waar van het gevolg zoude kunnen zyn, dat partyzoekers zig onder hen, eenen voor de goede zaak geyaarlyken aanhang maakten, ja zelfs met goede intentie, en meenende voor dezelve te yveren.
Behalven deeze Clubs worden 'er dagelyks anderen opgericht, en tusfchen eenige onder deeze, nayverig op elkander, heerscht de beste overeendemming niet; het welk gelegenheid zoude kunnen geven tot faftien, gelyk aan die, welke tot herhaalde maaien, Frankryk aan den rand des afgronds hebben gebragt.
Hier by moet men nog duizenden welgezinde Burgers voegen, waar van een gedeelte in de gewapende Burgermagt, en anderen, die tot nog toe geen gelegenheid gehad hebbende Zig te tonnen, zig dil hebben gehouden, en geen Leden van eenige Sociëteiten zyn, en waar onder eene menigte, dewelke veel kunde bezitten, en zeer welgezind zyn.
Om
Amsteldam.
Berigt
wegens
de Lees-
%ezel-
(chap-
pen.


aogS NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am*
steldam.
Berigt
•wegens
de Lees-
gezel-
fchap-
j>en.
i 1
] ]
1 l
t
i
4 i
b
h
v
Om de verfchillende partyen, dewelke uit deezen ftaat van zaaken zouden kunnen gebooren worden, voor te komen, moest men trapten, alle de gemoederen tot één punt, de liefde voor 't algemeene heil te vereenigen. Eendragt is de grootfte fteun des Staats, en ?t is met oogmerk alleen, deeze door alle de gedeeltens van het geheel te bevorderen en te vestigen , dat men voorgefteld, en het daar heen heeft tragten te dirigeeren, dat renuncieerende op alle benaamingen van Sociëteiten, Clubs of andere onderfcheidingen, men in elk Wyk eene Volks-Societeit zoude oprigten, in welke alle welgezinde Btargers, in de Wyk woonachtig, zouden worden toegelaaten, zonder dat iemand in meerder dan één Wyk, Lid zoude kunnen zyn, door welk middel men alle partyen, rangen , ftaaten, en onderfcheid van rykdommen vermengende, en de volmaaktfte Gelykheid invoerende, partyzucht en Efprit de Corps zouden voorgekomen worden, van dewelke het niet ïodig is u de noodlottige gevolgen te fchetfen.
't Is deeze vereeniging, welke aanleiding tot le bekendmaaking in de Nieuwspapieren heeft regeven, dewelke de aandacht der Reprefentan:en des Franfchen Volks heeft na zig getrok;en, en in dewelke zekerlyk verfcheiden onge>aste uitdrukkingen gevonden worden, deweike iet Committé niet rechtvaardigen wil , maar vaar van het zelve verzekerd is, dat geen denk•eeld van kwalykgezindheid nog onzuivere oognerken den inhoud hebben te zaamgefreld.
Het Committé ieeft de hoofden dier Socieeiten by zig verzogt, en hun voorgefteld, dat e benaamingen van daadelyke Vertegenwoordiers en Grondvergaderingen hen niet voeg 'en; raarop zy verklaard hebben, den zin daai van iet te hebben begrepen , en g-reed te zyn, et zelve dadelyk te verhelpen; dat de zin , relke zy aan deeze woorden hadden gehecht,
dee-


JAARBOEKEN, Maart, 1795, 2099
deeze was, dat voor het eerfte, zy alleen verftonden, dat benoemd tot Directeuren, elk van hen in de Generaale Vergadering van Directeuren dier Sociëteit, uit dewelke hy gezonden was, reprefenteerde, en dat door Grondvergaderingen, zy niet anders bedoelden als aan te duiden, dat zy de eerfte waren welke onder de voorige dwinglandy diergelyke Gezelfchappen hadden opgerigt. Op de andere Artikelen hebben zy verklaard, dat zy zig niet vermeenden te bemoeyen met eenige zaaken van Bewind, en dat hun eenig doel was, het Volk tot den Geest der waare Vryheid op te leiden, en het zelve liefde tot deugd, eerbied voor de Wet en voor de vastgeftelde Machten, in te boezemen.
Het Committé verklaard , en elk Lid in 't byzonder, gemelde bekendmaaking, noch gezien noch gekend te hebben, voor dat dezelve door de Gedeputeerden der Vergadering van Holland in hunne handen is gefteld, noch zig voor eenige dier Gezelfchappen in 't byzonder te interesfeeren; alleen werkzaam de gemoederen tot rust en goede order op te wekken, middelaars in alle verfchillen, zonder partyzugt, vleid zig het Committé, veel te hebben bygedragen tot onderhouding der Broederfchap en goede harmonie in deeze Stad, dewelke men maar al te veel door alle mogelyke middelen tragt te ftooren.
De beginfels, welke de loop der werkzaamheden van t Committé beftuuren , en deeze werkzaamheden zelve, hebben niet opgehouden de goedkeuring der Vertegenwoordigers van het Volk van Holland te verdienen, en 't Committé zal niet ophouden dezelve door deszelfs Republikeinsch gedrag te willen wegdragen, zelfs ten kosten van 't leven, en in fpyt van alle hmderpaalen , lasteringen , en flinkfche la^en yan Verraders, dewelke Hechts tragten hunne
macht
Amstel-
dam.
Berigt
wegens
de Lees-
%ezel-
Ihap-
'jen.


aioo NIEUWE NEDERLANDSCHE
'DAM-
macht op de uverblyffels onzer Steden, en de Grsven hunner Medeburgers te vestigen
HEIL en BROEDERSCHAP!
U't ordre van 't voorn. Committé.
Gouda.
Het befluit, in de maand January des Jaars 1789, ten opzigte van Willem van der Wagt genomen , deszelfs Acte als Notaris binnen deeze Stad buiten efFeét Rellende, wierdt in het laatfte der voorgaande, of in het begin van deeze Maand, vernietigd en ingetrokken, gelyk blykt uit het volgende
EXTRACT uit de DECREETEN van dt PROVISIONEELE MUNICIPALITEIT der Stad GOUDA.
Is na voorgaande Deüberatien goedgevonden, de Refolutie, welke door gewezene Burgemeesteren deezer Stad, io d;»o 20 January 1789, is genomen , waai by dc Aftc cn Admisfie van den Burger Van der Wagt, als Notaris binnen deeze Stad, wierdt ingetrokken, zynde van den volgende inhoud:
,, In Deliberatie gebragt zynde de Poinólen, uit naam van Zyne Doorluchtige Hoogheid aan Heeren Burgemeesteren vof rgedragen , welke breder vermeld zyn, onder de Notulen van den 17 dee«Sr, is, met relatie tot dat gedeelte van het derde poincf., waarby Heeren Burgemeelleren door Hoogstgemelde Zyne Hoogheid worden geauthorifeerd, omdeAcfe van Willem yan der Wagt,
om


JAARBOEKEN, Maart, 1795. gioi
om als Notaris binnen deeze Stad en Jurisdictie te fungeeren, buiten effect te ftellen en in te trekken, ongeprasjudicieert deszelfs reputatie, goedgevonden en verftaan , de Acte, waarby voornoemde Willem van der Wagt, als Notaris binnen deeze Stad is geadmitteerd , zonder prejudicie van deszelfs reputatie, in te trekken en buiten effect te ftellen; en voorts denzelven Willem van der Wagt te gelasten, gelyk gelast wordt by deezen , om zyne Notariaale Prothocollen, uiterlyk binnen den tyd van zes weeken ter Secretarie deezer Stad over te brengen.
Adtum by Heeren Burgemeesteren den 20 January 1789."
in zyn geheel in te trekken en buiten effect te ftel Jen, gelyk dezelve ingetrokken en buiten effect gefield wordt by deezen, en mitsdien aan den voor noemden Burger W. van der Wagt, het recht zyner Admisfiq, als Notaris binnen deeze Stad wederom wordt verleend, conform deszelfs aan ftel ling van dato 7 Augustus 1759.
En worden Secretarisfen deezer Stad geauthorifeerd, om tegen behoorlyk Renverfaal de Protho collen van den Notaris W. van der Wagt voorn. 5 door hem in den gemelde Jaare 1789, ter Secretarie overgebragt op zyne requifitie te reftituec ren, zullende Extract deezes aan den Burger W, van der Wagt, worden uitgeleverd tot zynei naricht.
Betreffende het gewigtig onderwerp dei Ampten, wierdt, omtrent het midden de zer Maand , door de Volks Sociëteit een Voorftel gedaan, en door den druk gemeen gemaakt, van den volgenden inhoud:
MEDEBROEDERS!
XJet is meer dan, helaas! te veel bekend, dal 7 4 's Lands Financiën in een allerdeplorabelfter
toe
•
Gouda.
Refolutie ten voordeele van den NotarisW. v d. Wagt.


2io2 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Gouda.
Propofitie der VólksSociëteit , rakende di Ampten,
toeftand zyn, en dus, dat een der grootfte plichten van het Volk hier in beftaat, om, nopens de inrichting van het zelve eene volledige kennis te hebben, ten einde daarna te kunnen beoordeelen, welke de gefchiktfte middelen tot herftel van het zelve zyn; en, daar het eene zekere waarheid is, dat een voornaam deel der uitputting van het Fi> nancie- Weezen moet gezogt worden in de menigte Ampten, die, of nutteloos zyn, of door een minder getal van Perfoonen, ofte voor minder falaris zouden kunnen worden waargenomen; zo is in de Volks-Sociëteit van deeze Stad gedaan, de; navolgende
PROPOSITIE.
Of men niet zoude goedvinden , zo fpoedig doenlyk, by Misfive, zich te addresfeeren aan de Reprefentanten van 't Volk van Holland, en by dezelve infteeren, dat 'er geene Ampten, welker begeevingen uitftel kunnen lyden, zouden worden begeeven, dan, na dat alvorens een generaal plan van redres, omtrend alle Ampten en de Tracfemen ofte wel Salarisfen, daar van in 't vervolg te genieten, behoorlyk zoude zyn gearrefteerd; als mede, dat voor die Ampten , welke zonder eenig uitftel moeten worden bediend, intusfchen alléén provifioneel iemand zou worden benoemd tot waarneeming van dezelve?
Voorts van hen af te vraagen, welke Ampten , die open waren, door hen ofte van hunnent wegen begeeven zyn ? welke Amptenaaren zy ontzet, en wie in derzelver plaats zyn aangefteld, met opgave van de redresfen omtrend de Tradtementen, die ten behoeve van de vervallen Kas van Holland mogten zyn geobferveerd ?
En of men er eindelyk niet zoude byvoegen, dat, uit hoofde van het begeeven van zodanige Ampten» door of van wegende Reprefentanten van 't Volk van Holland, de Burgery geenzints kan
WOÏ*


JAARBOEKEN, kaart, 4795. 2103
foordeb gecörjfidereerd , als wettig afftand gedaan hebbende van het recht, haar , tot Het begeeven van zodanige Ampten volkomen competeerende.
Welke Propofitie éenpaarig goedgekeurd zynde, daar op conform dezelve is gerefolveerd; als mede om alle Volks- Socieceiten in Holland aan të fpooren en op te wekken, om in deeze zaak, die van het grootfte aanbelang is, en tot algemeen welzyn ftrekt, met ons de handen in efen te (laan, en gezamentlyk werkzaam te zyn , door zich mede, conform het Voorftel, aan de Reprefentanten te addresiêereh.
Wy hebben gemeend, dat het niet onvoegzaam^ fnaar zelfs zeer dienftig zoude zyn, dat alle dé Sociëteiten, aan welke wy deeze onze uitnodiging hebben doen toekomen, op een en dezelfden tyd, hunne Adresfen ter Vergadering van meergenoemde Reprefentanten inleverden, ten eindè daar door aan het zelve dat gewigt te hechten, 't welk het met recht verdiend, en ook daar door de attentie der Vergadering dies te meer op het zelve të döeb vestigen.
De dag der afzending is by ons bepaald dp" Maandag den 23 deezer;
HEIL EN BROEDERSCHAP!
Uit naam der Volks-Söcièteit te Gouda.
DE MUNNIKi Prefidenh J. A. HESS, Secretarisi
Omtrent eene verkiezing van nieuwe Mu>' jhicipaliteits- Léden , gefchiedde hier ; op «den ad, eenë Afkondiging, en hadt ver» Volgens dezelve daadlykeri voortgang, voiJSzzzzz gèoi
GouM*
Propofi* ti'e <te!r VolksSocle»telt j rd* kende d$ Ampteni


2i©4 NIEUWE NEDERLANDSCHE
GOÜDA. j
Publ. tot
het ver-
kiezen
eener
Munici'
paliteit.
jens berigt daarvan , onder de dagteeke» ning van den 22 deezer.
V R T H E I D. GELYKHEID. •BROEDERSCHAP.
Alzo op den 24 deezer maand de Provifioneele aanftelling van de tegenwoordige Municipaliteit, mitsgaders Provifioneele Maire en Secretarisfen ftaat te expireeren, en het van het uiterst belang is, dat daar in behoorlyke voorzieninge worde ' gemaakt: Zo is 't, dat wy geoordeeld hebben door deeze aan de Burgerye deezer Stad bekend te maaken, dat een ieder Burger welke daar toe by Billet zal worden opgeroepen, wordt verzogt zig te vervoegen in de St. Jans Kerk deezer Stad, op dag en uur in 't zelve Biljet bepaald, omme aldaar over te leggen de Lyst der door hem benoemde nieuwe Municipaliteit, Maire en Ministers deezer Stad.
Welke in 't vervolg zal beftaan in een Maire of Hoofdfchout, vier-en-twintig Municipaliteits-Leden, voor den tyd van één'Jaar, ingaande met den 25 Maart aanftaande, en zullende eindigen 24 Maart 1796, of zo veel korter als door de Stemgerechtigde Burgery zal worden begrepen te, behooren.
Ieder opgeroepen Burger zal by het inkomen der Kerk moeten vertoonen zyn Oproep - Biljet aan de daar geftelde Perfoonen. ,
En een iegelyk moet wel verdagt zyn, om alvorens hy in de Kérk kome, de door hem benoemde Perfoonen te hebben gefteld op een daar toe aan hém gegeeven Biljet, 't welk door hem ondertekend en toegezegeld zal moeten zyn, alzo 'er in de Kerk geen ftemming of fchryving van Briefjes zal worden geadmitteerd.
Vervolgens zullen de alzo te zamen gekomen Burger*


JAARBOEKEN, Maart, 1795. aioj
gers zig moeten verdeelen in 4 Kwartieren, te 1 weten, de bewoners van de 1, 2, 3 en 4 Wyk, voor het Choor; die van de j, 6, 7 en 8 Wyk,' aan de Zuidzyde; die van de 9, 10, 11 en 12' Wyk, aan de Noordzyde, en die van de 13,^ 14 , 15 en 16 Wyk, voor het Orgel in dezel-^ ve Kerk. , Dat de gemelde Burgery alzo gefchaard zynde,/ zal overgaan om uit hun midden te verkiezen 16 Perfoonen , te weten uit iedere zaamgeroepen 4 Wyken 4 Perfoonen, welke Perfoonen immediatelyk zullen moeten overgaan tot het inzamelen der Stembriefjes, en welke döor hun zullen worden gebragt en gefloten in een.Kist, daar toe in 't midden van de Kerk te plaatzen , en waar van de fleutel zal moeten worden ter hand gefield in handen van eene Commisfiè uit ons midden daar toé benoemd , tot zo lange de gemelde verkozen iö Perfoonen aan dezelve hebben afgelegd den navolgenden Eed.
,, Dat zy beloven de ftetnmen zodanig als zy dezelve bevmden zullen getrouwelyk op te nemen» en zonder aanzien van Perfoonen zullen handelen, zo als Eer, Pligt en Geweten vordert, en 'niet zullen toelaaten, dat iemand ftaande het opnemen der Stem - Briefjes, in de Kamer kome, en zylieden zich ook niet uit dezelve zullen begeven voor en aleer alles is opgenomen."
Dat na 't afleggen van deezen Eed, dezeiven rö Perfoonen zich immediaat zullen begeven na 't Stad; huis, alwaar een Kamer zal ingeruimd zyn . omme aldaar over te gaan tot het opnemen der Hemmen; zullende na t afloopen van 't zelve, en na dat de. aanftelling zal zyn gebleeken , gemeldé Commisfie daar van kennis geven aan onze Vergadering, (welke zo lange by den anderen zal .blyven,) wanneer oogenbiikkehk by af kondiging van de Puye van dit Raadhuis aap den Vulke zal worden bekendgemaakt, wie alzo by meerderheid tor «le voorgemelde Posten zyn aangefteld, met de opZzzzzz 3 ga-
jOUDA.
hM. tot
et vei"
iezen
ener
Wunici-
alittit.


2io6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Gouda.
Publ. tot het verkiezeneener Municipaliteit.
Van wegens dezelve,
JACOB POLYN, Secretaris.
Vólgens den inhoud deezer Publicatie, waren gisteren morgen, om 8 uuren, alle de Stemgerechtigden in de Kerk opgekomen, wanneer de Itembriefjes werden opgehaald, en daarna direct de verkiezing der 16 Perfoonen uit de Wyken gefchiedde. De kist 1verd behoorlyk gefloten en naar 't Stadhuis gebragt, gevolgd Wordende door de Commisfie uit de Municipaliteit en gemelde 16 Burgers, om aldaar de Briefjes na te zien en de iferamen op te neemen, zonder uiï de daartoe gereed gemaakte Kamer te mogen komen, of iemand daar binnen te laaten; aan welk werk zy niet dan voor heden morgen een einde zagen, om volgens hunnen last, de Municipaliteit kennis te geeven ; waar door dan ook eerst heden om ii uuren, van wegens gemalde Municipaliteit afgekondigd werdt, dat by meerderheid van Hemmen gebleken is, verkozen te zyn: Tot Maire of Hoofdfchout, Jan Couperus, met 515 Remmen.
Tot
gave van de agt Perfoonen, welke de meeste ftemmen hebben gehad, volgende op de Municipaliteits-Leden, omme te kunnen dienen tot aanvulling van zulke Leden, welke onverhooptelyk, dog niet anders dan om wettige redenen zich van de waarneeming hunner opgedragen Post mogten ex» cufeeren.
Aldus gedaan by de Provifioneele Municipaliteit der Stad Gouda, den 20 Maart 1705, het eerfie Jaar der Bataaffiche Vryheid.


JAARBOEKEN» Maart, ijgj, 11107
Tot Leden der Municipaliteit, C\ J. de 1 Lange van Wyngaarden, met 660 Remmen; Fredrik Kumfius, met 629; C. Verzyl, met 6112; G. C. C. Vatebender, met 602; W. Bolding, met 602; M. v. Toulon, met 590; C. N. Plemper van Bree, met 583 ; Willem van der Wagt, met 571 ; p. Remper, met 567, .?. J. Slicber, met 547; M. Imans, met 535 ;>« Volbrecht, met 526; -L. AWov, met 447; Pieter de Muhnik, roet 438; Jacob Bleuland, met 426; Fr. Grendel, met 398; Pbilip Polyn, met 357; J. A. van der Burcb, met 351; G. van Leeuwen, met 350; Pleunis vanGeelen, met 346; A. Mullaert, met 3r 4 ;Martinus Ver* zeyl, met 312; H. Barends, met 305, en Coenraad Linkers, met 286 Remmen. Tot Secretarisfen, Jacob Polyn ,met 502;
^ V'ninBarZb> met 483i en Z. #«?/}, met 188 Remmen.
De agt Burgers, welke de meerderheid der Remmen hebben, gevolgd op die der Municipaliteit, en dienende ter referve, om voor die Burgers, welke om genoegzaame reden, de Posten niet mogten kunnen aanvaarden, in plaats te treden, zyn de volgende: J. van Steel, met 238 Remmen; F. Guertn, met 2.0; P. Hofman, met 277Dtrk Fallé, met 244; J. P. Go/enfon , met 184; J. van der Gryp , met 182; A. de Kets Houtman , met 166, en C. van Alphen, met 194 Remmen.
Van de plegtige aanftelling der verkozene Municipahteus.Leden, en het planten van Zzzzzz 3 eeq
jOUDA.


aio8 'NIEUWE NEDERLANDSCHE
Gouda
een nieuwen Vryheidsboom, gaf, kort daar op, het Dagblad deezer Stad, een uitvoerig en naauwkeurig berigt. Wy agten ons verpligt, dat Verhaal hier te plaatzen.
De tot Hoofdfchout, Municipaalen en Secretarisfen benoemde Burgeren op laatstleden Maandag by de Municipaliteit verfcheenen zynde , hebben tot groot genoe. gen der Burgery, de hen opgedraagene Posten aangenomen , uitgezonderd de Burger Pieter de Munnick, welke, zo door zyne veelvuldige bezigheden , als Prefident en Spreeker der publieke Volks-Vergadering, als anderzints, daarvan heeft afgezien. Ter vervulling deezer Vacatuure , is , door de meerderheid van ftemmen daar toe verzogt, de Burger J. van Steel, welke zich dezen Post heeft laten welgevallen.
De Municipaliteit dus geheel compleet Zynde , en op laatstleden Woensdag in den Eed zullende genomen worden, zo vond de Volks Vergadering goed, aan de afgaande Regeerings Leden vooraf een blyk van dankbaarheid , voor hunne diensten aan de goede Burgery bewezen, in de eerfte en moeielyke dagen der Omwenteling , wanneer zy zich daar van niet hebben onttrokken , te moéten geeven.
Ten dien einde dan, lieten zich de vier Committé's der Volks-Vergadering: als, dat van Rapporten, van Waakzaamheid, van Correspondentie en van Finantien, Dingsdag morgen, om elf uuren by de vergaderde Municipaliteit aandienen. Binnen gelaten zynde
en


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2109
en plaats genomen hebbende, volvoerde de Burger de Munnick, als Spreker, deezen last in de volgende bewoordiging:
BURGER - REPRESENTANTEN!
T>e Volks- Vergadering op gisteren avond gebouden, heeft ons de aangenaame last opgelegd, om Ulieden in hun naam een offer van dankerkentenis op te dragen: het beftaat, Burgers! in die gevoelige harten, van dat gedeelte uwer waardige' Medeburgers, die vol y ver voor de geheiligde Vryheidszaak , en met oogmerk, om zig door den tyd nuttige Burgers eener welgevormde Maatfchappy te maaken, zich gaarne van hunne andere, gewoone uitfpanningen beroven, om het gebouw der Vryheid, waar van het Fondament gelegd is, te helpen voltooien; het zyn daB, zeggen wy, Burgers l die harten vol dankbaarheid, die wy Ulieden hier aanbieden , als het eenigfle en het grootfte dat zy kunnen geeven, tot belooning voor den moeilyken arbeid, die Gylieden van het oogenblik der zo heilryke Revolutie, tot heden, met zo veel lof verrigt hebt. Zy zoude vermeenen ondankbaare, en de Vryheid die zy genieten onwaardig te zyn, indien zy een oogenblik aarfelde, om zich van deezen pligt te kwyten. Mogten alle de oogenblikken van hun leven hun zo veele genoegens verfchaffen als Zy lieden ondervonden hebben, den tyd dien Gylieden hun vertegenwoordigt hebt; mogt alles zamen loopen, om by voortduuring hun die Broederlyke gemeenfchap te doen ondervinden, die zy met Ulieden gehouden hebben; dan zouden zy zig gelukkig achten, en zich by voorraad verlustigen, een tydsvak aanftaande te zien, dat voorzeker, het aangenaamlle der gepasfeerde en der toekomftige Eeuwen zyn zoude. Erkent, Burgers! uit dit weinige, het gevoel van vrye Menfchen voor hunne braave VertegenwoorZzzzzz 4 di-
Gouda.
Berigt
wegens
ie aan*
flelling
der Mu*
nicipali-
teit,enz.


2i iq NIEUWE NEDERLANDSGHE
Gouda.
Berigt wegens de aanftellingder Mu nicipaliteit,enz.
digers, en meet daar van af, of immer zulke Burgers in ftaat kunnen zyn , op eene harde wyze, de Wetten aan'hunne Vertegenwoordigers met een valsch wantrouwen voor'te fchryven. Wy zullen hier mede eindigen, Burgers! en deeze gelegenheid waarneemen, om U'Men uit naam van dat zelve Volk te verzoeken, Ulieden posten zo lange te continueeren, tot dat de op nieuw aangeftelde Vertegenwoordigers morgen zullen beëedigd zyn. Wy verwagten dit van Ulieden billykheid, en berusten daar in.
HEIL en BROEDERSCHAP!
De Hoofdfchout Couperus beantwoordde, uit naam der gantfche Municipaliteit, deeze Dankzegging op de kragtigfte en bondigfte wyze, met aanneeming, dat de geheele Municipaliteit derzelver Posten zouden blyven waarneemen, tot dat de nieuw benoemde Leden zouden zyn in den Eed genomen.
Daar nu zulks pp den volgenden dag met ?enige plechtigheid zoude plaats hebben, waar by de gantfche Nationaale Guarde dezer Stad zoude adlifteeren, zo had de Krygsraad goedgevonden, om tegen maandag morgen de 4 Compagnien Nationaale Guardes op te roepen in de Groote of St, jans Kerk, ten einde de opengevallen plaats van den provifioneelen Commandant, wiens tyd met de afgaande provifioneele Municipaliteit mede veiftreeken was, en die by de laatfte verkiezing tot Mede-Lid dier Vergadering was benoemd; zo, ook eenige andere Vacatures in ondericheidene Compagnien nog voor dien tyd aan te vullen*
De


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2111
De Burgers dan ter beftemder tyd in ge melde Kerk verfcheenen zynde, hebben aldaar (zo als ook den volgenden dag,) hunne ftemmen uitgebragt; beftaande de Offieieren der gemelde Nationale Guarde thans als volgt:
Commandant, Hanzo Lemfira van Barna.
Kapteinen , Her manus Polyn, Corop. No. r. Ifaac Petrus G of enfin. 2. Jacobus van der Burcb. 3. Jacobus van Alpben. 4.
Lieutenants, Johan David'Schijf er. 1. Bernard Antoine F allé e. a. Jan Jacob Hendrik Slicher. 3. Corn. Wilh. v. d. Berg. 4. . ... de Graaf, Adjudant.
Eerfte Sous-Lieutenants , Hermanus van Oosten. Comp. No. I.
Aarnout Carlier. 2. Keinier A. van Roomen, 3. Henricus J. van Sprang. 4.
Tweede Sous Lieutenants, Ifaac Tsfelfteyn. Comp. No. 1.
Johannes B. van den Hoedt. a. Jan van der Linde. 3. Lodewyk N. Ernst Slicher. 4." Cornelis van Alpben, Secretaris.
De Krygsraad aldus bezig geweest zynde, om alles in eene goede orde te befchikken, zo waren de Committé's der VólksSociëteit niet minder in den haaren zedert eenige dagen reeds werkzaam geweest, om alles tot de Plechtigheid voor te bereiden
Nadat des Saturdags voorn. Commiïte's Zzzzzz 5 me-
GOUDA.


2H2 NIEUWE NEDERLANDSCHE
GoUDiV.
mede ten dien einde waren byeen gekomen, en men aldaar, omtrend het een en ander de nodige fchikkingen en bepaalingen gemaakt hadt, wierdt het Committé van Financien gelast, om teffens met overleg van den Krygsraad, welke ook ten dien einde byeengeroepen werdt, het zelve ter uitvoer te brengen.
Alles geregeld zynde, werdt het geformeerde Plan ter kennisfe en Approbatie van de Municipaliteit' gebragt, welke daar in niet alleen volkomen genoegen nam, maar ook teffens beloofde het zelve met haaren invloed te onderfteunen.
Eindelyk dan verfcheen die voor Gouda's Burgery zo gewenschte en gedenkwaardige dag.
Reeds 's morgens om 8 uuren waren alle de Compagnien Nationaale Guardes in den Doele vergaderd , alwaar een aanzienlyk getal jonge Dochters en Bataaffche Vrouwen mede byeen kwamen.
Circa half tien uuren begon de plechtige Optocht in dezer voegen:
i. De Trompetters van de hier in Guarnizoen liggende Franfche Dragonders openden den train.
a, De Bode van den Krygsraad, met zyn Schild.
3. Een bende Mufikanten, met hunnenKapelmeefter aan het hoofd.
4. De Commandant der Nationaale Guarde, by zich hebbende den Secretaris der Krygsraad.
5. Twee Compagnien Nationaale Guardes,
met


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2113
met een pragtig Nationaal Vaandel, voorzien met fraai gevlogte Nationaale Linten, in plaats vam Kwasten.
6. Twee Weeskinderen, als Marinus Cinke en Dirk v. d. Kist, dragende een door de jonge Dochters fraai vercierd Mandje met 2 Duifjes.
7. De Vryheids-Boom, gedragen wordende door een aantal Vaderlanders.
8 Vier Weeskinderen, even als de voorgaande met Nationaale Sjerpen over den fchouder, dragende een Burretje, waarop een Pilaar, zeer netjes door de jonge Dochters vercierd, waarop de Hoed der Vryheid, welke door den Burgei Antb. van Bommel, zeer fraai, van ko' per vervaardigd, en met Nationaak Linten en Cocarde voorzien was.
9.Een aanzienlyke train Bataaffche jonge Dogters.
10. Een dergelyke train Bataaffche] Vrouwen, even als de voorgaande, meeren deels, in 't wit gekleed, en met Natkv naale Linten en Sjerpen pronkende.
11. De Hoofdfchout met den braaven Franfchen Commandant Fouque.
12. De Stedehouder, en daar agter de viei Boden van de Stad.
13. De Leden der Municipaliteit, met de drie Secretarisfen
14. De verdere Franfche Officieren, hier in Guarnifoen liggende.
15. Het Committé van Finantie.
16. Het Committé van Waakzaamheid.
17. Het Committé van Correspondentie.
1 18. Hei
Gouda.


*H4 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Gouda.
i 8. Het Committé van Rapporten.
19. De meefte Leden der Volks-Sociëteit, gaande drie aan drie, gearmd, als een zinnebeeld der Broederfchap.
flo.Een bende Mufikanten.
21. Twee Compagnien Nationaale Guardes , fluitende den train. De train nam haare route, van de Doele door de lange en korte Tiendeweg, voorby de Waag en het Logement het Harthuis; in welk Logement thans de byeenkomst der Leden van de Volks-Sociëteit is, en waar vóór de Franfche Officieren en Leden van de Municpaliteit gerangeerd Honden. De train in Zo verre voorby getrokken zynde, als nodig was, om de gemelde Burgers te ontfangen, plaatften zy zich daarin. Vervol? gens nam de train haare route langs de beide zyden van de Gouwe, ("doch niet verder als aan de Lutherfche Kerk,) langs de Ha« ven, door de dubbele Buurt en Wydeftraat tot vóór het Stadhuis. Aldaar gekomen zynde, rangeerden zich de twee eerfte Compagnien, naast elkander ter linkerzyde van en vóór het Stadhuis, zo als ook de twee laatftea zulks aan de rechterzyde deeden, en alzo een ruim vierkant uitmaakten. De Municipaliteit plaatfte zich over den Boom tegen het Stadhuis; de Committés van w.ederzyden des Booms; zo alsook de Bataaffche Jonge Dochters en Vrouwen, ieder aan weerszyden, op eenen verderen afftand, terwyl de Leden der Volks-Sociëteit zich mede op een afftand tegen over den Boom en de Municipaliteitplaatfien. Dit aldus ge*
fchifel


JAARBOEKEN, Maart. I79J. 2lï$
fchikt zynde, het welk voor den Aanfchou-< Wer een fraai gezicht opleverde, begon men een begin te maaken met den Boom in den grond te zetten, het welk in weinige oogenblikken gefchiedde. Zo ras die geplant was , liet men de twee Duiven ter kooye Uit, als een zinnebeeld der Vryheid, waarby het Hoezée.' Vivat de Vryheid! ten Hemel opklom. Hier na plaatften zich de Committé's, de Commandant en Kapteinen der Nationaale Guardes vóór de Municipaliteit, ten einde hun lieden den Eed af te neemen; het geen onder het preiènteeren van het Geweer en met ongedekten hoofde van de Leden der Committé's en Municipaliteit, en onder eene diepe ftilte en bedaardheid der Aanfchouweren aldus gefchiedde. De Spreker P. de Munnick, zich over den Hoofdfchoutgeplaatst hebbende,fprakhun in deeze bewoordingen aan:
BURGERS!
/gylieden, die door de vrye keuze uwer Medebur^* geren aangefteld zyt tot hunne Vertegenwoordigers en derzelver Ministers; Gyüeden, die door hun hier plegtig geroepen en omringd zyt, heb ik met myne Mede-Gecommitteerdens in last af te vraagen, of Gylieden deezen U opgedragenen Post vrywilhg aanneemt? Dit door alle de Leden mee Ja beantwoord zynde, vervolgde den Spreker ,
Zyt Gylieden dan ook bereid te zweereD den aaarvolgenden Eed ? (Dit insgelyks aangenomen zynde, wierd hun alle den navolgende Eed voorgelezen:)
,, Ik verklaare te erkennen en eerbiedigen de on,i vervreemdbaars Rechten van den Mensch en
>. va»
jOÜDA


2U6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Gouda*
Eed det Mimici' paliteii.
V
„ van den Burger, zodanig als dezelve door de „ Provifioneele Reprefentanten van hec Volk van „ Holland plegtig verklaart zyn by derzelver Pu„ blicatie van den 31 January 1795, en zweere „ dezelve in myn Ampt of Beiiening, voor zo
veel in myis te zullen handhaven: ook zweer „ ik, dat ik mede den Volke van Holland , in „ welks boezem ik erkenne de eigeulyke Opper,, magt te berusten, als ook deszelfs Vertegen,, woordigers, gehouw en getrouw zal zyn, en „ voorts dat ik alles zal doen, wat een goed en „ getrouw Hoofdfchout, Lid en Secretaris der „ Municipaliteit fchuldig is en behoord te doen."
En daar, Burgers! een erkentenis der Oppermagt in den boezem van 't Volk van Holland berustende, de ftreelende gedagten verleevendigt van omringd te zyn van vrye Menfchen ; en de belofte van trouw aan derzelver Vertegenwoordigers, een verdubbeling der erkentenis van dé Oppermagt der eerfte zy, zo twylfelen wy geenzints aan IJlieder bereidvaardigheid, en vraage dus nogmaals of Gylieden den voorgeftelden Eed zweerd ? Dit nogmaals aangenomen zynde, zwoer ieder Lid afzonderlyk, onder het opfteeken van zyne Vingeren , door het uitfpreeken ■ der woorden : Dat zweere ik.
Dit gedaan zynde, fprak de Spreeker hun allen in deezer voegen aan:
Ulieden dan, die het Volk hebt trouw gezwr> ren; Ulieden die den moeilyken taak van Vertegenwoordigers aanvaard hebt, wenfchen wy uit naam van dat zelve Volk, alle heil. Gylieden zult voorzeker roemzuchtig in dien loopbaan zynUlieder Zielen gevoelen te wel het dierbaare der Vryheid, dan dat zy zich niet geheel aan het belang van 't Volk zouden overgeeven; en daar het Volk zig die edele gedagte van Ulieden alle gevormd heeft, zal het zelve dankbaarlyk weeten te
er-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2117
erkennen de moeilykheden die Ulieder Posten verzeilen; zy zullen Olieden erkentenisfe toezwaaien, die maar eeniglyk aan vrye wezens eigen zyn, en die Ulieden zullen doen gevoelen, hoe zoet het is wél te doen, en een voorfmaak zullen geeven van het groot genoegen vaD zich eens in de eeuwigheid van dankbaare harten omringd te zien. Hei zy zoo!
Dit gedaan zynde, deedt de Hoofd Schout uit naam van alle de Leden, eerH kragtige en doordringende Harangue, waai door veele Aanfchouweren het hart ontroer de en zeer waren aangedaan. Hier op gin£ dezelve, benevens de gantfche Municipa liteit, naar den Generaal der Divifie vat het Franfche Noordelyke Leger, Delmas (welke zich mede in den kring bevondt," en de verdere Franfche Officieren, en deed aldaar,in de Franfche Taal, mede eene trei fende Aanfpraak; waar by hy een verzoe: voegde, tot ontllag van 3 Dragonders, 0 deezen plechtigen dag, en welke om een kleinigheid in de gevangenis waren opge bragt; het een en ander wierdt door die Generaal in zeer gepaste en vriendelyke tei men beantwoord. Hier op wierdt de gan fche Municipaliteit, door den Commai dant, tot aan de trappen van het Stadhui begeleid.
Zo ras de Municipaliteit ten Raadhu ze, onder een herhaald triumpb! binne getreden was, nam de dans om den Vi] heidsboom eenen aanvang. Officieren di Franfchen, jonge Dochters, Vrouwen en; alles mengde zich nu onder een, en he
te
Gouda.
■
» > )
t
c
3
;
1
1-
s
•nrI5.
F- . *


au§ NIEUWE NEDERLANDSCHE
Gcuoa
, te, onder hét Mufiek de Carmagtióle, Man feillaanfche Marscb en andere Aria's aan; waar na de Compagnién ih de beste orde aftrokken , en voor de huizen van hunne refpeétive Kapteinen bedankt wierden, terwyl een Detachement met het geheele Mufiek , het Vaandel naar den Doele bragt. Na het eindigen van den Dans, wierden de jonge Dochters en Vrouwen, in het Logement bet Hartbuis geleid, en aan haar eenige ververfching toegediend. Door de Municipaliteit intusfchen was gezorgd , dat eene eenvoudige doch deftige maaltyd in den Doele. tegen 'smiddags ten drie uuren gereed ftond * om daarop de Franfche Officieren, de Leden van den Krygsraad en der Committé's te onthaalen , zo als dan ook gefchied is, op welken de Vaderlandfche Conditiën, van den kant der Municipaliteit door die van onze Franfche Broeders beurtelings afgewisfeld wierden, en tot 's avonds ten zes uuren duurde,
Deeze Plechtigheid, met zo veel bedaard*» heid, orde en promptitude, als 'er immer' ergens eene heeft plaats gehadt, of kan hebben, en welke tot eeuwige eer en roem van Gouda's braave Schuttery en Burgery zal verftrekken, dus verre afgelopen zynde, was het teffens te voorzien, dat ook even Vriendbroederlyk de gantfche nacht in vrolykheid zoude worden geheten , z« als die ook , zonder zelfs een fpoor van onvergenoegdheid bemerkt te hebben, is ten einde gebragt.
V&k


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2119
Volgens opgave van het Dagblad deezër Stad, was het getal der Perfoonen welken zedert de maand September 1787, tot January 1788, deeze Republiek verlaaten hebben , en in Brusfel gekomen zyn, als volgt:
Uit Noord Holland, Amfterdam, Haar lem, en 't Noor-der ■ Kwartier 7986
Zuid-Holland , Delft, Leyden, Rotterdam, Schiedam en den Haag 8799 Gelderland en Overysfel 5548 Provincie Utrecht 322! Friesland 9433 Zeeland en Meyery 3525 Deferteurs 3882
Totaal 42394
Rotterdam.
Ëen gewelddaadig bedryf, zo als het, by veele inwooners, en ook by Wethouders en Raaden deezer Stad, wierdt opgevat^ gaf aanleiding tot de volgende zeer ernftige en nadruklyke Bekendmaaking en Waarfc houwing.
Wfethouderen en Raaden der Stad Rotterdam, *v hebben zig tot hier toe gevleid, dat allé de Burgers met hun overtuigd waren, dat onder de Rechten van den Mensch en Burger^ nog zo onlangs in naame van het geheele Volk afgekondigd, en door de Burgery deezer Stad by een plegtige belofte tot het rigtfnoer haarer daaden aangenomen, byzonder uitmunten de zekerheid en veiligheid van eens ieders Perfoon. en Aaaaaaa Be»
Gouda;


siao NIEUWE NEDERLANDSCHE
Rotterdam.
Waarfchouwing tegen feitclykheid en geweld.
Bezittingen. Die zekerheid en veiligheid toch is de grondflag van alle Burgerlyke Maatfchappye; en wie dezeiven aanrand is een Rustverstoorder, die de eerfte en geheiligfte Rechten van den Mensch en Burger fchend.
Deze geheiligde Rechten zyn nogthans gisteren avond door moedwilligen, die den naam van Burgers onwaardig zyn, met voeten getreeden: men heeft beftaan, een Burger feitelyk en met geweld uit zyn huis te haaien; en tegen zyn wil en dank als een gevangen te voeren naar het Huis der Sociëteit van de Volks-Vrienden op de Delffche Vaart, onder aanhoudende bedreigingen.
Burgers van Rotterdam! een fchennis van dien aart is niet te dulden; dezelve zal en moet geftraft worden, zo wy willen voorkomen, dat deeze aanranding der Rechten van den Mensch ons ten eeuwigen fchande en verwyt ftrekke.
En gy, Leden van de Sociëteit der VolksVrienden! ontwaakt, zo gylieden niet reeds wakende zyt; zo als wy zeker ftellen. Wethouders en Raaden zyn niet onbillyk genoeg om uwe Sociëteit te befchouwen als medeplichtig aan deeze fchenddaad : neen , Volks-vrienden kunnen geen Volks-vyanden zyn: Volks-vrieiiden kennen hunne eisen waarde en die van hunne Medeburgeren; Volks-vrienden kennen hunne rechten en plichten, en zyn onbekwaam om die plichten te buiten te gaan: dan Wethouders en Raaden roepen u andermaal toe, ontwaakt, zo gy nog niet wakende zyt. De geheele Burgery is beledigd, maar gylieden in 't byzonder, daar men het Huis van uwe Vergaderplaats hervormt heeft in eene Gevangenis, in eene crimineele Rechtbank; ontwaakt dan, Volksvrienden! werpt uit uwen fchoot die onwaardigen, welke uwe Sociëteit met fchande overlaaden; die onkundige Burgers tot wanbedryven aanfpooren onder den fchyn van te zorgen


JAARBOEKEN, Maart, 1795. siaf
gen voor hunne belangen ; en door verkeerde en verdraaide uitleggingen van Vryheid en Ge lykheid misleiden, ter bereikingë van hunne geheime oogmerken ; zyt gylieden de eerften, Volks-Vrienden! om medé te werken ter ontdekkinge van de beleggers en aanftookers van deeze euveldaad; en wischt daar door uit de fchande, welke anderzints uwe Sociëteit zoude aankleeven.
Burgers! uwe oogen zyn voorzeker in dit tydftip gevestigd op uwe Beftuurders, aan welke gy de zorg voor uwe zekerheid en veiligheid hebt aanbevoolen. Wel aan, wy zullen getrouw zyn aan onzen plicht; wy zullen de misdaad vervolgen tot in haare uiterfte fchuilhoeken; wy zullen de fchuldigen ten Voorbeeld en affchrik van anderen doen ftraffen; dë Juftitie is werkzaam; de misdadigen zullen haare nafporingen niet ontduiken; vooral niet, indien ieder goed Burger zig nevens ons van zynen plicht kwyt, en door daaden toont, dat 'er geene Vryheid is, waar goede order, rust ën Veiligheid niet gehandhaafd worden.
En waarfchouwen eindelyk Wethouderén eri Raadeh allen en een iegelyk zig voortaan te ont. houden van dergelyke euveldaaden en alle feitelykheid en geweld; en dat zy die overtüigd worden, zig daar aan fchuldig gemaakt te hebben * aan den lyve, en naar bevind van zaaken$ Volgens de Wetten van den Lande, zelfs met dé Dood geftraft zullen worden.
Aldus gedaan, beflooten en afgekondigd ten* en van den Raadhuize der Stad Rotterdam, den 3 Maart 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid; ten overftaan van de Burgers Theodore van Zeiler en Daniël de Jongh Adriaansz-i Wethouders; en de Burgers Samuel van Hoogftraaten en Comelis van Stolk, Raaden.
In kennisfe van My, f OÜSSYN WOORDHOUDER. Aaaaaaa £ ftsed»
Rotterdam..
Waar- < fchoUwing tegen feitelykheid eti gewekt*


Rotterdam.
si22 NIEUWE NEDERLANDSCHE.
Reeds 'sanderendaags , naa de afkondiging deezer Waatfchouwmge, gaf de Sociëteit daar over haar misnoegen te kennen, in eene bekendmaaking, welke zy in het Dagblad deezer Stad deedt plaatzen.
De Leden der Sociëteit De Volksvrienden, hunne zamenkomst houdende in 't Logement de Stad Brusfel, gezien hebbende de Bekendmaaking en Waarfchouvving, gedaan door Wethouderen en Pvaaden, in dato 3 Maart 1795» decbreeren by deezen , aan zig zeiven te behouden het recht, om daarop zodanig aan het Patriottisch Publiek , ter hunner decharge , te antwoorden, als zy, als waarlyk Revolutionaire Patriotten, zullen meenen te behooren.
P. OUWERKERK,
Prefident.
Den 4 Maart 1795.
De Sociëteit hield haar woord. Op den 11 deezer deedt zy , door eenige Afgevaardigden uit haar midden, aan Wethouders en Raaden het volgende Declaratoir overgeeven:
BURGERS! WETHOUDERS en RAADEN!
Ingevolge het recht ons voorbehouden, om op Ulieder Bekendmaaking en Waarschouwing, den 3 deezer afgekondigd, zodanig te antwoorden, als wy ter onzer decharge nodig oordeelen, en zo als het aan waarlyk Revolutionairen betaamt, vinden wy ons, voor alle andere dingen, verplicht te verzekeren, dat dit ons Declaratoir alleenlyk gerigt is, tegen zulke Leden van uwe Vergadering, welke de voorfchreeven


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2123
ven Bekendmaaking en Waarfeliouwing hebben: gearrefteerd, en doen publiceeren.
Deezen aileen moeten weten, dat zy niet tei doen hebben met laffe, kruipende Slaaven, die by het hooren eener Publicatie fidderen ; ver. van daar! zulke tyden , zulke menfchen zynhier geweest , en gave God , dat zy nimmerwederkeerden! Ulieder Bekendmaaking en Waar-, fchouwing fpooren ons, ais vrygemaakten, aan,., der waarheid hulde te doen, en te toonen wie; wy zyn, te weten, geene vreesachtige zielen, maar Mannen, die vermoedelyk veel langer, dan Gylieden een Revolutionair hart omdroegen, en leven en goederen veil hebben voor het behoud en waarachtig belang van hun lang geïioeg geteisterd Vaderland ; wy, Wethouders "en Raaden! zyn geene Patriotten van gisteren of heden; wy waren, nog zogenaamde /lillen in den Lande , onverfchiHig omtrent deszelfs lot noch verachters, der Vryheid, om welker verkryging wy zo menige zucht loosden tot den throon der Godheid; noch ondermyners van de gronden der Gelykheid, die ons fteeds dierbaar is, en welker invloed, vooral by zogenaamde Grooten, nog niet genoeg gevoeld en ondervonden wordt; noch haaters van de Broederfchap, die allen tot één doel doet zamenwerken, en het onderling geluk kragtdadig bevordert; noch vervloekers der Franfche Natie, gelyk 'er maar al te yeelen ftrafloos op onze ftraaten wandelen, ja in de bediening van posten gefteld of gecontinueerd zyn geworden; neen! redding van ons zinkend Vaderland was onze hoop, daadelyke werkzaamheid, tot deszelfs behoud voor lang onze poging, opoffering van eigen belang is ons gedrag, en ftille aankweeking van vriendfchap met onze Franfche Broeders, onze gevaarlyke bezigheid. Na zulk eene verklaaring, welke geheel ongeveinsd n waarachtig is, naoogt Gylieden met recht beAaaaaaa 3 kend
Iot-
r ERjam,
Oecla-, ■at oir Ier
'olksiocieeit.


$124 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Rot-
ter-
Declaratoirder Volks. Sosiefcit.
kend maaken, dat Gylieden zeker field, dat wy reeds wakende zyn , en onze Sociëteit niet befchouwt als medepligtig aan een daad, tot ontvouwing van welker oorfprong en gevolgen wy ons thans verledigen zullen; in deeze billyke verwagting, dat dit ons Declaratoir meerdere attentie verdienen zal dan de Adresfen, aan Ulieden ten behoeve van noodlydende, en naar werk reikhalzende Patriotten gemaakt en over? gegeven; want hadt men» zo veel acht op dezeiven en op de attestatien, wegens het gedrag van Gildenhuis ingeleverd, geflagen, als zy waarlyk verdienden, wy houden ons verzekerd, dat de daad, waar over zommigen befchuldigd worden, niet gebeurd zou zyn, en dat Gylieden dan, door den geest der wysheid, der voorzigtigheid en der Volksliefde geleid, zulk een overylden flap niet begaan, en door zekere uitdrukkingen onze Sociëteit, waar aan Gylieden en de geheele Burgery zo veele verpligting hebt, niet nog zwarter gemaakt hebben, dan zy reeds jioor zommigen is gemaakt geworden; dan, wy zyn Revolutionaire Burgers, en die Eernaam is genoeg, om ons in deeze befaamde Stad haatelyk te maaken.
Laaten wy dus tot de zaak zelve overgaan! als Mannen van eer, als Voorftanders van goede orde, oordeelen wy, «lat het Volk thans even min refht heeft, zig zelf Recht te verfchaffen, als de Moord- en Plunderbende van het Jaar 1787, zig onder 't oog, ja met belooning der toenmaalige Regeering heeft aangemaatigd, en van welke Plunderbende zommigen door de Metzelaars- en Timmermans - Baazen Gildenhuis en Oudheusden , Directeurs van de Gebouwen , welke thans geflicht worden , te werk gefield zyn, en wel by voorrang boven braave Patriotten.
De daad als daad, van den Perfoon van Gildenhuis uit zyn huis gehaald , en ter verant-
woor-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2125
woording gefield te hebben, keuren wy dus af: en te gelyk keuren wy goed, dat daar omtrent van wegen Wethouders en Raaden voorzieningj gefchiede; maar betuigen ook, dat het derBurgerye zeer aangenaam zou zyn geweest, indien. Gylieden even zo vaardig waart geweest metj deeze Decreeten, ,, dat niemand eeuige tergen-1 „ de Uithangborden mogt doen blyven; dat de/ ,, Belhamels van 1787 gearrefteerd; dat de lchan-, „ delyke Chafinetten , ter verguizing der Pa-, „ triotten geplaatst, geamoveerd moesten wor„ den , en dat de bekende Voorftanders van „ het Huis van Orange, van hunne Ampten, „ Bedieningen en Beneficiën vervallen verklaard ,, waren." Door zulke en dergelyke demarches, Wethouders en Raaden! zou het Volk gezien hebben, of deszelfs Reprefentanten waarlyk Revolutionair dagten.
Ontwaakt dan, laat U éénmaal door Volksvrienden onderrigten, dat het fchandelyk, eigenbaatig en willekeurig gedrag van ulieder Directeur Gildenhuis, die zig tusfchen den Jaare Ï787 en heden zo veel gunst en werk by de Ami-Palriotten van den eerjlen rang heeft weten aan te fchaffen, de eenige waare oorzaak van alle beweeging is geweest en zyn zal, zo lang gylieden goedvinden mogt, aan zulk eenen kleinen Alleenheerfcher het bewind over uwe Gebouwen in handen te geven. Eene bepaalde menigte kan even zo hard door één Metzelaarsen Timmermans-Baas misleid, onderdrukt en getrapt worden, als een geheel Volk door Aricraaten en Vorsten; en dat dit toepasfelyk is op de voorgevallene omftandigheden, zullen wy bewyzen, en dan aan ulieden overlaaten, of zulk een Man, die de Stad in rep en roer kan ftellen, het vertrouwen van eenige directie waardig zy.
Op fterken aandrang van eenige arbeiders in bet benedengedeelte van het Huis op de DelfAaaaaaa 4 fche
RotrER-
JAM.
Dec/a* ■atoir Ier
Wks)oei6'eit.


Rotterdam.
Declaratoirder VólksSociëteit,
aiaS NIEUWE NEDERLANDSCHE
fche Vaart byeen komende, hebben zommigen uit ons midden zig verledigd adresfen te maaken zo aan Ulieden als aan de Metzelaars- en Tiinmermans-Baazcn GUdénhuis en Oudhemden, inbeddende vriendlyke verzoeken , om deeze menfchen, die ruim zeven Jaaren lang, en nu blonder' geduurende deezen brengen Winter veel hebben moeten lyden, te werk te ftellen.
Wie nu, meent Gylieden dat deeze mentchen zvn5 Menfchen. Wethouders en Raaden! die op den eerften wenk gereed (tonden, de Revolutie, in weerwil van het hier liggend Guarm. fr>en in weerwil van een afhangelyk Gouvernement, in weerwil van de geheele gewapende Orange-Sc! uttery, te beginnen en daar te Hellen • menfchen , zonder welker hulp Gylieden die 'aanzier.elyke Posten niet hadt kunnen aanvaarden, die gv thans bekleed; menfchen, die hun leven zo gêredelyk voor de goede zaak gelasten hadden, als Gylieden het Regeer.ngsbeftuur hebt op U genomen; menfchen eindelyk, aan welken de geheele Burgery een groote verpligting heeft, en die nu door den willekeur van een kleinen Dwingeland in armoede zugten; ziet daar de belooning van hunne Vaderlandfche trouw en ftandvastigheid!
Na eenigen tyd wagtens, gelukte het ons, dat de Baazen Gildenhuis en Oudhcusden beloofden, hen tot Werklieden te zullen aanneemen, edog by uitlooting van een zeker getal; waar in zy genoegen namen.
Aan deeze belofte is van tyd tot tyd voldaan tot Vjydag den 27 February, wanneer de gemelde Gildenhuis aan de Werklieden, die volgens loting hunnen arbeid meenden te hervatten, hen uitftelde tot den 2 deezer, waar in zy, fchoon door hun werk alken zig dagelyks onderhouden moeiende, al wederom met geduld genoegen namen.
' Nu kwamen zy, volgens afipraak, op den a
dee-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2127
deezer te werk; maar in plaats van tot hetzelve, wierden zy tot heengaan verwezen. Gildenhuis berigtte, dat hy anderen hadt aangenomen. Hoe moesten nu hunne harten gefield zyn? was het niet natuurlyk, dat dit gedeelte van het lydend menschdom hem zyne valschheid en bedrieglyke handelwyze verweet? Dat het hem bewoordingen toeduuwde, overeenftem,, mende met hun gevoel en de hardheid van hun lot? En kon het wel anders zyn, of verhitte-, ring moest by hen plaats grypen, toen hy zig met ronde woorden declareerde, een Ariltocraat re zyn en te zullen blyven ?
Verbeeld U, Wethouders en Raaden! hoe deeze lieden , eensklaps beroofd van alle uitzigt, om door noesten vlyt, het nodig onderhoud zig aan te fchaifen, thans te moede waren', en hoe veel invloeds vereischt wierdt, om hen te doen bedaareni
Verbeeld U, hoe verbaazing, verontwaardiging en woede by hen opwelden, toen zy zien moesten, dat die zelfde man, welke hun werk beloofd hadt, hun brood weg gaf aan zommigen, die voorheen zig hadden fchuldig gemaakt aan mishandelingen van menfchen en goederen, terwyl hy daar en boven Timmerlieden Sjouwers werk deed verrigten, tot groot nadeel der Stad, daar de eerften 24, de laatften flechts 18 Stuivers daags verdienen! Of gefchiedde deeze aanftelling ook om zommige Grooten , wier gunst Gildenhuis nog zo na aan 't harte legt te believen? Wy moeten dit gelooven.
Maar laaten wy Ulieder aandagt niet meer vermoeyen met een voordragt van zaaken, welken aan Ulieden bekend hadden moeten zyn, eer gv uwe Waarfchouwing deedt afkondigen.' Gylieden ziet, dat de fchuld te wyten is aan den Metzelaar Gildenhuis, en houdt ons dit ten goede, (want waare Patriotten veinzen niet,) aan Ulieden, als die door verfcheiden Adresfei.
Aaaaaaa 5 op-
R.OTF ERDAM.
Deck'-
ratoir
Ier
^olks-
Socie-
'eit.


Rotterdam.
Declaratoirder VolksSociëteit.
2128 NIEUWE NEDERLANDSCHE
opgewekt, zorg hadt behooren te draagen, dat behoeftige Patriotten den voorrang kregen boven bekende Orangefchreeuwers.
Thans gaan wy over tot handhaving onzer eere, die door uwe Waarfchouwing ten fterkfte is beledigd, en welke wy verwagten, dat door Ulieden weldra herfteid zal worden.
Waakt, roept gy ons by herhaaling toe: 6 Wethouders en Raaden van deeze Stad! hadden wy niet gewaakt , toen Gylieden nog in een diepen ilaap gedompeld laagt; hadden wy onzen invloed en ons vertrouwen niet gebruikt, daar die te pasfe kwam, misfchien hadden zommigen dan reeds geflaapen om nimmer te ontwaaken. Die flaaperige uitdrukkingen hebben ons dus zeer mishaagd, en wy zouden ze nimmer op ons zeiven hebben toegepast, zo die met regtftreeks tegen ons gerigt waren geworden. &
Ontwaakt, zegt gy, zo Gylieden niet reeds waakende zyt, zo als wy zeker ftellen; en een weinig lager: ontwaakt, zo gy nog niet waakende zyt. Wethouders en Raaden! indien Gylieden zeker field, zo als gydoet, dat wy waaken, dan bekennen wy niet te weten, waarom deeze vermaaning, of dit bevel, zo dikwyls ons wordt voorgefteld; want zeker te ftellen, dat iemand zyn pligt betragt, en hem in éénen adem tot dien pligt op te wekken, is een gedragaanneemen, welk wy niet wel ontvouwen kunnen , en tegenftrydig genoemd zoude kunnen worden.
Dat wy Volksvrienden en geene Volksvyanden zyn ; dat wy onze eigen waarde en die onzer Medeburgeren, dat wy onze Rechten en Plichten kennen, is bewezen uit ons gedrag voor en na de tegenwoordige Revolutie ; en waren 'er flegts eenigen onder Ulieden geweest die deeze pligten in praftyk hadden gebragt, met zig by minvermogende te voegen , met uwen invloed by hen te gebruiken, en dus ook
hft.


JAARBOEKEN, Maart, 1795. AiaO
bewys van Uiieder Volksvriendfchap te geven, Gylieden zoudt onzen last merkelyk hebben verligt, en door uwe taal, door uwe geruststellingen en ophelderingen die geenen tot bedaardere overleggingen hebben gebragt, die nu in Uiieder oog bekwaam zyn geweest om hun ne plichten te buiten te gaan; en dan voorwaai zou onze Sociëteit niet met zulke zwarte ver wen zyn afgemaald, en thans door Uiieder Be kendmaaking en Waarfchouwing nog haatelykei gemaakt worden,
Wy moeten uit onzen fchoot werpen die onwaar digen , die onkundige Burgers tot wanbedryvet aanfpooren, onder den fchyn, van te zorgen vooi hunne belangen, en door verkeerde en verdraaidt uitleggingen van Vryheid en Gelykheid misleiden, ter bereikinge van hunne geheime oogmerken.
Tot opvolging van dit nuttig bevel zyn wj ten allen tyde gereed; dit betuigen wy met a den ernst onzer harten, maar verklaaren te gelyk, niemand onder ons te kennen, die zig aar zulk een wangedrag immer heeft fchuldig gemaakt, of tot het uitoeffenen daar van bekwaam is.
Wy voegen hier by een naauwkeurige Naamlyst der Leden van onze Sociëteit, en wy bezweeren Ulieden by de geheiligde naamen dei Vryheid, Gelykheid en Broederfchap, ons dteze Aterlingen te melden, op dat wy aan uwe er onze regtmaatige begeerte kunnen voldoen; er zyt gylieden daartoe onbekwaam , dan Heller wy zeker, dat Gylieden verdenkingen baart zonder grond, dat zulk een handelwyze alles, behalven lof verdient, en dat geene de minde fchande onze Sociëteit aankleeft.
Neen! Wethouders en Raaden ! nooit hebben wy hier Burgers tot wanbedryven hooren aanfpooren , maar hen veel eer de nodige bedaardheid van geest zien inboezemen, en vooral in die dagen, waar in zy met kloekmoedigheid moest gepaard gaan , zo dat wy zeiven nu
es
Rotterdam.
Declaratoir•der VolksSocie•teit.
t
i
1


2130 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Rotterdam.
Declaratoirder Volkssociëteit.
en dan voor onze ernftige vermaningen ons bloot fielden aan befchirnping: maar deeze hebben wy verdraagen en niet opgehouden te doen, 't geen Volksvrienden verpligt zyn.
De Vryheid en Gelykheid zyn door niemand onzer verkeerd en verdrraid uitgelegd, en fchoon wy minder in rang en vermogen zyn, dan Gylieden , ontbreekt het by ons echter niet aan voorwerpen, die het waare van het valfche onderfcheiden kunnen, en nimmer gedogen zouden, dat deeze geheiligde naamen dus ftraffeloos onteerd zouden worden.
Na al het aangevoerde, Wethouders en Raaden! kunnen wy niet medewerken ter ontdekking van de beleggers en aanftockers, en nog minder , wanneer wy bedenken , dat wy ons in Uiieder post niet mogen indringen, en Gylieden zeiven verzekert, dat de Juftitie zo werkzaam is, dat de misdaadigen haare nafpooringen niet ontduiken zullen. Hier in berustende, zullen wy met vreugde verneemen, wie zy zyn, die uit onzen fchoot gewprpen moeten worden; wy zullen ze met verachting en fchande óver* laaden , bannen uit onze byeenkomften , die niets dan verlichting van den genieenen Man, niets dan goede orde, rust en veiligheid beoogen, en in welke bedoelingen wy eerlang ook door Ulieden hoopen onderfteund te worden, wanneer een algemeene Burger-Sociëteit grooten en kleinen omvatten en vereenigen, en men daar eindelyk eens werk maaken zal van dat geen, welk zo lang voor en na de tegenwoordige Omwenteling ons heeft bezig gehouden.
Voor het tegenwoordige zullen wy niets meer by het gezegde voegen , dan alleen deezen wensch, dat Gylieden" in plaatfe van. veele omflagtige 'Publicatien, Bekendmaakingen en Waarfchouwingen, welker inhoud tot weinige ftukken gereduceerd kan worden, en die reeds tot eenen dikken bundel zyn aangegroeid, te doen


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2131
afkondigen, het werk der herftelling in deeze Stad daadelyk aan mogt tasten, veele onaangenaamheden, die in andere plaatfen reeds weggenomen zyn, door een goed Revolutionair Beftuur mogt voorkomen, radicaal mogt genezen al wat lydt en zucht j en even zo openbaar onze eer mogt herftellen als wy meenen, dat dezelve in het openbaar gefchonden is geworden.
Ten- zelfden dage als de bovengemelde Waarfchouwing, te weeten, op den 3 deezer, gefchiedde de volgende Bekendmaaking, verflag doende van de nieuwe verkozene Municipaliteïtsleden, om de eerstaangeftelden naa de Omwenteling te vervangen.
BEKENDMAAKING.
HEIL en BROEDERSCHAP!
T\e Burgers, welke in de Wyk vergaderingen» *-* gehouden te Rotterdam, den 24 February deezes Jaars, ingevolge Publicatie van Wethouderen en Raaden, in dato den 20 daar te vooren , door de Burgery derzei ve Stad zyn benoemd geworden tot haare Gecommitteerden, betrekkelyk de Voorftellen, door den Raad aan de Burgery gedaan, maaken door deeze bekend , dat zy, ter voldoening aan den last. hun opgedraagen, hebben verkozen en benoemd, ten einde op den 4 deezer te vervangen de Burgers, welke op den 21 [anuary deezes laars in de nateme dene refpective Posten voor den tvd van zes Weeken zyn aangefteld geworden :
Tot Raaden: de Burgers Paulm Harto*, Pieter Pat/lus, Hieodore van Zeiler, Frans Manrits , Smit Herman Forflen, Jacob Reepmaker, Pieter Elhnkhuizen, Johan Fredrik Hofman, Dirk ' < ' Hey
PvOT-
rER-
3AM.


Rotterdam.
Bekendmaak,omtrent nieuwe Leden der Municipaliteit»
ai3* NIEUWE NEDERLANDSCHË
Heyting, Michiel Plemp, Samuel van Hoogftraaten , Jan Vergoes, Jan Daniël Huichelbos van Lie'nder, Gerrit Cos terman, Hendrik van Tomputte Nicolaas van der Masch, Dominicus Blankenham , Willem Justus Verkamer, Abraham van Rykevorfel, Franpois Willem de Monchy, Willem Pott, Gerard van Nymegen $ Adriaan van Zwieten Joost van Vollenhoven.
En daar van tot Wethouders : de Burgers ■Paulus Hartog, Pieter Paulus, Theodore van Zeiler Frans Maurits Smit.
Om te fungeeren tot den i Mey des Jaars 1796, ten ware de te makene algemeene Conflitutie hunne aftreeding vroeger vorderde.
En provifioneel tot Bailliuw: de Burger Tousfyn Woordhouder.
Om te fungeeren van den voorfchreeven 4 deezer tot den 1 April aanftaande; zullende dezelve om gewigtige redenen alleenlyk, geduurende dien tyd, de waarneeming van gemelden Post op zig neemen; terwyl de Gecommitteerden aan zig referveeren, om daar in verder te voorzien. rt
En voorts tot Scheepenen: de Burgers Ifaac Hubert Junior, Comelis Blondel, GregoriusMees Bartheiemi Antoine Perier, Comelis Balguerie, feremias Hendrik Frescarode, Jacobus Wtllemfen.
Insgelyks om te fungeeren tot den I Mey des Taars 1796, ten ware de te maakene algemeene Conftitutie hunne aftreeding vroeger vorderde.
Zullende de Burgers Tousfyn Woordhouder; Jacob Hendrik van Damme en Cornelis Schadee, provifioneel in hunne Posten van Secretarisfen blyven continueeren, tot dat nadere en finaale arrangementen dienaangaande door de Gecommitteerden zyn gemaakt; en zal de Post van Burger Woordhouder, geduurende deszelfs functie als Bailliuw, worden waargenomen door den Burger Petrus Vink.
Eu wordt verder aan de goede Bürgerye bekend


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2133
kend gemaakt, dat de voornoemde verkozene Wethouderen en Raaden, mitsgaders Bailliuw en Scheepenen, op den voorfchreeven 4 deezer plegtig en in het openbaar in hunne Posten zullen worden ingehuldigd, in de Groote Kerk deezer Stad.
Aldus gedaan en beflooten door de bovengemelde Gecommitteerden, en voorts van den Raadhuize deezer Stad afgekondigd, den 3 Maart 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vnbeid. "
J. BEELDEMAKER,
■Prefident. H. A. SCHADEE, Secretaris.
Even als elders, gefchiedde ook alhier,, op den 4 deezer Maand, met veel plegtigheids, de aanftelling der verkozene Ledem van het Stadsbewind. „Deezen morgen, te weeten van den 4 (dus fchreef men uit dee>ze Stad,) kwam de geheele Schuttery iia de Wapenen, en bezette tegen twaalf uuren den weg van de Groote Kerk, over de kleiine Vismarkt tot aan het Raadhuis, wanneer, 1. de Plaats-Majoor; 2. een Detachement van de Schuttery; 3. de Collonel met zynen Adjudant, voorgegaan door de vier Prevoosten, reprefenteerende de Schuttery; 4. vier Boden met hunne busfen; 5. de dertien Kiezers; 6. de Wethouders; 7. de Raaden; 8. de nieuwe Raaden; 9. de Bailliuw en Preifident-Scheepen; 10. de Scheepenen; 11.de nieuw gekozen Bailliuw en Scheepenen ; 12. de overige zes en twintig Kiezers; 13. een Detachement van de Schuttery, voorby de
F'a-
ROTTERDAM,


Rotterdam.
2134 NIEUWE NEDERLANDSCHE
paradeerende Burger - Hoofdwacht, onder het fpeelen der klokken , naar de Groote Kerk gingen, welker ruim daar toe was gereed gemaakt, zo dat de Kiezers zig plaatften te wederzyden van den Predikftoel, de Regeeringsleden voor denzelven,en de Franfche Volks-Reprefentanten , benevens de Staf-Officieren , welken zig mede naar de Kerk hadden begeven , aan de zyde. Op deeze wyze plaats genomen hebbende , verzogt een der Kiezers hunnen Voorzitter, den Burger Jan Beeldemaker, de Provifioneele Regeeringsleden, namens de Gecommitteerden uit de Burgery, te bedanken, de nieuwen aan te ftellen, hun de Belofte af te neemen, de hand van Broederfchap toe te reiken, enz.
,, Hierop deedt gemelde Voorzitter een welgepaste Aanfpraak, in welke hy de aftetreedene Regeering bedankte, de nieuwe aangefielde, één voor één de Belofte afnam, en de hand van Broederfchap toereikte, waarna de Wethouder Paulus Hartog, en de Bailliuw Woordhouder, beide, bovengemelde Aanfpraak beantwoorden ; wordende door de vergaderde Burgery fterk toegejuichd.
„ De plechtigheid, geduurende welke by tusfchenpoozen een fraai Muziek zig liet hooren, geëindigd zynde, keerde de trein weder, langs de Hoogftraat en tusfchen de gefchaarde Schuttery, naar het Stadhuis, alwaar de nieuwe Regeeringsleden hunne posten aanvaardden , en de ouden dezeiven in den fchoot der Burgery terug gaven.
,» De


JAARBOEKEN, Maart, ï^qj. 2135
„ De Aanfpraak van den Wethouder Pau> lus Hartog was van deezen inhoud:
IJTet regeerefi moet voor zekere menfchen byAJ- zonder ftreelende zyn, daar men ziet hoe Veel moeite zy zig geven, hoe veele zorgen zy zig getroosten, aan hoe veele laagheden zy zig onderwerpen, ja hoe veele gevaaren zy tarten^ om hun oogmerk te bereiken, en in het Bewind te gcraaken; wat daar van ook zy, Medeburgers! en welke genoegens ook anderen in Regeeringsposten mogen vinden, dit is zeker, dat wy, geduurende de zes weken, dat ons het beftuur deezer Stad is toevertrouwd geworden, daar van genoëgzaam niets gefmaakt hebben dan onaangenaamheden van allerlei aart, invoegen Wy ook allen onder deezen byna ondraaglyken last zouden hebben moeten bezwyken, indien uw aanhoudend vertrouwen, indien uwe ftille goedkeuring ons niet hadden opgebeurd en on» derfteund.
Onze wil, Burgers! was goed; wy wenschten, met geheel ons hart, nuttig te zyn voor de Burgery, maar goede wil is niet altoos voldoend*; byzonder was die niet voldoende by deezen grooten ommekeer van zaaken , welke eene dubbele mate van bekwaamheden vorderde.
Aan yver en arbeidzaamheid, durve ik zeggen, heeft het ons, even zo min als aan goeden wil ontbroken; maar de menigvuldigheid van opeenvolgende zaaken, de omftandigheden, waar in wy ons bevonden , en de zorg, om daar boven te voorzien in de benodigdheden van een talryk Guarnifoen, zonder nog eens re reppen van het groot aantal van heen en weder trekkende Troupen, hebben het onmooglyk gemaakt, dat wy, die genoegzaam allen nimmer eenigen post van Regeering bekleed hadden , en voor wien alles wat beftuur heet, nieuw en Bbbbbbb vreemd
Roï»
terdam.
Aanfpraakvan Paulus Hartog,


«35 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Rotterdam,
Aanfpraakvan Paulus Hartog.
vreemd was, aan uwe verwagting ten vollen konden beantwoorden.
Deeze openhartige belydenis van onze geringe bekwaamheden; deeze openhartige hetydenis, dat wy, wel verre van eenig genoegen in "ns beftuur te vinden, daar in niets anders ondervonden hebben dan onaangenaamheden, en een byna ondraaglyken last , fchynt niet zeer te ftrooken , Burgers ! met de wederaanvaarding van de posten, die het grootlte geded:e onzer zo even in uwen fchoot hadt nedergelegd.
Dan, waarde Medeburgers! het is ook geenzints uit verkiezing, dat wy deezen nieuwen hst op onze fchouderen laaden; de drangredenen van uwe Gecommitteerden ; het gerjng aantal van Burgers, welkers omftandigheden gedogen, dat zy hunnen gantfhhen tyd aan het beftuur toewyden; de eindelooze moeiten, die onze opvolgers zouden gehad hebben, indien wy allen te gelyk onze posten verlaaten hadden, en de nuttelooze tyd, welken zy zouden hebben moeten befteden ter ontwarring van zaaken, waar mede wy thans meer of min bektnd zyn, zyn de beweegoorzaaken der wederaanvaarding van bet beftuur en der opoffering van onze ftii-. le en- huisiyke genoegens aan het verlangen van de Bureery: ja, Burgers! gelooft my, wy doen eene groote opoffering, en veel g»ootes dan men zig in 't algemeen zal kunnen verbeelden; eene opoffering, die ook door niets kan beloond worden, dan door uw vertrouwen en door uwe goedkeuring.
Wy zyn egter wel verre van beiden vooraf te vorderen; wy vergenoegen ons , voor het tegenwoordige, met uw Vertrouwen; wy vleien ons het zélve te bezitten, dewyl gy ons, zonder dat, niet andermaal tot uwe Vertegenwoordigers zoudt benoemd hebben; dan, het zal en moet van ons gedrag afhangen, of wy, by vervolg, dit vertrouwen waardig blyven, en eind-
lyk


]
* JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2137
lyk uwe goedkeuring mogen wegdragen. Zyt verzekerd , Burgers 1 dat aüe onze pogingen daar heen'zullen ftrekken, dat uwe'belangen de onzen zullen zyn, en dat wy nimmer uit het oog zullen verliezen, onder welke verplichting wy liggen. Doch, waarde Medeburgers! hoe. zuiver onze oogmerken ook wezen mogen, zyr egter niet zorgeloos; houdt altoos een wakend oog op ons gedrag; wy zyn de eerften, om u deezen welmeenenden raad te geven; dan, zo gy ziet en ondervindt, dat wy alle onze vermogens infpannen om wel te doen, dat men dan ook, aan de zyde der Burgery, ons niet znider grond verdenke, en, boven alles, dat men nimmer vergete, dat het welzyn van het geheele ligchaam der Burgery ons toevertrouwd is; dat het zelve niet altoos gepaard kan gaan met de belangen van ieder Burger in 't byzonder; dat wy even daarom in de volftrekte onmooglykheid zyn, om, in alle gevallen, ieder in het byzonder genoegen te geven-; en dat zulks ook niet, zonc'er dwaasheid, te vergen is van zwakke en feilbaare lterv■ lingen , daar men het zelfs van een volmaakt Opperwezen niet verwagt.
Ik twyflel geen oogenbiik , Burgers ! myne Amptgenooten! of de gevoelens, die ik zoeven aan de Burgery voorgedragen heb, zyn ook de uwen. Wel aan, dat wy ons tian opofferen voor het heil van het alg' meen ; dat wy ons opofferen voor eene Burgery. die ons waardig keurt , om voor haare dierbaurlte belangen te waken ; dat wy niets onbeproeft laaten , om haar vertrouwen en haare goedkeuring te verdienen: het Opperwezen heeft het zig alleen voorbehouden in onze harten in te zien, de zuiverheid onzer harten te beoordeelen. Wie onzer, Amptgenooten! zoude op zynen zegen en onderfteoning durven hoopen, indien onze Bbbbbbb 2 har-
R OTTERDAM.
Aanfpraakvan Paulus Hartog.


RoTt: rdam,
Aanfpraakvan T, Woorc houder
2138 NIEUWE NEDERLANDSCHE
harten niet zuiver , onze bedoelingen niet belangloos waren?
De nieuw aangeftelde Bailliuw Tousfyn Woordhouder heeft zig in deezer voegen uitgedrukt:
MEDEBURGERS ! GECOMMITTEERDEN door de BURGERY der STAD ROTTERDAM!
Hoe ftreelend het ook zyn mag, met het vertrouwen zyner Medeburgeren vereerd te worden, en daar van de blyken te zien, in eene vrye keus van deszelfs Gecommitteerden , tot "de gewigtige posten van Regeering, of daartoe ' betrekking hebbende, is 't zeker, dat hy, die daar van het gewigt gevoelt, plegtig kan, mag en moet betuigen hartelyk gewenscht te hehben, veeleer daar van verfchoont, dan daar toe verkoken te zyn.
Zy, die tot posten van Regeering of daar toe betrekking hebbende, gekozen worden, moeten bedenken, waar toe zy geroepen worden, en waarin beftaat, het geen dat van hun gevorderd wordt. De Rechten van den Mensch en Burger zyn onvervreembaar , en behooren aan de geheele Burgery; de uitoeffening en handhaving daar van, worden door de Burgery, voor den tyd dat zy zulks goedvindt, aan haare Regenten, als haare Vertegenwoordigers, toevertrouwd ; daar voor te waaken is dus hunne zaak, en van 't oogenblik, dat zy hunne posten aanvaarden, behooren zy nittt meer toe aan zig zeiven, maar aan de Burgery.
Wat hier toe vereischt wordt, laat zig geïnaklyker gevoelen dan uitdrukken, en hy, die zodanige posten op zig neemt, ftelt zig verant-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 0139
woordelyk niet alleen voor 't geen hy doet, Rotmaar voor 't geen door hem gedaan moest wor- terden, en van hem verwagt wordt. dam.
Mag en moet hy, die verkozen wordt, hoe brandend zyne begeerte is om zyne Medebur- Aangeren nuttig te zyn, zig niet ongelukkig reke-fpraak nen, indien hy plechtig kan, mag, ja moet be-van T. tuigen, dat hy zig niet in ftaat bevindt, om te Woord• voldoen aan de verwagting •, die men getoond houder, heeft van hem te hebben, maar dat het geen van hem gevorderd wordt, zyne zwakke kragten te boven gaat, en verre overfchryd?
En dit, Medeburgers 1 is myn geval. Hoe had ik gehoopt en verlangd , om onder Ulieden , in myne betrekking van ampteloos Burger, te blyven verkeeren, daar in, zo veel ik kon , werkzaam , en myne Medeburgeren niet geheel onnut te zyn; hoe had ik hartelyk gewenscht door anderen die posten, waar'toe ik beroepen ben, bekleed te zien; doch Gylieden hebt het anders begeert en gewild: ik moet my aan uwen wil onderwerpen, doch tevens uwe verfchooning affmeeken voor al het gebrekkige, dat door my daarin verrigt zal worden.
In 't byzonder moet ik zulks doen, met betrekking tot het Bailliuw-Ampt deezer Stad, voor den tyd , dat ik het zelve zal waarneemen ; geduurende denzelven moet ik my befchouwen, als voor de rust en veiligheid deezer Stad en myner Medeburgeren verantwoordelyk ; die dezelve durft aanranden, moet en zal ik vervolgen, en daar van de ftraf vorderen; dit zal ik tragten te verrigten zonder aanzien van perfoonen, en zonder op eenige partyfchap acht te geven.
Op een niet minder hoogen toon, dan het voorgaande Declaratoir, was geftemd, de volgende
Bbbbbbb 3 "VER-


*i4o NIEUWE NEDEPvLANDSCHB
P OTTERDAM.
Verk!, yan Rotterdam/.Burgers (Ti Inyooneru
i
]
1 i
i ]
• "ji !
3 ]
VERKLAARING van Rotterdam* fche BURGERS en INWOONERS, aan hunne WETHOUDERS en RAADEN.
W/y Ondergeteekenden, Burgers en Inwooners
" deezer Stad , vinden ons verpligt , óns duidelyk en onbewimpeld te verklaaren omtrent een verfchynfel , welk ons voorkomt van het arootfte gewigt, en van cnberekenbaare gevolgen te zyn; een verfchynfel, welk wy genoopt hadden , nimmer te zullen zien, en welk zig :chter heeft opgedaan in de Vergaderingen van 3e meeste, zo niet van alle de Wyken, den 24 February, by Publicatie door Wethouderen en llaacen byeen geroepen.
In dezelve namelyk heeft men geheellyk uit iet oog verlooren, den grondflag van die werk-, paamheid, welke door iederen waaren Patriot limmer verzuimd moet worden, te weeten: dat nen in een tyd van Revolutie, gelyk deeze is, so al toegang, althans geenen invloed behoort e verkenen aan zulken, die door hun voorig redrag teenden, het waare Volksbelang te heb>en opgeofferd aan de buitenfpoorigs en druk* tende begeerte van een alverwoestend Hof en, leszelfs fiaaffche afhangelingen, of aan zulken, iie de gronden eener detnocratifche Regeering, jelyk die van Frankryk, met al hun vermogen jebben tragten te verzwakken.
Immers kan men zig niet op hen verlaaten, lie hunne Medeburgers, die zig zeiven vergaan , die in demoedig kruipende houding voor Srooten, en met trotschheid jegens hunne min?, ieren, ligchaam en ziel ter kluistering aanboden, m alzo den eernaam van Burger zig geheel onwaardig gemaakt hebben.
Zulke verachters van de Rechten van den Mensch, zulke onderdrukkers der Vryheid, znl^e fpotters met de Gelykheid, zulke vyanden
van


JAARBOEKEN, Maart, 1795. £141
van de Broederfchap zyn onbefchaamd genoeg geweest, van in onze, der Vryheid toegewyde Vergaderingen te verfchynen: en zouden zy daar niet met een huigchelend gelaat, meteen valsch hart, plegtiglyk een bekentenis hebben kunnen doen, welke byna onmogelyk opregtelyk konde geuit worden door menfchen , die ftraks voor den vergulden Afgod der dwingelandye nederknielden, en nu eensklaps het fchoone beeld der Vryheid fchynen te omhelzen.
Nog meer ; men heeft zulke Medeftanders eener willekeurige Regeering niét Hechts verkiesbaar tot deezen of geenen post gemaakt, maar hen zelfs daar toe geftemd; en, beeft Burgers! 't was 'er niet ver af, dat zommigen van die onwaardigen, al uw belang in handen hadden, en dat, dat'dierbaar belang toevertrouwd zou zyn geweest aan voormaalige Leden der Orange Cabaal, aan Bedervers en Verwoesters van ons dierbaar, en door hen uitgeput Vaderland, en aan vyanden en beftryders dier Conüitutie, naar welker oprigting wy zo hartelyk verlangen. Men heeft, en dit gaat verder, aan bekende Verdedigers van Willem den V., en aan Wezens, die zig in byzondere verkeeringen, ja zelf in openbaare byeenkomften tegen de leere van Vryheid en Gelykheid kragtiglyk hebben uitgelaaten, de bediening van Posten opgedragen, die door Burgers alleen bekleed moesten worden.
Wie gevoelt niet de fchreeuwende onrechtvaardigheid, en te gelyk de belagchelyke ongerymdheid van de verkiezing van zulke Perfoonen tot deezen of geenen post, welke, hoe ongemerkt ook, invloed moet hebben op het daar'ftellen eener Conftitutie?
Hoe , Burgers! kunnen wy aan dat heerlyk Gebouw arbeiden met. lieden, die gehoopt, die gebeden hebbefl , dat het zelve nimmer mogt worden opgerigt? en zullen zy het niet zyn, Bbbbbbb 4 die
Rotterdam.
Ferkl. van Rotterdam/.Burgers en Inwooners.


214* NIEUWE NEDERLANDSCHE
Rotterdam.
' Verkl, van /{.otterdam/,Burgers en lnwooners,
die alle hunne kragten zullen infpannen, om deszelfs fundamenten zwak en ongelyk te maaken, in het vuuri^ verlangen, dat ai les meteen donderend geluil inltorte, wat nu met zo veel beleid wordt opgebouwa ? Spiegelen wy ons toch aan de voorledene ty ien, en gedogen wy nimmer, dat zy aan bet roer Itaan, die nog zo kort geleden, of onverfchillig waren omtrent het behouden, van het Schip van Staat, of voorbedagtelyk eenen verkeerden cours namen, om het op de verborgene klippen van een gevloekt verraad te doen verbryzelen.
Dit alles, en nog meer, welk wy nader ter kennisfe van de goede Burgery brengen zullen, heeft ons Ondergeteekenden bewogen , om te verklaaren, gelyk wy verklaaren by deezen, dat de navolgende Perfoonen uit de Wykvergade. ringen behooren geweerd te worden.
1. De Regenten van het voormaalig Bewind.
2. De Leden van alle zulke Co'legien , welke tegen de waare belangen des Volks zig hardnekkiglyk verzet, en dezeiven op allerleie wyze tegengewerkt hebben.
3. Alle de Leden van Orange-Societeiten, waar ook hun verblyf gehad hebbende.
4. Alle Teekenaars van Requesten , welken geftrekt-hebben tot ondergang van onzen Stedelyken bloei en welvaart, fa van ons Vaderland.
5. Allen, die zig vry willig hebben aangeboden, om tegen de Franfchen te dienen.
6. Alle Inwooners, welken zig vóór, in en na den Jaare 1787 hebben fchuldig gemaakt aan daaden, weiken of de rust verftoord, of de Ingezetenen op eenigerleie wyze ongelukkig gemaakt, of geftrekt hebben tot verderf van het nog zugtend Vaderland. Allen eindelyk, welken anderen om politieke gevoelens mishandeld, of h'iizen en goederen befchadigd hebben, en ten laat (len zy, die het Britsch Gouvernement 0» eenigerleie wyze zyn toegedaan.
Dee-


JAAR BOEKEN, Maart, 1795.
Deeze allen verklaaren wy als onwaardig den naam van vrye Burgers, onwaardig om in onze.. Wykvergaderingen te verfchynen, onwaardig om verkozen te worden tot eenigen post, hoe ook genaamd; welke zelfs den minften invloed, op het Volksgeluk zou kunnen hebben.
En fchoon wy alle voormaalige Voorftanders, van Orange en gedeclareerde vyanden der Franfche Republiek, welke zig aan geene der bo , vengemelde euveldaaden hebben fchuldig ge-' maakt, uit edelmoedigheid, en in hoope op bekeering, van het recht van ftemmen niet willen uitfluiten, eifchen echter de aanleg en voltooying van ons aanftaand Democratisch Staatsgebouw, ja onze eigene perfoneele veiligheid, dat dezeiven al mede niet benoemd worden tot eenigen post, immers niet, dan na dat alle mogelyke gevaaren zyn verdweenen, en zy fpreekende bewyzen hebben gegeven van een tegengefteld en waarlyk Patriottisch gedrag, van Burgertrouw, van onbezweekene gehechtheid aan waarlyk edele Vaderlandfche gevoelens, en van ftandvastige «ankleeving aan de goede gronden der Volksregeering van die grootmoedige Natie, welke ons uit de moeras van ellende getrokken, en voor algeheele verzinking verlost heeft.
Wy begeeren , daar wy meenen, zeer wel onderrigt te zyn, dat by de eerfte aanftaande oproeping der Wyken, veelen van de laatstgenoemde ibort van Burgeren verfchynen zullen, en wel uit beginfelen, die tegen de onzen gantfchelyk aanloopen, dat deezen allen in de eerfte plaats, 't zy met Eede, 't zy met plegtige bekentenis, verklaaren zullen, jammerlyk misleid te zyn in hunne gevoelens en verwagtingen, door het voormaalig Beftuur, en byzonderlyk door het Huis van Orange ingeboezemd, en dat zy van dit oogenblik alle aankleving van het zelve verfoeyen, en ongedwongen belooven, voortaan 4»et te zullen gedogen, dat eenig Opper-
Iot»
JAlVf.
'Serkl.
mnRol-
erdamf,
Burgers
:n In-
vootiers»


2144 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Rotterdam.
Verkl. yan Rotterdam/.Bergers en In yooners.
perbewind in deeze Landen, 't zy onder den naarri van Koning, Graaf, Hertog, Prins, Gouverneur, 't zy onder een anderen, zelf eenigzints gelyk aan dat van Willem den V., word» toegeiaaten, dat zy daar tegen yverig zullen waaken, alle onderneemingen tegen de vastgeftelde Conltitutie, en de onderneemers zeiven aanbrengen zullen, en hun leven en goederen voor dezelve veil zullen hebben.
Wy begeeren, dat men naauwlettend acht geve op de keuze der Gecommitteerden en WykCommisfarisfen, ten einde de belangen der waardige Burgery in handen gefield worden van kundige, doorzigtige, eerlyke, ftandvastige, kloeke Mannen, en dac alle aanzien van Perfoonen, met betrekking tot Godsdienst , Bezittingen, Rang , Kostwinning , als anderzints geheeliyk opgeheven worde.
Wy verklaaren, dat geene benoemden tot deelen of geenen post, denzelven bekleeden zullen, dan na dat Wyk Commisfarisfen dezelver naamen en bedieningen zullen hebben bekend gemaakt, 't zy door dezeiven op het bord voor hunne huizen te doen aanplakken, 't zy door dezeiven in een Rotterdamsch Dagblad te plaatzen, en na dat alle de Stemgerechtigden uit alle Wyken hun genoegen over die verkiezing hebben doen blyken, door zig niet te addresfeeren by een der Gecommitteerden, waar toe zy den tyd van twee uuren in twee agtereenvolgende dagen na de Publicatie vaceeren zullen.
Wy verklaaren eindelyk, dat wy de Burgery deezer Stad aanmerken, als een eenig onverdeelbaar Ligchaam; dat de fplitfing van en oproeping in Wyken geen ander oogmerk kan of mag hebben, dan om het advyfeeren en Hemmen gemakkelyker en fpoediger te maaken; dat dus de 39 Gecommitteerden niet moeten worden aangemerkt, als behoorende tot deeze of
gee-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 3145
geene Wyk , maar als behoorende tot alle de Wyken, dat is, tot de gantfche Burgery; en dat dierhalven, wanneer de eene of andere Wyk een of meer verdagte Perfoonen mogte benoemd hebben, de overige Wyken het recht hebben, om die benoeming te vernietigen, ja om van de Wyk-Commisfarisfen van zodanige Wyk te vergen, dat de benoemers dier verdagte Perfoonen bekend gemaakt worden, waar toe zy gehouden zullen wezen, hunne Stemlysten zorgvuldig en verzegeld te bewaaren, ten einde de Burgery een waakend oog zou kunnen houden op die geenen, welke van zig kunnen verkry. gen, haare dierbaare belangen in handen te ftellen van zulken, die zig het vertrouwen van vrye Menfchen onwaardig gemaakt hebben.
Zie daar, Burgers.' Wethouders en kaaden! ons verlangen en begeeren: wy twyffelen niet, of gy zult die billyk keuren, en zorgen, dat alzo voldaan worde aan den wensch var. Burgers, die het zig (leeds tot een pligt zullen rekenen, de waare belangen van 't Vaderland in het algemeen, en die van deeze Stad in het byzonder met alle hunne kragten te behartigen en te bevorderen, waar toe zy hunne goede dienften welmeenend aanbieden.
Van wegen de Franfche Volks-Reprefentarten wierdt hier gedaan de volgende Bekendmaaking, raakende eenige Vaartuigen, vóór de Kevolu ie op Ingezetenen van Belgien bemagUj,,), of in de Havens der Re-' publiek zien bevindende.
£ E*
Rotterdam.
VerkU yan Rotterdam/.Burgers en Ir," wooners.


4146 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Rotterdam.
Bekendmaakingder Franfche Reprefentanten,
BEKENDMAAKING,
COPIE van de RESOLUTIE van de VOLKS-REPRESENTANTEN , genomen te Rotterdam, den i Germinal, het derde Jaar van de Franfche Republiek. T"\e Volksreprefentanten by de zig in Holland bevindende Legers, ingevolge het ingekomen berigt van den Agent van de Marine, betrekkelyk de Requesten, door diverfe Schippers der Steden Brusfel, Mechelen en Antwerpen ingeleverd , in acht neemende , dat de bewuste Schuiten niet gefchikt zyn om Zee te bouwen; dat dezelve niet door den Vyand zyn weggenomen, met inzigt om zig daar van meester te maaken, maar alleenlyk door hem zyn i;j requifitie gefield, tot het vervoeren zyner Goederen, ten tyde van 't ontruimen van Belgien; dat zylieden dienvolgens verfeeren in dezelve termen als de Rytuigen tot het transport over Land gefchikt, dewelke dcjr de Wetten van den Oorlog nimmer aan de verbeurtverklaaring zyn onderhevig gemaakt; en eindelyk, dat de Eigenaars deezer Schuiten weinig bemiddeld zyn, en, voor het grootfle gedeelte, door de Confiscatie in de grootfte armoede zouden gedompeld worden; verftaan, dat de bewuste Schuiten, door de vyandelyke Troepen, ten tyde van het ontruimen van Belgien,- tot het vervoeren hunner Goederen, in requifitie gefield, en zedert dien tyd in de Havenen en Rivieren van Holland gevonden, zonder uitftel aan de Eigenaars zullen worden terug gegeven.
De Agent van de Marine heeft last, deeze Refolutie te doen ter uitvoer brengen.
(JVas geteckend,) CHARLES COCHON. (Lager fond,) Accordeert voor Copie, (JVas geteekend,') FONSCUBERTE.
Tot


JAARBOEKEN, Maart, i79s. fiI4?
Tot eere van het bekende Dicht- er Letteroefenend Genootfchap, te Rotter' dam met roem bekend, mogen wy het volgende niet verzwygen, in h. t Dagblad dei Stad, onder de dagteekening van den ia deezer, aangekondigd.
J)e Leden, van her Dicht- en Letterlievende
Genootfchap, onder de Spreuk: STUKinvi
in derzelver gewoone Vergadering van den * van Sprokkelmaand, befloten hebbende cien Bur ger Pieter Paolus, Befchermer deezer Broederfchap, als eerften Voorzitter van den Raad der prov.fi. meele Reprefentanten van het Volk van Holland met eenige Dichtregelen te be groeten en hun gevoel, over deeze zo veel hetlvoorfpellende Gebeurtenis,-te betuigen, heb ben helen, door eene Commisfie, blkleed bv
uyen ai., en j. j. Schryver, dit offer hunner erkentenis en vreugde aan dien waardigen Verdeler der gehoonde Menfchelykheid, der VrvJerl en der Gelykheid, ,er hand gefield, onder de welmeenendfte betuigingen hunner ui aftrekte verphgting aan Hem, als Burgers en als bemmnaars der beste, en op de fiefdè tot de Vryhe-d zo veel invloed hebbende kunst: terwyl 2y door dien Pal.nuur van het, dooi- ontrouwe Stuurlieden, 2o deerlyk verzeilde Schip van Staat, ,n bet midden zyner gYwigtig' tl byna geene afwisfeling g-logende bezigheden" met die regt Vaderlandlcbe* en onopgefmuk"e heuschheid ontvangen zyn , die zulk een edel kar knr waardig ,s, en den waa-en Vriend der Burgeren, den rpenhartigen Beminnarr der Gclykheid, naar het leven kenmerkt.
" geVe,0e Di?h!lh*K dat door den Burger jan Verveer is zaamgeftdd, is reeds ter
-Pers*
Rotterdam.
Berigt wegens het Genui/1fchapStudiumSciendarumlïenirix.


fli48 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Rotterdam.
Persfe by de Burgers en Boekhandelaars de Leeuw en Krap, te Dordrecht, en zal, binnen weinige dagen, by hun en by hunne Correspondenten, in alle Steden, te bekomen zyn. Wy twyfelen niet, of dit kleine voortbrengfel der Kunst, wier anderzints vrye mond, door den yzeren vinger van het geweld, zo lang gefloten is geweest, zal hun, aan wien de waarheid en de openhartigheid behagen, en die de verdienden van den grooten Paulus maar eenigermaten weten te waardeeren, niet ongevallig zyn.
H E ü S D E N.
Hulpbetooning aan noodlydenden is een heerfchende karaktertrek der Nederlandfche Natie. Blyk op blyk leveren daar van de zuidlyke oorden van ons Vaderland, in de rampen , door Overftroomingen veroorzaakt, aan welke dezelve, by herhaaüng, zyn blootgefteld. Ook in den aanvang deezes jaars werkte deeze beminnelyke hoedanigheid, ten behoeve der ongelukkige Heusdenaaren. Aan de onbekende weldoeners betuigde de Regeering haaren dank, tevens den nog dringenden nood vermeldende, in eene aankondiging, die in de meeste Dagbladen te leezen ftondt.
De Regeering der Stad Heusden aan het letterlyk verzoek willende voldoen, der twee menschlievende Burgers der Stad Rotterdam, om, van brieven van dankbetuiging verfchoond te blyven, voor de van hunnentwege, ten behoeven der ellendige en behoeftige bewooners deezer rampfpoedige en betreurenswaardige Land-
llree-


JAARBOEKEN, Maan, I795. ai4g
ftreeken, aan de Regeering deezer Stad , geadresseerde duizend pond Rondvis ; benevens die, van den weidenkenden Amfteldamfchen Burger, voor het overzenden van één honderd Gulden: zo heeft gemelde Regeéring deeze edel moedige handel wyze niet vei borgen ; maar aan het weldenkend Publiek bekend willen maaken ten einde alle gegoede Ingezetenen, welkers hart . gevoelig is over de rampen van deeze zo zeer geteisterde Landftreek, uit te nodigen , het voorbeeld van deeze oprechte Menfchenvrienden te volgen; als mede dat der waardige Ingezetenen, welke in den jaare 1740, ook deeze Stad en Lande van Heusdeu, door haare milde giften hebben onderfterJhd ; daar nu deeze overftrooming, die van den jaare 1740, verre overtreft, en de Landman, die tót heden nog op de Zolders zyner door het water ondermynde en waggelende wooning zit, beroofd van zyn' Vee, dat door den fnellen Vloed niet geborgen maar verdronken in zyne nog ongenaakbaar! Schuuren ligt, wagt al bevende het oogenblik dat zyn verblyfplaats zal inftorten , gelyk dit lot reeds aan menigvuldige is overkomen; die zelfde Landman, tot heden onderhouden, door de zorge der Regeeringen, en vooral door de Provifioneele voorziening der Reprefentanten van het Volk van Holland, wagt, nog vol vertrouwen, op de onderfteuning van zo veele mensch. bevende Inwooners, waar aan het in deeze Provincie nog niet ontbreekt.
Zo lange nu de weggeflagene Dyken niet herlteld zyn , het water ten platten Lande met de Rivieren ryst en daalt, den ranapfpoedigen Inwooner deezer verwoeste Landftreek ook berooft blyft van zyn Land te bezaayen, en van alle handwerk verftoken , alleen zyn beftaan :moet vinden in de liefdegiften die hun met i Schuiten moeten worden toegebragt, zo lang Ccccccc blyft
He ijsden.
Dank' zegging van de Regeering van Heusden.


Heus-
den.
Dankzeggingvan de Regeering va, Heusden.
2150 NIEUWE NEDERLANDSCHE
blyft de onderfteuning deezer ongelukkigen allernoodzaaklykst.
Ziet daar, waarde Medeburgers! den niet vererooten deerniswaardigen toeftand van ons ongelukkig Land; hier zoude nog veel van voorafgegaane rampen by te voegen zyn, zo door de Inundatien als door Troupen, die alles voor 1 deeze overftrooming ten platten Lande verteerd hebben ; als mede de verwoestingen, van afbranden van Huizen en Schuuren, door het gewezene Guamifoeu deezer Vesting voor, en in het beleg deezer Stad aangerigt; dan, wy vertrouwen dit genoeg te zullen zyn, ter uitnodiging van de weldenkends Menfchenvnenden in ons Vaderland, ten einde ons in ftaat te ftellen, die waarlyk ongelukkige Land- en Stadgenooten, te kunnen toeroepen: Gy zult getroost vorden !
Heusden, den 16 Maart 1795.
WOUDRICHEM.
Onder de dagteekening van den 26 der voorgaande Maand, ontving men van hier het volgende verhaal van den deerniswaardicen toeftand der belendende ftreeken, door de Overftrooraingen veroorzaakt. Men fchreef aldus:
De toeftand van onze Stad en het Land van Altena is allerbeklaagenswaardig. Twee jaaren aan den anderen is ons Land geïnundeerd geworden, zonder dat iemand een Penning van de beloofde fchavergoeding ontvangen heeft; zelfs heeft men ons niet opgeroepen om opgave te doen; de arme Landman hadt flegts een gedeelte van zyne Oogst binnen, toen hem in September laatstleden^


JAARBOEKEN* Maart, 1795. 2151
andermaal berigt gegeven wierdt, dat het Land van Altena moest worden geïnundeerd, 20 als men dan ook aanftonds een begin maakte met het formeéren eener Coupure, circa een half kwartier uur van de Stad. Een ieder moest zyn Koofn, (bekwaam of niet) van het veld haaien. De Aardappel, (die voor veelen byna het eenige voedzel in den Winter uitmaakt,) was nog niet bekwaam om gerooid te worden j 'er is düs een verbaazend quantum hier van in het veld moeten blyven, 't geen aan zommige Eigenaars 2, 3, 4, ja ƒ500 en meer fchade deedt\ 't Vee moest circa drie maanden vroegei naar de Stallen als wel andere jaaren ; de bedruktheid was op een ieders gelaat te leezen Een weinig laater maakte men eeiï tweede Coupure, omtrent io minuten hoO' ger op; deeze tot eene onbegrypelyke diepte gegraven zynde, deedt een ieder beeven< als men aan de gevolgen dagt. Men heefi dit werk wel met een kleine voorvoet gemaakt , om een ordinair water te kunnen keeren, maar in geene der beide Coupures heeft men eenige precautien gemaakt, om it; tyd van nood, by ysgang of hoog water, den armen Landman, onder Gods zegen voor een totaal omkomen, te kunnen dekken. De gevolgen hier van zyn dan ooli jaramerlykst geweest. De felle,vorst hadi de aarde als fteen gemaakt, zo dat men niel dan met veele moeite en kosten een begir maaken kon , om (ingevolge de aanfchry vinge van onze Franfche Vrienden,) aan ftonds voor de veiligheid der Dyken, tiit Csccccc a t<
Wou-
DRlCHEM<
I
i


ö!52 NIEUWE NEDE RLANDSCHÊ-
Wou-
DRICHEM.
te zorgen; 't gevolg is geweest dat deeze tweede Coupure , tusfchen den 17 en 18 deezer maand, 'snachts is doorgebroken. Akelige nacht voor den armen Landman, die niet vlugten kon; mits het ys te zwak was om iemand te dragen, en te dik om 'er door te breeken; veeien hunner hebben hun behoud op de Zolders en Daken moeten zoeken , het Vee is met moeite hier en daar op de kostbaare Kooren-Tasfen moeten geborgen worden; anderen die dit niet konden doen, moesten hun Vee zien omkomen, en men weet nog niet hoe het binnen in het Land geileld is.
„De Municipaliteit deezer Stad heeft wel aanftonds Booten naar buiten gezonden , om die ongelukkigen te fauveeren, (zo als dan hier en daar zommigen van het ys gehaald zyn, anderen van hunne zolders en daaken,) maar men kon niet overal te gelyk komen , en zo zyn 'er huisgezinnen geweest, die driemaal 24 uuren zonder brood of vuur gezeten hadden, toen men hun te hulpe kwam; en wanneer onze braave Franfche Commandant Fkuriel ons niet in veelen opzigten, zo liefderyk behulpzaam was geweest, zoude het voor ons ondoenbaar zyn geworden aan alle die dringendlle behoeften zo fpoedig te voldoen, en nog valt het ons zwaar; want weinig Aardappelen by den Burger ingezameld zynde, is de voorraad meest verteerd door het talryk Guarnifoen dat wy omtrent drie maanden alhier gehad hebben; hier by komt, dat de weinige voorraad van Aardappelen die 'er nog
was,


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2153
was, bevroozen is, of niet heeft kunnen gered worden, door het fchielyk oplopend water; andere Provifien zyn 'er byna niet meer , zelfs by zommige weinige vermogende lieden komt gebrek aan alles. Onze toeftand is dus jammerlykst, en als wy niet fpoedig hulp en onderftand ontvangen van vermogende menschlievende Sociëteiten, en particuliere lieden, in grootere Steden, (voor wier behoud onze Landen hebben moeten worden geïnundeerd worden,) zo zal men de ongelukkige lieden nog van honger en gebrek zien omkomen. God wekke daar toe alle harten op, byzonder van die geenen, welke minder dan anderen, de gevolgen van den Oorlog ondervonden hebben \ Door alle de verhakkingen hier omftreeks is 'er byna geen brandhout te bekomen; 't geen aan de Dyken was, is lange door ons voorige Guarmfoen weggehaald, ten fpyte van de Eigenaars en Burgers, die 'er geen hand aan liaan mogten; ook dit gebrek vermeerdert onze ellenden.
„ Het water valt wel, dank zy Gode! langzaam aan, maar om zo eenen plas te ontlasten, daar toe behoort veel tyd. Het water is juist niet boven matig hoog geweest op de Rivieren, zo dat wy (na den mensch gefprooken) geen groot gevaar zouden gehad hebben, indien 'er geen Coupures gemaakt waren, en zo verre men alhier hoort, zyn de doorbraaken op andere plaatfen mede aan Coupures. Men zegt, dat 'er onder Almkerk, eene Boot omgeflagen is, waarin Man, Vrouw en 4 Kinderen waren, die alCcccccc 3 ien
VVou-
DRICHEM.
i


«154 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Wou- len verdronken zyn; doch ftellige berichten deu- 2yn 'er nog niet, wyl de communicatien met fJHEM, veeje plaatfen afgebroken zyn door de hulpgaten, die hier en daar in binnenlandfche Dyken gemaakt zyn."
Albrantswaard.
Het was op den 17 deezer Maand, dat deeze Burgery, gebruik maakende van de Rechten van den Mensch en Burger, is over . gegaan tot het verkiezen haarer Regenten; waarop de Scheepenen en Gerechtsbode hunne posten in den fchoot der Burgery hebben nedergelegd. En zyn tot Committé Revolutionair benoemd de Burgers rfndries Hoogwerf en Maarten Kok; wanneer gedimitteerd is de Bailliuw, Schouten Secretaris, Job. Tyken, en in deszelfs plaats, is ver0 koozen de Burger Hendrik Willem van Zyll de Jong ; en tot Scheepenen, op nieuw, zyn aangefteld de Burgers Com. Klaasz Vermaat. Corn. Johann. Ver maat. Joh Hendriksz. Vermaat» Jan Japbeiz. den Boer en ^ Willem Wey; als mede tot Gerechtsbode, 4albtrtm Dykshoorn; doch welke laatfte Scheepen voor die post vriendelyk bedankt heeft, wanneer op den 26 Maart, in deszelfs plaats, tot Scheepen is aangefteld de Burger Maarten Kok; zynde al het bovenftaande in de beste order en vergenoeging afgeloopen.
Hei,-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2155
Hbllevoetsluis.
Met veel ftaatelykheids gefchiedde hier het planten van den Vryheidsboom, in het laatfte gedeelte der voorgaande Maand. Zie hier een verhaal daar van:
„ Op den 24 deezer de Regeering alhier geïnformeerd wordende, dat 'er, 'snamidi dags ten 3 uuren, een Vryheidsboom, door \ het alhier zynde Franfche Guarnifoen, zoude geplant worden, dagten zy het van hun pligt, hierin nu ook niet nalaatig te moeten zyn; men verzogt dat het planten van den Vryheidsboom, door het Guarnifoen, mogt worden uitgefteld tot des anderen daags, des middags ten 12 uuren, dewyl de Regeering, aan dit Feest willende deel neemen, ook hun voorneemen te kennen gaf, mede een Vryheidsboom te zullen planten, en dus dit dan ter gelyker tyd konde gefchieden. Dit op eene vriendlyke wyze geaccordeert zynde , liet de Regeering een Vryheidsboom , met den Hoed van Vryheid , vervaardigen, en denzelven, zo veel de kortheid des tyds zulks toeliet, best mooglyk verderen. Intusfchen formeerde men eene Publicate, te kennen gevende, dat dit Feest des anderendaags zoude gehouden worden, en dat alle en een iegelyk, zonder onderfcheid, die deel aan deeze plegtigheid wilde hebben, verzogt werden daarby te adftifteeren, en zig tegen half twaalf uuren, op de Paradeplaats, by deBaracquen, te laaten vinden, alwaar de nodige arrangementen tot den optogt» zouden gemaakt worden.
Ccccccc 4 „ Mid-
Helle-
voetsluis.


Helle-
. voetsluis.
2156 NIEUWE NEDERLANDSCHE
„Midlerwyl werden ook, door voornoemde Regeering, aan alle huizen, waarin men wist dat jonge Dochters, zonder onderfcheid van jaaren, rang of ftaat waren, verzogt, zig daar by te voegen, en, om temeerplegtigheid aan deeze gebeurtenis bytezetten, zig in het wit te kleeden, en tegen elf uuren in het Rechthuis te verfchynen. De Regeering ten half twaalf in het Rechthuis vergaderd zynde , vondt aldaar een menigte van Burgers en Burgeresfen, nevens veele Ofiicieren, zo van het Guarnifoen als van de Marine alhier , wordende hun eenige ververfching toegediend; zynde inmiddels het Guarnifoen, op de Paradeplaats, in de wapenen gekomen, van waar de Tambours gedetacheerd werden, en zig voor het Rechthuis vervoegden, om de Vergadering af te haaien en naar de Paradeplaats te geleiden. Kwartier voor twaaf uuren werden de klokken geluid; men rangfchikte de jonge Dochters , allen in het wit gekleed, volgens hunnen ouderdom , de jongde vooraan ; wordende de twee Hoeden van Vryheid door de twee eerfte paaren gedragen; vervolgens de meergevorderden in jaaren, twee aan twee; daar na de Regeering, de Burgers der Sociëteit, de Officieren van het Guarnifoen, die niet in fundi ie waren, de Officieren van de Oorlogfchepen, allen volgens rang, de verzogte Burgery, die zig mede in het Rechthuis hadt laaten vinden. Alzogefchaard uit het Rechthuis komende, roerden alle de Tambours van het Gaarnifoen de trommels, gaande vojraf met ilaande marsch en my-
«yk;


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2157
zyk; waarna de trein volgde, en naar de Paradeplaats marcheerde ; aldaar komende, vondt men de Dragonders te paard en een compagnie Grenadiers , met de Vaandels, benevens detachementen van de alhier leggende Oorlogfchepen reeds in order , en, onder een menigte aanfchouwers, marcheerde de trein van daar, als volgt:
1. Een detachement Dragonders te paard, geleid door hun Officier en Trompetter; 2. de Tambours van 't Guarnifoen; 3, een detachement Grenadiers met het Vaandel van het Battaillon; 4. de Vryheidshoed der Burgery; 5. eenige paaren Kinderen in 't wit; 6. de Vryheidshoed van 't Guarnifoen; 7. de Burgeresfen, allen in 't wit; 8. de Regeering ; 9. de Burgers, Leden der Sociëteit; 10 de Commandant en Officieren van de Militairen en Marine; 11.de verdere verzogte Burgery; 12. het Scheepsvolk, geleid door een Officier, by zig hebbende een Corps Muziekanten; 13. de Republikeinfche Militairen, ongewapend, zo Voet- als Paardevolk; 14. een detachement Grenadiers; 15. een detachement Dragonders te paard, fluitende de trein.
„ Aan "s Lands Magazyn gekomen zynde, alwaar de Commandant van HellevoetHuis zyn intrek heeft, en de twee Vryheidsboomen zig bevonden, werden dezeiven 'er uitgehaald, en met dezelfde ftatie als vooren, tot op het Plein voor de Kerk gebragt, alwaar de Boom, die door de Regeering was doen vervaardigen , werd geplant; na zulks verrigt was, werd, van Ccccccc 5 we-
Belle-
/OETSLUIS.


ai58 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Helle voet-
slüis.
.wegen de Franfchen, eene aanfpraak gedaan, gelyk ook mede een korte aanfpraak gedaan werd in naam van de Regeering,dooreen der Leden van dezelve, waar na verfcheiden gezangen, fer eere van dit Feest, werden aangeheven en een Carmagnole dans rondom den Boom gedaan werd; ditverrigtzynde, gin ff de trein met dezelfde ftatie, aan het hoofd hebbende den Vryheidsboom van 't Guarnifoen, naar de Paradeplaats, alwaar dezelvetT geplant werd, en het Ceremonieele als by den voorigen Boom, plaats hadt: vervolgens keerde de trein, nu geleid wordende door het Vaandel-Pelotton , Tambours en Muziekanten, in dezelfde orde terug, en hield op 't Plein, by de 's Lands Werf een wyl tyd halte, om aanfchouwers te zyn naar het dansfen op de Koord, het welk door een Burger, uit eigen vrye verkiezing, voor hefhebbery, werd verrigt; waarna de trein nsar het Rechthuis marcheerde, en aldaar nog eenigen tyd vertoefde, eenige ververfching gebruikte, en vervolgens vrolyk uit elkander fcheidde : intusfchen hadt de Regeering zig den tyd van halte te houden ten nutte gemaakt, om, door een Deputatie, den Commandant van Hellevoetfluis met deezen dag te complimenteeren, en uit hun naam alle de Officieren van het Guarnifoen te nodigen, tegen 'savonds ten 6 uuren in 't Rechthuis, om aldaar het overige van den dag, door. eene gepaste vrolykheid, onder 't genot van wyn en een collation , te eindigen , gelyk het zelve ook aan den Commandant van de alhier


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2159
hier zynde Oorlogfchepen door dezelve Deputatie werd verrigt; de Burgery en alle die deel aan deeze plegtigheid hadden genomen, werden desgelyks uit naam van de Regeering, 'sanderendaags 'savonds ten 6 uuren, mede in 't Rechthuis verzogt om het overige van dien dag ook onder het zelve genot en gepaste vrolykheid, te eindigen, zoals dan ook deezen Feestdag door een regt vrolyke, en door niets geftoorde avonden befloten werd."
Poortegaal.
Ook hier blaakte de Vryheidsyver, zo dra men de handen ruim hadt; dezelve openbaarde zich, niet llegts door bet planten van eenen Vryheidsboom, maar ook door het aanftellen van bevoegd geoordeelde perfoonen, om aan dezelve de handhaaving der algemeene belangen te mogen toevertrouwen. Dus luidde het verhaal, tot ons gekoomen:
„ Na dat den 13 February door een groot deel der Burgery een Vryheidsboom geplant was, tot een teeken haarer vergenoeging en blydfchap over de gelukkige Omwenteling, en de erkentenis van de Rechten van den Mensch en Burger, heeft zy daar van, op den 12 deezer, gebruik gemaakt, en de overheerfching moede , waaronder zy tot hier toe zugte, zig van dezelve bediend, in de verandering haarer plaatslyke Regeering. De Burgery des morgens ten 10 uuren in de Kerk vergaderd, verklaarde toen niet alleen
>
Helle-
voet-
sluis,
■i


2i6*o NIEUWE NEDERLANDSCHE
Poortegaal.
Johannes Tyken, als een miskenner haarer belangens de posten van Schout en Secretaris onwaardig, maar toonde zig ook genegen, om haare verdere Regeeringsleden te willen benoemen, H. W. van Zyll de Jong , welke tot dus ver het Ampt van Schout en Secretaris by adjunctie hadt waargenomen, deedt daarop, zo wel als de vier nog in leven zynde Scheepenen , vrywillig afftand van hunne bedieningen , leggende dezelve neder in den fchoot der Burgery, 't welk ook door den Gerechtsbode A. Dykshoorn gevolgd werd ; het Committé Revolutionair, beftaande uit* de Burgers Hendrik Vermaat , Laurens van der Vlugt en Andries Hoogwerf, gaven daarop te kennen, dat zy de keus van Schout, Secretaris en Gerechtsbode geheel aan de Burgery overliet, zonder opgave eener Nominatie, maar dat zy ter verkiezing van vyf Scheepenen (een was 'er den i January deezes Jaars overleden,) aan dezelve een dubbeltal zoude voordragen, dit verrigt zynde, begaf zig elk der Stemgeregtigde een voor een na de Confiftoriekamer, werwaarts zig het zelve met twee Schryvers begeven hadt, en wel met dien uitflag, dat by de opneeming der Hemmen bleek, dat alle Stemgeregtigden zig eenparig verklaard hadden voor den Perfoon van H. W. van Zyll de Jong, tot Schout en Secretaris, en dat by eene groote meerderheid van Remmen tot Scheepenen verkoozen waren, jan den Boer, Jan Hordyk, Willem Wey, Boudewyn Vtrmaas en Willem van Walchc ren, zynde ook de voornoemde Gerechts-
bo-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. ziói
bode A. Dykshoorn, met eenpaarigheid van Hemmen, in zynen post gecontinueerd. Deeze Volksverkiezing aan de faamvergaderde menigte bekend gemaakt zynde, tooude z,ig daar over zeer in haaren ichik te zyn, en elk keerde vergenoegd naar zyn huis terug.
„ Alles nogthans alleen provifionerl tot den 1 Augustus."
Delfshaven.
Van het planten van den Vryheidsboom te deezer Plaatze, gaven wy onlangs verflag. (zie bl. 1075.) Thans kunnen wy berigten, hoedanig de plegtigheid der Beëediginge van de Provifioneele Beltuurders zich hebbe ioegèdraagen. „ Gisteren middag (zo fchreef men, onder de dagteekening van den 27 der jongst voorgaande Maand,^ hadden wy hier de Plechtigheid der Beëediging van onze Provifioneele Beltuurders, welke op de volgende wyze verrigt wierdt. Des middags om 12 uuren vergaderde een aantal Burgers en Ingezetenen deezer plaats, daar toe den voorgaanden dag by openbaare afkondiging verzogt , in de Groote Kerk; daarop verfcheenen allen de Leden van den Provifioneelen Raad, te weten: de Burgers Maarten de Wit, Arend van Dayi en Cornelis de With Nz., tot de Commisfie der Financie; Jan Rodenburg Tz., Pieter Kruyf en Hugo Jacob van der Plas, voor de Fabriekagie; Jan Kruyf, als Maire; Willem Servaas, Gysbert Biels, Franciscus Brillenburg, Hendrik de Hoog, Laurens Hoek.
Ja-
Poortegaal.


aióa NIEUWE NËDERLANDSCHE
Drlfs-
haven.
Jacob van Putten en Hugo van der Plat, als Scheepenen; welke drie laatstgenoemde Burgers buiten de Leden van den Provifioneelen Raad , tot aanvulling van het Collegie van Juftitie verkozen waren; terwyl zy te gelyk als Opper-Oificieren onzer Schuttery fungeeren: allen deeze Burgers in de Kerk verfcheenen zynde, plaatften zich, na order, in eenen hal ven kring, voor het Doophek; de Prefident der Vergadering deedt vervolgens de volgende Aanfpraak, aan de vergaderde Burgers:
GEACHTE MEDEBURGERS!
W/y hebben ulieden byeen geroepen, om uwe W Provifioneele Beltuurders hunnen plechtigen Eed te zien afleggen : Gylieden zult dus oor- en ooggetuigen zyn van deeze ftaatlyke plechtigheid , Waar mede zy zig voor het alziend oog van een heilig en rechtvaardig Opperwezen verbinden, tot het getrouw behartigen en bezorgen van uwe waare belangens: een plechtigheid, geachte Medeburgers! waar van zeker ter deezer Plaats nooit eenig voorbeeld gezien is. Onze dappere Voorvaderen, de al- \ oude Batavieren zwoeren den Volke trouwe in hunne heilige plaatfen, wy hun voetftappen, hierin, navolgende, hebben ook, daar toe deezen Tempel aan den eenigen waaren God toegewyd, allergefchikst geoordeeld: wy fmeeken dat oneindig goed en weldadig Opperwezen, het welk on» deeze eerftelingen der waare Vryheid, zo wonderdadig als goedgunftig, gefchonken heeft, dat Hy dezelve aan ons bevestige en ons eerlang de zoete vrugten daar van , benevens een beftendig genot van een gewenschten Vrede , fchenke! wy zullen dan alleen eenigen
grond


JAARBOEKEN, Maart, 1795. &i6%
grond van hoop op deeze gewenschte gevolgen hebben, wanneer wy, elk in onze byzondere betrtkking, aan onzen plicht getrouw zullen blyven. Hy fchenke ons daar toe de vereischte bekwaamheden, en geve ons, in het byzonder, (wyzende op zyne Medebroeders,) de nodige indrukken van den plechtigen Eed. welke wy nu, in zvne gedugte tegenwoordigheid en onder Uiieder getuigenis, gaan afleggen.
„ Hierop zicb keerende tot den Maire, vroeg hy hem af, of hy bereid ware, den plechtigen Eed, tot aanvaarding van zynen ;provifioneelen Post, af te leggen, deeze ;zich daar toe bereid toonende, door van ;zyne zitplaats op te ftaan, las de Secretairis, de Burger Willem Livinus van der Cool, Ihem het Formulier van den Eed voor, •welke hy dan ook plechtig afleide. De IPrefident begaf zich toen van de fpreekjplaats, en voegde zich by de overige Raaiden , waarop de Maire deeze plaats beIklom, en alle de Raaden, op bovengemelde rwyze, plechtig beëedigde; daarop nam hy took het Collegie van Scheepenen, op gelyIke wyze, in den Eed; en eindlyk legde de Ibovengenoemde Secretaris insgelyks den lEed af, ten aanhooren der, vergaderde Burjgery. Hierop beklom de Prefident wederom ede fpreekplaats , en fprak de Vergadering (dus aan:
'*Viet daar, geachte Medeburgers.' Gylieden zyt 4" getuigen geweest van onze plechtige verfbiutsnis, tot handhaving van uwe rechten en tbelangens ; Gylieden hebt niet flegts Vryheid, anaar Recht, ja 1 de duurlte verpligting, om
el-
Delfs-
HAVitW.


2i64 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Delfs-
, HAVEN.
0
elke afwyking, elk verzuim, elke inbreuk op uwe rechten en belangens*, daadlyk, befcheiden, aan te toonen en herftel te eisfchen, en verbeteringen in het Beftuur aan te wyzen, op dat het gebouw van onze vrye Conftitutie eens eind* lyk de hoogst mooglyke' volkomenheid verkryge, en op onwrikbaare grondvesten, aan het dankbaar en gelukkig nageflacht, worde overgereikt! dit geve de algoede God!
„Deezè plechtigheid was voorgegaan door een fraai Muziek op het Orgel, gefpeeld door onzen Organist, den Burger Gysbert van Vliet, die dezelve ook met een gepast, nafpel befloot, terwyl alles in de beste orde en eene eerbiedwekkende ftatigheid voltrokken is."
Ouderkerk op den Yssel.
„ Den 19 Maart. Heden was het voor ons eene allergedenkwaardigfte dag, daar wy de Rechten van den Mensch en Burger onder ons zagen bevestigen.
„ Het tot hier toe gefubfifteerd hebbende Gerecht, op het Rechthuis vergaderd zynde, werd het zelve door het Committé Revolutionair, beftaande uit de Burgers Jacob van Scboonenbwg, Jan Luyten, Dirk Groenevelt en Dirk Louter, van hunne Posten ontflagen, waarna bet voornoemde Committé zig naar de Kerk begaf, alwaar de Burgers, daar toe den dag te vooren by klokgeklep. opgeroepen, vergaderd waren; en na dat door den Predikant deezer Plaats, den Burger Hendrik Donker, eene zeer gepasteen
ter


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2165
tér- zaake dienende Aanfpraak was gedaan, eerden hüh de volgende Burgers tot hunne Provifioneele Municipaliteit voorgefteld, te weten : Gerard Jan Verhoef, Prefident ; Adrianus Ponfe, Éeuwout yan Holst, Teunis Schouten, den Ouden, Abraham Roggeveen, Johannes Heghuizen, Jan van de Rotte; tot advifeerend Lid, de Burger Gasparus de Vos, en tot Secretaris de Burger Jan Louter, welke door de vergaderde Burgers goed. gekeurd zynde, dok daadlyk den Eed, in het byzyn der Burgers b afleiden ; waarna dezeiven zig direéi naar hét Rechthuis begaven en hunne functien aanvaardden.
Wyders is dien zeiven dag alhier de Vryheidsboom, onder het geluid der Muzyk* met zeer veel fiaatfie, geplant; zynde alles m orde en met vreugde geëindigd.
Naaldwyk.
't Liep aan tót het midden der jongstverloopene Maand, eer het werk der Omwentelinge alhier, en in de nabuurfchap, zyn volle beilag kreeg. „ Hedeh (dus luidt daar | van het verhnal van den 17 February,; zyn rde oude onwettige Regeeringen van Bailliuw en Schout, Welgeboren Mannen, Scheelenen en Secretaris van Naaldwyk, Hondsjlholredyk, het Hondertland en Orange-P0-, (der, op eene daar toe. belegde Vergaderinglin het Pechthuis te Naaldwvk, van derzel■ver Posten ontflagen, en zulks, door de van liet Volk verkozen Committés Revolutioinair, aldaar aangezegt; waaiop, na oproeDdddddd pinc
Ouderkerk
3p df.tf ifsSEl.»


Naald'
wyk.
aio-o" NIEUWE NEDERLANDSCHE
ping van het Volk, in de Kerk aldaar y de nieuwe Reprefentanten der Burgery van Naaldwyk , Hondsholredyk , het Hondertland en de Orange Polder, provitk neel vo<h den tyd van twee maanden, bem vens de;i Burger Joh. Hendriks Huigens, als Bailhuv en Schout, en den Burger A exandervai Kervel, als Secretaris van voornoemde Plaat;Ien, ten algemeenen genoegen en goedkeuring der faangekornen menigte, zyn verko zen en in den Eed genomen; naa welke verrigtingen d;en dag voorts met blyd gejuicn en gepaste vrol^khcid ten d'nde is gebragt.
, Den 10/ dito daaraanvolg-nde, werden deVrybeidsboomen , op Naai iw\ k er) Hcmdsholredvk , voor de Rechthuizen geplany, beginnende de plechtigheid , des voormiddais te Hondsholredyk; zynde de daar geplante Vryheidbboom , gekweekt en gegroeid op het zo bekend, door P^tyzugt gedrukt, gefolterd en mishandeld hndeldvk toebehoorende aan den Burger Van je/Pot, en wel op dat gedeelte gronds, het geen voorheen aan den gemartelden Joan yan O'denbaraeveld heeft toebehoord , en, ter voldoening van deszelfs Executiefchuld, is verkogt geworden; hebbende de weldenkende Burgery van Hondsholredyk geei.e zwarigheid gemaakt, om dien fraayen Boom» buiten kennis en bv aiwezenheid van gemelden Vaderlandsiievenden Burger , uit dien gewyden grond te roeyen , om voor den Vryheidsboom te doen pronken, daar el'i deszelfs edelmoedige denkwyze bewust is. Gemelde Boom, weinig dagen, te vooren*


JAAPvBOËKËN, Maart, if$§. ül6f
uit het Bosch eri bezyden het Huis van Endeldyk gebragt zynde, werd dezelve, des morgens, vóór de plechtigheid van het planten, door eene rei Burgerraaagden , met Groen, en Nationaale linten vetfierd, en vervolgens, benevens de daar toe vervaardigde Vlag en den Vryheidshoed, welke door twee Burgeren werden gedragen. onder het bly geroep en, het zingen van' Liederen , door eene groote menigte gevolgd, voor het Rechthuis gevoerd, en aldaar, in het byzyn van den nieuwverkozen Bailliuw en Schout Huigens, Raaden, Scheepenen en Secretaris Van Kervel, met vede pleehtigheid geplant; wordende door den Burger Van der Pot, die zyne tegenwoordigheid, by de plechtigheid, de goede Burgery niet heeft willen weigeren , en ten dien pinde naar zyn Buitengoed was gekomen , de volgende Aanfpraak , onder den breed getakten kruin van deezen Vryheidsboom, gedaan:
QTï'uk, waarde Burgers! geluk met eene gebeurtenis, zo heuchlyk als immer het Va-* derland is te beurt gevallen! Gy zyt dan vrv en het knellend juk van flaverny ziet gy van uwe halzen geligt; de dwinglandy, eigenbaat en heefschzugt zyn van uit hunne zetels verbannen , en zwaayen den yzeren fcepter niet meer; de diefbaare Vryheid gloort thans in bunfte plaatfen, en fchenkt u uwe rechten weder. Verheugt u, en zwaait uwe dankbaare galmen de edelmoedige Franfchen, onze Vrienden en Veflosfre, toe; en, vooral, erkent de hand üer goedé Voorzienigheid , waar door zy 4 ter uwer verlosfing en herilel van uwe Vryheid, Ddddddd » tö«
NaALD^ WYK.


«68 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Naald
wyk.
■ tot in het hart van Nederland, zo kenlyk, zyn geleid geworden. Wie zal den vryen toon nu meer op uwe lippen dooven? Dat elk bataat, befeffe, wat het karakter van een waar Patriot, zy; hy draagt eene edelaarte ziel in zig; by is vreemd van heethoofdigheid, van wraak en laagheden; geen ftip, hoe klein , befaet zyne Vaderlandsliefde, zyne Vryheidsram nochDeugd; hy verfoeit beledigingen en befchouwt die Itrafbaar; hy kent geen eigenbelang, maar befteedt zyne poaingen en ftrydt alleen voor het heil en het nut" van het algemeen. Kan, Westlands Burgers! kan ooit de Hoed van Vryheid fchooner pronken , dan op deezen Boom ? een Boorn „ gekweekt en gewasfen op den grond, die weleer aan Neêrlandsch grootften Held, den Martelaar van Staat, Joan van Oldcnbarneveld, heeft toebehoord , en om de fchuld van het vonnis, dat hem op het moordfchavot deedt fneven, is moeten verkogt worden, en door u, Hondsholredykfche braave Burgery, van uit dien gewyden grond, met eerbied, is gerooid en op dteze plaats zo plechtig is verplant geworden! Komt, Burgers!'komt! dat wy eikanderen de hand van trouw en broederfchap toereiken, en by de.ze vrolykheid, en altyd, den pligt eu het karakter van een vry en waar Bataaf ons herinneren, en dus de dwingelanden, de verdrukkers, de heerschzugt en het geweld bïifcliaamen.
Zo moet het Nageflacht fteeds van uw deugd gewagen, En deze Vryheiusbuom gewcuschte vruchten dragen!
„ De plechtigheid aldaar, onder het gezang zo van iiurgermaagden als Burgers, be óteh z\nde, trok de Hondsholredyk^ fche Burgen en tei van Maagden , des namiddags, naar Naaldwyk, alwaar de
plech-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2169
plechtigheid en vreugde niet minder dan tel Hondsholredyk is volvoerd geworden. De1 Vryheidsboom werd aldaar door eenige Burgeren gedragen van het huis van den Burger Engelbrecht, voorafgegaan door het Naaldwyksch Committé Revolutionair; als mede de Vryheidshoed, wordende door een Burger gedragen , opgevolgt docr een rei van Naaidwykfche Burgermaagden, allen in het wit gekleed,- de nieuw verkozen Regeering, den Burger Bailliuw en Schout Hui' gens, en den Burger Secretaris Van Kervel, wordende doop' een aanzienlyke trein Burgers befloten, tot op het Plein, voor het Rechthuis, alwaar dezelve, met de grootfte plechtigheid , onder het luiden der klok, het geluid van Muzykinftrumenten en het zingen van liederen , by het uititeken der vlag van den toren , is geplant geworden; waar by eene jonge Maagd . verbeeldende de zo lang gekluisterde en verdrukte Vryheid, zeer aartig en zinnebeeldig uitgedost, by den geplanten Vryhdüsboom, rioor den Burger Pastoor Witbols, die aan dezelve eene korte Aanfpraak deedt, werd o;. geleid, ont> boejd en 't floers van het aangezicht gel gt geworden is; en welke :v>aagd, naidat haat eene fierlyke krans op den kruin waj gtzet en geplant, den Vryheidsboom heefc omarmt; waarna die fchrandere en braave B rger, met veel toejuiching, een fraai 10epaslyk Vaers heeft gelezen; wordende voorts met het zingen van fraaye liederen , muzyk en dans der Maagdenrei , rondom den geplanten Boom, die plechtigheid befloten, Ddddddd 3 en
VYK.


ei?e NIEUWE NEDERLANDSCHE
Naald-
■en deeze heuchlyke dag, zo te'Naaldwyk als te Hondsholredyk, met verdere vrolyk* heden, genoegen en de beste orde, geëindigd
SCHIEBROEK.
Men fehreef van hier, onder de dagteekening van den 21 deezer:
„ Het Committé Revolutionair alhier, geadfiüeerd door de Afgevaardigden van het vereenigd Committé van Omwenteling te Amfleldam, heeft, heden, aan de Burgery van dit diftrict bekend gemaakt», dat zy zig ten Rechthuize van Schiebroek hadden vervoegd , tot afftelling der oude Regenten; doch dat de gemelde Regenten, alvoorens het Committé zyne funélien verrigtte, ver* zogt hsdden te communiceeren eene Refolutie, door hun genomen op den 4 Maart 1795zynde de dag, op welken hier de Vryheidsboom geplant is, en by welke Refolutie zy hunne posten in den fchoot der Burgery hadden nede/gelegd, maar echter zo lang zouden blyven fungeeren, tot dat de Burgery eene Municipaliteit hadc aangefteld ; met welke fchikking het Committé Revolutionair genoegen genomen 'hebbende, heeft het zelve vervolgens aan de Burgery tot haare Municipaliteit voorgefteld de volgende Burgers: Bernardüs de la Faille, Schout; Abram Bfom, Jan Remketis, Jan van Kooien ,Hui' bert de Bruin , Pieter Krom, Comelis van Veen, Jacob Klaas/èn, en Dirk Dalen, Secretaris; zynde voorts "door de Municipaliaangefteld tot Bode Leenrferf Bazendyk.
4? Al*


Jaarboek-en, Maart> 1795.
2171
„ Alle welke opgenoemdeperfaonen,vervolgens, door het Committé, in den Eed zyn genomen, met last aan de Burgery, om dezeiven in bovengemelde qualiteiten te erkennen. Zynde voorts deeze heuchelyke dag, tot algemeen genoegen der weldenkende Burgeren, en in de beste orde afgeloopen."
OVERSCHIE.
Gisteren, naaralyk den 20 deezer Maand, de dag zynde dat de oude Regenten, door het Committé Revolutionair alhier , geadfifteerd door twee Afgevaardigden uit het Committé van Algemeene Omwenteling te Amfteldam, van derzelver Posten zyn ontflagen, zyn aangefteld geworden tot Leden van de Municipaliteit, de Burgers Wierik Geerkens, Schout; Simon yan der Zyden, K'rn.-lis Berkhout, Michiel Rodenburg, /fry van der Goes, Gerrit van den Berg, Jan Kerpels, Ary Montfoort en Thomas Fontein, Secretaris.
B E R K E L.
Ook hier, gelyk op eenige andere plaatzen , wierdt het werk der Omwentelinge tot volkomenheid gebragt. Dus luidt het verhaal van hier, van den 1 deezer Maand:
„ Heuchlyk waren hier de verrigtingen van deezen dag, welke by den braaven Burger niet dan een gloed van dankbaarheid sal doen ontvonken, daar hy op denzelven Ddddddd 4 * zy-
ycMESROEK.


%m NIEUWE NEDERLANDSCHS
rel %
zyne eeuwige en dierbaare Rechten at» Mensch , als Burger heeft hernomen , en gebruik gemaakt van die Vryheid, welke de edelmoedige Franfchen, onze Broeders» wier wapenen door de Godlyke Voorzienigheid zo byzonder gezegend zyn , aan het weleer gedrukt, maar nu juichend'Nederland, brzorgd hebben. De Burgers Volken Swart, Dirk van Her turn, Jacob van Vel/en, Leendert van Velfen, en Willem van Gemeren , uitmaakende het Committé Revolutionair van deeze Plaats, hebben, door Berkel's Burgery gevolmagtigd , de voorgaande Regeering verklaart, dat zy ontflagen waren van hunnen Eed en bedieningen, en dat uit dien hoofde, volgens den wil der Biusery, van hun gevergd werd, de Raadzaal daadlyk te verlaaten, en weder te keeren in de kring van amptelooze Burgers, in welke betrekking zy allen verzekert konden zyn van alle hulp en by? Rand der Burgery, tot bewaring der open* baare rust en veiligheid voor hunne perfoonen, en tot handhaving hunner burgerlyke rechten en vryheden. De oude Regeering de Raadzaal hebbende verlaaten, werd d© Burgery, door klokkengelui, opgeroepen in de Gereformeerde Kerk, alwaar de Burger P. Swart den Predikftoel beklom, en, in. eene Aanfpraak, de opgeroepene menigte verzogt, dat zy nu zelfs haare Vertegenwoordigers zoude verkiezen; gelyk dan ook, op eene voorftelling van het Committé Revolutionair, tot provifioneele Reprefent-^iien werden gekozen, de volgende


JAARBOEKEN, Maari, 1795. 2173
Burgers, naamlyk, tot Leden in de Municipaliteit, de Burgers -Ar ent Franke Verburg, Gerrit van der Poel, Willem Kok, Pieter Fauell, Jan van Puffelen» Cornelis Meesz. van der Hoek, Cornelis Boer, Gabriel Brouwer en Jan Koot. Tot Leden 10 de Adminiftratie van Juftitie, tot Schout, de Burger Cornelis Schadée; tot Scheepenen , de Burgers Leendert van Pujfelen, Klaas . van der Togl, Antony van der VoOi Jan Stuppert, Willem van Sittert, Cornelis. Blok en Ary Maat; tot Secretaris, zo wel yan de Municipaliteit als van het Collegie yan Schout en Scheepenen, de Burger Jan Langeveld Jansz., en tot Bode, mede van beide de Collegien , de Burger Leenden Padenburg; welke provifioneele Reprefentanten en Bedienden, door het Committd Revolutionair, uit naam van Berkefs vrye Burgery, in den Eed genomen, en aldus plechtiglyk , met eene Aanfpraak en toereiking van de hand van Broederfchap , zyn geïnflalleerd, in de Vierfchaar van Recht en Gerechtigheid. Voorts is alles, zo veel mooglyk, in die orde en dat ftil genoegen, afgeloopen, als firekken konde tot bevorderinge van Eensgezindheid en Broederliefde, en tot eer van de Rechten van den Mensch en van den Burger, tot bewaringe van Vryheid, Gelykheid en Broederfchap J"
NoORD-WaDDINGS VEEN.
Zie hier het verhaal van den 21 deezer, Ddddddd 5 om-
Ber-
kel.


2174 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Noord
wadding sveen.
omtrent de wyzë, op welke de Revolutie alhier wierdt tot ftand gebragt.
„ Gisteren is ook alhier het werk der Revolutie volkomen tot ftand gebragt. De weldenkende Burgery hadt zulks reeds eerder gewenschr ter uitvoer te brengen, doch Was door het een en ander tot hier toe verhinderd geworden. Onze plaatshebbende Regeering, beftaande voor het grootst gedeelte uit braave Vaderlanders, die zich zelfs ten tyde van 't Despotismus hebben doen gelden, oordeelden dat de Rechten van den Mensch mede alnier behoorden geëerbiedigd te worden, en dus de braave Burgery haare eigene Reprefentanten aanftellen moest.
Het was dan op Woensdag den 17, dat voornoemde Regeering by Publicatie deedt oproepen, alle zodanige Burgeren, welke der Vryheid en Gelykheid en de Rechten van den Mensch, zo als dezelve op den 31 January, door de provifioneele Reprefentanten des Hollandfchen Volks, by Publicatie alomme waren bekend gemaakt, hartelyk waren toegedaan , om op Vrydag den ao, 'snamiddags ten 4 uuren, te verfchynen in het Rechthuis alhier, ten einde het nut der Burgery te doen en helpen bevorderen, als mede om eene wettige Regeeringsform vast te ftellen.
„ De Burgery ter bepaalde tyd byeen gekomen zynde, verkoos terftond uit haar midden een < omminé Revolutionair, beftaanie uit de i urgers A. M. de Lange, C. van Lesuwen, ƒ. van den Broek, H.
Jon*


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2175
Jongenburger en C. van Siaavel, welke, na vooraf door de Regeering in 't Rechthuis genodigd, en door den Prefident, den Burger J. M. Kemper, zeer vriendelyk ontvangen te zyn, direételyk den Schout, Ambagtsbewaarders en Scheepen van hunne Posten ontfloegen; zynde ook nog ten zeiven dage eene provifioneele Municipaliteit, voor:den tyd van zes Maanden, verkozen geworden , welke dadelyk haaren Secretaris en Bode heeft aangefteld.
„ Niettegenftaande de Oranjekraayers,die zig weleer uit partyfchap aan hunnen evenmensch vergreepen hadden, niet onder de braave Stemgerechtigden konden gerekend worden, meenden zy echter nog de Stem des Orang-outangs te verheffen; dan werden eensklaps door den Burger A. M. de Lange, die hen eene aanmerking maakte, welke tot op den bodem hunner ziel doordrong, tot zwygen gebragt. Voorts is alles in de beste orde, en ten nutte van de Burgery, afgeloopen en befloten geworden."
Bodegraven.
Den 10 Maart. „ De dag van heden was voor ons zeer plechtig, gevende de Municipaliteit, aan de door haar opgeroepene Burgers, door den mond van haaren Prefident den Burger Dirk Stoop, na voorafgaan de Aanfpraak , bericht, dat zy op verzoek en in naam van de Burgery het Collegie van Schee-' penen , Brandmeesters, Weesmannen en öraodwegers, mitsgaders Poldermeesters van
«1-
Noord-
VVad-
DINGS-'
i^EEN,


ti76 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Bodegraven.
alle de vyf Polders, Waarsluiden en den effectiven Gerechtsbode van hunne Posten hadt ontzet, met compleete opening van de wyze hoe dit gefchied was, gelyk ook van ieders antwoorden. Nog ftaande deeze Vergadering wierdt de Schout en Secretaris in de wanrneeming van zynen dienst, by alle de bovengemelde Collegien gefurcheert met behoud van zyne inkomften. Voorts ftelde de Spreeker een. uitgewerkt Plan van bezuiniging en huishoudelyk Regeerings beftuur voor, en men liet by ftemming beflisfen of men het Collegie van Scheepenen niet in dat der Municipaliteit zoude inlyven, waar toe door een zeer groote meerderheid belloten wierdt. Nu ftelde de Spreeker een ampel Plan tot de nieuwe verkiezing voor, en men ging met belloten briefjes tot de verkiezing over. By de verkiezing van ieder Collegie gaf men opentlyk kennis van de verkozenen , om zo veel mogelyk te zorgen, dat geen twee of meer Bedieningen aan één man vielen. Na dat alle deeze Collegien op deeze wyze vervuld en de verkozenen hunne Commisfien aangenomen hadden, wierdt deeze geheele plegtigheid, die van 's morgens ten io tot i, en van 2 tot 5 uuren, onder de broederlyke eensgezindheid geduurd hadt, door den spreeker met een zeer toepaslyk Vers befloten.
„ De Municipaliteit, om te voldoen aan de lofwaardige intentie van de provifioneele .Reprefentanten van het Volk van Holland, ,nam deeze plechtige gelegenheid waar om voor te kezen het Placaat van dato 4 Maart
1795»


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 3177
1795» raakende de vernietiging van alle de ampten en bedieningen by den verreisden Stadhouder waargenomen, gelyk ook de aanfehryving over het doen van den Eed en het Formulier van denzelven.
„ De Municipalneit, die een voorbeeldig vertrouwen by alle haare weldenkende Medeburgers beeft, zal nu in den haaren en met alle Collegien zulke Wetten en plaatslyke inrichtingen manken , die zy vertrouwt weinig of geene verandering te zullen behoeven ondergaan ; althans zal zy het oog laaten gaan over de civiele Rechtbank, en zorgen, dac voortaan geene tot hier toe gepermitteerde Beurzenfnyders de goede Ingezetenen met langwylige en kostbaare Rechtsoeffeningen uitputten en tot den bedelzak brengen; met één woord, zy zal alles zoeken te doen, wat in haar vermogen is, om een zo lang gedrukte en geplukte Burgery, de voordeelen vau d-;eze gelukkige ommekeer van zaa, ken te doen gevoelen en ontwaar worden.".
Voorburg.
„Heden, (fchreef men van hier op den 19 deezer,; is het de glansryke dag, waarop wy het genoegen fmaken, van het geene op den ^3 January niet by eene formeele oproeping des Volks , maar enkel uit overhaasting , en door een klein gedeelte van Voorburgs Ingezetenen gefchied was s op een wettige wyze , en volgens de gronden der Rechten van den Mensch te zien herftellen.
» Het
Bodegraven,


si78 NIEUWE NEDEllLANDSCHS
Vooa>uao.
„ Het Committé Revolutionair door de meer* derheid van Remmen van de Burger-Socie* teit verkozen, heeft, in by wezen van Commisfarisfen van het algemeen Committé Re* volutionair, ge vestigt te Amfteldam, ingevolge behoorlyke Publicatie, drie dagen daar te vooren gedaan en aangeplakt, het Voor* burgfche Volk op de wettigde wyze opgeroepen; waar op het zelve zig begaf naar het Rechthuis, alwaar de Regeeringsleden, zo wel de onwettig aan- als afgeftelde ontboden waren; deeze van hunne posten ontflagen zynde, vergaderde het Volk in de Groote Kerk, en na het luiden der klokken, deedt de Burger Buyfer een treffelyke Aanfpraak aan het Volk, zeer pasfende op de voorige omftandigheden van Voorburg; deeze geëindigd zynde, wierden de volgende Burgers op de plegtigfte wyze met eene algemeene toejuiging, en zonder de minfte tegenspraak, tot provifioneele Municipaalen verkozen en aangefteld: Johan Anthony Scbiefbaan, Schout; Johannes Cuipers, de Oude, Joannes Schmaal, Kreyn van Rhyn, Alhèrtus Mens, Gerrit van Leutoen, Jan van der Lem , Paulus Straatman , Samuel Anthony Gertner, Secretaris.
„ Deeze gerequireerde aldaar verfcheenen zynde, werd deeze verkiezing nogmaals met een algemeen gejuich bekragtigd, en is dezelve "nieuw verkozen Municipaliteit, en corps, uit de Kerk naar het Rechthuis gegaan, en aldaar door het Committé Revolu> tionair behoorlyk geïnftalleerd en beëedigdj dit verrigt zynde, hebben dezelve, voorafga


JAARBOEKEN, Maart, >i795,
gegaan door een Corps Franfche Muziekan-' ten, en gevolgd van alle de Leden van dei Sociëteit, zig begeven naar het huis van den Burger Straatman, alwaar deeze dag van vreugde , door een regt guile en broederlyke maaltyd en gepaste vrolykheid wierdt ten einde gebragt. De Commandant Saudeur vereerde het gezelfchap met zyne tegenwoordigheid, en alles is in volmaakte rust afgeloopen.
NlCHTEVECHT.
„ Reeds op den 25 der jongstvergaande Maand, (gelyk men zich van deeze plaats uitliet,) hadt alhier de gelukkige Revolutie plaats gehad , geadfifteerd door twee Burgers, benoemd uit het Committé Revolutio» nair van Amfteldam.
„ De navolgende Burgers zyn tot provifioneele Volksreprefentanten aangefteld: M. van den Helm, en als Schout weder in zyn vorige eer herfteid, dewelke gedimitteerd was, zedert den jaare 1788, mits te Nichtevecht komende woonen; en by weigering van dien tot Schout benoemd J. P. Noyell; en rot verdere provifioneele Reprefentanten de volgende Burgers: Jacob Pol, Prefes; Christiaan Tres/eiaar, Jan Hend. Meulder, Dirk Louwerman en Pieter Wesmalder, en de Secretaris J. Dros, ontQagen zynde, nu door de provifioneele Volksreprefentanten op n euw in den Eed genomen zynde, weder in zyn vorige post herfteid."
Enk
/oort-
iURC»


NIEUWE NEDERLANDSCHSL
EnkhuiZen.
Enkhuizen.
Jaar op Jaar, bykans, hier te Lande, levert een of' ander blyk uit van de onbeflendigheid van het Nederlandsch klimaat: zodat verfchynzels , aan den Zomer eigen, in den Winter of vroege Lente vallen, en wederkeerig. Een merkwaardig voorbeeld hier van levert het volgende Extrael uit een Brief van Enkhuizen, den 17 Maart:
„ Gisteren namiddag van half 4 tot kwart over 4 uuren, hadden wy alhier een allergedugst onweêr van donder, blixem en hagel , zodanig als men zulks zelfs in de heetfte zomers maar zeldzaam ziet; de hagelfteenen, by die gelegenheid in een confiderable hoeveelheid gevallen, waren veelal zo groot als duiveneieren; fommige, die gewogen zyn, hadden de zwaarte van 3 agtfte loot, zynde een aanmerklyk gewigt; toen het weêr geëindigd was, waren dé ftraaten byna onbruikbaar, doch 'er zyn, zo ver bekend is, geen ongelukkeu gebeurd."
M e u e m b 1. 1 k.
Aangaande de Rcgeeringsverandering deezer Stad, geduurende deeze Maand, wierdt hét volgende berigt:
„ De Burgery deezer Stad, den 16 deezer plegtig in de Groote Kerk alhier zynde opgeroepen , tot het verkiezen van eene Maire, of Hoofdfchout, en zeven Scheepenen, is tot Maire of Hoofdfchout verkozen,


JAARBOEK ÉN, Maart, i7pj. 21S1
ttn , den Burger Cdrel Gerdeniër ; en tot Scheepenen, de Burgers Jacob op 't Landtt Pieter Mbens, Poikert Mors, JaCob Majereeuw. Hendrik Suoarebakker, Jacobus Mo* lenaer en Elias Knaven, van welke verkiezing behoorlyke kennisfe Zynde gegeven aan de provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland , is door dezelve de aanftelling van den Burger Carel Gerdeniër geapprobeerd.
PURAÏÈREISDÈ.
Ook hier gefchiedde, in 't midden deezer Maand, de aanftelling van eene nieuwe Municipaliteit, volgens het Plan, ftraks naa de Revolutie daarop beraamd. Men fth'reef van daar op den al deezer:
„De tyd van twee Maanden, vdor welken1 onze Provifioneele Municipaliteit aangefteld was, verftreken, en een behoorlyk Plan tot hec Verkiezen eener nieuwe gemaakt zynde, vergaderde de Opgeroepen Burgery, eergisteren in de GtooteKerk, en verkoos, by meerderheid yan ftemmen, tot haare Reprefentanten, om, indien een algemeene Conventie niet eerder hier omtrent fchikkingen maakt, tót ultimo April 1796, in bewind te blyven, devolgende 16 Burgets, te weten: J.Wormeti B. Peereboom, A. J. Menger, B. Suidema, P. Makkes, L. Stam, K. Scboorl, J. Veen^ A. Louwe , J. Peert, G. Notebos, S. van der Burg, A. Klinkert, J. G. Smit, L.Kramer en ƒ. M. Woltman.
Eeeeeeé H De
Medemblik;


si8a NIEUWE NEDERLANDSCHE
PURMERENDE.
De Burger K. Vhfcher werd als provifioneele Secretaris in dien post gecontinueerd.
„ Den volgenden dag werden tot Leden van het Committé van Juftitie verkozen, de Burgers G. Reyninck, K. van der Pol f J.Waardenburg, J. de Fllnes, P. Lamas. G. Steyn en R. van Vierhouten; zynde tot Maire aangefteld de Burger J. Gors van der Voren."
Beemster.
Niet vroeger dan in het begin deezer Maand wierdt, in dit Distrikt, de nieuwe orde der zaaken ingevoerd; blykende zulks uit het volgende berigt daar van, onder de dagteekening van den 3 deezer.
Voorleeden Saturdag wierden door een groot aantal Burgers, gecommitteerd tot 't in order brengen van 't werk van Vertegenwoordigers des Volks, in plaats van hunne Regenten, berigt gedaan, dat alles daar toe gereed was, en verzogt, de dag daar toe te bepaalen; waarop een Committé Revolutionair van vier Perfoonen benoemd wierdt, zynde de Burgers Jacob Hartog , Cornelis Gleinis, Dirk de Boer en Huybert Velfeboer. De dag wierdt bepaald op Dingsdag eerstvolgende, en 't Committé Revolutionair gelast, denBailliuw, Dykgraaf, Hoofdingelanden en Hoogheemraaden, by Misfive,teontflaan van hunne posten, gelyk dan ook is gefchiedt;en na dat alle de Burgers en Ingezetenen op gemelde bepaalde dag zyn opgeroepen, i* door 't Committé Revolutionair, geadfifteerd
met


JAARBÖEKÉNj Maart, 1795. 2183
met den Burger Adjudant-Generaal Hendrik Duyn, uit 't ligchaam der Burgery verkozen tot Reprefentanten , de Burgers Dirk de Boer, Comelis Gleinis , Willem Vet, Jan Nol, Huybert Velfeboer , Willem Out * Sybnut Pietersz. Wit, Riwert Piet ers, Jacob Hartog, Gerrit Beets, Jacob Beeis eri Symen Jacobsz. Groot; en is den Burger A. H.Duyvens als Secretaris gecontinueerd. Hebbende gemelde Reprefentanten en Secretaris zulks aangenomen, wélke, na dat Heil, Broederfchap en Burger - Vreede , door 't Committé Revolutionair was toegewenscht, door de Vaderlandfche Burgery alhier, als hunne wettige Vertegenwoordigers zyn erkend, terwyl de Leden van 't Committé Re* volutionair hunnen last, door de Vaderlandfche Burgery hen opgelegd, hiermede hebben geëindigd en in de fchoot der Burgery nedergelegd.
S c h a g e n.
Den 2 Maart. Na dat alhier op den 20 February jongstleden , door eene menigte Burgers, uittnaakende de Burger-Sociëteit, ten Zinfpreuk voerende Concordia Resparvé Crescunt, een Committé Revolutionair van zes Burgers namentlyk Johannes Putter Junior , Cornelis Barfmgerhorn, Pieter Honing • velt, Klaas Somerdyk, Klaas de Graaf en Pieter Vesting Junior, benevens den Burger Jan Groen, tot secretaris van het gemelde Committé aangefteld en gevolmagtigd was; wierdt het zelve op den 25 February daar' Eeeeeee 2 aan
Beem-
ster*
\


ai84 NIEUWE NEDER.LANDSCHE
Sc HAGEN.
aan volgende, door den Prefident, in de Ge* reformeerde Kerk alhier, na eene voorafgegaane en gepaste Aanfpraak aan de byeen vergaderde en ftemgeregtigde Burgers voorgedragen en genotificeerd, en door hunne ftilzwygende toeftemming het zelve volkomen geapprobeerd en goedgekeurd zynde, vervoegde zig het Committé op het Raadhuis en verklaarde aldaar, uit naam van 'c Volk , aan de Leden der Regeering, dat hun Beftuur en Gezag was geëindigd, verzoekende de Raadzaal te verlaaten, en tot den kring van hunne Medeburgers te keeren; het v/elk onmiddelyk daar op gefchied zynde, vervoegde het gemelde Committé Revolutionair zig vervolgens weder in de Kerk en ftelde aldaar (na eene gepaste Aanfpraak aan de byeen vergaderde menigte gedaan te hebben,) de navolgende 15 Perfoonen aan de daar onder ftemgerechtigde Burgers tot hunne provifioneele Reprefentanten voor, ten einde geduurende den tyd van a Maanden, of tot weder opzeggens toe,hetStedelyk bewind en beftuur op zig te neemen en hun te vertegenwoordigen ; namentlyk de Burgers Reyer Barfingerborn, Jan Oever, Pieter Westing, Gerrit Baas/en, Diderik Barfingerborn, Pieter Adriaansz de Vlies, Gualiberus Mattbceus, JJtrk Jongejan , Gerrit van Bentbem, Dirk Winkel, Jacob Denys, Ja" cob Kromhout . Lamme t Bes, Willem Roggeveen en Henedi&us Boden/laf; welk gedaan voorftel door eene ftilzwygende toeftemming , by de grooten meerderheid des Volks goedgekeurd zynde, wierden de-
zei-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2185
zelve door het voornoemde Committé Revolutionair, tot Leden van de Municipaliteit, in plaats van de vorige Regeering, geïnflalleerd; en daar na in handen van het gemelde Committé, ten overftaan van de byeen vergaderde Burgers, den Eed van getrouwheid afgelegd hebbende, zyn dezelve van daar onder het gejuich der menigte gefcheiden, en hebben daar op ook onmiddelyk posfesfie van de Raadzaal genomen , en vervolgens nog, dien zeiven dag, by meerderheid van Remmen, doch tevens met onderling genoegen verkozen en aangefteld: tot Maire den Burger Gualtherus Mattbaus; tot het Committé van Algemeen Welzyn Pieter Westing, Klaas Somerdyk en Cornelis, Barfingerborn; tot het Committé van Juftitie Reyer Barfingerborn, Jan Oever, Willem Hammis, Adriaan Bras, Gerrit Baasjen, Cornelis Bootsman en Johannes Putter Junior; benevens den Burger Diderik Barfingerborn tot Secretaris van beide de gemelde Committés. De Burger Cornelis Bootsman, den naastvolgende dag voor dien post bedankt hebbende , is zulks by de Municipaliteit voor Notificatie overgenomen, en daar na die zelve post, heden mor. gen, door hem wederom bereidwillig aangenomen zynde, is dezelve daar op door de Municipaliteit ook ©nmiddelyk geïnftalleerd en aangefteld.
Zaandam.
In meer dan één opzigt heeft de loflyke Maatfchappy, bekend onder de Zinfpreuk Eeeeeee 3 Tot
SC HAGEN.


ai86 NIEUWE NEDERLANDSCHB
ZAANDAM.
Tot Nut van V Algemeen, zints haare eerfte oprigting, zich verdienftelyk gemaakt. Al gaande weg verzaakt zy haar edel doelwit niet, werkzaam te zyn ten beste van minvermogende Nederlanders. Onze hoogagting^voor die heilzaame Stigting verbiedt ons, het menschlievend bedryf van een haarer Departementen te verzwygen. Het volgende berigt, onder de dagteekening van den 3 deezer, uit deeze Plaatze, zal ieder waaren Menfchen vriend, gedagtig aan den nood en kommer van veelen zyner Natuurgenooten, in die nypende dagen, de Maatfchappy in zyn hart doen zegenen, en om haaren bloei, eene biddende zucht ten hemel zenden.
„ In de laatstgehoudène Departemems-Vergadering van de Maatfchappy Tot Nut van 't Algemeen, alhier te Zaandam, werd het voorftel gedaan, om in den tegenwoordigen nood der behöeftigen, voor dezeiven eene algemeene Collecte te doen, en gerefolveerd, om dit voorftel, uit naam des Departements, over te brengen aan de Commisfarisfen der Burger-Sociëteiten te Oost-en Westzaandam, met verzoek, om het zelve voor te dragen aan hunne refpective Leden, en indien het door dezeiven werd toegeftemd, als dan de byzondere Municipaliteiten om haare toeftemming en medewerking te verzoeken; 't welk dus in 't werk geileld zynde, zyn hier aan de Oost- en Westzyde die Collecten gedaan , en is toen aan de Oostzyde verzameld f «535:6, en aan de Westzyde ƒ1662:5, $us te zamen ƒ 3197:11."


JAARBOEKEN, Maart, 1795. ai3?
T E X E L.
Onder de dagteekening van den 06 deezer, meldde men, van dit Eiland, het volgende, aangaande den oorfprong en de daarftelling der Omwentelinge.
De gelukkige omwending van zaaken in ons Vaderland, in de maand January laatstleden voorgevallen, heeft ook haaren gunftigen invloed over ons Eiland verfpreid.
Lang waren wy door 't menigvuldige y« ter Rhede leggende, van het vaste Land afgefcheiden, en wisten dus van den ftaat der zaaken niets af, toen wy op het onverwagtst op den 25 January de heuchelyke tyding ontvingen, dat onze Verlosfers reeds tot aan de Helder waren voort getrokken.
Eene algemeene vreugde verfpreidde zig alhier, en weldra wierdt de Vryheidsboom op alle de Dorpen van dit Eiland geplant; de Burgery verkoos uit het midden van haar eenige Reprefentanten, om voor hunne belangen te waken, zy waren de volgende Burgers:
Voor den Burg. Jan Bakker de Jonge, Jan Rey, Sybrand Keyfer, Dirk Meyersz. Boen, Gerrit Bakker, Jan Simonsz. Ran.
Voor den Hoorn. Jan Knaap , Pieter Albertsz. Kikkert, Cornelis Willemsz. Smit, Pieter Dirksz. Daalder.
Voor de Waal. Mertje Dogger , Jan Pietersz. Bakker, Gerrit Sluysman
Voor Oostereud. Willem Boon, Ary Dykszen, Leenden Pruyt, Klaas Brouwer.
Eeeeeee 4 Ou-
Pexel.


t»S8 NIEUWE NEDERLANDSCHEj
Texel
Oude Schild. Abraham Wentel, Jacob Veldhuys , Hendrik Burger, Comelis Pietersz. Bakker.
Koog. Jan Gerritsz. Spigt, Arte Dirksz* Eelman, Kors Jacobsz. Bakker.
De oude Regeering van Burgemeesteren en Scheepenen leide haare posten neder jn den fchoot der Burgery, en de Reprefentanten verkozen, op qualificatie van de Burgery, tot Burgemeesteren: Hendrik Dekker, Corn. Klaasz. Swart, Jacob Br eemer 9 Cornelis Hendriksz. Bakker; en tot Scheepenen : Gerrit Kooyman, Simon Bakker, Cornelis Jansz. Smit, Aris Sunderdorp, Jacob Vermeulen, Riem Dekker, Arien Spigt, tervvyl door de Burgery de Schout Mr. Com. Theod. Elout, verzogt wierdt deszelfs post provifioneel te willen blyven continueeren, en de Secretaris Cornelis Maronier, na alvoorens van zyn post te zyn gedimitteerd, wederom, uit het Volk, door meerderheid van Hemmen, als Secretaris verkozen wierdt.
Wy kunnen hier by niet afzyn om nog met genoegen te melden, dat de Franfche Krygsgevangene Officieren, welke zedert de maand November laatstleden, alhier hun verblyf gehouden hadden, in deeze onze vreugde niet, alleen hebben gedeeld , maar ook veel toegebragt tot behoud der goede ordre, rust en eensgezindheid onder de Burgery, en dat hun braave Commandant de Chef de Brigade Cantqgrelle, inzonderheid de Reprefentanten, met zyn goeden raad heeft geadfifteerd.


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2189
Van dien tyd af tot op dit oogenblik,' zyn de gemelde Reprefentanten yverig werkzaam geweest, ten meesten nutte van Texels Burgery; en op dat deeze ook zouden kunnen medewerken tot Heil van 't Algemeen, is befloten ook van hier Gedeputeerden te zenden, ter Vergadering der provifioneele Reprefentanten van *t Volk van Holland in 'sHage.
Tot ons leedwezen moeten wy hier aanmerken, dat onze Reprefentanten, op aanzoek der Burgery, den Burger Jan Simonsz. Ran van zynen post hebben moeten ontflaan, alzo dezelve door verfchillende gedragingen in deeze tyden, het vertrouwen der Burgery verbeurd hadt, in welks plaats wederom door de Burgery verkozen was de Burger Simon Jansz. Quast.
ZEELAND. Middelburg,
Wat ter Staatsvergaderinge van dit Gewest voorviel, geduurende deeze Maand, zullen wy vernaaien, eer wy, van het gebeurde in de byzondere Steden en Plaatzen, verflag doen.
Nopens de erkentenis van de Oppermagt des Volks, en de vernietiging van het JStadhouderfchap, met den aankleeve van dien, wierdt, op den 3 deezer, Rapport uitgebragt, ter Vergaderinge van de Provifioneele Reprefentanten des Volks van Zeeland, en ten zelfde tyde eene Refolutie Eeeeeee 5 ge«*.
ïexzs..


2T0ö NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
Rapport wegens de Oppermagtdes
Volks, enz.
i
!
] 1
genomen, bepaalende den nieuwen Titel, Motto en Jaarteekening der Vergaderinge; alles van den volgenden inhoud:
T\e Secretaris van 't Land heeft gerapporteerd
«it naam van Heeren Commisfarisfen, hebbende, ter voldoening aan Hun Edele Mogende Refolutie van den z5 February laatstleden, geëxamineerd de Misfive van Hun Hoog Mogende van den 16 te vooren, waar by kennis geven van de by Hoogstdezelve genomen Refolutie tot erkentenis der Oppermacht van het gantfche Volk van dit Gemeenebest, de Rechten van den Mensch en Burger, met vernietiging van het Ampt van Stadhouder, KapteinGeneraal en Admiraal, zo veel de Generaliteit betreft, enz.
Dat Heeren Commisfarisfen van advys waren geweest, dat zedert de orde van Regeering bïfinen deeze Republiek en Provincie , door de Stem des Volks en de Franfche Wapenen, als gedirigeerd tegen den Stadhouder en deszelfs aanhang, is veranderd, en by de Provifioneele Reprefentanten des Volks van Holland en an. dere Provinciën , gelyk mede by Hun Hoog Mogende reeds befloten is tot erkentenis van s Volks Oppermacht y de verklaaring der Rechten van den Mensen en Burger, en de vernietiging der fundien van Stadhouder , Kapteinjeneraal en Admiraal, 'er voor deeze Provin:ie, welke zig in dezelve fituatie als de andere Provinciën bevindt, geene redenen zyn om van iet algemeen fy?thema in deezen af te wyken, naar in tegendeel dezelve redenen een gelyk beluit vorderen.
Dat mitsdien L'eeren Commisfarisfen van ad~ rys waren , dat Hun Edel Mogende by een Provinciaal beflm't en Publicatie , al mede beloeren te erkennen de Oppermacht dés Volks an Zeeland, mitsgaders de Rechten van den
Mensch


JAARBOEKEN, Maart, 1795, 2191
Mensch en Burger, op den voer als zulks in het nabuurig Holland is gefchied, en daar by tevens casfeeren en vernietigen het ampt van Erf-Stadhouder, Kaptein-Generaal en Admiraal van deeze Provincie, en alle deszelfs funcKen en betrekkingen, waar van, by openbare Publicatie, de Ingezetenen zouden behooren te worden geïnformeerd , conform een concept, hier nevens gevoegd; alles onverminderd de nadere arrangementen, welke door de vernietiging der bovengemelde waardigheden, tot bewaaring der goede orde, zullen dienffig geoordeeld worden.
Terwyl al verder den Ontvanger. Generaal deezer Provincie , mitsgaders de Provinciaale Rekenkamer, by Extraét Refolutie zouden behooren te worden geïnformeerd van de vernietiging van 't ampt van Erf-Stadhouder, Kaptein-Generaal en Admiraal deezer Provincie; en mitsdien aangefchreeven om geene betaalingen ter zaake der voorfchreeven funélien of van eenige douceurs of penfioenen, aan de Familie des gewezen Stadhouders voortaan meer te voldoen of laaten valideeren.
Waarop gedelibereerd zynde, hebben alle de Leden zig met het voorenftaande Rapport eri de daar by overgelegde Concept Publicatie gecontormeerd , en is mitsdien goedgevonden en verftaan te erkennen, zo als gefchied by deeze; de Oppermacht des Volks van Zeeland mitsgaders de Rechten van den Mensch én den Burger, zo als die in de Provinciën van Gel. derland, Holland, Utrecht en Overysfel, bereids zyn aangenomen en erkend: voorts te casfeeren en. te vernietigen de ampten van, Erfstadhouder, Kaptein-Generaal en Admiraal deezer Provincie en alle deszelfs fundien en betrekkingen. En zal de voorfchreeven ConceptPublicatie, ten dien einde, worden gehouden voor gearrefteerd', voorts gedrukt, en by Mauve, verzonden aan de refpective Magiftraaten * der
Middelburg.
Rapport wegens de Op.
vermagt
des
Volks, ' ms.
i


Middeleuro.
Rappor
wegens
de Op-
permag,
des
Volks,
enz.
\
219a NIEUWE NEDERLANDSCHE
der Steden en Plaatfen, ten einde alomme, met zodanige plechtigheid, welke zy de gevoeglykfte en gefchiktfte zullen oordeelen, te worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar zulks gewoon is te gefchieden.
En is, by verdere deliberatie, goedgevonden en verftaan, de titel van Edele Mogende Heeren Staaten van Zeeland, welke deeze Vergadering tot hier toe heeft ge voert , als op de tegenwoordige tydsomftandigheden en begrippen minder toepasfelyk zynde, te veranderen in eene, welke voor, door het Volk gekozen, en in deszelrs naam het Land beftuurende, Regenten meer gefchikt is , en dienvolgens , dat deeze Vergadering zal dragen den titel van de Vergadering der Provifioneele Reprefentanten van het folk van Zeeland. Voorts, dat boven alle Placaaten, Publicatien, Ordonnantiën, Refoiutien, Brieven en alle andere publieke Aften deezer Vergadering zal worden gefteld: Gelykheid, Vryheid Broederfchap ; en eindelyk, dat achter het Jaartal, zal gevoegd worden : het eerfte Jaar (en zo vervolgens) der Bataaffche Vryheid.
En zal yan dit alles, by Éxtract deezer geheele Refolutie, aan de ordinaire Gedeputeerden deezer Provincie ter Generaliteit worden kennis gegeven, ten einde daar van ter Vergadering van Hun Hoog Mogende opening te doen; met verdere aanfehryving, om, namens de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Zeeland zig te eonformeeren met Hunner Hoog Mogende Refolutie van den 16 laatstleden, waar by erkend worden de Oppermacht des Volks en de Rechten van den Mensch en den Burger, met vernietiging van het Stadhouder-, Kaptein-Generaal- en Admiraalfchap, zo veel de Unie betreft.
De Publicatie, in dit Rapport vermeld, was gefteld in de volgende bewoordingen.
GE-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2193
GELYKHEID. VRYHEID. BROEDERSCHAP.
T\e Provifioneele Reprefentanten des Volks ■L/ van Zeeland, allen den geenen, die deeze zullen zien of hooren leezen, falut! doen te weten: dat, na het fluiten der Capitulatie op den 3 der voorige Maand, tusfchen de Gecommitteerden deezer Provincie en den Franfchen Generaal Michaud, by ons ten volgenden dage aangenomen en geapprobeerd, en by welke Capitulatie gerefereerd is tot de Proclamatie, door de Reprefentanten der Franfche Natie, den ai January deezes Jaars uitgegeven, en dicteerende onder anderen: dat het Bataaffche Volk, gebruik maakende van zyne Souverainiteit, alleen de wyze van deszelfs Gouvernement zal mogen veranderen of matigen, binnen alle de refpeclive Steden deezer Provincie, aanmerkelyke veranderingen in het beftuur door het Volk gemaakt zyn , en daar door aanleiding gegeven tot veele gewigtige befluiten ter bevestiging of herftel der Vryheid en Rechten des Volks.
En daar wy overtuigd zyn, dat het vertrouwen der Ingezetenen en vooral het zelve wel te verdienen, het grootfte voorrecht is van hen, die de moeilyke taak van het publiek beftuur is opgedragen ; hebben wy gemeend, in naarvolging van andere Provinciën en ter gerustftelling van hen , by wien zedert de veranderde orde van zaaken, eenige vrees of wantrouwen mogt zyn overgebleven, eene opentlyke verklaaring te moeten doen van de gronden, waar op onze daaden en handelingen zullen berusten.
Vooraf erkennen wy, dat wy volkomen over» tuigd zyn, dat de Macht, welke ons toevertrouwd is, alleenlyk berust, en dat wy die ook alleen hebben ontvangen van de vrye keuze onzer Medeburgeren : dat geen Oppergezag by ons, maar dat de eigenlyke Souverainiteit by
het
Middelburg.
Public, omtrent de vernietigingvan het Stadhouderfchap,enz.


Middelburg.
Public, omtrent de ver nietigingyan liet Stadhouderfchap,enz. ■
3iQ4 NIEUWE NEDERLANDFCHE
het Volk is berustende, en wel zodanig, dat het Volk de uitoeffening van het zelve aan zyne Vertegenwoordigers kan toevertrouwen, doch zonder het zelve ooit te kunnen vervreemden: de Rechten van den Mensch en van den Burger eerbiedigen wy, en zullen dus gaarne medewerken om 's Lands beftuur naar de onwrikbaare regels daar van in' te richten; en wy fchroomen niet, om inmiddels voor ons gevoelen by deezen te verklaaren, dat wy dienaangaande hoofdzaakelyk inftemmen met alle de gronden door de Provifioneele Reprefentanten des Volks van Holland en eenige andere Provinciën, bereids aan den dag gelegd.
Wanneer wy nu met deeze gronden in vergelyking brengen de voormaals plaats gehad hebbende orde van zaaken, ontveinzen wy nie$ eenè zeer groote afwyking daar van te befpeuren, daar de Perfoonen, die te vooren de Vergadering van Zeeland hebben uitgemaakt, nooit door hunne Medeburgeren ^ot derzelver Vertegenwoordigers waren verkozen, en dat dus dat Staatsbeftuur, als_ geheel Itrydende met de Rechten van den Mensch en van den Burger, niet kon beftaan.
Wy hebben ook om deeze en andere redenen, voor zo veel nood, verklaard voor vernietigd den Eed op de zogenaamde Conftitutie en Reeeeringsform van den 15 Mei 1788, blykens onze Publicatie van den 26 February laatstleden.
Den ftaat en qualiteit van Eerfie Edele van ZeeJand, met alle deszelfs gevolgen en aankleve , hebben wy gecasfeerd en vernietigd, als niet alleen wederrechtelyk ingevoerd, bevestigd, en 'en Jaare 1788 erfelyk gemaakt, maar ook ftrydende met de Rechten van den Mensch en Burger.
Op dezelve gronden, gelyk mede in naarvolging van de andere - Provinciën , Gelderland,
Hol-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. ai95
Holiand, Utrecht en Overysfel, hebben wy gemeend de functien van Erf-Stadhouder, KapteinGeneraal en Admiraal, met de gevolgen en aankleve van dien, te moeten vernietigen en buiten effect treilen, zo als wy doen by deezen
De crimineele Vonnisfen, ten Jaare 1787 'en zedert dien tyd gewezen, mitsgaders alle'zogenaamde politieke uitzettingen ter zaake van het Patriottismus , fpeciaal het Vonnis van Scheepenen der Stad Middelbvrg, tegen den Burger Lucas van Steveninck, hebben wy gecasfeerd en vernietigd, zo als wy doen by dee zen ; wordende alleenlyk daar van uitgezonderd de perfoonen, die zig onder voorwendzel yan Burgertwisten, aan altyd ftrafwaardige misdaaden hebben fchuldig gemaakt. Terwyl wy een iegelyk, die uit voorfchreeven hoofde, eenig Vonnis ten zynen laste mogt hebben, uitnodigen om tot zyne voorige woonplaats, beroep en tamilie weder te keeren, om alzo ter bevordering der belangens naar zyn vermogen te kunnen medewerken.
Eindelyk vermaanen wy een ieder, van welken ftand of conditie hy zy, om met aflegging van alle haat en partyfchappen, in zynen kring, zig daar op toe te leggen, dat het algemeen belang des Vaderlands bevorderd worde ten einde het herftel van deszelfs welvaart, onder den Goddelyken zegen, dien wy eerbiedig inroepen, met grond te mogen te mogen yerwagten tn op dat niemand hier van onkundig blyve zaï deeze alomme worden gepubliceerd en geageerd, daar zulks gewoon is te gefchieden
Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergadering van de Provifioneele Reprefentanten vau 't Volk van Zeeland. In 't Hof aldaar, te Middelburg,
% hfsi?95i het eerfie 9aar *r Bataaf-
{Onder flond,) Ter Ordonnantie van de dezeiven, <Was geteckend,) W. A. DE BE VEREN.
Pro-
Mi 0»
DELBURG.:;-
Public, ■omtrent de vernietigingvan het Stadhouderschap , enz.


4iö6 NIEUWE NEDERLANDSCHÉ
Middelburg.
Provifioneele R.eprefentanten, ten zelfden dage, in aanmerking hebbende genomen, dat door de zo evengemelde Pvefolutie, veele zaaken komen te vervallen, of eene nieii■ we orde vereisfchen, hébben nog goedgevonden en verftaan, dat in een Commisforiaal Befogne zal worden onderzogt, welk Formulier men zal vastftellen, om in de Kerken , in plaats van hec tegenwoordige , te bidden ; als mede , naar welk Formulier voortaan in de Steden, Plaatfen en Dorpen, de Vierfchaar gefpannen, en het Vonnis zal uitgefproken worden; en welke verdere arrangementen, fpeciaal ten aanzien der Militie, uit de voorfchreeven vernietiging van het Kaptein- , Generaal- ert Admiraalfchap zullen proflueeren; alles op Rapport aan deeze Vergadering.
Elders hebben wy verhaald (zie hl. 1157) hoe de Raadpenfionaris Mr. IV. A. van Cit* ters, om redenen, hem daar toe beweegende, te raade was geworden, zynen pofct neder te leggen. Daarop lloeg het volgende Rapport, op den 3 deezer, nopens het verkenen van dimisfie, aan gemelden Raadpenfionaris, uitgebragt.
pje Secretaris van 't Land heeft gerapporteerd, in naam van Heeren Commisfarisfen, ter voldoening aan Hun Edel Mogende Refolutie van den 27 February laatstleden, geëxamineerd hebbende, of en in hoe verre de wyze , op welke de Raadpenfionaris ten evengemeldeii dage, deszelfs ampt heeft nedergelègd, overeenkornftig zy met den aart en Indructie van het voorfchreeven ampt, als mede met de Refoiutien, by Hun Edele Mogende ten dien opzigte
ge-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2197
genomen, en hoedanige Refolutie dienvolgens daar op by Hoogstdezeive zoude behooren te vallen; dat Heeren Commisfarisfen, nader ingezien hebbende de Aanfpraak óf Declaratoir, door den Raadpenfionaris op voorfchreeven 27 February ter Staats-Vergadering voorgeleezen, waar na dezelve, zonder het befluit van Hun Edel Mogende daar op af te wagten, zig dade-; lyk uit de Vergadering hadt geabfenteerd, van oordeel zouden zyn , dat Hun Edel Mogende by Refolutie zouden kunnen verklaaren: dat Hoogstdezeive, zonder zig voor als nog uit te; laaten nopens onderfcheidene zeer bedenkelyke uitdrukkingen, waar van de gewezen Raadpen-. fionaris Mr. mihem Aarnout yan Citters, byl zyne gedaane Aanfpraak, ter gelegenheid, dat dezelve zynen Post op den 27 February laatstleden heeft nedergelegd, zig heeft goedgevonden te bedienen, geenzints aan hem Raadpenfionaris de bevoegdheid kunnen toekennen, om (gelyk hy zig by zyne voornoemde Aanfpraak heeft uitgedrukt,) dadelyk zyn om/lag te neemen, en zyn Ampt neder te leggen; nog ook, dat hy Raadpenfionaris de vryheid hadt, om , zonder het goedvinden van Hun Edel Mogende dienaangaande af te wagten, zig immediaat van de Vergadering en deliberatien Hunner Edel Mogende te onttrekken.
Dar integendeel ieder publiek Amptenaar, en m 't byzonder een Minister van Staat, volgens den aart der zaak, en het confiant gebruik ontegenzeggelyk verpligt is, om, ingevalle hy verlangd van zynen post te wezen ontflagen op eene decente wyze zyn ontllag te verzoe? ken, zonder zig, voor het verJeenen van zodanig ontflag, aan de waarneeming van zyn ampt te mogen onttrekken , als waar door zodanig Minister niet alleen den eerbied, welke hyaande Heeren Staaten verfchuldigd is, geenzints zoude in acht neemen, maar ook tot de grootfte wanFffffff or_
Middelburg.
Rapport
rakende
ie D i-
nisfie
i>an den
Raad-
lenfio-
tarts
tfr. W.
\. van
bitters.


siq8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Mid- '
del- ! burg.
Rapport rakende de Dirnisfievan den RaadpenfionarisMr. W: A. van Citters.
>rdens in 't beftuur van zaaken , gelegenheid
reven.
' Dat even deeze verplichting uit de Refolu:ie, door de Heeren Staaten op den 24 April [788, by de aanfteiling van den Raadpenfiona•is genomen, en waar op dezelve zyn gehoa? ien gedrag fchynt te'willen gronden, ten duitelykllen Hykbaar is; als zynde by die Refolutie onder anderen uitdrukkelyk bepaald, dat, ingevalle de Raadpenfionaris, om gewigtige redenen , mogt goedvinden zig te retireeren, hy lanftonds zyne dimisfie zal erlangen; door welje uitdrukkingen Hun Edel Mogende ontegenzejgelyk hebben gemanifesteerd, Hoogstderzelver wil te zyn, dat de Raadpenfionaris, in het iv'engemelde geval, de Heeren Staaten zonde in ftaat ftellen, niet alleen om vóór het verleelen van zyn ontllag, het gewigt der redenen syner gevraagde, en in dit geval toegezegde holorabele en profitabele dimisfie te kunnen bejordeekn, maar ook om hem zodanige dimisfie :e doen erlangen; welke bewoording per Je een voorafgaand verzoek , maar geenzints de bevoegdheid tot eene willekeurige ontfiagneeninq influit.
Dat Hun Edel Mogende om deeze en andere redenen, het ampt van Raadpenfionaris deezer Provincie verklaaren vacant , zonder dat de voornoemde Mr. IViÜiem Aarnout van Citters. ook Ipeciaal uit hoofde van' deszelfs gedrag, in deezen gehouden, kan geoordeeld werden, te verfeeren in de termen der Staats-Refolutie van den 24 April des Jaars 1788, nog ook dienvolgens bevoegd te zyn tot eenige aanfpraak op de toezeggingen, by de even gedagte Refolutie, aaderzints aan denzelven gedaan. ' Waarop gedelibereerd zynde, hebben alle de Leden zig met het voorenftaande Rapport geconformeerd , uitgezonderd alleen die van Tholen, ïls zynde op hetzelve, voor als nog, niet gelast.


JAARBOEKEN, Maart. 1795. 4199
De Secretaris van 't J^and, ten zelfden da-: ge door de Leden verzogt zynde , den post 1 van Raadpenfionaris by provifie te willen] blyven waarneemen, tot dat deswegens by deeze Vergadering nader zoude wezen gedisponeerd, heeft hy Secretaris gezegt, dat hy veele, en gegronde redenen zoude kunnen bybrengen, om verfchoond te worden van een post, waar van hy, vooral by de tegenwoordige tydsomftandigheden , al het gewigt gevoelde; dan, dat hy, hier ovet ernltig gedagt hebbende , geen vryheid in zyn geweten gevonden hadt, Om zig in dit tydftip aan den dienst van zyn dierbaar Vaderland te onttrekken; dat hy dierhalven de commisfie, door deeze Vergadering hem opgedragen, provifioneel zoude aanvaarden; in hoop en vertrouwen, dat God, die hem, in den weg zyner aanbiddelyke Voorzienig' heid, tot deezen post riep, hem daar toé zoude in ftaat ftellen; dat hy intusfchen de indulgentie der Leden op het eerbiedigst folliciteerende, alles wat in zyn vermogen was; zoude tragten aan te wenden om zig het vertrouwen, het geert dezelve in hem welgeliefde te ftellen, en waar aan hy niet köndé noch wilde ontveinzen ten hoogften gevoelig te zyn, niet onwaardig te maaken.
Op den meergenoemden 3 deezer Maand wierdc befloten, goedgevonden en verftaan, te verzoeken en te committeeren de Burgers Mr. lionifacius Mathias Pous, Mr. Itnan Caui Mr. Leonard Conllantyn van Sonsbecck, Mr. Nicolaas Cornelis Lambrecëtfen, eri Mr. Cornelis Gerrit Byleveld, en zulks op deri Fffffff 2 voet
Vftbs
)£el-
surc;


22oo NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
i
i
voet eener ordinaire Staats-Coramisfie, met magt om den een' den anderen te vervangen, ten einde zig naar 'sHage te begeven, om namens de Vergadering der Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Zeeland, in onderhandeling te treden met de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland j of welke zy daar toe zouden goedvinden te committeeren, tot het maaken en concerteeren van eenige fchikkingen , zo betrekkelyk den omloop der Franfche Asfignaten, als verfcheiden andere poincïen van esfentie, uit de tegenwoordige gefteldheid van zaaken in de Republiek proflueerende, en de gemeene belangen van beide Provinciën betreffende: mitsgaders ook met de Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, en de Reprefentanten van de Franfche Natie zig in 'sHage bevindende.
Eindelyk deeden nog , in deeze zelfde drukke Vergadering, de Afgevaardigden der Stad Zierïkzee twee Propofitien ; de eerfte betrof den Vrydom van Recognitie voor alle Amptenaaren; de andere , het uitvaardi. gen van een Verbod, dat de Leden van het voorgaande Beftuur zich niet zouden mogen ibfenteeren, zonder voorafgegaane fpeciaale permisfie; zynde deeze Propofitien vervat in de volgende bewoordingen:
r\e Gedeputeerden van Zierikzee, hebben uit ~f naam en op fpeciaalen last van derzelver Committenten, aan de Vergadering voorgedragen en in coniideratie gegeven:
i. Om aile de tegenwoordige aangeftelde, en ian te ftellen Leden van Regeering en haare
Mi-


JAARBOEKEN, Maart j 1795* n'ioï
Ministers, als zynde alles provifioneel, te ont heffen van de ordinaris Amptgelden aan de Provincie, en teffens te infteeren, dat in een Commisforiaal Befogne worde onderzogt , in hoe yerre de gefalarieerde tót een equivalent aan de Provincie, iets van hunne traftementen zouden behooren te geven, het zy eenige percenten vari de Revenues of andere convenable uitkeering.
2. Dat ten eerften , van wegens de Staaten van den Lande, by Publicatie zal worden verboden, dat niemand, hy zy wie hy zy, die in eenig, zo Provinciaal als Stedelyk bewind bevoreris is geweest, en als nu door de VolkSftem niet öp nieuws tot Reprefentant is verkozen, zig provifioneel zal vermogen te abfenteeren of te vertrekken buiten het Eiland, waar in hy woont, zonder fpeciaal confent van de refpective Regeeririgert : dat voorts alle Schippers j Voerlieden en andere diergelyke lieden; zullen worden verboden iemand te vervoeren zonder het voorengemelde fchriftelyk confent i op pcene, dat dé overtreders, na exigentie van zaaken, zelfs aan den lyve, zullen worden geftraft. Dat wyders niemand van die gewezen Amptenaaren, eenige Goederen of Effecten 4 dié hun toebehooren, zullen mogen wegzenden, of door hunne familien laaten doen of helpen doen^i houdelyk zullen gehouden worden voor een Voorneemén te hebben gehad tot verraad van déri Lande.
Nóg zittende de Vergadering viel, öpdié Propofitien, het volgende Befluit:
gedelibereerd zynde op de beide Propofitien ^J door die van Zierikzee ter Vergadering ge^ daan, is, ten aanzien van de eer/te, goedgevon* den en verftaan, dezelve te renvoyeeren aan een Commisforiaal Befogné, op rapport aan deeze Vergadering; hebbende, niet te mini de overige Ff fff ff 3 h&
Uia*
DELBURG.
Propofitic rad-; kende dé Recognitiënen de Leden van het Oud BeZ (iuun


2202 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
Refolutie op dt Propofitien var. Zierikzee*
Leden daar van copie -verzogt, om in den haaren breeder te communiceeren.
Doch, met opzigt tot de tweede , hebben die van Middelburg zig daar mede wel geconformeerd, maar tevens gezegd van begrip te zyn, dat de claufule van fpeciaa! confent van de Regeering, ook behoorde te worden betrekkelyk gemaakt tot de goederen van zodanigen.
. Gevende die van Goes, fchoon zig anderzints insgelyks conformeerende met het voorfchreeven tweede Lid, daar by in confideratie, of de refpeclive Regeeringen der Steden zig door het verleenen van dusdanig confent, ook zouden refponfabel ftellen , en voor hoe iang dit verbod plaats zou hebben.
En verzoekende die van Tholen en Veere copie , om te brengen ter kennis en deliberatie hiyiner Committenten. Terwyl die van Vlisfingen begeerden, dat men aan voorfchreeven Perfoonen veel eer behoorde te verbieden de alienatie hunner vaste goederen.
Alle welke Advifen gehoord, en door den Secretaris van 't Land geremarqueerd zynde, dat van de fecretesfe deezer deliberatien al het effect der gedaane Propofitie zoude afhangen, hebben alle de Leden aangenomen op dit poinct de vereischte geheimhouding te zullen in acht neemen.
Niet in den fmaak van veele Zeeuwen viel de onlangs ingevoerde nieuwe Orde van Zaaken, met naame wat de Regeeringsbeftelling ten platten Lande betrof. Dit bleek onder anderen , uit een Request van Schout en Scheepenen van 'sHeer Hendriks Kinderen, waar by zy zich beklaagden over ftoornis in de uitoeffening van de Oppermagt der Ingezetenen van voorfchreeven Parochie, by de verkiezing hunner Reprefentanten. Het Request,


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2203
quest, ingeleverd op den 9 deezer, 'twelkMmthans niet afgedaan, maar gefield wierdt in delhanden van Provifioneele Reprefentanten van burg. Goes, was van den volgenden inhoud:
Aan de PROVISIONEELE REPRESENTANTEN des VOLKS van ZEELAND.
roeven de Ondergefchreevenen zeer eerbiedig te kennen, dat de In- en Opgezetenen van den Dorpe en Parochie van 's Heer Hendriks Kinderen in den Eilande van Zuid - Beveland, gebruik maakende van het thans erkende Recht des Volks, gelyk te vooren reeds door verfcheiden hunner nabuuren was gedaan, om in hunne burgerlyke Regeering en Beltuur zodanige veranderingen te maaken, als tot vodrftand en bevordering van het algemeene welzyn, nodig en dienftig zouden vinden, dienvolgens op den 4 deezer Maand, alle de perfoonen welke tot dien dag toe hadden uitgemaakt het Gerecht otte Collegie van Wette van voorfchreeven Dorpe en Parochie, van hunne refpedive posten hebben gedimitteerd en ontflagen, en in derzelver plaats tot hunne Provifioneele Reprefentanten benoemd, aangefteld en behoorlyk in Eed genomen, den eerst Ondergeteekenden als Schout, de tweede, derde en vierde Ondergeteekenden als Scheepenen, en den vyfden Ondergeteekenden als Secretaris, blykens Aéte daar van door voorzeiden In- en Opgezetenen gedaan, opmaaken en onderteekend; van den volgenden inhoud:
Wy onder/geteekenden Burgers van '3 Heer Hendriks Kinderen , alhier byeen vergaderd, verklaaren by deezen, op het voorbeeld van andere onzer nabuuren , onze oude Regeeringe bedankt te hebben, en tot onze Provifioneele Fffffff4 Re-
Request van die van 's Heer HendriksKinderen,


Middelburg.
Reques van di van 's Heer HendriksKinde ren.
VRIEN-
1204 NIÉUWE NÉDERLANDSCHE
Reprefentanten verkozen, deeze onderftaandé Burgers:
Tot Schout Maarten Vermerris; tot Scheepenen Janis Kuzee, Willem Gyzel, Cornelis Coj>t niets j tot Secretaris P. Joh. Egter.
(JVas geteekend,)
JAN ZWEEDYK. ADRIAAN BLOMME.
JAC. NO0TEBO0M. KRYN VERSPRILJAN SCHIPPER. LE.
ARIAAN MURRE. MATYS MURRE.
SERVAASVERBIST. GEERAARD FIWILLEM VER- LIERS.
SP RILLE. ANDRIES du BOIS.
KLAAS WESTHOE- WILLüM VERMER-
VE. RIS.
WILLEM BLOC- ADRIAAN JANSE
KAEllS, Chirurgyn. HONDERT.
DINGENIS VER- A. D. M. VERMER-
MERRIS. RIS.
Den 4 Maart 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
Dat men gemelde In- en Öpgezetenen by het maaken van voorfchreeven verandering in hun burgerlyk Beftuur, wel op het zelve tydftip heeft willen be.egenen, met een gantsch informeel en onbeftaanbaar protest daar tegen, het welk door de Bode Van het vorige Beftuur of Gerecht van voornoemden Dorpe en Parochie, in de toenmajige Vergaderinge der gemelde Inen Opgezetenen moest worden gedaan, volgens een voorfchrift met potlood; en, zo de ondergefchreevenen zig niet grovelyk bedriegen, met de kennelyke hand van den gewezen en nu méde gedimitteerden Schout en Secretaris vaii voorfchreeven Dorpe en Parochie, A. van Til" burg Mz.t van inhoud als volgt:


JAARBOEKEN, Maart, 1795, 2205
VRIENDEN en BURGERS I
„ Ik protefleer uit naam van de Ambachts„ vrouwe, tegen al het geene uw met opzigt ,, tot de Wet zult verrigten, en heb ordre dit „ Volk te zeggen, zo zy eenige verandering in „ Regeering begeeren , gy uw kund begeven
by de Heer Tilburgh, die uw genoegen ge-
ven zaL"
Doch dat voorfchreeven Bode, heeft onderlaaten het opgemelde Protest effectivelyk te doen, en de meergemelde In- en Opgezetenen ook hebben gemeent, uit hoofde van hun voorfchreeven thans algemeen erkende en geheel onbetwistbaar recht, zig het voorfchreeven zo informeel als onbeftaanbaar Protest, al ware het zelve effeélivelyk gedaan geworden, in allen gevalle, niet te kunnen of mogen aantrekken, of zig daar door eenigzints te laaten ophouden, en veel min wederhouden in het dadelyk maaken van de, na hunne gedagten, thans volftrekt nodige veranderinge in hunne burgerlyke Regeeringe en Beftuur.
Dat vervolgens ook wel de Scheepenen van het vorige Gerecht of Collegie van Wette van voorfchreeven Dorpe en Parochie, hunne dimisfie en ontflag hebben aangenomen by eene Misfive , geaddresfeerd aan de vergaderde Inen Opgezetenen van gemelde Dorp en Parochie, doch dat des alles niettegenftaande, voornoemde A. van Ttlburgh Mz., verder en tot hier toe heeft kunnen goedvinden, om niet alleen de gemelde Scheepenen aan te raaden en ordonneeren, hunne funclien te blyven waarneemen als voorheen, maar ook met dezelve te blyven vergaderen, en alle officien van een Dorps- of Parochiaal Gerecht te blyven executeeren en waarneemen, als onder anderen het opneemen der onlangs geordonneerde opneeminge van de voorhanden zynde Graanen en andere Veldvrugten, en boven dien, aan den Franfchen Commandant op voorfchreeven Dorp en Parochie, expresfelyk te ordonneeren, het vorige en thans
ont-
MIDdelburg.
Request van dit van 's Heer Hendriks 1 Kind&» ren.


Middelburg.
Regaeti yan die yan 's Heer HendriksKinderen.
sso6" NIEUWE NEDERLANDSCHE
ontflagen Gerecht of Collegie van Wette van gemelde Dorp en Parochie, te blyven erkennen, en zig aan het zelve altoos en in allen gevalle te addresfeeren, zo hy ietwes mogte benodigd hebben.
Dat voorfchreeven Franfche Commandant daarop provifioneel wel heeft geantwoord geen ander Gerecht of Collegie van Wette der meergemelde plaats te kunnen erkennen , dan het geen door de In- en Opgezetenen van dien verkozen was , doch dat buiten dien, in deezen gevalle, eene fpeciaale ordre en voorzieninge van de Provifioneele Reprefentanten des Volks van Zeeland, buiten allen twyffel nodig is, tert einde het Volk of de Burgery, niet alleen van het Dorp en de Parochie van voorfchreeven 's Heer Hendriks Kinderen, maar ook van alle andere Burgerlyke Maatfchappyen binnen deeze Provincie, in hun vry en ongeftoord recht van Oppergezag, ten opzigte van hunne Burgerlyke Regeeringe en Beftuur en de uitoeffening van dien, geheel onverhinderd en ongeftoord mogen zyn en blyven.
Weshalven de Ondergeteekende de vryheid neemen, zig by deezen te addresfeeren aan de Provifioneele Reprefentanten des Volks van Zeeland, met zeer eerbiedig verzoek, om ler zaake voorfchreeven zodanige ordre te ftellen en voorzieningè te doen als dezelve zullen bevinden te behooren.
Verzoekende te gelyk, vermits de presfance der zaak, hier op dispofitie, zonder refumptie* (Onder fiond,) 't Welk doende, (Was get eekend,) MAARTEN VERMERRIS, Schout. Zo voor zig zeiven als voor Scheepenen. JAN1S KUZüE. WILLEM GYZEL. CORNELIS COPMELS. Thans zig wederom van hier naar huil beseven hebbende.
• P. J. EGTER * Secretaris, Tert


JAARBOEKEN, Maart, 1795, 2207
Ten zelfden dage wierdt ter Vergaderinge ingebragt, en met eenige veranderinge vastgefteld eene Inftrucfie voor de extraordinaire Gedeputeerden in 'sHage, beftaande uit de volgende Artikelen.
1. 'jr'w zullen eerst en voornamelyk zig ver^ voegen by de Vergadering van Hol-
land, dezelve, wegens de Provifioneele Reprefentanten des Volks van Zeeland, geluk wenfchen met de heuchlyke ommekeer van zaaken, door het edelmoedig gedrag der Franfche Natie, en het gepast gebruik dat het Volk van zyne thans erkende magt gemaakt heeft.
2. Zy zullen aan dezelve openleggen het voorgevallene in de refpe&ive Steden van Zeeland, zedert de Capitulatie met den Franfchen Generaal Michaud, en hoe, in alle dezelve , eene notabele verandering in het beftuur van zaaken is voorgevallen ; de Refoiutien daar op by de Reprefentanten genomen, zo tot vernietiging van den Eed op de zogenaamde Conltitutie, de casfatie van de ftaat en qualiteit van Eerften Edele, de vernietiging der funftie van Erffladhouder, Kaptein en Admiraal Generaal van Zeeland, met de gevolgen en aankleven van dien, als voornamelyk de verklaaring der Rechten van den Mensch- en Burger, als de grond van hun beftuur.
3. Zy zullen die van Holland verzekering geven van het verlangen der Volks-Reprefentanten van Zeeland, om met dezelve te arbeiden, aan de bevordering van het gemeenfchappelyk geluk, langs zodanige wegen en middelen als onderling kunnen worden geconcerteerd.
4. Zy zullen mitsdien zig toeleggen om de bedoelingen der Bondgenooten, byzonder van Zeelands oudlten Bondgenoot te verneemen, aangaande de form van beftuur, het ontwerp
daar
Middelburg.
Inftructie voor de Gedeputeerden in 's Hage.


aao8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
Inflruc-
tic voor de Gedeputeerden in 'sHage.
daar van onderling te beraamen, te onderzoeken, en, zo veel des noods, te debatteeren, mits nogthans niets ter conclufie brengende, als na dat hec zelve binnen deeze Provincie, na behooren zal zyn geëxamineerd en geagreëerd.
5. Zy zullen insgelyks treden in overleg, aangaande den ftaat der Vredes-Negotiatien met Frankryk, de erkentenis der onafhanglykheid deezer Republiek, de restitutie der geocenpeerde Generaliteits Landen , Steden en Plaatfen van dien, met derzelver Arfenaalen en Magazynen, en voor alles, aangaande de circulatie der Franfche Asfignaten, als mede omtrent de middelen om dezelve te doen uitwisfelen tegen numerair.
6. Zy zullen zig informeeren, aangaande de ontzetting en aanftelling van Politicque en Juftitieele Amptenaaren, die hunne Commisfie van deeze Provincie hielden, en zo veel des noods, vigileeren, voor de handhaving van 't geen in deezen billyk zoude zyn.
7. Zy zullen zig mede informeeren nopens Jen aart der Commisfie in Holland geftrekt, op den Expediteur-Generaal Van Beem, en in allen gevalle tragten te effectueeren, dat uit deeze Provincie geene noodwendigheden gehaald worden, uit hoofde van gebrek daar zelfs plaat* hebbende.
8. Zy zullen zig mede vervoegen, by Hun Hoog Mogende de Algemeene Staaten, en zig aldaar gedragen zo als hier vooren Art. 1,2. en 3, ten aanzien van Holland is gezegd.
9. Nog zullen zy zig vervoegen by de Burgers Reprefentanten der Franfche Natie, en aan den Franfchen Generaal en Chef Pichegru, in 'sHage refideerende, dezelve namens de Reprefentanten van het Volk van Zeeland verzekerende, met hoe veel leedwezen dezelve, door de ongewoone ftrengheid van den Winter als anders, tot heden zyn verhinderd geweest, om,
door


JAARBOEKEN, Maart. 1795. 2209
door eene plegtige Commisfie, een openbaar bewys van derzelver erkentenis af te leggen, voor de edelmoedige wyze, op welke de Franfche Natie, den weg heeft willen baanen, tot de herftelling der Vryheid des Nederlandfchen Volks; dezelve kortlyk te informeeren van de gedenkwaardige verandering in het beftuur deezer Provincie, door de ftem des vryen Volks gemaakt, onderfteund door de Broederfchap der Franfchen, en van de merkwaardige befluiten daar op genomen , hier voren Art. 1, 2 en 3 aangehaald, met verdere betuiging, dat die van Zeeland hartelyk verlangen mede te werken, tot het fluiten eener plegtige Alliantie met het Franfche Volk, ter handhaving en bevordering van beider Vryheden, Politieke en Commercieele belangens. En verder tragten te doen zien het bedenkelyke, dat voor de veiligheid van deeze Provincie gelegen is, in het Hechten van de Frontierfteden aldaar , zo wel als het fchadelyke in het ruïneeren van de publieke Gebouwen in dezelve, en op grond daar van infteeren dat met beide, immers by provifie, worden gefupercedeerd.
10. Zy zullen by de Reprefentanten des Franfchen Volks ook aandringen, op de terug gave van Staats-Vlaanderen, en fpeciaal, zo veel 't Committimus aangaat, op het utile dominium daar van , ten behoeve van Zeeland , op den ouden voet.
11. Zy zullen al verder aandringen op de handhaving der gefloten Capitulatie met den Franfchen Generaal Michaud, fpeciaal zo veel aangaat het niet doen van Requifitien, en het niet door dwang invoeren van Asfignaten, en voorts op laatstgemelde poincf overleggen de meest gefchikte middelen, om zo wel de Provinciaale Kas, als die der byzondere Ingezetenen, daar van te ontlasten.
12. Zy zullen op de meest krachtige wyze jnfteeren, dat de Militie ftaande ter repartitie
der
Middelburg.
Inflructie voor Gedeputeerden in 'sHage,
1


Middelburg.
Injlructie voor Gedeputeerden na 's llage.
2210 NIEUWE NEDERLANDSCHE
der Provinciën van Holland, Utrecht, Ovérysfel en Stad en Lande, binnen deeze Provincie in Guarnifoen leggende , ten fpoedigften haare gewoone betaaling erlange , en dat het geen door deeze Provincie, aan dezelve Militie bereids is voorgefchoten, worde gerestitueerd", ten welken einde zy zullen trachten te bewerken, dat het verbod by de Provincie van Holland tegen den uitvoer van Specie gearrefteerd, ten aanzien van deeze Provincie, (zo het tot dezelve van applicatie zyn mogt,) worde opgeheven, als noodzakelyk niet alleen uit voorfchreeven hoofde, maar ook wegens het wederkeerig belang voor de Commercie der beide Provinciën.
13. Al verder zullen zy den aandacht zoeken te vestigen op de fituatie van het Collegie ter Admiraliteit alhier, en aantoonen, dat den flegten ftaat der Finantien van dat Collegie, waar door het zelve buiten de mogelykheid is, om de verdiende gages van het Scheepsvolk te kunnen voldoen, alleen ontdaan is, zo door de agterlykheid van, als ongewoone wyze in de betaaling van de Quotes der andere Provinciën, en op dien grond aandringen, dat voor die betaaling ten fpoedigften op eene convenabele wyze gezorgd worde.
14. En daar 't Financie-Weezen van de Provincie, door de lasten van den laatstgevoerden verderflyken Oorlog geheel geruïneerd is, en, volgens informatie, de meeste publieke kasfen in de andere Provinciën zig mede in een flegten ftaat bevinden, zullen zy Gedeputeerden met die der andere Gewesten komen in overleg, aangaande de gefchiktfte middelen, die zouden kunnen worden aangewend, tot redres daar van en tot provifioneele voorziening.
15. Eindelyk zullen zy Gedeputeerden zyn «requalificeerd, om in onderhandeling te komen över alle andere niet gementioneerde poinélen, over welke zy zouden mogen worden geadieerd,
zó


JAARBOEKEN* Maan, 1795. ssu
zo nogfhans, dat geene poinften hoegenaamd, waar in de Vryheid en Souvereiniteit van het Zeeuwfche Volk zoude zyn geeoncerneerd, zullen mógen brengen ter coriclufie, alvorens daar op het confent der Volks-Reprefentanten van Zeeland geobtineerd te hebben.
Zie hier de veranderingen, bovenbedoeld, Inet welke deeze Inftructie vastgefteld, en aan de Afgevaardigden wierdt overhandigd ; zy behelsdeh, dat in het 4. Artikel agter de woorden , aangaande de f'orm van beftuur, zal worden bygevoegd , „ zo ten aanzien ' van de Republiek in 't gemeen, als ih 't byzonder van de particuliere Corpora, fpeciaal ook van de Oost-Indifche Compagnie."
Dat voorts na het 14. een geheel nieuw Artikel zal worden ingevoegd van deezen inhoud: Art. 15. „ De voornoemde Gedeputeerden zullen ter kennis der Provifioneele Reprefentanten van Holland brengen, dat het Regiment van den Lieutenant-Generaal Van Nyvenheim, thans in het Eiland van Zuidbeveland Guarnifoen houdende, zig by aanhoudendheid, aan willekeurige en Hechte gedragingen, geheel ftrydig met dè thans algemeen erkende gevoelens van Vryheid en Gelykheid fchuldig maakt, en uit dien hoofde, welgemelde Provifioneele Reprefentanten van Holland verzoeken, hier in te willen voorzien, en het gedrag der Officieren van het gemelde Regiment te doen onderzoeken."
En eindelyk, dar aan het flot Van voorfchreeven Infiruclie zal Worden gefield deeze periode: „ Zullende zy Gedeputeerden van tyd tot tyd, immers iedere week ééns, aart Ggggggg deg-
Mid-.
DÊLBURC


aars NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
deeze Vergadering, of den Secretaris van t Land, kennis geven van hun verrichte en vordering op ieder gedeelte van hunnen last, mitsgaders van al het geen ter hunner kennis komen mogt, en op de deliberatien deezer Vergadering behoort te influeeren, fpeciaal van de neigingen der andere Mogendheden tot Vrede of Oorlog."
Met opzigt tot de Voorbiddrngen, m de Publieke Kerken, voor de Hooge en Subalterne Overheden, wierdt, ten zelfden dage, befloten, dat het Formulier, by het bidden voor de Hooge en Subalterne Overhehen, in de publieke Kerken binnen deeze Provincie, tot hier toe in acht genomen, zo als het zelve by vorige Refoiutien, enlaatftelyk by die van den 25 November 1790 is voorgefchreeven, mits deezen wordt ingetrokken en vernietigd; en dat, naardien het gebruik maaken van zogenaamde Eertitels nooit minder dan by het Gebed betamelyk is, provifioneel door de Bedienaaren des Goddelyken Woords, in de publieke Kerken binnen deeze Provincie alleenlyk zal worden gebeden voor hun. aan wien de zorg voor de belangen van het Vaderland en deszelfs Ingezetenen , in onderfcheidene betrekkingen, k toevertrouwd.
Omtrent het Ampt van Raadpenfionaris van Zeeland, tot op de Omwenteling door Mr. W. A. van Citters bekleed, wierdt goedgevonden en verftaan , „ het Ampt van Raadpenfionaris deezer Provincie te verklaaren vacant, zonder dat de voorfchreeven Mr. W. A. van Citters, ook fpeciaal tut


JAARBOEKEN, Maart, 1795. aalj
hoofde van deszelfs gedrag, in deezen gehouden, kan geoordeeld worden, te verfeeren in de termen der Staats-Refolutie van den 24 April des Jaars 1788 , noch ook dienvolgens bevoegd te zyn, tot eenige aanfpraak op de toezeggingen by de evengedagte Refolutie anderzints aan denzelven gedaan.*'
Op de Propofitie van die van Zierikzee, (zie bl. 2201) nam thans de Vergadering het befluit, „ by Publicatie te verbieden, dat niemand, hy zy wie hy zy, die in eenig Provinciaal of Stedelyk bewind bevorens is geweest, en als nu door de Volksftem niet op nieuw tot Reprefentant is verkozen, zig provifioneel zal vermogen te abfenteeren of te vertrekken buiten het Eiland, waar in hy woont, zonder fpeciaal confent van de refpeclive Regeeringen. Voorts mede alle Schip» pers, Voerlieden en andere diergelyke lieden te verbieden, iemand te vervoeren zonder een gelyk fchriftelyk confent, op poene, dat de overtreders, naar verdienften, rigoureuslyk zullen worden geftraft. Dat wyders niemand van die gewezen Amptenaaren zyne vaste Goederen zal mogen veralieneeren of verhypothequeeren , zonder confent als boven, en zulks tot den eerften Juny aanftaande; wordende het verkenen van zodanig confent overgelaaten aan de prudentie der Regeeringen van de refpeétive Steden, in welke zy woonen."
Omtrent de Reprefentatie der Landzaaten, in de Vergadering der Provifioneele Reprefentanten des Volks van Zeeland, als mede Ggggggg 2 tot
Min* delburg.


aai4 NIEUWE NEDERLANDSCHE '■
MIDDELBURG.
Prop. omtrent de Reprefentatie, ei de vernietiging va Vrydommen.
tot vernietiging van alle Provinciaale en Stedelyke Vrydommen , deeden de Afgevaardigden van Middelburg, al mede op den 9 deezer, de volgende Propofitie.
EDELE MOGENDE HEEREN 1
By gelegenheid van het, op den 4 deezer gearrefteerd Placaat door deeze Vergadering, te vooren de Staaten deezer Provincie genoemd, hebben wy met genoegen gezien , dat dezelve 2voor het vervolg den titel heeft aangenomen van Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Zeeland. Hoe gaarne wenschten wy, dat dee>i ze benaming in den volften zin aan geen tegenfpraak konde onderhevig zyn! Wy zullen thans niet onderzoeken, hoe deeze reprefentatie ïn de zes Steden is ingericht en ingevoerd; dezelve is overal flegts provifioneel en in zommige Steden alleen voor een korten bepaalden tyd, en zal (gelyk wy hartlyk wenfchen) wel dra op eene gefchiktere en meer algemeene wyze moeten gefchieden. Dan, het is niet te ontveinzen, dat deeze reprefentatie, hoe wettig zy ook wezen moge, niet anders kan befchouwd worden, dan als een provifioneele Vertegenwoordiging der Burgeryen van Middelburg, Zierikzee, Goes, Tholen, Vlisfingen en Veere. En dat dienvolgens het groot aantal bewooners van het platte Land, in de ondèrfcheidene Eilanden deezer Provincie, benevens die der Smalfteden, in de algemeene Vergadering der Provifioneele Volks - Reprefentanten , door niemand worden vertegenwoordigd.
Wel is waar, dat in het vorig Beftuur, de Eerfte Edele en de zes Steden, de eenigfts {temmende Leden van Staat uitmaakten, en de bewooners der Smalfteden en het platte Land, des tyds, in de Vergadering der Hooge Overheid niet wierden gereprefenteert, ten ware mem
tot


JAARBOEKEN, Maart, 1795. $215
tot aloude tyden wilde opklimmen, toen het belang der gezamentlyke Landzaten aan de Edelen was toevertrouwd. Dan, hoe het ook hier mede moge gelegen zyn, het zoude, vermits de voorgevalle verandering van zaaken, onvoorzigtig zyn, om, uit de voormalige gefteldheid van de Vergadering der Staaten, te befluiten, tot, het geen daar omtrent thans behoort plaats te hebben, en vooral, na dat by de tegenwoordige Volks - Reprefentanten de Rechten van den, Mensch en Burger zyn erkend, volgens welke, de Vryheid en Gelykheid, tot den grondllag der; Maatfchappelyke famenfteliing gelegt zyn. Deeze grondllag echter moet niet in ydele klanken beftaan, maar tot dadelykheid gebragt worden.; Daar nu by het voornoemde Placaat, de Souverainiteit aan het gezamentlyke Volk is toegekend, en alle Burgers in hunne Rechten zyn gelyk gefteld, welke reden zouden 'er dan zyn, waarom de nyvrige Landman, dat groot aantal nuttige bewooners van dit Gewest, van wien bet overig gedeelte der Ingezetenen het voornaamfte en noodzakelykfte levensonderhoud moet erlangen , niet even zo wel als de Stedelyke ^Burger, zyne Vertegenwoordigers zoude hebben in de Lands Vergaderingen?
Wy voor ons bezeilen de noodzakelykheid, dat dit ftuk in ernftige overweginge worde genomen ,, en, daar men moet vooronderftellen, dat de noeste Landbewooners, thans met ons allen even vry, en in Rechten gelyk zynde, dft bun (naar ons inzien) wettig récht van reprefentatie welligt zelve zullen gevoelen en tragten te doen gelden, oordeelen wy het pryslyk en nuttig, dat zy daar in worden voorgekomen.
En wy zyn dienvolgens door onze Committenten gelast, op deeze gronden, aan de Leden voor te ftellen, om zo ras doenlyk in een Befogne te laaten onderzoeken, op welke eene wyze, de bewooners der zogenaamde SmalfteGgggggg 3 den
Middelburg.
Prop* mtrent leReïreferi- . ■atie, en ie verliet i\ingyan
Vfym
iomnen.


aai6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg,
Prop, omtrent de Reprefentatie, en de vernietiging van Vrydommen,
den en van het platte Land, ter deezer Vergadering zouden behooren vertegenwoordigd te worden.
De hier vooren genoemde Rechten van Vryheid en Gelykheid, zyn al verder aan onze Committenten voorgekomen, niet gevoeglyk te kunnen worden overeengebragt, met zo veele vrydommen van Provinciaale en Stedelyke belastingen , en andere voorrechten , welke aan publieke Amptenaaren en andere Perfoonen van tyd toe tyd zyn toegeftaan; daar onder die Rechten in de eerfte plaats behoord, dat ieder Lid der Maatfchappy verpligt is, gelykelyk en geëvenredigd na zyn vermogen, de lasten derzelve te dragen, zo als hy nevens alle andere gerechtigd is, om aanfpraak te maaken op de voordeden, welke daar uit refulteeren; daar alle vrydommen aan zeker foort van menfchen verleend, het denkbeeld opwekken, als of zy, hoe zeer dezelve dikwyls niet anders zyn, dan eene geringe vergelding voor wezentlyke dienften, echter minder dan andere, in de algemeene lasten te dragen hadden ; daar dit denkbeeld , eene willekeurige onderfcheiding van menfchen influitende, met de aangenomen gelykheid van Rechten alzints ftrydig is.
En wy zyn om deeze reden, al mede gelast aan de Leden voor te dragen, om te doen onderzoeken, of en op welk eene wyze, alle vrydommen van 's Lands wege zouden behooren te worden ingetrokken; en zulks zo wel ten aanzien van die geenen, welke direct van 'sLands wege en van Provinciaale lasten vergund zyn, als met betrekkinge tot zulken, welke op grond van Provinciaale Refoiutien, van de refpe&ive Stedelyke belastingen genoten worden. (Onder ftond,~)
Uit naam der Gedeputeerden van Middelburg, QVas geteekend,-) L H. SCHQRER.
Naar


JAARBOEKEN, Maart, 1795. W%
Naar gemeen gebruik, wierdt deeze Propofitie Commisforiaal, gemaakt; gelyk ook eene andere van die van Goet, „ om te „ vexleenen vrydom van den Impost op „ het Beestiaal, en op alle Middelen van j,, Cönfumtie, door de Franfche Troupen „ gebruikt wordende."
De Publicatie, verbiedende het landverlaaten aan de Leden van het voorgaande Beftuur, en het vervreemden van hunne onroerende Goederen, was van deezen iniioud:
GELYKHEID. V R T H E I D. BROEDERSCHAP.
De Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Zeeland, allen den geenen, die deeze zullen zien of hooren lezen, falut! doen te weten: dat wy, in overweginge hebbende genomen, hoe de Provinciaale, zo wel als de Stedejyke Regenten , Ministers, en andere Amptenaaren, welke voor de gelukkige omwending van zaaken, in functie geweest en thans daar' van ontflagen zyn , zig welligt zouden veroorloven , om na buiten deeze Provincie te vertrekken , ten einde daar door te ontwyken de billyke verantwoording van derzelver gehouden directie; en alzo daar door de gelegenheid zoude benomen worden, om, uit dien hoofde, en wanneer de zaak daar toe mogt gedisponeerd zyn, voor den Lande of Steden van dien, eenige fchavergoeding te erlangen: zo is 't, dat wy hebben goedgevonden te verbieden, dat niemand der opgenoemde Perfoonen , zig zonder een fchriftelyk confent van de Regeering of Municipaliteit zyner woonplaats, zal mogen begeven Ggggggg4 «a
Middelburg


22i8 NIEUWE NEDE RL AND SCHE
Middelburg.
Public, verbiC' dende het emi greeren enz, dc voorgaandeRegenten.
na buiten deeze Provincie; zullende de geene, welke, zonder zulk een fchriftelyk confent, zig mogten hebben ge'abfenteerd, by achterhaaling, naar verdienften, rigoureufelyk geftraft worden,
En nadien de Regenten, Ministers en Amp? tenaaren. voornoemd , zonder eene perfopnlyke verantwoording te ontwyken, niet te min het •oogmerk eener fchadeloosftelling, waar toe zy >rechte!yk mogten worden gecondemneerd, zou? '"den eludeeren, door zig van hunne bezittingen te ontdoen, en alzo alle verhaal op dezelve onmogelyk te maaken; zo hebben wy al verder verboden , dat geene Transporten , Verbanden of andere Actes of middelen van vervreemding of bezwaar, van eenige onroerende Goederen, gemelde Perfoonen aankomende, onder welken titel het ook zy, zullen mogen worden gepasfeerd, zonder daar toe insgelyks een fchriftelyk confent als vooren geobtineerd te hebben; ter. wyl alle vervreemding of bezwaar, zonder zodanig confent- gefchied, by de eerfte ontdekking, dadelyk zal gehouden worden voor nul en van onwaarde, en de Eigenaars der Goederen , als verdacht van verkeerde oogmerken, naar exigentie van zaaken geltraft worden.
Zullende dit verbod, zo ten aanzien van het vertrek der Perfoonen, als van de vervreemding en bezwaar der Goederen, provifioneel ftand grypen tot den eerften Juny aanftaandel
Gelastende inmiddels alle Officieren enj^jfti. eieren, mitsgaders de Collegien van Magiftraat of Rechters binnen de Provincie, den inhoud deezes na te komen en te doen nakomen.
En op dat niemand hier van onkundig blyve, zal deeze alomrne worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar zulks gewoon is te gefchieden.
Méus gedaan en gearrefteerd ter Vergadering vaiï fa Provifioneele Reprefentanten van 'rVolk van Zeeland. In 't Hof aldaar, te Middelburg,
den
é


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2219
den 9 Maart 1795, eerfte Jaar der Bataaf-
fche Vryheid.
(Onder ftand.,)
Ter Ordonnantie van dezelve,
{Ura$ geteckend f)
W. A. DE BEVEREN.
In de Vergadering van den 13 deezer deeden die van Vlisfingen twee Propofitien. De eene, betreffende de defenfie der Provincie, behelsde hoofdzaaklyk , „ dat, vermits zedert de Capitulatie met den Franfchen Generaal Michaud, en het alhier in Guarnifoen neemen van Franfche Troupen, de ftaat der defenfie deezer Provincie, en fpeciaal van dit Eiland , aanmerkelyk is veranderd, en het nodig zy, byzonder het oog te hebben op de befcherming der Zee« kusten , het hunne Committenten hoogst nodig voorkomt, dat wegens de Reprefentanten des Zeeuwfchen Volks worde aangefteld eene Commisfie, om met de Bevelhebbers der Franfchen en den Directeur-* Ingenieur de Freytag in conferentie te treden, hun de aangelegenheid der defenfie deezer Provincie langs de Zeekant, en fpeciaal van Walcheren, te doen begrypen; én voorts alles te reguleeren dat tot eene behoorlyke en vigoreufe defenfie, in cas van nood, zónde vermeend worden dienftig te zyn; doende van hunne bevinding Ggggggg 5 en
Middelburg»


Middelburg.
aaao NIÉUWE NEDERLANDSCHE
en voorftellen alhier ten fpoedigften rapi port."
De andere Propofitie was van een huishoudelyken aart, als betreffende eenige verandering in het werk der Befoignes , tot faciliteering der Vergaderinge. Beiden, gelyk ook nog eenige andere zaaken, wierden in handen van byzondere Commisfien gefield.
Van het voorgevallene in de Vergadering van den 13 deezer, verdient het volgende onze Opteekening, als ten bewyze dienende, hoe men hier minder dan elders voortvaarende was, om aan de Volksvertegenwoordiging eene groote uitgebreidheid te geeven.
De Secretaris van 't Land heeft ouverture gegeven, dat hy was opgewagt door de Burgers Thomas Ernestus Liens en Pte» ter Goedmans, welke aan hem hadden te kennen gegeven,,dat zy, met en benevens den Burger Bartel Lokker, door de gezamentlyke Kiezers van het zogenaamde platte Land van Schouwen, Duiveland enOverdyk, waren gecommitteerd, om als hunne Gedeputeerden ter reprefentative Vergadering deezer Provincie, het voorfchreeven platte Land van Schouwen en Duiveland te vertegenwoordigen, en deszelfs Stem in dezelve uit te brengen in alles, wat conform de Rechten van den Mensch en Burger zal worden geproponeerd; ten welken einde zy aan hem Secretaris hadden ter hand gefteld een behoorlyk Credentiaal,
door


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2221
door derzelver Committenten geteckend, (het welk hy de eer hadt aan de Vergadering te exhibeeren,)endatzy ter Vergadering geadmitteerd, en aan hun in qualiteit als boven, Zitting en Stem mogte worden toegeftaan.
Waarop gedelibereerd, en de Secretaris van 't Land voor de gegevene ouverture bedankt zynde, is, aangezien het poincT: van de reprefentatie der Landlieden , om het gewigt en de delicatesfe der zaak , geren* voyeerd aan eene fpeciaale Commisfie, ten fine van examinatie en rapport. En geconfidereerd zynde, het heil des Volks, hetwelk de hoogfte wet is, mede brengt, dat in eene materie van zo diepe fpeculatie, niets worde geconcludeerd, zo lang niet eenig Plan is aan de hand gegeven, om alle de Landlieden der geheele Provincie op een egaalen voet te behandelen, nadien anderzints welligt een gedeelte by overhaasting en furprife, eenig voorrecht boven het geheel zoude kunnen verkrygen , het welk allezints zoude ftrydig zyn, met de Rechten van den Burger en de Wet der Gelykheid, nog maar zo onlangs en zo plechtig vastgefteld , goedgevonden en verftaan, voorfchreeven Gedeputeerden van het platte Land van Schouwen en Duiveland, tot wegneeming van alle achterdogt of mistrouwen, in deeze Vergadering wel te admitteeren ; doch by provifie alleenlyk maar ad audiendum, en mits doende belofte van fecreet te houden, al hetgeen als zodanig by de Leden zal wezen geconfidereerd, en voor zo lang zulks nodig zal geoordeeld worden, tot tyd en wyle, dat over
de
1
MlD DEL' BUR'


122a NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
de forra van reprefentatie, en de wyze van ftemming der Landlieden, over de geheele Provincie, een generaal Rapport uitgebragt, en een finaal befluit zal genomen zyn.
En daar op de voorfchreeven Gedeputeerden Liens en Goedmans, (zynde de derde Bartel Lokker, nog niet gearriveerd,) in de Vergadering gecompareerd, en door den Secretaris van 't Land, uit naam der Leden, de voorfchreeven Refolutie voorgehouden zynde, hebben dezelve daar in berust, en voorts, na gedaane belofte van fecretesfe, als hier vooren is uitgedrukt, fesfie genomen naast de Gedeputeerden van Zierikzee, infteerende alleenlyk op een fpoedig Rapport en Refolutie op het poinct der reprefentatie zo even gemeld.
In de Vergadering der Provifioneele Reprefentanten, van den 13 deezer, wierden door de Afgevaardigden van Goes gedaan de volgende Propofitien, en daar aan beantwoordende Refoiutien genomen.
PROVISIONEELE REPRESENTANTEN VAN 'T VOLK VAN ZEELAND!
I. \7ermits door deeze Vergadering de Rech* ten van den Mensch en Burger wel zyn erkend , en zulks by de Publicatie van den 3 deezer , is bekend gemaakt, edoch de verklaaring, waar in die Rechten beftaan, daar by niet uitdrukkelyk genoeg is gefchied, als zynde ten dien opzigte llegts tot de Publicatie, deswegens in Holland gedaan , eenigzints gerefereerd, en het ondertusfchen van de hoogfte noodzakelykheid is, dat ieder bewooner van Zeeland ayne Rechten als Mensch en als Burger behoor-


" JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2223
lyk kenne en alzo weete te waardeeren, en weg genomen worde de beklagenswaardige onkunoe en twyffeling, waar in veele bewoonders van dit Land , nog by voortduuring, gedompeld blyven; zyn de Gedeputeerden van Goes fpeciaal gelast, namens hunne Committenten, te proponeeren, dat van wegen deeze Vergadering, by eene Proclamatie alomme te publiceeren, te affigeeren, en te distribueeren, eene uitdrukkelyke verklaaring gedaan worde, waar in die Rechten van den Mensch en Burger dadelyk beftaan.
II. Daar de Titels, welke by de refpecfive aanfchryvingen van de Reprefentanten der Ste« den door deeze Vergadering gebruikt wordende, als van Edele, Erntfeste, Wyze, Discrete, zeer Voorzienige Heeren , gelyk mede die van
Burgemeesters en Raaden der Stad en
zo voorts, met de erkende gevoelens van Vryheid en Gelykheid geheel ftrydig zyn , dragen de voornoemde Gedeputeerden, op last hunner Committenten, al mede voor, dat voortaan by deeze Vergadering voorengemelde Titels worden agterwegen gelaaten, en, in plaats derzelver , eenvoudig de aanfchryvingen gefchieden aan de Provifioneele Reprefentanten van 't Volk
van , 't zy dezelve dan onder den naam
van Burgemeesters en Raaden , of wel onder die van Municipaliteit aangefteld zyn.
III. Wyders zyn de meergemelde Gedeputeerden van Goes gelast deeze Vergadering in be. denking te geven, of, van wegen dezelve, ten einde de rust en goede orde alomme worde bewaard, en, zo veel mogelyk, worde voorgekomen alles wat dezelve zoude kunnen ftooren, niet eene fterke Publicatie behoort te worden gedaan tegen alle oproerige gefprekken en daaden, byzonder ten platten Lande, met comminatie van de ftrengfte ftraf aan de zulken, die zig aan 't een of ander fchuldig maaken.
IV. En aangezien de crimineele Judieature
ovei
Middelburg.
Propo» |
fitiert
van
Goes, en Refoiutien
daarop.'


«294 NiEUWE NEDERLANDSCHE
Miö-
DELBURG.
Propofitienyan Goes, e Refoiutiendaarop
over het Eiland Zuidbeveland, zo als dezelve tot heden geoeffend is by Hoog-Bailliuw en 's Gravenmannen Bewestenfchelde, volgens het gevoelen der Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van Goes, niet gefchikt is om aan het oogmerk in deeze tydsomHandigheden volkomen te voldoen, en behoorlyk werkzaam te zyn tot «handhaving van rust en veiligheid; vooral, de. wyl de thans nog fungeerende Hoog-Bailliuw, na de opinie van voörzeide Reprefentanten, ze. ker het vertrouwen niet verdiend, om zo eenen gewigtigen post op den duur te blyven waarneemen , en door de afwezigheid van voornoemd Collegie, buiten meergemeld Eiland, het recht, met die activiteit, welke bovenal in een tyd als deeze noodzakelyk is, niet kan gehandhaafd worden , moeten de Gedeputeerden van Goes in confideratie geven % of daar omtrent nietfpoedig andere fchikkingen behooren te worden gemaakt en de crimineele Jurisdictie in het Eiland Zuidbeveland niet behoort te worden gedemandeerd aan een Collegie, 't welk in voornoemd Eiland refideerd, en dus met den aart der zaak meer overeenkomftig is.
V. Eindelyk, ten einde het gebrek aan RundVee, dat door de extraordinaire confumptie binnen kort te vreezen is, voor het vervolg eenigzints voor te komen, hebben de meergemelde Gedeputeerden van Goes in mandatis te proponeeren, dat door deeze Vergadering alomme binnen deeze Provincie worde verboden het Klachten van Veerfe Kalvers.
(Onder Jlondf)
Uit naam der Gedeputeerden van de Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van Goes,
[ffas geteekend,) J. G. DE WITT HAMER.
Waar


JAARBOEKEN, Maart, 1795. e225
Waar op gedelibereerd zynde, is, ten aanzien van de eerstgemelde, goedgevonden en verftaan, dezelve te renvoyeeren aan een Commisforiaal Befogne, op Rapport aan deeze Vergadering, in afwachting van het geen dienaangaande nader zal worden bepaald, by gelegenheid der organifatie van het generaal Beftuur over de Republiek; ten ware die van Goes konden goedvinden, het concept van zulk. eene Proclamatie, voor zo veel deeze Provincie zou betreffen, zelfs aan de hand te geven.
Voorts is, met relatie tot de tweede Propofitie, goedgevonden en verftaan, dezelve te converteeren in eene Refolutie, zo als gefchied by deeze, en dat mitsdien van nu voortaan in alle Brieven, Orders of andere Stukken, ingericht aan de Steden deezer Provincie, in plaats van de gewoone Eertitels van Edele, Erntfeste, Wyze, Discrete, zeer voorzienige Heeren, of Burgemeesteren en Raaden, Regeerders der Stad...., gelyk mede ook op de addresfen niets anders zal worden geplaatst, dan, aan de Provifioneele Reprefentanten van liet Volk van .....
Wyders, met betrekking tot de derde, is goedgevonden de daar by geproponeerde Publicatie te onderlaaten, aangezien, geene byzondere redenen daar toe voor als nog exteerende, zulk eene mefure eene ontydige en kwalyk geplaatfte vrees zoude kunnen aanduiden en de gemoederen verbitteren.
En raakende de vierde, is goedgevonden en verftaan, dezelve te renvoyeeren aan een Commisforiaal Befogne, op Rapport aan deeze Vergadering; en in het zelve niet alleen te onderzoeken op wat voet'en door wie de crimineele Jurisdictie zou behooren te worden geëxerceerd in het Eiland van Zuidbeveland, maar ook in de overige Diftriften Bewesten- als mede in die van Beoostenfchelde. En hebben, dien onverminderd, de Gedepu-
teer-
Mm-
DEIr-
BURG.
Propofitienvan
Goes, en Refoiutien
daarop.


»aa6 MEÜWE NEDERLANDSCHE
Middel*burg*
teerden van Goes aangenomen ter kennis vari hunne Principaalen te zullen brengen het verzoek , door die van Middelbitrg gedaan , oni fpeciaale opgaaf der redenen, uit hoofde van welke die van Goes oordeelden, dat de HoogBailliuw Bewéstenfchelde in zynen post niet zoude behooren te worden gecontinueerd.
Terwyl eindelyk, met relatie tot de vyf de Propofitie , is gerefolveerd dat het flachten van Kalveren alomme binnen deeze Provincie, by Publicatie zal worden verboden; zynde de Secretaris van 't Land verzogt dezelve te concipieeren en ter refumptie te brengen.
Niet minder dan zeven Voorftellen, wierden, in de Vergadering van den 23 deezer, door de Afgevaardigden van Vlisfingen gedaan. Zie hier derzelver inhoud # nevens de Befluiten, daarop genomen.
ï. T*\at het Collegie van Gecommitteerde Raaden mag worden vervangen door een Committé van Algemeen Welzyn , an dat door het Commisforiaal Befogne, of wel door eene afzonderlyke Commisfie, een Inftruélie voo* het zelve, wanrieer het by dé Leden gèaggreeerd wierdt, zal worden geconcipieerd en voorgefteld; verklaarende inmiddels de Commisfie Van den Gecommitteerden Raad E% Clyver ta hebben ingetrokken.
2. Dat de fletrisfante Refolutie der Staaten van Zeeland, van den 20 December 1790, tert nadeele van den Burger Bernardus Bosch, als beroepen Predikant te Poortvliet, en welk beroep door Gecommitteerde Raaden was gedisapprobeerd, terftond worde ingetrokken, en de gemelde Burger in zyn eer herfteid; waafivan, aan hem en de Clasfis van Tholen, zou behoo*» ten te worden kennis gegeven.
3. Dat


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2227
3. Dat het dragen eener driekleurige Cocarde of Lint, aan alle de publieke Amptenaaren, zo in de Steden als ten platten Lande, uitdrukkelyk en algemeen worde bevolen, en ook aan een ieder worde aangeraaden, ten einde een algemeen bewys te geven aan de Troupen der Franfche Republiek, van de goede gezindheid der Ingezetenen en het misnoegen, uit het niet dragen daar van refulteerende, voor te komen.
4. Dat alle Bedienaars des Goddelyken Woords behoorden te worden aangefchreeven , zig in
! hunne Predikatiën en Gebeden , zorgvuldig te wagten van alle uitdrukkingen, welke ftrydig ; zouden zyn met de tegenwoordige orde van :zaaken, of te kennen geven een gewaand gevaar voor den Godsdienst, zig veel eer beyverende om de leer der Christelyke liefde, eensgezindIheid en verdraagzaamheid, en voorts alle bnrgerllyke deugden hunne Toehoorderen in te prenten.
5. Dat een algemeene Dank- en Biddag over ideeze Provincie mag worden uiigefchreeven.
6. Dat de Commisfie op den Burger Johan .Asfuèrus Schorer, als Gedeputeerde ter Generalliteits Rekenkamer, worde ingetrokken.
Eindelyk 7. dat, offchoon zy Gedeputeerden ivan Vlisfingen gereedelyk toeltaan, dat de Gedeputeerden ter Generaliteit wegens deeze Proivincie, niet zo als die der meeste andere Gewesten, door eene byzondere Inftructie, tot een irichtfnoer van hun te houden gedrag, verbon(den zyn, echter niemand zal durven ftellen, dat Ihun in zaaken van gewigt, de vryheid geliaten iis, zonder voorkennis en toeftemming van hunine Principaalen, naar goedvinden, te handeJen; imaar men zal moeten erkennen, dat, zo wel de lUnie van Utrecht, als de aart en natuur hunrner Commisfie, de voornoemde Gedeputeerden ede onvermydelyke verplichting opleggen, om in dde gewigtige deliberatien over Vrede en OorUog, Geldfubfidien en allerlei onderftand, in één fihhhhhh woord,
_
Middelburg.
Propofitien van Vlisfingen, en de Refoiutiendaarop.


2228 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg,
Propofitien van Vlisfingen, en de Refj' lutien daarop.
woord, .over voorwerpen van aanbelang, en waar van de welvaart, ja zelfs het beftaan der Republiek, en in 't byzonder der Provincie kan rfhangen, niets te beginnen, voort te zetten, veel min te befluiten , zonder oogenblikkelyke kennisgeving aan , en bekomen uitdrukkelyken last van hunne Committenten.
Wanneer zy aan deeze eenvoudige principes toetfen de gedragingen der Gedeputeerden, zedert eenige jaaren gehouden, moeten zy zig ten hoogften beklaagen, over zo veele wederrechte. lyke, overylende en niet te herftellene ftappen, waar door waarfchynelyk de Republiek, tegen haare waare belangen, Sn een kostbaaren Oorlog met de Franfche Natie is ingeleid geweest, of zonder goedkeuring der Provincie bewilligt is in onderltanden en onderhandelingen, welke een verderffelyken Oorlog langer hebben doen uitrekken, dan de noodzakelyke verdediging van riet Vaderland volftrekt vorderde , en de weg tot eene Vrede ten eenemaal wierdt afgefneden. Dan, hoe verkeerd en geoppofeerd aan het welzyn der Natie deeze ftappen ook waren , zy ivierden doorgedrongen, goedgekeurd of geheim gehouden door die weinigen, welke met een willekeurig gezag zig alleen het Beftuur aanmatigden; en de Reprefentanten des Volks, die tot deeze geheimen niet waren toegelaaten, en alles niet ingewikkeld goedkeurden, verzetteden zig te vergeefsch en verheften niet zelden hunne [temmen, wanneer het te laat was.
Zy achten onnodig om aan te toonen, hoe, door deeze handelwyze, het wezentlyk goede, dat in de zo dikwyls hooggeroemde Conftitutie en Regeeringsform nog overig was , zonder eenige heih-yke uitwerking, voor de Ingezetenen achter bleef. Hunne aandacht bepaald zig thans eerst op het elfde Artikel der Inltruétie, welke zy met aandoening uit de Publicatie der Provi[ioneele Reprefentanten van het Volk van Holland,


JA A R B O E K E N, ■ Maart, 1795. 2229
land, van den 4 Maart laatstleden, vernomen hebben, dat aan de Gedeputeerden Brantzen en ■Repc/aer is mede gegeven , zynde van deezen inhoud:
,, Het zelve (weigerend) antwoord zullen zy ,, ook geven , ingevalle propofitien of infiriua„ tien wierdeii gedaan, om eenige de allerminfle ,, verandering in de Conftitutie en Regeeringsform ,, van deezen Slaat, of van eenige Provincie, te „ brengen; en wanneer daarop van de Franfche „ zyde geweigerd wordt, zullen met discretie ,, te kennen geven, dat dit het middel zoude 5, zyn om de Negotiatien te doen afbreken, de„ wyl men alhier liever het uiterfie zal wagen, „ dan zig in dit poini de wet te doen [lellen:" ter zeiver tyd, dat de Regeerinfr van dit Land verklaard, zig niet te willen mengen in de Franfche Conftitutie of Regeeringsform ; en 2. op het bygevoegde der Reprefentanten , dat de Vrede is aangeboden, fchoon met gereede opoffering van onnoemlyke fchatten, echter onder geene andere voorwaarde, dan her behoud der vorige onbelemmerde uitoeffening van het Stadhouderlyk alvermogen. Zy moeten, by deeze gelegenheid , vragen, is deeze Inftruct-ie gebragt ter kennis der voormalige Staaten en Vroedfchappen ? Is ze goedgekeurd ? Is 'er bedaardelyk gedelibereerd, of de allerminfte verandering in de Conftitutie en Regeeringsform van deezen Staat, of ook van deeze Provincie, niet behoorde te gefchieden , om eene fpoedige Vrede te verkrygen, of by weigering der Franfche zyde, om , zonder die verandering, den Oorlog te doen eindigen , of de onderhandelingen liever af te breken? Is 'er last gegeven, om, volgens het bygevoegde "der Reprefentanten van Holland, onnoemlyke fchatten aan te bieden? Zy meenenï dat het antwoord op deeze weinige vragen, i&l de Gedeputeerden hebben op dit notabel point geenen last van hunne Principaalen verzogt en Hhhhhhh 2 wet-
Mid«
delbuk.g.
Propofitien van Vlisfingen, en de Reftu lutien daarop.


«230 NIEUWE NEDERLANDSCHE
MIDDELBURG.
Propofitien yan Vlisfin» gen. en de Refiolutiendaarop.
verkregen. Dan, nadien van veel gewigt is, in dit ftuk volledig geïnformeerd te worden, zyn zy fpeciaal gelast aan deeze Vergadering voor ta ftellen , om , wanneer blykt, dat bovengenoemde Inftructie, by de Vergadering van Hun Hoog Mogende is vastgefteld en medegegeven, alle de ordinaire Gedeputeerden ter Generaliteit, welke zig toen in 'sHage bevonden, te requireeren van in deeze Provincie ten fpoedigften over te komen: dan, indien deeze Inftructie het werk is van het zogenaamde Befogne der Buitenlandfche zaaken, den Burger IV. van Citters, die, in abfentie en by vervanging van den Gedeputeerden Van Lynden, aldaar zitting gehad heeft, te gelasten zig ten fpoedigften voor deeze Vergadering, ter verantwoording te fisteeren.
Waarop gedelibereerd zynde, is, ten aanzien van de eerfie der voorfchreeven Propofitien, goedgevonden en verftaan, dezelve te renvoyeeren aan een Commisforiaal Befogne, op Rapport aan deeze Vergadering; wordende de daar by gedaane verklaaring, nopens het intrekken der Commisfie van den Gecommitteerden Raad Clyver, voor notificatie aangenomen.
Wyders, met relatie tot de tweede, is goedgevonden in te trekken en buiten effect te ftellen de Refolutie der Staaten van Zeeland, op den 20 November 1790 genomen, ten aanzien van den Perfoon van Ds. Bernardus Bosch, als beroepen Predikant te Poortvliet, (en welk beroep door Gecommitteerde Raaden was gedisapprobéerd,) voor zo tfêrre daar in iets beledigends , ten opzigte van voornoemden Ds. Bosch , mogte gevonden worden: waar van, by Extract deezer Refolutie, aan gemelde Ds. Bosch, en de Clasfis van Tholen, tot informatie en naricht, zal worden kennis gegeven.
Voorts, ten aanzien van de derde, is gerefolveerd, dit point over te laaten aan de Regeeringen van de refpective Steden, om daar omtrent ,


JAARBOEKEN, Maart, 179$. 2231
trent, ieder, in den haaren, zodanig te disponeeren, als bevinden zullen te behooren.
Verder, met betrekking tot de vierde , is goedgevonden daar mede, voor als nog, te fupercedeeren, en de deliberatien op dezelve aan te houden.
Terwyl, ten aanzien van de vyfide, raakende het houden van een Bededag, de deliberatien by provifie worden aangehouden.
En, belangende de zesde, hebben de Leden aangenomen zig nader te zullen verklaaren.
Zynde eindelyk, met relatie tot de zevende, goedgevonden en verftaan, de extraordinaire Gedeputeerden in 'sHage, aan te fchryven en te gelasten, om zig te informeeren, wie wegens deeze Provincie, by gelegenheid van het arrefteeren der Inftructie voor Brantzen en Repelaer, heeft geoccupeerd, welk advis is uitgebragt, en of dit advis naar deeze Provincie is overgezonden, door, en aan wie.
En is , by verdere deliberatie, nog goedgevonden , voorfchreeven extraordinaire Gedeputeerden aan te fchryven en te gelasten, zig te informeeren, of de te nomineeren Perfoonen in het Committé de Marine, perpetueele refidentie zouden moeten houden in 's Hage, dan of daai toe zouden kunnen genomineerd worden Burgers binnen deeze Provincie gedomicilieerd, om te vaceeren ter plaatfe der equipage en aanbouw van Schepen alhier, ten einde, het eer en ander gehoord, als dan nader over de benoeming te disponeeren: waar van, by Extracl deezer Refolutie , aan voorfchreeven extraordinaire Gedeputeerden, tot informatie en naricht, zal worden kennis gegeven.
Uitvoerig was het Rapport, 't welk, ir de zelfde Vergadering van den 23, wierd uitgebragt, raakende het gewigtig onder Hhhhhhh 3 werj
Middelburg;
Propofitien van Vlisfingen, en de Refoiutiendaarop.
I
t 1


Middelburg.
j . ,
Rapport over hit werk der Afignateti.
]
i
|
i
i ï
, t
1
I
r I
F
i
223J. NIEUWE NEDERLANDSCHE
werp der Asfignaaten, uit welker omloop zo veele ongelegenheden en nadeelen voortvloeiden, en die, uit deezen hoofde, eene ernftige voorziening vorderden. Het Rapport, door den Burger ƒ. H. Scborer, en verdere Gecommitteerden ingeleverd, was van den volgenden inhoud:
BURGERS REPRESENTANTEN.'
TJJoe zeer wy, na den aart der Commisfie, iJ welke aan ons, by Reiöliitie van den 13' deezer, is opgedragen, en naar aauleiding van • het, ten zeiven dage, uitgebragt Rapport, eigentlyk hadden moeten afwagten de determinatie, welke by deeze Vergadering moest worden genomen, omtrent het al of niet in omloop brengen der Franfche Asfignaten; en het onderzoek ier arrangementen, in het eerfte geval, daar uit proflueerende, bepaaldelyk met betrekking tot iet formeertn der Provinciaale Recepisfen, ter 'mvisfeling der Asfignaten , dan eerst van onze werkzaamheid konde gerekend worden; hebben vy, niet te min, in aanmerking neemende, dat iet een en ander, op den 17 deezer, aan een ïefogne was gerenvoyeerd, en daar bv geïnforneerd zynde, dat Commisfarisfen van het zeire liefogne, zig in geen nader detail over dee:e materie hadden uitgelaaten, maar het zelve ran ons waren wagtende, gemeent ons onderdek niet alleen te moeten laaten gaan over de chikkingen, welke by deeze Vergadering moesen worden genomen, en uit den omloop der Lsfignaten proiïucerden; maar ook of die om)op (welke bepaaiingen men ook daar omtrent ïogte maaken,) in het geheel wel aan te raaen zy,
Wy hebben dan, ten aanzien van dit laatfte omt, den leidraad der deliberatien volgende,
en


JAARBOEKEN, Maan, 1795. 2433
en ingezien hebbende de Concept-Publicatie, by het voorfchreeven Rapport gevoegd, nader en met alle oplettenheid overwogen, in hoe verre de precautien, by die Publicatie vermeld, voldoende waren, om een onbepaalden omloop der gezeide Asfiguaten voor te komen ; vermeenende, dat hier in het groot oogmerk van dezelve precautien gelegen was: dan wy kunnen niet ontveinzen dezelve daar toe geheel infufficient bevonden te hebben.
Wel is waar, dat, volgens het 1. Art. der gezegde Publicatie , de omloop der Asfignaten alleen wordt bepaald tot noodwendigheden, waaronder ook maakhonen, rep aratien en der gelyke begrepen zyn; dan, daar de explicatie van die woorden altoos is relatif, en dus zeer ampel kan worden opgevat, heeft men ook geene de minfte zekerheid, dat dezelve in den bedoelden zin zullen worden uitgelegt en geappliceert.
En, zo men al eens mogt veronderdellen, dat hier voor gezorgt was, door de bepaaling by het 2. Art. , volgens welk de fom , die door een Fransch Soldaat, op een fchriftelyke order van zyn Officier, mag worden hefteed, bepaald is op tien Livres, te gelyk; dan nog blyft de grootfte zwarigheid exfteeren, ten aanzien van verteeringen in Herbergen en foortgelyke Huizen , welke wel mede tot een bepaalde fom, doch zonder voorzeide permisfie, by het zelfde 2. Art. worden toegeltaan.
En, hoe zeer deeze fchikking, in allen opzlgte, noodzakelyk en biilyk zyn moge, geeft zy echter zeer gegronde aanleiding om bevreesd te zyn , dat de verteeringen van een Fransch Soldaat verre kunnen furmonteeren het beloop van deszelfs foldy, waar door ook dat excedent van Asfignaten zoude moeten worden ingewis-
felt. a „
Dat Herbergiers, Tappers en andere foortgelyke, onder voorwendfel van haar Asfignaten, Hb.hhh.hh 4 voor
Miö-
DELBORO.
Rapport over het werk der Asfignaten.' ■


Middelburg.
Rapport over het werk der Asfignaten. .
2234 NIEUWE NEDERLANDSCHE
voor vertering der Franfchen , ontvangen te hebben, dezelve zig, by menigte en tegen een' ze.er geringen prys, zo als zy in fommige naby gelegene Kwartieren gangbaar zyn , zullen aanlcnaiten, en, ter mwisfeling, tegen negen ftuivers de Livre, aan de Gerechten of Municipaliteiten refpeftivelyk , overbrengen; zonder dat er een voldoend middel is uit te denken, om foortgelyke fraudes, aangezien het gemakkelyke en voordeelige, te ontdekken en tegen te gaan ; en dat dus door zodanige praclyken, welke de winzugt al fpoedig zal aan de hand geven, de toevloed van Asfignaten van dag tot dag zal vermeerderen , en de Provincie in de droevige noodzakelykheid zal gebragt zyn, om een oneindig grooter getal derzei ve, dan men zig hadt voorgefteld, voor noodwendigheden en verteering der Franfche Troupen nodig te zyn, op eene zeer onvoordeelige wyze te moeten inwisfelen en realifeeren.
Dit fchynt reeds in diervoegen in de Provincie van Holland begrepen, en welligt, door de ondervinding, bevestigt te zyn, daar, behalven de precautien by de Publicatie derzelve Provincie, welke in het hier voorengemelde concept genoegzaam alle zyn overgenomen, nog andere Steslelyke voorzorgen, by de Publicatien, onder anderen, der Steden Amfteldam en Rotterdam, gevoegd zyn, medebrengende dat op de permisfie biljetten, welke de Franfche Militairen , vóór het koopen, aan de Winkeliers vertoonen moeten, zal moeten worden aangeteekend, welke Goederen gekogt zyn, de naam van den Kooper, en tot wat prys de Asfignaten zyn aangenomen, met den dag en handteekening der Militairen; dat geene Asfignaten mogen worden aangenomen , voor eenige voorwerpen van luxe, maar alleen voor noodwendigheden; eindelyk nog, dat wordt gereferveerd, om onder Eede te doen verklaareu, dat geene andeFe
ver-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 3235
verteeringen door Tappers , Herbergiers , enz. zyn opgegeven, dan waar voor Asfignaten, tot negen ftuivers de Livre ontvangen zyn, en dat de Goederen niet gecargeerd zyn, met de mindere valeur der Asfignaten.
Dan, hoe wel uitgedagt ook alle deeze voorzorgen wezen mogen, zyn zy echter, naar ons inzien, niet genoegzaam, om zeker te zyn, dat de hoeveelheid der in omloop te brengene Asfignaten niet furmonteeren zal het bedragen van de foldyen, door de Franfche Troupen ge noten wordende; en dit is juist dat geene, waai op het aankomt, en waar aan alleen de deug delykheid der te neemene precautien kan en moei getoetst worden.
Wanneer wy dan de zaak uit dit oogpunt be fchouwen, en daar by in aanmerking neemen dat de wyze der inwisfeling, welke, by di meergemelde Concept-Publicatie, tegen Geld 0 tegen Provinciaale of Stedelyke Recepisfen bin nen den tyd van twee maanden, is toegezegd, al mede aan oneindig veel inconvenienten ei moeilykheden onderhevig is, zo door den me nigvuldigen omflag en werkzaamheid, als doo het onvermogen van de Provincie, om die in wisfeling in Geld te doen, of, in Recepisfei gefchiedende, dezelve, uit hoofde van het Pro vinciaal discredit, in eene behoorlyke waard te houden: wanneer wy nagaan, dat eene der gelyke inwisfeling, in de Provincie van Hollam ook wel is beloofd , doch, volgens bekomen informatien, wegens den meer dan verwagtei aanvoer van Asfignaten, tot nu toe, niet is to ftand gebragt, dan vinden wy ons geheel onbe zwaard, om de, by de voorfchreeven Concept Publicatie, voorgeflagen betaalingen in Franfch Asfignaten, zo wel als de inwisfeling derzelve op den voet daar by vermeld, allerwegen af t raaden.
Wenfchelyk ware het derhal ven, dat met d Hhhhhhh5 be
Middelburg.
Rapport over het werk der Asfignaten.
I
1
. / ; I
1
t
s
»


2236 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
Rappon over het werk der Asfignaten.
}
j j
i
1
i i t i
i t i
betaaling der Franfche Troupen, op den voet, zo als dit tot nu toe is gefchied, konde worde gecontinueerd, en daar door, het bezwaar, uit den ontvangst der Asfignaten voor de Ingezetenen ontftaande, konde worden weggenomen, dan, dit begrypen wy, laat de ftaat der Provinciaale Financien niet toe.
Wy hebben dus naar een ander middel moeten omzien, en altoos in 't oog houdende, dat de geheele habiliteit van deeze Vergadering daar in moet beftaan, om zorg te dragen, dat de Franfche Militairen zig het benodigde voor hunne ontvangene foldyen kunnen aanfehaffen, en dat de Provincie zig nooit voor meerder aanfpreekelyk ftelle, of inwisfele, dan het bedragen van die foldyen, zouden wy in confideratie geven en van advys zyn, om, het geen tot nu toe in geld is gefchied, voor het vervolg, en by provifie, te doen met papier.
Welligt zullen hier tegen, in den eerften opflag, veele bedenkingen by de Leden worJen aangevoerd ; dan jwy vleien ons , dat dejelve groptendeels zullen vervallen , wanneer ivy 'er, tot nadere explicatie, byvoegen, dat >ns oogmerk geenzints is, om Provinciaal palier, in plaats van geld, in circulatie te brengen, nadien wy zeer wel overtuigt zyn, dat zo ang zulk papier op geen goed fonds gevestigt s, het zelve onmogelyk zyn waarde kan houien, en dat door het verlies van derzelver waarIe, de fteigering van den prys der eerfte noodwendigheden, (om van geene andere ontelbaare nconveniënten te gewagen,) het noodzakelyk ;evolg moet zyn, maar alleen om zodanig palier te creöeren, met welk de Franfche Miliairen zig hunne benodigdheden, by de Wineliers en Herbergiers, zouden kunnen verzoren ; het geen dus alleen tusfchen dezelve en iet verder zoude gangbaar zyn, en door de 'rovincie, zo fpoedig doenlyk, na vooraf gedaa»


JAARBOEKEN,- Maart, 1795. M3?
11e advertentie, tegen betaaling, moeten worden ingewisfelt; alles in afwagting van de finaale arrangementen, welke over den omloop der Franfche Asfignaten, over de geheele Republiek, worden te gemoet gezien, of van de affpraak, welke daar over door de Gedeputeerden deezer Vergadering, volgens derzelver Inliructie, met de Reprefentanten van het Volk van Holland, ftaat gemaakt te worden, en dus alleen, zo verhoopt wordt, voor een' korten tyd en by provifie.
Het is dan alleen in deezen geest, dat wy verder werkzaam zyn geweest, en, volgens qualificatie, by het benoemen deezer Commisfie op ons geltrekt, ingenomen hebbende de confideratien en advys van den Burger Thehoff, welkers adfiltentie in eene zaak, zo vreemd als deeze, voor ons onontbeerlyk was, hebben wy onze gedagten gezamentlyk gevestigt op deeze vier hoofdpoincten:
1. De quantiteit van het papier.
2. Den aart van het zelve.
3. De distributie.
4. De inwisfeling.
Het fpreekt, met opzigt tot het eerfie poinSl, van zelve, dat, het papier moetende dienen, om met het zelve de foldy aan de Franfche Troupen te betaalen , de quantiteit daar van na het getal derzelve Troupen moet geëvenredi?t zyn: dit getal is, zo als de ondervinding geleerd heett, zeer onzeker; waar van ten bly. ke dient, dat, hoe zeer de geprefumeerde quan. titeit in de geheele Provincie , niet boven de ,4000 beliep, het zelve nogthans, volgens opigave van den Franfchen Generaal Ganier, reed» itot by de 6000 geaccresfeerd was, het Eiland 'Tholen ongerekend.
Het juiste getal derhalven van de Franfche 'Troupen, in de geheele Provincie zynde, zal wan tyd tot tyd, en wel by iedere decade, tyde
dat
Middelburg.
Rapport oyer het werk der Asfignaten.


2238 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middeleuro.
Rapport over het werk der Asfignaten.
JOOC
dat dezelve haar foldy ontvangen , door den voornoemden Generaal of een ander eerst commandeerenden Officier moeten worden opgegeevens en daar na berekend de quantiteit van het papier voor de volgende decade, ter voldoening van de foldyen benodigd, gerekend tot vyf ftuivers daags, per Soldaat,en de Officieren na advenant: terwyl, volgens die berekening, voor dit moment, het getal der voornoemde Troupen op 6000 geftelt zynde , daar voor in elke décade, volgens ruwe calculatie , aan papier zoude benodigd wezen eene fomme van ƒ ijoco; dan, daar ons niet bekend is de proportie tusfchen de foldyen van een Soldaat en de onderfcheide rangen van Officieren, zal men zich, ten dien opzichte zoo wel , als ten aanzien der opgave van het aanwezig getal der Troupen, moeten verlaten op de Notitie, welke van het een en ander, door den voornoemden Generaal, by iedere decade zal gegeeven worden, waar toe hy zich, ingevalle deeze fchikkingen mogten worden geamplecfeerd, aan ons heeft bereid getoond.
Ten aanzien van het tweede poincf, den aart naamiyk van het Papier, hebben wy gelet op de grootte der fpecie, voor welke het "gelden moet, en op de precautien tegen de vervalfchiDg en tot legaliteit ftrekkende.
Omtrend het eerfte, zyn wy van oordeel, dat, om zo weinig mogelyk, het namaaken aan te moedigen , de hoogfte fpecie behoord te wezen van twintig, en de volgende van tien, van vyf en van twee ftuivers: dat de fomma totalis van het benodigde voor elke decade, in alle die differente fpecien zoude moeten worden goed gedaan, in zekere proportie, op den voet van het navolgende voorbeeld , gerekend na een getal van 6000 manfchap. pen, waarvoor, zo als hier voren gezegd is, in iedere decade ƒ ijooo, zou vereischt worden; verdeeld en goed gedaan wordende in dezer voegen:


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2230
5000 Heele Guldens is ƒ 5000
10000 Halve 5000
15000 Quartjes 375°
12500 Dubbeltjes 1250
* 42500 ftuks, makende ƒ 15000
Deze 42500 Stuks, en hier mede gaan wy over tot de praecautien tegen de vervalfching, zouden in de eerfte plaats, voor ieder foort hebben eene differente gedrukte letter, om dezelve, op die letter , tot zekere hoogte van Nummers te laten op» loopen, en na dien, een ander in plaats te nemen; ïen tweden, zouden dezelve fchriftelyk moeten genummert worden , ieder foort te beginnen van No. 1. tot een getal , nader te bepaalen, door den genen , die met de directie over dit werk zal moeten gechargeert worden; en ten derden, zouden dezelve alle fchriftelyk moeten onderteekend worden door vertrouwde Perfoonen, daar toe te benoemen, op een falaris, mede nader te regulee» ren; terwyl wy, of dezulke, welke daar toe, na ons oordeel, gefchikt zyn, reeds onze gedachten hebben laaten gaan, en bereid zyn dezelve, ca/u quo, aan de Vergadering voor te dragen , begrypende, dat zy, in allen gevalle, alhier" dienden aangefteld, en als zodanige, tot vermeerdering van de legaliteit harer functie, publiek bekend gemaakt te worden: eindelyk nemen wy de vryheid hier nevens over te leggen een model van ieder foort van de voorfchreeven papiere fpecie, welke volgens prealabele fchikkingen met den Lands Drukker, in diervoegen, binnen den bepaalden tyd, in eene genoegzaame quantiteit kunnen vervaardigd worden.
Met betrekking tot het derde HoofdpoinSt, de diftri* butie naamlyk van het voorgeflagen Papier, vermenen wy, dat het zelve, in voegen voorfchreeven zynde genummerd en ^eteekend, ten montante van de opgegeeven fomme, door den Franfchen Generaal,
vof
VIid-
oel5urg.
Rapport )ver het werk der Aiftgna» ■en.


4240 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
Rapport over het werk der shjigna* ten,
I
i
i (
i
volgens het eerfte poinft, aan hem zou dienen te worden overhandigd, tegens inwisfeling van Franfche Asfignaten tot dezelve fomme, delivre gerekend op negen ftuivers: dat die Asfignaten ten Comptoire Generaal zouden moeten blyven berusten , tot nadere dispofirie dezer Vergadering: dat van de opgenoemde papiere fpecie, zo wel als van de ontfangene Asfignaten , ten gemelden Comptoire , behoorlyke a mteekening moet worden gehouden : dat dit alles eindelyk diende' te gefchieden door één of meer daar toe te benoemene Perfoonen, onder de opperdirectie van den OntfangerGeneraal; en dat aan dezelve Perfoonen, te gelyk zou kunnen worden gedemandeert om toezicht te hebben over de nummering en teekening, hier voren by het tweede Hoofdpoincl vermeld, alles volgens eene Inftruótie aan dezelve ter hand te ftellen, welke wy de eer zullen hebben, de Vergadering zulks verkiezende, aan dezelve ter deliberatie nader voor te dragen.
'Er zoude du nog overfchieten, dat wy onze gedachten voordroegen , ten aanzien der wyze van ■mvisje/ing van liet Papier, uitmaakende ons voortitel j vin-de Uorfdpoinêl- dat zodanig eene inwis^ling on'v'ermydelyk, en zelfs binnen korten tyd joodzakelyk is, wil men de Ingezetenen, die dat Papier in handen krygen, en het alleen met de Franfche Militairen verhandelen kunnen, niet al te peel drukken, zal by ieder een zeer geredelyk worden toegegeeven: wy hebben wel in bedenking geaomen, of het niet raadzaam was de Ingezetenen :e verplichten, alle hunne ontfangene papiere fpe:ie, iedere decade by de Gerechten of Municipaïteiten (zo als die ten aanzien der Asfignaten in Holland plaats heeft J te doen overbrengen, om iaar door, voor eerst, des te gemakkelyker de ver^alfching of namaaking te ontdekken ; ten tweelen, om het alzo overgebragt papier, weder voor :en volgende decade, aan den Franfchen Generaal littegeeven, en, daardoor, de vermenigvuldiging
van


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2241
van dat papier, zo wel als den omflag en kosten van teekening, als anders, te verminderen; en ten derden, om, door het geeven van een Provinciaal of Stedelyk Recepis, dat zoude kunnen verhandeld worden, en, daar door, eenige meerdere waarde hebben , dan de in plaats gegevene papiere fpecie, delchade, op laatsgemelde vallende, draaglyker te maaken: dan hier van zyn wy, niet tegenftaandè de validiteit der voornoemde redenen, geheel terug gehouden , zo ras wy onder den aandacht kregen, dat de voornoemde overbrenging der ontfangene papiere fpecie, in iedere decade, aan een anderen kant, voor de Ingezetenen veel nadeeliger wezen zoude, daar zy, dus doende, in den handel met Franfche Militairen, telkens, by het verwisfelen van papier, gereed geld zullen moeten toegeven; in plaats, dat zy, het ontfangen papier onder zich houdende tot de finaale intrekking, het zelve ook zullen kunnen gebruiken, by het verwisfelen van grootere fpecie , zonder gereed geld nodig te hebben.
De voorzeide provifioneele inwisfeling dus onraadzaam zynde , was het des te wenfchelyker, dat de finaale inwisfeling, met bepaling vaa tyd en wyze, konde belooft worden; dan het zal de Vergadering niet bevreemden, dat wy daar toe niets ftelligs durven aan de hand geven: genoeg zal hec derhalven zyn, dat dezelve aan de Ingezetenen word toegezegd, zo ras over den omloop der Asfignaten voor de geheele Republiek, zo als wy hier voren zeiden, peremptoire fchikkingen zullen gemaakt zyn: en het is alleen tot dien tyd, en dus, zo wy hoopen ,'voor korten en by provifie, dat wy het voorgeflagene hulpmiddel durven aanpryzen.
Het moge, zo als wy niet kunnen ontkennen, ook aan bedenkingen onderhevig zyn, en wy zyn wel overtuigd, dat dezelve aan den aandacht der Leden niet ontflippen zuilen; maar wanneer de Franfche Troupen met geen Geld kunnen betaald worden, zo als wy zeker ftellen, en die betaaling
ge-
Mid-
delbürö.
Rapport over het •werk der Asfignw ten.


2242 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
Rapport over het werk der Asfignaten,
gefchied met Asfignaten, houden wy het voor onmogelyk, om by den omloop derzei ve , zodanige precautien te nemen, waar door de Provincie, in geval van inwisfeling, op den voet van het Concept - Placaat, of op eene andere wyze , zich met geen grooter fchuld zoude bezwaaren, dan mee het bedragen van de Soldyen der gezegde Troupen.
En dit is juist het hoofdoogmerk der voorgeflagene manoeuvre, zo als hec de toets moet zyn, van al hec geen men in derzelver plaats zoude willen fubftitueeren: wy laaten aan de beöordeeling der Leden over, in hoe verre aan dit oogmerk, op voorfchreeven wyze ,!zoude beantwoord worden ; bereid zynde, om, ingeval ons voorftel mogt worden geamplecfeerc, ook tc formeeren eene Concept-Publicatie, welke daar uit, tot bekendmaaking van het een en ander, natuurlyk zoude proflueeren; en verhopen hier mede, voor het tt genwoordige aan den aart der Commisfie, ons opgelegd, ten genoegen van de Vergadering, te hebbeo voldaan.
(Onder ftondf)
De Gecommitteerden tot het werk van de Adfigoaten.
(Was geteckend,")
M. E. C. VERSLUYS. J. H. SCHOREll. r M. J. de JONGE. P. I. BODDAERT.
Waar op gedelibereerd zynde, is het Plan,by het voorfchreeven Rapport aan de hand gegeeven, geapprobeerd, en mits dieD goedgevonden en verftaan , hec zelve te converteeren in eene Refolutie,


JA AR BOE KEN, Maart, 1795. 2243
tie, zo als gefchied by deze. En wyders de voorfchreeven Gecommitteerden te verzoeken, om roei derzelver werkzaamheid in dezen voort te gaan, en, met kennis en overleg van den alhier aanwezenden Reprefentant der Franfche Natie, Coclion, te willen voorflaan ,. n daarftellen al het geen tot executie v n.het «wnrnoemde Plan behoort. En wyders de Publicatie, daar uit moetende pro flueeren, te concipieeren en over te leggen.
Nadat, nog al in de zelfde Vergadering, belloten was,dat onder de Onroerende Goederen, hét vervreemden van welke, zonder uitdrukkelyk verlof, aan de Leden van het voorgaande Beftuur, by Publicatie van den 9 deezer, (zie bl. 2217) verboden was, de Zeeuwfche Obligatien mede moeten begrepen worden, deedt de Burger F. Ermerins, nevens de verdere Gecommitteerden, eerst by monde, en vervolgens in Gefchrift, Rapport, aangaande de wyze, op welke dè Opgezetenen tén platten Lande tér Vergaderinge van Provifioneele Reprefentanten des Volks van Zeeland zouden kunnen en behoren te worden gereprelènteerden tot de raadpleegingen toegelaaten. Het Rapport was van dezen inhoud:
BURGERS, PROVISÏÓNEELE REPRÉSENTANTEN van het VOLK vat* ZEELAND.
De Gecommitteerden, ingevolge uwe Refolutie van den t\ dezer maand, geëxaan'neerd.hebbende de Propofitie van Middelburg op den 9 te voren, alhier ter Vergadering gedaan, om te onderzoeken, hoe en op wat wyze , de Landlieden Jiiiüi zou.
Middelburg»
Rapport over het werk der Asfignaten.


2244 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburc.
Rapport
wegens
derepre-1
fentatie ;
yan het j flatie j
Land. \ \ i
v
'V
F F d h d \ o
Zl
BI
ll(
di
VS
g
2(
fc ac R.
zouden kunnen en behooren te worden gereprefèfjteerden tot de deliberatien geadmitteerd, hebben gemeend desaangaande te moeten rapporteeren: dat aan deeze Commisfie verfcheidene bedenkingen, uit den aart van eene welgeregelde vertegenwoordiging voortvloeiende, zyn voorgekomen, welke, ioe natuurlyk en billyk ook fi nogthans m de toejasfing en uitvoering aan veele zwarigheden onderlevig zyn , vooral in dit Gewest, welks onderÜD;e gedeelten zo zeer in hun inwendig beltaan verchillen, dat de natuurlyke gronden van vertegenwoordiging des Volks, misfchien nergens elders zó® 3oeilyk, als in deeze Provincie, kunnen worden eapplicserd: dat deeze moeilykheid niet weinig ermeerderd, door de verfchillende denkenswyzc, 'élke hier plaats heeft, over de proportie van rerefentatie, en wel fpeciaal ten aanzien van het latte Land; terwyl, voor het tegenwoordige, die ifficulteit nog, hier door, word vergroot, dat ït fubfecf. van deeze Commisfie niet concerneert 2 geheele vertegenwoordiging van het Zeeuwfche bik, maar alleen van een notabel gedeelte, waar ntrent geen regulatif kan worden voorgefteld, rader teffens de overige deelen in aanmerking te :men.
Dac de grondflagen van vertegenwoordiging, tot ig toe, als meest natuurlyk erkend, beftaan in :eze drie betrekkeiyke voorwerpen:
Folkrykheid, Rykdom en Uitgeflriktheid yan grond.
Dat de gecombineerde applicatie van deeze voorerpen op het onderwerp der reprefentatie van het atte Land afzonderlyk, aan de Leden van deeze 3mmi:-;fie, byna onmogelyk is voorgekomen, in 10 verre namelyk men eenige evenredigheid tusiea de Steden en het platte' Land zou willen in ht nemen, zonder verandering te brengen in de :mmirg der Steden, vermits het onderfcbeid, of
ds


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2245
de overeenkomst in het contributif vermogen tusfchen de Steden en het platte Land, byna onmo gelyk kan worden bepaald , ten ware men daar toe veel cyds wilde verfpillen, en zich dan nog met eene gehazardeerde calculatie geliefdé te vergenoegen.
Dat deeze zwarigheid in dit ftuk, van de ui terfte aangelegenheid is, vermits hier door één, en misfchien de gewigtigfte, van de gronden eener nivtuurlyke en billyke vertegenwoordiging word buiten behoorlyke werking gefield; misfchien de gewigtigfte, alzo in alle rnenfchelyke handelingen onze neiging daar heen word gebogen, om, in het bewind van zaaken , te hebben een aandeel na evenredigheid van het geene men toebrengt tot het doen beftaan der zaaken,
Dat de Gecommitteerden wel hebben getracht deeze zwarigheid te boven te komen, door het vèrgelyken van het provenu eeniger middelen en lasten in de Steden , met tegeooverltelling van het j platte Landen Smalfteden; maar toe hun leedwe: zen, 'er geene hebben gevonden, die , het zy afizonderlyk, hec zy te famen, een bafis kunnen op1 leveren voor die fubiecT:, als zynde de perceptie iderzelve zodanig gecombineerd, dat men hetplactte Land ten dezen niec ligc kan fcheiden van de i Steden.
Dat de Grondlasten van het platte Land ook miec kunnen dienen tot berekening van den ryk(dom des Lands, vermits een zeer groot gedeelce wan het platte Land is in eigendom van de Beworaers der Steden , terwyl de Eigendommen der ILandlieden, nog daar en boven , grootendeels aan ede Scedeliógen zyn gehypothequeerd, zo dac hec vvermogen van hec placce Land, mee 'er daad in eden boezem der Steden, voor een zeer aanmerkellyk deel. huisvest.
Dac de andere twee gronden van vertegenwoordiging niet zoo ingewikkeld zyn : dat , wac de Wolkrykheid aangaac, de Leden van deeze ComIiiiiii 2 mis-
Mid-
delburg.
Happare
wegens
ie repre-
Centatie
van hét
nlatte
Land.
s


Middelburg.
Rapport
wegens
de reprc-
fentatie
yan het
platte
Land.
2246 NIEUWE NEDERLANDSCHE
misiie van oordeel zyn, dat de gezamentlyke Bewooners van het platte Land en Smalfteden, circum gelyk Haan met de Bewooners der gezamenlyke ftemmende Steden ; terwyl de uitgeftrektheid van grond genoeg uit de Grondlasten en Kaarten kan v/orden opgemaakt.
Dat, wanneer men de Votkrykheid tot een voor-naaroe bafis van de reprefentatie van het platte Land wilde leggen, en de uitgeftrektheid vanher, platte Land gelyk ftellen met het groot oververmogen der Steden, en, op dien voet, de vertegenwoordiging regelen van het platte Land, zonder eenige verandering te brengen in de (temmen der Steden, hier door, ten aanzien van Walcheren, in zyn geheel genomen , en tsn aanzien yan Middelburg, in het byzonder, eene onregtmatige disproportie zou plaats' hebben, alzo het getal der Ingezetenen van Walcheren in zyn geheel, niet ver afftaat in proportie van het getal der overige inwoonders van deeze Provincie; terwyl het con. tributif vermogen van Walcheren, hoofdzakelyk gederiveerd uit den rykdom en de commerciecle refources, in een' zeerhoogen graad, dat van het overige gedeelte van Zeeland te boven gaat, en nogtbans op dien voet een aanmerkelyk minder aandeel zou hebben in de reprefentatie, dan na billykheid behoorde.
Dat, na vruchteloos een middel te hebben gezocht, om, op gezegde gronden, de ftem van het platte Land te regelen, de Commisfie heeft nagegaan, of'er voor deeze Provincie , by provifie, en tot nader, op eene getchikte wyze, de reprefentatie van het geheele Volk van Zeeland zal kunnen worden bepaald, in den aart der zaake niet: nog eene andere natuurlyke grond voor de vertegenwoordiging des Volks te vinden ware, en dat deswegens aan de Leden van deeze Commisfie h voorgekomen, dat dezelve misfchien zou te zoeken zyn in der Ingezetenen voorname bronnen van beftaan, die hoofdzakelyk konden worden gebragjt
tos:


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2247
tot deze twee takken , den Koophandel en den Landbouw.
Dat de drie Walcberfcbe Steden hoofdzakelyk de Commercie, als de fource van hun beftaan, konden befchouwen; terwyl Goes en Tholen hun welvaart meest aan den Landbouw waren verfcbuldigd , en Zierikzee te recht kon worden aangemerkt als door Koophandel en Landbouw, beide te bloeien.
Dat hec platte Land, op dezen grond, door de twee Landlieden Goes en Tholen, voor zo veel den Landbouw betreft, in effecte door twee ftemmen wordt gereprefenteerd.
Dat, wanneer in plaats van de (tem , die de zogenaamde eerfte Edele plagt uic te brengen, het platte Land met de Smalfteden ook één ftem ter Vergadering uitbragc, als dan wegens den Landbouw , en dus in effect e wegens hec platte Land, drie ftem men in werking zouden zyn ; dat hier tegen over ftaan de drie commercieerende Walcherfche Steden, en dac Zierikzee in beide adfpeóten het evenwigt der reprefentatie op dien voet zou blyven bewaaren.
Dac de Gecommitteerden wel ver af zyn, van die plan te willen doen voorkomen als eene reprefentatie, op de billyke gronden van gelykheid gebouwd , maar veel eer van oordeel zyn, dac het zelve, uit hoofde van de al te groote inwendige disproportie, wanneer het mogt wordengegouteerd, niet langer zou behooren ftand te grypen, dan tot, op eene wettige wyze, de reprefentatie van het gantfche Zeeuwfche Volk, met gezamentlyk overleg van het Land en Steden, na billykheid zal kunaeu worden gereguleerd, en dus alleen zou moeten dienen, om, zonder confufie in het bewind te veroorzaaken , de ftem van het platte Land, ia plaats van den eerften Edelen, met allen fpoed, provifioneel in werking te brengen.
Dat, ten dien einde, door het Volk van hel platte Land en de Smalfteden, derzelver Repreliiiiii 3 fyo.-
Middelburg.
Rapport negens de reprefentatievan het ■platte Land.


5248 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middel-
.burg.
Rapport
wegens
de repre-
jentatie
van het
platte
Land.
. , te zamen 8 Perfoonen
werden afgevaardigd, om, als wettige Reprefentanten van het platte Land en de Smalheden, te famen ééne ftem ter Vergadering uit te brengen; dat, om hier toe te geraken , de Gerechten, by circulaire Misfives , van wegens deeze Vergadering, zouden behooren te worden uitgenodigd,om, ieder m den zynen, na hec voorbeeld van Schouwen en Duiveland, de Stemgerechtigden op te roepen, ten einde die, hoofd voor hoofd ftemmende, uic iedere Parochie of Smalftad edneu Kiezer benoemen, en deeze Kiezers op een'bepaalden en gefcbkten tyd en plaats vergaderen , en hunnen Reprefentant of hunne Reprefentanten. volgens het voorgeflagen plan verkiezen, en aan dezelve ter hand ftellen de nodige Credeotialen , om tegen een' zekeren tyd, by deeze Vergader cg te bepaalen, alhier, als één ligchaam, te verfchynen, te delibereeren en te flemmen; en, daar het, in deeze tydsomftandigheden , ook van de uicerfte noodzakelykheid is, dat alle zaaken reet fpoed worden afgedaan, en eene byzondere lastvraging .van ieder E land noodwendig vertraging en confulie in de deliberatien zou te weeg brengen , zouden Commisfarisfen van oordeel zyn, dac alle de Afgevaardigden van het platte Land en de Smalfteden, behoorden te zyn geauthorifeerd met een
vol-
fentanten zouden behooren te worden benoemd , en ter dezer VergaderiDg gecommitteerd in de volgende proportie : dat van het Eiland Walcheren met Nieuw- en Sc. Joosland 2 van Schouwen, Duiveland en Som-
melsdyk 2 van Zuidbeveland en Oostbeveland
of de Slurf 2 van Thölen met Nieuw Vosfe-
maar en Philirsland 1 van Noordbevelanden Wolphaertsdyk !


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2249
volle magt, om op alle voorkomende en hangende zaken, zondereenigen fpeciaalen last ,zoo te advifeeren, en te helpen concludeeren, als mede zodanige voorftellen in deliberatie te leggen , als, volgens ds. gronden der Regeeringe, gevestigd op de Rechten van den Mensch, Vryheid en Gelykheid, tot algemeen welzyn, nodig zullen oordeelen;dat men wyders aan deze ftem de orde of beurt,, op welke die provifioneel zal moeten worden uitgebragt, behoorde aan te wyzen; dat aan de Leden deezer Commisfie, in den tegenwoordigen ftand van zaaken, niets natuurlyker is voorgekomen, dan te volgen de cynofure, die in de meefte Vergaderingen word in acht genomen, volgens welke bet jongfte Lid het laatfte advifeert.
Dat eindelyk aan die Reprefentanten moet worden gelaten de faculteit, om het nodige gebruik te maaken van het Nationaal gebouw der Abtdye, zoo ver het zelve door den eerften Edelen wierd bewoond.
Deeze zyn de Confideratien en het Advis, welke de Burgers, uitmaakende de Leden van voorfchreven Commisfie, gemeend hebben te moeten brengen ter deliberatie van deeze Vergadering, in hoope van hier mede aan derzelver intentie te hebben TOldaan.
Heil en Broederfchap !
Uwe Medeburgers,
{JVas geteckend f)
G. D. STEENGRACHT, de
moovland.
A. W. PHILIPSE. JOB TROMP. CORNELIS DOMINICUS. F. ERMERINS.
Iiiiiii 4 Os
Mm»
delborg.
Rapport wegens ie representatievan het nlatte Land.


Middelburg.
RefoL omtrent de repre/en- . tatie van het platte Land.
]
( 1
'<
i 1 c 1
c
t
\ 1 l t
i I
BUR-
S250 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Op het bovenftaande Rapport iloeg de na^ volgende bekragtigende Refolutie.
Qedelibereerd zynde op het Rapport, ter deezer fesfie, ter Vergadering uitgebragt, over het point 9 op weJk eene wy?,e dg Landzaaten
alhier zouden kunnen en behooren te worden gereprefenteerd , is .goedgevonden en verfiaan het vooren ftaande Rapport te converteeren in eene Refolutie, zo als gefchied by deeze; doch ten aanzien van het gebruik van het Nationaal Gebouw in de Abtdye, voorheen bewoond door ien gewezen Reprefentant van den zogenaamlen Eerften Edele,.de deliberatien voor als nog sn by provifie, om gewigtige redenen, aan te ïouden : wordende , dien onverminderd , voor iet overige, de voorfchreeven Gecommitteerden rerzogt hunne werkzaamheid voort te zetten n alles werkftellig te maaken, wat ter execiïie van het daar by opgegeven Plan behoort; n, ten dien einde, eene circulaire Misfive, ten ;eleide van het voorfchreeven Rapport en Reolutie, aan de refpective zogenaamde Smaldelen en Gerechten ten platten Lande te conciliëeren en over te leggen.
De Burger J. H. Schorer en verdere Geommitteerden, tot het werk der Asfignaaen, verzogt zynde, gelyk wy boven, (zie il. 2243; in de goedkeurende Refolutie, op lun Rapport gevallen, aanteekenden, om in mnne werkzaamheid in deezen verder voort e gaan, bragten, dienvolgens, in de Veradering van den 27 deezer, een Nader Rap>ort uit, van den volgenden inhoud:


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 5551
BURGERS REPRESENTANTEN!
De Gecommitteerden tot hec werk van de Asfignaten, ter vorige fesfie Rapport hebbende gedaan , van hunne confideratien over die materie, en als toen verzogt zynde. om in derzelver werkzaamheid voort te gaan, en het geen tot de executie van het gearrefteerde Plan, nog vereischt wierdt , te willen voorflaan en daar. ftellen; hebben, in de eerfte plaats, gelet op de reflexie, te dier fesfie gevallen, op het mode] van het geprojecteerd Papier, en om daar aaii te voldoen, de waarde van het zelve meer na de Franfche Specie bereekenende, de venieeling gemaakt in deezer voegen, van twee Livres oi 18 ftuivers, van één Livre of 9 ftuivers, van een halve Livre of 41 ftuivers, en een quart Livre of 18 duiten, in plaats van iwintig, tien, vyf en twee ftuivers refpedtive, volgens een mo> del hier nevens overlegt; waar door dan ook ir ao verre niet meer van applicatie is het exempel, by hun Rapport opgegeven, tot demonftratie, van de quantiteit van iedere papiere Specie voor ééne decade benodigt, aangezien de ▼erandering in de grootte van het zelve als nu gebragt.
In de tweede plaats, hebben Gecsmmitteerden voornoemd, zig nader bedagt over de Perfoonen, welke tot het nummeren,, teekenen en het houden van de directie over het een en ander, orider opperdirectie van den Ontvanger-Generaal, zouden moeten benoemd worden; ten weileen opzigte zy aan de Vergadering voorflaan, om het nummeren te laaten doen door vier differente Commifen ten Comptoire Generaal, volgens fchikkingen , door voornoemden Ontvanger, daar omtrent te maaken.
Om de reekening te laaten doen door vier publieke Peifoonen , by de Vergadering aan te {tallen; waar toe zy de vryheid neemen, om ■ liiiiii 5 voor
Middelburg.
Nader Rapport omtrent de Asfignaaten,


S252 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
Nader Rapport omtrent de Asfignaaten.
( \
(Onder fiond,)
De Gecommitteerden tot het werk van de Asfignaten,
(JVas geteckendfi)
M. E. C. VERSLUYS. . J. H. SCHORER. P. I. BODDABRT.
Maf
voor te dragen de vier volgende: Nicolaas de Pré, Pieter van der Gr aft, Cornelis Serlé en Alexander Johan Sinclair,. alle Notarisfen binnen deeze Stad.
En om met de directie over het een en ander, onder voornoemde opperdireétie, te chargeeren den Burger Jacobus Thehoff, welke zig op hunne inftantien heeft laaten overhaalen, oin zulks op zig te neemen.
Alles, zo ten aanzien van het nummeren en teekenen, als van de directie, op zodanig falaris, als by eene Concept-Inftructie voor het laatstgemelde is bepaald, en hier nevens ter approbatie oyergelegd.
Eindelyk, hebben Gecommitteerden het geloegen, de Vergadering te kunnen informeeren, lat zy, ter voldoening aan derzelver gerefol/eerde ter laatfte fesfie, aan den Reprefentant Ier Franfche Natie Cochon, opening hebbende ;egeven van het gearrefteerde Plan, het zelve, n allen opzigte, door gemelden Reprefentant is ;elaudeerd en goedgekeurd; weshalven 'er allier voor hun niets meer overfchiet, dan om, iy de eerfte gelegenheid, over te leggen eene 'ublicatie uit het gezegde Plan proflueerende, iraar mede zy 2ullen rekenen aan het oogmerk er hun opgelegde Commisfie voldaan, te heben.


JAARBOEKEN., Maart, 1795. 2253
Met eenige verdere uitbreiding bekragtigde de Vergadering dit Nader Rapport, indeezer voege:
Ts goedgevonden en verdaan, het voorfchreeven Rapport te converteeren in eene Refolu tie, zo als gefchied by deeze; en mitsdien-, ten aanzien van het eerfte lid van het voorfchreeven Rapport, te approbeeren de verandering in de verdeeling der waarde van de Asfignaten, waar toe de Gecommitteerden verzogt worden, de nodige order te ftellen of te doen ftellen.
Voorts, betrekkelyk het tweede, den Ontvanger Generaal deezer Provincie, te authorifeeren en te gelasten, zo als gefchied by deeze, om door vier Commifen ten zynen Comptoire en onder zyne cpperdireétie, de invoegen Voorfchreeven te maakene Asfignaten te doen nummeren. Waar van, by Extract- deezer Refolutie, aan denzelven tot informatie en naricht zal worden kennis gegeven.
Wyders tot het teekenen der voorfchreeven Asfignaten te qualificeeren en aan te ftellen, zo als daar toe gequalificeerd en aangefteld worden by deeze, de vier navolgende Burgers, te weten : Nicolaas . de Pré, Pieter; van der Graft, Cornelis Serie, en Alcxander Johan Sinclair, alle Notarisfen binnen de Stad Middelburg. Waar van , by Extract deezer Refolutie , aan ieder van hun, tot informatie en naricht, zal worden kennis gegeven.
Al verder, tot de directie over het geheele werk der Asfignaten, zo veel de executie betreft, en onder het opzigt van den OntvangerGeneraal deezer Provincie , Mr. Phanix llaac Jioddaert, te qualificeeren en aan te ftellen \ zo als daar toe gequalificeerd en aangefteld wordt by deeze den Burger Jacobus Thehof, op den voet der Concept-Inftructie, by het voorfchreeven Rapport overgelegd, welke mitsdien wordt
ge-
Mid-
DELBUR.G.
Re/blut. omtrent het NaderRapport.


A254 NIEUWE NEDERLANDSCHB
Mid«
delburg.
gehouden voor gearrefteerd; en waar van copie aan voorfchreeven Burger Thehof, met Extract deezer zal worden toegezonden, ten einde zig daar na te reguleeren. Zullende hy vervolgens ten Eede worden geadmitteert.
Terwyl eindelyk de voorfchreeven Gecommitteerden worden verzogt, hunne werkzaamheid verder voort te zetten , en de aan het einde van het voorfchreeven Rapport, gemelde Publicatie te concipieeren en over te leggen.
Het onmiddelyk gevolg van het bovengaande Rapport en Refolutie, was, het opftellen van eene Infiruclie voor den Dire&eur der Jnwisfielinge van Franfche Asfignaaten tegen Zeeuwsch Papier; zy beftondt uit de volgende Artikelen:
Art. i. P\e Directeur zal ftaan onder de opperdirectie van den OntvangerGeneraal van Zeeland, en in alle zaaken, dit ftuk aangaande, communicatif met hem te werk gaan.
q. De voornoemde Direéteur zal het Zeeuwsch Papier, ter inwisfeling der Franfche Asfignaten gefchikt, van 's Lands Drukker moeten overneemen en natellen , het zelve daar na aan vier Commifen ten Comptoire Generaal , door den Ontvanger te benoemen, overgeven om te worden genummert; en, nagezien zynde of de Nummers eikanderen opvolgen, overhandigen aan vier daar toe aangellelde Perfoonen om te worden geteekend; en het voorfchreeven Papier alzo geteekend zynde , van dezelve Perfoonen overneemen en nagaan, of alles in behoorlyke orde is; wanneer hy het zelve, op een daar toe aangelegd Register zal moeten aanteekenen, en aan den Ontvanger-Generaal uitreiken, om onder denzelven, tot den tyd der dispofitie, hier na te melden, bewaard te worden,
3. Hy


JAARBOEKEN, Maart, 1795. aass
3. Hy zal vóór het ingaan van elke decade, Zig by den Franfchen Generaal, of die by zyne abfentie, met het oppercommando zal gechargeerd zyn, moeten vervoegen, en van denzelven verzoeken, een door hem onderteekend De. claratoir van de quantiteit der Manfchappen in de Provincie, onder zyn commando zynde, met byvoeging van de fom, voor de Soldyen derzelve in de op handen zynde decade benodigd, en dezelve fom als dan in Zeeuwsch Papier, en in zodanige gedeelten, als door voornoemden Generaal, of zyn gequalificeerde, ten voorfchreeven einde zal worden gerequireerd, aan denzei ven moeten overhandigen, tegen overneeming van Franfche Asfignaten , ten bedrage van gelyke fomme; (de Asfignaten gerekend tegen 9 ftuivers de Livre Zeeuwsch.)
4. Hy zal een Casfaboek moeten aanlegger van deeze adminiftratie, en daar op in ontvangsi brengen de Asfignaten door hem overgenomen, en in uitgaaf het Zeeuwsch Papier, hier vooi aan hem ter hand geileld; zullende hy verpligi zyn de Franfche Asfignaten van gelyke fom, bj den anderen te forteeren, en in byzondere pak ketten aan het Comptoir Generaal in eene yzé re kist te feponeeren.
5. In geval, geduurende den tyd van deeze ad miniftratie, van de ontvangene Asfignaten, oj eene voordeelige wyze, door de Provincie kon de worden gebruik gemaakt, of dat het Zeeuwscl Papier binnen een' bepaalden tyd mogte wordei ingewisfelt, zal den Directeur voornoemd, ove de wyze van het een of ander nader wordei geïnltrueerd, volgens conditiën als dan te be paaien.
6. Voor toeleg, zonder genot van eenige etno lumenten, of in reekening te mogen brecgei eenige Comptoirbehoeften, zal hy genieten éé< Gulden voor iedere duizend Nummers van he Zeeuwsch Papier, ten Comptoire Generaal oj
quj
MlDDBLBURC.
Injlructie voor den DireSteurder inwisfelinge van Jsfig- ; naaien*:
1
l 1 t J
1
I C >


2256' NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
Inftructie voor den Directeurder in'wisfielinge van Jsfig'naaten.
I 1
; }
c
? 1 j
e
É
a g
g z
E
J7ergisteren morgen is in 't Baitenlandsch Be'T? fogne van Hun Hoog Mogende ingekomen,
en
quitantie te ontvangen; terwyl de Boeken tot deeze adminiftratie nodig, hem door den Leverancier der Provincie zullen moeten bezorgd worden.
7. De benoemde Perfoonen tot het nuomeren van het Zeeuwsch Papier, zullen genieten ieder twee Guldens , en die tot teekenen zyn aangefteld, ieder drie Guldens voor duizend ftuks, het geen aan alle dezelve, door den voorfchreeven Directeur , za! betaald en aan laatstgemelden door den Ontvanger-Generaaluit de Cas te Lande, gerestitueerd worden.
8. In al het geen verder tot deeze zaak betrekking heeft, offchoon in deeze Inftructie niet Jepaald opgenoemd, zal de Directeur den Ontvanger-Generaal ten allen tyde ten dienfte ftaan, :n gehouden zyn, het nakomen van deeze Intructie te bazweeren aan handen van deeze Verkering, door den volgenden Eed:
Ik beloof en zweer, my in de waar neeming van '■et geen aan my, in qualiteh van Direéteur over iet werk der Asfignaten is aanbevolen, ingevolge 'en inhoud myner Inftruclie, getrouwelyk te zul;n gedragen.
In de Vergadering van den 30 deezer ragt de Secretaris van het Land ter tafel ene Misfive, door den extraordinaris Geeputeerde in 's Hage , B. Malthias Puus, an hem gezonden , behelzende verfcheiden ewigtige zaaken , de Republiek in het alemeen, en de Provincie Zeeland in 't bysnder raakende. Zie hier dien belangryken rief.
WAARDE MEDEBURGER!


JAARBOEKEN, Maart, 1795. ^51
€n gelezen een zeer interesfante fecrete Misfiv van onze Ambasfadeurs te Parys, van den 1 deezer, houdende verflag van eenige weinig conferentien, niet het Committé de Salut Pu blicq gehouden, over 't onderwerp hunner Com misfle, waar omtrent reeds direct een groot ob itacul hebben ontmoet, doordien het voormeld* Committé hun te kennen gaf, dat als nog bj de Nationaale Conventie geene dispofitie was genomen, om onze Republiek voor een independente Mogendheid te verklaaren, en onze Ambasfadeurs dus, in die qualiteit, niet konden worden erkend , maar enkel geconlidereerd als Envoyés van 't Bataaffche Volk; onze Ambasfadeurs hadden op' een zeer energique wyze, deeze bedenking beftreden, hunne verwondering daar over betoond, ën in kragtige termen, met de eigen woorden van de Proclamatie, waar mede de Franfchen in ons Land waren ingetrokken, gedemonftreerd, dat de Franfche Natie onze Republiek als een Vriend en Geallieerde van haar, en dus volkomen onafhangclyk hadt verklaard ; hier op hadt 't voormelde Committé gedeclareerd, dat eer men verder kon gaan, in allen gevalle, vooraf zoude moeten worden bepaald, welk dedommagement de Republiek aan Frankryk zoude geven voor de immerife kosten van den Oorlog, door haar tegen ons gemaakt, en onze Ambasfadeurs, na dat zy echter ook die fusten ue op een manneiyke wyze hadden ; gedebatteerd , hebben geoordeeld hier omtrent te moeten vragen de nadere intentie van Hun .Hoog Mogende, ten einde precifelyk te weten, itot hoe ver zy in deezen zouden mogen komen, 1 om aan de Franfche Natie eenige reëele blyk te jgeven van haare erkentenis, en dezelve te perIfuadeeren, tot het betoonen van faciliteit in 't ; fluiten van een voor beide de Republieken gewenscht Tractaat van Alliantie en Commercie; Voorts komen in deeze depêche weder by her-
haa-
eMin-
7 DEL• B 'JKG«
■ Misfive
■ uit
'.'sHage aan den Secretaris de Be va» ren.


a&58 NIÉUWE NEDERLANDSCH&
Mid-
DELBURG.
Misfive uit
'sHage aan den Secretaris de Beveren.
haaling, en in een gantsch nadeelig. daglicht voor, de pointen in haaren brief van den 13 deezer vermeld, welke onze Provincie in 't generaal en de gefteldheid der Regeerina; van Middelburg in 't byzonder concerneeren; daags na 'r inkomen van dien eerften brief, hebben wy gemeend noodzakelyk te zyn, gezamentlyk ons te moeten vervoegen by de alhier aanvvezende Reprefentanten van de Franfche Natie, ten einde dezelve, zo op 't een als op 't ander dier pointen te desabufeeren, de onwaarheid derzelvë aan te toonen, en door een volledig en precies detail van zaaken, te tragten weg te neemen de verkeerde impresfie en 't vooroordeel, 't geen dergelyke finiltre en o"gegronde befchuldigingen in Frankryk te weeg brengen, en onze Provi cie aan 't grootfte gevaar exponceren; wy hebben die commisfie voorleden Vrydag morgen afgelegd, zynde wy zeer vriendelyk ontvangen, met veel attentie aangehoord , en ons voorltel op een zeer voldoende wyze beantwoord door den Burger Reprefentant C chon, die op zyn vertrek na Zeeland ftond, en die wy zeer ernitig verzogt hebben zig van naby op alles te doen informeeren, met by voeging, dat wy niet twyfelden of hy zoude., in allen op?igre, en met fpreekende bewyzen, overtuigd worden van de waarheid der onderfcheidene details, die wy aan hem hadden gegeven; wy hoopen en vertrouwen, dat deeze onze demarche, de goedkeuring van onze Committenten zal wegdragen, terwyl wy voorts niet twyfelen, of dezelve zullen, zig het aanwezen van den voornoemden Reprefentant Cochon in onze Provincie ten nutte maakende, aan denzelven op een meer legaale en foruieele wyze, by bezending of anderzints , de nodige vertogen op 't voorfchreeven onderwerp doen, en dien onverminderd, ons door toezending van een opzettelyke en uitgewerkte Refolutie , in ftaat te ftellen, om derzelver gevoelens


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2259
omtrent de meergemelde pointen, ter Vergadering van Hun Hoog Mogende te doen manifesteeren, ten dien effecle, dat de Ambasfadeurs van den Staat te Parys, dien conform, na behooren , deswegens zullen kunnen worden ge elucideerd en daar van 't na>dig employ maaken; 't geen te meer allernoodzakelykst is, om dat uit derzelver- laatfte depêche my ten vollen is gebleken, dat zy, door een volllagen onkunde Van den ftaat van zaaken in onze Provincie, zig laaten wegliepen door de vooroordeelen, welke hun van de Franfche zyde, tegen onze Provincie worden ingeboezemd, en die zy met 'er daad toonen als bewezen waarheden aan te neemen; zeer wenfchelyk zoude het zelfs na onze gedachten zyn, dat een bekwaam en der zaaken van onze Provincie kundig Perfoon, aan de twee voornoemde Ambasfadeurs wierdt toegevoegd , of wel door de Provincie, zonder publiek karaéter, na Parys gezonden, om de nodige informatien aan onze Ambasfadeurs te geven, omtrent den waaren ftaat van zaaken , onze Provincie en de Stad van Middelburg betreffende, welker belangens in deezen op eene zeer zigtbaare wyze , ten hoogften zyn gecompromitteerd.
Wy hebben, ingevolge onze Inftruclie, den voormelden Reprefentant Cochon nader onderhouden over de demolitie der Fortificatiewerken in Staats-Vlaanderen en 't Committimus, 't geen wel eenigen tyd was geftuit, doch nu weder op nieuw begonnen; wy verzogten dat dit werk, immers provifioneel, mogt worden gefurcheerd, en daar omtrent de loop der onderhandelingen over 't Alliantie-Tractaat nog eenigen tyd afgewagt; wy gaven te kennen, dat 'er wierdt gearbeid door den kundigen CollonelDirecleur de Freytag, aan een Memorie op dat onderwerp , ten betoge, dat die voorgenomen demolitie met het belang van Frankryk volftrekt Kkkkkkk ftry.
Middelburg»
Misfive uit
's Hage aan den Secretaris de Beveren.


'aaob NIEUWE NEDERX.ANDSCHE
Middelburg.
Misfive uit
's Hage aan den Secretaris de Beveren.'
i
ftrydig is; die Reprefentant gaf ons te kennen, dat het thans zeer moeielyk zoude zyn, de pofitive orders van 't Committé de Salut Publicq, ten deezen refpecte gegeven, te kunnen tegengaan, doch dat hy allezints goedkeurde 't opmaaken der voorfchreeven Memorie, welke hy verzogt dat ten fpoedigften en direct aan onze Ambasfadeurs te Parys zoude worden gezonden, om aan 't voornoemde Committé te doen overhandigen.
Gaarne zouden wy aan de intentie onzer Committenten hebben voldaan omtrent 't (tuk der requifitie, fpeciaal de enorme requifitie van den Generaal le Mair te Bergen op Zoom, in uwen brief van den 18 deezer vermeld; dan tot ons leedwezen waren op den ontvangst derzeive, alle de Franfche Reprefentanten uit 'sHage vertrokken , en in 't byzonder de Reprefentant Cochon, even te vooren na Zeeland, alwaar nu jok onze Committenten de beste gelegenheid zullen hebben, denzelven meer onmiddelyk over Jeeze en andere gewigtige pointen te onderhouten, en daar op de nodige orders te effectueeren.
Ik blyve met de volmaakfte achting, en toe«renfching van Heil en Broederfchap!
(O rider fondfi)
Uwe dienstwillige Medeburger,
(Was geteekend,)
B. MATHIAS POUS.
'sHage, den 23 Maart 1795.
Op welke Misfive gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, dezelve, in afwag:ing van het effect der Misfive aan de Ministère
te


JAARBOEKEN, Maart, 1795. aaöt
té Parys, aan te neemen voor notificatie , er wyders, dat aan de extraordinaire Gedeputeer den in 'sHage zal worden toegezonden copie van de hier boven bedoelde Memorie van der Collonel-Direéteur de Freytag, over de demo litie der Vestingwerken in Staats-Vlaanderen. door de Gedeputeerden van Vlisfingen, by. dee ze gelegenheid in originali geëxhibeerd, ten einde van dezelve, het zy in het buitenlandse!] Befoene, ter Vergadering van Hun Hoog Mo gende of daar het verder van vrucht kan zyn, zodanig gebruik te maaken, als zy ten meesten diende van den Lande zullen vermeenen te behooren. Waar van, by Extract deezer Refolu. tie en copie als vooren, aan gemelde extraordinaire Gedeputeerden, tot informatie en na. richt, zal worden kennis gegeven.
Zie hief nog een merkwaardig Adres, by wyze van Aanhangzel, op de nu vermelde Handelingen , geduurende deeze Maand.
Jan de PROVISIONEELE REPRESENTANTEN van het VOLK van ZEELAND.
/^even eerbiedig te kennen de ondergeteekende v-r Burgers In- en Opgezetenen deezer Provincie, welke in privé of qualiteit eenige Wisfelbrieven ten hunnen laste hebben loopende, zo ten behoeve van Commisfarisfen der Wisfëlbank yan Middelburg , als ten behoeve van andere Corpora en particuliere Perfoonen,- onder Pandfchap van Obligatien, ten laste deezer Provincie ^ de Rentieren, het Comptoir Bewestenfchelde , het Eiland Walcheren, de Stad Middelburg, en de Oost-Indifche Compagnie, onder gua-amie van deeze Provincie. Dat zy Ondergeteekenden met bevreemding Kkkkkkka beb-r
Mid-
DEL-
BURG»
Misfiv$ uit
's Hage aan den Secretaris de Beveren.


Min»
BELBURG,
Adres aan de Reprefientanten van Zeeland.
\
' 1
2262 NIEUWE NEDERLANDSCHE
hebben gezien een Advertentie van gemelde Commisfarisfen der Wisfelbank, aan alle de geenen welke eenige Wisfelbrieven ten hunnen laste loopende hebben, getrokken ten bevoeve van dezelve Commisfarisfen, dat zy verpligt zouden zyn om de door hun geteekende Wisfelbrieven af te leggen op de refpective vervaldagen, invallende na den eerden April deezes Jaars , met eene ernftige aanmaning om voor de betaalinge te zorgen.
Dat offchoon de voorfchreeven Advertentie is gefchied met het goede oogmerk om de Wisfelbank der Stad Middelburg, zo veel mogelyk op te beuren uit derzelver onvermo genden toeftand, om aan de refpective Saldohouders hunne daar in gedepofiteerde gelden, met de anders billyk vertrouwde en gewoone promptitude te voldoen; echter ten aanzien van de Ondergeteekenden, en anderen, die „ig met hun in gelyke omftandigheden bevinden, de facheuste gevolgen zoude moeten hebben , en in de totale ruïne van veele eerlyke en werkzaame Ingezetenen zoude uitloopen, indien Commisfarisfen van gemelde Wisfelbank onverhoopt mogten goedvinden, tegen hunne gebrekige debiteuren in rechten te ageeren, en de aan hun verpande Effecten by Executie te verkoopen; vooral wanneer foortgelyke opeisfchingen en procedures mede wierden gedaan en geënthaneert, door andere Corpora en particuliere Perbonen, die op gelyke wyze voor hunne d depofito uitftaande gelden door verpandinge van Provinciaale en andere Effecten zyn gefecureert, iet welke (behoudens de edelmoedige denkwyse van veele Vaderland en Burgerlievende Ca. jitalisten,) billyk te vreezen is van zulke baatïoekende geldfchieters en fpeculateurs, die op illerhande wyze met de tegenwoordige publieke talamiteiten hun byzonder voordeel zouden tragen te doen, ten ware zulks door eene tydige
voor-


JAARBOEKEN, Maart, 1795.
voorzieninge van Zeelands Provifioneele Volks Reprefentanten zoude mogen worden gepreve nieert.
Weshalven de Ondergeteekenden te rade zyr geworden om de gemelde facheufe gevolgen, en de middelen, welke naar hunne gedagten tei voorkominge van dezelve zouden künnen dienen, eenigzints nader te developperen.
Zynde het een algemeen bekende waarheid, dat de noodlottige omftandigheden, waar in deeze Republiek zedert eenige Jaaren is gedompelt, ook in deeze Provincie ^een ongewoone fchaarsheid van contante Penningen heeft veroorzaakt, waar toe de vermenigvuldigde Provinciaale, Stedelyke , Compagnies en Polders Negotiatien, maar vooral de gedwongene Negotiatien van den 25 Penning, en de daar op gevolgde belastingen van den 50 Penning of zogenoemde liberale gifte, allermeest hebben gecontribueerd, en waai uit (gevoegd by de geïntroduceerde Eeden van Secretesfe nopens het Employ der öpgebragte gelden,) mede is ontftaan een vry algemeen discredit voor de Provinciaale en geguarandeerde Effecten , waar van de Courfen fuccesfivelyk, zodanig 'zyn verminderd, en tot zulk een laagte gekomen , dat men thanS de Provinciaale' twee perCents Obligatien niet hooger durft accepteeren dan veertig, die van 2 en een half perCents 48, en die van drie perCents tot 55 ten honderd; waar uit noodwendig profiueert^ dat de Beleggers of Aankoopers Van dezelve een Ongehoorde fchade zouden lyden, indien zy genoodzaakt wierden hunne verpande Effecten te verkoopen; waar by nog komt een vry alge» meen wantrouwen omtrent de foliditeit en reëele prestatie van de beloofde guarantie der vorige Staaten van Zeeland, waar door het reeds gemelde discredit en de daar uit profïueerende verlaaging van Cours nog allermeest blykbaar is aan de vermenigvuldigde Compagnies Obligatien, Kkkkkkk 3 on-
■ Middel-
BURG;
Adres
aan dé
Kepre-
fentan»
ten van
Zee*
land.


a*64 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
Adres aan de Reprefiemanten yan Zeeland»
onder guarantie van deeze Provincie genesetieerd. & ö
Dat ook de voorengemelde fchaarsheid van het numerair en de ongehoorde laage Cours der Provinciaale en andere Effecten, de beleeningen in de Wisfelbank en by particuliere Perfoonen frequenter dan te vooren hebben gemaakt, waar door de Intresfen a depofito reeds tot zulk een hoogte zyn gefteigerd, en de Cours waar voor men de Provinciaale en andere Effecten in pandfchap aanneemt, zodanig is vermindert, dat zulks reeds lang voor eerlyke Negotianten en andere Neeringdoende Lieden tot een vry aanmeiklyk bezwaar heeft verftrekt, en by wettigen gevolge ruïneus zoude worden, indien zy door een geforceerde opeisfehing en rechtelyke invordering van hunne genegotieerde Capitaalen, genoodzaakt wierden, van andere tot nog hoogere Intresfen de nodige Capitaalen te negotieeren, of Czulks niet mogelyk zynde,) hunne verpande Effecten tot enorme laage pryzen te verkoopen, of by Executie te laaten verkoopen; waar by wel eenige fpeculanten verrykt, maar ongelyk meerder goede Burgers verarmt, en zelfs totaal geruïneerd zouden worden.
Dat de zo presfante opeisfehing der Capitaalen in de Wisfelbank deezer Stad, in de tegenwoordige tydsomHandigheden des te harder is, niet alleen uit hoofde van het algemeen vertrouwen, zedert onheuglyke tyden plaats hebbende; dat men voor de hoogere Intresfen, en de meerdere fecuriteit, die men aldaar vorderde , tegen alle willekeurige opeisfehing der Capitaalen veilig was; maar ook wegens de vry algemeene perfuafie dat gemelde opeisfehing der Capitaalen geen wezen lyk her nel aan dë Wisfelbank deezer Stad kan toebrengen, veel min de volftrekt nodige vermeerdering der circulatie van het numerair kan bevorderen , het geen (des noods) nader op folide gronden zoude kunnen


JAARBOEKEN, Maan, 1795. 2*63
nen betoogd worden. Dat zelfs deeze presfante opeisfehing het Provinciaal crediet nog meer doet waggelen, door eene daar uit volgende prefumptie, dat het voorfchreeven discredit vóoi de lecuriteit der aldaar verpande EiFeclen ook refideert by de Provifioneele Volks-Reprefentanten van Middelburg; welk discredit reeds bv veele Capitahsten en andere Geldfchieters heeft plaats gehad, zedert de bekende drukkende verlaaging van den Cours der Effecten, by de Wisfelbank bepaald, volgens een Stedelyke Refolutie van den 23 February 1793, welke zeer veel tot de aanhoudende vermindering der beleen- en verkoopbaare prys van alle de eigene en gegarandeerde Obligatien deezer Provincie heeft gecontribueert; zullende nu het algemeen discredii voor die Effecten waarfchyniyk zodanig vejgrooten, dat veele Capitalisten en andere Geldfchieters insgelyks hunne Capitaalen zullen opeisfchen, om elders binnen of buiten 's Lands mei nog meerder voordeel en fecuriteit te beleggenwaar uit de reeds gemelde facheufe gevolgen noodwendig moeten proflueeren, en welke zie tot een vry grooter aantal goede Burgers en Ingezetenen zullen uitftrekken, dan men zig nu kan verbeelden; terwyl veele en mogelyk de meeste Burgers, welke in de Wisfelbank of bv particuliere Perfoonen Capitaalen hebben genegotieerd, onder verpanding van hunne Provinciaale en andere Effecten, ook wederom aan andere minvermogende Burgers, diverfe grootere of kleinere Capitaalen hebben uitgezet, ondei fpeciaa verband van vaste en losfe goederen, of wel onder generaal verband van dezelve; waar tut noodwendig moet volgen, dat zy, die genoodzaakt worden, hunne genegotieerde Capitaalen in de Wisfelbank of elders , op eene geforceerde wyze af te leggen, ook volftrekt genoodzaakt zullen worden, alle hunne uitgezette Capitaalen in te vorderen , en (ondanks Kkkkkkk4 hun-
•t
Middelburg.
Adres aan de Repre* fentanten van Zeeland,
t


2266 NIEUWE NEDERLANDSCHË
MIDDELBURG.
Adres aan de Reprefentanten van Zeeland.
i 1 1 < i
' i ] i 1 ( 1
hunnen goeden wil,) veele van hunne weldenkende Medeburgeren totaal te ruïneeren , om hunne eigene totaale ruïne te verhoeden. Dat de Ondergeteekenden wel begrypen, dat een ieder van hun zig door het impetreeren eener gepaste Provifie van Juftitie, (of gracie des noods,) tegen allen overlast zoude kunnen beveiligen; doch dat zulks niet zonder zeer bezwarende kosten kan gefchieden, en ook-meer te pas zoude komen wanneer men zig door particuliere desastres in ongelegendheid mogt bevinden; maar dat zy Ondergeteekenden en veele anderen hunner Landgeiiooten, eeniglyk door de publieke calamiteiten in een temporeel onvermogen geraakt zynde, ook een billyk vertrouwen voeden op de vaderlyke Protectie van hun , aan wien de zorg voor de belangen van het Vaderland en deszelfs Ingezetenen is toevertrouwd, en dus te raade zyn geworden, om aan hunne geëerbiedigde Provinciaale Volks-Reprefentanten voor te ftellen zodanige middelen, welke, naar tiunne gedagten, zouden kunnen dienen om de gemelde facheufe gevolgen, en den totaalen ondergang van het Provinciaal credit (de bafis van genoegzaam alle fecuriteit en veele Gemeene Lands Inkomften,) voor te komen.
Waar toe in de eerfte plaats veel zoude kunien toebrengen, zulk een cordaat en edelmoelig Declaratoir nopens de erkentenis van, ert :orge voor de eigene en geguarandeerde Capiaalen en Intresfen, op eenigerhande wyze, ten aste deezer Provincie loopende, als best geoor= leeld zoude mogen worden, om aan de Eigeïaars en Pandhouders alle mogelyke gerustheid e geven , ten einde daar door de Cours der 'rovinciaale en andere Effecten eenigzints te naintineeren , de genoegzaam doode verbandeing van dezelve te bevorderen, en de generaale rpeisfehing der Capitaalen, waar voor dezelve erpand zyn, zo veel mogelyk, te prevenieeren*
Dan,


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2267
Dan, vermits de Ondergeteekèiaden met reden bedugi zyn, dat het Erfïecr. van zulk een Declaratoir niet zo fpoedig zoude kunnen werken ah nodig is , om hun en veele anderen tegen dt facheufe gevolgen van de opeisfehing der genegotieerde Capitaalen in de Wisfelbank en elders te beveiligen, zoude naar hun inzien, uit aanmerkinge van de voorbeeldeloos penible tydsomftandigheden , geen ander pf beter middel daai toe konde dienen, dan eene generaale furcheance van alle reeds geënthameerde en andere nog te enthameeren Procedures, ter invorderinge van Capitaalen, waar voor genoegzaame Provinciaale of geguarandeerde Effecten (volgens de laatsl geïntroduceerde Cours der Wisfelbank,) verpand zyn, en zulks provifioneel voor den tyd van één Jaar, na de eerstkomende vervaldagen dei Wisfelbrieven; door welke furcheance (behoudens alle mogelyke' fchikkingen en devoiren tot eene vry willige afiosfinge,) alle onheilen geprevenieert, en het Provinciaale credit, benevens het vértrouwen op de Provifioneele Volks-Reprefentanten gevestigd zoude worden; terwyl ook aan Commisfarisfen va:i de Wisfelbank, en andere door pandfehap gefecureerde Crediteuren, geen wezentryk grief zoude worden toegebragt.
Weshalven de Ondergeteekenden zig met alle fiducie wenden tot deeze Reprefentative Souveraine Vergaderinge, verzoekende eerbiedig, dat het aan hunne Provinciaale Volks-Reprefentanten moge behagen, zodanige fpoedige voorzieninge te doen, waar door het Credit en.de Cours van alle de eigene en geguarandeerde Obligatien, ten laste deezer Provincie loopende, zo veel mogelyk worde gemaintineerd, en alle Rechterlyke Invorderingen van genegotieerde Capitaalen , Onderpandfchap van Provinciaale en andere geguarandeerde Effecten, mogen blyven gefurcheert voor den tyd van één Jaar, of zodanigen anderen termyn, als (onder de nodige
pre-
Mid*
DELBURG.
Adres aan de Reprefentanten yan Zeeland.


ssóS NIEUWE NEDERLANDSCHE
Mio-
D ELBURG.
precautien voor de Wisfelbank en andere Geldfchieters,) convenabel zal geoordeeld worden, 't Welk doende, enz.
Thans gebiedt de orde, die wy ons hebben voorgefchreven , verflag te doen van de meest merkwaardige byzonderheden, iri de onderscheidene Steden en Plaatzen, geduurende deeze Maand, in dit Gewest voorgevallen.
Bekend zyn de mishandelingen en wreedheden, door een woest en opgeruid gepeupel, in den jaare 1787, aan den Kerkleeraar de Fremery gepleegd. Geen wonder, derhalven , dat de Middelburgfche Burgery, immers dat gedeelte van dezelve, 't welk iri Staatkundige begrippen met hem zamenftemde., een blyk haarer genegenheid vertoonde, door den post van Vertegenwoordiger des Zeeuwfchen Volks aan hem op te draagen; Wat men omtrent den waardigen Man gevoelde, kan eenigermaate blyken , uit de Aanfpraak, door den Prefident der Kiezers, by deszelfs aanftelling gedaan.
Zo mogen wy dan op dit oogenbb'k ons verblyden, dat wy onder onze Vertegenwoordigers ook een Leeraar van den gezegenden Godsdienst aanfchouwen. Een vooroordeel overwonnen, en de belangen der Burgery onbetwistbaar in goede handen gefield. Ziet daar een dubbele reden van blydfchap. Maar zou men inderdaad kunnen twyftelen, of de post, dien gy thans aanvaard, en het ampt, dat gy in deeze Stad, in de Hervormde Gemeente bekleed, met elkander beltaanbaar zyn. Hoe! was dan de Leeraar van den Godsdienst geen Burger van
zya


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 0269
zyn Vaderland, eer hy Prediker werd? blyft hy geen Burger , al werd hy door partyzugt en kwaaciaartigheid van den kanfei geweerd? en welke betrekking is dan de oudde en heiligde? Hoe ! de Bedienaar des Euangeliums kan zïg weeken, maanden van zyne Gemeente verwyderen, om familie of eigenbelangen, om vermaak en uitfpanning, zonder te handelen drydig met zyne betrekkingen! en zou hy zo veele weeken of maanden niet mogen toewyden aan de bevordering der belangen van zyn Vaderland, al moest hy 'er ook voor dien tyd zyn Predikdienst, geheel of ten deele, aaii opofferen? 't Is waar, toen eerlykheid en ftaatkunde in eeuwigen dryd met elkander , toen ftaatkunde en deugd twee denkbeelden waren, die elkander vernietigden; nog meer! toen ftaatkunde den Godsdienst tot een dekmantel haarer gruwelen, en de Dienaars van den Godsdienst gebruikte om haat en vervolging te prediken , om den yzereu throon der heerschzucht, op bloed en traanen gevestigd, door bygeloof te onderfchragen; toen . . . geen vrede of verbindtenis tusfchen ftaatkunde en den waaren Godsdienst, tusfchen den post van Leeraar en dien van Regent I Maar nu , daar eerlykheid, edelmoedigheid en verlichte menfchenliefde het eerde is, dat wy in onze Vertegenwoordigers ouderdellen, hoe natuurlyk, hoe beftaanbaar handelen wy met onze grondbeginfels, wanneer wy in hem, die liefde, deugd en vrees van God met leer en voorbeeld verkondigt , in de eerde plaats ons vertrouwen dellen! 't Is waar, de heerschzugt zal zig ergeren, dat zy, die Zy gewoon was als haare werktuigen aan te zien, thans zullen medewerken om haar den dooddeek te geven! veele min doorzigtigen zullen insgelyks zig geërgerd toonen; maar wy hoopen en verwagten, dat vooroordeel en bekrompenheid van geest nog veele ftof tot ergernis zal gegeven worden,.
vliD-
)ELJUR.CÏ.
danrpraakaan Ds. F, de Freme-


2270 NIEUWE NEDERLANDSCHE
MIDDELBURG,
Gy, intusfchen, waarde Medeburger! daar gy voor een wyl tyds in deeze nieuwe loopbaan zyt gebragt door de keus, door den uitdrukkelyken wil der Burgery, laat u door niets affchrikken, om getrouw aan deeze roeping voor Vaderland en Vryheid alle uwe vermogens en talenten te bededen» Die God, wiens Dienaar gy zyt, en die het offer der Vryheid met welgevallen aanfchouwt, verlichte en ondesfteune u; hy zy uw fchildj en, benevens de liefde en dankbaarheid uwer vrye Medeburgers, uw groote belooning!
Twee zeer belangryke Publicatien wier* den, door de Municipaliteit van Middelburg, op den ia deezer afgekondigd. De eerfte hadt ten onderwerpe, de vernietiging der voorgaande Schuttery, mitsgaders eenige provifioneele fchikkingen omtrent eene verbeterde Burger-Wapening ; de andere liep over den Wisfelbank der Stad. Zi» hier de eerfte Publicatie:
PUBLICATIE.
HEIL EN BROEDERSCHAP !
Ourgemeesteren, Scheepenen en Raaden, uitmaakende de provifioneele Regeering der Stad Middelburg in Zeeland; doen te weeten: dat na de veranderde Ordre van zaaken, een aanzienlyk aantal welgezinde Burgers deezer Stad, onderling overeengekomen is, om zich in den Wapenhandel te oeffënen, en zich vervolgens aan ons heeft aangeboden otn de Wachten en Posten te bezetten, en den dienst der gewoone Burgerwacht te doen; dat wy volkomen inftemmende met den loffelyken iever en oogmerken der voornoemde Bur0 gers,


JAARBOEKEN, Maan, 1795.
gers, en Refolutie van den 17 February deezes; Jaars , met opfchörting van den voormaligen Burger-Krygsraad, en dispenfatie van de Bur»; ger-Compagnien van het doen van Tochten en Wachten voor den tyd van 24 dagen, de voornoemde vry willig zig gewapend hebbende Bur-1 gery dadelyk hebben gequalificeert , om de. Wachten en Posten te bezetten, zo als de pro-< vilioneele Commandant en Kapteinen van het' zelve Corps, dan ook in handen van Burge-, meesteren hebben Eed gedaan: dat wy inmid-, dels een Commisfie uit den onzen hebben benoemd, ten einde op de generaale Burgerwachten een Reglement te formeeren , en aan de Vergadering een Plan daar van te fuppediteeren ; ten einde, na voorgaand overleg met deskundigen uit de Burgery, zodanige Ordonnantie finaal te kunnen arrefteeren: dat de menigvuldige bezigheden van dit Collegie en de onderfcheidene Commisfien op de Leden van dien geftrekt, gevoegt by het gewigt der zaake, veroorzaakt hebben, dat binnen den bepaalden tyd de generaale Burgerwacht niet heeft georganifeert, en het Reglement daar op te maaken niet heeft in order gebragt. kunnen worden, terwyl wy , voor het overige billyk vertrouwen, dat een ieder zig met ons zal overtuigd houden, dat in een zaak van zodanig gewigt, niets by overhaasting behoorde te gefchieden ; dat de vrywillig zig gewapend hebbende Burgery middelerwyl onderling een provifioneel Reglement gearrelteerd, en tot de obfervantie van dien zig verbonden heeft, het welk zodanig is ingerigt, dat na examinatie van het zelve alle zwarigheid over de disfolutie van den voormaligen Krygsraad en Burgerwachten by ons verdweenen is, waarom wy dan ook niet difficulteeren om by deezen de navolgende befluiten op dit ftuk by ons genomen, aart de goede. Burgery bekend te maaken.,
Eer.
VfiOJEL5URG.
°ublic. imtrent ie Oude n Nieu ■ ve * ïchui' ery. ■


2272 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
Public, omtrent de Oude en Nieuwe
Schuttery.
Ecrftelyk. Dat Colloneüen, Majoor, Kapteinen en verdere Officieren, 'van de voormalige Burgerlyke Wacht, den Krygsraad hebbende uitgemaakt , by deezen worden ontflagen, en van het presteeren van verdere dienften geëxcufeert, mitsgaders voor derzelver tot nu toe gedaane dienften bedankt; zonder dat wy echter hier mede willen verftaan worden dezelve eenige fletrisfure toe te brengen, of eenige ontevredenheid over derzelver gedrag en geprestecrden dienst te manifesteeren.
Ten tweeden. Dat de geheele Burgerlyke Wacht by deezen wordt ontflagen van het doen van alle ordinaire en extraordinaire Wachten en Tochten, en voor derzelver dienst bedankt, met disfolutie van alle betrekkingen , waar in de Compagnien, en derzelver Officieren mogten geftaan hebben.
Ten derden. Dat de Vaandels, Trommels, Compagnies Geweeren en Pieken, mitsgaders al het geen, 't welk niemands privativen Eigendom uitmaakt, en tot Compagnien of Regimenten mogt behoord hebben, op de Wapenkamer ten Stadhuize alhier zal worden overgebragt, binnen agt dagen na dato deezes; wordende de antflagen Officieren gelast, daar toe de nodige ordres te ftellen.
Ten vierden. Dat de opgemelde Burger-Krygsraad, mitsgaders de Officieren der Compagnien, zo verre dezelve uit hoofde hunner functien, eenige algemeene of byzondere adminiftratie van Penningen mogten hebben gehad, zal worden geïnjungeerd, gelyk gefchied by deezen, om zo ■ïra dezelve daar toe worden opgeroepen, aan Commisfarisfen, uit de Provifioneele Stads - Regeering te benoemen, rekening van derzelver ndminiftratie te doen , ten einde daar na over riet faldo van dien kunne worden gedisponeert.
Ten vyfden. Dat de voorfchreeven zig vrypillig gewapend hebbende Burgery, tet het betrek-


JAARBOEKEN, Maan, 179$. 21173
trekken van alle Wachten en Posten , zedert den 17 February laatstleden by ons geauthorifeert, als nu wordt gequalificeerd, om in alle ordinaire en extraordinaire gelegenheden, onder ordres van hunnen provifioneelen Commandant en Officieren te ageeren, de Posten en Wachten te bezetten, en den dienst der voormalige Burger-Wachten te vervullen, alles tot dat eene algemeene Organifatie eener verbeterde Burger Wapening zal plaats hebben, en het Reglement daarop in ordre gebragt zal zyn; terwyl wy de voorfchreeven provifioneele Burgerwacht verzoeken, zig deezen provifioneelen en buitengewoonen dienst, tot confervatie der rust inmiddels te laaten welgevallen; terwyl wy ook elk en een iegelyk ferieufelyk aanmaanen, om door eene daadelyke toetreeding tot het voorfchreeven vrywillig Corps den dienst van hunne Medeburgers te verligteh, en alzo te toonen dat het een ieder met de daad ernst is, om het zyne tot het algemeene nut toe te brengen: blyvende voorts de Provoosten, als mede de Klapperlieden, Thoorenwachters en alle anderen, welke in geval van Brand, uit hoofde hunner Inltructien , verpligt zyn de burgerlyke Wacht te waarfchouwen of te adfifteeren, gehouden om de tegenwoordige provifioneele Burgerwacht, derzelven dienst en adfiftentie te presteeren.
En vermits ons ernflig en bepaald voorneemen is, by eene algemeene Ordonnantie de Burgerwacht op eenen geregelden voet te brengen, zodanig dat dezelve meer gefchikt zy tot vervulling van de eindens , waar toe dezelve dienen moet: zo adverteeren wy by deezen elk en iegelyk, dat eerstdaags op eene nadere te bepaalen wyze, eene algemeene omfchryvirig der Burgery zal moeten plaats hebben, ten einde daar uit de Compagnien der Burgerwacht, mbsga» .ders de benodigde geaffecteerdens tot de Brandspuiten te kunnen trekken; wordende elk en een Lllllll le-
Mm»
DELBURG.
Public, imtrent ie Oude in Nieu* we
Schut* tery,


2274 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
PuVic. omtrent de Oude en Nieuwe
Schuttery.
HEIL en BROEDERSCHAP!
Burgemeesters, Scheepenen en Raaden , uitmaakende de Provifioneele Regeering der Stad Middelburg in Zeeland , doen te weten: dat het groot belang, 't welk de Ingezetenen deezer Stad in 't gemeen, en 't Commercieerend gedeelte derzelve in 't byzonder heeft in de Wisfelbank alnier, de noodzaakelykheid van het fpoedig beraamen van middelen om dezelve weder in compleete werkzaamheid te brengen, en het nadeel uit de ontydige fluiting der Spe-
iegelyk, nu voor als dan verzogt en voor zo veel nood gelast, aan de daar toe aan te ftellen gequalificeerdens de te requireeren elucidatien te geven ; zullende alle tegenfland in woorden of daaden, welke voorfchreeven gequalificeerdens onverhoopt mogten ontmoeten, als ftoornis van de publieke rust worden gecorrigeert.
En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude pretendeeren, zal deeze worden ge« publiceerd en geaffigeerd, ter plaatfe waar men gewoon is Publicatie en Affixie te doen. . Aldus gedaan en gearrefteerd in het Collegie van Weth en Raad, den 10 Maart 1795, het terfte jaar der Bataaffche Vryheid.
(Onder fiond,")
My prefent.
(Was geteekend f)
J. C. de BRUYN.
De andere Publicatie was van deezen inhoud:
PUBLICATIE.


jAARBOEKEN, Maart, 1795. 2275
ciekamer op den ao November van het afgeloopen Jaar gefprooten, zo veel mogelyk te verminderen, ons al aanftonds na onze aanftelling bedagt heeft doen zyn, om eenige uit ons midden te committeeren tot het examineeren van den ftaat der Wisfelbank, en om na te gaan, welke middelen dienden te worden by de hand, genomen, ten einde gezegde Bank met den 15 April aanftaande, wederom geheel te kunnen" openen, en in derzelver vorige werkzaamheid te herftellen, waar mede het vorig Beftuur zig mede zeer ernftig heeft bezig gehouden. En nadien voorfchreeven Gecommitteerden op heden een ampel Rapport op het eerfte gedeelte van derzelver Commisfie hebben uitgebragt, 't welk ons heeft overtuigd, dat het discrediet, in *t welk de Wisfelbank ongelukkig by fommigen is gevallen, en de vrees van eenige Saldohouders van niet geheel aan derzelver agterwezen te geraaken , geheel ongegrond, en hunnen oorïprong verfchuldigd zyn aan de impresfie, welke de onvervvagte fluiting der Speciekamer van de Bank by 't Publiek moet veroorzaaken, gevoegd by de vrees welke de toenmalige tydsomftandigheden aan elk moesten inboezemen, én de fpeculatien van anderen die uit deeze calamiteit hun voordeel zogten te doen; hebben wy ons als Provifioneele Vertegenwoordigers van eene vrye Burgery verpligt gerekend, elk onzer Medeburgeren in ftaat te ftellen, om benevens ons, den efFectiven ftaat en de foliditeit der Wisfelbank te beoordeelen, en mitsdien by Publicatie te notificeeren.
Dat voorfchreeven Commisfie den ftaat der Wisfelbank niet verder heeft kunnen opneemen als tot den 31 December 1794, vermits de telkens gedaane overfchryvinge (de ftaat der Saldo's dagelyks doet veranderen, en eene nadere opneeming ondoenlyk maakte, zonder de Bank voor eenige dagen finaal te fluiten, en daar door de Lllllll 2 ch>
Middelburg.
Public, omtrent len Wisrelbanké


2276 NIEUWE NEDERLANDSCHE
MlDdelburg.
Public, omtrent den Wisfelbank.
Nog overig blyft een batig
faldo vaii d£ 6285: o: 1
Dat dus alles aankomt op de fecuriteit van de posten in credit gebragt, welke dependeert van de waarfchynlykheid om alle dezelve te kunnen realifecen, gegrond op de waarde van de gegeven Panden, de gegoedheid der
circulatie in de Negotie, voor dien tyd, geheel te ftremmen ; terwyl bovendien, de ftaat der Wisfelbank, in dit Jaar, volftrekt geen verandering als ten goede heeft kunnen ondergaan, vermits dezelve ten aanzien van de aflevering der Contanteu geheel is gefloten geweest, met uitzondering van het een vyfdc gedeelte 't welk aan alle particuliere Saldohouders is betaald.
Dat wyders aan Gecommitteerden, uit de Boeken der Bank, de onderteekening en het nadere Declaratoir der beide oudfte Boekhouders, bevestigd door de confrontatie van de origineele Nota's door de Saldohouders op 't einde van het vorige Jaar overgebragt, is gebleeken, dat het montant der refpective Saldo's, of het debet der Wisfelbank op den 31 December 1794 heeft bedragen dC 376888:17:4; waar tegen het credit van de Bank heeft beftaan uit de volgend*' Posten:
In Contant onder beide de Casfiers c£ 64494: 4: I
Door Particulieren onder Pand
der Minne genegotieerd 219829:13: 4
Aan Particulieren zonder Pand
uitgezet 13166: 13: 4
Aan de Provincie Zeeland tegen vier Recepisfen 33333- 6: 8
Aan de Leenbank deezer Stad 52350: o: o
Te zamen uitmaakende 383173:17: 5
Waar afgetrokken het zo even gementioneerde debet of 376888:17: 4


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2277
Debiteuren, en de fuffifance der middelen, wel« ke de natuur van de zaak, de Ordonnantie van de Wisfelbank, en de Refolutie van het vorige Stedelyk Beftuur aan de hand geven.
En dat, wanneer men de refpective Posten van het credit der Wisfelbank nagaat, met op zigt tot de dC 64494:4:1, welke op den 31 December 1794 in Contant voor handen waren, alleen moet worden aangemerkt dat deeze fom geheel is gebruikt of gedestineerd tot betaaling van een vyfde van de faldo's in Contant; zonder dat de Bank door de vermindering of geheele afgifte dier fom iets heeft kunnen lyden, vermits de faldo's met dezelve, in eene juiste evenredigheid zyn verminderd, en niets anders als het voorfchreeven een vyfde in Contant is betaald.
Dat wyders van de dC 219829: 18 :4 tegen Pand der Minne genegotieerd dt 1^3486:13:4, croifeeren tegen den Intrest van 4 en een hall ten honderd in 't Jaar, en d£ 36343 op Wisfels lopen, welke totvyfperCt. Intrest vermeerderd zyn.
Dat Gecommitteerden alle de eerstgemelde Wisfels (met uitzondering van die geenen, welke in dit Jaar zyn afgelost, en nagenoeg d£ 20000 bedragen, door welke de faldo's zyn verminderd,) een voor een hebbende nagezien, bevonden hebben dat by alle , en elk derzelve een genoegzaam Pand was gegeven, ten minften geevenredigd aan het montant der genegotieerde Wisfels, en beftaande in Obligatien ten laste deezer Provincie , de Rentieren het Comptoir Bewestenfchelde, het Eiland Walcheren, deezer Stad, en de Oost-Indifche Compagnie', onder guarantie van deeze Provincie; alle aangenomen en berekend tegen den bekenden Cours by de Wisfelbank bepaald, volgens eene Refolutie van Weth en Raad van den 23 February 1793.
Dat de Wisfels, rentende a. 5 perCt., van L1111U 3 wel-
Middelborg.
Public, omtrent den Wisfelbank.


2278 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
"Public, omtrent den Wisjèlbartk.
< < 1
j t
•\ 1 f \ e f
d v
welke aan Gecommitteerden een behoorlyk vi. dimus is ter hand geileld, gefpróten zyn uit geldleeningen anterieur aan den Jaare 1793, tege« een hooger Cours der Effecten gedaan, welke vervolgens niet zyn gefuppleerd, en tot de vermeerdering van den intrest met een half perCt. aanleiding hebben gegeven, volgens eene Relplutie ten Raade van den 1 Maart 1793.
Dat daar door het Pand deezer Wisfels, gereduceerd tot den Cours, op welken de overige Effecten beleend zyn, <£ 4958:14:5 minder rendeerd als de fom voor welke het aangerekend is, doch waar van zoude moeten worden afgetrokken de meerdere waarde van fommige Effecten als op dezelve is beleend, ten bedrage fan 972:16:10, zo dat de mindere fecuri:eit op deeze Wisfels in 't geheel zoude belopen c£ 3985:17:7; doch dat echter door eene iroorzigtige directie de fchade op deeze posten lenkelyk nog merkelyk zal verminderen , daar verfcheiden der Debiteuren, immers ten deezen jpzigte, voor fol vent moeten worden gehouden.
Dat al verder, van de 13166:13:4 aan Particulieren zonder Pand opgefchoten, reeds £ 4166:13:4, geheel en al zyn gekweten, en le overige 90C0 zints een aantal van Jaaren, iy Contract, óp authorifatie van het voormalig Itedelyk Beftuur aangegaan, aan de Muntmeesers in der tyd zyn gecrediteerd, om redenen velke door elk zullen worden gepercipieerd, die et wederkeerige nut van het wederzydsch gelaafd en gehandhaafd credit nagaat, ten aanzien an eene aanmunting, die altyd nodig was om ene genoegzaame circulatie van den Zeeuwsen Negotiepenniug, niet tegen ftaande deszelfs erker uitvoer, te blyven behouden. Dan dat it Contract binnen weinige maanden expireerd, :anneer deeze, zo ver men kan nagaan , vry dide Post, geheel kan worden geïncasfeerd. Dn voor de <£ 33333 :6:8 aan de Provincie
op-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2279
opgefchoten, vier Recepisfen tot Panden der Minne voorhanden zyn, croifeerende a 3 perCt. en te zamen groot <£ 41666:13:4, welke te meer voor voldoende moeten worden gehouden, daar het Provinciaal credit de bafis van byna geheel de fecuriteit van de Wisfelbank, van 't fortuin van een voornaam gedeelte van de Zeeuw-, fche Ingezetenen uitmaakt, en wy ons vleienj dat het zelve met de nieuwe ordre van zaaken, onder een Beftuur door 's Volks vertrouwen aangefteld, en van de geheimhouding eener vorige Staatkunde was, eenmaal uit deszelfs tegenwoordige laagte ryzen zal.
Dat, eindelyk de dC 52350 aan de Leenbank opgefchoten, door deeze Stad zelve genoten zyn, om de behoeftens van het Gemeene Land te gemoet te komen; zo dat niet alleen de inkomften der Leenbank, maar die der Stad zelve voor deeze fom zyn verbonden, voor welks betaaling eene pretenfie ten laste van de Provincie, voor eene vry meerdere fomme is geaffecteerd.
En dat het batelyk faldo der Wisfelbank over den jaare 1794, ten bedrage van & 6285:0:1, voor een gedeelte gedestineerd ter betaaling van den Prjemie van 1 en een half perCt. aan de Saldohouders, by Publicatie van Weth eh Raad van den 5 January deezes Jaars beloofd, over de 4 vyfde gedeeltens welke aan hun niet in Contant zyn betaald, voor het overige kan ftrekken in mindering van de fchade, uit de mindere waarde van het Pand der Wisfels a 5 perCt., of eenige andere oorzaaken, in der tyd voor de Saldohouders refulteerende. ■
Dat, bovendien dit waarfchynlyk deficit zo gering is, op zo veele wyzen kan worden gefuppleerd, en zo zeer wordt overtroffen door de fecuriteit welke de Ordonnantie op de IFisfielbank van den li Maart 1681', eh cmlerfcheidene Refoiutien by het ontflagen S.tedelyk BeLllilU 4 ftuur
Middelburg.
Public, mtrent ien Wii" "elbank.


Middelburg.
Public, omtrent den Wisfelbank,
ïa8o NIEUWE NEDERLANDSCHE
ftuur in de laatfte Jaaren genomen, aan Saldohouders verfchaffen, dat 'er alle redenen fchynen te zyn om de Wisfelbank binnen deeze Stad voor folide en folvent te verklaaren; zo dat 'er eene gegronde hoop is dat Saldohouders buiten alle fchade gehouden, en de Bank in haare vorige werkzaamheid zal kunnen worden herfteid, mits zig elk beyvere om zyne Vaderlandliefde door eene kragtdaadige medewerking ten algemeenen nutte te betoonen, en.de ernftige pogingen te onderfteunen, welke Gecommitteerden hoopen aan te wenden tot het in ftandhouden van een zo nuttig Inftituut.
Aldus gedaan en gearreftecrd in het Collegie van Weth en Raad, den 10 Maart 1795, he» terfte Jaar der Bataaffche Vryheid,
{Onder ftondf)
My prefenr,
(JVas geteekend^)
J. C. de BRUYN.
Zie hier nog een verhaal van de plegtigheden, die by de aankomst der Franfche Reprefentanten alhier hebben plaats gehad. Men fchreef op den 27 deezer:
„ Op de ontvange tyding, dat de Franfche Volksreprefentant Cocban zig uit'sHage naar deeze Provincie op reis begeven hadt , vergaderden gepasfeerde Maandag avond terftond het Committé van Wapenhandel en de Opperhoofden der gewapende Burgery, en beraamden, zo veel de kortsheid van tyd zulks toeliet, eenige plechtigheden , om gemelden Reprefentant in
dee-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2*81
deeze Stad in te haaien, en zo veel mogelyk blyken te geven, hoe aangenaam zyne komst was. Ten dien einde vergaderden Dingsdag morgens in de Schuttershof op de Balans, uit elke Compagnie der gewapende Burgers, een Detachement van dertig man, met de nodige Officieren, en fchaarden zig daar in behoorlyke ordre om op den eerften wenk te kunnen gereed zyn, wanneer men de tyding van het arrivement van den Franfchen Reprefentant mogt ontvangen. Intusfchen werd de gewapende Burgery op eene aangenaame wyze verrast door een gefchenk van twee fraaye Vaandels, waar van het eerfte door de jonge Burgeresfen M. M. van Efen, A. van Deinfen, en E. M. van Efen voor het front van het Battaillon werd overgegeven met de volgende toepasfelyke Aanfpraak' welke door de Burgeres M. M. van Efen, uit naam der overigen gedaan werd:
VRYE MEDEBURGERS!
'phans voldoen wy aan onze belofte, en bieden dit Vaandel der Vryheid ten gefchenke aan. Hoe gaarne zouden wy het zelve met eene gepaste Aanfpraak verzeilen; dan, vrye Medeburgers! hier toe zyn onze krachten te eerine: alleen gloeit ons Vaderlandsch hart voor de dierbaare Vryheid en Gelykheid, en voor ons nu verlost Vaderland, en wy wenfchen, dat ook uwe pogingen tot herftel onzer Bataaffche Republiek, mogen gezegend worden doordat Vryheidminnend Opperwezen, by wien dwinglandv en tlaverny een vloek zyn! p
hï\m\ 5 „ Ver-
MlDDELBL'RO.
/


aa8a NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
„Vervolgens werd het tweede Vaandel gepresenteerd door den jongen Burger N. S. Holtzhey, uit naam van deszelfs Broeder en Zuster, met de volgende korte Aanfpraak :
TVt Zinnebeeld van Vryheid zy in ons aller hart gedrukt, en blyve ongefchonden onder ons, tot aan den jonglten dage. Aanvaart dit Vaandel, Medeburgers! als een blyk van onze liefde en achting voor Middelburgs Burgery, en weigert ons in onze volgende dagen uwe Broederfchap niet.
„Na dat deeze Aanfpraaken kortlyk beantwoord, de Vaandels door de Vaandrigs ... Symonfen en IV. Timmerman vpren aangenomen, en de Burgery met een driewerf gejuich van vivat de Vryheid en Gelykheid, voor dezelve bedankt hadt, werden de jonge Burgeresfen en de Burgers, Donatrices en Donateurs der Vaandels,verzogt,de Burgery het genoegen te geven, van hun naar hunne huizen te mogen verzeilen; 't geen door dezelve aangenomen zynde, gefchiedde de optogt in de volgende orde: ïi een Detachement Burger-Grenadiers; 2. de Muzykanten; 3, de Donatrices en Donateurs der Vaandels, geleid wordende door eenige Officieren der Burgery; 4. het Committé van Wapenhandel, het Burger-Committé, ;n eenige Commisfarisfen uit de Volkssociëteit; 5. het Battaillon gewapende Burgers. Voor het huis der Burgeresfen Van Efen en Van Deinfen gekomen zynde, werd halte gemaakt, dezelve onder het prefen-
tee-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2283
teeren van het Geweer, fpeelen der iVluzykanten, en Haan der trommel in huis geleid , en door de gewapende Burgery nogmaals met een driewerf gejuich van vivat de Vryheid en Gelykheid bedankt; 't welk alles door den waardigen Burger J. van Efen met een korte doch treffende Aanfpraak beantwoord werd. By deeze gelegenheid genoot de Burgery de eer , dat deeze plechtigheid door de Franfche Generaals Ganiet en de Winter, benevens nog eenige Franfche Officieren bygewoond werd, welke alle hun genoegen over het verrigtte te kennen gaven. Van hier marcheerde de trein naar het huis yan den jongen Burger N. S. Holtzhey, waar insgelyks dezelfde plegtigheid plaats hadt, en vervolgens wederom naar den Schuttershof op de Balans. Intusfchen hadt men zekere berichten ontvangen, dathetarrivement van den Reprefentant Cocbon dien dag niet zou plaats hebben; dus werd de Burgery afgedankt, en verzogt zig bereidvaardig te houden, om op de eerfte waarlchouwing in de Wapens te komen.
„ Woensdag morgen ontving men bericht, dat het Jagt, waar in zig de Volksreprefentant bevondt, op de hoogte van Arnemuiden gekomen was; waarop terftond eenige Burgers met de nodige Rytuigen werden afgezonden, om den Reprefentant aftehaalen, en te verzoeken, om de eerbewyzingen te willen aanneemen, waar mede de weldenkende Burgery voorneemens was hem te ontvangen, Vervolgens kwam de Burgery wederom ip de Wapens, en begaf zig op weg om den Volks-
re-
MlDDELBURG,


aa84 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
reprefentant te gemoet te gaan, in de volgende orde : j. een Detachement BurgerGrenadiers; a. de Muzykanten; 3. het Committé van Wapenhandel, het Burger-Committé, en eene Commisfie uit de Volks-Societeit; 4. het Battaillon gewapende Burgers. Intusfchen was de Reprefentant Cochon in de Stad gearriveerd, en hadt zig ten huize van den Bnrger L. Liebert begeven, om aldaar de ftaatfie af te wagten. De geheele trein begaf zig derhal ven derwaards, en geleide hem door de voornaamfte ftraaten der Stad naar de Sociëteit op de Balans, van waar hy, na eenige ververfching gebruikt te hebben, naar het Hotel van den gewezen Eer» ften Edelen gebragt werd, 't geen voor hem in gereedheid gebragt was. Na dat hier door Gedeputeerden van wegens de Volksreprefentanten der Provincie, der Stad, en van andere Collegie's de gewoone complimenten waren afgelegd, begaf zig de Franfche Reprefentant wederom naar de Sociëteit op de Balans. en werd aldaar door een aantal weldenkende Burgers op een Diné onthaald, 't welk door den Generaal Gemier, den Commandant der Stad Duval, en meer andere Franfche Officieren insgelyks werd bygewoond. Op het Desfert werden verfcheiden toepasfelyke conditiën gedronken, en alles in de beste harmonie en orde geëindigd. Vervolgens werd de Reprefentant Cochon door het Detachement Burger-Grenadiers, 't welk onder de Wapens gebleven was, voorafgegaan door een Corps LVluzykanten, naar deszelfs Hdtel geleid, en
hier


JAARBOEKEN, Maan, 1795. 2285
hier mede deeze plechtige en heuchelyke dag belloten."
Goes.
Men fchreef uit deeze Stad, onder de dagteekening van den 12 deezer Maand:
„ De Burgery in de Groote Kerk by trom» melllag opgeroepen , heeft aldaar op voorftel van het Committé Revolutionair tot Leden der Municipaliteit in plaats van J. G. de Win Hamer en G. Feeman, die voor gemelde Post bedankt hadden, benoemd, en was 't nood, gerequireerd de Burgers Leyn Dykwel en J. Joneteau, welke perfoonen in de Kerk verfcheenen, die Post hebben aanvaard, de laatfte evenwel alleen voor zoverre de vjaarneeming van zyn beroep bem zulks zoude toelaaten; waarom dezelve dan ook is gedispenfeerd geworden van het bywoonen dier Municipaliteits-Vergaderingen , welke zullen gehouden worden op een tyd, dat hy zig gewoonlyk moet bezig houden met het inftrueeren der aan zyne zorg toevertrouwde Jeugd."
Vlissingen.
Gaarne bedienen wy ons van de gelegênheid, om, door middel onzer Verzamelinge van Vaderlandfche Gebeurtenisfen , voor de vergeetelheid te bewaaren, een waarlyk; Patriotsch bedryf van den Vlisfingfchen verdienftelyken Burger Looysse^ , in een Fransch Nieuwspapier met lof vermeld.
De
Middelburg»


sa8ö NIEUWE NEDERLANDSCHE
Vlis-
SINGEN.
Getuig'
fchrift
aan den
Burger
Louys-
fen.
T"\e ondergeteekende Generaals der Divifie, commandeerende de Franfche Troupen in Zeeland , kunnen niet afzyn hunne hoogfte goedkeuring te geven aan het edelmoedig aanbod, door den Burger Louysfen gedaan, om namelyk de nodige penningen te fourneeren tot betaaling en ontflag der Zeelieden van het Eskader te Vlisfingen.
De weerfpannigheid van deeze Zeelieden, welke echter zyn oorfprong heeft in de begeerte, om eens weer hunne zo lang verboren Vryheid te genieten, en ontdaan uit vrees van naar Engeland te zullen gevoerd worden, kan van zeer nadeelige gevolgen zyn, dewyl men nimmer het einde of de grenspaalen van eene Revolte voorzien kan. Dit heeft de Ondergeteekenden bewogen het Eskader uit den dienst te ontflaan, en zy verwagten met ongeduld, dat de middelen, welke de Burger Louysfen de Staaten heeft aangeboden, om dit ontflag te bevorderen, door de vorst en het ys niet zullen vertraagd worden.
De Generaals twyffelen geenzints, of de Staaten van Holland en de Admiraliteit zullen, behalven de natuurlyke verplichting, die zy aan den Burger Louysfen hebben, voor het bewaren van de publieke rust van Zeeland, hem genoegzaame zekerheid geven voor zyne uitgefchoten penningen.
Middelburg, den 23 Pluviofe 1795, het derde
Jaar der Franfche Republiek. (Was geteekend,)
MOREAU, MICHAUD,
Generaals der Divifie.
Het bovenftaande is conform het Origineel, 't welk berust onder den Burger Louysfen.
(Was geteekend,') G A N I E R, Generaal der Brigade, commandeerende het Eiland Walcheren.
A R-


JAARBOEKEN, Maart, 179$. 3287 Arnemuiden.
Dat het ook in deeze Stad niet mangelde aan Burgers en Ingezetenen , die na verandering in het algemeen en plaatzelyk Bewind haakten, kan ons het volgende berigt van den 21 leeren. Men fchreef van daar:
„ Heden is alhier het werk der Revolutie met veel plegtigheid en vreugde tot itand gebragt.
„ Na dat gisteren middag ten 2 uuren den Burger A. Hofman, een der daar toe opgeroepene «urgers deezer Stad, by eene gepaste Aanfpraak, de Oppermacht des Volks, en de daar uit voortvloeiende magt, om uit hun midden hunne eigene Vertegenwoordigers te kiezen , hadt voorgefteld; wierden 'er traande de Vergadering ra Kiezers benoemd , dewelke op het Raadhuis byeen vergaderd zynde, aan de voormalige Regeering heten aankondigen, dat de vrye Burger* van Arnemuiden, hun voor hunne tot hier toe gehad hebbende adminiftratie bedankte, en hun d4ar van ontlbeg, en den volgenden dag bepaalde tot het verder voortzetten der Omwenteling.
„ Reeds 'smorgens om ro uuren, zagen wy voor deeze Stad naderen een groot aantal welgezinde Burgers van Middelburg, die, na van hunne aankomst en intentie kennis te hebben gegeven, door den Franfchen Commandant wierden binnen geleid om deel te neemen aan de vreugde van deezen dag. Ten 12 uuren wierdt de Nationaale -vlag uit iden Kerktoren, onder een algemeen gejuich
eo
Arne= mui-
dbn.


aa88 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Arne-
MUT-DEN.
en aanhoudend Muziek uitgeftoken. De Vergadering van Kiezers middelerwyl byeen gekomen, begaven zig onder het gelui der klok, na de Kerk, en fielden aan de Burgers voor: tot Maire of Schout, Solomon van Eenenaam; tot Leden der Regeering, S. de Vroe, M. Adriaanfen, C Visfer, A. Vinke, J j. Adriaanfe, J. l onke, F. Haay ; en tot Secretaris A. Keur. Welke Burgers, na dat dezelve door de Vergadering waren . goedgekeurd , door den Bode in de Kerk wierden gedagvaard, in het openbaar de hun toevertrouwde Posten aanvaarden, en den daar toe ftaande Eed afleiden. Terftond hier op begaf zig de Regeering naar het Raadhuis. De Burgers van Middelburg en het Franfche Guarnifoen op de Markt, van waar de optogt gefchiedde ter afhaaling van den den Vryheidsboom, in de volgende orde: j. een gedeelte van het Fransch Guarnifoen; 2. de helft van de vrywillige Burgers van Middelburg; 3. de Muziekanten; 4. eenige jonge Dochters uit Arnemuiden, dragende den Hoed der Vryheid en de Nationaale Wimpel; 5 de Vryheidsboom op een Wagen ; 6. de andere helft der Middelburgfche Burgers; 7 opgefluten door een Detachement Franfchen. Deeze trein in de voornaamfte ftraaten van Arnemuiden doorgetrokken zynde toe op de Markt, wierdt aldaar de Boom der Vryheid onder een algemeen gejuich geplant, rondom dezelve gedanst, een Aanfpraak door den Franfchen Commandant gedaan, en een Dichtftuk by deeze gelegenheid vervaardigd, opgezongen.


Jaarboeken, Aiaan, 1795. 2289
gen. Na dit alles begaf zig de Municipali teit van het Raadhuis na den Vryheidsboom. en bedankte door monde van derzelver voor zittenden Burger 5". de Vroe, op eene niel min gulhartige dan gepaste wyze de Burgers van Middelburg voor derzelver deel neeming in deeze gebeurtenis, hun voort op eene zeer vriendelyke en gastvrye wyze onthaaiende ; waarna dezelve Middelburgers door het Fransch Guarnifoen uitgeleid zynde, tot aan het einde van den uyk, Arne< muiden verlieten, en door de braave Regeering en Kiezers , welke zig by den uittogt der Middelburgers buiten de Poort bevonden, by herhaaling wierden bedankt, en eene gelukkige t'huis reis toegewenscht. Gaf de Regeering van Arnemuiden op eene niet onduidelyke wyze hunne te vredenheid aan de Middelburgfche Burgers, over hunne bedryvigheid ten deezen opzigt, te kennen, dezelve Middelburgers zullen zig niet minder verpligt rekenen aan hun, en aan den braaven Franfchen Commandant voor het gul, hartig en Vaderlandsch onthaal, 't welk zy hebben mogen ondervinden: terwyl zy en alle waare Vaderlanders reden van vreugde hebben over het in zo veel orde, oplettenheid en bedaardheid afgedaan werk van deezen dag."
WfiSTCAPPELLÉ*
Gepasfeeide Dingsdag (dus fchreef men uit deeze VValch rfche Stede, op cun 13 deezer Maand,) is de Zon der Vryheid alMmmmmmm hiel
1
Arnb>
muidén*


West-
cappellk.
\
1
2290 NIEUWE NEDERLANDSCHE
hier met luister opgegaan. Na dat een notabel aantal Burgers deezer Stad een Revolutionair Committé van elf Burgers aangefteld en gevolmagtigd hadt, wierdt door voornoemde Committé uit naam des Volks, aan de Leden der vorige Regeering verklaard, dat hun beftuur een einde hadr. Vervolgens wierdt van de Puye van het Raadhuis °met klokkegeklap kennis gegeven , dat voornoemde Committé, ingevolge de macht hun toevertrouwd , verkozen hadt , tot Maire den Burger W. Serlé; tot Scheepenen of Rechters de Burgers W. L. Roelfe , J. P. Minderhout, N H. yan Breda, G. van Sighem, D. P. Looyfe, S. Boisfer ellen en L. de Witte. Vervolgens gevraagd zynde, of iemand der Burgers op deeze Verkiezing iets hadt aan te merken, en zulks met neen beantwoord Z'-nde, wierden de nieuw aangeftelde Leden geïnftahVerd en beëedigd , en hier mede nam de plegtigheid van deezen dag een einde.
Gisteren, de dag op welke de Vryheidsboom alhier zou geplant worden , adfifteerden bv deeze plegtigheid niet alleen alle de Officieren van ons Guarnifoen Gearfon, Commandant, Galland, Hegnier, Malbrand, Talleus, Moens en Mo/ucon; maar deedt ook de braave Commandant deezer plaats het gantfc'ie Guarnifoen voor het Raadhuis deezer Stad in de wapenen komen. Hier op gefchiedde een ftaatelyke optogt in deeze £>rde. Het Guarnifoen in twee reyen ge[chaard zynde aan wederzyde van de ftraat, ■eeden tusfchen beide deeze reyen geheel
voor-


JAARBOEKEN, Maart, i795. ft2Qi
vooraf, itwee Carabiniers te paard; 2. een Ruk Kanon, befpannen met twee paarden;
3. een Corps van 18 Muziekanten te voet;
4. de geheele Municipaliteit, verfierd met de Nationaale Cocarde; 5. zes Burger Dochters, dragende de wimpel voor den Vryheidsboom ; 6 het geheele Committé Revolutionair, insgelyks met de Nationaale Cocarde verfierd; 7. de. Vryheidsboom, gevoerd wordende op een wagen; en eindelyk 8 dé gantfche trein wederom gefloten door een ftuk Kanon , befpannen met twee paarden. De optogt gefchiedde onder het allerheerlykst Muziek; van het Raadhuis de Zuidftraat door tot aan de Kerk, vervolgens dé Noordilraat door tot óp den Dyk, komende de trein wederom agter den Korenmolen den Dyk af in de Zuidftraat, en zo weder tot aan het Raadhuis, alwaar de Boom geplant wierdt, ondereen grooten toevloed van aanfchouwers, die hunne vreugde daar over lieten blyken. De Boom geplant, en onder het gefchal van Trommels en Trompetten om dezelve gedanst zynde, wierdt de plegtigheid van deezen dag befloten met een Soupé en Bal in het Logement het Kasteel v m Ba. iavia, zynde afles in de beste orde afgeloopen. Eenige notable Burgers van Oostcappelle, waar onder de braave Burger Predikant de la Porte , adfifteerden by deezé plegtigheid en namen deel in onze vreugde.
OOSTCAPPBLLE.
Zoo ingénomfn als tér bovengemelde M mm mm mm 2 y/as"
WesT-
CAPPELLE.


2292 NIEUWE NEDERLANDSCHE
OoST-
cap-
pblle
was men ook ter deezer Stede met de komst der Franfche Troepen, en de gevolgen van dezelve. Men fchreef van daar onder de zelfde dagteekening:
Heden'is alhier de lang gewenschte Revolutie voorgevallen, en op de best mogelyke wyze afgeloopen.
De Burger P. Holle deedt in de Kerk alhier, ten aanhooren van eenige welgezinde Burgers,eene gepaste Aanfpraak,waar in hy, aan het Volk van Oostcappelle ie kennen gaf, dat zy thans de natuurlyke en onver vreemd baare magt in handen gekregen hadden, om zig hunne eigene Vertegenwoordigers te verkiezen ; het welk door hun met ongemeen veel genoegen en aandoening zynde aangehoord, en na dat de oude Regeering vrywillig van hunne Posten efftand hadt gedaan , wierden 'er negen Kiezers aangefteld, welke zig onmiddelyk begaven in de Confilrorie van opgemelde Ketk, ten einde eene nieuwe Municipaliteit te nomineeren, eH aan de goedkeuring van het Volk voor te dragen; wordende door hun voorgefteld, en door de Burgers van Oostcappelle aangefteld : tot Maire Paulus Holle;Scheepenen JanArends, Jan de Croo, Adriaan Kodde, Kornslis de Poogt, Jan Ingelfcbe , Pieter Dommisfe , Jacobus Kolfert, en tot Secretaris Paulus Holle. '■ . .
Na dat de Leden der Municipaliteit in handen van den Prefident der Kiezers hadden Eed gedaan, ging men over om den te planten Vryheidsboom met de vereisch-
w


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2353
€ plegtigheid af te haaien, en wel in de volgende orde, Voorafgingen twee Cara biniers te paard , gevolgd door een troup van 18 Mufikanten, die het welluidende „Mufiek met hun allen maakten. Vervolgens de Kiezers en de Leden van de Municipaliteit, daarna eenige jonge Meisjes dragende de hoed van Vryheid en de Wimpel, welke van de Vryheidsboom waayen moest, omringd van een kring van onze vrye Franfche Broeders. De Vryheidsboom met deeze plegtigheid zynde afgehaald 3 wierdt dezelve op de fchouders van eenige Burgers, en onder het fiaan der trommen, en het fchoonlte Muziek, op de plaats dei beftemming gevoert; vervolgens onder hei gejuich van Hoezee, het Welvaaren vat, Oosfcapelle. en het opgemelde Muziek orde beste wyze geplant.
Zynde deeze heugchelyke dag, wyden met dans en zang der Burgery van Oost capelle, onderfteund door onze Franfche Broeders, in eene voortduurende vreugd en onder reeds blykbaare teekenen van har telyke broederfchap en eensgezindheid,zon der de allerminfte wanorde, afgeloopen.
UTRECHT.
Utrecht.
Eene zeer nadruklyke Publicatie was aan het einde der jongstvoorgaand Maand, door de Reprefentanten der Pre yincie van Utrecht, afgekondigd, waarb Mmmmmmm 3 uit
Oost c«p
peile t


2294- NIEUWE NEDERLANDSCHE
U-
ffLKCHT i
, 1
i I
s
niet alleen alle rustverftoorende gefprekken en daaden aan de Burgers en Ingezetenen in 't algemeen verboden, maar ook de Troupen in dienst der Republiek, in de Provincie bezetting houdende, gelast wierden, ter handhaavinge der openbaare rust kragtdadig mede te werken.
V R T H E I D. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
T\e Provifioneele Reprefentanten 's Lands van Utrecht, Heil en Broederfchap aan allen, die dezen zullen zien of hooren lezen, doen te weten, dat hun is gebleken , en nog dagelyks preuven voorkomen , dat niet tegenftaande deze zo heilzaatne Omwenteling in het lieve Vader land, door de bewerking der edelmoedige Franfche. Natie, zo. zigtbaar door de hand der Goddeiyke Voorzienig, heid ond- rfteund, ten vollen en tot voor ons laatfte Nageflagt is bevestigd, 'er echter nog kwaadwillige en rustverftoorende perfoonen worden ge*, vonden, die zo onvatbaar zyn voor de gevoelens jener waare Volksvrybeid, als ondankbaar voor de gelukkige, zagte provifioneele Regeer ing, welke, wel ver af van de voetftappen der voorige Overïeerfchers te drukken in het openlyk begunftjgen van plunderen en andere geweldenaryen, niets meer :et harte gaat, dan het handhaven der Wetten, jer openbaare rust, en algemeene veiligheid , in to verre zelfs, dat bovengemelde rustverftoorenle perfoonen, zo door byzondere gefprekken in leimelyke byeenkomften, door verdigte vreesverwekkende verbaalen, en fchandelyk bedagte loo;en en lastertaal, als ook door het openlyk zingen van oproerige Orange Liedjes, het fchreeuven van Orange boven, en wat meer van dien art zy, niet alleen ten duidelykfte aan den dag ïggen, dat zy de Vaderlandfche Vryheid, voor


JAARBOEKEN, Maart, 1705. 2295
welke Onze Vaderen hun Goed en Bloed hebben opgeofferd, welke door een reeks van t)uï/>!.e(.iri- ■ den, met verwoefling van 's Lands Bloei en Voorfpoed, is onderdrukt, en nu eindelyk zo glansryk . voor altyd weder op den throon is herfteid, met 2 een verbitterd, kwaadaardig oog aanzien, maar, zy ook, waar het mogelyk, gaarn hun verlost Va t der land den dolk zouden in 't hart ftooten, en hun ± ne braave Medeburgers tot alle verw ellende oproeren, plunderingenen bloed (lor tingen aanzetten; en niet tegenftaande deze hunne pogingen magteJoós zyn tot omkeering onzer thans onwrikbaar gevestigde Vryheid, is het egter te dugten, dat veele onkundige Lieden daar door zouden worden weggefleept, en tot hnn uiterfte verderf, tot kwade flappen worden aangevuurd, welke Wy door de provifioneele magt aan Ons verleend, gehouden te zyn te voorkomen, en zodanige Oproermakers ten ftrengflen naar verdienflen te ftraffen.
Zo is 't, dat Wy niet alleen openlyk verbieden alle oproerige gefprekken, fchrik of vreesverwekkende logen igtige verhaalen. lasterlyke uitdrukkingen tegen de tegenswoordige gelukkige Repeering of tegen onze Verlosfers Vrienden en Bondgenooten , de Franfchen, het zingen van oproerige Liedjes, het fchreeuwen van Orange boven, of alles wat maar eenigzints tot verftooring der gevestigde rust en gelukkige omwenteling van zaaken ftrekken kan, maar ook verklaaren Wy by dezen alle zodanigen, welke zich daar aan, het zy openlyk, het zy in byzondere byeenkomften fchuldig maaken, voor Verraders van het Vaderland, die zonder aanzien van perfoonen als zodani . en geftrengelyk aan den Lyve, en naar exigentie van zaaken met den dood zullen worden geftraft Gellastende aan alle Rechters* Mairen en Gerechten, iin de Steden en ten platt n. Lande, en aan een ieider wien eenige wettige JurisdiStie in deze Provincie mogt competeeren, tegens de Overtreders M mm mm mm 4 «e*
U-
UtHCHT.
°ublic. eg en 'lustverïoorinien.


2205 NIEUWE NEDERLANDSCHE
U-
TRECHT
Public, tegen Rus tv er Jloorin$en.
dezer Publicatie, zonder eenige conniventie of oogluiking te procedeeren.
Eindelyk gelasten Wy aan alle de Troupen, die in dienst der Republiek zyn, voor zo verre, dezelve in deze Provincie guarnifoen houden, of na Publicatie dezes zullen komen houden, dat zy zich, roet betrekking tot de handhaving der goede Order en openbaare rust, na een inhoud dezer zullen hebben te gedragen, op poene als boven is bepaald; en zullen de Huufd-Ojkiercn voor hun geheele Corps, en elk O'ficïer en Onder - Ofcicr voor hunne onderhoorige ManfcJwppen, verantwoordelyk zyn met hun Hoofd', in geval zy de nodige Voorzorgen tot voorkoming van dergelyke rustverftooringen .roet de uiterfte zorgvuldigheid niet hebben in het werk gefteld, of in geval van dergelyke begaane misdaaden niet alle mogelyke middelen hebben aangewend, om de fcbuldigen te ont- dekken en aan derzelver competenten Rechter over te leveren. Terwyl Wy de zodanige brave Militairen, welke van alle feditie , oproer of geweld een afkeer hebben, even als alle onze andere brave weldenkende Burgeren, als onze Broedersen Beminnaars van hun Vaderland, tegen alle Vyandelyke, het zy openbaare, het zy heimelyke ondernemingen, zullen handhaven en befchermen.
En zal dezen worden gepubliceerd, en geaffigeerd, ter plaatze, waar men zulks gewoon zy, en aan alle Steden, Dorpen en Gerechten ten dien aelj?so einde worden verzonden.
Aldus gedaan in Onze Landfchaps Vergadering, jjen 26 february 1795.
S, ESSENIUS, Vt. (Onder fond f) Ter Ordonnantie van de Provifio.neeie Reprefentanten 's Lands van Utrecht.
P. 'T HOEN, Amcmuenfis.
Ten


JAARBOEKEN, Maart, 1795, 2297
Ten zelfden dage hadden de Patriotfche Collegienbinnen deeze Stad, aan de Municipaliteit en aan he: Collegie van Waakzaamheid ingeleverd een Adres, wanr by zy zich beklaagden, dat de Studenten en de bedeelden van het Stemregt waren uitgefloten. Zie hier, woordelyk, dat Adres:
UTRECHT, den 26 February, het
eerfie Jaar der Bataaffche Vryheid.
V TL I II E I D. GELYK II E I D. BROEDER SCHAP of de DOOD.
BURGERS! enz.
T*\e opgenoemde Spreuk zal het fundament uitmaaken van het geen de Collegien Ulieden willen voordragen.
Vryheid, kan geen plaats hebben onder ben, dit geweigerd worden daar voor te ftemmen.
Gelykheid, betekend dat 'er geen onderfcheic onder Menfchen moet gemaakt worden , zondei onderfcheid van wat conditie of vermogen zy zyn
Broederfchap , houd in, om op fundament vai het voorgaand artikel, de hand toe te reiken, aai de zulke die zonder onderfcheid van perfoonen voor het algemeen welzyn werken, en in tyd vai nood en gebrek te adfifteeren; en men verkiest lie ver de Dood als die 'artikels te buiten te gaan.
Wy hebben vernomen Broeders, dat van die al gemeene vryheid uitgefloten worden.
1.) De brave Studenten biBnen deze Stad. 1.) De geenen welke niet kunnende leven, vai anderen bedeeld worden. Perroitteerd ons op he eerfte artikel de Studenten raakende , aan 0 merken
De Studenten zyn hier Burgers, (Cives Acade Mmmmmmm 5 m
U-
rRECHT.
i I
l
l
t


u-
TRECHT
Adres aan de Municipaliteit , over het Stemregt,enz.
1
c 1
,
d
e
Z
4
b d
f k< b ht
' n di ni
ar hi
O]
w
of
2298 NIEUWE NEDERLANDSCHE
mic'rf) de Univerfiteit is verpligt hen voor teftaan, zy (taan onder onze Reprefentanten; wy beleven tegenwoordig de tyd niet meer, dat iemand eene zekere tyd in een bepaalde plaats moet Burger geweest zyn eer hy ftemmen kan; deugd en bekwaamheid worden daar alleen toe vereischt, waar zullen die braaven dan ftemmen ? (want hunne ftem mag hun niet ontnomen worden,) in de plaatfen daar hunne Familien woonen kunnen zy niet om dat zy hier zyn, en hier waar zy zich bevinden, wordt hec hun verboden, in zo verre, dat men in de publieke byeenkomften zegt: hy is een Student en kan dus ■ iet /lewiten, o ongelukkige Gelykheid! Een praaf eerlyk en kundig Man, mag ftemmen ter plaatje waar hy zich bevind, of 'er is geen Gelykheid, ;een Broederfchap meer.
Die van den armen bedeelt worden , dat zydaarm niet zoude mogen ftemmen, toucheerd de Col:gien noch meerder.
Is het niet het recht van het Menschdom dat ry in 't oog houden? heeft God den Mensch niet elykgefchaper)?is het de fchuld der armen, dat zy □ veel niet hebben als de ryken ? is het niet onslukkig genoeg dat in dit tydelyke zy van alles gerek hebben, daar andere in "overvloed leeven? léleerd de Gelykheid en Broederfchap niet die on;lukkigen te onderhouden, om niet van honger en immer te vergaan ? moet men daarom ben niet ;klaagen ? moet men daarom geen medelyden met :n hebben ? maar (en dit is de groote vraag,) oeten zy daarom van de rechten van het Mensch>m verftoken zyn ? mogen zy daarom als Mensch et ftemmen?
Men zoude hier kunnen tegenwerpen, die van dere bedeeld worden zyn afhanglyk, ook om in gebrek kunnen zy niet geleerd hebben , om 1 eene behoorlyke manier te ftemmen. Het antwoord is hier op, dat in geval men befzen kan , dat alle die bedeeld worden onkundig oneerlyk zyn, het opgenoemde gevoelen het onze


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2299
ze zal wezen. Maar dat dan ook zy, die n?et bedeeld worden wanneer zy onkundig, of oneerlyk zyn, het zelfde lot mogen ondergaan. . Wy zyn menfchen Broeders! wy kunnen dwaalen; het vertrouwen dat wy in Ulieden ftellen, noopt ons dit u onder het oog te brengen. Oenkt 'er over, verlicht ons als wy gedwaald hebben; maar zo niet, voert dan het geen wy billyk verzoeken uit.
1ÏEIL en BROEDERSCHAP.'
Uit naam der onderfcheidene Collegien,
JAN van REESSEN. VALENTYN V1CTOR KONINGSBERGEN.
• De Generaal en Chef Pichegru, te Utrecht zynde aangekomen, vereerde de Municipaliteit, op het Stadhuis, met een bezoek. Onder de dagteekening van den 2 deezer, fchreef men van hier het volgende :
„ Dezen morgen hadden de Leden der provifioneele Municipaliteit het genoegen in hunne Vergadering te zien verfchynen den Generaal en Chef Pichegru. Door twee Leden en een der Secretarisfen buiten de Vergaderzaal te gemoet gegaan, en daar binnen geleid zynde tot eenen arraftoel ter regter zyde vjan den Voorzitter , gaf genoemde Generaal in eene korte, dog zeer vloeiende reden zyn genoegen te kennen van de Reprefentanten werkzaam te vinden tot het werk dat hun was aanbetrouwd $ de Ihoop, uitzigt en zekerheid die'er was, dat
men
U-
xrecht.
Adres aan de Munici' paliteit, vier het Stemregt,
S?2Z.


2300 NIEUWE NEDERLANDSCHE
U-
xrecht
men met ftandvastigheid voortgaande, en de pogingen tot het geluk der Maatfchappy vereenigd blyvende, men dit groot doel bereiken zoude; zig aanbiedende om op eene gemeenzame en vertröuwelyke wyze met het Regeeringsbeftuur de handen in één te flaan, het welk niet dan het geluk der beide Natien, met malkanderen verbonden, konde ten gevolge hebben. Welke hartelyke aanfpraak door den Burger H. Kluis, toen praïlideerende, vermits de Maire Van Renesfe door indispolltie abfent was, aldus is beantwoord:
BURGER GENERAAL en CHEF 2
I J et zy den Leden dezer Municipaliteit vergund 1 x U, door mynen mond hunne hlydfchap te kennen te geeven, van in het rcidden van hun te mógen ontfangen een Generaal, aan wien het Volk van Utrecht, aan wien de geheele Nederlandfche Natie eene onbegrensde verpligting heeft; eene verpligting die nooit uit de harten noch der Tydgenolen noch der NakoraeKngfchap zal zyn uit te wisfchen. Voorzeker, zoude een Veldheer, wiens dapperheid de Slaven der Despoten heeft voor zig henen weg gedreven, die even zo zeer door zyne onbevlekte deugd, en beproefde eerlykheid , als door zyne Krygstalenten , zig zo zeer by zyn Vaderland heeft verdienstelyk gemaakt, en het hart cn de liefde der Bataven reeds gewonnen heeft, zou die geen hulde ontfangen van een dankbaar Volk, van een Volk dat in Hem zynen Verlosfer uit de flaveroy erkend! Zugtende onder een juk, waar van het overtollig zou zyn U het gewigt te fchetzen, belyd het, dat, zonder de edelmoedige Franfche Natie, en haare Reprefentanten, dat zonder een Chef, die door de Voorzienigheid tot heil
vau


JAARBOEKEN, Maart, 1795- z3al
Man het Menschdom gegeeven en gefpaard is, de hoop op zyne Vryheid zou zyn iedel geweest; zo 1 vast waren On/e boeien door Despotisme en Tirannie om onze halzen geklonken, in weerwil vanalle de pogingen, jaaren lang aangewend, om die< te verbryzelen. 1
Wat zouden wy dan niet aanwenden om deze onze gevoelens door daaden te bekragtigen; met U aangenaam te maaken Uw verblyf in deze Stad, zo lang uwe Krygsverrigtingen Uniet elders roepen , in dit middenpunt van ons Gemeenebest, bekend door de Unie onzer Voorvaderen, dog welke miskend is door de Overweldigers van de Vryheid, die de zaak des Volks is, door Verraders van hun Vaderland ; Unie waar van het doen fmaaken der eerfte, zagte en aangenaame vrugten, na meer dan twee eeuwen -, voor Uwe, malkander opvolgende Overwinningen, gefpaard is.
Wat zouden wy niet doen om aan Uwe over winnende Troupen, aan die dappere Republikeinen, alle nodig gemak toe te brengen dat in ons bereik is; Troupen, die nog meer doen zullen , om met de onze aan hunne zyde, onze gemeene Zaak, die van ons wederzyds Vaderland, te bevorderen.
Mogt de opregtheid onzer gevoelens de zwakheid van onze uitdrukkingen vervullen; en mogt die opregtheid voor Ons winnen Uwe toegenegenheid in eenen hartelyken omgang, en Ons waardig maaken Uwen byftand, die Ons nog zo nodig is ter optrekking van het gebouw Onzer Vryheid, waar van de grondflagen onder Uwe befcherming reeds gelegd zyn.
In het Dagblad deezer Stad ontmoette roen, deezer dagen, een omftandig berigt, wegens een plegtigen, kostbaaren Maaltyd, door de Vertegenwoordigers van Land en Stad van Utrecht, ter eere van den Franfchen Volksvertegenwoordiger R&mel, en
den
U-
'recht.
ianfpr. tan Pi;hegru.


■
u-
TfiECHT
l
]
1 , .1
] i <
<
1
2302 NIEUWE NEDERLANDSCHE
den Generaal Pichegru, aangerigt. Aldus
luidde dac berigt:
Daar de provifioneele Reprefentanten 's Lands en der Stad van Utrecht het genoegen der In- en Opgezetenen deezer Provincie en Stad, over de tegenwoordigheid van den Reprefentant des Franfchen Volks Ramel, en des Generaals Pichegru wilden betoonen, hebben zy hen benevens derzelverEtat Major, en de by hen zich bevindeffde Generaals,op een Republikeinsch Feest onthaald, in het Fondatiehuis alhier op gisteren den 6 Maart. De Leden der Landfchaps Vergadering, benevens die der Municipaliteit wierden by hec inkomen gerecipieerd door twee Leden van de directie der maaltyd, zynde de tot Ceremoniemeelters benoemde Burgers Vos en 't Hoen, welke hen m de Receptiekamer geleidden, gelyk ook door dezelve de Franich'e Reprefentant en ie Generaal Pichêgru aan de trappen van 't Fundatiehuis gerecipieerd, en vervolgens binnen wierden geleid De tafel was alerprachtigst en zamengefteld uit de volrende kuüstftukken, welke de Burger Van Heuven, Banketbakker en Confiturier, als le maker van dezelve, als een kunstmeefter lebben doen bewonderen, daar elk der aanchouwers, zo over de uitvinding als over ie bewerking, zyn uiterfte genoegen beoonde. De tafelftukken waren dcvolgende:
Een prachtige Tempel, rustende op agt :olommen, in welken Tempel een Altaar, raarop een zwaard nevens den hoed der fryheid; by denzelven twee Helden in Ro-
meinsch 1


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2303
tneinsch gewaad, verbeeldende de Franfche en Nederlandfche Republieken, elkander de hand van broederfchap geevende; tegen den altaar las men Frmernité, terwyl van het boven des Tempels de Faam derzelver lof bazuinde.
Ter rechterzyde des Tempels een groep, verbeeldende den boom der Vryheid, waarby de Standvastigheid en Getrouwheid, een band houdende waarop ftondt: Qu'elle fleurisfe toujours.
Ter linkerzyde een gedenknaald , waar voor een fchild hangende , waar op men las: Deiivrée 'de l'Esclavage le 27 Pluvio/'e
Aan de agterzyde een fchild , waarop Utrecht van het fpits der naald afdaalende; een gevleugeld kind den fpeer en hoed met de woorden: c'eft ce que vous defencéz , toereikende aan den krygsgod Mars , ftaande in het midden der krygswapenen.
Ter zyde dezer groep was eene andere, verbeeldende de Nederlandfche Maagd, houdende zeven medaillons , waarop de naamen der zeven Provinciën, ftrekkende haare rechtehand uit naar een fchild, v/aarop Republique Fra caife, 't welk door lofbazuinende kindertjes was verheven op een eerzuil, met dit byfehrift: l^/potr & les delices de ia Nation.
Aan de over zyde zag men Neptunus, zittende op een verheven Zeelchulp, byeen waterftortende kiuik; ftaande nevens denzelven Pallas, wyzende, met deeze woorden: Vers la Tbamtfe, >p een vooruit blazende Triton op een Dolphyn zittende.
Op
raECHTt
\


23ó4 NIEUWE NEDERLANDSCEE
U-
'f RECHT'
Op den rechtervleugel der tafel praalde in het midden een Tempel, waarin de Deugd, ©nder haare voeten vertredende de Ariftocratie en het Eoningfchap, waarby Que le vcrtu les dompte toujours.
Nevens deeze waren twee groepen, vertoonende de Gerechtigheid en Voorzichtigheid. »
Verder, twee praalbogen, onder welke Europa en Afia zich vertoonden.
Op den linkervleugel der tafel een andere Tempel, waarin de Gelykheid, verbeeld door den Burger, Krygsman en Boer, met dit byfchrift: Egaliié. Bezyden deeze , twee groepen vertoonende de Voorfpoed en Dankbaarheid.
Naar dit eind der tafel weder twee eerebogen, onder welke Afrika en Amerika. De vier gemelde Waei'elddeelen waren zinfpeelende op de Hechten van den Mensch.
De tafel was voorzien van honderd en zes defertfchotels, waar van vyftig gewerkt in fuiker groepen, vafen en andere cieraden.
De maaltyd was overeenkoroftig de bo. vengemelde kunstfiukken, en toonde aan, dat de Burger Gravelaar zoo vindingryk als ervaren in zyn beroep was. en zoo wel hy,als de kunstwerker der tafelftukken, hebben van alle de aanzittende gasten een algemeenen en welverdienden lof behaald.
By het opkomen van het tweede geregt, wierden door de voorgenoemde Ceremoniemeefters de volgende conditiën ingefteld, en by het drinken van elk derzelven, de gasten door een fraai mufiek vervrolykt,
i.) LU


JAARBOEKEN; Maart. 17OT. ^305
1. } Liberté, Egaüté, Fraternitè.
2. ) La Nat ion Francaife.
j 3.) Z<a Pfation Batave. Deeze Conditie wierdt ingefteld door den Generaal Pi. chegru, . v ,
. 4.) Les Etats ie l'Amêrique & les putsfances neutres.
5.) La Convention Nationale. , 6.) Les rèprefentants provi/oires de la Na. (ion Batave. , Deeze conditie wierdt ingefteld door den Reprefentant Ramel, I 7.) Les Rèprefentants de la Nat ion Fran» faife parmi nous < (dat is hier te Lande.) . 8.) Les Rèprefentants Balave 3 iet prefents (hier tegenwoordig,)
. 9,) Le Géneral en Chef de VArmée da Nord.t
10.) Le Commandant- de cetle Ville. . II.) A la fanté du Prèftdent de la Pro_. pince & du Maire de la Ville. Deeze conditie wierdt ingefteld door den Commandane der Stad.
. 12.) Au fucces dés Armes des deux Nations reünies (op den voorfpoed der wapenen van beide de Volken, vereenigd.), t
Ci 3) L'Alliance future entre la Répifbli~ iaue Francaife & Batave, (op de aanftaande alliantie tusfchen de Franfehe en Bataaffche Republieken.)
,14.) Lefouvenir aux héros de la Franc e tnorts pour leur patrie, (ter gedachtenis van de helden van Frankryk , die voor hun Vaderland geftorven zyn.)
15.) VAmitié éternelle de la Province avéc JMnnnnnn fes
U-s
ét


23C<? NIEUWS NEDERLANDSCHE
U-
TRECHT
fes Hberateurs. (De eeuwige vriendfchap der Provincie met haare Verlosfers.)
Na het afloopen van deezen ftaatelykets Maaltyd, hebben de Franfchen Reprefentant en Generaal en Chef, benevens de verdere zoo Franfche, Republikeinfcheals Vaderlandfche Gasten, het Concert van den Burger Niemvenhuizèn, in de Stads Muziekzaal met hunne tegenwoordigheid vereerd -y hebbende de Reprefentant en Generaal en Chef, op de dankbetuigende, en Lands- en* Stads belangen aanbeveelende Aanfpraaketi van den Prefident der Landfchap Esfeniusv en van den Municipaal Vos, onder de heu» fche beantwoording derzelven gracieufelyls hun genoegen laaten invloeien, ook wegen* dat op dit Concert eenige Burgers en vooral Burgeresfen, zich met aangenaame Vaderlandfche Gezangen hadden doen hooren.
De Patriottifche Gezelfchappen binnen deeze Stad, in aanmerking hebbende genomen, dat hunne kragt en fterkte in vereenigde en zamenfiemmendè werkzaamheid beftaat, wierden te raade, alle de afzon der ly» ke byeenkomften of Sociëteiten tot één ligchaam zamen te fmelten. Dit gefchiedde op den 9 deezer, zo als uit het volgende Verhaal blykt, op den xo gedagteekend.
Gisteren hebben de Patriottifche Gezelfchappen, daar toe gezamenlyk op de Neude byeen gekomen zynde, zig tot één lig. chaam geformeerd, doende vervolgens een optocht, vcrzeld van een fraai muziek, langs
hes-


JAARBOEKÈN, Maart, Ï795. Q307
net Landsfchaps huis , het huis van den Maire en Municipaliteit, zich dus begeevende naar hun Societeitshuié, op de. oude Gragt by de Bezembrug, alwaar de Burger Fan Lidt dt Jeude , provifioneel tot Prefident verkoren zynde, eene aanfpraak deedt* welke algemeen'Wierd toegejuichd, en van den volgenden inhoud was:
BURGERS en MEDEBROEDERS!
f7indelyk hebben wy verkregen, daar ieder braaJ-' ve jaaren lang na verlangd had: de tieraony. waar onder wy gedrukt gingen, (Wy zullen gelyk ftellen dezulke, d'e circa zeven en eeö half jaar hebben rondgezworven mét hen , die niet behoevende te vlugten, zich echter gelyk zyn gebleven,) de tieranny, (zegge ik ) heeft ons belet uit té voeren, wat wy verlangden. Het was ter frhuibs,om zo te fpreken, dat de weldenkende zich hier bevindende, te zarrien werkteö; den Allerhcogftéö zy dank, men kan heden ditopentlyk do n, men kart I opentlyk onze gedagten zeggen! het is door onze Broeders de Franfchen, dat wy ons daar in verheugen mogen; de Vryheid, Gelykheid cn Broederfchap zyn daar de grondflageó vah; ongelukkig is' het geweest dat wy niet konden by den anderen komen: de onderfcheide Collegien moeften ieder in den haaren apart werken; fchoon zy dit wel övereenkomftig met den anderen deeden , moest echter alles in de war gebragt worden, om dat men elkander op het zelfde tyd ftip niet fpreken konde of elkanders gevoelen afwagten; thans' zyn wy in één' lighaam vergaderd, thans kunnen wy gez'amentlyk werken; maar dat die werking tog op Vryheid, Gelykheid en Broederfchap gegrond zy; dat particuliere disputen uit ons midden mogen geweerd v/orden; dat hy gerekend worde, die zulks niet doen wil, het algemeen welzyn tegen te gaan; dai Nnnnnnn 2 de
üraECHT.


23o8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
U-
TRECHT.
Aanfpr. van Lid!
dejeude
de flegte en kwalykgezinden uit ons midden geweerd; worden, mits het hen bewezen wordt, en dat de gevoelens der vergaderde Leden, altoos op dézen grond mogen gebouwd wezen.
Alvorens verder te gaan, declareere ik voor zo verre ik weete.' geen haat tegen iemand onder ons te hebben, wie hy ook zyn mag ; heeft 'er een misverftand plaats gehad, van welke zyde ook, daar niet meer om te denken, ik reike een ieder zonder onderfcheid de hand van broederfchap toe.
Mogen op die manier de Gedeputeerdens der Collegien, die van hen een provifioneele volmage hebben, mogen provifioneele Commisfarisfen uit het midden der eerfte bsnoemd, Ulieden dus aanfpreeken.
De Eendragt maakt Magt.
Vryheid, Gelykheid en Broederfchap móet het woord zyn, de verfchiilen tusfchen braaven moeten niet in aanmerking komen, wanneer het alge meene Welzyn daar by lyd.
Maar 'er zyn zaaken, die wy in dezen moeten in 't cog houden, het algemeen Welzyn, en een gepermitteerd vermaak zyn onze doeleindens; het laatfte moet aan het eerfte opgeofferd worden, eti zo lange het eerfte plaatze heeft, moet het laatfte niet in aanmerking komen De braave Utrechtenaars zyn te edel, fde deugd maakt den adeldom uit,; om niet baar eigen welzyn aan het algemeen op te offeren , doch zo het laatfte in 't oog gehouden word, en daar niet by lyd , dan mogen zy, ja zyn verpligt, te gelyk voor zich zelve huö onderhoud, hunne huishoudens te zorgen, zonder dat zy zich aan eigenbelang fchuldig maaken.
Wv feliciteeren Ulieden, Broeders! mét deze eerfte byeenkomst; dat dezelve door menigvuldig anderen mag agtervolgt worden; dat zy beftendiger zyn en meer vrugten voortbrengen, als voor hef noodlottig' Jaar 1787; dat den band van vriend-1 Schap sn broederfchap vaster en vaster mag wor-
denr-


JAARBOEKEN, Maart, 1755. 2300
«den toegetrokken, dat wy allen als één man werken , dan zal de Vryheid meer en mfer gevestigd svorden, het gantfche gebouw onwrikbaar ftaan, en wy eindelyk het verlangde geluk genieten , waar van wy geduurende een lange en moeielyken arbeid de vrugten niet hebben mogen frnaaken.
Eene daad, welke alomme veel gerugts verwekte, verrigtte, al kort naa de vereeniging, de dus zamengevoegde Burgermenigte. Men fchreef op den 15 deezer:
„ In de gepasfeerde naeht zyn op verzoek van de alhier gevestigde Sociëteit voor de Eendracht en het Algemeen Welzyn, de Municipaliteit en het Committé van Waakzaamheid op het Stadhuis vergaderd geweest, om te delibereeren over de voorftellen van Wegens de genoemde Sociëteit gedaan, uit naam van hec Patriotfche Volk; en is vervolgens door de Municipaliteit gedecreteerd de fufpeéte Regenten van 1787, huisarrest op te leggen, welk befluit met goedkeuring van den Commandant dezer Stad ook dadelyk is bewerkftelligd. Zedert houden, mede met goedkeuring van voorfz. Commandant, eenige vry willige Burgers, benevens de Franfche Wacht, de poorten bezet."
Weinige dagen vroeger was hier eeae Publicatie afgekondigd, een nieuw bewys by go veele andere voegende, voor dehoogloo? jpende noodzaaklykheid, dat aan de verbetering van het Schoolweezen, ook in dit Gewest, de kragtdaadige hand gellagen wierdt\
$>ïnnnnnn 3. VR.T-
U-
rRECHT.


23io NIEUWE NEDEKLANDSCHE
U-
TRECHT
Public.
raakende de Schoo-
I
VRYHEID. GELTKHEID. ■ BROEDERSCHAP. *
T^eProvifioneele Municipaliteit der Stad Utrecht, *-*' met verontwaardiging hebbende vernomen, dat op zekere Schooien, alwaar men zulks het ininfte behoorde te kunnen verwagten, in zwang gaan Leerboekjes, welke men om goede reden niet noemen wil» om dat zy te hatelyk zyn,' dan dat men derzelver naam in deeze tyd bekend zoude maaken; willende, zo veel in haar is, zorgen voor de Godsdienftige en Burgerlyke opvoeding van de Jeugd, welke blykt haar byzonder opzigt nodig te hebben, doet by deeze weten aan alle Schoolhouders en Schoolhoudliers binnen deeze Stad en Vryheid van dezel? ve, dat zy binnen den tyd van vier dagen, na het pnbliceeren deezer, aan het Committé tot het publiek Onderwys , beftaande uit de Burgers de IVilh Hoevenaar, Esfenius, Scheidtus en Vos, zullen hebben over te geven een geteckende Lyst der Boeken, op hunne Schooien wordende gebruikt, zonder een eenige derzelve agter te laaten, en daar by te voegen van elk dier Boekjes één Exemplaar, met interdiétie van buiten permisfie van het voorfchreeven Com7 miné eenige derzelve, of in plaats van die, eenig ander Boek hoe genaamd te mogen gebruiken, en bevel om zig te bepaalen tot die pjoekies,'welke hun door het Committé voornoemd zullen worden aangewezen; op pcene, dat de geenen, die hier niet aan zullen voldoen, verftoken zullen zyn van hunne permisfie tot Schoolhouden.
En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude kunnen pretendeeren, zal deeze van den Stadhijize worden gepubliceerd, en voorts geaffigeerd na gewoonte.
Aldus gearrelteerd den 10 Maart 1795, e0 van den Stadhuize moré foliio gepubliceerd den


JAARBOEKEN, Maart, 1705. f311
11 dito, het eerfte Jaar det' Bataaffche Vry%eid.
In .kennisfe van my,
G. B E N T I N K,
Provifioneele Secretaris.
Niet in den fmaak der Franfchen viel de flap der Vereenigde Sociëteit, ten aanzien van het in verzekering doen neemen der Leden van het voorgaand Beftuur. Immers, weinige dagen kater vernam men uit deeze Stad, dat den Burger Van Lidt de Jende, Prefldent der Vaderlandfche Sociëteit, onder de Zinfpreuk: Voor de Eendragt en het Algemeen Welzyn, aldaar opgericht, ter zaake van den ftap , door gemelde Sociëteit gedaan, om naamlyk door de Municipaliteit, den tJtrechtiche Regenten van 1787 huisarrest aan te zeggen, van wegen den Reprefentant des Franfchen Volks , en den Generaal en Chef Pichegru, en opgelegd is, om na 24 uuren tyds, zyne befchuldigingen tegen de voornoemde Regenten in te brengen,
Hoe zeer den Franfchen het bedryf van Van Lidt de Jtude en de zynen mishaagde, bleek nog nader uit het volgende Adres, welk de Reprefentant Ramel aan Municipaliteit ter hand ftelde, met verzoek dat hetzelve, in 't Hollands overgezet zynde, ter kennisfe der Burgerye mogt gebragt worden.
Nnnnnna 4 De
U-
raECHT


V-
mCHT
Adres van RaBiel aar, de Utrecht'fcheBw
t
1 i
J
1 1 j y {
SSia NIEUWE NEDERLANDSCHE
De VERTEGENWOORDIGERS van het FRANSCHE VOLK; by het HOQFD-KWARTJER tl UTRECHT, aan de BURGERS van dezelve Stad. • • ■ ■'
BATAVEN!
nPoen de Franfchen, voorafgegaan door de overwinning, hunnen intogt binnen deeze Ver^ eenigde Ge westen deeden; toen zy daar brag* ten de Vryheid, voor dewelke zy ftrydèn, en waar na gylieden reikhalsde , toen wilden zy ook dat dezelve onder ulieden wierdt herfteid ' zodanig als dezelve behoord te zyn; de Rechtvaardigheid is baare Gezellinne, "het geluk va» allen haare doeleinde. .
De Voorzigtigheid regelde de eerfte beweginggen uwer Omwenteling, derzelver voortgang1 vorderde de opoffering van byzondere wraakoefeningen ; gylieden kwaamt over een, dat hei was rechtvaardig zyn , te vergeven het geeii met onvergeeflyk is; gylieden vondt in uwe ei* ?en vermogen de verpligting om edelmoedig te ?yn; m deeze gevoelens te volharden is ulieden aoodzakelyk. . .
, Ee«e Volksvergadering heeft zig in het mid«en uwer opgerigt; dat zy de verlichting ver[preide; dat zy de onderrigting van de rechter» fan het Volk, van de plrgten van den Burger ' Iran de liefde tot het Vaderland, van de noodsakelykheid- om Wetten te hebben en dezeiven e eerbiedigen, voortplanten Zie daar het doelvit van derzelver inftelling ; zy miskend dit, vanneer zy hunne byeenkomften ais Staatkunlige - befchouweilde, over publieke zaaken raad» tleegt, 'tot een werktuig der driften verftrekt;' vraakoeffeningen aanraad of uitoeffend, de verischteps van rechtplcging fchend, aan de Uit■oerders van het publiek gezag de zorg nkt ysilast om- het zelve uit te oefenen.


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2313
Gylieden kunt ftukken van rechtvaardigheid te vorderen hebben; dat de Wet daar over uit'fpreeke; dat alleen de fchuldigen geftraft worden, maar dat de onfchuldïgeh niet fchroomen ingewikkeld te zyn in algemeene veroordeelingen; uiieder beftaan, als uitmaakende een gedeelte van een befchaafde Natie, hangt af van iitieder eerbied voor de veiligheid van Perfoonen ;; uiieder Credit, uiieder' Koophandel zyn daar aan hun beftaan yerfphuldigd; het is daar door dat gylieden vermogend zyt; uwe vyanden willen dezeiven vernietigen; befchouwd als de' zodanigen al wie de minfte aanflag maakt ïegen de veiligheid, die men in het midden uwer inoet genieten.
De Eendragt maakt de Magt der Burgers uit, de Franfchen maaken' ftaat'op de uwen ; de Ge* lykheid van rechten is onder ulieden herfteid; handhaaft dezelve door uwe Broederfchap, beitryd uwe waare vyanden; bemant uwe Schepen; dat uwe Jongelingfchap zig gereed maake om lauwneren op de grenzen te plukken. Hoe' de Vestingen van Bourlange en Bentbem Vallen voor het geweld" der dappere en edelmoedige Soldaaten, die ulieden de vryheid gebragt hebben, eb. gy zult u aan inwendige verfcheuringen overgeven? De Franfchen zullen niet dulden dat men «lieden misleid; hunne grondregelen verpligten hun geftrengelyk alle daaden van geweld te beteugelen; hunne edelmoedigheid noodzaakt hun perfoneele wraakoefeningen te beletten; "hunne verkleefdheid aan de'Wetten verbied hun eenige onwettige daad te gedogen, hun eerfte verlangen is ook, het Volk herfteid 'te zien in de uitpeflening yan des,zelfs wezenlyke ' Rechten , de hoop der Ariftocraaien"te vernietigen, en de Hv/eepzugt tot zwygen te brengen; de Franfchen zullen hier in flagen, zy nodigen ulieden jjiun daar jn behulpzaam te zyn. Gedaan "te Utrecht, den 27 Ventofe, het dcrNnnnnnn 5 de
U-
TRËCHT»
Adres van Ramel aan de UtrechrfcheBur'gers. :


u-
9TRECHT
]
i I | \ 1 t
i
I
asr4 NIEUWE NEDERLANDSCBB
de Jaar der édne en omerdeelbaare Franfche ,Rspub!iek.
(JVas geteekend',)
D. v. RAMEL,
Aldus more folito van den Stadhuize gepubli» peerd binnen Utrecht, den jq Maart 1795.
In kennisfe van my,
G. BENTINK.
Groot moet het getal der aanhangeren van het voorgaande Beftuur, immers dat der misnoegden over het tegenwoordig beleid der openbaare zaaken, in deeze Stad geweest zyn, daar de Municipaliteit, naa de Publicatie van den 26 der voorgaande Maand, omtrent het midden der tegenwoordige, zich genoodzaakt vondt, eene andere, ten zelfden oogmerke, te doen afkondigen,
VRYHEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
Qe Provifioneele Municipaliteit der Stad Utrecht, van tyd tot tyd, tot derzelver gevoelige merte, als mede tot fmerte van alle weldenkenIe, de Rust, de Orde en den Vrede liefheblende Burgers, nog geduurig meer en meer ontvaarende, dat, hoe zichtbaar ook, de alles verpogende arm der aanbiddelyke Voorzienigheid, le throonen der Onrechtvaardigheid, des Gebeids en der Onderdrukking heeft ter nedergeufct, door middel van der Franfchen overal
over-


JAARBOEKEN, Blaart. 1795. 2315
overwinnende Wapenen,;, over onze bevloerde Plasfchen heenen gevoerd te hebben, en hier. door, derhalvgn, even kennelyk, volgens den wil dier zelfde Voorzienigheid, de teg'enwoorde orde van zaaken en Beftuur, op der Menfchen algemeene Rechten, of hunne onderlinge Vryheid, Gelykheid en Broederfchap gegrond , js daargefteld; zig echter niettegenftaande dit alles, en de zo zeer gematigde en zagte handelwyze der tegenwoordige provifioneele Regeering, omtrent alle die geenen, welke anders wejgens hun vorig gedrag, derzelver billyke gevoeligheid verdienden, nog fommige Perfoonen veraoetelyk onaerftaan durven, om niet alleen het voorig Gruweibewind, met welker haatelyke en Godiooze grondbeginsels zy als geheel doortrokken fchynen, hunne Medeburgeren op allerhande wyze, door bedekte en openbaare Gefprekken aan te pryzen; maar teffens het tegenwoordig Beftuur, dan eens wegens derzelver gemaüg.ie handelwyze, dan eens wegens derzeU ver noodwendige maatregelen verdagt, als mede het thans algemeen aangenomen Systhema van Vryheid, Gelykheid en Broederfchap, op eeuwige gronden van Rede eu Godsdienst gevestigt, door allerhande vajfche Voorftellingen, jPiintbeelden en Smaadredenen , befpottelyk en haatelyk te maaken en te lasteren , hoe zeer ook anders het tegenwoordig provifioneel Beftuur en voornoemd Systhema, zig voor ieders onbevooroordeeld verftand en eerlyk hart tea duidelykile onderfcheid, door die billyke rechtvaardigheid, waar door, onder het oog van het zelve, nog geene misdaad ongeftraft gepleegt is, vergezeld van die edele toegeyenheid omtrent andersdenkende en vergeeflykheid omtrent vorige ontvangen perfoneele beledigingen, welk gedrag dan ook de provifioneele Municipaliteit deezer Stad zeer wel voor het oog van God en gehee| de waereld durft tegenftellen, tegen
ü-
rRECHT.
Nadere
Public
tegen
Rust-
yerjloo*
ringen,


93i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
U-
{TRÉCHT
Nadere
Public.
tegen
Rust-
yerjïoo'
ringen.
die fchandelyke en alleronmenfchelykfte handelwy?e, welke, al aanltondS', na de rampzalige Omwenteling' in den jaare 1787, zig de helfche Staatkunde van de Geweldenaaren dier tyd veroorlooft heeft, als onder anderen, het onder iiet oog dier Regeering toelaaten van de ongehoordfte Plunderingen, en het zelfs befehermeu van derzelver God- en allen pligtvergetende Aanvocrers; het dqen wegvoeren van Mannen, Va« dérs en Kinderen uit de armen hunner fchreiendé Vrouwen en weeneridè Moeders, in een vreemd Land en in de akeligfte Kerkerhooien, het tot den Bloede toe vervolgen en in ballingfchap zenden van de braafile Ingezetenen, Verbeurtverklaaringen van Goederen, en vervolgens allerhande uitoefening van tyranny en geweld. 1 ' En vermits dus de tegenwoordige provifio-" ïieele Municipaliteit bevroedende, hoe zeer door eensdeels derzelver heilzaame pogingen ten al-: gemeené welzyn, of gematigde haridelwyze, by.' hunne Medeburgèren verdagt te maaken, en an-: derdeels, boe of mede dóór1*bovengemelde Gefprekken en lasteringen niet alleen tot verflooniige der openbaare rust en de tegenwoordige orde van zaaken en Beftuur, op allerhande wyze wordt aanleiding gegeven; maar dat ook daar door te gelyk, de grondflagen van de Rechten van den Mensch en de vryheid van den Burgerhaat, op nieuw en op de finisterlykfte en ftnfbaarftc wyze wordt ohdermynt; terwyl mede daar door, veele anders braave en ftille, maar ondoorzigtïge Ingezetenen, ligt als ïn een maalitroom 'zouden kunnen weggefleept, verleid, en de jainmerlyke en ongelukkige Slachtoffers van gnderer booze intrigues óf heimclyke oogmerken worden ; zo is het, dat de provifioneele Municipaliteit beflotèn heeft, vooreerst, om dé waare en zuivere gronden van derzelver Zede. iyke en Staatkundige handelingen en befluiten,' foor het publiek open te leggen ter befcharaing-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 9317
■van dezulken, welke, ook zelfs onder het huichelachtig Mom van den geheiligften Godsdierst,' alles aanwenden om hunne onkundige Medeburgeren tegen het tegenwoordige Beftuur op ie zetten < en tot alle daaden van tegenftand tegen. de heilzaame handelingen en befluiten van het zelve, ja tot oproer en geweld aan te fpooren. En ten tweeden,' om door Publicatie deezes, tegen deeze en riergelyke rustverftooreride Lasteraaren en Slaven van het vorig Bewind, al zulke gedugte. ftraffen te bepaalen, als by vorige Publicatien, tegen alle Öproermaakers zyn geëmaneert, en welke in eike welingerigte Staat, alwaar de Vryheid, de Gelykheid en de Broederfchap, de eenige gronden van derzelver Re-: geeringkunde zyn, tegen de Overtreeders de? Wetten en de Verftoorders der openbaare rust, der eensgezindheid en van het Volksgeluk moeten plaats hebben. Het is dan wel verre, dat eenige vreeze of flaphartigheid , gelyk als dé kwaadwilligheid voorgeeft, de tegenwoordige provifioneele Municipaliteit zoude te rugge kunnen houden, van het exa&elyk uitvoeren of doen uitvoeren van alle die civiele en crimineele Wetten, welke de billyke ftraffen omtrent derzelver Overtreeders bepaalen , en , van welker prompte handhaving alleen de Vryheid en alge: meene Veiligheid der Ingezetenen aller .Maa'tfchappyen afhangt; maar alzo alle wraakziu;t #1 partydigheid ten eenemaale, ook met de eet* -fte beginfels van eene goede Zedekunde en wyze Staatkunde ftrydig zyn, hebben wy ons ook van het eerfte begin van bet ons, toebetrouwd Beftuur af aan, veel meer d;:ar op toegelegt, om de Volkomenfte rust en orde onder de Ingezetenen deezer Stad te bevorderen, en teffens aan een ieder zonder onderfcheid , het ftïi en ongeftoord genot van alle die Rechten te doen fmaaken, waar op ieder Mensch, welke Staatkundige of Godsdienftige gevoelens hy ook mag
■
fRECHTa
Yaderë
°ublic.
'egen
üust-
>erfloo- i
•ingen*


$3i8 ftïÉÜWÉ NEDERLANDSCHE
Ü-
ÏRECHT.
Nadere
Public,
tegen
Rust-
icrjloo-
Singen*
toegedaan zyn, immermeer ten vollen aanfpraak heeft 5 terwyl in plaats van door haatelyke en bittere vervolgingen, het dwaaze fpoor des vofigen Bewinds te betreden, en door wederwraak; alleen laage zielen eigen, de zo zeer van een gereeten Ëendrachtsband nog meerder Van elkanderen te haaien, en alzo deeze Stad en het te lang gefolterd Vaderland voor altoos in het onherftelbaarst verderf neder te ftorten j- wy in tegendeel alles hebben aangewend , om , wagtende op den zegen van God, de misleide door toegevende goedheid, Ja ware het mogelyk, de kwaadwilligheid door vriendelyke infchikkelykheid te rug te brengen, op dat daar door weder de Vrede binnen onze Muuren, de Eensgezindheid onder onze Medeburgeren en het Geluk met den Voorfpoed in onze Stad en ong Vaderland wedergebragt, en eindelyk zo teffens aan een ieder, van welk eene denk Wyze hy oofc anders geweest mogt zyn , de gelegenheid ge* geven werde, om in die eer te deelen, van nog ook het zyne, tot behoud Van het lieve Vaderland te kunnen bydragen.
Dan overmits het helaas! maar ook al te waar' is, dat 'er nog Aterlingen gevonden woeden, op welker verftokte harten zelfs de fpreekendftedaaden van wysheid en goedheid even zo min eenige verandering te Weeg kunnen bréngen,, als de bekoorlykheden der deugd in de oogen der zig allen licht en waarheid fchuwende geveinsd* heid, zo verklaart de provifioneele ManicipalH t'eit, zig nogmaals by deeze Publicatie, dat, of* fchoon zy nimmer ophouden zal om volgens derzelver, mede door deeze alhier zo dutdelyb gemanifesteerde grondbeginfels van Vryheid , Gelykheid en Broederfchap, ftaande het haar aanbetrouwd Beftuur, te blyven handelen, zy echter hier door niet verftaan wil hebben, de Leden , het vorige Beftuur gecompofeert hebbende » voor hun gehouden gedrag onverant-
woor-


JAARBOÉKÈM, Maart, 1795. *3*9
#oordelyk te laaten, noch een ieder zyn vermeend recht naar alle billykheid niet te willendoen erlangen, maar veel meer dat zy met de rechtvaardigheid de menschlieveadheid willende paaren, zig dan ook telFens aan den anderen, kant, zo veel te geftrenger zal beyveren, om, de misdaaden en vergrypingen, van alle die geenen te ftraffen, Welke zig voortaan zullen durven verftouten, om op eenigerhande manieren de rust der Maatfchappy te ftooren, de tegenwoordige orde van zaaken ten onderflen boven tragten te keeren, of welke door ongemefureerde gefprekken of daaden, zullen handelen tegen al zulke geftatueerde of nog te flatueeren Wetten, welke op Vryheid, Gelykheid en Broederfchap gegrond zyn. Zullende alle de geenen welke zig aan bovengenoemde feiten, door woorden of daaden , of op welkerhande manieren ook, mogten fchuldig maaken, zonder aanzien de* Perfoons of Jaaren, of Bediening, geftrengelyk, ook aan den lyve, ja met den dood, alles na exigentie van zaaken worden geftraft.
En op dat hier van niemand eenige de mtnfte ignorantie zal kannen pretendeeren, zal deeze worden gepubliceerd en verder alomme geaffigeerd na behooren.
Aldus gearrefteerd op den 14 Maart 1795, en van den Stadhuize der Stad Utrecht more folite gepubliceerd op den 16 dito.
In kennislé van my,
G. B E N T I N K,
Provifioneele Secretaris,
Onder de dagteekening van den 26 deezer, fchreef men van hier:
Heden heeft de afgaande Rector Magnifi' sus deezer Academie, de Profesfor J. F,
Hen-
Ü-
r«ECHf.
Nadere
Public.
egen
Rust-
ver/loo-
ringen jr


u-,
1KECOT.
1
i
i i
1
■\
ï i
i
fi3*ö NIEUWE NE DE RL ANDSCHE
Hennen, het Reétoraat overgedragen aan den Profesfor en Archiater M. van Geuns, met eene oratie, de voluptate ex Jiudio Mathefèos capienda; dat is, over het vermaak, dat men uit de beoefening der Wiskunde fchep' pen kan; en is in de plaats van denafgaanderi Secretaris,, Mr. A. J. Arntzenius,z^ng;Q&Qld de Profesfor J. Th. Rosfyh.
Zo lang het platte Land niét wierdt vertegenwoordigd , was de Vergadering der' Provifioneele Reprefentanten des Landfchaps^ volgens de thans ingevoerde orde van zaaken, niet voltallig. Die vertegenwoordiging, eri alzo de voltalligheid der Leden, lam eenen aanvang op den 30 deezer Maand, Zie hier een omftandig verhaal, hoedanig die gebeurtenis zich hebbe toegedraagen. Men fchreef, onder de gemelde dagteekenng, aldus:
Heden heeft onze Stad en Provincie eene ilegtige gebeurtenis gezien, welke eene nog ïooit geproefde vrugt van de Vaderlandfche Vryheid is, en het juk" van duizènde Iandïieïen deezer ProvS'ncie ten eenémaal verbreekt.
Die landlieden, welke niettègehftaande zj nede draagen in de algemeene lasten, zajen zig tot voor deeze gezegende Omwending, beroofd van alle aandeel op het pu>liek beftuur; dan heden hebben zy hunne /ertegenwoordigers uit hun midden door ïeft zalven benoemd; zynde wegens Ëëm-' and, de Burgers: Tennis Pietersz. Steen*-, 'teek, Jacob van Manen Adnz., Gysberp Hermanus Mulders i Jacobus van PembroeK
Ne-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2321
Nederkwartier: Paulus Martinus van Byleveld, Maurits Jacob Eyck, Johannes van Deure, Boudewyn Broere. Overkwartier: Theo dor is van Leeuwen , Joh. Laurentius Bauus, Hermanus Oos^ram. Zynde 't Kwartier van Montfoort nog abfent: in de Land» fchaps-Vergadering fesfie genomen, op de volgende wyze.
Na dat de Gedeputeerden der Steden deezer Landfchap ten 10 uuren des morgens waren vergaderd, was de Secretaris P. 't Hoen gecommitteerd, om de Gedeputeerden van het platte Land in de voormalige Ridderfchapskamer, alwaar zy door de Boden der Landfchap wierden ingeleid, te recipieeren, en hen hunne Commisfien hoofd voor hoofd af te vragen , welke door bovengemelden Secretaris aan den Prefident der Landfchaps-Vergadering ó\ Esjenius wierden ter hand gefield; en na dat dezelve waren geëxamineerd en in order bevonden, wierden alle de deuren, zo van de Vergaderzaal als die der volgende kamers, tot in den doorgang van het Land* fchapshuis opengezet, en ter wederzyden de Boden en andere bedienden der Landfchap geplaatst; waar na meergemelde Secretaris de Gedeputeerden van het platte Land, uit de Ridderfchapskamer afhaalde, hen in de Landfchaps-Vergadering introduceerde, en dezeiven aan den Prefident en de Gedeputeerden der Steden, (welke allen hen ftaande recipieerden , en verwelkomden,) aanbood; waar na de Prefident Ooooooo aan
U-
rRECHT.


u-
TRECHT.
Aan-
fpraak
aan de
GedepU'
leerden
van 't
platte
Land.
&3&» NIEUWE NEDERLANDSCHE
aan de meergemelde Gedeputeerden van het platte Land, de volgende Aanfpraak deedt:
WAARDE MEDEBURGERS!
"W/y hebben lange gereikhalsd naar 't gelukkig " oogenblik, om deeze Vergadering door de toetreeding van de Vertegenwoordigers van 't platte Land volkomen te zien; dan de gefteldheid van dit ons Gewest, deszelfs belang en de voorzigtigheid vorderden, dat zulks gefchiedde met order en na ryp overleg, zo dat het konde beantwoorden aan de groote bedoelingen, zynde het heil van ons Vaderland, en 't wezentlyk riut van dit Gewest, en van deszelfs Ingezetenen, onze Broeders en Medeburgers.
Om die redenen oordeelden wy nodig, een provifioneel Reglement, ter oproeping van de Gedeputeerden van het platte Land, te moeten aanneemen en voorfchryven, met dat gelukkig gevolg, dat wy uw heden in ons midden mogen zien verfchynen.
Weest dan welkom, Medeburgers! in deeze onze Vergadering, en vergunt my, uw te mogen onder 't oog brengen, dat, zal het heil van dit Gewest, ea van ons Vaderland werden betragt, wy als één ligchaam, waarin de kragt van dit Gewest berust, met vereende kragten moeten werkzaam zyn.
Eendragt maakt magt, myne Broeders! maar tweedragt verbreekt dezelve, dit is eene zinfpreuk, door de ondervinding van alle tyden bevestigde waarheid , en was 'er ooit een tyd vak waarin deeze waarheid ten allerklaarften zig voordoet, het is de tyd die wy thans beleven.
Ons Vaderland is helaas gebragt op den rand des verderfs , en zal het nog gered worden, Éioet onze yver en aandagt op onze uitgeputte Fiwancie gevestigd worden, ter regeling van de
pr-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 4325
ordinaire Financien, ter voldoening van die agterftalleii, die wy gevonden hebben, dat onze Provincie aan het Bondgenootfchap nog fchuldig is, en tot het vinden der middelen, om het Vaderland in deezen uiterften nood zonder uitftel kragtdadig. by te fpringen , en Ware het nog mogelyk te behouden.
Schoon ik met weinig woorden deeze gewigtige zaaken by voorkeur uwen aandagt aanbeveel , zyn 'er nog verfcheiden anderen op te noemen, die uwen Vaderlandfchen yver, welke ik in uw allen veronderftelle, blyven aanbevoolen, en omtrent weike wy te zamen ons zullen moeten bezig houden.
Welaan dan, Medeburgers! Broederfchap zy ons doelwitj Eendragt ons heilig voorneemen, en in dat vertrouwen, kunnen wy van uw als waare Vaderlanders , die gevoelen wat in die benaming opgefloten is, verwagten uwe medewerking niet alleen in 't geen ons nog te verrigten ftnat, maar ook uwe berusting in onze verrigtingen, waar mede wy ons noodwendig voor 't welzyn van dit Landfchap moesten bezig houden, eer wy nog zo gelukkig waren, u ter onzer halpe te ontvangen.
Wy zyn overtuigd dat het beftuur door ons gevoerd, gebrekkig was; maar hoe konde zulks anders zyn, daar wy op 't onverwagtst in deeze gewigtige, en menigvuldige bezigheden geroepen wierden? daar alle de raderen van het beftuur eene volledige ftilftand dreigden, en eene Regeeringloosheid aankondigden, indien wy geweigerd hadden, de weinige handen, die v/y konden te fainen brengen, aan het grout werk te (laan.
Befchouwt dan onze gebreken met een Vaderlandsch oog ch hart, dar is met die overtuiging, dat het gebrekige niet aan den wil óf flaauw« heid, maar aan de omftandigheden van tyd te wyten is,
Ooooooo » 'Lï<t
ü-
rRECHT;
Aan-
fpraak aan de Gedeputeerdenvan 't platte Land*


2324 NIEUWE NEDERLANDSCHE
U-
TRECHT.
Aanfpraakaan de Gedeputeerdenvan 't platte Land.
■i
i
] i
i
(
Zie daar, Medeburgers! onze betuiging: ontvangt nogmaals onze broederlyke welkomstgroet, helpt ons met uwe wyze, met uwe welmeenende, met uwe Vaderlandfche en broederlyke raadgevingen en advyfen.
Eischt gylieden van ons deezen zelfden pligt, welaan, ik voor my, en uit naam myner Medebroederen, biede u 't zelve aan , zo lange onze Committenten zullen goedvinden, dat wy deezen moeiiyken taak zullen waarneemen.
Dus kunnen wy met vereende kragten, in onzen gewigtigen arbeid, waarin het onmogelyk is ieder mensch in 't byzonder te voldoen, ten minften die aangenaame bewustheid fmaaken, van naar ons vermogen tot heil van dit Landfchap, en van ons gantfche Vaderland, onze geringe vermogens nuttig te hebben helpen hefteden.
Zyt gylieden dan allen bereid om die pligten met ons te helpen vervullen, welke het Vaderland en dit Gewest van u en van ons eisfchen?
Wel aan dan, vertrouwen wy op hem, die Dus verlost heeft van het geweld, op eene zo sigtbaare wyze , dat zelve onze vyanden hier /an overtuigd moeten zyn.
Vertrouwen wy op den Regeerder der wereld, dat die ons kragten zal geven, wanneer mze eigene kragten mogten bezwyken.
Wy oordeelden by onze fesfieneeming in deete Vergaderzaal onvoegzaam ons te bedienen ran een oud Formulier van Eed; wy oordeel, len tevens onvoegzaam , een ander Formulier roor de Leden deezer Vergadering, zonder uwe :oncurrentie aan te neemen; maar treedt toe, iroeders! hoofd voor hoofd, om tot den post, vaar toe gy hier geroepen zyt , u plegtig te rerbinden, op dezelve wyze als uwe Broeders, lie gy hier vindt, zulks gedaan hebben.
Tot dat einde geeft my de hand, en belooft p uw woord van eer, dat gy van harten
wenscht,


Jaarboeken, Maart, 179;. 23*5
wenscht, na uw beste vermogens, aan uwe roeping getrouw te zyn.
Hier Öp heeft de Prefident van alle de Gedeputeerden van het platte Land, onder handtasting, de belofte van getrouwheid afgenomen, en vervolgde aldus:
Dus, waarde Vaderlanders!*eri nu Medeleden deezer Vergadering! hebben wy ons tot één en het zelve doel verbonden! ftaan wy dan nu ook als onverfchrokkene helden pal, tegert laster, geweld, dweepzügt; met één woord tegen alles, wat onze oprechte en heilige voorneemerrs, ten dienfte van 't Vaderland zou kunnen hinderlyk zyn.
Laaten wy onze befluiten rypelyk eri bedaard overwegen, laaten wy de menschlievendheid betragten, zo verre de Wet zulk gedoogd; maar laaten wy ook de befluiten eenmaal wel en wettig genomen zynde, als de wil van het Volk; 't welk wy reprefenteeren, en welk Volk ons hun vertrouwen gefchonkèn heeft, volkomen geftand doen, en ftandvastig zyn.
De Opperbedierder der wereld , die ons tot liier toe in onze zwakke pogingen geholpen ert bygeftaan hééft, helpe ons beftendig!
Hy redde ons jamtnêrlyk gefchokt Vaderland,, en roepe het te rug van den Oever des verderfs ; hy doe het wederkeeren tot zynen vorigen bloei en welvaart; hy herftelle in het zelve de lang vertrapte Vryheid, en doe de voorrechten daar aan verknogt, eh op redelyke Gelykheid gegrond, genieten: hy roepe fteeds tot die gewenschte einden in het Beftuur, Mannen die waare deugd betragten, welker harten van Vaderlandsliefde blaaken, die uitmunten onder hunne Medeburgers in kurtde en ervarendheid, en doe alzo bevestigd worden onder Nederlandsch Inge zetenen eene waare Broederfchap en Eendragt^ Ooooooo 3 waar'
u-
TRÉCHTó
Aan-
Cpraak
aan de
jedepu*
teerden
van *t j
vlatte
Land.


2326 NIEUWE NÉDÊRLANDSCHÊ
U-
TRECHT
Aanfpraakaan de Gedeputeerdenvan 't platte Land.
waar door de welvaart van dit Gewest fteeds zal aanwezig zyn.
Dat zelve Opperwezen, die dit ons Nederland uit moerasfen heeft opgetoogen, derzelver eer« fte bewooners in het (taal heeft gehard tegen de overheerfchers der wereld, door onbegrensde tydperken heen, onze aloude Voorvaders, met eenen moed, met eenen yver voor de onfchatbaare Vryheid heeft bezielt, dat het zelve dit vuur in onzen boezem Koe langer hoe meer doe gloeien , op dat wy op hun heldenfpoor alles opzetten tot behoud onzer door hem zo wonderbaar herftelde Vryheid; dat wy veeleer den dood kiezen, dan ons weder in die boeien laaten klinken, die lange de fchande van het menschdom, de vloek van alle alle braaven en de vernedering van ons anderzints gelukkig Vaderland geweest zyn.
Almagtig Opperwezen! Gy die geene Slaven , maar vrye Wezens tot het pronkftuk Uwer Schepping op deeze wereld hebt gevormd, aanhoor onze fmeeking! beziel ons allen met yver, met ftandvastigheid, om voor het kostelykfte Uwer regeerihge, de Vryheid, volgens Uwen Eeuwigen Wil, en op U Woord gegrond, alles jp te zetten I dat Eendragt, onderling Vertrouwen , Liefde onze harten en handen met onbreekbaare banden aan elkander verbinden; en Dns laatfte Nageflagt deeze Vergaderzaal, deeze Zitplaatzen aanfchouwende, met dankzegging aaa U, Nederlandsch Redder, uitroepen: hier, hier is de tempel dier braaven , die onze Vryheirf. gevestigd hebben!
(JVas geteekend,")
S. ESSENIUS.
Na dat deeze Aanfpraak met aandoening gehoord was, wierdt dezelve door den Bur-
ger


JAARBOEKEN, Maart.'179$' «3*7
ger J. van Manen Adz., mede Gedeputeerden van Wegen het Kwartier van Eenw land, uit naam van,alle de Gedeputeerden van het platte Land, op de volgende wyze beantwoord:
MEDEBURGERS , MEDEVERTEGENWOORDIGERS DES VOLKS VAN DIT GEWEST!
T"\e produceerende Clasfe des Menschdoms, de vaak verwaarloosde en miskende Landman, het min befchaafd en verfynd, maar meer natuurlyk gedeelte der Burgers van deeze Provincie, ziet thans, voor het eerst, door eigen keuze zig, in deeze Landfchapsvergadering, in ons wettig vertegenwoordigd.
Door de vergaderingen van Kiezers, uit het geheele ligchaam des Volks van het platte Land van dit Gewest, daar toe opzettelyk en uitdruklyk benoemd, zyn wy, by meerderheid van ftemmen gekozen en gelast, om met de overige Afgevaardigden des Volks uit de Steden, ter deezer Landfchapsvergadering, de belangen van ons Vaderland en deszelfs Ingezete nen, te helpen bevorderen.
Was 'er ooit een tyd, waar in het ganfche gewigt der Volksbelangen op zyne Vertegenwoordigers drukte, het is deeze! Maar nimmer was 'er ook een oogenblik, waar in de gelegenheid zig zo gunftig aanbood, om met vrugt, de algemeene belangen der Natie te kunnen behartigen en bevorder«n, als even dit!
Door het Franfche Volk ontflagen van alle banden, die ons, na dat wy reeds in ftaat waren geweest om vry te kunnen zyn, op nieuw gekluisterd hielden ; ontheven aan de Gottifche kluisters, van zo veele onderfcheiden foorten van gewaande rechten, en daar op gebouwde wetOoooooo 4 ten.
U-
PRKCHT.
Aanfraakran J. van ManenAdz.


S328 NIEUWE NEDERLANDSCHF,
U-
TRECH'
Aanfpraak■■van J. van Ma nen Adz.
ten, als 'er foorten van despoten en rangen i r.zig, tot hier toe, boven hunne Medemenfcheu hebben weten te verheffen, ten koste van derzelver Natuur- en Burgerlyke, ja Zedelyke Vryheid en Rechten: ontflagen van de dwangverpligting dier barbaarfche en betrekkingloóze in- richtingen en voorfchriften , zien wy nu een ruim veld voor ons; een gebaande weg, bevryd van alle die hindernisfen, die Ons van den weg der gerechtigheid moesten afleiden, en in 't onzekere doen dooien; nu kunnen wy, veilig, het pad des rechts betreeden, en, by den glans der waarheid en het licht der reden , voor onze voeten uit, zien.
Zo dra 'de dwangmagt der willekeurige overheerfching, die zo wel het Menschdom aan zedelyke kluisters van vooroordeelen, onkunde* en bygeloof, als willekeurige ftaatsbevelen boeide, verbryzeld wierdt, vervielen zo wel de duistere Staats -gcheimnisfen, als de zo vermenigvuldige verborgenheden in den Godsdienst.
De verlichte Burger gelooft even min meer de onmiddelyke lastbrief des Hemels, die den eenen mensch bevoegd maakte om over den anderen willekeurig te heerfchen als hy gelooft dat den eenen de zorg voor de ziele des anderen onmiddelyk is aanbevoolen!
Het was zeker eene verborgenheid, die voor een natuurlyk , onverdorven verftand niet te ontraadzelen was, om uit den mengelhoop van verwarde, duistere wetten, onderfcheiden rangen en rechten, het waare, duurzaame belang der Convenientie, by iedere voorkomende gelegenheid op te fpooren: en op zulk eene kunftige taak zou zeker het natuurlyk verftand van den ongerafineerden Landman niet geflepen zyn: doch de vryheid en zekerheid eener Volksmaatfchappy, de Rechten van den Mensch en Burger te handhaven, naar den regel der gerechtigheid, uit de oorfpronglyke gelykheid voort-
vloey-


JAARBOEKEN, Maart, -795- 93*9
vloeyende, daar toe ichonfe de Natuur zelve haare kinderen de genoegzaame vermogens en. krachten, indien deeze Hechts, ontwikkeld, en door geen vooroordeelen der heerschzucht verdorven wierden, zonder dat zy de lesfen daar; toe in het School der geheime Staatkunde behoefden te haaien.
't Is' deeze overtuiging die ons, die den Afgevaardigden van het platte Land moed geeft, by het optreeden deezer nieuwe loopbaan; die den last, hun op den fchouder gelegd, minder drukkend maakt, en hun denzelven doet befchouwen als een aangenaame pligt der Vaderlandsliefde, die den waardigen betrachter door evenredige erkentenis ryklyk beloond.
Daar de Opgezetenen van het platte Land geen waardiger belang kennen, dan het algemeene belang der geheele Natie, waar van het belang, de Rechten en Vryheid, van elk Burger een deel is; zo hebben wy in deeze Landfchapsvergadering geen belangen voor te dragen, die eenigzints ftrydig zouden kunnen zyn met die van onze Medeburgers in de Steden, of onzen Landgenooten in de overige Gewesten. Vryheid en zekerheid voor allen, zo voor de bezittingen als perfoonen, is het hoofddoel, de bevordering van den Koophandel en Landbouw, alle takken van industrie, eerlyke en nutte kunften en weetenfehappen, en derzelver befcherming, zo ter Zee als te Lande, het daar aan verbonden oogmerk, van dat gedeelte der Leden van Neêrlandsch Volksmaatfchappy, dat door ons vertegenwoordigd wordt.
Geen andere belangen kunnen de uwe zyn, Medeburgers! die hier de Ingezetenen der Steden vertegenwoordigt. Dat dan eendragt ons beziele, in de behandeling deezer algemeene Volksbelangen, in deeze Vergadering en de byzondere afdeelingen derzelve, tot onderfcheiden verrichtingenl Dat wy fteeds ons zeiven, ons
by-
0-
rRECHT
Aanspraaktan J. ran Ma ien ftdz.


2330 NIEUWE NEDERLANDSCHE
U-
TRECHT.
Aanfpraakvan T. van Manen,Adz.
i
c
'j 1
i
i \
i
byzonder belang, maar nimmer de Natie, nooit onze duure verpligting, in deeze onze post uit het oog verliezen.
Dac wy niet alleen die eendragt in deze Vergadering trachten te bevorderen en te behouden, maar ook dezelve zoeken te verzekeren, met hec Volksgedeelte der overige Gewesten en zyne Vertegenwoordigers, onze Broeders en Medeleden van eene ïq dezelfde Maatfchappy. Dat wy inzonderheid ans bevlytigen, om, inde plaats van het eontrad Jer gewaande vereeniging, maar in de daad, niet anders dan de waare bron onzer vereeuwdeStaatsgefchillen, verwyderingen ongelukken, ik meen de Unie van Utrecht, een beter Verbond, niet van middeling of tegenwigt aan onderfcheiden belangen, maar van in eenfmelting tot ééne onverdeelde Republiek , trachten te bewerken, door de bevordering eener Algemeene Vergadering van Afgevaariigden uit den boezem der gancfche Natie.
Immers,zo lang men dit oogenblik cietgebooren ziet, dat de gantfche Natie zich in één lighaam vertegenwoordigd vindt en Hechts ééne ftem kan doen icoren, zo lang zullen veele inrichtingen, van onierfcheiden Volksvergaderingen der bvzondere Gewesten , naar verfchillende Voorfchriften noodweniig uit elkander moeten loopen; men zal veel afloen, zonder iets van belang, ten voordeele van le algemeene Vryheid en zekerheid uit te richten : a wy zelve zullen, in onze welmeenendfteen eenIragtigfte poogingen, in ons provifioneel tusfchenjeftuur, ons in verlegenheden moeten bevinden, 10 aangaande veele wederzydfche, wederkeerige staatsbetrekkingen tot onze Medebroeders, als in iet volgen der Wecten , Voorfchriften of Ufanien, die wy nog niet kunnen vernietigen of bevesigen, en welke, als voortgevloeid uit het oude varnest der heerschzuchc en convenientie, geen loodzaaklyke betrekking hebben op den ftaat der lerftelde Vryheid en Gelykheid.
Eendracht beziele ous dan, ter bevordering dezer


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2331
zer groote gewigtige hoofdzaak, op dat wy haast dat heugchelyk tydftip geboren zien, waarin wy de Zeven Nederlandfche Gewesten en aanhoorige Landen en Landfchappen, met de vereeniging tot één onaffcheidbaar lighaam geluk mogen wenfchen gelyk de Vertegenwoordigers van het platte Land zich thans geluk wenfchen met de vereeniging met de Reprefentanten des Volks der Steden van deeze Provincie, in deeze Vergadering!
(JVas geteekend,)
J. van MANEN, Adz.
Hier na de Leden der Vergadering hun» ne plaatfen hebbende genomen, welke zodanig waren gefchikt, dat tusfchen de Gedeputeerden van een Maarfchalks • Kwartier, en aan de tafel van den Prefident, de beide Secretarisfen der Politie en Finantie waren geplaatst, heeft deeze compleete Vergadering van de Reprefentanten 's Lands van Utrecht haare deliberatien aangevangen.
Maartensdyk.
Op,den grondllag der Omwentelinge, ook ten platten Lande, in het Landfchap van Utrecht voorgevallen , was gemelde daarftelling der Volksvertegenwoordiginge gebouwd. Zie hier, hoe dezelve, ter deezer Plaatze, zich hadde toegedragen, 't Was op den 27 der naastvoorgaande Maand, toen men van daar het volgende berigtte:
Het,
trecht.
Aanfpraakvan J. van Manen , Adz.


Maar-
tensdyk.
233* NIEUWE NEDERLANDSCHE
Het kan den beminnaars der Vryheid niet onverfchillig zyn te verneemen, dat ten platte Lande ook onder den vreedzamen Landbouwer, de beginzelen dier edeIe zaak beginnen door te breken; de Inen Opgezetenen van dit Dorp, gelegen onder den Gerechte van Oostveen, konden niet onverfchillig aanzien, dat in andere omliggende Plaatzen de Vryheidsboom ftatelyk pronkte, terwyl zylieden tot nog het genoeglyk aanfchouwen dier Boom.in hunne Plaats misten; daarom vervoegden zyzig hy den Burger A. H. Eyck, ten einde van deszelfs Buitenplaats een gefchikten Boom te verkrygen; welk verzoek geredelyk ingewilligd zynde, zy des nademiddags ten twee uuren byeen kwamen op de plaatze Eykefleyn, (behoorende mede onder de na de rampzalige Revolutie in 1787 verbeurd verklaarde Goederen van den Burger A. H. Eyck, dog zynde nu door de gelukkige omwending in posfesfie van den alleenwettigen Eigenaar wedergekeerd,) wanneer zy den Boom met de Vryheidsteekenen vercierd hebbende, zig op de volgende eenvoudige ordre op weg begaven.
Voor af ging een bejaard Man, dragende een Bord, waar op gefchilderd Ronden de woorden Vryheid, Gelykheid, Broederschap , waar agter eenige van den Gerechte en andere Ingezeetenen volgden; als toen de Boom in ftaatfie gedragen wordende door senige jonge Lieden; rondom en agter den Vryheidsboom gingen de Predikant, Schout tn Secretaris der Plaats , benevens eenige
In?


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2333
Inwooners der omliggende Dorpen en der Stad Utrecht, en een aantal oude en jonge Lieden; de Boom onder een gepaste vrolyk heid omtrend in het midden van het Dorp gebragt zynde, wierd dezelve ftatelyk geplant, wanneer de Burger M,J. Eyck, aan de vergaderde menigte, de volgende Aanfpraak deedt.
MEDEBURGERS!
Tfryhcid, Gelykheid, Broederfchap! dit is dc ' zinfpreuk onder welke wy thands hier by< eengekomen zyn, ten einde een teken ter eeuwig aandenken aan deeze drie veel beduidende zaaker op te rigten; dit teeken hebt gylieden reeds daal gefteld l de Boom welken Gylieden met de Vryheidscouleuren uwer overwinnende Broeders de Franfchen, vercierd en geplant hebt, zy het zigtbaar kenmerk van het eeuwig onverbreeklyk verbond, 't welk gy onderling gefloten hebt, om liever vry te fterven dan als flaven te leeven! Gevoeld gy wat het zegt vry te zyn ? Weet gy wat het woord Vryheid beduid ? De verklaaring van de rechten van den Mensch en den Burger zegt het Ulieden. Het is dat vermogen 't welk een Mensch heeft om alles te doen, dat de Rechten van eenen anderen niet benadeeld; deszelfs beginzel is de natuur, deszelfs regel is de rechtvaardigheid, deszelfs befcherming is de Wet, deszelfs zedelyke grenzen zyn bepaald by deeze leer: doe niet aan eenen anderen, -'t geen gy niet wilt dat aan u zelf gefchiedt.
Kan 'er iets edeler, kan 'er iets den Mensch meer waardig bedagt worden, dan zodanig eene Vryheid? Onze Voorvaders hebben voorde Vryheid alles veil gehad! Zy hebben zig vry gevogten; dan de mindere verlichte eeuw, waar in zy leefden, heeft hun niet dan eene gebrekkige Vryheid
Maar-
tens-
dyk.


233+ NIEUWE NEDERLANDSCHE
Maas-
tensdyk.
Aanfpraakvan Mj. Eyck
heid doen bekomen; daar heerschzggt, geweld es list, ons hunne Nakomelingen niets dan de fchaduw van hadt overgelaaten , uwe Broeders de Franfchen hebben dezelve geheel aan ons wedergegeeven. Wee onzer! indien wy dezelve weder laaten ontglippen.
Wy allen zyn even gelyk deeze waereld ingetreden , wy allen zullen dezelve even gelyk verlaten ! Gelykheid beftaat niet, zo als men misfchien Ulieden heeft of zoude zoeken diets te maaken, in gelykheid van Handen, gelykheid van middelen, neen! zulks is onmogelyk, wdnt zulks heeft de Opperfte Beflierder niet gewild, neen! maar zq als wy allen als mensch in het oog der Godheid gelyk ftaan, zo ook als Burgers zyn wy allen gelyk in het oog der wet, welke is, de vrye en plegtige uitdrukking van den algemeenen wil; zy moet de zelfde zyn voor allen, zo in het befchermen als in het ftraffen, zy kan niet beveelen dan het geen billyk en nuttig voor de maatfchappy is, zy kan niet verbieden dan het geene frhadelyk is.
Broederfchap zegt niet alleen als Broeders te keven, maar dat de een den anderen niet minder achtte, om dat hy in geringer ftand geplaatst is , om dat hy minder middelen heeft, niet onderdrukke.
Welk haater der menschlykheid zoude Ulieden ooit kunnen wys maaken, dat deeze drie zaaken harsfenfehimmig, onuitvoerlyk waren ? zoud Gylieden zulk eenen niet antwoorden; wy bemerken zeer wel dat zulks u niet aan en ftaat, en daarom zoekt gy het hatelyk te maaken, als onuitvoerlyk te doen voorkomen; maar zo voor als nog onze oogen niet geheel geopend zyn , zullen 'er wel Menfchenvrienden gevonden worden, welke zich tegens uwe valfthe drogredenen zullen verzetten, welke ons verder willen verlichten.
Reeds gevoeld Gylieden de uitwerkzels eener op wetten gegronde Vryheid, in de affchaffibg van het hatelyk Jagtgericht;de afgefloofde Landbouwer zaJ


JAARBOEKEN* Maart. i79S, 2335
zyne moeite , arbeid en onderhoud zyns* huisgezins, niét zien verflinden door het hongerig wild, 't welk ten genoegen van eenige zig noemende Grooten, ten kosten van den Landman wierdc opgekweekt; hy zal zig niet in de gevankenis zien fleepen, om het onfchuldjg dooden van eenig Hert, Haas of Konyn, welke zyn' Koorn afmaaide, en de hoop van zynen arbeid verteerde! binnen kort zal de ctèg aanbrëeken, dat gy, bewooners van het platte Land, wettig zult worden opgeroepen, ten einde vryelyk zodanige perlbcnen te verkiezen, welke uwe belangehs te gelyk niet die van uwe Broeders de Stedelingen zullen waarneemen , in plaatze dier geenen, welke zig Vertegenwoordigers van het platte Land noemen, dog welke Gylieden nooit gekend, veel min daar toe verkozen hadt. Reeds is de tyd daar, dat Gylieden zonder van de grillige eigenzinnigheid van eenig Heer der plaatze af, te hangen, het Dorpsbeftier zult toebetrouwen aan zodanige perfoonen, welke gy daar voor de bekwaamfte en eerlykfte zult keuren.
Daar te voren de fchatten in het zweet uwes aanfchyns wierden opgebragt en befteed, zonder dat gy wist waar dezelve bleven, zo zult gy ten minften nu kunnen weten, welke fommen tot bewaaring , beltieting, en onderhoud van den Lande noodzakelyk geweest zyn, en dan zultgy blymoedig en mildelyk geeven, om dat gy weet het tot heil van het. Land uwer inwooninge verftrekt.
Wie uwer zal nu nog aarzelen zodanige Vryheid niet alleen van gantfeher harte aan te neemen, maar ook des noods met al zyn magt, zelf met lyf en goed te helpen verdedigen. Allen immers zyt gy liever vrye menfchen dan vuige fl-ven! kent dierhalven uw waardeals mensch, uw recht als burger! dankt de opperfte Goedheid, die met zyne band u zo -zigtbaar heefc vrygemaakt, looft hem, want gy. zyt vry.
Na welke Aanfpraak de plegtigheid niét Ppppppp het
Maar-
tensdyk.
Aanfpraakvan M. J. Eyck.


233* NIEUWE NEDERLANDSCHE
Maai tens-
dyk.
I
<
;« het uitroepen van lang leeve de Vryheid. Gelykheid en Broederfchap, en door een daar by tegenswoordig zynde Franfchen Broeder geleid wordende rondendans , befloten wierdt.
FRIESLAND. Leeuwarden.
Gèlyk elders, dus wierdt ook in dit Gewest de Érfftadhouderlyke waardigheid , met den aankleeve van dezelve, voor vernietigd verklaard, by eene Afkondiging van Provifioneele Reprefentanten, op den ao der jongstvoorgaande Maand, in de volgende bewoordingen:
VRT HEID. GELTKHEID. BROEDERSCHAP.
l~\e Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Friesland, allen den geenen, die deezen zullen zien of hooren lezen, Heil en Broederfchap ! doen te weeten:
Daar, zedert de invoering van het Erfftadhouderfchap in de Vereenigde Gewesten, de ondervinding fpoedig leerde, hoeide belangens van 't Stadhouderlyke Huis, verre boven die van het lieve Vaderland wierden bevordert.
Daar de Scheepvaart deezer Landen, die vooraaame bron van der Burgeren bloei en welvaart, :er bereiking deezer heerschzugtige bedoelingen, loor hét Erfftadhouderlyk gezag verwaarloost, en [eduurende den laatften Engelfchen Oorlog byna
ge-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 233?
geheel vernietigd wierd: daar, om te fmooren de vrye Stem der Burgeren, die zig tegen de ysfelyke gevolgen van dit meer en meer toeneemend bederf, begon te verheffen, van den Stadhouder, en zynen aanhang, tegen wil en dank der Ingezetenen vreemde Troupen ingeroepen , en van dezelve, de beste Vaderlanders openlyk geplundert, en in buitenlandfche Kerkers gefleept wierden, ten einde als ter dood gewyde flachtoffers , aan een beledigde Heerschzugt te worden opgeoffert: daar, na dat hier door, fchrik en elende, over de Burgers dezer Landen was verfpreid , men zig veroorloofde, de gepleegde gruwelen, agter het masker van den Godsdienst te verbergen, door aan een byzondere Voorzienigheid toe te fchryven dat geen, het welk eigentlyk onder deszelfs aanbiddelyke toeJaating alleen Heerschzugt en geweld had uitgevoerd : daar, om die banden deezer overheerfching nog flerker te doen knellen, op aandrang van den Stadhouder, Verbonden met Pruisfen en Engeland wierden gefloten, onder voorwendfel van den Regeeringsform deezer Landen te guarandeeren, dog wezenlyk ten doel hebbende, deezen zetel van geweld hier onwrikbaar te vestigen; daar de rampzalige gevolgen dier gefloten Alliantien , de Burgers en Ingezetenen deezer Landen, tegen wil en dank in den zo verderflyken Oorlog flëepten , tegen eene Edelmoedige en Vrydenkende Natie, het Volk der Franfchen; een Oorlog, die enkel gevoerd wierd, om de gevoelens van Vryheid en Gelykheid, die door dit grootmoedig Volk over Europa wierden verfpreid , uit te roeien, en, ware het mogelyk , met wortel en tak te verdelgen.
Daar, de Erffladhouder na in deezen gru wely> ken Oorlog niet alleen ftroomen menfchenbloed, maar ook de fchatten vandit Gemeenebest, uit het zweet der Ingezetenen verzameld , geweetenloos yerfpild te hebben, eindelyk na de zegepraalende Ppppppp 2 in*
Leeuwarden.
Publ. ter
vernieti-
ginge
van het
Stadhou.
derfch.


2338 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Leedwarden.
Publ. te;
vernieti ginge yan het Stadhou'derfch.
intreede der Franfchen , (onze Broeders en Vrienden,) op den grond Onzer Provinciën, uit deeze Landen is geviugt, ten einde zig te onttrekken aan de zo noodzakelyke verantwoording, wegens •eeneopeenftapeling van alle deeze zwaare en menigvuldige misdryven.
Daarom, is het, dacWy, Provifioneele Reprefentanten des Friefchen Volks, overcenkomftig de last en macht, Ons by Onze Inftructie verleend, decreteeren, gelyk gedecreteerd word by deezen, het Erfftadhouderfchap in den perfoon van Wil' tem den Vyf len , en alle zyne Nakomelingen, te casfeeren, te annulleeren, en te vernietigen, gelyk het zelve gecasfeert, geannulleert, en vernietigd word by deezen; en hy dus vervallen verklaart van alle die waardigheden en Eminentien, zo Politieke als Militaire, welke hy in en van wegens deeze Provincie heeft bekleed; wordende elk en ieder ontflagen van den Eed , die hy voormaals, in welke betrekking het ook zyn mogt, aan den gewezen Erfftadhouder, of met opzigtophet Erfitadhoude fcliap heeft afgelegd.
Dat wydérs alle Refoiutien, voormaals tot 't Erfftadhouderfchap genomen, worden ingetrokken en herroepen,' gelyk Wy dezelve intrekken en herroepen by deezen; dat de Lyf- en losfe Renthen , Tracfementen en Emolumenten, onder welke benaminge het ook zoude mogen zyn , en in vroe1gere tyden ten voordeele van den gewezen Erfftadhouder///7///^ den Vyf den , zyne Familie, Voorzaaten en Nakomelingen, onder de vorige Regeering toegeftaan en betaald zynde, ingehouden en niet meer betaald zullen worden; dat verder alle zorg zal worden gedragen , dat geenerley goederen en bezittingen, voorfchreven Willem den Vyf den, óf zyne Familie behoorende, en in deeze Provincie gelegen, of aanwezig zynde, worden verdonkert, of veraliëneert.
En op dat niemand hier van onkundig blyve,
zal


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 233$
zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd , waar zulks gehruikelyk is. \ •
Leeuwarden, den 20 February I79J > net eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
De Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Friesland,
T. J O H A, Vt.
Ter Ordonnantie van dezelve,
E. M. van BEYMA.
60 den 2 deezer wierdt alhier, met voorkennis van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Friesland, by ta blicatie bekend gemaakt;
Dat een generaal pardon verleend is aan alle Wagtmeefters, Sergeanten, Bombardiers, Lor poraals, Trompetters, Tambours .Pyperr, en gemeene Ruiters,Dragonders, Husfaren, Grenadiers, MuscTuettTers, Jager., Artilleristen, Mineurs, Karreknegtsen andere tot den train van het Leger be hoorende, die voor den 17 Januiry ces Jaars 1/95 hunne Compagnien zonder behoorlyk Paspoort heoS verlaaten, en daar van zyn verloopen of gedeserteerd , het zy dezelve zich wederom onder an ■ dae^niMgnien in dienst van den Staat hebben Sengagee?t,of niet, mits dn de geene, die m andere Compagnien zyn geëngageert, aan de Kapteiteinen of cofflroandeerer.de Officieren der Com naenien, waaronder zy tegenwoordig dienen, of S de Commandanten van de Regimenten waar onder dezelve Compagnien behooren, voor den eerflen April aanftaande zich zullen, aangeeven en be. S maaken, en melden in welke Compagnie en Srnenten zy voormaals hebben gediend, en w.« ^ G PppppppS NaJ
Leeu
Wrtlt-
de».


Leeuwarden.
Public, omtrent ten GeneraalPardon aan De ferteun
2340 NIEUWE NEDERLANDSCHE
van zy zyn gedeferteerd, zullende zy voortaan b!veen dienen in de Compagnien waar onder zv tegenwoordig zyn; en dat met opzicht tot die geene, die voor den voorfz. i7 January 1795 zyn gedeferteerd, zonder zich wederom in andere Compagnien en Regimenten van deezen Staat te hebben geëngageerd, dezelve zig binnen den voorfchreeven tyd zullen hebben aan te geeven aan de Gouverneurs of Commandanten der Steden en Plaatzen van dezen Staat, alwaar of waar omtrend zy zich bevin.den, en zich aanftonds wederom te begeeven by hunne Compagnien waar van zy het laatst zyn gedeierteerd, om daar onder voortaan te blyven dienen; en zal aan dezelve door de Gouverneurs of Commandanten der Steden en Piaatzen, alwaar zy zich hebben aangegeeven , worden gegeeven een behoorlyk Paspoort, met melding van den dag, wanneer zy zig als Deferteurs hebben aangegeeven.
Dan, dat van dit generaal Pardon zyn uitgefloten. 3 &
1. De Wagtmeefters, Sergeanten, Bombardiers en Corporaals, die eene Wagt commandeerende, ot anderzmts de Wagt hebbende, van de Wagt zyn gedeferteerd.
2. De Gemeenen, die als Onder-Officieren eene Wagt commandeerende, of als Corporaals dienst doende, van de Wagt zyn gedeferteerd.
3. Allen de geenen die van de Post, waar op zy als Schildwagten ftonden, bet zy met Geweer en Wapenen, het zy met agterlating van dezelve, zyn gedeferteerd; zullende egter daar onder geenzints begrepen wezen die geene, die alleen hun Zydgeweer, of eenige Monteeringsftukken zullen beboen medegenomen, en alzo van de Wagt zya gedeferteerd, zullende die in tegendeel mede van dit generaal pardon kunnen jouisfeeren.
4. De Ruiters, Dragonders of Husfaaren, die met hunne paarden of de paarden van anderen zyn gedeferteerd.
5- Al-


JAARBOEKEN, Maart, 170J. «341
5. Alle de geene, die, boven en behalven hunne defertie, zich aan eenig infameerend delict zou den hebben mogen fchuldig gemaakt.
Een blyk der' ingenomenheid der Frie. zen met de komst der Franfchen, vertoont, onder anderen, het volgende Verhaal var de plegtige inhaaling van den Franfchen be neraal Gaspard Thierry , aan welken he opperbevel over de Republikeinfche Krygs magt, in dit Gewest,was opgedragen. Mei fchreef van hier op den 10 deezer:
De Burgery dezer Stad zou van de ui terfte ondankbaarheid en ongevoeligheid ti befchuldigen zyn, indien zy geen publiek melding maakte van de luifterryke Intredi van den Franfchen Burger-Generaal Gas pard Thïerry binnen haare muuren, o] laatstleden Woensdag den 4 Maart yoorge vallen, met de gebeurtenisfen die daar b; hebben plaats gehad,en voor altoos eer zul len aandoen aan de Perfoonen, die daar to in hunne refpective functien hebben mede gewerkt, allerbyzonderst de tegenwoordig Burger-Commandant deezer St<?d Kom, d edele ftoet onzer jonge Burgeresfen, en d Patriottifche gewapende Burgery dezer Stac Zie hier een kort Verhaal:
„ Dingsdag den 3 Maart, dus daags voo delntreede van den Generaal, reisde de Bui ger Rom naar den Generaal, zig toen bevir dende teSteenwyk, om van denzelven te vei nemen het voorgenomen uur van zyn kom; alhier, waar na de Burger Rom nog dier zelfden nagt weder hier terug kwam , 01 Ppppppp 4 a
Leeuwarden.
1
)
1
2
r
te
t
il L-


Leeuwarden,
<
* t
«
t
^34* NIEUWE NEDERLANDSCHE
alles toe de inhaaling des Generaals in volmaakte order te ftellen.
» -De tyd van 's Generaals arrivement' alhier , in den namiddag van den 4 dezer bepaald zynde, vergaderde tydig vóóraf onze nieuwe Schuttery onder de Wapenen, ten getale van ongeveer negen honderd man, zonder twyffel een der uitgelezendfte Burger -Corpfen deezer Republiek uitmaakefjde. Dit Corps formeerde een trein, ftrekkende in twee gelederen tot van buiten de Wirdumer Poort af tot aan het Stadhuis; te gelyk hadt zig klaar gemaakt een aanzienlyk getal van Leeuwardens jonge Burgeresfen, oai mede in de eer der inhaaling van den Burger- Generaal te deelen; dit Corps Meisjes alleikeurlykst iri het wit gekleed, ert vercierd met Nationaale Sjerpen en Linten, wierdt gefchaard tusfchen de gewapende Burgers, tot aan de komst des Generaals naby de Stad , en leverde toen reeds aan het oog, zo der gewapende Schuttery, als van alle de andere Aanfchouwers, het verruklykst gezigtop. Ter zeiver tyd was een detachement der Schuttery , met een aanzienlyk Corps Mufikanten, uitgetrokken tot jugeveer één kwartier uurs buiten de Stad, >m den Generaal naar binnen te escorteeren jynde de Burger-Commandant Rot», ver' :eld van een Burger-Officier en een Adjulant, reeds te voren tot op één half uur buien de Stad uitgereden , om den Generaal >P de Jurisdictie der Stad Leeuwarden te verwelkomen. De Generaal des namiddags ot op de Jurisdictie genaderd, en aldaar
doov


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2343
door den Burger-Commandant en waaren Burgervriend Rom, op het hartelykst verwelkomd zynde, wierdt op het zelve moment het kanon van Stads Wallen gelost, 't welk op de Burgery eenén zo eerbiedwekkenden, als aangenamen indruk maakte. De Generaal vervolgens te paatd gereden en genaderd zynde tot aan de plaats buiten de Stad, waar de rei der Burger-Schuttery begon , wierdt weder een falvo uit Stads kanon gedaan, om de Burgery te informeeren van de nabyheid des Generaals. Intusfchen hadt een Commisfie uit onze Municipaliteit zig in ftatie begeeven tot buiten de Stad, om den Generaal digt by dezelve te complimenteeren; welke Commisfie door den Burger-Commandant Rom op de vriendelykfte wyze aan den Generaal is geprefenteerd, en met alle eer en onderfcheiding is ontvangen. De Generaal vervolgens aan de brug gekomen zynde, wierdt aldaar verwelkomd door een zestigtal uit onze Burgeresfen , die in de eer der inhaaling zouden deelen .hebbende de Burgeres Anna Backer, verzeld van de Burgeres Vegelinvan Claerlergen, een allerbeleefdst en treffend compliment aan den Generaal afgelegd, 't welk door denzelven op de gracieurte wyze,zulk een uitgeleezene fchaare waardig, wierd beantwoord ; by 't begin en het einde dier Complimenten wierden telkens groote falvo's uit de kanonnen gehoord. Hier op gefchiedde de zo ftaatelyke als heerlyke intrede des Generaals binnen onze Stad, in dezer voegen. De Generaal ter weerzyden PPPPPPP 5 eI1
Leed
WARDEN.


4344 NIEUWE NEDERLA NDSCHE
Leeuwarden.
en van agteren verzeld van een Commisfie uit de Municipaliteit, wierdt voorgegaan door een heerlyk Militair Mufiek van 40 Mufiekanten , den Marfeiliaanfchen Marsch blaazende; hier op volgde een uitgeleezen Detachement Burgers, vervolgens een deel der fchoone Burgeresfen, twee aan twee elkander de armen geftrengeld houdende,daar agter de Burger-Commandant Rom, toen de Generaal zelf, in een ftatige tred en jegens alle Burgers vriendelyke houding, geëscorteerd van 40 Husfaaren; daar agter weder het overig deel der fchoone Burgeresfen, wordende de trein geflooten door een detachement gewapende Burgers. Zo dra de Generaal binnen de Stad was, hoorde men een groot falvo uit Stads Kanonnen; de trein trok met de cierlykfte ftaatfie op, door de dubbele rei der gewapende Burgers van de poort af langs de Wirdumerdyk door de St. Jacobftraat voorby de Militaire Hoofdwagt tot aan 't Stadhuis, alwaar de eerfte rei der Burgeresfen een dubbele regel hadt geformeerd, tusfchen welke de Generaal, toen naast zig hebbende den Burger-Commandant Rom, doorpasfeerde tot op 't Stadhuis , en aldaar op de groote Raadkamer door den Burger-Commandant by de overige Leden der Municipaliteit geïntroduceerd zynde, verwelkomd wierdt door den Burger Prefident der Municipaliteit; waar op door den Generaal kortelyk , dog in woorden, die op de fignificantfte wyze de Municipaliteit van de edele denkwyze des Generaals, en het onfchatbaar geluk om
den*


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 234J
denzelven binnen onze muuren te hebben, overtuigden. By 't wisfelen deezer complimenten hoorde men weder groote falvo's uit de kanonnen. Ondertusfchen dient hier by niet vergeten, dat van de eerfte rei Burgeresfen, drie lieve kleinen, allerbevalligst in het wit gekleed en met roosjes en bloe» men vercierd, tusfchen haar houdende twee korfjes, by 'sGeneraals optreede op het Stadhuis, nationaale bloemtjes voor den Generaal heen ftrooiden, het geen een allerliefst tooneel uitmaakte. De Burgeresfen den Generaal gevolgd zynde op het Stadhuis, is door dezeiven een zeer fraai Patriottisch Air gezongen, ter eere der Franfchen, 't welk den geest van alle de omftanders alleraangenaamst verraste. Onder des wierdt geftadig het kanon gelost, en de klokken geluid. De Generaal vervolgens eenige hem toegediende ververfchingen genomen hebbende, is, ha het beleefdst affcheid van de Municipaliteit genomen, en aan de lieve Burgeresfen voorde hem aangedaane eer eer zeer bevallig compliment gemaakt te hebben, met den Burger «Commandant Rom, wedei van het Stadhuis, door de gewapende Burgery heen gemarcheerd, en door den Burgerdom geconduifeerd naar het voor hem gereed ge* maakt Logement, alwaar de Generaal dooi een Deputatie uit de Provifioneele Volks* Reprefentanten, vergezeld van 's Lands Boden, is verwelkomd, en gecomplimenteerd. Na de aftrede van den Generaal van 't Stadhuis begonnen de klokken te fpeelen , 't geen tot diep in den avond heeft geduurd.
D(
Leeuwarden.


234Ó NIEUWE NEDERLANDSCHE
LEEUWARDEN.
De vrolykheid en 't gejuk van de dag is belloten met een groote dansparty op de Fraterniteit, alwaar de Generaal zig mede heeft, laaten vinden , en zig onder hec niet weinig vrolyk Gezellchap heeft gevoegd, tot onuitfpreekelyke vreugde van Leeuwardens Vaderlandfche Burgery; zynde de Generaal des anderendaags door 't Corps BurgerOfficieren ftaatelyk gecomplimenteerd; kunnende by deeze geheele plegtigheid niet alleen, maar ook by alles wat onze Revolutie voorgegaan en gevolgd is , niet genoeg geprezen worden, de iever, de kunde en de welbeftierde werkzaamheid van onzen Burger-Commandant Rom, wiens attentie niets ontfiipt, en wiens expeditie alles oogenblikkelyk daar Held, en dus door zyne daaden by het geheele Friefche Volk een gedagtenis verkregen heeft, die geen Eeuw zal uitwisfen, ja waar door ieder Burger zich, wil hy niet ondankbaar zyn, aan dien groten Man oneindig verplicht moet rekenen."
Op den 7 deezer wierdt, by Publicatie, kennis gegeeven van het aanftellen van een Committé van Waakzaamheid, Algemeene Veiligheid en Correspondentie, van Geregelde Oproeping des Volks, en van Koophandel, Scheepvaart, Landbouw en Fabrieken, als mede van de perfoonen, welke aldaar zit-* ting zouden neemen.
VRYHEID. G E L T K H E I D. BROEDERSCHAP.
r\e Provifioneele Reprefentanten van het Volk U van Friesland. Allen den geenen, die deezen
zul-


JAARBOEKEN, Maart, 1705-, 2347
zullen zien en hcoren leezen, Heil en Broederfchap, doen te weten:
Dat Wy, ter voldoening aan de door Ons bezwoorene Inftruftie, behalven de reeds aangeftelde Commisfien, van welke vcorheen Publicatie is gedaan , nog daar te boven, benoemd hebben:
Een Committé van Waakzaamheid, algemeene Veiligheid en Correspondentie.
■ Een ander Committé tot eene geregelde oproeping des Volks.
Een derde tot de zaaken van Koophandel, Scheepvaart, Landbouw en Fabrieken.
Dat Wy tot het Committé van Waakzaamheid enz. benoemd hebben, de Burgers Harmanus Oneides, Pieter Fontein, Tjaard van Heioma. Abraham van der Burg, Henricus Cannegicter, Nicolaas Colé, Martir.us Bouricius van Idema en Bernardus Spoelflra.
' Tot het Committé tot eene geregelde oproeping des Volks, de Burgers Ahafuerus van Vliet, Minne Ebes Bakker, Dirk Fontein ,LolkeLolkes Hommema, Jan van der Bank, Wiltetus Ber nat dus Jelgersma en Bartel Douwma van Sixma.
Én tot het Committé van Koophandel, enz. de Burgers Gerben Boelens, Tamme Klaafes, Jacob Ruutjds Visfer-, Jan Tmes Tichelaar, Dirk Cornelis Kuiken , Jelle Tleyes , Hesfel Johannes , Tjerk van der Meer, Tofyn.yan den Berg, Harmen Pieters, Joinvert Witteveen, Willem Kuipers, Wyger Annes Visfr en Drawis Uiterdyk.
Gelyk deeze fchikkingen gemaakt zyn, rot betet en fpoediger afdoening der zaaken, welker behandeling aan de Provifioneele Volks- Reprefentantec is toevertrouwd, zo dieod derzelver bekendmaking, om Onze Medeburgers te doen weeten, b^ welken zy zich omtrend hunne onderfcheidene be langen zouden kunnen addresfeeren; wordende wyders door deezen , aan alle, zo byzondere Perfoonen , als Vereenigde Volks-Sociëteiten, gele genheid gegeeven, om vooral ten aanzien van Koop-
han-
Leetj»
WARDEN.
Public, wegens ^iet aanbellenvanCom* mittés.


LeEO-
den.
Public.
wegens
'het aan~
ftellen
vanCom-
mtités.
£ •t i I 2
]
2348 NIEUWE NEDERLANDSCHE
handel, Scheepvaart, Landbouw en Fabrieken zodanige Confideratien en Voorftellen , als zy tot verbetering van deeze bronnen van Ons beftaan, en dus voor het Algemeene Welzyn, dienftig zouden oordeelen, aan de Leden van het Committé daar toe gefteld, op eene gefchikte wyze, kortelyk, in gefchrifte en zonder kosten van den Lande, 'sSaturdags morgens van agt tot tien uuren aan 's Landfchapshuis, ter hand te ftellen, op dat de Provifioneele Volks-Reprefentanten, daar van een heilzaam gebruik zouden kunnen maaken.
En op dat niemand hier van onkundig blyve, zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd waar zulks gebruikelyk. is.
Gegeeven te Leeuwarden, den 7 Maart 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
De Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Friesland,
ABR. van der BURG, Vt.
Ter Ordonnantie van dezelve,
E. M. van BEYMA.
Dewyl in dit Gewest, met opzigt van ene belasting van den 56 Penning , onder len naam van Confentgeld bekend, eenige lisbruiken waren ingeflopen , tragtten de 'rovifioneele Reprefentanten daar in te voorien, by eene Publicatie van den 8 deezer.
V RT H E I D. G E LT K PI E I D. BROEDERSCHAP.
~\e Provifioneele Reprefentanten van het Volk *, van Friesland. Allen den geenen, die deezen
zul-


JAARBOEKEN, Maart, i7oj. 2349
zullen zien ofte hooren lezen, Heil en Broederfchap ! doen te weten:
Dat, fchoon als nog zo wegens kortheid van tyd, en onbegrvpelyke menigvuldigheid van loopende bezigheden , als uit hoofde van de omflagtigheic van zulk een werk, en 't ryp beraad, 't welk hei zelve noodwendig vordert, buiten ftaat zynde, overal het nodig redres en befpaaring in de publieke uifgaaven te maaken, zy egter al aanftonds hunnen aandagt hebben gevestigd op eene aanmerkelyke belasting, welke van 'sLands Ingezetenen by het verkoopen hunner Vastigheden, fteeds wordt ingevorderd, en welke, wel verre van hefteed te zyn ten algemeenen nutte of daar uit te hoeden eenige publieke en noodwendige uitgaven, in tegendeel lynrecht tegen het oogmerk der heffing aan, bykans overal is gebruikt en bekeerd ten voordeele van byzondere Perfoonen, welke zich dezelve aanmaatigden ; eene belasting , welke onder den naam van Confentgelden geheeven , in de laatfte tien jaaren door een geflagen, 's Jaarlyks zal hebben opgebragt, over de geheele Provincie plus minus zeven en twintig k agt en twintig duizend Caroli Guldens; zo is het, dat Wy, om allezints blykbaare, en hier. voren reeds ten deele opgegeevene redenen, decreteeren,gelyk Wy decreteeren by deezen:
Dat de belasting van de 56 Penning, onder den naam van Confentgeld, van verkogte Vastigheden geheven wordende, op den zeiven voet 'als voorheen zal worden betaald.
Doch dat dezelve geheel zal worden geconverteerd ten nutte van het algemeen, en dus worden gebragt in 's Lands Casfa.
Dat de refpective Municipaliteiten en Diftricr.Regeeringen by provifie zullen aanftellen een Ontvanger van deeze penningen, welke gehouden zal zyn de gelden uit deeze belasting van vier maanden tot vier maanden inkomende, binnen de halve maand daar na, over te brepgen aan het Comptoir
van
Leeuwarden.
Public, rakende] het Confentgeld.


23jo NIEUWE NEDERLANDSCHE
Leeuwarden.
Public.
rakende liet Có'rtremgeld.
: i
(
i y
\
(
i (
j
! ( l
<
van den Raad en Renthemeefter Generaal der Do» meinen; zo dac het eerfie termyn, thands begonnen met den 16 February 1795 , zal gereekend worden verfcheenen ce zyn mee den laatften April, en de gelden, in dien tyd ingekomen, voor of op den 15 Mey zullen moecen worden overgebragt; dat hec cweede cermyn, beginnende mee den eerften Mei, eindige met den laatften Augustus , en het Termyn van overbrenging met den 15 September; en hec laatfte Termyn , met den eerften September aanvang neemende, eindigt met den laatften Decemb-r, en de tyd van overbrenging den 15 January des volgenden Jaars expireert; waar na is refpeftive jaarlykfche Termynen, op gelyken voet van den eerften January tot den laatften April, ;n. .zo vervolgens aanvang neemen en voortloopen.
Dat de refpeclive aangeflelde Ontvangers, voor iet vaceeren cot den Ontfangst, hec te boek jrengen, het opmaaken van den Staat en Regis:ers, en het overbrengen der gelden in 's Lands Comptoir, zullen genieten vier van elke honierd van den zuiveren ontfang, en dus na aftrek ran hec geen in de volgende arcikels zal worden 'erraeld.
D^c de Confenten op té Bode gefielde én geproclameerde Goederen, voorheen by de Griecsliel'en op dé Koopbrieven gefteld , met de nodige veranderingen voortaan zullen worden verleend door le Municipaliteiten en Diftricl-Regeeringen, en loor den tydelyken Prefidenc en Secretaris ofgeiwooren Clercq verteekend, en met het Stads of Diftridl Z' gel worden gezegeld.
Dat de refpective Municipaliteic en Diftricf-Re;eeringen van elk confent in dier voegen gegeeven :n gepasfeerd, zullen genieten voor het Zegel en eekenen agt en twintig ftuivers , zonder wyders; vordende de óverige Salarien van Secretaris, Ëxe:uteur of Gerechtsbode hier omtrend in haar geheel lelaaten.
Dat de Executeurs of Gerechtsboden, by het
over-


' JAARBOEKEN, Md'afl, 1705.
overbrengen dér geconfenteerde Koopbrieven, van de reipédtive Koopers öf Naarneemërs, de ConTentgeldén zullen ontfangeh, dezelve, na Deductie van voorfchreven agt eb twintig ftuivers, wélke zy aan de refpeclive Regeeringën zullen behandjgen, binnen vyf dagen zullen moeten overbrengen aan de Perfoonen tot den Öntfabg deezer belasting aangefteld.
Dat de Ontfangers de gemelde agt eri twintig ftuivers zullen tnoeteü korten, en aftrekken vau elke post by hen ontfangen; in diervoegen , dat fey de volle 56 Penning van de vferkogte Vastigheden, binnens blad, eerst met Letters en daar na in cyffergetalJen zullen plaatzen, daar onder tei aftrekking de 28 ftuivers voor het verleende Confent ftellen, en dan de zuivere fom op de kant del bladzyde uittrekken.
Dat de gemelde agt en twintig ftuivers by de refpeclive Gerechten zullen genooteu worden ooi? dab, wanneer deKoopfchat van eenige geringe por. tie zo klein ware, dat de 56 Penning daar vat geen Goudgulden konde bedragen, zullende iri zul ke gevallen de Koopers in plaats van 56 Penning voor het verleenen van Confent, teekenen en ze gelen agt en twintig ftuivers ten voordeele van d< Municipaliteit en Diftricf- Regeeringen moeten be taaien.
Egtef zullen zodanige posten, fchoon daar vat niets ten voordeele van den Lande inkoomt, dobi de Ontfangers op derzelver behoorlyke plaats prt memoria worden te beek gebragt.
Dat de Ontfangers deezer belastingen by d< Overbrenging van elke Termyn, tevens een naauw keurige ftaat van hunnen Ontfang door de Muni cipaliteiten tegen de Colleclboeken behoorlyk ge collationeerd en verteekend, aan het Committé to de Finantien, eri een gelyke ftaat aan het Comp toir der Domeinen zullen hebben over te geeven
Dat ingevalle in ,het verloop van vier maande by den een of andeien geene Confent • gelden möj
Qqqqqqq m
Leeuwarden.
Public rakende het Confentgeld,
I
1 I


Leeuwarden.
Public, rakendi het Con fentgelu
\
2352 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ten zyn ontfangen, zy egter telkens des niet tegenftaande zullen gehouden zyn, daar van eene behoorlyke verklaaring aan voornoemde Comptoir van de Domeinen, en aan het Committé tot de Financien in te leveren.
En op dat niemand hier van onkundig blyve,zal -deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, '.waar zulks gebruikelyk is.
Gegeeven te Leeuwarden, den 8 Maart 179J , het eerfie Jaar der Bataaffche Vryheid.
De Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Friesland,
ABR. van der BURG, Vt.
Ter Ordonnantie van dezelve,
E. M. van BEYMA.
Pryswaardig, in den tegenwoordigen toeftand van zaaken, was de voorzorge, genomen by de Provifioneele Reprefentanten des Volks van Friesland, in gevolge van welke de uitvoer van Rundvee buiten het Gewest, onder zekere bepaalingen, verboden wierdt.
V RT H E I D en GELTKHElD.
YY Provifioneele Reprefentanten van het Volk *-* van Friesland,, allen den geenen, die deezen zullen zien en hooren leezen, Heil en Broederfchap 1 doen te weten: dat wy, uit overweging der voorzorg, welke wy behooren te gebruiken, dat de Burgers en Ingezetenen deezer Landen, en de Troupen der Franfchen, onze Vrienden, zo veel in ons is, voor gebrek bewaard


JAARBOEKEN, Maart, 1795.
waard blyven, provifioneel hebben goedgevonden te ftatueeren en vast te ftellen, gelyk wy doen by deezen.
Dat van nu af aan tot onze nadere disnofitie, geen Rundvee, een [aar en daar beven oud zynde, (uitgezonderd Melkkoeyen die in 1795 zyn afgekalfd, en zulke, die niet möer als vier weeken van het kalven af zyn,) buiten deeze Provincie zal mogen worden vervoerd, ten zy vooraf geblyke, dat de Uitvoerder daar toe gelast is door de Reprefentanten van een der andere Provinciën; of wel dat de Uitvoer gefchied ten dienfte der Franfche Armée, ten welken einde de Üitvoerder zig vooraf met zyne fchriftelyke last, en eene naauwkeurige opgaaf der Runderbeesten, welke hy begeert uit te voeren, zal moeten adresfeeren aan de Gommis/te tot waar. neeming der Zaaken van het Collegie, ten einde na examinatie en approbatie zyner last, en overgave van eene authentique Copia derzelve, behoorlyke Pasfen tot ieder uitvoer, welke hy begeert te doen, te kunnen erlangen.
Dat de Uitvoerders zig met voorengemelde Pasfen, vóór den Uitvoer der Runderbeesten, zullen moeten adresfeeren aan de Opzigters, geposteerd aan de Grenzen deezer Provincie, alwaar den Uitvoer begeeren te doen, met vertooning en overgave der Pasfen, ten einde na te gaan of de quantiteit en foort van Beesten, in de voorfchreeven Pasfen vermeld, wezentlyk worden uitgevoerd; en wanneer accoord bevonden worden, zullen die Opzigters de Pasfen by wege van verklaaring, moeten verteekenen, en dezelve zodanig aan de Kwartiers-Comaiifen bezorgen, die dezelve zullen moeten overzenden aan den Hoofd-Commis van 's Lands Gemeene Middelen, om verder bezorgd te worden aan de Commisfie tot waarneeming der Zaaken van het Collegie,
Dat de Opzigters boven dien zullen moeten
Qqqqqqq * . aaiï-
Leeuwarden.
Public, omtrent den uitvoer van Rundvee,


*354 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Leeuwarden.
Public, omtrent den uityoer van Rund' vee.
4
aanteekenen, hoe veel Runderbeesten, en door wie dezelve buiten deeze Provincie worden gevoerd.
Dat die geene, welke contrarie voorfchreeve» ne onze bepaalingen, eenig Runderbeest uitvoerd, zal verbeuren vier honderd Carolyguldens op ieder Beest, boven Confiscatie van het zelve , te bekeeren een derde voor den Aanbrenger3 en het overige voor den Lande*
Gelastende en ontbiedende alle die in eenige Lands of Dilfricls-Bediening of Regeering zyn3 om tegen alle overtreedingen van deeae onze welmeening te waaken.
En op dat niemand hier van onkundig blyve,, zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd , waar zulks gebruikelyk is.
Gegeven te Leeuwarden, den ro Maart 1795^ het eerfie Jaar der Bataajfiche Vryheid.
De Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Friesland,
A. van der BURG, Vu
Ter Ordonnantie van dezelve,
P. BROUWERi, Pz.
Ter voorkominge, dat van deeze Publi» natie een misbruik gemaakt, of derzelver waare bedoeling door kwalykgezinden of baatzuchtigen zou ontdoken worden , vonden Provifioneele Reprefentanten geraaden, eenige dagen laater de volgende Ampliati© te doen afkondigen.
V R T PI E I D. G E L ¥ K IIE I Z>.T"\e Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Friesland, allen den geenen, die deezer*


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2355
zen zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap! doen te weten: dat wy by onze Publicatie van dato den 10 Maart 1795, eene be paaling hebben gemaakt omtrent de Uitvoer van liet Rundvee buiten deeze Provincie, en deeze onze Publicatie zoude kunnen worden buiten cffeft gefteld, door diergelyk Rundvee in Tonnen te Haan, en aldus het Vleesch uit te voe ren; zo is het, dat wy by Ampüatie van opgedagte Publicatie, en daar by gedaan verbod, by deezen mede expresfelyk verbieden allen uitvoer van Tonvleesch, 'c welk in dit loopende faar gellagt, en in Tonnen gezet mogt zyn; Ifolyvende echter de uitvoer van Tonvleesch voor den 1 January 1795 geflagt, mits zulks uit de Cedullen van aangave geblyke, op den vorigen •woet vry. En naardien in de vorderingen, door den Franfchen Commisfaris gedaan, mede zyn Ibegreepen eene groote quantiteit Schaapen, en aan die vorderingen ten fpoedigften moet worden voldaan'; zo is het, dat wy, om te beter an ftaat te zyn ook in deezen aan gedagte vorderingen te kunnen voldoen , en tevens onze goede ingezetenen, zo veel mogelyk, voor geërek in dit gedeelte van nodige Eetwaaren te beveiligen, mede den uitvoer van alle Schaapen (Lammeren van het Jaar 1795 uitgezonderd,) buiten deeze Provincie tot Onze nadere dispofitie verbieden; alles onder zodanige uitzonderingen en boeten ais by opgedagte Publicatie is bepaald.
En op dat niemand hier van onkundig zy, zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, waar zulks gebruikelyk is.
Gegeven te Leeuwarden, den 18 Maart 1795, }iU eerfie Jaar der Bataaffiche Vryheid.
De Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Friesland,
A. van der BURG , Vt.
Ter Ordonnantie van dezelve,
E. M. van BEYMA.
Qqqqqqq 3 Al
Leeuwarden.
Amplia~ tie der Public, omtrent het
Rundvee.


A356 NIEUWE NEDÈRLANDSCHE
Leedwar-
pen.
Alomme bekend en vermaard zyn de Frie« fche Paarden. De fchoonheid en andere goede hoedanigheden van het Ras hangen inzonderheid af van de Springhengften, van welke de Merriën gedekt worden. Eene voldoende reden, waarom de Provifioneele Reprefentanten, by de vervulling van het openftaande Ampt van Keurmeester van de Springhengften in de Provincie , geraaden oordeelden, denzelven aan eene bepaalde Inftructie te verbinden.
V R T H E I D, GELTKHEID.
De Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Friesland, allen den geenen, die deezen zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap ! doen te weten : dat in aanmerking genomen zynde het groot belang, het welk de Ingezetenen van deeze Provincie, by het aanfokkên van Paarden hebben, het noodzakelyk is, naauwkeurige toezigt op de Springhengften te houden.
Al waarom wy, by het vaceeren van *t Keurmeesters Ampt hebben aangefteld, tot Keurmeester van Springhengften in de Provincie Friestand, de Perfoon van Seryaas van den Berg, en hem verbonden aan de navolgenden Inftructie.
Art. I. Dat de Keurmeester zal gehouden zyn , de Springhengften over de geheele Provincie, ten minften tweemaal in 't Jaar, te moeten examineeren en kraren, en daar telkens rapport van doen aan de Commisfarisfen der Reprefentantea daar toe gefield.
II. Dat niemand zal mogen eenige Spring- of Dckhengften, tot fpringen van Merriën gebruiken, ten 2y tlcze've Hengften door den Keurmeester, in tegenwoordigheid van een der refpective Municipaalen der Diftricien, waar on-
r der


JAARBOEKEN, Maart, 179S' 2357
der elk houder van Hengften gezeten is, zullen zyn geapprobeerd en goedgekeurd, by poene van vyf en twintig Caroliguldens en verbeurte van den Hengst.
III. Dat de Eigenaars van de Springhengften verpligt zullen zyn, met hunne nieuw gekeurde Hengften, in het begin Van de maand Augustus, te Leeuwarden te komen, op dat die dooi den Keurmeester worden vertoond aan de Commisfarisfen.
De Hengst, daar goedgekeurd zynde, om ir het vervolg te mogen fpringen, en niet gebrandteekend zynde op het linker bil, moet gebrandteekend worden; en zo dezelve in het vervolg weder wordt afgekeurd, op het rechter bil ook gebrandteekend worden.
IV. Dat iemand bevonden wordendeeen Hengst, eenmaal afgekeurd zynde, weder te laaten fprin gen of dekken, zal vervallen in een boete vat vyf en twintig Caroliguldens, boven verbeurt) van de Hengst; een derde voor den Aanbren ger, een derde voor de Municipaliteit, in zyi Diftrict-, waar het voorvalt, en een derde vooi den Keurmeester; zo als alle de boeten in dee zen voorkomende, bekeerd zullen worden.
V. Dat de Dekhengften moeten zyn vyf hou voeten en twee duimen hoog: te weten, me het leggen van de ry- of maatftok op de fchoft en dan op het waterpas van de grond regt ue der; dog de Hengften geen vyf Jaaren oud zyn der met eenige fpeeling, van de grootte, voort: zwaar van taillie , geproportioneerd, regt, ej vlug ter been, goed behang, vuurig van aart.
En op dat men van die natuurgefteldheid tei vollen overtuigd zal zyn, zal het den Keur meester vry ftaan die Hengften, welke ter Keu re zullen worden gebragt, vooraf te mogen pro beeren, met een uur onder de man op een dra te laaten ryden. Verders zonder aangebooreni gebreeken, nadeelig voor de Fokkery.
Qqqqqqq4 VI
Leeuwarden.
Inftructie voor den Keurmeesterder
■ Springhengften.
I l
»
l 1
I


Leeuwarden*
Infiruc-
tie voor
den
Keurr
meester
der
Springhcnv-
Qen,
i
]
1 1 I < 1
t
x T
fi
NIEUWE NEDERLANDSCHE
VI. Dat men ter bevordering en aanmoediging van de aanfokking van Paarden, alle Faaren een Pramie zal geven van vyftig Caroliguldens aan den Eigenaar van den Hengst, die best aan de vereischtens m het vorige Artikel vermeld, voldoet, en welke hy'kan aantoonen van een op. regt braave en gaave Merrie getrokken te zyn.
Vil. Dat men nog zal geven vier Prismien Jaarlyks , ieder a 25 Gulden , aan die geene .welke genegen is een Merrie, van het eerfte ras en foort, zonder uiterlyke gebreeken, niet ouder dan 334 Jaaren, by een Hengst te laaten dekken, hem door den Keurmeester aangewezen; de Merrie vool wordende, en waardig gekeurd door den Keurmeester, met een der Municipaalen van het Diftrict, zal de Eigenaar de Premie genieten.
VIII. Dat een Hengfteman ten minften twee gitzwarte Hengften moet houden, en, zo het gevoeglyk te bekomen is, een roodbruine Hengst met zwarte ftaart, maanen en voeten. *
IX. Dat geen Hengften tot het fpringen van Merriën zullen mogen worden gebruikt, welke »een drie Jaar oud zyn, by peene van vvf en wintig Caroliguldens.
X. Dat geen Springhengften zullen mogen geweid worden, in landen aan de publieke wegen eggende, nog in meentfcharren.
XI. Dat de gebrandteekende blaauwe HengT len provifioneel zullen blyven dienst doen ot dat de Keurmeester dezelve zal hebben geeurd, en daar van rapport heeft gedaan aan de ;ommisfarisfen, om daar dan nader over te debereeren.
XJKDat ^r inrThet vervolS geen blaauwe, of oodichimmelde Hengften, meer zullen ter keu» ( werden geadmitteerd als by nadere delibev itie. /
XIII. Dat ieder Municipaliteit wordt geauttiofeerd, om in hun Diilrift zo veel Perfoonen
te


JAARBOEKEN, Maart, 170J. 2359
tü admitteeren, tot het houden van Dek- of Springhengften, als zy na de veelheid der Merriën , aldaar zullen verftaan te behooren; en daar dezelve zyn, niet zullen, mogen veranderen, en verplaatfen, als met kennis van de Commisfarisfen.
XIV. Dat voor Dekgeld over de geheele Provincie zal worden betaald drie Caroliguldens vier Stuivers voor ieder Merry; waar van de Eigenaar van den Hengst zal genieten twee Caroliguldens negentien Stuivers, de Secretaris voor het inzamelen der Penningen drie Stuivers. en twee Stuivers voor den Keurmeester.
XV. Dat geen accoord over het Dekgeld zal mogen worden gemaakt, om in cas, wanneer een Merrie gelde blyft, geen of mindere betaaling te doen als voorfchreeven by poene van 2' Caroliguldens boete voor ieder Merrie.
XVI. Dat die geene, welke Dekhengften hou jlen, eene naauwkeurige aanteekening moeter doen van de Merriën die by hun Hengften ge dekt zyn, de naamen aan wien zy behooren, en de kleur; die zulks niet naauwkeurig hebber aangetcekend , voor ieder Merrie, zal betaalen zes Caroliguldens, ten profyte van de Keurmeester.
XVII. Dat de Hengflelieden, 'sjaarlyks vooi St. Jacob, hunne boeken en aanteekeningen var het dekken zullen moeten inleveren aan de Se cretarisfen van dat Diftrict. of Stad, waar ondei zy gezeten zyn, om by hun of hunne Klerken, gelyk Boelgoedspenningen, onder parate exêcu tie, zo op de gedekte Moerpaarden als anderen, van Perfoonen die Merriën hebben laatet «lekken, te innen, om aan de Hengflelieden betaald te worden; mits ftaande voor de Penningen. Ook zullen de Hengftelieden Copie vat hun aanteekeningen bovengemeld, aan den Keur jaeester voor St. Jacob moeten ter hand ftellen,
XVIli. Dat de Secretarisfen gehouden zullei;
Qqqqqqqs zyn;
Leeuwarden.
Inftructie voor den Keurmeesterder
Spring, heng- . ften*
\


Leeuwarden,
Inftructie voor den Keur-
meester . der
Spring, heng-
> i i c i
i
v
v
d
a;
o d< E
gi w
n: H
hu is *3
hi ui G
NIEUWE NEDER.LANDSCHE
zyn, binnen veertien dagen na St. Tacob de voorfchreevene boeken en opteekeningen , van de naarnen en Perfoonen die hunne Merriën
rrtW? atiln,.dekAen» over te geven, aan de relpeéhve Volks-Mnmcipaliteiten, dewelke geast worden, om de Hengflelieden af te vorderen een verklaaring te doen:
Dat by hen geen dekken verzwegen is , of lagelaaten ia hun boek aan te teekenen; noch >y hun zelfs geen Dekgelden ontvangen zyn, Jv?Ynnnt?gen worden, bypceneals boven.
AM. De Keurmeester zal gehouden zyn en nette Lyst te houden van alle Springhengten, welke goedgekeurd zyn, in een daar toe angelegd boek , met befchryving van ouder. !om, de kleur van hair, als mede van de plaat, pn, waar dezelve ftaan ; ook de naamen der -ïgenaars, en hoe veel Merriën gedekt zyn, en an ieder gekeurde Springhengst, welke in het ervolg moet afgekeurd worden, en moet daar an een Lyst gegeven worden aan de Volkseprelentanten of hunne Commisfarisfen, voor ;n eerften Augustus ieder Jaar.
XX. De Keurmeester zal niet vermogen eenhr indeel of portie aan Springhengften te hebben , 3k geen Koopmanfchap in Hengften mogen )en; als mede van eenig Hengfteman, het zy ïgenaar of houder , mogen aanneemen eenige fte, gave of gefchenk, het zy geld of eenige aarde, by peene van casfatie.
XXI. De Keurmeester zal ook gehouden zyn auwe correspondentie te houden, waar beste engften te bekomen zyn, om ingevalle een mder van Hengften, een ander Hengst nodig , te kunnen aaawyzen, waar ze te bekomen n.
XXII. Niemand zal een goedgekeurde Hengst uten de Provincie mogen voeren, buiten keni en toefteraming van den Keurmeester en )mmistansfen vaa de ReprefentaHtec, op verbeur*


JAARBOEKEN, Maart, 1795. *36i
beurte van duizend Caroliguldens, ten profyte; van den Lande. u^j=„
XXIII. Dat mits deezen wel expres verboden wordt aan alle Ingezetenen, om hunne Memea buiten deeze Provincie te vervoeren, om aldaar gedekt te worden, by pcene van zes Caroliguldens voor de eerftemaal; en voor de tweedemaal by verbeurte van de Merriën, of de regte estimatie van dien. . •• • • _ . r
XXIV. En worden eindelyk de Secretarisfen der refpeclive Municipaliteiten by deezen gelast, om het Dekgeld by hun ontvangen, Art. 17. vermeld, te betaalen aan den Keurmeester en houders van de Hengften, voor den 1 February
XXV. Dat de calange tot invordering der boe ten zal worden uitgevoerd, door den Fiscaal Generaal van deeze Provincie.
En op dat niemand hier van onkundig zy zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaf S*eerd, waar zulks gebruikelyk is.
"Gegeven te Leeuwarden, den 19 Maart 1795 het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
De Provifioneele Reprefentanten va het Volk.van Friesland,
W. B. JELGERSMA, Vt.
Ter Ordonnantie van dezelve,
E. M. van BEYMA.
De Visfchery buitengaats, of in deNoorc zee eene bron van beftaan voor een groc getal inwooners van het Noordlyke gedeelt der Provincie, zou , egter , meende men ten nadeele van het Vaderland in talgemee kunnen misbruikt worden. Niet dan ondt zekere bepaalingen oordeelden hierom c
(VARp JEN»
Ik ft r actie voor den Keurmeesterder
Spring" hengften,
1 1
1
1ite
9 n r
e


Leeuwarden.
Public.
omtrent
de Vis-
fchery
in de
Noord-
zee.
-. j ]
»
j
i l 1 i i i ■
i
ii
2362 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Reprefentanten van het Gewest, dat dezelve' in den tegenwoordigen toeftand van zaaken * kon veroorlofd worden. De Publicatie, daar op flaande, was van den volgenden inhoud:
VRT H E I D. GELTKHEID.
T\e Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Friesland, allen den geenen die deezen zullen zien of hooren leezen, Heil en broederfchap! doen te weten: dat wy in overweging genomen hebbende, hoe een aanmerkelyk aantal Ingezetenen deezer Provincie genoegzaam haar eenig beftaan heeft uit de Visfcheryen buiten de Zeegaaten, in de Noordzee, welke, zonder deeze hunne Broodwinning te kunnen uitoeffenen,' tot de onbefchryvelykfte ellende, en bet uiterst gebrek zouden vervallen ; hoe daar te boven de aanvoer van Zeevisch voor deeze Provincie eene aanmerkelyke hoeveelheid Levensmiddelen verfchaft, welke in deezen tyd, vaarin de meeste behoeften tot eenen ongew«olen prys zyn gefteigerd , te meer noodzakelyk noeten geacht worden; en 'er echter, aan den md.eren kant zorgvuldig moet gewaakt worden, lat, wanneer deeze Visfcheryen buitengaats en n de Noordzee worden toegeftaan, daar van ;een yerderflyk misbruik, door kwalykgezinden n misleide lieden, gemaakt worde, ten nadeee van 't Vaderland; zo is 't, dat wy na 't ntrekken van het Embargo voor de binnenlandcha vaart op de Zuiderzee, en die op de Vischeryen, door den commandeerenden Generaal Ier Franfche Troupen in deeze Provincie, tot 'oorkominge dies hebben goedgevonden te ftaueeren, gelyk wy ftatueeren by deezen. 1. Dat het aan elk der Ingezetenen deezer Proincie, zig met de Vischvangst buitengaats en 1 de Noordzee geseerende, zal vryftaan deeze
hun-


JAARBOEKEN, Maart, 1795.
hunne kostwinning te oeffenen, onder navolgende bepaalingen,,
3. Dat de refpective Municipaliteit en DiltriclRegeeringen in elke Plaats, waar zodanige Visfchers woonen, verpligt zullen zyn twee of meer eerlyke, welvertrouwde en Vaderlandlievende Perfoonen aan te ftellen en te qualificeeren, om met alle mogelyke zorg en oplettenheid, de orders in.deezen vervat, ter uitvoer te doen brengen.
3. Dat geen Visfcherman in Zee zal mogen lleeken, zonder alvorens aan één of meer dei Commisfarisfen, in het vorig Artikel gedagt, te hebben opgegeven, de naamen en het getal dei Perfoonen, welke met hem ter Vlschvangst zullen uitgaan, en welke geene andere of meerdere mogen zyn, dan welke daar toe nodig vereischt, en gewoonlyk gebruikt worden, en welke bo> Vendien by gedagte Commisfarisfen perfoonelyl zullen moeten bekend zyn; en zonder van de zelve een Paspoort te hebben ontvangen, doo: gedagte Commisfaris of Commisfarisfen vertee kend, waarin de naamen dier Vislchers zyi uitgedrukt, zo wel als de tyd wanneer van di wal gaan.
4. Dat zulk een Paspoort niet meer dan voo ééne reize zal kunnen dienen, ten zy dezelvi op nieuw door genoemde Commisfaris, of Com misfarisfen zal zyn verteekend, tevèns met mei ding van den dag, wanneer met deeze , o; nieuws verteekende, Paspoort van de wal gaat
5. Dat voorgedagte Paspoort, by het uit ze komen, telkens aan een der Commisfarisfen zullei moeten worden vertoond, en door dezelve daa op zal moeten worden aangeteekend, de juist tyd , wanneer zodanig een Visfcher wederoi aan de wal koomt.
6. Dat het geen Visfcher zal geoorloofd zyn eenige andere of meerdere Perfoonen, Goedere of Eetwaaren aan boord van hunne Vaartuige
t
Lebu«
warDEN.
Public.
omtrent
de Vis-
fchery
in de
Noords
zee.
>
ï
r
1
y
1
n I


Leeü-
warden.
Public, omtrent de Visfcheryin de Noordace. m
i
i
3354 NIÉUWE NEDERLANDSCHE
te neemen of te brengen, als volftrekt tot hunne reize en het oeffenen der Vischvangst nodig hebben.
7. Dat het voorgedagte Commisfarisfen zal Vryftaan, zo dikwerf hun zulks goeddunkt, de ter Visfchery gaande Perfoonen, Goederen en Schepen te vifiteeren; en zo ook wederom by derzelver terugkomst, zonder dat deeze daar tegen zig in het allerminfte mogen verzetten.
8. Dat, wanneer eenig Visfcher , met zyn Vaartuig ter Visfchery gegaan zynde, over den gewoonen tyd van terugkomst uitblyft, hy verpligt zal zyn , om aan gedagte Commisfarisfen daar van behoorlyke rekenfchap en reden te ge» ven, die, wanneer dezelve hun niet voldoet, ofte eenigermaate fufpeét voorkomt, daarop nader en naauwkeuriger onderzoek zullen mogen en moeten doen.
9. Dat de Visfchers, ter Vischvangst in Zee en buitengaats zynde, zig zorgvuldig zullen wagten,^ om buiten nooddwang, aan boord van eenige Schepen te komen, dezelve te praayen, of eenige kuntfchappen te géven, maar alle zulk ontmoetingen, vooral van gewapende Schepen, zo veel maar immer doenlyk, zullen vermyden en ontwyken.
10. Dat dezelve terug komende, een pertinent en naauwkeurig berigt zullen en moeten opgeven aan gedagte Commisfarisfen, van alle zodanige ontmoetingen, indien dezelve niet konden vermyden, van de Schepen welke gezien hadden, of ze gewapend, dan ongewapend waren; tot welke Natie dezelve behooren, zo veel zulks wisten of konden gisfen, en welke koers dejelve hielden , zonder hier omtrent iets agter te houden of te verzwygen. Zullende gedagte Commisfaris of Commisfarisfen, zulke berigten, net dag en datum naauwkeurig opteekenen °, :n door de berigtgevende Visfchers en hunne nedegezelkn doen vertsekenen, ftider aanbod
v*a


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 23Ó5
Van deeze hunne berigten, des gerequireert wordende, ten allen tyde met Eede of anderïints te bevestigen.
11. Dat de Visfchers niet zullen vermogen, hunne gevangen Visch, 't zy geheel, 't zy ten deele, buitengaats te verkoopen en over te doen, aan zogenaamde Vjsehjaagers, Aken, Bufifchepen, of onder wat andere benaaming het ook zoude mogen zyn; doch dat hen zulks binnengaats zal vryftaan.
12. Dat de eene Visfcherman, omtrent het nakomen van al het bovengemelde , verpligt en gehouden zal zyn, een wakend oog op alle zyne Kameraaden te houden, wyl het geringfte misbruik, het welk van deeze vergunning zou. de worden gemaakt, de nadeeligfte gevolgen, voor de geheele Visfchery, en dus voor elk Visfcherman in het byzonder zoude kunnen en moeten hebben.
13. En zal tegen de overtreeders van deeze Publicatie, zonder eenige oogluiking en disfi. mulatie ten rigoureusten worden geprocedeerd, en dezelve na bevind van zaaken ten ftrengften, en zelfs aan den lyve worden geftraft.
Waarom den Procureur-Generaal van Friesland, de Municipaliteiten, derzelver Fiscaals, Commisfarisfen, Opzigters van 'sLands Gemeene Middelen, en alle andere tot de Juftitie behoorende Amptenaaren en Suppoosten, uitdrukkelyk gelast worden, na vermogen aan de uitvoering van dit ons Placaat de hand te houden, en tegen alle overtreedingen zorgvuldig tewaaken.
En op dat niemand hier van onkundig blyve, zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, waar zulks gebruikelyk is.
Gegeven te Leeuwarden, den 21 Maart 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
De Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Friesland, W. B. JELGERSMA, Vt. Ter Ordonnantie van dezelve,
E. M. van BEYMA.
FOR-
Leeü*
warden.
Public, omtrent de Vis. fchery in de Noordzee.


*3«ö NIEUWE NEDERLANDSCHE'
LeeuWarden.
FORMULIER van een PASPOORT* voor VISSCHERS, buitengaats of in de Noordzee ter Visvangst gaande.
/"Ondergeteekenden, als gelastigd van de Mum*'
w cipahteit van , geven verlof aan
N. N. om ter Vischvangst te gaan in de Noordzee, voor ééne reis, met en benevens N. N., onder de voorwaarden in de Publicatie van det Provifioneele Volks-Reprefentanten van Friesland , in datö den ai Maart 1795, het eerfie Jaar der Bataaffche Vryheid, begreepen; waar toe dezelve in Zee zal gaan, weêr en wind dienende, met het eerfte gety. Acïum te den 1795 ■ ten uur
noen.
Voorts oordeelden de Provifioneele Reprefentanten dienftig, omtrent het visfehen, geduurende den dus genoemden verboden tyd, in de zoete of binnenwateren , eenige nadere fchikkingen te beraamen. Dit gefchiedde by eene Afkondiging van den a/ deezer.
PUBLICATIE.
V RT H E I D. GELTKHEIÏ).
TV Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Friesland, allen den geenen, die deezen zullen zien of hooren leezen , Heil en Broederfchap ! doen te weten: dat wy in aanmerking neemende, hoe de bepaalingen in deeze Provincie voorheen gemaakt op de binnenlandfche Visfcheryen in "zoete wateren, geen ander oogmerk kunnen of behooren te hebben, dan eene redelyke bepaaling der natuurlyke vryheid ten algemeenen nutte en voordeel, en dus de
ver*


JAARBOEKEN* Maart, 1795, 3367
Verboden tyd befchouwende, als enkel daar toe; {bekkende, om de vermenigvuldiging van dei Visch en vooral Ven Baars te bevorderen de \ bepaalingen daar omtrent by het Reglement'va'n den gewezen Houtphester van den April 1 1771, en nadere Publicatie van den 27 Februa-c ry 1786, ten minften voor als nog te laaten in/ haar geheel, zonder hier door in het mihfle te/ defereeren aan het ongerymd gezag, waar mede a voorfchreeven Reglement en Publicatie zyn ge-£ arrefteefd. Zullende düs een iegelyk, die het; aangaat, zig' daar ha moeten reguleeren, in zo verre by deezen daar in geene verandering wordt gemaakt, en voorts overweegende de duurte der leevenSmiddelen j, en deii langen tyd, welke de Visfchers op cie binnenwateren door den aanhoudenden Winter ia hunne gewoone kostwinningen zyri verhinderd geweest ; hebben goedgevonden en verlraan.
li Dat, geduurende den verboden tyd, het visfehen met Aalfuiken wordt geaccordeert, onder deeze bepaaling, om -volftrekt niet anders dan Aal en Snoek tot zig te mogen neemen en alle andere Visch ; van wat naam die ook* mogen zyn, weder te laaten zwemmen,' zonJer fcïg te verftodtenj öm dezelve mede te neemen; zullende die geene, die'bevonden wordt Contrarie deezes gehandeld j en andere Visch dart Aal en Snoek na zig, en mede genomen te hebben , niet alleen hunne Fuiken verbeuren, maar idaar en boven vervallen zyn in eene boete van Vyf en twintig Caroliguldens voor de eerfteimaal, vyftig Caroliguldens voor de tweedemaal,; sen daar en boven arbitralyk gecorrigeerd woriden: wordende de Municipaliteiten geordonneerd idit Artikel ffrikt, zonder eenige connivefnie, sen na de Ietter te executeeren: en wordt elk ien een iegelyk, hy zy wie hy zy, geauthorifeerd^ torn die geene , welke mogten bevonden Worden leonttarie deezen Artikel gehandeld, en andere Rrrrrrr * Visefe
VAR>ENi
^ublic. uitrent et vis'hen iri 'en vef' oden ld.


Leeuwarden.
Public, omtrent het visfchen in den verbodentyd.
>36*8 NIEUWE NEDERLANDSCHÊ
Visch medegenomen te hebben , de Fuiken r*f te neemen, en aan de Municipaliteiten of derzelver Fiscaals over te brengen; welke Fuiken bentffens de boeten in deezen gefield, in cas de Overtreeder kan betaalen, aan den Aanbrenger zullen worden toegekend.
2. Ook' wordt aan elk en een ieder vrygelaaten, om aan die geene, die in de verboden tyd bevonden wordt anders als met Aalfuiken te Visfchen, de Netten verboden of gepermitteerden, op het fchild of anders, of met kleine Visch aan Dobbers vast, dezelve 't zy netten, Dobbers , of andere gereedfehappen, daar toe gebruikt, af te neemen, en als vooren over re brengen, welk alles aan den. Aanbrenger zal worden toegekend.
3. Dat, geduurende de verboden tyd, geen Rivier, Meir of binnenwaterfche Visch zal worden ter Markt gebragt, verkogt, of gekogt, gevent, of vereerd, of in Huizen, Herbergen of elders geconfiimeerd, of in Korven, Kaaren, Schuiten, Bonnen, of eenige diergelyke Inftmmenten bewaard of gehouden, het zy alhier in de Provincie gevangen, of van elders ingebragt, hy poene van vyf en twintig guldens boven confiscatie van Kaaren, enz,, aan welke boeten, ais vooren te converteeren , zo wel de Koopers, als de Verkoopers zullen onderworpen zyn; doch wordt gepermitteerd, om geduurende den zeiven verboden tyd, Aal en Snoek te bewaren, ter Markt te brengen en te verkoopen; welke dus van dit verbod blyven uitgezonderd. En worden de refpective Municipaliteiten en DiflriclRegeeringen gelast op hunne verantwoordelykheid hier aan de hand te honden, en tegen de Overtreeders zorgvuldig te waaken en te doen waaken, zonder eenige conniventie, gelyk tevens de Opzigters van 's Lands Gemeene Middelen ernftig gelast worden , om met de Dienaars van het gewezen Jagtgerigt hier op ten naauwkeuriglten toe te zien.
En


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2369
En op dat niemand hier van onkundig zy, zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd , ter plaatze waar zulks gebruikelyk is,
Aldys gerefolveerd op het Landfchapshuis binnen Leeuwarden, den 27 Maart 1795 > hee eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
De Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Friesland,
W. B. JELGERSMA, Vt.
Ter Ordonnantie van dezelve,
E. M. van BEYMA.
Den tyd , voor welken de Provifioneele Municipaliteit deezer Stad was aangefteld, ten einde fpoedende , was een van haare noodzaaklyke werkzaamheden , een geregeld Plan te beraamen , volgens "t welk de Gemeente deezer Stad zou moeten worden opgeroepen, om, in de plaats der aftreedende, andere Municipaliteits-Leden te verkiezen. Tegen het einde deezer Maand was men met het Plan gereed. Het beftondt uit 32 Artikelen, en was van deezen inhoud :
V R. T HEID. G E L T K II E I D.
De Municipaliteit der Stad Leeuwarden, allen den geenen die deezen zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap!
Alzo wy aan de eene kant confidereeren, hoe de tyd van het Stedelyk beftuur alhier, ons op. gedragen, ten einde fpoed, en aan de andere kant overwegen, hoe zeer 'er alle braave Bur. eer» deezer Stad ten hoogften aan gelegen legt, Rrrrrrr % da
Lesu-
w arden.


Lsfut-
warden.
'Plan van Op' roeping, der Bur gerye,
i j
2i i
]
i
t
i
MZ?° NIEUWE NEDERLANOSCfIE
dat zy in tydg opgeroepen worden, om zig een nieuwe Municipaliteit te verkiezen, welke onm onze voorbeeldeloos drukke functien yervange, en daar by onder de onbetwistbaare" Rechten der Burgeryen zo in de refpeclive Steden als Landdiftriften achtende, dat alle dezeiven 'niet alleen bevoegd, maar zelf met jiïtflpittóge' van alle hoogere Provinciaale Magt, alleen gerechtigd zyn, om zig eene zodanige reprelèntative Regeeringe, zo ten opzigte'der wetgevende ais executive Magt, te verkiezen, als'iedere Burgery in haare Stad of Diftric^ zal oordeelen, rnet haare belangens overeenkomftig te zyn; daii zulks niet kunnende gefchieden, ten zy alvoorens beraamd en vsstgefteld werde een volkomen Plan van Oproeping, volgens het welk zeker zy, welke Burgers gerechtigd zullen gehouden worden, zo om te ftemmen, 'als om geftemd te worden, met zodanige verdere bepa.ilingen , _ als onmidlyk in het Oproepings-Plari zullen dienen vervat te zyn.
Zo is het, dat wy, na gehouden befoignes net gecommitteerde Burgers uit de Voïks-Societeit alhier, over een Ontwerp-Plan van Oproeping voor 't Volk deezer Stad , ter verkieziqg :ener nieuwe Municipaliteit of Stads-Regserin. ie, ons door welgemelde Volks Sociëteit ter exaninatie voorgedragen en ovewgeven, met voltomene goedkeuring en na gemanifesteerde ac:!amatie van welgemelde Sociëteit, voor het folk yan Leeuwarden, arrefteeren en decretee•en de volgende Artikelen:
i. De Burgery der Stad Leeuwarden en de unsdidtie van dien, zal verdeeld worden in ia lispels, 10 binnen en i buiten de Stad.
AI!c ftemgercchtigde Perfoonen uit ieder isPf! zuJ!en op byzondere plaatfen , daar. toe efchikt, 24 uuren voor de tyd der bepaalda yeenkomfteri by openlyke uitnodiging door de (ISWf'Pajitfii worden opgeroepen.
3- Pa


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2371
3. De Stemming zal worden gedaan op één dag, 'smorgens en 'snamiddags telkens door 6 Espels, te gelyk op 6 onderl'cheidene plaatfen binnen de Stad , by de Municipaliteit aan te wyzen.
4. Door ftemgerechtigde Burgers zullen ver ftaan worden alle de geenen, die heel of half hoofdgeld betaalen, voorts boven de 20 Jaaren oud, en Huisvaders of huiszittende Perfoonen zyn, zonder onderfcheid van rang of Godsdienst , uitgezonderd alleen de Jooden, Zullende mede onder de ftemgerechtigden begrepen zyn, zodanige Weduwen of ongehuwde Vrouwen , die op haar zeiven woonen, een eigen Huisgezin uitmaaken, en alle lasten deezer Stad
j dragen.
5. Door niet ftemgerechtigde Perfoonen zullen worden verftaan alle Jongelingen of Zoons, die
| by hun Ouders in woonen, en op hun zelf geen beftaan of eenig bedryf hebben; als mede alle die geenen, die zich alleen om affaires van Negotie of anderzints hier ophouden , doch hün eigenlyk domicilium of Huisgezin buiten deeze Stad of Jurisdictie van dien hebben ; ook alle gealimenteerden, of zodanige andere dienstdoende Perfoonen, welke wegens hun dienst by een ander inwoonen.
,6. Mede zullen niet vermogen te ftemmen, noch geftemd kunnen w.orden de Stads Offician-
: ten, en verdere Suppoosten, die dagelyks amptshalven in dienst der Municipaliteit op '1 Stadhuis zyn, met naamen de Secretaris, eerfte en tweede Klerken, Fiscaal, Boden , Exeeu eur, Wachtmeester en Adfiftenten.
7. Ook zullen niet mogen geftemd worden, doch wel mogen ftemmen Lands- of Hofs - Ministers , Officianten en Suppoosten , Auditeur Militair, Leden, Ministers, Officianten of Suppoosten der Landdiftricf Regeeringen, in zoverre hier woonachtig zy 1, en verder de hier boRrrrrrr 3 ven
Leeuwarden.
Plan van Oproepingcder Burgerye.


23?a NIEUWE NEDERLANDSGHE
Leeuwarden.
Plan van Op-
r-oepinge der. Burgerye.
i
I
<
< 1 1
3
1
< < ( t
( i \ 1
nen
ven vereischte lasten betaalen; 'sLands Collecteurs , by de Stad aangefteld , Stads Werklieden; of Baazen, of die eenig tractement van de Stad trekken , Leveranciers aan de Stad, of Stads publieke Gast- en Weeshuizen , als mede alle Stads Officianten en Suppoosten, voor zo verre in voorenftaand 6 Art. niet alleen nopens het ftemmen, maar ook nopens 't geftemd worden, reeds geëxcufeert of uitgefloten zyn.
8. In Stads-Regeeringe zullen niet te gelyk mogen wezen Vader en Zoon, Schoonvader en Schoonzoon , Broeders , Zwagers , Oom en Neef; zullende, ingevalle zodanige nabeitaande 3f verwandte Perfoonen te gelyk de n e.'ste ftemmen bekomen hebben, die geen van hun aanblyven, en gehouden worden voor gekozen, h'e van hun de meeste ftemmen heeft, en zaj ie andere uitvallen, en deszelfs plaats vervangen worden door die geen, welke, naast de 24 ïoogst geftemde Perfoonen, de meeste ftemmen sal bevonden worden te hebben, van boven af ia 't getal der ftemmen.
9. Alle de Leeraaren der Christelyke Godslienst alhier zullen mogen ftemmen, en ook getemd kunnen worden, des, ingevalle zy door le meerderheid der ftemmen geblyken mogten ot Regeeringsleden verkozen te zyn, en den tost willen aanneemen, dadelyk alvoorens hun1e refpective Leeraarsampten refigneerende.
10. Zo dra de Espels opgeroepen en refpecTdtelyk vergaderd zyn, zal zig by ieder Espel vervoegen één Lid uit de tegenwoordige Muniipaliteit, 't welk aan de vergaderde Bergers zal tpenleggen de redenen, waarom zy plegtig geónvoceerd zyn, en voorts dadelyk bgnoemen wee Burgers uit de menigte, welke zig zullen lienen te belasten met 't houden van aanteekeing omtrent de ftemming van een dubbel getal an zes Perfoonen uit dezelve Vergadering, var? ?elk dubbeltal, fe.zamen maakende 12 Perfoo-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2373
rien , de helft tot zes zullen aanteekenen , en \ iaccuraate befoignes houden van de ftemminge tpt de Municipaliteit, terwyl de andere zes zul-: len toezien, of de befoignes wel en getrouwclyk worden gehouden.
11. De Commisfie van twaalf zal, alvoorens tpt de principaale ftemminge overgegaan wordt, aan alle de Burgers, die tot de (temming famen gekomen zyn, cn daar toe gequalificeerd bevonden zullen worden, afvragen, of zy het fystheroa van Vryheid, Gelykheid en Broederfch-.p zyn toegedaan, en voorneemens zyn het zelve aan hunne Kinderen in te prenten; als mede of zy bereid zyn, om, ter handhavinge en bewaringe der Rechten van den Mensch en Burger, zodanig als thans aan 't gantfche Volk van Nederland gemanifesteerd zyn, des noods goed en bloed op te offeren; voorts, of zy de Stadhou? derlyke en Ariftocratifche Regeeringsform, zodanig als tot voor de laatfte gelukkige Revolutie alhier heeft plaats gehad, openlyk en voor altoos afzweeren, en of zy op hun woord van e^r verklaaren kunnen, dat zy nog door giften en gaven, nog door eenig ander onbetaamelyk aanzoek omgekogt zyn, of zig verbonden hebber», om hunne keuze in de te doene ftemmiug te bepaalen; zullende alle die geenen, welke de voorfchreeven verklaaringe weigeren zullen af te leggen, yerpligt zyn, om dadelyk de Vergadering te verlaaten , zonder tot de ftemminge toegelaaten te mogen worden.
12. Vervolgens zal overgegaan worden tot de principaale ftemming tot de Municipaliteit , en zullen alle de Burgers van 't lispel zn: één voor één voor de tafel der Commisfarisfen vervoegen , en aldaar overgeven een befloten Stembriefje, onderteekend met de naam van de Stemnier, met by voeging van zyn ouderdom , zullende de Comm^farisfcn zelf, alvoorens de ftern.jajng begint, hunne eigene Stembriefjes open-
Rrrrrrr4 lyli;
^EEUs
YAR-
i£N.
Plan van Op-, rctpinge. icr Bur-', ■rerye.


237+ NIEUWE NEDERLANDSCHE
Leeu»
warden,
Plan van OpToepingeder Burgerde.
i
1 i 1 i j i
i i i
% i
f ii
lyk op de tafel moeten nederleggen, of in^e^ zints mondelyk verklaaren moeten, welke Perfoonen zy Hemmen.
13. De Burgers welke niet in (laat zyn, hun eigen Stero-Cedul te fchryven, zullen zig mede aan de tafel kunnen vervoegen, en hunne ftemmen aldaar by monde uitbrengen.
14. Ieder, Burger zal niet meerder, doch wel minder Perfoonen mogen ftemmen en benoemen Jan 24, ftemgerechtigd volgens voorengetnelden inhoud deezes, en zulks uit de geheele Stad of [urisdiélie van dien , zonder dat de Stemmers jig aan hun eigen Espel, waarin zy woonen, >enoeven te honden.
15. De Burgers, welke door beletzelen van zeer loodwendige bezigheden, ziekte of afwezigheid, n Perfoon by de Stemming niet zullen" kunlen compareeren, zullen door een ander Burger ïit het zelve Espel hun Stembriefje mogen 'inmengen , des door de Stemmer zelf ondertee;end, teffens niet by voeging der ouderdom, en >ovendien duidelyk inhoudende , dat de Stemrier volkomen in ftem t met de belofte en verklaainge, in Art. ir, omfchreeven, even als of hy lezelven mondeling hadt afgelegd.
t6. De Weduwen en ongehuwde Vrouwen tullen niet in Perfoon behoeven te cempareeen, msar by een befloten briefje kunnen itemien; alles in maniere ten opzigte van de Bur;ers Mansperfoonen , die buiten ftaat zyn te omparecren, omfchreeven.
17. De Siemmers zullen hun keus dienen te estigen op Perfoonen, die de volgende hoedaigheden bezitten, of ten minften algemeen 'er oor gehouden worden te bezitten, als,
18. i". Dat zy voor eerlyk en braaf te boek aan , en een zedelyk goed ieven en wandel :ggen.
19. 20. Dat zy bekend ftaan. of ten minften ;jrusï oiiderftelrj kunnen worden te wezen op.
rech-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2373
rechte en cordaate Vaderlanders, hartelyk toegedaan aan het tegenwoordig fysthema der Rechten van den Mensch en Burger, en dus waare liefhebbers van Vryheid en Gelykheid.
20. 30. Dat zy bekend ftaan of ten minden billyk gerekend kunnen worden genoegzaame bekwaamheden te bezitten , om met verftand, moed en ftandvastigheid de belangens van het Volk van Leeuwarden, zo binnen ais buiten het Raadhuis, te kunnen en te zullen behartigen.
21. 4°. Dat zy niet geweest zyn Leden van de in 1795 geremoveerde Stads - Regeeringe, oi Officieren van de geremoveerde Schuttery al.' daar, nog ook Leden der Stads-Regeeringe of Schutters Officieren zedert 't Jaar 1787» *Ue welke Perfoonen niét alleen niet zullen mogen geftemd worden , maar ook niet vermogen te ftemmen; zullende dit alles mede van applicatie zyn op die gewezene Staatsleden, die niet be> hoorlyk zullen kunnen bewyzen, noch op hun woord van eer verklaaren, dat zy niet hebben ingeftemd, en geadvifeert voor het RegeeringsReglement, in 't Jaar 1786 wederregrelyk aan de Burgery van Leeuwarden opgedrongen.
22. De Burgers, op welke langs deeze wettige weg de meerderheid der ftemmen gevallen is, zuilen door de Commisfarisfen met hoorbaare (temmen aan de Vergadering worden bekend gemaakt.
23. Indien na 't opneemen der ftemmen uit alle de Espels, geblykt, dat de meerderheid dei ftemmen op één, twee of meer Perfoonen mei gelyke ftemmen gevallen is, zal by 't Lot beilist worden, wie voor de gekozene Perfoon zal gehouden worden.
24. De Commisfarisfen tot de ftemming zullen hunne Stembefoignes terftond na de afgeloopen ftemming in de plaats der byeenkomst in een Couvert fluiten, en verzegelen, en alzo verzegeld dadelyk op het Stadhuis brengen, en ir
han
Leeuwarden.
Plan van Oprocpingeder Burgerde.


ft37<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE
I EEUWARDEN,
Plan yan Oproepingtder Burgerye.
handen van den Burger-PrehYent der Municip"* liteit o erleveren, die dezelve aldus gefloten en gezcgeid onder zig zal houden tot 'sarideren, daags morgens ten agt uuren, wanneer alle de Commisfarisfen op 't Raadhuis zullen compareeren in de Groote Raadkamer, en zal als dan de Prefident ip tegenwoordigheid der geheele Municipaliteit, ten overftaan der Commisfarisfen, de befoignes openen, en uitvinden, weike 24 Burgers de meeste ftemmen zullen geblyken te hebben.
25. Zulks gebleeken zynde, zal aan 't Volk van Leeuwarden, zo fchielyk doenlyk, by Publicatie van de Municipaliteit bekend gemaakt worden, wie tot de nieuwe Leden der StadsRegeeringe zullen verkozen zyn.
26. Vervolgens zullen, de 24 gekozene Perfoonen door de oude Municipaliteit verzogt wor? den op het Stadhuis te komen, welke gecompareerd zynde, zullen dezeiven zig by lotinge verdeelen in twee Vergaderingen, ieder van 12 Perfoonen, de eene tot de Municipaliteit, en de andere tot Gecommitteerden uit de Burgery.
27. Deeze loting volbragt zynde , zal daar yan weder ten eerften by Publicatie aan de Burgery kennis worden gegeven.
28. Deeze laatfte Publicatie gedaan zynde, zal het ieder Burger vryftaan, om, indien hy eenig wettig bezwaar heeft tegen een verkozen Lid, dat van die aart gerekend kan worden, dat de geftemde Perfoon niet bezitten zou de hoedanigheden , by Art. 18, 19, 20 en 21 vereischt, binnen tweemaal 24 uuren zyn bezwaaren, voorzien met dugtige bewyzen, fchriftelyk, en me: zyn eigen hand onderteekend, in te bren? gen by Commisfarisfen, die dezeiven na behooren zullen examineeren, en indien valabel bevonden worden, den geftemden Perfoon zullen verklaaren onwettig verkozen te zyn; doch iniien niet yalabel bevonden worden, denzelven


JAARBOEKEN, Maart, 1795- *$lf
Van 't bezwaar, tegen hem ingebtagt , zullen abfolveeren * en zo 't nodig vinden, den Befchuldiger zodanig onderhouden, als zy in gemoede zullen vermeenen verpligt te zyn; alles onverkort het algemeene recht van de Beicbuldigde zelf, om zyn Befchuldiger wegens zyne valfcbe befchuldiging of diffamatie zodanig in rechten aan te fpreeken én te vervolgen, als hy verftaan zal te behooren.
29. De Rechtbank ovér de bezwaaren zal beftaan uit 12 Leden uit de gezamentlyke. Commisfarisfen tot de ftemming, uit ieder twaalftal van Commisfarisfen van elk Espel éé,3, by ie der twaalftal zelf te benoemen. ' .
«o. Het eerfte Nieuwjaar zullen uit de beide Vergaderingen van Municipaliteit en Gecommit teerden zes Leden by lotinge afgaan; vervol gens zal jaarlyks een twaalftal door de Burgen geftemd worden, die zig zullen looten tot di refpective Vergaderingen, als zes tot de Mum nicipaliteit en zes tot Gecommitteerden uit di Burgen»; zullende in 't vervolg altoos jaarlyk de zes oudft'e Leden def beide Vergaderinge
afaaan. . , _, , .
qi. De afgaande Leden uit de Vergaderingen zo van Municipaliteit als Gecommitteerden, zul len binnen de eerlte twee Jaaren, na dat afge gaan zyn, niet weder tot Leden van een die twee Vergaderingen mogen geftemd of verkoze worden, doch niet te mirï zelf het recht va ftemmen behouden.
«ïo, Ds nieuwe Regeennge zal den l:ed aflej Eeii in handen van de tegenwoordige Munic Paliteit, welke laatfte daar door van zelf ger kend zal worden van haar Post en Eed ontfl gen te zyn.
En op dat niemand hier van onkundig zj zal deeze worden gepubliceerd en geaffigeer, daar men gewoon is zulks te doen.
Aldus gearrefteerd en gedecreteerd op d
Ra:
Leeuwarden»
Plan van Op' ro&pingó der Burgerye.
t i
,
r
1 |
i11
1,
sn d-


2378 NIEUWE NEDËRLANDSCFiE
Leeuwarden.
■<
'<
< i
1
"J
Raadhulze der Stad Leeuwarden, in dé Verea dering van de Municipaliteit, den 27 Maar' 1795'
C. W. C O U L O N, Vu Ter Ordonnantie van de Municipaliteit tR- Hé van ALTENAé Franeker.
Het voorgevallene in deeze Stad, naa de Omwenteling van den jaare 1787, het w!ff> neemen van de deuren van Stads Poorten* het boeten en bannen van verfcheiden Ingezetenen en Burgers, is bekend, ook uit voorgaande berigten in onze Jaarboeken^ Welvoegzaam daar op flaande is het volgende verflag van eene geloofwaardige penne* aangaande de Eereherftellinge deezer Stad é en van de plegtigheden, welke daar by hebben plaats gehad.
De geachte Berigtfchryvef, een verhaal hebbende gegeven van de geweldenaaryen loor het voorgaande Beftuur gepleegd, laat :ich, vervolgens ter zaake treedende' in leezer voege hooren:
„ Toen in deezen Winter de zaaken door le zo gelukkige felle vorst geheel veranderd varen, zag men het verlangen der Burgery Mn zig van het juk te ontllaan, reed» zeer poedig; dan daar de Regenten van Friesand tot het allerlaatfte toe volhielden, was iet niet raadzaam hier in iets te doen, voor


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 137(1
dat men wiste, dat 'et door de geheele Provincie eenpaarig zoude gewerkt worden,.
„ Toen de Bloedrlacaaten, gevelde Sententien , en fletrisfures by Publicatie wierden vernietigd, en 'er een Committé Revolutionair Provinciaal geformeerd was , zag de Burgery fpoedig aan haar eenpaarig verlangen voldaan; op den 12 February wierdt; de geheele Regeering ontflagen, eene nieuwe Provifioneele LVlunicipaiiteit aangefteld, en de Vryheidsboom onder het levendigst vreugdegejuich geplant.
„ Zedert heeft de Burgery van Franeker door haar grootmoedig gedrag in alle deéleu getoond der Vryheid waardig te zyn; niemand denkt aan wraak over het gebeurde, en elk werkt gelyklyk mede ter bevordering van algemeene Broederfchap.
„ Eenige Burgers begreepen, dat het onteerende voor de Burgery zoude zyn, indien men de kluisters, waar in deeze Stad 7 Jaaren was geketend geweest, langer liet blyven bettaan , nu men zig in zyne oorfprongelyke Rechten herfteid hadt; zy oordeelden, dat men, by het openlyk verbryzelen van deeke^tenen, een nuttig, en tot Burgerdeugden opwekkend, Volksfeest kon doen plaats hebben, en vervaardigden hier toe een provifio. neel Plan.
„ Op Dingsdag den 3 Maart, gaven zy hun voorneemen aan de vergaderde Burgery te kennen , die zulks ten fierkrten goedkeurde , en aanftonds een Commisfie benoemde om de plegtigheden mede te helpen reguleereu.
„On>
FrA.né£ER.


23So NIEUWE NEDËRLANDSCHÉ
Frane
kêr.
■ „ Omtrent 30 Burgers boden zig ten eer° ften aan, om, op hun eigen kosten, 'sanderendaags naar Leeuwarden te gaan, oni de in ij&6 ontvreemde goederen en fieraaden van de Schuttery en het Genootfchap ^ ais Vaandels, Trommen, enz. van daar te haaien, en ook (zo zulks zyn konde,) twee ftukken Gefchut met hun toebehooren; het welk alles door hen in de beste orde is uitgevoerd , en Woensdag avond met ltaatlïe, als in zegepraal , is binnengebragt.
„De Commandant der Franfchen, Zoy, die op den 27 February, met circa S'o man, alhier ingekomen, met de harrelykfta blyken van liefde ontvangen, en, benevens zyn Volk, onthaald was, nani op dien dag zo" veel genoegen in het medegedeeld P!an, dat hy van zelfs het gebruik der Franfchè Muziekanten, te Harlingen aanwezig, aanbood, der waards fchreef, en alle Officiéren van dat Guarnifoen verzogt, om de plechtigheid met hun aanzyn te vereeren, op welk een en ander éen gunftig antwoord inkwam.
„ Op Woensdag beraamden de Gecommifteerden al het nodige tot den volgenden dag, riepen de bejaarde Burger3, de getrouwde Vrouwen en Meisjes byeen, ora eenige fchikkingen te maaken, en nodigden allen om 's anderendaags op 't Koffyhuis, en op de Zaal der Fraterniteit voor half één te vergaderen. Men verzogt insgelyks alle Franfchen, onze Verlosfers en Broeders, gelyk ook alle Burgers der Academie,


a
JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2381
mie, om de flaatfie te helpen vermeerderen, en te deelen in de regtmatige vreugde van! de geheele Burgery,
„ Op Donderdag den 5, wierden, reeds vroeg, de terug ontvangene lleraaden Van dé Schuttery op het Stadhuis ten toon gefteld, en, door het luiden van alle de Klokken, om negen uuren aangekondigd, dat het eeii dag van vreugde was; welk luiden alle Uuren, ter opwekking, wierdt herhaald.
,, Intusfchen hadden zich twee Gecommitteerden met het nodig Werkvolk in de Kerk begeven, om de Ketens van de Deuren der Poorten te laaten afneemen, en alles zodanig gereed te maaken, dat dezelve gemak* kelyk konden vervoerd worden.
,, Om elf uuren kwamen 1 2 Franfche Officieren alhier aan, waar onder ook de Commandant der 2311e halve Brigade, de Burger Dumaine, verzeld en gevolgd door een fchoon „Veldmuziek.
„ Tegen halF één vergaderde de geheele Schuttery op de Bredeplaats, en bezette dezelve, zodanig, dat een regelmatig vierkant, Zo groot mogelyk was , binnen hen open bleef; 't welk hierna, op de volgende wy* ze, aan alle vier zyden wierdt bezet. Aandë Zuidzyde posteerden zich de Franfche Soldaaten , met alle de Officieren vóór het front.
„ Aan de Noordzyde eeneaanzienlyke Commisfie van vyf Profesfooren uit de Senatus Generalis, Vergezeld met twee Amptenaaren en circa 40 Scudenten en Burgers der Academie.
,» De Oost- en Westzyde waren gelyk beSs sssss zet,
?RANJE*
«er..


Franeker.
*3&a NIEUWE NEDERLANDSCHE
zet. In het midden der flanken Honden veele bejaarde Burgers, aan de regterzyde van deezen veele getrouwde Vrouwen, en aan de linkerzyde een aanzienlyk getal ongetrouwde Burgeresfen.
„ Voor de ongewapende Burgers hadt men twee ryen Muziekanten geplaatst, aar* de Oostzyde Franfchen, en aan de Westzyde Friesfche Burgers.
„ Toen allen aldus, in de beste orde,, gefchaard flonden, werden de vier Vaandels, onder het levendigst vreugdegejuich, binnen den kring, en van daar naar de hoeken van het dubbeld battaillon qarré gebragt.
„ Een ander Detachement haalde de Le* den der Municipaliteit van het Stadhuis, en bragt hen naar de Kerk, alwaar intus» fchen vier der gewezene Gevangenen, de Vrouwen en Moeders van alle de Gevangenen en Gevluchten, en 33 Kinderen van deezen waren byeen gekomen. (Onder deeze was eene Moeder met 8 van haare Kinderen.) Ook hadt men gezorgd, dat 'er genoeg fierke manfchap byeen was, om de Deuren der Poorten te kunnen draagen.
„ Spoedig was aldaar alles in gereedheid s en men ging in de volgende orde naar de Breedeplaats:
ï. Een Detachement der Schuttery.
2. De Leden der Municipaliteit met derzelver Secretaris, voorgegaan door de Gerechtsboden
3. De Burger Dirk IVaardenburg, met een ftok, waar aan een zwaar touw , en
een
■


JAARBOEKEN, Maan, 1705. 538;
een aan driekleurige linten hangend Schild, in de gedaante van een Romeinfche Legervaan , met het opfchrift: „ Met zulke toutoen was ik aan myn" Zoon gebonden."
4. De Burger Jan Scheltenta, draagende op een antieke Speer, de Hoed der Vry» heid, met de Nationaale cocarde en linten verfierd.
De Burger Beernd Mulder, draagende een Waterpas aan een ftok, als een Zinnebeeld der Gelykheid.
En de Burger Johannes Enntma, met beiden gearmd gaande, tot aen teken van Broederfchap.
5. Zestien kleine Kinderen van gewezene Gevangenen, onder de 10 Jaaren, draagende de verbrokene boeyen , waarin hunne Vaders waren gekneld geweest; voorafgegaan door een paar lieve kleine Tweelingen, elk met een Ruk van een' boei in de hand.
6. Vyftien grootere Kinderen van dezeiven, waar van de oudfte twee keetenen mee floten droegen, waar aan de deuren waren gekluistert geweest; waarby een ander Jon-
,geling 't flot droeg, het welk alle keetenen vereenigd hadt.
7. Zeventien Vrouwen en Moeders van ■ jgevangene en gevluchte Burgers , één der;zelver droeg een Banier, met het opfchrift: „, Wy deelden in de droefheid, nu deelen fvy lin de vreugde'''
8. Twee Smeden met groote Voorhamers.
9. De twee yzere Hekken der Noorderjpoort.
] 10. De deuren der Westerpoort.
Sssssss a li. De
Franeker.


S384 ' NIEÜWE NEDERLANDSCHE-
li. De hekken der Oosterpoort. „ Deeze trein wierdt met aandoening, onder een ftaatig zwaar muziek, in den kring ontvangen.
„ De Draagers lagen de deuren aan de Noordzyde voor de Burgers der Academie neder, 'en begaven zich buiten den kring, agter de rei der Schutters; het overige deel der trein posteerde zig zodanig, dat dë Leden der Municipaliteit 'met de nodige tusfchenruimte voor de deuren ftonden; agter dezelve de Draagers der teekenen, gevolgd door de Vrouwen en Moeders in een rei, terwyl alle Kinderen zich, in een ruime kring, orrt allen fchaardën; de Smeden ftonden ter zyde van de deuren.
„ Na dat alles dus gefchaard was, hield het Muziek Ril. De Prefident der Municipaliteit gaf den wenk aan de Draagers , om de ketenen en het flot op den grond té werpen. Deeze volbragten die order op het treffendst, en fmeeten dieteekensder Slaverny, met de zigtbaarfte blyken van afkeuring op den grond , terwyl de kleine Kinderen met de gebroken boeyen rammelden.
„ Eene yskoude huivering overviel alle de omftanders; eene doodelyke ftilte en de traanen van de meesten waren de beste ge* tuigen van de algemeene aandoening; tot dat aan de Smeden den wenk gegeven wierdt om de ketens te verbryzelen, 't welk onder een onbefchryflyk vreugdegejuich, het luiden van alle klokken, en het losfen van het Gefchut, gefchiedde. „ Na bekomen ftilte, beklom de Burger
Frane-
XER.


JAARBOEKEN, Maart, 1795, *385
•mbus Scheltema een Stoel, die op de deuren geplaatst was, en riep de Burgery met het walgend Recitatief tot het gezang- op.:
CjTeluk! verdrukte Stedelingen,
De dag der Zegenpraal is daar! Laat ons, vervuld van vreugde, zingen»
Bevryd van boeyen en gevaar; *t Is na verloop van zeven jaaren , Die vol 'van ramp en onheil waren,
Dat thans de zon der vryheid fchynt, Die zon, by wier verkwikbre ftraalen Elk Burger ruim kan adem haaien, •—
De nacht van 't vuig geweld verdwynt.
't Ge weid, het welk door heerschzugt dronken^
Den braaven Burger kluistren deedt, Deez' Stad hadt in de boey geklonken,
En niets bewerkte als haatlyk leed; ""t Geweld is uit! — wy zyn herboren ,— De ramp, aan Franeker befchooren,
Maakt.plaats voor reine, waare vreugd; Men zocht met fchande U te bevlekken, Deez' fchimp moest u ter eere ftrekken.,
't Was 't glorieteken van uw deugdj
Wat heil! — de keten is verbroken! — Myn ziel ontgloeit door dankbaarheid; —
'Ik Zie ook uw hart in drift ontftooken, Daar 't oog een traan van blydfchap fchreiL
Welaan , verloste Stedelingen!
Laat ons, vervuld van 'blydfchap, zingen, Bevryd van boeyen en gevaar;
Laat uwe toon myn ftem vervangen,
Verheerlykt aller God met zingen;
De dag der Zegepraal is daar!..
Hier na hieven de jonge Burgeresfen hec wigend Lied aan:
Sssssss 3 Wys:
Franeker.


Franeker»
O
1386 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Wys: Hoe zoet is 't daar de Vriendfchap weent,
jZo lieflyk als de morgenzon,
Vol ltaatelyke pracht, Als een verkwikbre leevensbron,
Na een ftikdonk're nacht, Zich aan den rand van 's Hemels boog Vertoont aan 's Menfchen Itaarend oog,
Met glans, met glans, met glans»
Zo lieflyk is deez' morgenftond
Van onverwagt geluk, Daar onze Stad verlosfing vondt,
Uit al haar ramp en druk; De Zon der Vryheid breekt reeds door, De vuige Dwingeland vlucht 'er voor
Met fchrik, met fchrik, met fchrik.
Zou dan ons teder Maagd'lyk hart, 't Welk deelde in bet verdriet,
Niet juichen, daar't, bevryd van fmart, Deez' Heilzon ryzen ziet?
Het gloeit ook door het Vryheidsvuur,
Bezield door de infpraak der Natuur, Naar plicht, naar plicht, naar plicht»
Het blaakt van waare dankbaarheid Voor 't heil van deezeri dag.
Daar men, in reine vrolykheid, De boei verbreeken mag;
De hoey, waarin het vuig geweld
Deez' Stad en Burgers hadt gekneld, Zo wreed, zo wreed, zo wreed,
D'e boey, voor ons bereid tot fchand,
Verftrekt ons nu tot eer, Zy fchonk ons roem in Nederlsjld,
En vestigt raeer en meer
Ee


JAARBOEKEN, Maart, 179$. 23*7
De zucht tot Vryheid en tot Deugd, De waare bronnen van de vreugd, Gewis, gewis, gewis.
Welaan dan, Broeders! volgt onsipoor, Daar ge echte Friezen zyt,
Wv zongen U, als Zusters, voor, Van gantfeher ziel verblyd;
Volhardt in uwen plicht oprecht,
Dan zy ons gunst ü toegezegd Met hart en ziel en hand.
Het welk, door de jonge Burgers, beant-; woord wierdt, op de volgende wyze:
Oezegend zy deez' blyde dag
Van ongeftoorde vreugd, Daar 't thans aan ons gebeuren mag,
Uit liefde voor de deugd, Ons tot ons plicht genoopt te zien, öoor zo veel lieve jonge hén,
Met gunst, met gunst, met gunst.
fa Zusters! ja — wy zweeren 't U,
Wy zyn ons zelf gelyk, Die zelfde zucht, die toen en nu
Ons by bleef, arm eu ryk, Zal in ons harten Reeds beftaan, tiet zy wy leven of vergaan,
Voorwaar 1 voorwaar! voorwaar!
Wy zeeg'nen met U Wy van geest,
Het niet verwacht geluk, Wy juichen, op dit vrolyk Feest,
Bevryd van angst en druk; —■ Wat heil? — ons kluisters zyn met meer! Wv zien haast onze Burgers weêr! -*
Wat heil, wat heil, wat heil 1
Ssss s ss 4 ^
ÜERt ïfc


Franeker.
0
«388 NIEUWE NEDERLANDSCHEj
Wie onzer hadt dit ooit verwacht?
Wie onzer hadt de hoop, Den morgen van dien langen nacht
Te zien! — Zo is de loop # Van 't aardsch toneel der wisfeling, Waar op de deugd, in 't eind, ontving
Haar loon, haar Joon, haar loon.
De keet'nen, door 't geweld bereid, Zyn thans ons lief en waard,
Haar klank heeft onzen roem verfpreids Zy moeten zyn bewaard;
En melden, tot aan 't laatst gedacht,
Hoe hier de Vryheid wierdt geacht, Met moed, met moed, met moed.
Maar, Broed'ren, aan ons aller God Zyn wy het meest verplicht,
Hy gaf, hy fchonk, dit gunftig lot, Hy ftelde ons recht in 't Jicht —
Dat wy dan allen, in ons jeugd,
Thans hulde zweeren aan de deugd, Met hart en ziel en hand.
Alle aanwezigen zongen toen de volger*. 3e twee couplets;
2/o, braave Burgers! moet het gaan, ■» Dan zien we ons werk bekroond, ■»
Dan zien wy zegen op ons daên, Daar deugd zich zelf beloont;
Dan blyft de Franschman onzen Vriend,—4
Dan heeft de Dwing'Jand uitgediend, —» Gewis, gewis, gewis.
Als elk, met hart en ziel en hand, .Tot Broederfchap door deugd,
§teeds werkt tot Heil van 't Vaderland, Dan korat 'er ftof tot vreugd;
. Da«


JAARBOEKEN, Maart, 1795. S389
Dan deelt hier elk, GELYK en VRY In 't waar geluk der Maatfchappy: Hoezee! hoezee! hoezee!
„ Hierna beklom de Franfche CommaHdant Duma'me den Stoel, en gaf, met de meest zigtbaare blyken van hartelyke aandoening, van den eenen kant zyne verwondering over den hoogen graad van haatlyk geweld te kennen, waar onder deeze Stad en Burgery zo lang gezugt hadt, en aan de andere kant betuigde hy zyne tevredenheid over de ftandvastige en eenpaarige Vaderland- en Vryheidsliefde der Burgery, waar van hy zo veel gehoord hadt, en nu zelf de blyde getuige was.
„ Hy betuigde zyn genoegen over de fchikking van deeze Plechtigheden, bedankte voor het gul onthaal, 't welk zyne Medeburgeren van de Ingezetenen genooten, en beloofde, van alles een loffelyke melding te zullen maaken by de Nationaale Conventie.
„ Hier na hief hy met zyne Mede-Officieren een Vryheidademend Zangttuk, tei eere der Nederlandfche Patriotten, aan, er befloot met den uitroep: Vive ia Republi que Hollandoife, 't geen door de omltan ders met een Vive la RepubliqueeFrangoifi beantwoord wierdt.
„ Toen beklom de Burger A. Cbaudoir, Hoogleeraar alhier, den Stoel, en betuigde de dankbaarheid der geheele Burgery aar de Franfche Natie, met de volgende Aan Jpraak., in de Franfche Taal, die wy, it Sssssss § di
K.ER.
I
l 1


»393 NIEUWE NEDERLANDSCHE
FranE' eer.
■de Nederduitfche overgezet, hier by voegen:
FRANSCHE BURGERS! GROOTMOEDIGE , ALTYD OVERWINNENDE, KRYGSHELDEN!
{2y zyt tot nog toe de getuigen van de algemeene vreugde van een VoJk, 't welk terug gegeven is aan de Vryheid. Welk een genoegen moet gy niet gevoelen by het zien van de ftaatfie en blydfchap op dit Feest, want het verbreeken van deeze boeyen, het verbryzelen van deeze ketenen, en het uitwisfchen van deeze zevenjaarige fchande, zyn eigenlyk het werk van U.
Ja, onverzaagde Soldaaten der Vryheid! het is aan uwe ftoutmoedige dapperheid, aan uwe onwrikbaare ftandvastigheid, aan uwe elkander opvolgende triumphen, dat wy deeze weldaaden te danken hebben.
Het Volk van Franeker drukt thans , door myne ftem het levendig gevoel zyner dankbaarheid uit , jegens zyne edelmoedige Verlosfers, die, in plaats van den tytel van Veroveraars, dien van Vrienden, dien van Broeders verkiezen.
Ja, Burgers! dit gevoel bezielt ons allen; een heilige gloed ontvonkt ons, om uit te roepen en te zweeren, dat wy altoos getrouw zullen blyven aan de Wetten der Vryheid, der Gelykheid en der Broederfchap.
„ Een eenpaarig vreugdegejuich wisfelde dit een en ander telkens af, en men maakte zig toen gereed tot den ftaatelyken optocht, om de deuren in de Poorten te brengen; die in de volgende orde plaats hadt:
i. Twee


JAARBOEKEN, Maart, 1795- *39i
i, Tw/e Pelottons der Schuttery, met de terug bekomen Vaandels.
a Dfe Franfche Officieren van Harhngen.
q' De Franfche Militairen hier in Guarnifoen, geleid door hunnen Officier.
4. De Franfche Muziekanten.
k. De Leden der Municipaliteit.
6. De Burger -D. Waar denburg, (No. 3, der vorige trein.)
7 De Burgers met de Zinnebeelden dei Vrvheid, Gelykheid en Broederfchap. (No 4..
3 De kleine Kinderen met de boeyei van hunne Vaders. (No. 5 )
o De grootere Kinderen, (No. 6.) draa gende nu elk een ftuk van de verbrokei ketenen. , ,
10. Een Zoon van een der Gevluchten dTaagende het groote verbroken Slot, e een Bannier, (welke aan hem intusfche was ter hand gefteldj met hetopfchritt Be Kluisters zyn verbroken, Franeker vry!
11. De Vrouwen en Moeders der gevai gene en gevluchte Burgers, met de Bai nier. (No. 7.)
ia. Vyf Profesfooren met Togas, voo gegaan door de Pedellen in hun Plechtg waad , met de Scepters, met Nationaa linten verfierd, gevolgd door twee Ampt naaren der Academie, en door circa 1 Studenten, voorzien met Degens.
13. Circa 80 bejaarde ongewapende Bv. gers, voorgegaan door de Predikanten d Gereformeerde en Doopsgezinde Genie* ten. - -
Frane.
k.h.r..
» l
l
y
1 tl
Is
I1-
r-
eleep
r-
er :n-
14.


Frame-
s.er.
i 1
{ 2 I | c
b h »
b
'le
3392 NIEUWE NEDERLANDSCHE
14. Circa 40 getrouwde Vrouwen;
15. 58 Ongetrouwde Burgeresfen, alle in "t wit gekleed, en met driekleurige linten en bouquets verfierd.
16. Een bende Muziekanten.
17. Twee Smeden met hunne Voorhamers.
18. De twee hekken der Oosterpoort, gedragen door 10 Perfoonen.
19. 52 Ongetrouwde Burgeresfen. 20,. 38 Getrouwde Vrouwen.
au Circa 80 ongewapende Burgers. 22. Het overig gedeelte van de gewagende Burgery.
. „ Deeze trein trok, langs de Dyk , door 3e Oosterpoort, naar het Boschje voor dezelve; allen zagen hier de deuren in de Poorten hangen, onder het vreugdegejuich nn alle oraftanders, en het losbranden van ie*. Gefchut.
„Terwyl dit gefchiedde, hadt men be;orgd, dat de yzeren hekken en deuren ier Wester- en Noorderpoorten, die te ;waar waren om in den trein gedragen te /orden, naar hunne plaats gebragt, en alaar op het zelfde tydftip ingehangen wier-
,, Na dat het werk by de Oosterpoort volragt was, ging men, in dezelfde orde ings de voornaamfte ftraaten door de Stad ;eder naar de Breedeplaats terug, waar elk ig, gelyk te vooren, posteerde.
,, Toen allen in order gefchaard ftonden, ïklom de Burger J. van Voorst, Hoogeraar der Godgeleerdheid, door zyne Mede-


JAARBOEKEN, Maart, 179$* *®S
'de-Gecommitteerden en het Corps der Studenten daar toe verzogt, den Stoel, en betuigde, in eene korte A^anfpraak: „ dat de Academie met veel ver-
eenoeeen in dit Vreugdefeest deelde; dat zy zig " Svde over het verbreeken der ketenen, waar ? onder Franeker lang genoeg hadt moeten zugten ,
en wenschte de Burgery veel geluk met haare " Vryheid; waar na de hand van Broederfchap open-
lvk aan de Burgery toegereikt, en alles befloten " werd met een vuuxige toewenfching van we vaa? Ten en alle wezenlyk heil aan de vrye Republiek. { en Burgery van Franeker.' " Toen las de Burger B.van Rees het yolgendé Dichtftukjen voor, 't welk hem ondertusfcheu door een ongetrouwde Burgeres was ter hand gefteld.
Juicht,StadgeiiootenIJui^
Di' ons de Heerschzucht hadt gefmeed,
De fmaad, ons aangedaan, is luisterryk gewrooken, . Wv zvn ter Zegepraal gereed.
Wv gaayn ons Vaderftal, 't beroemde Fnesch Athene» , Herftellen in 't gefchonden recht,
Wel verre dat de wraak haar luister zou verkleenen-
Dat "Si™ 5 I^K™ *-»
Uit fchand wordt haaren roem bereid. De Franfche Helden , die we onsBroeders mogen noemen,
Vertoonen ons den Speer en Hoed. A*AXm Hunn'Vrouwen die toen mede in hunne rampfpoed deelden
Zvn deelgenooten in deez' vreugd: De Heve Kinderen, die zy te famen teelden, V Zyn thans van gantfcher hart verheugd. ^


S394 NIEUWE NEDE RLANDSCHE
De fchoone Maagdenrei, de achtbre Mans en Vrouwen
Van welk een Ouderdom of Staat, * Elk gaat 't verbrooken Juk van zyne Stad aanfchouwen.
Met gulle blydfchap op 't gelaat. Geen fchaam'le arbeidsman blyft van deez' eer verfteeken
Hunn' braafheid is dit loon ook waard * Hunn' deugd,hoe fterk beproefd is door geen nóód bezweken Hunn' hand heeft geenzints 't loon aanvaard ' Dat hen de Heerschzucht bood, om zelf hun Stad te on'teeren Hoe fterk 't gebrek hun hier toe noopt', ' Zy wilden liever brood, dan hunne deugd, ontbeeren
Die menig laage ziel verkoopt. ' Dus dacht de hands werksman; geen werktuig was te vinden
Ten dienfte van de Dwing'landy, Geen één wil dienstbaar zyn om de eerder Stad te fchenden
Dat fchandlyk loon verachten zy; Maar thans is elk gereed de handen uit te fteeken
Dewyl 't de zaak der Vryheid geldt, Elk acht het voor een roem, de boey te helpen breeken,
Die hun Geboorteftad beknelt: Juich, vrygemaakte Vest! uw fmaad is weggenomen ,
Gy deelt weer in der Steden rang; De welvaart vloeye U toe, als met geheele ftroomen; Uw heil is ons gemeen belang.
J. N.
En, na dat dit alles met de goedkeurende toejuichingen der Burgery vereerd was, deedt de Burger Jan Scbeltema de volgende Aanfpraak; waar by hy eene aanmoediging, om de Carmagnole te dans. fen, voegde:
f BURGERS! STAD- en LANDGENOOTEN!
"Wfy hebben nu een aangenaamen plicht, als Broeders *T en Zusters van één Huisgezin , met vreugde en orde betracht; God zy ,gedankt! de nacht der Overheerfching is verdweenen; de Kluisters zyn verbrooken; Franeker is vry!
Wy


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 1395
r Wv mogen derhal ven zeggen: „ Het oudepRANE;« voorbv gegaan, ziet het is alles nieuw ge-KER, worden!" In, met een geacht Schryver, 'er fcvvoesen: „ Vryheid zien wy de plaats van YOverheerfching, Gelykheid die van redelooze en partydige Onderfcheidingen, Broederfchap, " met alle aangenaame en gezellige deugden, " die van Trotschheid en Eigenbaat bekleeden. "Dat wy dan, in 't vervolg, door eerlykheid, eoede trouw , kloekmoedigheid , en opoffering onzer eigene belangen, aan die van de Maatfchappy, toonen, deeze zegeningen waardig te zvn- en. wanneer elk Burger een braaf man, een oprecht Christen is, wordt zeker dit Land,
e^ïZdeSdaggvank1it Volksfeest het gevoel uwer Vryheid opwekke; dat gevoel zal dan zeker een zegenryken invloed hebben op uw gedras en, dus doende, zal deeze dag, als een der eewigtigfte van uw leven, nooit uit uw eeheugen gewischt worden. Ik wensch U allen met het beleeven van denzelven geluk!'
Vóór den aanvang der dans , las de Burger Sicco Koor da nog een Dichtftuk voor; en hier op gefchiedde dezelve, door de volwasfenen , zonder onderfcheid, in drie kringen, om den Vryheidsboom, terwyl de Kinderen om de gebroken ketenen en boeyen ronddansten.
Na het einde van deezen dans, verzogt de'Municipaliteit aan Jac.busScbeltema, om alle aanwezigen te bedanken; die zulks met weinige woorden deedt.
Na een tot driemaal herhaald algemeen hoëzée, onder 't welk het Gefchut voor de laatftemaal gelost wierdt, fcheidde de Verga-


2396 NIEUWE NEDERLANDSCHÊ
Franeker.
gadering, en elk ging wel te vreden naar huis.
„ Spoedig bragt men een der grootfte Ketens, met het Slot van de Poorten, naar den Tooren , en hechtte dezelve aldaar vast^ tot nagedagtenis van den tyd der Slaverny* en plaatfte een bord by denzelven, met het opfchrift : Ge/meed in 1787 ; verbroken in 1795-
„ 's Avonds was 'er een groot Concert op de Zaal der Fraterniteit; 's nachts openbaare Danspartyen op verfchillende plaatfen \ en het geheele Feest liep dus in afwisfelendè vrolykheid, met broederlyke eensgezindheid in allen deele, af, zonder dat de luister van het zelve door iets bevlekt wierdt en men dus zeggen kan, dat de Ingezetenen van Franeker zo groot bleeven in hunne blydfchap, als zy in den tyd der verdrukking geweest waren."
D o k k u m.
Reeds in de voorledene Maand beraamde men, te deezer Stede, eenige maatregels, om alle teekens van onderfcheidinge, in de plaatzen, aan de openbaare Godsvereeringe toegewyd, uit den weg te ruimen. Dit kan blyken uit het volgende geëxtraheerde uit de Notulen van de Municipaliteit van Dokkum.
Ordinaire Vergadering, Saturdag den 14 Februari/ 1795. Preef. omnibus.
Op de communicatie van den Prefident,
das


JAARBOEKEN, Maart, 17S5. «397
dat Hendrik Tfacks van der Werff, legaale kennis verzogt of gebruik kon maaken van de Vroedfchapsbank, wierdt na deliberatie befloten :
De Bybels en Kusfens uit de Burgemeesters , Vroedfchaps, Militaire Officiers en Bodens banken te doen haaien op het Stadhuis, en de Stoven door de Kerk-DeurWachter te doen bergen, daar ze des Zomers worden bewaard, ten einde alle onderfcheiding van Perfoonen weg te neemen; hetwelk oogenbliklyk ten uitvoer wierdt gebragt.
Ordinaire Vergadering, den 24 February 1795. Fr af. omnibus, exempt Visfcher.
Voorgefteld, overwogen en befloten, om alle gediftingueerde Plaatfen, zo van Vroedfchappen, Officiers, (zo Militaire als Burger Officiers,) als alle verdere, uitgenomen die op de Godsdienstoeffening betrekking hebben, ofte iemand in eigendom toebehoören, ten voordeele van 't Weeshuis te verhuuren, des nitkeerende aan de Vroedfchappen, dat geene, 't welk zy met recht zouden kunnen eisfchen. «
Ordinaire Vergadering, den 28 February 1795- Preef. omnibus, exempt Snip.
Ook wierdt by nadere Refolutie dé Prélident gelast, omopeerstkomenden Maandag de Ornamenten van de oude Burgemeesters Bank te doen wegneemen.
Ttttttt S l ö-
Dók.-
KUMi


2-98 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Sloten.
Sloten.
Met de invoering en daarftelling der Revolutie, draalde men ook ter deezer Stede niet. Men fchreef van daar op den 17 deezer:
„ Na dat, door de Gecommitteerden uit 't Committé Revolutionair, de Regeering, op den 16 February laatstleden veranderd is geworden, en de Vryheidsboom is opgerigt, zonder eenige ftoring, is vervolgens aan de geenen, weike dit vry willig hadden verrigt, daar voor eenige verkwikking toegediend; by welke gelegenheid de Vryheidsboom met eene matige vreugde, onder 't uitroepen van hoezée, op nieuw is ingewyd; zynde ook op dien tyd de Municipaliteit op het Stadhuis vrienielyk byeen gekomen. Vervolgens is op den 16 Maart het Placaat, aangaande de Rechten van den Mensch, de vernietiging van het Stadhouderfchap, en het ontflaan van den Eed op de Oude Conftitutie, op eene plegtige wyze alhier afgeleezen; na dat de Ingezetenen met eene byzondere uitnodiging, door trommelflag, ten aanhooren ^ daar van, waren faamgeroepen, zyn de Kanonnen van de Stads wallen gelost, de klokken geluid, 't welk na het afleezen van dat Placaat nog tweemaal met eene algemeene Salvo herhaald is, gelyk ook met het luiden der klokken, by welk alles de Burger Hylkama ook zyn eigene twee ftukken Gele hut heeft doen losfen; wanneer de Leden der Municipaliteit, ook de Vryheid, Gelyk-


JAARBOEKEN, Maart, lf95> $399
lykheid en Broederfchap, met een vriendelyk glaasje, in tegenwoordigheid van den Burger Visfcher, daar toe genodigd, is toegejuichd en gezegend; zynde dit alles zonder eenig ongeluk en ftooring , tot onder; ling genoegen, ten einde geloopen."
W O R K U M.
Zo fiaatelyk, als in eenige der óverige Friefche Steden, wierdt hier het Vryheidsfeest gevierd. Zie hier het verhaal daar van, onder de dagteekening van den 13 deezer:
,, Alhier is, by de, op den dag der Re* volutie opgerichte Vryheidsboom nog een ander opgericht; het welk in alle ftaatie is .gefchied. Des nademiddags om half 2 nuren vergaderden de Leden der Municipaliteit met Ihunne Vrouwen, beneffens de Franfche "Ofificieren , alhier Guarnifoen houdende , op (den Raadhuize, en de Leden van de vryiwiilige Schuttery, en een Detachement van Ihet Franfche Guarnifoen op de Markt, dit jalles onder het gelui der klokken, om de IBurgers van het te verrichtene kennis te ge« iVen. Om twee uuren traden de Leden der [Municipaliteit met de Franfche Officieren van Ihet Stadhuis, en gingen na de plaats van waar men de nieuwe Vryheidsboom moest Eafhaalen, in maniere als volgt: vooraf de IFranfche Muziekanten , daarna de Leden (der Municipaliteit, ieder met een Fransch (Officier naast zig; daar op volgde een groot Ttttttt a aan-
Slo-
ten«


s4oo NIEUWE NEDERLANDSCHE
Wor-
kum.
aantal Vrysters, alle in het wit gekleed en verfierd met driekleurige linten; tusfchen de Vrysters zes Honoraire Leden van de vrywillige Schuttery, welke trein van vooren, van agteren en aan beide zyden gedekt wierdt door eenige Franfche Husfaaren, de Leden van de vrywillige Schuttery en de Franfche Soldaaten. Op de plaats gekomen zynde, wierdt de Boom opgenomen door de zes Honoraire Leden der vrywillige Schuttery, en gedraagen tot voor het Stadhuis, verge» zeld en gedekt als in 't heen gaan; voor het Stadhuis gekomen zynde, wierdt de Boom, onder een herhaald gejuich, keurlyk muziek: en geroep van vive la Republicque Batave, opgericht. Zulks gedaan zynde, wierdt door een der Leden van de Municipaliteit, aan het Volk , dat in een zeer groot getal vergaderd was, een Aanfpraak gedaan, als mede een in 't Fransch aan de Franfchen, welke Aanfpraak door den Commandant der Franfche Troupen wierdt beantwoord. Daar na wierdt door de Leden der Municipaliteit en Franfche Officieren de Carmagnole gedanst; alles onder een fraay muziek der Franfche Muziekanten en herhaald geroep van vive la Republicque Batave. Dit alles dan verrigt zynde, gingen de Leden der Municipaliteit met de Franfche Officieren wederom na het Raadhuis, en de Vrysters en Schuttery na de daar toe bepaalde plaatfen, en dronken een kopjeThé,e, fcheidden vooreen poos, en kwamen 'savonds wederom by eikanderen, wanneer door de Leden der Municipaliteit
aan


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2401
aan de Franfche Officieren, Vrysters en Leden van de vrywillige Schuttery, op de daar toe bepaalde plaatfen, een Dansparty wierdt gegeven, waar by de Leden zelfs ook met hunne Vrouwen tegenwoordig waren. Alles is verder in de beste orde afgeloopen; zynde de huizen der Burgers en het Stadhuis, van des avonds van agt tot twaalf uuren, by die gelegenheid, fraai geïllumineerd geweest."
Daar ons beftek niet gedoogt, alle Dorpen, in dit Gewest , op welke, by het planten van den Vryheidsboom, vreugde wierdt bedreven, te vermelden, zullen wy verflag doen alleen van de zulken, in welke iet meer dan gemeen ftaatelyks heeft plaats gehad.
D r o n r y p.
Den 24 February. Het zal niemand dei weidenkenden vreemd fchynen , dat dit Vryheidsgezinde Dorp zig onlangs zeer verheugde, wanneer het den Regenten onzer Provincie behaagde, de drukkende Placaaten van den jaare 1787 in te trekken, en daar door onze ongelukkige uitgewekene Medeburgers vryheid te vergunnen, om met veel honneur tot binnen deeze onze Provincie weder te keeren; en wy daai door mede in ftaat geileld wierden, om, benevens meer anderen, één onzer aller waardigften Burgers, den alom en vooral Ttttttt 3 on
Wor-
kum.


S4Q2 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Dron-
RYP.
onder ons zo zeer bekenden Menfchenvriend, en meteen weldaadig, vreedelievend en voor de Friefche Vryheid y verend karakter bezielden Huber, tot ons te zien wederkeeren. Geen wonder dan, dat wy ook ten gevolge ons herkreegen wettige Rechten en Vry. heden, in navolging der meeste Steden en Dorpen onzer Provincie, over deeze heuchlyke ommekeer van zaaken, een fraaye Boom, ten teeken onzer gefchonken Vryheid, hebben opgerigt; het geen dan ook, op heden nademiddag, in volgende orde is ter uitvoer gebragt:
1. De trein wierdt geopend door een Detachement van ons Vryheidlievend Genootfchap, fraai uitgedost, alle met Nationaale Cocardes verfierd, en vergezeld van een keurig muziek.
2. Hier op volgden de Gecommitteerden van dit Genootfchap, beftierders van dit gantfche werk, met Nationaale linten, verfierde Stokken en Cocardes, na rang.
3. Onmiddelyk hier agter de twee Burger-Gecommitteerden , daar toe verzogt zynde.
4. Waar op volgde een aantal van 130, bykans in wit. gekleede Vrysters, alle daar en boven met Nationaale linten en Cocardes verfierd, twee aan twee.
. 5. En eindelyk het overige deel van het zelfde Genootfchap, als boven verfierd, en van het nodige muziek voorzien.
In deeze orde maakte de trein een aanvang, van voor en uit de Herberg in de
Kerk-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2403
Kerkbuurt, tot na en voorby de Hoorenbrug, r om d° Herberg de Posth orn, aldaar de ou _« de zogenaamde Trek weg op, ten einde van welke de Boom der Vryheid aldaar zynde, door een groot aantal dragers wierdt opgenomen en geplaatst: voort agter het voorfte Detachement Burger - Militie, het geen onmiddelyk wierdt ingefloten en gevolgd door de Gecommitteerden, wier oudfte de Vryheidshoed, en ter wederzyden van die,twee daar toe gereed ftaande Perfoonen intraden, ieder met een Nationaal Vaandel voorzien , deeze Vryheidstekenen agter den Boom droecen, gelyk mede twee dito, doch kleinder Vaandeltjes, aan de twee voorfte Vrysters wierden ter hand gefleld, om diemsgelyks te dragen, waar op de verdere trein 111 bovengemelde ordre volgde. Aldus in een goede orde en ftaatige tred tot de plaats genaderd zvnde, alwaar dit teeken der Vryheid moest opgerigt worden, wierdt zulks na het yerfieren van dezelve met de Vryheidshoed en Vaandels, onder afwisfeling , dan van een keurig muziek, en dan van een groot hoezéegeïchal, verrigt. Dit teken dus gevestigd zynde, wierdt het zelva driemaal fiaatiglyk door de Gecommitteerden rond gewandeld, zo als mede driemaal door de Meisies gefchied is; waar op een gepaste Aanfpraak omtrent dit Zinnebeeld, door den oud ften Burger-Gecommitteerde aan de omftan ders, ter inzegening van dit teken, wierdt ge daan; waarna een vrolyke Vrysterdans, dn ronigefchaard agter Gecommitteerden fton Ttttttt 4 den
•llON-
yp.


2404 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Dron-
ryp.
den 5 volgde , onder een geduurig geroep van hoezée door de gantfche menigte, terwyl onder al dit verrigtte de gantfche Vrysterfchaar, en dus de" geheele ftoet wierdt ingelloten en omringd door het gantfche Genootfchap gewapende roanfchap; waarop al de trein in orde afgemarcheerd tot in de Herberg het Wapen van Dronryp, alwaar alle de Vrysters, benevens het geheele Genootfchap wierdt getracïeerd, dewelke zig daar allen dien avond in alle vriendfchap diverteerden , zo met zingen van gepaste Gezangen, dansfen, als anderzints, waar mede dit Vreugdefeest in de beste orde eindigde. Het een en ander deezer verrigtingen is door het wys bellier der Gecommitteerden tot groot vergenoegen der Burgers, en een groote faamgevloeide menigte van Buitenlieden, in de beste orde begonnen, voortgezet, en tot aller vergenoegen geëindigd.
A r u M.
Den 24 February. Heden wierdt onder ons geplant een Vryheidsboom ; by die gelegenheid hadden dezelve plegtigheden plaats, als daar by thans in gebruik zyn, Na 't oprigten des Booms, wierdt 'er eene zeer gepaste Aanfpraak gedaan door één der Leden van 't gewapend Corps, naamelyk %eb D. Feikema, en daar na door een ander Lid , zynde Jan Jan/en , een Vaeis, gefchikt na tydsomftandigheid, uit-
ge-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2405
gefprooken. En na dat een der Leden van , de Municipaliteit, in ons Dorp woonende, benevens de Gecommitteerden van 't gewapend Corps, rondsom den Boom waren geleid, wierdt alles met een vrolyken dans,' door 43 Meisjes, netjes gekleed en met Nationaale linten verfierd , in de beste ordre geëindigd.
Dan , naauwlyks was deeze plegtigheid geëindigd , of wy wierden op het on verwagtst onderrigt, dat de Burger Frans de boer, een der Friefche Uitgeweekenen, ons met zyn bezoek ftond te vereeren. Aanftonds was men bedagt om dien Burger plechtig te ontvangen ; men verzogt onzen Vadeiiandlievenden Leeraar om denzelven te verwelkomen, en deeze nam 't ook volvaardig aan. De gewapende manfchap wierdt op nieuws verzameld, en in een kring om den Boom der Vryheid geplaatst, in welks midden wederom de Meisjes in een kring ftonden. De Burger Frans de Boer hier op in ons Dorp op de buurt komende , wierdt door den Burger Eit Jacobs, Lid der Municipaliteit, ontvangen en met zyne by zig hebbende Vrienden in den kring by den Boom gebragt, en aldaar door onzen waardigen Leeraar zeer gepast en hartelyk , onder het geven van de hand van Broederfchap, uit onzer aller naam, ver welkomd , 't welk de Boer ook vriendelyk beantwoordde. Zodra onze Leeraar uit de kring was gegaan, befloot men gezamentlyk met een lugtigen dans van Carmagnole, en alles liep vreedzaam en in de beste orde af.
Ttttttt 5 B u 1-


94o6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Buitenpost.
Buitenpost.
Den 1/ Maart. Gisteren hadden wy het genoegen, dat ook hier, in navolging van onze Vrienden de vrye en edelmoedige Franfchen , en in navolging van veelen onzer Landgenooten, de Vryheidsboom is opgerigt; welk Vreugdefeest zig dus heeft toegedragen: dat de Vryheidsboom (die door den Vaderlandlievenden Burger J. Braak, aan onze Burgers edelmoedig vereerd is,) op eene daar toe gefchikte Wagen met zes Paarden befpannen, van de Buitenplaats van de Burger J. Braak is afgehaald ; toen gemelde Wagen, vergezeld met eenige onzer Burgers., aan de Buitenplaats tot Kollum aankwamv heeft de Burger J. Braak onze Burgers broederlyk onthaald , door hun eenige ververfching te geven; na dat men zulks danklyk genoten hadt, heeft men de Vryheidsboom op de Wagen gelegd, en hebben de ter befchikking dier zaaken Gevolmagtigden, den Burger J. Braak zeer vriendelyk voor zyn betoonde broederlyke toegenegenheid, jegens ons en de zaak des Vaderlands bedankt, terwyl zy aan . een zyner Huisgenooten eene vereering ter dankbetooning overhandigden. Vervolgens na dat men elkander- onderling Heil en Broederfcbap gewemcht hadt, is men met de Vryheidsboom vertrokken , terwyl anderen eenige vreugdefchooten deeden; met de Vryheidsboom tot onder de klokflag van ons Uorp gekomen zynde, is dezelve door nog eenige onzer Burgeren afgehaald, onder welke Burgers een jongeling de Vry-
heids-


JAARBOEKEN, Maart, i?95- 2407
heidshoed, met Nationaale linten en cocarde verfierd, op een Speer voor de Vryheidsboom opdroeg; terwyl een ander Jongeling, daar aan volgende, een Nationaal Vaandel droeg , en nog anderen met Trom en Fluiten vergezelden. Dus tot aai het Dorp genaderd zynde, wierden 'er eenige vreugdefchooten gedaan en de Klok geluid, terwyl 'er een Nationaal Vaandel op de Tooren waaide; daarop hebben ruim 40 jonge Dochters, alle meest in het wit gekleed en met Nationaale Strikken en Cocarden verfierd, twee en twee gefchaard, zig by de voorgemelde trein vervoegd , en zyn dus voor dezelve opgegaan, tredende de Jongeling met de Vryheidshoed tusfchen vier jonge Dochters, alle nevens het liaan der Trom en fpeelen der Fluit, marcheerden dus tot midden in ons Dorp, aan de plaats die beftemd was om daar de Vryheidsboom te planten. Daar gekomen zynde, wierdt de Vryheidshoed op de Vryheidsboom geplaatst, en toen de Vryheidsboom opgerigt, onder een herhaald geroep van hoezée; daar op zyn gemelde jonge Dochters rondom dezelve gefchaard, en is door een der Dochters Froukje Harmens, eene op dat Feest pasfende Aanfpraak (door de Burger L. Minfes opgeiteld,) uitgefprooken, waar na de jonge Dochters gezamentlyk een Vreugdelied aanheften, tot roem van ons herkreegen Vryheid, gegrond op de Rechten van den Mensch, en dansten teffens vrolyk om de Vryheidsboom, binnen welke dansfende
kring
3uirEN-
?OS1


2408 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Bui-
TEN" POST.
kring (op vriendlyk verzoek en innodiging der jonge Dochters aan alle de daar by zynde Jiurgers,) zig de Municipaliteit, en veele anderen onzer Burgers geplaatst hadden, en hun deelneemend genoegen betoonden, door het herhaald roepen van hoeze'e, en het zwaayen hunner hoeden. Eindlyk wierden 'er eenige vreugdefchoten gedaan, waar op de jonge Dochters in een daar toe gefchikt huis van een onzer Burgeren gegaan , en daar vriendlyk onthaald en getracïeerd zyn, waar toe meest alle onze Burgers ten «bïyke hunner genoegens, in navolging van de Municipaliteit, hunne milde giften, aan eene van de Gevolmagtigden, ter fchikking van bovengemelde zaken, behandigden, welke giften ook daartoe befteed zyn. Dus is dit Feest hier vrolyk gevierd en in volle vreede geëindigd, en elk is gehoorzaam aan het vriendlyk ver-' zoek van de Municipaliteit, 'savonds om 9 uuren ftil en gerust naar zyne wooning vertrokken.
AUGU STYNSGA.
Den 17 Maart. Het eerfte Jaar der Fr ie» fche Vryheid, en voor ons nu vry geworden Burgers. Was dit heden eenen dag om een Gedenkteken der Vryheid op te rigten, zulks wierdt dan, ter navolging van zo veele onzer Landgenooten , op de volgende wyze verrigt: men hadt voor eenige dagen, tot verrigtinge deezer Plechtigheid, drie Gecommitteerden gekozen, wien de order over dit
al-


JAARBOEKEN, Maart, 1795. H°9
alles was aanbevolen, en die dan zulks ook op de volgende wyze hebben bewerkftelligt. By de oudlïe Gecommitteerden het een en ander in orde gefchikt zynde, waar de Vryheids-Standaart en Vaandel berustende was, werd den trein geopend.
1. Voorgetreeden door twee oude Grys> aards , die beftemd waren ter belchikking van het losmaaken en hei planten der Boom, gevolgd door,twee Werklieden, draagende hunne gladde Werktuigen, ter. verngungeer gebruik derzelve, op hunne fchouders.
2. Hier op volgde het Vaandel en Tamboer
3. De oudfte Gecommitteerde, dragendf de Standaart der Vryheid, verzeld van twe< Dienaars der Municipaliteit deezer Deele, met hun blank uitgetrokken Zydgeweer,ge volgd van drie welgeoefende Muziekanten.
4. Hier volgden de twee jongere Gecommit teerden, hebbende tusfchen haar de Burgei Teede van der Kooy, welke beftemd was to het doen van eenen Aanfpraak.
5. Volgende 41 jonge Vrysters, zeer keur lyk in het wit gekleed, en met Nationaali linten en ftrikken verfierd, dewelke telken bet muziek verwisfelden , by beurten me een Nationaal Gezang.
6. Wierdt de trein geflooten door een me nigte Jongelingen en Jongmans, van allei raag en ouderdom, met Nationaale Cocar verfierd.
Deeze dus gerangeerde trein pasleerd de Buuren langs tot aan het Oostereind waar dezelve wendede; pasfeerde vervol
ger
Augu-<
5TYN3-
GA.
3
t, 1
» s


2410 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Aogü-
STYffSOA.
i
I
1 ]
I
<
I J
]
!
gens ha het West, tot voor het huis waar een der -Municipaaïen deezer Deele woont; van daar terug gekomen, tot in de Buurt, by het huis van den Burger Klaas van der Kooy, alwaar de Boom Rond, en door eenige Jongelingen wierdt aangetast en gedragen na de plaats zyner beftemming, alwaar dezelve in de beste orde geplant is , tot genoegen van eene menigte aanïchouwer3. De Boom dus geplant zynde, wierdt door den oudften Gecommitteerde, Gerhardus Couperus, de Standaart der Vryheid overhandigd aan een der te vooren gemelde Grysaart, eenen man van 84 Jaaren, welke dezelve ontvong onder het toebrengen van een korte, doch zeer gepaste Aanfpraak door evengemelde Gecommitteerde; de oude Grysaart dezelve overïandigende aan eenige Jongelingen, die dezelve onder het geduurig muziek, in de Boom hebben geplaatst. Dit verrigt zynïe, formeerden de jonge Vrysters een uing om den Boom, wanneer de Gecomuitteerden, als mede eenige oude en jonge Burgers, driemaal om den Boom pasfeerden, mder het geduurig gejuich van hoezée* Vervolgens wierdt door den Burger Teede lan der Kooy een treffende Aanfpraak aan s il de menigte gedaan, dewelke met een liepe ftilte aangehoord, en met een drienaai hoezée bedankt wierdt. Thans hielen de Muziekanten , op onderfcheiden Mrumenten , een plegtig muziek aan, >eurtelings verwisfeld wordende door het 1 fier-


JAARBOEKEN* Maart, 1795. 241I
fierlyk Nationaal Gezang der Jongelingen en j mge Dochters ; hier op volgde eene al gemeene dans oti den Room der Vryheid, waar na de ftaatfie in volle trein afmarcheerde naar de Dorps Herberg, alwaar zy bin« nen traden , onder 't gewapper van een lierlyke Nationaale Vlag, alwaar het Gezelfchap eenige verfrisfing genoot, onder het geduurig muziek der Muziekanten , en het ge zang» en gedans der Jongelingen en jonge Dochters Wanneer eindelyk diep in den avond het Gezelfchap is gefcheiden, wenfchende elkander alle Heil en Broederfchap, zo dat alles in de beste orde, zonder ongeregeldheden is afgeloopen.
H o L W E R T.
De Burger Sióco Douwe van dylva, een voornaam Lid der Friesfche Staaten, in den jaare 1787 te Franeker vergaderd , wierdt ïer bekwaame plaatfe, in onze Jaarboeken vermeld, als een voorwerp der vervolginge van de bovendryvende party, na de Om wenteli"g diens jaars. Thans tot de zynen terug gekeerd, wierdt hy met algemeene blydfchap ontvangen, en de plechtigheid, by zyne wederkomst in acht genomen, aldus verhaald:
„ Ook Holwerts braave Burgery heeft in deeze tyden der verheuging eenen zo buitengemeenen , zo aangenaamen dag mogen beleeven. dat zy meende, een kort verhaal van deszelfs byzonderheden, de aandagi
haa-
\ugu»
STYNS» GA.


S4ia NïEUWE NEDERLANDSCHE
Hol-
wert.
haarer Medeburgeren niet geheel onwaardig , nog ongevallig te zullen wezen.
„ Hadt al langen tyd te vooren, de braave Vriend des Volks allen invloed op het beftuur deezer Landen, alle gelegenheid . om regt nuttig te zyn voor den Volke, verlooren, en een voorwerp van haat geftrekt by de overheerfchers deezer vrye Natie; het icbrikjaar 1787 heeft eerst tot Neêrlands ramp der braaven ongeluk voltooid, wanneer gevloekte heerschzucht, door binnenlandsch verraad en buitenlandsch geweld geholpen, zig vaster op den zetel zette, het masker afwierp en vervolging predikte, tegen elk die zig ooit betoond hadt een minnaar van gerechtigheid, een billvk vriend des Volks te wezen.
„ Toen werden onze beste Medeburgers naar het akelig kerkerhol gefleept, of buiten 's Lands gejaagd; toen moesten veelen vlieden; toen moest ook onze Jylva vlugten, vlugten voor het geweld der boozen! ó fchriklyk lot voor ons en onze Vrienden!
,, Zulk eenen edelen Balling eens in ons midden weder te mogen ontvangen, hem als een waardig Vaderlander op deezen weleer overheerden grond openlyk te mogen welkom heeten, zou dit niet ons een allermerkwaardigst, een alleraangenaamst tydftip wezen ?
„Na zeVen rampvolle Jaaren is ons (God zy gedankt,) dit heuchlyk lot ten deel gevallen; hy is gekomen; op deezen dag, hebben wy hem mogen wederzien
eri


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 24*3
en verwelkomen; altoos zy deeze dag gezegend. De dageraad was deezen morgen naauw aangebroken, of men zag reeds vaa alle de Kerken in Westdongeradeel de driekleurige "Volksvlag luchtig wayen, en dus der braave JBurgery een dag van vreugde aankondigen. Om onzen Medeburger op een blykbaar vryen grond te kunnen ontmoeten, werd een fchoo. ne ryzige Boom, verfierd met den fraayen Vryheidshoed , geplant; half twaalf uuren zag men Holwerts braave Burgery, nu zinde* lyk uitgedoscht, met het blinkend Wapentuig verfchynen, naar de beftemde plaats marcheeren, aldaar in een langwerpig vierkant, de ftraat met eene behoorlyke tusfchen ruimte bezetten. Terwyl nu hier van allen kant eene groote menigte Volks famenvloeide, kwam met een ftaiige tred zig langs de Buurt vertoonen, de bloem der ongehuwde en der getrouwde Burgeresfen, welke 114 in getal, allen zeer keurig en in éénen Imaak gekleed, met driekleurige linten verfierd; zig by de gewapende Burgers voegden, om door het by wonen en verheerlyken der plegtigheid, haar Vaderland-en braafheidlievenc hart te toonen. Een achtbaar viertal bejaarde Mannen , en aan het hoofd de waardige Leeraar Steenwyk, kwamen de Burgery ver tegenwoordigen, en in haaren naam den ede len Vlugteling welkom heeten, terwyl eeni ge Leeraars uit deeze Streeken, en de Leder der tegenwoordige Regeering den trein var verheugde Burgeren nog meer vergroottet en verfierden. „ Een weinig toevens en heldere eerefcho Vvvvvvv tei
HolwekT»
l 1 1
t


Höl-
WERT,
2414 NIEÜWE NEDERLANDSCHE
ten kondigden de komst des edelen Vlugt» Hngs aan. Reikhalzende zag nu elk den waar» digen Aylva te gemoet; by de uittrede uit het Schip door een Officier met eenige mai> fchap opgewagt, en tot binnen den Burgerkring geleid , werd eindlyk onze Volksvriend gezien, gekend en met een verrukkend hart doordringend driewerf herhaald hoezée begroet. Het treffende aandoenlyke van dit toneel laat zich niet befchryven; de luidruchtige vreugdegalm werd door een plegtige ftilte vervangen , tot dat de Burger Steemvyk de welkomstgroet der braaven in eene zeer hartelyke Aanfpraak den nu als verrezen Aylva opdroeg, 't welk door den waardigen Man niet min hartelyk beantwoord, en alles met een verheugd hoezée bekrachtigd zynde, klonk het Krygsmans Muziek door de lucht, waar op de geheele trein ftraks in de beste orde aidus op weg ging:
1. Een Pelotton gewapende burgers.
2. De ongehuwde Burgeresfen.
3. De Municipaliteit van dit Diftriét.
4. De Burgers Steenwyk , AL de Haan, Gerryt Durks, J. R- Bleinsma en Symen Heeres.
5. Vier Kinderen, twee Meisjes en twee Jongetjes, allen zeer lief in het witgekleed, dragende de Meisjes tusfchen hun beiden een fraai mandje, waarin bloemen en verfierfelen om te ftrooyen, terwyl op elke vleugel een Jongetje het Meisje by de hand geleide.
6. De Burger Sicco Doüwevan Aylva, ten fpyt zyner vervolgers, nu met vreugde verwelkomd.
7. We-


JAARBOEKEN, Maart, 1705. £415
7. Weder vier Kinderen, twee Meisjes en 1 twee Jongetjes, even keurig gelyk gekleed,' gaande in dezelve orde.
8. De Burgers Bor/iaut, Van Vliet, Bavii/s, Kiers en Romar, waardige VolksLeeraars in dit Diftricf.
9. De Honoraire Leden van het Exercitse-Genootfchap.
ïo. De getrouwde Burgeresfen.
11. Een Pelotton gewapende Burgers, den trein opfluitende, wordende ook de geheele fchaare van beide de zyden door gewapende Burgers gedekt.
„ In deeze orde ftatig langs de Buurt naar het Huis des verwelkomden gemarcheerd, gag men aldaar de yzere Poorte zeer fraai met groenend Palmtak en Vryheidstekenen verfierd, gelyk ook een groote Vaas, welke in het midden van het Plein op een verheven Pedeftal ftaande, thans omhangen was Biet vier kleine Schilden, die hangende aan en beneden het faamgefnoerd met driekleurige Nationaale linten, deeze Spreuken vertoonden : Na lyden kwam verblyden. Vryheid, Gelykheid, Broederfchap. Den Dwingelanden de Dood. Heilryk ah deeze zy na elke dag. Wordende alles boven door eene Vryheidshoed gekroond.
De trein opgemarcheerd zynde, formeerde nu voor het Huis een halve kring, zo dat de, beide Pelottons nu op de vleugels ftonden.
„ Hier halte houdende, deeden de vleugels beurtltngs eerefchoten, het welk afwisfelend door Trom en Fluit, herhaald, en Vvvvvvv 2 we-
ÏOL-
VERl


*4i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Hol-
wert.
weder door gezang vervangen, eindlyk met eene algemeene decharge belloten, en de Burger Aylva nu tusfchen de Burgers, die zig tot aan de deur gefchaard hebbende , het Geweer prefenteerden, onder een verheugd hoezée in huis geleid wierdt. Vervolgens een kring geformeerd , en de Burgeresfen daar binnen in het ronde gefchaard hebbende, verzogt men den Burger Aylva in den kring, alwaar nu eerst de Burger P. Feen/ïra, als Kaptein in naam van het Genootfchap , toen de Burger Bornaus voor de Leeraars, en eindlyk de SecretarisVanThee* ken, namens de Municipaliteit, den waardigen nu terug gekeerden Volksvriend Aylva, elk met een gepaste Aanfpraak welkom heeten. Dit alles vriendlyk beantwoord , en door het verheugd hoezée verzegeld zynde, begon men het vrolyk Carmagnoole te zingen en te dansfen, welke vrolykheid eenigen tyd geduurd heeft, en de verkwikking van 2en glaasje Wyn genoten hebbende , herilelde zig de trein in vorige parade, marcheerde, na wederzydfche dankbetuigingen, naar de Buurt rondsom de Vryheidsboom, herhaalde aldaar de Carmagnojle, en ging ïindlyk ten zes a zeven uuren uit elkander.
,, Doch door onzen zeer waardigen. Medeburger Aylva vriendelyk daar toe uitgelodigd, kwamen elk Burger met zyn Vrouw af Meisje allen ten 9 uuren in de Herbergen weder by elkander, dronken in vriendfchap 3n vr: ugde het aangebodcn slaasje Wyn, en vermaakten zig met zingen'en dansten, dat :ot de aanbreekende morgen elk even verge*
noe^d


JAARBOEKEN, 'Maart, 1705. 2417
TJoegd naar zyne Wooning deedt terugge keeren. Heil en zegenryk zy voor Aylva en ons allen deeze dag in waare gevolgen tot aan de laatfte Nageflagten."
QFQRTSSEL. Deventer.
In een der meest geloof verdienende Dagbladen , las men deezer dagen het volgende ExtraB van een Brief uit Deventer, gedagteekend den 24 February.
„ Oaaglyks verwonen zich in onzen omtrek nog Engelfche patrouilles , onder anderen is 'er gepasfeerden Vrydag morgen een van elf mannen geweest, op het Dorp Twickelo, met oogmerk om aldaar te plunderen; doch de boeren trokken de brandklok en alles kwam op de been : waarop de Engelfchen heel fchielyk de vlugt kosen. Morgen zal 'er een flag geleverd worden , naar den kant van Ommen , alwaar 4e Engelfchen en Emigranten, ten getale van ruim twaalf duizend mannen, zyn ingelloten, door eene Armée van dertig duizend Franfchen en wel twee duizend gewapende boeren. By deeze Emigranten bevinden zich drie Prinfen , onder welken mess a^gt dat ook de Prins van Condé is: Gisteren kwamen in deeze Stad twee Engelfche Officieren en een Trompetter , «rn mogelyk nog eenige capitulatie te bedingen; -doch men heeft hun hier gehouden, en zy ïaogen niet voor morgen vertrekken, om Vvvvvvv 3 dar,
Hot-
iVERT.


fi4i8 NIEUWE NEDERL ANDSCHE
Deventer.
dat anders de aanflag misfchien door hun bekend zou worden. De Generaal Van Damme is in perfoon naar het Leger ver* trokken, om die attacque zelf te comman» deeren."
STAD EN LANDEN.
Groningen.
Van de Handelingen der Provifioneele Municipaliteit deezer Stad zullen wy alleenlyk de volgende byzonderheden , als meer of min van algemeen belang, immers, der aandagt onzer Leezeren meest waardig, overneemen.
Dingsdag den 10 Maart 1795.
Ter Vergadering zynde gelezen het fchriftelyk Rapport der Burgers Entrup , Ten Berge en Cremers, luidende als volgt:
MEDEBURGERS!
T")aar Qp «t geproponeerde ter Vergadering door " Uüeden aan de Burgers fV. Eutrup, T. A. ien Berge ea E. Cremers, is gedemandeerd op den 3 Maart jongst, in commisfie onderzoek te doen „ wat 'er geworden was van de penningen, dewel-r ke van de voormaals gedisfo'veerde, dog nu weder exteerende Burger-Sociëteit, ten huize van J. van Boihuis, hebbende behoort, door de toenmaalige Regeering warep opgehaald, en te overwegen wac daar omtrent behoorde te worden gedaan: en teffens op den j Maart jongst aan hen


JAARBOEKEN, Maart, 1795» 24i9
jzynde gewezen een Request van de Commisfaris-1 fen der gezeide Burger - Sociëteit ., houdende, dat | ,, nade Omwenteling van den Jaare 178/, de So cieteits Kist en Penningen, met 't geen verder „, aan dezelve was toebehoorende, door den in der „ tyd fnngeerenden Advocaat Fiscaal was afge „ haald; en na de jongtte onwente ing op hun ver„ zoek wel hadden ontfangen de Societeits-Kist „ mef de Boeken en Papieren, dog zonder de pen„ Dingen, dewelke belopen hadden, toen ze wa„ ren weggehaald, de fomme van / 2286:7:0, „ waar uit egter eenige fchulden ten last der Socie „ teit waren betaald; verzoekende zy reftitutii „ der gezeide penningen , onder korting der ge „ melde fchulden," rapporteeren de gezeide Bur gers Gecommitteerden, dat zy hadden bevondei uit de Acte van den 10 Maart 5788, dat de toei fungeerende Stads Advocaat - Fiscaal daar toe ge last by Aöe van den 3 Maart te voren, de pen ningen behoorende aan de toen gedisfolveerde Bur ger-Sociëteit voorfz. ter fomme van ƒ2286:7:0 in een kistje van die Sociëteit afgehaald, ter Stad Comptoire verzegeld had bezorgt: dat gezeide pee ningen aldaar waren verbleven, zo egter dac eers de Stads Rentemeefter was geauthorifeert , uit de ^elve eene prastenfie van den Boekverkooper C van Sligh, ten laste van gezeide Sociëteit ter fon rne van / 132:9:0 te voldoen, en vervolgens ; 't beg'n van 't Jaar 1792, onderfcheidene ande: prsetenflen ten laste van dezelve door den Burg M V. van Aalst, op authorifatie van den Raat 1 ter fomme van / 708:14;6, zyn voldaan, wa van ook door den evengemelden rekening en verac woording was gedaan; dat voorts by Raads Rel lude van den 16 February 1792, de Stads Rer rneefter was geauthorifeert, om uit 't meergemel kistje aan deD Stads Advocaat Fiscaal rat. off. voldoen eene gemodereerde declaratie, ter fomt van 422 guldens 15 fluiv rs; dat eindelyk hec aftrek van opgetnelde betaalde in dc cónügna Vvvvvvv 4 P{
jRO-
MNGEN.
Rapport >an W. Entrup ?
1
s t
1n
e 'X
»
ir t-
> t-
Je te
ne
:ie Vt!


Groningen.
Rapport van W. Entrup, enz,
< f
c i P d v S z B w &
B v< \v B< ui
ge ha
W(
Pe
na: va,
2420 NIEUWE NEDERLANDSCHE
penningen voor den Stads Rentmeefter, refteerende aan den Boekhouder % R. Oortfema , ten voordeele van 't Stads Werkhuis ter leen was eeextradeert. Ten dezen opzigte is't Uwe Gecommitteerde Rapporteurs voorgekomen,, dat de vonge Scads Regeering geheel ten onregte heeft naar zig genomen, en onder zig behouden de ophemelde penningen aan de Burger-Sociëteit behoorende, en in t gemelde kistje wordende bevonden , nademaal dezelve als een eigendom aan 't geheele ligchaam der Burger- Sociëteit toekomende moeten worden geconfidereerd, en wel zo, dat offcboon Je Burger-Sociëteit al was gedisiblveert, en dus c gezeide ligchaam niet meer exteerde, een ieder /an de Leden, 't zelve hebbende geconftitueerd, :yn aandeel daarin behield; dat overzulks zo dee■e penningen als nog exteerden, dezelve zonder enige deducfie aan de Commisfarisfen der bevo=ns gedisfolveerde, doch nu weder geredintegreere Burger - Sociëteit zouden moeten worden uiteteld. Dan dit denken de Gecommitteerde Raporteurs, dat nu niet kap gefchieden. Immers wat 2 prajtepfien belangt, door de Sociëteit aan C. vrv Mtgh verfcbuldigt, tot welker voldoening de tads Rent-meefter is geauthorifeert geweest, de;lve kan even zo wel, als de andere door den urgerM. V. van Aaln, voormaals en nu ook eder Commisfaris der meergemelde Sociëteit worm gekort, als zynde ten voordeele van de Burr-Sociëteit zelve uitgekeert, al waarom ook de Tzoekers by hun opgeroeide Request de korting el willen admittceren. Dan 't geld aan den' «khouder van 't Werkhuis Oortfema ter leen gedaan, 't welk volgens opgave van den evennoemden , duizend guldens zoude beloopen, beort ten ailereerftën aan de Burger-Sociëteit te 'rden gerefbtueerd , gelyk ook de Confignatiennmgen door den Stads Rentmeefter genoten u-dien de toenmaalige Regeering tot die leeDing 1 tgeld aan een ander toekomende, was onbevoegd,


JAARBOEKEN, Maart, 1795. 2421
voegd, en 't hard zoude zyn regten te betaalen
van eene depcfitie of fequeftratie , dewelke door de Regeering uit haar ejgen wille, zonder daar toe genoegzamen grond te hebben , is gefchied. Dan opzigtelyk de kosten aan den Stads AdvocaatFiscaal zyn de Gecommitteerden niet in ftaat een eenpaarig llapport uit te brengen : dit is zeker, dat niet voor handen is de Apoftille m de RaadsRefolutie van den 10 February 1792 vermeld, uit hoofde van welke de declaratie van kosten van den Stads Advocaat - Fiscaal op 422 Guldens 15 ftuivers zoude zyn gemodereerd : ook is de JJeclaratie ?elve niet te vinden , even min als de quitantie, dewelke door den gemelden Stads-Adva caat-Fiscaal daar voor zal zyn gepasfeert: hebbende de Gecommitteerden , na alle mogeiykonderzoek h\tr omtrend te hebben gedaan , zo ondet de papieren van den Fiscaal , -als by den Stads Rentmeefter, gelyk ook by de Commisfarisfen dei Burger-Sociëteit, dewelke voor de jongde Omwenteling 'c kistje met papieren hadden terug ontfangen,-dezelve niet kunnen magtig worden._ Zy zyn1 dus ook niet volkomen zeker, 'waar uit deeze kosten zyn geproflueerd: dan de papieren, dewel ke in 't kistje by deszelfs teruggave zyn gevonden en hen Gecoromitteerdens door de Commisfarisfen der Burger • Sociëteit gefuppediteert, doen hec hen vry waarfchynlyk voorkomen, dat deeze kosten haaren oorfprong verfchuldigd zyn aan on8èYfcheideoe inquiütien door de Stads ^AdvocaatFivcail op ordre der toenmaalige regeering gedaao: of in onder de teekenaars van onderfcheideüe Requesten, voor de Omwenteling van den Jaare 1787, met relatie tor de Stads Regeering" en andere pointen , uit een zugt voor het publiek welzyn geprefenceert, als ook onder de Leden der Burger Socieseit, contribuanten tot't Vaderlands Fonds, en war dus meer is, ook gevonden wieraen, die den Eed aan de Generaliteit, of op 't Keglement reformatoir gedaan hadden: waar toe aanleiding hadl
ge
Groninger.
Rapport van W. Entrup ,
enz.


*4«2 NIEUWE NEDERLA NDSCHE
Gao-
WNGEN.
Rapport van W, Entrup, enz.
gegeeven , een verzoek door den toen maligen Fiscaal van de Generaliteit M. van der Pot, aan hem Stads Advocaat • Fiscaal by Misfive gedaan, om te inquirecren of 'er ook Officianten van de Generaliteit, en diergelyk meer zig mee de opgeroeide zaaken hadden gemêleert, met belofte van de kosten door hem Advocaat -Fiscaal, des wegens aan te wenden, aan hem te zullen refundeeren: 't welk vervolgens ook by een Misfive van den Burger J. G. Wichers was herhaald, met aan» wyzing van den post, waar in hy Stads AdvocaatFiscaal deeze kosten konde erlangen van de Generaliteit, 'c welk dan ook eene menigte informatien , inquifitien en fchriftuuren ten gevolge heeft gehad, maar voor 't overige vats alle effect fchync gedeftitueert te zyn gebleven. Dit is alles t geen de Gecommitteerde Rapporteurs ter elucidatie in deezen aan Ulieden kunnen voordragen; dan daar zy verders io dezen discrepeeren, laaten zy aan deeze Provifioneele Municipaliteit gaarn over te bepaalen, hoe met opzigt tot deeze aan den Stads Advocaat-Fiscaal betaalde ƒ422:15 :o, met relatie tot de Burger Sociëteit behoort te worden gehandeld: heeft de Provifioneele Municipaliteit goedgevonden , dat aan de Burger-Sociëteit ten huize van j. van Bolhuis, uit de Stads Casfa zullen worden gereftitueerd de penningen , ten tyde der disfolutie van dezelve in het kistje zynde bevonden ter fomme van ƒ2286:7:0, onder korting der praïteDfien aan C. van Sligh en door M. V, van Aalst, ter fomma van f 841:3:6, voldaan, wyders commisforiaal gemaakt aan het tweede Committé, om over de repetitie der penningen, zo aan 't Stads Werkhuis geleend, als aan den toenmaals fungeerenden Stads - Advocaat - Fiscaal uit het eerstgemelde geld betaald te befoigneeren op rapport, en voorts den Stads Rentmeefter geauthorifeerd aan de Commisfarisfen van gemelde Burger-Sociëteit de voorfchreven penningen ter fumma van ƒ 1445:3;2, uit de Stads Casfa


JAARBOEKEN, Maart, 1795- 24*3
te voldoen, welke penningen, onder quitantie over* gebragt, denzelven in rekening voor uitgave zullen worden gevalideert.
Woensdag den li Maart 1795.
Ter Vergadering zynde geleezen eene fchriftelyke propofitie van de Burger-Societeit ten huize van den Hopman J. van Bolhuis, door A. Emmen en J. ter Nooy°, verteekend , en door Comraislarisfen van gemelde Sociëteit,, aan de Provifioneeh Municipaliteit overgegeeven, dienende om de Provifioneele Reprefentanten des Volks van Stad en Lande te verzoeken, tot hei neemen van eene Refolutie, ten einde aai de Burgers van deeze Provincie voor d( onlangs opgebragte 50 Penning,op het voor beeld van andere Provinciën, Obligatien V geeven naar een billyke interesfe, aange zien dat als eventueel deeze Republiek eei en ondeelbaar zal worden, de Burgers vai deeze Provincie, zoo wel als ze zullen moe ten deelen in de gelyke lasten met die de overige, het ook billyk is, dat ze dezelfd voordeden met hun genieten : waar ove zynde gedelibereerd, heeft de Provifionee le Municipaliteit deeze zaak comniisforiaE gemaakt, en gefield in handen van he tweede Committé óp rapport.
Donderdag den 12 Maart 1795.
Op het geproponeerde ter Vergadering dat niettegenftaande de intentie van de Pr<
1
3ro-
l
1
1
r
c
1 t


$434 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Gro-
K1WGEN,
I
1
1 <
' i
<
i
i
v fi ineele Municipaliteit was getnanifefteerd, dat als uog alle Stads Werken en Leverancien zouden worden aanbevolen, en liaan onder het opzigt der Bouwmeefters , als naar ftyl, egter van tyd tot tyd als nog gebleek dat daar aan niet voldaan, maar zulks door anderen wierd bewerkltelligd, en wel fpeciaal onder de directie van den Timmerman WUkens, heeft de Provifioneele Mur icipaliteit deeze zaak gerenvoyeerd aan 't tweede Committé , ten einde te onderzoeken, op wiens order zulks gefchiedde, en voorts met auétorifatie om daar in naar bevinding te disponeeren.
Zondag den 15 Maart 1795.
Door den Burger Prajfident ter Vergadering zynde gebragt, eene Misfive van den Franfcht n Commandant de la Place, waar 2-y kennis gaf, dat kwaadaartige menfchen 3agelyks bezig waren om allerhande peiug:en te verfpreiden, als dat de Franfche Iroupen waren geflagen, hunne Voorposten rerepousleerd , Generaals gefneuveld, en vat dies meer is, het welk hy, als ten eenenaale ongegrond en valsch, niet anders konIe reguardeeren,dan als voortfpruitende van jetfoonen, vyanden van hunne Republiek, verzoekende, dat de Regeeringe daar terens de nodige maatregelen wilde neemen, >t dat hy anders dezelve perfoonen vinlende, als Vyanden van de Franfche Re>ublnk zou befchouwen en doen arreteeren.
Waar


JAARBOEKEN, Maart\ 1795. 242ƒ
Waar over zynde gedelibereerd, heeft dei Provifioneele Municipaliteit gedecreteerd,: om, op de eerstkomende Landdags-Vergadering, aan de Provifioneele Reprefentanten der Ommelanden te proponeeren, een ieder tegen het uitftrooien en verfpreiden van alle zodane gerugten, by Placaate on. der zekere ftraffen te waarfchouwen en zulks te verbieden.
Dingsdag den 17 Maart 1795.
Op het geproponeerde ter Vergadering door het tweede Committé, dat by het zelve had binnen geftaan de Stads Artilleriemeefter Falconer, voordragende dat de Franfche Kaptein der Artillerie Perrot, het Stads Magazyn hebbende geïnfpe&eerd, zyn voornemen had te kennen gegeeven, om in het zelve voor de Franfche Armée te laaten wer< ken, als ook dat reeds effectivelyk in het zelve eenige kisten, aan de Stad toebehoorende en daar ftaande , voor zyn gebruik heeft geëmploieerd : voorts aldaar kogels hebbende bevonden, zig dezelve wilde aanmatigen, op fundament van eene inftructie der Franfciie Volks - Reprefentanten , die hem volgens zyne verklaaring zoude magtigen, om van alle Artillerie, waar hy dezelve ook bevond, het onontbeerlyke voor de Franfche Troupen naar zich te neemen: verzoekende de Artillerieineefter gemeld, hier omtrend de welmeening van de Provifioneele iVJunicipaliteit te mogen verftaan: heeft dezelve, na gehouden deliberatie, deeze
jROMNCEH.


2426 NIEUWE NEDERLANDSCHÊ"
Gro
BlNGEI
ze zaak Commisforiaal gemaakt aan het tweës '•de Committé, met aurïorifatie, om daarin! te handelen na haaren raade.
Woensdag den 18 Maart 1795.
Op het geproponeerde ter Vergadering door/ den Burger Prselident, dat wederom by denzelven was geweest de Stads Artillerieraee-» fter Fa'coner, te kennen geevende, dat de Franfche Artilleristen zich aan het Arfenaal hebbende vervoegd, om daarin te werken^ zonder den daarby geplaatften Schildwagt te reipecteeren, waren ingedrongen, de daar? zynde kogels hadden uitgezogt, de geene die hun gevielen , afzonderden en houten kransfen om dezelve maakten, laatende aan de Provifioneele Municipaliteit over , wat dezelve zal oordeelen in dezen gedaan te moeten worden , dewyl het buiten zyne magt was, den Franfchen in hun voorneemen te keer te gaan; en hierby door den Secretaris Gockinga nog zynde gevoegd, dat gisteren middag by hem waren geko-; men twee Officieren van de Franfche Ar-' tillerie, medebrengende een brief van den Commandant Faure, houdende authorifatie* om uit het Arfenaal van de Provincie en van de Stad te neemen alle de objecten, nodi» wegens Ammunitie van Oorlog voor de Franfche Arn.ée , beftaande 't geen in 't Stads Arfenaal gevonden hadden in 4 ponds kogels , die zy ten eenemaal ontbeerden, en volftrekt nodig hadtien, en wel ten getalle van 1100 fluks, zo door
hun


JAARBOEKEN, Maart, 1705. 2427
hun waren uitgezögt, eri waar Vöor alhier ( geen caliber gevonden wierde, met boven-* dien plus minus 30 fabels en patroontasfchen, of port d'Epées; dat hy hun 'opzigtelyk het tweede point geantwoord hadde , zwarigheid onderhevig te zullen zyn , doordien dit als een particulier eigendom van de Burgery, die daar uit gewapend wierdt, moeften geconfidereerd worden, en waar van veele door hun, en mede door de Ingezetenen te Lande, in den Jaare 1787 waren gebragt; verzoekende hier omtrend de welmeeninge van de Provifioneele Municipaliteit te mogen weten, wat daar op te antwoorden.
Waar over zyiide gedelibereerd , heeft de Provifioneele Municipaliteit goedgevonden, dat namens dezelve aan den Franfchen Chef zal getragt worden onder het oog te brengen, dat diergelyke handelingen * als daar waren gepleegd, van zeer veruitziende gevolgen waren voor deze Stad en Burgery , en dat verzogt wierd , dat zulks in diervoegen niet meer mogt gefchieden; dat de Provifioneele Municipaliteit vermeende , door haar gedrag reed» genoegzaam te hebben getoond, hoe zeer zy inclineerde, orri aan de Franfche Natie genoegen te" geeven , doch dat zy vertrouwde, dat de Ammunitie uit het Stads Arfenaal, als Zyride eeri byzonder eigendom , aan deeze Stad toebehoorende, voor het vervolg zo veel mogelyk Zoude worden verfchoond jzynde egter in gevallen van nood genegen alle fa» «uiten! te gebruiken.
3ro-


2428 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Gro.
kingen
Door het tweede Committé zynde ge* • concipieerd en ter Vergadering voorgedragen de volgende Artikelen om te dienen tot een
REGLEMENT «« INSTRUCTIE voor het COMMITTÉ van INKWARTIERING der Troupen van de FRANSCHE REPUBLIEK , door de Stad GRONINNINGEN trekkende, of aldaar Guarnifoen houdende.
Art, i. "T\it Committé zal beftaan uit twee Leden van de Municipaliteit, met nog twee, of, ingevalle nodig, meer door hun geasfumeerde Leden uit de Burgery, om te zorgeö, dat de Inkwartiering behoorlyk, en zo veel mogelyk evenredig en naar billykheid gefchiede.
2. Het zelve zal mede mogen adfumeeren een ClerccJ uit de Stads Secretarie, tot het onderteekenen der Billetten, welke voortaan met een gedrukt merk zullen zyn voorzien, en zo veele andere perfoonen tot het fchryven et\ in gereedheid brengen der Billetten voor inkomende Troupen, als naar omftandigheden nodig zal oordeefen. • 3. Niemand zal uit hoofde van buitenverblyf zich van de Inkwartiering mogen excufeeren, maar men zal zorg draagen, dat daar in behoorlyk worde voorzien , om de overige Burgeren langs dien weg niet boven vermogen te bezwaaren.
4. In kamers of huisjes, waar in maar één vertrek is, zal men niet, dan in de hoogfte nood, Inkwartiering leggen; gelyk ook vry van inkwartiering dienen te zyn, waar Kraamvrouwen of hoog zwangere Vrouwen in huis zyn; waar menfchen in huis zyn, die zo zwaar ziek zyn, dat uit hoofde van de ziekte geen inkwartiering in dat huis kan zyn; welk een en ander, des'gevorderd, moet worden bewezen met een atteftatie van een Medicus,


JAARBOEKEN, Maart, 179fi 2429
fris, of cöt genoegen van Gecommitteerden; en eindelyk, conform de requifitie van den Franfchen Generaal, de behuizingen by hem „opgegeeven of nog op te geeven. zo lang die requifitien niet worden ingetrokken. Voorts zal een ieder om erheffelyke redenen vry kunnen zyn van de Inkwartiering, die daar toe by de Gecommitteerden, dewelke zulks de plano zullen decideeren , zig addresfeert en van hun vrygekend word.
5. Zo lang de publieke Gebouwen of Cafernen; tot de Inkwartiering gedeftineerd, niet vol en bezet zyn, zullen de Burgers van de.Inkwartiering van Volontairen bevryd zyn; voorts ko verre zulks üitvoerlyk is.
6. Om de billykhèid en egaiiteit zo veel mogelyk, en zonder aanzien van perfoonen, in agt te nemen, zal 'er gezorgd worden, dat de bezwaaten, die riiet grond door fommige Burgers mogten worden ingebragt, worden geremedieerd en toe* komftig voorgekomen.
7. Niemand zal verpligt zyn een perfoon of perfoonen by zig in te kwartieren, ten zy op vertooning van een billet, invoegen boven gemeld, verteekend ; en derhalven zo iemand zonder zulk een billet, en dus vry willig, een of meer perfoonen by zig in Inkwartiering toelaat , _ zal zulks hem niet bevryden, wanneer op hem billetten van Inkwartiering van het Committé mogten worden afgegeeven.
8. Ieder Burger zal verpligt zyn de hem overgegeevene billetten te bewaaren, om dezelve aan die geene, dewelke nopens de Inkwartiering onderzoek doen, te kunnen vertoonen.
9. Een of twee perfoonen, door het Committé dear toe gefield , oDder de benaming van Billet' toetftert, zullen de vervaardigde billetten voor dt Officiers en Troupen hier inkomende, alleen mö' gen afgeeven aan de Fouriers of perfooDen daai tce by de Franfche Armée wordende gebruikt.
Xxxxxxxa tei
Gro^
NINGEN-
Inflructie - Reglementvoor hei Comm. van Inkwarlieringt
i


2430 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Gao-
Inftructie- Reglementvoor het Comm. van Inkwartiering.
ten zy de Commandant van de Stad een fpeciase hand daar toe afgeeft.
10. De Stad zal in zes blokken, of meerdere f 3aar goedvinden van *t Committé, worden verdeeld ; en de Inkwartiering zo veel doenlyk by alokken gefchieden, om de Corpfen by eikanderen te houden, zo lang althans de doormarscb van Troupen hier duurt.
11. In ieder blok zullen door het Committé worden gebruikt eenige perfoonen, zo van BurgerOfficléren als anderen, van welken 'er eenige de Colonne of het blok dat aan de beurt ligt, zullen moeten opneemen en by de huizen afvragen, hoe veel Perfoonen en hoe lang iemand by zig heeft ingekwartierd, »welke Perfoonen geloof zullen meriteeren; doch ingevalle het komt tegeblyken, dat deeze eene verkeerde opgave hebben geiaan, zullen dezelve naar goedvinden van het Committé worden gecorrigeerd.
12. Als het komt te geblyken, dat iemand der Burgers opzettelyk en tegen beter weten een verkeerde opgaave heeft gedaan , zo zal dezelve in een breuke van drie Guldens wezen vervallen, en die breuk als dan dadelyk ten voordeele der armen by pandhaaling van hem worden af» gehaald.
13. Na de gedaane afvraaging, zullen de Perfoonen, in het 11 artikel eerstgemeld, gezamentlyk een lyst formeeren, en die dien zelfden avond voor zeven uuren aan het Committé van Inkwartiering, onder dezelve pcenaliteit, by pandhaaling van ieder van hun af te vorderen , als in 't vorig artikel is getteld, moeten bezorgen, dat daar van het nodig gebruik tot de volgende Inkwartieringen zal maaken.
14. Het Committé zal verpligt zyn, voor dat de ingekomen^ Lysten worden afgegeeven , dezelve eerst te examineeren , en zo 'er onverhoopt abuifen in de opgave ontdekt worden, deizelve zo veel dotnlyk te redresfeeren.
Was»


JAARBOEKEN, Maart, l?oj. 2431
Waar over gedelibereerd zynde, heeft de Provifioneele Municipaliteit deze Inftrucf ie alzo gear-: rcfteerd-
Nadetniddag den 18 Maart 1795.
Ter Vergadering door den Burger Prefident zynde voorgedragen, dat op de fterke inltantien, door den Kaptein der Artillerie Perrot gedaan, niet hadt kunnen nalaaten in zyne qualiteit eene auétorifatie op den Stads Artilleriemeefter af te geeven tot extraditie der door gemelden Kaptein verzogtte vier ponds kogels, heeft de Provifioneele Municipaliteit de verleende aucloririfatie door den Burger-Prefident geapprobeerd.
Donderdag den 19 Maart 1795'
De Burger Prefident J. H Siccama en ide Burger^. T. Sickens, hebben ter Vergadering gerapporteerd, dat, ingevolge beIfluit van de Municipaliteit, op gisteren ge1 nomen , met Gecommitteerden uit het Comimitté Revolutionair, zynde de Burgers J. iSchnebbelje en A. van Peer, hadden geeonifereerd, dat door dezelve het volgende was 'voorgelteld, 1. dat ontvangen hadden een !Misfive van den Kwartiermeefter-Generaal .Dardenne, over het verfpreiden van valIfche gerugten, waar tegens vermeenden, dat Iby de Municipaliteit de nodige voorzieninise mogte worden gedaan. 2. Dat in de Stad ialgemeen geloofd wierdt, dat de MuniciXxxxxxx 3 pa-
Gro-


2432 NIEUWE NEDERLANDSCHE
GRONINGEN.
paliteit de handen te fterk by de Inftructie waren gebonden. 3. Omtrent de wapening der Schutterye dezer Stad, waar omtrend gehoord hadden, dat de Municipaliteit in begrip zoude ftaan, dat volgens de inftructie daar over maar alleen hunne gedagten zouden mogen laaten gaan. 4. Dat 'er zo veele Asfignaaten inkwamen, het welk vermeenden te moeten worden belet. Dat door de Gecommitteerden op het eerfte geantwoord was, dat ten dien opzichte, Zondag een brief van den Commandant Faure by de Municipaliteit, die zelfde zaak betreffende, was ingekomen, en dat zulks ter Vergadering der Volks-Reprefentanten van Stad en Lande was gebragt, en daar over apparent by de Staaten op heden eene Publicatie zoude worden vastgefteld; dat op het twee- j de verzogt waren zulks fchriftelyk te willen overgeeven, terwyl zy als Gecommitteerden ongelast waren, daar op voort te antwoorden ; dat op het derde gevraagd was, of de Burgery een geheele nieuwe inrigting van de gewapende Burgermagt begeerde, dan alleen maar eene verbetering van de oude, en geantwoord, dat eene geheele nieuwe inrichtinge begeerd wierdt; nog gevraagd , of deeze begeerte algemeen was, het welk met ja was beantwoord, waarop de werkzaamheid van het tweede Committé in dit punt, door het venoonen der papieren daar toe fpeéteerende, wierdt te kennen gegeeven; dat op het vierde geantwoord was, dat daar over ook by de Volks-Reprefentanten yan Stad en Lande wierdt ge-


JAARBOEKEN, Maart t 1795' 2433
raadpleegd, en binnen korten waarfchynlyk een Placaat zoude uitkomen. Waar over gedelibereerd , heeft de Provifioneele Municipaliteit de Burger-Gecommitteerden voor de genomene moeite bedankt.
Vry dag den 20 Maart 1795.
Gehoord het Rapport van de BurgerGecommitteerden over het Request van de Opzienders der Joodfche Gemeente, waarby geklaagd hadden, dat fommige Leden der Gemeente voor hunne Opzienders mei den verfchuldigden eerbied hadden, en zicli niet ontzagen, om dezelve , of eenige var hun te beledigen, op grond dat dezelve ver meenden,dat zy aan de'wetten en reglemen ten,door Burgemeelleren en Raad gemaakt, wegens de verandering der Regeering , niei langer behoefden te gehoorzamen; en ge melde Opzienders daar over verftaan zynde heeft de Provifioneele Municipaliteit, na ge houdene deliberatie, en verklaarende zoda nig gedrag ten eenemaale af te keuren, ver ftaan, dat alle wetten en reglementen, ot de Joodfche Gemeente gemaakt, by pro vifie in volle kragt verblyven, heen ter tyc hierin nader zal zyn gedisponeerd; voort dat aan alle Leden zo Mannen als Vrou wen, het ongenoegen van de Provifionee le Municipaliteit over dat gedrag zal wor den te kennen gegeeven, en dat de Mum cipaliteit van hun verwagt, dat zy alle ei een iegelyk van hun de Opzienders die een ea refpecl: zullen bewyzen, welke zy aai Xxxxxxx 4 de
Groningen-
1 > t


Pao-
MIÏÏGEH.
2434 NIEUWE NEDERLANDSC HE
dezelve verfchuldigd zyn , en hun, noch, met woorden1, poch op eenigerhande wyzé beledigen, of dat anders daarin tot hun leedwezen zal worden voorzien ; laatende aan een ieder de vryheid , om, ingevalle van gegronde klagten, zich deswegens behoorlyk te kunnen addresfeeren. En zaj Extract dezer, door een der Raadsdienaars aan de vergaderde Gemeente worden voorgelezen, om te ftrekken tot een ieders narigt, en voorts aan de Opzienders worden overgegeeven.
Saturdag den 21 Maart 1795.
Op heden zynde gedelibereerd over het volgend rapport:
T\e Burgers, uitmaakende het eerfte Committé, hebben ter voldoeninge aan de Refolutie van den ió February jongst, in de eerfte plaats opgemaakt een lyst van de refpeclive Collegien , Officianten en Bedienden, aan welke ingevolge het 6 artikel der Inftructie voor de Municipaliteit deezer Stad, afvraaginge zoude moeten gedaan worden, of de door het Volk gekozene Provifioneele Regeering erkennen en eerbiedigen , en hebben dezelve iq Clasfen verdeeld, om gevoeglyker voor de Municipaliteit geroepen te kunnen worden. Gecommitteerden hebben vervolgens ook getracht aan het ander punt van hunnen last te voldoen; om, narnenrlyk, te onderzoeken, of 'er onder bovengemelde ook fufpec7e, of gelyk de Inftructie zegt, zodanige perfoonen -welke in gemoede zouden oordeelen nadeelig aan de goede zaak te zullen zyn, gevonden werden , dan zy kunnen niet ontveinzen m dit onderzoek de grootfte zwarigheden te < fl?SÖ?9 eptnioet, zq , uit 'hoofde yan het aantal
yaa


JAARBOEKEN, Maan, 1795. 2435
w3n perfoonen, omtrend welke het zelve moefte gefchieden, als om de onzekerheid van den grond, waar op die fufpicie zoude rnoetep berusten.
Het is wel waar, dat, Wat het eerfte betreft, men dit onderzoek zou kunnen bepaalen tot die Ambtenaaren, welke zodanige posten hebben, in welker uitoefFeninge zy veel nadeel aan de goede zaak zouden kunnen toebrengen; maar behalven dat de Inftrucfie geheel onbepaald fpreekt, zo zyn 'er weinige , die niet in hunnen kring van werkzaamheid , of invloed aan de gemeene zaak kunnen hinderlyk zyn , byzonderlyk alle welken eenig deel van de uitvoerende magt is toevertrouwd.
Wat nu de grond van fufpicie aangaat, indien men daar voor neemt de anterieure denkenswyze pn verkleefdheid aan de vorige Regeeringsform, nevens de daar uit voortgevloeide daaden, in zo verre dezelve niet crimineel mogten geweest zyn, welk eep objeft van de ordinaire Juftitie, ep niet van dit onderzoek zou zyn, en waar voor aan fpraaklyk blyven, zou misfchien het grootfte dee der Ambtenaaren en Bedienden onder verdenkinge kunnen gebragt worden; daar dit ter zyde gefield zynde, gelyk de intentie van de Inftructie fchyni te zyn, eri alleen in aanmerkinge genomen , hei gedrag der Ambtenaaren onder, en na de geluk kige Omwenteling, 'er zich geen genoegzaame re den van zodanige verdenkinge opdoet, daar zo vei Gecommitteerden bekend is, zich alle naar den te genswoordigen ftaat van zaaken fchikken.
Het is dan by mangel van een vasten regel waar naar in dezen te werk te gaan, om niemanc te verongelyken, of den eenen boven den anderei niet te bezwaaren, dat Gecommitteerden zeer hui verig zyn, wie al en wie niet in gemoede zoude: oordeelen nadeelig aan de goede zaak te zullen zyn of voor fufpeót te verklaaren; maar hier komt by dat de prudentie , welke de Inftruétie in deeze: Xxxkxxs S a.aq
Grc*
nikgen.
Happart rakende het on~ deryra~ gen der Amptenaar en*
t
( ! I
l 1 1 l


»43ö NIEUWE NEDERLANDSCHE
Gro-
Rapport
rakende
het on-~
dervra.
gen der
4?npte-
naaren.
1
\
< ( (
i
c
C
k c
ê s
]< I t
d
aanbsveeld, verbieden zon, fommige der Ambtenaaren , offchoon 'er wel bedenkingen konden tegen gemaakt worden , in dit moment van huntien post te ontzetten, aangezien die ontzetting en wedervuUing in de tegenswoordige omftandigheden, niet zo veele inconvenienten en belemmering in de expeditie van zaaken zou gepaard gaan, dac iet veel eer tot achterdeel van de goede zou [trekken.
Alles dan te famen genomen , zouden Gecomnitteerden onder verbetering van oordeel zyn, dat langemerkc den korten tyd, dien de tegenswoorlige Officianten nog maar te fungeeren hebben, vanneer door eene nieuwe in te voerene order van :aaken van zelve komen uit te vallen; dac dezelve laar en boven , als maar provifioneel zynde, alle ogenblikken kunnen worden geremoveerd; en einlelyk dat hec zy continueeren, het zy niet, voor 11e malverfkcien, het zy bevorens, hec zy nu in hun ost 'begaan aaofprakelyk blyven, dezelve thans alï zonder onderfcheid, toe net doen van hulde aan e Stads Regeerioge, konden worden opgeroepen,
Heeft de Provifioneele Municipaliteit de Gecommitteerden voor hunne moeire bedanende, zig met het uitgebragt rapport geonformeerd, en verftaan dat met de afvraing daarin vermeld, een aanvang zal geïaakt worden op aanftaandenDingsdag; zul:nde volgens de gemaakte verdeeling van .apporteurs van dag tot dag telkens eene Uasfe van Stads Officianten geciteerd, en ezelve de burgerbelofte worden afgenomen.
Nademiddag den ai Maart 1795.
De prefideerende Burger ter Vergaderinge ibbende voorgedragen, dat dezen middag