NIEUWE
NEDERLANDSCHE
JAARBOEKEN,
of VERVOLG der ME RK WAARDIGSTE
GESCHIEDENISSEN,
DIE VOORGEVALLEN ZïN IN DE
ZEVEN PROVINCIËN,
BATAAFSCII BRABAND en DRENTHE,
EN DE
BUITENLANDSCHE BEZITTINGEN.
DERTIGSTE DEELS ZEVENDE STUK.
Te AMSTELDAM, By j. van der BURGH en ZOON.




NIEUWE
NEDERLANDSCHE
JAARBOEKEN,
Augustus. M D C C X C V.
GELDERLAND.
N y m e g b n.
Tot de rampen, welke deeze Provincie j zints de Omwenteling, hadden getroffen, behoort nog de volgende, van welken het berigt van den i deezer dit verflag doet.
„ By menfchen geheugen heeft men nimmer , in een Zomerfaifoen, zulk een fterke wasfende Rivier beleefd; alle hoöge buicendyks Landeryen zyn onder water, waar door dan ook alle Produclen, inzonderheid eene groote quantiteit Hooi , vernield en bedorven zyn: met nacht en dag werken is men nog gelukkig de inbreuken voorgekomen. In de voorleden week zyn de Velden van drie Dorpen door den hagel vernield.
„ Alle de Vaartuigen van de Maas, en de materiaalen van Touwen en Ankers, zyn Vvv vvv vvv vvv vv door
Nyme-
gen.


4890 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Nyme-
6en.
door de Franfchen opgeëischt, waar van zy ligte Pontons formeeren , welken met Wagens naar boven getransporteerd worden. De Gierbrug van Nymegen, en de Ponten van Arnhem, zyn mede naar boven gebragt."
Ai van ouds flrekte hec Regtsgebied van de Regeeringe deezer Stad zich uit over een goed gedeelte van het omliggende Land,1 by den naam van Schependom bekend, bevattende de Dorpen Hees, Nederboscb en Hatert, benevens het Hoogevelt, en een gedeelte van Ooy en Lent. Al rasch naa de Omwenteling rees de vraag, of de Regeeringsform, ten deezen opzigte, op den overouden voet zou blyven ftaan, dan of de gemelde Plaatzen, voortaan, haar eigen afzonderlyk bewind zouden uitoeffenen? De Volkftemme, meende men, moest hier over uitfpraak doen, en de vraag beflisfen. Ter Landfchapsvergaderinge, die thans te Zutphen wierdt gehouden, henoemde men daarom eene Commisfie, om zich na deeze Stad te begeeven, ten einde op de plaats zelve het belangryk werk te verrigten. Zie hier een berigt wegens de werkzaamheden en den niet veel afdoenden uitflag deezer Bezendinge.
„ Tegens Donderdag , den ao deezer, Czo fchreef men van hier,) was het Volk van Nymegen door dezelve opgeroepen, om op dien dag, ieder in hunne relpective Hopmanfchappen of Wyken, byeen te komen, ten einde hunne meening, fchriftlyk, met ja of neen, op de drie volgende poinc-
ten


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 4891
ten over te geeven; te weeten: 1. Of zy begeeren, dat het Scheependom van Ny megen met de Stad, als van onheüchelyke tyden, vereenigd zal blyven? a. Of zy willen en begeeren, dat de Ingezetenen van hetzelve Scheependom, met en benevens hun, worden opgeroepen tot de aanftaande verkiezing der refpeclive Regee. rings-Collegien der gemelde Stad? En 3. of zy willen en te vrede zyn, dat, dooi dezelve Staats -Commisfie, de gefchillen, die met betrekking tot een of ander deezer poinclen , of der aanftaande Regeerings-Organifatie, reeds mogten gereezeti zyn, of nog ontftaan, in naame der Vertegenwoordigers van het vrye Volk van Gelderland worden vereffend en onherroe. pelyk beflist?
„ De bovengemelde Commisfie hadt hei genoegen, dat eenige honderden der wel denkendfte Ingezetenen, waar onder niet al leen alle Leden van 't Genootfchap Voorbeelden trekken , maar ook de notabellh Roomfchen zeiven, de derde vraage dei oproeping met ja beantwoorden , en d< decifie der verfchillen aan de gemeld* Commisfie overgaven.
„ Doch een ander gedeelte, in geta niet geringer, maar ver beneden het eer ite in verbetering en verlichting, welki duidelyk bewezen niet dan werktuigen et Ipeelballen van enkele fanatique Intriguan ten te zyn, verklaarden zig tegen die de cifie, en fcheenen dus de voortduuring de verwarring te begeeren.'
Vvvvvvvvvvvvvva ,>N
Nymegen.
I
\
t 1


Nymegen.
4892 NIEUWE NEDERLANDSCHE
„ Na ryp overleg dan begreep de Com. misfie, deeze zaaken niet verder uit haar geheel te moeten brengen, maar aan haare Committenten een precies verilag van den ftaat der zaaken te Nymegen te moe* ten doen, en 'sLandfchaps finale Refolutie te moeten afwagten, na alvoorens den tegenwoordigen Raad en Gemeente van Nymegen verzegt, en, zo veel nodig te hebben , geauthorifeerd, om tot zo lange in de waarneeming hunner refpeétive posten te continueeren, waar toe dezelven zig dan ook hebben verbonden."
Van den rampzaligen financieelen toeftand des Kwartiers van Nymegen, kan ons de volgende Lyst een denkbeeld geeven, behelzende een naauwkeurigen ftaat van de Kapitaalen op Losrenten, ten laste van dit Kwartier genegotieerd, welke, naa aftrek van alle de fuccesfive aflosiingen, nog in weezen zouden blyven.
Capitaalcn op de Verpondinge des Nymeegfchen Comptoirs.
/~\ude Capitaalen ten laste des
Kwartiers ƒ 125^03:19; o
Op het Klein Zegel in den jaare
1667 genegotieerd 42950: o: o
Genegotieerd io den jaare 1667 23350: o: o In den jaare 1671 63700: c: o
1672 39jos o: o
Uit agterfledige Ordonnantiën van
Compagnien gefproten 62620,10: o
Uit achterftedige Subfidien 14075: o: o
Uit allerlei refpeclen 20231: o: o
In


JAARBOEKEN, Augustus, 1705; 43*3
In den jaare 1723 genegotieerd ƒ114500: o: o
1731 92500: o: o
1732 3»657:»o: o 1704. 40000: o: o
1742 17600: o: o
1743 32000: °: 0
1744 17500: o: o
1745 30000: 0: o 1747 39000: o: o
1754 7700®: ©: o
1764 71000: o: o
3770 50000: o: o
1782 50000: o: o
1783 50000: o: o 1785 I00000: o: o 1793 64000: o: 6
Op de Verpondinge des TJiielfchen Comptoirs.
Oude Capitaalen f 142014: o: 0 Uit agterftedige Ordonnantiën van
Compagnien 63026: 6: 4
Provinciaale Losrenten 119952: 6: 0
Nog Provinciaale Losrenten 124650: o: o
Genegotieerd in den jaare 1712 2000: o: o
ln den jaare 1728 88000: o: o
1731 J4500: o: o
1732 19400: o: o 1704 20000: o: o I742 7000: o: o 3743 17400: o: o
1744 16500: o: o
1745 347°°: o! o
1747 50350: o: o
1748 11300; o: o
1749 a8ïOo: o: o
1750 447co: c: o 17J2 63000: ©: o 1754 770CO: o: 0
1757 44»Jï °V°
Vwvvvvvvvvvvv 3 i7°2
Nymk-
BEKT.
Staat >an het Finan:ieweetdzen.


Nymegen.
Staat van het Finan~ cieweezen,
i
♦894 NIEUWE NEDERLANDSCHE
*7Ö7 /icoooo: c: o
177° 50000: o: o
I?^2 joooo: o: o
17°3 jooco: o: o
^jo 60400: o: o
I786 3060c: o: o
J703 20000: o: o
Op de Verpondinge des Eommelfchen Cemptoirs.
Oude Capitaalen ƒ150999:13: o
Genegoneerd ,n KS71 en ,672 45650:0:0 Uit agterftedige Ordonnantiën 80040: 0- o Uit agterftedige Subfidien c. Q
In den jaare .1671 opgenomen, en
in 1697 op dit Comptoir gebragt 49950: o: o Provmciaale Capitaalen j,t., ^. "
Landfchaps Losrenten, in 1697
overgebragt 6<u8o" 6-
v*an Capitaalen op Marienwaard, ' '
1724 overgebragt • 3203: o: 0
genegotieerd m 1731 54*500: o: o
*73* 26400: o: o
'734 2cooc: o: o
J74» I650:: o: o
*743 34600: o: o
*744 18000: o: o
*74J 35iou: o: o
*747 2360c: o: o
26833: o: o J7JZ 11650c: o: o
J754- 76C00: o: o
*7JJ 4500: o: o
1510c: 0: o 1767 100000: o: o
*?70 50000: o: o
17»2 50000: o: o
]7°3 50000: o: o
?7jg 67500: o: o
I7Ö° 32500: o: o
1793


JAARBOEKEN, Augustus, 1795» 4805 1793 ƒ 31000: o: o ]
Op het Monopolium des Nymeegfchen Comptoirs. ■
Genegotieerd in l<<92 f 25775: °; ° '
& 169Ö 32150"- 0: o
1701 1525= o; O'
1704 7000: o: o
1708 J63o: °: o
J72l 6000: o: o
3723 89000: c: O
Genegotieerd in de jaaren 1694» 1696, 1701 , 1704» 1707» en " in 1726 op dit Comptoir gebragt 35550- o. o In 1742 genegotieerd 26150: o: o
j.744 20000: °: 0
1745 3°oo°: 0: 0
39875: o: o
*«28700: o: o
Genegotieerd in 1718, I7J? en
1720, doch in 1755 opduComp-
toir gebragt j ^ . *870°: o- o
Genegotieerd op de Taxen, en in
i7?<; od dit Comptoir overge-
bJaet ,0900: °: 0
Genegotieerd in 1764 . 2O0c: o: a
In 175a genegotieerd, en m 1704
mede cp dit Comptoir gebragt 234000: c: a Genegotieerd in den jaare 1767 75000: o: c
Op het Monopolium des Thielfchen en Bom' ■ melfclien Comptoirs.
Genegotieerd in 1692 f 295oo: ?'• c
6 1694 16250: o: <
1690 4830c: o: <
1701 5000: 0: (
1704 11000: o: <
1706 11000: c: <
1708 * 4030: °: '
Vvvvvvvvvvvvvv 4 *72
'Jyme;en.
ïtaat 'au het Finan■iewee'ten.
i


Nymegen.
Staat van het Finan* cieweezen.
■ . i
48fl<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE
1721 ƒ 2000: o: o
!723 pooo: o: o
3742 23100: o: o
*744 aoooo: c: o
*745 30000: o: o
J747 30000: o: o
_ J7Ö2 aooo: o: o
In 1752 genegotieerd, en in 1764
op dit Comptoir gebragt 116000: o: o
In 1767 genegotieerd 750qo: o: o
Op den Boften, poften, en andere Penningen, mitsgaders op den Tabak.
Genegotieerd in den jaare 1697 ƒ 90850: o: o
I7°I 13400: o: o
J707 13900: o: o
Ï720 ü300: o: ©
„ , ?72J . 6joo: o: o
Genegotieerd in den jaare 1708 , 1710 en 1715, en op dit Comptoir gebragt in 1726 58725: o: o *732 2800a: c: o *745 10000: o: o J747 337jo: 0: o *752 40000: o: o 1?64 <5joo: o: o • J767 7500";: o: o J7^2 50000; o: o *7°3 50000: o: o !?°5 61000: o: o 178 3gooo: o: o J7°3 4500: o: o
Op het Comptoir van het Klein Zegel.
Genegotieerd in 1709 / 81500: o: o
In den jaare 1745 jooco: o: o
*747 22225: o: o
J752 120300: o: o
1764


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. 4^97
1764 ƒ IOOO: O; O
1767 75000: 6: ü
HebbeEde de Capitaaleo, voor rekening en ten laste der refpe&ive Provinciën, ten Comptoire Generaal van de Unie genegotieerd, agter het montant van den Ordicaris Staat van Oorlog gefpecificeerd ftaande, voor het aandeel van Gelderland , volgens den laatst overgegeevenen ftaat in \ jaar 1786, na aftrek der aflosüngen, al nog bedragen ƒ 481071:11:11 \. Zynde in het jaai 1717 geweest ƒ3358260:1:6, en is voor hei aandeel des Kwartiers van Nymegen daar op afgelost :
In den jaare 1767 f joooo: o: c
1768 50000: c: c
1769 100000: c: < i^o 5000-: o: < 2773 7700c: o: < 1774 50000: o. < !775 50000: o: <
1776 50000: o: <
1777 50000: o:, (
1778 < 50000: o: (
1779 5000c: c: 1 1781 iocooo: o: 1
Uit last van dezelve,
JOH. IN DE BETOUW.
't Lust ons, hier in te lasfchen, eenig oudheidkundige byzonderheden, betreffer de den vermaarden , en, om zyne gryz oudheid, nog onlangs eerwaardigen burg te deezer Stede. Al wie, nevens ons voor de deftige Geftigten der Oudheic 111 ons Vaderland , met eene foort , w fchróomen het niet te zeggen, van gees
dn
NYMEGEN»
Staat van,het Fitianciewee^zen.
e
ë »
y


4*98 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Nymegen.
Tn aanmerkinge genomen zynde, dat de Gecommuteerden wegens de Scad Nymegen ten Landdage, id den beginne deezes maands binnen Zutpnen gehouden, gedeclareerd hebben, zig nader te zullen expheeeren op de Propofitie, tendeeiende tot authonfatie op het Provinciaal Collegie, om deo alouden Burg binnen Nymegen te doen verkoopen, zo als het gemelde Collegie ten meesten voordeele van de Provincie zal vermeenen te behooren; en dat de Gecommitteerden wegens het Kyk van Nymegen zig insgclyks hunne nadere verklaanng hebben voorbehouden:
Is goedgevonden, op de aaoflaande Landelyke Vergadering teinfteeren, ten einde de zaak daar heenen moge worden gedirigeerd, dat van dien verkoop, immers van niet te mogen worden afgebrooken, of ge/loopt, by de Conditiën uitgezonderd worden de Tooren met de ruïnen van den Ringmuur aan de zuid^yde, benevens de twee kleine ronde Gebouwen, van ouds onder den naam van Heidenjche Capelhn bekend, aan welkers zwaar muurwerk geene kosten ter reparatie noch behoeven noch behooren te worden hefteed , ten einde als merkwaardige Gedenkltukken der voonge Eeuwen voor het oog van Letterkundigen en Beminnaaren van Oudheden, in volgende
ty-
dryvende hoogagtinge wordt bezield, zal, met ons, wenfehen, dat, conform dit uitbragte Rapport, ware befloten geworden. Tevens zal hy, met ons, het akelig geldgebrek in de Algemeene Kasfen, betreuren, als de voornaame reden, waarom de vernieling van houweel en breekyzer de verwoesting des tyds, met opzigt tot dit doorluchtig Geftigt, heeft moeten vooruitIoopen.


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. $99
tvden te blyven geconferveerd: voorts, dètmet; betrekking tot deezen alouden Burg, ten Recesfe mag worden geïnfereerd.
Dat het zo uit opgedolvene overblyffels van de hooerte oudheid, als uit andere onwederlpreekelvke bewyzen, kennelyk is, dat de grondflagen van dit overoud Gebouw reeds gelegd zyn geweest vóór, of ten tyde van Tiberius Cau%us Drufus Cafar, in de eerfte Eeuw der Christelyke Jaartellinge.
Dat hetzelve, 't zy dan een werk zynde dei Batavieren, alzo het Oppidtm Batavorum, bj Tacitus <*~) vermeld, buiten het Eiland des Rhym op de uiterfte Grenzen aan de Gallifche of zui delyke zyde der Waal gelegen heeft, daar ni Nymegen legt; 't zy een werk der Romeinen welke te Vetera en te Burginacium tot op di hooatens i f) hier ter plaatfe een Legerfteê vai eem<»e Legioenen tot den jaare 425 gehad heb ben! in den jaare 433 door eene overrompelin] van Noordfche Volken is verwoest, en geduu rende het tydperk van onkunde en van woest heid , 't welk op den val van het Romeinfch Gebied hier te Lande volgde, ook is verwoei gebleven, tot dat het omtrent het jaar 775 doe Caroius Magnus, Kleinzoon van Caroius Ma; tellus, die dit Gewest geconquesteerd, en b Frankifcbe Ryk hadt ingelyfd, op het prachtig is herbouwd geworden ( §)•
Dat dit herbouwde Paleis van Caroius Ma: nus vervolgens in den jaare 838 by eenen inv der Normannen , welke een groot gedeelte v;
E
(*) Lib. V. B$ft. cap. 19.
(f) Epistolae illuftr. Viror. de Caftris Fe, ribus, Burginacio, IJarenacio, door den Bu ser Ton. in de Betouw uitgegeeven, pag. 1—c
f§) Eginhartus, Gcheimfchryver van Caro Magnus, de vitd Caroli, cap. 17. pag. 8j.
SJyme3 en.
Rapport WCgens de Burg te Nymegen.
t
1
>
t
:t it
r-
al in u-
ero.


49oo NIEUWE NEDERLANDSCHE
Nymegen.
Rapport WC' gens de Burg te Nymegen.
i
Europa met branden , blaken en rooven overftroomden, is in brand geftoken (*), doch door Caroius Calvus wederom herfteid, wanneer het andermaal door die zelve Volken in den jaare ■88o geplunderd, en door het vuur vernield
is rf).
Dat het vóór of immers ten tyde van Sueme» bolchw, Koning van Auftrafiën, natuurlyke Zoon van Keizer Arnulphus, op nieuw fierlyk is opgetrokken, zodanig, dat het by Schryvers van die Eeuw, en door Suentebolchus zelfs, genoemd wordt ( § ) een Koninklyk en algemeen Palcis des Ryks van een onvergelyhelyk maak/el.
Dat hetzelve in den jaare 1047 door Godefrid, Hertog van Lotharingen en Braband, wederom is in kooien gelegd (**), en in den jaare 1155 door Fredericus Barbarosfa in vorigen luister herfteld, waar van de Gedenkftukken van die Eeuw nog voor handen zyn (ff) : hebbende Keizer Fredrik in den jaare 1182, tot onderhoud van kezen Burg (§§), driehonderd Mark uit den
Kei-
(*) Annales Francorum Bertiniani et Fulden"es ad an. 837. Chronic. de gest. Normannor. id an. 864.
(f) Regino Prumienlls in Chronic. lib. IJ. ai in. 881. Sigebertus Gemblacenfis ad an. 881. innales Fuldenfes, Metenfes et Pithoeani ad an. !8o.
C§) Lambertus Afchafnaburgenfis de reb. gest.
Herman, ad an, lo46.
(**) Sigebertus Gemblacenfis adan. 1047. Heriiannus Contractus ad an. 1047.
(ff) Venaaling van de Opfchriften op oude Wdenkflukken, door den Burger Joh. in de Be3Uw uitgegecven, ik 98.
(§§) J°h* 'd de Betouw, Handvesten van Nv tegen, bl. 75—79. P. Bondam, Charterboek, l. afdeel, bl. 236.


JAARBOEKEN, Augustus, 1705* 4S°*
Keizerlykerj Tol geaffecteerd, waar uit dezelve naderhand dikwyls is vernieuwd en veranderd, voornamentlyk ten tyde van de Hertogen uit den Huize van Egmond, in de jaaren 1465, 1479 en 1529; zo dat dit Gebouw tegenwoordig bevonden wordt voor een gedeelte van eene zeer oude, en voor esn gedeelte van eene latere onregelmatige architectuur, zynde door het berooven en telkens uitbreken van eene menigte duiffteenen, en het fchooren van hét bouwvallige met gebakken fteen, eene groote vermenging tusfchen oud en nieuw te weeg gebragt.
Dat ten opzichte der twee kleine ronde Gebouwen , die op gegronde redenen een werk fchynen te zyn ten minften (*) van de vierde Eeuwe, immers merkteekenen van de hoogde oudheid dragen, het mede kennelyk is, dat de zelve in den jaare 799, volgens Gefchiedichrifter van de Middel-eeu we, van de Heidenfche AfgO' dery gezuiverd, en door Paus Leo de III., tot gebruik voor den Cbristelyken Godsdienst (f), op verzoek van Caroius Magnus, gefchikt, er aan St. Salvator, of ter eere van den Zaligmaaker gewyd zyn; alzo die Keizer gewoon was, een gedeelte van den Winter en van het Voor jaar in zyn Hof te Nymegen, by hem Palatium publicum genoemd, door te brengen tot na (§; het vieren van het Paaschfeest,
Dat by bet doorloopen van de voorledene tyd perken, en het terug zien na de omkeeringen vat de gedaante deezer Gewesten, zal bevonden worden, dat dit aloud Gebouw in de Middel-eeuw< is geweest een Stamgoed der Frankifche Konin gen, en een Keizeriyk Paleis, gefticht niet al
leei
(*) J. D. Schoepflinus Alfat. illufir. Tom. I, lib. 2. feSt. 6. cap. 10. §. 126. pag. JC4 et feqq, (f) Marcellinus in vitd Saitberti.
Lib. LV. de geft. Francor. cap, 34»
NvME-
GEN.
Kap. port jegens de Burg te Nymegen,
i 1


4902 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Nyme-
«en.
Rapport ive-i gen' de < Burg te i
gen. 5 1 i
4 ( i <
!
] c t
i
f
i i i c i c I 1
a
i ]
een tot het houden der algemeene Ryksdagen, naar ook der byzondere Landdagen, alzo dezel;e, van die tyden af, in het open veld zeldzaaner gehouden wierden, waar van echter al nog liauwe merkmaalen aan de zuidzyde des Tooehs te ontdekken zyn: zynde de Burg in het >yzonder vermaard, zo door de fchikkingen, ten lanzien van de Ryksverdeeüng, aldaar door Ca■olus Magnus, tusfchen zyne drie Zoonen Ca■olus, Pipinus en Ludovicus (*), in den jaare ïoó vastgeflxld , als door zynen Opvolger en Loon Ludovicus Pius, tot bevestiging der verleeling zyner Staaten opder zyne drie Zooien Lothtarius , Pipinus en. Ludovicus (f), ia len jaare 821; mitsgaders door het gefloten Verlond van Vrede tusfchen Caroius Cahus en de doofden der Normannen ( §), in den jaare 870, n door de Ryksverhandelingen van Lotharius, ^oon van Keizer Lotharius, Sw.niebolchus, Caolus Simpkx, en andere Koningen van Auflraiün , of het Frankisch-Lothariogcns Ryk.
Na welk voorbeeld ook de opgevolgde Duitbhe Keizers, zodra de Staatszaaken van naast;elegene Gewesten zulks vorderden, van tyd tot yd op deezen Burg zyn verfcheenen, en Ryksn Kerkvergaderingen met de Ryksflaaten op lenzelven gehouden hebben, byzonderlyk Otto Vlagnus, aan welken dit Gewest, benevens an> ere Landen, tusfchen de Moezel, Rhyn en 4aas gelegen, door Ludovicus, Koning van het Frankisch-Lotharingsch Ryk, Zoon van Caroius
Sim-
(*) Annales Bertiniani , Metenfes, Loifeliani
d an. 8c6, Regino Prumienfis in Chronic. ad n. 806. Capitular, lieg. Francor. pag. 727.
(f) Eginhartus de gèfl. Ludov. ad an. 821. Siebertus Gemblacenfis in Chron. ad an. 821.
(§) De geji. Francor. lib. 4. cap. 2j. Regino 'rumienfis in Chion. ad an. 870.


JAARBOEKEN, Mgvstui, 1795. 4903
Simplex, was gecedeerd, in den jaare 948: Ot ] to de II., in den jaare 973, wiens Gemalinöe< Theophania Jugusta, Dochter van Homanm 'Ie Jonge, Opperhoofd van het Griekfche of Oos > terfche Keizerryk, Moeder van Keizer Ottn dei LIL, dikwyls op deezen Burg haar verblyf hield ,1 en op denzei ven (*•) in den jaare 99a overleden/ is: Otto de III in den jaare 985 en 997. Hendrik 1 de II (f) in den jaare 1003, icoö, 101R enji 1021- Cunradus Salicus (§) in den jaare 1026, IO31, 1033, 1039. Hendrik de III (**) in den jaare 1040, die, te vooren, in den jaare 1036 op deezen Burg in, Huwelyk was getreden met Cunihilda, Dochter van Canutus, Koning der Deenen enz. Hendrik de IV, in den jaare 1064; Hendrik de V (ff)» in den jaare 1125; Cunrad de III (§§), in den jaare 1147 en 1150; Fredrik de I in den jaare ïi57 , wiens Zoon, Keizer Hendrik de VI, binnen deezen Burg, in den jaare 1164 (***) gebooren is. Dat eindelyk deeze Burg, in den jaare 1182,
doof
( * ) Lambertus Afchafnaburgenfis ad an. 972* Chronic. Colonienfe ad an. 990.
ff) Annalista Saxo ad an. 1003, 1C18, 1021. Ditmarus Merfeburgenfis in Chron. lib. 7. pag* 426.
C § "> Wippo in vitd Cunradi Salici, pag. 442.
(»*) Laugius Bozavienfis in Chron. Oitiz. ad an. 1040. Hermannus Contraólus in Chron. ad an. 10 .6.
•> (ft)"Godefridüs Monachus S. Pantalöonis in Chron ad an. 1CÖ4.
f§§) Dodechinus Abbas in Chron. addp.iiSp Anfelmus in Auctario Gemblacenfi ad an. 112j.
(***) Ottö Frifingenfis de geil. Frederici lib: U cap. 62. Wilhelmus Procurator in Chron. ad an<. H50.
Xxx xxx xxx xxx %%■
•Tymé:en.
laportwe*e>is de iurg té Vymc~ ■en.


49«4 NIEUWE NEDERLANDSCHE
NïMEGEN.
Rapport wc gens de Burg te Nymegen.
door Keizer Fredrik, aan (*) Otto den ƒ/, Graave van Gelre, tot een Erfleen uitgegeeven, in den jaare 1204 wederom (f) aan bet Ryk gebragt, en met de Stad en het Ryk van Nymegen , door den Roomsch Koning Willem . aan Ot.to, Graave van Gelre, den derden van dien naam, in den jaare 1248 verpand geworden zynde, daar door nogthans van den ouden luister, als een Palaiium publicum et regium, nooit is ontheven, noch ver/loken geworden van het bezoek der Opperhoofden des Roomfchen Ryks, een verblyf geweest zynde der Keizeren Otto den IF, in den jaare 1213, van Albertus, in den jaare 1300, van Sigismundus, in den jaare 1416, én van Carel den F, in de jaaren 1J4J en
Dat derhalven de remotie van dit oudfte der Gebouwen op den Bataaffchen grond, zo berucht wegens de vooraangetogene en menigvuldige (§j andere aldaar voorgevallene verhandelingen en go beurtenisfen, immers de flooping van de opgemelde zo merkwaardige gedeelten van hetzelve, tot bekoming van Penningen , om eenig voordeels wille, niet verhaast, maar aan den gryzen tyd, ea de vernieling van volgende Eeuwen, behoort te worden overgelaaten. .
ZüT'
(*) Godefridus Monachus in Chron. ad an. 1165. Trithemius in Chron. Hirfaugicnfi ad an. II64. Chron. Auguftenfe ad an. 1164.
(f) P. Bondam Chartert, van Geld. 2de afdeel, bl. 236, 295.
(§) Te vinden agter de Handvesten van Nymegen , bladz. 335, agter het Vervolg der Handvesten, bladz. 143 enz., en in de Annal.Novio. mag. pasfim, door den Burger Joh. in de Betouw uitgegeeven.


JAARBOEKEN4 Augustus, 1795. 4903
Z U T P H E N.
Het houden van' eene Nationaale Conventie was thans het belangryk onderwerp, 't welk ginds zo ernftige tegenikeevers, als het elders yverige voorftanders vóndt. De Reprefentanten van Gelderland , thans binnen deeze Stad vergaderd, verkoozen eene foort van middelweg, gelyk blyken kan uit het volgende
EXTRACT uit het RECES vak
de/t gecontinucerden Extraordinaire LANDDAG, in July er. Ainmnus 1795, binnen de Staa ZUTPHEN gehouden.
Woensdag den j Augustus 1795.
By refumtie gedelibereerd zynde, op het ingekomen Plan ter zamenroeping der Nationaale Conventie, en het overgelegde Pvapport doot 'sLandfchaps Commisfie, by Refolutie van dec X8 April laatstleden, tot exarninatie van hetzelve benoemd, met en benevens de daar by gevoegde Memr.rie van de minderheid der Leden van gezegde Commisfie, de laatften van advis zynde, dat de Nationaale Conventie behoord te zyn, een Vergadering van Burgers, uit, en door het Bataaffche Volk verkoozen, enkel belast, met in naam van het Bataaffche Volk, eene algemeene Verklaring te decreteer n en proclameeren , van de Rechten van den Mensch , en voorts het ontwerpen van een Conftuutie, om die binnen zekeren, zo kort mogelyk te bepaalen tyd, ter kennisfe,, correctie en goedkeuring van het Volk te brengen 5 ten einde goedgekeurd zynde, vervolgens te worden ingevoerd, wa«r by men in conformité van het ingekomen Plan, nog zoude kunnen voegen, Xxxxxxxxxxxxxx 2 het
ZüTPHEN.


4906 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Züt-
phen»
Refol.
omtren
eene
Nat.
C onver
tie.
het binnen gelyken tyd ontwerpen van een Plan tot Algemeene Wapening van het Bataaffche Volkj dat wyders deeze Vergadering behoord te zyn , onafhanglyk van Hun Hoog Mogende en van de f Staateo of Reprelèntanten van het Volk der byzondere Provintien; maar direct, en Perfoneel verantwoordlyk wegens hunne verrigtingen aan het Volk -zelve, of zodanig Gerichtshof, als het Volk zal goedvinden daar toe te benoemen.
Dat aan deeze Vergadering geene de minde macht of gezag in de Regeering benoord te worden toegedaan, ja zelfs om allen byzonderen invloed te weeren, geene Leden van Regeering tot dezelve behooren te mogen worden verkoozen, terwyl het hier aankomt op de onwrikbaare Vestiging van de Rechten van den Burger, en dus het Bataaffche Volk in dit geval, geen zuiverder Plan of Ontwerp verwachten kan, als uit handen van Burgers buiten eenig bewind zynde.
En eindelyk dat de Vergadering van Hun Hoog Mogenden provifioneel behoort te blyven, in volle kracht en werking.
Heeft de Vergadering, zig conformeerende met het laatst aangetoogen Advis, goedgevonden en verdaan, de Gecommitteerden van wegens deeze Provincie ter Generaliteit te authorifeeren, om ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden te declareeren, dat de Provifioneele Reprefentanten des Volks van Gelderland, zonder voor als nog te kunnen indemmen, tot het daardellen eener Nationaale Conventie, vermeenen dat vooraf eene conditueerende Vergadering, Uitvoerend of Wetgeevend Gezag, en derhalven zonder eenig Col» legie yan Regeering te vervangen, behoord te worden benoemd en vastgedeld, op den voet by het voorendaande Advis vervat, met deeze bepaajing nogthans, dat ter verkiezing der Leden, tot dezelve Conditueerende Vergadering niet behooren te worden geteld de Zielen, maar alleen opgeroe» pen de Mansperfoonen, bereikt hebbende den ou-


JAARBOEKEN, Augustus, 179S- 4907
derc'om van 18 iaaren en daar boven; voorts, uit de ioooo derzeive benoemd één Vertegenwoordiger, om de kosten zo veelmogelyk teev.teeren, en het volgend Gefiagt zo weinig moge lyk te verbinden, terwyl ook boven dien, een al te groot «etal Perfoonen tot dat werk, boven een middelmatig getal niet te prefereeren is ; dat de Provin ciaale Quotes blyven, zo als dezelve thans geregu-
k En zaf'hier van Extract, aan gezegde Gecom« mitteerden worden ingezonden tot naricht.
Pro Vero ExtraSu.
(JVas geteekend,)
J. J. SLUITER.
Om, ware 't mogelyki ook de andere Provinciën, in hun gevoelen te doen treeden, gaven de Gelderfche Volksvertegen, woordigers, van hun genomen befluit, aan derzelver Reprefentanten kennis, by den volgenden Rondgaanden Brief,
V RT H E ID. GE LT K HE l D. BROEDERSCHAP.
MEDEBURGERS!
Onder de zaaken, welke geduurende deeze tegen woordigc Vergadering, onze byzondere aan dacht hebben gevestigt, is joorzeeker het pont der zaamenroeping eener Nationaale Conventie een der gewigtigiie voorwerpen onzer deliberatie! seweest f wy hebben na rype overweeging van dit fn de gevolgen zo allerbefangrykst ftuk vermeen, ten doezen opzigte te moeten neemen de Keloluti welke wy, met Communicatie tevens van d Xxxxxxxxxxxxxx 3 voot
Zvr-
>HEN.
Refol. mtrent °,ene Nas. Conventie.
t > 1
5
l


45o8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ZüTFHEN.
Mlsfive aan de Ëondgenoptenover eene Nat. Conventie.
i
i
i i
voornaamfte motiven, die ons befluit in deezen hebben bepaald, dienstig geacht hebben, ter kennisfe van de Bondgenooten te moeten brengen.
Uit het bygevoegd Extract van gemelde onze Refoiutie, zult Gylieden, Medeburgers! verneemen, dat het ons niet raadzaam is toegeicheenen, Dog beftaanbaar met de belangens van het Bataaffche Volk in 't gemeen, nog van deeze 'Provincie in 't byzonder, om de Vergadering van Hun hoog Mogenden te ontbinden, of van haare Magt en Gezag te berooven, om die vervolgens te doen avrgaan, in handen van de zaamteroepene Nationaale Conventie.
En hier voor pleiten onzes inziens verfcheiden teev gefundeerde redenen: voor eerst, dan is het :ms voorgekoomen min Staatkundig te weezen, ten ianzien zo wel van het binnen als buitenlands Beitaur, door eene kortftondige tusfchen-Regeering, welke, uiteriyk na verloop van één iaar, wederom Joor eene nieuwe orde van Zaaken ftaat te worden /ervangen, het oude, hoe zeer ook gebrekkig, Gebouw af te breeken, zonder een goed beftek i/oor een nieuw te hebben; 'Frankryk heeft, heaas! ondervonden, wat het zy, een tydeiyke Repeering, zonder vastgeftelde Conftitutie. Daar jenevens kunnen wy niet ontveinzen, dat onzes wrdeels-, het Volk eenmaal de Magt overgeevenie, in handen eener Vergadering, door hun bejoemd tot het ontwerp eener Conftitutie, by alJien eens menfchefyke zwakheden van Heerschiugt en Eigenbaat in dezelve de overhand kregen, grootelyks in gevaar ftaat, van zyn pas verkregen Vryheid en Souverainiteit te verliezen, ' ;n veeleer een Wet, dan een Ontwerp van een Conftitutie te ontvangen.
En flaan wy het oog op het gewigtig werk, welk aan die Vergadering zal te verrichten ftaan, ils in het ontwerpen eener Conftitutie, voor het peheele Volk van Nederland gefchikt; dan vraa;en wy, zal niet het in handen geeven der Regee-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 4°o
ring aan zodanige Vergadering, ten hoogden hinderlyk moeten zyn, ter fpoedige en oplettende uitvoering van een taak, welke gewis de geheele oplettendheid en de onvermoeidfte infpanmng zal verei&fchen? ja, hoe ligtelyk zoude ook by Leden eener Vergadering, te gelyk met zaaken van Re^eerin" belast, denkbeelden van Aridocratie kunnen ontftaan, welken onvermydelyk geen geringen invloed zouden moeten hebben, op het ontwerpen van een Plan, waar door nogthans, zal deszelfs doel bereikt worden, het geluk des Volks, ei de Rechten van den Mensch onwrikbaar moeten worden gevestigd. Eindelyk zyn wy ook van oordeel geweest, dat de Provinciaale Vergaderingen van Reprefentanten des Volks, willen zy niet perfoneel verantwoordelyk zyn, voor alle onaangenaame gevolgen, uit eigendunkelyke veranderingen te proflueeren, niet kunnen nog vermogen hunne toedemming te geeven, tot dadelyke invoering var zodanige tydelyke Tusfchen-Regeering, zondei voorkennis en rpeciaale toedemming des Volks, na dat hetzelve ten dien einde plechtig zy opge roepen: van welke Oproeping nogthans ter appro batie van het door Haar Hoog Mogenden jongs overgezonden Plan, geene de minde meWing nog in het Plan, nog in den bygaanden Brief nog in het Extract der Refolutie van Haar Hooj "Mogende, gemaakt wordt.
En hier mede eindigende, beveelen wy Uliedei in Godes Heilige befcherminge.
Gefchreevea te Zutphen, den o" Augustus 1795 het eerfte Jaar der Bataaffche Fryheid. HEIL en BROEDERSCHAP f Ulieder goede Vrienden, De Provifioneele VertegenwQord gers des vryen Volks van Geldei land,
Ter Ordonnantie van dezelve, (Was geteekend,)^ } sLUITERj
Xxxxxxxxxxxxxx 4 Voor
lUT'HEN.
Misfive aan de Bondgenoot en over eene Nat. Conventie.
i
» 1 l
1
CS


49ïo NIEUWE NEDERLANDSCHE
Zot-
Voorts zyn de volgende zaaken , op deezen Landdag voorgevallen-, ons inzonderheid als meldenswaardig voorgekomen.
Belastingen moeten overal, en voornaamlyk in een Land als het onze , in menigte geheven worden. Daar veele zaaken van de dringendfte noodzaaklykheid reeds zyn bezwaard, vordert de biliykheid, dat al wat meer bepaaldelyk tot weelde of tot vermaak dient, niet verfchoond worde. Billyk moest, dienvolgens, een jeder noemen de^volgende
ORDONNANTIE, waar na bitt* nen den Kwartiere van NYMEGEN, geheven zal ■worden een IMPOST op de SPEELKAARTEN,
Art. I. "yan ieder Spel ordinaire Kaarten zal ••oor impost betaald worden zes ftuivers, en van ieder Spel Tarocq-Kaarten twaalf Huivers
II. Ieder Spel Kaanen zal door den Zegelklop. per deezes Kwartiers op Harten-Aas worden geftempeld, in tegenwoordigheid van den Contrarolleur van het Klein Zegel, weike verpligt zal zyn, exacte aanreekening van het getal der Spellen Kaarten, door den Zegelklopper geftempeld, te houden
III. De geflempelde Speelkaarten zullen kunnen gehaald worden by den Zegelklopper, tegen dadeiyke betaainge van den impost, boven den prys der Kaarten, en een quart ftuiver van ieder Spel, ten voordeele van denzeiven.
IV- Het zaï aan Gmsiiers, en aan andere Particulieren, vrijflaan, hunne Kaarten te laaten beüempelen, mits daar voor aan den Zegelklopper
ms-


JAARBOEKEN,'Augustus, 1795» 49»
intgelvks betaalende', boven den impost, een quari S voor ieder Spel Kaarten, ten voordeele var
dT oTieder onbeftempeld Spel, 't welk in ie manas buis bevonden wordt («W^J^ Verkoopers in 't Gros,) zal verbeurd wezen een( boete van vyftig goudguldens; zullende een Kas telein. Gelaghouder of Particulier welke toelaa dat ten zynen huize gefpeeld wordt ^t ongeftem pelde Kaarten, telkens vervallen wezen in ^ n boete van honderd goudguldens, en de da,r med fpeelende partven ieder in eene boete van vyft goudguldens; en zullen de geene, welke tege loordi» zvn, verpligc wezen, hetzelve aan i geeven! o/ eene boete van vyf-en tw,nt.g gouc luldens; wejke boetens zullen zyn voor de helf ten voordeele van het Kwartier, en voer de w< derhefte ten profyte van den Aanbrenger. .
VI De byden Zegelklopper te ontfangene li nost der Speelkaarten, zal op den voet, en in ra £ als die van het Zegel, overgebragt word ten Comptoire van den Coramisfans van het Kle Zegel, om daar van eene byzondere Kas, o behoeve van het Kwartier, gehouden te wc
deM^tauthorifatieoPdeOrdinariSGe'ieputeerdenc deeze Ordonnantie te laaten drukken; en, opt nSSnd eenige onwetenheid kome voor te m den de^lve >n dea alingen Kwaruere te do pubHceeren en affigeeren, alwaar gewoonlyk zo, niae Publratien en Affixien gefchieden.
Wordende gemelde Ordinaris Gedeputeerden v ders geauthorifeerd, een Plan van belasting,teo cinieeren op het fpeeien met Dobbelfteenen, Biüardfpeeln, oP Beugelbaanen enKolfbaan welke Propofitie, dien onverminderd « 01 genomen by de Municipaliteiten van de Ste en het platte Land, om daar over, by ïedei den haare, gedelibereerd te worden.
Xxxxxxxxxxxxxx 5 /
ZüTPHEN.
• Impost ! op de
: Speel-
• kaarten. >
e e
g ie
V e
\m i» :n in :n r-
m
at nenla-
ry-
>n* op in; eriènin
tan-


zot.' PHEN.
i
!
. i
« )
4912 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Aanmcrkelyk zyn de fornraen, welke het Regt op de Collateraale Succes/ie, hier te Lande, opbrengt. Van tyd tot tyd heefr men aangaande de heffing van dat Regt, ichikkingen beraamd, naar gelange men van oordeel was, in de vastgeftelde regelmaat, misfteilmgen of wederregtelykheden te be' fpeuren. Ais zodanig wekte het taxeeren van geringe Perceelen de opmerking, en las men, dienvolgens, onder de Handelingen deezer Vergaderinge:
Qp bet geproponeerde, ter Vergaderinge geooa 'o °k mf? eeniSe veranderinge in de S7fte, 88fte en 89de Artikelen der Ordonnantie op den impost der aiiënatien en Collateraale Succesfien, ten aanzien van de kosten tot het doen taxeeren van geringe perceelen , ongereede Goederen, welke
«SSÏ'k99661, l00pCD' dan dcn imP°st ze-fs. zoude behooren gemaakt te worden:
Is na gehoHdene deliberatie, en in achting genomen zynde, dat by 'sKwartiers Refolutie van ~E«9 ! laa,tstleden- dit poinft proviöoneel gelaaten was als van ouds, tot dat het platte Land georgamfeerd, of in ordre en ftaat van werking gebragt zoude zyn, al nu, tot veriigting van ien minvermogende, goedgevonden te ftatueeren:
Dat, in cas van fterfgevailen, of in gevallen yy An 9 en 18 der Ordonnantie vermeid, of in üergelyke, taxatiën van geringe perceelen, ongem7™ Goedsren «noeten worden gedaan, twee
£„ grL°rt ZyD ,as£hebhende onderteekend, aan Jen Collecteur van deezen impost, met het Attest jan hetoverlyden of begraven zullen moeten worlen overgegeven, die d.ar op zal ftellen den ir,nra' d^e!ve by'hera ontvangen zyn: .ullende de eene Memorie by den Coiieïteur biy-
vec


JAARBOEKEN, Jugmtus, 1795. 4^3
ven berusten, en de andere te rug gegeeven worde^- eY dat vervolgens daar op in de Steden eene aïhorifetie op de vereedte Taxateurs van Buizen Pn 1 ande ven, en in de Ampten of Dorpen op de ScimeHn Buurmeesteren'van het Dorp, waar onder die Goederen .gelegen zyn, als gewoonlyk, zï worden verleend, om de aangegeevene ongeSde Goederen op bunnen gedaanen Eed te taxeeren en dat voorts die Aöe van Taxatie aoor de Taxateurs op een 's Kwartiers Zegel, na de grootte vïf dTfom gefchreeven en onderteekend, met de Semorie van aanbreng en de daar op verleende authoSie tot taxatiefaan de Collecteur, zonder nadere! Sedigtag, zal moeten worden ter hane
gCWor'dende de Ordinaris Gedeputeerden geau thnrifeerd. op den voet van deeze Refolutie een< Notificatie te concipieeren, en te doen emaneeren als gebruikelyk is.
Schaarsheid van penningen was een last onder welken deeze Provincie, zo wel al< de overige, gebukt ging. In «gen goed willigheid vondt men geen voldoende red middel, om in den dringenden nood t voorzien. Tot kragtdaadiger middel moei men dan de toevlugt neemen t Was 0 den derden deezer Maand, dat, naa vooi afgaande deliberatie, over de heffing va den Vyftigften Penning, by wyze van ge forceerde Negotiatie, tegen den Intrest va drie ten honderd, goedgevonden wierdi te wrefteeren de volgende Publicatie.
VRX-
ZüT>HEN.
Schik-
kmg,
raaken-
de het
Collace*
raai.
1 1
2 t
?
n
n 9


ZüTphen.
Public, omtrent eene ge forceerde Gela heffing.
45*4 NIEUWE NEDERLANDSCHE
rRT HEI D. G li L T K HEID BROEDERSCHAP. .
£)e Volks-Vertegenwoordigers des Kwartiers van Nymegen, m overweging genomen hebbende - den uitgeputten ftaat der Financiën van hetzelve
door het voeren van eenen noodelozen, doch ruï■neufen Oorlog, onder het voorig Regeeringsbeftier, die veelen Oorlogen in kostbaarheid overtreffende geweest is, zo dat men in den jaare 1794., na eenezwaareNegotiatie, by wyze eener lontine-Loterye, genooddrongen is geweest, den 5 September des laatst afgelopenen jaars te arrafteeren eene-Geldligting van den honderdften Pennmg, en eene extraordinaire geheele Verponding, waar van het fournisfement in twee termynen bepaald was, de eerfte 1 December 1794, de tweede 1 Maart 179J, dan 't welk door de omwending van zaaken niet is gefchied:
Voorts coafidereerende, dat na dien tyd daarenboven de mkomften van het Kwartier niet alleen veel geleden, maar zelfs geduurende eenige maanden genoegzaam opgehouden hebben, doordien bet vernielende tooneel des Oorlogs over dit geheele Kwartier zig uitfpreidde; dat de vooruitzichten tegenwoordig wel veel gunftiger zyn geworden, doch dat des niet tegen ftaande uit de Verpagtinge vau de Iropofitien, den 19, 20, 22, 2? 24 en 25 Juny gedaan, blykbaar is, dat die'in dit met 1 July ingetreden Pagtjaar, wel /120000 minder, als in de voorgaande jaaren zullen odbrengen. v En wyders in achting neemende de hooge noodzaaklykheid, dat de Comptoiren van de thans zo nodig zynde .penningen ten fpoedigften worden voorzien, om op eene prompte en richtize wyze het ra deel van het Kwartier, in de gemaakte en nog te makene Oorlogskosten te kunnen dragen, als mede om haar aandeel te betaalen in de 100


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 4915
Millioenen voor de by het Traclaat van Vrede en; Alliantie aan de Franfche Republiecq toegezegde fchadeloosftelling, en in de zwaare onkosten, die gemaakt moeten worden, door het uitrusten van eene hoogstnodige Oorlogsvloot, ter befcherminge van dc Commercie, dien voornaamften zenuw van den welvaart en beftaan deezer Landen; voorts tot reparatie der Vestingwerken, aanvulling der Magazynen, en 't geen verder tot herftellins en verbetering van het algemeen belang zal nodij zvn en vereischc worden; als mede tot het betaa len der aanmerkelyke agterftallise cn loopend< Soldyen der Militie, op deezen Kwartiere gere
^Hebben", in vertrouwen, dat de goede Ingeze tenen deezes Kwartiers, op het loffeiyk voorbeel van hunne Voorouders, die onder 's Hemels ze gen, tot affchudding van het llaaffche juk, e verkryging van de Vryheid, dat dierbaar klei nood, goed en bloed hebben opgezet, tot behou van het Vaderland en eene volkomener verkre gene Vryheid, wel een zeker tantième van ne haare zullen willen toebrengen, en veel lieve temporair eenige opofferingen van haare erb-ttiv bezit ingen doen, dan 't geheel met de Vryhei te zien verboren i?aan; vermeend in dit cs:rao dinaire tydsoewricht, waar van de Jaarboeken di Republiek, zedert deszelfs erectie, geene (hak opleveren, en daar het op behoud van alles aai komt, ook extraordinaire middelen en wegen moeten zoeken en appliceereD; te meer, daar nv in deezen op geene andere wyze eenige reddi aan den gedelabreerden Itaat van 's Kwartiers J nancien kan bezorgen; en overzulks ter beretëi van zo heüzaarae oogmerken goedgevonden confenteeren en te bewilligen, gelyk gecontèntet en bewilligd wordt by deezen, in eene geforce de Negodatie van 2 perCt. van eens iegelyks I zifingen , tegen eenen interesfe van drie per< jaarlyks,'door alle de Ingezetenen deezes Kn
5tJT'HEN.
Public, omtrent eene ge» forceer'de Geld~ heffing.
1 1
i
t r e d
:r n 1-
te :n
ïg h-
te :rd 2rjeZuarts,


45IÖ NIEUWE NEDÈRLANDSCHE
ZüTPHEN.
Public, om' rt nt eme geJ ■
de Geldheffing.
i »
i
c
I
£
c C
' • d f
x d ti
ti 't v
V
O]
ti b
kc
tiers, teD behoeve van den Lande, te doen op den voet en maniere hier navolgende.
Art. I Dat de vyfcigfte Penning zal worden gefourneerd door alle de geenen, die tot duizend guldens en daar boven in Capitaal gegoed zyn, van eens ieder.» Obligatien, Los- en' Lyf renten, Contracten van Overleeving Tontinen. Prebenden, ten lasten van deezen Kwartiere, Provincie, of andere Provinciën van de Unie, gewezene Admiraliteiten , of eenige andere Generaliteits Compcoiren, als mede ten lasten van Steden, Ampten, fteerlykneden, Dorpen, Polders, Communiteiten, en Coliegien, hanken, Diaconiën, Kerken, godshuizen, of andere Corporatien, hoedanig de. selve ook genaamd zouden mogen zyn; mitsgaIers ten lasten van alle Ryken, Staaten, Princen :n Potentaten, hoe genaamd; en'fpecialyk van ifiien, Annuiteiten en bezittingen van Capitaaïn in Éngelfcheen andere Fondfen; van uitftaane Crediten, Hypotheecquen-, Renten- of Schuld•rieven; in onroerende Goederen van Particulieren eradiceerd of gevestigd, van wat naam of natuur ezelve wezen mogen; Erfpachten, Thinfen, )verthinfen en diergelyke Uitgangen of Stedigheen, gereekend tegen den penning twintig tot Caitaal; Bylbrieven, Wisfelbrieven, Gelden ia Visfelbanken, Actiën, Obligatien en Recepisfen an Anticipatie Penningen, in en ten lasten van e Oost-Indifche en andere Compagnien, zo hier : Lande, als in andere Staaten en Ryken buiten Lands; van uitftasnde Penningen onder Sollici:urs, of Particulieren, zo binnen als buiten Lands; voorts van Comptante Penningen, daar m nogthans uitgezonderd Gelden, uit hoofde in beleeningen op Effecten, of hypothecatien ) 'ongerede Goederen geproflueerd, of genego;erd, alzo dén Houder der Obligatien ofVhuld:kentenisien daar van den vyftigüen Penning mt te voldoen:
Voorts van Landeryen, Tnienden, Visfche-
ryen,


JAARBOEKEN, Augusius, 1705» 495?
rven, Grienden, Houtgewasfen, Heerlykbeden, '1 Huizen, Hoflieden, Buitenplaatfen, Tuinen, 1 Boomgaarden, binnen deezen Kwartiere gele een , al ware het , d'Jt de Eigenaars buiten, het Kwartje*- woonagtig waren. Voorts van ge-1 lyke vaste of- ongereede Goederen buiten deezen < Kwattiere, zo in deeze als andere Provinciën, in, het Resfort van de Generaliteit, mitsgaders in andere Gewesten gelegen; en byzonderlyk ook van Suiker- en andere Plantagien, en diergelyke bezittingen in de Colonien van den Staat, en in die van andere Natiën, ten ware de Bezitters dier voorfchreevene Goederen, buiten deezen Kwartiere gelegen, konden aanroonen, in eene der andere Provinciën of Kwartieren den vyftigften Penning voor die hunne Goederen te hebben betaald of daar in aangeflagen te wezen.
Gelyk ook deeze vyfdgfte Penning zal worden gefourneerd door alle de geenen, die tot duizend guldens en daar boven gegoed zyn, van het geene onder den naam' van Koopmanfchappen, of Koopwaaren begreeoea wordt, van wat aart, natuur, conditie of foort die ook zouden mogen wezen, 't welk een ïegelyk Koopman of Winkelier in zyn Huis, Pakhuis of Keider is hebbende, zo binnen als buiten 'sLands, ter Zee, op de Rivieren en te Lande; als mede van zodanige Gelden of Capitaalen, als Facloors, voorts Negotianten, Fabriqumten, Trafikanten, en andere neering doende lieden in hunne affaires, zo tot die FidkHen, ais elders, komen tc gebruiken; mitsgaders van Schepen in de Havenen, ter Zee; en op de Rivieren zynde, alles zu na mogelyk te bepaalen, als ieder in confcientie zal bjvindei te behooren
II. Dat de geenen, die beneden de eénduizenc guldens gegoed zyn, van deeze Contributie, bj wege van Nfegotiatie, zullen bevryd wezen, miti doende den Eed, by het formulier, hier na vol aende, vastgefteld; blyvende niet te min aan de
ze!
HEJT»
^ubtic. r.ntrcnt me geArceer,■te Geldhejfing.


4öi8 . NIEUWE NEDëRL ANDSCHE
Zut- : PHEN.
t
Public. ■ omtrent \ eene ge- \ forceer- ' de Geld* , heffing, j
] i (
? r ii t
f
ï li c g h ti
c
g
b ti
g' v: d< g
01
V,
di
55 M »J
telven onverlet, om hunne liberaliteit uit eenemeeï lan gerneene zucht en liefde tot den Lande te effenen, en zo veel te contribueeren, als hun zal welgevallen: zullende geene Godshuizen, Wees* luizenen Fundatiën ad p-os u/us, en diergeiyke, >an het betaalen deezer Contributie, by wege van Sfegotiatie, wezen geëximeerd, dan alleenlyk Dia:onien, en Armen of Armenhuizen van aêlmoefen evende. als mede zodanige Godshuizen, die zulsn kunnen aantoonen , aan de heilzame oognerken van haare iaftitutien niet te kunnen voloen.
III. Dat, om niemand tegen zynen wil te oblieeren tot het openleggen van zynen ftaat, en ogthans gerustheid te hebben, dat elk en een :der in het doen van de voorlchreeven Contri» utie, by wege van Negotiatie, zig zal kwyten aar behooren, aan een iegeiyk zal worden vryeiaaten en gerecommandeerd, zo als hem vrygelaten en, gerecommandeerd wordt mits deezen, m by zig zei ven eenen exaclen overllag en berooting van het zuiver beloop en waarde van al» : zyne ongereede Goederen, zo binnen als bui:n deeze Provincie gelegen; voorts van zyne (bligatien, Effecten, Actiën en Crediten, mitsiders Bank en Comptante Gelden, als vooren, innen en buiten 'sLands ter Zee, op de Rivie* ;n en te Lande, zo na mogelyk, te maaken in )ede co: icientie, en gelyk hy zig gegoed bendt, mits by of immediaat voor het doen van : voorfchreeveu Contributie, by wege van Nejtiatie, of wel van den eerften termyn van dien, ider folemneelen Eede, (en ten aanzien van de lennogezinden, met waare woorden in plaatfe m Eede na gebruik hun toegedaan.) verklaaren» !: ,, dat zy na hunne beste kennis en weeten* fchap, en zo na als hun mogelyk is geweest, op den voet, by dit Placaat uitgedrukt, den overllag en begrootinge van het zuiver beloop en waarde van alle hunne ongereede Goederen,


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. 491;
- ren, zo binnen als buiten deeze. Provincie gele ' een; voorts van Effecten en Koopwaaren, ah \ in den eerften Artikel vermeld, hoe genaamd, ' of waar geconftitueérd zynde, en zonder eeni" ge uitzonderinge, als by dit Placaat bepaald " is, gemaakt hebben; eh dat zy daar van, ge
goed zynde tot één duizend guldens en daat ' boven, ter goeder trouwe, ten rninften twee " perCt.' met de daad in één of twee termynet *' zullen fourneeren; en dat zy, iugevalle nader
hand nog iets van hunne ongereede Goede J' 'ren, zo binnen als buiten deeze Provincie ge " legen, voorts van Effecten, als vooren, to " hunne kennisfe rhogte komen, 't geen by toe
val overgeflagen was, ook daar van twei ! perCt in maniere als boven . fourneeren zullen;' welke Eed by het fournisfement van den tweedel termyn niet zal behoeven herhaald te worden als 'werkende denzei ven Eed over den volgende! termyn ten ware nogthans iemand na het afleg een van den voor fcbree ven Eed, ert eer dé twee de termyn by hem gefourneerd is, mogte komei te overlyden, in welke gevalle dészelfs Erfgenaaliien, Executeurs of Boedelredders, ten aanziei van 'den termyn, die aan des LHerledens onge reede Goederen, zo binnen als buiten déèze Pro vincie gelegen, en aan de Effecten en Koopwaa ren nog resteert, gehouden zullen wezeri, dei overfiai en begroótihg van het minder beloop de waarde van dezelven op nieuw te maaken, en dei voorfchreeven Eed af té leggen.
IV. Dat niemand, Ingeze:en van dit Kwartiei zynde, óf alhier te huis gehoorende. en eenigi Effecten hebbende, waar over deeze Contributie, by wege van Negotiatie, gaan moet, daar vai zal wezen geëximeerd, het zy hy tot een Huis gezin behoort, by anderen, of op zig zelv« woont, het Z'y hy die zelve beheert, of onder d< v'oofdye of cura etle van anderen Itaat, of d( adrainiftratie daar van aan. anderen gedemandeerc Yyy yyy yyy yyy yy *»j
i j
ZüTphen»
Public, omtrent eene ge forceerde Geld' heffing.
i
1
r
1
t .


4920 NIEUWE NEDERLA NDSCHE
ZüTPHEN.
Public, omtrent eene ge. forceer' de Geldheffing.
s, zodanig, dat een 'iegeiyk, van wat ftaat of conditie, hy ook zoude mogen zyn, in deeze te doene Contributie, by wege van Negotiatie, zai wezen begrepen, zonder uitzonderingen en dat, am vervolgens zorge te dragen, dat een ieder, riiertoe vefpligt zynde, daar aan komé te voldoen, niet alleen uit eigen, maar ook uit eenes anderens hoofde, voor zo verre hy daartoe verpligt is, alle en een iegeiyk wordende opgeroepen , voor het presteeren van den bovengemelden Eed, zullen gehouden wezen, op den by hun af te leggen Eed, te verklaaren: „ waar zy woon„ agtig zyn, of zy getrouwd zyn, en met wien, ,, of zy Kinderen hebben, het zy eigen of Voor„ kinderen, die by hun inwoonen, en op hun ,, zeiven Goederen bezitten, en welke die Kin„ deren zyn, of zy eenige voogd yen exerceeren „ over Pupillen, ingezetenen deezes Kwartiers „ zynde, of alhier te huis hoorende, en over „ welke; of zy eenige ongereede Goederen, bin„ nen of buiten deeze Provincie gelegen, voorts „ Effecten van anderen, Ingezetenea deezes s, Kwartiers zynde, uit hoofde van eenige cura„ teele, of wel eenigen anderen hoofde, admini-
ftreeren, en van of voor welke Perfoonen; als „ mede, of zy eenige Perfoonen by hun inwoo. „ nende hebben, en welke die zyn: gelyk ook „ nog, of zy eenige ongereede Goederen , binnen „ of bu'ten deeze Provincie gelegen, mitsgaders ,, Effecten of in Fideicommis of in Lyftocht be„ zitten; en voorts of zy de voorfchreeven Con5, tributie, by wege van Negotiatie, begeeren ,, te doen voor hun zei ven alleen, of ook wel
voor hunne Huisvrouwen of Mannen, het zy ,, afzonderlyk of gezamentlyk, voor hunne Kin„ deren het zy eigene of Voorkinderen, voor zo „ verre die by hun inwoonen, of op hun zeiven
Eff öen. als voorfchreeven, bezitten: voor „ hunne Pupillen, voor zo verre zy eenige voog„ dye exerceeren over Minderjaarigen, die Inge-
„ ze-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 4921
zetenen van dit Kwartier zyn, of alhier te huis „ hoorende, of wel voor eenige anderen, Inge,, zetenen van dit Kwartier zynde, of in hetzelve ,, vruchtdragende Effecten, als vooren, hebben „ de, welke zy uit hoofde van eenige Curatee„ le, of wel uit eenigen anderen hoofde admi„ niftreeren; of ook wel uit hoofde dat zy eeni->
ge Effecten in Fideicommis of in Lyftocht be „ zitten:" en dat vervolgens in conformité van derzelver gedaane verklaaringen, in alle die onderfcheidene relatien, voor zo verre dezelve exteeren , in ieder opzicht afzonderlyk , oy hun de voorfchreeven Contributie, by wege van Negotiatie , gedaan zal moeten worden; zullende geene Weesmeesters, cf derzelver Suppoosten, noch ook Voogdennoch Curateurs ot Adminiftrateurs van eens anderen Effecten, in het doen van oeeze Contributie, by wege van Negotiatie , mogen gaan boven de twee perCt., geiyk dezelve ook niet zullen mogen declareeren voor de moeite of vacatiën, die zy ter deezer zaake gehad hebben.
V. Dat wyders, om de goede Ingezetenen nog meerder te gemoet te komen in het maaken van den overllag, en alle fcrupuleusheid dienaangaande weg te neemen, verklaard wordt mits deezen: dat het een iegeiyk zal vryftaan, ten aanzien van de Effecten, die hy bezit, zo binnen als buiten sLands, waar op een cours of Pryscourant is, die by zig zeiven te taxeeren, na de waarde en de cours of Pryscourant, die daar op is, ten tyde van het arrefteeren van dit Placaat, en zig in het taxeeren daar na gedragen; en dat ten op?ichte van Effecten, zo binnen als buiten 'sLands, waar óp geen cours of Pryscourant is, een iegeiyk die zal mogen by zig zeiven taxeeren , na rato van de pryzen der laatlte koopea of verkoopen, die van diergelyke Effecten door anderen zyn gedaan, of wel tot zodanige waarde, als waar voor ny die ten tyde, wanneer hy
Yyyyyyyyyyyyyya zr
Züf- .
PHBNi
Public, omtrent eene ge* forceerde Geld* heffing» ,


4922 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Zot-
phen*
Public, omtrem eene ge' forceer de Gele heffing.
30 ao 8
40 .50 7
5° SS 6
55 60 5
60 65 4
65 70 3
70 75 2
boven de 75 1
en zullen de zuivere jaarlykfche reverjuen vaai Tontinen, Contracten van Overleevjng en Pra>-
benden, gerekend worden na rato van het geem dezelve van het laatstvoorgaande jaar oogebragee
zynen overflag maakt, wel zoude willen afftaan; doch zullen de Franfche Effecten, en Asfignaten, prövifioneel, van de betaaling van deezen joften Penning zyn geëxcipieert, tot dat dezelve worden verkogt, of een reëele cours of Prys■ courant zullen bekomen hebben.
Dar. ten refpecte van Koopwaaren en Effec- ten, die eenig gevaar en rifico loopen , gelvk Schepen en Koopmanfchappen, die aetueelyk "in Zee zyn , ten tyde wanneer hy zyn' overflag maakt, een iegeiyk die by zig zelve zal mogen taxeeren ter montant van de asfurantie, die hy daar op heeft laaten doen, of zo hy die in het geheel of ten deele niet heeft laaten asfureeren , voor zo vei re en na mate hy die in gemoede door de loopende rifico minder waardig fchat ah de opregte en reëele waarde van dien: dat Infchulden, uitflaande Gelden, Actiën en Crediten, ten lasten vau Particulieren, zo binnen als buiten 'sLands, die dubieus zouden mogen wezen , zullen mogen gereekend worden na de waarde, waar voor men dezelve in gemoede zoude willen overgeeven: dat wyders het inkomen van Lyfrenten, Tontinen, Contraclen van Overlee» ving en Praebenden , zullen gerekend worden aldus , te weeten, op Lyven op 1 tot 20 jaaren, tienmaal de Lyfrenten; van 20 tot 30 jaaren, 9 maal.


JAARBOEKEN., Augustus, 1795. .4923
of geïmporteert hebben: dat echter de geenen, zynde Ingezetenen deezes Kwartiers, die na inhoud van het Placaat van Holland en WestFriesland , van den 3 April 1703, of van ütrecht, van den 1 Mei 1793 > ™ eenigen hoofde, genoodzaakt zyn geweesc, f den honderditen Penning tweemaal van zommige Effeden , tsn lasten die-- Provinciën ftaande, te betaalen of nog gehouden zyn eene Contributie van 6 perCt. tot fournisfement in de groote Geldletmng, volgens Placaat van den 17 Juny deezes jaars T79J, •te betaalen, van die zelve Effecten, waar van deeze extraordinaire Contributie, ten behoeve van het lieve Vaderland, werkelyk hebben voldaan, of al nog voldoen , niet gehouden zyn, deezen vvftiaften Penning te fourneeren < welverftaande nathans, dat zulksin geenerlei wyze zal moger wol-den betrekkelyk gemaakt tot de loofte er 2oofte Penning, die van Hollandfche Obhgatier en Effecten, of tot der toofte Penning, die yai Generaliteits Obligatien of van andere Proyinciaa le, gewconlyk worden geheven, als welke hef fins van den ioofte en aoofte'Penning ten dee zen in geene confideratie genomen, of daar tot getrokken zal mogen worden.
VI Dat van ongereede Goederen, zo binnet als buiten deeze Provincie gelegen, en van Ef fpften in Fideicommis of in Lyftocht bezetet wordende, de voorfchreeven Contributie, by we «V van Negotiatie, gedaan zal moeten worde % g.iyke wyze en voet, doch afzonderlyk ei op zig zeiven, behoudens dienaangaande aan dei Contribuant zyn regres tot vergoeding, ten las ten van den Fideicommisfairen Erfgenaam, o van den geene, aan wien den Eigendom gemaak is bv de overlevering of uitkeering derzelve Wecten- welk regres zal plaats hebben, niette «nftaande zulks by Testament verboden was waar aan mits deezen wordt gederogeerd.
VII Dat van Goederen en Effecten, als voc
Yyyyyyyyyyyyyy 3 reD
ZUTPHEN.
Public, omtrent eene geforceerde (Jcldheffing.


4924 NIEUWE NEDERLANDSCHE
£UTPHEN.
Public, omtrent eene gei forceer?de Geld-, heffing.
ren, toekomende aan Minderjaarigen, waar van de Ouders, of langstlevende van dien, de vruchten of interesfen genieten tot aiiementatie der Kinderen, en dus ook niet langer dan tot der* zeiver meerderjaarigheid of trouwdag toe, deeze heffing moet gefourneerd worden ült het Capitaal der Kinderen, en niet uit de vruchten.
VIII. Dat alle Perfoonen, Ingezetenen deezes Kwartiers geweest zynde, en zig hu buiten dezelve bevindende, wanneer dezelve toonen hunBurger-voorrechten te willen behouden, zuilen verplicht zyn, in deeze heffing, op den voet vaq dit Placaat te contribueeren, en den Eed, of in perfoon, of door Gemagtigden, af te leggen; en zullen de geenen, die, voor dat zy ten vellen aan hunne verpligting omtrent deeze heffing hebben voldaan, zouden begeeren met 'er woon buiten deezen Kwartiere te vertrekken , by arrest tot het voldoen aan hunne verpligting worden gehouden, tot dat zy ten vollen voldaan of cautie gefteld hebben.
IX. Dat de geenen , die uit andere Landen öf Provinciën zig binnen deezen Kwartiere ko men te bevinden, doch aldaar geen üxum domciïïum hebben, of welke na het emaneeren van dit Placaat, zig binnen deezen Kwartiere komen neder te zetten, niet gehouden zyn te fourneeren.
X. Dat Militairen, Ingezetenen of Onderzaaten deezes Kwartiers zynde, offchoon elders zig bevindende, nogthans van hunne ongereede Goederen, binnen en buiten deeze Provincie gelegen, voorts Obligatien en Effecten, als vooren Artikel I. vermeld, zullen moeten fourneeren in deeze Negotiatie, en den Eed afleggen ter plaatfe, daar zy hun domicilie binnen dit Kwartier hebben gehouden.
XI. Dat de voorfchreeven Contributie, by wege van Negotiatie, zal moeteti worden gedaan, en den £ed, daar by gerequireerd, afgelegd',
doqr


JAARBOEKEN» Augustus, 1795. 4925
door een iegeiyk in perfoon, of wel door iemand; van vertrouwen in zyne plaatfe te zenden, met] behoorlyke Procuratie voorzien , om den gere quireerden Eed in zyne ziele af te leggen. j
XII. Dat de fournisfementen van de voorfchree-c ven Contributie, by wege van Negotiatie, zul-< len worden gedaan in comptant geld van zihere, en goude, ten Comptoire gangbaare munt, (zul-< lende in dit geval de Zeeuwfche geheele Ryks-i daalders mogen gegeeven worden tot 52 ftuivers Hollands het ftuk,) ook in gewerkt Goud of Zilver, het fyne Goud tegen 2 guldens het engels; 't Zilver de groote Hollandfche keur tegen 30 ftuivers het loot; de kleine keur tegens 27^ ftuiver het loot; Nymeegfche groote keur tegen 28 ftuivers het loot, en de kleine keur tegen 26 ftuivers het loot gereekend; en de andere mindere keuren na de intrinfique waarde, en zo als het by de Goud- en Zilverfmeden zouden worden aangenomen, en dus zonder eenig fatfoen, het welk in geenen deele in confideratie moet genomen worden.
XIII. Dat deeze vyftigfte Penning zal gefourneerd worden in twéé termynen, de eerfte met 1 December deezes jaars 1795, de tweede met I April 1796, des dat aan een ieder zal vryftaan, den tweeden termyn te gelyk by den eerften te fourneeren.
XIV. Dat de voorfchreeven fournisfementen in de refpeöive Ampten en Heerlykheden, onder ieder Ampt reforteerende (zonder eenige prasjuditie voor die Heerlykheden, in opzichte van de Jurisdictiën,) zullen moeten worden gedaan in handen van 'die geene, dewelke in de Ampten by Richter en Scheepenen 'zullen worden benoemd; en in de Steden en Scheèpendommen van dien, zo als zulks by Burgemeesteren en Beftierders zal worden vastgefteld, "welke tot den Ontvangst van de voorfchreeven Contributie, by wege van Negotiatie, tot het vergen van de bovengemelde
Yyyyyyyyyyyyyy 4 Ver-
'HEN.
^ublic. mtrent ene ge' "orceerm le Geld' leffing.


4926 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ZüTPHEN.
Public, omtren eene g, forceer , de Gek heffing.
Verklaaringen, en tot het afneemeo van de refpective Eedeo, mitsgaders tot het overbrengen der Penningen, en van het gewerkte Goud en Zilver, daar, en zo als hierna breeder zal worden gezegd, zullen f worden geauthorifeerd, gelykzydaar toe geautho'■' rifeerd worden mits deezen, na dat zy in handen ■ van Richter en Scheepenen, voor zo verre de -Ampten en Heerlykheden belangt, en in handen van de Burgemeesteren, voor zo verre de Steden en Scheependoramen van dien aangaat, de beloften onder Eeden zullen hebben afgelegd, van zig in voorfchreeven Commisfie getroüwelyk te zullen gedragen, en fecreet te zullen houden alle het geene hun in voorfchreeven Commisfie zal voorkomen en de Fourneerders zelve begeeren fecreet te houden, en fpecialyk, 't'geene hun van do gedaane Contributie, by wege van Negotiatie, van Voogden of anderen, kenbaar zal zyn geworden, mits tot het afneemen van den Eed van eikanderen reciproquelyk geëscludeerd worden Vader, Zoon, Broeders, Zwagers, Oomen, Ne-> ven en Neven germains, 't geen by eene fpecifique aanteekening, daar van te houden, ten allen tyden, des. gerequireerd wordende, zal moeten blyken, en dat de voorfchreeven Commisfarisfen deeze last gratis, en zonder eenige belooning, ter liefde van den Lande, zullen op zig neemen en uitvoeren.
XV. Dat de Commisfarisfen, zo in de Steden, als in de Ampten en Heerlykheden, tot den ontvangst van de voorfchreeven Contributien zuilen vaceeren op zodanige plaatfen, dagen en uuren, als in ieder Stad, Ampt en Heerlykheid bekwaamst geoordeeld, en by Publicatie en Affixie, of aanzegginge van een Gerichts-Bode gedenun. cieerd zal worden, ten minften veertien dagen yóór het fournisfement van ieder der twee termynen.
XVI. Dat, ten einde tegen iemands wille niet fcekend moge worden, hoe veel by tot deezen
jofte


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. 492?
5ofte Penning gefourneerd heeft, als mede, op dat de vreeze voor eenige coniequenue, dewelke uit deeze Contributie, by wege van Negotiaue, nooit getrokken mag worden tot eenige icnatunge of taxatie, ten eenemaal uit het gemoed dergo&de Ingezetenen moge geweerd zyn, de vuwlcnreeven Commisfarisfen tot den Ontvangst den Eed zullen doen, van nimmermeer te zullen openbaa ren, hoe veel refpeöive van ieder hebben ontvangen: van welk gefourneerde Obligatien (.doen van geene mindere fommen dan van één honderd guldens, en blyvende de mindere dan honderd guldens rentloopeude Recepisfen,) in blanco zullen gegeeven worden, ten ware de Fourneerders dezelve op naam begeeren te hebben; zullende bel aan eeo iegeiyk vryüaan, ter plaatze, binnen dl' Kwartier, waar hy zal goedvinden, aan Commis farisfen, het zy in eigene perfoon, of dooreet ander, door hem daar toe gequalificeerd, he fournkement ter hand te ftellen, zonder te be hoeven op te geeven voor wien zulk tournisle ment gefchied; zo nogthans, dat, om zeker o zvn, dat aan deeze Negotiatie worde voldaan ' de Ingezetenen zullen worden opgeroepen tot he doen van eenen Eed, dat zy hun aandeel in dee ze Negotiatie, na inhoudv van dit Placaat, zullei voldoen of voldaan hebben. ■ r ■ c
XVII. Dat de voorfchreeven Commislanslei de penningen, die onder hun gefourneerd zullei zvn van tyd tot tyd zullen opneemen en orden telvk in zakken van ééne fpecie, het gemun Goud van het gemunt Zilver gerepareerd, vei zamelen, gelyk zy ook het gewerkt Goud e Zilver, dat onder hun gefourneerd zal zyn, vai tvd tot tyd zullen weegen, en daar van fpecif nue aanteekeninge houden: en dat zy het mor tant van alles, doch in vier onderfcneidene clai fen zullen noteeren, en daar van aan de Ordin; ris Gedeputeerden kennisfe geeven, immers bu 'nen agt dagen na het fluiten van ieder termyn Yyyyyyyyyyyyyy 5 01
PHSN.
Public, omtrent eene ge* forceer» de Geld* heffing*
l
i
S
l •
l
1
t
1 1
in


4928 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Zur-
P11EN.
Public, omtren eene ge forceer de Gela heffing.
om tegen behoorlyke Recépisfen afgehaald en overgebragt te worden ten Comptoire van de Ontvangers van den Gemeene Middelen in Nymegen, Thiel en Bommel refpective, uit welke t Comptoiren de Militie en alle andere onkosten -van Oorlog, op de repartitie deezes Kwartiers - ftaande, worden betaald, onder Recepisfen van -dezelve Ontvangers, welke wegens den Ontvangst van dezelve Penningen, noch ook van de Penningen, die zullen provenieeren van het gewerkt Goud en Zilver, mede niets zullen profiteeren; en dat bet gewerkt Goud eu Zilver zal overgebragt worden aan de Provinciaale Muntkamer, om door de Muntmeesters tot Geld gemunt te worden, zo als nader by de Ordinaris Gedeputeerden zal worden geordonneerd.
Anthprifèerende de Vertegenwoordigers van het Volk deezes Kwartiers gemelde Ordinaris Gedeputeerden, om, inval eenige duisterheid in de eene of andere Artikel van dit Plecaat, 't welk interpretatie zoude vereifchen, mogee occurreeren, fpecialyk met relatie tot die geene, dewelke buiten deezen Kwartiere zyn woonende, en eenige vaste Goederen of Tienden biunan deezen Kwartiere zyn bezittende, als dan daaromtrent zodanig te disponeeren, als na bevinding zullen oordeelen te behooren.
En ten einde niemand der Ingezetenen deezes Kwartiers tenige ignorantie van de goede meeninge van hunne Vertegenwoordigers in deezen mogte hebben, is 'by dezelve goedgevonden, deeze alomme te doen publiceeren, affigeeren, en met den druk gemeen te maaken; meternftige recommandatie aan alle Leden vnn het beltier deezes Kwartiers, voorts alle Ingezetenen zonder onderfcheid, om zo lief ais hun behoort te wezen de behoudendenisfe van den Lande, en der Vryheid, met alle het geene hun daar in dierbaar is, zig in deezen te kwyteo na behooren, gelvk zy hetzelve in gemoede met den Eed voor God aïroag-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 492P
tig kunnen bevestigen; en met bereidwilligheid; zig te reguleeren naar den inhoud van deezen Pla , caate; met waarfchouwinge nogthans dat, zo wanneer tegen verwachting, een of ander mogte worden bevonden ongevoelig voor zulke krachti ge beweegredenen, en zig zelfs zodanig mogte vergeeten, dat hy, 't zy voor den eerften, 't, zy voor den tweeden termyn, in gebreke mogte blyven het voorfchreeven exattelyk natekomen, tegen denzelven, zonder eenige verfchooninge, zal worden geprocedeerd, zo als men in goede juftitie zal bevinden te behooren; met authorifatie op de refpeclive Rjchteren ten platten Lande, en op de Magiftraaten in de Steden, om de naamen dier gebrekige en onwillige lugezetenen op te geeven aan de Ordinaris Gedeputeerden deezes Kwartiers, ten einde in aanzien dier gebrekige, als wederfpann'ige Ingezetenen, aanftonds zodanig te disponeeren als bevinden zullen te behooren.
De Vertegenwoordigers van het Volk des Kwar. tiers van Nymegen hebben, na gchoudene deliberatie, goedgevonden te arrefteeren, gelyk gear rcfleerd wordt by deezen, eene Injlrudtie voor de Commisfarisfen, in welker handen de vyftigfte Penning gefourneerd zal worden, als mede een .Formulier van Eed, en AEten van ■ aanftellingt voor dezelven: voorts de refpeëtive onderfcheidenc Formulieren van Eed voor de Contribuanten, en een Formulier van de refpeilivc onderfcheidene ABcns of bewyzen, te geeven aan die geenen , die hunne Contributie, by wege van Negotiatie, in het geheel, of ten doelen, gefourneerd hebben; mitsgaders een Formulier van een A&e of Bewys, te geeven aan de geenen, .die boven den bepaalden vyftigjlen Penning hunne liberaliteit geoefend hebben; en eindelyk een Formulier van de Notitie der gedaane Fournisfementen door de Commisfarisfen over den vyftigflen Penning gefield, van iyd tot tyd aan de Ordinaris Gedeputeerden ovet
'HEN.
Public, nmrent ',ene geforceerde Geldheffing.


493Ö NIEUWE NEDERLANDSCHE
ZüTPHEN.
Public, omtrent eene geforceerde Geld beffing.
te zenden , alle hier na volgende geïnfereerd. En is wyders ver (laan, dai de voorfchreeven Inftructie en refpeHive Formulieren zullen worden gevoegd by het Placaat, ingevolge het gerefolveerde op het fubjeSt van den vyftigflen Penning geëmaneerd,
JNSTRUCTIE voor de Commisfarisfen , in welker handen de vyftigfte Penning, by wege van Negotiatie , gefourneerd zal worden.
Art. I. Dat voorfchreeven Commisfarisfen zullen zig generalyk, in het uitvoeren van hunne Commisfie, reguleeren na den inhoud van het Placaat, by de Vertegenwoordigers van het Volk des Kwartiers, op de heffinge van den vyftigflen Penning geëmaneerd, en fpecialyk van "den vierden, veertiende, vyftienden, zestienden en zeventien■den Paragraphen van dien.
II- Op dat de voorfchreeven Commisfarisfen des te beter,zouden kunnen nagaan, of alle de Contribuanten in deeze Negotiatie voor hun verfcheenen zyn, dan niet, zullen by hun Lysten geformeerd worden van al!e de Huizen, welke in de Stad of Dorp, waar over zy gefteld zyn, zig bevinden , volgens de Qniohieren der Verpondingen, ten welken einde aan hun toegang tot de voorfchreeven Quohieren gegeeven zal worden: en zul-' len zy voorts op dezelve Lysten by ieder Huis noteeren den Perfoon of Perfonen, of deszelfs Gequalificeerde, welke uit dat Huis, voor hun vsrfcheenen zyn: en voor zo veel de Huizen aanbelangt, waar uit niemand voor hun verfcheenen zoude mogen zyn, zullen zy zig, zo exact als hun mogelyk zal zyn, informeeren, door wien dezelve bewoond worden, en de Perfoonen, die dezelve bewoonen, na dat de tyd, voor ieder termyn gefteld, zal wezeü geëlabeerd, gerichtelyk
doen


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 493Ï
doen infinueeren, om als nog voor hun te ver- 2 fchynen , en aan hunne verpligtinge te komen P voldoen, met voorgaande kennisfe en goedvinden nogthans van Richter en Scheepenen in de Amp- i ten en Heerlykheden, en Burgerneestereh in de<; Steden; en wanneer als dan nog eenige in ge-; breke zouden mogen zyn gebleven , zullen zy; daar van Lysten formeeren, en dezelve overzen-, den aan de Ordinaris Gedeputeerden deezes Kwar-, tiers, om daar .op nader gerefolveerd te worden.
III. De voorfchreeven Commisfarisfen zullen zig mede, zo exact als bun mogelyk zal zyn, generalyk informeeren, of de Huizen, door meer dan ééne Familie, en in onderfcheidene gedeeltens, bewoond worden, en vervolgens reguard neemen, dat door alle dezelve aan hunne verpligtinge voldaan worde.
IV. Ingevalle aan de voorfchreeven Commisfarisfen twyfelachüg zoude mogen voorko-nen. oi eenige Perfoonen voor Ingezetenen te confidereeren zyn, dan niet, zullen zy daar van Notitie houden, en dezelve Notitie aan de Ordinaris Gedeputeerden deezes Kwartiers toezenden, oal daar op nader gerefolveerd te worden.
V. De voorfchreeven- 1 ommisfarisfen zullen na het eindigen van hunne Commisfie, alle de No tiüen, by hun gehouden, overzenden aan de Or dinaris Gedeputeerden, dm geex-imineerd te war den, hoedanig zy zig in de behandelinge van zaa ken gedragen hebben, en vervolgens de nodigi ordre te doen (tellen, indien aan het voorfchree ven werk nog iets mogte resteeren.
VI. De voorfchreeven Commisfarisfen, alvoc rens in functie te treden, zullen in handen vai de geenen, die hun gecommitteerd zullen heb ben, afleggen den Eed, op het Formulier, hie na volgende geïnfereerd.
FeT»
,üf-'
HEÏÏ.
~>ubUc. mfreht ene georceerïe Geldteffing.
1 r


4932 NIEUWE NEDER.LANDSCHE
ZoTPHEN.
Public, oirkrèt, ee?te g, forceei de Gel heffing,
Formulier van Eed voor de Commisfarisfen, in welker handen de vyftigfle Penning gefbur» neerd zal worden,
■t Wy belooven en zweeren, dat wy ons ia da > Commisfie, die ons opgelegd is, getrouwelyk zul- len gedragen,. en dat wy ons zullen reguleeren /•na het P.acaat, by de Vertegenwoordigers van het Volk des Kwartiers van Nymegen, in dato den 3 Augustus 1795, op de heffinge van den vyftigflen Penning geëmaneerd, voor zo veel hetzelve ons aangaat, als mede nakomen de Inftruclie, aan ons op dit fubjecr, gegeeven; en dat wy mede fecreet zullen houden alle het geene ons in voorfchreeven Commisfe zal voorkomen, en de Fourneerders zelve begeeren fecreet te houden- en fpecialyk het geene ons van de gedaane Contribatie, by wege van Negotiatie, der Weeskameren, Voogden of anderen, zal kenbaar geworden zyn.
Zo waarlyk helpe ons God Almagtig,
Formulier van de ASten van Aanftelling der Com* misfarisfn tot den Ontvangst van den vyftigm fien Penning.
Burgemeesteren en Beflierders der Stad . . , . hebben, ingevolge de au?horiidcje op hun ver- * leend by Placaat van den 3 Augustus 179? op de heffinge van den vyftigiten Penning geëmaneerd, uit den naam van de Volkvertegenwoordigers deezes Kwartiers gecommitteerd, zo als gecommitteerd worden mits deezen, de Perfoonen van
tot Commisfarisfen tot den Ontvangst van den voorfchreeven vyfcigften Penning over
geevende aan dezelve Commisfarisfen alle zodanige authoriteit , als io het voorfchreeven Placaat ten hunnen reguarde is vermeld, mits zig aliezicts reguleerende na den
in-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 4933
inhoude van dien , en na de Inftructie , welke voor dezelve Commisfarisfen by de Volksverte eenwoordigers is gemaakt, waar op de voornoem de Perfoonen in onze handen den Eed gedaar hebben op het Formulier, voor hunlieden gearre fteerd: hstende overzulks allen en een .iegeiyk. dien het aangaat, de voornoemde Perfoonen ir hunne voorfchreeven qualiteit te erkennen. Ac tum den
Formulier van Eed voor dj geenen, die de betaa Uiige van den vyftigften Penning voor zig zelve doen,
Ik verklaare, beloove en zweere, dat ik n: myn beste kennisfe en weetenfchap, zo na nr mogelyk is geweest, op den voet, by Placaat vai 3 Augustus Ï79T uitgedrukt» den overfpg en be grootinge van het zuiver beloop en waarde vai alle myne ongereede Goederen, Effecten en Koop waaren, als ih den eerfien Artikel vermeld, boe genaamd of waar geconflitueerd zynde, en zonde eenige andere uitzonderinge, als by het voorfchree ven Pi. "ja! bepaald is, gemaakt hebbe: en dat il daar van, gegoed zynde tot één duizend guldens 0 daarboven, ter goeder trouwe, ten minfien twe< perCt in één of twee termynen zal fourneeren, or. den voet, en na het voorfchrift, in het^voorfchree ven Placaat vervat; en dat ik, ingevalie naderhanc nog iets van myn ongereede Goederen, zo binnei als buiten deeze Provincie gelegen, voorts van Ëf fecten en Koopwaaren, als vooren, tot myne ken nisfe mogte komen, 't geen by toeval overgeflagei was, ook daar van twee perCt., in maniere al boven, fourneeren zab
Zo waarlyk helpe my God Almagtig
For
Zot*
phen.
Public, omtrent eene geforceerde Geldheffing.
1
i 1
>
l 1
1 »


4934 NIEUWE NfcDERLANDSCHB
Zot*
phsn.
Public, omtrent eene geforceerds Geld heffing.
Formulier van Eed voor de geenen, die de betad* linge van den vyftigflen Penning doen voor zig zelve, 'en voor hunne Huisvrouwen-
cf Mannen. -
Ik verkiaare, be'oove en z-wèere, dat ik na myne beste kennisfe en wetenlcbip, zo na my -mogelyk is geweest, op den voet, by Placaat van den 3 Augustus 179J uisgedrukt, den overflag en begrootte van het zuiver beloop en waarde van alle myne en myner Huisvrouwe' ongeremde Goederen, voorts van Effecten en Koopwaaren, als in den eerften Artikel vermeld, hoegenaamd of waar geconftitueerd zynde, en zonder eenige andere uitaonderinge, als by het voorfchreeven Plaeaat bspiaid is, gemaakt hebbeden dat ik daar van, te zameo gegoed zynde tot ééd duizend guldens of daarboven, ter goeder trouwe, ten minflen twee perCt. in een of twee termynen zal fourneeren, insgelyks op den voet en na het voorfchrift, in het voorfchreeven Placaat vervat; en dat ik, mgevalle naderhand nog iets van myne of my'nes Huisvrouw ongereede Goederen, zo binnén als buiten deeze Provincie gelegen, voorts van Effecten en Koopwaaren. als vooren5 tot myne kennisfe mogt komen, 't geen by toeval overgeflagen was, ook daar van twee' perCt., in maniere als boven, fourneeren zal.
Zo wdqriyk helpe my God Almagtigi
Formulier van Eed voor de geenen, die de bc* taalingc van den vyftigften Penning doen voor hunne Kinderen, het zy eigen of Voorkinderen, die by hun inwoonendezyn.
Ik verkiaare, be'oove, en zwèere, dat ik na myne besté kennisfe en wetenfehap, zo na my' mogelyk is geweest, op den voet, by Placaat van
den


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 4035
den -ï Augustus 1795 uitgedrukt, den overflag! en begrootinge van het zuiver beloop en waardei van alle myner Kinderen ongereede Goederen,. voorts van Effecten en Koopwaaren, als in den^ eerften Artikel vermeld, hoegenaamd, of waar' geconftituéerd zynde, die zy uit eigen hoofde bezitten, en zonder eenige aDdere uitzondennge als by het voorfchreeven Placaat bepaald is, ge-' maakt hebbe; en dat ik daarvan, dezelve gegoed' zynde tot één duizend guldens of daar boven , ter goeder trouwe, ten minften twee perCt. ia één of twee termynen zal fourneeren, insgelyks od den voet en na het voorfchrift, in het voorfchreeven Placaat vervat; en dat ik, mgevalle naderhand nog iets van hunne ongereede Goederen, zo binnen als buiten deeze Provincie gelegen, voorts van Effecten en Koopwaaren, als vooren, tot myne kennisfe mogte komen, 't welk by toeval overgeflagen was, ook daar van twee perCt., in maniere als boven, fourneeren zal.
Zo waarlyk hetpe my God Almagtig.
Formulier van Eed voor de geenen, die de betaalinge van den vyftigflen Penning doen voor hunne Pupillen, en voor anderen , weiker Goederen zy adminiftreeren.
Ik verkiaare, beloove en zweere, dat ik na myn beste kennisfe en weetenfchap, zo na my mogelyk is geweest, op den voet, by Placaat vac den 3 Augustus 1795 uitgedrukt, als Voogd ad miniftreerende de Goederen van
den overflag en begrootmgi van het zuiver beloop en waarde van aller my ner voorfchreeven Pupillen ongereede Goederen voorts van Effeften en Koopwaaren, als in dei eerften Artikel vermeld, hoegenaamd of waar ge conftitueerd, en onder myne adminiftratie zynde en zonder eenige andere uitzonderinge, als by he Zzz zzz zzz zzz zz vooi
5UTHEN.
^ublic. mtrent ene ge~ 'orceerle Geldicffing.
1 l
1
t


ZüTPHEN.
Public.
omtrent
eenege-
forceer-
de Geld-
heffing.
\
4936 NIEUWE NEDERLANDSCHE
voorfchreeven Placaat bepaald is, gemaakt hebbes en dat ik daar van, dezelve gegoed zynde tot één duizend guldens of daar boven, ter goeder trouw ten rhinften twee perCt. in één of twee termynen zal fourneeren, insgelyks op den voet en na het voorfchnft, m het voorfchreeven Placaat vervat; en dat ik, ingevalle naderhand nog iets van derzelver ongereede Goederen, zo binnen als buiten deeze Provincie gelegen, voorts van Effecten en Koopwaaren, als vooren, tot myne ken. nisfe mogte komen, 't geen by toeval overgeflag^n was, ook daar van twee perCt. in maniere ais boven, fourneeren zal.
Zo waarlyk helpe my God Jlmagiig.
Formulier van Eed voor de Weeskamers, of derzelver Gecommitteerden of Suppoosten.
Wy verklaaren, befooven en zweeren, dat wy na onze beste kennisfe en weetemchap, zo na ons mogelyk is geweest, op den voet, by Placaat van den 3 Augustus 1795 uitgedrukt, den overflag en begrooting van het zuiver beloop en waarr4v^n alle de onzereede Goederen, voorts van Eftecten en Koopwaaren, als ia den eerften Artikel vermeld, hoegenaamd, of waar geconftitueerd, onder(de adminiftratie van de voorfchreeven Weeskamer zynde, en zonder eenige andere uitzondennge, als by het voorfchreeven Placaat bepaald is, gemaakt hebben; en dat wy daar van, dezelve gegoed zynde tot één duizend guldek of daar boven, ter goeder trouwe twee perüt., m één of twee rermynen, fourneeren zullen, insgelyks op den voet en na het voorlchnrt, m het voorfchreeven Placaat vervat - en dat wy, ingevalle naderhand nog iets van 'derzelver ongereede Goederen, zo binnen als buiten deeze Provincie gelegen, voorts van Effecten en Koopwaaren, als vooren, tot onze kennisfe mogte


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 4937
te komen, dat by toeval overgeflagen was, ook daar van twee perCt., in maniere als boven, fourneeren zullen.
Zo waarlyk helpe my God Almagtig.
Formulier van Eed voor de geenen, die Goede-' ren in Fideicommis of in Lyftogt bezitten. .
Ik verkiaare, beloove en zweere, dat ik als bezittende in Fideicommis de Goederen, afgekomen van na myne beste kennisfe en weetenfchap, zo na my mogelyk is geweest, op den voet, by Placaat van den 3 Augustus 1795 uitgedrukt, den overflag én begrootinge van het zuiver beloop en waarde van alle ongereede Goederen, voorts van Effecten en Koopwaarden, als in den eerften Artikel vermeld , hoegenaamd, of waar geconftitueerd zynde, en zonder eenige andere uitzonderinge als by het voorfchreeven Placaat bepaald is, gemaakt hebbe; en dat ik daar van, het zuiver beloop der waarde van dézelve monteerende tot één duizend guldens of daar boven, ter goeder trouwe, ten minften twee perCt., in ééo of twee termynen zal fourneeren, insgelyks op den voet en na het voorfchrift, in het voorfchreeven Placaat vervat; en dat ik, ingevalle naderhand nog iets van dezelve tot myne kennisfe mogte komen, 't welk by toeval overgeflagen was* Ook daar van twee perCt., in maniere als boven, fourneeren zal.
Zo waarlyk helpe my God Almagtig.
Formulier van Eed voor de Erfgenaamen van een Contribuant, die overleden is, na dat hy den Eed afgelegd heeft, en eer de tweede termyn by hun gefourneerd is.
Wy verklaaren, belooven en zweeren, dat wy als Erfgenaamen van wylen
Zzzzzzzzzzzzzz a na
Zot-
phen.
Public.. imtrent °,cnc geforceerde Geldheffing.


4938 NIEUWE NEDERLANDSCHÈ
Zot-
phen.
Public, omtrent eene geforceer'de Geld heffing.
na onze beste kennis, zo na als ons mogelyk is geweest, op den voet, by Placaat van den 3 Augustus 1795 uitgedrukt, den overflag en begrootinge van bet zuiver beloop en waarde van alle de onroerende Goederen, voorts van Effecten en Koopwaaren, als in den eerften Artikel vermeld, hoegenaamd of waar geconftitueerd zynde, van wyten den voornoemden
en zonder eenige andere uitzonderinge, als by het voorfchreeven Placaat bepaald is, gemaakt hebben; en dat wy daar van, het zuivere beloop der waarde van dezelve monteerende tot één duizend guldens of daar boven, ter goeder trouwe, ten minden twee perCt. pro rato van den termyn, die daar aan nog resteert, zullen fourneeren, insgelyks op den voet en na het voorfchrift , in het voorfchreeven Placaat vervat; en dat wy, ingevalle naderhand nog iets van dezelve tot onze kennisfe mogte komen, 't geen by toeval overgeflagen was, ook daar van twee perCt. pro rato, en in maniere als boven, fourneeren zullen.
Zo waarlyk helpe ons God Almagtig.
Formulier van Verklaaring voor de M:nno~ gezinden.
Ik verkiaare met waare woorden, en op Man*' nen waarheid, dat ik na myn beste kennisfe eni weetenfchap , en zq na als my mogelyk is geweest, op den voet, by dit Placaat uitgedrukt,, den overflag en begrootinge van 't zuivere beloop en waarde van alle myne ongereede Goederen, voorts van Effecten en Koopwaaren , alss in den eerften Artikel vermeld, hoegenaamd,, of waar geconftitueerd zynde, en zonder eeniges andere uitzonderinge, als by dit Placaat bepaaldl zyn, gemaakt hebbe; en dat ik daar van, gegoed zynde tot één duizend guldens of daar bo" ven, ter goeder trouwe, ten mioften twee perCt.:.


JAAR BTTE KEN, Augustus, 1795. 493»
in één of twee termynen zal fourneeren, insge-zUT. Ivks op den voet en na het voorfchrift, in ditPHEN.
Placaat vervat; eu uat ik, iu^cvauc iwuniwu B02 iets vaq rnyne ongereede Goederen, zo bin-, nen als buiten deeze Provincie gelegen, voorts< van Effecten en Koopwaaren als vooren, tot myne kennisfe mogte komen, 't geen by toeval overgeflagen was, ook daar van twee perCt., in maniere als vooren, fourneeren zal.
Formulier van Eed, door dezulken af te leggen, die geene Goederen of Effecten voor hun zelve, voor hunne Vrouwen, Kinderen, 't zy eigen of Voorkinderen, voor Pupillen enz. bezitten tot è$n duizend guldens en daar boven, ingevalle zulks by Commisfarisfen mogt worden gerequireerl.
Ik verkiaare en zweere, dat ik geene Goedeof Effecten bezit tot één duizend guldens en daar bovea, waar van, ingevolge Placaat, den vyftigften Penning betaald moet worden.
Zo waarlyk helpe my God Almagtig.
Formulier van de Acte of Bewys, te geeven aan die geenen, die den vyftigften penning in het geheel, of tan deelen gefourneerd hebben.
Wy ondergefchreevea Commisfarisfen, gefteld tot den Ontvangst van den vyftigfte Penning, in het Placaat van den 3 Augustus I79J vermeld, over de Stad van
certificeeren en verklaaren mits deezen, op den Eed, by het aanvaarden van onze Commisfie gedaan , dat voor óns verfcheenen is (of zyn) en iü onze handen, wegens zyne ongereede Goederen. zo binnen als buiten deeze Provincie gelegen, «voorts wegens Effecten en Ksopwaaren, als ir den eerften Artikel van het Placaat vermeld, ge Zzzzzzzzzzzzzz 3 pras
°ublic. mtrent ',ene gerorceerie Geldheffing,
. 1


4940 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Zut-
phen.
Public, omtrent eene ge forceer de Geldheffing.
praefteerd heeft (of hebben') den Eed aan de Contribuanten van den voorfchreeven vyftigften Penning, by het Placaat opgelegd, op het.Formulier, daartoe gearrefteerd; en dat hvXbf zy) vervolgens, op denzelven Eed by hero^fof haar) ■gelegd, aan ons.verklaard heeft (of hebben) onder ons te hebben gefourneerd den eerften termyn (of beide termynen) van den vyftigften Penning, welke ingevolge en op den voet van het voorfchreeven Placaat van de gemelden Bezittingen aan den Lande gefourneerd moet (of moesten) worden. Actum den
Formulier van de Acte of Bewys, te geeven aan de geenen, die boven den vyftigften Penning ' hunne liberaliteit geoefend hebben.
Wy ondergefchreeven Commisfarisfen, gefteld tot den Ontvangst van den vyftigften Penning, in het Placaat van den 3 Augustus 1795 vermeld, over de Stad certificeeren en verklaaren mits deezen, op den Eed, by het aanvaarden van onze Commisfie gedaan, dat voor ons verfcheenen is en in onze han¬
den wegens zyne ongereede Goederen, zo binnen als buiten deeze Provincie gelegen, voorts van Effecten en Koopwaaren, als in den eerften Artikel vermeld, gepraesteerd heeft den Eed, aan de Contribuanten van den voorfchreeven vyftigften Penning by het gemeld Placaat opgelegd, pp het Formulier,, daar toe gearrefteerd; en dat by vervolgens op den zeiven Eed, by hem afgelegd, aan ons verklaard heeft, onder ons niet alleen te hebben gefourneerd den eerften tenayo van den vyftigften Penning, welke ingevolge, en ?p den voet van het voorfchreeven Placaat van de gemelde vaste Goederen, zo binnen als buiten deeze Provincie gelegen, voorts van Fffeften eq Koopwaaren, ais vooren, aan den Lande ge.
four*


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. W
foumeerd moest worden, maar ook nog daar boven, uit een meer dan gemeene zugt en liefde tot den Lande, eene fomme van . waaromme wy Commisfarisfen, erkennende in deezen den loflyken en pryswaardigen yver, die den voornoemden ' in deeze gele-
eenheid ten beste van het algemeene lieve Vader-, land betoond heeft, en op dat daar van ter zy. ner eere altoos aan de Posteriteit blyken moge, hier van deeze publieke getuigenisfe geeven, met dankzegginge daar voor, uit naam van de Vertegenwoordigers van het Volk deezes Kwartiers, vollens derzelver begeerte in het voorfchreeven Flacaat uitgedrukt, en met betuiginge, dat de Volksvertegenwoordigers het zelve ais een blyk van den Patriotfcben yver, zucht en liefde van den voornoemden tot behoud van het Vaderland, en van al wat daar in dierbaar is, altoos in aangenaame geheugenisfe houden zullen.Actum den
Formulier van de Notitie der geSaane Fournisfementen , door Commisfarisfen over den vyf» tisflen Penning gefield, van tyd tot tyd aan de Ordinaris Gedeputeerden over te zenden.
Notitie der gedaane Fournisfementen van det vvftiguen Penning, onder de ondergefchreevet Comkfarisfen over de Stad of ova
de Dorpen van en het Diftr.ct.va
dien, zedert den tobden ^ ^
Gemunt Z'lver Gemunt Goud
Onc. Eng. Azen
Gewerkt Zilver Gewerkt Goud Actum den
Zzzzzzzzzzzzzz 4 Een
ZüT- * ?HEM«
Public, imtrent ',ene ge» Fo,rceeri'e Geld» hefing.
1
i
l
i-


4S>42 NIEUWE NEDERLANDSCHE
2.VTPHEN.
Eenigen tegenftand, intusfchen, hadtdee^ ze maatregel, ter Landfchapsvergaderinge ontmoet. Zie hier wat daar over voorviel.
De Gecommitteerden uit de Ampten van Thielre- en Bommelre-waarden, met het Scheependom van Sak-Bommel, hebben by de refutatie voorgedragen, dat eenige Dor» pen in de voorfchreeven Waarden, byzonderlyk Driel, Drurnpt, Est, Geldermalfen, Haaften, "Herwynen, Neder-Hemert, Rumpt, Neerynen en Waarden burg, by derzelver aan hun toegezondene Refolutien, uit hoofde van onvermogen, hadden gedeclareerd, buiten ftaat te zyn, in de heffing van dit extraordinair middel te kunnen treden, maar te moeten perfifteeren by eene vrywillige Negotiatie, ten laste van deezen Kwartiere, tegen eenen interest van vier, vyf, en zelfs, des noods, van zesperCt., hoewel zy Gecommitteerden voor hunne Perfoonen, en als Reprefentanten der verdere Dorpen, doch de minderheid uitmaakende, van oordeel waren, dat in eene liberaale Gift van den vyftigften Penning, of in eene geforceerde Geldheffing, behoorde te worden geconfenteerd.
De Gecommitteerde Leden uit de Steden Thiel en Bommel, en de Gecommitteerden wegens het platte Land, uit het Ryk van Nymegen, Üver-Betuwe, Maas en Waal, en Neder-Betuwe, met de ui. terfte furprife en ontroering dit contraire fentiment verneemende, vonden zig genooddrongen, de Gecommitteerden van ïhielreeri Bommelre-waarden te verzoeken t in fe-
rieu»


JAARBOEKEN, Augustus, 1795' 4943
rieufe confideratie te neemen, en vervolaens aan hunne Committenten te willen voorftellen, de noodlottige gevolgen, welke onvermydelyk uit de verweigeringen van gemelde Dorpen in de tegenwoordige toe-, ftand van zaaken moesten proflueeren.
Te meer, daar het geproponeerde middel boven andere extraordinaire middelen moest worden aangemerkt als het aequitabelst, waar door alle inégaliteit wordt weggenomen, en van die natuur, dat hetzelve de Comptoiren aanftonds zou kunnen vervullen met groote fommen van gereede Penningen, waar mede eenigzints zou kunnen worden te gemoet gekomen aan het pnncipaale oogmerk, namentlyk het voldoen aan de Bondgenootfchappeiyke verpligtingen.
Dat de Municipaliteiten vart^e Steden 1 hiel en Bommel, en van 't Ryk, Over-Betuwe, ïvlaas en Waal, en Neder-Betuwe, hoe zeer hunne Steden en Ampten door het verblyf van Troupen ook mogten zyn gedrukt geweest, meer dan de Dorpen van Thielre. en Bommelre-waarden; ook door exactien, plunderingeii en verwoestingen der Britlche, en door voldoeninge aan de requifitien, ten behoeve van de Franfche, Arméeen het meest geleden hadden , echter indeezege forceerde Negotiatie, zonder uitttel, en hoe zeer ook anderzints pene reeren den deplorabelen toeftand des Kwartiers, had den jreconfenteerd, om den diep vervalier ftaat °der Geldmiddelen eenigzits op te beu ren; fchynende de verweigering, gegronc
Op onvermogen, aan de Ingezetenen var Zzzzzzzzzzzzzz 5 voor
ZüTPHEN.
t
i l


4944 NIÉUWE NEDERLANDSCHE
ZüTPHEtf.
i
voornoemde Dorpen te zyn ingeboezemd» tot verderfelyke oogmerken tegen het dierbaar Vaderland, en fpecialyk tegen dit Kwartier, om twist en oneenigheden te verwekken; en om dit allerbillyksc middel, 't geen niet eenparige fchouders door alle Ingezetenen, naar ieders vermogen, gedragen wordt, was het mogelyk, "buiten conclulle , na ordre van regeering te houden, Verklaarende zy Gecommitteerden by deezen, tot hunne eventueeie decharge onfchuldig te zyn aan alle de ruïneufe gevolgen , die hier uit voor het Kwartier zouden moeten refulteeren, teffens op het krachtigfte protefteerende voor het Volk, 't geen zy vertegenwoordigden, daar aan geen deel te hebben, maar die over te laaten ter verantwoording en voor rekening van die geenen, die door flinkfche vues en heimelyke machinatien, het behoud van dit Kwartier tegenwerkten.
De Gecommitteerden der Stad Nymegen verwagt hebbende, dat door ©proepinge des Volks, die geene, welke tot Volksvertegenwoordigers binnen de Stad Nyroe. ijen zouden zyn aangefteld, deeze Vergadering zouden hebben bygewoond, hadden linu, vermus zodanige oproeping en verkiezinge, toe nog toe niet gefchied was, met inhaefie van de aantekening van den 19 J-:ly laatstleden, gedeclareerd, dat ge» let nebbende op de uitgeputte gefteldheid van de Financien des Kwartiers, op de ibfolute noodzaaklykheid van een prompt, toereikend, en terj'ens, zo veel mogelyk,
egaal


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 4945
egaal middel, zonder welk 'er geen hoop kon wezen, om het Kwartier uit deszelfs ongelegenheid te redden; daarenboven over tuigd zynde, dat geen ander middel tot hier toe was voorgebragt, dat aan de voorfchreeven einden van promptheid, toereikendheid en gelykheid, zo veel, en op zo eene aeqUivaleute wyze kon voldoen, dan de introduclie van eenen sollen Penning, offchoon zy Gecommitteerden, benevens de Magiftraat en het Collegie dei Gemeenslieden, eene heffing, zonder betaa. ling van interesfen, boven eene geforceerde Negotiatie , prjeferabel oordeelden; en eindelyk met bedaardheid in acht genomer hebbende de deiordres, inconvenienten et onheilen, welke uit het niet accepteeret van dit middel in de tegenwoordige cireum ftantien van tyden moesten voortvloeyen zy Gecommitteerden daar aan onlchuldi| wilden wezen, en de conclufie zouden aan zien.
Dat zy Gecommitteerden intusfchen me indignatie hadden aangehoord het Declara toir van eenige Dorpen in den ïhielre- ei Bommelre-waard, gegrond op een voor wendzel, 't geen op eeb midjel, 't wel! met de meeste gelykheid, na eens ieder: vermogen, en dus na eene hehoorlyke pro portie, als met eenparige fchouderen, et met het minst bezwaar, gedragen wordt ten eenemaal inapplicabel was;
Dat zy Gecommitteerden intusfchen we begreepen, dat deeze geforceerde Negotiatii voor de goede In- en Üpgezetenen zeer be
zwaar
ZUT-
PHENc.
I \
1
l
t
l I
l


4fi4<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ZüT-
PHEjr.
Zivaarlyk zou vallen, vooral voor de Burgers en Ingezetenen der gebombardeerde Stad Nymegen, welke door de rampen des Oorlogs, onophoudende inkwartieringen, zonder ontgehenisfe, enorme en ondraagly ke requifitien, enz. oneindig meer geleden hadden dan andere Steden en Diftri&en, en die onder de gevolgen der overgekomene calamiteiten nog zuchtten , waar door zeer veele onmagtig waren eenig foutien aan de Financien toe te brengen; doch dat zy teffens penetreerden, dat 'er geene andere uitkomst was; en dat, in deeze uitgeputte gefteldheid der Financien, vrywillige Negotiatien, al was het tot 6 petCt., daar de fchaarsheid van penningen ten hoogsten top geftegen is, onmogelyk waren, in een tydftip, daar zulke aanzienlyke en richtige betaalingen worden vereischt; immers dat in dit jaar de ordinaire en extraordinaire uitga^ ) ven uit de geforceerde Negotiatie voor het grootfte gedeelte zouden moeten vallen.
Vervolgens in aanmerkinge genomen zyn. de, dat het Kwartier by opening reeds aan. de twee andere Kwartieren kennisfe gegeqven hadde van den gedeiabreerden toeftand van haare Financiën, waar door het zig buiten itaat bevondt, om in de verpligtingen van het Bondgenootschap! door reëele fournisfementen, te voorzien; doch dat hetzelve alle pogingen aanwendde tot onderfchraging van die lasten, en daar toe reeds gearreSleerd hadde de heffing van een vyftigften Penning; met bygevaegd verzoek, om aan het Kwartier uit de Provinciaale Cas, onder


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. 4947
der hypothecatie van het provenue van den; /softe Penning, ter leening voor te fchieten eene fomme van tweemaal honderd duizend guldens, promptelyk te reftitueeren by de betaaling van den laatften termyn van den voorfchreeven 5ofte Penning: en dat de twee andere Kwartieren, begrypende, dat de billykheid vorderde, dat de drie Kwartie ren eikanderen altoos, maar vooral in dee zen dringenden nood, de broederlyke hanc bieden, en, zo veel mogelyk,~behulpzaan zyn, geen zwarigheid hadden gemaakt het gevraagde voorfchot van tweemaal hon derd duizend guldens aan het Kwartier vai Nymegen uit de Provinciaale Cas in ti ftemm'en, by aldien dezelve toereikend daa toe wordt bevonden.
Is, na gedaane omvraage door de (jé committeerden der Stad Thiel, het gearn fleerde Placaat op de heffing van den 50II Penning, in dit lingulier geval, en zonde confequentie, by refumtie voor reeds gea refteerd gehouden; met authorifatie op c Ordinaris Gedeputeerden ter Financie, oi 't zelve ten fpoedigften te doen drukken en emaneeren naar behooren.
Voorts wierdt nog ter tafel gebragt h volgenden Declaratoir:
Alzo door de beide andere Kwartier de voorgeflagene Landelyke of Provinciaa Geldheffing en betaaling, invoegen by aperture van het Kwartier van Nymege van den 27 July jongstleden, is yervj niet fchynt gegouteerd te worden, imm<
Im-
'HKN.
1
t 1 %
L
C
e r 1en >
et
;n le ie i>
irs by


ZüT-
4948 NIEUWE NEDERLANDSCHE
by het Kwartier van Veluwe is gehouden m advys, en het Kwartier van Nymegen buiten ftaat is, uit haare geforceerde Kwartierlyke Geldheffing meerder ais één derde gedeelte in de Provinciaale Quota te fournee* ren, genoodzaakt zullende wezen tot de betaaling van één derde te continueeren ter tyd toe, dat eene revifie en nadere bepaaling der Kwartierlyke Quota zy gefchied.
Is goedgevonden, aan 'sLandfchap Ta* fel te declareren:
Dat het volgens de Conventie van den 25 September 1652, en van den 22 April 1700 vast ftaat, dat één der Kwartieren zig merkelvk bezwaard bevindende omtrent deszelfs Quota m de Provinciaale lasten , zo wel met relatie tot de Verponding, als tot de Generaale Middelen, bevoegd iss daar van by de twee andere Kwartieren te eifchen behoorlyk redres, en dat de andere Kwartieren in zulken val gehouden zyn, het bezwaarde Kwartier, na redelykheid te fubleveeren, waar van de geduurige veranderingen der Quotes, en der Subdiviüs, in de jaaren 1609, i6»F, iót85 1619, 1622, 1624, 1642, 1643 en J644 voorgevallen, genoegzaame bewvzen uitleveren.
Gelyk ook in den jaare 1650,' wanneer de Qupces van de Kwartieren in de Verpondinge O 2yn vastgefteld, te betaalen
bo-
(* ) De vorige en oude voet van contribueeren, over de honderd jaaren te vooren in dit Kwartier
ge-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 4949
boven het inkomen of montant der Generaale Middelen, zulks alleenlyk voor den tyd van drie jaaren is gefchied, en waar tegen het Kwartier van Nymegen nog (*) aantekening heeft laaten doen.
Dat zedert de Conventie van den 22 April 1700, welke in kracht van de Conventie van den 25 September 1651 alleen gemaakt is over de fubdivifie, genomen na het tantum der Middelen, tusfchen de Kwartieren geen gefehil geweest is over het montant der Middelen, hoewel die Con* ventie meer na de Conltitutie van die tyd, door laage vleyery, als wel na redelykheid, is ingericht; maar alleen over de Subdivifie, dewelke gevonden wordt uit het inkomen der Verponding; wanneer de Generaliteits en Provinciaale lasten jaarlyks meerder bedragen, als het geene in plaats van de Gemeene Middelen in communie wordt gebragt, volgens de Conventie van den jaare i7QO,ter fommevan/45l338 :o:o, of wel volgens de Conventie van den 18 July 1720, rer fomroe van ƒ466388:0:0; en volgens welke Subdivifie na bet montant
det
gecontinueerd, waren de DefeSten, ofGrondfchattingeu over Steden en Ampten, om het De)eet der Mi ideien te vinden, volgens een Rooster, in den jaare IJ47 geformeerd.
(* ) Daar by eifchende redres in de Quohieren der Verponding , met verklaaring , ,, dat niet „ verder pligtig gemaakt wilde wezen, of met
meerdere fomme gedebiteerd worden, als de ei„ genllykc uit/lag van de gereformeerde Verjon* „ ding zoude uitbrengen.'1*
ZüTPHEN. ■


4950 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ZüTPHËW.
der Verponding door het Kwartier van Nymegen in de ƒ100:- moet worden gecontribueerd ƒ46:19:5, door het Kwartier van Zutphen ƒ 21:i3:i£, en door het Kwartier van Veluwe ƒ 31: 2:5^; dat het Kwartier van Nymegen by die Quota van f 46:19:5 aanmerkelyk boven de twee andere Kwartieren bezwaard zynde, met het hoogde recht fuftineert, te moeten worden verligt: zynde ook by het termineeren van de verhoogde Provinciaale Quota, den 8 Oétober 1790, te recht begrepen, dat de vordering van het Kwartier van Nymegen, met opzicht tot eene revifie, op eene redelyke en vriendelyke wyze zoude behooren te worden vereffend, en dat inmiddels, zo lang zulks onafgedaan zoude zyn, aan hetzelve uit de Domeinen behoorde te worden (_*) te gemoed gekomen.
Mer-
(*) Met dit gevolg, dat tusfchen de GedepU' teerden der drie Kwartieren, onderling, den 12 February 1794 is gecouvenieerd, en by de Landfchap, den I Mei daar aanvolgende, geapprabeert, dat, b'lyvende de Conventie van den 18 July 1720 in jiaat , en ten effeëlen , dat met den Kwartiere van Nymegen , over het geene , uit hoofde van dien, aan hetzelve, wegens werkelyk gepreesteerde betaalingen, tot den jaare 1792 incluis , zoude bevonden worden te competeeren, nog in den jaare 1794, zo mogelyk , zoude worden geliquideerd: voorts, dat in verwagting, dat een ruimer produel van Financien het Kwartier van Nymegen , by vervolg, in jiaat zal feilen, om uit haare inkomften de lasten te kunnen dragen, inmiddels voor den tyd van twaalf jaaren, invoegen


JAARBOEKEN, Augustus\ 1795. 4951
Merkelyk nadeel zon 's Lands Kas lyden» indien verfcheiden Goederen, aan Corpora behoorende, en diensvolgens zeldzaam in andere handen overgaande, aan het Regt op de Collateraale Succesfie niet onderhevig waren. Dit gaf aanleiding tot het volgende Befluit:
„ Py refumtie gedelibereerd zynde op het geproponeerde, aangaande het heffen van & eenen
gen ah by 's Landfchaps Refolutie van den 8 Oc» tober 1790 is vermeld, uit de Domeinen jaariyks aan den Kwartiere van Nymegen, met den jaare 1793 aanvanglyk, zal worden gefourneerd eene fomme van f 26000. En dat by de verdeeling van den Ordinaris Staat van Oorlog, over den jaare 1794, van ieder f lOOOOG, die het aandeel van deeze Provincie in. de Ordinaris en Ex* traor dinar is Staaten van Oorlog, over den jaare 1793, met de verder door de Provincie in dat jaar, zo op de Petitiën, ah verdere Generaliteit! en Provinciaale lasten werkelyk gedaane betaalingen , te zamen boven de f 900000 hebben bedragen , eene fomme van f 8000, en minder of meerder als f IOOOOO na advenant, by 't geene de Kwartieren van Zutphen en Veluwe, in plaats van-de Gemeene Middelen hebben aangenomen, zal worden gevoegd, en daar by gerekend, en zo vervolgens, het bovengemelde cas exteerende, van jaar tot jaar. Dan, daar het Kwartier, door die jaarlyks fournisfement van f 26OOO geenzints genoegzaam is verligt, en deeze zaak niet geconfidereerd wordt daar mede te zyn afgedaan, is by 't Kwartier van Nymegen geoordeeld, dat men geene gelegenheid behoort voorby te laaten gaan, om op de revifie en vermindering der Quota tc infteeren.
Aaa. aaa aaa aaa aaa
Zutphen.


4952 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Zot-
eenen Impost van den 2o(ten-Penning, alle veertig jaaren, ter redemtie wegens deNon» Aliënatien en Collaterale Succesfien van Goederen, deezen Impost anderzints fnb. ject, toebehoorende aan de Domeinen deezer Provincie, voorts aan Steden, Ampten, Communiteiten, Collegien, Godshuizen en diergelyke dabile Corpora bin* nen deeze Provincie.
„Is goedgevonden en verdaan, in de heffinge van den voorfchreeven Impost te confenteeren, gelyk daar in geconfenteert wordt by deezen; zodanig nogthans, dat van denzeiven zullen vry zyn en blyven alle Huizen én Gebouwen, welke tot publiek gebruik zyn gedestineerd, mitsgaders de Pastoralia, Diaconien- en Kerkengoederen, voorts Godsbuizen, zo in de Steden als ten platten Lande, die niet, of naauwlyks, toereikende zyn aan de oogmerken van haare inftitU' tien te voldoen.
„ Zullende de eerde betaaling van dit Redemtiegeld moeten gefchieden binnen de drie laatde maanden van deeze Eeuw, en zo vervolgens ieder veertigfte jaar daar na, in maniere, als by 's Kwartiers Ordonnantie van den 6 December 1757 is vervat, en tèii aanzien van de Goederen, toebehoorende aan de Ridderrordre des Duiifchen Huis, en aan Decanen en Capitulairen der vyf jEcciefien binnen Utrecht, en in dit Kwartier gelegen, plaats heeft,
„ Met authorifatie op de Ordinaris Gedeputeerden , om hier van by tyds alom me in
den


JAARBOEKEN, Algusius, 1795. 4953
den Kwartiere de nodige Publicatie, tot naricht, te laten doen."
Zie hier-, eindelyk, wat ter Vergaderinse voorviel, omtrent de inlyving van Stad en Lande van Buuren in de Provincie Gelderland.
De Burgers C. Taay en P. van Esfen gerapporteerd hebbende, dat by hunne gehoudene conferentien met die van Kuilenburg en Buuren, die van Buuren zig niei genegen hadden getoond, zig inet die van Kuilenburg te vereenigen, en dus te za men in d-^eze Provincie te worden geïncorporeerd; doch dat hun zeer aangenaam zoude wezen, afzonderlyk in de Provin cie, en onder het Kwartier van Nymegen te worden ingelyft; maar'dat het Land vai Buuren, met enorme fchulden zynde be zwaard, onmogelyk in de Quota van he Kwartier van Nymegen zoude kunnen con tribueeren; de inlyving vervolgens voor flaande op deezen voet:
1. Dat de Stad en Lande van Buuren haare eigene Financien zullen kunnen heffen.
2. Dat het Politiek, Juftitieel, Matri monieel en Huishoudelyk Beftier zal (laai ter hunner directie; edoch, dat in civil en crimineele zaaken het Appèl zal dêvol veeren aan het Hof van Jultitie in Geldei land.
3. Dat aan het Kwartier van Nymegei op zodanige termynen, als onderling Z£ worden gereguleerd, uit de Gemeene Land
Aaaaaaaaaaaaaaa a ln
Zot-
PHENj
l 6
1
1 i s


zotphew.
Salt-
4954 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Inkomften van Buuren ^ voor dat dezelve onder de Provincie komen en derzelver befcherming genieten, mitsgaders ter redemtie van alle lasten, jaarlyks zullen voldoen eene fomme van 7000 guldens.
Is na gehoudene deliberatie, en in aanfchouw genomen zynde, dat reeds in den jaare ia8i, niet alleen door Huibert, Heer van'Buuren, op den Burg binnen Nymegen, het Slot te Kuilenburg, maar ook in den jaare 1298 het Slot te Buuren, door Otto, Heer van Buuren, en zynen Zoon Allard, van Reinald den I, Grave van Gelre, is te leen ontvangen, en de Heeren van Buuren altoos als Leenmannen by Willem en Reinold van Gudck, Hertogen van Gelre, zyn aangemerkt, zodanig, dat in den jaare 1449 hetzelve door Felonie vervallen is aan Arnold, Hertog van Gelre, en aan Gerard, oudften Zoon. van Kuilenburg te leen uitgegeeven, goedgevonden, aan 'sLandfchaps Tafel te openen, dat het Kwartier van Nymegen van advis is, dat voornoemde Gecommitteerden behoorden te worden geauthorifeert, in eene nadere conferentie met die van Buuren te treden, en daar by fpecialyk in het oog te'houden, dat de poinclen, door die van Buuren tot de inlyving op^egeeven, ftrydig zyn met het belang en hoogheid deezer Provincie, en dus behooren te worden gealtereerd.


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 4955 Salt-Bommel.
Van eensgezindheid en Vaderlandsliefde S, ontmoeten wy een ftaal in het volgende be-B rist 't welk wy daarom niet hebben mo«M gen'agterwege laaten. Het berigt, gedagteekend den 19 deezer, is van den volgenden inhoud.
Eergisteren hadden wy weer m onze Stad een nieuw bewys van de verlosfing der flaverny , waar onder wy zo lange moesten bukken.
Met voorkennis en approbatie onzer Stads-Regeering, wierdt onze nieuwe georganifeerde Schurery gtïnftalieert.
Voorfchreeven Schuttery beftaat uit vief Compagnien, te zamen één Battaillon.
De eerfte Compagnie draagt tot opfchrift de Vryheid, waarin door de Schutters tot Kapiein verkoozen is de Burger J. lierens, tot Lieutenant de Burger A. Ptilleerts, en tot Vaandrig de Burger Van Berkel Junior,
De tweede Compagnie Gelykheid, Kaptein Werkhoovsn, met unanirae Remmen, Lieutenant Van Kerkwyk, Vaandrig Aan» zorge.
De derde Compagnie Broederfcbap , Kap. tein Peter de Gier, Lieutenant J. de Lor» •me, Vaandrig M Scbot.
De vierde Compagnie Eendracht, Kaptein Wytinck, Lieutenant Roeland, Vaandrig 'Nybof Junior.
Welke gezatneiitlyke Schutters, Officieren en Onder Officieren, met eene groots Aaaaaaaaaaaaaaa 3 sneef*
ILT>
Et-r


45>5<S NIEUWE NEDERLANDSCHE
SaltBom-
mex.
meerderheid tot hunnen gezamentlyken Collonel verkozen hebben den braaven en verdienftelyken Vaderlander en Burger Buys.
En geen minder lof verdiend in deezen de braave Burgeresfe Maria Prilkyitz, die in perfoon eene Colleéte heeft gedaan by alle de Vaderlandfche Bommelfche Burgers en Burgeresfen, ter vervaardiging van de Trommels voor dit zo Vaderlandfche Battaillon, en welke Colleéte door haare zo Vaderlandfche voordracht, als door de eenftemmige denkwyze der nu zo vry gewordene gewapende Burgerfchaar, aangemoedigd door de gulhartige goedkeuring onzer tegenwoordige zo braave en yverige StadsRegeering, van dat gevolg is geweest, dat niet alleen de benodigde Trommels daar uit ten vollen zyn betaald, maar ook zelfs een aanmerk^lyk deel tot aankoop van nieuwe Vaandels is overgefchoten, en aan welker fupplement men niet twylfelt, of zal door den algemeenen yver onzer braave Burgers en Burgeresfen, zonder eenig bezwaar van Stads Kasfe, worden voldaan.
Deeze dag is tot genoegen van alle braave Vaderlanders, in de uiterfte rust en met de volkomenfte ordre afgeioopen , en de Bommelfche Burgerv is bereid, gelyk zy met eede bezwooren heeft, alles voor 'sLands Vryheid, die van haare Stad, en ter verdediging van haare braave Vertegenwoordigers , op te offeren en aan te wenden , en wenscht niets meer, dan door haare braave nabuurige Burgeryen, zo in de Steden als ten platten Lande, in onze Provincie
haa-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795» 4957
haare yverige navolgers en medehelpers te mogen ondervinden.
HO L L A ND.
'sGravenhage.
Provifioneele Reprefentanten des Volks van Holland, op den 7 deezer een Befluit heobende genomen, raakende zodanige Officieren, die uit den 1 *ienst waren ontflagen, of wel hun ontllag hadden geno men, en om van dat Belluit Aanfchryvinj te doen aan de Municipaliteiten der onder fcheidene steden en Plaatzen van dat Ge west , voldeedt de Municipaliteit deeze Plaatze aan dat Befluit, op den 15 deezer door het doen der volgende Afkondiginge.
V RT H E I D. GELYKHEID. BROEDERSCHAP. ,
PUBLICATIE.
De Municipaale Raad van den Hage , vf de Provifioneele Reprefentanten van het Vo van Holland, by Decreet van den 7 deezer, on vangen hebbende, eene Aanfchry ving, om al de Officieren die gedimitteert zyn, of hunne d misfie genomen hebben, gelyk mede alle Ondt Officieren en Gemeenen, die uit den Militair Dienst geiicentieert zyn of Paspoorren hebb bekomen , voor zo ver die onder hun Dirtri woonachtig zyn, of zig ophouden, zodra mog lyk, en wel uiterlyk binnen deu tyd 'van agt c gen, na de Receptie dier Aanfchry ving, voorlig Aaaaaaaaaaaaaaa 4 01
SaltBom-
MEi»
r
r »
n
k t« le
h
;n
:n
a
e-
atcic-


4PJ8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
vehhace.
Public.
omtrent
den Eed
van ge-
dimit-
teerde
Officie'
ren3enz.
i
] i
1 «
< i < 1
1 i i t i
c I h t
ontbieden , ten einde van dezelve, hoofd voor hoofd, eene plechtige Verklaaring af te neeraeo, waar by zy zig onder Eede verbinden, van zig in Dienst van geene andere Mogendheden of Princen te zullen engageeren of verbinden, om, geduarefde deezen Oorlog, tegen deeze Republiek, in welks Dienst zy geweest zyn, de Wapenen op te vatten en te voeren, of in eenige deelen, hoegenaamd , ook mede te werken ter herftelling van het Stadhouderlyk Bewind; terwyl gemelde Municipaliteit verplicht is, dezelve tevens op het nadruklykfte voor oogen te houden, dat, zo wanneer zy, dien contrarie, met de Wapenen in de hand tegen dit Land mogten bevonden worden, zylieden a's dan dadelyk, zonder forme van Proces , met de dood zullen nor den gedraft; met verderen last, om de zo» ianige, die weigeren zoude eene dergelyke Beofte te doen, in verzekerde bewaring te houden, ot dat daar van, het zy door de Municipaliteit, )f door het Committé van Waakzaamheid, aan iet Committé van Algemeene Waakzaamheid van ie Provincie van Holland zal zyn berigt ingeronden; gelyk mede de Municipaliteit of derzelver -Committé van Waakzaamheid verplicht is, >m het geen door huri ter deezer zaake verricht s, fpoedig kennis te geeven aan het meergemelle Committé van Algeineene Waakzaamheid allier.
Zo is 't, dat de Municipaale Raad van den lage goedgevonden heeft, om aan de heilzaame itentie deezer voorgemelde Aanfchryvinge ftipelyk te voldoen, den Schout en Wethouderen e gelasten, om alle de Officieren die gedimiteert zyn, of hunne dimisfle genomen hebben, elyk mede alle Onder-Officieren en Gemeenen, ie uit den Militairen Dienst geiicentieerr zyn of 'aspoorten hebben bekomen, voor zo ver die alier woonachtig zyn of zi^ ophouden, voor hea i ontbieden , gelyk dezelve ontboden woroen
W ... . •• . ' BV


JAARBOEKEN, Augustus, 1795' -W9
bv deezen, omme, voor zo verre zulks de Officieren betreft, te compareeren op. aanltuandcn Maandag en Dingsdag den 17 en 18 ceezer des voormiddags van 10 tot 1 uur, en de OnderOfficieren en Gemeenen, alle in het voorlchreeven Decreet en Aanfchry ving vermeld, op de gemelde dagen , des nacer-iddaas van 4 tot 7 uuren, ten Raadhmze deezer Gemeente, om aldaar in hunne handen af te leggen de voorgemelde plechtige Verklaaring, en zig onder folemneelen Eede te verbinden tot alle het geene in het voorfchreeven Decreet en Aanfchryvinge hier boven vermeld (laat; alles ondei zodange Pcenaliteiten en Straffen als hier vooren ftaan uitge-
dt En op dat niemand eenige onwetendheid voorwende, zal deeze worden gepubliceert en geaffieeert waar zulks te gefchieden gebruikelyk is. Gedaan in den Hage, deezen ij Augustus,
het eerfte Jaar der Bataafjche Vryheid.
In kennisfe van my,
« P. C. HAAGEN,
Secretaris.
Eene andere Publicatie, van den 24 deezer, op de voorgaande flaande, was het gevolg eener nadere Refolutie , door de Provifioneele Reprefentanten des Volks van Holland, op dat zelfde onderwerp, genomen.
V R T HEID. GELTKHEID. BROEDERSCHAP.
PUBLICATIE.
De Municipaale Raad van den Hage, van de Provifioneele Keprefentanten van het Volk
van
's Gba-
vewha-
Public.
omtrent
den Eed
van ge
dimit-
teerde
Officie-
ren,enz.


4cco NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
venhage.
Arnpliatie der Public, rakende de üffieieren , enz.
van Holland, by Decreet van den 21 deezers ontvangen hebbende eene Aanfchry ving, dienende tot nadere explicatie van hunlieder Decreet van den 7 deezer Maand, becrekkelyk het afneetnen eener Verklaaring van alle gewezene Militairen, om niet tegen het Vaderland te dienen, en waar by de Municipalireit voornoemd gelast wordt, om de Verklaaring in het gemelde Decreet van den 7 deezer vervar, mede af te neemen van alle geperffioneerde Officieren,. Onder-Officieren en Gemeenen, onder hun Diftrict woonachtig of zig ophoudende.
Zo is 't, dat de Municipaale Raad van den Hage goedgevonden heeft, om aan de heilzaame intentie deezer voorgemelde en verdere Aanfchry ving van het Committé van Algemeene Waakzaamheid, voor het Volk van Holland, refideerende in den Hage, ftiptelyk te voldoen, den Schout en Wethouderen te gelasten, om alle de Officieren die gedimitteert zyn , cf hunne dimisiie genomen hebben, gelyk mede alle Onder-Officieren en Gemeenen, die uit den Militairen Dienst gdicentieert zyn of Paspoorten hebben bekomen, voor zo verre die alhier woonachtig zyn of zig ophouden , en op onze Publicatie van den 15 deezer, op de daar by geftelde dagen en uuren niet gecompareerd zyn; gelyk mede alle gepenfioneerde Officieren , Onder-Officieren en Gemeenen , ook die Officieren , Onder - Officieren en Gemeenen, (zy mogen tot den Zee- of Landdienst behoort hebben,) die vermeend hebben, niet in de Aanfchry ving te behooren , voor zo verre die alhier woonachtig zyn of zig ophouden, voor hun te ontbieden, gelyk- dezelve ontboden worden by deezen, orame, voor zo verre zuiks de Officieren betreft , te compareeren op aanftaanden Woensdag den 26 deezer, des voordemiddags van io tot 1 uur, en de Onder-Officieren en Gemeenen, alle hier vooren gedefigneert op aan Kaande Donderdag den 27 deezer , des
voor-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795- 4ÖÖI
voordemiddags van ló tot 1 uur, ten Raadbuize' deezer Gemeente, om aldaar in hunne handen af te < legden eene plechtige Verklaaring, en zig onder, folemneeien Eede te verbinden, van zig in Dienst van geene andere Mogendheid of Prmcen te zullen engageeren, om, geduurende deezen Oorlog, i tesïen deeze Republiek, in welke Dienst zy geweest zyn, de Wapenen op te vatten en te voe-, ren, of in eenige deelen, hoe genaamd, ook mede te werken ter herftelling van het Stadbouderlvk Bewind; terwyl Schout en Wethouderen voornoemd hunlieden op het nadrukkelyklte zullen voor oogen houden, dat zo wanneer zy, dien contrarie, met de Wapenen in de hand mogten oevonden worden, zylieden als dan dadelyk, zonder forme van Proces, met de dood zullen worden gefirafi; en zullen de geenen, die weigeren mogten de voorfchreeven Verklaaring te doen, of zig op de gefielde dagen en uuren niet aanmelden, in verzekerde bewaring genomen worden tot dat daar van aan het Committé van Algemeene Waakzaamheid , voor het Volk van Holland alhier, zal zyn kennisfe gegeeven.
En op dat niemand eenige onwetenheid voor« wende, zal deeze worden gepubliceerd en gearriveerd, waar zulks te gefchieden gebruikelyk is.
Gedaan ia den Hage, den 24 Augustus 1795, het eerfte Jaar dtr Bataaffche Vryheid.
In kennisfe van my,
P. . C. H A A G E N,
Secretaris.
Hoognoodig was het beraamen van ge paste maatregelen, ter beteugelinge van è baatzucht en het pleegen van bedrog vai zommige Bakkers deezer Plaatze, in he veivalfchen van meest onöntbeerlyke lee
ven!
sGra-
"ENHAiS.
fimpliaie der °ublic. '■akenda ie Offi:ieren , raz.
i 1 t


'sGra
venha ge.
' 4962 NIEUWE NEDEALANDSCHE
vensnoodwendigheden. 'Schout en Wet» ■ houders kweeten zich des van hunnen pligt, door het doen afkondigen der volgende Publicatie.
V R T II E I D. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
PUBLICATIE.
Cchout en Wethoudereu van den Hage, gezien ^ hebbende, dat niet tegenftaande verfcheiden Ordonnantiën, op het bakken van het Brood en aankieeven van dien, zyn gemaakt geweest, ttrekkende daar toe, dat 't zelve van goede en oprechte Stoffe gebakken, en de goede Ingezetenen haar volle gewigt gelevert mogte worden, 'er verfcheiden Bakkers ter deezer Plaatfe gevonden worden , welke zig niet ontzien hebben, differente reizen Brood te bakken, dat volflrekt voor Menfchen onbruikbaar is, en hetzelve aan de Franfcbe Troupen, hier in Guarnifoen zynde, af te leveren, het welk in veelerlei opzichten pernicieufe gevolgen voor 's menfchen gezondheid zoude kunnen hebben, indien daar in niet behoorlyk wierde voorzien.
Zo is 't, dat Schout en Wethouderen voor. noemd, goedgevonden hebben, om, inhereerende vorige Ordonnantiën, welke ,op het bakken van Brood zyn geëmsneert, by 'deezen te gelasten, dat voortaan geen Brood aan de Franfche Troupen, door eenige Bakkers zal mogen worden afgeleverd, ten zy hetzelve met een kenbaar Merk • geteekend zy, waar door een ieder zoude kunnen zien van wien hetzelve Brood is afgelevert, op poene, dat iemand deeze Ordonnantie overtreedende, zal verbeuren voor de eerfte reize eene boete van drie honderd guldens, te appliceeren zea derde voor den Aanbrenger, een derde voor
den


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 4o63
den Officier die de calange zal doen, en een der-' de voor den Armen van den Hage, en voor dei tweede reize zal de Overtreeder naar exigentie, van zaaken arbitrairlyk gecorrigeerd worden.
En op dat niemand eenige onwetendheid voorwende, zal deeze worden gepubliceert en geaffigeert, daar zulks te gefchieden gebruikelyk is.
Gedaan by Schout en Wethouderen, den 24 Augustus 1795, tiet eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
Ter Ordonnantie van dezelve,
P. C. H A A G E N,
Secretaris.
. In het begin deezer Maand ontvongen Hun Hoog Mogenden, van derzelver Ministers te Parys, de volgende narigten, raakende de byzonderheden van eene landinge der Engelfchen op de Kust vanFrankryk.
Misftve van de Ministers Plenipotentiarisfen Meyer en Blauw.
Dat. 30 Jnlyl™. Ree. 2 Aug.J I79J'
VRYHEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
MEYER en BLAUW, Ministers Plenipotentiarisfen van de BATAAFSCHE REPUBLIEK , aan de HOOG MOGENDE HEER^'N STAATEN GENERAAL der VEREENIGDE NEDERLANDEN..HOOG MOGENDE HEEREN1 TJjf/anneer wy U Hoog Mogenden, by onze De " póche van den 6 July, officieel kennis ga=
vet
sGra-
'enhase,
i


4964 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGrA-
venhage.
Misfive van de Ministers van Hun H. Mog. te Parys.
ven van eene descente, door de Engel fche en Franfche Emigranten, op de Kusten met fucces ondernomen, en de misdaadige hoop, die deeze descente op de gemoederen der binnenlandfche Vyanden veroorzaakte, voorzagen wy reeds by deeze onze Depêche, dat het Engelsen Ministerie van dit heilloos project geene andere uitwerking zoude hebben , als de menfehelyke elenden onbarmhartig en nutteloos te vermenigvuldigen, en een gedugt voorbeeld te geven, tot welke gruwelen de Menscb in ftaat is, wanneer hy, met verzaking der menfehelykbeid, met verbanning van alle eer en deugd, een politiek Systhema, dat louter zyne heerschzugt ten doelwit heeft, met kragt en geweld wil doordry ven, en daartoe alle middelen, hoe fnood en ongehoord dezelve dan ook mogen wezen, zonder den minften fchroom aangrypt en by de hand neemt.
Wy voorzagen toen reeds, dat het Engelsch Ministerie in deeze operatie een tweeledig oogmerk moest hebben, het zy om daar door den binnenlandichen Oorlog aan te ftooken, en alles ïn vuur en vlam te zetten, dan, zo dit Plan niet konde reusfeeren, ten minften door middel van die operatie eene gelegenheid te vinden, om zig op eene barbaarfche wyze van de Franfche Emigranten, met zo veel list uit hun Vaderland gelokt , te ontdoen, door hun aan eenen zekeren en gewisfen dood over te leveren.
Wy hebben ons op dien tyd, Hoog Mogende Heeren! in onze politieke vues niet bedroogen, en fchoon het ons waarlyk jammert, dat de euvelmoed en boosheid der Menfchen ons regt geeft, om hun bekwaam te oordeelen tot het daarftelleó van zulke fnoode projecten, zo leven wy niet te min in de vaste hoop en verwagting, dat dieopéénftapeling van zo veeie misdaaden en gruwelen, eindelyk eens haaren grenspaal zal vinden, en de regt vaardige ftrafoeffening van hua, die daar van voor de oorzaaken kunnen worden ge-
hou-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. $96$
houden, f mogelyk wel door eenen onzigtbaren ' hand, , het zo lang onderdrukte Menschdom zal. bevredigen, en de dagen van jammer en elenden , verwisfelen in dagen van rust, vrede en voorfpoed, de gelukkige gezelmnen der waare Vryheid en Gelykheid1, waar door de Mensch veredeld wordt, en zig zo na moge^k tot zyne waare beftemrcing kan en zal verherren. , £>ie gelukkige dagen met anders kunnende verkregen worden, als door de Vyanden des Volks in haare misdaadige oogmerken, op de gronden van eeuwige regtvaardigheid tegen te gaan, te ondermynen, en derzelver Bewerkers te onder te brengen, op dat niets dan de treurige nagedagtenis van zo veele gepleegde gruwelen onder ons
overblyven. . .
Die gelukkige dagen, zeggen wy, beginnen zig aan het Menfchelyk oog in al haaren heerlyken glans te verwonen, en het verflag, dat wy U Hooe Mogenden van twee zeer gewigtige gebeurtenisfen moeten doen, twvffelen wy niet, of zullen U Hoog Mogenden nevens ons befchouwen, als de gelukkige voorbodens van dit heuchelyk tvdRip, waar na roet zo veel regt en reden door het zo lang onderdrukt en bedrogen Menschdom gereikhaht wordt. .
"Reeds zedert eenige dagen wierden de nadeeligfte genoten om den Oorlog in de Vendée en de descente op de Kusten, met veel beleid m deeze Hoofd ftad onder de hand verfpreid, waar door de Vyanden des Volks aangemoedigd wierden, om allerlei oproerige bewegingen te veroorzaken, terwyl in tegendeel het Gouvernement, onderrigt van de valschheid dier gerugten, de middelen beraamde, om die wanhoopende Benden van roekelooze Emigranten aan hun regtvaardig noodlot over te geeven, en in hun bloed at te wasfchen de veelheid van misdaaden, waar mede zy zig tegen hun eigen Vaderland misgrepen had-
def)* Bbb bbb bbb bbb bbb De.
s GaA-
rENHA»
;e.
Misfive 'an de Minisers van Hun H. Mog. te parys.


4Q6<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE
*s Gra-
venhage.
Misfive van de Ministers vai Hun H Mog. t Parys.
De regtvaardigheid, Hoog Mogenden Heeren! heeft andermaal in deezen over de boosheid gezegenpraalc, en eene overwinning op de Emigranten, Engelfchen en Royalisten, zo volkomen, als nog zedert het begin der Revolutie heeft plaats gehad, heeft de wyze maatregelen van het Gouvernement bekroont, en de naamen van de Reprefentanten Tallienea Blad, die met de uitvoe■ ring van deeze moeyelyke en hachelyke ondernee-ming belast waren, aan de vergetelheid onttrokken, terwyl veele dankbaare harten en monden hunnen waaren heldenmoed tot aan het laatlie Nageflagt zullen verkondigen,
Het was op den 9 Thermidor (27 July,) dat alle waare Republicainen des morgens vroeg zig reeds vereenigden in de Zaal der Nationaale Conventie, om den dag te vieren, waar op de fnoode Regeering van de Mannen des Bloeds een einde had genomen, en waar zö veele edele Slagtoffers, die in akelige Gevangenisfen den dood verlangden , om een, einde van hunne rampen te zien, aan hunne bedrukte troostlooze Vrienden en Maagen wierden terug gegeven, wanneer zig het gerugt in de Zaal verfpreiden, dat de Reprelèntant Tallien des nagts onverwagt was aangekomen, en dat hy overbrenger was van de blyde tyding, dat alle de Emigranten, Royalisten en Engelfchen of neérgefabeld of Krys,i?ei'angen waren, zodanig zelf, dat naauwlyks één van hun ontfnapt was.
Het gerugt van deeze gewigtige tyding veroorzaak e de levendigtte blydfchap onder de Aanichouwers, dewelke wierdt afgebrooken door he: fchoonfte Muziek dat 's Menfchen oor kan ftreelen, terwyl na de uitvoering daar van de Repreiênfant Tallien onder de grootfte toejuichingen jn de Z'ial verfcheen, en de Tribune beklom, om verflag te doen van één der srootfleenbeflisiendfle Overwinningen- als zedert her begin des Oorlogs, de roemryke Eraniche Wapenen bekroond heeft.
De


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 49ö7
De apparitie van den Reprefentaot Tallien, die juist een jaar geleden, met zo veel weifpreekeodheid, als heldenmoed, het geweld had durven aanranden, en de zaak der Vryheid boven de Dwinglandy van eenige weinige doen zegepraaien, bragt niet weinig toe Cdaar alle de Reprefentanten in coflume gekleed waren,) tot de ftatige plegtigheid van deezen dag, terwyl zyn Rapport, over deeze grocte Overwinning, als een meester (tuk van waare eenvoudige wellpreekeudheid, de grootfte en herhaaldfle toejuiching te weeg bragt, en den levendigften indruk, zo wel op de gemoederen der Reprefentanten, als der Toehoorders, veroorzaakte.
Wy hadden het geluk, Hoog Mogende Heeren! ooggetuigen te zyn van die zuivere blydfchap, die op alle aangezigten doorftraaide, en van alle tongen afvloeide, en die by ons voor ee"n gering bewys en waarborg wordt gehouden, dait, wat de Vyanden des Volks ook mogen voorgeeven» wat de zw?-kgeloovigen ook mogen vréezen, de Republiek en met dezelve de Vryheid' op zulke gronden gevestigt zyn, dat noch list, noch bedrog, noch geweld, immer in itaat zullen wezen, om'het Menschdom terug te brengen tot dien ftaat van diepen flaap en onkunde, waar in ze Eeuwen lang in het duistre heeft rond gezworven, en waar uit ze, onder het ftorten van zo veel Menfchenblocd, ter na^uwer nood is ontwaakt en terug gehaald. . ..:"'">
Uit het Rapport, dat door den Reprefentant Tallicn gegeeven is, blykt, dat de Vyanden naauwlyks gedebarqueert zyn geweest, of zy zyn door de wyze fehikkingen van den Generaal Hoche in Quiberon geblocqueert geworden. Tweemaal hebben zy gebragt door de Repubhkeinfche Colonnes heen te dringen, doch zy wierdeu alleen door de Voorhoede terug gedreven, die moge'V'i met te veel drift op nun aangevallen was.
'Den a8 Mesfidor (iö July,) veinsde de VoorBbbbbbbbbbbbbbb 2 hof
's Gravehha*
GE.
Misfive ■ van de Ministers van Hun II. Mog. ti Parjti


49^8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gravenhagen
Misfivé van de Ministc' s van Hun ff. M < . ie Varys.
hoede dtn afto?', en men liet den Vyand naderen tot op een Piltoolfchot , wanneer een verfchiikkelyk ^uur hm, in angfh'ge verwarring, da voorbode des doods, «erfpreidde; zy wierden vervolgt. en konden zig niet verzamelen, als onder het Fort Pencnievre, dat hun door eene trouwelooze Cap:tuiatie was overgegeeven
Men beiloot in de eerfte of tweede nacht van deese Maand Tbermidor, het Fort Penthievre te beftormen, ten welken einde zig twee duizend man op marsen begaven.
Een verf hrikkelyk onweêr, verzeld van een ftortregen, benevens de donkerheid van de nacht, beiettede deeze onderneeming, terwyl de Troupen zelf in eenige confulie geraakten , het geen door de tegenwoordigheid van geest van den Generaal en zyne nieuwe bevelen herfteld wierdt, zodanig, dat ieder zig op zynen post begaf.
Imusfchen had de zwaare regen de Wapens onbruikbaar gemaakt, en veroorzaakt, dat het Karron niet kon worden aangevoerd, terwyl de Vyand een Battery met 32 ftukken Katoh gegarneerd had, en verfcheiden Sloepen en Vaartuigen, tot een getal van 164 Zeilen, tot zyne dispofitie had.
ïn deezen toeftand van zaaken kwam op ééns het gerugt, dat eene Colonne zig van het Fort ha'd metster gemaakt; en in de daad bleek, dat de A-judant-Generaal Mehars met 2.0 man tot aan den voet van den Rots, waar op de Fortresfe gelegen is, was doorgedrongen, en alles had neêrgefabeld wat eenigen tegenftand had geboden.
Na de herneeming van deeze Fortresfe vlogen de Troupen naar het Schier-Eiland, en de Emigranten geen uitkomst ziende, verzamelden zig op een Rots aan den oever der Zee, en zonden Onderhandelaars , om voorwaarden te bedingen, maar het antwoord was, dat men nooit mee Rebellen in'onderhandeling trad; dat zy moesten overwinnen of ft erven.
Ze-


JAARBOEKEN» Augustus, 1795* 496"9
Zeven honderd Grenadiers, terwyl de Engelfchen een hevig vuur van hun Esquader op hun maakten, beklommen de Rots, en de Emigranten , die alle hunne misdadige hoop op deeze expeditie gevestigd hadden, verzogten met allen ootmoed zig te mogen overgeeven.
Men eischte van hun, dat zy het Engelfcne vuur zouden doen ophouden; dan het antwoord van deeze rampzaligen was merkwaardig, en zal ten eeuwigen dagen een gedenkteken zyn van de gruwelykffnoodheid van het Engelfcne Ministerie: zilt gy niet, antwoordden zy, dat zy zo wel op ons als op uw fchieten. ■
Alles gaf zig* op discretie over, en de Emigranten, zo trotsch in voorfpoed, als laag en onbefchaamd in tegenfpoed , gaven hunne Waoens over in de handen der braave Volontairen, die, na dat zy ontwapend waren, de menfehe-
lvkhe d jegens nun eeroieuigucu, u», ««« ~Me, Dy de Wet bepaald, over te geeven.
De gantfche Armée , beftaande uit tien duizend man, is of krygsgevangen of neérgefabeld; onder dezelve bevondt zig byna het gantfche gewezene Koninglyke Marine-Corps , gecommandeerd door Hecïlr, terwyl de Bisfchop da Dal 1„.„n, r.Pf»f>plvkheid én een aantal Priesters
onder dezelve gevonden is.
Zesti- duizend Geweeren zyn prys gemaakt, gelvk ook honderd vyfeig duizend paar Schoenen In de importantfte Magazynen van Leevensmid. . T7i_j....„ „on^Msam. nm eene Armee
deien en Rjeucrcu, Sw.jwv&~ , -,, ;™ v '
van veertig duizend man, van al het nouige te
VODr?ê-dere details zullen U Hoog Mogenden . i n„r^.» ,pif« kunnen verneemen . het
Hit licL ivaLi|j\ji i. i.^"- -
Peen wV U Hoog Mogenden zullen toezenden, zodra hetzelve geheel zal zyn afgedrukt.
Men befchouwt alhier deeze Overwinning van het allercrootfte belang, niet alleen, om den m- ; vloed die dezelve op den generaalen ftaat van Bbbbbbbbbbbbbbb 3 zaa'
's Gra-
/ENHAJE.
Misfive fan de Mims'.ers van Hun th Mog. te parys.


49?o NIEUWE NEDERLANDSCHK
's Gra-
VENHAGE.
Misfive van de Ministers vai Hun H. Mog. t JParys,,
zaaken kan te weeg brengen, als wel op -de vestiging van de binnenlandfcbe rust op duurzaame gronden; gelyk ook het effect daar van reeds is, dat verfcheiden Chouans naar hunne Wooningen terug keeren, terwyl de nodige mefures worden genomen, om alle Emigranten en Kwaadwilligen , die 'er in dien oord nog mogten rondzwermen, te beteugelen en ten onder te brengen.
Het is niet alleen deeze aangenaatne tyding dia ?ons verblyd, en die wy met het hoogfte genoegen aan U Hóóg Mogenden communiceeren; maar wy hebben ook tevens de eer, aan U Hoog Mogenden te laaten toekomen de Copie eener Misfive, die op gisteren avond laat door het Committé de Saiut Public aan cns is gezonden, en waar uit U Hoog Mogenden zullen verneemen, dat de Vrede tusfchen de Republiek van Frankryk en den Koning van Spanje gefloten is.
Daar de Franfche Republiek ter zeiver tyd de Republiek der Vereenigde Nederlanden , by een byzonder Artikel in het Traclaat begreepen heeft, zo wenfehen wy U Hoog Mogenden met dit allerheuchefykst evenement geluk, en wy twyffelen niet of U Hoog Mogenden zullen met ons daar in wederom een nieuw bewys vinden, dat de vereeniging der beide Republieken niet in woorden, maar in daaden beftaat, en dat het Nederlandfcha Volk gerustelyk ftaat kan maaken op de getrouwe vervulling van het Tracïaat van Vrede, Vriendfeh3p en Alliantie, dat in naam van beide de Volkeren gelukkig tot ftand is gebragt. Zodra de details en den inhoud van het gefloten Traclaat met Spanje cns bekend zullen zyn, zuilen wy U Hoog Mogenden daar van kennis geeven.
Wy hebben het een en ander van dat g£wigt geoordeeld, dat wy gemeend hebben, aan U Hoog Mogenden een estraordinairen Coun'er te moeten afzenden, waar van wy de onkosten ve&zoeken op onze Declaratie te mogen brengen.
Wy bevelen U Hoog Mogenden in Gods heilig?


J ApARBOEKEN, Augustus, 1795.
lige befcherminge, en teekenen ons met alle hoogachting,
(JVas ge teekend,)
MEYER, BLAUW.
's Daags naa^ den ontvangst van het bovenftaande, wierdt in de Vergadering van Hun Hoog Mogenden voorgeleezen, en overeenkomftig den aart der zaake, een be fluit genomen, eene Misfive van Dire&ei* ren van de Colonie van Suriname, geleidende zeker aanfchryven van den gevlug ten Stadhouder aan dezelven, waarin d< Prins, toen hy zyne Ampten en waardig heden reeds verlaaten hadt, vermetel oi onbefthaamd genoeg was, zich aan te ftel len, even als of hy nog op zynen Stadhouderlyken troon gezeten geweest ware.
HOOG MOGENDE HEEREN!
W/Y hebben de eer aan de verontwaardiging vai W U Hoog Mogende aan te bieden Copie eene Misfive, door den geweezen Stadhouder, op dei 7 February laatstleden, uit Kew, aan den Gou verneur der Colonie Surinamen J. F. Frederici sefchreeven, en door deezen aan ons toegezon den ; wy zyn, dank zy den Almachtigen, 11 ftaat hier by te voegen, dat deeze misdadige poo ging, ten einde de braafheid des Gouverneurs t furpreneeren, het voorgefteld fucces niet beeft dat deezen integendeel gehoorzaam aan de geve nereerde bevelen van U Hoog Mogende, by hei omvangen, ons by herhaaling deeze plegtige bc tuiging gedaan heeft, alles te zullen verrichten wac men van een Man van eer, die alle zyn Bübbbbbbbbbbbbb 4 plict
'sGra.
VENHADE.
}
f 1
» 1
•>
a
,
e


*sGra-
venhaGE.
Misfive van Di recteuren var, Sarina' me,enz,
I
4972 NIEUWE NEDERLANDSCHE
plichten kent, en bet behoud der Colonie voor het Moederland, boven alles ftelt, kan en mag verwagten. Brengende voorts de laarst by ons ontvangen Misflve, in dato 2j Mey laatstleden, het aangenaam" bericht mede, dat de goede orde en rust in deeze importante Colonie onafgebroken bleef voortduuren. Waar mede,
HOOG MOGENDE HEERENi
God Almachtig biddende, de Regeering van U Hoog Mogende gezegend en voorfpoedig te maaken, blyven
U Hoog Mogende dienstwillige en onderdanige Dienaaren, ö
De Directeuren der Colonie Surinameo,
en in derzelver naam,
(Was geteekénct,)
A. VEREUL.
's Hage, den 3 Augustus 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid, *
Bylage,
EDELE, ERENTFESTE, VROOME. ONZE LIEVE GETROUWE!
Wy hebben nodig geacht, UE, by deezen aan te ichryven en te gelasten, om, zo te Paramaribo als verder in de Colonie van Surinamen te admitteeren, de Troupen, die van wegens zyne Groot-Bnttannifche Majefteit derwaards zullen worden gezonden, en op de Rivieren zodanige Oorlog-Schepen, Fregatten of gewapende Vaartuigen , die van wegens Hooggemelde zyne GrootBmtanmfcbe Majefteit derwaards zullen worden gezonden, en dezelven te confidereeren a!s Trou-
pen


JAARBOEKEN, Augustus, $705. 40?3
nen en Schepen van eene Mogenheid, die in V iendfohap en Alliantie is met Hun ricog tvloISn, en die derwaards komen om te beletten, S S Colonie door de Franfchen worde gemvadeerd.
Waar mede, Edele, Erentfeste, Vroome, onze Lieve Getrouwe !
Wy UE. beveelen in Gods heilige protectie: U goedwillige Vriend,
(JVas geteekend,)
W. PRINS van ORANJE.
Ter Ordonnantie van zyne Hoogheid, by abfentie van den geheimen Secretaris ( Was geteekend,)
J. W. BOEYINK. Accordeerd met de orgineele Misfive, (JFas geteekendf)
H van HEERT,
Secretaris.
Kew, den 7 February 1795'
Waarop gedelibereerd zynde, is, na dat c Vergadering derzelver hoogde- verotftwaardigin had gemanifesteerd over deeze verraderlyke po< ging des geweezen Stadhouders, ÏS goedgevondt en veritaan, de Misfive der gemelde f-irccteuK aan te ceemen voor Notificatie, terwyl de Mis] ve van den geweezen Stadhouder is gehouden advis, ten einde daarop nader zodanig te refolve ren, als bevonden zal worden te behoorenj zy Bbbbbbbbbbbbbbb 5
S • AirENHArjE.
Misfive van Di' rcSkuren van Suriname ,enz.
»
e
g / )•
n
n
i-
in e* n-
ie


'sGrAvenhags.
Misfive van Directeuren van Suriname, enz.
MIS
4v74 NIEUWE NSDERLA NDSCHE
de wyders op voordragt van den Burger A. Vc* reul, gedecreteerd, de Gedeputeerden'ter Generaliteit te geiasten, het by Hun Hoog Mogenden daar heen te dirigeeren, dat, daar de Gouverneur der Colonie Surinamen Jurriaah Franpis Fr ede■rici, zich in weerwil der misdadige pooging des geweezen Stadhouders, in zo zorgelyke en kommerlyke oogenblikken, niets danzynen plicht gezien, en plechtig betuigd heeft, alles te zullen verrichten, wat een Man van eer, die het behoud der Colonie voor het Moederland, boven alles fteld, betaamd, Hun Hoog Mogenden by eene fpeciaale Refolutie, derzelver genoegen over dit braaf gedrag des Gouverneurs tot heden gehouden, gelieven te betuigen, den gemeiden Gouverneur tot het manmoedig perfevereeren op dit zelfde loflyk voetfpoor aan te moedigen, en hem Extract dier Refolutie te doen ter hand ftellen.
Wyders is, zo men verneemt, by Hun Hoog Mogende, conform de bovengemelden voordragt gerefolveerd.
Niet dan hoogstaangenaam kon het aan Eun Hoog Mogenden zyn, wanneer dezelve , in 't laatst der voorgaande Maand, van den Confnl des Groot -Hertogs van Toskane, refideerende te Amfteldam, de verzekerde tyding ontvingen, aangaande de voortduurende vriendfehap en genegenheid van Zyne Koninklyke Hoogheid jegens deeze Republiek, zints het voorgevallene aldaar in het begin deezes jaars, en naa dat dezelve met de Franfche Republiek in eene naauwe Alliantie was getreden. De Misfive was van den volgenden inhoud,


JAARBOEKEN, Augustus, 1795, 4975 M]S3IVE van den Conful CARLl.' HOOG MOGENDE KEEREN! «
De ondergeteekende Conful van Zyne Koning-; lyke Hoogheid, den Aarts-Groot-Hertog van To«cancn, bv deezen Staac, refideerende te Am fterd'S , heeyfc de eer aan U Hoog Mogenden kennis te geven, dat dezelve ontfangen had eene MÏTflve van Zyne Excelentie den Senateur Antomo Servi/lori, te Florence, in dato II July l?9J, zynde van den volgenden inhoud:
HCOG-WELGEBOOREN HEER!
De Heer Hollandfche Conful Kerfbyl, te LU vorno, op order van het Gouvernement aldaar, formeel kennis hebbende gegeven a%n den Gouverneur te Livorno voornoemt, van de nieuwe torm van Regeering, welke door de Hollandfche Natie Ts geadopteerd0 mitsgaders van het Tractaat van Vrede en Vriendfehap tusfchen Hun Hoog Mogenden en de Franfche Republiek gefloten, zo heeft Zyne Koninglyke Hoogheid, de Aarts Hertog, mvn Heer en Meester, «an wien van de voorfchreeven kennisgeving is verflag gedaan , my geordonneerd ü Hoog Welgeboren te gelasten om Hun Hooi» Molenden de Staaten Generaal det Vëreehisdeh Nedèlatfdeh te verzekeren, dat, overeenkomftig de .^eutrajiteit, welke Hcoggedagtc Zyne Koninglyke Hoogheid belyd, hunne Schepen en Onderdanen in Hoogstde^elfs havenszullen blyven jouïsfeeren van dezelfde egards en voor. rechten, die zv te voren genoten hebben; in ver. wagting dat hun Gouvernement ook wel de al lerexaclfte reciprociteit, ten aanzien van de;Scne pen en Onderdanen van loscanen, zal willen ob
lerTeergemoet ziende wat ü Hoog-Welgeboren aangaande de waarneeming en uitvoering deeze
sGra-
EïiHA-
;e.
Misfive >an den Conful F. de Carli. ,
r


49/6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra
VEBRA GE.
Mhsfm
van dc Conful F. de Carli.
. Commisfie, my zal commuriceeren, betuigcik met - alle achtiDg te blyven, enz.
(Was geleekend,) 'tl ANTONIO SERVISTORI.
De Ondergeteekende haast zig, om dien, hem vereerenden last, door deeze, ter uitvoer te brengen.
(Was geieekend,)
FELIX DE CARLI. 's Hage, den31 July 179J.
Waar op gedelibereerd zynde, is góedgevonden en verftaan, dat Cop.e van de voorfchreeven Meiuorie zal worden gezonden aan het Committé tot de Zaaken van de Marine, om daar van zodanig gebruik te maaken, als zy zullen vermeenen te behooren.
Groot was het getal van lieden van allerlei flag, welke, zints het jaar 1787, deeze Republiek verlaaten, en zich na Frankryk hadden begeeven, om 'er vervolgens zich in den Krygsdienst te begeeven. Een goed aantal derzelven keerde uit eigen beweeging te rug, of wierd. door Hun tioog Mogenden opontboden, met toezegging van bevorderinge in het Nederiandfche Leger , of, by mangel van dien, van een voegzaam Penfioen. Lan^ liep het aan, waarfchynlyk, onder andere, van wegende fchraalheid van 's Lands Kasfe, eer diePenfioenen geregeld , veel min betaald wierden. Het Committé te Lande , met het
lot


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 4S>77
lot der elendelingen begaan, als die meestal alle middelen van beftaan derfden, vondt eeraaden, hun ter voorfpraake te dienen by Hun Hoog Mogenden , door middel van de volgende Misfive, gedagteekend den 4 deezer.
V KT HEI D. G E L T K II E I D. BROEDERSCHAP.
HOOG MOGENDE HEEREN!
Daar het aan U Hoog Mogenden nog niet be haagd heeft te disponeeren op onze vooi dragt, omtrent de pennoenen van die Bataaven welke, -offchoon in onze Armée niet heobend kunnen geplaatst worden, egter door U Hoo Mogenden, uit de Franfche Armeeën, waar or der zy dienden, in hun Vaderland zyn terug g< roepen, vinden wy ons verpligt, die zaak nad< onder de aandagt van U Hoog Mogenden 1 brengen. Byna daaglyks melden zig by ons Iieac aan, welke tot voorfchreeven clasfe behooren, ( op grond van de toezegginge aau hun gedaan met regt het. genot van hun penfioen verzoekei Verfcheiden derzelven zyn, door het ophoudt van hunne gagien, in den Franfchen dienst, vï alle middelen van beftaan ontzet, en daar do in ze-r armoedigen en moeilyken toeftand. ti medelyden met menfchen, met Medeburgers, c niet uit eigen bcweeging, maar door de reclanv van U Hoog Mogenden den Franfcheu dieDst vs laten hebben, en in hun Vaderland zyn terug g komen, doet ons (hoe zeer niet hebbende gecc curreerd tot het reclameeren derzelven, maar ft lig daar tegen hebbende geadvifeerd, uit hoof der inconvenienten, welken zig daar tegen nu ( " doen,) egter by ü Hoog Mogenden infteen dat de zaak dier Pennoenen fpoedig worde af
da
's GRAvel A* ge.
»
2
T 3
:r e n n » 1. n n )r
L't
ie ;n xen;1de
'P' n,
gean.


'sGsa-
venha" ce.
Misfive van hei Commil' té te Lande aan H, H. Mog,
49/8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
daan. Wy begrypen, dat U Hoog Mogenden dit aan zig zeiven verfcbuldigd zyn, en zulks te meer, daar ü Hoog Mogenden door het bezorgen van het ontflag, en het t'huisroepen dier Bataaven, zonder het reguleeren van Pennoenen, dezelven van veel erger conditie maaken zouden, dan zy wouden zyn geweest, indien zy in den Franfchen dienst hadden blyven continueeren, 'en dus iets ten halve gedaan. en hun meer ondienst dan dienst beweezen zouden hebben, het geen, buiten twyffel, de intentie van U Hoog Mogen' den niet kan geweest zyn- Op de toezegging, door U Hoog Mogenden aan hun gedaan .Vhuis gekomen, hebben zy ook, naar ons inzien, alle recht, om op het reguleren en het genot van Penfioen te infleeren, en dus uit de onzekerheid, waar in zy zig thans bevinden, ten dien opsiate, te worden gered. °
En boe zeer het wel waar is, dat eenige derzelver één maand op rekening van een aan hun tóe te leggen penfioen ontfangen hebben, zo begrypen Ü Hoog Mogenden, dat dit middel in zig zelr zeer irregulier is, in de admioiftratie der Finantien verwarring veroorzaakt, en daarom voor het vervolg niet kan of behoort te worden by de hand genomen; maar dat het eenigfte middel om die lieden uit hunnen benaauwden toeftand te redden, en de zaak buiten verwarring te houden, is, het onverwyld bepalen, aan'wien en welke pennoenen zulten worden toegelegd.
En het is dan ook om alle deeze redenen, FJoop Mogende Heeren! dat wy U Hoog Molenden met allen ernst verzoeken en infleeren, om deeze zaak ten eerlfen by de hand nemen, ten fpoedigHen af te doen eu ons derzelver JRefolucie daarop te laaien toekomen.
Op deeze Misfive wierdt, weinige dagen laater, by de ücaaten Generaal, de volgende Reiölutie genomen.
VRT-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 4979
V KT H E I D. G E L T K H E I D. '
V BKO ED EKSCHAP.
T7YTRACT uit het REGISTER der RESOLÜTIEN van de HOOG MOGENDE HEEREN STAATEN GENERAAL der VEREENIGDE NEDERLANDEN.
Sabbalhi den 8 Augustus I?95» d%dJonfrs ast Huren 9 het eerfte Jaar der Bataajfihc ö Vryheid,
nntfangen een Misfive van het Committé tot <-> de Algemeene Zaaken varf het .Bondgenootfrhan te Lande, gefchreeven alhier m den Hage op heden, daar by zendende een Requesc van eenige Bataaffche Millitairen aan hun geprefentcerd 3e zig in de ukerfte armoede bevinden; verzoetende het Committé ten fterkfteo, datonverwyld een Refolutie werde genoomen', ten opz.gte der
Lvst der Penfioenen.
Waarop gedelibereerd en in achting genomen 7Vnde de dringende bewoordingen van de voorfchreeven Misfive en de dkeöe befchuldigingen die het. gemelde Committé zig veroorloofd, aan Hun Hooi Mogenden te pbtrudeeren; is goedgg vonden en verftaan aan het gemelde Committé d° verwondering van Hun Hoog Mogende d.enaangaande te k-mnen te geeven,'daar het Lommitté zelfs niet voldaan heeft aan Hun Hoog Mo eenden Refolutie van den 3* Wy !f^fnd,f; waar by hun advis is georeerd op het Requesi van eenipe Bataaven, tendeerende tot hetzelfds einde; en mitsdien het gemelde Committé te ge lasten, daar aan ten fpoediglten te voldoen er adh Hun Hoog Mogenden tot te zenden een uys der Bataaven; welke uit den dienst v m Frank rvk by Hoogstderzelver Refolutie van den lö Ju ny laatstleden zyn gerequireerd en als nog 11
sGra-
JENflA* je.
Refol. Mn Hun H, Mog'
ip de Misfive van het Commit' :é te Lande.
1
s


493o NIEUWE NEDER LANDS CHÈ
'sGaa-
V.ENHAGE.
Refd. van Hut H. Mog op de Misfive van he Commit' té te Lande.
GE-
'sLanls Arrnéj niet zyn geplaatst of gepenfioeneerd, en ia de termen van ge.nelds Refolutie vallen; vervagtends un Hoog Mogenden in het ver vol 4 dat het gemelde Committé voor af niet in gebreken zy, wanneer hetzelve vermeend, zig ?op zulken dringenden,toon te moeten en te mogen addrepfeeren; en wordende eindelyk het gerndde Committé Iten einde inmiddels de Arrnéa en van alle huipontbloote fuppliceerende Bataaven niet te doen lyden,) geauthorifeerd2 om aan de ■gemelde Bitaaven dadely'k een Maand Penfioen op den vorigen voet uit te keeren.
En zal Extract van deeze Hun Hoog Mog. Refolutie worden gezonden aan 'c gemelde Committé, om te ftrekken tot narigt.
Accordeert met voorfz. Register.
Streng was de Krygstucht, welke de Franfchen, by e:i naa derzelver amkomst hier ré Lande, onderhielden, Met dit alles vernam men. ginds en elders, eenige ongeregeldheden , onder andere te Zutphen. " Het Committé tot de Algemeene Zaaken van het Bondgénootfchap te Lande zondt deswegen klagten aan den Franfchen Generaal Moreau, en ontving daarop een Antwoord, in allen opzigte voldoende , en de geregeldheid en orde , welke onder de Franfche Troepen heerschte, waardig. Deeze Stukken zyn bevat in eene Misfive aan Hun Hoog Mogenden, van deezen inhoudt


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 4981
T F I IKHEID. VRYHEID. BROEDERSCHAP.
Ree IÓ. MISSIVE van het COMMITTÉ Aw 170? tot de Algemeene Zaaken van het Bondgenootfchap te Lands.
HOOG MOGENDE HEEREN!
W/v zenden U Hoog Mogenden hier nevens, Wyzo een Copie van den Brief, door ons aan den Generaal Moreau over de ongeregeldheden, door de Franfche Jagers te Zutphen bedreven, toegezonden, als het voldoende antwoord van gemelden Generaal op denzelven.
Wy nemen de vryheid ons daar toe by deezen te refereeren.
(Was geparapheerd,)
O. LE WE, Vt.
(Onder flond,)
Ter Ordonnantie van het Committé tot de Algemeene Zaaken van hei Bondgenootfchap te Lande. (Was geteckend,~)
B. DONKER CURTIUS. AQurn den 10 Augustus 179J, het eerfiejaaf der Bataaffche Vryheid.
BYLAGE.
GELTKHEÏD. VRYHEID, BROEDERSCHAP.
Het COMMITTÉ tot de Algemeè ne Zaaken van hei Bondgenoot fchctp te Lande. BURGER GÉNÉRAAL! Het is in naam en uit kragt der Refolutie va Hun Hoog Mogenden, hier bygevoegd, dat w Ccc ccc ccc ccc cec ve
'sGra-
/EHHA- ] ».
Misfive van het Committé te Lande aan
Moreau» 1


4982 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhace.
Misfive
yan he
Commit
té te
Lande
aan
Moreai
verpligt zyn, u deezen te doen toekomen, betreffende de verregaande ongeregeldheden, door de Jaagers van het drie-en-twintigfte Regiment, thans in Guarnifoen te Zutphen, gepleegd; ongeregeldheden , welke niet alleen ftrèkken, óm de f algemeene rust te flooren, maar ook, om rechts•ftreeks de Goederen en zelfs het leeven der Burgeren van de gezegde Stad aan te tasten, en welke van zodanig een aart zyn, dat men niet kan vooronderltellen, dat dezelve vergroot zouden voorge. dragen wezen.
Gy*zult de billyke klagten der Reprefentanten der Provincie Gelderland, ten dien opzigte, in het breede opgegeven vinden in het Extract, van derzelver brief, over dit onderwerp aan Hun Hoog Mogenden gefchreven, waar van wy u tevens eene Franfche vertaaling toezenden.
Wat de afgryzelyke misdryven betreft, waar van in deezen brief gewag gemaakt wordt, wy twyfelen geenzins, Burger Generaal! of niet alleen uwe zugt tot orde, en de militaire discipline, welke gy tot nu toe zo wyzelyk hebt weten te handhaaven, zullen, zo dra gy flegts de verificatoire ftukken hebt ingezien', die wy zelve hebben doen vertaaien, en welke wy hier insgelyks by voegen, zig niet alleen ten fterkften beledigd vinden, maar tevens moet gy u ten aüeïuiterflen verontwaardigd gevoelen, wanneer gy leest, dat de gezegde Jaagers zig zo verre hebben kunnen vergeeten, zonder, dat derzelver Chef dezelve, ten minften tot nu toe, op eenigerhande wyze tegen gegaan, of geftraft hebbe.
Gewisfelyk, Burger Generaal! zult gy niet gedoogen, dat 'er de fchreeuwendüe beledigingen, diefftallen en roveryen in onze fteden frraffeloos gepleegd worden door Franfche Troupes, in foldy van ons Gemeenebest genomen, het welk deszelfs betaalslieden rraar alle de Provinciën en .Plaatfen der Generaliteit gezonden heeft, ten einde de betaaling van derzelver foldy in gereed
geld


JAARBOEKEN, Augustus, 179J. 4983
geld te doen; ook verwagten wy van uw bekend charafter niets geringers, dan dat gy ten fpoedigften de nadrukkelykfte bevelen zult geven, ten einde de gemelde Jaagers exemplarelyk te (haffen , te meer, daar wy onderrigt zyn, dat deeze zelfde Jaagers een niet min berispelyk gedrag gehouden hebben, geduurende den tyd, dat zy zig te Zwol in Guarnifoen bevonden.
Wy bepaalen ons niet alleen tot het vragen deezer voldoening, welke men aan de Reprefentanten der Provincie Gelderland, en in het byzonder aan de beledigde inwooneren der Stad Zutphen verfchulpigd is; maar oordeelen ons bovendien onomgangelyk verpligt, te eifchen, dat dit drie-en-twintigfte Regiment Jaagers, zonder uitftel uit ons Gemeenebest terug geroepen, en door een ander vervangen worde, het welk zig aan de militaire discipline meer onderworpen toont; want voorzeker is het ons onmogelyk, voord te gaan met het bezoldigen van een Regiment, hetwelk zig in zo verre vergrepen heeft. Ingevolge hier van verzoeken wy u, al dat geene ten uitvoer te brengen, het welk wy by deeze ten dien opzigte eifchen, en ons van den uitflag te willen verwittigen.
HEIL en BROEDERSCHAP!
(Onder ftond,)
Ter Ordonnantie van het gezegde Committé.
In den Haag, den 4 Augustus Ï79J, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
Het Antwoord van den Franfchep. Gene? taal was van den volgenden inhoud.
Cccccccccccccec % Htt
VENHA» GR.
Misfive van het Committé te Lande aan
Moreau*


'sGra-
venha«e»
Antwoord
van
Moreau.
984 NIEUWE NEDERLANDSCHE
, Het Leger van het Noorden.
In het Hoofd-Kwartier te 's Bosch, den 19 Thermidor, het derde Jaar van het één en onverdeelbaar Fransch Gemeenebest. De Generaal des Legers van het Noorden aan het Committé tot de Algemeene Zaaken van het Bondgenootfchap te Lande.
BURGERS REPRESENTANTEN!
Op het oogerjblik ontvang ik uwen Brief van den 4 Augustus, met de bygevoegde Stukken. Even als gy, ben ik ten uiterften verontwaardigd , over het gedrag van het drie-en-twintigfte Regiment jaagers, en verzekere u, dat ik alles zal doen, wat mogelyk zy, om de fchuldigen te ontdekken, wier ftraf even fpoedig zat ten uitvoer gebragt worden, als geftreng zyn, vooral die van de achtelooze Chefs, die deeze ongeregeldheden met een onverfchillig oog hebben zien pleegen. '. , , Tevens zal ik met den Reprefentant Richartl de nodige maatregelen beraamen, ten einde dit Corps öogenblikkelyk door een ander te doen vervangen,
Vervolgens zal ik u van alle de gedaane flappen en gegeeven bevelen, die ingevolge hier van moeten plaats grypen, op eene behoorelyke wyze verflag doen; en dus kan het my niet anders, dan zeer ligt vallen, om de Staaten Generaal te overtuigen, dat ik het my altyd tot een pligt zal maaken, om, door de naauwkeurigfle militaire discipline van de Franfche Troupen te eifchen, tot het onderhouden der goede verftandhouding, welke 'er tusfcnen de beide Natiën behoort te, heerfchen, met al myn vermogen mede te werken.
HÉIL en BROEDERSCHAP! (Was geeeekend,)
MOREAU.
EeeN


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 498^
Een ander blyk van de oplettendheid der Franfchen, om door hunne Troepen de orde en de ondergefchiktheid, in allen opzigte, vooral ook omtrent de aangeftel» de Magten, hier te Lande, te doen in agt neemen, vertoont ons het volgende fchryven van den Volksreprefentant Richard, aan den bovengenoemden Generaal Moreau gerigt. Men vondt dit fchryven in het volgende
EXTRACT uit het REGISTER der RESOLÜTIKN van de HOOG MOGENDE HEEREN STAATEN GENERAAL aer VEREENIGDE NEDERLANDEN.
Lunaj den io Augustus 179J, het eerfte Jaar der ëataaffche Vryheid.
De Griffier Quarles heeft ter Vergaderinge voorgedragen en "bekend gemaakt, dat de Burger Pin/bi, waarneemende de zaaken van Frankryk, by hem was geweest en aan hem ter hand gefteld hadde eene Nota, hebbende tot Byïage eene Misfive , door den Reprefentant der Franfche Natie Richard, aan den Generaal en Chef Moreau geaddresfeerd, omtrent het gedrag, welk door de Officieren en Gemeenen van da Franfche Armée dient te worden gehouden jegens de differente Leden van het Gouvernement van den Staat; volgends de voorfchreeven Nota en Bylage, hier na geïnfereerd.
Ccccccccccccccc 3 ' GE»
's Gravenha-
ge.


'sGra
VfiWHA CE.
Misfivt
van
Pinfbt.
4S>8d NIEUWE NEDERLANDSCHE
. GELYKHEID. VRYHEID. BROEDERS C H AF.
'sHage, den 23 Thermidor, het derde Jaar der ééne en onver deelbaare Franfche Republiek.
De Chargé des Affaires der Franfche Republiek by die der Vércenigde Provinciën, aan den Burger Quarles, Grif* fier der Staaten Generaal.
BURGER!
Ik verzoek U, aan Hun Hoog Mogenden kennis te wdlen geeven van den Brief des Reprefentants Richard, aan den Generaal en Chef, om op de Jaarrolle gefteld te worden.
De ondergeteekende Chargé des Affaires van Frankok hoopt, dat Hun Hoog Mogenden denzeiven met genoegen zullen hooren, en dat zy 'er een duideiyk bewys in zullen vinden van de oogmerken en denk wyze van het Fransch Beftuur, omtrent het gedrag des Legers in de Zeven Vereenigde Provinciën. HEIL!
(Was geteekendf)
HNSOT.
BYLAGE.
fchet Hoofd-Kwarrier teGorcum, den 20 Thermidor, het derde Jaar der ééne en onver deelbaare Franfche Republiek.
De Reprefentant des Volks Richard, in zending by het Noordlyk Leger , aan den Generaal Moreao, Commandant en Chcfby het Noordlyk Leger.
Ik ben onderrigt, Generaal! dat eenige byzondere heden van het Leger zig het wanvqeglykst
ge-


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. 49*7
gedrag omtrent de ïnwooners der Vereenigde Provinciën veroorlooven. en dikwyls tegen deonderfcheiden aangeftelde Magten des Lands. Het is zo min uwe als myne intentie, dergelyke misbruiken te dulden, en de duideryk verklaarde wil van het Bewind der Franfche Republiek ja, dat de geenen die 'er zig aan fchuldig zullen maaken , ftren^lvk geftraft worden. De beide Volken zyn door de geheiligde Banden vereenigd, voor beiden even nuttig en dierbaar, en de Franfchen moeten met de Hollanders als Broeders .even.
Ook is het hun pligt, zig ten aanzien van de geenen, die in openbaare functien der Bataaffche Republiek zyn, met die achting en d:en eerbied te gedragen, welke zy aan die der fcranlche Republiek verfchuldigd zyn. Geen zending, geen bediening, geen rang kunnen bun recht geeven, om 'er zig van te ontflaan. Gy zult aan al de Opperbevelhebbers en Commandanten wel willen gelasten , de hand 'er aan te houden, dat al die 'er zig van verwyderen, met ftrengheid geftraft worden. Gy zult het bevel herhaalen , van de militaire honneurs te bewyzen aan alle de Leden der Staaten of Municipaliteiten der Vereenigde Provinciën, wanneer zy in functien, of met hunne Sjerpen omhangen zyn. -
Het is insgelyks tot handhaving der Krygstugt nodig, het verbod te vernieuwen aan al de Generaals , Bevelhebbers van Corpfen , Officiers, om hunne Posten zonder uitdruklyk verlof te verlaaten.
Voor Copie conform,
( Was geteekend,)
P l N S O T.
Waarop gedelibereerd zynde, hebben de Gecommitteerden van de refpective Provinciën de Ccccccccccccccc 4 voor-
'sGra-
venhage.
Misfive
van
Pinfot.


4988 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
VENHAGE.
»
<
]
voorfchreeven Nota en Bylage copielyk overge. nomen , om in den haarên breder gecommuniceerd te worden.
In de kindschheid der Omwentelinge, en toen men, van meer dan éénen kant, narigten ontving, aangaande de poogingen, die, tot het bewerken en daarftellen eener Tegen - Omwentelinge , wierden te werk gefteld, kon, ter Vergaderinge van Hun Hoog Mog. niet anders dan hoogstwelkom zyn, eene Nota van d-n Zaakwaarneemer der Franfche Republiek, aan Hunne Griffier gezonden , van den volgenden inhoud:
BURGER!
£)e Ondergetekende haast zig om U te verzoeken t Hoog Mogenden kennis te geeven van eene Offceele Nota, die hem is bebandigd geworden,\ doe- den Legations- Secretaris des Konings van Pru. ren; hy vleid zig dat derzelver inhoud aan Hun Hoog Mogenden aangenaam zvn zal.
(IFas getekend,) P I N S O T.
COPIE der Nota, door den LegationsSecretnris, den Heer BiELEFELD, in den na itn van Zyne Majefteit den Konir? van Pruis/en, aan den Burger PjMSOT overhandigd.
De verzameling van Hollandfche ireërrJureerde \M>ra!ren, die werklyk in bet Hertogdom Cs5ahrug plaats heeft, met biliyken grond de aanlacht van het Fraosch Bewind moetende verweken, zo haast zig de Ondergetekende aan den neer Chargé d'Affaires Pinkt mede te deelen, de >ffirieeie ophelderingen, welke by met de jongfee Jepéches van zyn Hof heeft ontfangen.
Zy-


JAARBOEKEN» Augustus, VJ95* 49»»
7voe Pruitffcbe Majefteit beeft eene gewapen-' bveenzarneliog in die Landftreek niet anders tonnen befchouwen, dan volrtrekt ftrydig met de hpnaa^n'en der bvgevoesde Conventie aan het Traöan van Bazel, en" met de rost van bet •d!?-te door de Neutraliteit gedekt. Eene r;'apwiVdee befcbouwing, hoogstdezelve derhalven n° r toelaatende eenigerlei oogluiking over dien Rap " pp Emisranten te gebruiken, heeft zyne Ma■='"' 'r nrdre ee^eeven aan de Commandanten zyiuj Trooocn ga van zyne Guarniioen-Steden, • « "'So'foat der Hei'ïnifcrve V'uïtei'xgeo *y tevOTderen' en heeft Hoogst dezelve ten
gelyken tyde de R^r^en rfze^enl Üsnabrug d<en ^anfcbry<.en ^ otinun teL^BP"*
STer^etSe galgen te voorkomen, dfc 'efuic moesten voortvloeyeD r. /
De Oncergetekenre verzoen: den Heer L.arge d'Affiires Pr'::, om van deeze Co munrcane het gebruik te maaken. bet weiK hy het gefcbifccse zal oordeeïen om de oaauninge adntteaiw| te ceemen , w-:!ke de bewuste byeenzameling zou kunnen voortbrengen. Hy vleid Zig da: de flapnen van den Koning zyneo «■ ****
te verftrooven , geecerlei tuffel zuilen laaten over de oprecntneid van bet verlangen zyner Ma;eiteit om. door eene zo nauwkeurige ais trouwhartige uitvoering der verbmtecisfen, by bet Tractaat vsn Bazel aecoctraöeerd, alles voor te_komen, hetwelk de goeie verftandboading tuslcnen Hoogst, dezelve en de Franfche Republiex gevestigd, eenigzios zoude kunnen itooren.
é \ Was gr.eelend,) BIELEFtLD.
Le;aihnsSecretaris van Zrne Pruisftfehe Majefteit. Voer Copie conform, tiTss seHikerJ,) PlNSOT'sHige, den 17 Augustus 1-95-
Ccccccccccccccc 5 ui
«Gra»
t'EIvHA-
Nota van wegen d-:~
Koning
van
Pruss-
ftn.
t


'sGravknha-
ge.
i
:
i
i <
i i
4990 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Op den 19 deezer deedt de Reprefenrant Hober , Gedeputeerde ter Vergaderinge van Hun Hoog Mogenden wegens het Voik van Friesland , een inderdaad mensch- en burgerlievend Voorftel, raakende de fchadeloosftelling, immers gedeeltelyke vergoeding, van alle de zodanigen, welke, om hunne Vaderl&ndsgezindheid, op eene of andere wyze, fchade geleeden hadden.
T">aar het geluk >der Ingezeetenen en de weldaa-L/ dige zorg voor die genen, welke door edele grondbeginfelen van Piigt en, Vaderlandsliefde in een poel van rampen geftort zyn, mede voornaame deelen van u vaderlyk en menschlievend Bewind uitmaaken, zy het my gegund, U Hoog Mogenden attentie, te verzoeken op een voorftel , 't welk is dus vertrouwe, dat met innerlyke i)elangneeming zal worden aangehoord, en tot welzyn eener groote menigte, ongelukkige Vaderlanders ilrekken. Jk bedoel, Hoog Mogende Heeren, die Vaderlanders, welke in 178 s, 1786 ;n voornamentlyk in 1787, met terzydeftelling van hun belang, perfoociyke veiligheid, en wat Jen Burger het leven veraangenamen kan, ter mlp fnelden, alwaar de nood van het Vaderland )f die van hunne Medeburgeren het vorderde, en welker yver niet weinig aangevuurd en onderfteund w'erdt, door veele zo Provinciaale als Stedelyke ^cgeeringen, met belofte van immediate protefric n befchtrmïng.
ik zal.U Hoog Mogenden niet ophouden met sier te detailleeren, hoe flegt aan die belofte van ■•rotcclic en bcfclierming voldaan is, maar myn )lan vervolgen omtrent de voorwerpen, die ik beioel.
Het verraad van buiten en flegte directie binlenlands, waren oorzaak van de Revolutie, en loodzaakten duizend Ingezeetenen hun ouderlyken
grond


JAARBOEKEN, Augustus, 1795, 4991
grond te verlaaten, en in vreemde Landen als ballingen om te zwerven, zonder te weeten waarvan te beftaan. De inftantien van eenige Uitgeweekenen, by het toenmalig Fransen Gouvernement, dat daar hetzelve de Patriottifche party, niet met de beloofde magt bad onderfteund, maar aan hun lot overgelaaten, ten . minften verpügt was, om een verblyfplaats en onderftand aan die daardoor ongelukkig gewordene Perfoonen te bezorgen, heeft ten gevolge gehad, dat ook daadelyk voor de Uitgeweekene Bataaffche Patriotten, die het benoodigd hadden, gezorgd is geworden. Dan de omftandigheden geduurende het verblyf der Bataaven in Frankryk voorgeval, len, hebben die gevolgen gehad, dat die geringe fubflftance nog van tyd tct tyd bezwaard wierdt, waar door onze vlugcende Vaderlanders, genoodzaakt wierden om het droevig overfchot, 't welk in 1787 de klaauwen van onregtvaardige rechters, of muitzuchtige Plundei aaren , ontfnapt was, te moeten verteeren, in en een Land en tyd, waar' in alle dingen tot leevensonderhoud vereischt, tol eenen excesiiven prys gefteegen waren , en zondei ander uitzigt op het toekomende, dan gebrek et hongersnood.
ü Hoog Mogenden behoeven geenzints t< twyffelen aan de egtheid van het Tafereel, veeli Vaderlanders zyn met my ooggetuigen gewees van deeze treffende Toneelen van armoede, er verneederde menfehelykheid. Het is zonder ver grooting, zooder figuuren van redeneerkunst ge fprooken> maar 't is weezen tlyk cn waaragtig dat eenige dièrgtlyken van gebrek zyn omgeko men. In dien toeftand heb ik veelen met eei ontroerd roedel yden moeten vaarwel zeggen vreezende hun nimmer weder te zullen zien dan de Opperbeftuurer van alles heeft het an ders gewjid: een aanzieniyk gedeeite dier enge lukkigen heb ik in bun gered Vaderland zien te rug keeren, met een (fchoon vermagerd door ge
brek
's Gra-
VENHAGE.
Propofitie van den
Repref. Huber.
1
t
> 1
>


499a NIËÜWE NEDERLANDSCHE
'sGha
venha ge.
Pro-poft tie van den
Repref, Huber.
i i i I
brek, en verouderd door cbagrin) vergenoegd ge. laat, in de vaste verwagting dat een ieder zig zoude bevlytigen om de martelaaren der Vryheid, die agt jaareu in ballingfchap hadden omgezworven, van alle beftaan en refources beroofd, alle hulp te bewyzen om hun alle vorige onheilen fpoedig te doen vergeeten: dan helaas.1 ock hier in hebben zy misgereekend- Hoewel met dankbaarheid erkennende eenig foulaas van de Vertegenwoordigers te hebben ontvangen, moeten veelen egter zwerven van den eenen na den ander van hunne Famielje of Vrienden, welke zy dus eindelyk tot last worden, hoe treffend dit ook voor bun is. Een veel grievender zaak moeten zy daagelyks ondervinden, het is die dat veele lieden, welke weinige of geene verdienden hebben, of wier Patriottisme enkeld beftaat in vermaagdfebap te zyn van lieden, welke thans het beftuur van zaaken in handea hebben , gefteld worden in posten, die anders zeer gefchikt zouden zyn voor die beklagenswaardige Burgers, en hen een eerlyk beftaan kunnen opleeveren. En hoe gedragen zy zig onder dit alles? zy verduuren dit onregt, deezen hoon, met die gelaatendheid die een waar Patriottisch karafter aantoond, cn trotfeeren liever het gebrek, dan dat zy de goede order zouden ftooren. Met dat al is het natu'urlyk dat zy uitzien naar een beftaan, om aiet langer den Lande of hunne Familien tot last te zyn; zy verwagten hun heil van ü, als Vaderen des Vaderlands en der ongelukkigen.
Daar ik dan de eer heb, Lid deezer Vergadering te zyn , en het lot dier ongelukkigen my zeer ter harte gaat, neem ik de vryheid , ü h'oog Mogenden te proponeeren, om onverwyld :>y de Bondgenooten te infteeren, dat het voorjeeld van de Reprefentanten van het Volk van ?riesbnd, den 12 deezer Maand beflooten, mag jagevolgd worden door alle die geenen, welke >i|fy«e aanfpraak op de oogcablikkeiyke hulp van
de


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 4993
de Natie hebben, in hunne kommerlyke omftan-' digheden te hulp te komen, en teffens op te nee- < men, wat Ambacht ieder Uitgewekenen kan uit-, oeffenen, of hy daar toe een opfchot van nooden heeft, en hoe veel.
Dan, daar my, als hun gewezen Lotgenoot, meermaalen fujets zyn voorgekomen, die geen de minfte reden gehad hebben, wegens vervolging of plundering, hun Vaderland teontwyken, maar om geheel andere redenen zyn verhuist, en dus U Hoog Mogende reflexie ten deezen opzigten niet verdienen , fla ik voor, om by de initantien, aan de Bondgenooten, deeze navolgende zaaken te bepaalen.
Ieder Uitgewekene, vervolgde of geplunderde Ingezeeten van deeze Republiek, hulp begeeren^ de, moet by een Commisfie uit de Keprefentanten, expres daar toe te benoemen, aangeeven zyn geboorteplaats, ouderdom, woonplaats, in envóói 1787, handwerk, negotie of ampt, bewys van ondergaane plundering of rechtsvervolging , be wys van zyn goed gedrag en oppasfenheid in des zelfs affaires, vóór en na 1787, de fterkte van zyi familie enz., dat dit alles door valabele en by d< Commisfie voor braaf te boek ftaande getuigei moet worden geattefteerd, op dat die buitenge woone hulp niet gegeeven worde dan aan dii geenen, welke het waarlyk verdienen. Zie daar Hoog Mogende Heeren! een Voorftel, dat d eer der menfchelykbeid vorderde.
ik houde my verzekerd, dat U Hoog Moget den met my hetzelve van het grootfte aanbelan zullen befchouwen. Het dierbaar getuigeniseent voldaane confcientie, en het Rreelend genoege van het lot van zo veele noodlydenden, welk aan hunnen getrouwen en onbezweeken yver, bui ne ongelukken te wyten hebben, te verzagten en hen uit een poel van rampen te redden, zu len uwe vaderlyke zorgen, getrouwe Volksve tegenwoordigers, dubbeld beloonen ; terwyl (
goe
sGsa-
7ENHA-
;e.
Propoji»
>,ie van den
Repref. Huber.
1 t
>
5
ar I 9
r n
e
1- '
»
I-
Ie d-


4994 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhage.
goedkeuring der weldadige Almacht uwen moeyelyken arbeid door al deszelfs onfchatbaare zegeningen bekroonen zal.
Dit Voorftel is by Hun Hoog Mogenden met genoegen aangehoord, en door dezelve overgenomen , om hetzelve aan de Reprefentanten der verfcheidene Provinciën over te zenden, en aldaar te appuieeren.
De onderfcheidene Geldmunten, hier te Lande getlagen, hebben den roem van grootere zuiverheid en beter gehalte, boven die van de meeste uitheemfche Gewesten. Van hier, dat het Nederlandfche Geld, buitenslands , gretig wordt ;gezogt, en met het verzenden en verhandelen daar van groote winst is te behaalen. Intusfchen zou de overbodige verzending, zeer ligt, fchaarsheid, en dus groot nadeel , hier te Lande, kunnen ten gevolge hebben. Door de omftandigheden der tyden was de uitvoer, ondanks de uitftaande Placaaten, thans vry algemeen. Reden genoeg, dat de Staaten Generaal zich verpligt rekenden, het verbod te vernieuwen, met bedreiging van zwaare ïiraffen tegen de overtreeders. Dit gefchiedde op den 14 deezer.
De Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden: allen den geenen, die deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap I doen te weeten: dat, niettegenftaande verfcheiden Placaaten by ons tot confervatie van het MuntMateriaal, in deeze Landen van tyd tot tyd geëmaneerd, het nogthans te vreezen is, dat fommige baazuchtige en kwalyk gein ten doneerde Ingezetenen, misfchien zouden onderneemen, om te-
gens


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 4995
gens onze vorige Placaaten aan, naar Buitenlandsch te vervoeren onze Nederiandfche zilveren Standpenningen, als Drieguldens, dertig Stuivers en enkelde Guldens-Stukken, als mede geheele en haive gouden Ryders, gouden en zilveren Ducaaten, anders gezegd Ryksdaalders, benevens alle goud en zilver Mum-Materiaal, bet zy in natura te verzenden, of wel gefmolten en dus in baaren uit het Land te voeren.
En dewyl deezen ongepermitteerden handel ge. dreeven wordende, onze Landen met 'er tyd geheel en al van gouden en zilveren Standpenningen zouden worden ontbloot, tot groot nadeel van onze goede Ingezetenen en onvermydelyk bederf van de Commercie.
Zo is 't, dat wy hier tegens willende voorzien,' inhaereerende alle onze vorige Placaaten en Ordonnantiën, tot het uitvoeren en verfmelten van de Nederiandfche gouden en zilveren Standpenningen applicabel, op nieuw wel fcherpelyk gelasten en ordonneeren, aan allen en een iegeiyk wie het zoude mogen zyn, zig te onthouden van uit deeze Landen uit te voeren eenige gouden en zilveren Standpenningen, in deezen Staat, gemunt of nog te munten, als mede de geheele en halve gouden Ryders, gouden en zilveren Ducaaten, anders gezegd Ryksdaalders, benevens alle goud en zilver Munt-Materiaal, het zy in natura, of wel gefmolten in baaren, dan na verzochte en van ons fpeciaal bekomen permisfie.
Alles op verbeurte van de gemelde Standpenningen, die men in verzendinge zal komen te agterhaalen, of wel de waarde van dien, wanneer men van het verzondene wettig bewys kan pro> duceeren, te betaalen by den Verzender, mitsga. ders een boete van drie duizend guldens, mede te verbeuren by den Verzender, of de geene, die men zal kunnen bewyzen, daar in behulpzaam of handdadig te zyn geweest, te appüeee* ren een derde voor den Aanbrenger, een derde
vooi
's Gra-
venhaqe.
Public, 'egen den uitvoer van Stand» benningen.


499<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
VENHAGE.
Public.
tegen
den uit'
voer vai
Stand-
penriin*
gen.
voor den Officier die de ealange zal doen, ea een derde voor de Armen van de Plaats tiaar de ealange gefchied , zo van de aangehaalde Standpenningen, als van de boete. Egter met dien verftande, dat, zo wanneer een medeplichtige zodanige aanbreng komt te doen , dezelve niet alleen vry zal wezen van alle boete en ca' lange, maar pok genieten een derde als voorfchreeven is; nogthans worden vaö dit verbod uitgezonderd, reizende Perfoonen, mits omtrent Inwooners deezer Landen, door de Municipaliteit hunner Woonplaatfe eene redelyke fomme bepaald worde, welke zy zouden mogen met zig neemen, en daar van aan de Municipaliteit op de Grenzen doen blyken; en omtrent Vreemdelingen, dat deezen by hun afreize aan de Municipaliteit der laatfte Plaats op de Grenzen al mede zullen moeten doen blyken, dat zy geene grootere of meerdere fomme met zig uitvoeren, dan welke tot het doen der reize noodzaakelyk zal worden geoordeeld: terwyl wy al verder van dit Verbod uitzonderen alle vreemde gemunte gouden en zilveren Speciën, dewelke van heden af vryelyk zullen mogen worden uitgevoerd.
Voorts willen en gelasten wy aan allen en een iegeiyk, doch fpecialyk aan alle Muntmeesters, Èsfayeurs, Affineurs, Scheiders, Smelters, Zilverfmeden en alle anderen, wie het zouden mogen wezen, dat zy refpedtivelyk zig zullen hebben zorgvuldiglyk te wagten, en ten eenemaal te onthouden eenige Standpenningen , hoe die oók genaamd zouden mogen wezen, te fmelten, het zy om tot Baaren te gieten , het zy om den eenen Penning in den anderen te vermunten, óf ook wel door byzet tot den eenen fynen of groven Penning ia tyd en wylen te gebruiken, of tot Goud en Zilver Meubilair te maaken, op poene, dat die geene, dewelke aan het voorzeide fait fchuldig zoude mogen worden bevonden , vervallen zal in een boete van zes duizend
gul-


JAARBOEKEN, Augustus, I7S>J. 4997
guldens, de helfte ten profyte van den Aanbrenger, al was hy zelfs medepligtig, welke m zodanig geval by ons van de ftraffe.en pcene wordt gehoereerd, 'en de wederbelfte voor den Officier, de ealange doende, en zullen zodanige Overtreeders bovendien . worden verklaard ais verraaders van hun Vaderland.
En ingeval de Delinquant niet fuffifant genoeg mpgte wezen, om aan gemelde boete te kunnen voldoen, zal dezelve met publieke geesfehng aan den lyve worden geftraft-
Ëindelyk hebben wy goedgevonden, by deé. zen ook zeer fcherpelyk te „verbieden , het befnoeyen of aftrekken van gouden of zilveren Penningen , op poene van de dood.
Verbiedende van gelyke eenige Penningen te bicquetteeren of uit te wegen; om alzo de zwaaren uit de ligten te fchei en, de ligten uit te geeven en met de zwaaren profyt te doen, op verbeurte van vyf-en-twintig gouden Ducaaten voor ieder Penning, die alzo gebicquetteerd of uitgewogen bevonden zal worden te zyn, te appliceeren als boven* ■
En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude mogen pretendeeren, ontbieden en verzoeken wy de Reprefentanten des Volks in de byzondere Provinciën, en alle andere Ju (ticieren en Officieren van dezelve Landen, dit ons Plaeaat Van Ronden aan alomme fe doen verkondigen, publiceeren en affigeeren in alle Plaatfen, daar. zulks nodig wezen zal, en 'men gewoon is zodanige Publicatie en Affixie te deen.
Lastende en bevelen voorts het Committé tot de Zaaken van.'de Marine, de Advocaaten Fiscaals, de Procneurs-Generaal en alle andere Ofcieren, Rechteren en Juüicieren van deeze Vereenigde Nederlanden, dit ons Placaat te agtervolgen en te doen agtervolgen, procedeeren en doen procedeeren tegen de Overtreeders van dien, zonder eenige gratie, faveur, disfimulatie of verDdd ddd ddd ddd ddd . dïag*
's Graven hage.
Public*
Legen
den uit'
voer vud
Stand'
pennin~
gen*


9sGrA-
venha" ce.
Public.
tegen
den uit
voer va;
Stand-
fenniti"
gen.
4958 NIEUWE NEDERLANDSCHE
drag, dewyl wy hetzelve alzo ten diende vas de Ingezetenen van den Lande, bevonden hebben te behooren.
Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergadering van Hooggemelde Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, in 'sGravenhage, des
• 14 Augustus 179J, het eerfie Jaar der Bataaf.
ifche Vryheid.
(Was geparapheerd
J. A. Z. vAN JSSELMUDEN tot PAASLOO, Vt.
(Onder ftond£
Ter Ordonnantie van dezelve,
(Was gcteekend,)
W. QUARLES»
Zynde op het fpatium gedrukt het Gachee van Hun Hoog Mogenden, op een rooden Ouwel, overdekt met een PapiereE; Ruite.
In aanmerking genomen zynde, hoe,, ten tyde der Omwentelinge, gelyk nu nog heden , zeer veele Ingezetenen het hare over Oranje hing, met welke leede ooger* zy de invoering eener nieuwe orde van zaaken aanfehouwden, hoe driftig zy de herftdling van het voorgaande verlangden v kan het niemand vreemd dunken, dat, tot het onderneemen en daarslellen eener Tegen-Omwentelinge, middelen beraamd era poogingen wierden te werk gefteld ; ge-
iyjg


JAARBOEKEN, August», ifpS' 4955»
Ivk onzen Leezeren, uit ^^^utf' Nota, van wegen Zyne Pruisfifche Majefteit reeds is gebleeken. Intusfchen, op dat 'dit onheil den Lande niet wedervoer, vonden Hun Hoog Mogenden zich verüligt , dienftige maatregelen te benamen. Daar toe diende, onder andere, de volgende Proclamatie, van den l8 deezer, waafin Hun Hoog Mogenden, de Ktygslieden uit het oogpunt van redelyke w.zens befchouwende, die uit overtuiging binnen hunnen pligt kunnen gehouden worden, dezei-en waarfchuwden en tragtten te behoeden voor het lokaas der verleidinge, twelfc hun wierdt voorgeworpen.
De Staaten Generaal der Vereenigde Nederlan^ den, fteeds een waakzaam oog gevestigd houdende op al het geene zo wel tot verftcotinf van de uitwendige als inwendige rust van du Gemeenebest zoude kunnen vertrekkeri, hebbel reeds zedert eenigen tyd, niet zonder de uiterftt ierontwtrdiging: verLmeh, dat n«et aHeen ve fcheiden Officieren van 's Lands Af mee , weiw ïcor de nieuwe organifatie van dezelve hunne d Sen verzocht eö bekomen hebben, maar ooi op hun voorbeeld, een aantal andere Md.tairen welke, of uit 's Lands dienst zyn gedeferteerd of daar uit zyn gelicentieerd geween ja zelfs zommige Ingezetenen deezer Landen, bevooren Skf'sLands Militairen dienst.geweest zynde 2? riet ontzien,'om het Territoir van deeze Staat onder deez« of geene voorwendfeien, t Xaten op de Grenzen zamen te rotten, ei ld blonde? zig naar Osnabrug te begeeven Tlwaa* zy quefi in dienst en foldy van Groot
Ddddddddddddddd a tooi
sGra;e.
i
»
i I ► 1
1
» -
e


's Gra-
venha-. ce.
Proclamatieaan
's Lands Armée.
5000 NIEUWE NEDERLANDSCfiE
voorneemen hebben, dan zig onder Hoofden te ftellen, en, waare het-mogelyk, deezen Staat, met de Wapenen in de hand, te invadeeren en te verwoesten; dat zy wyders, zig niet bepaalende met dien wanhoopigen flap voor zig zelven te doen, nog daar en boven van zig kunnen verkrygen, om de Krygslieden, in dienst van deezen Staat, daar toe roede openlyk aan te zetten, uit te lokken, en zelfs Gefchriften onder dezelven te verfpreiden, ten einde dezelven te debaucheeren, en waar by, en het oogmerk en de bedoelingen van het geen te Osnabrug ten nadeele van deezen Staat berokkend wordt, . openlyk worden aan den dag gelegd, tot niets minder flrekkende, dan om, onder den glimp va-n quafi in Engelfchen dienst over te gaaD, en onder die, by ieder waar Vaderlander met recht haatelyke Banieren te ftryden, in de daad het Huis van Orange, fchoon hetzelve den laatst rampzaligen Oorlog, alleen gevoerd en by den nypenden nood de vlugt genomen heeft, al' moest zulks dan ook met den totaalen ondergang van hun eigen Vaderland verzeld gaan, te dienen.
En , hoe zeer Wy deeze ontaarten , zo zy immer in handen geraaken, de. gerechte ürarTen tegens dezelven, by een afzonderiyk Placaat uitdrukkelyk te bepaalen, referveeren, zoo hebben wy inmiddels niet willen afzyn, om die geene der Krygslieden, welke zo onberaaden zouden mogen zyn, om aan voorfchreeven verleidingea in het minfte gehoor te geven, (het geen wy nogthans van genen, thans in eed en dienst vaa den Lande zynde, kunnen vooronderftellen,) met kracht van redenen onder het oog te brengen, flat zy zig Hechts hebben te herinneren, welke 3e Lotgevallen van den Oorlog, zo vermetel gevoerd, onder die eigen Bevelhebbers, welke zig 3u weder te Osnabrug tot Hoofden ichynen op :e werpen, byzonder voor de Armée van deeten Staat geweest zyo; hoe dezelve reed* by den
eer-


JAARBOEKEN, Augustus, I79J.
eerften Veldtogt wel met eer en glorie tot walgens toe, gevleid is, en ook telkens aan de fpule geplaatst, doch met welk. onberaaden beleid de Krveslieden door die eigen Hoofden, welke nu weder dezelfde ydele beloften doen, zyn aangevoerd geworden, terwyl 'sLands Armée niet ten dienfte van den Lande, maar ter eere van haare laatdunkende Bevelhebbers, telkens nutteloos op de Slagtbank is gebragt geworden.
En als Gylieden U voor oogen ftelt, hoe het, bvzonder in den laatften Veldtogt is toegegaan, wanneer juist die Engelfchen, onder welker Baderen men Ulieden nu weder tegen uw eiget Vaderland ten ftryde roept, zelfs op het lem toir van den Staat, tot welks verdediging mei haar op hetzelve zo onvoorzigtig had toegelaaten de gruwelyklte verwoestingen aanrichteden, en io plaats van Rand te houden, al vlugtende d* goede Ingezetenen van Nederland van Have e Vee beroofden en hunne Wooningen aan de Vlam men medogeeloos overgaven, terwyl de bedoeld Legerhoofden van 's Lands Armée, des tyds deels verfmolten en Krygsgevangen, vruchteloc den trotfchen Engelschman om byüand fmeekten dan zult Gylieden in twyffel ftaan, of Gyhede U meer over de buitenfpoorigheid, dan wel ove d» onbefchaamdheid van die eigen. Bevelhebbei verwonderen moet, daar zy Ulieden aanfpoorec om in Engelands Soldy, weder voor het Hu van Orange in het ftrydperk te treeden; opei Ivk door de Engelfchen verlaaten, in een tyd toen 's Lands fterke Plaatfen nog in handen w; ren, toen de Dyken en Rivieren hun tot bors weeringen verftrekten, toen bet Land van vo tot voet kon verdedigd worden, hoe kan het d aevluate Krygshoofden in het brein opkomen, o |u hunne fteun by dat zelve Engeland te zo ken- nn, daar deeze Staat, met de magtige K publiek van Frankryk, op bet naauwst door o raf- en defenfief Tractaat van Alliantie verbondei Ddddddddddddddd 3 ni
'sGra-
VEKHAr GE.
Proclamatieaan
's Lands Armée.
i
l i
1
,
s
,
i r s * Is I* *
l-
Cr :t ie n
:n i* et


st Gka-
VENHACE.
Proclamatieaan 'j Lana /Irmde.
5002 NIEUWE NEDER.LANDSCHE
niet allern de fterke Plaatfen en Rivieren weder m zyne magt heeft, maar ook een genoegzaam getal 1 roupes m Soldy, om dezelven tegens alle roekelooze aanvallen te verdedigen; nu, daar in alle gevallen, de tallooze Legers van dien magtigften Bondgenoot gereed flaan om (des noode ter hulpe toe te fcliieten: of zal Engeland alleen, nu jdoor eenige wanhoopte Misnoegden ter uitvoer brengen, het geen hetzelve, nog weinig tyds geleeden, met een geregelde Magt niet heeft kunnen of willen doen?
Laat U derhnlven, braave Krygslieden! (want niemand is braaf, dan, die aan zyn eed en pligt en aan zyn Vaderland getrouw blyft,) laat U door de fchoonfchyncnde beloften, noch van de toegezegde Engelfche Soldy, noch van den fteun, welke men by die TrouwJoozen w.:ant te zullen vinden, niet verleiden; fpjegelt U veel eer aan de Uitgeweekenen der Franfche Natie, welke zig mede zo roekeloos in vreemde dienden, en wel byzonder in Soldy van dat zelve Engeland, begeeven hebben; houdt Reeds voor oogen, het geen ten hunnen opzigten by alle gelegenheden gebeurd is; hoe zy nog onlangs op de Franfche Kusten aan Land gezet, op eene verraderlyke wyze aldaar door den Engelfchen zelfs, aan hun eigen rampzalig lot zyn overgelaateo, en de Slachtoffers geworden zyn van het blind vertrouwen, hetwelk zy op Engeland gefield hadden. Bedenkt fleeds, dat ook Ulieden, indien gy ligtgfeloovjg genoeg zoudt mogen worden, om aan den verderfelyken raad Ulieden gegeeven, het oor te leeren, het zelfde van de Engelfchen te wachten flaat; en vooral, laat U van uwe pligten niec aftrekken door het haatelyk Tafereel, het welk een -.erraderlyke, en 11 w bederf zoekende hand met zwane verwen mogte afteekenen, evenals of men Ulieden als Slaaven zoude behandelen. Neep, wy hebben reeds by den aanvang van ons Bëftier, ook als uwe Vertegenwoordigers , genoeg-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795' Jo03
aoeezaatne blyken aan den dag gelegd, dat wy ook dienaangaande geheele andere maatregelen volgen; Gylieden begrypt ligtelyk, dat wy ervaren bevelhebbers moeten aanftellen, op welKen wv vertrouwen kunnen Rellen; dat Gylieden onder die Bevelhebbers , aan Wetten en Krygs tucht gebonden, ftaao meet; dat: van Olieden ir,cc reden verwagt wordt, dat Gykeden voor het Land dat U bezoldigt, waar het de nood vereischt, en tegen wien zulks ook zoude mo ee wezen, ttrydeo zult; dat Gylieden niet hei Huis van Orange, maar het Land dienen moet. en ü daar in onderfcheiden van die geenen, wel ke nu door daaden tooren, dat zy nimmer hei Land, maar alleen den Ferfoon van den zoge naamden Prins van Orange gediend hebben, daaj ao^thans de belangen van den Pnos en zyn Hui van die van het Vaderland, zo in den onlang alleen om zynentwil gevoerden OorJog, als nu vooral io de tegenwoordige omftandigheden vai dt Geraeenebest, onderfcheiden, ja zelfs gehee ftrvdig zyn; daar echter nimmer die Prins, maa alleen het Land de Militairen bezoldigd heeft fchoon hy dezelven alleen tot ftaavmg van zyi wetteloos gezach gebruikte , en zy (OUs zyn Slaaven waren, wyl hy alleen, die éen Perioo dient, Slaaf kan zyn, en geenzints die de Wa penen vcor het Land vrywillig opvat; en m d geval bevindt gy U, braave Krygslieden! di aan eed en pligt getrouw blyft, die U met zu laa'en wegfleepen, noch door foorkeryen; doc door openlvke leugentaal, noch door ydele b( loften, en 'vooral niet, door Ulieden het drage van Orange Kienpen, en Orange Opflagen t andere foórtgelyke Teekenen van oproer toe i zeggen, wyl juist deeze veeleer de Livreyen ve een Slaaf, dan het gewaad eens vryen Mat aanduiden. Neen, wy vertrouwen van Ulicder dat Gylieden, afkeerig van den Oprperkre Üranee boven! uwe pligten onwrikbaar betrad * Ddddddddddddddd 4 *
'sGra-
venha» cs-
Proclamatieaan
's Lands Jraiée.
» t l
1
i
t s t ti
n n e n s , :t ïa


VSNHA-
CE,
Proc.'tt'
matie
aan
-j Lands Armee.
J004 NIEUWE NEDERLANDSOHB
ten zult, en dan kunt Gylieden niet alleen os eene behandeine, overeenkom (tig de Rechten van Republikemfche Soldaaten, maar ook op eene bevordering evenredig aan uwe verdienften ftaat
ma:kenj
En zo veel vermeenen wy te hebben moeten ten emde alle braave Krygslieden van 'i Lands Armée voor alle verleidingen van dien aa«, en van dien kant komende, te waarfchou.
Gelastende ten dien einde alle de Chefs der Bngades, en de commandeerende Officieren der andere Regimenten van 'sLands Armée, om deeze openlyk aan hunne onderhebbende ManfchaovaÏIaq f0e° /oor,eezen en bekend maaken, op dat dezelven daar van zonden worden onderrigt, ten einde zig mar den inhoud te gedragen, en zig voor hun eigen bederf te wagten,
Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergadering van Hooggemelde Heeren Staaten Generaal de? Vereenigde Nederlanden, in 's Gravenhage, den
)ïlieAi%^Lm5i ka 6CrftC W (Was geparapheerd,)
A. de SITTER, Vt.
(Onder fond,')
Ter Ordonnantie van dezelve, (Was geteekeud')
W. QUARLES.
Zynde op het ipatiam gedrukt het Cachet van Hun Hoog Mogenden, op een rooPyite ov^rdekt naet ten Papieren
Pp


|AARBOEKEN, Augustus, 17555. 5005
Op den 21 deezer deeden Hun Hoog'j jMogenden eene Publicatie afkondigen, byv welke verboden wierdt, om Manichappen0 tot 'sLands Zeedienst aan te neemen, welke tot de Land - Troupen , of tot den Dienst der Franfche Republiek, behoorden.
GELYKHEID. VRYHEID. BROEDERSCHAP.
De Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, allen die^ deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap! doen te weeten': dat wy in ervaaring gekomen zyn, dat zommige Wervers voor den Zeedienst van deezen Staat, zig niet hebben ontzien, zommige lieden , toe gemelden Zeedienst aan te neemen, welke dadelyk tot de thans in dienst zynde Land-Troupen van deezen Staat behooren, of werkelyk in dienst zyn van dat gedeelte der Franfche Armée, het welk zig thans op het Territoir van deeze Republiek bevindt, of onder eenigen tytel tot die Armée zyn behoorende, gelyk mede Franfche Matroozen, of anderen die in den Zeedienst der Franfche Republiek zyn geëmployeerd.
Zo is het, dat wy, na ingenomen adyis van het Committé tot de Zaaken van de Marine, efficacieufelyk willende voorzien in dergelyke daaden,'die, zo veel de Troupen van den Staat aangaat , met alle discipline volkomen ftryden, cn wat de Troupen van de Franfche Repubiieis te Water en te Land betreft, volkomen aanloo' pen, en tegen het Re-ht der Volkeren, en te> gen de Vriendfehap en Alliantie, die tusfchen de beide Republieken Rand grypt, goedgevonder hebben te verbieden, gelyk wy wel expresfelyl verbieden by deeze, aan allen, die met eenig! Werving voor 's Lands Zeedienst zyn ge>ast * pdddddddddddddd 5 eeju
Gra-
enha" r.
[ >


VEKHA' .CS.
Public, raakende het werven yanZet volk.
i
\
f%
jooö NIEUWE NEDERLANDSCHE
eenige Manfchappen aan te neemen , die nog werkelyk tot 'sLands diensc behooren, en niet zyn afgedankt geworden, of behoorlyk cntflag hebben bekomen, gelyk ook alle Manfchappen die tot de Armée van de Franfche Republiek, of • tot derzelver Marine behooren, het zy dezelven de Wapenen dragen, of onder welken tyte! het ook zyn moge, waarlyk ten dienfte van die Ar•mee, of van die Zeemagt ftaau; en zulks tp posne, dat alle Wervers, die zig willens cn weetens daar aan zouden fchuidig maaken, niet alleen gehouden z uilen zyn , de Handgelden en Prasmien, welke aan die Manfchappen mogten gegeeven zyn, te reflitueeren, maar ook dat hunne Werf-Acte daadelyk zal worden ingetrokken; en dat zy, indien zy werkelyk tot de Marine van den Staat behooren, daadeiyk van hunne Posten en Rangen zullen worden ontzet.
Gelastende wy het Committé tot de Zaaken van de Marine, de nodige ordres te doen uitvaardigen, aan alle Officieren en Schryvers, onder wier opzigt de Wervibg gefchiedt, dat zy ernltig daar op zullen hebben te letten, alle mogelyke voorzorg te gebruiken, en alle attentie te flaan tegen de frauden, die op dit ftuk mogten gepleegd worden, mitsgaders aan alle Commandanten van Schepen, aan wier Boord Volk gebragt wordt, op dat zy telkens zouden laaten onderzoeken, of 'er zig onder deezen ook Militairen , werklyk in dienst van den Staat, of Franfche Militairen, en andere geëmployeerden van iet Franfche Leger of van de Franfche Zeemagt «vinden,.ten einde zy allen na behoorlyk ondersoek, daar van terftond zouden kennis geevea tan het Committé tot de Zaaken van de Manie, om da^r in de nodige voorziening te doen.
En op dat niemand hier van eenige ignorantie :oude mogen pretendeeren, ontbieden en verzoa:en wy de Reprefentanten des Volks in de bysondere Provinciën, en alle andere Jufticieren en
Cf.


JAARBOEKEN» Augustus, VJW. J00>
Officieren van dezelve Landen, deeze onze Publicatie van Honden aan alomme te doen ver kond "en, publiceeren en affigeeren ui alle Plaatfen 2aar zulks nodig wezen zal en men gewoon is zodanige Publicatie en Affixie te doen. .
Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergadering van Hooggemelde Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, m 's Gravenhage, deo 21 Augustus 1795, *« Jaar der 3ataatfche Vryheid.
{Was geparapheerdi)
A. de SITTER, Vu (Onder fiond,') Ter Ordonnantie van dezelve, (Was geteekend,)
W. QUARLES.
Zynde ©p het fpatium gedrukt het Cachi van Hun Hoog Mogenden, op een km den Ouwel, overdekt met een Papiere Ruite.
Op dat zelfde oogmerk, als die va den 18 deezer, floeg eene Publicatie va den £8, verbiedende, zo aan Militairen a aan andere Perfoonen , het treeden in de Krygsdienst buitenslands, het zamenro ten op de Grenzen, en op andere bedry vet met oogmerk, om het Land vyandelyk «vervallen.
• G
's Gra-
venhase»
Public.
raakett*
de het
v/erven
vanZeo»
yolk.
$ i-
Q
n
n
is n t-
i, ;e


'sGrAVENHACE.
Public, tegen bit'tenland fche Dienst, tuz.
I i 1 I
I
I
•5 i
T
T
t
c e
E
Zi
joo8 NIEÜWE NEDERLANDSCHE
GELYKHEID. FR T H E 1 D BROEDERS t?HAP~
Ded?1;aa^LG,e^eraa, der Vereenigde Nederlanden, allen den geeenen die deeze zullen zien of hooren leezen Heil en Broederfchap! dlerj S weeten : nadermal ons ce vooren is gekomen? dat verfoieiden Militaire Perfoonen, 4lke?nette gemtaande de Publicatien , daar tegens van vd tot tyd geëmaneerd, zig aan de misdaad van Defertie hebben fchuldig gemaakt, zig „iet zouden ontzien, op vreemde Territoiren zcWe Engagementen te contracteeren, waar door ly in hst geval Hellen, om de Wapenen tegens de»Va Staat te weren; dat ook andere Perfoonen! by. zonder me bevoorens in dienst van deeze Repujhek geweest zyn, doch denzelven verlaaten leboen, buiten '«Lands op de Grenzen zamenrot,ep, zig aldaar onder Hoofuen Rellen, met hes nisdaadig oogmerk, om dit Land met de Wane.en te invadeeren, en verders geene middelen oageproefd laaten, om zo wel deszelfs uitwerjd°e ils inwendsge rust te verftooren, 0 Zo is het, dat Wy; daar tegens en zo veel nogelyk tegens alle andere machinatien, tennadeele an den Lande, willende voorzien, by deezen la^ueeren. 1 U0C£eu
üerftelyk, dat alle Militaire Perfoonen, welke a deu eedten Maart deezes laars 1707 uiï 1Lands dienst gedeferteerd zyn, of verder defer^eren zullen, c,e met de Wapenen in de hand :gens deezen Lande bevonden zullen werden! p de daad gevat, of anderzints overtuigd kunen weden, dezelven, na hunne DefeTtie uit
io"?? ^a'S^0 ^cezen Staac te hebben .\?-rd> mec de dood zullen worden geftraft. ren anderen, dat alle Perfoonen, het zy deilven bevoorens in dienst van deeza Landen ge•est zyn, of niet, die het Territoir van deefeV
Staac


JAARBOEKEN, Augustus, Ï705. 5000
Staat ontruimd hebben, of in het vervolg nog' zouden mogen ontruimen, welke eenige Uitge-. weekenen uit deeze Landen op vreemde Terri , toiren zouden mogen verzameld hebben, als Hoofden over dezdven geageerd, en bevonden zullen worden, de Wapenen tegen deezen Staat, te hebben gevoerd, op de daad gevat, of ander-, zints overtuigd zullen kunnen worden, zig aan de voorfchreeven misdaad te hebhen fehuldig gemaakt, insgelyks met de dood geftraft zullen, worden.
Ten derden, dat alle de geenen, welke, het Grondgebied van deezen Staac verlaaten hebbende, zig. onder-zodanige Hoofden begeeven, en onder hunne ordres de Wapenen tegen deezen Staat gevoerd hebben, op de daad gevat, of anderzints daar van overtuigd zullen kunnen worden , het zy dezelven bevoorens in dienst vara deeze Landeö geweest zya, of niet, niet als Krygsgevangenen, maar als Perturbateurs van de algemeene rust zullen worden befchoawd, en als zódanigen naar 's Lands Wetten gefliaft.
Ten vierden, dat alle zodanige Perfoonen, welke overtuigd zullen worden, eenige Militairen in dienst van deezen Lande te hebben verleid, gedebaucheerd, of >op eenigerlei maniere uitgelokt, om zig buiten 's Lands onder voorfchreeven Hoofden te begeeven , en de Wapenen tegen deeze Republiek . te voeren, aan den lyve, ja zelfs met de dood zullen worden geftraft.
Ten vyfden, dat die geenen, wéke o/eftuigd zullen kunnen worden, op eenigerlei wyze Cor respondentie met de Vyanden van deezen Staat, ten nadeele van den Lande, te hebben ge hoi* den, met confinement, geesfeliög, ja zelfs, b$ verzwaarende omftandigheden, ook met de dooc zullen worden geftraft.
En op dat niemand hier van eenige ignoraró zoude mogen prsstendeeren, onrbieden en verzoe keq wy de Reprefentanten des Volks in de by
zon
üGra»
'eïïha- ,
;e.
Public.' egen luiten'aridfeh*Dienst f


'sGra-
venha" ce.
Public.
tégen
huiten.
landfch
Dienst j
enz.
joio NIEUWE NEDERLANDSCHE
zondere Provinciën, en alle andere Jufticieren etf Officieren van dezelve Landen, deeze onze Publicatie van (tonden aan alomme te doen verkondigen, publiceeren en affigeeren in alle Plaatfen, daar zulks nodig wezen zat, en men gewoon is zodanige Publicatie en Affixie te doen. Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergadering ?van Hooggemelde Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, in 'sGravenbage, den 28 Augustus 179J, het eerfte Jaar der Bataaf, fche Vryheid.
(Was geparapheerd ~y
J. W. H,. dé CONRADY, Vt,
(Onder ftond^
Ter Ordonnantie van detelve,
(Was geteckend")
W. QUARLES*
Zynde op het fpatium gedrukt bet Cachet van Hun Hoog Mogenden, op een rooden Ouwel, overdekt met een Papieren Ruite.
Met agterlaating van eene menigte byZonderheden, voor tydgenooten en naakomelingen van minder belang, gaan wynu, naar gewoonte, van het voorgevallene in de Vergadering der Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, hee meest merkwaardige raededeelera.


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. joil
Saturdag den I Augustus 1795.
Zyn geleezen de volgende Stukken: Requesc van eenige ."Kooplieden , zo te Amlteldara als elders, verzoekende , tet voorkoming van ruïoeufe gevolgen, die uit een langer uuftel van gevorderde betaalingj voer verfcheiden der Onderteekenaaren, wegens gedwee leverantien van aanzienlyke partyen Graanen, te vvagten zyn, de nodige orders te Rellen, om aan hun hunne pre tenfien te voldoen. Aan de Committés var Financie , van Koophandel en Zeevaart en voor de Vivres, om onderlinge fchik kingen te maaken, ten einde op de besi Hiogelyke wyze, ha den aart der omftan digheden, aan het verzoek te voldoen.
Request van C. van der Ley c. f., alh Ouderlingen en Diaconen van de Walfcto Gemeente te Delft, te kennen geevende dat zy.door de Municipaliteit van Delft wa ren opgeroepen tot het afleggen van dei Eed, den 9 Maart gearrefteerd , waar to zy zig niet verplicht rekenden; verzoeken de hier omtrent de verklaaring deezer Vei gadering. Goedgevonden te verkiaaren dat de Kequestranten in derzelver opgemel de qualiteiten ongehouden zyn, den Eed voor de Amptenaaren gearrefteerd , af t leggen.
Request van de Municipaliteit der Sted Beverwyk, verzoekende, te mogen worde ontheven van het aanleggen van een nieu' Kerkhof, en dat de Lyken mogen begri vej» worden op het Kerkhof van de <Jer<
fc
■sGra-1 venha-
»
»
I
B
9
S
11 V
Jr
I;


*sGravenha-
*e.
< ( 1
1 I
1
j 1
c
I
Maan*
501* NIEUWE NEDERLANÖSCHÈ
formeerde Kerk aldaar. Aan het Committé van Algemeen Welzyn, om advis.
Misfive van F. van Stipriaan te Schoons hoven, behelzende een Plan tot Verbetering van *s Lands Financie , beftaande in het doen ftempelen van Sesthalven tot Schellin= gen, met de bedenkingen. hier tegen kunnende worden ingebragt, benevens derzelver oplosfingen. Aan het Committé van Financie, om advis.
Misfive van de Municipaliteit van Moercappelïe, houdende, dac de gerequireerde Eed aldaar is afgelegd, uitgenomen door verfcheiden Perfoonen, in Kerk-en Armendienst, vr'aagende, hoe hier in te handelen. Goedgevonden té referibeeren , dat het niet nodig is, d?.t de voorfchreeven Eed van de gemelde Kerkenraads-perfoo» tien afgevorderd wordt.
Misfive van de Municipaliteit van Heemstede, houdende, dat de gerequireerde Eed" ildaar was afgelegd, except door den Pre» ïikant en Vroedvrouw, welke laatfte doof Je Municipaliteit jtn haare functie was gesuspendeerd , terwyl de eerfte tot het doen ran den Eed bereid was, op zeker Declaatoir. Goedgevonden, de Municipaliteit, en opzichte van den Predikant, te ren', 'oyeeren, aan de Aanfchry ving van den 8 unv laatstleden, en ten aanzien der Vroed-rouwe, aan te fchryven, dat deeze tot het oen van den Eed niet gehouden is, en di,z aar de waarneeming van haare fun&ie moet ry gelaaten worden.


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. 50I3 Maandag den 3 Augustus 1795.
Zyn geieezen de volgende Stukken: Request van eenige Burgers en Inwoonders van Castricum , verzoekende , uit hoofde van den feilen brand, aldaar op den 29 July laatstleden ontftaan, een oog van medelyden op hen te werpen, en hen met de nodige penningen te onderfteunen, tot het herbouwen van hunne Wooningen, en provifioneel het vereischt leevensonderhoud te bezorgen. Aan het Committé van Financie , om fpoedig advis.
Request van A. D. G. de GrosfLieute. nant-Collonel, comraandeerende het Zwitzerfche Regiment Van May, in Guarnifoen te Heusden, verzoekende Aanfchry ving aan de Municipaliteit der gemelde Stad , om met het doen afleggen van den nieuwen Eed voor de Militairen nog te fupercedeerea, dewyl hy, uit hoofde van eene particuliere Inftru&ie van zyn Canton, verplicht was, in geene nieuwigheid te treden; dat hy ten dien einde twee Officieren naar Bern had) afgezonden; zullende echter de goede har monie zo tusfchen gemelde Municipaliteil als de Inwoonders en het Regiment, als ooli de goede discipline wel in acht genomer worden. Aan het Committé Militair, om advis.
Request van H. fVelle, na allegatie var redenen, aan het oordeel der Vergadering overhatende, of in een Land van Vryheid gepermitteerd is, dat iemand kan worder geconftringeerd tot het betaaltn van zulk< Eee eee eee eee eee enor
'sGra-
vbnhace>


5oi4 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
VENHA' GE.
enorme fommen , wegens zaaken van zo
■ weinig aanbelang, in welke hy ongelukkig is betrokken geworden; vraagende, dat het der Vergadering behagen moge, ten zynen voordeele een Decreet re neemen, waar door hy van het betaalen dier kosten wierdt gelibereerd, of dat dadelyk aan de Municipaliteit order gegeeven wierdt, om zyne Goederen uit het arrest te ontflaan. Aan het Hof, om advis.
Misfive van de Straten Generaal der Vereenigde Nederlanden, daar nevens zendende derzelver Publicatie tegen het fabriceeren van valfche Asfignaten en het falfifieeren van Provinciaale Recepisfen , ten fine van Publicatie. Goedgevonden, dezelve in deeze Provincie alom te doen publiceeren en affigeeren.
■ Het Committé tot de Buitenlandfche Zaaken dient van confideratien en advis, op de by appoin&enient van den 17 July in deszelfs handen gefielde Nota, door den Franfchen Chargé d'Affaires Pinfot aan Hun Hoog Mogenden geprefenteert, en op den gemelden 17 July ter dier Vergadering geexhibeerd, betreklyk de valschheid der zogenaamde Geheime Artikelen, tusichen de Franfche Republiek en Pruisfea gefloten, als mede de goedkeuring van het Fransen Gouvernement, over de gedaane demarches van den Reprefentant Richard wegens de Clubs. Waarop, het voorfchreeven advis gehoord zynde, is dien contorm, zonder refumtie, goedgevonden en verftaan, de Gedeputeerden deezer Pro-
vin..


JAARBOEKEN, Aügmtüs, ï?cj. 5015
vincie ter Generaliteit te gelasten, om het' ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden * daar heen te dirigeeren, dat van wegens de- < zeiven aan den Burger Pinfot in de beleefdHe termen wierdt te kennen gegeeven, het genoegen, met het welk Hun Hoog Mogenden van den gemelden Chargé d'Affaires, uit naam van het Fransch Gouvernement, hadden vernomen, de plechtige yerzekering van de valschheid der Artikelen, welke voorgegeeven wierden, ten nadeele deezer Republiek, tusfchen die van Frank* ryk en Pruisfen gefloten te zyn; dat Hun Hoog Mogenden nimmer getwyffeld hadden aan de waare begeerte der Franfche Republiek , om de zo gelukkig plaats hebbende banden van veieeniging tusfchen de beide Republieken, hoe langs zo meer te verzekeren ; maar dat het hun echter aangenaam <reweest is, daar van eene nieuw* verzekering te erlangen; terwyl omtrent het tweede poina, vervat in de Nota van den Burger Pir.fot, behelzende de goedkeuring, door het Fransch Gouvernement gegeeven 'aan de Nota van wege den Reprefentant Richard, tendeerende tot waarfchouwmg tegen kwaads oogmerken van Clubs of Volks-Societeiten, van wegens Hun Hoog Mogenden zoude kunnen worden te kennen gegeeven, dat dezelve in deeze demarche van het Fransch Gouvernement erkenden, deszeifs deelneeming in de belangens deezer Republiek; dat Hun Hoog Mogenden eer wel penetreerden de noodzakelykneid, m een waakend oog te houden, op alle Eeeeeeeeeeeeeee a nan-
sGra"
enhae.


's Gra-
venha' ce.
50KS NIEUWE NEDERLANDSCHE
handelingen van zodanigen, welke, onder wat voorwendzel het ook zyn moge, de goede orde en rust zouden willen Roeren, en dat zy niet zouden nalaaten gebruik te maaken van alle de nodige middelen, om diergelyke ftrafbaare oogmerken met allen ernst tegen te gaan , terwyl Hun Hoog Mogenden zig verzekerd hielden van de goede oogmerken hunner Medeburgereu, en van hunne bereidwilligheid, om hunne Vertegenwoordigers te handhaven, zo wel als dat gezag, het welk in alle wel gere» gelde Maatfchappyen moet worden toegekend aan hun, die door het Volk in het beftuur geplaatst zyn.
De Gedeputeerden ter Generaliteit doen het volgend rapport:
Dat met het Committé te Lande commisforiaal waren gemaakt:
Een Request van den Generaal de Salis , commandeerende de Zwitzerfche Guardes, verzoekende, dat Hun Hoog Mogenden derzelver Refolutie van 20 July niet gelieven te executeeren, en dus de Zwitzers niet licentieeren, voor dat daar over met de Cantons zai zyn gehandeld, en hy derzelver orders zal ontvangen hebben.
Eene ampele Misfive van het zelfde Committé, over die materie, dewelke overgenomen zynde,. nader ter deliberatie van deeze Vergadering zal worden • gebragt.
Dat, conform een Concept, door het Committé te Lande gefuppediteerd, eene
Pu-


JAARBOEKEN, Augustus, 1705.
Publicatie tegen het fabriceéreri ert verfpreiden van valfche Asfignaten en Recepisfen was gearrefteerd, conform de Propolitie deezer Vergadering*
Dat ingekomen was een Nota van Felix de Carli, Gonful van den Groot-Hertog van Toscanen, houdende verzekering, dat de Schepen van deeze Republiek in de Havens van dat Ryk als Vrienden zullen Worden behandeld, en verzoekende , dat honne Schepen alhier riciproque zouden behandeld worden.
Dac, door de Gedeputeerden deezer Provincie ingebragt zynde het Decreet deezer Vergadering, houdende confent in de betaaling der Söldyen voor de Franfche Troupen, de overige Provinciën verzogt waren j hunne confenten ten fpoedigllen te willen inbrengen.
Dat ingekomen was eene Misfive van de Commisfie in de Generaliteits Landen, vraagende , of zy de Nominatie tot de Repreréntatie aan Hun Hoog Mogenden moeten overzenden , dan of dezelve dit aan hun gelieven te demandeeren, en verzoekende, dat het Committé te Lande één of meer Perfoonen, tot betaaling der Franfche Troupen in Braband gelieft te benoemen: hier op was gerefolveerd , het eerfte point aan die Commisfie te demandeeren, en het tweede, aan het Committé te Lande te zenden, om daar op te disponeeren.
Dat in eene extraordinaire Vergadering ingekomen was eene Misfive van dezelfde Eeeeeeeeeeeeeee 3 Gon>
'sGra.
venhA-
qe.


5oi8 NIEUWE NEDERLANDSCilE
'sGra-
venha" ge.
Commisfie, houdende, dat de Municipaliteit van 's Bosch hun hadt kennis gegeeven, dat de groote meerderheid van de Ingezetenen aldaar het Plan van Provifioneele Schikkingen hadt verworpen; dat hun zulks geenzints verwonderde, om de woelingen van de Volks-Societeit, die zeer talryk was, waar in men "zeide, dat ook veele Leden zouden zyn aangenomen, om het getal Hechts te vermeerderen ; dat men echter dacht , dat die fchikkingen wel door de meerderheid in de Meyery zouden worden aangenomen; dat zy ook tyding hadden, dat dezelve te Breda waren geaccepteerd. Deeze Misfive was met het Committé te Lande commisforiaal gemaakt. *
Dat aan die zelfde Commisfie om advis was gezonden een Request van een notabel aantal Burgers van Bergen op den Zoom, zig beklaagende over de handelwyze van de Municipaliteit aldaar , by gelegenheid van de Oproeping der Burgery, en verzoekende daar in voorziening.
Dat ingekomen waren diverfe Misfives van de Ministers Blauw en Meyer te Parys, waar van de ééne, raakende de corapleete Overwinning op de Emigranten, Chouans en Engelfchen , en 'de importante tyding van den Vrede rhet Spanjen, waarin onze Republiek gecomprehendeerd was.
Dat door den Prefident gecommuniceerd was een zeer ampel rapport van de ex*raardinaiis Ambasfadeurs Grasvelden de Sitter, door hun aan hem ter hand gefield.
Dat de Provifioneele Reprefentanten van
Gel»


JAARBOEKEN, Augmiui, 1795- 50iö
Gelderland zig hadden beklaagd over de verregaande infolentien van het 23 Kegi ment Taagers te Zutphen; waarop hetGom S teg Lande is gelast daar over «a den Generaal de ernftigfte reprefentatier te doen, dat daar in voorziening ge fchiede. ' • .„„
Dat met het Committé te Lande wa commisforiaal gemaakt, het Request vai den Generaal du Gumoens, Collonel vai een Regiment Zwitzers, verzoekende, da het licentieeren niet mag worden geexc cuteerd, voor dat daar over met het L,at ton Bern zal zyn gehandeld.
Dat met het Committé te Lande e met de Generaliteits Rekenkamer was con misforiaal gemaakt eene Propofitie van G< deputeerden van Stad en Lande, om .t examineeren den voet en wyze, waaro de buitenlandfche Ministers van deeze K< publiek, zig hier te Lande bevindende behandeld worden.
Het voorfchreeven rapport is voor i\< tificatie aangenomen.
Voorts is door de Gedeputeerden t< Generaliteit in deliberatie gelegd, een E: traét uit de Refolutien van Hun Hoe Mogenden, houdende, dat aldaar ter V e gadering geleezen was het Request vi den Lieutenant-Collonel de Grosj, cor mandeerende het Zwitzerfche Regiment vi May, in Guarniloen te Heusden; verzo kende, dat met den gevorderden Eed, do de Regeering van Heusden, op last de zer Vergadering, mag worden geiüperi Eeeeeeeeeeeee.ee 4 deej
'sGrA»
VENHA" CE.
l
ï l 1 t
a 1*
e
P f >-
!t i» g
rtna>ineore"e-


*sGra-
venha' 6*.
1 1
Jc
P
Zl C<
v:
5023 NIEUWE NflDÉRLANDSCHB
deerd, toe dat twee Officieren naar Berri zouaen zyn gebonden om deswegens orders te vragen. Aan het Committé Militair, om advis.
I De Committés van Financie en van Koophandel en Zeevaart hebben rapport gedaan omtrent het opheffen van 't verbod van uitvoer van gemunt en ongemunt Goud en Zilver. Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden, by de te arrefteeren Pu. blicatie tot vernietiging van den cours der traniche Asfignaten, tevens in te trekken
, ve^0d van uitvoer van Goud en Zilver , Muntmateriaal en Standpenningen ; zynde van deezen inhoud:
v k t h e t Di geltkheid.
Broederschap*
D%£nroHfe'e RfPrefentanten van het Volk -uilen zien i h ' de° geenen' d^ deeze
S Z f ï0"* leezen> Heil en Broedercnapj doen te Weeten:
.ruarv rfJ' by-ODZe PubIicaf{e van den 2 Fe•ruary deezes jaars, om de Franfche Armée zo 'SLWÏ te^ven, terwyl derzelver in
dueele Leden hunne betaaling alleen in Asfi* TZ^uT^^ buiteD ^at waren, de nood-
endigheden, die zy behoeven, anders dan met tsfignaten te betaalen; en om tevenvoor te
onedefAnardeeIige ^volgen welke uit den om! op der Asfignaten voor de Ingezetenen zouden
^SZkJiï*** b,epaa,i^eD en ^h-kkingen" ur, ,nP J -C Var,deD ontvaQg«' als van den IstgèfteTd. lflWlsfdms van dezelven, hebbed Doch, dat het gedeelte der Franfche Troupen,
h@t


JAARBOEKEN, Augustus, 1795* 5©**
het welk binnen deeze Republiek nog eenigen ïvd zal verblwen , in de foldy en dienst van deezen Staat "overgenomen zynde, nu voortaan Jet kokenden gelde betaald zal worden; terwyl de overige Franfche Troupen bei-Territoir•deezer Provincie reeds ontruimd hebben, ct eerstdaags ftaan te ontruimen.
En alzo dus de redenen, waarom wy by onze voorgemelde Publicatie, aan de .Franfche^Asfignaten den cours tegen negen ftuivers.de Uvj gegeven, en de daar by gemaakte fcbwkingen fot inwisfeling van dezelven, tegen VMgSït Recèpisfën gearrefteerd hebben, zyn komen te cesfeeren, en op te houden. '
Zo is 't, dat wy goedgevonden en gedecreteerc hebben, de voorzeide Publicatie van den 2 Fe bruarv deezes jaars, en het daar by geftatueerdi omtrent de verpligting der Winkeliers Herber eiers en Tappers, om in het kiem noodwendig heden aan Franfche Militairen, of lieden tot d< Franfche Armée behoorende, te verkoopen, ei te leveren voor Fraolche Asfignaten, welken n zodanig geval zouden moeten worden aangeno men tegen den cours van negen ftuivers de Li vre; mitsgaders de bepaalingen omtrent de aan teekening en inwisfeling van de alzo ontyangei Asfignaten, met al het geene, dat daar uit .pre flueerende, in dezelve Publicatie gevonden wordt wederom in te trekken, en voor het vervolg bui ten effect te ftei|en, .zo als zulks alles mgetrot ken en buiten effect gefteld wordt by deezen.
Wordende mitsdien een iegeiyk gew;arfchouwc dat; van den -dag der af kondiging deezer, nu mand verpligt zal zyn, Franfche Asfignaten tc betaaling van eenige Goederen, Nooawendigh, den, ürank, of andere Behoeften, noe ook g< naamd, aan te neemen, veel min tegen den coui van negen ftuivers per Livre; en dat ook go nerhande inwisfeling van zodanige Asfignaten welke na de' afkondiging deezer ontvangen zyi
'sGrA-
YENH4" 3E.
PubliCé
tegen het in.
tvisfelen van Fran- . fche As-
jigna- ■ ten, enzt
r
l l
1
it
s *
9-


'sGra
VENHA ge.
Public, tegen f1 het invfisfelenvan Franfche As fignaten, enz,
<
( t i
b
I n k
D
g
ir v P \ b
5°2i NIEUWE NEDERLANDSCHE
tegen Provinciaale, Stedelyke, of andere Plaatfe■ lyke Recepisfcn zal gefcb.eden, of gerefpeóteerd worden; blyyende niet te min aan een iegelvk vry en onverlet, tot zyn eigen rifico, en tegen zodan.gen cours als hy megt goedvinden, Frlnlche Asfignaten aan te neemen, doch zonder daar toe gehouden te zyn, of deswegens op eenige verwisfdmg of vergoeding van onzentwege verder te kunnen of te mogen ftaat maaken.
■Asfignaten op den voet, en uit krachte van onze voorzeide Publicatie van den 2 February laatstleden ontvangen, en nog niet ter verwisfeiina aangegeeven, onder zig berustende mogt hebben, ernftigiyK waarfchouwen en gelasten, om, op de eerfte a&maaning der refpeétive Muniripaliteiten hunner Vv oonplaatfen, dezelve Asfignaten zonder eenig ver wyl aan te geeven, ten einde omtrent ie inwisfeling van dezelven zodanige voorziening worde gedaan, als nodig zal zyo, om allen fraulueufen handel te weeren en voor te komen: sullende deeze aangeeving moeten gefchieden sdaags na de afkondiging deezer, ten welken !inde de refpeflive Municipaliteiten de nodige >rdres zullen hebben te ftellen; gelyk eea ieder laauwkeunglyk zal hebben toe.te zien, om daar ae op te komen, en geene andere Asfignaten ter iwisfelmg aan te geeven, dan welke voor nood/endigheoen van Jieden, tot dë Franfche Armée ehoorende, ontvangen, met de nodige Bons of .il iets,«voor zo verre zulks by onze meergeielde Publicatie gevorderd wordt, voorzien, en et montant, by dezelve Publicatie gefixeerd, iet excedeerende zyn, alles op pcene, dat de 2enen, welke m de aangifte hunner Asfignaten gebreke blyven, van alle inwüfeling derzelven aor altoos zullen verftooken zyn; en dat alle erfoonen m het gemeen, en bepaajdelyk ook Winkeliers, gelyk mede wel uitdrukkelyk de Her:rgiers. Tappers, en andere, welke mogten be-
voa-


JAARBOEKEN, Auguhés, 1795. 5C23
vonden worden eenige fraudes tegen onze meer-' gemelde Publicatie van den 2 February gepleegd 1 te hebben, ten-rigoureusten, overeenkomftig het daar by geftatueerde, naar exigentie van zaaken, en zelfs met den dood zullen worden geftraft,
Lastende wy alle Officieren in deeze Provin-, cie, mitsgaders alle Municipaliteiten , en alle Committés hier toe relatie hebbende deswegens naauwkeuriglyk toe te zien, en geenerhande conniventie in "deezen te gebruiken of te gedoogen.
En, alzo by dezelve onze Publicatie van den 2 February laatstleden, ook verboden was allen uitvoer buiten deeze Provincie van Muntfpecien, Stadpenningen, Goud en Zilver, in baaren , ot jn eenigerhande maniere, welk verbod by onze Pub'icatie van den 30 Maart deezes jaars, relatief de Provinciaale Recepisfen nader is geïnhaï" réerd en geconfirmeerd; doch al het welke, ah eenklvk gegrond in de geadmitteerde circulatit van de bovengemelde Franfche Asfignaten binnet deeze Provincie, ook geiyktydig met het cesfee rén van dezelve circulatie behoort op te houden: zo hebben wy ook nodig geoordeeld, hetzelvt verbod van uitvoer van eenige Muntfpecien, Standpenningen, Goud en Zilver, in baaren, o in eenigerhande maniere, zo als hetzelve by on ze Publicatien van 2 February en 30 Maar laatstleden, ten aanzien deezer Provincie, gede cr-teerd is , wederom in te trekken en buitel effect te ftellen, gelyk hetzelve ingetrokken ei buiten effect gefteld wordt by deezen; blyvend niet te min alle zodanige Wetten omtrent de uitvoer van de bovengemelde Muntfpecien,btanc oennrngen, of generalyk van alle Muntmatenaal als bereids by de Staaten Geeeraal der Vereemj de Nederlanden gemaakt zyn , van volkome kracht en waarde, zonder dat door onze mee gemelde Publicatien, noch ook door deeze ons tegenwoordige, eenigzints zal mogen geoordee worden aan dezelven te zyn te kort gedaan,
ee
sGrAïB.
public, 'egen 'iet in» wisfelen van Fran-1 fche As» jigna» ten, enz,
:
1 , \
1
>
n f-
;e id af »■


's Gra-
vghha ce.
Public, Tegen het inwisfeler,van franfche Ai fignaten,enz
5024. NIEUWE NEDERLANDSCHE
eenige atteinte te worden toegebragt; onvermio. derd wyders ook alle- zodanige Publicatien en Wetten, als ter deezer zaake nog door de gemelde Staaten Generaal zullen mogen worden gearrefteerd en gepubliceerd.
En op dat deeze tot elks kennisfe kome, en niemand zal kunnen voorwenden, hier van onkundig te zyn gebleven, zal dezelve alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar zulks behoort, en te gefchieden gebruikelyk is. - Gedaan in den Hage, onder het Klein Zegel van den Lande, den 3 Augustus 1795, het eer-, ./te jaar der Bataaffche Vryheid.
HUGO GEVERS, Vt. Ter Ordonnantie van dezelve,
DIRK de WEILLE.
Het Committé van Algemeen Welzyn heeft eene Concept-Publicatie geëxhibeerd op het visfchen in de Rivieren, Meeren en Binnenwateren; waarop na deliberatie goedgevonden is, dezelve te Rellen in handen van de Burgers Pan, P. Gevers, Weiman, Loneq, J. H. de Lange en Berkhout, om dezelve te examineeren, en aan de Vergadering rapport te doen.
Op het geproponeerde door het Committé van Algemeene Waakzaamheid, aangaande het inkomen van berichten , op welke men Raat kan maaken, omtrent het werven van Troupen en het formeeren van Legercorpfen in het Osnabrugfche, is na deliberatie goedgevonden, de Gedeputeerden deezer Provincie ter Generaliteit


JAARBOEKEN, Augustus, 5795. 5023
teit te gelasten, het by Hun Hoog Mogenden daar heen te dirigeeren, dat aan de Ministers Blpum en Meyer worde aangefchreeven, om hier van aan het Committé de Salut-Publicq kennis te geeven, met inftantien, dat gezamentlyk met ons de nodige maatregelen tegen die machinatien genomen
worden. „, ,
Het Committé van Algemeene Waakzaamheid heeft nog aan de Vergadering voorgedragen, om, aangaande den ftaat van Defenüe der Hollandfche Zeekusten, de nodige voorzorgen te gebruiken ; waarop na deliberatie goedgevonden is, de voorfchreeven voordragt te ftellen in handen van het Committé Militair, om dien conform aanftaanden Vrydag een fuccint en pertinent rapport van den tegenwoordigen ftaat der Defenfie van de Zeekusten deezer Provincie te doen.
Op het geproponeerde door het Committé van Algemeene Waakzaamheid, is na deliberatie goedgevonden, dat eene generaale mefure zal worden genomen tegen alle Franfche Emigrés, en zodanige Vreemdelingen , welke niet ten genoegen det Municipaliteit , onder welker judicature zy sig ophouden, kunnen bewyzen, met welk oogmerk zy aldaar zyn; en is het zelfde Committé verzogt, des wegens eene Publicatie te willen ontwerpen, en dezelve aan deeze Vergadering te fuppediteeren,
Dings-
s Gra-
GE.


5026 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's GrA-
VENHA' CE.
Ditigsdag den 4 Augustus 1795.
Zyn geieezen de volgende Stukken:
Request van den Kerkenraad der Gereformeerde Kerk te Lisfe, verzoekende, dat de Vergadering zo omtrent de continuatie van zeker by de Requeste vermeld Oéiroy, als tot onderhoud van de Dorps-Armen, en inftandhouding van de Kerk , Pastorie en Diaconie-Armen aldaar, gunftige voorziening gelieve te doen. Aan het Committé van Algemeen Welzyn, om advis.
Request van de Leden van den Kerken, raad der Gereformeerde Gemeente te Vlaardingen, verzoekende voorziening, ten einde te effeétueeren, dat de Armen de nodige aslïftende erlangen, zo als tot hun onderhoud onontbeerlyk is. Aan het Committé van Financie, om advis.
Misfive van Rector en Senaat van 's Lands Univerfiteit te Leyden , verzoekende geëximeerd te zyn van te contribueeren in de nu onlangs gedecreteerde geforceerde Geldnegotiatie. Aan het Committé van Financie, om advis.
Misfive van J van Hurk) Drost van Vianen, kennis geevende van aldaar ontfiaane opioerige bewegingen j wyders verzoekende dat, uit hoofde van de tegenwoordige verandering in het Beftuur, door heï vernietigen van de Kamer van Joftitie vin Vianen en Ameyden , en zyne .-^r door zeer beperkte macht , voorziening , dat tegen zuike misdadigers het wcht van het Volk
van


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5°~ï
van Holland voor het vervolg zoude kunnen worden waargenomen. Aan het Hot,
om advis.
Misfive van de Municipaliteit der Mad Delft, verzoekende, dat de Kamer van Charitate aldaar moge zyn en blyven gehbereerd van de betaaling of uitfchot van alle imposten hoegenaamd, waar aan de Gods. huizen, volgens Decreet deezer Vergadering, verbonden zyn. Aan het Gommttté van Algemeen Welzyn, om advis.
Misfive van de Municipaliteit der Stad Delft, verzoekende om geallegueerde re denen, uit hoofde van hunne door de Ver gadering nu onlangs vernietigde Stads of Wa tertol, vergoeding of reftitutie van de pen ningen, bevoorens door de Stad daar vooi uitgefchoten , ofwel, dat hun aangewezet wierde een equivalent Fonds tot het uit diepen van het Water, en het onderhout der Kaayen, voorheen uit de inkomften vai voorfchreeven Tol betaald. Aan het Com mitté van Algemeen 'Welzyn, om advis.
Advis van den Have, op het Reques van A. Brinkman en Maria van Wyk, (zu fl5 July 0 waarop het advis gehoord zyn de , is , om redenen, goedgevonden, he verzoek , door de Reqtfestranten gedaan te accordeeren, dezelve te dispenfeeren va het verbod, begrepen in de politieke Oi donnantie van 1 April 1580, en hun mi dien te permitteeren, om zig, conform d Wetten van den Lande, in den Huwelyke ftaat te begeeven* > In aanmerking genomen zynde, dat < Fff fff fff fff fff reei
'sGra-1 venha»
GE,
A
i
L
K/V t
4 t
*
i
£ ft'
sr \*


's Gra«
venhace.
J02S NIEUWE NBDERLANDSCHB reeds meer dan ééns verzoek is gedaan aan
'deivtrgan?Dg» °m disPeniatie -van d" F?ï 1p ?[.donnantie van f April i58o, en van de Puohcatien van 21 Mei l66l en o» Febmary I736, betrekkelyk de graden van Verraaagfchap, waarin het, volgens ge" melde Ordonnantie en Placaaten f ïerbo-
geTet1SZvndrly|5en h™-te gaan : en ^ gelet zynde , dat het m eene wel geordi- .
«eerde Republiek betaamt, aan de C-,
tenen zo veel vryheid in hunne handdin-
San d!nrT°mtf ™ * Iaate"' aIs fleC wel^n van den Lande en de zedelyke en burgerlyke verordeningen veroorloven : is gerefolveerd den Hove van Juftitie aa'n teM£J. ven, de gemelde politieke Ordonnantie ea Placaaten op dit fubjecT: te reyideeren? Ta de Vergadering te dienen van advis, om.
Sn hIVerandeflngen^ die in dezelve zou. den behooren te worden gemaakt en ó> meerdere ruimte, die men in het nuk van rPtegaaoe Huwelyk«n aan de Ingeven™ deezer Provincie zoude kunnen geeven
dn Tat t f"6 ni£UWe O^onnamie op' vlwad/riS ?6 Va" Publica»e, aan de .Vergadering te doen toekomen.
derftukke^' benf°emd t0t
der mikken, wegens het gebeurde te Sehie-
tZl Tsl'Tn ra|>p0rr hebb-de ing . deel/ 1 ^liberatie goedgevonden, by deeze naar gemelde Stad te commmeèren
wurger tfrriwr, om zig 0p morgen derwaards


JAARBOEKEN, Augustus, 1795> 5025>
waards te begeeven, ten einde de wederzvdfche partyen te hooren, en na behoorIvk onderzoek van het gebeurde aldaar, van derzelver bevinding ter Vrgadenng rapport te doen , om als dan nader te refolveeren, als bevonden zal worden te behooren; met last aan gemelde Gecommitteerden, om, hangende de deliberatien dei Vergadering, de thans fungeerende Mumcipaliteit, Ministers en verdere Collegien in derzelver fun&ien te continueeren.
De Gecommitteerden ter Generaliteit doen het volgend rapport:
Dat ingekomen was eene Mishve van den Franfchen Reprefentant Richard, kennis geevende van den gefloten Vrede met Spanje, waar in deeze Republiek'gecomprehendeerd was,-met eena Copie van het fefloten Vredes - Travaat: deeze Misfm was commisforiaal gemaakt.
Dat verfcheiden Misiives van onze Buitenlandfche Ministers waren ingekomen, dewelke alle door de gedrukte NouveUes zouden worden bekend gemaakt, waarin onder anderen uit de Misfive van den Secretaris Bangeman Huyghens te Coppenha ge confteeren zoude, dat men aan de Kaar. van de zaaken in de Republiek onderrigi was, op den ai April, en dat toen aldaai alles op den ouden voet was.
Dat met het Committd der Marine com husforiaal gemaakt was eene Misfive, uil naam van Directeuren van de Sociëteit var Suriname, met Copie van eene Misfiv< Van den gewezen Stadhouder, aan dei • Ffffffffff ff fff * Gou
'sGra-
VENHê.GE»
:
t f


"*s Gra-
venhacé.
jo3o NIEÜWE NEDERLANDSCHE
Gouverneur van Suriname, gefchreeven ttf Kew, den 7 February ^95. Zie die StukKen , boven, op bi. 49 .
Dat aan het Committé de Marine tot informatie was gezonden eene Misfive vanderï Secretaris Bangeman Huyghens, over de communicatie, door den Zweedfchen Minister aldaar gegeeven, aangaande de protectie, welke dat Hof aan de KoopvaardySchepen zyner Onderdaanen zoude" geeven.
Dat Commisforiaal gemaakt was het Decreet deezer Vergadering, tot antwoord op de Nota van den Franfchen Chargé d'Affaires Pinfit, over de valschheid van zekere verfpreide Geheime Artikelen, en omtrent de Volks-Societeiten.
Dat ook commisforjaal gemaakt was het Decreet deezer Vergadering, op het rapport van het Committé van Algemeene Waakzaamheid, over het werven en formeeren van een Leger-Corps in 't Osnabrugfche, welk Befogne nog heden gehouden, en eene aanfehryving aan de Ministers te Parys, conform dat Decreet, gearrefteerd is.
Dat Utrecht hadt geconfenteerd in het affehaffen der Tollen in de Generaliteit® Landen, doch die van hunne Provincie als domefticq confidereerde.
Het voorfchreeven Rapport is voor Notificatie aangenomen.
De Burger Abraham Fereul heeft aan de Vergadering, ingevolge derzelver Decreet, gecommuniceerd, het door hem geconcipieerd Conc«pt-Plan van een Committé van


JAARBOEKEN» Augustus, I?oj. 5031
'Algemeen Ondenvys; zynde hetzelve van 4en volgenden inhoud:
De Ondergeteekende overtuigd .zynde van het groot gewigt eener algemeene verbetering in tiet Nationaal Oöderwys , als zynde de eenige waare grondfteun van eene Republikeinfche Conftitutie, heeft zig gehaast, zo veel zyne overige betrekkingen dit toelieten, om ingevolge van uw verzoek, de hoofdzaakelyke deelen van het Plan, uit welk hetzelve, althans na.zyn oordeel, moet beftaan, Ulieden medetedeelen. Dan, daar hetzelve zig over het geheele Volk van Holland en alle deszelfs onderfcheidene ftanden moet uitftrekken; daar het in 't algemeen alle die kundighe< den moet bevatten, welke voor den vryen Bur> ger en tevens voor den redelyken Mensch, vooi zo ver de eerfte zonder de laatfte niet kan gevormd worden , onontbeerlyk zyn, fpreekt hel van zelfs, dat hy in dit Concept-Plan alleen deszelfs ruwe en algemeene trekken kan opgeeven, terwyl het aan het Committé zelve moet wor« den overgelaaten, hetzelve in deszelfs meer by« zondere deelen uit te werken, en tevens te veranderen en te verbeteren, overal, waar zulks nodig geoordeeld wordt.
Art. i. De werkzaamheid van het Committé zal zig bepaalen, i. tot die algemeene kundigheden, welke in ieder Burger van een vrj Gemeenebest veieischt worden , als wèl te Spellen. Leezen, Schryven, de kennis der Rechten van den Mensch, die van den Burger, en de Plicb ten, welke hier uit voortvloeyen ; de inrigting van dit vry Gemeenebest; de Grondlesfen dei Christelyke Zedekunde; eindelyk behoort hel Committé te onderzoeken, in hoe ver het onderwys in den Christelyken Godsdienst hier mede kan vereenigd worden, zonder de eene of andere Gezindheid eenige voorkeur te geeven, of op iemands vrye denkwyze eenige de minfte inbreuk Fffffffffffffff 3 U
's Gra-
venhage.
Concept"
Plan
van Ah ,
gemeen
Onder»
wys»


's Gra-
venhage.
Concept Plan van AlgemeenOndervys.
) j
5032 NIEUWE NEDERLANDSCHE
te maaken. 2. Tot de byzondere Randen, ais die der Beoefenaars van Kunsten en Weetenfchappen, waar toe inzonderheid de Geleerde of Latynfche Schooien en de Academiën behooren; tot die der Landlieden en Handwerkslieden, deeze laatfte namelyk, voor zo ver algemeene kundigheden in hun veronderfleld worden; tot den Militairen ftand, welke met zo veel aandrang een Nationaal School, gelyk aan het Kweekfchool voor de Zeevaart, te Amfteldam opgericht, fchynt te vorderen.
II. Het Committé zal zorg dragen, dat 'er jaarlyks op zekere bepaalde tyden, in alle clasfen van Leerlingen wel ingerichte examina gehouden worden, en dat de naarftigfte en meestgevorderde naar verdiensten bevorderd en beloond worden.
III. Wanneer het volledig Plan, door het Committé opgefteld, de goedkeuring der Reprefentanten zal weggedragen hebben, zal het Committé zorgen, dat voor ieder vak de gefchiktfte Leerboeken opgefteld, in de Schooien ingevoerd, en den Leermeesteren de behoorlyke handleiding toe derzelver regt gebruik gegeeven worde.
IV. Het Committé zal tevens op middelen be- . dagt zyn, door welke men in ieder vak van Weetenfehappen, van tyd tot tyd, bekwaame Leermeesters erlange, en door welke derzelver vlyt en bereidwilligheid het best kan aangewakkerd worden, en tevens deeze nuttige Hand voor minachting bewaard, en naar deszelfs verdienften gefchat worden.
V. Het Committé zal rypelyk overwegen, in hoe ver de huisfelyke Onderwyzers of Gouverneurs, en die jonge lieden, welke door dusdanige Perfoonen onderwezen worden, aan het publiek opzigt kunnen onderworpen worden, zonder de byzondere vrvheid der Burgeren te krenken.
VI. Hetzelve zal zorg dragen, dat de Natio-
naa-


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. J033
naale Divertisfementen, die op 'smenfchen geest' kunnen werken, de Tooneelen namelyk, overal,, waar zy in gebruik zyn , aan de goede zeden < geen nadeel kunnen toebrengen, maar integendeel zodanig ingerigt worden, dat de huisfelykeC 'en bnrgerlyke deugden in dezelve worden aange-i prezen, en de goede fmaak, zo veel mogelyk, \ door dezelve bevorderd worde. é VII. Het Committé zal middelen beraamen,( dat 'er van tyd tot tyd, en, was 't mogelyk,, wekelvks een Blad voor den Burger uitgegeeven worde, het welk ophelderingen behelst omtrent ;~.;„aq n™ntpn. mt nnze nieuwe Staats¬
ie £cvï'&1-1&ll-v' y'"*-" •> — ,
inrichting betrekkelyk, en tevens ook de gemoederen voor het Nationaal Onderwys voorbereid, en van deszelfs nuttigheid overtuigd worden; ten dien einde zal hetzelve aiie Bataaffebe vernuften uitnodigen, hen met hunne opftellen, bedenkraftn, ophelderingen enz. voor te lichten. ° VUL Het Committé zal beftaan uit zes Leden en éénen Secretaris, met vergunning tevens, van aan de Reprefentanten in 't vervolg eene vermeerdering van twee of meer Leden voor te dragen , welkers voorlichting en medewerking zy by nadere ontwikkeling van het groot Plan zal bevinden van nooden te hebben.
IX. De Leden zullen eerst in 'sHage byeenkomen, om over de inrigting en verdeeling van 'het Plan mondeling met eikanderen te handelen; vervolgens zal ieder zyne byzondere taak, in zvne eigene woonplaats, op zyn gemak kunnen bearbeiden; doch op dat de éénheid van het Plan door deszelfs afzonderlyke bewerking niet gebroken worde, zullen zy agtmaal 'sjaars in 'stiagc bveenkomen, en aldaar, zo lang het gewigt der zaak vereischt, eene gemeenfchaplyke zamenüomsc houden, doch de Secretaris zal by aanhoudendheid in 'sHage «yn verblyf hebben.
X. Het falaris 'van elk Lid zal op 1500 guldens iairlvks bepaald worden; eeDe belooning;
J Ff ff ff f fff ff fff 4 voor-
enha:e.
'oncept' 'lan ■ an Alemeen~)nder>ys.


«sGra-
venhage.
Concept Plan van Algemeen■Onderfyt.
't j
i
a
3
ƒ
i
h V
P L er
n W
Sm NIEUWE NEDERLANDSCHE
voorzeker, piet geëvenredrgd aarj hunnen moevelyken arbeid ; doch de Ondergeteekende meent te mogen veronderftellen , dat elk weldenkend Burger zal gevoelen, dat de tegenwoordige fieete •ftaat van 's Lands Geldmiddelen, in alle deelen van het politiek beftier eene wel overlegde fpaarzaaraheid vordert, en dus dat de Leden van dat Committé zig tot herftel van *s Lands Schatkist deeze bezuiniging wel zullen getroosten, terwyl de edelmoedigheid der Reprefentanten voorzeker niet in gebreke zal bjyven, om den gewigtigen arbeid vaa het Committé milder, en meer overeenfcomftigmee de waardigheid van het grootmoedig Bataaffche volk, te beloonen, wanneer de broRnen der algemeene wei vaart zig weder even overvloedig als roorheen in de publieke Schatkist zullen uitftorten.
Doch geduurende hun verblyf in 'sHage, zal :lk Lid daarenboven een bepaald daggeld en ver* ;oeding van reiskosten genieten, mits echter dat :y twee derde der zittingen bywoonen.. De Seretaris alleen zal acoo guldens jaarlyks ontvau;en, zonder wyders.
XI. De nodige Correspondentie-gelden zullen' an het Committé gereftkueerd worden. Voorts al hetzelve niet dan met voorkennis der Repremtantenover 's Lands Penningen mogen befchiken.
A. V E R E ü L.
Waarop gedelibereerd zynde, is goedgesnden, hetzelve Concept-Plan te (lellen in inden van het Commité van Algemeen -elzyn, om met en benevens de Burgers ereul, Teding van Berkhout, Deyl, Fan tnnep en loncq hetzelve te examineeren,
daar van aan de Vergadering binnen vier seken rapport te doen,
fjet


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5°-3S
Het Committé van Financie heeft rapport gedaan op de Misfive van het Committé Militair van Holland, (zie 27 July;; waarop na deliberatie goedgevonden is, het Committé van Financie by deezen te autnorifeeren, op Ordonnantie van het Committé Militair, vyf guldens per man 's weeks aan de voornoemde Burger-Kanonniers te betaalen,
Woensdag den 5 Augustus 1795-
Zyn geleezen de volgende Stukken: Request van de onderfcheiden Municipaliteiten van de Dorpen in de Noorder Coggen verzoekende hunne gewoone Kerkhoven tot Begraafplaatfen der Lyken te moger behouden. Aan het Committé van Alge meen Welzyn, om advis.
Het Committé van 'de Hooge , Middel baare en Laage Heerlykheden, heeft rap port gedaan op de in hunne handen gefleldi Voordragt, gedaan door de Commisfie to het opneemen der bezwaren van het plattt Land, (zie 30 July;) waarop, het rappor gehoord zynde, is goedgevonden, zig me hetzelve te conformeeren , en wyders ti ftellen in handen van het Commité van Al gemeen Welzyn, ten einde eene Amphati op de bedoelde Publicatie te formeeren, ei aan de Vergadering te fuppediteeren. , De Perfoneele Commisfie, op den a8 Ju iy benoemd, tot onderzoek van zeker Stu van de Sociëteit der Volksvrienden te R01 terdam, heeft hierop rapport gedaan, waai Fffffffffffffff 5 c
's Gra-
venhage.
I
l 1
k
JP


'sGra-
venhaGE.
i
2
5036 NIEUWE NEDERLA NDSCHE
op hetzelve gehoord zynde, is dien conform goedgevonden, het gemelde Stak te wellen m handen van den Prefident en Ragden van den Hove van Holland en Zeeland om advis. * De Perfoneele Commisfie, den 31 July benoemd, tot examinatie van het Voordel relatief het tellen der Ingezetenen binnen deeze Provincie, heeft hier op rapport uitgebragt; waarop, dien conform, goedgevonden is, het voorfchreeven Voorftel tot na primo September te houden in deliberatie.
Is aan de Vergadering voorgeileld, e'enen tyd te bepaalen, op welken de Commisfie gechargeerd met het onderzoek van de Papieren van den Burger L. P. van de Spie%el, m deeze zaak rapport zoude uitbrengen, en dat ook wyders, zo in de zaak van Beminck van Rhoon, als van Belaarts van blokland, al mede tegen zekeren te bepaaen tyd rapport -zonde uitgebragt worden • vaarop na deliberatie goedgevonden is, de voorfchreeven Commisfie j gelast met het inderzoek der Papieren van Van de Spiegel, mts deezen te verzoeken, om ten fpoedio-ten van derzelver bevinding - rapport te ioen, en de Vergadering te dienen van ad'is, of, en in hoe verre eenige gronden an befchuldiging tegen den gewezen Raad'enfionaris Van de Spiegel voorhanden zyn. Synde wyders het voorftel, voor zo verre ientinck en Belaarts betreft, (als zynde deralver Papieren niet aan dezelfde Gommis-
fie


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5037
fle ter examinatie voorgedragen,) gehouden in advis.
Het Committé van Algemeen Welzyn heeft rapport gedaan op de Requeste van de Rozyn-Azyn of Kunst-Azynmaakers te Haarlem, (zie 16 July;) waarop, het advis gehoord zynde, is goedgevonden, zo lang aan de Koorn-Brandewynftookers met is gepermitteerd, ongelimiteerd te mogen ftooken, aan de Supplianten by deezen t permitteeren, om zonder betaaling van impost te mogen inflaan zodanige Brandewyr of Voorloop, als zy in hunne Traficq no dig hebben, alles echter op den voet, al: by Refolutie van 10 Juny 1750 is vastge
^Het Committé van Algemeen Welzyn heef rapport gedaan op de Misfive vanhe* Co le £ie van Politie, Fjnancie en Algemeen Wel |vn in Gelderland, (zie 10 July;) waarop het advis gehoord zynde , is goedgevor den, het gedrag van de Adminiftrateurs de Domein-Goederen, in het difficulteeren va het verzoek om extraditie van Papieren die Goederen betreffende, by deezen te aj probeeren, met bygevoegden last, om zoi der authorifatie deezer Vergadering, of w van het Committé van Algemeen Welzyi «reene Papieren, de admimftratie dier Go deren betreffende, te extradeeren, tot tyd 1 wyie door deeze Vergadering nadere voo ziening Zal zyn gedaan. .
Het Committé van Financie heeft rappe gedaan op de Misfive van Directeuren vi de Colonie Suriname, (zie 3 Augustus;
wa;
's Gp ft-
venha» ge.
!
t ,
r n
, >1-
;1 '»
tt
r- ,
rt
in
;
:r-


'sGra
venha GE.
<
I
I
ï
fi
\ e
S
h v
u bi ft
J038 NIEUWE NEDERLANDSCHE
■ waarop, het advis gehoord zynde, is goed* gevonden, het Committé van Financie te authorileeren om aan Directeuren voornoemd de verloopen Subfidie te betaalen welke door de voormalige Staaten van Holt land by derzelver confent in den extraord-
cTJf °°rl0g' 07er '793 aan de Colonie Suriname was geaccordeerd; zullende door de Gedeputeerden ter Generaligit van dit Decreet ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden openinf vvordfn ge!
Op het geproponeerde ter Vergadering is loedgevonden, de Gedeputeerden ter Generaliteit te qualificeeren, om ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden te initeeren, dateer voldoening aan hetbefluitvan Hun Hooi? Mogenden van 3 July laatstleden, op éér! fi*VoorïeIlen ' ten dien dage door de .lechtige Bezending deezer Provincie ter «melde Vergadering gedaan, het Commité van het Bondgenootfchap te Lande worde elast, om onyerwyld aan de Aanfchry 'ing van Hun Hoog Mogenden te voldoen n dienvolgens eene Concept-Publicatie té roduceeren, waar by geftatueerd wordt u alle gedeierteerde Militairen, of andere Urgewekenen, die met de Wapens in de Md gevat, of overtuigd kunneh worden w dezelve tegen hun Vaderland gevoerd hebben, en in handen geraaken, oogeniklyk met de dood zullen worden gerare. p -


JAARBOEKEN, Augustus, 170J. 503.9
Donderdag den 6 Augustus 1795.
Zyn geleezen de volgende Stukken: Misfive van den Franfctien Generaal Macdonald, betreklyk het geeven van het Wagtwoord; goedgevonden, dezelve Misfive te Rellen in handen van de Burgers Fan OU vier , Van der Hoop en de Wit , om ter fpoedigften te dienen van advis.
Op het gepropeneerde van het CommittÉ van Financie en van Koophandel en Zee vaart, is goedgevonden, de Gedeputeerdei ter Generaliteit te gelasten, om ter Verga dering van Hun Hoog Mogenden voor ti dragen, 1* Het verbod van alle Standpen ningen buiten de Zeven Provinciën en d Generaliteits Landen te vernieuwen, 2. Da daar by bepaald wierdt, dat alle gouden e zilveren iVluntmateriaalen provifioneel nie mogen worden uitgevoerd, dan na verzogt en bekomene permisfie van Hun Hoog M< genden. 3. Dat van den datum van het a refteeren dier Publicatie, alle vreemde goi den en zilveren Speciën vryelyk zullen m< gen worden uitgevoerd.
De Committés van Algemeen Welzyr van Koophandel en Zeevaart, voor de V vres en van Algemeene Waakzaamheid as de Vergaderihg voorgedragen hebbend* dat het van de uiterlte noodzaaklykhe ware, om de uitgeloofde Praemie op d< invoer van Graanen, welke met den c September ftaat te expireeren, nog tot dj 31 December te prolongeeren; en is da op na deliberatie goedgevonden, het Coi
m
's Gra-
VENHACÉ.
I
1
C 1 t
e 1-
1-
» in
; > d n ,1
ya
ar .
n-
it-


<o]o NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGsa-
VENHA-
ruitte van Commercie te verzoeken , eene Concept-Publicatie ten bovengemelde einde te formeeren , en aan de Vergadering te produeeeren.
Hit Committé Militair doet, ingevolge het Decreet deezer Vergadering van den°3 deezer, een zeer ampel rapport, van den ftaat van Defenfie der Zeekusten, en lpeciaal van alles wat ten deezen opzigte door het Committé is verricht, en wat ter beveiliging der gemelde Zeekusten ftrekken kan; en is door hetzelve Committé ter deezer gelegenheid praslecture gedaan van het rapport van deszelfs Gecommitteerden Van IVickevoort Crommelm en Van de Wall, by eene Refolutie van 23 July, door het gemelde Committé gelast, om den Raat van Defenfie aan de Helder en op Texel op te neemen, en de nodige orders te geeven, om de Kusten en Zeegacen onverwyld in behoorlyken ftaat van verweering te brengen; by welk zeer naauwkeurig en gedetailleerd rapport onder anderen melding wordt gemaakt van een bezoek, door de gemelde Gecommitteerden afgelegd, aan boord van 'sLands Schip de Ruiter, waar op de ViceAdmiraal de Winter, als Commandant van 3e Vloot, het bevel voert, zeggende gemelde Gecommitteerden, by hun voorfchree • ven rapport, niet genoeg te kunnen roemen 3en ftaat, waarin zylieden 'sLands Vloot hebben bevonden , terwyl het tot verbaazing van de geheele waereld zoude moeten [trekken , dat in zulk eenen korten tyd , sonder Geld en zonder Matroozen, uit den
poeï


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5^4*
poel der vergetelheid eene Vloot was te voorfchyn gebragt, waar van men met reden kan verwagten, den ouden luister vanNeérlands Zeehelden te zien herbooren worden ; te meer, daar eensgezindheid onder de Officieren, Vryheid en Broederfchap onder het Volk, zig met gehoorzaamheid aan de Wet' ten en die ondergefchiktheid aan de-bevelen, welke alleen de overwinning van Heirlegers en Vlooten kan daai {lellen , alzints vereenigen: terwyl tevens het braave Volk de duidelykfte blyken aan den dag iag, vat: hunne begeerte en yver, om des noods. 's Lands Vyanden te bevegten, immers orr Vaderland en Koophandel te verdedigen om de Vryheid tevens met eene gepaste Gelykheid te helpen behouden, en om dit Ge meenebest ten allen tyden te doen zegepraa len; waarom zy Gecommitteerden dan ook met overleg van den Commisfaris van he Committé de Marine Speehveld, en van d< Vice-Admiraals de Winter en Reyntjes, ei aangemoedigd door den Franlchen Genera» Laurent , befloten hadden , aan het Voll der Vlobt eenig versch Vleesch te doen uit deelen, waar van de befchikking aan ge melde Vice-Admiraals was overgelaaten en zulks aan de, op het halfdek vergader de Equipagie van 's Lands Schip de Rui ter, met eene gepaste Aanfpraak, door dei Burger Fan Wickevoort Crommelin bekem gemaakt zynde, was hetzelve met eendank baar en driewerf boezée en vivat bet Vader land en Vryheid! door de menigte beant woord geworden. ^
's Gsa-
venhage.
i
l
1
i
1 l
3


'sGra-
venhagë.
jo4a NIEUWE NEDERLAMDSCHE
Op al het welk gecommuniceerde en gerapporteerde gedelibereerd zynde , is het Committé Militair, voor deszelfs gedaan naauwkeurig rapport, door den Prefident bedankt, en goedgevonden en verftaan hetzelve aan te neemen voor Notificatie; en is voorts het Committé verzogt, indien hetzelve vermeende, dat omtrent eenige poinéten, by het rapport vervat, nadere deliberatie by deeze Vergadering zoude behooren te vallen, als dan zodanige poinéten te willen fpecificeeren, en nader ter deliberatie brengen.
Vrydag den 7 Augustus 1795,
Zyn geleezen de volgende Stukken: Request van de Leden der Clasfis van Leyden en Neder-Rhynland, en van de Predikanten van de Walfche Gemeente binnen Leyden, vermeenende, dat het de intentie der Vergadering niet zyn kan, om onder de revenuen der Ampten, Bedieningen enz., waar van, berekend naar het getal der jaaren , het fournisfemenc van 6 ten honderd moet worden opgebragt, ook de Traclementen der Predikanten te begrypen; verzoekende, tot hunne gerustfielhng, het befluit der Vergadering op hunne meening en verklaaring daar van j vraagende de eerstgemelde Supplianten wyders, dat de üiaconiefondfen, by nadere interpretatie of ampliatie van het 3 Artikel der Publicatie van 17 July laatstleden, mogen verklaard worden te zyn uit-
ge-


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. 5043
gefloten. Aan het Committé van Financie, om advis.
De Burger A. G. C. van D&dem, ftaande ( op zyn vertrek, als Hun Hoog Mogenden Minister Plenipotentiaris, naar het Hof van Zweden, zig heden morgen aan den Prefident deezer Vergadering hebbende aangediend, om te verneemen, wanneer het convenieeren zoude, dat hy van de Vergadering affcheid nam, en tegen heden avond 'ten agt uuren geappointeerd zynde, heeft de Vergadering de communicatie daar van voor welgevallig gehouden; en is gemelde Minister vervolgens ter beftemder tyd gecompareerd, en door de beide Secretarisfen ingeleid zynde , heeft dezelve, met eene Aanfpraak aan de Vergadering, van zyn op handen zynde vertrek kennis gegeeven , en verzogt, met de laatfte bevelen vereerd te worden. Hierop is door den Prefident, in naam der' Vergadering, op eene gepaste wyze geantwoord, met offerte aan gemelden Minister van de eer der fesHe, waar van dezelve voor eenen korten tyd heeft gebruik gemaakt.
De Commisfie van wege deeze Vergadering , volgens befluit van den 4 deezer „ naar Schiedam afgevaardigd, in deeze zaak rapport uitbrengende, is, daar op gedelibereerd zynde, goedgevonden, de Burgers Van Leyden en Van Kooten te qualificeeren „ om het gedaan rapport nader te examineeren, met dezelve Commisfie over den toe* ftand der zaaken aldaar nader te abouchee* ren, en morgen te dienen van advis. Ggg ggg ggg ggg ggg
: \ - - ..
'sGra-
fENHA. JE.


VENHA GE.
5044 NIEUWE NEDERLANDSCHE ♦
De Burgers Van Olivier, Van der Hoop • en de Witt hebben rapporc gedaan op de Misfive van den Generaal Macdnnald, (zie 6 Augustus;) waarop, het rapport gehoord zynde, is goedgevonden , dien conform, eene Nota aan den Chargé des Affaires Pinfot af te zenden, hoofdzaakiyk tendeerende dat deeze Vergadering met verwondering' de dispofitie, omtrent het geeven van het Wagtwoord, heeft gezien, zonder dat hier over bevoorens was geconvenieerd.
Door het Committé van Algemeene Waakzaamheid aan de Vergadering geproduceerd zynde > eene Concept-Publicatie tegen het langer verblyf der Franfche Emigranten, en andere Vreemdelingen binnen deeze Pro. vincie, is, na deliberatie, goedgevonden, dezelve te arrefteeren, en alom te doen publiceeren en afËgeercn; zynde van den volgenden inhoud:
V R T H E I D. P E L T K tl E I D. BROEDERSCHAP,
T\e Provifioneele Reprefentanten van het Volk J-' van Holland, allen den geenen, die deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broeder, fchap! doen te weeten:
Dat wy in ervaaring zyn gekomen, dat zig binnen deeze Provincie nog een aantal Franfche Emigranten ophouden, wier verblyf hier te Lande, als ftrydig met de gemaakte Alliantie tusfchen de Staaten Generaal en de Franfche Republiek , door ons niet kan worden toegelaaten, of met onverfchilligheid aangezien; dat nadien mede zeer veele andere Vreemdelingen zig binnen deeze Provincie onthouden, welke men niet weet,
tot


JAARBOEKEN, Augustus, 1795» 5°45
tot wat einde, of met welke oogmerken dezelven zig hier bevinden; en daar ook, door het Decreet van de Nationaale Conventie van Frankryk, alle verdachte Vreemdelingen binnen korten tyd, gemelde Republiek, en alle ds door dezelve geconquesteerde Landen, zullen moeten verlaaten , en het dus te voorzien is , dat veelen derzelven een fchuilplaats in deeze Republiek zullen zoeken, en dat het onbepaald toelaaten van dusdanige Vreemdelingen van de nadeeligfte gevolgen voor de geheele Republiek , en voor de rust van deeze Provincie in 't byzonder, zoude kunnen zyn, zo door eene fchadelykecorrespondentie met den Vyand, of deszelfs adhe renten, als door het verfpreiden van ontrustendt tydingen, als anderzints.
Zo is 't, dat wy, tot voorkoming van de gevaarlyke gevolgen, welke het langer verblyf det Franfche Emigranten en het onbepaald adrhitteëren van alle Vreemdelingen, zonder onderfcheid. binnen deeze Provincie, zoude kunnen na zig fleepen, goedgevonden hebben, te decreteeren en te. ordonneeren, gelyk wy decreteeren en ordonneeren by deeze:
Vooreerst, dat alle Franfche Emigranten, welke zig oog binnen "deeze Provincie mogten onthouden, binnen drie weeken tyds, na dato van deeze onze Publicatie, het Territoir van deeze Provincie zullen moeten ontruimen , op poene van, indien zy na dien tyd binnen dezelve gevonden mogten worden, gevangen gezet, en gerechtelyk ten hunnen koste uit dezelve geëxporteerd, en daarenboven naar exigentie van zaa« ken, arbitrairlyk gecorrigeerd te worden.
2e» tweeden, dat alle Vreemdelingen, welke zig thans binnen deeze Provincie bevinden, zig binnen den tyd van 14 dagen zullen moeten addresfeeren aan de Municipaliteit van de Plaats, onder welker Jurisdictie zy zig ophouden, en aan dezelve met valide bewyzen doceeren, wie zy Ggggggggggggggg a zy«.
'sGra-
venh&ge.
Public,
tegen
dcFran*
fche
Emi-
gran»
ten*


5046 NIEUWE NEDERLANDSCHg
'sGrA-
l^EKHA* SE.
Public.
'■egcn
ieFran*
'che
Emi-
Iran*
'en.
zyn, en waar toe zy zig aldaar ophouden;, wel* ke Municipaliteit; na^r bevind van zaaken, aanhun een „langer verblyf zal kunnen toeltaan. of "hun reet bepaaling van tyd gelasten, deeze Provincie te verlaaten, op poene, dat die geenen, welke zig binnen den bepaalden tyd niar. zullen hebben geaddresfeerd, als fufpècïe Perfoonen zullen worden gevangen gezet, en n3 behoorlyk onderzoek , naar e-;jgentie van zaaken geltraft , immers, en in allen gevalle, ten hunnen koste, buiten de Provincie zullen geëxporteerd worden.
Ten derden, dat alle Vreemdelingen, welke na dato van deeze Publicatie, in deeze Provincie mogten komen, z'g binnen drie dagen, na hunne aankomst, zullen moeten addresfeeren aan de Municipaliteit van de Plaats, waar zy zig ophouden, ten fine, en op poene als vooren.
Ten vierden, wordt, ieder goed Burger en Ingezeten op het ferieuste aangemaand en bevolen, óm binnen agt dag-n aan de Municipaliteit van zyne Plaats of Dütrict op te geeven alle Franfche Emigranten of Vreemdelingen, welke men in zyn Huis of op zyne Kamers ter inwooning gelogeerd zoude mogen hebben; zullende de gee- ■ ne, die daar omtrent in gebreke mogte blyven,, als verdacht en als een kwaadwillig Burger wor-' den befchouwd, en daar en boven verbeuren voor' de eerftemaal jo guldens, en voor de tweedemaal ico guldens, waar van .een derde zal komen ten profyte van den Aanbrenger, een derde: voor den geene die de ealange zal doen, en een. derde voor de gemeene Armen van de Plaats; en. zal hy, welke zig voor de derdemaal daar aan fchuldig mogt maaken, naar exigentie van zaaken , zelfs des noods, aan den lyve worden ge- ■ ftraft; alles onverminderd zódanige verdere of' andere ftrafFen, als voor Logementhouders en anderen , by vorige Placaaten of Ordonnantiën, omtrent hec niet aangeeven van Vreemdelingen, zyn geftatueerd.
En


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. 504
En worden andelyk de refpedtive Municipali teiten gelast, om binnen agt dagen, na dat aat hun opgave zal zyn gedaan, aan ons CommittÉ van Algemeene Waakzaamheid te doen toekomen exacte Lysten van alle de Vreemdelingen, welkt zig in hunne Plaats of Oiftricc zouden mogen bevinden. • *_ .
En gelasten wy onzen Procureur-Generaal en alle andere Officieren en Jutiiciercn, om de caauwkeuriglte zorge te dragen, dat deeze onze Publicatie ftiptelyk worde geobferveerd.
En op dat niemand hier van ignorantie za, kunnen prctendeeren, zal deeze in de Nederduitfche en Franfche taaien gepubliceerd en alommt geaffigeerd worden alwaar zulks te gefchieden ge bruikelyk is. ;
Aldus gedaan m den Hage, onder het Kleit Zegel van den Lande, den 7 Augustus 17QJ: het eerfte Jaar der Bautafjche Vryheid.
HUGO GEVERS, Vt.
Ter Ordonnantie van dezelve,
DIRK de WEILLE.
Op het geproponeerde ter Vergadering door het Committé van Buitenlandfcht Zaaken, is goedgevonden, voor den Bur ger Jan de Wit, een Credentiaal, als ex traordinair Gedeputeerde deezer Provin cie, ter Generaliteit te doen depecheeren
Op het geproponeerde ter Vergadering is goedgevonden, het Committé voor ch Noodlydenden by deezen te qualificeeren om binnen agt dagen rekening en -vcrant woording te vragen van de gewezen Le ügggggggggggggg 3 d^
t
■'sGra-!
1 vemhace.
Public; tegen de FranfcheEmigranten.
1
1


5043 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's GraveNhage.
den van het Committé voor,de Uitgewekenen, en daar van aan deeze Vergadering rapport te doen; wordende het Committé voor de Noodlydenden gequalificeerd, in de funétien van het Committé voor de Uitgewekenen te treden.
De Prefident heeft ter Vergadering gerapporteert, dat de Burgers P. van Her» zeete, J. W. van Irhoven van Dam en J. Goldberg, benoemd en aangefield, om den ftaat der Provinciaale Financien na te gaan, dezelve op te maaken, en aan Vergadering voor te dragen, om aan het Volk van Holland te worden opengelegd, den hun opgedragen post hadden geaccepteerd; vraagende zylieden voorts, deezen aangaande, eenige elucidatien; en wyders eene generaale qualificatie, om toegang te heb' ben tot alle Charters, Boeken, Comptoiren enz., welke de zaaken der Financien concerneeren. Aan het Committé van Algemeen Welzyn, om te dienen van advis, en eene Concept-Inftruétie voor deeze Commisfie te formeeren, en aan de Vergadering te fuppediteeren.
Op het geproponeerde ter Vergadering, is goedgevonden , den dag van aanftaanden Maandag over agt dagen, zynde den iy deezer, te bepaalen voor de Leden der Commisfie, gechargeerd met het onderzoek na de politieke en financieele gedragingen van de Leden van het vorig Beiitiür en deszelfs Ministers, om ten zeiven uage derzelver cefoignes alhier in den fiage te openen, waar toe aan de benoemde


JAARBOEKEN, Augustus, 1705* JÓ4S
de Burgers, welke dien post hebben aangenomen , de nodige aanfchryving zal, ge fchieden; en zal voorts aan de Steden Ley. -den en Gouda, van welke nog geen bericht dienaangaande is ingekomen, al mede aanfehryving worden gedaan, om ten fpoedig. Ren aan de Decreeten van den 22 en 24 Juny te voldoen.
Op het geproponeerde ter Vergadering, is goedgevonden , de Gedeputeerden tei Generaliteit te qualificeeren, om het ter Ver gadering van Hun Hoog Mogenden daar heer te dirigeeren, dat, .vermits de gemaakte fchikkingen met die van Bataafsch-Braband, door' de meeisderheid van het Volk, aldaai zyn goedgekeurd, en waar van één der Attïkelen behelst, dar 'er in den Bosch eer Hof van Jufbitïe voor dat gedeelte der Re publiek zoude worden opgericht, als nu de Raad van Braband met al den aanklever van dien ten fpoedigrten wierde gemortifi ceerd, en dat de aanhangige zaaken aan he voorfchreeven Hof van Juftitie overgebrag wierden.
Op het geproponeerde ter Vergadering is goedgevonden, te decreteeren, aan all< Municipaliteiten deezer Provincie aan t< fchryven, om alle Officieren, welke gedi mitteerd zyn, of hunne dimisfie genomei hebben, als mede alle Onder - Officieren ei Gemeenen, welke van den dienst gelicen tieerd zyn, of Paspoorten genomen hebben voor zo ver onder haar Diftriét, woonachtig zyn, binnen agt dagen voor zig te ontbie den, ten einde van dezelven, hoofd voo Ggggggggggggggg 4 hoofd
'8 GRAi VENHA" GE.
I
t'
L t
>
r >


»sGra-
venhage.
5050 NIEUWE NEDERLANDSCHE
hoofd, eene plechtige Verklaaring af te neemen, waar by zy zig onder eede verbinden, zig niet in den dienst van eenige. Mogendheden of Princen te zullen engageeren of verbinden, om, geduurende deezen Oorlog, tegen deeze Republiek de wapenen op te vatten, en te voeren, of in eenige deelen mede te werken tot herltelling van het vernietigd Stadhouderlyk Bewind; terwyl gemelde Municipaliteiten zullen verplicht zyn, hun voor oogen te houden, dat wanneer zy, dien contrarie, met de Wai pens in de hand, tegen dit Land, in welks dienst zy geweest zyn, gevonden worden, zylieden dadelyk met de dood zullen worden geftraft. En zal dit befluit door de Gedeputeerden ter Generaliteit by Hun Hoog Mogenden worden gecommuniceerd, met inrtantie , dat door de Bondgenooten en Hun Hoog Mogenden, ieder in den haare, dezelfde maatregelen worden genomen. (Zie deeze Aanfchry ving op het Art. 's Graven* hage.)
Safurdag den 8 Augustus 1705.
Zyn geleezen de volgende Stukken: Request van een aantal Boekhouders, Adfiftenten enz., aan de Comptoiren van Gemeene Middelen te Amfteldam en derzelver Jurisdictie, om geallegueerde redehen verzoekende, dat zy, als Amptenaars, niet mogen worden begrepen te vallen in de termen van de Publicatie van den 17 July lf$5 > maar dat zy mogen gelyk geliefd.
wor«


JAARBOEKEN, Augustus, 1795- 3°5*
worden met andere Ingezetenen, om fen aanzien hunner gegoedheid of by nberaale giften, of op zodanigen anderen voet, als de Vergadering zal goedvinden, in de buitengewoone Geldheffing deel te neemen , tot welk laatite middel zy zig aanbieden. Aan het Committé van Financie, om advis. TT '
Request van J. C. van der Hoop, ver. zoekende, dat de Vergadering hem gelieve te ontflaan uit het hem opgelegd btausarrest, en hem te permitteeren, om zig voor eenige dagen te mogen begeeven naai 's Hage , om zyne Moeder te bezoeken. en voorts, naar zyn Buitenverblyf by he Dorp Velfen te vertrekken, onder zodanige-bepaaling, als de Vergadering nodij oordeelen zal. Aan het Committé van Al gemeene Waakzaamheid, om adyis.
Misfive van Weesmeesteren der Bann Graft, vraagende elucidatie omtrent de Pu blicatie van 17 July laatstleden, wegen de geforceerde Geldnegotiatie, wat me door de zekere gegoedheid te verftaan het be. Aan het Committé van Financie, 01 advis. t Misfive van de Regenten van het t Geest- of Armen-Weeshuis der Stad l-e den, verzoekende, in hunne qualiteit n dere interpretatie te hebben, hoe zy < rekening wegens hunne adminiftratie , f opzigte der geforceerde Geldnegotiatie v den 17 July laatstleden, formeeren mc ten. Aan het Committé van Financie, c advis. ' v
GggggggggggggSS 5
s Gra-
yEHHA* 3E.
r.
Tl
s 1
»-
n
I.
f site:n m m? m
is-


*sGra-
venha ce.
h
e; n h
50J2 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Misfive van de Municipaliteit van Gouda, onder het oog der Vergadering brengende de bezwaren van de Godshuizen al daar; verzoekende, in zo verre, intrekking van het Decreet, dat alle Godshuizen, Dia? conien enz., die aan hun gebleken zvn, tot betaaling van 's Lands impofitien onrnagtig te zyn, daar van worden geèxcufeerd tot den beteren ftaat hunner Financien.- Aan het Commmé van Algemeen Welzyn, om ad-
Misfive van de MuniciDaliteit der Stad ^ouda, houdende bezwaren tegen de Publicatie wegens het niet meer begraaven in de Kerken; verzoekende hier omtrent voorzienmg, gelyk bevonden zal worden te bebooren. Aan het Committé van Algemeen Welzyn, om advis.
De Gecommitteerden ter Generaliteit doen, onder andere, het volgend rapport; Zee*and hadt gedeclineerd de Prono. itie deezer Vergadering, om de gepenfioleerde Officieren te verplichten, van te voonen m die Provincie, op welker repar2 2/"de de 0^ Provinden
^erzogt, de Reiolutien hunner Principaalen e willen effeétueeren. f«««u
Dat aan het Committé te Lande om advis* ezonden was, het Translaat eener Misfive an den Bacha Dey van Tunis, om eenen ekwaamen Ingenieur, twee Bouwmeesters
Werkbaazen, tot het aanleggen van eene ebben ' i>oedl^"en te
Dat op het rapport van het Befogne, een
Ant-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5°53
Antwoord, aan den Chargé d'Afïaires jpfefót»' was gearrefteerd, hoofdzakeiyk conform^ het Decreet deezer Vergadering.
Dat op het Decreet deezer Vergadering het Committé te Lande was aangefchree-. ven, ten fpoedigfte eene Concept-Publicatie te formeeren, om de Militairen, die met de Wapenen in de hand, tegen nun Vaderland gevonden worden, met den dood te ftraffen.
Dat op het voorftel van deeze Vergadering, om de ledige vakken in de Vergaderkamer van Hun Hoog Mogenden te doen aanvullen , in plaatfe van de Pourtraiter van de gewezen Stadhouders, was gerelol veerd, dat, om zulks op het menageufte tt doen, het Schildery van de Vryheid, da uit het vak boven den eenen Schoorfteen ge nomen is, om het Pourtrair van Willem dei Vierden daar in te plaatfen, daar weder za worden ingezet, en dat boven den andere Schoorfteen een Schilderftuk, toepasfely op de Alliantie met de Franfche Natie, z\ worden geplaatst; dat vervolgens in de ai dere vakken de Pourtraiten maar eenvot dig in het graauw zullen worden overgt fchilderd, waar door men vertrouwde, d; aan de intentie van deeze Vergadering z zyn voldaan.
Dat door alle Provinciën was overgen men het Decreet deezer Vergadering, ov de betaaling der gevraagde Subfidie en d lotresfen voor de Colonie Suriname; zy de by deeze gelegenheid op de herhaal inftantien van de Gedeputeerden deezer Pi
v
sGra-
ENHA!E,
t l 1 Z 1 LI-
Lt ll
)«
:r :r ii' le 0in-


'sGsa-
vemha 05.
j
j ]
4
X
1 1
c
O
d
V
FAT*
5054 NIEUWE NEDBRLANDSCHE
vincie de Provinciën verzogt, zig ten •fpoed.gfte te willen verklaaren,- op Ie ge proponeerde generaale directie over alle de Cojomen van deeze Republiek en de West!
ti«caetieVïïfhrCeVen RaPP°" is v°°' No. uncatie aangenomen..
Op het geproponeerde ter Vergadering «^gevonden, van de op gifteren /e* arrefeerde Publicatie tegen het ve b y? v^n de Franfche Emigranten binnen deez- Pro LnC;e' e" dS daar by genomen maatregelen tegen Vreemdelingen, ter VergaderuV van Hun Hoog Mogenden kennis te doe? geeven, meMast, om het daar heen te dirigeeren, dat door de Bondgenooten gdei■ ,n den haare, en door Hun Ho£ Mogenden gelyke Publicatie gefchiede ° Up het geproponeerde ter Vergadering is goedgevonden 3 eene Publicatie te ar"eJeeren waar by aan alle Militairen dfc hunne dimisfie en Paspoorten hebben betomen , gemterdiceerd wordt herdragen /an eenige Monteeringen van die Con> en, tot welke zy bevoorens hebben beloord; en is wyders goedgevonden, dee» Publicatie al mede door de Gedeoueerden ter Generaliteit ter kennis van Hun oog Mogenden te doen brengen, SS wt, het daar heen te dirigeeren, dat by e Bondgenooten en Hun Hoog Mogenen d^ely\erraaatrege,en gnomen loï. fhóud: Pubhcatie 13 van den volgenden


JAARBOEKEN, Augustus, 1755. 5055
V RT H E I D. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
De Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, allen den geenen, die deezen zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap ! doen te weeten :
Dat wy in ervaaring zyn gekomen, dat veele Militairen, die uit den dienst deezer Republiek zvn gedimitteerd , of Paspoorten hebben bekomen, in de Steden en ten platten Lande rondzwerven , in Monteeringen van Regimenten ot Corpfen , voorheen in dienst deezer RepublieK geftaan hebbende, of nog ftaande, en even daar door de houding sanneemen of kunnen aannec men, als of zy zig nog werkelyk in dienst van deezen Staat bevonden, het welk van gevaarlyke gevolgen voor de rust en goede orde zou kunnen zyn , ter voorkominge, waaraan wy hebben goedgevonden te decreteeren, zo als wy decreteeren by deezen:
Dat het aan niemand zal vryftaan , eenige Monteering of Veldteekens te dragen, buiten die p*ene , welke behooren tot Troupen , in Md] t van deeze Republiek, of van wegen dezelve q penfioen gefield zynde, of ook tot gewspendi Bur«er-Corpfen, erkend door eenige Geconlti tueerde Macht, mitsgaders buiten de Perfoonen welke in dienst zyn van Mogendheden, met wel ke deeze Republiek in goede harmonie, vrede e rust leeft, op pcene, dat die geenen, die binne vier-en-twintig nuren na de gedaane Publicatie deeze maatregelen komen te wederüreeven e daar tegen te handelen, zullen worden gevat, 1 cevangenisfe geleid en geftraft, het zy met gele boete, bannisfement, confinement, of zelis a£ den ly»e, zo als naar bevind van zaakeu en on ftandigheden zal worden geoordeeld te behoorei Kn op dat niemand hier van onweeterdheid ze kunnen voorwenden, zal deeze alomme wordi
... i
sGrA' tnmiA»
ÏE.
Public, raakénde de Monteeringen.
*
a
j n n 1nt[.
IU
:n


'sGra-
venha* ge.
c
ë I
ü
i
g ii
|
re m
50J6 NIEUWE NEDERLANDSCHS
afgekondigd en aangeplakt , waar zulks te gefchieden gebruikelyk is. 6
Gedaan in den Hage, onder het Klein Zegel van oen Lande, den 8 Augustus i795, ka eerfte jaar der Bataaffche Vryheid.
HUGO GEVERS, Vt. Ter Ordonnantie van dezelve,
C. SCKEFFER.
Op het geproponeerde van da Burgers Van Leyden en Fan Kooien, benoemd tot het nader aboucheeren met deSchiedamfche Commisfie, is goedgevonden, de Burgers Swart, Van Lennep, Siruyk, Van Orden ;n Vtrveer te qualificesren , om zig ten poedigfien naar Schiedam te begeeven, ;n op alle mogelyke wyze te beproeven, >m langs den vriendelykften weg de zo nolige eensgezindheid onder de braave en weldenkende Schiedamfche Burgery, ware iet mogelyk, te herftellen, en, zo onveroopt dit oogmerk niet konde bereikt wor!en, als dan de Burgery trachten te bewe. en, dat dezelve zig aan deeze Vergadeing;adresfeere, en verzoeke, dat de aanelling eener Municipaliteit en derzelver linisters, vqor ditmaal, door, of van we2 deeze Vergadering, door eene Comisfie gefchiede.
Is nog in de Vergadering ingebragt eene [emorie, behelzende driepointen, i. het videeren der Ordonnantie op- de Zoutsten, om dezelve over de geheele Provin-


jaarboeken, Augustus, 1795. 5°J7
vincie te doen gelyk Rellen. 2. De Zoutkeeten te ontheffen van het bezwaar , om niet minder als by vier Zakken te mogen afleveren. 3.' Het vernietigen van den vrydom, toegeilaan aan de groote Grosfiers, die 100 Zouts of 200 Zakken inllaan, be. ftaande in vrydom van pacht voor de agt Zak boven de 200. Aan het Committé van Algemeen Welzyn, om advis.
Maandag den 10 Augustus 1795.
Zyn geleezen de volgende Stukken: Request van A. van Rysfel en Rogier Sul jaard de Leef daal, gepenlioneerde Lieute. nant-Generaals, om geallegueerde redener verzoekende, dat deeze Vergadering ge lieve te verklaaren, dat zy Requestranten, ingevolge van het 17 Art. der Publicattt van 17 July laatstleden, niet gehouden zyn in de daar by gearreiteerde geforceerd* Geldleening te contribueeren, of anders we ter zaake van hunne geledene desastres, het daar van te libereeren, of zodanig te fou lageeren, als de Vergadering nodig aal oor deelen. Aan het Committé van Financie om advis,
Request van E. van Braam, gelicentieen Kaptein ter Zee, ten diende deezer Landen verzoekende, dat uit hoofde der prastenlie welke hy ten laste van den Lande heeft ter fomma van circa 25000 guldens, we gens het bevel, door hem gevoerd , o| 's Lands Fregat de Argo, te mogen wordei gelibereerd van het fournisiement in de ge
ioi
'sGra-
VENHA» CE.
i
i 1
1 1
>
> 1


*cj8 NIEUWE NEDERLANDSCHË
ssGravenha-
ce.
j
J \
c r t o n a z
I
forceerde Geldnegotiatie, tot tyd en wyle dezelve prastenfie zal zyn betaald, en intusfchen te worden verklaard voor diligent. Aan het Committé van Financie, om advis.
Het Committé van Financie dient van advis, op het Request der Leden van de Claslis van Leyden en Neder-Rhynland, en der Predikanten van de Walfche Gemeente binnen Leyden, (zie 7 Augustus;) waarop, het advis gehoord zynde, is goedgevonden, dat, daar alle exemden en vrylommen van belastingen zyn ingetrokken, 5ok hier in geene uitzonderingen kunnen vorden geadmitteerd , en dat mitsdien de iequestranten wel degelyk gehouden zyn, ran de door hun bekleed wordende Bedielingen in de geforceerde Geldnegotiatie te ontribueeren, terwyl, wat het tweede verbek, in de Requeste gedaan, betreft, /ordt geperfifieerd by de Publicatie van 17 uly, fpeciaal by het derde Artikel. Het Committé van Koophandel en Zeeaart heeft geëxhibeerd de Concept-Publiatie, die hetzelve gelast was te formeesn, ftrekkende tot prolongatie van den terlyn, betreklyk de uitlooving der Pr£emie, p den invoer van Graanen gelteld; waarop a deliberatie goedgevonden is, dezelve te •reiteeren, te publiceren en te affigeeren; ynde van den volgenden inhoud:
VRT H E I D. G E LT K H E I D. BROEDERSCHAP.
\e Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, allen dea geenen, die deezea
zul-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795* 5°J9
zullen leezen, of hooren leezen, Heil en Broederfchap! doen te weeiens
Dat, hoe zeer wy hadden kunnen verwagten, dat de voorzorgen, by onze Publicatie van den 20 Mei laatstleden, in het werk gefteld, en onder anderen het uitlooven van eene Praemie op, den invoer van Tarwe, Rogge eh Meel, m deeze Provincie, tot voorkoming van fchaarsheid van Graanen, aan dat heilzaam oogmerk genoegzaam zoude hebben beantwoord, en de Markten daar door overvloediger worden voorzien , wy nog. thans hebben moeten ondervinden, dat die maat» regelen niet ten eenemaale toereikende zyn geweest , terwyl ondertusfchen de by de voorfchreeven Publicatie bepaalden termyn, tot het betaalen der voorgemelde Prsemien, op den 30 September aanftaande, ftaat te expireeren.
Zo is het, dat wy, na daar op ingenomen te hebben de confideratien en het advis van onze Committés van Algemeen Welzyn, van Koophandel en Zeevaart, van dat tot de Vivres en JSoodwendigheden, en van Algemeene Waakzaamheid, hebben goedgevonden, gelyk wy goedvinden by deezen, den voorfchreeven termyn van bet betaalen der uitgeloofde Praemien, op den invoer gefteld, te prolongeeren tot den laatften December deezes jaars ingefloten, zodanig, dat, eeduurende den hier bepaalden tyd, zal vvprden voortgegaan met het betaalen van vyftig Carohguldens voor elk Last ongedroogde Rogge, dertb ftuivers per honderd ponden Tarwe Meel, en twintig ftuivers per honderd ponden Rogge Meel, van buiten 's Lands in eene der Havens van deeze Provincie zullen worden ingevoerd; blyvende de voorzeide onze Publicatie voor het overige geheel in haar geheel.
Gelasten en bevelen wy onzen Procureur-Generaal en verdere Officieren der Juftitie, gelyk cok alle Rechters, deeze onze Publicatie, zonder eenige disfnsulatie'of connsventie, na te koHhh hhh hhh hhh hhh men
'sGaA-
VENHA* GE.
Prolongatietan de Premie ip den invoer van Meeh


's Gra-
venhace. .
500*0 NIEUWE NEDERLANDSCHE
mep en te onderhouden, te doen nakomen ea onderhouden , alzo wy zulks ten diende van het Volk van Holland nodig bevonden hebben.
Gedaan in den Hage, onder het Kiein Zegei van den Lande, den io Augustus 1795 , het eerfte Jaar der Bataaffehe Vryheid.
HUGO GEVERS, Vt. Ter Ordonnantie van dezelve,
DIRK de WEILLE. Dingsdag den ii Augustus 1795.
Zyn geleezen de volgende Stukken: Request van de gezamentlyke Regenten van verfcheiden Hofjes binnen Leyden, verzoekende, dat het deezer Vergadering moge behaagen , by alteratie van het Decreet van 5 February, de pieufe Gedichten , in de Requeste vermeld , te herftellen in het genot der vrydommen van de impofitien, zo als zy dezelve tot dien tyd hebben genoten , en voorts reftitutie van het toe hier toe betaalde aan de Impofirien. Aan het Committé van Algemeen Welzyn, om advis.
Het Committé van Financie heeft rapport gedaan op het Request van de Burgers A van Rysfel en R. Suljard de Leefdaal, (zie 10 Augustus;^ waarop, het advis gehoord zynde, is goedgevonden, het verzoek der Supplianten by deezen te wyzen van de hand.
Het


JAARBOEKEN, Augustus, I79J» $061
Het Committé Militair heeft rapport ge.' daan op de Misfive van het Committé tot1 de Algemeene Zaaken van het Bondge-' nootfchap te Lande, (zie 6 Augustus;) waarop na deliberatie is goedgevonden, de Gedeputeerden ter Generaliteit te gelasten, aldaar te declareeren, dat men de, by die Misfive vermelde Troupen provifioneel in dienst behoorde te houden, eti daar van eene nieuwe Halve Brigade te formeeren. .
De Burger Spoors heeft het volgend Voordel gedaan.
BURGERS REPRESENTANTEN!
IV Menigvuldige rampen zyn van eene Revolutie JV-l onaffcheidelyk. De oude en nieüwe gefchiedcnis moet daar van den minst oplettenden overtuigen. Men geniet de Vryheid niet, dan nadat men moeds genoeg getoond heeft, om alle de onheilen te verduuren, in welke het vooroordeel, bvgeloof en zelfsbelang by die gelegenheid maar al te vruchtbaar zyn. Gy kunt niet onkundig wezen, dat wy een nieuw bewys voor die droeve waarheid in onze tegenwoordige gefteldheid ontwaareh. De prys der noodzaakelykfte behoeften is tot zulk eene verbaazende hoogte geklommen , dat de gemeene man (veroorlooft my eene uitdrukking, welke de gelykheid wraakt, maar de zaak is van te veel belang, om niet voor een ieder verftaanbaar te fpreeken,) genoodzaakt is, zyn toevlugt te neemen tot liegt en ongewoon voedzel, en vergenoegd moet zyn, indien hy ten koste zyner gezondheid zig flegts kan verzadigen. Ik onderzoek niet, of wy dat onheil verfchuldigd zyn aan een wezenlyk gebre*.
Hhhhhhhhhhhhhhh 2 dar
sGra>
'ENHA-
:E.
1


'sGra-
VENHAGE
Voorftel yan den Bui:
W l' Spoors.
5062 NIEUWE NEDERLANDS CHE
dan wel aan de ontmenschte kunflenaryen vaa ryke deugnieten, die, verzonken in de tergendfte weelde, de rampen hunner Natuurgenooten niet kennen, of zo zy die kennen, zig tegen het gevoel verharden, 't welk de Voorzienigheid in onze harten drukte en roededogenloos de bronnen floppen, door welke da welvaart tot den minvermogenden moest afvloeyen, zo rasch zy daar in eigen voordeel vinden, Intusfchen is de zaak tot hartzeer van eiken braaven man, maar al te zeker.
Ik wil uwe gevoelige harten niet treffen, door een verhaal der jammeren, waar van ik ooggetuigen ben geweest, en welke te dieper grieven, wanneer men buiten ftaat is, zo veel hulp te bieden, als de behoefte vereischt, en het in beweging gebragt gemoed zou wenfehen aan te brengen. Alleen vestigt het oog op de Franfche Republiek.
Dezelfde fchrikbaarende tooneelen , door welke zy zo gevoelig, en nog onlangs, gefchokt werd, kunnen ook aan ons te beurt vallen, zo uwe wysheid, onder den Goddelyken zegen, daar in niee tydig voorziet! En welk rechtgeaart Nederlander wenscht niet de hand te kenen tot afwending van zo veel onheils, al voorzag hy daar uit geen ander voordeel, dan het lot van den gemeenen man te verzagten , hem te behoeden 'voor ziekten, welke het gemis der gewoone fpys veroorzaaken, hem te rugge te houden van dieverye, welke de fchraapzucat en het ftrafbaar gebrek aan mededogen maar al te dikwerf verfchoonlyk maakt. Het her (tel is misichien niet ten eenen maale onmogelyk Laat U ten minften niet affchrikken, vóór het beproefd te hebben. De proef alleen is :ofwaardig, en zo Gy flaagt, zal de mond van elicen behoeftigen uwen roem vermelden, waar van Gy dat zuiver genoegen zujt fmaaken , het welk de valfche loftuiting van den Rykaard met kan aanbrengen. Ik ftel mitsdien voor, dat
Gy-


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. J0»5<
Gvlieden uit deeze Vergadering, buiten kosten van den Lande, eene Commisfie benoemt, wel leer werkzaamheid zig zal bepaalen tot het uitvinden van zodanige middelen, byzonder by het aannaderen van den Winter , als meest gefchikt zvn tot vermindering van den prys der noodzakelykfte behoeften, ten einde na dat daar van aan Ulieden, van tyd tot tyd, zal zyn rapport gedaan, dieswegens fuccesfivelyk zodanig te befluiten, als dienftig zal worden geoordeeld K mei last aan die Commisfie, om by advertentie in de Nieuwspapieren of andere gefchikte wegen . eet iegeiyk uit te nodigen, om tot dat heilzaam doelwit naar vermogen mede te werken.
J. SPOORS.
Waarop na deliberatie goedgevonden is, deeze Prooofitie te Hellen in handen van eene Commisfie van zes Leden uit deeze Vergadering, buiten kosten van den Lande, om daar omtrent, volgens het geproponeerde, werkzaam te zyn, waar toe benoemd zyn de Burgers Struyk , Reepmaker, Van der Jagt, H. Vollcnboven, leengs en Deyl; en is voorts befloten , gemelde Propolitie m het Dagblad te doen infereeren.
Woensdag den 12 Augustus 1795.
De Prefident heeft aan de Vergadering gecommuniceerd, dat hy, vernomen hebbende , dat genoegzaam alle de Publicatien, door de Provifioneele Keprefentanten van het Volk van Holland geëmaneerd, en onder de Gallery van den Hove geafliHhhhhhhhhhhhhhh 3 geerd,
t •
'sGra-
VENHAGE.
Voorftel van den Burger j.
Spoors.
1


'sGra-
venhage.
5064 NIEUWE NEDERLA NDSCHE
geerd, gefchonden waren, en uit dezelve de Hoed van Vryheid geligt was; dat hy Prefident daarop den Hof-Major by zig ontboden, en denzelven over die fchending der Publicatien onderhouden, en hem vermaand hadt, om op verantwoördelykheid van zyn hoofd, hier voor te zorgen; waarop het door den Prefident verrichtte eenparig goedgekeurd zynde , is gerefolveerd, het Committé Militair te gelasten, order te gëeven aan den Commandant van het Guarnifoen van den Hage, omme na deeze verregaande feitelykheden behoorlyk onderzoek te doen, op dat voorts aan geene Publicatien eenige fchendinge meer gefchiede; zullende de zorge deswegens aan hem Commandant , op zyne verantwoordelykheid, worden aanbevolen.
Douderdag den 13 Augustus 1705.
De Burgers Van Leyden en Van Olivier hebben rapport gedaan van derzelvergehoudene conferentie met de Schiedamfche Commisfie, en advifeeren, om eene Misfive, van wege deeze Vergadering, aan beide de partyen te Schiedam té doen afgaan, ten ein« de aan dezelve voor te liaan, om de verkiezing der Municipaliteit voor ditmaal aan deeze Vergadering over te laaten; met welk advis de Vergadering zig geconformeerd hebbende, is vervolgens eene Misfive ten dien einde geconcipieerd en gearrefieerd, om dezelve aan de Kiezers m aan de Gecommitteerden der proteftee-
ren-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. jooj
rende Schiedamfche Burgery te doen afgaan.
Het Committé van Algemeen Welzyn heeft, uit kracht van het Decreet der Vergadering van den 7 deezer, geëxhibeerd de Concept-Inftruétie, voor de Commisfie benoemd, om den ftaat der Provinciaale Financien na te gaan; zynde dezelve van den volgenden inhoud:.
VRYHEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
INSTRUCTIE voor de COMMISSIE, op den ai en 29 July 1795 benoemd, om den Jiaat der PROVINCIAALE FINAN« CIE na te gaan.
D
e benoemde Commisfarisfen, i. Zullen opmaaken eenen ftaat van de Finan*
cie deezer irovincie, <&<j «na uctcivc uouuy». bevindt , met betrekking tot derzelver gewoone
. , rt _ „.Jmni.,. oio cvt.on./lin'lirA P>T\
ink-nmiren - zu uiuiuaiic aio uiuauiuiuiuii. , w»
Uitgaven. •
2. Zy zullen formeeren eenen ftaat van de Schulden deezer Provincie, zo gevestigde, als die nog loopende, of ongevestigd zyn, als mede van het geen dezelve aan het Comptoir der Generaliteit mogt fchuldig wezen, of van hetzelve ofte ook van de particuliere Provinciën te vorderen hebben; als mede eene opgave van foortgelyke agterftallen der andere Provinciën. 0 3. Zy zullen onderzoeken, hoedanig de ftaat der Financie deezer Provincie was, by het eindigen van het Ministerie van den overleden Raadpenfionaris Van Bkiswyk, en het begin van het Ministerie van den gewezen Raadpenfionaris Van Hhhhhhhhhhhhhhh 4 de
sGra-
ge.


's Gra-
VENHAGE.
Infiructie voor de Commisfietot de Fitiati' tien,
j
ti i
t < I c t c
a o ft n d d
Vi
x1 fc
Ol
k< E
he
ge or
is pc
ïo66 NIEUWE NEDERLANDSCHE
de Spiegel, en zulks tot aan den 26 fanuarv 1795= J 1
4- Zy zullen nagaan, welke buitengewoone fommen, zedert het gefielde tydpunt, in 'sLands Kas gekomen zyn, zo van den ajften, als tweemaal 1 ooiten Penning, en. van de gedaane Negotiatien, onder welke benaamingen, en onder welke rorm dezelven ook zouden gefchied zyn.
5. Zy zullen zig op het naauwkeurigst informeeren, welk employ, zo van deeze extraordinaire lommen , als van de gewoone inkomften leezer Provincie is gemaakt; of van dezelve beloorlyke rekening is gedaan, en zo neen, wie lat daar van dan nog rekening behoort te doen.
o. Zy zullen, ter volkomene uitvoering van leezen last, hebben den vryen en onbelemmerlen toegang tot alle Papieren, Boeken, Chartres n Comptoiren , weike geacht kunnen worden , e zaaken der Financie deezer Provincie, in de ovenftaande Artikelen vernield, eenigzints te oncerneeren.
7. Zy zullen tot dat einde kunnen requireeren lle Perfoonen, die in de Financie werkzaam zyn, F daarin werkzaam geweest zyn; alle welke Perionen hier mede verpligt worden , aan de geremde Commisfarisfen, zonder eenige agterhou:nheid, te geeven alle gevraagde en ongevraagï opening van zaakën, aanwyzing en indices, aar en hoe eenig nader bericht zou te vinden m; alles zo veel hun bekend is, al ware het, hoon dat zy, onder het vorig Beftuur daar ntrent geheimhouding hadden beloofd, van wel! belofte, hoe plechtig ook, al ware het met ;de gedaan, zy by deezen, in den naam van t gantfche Volk van Holland, worden ontflan, het welk een volkomen recht heeft , om bepaald te weeten, wat 'er met haare zaaken gedaan.
8» Zy zullen alle zodanige Ministers, als dis. fitte over 'sLaods Penningen gehad hebben,
ma-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795- J°67
mogen verhooren of requireeren, om hun zodanirScidatien en verantwoording af te vraagen ff- zy nodig zullen oordeelen; en voorfchreeven Minfslrs z&len, op hunne verantwoordelykhed ^houden zyn, op die vraagen, naar hun be te weeten, klaar en precies teamwoorden, zo dik wyls, als zy daar toe gerequireerd zullen worden.
o. Zy zullen de.magt hebben , om aan die zodanige Suppoosten , als in de Finale werkzaam zyn, ot geweest zyn, met voorkennis, e 5 authorifatie van het Committé van Algemeet Welzvn, indemniteit te beiooven en te verzeke ren, ingevalle dezelve zig bevreesd mogten too nen, dat zy, by de ontdekking van eenige geheime manoïuvre, mede verantwoordelyk zoudei worden, wegens de fchade, daar door aan he Vol* van Holland teegebragt ; ( e>gen diefltal indien die mogt begaan zyn, uitgezonderd, waa van zy egter ook vergiffenis verkrygen zullen oj eene wel bewezene ontdekking van meer voor naame Complices,) daarentegen zullen voornoem 3e Commisfarisfen, alle, m het werk der Fman cie gebruikte Perfoonen, ernfbg waarfchouwen dat zv, by het verdonkeren van eenige financiee le zaaken , de hoogtte indignatie, en derzelye gevolgen, van de Volks-Reprefentanten, en alzi ook van het gantfche Volk, zullen inci^-eeren.
io Zy zullen, by de ontdekking vj.n eenig malverfatie, waar omtrent zy eene fpoedige voor ziening nodig oordeelen, daar van kennis geeven aan het Committé van Algemeen Welzyn, te einde het zorge draage , dat de fchuldigen zi niet abfenteeren, en alzo huane verantwoording en cafii au», hunne ftraf ontwyken;
li. Hun zal, door het Committé van Alge meen Welzyn, het welk daar toe gequaiificeer wordt by deeze, eene bekwaame plaats, tot ht houden hunner deiiberatien, worden aangewezen met alles, wat daar toe gerekend kan worden
tebeh0°renHhhhhhhhhhhhhhh^ 12-Z
sGra-
venhage.
Inftruc»
tie voor de Commisfietot de Finan» cien,
t
c ,
3 r
, i
c
»
1


venhj ce.
IfjftJrut tie voo de Cofi misfie tot de fïnan* cien,
i
mis.
5*68 NIEUWE NEDEHLANDSCHE
" a- 12a" Zy zuIfen eenen Araanuenfis, en eeceo BeS dienden mogen verkiezen, om by ben! geduurende hunne Commisfie, geémpbyeeTd te woï-
kefi f3lans Zy aan het Committé van -F.nancie zullen proponeeren, om daar op gere •
^behVooren.eD " VOWZieQ K WordeB> a™
13- Zy zullen genieten, .even gelyk de Leden van andere Comm.ttés, ieder zeven guldens daags, mits til loco prefent, of in Commisüe tot deeze zaak werkzaam zynde,
14- Zy zuilen allen fpoed maaken, die de naauwkeurigheid toelaat, om dit gewistiV werkte bevorderen, zonder daar van af te fcheiden tot dat het, zo veel mogelyk is, zal zvn £eabfolveerd; en zullen hunnen Amanuenfls accurate Notulen vaa hunne deliberatien doen houden ten einde dezelve, aan deeze Vergadering, nf aan door haar daar toe gemagtigde Perfoonen, te kunnen vertoonen, indien de Vergadering mo»t goedvinden, zig te informeereu, hoe verre dit werk gevorderd is.
ij. Zy zullen de, in vorige Artikelen gerequireerde ftaaten, met een nodig rapport van hunne bevindmg, m het net ftellen, en aan deeze Vergadering overleveren; zodanig, dat het in ftaat as, om,-zo als het is, ter Drukpersfe gebragt.
enmteLd,en,fte van hec gantfche Volk, gemeen gemaakt te kunnen worden.
t nl6VDe Ve'gadering behoud aan zig, deeze Inftrucfie te verklaaren , te vermeerderen , en zelfs geheel m te trekken, zo als zy, in tyd en wyle, mag komen goed te vinden; waar tegen zy ook aan de Commisfie het recht geeft, om haar te mogen adieeren, zo dikwyls ly, in het onderzoek en bevinding van zaaken moet gewaar worden, eenige nadere elucidatie, ampeler magt ;e heE. **** Ver8ade™g nodig'
17' De op deeze Inftrucïie aangeftelde Com.


JAARBOEKEN, Augustus, 1795- 5«*& fflisfarisfen, zullen ^^^^^Sot^m-^
*" ftSSefït ik de Commisfie tot het on 'derzoek van de Provinciaale Financie, overSomVgaDdeebovenftaande^flrf;/»»
» oTgunstfaan een,,W wie het co zou
" SvTbeWvSng aan^ieCnd eenige opemng " Ti leevll dan aan de Vergadering der Re" SefeSten van het Volk van Holland', aan " Eke ik een zo getrouw en accuraat verflag " «1 dnen als my eenigzints zal mogelyk zyn, " zonder' wilkns en weetens iets hoegenaamd " agter te houden, van 't geene van my, by
deeze lnftruaie wordt gerequireerd. " wS op elk der Commisfarisfen met eene hoorbaare ftemme zeggen zal: ^ ^ £
Waarop na deliberatie goedgevondenAsi> de bovenrtaande Concept-Infiruftie by deeZen te arrelteeren, dezelve aan de Leder der Commisfie te doen ter hand Rellen om daar op ter Vergadering teiwordent te eedigd, en wyders dezelve in het Dagblac
Door den'BurgerP.Gw«voorgedraget ZYnde, het doen eener Publicatie, waar bj elk en een ieder zoude worden gelast, on binnen tien dagen behoorlyke opgave ti doen van de quantiteit Rogge en larwe welke hy zoude mogen opgellagen hebben 0f van welke hy Eigenaar zoude moge syn, onder bepaalde ftraffe voor de ove
sGra-
'ENHA* 5E.
\njlruc"
tie voor ie Commisfietot de Financiën.
\
l ' t
I »
l


"sGsla-
VEWHA-
e&.
\
) ' j 1 J
<
c
e ï n
d
E
é
et m
oi R
5ö7o NIEUWE NEDERLANDSCHE
treders; zynde hier van door gemelde. Burger eene Concept - Publicatie* over*? legd, en voorts door denzelven voorlelteld om ter voorkoming van alle fchaarschte van Graanen, na dat de Oogst zal zvn ««gezameld, Magazynen , ten koste van" den Lande, aan te peggen; gelyk mede, om ter verbetering van den Landbouw, ten Generaal Committé tot den Landbouw 3aar te Rellen. Waarop gedelibereerd zynie, is goedgevonden, de voorfchreeven fropofitie en Concept-Publicatie te Rellen n handen van het Committé van A]»eneen Welzyn, van Koophandel en Zee«art, voor de Vivres en van Algemeene Waakzaamheid, om advis.
Op het geproponeerde ter Vergadering. »m het ter Generaliteit daar heen te diri!
reü?xn' udï trt voorzien''ng van de benoligdte behoeften, de uitvoer van Aardppelen buiten deeze Landen mogt woren verboden, is goedgevonden, dezelve ropofitie te Rellen in handen der Perfoeele Commisfie van den n deezer, tot e levensbehoeften benoemd, om te exauneeren, en te dienen van advis.
Vryiag den 14 Augustus 1795.
De Commisfie, by Decreet deezer Ver1 dering verzogt, tot het re videeren van ne Concept-Publicatie, door het Comitté van Algemeen Welzyn geproduceerd > .het ftuk der Vislchery in de Meten '.vieren en Binnenwateren deezer Provincie,


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5©7«
cie, heeft daar van een Concept gefuppe-»s diteerd, het welk tot Art. ai mgeflooten vi is, geconcludeerd, zullende het overigeci gedeelte nader in deliberatie .worden gebragt om dan alzo geheel te worden gearrelleerd. Hoewel eerst op den 18 dee; zer vastgefteld, waar van wy , egter, in de Handelingen, geen gewag vinden, oordeelen wy het Stuk hier te mogen plaatzen.
V RT II E ID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
De Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, allen die deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfcbap! doen te weeten: Dat ter hunner kennis is gekomen, dat veele In- en Op^ezetenen van deeze Provintie, de Publicatie, by ons op den 26 January deezes iaars, geëman erd, waar by aan een ieder het recht word toegekend, om te mogen visfchen, in Wateren, hem in byzonder eigendom toebehoorende, blyvende nogthans, alle verdere Placaaten dienaangaande, by .provifie, m hun geheel , uit hoofde van het kort daar op gevolgde Phcaat van den 31 january, en de gronden van Vrvhe.d en Gelykheid, daar by gemanifeste<*d, in het denkbeeld zyn gevallen, dat gemelde Publicatie daar door was herroepen, er het dus aan een ieder vry zoude Haan, in alle Wateren, zonder onderfcheid. 'e mogen visfchen; waar by nog komt, dat baatzuchtige Menichen, met nlipendie van alle oraers, die van tyd tot tyd, tol maimien van de goede orders in deeze , en tol confervatie van het zo belangryk votdzel, als d( Vr?ch, oplevert, door allerlei kwaade praclyken. de Wateren zodanig van Visch ontblooten, da
h«
5 Gra-
rENHA-
;z*
i
t
»
h a t-
g 1-
5t Dt
ie
1, lac


'sGvii
CE.
Public rakena de Vis fcheryen.
5072 NIEUWE NEDERLANDSCHE
- het te duchten is, dat de Visfcheryen binnen * kort geheel zullen te niet geraaken, tot nadeel van ce goede Ingezetenen, welke door zulk een
, worden EÜg * ^ *** ^
'e Wy hebben dus nodig geoordeeld, daar in te . voorzien, en het hier navolgende op het ftuk der Vsfcheryeö vast te ftellen en te flatueeren, geJyk wy zyn doende by deeze:
Art. 1. Dat alle Placaaten, Wetten en Ordonnantien op het (tuk der Visfcheryen, tot dato deezes geëmaneerd, worden geabrogeerd, met uitzondering nogthans van alle die Wetten , die de Vrooqvis of de Zalm, Steuren Elft aangaan, die wy m haar geheel willen houden geconferyeerd, als mede de Placaaten en Publicatien. die van tyd tot tyd op de Visfcheryen in de Zuiderzee en het Y, Pampus daar onder begreenen zyn geëmaneerd; blyvende deezen mede in hun geheel.
,wordeDD1hierryan uitgezonderd zodani* ge Stedelyke en Plaatfelyke Keuren, die zo wegens de byzondere plaatfelyke ligging, van 'het gemeen Burger Vischwater, gelyk in zommige Plaatfen van het Noorderkwartier plaats heek als het belang hunner Burgers in het algemeen zonder merkelyke prasjuditie en fchade behooren te blyven in vigeur.
3. Niemand, wie hy ook zy, zal vermogen te visfchen, dan in zyn eigen Vischwater, of in het Water, het geen hy .ter bevisfching van den Eigenaar zal hebben gehuurd; en ingevallen dat eenig Vischwater, langs verhuurd Land mogt loopen, het geen de Verhuurder mede mogt toe* komen, zal die Verhuurder worden verdaan de Visfchery in hetzelve aan zig te hebben gehouden , ten ware zulks in de conditiën van verhuur anders mo^te zyn bepaald.
4. Geduurende de maanden Maart, April en Mei, zal niemand, wie hy zy, vermogen te visfchen,


JAARBOEKEN, Augustus, 1795» 5°73
frhPn het zv met eenige Netten, het zy met de Hengel of anderzinfs, in eenige R.v.eren, Meiren of Wareren hoegenaamd, met uitzonde85' alleen vl de Zalmvisfchery in de Roeren ïï de Visfcheryen in de Zuiderzee, het Y en Pampus, als het geen in de genoemde doe maanKrT wordt gepermitteerd, echter met dien verfSar, dat niet anders dan alleen met Netten, Er toe gebruikelyk , zal mogen worden gevwchj en dat, ^dien in die Netten andere V.sch word «evanaen, dan Zalm, Steur, Elft, Spiering E Paa ing, Both, Schol, Houting en Óarnaa dezelve Visch terftond weder vry zal moetei wordeS gelaaten, alles voor de eerftemaal op eei toete "al ƒ 25:0:0, en voor de tweedemaal oj een boe?e van ƒ 50=0:0, met verbeurte daaret boven vaa Schuit, Want en Viscbtuig.
I Wordende echter aan de Eigenaars of Huui ders van Visfcheryen, vrygelaaten, om van de 1? Mei af aan, te mogen visfchen met Zeeli nuiten of Zeeltfuiken, niet naauwer dan nege gangen, op de voet, en zonder Kubbens; zu fende echter die Zeeltfuiken of Puiten maar ëëo
Hink mogen rieoucu.
6 Tot des te drifter nakoming van het geen Art" i. gemeld is, zal in den voorzeiden tyd van drie maanden geen Rivier-Visch , behalven die 10 hef gemelde Artikel uitgezonderd zyn, ter Markt eebragt, verkogt of gefcogt, gevent of vereerd, |f met Schuitjens aangebragt, als mede m geen Huizen, Herbergen of elders geconfumeerd, ot S Karen, Korven, Schuiten, Bonnen of eenig diemelyk Inltrument, bewaard of gehouden raoSS worden, het zy dezelve Visch in deezePro, fincie gevangen of van elders mogte zyn ingebra«t; ook zal dezelve niet van hier naar elders
molen vervoerd worden, alles op een boete van
«o gulden», telken reize te verbeuren. . 7 Ook zullen van half April tot ultimo Mei,
alle Zwaanen, Ganfen en Eenden moeten geheet
'sGhA-
vEHHA^ GE.
Public, rakende de Vis» ' fche-i /yen.
» > 1 1
J
1 3 e


*«Gra
VENHA 6e.
Public, rakendt de VUfcheryen.
V
5074 NIEUWE NEDERLANDSCHE
worden, op poene van 6 guldens voor ieder Gans ■ of Eend, het geen buiten het Hok, zal worden gevonden; zullende alle die buiten het Hok gevonden worden, mogen worden doodgeflageti, mee uitzondering echter van de Kopi- Eenden welke m of omtrent de Kooyen zullen mogen worden gehouden.
8, Ook zal niemand vermogen Varkens, Eenden of ander Vee of Vogels, met Viscb te voeden , of ten dien einde Visch te droogen; al mede op een boete van jo guldens.
0. Het zal niemand vryftaan, Visch met de hand te mogen grypen , op een boete van 2? guldens, telken reize by de geene, die zulks doen zal, te verbeuren.
io. De Eigenaars, Huurders of verder Gequa. lificeerden, zuilen in de gepermitteerde maanden met de Hengelroede en allerlei Vischwant mogen visfchen, echter onder deeze bepaaling:
1. Dat niemand na Zonnen-ondergang tot Zonnen-opgang anders zal mogen visfchen dan met Viouwen, Fuiken, Puiten, Aajkorven, Dobbers en Baarsvleeten, waar van de Maas niet naauwer zullen mogen zyn dan li gangen op de voet; ook wordt als dan het Poeren gepermitteerd.
2. Na Zonnen-opgang zal men mede met Schakels en Kruisnetten mogen visfchen.
3. Met de Zegen, het Schrobnet en Gebbens zal niemand 's nachts vermogen te visfchen voor de maand Augustus, dan alleen in de . Buiten-Rivieren, Meiren en Veenplasfen; alles op een boete van 50 guldens, en verbeutte daarenboven van Schuiten, Vischwant en de gevangen Visch.
4. Tot de Dobbers en Fleuren zal geen kleine Baars, op eene boete van 6 guldens, me» gen worden gebruikt.
ii. Op gelyke boete en verbeurte wordt het ïrboden, met ander Vischwant te mogen- <;s-
fchen,


jaarboeken, Augustus, ï7j>j. 5075
fcben, dan waar van de maaten zyn als volgt: Baarsnetten , Zegens, Schakels, Viouwen, gelyk ook de Schrobnetten, zullen niet minder mogen zyn dan van n gangen op de voet, Fuiken Puiten 12 gangen, de Kubben en Gebbens zullen mogen zyn 30 gangen op de voet, en van de Zegens zal de kuil 18 gangen op de voet op zyn naauwst mogen hebben.
12. Met de Hengelroede zal een ieder in de gepermitteerde maanden mogen visfchen, doch niet anders dan langs de publieke Wegen, en geenzints in 't Hooi- of Bouwland mogen gaan, ten einde aan 't Gewas, daar op (taande, geen fchade toe te brengen , en hy zal in die Landen van geene Polsftok mogen voorzien zyn; ook zal hy geen kleine Visch toe aas mogen gebruiken; alles op een boete van / 6:0:0.
13. Niemand zal vermogen, 't zy op de Markt, 't zy aan de Huizen te brengen, uitventen of te verkoopen, of in Karren, Korven, Bonnen, Schuiten of anderzints te houden eenige Viscb, die minder maat heeft dan hier na volgt: (Kop en Staart mede gemeeten,) als Baars j£ duim, Voorn 6 duim, en andere Visch naar advenant, alles Rhynlandfche maat gerekend, op poene van 25 guldens, zullende alle de Vischfchrappers er Draagers gehouden zyn, in cas hier tegen contrarie wierdt gehandeld, zulks terftond te ontdekken en aanbrengen, op eene gelyke boete; zullende, indien zy zulks ontdekken en aanbrengen, de helft dier boete, en de aangebragte Visch; daarenboven tot een prasmie genieten.
14. Een ieder zal gehouden zyn, met de Netten , hier vooren Art. 10 gefpecificeerd, visfeheu de, alle Visch, die minder grootte heeft dan it hét vorig Art. is bepaald, terftond weder vry te laaten, op gelyke boeten.
15. Aan alïe en een ieder wordt verboden, met Nerten visfehende, dezelven in hun Schuil of op de kant, of des Winters visfehende, of
Iii iii iii iii iii hei
'sGra-1
venhaGE.
Public, rakendede Visfche»ryen.


$o?6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
?sGra-
veütha* ge.
Public, rakende de. Visfcheryen.
i l
i
l
J
het Ys te haaleo, maar dezelve, althans met de Zegen visfehende, de kuil daar van, in het Water moeten laaten hangen, en na de Visch, die de voldoende grootte heeft , daar uit geleezen te hebben, de overige vry te laaten, zonder dat de kleindere Visch worde verwaarloosd, alles op een boete van 25 guldens, en voor de tweedemaal verbeurte van de Schuit en van het Vischwant en de Visch.
16. Wanneer iemand gevonden wordt te visfchen in een Water, waar van hy geen Eigenaar is, of het welk hy niet in huure heeft, om te bevisfehen, of waartoe hy geen fchriftelyke permisfie van den Eigenaar of Huurder, om aldaar te visfchen, kan aantocnen, zal hy deswegeens vervallen in een boete van ƒ jo.ore, mitsgaders in de verbeurte van de daar by geëmployeerde Schuit of Schuiten , Vischwant en gevangen Visch; en zo meer dan één Perfoon te famen alzo gevonden mogen worden te visfchen, zal ieder derzelven in gelyke boete vervallen.
17= Voor alle welke voorzeide boeten, en verdere verbeurten, in deeze Publicatie vermeld, de Overtreeders in arrest en bewaarderhand genomen zullen moeten worden, ter tyd toe, dat zy daar voor fuffifante cautie gefteld, of de boeten io poenen zullen voldaan en betaald hebben; zullende de Ouders voor hunne Kinderen, en Meesters of Vrouwen voor hunne Dienstboden moeten inftaan.
18 En zal de bekeuring van de Contraven:eurs of Overtreeders gedaan worden, door de efpeöive Officiers, Dienaars van de Juftitie, en ille andere Officianten van het Diftrict , waar >nder de (ccntraventien of overtreedingen van deete Publicatie zullen voorvallen, welke Perfooien alle op hunnen Eed, zullen worden geloofd: ;uifcnde mede de Eigenaars en Pachters van die Visfcheryen, ,het vermogen hebben, om voorloemde Overtreeders te bekeuren, en hunne
Schui-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. J077
Schuiten, Visch en Vischwant, in beflag te neemen, mits de gebeurde overtreeding kunnende, bewyzen met Getuigen. 1
19. Zullende alle de voorzeide boeten, en verder verbeurten komen voor een derde ten behoeven van den Officier van het Diftrift, alwaar de overtreeding gebeurd is, wien ook in de eer-, fte plaats de executie van deeze Publicatie wordt pedemandeerd, voor een derde ten behoeven van den Aanbrenger, en voor het laatfte derde ten behoeven van de gemeene Armen van voorzeide Diftrift. En indien de Overtreeder buiten ftaat mogte zyn, de voorzeide boeten te kunnen opbrengen, zal dezelve gearrefteerd, en voor agt dagen te water en te brood gezet worden.
20. En ten einde, zo veel doenlyk, voor te komen, dat eenige Officieren geld zouden trekken voor het geeven van permisfie tot visfchen in den verboden tyd, of in den gepermitteerden tyd, aan ongequalificeerde Perfoonen, om in Water te visfchen, waar aan zy geen eigendom of huur hebben, of wel anderzints, het geene verder in deeze Publicatie, ten gemeenen dienfte is geftatueerd, zouden verwaarloozen of het verbodene conniveeren, en met oogluiking aanzien, zc wordt de geene , die zodanig zelve zal komer aan te wyzen, fchoon hy zelfs medepligtig mogi zyn geweest, boven impuniteit, by deezen beloofd, niet alleen een vierdubbelde prscmie var het geen aan zodanigen Officier te dier zaaket gegeeven mogte zyn, maar ook nog een fomms van één honderd guldens, in welke beide refpec tive fommen zodanig Officier gecondemneerc wordt by deeze, en ter welker invordering, mits «aders over deszelfs daar uit gebleeken wange drae, de Procureur-Generaal van den Hove geau thorifeerd en gelaat wordt, tegen denzelven t< procedeeren, en zal de naam van den voorge melden Ontdekker, des begeerende, worden ge fecreteerd. N
lunmuiim 2 21. iNa
sGra;enhA«3e.
Public, •■akend» ie Vis» fcheryen.
1 1


'sGra-
venhage.
Public, rqkendt de Visfchenryeti.
i i ]
i
1 i 1 I i
aas
J078 NIEUWE NEDERLANDSCHE
21. Nademaal bevonden is, dat door Otters veelmaalen groote fchade aan Visch wordt toegebragt, zal een ieder,, die een ouden Otter komt te vangen of dooden, en aan de Municipaliteit van het Diftriö, waar in de Otter gevan. gen wordt of gedood zal zyn, komt te brengen, genieten uit de binnenlandfche omflagen aldaar! eene fomme van drie guldens, en die een iongen Otter komt te vangen of dooden, half zo veel of dertig ftuivers; des zullen de voornoemde Otters by de aanbreng aan voorzeide Municipakeit, en op derzelver order moeten worden gemutileerd, met het affnyden der Pooten, ten einde niet wederom geprefereerd mogen kunnen worden, of aan voorzeide Municipaliteit op nieuws voorkomen. r
22. En eindelyk, vermits het kennelyk is, dat de Reigers, Lepelaars en vooral de Schollevaars, de refpeclive Visfcheryen, en in het byzonder de Paaling-Visfcheryen geheel ruïoeeren, zo dat door het onbegrypelyk groot aantal van die V0gels-dezelve Visfcheryen binnen zeer korten tyd geheel bedorven ftaan te worden, en te niet zullen geraaken , indien daar tegen niet ernftig en efficafieuslyk wordt voorzien, hebben wy op het voetrpoor, van het geen reeds op zommige Plaatfen, n deeze Provincie is ingevoerd, goedgevonden te gelasten, dat een ieder Eigenaar of Huurder van menige Grond of Land in deeze Provincie, gehouden zal zyn, op zyn eigen of gehuurde Groad 1,H) l?'n Rei§ers-, Lepelaars- en voornameyk Schollevaars-Nesten en fiyeren te doen opweken, destrueeren en verderven, mitsgaders de >ude Reigers, Lepelaars, en vooral de Scfaolleraars, zo veel mogelyk, te verdry ven en weg te chieten , daar zulk fchieten gepermitteerd is mts zulks niet aanloopt tegen de Wetten, 0p iet ftuk der Vogelkooyen exteerende: voorts b£ soven wy aan alle die geenen, die een Scholit 'aar komt te fchieten of te vangen, en deze ve


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5079
aan de Municipaliteit van het Diftrift, daar in dezelve gefchooten of gevangen zal zyn, komt te brengen , uit 's Lands Kasfe te zullen doen betaalen voor ieder oude Schollevaar, een pra> mie van 6 ftuivers, voor een jonge Schollevaar n ftuivers, en voor ieder Ey van dezelve twee duiten. En worden mits deezen alle Bailliuwen en lufticieren met ernst gelast, op het geen voorzeid is, -zorgvuldig te vigileeren, en door hunne Dienaars der Juftitie, en anderen, alle verzuimenisfen nopens dit point te doen Dagaan, en daar van aan het Gerecht van de Plaats, waar onder zulks behoort, kennis te geeven, ten einde deswegens de nodige aanzegging te laaten doen; zullende by aanhoudende nalaatigheid der voorgemelde overtreeders, in het daadelyk destrueeren en verderven van voorgemelde Nesten en Eyeren, door voornoemde Officieren, na alvoorens, daar toe behoorlyke authorifatie te hebben gevraagd en geobtineerd, ten kosten van voornoemde Eigenaars en Huurders, die deftrudlie en verderving , als dan ten effefte moeten gebragt worden dnor daar toe bekwaame Perfoonen, of dat anderztnts tegen hen Officiers, als verzuimers van hunne pligtsbetrachting, zal geageerd worden zo als bevonden zal worden te behooren.
En op dat niemand van den inhoud deezer Publicatie eenige ignorantie zoude mogen pretendeereB, zal dezelve alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar zulks behoort en te gefchieden
geGedaankin'den Hage, onder het Klein Zegel van den Lande, den 18 Augustus 1795, het terjie Jaar der Bataaffche Vryheid.
A. J. LA PIER.RE, Vt.
Ter Ordonnantie van dezelve,
C. SCHEFFER.
liiiiiiiiiiiiii 3 Sa
's Gravenhaag.
Public, rakende de Visfcheryen.


jo8o NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhase.
Maan-
Saturdag den 15 Augustus 1795.
Is geleezen Misfive van de Municipaliteit der Stad Leyden, houdende, dat de Officieren en Gemeenen van de Staaten-Wagt dringende aanzoek deeden, tot bekoming eener gedeeltelyke nieuwe Monteering, waar toe de Stad buiten ftaat is; infteerende des andermaal, dat gemelde Wagt, conform het bericht van Curatoren der Univerfiteit, voor rekening van het Land of der Univerfieteit wierde overgenomen. Aan het Committé van Algemeen Welzyn, om advis.
Advis van den Hove, op het Request van H. R. van Hurk, (zie 4 Augusus;) waarop, het advis gehoord zynde, is goedgevonden , dat een crimineele Rechtbank, onder den naam van Hooge Vierfchaar van den Lande van Vianen en Ameyden, zal worden aangefteld, beftaande uit eenen Bailliuw en zeven Mannen van goeden naame en rypen verftande , en eenen Secretaris, met magt, om uit naam van den Volke van Holland, in alle crimineele zaaken, aldaar voorvallende, recht te verzoeken en recht te fpreeken ;, behoudens nogthans de appellabiliteit van de Sententien van voorfchreeven Vierfchaar aan den Hove van Holland, op den zelfden voet, als zulks overal in Holland obtineerd; wordende het Committé van Algemeen Welzyn gequalificeerd, hier aan de nodige executie te geeven.


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. S^1
Maandag den 17 Augustus 1795. ^
Is geleezen Request van de Commisfa-1 risfen over het Vaderlandsch Fonds tot l ediging van 's Lands Zeedienst; verzoende in hunne qoaliteit ontflagente worden de verplichting, om » de gcfo ; ceerde Geldnegotiatie van 17 Hy ?«« den te fourneeren; waarop na dehber« eis goedgevonden, de voornoemde Commwl» risfen in huitoe quahteit te ontflaarvan de verplichting, om in de gemelde Negotiatie ra moeten deel neemen.
Na dat door den Prefident gecommuniceerd waren twee by hem onrvangene Misfives. als eene van de Kiezers, en eene van de Gecommitteerden uit de protesteerende Burgery te Schiedam; is na deliberatie goedgevonden , de Burgers Snort, Struyk , fan Orden en Verveer , met en benevens den Burger Buyskes, in plaatfe van den Buroer Van Lemep, (door ziekte abfent,) wederom te committeeren, om zig naar Schiedam w begeeven, en aldaar de ontftaane aefch Uen, zo veel doenlyk, ten genoegen van beide partyen , finaal te termineeren; ten einde de «0 nodige eensgezindheid wor,
deHetrlCommitté van Algemeen VVelzyt heeft aan de Vergadering voorgedragen deszelfs Advis wegens het removeeren vai Kerkelvke Ministers. Goedgevonden, he voorfchreeven Advis op 's Lands kosten v doen drukken, en hetzelve vervolgens aa de Leden der Vergadering uit te deelen Iiiiüiiiiiiiu 4 ie
Gra-
EKHAE.
L t
c
1
>
i-


vbn hack.
1
!* ti C
vs v
n li
vi
m
V d< R er V£
5082 NIEUWE NEDERLANDSCHE J^VISm]1?1 J1" gemelde Advis zal advis, en tofö^e^^«S
letTtt^T aan de ^den'uTte aeeien, ten einde dan eenen dag tot finale
^COMMITTÉ* ALGEMEEN WELZYN, aan d, VERGADERING 55 ^REPRESENTANTEN van het VOLK v*? HOLLAND.
BURGERS REPRESENTANTEN!
Jw Committé van Algemeen Welzvn eene ^ Misfive van den Burger Mr. 7 Jan
rererormeerde Gemeente te Gouda aU mPZ
ïnealSleen0§hPfaDdere d?^ke waï alleen het gerugt hem was ter oore geko-
Heeft niet kunnen afzvn, de zaak tW j;mi( J Yan Kerkelyke Perfoonen,'als vanfeezeer* uitzigt zynde, ia ernft.ge overweging te nel-
ren re Delfr SST.6? der Kerke,yke G°e>£i„.- irjflaoteIyk verzogt, door eenp
Sïï tG T,0I'd^ ge,a"> h°edanig hy°o dk n abuilen, in de betaaling der Traktementen,


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5^3
als waar mede hy verpligt was voort te gaan,', zo lange het hem, door het Committé van Alge-V meen Welzvn, niet wierde geïnterdiceerd. c
Uw Committé heeft deeze Misfive ten zelfden daee gefteld in handen van de Regeering van . Gouda, ten fine van berigt; welke by derzelver 1 antwoord van 13 July, deeze remorie bevestigt,,, door het toezenden van twee Extracïen uit der-, zeiver Decreeten, beide van den 23 July 1795" waar uit blykt, dat die remotiea, en zelfs de. ontzegging der inwooning in de Stad Gouda, aan, den Predikant Busfmg is gedaan, zonder aan de Geremoveerden eenige reden daar van te geeven, dan dat die remotie is gefchied, na voorgaande deliberatie. ,
Uw Committé heeft daar op geoordeeld, dat deeze zaak (vooral ook door de reeds geëxecuteerde ontzegging van inwooning, aan den Predikant Busfmg gedaan,) zo verre uit haar geneel was gebragt, dat het, voor het tegenwoordige, daar aan niet wel iets anders doen konde, dan dezelve aantezien, en dienvolgende den Ontvaqaer Van Vredenburch aan te fchryven, van aan de genoemde Predikanten, by provifie, geene be...1:— ™.„ tP Hnpn . na de exoiratie van het
la3tfte quartaal, waarin voornoemde Predikanten nog hebben gefungeerd, zynde den 30 Juny 1795, tot dat hier op, by het Committé van Algemeen Welzyn, nader mogte worden gerefolveerd.
Maar aangezien, volgens het fchryven van den Burger Van Vredinburch, nog meer diergelyke gevallen zouden exteeren , gelyk uw Committé dan ook reden heeft, om daar aan niet te twyfelen, en nademaal iets dergelyks m alle Godsdienftige Gemeenten zoude kunnen plaats hebben • zo heeft uw Committé van Algemeen Welzvn het nodig geacht, zig wegens eene zo veruitziende zaak, aan deeze Vergadering te addresOpi-mi. om aan dezelve, deswegens, eenige coa-
fideratien te fuppediteeren, of het Ulieden be-
na-
Gra-
ENHAE.
idvis
>egens
et re-
tovee-
■en van
ïerke-
'yke
dmpte* 'iaars.\


'sGra-
venha ge.
Advis wegens het removeeren vat KerkelykeAmptenaars.
I
h
k li
fj
P
a; rr
J084 NIEUWE NEDERLANDSCHE
■ Sen™^ daar °mtrent eeöi'»e raefure* te be-
Uw Committé neemt daarom de vryheid, deeze twee vraagen voor te ftellen- yiCQ' aee^
I. Welke principes dienen 'er, by het removeeren van Kerkelyke Ministers, het zv in de
inTftSodthe C Zy' " *.^he7hï »* in de Joodiche Gemeenten, n acht eenomen tl «worden? en welke mefure zou des legen raad! zaam wezen ? ucawtgeu raaa-
II. Welke legaale kennisgeeving wordt 'er ingevalle van eene bovengemelde LTsüf, ver-' «jta, op dat de refpective remuneratien ophcS-
fe Omtrent de eerfte Vraag, ftaat te confideree-
Dat hier geen questie is van een Kerkelyk Minister , die z,g met woorden of daaden mogt hebben misgaan; en die des wegen, door zynen competenten Rechter, na gedaan verhoo? e^ve? ntwoording, volgens de Wet wordt gecondenseerd, waar van de dimisfie van zyneKelvke Bediening het gevolg is. y ivwKeiyKe
Maar de vraag, die hier in confidentie komt etreft alleen zekere, en mdien men bet zo eens loemen mag, arbitraire dispofitie , waar door :en Kerke yk Minister, zonder dat hem daar Z :emge reden gegeeven, en zonder dat hy van :emge malverlaye overtuigd wordt, %$a£ vordt afgedankt, en van het Ministerie f waar
Omrr^H* W3S geroePen> wo<^ gedimitteerd.
pkhT deezei vraag wil uw Committé vooraf ebben aangemerkt:
Dat zulk eene dimisfie de uiterfte hardigheid an infimten. D.t toch zal niet in 't breed! beoeven te worden gedetailleerd. Men ftelie z£ egts een man voor, die zyn gantfche leven en .cunieel vermogen byna geheel heeft befteed en '"gelegd, om z.g tot dit werk bekwaam te aaken, en daar door volftrekt buiteu ftaat is,
eenig


JAARBOEKEN, Augustus, 1795' 5&5
eenig ander werk tot zyn onderhoud te beginnen; die ondertusfchen misfchien van Vrouw en Kinderen voorzien is, of ten minften m dat regt matig vertrouwen heeft geleefd, dat hy, fcig met misgaande, een matig onderhoud in deeze Bediening, zyn leven lang genieten zoude; doch die, na dit alles, zonder dat hem eenige reden of gelegenheid ter verantwoording gegeeven wordt, eenvoudig wordt afgedankt, en alzo met de zy nen totaal geruïneerd. En men vrage zig dan eens, of zulk een gebeurlyk geval de attentie van den Wetgeever niet meriteert, om daar te gen eenige voorziening te doen, of eene mefur< te beraamen, die aan zulk eene arbitraire han delwys eenige bepaaling geeft?
Het is waar, dat geene Sociëteit gehouden is iemands dienst langer te gebruiken dan zy goed vindt; doch daar tegen is het ook waar, dat d Ministers van allerlei Godsdienftige Maatfchap pven, en byzonder de Gereformeerde Predikati ten in deeze Provincie, altoos zyn geweest on der de befcherming der Hooge Overigheid; ds de publicque trouw hen voor hun leven van hu beftaan verzekerd heeft; dat 'er misfchien no geene, immers zeer weinigen exteeren, dan d zig onder deeze voorwaarde, of wel gegronc onderftelling. aan hunne Bediening hebben geei gageerd; en dat daar in naauwlyks ooit eemj arbitraire inbreuk is gemaakt, dan door het Ou< Gouvernement, zedert de Omwenteling van 178 waar van de navolging immers zo hatelyk als o regtvaardig zoude wezen.
Deeze voorafgaande aanmerkingen toonen d klaarlyk aan, dat deeze zaak van zo veel gewi is, dat zy wel verdient, met eenige attentie worden gediscutieerd, op dat de Wetgeeven Magt middel vinde om alle| onregtvaardighec en misbruiken in deezen voor te komen, en aanleiding tot de kennelykfte verongelykingen tefnyden.
's Gravenhagen
Advis wegens het removeeren van Kerke» lyke
■ Amptei naars.
t n
g e e f-
te
le 7* n-
us *t te ie en de ïf-
[en


*s Gra-
vekha ge.
Advis wegens het removeeren vai Kerke* lyke Arnptenaars.
j
i
i
a
g
n fi n G
gij
fc
ft
113
$o8ö NIEUWE NEDERLANDSCHS
Men befchouwe dan deeze remotien eens, al* ■ arbitrair mogende uitgeoefend worden door £ Mumapalite.t van eene Plaats, zo als men S daar van een voorbeeld heeft 'in Gouda ^welke of hoedanige Municipaliteit zal dit recht nSS exerceeren? mogen
Men kan niet zien, indien dit recht van eenvoudige remotie aan de ééne Municipaliteit wordt eoegeftaan, boe hetzelve aan eene «dere ™ kunnen betast worden, daar toch in deezen tvd van Vryheid en Gelykheid, alle Municipaleiten refpeclivelyk het zelfde recht hebben. £arZ dien dit recht, om zond.r verhoor en veranl woording, een Kerkelyke van zyne Bediening te ontzetten, op alle Plaatfen, by de MudSi teit rendeert, zo ftaan daa? uit de a Ie?g Se' luconvementen te vreezen. b'uuiue
oJhT 7*™ ?nreZdm™& begrippen zullen dan Reeds de Bedienaars van den Godsdienst niet
rral aftSü? WeJke zekerhüid ^llén deezen dan ooit hebben van bunnen üaat, bediening, en anderhoud ? Van wien is het langer te watten 3at zy zig aan zulk eene onzekerheid zullen wil! en wagen ? En zullen daar door de goede Ge. neenten, welke op Godsdienstoefening gefteld syn, en by de gelegenheid daar toe, om de al, ergewigtigfte redenen, behooren bewaard te blv'en, zig niet allengs buiten de mogelykheid geleÜ ""^B va« Leeraars te voorzien?
Want dit recht van remotie zou niet Heets Heen omtrent die Leeraars kunnen worden uiteoefend, welke onder den naam van Gereforleerden bekend zyn, maar ook omtrent Room:hen, Lutherfchen, Remonftrantfehen, Menno-
'^'r,™*™ £T n°g,™er andere foorten van odsdienftjge Genootfchappen zyn : welke toch >u hier de grond en reden van eenige onderhelding wezen? of waarom zouden de Gerermeerden m een zo veel gevaarlyker fituatie «ten geplaatst worden, dan de Leeraars va?
«f.


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5087
andere Gezindheden? De Municipaliteiten behooren, als zodanige, niet meer tot de ééne Gezindheid, dan tot de andere; en de ééne is,hun zo na, als de andere: waarom zouden zy dan over de ééne zo veel meer heerfchappy voeren, dan over de andere? Het onderfcheid van be taaling kan hier in geen aanmerking komen. De meeste Municipaliteiten geeven niets tot de betaaling van de Gereformeerde Predikanten; en maar zeer weinigen zullen 'er, in vergelyking der anderen, zyn, die aan deeze betaaling voor een gedeelte participeeren. Voorts hebben geen van allen, over het Fonds, waar uit de Gereformeerde Leeraars hunne betaaling ontvangen, iets meei te zeggen, dan over het Fonds der Roomfchen, der Lutherfchen, of der andere Gezindheden, En wat betreft dat gedeelte der betaaling, '1 welk door de Municipaliteiten aan de Predikanten in hunne plaats bezorgd wordt, dat heefi den aart en natuur van een contract, niet aangegaan tot wederopzeggens toe, maar, op de openbaare trouw, voor het gantfche leven vat den Predikant, die dus, door geene verandering van tyden en begrippen, van zvn recht op hei effect, van dit contract, kan beroofd worden, nocl daar van, op eene willekeurige wyze, tegen zy nen wil, zonder befchuldiging en verantwoor ding, ontzet.
Zo 'er dan een recht van eenvoudige, of wil lekeurige remotie by de Municipaliteiten erkeni wierdt, zo zou het algemeen moeten zyn, b] alle de Municipaliteiten in de geheele Provincie en omtrent alle de Bedienaars van allerlei Gods dienftige Maatfchappyen kunnen geëxerceerd wor den. Maar, welk eene aanleiding zou zulk eei arbitrair recht, van wegen het fubüfteerend ver fchil in Godsdienftige begrippen, niet geeven to de grootfte verwarring, vyandfchap, en booze handel? Want dus zou het zeer ligt kunnen, j het zal, indien 'er niet in voorzien wordt, zet
. waai
'sGra-
venhase.
Advis wegens het re» moveeren van KerkelykeAmptcnaars.
1 1
l
i
c 3 1 r
0


'sGra
venha" ge.
Advis
wegens
het re-
movse-
ren van
Kerke-
lyke
Ampte-
naars.
i i < ] i i ] I I
f z
g
v
r< n g
5038 NIEUWE NEDERLANDSCHE
i Weindere Piaatfeo , dat eene geheele Municipaliteit, of wel maar derzelver meerderheidi vanfaa-
tf^f^ brSgriPPen ^ndeTdan deeze of geene Kerkelyke Leeraar, in 't een of ander 'Godsdienftig Genootfchap fungeerende. het £ haare magt en wil zal hebben , om zodanig eene Gemeente, zelfs in haar weerwil, van derleb/ï Minister te ontzetten , zonder daar van eenie redengeevmg fchuldig te zyn, dan dat het Zt na voorgaande deliberatie, alzo gelieft. Hoedanig een geval te meer te dugten is, indien men confidereert, dat nog zeer veele Burgers en Ingezetenen van deeze Provincie verre af zyn van die verlichte begmfels van verdraagzaamheid in het Godsdienftige, welke door de reden en het gezond verftand geleerd worden; waar door dan' ook de uitoeffemng van zulk een terribel recht de
„Smi, brfa zyn z?u van de fchroomelykfte verdeeldheid, en allergevaarlykfte intrigues , vyandfchap, wraak, twist, kuipery, kabaaien' ïd wat dies meer zy.
Of zal men beweeren, dat eene Municipaliteit ec.it heeft, om aan een Burger en Ingezeten laarer Plaats, ea dus ook aan een Bedienaar van ■enige Godsdienftige Maatfchappy, de verdere pwoomng in de Plaats te ontzeggen, zonder reien te geeven, zonder befchuldiging in te bren;en, zonder verantwoording te hooren, en dus Neen, by politiquedispofltie, gelyk men fpreekt?
aVnr7deLwaere!d kan ftrydiger bedagt worden iet de Vryheid, met de Rechten van den Mensch n van den Burger, dan zulk eene zogenaamde olitique dispofitie, die 't geluk van eiken Ingeeten af hangelyk maakt van de caprices van eenie weinige iodividues ? Ten tyde van het thans srworpen Ariftocratiych Oppergezag moge dit ■cht, door de Regenten der zogenaamde ftemlende Stéden van Holland, in weerwil van alle sede Jnftitie,'zyn uitgeoefend geworden, terwyi'
het


JAARBOEKEN, Augustus, 1795.
het aan de Magiftraaten der andere Plaatfcn gewegerd wierdc; doch het is zeker, indien dit ecu inhereerend recht is van ó&iig Plaatlclyk B« wind, tlac hetzelve competeertn moei Municipaliteiten, van, omtrent malkander onarhangelyke , en gelyk recht hebbende Plaatfen: maar indien dit verfchrikkelyk recht nog fubiifteert, en aan de Municipaliteiten van alle Plaatfen toebehoort, dan zal de Burger en. Ingezeten, met het inroepen der Burgerlyke Vryheid, en der Rechten van den Mensch en van den Burger, weinig gewonnen hebben; want daar deeze Rechten medebrengen, dat een Burger van de Republiek woonen mag, waar hy 't verkiest, en dat hy van zyne bezitting, en van het vredig genot zyns eigendoms niet mag ontzet worden, dan by vonnis van zyn comperenten Rechter, op bewys en verantwoording, daar zal nogthans elk Burger zyne Municipaliteit moeten aanzien als een gedugt Collegie, dat hem, fomtyds flegts met vier of wf Remmen, uit den fchoot zyner Familie verjagen, en uit zyn Huis en Have verdryven kan , zonder daar van eenige reden te geeven, en zonder dat hy eenige Rechtbank tot zyne befcherming kan inroepen.
Daar dan dit zogenaamde recht van uitzetting by politique dispofitie, onbeftaanbaar is met de Vryheid, en derzelver Rechten, zo is het ten minften van geene applicatie altoos op het fujet, dat men thans overweegt; waut daar het in zig zelf de grootfte onregtvaardigheid is, daar kan het «een regtvaardigen grond uitleveren, om de arbitraire remotie der Ministers van eenige Uodsdienllige Maatfchappy, of van eene aan hun te ddene ontzegging der plaatfelyke ïnwooning, aaar op te bouwen. ,
En om alzo, in dit opzigt, ter conclufie te komen, zo febynt men te moeten befluiten, dat aeene Municipaliteit, qua t'alis, het recht heett, om een Bedienaar van den Godsdienst, m we^ce 9 Kkk kkk kkk kkk kkk Gods-
'sGra-
VfcNHA-
CE.
Advis
wegens
het re»
movee»
ren van
Kerke»
lyke
Arnpte-
naars:


jooo NIEUWE NEDERLANDSCHE
°s Gra
ven ha' ge.
Advis
wegens
het re-
movee-
ren va,
Kerke-
lyke
Ampte-
naars.
GodsdieOftige Maatfchappy het ook wezen moge, willekeurig van zyne Bediening te ontzetten, of te removeeren , en nog minder , om hem de plaats zyner wooning te doen ruimen, als't welk zy met geen hoegenaamd recht aan den allerminflen haarer Medeburgeren doen mag, zonder voorafgaand Rechtsgeding ; zynde het door de natuur der zaake onmogelyk, dat eenige Burgery aan haare i Municipaliteit zulk eene willekeurige magt zou hebben gegeeven; of indien zy al eens zulk eene dwaasheid begaan had, ware het de ongerymdheid zelve, die dwaasheid te contir.ueeren, of te gedogen , dat zy gecontinueerd wierde.
Maar gelyk men in den beginne by de preliminaire aanmerkingen heeft erkend, dat geene Sociëteit gehouden is, den dienst van eenigen Minister langer te gebruiken, dan zy zulks goedvindt, zo verdient de zaak, voorhanden, ook nog wel eens uit dit oogpunt befchouwd en overwogen te worden.
Alle religieufe Genootfc: appen hebben, hoewel onder verfchillende benaamingen, hunne Ministers en Beftierders; en gelyk zy daar in onafhangelyk zyo van de burgerlyke Regeering, zo zyn zy het ook van malkander, dan alleen voor zo ver zy mogten goedvinden, reet malkander eerie gemeene zaak te roaaken. Aldus hebben dan de gezamentlyke Leden van ieder Godsdienftig Genootfcbap ia zig zelf het recht. hunne eigene Ministers en Befh'erders aan re (lellen, en aan hun, ten deezen, zodanig eene order, wegens de behandeling hunner zaaken, voor te fchryven, of door hen tedoea beraamen, als zy mogen goedvinden; en het recht, öm hunne Ministers te verkiezen, behoort hier onbetwistbaar onder; gelyk dan ook het recht van derzelver afdanking, of dienstopzegging, hun alleen toekomt. Of dit recht van afdanking, of van remotie,. in eene Gemeente of Sociëteit zal worden geëxerceerd door de gezamentiyke Leden van die Sociëteit, dan door daar toe Gemagtigden hangt if van de byzondere fchikkingen, door eene Ge.
meen-


JAARBOEKEN, Augustus, 179$. $ooï
meente daar omtrent gemaakt ; maar zo lang' eene Gemeente dit recht niet aan zekere Gemagtigden heeft gedelegeerd, is het klaar, dat het als dan nog in den boezem van alle de gezamentlyké Leden is berustende; zo als, waarfchvnelyk , nog tegenwoordig het geval is in meest alle de Godsdienüige Genootfchappen van deeze Provincie, eh zekerlyk in dé Gereformeerde Gemeenten : V?aar üit volgt, dat derhalven geen Predikant in zulke Gemeenten kan worden geremoveerd of afgedankt , d;m door de gezamentlyke Ledeh dier Gemeente, waar m hy Predikant is en welke geacht moeten worden, hem tot dit Ministery té hebben aangefteld evacveel door wien ook deeze aanftellihg. eertyds, is gedaan geworden, aangezien de Aanftellers, óf Beroepers, die niet anders gedaan hebben, .'.an in den naam dier Gemeente , en als Gequalificeerden, welken deeze aanftelling was toebetróuwd geworden.
Tot de remotie derhalveh van een Predikant, en van eiken Minister in de onderfcheiden Maatfchappyen, zou de gehe le Gemeente, welke hy bediend, legaal moeten worden opgeroepen om daar omtrent, by meerderheid van {temmen, een befluit te neemeh. ^
Maar hier omtrent ontftaat dan weder een foortgelyke vraag, als boven reeds behandeld is} of namelyk, zulk eene remotie gefchieden kan, zonder dat men daar van eenige reden behoef) te geeven ? dan of die remotie moet zyn gebouwd op rederien en motiveh, welke zulk eene afdanking wettigen? eh indien het laatfte waai is wie dan daar over Rechter behoort te zynï
Dat eene remotie door de Gemsenten op eene willekeurige wyze zoude mogen gefchieden . fchyni ia de tegenwoordige gefteldheid van zaakeü niel zeer aanneemélyk, immers zeer tegen dé waare billykheid te itryden- Alle Predikanten in de Gereformeerde Gemeettten . en *ajnchybelyk oot Ekkkkkkkkkkkkkk 2. at
s Gra»
/ENH&ïfi
Advis
regens
'iet re-
•novee-
-en vati
Kerke-
'yke
'knipte* naarst


•sGra-
venha ce.
Advis wegens het removeeren va, KerkelykeAmptenaars.
5092 NIEUWE NEDERLAND3CHE
alle de Bedienaars van alle Godsdienftige Maat■ fchappyen, zya aangcfteld op voorwaarde, dat zy die aanftelling zouden behouden, zo lang zv zig die niet onwaardig maakten, of zeiven or> eene wettige wyze affeheid namen. Dus is die van den aart van een Concraft , hoedanig alle Menfchen met malkander kunnen aangaan en waar van, als het eens gefloten, en in dadelyke werking gebragt is , het aan eene der partven contrahenten niet vry ftaat, eigendunkelyk te refiheeren. Willen , by voorbeeld, de Gereformeerde (jemeenten voortaan haare Predikanten beroepen, op voorwaarde, dat zy hen, ten allen dage, wanneer zy zulks mogten komen goed te vinaen, zullen kunnen afdanken, zonder deswegen aan eenige rekenfehap gehoudec te zyn, en alzo, gelyk men fpreekt, tot wederopzegging toe, dit ftaat haar vry; zullende zy dan alleen, in zulk een geval, moeten toezien, hoe zy de by haar begeerde Predikanten daar toe bewegen kunnen ; en of 'er, zo dit eens wierde ingevoerd , wel op den duur Menfchen zullen gevonden worden, die het der moeite en kosten waardig zullen achten , zig tot het vervullen eener zo moeilyke Bediening , als die van een Predikant is, en welke aldus flegts een zeer onzeker onderhoud zou kunnen uitleveren, bekwaam te maaken. Maar wat daar omtrent in 't vervolg ook moge gebeuren, de tegenwoordig die. nende Ministers zyn op die voorwaarde niet aangefteld, en kunnen derhal ven daar aan, zonder hun een grievend ongelyk te doen, niet onderworpen gemaakt worden.
Daar dan de gezamentlyke Leden der Gemeente, tegenwoordig, het recht niet hebben, hunne Ministers, arbitrairiyk, af te danken, en het hun zelfs ongeraaden is, dit recht, voor 't vervolg in te voeren, zo volgt daar uit, dat deeze af* danking en remotie niet gefchieden kan, zonder de wettigheid daar van, met goede redenen, te kunnen
de-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5093
demcnftreeren; en dus mede, dat'er een Rechter diene te zvn, die over de geallegueerde redenen kan oordeelen, en uitfpraak doen.
Een Predikant, Minister of Herder van eenig Godsdienftig Genootfchap is en blyft, als Berger befchouwd, gelyk ftaande met alle andere Burgers, hebbendé, als zodanig, dezelfde Rechten, en dezelfde Pligten. Indien dan een Dienaar eener Godsdienftige Maatfchappy, welke dezelve ook wezen moge, zig tegen deeze rechten en pligten misgaat; of indien zyne Gemeente oordeelt, dat hy daar tegen misdaan heeft, dan is het klaar, dat deeze zaak behoort tot den gewoonen burgerlyken Rechter, die alleen bevoegd is, daar op een rechterlyk onderzoek aan te {lellen , en naar bevind van zaaken uitfpraak te doen.
Maar indien een Predikant, of Godsdienltig Minister van eenige Gemeente, zig misgaat tegen die pligten , welke hem, in die qualiteit, zyn opgelegd, en door hem aangenomen zyn te vervullen, en welke misgangen derhalven door niemand begaan kunnen worden, dan door een Bedienaar van die Gemeente; of indien eene Gemeente oordeelt, dat hy zig aan zulke misdragingen mogt hebben fchuldig gemaakt, in zulk een geval fchynt deeze zaak niet te behooren tot de cognitie van den burgerlyken Rechter, ten ware misfchien aan iemand zaaken waren of wierden opgelegd, ftrydig met de Rechten van den Mensch en van den Burger , en die derhalven zouden moeten verklaard worden, fua natura , nul te wezen.
Men fchynt dan in dit opzigt te moeten con» cludeeren, dat wel ja, de fchikking deezer zaake aan de Gemeenten zeiven moet worden gelaaten; doch (voor zo ver*de handhaving van de rust, de vrede, en gezamentlyke Broederichap aan de Reprefentanten van het gantfche Volk is toebetrouwd, en alzo ook mede de voorzorg , ter voorkoming van alle verongelykingen van den Kkkkkkkkkkkkkkk 3 cecen
'sGravenha-
3e.
ddvis
vegens
het re»
movee*
ren van
Kerke-
lyke
Arflptc*
naars.


$094 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'«Graven ha
ce.
Advis wegens het re* moveeren va. KerkelykeAmptenaars.
eenen Burger omtrent den anderen,) dat het voor zo ver ook van der Reprefentanten Departement is, de zaaken daar heenen te dirigeeren, dat eene Gemeente, of de Gemeenten, die verkiezen met malkander eene gemeene zaak te maaken, bedagt zyn , op zodanige fchikkingen, als welke vereischt worden, tot voorkoming van alle verongelykingen, partyfehappen, en onrust, die buiuen twyfel m de burgerlyke rust zouden kunnen influeeren: en dat die Gemeenten ten dien einde eene rechtfprsak delegeeren, die, in tyd en wyle, wanneer 'er gevallen van deezen aart zouden voorkomen, wel alleen in qnaliteit van Arbiters, doch egter met effect, zoude kunnen uitfpraak doen, t zy tot dimisfie, *t zy tot eene langere of kortere fufpenfie, waar na Partyen zig zouden moeten reguleeren; zodanig, dat zy, die de #ondien van zulk eene Godsdienftige Maatfchappj admmiftreeren, zig ook daar na, in het fuipepdeeren der betaaling van de geftelde remuneratie, of in derzelver ophouding, zouden dienen te gedragen.
En alzo komen de Ondergeteekenden tot de confideratien op de tweede vraag, wel generaal alle Godsdienftige Genootfctiappen, maar vooral ipeciaal die Gereformeerde Predikanten betreffende, omtrent welker betaaling uw Committé eigenlyk de directie heeft; namelyk, wanneer 'er èene remotie of fufpenfie van betaaling, omtrent een Predikant, plaats heeft, of dan daar van geene legaale kennis behoort te worden gegeeW.% > zy aan h™ Committé van Algemeen Welzyn, 't zy aan den Ontvanger der fterkelyke Goederen van het resfort f ofte wel aan dien geenen,. welke, uit het daar toe geaffecteerde Fonds, zodanig een Predikant, of Kerkelyk Perfoon, gewoon is te betaalen ?
Uw Committé zal niet veele woorden nodig hebben, om de gronden voor het affirmative vaa deeze vraag aan te wyzea. Het is toch zeer
klaar,


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. J095
klaar, dat alle Adminiftrateurs van zekere Goe-' deren en Fondfen moeten weeten, aan wien zyi eenige betaaling moeten doen, en dat zy daar < toe moeten worden gequalificeerd; en by gevolg, wanneer die betaaling geheel of ten deele moet, ophouden, dat zy daar van legaale kennis moeten dragen. Het fchynt toch als een algemeene regel te moeten worden aangemerkt, dat, onder wélken tytel ook een Perfoon eenige Godsdienftige Bediening waarneemt, zodra hy op eene behoorlyke wyze finaal is gedimitteerd, hy ook de betaaling verliest, welke hy, als zodanig, genoot; derhalven fpreekt het van zelfs, dat van zodanig eene dimisfie legaale kennis aan de Adminiftrateurs van de refpecfive Fondfen van betaaling moet worden gegeeven.
By zonder is dit noodzakelyk, ten aanzien der Predikanten in de Gereformeerde Gemeenten deezer Provincie, welker getal het grootfte, en welker huishoudelyk beftier, daar door, het uitge breidfte is. Want indien onder ,hen eenige by» zondere of extraordinaire dimisfie plaats greep, zonder behoorlyke kennisgeeving aan de geenen, die de gewoone betaaling doen, zo zou dit op
Un.^n Rw Hp opwnnne vacatures van dee«
ze Predikantsplaatlen worden aezeiven aan ae Ontvangers, op de eene of andere directe wyze
bekend gemaakt, en daar na worden de betaalingen der Tradfementen gereguleerd; doch by eene irreguliere of extraordinaire vacature, door eene remotie veroorzaakt, weeten de Ontvangers niet eens, of dezelve gebeurd zy; de meeste Mu¬
nicipaliteiten, die zig tnans net reent vau zuikg remotïen aanmatigen, en de meeste Gemeenten, die daar toe, als reeds gedemonftreerd is, eigeni.„» n«cm in onnmprkinsr knmen . kennen dee-
JVK. nel o ' j ■
ze Comptoiren niet eens, en weeten dus niet, waar deeze kennisgeeving moet geichiedeui waar van het komt, dat zy ook die kennisgeeving niet Kkkkkkkkkkkkkkk 4 doen.
sGra-
enha-
;e.
idvis
regens
'iet re-
movee-
ren van
Kerke-
lyke
Ampe»
naars.
1


'sGra
venha ge.
Advis
wegens
gel re»
inoxee-
ren va.
Kerkc-
lyke
Ampte»
naars.
i
i
I <
<
2
c
k
Düfl-
5096 NIEUWE NEDERLANDSCHE
eh gvïanrfe/em0tl'e V°0r ?DWetti^ behoud uwó d en van de geremoveerde Predikanten zeiven is
w?ien-eenT/ViDg °f^et meC Verheid e wagten, en aldus zou de betaaling van het Tracneraent aan zodanig Predikant, waar toeaan de Ontvangers eene generaale Ordonnantie gegeeven is, ten rniofte voor eemgen tyd nog kunnen en zelfs moeten blyven voortduuren; het welk es»
rerwvf'h^ f°,g e,ene re™«e niet compatibel is; terwyl het te gelyk veel gefchils, of tegen dé
S e'n^en',^ t,USfcheon de ^moveerde Per" foonen , en derzelver Succesfeurs , zou kunnen
Om wejlke reden het Committé van Algemeen Welzyn, met betrekking tot dit point, in heï
zvradarenwfnner verbete™g> 2ouPvan'oördee S dat',,wauDDeer ergens eene remotie van ie' mand, weke by een.ge Godsdienftige Maatfchaopy eene Bed-enmg bekleed, waar voor hy Tra?ement genoot, op zulk eene legaale en ordentelyke wyze gefcb.ed is, als boven is befchreeven dat als dan daar van, door de geenen, die déeie remotie na gedaan onderzoek, hebben gean^ probeerd, legaale kennis moet worden gegeeven jan men geenen. welke de gewoone SliS ran zodanig een Perfoon pleeg te doen, ten S e da.r rneae ten behoorlyken tyde op te: houlen; en fpeciaal. dat de kennisgeving daar van wr zo veel zulke Perfoonen door de Omv™l
f/8 nnrh^dyke •GocdereD iD deeze pS Z ïet C°mPto"- ^ Delft en in den Brie!
wTJ'^V31 m0eten ^fchieden aan he* ,ommit(é van Algemeen Welzyn, als het op-
™««P 5 Ontvangers door hetzelve ronden armen worden aangefchreevoi, dat de Ordon"


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5°97
mntie van betaaling, ten aanzien van ^«g'j SoveerdPerfoon, wordt ingetrokken, en bm-v ë Iffpfl- pefleld- bv foute waar van, met üeü
renoveerden nog betaaling is gedaan. ^STSgSfeillle deeze"confideratien en «o advffeerde conclufien , feer vede^.ken m zg behelzen, welke eigenlyk ter decifie liaan van, df Provifioneele Reprefentanten van Holland zo acht uw Committé van Algemeen Welzyn z.g verpligt, deeze zaaken te brengen ter kenms van deeze Vergadering; en, uit aanmerking van derSpfver groot gewigt en uitzigt , neemt het de frvheidf ü jeden te proponeeren in den naam van het Volk van Holland, by Decreet te be-
Pa Dat geene Municipaliteit , als zodanig , hel recht helft, eenig Minister, van welk eene GodsSftige Maatfchappy, onder haar Municipaal be S Kende, het ook zoude mogen wezen, o: ïne arbitraire wyze van zyne Bediening te ont zettend dï iszonder van eenige bur
Slyke misdaad befchuldigd, en overtuigd ge §0 den is; veel min, dat een voorfchreeven M Ser, door eenige Municipaliteit, de inwoonin van derzelver Plaats zoude mogen worden ont zSd zonder een voorafgaande Rechtsgeding, e onpartydige Rechterlyk Uitfpraak.
nat ook geene Gemeente de vóór den 26 h nuSv van dTt eerfte jaar der Bataaffche Vryhei aangeftelde Ministers of Dienaars van den God dienst, die op een Tradtement beroepen en aai Sld zyn ,eigendunkelyk zal mogen dimitte S, of afdanken; maar dat zy, m geval eei bur-erlyke misdaad , door hunnen Kerkeiyken N £S« moet zyn begaan, zy zig zullen moet SresSn en onderwerpen aan den compete BU v m, v b t- b k k k k k k k k s f
BM^»» » " " " " " "
Gra«
enha» ë.
idvis
jegens
et re-
novee-
■en van
Kerke-
yke
dmptenaars.
1
ir 1
d
1-
ie i-
n-
en


'sGra
CE.
Advis
•wegens
het re.
movei-
ren va,
Kerke-
lyke
Ampte-
naars.
l t t
i
r \
p
hf i
E
JCS8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Mening mopl*^^ ffi iD 2^ Gemeente hem der ? waarorD zyne zoude, dat dfe Gemeir) S,W3ardiS oorde^n fteJIen ter arbitrage en dw/evaI Zal raoetea reeds vooraf eeainiïaJ. j n fie vaD daar toe de niettemï l!T^ %t Perfoone°- Laaten! 'haare Ministers, vóór °D/er,et' 0f°
ppzeggens toe, of^Vfi™^ t0t Weder
GoSSeK - eenige
burgerlyken Rechter >™ ' «-zy door den zelve, in maniere ah' bove? ^ ,de GemeeDte d«enst voor eenen Ji Zordf Sr ia PDe» mede n zyn Traft/rrLTorat/eflifPendeerd, ais gedimitteeJ" dTt^S Tn dieleenïn danig eene fufeenfi,» Te ■ ^enen, weJke zo«tfpfaafc, offwfby^traï' % chreeven is, zuilen hlhh,°n ge». a's boven be**» zyn, va^^BJ^gMd, yerpligt sis te geeven aan die geenen „ ,e§aa,e ken' ement van zulk een S C heC Trac*
S Minis^%Zn^J ^ttaalen ^ ■ byzonder, met onzi?/1 j ^> . ' en m
' n,eer verlicht oonted"?^™^ «n ''ROTHEID. G F Lr r it » r ,
MEDEBURGERS!


JAARBOEKEN, Augustus. 1795- 5099
„o™ nnrfpre. waar van niet's ontflagen, benevel^Vmeerd, Relt myv atv aan Olieden te moe-c ten addresfeeren. tot zo lange.
Gewoon de be«an°gen , foftantelyk,
my dï TtSl ^ ^e Re?0lutï te,
verzoek n deezen, " - nier n te handelen,: gen worden.^^oofte Len, twisten te ver-
S<fif«^S*seen nadeel toe te
gen. I Ao nr.A\ae ordres te zullen wor-
fching van
ft BROEDERSCHAP!
Ulieder Medeburger, J. van VREDENBURCH. Delft, den 6 July I79J.
ƒ« Margine ftond.
Uit naam van 't Committé van i gemeen Welzyn,
J. H. de LANGE.
Aftum den 6 July 1795-
FRÏ-
Gra-
enhae.
idvis
;egens
iet re-
novee-
-en van
Kerke'
lyke
drnpte»
naars.
ie t«
d-


'sGra
venha ge,
Advis wegens het removeeren va) KerkelykeAmpte* naars,
\ i r
EX-
5ioo NIEUWE NKDBRLAND8CHB
MEDEBURGERS'
Inleggende bekomen uiied-n Ipto9i 1 • de remoc en der twee P^i-i egaaI ksnnis van de deswegenrgSLn n eD by Excraft uit «vertrouwende vZnZhJu^11' waar mede wenfching van e hebben» zva wy na toe-
«« BROEDERSCHAP! De Municipaliteit te Gouda, Uit derzelver naam, n * j J* POLYN» Secmari,.
Ata^^UiÏ 1795 > h£t In margine (lond.
Zy deeze Misfive en Bylaze <mft»u •„ . , an de Leden Bosveld en den S 'D ha,Dden ezelve verzoet, daar nn ^w°rdende "ien en advis. P tC d,eDen vao confide-
Üi.,naam \an 't Committé van Aigemeen Welzyn,
j. H. de LANGE.
Afhira 14 July 17qj.


JAARBOEKEN, Augustus, 1795* 5™1
EXTRACT uit de DECREE- * TEN van de MÜNIC1PALÏTEIT der Stad GOUDA, gc-<. nomen op
Diagsdag den 23 Juny .W»** "'ft' ) Jaar der Bataaffche Vryheid. 1
rjowndienVefolveerd, denzelven de inwooning bSn deefe Stad en Jarisdiffie van dien te ontzZen zo ais denzelven ontzegd wordt by deezen , met order, binnen den tyd van agt dagen dezelve te ontruimen, zonder daar wederom binnen te mogen komen, op poene van nadcukkely-
^En^zaf Extract deezes worden gezonden aan gemelden Busjing, om zig daar na te gedragen.
Accordeert' met voorfz. Decreet,
J. L. HESS, Secretaris.
EXTRACT uit de DECREE TEN van de MüNICIPALI TEIT der Stad GOUDA, ge nomen op
Dinesdaa den 23 Juny 1795, "rfte D g Jaar der Bataaffche Vryheid.
Is na voorgaande deliberatie goedgevonden e ve ftaan, denSBurger % W Metske te ontzet» vfn zynert Post, als Predikant m de Ge efo meerde Gemeente binnen deeze Stad,,zo als d< zelve daar van ontzet wordt by deezen.
; Gra«.
enha:e.
4dvis
regens
iet re»
novee-
-en van
Kerke»
'yke
dmpte» naars.
n n
ia


'sGra-
VÉNHAG2.
j
- J J
i i
c
2 I
d Ji« G m
va ge
hc va co
ge
ft*
5102 NIEUWE NEDERLANDSCHË
gemeldS' £5? --den ^zonden aa«
te gedragen. ' ten emde ZIS daar na
Accordeert met het voorfis. Decreet, J« L. HESS, Secretaris. Dingdag den 18 Augustus i79S. Is ffdeezen Request van P. C ZeAr en
^r^ST* verzoekende onflg
an een fideicommisftir verband van een!
V3n 4000 ^u,dens ' immers van dt »lft daar van. Aan het Hof, om advis.
>>o rden en Nieuwkoop, Zevenhoven *n chtieohoven, alle van den R^SSS en lemonl rantfchen Godsdienst, verzoeken9 verklaaring, dat met intrekking , voo" o veel des „oods , van het Ocfroy van ^96, voortaan een iegeiyk, die géene be-
if'tni2aViab,dven Geref0"Hee^enGrenst zal blyven vrygekend van het onder>üd van de Pastorie der Gereformeerde emeente te Noorden; doch daTniet te
'r? rV^te,Ien' zonder onlrfche d n Godsdienftige begrippen tor deSwèns anders zal zyn geftatïeerd, zulten!
r 71 e1 ^Ven> in net ondeXS den Schoolmeester en het Schoolhuis ce nnbueeren. Aan het Committé van Al iieen vielzyn, om advis. Al WMfive van de Municipaliteit van HeemJe, keqms geevende, dat zy den Predikant


JAARBOEKEN, AugüsWi WS* 5ïo3
kant nader hadden ontboden tot het aflegeeu van den gerequireerden Eed, dan zoniet fucces; hebbende hy die*> Eedal wederom geweigerd en geperflfteerd by zyn vorig Declaratoir. Aan het Committé van Algemeen Welzyn, tot informatie.
Misfive van de Gedeputeerden van den Hoekfchenwaard , houdende , u voorftd om eene Commisfie te benoemen, t o on. dïxoek der Ordonnantie op het middel var het Trouwen en Begraaven. a. Voorfte om eene Publicatie te arrefteeren , waar b alle Eigenaars van Gorsfen of Uiterwaard* gelast wierden, dezelve binnen 14 dagei fan te geeven, om te kunnen (trekkerto vermeerdering der revenuen van de Ver ponding. Aan het Comcmté van Algemee WeUvn, om advis. .
De Gedeputeerden ter Generaliteit doe (onder andere.) het volgend rapport: V Dat aan het Committé de Marine10-n a vis waren gezond'n verfcheiden Misfit van den Conful Fraifinet, te Algiers, 0 der anderen houdende, dat de Dey wel g( noegen hadt genomen met de verandenn van zaaken in de Republiek en de AUianti met Frankryk, doch aanhoudend Dieet 11 fteeren op het fpoedig ontvangen der Fr fenteh, zelfs zodanig, dar hy op eene dreigenden toon den Conlul gelast had om zelf naar Holland te gaan, ten einden zenden der Prefenten Te bevorderen , d hv Conful eindelyk genoodzaakt gewee was, die orders op te volgen , hebben, zynen Secretaris gelast, de zaaken adtn,
•sGrA-
3b.
:
1 1
t
I 1-
s 1-
g
e 1»
n
:» et as st ie retm


'sGra
VENHi? GE.
< 1
■\
£ 2
ti
hi g< je w
ge tri va
Va
5104 NIEUWE NEDERLANDSCHE
■ rim waar te neemen; zynde hy reeds te Livonio aangekomen.
Dat door vyf Provinciën was overgenomen de Refolutie van Gelderland, voo■ afc nog niet kunnende concurreeren in het daar-
wdln Z ereNad°naale Co™- nïïr ïo! h?r ff decerneeren van e«e Commisfie tot het formeeren van een Plan van Conftitutie; moetende inmiddels de Verffaderine van Hun Hoog Mogenden in ftand blyven? cn de Quote op den ouden voet. Deeze Refolutie was met het Committé te Lande commisloriaal gemaakt, en de Gedeputeerden van deeze Provincie hebben het Decreet deezer Vergadering, nopens de Nauonaale Conventie, geïnhaleerd.
Dat door Stad en Lande was ingebraet ene Refolutie, om aan hetLandfchap ürenJie het volledig genot van de voorrechten -an het Bondgenootfchap te doen genieten enegen zynde, om met de andere Provin' ien te concurreeren over den voet en wve van hunHe admisfie. 1 Het voorfchreeven Rapport is voor Noncatie aangenomen.
Het Committé van Algemeen Welzyn ierc rapport gedaan op het Request der izamentlyke Regenten van verfcheiden Hof. s binnen Leyden, (zie ii Augustus:) iarop het advis gehoord zynde, is goed. vonden, het verzoek, door de Requew tnten gedaan, te diclineeren en te wyzen . n de hand.
Het Committé van Algemeen Welzyn en J Financie hebberf rapport gedaan op di-
ver-


JAARBOEKEN, Augustut, 1795. Ji°5
verfe Stukken, tendeerende tot intrekking of mitigatie der Decreeten van 5 en 23 february laatstleden, over de vernietiging der Vrvdommen van 's Lands impofuïen; waarop, het advis gehoord zynde, is goedgevonden te decreteeren, dat alle Diaconieen Armenhuizen, welke zuilen hebben aangetoond , dat hunne inkomften niet toereikende zyn, om hunne Armen en Gealimenteerden te onderhouden, de impost fubjecte Waaren zullen mogen inflaan op Contentbillietten , vry van 's Lands Impost, en dat ten opzichte van het Gemaal en Beestiaal, indien de Impost is voldaan, aan hun als dan reftitutie zal worden geaccordeerd; zullende echter de voorfchreeven Confent. bilüetten of reftitutie niet worden gegeeven, dan op een Declaratoir, door twee der Dia. conen , Armbezorgers , of Regenten onderteekend, dat de Impost fubjefte Goederen ten behoeven der Armen zullen worden of zvn ingeilagen: zullende de voorfchreeven Diaconen en Armbezorgers elke drie maanden aan de Municipaliteiten Lysten ter band Rellen, zo van de gealimenteerde Perfoonen, als van de qualiteit en quahtiteit dér Impost fubjeéte Goederen, in dien tusfchen. tyd opgeflagen , ten einde deeze Lysten door de Municipaliteiten zouden worden geëxamineerd; zullende zy , wanneer zy bevinden, dat hier in misbruik was gemaakt, »s Lands Gaarders interdiceeren, aan zodanige Huizen verder Confent-billietten té geeven, of reftitutie te doen. Dat ook zodanige Lvsten, ten tvde als boven, zullen * • LH Hl Lil Hl Hl taoe*
{ ■
'sGaAvenka*os.


's Gra-
VENHAGE.
{
1
I
i v
h l e
Vi
ti d v: te
P
k<
al
5105 NIEUWE NEDERLANDSCHE
moeten worden ter hand gefteld aan de upzieners over de maneantie van 's Lands Gemeene Middelen, ten fine van examinatie. En dat eindelyk by het einde van ieder jaar, en voor het expireeren der maand Jannaf-y van het volgend jaar, alle Diaconie- en Armen bezorgers aan de Municipaliteiten zullen moeten opening <reeven van den ftaat hunner Kasten en Financien , ten einde te beoordeelen, of zy by continuatie van den vrydom van 's Lands Impofitien behooren te blyven jouisfeeren; zullende van die continuatie van den vrydom van 's Lands Impofitien aan de Gaarders moeten blyken, bevoorens verder ïemge Vry-billietten te mogen afgeeven; vordende het Committé van Algemeen We2:yn geauthorifeerd, aan dit Decreet de no üge executie te geeven.
De Commisfie, gechargeerd met het forseeren eener I.nftru&ie voor de Commisfie an de 24 Leden , tot onderzoek na het edrag der gewezen Regenten en Ministers eeft gerapporteerd, dat het hun toefcheeti est te zyn , dat het onderzoek , zonder ;mg voorfchrift, aan gemelde Commisfie 'ierde overgelaaten, om conform de intene der Decreeten deezer Vergadering, ten len opzichte genomen, te handelen; adfeerende de CommLfie wyders, om den rmyn tot het uit te brengen rapport, in aatfe van op den 1 September, om de >rtheid des tyds, te bepaalen op den 1 ovember aanftaande, of zo veel eerder, i doenlyk zal bevonden worden. Waarop


J AAR BOEKEN, .Augustus, 179*- 5*©?
iopna deliberatie is goedgevonden, het voorffchreeven rapport te ampleéteeren.
ff oensdag den 19 Augustus 1795.
Volgens het Decreet van den 12 deezer, op heden aan de ordre van den dag gebragt zynde, de beide rapporten, zo der Commisfie den 20 der voorleden maand benoemd, tot examinatie va'h het rapport der eerst benoemde Commisfie, uit krast van het Decreet van den 12 te voren, over de Rukken, betrekkelyk het Dykgraaf- en Hoogheemraadfchap van Rhynland, mitsgaders des< zelfs Hoofd-Ingelandfchap , als mede hel rapport der gemelde eerstbenoemde Commisfie. 1
Is, na deliberatie, conform het eerst uitgebragt rapport, op den i? July laatstleden, gedecreteerd : 1. Dat de Ingelanden van Rhynland, volgens de tegenwoordig aangenomene principes, indisputabel het recht hebben, om. met inachtneeming van het 3 en 11 Artikel vau het Placaat van 6 Maarl 1795, verandering te maaken in de Perfoo. nen, die als Led n en Ministers feslie gehad hebben in de Collegien van Hoogheemraaden en Hoofd-ïngelanden van Rhynlarsd, om onderzoek te doen na de gehoudene di rectie, en verbeteringen te maaken, tec voordeele der Ingelanden. '
3. Dat dus de door Gecommitteerden van Ingelanden van Rhynland, ten byzyn van Gedeputeerden uit 49 Ambachten, op der tg Mei deezes jaars, provuioneei aangellel LUllUllllllH a d'
'sGrA*
venh&» ce.
5


'sGra-
venha' GE.
5108 NIEUWE NEDERLANDSCHE
de Hoogheemraaden moeten gehouden worden voor wettig aangefteld, voor den tyd van 4rie maanden, aanvang neemende mee den dag, dat de furcheance in deeze zaak door deeze Vergadering zal zyn opgeheven, en wel, om den Haat der Financien van het Hoogheemraadfchap van Rhynland op te neemen, onder het oog van Ingelanden te brengen, de zaaken van Rhynland te dirigeeren, en eene Inftru&ie op te maaken , waar na in het vervolg dit Hoogheemraadfchap gedirigeerd moet worden.
3. Dat de ten zelfden dage provifioneel aangeftelde Hoofd-Ingelanden van Rhynland mede moeten gehouden worden voor wettig aangefteld, om die pligten te vervullen, welke de vorige Hoofd ingelanden hadden moeten waarneemen, en zulks méde voor den tyd van drie maanden, in te gaan met den dag deezer Refolutie , en dus ook met behoud van de form van dit Collegie; ten ware daar op, het zy ten hunnen verzoeke, het zy om andere redenen, eenige verandering door de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland wierde gemaakt.
4. Dat de afgegaane Hoogheemraaden en Hoofd-Ingelanden van Rhynland, ten allen tyde, aan de nieuw aangeftelden verantwoording van hun vorig beftuur verschuldigd blyven.
5- Dat echter, tot meerder vereeniginrider verfchillende denkbeelden, aan den Raad der Gemeente der Stad Leyden, na
in«


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5100
intrekking van hun gevraagd mandament poenaal van den Hove, zal worden overgelaaten het aanftellen van eenen Hoogheemraad, om by de door Gecommitteerden van Ingelanden benoemde Perfoonen ten zelfden einde, en mede voor den tyd van drie maanden, geadjungeerd te worden, zonder dat daar door eenigzints wordt erkend dat aan Leyden, of eenige andere Sjad of Ambacht eenig recht van aanltelling zoude cSeteere?, daar het ^cht van aanftelling van de Leden en Ministers dier beide Collegien berust in den boezem van Ingelanden van Rhynland.
6 Dat verders, in aanmerking genomen het'groot belang van het Hoogheemraadfchap van Rhynland, het niet onverfchillig voor de daar in belang heboenden kan zyn; aan welke Perfoonen de werkzaamheid var dit Collegie als Ministers worde toegekend, de tegenwoordige Secretaris de Burge! Gael en de Rentmeester Van Boetjelaer, or. den voet, zoals omtrent de Hoogheemraa den en Hoofd-Ingelanden is gezegt, mede voor den tyd van drie maanden in die pos ten provifioneel moeten continueeren.
J Dat echter, om aan het verlangen de: Ingelanden te voldoen, en om hunne infor matien met te meerder fpoed te kunnei voortzetten, aan den Burger Joban Gael als provifioneele tweede Secretaris, word toe°evoerd, al mede voor den tyd van dm maanden^ de Burger Dirk « zulks in plaats van den, door ^ecommit teerden .van Ingelanden, aangeftelden Secre LlUllUllUlll 3 «
's GaA-
VENHAGE.
t I
t l


VENHA" GE.
! 1 ( ] I
i
i
£
8
Jhn-
juo NIEUWE NEDERLANDSCHE
taris\ k Clercq, als kunnende dezelve, uit hoofde van eenen anderen post , niet in Leyden woonagtig zyn, het g en echter noodzakelyk is; en aan den Burger Van üottjelaer, als provifioneele tweede Rentmeester, voor denzelven tyd van drie maanden de voorgellelde Burger? P-rmt, mits Hellende de-behoorlyke borgtoet, die daar toe, volgens gewoon gebruik, vereischt wordt; als mede, dat de aanftelling van eenen tweeden Secretaris en tweeden Rentmeester van Rhynland geheel moet zyn buiten eemg financieel bezwaar van Rhynlands Ingelanden; maar dat zy omrent hun Salaris, met den eerften Secretans en eerften Rentmeester, onder approbatie der provifioneel aangeftelde Hoogheernraaden zodanige Schikkingen zullen moeten maaken, als in billykheid zal bevonden worden te behooren
ChLc!0hdveDte einddyku alIe Sedaane fwcneance by deeze opgeheven, en aan den
Hove gelest, het door den Raad der Gerente van Leyden gedaan verzoek om nandament poenaal, zonder dispofitie uk e geeven; en zal van dit alks, zo aan e Gecommitteerden van Ingelanden van
«ad Leyden, en de overige daar in Tl
,aders aan den Hove, nopens de fnrchean.
UJl a d-ee2er kennis wo^en ge. eeven, pmme »g daar na te reguleeren.


JAARBOEKEN, Augustus, 1795' 5*11 Donderdag den 20 Augustus 1795.
Het Committé van Financie proponeert,1 den eerften termyn van het fournisfement in de geforceerde Geldnegotiatie te prolongeeren tot den 31 Augustus; produceerende ten dien einde eene Concept-Publicatie, welke, na voorgaane deliberatie, is gearrefteerd, om alom te worden gepubliceerd en geaffigeerd; zynde van deezen inhoud:
V RT H E ID. G E L T K H E I D. BROEDERSCHAP.
De Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, allen den geenen, die deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broeder» fchap' doen te weeten: dat wy uit zommige by ons ontvangen berichten, in ervaaring zyn gekomen, dat na alle waarfchynelykheid, eemgen onzer Mfedeburgeren, niettegenftaande zy, ingevolge onze Publicatie van den 17 July laatstleden, notoirlyk verpligt zyn, zes ten honderd van hunoe Bezittingen, ten behoeve van den Lande, op te brengen; en niettegenftaande zy een derde gedeelte -van hetzelve fournisfement reeds vóór ot op den 15 deezer maand, hadden behooren te voldoen, nogthans daar van in gebreke zyn gebleven , het zy dezelven zulks hebben nagelaaten, door niet genoegzaam overreed te zyn van de algemeenheid der verpligting, van allen cn een iegeiyk, om in deeze geforceerde Gelunegotiatie deel te neemen; het zy dezelven door bvzondere bedoelingen, fchandelyke veronderstel' li&gen, of ftraf baare kwaadwilligheid zig van de voldoening hunner verfchuldigde fournisfementen laaten terug houden, of zodanige uitvlugten zoe.
LUllllllUlllH keQ:
s Gra-
i^ENKA" 3E.


'sGra-
VfcKHA* CE.
Public, rakende de geforceerde Geldheffing.
t «
( ( (
t t r r
h B p
' 4
5112 NIEUWE NEDERLANDSCEE
fTelke° Wy -in de te^nwoordige.dringende behoefte van penningen geenzints geooogea kun-
En alzo wy aan den eenen kant genegen zyn , alle faciliteit aan onze Medeburgeren, in het opbrengen van hun aandeel in 's Lands gemeenen last te bewyzen, maar ook aan den anderen kant verpligt zyn, door alle bekwaame middelen efficacieufelyk zorg te dragen, dat niemand zig Qngeftraft cjaar aan onttrekke.
Zo is 't, dat wy goedgevonden hebben, den dag, tot ontvangst van den eerften termyn, in de bovengemelde geforceerde Geldnegotiatie, welL^ff Publicatie van den 17 July laatstleden gefteld was op den ij deezer, te verten." gen , gelyk dezelve verlengd wordt by deeze tpt op den 31 van deeze zelve maand Augustuswordende alïe 'sLands Ontvangers, endiegety nen, welke pp, Piaatfen daar geen 'stands Comp. toir is, door de Mumcipaliteit tot den ontvangst der fournisfementen gequalificeerd zyn, geauthoïfeerd, om nog, tot den gemelden 31 deezer, ie fournisfementen van den eeruen termvn te ratvangen. - 1 'c
En wordt voorts eenen iegelvken herinnerd en JPder het oog gebragt, dat, volgens het eerfte \rtwel onzer meergemelde Publicatie, elk Ineeeten deezer Provincie, van- wat vermogen hy ■ok ?y, het zy hy tot een Huisgezin behoore! >p zig zeiven, of by anderen woone, en mits. ten ook elk zogenaamde domeftique Dienstbode erpligt is, van zyne Gelden, Goederen, Effec?n of mkornften , hoe ook genaamd, zes ten onderd aan den Lande te fourneeren; èn dat hy iet vermag, hier van iets anders uit te zondem, dan her. geene, en voor zo verre het bv et derde Artikel van dezelve Publicatie is toe•taan, 1?. dien zin, en met dat gevolg, dat it uitgezonderde, tot de Huisraad, Huishoung, Kieeding, Dek fel, Werktuigen cn Gereed'


JAARBOEKEN, Augustus, J?95- 5"3
reedfchappen behoorende , (daar onder gerekend ^Se Paarden, als by hetzelve derde Artikel bïeder omfchreeven zvn,) alles te J'amen genoSSf vooTéén Huisgezin, de fomma van vier honderd guldens niet mag te boven gaan; moerende een iegeiyk, van al het geene hy buiten {^m^L^ W, al. n»de ook van het geene, al het uitgezonderde, tefamen genomen, rSr dan vier honderd guldens waardig is, Je ^vorderde zes ten honderd aan den Lande four-
DCWordende mitsdien allen, en een iegeiyk, welke tot nog toe, bet zy in het geheel niet, ot niet volkomen, wegens den eerften termyn aan onze Publicatie van den 17 July laatstleden voldaan hebben, als nog ernftiglyk vermaand, en Sig opgeroepen, om vóór den 31 deezer, hun Rrfchuldgd aandeel, op de daar toe aangewezen nlaS, te komen voldoen; en tevens uitdruk. Syk gewaarfchouwd. dat elk Ingezeten deeze. Provincie,, die gehouden is, m deeze geforceerd Geldnegotiatie deel-te neemen, het zy hy in d< Steden of ten platten Lande woonachtig zy, ver S J zvn, zeker Declaratoir of Verklaaring. waar van het voorfchrift bereids naar aMe Plaa fcn verzonden is, behooriyk met zyn Naam e. Voornaam te onderteekenen, en daar by, over eenkomftig het 27 Artikel onzer bovengengU Publicatie, af te leggen de navolgende Verklad
verkiaare, ter voldoening aan, en over „ èewkomftig het voorfchrift van de Pubbcau
der Provifioneele Reprefentanten van het Vol ! van Holland , van den 17 July deezes jaars ' voor zo verre ik, na de uitzondering, in hf " derde Artikel van gemelde Publicatie verval " gehouden ben, in de daar by gearrefteerc
Negotiatie te participeeren, den eerften termy " mvner verfchuldigde fournisfementen , en nuti ! S wee perCtf, of meer, van de zuive, " FLllIllllinini J »waa
s Gra-
/enha3e. *
Public, rakende de geforceerde Geld» hefing.
l
S > it
»
e n
o
r-


's GRAVENHUIGE.
Public, rakende de geforceerde Geldheffing.
, 1
1
c a \ c k d I d t< v vs di g(
d«
g* br
Jlï4 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ waarde myner bezittingen, op een of «Ito „ van 's Lands Comptoirln,'of Pby de ™ „ welken door de refpeótive MuniciLiiteitfn S
* toe gequahnceerd zyn, te hebbenïïfoSeSf „ of doen fourneeren; en dat ik aand> Perfoo' „ nen, die by my in domeftïcquendïnstSS " nnde^e fS& wP«Bttag «ot dSdSSg
brai'? Sïï^f V00r de sandagc ^b ge„ bragt. Zullende de geene, welke, voome«-
va*J££B$ïï?e te 2yH' de ^derteSng ben en lllt!?'33™^ m°gteo g^eigerd hebworden, nier in ter kwaader trouwe Pfhinr^M
* °°k,de geenen,°reL!"Zodand jdonderteekening gedaan hebbende, by het naar d£en„Verzoek , mogten b yken , eenalfche Verklaanng afgelegd te , hebben aü rwaadwilugen en fajfarisfën, naar exigentie van :aaken, ngoureafelyk geftraft worden!8
ierwyl wyders aüe Regecringen en Municioa-
eezer Provincie, zonder eenige uitzondering mgemaand en gelast worden, om naauwkefe
* toe te ZIen, dat het rondzenden en 3r phaalen van de voorzeide Declaratoiren of v£' laanagen, by tyds en in order gefchiede fat aar van behoorlyke aantekeningen gehoSdên en ysten geformeerd worden; en dat van alle z £ inige Perfoonen, welke de onderteekening moT■o weigeren, of deswegens verdacht mS vorkomen, zulke afzonderlyke aantcekenirïïzal orden gehouden, als by een volgend ondwzoek fnftig zoude kunnen L$i om% k™Süt :n op te Ipooren en bekend te maaken.
En op dat niemand hier van onkundig zy, zal eze atomme worden gepubliceerd In geaffi. Sl kis. n e° te Sefchjeden ge*
Aldus gedaan in den Hage, onder het Klein
Ze-


JAARBOEKEN, Augustus, i?95« *MS Zegel van den Lande, op den 20 Augustus 1705,
A. J. LA PIERRE, Vu Jer Ordonnantie van dezelve,
DIRK de WEILLE.
De Gedeputeerden ter Generaliteit doen het volgend rapport:
Dat aan het Committé te Lande tof naricht was gezonden eene Misfive var den Franfchen'Reprefentant Richard, hou dende, dat hy order hadt van het Com mitté de Salut-Public, om met den Gene raai Moreau deeze Republiek in ftaat var defenfie van buiten te Rellen, en daar ovei met het Committé zoude confereeren, ei aan hetzelve opgeeven, wat daar toe nodi^ zoude geoordeeld worden; vertrouwend* op de medewerking van het Gouvernemen tot dat einde.
Dat het Committé te Lande verzogt hadt dat Hun Hoog Mogenden twee Leden zou den benoemen, om met twee Leden ui hun midden het werk di-r defenfie van d Republiek, en het geen daar toe nodi was, op zig te neemen , waar toe Hu Hoog Mogenden benoemd hadden de Bui gers Van Qlivier en Huber.
Dat met het Committé te Lande con misforiaal gemaakt waren de Refolutien va Zeeland: . •
1. Om de twee Compagnien Zwiue;
VI
's Gha-
VENHAGE.
1
[ * l
| t t
5 o
'S
.11


VGra-
ge.
<
i < ï 1
c
6 z
o
I
e
Jltt» NIEÖWÊ NSDERLANBSCHfi
van S/^r A 2V«^ , die op derzefc ver repartitie waren, niet langer te betaa» len dan tot Jnny deezes jaars. . 2. Om by de Generaliteit eene Publicatie te arrefteeren, op den voet ^n d e van Holland, tegen bet dragen van Monteeringen door geiicentieerde Militairen
Dat met het Committé te Lande was commisfonaal gemaakt eene Misfive van hetzelve Committé, met een Concept-Piacaat tegen de Militairen, die met de Wapenen m de hand tegen hun Vaderland wierden gevonden, enz.; hebbende de Gedeputeerden van deeze Provincie met allen nadruk gemtteerd, dar deeze zaak ten fpoe" digtten mogte worden gerefolveerd
Dat met het Committé de Marine commisforiaal gemaakt was eene Misfive van den Kaad der Gemeente van de Stad Enkhui» ?en, verzoekende, dat die Stad niet most ppnveerd worden van de werkzaamheden xer Marine, uit hoofde van haare voordeeige fltuatie aan de Zuider-Zee. . Uk met het Committé te Lande commis. onaal gemaakt was een Request van Ge :ommitteefden van de Wiliëmfiad, verzoekende, om onder de fouverainiteit van Hun ioog Mogenden te mogen blyven, of anerzints het goedvinden van Hun Hoos Moenden te mogen weten, waar onder zy nu allen behooren, alzo zy niet verkiezen" rider het Gouvernement van Bataafsch' raband begrepen te zyn. Het voorfchreeven rapport is voor Notilatie aangenomen.
Het


JAARBOEKEN, Jugtatus, 1705. 5**7
Het Committé van Algemeene Waakzaamheid heeft rapport gedaan op het Request van 7. C. van der Hoop, (zie 8 Augustus;) waarop, het advis gehoord zynde, is goedgevonden, aan den Suppliant te permitteeren, zig voor den tyd van drie dagen naar »s Hage te begeeven , om zyne oude Moeder te bezoeken, mits by zyn vertrek en terugkomst zi<? voor de Municipaliteit van Am lieldam fifteerende, en behoorlyk cautie ten haaren genoegen Rellende; doch het tweedt gedeelte van des Suppliants- verzoek , om zig naar zyn Buicenverblyf te begeeven, te wyzen van de hand.
De Burger Hovens doet het navolgenc rapport, op de by appointement van den i Augustus in deszelfs handen gefielde Re quest van de Burger-Sociëteit alhier, tei opzigte van de in het Vaderland terug ge keerde Burgers, welke in 1787 zyn uitge weken.
BURGERS REPRESENTANTEN!
11 et heeft deezer Vergadering behaagt, by mai * * ginale apostille van den n deezer, in myr. handen te fteüeo een verzoek , op den vierde bevorens gedaan , uit naam der Leden van c Vaderlandfche Burger - Sociëteit , alhier in de Haag, en houdende, dat ter Tafel van dees Vergadering mogte gebragt wordeo zeker rappori van welk de gemelde Sociëteit my voor den Ste Jer houdt, en bet welk fchikkingen voorftelds ten voordeele van die Bataaffche Burgers, wei; ten iaare 1787, voor het ongeluk des tyds, t Lande uitgeweken, zedert de gelukkige Oiawe dinge van zaaken terug geroepen zyn,
s Gra«
VENHA-
3E.
I 1
e n e □
,e
1-
ce
2U
nlet


'sGra-
gs.
Rappor en liefiuh ra k& :iie dt ui: ge Jf ;■ ie/ie diataavert.
I i
I
t l 1
\
r ii o h d z
«3 g<
Zi
ra
5i:S NIEUWE NEDERLANDSCHIi
«/rwJf^ rapporc is io de Maand Februa-
ry laatstleden, m naam van het Conmitté v"n
Fmancie vervaardigd, op twee b?VoïeDom!
<rtfeen Misfivea van den Burger ƒ.
en zo myn geheugen my niet bedriegt iel ter deezer Vergaderinge ingeleverd, maS S voorgeleezen of overwogen6, wvl 'de fiw en >W destyds gelast waren, o?SZ den worden, met de nodige fchikkingen ontrent: de terugkow der Uitgewekenen , waar E med ooraeelde, dat aan een gedeelte des port» voldaan was, gelyk het Sok zSts zyn ot" Ha., bekomen meeft 'u ut
tet ander gedeelte des rapoorts hield in dar nv-n de erugkeerende Vaderlanders, ten kosfeï
an den 1 ande, gebragt tot hunne vorige woongaadên aan derzelver Municipaliteiten Ioude '^bevelen, om voorzien te worden met zodanig ?o ten als elks gefchiktheid hem in ftaat ffl s bekleeden, of althans, om onderfteund en êe loipen te worden, ter hervattinge van zoda^3eroep of Handwerk, als elk vóór zyne uitwy? cmge wajrnam. 3 1 y
Zekerlyk bedoelen de Leden der Sociëteit dit ;edeelte van het rapport, verlangen deszeifTuif :rengmge en nog meer de daadiyse bevoordee.
£ m6' .^f rekenen, door de daar by lolt eftelde middelen. y uur
Volgens uwen last, bier op zullende dienen an de confideraticn en bericht, vinde ik ^eene ïden, om tegen de uitbrenginge des rapportT idien het nog voorhanden is, to advifeeren ml,? ok voor dezelve geene byzondere noodzaakiyï ad, daar ik U den korten innoud heo voorgeragen, volgens myn geheugen, welk ik in deern niet mistrouwe, daar my de zaake zeKe alVZ ^/l!' ?? de ter«g'^erende men,gte 'lu L hf denkbeeld verlevendigde der noodlaklykheid, van m derzelver nood te voorzienaar ook tevens overtuigde, dat de xwaarwig!
tig.


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5»19
tiehcid dier voorzieninge dagelyks met het getal der Wedergekeerden aanwiesen. Het getal ondertusfehen der geenen, die op onze bezorginge de gearondfte aabfpraak hebben, zal waarfchynlvk veel kleinder zyn, dan het op het eerst voorkomen fchynt. De enkele daad toch van uitgeweken te zyn, en nu weder te keeren te gelyk m«t de Slachtoffers des vorigen ge weids , kan niemand aanfpraak geeven op begunftiging boven zynen t'huis gebleven weidenkenden Medeburger. Om die te erlangen, moet blyken, dat hy, of door het geweld der wapenen by de gehaatte Omwentelinge van 1787 verdreeven , of zelve ter verdediginge der goede zaake ce wapenen gevoerd hebbende, der dwingeiandye in dea eerften fchrik ontvloden, of wel zedert door gerechtehke of politieke vervolgingen verjaagd, insTeïvks uit welke voordeelige omftandighedeo hy ontzet zy, vooral ook, dat zyn zedelyk gedrag vry ware, en Reeds vry gebleven zy, van grove
l£>Ten dien einde wierdt by het bedoeld rapport voorgefteld, den uitgeweken Burger, au ten koste van den Lande berwaards gebragt, aan de Municipaliteit zyner vorige woonplaatfen aan te bevelen; deeze hadt, na billyk onderzoek, te onderfcheiden tusfchen den verdienftelyken Burger en eenen anderen, die zig van de beroerte der tyden fiegts bediend hadt, om zynen Schuldeisfcher te ontwyken , of der armoede, die hem ook hier te Lande op zyne fiordige levenswyze aangrimde, te ontduiken.
Dan ook na deeze affcheidinge van een groot getal teruggekeerden , die boven de talryke menigte der andere minvermogende Inwoonders dec zes Lands geene onderfcheiüiDge verdienen, vordert f een gering aantal verdienftelyker Burgers de oplettendheid van eiken weidenkenden, en doei hem de bepaaldheid zyns vermogens om hem te helpen, te meerroaalsn beklaagen.
E
'sGrA"
venhabe.
Rapport en Be» fluit ra» kende de uitgewe» kene Ba. taaven.
}


5S2o NIÉUWE NE DE R LAN DS CUÉ
*üGra-
venhace.
Rappor en Be.
fluit ra kende d, uitgewekene Basaayen.
i
i i
En met minder zal deeze Vergadering zig beklagen , dat de uitgeputte ftaat van 's Lands Financien haare edelmoedigheid perk en paaien fielt, in het toebrengen van pecunieelen onderftand, ' aan zo veele wedergekeerde Huisgezinnen, welke ook te midden van ons, door zorge en gebrek -gedrukt worden. 6 ' 'Er fchynt dus geen ander middel over te bly■ven, dan den wedergekeerden braaven Burger , •van tyd tot tyd, met de openvallende Posten te begunltigen, by voorkeuze, indien zyne gefchiktheid en talenten hem tot dezelve eenigzints bevoegd maaken, en tot zodanige plaatzinge alomme aan de Municipaliteiten aan te bevelen, zo als de Ondergeteekende mede de vryheid neemt, zulks aan deeze Vergadering en elk Lid derzelver in het byzonder te doen, zig voorts gedragende aan derzelver meerder verlicht oordeel.
QlVas geteekcndi)
K. H O V Ê N S. 'sHage, den 20 Augustus 1705.
Waarop, het rapport gehoord zynde, is goedgevonden , hetzelve als het beiluit leezer Vergadering te ampletaeeren; zulende het gemelde rappott in het Dagblad vorden geplaatst.
De Burger Van Olivier doet het volgend Voordel:
BURGERS REPRESENTANTEN!
~)p den 15 Mei laatstleden, is door den Burger L. Bleker, Lid van deeze Vergadering, oorgeleezen een wydlopig Vertoog, dienende
ten


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5121
ten betooge der noodzakelykbeid tot het erigeeiren van een Committé van Algemeene Gezond Iheid, of geneeskundige ftaatsregeling, het welk, tdan ook door deeze Vergadering op den zei ven ] 15 Mei is gedecreteerd geworden, met last aan 'semelden Burger Bleker, om ten fpoedigfte ge 1 melde zyn vertoog aan deeze Vergadering woortdelyk te fuppediteeren en over te geeven, ten ieinde, volgens Decreet van meergemelden ij Mei, 'woordelyk in het Dagblad te kunnen worden geIplaatst. Niettegenftaande, Burgers Reprefèntaoiten! door den Burger litcker den 5 Juny laatscI leden een Concept-Plan van een Committé van , Algemeene Gezondheid ter deliberatie van deei ze* Vergadering is gebragt, heeft dezelve nog1 thans tot heden niet voldaan aan het Decreet van deeze Vergadering van 15 Mei laatstleden, iom hetzelve Vertoog woordelyk ter plaatfing in tihet Dagblad over te geeven. Derhalven propoj' neere ik , dat de Burger L. Bleker door den Prefident van deeze Vergadering ten ernftigfte j worde aangemaand, en des noods gelast, om geI melde zyn Vertoog , binnen 8 dagen na dato 1 deezes, te ftelien in handen van de Secretarisfen 1 deezer Vergadering, ten einde, volgens het genomen Decreet, in het Dagblad geplaatst te worI den; en ingevalle de Burger Bleker niet in deeze i Vergadering ofte in deeze plaats mogte zyn, dat I denzelven dan worde aangefchreeven, om binnen agt dagen, meergemeld zyn Vertoog aan de Secretarisfen toe te zenden.
(Was geteekend,')
G. vam OLIVIER.
f In den Haag , den 20 Augustus 1795»
eer/le Jaar der Bataa/Jche Vryheid.
■
Mram mmm mmra mm ra mmm Waar«
'sGha-
l'ewha3e.
Voor ft cl tan den Burger Olivier.


J122 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Waarop na deliberatie is goedgevonden, de Secretarisfen te authorifeeren en te gelasten, om, conform bovenftaande Propofitie, den Burger Pieker, thans niet prefent zynde, aan te fchryven, om binnen agt dagen, na de receptie dier Misfive, aan het Decreet deezer Vergadering te voldoen, en zyn Vertoog, woordelyk, zo als hetzelve is voorgeleezen, aan de Secretarisfen deezer Vergadering, ten einde hetzelve in het Dagblad kan worden geïnfereerd, toe te zenden.
Vry dag den 21 Augustus 1795.
Is geleezen Request van de Predikanten, onder de Clasfis van Schieland, verzoekende de verklaaring der Vergadering, dat zy als Amptenaaren niet begrepen worden te vallen in de termen der Publicatie van 17 July 1795, nopens de geforceerde Geldnegotiatie. Aan het Committé van Financie, om advis.
Request van Mo/es Pereira c. f., alle woonende te Amfteldam, te kennen geevende, dat zy niets dan Engelfche Fondfen bezitten , waar van geene Intresfen worden betaald, en welke niet kunnen worden verkogt of gehypothekeerd; verzoekende dierhalven verklaaring, hoe zig te gedragen omtrent de voldoening in de Geldligting. Aan het Committé van Financie, om advis.
Het Committé van Voorlichting heeft het volgend rapport uirgebragt.
VM-
'sGra-
venha* ge.


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. Ji23
VRYHEID. G E L I K li E I D. 5 BROEDERSCHAP»
1
'sHage den 8 Augustus 1795» ha eerfte 3aar der Bataaffche Vryheid.
Het COMMITTÉ ter Voorlichting en Beftiering der Remotien en Regeerings-Aanjlcllingen in de Steden en ten platten Lande van Holland, aan de Provifioneele REPRESENTANTEN van het VOLK van HOLLAND.
MEDEBURGER SI
Door het Committé van Algemeene Waakzaamheid, in handen van uw Committé gefteld; zynde, om volgens haare Inftru&ie te handelen,, diverfche Misfives, zo van de Municipaliteit van, Nieuwerkerk, als van byzondere Perfoonen, aan hun geaddresfeerd , alle behelzende befchuldigingen < tegen den Predikant C. Cunijius aldaar, al het welk door uw Committé rypelyk overwogen en op alles de nodige informatien genomen zynde, is aan uw Committé ten vollen gebleeken, dat de Predikant C. Cumfius een allerfchadelykst fujet is, als hebbende dadelyk blyken van Anti-revolutionaire poogingen gegeeven. Ja, Medeburgers ! om een Haaltje van 's Mans gedragingen aan deeze Vergadering te fuppediteeren, zullen wy u een gedeelte van de tegen hem ingebragte befchuldigingen voordragen.
De Onderteekenaars van die Misfives zeggen, onder anderen, dat voornoemde Cumjius, op den 8 February durfde bidden voor de onfchuldige Gevangenen; op den 8 Maart, voor den welftand van die geenen, die buiten 'sLands zyn; op den 10 Mei, dat de Uitgewekenen fpoedig tot hunne Haardfteden mogten wederkeeren; op den 14 Juny, predikende over Pfalm 34: vs. 20, Mrnmnirnrammmmmmramrn 2 or-
sGrA-*
/enha-
:b>
Rapport -akende ieRemo'ie van len Pre» likant 2. Cumfius.


JTIS4 NIEUWE NEDERLANDSCHE
VBHHA GE,
Rappoi rakend, deRetm tie van den Pre dikant C.Cum fius.
onder de tegenheden der rechtvaardigen telde. - dat een by het Volk bemind Vorst het Land moest verlaaten ; en de vlugt van zynen David zo afmaalde , dat een oplettend hoorder alleen '^den naam behoefde te veranderen; dat hy, tel; kens de Rechtvaardigen opbeurt, met de hoop -op eene naby zynde verlos/mg; en een wee dreigt aan de Godloozen, de Wetbreekers, Danfers en Springers, (waarfchynlyk ziende op de vreugde by 't planten van 'den Vryheidsboom,) welke dubbelzinnige uitdrukkingen echter merkelyk licht ontvangen uit zyn gezegde in February laatstleden , na dat de Baüliuw van Schieland hem Predikant hadt aangefchreeven, om zig in geen Staatszaken op den Predikfloel te mengen, dat de Godloozen meester waren, en dus ae Rechtvaar» digcn moesten zwygen.
^ Zie daar, Medeburgers ! eenige trekken van sMans karacler; Uw Committé heeft gemeend, wilde zy aan uwe intentie, aan den haar opgeleiden last, en aan het verlangen der braave Ingezetenen voldoen , voornoemden Predikant dadelyk te moeten dimitteeren, gelyk uw Committé dan ook op dan 29 July gedaan beeft, en van voornoemde Refolutie by Extract. Decreet aan voornoemden Predikant kennis gegeeven.
Wy vertrouwen, dat het gedrag, door uw Commicté in deezen gehouden, by desze Vergadering zal worden geapprobeerd, en aan dit verrigtte door Uiïeder Vergadering de nodige publiciteit gt-geeven worden. Refereertnde uw Committé, enz.
F. K U M S I U S.
Waarop na deliberatie is goedgevonden It dimisfie van den gemelden Cumfius, door het Committé van Voorlichting gedaan, te approbeeren, het rapport in het Dagblad te
doen


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. J125
doen infereeren, en van deeze dimisfie aan den Ontvanger-Generaal der Geestelyke Goederen te Oelft kennis te geeven. 1 Op het gedaan Voorftel van het Committé van Algemeene Waakzaamheid is goedgevonden te decreteeren, dat de Verklaaring , welke, volgens Aanfchry ving van den 7 deezer, fzie breder in het Dagblad van dien dag,) door alle gewezen Militairen moet worden afgelegd, ook door de Municipaliteiten van alle gepenfioneerde Militairen moet afgenomen worden.
Maandag den 24 Augustus 1795.
Is geleezen eene Misfive der Municipaliteit van Schiedam, kennis geevende van de onlangs aldaafvoorgevallene verandering in de Regeering derzelver Stad, en dat door hun, voor zo veel des noods, ingetrokken zyn de Credentialen, door de afgetreden Regeering gegeeven aan de Gecommitteerden , om ter deezer Vergadering te compareeren , terwyl hunne Medebroeders A. Voogd, B. Cool en Adrianus Meyer, volgens het door hun te exhibeeren Credentiaal, op nieuw in deeze Vergadering wa. ren gecommitteerd ; informeerende mede , dat totBailliuw en Hoofd-Schout was aangefteld de Burger Jacoèus Nokt; waarop goedgevonden is, gemelden Bailiiuw te appcobeeren: deeze zig heden voor de Vergadering bevindende , om in die qualueit te worden beëedigd, heeft dezelve daarop den Eed van zuivering en dien der Ampte
Mmmmmmmmmmmmmmm 3 naa
gevonden te decreteeren, dat de Verklaa-
'sGaAi
VENBA-


X.
'sGra-
venkace,
' i
1
( 1
Ü t t 1
g i te
g te te R
ro ke
na de Tj fel ere de
5125 NiEÜWE NEDERLANDSCHE
naaren afgelegd; en voorts geleezen zynde het Credentiaal der Municipaliteit van Schiedam, op de bovengemelde Burgers, heeft de laatstgenoemde den gewoonen Eed en dien van Secretesfe afgelegd, zynde de twee eerften op hunnen reeds gedaanen Eed geadmitteerd.
Request van Digna Johanna van Osfemaarde , Huisvrouw van L. P. van de Spiegel, verzoekende, dat het Capitaal van Je aldaar vermelde Ampts-Obligatien mag vorden afgelost met de intrest, of ten minen toezegging gedaan, om de aflosfing te [oen; als mede, ten aanzien der agterftalige trarflernenten van haaren man, dat dezelve aan haar mogen worden .voldaan, en at zy Suppiiante door deeze Vergadering y Refolutie mag worden geïnformeerd, op oedanigan voec zy de waarde van het toelegde Penfioen en Capitaal moet berekesn ten einde daar van het fournisfemenc ■ doen, en dat zy intusfchen mag worden ehouden voor diligent. Aan het CommitvanFinancie, om advis, en de Supplian, ten opzichte van de prauenfien, in het equest vermeld, gehouden voor diligent Misfive van het Committé van Financie t onderftand der Gemeente van Leyden * nms geevende van het voorftei der voor' amfte Fabriequers, omtrent de leverantie r Militaire Kleeding van de Franfche oupen, in dienst van het Bondgenootiap overgenomen, verzoekende een Deset deezer Vergadering, dat niet alleen gemelde Franfche Troupen, zowdnh ''• -i- - -de


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5I27
de Nationaale, zo veel mogelyk, metbin-1 nenlandfche Fabriekgoederen mogen gekleed worden ; maar dat ook het voorftel der Leydfche Fabriequers ter kennisfe van het Bondgenootfchap gebragt worde, en aldaar geappuieerd. Aan het Committé de Vivres, als thans gechargeerd met de^bezorging der Kleeding voor de Franfche Mili. tairen, om daar op reguard te flaan; en voorts de Gedeputeerden ter Generaliteit gelast, het daar heen te dirigeeren, dat het Committé van het Bondgenootfchap hier toe ten lterkfte door Hun Hoog Mogenden geadhorteerd worde. .
MiSfive van de Municipaliteit der Stad Delft, proponeerende , daar hunne Stads Tol is afgefchaft, om door deeze Vergadering te worden geaurhorifeerd tot het hetfen van Diep- en Kaaygeld, van de doorvaarende Schepen, ten einde hier uit gevonden worden de kosten, om de Haven op eene behoorlyke diepte te houden. Aan het Committé van Algemeen Welzyn, om advis.
De Gedeputeerden ter Generaliteit doen (onder andere) het volgende rapport:
Dat op het advis van het Committé de Marine , op eene Nota van den Charge d'Affaires Pinfot, zig beklaagende over het enrolleeren van Franfche Militairen , eene Publicatie tegen hec enrolleeren van Franfche en andere Militairen tot den Zeediensi is gearrefieerd. <
Dat met het Committé te Lande commis. foriaal gemaakt was:
Mmrammmmmmmmmmmm 4 u.em
sGra-
7f.nha3e.
>


'sGra
venha ce.
i
1 < 1
i i
V
t
c
n
v1e«
7128 NIEUWE NEDERLANDSCHE
; Eene Misfive van de Provifioneele Re. prefentanten des Zwolfchen Volks, zig bel klaagende dat de Franfche Commandant Hiin h°° g5 verzoeke«^ de intentie van Hun Hoog Mogenden daar omtrent te wee-
.Het Request van eenige Ingezetenen foTT'TV" de Nego1i«iegv,n T7Z[ voor Frankryk, onder guarantie van Hun Hoog Mogenden, verzoekende deswegens de intercesfie van Hun Hoog Mogenden bv
ende drCh Gouve'ne°><4 enVdamee! rende de guarantie.
ZwhL^Tr Va° den GeneraaI van de t Gunoem, protesteerende, uit
SmV , 22 CwPaPWlin Zwitzers, en reclameerende het Tractaat van 171 a.
wi* in,^ d£ GedePuceerden van Utrecht was ingebragt , eene Refolutie van hunne Pnncipaalen tot het daarftellen i Nationaale Conventie, hoofdzakelykopdén zoet van het Decreet deezer Vergadering
en oT eenLg£ bedenkin8«. onder and* en, om aan het oordeel der Bondgenooten
telchiktfte was tot het houden" der Nationale Conventie: dat deeze befoluje met iet Commiaé te Lande was communaal emaaat, en de andere ProvincLn verz0« 'aren, zig ten fpoedigften op deeze Mewigge zaak te willen verkiaaren. Du Utiecht hadt gedeclineerd het De-
-erl Sef Ver««de»D«. om degepenfit -erde Officieren cc verplichten, in aiePro-


JAARBOEKEN, Augustus, 17QJ. 5i2£>
vinden te woonen, op dewelke zy gerepartitieerd zyn; hier op waren de Provinciën insgelyks verzogt, zig te willen ver-' klaaren. .
Het voorfchreeven rapport is voor JNotificatie aangenomen.
De Gedeputeerden ter Generaliteit brengen in deliberatie, een Extracl uit de Refolutien van Hun Hoog Mogenden, betreklyk de Propofirie van den Burger Huber, ter Vergadering van Hun Hoog iVlogenden , omtrent de Uitgewekenen gedaan; waarop, na dat dezelve Propofitie door de Gedepu> teerden ter Generaliteit ten fterkfte was geappuieerd , goedgevonden is , het voor» fchreeven Extracl: te Rellen in handen van de Committés van Algemeen Welzyn er van Financie, om advis.
De Commisüe, beftaande uit de Burgers Van Olivier, Van Lennep en Weiman, heb' ben rapport gedaan, zo op de Misiive van den Burger-Krygsraad alhier, als op de daai over ingekomen berichten van den Hove cn van de Municipaliteit van 'sHage, (zi< 20 Augustus;) waarop, het advis gehoon zynde, is goedgevonden te decreteeren, da de Eed, door de geheeie gewapende Bur germacbt van den Hage af te leggen, geam piieerd zal worden, met het zweeren vai trouwe aan den Hove van Holland; dat de zelve Eed zal worden afgelegd voor een gecombineerde Commisfie van zes Perfoc nen uit de Raaden van den Hove en de Raad van 'sHage, ieder voor de helft b hun te benoemen; dat wyders het Decre<
de<
sGra-
/enha* 3E.
1
i 1
1 t


'«Gra-
VENHACE.
•J ]
1 1
i
e
Ü
c
d
| trj al di re ri lu he tu ho
513° NIEUWE NEDERLANDSCHE
vef in YCrgKderi^ van V Mei zal bly. ven ln kracht; dat voorts'alle inzage en tei yan orders «aa de MunicipaH-
en h,r R f6" H"F Wordt gedemandeerd, Ulrhe'?f va° dat gedeelte8 der Magifira'
aan dl HgedeCharferd^ **wyl echter aan den Hove wordt vrygelaaten, om
Sent" # ?eu Ha?e> °°»«e« de geit Pende Macht, eenige beiluiten wierden genomen welke het Hof zoude vermeenen , dat alzo niet zouden behooren genomen e zyn, zig als dan aan deeze Vergadering
LIT6" adresfeere°» om des wegens df nodige voorziening te verzoeken.
IoorP tr ??proP°n,ee'de ter Vergadering; ïoor het Gommmé Militair, is goedae! TA?'?* GedeP^eerden ter clneX Tan, S teï> tCr Vergadering van Hun loog Mogenden voor te dragen en te
ïord?"' tl 0P/an^andengDonde?dag Se HÏJ?»1-66?' tot hetformeerenva? tonfter, Nyvenbeim en Perez, terwyl de r deputeerden verder zullen declaree en, «, ingevalle Hun Hoog Mogenden niet nnen goedvinden, in %n ^a^i aatregel te komen , rdeeze Vergadering s dan aan zig referveert, ten opzichtl « voornoemde Battaillons/zodanigS ! gelen te neemen, als dezelve te? bewanlien nii.hr mantbhaPPen, welke, aan t «hrïï zïg tot hier toe
Lf h & Waar ,n zv ziS ^vinden, ge. *ost hebben zullen vermeenen te L oten, en dat voorts gemelde Gedepu.
teer-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5131
teerden zullen tragten het daar heen te dirigeeren, dat in de Nieuwspapieren worde bekend gemaakt . dac een ieder , die het Vaderland wil dienen, zig ten dien einde by de refpeétive Battaillons en Regimenten zal kunnen aangeeven, ten einde de incompleete Compagnien uit de zodanige worden gecompleteerd .. en dat de als dan nog overig zynde manfchappen by de ondericheiden Battaillons en Regimenten als overcompleeten zullen worden geplaatst.
Wederom in deliberatie gelegd zynde, het rapport van het Committé van Finan cie, op den iH deezer gehouden in advis; is na voorgaande deliberatie, conform het zelve, gedecreteerd, dat omtrent de Amp tenaaren en Bedienden , reeds aangefteld of nog aangefteld zullende worden in di plaats van zodanigen, welke geremoveerd of van derzelver Ampten verlaaten zyn voor zo veire zy hunne tractementen 01 eene meer of minder directe wyze ui 's Lands Kasfe genieten, by provifie , ei tot dat deswegens nader, het zy by deez Vergadering, het zy by eene Nationaal Conventie, anders zal worden geordoi neerd, gefurcheerd zullen blyven van c1 kwartaale korting van derzelver tractemei ten voor de vier eerfte, of zogenaamde mi gere jaaren, mitsgaders van de invqrderin der Amptgelden, als mede der beide hoi derdfte Penningen op de Ampten, ten die effeéte, dat, geduurende de voorfchreeve furcheance, de Succesfeurs der voornoer d« geremoveerde Amptenaars van de g
m<
s Gra-
;enha-
3E.
> 1
> t 1
2
e 1e1i-
g 1-
n
11
a«
ï-
Ü.


's Gha-
VENHA CE.
j
< 2
li
c
lai Li
J!32 NIEUWE NEDERLANDSCHE
melde korting en lasten zullen Wyven gelibereerd; dat wyders tot goedmaaking van het gemis, dat 's Lands Kaste hier door komt te lyden , de traftementen voor de Succesfeurs der geremoveerde Amptenaaren, geduurende dien tyd, zullen worden verminderd, met niet minder dan twintig en met meerder dan veertig perCt., volgens nader te maaken fchikkingen , doch dat het recht van het Klein Zegel, conform de Ordonnancie, by continuatie zal moeien worden betaald, van de Commisfie en ade van aanftelling.
Üe Prefident communiceerr, dat op voorleden Saturdag de Gecommitteerden uit de kleine Steden en het platte Land zig by ïem hadden geaddresfeerd, ten einde, als oen het onderftaande Adres ter deezer VerEadetihg voor te dragen ; doch dewyl op lien dag geene Vergaderinggehouden wierdt, y Gecommitteerden aan hem Prefident het eme de Adres hadden overhandigd; zynde etzelve van den volgenden inhoud:
V RT II EI D. G E L T K H E I D. BROEDER SCHAP.
Aan de Provifioneele REPRESENTANTEN van het, VOLK van HOLLAND.
BURGERS REPRESENTANTEN VAN HSf VRYE VOLK VAN HOLLAND!
)nze Committenten, Bewooners van het platte Land, en kleine Steden der Provincie Holid, by den anderen vergaderd geweest aan den :ydfchendam, op den 20 en 21 deezer, hebben


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. JI33
Iben ons, onder andere gewigtige Refoiutien, die! :aldaar genomen zyn, in het byzonder zeer ern I ftig gelast, om ons voor deeze Vergadering te •vervoegen, en aldaar, in den naam onzer Committenten, te verkiaorec: •
Dat zy het levendiaifta gevoel van dankbaare , erkentenis toedragen aan uwe Vergadering, welke de cordaate Refolutie van het vóór den I September deezes jaars byeen zyn der Nationaale Vergadering voor het Bataaf sch Gewest gedecreteerd heeft.
Dat zy ten allen tyde die Burgeren, welke daar toe geftemd hebben, in dankbaare vergelding sullen herinneren, terwyl zy voor deezt I Vergadering ten ernltigÜe verklaaren, de zodani | gen uit zulk een gunftig oogpunt niet te kunnel 1 befchouwen, die tegenwerkers ter fpoedige daar 1, ftelling eener Nationaale Conventie mogten zyn j Het is, Burgers Reprefentanten! onzen Com I mittenten, geleerd door eene droevige ondervin ding, dat draalen den besten Staat te gronde bragt \ en de beste oogmerken verydelde, voorgekomen i dat het geen tyd meer is om lange te deiiberee ren; het oogenblik is daar, 'er moet door cor daate Refoiutien aan de begeerte der braaven i ] den Lande worde voldaan, eene Nationaale Coc ventie daar zyn , en daar door het Vaderlan éénmaal, en voor altcos gered wezen.
Onze Committenten begeerden, dat de Natie naale Conventie vóór den I September in wei king zyn zoude; Gylieden hebt, Burgers Repn I fentanten! daar aan door uwe werkzaamhede toegeftemd ; onze Committenten eisfehen , d; Gylieden daar van niet afgaat.
Zy willen, Burgers Reprefentanten! dat G daar toe alle mogelyke en gepaste middelen g bruikt, en zyn bereid om daar in met al hu vermogen mede te werken.
En hebben ons gelast, dat wy in hunnen naa ■ons zouden aanbieden, om daar toe met debra
\
s Gra-
3e.
Adres der kleine Steden3enz.
t
>
l i
n c
y
a
n ie


"«Gra-
VKNHACK.
Adres der klei. tie Setden,enz.
1
et
| V u di m hi C
JI34 NIEUWE NEDERLANDSCHE
^Zr;?eidSlrienden' in deeze Vergadering een* at ^LWHrkZaa[B tC ZyQ' raet * kreten, ^ "^digefcyd Wy twyffelen geen oogenbük, of dit Declaratoir, „aann de geest van den waaren Republikein ailerwege doorfïraalt, za! van dat Kr befchouwd worden by deeze Vergadering da! van hetzelve melding gemaakt wordt in Se'Notulen, ter1 einde die duizenden van welgeïntenponeerde Bataaven, die ons ter deezer VereadS. ring hebben geroepen, van onze werkzaamheden
nogS^dêr"6 dCeZer ****** °ve"u^
HEIL en BROEDERSCHAP!
Uit naam der Commisfie van twaalven van de kleine Steden en het platte Land van de Provincie van Holland,
(JVas geleekend,}
S- ELAND, H. H. GROET,
Secretarisfen,
In den Haag den 21 Augustus i7o5, }iet rfie Jaar der Bataaffche Vryheid.
Waarop gedelibereerd zynde j is goed jonden gy deezen , heJ genoegen der ergadenng aan de gemelde Gelommiterden te betuigen, wegens de verklaari eenftemmige denkwyze hunner Coarittenten over de noodzaaklykheid van !t fpoedig daarftellen eener Nationaale onventie, waar toe deeze Vergadering
ge-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. JI35
getoond heeft alle haare poogingen te wilfen in het werk Rellen, en verder daar in 1 met allen yver zal hlyven voortgaan, ten einde aan het zo billyk verlangen van het Volk van Holland en van de geheele Bataaffche Natie worde voldaan; doch dat deeze Vergadering, voor en aleer daar omtrent nadere raadplegingen kunnen worden geëntameerd, verplicht is, den door haar zelve aan Hun Hoog Mogenden voorgellagen dag af te wagten , blykens de ! Aanfpraak, waar mede de Commisfie het ter deezer Vergadering gearrefteerde Plari töt het byeenroepeh eener Nationaale Conventie, ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden heeft overgebragt, namelyk, dat Hun Hoog Mogenden, zo ten aanzien van het geen dezelven vermogen in hunne betrekking tot de Generaliteits Landen, als met opzicht töt de meest mogelyke inftantien by de Bondgenooten gelieven te eifeaueeren , dat vóór den 1 September j aanftaanden, deeze groote en zo zeer gewenschte zaak finaal bepaald, en de byj eenkomfte eener Nationaale Conventie ovei I de geheele Republiek dadelyk gearrefteerd i zy, enz.; zullende Extract deezer aan voor3 noemde Gecommitteerden ter hand gefteld, en dit in het Dagblad worden geïnlereerd.
De Commisfie, op last deezer Vergadering naar Schiedam geweest zyndé, heeft van derzelver verrichtingen aldaar aan de Vergadering rapport gedaan; waarop, na deliberatie, de gemelde Commisfie voot Nnn nnn nnn nnn nnn he*
's Gra-
venhagé.


'sGra-
venhage.
I j j
5I3<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE
het verrichte en uitgebragt rapport bedankt: en hetzelve voor Notificatie aangenomen is.
Dingsdag den 25 Augustus 1795.
Is geleezen Misfive van de Municipaliteit van Haarlem, houdende kennisgeeving, dat by dezelve ingekomen waren eenige Requesten van elf Hofjes, als mede de voordragt der Regenten van het Proveniershuis en van het Tugt- en Werkhuis aldaar, houdende verzoek, om vrydom van Stads impofitien en de medewerking der Regeering om van de Provinciaale lasten en impofitien ontheven te worden; verzoekende op deeze Requesten eene favorabele dispofitie. Aan het Committé van Algemeen Welzyn, om advis.
Het Committé van Financie heeft (onder andere) de volgende rapporten uitgebragt.
1. Op de Misfive van Weesmeesteren der Banne Graft, (zie 8 Augustus;) waarop, het advis gehoord zynde, is goedgevonden te decreteeren, dat Weesmeesteren van Graft gehouden zyn, voor alle Weeskinderen, zonder onderfcheid' van vermogen , in de geforceerde Geldnegotiatie te contribueeren.
2. Op de Misfive van Regenten van het H. Geest of Armen-Weeshuis te Leyden, zie 8 Augustus;) waarop, het advis geïóord zynde, is goedgevonden te decreeeren, dat door gemelde Regenten van alle sodanige Capitaalen en Gelden, als aan
Kin-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. |#||
Kinderen, in hetzelve Huis gealimenteerd' wordende , toebéhooren, het fournisfement' op den voet van de Publicatie van 17 July' laatstleden moet worden voldaan*
Woensdag den 26 Augustus 1795.
Is geleezen Request van de Directeuren) Van het Bataafsch Genootfchap der Proefbndervindelyke Wysbegeerte te Rotterdam* verzoekende, dat de Vergadering het gemelde Genootfchap gelieve te ontheffen van het fournisfement in de Geldnegotiatie,.op 17 July gearrefteerd. Aan het Committé van Financie, om advis,
Request van J. van Gog, Voorleezer iri de Kloosterkerk enz. in 'sHage , verzoekende te zyn bevryd van het opbrengen van de 6 perCt. van zyne Ampten, onder conditie, dat hy eene Gift, na zyne omftandigheden gefchikt, zal opbrengen, eri dat hy intusfchen mag gehouden worderi voor diligent. Aan het Committé van Financie, om advis.
Request van de Armmeesters van dei Heiligen-Geest-Armen van den Dorpe van Stryen , verzoekende authorifatie-, en Octroy, om tot fubfiftentie der Armen, het zy by collecte of verpachting, te mogert innen en ontvangen den Boften Penning, en tiende verhooging van het montant van allé verkoopingen, donatien enz, van alle Landeryen aldaar, te betaalen by den Verkoopef en Kooper, ieder voor de helft. Aan het Committé van Algemeen Welzyn ^ om advis* Nnnnnnnnnnnnnnn a Mis-,
sGaA-
JE.


5138. NIEUWE NEDERLANDSCHE
*s Gra-
venha' ge.
Misfive van de Municipaliteit der Stad Gouda, houdende, dat de gagie der Militairen, by hun Guarnifoen houdende, niet genoegzaam is tot fubfiftentie ; proponeerende derhalven, aan die manfchappen eenige ftuivers per week uit te deelen, en zulks vervolgens af te trekken van de fomme, die de Stad aan den Lande verfchuldigd is. Aan het Committé Militair, om te examineeren en hier op reguard te Haan.
Op heden aan de orde van den dag zynde , de zaak der Municipaliteit van Vianen, raakende de beëediging van den Burger Boeüard, is in deliberatie gebragt eene Misfive van de Municipaliteit van Vianen, houdende, dat zy zig in de onmogelykheid bevondt, om den Burger Boellard te beëedigen, (zie 20 Augustus;) waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden , alle ftukken, deeze zaak betreffende, te ftellen in. handen van den Prefident en Raaden van den Hove, om binnen tweemaal 24 uuren te dienen van advis nopens de gefchiktfte middelen, welke by de hand zouden kunnen genomen worden, om die van Vianen aan de Decreeten deezer Vergadering te doen obedieeren.
Misfive van Hun Hoog Mogenden, ter geleide eener Misfive van het Committé van het Bondgenootfchap te Lande, ftrekkende tot inftantie, dat de refpeélive Provinciën niet langer fuperfedeeren in het fourneeren hunner Quota's , hebbende Holland alleen derzelver contingent betaald. Goedgevonden, de Gedeputeerden ter Generaliteit te
ge.


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. 5139
gelasten, het daar heen te dirigeeren, dat de andere Provinciën en het Landfchap Drenthe worden geadhorteerd, om ook ten fpoedigfte derzelver Quota's te betaalen.
Op voordragt van het Committé van Algemeen Welzyn, van Militaire Zaaken en van Financie, is, na voorgaande deliberatie, goedgevonden te decreteeren, dat de Burger P. Verkoren, als Contrarolleur van de Gemeene Lands Middelen in het voorheen zogenaamd Noorder-Kwartier zal worden gedimitteerd , gelyk gefchied by deezen, en dat de voorzeide post zal worden gehouden voor gemortificeerd , uit aanmerking, dat het onderfcheid tusfchen het Zuider- en Noorder-Kwartier geheel ïs weggenomen; dat echter, uit hoofde de zaaken in het vorig Noorder-Kwartier niet in confufie geraaken, by de drie thans fungeerende Infpeéleurs over de Comptoiren van 's Lands Gemeene Middelen in het Zuider-Kwartier, een vierde Infpe&eur zal worden aangefteld, welke, benevens de thans fungeerende, met de waarneeming van de Gemeene Lands Middelen, over de geheele Provincie zal zyn gechargeerd, doch welke post by overlyden van eenen derzelver zal cesfeeren, en het geheel toe drie worden terug gebragt; en eindelyk dat, daar de in 17B7 geremoveerde Contrarolleur Broïrius van de Velden voor de weder aanvaarding van voorfchreeven of aefubintreerden post bedankt heeft, daartoe by deezen wordt aangefteld de Burger Pieur van de Velden.
Nnnnnnnnnnnnnnn 3 De
's Gra-
VENHA3E.


'sGba-
VENHAf CE.
I ] J i
1
I 1 !
<
\
4 a
c
v
n e
t< d
SHO NIEUWE NEDERLANDSCHE
De Prefident communiceert het by hem ontvangen rapport van het Provifioneel Committé tot de Zaaken van de Groote Visfchery; waarop na deliberatie goedgevonden is, om de Burgers Buyskes, van wegens hec Committé van Algemeen Welzyn, Van Liender, wegens het Committé van Financie , en Crena, wegens het Committé van Koop* handel en Zeevaart, te qualificeeren,.gelyk ^efchied by deezen, om zig by het Committé de Marine te vervoegen en hetzelve e verzoeken , om eenige Leden uit den laaren te committeeren, om met en benepens eenige Leden uit het Provifioneel -ornmitté tot de Zaaken van de Groote /isichery zig gezamentlyk naar Delft te >egeeven, en van den Klerk Van der ManMe over te neemen alle Papieren, Charres, Boeken, Gelden enz., tot het voornahg Collegie van de Groote Visfchery, en lat van de Pilotage behoord hebbende, en 'an hem rekening en verantwoording af te orderen, roet last aan gemelden Van deg VLandele, zonder eenig dilay daar aan te oldoen; terwyl de Burgers P. Gevers, Van .onsbeek, Sandifon, Kruyf, Van ae Velen en Meyer by deezen worden gequalifl* serd, om met en beneven het voorlchree. en Provifioneel Committé het bovenge■elde rapport te contrahéeren , daar van sn iummiere voordragt aan de Vergadering : doen 3 en een Concept-Decreet voor te ragen, op welken voet een permanent rojlegie van de Groote Visfchery zoude
kun-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5141
kunnen worden daargefteld , en deszelfs werkzaamheden bepaald.
De Secretaris Scheffer communiceert eene by hem ontvangen Misfive van den Burger i L, Bicker, houdende accufatie van de ont» vangene Aanfchryi/ing deezer Vergadering, i volgens Decreet van den 20 Augustus, en I bericht, dat zyn Vertoog, over de noodi zaaklykheid van een Committé van Alge1 meene Gezondheid, reeds voor de helft was gecopieerd , en dat hy hetzelve nog deeze week hoopte in te zenden; overzenr dende tevens eene Misfive aan de Vergadering, waar by hy, zo voor zig, als uit naam van den Burger Brugmans, ter vol; doening aan het Decreet van 5 Juny laatstj leden, eenige Perfoonen, als zeer gefchikt ; tot Leden van het gemelde Committé, voorj draagt. Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden , het eerfte aan te neemen i voor Notificatie, en de voordragt der Per! foonen, tot Leden in het Committé van Al| gemeene Gezondheid, te houden in advis, tot dat door de Committés van Algemeen Welzyn en van Financie, op het ConceptPlan, den 5 Juny gefuppediteerd, zal zyn geadvifeerd; wordende deeze Misfive verder gefield in handen van de gemelde Committés , tot informatie.
Donderdag den 27 Augustus 1795.
Op het geproponeerde ter Vergadering is goedgevonden, de Gedeputeerden ter Generaliteit te gelasten, ter Vergadering Nnnnnnnnnnnnnnn 4 van
'sGaa-
VENHAGE.


'sOra-
VENHAf GE o
' '\ ] \
\ \
^ t 1
\ { 1
^
d
U w k
di
gj vt
we«
5H8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
van Hun H. Mogenden voor te dragen: dat van wege dezelven, by de eerfte%eegenheid, aan de Ministers Blauw en Meyer te Parys zoude behooren te worden aangefchreeven, om aan het Committé de SaintFublic, met den meesten aandrang voor te ftellen, dat zo fpoedig mogelyk, door hetzelve Committé, geratificeerd wierde de geilotene Capitulatie, omtrent de 05000 man Franfchen Troupen in dienst van deeze Republiek genomen.
Misfive van de Munieipalireit van Urk houdende, dat zy by den ontvangst der Publicatie van 11 Juny laatstleden, wegens 3e vrywiihge Geldnegotiatie dadelyk waren >edagt geweest, om aan dat oogmerk te voldoen, en dat, daar de Deelneemers veinig zouden zyn, zy te rade waren gevorden eene Liefde-gift in te zamelen, velke door byna alle de Burgers, ter be. ooning hunner goede intentie, zo veel de ekrompenheid van hun vermogen toeliet ns opgebragt, bedragende het geringe )mmetje van 150 gulden; verzoekende de lumc.pahteit, deeze pooging van een arm ïsfers Dorpjen aantezien, even als of aan e I ubhcatie voldaan was, en haar bericht 1 doen toekomen, waar zulks te verantoorden; dan indien van hun eene naauwïunge nakoming der Publicatie van de irorceerde Geldnegotiatie, waar voor zy : Publicatie intusfchen hadden ontvan»i gevorderd wierdt, zouden zy zo el, als in hun vermogen was, daar aan 'ldoen, en aan een ieder het bygebragte


JAARBOEKEN, Augustus, 17OJ. 5H3
weder te rug . geeven ; *«oekenc£ btarV omtrent fpoedige informatie. Aan. het£ Committé van Financie, om advis, en te-ge vens befloten, dat van de goedwilligheid deezer bilanders loffyke melding in het Dagblad zal worden gemaakt. - De Committés tot de Zaken var1 de OostIndifehe Compagnie en van Koophandel en Zeevaart, dienen van advis op de Misfive van de Ministers Blauw en Meyer, aan Hun Hoog Mogende gefchreeven, betreklyk eene inftantie van den Zweedfchen Minister te Parys, om het verbod van invoer der vreemde Thee hier te Lande in te trekken. Waarop, conform hetzelve, goedgevonden is, Copie van het advis te Rellen in handen van de Gedeputeerden ter Generaliteit, ten einde het ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden daar heen te dirigeeren, dat he verbod van invoer der vreemde Thee niet alleen blyve Rand grypen tot deszelfs expiratie, maar als dan worde geptotongeerd voor zo veel jaren, als Hun Hoog Mogenden zullen goedvinden.
Het Committé van Algemeen Welzyn heeft rapport gedaan op de Misfive van de Municipaliteit der Stad Leiden, (zie 15 Augustus O waarop na deliberatie is goedgevonden, het voorfchreeven rapport met ' de ftukken daar toe relatief, te Rellen in handen van Curatoren over sLands Urnverfiteit te Leyden , om de Vergadering fpoedig te dienen- van advis.
Het Committé van Algemeen We zyn, Koophandel en Zeevaart, voor de Vivres Mnnnnnnnnnnnnnn 5 en
ïra"
hha-


'«Gra-
venhage.
1 \ c
I
Tl
n \
r< C
o fc it
Vi
di C vi
te de
SU* NIEUWE NEDERLANDSCHE
en van Algemeene Waakzaamheid, hebben rapport gedaan op het extracl ui de refoluuen van de Reprefentanten van Zeeland wegens het geproponeerde van Overysfel, relatief de openftelling vandenvrven invoer van levensmiddelen uit de eene naa? de andere Provincie; waar ophlt adJis gehoord zynde, is goedgevonden, de Gedeputeerden ter Generaliteit te gelasten Kg tegen het daarftellen van zodanige Refolutie te oppofeeren. S
Vry dag den a3 Augustus i79S,
Is geleezen Request van A. M Ba^te Veduvve IV. de"1 Voogd te 'sGn^Tdlf
en zekere Begraafplaats, 0p het uiterfte edeelte van het Kerkhof aldïar, om d lr an by haar overlyden gebruil ?e doe„ «aken. Aan het Committé van Algemeen Welzyn, om advis. «'fc-meen
Se6inah J\GrTS> a,sMede.geïate. -sieerde in het Fonds van de Lvfrentenompagnie, door J. van der Hey "
gericht; verzoekende, om derzelver (n! iventen toeftand dflf rfe m_
men-Compagnie fpoedig wierde gedisfol-erd op zodanige wyze, als breder by m3Ve W°ldt °Pë^even. Aan het Dmmitté van Algemeen Welzyn, om ad-
Misfiye van het Committé van Jnftitie "elft, verzoekende informatie, welke werxingen zyn vau het Committé van
Waak- •


JAARBOEKEN, Augustus, 179S' 5H3
Waakzaamheid, volgens derzelver Injructie en in hoe verre het Committé van Waakzaamheid zig kan bemoeijen met zaaken die de Juftitie raken, en eindelyk, of hetzelve den Hoofd-Schout kan gelasten, om deeze of gene zaak te onderzoeken en te perfecuteeren, zonder aan denzelven daar toe de bewyzen iii handen te ftellen. Aan het Committé van Algemeen Welzyn en van Algemeene Waakzaamheid;
om advis. , - , 5
De Gedeputeerden van den HoekicnenWaard doen eene fchriftelyke voordracht, wegens de onmogelykheid, waarin zy zig bevinden, om aan de Publicatie van 8 Junv, nopens de Begraafplaatfen geëmaneerd, te voldoen; verzoekende, of geheel, of ten minde voor één jaar daar van ontheven te zyn. Aan het Committé van Algemeen Welzyn, om advis.
Ontvangen eene Misfive van den Hove. houdende advis op het Decreet deezer Vergadering, van den 26 deezer, relatief de zaak van Viaanen, (zie 26 Augustus;] waarop, het advis gehoord zynde, is dier conform goedgevonden, twee Leden uil deeze Vergadering te committeeren, gelyk by deezen gecommitteerd worden de Burgers Nuhout van der Veen en Wicquevoon Crommelin, om zig ten . fpoediglte naai Vianen te begeeven, de Municipaliteit t< doen Vergaderen, en na opening van hun nen last gegeeven te hebben, dezelve Mu nicipaliteit af te vragen, of zy gezind z; den Burger P. Boellard Pz. als Untvange p va
•sGra-
VEHHA* GE*
t
r
1


'sGra-
venhace.
] 1 ( ( 1 f
t
2
n d li
5i4ö NIEUWE NEDERLANDSCHE
^" h^ Klein Zegel te beëedigeu, en byal-' dien de Mnnicipaliteit hier toe befluit als dan te infleeren, dat die beëediging dadelyk in hunne tegenwoordigheid gefchiede; doch ingevalle de Municipaliteit onverhoopt mogt weigeren aan die requifitie te defereeren, worden de Gecommitteerden gelast m den naam van den Volke van Holland té verklaaren, dat dezelve Municipaliteit, of wel de Leden van dezelve, welke de conclufie, om aan het Decreet deezer Vergadering niet te voldoen, zouden genomenhebben, vervallen zyn van hun Municipaal gezag, enzi r fa f-
Door den Prefident zyn in deliberatie gebragt de volgende Generaliteits Refoiutien als: *
1. Een Extracl: uit de Refoiutien van Hun Hoog Mogenden, houdende advis van het Lommitté van het Bondgenootfchap, op eene Nota van den Chargé d'Affaires Pinw, wegens het nog eenige dagen continuee•en met de inwisfeling van de Soldyen der franfche Troupen , en met de inkwartiemg der onderfcheiden Bureaux; tendeerenie het advis, om aan dat verzoek te volloen. Goedgevonden, de voorfchreeven Lxtraéi-Refolutie aan te neemen voor Notiicatie.
2. Misfive van den Commisfaris Joabert, ; Noirmontiers, houdende verzoek, om o fpoedig mogelyk, hem eene andereCom« usfie toeiezenden, als hebbende de zyne oor de omftandigheden vermist; voorts ;nms geevende, dat aldaar veele Zoutmy-
nen


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. 5H7
rien zyn, van welk produét hy, zoo.daar, als elders, inkoopen zou kunnen doen. Aan het Committé van Buuenlandlche Zaaken, en van Koophandel en Zeevaart, om
advis. tj
o Extracl: uit de Refolutieu van Hur Hoog Mogenden, nopens den invoer vat Engelsen Klipzout. Aan het Committé vai Koophandel en Zeevaart, om advis.
A Misfive van den Contul tiéinecken ti Philadelphia, by Hun Hoog Mogenden in gekomen, en door de Gedeputeerden deeze Provincie overgenomen, houdende klagte over den Refident van Berckel. AA he Commiüé van Buitenlandfche Zaaken, 01
advis. . ,
Op voorftel van den Prefident, is1 na d< liberatie goedgevonden , dat de Comm Van Linzen zal worden gelast, eene exacl lyst te formeeren van alle die Perfoonen welke als Bailliuwen, of in andere qualite ten, door deeze Vergadering zyn aang fteld, maar tot heden toe hunne Commisi van aanftelling nog niet hebben doen a haaien, ten einde die lyst opgemaakt zy de, vervolgens door de Secretarisfen de zer Vergadering, aan voornoemde nalaatr Bailliuwen en andere aangeftelde Perfoon circulaire Misfives worden afgezonden, m ernllige aanmaaning , dat zyheden binn den tyd van veertien dagen, na den dati der afzending, hunne Commisfien ter I cretarie van Holland zullen moeten dc ligten , op verbeurte van , hier in na; tig zynde, na expiratie van yoorfchree
'sGftA-
VENHA. GE*
V. I
r
1 t n
is :e
»
i-
ie fi«e-
?e
;n
et
en
im
>e-
en
aa-
/en
?d,


'sGra-
venhage.
\
t
V
d o fl ft
h
e< te hc w
J148 NIEÜWE NEDERLANDSCHE
tyd, te zullen vervallen vart de refpetfiv* posten waar toe zy aangefteld waren.
De Prefident communiceert het volgend by hem ontvangen Adres van de Commisfie van twaalven, uit de Gedeputeerden van de kleine Steden en het platte Laad.
? UT HEID. GELTKIIEID ÜROEDE&SC HAP.
A™J{ Provifioneele VER GADE* ?iNv* dcr, REPRESKNTANHOLLANDf ^ V°LK ™ BURGERS REPRESENTANTEN 1 LJeden morgen den atf deezer is ons Qnderge* teetendep een zekere Brochure ter hand Ie* omen, tot titul hebbende : „ Ediaavenl eischt ' &°"êratf Conventiet of Beroep aan het
, Bataaffiche iyk: waar in op de laaffte bladyde eene aantekening, onder het flot te vinden i van den volgenden iohoud: (*) „ jk fpreek i met te fierk Polk! Zoudt Gy >t geloven kun, nen en echter is lm waarachtig, dat onder uwe Vertrouwelingen en Hoofden zyn, die met
' ai, 5" ?1fnabn'S, correspondentie houden? , Sicli! dat ik ze noemen durfde."
Dit fpreekend Tafereel beeft ons niet enklvk erwonderd, neen; maar pok derwyze verflagen, at wyjgeen oogenblik geaarfeld hebben, om' het Dder t doorzichtig oog van het Provifioneel Beuur deezer Vergadering te brengen, en onbehroomdI van Haar durven eisfehen, dat 'er daadk een behoorlyk onderzoek naar de echt^ ofon;htheid deezer, blykens de onechtheid zo ftou, doch blykens de echtheid welaepasre en ogstnodjge uitdrukkingen, gedaan worde', en .J, gelyk het onzer Commisfie voorkomt, onder


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. J149
lidef uitloovinge eener aanzienlyke Prsmie, of voor' «den Schryver, indien hy verkiest zig zeiven te openbaren, of aan hem, die den Schryver zoude' weten te ontdekken. . ,
Uwe Eer, Burgers Reprefentanten, is er in 'betrokken, en moet nimmer kunnen dulden, dat die één enkel oogenblik aan verachtinge gewaag^ i worde: het belang der Natie, wat zeggen wy^< . het behoud der gantfche Republiek, welk hier van < afhangt, roept, en vordert, om aan het verlangen des Vaderlandlievenden Volks, door uwe werkzaamheid op dit onderwerp, de gegronoe voldoening te geeven; Schelmlche Deugniet! indien ■ uw gezegde gewaagd of laster is! Gy hoont eene Vergadering, waar in het Volk zyn vertrouwen gefteld heeft. Gy hoont in haare Leden de geheele Natie. Gy ontvonkt haare wraak! Wy Rellen het den eerften plicht te zyn van het Volk, om van dit uur gemeenfchaplyk met zyne Reprefentanten die raaatregeierf te neemen , die het aefchiktst voorkomen, om den Lasteraar te agterhalen, en aan de wraak der Gerechtigheid over
tC Welméenende Opfleller! Vaderlandlievende Vriend 1 waare Bataaf, indien uw ftelfel waarheid is! En'ziet daar, Burgers Reprefentanten! uwe zaak, om in uwe eigen ingewanden te wroeten, en het verderf, welk 'er in huisvest-, uit te lnyden • of liever die Landverdervende Schurken den i Volke te veropenbaren, en hen aan diens billyke verontwaardiging en rechtvaardige ftraffe over te , leveren, Zaude een rechtgeaart Vaderlandsch 1 Volks-Reprefentant, wiens bedoelingen allen of ,bec geluk der Natie uitloopen, écn.oogenblik zit i" ring willen houden met zulke in den Oranjewo geverwde Schobbejakken, wiens geblankette pooI gingen daar heen ftrekken , om den Landverraderfyken Erfftadhouder in de hand te werken, et zynen gefloopten zetel in het midden deezer Verga derzaal wederom op te richten? óGruwe!Wy fid
de
sGha-
7enha3E.
ddres y'an Ce* deputeerdeni'er kleine Steden.
I
\


JI50 NIEÜWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhace.
Adres
van Ge-
depii'
teerden
der
kleine
Steden.
I
1 i
j <
t ]
deren op het gezicht dier aantekening, welke ons de ftof tot dit opftel levert, en al bevende vragen wy ons: zou het mooglyk zyn, dat die van tyd toe tyd, meer bekend wordende Tegenwerkers van 's Volks gelukvormende belangen zig zd verre te buiten gingen, om zulk eenen voor Land en Volk verderrlyken Rap te doen? En zouden zy, met dien te doen, aan Uüeden, Vryheids Vaderen! nog onbekend zyn ? Öf zoudt Gylieden Cdat wy nimmer van uwen voor het Vaderland welmeeuenden yver kunnen of mogen verwachten,) zo lafhartig zyn, dat Gylieden uit vreeze voor uwe O verbluffers, zouden nalaaten, aati uwen Souverain te zeggen: „ Ziet daar, Volk! de mannen, die deeze Vergadering beroeren? ziet daar hen, die den grond der Rechten van „ den Menscli en Burger, tegen den Eed, aan ,, het Volk bezworen, telkens omwroeten? En >, den grondfteen, waarop de Vryheid, en nevens; ,, haar het Geluk des Volks, onbeweeglyk moes,, ten gevestigd worden, de Nationaale Conven„ tie, telkens opiigten, en den werktuigen, doof ,, het Volk ter oprichtinge van dit Staatlyk Ge„ bouw, voorberei l, de veerkracht verbreeken.'*
Hoe zullen, Burgers Reprefentanten! de Committenten , van wie onze Commisfie van twaalven , ter mooglyke opruiminge der bezwaren van" deine Steden en het platte Land, uit aanmerkinge fan het volkomen vertrouwen, welk zy in haare werkzaamheden Rellen, haare volmacht ontleend, 10e zullen die verbaasd (laan, wanneer wy hun :ene zo fchrikbare tyding gaan mededeelen.
Het deel, welk wy door onzen onafgebroken fver, in hun rechtmatig belang neemen, om eene ïroederlyke Gelykheid, tusfchen den Landman en len Stedeling daar te Rellen, is de minde dryf'eer niet, die ons in beweginge brengt, om onze iwaarmoedigheid over het bovenftaande Ruk, in en fchcot deezer Vergaderingen uit te ftorten. ia wy vertrouwen te veel van de welmeenende
f yve*


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. 5*5*
toveraars bv 's Volks Vertegenwoordigers, om één \ Enblik te twyffelén, of deeze onze aanzetting , Sf een onverwyld onderzoek, zal by gff»»*" Reprefentanten uit dit oogpunt befchouwd worden, dat ze geenen anderen oorfprong hebben in de zucht die ons bezielt voor het behoud onzes Vaderlands, en het waar geluk des Volks.
(Was géteekend,}
R A N T, Prefident.
T I DE HOOP, Loco Secretaris.
P.' van 't HOFF, Loco Secretaris.
Hierop heeft het Committë van Algemeene Waakzaaheid, na pr*leéture van gemelde Adres, gecommuniceerd, dat het daar bv vermeld gefchrift, reeds egfnge dagen geleden, tot deszelfs kennisfe was gekomen,' In het Committë best geoordeeld hadt , daar tegen eene Publieke Advertentie te moeten doen, welke reeds op morgen in zommige der Nieuwspapieren zoude geplaatst zyn; welke door de Vergadering met toejuiching gehoord zynde, is goedgevonden, dezelve lis een blyk der aftiviteit van het Committé van Algemeene Waakzaamheid, benevens het voorgemelde Adres in de Notulen en het Dagblad te doen infereeren1, zynde de Advertentie van den volgenden inhoud:
Het Committé van Algemeene Waakzaamheid voor het Volk van Holland, gezien hebbende zeker naamloos Werkje, getiteld: „ Bataa■ ven 1 eischt eene Nationaale Conventie, 0) !! beroep aan het Bataaf fiche Volk:7 Waarin de onbekende Schryver, onder meerdere, met de navolgende asfertie eindigt: ,
OOO OOO OOO OOO OOO »>«*:
iGRAr enha>' é.


5IJ2 NIEUWE NEDERLANDS CHE
'sGra.
venhage.
Propof. raakende een naam' loos GeCchrift.
j
j j
9 1 \
s i t
1
I i
c 1
e
i ï
v
d
U, Aterlingen! die, door den Afgod van „ 't Eigen ik gedreven, of door Stadhouderly • i, ken invloed opgeruid, onder den blinkenden „ fchyn van Patriottisrnus (*), uw Vaderland een doodlyken flag bereidt, den eerften, en ,, den laatflen dien het behoeft, U daag ik uit, „om, onder het oog van Neêrlands Volk, en „ van de Godheid, met my te ftrydenl ik ken „ uwe zwakke listen, maar vrees ze niet! ik heb „ wapenen om de uwen te verftompen! Uw „ zwygcn za! de belydenis uwer boosheid zyn, „ en my recht geeven, om U by uwe naamen „ aan 't Volk uit te monfteren!
Een vrye en belangloos eerlyke BATAAF. (*) Ik [preek niet te fierk. „ Volk! zoudt gy 't , gelooven kunnen, en echter is het waarach, tio, dat 'er onder uwe Vertrouwelingen en , Hoofden zyn, die met Wezel en Osnabrug cor~ , respondentie houden? Ach! dat-ik ze noemen , durfde!
leeft het van zynen pligt geöordeeld, den Schryer de gelegenheid te moeten geeven, om aan yn uitgedrukt verlangen te kunnen voldoen; en odigt mitsdien denzelven, om in zynen fchoot 2 komen depofceren de naamen der heimelyke erraders, die hy bedoelt, en de bewyzen, die y mogt hebben voor zyne gezegdens.
Met den grootfchen last vereerd, om te waaen voor de rust en de veiligheid des lieven Va» erlands, betuigt het Committé openlyk, dat aan etzelve niets aangenamer zyn zal, dan dat het aardoor in ftaat gefteld worde, om die listige, evaarlyke en misdadige fchyn Patriotten aan de rertegenwoordigers des Volks, aan de gantfche fade zelve, te kunnen denonceeren, en alzo oor te komen, dat hunne onvermoede, en daar sor te heiliozer woelingen, niet langer den voortang der fchoonfte .Revolutie hinderen!
Maar het vertrouwt ook van de warme Vader*-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795- 5-53
derlandsliefde van den Schryver, dat hy, wel verre van den grooten hoop der zwetzende lasteraars te zullen vergrooten, in geenen deele zal te leur (lellen de welgezinde verwagdng, die het Committé, na deeze uitnodiging, meent te mo gen voeden.
En, daar het meer dan waarfchynlyk is, dat de gemelde Schryver zig binnen den omtrek der Bataaffche Republiek bevindt, en het der Natie niet onverfehillig zyn kan, dat deeze zaak tot in bet oneindige zoude worden uitgerekt, zo heeft het Committé geoordeeld, hem eenen termyn van veertien dagen te moeten Rellen, als welke allezints genoegzaam zyn, om hem de voldoening van het verzochte gemaklyk te maaken.
Na verloop van deezen tyd, indien onvernoopt de Schryver mogt in gebreke blyven , zou hei Committé met droefheid zien, dat het Vaderlanc eenen Vriend te minder, en eenen Vyand tt meerder hadt, en het zou zig genoodzaakt vinden. zulks den Volke aan te kondigen.
Uit naam van liet Committé vat Algemeene Waakzaamheid,
( Was geteekend,)
WYBO FYNJE.
Secretaris.
In den Haag, den 29 Augustus, 1795»
Ontvangen eene Misfive van het Com mitté van Voorlichting, behelzende kennisgeeving, van het geen aan eene Com misfie uit het Committé, zig ter vereffening van eenig verfchil te Schoonhover bevindende, was voorgekomen; rouleeren de het gemelde verfchil over de aaniïelling Oooooo000000000 2 var
's Gra-
venhage.
PropoC. raaken. de een naamloos Ge fchrift.
t


'sGra
vewha ge.
5-54 NIEUWE NÊDERLANDSCHE
• van den Dykraeester, als mede over de ■ denkwyze der Predikanten van de daar exE eh gezindheden, mitsgaders van den, Roomfchen Pastoor, omtrent het afleggen van den Eed. Waarop na deliberatie^s \ goedgevonden, de voorfchreeven Misfive: te houden m advis tot Maandag den qi deezer , om hier op te gelyk met het advis van het Committé van Algemeen Welzyn, op het rapport van het Committé van Voorlichting, betreffende den Burger Roelofs, te concludeeren. J
Het Committé-van Voorlichting heeft ter kennisfe der Vergadering gebragt, dat hetzelve nodig geoordeeld hadt, uit hoofRmïïï * ^f^htlyke afzetting van den ±surger J. Nubout van der Veen, als Bailhuw van Baccum, en het i* zyne plaats aanftellen van Jan Florhfe feilden gemelden Burger JSuhout van der Peen, al» onwettig gedimitteerd, m zyne qualiteite» te herftelkn. Waar op goedgevonden is, het verrichte in deezen te apProbeeren.
Op het geproponeerde door het Committé voor de Noodlydenden en Uitgewekenen, is na deliberatie goedgevonden, het Committé van Financie te quahficeer ren, aan het eerstgemelde Committé eene lubiidie ter fomma van 600 guldens uit te reiken.
Op voorftel van den Prefident is, na voorgaande deliberatie goedgevonden, dat eene Commisfie van tien Leden, uit de Centraale Vergadering, welke zich alhier iadt geconftitueerd, op aanftaanden Maandag


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 51JJ
idag zal worden geadmitteerd, om tot vol1 doening aan hun verzoek, een compliment ;aan deeze Vergadering te maaken.
Maandag den 31 Augustus 1795.
Zyn geleezen de volgende Stukken: Request der Municipaliten van Tetterode- Aalbertsberg en de Vogelezaug, ver. zoekende authorifatie, om de twee opene Begraafplaatzen, in den Requeste vermeld, te mogen blyven gebruiken, immers, dal zy, ten opzigte van het Placaat van den ï Juny laatstleden, mogen worden verklaard voor diligent. Aan het Committé van Al gemeen Welzyn, om advis.
Request van de Municipaliteiten vai Dusfen, Munsterkerk en Muilkerk, ver zoekende verklaaring, dat de In- en Op gezetenen aldaar, by provifie zullen blyvei geèxcufeerd van de verplichting, om in d< geforceerde Geldligting te participeeren tot tyd en wyle, dat derzelver prastenfiei ten dienste van den Lande zullen zyn be taald. Aan het Committé van Financie om fpoedig advis.
Request van P. Melvill, verzoekende dat het der Vergadering gelieve, den Sup pliant, met opzicht tot de geforceerd Geldnegotiatie van 6 perCt., te houden voo diligent, tot tyd en wyle hy zyn deugdelyl agterwezen van den Lande zal hebben oni vangen. Aan het Committé van Financie om advis.
Misfive van het Committé van Correi Ooooooooooooooo 3 por
's Gravenhagen
1
1 »
l > >
r


'sGra-
VENHAi GE.
i lp imüu WE NEDERLANDSCHE
pondentie, inden Hoekfchenwaard, behelzende een verzoek, om authorifatie tot het doen van een omflag van 2 ftuivers per Morgen, en van 2 tot 12 ftuivers per Huis, omme daar uit te kunnen vinden de kosten hunner Deputatie by deeze Vergadering. Aan het Committé van Algemeen Welzyn, om advis.
Misfive van de Municipaliteit van Berkenrode, berichtende, dat de gerequireerde Eed aldaar was afgelegd, uitgenomen door den Roomfchen Pastoor en deszelfs Capellaan; verzoekende gemelde Municipaliteit deswegens het goedvinden der Vergadering te mogen verneemen. Aan het Committé van Algemeeu Welzyn en van Voorlichting, om advis.
Misfive van de Municipaliteit van Vianen, voor zig, en in naam van eenige andere Burgers, voordragende, of zy in de geforceerde Geldnegotiatie ook zouden kunnen betaalen met ongeredimeerd Zilver, na de Publicatie van s6 .Maart laatstleden. Aan het Committé van Algemeen Welzyn, om advis.
De Gedeputeerden ter Generaliteit doen het volgend rapport:
Dat, op voorftel van het Committé de Marine, den Minister Abbema te Hamburg was aangefchreeven, om aan de Hollandfche Matroozen, die zig aldaar bevindtn, vier ryksdaalders reisgeld na herwaards te geeven.
Dat, uit twee door het Committé de Marine overgeleverde JNominatien, waren geë-
li-


JAARBOEKEN, Augustus, 170J. 5*57
ligeerd, tot Ontvanger der Convoyen en Li-' centen te Lommei, de Burger C. flirts, in plaats van den gedimitteerden A. Rauws, en tot Convoymeester te Hoorn, de Burger Weiman, in plaats van den gedimitteerden H. de Hart. • _
Dat, zonder reiumtie, met het Committé te Lande commisforiaal gemaakt was eene Misfive van de perfoneele Commisfie tot defenfie deezer Republiek, proponeerende, om by hunne Commisfie te voegen de Burgers AZnee en Befier, Leden van het Committé de Marine, en hun te permitteeren, eenen Secretaris by hunne Commisfie te mogen aanftellen ; voorcs aantoonende de noodzakelykheid, dat zy over eenige gel. den kunnen disponeeren.
Dat, met het Committé te Lande, commisforiaal gemaakt was eene Refolutie var Zeeland , perfifteerende by hunne te voo ren gedaane afwyzing, om niet langer dar tot ultimo July te betaalen de twee Com pagnien Zwitzers , ter hunner repartuii
tfaande. < .
Dat voorleden Vrydag de Prefident had gecommuniceerd, dat by hem waren gewees twee Burgers , zig noemende Gecommii teerdsn van eene Centraale Vergaderingverzoekende namens die Vergadering, da eene Commisfie van hunnentwege in de Vei gadering van Hun Hoog Mogenden mog geadmitteerd worden; dat daar op was goed gevonden te verklaaren, dat, agtervolgen de order der Vergadering, geene audienti verleend wierdt aan particuliere Perfoonen Oo0000000000000 4 «
sGrA-
fENHA3E.
1 l
t t
; t
t
v
s e ,
n


'sGra-
venha-
(t5e.
1
j 1 i
ei tl c II
h
è z t
JijS NIEUWE NEDERLANDSCHÊ
en dar byaldien eenige Burgers, het zy voor zig zei ven of namens eenige Corporatie.!, jemge voorftellen aan Hun HoogP Mogeï iïD"ren te moeren doen ; de wordr /jeMen^ Veering verzogt wordt, de gemelde Burgers daar van te informeeren; mitsgaders, dat Hun Hoog Mo-
al eZT 5eW00i1 Zyn ' te delibereccea op eenige andere dan fchriftelyke Verzoe-
ÊSk e;?kend d00r alIe de belangheb, behoSrWff oUnne ^"Wigden , die met behoorlyke Procuratie zouden zyn voorzien; dat by de deliberatie over dit poinét, de Gedeputeerden van deeze Provincie en «ie van Utrecht hadden geadvifeerd , dat
solide worden benoemd, om te verneemen» vat die Burgers aan de Vergadering had* len voor te dragen. ■
?efnaanïitgebragt V* een RaPPort van een Jefogne over een Request van de Haagfche
atriottifche Ruiters van het Regiment van ^uft vanOyen, en over een aantal ongelukje Vrouwen, welker Mans waren gffneueldI of krygsgevangen gemaakt j dat cSnform t Rapport was gerefolveerd, dar, offchoon
5teqv\enSt;,S °R naam Van de Volks-S ;Ê" a"den ƒ "g geprefenteerd , wel et voldoet aan de vereischten, door Hun oog Mogenden gerequireerd, ei in i fpeciaal geval het voorfchreeven Reque ?
LZ°T 5C20nden 3an hetCommnté te ande, om daar op behoorlyk reguard te emen: zullende nogthans voor fvervolg
gee»


■
JAARBOEKEN, Augustus. 1795. 5150
geene Adresfen, Petitiën en Verzoekfchrif-' ten, op den naam van eenige dergelyke1 Vergaderingen, Sociëteiten of Corporatien,1 welke by de Geconftitueerde Machten niet •mogten gewettigd en als zodanige by Hun Hoog Mogenden bekend zyn, worden aangenomen of in deliberatie gebragt, dan voor zo ver daar in de naamen van alle Verzoekers zelve, hoofd voor hoofd, of door een daar toe door hun allen gequalificeerd Perfoon, zyn geteekend. En wordt de tydelyke Prefident van Hun Hoog Mogenden verzogt en gequalificeerd, om aan deeze Refolutie de hand te houden, en de Verzoekers in voorkomende gelegenheden hier van te verwittigen. De Geconv mitteerden van Holland en Utrecht hebben verklaard, de conclufie te zullen aanzien. .
Het voorfchreeven Rapport is voor Notificatie aangenomen.
Op het geproponeerde door het Com mitté van Buitenlandfche Zaaken, is goed gevonden, de Gedeputeerden ter Genera liteit te gelasten, om het ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden daar heen t< dirigeeren, dat F' van Berckel, als Refi dent van deeze Republiek by de Veree nigde Staaten van Noord-America, word - gerappelleerd: zo echter, dat hy gehou den zal zyn, in de vriendelyklte terme affcheid te neemen, en te verklaaren, d; zyn rappèl alleen gefchied, om dat Hu Hoog Mogenden goedgevonden hebben tienen anderen Perfoon in zyne plaats 1 O00000Q00090000 5 b.
sGra-
'enhaïe.
r
tl t
e
» „


'sGra-
VENHACE.
I
i l l l t
ii h d
ei
v»
h; m Iii
te ve ov kif " hei dei hal
jiöo NIEUWE NEDERLANDSCHE
teerden verder zullen voordragen den Burger K. Lr. van Polanen.
i,«iXe ?Urge,f Lonc1 hec woord gevraagd hebbende heeft met de volgende Aanfpraak affcheid van de Vergadering gin*!
BURGERS REPRESENTANTEN! £)e door uwe Commisfie aan de Stad Schiei£f & Üe°Jk van de Rrovifoire Regeering
fè^4SS2*** ^> <
'aferiJPT0^ trekking die ik tot uwe Ver-
ikkeS^Prn'V f ï ,* Van de eerfte «»i e■ ÏÏJf l d'e he.b by§ewooDd, en aan weler arbeid ik zo veel deel gehad heb, verplicht
roedeSvFSr k T""^' daD na alvcorenfeen roederlyk affcheid te hebben genomen.
r)Lrn?fel,£iuruhaiv.n alle'myDe Commisfien, die . daar ult bebbe in den fchoot derzei ve neder?
£er lLVet,aDg 'k' dat eeD aardiger eu kS ger Man my vervange.
Ongeveinsd zegge ik ü dank, voor de eronr«
ênme2legVifzf, b'ykeD -V3D ^n?« veSSÏ n Sn &i lacgduung 8eQoten "eb, en myn l 3 i, •? VS myDe 8root^e belooning,) Jpt y» dat ik die ten minden voor mvne warSe ge tot het Vaderland verdiend heb/ 6 Mets zal my aangenaamer zyn, dan beftendiff mogen zien, dat deeze Vergadering even rwyderd van arifiocratifche begmieien, als vaS erdreven democratifche Principes, dien geluken middenweg zal houden, waarSrllëen i-8 dak JEF M"rfcfa»PPy **> gevestigd won HhoS mfQ van haar fteeds ^ggen zal: zv dhaafde de verdrukten tegen hunne verdruk?
kers;


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 516*
kers • zv wist den braaven belangeloozen man op' zvne'n waaren prys te fchatten, en ontmaskerde, den huichelenden intriguant, wiens mond vol van, Vrvheid en Gelykheid is, die met de woorden van de Rechten van den Mensch en van den Burger, onopboudelyk fcherrnt, en in zyn hart daar van' niets gevoelt, of niets bedoelt dan zig zeiven. • Gaat, Burgers Reprefentanten ! m uwe zo moeilvke loopbaan voort, met den moed, maar tevens met de braafheid, rechtvaardigheid en billvkheid die alleen den waaren Republikein kenmerken. Dat alle openlyke of geheime machinatien van 's Volks vyanden of fcnynvrienden door U verydeld worden, en uwe befluiten agtervolgd met den zegen van God Almachtig, het geluk des Volks meer en meer vestigen: tot dat de eerlang belangryke oogenblikken aanbreeken waar in eene, naar ik hoope, welgekozene en welgeregelde Nationaale Conventie die veer kragt aan het Gouvernement geeven, en die een heid van befluiten en werken zal doen gebooret worden, waar door dit klein, maar tevens geze gend plekje gronds, gelukkig voor deszelfs Be wooners, geducht voor zyne vyanden, niittij voor zyne vrienden geworden, mede zal kunnei werken tot de daarüelling van het geluk en de welvaart des gantfchen menfchelyken geflachts.
Waarop door den Prefident in fubftanti is geantwoord: dat de Vergadering me leedweezen een haarer waardige Leden, di van haaren aanvang tot heden toe zo vee deel aan haare werkzaamheden hadt gehad uit haar midden zag vertrekken-, dat dezelv verwagtte, dat hy in den post, welken h van Generaliteitswege bekleedde, met die onvermoeiden yver zoude blyven voortgaar als hy tot nu toe daar in hadt betoond, t dat deeze Vergadering zig verblyden zo
sGra-
'enha!E.
iffcheid >an den burger Loncq.
t
\
»
e
y ,
n
n ï-»


"sGra-
venhage.
i
1 < 1
c t c
2
5i<J2 NIEUWE NEDERLANDSCHE
de, daar de zaaken deezer waereld toch »an msfeWalligheden onderhevig, hem we. derom op een nieuw Credentiaal n dTzeTve te zien verfchynen. aezeive
tJw' VerSadering een voorftel gedaan, tot het zo veel mogelyk befpoedigen in het daarftellen eener Nationaale Conventiewaarop na deliberatie goedgevonden is dè voorfchreeven Propofitie te Rellen in l anden van Gecommitteerden ter Generaliteit, me" last, om op de daar by gelegde gronden ter
teSSteVS H°°g M°geS" de ^il v ' 10 dezeIve vervat, uit naam van deeze Vergadering, aldaar te doen.
De perloneele Commisfie, gechargeerd met het formeeren eener Inftr'udie vóS de Commisfie tot onderzoek na het politiek en financieel gedrag der Leden e0PMeister" van het vorig Beltuur, in welkers handen" by Decreet van den 24 deezer, gefield
-oLiï6 ^Sfive Van de ^tsVSe .ommisfie, (zie 24 Augustus; heeft aan
ezï've8 cTJ ConceP^"^uélie voot 3eze,ve Commisfie voorgedragen, welke m gedaane pneleéture is learrelleerd
atX ë!eLf 0rde ™ den dag in delibe. atie gelegd zynde, het advis van het .ommitte van Algemeen Welzyn, oo het apport en advis van het Comm ij van /oorhchting, betreffende den Burger Roe» fs, Gereformeerd Predikant te Zoeterwou-, Ê' f ™de de Misfive van het Commit.
lr PrJï°lhchtWS> n°Pens de denkwyze fn ih ^ ka'"eon van de onderfcheiden Ge. indheden te Schoonhoven, mitsgaders der
Room-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795- $"$3
Roomfche Priesters aldaar, omtrent de vol-», doening aan het Decreet van den 9 Maart,v is goedgevonden, het advis van het Com-t mitté van Algemeen Welzyn te declineeren, en heden over veertien dagen omtrent deeze zaak nader te delibereeren.
Het Committé Militair heeft aan de Vergadering voorgedragen, een Plan van algemeene Burger-Wapening binnen deeze Republiek. Waarop goedgevonden is, de deliberatie hier op uit te Rellen tot aanftaanden Vrydag, en dat intusfchen het Plan voor alle de Leden zal worden gedrukt.
Haarlem.
„ Heden (zo fchreef men van hier, onder de dagteekening van den ao der jongstvoorgaande Maand,) had men alhier eene gebeurtenis, nog nooit binnen deeze Stad voorgevallen , zynde van den volgenden inhoud : alzo tusfchen den 15 en 16 July laatstleden , een Lieutenant-Kaptein der Burger-Artillery binnen deeze Stad, door dronkenfchap, de ftoutheid heeft gehad, om aan het Burger- (of zogenaamd Princenhof,') den gewapenden Burger , aldaar als Schildwagt geplaatst, op eene verregaande wyze te mishandelen, ja zelfs te ontwapenen, het Geweer mede na Huis neemende, hetzelve vreeslyk teisterde; zo heeft de Kaptein, (dien nacht de Wacht hebbende,) eene Patrouille door den Ser« geant laaten detacheeren naar opgemelden Burger, verzoekende het Geweer terug;
doch
;Graenha-
e.


"sGra-
venhage.
1 i
; i
3162 NIEUWE NEDERLANDSCHE
de, daar de zaaken deezer waereld toch aan wisfelvalligheden onderhevig zyn, hem wederom op een nieuw Credentiaal in dezelve te zien verfchynen.
Is ter Vergadering een voorftel gedaan, tot het zo veel mogelyk befpoedigen in het daarftellen eener Nationaale Conventiewaarop na deliberatie goedgevonden is, dè voorfchreeven Propofitie te Rellen in handen van Gecommitteerden ter Generaliteit, met last, om op de daar by gelegde gronden ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden de declaratie, in dezelve vervat, uit naam van deeze Vergadering, aldaar te doen.
De perlbneele Commisfie, gechargeerd met het formeeren eener Inftructie voor de Commisfie tot onderzoek na het politiek en financieel gedrag der Leden en Ministers van het vorig Beituur, in welkers handen, by Decreet van den «24 deezer, gefteld was eene Misfive van de laatstgemelde Commisfie, (zie 24 Augustus,) heeft aan 3e Vergadering eene Concept-Inftruétie voor aezelve Commisfie voorgedragen, welke na gedaane prsleciure is gearrefteerd.
Volgens de orde van den dag in delibe•atie gelegd zynde, het advis van het Jommitté van Algemeen Welzyn, op het rapport en advis van het Committé van Voorlichting, betreffende den Burger Roe» ofs, Gereformeerd Predikant te Zoererwouie, als mede de Misfive van het Commité van Voorlichting, nopens de denkwyze Ier Predikanten van de onderfcheiden Geïindheden te Schoonhoven, mitsgaders der
Room-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. $16$
Roomfche Priesters aldaar, omtrent de voldoening aan het Decreet van den 9 Maart, is goedgevonden, het advis van het Committé van Algemeen Welzyn te declineeren, en heden over veertien dagen omtrent deeze zaak nader te delibereeren.
Het Committé Militair heeft aan de Vergadering voorgedragen, een Plan van algemeene Burger-Wapening binnen deeze Republiek. Waarop goedgevonden is, de deliberatie hier op uit te Rellen tot aanftaanden Vrydag, en dat intusfchen het Plan voor alle de Leden zal worden gedrukt.
Haarlem.
„ Heden (zo fchreef men van hier, on> der de dagteekening van den 29 der jongst voorgaande Maand,) had men alhier een! gebeurtenis, nog nooit binnen deeze Stac voorgevallen , zynde van den volgendet inhoud : alzo tusfchen den 15 en 16 Ju ly laatstleden , een Lieutenant-Kapteii der Burger-Artillery binnen deeze Stad door dronkenfchap, de ftoutheid heeft ge had, om aan het Burger- (of zogenaam; Princenbof,') den gewapenden Burger , ai daar als Schildvvagt geplaatst, op eene vei regaande wyze te mishandelen, ja zelfs t ontwapenen, het Geweer mede na Hui neemende, hetzelve vreeslyk teisterde; z heeft de Kaptein, (dien nacht de Wacl hebbende,) eene Patrouille door den Se geant laaten detacheeren naar opgemelde Burger, verzoekende het Geweer terug
doe
sGra?enha-
se.
i 1
1 *
1
e s 0
(C
n
h


Ji54 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Haarlem.
<
ï 1
ê
doch na eenige woordenwisfeling gehouden te hebben , hetzelve geweigerd heeft te geeven.
„ Zo is 't, dat de Burger-Krygsraad deezer Stad , hetzelve niet onverfchillig kunnende aanzien, na rype deliberatien, en vooraf iuzameling zo van aanklagte als defenfie, het navolgend Vonnis, over de voornoemde Perfoon geveld en uitgefprook'en heeft, zynde van deezen inhoud: dat gemelde Lieutenaut-Kaptein van de Artillery,
met naame , van zyn post
als Lieutenant-Kaptein der Artillery wordt afgezet, en verders infaam verklaard,-, om ooiteenigen dienst aan Burgery, of in eenige Commisfie te worden getrokken: zullende aan gemelde Perfoon / copie deezes worden toegezonden. Verders wierdt de Tamboer-Major gelast, by opgemelden Burger, de Ringkraag en Degen af te haaien , als toebehoorende aan gemelde Burger-Krygsraad ; dezelve wierden deeze avond nog afgehaald. Dit alles gefchiedde in byzyn iran de 4 Battaillons der gewapende Burgeraagt en het Corps Artilleristen ; hetzelve Vonnis wierdt door den Secretaris, ten )verftaan van den Krygsraad, aan gemel3e gewapende Macht voorgeleezen."
Eenige ongeregeld- en gewelddaadighelen , op de openbaare Markten deezer >tad, voorgevallen , maakten het nood;aaklyk, ter handhaavinge van rust en veiigheden , daar tegen voegzaame maatreels te beraamen. By eene Afkondiging
van


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5^5
van den 10 deezer, kweet de Regeering daar omtrent zich van haaren pligt.
De Provifioneele Stads Regeering binnen Haarlem, geïnformeerd zynde, dat de toeneemende prvs van veele noodwendigheden des levens heden aanleiding heeft gegeeven tot diverfe beweegingeu op de publieke Markten deezer Stad, achtfn het van hunnen plicht hiermede alle goede Burgers en Ingezetenen te adverteeren en te waarffiuwen, dat alle poogingen, en zo veel « meer alle ongeregelde en wederrechtelyke bewee ringen om de vryheid der publieke Markten t< beletten, noodzaaklyk ten nadeele der Burgen zelve moeten uitloopen, vermits de Verkooper Sar door worden afgefchrikt om hier ter Mark te verfchynen, en hunne Goederen ter verkool aan te prefenteeren, waar door niets anders da. Schaarsheid en by gevolg die duurte, welke mei Wil voorkomen, moet veroorzaakt worden.
Het is om deeze reden, dat de Provifioneel Stads Regeering allen en een iegeiyk ten ernftigft vermaant , zig van alle bedreigingen en zo vee t? meer van alle middelen van geweld tot bepaa ling en willekeurige zetting der Pryzen, als wel niets anders kunnen uitwerken dan de algemeen rist te benadeelen, zorgvuldig te onthouden zynde daar omtrent de Riptfte orders gegeevei om deeze rust te bewaaren.
Daarentegen verzekert de Provifioneele Stadi Reaeering allen en een iegeiyk, dat de Keure en Ordonnantiën tegens de Voor- en Opkoopers ten fterkfie zullen gehandhaafd, en alles in h( werk zal gefteld worden, ten einde aan alle g< gronde en billyke vorderingen genoegen te gei ven, enz.
De Provifioneele Stads - Regeering , vj de Commisfie ter revifie van het Provlfr
HAARlem-
Public, omtrent ie veiligheidop de Markten.
f 1
> 1 1
1
c
» 1
n
:t 5.
n
5-
e»


Haar
lem.
i
JidfJ NIEUWE NEDERLANDSCHE
- neele Regeerings-Reglement van den ié January, eene Proclamatie ontvangen heb. bende, met verzoek om dezelve ter kennisfe der Burgerye te brengen , voldeedtj op den 15 deezer, aan dat verlangen.
V KT HEID. GELTKIIEID. BROEDERSCHAP.
PROCLAMATIE.
£)e Commisfie, door de Burgery en de Provffiooeele Stads-Regeering benoemd, ter revf-
£nV*!L d °Pr-de° ,19 ^afluary jongsleden gear-' tefteerde Provifioneele Regeerings Reglement.
Aan de BURGERY van HAARLEM.
HEIL en BROEDERSCHAP >
MEDEBURGERS!
Het is u allen bekend, dat, wanneer wy op' dee 30 der voorige Maand Julv, het door ons gearrefleerde Reglement op het" Befluur deezer
a uTrU ter goed~ of afkeuring voordroegen, de beilisfing daar over geen voortgang gehad heeft, mt hoofde dat veelen onzer Medeburgersverlangden, dat alvoorens alle de aanmerkingen pp hetzelve gemaakt, ter kennisfe der Burgerv gebragt wierden, 6 J 6
Aan dit verlangen hebben wy nu voldaan, eh wy vertrouwen dat gy allen nu genoegzaame gelegenheid zult gehad hebben om over onze beweegredenen, waarom wy fommige deezer aanmerkingen gemeend hebben te móeten voorby;aan, te oordeelen, en ons het recht zult doen, lat wy daarin niet dan na oplettende overweegine :n ryp beraad zyn te werk gegaan.
Die openleggen aan u van onze beweegredenen
heefe-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5^7
heeft noodzaaklek eenigen tyd moeten doen ver-1 fooDen, Wy moesten een volledig en berede-t neerdopttel daartoe vervaardigen, hetzelve algemeen maaken, en ü tyu geeven om over onze£ daiden te oordeelen. . . .
Echter gelooven wy, dat gy ons hetjgjtuigeuis zult geeven, dat wy hier «n al den fpoed.hfr ben gemaakt, welken het gewigt der zaak en hetbe-' lans der Burgery ons maar immer hebben toegelaaten.
Wv noodigen u dus op nieuw uit, om aan-' ftaande Dingsdag den .8 deezer Maand Aug* tus, des middags ten 12 uuren, in de Vergafler. olaatfen uwer Wyken wederom op te komen, en Sdaar het door ons u voorgeftelde Reglement op het Stads-Beftuur of goed of af te keuren.
Daar wy nu door het publiek maaken der in«ekonen aanmerkingen gemeend hebben, aan het verlangen van zo veelen uwer te hebben voldaan, verwachten wy nu ook van elk uwer, dat op dien dag, ook deeze zaak door uwe fchnftlyke rWVsfing, met voor o? tegen, finaal afgedaan worde.
Geda!n in onze Vergadering, den n Augustus 170J, het eerfie -jaar der Baiaaffche Fryheia.
K. van dei» HORST, Prefident. J. L de MAYNE, Secretarie Ingevolge hiervan, worden alle Burgers en Inbezetenen" deezer Stad en derzelver Junsdiélie met allen ernst en aandrang opgeroepen, om tegen aanftaanden Dingsdag den 18 Augustus, des middags ten 12 uur, in hunne Wykyergaden* «en te verfchynen, en aldaar zynen pligt als vry|ebooren en weldenkend Burger te vervullen; enz.
Het Reglement op het Beftuur deezei Stad, in de Maand July vermeld, (zie bl 4597 enz.) wierdt, omtrent het midden da tegenwoordige Maand, met eenige klem* veranderingen, goedgekeurd, en voorts 11 werking gebragt.
Ppp ppp ppp ppp PPP 'sDaai
ïaar-! EM.
rocla*
tatie
'erCofft-
lisfie
ot liet
legee.
■ings-
ïLegkm*
l


Haarlem.
was
5168 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Daags naa de bekragdging van dit Ref rS d°°r,de Bur^ voldeedt al
baar door de Commisfie ter revifie van het'Pro vifioneele Regeerings-Regiement van ?9 J^uarv
™h ,Ja?rS ^Cdaan' ora de navolgende B matie ter kenmsfe der Burgery te brlngen.
EROEDERSC HA P. PROCLAMATIE.
Aan de BURGERY van HAARLEM. HEIL en BROEDERSCHAPJ Het Reglement op het Sradsbeftuur door ons
»seïfn k dCT VOori^ ^aandVarEd é*Kten rd?0t «gekeurd en beKracntigd. Wy wenfchen, dat die mose ftrek. ken tot bevestiging van rust en eendSgt? en tot bevordering van het waare Heil onzer BnnSy.
kenri,7 SÏh U by deeZe plecnLe v'mt hdnCZe zaak thans hier door
haar volle-beflag heeft gekregen; dat dit Regle^
ÏSf Z*°°T UWe 8°edkeu"ng de kracht- van m, J/n °ntvan8en' eD dat dus hetzelve van e-n rXlm°et aanSezieD worden en dienen toe &.ni nebtfnoer, naar welk her Beftuür deezer Stad IQ het vervolg zal geregeld worden.
Ml ,vnerïe Werk' dat u DU te doen zal ftaan, £U2w W^dige Provifioneele StadsKegeermg, welke door u tot den aó deezer Maand


JAARBOEKEN, Augustus, 1?95> S-6*
• was gecontinueerd, te doen vervangen door een 'Stadsbeftuur, zo als hetzelve by het nu inge-: .voerde Reglement is vastgefteld.
Wy nodigen dus u uit, om Dingsdag den 25 deezer, des morgens ten negen uuren, in uwe Wyk vergaderingen te verfchynen, en aldaar in elk derzelven vyf Gecommitteerden te benoemen, ter verkiezing dier Burgers, welke, ingevolge hetzelve Reglement, dit StadsbeRuur als dan zullen uitmaaken.
En wordt aan u by deeze herinnerd om alsdan geene zodanige Burgers tot uwe Gecommitteer den te benoemen, welke den 19 Mey laatstleden door u tot Kiezers zyn benoemd geweest.
Aldus gedaan in onze Vergadering den 19 Augustus. ^ ^ der HORST, Prefident, J. L. de MAYNfi, Secretaris.
Ingevolge hiervan worden alle Stemgerechtigden tegens Dingsd ig den 2$ deezer, des morgens ten negen uuren, in hunne refpecn've Wykvergaderingen opgeroepen . oti aldaar hunnen pügt als vrygebooren en weldenkende Öurgers te vervullen.
Aldus gedaan en gepubliceerd van de Puye van het Raadhuis deezer Stad, deezen 19 Augustus 1795» enz.
Ingevolge deezer Oproepinge, viel, by de Meerderheid, de keuze op de volgende Burgers, om vervolgens werkzaam te zyn ten bedoelden oogmerke:
In Wyk No. 1. De Burgers: H. Z. Couderc, W. Hendriks, G. Verwaren, E. W. Cramerus, N. Bonte Verbrugge. Wyk 2. M. Bodisco, A. jf. van Eybergcn, P. iiaasbank, J. P. Kuenen, M. Hogeboom. Wyk 3. A.Vos, Alex. Broefe, J. van Westerkappel, C. M. Bugge van den Boge, J. Kwieker. Wyk 4. A.C.Swaving, C. P. Camerling , A. Arehdfen , 'J. Harder, Egb. van der Vaart. Wyk 5. H. J. Roozen, jac. Scholting, H Tweehuyzen, J. D. Kuhnerti P. S. Crommetih. Wyk 6- //. Smit, J. Jofée, Ppppppppppppppp 2 G.
uEM-
ProcIanatieIer Com* ■nïsfie tot het Rcgec ringS' Regiem,


ji?o NIEUWE NEDERLANDSCHE
Haar- G,
lem. ve
Lyst van be Gecom E mineer- Si den. Tt
mt M
E. nt iS') ch Ui V Bi • J 3'
jN
H
c, c c
ve Vi
g
ü
Vi
1
vi
dc la
of s» ïj
3»
van der Wall, J. L.de Maine, J. IV. Druylieyn.
Welke tot Leden van het Sta^sbeftnur hebben noemd, de Burgers: IV. A. Lejhvenon, C. P. hut, D. van Diepen, H. A. Parvé, J. van yrurn, K. Hovens, P. L. van deKafileele, J. ding van Berkhout, J. H. de Lange, 'J.Hoofm, J. Enfichedé, B. H. Es/er, B. Ter fier, J. P. orell, P. H. Klaar enbeek, N. A. Kok, P. & van ^bergen, W.P.Kops, J.vanWalré, P.J lïc. ré, P. Kops Gocdfchalksz., I. C. Sterk, A. C. 'aving, D. Donker van der Hof, J. H. Froient J» van Stammen, D. J. Canter Camerig, D. Veegens Junior, F. van Hoogflraateu,
J. Berkhout. En tot Plaatsver vul Iers, de irgers: A van Zeeberg, A. de Waal Malefyt, i de Wit, J. Scholting, C. Lanckamp, A. Vos tcobusz., J, L. de Mayne, H. Z. Couderc, P. . Quarles, M. Bodisco. Vervolgens is heden, door het Stadsbeftuur, tot oofd-Schout deezer Stad aangefteld, de Burger
P. Elout, en tot Leden van het Collegie vstï viele en Crimineele Juftitie, de Burgers: D.J. mter Camerling, J>. H. Froichen, H. A. Par, P. J. Honoré, D. Donker van der Hof<, D, egens Junior en V. J. Berkhout.
Het Programma, door Teyler's Twec&> enootfchap, hier ter Stede, voor het ans loopende jaar uitgefchreeven, was m den volgenden inhoud:
"'eyler's tweede Genootfchap, thans, door den wil des Stichters, tot het opgeeven vaa eene aag in de Dichtkunst verplicht zynde, belouft n gewoonen gouden Eerprys van 400 Holidfche Guldens, innerlyke waarde, aan den enen, die het fchoonfte Nederduitfche Vet Leerdicht zal hebben ingeleverd, „ over één of meer onderwerpen uit de Natuurkennis of Ndiuuriyke Hiftorie ontleend , en in diervoegen ontvouwd, dat de Almacht, de
„ Wys-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5171
Wysheid, en de Goedheid van den schepper „ der natuur hier in op de duidelykfte en tref,, fendfte wyze worde ten toon gefpreid."
De Dichters worden verzogt in het ontvouwen der gekozene onderwerpen zig ftiptlyk te houden by bet geene door ontwyffelbaare waarneemingen volkomen zeker is, en gëenzints bloote gistingen, of onbefliste zaaken in hunne verzen te brengen.
Te zenden op de gewoone wyze, met een verzegeld billet, des Dichters naam bevattende, aan Tcyier's Fundatiehuis te Haarlem, voor 1 April 179Ö, om beoordeeld te worden voor '1 November van 't zelfde jaar.
Leyden.
Voor den inhoud der volgende Af kondiginge, betreffende het doen eener vrywillige Geldverzamelinge, en het verdeelen der gegaarde penningen , fprak de natuurlyke jöillykheid. Zy was van deezen inhoud:
F K T H E I D. GELYKHEID, BROEDERSCHAP.
AFKONDIGING. "F)e Provifioneele Raad der Gemeente van Leyden , vernomen hebbende het verzoek van de gemeene Armbezorgers deezer Gemeente, om wederom langs de Huizen te mogen doen eene ordinaire Collecte ; daar by overwegende, dat door de aanhoudende werkeloosheid en toeneemende duurte der eerfte Levensnoodwendigheden, de armoede binnen deeze Stad algemeen is, en dat de Armenkasfen van verre de meeste Gezindten niet in ftaat zyn, om naar behooren in deezen hoogen nood te voorzien; en in aanmerking neemencie, dat, daar deeze Collecte altyd pleeg te gefchieden uit de Liefdegiften van alle de Inte<eteneo deezer Stad, niet alleen de thans aen» teaomcn beginfelen van Gelykheid, maar de bilPPPPPPPPPPPPPPP 3 ïyk-
Haar-
lem>


5i7z NIEUWE NEDERLANDSCHE
Ley>
DEN.
Public, ome rem het doe. eener
Collecte
lykheid zelve vordert, dat ook die alzo ingezamelde Penningen gedistribueerd worden onder de Armenkasfen van alle de Gezindten; decreteert: Dat de ordinaire of algemeene Collecte, langs de Huizen binnen deeze Stad, gefchieden zal op zaanftaanden Maandag, zynde den 10 Augustus, des morgens om 9 uuren.
1 Dat die Collecte gedaan zal worden door de Leden van den Raad en het Committé van Civiele en Crimineele Juftitie, benevens derzelver Ministers; de Kerkendienaaren , Ouderlingen en Diaconen van alle de Christen Gezindten, mitsgaders de permanente Regenten van het Huiszittenhuis, binnen deeze Stad , die zig ten dien einde om agt uuren zullen laaten vinden op het Huis der Gemeente.
Dat van de ingezamelde Penningen, naar het oude gebruik, aan Kraammoeders, vooraf, zal uitgereikt worden een fomma van vier honderd guldens, naardien dezelve de allezints loflyke gewoonte hebben, om arme Kraamvrouwen, zonder aanzien van welke Gezindten zy zyn, te onder f leunen
Dat by de Collecle gevoegd zullen worden, zo het geene op den 17 Juuy laatstleden, in de Pieters Kerk is gecollecteerd, als de Liefdegiften van die Gebuurten, die een gedeelte haarer Gebuurtekasfe, met dat byzonder oogmerk, be« reids aan den Raad hebben ter hand gefteld, of pog mogten ftellen.
Dat, na aftrek van bovengemelde fomme voor Kraammocdereu, de gantfche Collecte verdeeld aal worden onder alle de Gezindten binnen deeze Stad, ten behoeve van derzelver refpecfive Armenkasfen. in evenredigheid van het aantal volwasfeq Perfoonen, welke by een ieder van dezelven bedeeld werden, en zo als dat was teg tyde der op deo 26 January deezes jaars gedaane Colle&e.
De Raad houdt zig verzekerd van de genegenheid en bereidvaardigheid van alle de ÏQgeze" te-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795- 5173
tenen deezer Stad, en byzonderlyk van die geenen die door Gods goedheid met meerdere middelen zyn gezegend, om met denzelven tot dit heilzaam oogmerk mede te werken; hen daarom verzoekende, om zig ten dien einde op gemelde dag en uur by huis te laaten vinden , om de komst der geenen waar te neemen, die tot het doen der voorfchreeven Colleae gebruikt zullen
W°G«iaan in den Provifioneelen Raad der Gemeente van Leyden, den 3 Augustus 1795»
eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
Gezien door J. C. POTGIETER,
Voorzitter.
En is deeze den 4 daar aan volgende den Volke gepubliceerd.
By my K. DE PECKER Pz.,
Secretaris,
Naa de Omwenteling waren, ginds en elders, verfcheiden Perfoonen in ampten en posten gebleeven, het voorgaande Beftuur toegedaan. Eenige dier Amptenaaren lagen zelf onder verdenking, in den jaare 1787 en vervolgens, aan lyfsmishandelingen van andersdenkenden in het Staatkundige zich te hebben fchuldig gemaakt. Een luide kreet ging 'er op, genoegzaam door het gantfche Land, dat lieden van deezen ftempel van hunne posten moesten verlaaten worden. Meer gemaatïgden hielden deezen kreet verdagt, en waren van oordeel, dat in deezen niet dan met de uiterfte omzig tigheid moest gehandeld worden , indier men zich niet aan het pleegen van onregt PppppppppppppPP 4 vaai
Lev-
den.
Public, omtrent het doen eener QolleSte.


Ley>
j!74 NIEUWE NEDERLANDSCHE
vaardigheid wilde blootftellen. De Raad deezer Stad, zo veel doenlyk was, hier in willende voorzien , benoemde eene Commisfie, met het overweegen der ingekomene bezwaaren belast, en gaf ,daar van kennis by eene Afkondiging, insgelyks van den 3 deezer.
VETHEID. GELÏKHEID» BROEDERSCHAP.
AFKONDIGING.
r\e Provifioneele Raad der Gemeente van Ley*-* den, gehoord hebbende het verzoek van wege de Burger-Vergadering, gehouden wordende m de Maare Kerk binnen deeze Stad; mitsgaders, rypelyk overwogen hebbende, de bedenkingen daar tegen door eenige Burgers gemaakt, en het Berigt op die bedenkingen weder aangevoerd; mitsgaders bier op nader gehad hebbende bet Rapport van de Gecommitteerden uit den Provifioneelen Raad, door welke alle de Stukken , deeze materie betreffende , zyn geëxamineerd, decreteert:
Dat alle Plunderaars, of zulke, die na de Omwenteling van 1787 den braaven Patriot, door woorden of daaden, kunnen bewezen worden, beleedigd of vervolgd te hebben, en Ampten bekleeden, van hunne Posten zuilen ontzet wcrden.
Dat hier toe is aangefteld eene Commisfie vaa zeven Leden deezes Provifioneelen Raads, welke deswege het fcherpst onderzoek zal moeten Joqn, beftaande uit de Burgers: S. J, van Lan. gen, C G. R. van Marle, N. Bucaillex % C. Potgieter, J A. F. Moiefchot, % P. Van der Steen en H. A. Bake. En worde van het aanwezen van deeze Com-
mis-


JAARBOEKEN, 4**'i *W- S175
misfie aan de goede Gemeente kennis gegeeven, I en een iegeiyk aangemaand om de blyken, bewy-r. zen en getuigen, die hy van zulke mishandelingen kan aanvoeren , aan die Commisfie op te / Seeven, des Maandags en Donderdags, narrnd-* dags van 3 tot 4 uuren, ten Huize der Gemeen*/ te, op de Kamer van 't Committé van Fabnca-; ge- zullende deeze Commisfie zodanige bakenen bcwyzen brengen ter kennisfe van den Raad,, in Committé vergaderd, en daar toe expres be-< legd, welke de opgegeeven bewyzen, blyken, or. 1 petuigen, voldoende oordeelende, zodanige Amptenaaren van hunne Posten zal ontzetten, en van dit befluit berigt geeven in eene gewoone Vergadering van den Raad roet opene deuren.
Vervolgens heeft de Raad nog gedecreteerd, cn brengt ter kennisfe van de Gemeente, dat ook in 't byzonder reguard zal geflagen worden op die Amptenaaren, welke de pranje-Requesten, nog vóór de Revolutie in den jaare I787> mede onderteekend hebben ; en dat ook aan dit Committé is aanbevolen het Dienstboek deezer Stad, waarin alle Beampten ftaan aangeteekend, te onderzoeken, en daar uit op ts geeven, web ke Amptenaaren op den Lyst der Xeekenaaren van Oranje-Requesten gevonden worden; dat de Commisfie alle deeze Amptenaaren op de voorgemelde wyze aan den Raad zal opgeeven, ten einde den Raad als dan befluite, welke van deeze Amptenaaren en of niet alle, van hunne Posten behooren ontzet te worden.
Aldus gedaan in den Provifioneelen Raad der Gemeente van Leyden, den 3 Augustus, 1795, het eerfte Jaar der Baiaaffche Vifheid.
Gezien door J. C. POTGIETER, Voorzitter.
En is deeze den 4 daar aan volgende den Valke gepubliceerd^ ^ r> ^ ^
Secretaris.
Ppppppppppppppp 5 Pfys
.ETEN.
"'ttblic. 'egens ■et afletten'an
4mpte-
taareti, mz.


Leyden.
Public, rakende de leevensmid'delen.
i j <
c
l
1
3176 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Pfyswaardig was de volgende maacre» gel, dienende ter te gemoeckoominge aan de fmalle Gemeente.
P-RTI/EI D. GELTKHEID. BROEDERSCHAP.
AFKONDIGING.
ï~\e Provifioneele Raad der Gemeente van Leyden , gelet hebbende op de verzoeken van de Burger-Vergadering, gehouden wordende in de Maare Kerk, decreteert:
'Pen eerften, dat, om de Minvermogenden in ftaat te fteilen, om door het gebruik van Kort en Zeemeien, in deeze meer en meer toeneemen» de duurte van het Brood te gemoet te komen, van nu af aan, by provifie, alle befluiten tegen den invoer van die noodzaoklyke behoeften worden ingetrokken , en buiten effect geReld, en dus die invoer voor een ieder vry es open.
Ten tweeden, dat niemand, hoegenaamd, eenige Groenten van de Buitenlieden zal mogen koopen voor het begin der weeklykfche Groenmarkt, zo min buiten als binnen deeze Stad, op een verbeurte van veertien guldens, telken reize, ten jehoeve van de gezamentlyke Armen.
Ten derdeni dat, om den invoer van noodwendigheden te bevorderen , en het gebrek zo /•eel mooglyk voor te komen, beha!ven de gefoone Sarurdagfche Boeren- of Groenmarkt, log des Woensdags zal gehouden worden eene üergelyke Boeren- of Groenmarkt, welke op de:elfde uuren zal beginnen en eindigen. Wordenie alle Buitenlieden genoodigd, om ook op die Voensdagen met hunne Groentens ter Markt te omen en blyvende de verdere Ordonnantiën op et Wanr.oeziers-Güde in hun geheel.
Aldus gedaan in den Provifioneelen Raad der
Ge-


JAARBOEKEN, Augustus, i?QJ' 5*77
Gemeente van Leyden, op den 20 Augustus 1795 j ha e6rfie Jaar dcr balaattc]l& Vryhctd. i Gezien door
FRANCOIS KLOPPENBURG,
Voorzitter.
En ten zelfden dage den Volke gepubliceerd.
By my K. DE PECKER Pz.,
Secretaris.
Amsterdam.
ïn het begin deezer Maand wierdt, ter Vergadering van Reprefentanten van het Volk deezer Stad, ingebragt het volgende
RAPPORT van dc Gecommitteerden tot de Zaaken van de Juftitie en het Departement van dt
■ Kamer der Defolate Boedels, nopens de ingekomene Bedenktnger op de Plans ter Organifatie, zt van het Committé van Jujlitic. als van de Kamer der Defolan Boedels.
MEDEBURGERS!
De Ondergeteekenden, Ulieder Gecornroiteeer den tot de Zaaken van de Juftuie , en he Denartert ent van de Kamer der Defolate Boe dels, by abfentie van hunlieder Mede-Gecommit teerden, de Burgers fan der B-op en Ver tul gelamineerd hebbende de Confideratien, welk door deeze en geene individueele Burgeren dec zet Stad, ingevolge en tut krachte van Uiiede Notificatie van den 14 iu'Y laatstleden, aan dec
Ley-
JEN.
t
* E
e


Am-"
STELDAM.
Rap-
pon to. zaaken van Jt, ftilie, enz.
I i i
1 1 I
r
I % c
g
z
5ï?3 NIEUWE NEDERLANDSCFiE
ze Vergadering zyn ingeleverd, en vervolgens ra handen van de Ondergetekenden gefteld zyn? om daarop van hunne confideratien en advis aan deeze Vergadering te dienen, hebben bevonden?
■ ^ntST£erS^ dac 'er flech» ééa individueel Burger deezer Stad ,s opgekomen, die van begrip
JXé Jn'Pa0- ter van een Com-
int lil ^^"^geheel en al onaanneemeiyk zoude zyn, en teftens, mee eene niet zeer ee2fZftdS r^P^id, 'beweerd heeft, dat deszelfs gantfche beloop en zamenhang klaar zoude doen zien, dat de bovendryvendeparty,'gelyk hy goedvind dezelve te befchryven, het daar heen dirigeerde, om door den tyd den gemeenen Burger te laaten zuchten, en eene andefe FaS Jie-Coalitie te lormeeren, waar by de gemeene
water Z0,UnSfra8t T V£m ePn he* ™?£T5 tot dat hy kwam te zinken; en dat daar van naan zulkei kwamen, die gefchikt wïï
en, om die voeten, waarop men tot de Revo* lutie gekomen was, te laaten vaaren, ia zelf mee verachting daarop neder te zien, begrypende dezelven nu met meer nodig te'hebben, fchoon «en vry geloven mogt, dat, als een Regent
!ermVnlïei?V/0Kü;£ ge?e andere §road^' voor iet Volk hefde betoonde, dezelve zir dan wei»g verzekeren konde van zynen ftaaiTi» veilie letrt ie ue&iften.
Ziet daar, «burgers\ den toon wa iet Irak, door dien ïndividueelen Burger met ze ;er gedrukt Boekje aan Ulieueu ingeleverd ir et aige.neen gefterod is. '
togetwyffeld zult Gylieden van uwe Gecom* inteerden niet_ verwagten, dat dezelve zig be^ eeven zullen in eene discusfie van foortgelykc ïfl.'tüen, als waar van het voorftel alleen V oeg is, om dezelve naar waarde te kunnen h«ordeelen; bebalven dat de zuiverheid onzer «>ïtnenilyke inzichten. bv het om werpen to pro.


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. Ji?9
vifioneel goedkeuren van het voornoemde PlanA ons tot eenen genoegzaamen waarborg moet ver-sl ftrekken tegen alle foortgelyke ïnfinulatien enQ verdenkingen. .
Om evenwel 'sMans byzondere Aanmerkingen niet geheel en al onbeantwoord te laaten, zy hetp Ulieder Gecommitteerden vergund, dezelven, alss gronden, waarop hy zig fundeert, bekncptelykv voor te, ftellen, eu dezelve, zo kort mogelyk zal/i zyn, te wederleggen. e Hy beweert namelyk vooreerst , dat de aanftel'ing van Leden in een Committé van Juftitie niet aan deeze Vergadering, maar aan het Volk. zoude competeeren: eene ftelling , welke haare genoegzaame oplosfing vindt in het Reglement van Oproeping, waarby het Volk deezer Stad geacht moet worden , TJ!ieden daartoe wel uitdrukkelyk te hebben aangefteld en gequalificeerd.
Ten anderen fustineert deeze individueele Burger, dat het voornoemde Plan in de gevolgen Trevaarlyk zoude zyn ; dewyl een Ariftocraat geen fohooner gelegenheid kon hebben, dan wanneer vooraf een weg door anderen gebaand was, waarop hy onverhinderd zoude kunnen voortgaan sn het machineeren en ftyven zyner concepten, als ook door overhaaling van zyne Cliënten in hun fysthema; edoch ülieder Gecommitteerden betuigen de applicatie eener zodanige redeneering op het voorhanden zynde geval niet te begrypen, ten ware zyn oogmerk mogte zyn, om daar mee te willen bewyzen het gevaariyke in de aanfteliing van Rechters voor een onbepaalden tyd-, maar ook in zodanige veronderftelüng vermeenen Ulieder Gecommitteerden, dat zulk eene allega^ tie reeds genoegzaam is opgelost by het Rappor! van den 13 July laatstleden, voor zo verre daar by de nuttigheid van eene voor eenen onbepaal den tyd zittende Rechtbank op folide grondet betoogd is geworden; behalven dat een Rechtei altyd gebonden is aan de Wetten, en het v&
M-
ELiM*
ap-
;rt tot aaken ■zn Jullie ,
12.
I
l .


$lèo NIEUWE NEDERLANDSCHfi
Am-
steldam.
Rapport tot zaaken van Ju fit ie, tnz.
zelve fpreekt , dat aüe opzettelyk wangedrag, daar omtrent door een Rechrer gehouden, hem het langer bekleeden van een Recb:er-Ampc geheel en al onwaardig zoude maaken; en het daarenboven ongerymd is, zodanige AtiRoefatiè, als deeze Burger vermoed, te vooroOderftellen in een Collegie van JdftitU, én niets met de Puticis ge* ■meen heeft, en altoos aan vaste regelen is gebonden, jj
Eene derde aanmerking van gemelden Burger is deeze, dat het uitzien naar bekwaame Rechtsgeleerden en Kooplieden, om in een Committé van Juftitie te fungeeren , ftryden zoude tegen de Rechten van den Mensch, en in 't byzonder tegen de Gelykheid, volgens weike eik cn een iegeiyk tot alle Ampten verkiesbaar is; zo dat men zig Diet tot zulk een hoogdravende Rechtbank, uïê Pr'adttfyns en Kooplieden beftaande, zoude hebben moeten bepaalen, maar tut een iegeiyk , die een gezond oordcel hadde; dat men ook geene vreemde taaien behoefde te verftaan, om te beoordeelen, of iemand een Dief of een Schelm was, of 't moest zyn, om de grooce Ampten onder zig te houden, doordien de gemeene Man geene middelen bezit, om zyne kinderen te laaien gaan op een Academie: de Verkozenen zouden op die manier ook wel het vertrouwen der Reprefentanten hebben, maar niet dat van het Volk, en hun Ampt alleen om den broède waarneemen- Kortom , een Rechter behoefde geen Geleerde of Advocaat te zyn , maar behoorde als een Jongen op het werk te komen, en door ondervinding alles te leeren, om daar door de habiiiteit te hebben van een ^Esculaap-, <j;e ded kop van eenen Koning zo tranquiel aanvat, als dien van eenen Bedelaar, om zyne cure daar aan te verrichten; en althans moest een Rechter ('t welk een vierde hoofdargument van deezen Burger is,) niet gefaianeerd zyn, dewyl hy anders aiet .ter-! nalaatea zig tot behoud ayner kostwinning


JAARBOEKEN, Augustus. 1755. 5181
ning in alle zodanige kronkels en bochten te wringen, die hem dunken zouden nodig te zyn tot confervatie -van zyne bediening; maar dat hy daarentegen , dewyl hem geen ïalaris gegeeven mogt worden, ook niet behoefde te arbeiden, komende hem dieswegens behoorlyke Secretarissen en Klerken toe: hebbende den Steller deezer Argumenten zig voor het overige op dit refpeQ veroorloofd te pöfeeren, dat men zulke hooge traktementen Relde, m in hei toekomende zye Familie 'er door te kunnen helpen, en tol zulk eene Ariftocratie te brengen, dat 'er eene, gelyk hy die noemt, Bastiliaanfche Revolutie nodig zoude zyn, om de Lyders uit hunne klaauwen te redden. Ziet daar, Medeburgers! 's Mans hoofd' argumenten genoegzaam met zyne eigen bewoor dingen voorgefteld. Ware het niet om voor ti komen, dat het ftilzwygen op allegatien 'van zo danigen aart zoude kunnen misduid worden, zou den Uiieder Gecommitteerden zekerlyk aan Ulie den de moeite befpaard hebben, zig langer daa; mede op te houden, dewyl zy zig wel verze kerd houden, dat geene derzelve eene ferieuf rescontre verdient.
Nu remarqueeren Ulieder Gecommitteerde! daar omtrent, het baatehke daar gelaaten, maa alleen kortelyk , dat meergedaebte Burger in ' geheel geen denkbeeld toont te hebben van he geen, byzonder in eerie zo groote en handeldry vende Stad, tot den perfoon van eenen bekwaa men Rechter vereischt wordt, even min als vai de volitrekte onmogelykheid, om de zaaken vai de Juftitie alhier door gantsch en al ongeoeffend lieden naar behooren geadmir.iftreerd te krygen dat by al verder geen het minfte denkbeeld toon te hebben van de volftrekte onmogelykheid, dj 'er is', om geoeffende lieden, buiten vaste ei fortabele traftementen , te disponeeren tot ver laating van hunne kostwinningen, mitsgaders, ii plaatfe derzelve, het Recmer-Ampt te aanvaat
den
Am-
stei>
dam.
Rapport tot zaaken van Jw /li tie , enz.
i


ÜM-
STKL-
DAM.
Rapport to zaaken van Ji, ftitie , enz»
JÏ82 NIEUWE NEDERLANDSCHK
«den; dat zyne fteüing, dat een Rechter ook niet zou behooren te arbeiden, 'sMans diepe onkun- de nopens de zwaarwigtigheid eener behoorlyke waarneemiDg van bet Rechter-Ampt en den grooten arbeid , die daar aan verknocht is, aller: klaarst aan den dag legt; dat de door hem gemaakte adfumtie, als of een gefalarieerd Rech-ter niet zoude kunnen nalaaten, om zig, tot behoud zyner kostwinning, in allerhande bochten en kronkels te wringen, van zelve vervallen moet, als men eenvoudig confidereert, dat een gefaiarieerd Rechter , geduurende zyne funclie, geen gevaar kan loopen van zyne kostwinning anders, dan door wangedrag, te verliezen, ea dus nooit in de verzoeking' kan komen van tot behoud derzelve eenige kwaade wegen in te flaan, even min als toe vermeerdering van zyn inkomen, dewyl hy een van bepaald falaris heeft, en dus Dooit op middelen bedacht kan zyn, ten einde hetzelve te ver groot en: en dat eindelyk 's Mans voorgewende vreeze voor eene zogenaamde Ariftocratie, waartoe eene Bastiliaanfche Revolutie nodig /oude zyn, om de Lyders uit hunne klaauwen te redden, ten eenenrmaie chiraericq is, om bier boven reeds gealiegueerde redenen; om niet te zeggen, dat ter deezer plaatze niet anders, dan naar vaste regelen, in het Ruk der Juftitie te werk kunnende gegaan worden, het voorwendzei , als of men welligt voor zogenaamde Lenrcs de Cachet , of, zo als de Man het genoemd heeft, Bastiliaanfche gedragen , binnen deeze Stad, door middel eener permanente en behoorlyk gefalarieerde Rechtbank te vreezen zoude hebben, behalven het haatelyke, niets in zig revat, dat verdienen zoude om daarop de attentie van deeze Vergadering te vestigen.
En hier mede zouden Uheder Gecommitteerden van dit zonderlinge ftuk geheel kunnen af. flappen , indien de Steller 'er niet bad bygevoegd , in ftaac te zya van iecs anders, dat op betere
gron-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5183
Tronden gefundeerd was, in de plaats te Rellen : breed zoude hy , naar zyn voorgeeven, daar 1 over kunnen uitweiden; maar dat nu, gelyk hy :zegt, het bedoelde niet zynde, refereert hy zig iechter tot zekere door hem, in den jaare 1793» uitgegeevene Verhandeling over de waare natuutlyke gronden eener eigentlyke en eenvoudige Con. 'ijlituiie, waarin (volgens den titel; op eene geit makke/yke wyze te vinden waren alle die middelen, \ die tot eene gepaste handleiding konden verflrekIken, om het oude Ariftocratisch Gebouw voor e'eu\wig te vernietigen, en eene duurzaame, beftendii ge en algemeene Volks-Regeering op onwankelbaa1 re. gronden te vestigen; van welke Verhandeling I hy teffens een Exemplaar aan deeze Vergadering I gefuppediteerd heeft; dewyl hy 'er nu tot (zoi penaamde) opheldering in fubftantie heeft bygeJi voegd: I. dat hy erkende, dat eene onbepaalde li en geduurige exercitie noodzakelyk was; 2. dat I men , tot zo lang de zaaken op eenen vasten 1 voet waren gekomen, in de Regeering voortgaan I moest, zo als dezelve nu gemanieerd wierdt', en ook tot zo lang toe de gewoonelyke revenuen I kon laaten genieten; 3. dat men in plaats van } byzondere Perfoonen te falarieeren, in ieder Wyk i Busfen of Prebenden zou kunnen Rellen, waarin I alle de gewoone rechtskosten in ieder Wyk ge| legd wierden, en daar uit aan den fungeerenden | Wyk' of Kwartiermeester een vast douceur kon \ doen genieten ; hebbende ieder op zyne beurt 1 dan dat gewoone falaris; en eindelyk 4. dat , | wanneer naar zyne inrichting gehandeld wierdt, ) het eene gemakkelyke Regeering zou zyn, als I eën Buurtmeester het werk Rechts voor vyf wee| ken moest waarneemen, een iVykmeester vooi I vier weeken , een Kwartiermeester voor drie I maanden, een Stads-Meester voor een half jaar, I en een Land-Regeerder voor een jaar, zo als in f meergedachte zyne Verhandeling, bladz. 55 tot 69, te zien was.
Qqq qqq qqq qqq qqq Gaar
Amstel*
dam.
Rapport tot zaaken van Juftitie , enz*


5184 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
steldam.
Rapport tot zaaken van Juftitie , enz.
Gaarne zouden Ulieder Gecommitteerden, indien zy daar toe in ftaat waren, ook in dit opzicht hunne confideratien aan deeze Vergadering hebben medegedeeld ; doch, na dat zy zig de penible moeite hebben gegeeven, om de voornoemde Verhandeling te leezen, moeten zy, hunnes ondaDks, betuigen, dat zy die Verhandeling ■bevonden hebben te zyn, een zamenftel van zulke verwarde denkbeelden, dat het hun volftrekt onmogelyk is, daar uit het een of ander geregeld zamenftel te ontdekken, althans niet met relatie tot het organifeeren van een Rechtbank hier ter Stede; en dat zy zig mitsdien, ten deezen opzichte, enkel tot de lecture, welke de Vergadering van dit fluk zoude gelieven te neemen, moeten refereeren; terwyl zy in de laat/ie plaats nu nog een enkeld woord zullen moeten zeggen van 'sMans ontevredenheid over de uitnodiging van elk individueel Burger, om zyne coofideratien op de voornoemde Plans, binnen den daar toe bepaalden tyd, in gefchrifte aan deeze Vergadering op te geeven; eene demarche, die hy meent gedaan te zyn , dewyl men een zaak voor had-, die men aan het algemeen en verlicht oordeel' niet durfde te laaten beproeven; terwyl hy dacht, dat, indien het by opneeming der Hemmen gedaan was, het dan geheel anders, dan opeen betoond genoegen, zou zyn uitgekomen. ■ Dit is dan, Burgers Reprefentanten ! het oordeel over de oogmerken van Ulieder demarches, en teffens over die van Ulieder Gecommitteerden , welke tot het doen der voornoemde Notificatie advis hebben gegeeven. Maar dewyl wy ons verzekerd houden, dat de redenen , wefke daar toe aanleiding hebben gegeeven, en by de voornoemde Notificatie vermeld zyn, by het meer verlicht Publiek in vry wat gunltiger daglicht zullen befchouwd worden , en alle de Leden deezer Vergadering daarenboven ook, in dit opzicht, in confcientie van de zuiverheid hunner bedoelingen zullen overtuigd
zyn,


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. JI85
zvn, zo hebben wy het onnodig geoordeeld, van Sik foort van haatelyke infimulatien, waar mede: 5k gantfche ftuk als doorzaa.d is, ten deezen breeder te gewagen. ...
II Van eenen gantsch anderen aart is, « de tweede plaats, een ongeteekend ftuk op den 28, luly laatstleden ter Vergadering ingekomen, houdende by- het flot van dien een verzoek, om hetzelve aan te merken als de gedachten van één. individueel ftemgerechtigd Burger deezer Stad, dié in deezen zlgt volftrekt belangeloos te zyn, en altoos te zullen blyven, mitsgaders niets meer te verlangen, dan de nieuwe door TJI.eden geprojecteerde 'inrichtingen, waar van hy zig veel Leds voorftelde., op de beste wyze tot ftand te lien brengen; met verdere byvoeg.ng dat, ind en de Vergadering volftrekt begeerde te weeten wie de Schryver was, hy dan verzogt, dat het'Ulieden behaagen mogt derzelver begeerte, het zv door de Stads Courant, het zy door het Dagblad uwer verrichtingen, bekend te maaken; zullende by dan niet fchroomen zig nader te open-
baDitn' ftuk begint met eene betuiging van den Schrwer, dat hy de voornoemde Plans m het algemeen ten hoogden goedkeurde, en zig verze tod durfde houden, dat, die alzo hoofdzakelyk to ftand en in werking wordende gebragt, deeze maatfchappy het onberekenbaar geluk zouden doen genieten van eene uitmuntende adminiftraSe van Juftitie, en van eene veel betere behee. ring omtrent de banquerouten of failhsfementen; doch dat hem daar omtrent echter deeze en geene refleftien waren voorgekomen, welke hy, or Ulieder uitnodiging, van zynen pligt had geacht. aan Ulieden te openen.
De eerfte van die bedenkingen komt hoofdzaa kelvk daarop neder, of het aan de vier of meet Kooplieden, die tot Leden van het Committé va, tuftitie benoemd zouden worden, wel te verge,
Qqqqqqqqqqqqqqq2 ^
Am- 1
!TELDAM.
Rapport tot zaaken van Juftitie , snz.
i i


/
Amsterdam.
Rap. port tc zaaken van Ju (litie, enz.
jiSö NIEUWE NEDERLANDSCHE
was, op hunne beurt, ook recht te moeten fpreeken in cas crimineel? En dit meent de Steller, dat geen plaats zou behooren te vinden, orn de volgende redenen, namentlyk: Om dat anders ,,.naar zyne gedachten, geen plaats
'zou vinden, het door Ulieden zei ven zo noodzaakelyk geacht requifiet in een Rechter, te weeten,
•dat dezelve altyd uit zyne eigene oogen zie, dat is, dat hy altyd in ~zig zeiven de vereischte kundigheden hebbe, om zyn eigene opinie te kunnen bepaalen; iets, waartoe de Steller meent, dat Kooplieden , hoe groot anders hunne talenten in het vak van den Koophandel zyn mogen, en met welk gezond oordeel dezelve ook zouden mogen begaafd zyn , geene toereikende bekwaamheden zouden hebben, als in allen gevalle niet in ftaat zynde, om naar de Wetten, Rechten en Ufantien van de Crimineele Rechtspleeging een juist oordeel te vellen; weshalven 'er voorde zodanigen, die hun geweeten wilden voldoen, niets anders zou overlchieten, dan hunne toevlugt te neemen, of tot de kunde van hunne Medebroederen in het Committé, of tot die van Rechtsgeleerden, hier ter Stede pr^ tifèerende; en deeden zy het eerfte, dan zoude de beflisfing vau crimineele zaaken, eoip/b, in effecte door een minder getal Rechters gefchieden, als behooren zoude; en deeden zy het laatfte, dan moesten zy verpügtingen omtrent zodanige Pra&i fyns contracteeren, en tevens eenige meerdere of mindere fiducie en praidileclie voor de opinien van dezelven verkrygen, die altyd min of meer invloed zouden hebben op hunne gevoelens over de fuscenuen, door zodanige Pracfifyns gevoerd , en ter hunner dicifie gebragt wordende; behalven dat het ook by Kooplieden huiverigheid voor dien post zoude kunnen maaken, wanneer zy, dien aanneemen-
de, in de verpligting zouden zyn, om ook in crimineele zaaken recht te fpreeken : op alle welke gronden de Steller deezer bedenkingen vervolgens in overweging geeft, om de aan te ftellene Koop-


JAARBOEKEN, Augustus* 179J. 5185
lieden van den tak der Rechtspleeging te onthef, fen, het zy met daar van uitdrukkelyke melding te maaken in Ulieder aanftaand finaal Decreet van Orgaoifatie van dit Committé; het zy mei het aan te Rellen Committé terftond by deszelfi aanftelling te gelasten, derzelver Reglement vat Orde alzo in te richten , dat de aangefteldf Kooplieden altyd van de crimineele Rechtsoeffe ning bevryd bleeven.
Edoch, hoe fpecieus dit alles moge voorko men, zouden Ulieder Gecommitteerden niettemu van gedachten zyn, dat geen onderfcheid m di opzicht tusfchen de Leden van het Committi van Juftitie zoude behooren plaats te vinden vooreerst , om dat langs zodanigen weg altera dezulken van de Leden, die geene Koopliedei geweest waren, met het alleronaangenaamfte ge deelte van de Rechtspleeging belast zouden moe ten blyven: ten anderen, om dat, hoe zeer d onderwerpen in cas crimineel, vooral in gevallen daar het leven van een deliquant meê gemoei is, doorgaans van tederer aart zyn , dan , b voorbeeld, quaestien over boekfchulden, in mate rie van rekening, en diergelyke, nogthans by he recht fpreeken over zodanige onderwerpen , z wel als in civiele zaaken, een gezond oordet veelal het meest afdoet; en de permanenge de Commisfie ook veel zal contribueeren, om, z wel gewezene Kooplieden, in dat vak kundig e geëxperimenteerd te doen worden, als die fortet ren onder de clasfe der Rechtsgeleerden; beha ven dat het, in deeze of geene zeer epineul zaaken , hier ter Stede ook niet ontbreeken zo aan de gelegenheid, om door deskundigen, bu ten de Rechtbank, daar omtrent te kunnen wo den voorgelicht; zynde de bedenking, dat zuU zekere verplichtingen zou kunnen contracfeeren en tevens eenigen invloed zou kunnen hebben 0 de gevoelens over de fustenuen, door zodanig °econfuleerden in andere zaaken gevoerd, en ti Qqqqqqqqqqqqqqq 3 hui
Am- 1
STELDAM.
Rapport tot zaaken van JuJlitie , enz.
i
t
f
{ > l r > 1
1 s
e
:t' v l-


Amstel-
dam.
Rapport to, zaaken van Ju fit tie, enz.
t c t !
5188 NIEUWE NEDERLANDSCHE
hunner decifie gebragt wordende, (onder verbetering) niet van dien aart, dat men iets dergelyks van een confcientieus Rechter, die telkens aan zynen Eed en duure verplichting indachtig is, kan of vermag onderflellen, en het ook altoos aan de zyde van den Rechter arbitrair zoude blyven, om niet altoos en in alle gevallen,. *met eenen en denzelfden Perfoon raad te pleegen, en daar door eene meer byzondere verplichting met denzelven te contracteeren; terwyl ook bovendien de ondervinding ten dien opzichte hier ter Stede heeft doen zien, dat het confuleeren van Praclifyns, over crimineele zaaken, nimmer eenigen nadeeligen invloed op de adminiftratie der Juftitie in andere zaaken gehad heeft: ten derden, dat de voornoemde geheele bedenking, naar {jet inzien van de Ondergeteekenden, te veel bewyst: want gingen foortgelyke reflexien door, dan-zouden gewezene Kooplieden op dien zelfden grond ook geëxcufeerd behooren te worden van het recht fpreeken over een gantsch aantal snderé quaïstien, die mede niet tot het vak van den koophandel in het afgetrokkene behooren, ils by voorbeeld in eene menigte van gevallen /oor de Kamer van Injurien en i/uwe/ykszaaken, n materie van testamenten, byzonder met betrek;ing tot fideicommisfaire qucestien, en wat dies neer is; en dan zoude, by flot van rekening, iet werk van een gewezen Koopman , in het ^ommitté van Juftitie, niet in eenige comparatie ;omen mee de werkzaamheden hunner MedeJelen, terwyl de laatstgemelden daar mede dan >ok zo merkelyk bezwaard zouden worden, dat iet hun welligt ondoenlyk zoude kunnen vallen, ig, behalven met het geen bun uit eigen hoofe te beurt zoude vallen, zig ook bovendien met en groot gedeelte van den last hunner Medele. en , die voorheen Kooplieden geweest waren at merkelyken ondiensc van de Juftitie te bewaaren; en eindelyk ten vierden, dat het in
ai-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795* Jl8$
allen gevalle ook voor een gewezen Koopman,, Sr.!? gezond oordeel heeft , gemakkelykeris■ t crimineele zaaken kundigheden te verkrygen, dan bet geval omgekeerd zynde , met betrekking tot verfcheiden mercamieele onderwerpen voor Rechtsgeleerden, die te vooren geene Kooplieden gewelst zyn, en van zulk foort van zaaken nittmer eene genoegzaame ondervinding gehad hebben; (als, by voorbeeld, in materie van %M%op)naa\<n\an Avarye Grósfe, en wat Van dien aart meer is,) en dat echter, wanneer zulk foort van bedenkingen ingang konde vinden, men dan even weinig aan verfcheidene, zo S aan de meeste der Leden, die te vooren geene Kooplieden geweest waren, zou behooren fe vergen, om in zodanige zaaken recht te fpreeken, dan aan een gewezen Koopman het rech fnreèken in cas crimineel; doch dat het, ondei verbetering, van zelve fpreekt, dat zodan.ge om de fcheidingen zeer merkelyke confufien 10 de adSiftratie der Juftitie ten gevolge zouden kunnen hebben, en het dus in geenen deele raad £am is, om op het maaken van zodanige onder fcheidingen, ten reguarde van iemand der Leder van h^ Committé bedacht te zyn; en dat he integendeel oneindig verkiezelyker is, de zaal en deezen opzichte te laaten blyven op den voe van het geformeerde Plan van Organifatie.
Eene tweede, door den Steller van dit ftuk ge maakte bedenking, komt hier op neder■: .af me het vyfde Artikel van het gemelde Plan niet ge voealyk agter wege zoude kunnen laaten blyven te weeten: de faculteit van het Committé, vanji, ftitie, om, cafu quo, met betrekking tot qutstie yan Koophandel, en daar onder ook die van Wf fel te kunnen verzoeken en requireeren het prt a ivis en de confideratien van een paar Leden u het Committé van Koophandel en Zeevaart f U vermeent de Steller, dat voor de vier Leden v; het Committé, welke zig den Kóóphandel ve Qqqqqqqqqqqqqqq 4 "aai
TELOAM.
Rap-
vort tot zaaken van juftitie , enz.
i
' . \ :
I?'-.
n
■t it n
r- ■


AMSTERDAM.
Rapport t
zaaket van jfi ftüie, enz,
i
Jipo NIEUWE NEDERLANDSCHE
ftaan, altyd min of meer fletrhfant zoude zvnterwyl het, zynes bedunkens, ook geheel onnodig zoude zyn, vreemde voorlichtte? fnteïoepen wanneer men die in zynen eigen boezem
J$S' CD a'tyd. eePastT,zoude kunnen v,?ndeT wMaar, vooreerst, kunnen Ulieder Gecommitteerden ! n,eC z,f°> waa™ toch die fletrifureS,kunnen gelegen zyn; niet alleen, om datTt aSs /^W/ zal blyven, al of niet vanTodaS prs-advifen gebruik te maaken, en het dus S dan waarfchynlyk enkel zeer' epineufe gevallen zullen zyn, waarin iets dergelyks zoude kunneS
t f>T CTderu verbete»'ng; behoort te vooronderftellen, dat het aan een iegeiyk van de Rechters, al is ,emand derzelve te vooren Koopman geweest ter contrarie altoos aangenaalT^Z moet, door andere ervarene Kooplieden; in moeyelyke gevallen te kunnen worden voorgé" hcht; ,ets het geen ook voor die geenenTdfe Buiten de Kooplieden, Leden van hit Committé van juftitie geworden zyn, al waren bet de meest geoeffende Rechtsgeleerden , in zommige gevallen ,n geenen deele onverfchillig zoude kun! nen wezen , daar dezelve toch even min Sor hunne ftudien boven het menschlyke verheven zyn als iemand hunner Medeleden door eene beoeffende theorie en praftyk van den KooDhandel: behalven dat elk en een iegeiyk Koopman zig ook niet vermoeten zal in aül, wTdï
Sn°P 1?lHbetfC> Z° ervaaren cn doorkneedt? zyn , dat hy daarin nimmer eenige voorlichting van anderen zoude behoeven, en het uk dS hoofde zelfs voor eene fletrisfure zoude moe en houden, indien zyne Medeleden, tot hunne meerdere gerustheid, mogten goedvinden van de voor. loemde faculteit, hun by 't voornoemde vyfde ^rtikei gelaaten, voor zig zeiven gebruik te maa-
Eene derde reflectie van den Steller van dit
ftuk


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. 5*0i
ftuk is betrekkelyk tot te Boden, waar omtrentj hy in bedenking geeft, of 't met nodig zouJjn£ een bepaald getal derzelven geheel e* alleen te. affeOeeVen aan het Committé van Juftitie, zonder dat dezelve tot andere die nfter.zouden moeen geëmployeerd worden; edoch, dit point door, geze Vergadering reeds by eene Vorige ge egenbeid anders"begrepen zynde, «toüWflGj committeerden het onnodig, by deeze daar van. nader gewag te maaken. ,
EeJf vierde aanmerking van den Steller van t rneergedachte ftuk bepaalt z,g tot het yastfteUen van een traktement van met meer dan / 4000 voor elk der Leden van het voornoemde Committé, het geen, zynes bedunkens, eene milera3e kostwinning voor dezelven zoude uitmaaken, daar het werk, door hunlieden te verngten,, bun geheel en al zal moeten occupeeren. Hy voegt 'er by te vreezen, dat de Vergadering by de eleaie der 16 Leden al fpoedig zoude ondervinden dat bekwaame en eerlyke Kooplieden en Pratïifyns al te zeker zyn, van ten minften zo veel jaarlyks te kunnen winnen , en dat bet ui zicht van vermeerdering van hunne winften en verdienften aan de zodanigen tevens al te bemoedigend zal voorkomen, dan dat zy zullen kunnen rekenen het plichtmatig belang van hun zeiven en hunne huisgezinnen voor te ftaan , met denzelven post voor die bepaalde belooning aan te neemen, en daar voor hun onafhankelyk beroep te laaten vaaren; te meer, daar het hun naderhand altyd ondoenlyk zoude zyn, hetzelve wederom by de hand te neemen, en de epoque, wanneer deezer Stads Fmancien in een gunftigei ftaat zouden zyn, by ieder redelyk Weezen a,; nog te ver afgeleegen zal moeten worden be fchouwd, om eenige bereekening op vermeerde' ring van het honorarium in dat cas te durvet maaken; terwyl hy ook niet zien konde, waar
om deeze posten, in plaats van minder, me
TEL' 5AM.
Rap'
'jort tot zaaken ,an Juftitie ,
SM2.
I
t
i-


Am*
STELDAM.
Rapport t zaaken van jfi ft i He. enz.
:
< 1
^
c
j192 NIEUWE NEDERLANDSCHE
IhtZn fM Z°,Uden Worden gefalarieerd dan die van Uheder Secretaris/en; daar de kundigheden die in de Rechters worden vereisen?, ze-
ÏJni e/TlykiD^kunnen uitftaan "e die, ,/Snüle 6r S™3"^ dienen te hebben, en «beiden even zeer den geheelen arbeid, waar voor een goed Burger vatbaar is, aan de behoorlyke r-waarneeming hunner posten'zullen moeten £ wyden; alle reflectJen, welke Ulieden GecommRteerden, u.t hoofde van derzelver folidireit, laar. ne de hunne zouden maaken, byaldien de BuW rye thans niet over het algemeen in het denk! beeld moeste zyn, dat de voornoemde tradtementen, althans by provifie, op geene hoogere fom, dan van vier duizend guldens, door Ulieden zouden worden bepaald.
Eene vyfde of laatfte bedenking van den Stel. Ier van het voorfchreeven Ruk fis relatief'tot den Procureur der Gemeente, ten wiens opzichte hy zegt te vreezen, dat de bepaaling van den
SudeynormUOitie aaD ü!ieden S^ldifobReeren zoude, om daar toe eenen Burger genegen te vinden welke alle' die uitmuntende kundigheden en hoedanigheden zoude hebben, welke tot dee zen post worden vereischt; terwyl, zynes bedunkens, zeer weinige weldenkende lieden, en die eenigzmts hunne eigene waarde gevoelen, genegen zouden zyn, om tweemaalen in hun leven en op zekere jaaren, van beftemraing te verwis! reien; en er althans by deeze eerfte verheziL niemand zeer graag zoude zyn, om in deeze mor d.en post altoos zeer bedenkelyke, tvden iet fpits aftebyten, in het vooruitzicht, dat hv iie zoude moeten verlaaten, wanneer de z-.akeri neer geconfolideerd, en de onaangenaamheden ran dien post minder zouden worden; behalven lat hy niet regt zien konde, waar door deeze »ost voor de Vryheid en eenige der belan^ens an de Ingezetenen gevaarlyk zoude kunnen woren, daar de Procureur eensdeels met de Poltcie
niets


JAARBOEKEN, Augustus, 179J. sm
niets te maaien zoude hebben, andetdals «/«w'Ai l IaJ„ hi'rpf aan de nakoming van de Wetten , ST Srffilï*V<S drór de reipeÉtive Commit;DJ 5, zovin ïülBtie als Waakzaamheid, ja zelfs /nor deeze Vergadering, zoude gelurveüleerd, R d ,uva in zvne maat zoude kunnen beperkt,^ en. al7d I iuiTte bornes gehouden worden ;rz mitsgaders in de juist, do t ^ vaQ ^
?^LenkirX eindelyk niet misfen, of dejj foor UI eden|ePVojeWerde bepaaling, om den, door U.ieaeu bil . ja3ren door een
[SCu7he C-S van Juftitie te doen ver-
Emittd^ openen, welke eenen nadeeligen inSeT zoudermo'eten hebben oP de bedienmg
VaZi5f Sa?1,' Medeburgers ! hoedanig over dit _pwfe poinrh door den meergedachten Steller Kdeeld wordt, Ulieder Gecommitteerden heb-
™oStdmoe^
E'^n h^^ de by zonderheden ter
12ze te brengen; en zy voegen, alvorens hun Sn oordee daar over te verklaaren, h>er cog by: % Ten derden, dat mede nog aan deeze VerJe Infaefuppediteerd is een ftuk door tien anEf taSiSduSe Burgers geteckend, waarby met aUeen mede in conüderatie wordt gegeeven om h t honorarium van ƒ4000 voor de^Leden, van Committé van Juftitie tot op ƒ 5000 te vtrboogen
tft^^Snen ^ Sheid kunde « ierdènften geadminiftreerd wordt, zighetbezwa lan1 16000 voor Stads Financien, 't welk met d verhooging gepaard zoude gaan, geredelyk zoud aaterwelglvallen; maar waarby teffens ot
1-
EL,M.
op-
<rt tol take7i in jU' itie ,
'IZ.
I
r
e e k
ar ,


Am-
STEL-
tjam.
Rappon j zaakei van J flitie, enz.
/
5194 NIEUWE NEDERLANDSCHE
door gemelde Burgers aan deeze Vergadering ia bedenking wordt gegeeven, eensdeels f dl"t g d2 bepaahrg op ƒ 4000 blyvende, de Leden van het Committé van Juftitie" langs'dien weg ƒ i0™ minder inkomen zouden hebben, dan,gvoben1 ween rapport van Ulieder Gecommitteerden tor Zl ; werk van de Ordinaire SecS, au d wee K-oudfte aldaar fungeerende Klerken'zoude behoS ren te worden toegelegd; en anderdeels ofP Haar by het Rapport over den post van Procureur der Gemeente voorgefteld wordt, om dien post niet
dralen' TV"6 JH> 330 ie™a^ op te dragen, en dan dien afgegaan en Procureur der
SnTT.i at ,L'd ,n,het Committé van JuftitS aan te ftellen, het verfchil der inkomften vin be f de die posten dan voor den afgetreeden Procu. reur der Gemeente niet te groot zoude zyn om nfdf hgeDuP.0St °P z,'S/ce "^men, en of zulks niet het bekomen van een bekwaam Perfoon 2 Procureur der Gemeente bezwaarlyk zoude maa-
™Hlieder Permitteerden dit delicate en al™n\gÏTg2g pom? Dader in overweging geno. ™a.shenhende' vJnden zi« ann dé ^ne%demg. beed dafherard ^ -*i perflftfeD by&tdenf?p hpf r C vo°rz'g«ger zal zyn den Procureur der Gemeente voor eenen bepaalden, dan voor eenen onbepaalden tyd van jaaren aan £ itellen, om na expiratie van dien te worden aftS wisfeld door een Lid uit het Committé van fuJitie, wiens plaatze de afgetreeden Procureur " der Gemeente dan weder zoude vervangen- hoe
SS Xrï bedenkiDg /eevcn'om> n««™ d2
Stad daar by geen meerder pecunieel bezwaar zal krygen, den gemelden tyd, ten einde de aan IZ Hl T d'f SewigtigeD en zeer moeilyken post daar door des te aanneemelyker te maaken in plaatze van op drie, uiterlyk op zes jaaren te bepaalen; daar toch de vreeze voor 't gevaar van zulk eene zo langduurige funótie zo groot
niet


JAARBOEKEN, Augustus, 1795- 5*95
«iet is, als dezelve in den eerden opflag zoude Enen voorkomen, en de bovengemelde refpec™furveillances ook toereikende genoeg fcbynen te zvn , om den Procureur der Gemeente behoorlvk tot zynen plicht te houden: maar aan T,z inderen kant vinden Ulieder Gecommitteerden zig teffens verplicht, om, daar zy nu allen buiten 't geval zyn van wegens perjoneele inzichten verdacht te kunnen worden, aan deeze Vergadering te betuigen, dat ook zylieden by nadere overweging van zaaken van gedachten zouSen zvn, dat het traftement voor de Leden van het Committé van Juftitie althans op geene mindere fomme, dan die van ƒ 5000 zoude hebben behooren te worden vastgefteld en bepaald; vooral na dat' de ondervinding reeds eenigermate heeft doen blyken, hoe bezwaarlyk het valt om door expérientie geoefende Kooplieden en Rechtsgeleerden voor eene fomme van niet meer dar f 4.000 te disponeeren, om uit hunne kostwin ningen te gaan; edoch Ulieder Gecommitteerder herhaalen nogmaals, dat zy in den tegemvoordt een ftaat van zaaken huiverig zyn, om itelli£ tot verhooging van de voorfchreeven tractemen ten te advifeeren, aangezien de Burgery nu on cetwyfFeld geacht moet worden in het denkbeeli to verfeeren, dat de Stad ten dien opzichte me verder, dan aan hun bekend gemaakt is, doo deeze Vergadering zal worden bezwaard; ho zeer anderzints (om 'er dit nog met één woon by te voegen,} de verhooging van de voorfchree ven tractementen op eene fomme van ƒ 500 welligt ook aanleiding zoude hebben kunnen get ven , dat des te gemakkelyker nu, voor de eer ft reize, een der bekwaamfte en meestgeoeffend Pradlifyns gedisponeerd zoude hebben kunne worden, om het Ampt van Procureur der G rneente te aanvaarden; blyvende het eventue verfchil van inkomen, wanneer hy naderhat Lid van het Committé van Juftitie wordt, d;
eve
AMSTELLAM-
Rap'
oort tot zaaken van Jw (iitie, enz.
i [
l
i
e s 1
d in n-


Am-
STELDAM.
R ap port to zaaken van Ju ftitie , enz,
I
( 1
I
1
2 (
fc
}]
d z
p
a t«
Zi O
t(
J196- NIEUWE NEDERLANDSCHÉ
evenwel nog aanmerkelyk genoeg, om min of meer beducht te zyn voor eene compleet goede reusfite. ^ 6
'Er zoude op dit refpedt nu nog maar alleen resteeren de beantwoording der bovengemelde bedenking , of het eventueel doen vervangen van oen afgetreeden Procureur der Gemeente, door een Lid ust het Committé van Juftitie, in allen gevalle geene fource zoude kunnen worden van intri;ues, cabaalen, en oneenigheden, zo als de Steller van bet hier boven fub Nom. II. gemelde ftuk beweerd heeft. Edoch, dewyl, volgens het P'an, de abfolute aanftelling van een Procureur der Gemeente in dat geval niet ftaan zoude aan net Committé zelve, maar alieen aart deeze Vergadering , en wel uit een dubbel getal van Perfoonen , daar toe door het Committé uit hun midien te benoemen, zo kunnen Ulieden Gecommitteerden niet zien , hoe daar door tot gevaarlyke intngues, cabaalen, en oneenigheden in het committé, aanleiding zou kunnen worden gegee/en; en zy oordeelen du-cck onnodig, dit poincli >reedvoeriger te roucheeren.
Eene andere bedenking van de tien Burgers, [ie het Jub Nom. ƒƒƒ, gemelde ftuk geteekend lebben, beftaat in eene conlideratie, boe de Delartementen in bet voornoemde Committé, naar mnne gedachten , best tusfchen de 16 Leden ouden kunnen worden verdeeld; edpch Ulieder jecommuteerden zyn van begrip, dat men de eoordeeling van zodanige fchikkingen best aan et Committé zelve, en de ondervinding, welke s Leden dienaangaande bekomen zullen hebben, il kunnen overlaaten ;• terwyl eene te ftrikte •ealabele bepaaling van dit poinft ook welligt inleiding zoude kunnen geeven tot inconvenienn , die dan minder gemakkelvk geredresfeerd )uden kunnen worden; weshalven Ulieder Gejmmitteerden dan ook gemeend hebben, de atntie der Vergadering met eene nodelooze discus-


JAARBOEKEN, Augustus, 179$. 5*9?
ncusfie van een zodanig poinft niet. te moeten Soeven; even min als met eene ampele res-,
• Selener verder geopperde^edeoking, dat he getal van 12 Klerken, die in het werk derJu
'ftiie fungeeren zouden, veel te groot zöudd zvn: aangezien de daar toe bygehragte raifonfle-
, Sten oflen berusten op eene aba ve — derftelling, dat, behalven deeze twaalf KlerKen, S de anderen op de ordinaire Secretarie, op den ouden voet, iS funftie «udejMy*»
■ terwyl integendeel de intentie zoude Zyn, orp1, ifaaT mate de werkzaamheden aldaar, op den voei
- sll hevoorfchreeven Plan, minder zouden1 wor Sen ook het getal van Klerken op de ordinair. Secretade, als * zodanig befchoewd zynde, tl v Sderen; terwyl, ^^^SS dat men het werk evenwel met éènen Secretan WindeY zou kunnen laaten afhandelen, door■-da Onderteekenaar van het voornoemde ftuk uit ne ; oog verloeren fchynt te zyn het eventueel weg « vaHen van den post van Kequcpmeesteren da
■ Jn allen gevalle de werkzaamheden van het ge heele Committé veel te menigvuldig zyb> ot die met minder dan vyf Secrttar.sfen te kunne
i beredden, en omtrent alles op eene prompte ex , pèditie, waar aan de Burgery zo gtootelyks gt
! ^^\^^ iT<^^^.^ j* ftuk fub Nom. UI., geopperde bedenking, b. I paalt zig tot de berekening van de tracfemente i Ser Klerken van de Ordinaire Secretarie ; edoch dit onderwerp door Ulieden eerst beoordeeld ku nende worden by de deliberatien over het Ra] Sc nopens de Ordinaire Secretarie, hebben t Ueder Gecommitteerden gemeend, daarop by de ze gelegenheid niet te moeten anticipeeren Snfer, daar het arrefteeren en in train breng, van het Plan ter Organifatie van het• Commit van luftitie daar mede geen diredt verband heef en Ulieder Gecommitteerden ook niet geroep Rrr rrr rrr rrr rrr «yi
hu-
iTEL* DAM»
Rapport tot zaaken van j*u* ftitie , enz.
t
f , 1
t |
t
1 l
!t 1.
n
» 1>•)•
ce
;n té [i


5io8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Amstel-
dam*
Rapport tOi _zaaken van Juftitie , enz,
zyn, om daar over by deeze gelegenheid te advifeeren.
IV. Het laatfte by deeze Vergadering ingekomen ftuk bepaalt zig enkel tót de organtfdtiè van de Kamer der Defolate Poedels, en is flechts door éénen individueelen Burger onderteekend. Hoofdzaakelyk behelst het een voorftel der al■zints nadeelige gevolgen, die, naar het oordeel van den Steller, uit de aanitelling van vaste Sequesters en Solliciteurs,, onaangezien de precautie , fub Art. 6. van het Plan voorkomende, voor ongelukkig gewordene Debiteuren, welker Boedel aan de Kamer gedevolveerd is, zouden moeten voortvloeyen. Doch Ulieder Gecommitteerden vermeenen, dat, daar de nieuw aan te ftellen Commisfarisfen, ingevolge Art. ƒ. van het Plan, verplicht zullen zyn, om het gantfche Departement der voornoemde Kamer te beoor» deelen, en hunne confideratien dienaangaande aan deeze Vergadering in gefchrifte mede te deelen, dienvolgends ook het poindl, door deezen individueelen Burger invoegen voorfchreeven geopperd, •by die gelegenheid meer gevoeglyk ter toetze zal .kunnen gebragt worden, dan wel tegenwoordig; en dat het weüigt niet ondienftig zoude zyn, om daarop de attentie van gemelde Commisfarisfea te vestigen, met het voorfchreeven ftuk by derzelver ajffij^elling ropielyk in hunne handen te ftelle.j, terj dnue d wop een fpeciaal reguard té neemen, en ook dienaangaande van hunne gedachten en bevinding fchrifcelyk aan deeze Vergadering te dienen.
Oncertusfchen kunnen Ulieder Gecommitteerd den niet afzyn van na het inkomen der voorfchreeven refpective ftukken , en het adquiescement van het verdere geleelte der zo talryke Burgery deezer Stad, in het generaal aan deeze Vergadering te doen opmerken, dat dezelve thans het genoegen heeft van in het algemeen aan de zyde van de Burgery geconftateerd te zien, dat
de


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. j?iöo
dé hun bekend gewordene Plans en Iüftructien en •ros derzelver goedkeuring hebben weggedragen \ ; terwyl 'er maar één enkele geweest is, die zig daar over op eene andere manier heeft geuit: en zy maaken derhalven geene zwarigheid, Olieden te advifeereri, om dezelve als nu ten fpoedigften doenlyk te arrefteeren en in train te doen brengen; met die verandering echter, dat, wat aangaat den Procureur der Gemeente, deszelfs aanftelling gedaan worde voor den tyd van zes jaaren; en dat, met betrekking tot de Kamer van de Defolate Boedels, aan de nieuw aan te ftellene Commisfarisfen zoude behooren geïnjungeerd te worden, om, by de nakoming van het geen Art, 7. van het Plan ter Organifatie van de voorfchreeven Kamer aan hun is aanbevolen, op de bovengemelde fub Nom. IV. gemendoneerde confideratien , ten dien einde copielyk aan huE ter hand gefteld, een fpeciaal reguard te flaan. en ook dienaangaande van hunne gedachten ct bevinding fchrifcelyk aan deeze Vergadering t« dienen.
M. TF.MMTNCK. ■
H. V. CASTKur.
. G. LUYKEN. . P, FARRET.
R R1CK.ER.
A. H- de MELANDÉR.
Amfteldam, den 3 Augustus 1795»'het eerjlé Jaar der tiataafjche Vryheid.
Door eene Afkondiging van den 4 deezer, wierdt de Gemeente uitgenodigd, om, binnen den tyd van veertien dagen, by het Committé van Organifatie eener Nationaale Guarde van deeze Stad en van derzelvet RegtsRrtrrriirmrrr a ge-
itkl-»
Rapport tot zaaken van Ju* fiitie , enz.


Amsterdam.
5200 NIEUWE NEDERLANDSCHE
gebied , de aanmerkingen in te brengen: welke men op het Plan, die Organifatie betreffende, zoude oordeelen te 1 *nnen maaken.
VRT H E I D. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
T)e Reprefentanten van het Volk van Amfteldam, aan den eenen kant ge2ien hebbende het Plan van Organifatie, op last der Provifioneele Reprefentanten, door het Committé van Organifatie, ter inrichting eener Nationaale Guarde deezer Stad en Jurisdictie van dien, zamengefteld; en aan den anderen kant, de confidera» tien en aanmerkingen door de Burgery deezer Stad, op het voornoemde Plan van Organifatie, gemaakt, notificeeren by deezen aan de Burgery, dat, boe zeer zy Reprefentanten, uit gemelde aanmerkingen, vergeleken met het Plan van Organifatie, de begeerte en intentie van de Schut, tery deezer Stad, ten deezen opzichte, zoudeo kunnen opmaaken, de Reprefentanten nogthans vermeènen twyffelagtig te moeten zyn, of wel de waare wil en meeting, omtrent de Organifatie volkomen in deeze confideratien en aanmerkingen vervat is. Waarom zy Reprefentanten gemeend hebben, de Burgerye te moeteD uitnodigen, gelyk zy dezelve uitnodigen by deezen, om binnen den tyd van 14 dagen, na de Notificatie deezes, by het Committé van Organifatie, het welk daar toe 's Maandags en Donderdags vaceeren zal in de Karsfeboom, in de Kalverftraat, des avonds ten 7 uuren, nog in te leve. ren, zodanige confideratien en aanmerkingen, als zy zoude oordeelen, op hetzelve Plan van Organifatie te moeten worden gemaakt, en waar toe wel fpeciaal verzogt worden, die Wyken, dewelke hunne confideratien tot nog toe niet hebben opgegeeven. Op dat ten einde van den hier
DÓ*


JAARBOEKEN, Augustus., 1705. jaoi
lboven bepaalden tyd, de Reprefentanten deezer 'Stad een finaal befluit, op.het Ruk van de nieu me inrichting eener Nationaale Guarde deezer IStad, en Jurisdictie van dien, tot algemeen ge1 noegen der Burgery zouden kunnen neemen.
Reprefentanten van 't Volk van Amfteldam vinden zig te meer genoodzaakt, de befpoediging deezer zaak aan te dringen, uit hoofde der Proclamatie van de Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van Holland, van 30 July, den 2 Augustus ontvangen, en op heden gepubliceerd, waar by ten fterkften wordt opgegeeven de noodzaaklykheid om eerlang de gewapende Burgercorpfen, op dien geduchten voet te brengen als tot de Vryheid en Veiligheid van ons dierbaai Vaderland, best gefchikt zal bevonden worden te
^Gearrefteerd den 3' en gepubliceerd den14 Augustus 17QJ, het eerfte Jaar der BataaffcheVrf neid.
J. B. B I C K E R, Vt.
Ter Ordonnantie van de Reprefen tanten van het Volk van AmfteJ dam,
G. BRENDER 4 BRANDIS.
Eene Publicatie , de Provinciaale Geld heffing betreffende, de Commisfarisfen daa toe benoemd, en eenige verdere byzondei heden van dat omflagtig werk, sdaags t vooren afgekondigd, was van den volgen den inhoud:
Rrrrrrrrrrrrrrr 3 VM
gustus ontvangen, en op heden gepubliceerd, ,: waar by ten fterkften wordt opgegeeven de nood-1 1 zaaklykheid om eerlang de gewapende Burgercorpfen, op dien geduchten voet te brengen als tot de Vryheid en Veiligheid van ons dierbaar > Vaderland, best gefchikt zal bevonden worden te
Am-
steloam«
Public, wegens het Plan van Organifatie der Nat. Guarde.
t


Am-
STfiLDAM»
Public, betreffende d Geldheffing.
5202 NIEUWE NEDERLANDSCHE
VRTHEID. GELYKHEID BROEDERSCHAP.
J)e Reprefentanten Van het Volk van Amfteldam , notificeeren mits deezen , dat, ten t einde wederom aan de goede Ingezetenen deezer btad, eene fpoedige en gemakkelyke gelegenheid worde gegeeven, om hunne fournisfementen in de Geldligting, by Publicatie van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, in dato 17 July laatstleden, gearrefteerd, geredelyk te kunnen opbrengen, zy, met kennis van het Committé van Financien van Holland , en overleg met den Ontvanger van de Gemeene Lands Middelen alhier, als daar toe door hetzelve Committé geauthorifeert, de volgende fchikkingen hebben beraamd.
Dat tot het ontvangen der fournisfementen in voornoemde Geldligting, zo wel als in de vrywiluge Negotiatie, by Publicatie van de Proviïioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, in dato ii Juny laatstleden gearrefteerd, behalven ten Gemeenen Lands Comptoire alhier, mede nog zal worden gevaceert en gecontinueert conform de Publicatie van Reprefentanten van het Volk van Amfteldam , van dato n July laatstleden, te vaceeren in de Oude Kerk, de JNoorder Kerk, het Aêlmoesfeniers Weeshuis en ""Oude Mannenhuis, alle Werkdagen des voormiddags, (den Saturdag uitgezonderd,) van o tot 12 uuren, door de volgende, door hen Repre- [entanten, daar toe aangeftelde Commisfarisfen,
!liS s
In de Oude Kerk, door de Burgers: Hendrik tietli lammesz., Arno/dus Waterham, Jan Ja,. :ob Haas en Abraham de Haan.
In de Noorder Kerk, door de Burgers: Simon Vonker, Floris Kramp, Jan Ifaac de Neufville Brands, Jan Willem Boer en jan van Heuhlom Fratisz, , ■ •
la


JAARBOEKEN, Augustus, 1795» 5*°3
Tn 't Aêlmoesfeniers Weeshuis, door de Burgers : Bemardus de Bosch , Andries Spanheim 'Tolman, Jan ten Broeke Willink en Joost Hen-
, En In het Oude Mannenhuis, door de Burgers : Albertus Richardus Jolles, Abraham Hofman, Arnoldus Laurens Weddik en Davtd Siyeers van Pleuren. . ,
Waar by tot meerder faciliteenqg der opbrengingen voornoemd, zyn gevoegd het Burger Washuis en de Lutherfche Nieuwe Kerk, alwaar na Dingsdag den 4 deezer mede zal worden gevaceerd, als boven gemeld, door de volgeSde, al mede door de Reprefentanten voornoemd, daar toe aangeftelde Commisfarisfen, als.
In het Burger Weeshuis, door de Burgers: Gerrit Warnars, Jan Christofel Gewin, Willen, Jan Duyvené en Hendrik Ravekes. JEa in de Lutherfche Nieuwe Kerk, door d< Burgers: Willem Christiaan Homeer, Albertu IJutkus, Ezaye Chatelain en Jacob Weverwgh.
Dat voorzeide Commisfarisfen in gemelde De narlementen , de contante Gelden , dé Quitan ffiïTSSide uit de vrywillige Negotiatie, vai 11 Tuny laatstleden, Quitantien van het opge bragt en geredimeerd ongemunt Goud en Zilver Bankbillietten en Provinciaale ^«Plsfe"».^ een ieder, zig aldaar addresfeerende, zal kunne opbrengen , op den voet als by Publicatie va de Provifioneele Reprefentanten van het Va van Holland, in dato den 17 deezer g^eüeet is en dien conform ten Gemeenen Lands Comt toire alhier gepraótifeerd wordt, zullen aanne* men. en daar voor afgeeven Renverfaalen, doe twee Commisfarisfen in ieder Departement 01 derteekend; welke Renverfaalen vervolgens, dot Se Fourneerders, om het efltö hunner fournisj meuten te kunnen genieten, of van h«tw se zullen moeten gebragt werden, ten Oeme< lep Lands Comptoire a'hier, en uitgewislela t< Rrrrrrrrrrrrrrr 4 §
Am-
steldam-
Public, betreffende de Geldheffing.
1
>
1 1 i i 1-
r
1»r
>_
:n


5204 NIEUWE NEDERLANDSCHE
AMSTERDAM.
Public, betreffende de Geldheffing.
G. BRENDER ï BRANDIS.
gen door den Ontvanger af te geevece geteekende Recepisfen en Quitantien; en tot het in° trekken en verwisfelen van weike Renverfaalen, tegen door den Ontvanger geteekende Recepisfen en Quitantien , ten geroelden Gemeenen Lands Comptoire, insgelyks alle Werkdagen des voormiddags, (den Saturdag uitgezonderd) van 9 tot 12 uuren, zal worden gevaceert»
Dienende, wyders, tot ieders advertentie, dat 4e Bankbillietten en Provinciaale Recepisfen, wel^ ke in de fournisfementen van deeze Geldligting en Negotiatie worden geëmployeerd, in dorfo door de Fourneerders moeten geteekend worden; en dewyl door deeze fchikkingen de Ingezetenen deezer Stad allezints gelegenheid wordt gegeeven, om door eene fpoedige en prompte fourneering de blyken hunner zo bekende Vaderlandsliefde aan den dag te leggen, zo is 't, dat Reprefentanten van het Volk van Amfteldam, deeze falutaire bedoelingen meer en meer bevorderlyk willende zyn, mits deezen bekend maaken, dat ten gemakke der Burgery, in de byzondere Departementen te bekomen zullen zyn Notitien jn blanco, ten einde daarop te kunnen invullen en berekenen, hoedanig zy hunne fournisfementen verkiezen te doen, wordeade daarteboven een ieder aangemaand om zo veel Notitien aan Commisfarisfen over te leveren, als zy voor hunne op te brengene Capitaalen, Renverfaalen zoude» begeeren te ontvangen.
Gearrefteerd en gepubliceerd den 3 Augustus ï?9Ji hel eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
J. B. BICKER, Vt.
Ter Ordonnantie van de Reprefentanten van het Volk van Amfteldam,


JAARBOEKEN, Augustus, 1795' 5™5
Bv gelegenheid dat zommige Nachtwagten op eene onmenschlyke wyze waren mishandeld, eeriige Corps de Guardes met geweld verkragt, en zommige Perfoonen zich willekeurig als Nachtwagten hadden opgeworpen en gefungeerd, deeden Reprefentanten eene Vermaaning , om zich te onr. houden van alle daaden van geweld en op. roer, afkondigen.
V KT HEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
De Reprefentanten van het Volk van Amftel dami onderricht zynde, dat 'er onder zorr, mige hunner Medeburgereu beweegingen zy Saan, welke aanleiding hebben gegeeven , d verfcheiden nog fungeerende Nachtwagts deez Stéde oP eene'onmenfchelyke,wyze: zyn m.sha deld; dat zommige Corps de Guardes deez Stad gewelddadig zyn geforceerd; «> eeD1 Perfoonen, in weerwil van de Officieren vanc Corps de Guardes, zig ^^Ut^ ta wagts hebben opgeworpen, en als zodanig,, zo der eenige orde, hebben kunnen goedvinden, den afgeloopen nacht, te fungeeren.
En alzo hier door niet alleen de openbaa Godsdienst geftoord, maar ook den eerbied vo de Geconftitueerde Machten uit het oog verlo ren, en de rust van de Stad (tot heden, eere der AmReldamfche Burgery zo gelukkig ; t waard,) mitsgaders de veiligheid der Burgery het grootfte gevaar is gebragt.
Zo is het, dat de Reprefentanten voormei bv deezen , alle hunne Medeburgeren ten e ftigften vermaanen, om zig van de hier voo ra de daaden van geweld en oproer te onthoud, notificeerende hen wyders, dat zy niet alleen gen de aanftookers en bewerkers van de» Rirrrrtrrrrrrrr 5 r
Amsterdam.
1
t
1-
'X
;e [e c1m
re ar 0erein
il rnel:n;teAvejst-


Am-
STEL" VAM.
Vefmaa> ning te, gen Geweid en Oproer.
<
i <
V
1
£ \ c
a
d z d d
bi
J20&- NIEÜWE NEDERLANDSCHE
rustverftoorende beweegingen, naar de voorfebrif. ten der wet zullen doen procedeeren, maar ook tevens zullen effeétueeren, dat de billvke klachten der goede Burgery, jegens de Nacht■wagts deezer Stede, daadelyk in ferieufe aanmerking zullen worden genomen, eo tevens worde voorzien dat de zorg voor de algemeene veiligheid deezer Stad by nacht, aan geene andere Ferloonen zal worden aanbetrouwd, dan aan zulken , welke zig door een braaf en weldenkend gedrag zulks hebben verdiend gemaakt.
Gearrefteerd en gepubliceerd den 4 Augustus 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
J. B. B I C K E R , Vt.
Ter Ordonnantie van de Reprefentanten van het Volk van Amfteldam,
G. BRENDER a BRANDIS.
Schaarsheid en duurte van leevensmidleien van de eerfte noodzaaklykheid geeft, reelal, aanleiding tot het pleegen van ongeregeldheden, Jüir gebeurde ook hier ter jtede,; en vonden Reprefentanten, uitdien loofde, zich verplicht tot de vernieuwing, n het andermaal doen afkondigen, derreeds an ouds uitftaande Keuren, betreffende het pkoopen van Groenten , Aardappelen en ndere Aardvrugren, voor dat dezelve ter larkt gebragt waren. Reprefentanten voegen 'er nevens, eene Waarfcbouvoing aan de sdanigen , die , op eigen gezag, befton-
, eenige fchikkingen te maaken, om s te beraamen maatregelen van het Stadsmuur niet vooruit te loopen, maar bedaard
af


JAARBOEKEN", Augustus, 170J. 5207
af te wasten , wat , ten deezen opzigte door hetzelve zou worden in het werk gefteld,
rRTHElD.' G E LT K H E I D. BROEDERSCHAP.
A Izo ter kennisfe van de Reprefentanten van i\ net Volk van Amfteldam is gekomen, dat 3er omtrent bét koopen en verkoopen van Groentens, Aardappelen en andere Aardvruchten, verfcheiden misbruiken, ten nadeele vooral van de Groenvrouwen en van de min gegoede Ingezetenen zvn ingefloopen, daar verfcheiden Bewoonen van Huizen, en Kelders, in Groentens, Aardapnelen en ander*: Aardvruchten handelende, t zy ieder alleen, of ook wel te zamen, de Groentens, Aardappelen en andere Aardvruchten., uil de Schuiten of anderzints koopen, eer dezelv* aan de Markt gebragt zyn; of wel op de Mark zodanige groote opkoopen doen, dat de rviarK daar door? zo niet geheel, immers ten grootftet deele wordt ontledigt, en alzo de Grocnvrouwei en de min gegoede Ingezetenen met dan tot hoo ee prvzen op de Markt kunnen te regt komen in nog veel minder by die Opkoopers, die doo zodanige opkoopingc de prys naar hun goedvin den bepaalen ; dat die Opkoopers om zodanig groote opgekogte partyen te kunnen bergen, voo hunne huizen cn Kelders, Schepen hebben leg pende, welke zy tot Magazynen van Groentens Aardappelen en andere Aardvruchten gebruiken de gezegde Waaren in 't groot uitventen , e alzo een continueele Markt formeeren, alles 1 weerwil en in vilipendie van de Keure deeze Stede, by welke het koopen van Groentens Aardappelen en andere Aardvruchten, ter vei koop binnen deeze Stad aangebragt wordende op andere plaatfen, als by de Keuren deezt
\m-
iTELDAM.
Waarfchouw.betreffende de Groenmarkt , enz.
1 l
»
r1
f ,
1 t
»
r i


Am-
STEL-
D&M.
Waarfchouw.
betref* fende de Groenmarkt,enz,
<
:x 1 t y <
1
«
J ] <
i t
c r 1 f b 1: fa
5208 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Stad zyn bepaald, gelyk ook het opkoopen van Eetwaaren van ééne foort, en het aangaan van Contraöen des wegens met Opkoopers of zogenaamde Schaggers is verboden; als mede het hebben leggen van Schepen of Schuiten met Groentens, Aardappelen en andere Aardvruchten geladen, voor de Huizen en Kelders, en by welke verboden is op geene plaatfen, dan daar toe by de Keure deezer Stad bepaald, de Groentens, Aardappelen en andere Aardvruchten , ter verkoop binnen deeze Stad aangebragt wordende, te losfen , verkoopen of doen meeten. Zo is 't, dat de voormelde Reprefentanten van het Volk van Amfteldam, alle de Keuren, ten opzichte van de voorzeide poinéten geëmaneerd, inhasreerende, en, voor zo veel des noods renoveerenie, by deezen verbieden het koopen van Groen:ens, Aardappelen en andere Aardvruchten, voor m aleer dezelven aan de Markten gebragt zyn , 'elyk ook alle onwettige opkoopingen van Groen:ens, Aardappelen en andere Aardvruchten, op le Markten hier ter Stede, op dat alzo de Groenvrouwen en de min gegoede Ingezetenen deezer !tad, tot befcheidene pryzen hunnen nooddruft nogen bekomen; gelyk zy Reprefentanten al verIer verbieden aan de Bewooners van Huizen of Celders, in Groentens, Aardappelen en andere Vardvruchten handelende, voor dezelve hunne luizen of Kelders, Schepen of Schuiten , met jroentens, Aardappelen en andere Aardvruchten eladen, te hebben leggende; hun in tegendeel elastende, de Schuiten, met welke zy de Groensns, Aardappelen en aHdere Aardvruchten van e Markt naar hunne Huizen of Kelders vervoesn, daadelyk na de aankomst van die Schuiten, 1 hunne Huizen of Kelders te ontladen, en aanonds na de ontlading die Schuiten weder te rengen naar de plaatfen daar zy moeten leggen: latftelyk verbieden de voorzeide Reprefentanten 2t houden van Markt, door het losfen, verkoo-
pen


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5209
pen of doen meeten van Groentens, Aardappe-, len en andere Aardvruchten, in 't groot op eem-, ge andere plaatfen of tvden, dan by de Keuren deezer Stad is geordonneerd; zullende zy, die in het een of ander opzicht worden bevonden te handelen, ftrydig tegen dit geftatueerde, vervallen in een boete van ƒ 25. En wordende tot de bekeuring gequalificeerd de Marktmeester en. de Meeter der Groenmarkt, gelyk ook de HoordProvoost van het Aêlmoesfeniers Weeshuis en deszelfs Dienaars.
Notificeerende de voormelde Reprefentanten, dat zy, na dat de bovenftaande Keure reeds was gefteld en ter affixie gereed gemaakt, met leedwezen hebben vernomen, dat zommigen hunner Medeburgeren, vooruit loopende de deliberatiea van hen Reprefentanten op dit ftuk , op eigen gezag, omtrent de voorzeide misbruiken, zogenaamde verbeteringen hebben willen daarftellen, die de heillooste gevolgen voor deeze Stad en goede Burgery kunnen na zig (leepen.
Weshalven gemelde Reprefentanten alle hunne Medeburgeren ten ernftigllen waarfchouwen, zig niet langer, tot hun bederf, door- de Vyanden van den algemeenen welvaart te laaten verleiden, en zig boven het gezag der Wetten te verhef fen, maar bedaard en wys af te wagten, wal door hunne Vertegenwoordigers, aan welken zy de handhaving van rust en goede orde hebber aanbetrouwd, tot hun welzyn en geluk zal wor den daargefteld.
Zullende de voormelde Reprefentanten, mge volge hunnen heiligen plicht, aan den eenen kan het geluk hunner Medeburgeren op eene duur zaame wyze trachten te verzekeren; maar ooi aan den anderen kant onophoudelyk waaken, da de rust der Stad door niemand, wie hy ook zy en onder welk masker verborgen, worde ge floord. q
ITELOAM.
Waar* (chouw. betreffende de Groenmarkt , enz.
»


Amsteldam»
£2ïo NIEUWE NEDERLANDSCHE
Gearrefteerd en gepubliceerd den 7 Augustus
I79J, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
H. van GASTROP, Vt.
Ter Ordonnantie van voornoemde Reprefentanten,
G. BRENDER a BRANDIS.
Ook hier ter Stede vernam men, onder de Gemeente, veelvuldige klagten, dat lieden, het Oude Beftuur toegedaan, zelfde zuken, die zich aan daaden van oproer en geweld hadden fchuldig gemaakt, in posten en ampten gelaaten wierden. Ook hier omtrent nep men om herftel, en veroorlofde zi-h.by wylen, iet wederregtelyks tegen de bedoelde Amptenaaren. Duidelyk begreep het Stadsöewind, dat hier , zomtyds , iet menfchelyks onder fpeeide, en de gevorderde afzetting, niet by overyling, maar met bedaardheid en naa onpartydig onderzoek, moest bewerkftelligd worden. Van hier het benoemen van eene Commisfie ter bandbaavinge van Orde en daar(lellinge van het nooaige Kedns. Waar toe de werkzaamheden deezer Commisfie zich moesten bepaai'en, bleek uit de volgende Bekendmaaking:
VKT HEID. GELTKHEID. BROEDERSCHAP.
T\e Reprefentanten van het Volk van Amfteldam, ten einde, zo veel mooglyk, te voorzien


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 521I
zien in al dat geene, wat zoude kunnen ftrek-, iken, ter bevordering van het wezenlyk geluk
hunner Medeburgeren, hebben goedgevonden ex
presfelyk te benoemen, gelyk zy benoemen by i deezen, eene Commisfie, ter handhaving ven Or i de en daarftelling van het noodig Redres, en wel
byzonderlyk om alle Perfomen, welke met Sce 3 delyke openbaare Posten, Ofïicien en Bedienin i gen bekleed of gebenificeard zyn, en die: < l. Het zy vóór, het zy naa de Revolutie, ] door daaden of woorden, één of meer hunner j Medeburgeren, ui' hoofde dat dezelve van hen 1 in politique denkwyze verfchildeD, hebben beleedigd.
2. Die om misdaad, of gefchavotteerd, of geconfineerd , of gebannen, of onder handtasting ontflagen zyn. .
3. D.e zig aan eenig phgtverzuim, of wangedrag , hebben fchuldig. gemaakt.
4. Die naa de Omweöteling van 1787 , ie plaatze van de, als toen oifchuldig afgezettene; zyn aangefteld, zonder verwyl uit hunne Posten re verwyderen, mitsgaders, voor zo veel dei noois, andere provifioneel in derzelver plaatzerj aanteftellen.
Welke Commisfie tot aanhooren der bezwaa ren en verdere eindens, haare zitting zal houden alle agtermiddagen ten 5 uuren , in de Kame van het Committé van Waakzaamheid, op he Huis der Gemeente.
Wordende de Burgery, mits deezen, ten fterk Ren aangemaand , alle klagten ofte bezwaaren welke zy , met behoorlyke bewyzen gefhafd tegen hunne MedebuTgeren zouden kunnen in brengen, aan voorgemelde Commisfie te fuppedi teeren.
Verbiedende daar tegen een iegeiyk, ten fterk ften, zig het recht der Geeonftitueerde Mach aan te matigen, op welke wyze en onder hoeda aig voorwendzel zulks ook zoude mogen zyn
zu
ITÊli* DAM.
Birigt wegens zene
Commisfie tot Hedres.
> c
ï
l-


5**2 NIEÜWK NEDERLANDSCHE
Am-
stëldam.
zullende de overtreeders ten rigoureusten, naar bevinding van zaaken, volgens de Wet, worden geRraft.
Gearrefteerd den 8, en gepubliceerd den 9 Augustus 179J , het eexfie Jaar der Bdtaaffche Vryheid.
H. van CASTROP, Vt.
Ter Ordonnantie van de bovenge* melde Reprefentanten,
G. BRENDER a BRANDIS.
Wy voegen hier nevens de naamen der Leden van deeze Commisfie; zy beftonden uit de Burgers C, IV. Visfcher, Gale Ifaac Gales, II. ï). van Hoorn, Eliza Lynflager, Antb. Meynts, J. F. Pontoi, % H. Meyer Casparusz., Pieter Brouwer, 4. G. Ver fier en Maurits Cornelis van Hall.
Eene Ordonnantie, de Gilden betreffende, op den 12 deezer afgekondigd, behelsde, hoofdzaaklyk, het volgende. By dezelve wierdt bevolen, aan alle Overlieden van Gilden, hunne Gilde broeders, tot het verkiezen van nieuwe Overlieden , op te roepen; dezelven eene belofte af te neemen , en met hun behoorlyke afrekening te houden. Voorts behelsde die Ordonnantie eenige fchikkingen wegens de Gildeknegts, betreffende derzelver ontflag en aanftelling; als mede orde , otn alle noodige veranderingen en verbeteringen, op de Ordonnantie •n Keuren der Gilden, aan de byzondere
Com-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. S2I3 Committës, onder welke die Gilden fton
dea% fP°edig mogelyk' tC d°eft " digen.
VKTHE4D GÊLTkhêID. BROEDERSCHAt.
De PeDrefentanten van bet Volk van Amfteldam', in overweging genomen hebbende de menigvuldige klagten, welke van tyd tot tyd te g>r!. Overlieden van onderfcheidene Gilden binnen deeze Stad by hun zyn ingebragt, zo door Ordebroeders als andere Burgeren, en van Overhelleden tegen Gildebroeders, musgaders die . welke reeds in der tyd by de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Amfteldam zyn ingekomen, en niets meer verlangde , dan aan llle hunne Medeburgeren, en byzonder aan die, welke door hunnen arbeid en vlyt de algemeene welvaart deezer Stad helpen bevorderen, en tef fens hunne eigene Huisgezinnen verzorgen en on. derhöuden , met de daad te toonen hunne ge. zindbeid, om alle billyke redenen vaö bezwaai en misnoegen uit den weg te ruimen ; hebber goedgevonden te ftatueeren en te Ordonneeren; aelvk zy ftatueeren en ordohneeren. by deeztn dat de thans fungeerende Overlieden, in ieder dei refpeOive Gilden, g-houden zullen zyn, teget zodanigen tyd en op zodanige plaats, als met be trekking tot -leder Gild aan de Overlieden za worden bekend gemaakt, op te roepen alle hun ne Gildebroeders, zullende ten overvloede eei Oproepingsbüliet op de deur van ieder Gildehui of Gildekamer worden aangeplakt; dat als da. door drie Leden uit de Vergadering van de Re prefentanten van het Volk deezer Stad, die daa bv zullen tegenwoordig zyn , alle de in iede Gild thans fungeerende Overlieden van die hun ' ne posten als Overlieden zullen worden ontfl; een • dat daar op terftond door alle de aanwi ' Sss sss sss sss sss 2e
Amstel*
DAM.
Gr don*
nantie . betref' fende dê Gilden,
1
l '
i i 1
ja.' 1»


Am»
steldam.
Ordori'
natuie betreffetide de Gilden.
] l ] 1
3
I
\ l t \ t c t tl
i'
X
' • 91
J) 95 3»
52ï4 NIEUWE NEDERL ANDSCfiE zeode Gildebroeders zal worden ptf™*,^.
weiKe verKiezmg als dan door de prefente r^r»
m het vervolg jaarlyks^letr^GSdï hE der Overheden van die hunne poS zullen af treden, het welk voor de eerftereize, eï dus in het jaar i796 zal gefchieden by SgT zul en de vervolgens d.e Overlieden, welke tlee een volgende jaaren gefungeert hebbenTafea S-
5ene Nom.nat.e van een dubbel getal van S vee? e Perfoonen, als tot Overlieden zullen verkozen noeten worden, en op welke Nominatie de naï Tfu Z"Aea moeteD gefte,d «orden in eene 1!. «habetifche orde, en welke alzo gesmeerde No nmatre zal ingeleverd worden by de Rep?efen anten van het Volk deezer Stad! om uitfi 'e de verkiezing te doen; dat elk der zo nu als 3 het vervolg jaarlyks, gelyk mede in cas van Bsfchen tyds voorvallend! Vacaturen, invoegen oorlchreeven. £e verkiezene Overlieden alvoo* ins m hunne functien te mogen treden, in haSen van zodanig Committé, als aan we ke het >eyoorzigt over de refpective Gi£ T oever ouwd, zal afleggen de volgende Belofte: „ l£ verkiaare in de tegenwoordigheid van een ' fe*0* God ' aan "™ ik éénmaal , S ' üs.chta™ daaden, maar zelfs van dé? venVerrped,°SDSen' rek^P «al moeten gei fl 6/ kë^nen eD te eerbiedigen de Rechten van den Mensch en Burger; en de Renre. fentanten van het Volk vaiAnïkSaïS fiï-
», dea


JAARBOEKEN, Augustus, fj9$, S^-S
3, den voor de eenige wettige Regeering deezer ■ „ S ad, en beloove, dat ik in de my opgedra' gen post my* in alle opzichten zal gedragen i„ naar de in der ryd plaats hebbende Ordonnantiën en Keuren van het {ii Gild, en in het voorftaan vafi de
,„ belangen van dit Gild my zal trachten waar,„ dig te maaken het vertrouwen, dat myne Me-, '„ de-Gildebroeders en de Reprefentanten van het ]„ Volk deezer Stad in my gefteld hebben,"
Dat vervolgens de nu te ontftaane, en in het ■vervolg afcetredene Overlieden, gehouden zullen zyn, binnen 14 dagen, na dat zy nu zullen zyn ontllagen, en in het vervolg zullen zyn afgetreden, op hunne gewoone Gildekamer aan alle hunne Mede-Gildebroeders, welke daar by zullen willen tegenwoordig zyn, te ('oen behoorlyke rc-* keniDg en verantwoording van hunne gehoudens dire&Te en adrnrciftratie, met exhibitie van alle Boeken en Papieren, zo tot de rekening en verantwoording, als tot het Gild behoorende, des fioods onder expurgatie by eede, van geene an< dt-re te nebben, te weeten, of ter kwaader trouwe kwyt of weerioos te zyn geworden; dat, na dat die rekening en verantwoording door alle dc Gilóebroedirs of derr de meerderheid derzetvei zal zyn goedgekeurd, de drie cudfte aldaar pre fent zynde Gildebroeders , ten blyke daar var dezelre met hunne naamen zullen onderteekenen, het welk voor de als dan gedefungee/d hebbende Overlieden zal verftrekken tot een complcste decharge en quivantie; zullende dan terftond daai na voor d?eze eerfte reize die da nieuw verko zere ÖyerBedéft, rn in bet yërvqlg dé aanbly vende met de iveuw verkozene Overlieden alle B ickrti en Pap'eren. met de Rekeningen en ver antwoorder/en, nevens de P.nningan» en hei geen verder tot het voorfchreeven Gild rno^ti betiocrec , van de cedefungeerd hebbendé Over lieden tegtn Dthiiorlv^e cuitar:;e everneemen.
Sssasssssssssss a Wy
AM"
DAM.
Ordonnantiebetreffende d< QUden»


5ai6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
STELBAM'.
Ordon*
nantie betreffende di Gilden.
Wyders hebben de Reprefentanten van het Volk van Amfteldam goedgevonden te ftatueeren en ordonneeren , gelyk zy ftatueeren en ordonneeren by deezen , dat in elk Gild de gezamentlyke Overlieden van hetzelve het vermogen zullen hebben, om- hunne Gildeknechts ten allen tyde van hunne dienften te ontflaan ; edoch in dat cas, ;gelyk mede by alle Vacatures van den post van Gildeknecht, zullen gehouden zyn, een dubbel getal van békwaame Perfoonen, mits Gildebroeders zynde , ter vervulling van de alzo vacant geworden zynde plaats of plaatfen, aan de Reprefentanten van het Volk van Amfteldam voor te dragen, welke als dan daar uit de nodige verkiezing zullen doen.
Laatftelyk worden de eerlang verkozen zullende worden Overlieden , in alle de Gilden , dopr .de Reprefentanten van het Volk van Amfteldam, ten ernftigften verzocht en vermaand, om alle de Ordonnantiën en Keuren der refpcctive Gilden, ieder van dat Gild, waar toe hy behoort, ten fpoedigften en met de meest moge» lyke naauwkeurigheid te examineeren, de veranderingen, welke geoordeelt worden daar in plaats te kunnen en te moeten hebben, op eene duide-? lyke .wyze in gefchrifte te fteHen , en dezelve met voorkennisfe en toeftemmiDg van alle hunne Gildebroeders, of van de meerderheid derzelver, ter handen te ftellen aan dat Committé, waar toe de .Gilden refpeftivelyk behooren, ten einde, op de meest gefchiktfte wyze, door de Reprefentanten van het Volk deezer Stad, zodanige fchikkingen zullen kunnen worden beraamd, als zy tot het meeste nut en heil der Gilden zuilen oordeelen te behooren.
. En op dat niemand der belanghebbende van al het voormeldene onkundig blyven, zo hebben ds voormelde Reprefentanten gerefolveert, gelyk zy refolveeren by deezen, dat deeze Ordonnantie niet alleen naar gewoonte zal worden gepubli-
ceert


JAARBOEKEN, Augustus, 1795* Wi
ceert en geaffigeert, maar ook dat een genoeg zaam getal exemplaaren van dezelve aan de re fneftive Gilden, ieder in zyn reguard, zullet worden afgegeeven, om te ftrekken tot derzei ver informatie en (naricht.
Gearrefteerd den 10, en gepubliceerd dep n Augustus 179J, het eerfte Jaar der Bataaffch Vryheid.
H. van CASTROP, Vt.
Ter Ordonnantie der voornoemd Reprefentanten,
F. J. PELLETIER.
Volgens aanfehryven van Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, gefchiedde alhier, op den 14 deezer, eene Afkondiging, beveelende aan alle Officieren , Onder-Officieren en Gemeenen, welke uit den dienet ontilagen waren, of Paspoorten hadden bekomen, om zich aan te dienen by het Committé van Algemeene Waak-, zaamheid, tot het doen der vereischte Ver» klaaringen. Tevens wierden alle Burgers en Inwooners deezer Stad, en inzonderheid alle Logemehthouders, Herbergiers en Volkhouders, daar by gelast, om, binnen den tyd van twaalf uuren, aangifte te doen van alie Vreemdelingen, die by dezelve hunnen intrek kwamen neemen; met bedreiging, aan de nalaatigen, van eene boete van ƒ35 voor de eerfte , en van ƒ ico voor de tweede maal.
Sssssssssssssss 3 By
Am-
stel-
x>am.


Au-
6TEL-
5218 NIEUWE NEDER LAN DSCHE
By eene Notificatie, van den zelfden dag, wierden alle Amptenaars en Bedienden der Gemeene Lands Middelen gelast, om den Eed, door Provifioneele Reprefentanten voorgefchreeven, voor daar toe aangeftelde Commisfarisfen, te komen afleggen.
Niet weinig viel, hier ter Stede, te doen, over het behoorlyk vervangen van den .vernietigden Scheepensbank , en het aanftellen van perfoonen, door welke de Juftitie naar behooren konde worden waargenomen. Daar op iloeg eene Publicatie van den 15 deezer. Dezelve behelsde een Berigt, wegens het organiieeren van het Committé van Juftitie, en een voorftel, door vier Reprefentanten gedaan, om Leden van dat Committé te worden; als mede van andere Burgers, om van Stadswege gegarandeerd te worden, dat zy, in alle gevallen, ook by eene mogelyke verandering in het beheeren der Juftitie, hun Tracleraent gouden ontvangen.
V KT HEID. GELTKHEID. BROEDERSCHAP.
"T)e Reprefentanten van het Volk van Amfteldam, aan wien niets meerder ter harte gaat, dan eene richrige en fpoedige Adminiftratie der Juftitie, en ,welker keuze zig dienvolgends alle. zipts dient te bepaalen tot zodanige Perfoonen, welker kunde en ervarenheid beantwoorden kan aan het gewigt der zaaken, zouden ontrouw moeten zyn aan de oprechtheid, welke het Volk V§B Amfteldam van hun vorderen kan, wanneer
zy


JAARBOEKEN, Augustus» I79J« 5W>
is niet openhartig betuigden, dat de verkiezing van een aantal van 16 Leden van genoegzaame bekwaamheid , tot een Committé van Juftitie, hun allerzwaarwigtigst en tevens zodanig belangrvk is voorgekomen', dat zy nodig geoordeeld hebben, de goede Burgety in 't algemeen, en de ftenigerechtigde Burgers deezer Stad m t byzonder, by deezen te notificeeren en bekend te maaken, gelyk zy Reprefentanten voornoemd doen bv deezen, dat zy, na geëxamineerd en over-, wogen te hebben de confideratien van eenige Burgers deezer Stad, ingevolge hunne Notificatie, in dato 14 July, waar by zy alle Ingezetenen hebben opgeroepen, om, zulks goedvindende, binnen den tyd daar by vermeld, hunne bedenkingen op te geeven, op het uitgebragt rapport over de Organifatie van een Committé van Juflitie* en op dat ftuk ingekomen; vervolgens ook werkelyk het ftuk der gemelde Organifatie van het Committé van Juftitie, conform het uitgebrasne en invoegen voorzegd aan de Burgery voorgelegd rapport, met eenige weinige alteratien hebben gearrefteerd.
Dat zy Reprefentanten dien ten gevolge overslaan zynde tot de benoeming der Leden, in het voormelde Committé, in confideratie hebben genomen de voordragten van hunne Medé-Reprefentanten J. G. Luyken, H. van Castrop, % P. Farret en A. H. de Meiander, gegrond op hunne voormalige Dedaratoiren, aan de twintig by looting verkoozen dadelyke Voorftellers, op den 9 Juny 1795 overgegeeven, en door dezelve Voorftellers aangenomen , onder benefac/s van welke Dedaratoiren de voormelde Burgers verklaard hebben, den post van Reprefentanten te accepteeren , en welke Dedaratoiren in fubftantie inhouden, eene Verklaaring van, voormelde Burgers, dat zy zig zelve, dóór vorige beoeftening van de practyk en judicieele zaaken, het meest gefchikt oordeelden, •om de Burgery dee Sssssssssssssss 4 Kt.
Amstel-
dam.
Berigt vegens hei Com. nitté tan Julitie.


Am-
6telj)am.
Berigt
wegens het Con. mitté van Ju fiitïe,
\
j ( (
i i
v3q
5220 NIEUWE NEDERLANDSCHE
zer Stad in een Committé van Rechtsoeftenim» te dienen. a
En dat zy Reprefentanten dan ook. uit conv pleete conviftie , dat de gemelde Burgers, uit hoofde voorfchreeven , tot de waarneeming van het Rechter-Ampt allezints zyn gequalificeerd , -dezelve als Medeleden, in het Committé van TuRitie, zouden willen benoemen; edoch dat de "bedenking, welke by hun Reprefentanten ontman is , namentlyk of zy zig zeiven bevoegd konden rekenen, om eenigen hunner Medeleden, welke hunne aanftelling niet van hun, maar van het Volk zelve ontleenen, uit den aan hun door het Volk opgedragen post te ontflaan, hun bewogen heeft om niet tot de dadelyke en finaale benoeming derzelver Burgers, hoe zeer anderzmts daar toe genegen, en hoe zeer ook overtuigd van de nuttigheid, welke daarin voor de Burgery deezer Stad gelegen is, tot het voorzegde Committé over te gaan, alvoorens deeze zaaken ter kennisfe van de Burgery te brengen.
Dat wyders ten opzigie van het Tractement, het wek ten beloope van ƒ4000 jaarlyks by her, nier vooren gemelde gear'refteerde rapport is bepaald, by zommige door hun Reprefentanten verkoozen Burgers is gemaakt deeze bedenking, dat aangezien hetzelve Tracfement in geenen deele aan het omflagt/ge en zeer penible werk , aan den post van Medelid in het gemelde Committé gehecht, kan geconfidereerd worden eenigermaten te zyn geëvenredigd; en Zylieden, indien zy sig tot de aanvaarding van denzelven post bereid verklaarden, als dan hunne tegenwoordige kostwinuflg en beRaan, met de verdere voordeelige uitlichten van dien, zouden moeten laaten vaaren, ïylieaen uit dien hoofde vermeenden , niet aners den gemelden post te moeten aanneemen, lan op beding en voorwaarde, dat wy Reprefentanten henlieden van Stadswege wilden guaandeeren, dat zy het voormelde Tra<3ement


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. 5221
van ƒ4000 'sjaars, vrv van alle belastingen, van Ai wat natuur ook, zouden genieten; a's mede datsl avlieden, ingevalle zy door omftandigheden vapa zaaken, of mooglyke verandering in de adroini ftfatie der Juftitie van deeze Stad, en alzo bui-5 ten hun toedoen, gemelde posten zouden1 moe * ten verlaaten, in dat geval altoos van Stad«we-^ ge ter beloope van voormelde fomma van ƒ 4000'» jaarlyks, zulks begeerende, zullen worden gem-v
deZoeehebben wy Reprefentanten voornoemd gemeend, deeze poinften al mede ter kennisfe te moeten brengen van de Burgery deezer Stad, dezelve verzoekende, om, zulks goedvindende, uiterlyk binnen den tyd van 8 eerstvolgende dagen, hunne bedenkingen daar tegen, (indien delefve verkiezen) in onze Vergadering fchr.ftelyk ia te brengen , met verklaaring, dat ingevalle Peen genoegzaame desapprobatie van de Burgery daar Len ingebragt wierde, in dien gevalle zo S de gfinaaleg benoeming en in funftie (telling van gemelde hunne tegenwoordige vier Medelede in het Committé van juftitie, als tot de afgë-ving van de hier vooren mede gemelde guarantie en indemniteit, aan de zulks begeerende ■ verkoozen Leden van het Committé, te zullen overpaan, en de plaatfen der gemelde vier Burgers uit deeze Vergadering in het Committé van Tuftitie benoemd, als dan ten fpoedigften te doen vervangen', door zodanige Burgers, als tot welke de keuze der Burgery blyken zal zig by plaatsvervulling bepaald te hebben.
Gearrefteerd en gepubliceerd den 15 Augustus 179J, ^rjle Jaar der lialaafjche Vryheid.
H. van CASTROP, Vt. Ter Ordonnantie van voornoemde Reprefentanten,
G. BRENDER è BRANDIS. S\ssssssssssssss 5 Dé
li-
ELiM.
erigt
igens ;t Comhé
m Juitie.


Am-
8TELDAM,
5.22 NIEUWE NEDERLANDSCHE
De vernietiging van den Burger- of Groeten Krygsraad deezer Stad, nevens de redenen, welke daar t02 hadden aanleiding gegeeven, wierdt, ïn eene Publicatie vaS den 20 deezer, der Gemeente, involgende bewoordingen, bekend gemaakt.
VETHEID. GEL? K HEID. BROEDERSCHAP.
T)e Reprefentanten van hec Volk van Amfteldam, in overweging genomen hebbende, dat de Burgery deezer Stad, ter bevordering van baaren welvaart, en handhaving van haare eer, welke alleen kunnen verbonden zyn aan, en vcortfpruuen uit een welgeordend beftuur, hen Reprefentanten vryelyk hebbende verkoozen, tevens niet anders kan gewild hebben, dan dat het gezag, het welk uit haaren boezem op het aldus wettig Geconftitueerd Ligcbaam is overgedragen, onverdeeld alléén daar zoude blyven berusten, zonder dat dit Ligcbaam zou vermogen toe te laaten, dat dit plechtig aan hetzelve alleen toevertrouwd gezag io eenig gedeelte, hoe ook genaamd, overga in andere handen, of in eenigen opzichto verminderd of verlamd worde door Corpora s en Perfoonen buiten het Dschaam voornoemd; al het welk direótelyk ftrydis; zoude zyn met de duidelyke gemanifesteerde Wil der Eurgerye, en aüe haare handelingen ten dien opzichte verydelen en buiten effeft brengen.
Hebben gemeend zints het eerst oogenblik hun-' ner werkzaamheden met alle die zorge, welke de nakoming van den uitdrukkelyken wil des Volks vereischt, te moeten waakeq tegen alle inbreuken, welke daar tegen, en dienvolgens tegen dezelve oppermacht des Volks zouden worden ondernomen, en aldus nimmer uit het 002 verliezende de duure belangen dier Burgery, aan
hun


JAARBOEKEN, Augustus, 17©5« J«3
hun Reprefentanten alléén toevertrouwd, hebben zy, onder de maatregelen, welke tot derzelver bevordering mede ftrekken moesten, als eene der meest belangryke voorzieningen begrepen, het commandement over deeze Stad en Resforte van dien, niet dleen te moeten toevertrouwen by afwisfeling aan de Collonellen der Burgery, maar ook tevens te moeten verklaaren, dat tot de posten van Collonel en Commandant niet admisfibel waren Perfoonen , welke door eenigen Eed bul ten deeze Stads Eed aan een andere macht verbonden zyn, als' kunnende de zodanige zig daai door in de onmogelykheid bevinden , om , tei dienfte ftaande van eene andere macht, de bui in naame der Burgery van Amfteldam aanver trouwde post naar behaoren met de vereischü asfiduiteit, en overeenkomftig deszelfs gewigt. waar te neemen.
Dat ook, ingevolge de maatregelen voornoemd de Burger-Colionel Meyntz, geduurenüe den be paalden tyd, als Commandant hebbende gefun geerd, door den Burger-Collonel 'Gales vtrvan gen wierdt; dan dat deeze op fundament da hy in het Committé van juftitie werkzaam was inflantelyk op zyn ontflag als Commandant aan dringende , terwyl de Burger-Collonel Meynt. niet andermaal met het voornoemde commande ment konde belast worden, en de Burgers Vai Hogendorp en Vaillanti, als in anderen Eed e Dienst ftaande, niet in de termen waren, du£ toe te kunnen worden benoemd, en ook het radi caai misten, om in qualiteit als Collonellen i aanmerking dieswegens te kunnen konen; de R( prefentanten voornoemd zig in de volftnkte or mogelykheid bevonden, eene andere, pro-'ifione genoegzaam toereikende, voorziening ter hdndh; % ving van de belangens der Burgery deezer Sta te doen, dan door zonder uitftel tot dien post i benoemen een Lid uit het midden van hun Ri prefentanten; weshalven zy beflooten, in dit b|
zoi
Am-
•tel» dam.
Vernietigingvan den BurgerKrygsraad.
i t
>
t >
i a r
a
i-
!l t-
i
e


Am-
8telbam»
Vernie> tiging van de Êurger Krygsraad.
J i
i ] I
1
i
5224 NIEUWE NEDERLANDSCHE
zonder geval en zonder dat zuiks in 't vervolg zoa kunnen worden getrokken in confequentie, het cornmandement provifioneel ad interim op te dragen aan den Burger Huibert Baseert: met dien verftande nogthans, dat dezelve Burger Huibert Basten, geduurende dezelve zyne provifioïneele functie als Commandant, de deliberatien ■ deeser Vergadering niet zou mogen bywoooen.
Dat de Reprefentanten voornoemd wel verre waren van te verwagten, dat de Burger-Krygsraad-deezer Stad zoude getragt hebben, deeze allezints billyke en nodige voorzieningen en maatregeleu ter confervatie der rust en orde binnen deeze Stad, en ten nutte der goede Ingezetenen genomen , kragteloos te maaken , op gronde, we.ke het déarzyn van eene Regeering in eene Kegeering zouden wettigen, en zulks tegen dca duidelyken wil der Burgery, die aüe macht, welke zy zelve oorfpronkelyk bezit, aan één Lig. caaarri overgedragen , alle haare belangens aan . hetzelve alléén aanvertrouwd hebbende, daar door dire&elyk aüe andere Geconftitueerde Machten binnen deeze Stad aan dat tigenaam heeft ondergefchikt. y
Dat echter de Burger-Krygsraad geene zwaarighuid beeft gemaakt, niet alleen niet te fecuodeeren, maar daarentegen volkomen te miskennen deeze voorzieningen, door de Reprefentanten voornoemd m den hier vooren gemelden toeRand van zaaken, daargefteld ter bevordering van Jat eigen heil des Volks, het welk aan alie hunle handelingen ten eenige regel en doeleinde ftrekt:n tot het daarReilen van welke voorzieningen sy Repreientanten bovendien, aangezien het onmddelyk toeverzicht , het welk de rust der Stad net aandrang vorderde, volkomen bevoegd en Serechngd waren, zonder dat het Reglement van Jproepitïg, 't welk by de verkiezing der Repreentanten het richtfnoer van die verkiezing geveest was, en op het voorhanden zynde zeer
ex-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795- 5**5
extraordinair geval van geene de minde applicatie\ kon zyn, gerekend moest worden, daarin aan< hun Reprefentanten, op eenige wyze, te ob-j fteeren. .
Dat al mede de Reprefentanten voornoemd met! leedwezen ondervonden - hebben, dat bet aanzyoi van 't ligchaam der Burger-Krygsraad een hinder-: paal is, tegen de vrye verkiezing der Officieren, welk recht echter, op de heilige gronden van Gelykheid en Vryheid berustende, aan den Burger niet mag betwist worden, en dat die tegen* kantingen de onverdelgbaare zaaden werpen van tweedragt en disfcntie, zo als het voorgevallene omtrent Wyk 24. zulks ten vollen bewyst.
Dat eindelyk aan het beftaan van die Krygsraad zelf moet toegefchreeven worden, de vruch telooze uitflag der onvermoeide en zo welmee nende poogingen, door de Reprefentanten voor noemd aangewend, omtrent de jongst daargefteïdf voorzieningen , zo dat de herbaalde aanmaanin een en gemanifesteerde wil van die Vergadering by welke alleen de Oppermacht in het Stedeiy ke, by Reprefentatie, berust, niet aüeen is we dérftreeft, maar ook de Burger-Krygsraad doo den Voordragt van wederzydfcher tegenoverge ftelde voorwaarden getoond heeft, aan laatstge melde ligchaam eene gelyke zo niet hoogere mach toetekennen.
Door al het welk de Reprefentanten voornoem zig genoodzaakt hebben bevonden, in de zeker overtuiginge, dat de gehoudene contenance vs anderzints by hun erkende Vaderlandfche Mal nen, alleen is voortgevloeid uit de erroneuie begri| pen omtrent gewaande voorrechten , welke b het ligchaam der zogenaamde Groote Krygsraa zouden behooren, eo niet uit eenige inzicht ti verbreeking der vastgeftelde orde, en tot onde myning van het door het Volk daargefteïd één wettig gezag, te refolveeren .tot de dfsjolqtië'y den geheelen Burger-' of Grooten Krygsraad de
TEt)AM-
'^ernie» iging ian den BurgerKrygsraad»
»
c c
I
e
D 1}•)t
d jt r'S
10
e-
er


J226 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am- -
STELDAM*
Vernietigingvan den BurgerKrygsraad.
H. van GASTROP, Ve.
Ter Ordonnantie der voornoemde Keprefeotanten,
F. J. PELLETIER.
't Was ingevolge der aanfehryvinge vét het Committé van Algemeen Weizyn vm Holland, dat, op den 26 deezer, eene ratificatie wierdt afgekondigd, volgens welke eene Commisfie op het Huis der Gemeente £ou vaceeren, om de bezwaaren der Bur-
zer Stad, zo als zy Reprefentanten verkiaare», deze ve te di&folveeren by deezen, met expresten last aan allen, welke Leden van denzelven Krygsraad zyn geweest, omme zig ftiptelyk naar den inhoude deezer te gedragen; terwyl zy Reprefentanten alle dezelve Officieren gelasten, in hunne refpednve funélien individueel te blyven continueeren, zo als even zeer zy Reprefentan-> ten van alle wagtdoende Manfchappen verwagten en begeeren, dat zy de orders van die hunner Officieren ftiptelyk zullen nakomen, tot tvd en wylen dat de mgekomene remarques op het Plan van Organifatie, overwogen zynde, de femelde Organifatie zal worden vastgefteH; bfv vende voorts de Militaire fcbikkingèn der gewapende Machten, binnen deeze Stad , voor als aog op den ouden voet, en onder het Oppryge. zag van zodanig Gouverneur en Commandant ils de Vergadering van Reprefentanten des Volks van Amfteldam, in naam van dat Volk, zal aanbellen
Gearrefteerd den 18, en gepubliceerd den 20 Augustus 1795, het eerfte Jaar der BmaafTchc Vryheia. JJ


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5**1
;gerye, nevens de bewyzen , ten laste der ^Amptenaaren en Bedjenden der Gemeene' ilands Middelen, over te neemen.
VETHEID. GELTKHE1D. BROEDERSCHAP.
NO'TIFICATIE.
De Reprefentanten van het Volk van Amftel dam notifieeeren by deezen aan hunne Me' deburgers , dat, zedert den 15 deezer Maanc 1 (op welken zy hebben gepubliceerd de Notifica tie, door hen gearrefteerd op den vorigen dag den 14 deezer Maand, waar by zy aan alle Amp tenaaren ea Bedienden der Gemeene Lands Mid delen in deeze Stad, plaats en resforte van dien, hebben genotificeerd, om op Dingsdag'en Don derdag den 18 en 20 deezer Maand, aan de Ka mer van het Committé van Algemeen Welzyn jn handen van Commisfarisfen, welke zig atdaa zouden bevinden, af te leggen den Eed, by De creet van de Provifioneele Reprefentanten vai het Volk van Holland, den 9 Maart vanditjaa: voorgefchreeven, en by Decreet van 8 Juny daa aanvolgende nader opgehelderd,) aan hen is ge bleken het algemeen ongenoegen, dat by de Bur gery deezer Stad refideert, zo over de denkwy ze als particuliere gedragingen der thans fungee rende Lands Amptenaaren en Bedienden binnei 1 deeze Stad en resforte van dien, zy Reprefen tanten uit dien hoofde nodig hebben geoordeeld I om provifioneel te fuperfedeerea met het beësdi gen der gemelde Amptenaaren en Bedienden de Gemeene Lands Middelen, tot dat zy nader va: de gevoelens en nadere dispoficien daar omtren van het Committé van Algemeen Welzyn va Holland (het welk hun Reprefentanten het ai neemen van den voormelden Eed, by Decreet
i
Am-
steldam.
Notific. rakende de bezwaarender Bur* gery tegen , Amptenaaren»
»
r
t ■
r i t 1
9, a


5228 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
STELDAM>
Notific. rakende de bezwaaret,der Bur gery tegenAmptearen.
in dato den 4 deezer Maand heeft gelast,) zod> den onderricht zyn; weshaiven zy Reprefentanten hier van, by Misfive, in dato den 18 deezer, kennis hebben gegeeven aan het gezegde Committé van Algemeen Welzyn van Holland, met bygevoegd verzoek, om eene Commisfie uit deszelfs Vergadering re decerneeren , ten einde 'die bezwaaren der Burgery tegen meergemelde ■Amptenaaren en Bedienden te nooren , en ver■ders te refolveeren , als het gemelde Committé ten meesten nutte van den Lande en het genoegen der Burgery van deeze Stad, zoude vermeenen te behooren; dat zy Reprefentanten hier op in antwoord heVoen ontvangen eene Misfive van het meergemelde Committé van Algemeen Welzyn van Holland, waar by niet alleen dit door hën Reprefentanten gehouden gedrag ten hoogften wordt gelaudeerd en geapprobeerd, maar zy Reprefentanten ook worden geauthorifeerd, om van de Burgery de bewuste bezwaaren, ten laste van da Amptenaaren en Bedienden der Gemeene Lands Middelen aan te hooren, de bewyzen daar van over te neemen, en dezelve, met byvoeging der confideratien van hen Reprefentanten, aan het voorzegde Committé van Algerheen Welzyn van Holland, te doen geworden, om daarop, ten meesten nutte van den Lande, en genoegen van de Burgery deezer Stad te disponeeren; vertrouwende en verwagtende het gezegde Committé tevens, dat zy Reprefentanten, die Amptenaaren en Bedienden der Gemeene Lands Middelen, tegen welke geene bewyzen van kwaad gedrag of te verre gepousfeerden yver aan het zo zeer gehaate tyrannicq en ariftocratisch Oranje-Systhema geproduceerd worden, direct, op de door hen Reprefentanten te bepaalene dagen, ten fpoedigften zullen doen beëedigen, ingevolge de voorgemelde Aanfchry ving. Weshaiven zy Reprefentanten op voordragt van het Committé van Algemeen Welzyn deezer Stad,
in


JAAR-BOEKEN, Augustus , I7ÖJ. J220
jri welks handen zy de gezegde Aanfchry ving ten fine van executie hadden gefteld, by deezen bekend maaken, dat eene Commisfie, geduurende de eerstkomende veertien dagen, beginnende met aanftaanden Maandag den n deezer, dagelyks, Uitgezonderd Woensdag en Zondag, des naaemiddags van vier tot agt uuren zal vaceeren , ter Kamer van het Committé van Algemeen Welzvn, op het Huis der Gemeente deezer Stad, om als dan de bezwaaren van de Burgery, ten laste van de Amptenaaren en Bedienden der Gemeene Lands Middelen, binnen deeze Stad en resforte van dien, aan te hooren, en de bev/yzenduur van over te neemen; ten welken einde een ieder, die eenige zodanige bezwaaren meent te kunnen inbrengen, wordt gepraeadverteerd , om, ingevolge de voorzegde Aanfchry vmg, daar van de behoorlyke bewyzen aan de gemelde Commisfie in te leveren, na verloop van welke veertien dagen de gezegde bewyzen, met de confideratien, welke zy Reprefentanten nodig zullen oordeelen daar by te voegfen, aan bet voor me ■ de Committé van Algemeen Welzyn van Holland zullen worden overgezonden; en als dan nader zullen worden bepaald en bekend gemaakt de daeen, op -welke die Amptenaaren en Bedienden der Gemeene Lands Middelen , tegen welke g^ene bewyzen van kwaad gedrag of te verre gepousfeerden yver van het zo zeer gehaate tvrannicq en Ariftocratisch Oranje-Systhema geproduceerd zullen zyn, te beëedigen, ingevolge de Aanfchryving van den 4 deezer Miand.
Gearrefteerd den 25, en gepubliceerd den 20 Augustus I79J, Het eerfte Jaar der Bataa^he Vryldetd. E_ LESPINASSE, Vt.
Ter Ordonnantie van voornoemde Reprefentanten,
F. J. PELLETIER.
Ttt ttt ttt XXV Ui Wie
Amsterdam.
Notific. rakende de be zwaaren der Burgery te* gen /lmpte' naarem


Am-
stel' bam,
(
J230 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Wie zyn Stemgeregtigden, onder de nieuwe Orde van Zaaken ? Op hoedanig eene wyze kan de Stern des Volks, op de kortfte en meest geregelde wyze, worden uitgebragt? Moeilyke vraagftukken zyn deeze, en, ten aanzien van de eerfte van welke, men het heden nog niet ten vollen eens is. Zonder ons thans hier over uit te laaten, teekenen wy aan, dat Reprefentanten van het Volk deezer Stad, omtrent de wyze van het uitbrengen der Volksftem , eenigen twyfel voedden, immers daar omtrent niets bepaalds verkoozen vast te ftellen, zonder alvoorens de gedagten van kundige Mannen uit de Burgery te hebben ingenomen. In dien geest althans meenen wy te mogen opvatten de Uitnodiging, op den s8 deezer aan de Burgery gedaan, om binnen den tyd van twee Maanden, aan eene Commisfie , 'be* ftaande uit zes Reprefentanten en even zo veele Leden uit de Gemeente, een Plan in te zenden, inhoudende een Betoog, op welke wyze het Volk van deeze Stad, fpoedig en geregeld , deszelfs. Stem zou kunnen uitbrengen.
V KT H EI D. G E LT K HE I D. BROEDERSCHAP.
NOTIFICATIE.*
/ ' Oe, RePrefeotamen van 't Volk van Amfteldam, notificeeren bjj deezen: Dat zy, aangemoedigd door het vertrouwen en ie liefde der goede Burgery, onvermoeid werk:aara zynde in de moeilyke taak, welke hun is
op-


JAARBOEKEN* Augustus, 1795. 5231
opgelegd, en in weêrwil der hinderpaalen ,' die zy 1 ontmoeten, beiloten hebbende met moed, ftahd• vastigheid en edelmoedigheid , welke de deugden \ 1 der Vryheid behooren te zyn, voort te gaan in de behartiging van den welvaart dier goede BurI gery, welke welvaart de groote gedachte is, waar aan alle hunne gedachten onderworpen zyn, \ het middenpunt, waarin zig alle hunne haodelin,j gen vereenigen, en de eenige bron, waaruit dezelve allen voortvloeijen, ook, zedert de eerfte Ji oogenblikken hunner werkzaamheden bedacht zyn ij: geweest op het gewigtig point, der behoorlyke <! regeling eener Volkftem binnen deeze volkryke i Stad, ten einde daar door, aan de eene zyde, i voorgekomen worden die rampen, welke de on I middelyke en doodelyke gevolgen moeten zyn van | eene Regeering in eene Regeering, en van tegen eikanderen botfende machten; maar, aan de andere'zyde, aan het Volk van Amfteldam verzekerd worde de behoorlyke uitoerFening dier Rechten, welke deszelfs onvervreemdbaar Eigendom zyn, en dierhalven bepaald worde, wat de Wet ten dien opzichte aan iederen Burger, en weder| keerig ieder Burger aan de Wet, verfchuldigd is* I Dat als nu by Reprefentanten mede dit ge3 wichtig point in overweeging zynde genomen j zy beiloten hebben, uittenodigen, gelyk zy uit* nodigen by deezen, allen en een iegeiyk, om 1 binnen den tyd van uiterlyk twee maanden, aan de natemeldene Commisfie, in te leveren eert Plan, inhoudende betoog van de beste wyze, : waarop het Volk van Amfteldam, overeenkomftig de vereischten van een welgeordend Beftuur, ge! tegeld en fpoedig deszelfs Stem zal kunnen uit\ brengen, zullende de Schryver van dat Plan, het I welk geoordeeld zal word-n meest voldoenend te i iyn, verklaard worden, zig by de Burgery dee. i zer Stad wel verdiend gemaakt te hebben.
Dat zy Reprefentanten, ter voorkoming van alle vertraging, omtrent dit gewichtig point, met Ttttttttttttttt 2 hst
AMr
sterdam.
Notif. rakende het uit' brengeit der
Volks* ■ ftems


5232 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Amsterdam.
Notif.
rakende
het uit-
brengen
der
Volks.
ftem.
het welk de meerdere of mindere welvaart deezer Stad in zulk een onmiddelyk verband ftaat, niet hebben geaarfeld, dadelyk te refolveeren tot bet daarftellen eener Commisfie van twaalf Burgers, welke beftaande uit zes Leden, uit het midden van hun Reprefentanten, en zes uit het midden der Burgery, te benoemen, de inteleveren Plans onverwyld zullen onderzoeken en beoordeelen; zullende deeze Gecommitteerden, by nadere Notificatie, aan den Volke van Amfteldam worden bekend gemaakt.
Vertrouwende eindelyk de Reprefentanten voornoemt, dat zy den welmeenenden Vaderlander niet behoeven aantemaanen, om door het beproeven zyner krachten en bekwaamheden, in 't onderzoek en de behandeling van het belangryk point, ten deezen vermeld, aldus een pryswaardig offer aan de Burgery deezer Stad, en 't geheele Vaderland te brengen, maakende hy, die eene gelegenheid laat voorbygaan, om zyne Medeburgeren zo nuttig te zyn, als in zyn vermogen is, zig ongetwyfeld onwaardig, die gelegenheid immer weder te vinden.
Gearrefteerd den 27, en gepubliceerden den 28 Augustus 179J, het eerfte jaar der BataafJ'che Vryheid.
E. LESPINASSE, Vt.
Ter Ordonnantie der voornoemde Reprefentanten,
BRENDER a BRANDIS-
Hoewel eerst in het begin der volgende Maand afgekondigd, wierdt, egter, reeds op den 27 deezer vastgefteld" eene Notificatie, ingevolge het aanfchryven van het Committé'van Financie van Holland, waarby de Dienstboden verpligt wierden,
om


JAARBOEKEN, Augustus, 1795» 5233
om in de Geldheffing van Holland insgelyks zes ten honderd te contribueeren.
VRYHEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
NOTIFICATIE.
De Reprefentanten van het Volk van Amfteldam, notificeeren by deezen, dat aan hen, door het Committé van Financie van Holland, onder anderen is gedaan de volgende Aanfchry-
V'T'Wy achten het nodig, Ulieden te herinne, ren, dat, volgens het eerfte Articu van dezelve Publicatie, (van 17 july laatstleden 0 elk , Ingezeten, zonder onderfcheid, het zy hy tot een Huisgezin behoore, by anderen, of op " L zeiven woone, verplicht is, in deeze Geldheffing te fourneeien; en dat derhalven, ge*■ lvk alle anderen, zo ook Domeftique Dienst" boden, wegens het geen zy, behalven hunne kleeding, eö verdere by 'c derde Articul ge" noemde Objeften , bezitten, verplicht zyn, Z dVgevorderde zes ten honderd te contribuee-
" ^Wv vertrouwen dat Gylieden, door alle ge. paste middelen, de algemeenheid deezer ver" Enting aan uwé Medeburgeren, het zy door . B netten van Aanzegging, of op eenige ande" fe maniere, voor de aandacht wel zult gehe" veI1 te brengen, en toe te zien, dat daar aan " behoorlyk voldaan worde." .
Reprefentanten voornoemd hebben alzo nodig eeacht, de bovengemelde Aanfchry ving aan hunSe Medeburgeren bekend te maaken, en hen te, nst vermaanen, zig naar den mhoude van dezelve ft"Ptelyk te gedragen; en vooral ook om aan de Perfoonen, die by hen in Domefticquen aan ae c utttttm 3 dienst
A RISTE LDAM.
Notific. raaken4e de Dienst' boden.
1


Amfteldam.
Notifie rqaken de dc Dienstboden,
5234 NIEUWE NEDERLANDSCHE
dienst mogten zyn , derzelver verplichting tot deelneemmg in de voormelde Geldheffing, voor de aandacht te brengen; ten erde daar van des gerequireerd wordende, de by Publicatie van de ■ Provifioneele Reprefentanten vsn het Volk van ■Rolland, van 20 Augustus laatstleden vermelde Verklaaring, in goeden gemoede, te kannen afleggen.
Gearrefteerd den 27 Augustus, en gepubliceerd deT 1 September 1795, hei eerfte/Jaar der Ba? taaffche Vryheid,
E. LESPINASSE, Vt.
Ter Ordonnantie der voornoemde fteprefen tanten,
G. ERENDER a BRANDIS.
Overtuigd van de gewigtige voordeden, welke de alomme bekende Maatfchappy, onder de Zirfpreuk: To$ Nut van 't Alge. meen bekend, wyd en zyd verfpreidt, gun* nen}wy gaarne eene plaats aan èen Berigt yan derzelver werkzaamheden.
T\'e Maatfchappy: Tot Nut van V Algemeen, *-* heeft den 11 en 12 deezer alhier, naar ge? woonte haare jaarüykfcbe of Algemeene Vergadering gehouden. Dezelve nam zynen aanvang op Dingsdag, 'smorgens ten haif negen uuren, met een treffend Vocaal èn Jnftrumentaal Muziek, gedirigeerd en gecomponeerd door den Organist en Qrchestmeester- Bartlïolomeus Rulofs, onder welk Muziek, eene aanzienlyke Commisfie uit de Reprefentanten van het Volk van Amfteldam, beneyens den Maire en de Leden van het Committé van Juftitie, in de Vergadering ingeleid werden. De Voorzitter Casparus Ren/ing, c, cade ^egelye daarop met eene Redevoering, ten bctoo,
ge,


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5*35
ge, dat de deugd de veiligfle en duurzaamtte grond/lag is, voor een vry Gemeenebest; welke Redevoering telkens door de Muziek vervangen, en ten 11 uuren geflooten werd: waarna de Medailles aan de Burgers Martinus Bodisco, jan van Ouwerkerk de Vries en fohanncs van Laar, werden ter hand gefteld, aan welke dezelve op de laatstgehoudene Algemeene Vergadering, te gelyk met die aan de Burgers Hendrik Wester, Schoolmeester in de Oude Pekel Aa, en .. Horfiig, Superintendent te Buckeburg, beiden nu niet tegenwoordig, voor hunne Verhandelingen toegewezen waren.
üe Vergadering zelve haare werkzaamheden, des middags ten één uur begonnen hebbende, is uit derzelver Handelingen gebleken , dat de Vraag: ,, Welke invloed heeft de Naarftigheid, ,, zo op den voorfpoed en het waar geluk van „ ieder mensch in het byzonder, als op het wel,, zyn der Maatfchappy in 't algemeen? En „ welke zyn de meestgefchikte middelen, om ,, deezen plicht, door lieden van allerlei rang, „ meer en meer te doen betrachten?" het best beantwoord is, in twee Verhandelingen, hebbende de volgende Spreuken:
1. liet kostelyk goéd dés menfchen is des vlytigen.
Salomo.
2. Magnus ab intrego Saculorum nascitur ordo.
VlRGILIUS. weshalven aan de eerfte de Gouden, en aan de tweede de" Zilveren Medaille.is toegekend: zynde de Schryver van de eerfte IVilterüs Bernardus Jelgersma, A. L. M. Phil. Dottor en Pred. en Boxum en Blesfbm in Friesland, en van de laatfte jFohannes Van Laar alhier.
Verder, dat de opgegeevene vraage, De Gefchiedenis van Jofeph, een Schoolboek; het best beantwoord was, door de Verhandeling onder de Ttttttttttttttt 4 Spreuk:
Am-
st eldam.
Berigt wegens JeMaatrchappy
Tot Nut
van 't Algem.


Am*
STELDüM.
Berigt wegens deMaa,
Jchapp'
Tot Nu
van 't Algem.
5836 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Spreuk: Prodesfe & deleEtari, aan het welk dan ook de uitgeloofde Gouden Medaille fs toege weezen, blykende deszelfs Schryver te zyn £ weest milem van üosterwyk fa/shof, in d£ zelfs leven Proponent onder de Doopsgezinden? <.donTVnMaan,Se Prysvraa^, herhaalde reizen '< W wJHMiCfCKappy °P^eeven, en nu medq niet voldoende beantwoord zynde, heeft de Vertgadering goedgevonden, dezelve intetrekken, wordende nu de volgende vra.gen, om te beantwoorden voor den eerften van Sprokkelmaand 1790 , opgegeeven.
1. „ Welke zyn de beste middelen om den » gemeenen man, met den inhoud des Bvbels t, meer en meer bekend te maakte " *
2. „ Welke is het beste middel, om den-
v ei°7 Tral het P]acte tand,'van be,
j, Kwaame Vroedvrouwen te voorzien?
3. „ Daar over het algemeen, en vooral on„ der den gemeenen man, eene met de natuur „ van eerstgeboren Kinderen geheel tegenftrydige „handeling omtrent den leefregel gehouden „ word, waar door de Maatfchappy in de be„ yolking veel nadeel lyde, is de vraag: Welke „ is de beste wyze, om Kinderen, van het tyd„ flip der geboorte af, tot den ouderdom van „ één of twee jaaren, wat het ligchaamlyke be4, langt, optevoeden?" y
4. Kene Neder-duufche Rudiment a, of Schoolboek, om de gronden onzer taal, duideiyk en bevattelyk te onderwyzen. y en
5. Een Cyjferboek, om in de plaats van dat vto Bartjens, enz. gebruikt te worden,
lui om te beantwoorden voor den eerften van Sprokkelmaand 1797, geeft de Maatfchappy, bv voorraad, de volgende vraagen op: Y
1. „ Eene duidelyke en levendige befchrwins V van jBspg Godsdienftig en zedelyk karakter, ,, geduurende zyne verkeering onder de'Men' *.\ lcoen> ypPTdragt, 'm hoe verre hetzelve
„ tot


JAARBOEKEN, Augustus, 17OJ. J237
tot een voorbeeld ter navolging voor alle, " Christenen, kan en moet verftrekken. i "2 , Daar Luiheid en Schaamteloosheid veelal]
de oorzaaken zyn, dat de Armenkasten dage" lyks door nieuwe lasten gedrukt en uitgeput " worden: wat middel is 'er, om den yver en
werkzaamheid by den minvermogenden Burger " of™SteJv* hoe kan men best eene " edele eerzucht in hen ontlteeken en onder-
* tten Natuurkundig Schoolboek, in vier Deelties, met aanbieding van een dubbelde Gouden Medaille, voor het beste der goedgekeurde.
De Maatfchappy voornaamlyk werkzaam zynde voor het welzyn van den minstvermogender Burger, en het Schoolweezen, vordert van de Dingers naar den Eerprys, m eene Gouden Me da lil beftaande, of voor de naastbykomende ei mede goedgekeurde Verhandeling, m eene Zilve Sn Medaille, vooral en uitdrukkelyk een bevat ïvk en onderhoudenden liyl , zo veel moogly naar den Volksfmaak gefchikt; zonder deeze, 1 elke Verhandeling, hoedanig ingericht, voor ha£ nutteloos. Zy vordert ook eene naauwkeurig en volkomen vermyding van alle Godsdienftige e Staatkundige gefchillen , als komende deeze g< heel niet overeen met den waaren aart haare bedoelingen. * ,
De Verhandelingen moeten vóór, of op de bepaalden tyd, met eene andere hand dand.ed, Schryvers gefchreeven, met eene Zmfpreuk g teekend, en vergezeld van een gezegeld Bille waarin de naam en woonplaats des fechryverj en van buiten met dezelfde Spreuk geKenmerki welke onder de Verhandeling geplaatst is, v; «, vry, gezonden worden aan G. Bunder a bra dis l Secretaris der M.atfchapDy, op den Cin^ over het Leydfche Veer te Amfteldam
Voorts herinnert de Maatfchappy, dat zy ge ne Werken voor de haare erkend, dan die 1 Ttctttttttttttt j d<
\vtr
TEL-
Berigt
vegens
ieMaat'
(chappy
Tot Nut
van 't
Algem.
1
C s r
e n
r
n
:s
■,
, ■.
ïf
el
e>p:s-


Am-
stêldam.
5238 NIEUWE NEDERLANDSCHE
deszelfs Tytel voorzien zyn, met uitdruk^,,
Zie hier nog eene Lyst der
p p^?N T * ,K0°PMANSCHAP-
Bewindhebberen van de Oost-Indifche
M2?fle'/e)' KTer Anfteldam, op Maandag den 3 Augustus 1795. *
Alles in Banco te betaalen , met één per Mille voor den Armen,
Kaneel roode Letter in Vellen, 110 & i3o ft. ito ï E't ,ZW15te dito ia dubbelde GoDie,
* A C ®; dito dico dito in Vellen 103 è no ft. * »; dito befchadigd, ioof,o| ft- t ffi; korte Kaneel, tot 70 ft. V ©• blank! Fouly tot 6S B 'tfS; Ongeg rbuleerde SS ten Museden, tot 320 ft. ? |; Nagelen^
KATOENE LYWAADEN. Eetthilles AHegias Paliacats,-lang irj, br. 2 cob. blaauwe Kanten ƒ 4*, a s % p\; dfco Ca* lewaphoe Jagernapours, lang iji br. « cob tï/i^Af'i dï° Seste^nt-y Paliacats, iang* ij¥ a 16 br. 2 cob., totè 6* 'tps.; Roernaals Sesterganty Paliacats, 8 aan 't ps., de 1* el tot ƒ7* .a 7i t ps.; dito dito dito, de i ' el tot / 6* ;t ps.; dito d'Esta dito, de i| el tot hl 't ps. - dito dito dito, de 1) el tot f 5± k li'i ps.; duo dito dito, de 1 el tot / 4! 'cps!; !;«> □rdin. Jagernapours, de 1 el tot ƒ 3/Vos? Bherms breede fyne 14 wieia, lang ïk br il 1 14 el tot/7 a 7i 't ps. 02 "V
, Rot-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795- 523» Rotterdam.
Eene Waarfchouwing, op den 1 deezer afgekondigd, waarby Wethouders en Raa^ den de Ingezetehen deezer Stad, tegen het opkoopen van Aardappelen, in ernftige bewoordingen , hadden vermaand, deedt geene baate. Win- en baatzucht ging haaren gang, tot drukkend nadeel der fmalle Gemeente, Ernftiger maatregelen moesten dan,ter voorkoominge of ter weeringe van het kwaad, worden te werk gefteld. Dit gefchiedde by eene nadere Waarfcbouwng van den 10 deezer.
WAARSCHOUWING.
HEIL en BROEDERSCHAP.'
Alzo Wethouders en Raaden der Stad Rotterdam met leedwezen verneemen, dat derzelver heilzaame Waarfchouwing van den 1 deezer Maand Augustus, niet heeft gehad, die uitwerking , die dezelve natuurlyk had behooren te hebben, en dit aan geene andere reden kan worden toegefchreeven, dan dat het verachtlyk zelfbelang liefst alles wil wagen dan haare, geliefdkoosdéjohtwerpen te laaten varen; dat dan ook ae Aardappelen, nietiegenftaande derzelver hoeveelheid , blvven naby den nrys, waarop dezelve ■reeds zedert eenige weeken zyn geweest , zo dat men zoude moeten opmaaken, dat men van dit artikel, te midden van den o-ervbed, den fchyn van gebrek wiide voorwenden; dat mede de verdere voordbrengfels van dit Sïifoen, naamlyk allerlei foort van Groenten, niettegenftaande den zichtbaren zegen van God, in deezen Zo mer, over allerlei Gewasfen van dien aard, uit v ' ge
Rot-
r ERDAM»


Rotterdam.
Waar-
fchouw.
tegen
het op-
koopen
van
Aardap
pelen.
\
t
I 1 (
, i i 1
' ! 3
c \ d
s d
5240 NIEUWE NEDERLANDSCHE
f£°r^ °P ve? hooger pi*ys worden gehouden, dan wel op andere tyden heeft plaats gehad; en dit al mede zynen oorfprong verfchuldigd fchynt te zyn, doordien veelen zig alleen omtrent iwne eigen belangen bekommeren, zonder in eenige betrekkinge met eenige billyke opoffering, dfeo£ baar te willen zyn aan de belangen van bef al gemeen maar zig enkel beyveren, om voordeel e trekken uit de algemeene fchaarschheid tt. duur. te der Graanea ; fchoon het echter, Gode zy
hl LT iedCr -?Urger van Nederland erkenne £ h tv%^htmS,/choon het echter zeker Mïrd£ he^uVoLk vaD dit Gewest, boven deszelfs Franfche Broeders, reden van dankzegging heeft; ja, niettegenftaande zelfs ,D het afgSftl Engeland, het gebrek en de duurte tot die1 hooa! te geklommen zyn, dat de toeftand dier Natie keüd SSfen ^ C" bedenkeIyk moet gereZo is 't, dat Wethouders en Raaden voornoemd fchoon aan de eene zyde volkomen op het bekende karakter der Braaven vertrouwende
ÏC Zy' in °avolging hunner Franfche Medebroederen, ter bewannge hunner Onafhangykheid en Vryheid zig veeleer alle rampen, met iezelfde bedaardheid, rust, gelaatenheid en ftandjastighe.d zouden, getroosten; echter aan de anlere zyde gemeend, en van hunnen geheiligden )I.gc geoordeeld hebben, zodanige maatregels tb noeten neemen , althans te moeten beproeven md1 m de duurte der meest noodzakelyke levens-' aiddelen te voorzien, zonder echter een, oogoerk te hebben om een Maximum of prysbeDatrag in te voeren, als overtuigd zynde, dat Ketel ve de eerfte oorzaak van gebrek zoude woren; waarom zy oordeelen te moeten bepaalen en astftellen, gelyk zy bepaalen en vastftellen bv eeze: 1 Art. I. Dat alle Schippers of andere lieden ie, met Aardappelen en Groenten , in deeze
Stad


JAARBOEKEN, Augustus, 1,9$. 5-H-
qtad ter Markt komen, verpligt zullen wezen,: om hunne Aardappels en Groenten ter Markt te tongen, zonder dezelve vooraf, aan iemand te mogen toezeggen , in befprek te laaten neemen , Sn, verkoopen of afleveren; zullende dezelve Sevolge het 26 Artikel der Ordonnantie op het. Soopen van Warmoeziers Waaren , met mogen beginnen te verkoopen, van den ï April tot den 5 Seotember ingefloten, des morgens voor half vier uSTnóch in de andere Maanden voor vyf uuren, o^de verbeurte van de Warmoeziers Waaren, S behoeven van het Weeshuis, en de boete van
drufUDatn' derhalven, niemand, wie hy zy, ol onder welk voorwendzel ook, zal mogen eenige der genoemde voordbrengzelen, 't zy Aardappel: of Groenten, van eenige Schippers, of lieden die dezelve naar deeze Stad aanvoeren, in be fprek te neemen, by Voorkoop zig eigen te maa ken of te ontvangen.
III Maar dat aan de goede Burgery de vry heid zal moeten gelaaten worden, om zag tot i< uuren des morgens van derzelver behoefte>x kunnen voorzien, voor zodanigen prys, als Vet loZv en Kooper met elkander zullen bedingen ten welken einde, de Schippers of andere beden die zodanige voordbrengzels ter Markt brengen hunnen geheelen voorraad zullen moeten veilen zullende zy, iets achterhoudende, niet verm< oen, om hetzelve, na den bepaalden tyd van 1 uuren, des morgens, ter Markt te brengen, < op eenige andere wyze te veilen, ter koop aant, bieden, of ter verkoop aan iemand, wie hy zy in Commisfie te-laaten, op verbeurte der ah ter Markt gebragte of achtergelaaten Goedere IV Het geen van den alzo ter Markt gebragti voorraad, op den tyd van to uuren, des morgen log over is, zal het een ieder, zonderonderfchei< vrv ftaan om te mogen koopen. V. Verkooper en Kooper zullen zig tegen elk:
JoTrER.»
DAM.
Waarschouw,tegen het opkoopenvan
Aardappelen.
I
i
» »
» H O >f
»
O
tl. :n s, li
n-
ter


Rotter*
dam'
Waarfchomv,
tegen het opkoopenvan
Aardap pelen,
1 t ( \ i ( I
BE.
5242 NIEUWE NEDERLANDSCHE
dep befcheiden moeten gedragen; zullende de Kooper aan den Verkooper geenen willekeurig geftelden prys mogen opdringen, op ftraf van ais een verftoorer der openbaare rust te worden behandeld; terwyl ain den anderen kant, een Opkoo. per of eene Opkoopfter, wie, en onder welke benaaming of .voorwendfel ook, die voor den bepaalden tyd van 10 uuren, des morgens, voor de goede Burgerye gefield, zig verRouten mSten eenige opkoopen te onderneemen, veel min •dadelyk te doen, terftond van zyne of haare neennge zal verftoken wezen, en, indien het blvken mogte, dat dit met een kwaad oogmerk ondernomen, of ter uitvoer gebragt wierde, naar
de'n'gettfaft.30 ^h ™ deD ,yve> w°r-
Aldus begoten ten, en afgekondigd;van den Raadhuizen der Stad Rotterdam, den 10 AuS
tus 170J, het eerfte Jaar der BataaffclTfX.
Hoogftraten, Wethouder, Michiel Plemp &. "daas van der Masch en Willem Jacobu Fer. hamer, Raaden. r
In kennisfe van my,
L. van OYEN Az.
Betreffende de Opper- en Onder-Ófficieea, en-Gemeenen, die voormaals in den lienst van den Lande geweest, doch, zelen de Omwenteling, op eene of andere vyze, uit den2elven ontflagen waren, gechiedde alhier eene ernftige Afkondiging, >p den 13 deezer, van den volgenden inloud:


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5243 BE KENDMAAKING.
HEIL en BROEDERSCHAP.'
Alzo Wethouders en Raaden der Stad Rotterdam , hebben ontvangen een ExtracT: uit de Decreeten der Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, gedagteekend den 7 dezer maand Augustus, ten einde alle Officieren, die gedimitteerd zyn, of de zodanigen, die hunce dimisfie genomen hebben, als mede alle Onder-Officieren en Gemeenen, 't zy dezelve uit den Militairen dienst zyn gelicentieerd, of Paspoorten hebben bekomen, hoofd voor bjofd, attenemen eene plechtige verklaaring, waarby zy zig met Eede verbinden", om zig in dienst van geene Mogendheden, Prinfen, Vorsten, of eenige Bevelhebbers hoegenaamd, te zullen engageeren of verbinden, om, gedurende dezen Oorlog, tegen deze Republiek, in wier dienst zy geweest zyn, de Wapens opte vatten of te voeren, of, in eemgen deele, hoe ook genaamd, msdetewerken ter herftellinge van het vernietigd Stadhouderlyk bewind; met ernitige Waarfchouwinge tevens, dat zy, dien contrary, met de Wapenen in de hand, tegen dit Land, mogten gevonden worden, Zylieden, als dan, daadlyk , zonder forme van Proces, met den dood ztillen worden geftraft:
Zo is 't, dat Wethouders en Raden voornoemd, by deze> alle Opper-Officieren, Onder-Officieren en Gemeenen, zonder onderfcheid, 't zy dezelve hunne dimisfie hebben genomen, uit den dienst gelicentieerd zyn, of Paspoorten bekomen hebben, voor zo ver zy zig thans binnen deze Stad, oi de Jurisdictie van dezelve bevinden, of voor, ol op den 17 dezer bevinden zullen, oproepen, on te compareeren om op aanftaanden Maandag, di< wezen zal den 17 dezer maand Augustus, de namiddags ten 4 uuren, op het Raadhuis deze Stad, ten einde daar, de voorzeide verklaaring
in
I
Rotterdam.
Public, rakende de Militairen.
r >


5H+ NIEUWE NEDERLANDSCHÈ
Rotterdam.
Public, rakende de Militair en.
ingevolge de aanfchryving der Reprefentanten voornoemt, met Eede, te bevestigen; zullende de zodanigen, die als dan niét zullen compareeren, zo het naderhand mogte worden ontdekt, dat zy zig binnen deze Stad of onder de Jurisdictie van dezelve hebben opgehouden, daadlyk, in verzekeringe worden genomen, bewaard, en als fufpecte Perfoonen behandeld; terwyl alle Burgers en Inwooners, binnen deze Stad en onder de Jurisdiétie van dezelve woonende, op het nadruklykst, worden vermaand, gewaarfqhouwd , en des noods gelast, om, terftond, na de afkondiging en aanplakking van deze Bekendmaakinge, ter kamere van Inkwartieringe, zitting hebbende op het Raadhuis, op te geeven, welke Militairen in dienfte van deze Republiek geweest, en als boven, ontllagen zynde, by hen inwoonen, logeeren, of naarder voor aanftaanden maandag, by hen mogten komen inwoonen of logeeren;. als Ook de zodanigen, aan wien zy een of meer Kamers, of eenige andere wooning hebben verhuurd, onder welke benaaming ook, met de naamen en vorge qualitei/ten van dezelve Militairen.
Zullende 'de zodanigen, die hierin nalaating mogten bevonden worden, als verdachte perfoonen worden behandeld; wordende by deze, alle Officieren, zoo politieke als Militairen, benevens de Schuttery, zo ook ieder Burger, gequalificeerd, verzocht, en ten ernftigften vermaand, om, in overeenkomst met hunne verplichting, en den Eed, 't zy in hunne vporfz, qualiteit, of als Burger afgelegd, om zo veel in hun is, te waaken, dat deeze hsilzaame maatregel aan desEelfs oogmerk beantwoorde, en ook, langs deezen weg, onder den Godlyken zeegen, de rust, 3e Vryheid en Onafhanglykheid van het Vaderand worde bewaard en bevestigd.
Aldus befloten ten, en afgekondigd van den Raadhuize der Stad Rotterdam, den 13 Augustus I79J, het eerfte Jaar der Bataafjche rry-
heid,


JAARBOEKEN, Augustus, 170J. 5245
heid, ten overgaan van de Burgeren Theodore van Zeiler, Wethouder; Johan Fredrik Hofman, Nicolaas van der Masöh en Willem Jacobus Ver kamer, Raden.
In kennisfe van my,
L. van O YEN Az.
Eene Bekendmaaking van den 15 deezer hadt ten oogmerke, de Burgery te verwittigen , dat, vermits het overneemen van Franfche Troupen in dienst der Republiek, dezelve op den zelfden voet als de Nationaale Troepen, zich van inwooning zouden moeten voorzien, geene Inkwartiering, naa den 15 deezer , valideeren , en deswegen geene betaaling meer zou gefchieden.
Als eene Ampliatie der IVaarfchoüwingc van den 10deezer, hetopkoopenvan Groenten betreffende , diende eene nadere Bekendmaaking van den volgenden inhoud:
BEKENDMAAKING.
HEIL en BROEDERSCHAP!
Alzo Wethouders en Raaden der Stad Rotterdam, op den 10 van deeze Maand Augustus, eene Waarfchouwing hebben laaten afkondigen , behelzende eene voorziening ten opzigtë van het verkoopen en koopen van Groenten, cp de Groenmarkt, ten einde de goede Burgery in de gelegenheid te Rellen, om zig tot eenen redelyken en billyken prys van hunne behoeften te voorzien; dat zy, daar van, zedert dien tyd, de gelukkige' gevolgen hebben ondervonden, en Vvv vvv vvv vvv vvv de
Rotterdam.


5246 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Rotterdam»
Public, raaken de de Groenmarkt.
de Burgery ook in derzelver genot heeft mogen deelen; dat echter, aan den anderen kant, met betrekkinge tot dat gedeelte der Burgerye, dat niet in de gelegenheid is , om , des morgens, voor io uuren, Groente op de Markt te bekomen, en ook daar van geen gebruik maakt, en het groot aantal van dezulken, die even hier in hun beftaan vinden, eene billyke fchikking dient te worden bepaald.
Zo is 't, dat Wethouders en Raaden voornoemd, aan den eenen kant, de Burgery deezer Stad, by voortduuring, de heilryke gevolgen van den genomen maatregel willende laaten genieten, echter, aan de andere zyde, gemeend hebben, tevens te moeten zorgen voor dat gedeelte der Burgerye, dat in de Groenteneering deszelfs beftaan vindt, reeds voorleden Maandag de nodige orders hebben gegeeven, ten einde ook de Groenvrouwen niet van hun beftaan mogte verftekeB worden; dat dezelve van alle de Groenten, die ter Markt gebragt worden, voor zig zullen mogen hebben een derde van de ter Markt gebragte Groepten, by loting, te bepaalen; dan, dat Wethouders en Raaden voornoemd, tot derzelver leedwezen , met verontwaardiginge , heden hebben vernomen , dat die orders niet zyn nagekomen, niet alleen, maar dat 'er verfcheiden ongeregeldheden hebben plaats gehad ; waarom zy nodig geoordeeld hebben, te bepaalen en vast te Rellen, gelylc zy bepaalen en vastftellen by dpeze:
Dat van alle Groenten, die ter Markt gebragt wordt, een derde gedeelte zal worden afgezonderd voor de Groenvrouwen, by blinde loting; 20 echter, dat, wanneer 'er, by voorbeeld, drie Schuiten met Groenten aan de Markt zyn , da Groen vrouweu dan voor zig zullen mogen hebben één, van de vier en vyf, mede één, van de zes twee, van de zeven en agt mede twee, van de negen drie, en zo vervolgens; blyvende
het


JAARBOEKEN, Augustus, I7QJ J247
het overige gedeelte der Waarfchouwing van den 30 deezer Maand Augustus, uitgezonderd de bepaaling hier na, ten opzigte der vrye Jaarmarkt gemaakt, in volle kragt; wordende een ieder, by deeze , ernflig gtewaarfchouwd, zig geen gezag, hoegenaamd, te veroorloven of aan te matigen, buiten de Hoofdlieden van het Warraoeziers-Gilde, of de zodanigen, die, van wegens Wethouderen en Raaden, daar toe zouden mo^ een worden verzogt of gequalificeerd; zo als
ook een ieder by deeze, mee erust worui gc-
waarfchouwd, om zig, op gelyke rustige en miie wvs te gedragen., op de Botermarkt, zonder
zig, hangende de deliberatien over eenige nadere fchikkingen, ten deezen opzigte, ten beste der geheele goede Burgerye, eenig gezag aan te matigen, of, door het Hellen van eenen willekeuriger] prys, de orde te Rooren , op poene van als verRoorers der rust en goede orde te worden behandeld ; alle welke bepaalingen echter , zo deeze, als die by de Waarfchouwing van den 10 deezer Maand Augustus, zyn bepaald, geduurende de vrye Kermis of Jaarmarkt, niet kunnen werken ; blyvende het koopen en ver¬
koopen van Groenten, geduurendedezelve weeK, zo voor Burgeren, als Leden van het Warmoeziers-Gilde, als van ouds, volkomen vry; doch zullende deeze beide bepaalingen weder eenen
' . \/l„~r.An„ Aan T Ca^f., ,n.
aanvang neemen wei ivjaauuag, u«*u. / «j^^n. ber eerstkomende.
Aldus befloten ten , en afgekondigd van den Raadhuize der Stad Rotterdam, op den 29 Augustus 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid , ten overftaan van de Burgers Theodore van Zeiler, Wethouder; Dirk Lleytingh , Michiel Plemp eh Nicolaas van der Masch, Raaden.
In kennisfe van my,
L. van OYEN Az.
Vvvvvvvvvvvvvvv 2 Fa"
Rotter-
dam. '
Public, raakende de Groenmarkt.


Rotterdam.
Het
5^8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Fabrieken en Trafieken waren eene voornaame bron van den rykdorn onzer Voorouderen, en van het verinogen van verfcheiden nog leevende GeOagten. Derzelver deerlyk verval beklaagt elk waar Vaderlander met heete traanen. Wat zyn Haarlem en Leyden, om van andere Steden en Plaatzen niet te gewaagen , in hunnen tegenwoordigen, vergeleeken met hunnen voormaaligen toeftand ? Het van nieuws doen overvloeien dier bronnen van beftaan en welvaart, was, daarom, een voorwerp,'t welk al aanftonds naa de Omwenteling,-veeier opmerking wekte. Volyverig hier omtrent waren verfcheiden Burgers deezer Stad; zy vormden zich in de gedaante van een Commme van Fabrieken en Trafieken, om, gezamentlyk, en met Stedelyk gezag bekleed ter bereikmge van het loflyk en heilzaam doelwit, het doen herleeven van aigemeenen welvaart en bloei, werkzaam te kunnen weezen. Eene van hunne bedoelingen was narigten in te winnen , hoedanige Voortbrengzels de iniandfche Fabrieken en Tiafieken opleverden: ten einde, om daar door de noodeloosheid van buiteniandfchen toevoer te doen opmerken, en den Ingezetenen onder het oog te brengen, hoe hunne meeste behoeften, zonder dien toevoer kunnen vervuld worden. Doordrongen van de nuttigheid der poogingen van het Committé, gunnen wy gaarne eene plaats aan het Bengt, door hetzelve aan hunne Landgenooten medegedeeld.


JAAR-BOEKEN, Augustus, 1795. 5249
Het Committé van Fabrieken en Trafieken, dei Stad Rotterdam, willende beantwoorden aan deszelfs beloften, gedaan in de herhaalde Uitno diging van 2 April en 7 Mei laatstleden, door diverfe Nieuwspapieren bekend gemaakt, moet daar by andermaal zig beklaagen, over de geringe uitwerkfelen, welke gemelde nadere Uitnodiging heeft te wege gebragt, daar zy van dezelve het gewenschte gevolg niet heeft mogen ondervinden , nadien 'er weinig meer opgaven zyn ingekomen.
Het Committé vermoed, dat de oorzaak deezer nalaatigheid, of liever onverfchilhgheid, daarin moet gezogt worden, dat 'er reeds zo vee maaien Uitnodigingen gedaan en Verbintenisfet aangegaan zyn , om , by voorkeur, Inlandlch« Produclen te gebruiken, doch welke vruchteloo! en van korten duur zyn geweest, zo dat d< meeste Fabriekanten ook van deeze poogingei weinig vrucht verwagtende, het zig niet dei moeite waardig rekenden, daar aan te voldoen en inderdaad, boe weinig genegenheid wordt ei voor als nog by Neêrlandsch Ingezetenen be fpeurd, om waarlyk en met 'er daad het wel vaaren des Lands te bevorderen, door zyne Me de-Ingezetenen hun beftaan te doen vinden, ei het door hunne nyverheid en kunde gewerkti Goed, by voorkeur, te gebruiken! Ziet men niet dat allerwegen te vergeefsch gezogt wordt naa Buitenlandfche Waaren ? Beklaagt men zig me over de duurte derzelven, uic hoofde der pubüe ke omftandigheden , en egter begeert men nq niet het geen Bmnenlandsch gefabriceert is; maa men ziet met verachting daar op neder, wyl he niet vreemd, noch zo fraai is voor bet oog, al fchoon het nogthans in deugd en wezenlyk waarde het geliefkoosde vreemde verre overtreft Maar, Burgers 1 zal een Fabriekant worden aan gefpoord , om zyne te maakene Stoffen al di volkomenheid te doen verkrygen, die dezelve Vvvvvvvvvvvvvvv 3 zou
Rot*
TERDAM*
Berigt van het Commit' té van Fabrie. ken en Trafie* ken.
1
1
1 >
r"
t
r' t
■>
2' I ■4


Rotterdam.
Berigt van het Committé van Fabriesn en c i sjieken.
9 i
. j t
i
s i { \ c Ë
o
u
d E
8 al v d
Z(
g< m tri
yayo NIEUWE NEDERLANDSCHE
zouden kunnen hebben, zo moet hy, door het vertier, als het loon van zyn yver en moeite, aangemoedigd worden. Hy moet kunnen ftaaÊ maken, dat de meerdere kosten, door het meerdere vertier, vergoed zullen worden, en dan kan by zyn Fabriek verbeteren, en het wordt der moeite waard, alles daaraan ten kosten te leggen.
Welaan dan, Medeburgers! laaten wy ons bevlytigen, om, is het mooglyk, het reeds zo lang ten ondergang hellende,-doch nu vry geworden Vaderland, ten top van glorie en luister optehefFen. Laaten wy den moedeloozen en onder zwaare lasten zugtenden Fabriekant tragten optebeuen, om zyn kwynende Fabriek met lust te hertellen, en, als voorheen-, uittebreiden, of om neuwe voor onze behoeften noodige Fabrieken >pterichten, en laaten wy ons daar door bevlvigen, om onze behoeftige Medeburgers een eeryk en genoegzaam beftaan te verfchaffen , en alzo oonen het ware en wezenlyke Patrotismus met laden te willen behartigen en uitoeffenen. 't Kan net anders zyn, of het moet dan alle man wel ;aan; de Koophandel, Zeevaart en alle Neerinen en Handteering zullen bloeyen; en wy zuilen wederom tot dat toppunt van aanzien geraken, at ons, als voorheen, by onze Vrienden geacht, aby onze Vyanden gedugt maken kan.
t Is, Medeburgers Fabriekanten! ook uweza k m u re bevlytigen, dat gy , door de aanpryzihg wer Goederen, zelve de voorkeur tragt te verlenen; dit is het beftendigfte middel, om uwe abricv aanhoudend werk te verfchaffen, en alzo ■oot en uitgebreid te doen worden, en hier door leen kunt gy den invoer van 't vreemde best ;rhinderen, daar doch anders alle Précmierj flegts e uitwerking hebben, dat de Buitenlanders delfde en veelal grootere aan hunne Fabrieken even; maar deugdzaamheid, fraaiheid en een augen prys', zal en moet fteeds de meeste af:k doen vinden. Zugten zommigen , of wel
de


JAARBOEKEN, Augustus». 1795* 5*5l
de meesten uwer Fabrieken, onder zwaare en j drukkende lasten, of vexatoire en belemmerendeKeuren, Ordonnantiën en Gilden; 'er is geen] twvffel aan, of deeze zullen eerlang zeker verminderd en vernietigd worden, wanneer net al-, eemeene beftuur op een goeden grond gevestigd is, als wanneer de lasten met meer wysheid en minder drukkende opgelegd, ook eenpanger zullen geheven worden, en gy allen uwe fabrieken zult kunnen aanleggen , daar , waar het u het gefchiktfte zal voorkomen, en die zo min kostbaar maaken, als gy zelve zult goedvinden, en alzo u te meer bevlytigen kunnen, om dezelven, boven de vreemde, de voorkeur te doen verkry een. Laat intusfchen uwen yver werkzaam zyn, in die billyke verwagting, dat de Vaderlandsliefde zo zeer zal opwakkeren, dat de inland fche Waar verre boven de vreemde zal verkies lvk zyn en verkoozen wprden ; en zyt verze kerd, dat uwe poogingen zekerlyk, zo niet ge heel, ten minften voor het grootlte gedeelte eei gewenschte uitwerking zullen ondervinden.
Intusfchen zal het Committé van zyne zyd niet nalaaten, om zo door zig zeiven als verte nigd met andere Committés in ons Vaderland al dat geene te doen, wat maar eemgzmts itrefc ken kan, om tot zulk een gewenscht einde t geraaken; terwyl hetzelve by herhaaling blyi uitnodigen, elk en een iegeiyk, om aan hetzeh roede te deelen, alles wat tot bloei, luister e welvaart van ons eindelvk onafhanglyk gewo I den Gemeenebest in 't algemeen, en de zo ze daar toe behulpzaam zynde Fabrieken in t b zonder dienen kan; en het twyffelt niet, of zal van alle zodanige opgaven, zulk een gebru maaken, welk de waardige Zenders tot verde Vaderlandfche poogingen aanmoedigen zal, c ten nutten der Fabrieken en Trafieken mede werken. . ,
Het Committé had gewenscht, dat er vo Vvvvvvvvvvvvvvv 4
ÏOTfER>.6M.
Btrigt tan het Committé van Fabrieken en Trafieken» ,
i
*
e t e n
:r
im 't ik re m te
ledi-


Rotterdam.
Berigt van liet Committé van Fabrieken en Trafieken.
I i
2
d v n v
S<
et
le de jyl
ne ge Zy ree
Ha gel geb
52ja NIEUWE NEDERLANDSCHE
diger voldaan ware aan de voorgeftelde vraagen; doch genoegzaam geenen hebben opgegeeven dè evenred.ghe.d der pryzen hunner Golderen mï d. vreemden, ook niet of 'er buiten de Fabrieken zelve Magazynen hier of daar waren aangek legd , no* ook of de Grondftoffen dier Goederen >n- of u.tlandfche zyn, al 't welk waarfchynyk zeer nutt.g zoude geweest zyn, zo tot aanrnoed.gmg en uitbreiding van het vertier, als't
Sn°rd-r^ JaD den aanvoer der buitenlandf.he ienood.gdheden, waarom het Committé de iazezondene opgaven bekend maakt, overeenkomL iet berigt der Zenders zelve, en zo als die de Sn'! r goederen opgegeeven hebben, illeen de pryzen daar af laatende, dewyl zom' nigen die niet hebben opgegeeven, vermits die eer veel verfchillen, indien de Waaren in hé? lem of by menigte gevraagt worden; anderen eer veneeren; en eindelyk anderen niets afdoen, onder de Monfters of Staalen dier Goederen aar oy te zien, welke dus best kunnen geweten -orden by de Fabriekanten zeiven, wannee? ïgende^ GoedereD ordonneert; zynde de
De Fabrieken van Zyde-StofTen, van de Bur-
te Wynkamp en Broefe; de Burgers F. Visfcher \& Heihuizen en de Burgers P. en J. Spillil 6, H*arIfm' alwa" gefabriceerd worden ^volgende Zyde- en Halfzyde-Stoffèn, name-
Gros du Tour of Rolzyde, Zyde, Peruvien, Egipt.enne gebloemde Zyde-Stof en Satyn, /oigt na de Liocfche Satyn en Gryn; geftreent de-Stof; Zyde en Halfzyde gewaterd!P Moi; üeconomisch Levants-Satyn; geftreept en
ï&ll pm'"Sf ^Pr°Patria; Zyde Vyflchaft; Ifzyde Ras du Mo.r; Zyde Lakens; Gryn' xeepr en dfen Wolle-Stof; Sergo du Spieandeerd Zyde-Taf. P '
Voorts


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. 5253
Voorts vindt men in Haarlem nog de volgen E de Fabrieken \ te weten: \
De Fabrieken van Haarlemmer gebleekte Lin-i non. hv de Bureers ten Gate tn de Ue-
ST« ZooaLü als mede Rokkeftreepen en Ser 1
^In^ökkeftreepen. De Burgers Abr. Hugaan,1 Heems en Comp. Iolandseh gefabriceerd Servetgoed! De Burgeer Freclrïck Mubè. Garen-Twyn-; derven. De Burgers Jacob Hoofman en lomp Kpl en Van der Schaft Laurens van Oukerke, en Zoonen, Nicolaas deNooy en Zoon , de Weduwe Van Gerdere en Her mg, Hendrik Blom; deeze vier laatfte ook in Katoene Garens; Hendrik van Dalen, in Katoene Garens alleen.
Garen , Lint en Koort. De Burgers Pieter Huurkamp van der Vinne en Zoonen , Jacobus en Pieter Vermeulen , Comelis Pieter Elout , Abraham en Willem Philip Barnaart, Jacob Hoofman en Comp., en Joachim Blocmendaul. Saave en Wolle Linten. De Burgers Dionys ■ Verwey* Pieter Mabé en Pieter van aen Atwcle. Langette, gebloemd en geftreept. De Burgers Joost üaams Pz. , lfaac Buysjant tn Comp., Puter van den Abeele en de Weduwe S. Pis/er.
Geweeve Kanten. De Burgers Joost Dai.ms Pz., Pieter Huurkamp van der Vinne en Zoonen^ foost Brouverling, C. de Hart, de Weduwe W, P. Bongaart, Pieter Sollewyn, A. van Amcronsen, Koch. Sebil, en nog veele anderen, welkt meer of min fterk rer in fabriceeren.
Zyde en Floretce Lint-Fabriek, met alles wa daar toe eenigziots relatie heeft, en zeer uitge breidde Naaizy-Rederyen. De Burgers Laurm van Oukerke en Zoonen, Simon van Hereveen el A. J' van Eybergen; de Weduwe H. Klaar cn leek en Zoonen. Gouden ea Zilveren Galonnen en Pasfemer
ter
OTER>AM-
3erigt ■an liet lonmité van Fabrieken e-n Irafieïen.
1 i


ROTTERDAM.
Berigt var/ hei Commit tó van Fabrieken en Trafieken,
i i ] i t
(
I ]
c
c
V
II
k
D
l£ Dl V g<
nee-
5254 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ten. De Burgers G. Grimmer, % Reus, Hartmeyer en Eng. Jqnze, ™>,na,i
Goud eu Zilverdraat en Koort. De Burgers
E. L, J. van der Smisfe en Comp.
■ «,Bfrte/-,LyWaa,den- ,°a Bur^ers Westerkappa w 7ftZ welke 00k indelen in Haarlemmer 'gebleekte Rokkeftreepen f. y. Ferkruy^J.
* « %Ting> 3an PhiliP MÏrelll H. Schefer, B.Schagt en % van den Ende.
»7PSyï0w^Garen; Gaze0 en Ruildoek. De BurfZrG 5^duwe le G™nd en C. en i
W«. Tollenaer en <fe i§«/«&.
Tot de Fabrieken van Zyde Stoffen hphnnrf «og de. Fabriek van Zyde Mfiïïïriiï^ï tóJ^ LimeD' by L B-gger' j? iSïff ^Oree-
Alle deeze Fabrieken worden met meerder of
een door het gebruik en de aanmoediging hun. ier weldenkende Medeburgeren , tot voriaen uister te geraaken, en daa? door aan eenT i.gte braave, maar ongelukkige Ingezetenen bet odige beftaan te verzorgen.
De Fabriek van de Burgers J. L. de Haas en Zt ai GeDdr,D8en '° het Graaffchap Zuthen, alwaar gemaakt worden: Bombazyn, Voer-
ttS^Ji,t CD Zfkdoeken; verzekerend^ e Bombazyn verre de voorkeur verdiend, boven je u,t Munfterland worden aangebragt: zy leyen zig, dat de Voer-Katoenen volkomen evearen aan die, welken uit Frankryk en Engend gezonden worden zig beroepende op voorname Kooplieden m Amfteldam; zig voorts toeggende om, aan andere Fabriekanten, te fourneren Katoene Garens,onderfcheiden foorten >n Smirna's en West-Indisch Katoen,'by hun fponnen wordende, en eindelyk zyn zy voor-


JAARBOEKEN, Augustus, I795« 5*55
neemens, in het generaal alle zodanige Manufac-Rc ?uren te maaken! als rit Linnen en Katoenen„ Harens worden zamengelteld. m GDe Fatóek of Zyfe-Redery van de Burge aYb. van den Brandehr en Comp., tDor-b drecht, alwaar gefabriceerd worden alle foo-tenv, van Naai- en Stikzyden, zo wei ruuw als ge-C Ja Wprk7vde Pool- en Trambryzyde , tt SS,' V?sfers, Teeken- of Merk- en/
IS pzyde; voorts worden aldaar gemaakt, Of-* ficiers of andere Echarpen, zo wel F lorette,Ga-i Se als Zvde Handfchoenen, Mofjes en Beur-A zen- a le foorten van Garen, Floretten en Zyde R^ee ers , fyne Wolle en Zyde Boezeloand5? SS! Wollen en Zyde Kioskoord; Visfchers- en Beurfen-Koordjes.
De Fabriek van de Burgers Jan Veeckens en Zoonen, a Amfteldam , alwaar gemaakt worde verféheiderlei foort van Linnen en VVolkn /wagLTs best en gemeen Rokkeband en geboord, vvf'Ser, Wolle Kousfeband, Ribbei Lint , diverfe Mamelkoord , Engelsch en Erbenfelds qchoenbeord , Doppen, Hanekamp , ParuikenbSTnÏÏèn Floszyde, Beddekoord, alles van diverfe foorten, breedten en couleuren.
De Fabriek van de Burgers Even Abrtng en Comp.,TGroningen, alwaar gemaakt worden alle Sten van ronde en vierkante Koorden, van Turïïch Garen, Wollen en Linnen, zware Karden ivoor Hufaaren Kleederen , welken, £ zwaarte in aanmerking genomen zynde boven de Duitfchen te verkiezen zyn , en eindel\I> Skibanden . welken de , Duitfchen in deugt
^eTSk^an Everdoek, van den Burge p van Lennep, te Almelo, in Ovcrysfel wélk Doek voor ligte Zeilagie dient, en door d. Oost-Indifche Compagnie reeds veel gebruikt isDe Fabriek van gewascht Linnen van den Bur ger G. van GorLum, a Arnhem, zynde, voc
)T-
:a-
lM«
>rigt in het 'immïtvan'abrie"« en rafieen.
i
r
o ;


Rotterdam.
Berigt van ht Commh té van Fabrieken en Trafie» ken.
l <
' 'lil-' 1 l ï
b
a
3.
52J<S NIEUWE NEDERLANDSCHE
zo verre men weet, de eenige in onze Rf.ttIl bliek, en maakende hetzelve niet duuM»in pU* dan het Buitenland fche. der ,n W
De Fabriek van Knoopen, van den Bunw* Frangm ferdtnat. te Rotterdam, maakendeS f Je foorten van geftempelde Knoopèn, zo Voor £ ■ fers a,s M'litairen, in Byoux/Va rf d'Xonr Goud en Zilver, verguld en oververguld Kn' per, op de Engelfche.en Franfche myiftnZ en verzilverd, terwyl men od dezelvenZT™ merk of karakter kardoen aSk^^aS^ opgave van een model, zal goedvinden. ' by
aJ^t r"^ VaD Carcasfen> ^n van den Burger F. Ganton, en een van den Burger ? % Brecourt, te Rotterdam, alwaar gemaakt worden
rlTr ° metr ^yde eD n^«we NeepjS, £ Carcasfen en Laitoenen in papier, alles in Sr fe foorten en zig vleyende die zo goS ?e maa ken als te Parys. Terwyl de eerfte, F. GaZT zig bmten dien aanbied, om alle inlkhtinT m? verbetering van het Mechanismus,zo SeIve Fabrieken als van de Zyde Katoene en Zvde Kousfen-Fabneken, te geeven, als zynde SS in Lion daann gebruikt geweest en naderhand fe Parys, om over roeuwukgekomen Machienen te welpen oordeelen, en eindlyk in een Kabinet van Modellen van nieuwe uitvindingen; hebbende bo° ^ dien, op order van het Fransch Gouverne nent, twee reizen door Duitschland geèan „m Ie uitvmdingen van dat Ryk in zyn Vaderland oïï e brengen, van a! het welk b, CerdSS b5 roduceeren, zig overigens vleyende, de nodige und:g^den omtrent de Zyden/te bezitten" S De Fabriek van de Burgers Christiaan van tr/oy en Zoonen, te Amfteldam, alwaar gefarceerd wordt Fermilloen, in div'erfe foorten lercurms Dulcis, SubJimat, Corrofivus, ffl' rat Rubrum en dubbeld en enkeld Sterk WaTer. Da Fabriek van de Burgers Mo/es en AbraZn Wi&f, te Amfteldam, alwaar gemaakt wordt,
Fer'


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5*57
Fermilloen, io diverfe foorten, Mercurius,'Su Roti! blimac, Corrofivus Dulcis, Prascipitat, Rubrum ter-
en Album. f , dam.
De Fabriek van de Burgers Jan Jacob van l Herzeele en Comp., te Amfteldam, welke maa*Berigt I ken Fermilloen, Mercurius Dulcis, Praecipitat v«« het
Rubrum , Sublimat Corrofivus, Pypzwavel en Commit-
rr 1 :„ Smrvion. . tJ. Van
De Fabriek van de-Burgers Herman Beere-, j wout en Comp., te Amfteldam, welke fabricee-, ! ren Fermilloen, diverfe foorten van Zwavel, gee-: le en bruine Harst en Terpentyn-Oly.
cKmoIt van Ho Rurwprs fiehrnpders Dom-
UC rauiiui — ö —
i mer en Comp., alwaar gemaakt wordt Pyp- en
1 Proef-Salpeter, Borax en Campher; ftooken ook
2 Sterk Esfay en Scheywater, allerhande fyne Oly« teiten, te wydloopig om te fpecificeeren. Meri curius, Sublimaat, Corrofivus, Praefipitat, Al-
I bum en UUltls; luuuuiccicu net ra.umuiu)
< wordende , voor zo verre men weet, in geen
, Land, eenige egte Fermilloen gemaakt, dan in
I deeze vyf Fabrieken, behalven in eene voor wei-
i nige jaaren, in Weenen aangelegde, doch welke door kenners zo verzekerd wordt, flechts voor
; een byfoort te houden is.
De Fabriek van de Burgers Hendrik Lambert
1 en Comp , den Burger Joh, Lambert Hendrikz.
1 en de Erven van den Burger Van Es, te Rot-
; terdam, de eenige, voor zo veel men weet, in
i onze Republiek, alwaar Sacharum Saturni ge-
1 maakt wordt; wordende by de eerstgemelde Hen¬
drik Lambert en uomp., ook nog acerh. vvaier gemaakt.
De Fabriek van de Burgers Wat Te Gerritsma tn Comp. , te Makküm , alwaar gefabriceerd wordt:
Sal - Ammoniac, waar van zy de qualieeit en prys nader zullen bekend maaken, wanneer het in genoegzaame quantiteit gereed hebben.
Epfon Zout, wordende ten minften zo goed gehouden, als het Engelfche, en vermits het zuiver
vabrie:en en rrafieïen.


5258 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Rotterdam.
Berigt van het, Committé' van Fabrie~ ken en Trafieken.
i i
. i
]
I
i
ver is, aanhoudend droog blyvende, Sal Mirabile Glauberi, fraai van Christai en zuiver; Zooda Phosphorata, een Zout in Engeland in de Medianen, zo wel als in de Oeconomie gebruikelyk, :er vervulling van den zeer duuren Borax. Drie fóorten van Mineraal Loogzout, naamlyk:
1. Zuiver gecristallifeerde Zouda.
2. Een aan de Alikantfche Zouda gelyk; en
3. Een aan de Schotfche gelyke foort.
Door welke drie laatfte Producten de Fabriecen en Trafieken zig nu voorts van eenfoortige Stoffen zouden kunnen bedienen, en bygevolg jen gelyken uitilag verwagten.
Zy zyn voorneemens, alle deeze Producten, jp de hoogstmooglyke wyze, zuiver te leveren, ;n niet hooger in prys te (lellen dan die buitenandfche , waar mede dezelve meest overeenkomen.
En eindlyk fabriceeren dezelven nog zuiver Tafelzout , waar van zy atteftatie kunnen producee•en van de Burgers Petrus Driesfen, Med. en ühem. Profesfor, en B. Tieboel, Apothecar te Groningen, volgens welken, herzei ve ten minften ito goed, en in veelen opzigten beter bevonden s als het Engelfche, terwyl zy hetzelve tot miniere pryzen kunnen leveren.
De Fabriek van Wit Glas van den Burger W. Voich van Avefaat, in 'sBosch, zynde de :enige Fabriek van dien aart in de geheele Republiek , alwaar alle foorten van Glas gemaakt worden , als Wyn- en Bierglazen in foorten, Kompotten, Kommen, Lantaarns, Kroonen enz., r,elyk aan het Engelsch.
De Fabriek van Potten, gelyk aan de Frank brtfche, van den Burger Teiinis van Tellingen, n de Heereftraat te Amfteldam.
De -Lettergierery van den Burger Jan van lyswyk , op de Leydfchegragt, te Amfteldam, >ader de Firma van Gebroeders Ploos van Am-
Jlelt


JAARBOEKEN, Augustus, 1795* 525$
jïel, wqlke Lettergietery van drie anderen is zamengetmolten, én daar mede gecompleteerd.
De Kruidmakeryen van de Burgers Pieter Snellen, te Rotterdam, en Jan Fredrik Beerewout, te Purmerende. . .
Voegen wy nü hier nevens de algemeen, bekende Fabrieken, als Laken-, Karfaayen-, Karpetten- en Tapy ten - Fabrieken ; Zyde KousfenWeveryen: Garen- en Zyde-Twynderyen; Verweryen; Hoeden en Negermutfen ; Spelden- en Hairfpeldenmakeryen; Bier- cn Mol-Brouweryen 5 Azynmakefyen; Branderyen; Mouteryen; SuikerRaffinaderyen; Lootwit-, Papier- en Styffelmakeryen ; Porcelein; Epgelsch Aardewerk; Platiel-, Tegel- , Steen- en Pannenbakkeryen 5 VerlaktFabrieken; Looyeryen; Zeem-, Pergament- er Pennenbereideryen; Glasblazeryen; Yzer- en Ko< per-Ornamenten-Gieteryen ; Kopere Rotting-On derbandenmakeryen; Zout- en Zeepziederyen ei nog veele anderen; zo zullen wy weldra over tuigd zyn, dat zo niet allen, ten minften hei grootfte en voornaamfte gedeelte van onze behoeften, door inlandfche Manufacturen, kunnen voldaan worden, en het derhalven voor ieder. die zig den eernaam van Patriot toe wil eigenen eene onvergeeflyke misdaad tegen het Vaderlanc zyn zoude, nog langer te volharden, buitenlandfche voortbrenfelen aan de inlandfche voortetrekken; buitenlanders, en vöornamentlyk de Engelfchen , die zig ten allen tyde zo wangunftig jegens ons gedragen hebben, te blyven verryken terwyl een groot aantal onzer eigene Landgenoo ten en Medeburgers , by gebrek aan werk , it armoede zugten. Welaan dan, braave en weldenkende Vaderlanders! keert met de herfteliing van de waare Vryheid cn de Rechten van der Mensch In u Vaderland , ook tevens terug toi de betragting van die pligten, welke het Vader land en uwe Medeburgers en Landgenooten reg Hebben van u aftevorderen. Spoed u, om gc
Xxx XXX XXX XXX XXX
ROTTERDAM.;
Berigt van het Committé van Fabrieken en Trafieken.
1
1
! 1
I


Rotterdam.
Berigt van het Committé van Fabrieken en Trafieken.
$260 NIEUWE NEDERLANDSCHE
zamentlyk het uwe toetebrengengen, tot aanmoedig en toe herftelling in1 vorigen bioe en welvaren uwe inlandfche Fabrieken en Trafieken, en hier door zult gy tevens bevorderen sLands algemeen welvaren. Immers 's Lands Imcornften , Koophandel, Zeevaart , Land- en Akkerbouw, Konften en Weetenfchapoen, ftaan met de Fabrieken in een onmidlyk verband , en duizenden uwer Landgencoten zullen, door het vinden van eené eerlyke en voldoende kostwinning, met den arbeid hunner handen, hun geluk en dat van hunne Huisgezinnen aan u te danken hebben.
Vereenigt u derhalven, waarde Medeburgers' in deeze Vaderlandfche poogingen, volgt het voetfpoor, u-door Haarlems Braaven aangewezen, en verbind u gezamentlyk, als zy, dat gy niet alleen tot kleeding van u en de uwe, maar ook zo veel zulks, immers mooglyk is, tot de vervulling van alle uwe andere behoeftens, u varf de voortbrengfelen onzer inlandfche Fabrieken zult bedienen. Voornamentlyk meenen wy recht te hebben, dit van u aftevorderen, gy all^n die door uwe toetreding tot de zo algemeen thans opgerigte Vaderlandfche Sociëteiten , uwe Vaderlandsliefde meer byzonder hebt willen aan den dag leggen. Ziet hier voor u de gelegenheid aanaeboden, om niet enkel met woorden, maar met de daad te betonnen, dat gy echte' liefhebbers van uw Vaderland zyt, en altoos vaardig, om aan uwe gewoonten, fmaak , ja zelfs aan uw eigen4 voordeel ten haaren gevallen, eenige opofferingen te willen doen. Wy verwagcen derhalven van ulieden, dat gy volyverig hierin uwe overige Medeburgeren en Landgenooten zult voorgaan, en wel zo fpoedig immers doenlyk , aaa ans Commirté opgeven, het getal der Perfoonen welke zig in iedere byzondere Sociëteit tor iat einde gewillig verbonden hebben, ten einde hetzelve in Raat te Rellen, om door de openly-
ke


JAARBOEKEN, Augustus, 1795.
ke bekendmaaking van alle de alzo door hun ontvangene berigten , de Fabriekanten aantemoedigen, tot het vervaardigen van genoegzaame voorraad, van alles wat alzo benodigd zyn zaL
Het Committé van Fabrieken et Trafieken der Stad Rotterdam,
En uit naam van hetzelve,
L. BOON J. M. Z., Secretaris.
Rotterdam, den 25 Augustus 1795.
Zie hier een Berigt van het Bataafse! Genootfchap der Proefondervindelyke Wys begeerte, binnen deeze Stad opgericht, en' welk haar tot geen geringen luister veritrekt
-Qrsefes Magnificus, Adminiürateurs en Direc teurs van het Bataajsch Genootjchap der ProeJ ondervindelyke Wysbegeerte te Rotterdam, om ver fchillende redenen , in dit Jaar moetende afziei van" het houden eener Algemeene Vergadering hebben nodig geacht, het navolgende te bench ten: '
I. Dat op de Vraag: . . „,
Welke zyn de oor zaaken derVerrotting tn Plam aartise en Dier lyke zelfflandigheden? En welk zyn de Vcrfchynfels en Uitwerkfels, die door dt zelve daarin gebooren worden ? een Antwoord is ingekomen, onder de ZmlpreuK
Simplex Si^illum veri. 't welk zekerlyk veele verdienRen heeft, offchooi 'er tevens op aan te merken zy, dat in hetzelv veele verbeteringen en vermeerderingen, voon ten opzichte van het tweede gedeelte worde vereischt, tot welker mededeeling de Scnryvt dan ook wordt aangemoedigd , terwyl het Gf - Xxxxxxxxxxxxxxx 2 noo
Rotterdam.
1 x
»
e
l
'l 1 r


Rotterdam.
Berigt van he Bat. Genootfchap.
5262 NIEUWE NEDERLANDSCHE
nootfchap op deeze Vraag nog Antwoorden zal blyven inwagten tot den i Maart i796, onder aanbod van dea dubbelen Eereprys, te weeten, eene Medaille, ter zwaarte van 60 üucaaten.
II. Dat 'er by het voorftellen van de Vraag, (om de gewoone Windwatermolens met een Stel groote Pompen , in plaats van andere WaterWerktuigen te voorzien enz., in het Programma van het voorgaande Jaar, alwaar ook de verdere uitbreiding deezer Vraag kan worden gevondeu, een misflag heeft plaats gehad, te weeten, dat aldaar hiet is vermeld de juiste tyd, op welken men Antwoorden op deeze Vraag konde inzenden , fchoon het oogmerk des Genootfchaps was geweest die vóór den 1 Maart deezes jaars te ontvangen : dat echter na dien tyd twee Antwoorden zyn ingekomen, het eerfte onder de Zinlpreuk:
Bataaffche lust tot Neérlands hulp. het tweede onder de Zinfpreuk:
Tot bevordering der Werktuigkunde. welker beoordeeling dienvolgens ook is uitgefteïd tot de naastvolgende Algemeene Vergadering, terwyl men intusfchen , onder aanbieding van den gewoonen gouden Eerenprys, op deeze Vraag nog Antwoorden zal inwagten tot den i Maart 179Ö. geduurende welken tyd aan de Schryvers der bovengemelde Verhandelingen ook tevens gelegendheid gegeeven wordt, om dezelve, indien zy zulks goedvinden, te vermeerderen en te verbeteren,III. Dat op de Vraag:
Eene Theorie, zo veel mogelyk door ondervin. dingen en waarneemingen bevestigd , wegens de lengte en ft rekking van Kribben en Hoofden, niet alleen in geduurig afloopende Rivieren, maar voornaamlyk aan Zeefiranden , en zulke Rivieren die aan geduurige verwisfeling van Vloed en Ebbe onderworpen zyn: wordende bovendien gevorderd, dat men met betrekking tot de eerfte, te
wet-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. J263
l weeten. de Kribben op geduurig aflpopende Riviel.ren, onderzoekt, of en in hoe verre de regthoei kige Kribben, zo als 'er in de laatfte jaaren ver\ Jcheiden op den Boven-Khyn en elders aangelegd \ zyn, met zodanige door ondervinding ge/laafde Theorie al of r.iet ftrooken, en ten aanzien van | de laatfte, dat men, behalven de lengie en ftreh \ king, ook tevens de hoogte der Kribben en Hoof j den, zo wel als derzelver verval, vergeleken mei j de hoogte der daaglykfche Getyen, in aanmerking J neeme;
\ ter beantwoording voorgefteld vóór den 1 Maarl j 1795, geene Prysverhandelingen zyn ingekomen, ; Dan', daar uit het Inlelltgenz Blatt von Algem, ■ Litteratur Zeitung, 21 January 1795 * gebleekei is, dat, overmits het den Waterbouwkundigen, i byzonder op den Boven-Rhyn, wegens het te I genwoordig Oorlogstooneel onmooglyk zy gewees ! de vereischte waarneemingen te doen, men gaar : ne den tyd ter beantwoordinge deezer Vraagt { nog verlengd zag, is befloten, zulks te doen toi ! den 1 Maart 1797» met uitlooviug van de go i woone Gouden Medaille aan den geenen, die he ] best voldoende Antwoord zal hebben ingezonden, IV. Dat de tyd ter beantwoordinge der ove j rige Vraagen , welke, volgens het laatfte Pro I gramma. bepaald was vóór den 1 Maart 1795 ; ook verfchooven zy tot den 1 Maart 1796, ter wyl het voorgeftelde omtrent de andere Vraagei in voorfchreeven Programma volkomen in zyi i geheel biyft.
\ Al van ouds was deeze Stad vermaard i door de voortreffelyke Dichters, welke z heeft uitgeleverd. Nog heden worden d 3 Zanggodinnen aldaar vereerd. Bekend by d ) Kunstniinnaaren zyn verfcheiden fraaieDichi I ftukken, welke het lofiyk Genootfchap, b j de Zinfpreuk: Studium Scientiarum Gen Xxxxxxxxxxxxxxx s tri
Rotterdam.
Berigt van het Bat. Genootfchap.
1
> 1
»
f
K


5204 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Rotterdam. -
Berigt van het Dichtk. Genoot- i fchap. \
1
I 1 1 1 i
1?" i i c i «
( 1 c
1 1
;
i
' -i t i §
t
K
trix bekend, van^yd tot tyd heeft voortge» bragt. Van deszelfs werkzaamheden ontving men, wat dit Jaar betreft, onder de dagteekening van den 24 deezer, het volgende verflag:
F_Tet Dicht- en Letterlievende Genootfchap, onL-* der de Spreuk: Studium Scienttarum Geni'rix, alhier, heeft, den 20 deezer, zyne jaarykfche Algemeene Vergadering gehouden. Na lat dezelve, onder een afwisfelend en treffend Vluziek, door den Voorzitter Pieter Weiland, vas geopend ' met een Dichtftuk , getyteld: 'Yiumphzang der Bataaven , na de her/telling, lunner Vryheid, door de hulp der Franfchen, >erichtte de eerfte Secretaris, dat op de uitgechreeven Prysftoffe Hannibal geene Dichtftuk:en waren ingekomen. Voorts werd, tot eene lieuwe Dichtkundige PrysRof, opgegeeven: De Trouwen , om beantwoord te worden vóór of literlyk op den laatften van Bloeimaand 1797, mder aanbod van eenen Gouden Eerepenning 'an 25 Ducaaten, of de waarde van dien in 3eld, aan den Dichter van het bestgekeurde >tuk, en van eenen Zilveren Eerepenning aan !en Dichter, wiens Vaers het bestgekeurde naast>y komen zal, mits aan het onderwerp, voldoen» ie bevonden wordende.
Eindelyk werd den tegenwoordig zynde Leden ierinnerd, dat het Genootfchap uiteriyk op den jatften van Bloeimaand 179Ö,' de Antwoorden er wagt, op deszelfs Letterkundige Prysftoffen: Vaar uit Olykt het nut van de Dichtkundige Ge•.oóifchappen, voor den bloei der Nederiandfche 'jichtkunjlc, en welke zyn de beste middelen cm■at nut te doen toeneemch , en Verhandeling over et Treur/pel, beiden in den voorleden jaare uit* efchreeven.
NB» De Dicht- en Letterkundige Stukken moeen, , op den voet van vorige jaaren , aan den erften Secretaris Thomas Kaas, te Rotterdam,
' Vi agt-


JAARBOEKEN* Augustus, 179J. J26j
vragtvry gezonden worden; zullende eerstdaags een uitvoeriger bericht in den Nieuwen Algemeenen Kunst-'en Letterbode te vinden zyn.
Sch»iüdam.
Van wegen eene Commisfie van Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, gefchieddealhier, op den 21 deezer, eene Afkondiging, waar van de inhoud de aanleiding tot deezen bukengewoonen maatregel , raakende het aanftellen van Leden van het Stadsbeftuur, genoegzaam aanwyst.
PUBLICATIE.
F R T II E I D. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
De Commisfie van wegen de Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van Holland, aan 't Volk van Schiedam.
HEIL en BROEDERSCHAP' Gezonden in uw midden, van wegen de Provifioneele Reprefentanten vau 't Volk van Holland, met genoegzaame magt, niet, zo als ondei het vorig haatlyk Beduur, om zonder uwe voorkennis en genoegen u eene Regeering optedringen, welkers Leden gylieden of niet zoudet kennen, of in welke gylieden geen vertrouwen koudet ftelien, alzo die' gehecht waren aan het haatlyk én landverderflyk fysthema hunner Aanftelleren; maar om met voorkennis van eenige braave en onbefproken mannen, uit ulieder midden, voor deeze keer, ulieden een Stadsbeftuur te bezorgen, weikers Leden u aangenaam zouden zyn, en .op welkers Vaderlandsliefde gy u kunt verlaa. ten, 'ten einde hier door een einde te maaker Xxxxxxxxxxxxxxx 4 aai
Rotterdam.
1


Schiedam .
Public, rankende het aanftel' len van Leden der Regeering.
i ( t
l
n
c
'li 1
ft
G
»
di v; qi
|
526G NIEUWE NEDERLANDSCHE
aan de zo noodlottige, onder ulieden veel te ang plaats gehad hebbende, verfchillen; gefchï h,bL„,e de veru,tz,^dfte ^volgen zouden gehad vXn ' ,WeIker ve'effening het gantfche
Volk van Holland ten hoogften gelegen legt; ge-
lrank?vkd'em°n^ °Udere ZüSter' "e ReP« ™k?» meer l30 eeDs °P den oever van haaren ondergang gebragt hebben, en die wy wen£yd -3 vergetelheid zullen worden toege-
Hebben wy het genoegen, Medeburgers! u de hier navolgende Perfoonen tot Ledln uwer Regeering bekend te maaken, als:
Tot Hoofdschout: Jakobus Nolet.
lot Municipaalen: Jan Rodenburg Fr. Lz. l«sttaanCool'Jz., Ary Voogd, Hendrik van der Schalk Jz. Adrianus Breederoo, Jan Heyligers fumor, Maximiliaan van den Berg, %n Noet Junior, Cornelis Nolet , Adrianus Meyer , -ornelis Groenewegen , Johannes Engerins , Anhony Hulstman , Dirk van Es/en Jshnon Veroom Wybrand Pauls , P. C. Dupryx, Adriaus Kerhave.
} Tot Scheepenen : Wilhelmus Matthxus Keu. lemus, Jan van der Schalk Hz,, Thomas Hey gers, Cornelis Hofman, Stephanus Engerins. arend Weerman, Abraham van der Hoeven Abrz. rTot Vredemaakers: Jan Nolet Senior, Adrianus laas, Johannes Hamel, Willem van Brederode. Tot Secretarisfen : Jofua Willem Hoekwater , zrrit Veth Jansz. * *
Welke Burgers heden ten onzen overRaane als •danig zullen worden beëedigd en erkend, en elke wy vertrouwen, dat vaP u die liefde en ï achting zullen erlangen, welke zy met recht n hunne Medeburgers in de hun opgedragene ahteiten kunnen verwagten. Wy twyffelen niet, of gylieden zult bunne be*, gegrond op de onvervreemdbaare Reef*.


JAARBOEKEN, Augustus, IJ95* 5*^1
ten van den Mensch en Burger, eerbiedigen en opvolgen.
Wy vermaanen ulieden eindlyk, ja wy verwagten billyk, dat gy al het gepasfeerde omtrent deeze zaak 'vergeetende, elkander als Broeders, als waare Vaderlanders zult befchouwen en behandelen, ten einde door deeze eensgezindheid, de aanhangers van 't Oranje en Ariftocratisch Beftuur, alle verdere ftof tot vreugde en genoegen te beneemen; in welke billyke hoop en verwagting wy ulieden verlaaten, ten einde onze Committenten , ja het geheele Volk van Holland, ie deeze heuchlyke gebeurtenis te doen deelen.
En op dat niemand hier van eenige ignorantie pretendeere , zal deeze worden gepubliceerd et geaffigeerd, alwaar men gewoon is, zodanige Publicatie, en Affixie te doen.
Aldus gedaan binnen de Stad Schiedam, des 2i Augustus I79J, het eer/ie Jaar der Bataaf fche Vryheid.
* A. W. SWART, Prefident, In kennisfe van my,
J, L. van PANHUIS,
Secretaris.
Bodegraven.
Onder de dagteekening van den 25 dee> zer, vernam men, uit deeze Plaatze, hei volgende berigt.
„ Heden morgen wierden in de Groote Kerk alhier, in tegenwoordigheid van eer aanzienlyke menigte menfchen, van onderfcheidene* plaatfen toegevloeid , door der kutherfchen Leeraar j. L. Loggen, yme\ Xxxxxxxxxxxxxxx 5 aan
Scmik-
DAM.
Public, raakende het aanftcUlen van Leden der Regeering,
1


Bodecpa-
ven.
J I ]
i 1 \
c
ê
r j t
i
d ti
j2ö8 nieuwe nederlandsche
asndoenlyke Aanfpraaken, Eerepryzen uitgedeeld, aan de leerzaame onder de Kinderen, welke, zo hier als elders uit het In>
3|hier in l7^2 W«cht, in het WW?" Leezen, Scbryveh en Rekenen onderwezen worden, gelyk ook aan de Mees. rerg, voor zo ver die tegenwoordig waren. Ben der Kinderen, genaamd Cornelis Splinter, bedankte voor zich en de andere Kinfleren , en Willem Boezel, Schoolmeester te ^wammerdam, voor zich en zyne Confraters, 0p eene wyze, dat het hart daar bv geroerd werd. By deeze gelegenheid wierdt door den Burger Arend Johtwnes van Soe■en, Lid-Correspondent 'van dit Inftituut ■e Amfteldam, eene Redevoering gehouden, wer de ernflige behartiging van de Opvoeding Ier jeugd, en het algemeen Vo{ks-Ondervys, bejchouwd in verband met den bloei der Vttrgerlyke Maatfchappy , en ur aanfpoo'tng van alle waare Patriotten, toegepast op ien tegenwoordige,-! toeftand onzes Vaderlands. iadt deeze Redenaar in het voorgaande taar, met de uitdeeling der Eerepryzen [rooten roem behaald, by deeze Redevoeing heeft hy zig zeiven overtroffen; trou* /ens de algemeene goedkeuring van bevoece rechters, ftrekt daar voor ten waarbore. Vóór, tusfchen en na de Redevoemg, wierdt een voortreffelyk vocaal en inrumentaal Muziek gehoord, waar toe de gezangen widcrom door den Burger D 'toop vervaardigd waren , en de Muziek oor den beroemden Nieumnhuizen te ü« echt gecomponeerd was.
Daar


j A A RBOEK EN, Augustus, 1705. 5^°
„ Daar dit Inftituut, gelyk meer andere inrichtingen , zyn aanwezen verkreeg, door dien onder het voorgaand Bewind te weinig, of wel gé heel niet gezorgd wierdt Voor het onderwys van de Kinderen der minvermogenden op het platte Land, eh alzo door weldadige menfchenvrienden verricht wierdt, 't geen billyk op kosten van de Natie hadt behooren te gefchieden , zo vleit zig de Oprichter, zo wel als alle de Beftuurders van dit Inftituut, dat by deeze ommekeer van zaaken, dit weldadig oogmerk in meer uitgebreidheid, en met grooter fucces, door de geheele Natie zal vervangen en voortgezet worden, ter tyd toe , dat dit zalig oogenblik zal gebooren zyn, waar toe het geproponeerde Committé van Publiek Onder' wys olie hoop geeft. Intusfchen 'nodigen Beftuurders alle Menfchenvrienden uit, om iets te willen bydragen tot inftandhouding en uitbreiding van dit Inftituut, kunnende zi» adresfeeren aan den algemeenen Penningmeester D. Stoop, te Bodegraven."
Monnikendam.
Heden, den 31 July, zyn door de geza mentlyke Burgers deezer Stad, (daar toe op geroepen,) voor den tyd van één Jaarver koozen, tot hunne Veïtegenwoordigers.de zelve Perfoonen , welke by de gezegendi Revolutie op den ao. January deezes jaar provifioneel door hun waren aangefteld : t weeten, de Burgers D. Claus, J. Oosfaan
Bode-
3raven.
3 >


MONNI
KEN-
DAM.
i < \ ]
2 (
i n
b
b
J270 NIEUWE NEDERLANDSCHE • |. 2W, C. Bvterkooper , /y. Z. Aoar J« 5, 5Ö0«, C. Molenaar, J% Goyezvyn en AV, dewelke uit aanmerking van dit treffend bewys van het vertrouwen het welk de Burgers in hunne Ferioonen hebben gelieven te Rellen, deeXard!^1^ P°St' Wederora> h^ben
Kastrikum.
Volgens berigt van den 24 der jongstvoorgaande Maand, vernam men van" hier net volgende deerniswaardig ongeluk.
Deezen namiddag om 3 uuren, ontftond hier een felle brand, waar door, binnen torten tyd, vyf Huizen, benevens de Stal«g en Schuur b de Herbe in d
IfrDe Herber^ z*lve> fc"oon :eer belchadigd, is echter ftaande geblee-
Inl'.r i^eu de fP°edige aangebragte hulp •nzer Medeburgeren van de Beverwvk en Jitgeest, zouden alle de Huizen om de 7 fn £rooi der vlammen geworden yn. Agt Huisgezinnen, uit 34 Menfchen waar onder 19 Kinderen geteld worden,) eftaande, zyn daar door in de bicterfte arjoede gedompeld, en hebben recht op de iedelydende onderfteuning hunner Mede» urgeren.


JAARBOEKEN, Augustut, 1795-
ZEELAND. Middelburg.
Ter Vergaderinge van Provifioneele Reprefentanten des Volks van Zeeland , van den 4 deezer, wierdt, op onderfcheidene Misfives en andere Stukken, betreffende de Capitulatiet en den voet, op welke de vyf-en-twintig-duizend Man Franfche Troupen, welke, ingevolge het Trac taat van Alliantie met de Franfche Repu bliek, in dienst der Nederiandfche Repü. 'bliek zouden overgaan, de volgende Re, folutie genomen.
By refumtie gedelibreerd zynde op de onder fcheidene Misfives Hunner Hoog Mogendet en van het Committé tot de Zaaken van he Bondgenootfchap te Lande, fuccesfivelyk te: deezer Vergadering ingekomen , en alle betrek king hebbende tot de gearrefteetde Capitulatie behelzende den voet, op <*eike de^ 25000 Mai Franfche Troupen, ingevolge het Tradtaat, me de Franfche Republiek gefloten, in dienst ei foldy van deeze Renubliek zuilen overgaan eu be handeld worden; mitsgaders daar op zyade ge hoord het advis en de confideratien van het Com mitté van Financiè\, is goedgevonden en vet ftaan , de Extraordinaire Gedeputeerden deeze Provincie ter Generaliteit te authorifeeren en ge lasten , zo als gefchied by deeze, om, by d eerfte bekwame gelegenheid, ter Vergadering va Hun Hoog Mogenden te declareeren: dat d Provifioneele Reprefentanten des Volks van Zee land, op de voorfchreeven Capitulatie zelve, z als de inhoud daar vaa, by de Misfive van he
Con
Mid* deL-
buru.
I
t
t
I
r
1
e
3 t i-


MlD"
DEC" BURG.
Reful.
raaken
de de
25OOO
Man
Fran-
Jihe
Troup.
52J2 NIEUWS NEDERL4NDSCHE
Committé tot de 'Zaaken van 't Bondgenootfchap is opgegeeven, geene esfendeeie remarques hebbende, zig dienvolgens de voornoemde Capitulatie zullen laaten welgevallen, zo als die le»t. Dat, wat de betaaling der foldven en verdere - benodigdheden voor deeze Troupen aangaat \ waar van de kosten door het voorfchreeven CommitLé, geduurende de drie eerfte maanden, op de importante fomme 'van ééa millioen guldens iedere maand, worden begroot, de Provifioneele' Volksreprefentanten van Zeeland, indien zy den liitieputten'ftaat hunner Financien alléén in aanmerking moésten neemen, zig van die betaaiing geheel zouden moeren onttrekken; doch dat dezelve tevens de vólftrekte noodzakelykheid deezer onvermydelyke bemalingen ten vollen penetreerende, nogmaals een effort boven vermogen doen zullen , door 1 provifioneel te zorgen , dat hunne 'Quote in de benodigde fomme. voor de eerfte maal. ten bedragen van één nrillioen guldens, ten Comptoire-Generaal deezer Provincie voor handen eh gereed zy, om daar over door ,het Comr-itté tot de Zaaken van 't Bondgenootfchap te Lande, te kunnen worden gedisponeerd , tot voldoening der foidyen en verdere noo.;wendjghedcn, voor de Franioae Troupen i"n Zeeland aanwezig zynde, op den voet vso den voorfbg, door het even;<;emelde Committé, by deszelfs Misfive van den 30 July gedaan; mits echrer alle de gezegde noodwendigheden, voor zo verre die in Zeeland zullen te bekomen zyn, door de Ingezetenen derzelv» Provincie, by i voorkeur, zullen worden geleverd, en dat zuiks alles aan ce evengemelde Ingez.tenen . uit tfe voornoemde Provinciaale Qborë , öf dezelve daar toe met toereikende zynde, uit die 'der andere Provinciën, riclitig 'zal worden betaald; eene 'bepaling, waar aan de Provifioneele Volksrfjprefentanten vsn Zeeland des te meerder zig verplicht geoordeeld hebben,'dit hun con-
,fenc,


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. J273
ifent, als eene conditie- fine qua non, te accroxheeren, als hebbende, met betrekking tot de i verzorging der noodwendigheden voor de Marine, de ondervinding tot hier toe maar al te veel tde noodzakelykheid daar van doen zien, terwyl tby dat Beduur, de Ingezetenen van Zeeland, miettegen(taande veele hunner rog onder enorme jprgetenfien, ten laste der gewezene Admiraliteit, :zuchten , meestal in het "doen der leverantien ■worden voorby gegaan
Dat wyders o"k de Provifioneele Volksrepresentanten van Zeeland billyk veronderftellen , .dat nopens de overneeming der thans aldaar yoot ■: handen zynde fournitures en verdere aangefchafte 1 1 artikelen, redelyke nrrangementen zullen wordet •:gemaakt, en dat alles wat van wegens de Pro :;vincie, na het ingaan der Capitulatie, bereids is, 1 of nog verder zou mogen worden verftrekt,»be hoorlyk zal worden gereftitueerd. Dat echter , by deeze gelegenheid, rneerge 1 dachte Provifioneele Volksreprefentanten van Zee 1 land, niet voorby kunnen, aan hunne Bondge ,i, nooten onder het oog te brengen, de phyfiqui onmogelvkheid, waarin zy zig bevinden , om i hoe hartelyk genegen zy ook anderzints betuigd te zyn , om alles voor het Vaderland op te zet ; ten, aan deeze en alle verdere enorme betaalin : gan. welke uit zo veelen hoofde thans wordei vereischt, en waar toe zy zig zo geduurig ëi : met zo veel ernst vinden aangefpoord, noch ge i heel, noch zelfs ten deele face te maaken*' Da dit onvermogen al te waereldkundig zynje, or l een breedvoerig betoog nodig te hebben, he \' genoeg zal zyn kortelyk te herinneren, dat -d i Provincie van Zeeland, door haaren zo ongepro 1 porrioneerden aanUs;; in de lasten van het Bond genootfchap, waar'over zy zo veele jaaren vrug • teloos geklaagd beeft, geheei en al is geabimeerd Dat', verre van eenig foulaas te genieten I door haare na zedert weinige jaareo verminderd
Quc
MIDDELBURG.
Kefol.
raaken-
de de
25COO
Man
Fraiim
Jche
Troup*
>


$2?4 NIEUWS NHDERLANDSCHË
MlDDEL&URG.
Refol.
raaken-
de de
35000
Man
Frcui'
fche
Troup.
Quote, haare toeftand door de publieke gebeur» tenisfen zedert dien tyd nog meer en meer is verergerd.
Dat de Ingezetenen van Zeeland, by het fchier totaal verval hunner middelen van beftaan, nog door de contributie van eenen 25ft.cn en 5óften Penning, en thans weder door de opeisfching vad al hun gewerkt Goud en Zilver, op een onereu* fer voet als elders heeft plaats gehad, zyn verarmd en uitgeput.
Dat de geheele fluiting van het Comptoir-Generaal der Provincie, waar toe de Provifioneele Volksreprefentanten van Zeeland zig, hunnes ondanks, genoodzaakt gezien hebben te befluiren, niet alleen het crediet der Provincie den laatfteö flag toegebragt, maar ook een groot deel der Ingezetenen in eenen toeftand gebragt heeft, waar van de gevolgen, indien hier in niet fpoedig kan worden voorzien, (zo als zulks allezints te duchten is,) het hart der Volksvertegenwoordigers met de fmertelykfte aandoeningen moeted vervullen.
Dat hier by nog komt de ablblute noodzakelykheid en genoegzname onmogelykheid tevens, tot voldoening van zo veele krytende fcbulden, wegens leverantien van een aantal benodigdheden, voor het groot getal Franfche Troupen, waar mede deeze Provincie beftendig is gefurchargeerd gebleven, als mede tot inwisfeling der groote masfa van Provinciaale Asfignaten, thans nog onder de Ingezetenen van Zeeland berustende.
Om niet te fpreken van zo veele huishoudelyke lasten, waar mede dé Provincie van Zeeland , onder anderen ook tot behoud van haare kostbaare Dykagien en noodlydeude Polders, boven haare Mede-Bondgenooten wordt bezwaard.
Maar dat boven alles, geene der overige Provinciën met die van Zeeland, in het allerminfte kan worden gelyk gefteld, met betrekking tdÉ bet geen zy door de gevolgen van den laatften
vér-


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. 5275
verderfelyken Oorlog heeft geleden , wanneer Sn confidereerd, dat, hoe zeer andere Proviu, cien, die het immediaat tooneel des Oorlogs ge-] weest zyn, voor een tyd zeer veel mogen geleden hebben, geen van alle echter zig 10. het zelfde geval bevindt met Zeeland, weike Provincie: door 't verlies van het Zeeuwsch Committimus, niet alleen veele van haare Ingezetenen, in meer dan ééne betrekking ten deele geruïneerd ziet, maar welke Provincie boven dien in haare eigen vaste iaarlykfche inkomften een reéel verlies h/dt van ten minften 150000 guldens, zynde daarenboven nog eene byna gelyke fomme: door de Provincie aan de noodlydende Polders in dat Kwartier, vóórgefchoten; verliezen zekerlyk, by de andere Provinciën zonder voorbeeld, waar voor Zeelands Financien niet berekend zyn, en waar in die Provincie in allen gevalle niet meerder dan haar aandeel behoord te dragen, en het överisre door de Bondgenooten vergoed, daar het immers de onredelykheid zelve zoude zyn, dat eene opoffering door het geheele Bondgenootfchap gedaan, tot laste van één der Bondgenooten, die zulke verliezen minder dan een der andere dragen kan , privativelyk zoude komen 5 wordende by deeze nogmaals wel expresfelyk geinhaereerd af het geen des wegens door deeze Prr> vincie by derzelver ingebrsgte Refolutie, over dö Ratificatie van het Tractaat met Frankryk, is
Cachet niet moeyelyk zoude vallen, dit geenzints by vergrooting voorgefteld tafereel nog met veele' niet minder «effende byzonderbeden te extendeeren; doch dat de Provifioneele Volksreprefentanten van Zeeland liefst hier niets meer zullen bwoegen, als oordeelende zulks meer dan overbodig te zyn<, om hunne Bondgenooten van de gegrondheid hunner bezwaren te overreden; terwvl, ' voor het overige de Gedeputeerden deezer Provincie ter Generaliteit, volledig genoeg
Yyy yyy yyy yyy yyy ^
3ELSÜRÖ.
'iefoh
•aaken*
ie de
ISQÓO
Mari
Frart'
'ehe
TroUp»
\


MlD*
DEL-, BURG.
Refol, .ranken de de 2J000 Man Fran. fche Troup,
527» NIEUWE NEDERLANDSCHE
geïoftrueerd zyn, om dit alles meer gedetailleerd te betoogen.
Dat dierhalven de Provifioneele Volksreprefentanten van Zeeland, nogmaals, met al den aandrang, welke het gewigt der zaak vordert, aan ' hunne Bondgenooten onder het oog moeten brengen, of het, uit hoofde der voifirekte onmogelykheid , waar in niet flechts Zeeland alleen , maar ongetwyffeld ook de meeste der overige Provinciën zig bevinden, om alle de zo importante fommen, als in het tegenwoordig tydftip tot de allergewigtigfte einden worden gerequireerd, te kunnen opbrengen, niet meer dan hoog tyd geworden is, om, tot voorkoming eener gewisfe en totaale confufie, naar andere gefchikte middelen om te zien, waar door het vervallen Financie-Weezen der geheele Republiek zoude kunnen worden opgebeurd, de circulatie herfteld, de nodige becaaliugen daargelteld en aan alle die gewenschte oogmerken voldaan, zonder welker bereiking de gewisfe ondergang van dit Gemeenebest onvermydelyk is.
Dat hier toe, naar het oordeel der Provifioneele Volksreprefentanten van Zeeland , onder anderen, eene gepas e gelegenheid gegeeven wordt, door het geconcipieerde en ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden onlangs ingeleverd Plan van den kundisen en verdienftelyken Burger Ja-, cobus Thehof , welk Plan de welgemelde Provifioneele Volksreprefentanten dierhalven aan de ferieufe en onverwylde deliberatien hunner Bondgenooten op 't krachtigfte aanbevelen, houdende zig hier mede geëxcuipeerd van de gevolgen, welke uit eene conftante verwerping van dit of fbortgelyke eenige uitvoerlyke middelen tot redding des ge^eelen Vaderlands, noodwendig te verwachten zyn.
En zal Extracl: deezer Refolutie, aan de Extraordinaire Gedeputeerden voornoemd, tot informatie en naricht, worden gewaden.
Met


JAARBOEKEN, Augustus, 179J. J2?7
Met opzigt tot de Ambagtsheerlykhe*3en, gefchiedde, op den 4 deezer, van wegen Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Zeeland, de volgende Afkondiging:
PUBLICATIE.
GELYKHEID. VETHEID. BROEDERSCHAP.
De Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Zeeland, allen den geenen, die deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broeder ■ fchap! doen te weeten: dat wy, reeds by onz€ Publicatie van den 3 April deezes jaars , omtrent het ftuk van de Ambachtsheerlykneden, ec het beftuur ten platten Lande, dusdanige provi. fioneele fchikkingen hebben gemaakt, welke aan de Opgezetenen het gebruik hnnner rechten verzekeren, en aan de Ambachtsheeren de meeste pecunieele voórdeelen hunner Heerlykheden, voot als nog, overlaaten; dan dat wy, tot onze uiterfte verwondering en verontwaardiging, hebber ondervonden, dat aan den eenen kant, de Op gezetenen op zommige Plaatfen, op grond vat voorfchreeven Publicatie, zig zaaken hebben aangematigd , welke geenzints tot hunne onver, vreemdbaare Rechten behooren, en ook niramei by dezelve bedoeld zyn, en dat aan den ande ren kant, eenige Ambachtsheeren uit onkunde en andere met een maar al te zichtbaar oogmerl om onze voorzieningen te ontwyken en hünm antirevolutionaire grondbeginfels ftaande te hou den en veld te doen winnen , zig onder niet beduidende voor wend feb., rechten blyven aanma tigen, en met behulp van kwalykgezinde Ledet en Ministers van de ontflagen Dorps-Gerechten blyven uitoeffenen, door welke onze Publicatii
Yyyyyyyyyyyyyyy2 ve*
DEL-
1
t - .


5278 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
Public.
omtrent
de Am
bagts-
heerlyk
heden.
verydeld, de uieuw aangeftelde Gerechten verkort en de Opgezetenen te leur gefteld worden.
Waar tegen efficacieufelyk willende voorzien, zo is 't, dat wy hebben goedgevonden te verklaaren en ftatueeren , gelyk wy verklaaren en ftatueeren by deezen; vooreerst, dat onder de
• bepaalingen van het derde, vierde en vyf de Artikel van evengemelde Publicatie, niet alleen be-
• greepen is het recht van aanftelling van de Gerechten met derzelver Ministers, en Bode, voor zo veel enkel het judicieele aangaat; maar ook ren aanzien van die Bedieningen, welke aan het Gerecht altyd gehecht zyn geweest, of door deszelfs Leden, Ministers en Suppoosten, ten tyde van de gelukkige omwending van zaaken, wierden uitgeoeffend , en dus fpeciaal de Weeskamer, Regiftrature, Conlignatie en Vendue, met al het geen daar aan dependeerd, mitsgaders alle Gerechtelyke Tauxatien, Schouwingen en Bekeuringen , en al wat :by onze voorfchreeven Pu-
' blicatie niet uitgezonderd is, of tot particuliere pecunieele adminiftratien behoort ; en dat alle Ambachtsheeren, welke zig in het vervolg zouden verftouten om eenige van de voorfchreeven zaaken na zig te trekken, of op de eerfte aanmaaning aan de nieuw aangeftelde Gerechten niet over te geeven, het zy dat zy die in Perfoon uitoeffenen, of door anderen doen uitoeffenen, met 'er daad, ten behoeve van den Lande, vervallen zullen zyn van alle hunne Ambachtsheerlyke rechten, zonder onderfcheid, en dat dezelve, dien onverminderd, zo wel als een ieder, welke hun in voorfchreeven indragten behulpzaam zoude zyn, of met hun medewerken direct of indirect , zullen verbeuren eene boete van vyftig Ponden Vlaams , voor iedere overtreding; alles onverminderd zodanige crimineele Actie, als dezelve zullen hebben geïncurreerd, byaldien blyken mogt, dat zy deezé onze Publicatie hebben overtreden , met een boos opzet en oogmerk,
om


JAARBOEKEN, Augustus, 1705- 5279
om de publieke rust te ftooren, en de tegen 1 woordi-e ordre Van zaaken tégen te gaan. j Ten tweeden, dat daarentegen de dispofit.e van, het eerfte Artikel van onze voorfchreeven Publicatie! betreffende de directie over Dyken, Sim-, yen én Waterwerken, insgelyks moet blyven in« haar geheel < en mitsdien aan de nieuw aange-, ftelde Gerechten, en allen anderen, wel expres-, S ^last wordt, zig te wagten van eemgen ndracht op hetzelve te maaken , of te blyven maaken, als mede zig eenige andere zaaken aan ^ t e-den, of te blyven aantrekken, welke by het tweede Artikel derzelve, provifioneel ter befchikking van de Ambachtsheeren zyn gelaaten,
Z%n?dffdte, daTaile nieuw aangeftelde Gerechten, de origineele en behoorlyk gelegalifeerde Aften van Bergtocht der Secretarisfen, aan ons Committé van Algemeen Welzyn , binnen den tvd van vier weeken , na dato deezes, of na hunne refpective aanftelling, zullen moeten overbrengen, om door dat Committé geëxamineerd, en onder hetzelve gefeponeerd te worden.
Findelvk 'teti vierden, dat alle Ambachtsheeren wórden uitgenodigd, om binnen den tyd var les weeken, na dato deezes, ter onzer Griffie fpecifkq op te geeven, al de rechten en voordelen. welke hun, in hunne refpeftive Heerlyk-
. ' , r.,n.;r,aa»H «onnfpn. mpr misna.
heden woroeu Kciuiuus«u ^ , — —--
ri2e adftrudtive Memonen en venficatoire Befcheiden, als zy ter hunner intentie dienftig zullen oordeelen ; en eindelyk gelyke opgave van de fchadevergoeding, welke zy zouden verbenen , hun voor elke van deeze voorrechten S competeeren , op poene, dat de Ambachtsheeren, welke omtrent voorfchreeven opgave naEi» zullen blyven, gerekend zullen worden van hunne Ambachtsbeerlyke rechten te hebben afftand gedaan; en ten einde daar omtrent by ons na voorfchreeven zes weeken , dusdanige finale
Yyyyyymyymy 3 fchik-
K.Lr iURG»
mtrent ie Am. >agtsieerlyk'leden*


Middel-
burg.
Public, omtrent de Ambagtsheerlykheden,
'■5
52S0 NIEUWE NEDERLANDSCHE
fchikkingen worden gemaakt, als wy in billyb heid, en overeenkomftig de tegenwoordige ordre van zaaken, zullen vermeenen te behooren.
En op dat niemand hier van onkundig blyve, zal deeze worden gepubliceerd en geaffigeerd, ter plaatfe waar men gewoon is Publicatie en Affixie te doen.
Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergadering van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Zeeland, in 't Hof aldaar, te Middelburg, den 4 Augustus 1795, het eerfte Jaar der ifa-' taaffche Vryheid,
QVas geparapheerd))
W. A. de BEVEREN, Vt, (Onder ftond3)
Ter Ordonnantie van dezelve,
, {Was geteekend,}
F. ERMERINS.
Gepaste fchikkingen, zo ter handhaavinge van orde, als ter ftyvinge van 'sLands fCasfe, waren begreepen in het volgende
EXTRACT uit het REGISTER van d'e RESOLUTIEN der Provifioneele REPRESENTANTEN van het VOLK van ZEELAND. *
Ben 6 en 7 Augustus 1795.
GELYKHEID. VRYHEID, EROEDERSCHAP,
[s, na deliberatie, goedgevonden en verftaan, te ftatueeren , zo als gefchied by deeze, eer-


JAARBOEKEN, Augustus, 170J. 5281
üehk • dat alle de Ledeo van de refpeftive Mu nicinaliteiten of Rechtbanken, mitsgaders Bailliuwen, Mairen, Thefauriers en Weesmeesters, in de Steden Middelburg, Zienkzee, Goes, Tholen, Vlisfmgen en Veere, binnen veertien dagen na hunne aanftelling, en voor de geenen, welke thans als zodanig in functie zyn .binnen den tyd van veertien dagen, na dat deeze Refolutie tot hunne kennis zal zyn gekomen , zullen moeten hebben eene Acte of Extract uit de Notulen, waar by van hunne aanftelling bly ke gezegeld voor die van Middelburg, meteen Zegel van zes guldens; voor die van Zienkzee, Goes en Vlisfmgen, met een Zegel van drie guldens; en voor die van Tholen en Veere, met ten Zegel van dertig ftuivers. Dat voorts, ingevalle gemelde Leden, by vervolg van tyd, ir hunne functien worden gecontinueerd of op nieuw aangefteld, telkens by continuatie of vernieuwde aanftelling, binnen den tvd van veertien dagen. eene gelyke Acte of Extract op een Zegel tei helft van voorfchreeven grootte, zal moeten genomen worden.
Ten weeden: dat alle de Leden van de re fnective Municipaliteiten of Rechtbanken der zo genaamde Smalfteden en Dorpen , binnen dei zelfden tyd zullen moeten hebben eene Acte oi Éxtract, nopens hunne aanfteüiug op een Zege van één gulden , en in cas van continuatie ol vernieuwde aanftelling, op een Zegel van tiet ftuivers. . _ „ ... .
Ten derden: dat de Secretarisfen of Minister van alle voorfchreeven Collegien, binnen den hiei vooren bepaalden tyd, zulien moeten nebbei eene Acte of Extract uit de Notulen, wegen butine aanftelling op een Zegel, geproportioneen naar de tracfementen en emolumenten van zo danig Ampt, volgens het 21 Artikel der Ordon nantie op het Klein Zegel; doch zulks alleen ingevalle die aanftelling is permanent.
Yyyyyyyyyyyyyyy 4 Ei
Middelburg.
ExtraSt uit de Kefol. yanZee' land,
I \
1' . 1 .
i
i i l
1 •;,-


ja82 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Mid-
pelbtjrg.
Extraè, uit de Refol. vanZee land.
Eo,*dat, ingevalle zodanige Ministers flechts provjfioneel, of - voor één jaar worden aangefteld, de Acte of Extract, zal moeten bezegeld zyn voor die . van Middelburg , met een Zegel van twaalf guldens; voor die van Zierikzee, Goes en Vlisfingen, met een Zegel van zes guldens; voor die van Tholen en Veere, met een -Zegel van drie guldens, en voor die der Smalfteden en Dorpen, met een Zegel van twee guldens.
En dat, indien de aanftelling gefchied voor een bepaald getal van jaaren, het Zegel zo veelvuldig ten advenante van voorfchreeven fommen zal moeten gerekend worden, als de jaaren van aanftelling beloopen; gelyk mede by continuatie of vernieuwde aanftelling van gemelde Ministers, telkens eene Acte of Extracl op een Zegel, in voegen voorfchreeven zal moeten genomen worden.
Ten vierden: dat alle Collonellen, Commandanten, Majors, Kapteinen , Lieutenants, Vaandrigs en Adjudanten van de refpective Burgerwachten of Schutteryen binnen deeze Provincie, ingevalle dezelve tot bewys hunner aanftelling, een Extract-Refolutie requireeren, dezelve, even als alle andere Extracl-Refolutien, op een Zegel van zes ftuivers zal worden afgegeeven.
Ten vyfden: dat alle Officianten of Amptenaaren , welke flechts provifioneel worden aangefteld, binnen veertien dagen, als vooren zullen moeten hebben een Acte of Extract, op een Ze-» gel van vier-en-twintig ftuivers; zullende echter zodanige Officianten en Amotenaaren eene andete, en in conformité der 'Ordonnantie op het Klem Zegel bezegelde, Acte moeten neemen, zodra hunne provifioneele aanftelling in eene permanente wordt veranderd.
Ten zesden: dat de Leden deezer Vergadering binnen veertien dagen, na het neemen deezer Refojutie, en vervolgens binnen veertien dagen, na
der-.


JAARBOEKEN, Augustus, 179S' 5*s3
a „i„„. nnnflellina of continuatie, voor iedere I ^Jifivkfffcomp«fi* zullen moeten heb- , hLn «ne Acte of Extract, op een Zegel van, ? rif (firvCTS en de Ministers of Seeretarisfen Sr Vergadêring, diergelyke Aöe of Ettrafl,. voor de aflueele provifioneele aanftelling, op een, Zegei van twaalf guldens- h
Ten zevenden: dat de L,eueu van v> ™itrl van Akemeen Welzyn en derzelver MlS ters binnen voorfchreeven tyd, van diergelyïf Aöe of Extract zullen moeten voorzien zyn, vooflen tegenwoordig termyn van aanftelhng,
der Commisfie «*e "d over de Domeinen van het Huis van San e, binnen denzelfden tyd zullen moeten KbS eene Acte of Extract, op een Zegel van ^. puldens, en derzelver Secretaris op een JJel van "en guldens, en zy voorts .jaarhfkf by voortduuring van derzelver Commisfie, yiLn Jehouden zvn, binnen veertien dagen, na den^ veSndag van het jaar hunner waarnee. ïin2 zig van eene andere diergelyke Me ol Sa fe voorzien, of wel met gelyk Zege de vorige op nieuw te laaten beftaan.
En ten einde deeze Refolutie worde nageko men zullen alle de geene, die binnen den toe vooren'bepaalden tyd! zig piet hebben voorzie, van behoorlyke, conform deeze Refolutie, beze Se Attens of Extracten van aanftelhng , te ™ofvte van den Collecteur van het Klein Zegel . Suren eene fomffle van vyf-en<wint,g -gul
dCEn zal een genoegzaam getal Exemplaarcc hv Misfive, worden verzonden aan de Mumc Siteiten van de refpective Steden en Plaatfen S einde dezelve, ieder in den, haaren, aan de Collecteurs van het Zegel te doen distribueereti zullende insgelyks-daar van, met toezending v:
. Yyyyyyyyyyyyyyy s e<
/Iir>
IEL;URG.
ExtraSt iit de Refol, vanZee' land»
1
r 1
ï
> 1 »
n
■n


Middelbuiig.
J284 NIEUWE NEDERLANDSCHE
een Exemplaar, aan den Gommis en Opper-Collefteur van het voorfchreeven middel, miMh tot informatie en naricht worden kennis gegeeven'
{Onder ftmd,)
Accordeert met voorfz. Register, CWas geteekend,)
F. ERMERINS.
Dat ook in deeze Provincie, zo wel als elders, ook by de zodanigen, die de tegenwoordige orde van zaaken, over 't geheel genomen, waren toegedaan, omtrent het plaatshebbende bewind, eenig misnoegen plaats hadt, blykt uit de volgende
PROCLAMATIE.
GELYKHEID. VRYHEID BROEDERSCHAP, *
jye Provifioneele Reprefentanten des Volks van Zeeland, aan t^nne Medeburgers, Heil en Broederfcbap | Toen wy op den 20 der Maand July laatstleuen, als uwe Vertegenwoordigers, in eene Vergadering, gereörganifeerd naar de be gin.els onzer lang gewens Ve Revolutie, en naar uen aart der werkzaamheid , uit dezelve voórtvioeyende, zitting namen, dachten wy geenerlei grond althans te hebben, om te vermeden, dat de wettigheid onzer aanfltómg, of het recht,
*-?ff i°P de1z,e,ve fleuDde» iramer zou zjn in twyfiel getrokken. J
Wy geloofden opregtelyk, en willen geenzint*
verbergen nog in hetzelfde gevoelen te ftaan*
dat


JAARBOEKEN, Jugutfus, 179J. 5285
dat eene provifioneele befchikking op, en nood-] wendige verandering van het Provinciaal Beltuur,, on de dringende reclame der Gedeputeerden van, het platte Land, en de eenparige overeenftemmina van de Municipaliteiten der Steden, aan wien de Burgeryen derzelve tot op dat cogenblik het gantfche beleid der Provinciaale zaaken, zo huishoudelyk als bondgenootfchappelyk, hadden toevertrouwd; dat, zeggen wy, eene provifioneele befchikking en verandering van dien aart, als de reörganifatie onzer Vergadering , nimmer by eenige mogelykheid als een inbreuk od de Souvcreiniteit en Rechten des Volks, befchouwd kon worden. By onze intrede in deeze Vergadering, hebben wy alle plegtig gezworen dat wy dc Opp&rmagt da Volks getrouwe)jk zouden handhaven, ■ en ons geweten zal om nimmer aanklagen, dat reeds de aanvaarding on zer Posten zelve meineed is geweest.
Het zou echter weinig overeenkomen met dit rondborstigheid en vertrouwelykheid, die altyc het kenmerk onzer handelingen ten opzicht onzei Medeburgeren zyn zal, indien wy den fchyn vat onkunde aannamen , omtrent de twyffelingen, verdenkingen en befchuldigingen, die niet zo zeel te«en ons, als tegen de wyze, waar op de tie organifatie onzer Vergadering is gearrefteerd er ingevoerd, in het openbaar en byzonder, dooi zommigen worden ingebragt; of indien wy dei indruk ontveinsden, die het een en ander op on: gemaakt heeft en nog maakt, of eindelyk indiei wy voorgaven, dat het alleen de vyanden de Gelykheid en der Vryheid zyn, die langs deezei weg de klem onzes beftuurs, en den nadruk on zer befluiten en maatregelen poogen te vernieti
g£Neen, Medeburgers! of fchoon de oogmerke der laatstgemelden ook thans, en in het vooi handen zynde geval, niet twyffelachtig zyn, ot verwarring, tweedragt en regeeringloosheid 1
hi
vfjnÏElrïURG»
Droclanatieitan Pro-* vifion. jiepref. van Zee. land,.
1 I 1 1
}
1 e


Middelburg.
Procla*
matie
van Pro-
vifivri.
Repref.
van Zee^
land,
i <
]
. <
c i i ï I
£
{
O
O
k h
J285 NIEUWE NEDERtANDSCHB
begunftigen, en langs deezen weg hunne omgeworpen zetels weder op te richten; offchoon het tnans geen vreemd verfchynfel is, ook door de zodan.ge de Souyereiniteit des Volks te zien inroepen, die misfchien nog voor weinige weeken, op het enkel noemen der Volksftem terug deins! den, wy hebben nogthans reden om te denken, dat er waare Vaderlanders, Vrienden der Vryheid en Rechten des Volks zyn, by wie dezefc de bezwaren worden gekoesterd en aan den dag gelegd, die in den mond van hunne en onze tegenftrevers niet meer dan voorwendfels zyn, om het werk der hertelling den bodem in te Haan.
Doch zo ftrafbaar en misdadig de poogingen deezer laatften, en de bedoelingen van anderen zyn,mogen, die hier en elders in ons Vaderland, de onrust en achterdocht aanftoken, om des tl heter het Volk door een ongeregelden invloed te beneerlchen, zo eerbiedwaardig en heilig zvn in 3nze oogen , de beginfels die onze Mede-Vaderanders bezielen, wanneer zy jaloers op 'sVolks Rechten, daar, waar zy dezelve aangetast rekejen, zelfs hunne erkende Vrienden en VoorftanIers mistrouwen, en bevreesd voor de gemakkeyk influipende ariftocratie, vrymoedfg vooraards feden, om den toegang rot het heiliglom der Vryheid te verdedigen. Nimmer zullen vy de hand leenen, om in het Zeeuwfche Volk leeze edele geestdrift uit te blusfchen, daar zv iet verflaauwen kan, zonder de Vryheid zelve J-F^a te. ftdlen; daar ZV alleen, door wyseu beftuurd en voorgelicht, de zegepraal der lechten van den Mensch en Burger, en het ceot van alle derzelver heilryke vruchten ons be:endig kan verzekeren. Het is deeze overweging, en deeze alleen, die as a len eenparig genoopt beeft, om door' eene Denlyke afkondiging onze waare gevoelens tot ;nms onzer Medeburgeren te brengen, en openlig te verklaaren: dat wy nimmer hebbsn kunnen


JAARBOEK EN, Augustus, 1795. 5*87
een begeeren, ons eenig gezag of beftuur te zien opdragen, 't geen wy niec meenden u,t den boezem des Volks wettiglyk te zyn voortgevloeid, door aanftelling van die geenen, aan wie het proSned beleid van alle Provinciaale zaaken, en de zamenftelling der Provinciaalep Vergadering tot op dat oogenblik was en bleef gedemandeerd, en dat alle gezach of beftuur, 't geen wy, ftrydk met 'sVolks Souvereiniteit en Rechten, zouden mogen bezitten, door ons ten fterkfter wordt verfoeid , terwyl in zodanig; geva niets vuuriger zouden wenfchen dan zulk ee eeufurpeerd gezach ten fpoedigften weder af v ftaan, en ook in navolging van anderen, weder tj keeren tot den gelukkigen kring van een ampte loos leven, daar in deezen hagchelyken noodde lyden, niets dan alleen gevoel van onvermyde ijken pligt, en befef van de onverantwoordelyk Sdelwys der geenen, die onder allerlei voo, wendfels zig. onttrekken, on» heeft kunnen b< wegen, om alle de zorgen van den wankelende Staat op ons te laaden; ja daar wy alle om Vaderlandsliefde geduurig moeten byeen roepe om niet by de telkens vermeerderende ongelegei heden moedeloos te bezwyken; eü eindelyk zo der het uitdrukkelvk vertrouwen onzer Medebu geren , 't geen ons tot nog toe opgebeurd 1 onderfteund heeft, geen ftap verder in dee; loopbaane begeeren te doen. . ,
Wel verre derhalven, dat wy de poogingen d Burgers in zommige Steden deezer Provincie, c te onderzoeken en te doen béfl;sfen, in hoe s onze tegenwoordige Vergadering, om w.tt.gl re kunnen blyven voortduuren, de uitdrukkely fanctie des Volks nodig heeft: wel verre, zegp wv, van deeze poogingen eenigermate te wü tegenwerken, willen Wy veeleer onze Medeb gers tot de geregelde inrichting derzelver uit digen, en verklaaren den uitllag derzelve 1 verlangen te gemoet te zien, gereed zynde
VIiO-
OEL3URG.
Proclamatie
yanPro-
vifion.
licpref.
yanZec1 land, 1
L
i
n
e
,
1-
1- ^ r-
:n
se
er m er ikkeen en ir10netom als


Middelburg.
Procla.
?natie van Provifion.Reprcf. yan Zeeland.
:
3
1
c t
$0 NiEUWE NEDERLANDSCHH als dan zodanig befluit te neemen, gelyk meö van cordate en regtfchapen Voorftanders der bS gmfcls van onze Revolutie, en opregte Eerbiedigers eener geregelde Volhftem, biJlyk kanen mag verwachten. 5 y . * u eQ
Doch daar inmiddels de zaaken en het beftuur deezer Provincie zelfs aan geene oogenblikkelvke Kegeenogloosheid mogen worden biootgefteld vinden wy ons verpiigc tevens te verklaart», da? wy, onder uitdrukkelyke protestatie van de Rechten des Volks opgefchonden en in derzelver Geheel te laaten, inmiddels en in afwachting hier van, m den naam der Zeeuwfche Natie, als derze ver Provifioneele Reprefentanten, onze posten sullen blyven • waarneemen , en aan het groote werk der hertelling voort arbeiden , ten einde iet oogmerk oazer gemeene wanden niet beeQ §feDe fchroomélyke verwarring üng |eev? °°derganS der SP** zaak aanlei?
Èn op dat niemand hier van onkundig blvve al deeze worden gepubliceerd en geaffigeerd er plaatfe waar men gewoon is Publicatie cn iffixie te doen. u
Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergadering «m de Provifioneele Reprefentanten des C, an Zeeland, in 't Hof aldaar, te MiddelbZ, en 8 Augustus i79J, het eerfte Jaar der tciafjche i/ryheid. ° DU
(Was geparapheerd^)
W. A. de BE VEREN, Vt. (finder fiondf)
Ter Ordonnantie van dezelve, (Was geteekend,)
F. ERMERINS.
Op


JAARBOEKEN, Augustus, Ifttf. J289
Op den 25 deezer wierdt, ter Vergaderinge der Provifioneele Reprefentanten van
i het Volk van Zeeland , door het Vereenied Commitcé van Voorlicfmnge, over
j het werk der Nationaale Conventie , het
i volgende Rapport uitgebragt:
Het tfereenigd Committé van Voorlichting, geexammeerd hebbende bet Plan tot de algemeene Oproeping des geheelen Nederlandfchen Volks, en het formeeren .en^r Nationaale Conventie, ter Vergadering van Hun Hoog Mogen1 den, aeëxbibeerd den 29 Mei laatstleden, met 3 den voordragt desaangaande, ter zelfder Vergai dering door eene plechtige Hollandfche Commisi fie uitgebragt op den 28 july daar aan volgende; j als mede de Refolutie van de Provifioneele Re1 prefentanten van het Volk van Overysfel, op dit I fubjeft, genomen den 1 July deezes jaars, en ] bv Misfive van de Extraordinaire Gedeputeerden deezer Provincie, ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden, van den 22 July, overgezonden, en i den 28 der zelfde maand alhier voortgebragt;
en einde!vk de Misfive der Provifioneele VerteJ genwoordigers des vrysn Volk? van Gelder! md, gefchreeven te Zutpnen, den 6 deezer loopende maand, met derzelver Refolutie van 'sdaags te vooren, over dezelfde materie, ter deezer Vergadering geëxhibeerd den 18 daar aanvolgende; | heeft op al hetzelve uitgebragt het volgende Rapport:
MEDEBURGERS!
Wy voldoen met fchroom aan uwen last, orï onze gedagten open te leggen over het Plan toi de algemeene Oproeping des geheelen Nederland fchen Volks, en het formeeren eener Nationaal Conventie.
VIlD-
QEL3URG.
y


52öo NIEÜWE NEDERLANDSCHfi
MIDDELBURG'
Rap'
port
omtrèn,
eene
Nat..
Conven
tie.
Wy vinden die zaak van zulk eene aangelegen* heid, dat het behoud of de ondergang van ons Vaderland 'er van afhangt, en zouden ons teü hoogtlen ftrafwaurdig kennen, indien wy Ulieden durfden aanraden, van hier maar roekeloos in toe te tasten.
■ _ Wy kennen uwe zorg en naauwgesetheid, om niets anders dan 's Volks geluk en welvaart te betrachten , al te wel, dan dat wy Ulieden tot eeni-ge losfe flappen in gewigtige zaaken zouden willen aanzetten.
Het zal daarom noodzakelyk kyn, de belangryke bedenkingen, die ons in het behandelen van deeze flof, zyn voorgekomen , openhartig aan Ulieden te ontvouwen.
Het denkbeeld van deeze Nationaale Conventie fluit in, het denkbeeld van de gemeenfehap van Souvereiniteit der Bondgenooten.
Het veronderftelt, dat ieder der zeven vereenigde Volkeren, tot nog toe onaf hangel yk onderling, en onaffcheidelyk op het naauwfte te zamengevoegd, van zyne byzondere Oppermagt heeft afftand gedaan ,'orn aan die der geheele Republiek flechts een geëvenredigd aandeel te bezitten.
Nimmer kan men intusfchen verwagten, dat een vry Volk deszelfs privative onafhangelykheid zal willen afftaan, dan op de blykbaare waarfchynlykheid of zekerheid, dat deszelfs belang deeze opofferinge vordert, en deszelfs vryheid daar by geen hinder zal lyden.
Het is wat ie zeggen , Burgers! de Provinciaale Vergadringen zo waar ie fluiten en te vernie. tigen-, zonder dat alvorens de groote vraag nog is beflist , ja zelfs misfchien nog niet behoorlyk onderzogt, in hoe verre alle de Leden van het Bondgenootfchap een gelyk of evenredig belang hebben, by het afftaan hunner byzondere Souvereiniteit. f Het is wat te zeggen, eene Vergaderjng byeen
1 tö 1


JAARBOEKEN, Augustus, 1795* 5291
te roepen , om eene Conftitutie te beraamen , welker beftaan reeds van zelve een foort van Conftitutie, of liever een onbeperkte Oppermagt, zonder grondwet, in vol veert.
Om niet met voorbarigheid, onberedeneerde geestdrift, of blinde zugt tot navolging, eene zaak van dit gewigt te behandelen , achten wy nodig, Ulieden by de navolgende pointen te doen ftil ftaan. , .
a. Is het nodig, dat er verandering worde gemaakt in ons Staatsbeftuur ?
b. Is 'er eene Nationaale Conventie nuttig voor de Republiek in 't algemeen, en voor Zeeland in 't byzonderV
c. Is ze volftrekt noodzakelyk, of kan mende Regeering van 't Land verbeteren, het geluk en den welvaart van 't Volk bevorderen, zonder Nationaale Conventie? *
d. En eindelyk , welke maatregelen vordert thans 'de voorzigtigheid en teffens ook de plicht van deeze Vergadering?
Wat het eerfte point betreft , of het nodig zy, dat 'er verandering kome in ons Staatsbeftuur : veele beflisfende bedenkingen doen zig bier op.
De Unie van Utrecht, op eene zonderlinge v&yze tot confidentie gebragt, en offchoon in deszelfs oorfprong flechts tot eene provifioneele vereeniging ingericht, nogthans'tot heden, het groote en eenige richrfnoer van ons Bondgenootfchappelyk beftaan, nimmer aangegaan met vooruitzigt* om een zo aanzienelyk Gemeenebest te vormen, het welk eens een belangryke rol in Europa zou fpeelen; deeze Unie kwynt noodzakelyk aan groote gebreken.
Door dezelve . beftaat ons fcederalismus van dikwerf onderling afgunftige Bondgenooten, alle niet de vrye onafhangelyke Souvereine magt des Volks bekleed , ieder moedig op zyn gezag, ftout in het voorftaan van zyn recht en belang,
Zzz ZZZ ZZZ ZZZ ZZZ Ü8-
IVfio-1
DELBURG.
Kap- .
port omtrent eene Nat. Conventie.


5292 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
Rap' . port omtrent eene Nat. Conventie.
listig in hèc beknibbelen van zyner buuren voordeel, en traag in het beraadilagen der zaaken van 't aUemeea
, De groote onevenredigheid der Bondgenooten, onderling in bevolking en contributif vermogen, vergeleken met derzelver gelyke magt van toeRemming of weerhouding, zal, ten allen tyde, den magtigeren aanzetten, om door ufurpatie en zydelingfchen invloed, dat geene te verkrygen, 't welk de wet en overeenkomst hem weigerden; byzondere inzigten zullen den geest van algemeen belang verdrukken; en de moeyelykheid om middelen uit te denken, waar door men onwillige Leden van het Bondgenootfchap, die geen gemeenfchappelyke Rechtbank van uitfpraak of arbitrage erkennen, tot nakoming hunner engagementen zou kunnen conftringeeren, zal altyd alleen worden opgewogen, door de nog grootere moeyelykheid, dm zodanige middelen ter uitvoer te brengen. • . ,
Als wy, by deeze organifatie der Vergadering van Hun Hoog Mogenden, nog de onderfcheidene deelen van het algemeen Beftuur wel inzien, dan vliegen ons de veelvuldige gebreken van zelfs, en ons ondanks, in het oog.
Men lette by voorbeeld op den ftaat der Zeeen Landmagt, twee groote objecten van het algemeen Beftuur, en men ontdekt al rasch, dat de Marine van genoegzaame vaste inkomften ver* ftoken, meerendeels uit buitengewoone Petitiën moet worden onderhouden, welke de meeste Gewesten traaglvk toeftaan en nog traager voldoen, terwyl de gewilligde Provincie in het ernploy en voorfchieten der gelden , nog meestal haar byzonder belang boven het grooter nut der Zee* magt ftelt.
Met de Landmagt is het nog erger gelegen: hoe zeer het Troupen zyn van de geheele Republiek , heeft derzelver reDartitie immer aanleiding tot de zonderlingfte, tot de oabeftaanbaar-
üs


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5493
fte tellingen gegeeven, en de voorbeelden heb» ben getoond, dat de Provinciën, niet door algemeen welzyn gedreven , of door een vast fyirhema geleid, maar ter bevordering van byzon dere oogmerken, de heiligfte overeenkom Ren door fubtile redeneeringen wisten te ontwyken, en onderling eene Unie in te roepen, die aller» zyds gefchonden wierdt.
Provinciaale Vestingwerken, Provinciaale Magazynen, Provinciaale Patenten en Attachés , vertragen of verhinderen de algemeene defenfie.
Verbeteringen in het Muntweezen worden door 'afgunst onder de Bondgenooten tegengehouden of door onverfchilligheid nagelaaten.
De Quotes, die groote twistappel onder» de Provinciën, heeft men eindelyk, toen het reeds te laat was, eenigzints zoeken te verbeteren, maar op eene wyze, die voor dit Gewest is ondraaglyk geworden.
De vereischte eenparigheid der ftemmen voor Vrede, Oorlog en Alliantie , dat onbillyk liberum veto, misfchien nuttig ten tyde van de oprichting onzer Unie, maar ftrydig met net gezond verftand en roaatfchappelyk verdrag, ea waar van het nadeel in veele onderhandelingen van de Republiek maar al te zigtbaar is gebleken ; dit onbeftaanbaar liberüm veto vordert noodwendig verandering.
De zogenaamde Generaliteits Landen, dikwyla gedrukt, zelden verhoort, en veelal onderworpen geweest aan hooge Officianten, die de ryke inkomfien van hunne Ampten in de Provinciën verteerden; deeze Landen maaken ook aanfpraak op het algemeen Bewind. .
Ons fcederalismus heeft ook te veel van het Bondgenootfcbappeiyke onbepaald gelaaten, waar in men niet dan zeer gebrekkig heeft voorzien; veel ftof van twist is 'er in onze vereeniging overgebleven; het Sradhouderfcbap was als een middenpunt van ons Bondgenootlchappelyk beZzzzzzzzzzzzzzz 2 ftaan,
rVfïÖDEL3URÖ.
Rap*
port omtrent eene Nat. Conventie*


5294 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
Rap-
port omtrent eene Nat. Conventie.
ftaarj, en voornaroelyk beftemd tot demping der gefchillen, maar zonder behoorlyke Inftruüie , wandrochtiglyk in ons Beftuur ingedrongen, wel verre van ons geluk te bevorderen, was door heerschzugt de geesfel van dit Gemeenebest geworden ; nu is het wel gelukkig vernietigd, maar wat is 'er in plaats gebragt ? veele Privilegiën by de Unie van Utrecht bezworen, vervallen door het erkennen der Rechten van den Mensch; veele maatfchappelyke relatien worden van een gantsch anderen aart, en vorderen een geheel ander Beftuur.
Ziet daar, behalven de nog onaangeroerde pointen, een reeks van importante zaaken, die het eerfte voorftel genoeg beflisfen.
Het tweede kan, uit verfchillende oogpunten befchouwd, afflrmatif worden verdedigd, of wel integendeel kragtig worden bedreden.
Wy zullen dus eenige gewigtige bedenkingen voor de nuttigheid eener Nationaale Conventie, ten aanzien van onze Republiek in 't algemeen, en ten aanzien van Zeeland in 't byzonder, voorftellen, en daar by de zwarigheden aan Ulieden ter overweging voordragen.
Door eene Nationaale Conventie brengt men éénheid en gelykheid in 't Beftuur, en hier door verkrygen de deliberatien de nodige energie, die veeltyds aan een gecombineerd Bewind ontbreekt.
De heilzaame onderneemingen in het diplomatie , wier uitflag meerendeels van den fpoed afhangt, worden niet meer door Leden van *t Bewind gedwarsboomd, of vtugteloos gemaakt door de vertraging, die het overneemen der onderscheidene Provinciën hier in noodzakelyk te wege brengt.
Befluiten, die het algemeen nut ten doel hebben, kunnen niet langer tegengehouden worden door de onwilligheid van éénen der Bondgenooten.
Door eene Nationaale Conventie wordt het
wel-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 529J
welzyn van 't geheel, voor de afzonderlyke bej langen der deelen, voortgetrokken.
Door eene Nationaale Conventie vervallen 1 grootendeels alle de bezwaren, die in het eerfte ) point tegen de actueele Regeeringsform zyn aanj gevoerd. t
In alle die voordeden van 't geheel heeft Zeeland haar geproportioneerd aandeel, en daar i boven heeft Zeeland nog dit billyk vooruitzigt, | dat haare rechtmatige klagteh over den aanflag j in de Quotes, waar door Zeeland, komt 'er geen \ verandering, vallen moet, in een vereenigd BeI ftuur radicaal zullen worden weggenomen.
Edoch , laat cns aan den anderen kant de i voordeden van het fcederalismus tegen alle dee] ze bedenkingen overftellen.
Kleine Staaten worden in alle haare inwendige \ deelen door eerlyke en bekwaame VertegenwoorJ digers beter beftuurd, dan groote Volkeren.
De Regeerders van kleine Gewesten kennen j beter den aart des Lands, voorzien met meer i gepastheid in de belangen der Ingezetenen, en 1 richten hunne maatregelen gemakkelyker in, vol] gens het Nationaal karacler.
De onafhangelykheid van ieder Gewest geeft : aan de Beftuurders van elke Provincie de gele] genheid, om naar de byzondere zeden, gewoon1 ten en behoeften des Volks, hunne Wetten, ] Rechten en Costumen te regelen en te bewaren. I Het onafhangelyk Provinciaal Bewind doet in j iedere ftreek zulke lasten heffen, als met de byi zondere gefteldheid van perfoonen en zaaken meest I beftaanbaar zyn, en door vollediger kennis der byzondere deelen kunnen, in een Provinciaal Bei| ftuur, de misbruiken en misdagen in het opbrengen der geldmiddelen beter worden veranderd en i geweerd.
\' ■ En daar, in een kleiner Beftuur, veele kleinigheden tot algemeen nut kunnen worden betragt, die men in een grooter Bewind over het hoofd Zzzzzzzzzzzzzzz 3 ziet,
Middel-
3URC
Rapportmtrent ',ene Nat. Conventie.
t


Mir>
DELBURG.
Rap.
port omtrent eene Nat. Conventie.
$296 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ziet, volgt ook, dat eene Provinciaale Regeering beter voordeel trekt uit iedere byzondere kleine omftandigheid, dan in een groot vereenigd Nationaal Beftuur kan plaats hebben.
In eene Regeering, daar ieder deel onafhdngelyk concurreert tot het beftuur van het geheel, is het zeker, dat de belangen der byzondere deelen, die te zamen het geheel uitmaaken, beter worden bevorderd, waar door ook het geheel des te beter wordt in ftand gehouden; want waar toch alle byzondere deelen worden verwaarloosd , en waar alle byzondere belangen worden veronachtzaamt, daar gaat het algemeen belang te gronde.
In ons Bondgenootfchappelyk Beftuur is nog dit voordeel, dat het Volk, estts in zyne Rechten herfteld, gemakkelyk zig kan handhavenen plaatfelyke 'gebreken fpoedig kunnen worden verbeterd ; in het fcedèratif fyfthema blyft ieder Volk meester van zyn inwendig beftuur, en hoe weinig ook de ftem van deeze of geene Provincie in de Vergadering der Bondgenooten mogt gelden, de gezamentlyke Bondgenooten zouden nogthans geene nadeelige dispofitien in het huisfelyk bewind dier Provincie kunnen maaken.
De Provinciën, als Souvereine Volkeren, hebben daarenboven, altyd het recht om de gronden en gebreken van hun Bondgenootfchap te veranderen: maar, wanneer eens de Oppermagt des Volks van de byzondere Gewesten is in een gefmolten; dan kan men nimmer,-hoe veel nadeels eenig Lid door deeze vereeniging ook' lydt, zyn vorige byzondere onafhangelyke Souvereiniteit terug roepen. De ftap is beflisfend.
De vryheid en veiligheid der Ingezetenen kan *er ook door in gevaar komen»
De Reprefentative Vergadering van de onverdeelbaare Republiek blyft dan toch altyd het laatfte reeours voor de onderdrukten; de deugd,
kun-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. J297
kunde en werkzaamheid haarer Leden, is de eenige waarborg voor het algemeen geluk. ;
Maar hoe groorer de Republiek is, des te min-| der kunnen haare deelen aan alle de Leden van het Reprefentatif Ligchaam bekend zyn, en des te grooter wordt de invloed van enkele Perfoonen waar door 't gevaar vermeerderd, dat zommiger klagten niet gehoord, andere boven mate gebiilykt zullen worden.
Het fyfthema van geweld, dat eenigen tyd zo fchrikkelyk onder de begunftiging der Nationaale Conventie in Frankryk heeft gewoed, leert ons, hoe gemakkelyk een al te zeer geconcentreerde magt tot despotismus kan overflaan. _
Zullen wy ten aanzien deezer Provincie in commercieele details treden; zullen wy de byzondere betrekkingen , die deeze Provincie op de Oost- en West-Indifche Colonien heeft, in aanfchouw neemen, dan doen zig oneindige zwarigheden op, welke ons nogthans de tyd verbied na te vorfchen en open te leggen. ■
Dit echter kunnen wy aanmerken, dat ingeval onze Mede-Ingezetenen, onder de Regeering eener Conventie, in haare commercieele belangen mogten worden benadeeld en verdrukt; in "eval derzelver gekogt, betaald en door verfcheidene overeenkomften bevestigd recht op eenig etablisfement mogt worden verkragt, huï niet anders dan addresfen en fmeekfchriften zullen overfchieten, die mogelyk in het einde nog zouden kunnen worden misduid.
Na zo veele gewigtige bedenkingen voor er tegen de in een fmelting der Souvereiniteit vai de onderfcheidene Gewesten te hebben voorge dragen, weeten wy dat nog veel is onaangeroerc gebleven; dan, daar een uitgebreider verhandeling buiten het beftek onzer werkzaamheid zoi loopen, hebben wy gemeend met deeze byge bragte aanmerkingen te kunnen volftaan, en zulZzzzzzzzzzzzzzz 4 let
VIlD5EL5URG.
R.ap>prtimtrent >,ene Nat. Conventie.
, 1
t
1


5298 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
Rap-
fort omtrent eene Nat. Conventie.
len nu nog kortelyk iets over het derde point voordragen.
Is de Nationaale Conventie noodzakelyk? of kan men, behoudens 's Volks geluk en welvaart ons fcederaüsmus verbeteren?
Het valt ligter deezen gordiaanfchen knoop met het zwaard eener oppermagtige Refolutie door te hakken, dan deeze vraag wel te beantwoorden.
Een der voornaamfte oogmerken, waarom het Maatfchappelyk beftuur is ingevoerd en ftand moet houden, is ongetwyffeld de verdediging tegen buitenlandsch geweld; niemand zal ook ontkennen, dat ons Gemeenebest thans aan de defenfie veel gelegen is, en als men met bedaardheid de bedenkingen, hier vooren aangeroerd, overweegt, den gewoonen loop der zaaken in het ftuk van algemeene verdediging nagaat, zo als zig alles gemeeniyk, ten deezen opzichte, in ons Vaderland toedraagt; als men de fouten en gebreken uit hoofde van ons ftaatkundig famenftel, zo wel in Stadhouderlyke, als Stadhouderloze tyden, gebooren, naauwkeurig onderzoekt, en teffens bezorgd is, om middelen van herftel te beraamen, dan kan men ligt overhellen om een algemeen Nationaal Beftuur, als het eenige middel van redres, noodzakelyk te achten.
Maar, wanneer wy de gefcniedenisfen van ons Land doorloopen , wanneer wy de roemryke tochten onzer Helden te Water en te Land ons herinneren, dan worden wy overtuigd, dat 'er, behoudens het fcederalismus, eene ontzettende verdediging kan worden gedaan.
Men kan ook met geen fchyn van reden beweren, dat de voornaamfte doeleinden der Burgerlyke Maatfchappyen door een Bondgenootfchappelyk Beftuur niet zouden kunnen worden bereikt; de gezonde reden, de ondervinding en de gefcniedenisfen van onderfcheideoe Volkeren,
lee-


JAARBOEKEN, Augthtüs, 1795. 5299
illeeren immers, dat der Burgeren vryheid, lyf btij illeven, eer, goederen en onderlinge verbintenissen, in een foederative Regeering door eene goe-; 5, de Juftitie en Policie kunnen worden beveiligd.
De luister van onzen vorigen welvaart, door ; Landbouw, Koophandel, Zeevaart en veelvuldig ge Handwerken verkregen , bewyst, dat geen I Nationaale Conventie noodzakelyk is , om een j Gemeenebest van vereenigde Volkeren groot te
| ^Maar als wy het oog flaan op de Schatkisten j van den Staat; als wy de enorme fchulden van I alle de Provinciën in aanfchouw neemen; als wy de Financien van dit Gewest overwegen; als wy \ berekenen wat 'er binnen korten tyd moet wor\ den opgebragt; als wy den uitgeputten ftaat van j 't Land en van'de byzondere Ingezetenen naJ gaan , daar zo veele Weduwen , Weezen er 1 Grysaarts, die anders gegoede perfoonen waren, ] thans zugten, om dat hunne Fondfen op de Pro vincie en andere publieke Kasfen geplaatst, ren teloos liggen; als wy de akelige gevolgen vai deezen toeftand ons voprftellen , dan ontzink cns de moed, dan zouden wy byna eene in eej - imelting van alle publieke zaaken noodzakelyl achten. . . ,
Edoch, de zaak wel ingezien, zal men doo het vermengen van gezag, door het zamenfme] ten van fchulden en lasten, de geldmiddelen vei beteren ? Zou men niet , op voorbeeld onze Voorouderen , tot geëvenredigde algemeene b( lastingen kunnen overgaan, en hier door de ha; telvke Qaotes vermyden?
Zou men niet alle perfoneele lasten over c geheele Republiek op eene gelyken voet kunnt hiffen, en de grondlasten, volgens eene berek ning van derzelver waarde of winstgeeving, kui nen egalifeeren , gelyk nog eemgzints in dee; Provincie, met opzte<-. tot Landeryen in de z genaamde Boeren of Gebruikers lasten pla: Zzzzzzzzzzzzzzz 5 heel
vlio-
?URG.
R.ap-
9crt
omtrent eene ' Nat. Conventie.
t
r
t*
e n
i-
ie yitst?


Middelburg.
Rap-
port óm t rent eene
Nat. i Couvert- < tie. i
i \
c li t
z
d
g ü
ei d
VI
fc
ie dt
es ee ge ke
vo oo dei
ZO!
de4 bre
5300 NIEUWE NEDERLANDSCHE
beeft? en zouden dan door een eenvouwig ge. combmeerd Beftuur, de zaaken van het Financie-Weezen niet even zo goed, ja mislchien beter worden te recht gebragt, dan wel by eene Nationaale Conventie zal plaats hebben?
By alle deeze bedenkingen, moet men nog leeze groote waarheid in het oog houden dat er geebe Regeeringsform volmaakt is geweest, :n er nimmer een volmaakt zal zyn, waarorh le voorzigtigheid ons gebied, die van ons Land net ligt, niet roekeloos re veranderen.
En dit leid ons zelfs tot het laatfte voorftel* velke maatregelen thans de voorzigtigheid en de ingt van deeze Vergadering vorderen?
Veel verbetering is 'er zeker nodig. Maar om it gewigtig vraagftuk te onderzoeken en op te isfen, zal men de banden der Unie naauwer lehaalen en haare gebreken remedieeren» of al men geheel famen fmetten? om de belangen er onderfcheidene Provinciën behoorlyk te wem en te confolideeren; om een Plan van herel,' aanneemelyk voor alle de Bondgenooten, 1 waarlyk heilzaam, te ontwerpen en voor te ■agen, daar toe dunkt ons eene Nationaale Conmtis, die eens de zaak beflist, gantsch ongehikt te wezen.
Eene Commisfie van eenige Perfoonen, door lere Provincie te benoemen, om zig daar me« eeniglyk bezig te houden, en een Concept ner nieuwe of verbeterde Conftitutie binnen a bepaalden tyd aan de Natie voor te dran, zou buiten twyffel dit einde fpoediger, ze-der en met minder oraflag bereiken. Hier toe en niet verder, durven wy Ulieden ar als nog advifeeren, en zouden wyders van ■deel zyn, dat de Extraordinaire Gedeputeer1 ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden iden behooren te worden gelast, van wegens ze Provincie op dit importante ftuk uit te agen het volgende advis:
„ Dat


JAARBOEKEN, Augustus, I7PS- 53°ï
Dat de Provifioneele Reprefentanten des Volks van Zeeland, met alle mogelyke aandagt 1 pfrJ hebbende gèëxamineert het Plsn ter Oproep ng van het geheele Volk van Nederland ir ^Nationaale Conventie, ten emdete forAeerpn de Reeeeringswyze der Bataatiche Kepu bHek geweSt hadden, met meerder bedaartheid en Suiteit, hunne deliberat.en over dii aïergewiiigst ondlrwerp , waar van mets min der Sdan°hegt ftaan of vallen van dit eertvds be mp-nd Gemeenebest, het lot van het jegens Kïdig^Sïnd'Cïeflagt, zullen afhangen te kunnen beftuuren en voltooyen.
, Dat zv nogthans, ten einue de Bondgcnoote niet langer onkundig te laaten van hunne gevot lens, zo verre zy in ftaat geweest zyr, dezelv te fixeeren, niet wiiien nalaaten provifioneel e n aKgung van de advifen der andere Provu Hen ter Vergadering, van Hun Hoog Mogende onen te leggen de confideratien, die hun op de. ze behogryke materie zyn voorgekomen.
„ Dat zy Provifioneele Reprefentanten des Voll van Zeeland niet willen ontveinzen, dat de K< seerinssform van dit Gemeenebest, zodanig « Öe door de Unie van Utrecht is vereenig, in veele opzigten gebrekkig zy ; oat de poog, Een, die van tyd tot tyd zyn gedaan, om ó febreken weg te heemed tf- t^rbeusten,^ vereischte effeft niet gehad hebben, en dat i kommervolle omftacdigheden , waar in zig, t Gemeenebest bevindt, een meerderen fpoed ce deliberatien en meerderen klem in de uitvc rine vorderen, dan tot dus verre beert p.aars g had : en dat zy aan het onloochenbaar .geve hier van toefchryven de wenfehen en verzoek van zeer veele braave Burgeren en wel gcinte tioneerde Reprefentanten, ten einde de vrybs en onafhangelykheid van dit Gemeenebest eene hervormde Conftitutie te vestigen.
Dat zy aan deeze loffelyke bedoeling toefch
Middelburg.
Rapport^omtrent : eene •Nat. • Conven■ tie. »
l
e n i« n
;s
Is » i-
ie et ie it in eeclen n:idop
■y-
<en


MlD' DELBURG.
Rapportomtrent eene Nat. Conventie.
J302 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ven de Refolutie van Hun Hoog Mogenden van den 4 Maart deezes jaars, en het ter voldoening aan dezelve , door het Committé tot de algemeene zaaken van het Bondgenootfchap te Larde, uitgebragt Rapport en Plan van Oproeping des Nederlandfchen Volks, den 29 Mei laatstleden ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden overgelegd.
„Dan dat zy Provifioneele Reprefentanten des Volks van Zeeland, aan de andere zyde, niet kunnen verbergen, hunne bekommering , of de middelen, daar by voorgel]agen, wel zuilen voldoen aan het bedoelde oogmerk; en of de kwaal niet verergeren zal, naar mate de geneesmiddelen infuffifant bevonden worden en de geneezing noodzakelyker wordt.
Dat zy, zonder voor uit te Icopen op het geen men onderfteld het verlangen der geheele Natie, immers van het weldenkend gedeelté daar van te zyn, voor hunne Provincie nogthans moeten verklaaren, dat, hoe begeerig ook hunne Medeburgers zyn , voor de handhaving der Vryheid en Onafhangelykheid van dit Gemeenebest, zy nimmer getoond hebben, daar toe de verbreking der Unie, veel min de affchaffing van alle Provinciaal Bewind , dienftig en onvermydelyk te oordeelen.
„ Dat intusfchen op dit veronderfteld verlangen der geheele Natie, het welk men echter, in eene zaak van zo veel aanbelang, niet op losfe gronden , als zeker mag aanneemen, de Refolutie en Commisfie van Hun Hoog Mogenden, en het daar aanvolgende Rapport van 't Committé tot 3e algemeene zaaken van het Bondgenootfchap [leunende, niets dan de wysbeid en voorzigtigheid van het Plan in ftaat zyn weg re neemen Je huiverigheid, die het twyffelbaar verlangen der Natie by ieder getrouw Volks-Reprefentant moet apwekken en gaande houden.
„ Dat men het oog werpende op het nabuurig
Frank-


JAAR-BOEKEN, Augustus, 17P5» 53°3
Frankryk, en zig herinnerende de menigvuldige Sneren en verwarringen, ontftaan uit de conJvncTtie eener zo groote* Vergadering, ten zeiven linde als de geprojecteerde Nationaale Conventie ftamgeroepen: hoe weinig vrugt dezelve gedaan hehbe niettegenftaande den onverrnoeiden arbeid det uitmüntefdfte vernuften, die Frankryk voortbragt, in de daad weinig aanmoediging vindt, ' om dat voorbeeld na te volgen. ' .
Dat althans de Provifioneele Reprefentanten des' Zeeuwfchen Volks van zig niet kunnen verSygen, om in een zaak van zo veel gewjgt , als is de by eenroeping eener Nationaale Conventfe, in te Remmen, zonder overtuigd te zyu van de noodsakelykheid der zaak zelve.
Dat zy mitsdien advifeeren, dat eene Com. A van eenige weinige Burgers van bekende deS, kunde eS Vaderlandsliefde, by voorbeelc één of twee uit ieder Gewest, worde gedecerneert! ten einde op een plaats, in het midde van deeze Republiek, byeen te komen, en al 2aar, afgetrokken van alle andere bezigheden, en v y van Amptsbetrekkingen, met bedaardheie te onderzoekend welke de gebreken zyr, onze jegenswoordige Regeenngsform i of " kans J deeze te verbeteren , zo ja , op welke wyze zo neen, welke form van beftuur, met de be langen der Zeven Vereenigde Gewesten, me het8 Landfchap Drenthe en Bataafsch Brabam best zoude overeenkomen; en dat-deeze Com SeT van het refultat van derze ver dehbera S, rapport doe aan de Vergadering van Hui Kg Mogenden, ten einde dit Rapport ve volgens op eene legaale wyze ter goed- of a keuring worde voorgefteld aan het gantfche Vol van Nederland; terwyl inmiddels zo wel de r. fpeótive Provinciaale Vergaderingen, als die va Hun Hoog Molenden, met alle de gevolgen e fankleve ?an dien dien, zouden voortduuren.
C
MIDDELBURG.
Rap-
port
omtrent
eene
Nat.
Conven»
tie.
L
i
r
i i
<j
n n
at


Mie* del
burg.
5304 NIEUWS NEDERLANDSCHE
Dat ook, in deeze Stad, de fraaie RunHen haare. vereerders en beoeffenaars hebben, kan blyken uit het volgende berigt van den 26 deezer.
„ In de op heden gehouden Algemeene Vergadering van de Teeken-Acadernie deezer Stad, zyn, na het doen der jaarlykfche rekening aan de Honoraire Leden, de gewoone Eerepryzen uitgedeeld, aan die Leerlingen, dewelke in de onderfcheidene Clasfen de beste Teekeningen vervaardigd hebben, uuwyzens de Billietten , geopend ten overftaan van eene Commisfie uit de Municipaliteit deezer Stad , bejV'e^d wordende door de Burgers Rasmus Frescarode en Jofue Teisfedre i'Angc, en «niks na voorafgaande bekeuring, met de daar toe verzogte Medekiezeren uit de Honoraire Leden; en zyn dezelve onder gepaste Aanfpraaken overhandigd , door den Burger Jacobus Perkois, als een der Directeuren. van het Academie, als volgt: Uit de-Teekenaaren naar het Levende Model , aan Willem van Dullemeti. Uit de Teekenaaren naar het Pieister-Hoofd,
aan Daniël Lootens. Uit de Eerfte'Cïasfe der Prent-Teekenaaren, aan Johannes Jacobus de Man, niet het lot.
Uit de Tweede Cïasfe naar Prent, aaa Leo nar dus Ernst.
Uit de, Derde Cïasfe naar Prent, aan Jacobus de RooverJ
Uit de Eerfte Cïasfe der Bórmkiindc, aaa Wilhelmus van Uye.
Uit


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5395
Uit de Tweede Cïasfe der Bouwkunde, aan
Pieter du Four. Uit de Derde Cïasfe der Bouwkunde, aan Bsrnatdus Braun, by abfentie van Cornelis Duyvelaar , die by de bekeuringe Primus deezer Cïasfe'was geworden. „ En alzo de Perfoon van Hubertus Munters van den Prys der Eerfte Cïasfe naar Prent door het lot was verftooken, en de Teekening van Marinus Goo/èn in de Eerfte Cïasfe der Bouwkunde mede zeer veele verdienften hadt, zo heeft het welgemelde Burgers Rasmus Frescarode en Jofue Tei-fedre 'l'Ange behaagd , in hun privé , uit liefde tot de Kunst en ter verdere aanmoedising aan ieder der twee gemelde Perfoonen, een Accesfitprys te vereeren. Waarop na afgelegde dankbetuigingen der prysbedeelden alle de Oeffenaaren, volgens hunnen bekomen rangen, zyn opgeroepen en vertrokken, en deeze Vergadering wederom, tot algemeen genoegen der JUeden, beflopten."
Vlissingen.
Reeds in de jongstvoorgaande Maand hadt, in deeze Stad, raerkelyk gerugt ver oorzaakt, de volgende
ME'
Middelburg.
r


Vlissingen
Memorie, rw
kende Prov, Repref. van Zeeland.
i
] 1 j
' ]
c ]
53°S INIEüWfi NEDERLANDSCHE
MEMORIE, opgefleld door hei , Committé van wegens het vrye Volk van Vlis/ingen, over den gedaanen (lap van Provifioneele Reprefentanten van het Folk van Zeeland, betrekkelyk het Reglement tot reörganifatie van de Virgadering der Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Zeeland, gearrefteerd den 6 July deezes faars I795.
\-{e\79Zmmkté van toRhis het vrye Volk van Vlisuogen, gehoord en vernomen hebbende* dat -veelen van het Volk verlangende zyn, ea ook denkelyk in deeze Volks-Sociëteit heden avond, van hetzelve Committé van wegens het Volk verwagten , eenig berigt te hooren, over een zaak, heden ten dage gebeurd, en in den voliten zin het gantfche Volk van Zeeland aan-» gaande. y En daar het Committé het ook niet van zig heeft kunnen verkrygen, hoe bezwarende ook die post al voor hun, zints zy daar in getreden zyn, geworden is; egter terwyl zy zig nu in dezelve bevinden, zig verpligt rekenen, om, zullen zy de belangen des Volks gadeflaan, en getrouw aan het Volk voor hunne Vryheid, zo veel in bun is en haare betrekking toelaat, werkzaam zyn, en te waken. Uit dien hoofde heeft het voornoemde Committé zig verpligt gevonden, )m ook hier aan deeze byeen zynde en alleen iit weldenkende Burgers beftaande Vergadering cennis te geeven, dat op laatstleden Woensdag, iet Committé vernam en zag, dat het Reglenent, tot reörganifatie van de Vergadering der Vovifioneele Reprefentanten van het Volk vaa 'eeland, tot dien ftand was gebragt, dat zelfs ip dien dag, uit de Reprefentanten alhier twee .eden wierden verkoozen, die, van wegens
• Vlia»


JAARBOEKEN, Augustus, 17PJ. 5307
Vlisfingen, volgens dat voornoemde Reglement zitting hebben , en welk Collegie van daag in 1 werking is gekomen. , Burgers! het Committé van wegens het Volk Was in deeze van oordeel, dat, daar zy al lang een Concept-Plan van reörganifatie voor een Provinciaal Beftuur over het Volk van Zeeland, hebben ter Tafel van uwe Reprefentanten zien brengen, dat door de Secretaris van Staats-Vergadering aldaar gebragt is, waar over uwe Reprefentanten al verfcheiden maaien gezeten hebben, en ook over hetzelve niet ééns konden worden, als zynde 'er die begrepen, dat, indien het op zo een voet mogt blyven en op zo een wys, zonder het Volk te kennen, ingevoert mogt worden , het direét. tegen de rechten van het vrye Volk aanliep, en ook zulks zou kunnen veroorzaaken, dat het gantfche Volk van Zeeland opkwam; weinig gedagten had het Committé, dat, daar zy nog zulke Bataaffche taal hoorde, bet Plan zo zou doorgaanI dan, gelyk men meer gehoort heeft, de kogel is door de Kerk, de zaak leid daar, en het oogmerk is velbragl. Dan, het Committé had nimmer gedagt, dat Reprefentanten van Zeeland, zo een ongeoorloofde en tegen Eed en Pligt ftrydende zaak, als 't ware door hun, die zelfs nog maar zo kort uit den ei«en boezem van en door het Volk verkoozen waren, zouden durven onderftaan , zulke flappen te doen, wyl zy in het aanfteilen van hunne Posten, zelfs toen met Eede aan het VolK, of vcor die geenen, die het Volk reprefenteerden, de Souvereiniteit van het Volk hebben erkend, en betuigt, ook aan die aangenomen grondbeginfels getrouw te zullen blyven. Het Committé zou zig befchroomt vinden, hierop opentIvk haare gedagten mede te deekn, was het niet dat zy begrepen , dat de zaak op grond van recht èn waarheid fteunde , en dikwerf al te veel door enkele Perfoonen, niet gezegt mag of durfi Aaa aaa aaa aaa aaa a wor
V'LISUNGEN.
Memorie, rakendeProv. Repref. van Zeeland.


5308 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Vlts-
singen
Memorie, ra kende Prov. Repref* vanZee land.
worden; dan daar het Committé van oordeel is, dat, wanneer 'er éen zaak van verdenking of befchuldiging is, van Perfoonen, die dezelve komen te begaan, en dat wel ver ftaande, tegen de ■wettige Souvereiniteit des Volks, zy niet moeten met aanzien van perfoon te werk gaan, en te fpreken wanneer de minvermogende Burger zig mogt komen te misdragen, maar ook wan■neer de hoogst verhevene zig daar aan komt fchuldig te maaken. Nu, Volk van Zeeland! nu, Volk van Vlisfingen! wat nu gedaan? daar ziet men nu uwe Souvereiniteit en wettig Gezag in deezen verkragt en den bodem ingeflagen! en wie zyn ze, die zulks doen? die zelfs, die nog onlangs met het Volk werkzaam waren, om het Juk van Slaverny en Dwingelandy af te breeken, en om teffens de Rechten van den Mensch en Burger en het Souverein Gezag des Volks op onwrikbaare gronden daar te ftellen, en te vestigen! Ja, Burgers! die zyn het, of wel een gedeelte van dezelve, die zig door deezen ftap fchuldig maaken aan de gevestigde Wet van het Souverein en vrye Volk van Zeeland, en ook een ieder Municipaliteit, die, zonder het Volk, waar van ze aangefteld is, hier in gekend te hebben, zig fchuldig maaken tot hunne verantwoording aan het Volk. Maar nu is de vraag, wat nu gedaan in deezen? zal men ftil zitten en het zo laaten, (en om het zo eens uit te drukken, de Heer aan zyn Knegt onderwerpen,) zonder hy zyn wil heeft gegeeven, om door hem geregeert en beftierd te worden ? Neen, Volk van Zeeland! neen, Volk van Vlisfingen! foei U! dat gy dan den naam van een Souverein vry Volk van Zeeland en van Vlisfingen zou dragen! Indien men ooit wil toonen, om de verkregene Vryheid te bewaren en te befchermen, zo is het Committé van oordeel, dat het nu de tyd is, dat het Volk niet flaapt, durft men nu «we Souvereiniteit, waar door het mogt gefchie-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 53°9
den en bekragtigt zyn, zal het Volk zig verpligt vinden, om die Wetten, die door hun gegeeven kunnen worden, te gehoorzaamen; durft men die voorby gaan , en dat nu , daar men fchynt nog alle over onze verkregene Hechten wakende te zyn, waartoe een ieder welgezind Burger, het zwaart heeft aan zyn heupe gegoh, en nog niet is afgelegt, om des noods te gebruiken tegen alle aanranding, op onze verkregene Rechten, zo van buiten als van bmnen. Wat zeg ik, zal men dit nu onder dat alles voorby laaten gaan, wat heeft men dan van de zogenaamde Vryheid en Souvereiniteit des Volks van Zeeland te wagten ? Niets anders dan dat het weer na verloop van korten tyd tot niets zig zal uitgeftrekt hebben, dan om alleen jn naam, maar niet in de daad het bellier verbetert voor het Volk te zien.
En is men daar mede te vrede, dan, Volk van Zeeland! wenfchen wy u heden geluk daar roede, dat gy u kunt vergenoegen, dat gy aan bet hoofd van u fchryven kunt, en dat zal u toegelaaten worden, te zetten, het Vrye en Sou* vereine Volk van Zeeland, verzoekt dit of dat van u, Reprefentanten! daar gy anders zou kunnen zeggen het Vrye en Souvereine Volk wil dit van u, Reprefentanten!
Hier mede zal het Committé ophouden, hunne gedagten, die zy al verder zoude kunnen uitweiden , u mede te deelen, vertrouwende u heÊ medegedeelde genoegen zal gegee< en hebben.
Wat het Reglement zelve betreft , zal men voor als nu niets van zeggen, maar zig vergenoegen met het u te hebben laaten voorleezen, en te laaten beoordeelen.
Burgers! daar het Committé dit voorgedragene heeft medegedeeld, ten blyke dat zy niet werkeloos verkeeren, en te meer, daar mogelyk de zaak hei in kort zal vereisfchen, dat het Committé het Volk oproept, om daar van aan hun Aaaaaaaaaaaaaaaa 2 ken-
Vlis«
SINGEN*
Memorie , rakendeProv. R-epre/i *an Zee* ■and.


53io NIEUWE NEDERLANDSCHE
Vlis-
SINGEH
Memorie, ra kende Prov. Repref. vanZeeland.
. i
■ - ■]
kennis te geeven, op dat in alle gevallen het Committé ook in hun post van geen pligtver* zuim worden befchuldigd; dan alvorens zulks gefchiede, zoude men moeten verneemen, hoe -de overige Hemmende Steden (te weten het Volk daar van,) 'er over denken, of die in de gedaane zaak berusten , dan ook redres daar in zouden zoeken, en daar over zou het Committé aan deeze Vergadering verzoeken , of zy niet konden goedvinden, het Committé van Correspondentie te verzoeken, dat aan iedere Stad zo een Misfive wierdt gefchreeven, ten einde derzelver gedachten daar over te verneemen, wyl het Committé van oordeel is, indien het gantfche of wel het meeste gedeelte des Volks 'er niet voor is, om daar tegen op te komen, dat wy, al was het Volk van Vlisfingen dan zulks van zints, liefst dan ook zullen laaten, als kunnende alleen zulks niet doen.
Waarmede blyven, na toewenfching van Heil en Broederfchap, uit aller naam, en op last van wegens het Committé van het vrye Volk van Vlisfingen
C. G. BORGHSTYN,
Secretaris.
Den 22 July 1795.
UTRECHT. Utrecht.
Aangaande het byeenroepen eener Nationaale Conventie, wierdt, omtrent iet midden deezer Maand, ter Vergaderinge van Reprefentanten 'sLands van Utrecht, iet volgende Rapport uitgebragt;
EX-


jaarboeken, August*, ws* §3-
EXTRACT uit de RESOLU TIEN van de REPRESEN TANTEN 'sLands van U TRüCHT.
Mercurii 19 Augustus 1795.
BV refumtie gedelibereerd zynde op Refólutii van de Gedeputeerden, van den 17 deezei loopende maand, houdende derzelver Conüdera tien en Advis op het Plan, ingevolge waar var de Ingezetenen van de gantfche: Republiek toi eene algemeene Vergaderinge zouden kunnen wör den opgeroepen, door bet Corrrnitte tot de Al ; gemeene Zaaken van het Bondgenootfchap ti Lande, bv Hun Hoog Molden, den 29 Me < ,79j ingediend: breeder by gedachte Refolutie hier na volgende geïoiereer-.
EXTRACT uit dc RESOLU TIEN van de GEDEPU fEER DEN der REPRESENTAN TEN 's Lands van UTRECHT
Lunet den 17 Augustus 1795.
Wederom gedelibereerd zynde over het PlarJ ingevolge waar van de Ingezetenen van de gant fche Republiek tot eene Algemeene Vergadenn zouden kunnen worden opgetoepen, en daar b in confideratie genomen zynde net Advis van d Provifioneele Reprefentanten van Holland, te I tafel van Hun Hoog Mogenden overgebragt, ei i het Rapport van de Gecommitteerden uit de j Raad der Gemeente der Stad Utrecht op ge ; melde Plan: zo hebben Gedeputeerden nodig ge ! oordeeld, de volgende Confideratien ter tafi van de Vertegenwoordigers van het geheele Vol van Utrecht te brengen, ten einde zo veel moo< Aa-aaaaaaaaaaaaaa 3 h
i -
• ü-
•TRECHTi
'■Rapport■omtrent eene : Nat. Convent •tiet
i
• - $'
i 5
r i 1
5
'k


Ui
TRECHT
Rapportomtrent eene Nat. Conventie.
5312 NIEUWE NEDERLANDSCHE
lyk aan de Refolutie vau de Reprefentanten te .voldoen.
Gedeputeerden willen gaarne bekennen , dat zy het met de kundige Opftellers van het Rapport, in den Raad der Gemeente uitgebragt, > volkomen ééns zyn; dat na de afzweering van Spanje, 'er nimmer, tot op dit huidige oogenblik, een Conftitutie heeft plaats gehad: te min, daar men geene Conftitutie voor wettig kan houden , dan die door het Volk zelve is goedgekeurd , en tot bet formeeren van welke het Volk zelfs zyn Gecommitteerden heeft benoemd, of door Kiezers' doen benoemen.
Zy gevoelen ook zeer wel, dat, om het gebrekkige in de Regeeringsform voor te komen, 'er eene Conftitutie dient bepaald te worden; want was van den beginne af aan voor onze Zeven Gewesten, die met den glorieryken naam van Republiek pronkten, een Grondwet gevestigd, naar welke alle de Regeeringen in de Provinciën zig moesten gedragen, nimmer hadden de Edelen, Voornaamften en Gomariaanfche aanhang, het volk op hunne befluiten doen ftilzwygen; nimmer had de eene Provincie de an» dere, die door den vyand overheerd en uitgeput was, voor een Wingewest zoeken te verklaaren; ja in één woord , nimmer waren die onheilen ons Vaderland overgekomen, door welke het van tyd tot tyd geteisterd is, en nog op dit oogenblik zodanig wordt gefchud, dat 'er niemand gevonden wordt, die zyn Vaderland en Vryheid bemind, welke niet overtuigd is, dat 'er eene Conftitutie dient gevestigd te worden.
Dan de wyze hoe en door wie eene Conftitutie in werking te brengen, hier omtrent fchy- 1 nen de Bondg. nooten, en zelfs de Ingezetenen \ der Provinciën, merkelyk te verschillen. Holland en O.vérysfel hebb m zig voor bet oproepen eener Nationaale Conventie bepaald; Gelderland fchynt het meer met de Gecommitteerden der Stad U-
trecbt


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 53*3
trecht ééns te zyn, en flechts eene Commisfie te willen benoemen, om eene Conftitutie uit te • werken. Gedeputeerden zouden Ulieden met een breedvoerige optelling van redenen, welke voor het gevoelen der laatften fchynen te pleiten, bezi* houden , en dezelve kunnen in overweging brengen; dan zy zullen liefst het Advis met eenige gronden ftaven, en als dan de beoordeeling°aan Ulieden o verlaaten. .
De door Reprefentame» gedaane Publicatie op deu 29 Juny, en de onlangs by meerderheid gearrefteerde Brief van 5 Augustus -, in welke beide de redenen van de noodzaaklykheid eener Nationaale Conventie worden aangeftipt, hebben gedeputeerden overtuigd dat de meerderheid der Vergadering ven Reprefentanten voor het daarftellen eener Nationaale Conventie fcheen te inclineeren. .. b
Gedeputeerden voelen zeer wel de moeiiyKheid , ia mogen zy zeggen , onuitvoerlykheid , waar aan het concipieeren eener Conftitutie zoude onderhevig zvn, indien men daar over, zonder eenige voorlichting , in eene al te talryke Vergadering zoude moeten befoigneeren ; dar vinden teffens geene zwarigheid, om de Nationaale Conventie te doen benoemen, vermits de zelve uit hun midden als dan eene, Commisüe kan eligeeren, welke zig enkel en alleen met hei concipieeren van een Conftitutie bezig houd. bo vendien komt het oproepen eener Nationaal< Conventie aan Gedeputeerden, wat het formee ren der Conftitutie betreft, des te nodiger voor om redenen, dat 'er in het Plan van Coofti'-utK zelve zo veele verfchillende hoofdpomten zulle voorkomen, tot welker uitwerking yerfchillend geniën en kundigheden zullen vereischt worden en tot welker vervulling, uit een groot getï Perfoonen , de kundigften en eerlykften diene aekoozen te worden. En hoe lange, Medeburgers! zullen wy no Aaaaaaaaaaaaaaaa 4 ge
U-
rRECHT-
Rqp-
Vort omtrent eene Nat. Conventie.
» 1 1
y


Ü-
TRECH:
Rapportcmtren, eene Nat. Conventiei
< I c <
*3r4 NIEUWE NEDERLANDSCHB
geflingerd worden door byzonder belang? Hoé '.lange zal de Zee- en Landmagt, maar vooral de eerlte, de nodige waarborg voor onze Koopvaardy, byna werkeloos en krachteloos blyven? Hoe lange zullen onze inwendige vyanden , en zelfsbelang boven het waar welzyn onzer Ingezetenen zoekende Egoïsten, de waare Eensgezindheid en Broedei fchap nog tegenwerken ? Hoe lange zuilen wy nog bloot ftaan, dat, even als in vorige tyden, een bellier ten nadeele der algemeene Vryheid ongelukkig in een der Provinciën , volgens zyn Souvereine magt, aangenomen, als een viamme zoude kunnen voortwoeden ƒ flae lange zullen wy nog omtrent de allernodigite behoeftens, die van de eene in de andere Provincie dienden gevoerd, en als Broederen aan eikanderen uitgerykt moesten worden, verlloken blyven, terwyl eigenbelang en hebzucht die handen , welken zig tot het behoud van het algemeen belang uitftrekken, terug houden? hoe lange zal de eene Bondgenoot alles doen wat moogyk is, om het Schip van Staat in een vei ige Haven te brengen, terwyl de andere naauwlyks een fpyker aan 's Lands Boot wil bekostigend Hoe lange zal men door de byzondere Souvereiniteiten m de Provinciën, omtrent veelvuldige poinclen , welker optelling een geheele Memorie zoude uitleveren, veele zaaken op eene ïfzonderlyke wyze ziende behandelen, daar door veelen icdisponeeren, en het denkbeeld aankoes:erea, dat hen, als Inwooners van een byzondere Provincie, een byzonder recht toekomt, terwvl nen alleen behoorde te denken, ik ben een Nederander, en als zodanig behoorde te fpreeken en te landelen? Hoe lange zal men door de nog plaats lebbende behandeling van zaaken in de Provin•laale Vergaderingen, maar vooral by Hun Hoog dogenden, de allerbeilrykfie befluiten tegenhouen, of dezelve zodanig vertragen, dat men aan mze m- en uitwendige vyanden gelegenheid geeft
van


JAARBOEKEN, Augustus, i?95» 53*5
ivan dien tusfchen tyd te gebruiken , en die be[fluiten te verzwakken ot krachtloos te maaken ƒ ; j Zo lange (het zy Gedeputeerden vergunt, hier [rondborstige taal te fpreeken 0 'er geene Verga Ldering gebooren wordt, welke als eene GeconIftitueerde Vergadering van her geheele tiataat-, Ifche Volk kan worden befcbouwd, en zo lange "er gelyk de Reprefentanten deerer Provincie in 1,den Brief van 5 Auguvtus zig uudruKKeo geen Ligchaam gevestigd wordt, in hec wak alle de , krachten zig vereenigen.
Deeze, waarde Burgers! zyn zo veele motii ven waaromme Gedeputeerden tot het benoemen eener Nationaale Conventie zouden advilee-
'eWant, indien men niet in tyds zorge draagt, en alleen een Commisfie benoemd, om eene Conftitutie te concipieeren , en intusfchen alle de boven opgetelde gebreken , als kankers m hei beftier, laat voortduuren, dan is het te voorzitn dat niet alleen het Committé tot de zaaken vat ■ het algemeen Bondgenootfchap, maar zelrs Hui Hoog Mogenden en de byzondere Comrmttes t. vergeefsch by de Bouugenooten , met daaglyk fche klagten, zuilen moeten voor den dag ko : men; maar ook , dat het Franfche Go'-'verne , ment met Nota's zig by Hun Hoog Mogende ; zal moeten adresfeeren, om die gebre<en me alleen voor te konen, maar zelfs al dat geen tegen te gaan, het geea in zyu gevolgen voc de Franfche Republiek nadeelig zoude kunne zyn, en waar door eimielyk by dqorzigtige e , in de politieke relatien van Europa ervarene Mat nen de geheele Alliantie roet die magtige, e thans byna aan Europa de wetfteüende Rept bliek, in eene enkele harfenfchim zouuè uitloi pen. Het zyn deeze hacnel>ke vooruitzigtet welken Gedeputeerden hebben overgehaald t< het benoemen eener Nationaale Conventie te a< ■vifeeren; op dat door dezelve zodanige Coa
- ' * MU
Ü-
fRECHT. R.ap'
:'J/'t
nnirent
'.ene Nat.
(ie.
I 1
]
t
r
a
3
n i" i-
>
)C
l»-l
»•!


5316 NIEUWE NEDERLANDSCHE
U-
ÏRECffl
Rap. port omtrem eene Nat. Conventie.
i i
i i
i
mislien zouden kunnen geëligeerd worden, welkt! \by provifie, tot dat eene Conftitutie zal zyn beraamd en vastgefteki, in de voortduuring van deeze voor den Lande zo nadeelige inkruipfelen zouden kunnen voorzien.
Na dat Gedeputeerden deeze generaale gronden hebben voorgehouden , zullen zy overgaan tot het Plan zelve.
In het generaal zouden zy zig kunnen conformeeren. met het Plan, zo als hetzelve door de Provifioneele Reprefen taaien van het Volk van Holland ter tafel van Hun Hoog Mogenden is overgebragt; dan zouden zy in confideratie geeven, of, wat het eerfte Hoofdftuk Art. IV. betreft, omme het grooc getal en de onkosten voor JsLands Kasfe voor te komen, niet best ware, het getal, waar uit een Reprcjentant zoude verkoozen worden , bepaald wierdt op ijooo Inwoonen.
En wat het Artikel van het IV. Hoofd ftuk betreft, raakende het niet bedanken der verkoozene Leden, zouden Gedeputeerden in confiJcratie geeven het volgende te bepaalen.
Dat die geene, welke gekuozen is, niet zal mogen bedanken, dan na dat de Reprefentanten van die Provincie, waar hy woonachtig is i iyne redenen Van weigering zullen hebben geëxamineerd en goedgekeurd. '
En zouden, naar inzien van Gedeputeerden, 3m de gevolgen , die men in Frankland heeft zien gebeuren, voor te komen, geene Geestelyten nog Militairen in de Nationaale ConveDtie aehooren te worden geadmitteerd, voor en al;er zy hunnen posten als Geestelyken en Miliaire'n hebben neder gelegd, en djar van een door ïen geteekend Declaratoir zullen hebben overlandigd.
En wat het Artikel in het V. Hoofdftuk bereft, raakende het ontwerpen^eener Conftitutie,


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 531?
dit zoude om redenen boven gemeld, dus dienen te worden gefteld.
Zodra drievierden der Reprefentanten zullen zyn verkoozen, en 'zig tot een Vergadering zullen geformeerd hebben, zullen zy uit hun midden \enc Commisfie van '24 Perfoonen benoemen tot het concipieeren eener Conftitutie voor de Bataaf'che Republiek.
Deeze Commisfie zoude Vervolgens binnen den tyd van zes Maanden een Plan van Conftitutie behooren te concipieeren, en ter approbatie voor te dragen, en zoude gemelde Commisfie zig en-, kei en alleen met dit gewigtig Stuk moeten be« zig houden, en geen fesfie in de Volks-Vergadering worden verleend , voor en aleer zy hun Rapport omtrent de Conftitutie. zullen hebben uitgebragt.
En, om, als gezegd is, voor te komen dat, hangende de deliberatien over de Conftitutie, dt oude kanker niet blyft voortwoeden, en alles ie zo een ftaat van verwarring gebragt worde, dal men te laat een hulpmiddel zoude zoeken, om alle bega'ane fouten en onheilen het Vaderland ol overgekomen, of die daar uit noodwendig zoude moeten proflueeren, te herftellen en illufoir tc maaken, zo zouden Gedeputeerden in confideratie geeven, of niet allernoodzaaklykst ware, dal de -Reprefentanten van het Volk van Nederlanc uit haar midden zodanige Commisfien zouden behooren te benoemen , welke provifioneel met volkomens magt voorzien waren, om voor te ko men, dat door de byzondere belangen, ofte di redtie in de Provinciën, het algemeen belang nie! in de waagfchaid gefteld, en die zaaken, welki op een en dezelve wyze by alle de Bondgenooten dienden behandeld te worden j, wil men geen< verwarring veroorzaaken, niet uit zyn geheel ge rukt wierden.
En zoude, indien dit belangryk Stuk by d< Hooge Bondgenooten in cocfideratie kwam, al
dai
U-
tRECHT
Rapportomtrent eene Nat. Conventie.
i


J3i8 NJEÜWE NEDERLANDSCHB
U-
TRECHT
Rapportomtretit eene Nat. Conven. . tie.
dan die Commisfie zig binnen den tyd van twee maanden dienen in ftaat te ftellen, om het Collegie van Hun Hoog Mogenden en dat van het Bondgenootichap te Lande en Marine, behoorlyk te vervangen, .roede by provifie , tot dat de Conftitutie in train zal zyn gebragt.
En wat het Financieele betreft, zo zoude men het, naar inzien van Gedeputeerden, daar heenen dienen te dirigeeren, dat de Leden der Nationaale Conventie, ofte de Commisfie , welke uit dezelve tot de directie van het Financieele mogte benoemd worden , geene veranderingen zouden behooren te maaken, nog in de wyze van heffinge der ongelden , by de byzondere Provinciën plaats hebbende, nog in het calculeeren der Quota's, welke de Provinciën in de Gene» raliteits Kasfe moeten opbrengen. Edoch zoude naar gedachten van Gedeputeerden het daar heenen dienen gedirigeerd te worden , dat de byzondere Provinciën op eene ongehoorde wyze niet agterlyk blyven in het opbrengen der by hen gedragen Confenten; en uit dien hoofde zoude de Commisfie tot het Financieele benoemd, in cas van weigering of ongehoord dilai, met toeftemming der Nationaale Conventie, de nalaatige Provinciën, na voorafgaande aanmaaning tot het opbrengen der Quota's en gedragene ConjTenten, kunnen en behooren te conftringeeren.
Ook zoude nog eene Commisfie door de Nationaale Convent'e tot de Buitenlandfche Zaaken dienen te worden benoemd, ten einde over Vrede en Oorlog te handelen.
Dan -zouden , na inzien van Gedeputeerden, alle deeze Commisfien aan het Ligchaam der Nationaale Conventie verantwoordelyk blyven , en alle maanden rapport van hunne verrichtingen moeten doen.
En, daar de Leden der Nationaale Conventie, gelyk thans Hun Hoog Mogenden, flecht»;in de daad met het vertrouwen van zommigen, maar
van


JAARBOEKEN, Augustus, 1795» 53ip
van het geheele Volk vereerd zoude zyn, zo twyffelen Gedeputeerden geenzints , of deeze te saam werkende kragt zal het Staatsgebouw der Republiek op vaste gronden vestigen, en voor het tegenwoordige voor alle ondermyningen bewaaren.
Schoon 'er voor het overige wel eenige bedenkingen zouden kunnen vallen, zo hebben Gedeputeerden best geoordeeld, dezelve met ftilzwygen voorby te gaan, vermits zy geene gelegenheid willen geeven om een befluit tot het eligeeren eener Nationaale Conventie te vertraagen; te min, daar, zo als de Gecommitteerden van Overysfel by hunne Refolutie, ter tafel van Hun Hoog Mogenden ingebragt, te recht hebben aangemerkt, by de executie zelve zig zodanige geringere beletfelen ligtelyk voor den geest zullen opdoen, en als dan veranderd zullen kunnen worden.
En hier mede denken en vertrouwen Gedeputeerden aan uwe iitentie voldaan te hebben; te meer, daar zy als boven gezegd, zig hoofdzakelyk met liet Plan van Holland , ter tafel van Hun Hoog Mogenden gebragt, (met hier boven» gemelde veranderingen) conformeeren.
Wenfchende, dat eenmaal de Eendracht gevestigd , de waare Broederfchap daargefteld, en alle byzonder belang, en opkomende gemoedsbewegingen ten welzyn van het algemeen mogen opgeofferd worden, hebben Gedeputeerden gerefolveerd, dit Advis heden morgen ter tafel van Re« prefentanten voor te dragen.
Accordeert met voorfz. Refolutie,
(Was geteekend,~)
j. van HAEFTEN.
In weerwil des befluits, hier en overal
genomen, om, ingevolge der thans aange-
no-
ü-
rRECHT»
Rap-
'jort
wttrent' °,ene Nat, Conventie,


u-
TRECHT
5320 NIEUWE NEDERLANDSCHE
nomene begiozels van Gelykheid, alle on• derfcheidende zitplaatzen, uit de Vergaderplaatzen der voormaals Heerfchende Kerke, te doen wegneemen, vondt, nogthans, de Raad der Gemeente der Stad Utrecht oirbaar, daar omtrent eenige uitzonderingen te doen ftand grypen, gelyk blyken kan uit de volgende Afkondiging van den 10 deezer.
VETHEID. GELTKHEID. BROEDERSC HAP.
T\Q Raad der Gemeente der Stad Utrecht, doet te weeten: dat zy, confidereerende dat alla Volksvertegenwoordigers, welken hunnen tyd hebben gedefuogeerd of uitgediend , tot den rang van particuliere Burgers terug treden, heeft gerefolveerd, gelyk zy refolveert by deeze, dat by provilie de Kerkgeftoelten en Banken in de Kerken deezer Stad, voor de Leden van het Stadsbeftuur gefchikt, voortaan door geene andere Perfoonen zullen worden geoccupeerd noch bezeten , dan alleen door in den tyd daadlyk fungeerende Leden van het Beftuur; te weeten , door de -Raaden van Gemeente en der Rechtspleeging, de Reprefentanten des Volks van deeze Provincie, de Raaden van het Hof Provinciaal, de dienstdoende Staf- en Hoofd-Officieren, benevens de Profesforen aan deeze Academie, in die Kerken, alwaar voor dezelve geen andere Banken zyn; en dat alle anderen, welke onder deeze opgemelde Clasfen niet zyn begrepen, en van voorfchreeven Geftoelten en Banken tot nog toe gebruik hebben gemaakt, zig zullen hebben te onthouden van die Plaatfen voortaan in te neemen of verders te occupeeren.
En op dat niemand hier van eenige onwetendheid kan voorwenden , zal deeze worden afge-
kon*


JAARBOEKEN, Augustus t 1795. 53"
kondigd, gedrukt en alomme naar behooren aan-
8effius beflooten by den Raad der Gemeente deezer Stad, den Iö Augustus 1795- enden 14 daaraanvolgende van den Scadhuize op de gewoone wyze afgekondigd.
In kennisfe van my,
M. M U L R O O Y,
Secretaris»
Ter voorkominge van onlusten en verwarringen , en ter ltyvinge van de nog jeugdige plant der pasontlókene Vryheid, wierdt de volgende Afkondiging dienftig, ja noodig geoordeeld.
V KV HEID. GELTKHEID, BROEDERSCHAP.
De Raad der Gemeente der Stad Utrecht, iü ervaring zynde gekomen en geïnformeerd, dat 'er binnen deeze Stad zig eenige lieden ophouden , welken zig niet ontzien , omme door het te werk Rellen van allerhande machinatien en omkoopingen, allerlei verwarringen, desordres, ongeregeldheden en oneenigheden aan te ftooken; ja zelfs, dat veele haarer Medeburgeren en Ingezetenen laag, lafhartig en ontaart genoeg zyn om met gezwooren Vyanden hunnes Vaderlands aantefpannen en te confpireeren, omme hetzelve nogmaals in vuur en vlam te zetten, en, was het rnooglyk, omme de ontluikende Vryheid voor eeuwig den hart-ader aftefteeken; ordonneert en gelast, gelyk dezelve ordonneert en gelast by deeze. .. , _• ,
Art. I. Dat elk Inwooner binnen deeze Stad en derzelver Vryheid, die eenige Vreemdelingen Bbb bbb bbb bbb bbb b by
U-
IRECHT»


5322 NIEUWE NEDERLANDSCHE
U-
TRECH
Public, rakend de Militaireien
Vreem* delingen.
by heD hebben gelogeerd, alle avonden voor ro r. uuren aan de refpeftive Schouten hunner Buurten zullen moeten opgeeven, welke Vreemdelingen by hen zedert 24 uitren logeeren, van waar * dezelve komen, en wat zy alhier verrigten; op posne, van door dezelve verantwoordelyk te zyn, 1 en bovendien voor eiken Perfoon te verbeuren de fomme van drie guldens; dat de Schouten van deeze opgaven pertinente lysten zullen formeeren , en dezelve den Wyktneesteren bezorgen, welken ze vervolgens des anderendaags tusfchen elf en twaalf uuren aan het Committé van Algemeen Welzyn moeten ter hand Hellen.
II. Dat alle gepenfioneerde en gedirïiitteerde Officieren, zo wel der afgedankte Regimenten, als die der Landzaaten, welken zig binnen deeze Stad en derzelver Vryheid bevinden, hunne Monteeringen en alle Militaire teekenen, binnen den tyd van agt dagen, zullen afleggen, zig binnen den gemelden tyd by het Committé van Algemeen Welzyn aangeeven, en aan hetzelve doen den Eed van gebouw en getrouw aan de Bataaffche Republiek te zullen zyn ; van nimmer de Wapenen tegen dezelve te zullen opvatten; en te gelyk belooven van geene anderen daar toe aan te zetten, ofte in hun fnood en verraadlyk oogmerk eenigzints behulpzaam te wezen, op posne van als meineedigers en als vyanden van het Vaderland te worden geftraft.
III. En eindelyk, dat alle Burgers en Ingezetenen , binnen deeze Stad en derzelver Vryheid tTiuis behoorende, welken naar het gepretendeerde Leger van den Prins Fredrik van Orange, te Osnabrug of elders zig hebben begeeven, om onder hem dienst te neemen, en tegen hun Vaderland te zaam te zweeren, binnen den tyd van 14 dagen na de afkondiging deezes, zig weder binnen deeze Stad zullen hebben te begeeven en te retourneeren; op posne dat zy, na dien tyd terug gekomen, en van hunne misdaad overtuigd,
al»


JAARBOEKEN, Augustus, 1793' 53a3
fiis Wanden hunnes Vaderlands zullen worden aanJS en ten eeuwigen dage gebannen, oftewel naar exigentie van ziakeb aan den lyve ge^
flrEn op dat niemand hier van onkundig zy, zal deeze worden afgekondigd en aangeplakt als
nidr°b°yntden Raad der Gemeente der Stad Utrecht, den 17 Augustus 1795 gearrefteerd, cn deï 26 daar aanvorfende, do9r den Raad van Rechtspleging van den Stadhuize (more fohto) gepubliceerd. In kennisfe Van my,
' C. A. DUKER, Secretaris.
FRIESLAND. Leeuwarden.
Als een dienftigen maatregel, ter voor kominge van fchaarsheid, en daai Uit ontftaande duurte , der leevensmidde len van de eerfte noodzaaklykheid, be fchouwden Reprefentanten van het Volt van Friesland de volgende Ordonnantie reeds in het einde der voorgaande Maanc afgekondigd. VRYHEID. GELYKHEID. PUBLICATIE.
De Reprefentanten van het Volk van Friej land, allen den geenen, die deezen zulle zien ofte hooren leezen, Heil en Broederfchap
^D^v^^ó^egmg genomen hebben aa den eenen kant, hoe de buitengemeene fchaar. Bbbbbbbbbbbbbbbb 2 he
Ü-
rRECHT.
Public, rakende de Militairen
zn
Vrecm* delingen.
\
», n 1
n d


WARDEN.
Public, rakende den uit y oer vai Aardappelen.
5324 NIEUWE NEDERLANDSCHE
beid van de noodzakelykfte Ieevensnoodwendighe* den het volftrekt onvermydelyk maakt, dat, van zulke Producten, welke deeze Provincie gemeenlyks m grooten overvloed oplevert, en welke reeds zedert lang een gewoon en heilzaam voedzel voor alle ftanden van Ingezetenen hebben op• geleverd, een genoegzaame voorraad in dit Land 1 bewaard blyve, om het gebrek en de duurte van andere Artikelen ten minften eenigzints te vergoeden , en aan den anderen kant, hoe alle ftremmïngen van den vryen handel wel in het eerst oogenblik eene kortftondige daaling in de. pryzen kunnen veroorzaaken, doch vroeg of laat op eene toeneemende fchaarsheid, zo niet op een volflagen gebrek, uitloopen.
Zo is het, dat wy na ernftige deliberatie ge» refolveert hebben te ftatueeren , gelyk wy ftatueeren by deezen:
Dat by proviiie, en tot ons wederzeggen toe, van ieder vierendeels Korf Aardappelen , welke buiten deeze Provincie wordt gevoerd, eene belasting van zes ftuivers aan den Lande zal worden betaald; wordende de Hoofd-Commis, Commifen en Opzichters wel expresfelyk gelast, om op de nakoming van deeze onze Publicatie naauwkeurig toe te zien, en zullen zy, die ftrydig mee deeze onze intentie bevonden worden gehandeld te hebben, naar de rigeur der wetten, op het Huiken geëmaneerd, zonder aanzien van Perfoonen, geftraft worden.
En op dat niemand hier van onkundig blyve zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, waar zulks gebruikelyk is.
Aldus gerefolveerd den 28 July 1795 het eerfte Jaar der liataaffche Vryheid.
De Reprefentanten van het Volfc van Friesland,
P. HOEKEMA, Vt. Ter Ordonnmtie van dezelve,
W. B. JELGERSMA.
Hoogst»


JAARBOEKEN, Augustus, 53*5
Hoogstfchandelyk, om het niet met «erker benaaming te beftempelen, was de baatzucht, welke in de volgende Ordonnantie' wierdt te keer gegaan. VRYHEID. GELYKHEID. MEDEBURGERS!
Daar 'er thans uit onderfcheidene Plaatfen deezer Provincie berichten tot ons zyn ingeKomen, wegens misbruik van de door ons by Publfca ie van 22 July verleende gratie aan het min SSend g^«l-e der Friesfche Burgeren, om ïfmelyk het pond Roggen- ofte nu MastelemenBrood voor één ftuiver te bekomen, gaande zelf dit misbruik zo verre, dat lieden, welke E.gendëmmen ofte Vastigheden bezitten, en w,er Vrotmen met Goud verfierd zyn, van dit beneficie profiteeren, ten nadeele van 's Lands uitge-
m Zo ï h^fd^'wy wel ernftig en inftantelyk aan Ulieden verzoeken, de Commisfie en Armbezorgers uwer Diftricle (ofte Stad ) aan welke oTfch.kkinge der door de Reprefentanten ver leende gratie is aanbevolen en toevertrouwd, te ordonneeren, om zig met de grootfte omzigtig heid in de uitdeelinge der daar toe te verleenent Briefjes ofte Billietten, wel Riptelyk naar onzi Publicatie van 22 July te gedragen; wordende aijeen het behoeftige gedeelte der Natie deez< gunfte verleend , waar toe ook bevoorregt zyi de getrouwde Militairen, welke in uwe Stad (0 DiftridO woonen, mits zy eene verklaannge vai hunne commandeerende Officier vertoonen , da «een vier guldens in de week kunnen verdienen.
7vnde van dit voorregt wel expresfelyk uitge floten, allen, die volgens de Publicatie der' Pro vifioneele Reprefentanten van den 2 Mei i79J ,U Bbbbbbbbbbbbbbbb 3 floofd
iVAR)EN.
Ordonnantieomtrent de
Broodbilliet.ten.
1 f l
t
>


Leeu-
War. den.
Ordonnantieomtrent de
Broodbillietten.
j
P
d tl
t£
01
B
dj
Pi kc en fel op
FAT-
53-6 NIEUWE NEDERLANDSCHE tfSgCld'bet ^ hcel0^ half, moeten be-
Waarop ons verlaatende, zvn wv I wenfehing van 9 y wy» n* toe*
//£ƒ/, BROEDERSCHAP!
Uwe Medeburgers,
Eene Commisfie uit de Repre/èntanten des Friesfchen Volks.
ALE ALES BAKKER.
Vreeze voor gebrek der Rogge hadt Uerefentanten des Volks van dit Gewes fn e jongstvoorgaande Maand, eene Publca" e doen afkondigen, by welke de Bakkérs, n aanzien des gebrniks van dat Graan der zekere bepaalingen gelegd wierden f nader onderzoek- bliek dïongegroïdhefd er vreeze, en vonden, diensvolfeSs Reefentanten geraaden, 'in de gemelde Af.
degnngVn^ni?,e ve'and^ « maaken, den Volke daar van behoorlyke kund*
dPen^tezetrk0men- Dk gefchiedde


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. 53*7 VRYHEID. GELYKHEID. PUBLICATIE.
De Reprefentanten van het Volk van Friesland, allen den geenen, die deezen zul en zien of hooren leezen , Heil en Broederfchap! doen te weeten: , , •
Nademaal ons niets meer ter harten gaat, dan de welvaart van alle, vooral van zulke, onzer Medeburgeren, die met eenen eerlyken arbeid zie zeiven en hunne Huisgezinnen het nodig onderhoud poogen te verfchaffen, en ons niets; mee, kan grievenf dan dat onze Dispofitien en Publicatien, hoe zeer ook door den nood en de omHandigheden gevorderd, zulke nuttige Leden dei Maatfchappy belemmeringen zouden voorwerpen, waar door zy meer of min verhinderd wierden, om de vrugten van hunne naarftigheid te verzamelen ; en nademaal wy na herhaalde navorfchm een tot onze blydfchap ontdekt hebben, dat d< fchaarsheid van Rogge in deeze Provincie me zo groot en bekommerend is, als men onlangs vreesde, maar grootendeels veroorzaakt wierd door de onbepaalde winzucht van menfchen, du zelfs de wanhoopende armoede niet fchroomet uit te zuigen. , .
Zo is het, dat wy hebben goedgevonden et verdaan, onze Publicatie van den 22 july laatst leden in zo verre te altereeren, gelyk zy gealte reerd wordt mits deezen: dat , . .
1. Aan alle Bakkers voortaan de vryheid word gelaaten, om tot onze nadere dispofiue zuive Roggenbrood, of Rogge met Weit naar hun wel gevallen vermengd, tot Brood fe bakken, mit dat zy, in geval van vermenging, niet minde dan één vierde Rogge gebruiken. En zal ïnge volge hier van de Impost van die Weit, welfo met Rogge, in welke hoeveelheid ook, vermengi is, en die maar éénmaal grof gemaalen raag woi Bbbbbbbbbbbbbbbb 4 den
Leei> -
warden*
Altera' tie der Public, vmtrent het gebruikvan Rogge,
i l
t i
I »


Leeu-
WAR-
pen.
Alteratie der Public, omtrent het gebruikvan Rogge.
j <
2 tl
y a
M
i;
5328 NIEÜWE NÊDERLANDSCHE
fende Tonmat **r»ikt> ^
kragt zal zyn,' gelyk zxrf^nT PTUb,,Catie vaQ Rogge, gelegd'; ï£^op de
die zuiver en tot her ma*i,™ d,e Weit,
Bollen of tot een,> «ni .. ?aa„grove of ^ wordt, aan de gewoone lJnl° Gebak gebez'8d op het loopeS onderhevigP°ïnvan „twee,8u,d"" kers gehouden zyn, heï BrnnH inZU'f,D de Bak" van het zelfde i L S ,n ,allen gevalle zullende voorts de 7enLmaaken aIs te vooren: zv eemen^rf ne 1Dg va° net Brood, het
wUTSden' pTyfvajl 0° ' ^ p^U^^^^^
impost aan den JanL l^i eeZu Ro^e zo veel
Ie Weit naar de Wefbeta ld tl?1™'/15 vaa iii rw ,, oecaa|a moet worden
ie' lSlU^va! da Üm ^ 1 T™> ^elke by deefen n et uitdrukke A^"'^ eranderd worden , haare Sach yLh^Tpen üf , uilen blyven ^^^JtSr^9 ™ ' :n algemeenen nurte ,,L.y- ■ omtrenc
ermelnen te moeten ^ zu^
« aTomtetS Sfflfl^ Zy', ZaJ aar zulks te doen gé£$£$f * aaWakc, Gegeeven te Leeuwarden den & '93,^het eerfte dfé^ffie jggft
DvanRSSteD * Vo* H. J. WESTR4 , Vt. Ter Ordonnantie van dezelve,
W. B. J EL GER SM A.
Eene


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. 53*9
■ Eene andere Alteratie dier zelfde Afkon- ] pUging was van den volgenden inhoud: 1
VRTH E ID, GELTKHEID. PUBLIC.ATI E.
De Reprefentanten van het Volk van Friesland , allen den geenen , die deezen zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap 1 doen te weeten:
Dat, hoe zeer wy met onze Piiblicatie van den 22 July jongstleden een onwraakbaar bewys hebben begeert te geeven van onze zugt, om vooral den minvermogenden Burger, by de tegenwoordige buitengemeene duurte der noodzaaklykfte leevensmiddeien te gemoed te komen; en hoe zeer wy niets vuuriger wenfchen dan in ftaat gefteld te worden, om in deeze pligtmatige zorge voor het werkzaam, doch behoeftig gedeelte \an onze Natie by aanhoudendheid voort te varen; wy egter tot ons leedwezen ontwaren, dat ^s Lands Financiën tot het fourneeren van alle zulke bylagen op den prys van het Roggenbrood, als waar toe wy ons by gemelde onze Publicatie verpligt hebben, op den duur niet zouden kunnen toereiken, en dat 't dus de onverroydelyke pügt van ons, als Reprefentanten van het geheele Friesfche Volk is, de ongelukkige gevolgen, welk eene te groote uitputting van 's Lands Kas zou kunnen naar zig fleepen , in tyds voor te komen.
Alwaarom wy hebben goedgevonden en verftaan, gemelde onze Publicatie van den 22 July laatstleden, in zo verre te altereeren, gelyk dezelve gealtereerd wordt mits deezen; dat dt quantiteit van het 'Roggenbrood, het welk volgens die Publicatie aan minvermogenden voor ééc ftuiver 't pond wordt uitgegeeven, op de helfi Bbbbbbbbbbbbbbbb 5 ver-
VARJEN.
Nadere Alteratie der Public, van 22 July.


Leeuwarden.
Nadert Altera tie der Public, van 22
i
]
i }
J33« NIEUWE NEDERLANDSCHE
verminderd worden, zo dat voortaan deeze algemeene regel gelde: , 8
Aan een Man en Vrouw te zomen, zal 'een Btlhet van vyf en een tweede ponden Brood en voor teder Kind tot het Huisgezin behoorende e» tn*y» Ouders Huis woonende, mits Zen Kostgeld betaalende, een vierde gedeelte y J het Brood, dat de beide Ouders ontvangen , in Je week worden gegeeven. *
Blyvende voorts gemelde onze Publicatie in alle overige gedeeltens, voor zo verre zv door onze laatere van den io Augustus [ongstleden niet veranderd is, of door deeze nadere bemaling geene verandering ondergaat, tot op Saturdag den j September eerstkomende in volle S ^e,Dd\rr>n,dag deeze puWicatie, zonde; nadere bekendmaakmg, voor vervallen èn ingetrokken worden gehouden. fa En op dat niemand hier van onkundig blwe zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaffi' geerd daar zulks gebruikelyk is. § m
Gegeeven te Leeuwarden, den io Augusti*T 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
De Reprefentanten van het Volk van Friesland ,
H. van WEERDEN, Vt.
Ter Ordonnantie van dezelve,
W. B. JELGERSMA.
Moet 'er eene Nationaale Conventie wor- • len byeengeroepen ? was de aewigtiae ?aag, die, weinig tyds naa de Omwentemg, hier en ginds gedaan wierdt, en de andagt van veelen onledig hieldt. De Volksvertegenwoordiger» van dit Gewest
ver-


JAARBOEKEN, Augustus, 170J. 533*
verboren het belangryk onderwerp geenzints uit het oog Openftaande voor nade re inlichtingen, hadden ze, by openbaare aankondiging, de gedagten van der zaaken kundigen ingeroepen. Eene Vraag , daal toe betrekkelyk, ter beantwoordinge, uitgefchreeven, luidde aldus:
„ Of de plaatzelyke legging der Zever „ Provinciën, derzelver verfchillende „ vrugtbaarheid, de belangen der Inge„ zetenen, de heffing van lasten en de „ algemeene bloei en welvaart van ge„ heel Nederland, al of niet toelaateii „ eene wegneeming van alle Provinciaal „ Beftuur en eene vereeniging van alu de byzondere deelen en Landfchappen, „ onder eene enkele evenredige reprefen„ tatie?"
Tot inlichtinge van hun, die hunne kragten, ter beantwoordinge van het belangryk vraagftuk, wenschten te beproeven, diende de volgende aanmerking,daar nevens gevoegd „ Men verwagt dat alle dé zwaarighe< „ den, aan welke dit onderwerp onder werp onderhevig is, van alle kanten „ zullen befchouwd en beoordeeld wor„ den, en veronderftelt daar by als on „ betwistbaar , dat *er in het gewezent „ beftuur der thans plaats hebbende fee derative Regeering van 't algemeen „ Bondgenootfchap ten hoogften gebrek„ kige inrigtingen plaats grypen, welke, zo al het Provinciaal onderfcheid in ' ftand bleef, groote en nadrukkelyke
„ ver-
Lebu»
wArdek.


Leeuwarden.
!
] I
< (
1
533- NIEUWE NEDERLANDSCHE
„ verbetering, ja eene geheele verande,, ring, zullen moeten ondergaan." De Burger Cornelis Zillefen zondt, onder anderen, een Antwoord op die Vraag, t welk, nevens andere Stukken, op uit' drukkelyken last der Friefche Volksverrewoordigers , wierdt in 't licht gegeeven. Het overneemen van die Stukken valt niet m ons PJan; 't welk, egter, gebiedt, dat wy hier onzen Leezeren onder het oog brengen, het Rapport eener Commisfie, uit het midden der Reprefentanten benoemd , om , over het belangryk onderwerp, haare gedagten te laaten gaan, en dezelve aan de Vergadering mede te deenH", «."gebragt Rapport wierdt in eene Refolutie veranderd.
MEDEBURGERS!
DehSrTisfie £ot de z^ken der Generaliteit heeft de eer, van ter deliberatie van U haa-
het C3eenrD,"enïen tcub™&n een Concept van „et,gee,n' volgens baare inzigten, tot bet zo noodzaakelyk redres in de zaaken van het al2emeene Bondgenootfchap der Zeven VereenS ?ranVtrCh,eU'r^er G^eraliteits Landen, en van be? Laudfchap Drenthe, met een vry waarfcnYnlvk
ï2kClft°ePHete £TSCht dW " iet
7, in . n ^ ïYordeo' en hec welk> ^dien al net in allen deele voldoende, echter zo wJ loopen, een onwraakbaar bewys zal opleveren «n den yver, waar mede wyWze ongewoS « gewlgtige taak hebben bearbeid, en van den :erb.ed voor de Rechten van den MeSi « iurger, waar mede wy mslê *yn. Q
Schoon


JAARBOEKEN, Augustus, 1795- 5333
Schoon wy deels wegens het gevaarlyke, dati 'er 11 gelegen is, om het oud Gebouw onzer, Regeeringsform af te breken, voor dat ten nun-t ften het beftek, waar na het nieuwe moet worden opgetrokken, van deskundigen «"™P"» veel min goedgekeurd is: deels om dat het Volk,; wiens Souvereiniteit wy eerbiedigen, n.mmermeer de groote vraag heeft befllst, zal 'er al of n*ty eene Nationaale Conventie, met de aanzienlykRe; magt der Republiek bekleed , worden zaamgeroepen en daargefteld ; deels, om dat wy het onbeftaanbaar rekenen met de verpligt.ngen aan onze Medeburgers, die wy de eer hebben te vertegenwoordigen , dat wy, voor en aleer de wyze op welke men zig zal gedragen omtrent de eroote, en fchreeuwende fchulden, waar mede deeze en geene Provinciën boven anderen zyn gedrukt, met onderling genoegen is geregeld; dal L reeds voor zulk eene noodzakelyke regeling de deur zouden openen, waar door in de onderfcheidene huishoudingen der Provinciën veele verzwakking , zo niet eene gevaarlyke ontevredenheid zou ontryzen; fchoon wy om allen dee zen in het Plan eener Nationaale Conventie, zt als hetzelve door het Committé tot de Algemee ne Zaaken van het Bondgenootfchap te Lande den 29 Mei laatstleden ter Vergadering van Hui Hoog Mogenden ingebragt, en nog dien zelvei dag van de Gedeputeerden der refpeftive Pro vinden is overgenomen, om in den haaren bree der gecommuniceerd te worden, zwarignede zien; ichoon wy ons om bovenftaande en mee andere redenen met dit Plan eener Nationaal Conventie niet kunnen vereenigen, is het er ej ter ver af, dat wy aan den anderen kant m< overtuigd zyn van de noodzakelykheid, om h ontwerp eener betere Conftitutie ten fpoedigfte in gereedheid te brengen, en in dien tusfehent^ zulk een redres in het Beftuur der Zaaken vj het Bondgenootfchap intevoeren, waar door ^
itEÜ-
'Aft*
EN.
lap'
<ort, n lle-
olutie ■akende
'.ene
Nation. Conven' tie.
>
i l
i
ï r
e
:C :t n d ;n ie e-


Leeuwarden-
Rap.
port, en Refolutierakend eene Nation Conventie.
Sm NIEUWE NEDERLANDSCHE
Gemeenebest, onder den Goddelyken Zegen, voor net dreigend gevaar eener geheele vernieling nog eemgzmts kan worden beveiligd. Want
i. De gebrekkige Unie van Utrecht, welke dus lang de eenigfte Conftitutie voor het Bataaffche Bondgenootfchap heeft uitgemaakt, en welker.s onvolmaaktheden de Nederlanders, geduurende de laatfte beide Eeuwen, vooral door toe. 'doen van een heerschzuchtig Buis, zo dikwyls en tot hunne onberekenbaare fchade, ondervonden hebben , dat men eene geheele verflappjng van onze Nationaale veerkracht, en dus den volftrekten ondergang van deezen Staat, met reden daar uit veel vroeger had mogen verwachten: deeze wanftaltige Unie moet door eene betere eene met de onvervreemdbaar Rechten van den Mensch en Burger o vereen kom ftige, en op de gronden van Vryheid en Rechtvaardigheid rustende Conftitutie voor het Bondgenootfchap der Bataaven worden vervangen j)
Een genoegzaam aantal van doorkundige en eerlyke Vaderlanders moet, zonder uitftel, door de Leden van het Bondgenootfchap, ieder in de zyne, worden benoemd, om in 'sHage, ofwel op eenige andere Plaatfe in deeze Republiek met den vereischten fpoed byeen te komen Dit Gezelfchap, uit den bloem der Nederiandfche Natie gekoozen, zou men voegzaam eene Nationaale Commisfie of wel Convent e kunnen noemen. Het ontwerpen van eene betere Conftitutie voor het Bondgenootfchap , dan welke hetzelve immer gehad heeft, van eene Ccnfthutie, welke de oude gefchillen en plichtverzaakineen, waar door deeze Republiek meermaals op den >ever des verderfs gebragt is, doet ophouden, Boet de eerfte en eenigfte bemoeijing van aeeze Klangryke Commisfie zyn. Zig daarop met alen yver toeteleggen, daar aan onbezweeken voort e werken, en dit onwaardeerbaar gefchenk aan et reikhalzend Volk binnen den kortst mogely-
kea


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5335
ken tvd aantebieden, dit alleen moet zy ten oog merk hebben. Dat haar Plan van Conftitutie, aan Hun Hoog Mogenden overgelevert, onveranderd ter kennis van het Volk gebragt, door het zelve onderzogt, beoordeeld, goed- of afgekeurd worde, dit moet zy gaarne gedoogen, ja onder deeze voorwaarde alleen moet zy haaren arbeid beginnen en voortzetten. • En het is om deeze redenen, dat wy de Nationaale Conventie wel aan den eenen kant in haare werkzaamheden, tot het ontwerpen van eene Conftitutie gericht, zo onafhanglyk willen maaken, van al het gezach van Hun Hoog Mogenden en van het Provinciaal Beftuur, als mogelyk is, dat wv haar wel met alle die macht zouden wiilen bekleeden, welke zy tot een gelukkigen uitflag van haare bezigheden nodig heeft, maar dat wy het ook aan den anderen kant zeer onvoegzaam en on veilig rekenen, om aan deeze Vergadering eenig publiek bewind toe te vertrouwen, haar met het beftuur over de Land- en Zeemacht, over de Geldmiddelen enz. optehouden, en dus aanleiding te geeven, dat het werk der Conftitutie buiten noodzaak en tot groote fchade voor het Bondgenootfchap veel vertraagd worde, dat in ftede van eene nieuwe Conftitutie een nieuw flag van wconftitutioneele heerfchappy jaaren achter een ons deel zy, ja dat zelfs verkeerde driften en onftuimigheden, meermaals de gezellinnen van het openbaar bewind in onrustige tyden, een ongelukkigen invloed op het ontwerp van Conftitutie verkrygen.
Maar hoe veele Perfoonen zoudt gy naar de Nationaale Conventie moeten afvaardigen? Moet gy hierin met de volkrykheid van onze Provincie 10 vergelyking met die van andere Provinciën te raade gaan? Dit is het gemeenzaamst gevoelen; wy fchroomen niet, van hetzelve eenigzints te verfchillen, en onze meening onbewimpeld vooi Ulieden bloot te leggen.
Voor
Leeuwarden.
Rap'
port, cn Re'
Colutic rakende
eene
Nation. Conventie.


Leeuwarden.
Rapport,en Refolutierakende eene Nat ion, Conventie.
533<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Vooraf moeten wy U nogmaals herinneren # dat de Conventie, zal zy haar doel bereiken, volgens ons begrip, uit eenige deskundige Leden moet beftaan , die zig met het ontwerpen van eene Conftitutie voor het geheele Bondgenootfchap eeniglyk zullen bezig houden.
De ondervinding nu leert dagelyks, dat een te talryk Gezelfchap even weinig als een te klein aantal van Perfoonen tot eene geregelde werkzaamheid , en tot afdoen van veele zaaken binnen een kort tydbeftek gefchikt is. De middelmaat is ook in deezen kostelyk, en hier uit volgt, dat de Nationaale Conventie, zal zy aan den billyken wensch der Natie voldoen, niet uit te veele Perfoonen beftaan moet; een getal van 50 kundige en werkzaame Nederlanderen zou waarfchynlyk tot deezen arbeid ruim groot genoeg , en reeds in ftaac zyn, om, in de vereischte Committés afgedeeld , met den meesten fpoed en met de gelukkigfte eenftemmigheid het groot Gebouw der Conftitutie optetrekken. Het Plan van 't Committé van Bondgenootfchap moest noodwendig een veel grooter aantal van Leden vereisfchen , naardien deeze, volgens hetzelve , tevens met het hoogst bewind van zaaken, zouden bekleed zyn. Men begrypt wel , dat hierin het voornaam onderfcheid tusfchen dat ontwerp en hec onze gelegen is.
Tot deeze Vergadering van omftreeks 50 Perfoonen moet nu Friesland een zeker getal van Leden leveren. Maar waarom juist in evenredigheid van deszelfs volkrykheid ? waarom niet liever in dezelfde evenredigheid, welke nu reeds in de Befoignes in 's Hage , waarin by hoofden geftemd wordt, plaatfe vindt, namelyk, dat Holland naar de Conventie het dubbel getal van Perfoonen zende , van het getal, het weik elk der andere zes Provinciën daarin zoude hebben? Dit laatfte zouden wy U om de volgende redenen wel willen aanraaden:
ï. Zal


JAARBOEKEN, Augustus, 1795» 5337
t Zal de Conftitutie voor de Bondgenooten heilzaamzvn, dan moet zy de byzondere belangen van de refpeöive Provinciën, welke te vocS? dikwvls ftrydig waren, op het naauwst verSteen en een groot Nationaal belang tot ftand Ken' De byzondere belangen der Provmc.en moeten der^lven in de Conditueerende Vergadeito rietverworpen , niet door een overwicht van eenen anderen aar't onderdrukt, maar onpartvdig ingebragt woeden, en naar verd.enfte gelden En het is daarom, dunkt ons, bilyk, dat Êt getal van onze benoemden tot de Nationaale Confe ne ten minften de helft moestzynde Leden, welke door Holland zullen worden atge-
Z02de Hierby komt nog uwe eigene veiligheid. «ïrpU he ontwerp van Conftitutie, door de Natïnaale Coïvênde opgemaakt, draagt de goedS g van bet Friefche Volk niet weg: de doo» V benoemde Gecommitteerden voorzagen dit, maar hunïe ftemmen wierden door eene meerderheid -n deeze of geene Provincie, wdteg aan een tot hier toe niet aangenomen Staatrege rdSenVd, gefmoord Hoe zoudt gy . verantwoorden by een Volk, het welk nu me ™, ^5wheen. onkundig is van uwe Pro STrat en, of dezelve blindelings en beevend on de ft-nrvft, maar het welk weet, dat gy geei hadt, om de gronden van onz, Conftitutie, welke reeds gelegd of met de zei toeftemming nog niét omvergehaald en verwor nen zvn, te ondermynen of te verwoesten? Ge Se? zult gy dan den uitflag kunnen afwach en - bSS S gy ü ten allen tyde kunnen ver antwoorden, en op vaster gronden zal het Frie Sè Volks-recht ftaau, wanneer gy zorge draagt S Uwe Commisfie tot de Nationaale Convent, aan de reeds bekende en aaDgenomene gewoont in de Generaliteit^-Befoignes evenredig zy. Wy zouden U dus wel raaden durven te h< Ccc ccc ccc ccc ccc c "u
LEEUWARDEN.
Rapbort,en Refolutierakende' eene Natioiit Conven* tiv.
\ i
, ff
e'


5338 NIEUWE NEDE RLANDS CHE
Leeuwarden.
Rapport,en lie-
folutie rakende eene Nation, Conventie.
•
\
( I l
(
2 I
t 1 ( c I
r t
e z t(
fluiten , om dit punt en meer andere zaaken, welke tot de Organifatie van de Nationaale Conventie veretscht worden, vooral ook d.m weerkeengen invloed, dien de Conftitutie van het Bondgenootfchap en onze Provinciaale Conftitutie, waar aan reeds gewerkt wordt, op eikanderen moeten hebben, met de overige Bondgenooten op eene wel minzaame, doch tevens met de Rechten van het Friefche Volk beftaanbaare wyze ten fpoedigften in orde te brengen, waar toe gy, om tyd en kosten te befpaaren, aan Uwe Gecommitteerden in 's Hage een ampeien last, onder de nodige praïcautien, zoudt kunnen toezenden.
3. Dan 'er wordt nog meer, 'er wordt een veel fpoediger werkend hulpmiddel vereischt zullen wy niet eerstdaags dtn gewisfen ondergang van ons Vaderland beleeven. De zaaken van het Bondgenootfchap zyn zoo verre veragterd; de bemalingen der refpedtive Provinciën in de gedrageie Confenten zyn zoo gering en onevenredig ; de niddelen, om dit kwaad te verheben, zyn zoo swak en worden dagelyks zoo onvoldoende bevoalen; de vorderingen der onderfcheidene Commités tot de zo nodige herftelling van onze gefloope Land- en Zeemacht zyn zoo grcot en tevens 500 rechtmatig; de vertraagingen en ongelukken ioor eene aanhoudende wanbetaaling veroorzaakt' yn .zoo blykbaar en doodelyk; de deliberatien en lefluiten van Hun Hoog Mogenden gaan dooraands zoo langzaam voort, en worden door heraaide tegenfpraak en overneemingen zoo Jan» opgehouden ; de verwarringen en kibbelaryen, aar uitgereezen, zyn reeds zoo meaigvuldig en eiiloos, du wy het einde, waar op dit alles zal weten uitloopen, eene uitkomst, welke de Naonaale Conventie, al kwam zy nog heden bysn, al werkte zy met allen yver voort, al bragt y haar ontwerp binnen den kortsmogelyken tyd >t volkomenheid, niet zal kunnen beletten, zeer
klaar


JAARBOEKEN, Augustus, 179J* 52%&
klaar vooruitzien , en U , als rechte Frieten , ] moeten bezweeren, om toch zonder verwyl op, de redding van Neêrlandsch Volk bedagt te zyn, 1 en daar toe die middelen ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden voor te flaan, welke nog, in de macht der Bondgenooten zyn, en van wel j ke wy, onder Gods Zegen, nog iets goeas ver-, hoopen mogen. j Om te bewyzen, dat wy de gebreken van het Bondgenootfchap, welke om herfte fcbreeu wen en de gevaaren, daar uit voortvloeyende, niet'te zwaar hebben opgegeeven , zouden( wy ons on meest alle Misfives van de Comnmtes te Lande en der Marine, en op alle journaalen1 van het gebeurde in de Vergadering van Hun Hoog Mogenden kunnen beroepen. Maar wy vergenoegen ons met hier alleen die Ichetze te laaten volgen, welke in de Misfive van den Burger Huber van den 22 deezer, voorkomt, aan wien gv a»en zeker eene genoegzaame kennis van zaaken en eerlykheid genoeg zult toekennen, om de waarheid te weeten en te wülen overfchryven. DEEZE ZIN ZÏNE 'WOORDENï Helaas , wat middelen van contremte zyö 'er by het tegenwoordig Gouvernement, om " ze fde nalaatige Provinciën) tot haar plicht te "brengen? Geene. Alle Propofirien, die daar omtrent door die Provinciën, welke zig voor een gedeelte van haar plicht acquiteeren, zou" den mogen worden gedaan, zouden zeker het " zelfde lot ondergaan, dat nu alles, wat van " aanbelang is, ondergaat; het wordt overgeno" men, men delibereert in iedere Provincie, als " NB. de Staaten vergaderd zyn, en na ver" fcheidetre weeken wachtens, komen er difteren" te Refoiutien in; de een neemt den anderen " zvnen over, en het is een groot geluk, dat " 'er na verloop van zes weeken eene éénttem'*t mige Refolutie op valt, wanneer het weinig !! meer te pas komt."
CCCCCCCCCCCCCCCC 2 „ ZAi
vAft>EN.
lap>ort,■n Ré' vlutie 'akendi ;ene
Nat ion.
Convent


Leeuwarden.
Rapport , en Refolutierakende eene Nation. Conventie.
i t
. NIEUWE NËDERLANDSCOE
,, Zie daar de vues van ons Gouvernement: ik reikhals na uwe Refolutie omtrent de Na„ tionaale Conventie; ik vlei my, dat by dezel„ ve middelen aan de hand zullen gegeeven wor,, den om een Provifioneei Generaliteits-Gouver,, nement daar te {tellen: want zonder zodanige „ middelen isonze Republiek wiskundig verboren."
Byzonder aangenaam is het voor ons te ontdekken , dat onze denkbeeldea , over het geen onverwyld tot Ncériands behoud dient in het werk gefield te worden, met die van onzen Medeburger hoofdzakelyk fchynen overeen te komen,
Wy neemen de vryheid, U dezelve in de volgende Artikelen vervat, voor te leggen.
1. De Vergadering van de Staaten Generaal zal blyven, tot dat de nieuwe Regeeringsform, door de Nationaale Conventie ontworpen, en door de Natie goedgekeurd, in werking kan worden gebragt. Dit komt ons gemakkelyker, en, om onze correspondentie met buitenlandfche Mogendheden, welke met geen ander Ligcbaam in dit Land gewoon zyn te handelen, ook raadzaamer voor, dan dat men dit Collegie vemietige, en een geheel ander en nieuw in deszelfs plaatze ftelle ; te meer , daar het groot oogmerk, het nodig redres in de zaaken van het bondgenootfchap, langs deezen'weg, zo wy meenet), even ?oed als door de vernietiging van dit Collegie kan worden bereikt. Om die zelfde redenen zouden wy ook de benaamingen van Hun Hoog Mogenden en van Staaten Generaal by provifie willen behouden.
2. Deeze Vergadering zal echter voortaan een weinig anders gtörganifeerd zyn, dan tot hier :oe plaatze vondt, niet flechts door de admisfie ran Gecommitteerden uit de nog overig zynde jeneraliteits Landen, en uit het Landfchap Drenhe, wier getal by provifie en tot dat de" nieuwe Conftitutie in trein is, by minzaarce overeenkomst


JAARBOEKEN, Augustus, 1795» 5341
komst moet bepaald worden ; maar ook dóór van I de temming by Provinciën, in dat Collegie dus v lans in gebruik, de* noods af te zien, tot eeneE temming by Hoofden of Perfoonen te befiuiten, en te gedoogen, dat, hoedanig cok het getal der h Leden van die Vergadering door de gezamently p ke Bondgenooten bepaald worde, het welk egter e niet boven de 30 behoeft te zyn Holland daar/ in de helft meer temmen moge hebben dan een/ der overige zes Provinciën, zo dat, als Fries-* land -ï Perfoonen afzendt, Holland 6 temmen, moge hebben enz. Deeze Gecommitteerden moes-( ten verplicht zyn, om de Vergadering van Hun; Hoos Mogenden betencii^ by te woonen, en ingeval van ziekte of noodzakelyke abfentie van één of meer Gecommitteerden uit eene Provincie, moest het Stemrecht der overgeblevenen met de ftemmen der weggeblevencn accresceeren; zullende de Provinciën het recht hebben, om ingeval van noodzakelyke abfentie van één of meer Gedeputeerden, derzelver plaatzen ten fpoedigtten met anderen te vervulien. 1
In deeze fchikking wilden wy enkel treeden, om tusfchen eene te groote verkleefdheid aan het oude en eene gevaarlyke zucht naar nieuwigheden/een middenweg te vinden, die de gefchillen om'rent dit punt zo niet vereffenen, ten mmfteti de 'Bondgenooten bewegen kan , om derzei vei finaale uitfpraak aan de Nationaale Conventie by provifie over te laaten.
o. Aan de Vergadering van Hun Hoog Mo eenden zal door de refpe&ive Bondgenooten eeni crootere magt worden opgedragen , dan zy to hier toe had, en wel die macht, om over zaa ken welke een volftrekt onverwyld redres be hoeven , en op het algemeene Bondgenootfcha] betrekking hebben, finaal te disponeeren, en aa haare beduiten het nodig dieft te verzorgen aonder daar in , door de traagheid , het ovei Cccccccccccccccc 3 nes
.EEU-
AR-
EN.
ap-
ort, n Re-
ilutie
akende
ene
Sla/ion. "onvenie.
I
t 1


Le«ü-
VTAB.' den.
Rapport,en Refolutierake//di eene Nat ion, Convcn* tie,
J3« NIEUWE NEDERLANDSCHE
Deernen of disfenfie van eenige Provincie geftoord te worden.
4. De voorwerpen, waar omtrent zy met die uitgebreide macht zal bekleed zyn, zyn de Landen Zeemacht van den Staat, en de Generaliteits Kas.
5. Zy zal de Landtroupen van den Staat zodanig over de refpeöive Provinciën mogen verdeden, als zy met het belang en de veiligheid
der Natie meest overeenkom (tig zal oordeelen; echter zal aan de Reprefentanten van de onderfcheidene Provinciën bet recht verblyven, om de Militairen, binnen dezelve Guarnifoen houdende, in zulke plaatien te leggen, waar zy zullen goedvinden, mits echter, dat hier door de veiligheid der Frontieren , waarin Hun Hoog Mogenden zo veel Krygsvoik mogen leggen, als zy raadzaam oordeelen, niet benadeeld worde; en zullen de Militairen den Eed van getrouwheid afleggen aan de Provinciën, binnen welke zy Guarnifoen houden, even als te vooren.
Desgelyks zal zy van 's Lands Zeemacht dat gebruik mogen maaken, het welk zy ter beveilivan onze Kusten, tot befcherming van onze Navigatie en tot afbreuk van den vyand, raadzaam zal oordeelen, mits daar voor verantwoordelyk plyvende aan het Volk van Nederland.
7. Het maaken van Vrede en Oorlog zal, gelyk tot hier toe ftand greep, aan de refpecïive Provinciën verblyven, mits echier, dat de Vergadering van Hun Hoog Mogenden gevolmagtigd zy, om in zaaken, den Vreue of Oorlog betreffende, waar over zonder het blykbaarst gevaar voor den Staat, geen ruggefpraak met haare Committenten kan plaatfe vinden, finaal te disponeeren; en wel in diervoege, dat tot den Vrede by rcne wettige meerderheid van alle ftemmen be. [JoQten worde , en tot den Oorlog voor al de meerderheid van die Gecommitteerden, wier Provin*


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5343
vincien by den Oorlog meest geïnteresfeerd zyn,l
gT De Vergadering van de Staaten Generaal] 7al ten fpoedigften door de BondgenootfchappeSe Cornmittés eene Petitie doen rorrneercn van het aeen 'er tot onderhoud van1 Land- cn Zee j macht f volgens de waarfchynlykfte berekening ,J< Surende een jaar, nodig is, welke Petitie doory haar geëxamineerd, en naar bevinding van zaa-; ken elaltereerd of geratificeerd zal worden. , 0 Tedere Provincie zal in deeze gearrefteerde Petitie volgens de Quota worden aangeflagen.
10. En op dat met, gelyk thans gebeurt deeze Petitiën nutteloos zyn , en de Bondgenootfchappe1 vkè Kas, door wanbetaaüng in verlegenheid gebragt wïde zal ieder Provincie zelve een vast en voldoend Provinciaal Fonds moeten aanwyzen te anèdmaaking van haare Quota, of aan Hun Hoog Eeïden het recht inoefen afftaan om «lk e» Fonds te vestigen; welk Fonds onder de onmidK direftie van de Staaten Generaal zal ftaan £ 'Er zal door de Reprefentanten van .edei Provincie één of meer Ontvangers in den haare worden benoemd, die de gelden, uit dat Fond Stttomende, ten behoeve van het Bondgenoot Sap incasfeeren , en dezelve op requificie va de Staten Generaal in de Generaliteits Kas over
breDeezê Ontvangers zullen onder de ordres va Hun Hoog Mogenden ftaan, en zullen de K Prefenfanten der refpective Provinciën1 niet: v« inoaen om zig over hun, wat de adminiftrati dêeler Penningen betreft, eenig gezag aantem*
tjgia'. Deeze Ontvangers zullen geene betaalin doen dan op expresfen last en authonfatie va Hun Hoog Mogenden, of van die geenen, we ke dezelve goedvinden daar toe te authonfeere Elk Ingezeten zal in alle gevallen cnde worpen , en alleen aanfpiaakelyk biyven aan z v Cccccccccccccccc 4 - n
,EEU-
)EN.
lapwrt,n Re-
'olutie ■akende
;ene
Nation. Conventie.
1 1
e
g n l1.r-
f* :a


Leeuwarden.
Rapport , en Refolutieraktna eene Nation Conven ' [ie*
J344 NIEUWE NEDERLANDS CHE^
nen Competenten Rechter; en dus zullen de Provmciaale Rechtbanken de executie der Wetten en bevelen van Hun Hoog Mogenden in elke Provincie alleen mogen en moeten dirigeeren.
14. Het aangewezen Fonds niet toereikend bevonden wordende voor de Provinciaale Quota, zullen Hun Hoog Mogenden kunnen ligten een 4co(le, acofte, icofte of jofte Penning in die
e Provincie, welke te kort fchirt.
De wyze van deeze Ge'dligting moet met
. overleg der Bondgenooten nader beraamd worden.
• ij. Hun Hoog Mogenden zullen aan de Reprefent; nten eer refpective Provinciën tydig aanfchry ven, dat zy voorceemens zyn, om ter bekoming van de benodigde, en in de aanfchry ving genoemde fomme, eene zo veelfte Penning uit te fchryven, als ter bekoming van bet ontbreekende, genoegzaam is.
16. Ia zulk een geval zal het aan de Reptefentanten van de refpeftive Provinciën vry ftaan indien zy in den haaren eene min drukkende belasting kunnen vinden, of in ftaat zyn, om uit hunne Provinciaale Kasfe eenige Gelden te conmbueeren de by Hun Hoog Mogenden geproje&eerde belasting daar mede te verminderen, mits op den Eed, aan den Lande gedaan bezorgende, dat de door hun beloofde fom op den bepaalden tyd in de Kasfe van den aan te ftellen Ontvanger zy. ™
17. De inkomende en uitgaande rechten zullen door Hun Hoog Mogenden geregeld, en ten voordeele der Unie ingevorderd worden, doch S een egaalen voet, zonder de eene Provincie boven de andere dsar in te benadeelen.
18. Zy zullen terftond een ftaat formeeren van de Kas der Unie, en van het geen elke Provincie in vorige Fetitien nog fchuldig is gebleeven, welke ftaat aan de byzondere Provinciën zal worden overgezonden.
ï§>. Zy zullen aan het Conftitqtionee| Ligchaam,


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. 5345
chaam, het welk hun zal opvolgen , rekening l doen van hunne gehoudene admimftratie- v To. Geduurende hunne zitting , zullen zy dec geftelde machten in hun gezag handhaven , en het Volk tegen tiranny en onderdrukking bevei-,
I,g2i'. Alles, wat by deezen niet uitdrukkelyk is< afpeftaan, verblyft aan de Provinciën, J BM fiè meerdere macht, welke by deezen aan de Staaten Generaal wordt opgedragen, zal en-, ïel provifioneel en voor een tyd zyn, en dienen Sn eene Tusfchen-Regeering voor een jaar of voor zo veel korter tyd tot ftand te brengen, als de Conftitutie geratificeerd , en het meuw Conftitutioneel Ligchaam gereed zal zyn om deeze Vergadering van Hun Hoog Mogenden te fervangcnf zullende Hun Hoog Mogenden,* gevalle da nieuwe Conftitutie langer dan een jaai Soet agter wege blyven, eene nieuwe author.fade van de refpeftive Provinciën nodig hebben, nm od deezen voet te continueeren.
a*. Dit Plan van Bondgenootfchappelyke Tus fchen-Regeering zal niet eerder in werking wor den g5>ragt, dan na dat het door het Volk va deez? Provincie zal zyn goedgekeurd: ten wei ken einde gy ü deszelfs Ratificatie, na aat mei S omtrent by Hun Hoog Mogenden zal zy overeengekomen, dient voor te bthouuen.
Ziet laar, Burgers Reprefentanten! het eewg! n-dmiddel, het welk wy in den tegenwoordige SSen toeftand van ons VaderUnd hebben wei ten uit te denken; wy zyn echter niet zodan met onze eigéné vinding en begrippen ingtn, men dat wy derzelver gebreken over het hoo: "en' of dezelve voor volmaakt en onfeüoa zouden uitventen; maar wy betuigen plegtij dat wv "iets, het welk met de be-iangen van o ■ze Provincie beter ftrookce, hebben kunnen u vinden, en dat het Plan door het Boidgeno. fchap te Lande ingeleverd, naar ons ïnsien, < Cccccccccccccccc 5 1
EEU» 'AREN»
lap-
<ort, n Re-
'olutie -akende
',ene
Nation. Conventie.
I
1 ]
t
□
g
d
;r
!, aiwitan
iOg


Leeo-
WAr. den.
Rapport,en Refolutierakende eene Nation. Conventie.
1
I
t
o]
g'
534<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE
nog veel grootere zwarigheden onderhevig is: en
7ln°uf V t6n befl^iten n°S deeze ^de aan allen by die onzen arbeid in het een of ander
vKJ knUrf» dat Zy' he£ gebrekkige daar van aantoonende te gelyk iets beters trachten in de plaats te ftellen, ten einde de groote belangen van het Bondgenootfchap niet aan eene geofercf beflulteloosheid voor altyd worden op-
Waarop gedelibereerd zynde, is eenparig goedgevonden en verftaan zig met opgemeide Rapport allezints te conformeeren, en onze Gecommitteerden ter Vergadering van Hun Hoog Aiogenden te gelasten, en te authorifeeren , gefvk gefchied mits deezen, om deeze onze gevoelens ter meergemelde Vergadering als de ftem van de Reprefentanten van het Volk van Friesland, aangaande eene Nationaale Conventie en den aankleeve van dien , uit te brengen, en het daar heen te dirigeeren, dat dit Plan aldaar ten fpoedigften ter conclufie gebragt, en wy dus in ftaat gefteld worden om hetzelve aan het Volk van Friesland ter goedkeuring aan te bieden.
En zal Extraft deezes aan onze Gecommitteerden ter Vergadering van Hun Hoog Mogenien worden toegezonden, om zig naar den inloud deezes te gedragen.
Aldus gerefolveerd op het Landfchapshuis bin. len Leeuwarden, den 28 Augustus i70T /,,, erflt Jaar der Bataaffche Vryheid. 795'
Accordeert met voorfz. Boek,
In kennisfe van my, W. B. JELGERSMA, Secretaris. By de Municipaliteit dzezer Stad wierdt > den 14 deezer, de volgende Refolutie momen.
VRY-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795' J347
VRTHEID. GELTKHEID. ]
PUBLICATIE.
•Tie Burgers, uitmaakende de Municipaliteit der DeScad& Leeuwarden, allen den geenen , die deezen zullen zien of hooren leezeii, Heil en P,rnederfchaD! doen te weeten:
Alzo S na ryp onderzoek , omtrent het belang en voordeel, dat de Stad zou kunnen hebben Sdien de post van Ontvanger der BoelgoeSe?en binnen dezelve en de Jurisdtëtie van dien laatltelvk bekleed by den Burger Petrus Jacobui Surinlar, als zodanig genotificeerd, en b GomnVisfar sfen uit de Municipaliteit zelvei mei asfiüentie van een daar toe aan te ftellen Klerk waargenomen en geadminiftreerd worde , over Tuig fk gebleken is, dat Stads belang eischt, da gedagte post niet langer het eigendom zy va len particulier Amptenaar, maar integendeel me Toot voordeel voor Stads Kas door de Regee ring zelf of Commisfarisfen van dien, met asf lentie van een bekwaam Klerk , kan worde Sgenomen; zo is het, dat wy by Refolun van oen i deezer goedgevonden en gearreftee b»bben, om den gemelden Burger Surtngar va zyn post als Boelgoeds-Ontvanger voornoemd ontflaan, en ons zeiven ten nutte van Stads b fengen met de waarneeming der pecuniaire ad r niftratie, tot gemelden post vereischt, te bela ? n; èn'hebben wy totFCommisfansfer, daart, uit onzer midden benoemd en aangefteld de bu gers O. G. Gorter, R. Ros en M. A. van d Wal; wordende alle onze Medeburgeren, zo c in betrekking van Crediteuren als van Debiteurei by deeze onze fchikking en refpeöivc! veranc ring in 't toekomende zuiien belang hebben, b van door deezen verwittigd. Kn>p dat niemand hier van onkundig By, .
L.EEOV ARDEN.
Vernie' Üging van den ■post van Boelg. Ontvanger»
| i t
e d n e
i-
5-
>e r;rie i» eer
ral


5348 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Leei
warden.
r. deeze worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar men gewoon is zuiks te doen.
Aldus gearrefteerd op den Raadhuize der Stad Leeuwarden, in de Vergadering van de Municipahteit, den 14 Augustus i79J, ha eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
L. WESTERVELD, Vt.
Ter Ordonnantie van de Municipaliteit,
R. H. van ALTENA.
F R A N E K E R.
Van de plegtigheden, welke ter deezer Stede plaats hadden , ter gelegenheid dat dezelve in haare eere herfteld wierdt, hebben wy, ter bekwaame plaatze, verflag gedaan. Iets, egter, ontbrak 'er nog aan die eerevergoedinge, 't welk niet vroeger dan in deeze Maand wierdt aangevuld. In de openbaare Nieuwspapieren las men het volgende.
„ Van Franeker heeft men, dat de Burgers aldaar, op Dingsdag den 18 deezer, door het arriveeren van het Kanon , het welk tot na de Omwenteling van 1787 op de Wallen had geftaan , en haar toen op eene willekeurige manier door geweld was ontrukt , op een aangenaame wyze wiertien verrast. Het was dan ongeveer half zes uuren 'savonds, dat een Detachement Burger-Grenadiers van Leeuwarden de Stad kwam inmarcheeren, (onder wiens geleide het Gefchut tot buiten de Poort was gebragt,)


JAARBOEKEN, Augustus, i/P5- 5249
bragt,) tot de Breede-Plaats, waarde Schuttery reeds gefchaard ftond, en kort daarna onder een aangenaam Muziek te zamen de Stad uittrokken, tot op den Trekweg, terwyl onder een weinig halthouden het Kanon op de Affuiten wierdt gebragt; waarna de train op de volgende maniere de otad introk:
ï. Het Detachement Leeuwarder Grenadiers.
2. Het Gefchut door Paarden getrokken.
3. Een Compagnie Burger-Kanonniers.
4. Het Muziek van Franekers Schuttery.
5. De Schuttery van Franeker.
„ De train marcheerde tot op de BreedePlaats , alwaar het Gefchut voor het Fraterniteitshuis by de Vryheidsboom wierdt geplaatst, terwyl de gewapende Magt , w eenige blyken van vreugde gegeeven te heb ben, uit elkander trok. Een groot aanta Aanfchouwers gaven hunne blydfchap dooi een herhaald hoezée te kennen, terwyl dc Leeuwarder Grenadiers verzogt wierden zig vooreerst in het Fraterniteitshuis te begeeven, tot dat de Billietten van Inkwartiering voor hun gereed waren , en wierder aldaar door de Leden der Vaderlandfche Sociëteit, op de vriendelykfte manier, dooi eenige ververfchingen verkwikt. By he drinken van een glaasje , wierden de vol gende Conditiën ingefteld , en door eei herhaald hoezée toegejuicht.
1. üe Vryheid.
2. De Franfche en Bataaffche Republic ken.
3- L
Franeker. f
1 1
L
e


Frane-
kek.
( (
i t (
i 8 d
2;
53JO NIEUWE NEDERLANDSCHE
3. De Hertelling van Franekers door geweld gefchondene eer.
4. De gewapende Nationaale Magt.
5. De Vaderlandfche Sociëteiten, en die van traneker tn het particulier: waarop de Prefident van dezelve aan ds Leeuwarder Grenadiers haar genoegen betuigde voor de eer, dewelke zy haar aandeeden; het welk door de Grenadiers beantwoord wierdt dat zy zeer gevoelig waren door de Broederlyke onthaaling van de Sociëteit- dat I het hun een eer was, dat geene, onder hun geleide, weder in de Stad gebragt te zien , het welk haarlieden in den jaare 1787 door geweld ontrukt was; zullende nooit nalaaten, dat geen te helpen bevorderen , wat tot heil en harmanie konde ftrekkenj het welk met een dikwerf hoezée bevestigd wierdt. Vervolgens
6. De Vernietiging van het Huis van Oranje.
7. De Verfoeijing van alle Ariftocratie. ^ 8. De Ondergang van het tegenwoordig gouvernement van Engeland, enz.
„ Alles was vol vreugde ; men danste ien gewoonen vreugdedans, en alles ging n de beste ordre toe. Na eene kone veroeving, wierden de Billietten aldaar door Ie Municipaliteit gezonden, en uitgegee>en zynde, ging elk zyns weegs. 'sMorens daar aanvolgende wierdt de Trom eroerd, en elk verlcheen ten eerften in e beste orde onder de Wapens, en ten it uuren trokken de Grenadiers, onder
een


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 53S-
een groote menigte Aanfchouwers, wederom de Stad uit."
QVERTSSEL. Deventer.
Ook in deeze Provincie was eene Commisfie benoemd, om der Vergaderinge van Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Overysfel te dienen van Advis, omtrent het al of niet verkiezelyke van het houden eener Nationaale Conventie. Het Rapport, 't welk vervolgens in eene Refolutie wierdt veranderd , was begreepen in het volgende.
EXTRACT uit het REGISTER der RESOLUTIEN van de Proy/>««/eRBPREiSENTANTENvan het VOLK van OVER YSSEL.
Deventer den 14 July 1795.
De Gecommitteerden tot de Zaaken van Finan cie, ter voldoening aan de Refolutie Com misforiaal van den 12 deezer, hebbende geëxa mineert 't Plan, ingevolge waar van de Ingeze tenen van de gantfche Republiek tot eene alge meene Vergaderinge zouden kunnen worden opgeroe pen, zo als hetzelve door het Departement van he Committé tot de algemeene Zaaken van het Bond genootfchap te Lande, fpeciaal met het formec ren daar van belast, op den 29 Mei deezes jaars ter Vergaderinge van Hun Hoog Mogenden i ingebragt. m
Frankeer.
s 1-


5352 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Deven
TER-
Kapper en Aefoluiieaangaandeeene Nation. Conventie.
- Hebben ter Vergaderiuge gerapporteert: dat zy gebeend hebben, by die onderzoek in het oog te moeten houden, dat het by het decerneeren tvan deeze Commisfie niet wel het oogmerk van deeze Vergadering zyn konde te onderzoeken, of het Plan, voorhanden, tot een zodanig punt van volmaaktheid gebragt was, dat geene gegronde aanmerkingen daar op gemaakt, en geene wenfehelyke verbeteringen daar in vcorgeflagen zouden kunnen worden; nadien het niet redelyk zoude zyn geweest te verwagten, veel min te vorderen, dat het Departement, aan het welke de ontwerping van her zei ve was toebetrouwt, in een ftuk van dit aanbe'ang, ineen ftuk, welk byna geheel van bloote fpeculatie afhing, dewyl 'er nog geene voorbeelden voorhanden waren , op welker voetfpoor men in deezen met veiligheid konde voorttreeden; dat, zegt men, hetzelve Departement iets zoude kunnen voor het licht brengen, dat de volle goedkeuring van zo veele onderfcheidene Gewesten, wier belangen, hoe zeer ook in zommige opzigten geheel dezelfde zynde, echter in andere opzigten zeer verre uit eikanderen Ioopen , zoude kunnen erlangen, of waarin niet verfcheiden punten moesten voorkomen , op welken de Leden uit de Vergadering van ieder dier Gewesten tot de beoordeeling gecommitteerd, aanmerkingen zouden weeten voor den dag te brengen; dan, dat hetzelve oogmerk alleen geacht konde worden daar heen te ftrekken, dat onderzogt wierdt, of het gemelde Plan, fchoon met gebreken bezet , welken alle menfchelyke verorderingen noodzakelyk moeten verzeilen , echter van dien aart bevonden wierde, dat de aanneeminge van hetzelve, de omftandigheden , waarin wy ons thans bevinden, vooral mede in aanmerking genomen zynde, voor den Staat in het algemeen, en voor deeze Provincie in 't byzonder ware aanrepryzen. Dat zy op deeze gronden in aanmerking hebben


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. J353
ben genomen, in de eerfte plaats, den algemee nen wensen van de Natie, daar roe ftrekkende, dat de tegenwoordige Regeering, zodra mogelyk, door eene Nationaale Conventie mogre worden vervangen, welke aanvanglyk de zsaken van het Bondgenootfchap op eenen meer beftendigen en gelykmatigen voet konde beftieren, en voorts den we» baanen tot eenen vastgeftelden verbeterden Regeeringsform, die op den eenigen onwrikbaaren grondflag, waarop eene wettige Regeering kan gebouwd worden, dat is op den onbedwon gen en wel beraaden wille des Volks, zoude-zyn gevestigt.
En voorts in de tweede plaats , dat deeze weusch, die zy meenen te mogen onderftellen, dat algemeen by de Natie gevoed wordt, in der daad met de waare belangen van de Republiek, naar hun inzien, ten vollen overeenftemt; nadien die groote gebreken van 't oude Staatsbeftuur, welken fteeds in de weg geftaan hebben, om eenige vaardige en kragtdadige maatregelen tol de algemeene verdediging des Lands te kunnen beraamen, of beraamd zynde, na behooren tet uitvoer te brengen, nog heden grootendeels blyven voortduuren.
En daar elk, die de gefteldheid, waarin wy ons tegenwoordig bevinden, met eenige aandagl overwogen heeft, zig gedrongen zal gevoelen te bekennen, dat, of die gebreken ten fpoedigften moeten worden verholpen, of dat wy het zigtbaarfte gevaar loopen van de thans reeds zo zeei gefolterde Republiek in eene onherftelbaare kwy ning te doen vervallen.
TJit welke bedenkingen dan, na het oordeel van hun Gecommitteerden, zal moeten voortvloeyen, dat 'er niet meer dan twee redenen zyn kunnen, welke deeze Vergadering zouden behooren te beweegen, om het voorgeflagen Plan van de hand te wyzen.
Te weeten in de eerfte plaats, wanneer mer Ddd ddd ddd ddd ddd d bj
Deventer.
Rapport en Re-
fulutie
aaw
gaande
eene
Nation.
Conven'
tie.


5354 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Deventer,
Rapport en Refolutieaangaandeeene Nation. Convetifie,
i
]
i
by onderzoek mogte bevonden hebben, in het* zelve Plan zodanige grove gebreken te liggeq opgefloten, dat hetzelve geen vooruitzigt opleverde, om te durven verwagten, dat de invoering van hetzelve onzen toeftand aanvanglyk by voorraad zoude kunnen verbeteren, of ons in het vervolg tot eenen goeden en beftendigen Regeeringsform opleiden; en ten anderen, wanneer men een gegrond of althans hoogst waarfchynelyk vooruitzicht mogte hebben, dat men, dit Plan verwerpende, binnen zodanig tydperk, als de tegenwoordige nood van den Lande het fchynt te vorderen, een beter en meer algemeen gefmaakt wordend ontwerp zoude kunnen verkrygen.
Dat zy Gecommitteerden ondertusfchen, hoewel e: kennendedat zy het voorgeftelde Plan niet als zo volmaakt hebben kunnen befchouwen, dat hetzelve voor geene verbetering vatbaar zoude kunnen worden gehouden, egter daar in ook geene zodanige feilen ontdekt hebben , welke hen zouden moeten doen denken, dat men geen gegronde hoop mogte vinden, van op fundament van hetzelve een gelukkig beftier van de gemeene zaak te zien tot ftand brengen.
En dat 'er gevolglyk niets meer voor hun overfchoot te overwegen, dan of men, het Plan van de hand wyzende , een voldoende hoop mogs koesteren van binnen eenen behoorlyken tyd een beter in de plaats gefteld te erlangen ; eene vraag, welke zy, na rype overdenking, vermeejen met neen te moeten beantwoorden.
Vooreest, om dat die hoop zoude moeten ge« vestigd zyn op het vooruitzigt, dat het op nieuws e ontwerpen Plan aan bekwaamer handen zoude morden toevertrouwd; waar omtrent zy oordeeen te kunnen aanmerken, dat, fchoon dit al als nogelyk mogte befchouwd worden , het egter feeds eene zeer wisfelvallige zaak zoude blyven, :n dat 'er ten minften even zo veel reden zyn ;al pm te vreezen , dat ook het tegengeftejde
zoq-


JAARBOEKEN, Augustus, 1705. SM $
20ude kunnen gebeuren, en dat men dan gevaar zoude Ioopen , van , of een erger ontwerp te moeten omhelzen, of de geheele zaak te zien te niet loopen, of ten minften zodanig vertraagen, dat de rust en welvaart van het geheele Land daar door op 't klaarblykelykfte in de waagfchaal konde gefteld worden.
Ten anderen dat menj onderftellende bet benoemen van een nieuwe Commisfie tot het ontwerpen van een Plan ten besten te zullen uitvallen, 't nogthans zeker blyft dat dezelfde zwarigheden , die de eerfte Commisfie vergezeld hebben , zig ook by de tweede, of de derde, of d« vierde, of zo menig als men ook beroepen wil. de, zullen moeten openbaareu. Zulk eene Commisfie zal fteeds toch noodzakelyk moeten beftaan uit een zeker aantal van menftrhen, die uil onderfcheiden ftreeken van de Republiek zamen komen, en wier temperamenten en opvoeding zeer verfchillende zullen bevonden worden; er derhalven zal derzelver Vergadering aan het zelf de gebrek onderhevig zyn, het welke alle Vergaderingen noodwendig moet aankleeven, en niet in beftaat , dat men menfchen te zamen brengende* tevens een aantal van byzondere voor. oordeelen, hartstogten, uitzigten en begrippen za< men brengt , die niet zelden regtftreeks tegen eikanderen aanloopen, en welken het ten hoogften moeilyk wordt zodanig te vereenigen, dal daar uit een zamenhangend en goed geheel voortkomt.
Waar dan nog als een derde reden kan worden bygevoegd, dat hoeianige talenten men ooiin, en' hoedanige eensgezindheid men ook ondei de Leden van eene zodanige Commisfie mog* onderftellen, het dan nog evenwel zeker blyves zal, dat dezelve nimmer een Plan van Regee ring zoude kunnen aanbieden, het welk aan ee« ieder behaagde, en waarop niet zeer veelen, t« régt of te onregt, zouden meenen gewigtige aaa Dddddddddddddddd a m
Deventer*
Rapport
en Re*
folutie
aan-
gaande
eene
Naüoni
Conven-
tie.
r


53J6* NIEUWE NEDERLANDSCHE
De ven
TEt.
Rappor en Refolutieaangaandeeene Nation, Conveti' ' tie.
■ roerkingen te kunnen bybrengen. Dit zoude 't geval zyn , fchoon nok de gantfche Republiek uit menfchen beftond, die, geduurende hun geheel leven , van de Staatkunde hun werk gemaakt hadden, en door ondervinding in dezelve waren grys geworden. Dit moet men nog met meerder zekerheid onderftellen het geval te zullen zyn, wanneer men het Menschdom befchouwt, zo als het waarlyk beRaat, dat ieder zig vermoed alles te beoordeelen, evenveel of zyne kundigheden zig al, of niet, over de zaaken, die te beoordeelen vallen , uitftrekken; uit welke aanmerking deeze natuurlyke gevolgtrekking is af te leiden, dat ieder byzonder Ingezeten der Republiek , en tevens ieder Vergadering, onder welker overweging dit of eenig ander Plan van deezen aart vallen zal, zig noodzakelyk vroeger of laater zal moeten te vreden houden met iet, welk wel niet in allen deele voor het beste ge. houden wordt, doch welke men blotelyk gefchikt acht, om het bedoelde oogmerk in meerder of minder volmaaktheid te brengen.
Dat zy Gecommitteerden dan ook om alle deeze redenen zouden van Advife zyn, dat deeze Vergaderinge het voorgeftelde Plan over het geheel behoorde te approbeeren, en de Gecommitteerden deezer Provincie ter Generaliteit te doen aanfchryven, om deeze approbatie ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden te doen declareeren; zo egter dat welgemelde Gecommitteerden in een afzonderlyk Rapport vervat, hadden ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden over te geeven, ten einde daar over, als mede over zodanige andere confideratien , als daar op uit andere Provinciën zullen inkomen, met de overi» ge Bondgenooten verder te handelen, en het op approbatie van deeze Vergadering zodanig te dirigeeren , dat men in dit zo gewigrige Stuk ten fpoedig Ren tot een finaale Refolutie geraake.
Waarop zynde gedelibereerd, heeft de Verga.
de>


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5357
dcriog zig met het voorfchreeven Rappott geconformeert.
(Onder ftond,)
Accordeert met voorfz. Register, (Was geteekend
GERH. DÜMBAR.
STAD EN LANDE.
Groningen.
Een verbod, raakende den uitvoer van ongemunt Goud en Zilver uit deeze Provincie, wierdt, by eene Publicatie van Provifioneele Reprefentanten van het Vólli van Stad en Lande, op den 12 deezer af gekondigd. 1
V RT H E I D. GELYKHEID* BROEDERSCHAP.
De Provifioneele Reprefentanten van het Vol! van Stad en Lande, doen te weeten: Dat wy dienftig hebben geoordeeld, om dei uitvoer van ongemunt Goud en Zilver uit deea Provincie te verbieden, en ten dien einde heb ben goedgevonden, om by deezen te decretee ren, dat het aan niemand zal vryftaan, om eenij ongemunt Goud of Zilver buiten deeze Provin cie te vervoeren, by verbeurtverklaaringe* van zo danig Goud of Zilver, dat uitgevoerd ftond t worden ; en naderhand ontdekt wordende, da reeds uitgevoerd is, by posne van de dübbeld waarde van bet uitgevoerde, door deit-Eigenai Dddddddddddddddd3 *
Deventer.
i
é
t
b? té
m


J358 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Groningen
Verbod van uit voer var ongemuntGoud et Zilver.
Betrekking tot eene uitgefcbreeve Geldnegotiatie hadt eene Afkondiging van den a8 deezer.
V KT HEID. GELTKHEID. BROEDERSCHAP.
jQe Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van Stad en Lande, doen te weeten: Dat, fchoon zommige der Ingezetenen deezer
Pro¬
van hetzelve, of door die geen, welke hetzelve weetens heeft uitgevoert, te verbeuren; en zal in dit geval de een voor den anderen in folidum aanfpraakbaar zyn.
VVordende alle Hooge en Laage Gerichten, ; Gerichtsbedienden , Adminiftrateuren en verdere Bedienden van de Gemeene Middelen in deeze Provincie ernfiig gelast, orn te zorgen, dat deeze onze bevelen ten naauwkeurigften worden nagekomen en agtervolgd ; en zullen de verbeurd verklaarde Goederen of de dubbelde waarde van dien komen voor de helft ten voordeele van den Aanbrenger, en voor de andere helft ten voordeele van dat Collegie of Gericht, voor het welk de aanbrenging en aanhaaling by preventie is gebragt.
En op dat dit tot algemeene kennis kome, zal deeze alomme van de Predikftoelen in deeze Provincie worden afgekondigd, en wyders aangeflagen als men gewoon is zulks te doen.
Aldus gedaan in het Provinciehuis binnen Groningen, op Woensdag den 12 Augustus 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
Ter Ordonnantie van de Reprefentanten voornoemd,
E. L E W E, Secretaris.


JAARBOEKEN, Augustus, l?P5- 535£>
Provincie hebben voldaan aan onze Publicatie,< in dato den ïa Juny jongstleden, door deel tej neemen in onze geopende Negotiatie van Losrenten , ten laste deezer Provincie, tegen den jaarlykfchen interest van 4 perCt., waar van; tweederde in contante Penningen moeten worden, gefourneerd, en voor een derde in Provinciaale, jRecepisfen kunnen worden voldaan, die gefourneerde Penningen nogthans niet toereikende zyn om 's Lands Kas met zodanige middelen te voorzien, waar uit de thans onvermydelyke uitgaven kunnen worden voldaan.
Dat wy, om nog aan de Ingezetenen deezer Provincie gelegenheid te geeven, om zig van de Recepisfen , welke wegens gedaane leverantien, ten dien Re der Franfche Troupen alhier, voor Asfignaten hebben ontvangen , zo veel mogelyk te ontdoen, hebben goedgevonden, om de Ingezetenen by deezen kennis te geeven en te waarfchouwen, dat de voorzeide Negotiatie met den 15 September eerstkomende zal worden gefloten, na welken tyd de voordeden , by deeze Negotiatie toegezegd, niet meer zullen plaats hebben; zullende derhalven die geene, welke vóór den gemelden 15 September in deeze Negotiatie deel neemen , kunnen volftaan met een derde det Penningen in Provinciaale Recepisfen te voldoen, en zal ook ten hunnen opzigte plaats hebben, het geen bepaald is by het zesde Artikel dei voorfchreeven Publicatie, „ dat die fournisfe,, menten zullen verftrekken, in vermindering oi „ voldoening van zodanige extraordinaire Contrl ,, butie aan gereede Penningen , als de nood zou „ de mogen vereifchen, dat in het toekomftigs ,, nog zoude mogen of moeten worden gevor,, derd."
Wyders hebben wy dienftig geoordeeld, bj deezen kennis te geeven, aan die geenen, de wei ke deel hebben genomen in de Nogotiatie vai ƒ 200000 , ten behoeve deezef Provincie, oj Dddddddddddddddd 4 Lyf
3ao-
IINGEH'
°ub)%. ■akeude ie Ne■<otiatietan 12 Juny.
I


Groningen*
Public, rakende de Negotiatievan 12 Juny.
I I
J3<So NIEUWE NEDERLANDSCHE
Lyfrente, roet het recht van Tontine, of overleving van den eerstfter venden op den langstlevenden, by Refolutie van den 8 Mei laatstleden gearrefteerd, dat verrnits het getal der Intekenaaren nlet toereikende of voldoende is, om dat Contra^ van effecï te doen zyn, wy befloten hebben, aan de Intekenaaren de vryheid te geeven, om derzelver daar toe gefourneerde Penningen! met den Interest van dien tot dato deezer Publicatie wederom te ontvangen van het Comptoir Generaal deezer Provincie, of die Penningen aldaar te laaten verblyven, en des goedvindende, met byvoegmge, van een derde in de Provinciaale Recepisfen te beleggen, in onze geopende Negotiatie van Losrenten, ten laste deezer Provincie, van den 12 Juny im bovengemeld, het welk aan de vrye keur der Intekenaaren wordt overgelaaten.
En op dat niemand eenige onwetenheid moge voorwenden, zal deeze aiomme van de PredikRoeien in deeze Provincie worden afgeleezen, en verders aangeflagen alwaar men gewoon is zulks :e doen.
Aldus gedaan in bet Provinciehuis binnen Groningen, op Vrydag den 28 Augustus 1795, het
•er(ie Jaar der Bataaffche Vryheid.
Ter Ordonnantie van de Reprefentanten voornoemd,
E. L E W E, Secretaris.
Zit hier een verhaal van de Organifatie pan de Burgermagt deezer Stad, gelyk ook /an de verkiezinge eener nieuwe Municipaliteit. Men fchreef van hier, onder de lagteekening van den 11 deezer, het volgende :
„ Daar het zeer hoognodig was , de
ge-


JAARBOEKEN, Augustus, 170J.
gewapende Burgermagt in deeze Stad in eene betere werking , en geregelder orde te brengen , zo is ten dien einde door de Provifioneele Municipaliteit, met en benevens de Gecommitteerden uit de 18 Burger-Vaandelen , een Plan van Organifatie geformeerd. Daar, volgens het Reglement, het Burgerlyk Regiment en het Exercitie-Genootfchap moest worden ontbonden, zo vergaderden gepasfeerden Woensdag, op gedaane citatie, de 18 Burger-Vaandelen in hunne onderfcheidene Wyken, onder de Wapenen, als wanneer het Burgerlyk Regiment of de 18 Compagnien, door Gecommitteerden uit de Provifioneele Municipaliteit , vooi hunne gedaane dienften en betoonde waak zaamheid wierden bedankt en vernietigd Het vrywillig gewapend Burger - Corpi heeft intusfchen de Burgerlyke Wagten waar genomen tot heden avond, aangezien toet de eerfte Compagnie, volgens bovenge noemd Reglement georganifeerd, de eerfti Wagt betrok ; zullende vervolgens all< avonden, in tyd van rust, één Compagni de Wagt betrekken.
„ De nu op nieuws gewapende Magt be ftaat, volgens de gemaakte verdeelinge, in gevolge bovengenoemd Reglement, uittwe Regimenten , ieder groot ruim 750 mat Deeze Regimenten zyn ieder verdeeld i twee Battaillons, en ieder Battaillon in vu Divifien of Compagnien ; zynde by iede Regiment vier Veldftukken met eene Con pagnie Kanonniers.
„ Het eerfte Regiment beftaat uit de Wesi
22
Groningen.
1
X
I, tl r r 1-


Groningen,
5362 NIEUWE NEDERLANDSCHE
zyde der Stad, te rekenen van de Boterir^ ge Poort, door Boteringe Straat voorby het Provinciaale Colle&huis, langs de Heereftraat tot Heere Poort; en het tweede Re* giment beftaat uit de Oostzyde der Stad.
Door de gezamentlyke Leden deezer Schuttery, zyn tot Officiers gekozen de volgende Burgers: (de plaatzen met .... getekend, zyn nog onvervuld.)
„ De Commandant over de geheele gewapende Burgermagt ....
Eerlte Regiment. Collonel Th. G. Entrup. Eerfte Regiment, Eerfte Battaillofi. Lieutenant-Collonel P. Roelfzema. Ma* ,0f V V. AdJudanten A. F. Hanenberger en A. ltemans. Tarnbour-Major . *.. Eerfte Compagnie. Kaptein J. Pothof. Lieutenant J. van der Schuur. Vaandrig J. Poelman. Sergeanten C. Stemmers, J. Sleutelaar en J. Wieringa Vice-Sergeanten J.Janfon, J.Themmen en tl* Roodhart.
Tweede Compagnie. Kaptein J. Degenhard, Lieutenant J Nom man. Vaandrig p. H. Croné. Sergeanten H. Braam „ f£t J. Hommes en S. Staal. Vi* ce-Sergeanten IV. H. Hommes, A. Snits* laar en G. Bresfers.
Derde Compagnie. Kaptein Üfc Busch. Lieutenant T. van Esfèa. Vaandrig H Groenman. Sergeanten J. Schuiling, C. Flitzema en J. A. Ellen* berger. Vice-Sergeanten L. Schellens, F. Paping en IV. Copwga.
Vier»*


JAARBOEKEN, Augustus, I795« 5363
Vierde Compagnie. Kaptein L. Vos. Lieutenant W Siccama. Vaandrig J. Tiddens. Sergeanten B. Pauels, G. Ottenbofen tl. Har'kema. Vice-Sergeanten J. E. Mahieu, R. Hilbers en A. Lentz. Éerfte Regiment, Tweede Battaillon, Lieutenant-Collonel J- H. Geert/erna. Major .... Adjudanten E. Abbring en .... Eerfte Compagnie. Kaptein H. Landenberg. Lieutenant J. yan der Ley, Vaandrig H. Bolte. Sergeanten B. Kuitert, J.&utart, J. Mulder. Vice-Sergeanten A. Elsborg, J. van der Veer, en G. Wilhens.
Tweede Compagnie. Kaptein O. Loffers. Lieutenant J. Verfteegb. Vaandrig % Offerhaus. Sergeanter ƒƒ. Campbof, F. Witte, K, Hufinga. ViceSergeanten H. Scholtens, G. Gaupier er A. Brouwer.
Derde Compagnie. Kaptein P. L. van der Steege. Lieute nant R. Peerlkamp. Vaandrig C. H. J. Pilat van Bulderen/ Sergeanten H. IV. vat Gif en, P. de Jager en J. van der Riet. Vi ce-Sergeanten C. Rynbuis, M. Rygersbeq en A. J. Wieringa.
Vierde Compagnie. Kaptein H. J. van Bolhuis. Lieutenan E. N. Degerman. Vaandrig R. T. Hoekze ma, Sergeanten C. Loffers, L. Reider ei
A. Zuidema. Vice - Sergeanten J. Luder
B. Peerlkamp en H. Loffers.
Tweede Regiment, Cojlonel L% T. van flasfelt.
Twee
Groningen-
i i
i
t t


536"4 NIEUWE NEDER LANDSCHE
Gro-
kingen.
Tweede Regiment, Eerfte Battaillon. Lieutenant-Coüonel .... Major S. M.
S. de Ranitz. Adjudanten Tam-
bour- Major ....
Eerfte Compagnie. Kaptein J. H. Bolt. Lieutenant R. A. Dinkgreeve. Vaandrig H. E. van Bolhuis. Sergeanten G. Hommes, R. Elsborg en J. van Borfum. Vice-Sergeanten M. Rei fitter W. Scbilt en H. Rodenburg. 6 '
Twtede Compagnie. Kaptein M. Salverda. Lieutenant W. A. Croné. Vaandrig A. P. van Bolhuis Iz'. Sergeanten D. Butingcr, J. Telgens en Ph. Bonnes. Vice-Sergeanten H. T. Gocking J. Auwen en C. Everwyn.
Derde Compagnie. Kaptein C. C. Emmeiy. Lieutenant J. H. Jans/önius. Vaandrig A. S. Hoit/ema. Sergeanten W. de Witte C. Bakker en G. van Prooyen. Vice-Sergeanten P. Gibal, B. Weening en Joh. Juit.
Vierde Compagnie. Kaptein T. J. Brommclcamp. Lieutenant K. B. Schnuder. Vaandrig N. Boelens. Sergeanten G. Man ink, H. de Rood en J. Rasvelt. Vice-Sergeanten J. Reinders, D. Reinders en J. H. Smit.
Tweede Regiment, Tweede Battaillon. Lieutenant-Collonel .... Major W. Wolters. Adjudanten H. van Waan en J. Schol, tem.
Eerfte Compagnie. Kaptein H. Timans. L;emenant D. Draper. Vaandrig H. Mejenbroek, Sergeanten
A.


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5365
s A. Semering, H. Oltkamp en A. Blok. VU ce-Sergeanten J» la Motte, J. Oosterboftn : H.. Lammert.
Tweede Compagnie. Kaptein P. S. Muller. Lieutenant R. How 1 t»/«g. Vaandrig H. Scholtens. Sergeanten H. Numan, H. Coops en J. de Groot. ViceSergeanten R. Kleerfnyder, J. G. Deelman en J. ter Huifen.
Derde Compagnie. Kaptein R. Draper. Lieutenant N. IV. J Croné Junior. Vaandrig J. TV. Quastius. > Sergeanten G. Eekbof, J. T. Sikkens en J. Galjaer. Vice-Sergeanten H. Lommers, J. ten Anker en H. Zuidema.
Vierde Compagnie. Kaptein H. Haakman. Lieutenant B. Paa< ping. Vaandrig A. Groothuis. Sergeanten J. Tiemans, G. F, Bolmeyer en R. Friefe. Vice - Sergeanten ƒ. Noordbof, A. Schallens, en L. Adrianie.
AR T I L L E R Y. Compagnie by het eerfte Regiment. Kaptein J. H. Wyndels. Kaptein-Lieute ( nant J. Smith. Lieutenants B van Gist er i J. P. Dyk. Adjudant met rang van Lieu tenant P. Lentz. Vuurwerker F. Focque, Bombardiers J. Tesfemaker, N. Tonus, B. 1 Kuisert, D. Ho ff', J. Saaxzuma, J.van ! Streun, E. Hoogman en L. S. Hovingh. Compagnie by het tweede Regiment. Kaptein J. A. Sluis. Kaptein-Lieutenani L. Klamper. Lieutenants D. van der Werp en I. Hartland. Adjudant met rang van Lieutenant W. van Idjtnga, Vuurwerker
w
3ro-
sin"
3en*


53<ï<S NIEUWE NEDERLANDSCHE
Groningen.
W. Trapman. Bombardiers T. IVilkens, M. win Slogteren , J. IVimties, M. van der Werff, S. I'. Quastius, L. Rouwe, J. Ditmers en T. Camphof.
,, Heden was het voor deeze Stad een dag van groote plechtigheid , en een dag van biydfchap voor alle weldenkqnden, daar niet alleen de verkozene Municipaliteit, in handen der Kiezers, de Burgerbelofte aflegde , maar ook wierdt even te vooren door de Provifioneele Municipaliteit bovengenoemde gantfche gewapende Burgermagt de Burgerbelofte afgenomen.
„ Reeds 's morgens om half agt uuren vergaderden de Compagnien in hunne onder» fcheidene Wyken , by de Huizen der refpective Kapteins, en de beide Compagnien Kanonniers by de Stukken, van waar zy alle marcheerden naar de Vischmarkt, waar alle de Battaillons, ieder na zyn rang, met de 8 Veldstukken in eene linie geplaatst wierden. Deeze linie ftrekte zig uit tot kort, aaa de A. Poorten Boog. De refpective Battaillons geformeerd zynde , verfcheen de Provifioneele Municipaliteit, in handen van welke, Battaillon voor Battaillon, de Burgerbelofte aflegde. Na dat dit verricht was, marcheerde die geheele magt naar de Groote Markt, en formeerde aldaar een Quarré, wordende op ieder hoek 2 Veld* Rukken geplaatst.
„Het was een treffend toneel, dit Quarré in zulk een volmaakte orde gefchaard te zien; re metr. als men hier by in aanmerking nam , dat by de 1500 Burgers, de
bloem


Jaarboeken» Augustus, 1795. 53^;
bloem van Groningens Inwooners, in volkomen wapenrusting aldaar vergaderd waren , bereid orii alle de aanflagen , tegen hunne Vryheid en Vaderland, het hoofd te bieden.
„ Na eenig vertoeven , in welken tyd zig een fraai Muziek liet hooren, verfcheen de Provifioneele Municipaliteit, gevolgd wordende door de s8 Kiezers, waar agter volgden de nieuwe Leden tot de Municipaliteit. Dit alles gefchiedde onder het fpeelen en luiden der Klokken van de Martini Tooren, terwyl onder de gewapende Bur-> gers een treilende ftilheid heerschte; wordende door de 4 Battaillons het Geweer gejprefenteerd, en door de Officieren met de Vaandels en Degen gefalueerd.
„ De nieuw verkozene Municipaliteitsleden, beftaande in de volgende Burger: T. A. ten Berge, E. Cremers, J. Buscb, J. T. Fockens, f. H. Siccama, L. B. Lobman, C. M. van Bolhuis, IV. van Swihderen, IV. IV. pullens, H.Tjasfens, iV.Entrup, H. Kyf, C. de Cock, A. van Peer, A. P. Driesj'en en G. van Idfinga, legden in handen van den Voorzitter der Kiezers, den Burger P. Chevallier, als in deezen het geheele Volk vertegenwoordigende, de Burgerbelofte af, na dat door den genoemden Burger eene zeer treffende en fierlyke Aanfpraak was gedaan , welke op gelyke wyze door hét eerst gekozen Munieipaliteitslid T. A. ten Berge wierdt beantwoord. Vervolgens wierden0 de afgaande provifioneele Municipaliteitsleden, mede door den genoemden VooïEee eee eee eee eee e zit-
GRONINGEN.


53<58 NIEUWE NEÖERLANDSCHE
Groningen
zitter, met eene Aanfpraak bedankt. Dit ge» ■ daan zynde, pasfeerden alle de bovengenoemden voorby het Front der in Quarré ftaande gewapende Burgermagt, by welke gelegenheid hun wederom de Militaire honneurs wierden bewezen. Na de onderfcheidene fronten gepasfeerd te zyn, deeden de Collonellen het Geweer op Schouder brengen , als wanneer de Officieren van de vier Battaillons voortraden , en zig naar de nieuw gevestigde Municipaliteit begaven, om dezelve hun compliment te maaken; by welke gelegenheid den Burger T. A. ten Berge aan genoemde Officiers een korte, fierlyke, en hartroerende Aanfpraak deedt; welke door de differente Commandanten op een treffende wyze wierdt beantwoord.
„Deeze dag, op welken Groningens Burgers, voor het eerst, hunne wettig verkoze* ne Regenten zagen inftalleeren , zal altyd gedenkwaardig voor ons in de Jaarboeken zyn. Een algemeene aandoening hadt by deeze plechtigheid plaats. Veelen der Municipaliteitsleden konden niet nalaaten, onder het doen der bovengenoemde Aanfpraaken, traanen te ftorten, befeffende het gewigt der Post, waarin zy, door eene vrye verkiezing, geplaatst waren.
„ Na dat de Municipaliteit en de Kiezers vertrokken waren, marcheerde de Schuttery wederom naar de Vischmarkt, en wierdt' aldaar bedankt
„ De promptitude, waar mede alle de manoeuvres zyn verrigt, ging alle verwagting Ce boven, aangezien de menigte van minge-
oef-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5369
[oeffenden, die zig nog indeCorpfen bevonden. Alles liep in eene vounaakte orde af, :en droeg het algemeen genoegen weg van de ontelbaare menigte Aanfchouwers, zo : uit de Stad als Provincie te zaam gevloeid."
Het volgende Stuk, betrekkelyk tot de ivöormaals zoo veel gerugtsmaakende Cenrtraale Vergadering, oordeelen wy der plaatizinge niet onwaardig, zonder dat wy, evenwel , willen geoordeeld worden, ten behoeve dier Vergaderinge ons oordeel of be ;gunitiging te verkharen. Het Stuk voert (tot titel en is van inhoud, als volgt.
Gevraagde OPHELDERINGEN, om. trent de IFiare Bedoelinsr van he PLAN van ORGANISATIE voor eene CENTRA ALE VERGADERING va-/ alk PATRIOTTISCHE VERGADERINGEN in de BATAAFSCHE REPUBLIEK, toegedaan zynde- de grondet, van Vryheid en Gelykheid, en de Rechten van den Mensch en Burger, dooi Gedeputeerden van de meeste Sociëteiten enz» van Nederland, in 'sl/age, onder verbetering hunner Committentei ontworpen.
Aan de LEDEN van de VER GADERING der BURGER GEZELSCHAPPEN in GRO N1NGEN.
Tn uwe Vergadering van den 19 deezer, zagei A uwe Medeleden, die, ingevolge Ulieder Refb lutie, publiek in de Academie-Kerk alhier gena men door Ulieden gecommitteerd zyn geweest Eeeeeeeeeeeeeeee s te
Groningen.
r
\ 1
t
c


537° NIEUWE NEDERLANDSCHE
Groningen,
Berigt wegens de dntraaleVergadering.
ter Vergadering van Gedeputeerden van de meeste Sociëteiten, enz, van Nederland, in 'sHage, ten einde een Plan van Organifatie, ter uwer beoordeeling, voor eene Centraale Vergadering van alle Patriottifche Vergaderingen enz., mede te helpen ontwerpen, hoe Verre Ulieder gedagten, betrekkelyk de voordeden, welke, als wy tot de te houdene Centraale Vergadering eens toetraden, uit dien flap, voor onze Stad en Vaderland zouden geboren worden, nog uit elkander liepen. Zy zagen , dat, fchoon in voornoemd Plan zelve, de voornaamfte punten van derzelver aanftaande werkzaamheden , naar hun inzien, reeds breedvoerig genoeg vermeld zyn, de waare bedoeling van hetzelve, niet alleen nog, door veelen uwer te zeer miskend wierdt, om immer van u te kunnen verwagten, de belangen van hetzelve kragtdadig te zullen onderfteunen, maar ondervonden daar by insgelyks, tot hun leedwezen, uit de gezegden van zommigen, dat zy de te houdene Centraale Verga, dering niet flechts nutteloos, maar zelfs volftrekt inloopende tegen de geregelde uitbrenging van de ftemme des Volks befchouwden te zullen zyn.
Hoe zy, die hier omtrent zodanige denkbeelden koesteren en bdyden, aan dezelve gekomen zyn, dit ftaat niet aan ons om optefpooren* Of dezelve, aan een zekere vooringenomenheid, tegen alles, wat uit het midden der Sociëteiten wordt geboren, (eene zwakheid, die in veele Plaatfen van ons Vaderland, Groningen vooral niet te vergeeten! thans zeer algemeen is.) dan, of die aan eene opzettelyke kwaadwilligheid, onkunde , of liever aan een beredeneerde overweging, hun aanwezen verfchuldigd zyn, laaten wy voor die geenen, welke zuike gevoelens bezitten. Dit egter moeten wy verklaaren, dat, indien veelen onzer Committenten, bet , door ons daargeftelde Plan, wat meer opzettelyk hadden geleezen, en het, tot nu toe, niet zo, even


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5371
als of het hen niet raakte, agter den bank hadden geworpen, wy vertrouwen, dat men 'er tegenwoordig wat betere gedagten van zoude voeden, als wy thans ondervinden, dan men 'er in 't algemeen van heeft; en hierom zouden wy die geenen, welke, tot dit laatfte foort van onze Committenten behooren, ten fterkften aanraaden, ons voornoemd Plan eens ernftig na te gaan, vóór dat men de, nog miskende, bedoeling 'er, van verwerpe. Een ftuk te willen beoordeelen, vóór dat men het heeft geleezen, of heeft hooren leezen , is iets, waarin weinig of geen beredeneerdheid doorftraalt, en ftrekt, voornamelyk als men , anders weetgierige en bedaarde Mannen aan zulk een zwak ziet mank gaan, de voorwerpen, waarin zulks valt, geheel niet tot eer.
Alhoewel wy nu hier op ten fterkften aandringen, en volftrekt overtuigd zyn, dat zeer veelen, onzen raad, in deezen, volgende, daardoor de voldoende verlichting in hunne denkbeelden zullen ontwaar worden, willen wy egter nog wel, om alle misvattingen en hatelykheden voor te komen, het waare oogmerk onzer te houdene Centraale Vergadering, zo als hetzelve door ons begrepen is , en waar door wy , in het mede daar ftellen van gezeide Plan , ook bezield zyn geweest, wat nader ontleden, ten einde van onzen kant altoos te kunnen zeggen, dat wy geen arbeid ontzien hebben, om onze werkzaamheden van de heilzaamfte gevolgen te doen zyn.
De nuttigheid van Centraale Vergaderingen te willen betogen , zou overbodig wezen. De Man, die maar eenigzints denkende is, zal, vertrouwen wy, alleen op het hooren noemen van zulk eene Vergadering, (of een Ligchaam, dat de werkzaamheid van alle zyne Leden in één middenpunt vereenigt,) reeds een genoegzaam uitgeftrekt denkbeeld aan dezelve hegten, om de orde en kragt, waar door zulk een Ligchaam, tot welk een tak van kennis het zig dan ook beEeeeeeeeeeeeeeee 3 paa-
Gro-
ningen.
Berigt vegens ie Cen■raaleT'rergalering.


j3?a NIEUWE NEDERLANDSCHE
Groningen
Berigt Wegens de CentraaleVergadering.
paale, natuurlyker wyze werken moet, ten vollen te gevoelen.
Hier omtrent hoopen wy, dat onze Committenten geen verdere toelichting nodig hebben, noch die van ons zullen vorderen. Dat nu de Vergadering van Gedeputeerden in den Hage, in hét ftellen van ons Plan, niets meer, noch minder ten oogmerke hadden, dan op zodanig een wyze alle de Vaderlandfche Gezelfchappen enz., tot een, voor ,t algemeen nut van ons Vaderland werkend, Ligchaam te brengen, is, naar ons inzien, den geenen , die hooren en voelen wil, genoegzaam blykbaar uit het eerfte Artikel van de eerfte Afdeeling , waar gezegd wordt % ,, Die bedoeling is het oprichten eener Centraale „ Vergadering van Bataaffche Bur ger-Ver gade„ ringen , Sociëteiten , Byeenkomften , of welke ,, Verzamelingen van Patriotten het ook zyn mo.
gen, wanneer zy flechts één Ligchaam uitmaa-
ken , dat zyn eigen beftuur heeft"
Welke wy nu als de voornaamfte Punten van de eerfte Overwegingen der Centraale Vergadering befchouwen, en hoe wy denken, ten algemeenen nutte van ons Vaderland, die ter uitvoer te moeten brengen , zullen wy Ulieden mede, uit voornoemd Plan, kortelyk aanwyzen.
Uwe Gecommitteerden , met den tegenwoordlgen wisfelvalügen, en vaak verwarden toeftand van zaaken, in ons Gemeenebest, bekend, oordeelende dat het thans, meer dan ooit, ter handhaving en bewaring van die Vryheid, welke wy, nog zo kort geleden, met opoffering van goed en bloed verkregen hebben , de heiligfte pligt van het Bataaflche Volk is, om, als één eenig man, met één hart, en één hand, zo veel mogelyk, tyd en vlyt te befteden, en zig voor dezelve in de hresfe te ftellen : en ten vollen overtuigd, dat, naar mate de band van vereeniging, tusfchen de weidenkenden van Nederland, meer en ©eer worde toegehaald, derzelver aanzien eq


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5373
gezag, ook by hunne Vyanden, gelyk men daar van in onze Bondgenooten, de Franfche Republiek, het treffend voorbeeld nog heden ten dage ziet ryzen, en te gedugter zal worden, (uwe Gecommitteerden zeggen wy,) hebben het daar-' om als een gevolg hunner afzending befchouwd,, zo fchielyk mogelyk hun best te moeten doen f, om de vereischte poogingen in 't werk te Rellen, ten einde 'er zulk eene vereeniging, over de geheele Bataaffche Republiek, ten fpoedigften tot ftand werde gebragt, om daar door de gevreesde onheiien , die 'er uit de aanwasfende tweedragt en verdeeldheid moeten worden geboren, tegen te gaan en af te wenden; en waren zy, om deeze redenen, met de overige Gedeputeerden van gedagten, dat, (zie Art. 6. Afd. 1.) ,, wan„ neer .... de Centraale Vergadering beftaan ,, [so«,J men in de eerfte plaats, met allen ernst „ en yver *er op bedagt [diende te~] wezen, om „ deeze verzameling, deeze verééniging van Pa* ,, triottifche ver/landsvermogens , bekwaamheden „ en kragten (namelyk die van Gedeputeerden ,, ter Centraale Vergadering,) tot werkzaamheid „te brengen, indiervoegen , als de omftandighe„ den het zullen vorderen, en zo als bevonden ,, zal worden , ten meesten nutte van de groots ,, Zaak van Vaderland en Vryheid'te behooren; ,, waar toe vooral in de eerfte plaats[zou]in aan» ,, merking [moeten'} komen, dat ten fpoedigften ,, worde daar gefield eene Nationaale Conventie; ,, mitsgaders de bevestiging eener Conftitutie, ,, gegrond op de zuilen van Vryheid enGelykheid, „ de onveryreemdbaare Rechten van den Mensch „ en Burger, en op de één- en onverdeelbaarheid „ van dit Gemeenebest."
Omtrent het ontwerpen, en daarftellen van een Plan van Conftitutie, vleyen uwe Gecommitteerden zig, dat gy, met hen, dit, als één der eerfte Punten, door de Centraale Vergadering, te «verwegen, zult aanmerken. De voor- of naEeeeeeeeeeeeeeee 4 dee-
jROSINGEN.
3erigt vegens ie CenraaleVérgalering.


5374 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Groningen
Berigt wegens de CentraaleVergadering,
deelen, die, wanneer zodanig een Plan juist door eene Nationaale Conventie wierdt ontworpen, daar uit zouden kunnen ontüaan, aan te wyzen, is iets, dat ons te ver van 't fpoor zoude leiden niet alleen, maar dat, na ons oordeel, ook niet tot onzen tegenwoordigen taak behoord. Wy voor ons, toen men over dit ftuk handelde, waren, voor ons zeiven, van de nuttigheid eener Nationaale Conventie overtuigd ; op die overtuiging , zyn wy, als eerlyke Mannen, afgegaan, cn hebben dus tot eene Nationaale Conventie onze ftem mede gegeeven. Veeüigt zullen 'er thans onder onze Committenten wezen, die, meer naar eene Conjlituecrende Commisfie overhellen; wy verzoeken die geenen in het oog te houden, dat de drtarftelling van de Nationaale Conventie, alleen als een Punt van Befchryving, door ons, onder verbetering van onze Committenten, beiloten is, en dat daarom, zo de meerderheid in onze algemeene Vergadering alhier, als mede die van Gedeputeerden in 'sHage, voor zulk eene Commii-fie eens imftemde, zulks a(s dan, in dit Punt, de, voor veelen gewenschte, verandering volftrekt zal moeten te weeg brengen-
Opzigtelyk de één- en ondeelbaarheid van dit. Gemeenebest, waarop (gelyk in Art. 6. Afd. i. gezegd wordt,), onze te ontwerpen Conftitutie zoude moeten gegrond zyn, dient men in aanmerking te neemen, dat van dezelve hier maar alleen oppervlakkig, als een grondzuil van onze Conftitutie, wordt gefproken. Vóór dat fteiiig befloten is, aaa een Plan van Conftitutie (docr wie het dan ook zy,) werkzaam te zullen zyn, oordeelen wy , tot de bepaaling, in hoe ven e die één- en 'ondeelbaarheid met de waare belangen van elk Lid in 't byzonder, en van de geheele Maatfchappy in 't algemeen, overeenkomt, niet wel te kopnen overgaan, maar rekenen, dat de begreaisflg hier van, wel eens een Punt vaq » - - % over-


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5375
overweging, voor de toekoroftige Vergaderingen,! zal kunnen worden. ] De verdere Punten van overweging voor de aanftaande Centraale Vergadering, zal men: „ in „ diervoegen (gelyk wy hier boven in Art. 0. Afd. 1. ook al hebben aangehaald,) tot werk,, zaamhcid brengen ah de omftandigheden het ■„ zullen vorderen, er,z"
Bovenal zullen als hoofdpunten , in de Centraale Vergadering, vervolgens ter tafel moeten worden gebragt, de zaak van Bataafsch Braband, als mede die der, zints het fchrikjaar 1787, uitgewekene Bataaven: en veelligt ook over de betrekking , waarin de Joodfche Natie, in 't toe komftige, tot onze Maatfchappy zal ftaan, moeten gehandeld worden.
De twyffelachtige toeftand waarin, tot nog toe, die van Bataafsch Braband, met opzigte tot onze Republiek, geftaan hebben, is, zo wel voor ons, als voor hen, iets waar aan men ten fpoedigften dien de te gedenken, ten einde dezelve onverwyld die Rechten te doen toekomen, welke zy, als onze natuurlyke vrye Medemenfchen, van ons kunner vorderen. En, wat de uitgewekene Bataavet aangaat, zo wy by onze, mede door hun, pa! herkregene Vryheid, hen, die ongelukkig, en vat hun goed en bloed veelal beroofd zyn geweest, vergeeten, en een regtmatige fchadevergoedinf voor hunne uitgeftaane ellenden konden weigeren, .zouden wy die Vryheid niet waardig wezen, ei billyk over onze ondankbaarheid, voor de nako melingfchap, moeten blozen. Wanneer wy ni de Bataaven willen geoagcig zyn , zouden w; onze aandagt dan ook niet eens moeten vestigei op den tegenwoordig, nog zo verachteiyken ftaa der Joodfche Natie in ons Vaderland! Medebur gers! zouden wy, thans meer algemeen dan on ze Voorgeflachten, in de Rechten der Mensch heid, en de lesfen eener gezonde Zedekunde ou derwezen, zulks, aan die Natie, door eene rechi Eeeeeeeeeeeeeeee 5 m;
JRO* «NCENo
Berigt vegens ie CentraaleVergadering»
1
1
1
r 1 t


Gao-
NINGEi
Berigt wegens de Cen traale Vergadering.
Wi«.6Ê3.uS uuvu vcriKKtïiflg, aat deeze wettige
mid-
J376 NIEUWE NEDSRLANDSCHE
matiger, eene menschlievender behandeling dan r. dezelve vaak onverdiend, van onze Voorouderen ondergaan heeft, ook niet te kennen moeten geeven, en ontwaar doen worden? Zonder twyffel! alle deeze, en nog meerdere ■ «ukken van dien aart, zyn van te veel gewikt om dezelve niet, als voorwerpen van den eerften rang, voor de overweging van de aanftaande Centraale Vergadering te houden. Dat, aan de bearbeiding van dezelven, een onvermoeide yver, en werkzaamheid, als mede een ingefpannen oordeel, en afzondering van de dagelykfche bezigheden , Hechts uitvoerbaar voor eene dergelvke Vergadering , verbonden is, kan niemand f riet grond, ontkennen.
Burgers! zouden onze tegenwoordige tydsomHandigheden de overdenking van alle zulke zaaken niet vorderen ? zouden de belangen van ons zeiven, zouden de belingen van de Maatfchappv van ons niet kunnen eifchen, onverwyld , alle poogmgen in 't werk te ftellen, om meer en meer, de, Ulieden thans ontvouwde bedoeling van de te houdene Centraale Vergadering, door wezenlyke daaden ter uitvoer te helpen brengen ? Wv voor ons twyfelen hier geen oogenblik aan! en juist daarom, wyl dezelve een direcle invloed od de welvaart van het algemeen moet hebben.
Hoe de Vergadering van Gedeputeerden gedagt heeft ter bevordering daar van , werkzaam te moeten zyn, hebben wy u nu reeds aangetoond: de maatregelen, welke zy oordeelde, hier toe* genomen te moeten worden, zullen wy mede' uit ons Plan zeiven, middagklaar bewyzen. „Ter „ bereiktng van dit groot en heilzaam oogmerk „ (zegt Art. 8. Afd. i.) zal de Centraale Ver„ gadenng alle wettige middelen bezigen, die in „ haar vermogens zyn, en alle gepaste wegen in/laandie zy daar toe gefchikt zal oordeelen." Het behoeft, naar ons bedunkens, geene verdere


JAARBOEKEN, Augustus, 1795. 5377
middelen, en gepaste wegen niet anders kunnen ( betekenen, dan, dat de Centraale Vergadering ,^ in alles, wat zy voorneemt by net Bataaffche Volk, of deszelfs Vertegenwoordigers te bewerkftelligen, altoos als voorlichtende ophelderende,. en aandringende, enz, zal handelen (op gron-, den van recht en waarheid,) in zo verre zy, als een gedeelte des Volks, dit kan en vermag te
d°Door dit laatfte nu , Medeburgers! vervalt, onzes bedunkens, van zelfs de ftelling van zommi-
*en uwer, als of de Centraale Vergadering zig het recht van een tweede VolKSvertegenwoordlaing aanmatigen, en daar door de Maatfchappelvke orde en welvaart zou willen verwoesten, dewyl hier, uit onze gezegdens , genoegzaam blvkbaar is, dat dezelve zig Hechts als een ge. declte des Volks befchouwd. Zo er egter, op dit oogenblik, nog mogten zyn, die van hunne vooroordeelen, betrekkelyk dit ftuk, nog niet geheel geneezen waren, dan vermeenen wy die Menfchen, indien dezelve voor het gebruik eener gezonde rede vatbaar zyn, uit Art. 7 en 8 van de eerfte Afdeeling nog wel hunne dwaaling te kunnen doen zien, dewyl aldaar voorkomt: Deeze eenpaarige werkzaamheid van alle wel" gezinde Bataavent deeze beflendigevereentgtng van alle Patnottifche 'ziels- en ligchaamskragter zal, wel verre van de orde der Maat" fchappy te verjlooren , dezelve doen gebooren " worden, waar zy ongelukkig niet wezen mogt, ], en zal die allerwegen bewaren en handhaven. En verder: ; , .
Deeze Centraale Vergadering zal geen ryh "in een ryk zyn, zo als onze Vyanden zeggen^ 'ntcendeet het zal haare eerfte en heihgJU pligi wezen, om te zorgen, dat 'er flechts één. Volksvertegenwoordiging; één gezaghebbenc " en machtuitoefenend Befluur zal beftaan; da " is te zeggen; een welen yvettig yerkozene Vet »> „ ti
jRO1NGEN.
Berige vegens ie CentraaleVergadering.
f I


Gro-
NINGEK
Berigt wegens de Cen tractie Vergadering.
j l I
I
<
j j X e c h e r
5378 NIEUWE NEDERLANDSCHE
„ tegenwoordiging , en een goed, rechtvaardig •yj^/^l^l^nd Beftuur. Zullende zvt (gelyk dit boven reeds is aangehaald,) ter bereireikmg van dit hun oogmerk, alle wettige Jdde-
» l™ b™*ë™> en alle gepaste wegen in-
' y> Jtaan.
Elk een, die de geringe moeite nu wil neemen, om een en andermaal, ons Plan van Organifatie zelve, eens bedaard na te leezen zal vertrouwen wy, op elke bladzyde, en wel bvzonder in Art. 9 en 10 van de eerfte Afdeeling, (te breedvoerig om hier aan te haaien,) voldoen, de bewyzen voor derzelver welgeregelde en in al en opzigte , de Maatfchappllyke ordè, en de glorie van het Vaderland bevorderende inrigtmg, ontmoeten , en eindelyk, uit den geest van het Geheel, ten klaarften overtuigd worden dat de Centraale Vergadering van Cedeerden, in den Hage, wyl in deszelfs midden „ al-
" JA nfen, Cm' (zis Art' 4 van de derde „ Afd.) welke, het zy rechtflreeks , het zy van „ ter zyde, eenigcn invloed in, of werking 0p het „ gantfche Bataaffche Volk zouden kunnen heb„ ben ..... ter onderzoek cn overweging van „ dezelve moeten worden gebragt-" voor dat zV ter Vergadering van de Reprefentanten dergeheee Republiek kunnen worden ingeleverd, (dat de -entraale Vergadering, zeggen wy,) dit Co!lef>i« ,uiten twyfel oneindig veel moeite en aSeid Sn sal befparen; en dat zy, zo bet wezentlyk uit jraave Vaderlanders bedaar, hetzelve tot «n .child zal verRrekken en de pylen, die de on. .undige, uit deeze of geene Sociëteit enz., in Wresfen, Memonen, als anders, op hetzelveW igt had, kan en zal afwenden, houden wy voor ene volftrekte waarheid. Doch indien dit, of ergelyk Collegie met eenige, hun eigen grooteid zoekende , of andere verraderlyke Leden 2ns voorzien mogte zyn, de Centraale Verga■ng het,-als dan, tot een krachtigen geesfej
wor.


JAARBOEKEN, Augustus, 17QJ. 5379
worden, en alles in haaren kring, al bewerk-• Heiligen, om dezelven, het verdiende loon, te: doen erlangen, en de zaake der Vryheid te doen zegevieren, houden wy voor geene mindere vol» ftrekte waarheid. , ,
Daar wy nu het waarachtig oogmerk, en doeleinde onzer aanftaande Centraale Vergadering, od beredeneerde gronden, vermeenen aangetoond en bewezen te hebben, rekenen wy ook dat geene onzer Committenten, die den naam van een waar Vaderlander wil drager», (zo hy de onkosten kan goedaiaaken,) langer aarzelen zal, med-, tot die ons Plan, bytetreden; de daartoe nódig zynde toelage van 2 ftuivers m demaand, (waarlyk een geringe gifte, om in de Offerkiste van het algemeen belang te werpen!) aantebreneen, en, daar door onze Gecommitteerden, tei Vergadering in den Hage, weike op den 24 deezer aldaar geopend wordt , weder te doen ver fchvnen, ten einde alies, wat in hun vermoget is mede aldaar aamewenden, ter aankweking ei vólmaaking van de Gelykheid en Vryheid van he Bataaffche Volk. Zy egter, die nog op di oogenblik, ftout genoeg mogten zyn, by hunn oude dwaling te blyven, en als nog, de nu be kende bedoeling van ons Plan, volmondig, t verwerpen, zullen wy aan hun verachtelyk, maa te gelyk beklagelyk noodlot overlaaten, en me een gerust geweten, in de uitoeffening van onz verpligting als Mensch en Burger, zo veel in on vermogen is, 't geluk van alle Braaven trachte te bevorderen.
L. van OOSTBROEK.
M. van HEYN1NGEN BOSCH.
Voorheen Gecommitteerden ter Centraa Vergadering in den Haag. Groningen, den 24 Augustus 1795, het eerj Jaar der Bataaffche Vryheid.
B.
Sro.
sin3en.
Berigt y/egens de CentraaleVergadering.
1 t C
z
c c
3
u
h 4-


'sHer-
togenjö03ch.
t
en
5380 NIEUWE NEDERLANDSCHE
BATAAFSCH BRABAND.
'sHertogenbosch.
* lVTaA6t a?°°Pen der Vergadering Czo L II fchreef men van hier , onder de dagteekemng van den 6 deezer,) van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Bataafsch Braband , deezen morgen , verneemt men, dat in dezelve Vergadering' na alvoorens in een Committé van Gecommitteerden der Municipaliteit en van Bataafsch Braband, als gewoonlyk by de handelingen over de differenten tusfchen de Staaten Generaal en die Vergadering te zvn geformeerd, finaal en by refumtie het be1 uit genomen is, (vermits uit de ingekomene Refoiutien der Difiricls-, Municipaliteits-, en Gemeentens- Vergaderingen blykt, dat zeer ruim het grootfte gedeelte van het Volk van Bataafsch Braband het Concept-Plan approbeert,) zulks van wegens het Volk voornoemd te approbeeren en te ratificeeren; zynde ten dien einde een'Espresfe aan de Staats-Commisfie uit 'sHage, die zig in sBosch bevindt, met de nodige Rukken afgezonden." b
En vervolgens op den 27 deezer Maand: ,, Ingevolge het Plan van Beftiering voor Bataafsch-Braband, zyn, den 19 deezer, tot de nieuwe Reprefentatie des Volk van I3ataafsch Braband verkoozen de navolgenBurgers: D. B. Ferfpyck, G. J. Decker $ en u. J- van Berkel, van 's Bosch; P. Vreede


JAARBOEKEN, Augustus, 1195- 53**
en C. den Text, van Tilburg; G. van JetCel van Udenhout; H. van Leerjum, L. feLrea* en £. Z«g«« , van Eindhoven; F Gulié en i>. Verhoyfen , van Helmond, G. iw» W van Veghel;
van der Borgt en A. Ingenhous, van iireda; f N de Bruin, van Wouw; Steven van Bronkhorst, Arnoud Simo n en W. '-dyveld van Ctngelsboek, van bergen op d.-n Aoom; f. Meuten van Steenbergen; J.A.Krieger, van Grave; f. var, der Voort, van Beugen; A. Ferliraaten, van Mdl; F. van der Borgt, van Lithj B. Smolders, van 's Bosch.
Tilburg.
Wegens het verkiezen van eenen Drosfaard en van eenen Secretaris, vernam men 'van hier, in de jongstvoorgaande Maand, de volgende byzonderheden.
AAN HET BATAAFSCH VOLK.
Na dat de Leden der Vaderlandfche Sociëteit alhier, door eene Deputatie van den 11 deezer, uit hun midden aan de Municipaliteit hadden doen voordragen de noodzaaklykheid om de zedert een Jaar vacante Drosfaardsplaats door de Volksftem te doen vervullen, gelyk ook het aanfHlen van een Secretaris, of de bevestiging in die post, van hem, welke dezelve zedert meer dan twintig jnaren tot een algemeen genoegen deezer Gemeen-e heeft bekleed, heeft de Municipaliteit dadeiyk aan dat verlangen beantwoord , en ten dien einde alle ftemgerecntigde Ingezetenen van het Souvereine Volk van Tilburg, op "6 Zon-
's Hertogenbosch.


5382 NIEUWE NEDERLANDSCHÈ
Tilburg.
Berigt •wegens het ver kiezen , yan Drosfaard ei Secretaris.
jj 3 (
•< t< . i 1
Zondag den 21 deezer in de Groote Kerk doen" convoceeren, alwaar door den Vryheidminnenden Burger A. van der Willigen, als een der Leden Municipaal het Drost-Arapt waarneemende, van de Predikftoel aan de te zaamgekomen menigte ■ eene welgepaste en aan het oogmerk beantwoordende Aanfpraak wierdt gedaan. Neemende daar na de Remming by befloten Billietten een aanvang , by welker opening, den anderen dag in ' de Raadkamer, bevonden wierdt, dat by een groote meerderheid tot Drosfaard verkoozen is de Burger A. van der Willigen, en tot Secretaris , byna unaniem op nieuw verkozen of gecontinueerd de Burger % Z. Bles; geen van hun beide profesfie doeöde van den Roomsch-Ca« tholyken Godsdienst, wederfpreekende dus het geen in zommige Lasterfchriften wordt voorgegeeven, als of het eenige oogmerk der Ingezetenen in de Meyery is, aldaar de Roomfche Godsdienst te doen praïdomineeren, Deeze uitbrenging der Remmen, is op fiaanden voet, by Publicatie en Affixie, aan het Publiek gecommuniceerd.
Onbevooroordeeld ziet ieder weldenkende, die het vorig Reftier aan deeze plaats bekend is, hoe de Volksftem, zonder tusfchenkomst van vervloekte ariftocratifche intrigües, uit hun eigen aart gefchikt is, tot het doen van een keuze, avereenkomftig deszelfs belangen, en zig bepaait )p Mannen, ieder in hunne betrekking waardig ' ie Rem van eene der grootRe Burgerlyke Maatfchappy ten platten Lande in het vrye Bataafsch Braband. Daar in vorige tyden, door de willeteurige aanftelling van eenen ariftocratifchen Heer, le belaqgryken post van Drosfaard, fomtyds door ieezen en geenen onweetenden Stadhouder, of :enen niets beduidende Drosfaard wierdt uitgeleffend, wordt dezelve thans bekleed, doorhem, viens waare Patriottifche denkbeelden inftemmen, net zuivere onbaatzugtige Volksliefde, gevestigd
op


jaarboeken, Augustus, 179j. 538a
op de natuur, de Rechten van den Mensch en'
^^ofgende dag, zyndedie hunner in» tie, wierden zy in het midden eener ftate yken ; tren van Burger-Schutters, een aantal wel gekleedde jonge Dochters, alle de Leder, der VadeSrchegSocieteit, tusfchen twee Leden vrthet vorige Beftuur, onder het maaken van een keurif Muziek, door het voornaamfte gedeelte Se? Muziekanten van beide de Roorcfcte Kerken , en vooraf gereeden door een klein Corps Burger-Cavalleiy, tót aan de deur van de RaadSi vergezeld , alwaar zy door de vergaderde SnicipaS wierdeb gére'dpieert, ter Raadkamer opgeleid , eb met eene korte Aanfpraak door een der Leden verwelkomt; het welk door den Burger Drosfaard, met eene gepaste Redevoering, wierdt beantwoord, en na het drinken van den aangeboden Eere-Wyn, ter Vergadering fesf,p namen , van waar een ieder vergenoegt en vol blvdfchapl na een tour in dezelfde orde doot ne voornaamfte gedeelte van het Dorp gedaar te hebben, naar zyne Woonmg wederkeerde en de plechtigheid van dien dag een einde nam.
Vrydag den 26 juny I79J, 'f^t^T der Bataaffche Vryheid van Bataafsch Braband.
Uit naam der Sociëteit,
CORN. VERBUNT, Prefident. C. S. F. KLEIN, Secretaris.
Tilburg, den 29 Juny 1795■> het eer^e 3aar der Bataafsch Brabandfche Vryheid.
Van hier vernam men, „ dat op den 8 de bepaalde dag zynde, op welken, ingevolge wederzydfche overeenkomst, de Aften van Ratificatie tusfchen de GedepuFff fff fff fff fff f «er-
Hl-
iorg.
3erigt vegerts iet verdezenjan Dros'aard tri Secretaris.


Tilburg.
(
Eynj>
5384 NIEUWE NEDERLANDSCHE
teerden der Staaten Generaal der Vereenig. de Nederlanden en Gecommitteerden uit de Municipaliteiten van Bataafsch Braband betrekkelyk het Plan van Beftiering, waar naar Bataafsch Braband tot het einde van dit Jaar zal geadminiftreerd worden , aldaar Ronden uitgewisfeld te worden , z\g van wegens Hun Hoog Mogenden aldaar bevonden de Burgers Jordens en Sandra Vehman • dat Gedeputeerden uit de Municipaliteit daarop vergaderd zynde, zig en corps bv gemelde Gedeputeerden van Hun Hoog Mogenden hebben begeeven, de Stukken en Aéten, daar toe betrekkelyk, geleezen en m orde bevonden zynde, dezelve getekend en uitgewisfeld zyn. Waarop de Prefident der Vergadering van Gecommitteerden voornoemde Gedeputeerden van Hun Hoog Mogenden op eene plechtige en zeer toepasfelyke wyze heeft aangefprooken, 't welk door den Burger jordens mede zeer gefchikt beantwoord werd.
„ Den 9 tot het vieren van een Burgerfeest , over den tot Rand gebragten toekomen • den ftaat van Bataafsch Braband bepaald zynde, werd dit Feest ook met alle plechtig, heid gehouden, en zo door zinnebeeldige welgepaste Illuminaiien , Decoratien enz. ,°ais door het houden van een BaJ, waar by de Sïaats-Commisfie, de Reprefentanten en de Franfche Generaal Osten mede adlifteerien, en 't welk den geheelen nacht heeft jeduurd, enz."


JAARBOEKEN, Augustus; 17954 538] Eyndhoven.
Doof de Leden der Sociëteit deezer Plaatfee wierdt alhier, geduurende deeze Maand, het volgende Voorftel gedaan.
BURGERS, BROEDERS!
WV wasten alle oogenblikken de Ratificatie e) bvaaande Publicatien der Staaten Generaal bereids in de Hoofdftad der Meyery gearriveerd wy zvn voorloopig onderr.gt, Medeburgers ! da Hun 'Hoog Mogenden ons weder Generaliteit verklaaren, en Agenten ufe^tPrttidJa/wHe zenden, om alle Wetten, Rechten en Gebru ken voor den Oorlog, door hunlieden ingevoerd wederom, als van ouds, te doen werken; d< condemneeren zy ons, om onder de Slaaffch Regeeringsform wederom te moeten jucnten.
Burgers! Gylieden, die de waarde der Vri beid kent, wy roepen de Natuur, de Rechtt van dS Me^ch enPhet gantfche Volk van Neê land tot getuige, vsn de fchreeuwendfte oude drukking, welke men ons bereids, w de geboor der Vrvheid, wil doen verduuren. Braave Bro ders! rechtfchapen Republikeinen! wy verzoek, u bedaard , alle medewerking. Onverfchilhg zvn over zodanige ongerechtigheid jegens on zou den Bataaven fchande aandoen, en wy, w zouden ons voor eeuwig der Vryheid onwaard maaken, indien wy een cogenblik aarzelen, c by het Graf der gefneuvelde Helden te zweerei eer met hun te zullen vereenigd worden in di Vaderlandfchen grond, dan de fmaad op cns ■ onze Kinderen te laaden, dat wy ongevoelig I de onderdrukking gebleeven zym
Wv geeven U voorloopig kennis, Medebi gers! dat 'er aig te Tilburg, zedert eenige c een, eene Vergadering gevestigd heeft, geconl BC ' F Ff ff fff ff fff fff « tuei
Eyntjn
HOVEN*
1 >
C
1
>
:s e
n
rre
:n
:e
'»
y
>g
ui
I »
:rj ïü
>y
;ati-
[ft


5386 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Eynd-
hoven.
Voorfte, der So* cieteit.
COPIE der COMMISSIE.
Wy Leden der Vergadering van de Gedeputeerde Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van Braband, fesfie houdende te Tilburg, com-
mitteerden de Burgers , ten einde zig
te begeeven naar 's Hage , met last , om , uit naam van deeze Regeering, zig te-vervoegen, aan en by het Collegie van Hun Hoog Molenden de Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, en dezelve te congratuleeren met de zo
felukkig tot ftand gebragte Alliantie tusfchen de 'ranfche en Bataaffche Republieken; en verders aan dezelve te declareeren, dat deeze Vergade > ring, als boven gemeld, wettig op den n Juny geconftitueerd zynde, wy onze Gecommitteerdeu
heb-
tueert door de refpective Municipaliteiten, door het Volk verkoozen, onder den naam van Prot vilioncde Vertegenwoordigers des Volks van Bataafsch Braband, reftrefenteerende Stad cn zogenaamd Marquifaat van Bergen op den Zoom, Stad en Baronnie van Breda, Stad en Meyery van 'j Bosch , Stad Gr ave en Lande van Cuyk, welke bereids, uit hun midden, Gecommitteerden benoemd hebben naar Hun Hoog Mogenden, met inleggende Commisfie en Inftructie. Daar deeze Inftruclie, onder anderen, in zig bevat, dat ingeval Hun Hoog Mogenden weigeren, onze Onafhankelykheid te erkennen, al aanftonds interoepen de hulp en medewerking van het gantfche Volk van Nederland, dus kunnen wy niet af, Broeders! u van dit alles te onderrigten, ten einde het daar heen te brengen, dat Ulieden Municipaliteiten haare Gecommitteerden gelasten, om onze allezints billyke en op fondament der Rechten van den Mensch fteunende klagten, krachtdadig te appuieeren , in welkers vertrouwen wy Ulieden oprecht Heil en Broederfchap wen> fchen.


JAARBOEKEN, Augustus, 1795» 5S%7
i hebben gelast, van aan Hun Hoog Mogenden . plegtig kennis te geeven, en te declareeren, dar . deeze Vergadering, in naam des Volks, dat zy vertegenwoordigt, toetreed tot het Bondgenoot-i i fchap van het Bataafsch Volk, en uit dien hoof-, de requireert, dat dezelve niet alleen als zodanig* : by Hun Hoog Mogenden zal worden erkent; maar ook, ingevolge van die erkentenisfe, aaa hun Gecommitteerden te laaten volgen, zodanige rechten, als de overige Gedeputeerden van de refpeclive Reprefentanten der verdere zeven Gewesten, ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden fesfie hebbende, zyn genietende, en zulks tot zo lang als dezelve van Hun Hoog Mogenden zal blyven beftaan ; wordende Hun Hoog Mogenden verzogt, deeze Gecommitteerden als zodanige te erkennen eu volkomen geloof te geeven
COPIE-INSTRUCTIE voor de Gedeputeerden der Vergadering van de Gede
■ puteerden, provifioneel reprefienteerend hei Volk van Bataafsch Braband.
1. Zullen de Gecommitteerden zig gedragei naar den inhoud hunner Commisfie.
2. Ingeval van weigering te protesteeren , o; de kragtdadigfte wyze van non-prejudicie, en me Declaratoir van zig te zullen beroepen aan gantfche Volk van Nederland, en.van 't zelv te reclameeren, de erkentenisfe van de Rechten die men weigert aan ons toe te kennen.
3. Te handelen volgens de Refoiutien, op c twee Vergaderingen genomen.
4. In 't generaal al te doen en te verrichte wat eenigzints nodig is en zal zyn, om de e kentenisfen voornoemd van deeze Vergaderinge de Rechten , die dezelve, beneffens de overij Gewesten, competeerd, te effeftueeren.
s. Eindelyk van al het verrichtte en weder va * Ffffffffffffffff 3 rei
Synd-
30 VEN.
7oorJlel ter So■ieteit.
1
) t t e ,
e fl
n
;e
i'
(9


eindhoven
5383 NIEUWE NEDERLANDSCHE
tt%ebrL?,ei„V.00rkoraende S^g^den, aan dee' .*fgadering rapport te doen.
Aldus gedaan in onze Vergadering te Tilburg, Me l79*> ket Jaar der Sfc
BUITENLANDSC HE BEZITTINGEN. Demerary.
Omtrent het midden deezer Maand ont* ving men , uit deeze Colonie, de volgende berigten:
Extracl uit een Brief van Demerary, dato
23 Mei 1705. J' „Wy zullen u een kort verflag doen van het gebeurde in deeze Colonie, en berich-
™n tCn dien einde> dat den 4 deez« Maand, alhier is binnen gekomen de eerfte Lieutenant van het Engelfche Fregat Zebra, t welk op de hoogte van Mahayska ten anker lag, medebrengende Depêches van den Ex-Stadhouder, den Prins van Oranje, by dewelke hy aan den Gouverneur order gaf, om de Engelfche Troupen en Schepen, voor deeze Colonie gedestineerd, te ontvangen, om te beletten, dat deeze Colonie door de Franfche niet wierde geïnvadeerd, (zie Bylage Lett. A,;) voorts bragt die Officier een Brief van den Engelfchen Admiraal Caldwell en Generaal Vaughan, verzoekende om plaats te maaken voor 6co man Troepen, die daaglyks in Barbados gewagt wierpen, en voorg deeze Rivier waren beftemd.
» De


JAARBOEKEN, Augustus, 17W» 53^9
De Gouverneur convoceerde de by de hand zynde Raaden en Officieren der Landen Zefemagt, aan welke hy voorfchreeven Brieven overlag, en na deliberatie wierdt unaniem befloten, den Engelfchen Admiraal en Generaal te antwoorden, dat wy aan de ordres van den Ex-Stadhouder niet konden defereeren, alzo wy bevelen van den Souverein ontvangen hadden, van geene andere Troupen dan Hollandfche of Franfche in te neemen, maar integendeel ons tegenihet in komen van Troupen van andere Natiën, met seweld te moeten verzetten; dat wj voor geene invafie der Franfchen beduchi waren , alzo wy officieele berichten haddei ontvangen van de gemaakte en gefloten. Vrede en Vriendfehap met de Franfche Ke publiek. Wy dachten dat die Officier me die boodfehap alleen zoude afreizen ; da wv vernamen Dingsdag avond reeds dat or zeI Gouverneur-Generaal Van Groveftins me hem naar de Zebra was vertrokken. Woenf dag morgen den 6, wierdt zyn vertrek pi bliek, en daarop was in Stabroek veelcon bustie; 70 k 80 lnwoonders kwamen inko ten tyd by elkander inde Herberg; de g voelens waren in den beginne zeer onb paald ; 'er wierdt gefproken van zekei Beaujan- en Boilers , als zeer geliëert zyne met den Gouverneur, af te zetten en in s rest te ftellen, de Regeering te verander, en een nieuwen Gouverneur te benoemei dan na dat de opinien meerder bepaald w ien, wierden 'er uit de Divifien van Si broek vier Gecommitteerden benoemd, c FffffffffffHfff 4
Deme-
1
t 1
t
>
e le r-
:n
gi aam


Deme-
rary.
5390 NIEUWE NEDERLANDSCHE
reprefentatien aan de Regeering te doen die zulks ook dan hebben gedaan, en welke beftonden uit de Burgers Kaptein Fileon, P. J. du Hard, P. Onekama en Van Dura benevens N. J. van Rpfel, als Secretaris! Deeze Gecommitteerden hebben de andere Diviikn van Esfequebo en deeze Rivier aangetchreeven, om ook Gecommitteerden te zenden, ten einde met hun te raadpleegen, en te zien wat best is in deeze tydsomftandigheden te doen. Deeze Vergadering van de gezamentlyke Gecommitteerden heeft nog geen plaats gehad, en wy zullen moeten afwagten, welke maatregelen dezelve zal neemen. Intusfchen waren eenige weimgen met deeze provifioneele fchikkingen en benoeming niet te vreden, en trachteden onrust en tweedragt te verwekken, 't welk ren gevolge had, dat de Burger Kaptein Fileon eenige vrywillige Burgers onder de Wapenen liet komen, om de rust in Stabroek te behouden ; en Gecommitteerden ziende, dat bovengemelde lieden geene andere dan rust en eendracht ftoorende oogmerken hadden, zo gaven dezelven ordres om de voornaamften van hun , ten getale van vier Perfoonen, in arrest te ftellen, en dezelven aan de Militaire Wacht over te geeven. Den volgenden dag, zynde Saturdag, zyn de Leden van Esfequebo gekomen, welke kennis van het voorgevallene gekregen hadden, en toen werdén de genoemde gearrefteerde vier Perfoonen in handen van den Fiscaal gefteld', en aan de Juftitie overgegeeven. Sedertdien tyd is het in
Sta-


JAARBOEKEN, Augt/stm, ?795« 53»*
Stabroek zeer rustig en ftii; de Raad beeft 1 voorts dageiyks gezeten, en vermits dit i overtollig was, zo zyn op voordragt van Kiezers tot Extraordinaire Leden benoemd de Burgers M. Thierem, D. Breton J. H. Z. en Louis de Melkt, die met den Burger Pleitner, als Commisfaris ad interim van Esfequebo, benevens de Burgers R. IV* Hall, P. P. Luyken, Thomas Cumming en A. Meertens, thans het Hof van Politie üicmaaken. 't Gouvernement wordt waargenomen door twee Leden, welke telkens voor agt dagen zitten, te wee ten een Lid van Eslèquobo en een van Demerary."
PUBLICATIE,
W/ v Robert Westley Hallen Jnthony Meertens, " ' Raaden van Politie der Colonie Esfequebo en Dernerary, gecommitteerd tot het waarnee■men van het Gouvernement, doen alle en een iegeiyk weeten, dat ons op beden door twee Engelfche Officieren is aangebragt de hier nevensgaande Misfive, geaddresfeerd aan de voornaamfte Magiftraaren en Confuls van Demerary, geankerd te Demerary 16 Mei 1795»
„ Zvne Britfche Majefteit nodig geoordeeld hebbende," ten fpoedigfte aftezenden esne order aan de gewapende Magt, om de bezetting van Demerary en deszelfs Onderhorigheden te procefteeren, tegen de Franfóhe WapOTen, (de rëgeerendc Machten van Frankryk bezit genomen hebbendt van Holland,) zo nodigen de ondergeteekender Officieren, commandeerende de Britfche Zee- er Landmagt, voor Demerary en deszelfs Depen dentien, alle Perfoonen der bovengenoemde Co lonien uit, om zig te vervoegen onder de müd' befchermins' van het Britfche Gouvernement.
Ff ff ff ff ff fff fff 5 » D
lARY, .
1
a


53£>2 NIEUWE NEDERLANDSCKE
Demerary.
„ De Godsdienst, de Perfoonen en de Eigendommen der Inwoonders, zullen geëerbiedigd worden, zo lange zy voortgaan in goede verftandhouding met de Britfche Natie te leven; terwyl het onvermydelyk in den tegenwoordigen toeftand van Holland ter befluiting zal moeten worden overgelaaten, van welke Europefche Machten, de Volkplanting van Demerary en deszelfs onderhoorigheden, voor het vervolg befcherming zullen ontvangen, wanneer de groote ftryd, zo belangryk voor het geheele Menschdom, door eene Vrede tusfchen de Oorlogende Natiën, zal zyn beflist.
(Was geteekend,) HENRY WAWE, Commandeerende de Zeemagt Zyner Britfche Majefteit.
JOHN RITCHIE,
Commandeerende de Troupen.
Aan de Magiftraaten en commandeerende Officieren van de Zeeën Landmagt te Demerary.'''
Dat wy nodig geoordeeld hebben, zo veel mogelyk en de kortheid des tyds toelaat, daar van aan elk en een iegeiyk communicatie te doen, en verders de Ingezetenen deezer Colonie te infbrmeeren, dat de prefente Leden van den Raad van Politie , over deeze Rivieren aan gemelde Engelfche Officieren hebben geantwoord, dat zy de aangebragte Depêches in rype overweging zullen neemen, en op morgen het Antwoord van het Hof met de Sloep zullen afzenden.
Actum in 't Gouvernement in Stabroek, den 27 Mei 1795.
(Was set.) ROBBERT WESTLY HALL. A. MEEK.TENS. Ter Ordonnantie van dezelve, ([Was get.) AN TH. BEAUJON, Secretaris.
Accordeert met zyn Origineel in Demerary. (Was get.) ANTH. BEAUJON, Secretaris.
Wy


IAARBOEKEN, Augustus, 1795' 5S93
Wy Raaden van Politie der Rivieren en on- I derhoorige Diftriften van Esfequebo en Demera-b rv doen bv deezen allen en een iegeiyk weten, dat wy op beden in onze gehóuden Kaadsyergadering, waarby tegenwoordig waren en asüftcerden de Heeren Major-Commandant Van Wc ; KaDtein-Lieutenant en Lieutenant ter Zee tijdic; alertere, gereiblveerc hebben, met re ace ?ot de Depêches; gisteren aangtbragt, door twee Engelfche Officieren, en waar van onze Commisfarisfen tot de waarneeming van t Oouvernement, ten eerften aan de Ingezetenen zo veel mogelyk was en de kortheid des tycs toelie., belendmaaking hebben gedaan. Eeyntwoord door ons benevens gemelde Heeren Van Wdl, *t Mtren RysArg, geteekend, aan de comZ deerende OfficieV'en%an Zyne Brittannifche Maiefteits Navale- en Landmacht, voor de Rivier van Demerary, expres heden toegezonden, en hetzelve antwoord ook werkelyk met een Oificier van de Marine en een van de Iroupen, hebben doen depecheeren ; voorts dat gemelde Antwoord woordelyk luidende is als volgt:
WEL EDELE GESTRENGE HEEREN!
Vereaderd zynde op de Depêches van wegen TJ Wel Edele Geftrenge, op gisteren, door d< Lieutenant-Collonel Provoost van het óofte Re giment en Lieutenant Williams van de royai Navv aangebragt, als één voor de Mag.ftraat één voor de commandeerende Officieren van d. Navale Macht, en één voor die van de lrou nen , behelzende U Wel Edele Geftrenge uitno Ling , dat deeze Colonie zig begeeve onde Protectie van het Britsch Gouvernement, hebbe wv Ondergeteekenden gezamentiyk gerefolveert TJ Wel Edele Geftrenge hier in gefloten Copi te zenden, van dén Brief, door den Heer Goi vemeur-Generaal Van Grovefiins, (toenmaa
>eme-
Aav-
i
r
i ,
e
ijls


5394- NIEUWE NEDERLANDSCHE
Demerary.
Prefident zynde,) in dato den 4 deezer Maand, aan de Generaal Fdughan en Admiraal Catchdl gefchreeven, en antwoord op die, waar van wy de eer hebben U We! Edele Geftrenge mede Copie toe te fchikken; uit dat antwoord van den Heer Gouverneur-Generaal Fan Grovcfiins zal aan U Wel Edele Geftrenge confteeren, dat wy officieele tyding hebben bekomen , van de herftelde Vriendfehap tusfchen de Franfche Natie en onze Republiek.
En dewyl deeze omftandigheden tevens de door ons ontvangene ordres, waar van in gemelde antwoord gefproken wordt, alle Protectie ten onzen behoeve, tegen de Franfchen, volkomentlyk doen vervallen en onnodig maaken: zo refereefen wy ons aan gemelde antwoord, en moeten overzulks, U Wel Edele Geftrenge uitdrukkelyk berichten, dat wy de van wegens Zyne Brittanrsifche Majefteit aangeboden befcherming op geenerlei wyze kunnen of vermogen te accepteeren, beftaanbaar met de getrouwheid , die door ons aan onze wettige Souvereinen verfchuldigd is, boe zeer wy te gelyker tyd, dankbaar en gevoelig zyn, aan de hooge attentie van Zyne Majefteit.
De door ons uit het Vaderland ontvangen tyding en orders van onze Souvereinen, Hun Heog Mogenden, op de gewoone allezints legale wyze, aan ons toegekomen en de door ons bekende daar toe geregcigde Staats - Perfoonen getekend en gedepecheert zynde, zo als wy de eer hebben by deeze, U Wel Edele Geftrenge te informeeren, en waar van wy moeten fupponeeren, dat U Wei Edele Geftrenge geene weten» fchap hebben gehad, flatteeren wy ons, dat U Wel Edele Geftrenge nu zelve onze Refolutie, in een tydftip van Vrede en Vriendfehap met Frankryk, ten deezen zodanig genomen, ten allenthalven zullen billyken; want wy zouden immers ontrouw zyn aan onze wettige Souvereinen,


JAARBOEKEN, Augustus, 1795» 53$>5
nen, die wy hulde hebben gezworen, en aan hetgeen overigens heilig, is; ja zelfs de attentie noch] protectie van Zyn Groot Brittannifche Majefteit, of van eenige Natie meriteeren, maar veeleer hunne verachting, wanneer wy onder foortgelyke oraftandigheden, als die wy nu aan U Wel Edele Geftrenge geadresfeert hebben, aan derzelver invitatie of verlangen, voor die opheldering gemanifesteert kwamen te voldoen, en daar door ons aankantten tegen de orders van Hun Hoog Mogenden, aan ons uitgezonden, met welke Hoogstdezelve onder andere geen geringe blyken hebben gegeeven, van de ferieufe hunner fteeds geblevene independentien , en onze aanhoudende ondergefchiktheid aan 't Vry en 't Vereenigd Nederland.
En op dat hier van geene ignorantie kan worden gepretendeerd, zal deeze worden geaffigeert en ter lecture rondgezonden, mitsgaders door den Druk gemeen gemaakt.
Aftum in Raadevan Politie, den 28 Mei 1795* als Commisfarisfen het Gouvernement waarneemende.
(Was geteekend,)
ROBERT WESTLEY HALL. A. MEERTENS. (Onder ftand,) Ter Ordonnantie van Hun Ed. Achtbaarheden ,
(Was geteekend,)
ANTH. BEAÜJON, Secretaris, Accordeert met zyn Origineel, (Was geteekend,)
A. BEAUJON, Secretaris.
Copie des Briefs, waar van io de nevenftaanis gefprooken wordt:
Aan
IemB-
tARY.
»


Dëme
RARY.
53133 NIEUWE NEDERLaNDSCHE
Aan Hunne Excellentlen, den Generaal VAUGHAN en den Admiraal CA LD* WËLL, Commandant en Chef van Zyne Britfche Majefteïu Machten in dc Westelyke Eilanden. Stabroek, Demerary' den 4 Mei iigjt
MYNE HEEREN! Ik had de eer, laatstleden nacht de Brief van uwe Excellentie, gedateerd Martinique den ig April 1795, te ontvangen, te gelyk met de Depêches van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Prins van Oranje, welken my ter hand gefield worden door den Kaptein Kynnem, voerende Zytie Britfche Majefteits Schip de Zebra, en in perfoon overgegeeven door den eerften Lieutenant.
In antwoord van uw genoemde Brief, moet ik uwe Excellentie berichten, dat ik affchrifcen van deeze Depêches gekregen heb van wegen Hun Hoog Mogenden de Scaaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, myne Souvereinen, my kennis geevende van de Vriendfehap tusfchen de Franfche Natie en de Republiek der Vereenigde Nederlanden beftaande, en dat uit dien hoofde de uitvoering der gegeeven ordres ter defenfie, tegen genoemde Natie ophouden.
Ik moet derhalven uwe Excellentie berichten, dat de gemelde omftandigheden, verbonden met de verdere Inftruótien, welke my ter zeiver tyd zyn toegezonden, my in de onmogelykheid ftellen , om aan het verzoek te voldoen.
Ik weet hier niet meer by te voegen, dan Ü terug te zenden de Depêches, welke gy my voor Surinamen en de Berbice hebt toegezonden, en heb de eer, met hoogachting te zyn,
Uwer Excellenties onderdanige Dienaar, (JVasgeu) W. A. van GROVES fINS, Gouvemeu; - "eneraal. f Accordeert rffet het Gouvernements-Bdevenboek, (fPdsget.) E. J. MULLER, Gouv. Secrct. Stabroek, den 30 Mei 1795.
PU-


JAARBOEKEN, Augustus, 179J. J397
PUBLICATIE.
Wy Raaden van Politie der Rivieren en onderhorige Diftrióten van Esfequebo en Demerary, enz. enz., doen by deeze aan allen en een iegeiyk te weten , dat heden in onze Vergadering zyn verfcheenen, de Heeren de iWan, Lieutenant ter Zee, befcheiden op 's Lands Fregat van Oorlog de Thetis, JSl. Romsyinkel, Lieutenant by het Guarnifoen in deeze Colonie, mitsgaders % C. de la Coste, be eedigde Translateur alhier , rapporteerende, dat na de overgave der Misfive van deeze Hove, aan de Engelfche Bevelhebbers, waar van in deeze onze Publicatie van gisteren melding is gemaakt, en na vertaaling derzelve in 't Engelsch, door denzelven Translateur, de voorfchreeven Bevelhebber hebben geantwoord: IVy verzoeken onze Camplu menten aan de deseering te maaken, en 't is wel. Wyders dat uit de particuliere discourfen der gemelde Engelfche Bevelhebbers gehouden, de voorfchreeven twee Heeren Officieren en Translateur hebben kunnen ontwaren, de intentie der gemelde Engelfche Bevelhebbers alleen te zyn geweest, deeze Colonie te komen protecteeren , zo zulks door de Regeermg wie:de gegouteerd; dan, dat na het bekomen antwoord , wederom met hunne macht zouden vertrekken, en de twee Hollandfche Schepen de Éatoèhplanter en de Non Pareil, naar de Kivier te laaten zeilen, als alleen onder hunne befcherming, naar «ieeze Colonie zynde medegenomen ; hebbende voorts de Translateur J. C. de la diste aangenomen, mat de meeste fpoed, by gefchrifre een meer byzonder verflag aan deeze Hoven te doen, van de particuliere converfatie onder de Engelfche Bevelhebbers. relatief het voorgenoroene vertrek van dee/.e Kust gehouden , en van welk rapport het Publiek, na den ontvangst, ten eerften zal wor ien geïnformeert.
Adtum in den Raade, den 29 Mei 1795» en ten zelve dage gepubliceert.
Afe
Demerary.
1


5398 NIEUWE NED. JAARS., Attg.* $795.
eme rary.
Lyst der pryzen van verschm. de producten onzes lands.
Rotterdam den S3 Augustus.
by de 2. Zam. Tarwe N. Z. en VI. 568
by *i Last»
——- Roode Poo'fe £63 g -,!.
by de £. Zsk. Rogge Zeeuws en Int. 34a'38$ by 't Last.
■— Vl.wBr. 37oaïj8oggl. «— Ooftstfche 37Sa385ggl«
[ Rotterdam dsn 13 Augustus.
Gerst Z.enVl.W. 170a i.8oggl« iVIooT Inlandsen 35§ a ^6t c<? Haver Voer zomied Vr.enGr.Brou 22a24'=£
?AARDEBf!OHEN 33Ïa3^o6
BtnvEfiooWW v9 a 40 c€
Koolzaat Z. en VI. 90 a ga 4. IMoutwyw 17 e£ de 33 Vu
Als Commisfarisfen tot de waarneeming vaü 't Gouvernement, (Was ge,.; ROBERT WESTLEY HALL, A. .MEE R.-T E N S. Ter Ordonnantie van Hun fikfo Achtb. (Wasget.) ANTH. BEAüJON, Secretaris. Copie van den Brief van den Prins van Oranje, gedateerd 7 February 1795, woordelyk ais volgt;
Wy hebben nodig geacht, U Edele by deezen aan te fchryven en te gelasten, om, zo we! in Demerary als in Esfequebo te admitteeren de Troupen, die van wegen Zyne Brictannifche Majefteit derwaards zullen gezonden worden, en op de Rivieren zodanige Óorlogfchepen en Fregatten of gewapende Vaartuigen , die van wegen Hooggemelde' Zyne Groot-Brittannifche Majefteit derwaards zullen worden gezonden, en dezelve te confidereeren als Troupen en Schepen van eene Mogendheid, die in Vriendfehap en Alliantie is met Hun Hoog Mogenden, en die derwaards komen om te beletten dat die Colonie door de Franfchen worden geïnvadeert. Waarmede enz. (Was get.) W. PRIMCE van ORANGE. Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid, Dy abfemie van den Geheim-Secretaris. (Was geteekend,) J. W. bres1nk.


NIEUWE
NEDERLANDSCHE
JAARBOEKEN,
September. M D C C X C V.
GELDERLAND. Nymegen.
Heden (dus luidde het berigt van; hier, onder de dagteekening van< den is deezer,) is 'er wederom eene Deputatie uit de Vaderlandfche Sociëteit Eendraat maakt Magt, naar de LandfchapsVeraadering te Zutphen vertrokken, geadflfteerd door twee Leden uit het andere Genootfchap, Voorbeelden trekken, te weeten, de Burgers A. de Koning en Tfieod. Boeff, beide Proceftanten, om opening te doen van zaaken, en redres te verzoeken, tegen de onwettigheid van eene eigendunkelyk aangevulde Municipaliteit, waarby de Volksftem, tot heden toe gefmoort, en de Anftocratie zig een throon tragt te ftigten, tot fchimp en fpyt der pas ontlookene Vryheid en Gelykheid.
Ggg ggg ggg ggg ggg 8 »m
SlVME-
:en.


J4C0 NIEUWE NEDERLANDSCHE
NïME GEN.
j
„ De bovengemelde Deputatie, uit vier Leden, tweeRoomschgezinden entweeProteftanten beftaande, had het genoegen, in de Landfchaps-Vergadering binnen te ftaan.
„ Een der Gedeputeerden, genaamd Tbeod. Boeff, overhandigde de Stukken en Profesten , met byvoeging van de volgende nadrukkelyke Aanfpraak en Declaratie:
VR T H E I D. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
Aan de Provifioneele VERTEGENWOORDIGERS des vryen VOLKS van GELDERLAND.
MEDEBURGERS.'
npharjs ziet gy voor U verfchynen twee Leden uit het Genootfchap, Voorbeelden trekken: de zugt tot algemeene verbroedering heeft ons aangefpoord , om ons met dat van Eendragt maakt Mast te vereenigen , ten einde, ware het mooglyk, de laatfte poogingen aan te wenden , om eindelyk de zo lang gewenschte eendragt tusfchen deeze beide Genootfchappen tot ftand te brengen, en de tweedragt, welke helaas! binnen onze Stad, de afgryslykfte tooneelen, ja den totalen ommekeer zelve, fchynt aan te duiden, voor de beminnelyke rust en kalmte te doen plaats maaken. Met te meerder yver hebben wy aldus, op verzoek van de Leden deezer loffelyke Sociëteit van Eendragt maakt Magt, eene Commisfie aanvaard, om met twee hunner refpective Leden, J. Teeuws/èn en jf. van Veersfen, te midden van het Palladium der Vryheid te verfchynen; de zaak des Volks te verdedigen; de belangen van een onderdrukt gedeelte der inwoo. leren van de oude Hoofdftad der Batavieren, in
uwen


JAARBOEKEN, September, 1705. J401
uwen fchoot uit te ftorten, en hulde te doen aan de waarheid van de gevoelens, welke verre het meerengedeelte van gemelde Sociëteit in hunne borsten voeden , en ons by ondervinding in hun midden gebleken zyn.
Tot U wenden wy ons derhalven, ó gy waare Volksvrienden! tot U, wiens borst van te edel vuur is blaakende, dan dat gy geheime baatzugtiae oogmerken zoudet kunnen koesteren, waar door de belangens, de wensch en bet geluk van het meerdergedeelte des Volks, zouden gedwarsboomd, en de geest der Vryheid en Broederfchap, geheel kunnen uitgebluscht worden.
Aan U alleen is het, dat wy op het plechtigst verklaaren , „ dat, geduurende dien tyd , dat wv het Genootfchap van Eendragt maant Magt gefrequenteerd hebben, wy meerder unanimiteit, meerder echte taal en begrippen van s Volks Vryheid in één uur zoms hebben vernomen, dan el« ders in gantfche weeken en maanden.
Dat wy nimmer iets, vernomen hebben var hunnentwegen , het geen inderdaad Religiezuchi of ftreeving naar eenen praedomineerenden Gods. dienst zoude kunnen aanduiden; maar integen deel eene geduurige eensgezindheid, een gedweeen ondergefchiktheid, gepaard met de zucht orr süles voor hunne Vryheid en Gelykheid op te of
^Tf'Al verders durven wy declareeren, als vry< Bataaven niet alleen, maar tevens als Proteltan ten, als Voorftanders van de Leer der Broeder fchap, die der waarheid gaarne hulde doen, ei bun gezegde met folemneele Eeden kunnen ftaa ven, dat de meeste geruchten, welke men tei cadeele van deeze Sociëteit, Eendragt maak Mast , uitftrooit , niet anders zyn dan louter inventien ofte verzinfels, om de algemeene zaal des Volks, het geluk, den vrede en den welvaar deezer Menfchen, ten eigen voordeele en belang te bezwalken."
Gggggggggggggggg * **
Nyme- '
3EN.
Decla*
ratoir aan den GelderfchenLandsdag.
t
l
t
t >
*


Nymegen.
Declaratoiraan de, GelderfchenLandsdag.
54oa NIEUWE NEDERLANDSCHE
Ziet daar, Burgers Reprefentanten! het geene wy kunnen, en meerdere Leden uit Voorbeelden trekken, zelve zullen moeten belyden. Verleent dan U gehoor aan het geene wy ons als cordaate Voorftanders onzes algemeenen Vaderlands ver2 pligt oordeelden , ten behoeven der waarheid volmondig uit te fpreeken,
De zucht voor de Vryheid, welke ons allen bezielen moet, heeft ons in de plaats gefteld van onze altyd onderdrukt geweest zynde Roomfche Medebroederen.
Burgers! Burgers! fielt dan ook eens U zeiven voor één oogenblik in het geval dier onderdrukten ; gevoelt één oogenblik de ketenen ■ aan uwe anders vrye handen vastgeklonken, en verbeeldt U dan de kluisters aan de Wieg van uwe Kinderen te hooren rinkelen. Zoudt gy dan niet, verbleekt van fchrik en afgryzen , terug deinzen!...? zoudt gy aarzelen om toetefchieten, en als een waar Patriot, (en hoe veel betekend dit woord?) als Mensch, als Vader, uwe Kinderen te redden!..?
Gy, die U dus waardige Palinuuren der VolksVryheid betoond, U bidden, U fmeeken wy by den fchim van Bameveld en die der gefneuvelde Vryheids-Zoonen! redt onze Stad! geeft den Vrede weder! de eensgezindheid aan de Inwooneren van Nymegen! maakt een einde aan de verdeeldheid, welk Bato's Stad op den rand des verderfs geftort heeft, en ons de ruïnen der Vryheid, geftapeld op het Burgerbloed, in een naar vooruitzicht vertoonen!
Wy infleeren dus ten fterkften, als Afgevaardigden van duizend Zielen, tot het neemen van 3en ferme Refolutie, waarby de Volkftem of bepaald en vastgefteld , gelyk in alle Steden der Republiek, of een einde gemaakt worde aan alle verdeeldheden der Inwooners van Nymegen.
Braave Volks-Voorftanders! geeft dan met dat telfde warme gevoel, als thans onzen boezem
ont-


JAARBOEKEN, September, 1795- 54°3
ontvonkt, de rust en den welvaart weder aan] onze eeflingerde Stad en Ingezetenen. <
Welk een ftreelend gevoel is het voor eenen echten Volks-Reprefentant, duizende van Sterven lingen gelukkig te maaken, en in het bezit te; herftellen van den Vrede, de Harmonie en de. Broederfchap! hoe verrukkelyk moet het zyn,< Pik: met aïegging van allen haat, als Broeders,; zonde.^Lerfcheid van mterlyken Godsdienst,, den anderen de handen te zien toereiken, en„ eelvk in Frankryk, een tooneel te openen, om onder en met malkander een te Deum Laudamus aanteheffen. ,
Dit tooneel te voltooyen, moet de pooging van elk Vaderlandsch Regent zyn: dan, ja dan alleen zal de laatfte zucht des Volks eene dankhaare zucht voor hen wezen. Welaan dan, braave Volksvrienden! voldoet aan onze poogingen! het zvn de wenfchen van duizenden! dan zult sv het loon der edelmoedigheid fmaaken, welke ten Vaderlandfche deugd gewisfelyk moet agtervolgen.
HEIL en BROEDERSCHAP!
THEOD. BOEFF. A. DE KONING.
Aftum 16 September 1795.
Twee Publicatien wierden, geduurende deeze Maand, van wegen het Provinciaal Collegie van Politie, Financie en Algemeen Welzyn deezer Provincie, afgekondigd. De eerfte behelsde een verbod van het doen draagen van Livreien, en het voeren van Wapens op de Rytuigen; by de anders wierden fchikkingen beraamd, omtrent he begraaven van geftorvenen op het Schavot GggggggggggggggS 3 me
'Tyme;en.
ïecla•atoirtan den leiderchenLandsdag.
>
r.


Ntme-
cen.
i
■ j ] 3
i t
5404 NIEUWE NEDERLANDSCHB
met verbod van aan gefchavotteerden zeive, of aan derzelver bloedverwanten, des. Z%yZZ:a 16 dQe^en a»gvan
VRT HEID. G E LT KHE I D.
HetenPr2r^ad van Politie, Financie
A1^me£n Welzyn in Gelderland, in naame van de Provtfoneele Vertegenwoord gers van het vrye Volk van Gelderland, aan hunne Medeburgeren, Heil en Broederfchap! doet te
hJ^H' ? overwe8'ng genomen, hebbende , dat 2! by 0DS aanSe°o^ene en geproclameer.
CelvK" Tn w,aareilVryheid en welbegreepene
moer worden befchouwd, het verachtelyk Livrey
nn H?nehSt.baarbeid ' het We,k de e6öe Mensch op den hals van zynen Natuurgenoot, als een ondraaglvk juk, werpt, en denzelven'. in z?ns eigene oogen vernederende, een zwaare hinderpaal ter zyner zedelyke verbetering, in den weg
Terwyl elk rechtfchapen Burger zyne Bedien-
trotsheid of aanhoorigheid, maar , door eene menschhevende en redelyke behandeling, aan zvaen dienst zal zoeken te verbinden. Y En ook, aan den anderen kant, eIk redelvk :n eerlyk denkend Dien/teling, door eene wauw gezette en praxife vervullingen zvne pliehtenT sal moeten toonen, den t-ernaam Van eénvry vlensch en Burger waardig te zyn, zonder dit iy, door mterlyke en vetacWe teoSeïI zfg an deeze zyne verplichting zal behoeven te hetoneren.
Zo is het, dat door en in kracbte deezes, van « é aan, alle Lweyen, welken men tot nu


] AARBOEKEN, September, 1795' 54°$
roe eewoon is geweest, ten teeken van onder-1 SeiS, aan fyne Dienstboden rf .Knegts ec laaten dragen, voor altoos worden afgelchart, en wel zo? da't een iegeiyk, wien zulks^aangaat gehouden en verplicht zal zyn dezelven, vóór !n i Oftober deezes jaars, van derzelver klee-^ ding te doen afneemen, op eene boete van ja guldens, voor ieder, die bevonden zal worden deeze onze Publicatie te hebben gecontravenieerd, behalven zyne verplichting, om daar aan al nog dadelyk te voldoen. , Aat
Voorts in aanmerking genomen hebbende, dat de gewoonte van Wapens op Koetfen of Rytuigen te laaten fchilderen, even weinig den toets Ier boven gelegde gronden kan doorftaar,. . en eene gelyke ydele praalvertooning van fchadelyke trotsheid, oplevert:
Zo hebben wy al mede, in naam als boven, goedgevonden een iegeiyk , wien zulks aangaan mogte, te gelasten, dezelven binnen een Maand, na dato deezes, van hunne Koetfen of Rytuigen weg te neemen, op eene boete van jo guldens voor den nalaatigen, behalven zyne verplichting van daar aan al nog te voldoen.
Kn zullen deeze refpeclive boeten voor eee derde worden geappliceerd ten behoeve van den Aanbrenger , een derde voor den Officier, me de ealange zal doen, en het overige derde vooi den Armen der Plaats. .
Lastende en bevelende wy des eenen iegeiyk. wien zulks aangaan mag, om z'g hier na te re guleeren, en al hetzelve, in alle deelen en ie den, na te komen en te doen nakomen.
Dies te okkondé is het geheim Zegel van Usl derland op liet fpatium gedrukt, en deeze doo den Provinciaalen Secretaris onderteekend:
Aldus ged an en gearrefteerd den 4 Septembe tin*, liet eerfte jaar der Bataaffche Vryheid. (Onder 'ondf) Op last van hetzelve, (Was seteekend,)
HERM. HENR, VITRINGA. GggggggggggggggS 4
Iyme»
en.
7erbod an Lireyen.
t r
r-


NïMEG£N*
Bepaa-
lingen omtrent gefchavotteer'den, en affchaffing van den Pynbank.
i
»
( l c (
: c
2 t
t I
b z
o
«o* NIEUWE NEDERLANDSCHE
VRTHEID. GELTKHEID.
JJet Provinciaal Collegie van Politie, Financie en Algemeen Welzyn in Gelderland, in naame van de Provifioneele Vertegenwoordigers van het vrye Volk van Gelderland, aan hunne Medeburgeren, Heil en Broederfchap l doet te weeIn aanmerking genomen hebbende, dat de gewoonte, om de Lyken van Geëxecuteerden aan balgen en op Raderen te laaten blyven, niet anders oplevert, dan een droevig overblyffel der barbaarschheid van vroegere Eeuwen, en tevens op gevoelige en menschlievende harten treurige aandoeningen verwekt, zonder dat het oogmerk, om Boosdoenders hier door aftefchrikken, gelyk de ondervinding maar al te klaar leert, iaar door bereikt wordt; terwyl deeze gewoonte door onverftandige en gevoellooze Menfchen dikwerf misbruikt wordt, om onfchuldige nagebleveie Vrienden en Bloedverwanten bittere en kwa. yk geplaatfte verwytingen toe te voegen.
Zo is het, dat wy, in naam als boven, by leezenwel uitdrukkeiyk ftatueeren en vastftellen :
Eerfielyk,^t van nu af aan de Lyken van lie, welken, uit krachte van een Rechterlyk Voniis , op eetiigeriiande wyze eenen geweldigen ood hebben ondergaan, terftond, na dat de exeutie der Sententie zal zyn volbragt, aan de /nenden of Naastbeftaanden der Geëxecuteerden .uilen worden overgeiaaten, om op eene, door e refpective Piaatfelyke Regeeringen aan te wyene, plaats, in alle mogelyke ftilte te worden egraven.
Zullende, ingeval geen -Vrienden of Naastbeaanden des Geëxecuteerden zig cydig hier toe logten aanmelden, door den Rechter voor deeze egraving moeten worden zorg gedragen.
Ten tweeden, dat een iegeiyk, die zig zeiven
0 verre mogt vergeeten, van aan de Vrienden
1 Naastbeftaanden van eenen ongelukkigen, die,
uit


JAARBOEKEN, September, 1795» J4°7
uit krachte van een Rechterlyk Vonnis, de eene?. of andere lyfftraffe mogt hebben ondergaan, ofG wel aan den geftraften Perfoon zelve, eenige verwytingen hier over toe te voegeni, en dus, b of zyne onfchuldige Aanverwanten te bedroeven,/, of door eene ontydige herinnering van gdedene* fchande, den fomtyds berouw hebbenden Misdag dLer ia de beginfelen zyner verbetering ter neder v te flaan, de zodanige telken reize zal incurree--* en eene boete van&jo guldens, en zo deze ve, die boete niet zal kunnen voldoen , arbitrairlyk, worden geftraft, zullende de Ouders voor hunne, Kinderen de voorfchreeven geldboete moeten be-,
"veïder hebben wy, al mede in overweging neemende, dat de gewoonte, om befchalAgdea van misdaaden ter Pynbank te brengen, aanloopt teaen de Menfchelykheid, en tegen de grondbeeinfelen van natuurlyke billykheid, en een zeer zwakken waarborg oplevert voor de mnerlyke overtuiging des Richters, terwyl het al of met doorftaan van dezelve veelal afhangt van de phyfieke kragten des Lyders, en even daar door dikwerf eenen onfchuldigen ter ftrafle doet verwyzen en eenen fchuldigen zyne welverdiende ftratfe foms ontkomen, behalven dat het met de gronden van het Natuur-recht ftrydt, iemand te nood zaaken zyn eigen befchuldiger en aanklaager te
WEnendit te minder, daar volgends de Wetten deezer Provincie, de eigen confesfie des Misdadiaen niet volftrektelyk vereischt wordt, om den zeiven zyne welverdiende ftraf te doen onder, gaan, terwyl het eenigfte geval van ontdekking van medeplichtigen, in het welke het gebruil der Pynbank eenigermate kan worden gej ulti ü ceerd, tegen de vooraangetogene gronden biüy ker wyze niet kan worden opgewogen.
Zo is het, dat wy by deezen voor akoos he gebruik der Pynbank van nu af aan affchaften ei
EN* '
ep (tangen■ntrcnt ejchaoiteer\èn, e n 'ffchaf'ing vau lenPyn>ank,
L i


Nymegen.
i i
e t
I I
I a z n G
- jrji z di d<
Ti
5408 NIEUWE NEDBRLANJDSCHE
vernietigen , zonder dat dezelve immer zal ro0.
ieezeXvinelf Cer°eerd °f binnen En, op dat niemaDd enz. Gearrefteerd den 9 September enz.
Wageninoen.
Geen geringen tegenftand ontmoette alhier de meening der zuiken, die het Plan uener Nationaale Conventie voorftonden, en :ragtten ten uitvoer te brengen. Op Satur3ag, den 4 deezer Maand, was de Burge■y opgeroepen, om te ftemmen over het al >f met goedkeuren eener Nationaale Conventie. De Piaïfes of Leezer hadt nog niet ingefproken, of 'er wierdt een (leen naar len Predikftoel geworpen, en men hoorde en geroep: geen Conventie, geen Conven'■e! Vervolgens verlieten veelen de Kerk n richteden in de Stad aan Huizen van Pa•lotten veele baldadigheden aan. Hierop wamen de Burgers in het Geweer; maar un aantal was te klein, om tegen de veel rooter menigte baldadigen, zo uit de Stad is Schependom , beftand te zyn , zo dat ammigen zelfs huH Geweer wierdt afgenoen. Hier by kwam nog, dat het dien dag eerfdensdag was , by welk geval veele iwoonders van de omliggende Dorpen Ben:kom, Lunteren, Renkum en Eede in Stad ?n, en dan is de gewoonte, dat de Breeu dat is, de voornaamfte Geërfden, nadat : Zitdag over is, met de Magiftraat in een üer Herberg een Pyp rooken en een Boter-


JAARBOEKEN, September, 1795» 54<#
terham met Haring eeten. Voor dit Huis 1 vergaderden van tyd tot tyd eenige Oproeri-1 gen, en zommigen binnen komende, eisch-' ten Oranje-bitter. En nu begon men met Steenen te werpen, Glazen in te Haan, en het verder geliefde Werk van de Aanhangelingen van 't Huis van Oranje, hetgeen hen door alle tyden heen kenmerkte: waarom de Magiftraatsleden en Geërfden veilig oordeelden te fcheiden, en zo als zy best konden, te retireeren, 't geen echter niet gefchieden kon , zonder dat één derzelve aan zyn been gekwetst wierdt door een fteen , en een ander oorvygen kreeg. De Maire t'huis komende, vondt met een Fransch Officier, pas van Arnhem by hem gekomen, goed, om voor te geeven, dat hy billietten voor eenige honderd man, die door zouden trekken, moest hebben tegen 'sanderen daags; die list gelukte, en bragt de menigte, die nog voortging met glazen inilaan en de Municipaliteit aftezetten, eemgzints tot bedaren. Zondag was het ook vry ftil; doch toen zy geen Franfchen zagen komen, berste het tegen den avond op nieuw uit, en zy dwongen veelen Oranje op te zetten; nu zondt men een Expresfe naar Arnhem, om adiiftentie aan onzen Commandant Haarfohe en het Genootfchap. 5Er wierdt Maan' dag morgen vroeg een Extraordinaire Ver
fadering belegd , en by provifie honderc ranfchen met twee (lukken Kanon en éé? Hauwitzer naar Wageningen gezonden, di< de Poorten geflooten vonden, doch echte binnen gelaaten wierden. Deeze wendde
i.
»Vagkïek.
[ t
f


54io NIEUWE NEDERLANDSCHE
Wage
NINGEN.
alle poogingen aan om de rust te herftellen, en na zig op alles geïnformeerd te hebben, eischte men billietten voor iooo man.
1 Onze Burgers, die van verlangen brandden om met de Franfchen mede te trekken, zulks te kennen gegeeven hebbende, wierdt gerefolveerd, uit iedere Compagnie, die op het Exercitieveld vergaderd waren , een evenredig getal Vrywilligers te trekken, die met den Major Umbgrove en vyf andere Officieren, ten getale van 130, een uur na de Franfchen , binnen Wageningen kwamen; en binnen gelaaten zynde, was 'er een aandoenlyk tooneel voorgevallen. De Franfchen, zo eene aanzienlyke verfterking krygende, waren onze Burgers om den hals gevallen, hadden hun gekust, en gezegd, dat zy nu zagen, dat zy cordaate lieden waren, die niet alleen de Wapenen droegen, om te exerceeren, maar ook om het Vaderland te befchermen. Nu ging men zig in order fchaaren, en de Oproermaakers begaven zig om het best op de vlucht: wel dertig fprongen in de gragt en zwommen naar de overkant; zynde hier onder veele Boeren van de bovengenoemde Dorpen. Nu zegt men, zyn 'er Detachementen naar de omliggende Dorpen gezonden , en 15 & 16 van de Oproermaakers gevat, die, zo nen meent, heden avond hier by het Hof zullen worden overgebragt.


JAARBOEKEN, September, 1195»' 54»
Z U T P H E N.
Ia eene buitengewoone Landfchaps-Ver* gadering, geduurende deeze Maand, alhier gehouden, vielen, onder anderen, als der vermeldinge meest waardig, de volgende zaaken voor.
Woensdag den 9 September 1795.
De Gecommitteerden van het platte Land geïnfteerd hebbende te mogen worden geinformeerd, aangaande de origine der Comparitiepenningen voor Vacatie-* Dag- er Transportgelden, zo by de Jonkeren, als Reprefentanten van het platte Land, als by de Steden genoten , onder het vorig Be wind, en zulks by 'sKwartiers Refolutie van den 8 Augustus laatstleden overgeno men zynde, om daar op nader gedelibe reerd te worden.
Is goedgevonden ten Recesfe te inferee ren:
Dat de oorfprong van den vorm onze: tegenwoordige Regeering, door menigvul dige veranderingen in den loop der Eeuwei tot de hedendaagfche gebragt, uit inftellin gen van gryze en byna vergeeten tydei moet worden afgeleid.
Dat, met betrekkinge tot de origine de Comparitiepenningen, het uit 's Lands oudi Voorrechten onloochenbaar is, dat zelfstel tyde d&s Frankifche Koningen de wetgee
ven
ZüTPHEN.
I t
r 1


J412 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Zot-
PHEN.
vende magt niet by den (*) Vorst alleen; maar ook tevens by de Onderzaaten hemstede: en dat het Volk van dit Gewest, 't welk naderhand is geworden een fmmediaat Leen van de Duitfche Keizeren of wel van het Ryk, releveerende tot het opbrengen van gemeene lasten, door hunne Landsheeren by manier van Beeden wierden verzogr.
Dat deeze Beeden, naderhand Schattingen geworden, den eerRen grondilaghebben gelegd tot Grondvergaderingen en Landdagfaarten, op welke oudtyds de vrye lieden van dit Gewest, die in hetzelve geërft waren , wierden geconvoceerd of verïchreeven.
Dat die convocatie of verfchryving naderhand verandering heeft onderdaan om verfcheiden redenen, maar voornaamlyk, om dat niemand Vocatie- of Daggeld trok, en een ieder op zyn eigen beurs moest corapareeren, waar door veelen, die niet iterk geërft waren, en dus niet veel belang by de contributien hadden, niet gretig waren die Vergaderingen by te woonen.
Dat, daar door de comparitie en ver* fchryving wegens het platte Land aliengs-
kens
(*) Annales Bertiniani ad ann. 877. Robert-
fon Hifi. of Charles V. Tom. i. N. 37. Vervolg der Handvesten van Nymegen, bl. 156(A) of fchoon zommigen, misleid door deeze en geene uitdrukking, in Gedenkfiukken van dat tydperk voorkomende, het gezag der Frankifche Kenin* gen als geheel willekeurig hebben gejchetst.


JAARBOEKEN, September, 17QJ. J4-3
kens is gekomen tot weinige voornaame Geërfdens (*), welke Goederen bezaten van den Furst te leen; vooral toen de Landsen Kwartiers-Vergaderingen zig meer gevestigd hadden ten tyden van de Hertogen uit de Stamhuizen van Gulik en van Eemottd, die als Directeurs van het Furltendom en Graaffchap de magt hadden van hunne Gunftelingen te nobiliteeren: en byzonderlyk, toen men na het afzweeren van het Hertoglyk Bewind, en de erectie van de Republiek, begon voor te wenden, dat al het recht, het welk de Hertog in deeze Provincie bezeten heeft, op Bannerheeren (f), Ridderfchap en Steden was vervallen, hoewel dat recht, waar van de Bannerheeren niet lang hebben gejouisfeerd gehad, eigentlyk is vervallen in den boezem van het Volk, of op Ridderfchap en Steden, als Reprefentanten van bet Volk: zynde de Ridderfchap nooit een Regeering op zig zelfs geweest, maar hebbende met en benevens de drie Steden (§), reprefenteerende de Onderzaaten van den Lande, de Regeering des Kwartiers uitgemaakt.
e Dat
(*) Fred. a Sande ad Confuet. feudah Geit: Trad. pralim. cap. 3. n. 16.
Cf) Advis van de Mumboirs Joh. Schraslert en J. C van Hasfelt, d. d. 5 April 178Ö. (\) Brief van Keizer Carel den V., van den Maart 1543, in het Vervolg der Handvaten , door den Burger Joh. in de Betouw uiigegeeven, bladz. 71.
Hhh hhh hhh hhh hhh h
Zut*
phen.


ZlTTPHEN.
5414 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Dat aan ieder compareerende Jonker,' als Reprejentant van hst platte Land (want in de oudfte Rukken, ook in de (*) Recesfen van het begin der vorige Eeuw, worden dezelve genoemd die van het Ryk v-rn Nymegen, van Over-Betuwe, van Maas en Waal, van Neder Betuwe van Thièlreen Bommeïre-waardtn, van Beest en Renoy > als Comparitiegeld ten Lands- en Kwartiersdagen wierdt geaccordeert vryheid van bezaaide Mergen en Hoornbeesten; vervolgens in plaats van dien zekere penning, naamlyk aan ieder agt Daalers; daar na aan de compareerende, ieder (T) twee guldens des daags.
Dat vervolgens, om het Kwartier te verfchoonen en te verligten van de gewoone Dag- en Vacatiegelden , overeengekomen is , dat de Jonkers, Reprefentanten van het platte Land, en met exciufie van alle andere Geërfdens zig gemaintineerd hebbende op Lands- en Kwartiersdagen te verfchynen, (van welken de naamen door de Amptlieden overgezonden zouden worden aan de Hoofdftad van het Kwartier,} ten platten Lande woonende, in plaats van Dag-, Vacatie- en Transportgelden (§) zouden genieten exemtie en vryheid in de confumptie voor hunne Huisgezinnen, en van de bezaaide Mergen vyftien guldens
eens:
f*) Kwart. Ree. d. d. 19 Juny \6\\. (f) Kwart. Ree. d. d. 29 Decemb. 1593, 15 Fe'-r. IJ94, 18 Febr. lygy, 28 Maart 1598. (§) Kwart. Ree. d. d. 19 Juny 16II.


JAARBOEKEN, September, I79J. 5415
eens: doch dat de Jonkers in de Steden, die hunne confumptien neffens andere In-i wooners betaalden, wanneer op de Kwartiers en Landdagen buiten de Steden hunner refidentie verfcheenen, behouden zouden het gewoone daggeld , hebbende de Steden te vooren (*) niet willen toeftaan, dat Jonkeren in de Steden of Schepen» dommen woonende, op Lands- en Kwartiersdagen verfchreeven zouden worden.
Dat hier in egter, by vervolg van tyd, verandering is gekomen ter zaake van de differenten over het vierde, naderhand agt' jie part der middelen by de Steden genoten wordende, en dat by het bemiddelen van die differenten , de Comparitiegelden voor het platte Land zyn gebragt geweest 0p (-J-) vier duizend guldens, en voor de Steden te zamen op vier honderd guldens; voorts by nader accoort op vyf duizend, en voor de gezamentlyke Steden op vyf honderd guldens; zo nogthans, dat op in* ftantien van de Steden het Comparitiegeld voor dezelve ook wordt bevonden verhoogd te zyn geweest tot twee duizend vyf honderd guldens, en dat over de Subdivifie tusfchen de drie Steden verfchil geweest is; hebbende de Stad Nymegen gefustineerd, dat de helft der Compa*
ri-
(*) Kwart. Ree. d. d. 14, 15, 21 Decemb.
(f) Kwart. Ree. d. d. I Sept. 1615, 8 Sept, Ï619, \$ OStob. 1621, 1 en 9 Aug. ióa8.
Hhhhhhhbhhfthbhhh 4
ZüT-


54iö NIEÜWE NEDERLANDSCHE
ZuT?H2N.
ririepenningen aan haar competeerde , en aan Thiel en Bommel te zamen de (*> wederhe'fte; waar tegen Thiel en Bommel vermeenden, dat de Stad Nymegen daar van niet meer dan één duizend guldens, en zy beiden re zamen vyftien honderd guldens behoorden te genieten; en dat de Steden ook daar na meermaalen hebben geïnfteerd, om de Comparitiepenningen in gefykformigheid met de Jonkers van het platte Land te (f) hebben verhoogd.
Op de inlïantien van de Gecommitteerden van het platte Land, vervat by 'sKwartiers Refolutie van den 8 Augustus laatstleden, om te mogen worden geïnformeerd, aangaande het agtfte part der generaale Middelen aan de Steden, binnen haar Rechtsgebied competeerende, na aftrek van het Haardftedegeld ; mitsgaders aangaande de 30 perCt. van het agtfte part van de helft, of een zestiende der overige 70 perCt. voor het Kwartier, wegens den Impost op de gebrande Wynen en gedistilleerde Wateren; en een agtfte part der helft, of een zestiende van den Impost op den Tabak, is ter voldoeninge van gemelde inftantien goedgevonden, ten Recesfe te doen infereeren:
Dat de Steden oudtyds tot haare onder* houdinge verfcheiden accyfen gefteld hebben, en by de ereélie van de Republiek als
Fron-
(*) Raadfign. der Stad Nymegen, d. d. 6 Deccmb. 1047, 5 Febr. 1648. (t) Raadjign. d. d. 14 Febr. i<576".


JAARBOEKEN, September, 1705. 5415
Frontieren zynde befchouwd, door de Generaliteit nooit zyn voorzien geweest van Turf, Kooien, Kaarsfen enz. voordeGuarnifoenen , waar voor ook geen post op den ftaat van Oorlog wierdt gebragt.
Dat om daar aan te remedieeren, ook al by het oprichten van het Gemeenebest, goedgevonden is , dat de Steden , haare Middelen met het Kwartier gemeen maakende, zo tot het verval van de lasten van Brand en Licht in de Wachten voor haare Guarnifoenen, onderhoud en reparatien van de Corps des Guardes, en verval van andere Gemeene Lands lasten, als tot fcha. deloosftelliag voor het ontbeeren hunner op* accynfen binnen haar Rechtsgebied, hebben en behouden zouden het rechte vierdepart der generaale Middelen , binnen haat Rechtsgebied geheven , en zo lange daar tegen geen onderftand aan dezelve van Generaliteitswegen gegeeven wierdt.
Dat vervolgens over de vryheid van confumtien voor de Jonkeren, in plaats van Vacatie- en Transportgelden ten Lands-en Kwartiersdagen, en te gelyk over dit vierdepart der Middelen tusfchen de Jonkeren en de Steden verfchil gerezen zynde, daai over uitfpraak by den Stadhouder Prins Mauritz, den 1 July 1623 is gedaan, provifioneel voor drie jaaren, hoe zeer ook de Steden de fubmisfie aan die uitfpraak, be voorens, en zo lange zy konden, hadden afgeflagen, waar by aan de Steden Nymegen, Thiel en Bommel, voor het dragen der lasten, ter verpleginge der Guarmfoe Hhhhhhhhh.hhhhb.hh 3 net
Zut-


54i* NIEUWE NEDERLANDSCHE
2üT-
i
j i I
nen met Vuur en Licht, en voor de onderi houdinge der Corps de Guardes en de verdere lasten, die van den Oorlog dependee. rende uit het gemeen behooren gedragen te worden, is toegelegd het zesde part van de middelen voor het eerfte jaar, het twee • de jaar het zevende part, en het derdejaar het agtfte part, waar tegen de Jonkeren de Coroparitiepenningen genieten zouden.
Dar daar over, mitsgaders over de quantiteitder Comparitiepenningen voor de Jonkers, op nieuw different ontftaan zynde, in den jaare 1628 by accoort voor den tyd van vier jaaren onderling is geftipuleerd, dat de Steden Nymegen, Thiel en Bommel, tot fubfidie en verval van deKrygs- enGuarnifoenslasten, haar incumbeerende, genieten zouden het agtfte part van 't geene de generaale Middelen jaarlyks binnen haar Rechtsgebied uitbrengen of het equivalent van dien, op Ordonnantie van de Ordinaris Gedeputeerden te betaalen.
Zynde wyders, by de introdu&ie der communie van de Middelen, in den jaare 1644 geconvenieerd, dat de Steden voor het verplegen van Vuur en Licht voor haare Guarnifoenen, mitsgaders tot verval der Krygszaaken een zesde deel van de Middelen, in elke Stad vallende, zouden behouJen: en dat dit zesde gedeelte der Middelen in het generaal zoude worden genomen >yer alle Steden van de Provincie, die met juarnifoen bezet zyn; zodanig egter, dat ie Hoofd-Steden niets daar boven of by mdere wegen zouden profiteeren, en dat
daar


JAARBOEKEN, September,1795. 5419
daar van by het Gecombineerde Collegie Ordonnantie zoude worden verleend, de Steden hetzelve zonder Ordonnantie niet zullende mogen inhouden.
Dat het, na het eindigen der communie, is verbleven by het agtfte part, zynde aan andere Steden, alzo de Oorlogslasten der Steden mede in het particulier dienen tot verfchooninge en bevrydinge van het platte Land, niet alleenlyk gelyke gedeelten, maar zelfs aan zommigen een derde part van de Middelen, over de Steden refpecT:ive vallende, gelaaten.
Dat by de introductie van den impost op de fterke Dranken, aan de drie Steden wegens het geeven van toeftemming, dat haare impost ten behoeve van het Kwartier wierdt verpagt, en dus voor het moeten misfen van haare Stad-accys, als van ouds haar toebehoorende , voor zo veel dit Middel verpagt wordt over haare Steden, als een sequivalent tot fchadeloosftel. ling is geconcedeerd dertig guldens in ieder honderd guldens, met het agtfte van de helft, of een zestiende van het resteerend geheel der 70 perCt. voor het Kwartier; en een agtfte part der helfte, of een zestiende van den impost op den Tabak: en dit is de reden, waarom in de Obligatien , op dit Middel ten laste des Kwartiers genegotieerd, het aandeel der Steden toebehoorende, buiten verband gevonden wordt; ai het welk niet alleen in de twee andere Kwartieren, maar ook in verfcheiden Provinciën alzo practicabel is; genieHhhhhhhhhhhhhhhh 4 ten-
ZüT-
?HEN.


ZUT-
542Q NIEUWE NEDERLANDSCHE
tende by voorbeeld, de Stad Zutphen een yyfde, de Stad Arnhem een zesde, de overige Steden na rato; de Steden Deventer, Campen en Zwolle insgelyks, om dat ze het genot, 't welk zy te vooren van de üerke Dranken getrokken hadden, aan de Provincie hebben afgeftaan, een derde gedeelte van de penningen, waar voor dit Middel in Overysfel wordt verpagt.
Zynde het voorts bekend, dat de Huiver van ieder pagtgulden der Gemeene Middelen, de helft van den ftuiver van ieder pagtgulden der 70 perCt., de helft van den ftuiver van ieder pagtgulden van den impost op den Tabak, en de halve ftuiver op de Ordinaris Verponding, komen tot betaahng van der Predikanten fupplementtractementen, mitsgaders het oortje per gul-
derVrPoedvTo1wenVerP°nding t0t betaali"g Donderdag den 10 September 1705. Op het geproponeerde ter Vergadering gedaan, relatief de introdudie van het Hoofden Haardftedengeld, als Kwartierlyke Middelen, en de redenatie van hetzelve bv de Steden. "vr?
Is goedgevonden ten Recesfe te inferec. ren:
Dat het Haardfteden- of Schoorfteenseld allereerst fchynt geïntroduceerd te zyn in den jaare ,629; immers dat daar in als toen door de Steden (die anderzjnts hetzelve (*)
niet
(*) Kwart. Ree. d. d. 14 Decemb. 1ÓQJ, <» éprü löecj, 14 April isap, 3 4


JAARBOEKEN, September, 1795. 5421
niet practicabel hadden geoordeeld,) voor2 eens, en zonder dat hetzelve in hetvervolgi plaats zoude hebben, tor goedmasking van de Kwartierlyke lasten , is geconlenteerd; zynde de Ordonnantie of Reglement opdien impost in het Kwartiers Reces over gemelden jaare 1629 geïnfereerd ; zodanig nogthans, dat dien impost niet verpagt, maar gecollecteerd, en aan 'sKwartiers Ontvangers overgebragt is.
Dat naderhand in den jaare 1633 de Steden tegen de heffinge van het Haardlteden* geld hebben geprotefteerd , doch daar in eindelyk hebben bewilligd (*), onder belof-, te van de Jonkers wegens het platte Land, dat dit middel in het vervolg zoude worden afgefchaft; gelyk hetzelve dan ook vervolgens (f) is opgeheven.
Dat niettemin bevonden wordt, dat het Haardftedengeld wederom voor den tyd van drie jaaren t $ ) door lie Steden is ingewilligd ; en dat het waarfchynlyk is, dat die impost door de introductie der verponding in dit Kwartier in den jaare ic"5o is gehouden voor geraortificeerd; doch na verloop van meer "dan vyf-en-twintig jaaren wederom (**) geïntroduceerd.
Dat.
(*) Kwart. Ree. d. d. 20 Novemb. 1633, 14 Decemb. 1634.
(f) Kwart. Ree. d. d. 9, iljuny, 30 No yemb. 1638.
C §) Kwart. Ree. d. d. 3 Decemb. 1641.
(**) Kwart. Ree. d. d. 20 April 1672.
Hhhhhhhhhhhhhhhh 5
'XST' HEH.


Zur-
phek.
' ]
5422 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Dat, betreffende de origine van het Zoutof Hoofdgeld, (welkers introdudie de Steden altoos hebben gefustineerd ondraaglvk en in de Steden inpra&icabel te zyn f hetzelve is opgekomen in den jaare i6?8 0ffchoon de Ordonnantie, op dat middel <re. maakt, eerst bevonden wordtin het Kvvartiers Reces van den jaare 1653.
Dat de reden, waarom het Hoofd- en HaarditedengeJd door de Steden is overgenomen, in geene Refoiutien te vinden is zo dat zulks waarfchynlyk (*) door gebrek van Pagters fchynt begonnen te wezen, en vervolgens, als voor den Kwartiere het voordeeligst en den Ingezetenen der Steden minst urukkend, daar mede gecontinueerd.
Dat in de jaaren 1751, I753, l?68 en -777 nopens het doen van eene generaale verpagting van 's Kwartiers imposten op de middelen van confumtie Befoignes gehouden zynde, het redres van 'sKwartiers Finaneten met alle oplettendheid is onderzogt in het byzonder 't geen tot de introductie' van eene redenmatige proportie tusfchen aie in- en Opgezetenen deezes Kwartiers bekwamelyk zoude kunnen worden in het werk geUeld, en dat daar by eenpariglyk is vermeend, dat door eene continuatie van de redenme van dit Hoofd- en Haardftedeneeld ate redenmatige proportie tusfchen de OdBezetenen ten platten Lande, die ook ont erheffelyke redenen in verfcheiden opzichten
wor-
00 fyfüuiic van de Kamer d. d, jj Mei


JAARBOEKEN, September, 179J. 5423
worden gefoulageerd, en de Inwooneren der 2 Steden ten diverfen refpecten in geenen dee* P len wordt verbrooken: immers dat de Opgezetenen ten platten Lande in het dragen van de imposten meer advantages, na proportie van haar beftaan , genieten, als de Inwooners van de Steden, die boven de Ingezetenen van het platte Land aan verfcheiden Stedelyke lasten en impofitien onderhevig zyn.
Waarom ook by 's Kwartiers Refolutie van den 22 December 1751, waar by de publieke verpagting en ophef van 's Kwartiers Middelen was bepaald, aan de Magiftraaten der drie Steden vry gebleven is, om op den voet, als zedert het jaar 1702 was gepractifeerd, het Hoofdgeld en Haardftedengeld buiten nadeel van 's Kwartiers Financien te mogen overneemen.
Dat de redenen, waarom aan de drie Steden de redemtie dier twee Middelen behoort vry gelaaten te worden, al nog dezelfde zyn, en het niet te denken is, dat by eene publieke verpagting dier twee imposten het Kwartier eenig voordeel, immers geen voordeel tegen de inconvenienten, welke uit deeze verandering moeten voortvloeyen, zullende balanceeren, zoude komen te genieten.
Dat de Stad Nymegen nogthans in den jaare 1754 heeft geconfenteerd in de verpagtinge van het Schoorfteen- en Haardfte» dengeld binnen Nymegen, als mede in de verpagtinge van het Hoofdgeld, in te gaan 1 July 1754, met gevolg van de andere Le-
den
Zutphek.
t


5424 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ZöTPHIiW»
]
den en Steden deezes Kwartiers; doch on» der die vaste conditie , dat deezes Kwartiers Ordonnantiën en Reglementen, op alle 's Kwartiers middelen beraamd en gearrefteerd, zo wel ten platten Lande, als in de Steden, na derzelver praecifen inhoud zonden worden geobferveerd en geëxecuteerd, en de Pagters by hunne gepaste imposten gemaintineerd en geadfifteerd:"" en wei fpecialyk, dat uit hoofde van deeze obferVantie, aüe die Kwartiers generaals Middelen, zo wei ten platten Lande als in de Steden ieder afzonderlek, en zonder eenige zamenvoeginge, aan de meestbiedende in het openbaar zouden moeten Worden verpagt; zo nogthans, dat wanneer het kwam te gebeuren, dat in het eerfte of tweede jaar deeze vastgeftelde verpagting van alle 's Kwartiers Middelen in alle Diftricten aan eene redely. ke verv/agting niet mogte beantwoorden, en tot mindere lommen, als in vorige jaaren daalde, de Ordinaris Gedeputeerden zouden worden geauthorifeerd, om de voorfchreeven Middelen by gebrek van Pagters door een vertrouwd Perlbon, met eene be. hoorlyke inftructie voorzien , naar inbond v in de Ordonnantiën en Reglementen, op die gemeene middelen gearrefteerd, ten meesten profyte van dit Kwartier te iaaten collecteeren:
Dat ook zo wel ten platten Lande, als ui de Steden deezes Kwartiers, alomme geïntroduceerd en geëxecuteerd zoude worden de tweede artikel van de Ordonuntie op de Bieren gearrefteerd, van in-
houd,


JAARBOEKEN, September, 1795. J42J
houd, dat alle gebrouwten by de Brouwers of Eigenaars van het Bier den Pagteren zullen moeten aar,segeeven worden, welken Pagteren vry zal ftaan, dezelvz gebrouwten by de kuip te pegden, indien zy met bet aangeeven niet mogten te vreden wezen.
Dat voorts ten platten Lande, zo wel als in de Steden, zoude worden geobferveerd: dat alle Herbergiers, Pas/anten om geld logeerende, ook zulke, welke Bier aan anderen om geld verkoopen, en in hunne Hutzen te drinken geeven, fchuldig en gehouden zullen zyn, om Tappers impost te betaalen van alle Bieren, die zy komen in te leggen; en wel inzonderheid, dat de Pagters van 's Kwar ■ tiers impost op de Bieren, Wynen en üemaal, zo wel ten platten Lande als in de Steden, na inhoud van 'sKwartiers Retolu tie van den 5 Juny 1745, by het afmynen van hunnen impost met folemneelen jcede zullen moeten verklaaren:
Dat zy by het innen van hunnen pagi hel geheele jaar zullen ontvangen, of doen ont vangen de juiste en volle gerechtigheid vat. 'sKwartiers impost, ingevolge de Ordonnantie, op dien impost geëmaneerd, zonder ie mand te conniveeren ; dat zy ook met nie mand eenige compofttie over de huaalinge vat dien vollen impost zullen maaken direclelyl of indireclelyk , om minder dan die volle ge rechtigheid te ontvangen, op poene van arbi traire corre&ie.
En dat in allen opzichten, met betrek king tot den beteren ophef van ;s Kwartier Middelen, geïntroduceerd en nageleeft zoi
d
?HEN.
I
5
[-
e


J420 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ZUT-
de worden de inhoud van 's Kwartiers Refolutie van den 1 Mei 1677, op het fubject van 's Kwartiers Middelen genomen.
Op het geproponeerde ter Vergadering gedaan , tendeerende, om te hebben informatie, waar door het is gebeurt, dat het Bommelfche Comptoir met het betaalen der Verponding een jaar ten agteren is; en of het niet zeer billyk en redelyk zoude zyn, dat, daar de Ingezetenen van dit Kwartier, zo veel mogelyk, egaal behooren te worden behandeld , al nu, daar het Kwartier, om aan de verpligting tot het algemeen welzyn te voldoen, zo veele penningen nodig heeft, de Ingelanden onder het Bommelfche Comptoir, die zo lange dit voorrecht boven de twee andere Comptoiren hebben genoten, worden aangemaand, om deeze hunne fchuld af te doen: en of niet dien ten gevolge de Ordinaris Gedeputeerden zouden behooren te worden geauthorifeerd de Ingelanden by Notifiefttie te gelasten, om haare verfchuldigde Verponding over het agterftedige jaar met 1 ftuiver, en een quart ftuiver per gulden aan de refpective Collecteurs te betaalen, en de Collecteurs om deeze Verponding met den ftuiver en een quart ftuiver, na aftrek van den Maandpenning a 6 perCt., ten Comptoire van den Ontvanger des Bomraelfchen Comptoirs over te brengen.
En daar op de retroacta zynde nagezien,' is goedgevonden ten Recesfe te infereeren:
Dat


JAARBOEKEN, September, 1795. 5427
Dat noch uit de Recesfen, noch uit eenige andere ftukken, aan de Secretary dee zes Kwartiers, noch aan die der Gedeputeerde Kamer, heeft kunnen worden opgefpoord de praeeife tyd, in welken het Bommelfche Comptoir- een jaar ten agteren gebleven is; doch dat het kennelyk is, dat in het Kwartier van Nymegen de invordering der Verponding zedert de introductie in den jaare 1650, van tyd tot tyd, veele en veelernande obftaculen en difficulteiten, uit diverfe oorzaaken gefprooten, heeft ontmoet; zo dat zomtyds zeer rigoureufe Refoiutien hebben moeten worden genomen, om de invordering overal op een egaalen en vasten voet in train te brengen; waarom ook geene byzondere Ordonnantie op de invordering van de Verponding voor den jaare 1697 heeft kunnen worden gemaakt, en dit Middel eerst zedert dien tyd op eenen vasten voet gebragt en ingevorderd is geworden.
Dat in het byzonder, om de Verpondinge te Bommel te doen te berde brengen, de Ordinaris Gedeputeerden alle mogelyke devoiren en moeiten hebben moeten aanwenden, want dat, de Verpondinge over 1659 goedgevonden zynde te innen met 1 January \6Goj in den jaare 1663 totinninge der Verpondinge over de jaaren 1658, 1659 en vervolgens, vermits geen andere Middelen ter voorkoming van desordres voor handen waren (*), door de militaire
Magt
(*) Waar by veele aanmerkingswaardige zaaken
ZüT-


5428 «NIEUWE NEDERLANDSCHE
Zut-
phen.
Magt tegen die van Bommel heeft moeteö worden voorzien.
Dat in het najaar 1673 de Stad Bommel door de Franfche Troupen zynde geëva* cueerd, en wederom door 's Lands Militie in bezit genomen, de Raad van Staate door Hun Hoog Mogenden is verzogt geweest, te verneemen, welke impofitien en middelen, Ordinaris of Extraordinaris, binnen Bommel en de Plaatfen, daar aan gelegen, geheven waren , zo wel voor, als na dat Bommel by de Franfche Troupen was geoccupeerd geweest; met dat gevolg, dat de Raad kort daar na by Hun Hoog Mogenden Refdlutie van den 1 December 167$ '\$ verzogt, om voor den tyd van een halfjaar de impofitien en middelen tot Bommel, en de Dorpen daar onder gehoorende, te doen invorderen, op den voet van de geëmaneerde Ordonnantiën.
Dat de Verpondinge al in den jaare 1683 bevonden wordt te zyn aangefchreeven in het Diftrict van Bommel, Thielre- en Bommelre-waarden , mitsgaders Beest en Rhenoy, een jaar laater, dan in de Boven-Dïftricten, en dat die laatere aanfchryvinge veroorzaakt zoude zyn door de fchaarsheid van tyd, hooge wateren, doorbraken van Dyken , en andere ongelegenheid, waar door men aan de fubalterne Ontvangers ofCol.
ken zyn voorgevallen. Kwart. Ree. d. d. 3 Decemb. 1662; 25, co Maart, 9 April 1663 en S Maart 1664. L. van Aitzema, Zaaken van Staat en Oorlog , IV. D. 43 B. bladz. ïcöö.


JAARBOEKEN, September, 1795. 5429
Collecteurs eenigen tyd moest geeven tot inninge van haare agterftedige Verponding: en van 'sgelyken in den jaare 1687 , zo lang deeze jkgte tyden duurden, ofte tot nadere dispofitie van het Kwartier.
Voorts, dat by de eerRe byzondere Ordonnantie op de invordering van de Verponding voor den jaare 1697 gevonden wordt, dat de Ordinaris Gedeputeerden by gedrukte Billietten zouden doen bekend maaken de Verpondingen, zo als aezelve over den jaare 1696 (*) over het Bommelfche, en over den jaare 1697 over de Nymeegfche en Thielfche Comp-oiren, en zo vervolgens van jaar • tot jaar , by het Kwartier zullen worden ingewilligd, mitsgaders de tyd, wanneer de maninge van dezelve beginnen, en de parate executie plaats hebben zal.
Verleezen de Requeste van den Burger Herman Hendrik Vilringa, aan de Landfchap geaddresleerd , houdende , dat by fententie van den Hove van Gelderland, in dato 24 Mei 17S8, was gecondenineerd tot een eeuvvigduurend bannisfement buiten deeze Provincie, om dat Medeteekenaar was geweest van zeker Adres of Deductie op den 10 September 1786 aan de Staaten van Holland, tof befcherming der ingezetenen van Hattem en Eiburg , geprael'enteerd : 't welk by de Staaten van
Hol-
(*) Kwart. Ree. d. d. 2 Novemb. 1681, 3 Oktober 1687, 4 en' 6 Decemb. 1697. Iii iii iii iii iii i
Zot- •
phen.


543° NIEUWE NEDERLANDS CHE
Züt-
phen.
Holland, by welken men geen minderen graad van verlichting en rechtvaardigheid dan by die van Gelderland mag onderftellen, als lojfelyk en ver diens telyk was befchouwd: dat by de Pruisfifche Omwenteling van September 1787 voor den Requestrant en een aantal zyner lotgenooten niets overig was gebleven, daar hy door ondervinding wist, welk eene zwakke waarborg voor de onfchuld in dien tyd de heilige Juftitie was, toen een politiek middel zynde geworden, dan zyn Vaderlanden Haardfteden, Vrienden en Maagen te verlaaten, en als balling daar buiten een fchuilplaats tegen onverdiende vervolgingen te zoeken; dat by de voorgemelde fententie van bannisfement, benevens verlies van zynen post, hy was gecondemneerd in de kosten der Proceduure, waaromtrent het eene fchreeuwende hardheid van het Hof Provinciaal was geweest de Momboirs dubbelde jura ten laste van Partyen te doen inbrengen, waarom dit ook by hetzelve met de meerderheid van ééne enkelde flem was overgedreven, welke meerderheid mogelyk fummo jure tot reftitutie van penningen zoude kunnen worden geconftringeerd, waar mede zy, onder dekking van den Raadsheerlyken Tabberd, de Ingezetenen zoonredelyk bezwaard hebben." verzoekende vervolgens den Requestrant, om die en meer andere redenen, in het breede by den Requeste gededuceerd, dat, ingevolge 'sLandfchaps Refolutie van den 6 February laatstleden de Momboirs of hunne Erfgenaamen mo-
gen


JAARBOEKEN, September, 170J. J43I
gen worden gelast, de aan hun betaalde kosten dèr Proceduure a f 856:0:0 buiten het rapportgeld, tegen behoorlyk Recepis aan den Requestrant in promptis op te leg» gen en te voldoen.
Mitsgaders veHeezen de Requeste namens den Burger H. W. Daandels, om reftitutie, als vooren, van ƒ2951:11:0, en de Requeste van den Burger J» H. Raaawenbof, om reftitutie van ƒ625:0:0, en ƒ 37:0:0 uit dien zelfden hoofde aan de Momboirs betaald; beide insgelyks aan de Landfchap ingediend.
En daar op by het Kwartier goedgevonden zynde, deeze verzoeken te accordeeren op dezelfde wyze, als aan de Burgers R. J. van der Capellen en G. W. van Zuilen van ISieveld is gefchied, ten LanddagS Recesfe, fub dato den 29 en 30 July laatstleden , in het breede geïnfereerd.
Hebben de Gecommitteerden van Bommel verzogt infertie ten Recesfe: „ dat zy vermeenen $ den Momboir te moeten befchouwen als een ondergefchikt Dienaar of Uitvoerer van de bevelen en Placaaten van de Landfchap of Reprefentanten des Volks, en dus niet aecufabel voor het geen hy op derzelver ordres doet, zonder welk die post was allerzorgelykst, en dat een contrarie fyfthema natuurlyk gefchikt zoude zyn, om de Momboirs lïaphartig te maa«< ken: en derhalven van oordeel zyn, datj voor zo verre de Momboir heeft geageert op fpeciaalen last van de Landfchaps- Vergadering, of uit kragt en op grond van geëIiiiiiiiiiiiiiii 3 ma-
2im
PHEN.


5432 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Zut-
phen.
maneerde Placaaten , de Leden van het toenmalig Bewind, die de ordres gegeeven hebben, of de Placaaten hebben doen emaneeren, daar voor verantwoordelyk zyn; en ook die Leden, welke destyds "in den Hove van Juftitie hebben fesfie gehad, voor zo verre zy eenige willekeurige condemnatien, niet fpeciaal gegrond op geëmaneerde Placaaten , mogten hebben gedaan ; dat op voorgemelde gronden zy Gecommitteerden nog geenzints kunnen toeftemmen, dat de Momboir of zyne Erfgenaamen, op gronden van recht en billykheid, kunnen of behooren te worden gelast, de Burgers H. H. Vitringa en H. W. Daandels, of in andere gevallen van dien aart, de uitgefchotene penningen aan betaalde kosten te reftitueeren: te meer, daar hy die niet alle voor zig genoten heeft, maar de verfchotten en fportelpenningen als anderzints daar onder begreepen zyn. Immers dat naar het oordeel van Gecommitteerden, ten deezen aanzien, alle willekeurige condemnatien vermyd, en ten minften volgens de gulde fpreuk cudi et alteram partem partye vooraf gehoord, en zodanige Requesten ten fine van Bericht, in handen van den Momboir of zyne Erfgenaamen behooren te worden gefteld , terwyl zy Gecommitteerden eene contrarie handelwyze befchouwen als een inbreuk op de plegtig afgekondigde Rechten van den Mensch.
,, Dat zy Gecommitteerden voorts van oordeel zyn , dat zo in deeze als in alle
ge:


JAARBOEKEN, September, 1795. 5433
gevallen van dien aart behoort te worden acht gegeeven, of zodanige Procedures bannen oorfprong hebben genomen uit politieke daaden of verrigtingen door de Re. questranten des tyds ten dienfte der gemeene zaak verricht en ondernomen; eh daar dezelve uit het betaamelyk voorftaan van de zaak der Vryheid en des Vader, lands, in het byzonder deeze Provincie concerneerende, hunnen oorfprong geno' men hebben, het billyk is, dat in de eerfte plaats het geheele Volk der Provincie dezulken indemneert, kunnende voorts des zelfs uitfchot van de Autheurs of Bewer kers repeteeren.
„ Dat de voornoemde Gecommitteerder dan op vooraangehaalde gronden van advis zyn, dat alvoorens te disponeeren oi te delibereeren over de wyze van indem nifatie en fchadeloosfteliing aan de Burger; Vitringa en Daandels te doen. deeze Requesten behooren te worden gelteld in han den van de Momboirs of zyne Erfgenaa men ten fine van bericht ter eerstvolgend( ordinaire Landfcbaps-Vergadering."
Daar het ons heeft mogen gebeuren door eene gedienftige hand, met een af fchrift van het boven kort vermelde Re quest van den Burger H. H. Vitringa, ei van het daarop, zedert, gevallen Appoin tement, vereerd te worden, oordeelen wy met de plaatzing der beide Stukken aai veelen onzer Leezeren dienst te zullei doen.
liiiiiiiiiiiiüi 3 Ja.
Zut-
phen.
1
l 1
ï


1434 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ZüTPHEN.
«
Request van H. H. Vitringa , aan Prov. Repref. van Gelderland,
Copia Coll.
Jan de Provifioneele VERTEGENWOORDIGERS des vryen VOLKS van GELDERLAND,
Landfcliappelyk vergaderd te Zutphen.
BURGERS REPRESENTANTEN!
r~*eefc met verfchuldigden eerbied te kennen
Herman Plenrik Vitringa.
Dat hy Requestrant by de Sententie van den Hove van Gelderland, in dato 24 Mei 1788, is gecondemneert tot een eeuwigduurend bannis,» feraent buiten deeze Provincie, na vervallen verklaard te zyn van zyn Post als Secretaris der Stad Elburg, waar toe by in den jaare 1779 was aangefteld, en eindelyk in de kosten der Procedure ter taxatie en moderatie van den Hove 5 dat voor deeze conderanatie door den Hove geen andere bepaalde daad in de Sententie wierdt geallegueert, dan alleenlyk, dat hy mede Teke? naar was geweest van zeker Adres of DeduClie, pp den iq September 1786 aan de Staaten van Holland, voor de Ingezetenen van Hattem en Elburg, geprefenteerd.
Dat, wel is waar, de Requestrant mede in Commisfie voor die ongelukkige Steden naar 'sHage gezonden, niet alleen Tekenaar, maar ook ïnfteüer van dit Adres was; doch dat de ingrediënten en motiveh van hetzelve by de Sraaten van Holland, by welken men toch geen reden bad, eenen minderen graad van verlichting en rechtvaardigheid, dan by die van Gelderland te onderftellen, zoo weinig crimineel, ja in tegendeel, mag men zeggen , verdienstlyk , is befchouwt, dat zy by eene expresfe Refolutie, in dato li September 1780, in 1'uppofitie, dat het detail van zaaken by dat Adres voorkomende precis ware, (gelyk dit in dien tyd waereldkun-
djg


JAARBOEKEN, September, 1795. 5435
dig was, en by de Staaten van Gelderland ook; niet kon worden ontkent,) nu voor als dan de! Ingezetenen dier Steden, en in het byzonder de ïekenaaren van het zelve Adres, wierden geno-i men in Hun Ed. Groot Mog. fpeciaale protec-^ tie; dat echter deeze protectie voor hun van] geen de minde vrucht is geweest, wyl gemeldei Staaten door 't lot der tyden zig zeiven niet, hebbende kunnen befchermen noch fouteneeren,, hunne geprotogeerden wel aan hun lot moesten,
overlaaten. „.'-'2 ,. 1
Weshalven 'er by de Pruisfifche Omwenteling, ■van September 1787 voor den Requestrant en een aantal zyner lotgenooten niets overig bleef, dan (daar hy door ondervinding wist, welke eene zwakke waarborg voor de onfchuld de heilige Juftitie in die tyd was,) zyn Vaderland en Haardfteden, Vrienden en Maagen te verlaaten, en als balling daar buiten een fchuilplaats tegen onverdiende vervolging te zoeken.
En fchoon wel by eene Staats-Refo!ut:e van 21 Mei 17S8, dit eeuwig bannisfement van den Kequestrant in een ze-jaarig wierdt veranderd, zo was de aanleiding tot deeze quafi verzachting hem grievendcr dan de vervolging zelve.
En het zy hem gegunt, Burgers Reprefentanten! daar men thans in Ulieder Vergadering de taal der onverniste waarheid durft laaten hooren, en zig zeiven en zyn gedrag openlyk durft regtvaardigen, deeze aanleiding zo kort dit volgens den aart der zaaken doenlyk zy, aan Ulieden ter deezer gepaste en ongezogte gelegenheid te mogen detailleeren.
Het was dan in Oftober 1787, toen de Requestrant in Duitschland en Braband zig ophield, dat zyne naaste Bloedverwanten en zyne nog levende waardige Ouderen, die wel in gelyke politieke gevoelens met den Requestrant fton den, doch die het denkbeeld niet konden verliiiiiiiiiiiiiii 4 dra*
'ut-
hen.
Zcquest ■an H. 3. Viringa,ian >rov. ïcpref. 'an GeiIerland.


5436 NIEUWE NEDER LANDS CHE
ZuT-
Request van H. H. Vitringa,
aan Prov. Repref. vau Gelderland,
draagen, hem foms nimmer in zyn Vaderland terug te zullen zien, konden refolveeren, met het liefderykst oogmerk om fchroomelyke vervolgingen voor te komen , een kort Adres op zyn naam te Arnhem te doen vervaardigen, en dat aan dc toenmalige Staaten te prefenteeren, houdende, C3t het door hem verrichte in de zaak van Elburg ministerieel was gefchied, en geenzints tot viüpendie van de Souverainiteit der Staaten, met verzoek, dat het geen door hem in deezen mogt zyn misdaan, gecondoneert mogt worden, en de Procedure door den Momboir tegen hem geëntameert, dien ten gevolge opgeheven, het welk genoegzaam woordelyk de inhoud van het gemelde zeer korte Adres was.
En dit ftuk wierdt den Requestrant in het begin van Oftober 1737, en wel zo hv meent ruim. veertien dagen na d3t bet te Arnhem was ingedient, te Brusfel toegezonden door zyue Zuster uit 's Kage.
De- Requestrant is 'er wel verre van daan, om, gelyk al dikwerf gebeurd, Kequesten van afgeperste fubmisfie, in die oogenblikkcn , als met het pillool op de borst, afgedwongen van lieden , die vervolgens getoond hebben , hunne beginfelen van Patriottisme niet te hebben verloochend , liefdeloos te veroordeelen, zonder dat men zig in de plaats der Requestranten ftelde, en in aanmerking neemt, hoe hun hart mogelvk bloedde, toen zy by hunne r.ndere onheilen nog deezen noodfehoot doen moesten, en zulke noodlottige Requesten rekenen, zo kon echter de Re. questrant de pofiriven van dat Adres, hoe zeer onk de termen gemenageert waren, op zyn naam ingegeeven, niet evoueeren, en het ftond bv hem paalvast, geen Adres by Collegien te maaken, by welken, volgens zyn deDkbeeld, de Juftitie een politiek middel was geworden.
Hy kon, wel is waar, uit overtuiging, dat
by


JAARBOEKEN, September, 1795. 5437,
•hv ten allen tyde met plegtige Eede kon verklaa- 2 ren, geen de minRe voorkennis gehad, nochcon-i fent tot dit ftuk gegeeven te hebben, 't. welk des ook door hem niet getekend was, welk de-^ feft van eigenhandige tekeninge, dit Request al 1 zeer remarquabel heeft moeten doen voorkomen, als in zo verre de Requestrant weet, unieq en zonder voorbeeld, terwyl de Advocaat Hen. drik Engelen dit op credit zyner Familie hadt ingegeeven.
Voorts hadt hy wel aan den tyd en aan de omftandigheden kunnen overlaaten, dit zonderling ftuk in deszelfs oorfprong te doen publick worden, vooral daar hy zig met verfcheiden Attesten en getekende Dedaratoiren wegens den waaren toedragt der zaaken by tyds had voorzien. " ' ,
Niettemin meende hv in t laatfte van den jaare 1788 in zekere Verzameling van Stukken, by 7 A. de Chalmot te Campen gedrukt, in het elfde Deel aan het einde , aan het Publiek te moeten met één woord communiceeren, dat dit Stuk niet het zyne, maar alleen op zyn naatr, in,Tes;eeven was.
'Meer op dat tydflip in deezen te doen, vondi de Requestrant , en vooral zyne vertrouwd< Vrienden , zo het menagement voor waardigi Ouderen , voor een Advocaat, die dit Stuk o\ (uin credit met de beste trouw getekend had en om mo«elyk buitengewcone Procedures o zyne Goederen voor te komen, niet raadzaam te minder, daar het aantal gevlugte Patriotten die zig uit alle oorden deezer Republiek binne Campen bevonden, dagelyks konden ontdekken en 'overtuigd waren , dat hy, geduurende de a{ iaaren der Revolutie, in geen geval, hoe gerir cok, een hairbreed van zyne Patnottifche gro den, die hy voor beginfelen had aangenomei geweken was.
lümiiïhhm 5
'UTHEN.
lequest 'an H. 3. Vi-
:ringa,
jan Prov. Repref. van Gelderland.
»
»
a
;t
ë
ï1 »
En


ZOTPHEK.
Request van H. H. Vitringa,
aan Prov. Repref. van Gel' dcrland.
I
:
'i
! <
1 t
x\ n
ven,
543« NIEUWE NEDERLANDSCHE
En ook allen, die hem zo daar als elders gei rneenzaam kenden, wisten de gefchiedenis van dit Adres grondig.
Dan, de Requestrant heeft met deezen uitftap over een geval , dat hem op zyn hart woog, reeds te lang Ulieder attentie vermoeid, en keert dan ter zaake terug.
By de voorgemelde Sententie deezer, van bannisfement, nevens verlies van zynen Post wierdt hy in de kosten der Procedure gecondemneerd.
En fchoon de Momboirs hem lieten aanbieden, die kosten voor ƒ600 af te maaken, oordeelde de Requestrant zig met hun in geen accoord te moeten mlaaten, wyl hy de geheele Procedure altoos onwettig befchouwd, en 'er dus geene Notitie van genomen had.
Waarom hy verkoos de taxatie in conumaciam te moeten afwagten, wanneer hy in de modique lom van ƒ 850" wierdt gecondemneert, welken dan ook tegen Quitantie aan voorfchreeven Momboirs zyn betaald, ter voorkoming der executie zyner Goederen.
En fchoon de Requestrant ten vollen pondereert, dat de Requesten van de Burgers G. IV. van Zuilen en R. J. van der Capdlen te'r reftitutie hunner aangewende kosten, by Ulieden lis van zeer veel zwarigheid verzeld, is befchouwd geworden, wyl het altoos van veel vooruitzigt s, Amptenaaren, feve bene, five mak, door een rongen Souverain , wiens perfoon toch moreel s, en niet gecenfeerd wordt op te houden , [eëmployeerd de hun in oljïcio toegewezene geilen te doen reftitueeren. .'
Schoon het niet te min eene fchreeuwende hardeid van het gemelde Hof geweest is, de Momoirs dubbele jura ten laste van Party te doen 'brengen, waarom dit ook by hetzelve met de [eerderheid van eene enkele ftem is doorgedree-


JAARBOEKEN, September, 1795» 5439 welke meerderheid mogelyk fummo jure ter Z
^R^ïtoTVlS"lDgeZeteDen
ten^ daar Gy edS'by uwe Refolutie van den, ÏT« iones'leden gedecreteert hebt, dat de, l9i ïhnirf en hunSe Erfgenaamen wierden gelast, Ksten de? Sedures'aan gemelde gecondemneerden Van der Capellen en Zaden van Nu> S ™ te geeven, die dus een jut fu«/tem to die penningen verkreegen hebbenen in hunne v yePwil,om die penning al of met terug te vorderen, zo zult G?lieden ten vollen overreed ,vn dat de Requestrant en al zyn medelotgey L' v„„r zo verre zy in het zelfde geval Seren ?ot een gelykeVchadeloosftelling ten SS kften%yn gerUigd , en d.t hun al nu niet meer kan worden ontzegt.
Ten zy het Ulieden behaagen mogte, een ander middel daar te Rellen, waar door de Renfistrant en de verdere vervolgden van den ja* ?eT7S kierden fchadeloos gefteld, en te ge vk geprsvenieerd de hier boven gementioneer de zSgheden, welken den Requestrant geblee Jen S, aan Ulieden ook niet te zyn geechap
pE Verzoekende de Requestrant dus met alle: eerbied, dat by Ulieden marginale dispose mt "e en zynen opzigte, ingevolge '«Lands Refc lutie van'ö FebUy , de Mombo.rs of hu Erfgenaamen mogen worden gelast, om de aa hen betaalde kosten der Procedure van den Ri questrant a ƒ 856 buiten rapportgeld , eg behoorlyk Recepis in promptn op te leggen £ te voldoen, of dat wel anderzints den Reque trant ten deezen opzigte zodanig, moge wo den fchadeloos gefteld, als Gylieden m uwe wy
UT-
aEN.
iequest an H« l. Viringa,
ian Prov. Repref. yan Gel' derland.
X
e a
n n s-
sid


ZüTPHEN.
Requcsi vah H. H. Vitringa,
aan Prov. Repref. van Gelderland.
] 1
i
5440 NIEUWE NEDERLANDSCHE
heid en billykheid zult oordeelen te behooren. Dit doende,
{Was geteekend,')
HERMAN HENRIK VITRINGA.
(Lager ftond,)
Pro Vera Copid, (Was geteekend,)
G. OCKERSE,
Commis van het Provinciaal Collegie.
Hier op gedelibereert zynde, is goedgevonden en verRaan, den gewezen Momboir en Subihtuut-Momboir of derzelver Erfgenaamen te gelasten, zo als gefchied hier mede, om aan den Requestrant zyne. betaalde crimineele Proceskosten, by de Requesre vermeid, tegen behoorlyke Kecepis promptelyk op te leggen, en te reftitueeren; met overlaating nogthans aan gezeide Momboirs of Erfgenaamen, om na gedaane reititutie zig tot recouvrement deezer geiden aan de Landfchap te kunnen en mogen adresfeeren, om vervolgens by dezelve nader te worden gedisponeerd, of en in boe verre die Raaden, welken de Ingezetenen zo boven regten door het baten inbrengen van duplicia jura door twee Momboirs ten laste van Party, hebben bezwaard, 'zyn VaD dle° grief zouden rooge11 verpügt
Aflum op den Extraordinaïren Landdag, binsen de Srad Zutphen gehouden, den ió Sepcera-
™id1795, eer^e ^aar dcr BatuaJfche Vnm
Ter Ordonnantie van de Provifioneele Vertegenwoordigers des vryen Volks van Gelderland, (Was geteekend,)
J. J. SCHLUITER.
De


JAARBOEKEN, September, 170J. 5441
De Gecommitteerden der Stad Nymegen 2 met de uiterfte verwondering gezien hebben-p de het irreguliere, 't geen by de opening van deezen Extraordinairen Landdag door den Burger Willem Adriaan van Oyen met fubverlie der goede urdre heeft plaats gehad, door de admisile van private Perfoonen tot het aanhooren der Propofitie van het Provinciaal Collegie; welke hunne furprife niet weinig is vermeerderd, toen zy zagen, dat aan dezelve wierdt verleend audiëntie tot het doen van Voordellen ter Staats - Vergadering , en zig even als integrerende Leden kwamen te gedragen in te fpreeken op de naam van eene Burgerye, vinden ter hunner decharge, vermits zulke voorbeeldelooze demarche renverfeert de gefchikte ordre , die in eene Vergadering van Volksvertegenwoordigers behoort plaats te hebben en bewaard te blyven, zig verplicht te doen noteeren:
Dat zy uit de retroacta geen geval hebben kunnen opfpooren, waar in particuliere Perfoonen tot het aanhooren van de te doene Propolitie eer opening van de Landelyke Vergadering zyn geadmitteerd geweest, dan alleenlyk dat aan Lord Torrington, Lid van het Hooger-Huis in Engeland, by occafie van eenen Extraordinairen Landdag binnen Arnhem, op deszelfs verzoek , na voorafgegaane omvrage en conclufie, vermits het Parlement in Groot-Britcannien met opene deuren gehouden wordt, vergund is geweest, geduurende 'stioves gedaane Propofitie, hoewel in eene voor hem onver-
ftaan-
TJT-


5442 NIEUWE NEDERLANDSCHÊ
Zut-
« j i
1
ftaanbaare taal, in 's Landsfchaps Kamer te mogen tegenwoordig zyn.
Dat hun Gecommitteerden ook geen voorbeeld gebleken is, dat immermeer aan private Perfoonen audiëntie is verleend tef Staats-Vergadering, tot het doen van Voorftellen, al waren zy ook met gezag bekleed van eene geheele Burgerye.
Dat die eerbewyzing alleenlyk open ia aan Gecommitteerden uit de andere Provin" cien, uit de Vergadering van Hun Hoog Mogenden > en Generaliteits Collegjen , na voorafgegaane exhibitie der Credentiaalen; doch dat ook wel eens aan Gecommitteerden uit het Synodus van Gelderland , en uit den Senaat der Provinciaale Academie bevonden wordt audiëntie tot het doen van Voorltellen te zyn verleend geweest.
Dat den Furst van Oost-Friesland, in den jaare 1705 admisfie tot audiëntie in de StaatsVergadering voor zynen Agent verzogt hebbende, zulks aan denzelven is verweigerd, en door het Prefideerende Lid te kennen is gegeeven, dat het verkenen van audientieri aan Agenten was ongewoon, zo dat hy iets namens den Furst van Oost-Friesland voor te dragen hebbende , zulks in fcriptis beboorden te vervatten, en op de gewoonevyze ter Vergaderinge doen indienen.
Dat al mede in den jaare 1752 de Clasfls /an Nymegen door Gecommitteerden uit lerzelver midden eene mondelinge voortelling aan de Landfchap hebbende willen loen, hun zulks is afgeflagen, met aanzeg[ing, dat de Clasfis, zo iets aan de Land-
fchap


JAARBOEKEN, Septetnier, 1705. 5443
fchap hadde voor te dragen, hetzelve eerst aan de Synodus moeste bezorgen, en vervolgens by gefchrift ter Tafel van de Land. fchap, zonder admisfie tot eenige audiëntie.
Gelyk ook by iterative Landelyke Refolutien is verdaan, dat geen integrerende Leden van de Landfchap by Misfives iets zullen mogen berichten, zullende dezelve worden uitgegeeven ; maar dat Addresfen van zodanige integrerende Leden by benchi in communi formd aan de Landfchap moetet worden ingediend. .
Dat zelfs in de Kwartiers-Vergadenngei seene adm^fie ter audiëntie aan pnvat< Perfoonen , geene Leden der Vergadering zynde, wordt geconcedeerd, dan daar to< expresfelyk verfchreeven zynde ; gelyi zulks den 1 April laatstleden in de Kwar tiers-Vergadering binnen Thiel heeft plaat gehad, met betrekking van Gecommitteei den uit de Neder-Betuwe, Thielre- en Bom melre-waarden, Beest en Rhenoy, over he formeeren van een Plan voor de Reprefen tatie van het platte Land, in den jaare 174; ten aanzien van Dykgraaf en Heemraadei van Millingen, over het herftel der Dyke aldaar, en in den jaare 1736, met opzien tot den Secretaris der Heerlykheid Gent wegens vilipendie en disobedientie van e aan herhaalde ordres van het Kwartier, ge fteld tot ftandhouding der Gemeene Mk delen.
Vermeenende zy Gecommitteerden, ve mits op alle verzoeken, voor zo verre di op een legale voet aan de Landfchap worde
g
Zot*
pheiï.
l f
s
t
)
1 1
t
»
1
;-
ren s-


ZöT-
5444 NIEUWE NEDERLANDSCHE
gedaan, die reflexie wordt geflagen, die dezelve meriteeren; dat admisfien van Par« ticnlieren, zo lange geene Regeeringloosheid is ingevoerd, niet behooren te worden toegeftaan, maar by 'sLandfchaps Refolutie geweerd, met verzoek van infertie deezes ten Recesfe.
De Gecommitteerden wegens de Stad Thiel gezien hebbende, „ dat de Prefident van het Provinciaal Collegie IV. A. van Oysa, deeze Landfchaps-Vergadering zullende openen, en na de Toehoorders, geene Leden dier Vergadering zynde, te hebben verzogt buiten te gaan, nogthans heeft toegelaaten aan twee Burgers uit de Stad Nymegen , die geene Qualificatie tot het bywoonen van Kwamerlyke of Landelyke Vergaderingen hadden, by die opening te blyven , en ftaande aan zyne zyde de poinéten van uitfchryvinge te aanhooren; en vermeenende, dat door den eenen Burger te doen buiten gaan, terwyl den anderen wordt gepermitteerd in de Vergadering te blyven, grootelyks wordt gecontravenieerd en aangegaan tegen de zo plegtig aangenomene beginfeien van Gelykheid: hebben , om zig van hunnen plicht te kwyten tot maintien van goede ordre, en julke onregelmatige handelingen met geen .Hlzwygen voorby te gaan, verzogt inferie deezes ten Recesfe , met Protest en declaratoir, dat zy dit zo zeer tegen alle >rincipes van Geiykheid aanloopend geIrag afkeuren, en geenzints willen deelen
in


JAARBOEKEN, September, 1795» 544i
in de billyke reproches, die daar uitzon den kunnen voortvloeyen."
Maandag den 14 September 1795.
De Ordinaris Gedeputeerden ter Verga deringe voorgedragen hebbende , of nie de geproponeerde belastingen op het Bil lard, Kolf- en Beugelbaanen, terwyl 'er zc weinige van de laatstgemelde in deezes Kwartiere gevonden wórden, en dus bym niets zullen opbrengen , zouden kunner worden gehouden in" advis; vermeenende dat tot meerder voordeel voor het Kwartiei zoude kunnen worden geïntroduceerd eet impost op Honden, Paarden van plaifier en Rytuigen, mitsgaders een impost op he houden van DomeRiquen.
Verders proponeerende, of niet tot mef kelyk voordeel van het Zegel zoude kun nen worden gearrefteerd, dat een iegeiyk, welke eenige reekeningen wegens arbeids loonen, leverantien, als anders, aan hunne Debiteuren overgeeven, boven de 19 gul dens bedragende, verpligt zullen zyn, de zelve te fchryven op Zegels, na proportie van de fom van het montant van zodanige reekeningen, conform het overgelegde Plart,
Voorts, of niet de bepaalingen van de Zegels tot de ingangen rechtens, zo als b$ den eerfte Artikel der Ordonnantie is gefteld, behoorden te blyven op den ouier voet.
Hebben de refpective Leden cteeze Pro pofuie overgenomen, om in den haare ge Kkk kkk kkk kkk kkk k com
ZüTPHEIT
(
L t l
l
!
m


5446 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ZüTPHEN.
communiceerd te worden, en teffens aangenomen het goedvinden hunner Committenten binnen veertien dagen, na het fcheiden deezer Landfchap aan de Ordinaris Gedeputeerden in te zenden: en is wyders goedgevonden en verdaan, welgemelde Ordinaris Gedeputeerden te authonfeeren, om volgens die in te komene confideratien eene conclufie te formeeren, en op de eerstvolgende Vergaderinge ter kennisfe van het Kwartier te brengen.
Dingsdag den 15 September 1795.
Verleezen het Adres van Willem Libottè en Peter Wouters van den ouden Weyer, Ge» committeerden des Ryks van Nymegen, namens het Volk aldaar gelast, de Landfchap te informeeren, dat zy zig ten opzichte van het Ryk merkelyk geprasjudicieerd vonden by de genomene Refolutie tot verkoop en remotie van den Burgt binnen Nymegen, onaangezien het Protest van hun Gecommitteerdens en deswegens verzogte aantekening.
Dat genoegzaam van onheuglyke tyden zo wel de civiele en crimineele Jurisdictie des Ryks op die van ouds zo vermaarde Burgt geëxerceerd was geweest} in zo verre, dat in cas van crimineele executien, altoos het Schavot buiten tegen de Poort van voornoemde Burgt, als Ryksterritoir, geplaatst en de executien volbragt waren.
Dat ook van alle oude tyden de Burggraaf of Richter des voornoemden Ryks
niet


JAARBOEKEN, September, 1795, 5447
niet alleen, maar ook derzelver Landfcbryver op gementioneetde oude Burgt de in-i wooning hadden gehad, en hetRyks-Comptoir aldaar was gehouden, en dat confe» quentelyk het gemis van dit alias rot merkelyk nadeel van het Ryk zoude vertrekken.
Dat de opftand der Gebouwen wel by de Provincie onderhouden was, doch dat de grond zelfs Ryksterritoir en het Hoofddeel van hetzelve ten Richterlyke gebruike, zo in het civiele als crimineele geweest zynde, men dezelve niet abandonneeren konde ; folliciteerende zy Gecommitteerden overzulks in naame van het Volk des Ryks, dat ten opzichte van het Ryksterritoir en ter eeuwige gedenking der oudheid van den Burgt, door den Burger Johan in de Betouw zo klaar gedetailleerd en geadftrueerd, im* mers de Tooren en de twee Heidenfche Capellen, voorts een der altoos apart verhuurd geweest zynde Huizen, ter bewooning van den tydelyken Ryks-Richter, en het Landfchryvers Huis met de eerfte of voorfte Hofpoort, voor welke altoos de crimineele Juftitie van het Ryk gefchied is, benevens de geheele Ringmuur, en de grond of terrein der Burgt buiten verkoop mogen gelaaten wordtn; mogende nogthans lyden, dat de verkoop van allen verderen Opftand, Muizen en bevvoonir^en, toe menagerat-nt, en voorkoming van onderhoud en verdere immenfe uitgaven , voortgang ^ewinne; of dat anderzints zodanige nadere fchikkingen mogen worden beraamd, dat Kkkkkkkkkkkkkkkk s hei
2üT>HEN.


5443 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Zut-
PHEN.
i
]
i i
1
het Ryks-Grondgebied en deszelfs van ouds competeerende gerechtigheden tot de Burgt onverkort en onverkogt blyven, zo ter bewooning en gebruik, hier vooren aangehaald , als tot het houden van alle RyksVergaderingen en Gerichten, zo het civiele als crimineele concerneerende.
En by het Kwartier goedgevonden zynde, dit Request te Rellen in handen van het Provinciaal Collegie, om te dienen van confideratien en advis, met authorifatie, om inmiddels met den verkoop te [uperfedeeren.
Hebben de Gecommitteerden uit de Stad Nymegen verklaard, mede gelast te zyn, ten fterkften te infteeren, dat van den verkoop , immers van de flooping, by de conditiën worden uitgezonderd de Tooren met de ruïnen van den Ringmuur aan de zuidzyde, benevens de twee kleine ronde Gebouwen, van ouds onder de naam van Heidenfcbe Capellen bekend, aan welkers zwaar muurwerk geen kosten ter reparatie ioch behoeven noch behooren te worden befteed, en als merkwaardige Gedenkfiukien der vorige eeuwen blyven geconfereerd; voorts ten aanzien van het Tem:oir vermeend ten Recesfe te moeten inèreeren:
Dat de Stad Nymegen van de vroegfie :yden af als een Ryksftad (*_), onmidde-
lyfc
(*) P. Bondam, Charierb. van Gelderland, II. Afdeel, bladz. 371.


JAARBOEKEN, September, 1705, J44S
lyk ftaande onder de Duitfche Keizeren, met het Ryk, den Burgt, en het RyksWalt één Territoir, onderfcheiden van dat van den Lande van Gelre heeft uitgemaakt, en de Metropolis van het Ryk geweest is.
Dat de Stad uit dien hoofde, eeuwen lang, een groot gezag in het Ryk heeft gehad, en het Gericht van Scheepenen det Stad altoos is gerefpecleerd geworden, als het Hof- of Hoofd-Gericht van het Ryk, waar aan de Apèllen in civiele zaaken van de fubalterne Banken en Gerichten, de Gerichten van het Ryks-Walt en var de Heerlykheden zelfs niet uitgezonderd. devolveerden, terwyl in crimineele zaaker Scheepenen der Stad Nymegen ter eerftei inftantie aldaar, even als in de Stad zei ve, eene volledige Jurisdictie by arrest(*); in het hoogfte reslort oefenden; hebben de de Graven en Heuogen van Gelre de Stad en het (f) Ryk met de Burgt niei
an
(*) Dit aloude Voorrecht is de Stad ontzegt den 10 Juny 1769. Landd. Ree. d. d. 3 Mei, io Aug. 1766, en 2 Novemb. 1769.
(f) Het Kyks-lValt of Neder- Rykfche Walt fchynt als een refervatum Principis buiten de Verpanding gebleven te zyn, volgens den inhoud van het Contraü van Verkoop der Ilooge en Laage Jurisdictie des voorfchreeven Walts, door Diderik, Crave van Cleve, en Margaretha, Gravinne van Cleve, aan Reinald, Crave van Gelre, in dato Maandag na St. Viéioris dag 1331, tn het aldfte Register in de Rekenkamer te Arnhem Kkkkkkkkkkkkkkkk 3 be-
Zut-
phen.
i


54JO NIEUWE NEDERLANDSCHS
Zatpms.
1
4 (
1
- j
3
4 / I
1
J
j I
anders als pigmratitio pure bezeten zedert de bekende Verpanding cum omtii dominio, dat is met alle Heerlyke Rechten en Gerechtigheden 4 zo en in diervoegen als bet Opperhoofd des Ryks over de Rykftad en het onderhoorig Ryk van Nymegen door zynen Comes Noviomagenjis tot dus ver had doen exerceeren»
Dat in het byzonder de verpande Burgt, welke aan of naby het Grondgebied van het Ryk gelegen, in den jaare 1467 by de uitlegging van de Stad binnen derzelver muuren is getrokken, onder de (*) Jurisdidie van de Stad behoord heeft, niet tegenftaan3e de Burggraaf aldaar de banken incivüibus >,t criminalibus fpant, den carcer Principis houdt, en atlas jurisdi&ionis et imperii daar op pleegt: zulks zyn oorfprong fchynendê
ge-
jerustende, fol.43verfo, vergeleken met het Geld. Placaatb. prslirn. poirjclen col. 3. Doch uit het (erdrag mjchen Graaf Otto den III, en het spittel te SanSten, tot bylegging van verfcheide <erjchillent van den 27 Maart 1250, is het waarchynlyksr, dat wanneer Graaf Otto in den faa■e 1248 voor zestien duizend mark Zilver de Ryksiad Nymegen met het Ryk en den Burgt van den loomsch Koning Willem in Pandfchap kree*. laar onder ook het Ryks-Walt toen zal begrepen ;yn geweest. Zie dit Verdrag in het Charterb. mn Gelderland, III. Afdeel, bladz. 467, ?q« :n 583. " JJ;
(*) Raadfign. $td post Severini ijffo, % No. >emb. 1569, 22 Dcc. ij7q, 22 Maart 1599, 4 Oèïoj. I6l8, 23 Septemb. 1629, io Novem-
TmTi%%iz ^amary i?24'25 jti"y i7ööi


JAARBOEKEN, September, 179J. 545*
genomen te hebben uit verleende aardgun
ning wegens de troubles, na de afzweering . van het Hertoglyk Bewind, in welken tyd
de Gerichten, die te Wichen en te Beunini gen anderzints gehouden wierden, wegens
onveiligheid by provifie op den Burgt (*) j zyn verplaatst.
Woensdag den 16 September 1795*
Be Gecommitteerden uitThielre-enBom\ melre-waarden ter Vergadering voorgedraj gen hebbende , dat in het zekere onderricht waren, dat na den jaare 1748 onder het Stadhouderlyk Bewind was ingevoerd, 1 dat de Leden wegens deeze Provincie uit j deezen Kwartiere wordende benoemd tot \ het afleggen van Commisfien in's Hage, beI halven de gewoone Vacatiegelden k negen guldens des daags, transport van één honi derd guldens met drie dagen voor de reis 1 heenen, en drie dagen voor de terugreis, s en een piftool voor bellechiere, nog geno» ■ ten vier guldens des daags voor het ge1 bruik van een Koets, geduurende de dai gen, welke werkelyk in Commisfie in 'sHaI ge zyn; proponeeren overzulks , daar de j reden, waarom die toelegging wasgafchied, 1 thans cesfeerde, of het Reglement op de 1 Commisfiegelden in zo verre niet behoorde ! te worden gealtereerd.
Waarop gedelibereerd en in achting geno-
(*) Rnadfign. d. d. 30 Decemb. 1587.
Kkkkkkkkkkkkkkkk4
Züt-
phen.


J4J2 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Zotpöjsn.
nomen zynde, dat by 'sLandfehaps Refolutie op gisteren is vastgefteld, dat alle Landeiyke Commisfien voer het vervolg uit de Provinciaale Domeinen zullen worden betaald, is goedgevonden , ten aan., zien van de Kwariierlyke Commisfien het vooraangetogene Koetsgeld, by Refolutie van den 3 November 1751 bepaald, in te trekken, en te doen cesfeéren, gelyk hetzelve met alteratie van voorfchreeven Refolutie ingetrokken wordt kracht deezes; zo nogthans , dat de Leden op gisteren aan 's Landfchaps Tafel benoemd, om over eenige diff;ïrer.tiaale poinéten , betrekkelyk het daarftellen eener Nationaale Conventie, met Gecommitteerden uit andere Provinciën te confereeren, en zodanige fchikkingen te maaken, als zy onderling zullen overeenkomen, geduurende den tyd der eerfie veertien dagen van de Refolutie van den 3 November 1751 ten aanzien van het Koetsgeld zullen jouisfeeren, ingevalle uit de Provinciaale Domeinen geen {equivalent van dien mogte worden voldaan,
Frydag den 18 September 1795.
By het Kwartier goedgevonden zynde; met alteratie en amphatie der Refolutie van den 5 Augustus jongstleden, te treden tot de Refoiutien der Provinciën Holland, Utrecht en Overysfel, betrekkelyk het daarftellen eener Nationaale Conventie, bekleed met die magt, welke thans
door


JAARBOEKEN, September, 1795* 5453
door Hun Hoog Mogenden word uitgeoefend, fn de Souvereiniteit van he; Volk reprelen teerende, voor zo veel het Bondgenootfchapoeivte en de boitenlandfche betrekkingen aangaat: blyvende intusfchen, en tot dat de Conftitutie geformeerd en aangenomen is, de adininiftratie der Politie en Financie der refpeaive Provinciën op den ouden voet:
Hebben de Gecommitteerden der Stad Nvtnegen verklaard, gelast te zyn, te in hJreeren het geadvifeerde op den 4 Augus tus laatstleden: en de Gecommitteerden dei Stad Thiel verzogt, ten Recesfe te moget doen infereereu het volgende verhaauelai in eene
VERGADERING van- de. Stem gercchu^e BURGERS va. THIEL, gehji.'(ien op Zdnd'd den 6 September 1795» des nu middags ten 5 uuren.
r\e Burger J. van Lidth de Joude gaf i * nam" van de Magiftraat aan gezamëntlyk Burgery kennis, dat by de Magiftraat was ing( komen eene Misfive van 't Provinciaal Celle^ van Politie, Financie en Algemeen Welzyn 1 Gelderland, houdende uitfchryving eener Ex?r< ordinaire Landlchaps Vergadering op Dingsdï den 8 deezer binnen Zutphen te houden , ti welker Vergadering voornamentlyk over 't daa ft-lbn eener Nationaale Conventie zou wordi geraadpleegd , waarom de .Magiftraat nodig g oordeeld hadt de Burgery byeenteroepen, om y< dezelve te ver ftaan , hoe zy over deeze. za: van gewigt dagten. op dat daarna de ftern de zer Stad ter gemelde Landfchaps-Vergadering k< worden uitgebragt; de Burger Van Lidtli de Jc Kkkkkkkkkkkkkkkk 5
I
f
T ft
e
e n
c-
g :r > :n
n
ik
>n
B-
de


ZVT-
PiJcN.
Declaratoirvan de Burger van Thiel.
!
•j I
d i
5 i 1
5454 NIEUWE NEDERLANDSCHK
denSn??6 t^9' ds,t de Magiftraat voor den tyd dat bet Volk", als uitmakende, den waaren JeSlrfra,n' vergaderd was, hunne posten nederk den en m den kring der Burgeren wederkeer.
■& Vf ^ .d-c door de een p'e.
>S I ^cretans mogt worden verkozen, ten ! en in ^ de Ver^mg behoorlyk kon ^wf VC5C gen°men: waarop door de Ver-
gf^r,* Burgcrs ^ ******
wt Frefi.lent, en G. Riemsdyk tot SecretaS«ftïSS Sek°zen' die beide deeze posten aanS ïen ^dende door den Prefident in eene
E r k Üf?ïaak hct *ewiSe der zaak , waar over eehmdeld moest worden, voorgedragen;
voofgefeld-1011 C aangemaaDd' en vervolgend Pfrde Burger/ geerde dat 'er eene Na2^^0DVeDt,e Z°U WordeD daargefteld,/»
. 2' 5° °/ die Conventie zal zyn met een bepaalde of onbepaalde magt?
3-. Zo dezelve net een bepaalde magt moest zyn, onder welke bepaalinge?
'efo^eerd.°mtrent ^ ryPe de,iberatie wie^t ge-efte!o?aC eM Conventie zou worden zaam2. Dat dezelve zou zyn met een bepaalde *agt , en.*el onder de volgende bepaalinge: dat ty binnen zes Maanden eene Conftitutie zullen v.ocwu formeeren, en ter approbatie en bekrag;igmg aan t Wk overleggen; dat zy zig vol ' de Rechten van den Mensch lullen Koeten gecragen, en geen de minfie attentaten egen dezejve mogen piefen. 3- Dat aan dezelve eene Inftruclie, waar na y z.g verder zal hebben te gedragen, worde iegeeven «t-lKe Inftruci/e ten fpoedigfte door e Reprefeataoiea des Volks zal moeten geformeerd i


JAARBOEKEN, September, 1795. 5455
tneerd, en ter approbatie aan 't Volk overgegee«2 ven worden. pj
Begeerende de Burgery, dat conform dit gerefelveerde de Gecommitteerden van deeze Stad, bun advis ten Landdage zullen uitbrengen.
(Onder ftond,)
In fidem Copiay (Was geteekend,)
G. van RIEMSDYK,
Secretaris.
Saturdag den 10 September 1795.
In overweginge genomen zynde de drukkende omftandigheden, waarin zeer veele Ingezetenen door het ontvangen van Franfche Asfignaten gebragt zyn geworden, en welke voor zommigen zelfs van dien aart zyn, dat zy derzelver ruïne onvennydelyk zuilen na zig fleepen , zo daar tegen niet in tyds, en wel ten fpoedigften'worde voorzien; en teffens of niet daar omtrent, op het voorbeeld van andere Provinciën, eenige bepaaling zoude kunnen worden gemaakr, om de voorfchreeven Asfignaten op de een of andere wyze te doen inwisfelen, ten einde de Ingezetenen, zo veel degedelabreer» de ftaat der publieke Financien toelaat, te gemoet te komen, en in ftaat te ftellen tot verbetering hunner huisfelyke belangen, en mede te werken tot herfteiling van den kwynenden Koophandel: voorts ten dien
ein-
Zut-
phek. t
:. t >
»
1
t
» 1
ti


54J* NIEUWE NEDERLANDSCHE
ZüTPH£M.
i <
1 I
(
_t
r \
V
l
c c \
d
O
//0£-
einde tot onderzoek eene Commisfie zyn-. de genomineerd uit de Landfchap.
Is op propofitie van de Gecommitteerden uit Thielre- en Bommelre-waarden goedgevonden, de Leden, uit deezen Kwartiere daar toe benoemd, te authorifeeren, om niet alleen te onderzoeken en op te geeven ; op wat wyze ten meesten nutte van de Ingezetenen, en ten minften bezwaar van de Provinciaale Financien , deeze inwisfeling zoude kunnen gefchieden; maar ook daar de Ingezetenen van het platte Land, niet zo zeer door het ontvangen van Franfche Asfignaten, als wel door Requifitien, enorme fcaaden hebben geleden , en dat dus ook, indien de fchade, door de Asfignaten veroorzaakt, op de eene of andere wyze wordt gerembourfeert , zy ook een geiyis recht en aanfpraak hebben tot fchade oosftelling, teffens te adviieeren , op welke wyze de fchadeloosftelling voor de R^qufirien het beste zoude kunnen gefchieden , ten einde als dan over die beide fchajeioosftellingen te gelyk worde gerefolveerd, en alzo de een niet boven den anjeren worde begunftigd of benadeeld.
Wa;ir mede het Kwartier, na refumtie, )p heden is gefcheiden.


JAARBOEKEN, September, 1793. 5457
HOLLAND.
*sGravknhage.
De Centraale Vergadering van de Ge-9 deputeerden der Burgers en Volks- 1 vrienden. Sociëteiten en andere Patnotfche< Corpora, thans in den Hage haare Zittingen houdende, (beelden een veel opziensverwekb enden rol. Vooral was dezelve yverig werkzaam, om het daarltellen eener Nationaale Conventie te bewerken. Hoewel geenen lust hebbende, om alles, wat door deeze Vergadering , 't zy aan Hun Hoog Mogenden , of aan het Publiek wierdt voorgedraagen, in onze verzameling m te lasfchen, kunnen wy, egter, niet nalaaten, ten einde om den geest dier Vergaderinge eenigzins te doen kennen , de volgende Stukken te plaatzen. Het eene behelst eene Aanfpraak van uitgeweekene Bataaven, nevens het Antwoord daarop; het ander een üittrekzel uit de Beüuiten der Vergaderinge.
VRTHElD, GELYKHEID, EN STANDVASTIGE BROEDERSCHAP
De uitgewekene Bataaven aan de ééne Alge rneene Centraale Vergadering, in den Haag Wv ondergeteekende Bataaven, Voorttander der Burgerlyke Vryheid , en vyanden der Des pooten en Ariftocraaten; wy uitgeweken Baras Ven, die met onze Franfche Spitsbroeders^d
sGra-
'enha;e.


5458 NIEÜWE NEDERLANDSCHE
'sGra
venha' ge.
Aanfp) aan de CentraaleVergadering,
i
BA-
■ Vryheid in Nederland gewapender hsnd hebben • op den Zetel gevestigd, wy vervoegen ons tot u, Afgevaardigden van bet weldenkende gedeelte der Bataaffche Natie! Het hoonend ge■.zag der Stadhouders verfoeyende, en daar tegen met onze magtige Geallieerden de Republiek van Frankenland geftreeden hebbende, erkennen wv u voor de zodanigen, die de algemeene belangen der Nederiandfche Natie ter harte gaat; wy als een gedeelte uwer Committenten uitmaakende, wy vorderen te gelyk met onze Vaderlandlievende Medeburgeren, op de fterkfte wyze eene Nationaale Conventie; de Rem des Voiks eischü dit in het algemeen: want wy verwagten, dat de gevloekte Oranje-Factie en haare Aanhangers niet zullen geteld worden onder die geenen, wie Neêriands Vryheid, met verlies van hun bloed, bewerkt hebben, en wie haarer waardig zyn.
Wy Bataaven verklaaren u te erkennen, voor de uitbrengers van de Rem van het edelfte en weldenkende gedeelte des BataafTchen Volks, en verzoeken aüsmadrukkelyfcst UWe Vergaderingen, tot heil des Lands ftrekkende, te willen voortduüren, tot dat 'er een gevestigde en erkende Nationaale Conventie zyn zal, die de achtin<» des gantfehen Voiks zal wegdragen, als door het Volk zelfs wettig verkoozen zynde. Wy zwèeren daarenboven , dat zo in uwe verrigtrögeSi eenige hiodernisfe mogten berokkend wc«-den door uwe en onze vyanden, wy da?de!yk' oogenblikkelyk gereed zullen zyn,"uwe Vergadering te maintineeren ten kosten van ons leven, onze klingen voor de Vryheid van Frankenland sn Nederland gewet, blyven dezelfde en zullen :egen uwe en onze, zo buiten als binnenlandèhe vyanjen eeuwig gefcherpt blyven.
Welke door bet voorzittend Lid der Vergade. ing, aldus beantwoord werd;


JAARBOEKEN, September, 1795. 545»
BATAAFSCHE MEDEBURGERS!
Deeze eenige algemeene Centraale Vergadering ( van Afgevaardigden uit de beste gedeelten der Natie, ontvangt Ulieden in haar midden,, met die erkentenis, welke wy aan uwen moed 1 verfchuldigd zyn. Wy neemen uwe betuigingen, welke gy in onzen boezem nederftort, met ver- 1 heuging aan. En daar wy het genoegen hebben, TJlieden onder het getal onzer Committenten te mogen tellen, twyfelen wy geen oogenblik aan uwe medewerking, om tot bet bedoelde einde, de fnoedige daarftelling eener Nationaale Conventie, te geraaken. Ja, Burgers! maakt «zekere ftaat op, wy zullen alles doen, wat wy in onzen kring vermogen, en orereenkomlbg aan onze grondbeginfelen die wy plechtig beloorden «etrouw te blyven, om zorg te dragen, dat de ftem des VolKs geëerbiedigd worde, hoe zeer dezelve voor als nog niet doordringt in de Raadzaal onzer algemeene Vertegenwoordigers, of liever hoe zeer ons de toegang voor als nog tot haar gefloten blyft, wy zullen echter zodanige gepaste middelen in het werk ftellen, welke haai overtuigend zullen doen zien, dat het beste en weldenkend gedeelte der Natie een Nationaal* Conventie eischt en begeert. _
Geene laffe bedreigingen, hoe listig ook ver zonnen en verfpreid, zullen ons doen wankele! om de vereenigde organe van onze duizendet Committenten krachtig te doen doordringen, to in de nu nog verdopte ooren van hun, die me ophouden ons tegen te werken,
Alle onze handelingen in het openhaar geichie dende, oordeele Gylieden, ja ie santfcheNatie over de zuiverheid onzer bedoelingen; ree wei njg reden hebben wy dus, te recnen dat on eenige hindernisfen berokkend zuilen worden ; *sg ons, dappere Burgers! door wie eir van waa zoude ons zulks aankomen ? welk Nedetlande
sGra-
ENHA* ;£.
4nr-
voord 'an den foor* utter.
i 1
t
i t
r
r ..


•sGra-
venha-
ge, .
Antwoordvan den Voorzitter.
i
] j l < t
t i i
3 a
c I
Ê C
VIT-
$460 NIEUWE NEDERLANDSCHE
is zo verbastert, dat hy een gewelddadige moordenaar zoude willen zyn van de geheiligde ft-ro onzer Committenten , die de ftem is van het beste gedeelte der Vryheidminnende Bataaven ?
Dan neen, Burgers' zo Ulieden Aterlingen bekend zyn, verberg hunne naaien voor onze veromwaardigïng. Zy zullen vroeg of laat geopenbaard worden , en beeven voor de wraak der vrye Mannen; wy o veriaaden de zuiken met onze verachting, en rekenen dezelve uwe gefrherp:e en welbeproefde klingen onwaardig.
De braave en wetdge Vertegenwoordigers van ine Provinciën namen reeds het plechtig befluit, er zal eene Nationaale Conventie zyn. Wy zyn ;n iet byzonder met die van Holland ftatiglyk en nondeling verbroederd, Deeze hebben ons hunle rechterhand toegereikt, hunne trouw aaneebo» len, de verre afftand der Vergaderingen in Urecht en Overysfel belet ons aldaar (dus vleyen vy ons,) die zelve betuiging te hooren. Wy :ullen de Vertegenwoordigers' des Volks der an. ere Provinciën trachten te overreden van de loodzaaklykheid om toe te treeden, daar toe vorden alle ond^r ons bereik zynde middelen veng in het werk gefteld, en de biilykheid oner zaak belooft ons de beste uitkomst.
Voorts, Medeburgers! biede ik u in naam eezer Vergadering, de meer byzondere bywooer Z!ttinS °P uwe Pl'^arfen aan.
Waarop de Vergadering refolveerde. dat beide eeze Aanfpraaken in de Couranten geplaatst zouen worden.
C. ARNOLD,
Secretaris.


ÏAARIbOEKEN, September, 1705. 5461
uittreksel uit de Befluiten' der Algemeene Centraale Verga-' dering van Gedeputeerden den Burger-Sociëteiten en andere Patrioliifche Corpora in de Republiek der Bataaven.
Zitting van den 4 September 1795 j het eerfte jPaar der Bataaffche Vryheid.
r\e Commisfie van elven doet het volgende Rapport:
MEDEBURGERS!
1
Uwe Commisfie het voorftel van Haarlems Gedeputeerden , in rype overweging genomen hebbende, is van oordeel, dat, zal men zig met belaglyk maatcen in bet oog van geheel Europa, de Vergadering niet eerder behoorde uit een te paan, voor dat 'er by Hun Hoog Mogenden, even als by haar, het befluit genomen wordt: 'er zal eene Nationaale Conventie zyn, en wel, tot dat het Plan, daar toe betrekkelyk, zal zyn gedecreteerd, mits in 't zelve de bepaaling van een korten tyd gevonden wordt, in dewelke deeze Conventie zal plaats hebben, als beboerende tot het poincf van befchryving, waar toe deeze Vergadering is by elkander gekomen, en het welke nog niet is afgeloopen.
Edoch ons refereerende enz., werd daarop, na dat het appèl nominaal ingeroepen was, met algemeene (temmen , conform het voorftel, befloten, en dus gedecreteerd, dat de Centraale Vergadering niet eerder uit eikanderen zal gaan, voor, en aleer by Hun Hoog Mogenden opentlyk zal zyn gedecreteerd, 'er zal eene Nationaa. Ie Conventie zyn! en het Plan, daar toe betrekkelyk , zal zyn gearrefteerd, mits in hetzelve gevonden wordt de bepaaling van een korten tyd: in welke de Convenne 7,al plaats hebben. 1 Lil 111 111 UI HU Waar
s GRADEN HAJE.
Gefluit Ier Cenraale Vergaleringerakende '.ene Nation. Conventie.


54*2 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
VENHA» GE.
Befluit der CentraaleVergaderingerakende eene Nation, Conventie.
Waarop de Voorzitter vervolgde. „ Dus, „ Burgers! Leden deezer Vergadering , blykt
het, dat Gylieden decreteerd, dat uwe Zit„tingen permanent zullen zyn, tot by Hun ,, Hoog Mogenden aan het verlangen der Natie
voldaan, en gerefolveerd is, 'er zal eene Na,, tionaale Conventie zyn, al verder, tot dezel„ ve dadelyk gearrefteerd, en de korte tyd tot „ de byeenroeping derzelve bepaald is, laaten ,, wy dan ook nu nog,- waarde Medeburgers! ,, ons ten naauwften vereenigd , eenparig ver„ binden , om alle gepaste middelen volyverig ,, te bezigen, ten einde de bereiking van dit „ groot oogmerk te befpoedigen. Het geluk, ,, ie welvaart, de bloei, de glorie van het Va,, derland, is aan hetzelve ten naauwRen ver-
knocht.
„ Ik voor my neeme aan, als een Man van
eer, het genomen Decreet deezer Vergadering „ te zullen helpen handhaven. Zyt Gylieden ,, alle alzo gezind ? Welaan, zie daar myne reg'„ ter-, zie hier myne linkerhand, ftrengelen wy ,, alzo den onverbreekbaaren Broederband, die „ alle list en verradery zal tegen flaan, en niet „ dan door geweld zal kunnen worden vers, fcheurd."
Waarop alle de Afgevaardigden, ftaande, elkanderen beide de handen toereikten, en dezelve dus onderling geftrengeld Hemelwaards verhieven, vervolgende de Voorzitter:
Ziet daar, Broeders! den knoop gejegt, of ,, liever naauwer toegehaald, gedenken wy Reeds „ aan onze duure verplichtingen." Waarop de gantfche Vergadering, als uit éinen mend, Amen uitriep. ,, Leeve de één- en onverdeelbaarheid
der Bataaffche Republiek!! i"
Accordeerd, voor zo veel het Uittrekfel aangaat, met de voorfz. Befluiten.
C ARNOLD, Secretaris.
Aan


JAARBOEKEN, September, 1795- 54^3
Aan het Bataaffche Volk rigtte, omtrent deezen tyd, de Centraale Vergadering een Vertoog in, ten einde om de zwaangheden der zodanigen op te losfen, welke het houden eener Nationaale Conventie, en de gevolgen daar van, met fchroom te gernoet zagen.
AAN HET BATAAFSCHE VOLK. BATAAVEN!
Broederen, die tot op deezen dag onyerfchillig of ongevoelig nopens uwe wezentlyke belaneen verkeeren; die nog vasthouden aan het oud Gebouw der Regcering van dit Land; die deeze Regeering voortrekken , boven alle de mogelyke verbet-ringen, welke 'er door het vernieuwen der zeive kunnen worden daargefteld.
Tot u fpreeken wy; wy zyn uwe Broeders; uw geluk is aan het cnze verbonden; ook wy zyn Ne-
Nederlanders, die het Vaderland, de goede orde, de te zaraenleeving, en alle de genoegens daar aan verbonden, ten fterk fte beminnen. W5 beöogen, wy bedoelen, niets anders dan om hei geheel;; Nederland groot en vry te zien.
Wv begeeren het geluk voor het geheele Voll on onwrikbaare Zuilen te zien gegrondvest; TJ en uwe Kinderen, met ons, met onze Kinderei niet alleen van alle den mensch-ontmenlchen de dienstbaarheid te ontdaan , maar daarenbovei eene Regeeringsform gefteld te zien, welke voo altoos de beroeVtens, alle de onheilen , die u ge troffen hebben, doet ophouden, en die te gelyl alle de Inwoonderen van Nederland verzekert, da hun rust, hun bloei en welvaart niet meer ge ftoord zal worden. . . . ,
En welke is deeze Regeenngsfofm f
Liiiiiiininin 2 He
'sGra-
venha* ge.
i i
: t
t


°s GrA-
VENHA GE.
Vertoog
der Cen
traale
Verg,
aan het
Bat.
Volk.
\ ]
i ' 1 ] i 1
54^4 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Het is die, welke rust op de één- en onverdeelbaarheid van het geheele Laad. Die te zasra gebragt door de Rem, en den wil van het daar toe gerechtigde Volk, plechtig tot dat einde bv den anderen gekomen, waare Gelykheid tot haare bedoeling heeft. Die de Wetgeevende en Uitvoerende Macht in haaren boezem bezit die overeenkomftig met een Wetboek, gegrond oc het recht der Natuur, der reden in alle orden en Maatlchappeïyke betrekkingen da ar Rel t, u ter goed- of afkeuring voordraagt, en vervolgens zo worden ingericht, dat het Volk op eene wettige wyze , verantwoording kan vorderen , van die Burgeren , welke zy met de waarneeming van hunne zaaken gelast heeft. 0
Zedert de afzweering van Philips den II, had gy, Volk van Nederland! geene Grondwet; een overeenkomst tusfchen de onderfcheidene Landschappen te Utrecht gefloten, bekend ouder de benaaming va.n het Verbond der Unie, was de eemge zogenaamde regel, doch die zo rasch ver^ broken wierdt als hy was vastgefteld. Een Verbond naar de toenmaals duistere tyden, en omftandigheden ingericht, maar waarin men nog geene denkbeelden van de Vryheid, gegrond op de Gelykheid, ymdende, althans in deeze dagen, Dm Neérlandsch Volk gelukkig te doen worden geen gebruik van maaken kan.
In één woord, indien het waar is, dat alle Maatlchappeïyke inrichtingen door deMaatfchap3y zelve moeten worden daargefteld , dat alle ieftuur uu het Volk voortkomende, aan het Voik telve verantwoording verfebuïdigd is, dan fpreekt iet van zelve, dat zodanige inrichting in de Nelerlanden niet wordt gevonden; en deeze 'er liet zynae, ,s het meer dan tyd, dat 'er zoda|ig eene wordt daargefteld, wil men de verderelyke bronnen van We:- en Regeeringloosheid, velke de rampzaligfte onheilen voor Landen en Volkeren met zig voeren, vermyden.
SJaa


JAARBOEKEN, Scptemkr, 1795. 54ÖJ
Slaa uwe Jaarboeken op, en onderzoek, Bataafsch Volk ! welke rampen u door het Gedrocht , de ünie, overkomen zyn ; hoe veele Staatsbefoertcns, hoe veele fcheuringen hebben wy helaas! daar aan niet te danken?,..
Brengt dat gcdrochtclyk Verbond niet mede, ■ dat men by 't eerfte Ligchaam uwer Regeering met meerderheid der Landfchappen hefluit? En raadpleegt men in het uitbrengen zyner ftem niet veel meer naar het verfchillend belang van t Landfchap, waar voor men (temt, dan wel naar de belangen van 't geheele Land? .
En ach! had men nimmer zyne Familie-betrekkingen boven alies geëerbiedigd, en zyn Vaderland gewaagd voor eigen grootheid! van waar, Om ons maar tot, één voorbeeld te bepaalen, alle die rampen, welken ü in, en na het jaar 1787 ontmoet hebben? Zyn ze niet voortgekomen uit dat gedrochtelvk Unie-Verbond?
Hadt ons Vaderland toen één en onverdeelbaar geweest, och! hadt gy toen een Wetgeevend en Uitvoerend Ligchaam by wettige vertegenwoordiging gehad, zeker zoudt gy niet zuchten over alle de onheilen, die u thans van uwen groei, bloei en welvaart beroofd hebben.
Is. het dan geen tyd, die wonden te heelen? zal het nog langer beraadfiagen over dat onderwerp u niet eerlang ten verderve fleepen ?
En wat behoeven wy meer! alle de Refoiutien , Publicatien, Placaaten of Decreeten, welken 'er zedert den inmarsch der Franfchen m ons Vaderland, by de thans plaats hebbende Provifioneele of Reëele Volksvertegenwoordigers, sèc by de onderfcheidene Landfchappen als by het algemeene Bondgenootfchap genomen zyn, wy. zen u eenftemmig op de groote zaak, de daarfielkns. eener Nationaale Conventie.
Wat is 'er de reden van, dat alle de Provifioneele Geconftitueerde Machten eerst eefiftemmi°- uitrieDen, dat 'er eene Nationaale Convcn.
V LlllllHlllHlll 3 th
'sGaA-
venhagé.
Vertoog'
der Cen*
traale
Verg.
aan Her
Bat.
Volk.


's Gra-
venhaCE.
Ver tooi
der Cen
traale
Verg.
aan hei
Bat.
Volk.
i
i
i
[ (
E
d d
J4öö NIEUWE NEDERUNDSCHE
tie zyn moest, en daar na zig huiverig toonen om deeze Conventie in werking te brengen ?
Immers, Medeburgers! geenl andere, dan dat men eerst het onbeftaanbaare van de oude Re geermgsform du.dlyk voelde. Dat men ten vollen •overreed geweest is, dat die ReeeerinsXm 's Lands geheele bederf met zig ffK. de oorzaak van verwarring, de hSTUn tw£ ten en Ariftocratie, en boven alles door zyne kostbaare inrichting, 's Lands Schatkisï zelfs
sekserop
Maar zyn de zaaken zedert dat het Provifioneel Beftuur heeft plaats gehad dermaaten ?ct voordeele veranderd, dat eene Nationale Conventte nu minder nodig zy, dan in het begin onzer Revolutie? Neen, Medeburgeren! het Len deel ,s waar. 'Er is irarners ge(fn Grondwet ê 'e » geen mogelykheid om de nodige PenniS ter uitrusting van eene genoegzaam! Vloot by den anderen te krygen. Groote God! wat rroet 'e! iet gevolg van zyn? dat onze Koophandel ten gemaal door Engeland vernield Xrdca ij En a het niet te vreezen, dat, niettegenftaande ' >IIe de opofferingen, die zommige gedSeo van >ns Vaderland daar toe reeds gedaani hebben vy echter verboren gaan! »
Komt 'er niet zonder uitftel eene Nationaale .onventie, wordt ons geheele Land niefooi. iig tot eene één en onverdeelbaar? Republï
fdlaVnf,,!.?^' de «eheete CoScel c daar na alle de overige zenuwen van onzen uivaart zullen dermate "verlamd worden S ;r geen geneezen aan zyn zal. ' "at
Wy oordeelen, 'er is geen omftandiV betoom od,g om u te overreeden, dat het byeenkomen er Nationaale Conventie en haare weSaïhe * de eenige grondflag van het geluk voor ons"
Va-


JAARBOEKEN, September, 1705. 5467
Vaderland thans zyn kan. Eén bewys voor alle: zo het tretfehe Engeland, ingeval alle de andere Buitenlandfche Vyanden, van ons Vaderland konden vooruit zien, dat zy door het byeen doen komen zodanig eener Nationaale Conventie ons Vaderland meer en meerder konden vernielen, zouden zy 'er immers op werken, om, hoe eerder zo beter tot dat oogmerk te geraaken. Hunne listige Staatkunde brengt volftrekt mede, om Neêrlandsch roem en glorie niet te groot te doen worden, ja vooral, om de middelen by de hand te houden , dat ons Vaderland door inwendige verdeeldheden ten allen tyden zig zelve kan verfchearen.
Hun deeze middelen te ontneemen, is de abfolute verplichting van ieder Mensch , die zig Nederlander noemt.
Met dit alles doen 'er zig fchynzwarighedei op, welke de werkzaamheden om die Nationaak Vergadering by tón anderen te doen komen, te genhouden.
Welaan, Bataaffche Broederen! indien het 1 niet overreed, dat men verplicht is, om ten min ften iet van zyn eigen belangen aan die van he algemeen op te offeren, zullen wy trachten uw< bedenkingen op te losfen. "
Men vraagt:
Ten eerften: hoe zullen na evenredigheid d lasten geheven worden, als de byzondere inkom ften der Provinciën wegvallen?
Maar zyn de lasten thans evenredig, over all de Landfchappen van ons Gewest? zyn zy ever redig over alle de Inwoonders- in hetzelve? zeil in de onderfcheidene Landfchappen? Men ondei zoeke dit, en al rasch zal men ontwaar worden welk een aanmerklyk verfchil men ontmoet vooral zal men gewaar worden, dat docr h< betaalen van Schoorfteengeld. Gemaal, Zou en Zeepgeld, Hoofdgeld, Koffy- en Theegelc cn dergelyke meer, de minvermogendfte en mees LUllllilllUlll 4 b
's Gra.
vekhace.
Vertoog der CentraaleVerg. aan het Bat. Volk.
1 ■ I
2 's
j
■X
»
5-


'sGua
vesha ce.
Vertooi
der Cei
traaie
Verg.
aan het
Bat.
Volk.
\ I 1 (
5468 NIEUWE NEDERLANDSCHE
■ beboeftigfte clasfis van Menfchen het meest be-
« taald: en is dit rechtvaardig?
Boven dien, is 'er geene mogelykheid, om dé belastingen op de Bezittingen , en zelfs op de
f inkomften te brengen?
En zoude men daar geene meerdere gelykheid in vinden kunnen? veele projeften zyn daar toe reeds uitgekomen, en niemand heeft zig tot nog toe verledigt, om 'er de gebreken van aan te wyzen.
Men verwerpt zulke projeften zonder dat men reden geeft; is dat Vaderlandsch ?
Ten tweeden: eene tweede zwarigheid meent men te vinden, in de fchulden van Holland Het is waar, Holland heeft veele fchulden; maar zeg ons toch, waar komen die fchulden uit voort? zyn zy ten gevalle van Holland alleen gemaakt" of hebben ae andere Landfchappen Holland voor bun Comptoir gehouden, en het in nood gebruikt* om de middelen, welke andere Landfchappen, ter bereiking van hunne oogmerken, vermeenden te moeten bezigen, de kosten daar van te doen betaalen? is de oorzaak der fchulden van Holland met te vinden, daar in, dat men in die Provincie beurtelings, dan eens met meerder pewe d den Koophandel van het geheele Gewest wilde befchermen, en dan eens weder daar in, dat de Staahouder zyn vermogen tegen andere gedeelten van ons Vaderend wilde doen voelen, waar toe hy zig doorgans tegen den wil der Braaven m ae Provincie van Holland, van Hollandsen geld meesterlyk bediende?
Ziet daar de bron, waarom dat Holland meerder fchulden dan de andere Provinciën beeft; is het dus Broederfchap, aan de Vryheidminnende inwoonderen van Holland te verwyten, wy wil* en ons met u niet vereenigen, om dat gy ter jefcherming van 's Lands Koophandel meerder chulden gemaakt hebt dan wy, of om dat gy loor het Huis van Orange, gefterkt door uwe
Ede


JAARBOEKEN, September, 1795.
Edelen en Ridders, (al zyn die in deezen tyd van haar ver mog- n ontzet, meerder beftoolen : Zvt dan wy? '
Met hoe veel recht ksn men hun, die deeze zwarigheid maakefj , toevoegen, zult gy uwen Buurman, als hy eerlvk is, uwe hand van Broe derfchap weigeren, om dat hy meerder fchulden heeft dan gy V
Verplicht u de reden niet, dat gy uwen Buurman hebt, wanneer zyne ongelukken derzelver oorfprong vinden in de gebeurtenisfen, waar van gy of de oorzaak zyt, of die ten ten uwen gevalle hebben plaats gehad?
Maar boven dien, de meerdere volkrykheid van Holland boven andere gedeeltens van ons Land, de meerdere gelegenheid, om door Koophandel of anderzints ryker en vermogender te worden, zal hoe men de belastingen ook inricht, altoos dat'gedeelte van ons Land, dat men Holland noemt meerder doen betaalen dan de andere ftreeken,' en komt het dan niet weder op hetzelve neder? Holland Heeft meerdere fchulden, maar Holland blyft uit hoofde van zyne meerdere rykdommen , en meerdere gelegenheid tot voordeel, ook meerder betaalen.
Ten derden : zegt men , fldland zoude de meerderheid krygen in de Nationaale Conventie, en dan waren wy flaaven.
Wat dit beteekend , is byna onverftaanbaar; wy foreeken van een Nationaale Conventie; van eene'één en onverdeelbaare Republiek, en men vreest reeds voor eene meerderheid, 't Schync zoo; fchoon 'er eene meerderheid en minderheid in e'ene Remmende Vergadering plaats hebbe, kan men echter niet zeggen, dar zy, die tot de laatfte behooren, de flaaven zyn van hun, die de eerlle uitmaaken, en indeiaad, men behoorde veel meerder vrees te hebben voor de overmagl van Holland , wanneer men, de Provinciën gefcheiden blyvende, aan Holland meer te zeggen
's Gra-
enha3e.
Vertoog icr CentraaleVerg. tan het Bat. Volk.


54?o NIEUWE NEDERLA NDSCHE
*sGra.
vekhage.
Vertoog der CentraaleVerg. aan het Bat. Volk.
i
1 1 i i \ I I e
c
d b d o
2
geeve in de Staaten Generaal, gelyk de Brie* Jche Regenten aan hetzelve willen en zullen moeten toeftaan; dan immers heeft die Provincie een byzonder belang , en zal 'er waarfchynlyk een poinct van Eer in Reilen, om haar aanzien en gezag over die van andere te laaten gelden ; maar dit byzonder belang deezer Provinciaale yverzucht houdt dan op, wanneeer 'er eigenlyk geen Holland meer is.
Worden de belangens door de één- en onverdeelbaarheid niet dezelve? worden niet alle de Inwoonders der Republiek, als behoorende tot één Huisgezin, eene Familie? zullen, wanneer het Wetgeevend Ligchaam eenmaal één zal zyn, ille onderfcheidene belangen niet ophouden? De Republiek niet anders , dan ééne Maatfchappy jitraaakende, om het even welke naam men 'er aok aan toedenkt, zal haare waare benaaming liet anders kunnen zyn , als Bataaffche Repuflieki en alle tot op deezen dag plaats hebbenIe , zogenaamde Provinciaale yverzucbt wordt ils dan voor eeuwig verbannen.
Van het Bacaaffche Volk, een éénig en onverdeelbaar Volk te maaken, is, alle haare beangen tot één te brengen, en daar door alleen ;an en moet het worden, de roem, en ontzeting voor alle Volkeren : verbonden met haare luster, de Franfche Republiek, zal het zyn oorfpoed zien herleven: niet meer door buitenindfche vyanden benaauwd, noch door binnenindfche beroertens verfcheurd , zal vrede en endracht te gelyk, met den bloei en welvaart an dit ons dierbaar Vaderland , ten eeuwigen age weder tot ons terug keeren.
fin om alle bedenkingen, in eene te niet te oen, men flaa het oog op de Franfche Repuliek, hoe zeer dat Land , zo veel grooter is in ons Vaderland, niettegenftaande ook daar :rtyds onderfcheidene Provinciën waren, en deeï weder verfchillende, zogenaamde Privilegiën
be-


JAARBOEKEN, September, 1795* 547*
bezaten, waar uit noodzaakelyk verfchiHende be-' langen gebeuren wierden, en de fchulden da ■ Provinciën, zo wel als de belastingen, dje daar, betaald wierden , van elkander verfchilden , dit alles heeft niet kunnen beletten, dat men naar wvs beraad, daar van eere ééa en on verdeelbaare Republiek gemaakt heeft.
Zie daar de gronden voor de Gelykheid, ae Waarborg der Vryheid, en de overwwmng der
RDeD'geheiligde Menfcbenliefde , die uit uwe harten niet verbannen is, vordert zulk een Gou¬
vernement. . ,. j„
Zulk een Gouvernement m werking zynd., ontwaard gy de aangenaamfte Broederliefdes en waar gy een Nederlander ontmoet, vindt gy m hem een Vriend, een Broeder! . .
Burgers! van welk een ftaat, van welke denkbeelden gy ook zyn moogt, bedenk, hoe noodzaaklyk het voor ons is, dot wy met langer verfcheurd, niet meerder verdeeld worden! dat wy afftaan van alle oude verkleefdheid van het Provinciaal en Stadhouderlyk Beftuur, die bronnen van verraad en ftroperyen.
Vorderen wy eenftemmig van alle onze Volksvertegenwoordigers, dat zy fpoedigften eene Nationaale Conventie in werking doen komen, dat zv daadlyk haar befluit daar toe uitbrengen en niet aarzelen, op dat de ondergang van ons Vaderland worde voorgekomen, en gy u by het Nageftecht kunt verantwoorden.
Vereenigen wy ons daar toe, mogten wy van alle de Oorden der Republiek eenftemmig hooren . wv willen de Nationaale Conventie; wy willen dé één- en on verdeelbaar held der Bataaffche Republiek!!
HEIL en BROEDERSCHAP.'
Nog
sGra-
/enha3é«
Vertoog
der Cen-
traale
Verg,
aan het
Bat.
Volk-


'sGra-
VBNHACE.
] (
y
t
ï l
2
k o
J472 NIEUWS NfiDERLANDSCHE
Nog willen wy hier raededeelen , een Adres der meer genoemde Centraale Vergaderinge aan de Volks-Vertegenwoordigers van Friesland, [trekkende om dezelven in het houden eener Nationaale Conventie te doen bewilligen.
V R T H E I D. GELTKHEID. BROEDERSCHAP.
MEDEBURGERS!
TLTet Bataaffche Volk, moede onder de dienstbaarheid aan écn , of aan veelen, verheft haare Rem en wendt zig tot ü, Volksvertegen, woordigers der Provincie Friesland!
Gy zyt vereerd met het vertrouwen van dat Volk, het wek in zo veel onderfcheidene geoeurtemsfen haare zucht tot Vryheid deedt ieroeien, &
De bedieningen om 't Volk te vertegenwoordigen, zyn Ulieden opgedraagen, in dien merkwaardigen tyd, dat de Bataaf zig ten vollen wil jry maaken, dat aüe middelen tot overheerfcbing /an welken aart ook, voor akoos benomen zul* en worden, dat éénmaal eene zuivere grondwet ;ene gekegelde Regeering voor deeze Landen -oor Nederland, kan worden ingevoerd.
Welk eeae aangenaame, doch moeilvke taak root Ulieden! het oog van Neêrlands Volk, de iandacht van Europa is. op Ulieden, op alle de egenwoordige Volksvertegenwoordigers gevestigd' Welk zal het einde van alle de beroertens, van He de onheilen zyn? Zal ons Vaderland, verast van het Huis van Orange, nog langer doberen in eene onzekerheid? zal verdeeldheid, byonder belang van de onderfcheidene Landftreeen haar volmaakt bederf daarüellen ? of zal het aftaan uit zyn vernederden ftaat, en in eens te
voor-


JAARBOEKEN, September', 1795. 5473
voorfchvn komen, om aan alle zyne uit- en in T wendiee Vyanden, met verzaaking van het zo-i a-naamd Provinciaal Beftuur, eendragtig zynen( arm te ontblooten en Neêrlands geluk op onwrikbaare-Zuilen te grondvesten? . > ' Het Bataaffche Volk roept eenftemmig tot haa-. re Vertegenwoordigers, het roept van den rand des verdèrfs, waarin het 't Vaderland ziet ne* derzinken: Geeft ons eene Nationaale Conventiel laat ons Vaderland voortaan niet anders dan één en onverdeelbaar zyn! geeft ons een Wetboek, sesrond op de Rechten van den Mensch en Bur* %>■!!
* Wy brengen deeze ftem tot in uwe Vergaderzaal. Wy verzoeken van Ulieden dat gy ons hoord, hoord, met dien aandacht, die het gewicht der zaak vordert, en dat Gylieden ons befchouwd als Nederlanders, die geene andere be> doeling hebben, als om de gronden te zien leggen van dat geluk, het weik ons Vaderland voor eeuwig, rust, voorfpoed, groei en welvaart van binnen, en ontzetting voor haare zo in- als uit' wendige vyanden verzorgen zal. .
Gylieden aarzelt om zodanig eene Nationaale Conventie te doen ftand krygen.
Met dat alles vermeenen wy , dat Gylieder door het braave Volk van Friesland, het welk de onbegaanbaarheid der oude manier van huishouden gevoelt, expres gelast zyt, om binner één jaar na uwe aanftelling een Wetboek vooi de geheele Republiek, of zo zulks door eens Nationaale Conventie niet zyn kan, als dan voo uwe Provincie aan het Volk, dat U tot haan Vertegenwoordigers benoemd heeft, voortedraa gen.
Wy kunnen niet gelooven, dat uw aarzelen 0m tot de Nationaale Conventie toetetreeden voortkomt uit eene begeerte, om met uwe Pre vincie eene aparte Republiek te willen uitmaE ken: de oabeftaanbaarheid van zulk een deol
bee
sGra-
ekha!b.
4dres tan de Repref.
tan het Friefche Volk.
»
9.
d


'sGaA-
VENHACE.
Adres
aan de Repref. van he, Friefch Folk.
1 i
I
< t
c k
c
J474 NIEUWE NEDERLANDSCHE
beeld doet zig zo rasch gevoelen als men daar aan aenkt. Neen! dan zouden uwe Refoiutien uwe Publicatien nimmer van eene Nationaale Conventie gefproken hebben, en zo zulks al mogeyk ware, zoudt Gylieden U dan willen onttrekken, en, door voor u zei ven te zorgen, alle de overige gedeeltens der Republiek in de waagfchaal Hellen, en alzo in eens alle banden verfcheuren ? dan had gy nimmer Prysvraagen opgegeeven , welke moesten ftrekken om het tegenwoordig Provinciaal Beftuur te verdedigen.
Wy gelooven, Volksvertegenwoordigers! Gylieden zyt gezind om eene Nationaale Conventie te doen ftand grypen; maar de voorzichtigheid eischt van Ulieden, daar niet in te fternmen dan na wys beraad, na gedaan onderzoek van het geen 'er tegen is, en in der daad, eene zaak van dat gewigt vordert zulk een onderzoek.
Met hoe veel recht mag het Bataaffche Volk van U verwachten, daar 'er reeds zo ruimfchoots Dp alle de bedenkingen tegen eene Nationaale Conventie geantwoord is, en daar die bedenkin»en zyn opgelost, dat de Volksvertegcnwoordjïcrs van Friesland, eindelyk als eeneenig Maa tullen toeerceden, om zonder verzuim die Conventie te doen by roalkanderen komen.
Of zoude het tegenwoordig Provinciaal Beftuur >eter zyn, dan dat de Republiek tot een onverleelbaar Ligchaam gemaakt wierdt?
Neen, Volksvertegenwoordigers van Friesland! <y herinnerd u te wel, dat zelfs uwe Provincie Ie ysfeiykfte folteringen van zodanig Beftuur onlervonden heeft. Herinnerd u Stadhouderlooze yden, herinnerd u, welke verwarringen 'er onler de dagen der Stadhouders, tusfchen de onerfcheidene Provinciën hebben plaatsgehad. Het an u niet vergeeten zyn, hoe uwe Provinciaale itaats-Vergadering in 1787 zig in tweeën deele! en, Volksvertegenwoordigers! is dit alles niet
voort-


JAARBOEKEN, September, 1795* 5475
voorgekomen uit verfchillende, tegen elkander' aantonende belangen der onderfcheidene Frovra-i cien9 Is 'er wel een ander middel om. alle d ei belangen te doen ophouden, dan door de geheele Kepubliek één en onverdeelbaar te maaken i Worden de ftruikelblokken van twist, de over-< heerfching van het recht der meest fterken, als dan niet weggenomen, en iedere Landftreek gefteld onder de zorg en befcherming van het geheele Ligchaam des Néderlandfcnen Volks, zoi als elk gedeelte het zyne tot het geheel toebrengt ? Is 'er noodzaakc om de getallen van Menfchén, die het Volk vertegenwoordigen, te verdubbelen ? is 'er meer dan ééne Vertegenwoordiging voor onze kleine Republiek nodig? Wordt'de Mensch door zo veele foorten van Vertegenwoordiging niet vreemd aan den Mensch, en verwekt men daar door geene menfchen, die te allertyd tegenftrydige belangen koesteren, Is het rechtmatig, om door zulke gewoontens de weezens te verdubbelen ?
Vordert dé, ligging van Nederland niet duidejvk, dat, zal het niet telkens door buiten- eh binnenlandfche Vyanden worden aangetast en overrompeld, het eene Zee- en Landmacht tp ftaat boude? Is het daar toe niet ontegenlpreei-elyk, dat ééne algemeene Kasfe plaats heert, en dat de belastingen naar evenredigheid worden
°PDebKoophandel. de Landbouw, de Fabrieken, in één woord, alles pleit voor deeze éénheid.
Zoude nu de naauwe vefeeniging met hét handeldryvend Vols van de Provincie Holland, met het Volk der vruchtbaare Oorden van de Landfftreeken van ons Vaderland nadeelig kunnen zyn ? Zoude de meerdere fchuid der Provincie Holland een beletzei wezen, om zig met haar te vereenigen? immers niet, Volksvertegenwoordigers!
Als men onderzoekt, door welke oorzaaken dis fchulden zo groot geworden zyn , mag men, Mmm mmm mmm mmm mmm ra zo»
'EflHA-
:E.
ddres icin de Repref. >an hel Friefche Volk.


5476 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra ■
venhaGEi
Adres aan de Repref. van het Friefche Volk.
:
I
i i
zonder zig aan de grootfte onrechtvaardigheden fchuldig te maaken, niet aarzelen, om de geheele Republiek tot één te brengen. Was hst daarenboven niet de Provincie Holland, welke nog maar weinige jaaren geleden, U van het betaalen van een voornaam gedeelte uwer Quota's ontlastte, en die op haare rekening nam? Waren het niet Hollands Inwooneren, die, om de Vryheid aan de geheele Republiek te bezorgen, haar Goud en Zilver offerden ? Is wel elders, als in die Provincie de heffing van den ïóden Penning uitgefcbreeven, en wordt deeze niet volvaardig betaald ? Ziet daar dan, een Volk dat de Vryheid mint, wel' waardig , dat alle de andere Landfchappen zig daar mede" vereenigen!
Is het niet Holland , die nu al weder boven vermogen betaald in de onkosten van de tegen» woordige Zeemacht, en diendt. deeze ook niet ter befcherming van den friefchen Handel ? Voegt 'er by, dat de bronnen, om de fchulden te betaalen, by Holland grooter zyn, dan by andere gedeeltens van dit Land, en dat die Landftreek Dok altoos meerder in de lasten betaalen zal. Volkrykheid, rykdom en meerdere gelegenheid tot winst, zyn U ten vasten waarborge.
Ach, Volksvertegenwoordigers' draalt niet langer; het Vaderland roept, daar het zinkt in zyne ongelukken.
Holland, Utrecht, Overvsfel, Bataafsch Braband, wat zeggen wy? alle de beminnaars van lun Vaderland , waar zy ook woonen, reiken u ■eeds de hand van Broederfchap. Kunt Gylieden iulk een aanbod verfmaaden ?
Het bloed onzer Aanverwanten, zo wel a's lat onzer Franfche Broederen, geflort voor de Vryheid , eischt cordaatheid, opoffering van eijenbelang en de vernietiging van die jaloufy, •■elke zo lange tusfchen de onderfcheidene Landtreeken heeft plaats gehad. En Neêrlands Inroonderen, dc opvolgende Geflachten zullen
dis


JAARBOEKEN, September, 1795. 547?
die Volksvertegenwoordigers, welke het geluk' van ons Vaderland hebben daargefteld , hunne t dankbaare erkentenis toebrengen: haast U, Volfo-( vertegenwoordigers! om in die erkentenis mede ie deelen.
HEIL en BROEDERSCHAP !'
ABRAHAM STAAL, Vice-Prefident. F. W. B U Y S E R, Secretaris.
Om onze Leezers in ftaat te ftellen tot het vormen van een denkbeeld, aangaande de talrykheid der Centraale Vergaderinge, hebben wy dienftig geoordeeld , hier te laaten volgen, eene Lvst der Leden , nevens eene opgave der plaatzen, van wel ke zy waren afgevaardigd; naa, egter, al voorens vermeld te hebben, dat het be ftuur wierdt waargenomen door F. W. M Ruyscb. Prefident, A- Staal, Vice-Préfi dent, C. Arnold, F. W. Buyfer, J. Hm velman en J. D. Scbeffer, Secretarisfen Zie hier de lyst der naamen en plaatzen.
Van Delfshaven, Anth. Houtman en Chr. Fit Iris; van Zuid-Beeveland, Jan Traas; va: Gouda, Joh. D. Schefer; van Delft, F. ty Buyfer, J. Vermaas en F. IV. M. Ruysch; va Ter Goes, D. Coning Pz, en Anth. Noordhot ve fz. ■ van Vlaardingen, Claas Speeleveld; va Zandpoort onder Velfen, C. B. van Brusfel; va Enkhuizen , Jan Meynderts Wamaar en Car, Reuter; van de Bataaffche Clubs, eenige Burge Wvken en Vaderlandfche Gezelfchappen te Amfte dam, tl. C. H aveftein J.J. Bonnecroy en G. San4et vanVoorne en Putten, J.J. Hartenroth; van Wee Mmmmmmmmmmmmmmmm 2 oer
(Gba-
ENHA* ;K.
1
a
n n
■J
[-
t;
r-


'sGra-
VliNHACE.
Lyst de?
Leden
der Cen
traale
Verga»
deringe.
i i
(
I a 1 v S
5478 NIEUWE NEDERLANDSCHE
den, J. C. ten Oever; van O. Wetering, N. Wetering , Roelof- Arendsveen , Rypwetering , Leymuyden, Rhynfaterwoude en Nieuweveen Willem Knook én B. van Egmond; van Zierikzee, Hendrik Speeleveld en D. de IVit; van Purmerend, Jan Waardenburg; van Elburg, A. G. ■Heyneken; van Hoorn, Jan de Pfeyfer en G. de Bruyn; van Vianen, //. van Heusden; van Noordeloos, Goudriaan, Giesfen-Nieuwkerk. en Meerkerk, G. Synhorst; van de Gedeputeerden van de Vaderlandlievende Sociëteiten van de Kleine Steden en 't platte Land, F. Raut, Costers, Comng, Van Dyk , Buwalda, Groet, Wit bols, Van Claveren, Van 'i Hof, Snoek, De lloop en Eland; van Salt Bommel, Jan van Trt'gt; van de Centraale Vergadering aller Volkssociëteiten in de Provincie Utrecht, Johan van Lidt de Jeude, P. H. A. J. Strik van Linfchooten, Ja. cob de Jong, A. L. Heyftck en P. Linthorst; van de Verbroederde Vaderlandfche Sociëteiten van Overfchot, Os, Oosterwyk, Hilvarenbeek, Eyndhoven, Best, Lient en Valkenswaard, A. van der Meer en H. J. Schelkens; van Schoonven, A. G. Kooyman; van Nieuwer-Amftel, Ja:ob Kok Iz.; van de Algemeene Vergadering der VVykvergaderingen van Amfteldam, Francdis rloyer, Johannes van Laar, Evetardus Sluytcr dz., Jan Seheltema, Fr cd. Everhar dus van Bcrxen; van Heusden, Woudrichem en Dusfefj, fustus Christiaan Schutz; van Bleyswyk, Geur Duim; van Pynacker, II. van der Meer en H 'ieyneveld; van Dordrecht, P. Faddcgon en C. 'Veynekes; van Harder wyk, J. //. Wei feilen F. r;. van den Brink ; van Oosterwolde , Verrit Ier rits Roofeboom; van Wateringen, Arja Temet en Claas Schclpenrood; van bodegraven, Al' ert Boefel en Theod. Meyer; van Culemburg, Jan teuvclman; van Geertruydenberg, Joh Snéllean Ouden Bosch, Roofendaal, de Fynaard en teenbergen, Joh. Strybos; van Driel en Eist,
L.


JAARBOEKEN, September, 179J» 5479
L. Mulder Jr,; van Grave, Jan Ferdini Kr leger; van Zutphen, fan Jiisfciïop en P. H. Haak; • van de Volks-Gezelfchappen of Clubs der Stad Haarlem, C. B. van Brusfel en //• Horstmans; van Breda, Oosterhout, Dongen en de Haage, Hendrik van En ryk en Joh. Davion; van Nykerk op de Veluwe, C. Slotemaker; van Rotterdam , Sociëteit de Volksvrienden, Jacob van Lil en Jan Ruyghavtr; van Tilburg en Waalwyk, A. van de IVillige, Anth. Verbum, Jan Pannebakker en J. A. van Htmert; van Leyden, G. van Deventer en H, van Masfau; van de Leden van het Commitfó Provinciaal, der VerbroederSocieteiten en Wapen-Genootfchapnen der Provincie Friesland, Abraham Staal, Claas de Jong en Matt. Koon, Secretaris; van Arnhem, W. Evers en Anth, Goedhart; van de Centraale Vergadering van Volks- Vergaderingen , Sociëteiten enz. in de Provincie Overysfel, 4 R. Ftnk en D. Hikkart Marinus; van de Gemecnebestgezinde Burger-Sociëteit te Rotterdam , //. V/alters en L. C. Vonk; van JS'oordorp, Nieuwe» veen en Hoogeveen, J. G. Sas; van BrutusBos, IV. Hubert Jr., G. Vogelvanger en M. van Hooft; van Schiedam, D. Meyerjr.; van Overfchie, J. Eykenbroek; van den Haage, D. Mohyé, Boudewynfen, Lippert en C. Arnold; vat Bnelle, M. Vermaal en Ib. van Bcele; van d< Gecommitteerden der Centraale Vergadering de Sodeteiten vnn de Provincie Groningen en Om melanden, W. Wolthuys en . . . Nanninga.
Een gevolg der werkzaamheden van d< meer vermelde Centraale Vergaderinge yvas het voorval, vermeld in het volgendi
Mmmmmmmmmmmmmmmm 3 EX-
's Gra-
('enha3e.
Lyst der Leden Ier Cen'.raaleVergaderinge,
»


's Gra-
venha* ge.
Extract uit de Kcfolutien van ff. Hoog Mog.
5480 NIEUWE NEDERLANDSCHE
EXTRACT uit het REGISTER i&f^ RESOLU TIEN van de HOOG MOGENDK HEEREN STAATEN GENERAAL der VEREENIGDE NEDERLANDEN.
Jovis den 3 September 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
r\e Gecommitteerden van Friesland hebben, -r* ter Vergadering voorgedragen , dat zy zig verplicht vinden, ter kennis van Hun Hoog Mogenden te brengen, dat, heden morgen, ongeveer 9 uuren, by hun waren geweest de Burgers Hoyer, Scheffer, en nog een Burger in Militaire Uniform, zeggende uittemaaken eene Commisfie van het Committé Central, alhier in 'sHage vergaderd , en in die qualiteit gelast te zyn, hun niet als Gedeputeerden ter Generaliteit, maar als Burgers te moeten onderhouden; op welke verklaaring, na eenige woordenwisfeling, door hun geantwoord was, dat zy , ingevolge van den Eed, op hunne Procuratie, als Reprefentanten van het Volk van Friesland, gedaan, niet vermogten een Committé Central te erkennen, en dus volftrekt weigerden, in die qualiteit,' over eenige zaak met hun te confereeren, anders gaarne gereed zynde, om , wanneer zy denzelven geliefden afteleggen, met hun, als Burgers met Burgers, te fpreeken. Dat daarop voornoemde Burgers waren heengegaan , zeggende, hunne Committenten deeze weigering te zuilen berigten.
Dat, daar zy onkundig zyn van de gevolgen, die deeze ontmoeting zoude kunnen hebben, zy, by deeze, voor hun en hunne Committenten inroepen, die veiligheid, welke zy in het ksracïer, dat zy de eer hadden te bekleeden, hier fteeds moeten genieten; hun verzekerd houdende, dat Hun Hoog Mogenden gaarne zouden medewerken


JAARBOEKEN, September, 1795' 54?-
ken om voor te komen de nadeelen, die uit het gebrek aan zulk eene gencegzaame veiligheid, voor het Bondgenootfchap zouden ontfpruiten. i Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, dat Copie van voorfchreeven Propofitie, zonder refumtie gefteld zal worden m handen van de Burgers Dykmcester en andere Hun Hoog Mogenden Gedeputeerden, tot de zaaken van Placaaten en Reglementen , om te vifiteeren, examineeren, het Befoigne daarop ten fpoedigften voort te zetten, en van ailes alhier ter Vergadering rapport te doen.
De Friefche Gecommitteerden , van de boven vermelde onimoetinge. kennis hebbende gegeeven ter Vergaderinge van Hun Hoos Mogenden, wierden dezelve te raade aan de Provifioneele Reprefentanten des Vo'lks van Holland de volgende Misfive « doen afvaardigen.
MEDEBURGERS!
De Gecommitteerden van Friesland hebben oj den 3 deezer ter onzer Vergaderinge yoor gedragen, dat zy zig verplicht vonden, ter on gr kenns te brengen, dat op dien morgen on geveer 9 uuren by hun waren geweest de Bu. terTllolr, Schïfcr, en nog een Burger in M Ere Uniform /zeggende, uit te maaken ee Commisüe vaa het Committé Cenual, alhier 'sHage vergaderd, en in die qualiteit gelast zvn! hHn niet als Gedeputeerden ter General teit maar als Burgers te moeten onderhouden op welke verklaaring, na eenige woorden-w.s ling, door hun geantwoord was, dat zy, mgi volae van den Eed op hunne Procuratie , als R' SlntanteS van het Volk van.Friesland gedaat Set vermogten een Committé Central te erke Mmmmmmmmmmmmmmmm 4 neI
's Gra-
/enha"
je.
>
e n e i-
ï-


5482 NIEUWE NEDERLANDSCHE
VENHA* CE.
Misfive van H, H. Mog. aan Prov. Repref. van Holland.
nen , en dus volftrekt weigerden in die qualiteit over eenige zaaken met hun te confereeren, anders gaarn gereed zynde, en wanneer zy dezelfde geliefden af te leggen, met hun als Burgers met Burgers te fpreeken; dat daar on voornoemde Burgers waren heen gegaan, zeggende, hunne Committenten deeze weigering te zullen berichten; dat, daar zy onkundig waren van de gevolgen, die deeze ontmoeting zou kunnen hebben , zy by deeze voor hun en hunne Committenten inriepen die veiligheid, welke zy in het karaóter , dat zy de eer hadden te bekleeden, bier fteeds moeten genieten, hun verzekerd houdende, dat zy gaarn zouden medewerken , om voor re komen de nadeélen, die uit het gebrek aan zulk eene genoegzaame veiligheid voor het Bondgenootfchap zouden ontfpruiten.
Wy hebben die zaak geoordeeld van dusdanigen aart te zyn, dat wy ons verplicht rekenden, hetzelve te brengen ter kennis van Ulieden ■ de daarin opgegeevene demarche van de gemelde drie Burgers heeft ons al aanftonds wel zeer gefurpreneerd, maar deeze onze furprife is echter met weinig vermeerderd, toen wy uit de publieke Nieuwspapieren vernomen hebben, en den sart der Commisfie, waar mede die Burgers belast waren, en de aanfpraak, die zy voorgenomen hadden, aan de gemelde Gedeputeerden te 1ben.
Wy hebben die demarche niet anders kunnen Defchouwen., dan als dired ftrydende tegen die vryheid, veiligheid en zekerheid, welke de Ge:ommitteerden der refpective Provinciën ter on'. ser Vergadering recht hebben te verwagten en te vorderen; en wy hebben daarenboven dien ftan noeten aanzien, als een fpreekend bewys, dat ie zogenaamde Centraale Vergadering, thans alaier in sHage haare zitting houdende, zig niet ranmerkt, a!s eene byeenkomst van particuliere burgers, maar als eene met gezag bekleede Cor-
po-


JAARBOEKEN, September, 1795. 54 83
portie, cn dat zy zig ze!ven bevoegd rekent, dat gezag over de Gedeputeerden, welke ter onzer Vergadering op eene wettige en erkende wyze het geheeie tot nog toe onafhangelyke en fouverainè Vclk van Friesland vertegenwoordigen, te mogen uitRrekken, en tegen dezelve eene maatregel te gebruiken, waar toe Gylieden zekerlyk , als Territoriaale Souveraic, Uliedec niet zouden bevoegd achten, daar toch het de cerneeren en afzenden van eene diergelyke Com nsisfie uit het midden van Ulieder Vergadering aan Gedeputeerden van eene der Provinciën te onzer Vergadering, en zulks met een diergelyl oogmerk, en tot' een diergelyk einde, als waa mede, en waar toe de voorgemelde Commisfi der Centraale Vergadering benoemd is, regelreg zoude violeeren die Vryheid en Onfchenabaai beid , welke de refpeclive Bondgenooten, zo o gronden van het algemeen en van ons byzondt Staat-Recht, als op de verzekering , hun daa over door hunne Hollandfche Bondgenooten mees maaien en plechtig gegeeven voor hunne Gedc puteerden ter onzer Vergadering op Ulieder lei ritoir kunnen vorderen; offchoon wy uit gcmelc flap dier Centraale Vergadering wel verdere die: eelyken konden vooruitzien, konden wy echti toen nog niet vermoeden, dat dezelve niet a leen ons in de publieke Nieuwpapieren aan t Natie zoude denonceeren, als of wy door hi niet adiskteoren van eene Commisfie. uit haa: Vergadering in ons midden zouden hebben ve broken de Rechten van den Mensch, en d Vryheid en Gelykheid, op welke ieder Burg en Ingezeten recht zoude hebben, en veel re konden wy verwagten, dat dezelve, na dat z zo als zy te kennen geeft, zig heeft geconl tueerd en permanent verklaard, zig opentlyk zc de aankondigen als Afgezondenen van het I taaffche Volk, en zig bevoegd zoude rekent ora op naam van hetzelve te fpreeken en te h Mmmrammmmmmmmminrnrn 5
fs Gsa-
VENHA» GE.
Misfive van H, H.Mog, aan ■Prov. ■ Repref. ; vanHoh ' land.
t
j r I
e
K Ic:t e riesr in
tiulan.
inde».


5484 NIEUWE NSDERLANDSCHE
'sGra»
venhage.
Misfive van ff. ff. Mog. aan Prov.' Repref. van Holland.
1
■ I 1 ] l
I s 1 t 3i 4 i
delen, en zig even als wettige Vertegenwoordigers daar van te"gedragen, al het welk wy echter uit de gemelde Nieuwspapieren, zo het fchynt, op last dier Vergadering zelve gedrukt, hebben moeten ontwaren, dat door dezelve, zonder de minde bewimpelingen, is ondernomen.
Wy behoeven Ulieden niet te betoogen, dat zulke onderneemingen door eenige Burgers, welke, hoe groot hun onbekend getal ook zyn moge, echter voor zeker maar een zeker klein gedeelte van het Volk, zo van elke:der Provinciën in het byzonder, als van. de Republiek in het algemeen uicmaaken, direct, een Ryk in een Ryk oprichten, en lynregt ftrydig zyn tegen de Souvereiniteit van dat Volk zelve, welke Gylieden en wy alle plechtig erkend hebben, en verplicht zyn ongefchonden te bewaren, en tegen alle onderneemingen, daar tegen ftrydende, van welke zyde die ook mogten gedaan worden, te handhaven en te beveiligen; eene erkentenis en verplichting , die van ons wel aan de eene zyde eischt, ons met bereidwilligheid te onderwerpen san al dat geen, het welk ons op eene duidely;e en behoorlyke wyze zal zyn gebleeken 'sVolks welbehagen te zyn, doch ook- aan de andere zyie verbindt en gebiedt, om nimmer te gedco;en, dat de Oppermacht van het geheele Volk ioor.een klein gedeelte van hetzelve worde be» nagtigd, en daar door de tegenwoordige Regeeingsform van deeze Republiek worde vernietigd, :o lang deeze door het Volk zelve, of door des:e!fs daar toe behoorlyk aangeftelde Reprefen tanen niet zal zyn veranderd; welke voor het web yn van ons Vaderland zo belangryke gebeurtelis wy reikhalzend te gemoet zien, als overuigd van de noodzaakelykheid , om de gebre» en, in ons Staatsbeftier plaats hebbende, met e meest mogelyke fpoed, doch te gelyk op eene 'yze, die op de Oppermacht des Volks en op


JAARBOEKEN, September, t?Ö5- 54^5
deszelfs onfehendbaare Rechten gegrond is, te's
VeWikknD'wy een oogenblik twyffelen, of Gyl.e-c den van dc hier vooren door ons aangeroerde Se overtuigd zyt, zouden wy aan Uheder doo zigt en kunde moeten te kort doen; en het is daarom dat wy met alle vertrouwen van Uhed n verzoeken, dat Gylieden zodanige. maatregelen zulc neemen, waar door op Ulieder lerri ,X S aMeen de Gedeputeerden der refpechve Pr'ovhc en legen alle overlast beveiligd , maar Sk £ ïultae Perfoonen of Corponnen door S* geheele Volk daar toe met gernagtigd, belet «orden z 2 eenig Reprefentatif karafter, op naam vïn het B^S,the Volk, en dus mede by eene wet"? Confequentie, van dat der ondericheidene Provinciën aan te matigen.
Wy moeten met de meesten nadruk op eer fnoedi" en voldoend antwoord mfteeren, en he Semiet alleen ons, maar ook , zo als wy me aUen grond vertrouwen, de refpeft.ve Bondge noown verheugen, zo wy op overmorgen vai SS taboud deezes aan dezelve kennis geevende Sr by de verzekeringen konden voegen , da Gvlieden reeds zodanige meiares hadt genomen S r door ciet alleen de Veiligheid van.de Ge Smeerden der rèfpeftive Provmcien, maar oo 5e Onaftr.ngelykheid en Soevereiniteit van he Volk deeze/ Republiek in het algemeen, en va Jat der onderfcheidene Gewesten m het byzo der, tegen allerlei onderneemingen geasfecureet
waten* Waar mede enz.
Het gefchiedde niet zonder reden , d de Staaten Generaal, by eene Publicatie vi den m deezer Maand, aan eenen ieder , d niet tot het Leger van den Staat, noch t eenie gewapend Burger-Corps behoord het draagen van Monteeringen verboden.
GaA-
enhaë.
ïlisfive >an H, 7. Mog. jan Prov. Repref. van Holland.
t > t >
£ t Q
d
it ih ie ot
De


5486 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ss GaA-
VENHACE.
Public, raakende het draaget, van
Monteerin gen.
! ( <
I 1 i
T\e Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, allen den geenen die deeze zuilen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap! doen te weeten: daar wy vernomen hebben, dat verfcheidene Militairen , die hunne dimisfien uit 's Lands dienst hebben bekomen , niet te min cootinueeren te draagen Monteeringen van Regimenten of Corpfen, voorheen in dienst van deeze Republiek geRaan hebbende of nog ftaande, en daar door het zo doen voorkomen, als of zy zig nog daadelyk in dienst van deeze Republiek bevonden, het geen van gevaarlyke gevolgen zoude kunnen zyn.
Zo is 't, dat wy daar tegen willende voorzien by deeze, wel expresfelyk ftatueeren, dat het niemand zal vryftaan, eenige Monteering of Veldteekens te draagen, buiten die geenen, welke behooren tot de Troupen, in Soldy van deeze Republiek, of van wegens dezelve op Penfioen gefteld, mits de laatstgemelde verkiezende een Monteering te draagen, geen andere draagen, dan die van het Corps waar onder zy te vooren hebben gediend, met byvoegiog van het Ve'dteeken , thans by 's Lands Armée in gebruik, terwyl echter onder het voorfchreeven verbod niet kunnen gerekend worden begreepen :e zyn die geenen, welke behooren tot de gewapende Burger-Corpfen, erkend door eenige Ge;onftifueerde Machten, mitsgaders zodanige Perbonen die in dienst zyn van Mogendheden, met welken deeze Republiek in goede harmonie en /rede leeft; wordende hetzelve aan alle andere suilen de voorfchreeven uitzonderingen getater" lireerd, op poene, dat de Contravenreurs naar ïxwntie van zaaken zullen worden geftraft.
En op dat niemand hier van eenige ignorantie :011de mogen prerendeeren, ontbieden en verzoe:en wy de Reprefentanten des Vo'ks in de byonde-e Provinciën. en alle andere Jufticieren en )flicieren van dezelve Landen, deeze onze Pu-
bli>


JAARBOEKEN, Sept'emtcï, 1705. 5487
blicatie van Ronden aan alomme té doen ver 's( kondigen, publiceeren en affigeeren in alle Plaat- ve fen , daar zulks nodig wezen zal, en men ge- ge woon is zodanige Publicatie en Affixie te doen.
Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergadering Pu van Hooggemelde Heeren Staaten Generaal der ra, Vereenigde Nederlanden, in 'sGravenbage, den de ii September 1795 5 llet £erft6 3aar (ltr Ba'dr taaffche Vryheid.
(Was geparapheerd,) ri.
MATTHIAS POUS, Vt.
{Onder Jlond,)
Ter"Ordonnantie van dezelve,
{Was geteekend,)
W. Q_ ü A R L E S.
Zynde od het fpatium gedrukt het Cachet van Hun Hoog Mogenden, op een rooden Ouwel , overdekt met een Papieren Ruite.
Het vólgende Adres van een aantal uitge» wekene . en , zedert , in hun Vaderland terug gekeerde Bataaven, wierdt, op deli ai deezer, ter Tafel van Hun Hoog Mogenden gebragt.
HOOG MOGENDE HEEREN!
Niet zonder het levendigst gevoelen der rampen, welke ons drukken, zien wy ons wederom verpligt, den akeligen toeftand, waarin wy ons bevinden, aan ü Hoog Mogenden, in al deszelfs uitgeftrektheid bloot te leggen.
's Gba-
venha" se.
Public, raakende het draagen van
Monteeringen.


54^3 NIEUWE NEDERLAND3CHE
's Gra-
venha ce.
Adres van uitgewekene Bataaven,aan IL H. Mog.
(
,, Het is U Hoog Mogenden bewust,-hoeda„ nig ons lot in Frankryk, na de gevloekte Om,, wenteling in den jaare 1787 tot op den aan,, vang des Oorlogs was. Even zoo' is het aaa ,, U Hoog Mogenden.ook ten vollen bekend, „ het geen wy, geduurende dien verfcbrikkely-
ken kryg, voor de Vryheid gedaan hebben; ,, de edelmoedige Franfche Republikein heeft 'er ,, ons zyne levenuijrfïe erkentenis voor betoond; „ getuigen de eerfte Certificaaten , welken zy „ ons, en van ons Civismus, en van ons ge„ drag, in bet,midden der vreeslykfte flagtingen ,, betoond, wel hebben willen gee.en; en ons
Vaderland alleen blyft ondankbaar, na wy on,, zen Vaderlandfchen grond "van den Dwinge„ land hebben helpen zuiveren, en den Vry,, heidsboom, door de medewerking van onzen ,, moed, in deeze Gewesten hebben opgericht. „ Wierden wy door U Hoog Mogenden uit den „ Franfchen dienst, in ons Vaderland terug ge„ roepen , wy verfcheenen dan op die uitnodi» „ ging, in het vaste vertrouwen, dat wy nu al,, Ie onze ongelukken zouden te boven gekomen
zyn; wy verheugden ons (echter te vroeg) dat
wy nu Ronden de belooning van een langduu„ rige bailingfchap, de vruchten van onzen moe„ digen arbeid te fmaaken, door in den dienst „ van ons vry geworden Vaderland, in die ran„ gen gefield te worden, welke ons ontegenzeg„ gelyk toekomen.'' Dan, Hoog Mogende Heeren! het zy ons vercorlofd te zeggen, dat niets van die billykhèden ons is wedervaaren- Wy zyn in deeze plaats aangekomen ; wy hebben onze verzoeken in U Hoog Mogenden boezem uitge[tort; wy hebben ons vervoegd by die Co nmittés, aan welken wy verzonden wierden: daar lebben wy noch heul, noch troost noch erken;enis, noch belooning gevonden , zyn van den :enen tyd tot den anderen uitgefteld, van den :enen naar den anderen verzonden, en akyd ge
rea-


JAARBOEKEN, September, 1755» 54-89
renvoyeerd tot den tyd, dat de Organifatie, wel-ke men ons verzekerde naby te zyn, zoude pu^ bliek gemaakt worden. Dus, Hoog Mogende( Heeren! zworven wy, het voorhoofd met die lauwren bedekt, welke nimmer ons kunnen be-, twist worden , langs deeze firaaten , tot fpot, onzer vernederde vyanden, even als Schaapen,. die geen Herder hebben, van aüe middelen van, beftaan volkomen verftooken , in de rampzalige verplichting , wilden wy ons en onze Familien niet van gebrek zien vergaan , het weinige, (zelfs ons ljgchaams-toebehooren,) om by het leven te blyven , te verpanden , of wel te ver-
k°",PDan eindelyk, de lang met fmerte te ge„ moet geziene Organifatie verfcheen: hier ,
Hoog Mogende Heeren! neemt onze bitterlte " fmarte eerst deszelfs rampzalig begin," Dit is het tydftip, waarin wy zonneklaar hebben meenen te beftieuren, het grootfte, het fchreeuwendfte onrecht ondergaan te hebben! Oordeelt, Hoog Mogende Heeren! hoe wy te moede.waren ziende dat men boven ons (telde, die Aterlingen, welke tot in de laatfte gragt, de belanden van den gehaaten Stadhouder tegen ons verdedi»den; die, welken, wy yzen, Hoog Mogende Heeren'. het te zeggen, en helaas! het is maar al te waar, die trouwloozen, welke in het fchrikjaar 1787 hun eed en pligc verbraken, tot den Stadhouder met hunne onderhebbende manfchappen overliepen, waren benevens een aantai laage' Vreemdelingen zonder verdienden, of Vaderland- en Vryheidlievende gevoelens bezield, ook boven ons geprefereerd.
Verre zy het , dat wy ü Hoog Mogen
den, als oorzaaken deezer {legt berekende Or , ganifatie ftellen; integendeel, wy weeten, dat,
zo Ü Hoog Mogenden ons niet hadden mge " roepen, wy nog buiten ons Vaderland in de
Franken Benden zouden geftreeden hebben, ei
a.
sGra-
ENHAE.
idres 'an uit\eweke1e Baaaven,zan H, II. Mog.


5493 NIEUWE NEDERLANDSCHÊ
'sGRA'
VENHA GE»
Adres van uh gewektne Ba' laayen, aan tl. U.Mog
■ ,, aüeen zouden gereqaireerd geworden zyn,
■ „ dezulken onzer Spitsbroederen , welke door
eene byzondere protectie onderfteund zouden ,. geweest zyn; dan, dank zy U Hoog Mogen„ de gunftig aandenken ten onzen opzichte; wy -j5 zyn terug; echter ongelukkig!"
De hoop , op het formeeren eener Zevende Halve Brigade bleef ons by; te meer, daar wy verftonden, het edelmoedig en vast voorneemen te zyn, dat in dezelve niemand, dan de voor de .Vryheid wakker geftreeden hebbende Bataaven, zouden aangefteld worden: dan eene voorloopige lyst beneemt ons weder daar toe de hoop, alzo wy op dezelve maar dertien Bataaven vinden, waar onder 'er zig echter bevinden, die niet behoorden voor onze oude en kundige Officieren getrokken te worden , ais zynde ongelyk jonger van dienst, en dan een aantal van drie-en-veertig weezens, in onderfcheidene graaden geplaatst, welke plaatfen wy vermeenden, aan ons wel gediend hebbende Officieren, Onder-Officieren en verdere teruggeroepene Krygers te behooren. Verfchoont, Hoog Mogende Heeren, ingeval wy te harde uitdrukkingen bezigen; de hardheid van ons lot, de elendige toeftand, waarin wy verfeeren, maaken dezelve vergeeflyk.
„ Daar de onderftand , welken men ons nu ,, driemaalen heeft toegereikt, niet tot onder,, houd onzes levens {trekkende is, en wy, wan,, neer het ontvangen is, reeds meer in onze ,, Logementen verfehuldigd zyn, zo vinden wy i, ons door de dringendfte behoeftigheid genood„ zaakt, en om alie vernedering, waar aan wy „ anders ongetwyffeld zullen blootgefteld wor,, den, voor te komen, andermaal ons tot U „ Hoog Mogenden te wenden, met verzoek, „ zodanige middelen te willen beraamen, waar „ door wy fpoedig uit onze bezwaarlyke omftah,, digheden mogen gered, en met eene zodanige „ fomme onderfteund worden, als nodig en toe-
i, réi.


JAARBOEKEN, September, 170J. 5401
,, reikende zal geoordeeld worden, en om onze „ eerlyke fchulden te betaalen , en voor de knel,, lendlte armoede bewaard te worden."
Wy durven ons onderwinden , deeze billyke follicitatie voor de cogen van U Hoog Mogenden en voor die van de gantfche Nederiandfche Natie, door U Hoog Mogenden gereprefenteerd wordende, ter beoordeeling neder te leggen; ons verzekerd houdende, dat daar de ftriktite billykheid , gepaard met hoogde noodzaakzakelykheid dezelve didteerd, wy alle gegronde hoop hebben een gtmftig en voldoend appoincfement te zullen obtineeren.
't Welk doende enz.
Dat het Franfche Gouvernement, niettegenftaande het de Nederiandfche Republiek voor vry en onafhanklyk hadt verklaard, daarom niet naliet, op dezelve, en welke maatregelen aldaar beraamd wierden , eeri toeziend oog te houden, kan duidelyk blyken uit de volgende Aanmaaning van het Committé van Algemeen Welzyn der Nationaale Conventie in Frankryk aan het Bataaffche Volk, door den Minister 2VV7 aan Hun Hoog Mogenden ter hand gefteld, en ter kennisfe van het algemeen gebragt by eene Publicatie van den ar deezer.
De Staaten Generaal der Vereenigde Nederlah* den, allen den geenen die deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap! doen te weeten , dat op heden door den Burger Noèl, Minister Plenipotentiaris van de Républiek van Frankryk by deezen Staat, ter onzer kennis is gebragt eene vriendelyke en broederlyke Aanmaaning, gedaan door het Committé van AlgeNnn nnn nnn nnn nnn n meet
's GrAvenha'ge.


'sGra-
venhage.
Aan-
maanin^
van
Frankr aan 't Bat. Volk,
5402 NIEUWE NEDERLANDSCHE
meen Welzyn van dc Nationaale Conventie van Frankryk, aan de Ingezetenen van de Vereenigde Nederlanden, om met alle mogelyke middelen te onderdennen de poogingen, dewelke zy by aanhoudendheid zouden in het werk ftellen, om rde Vryheid van deezen hun zo naauw gealieerden Staat te bekrachtigen, met ernftig verzoek, om aan de gemelde Aanmaaning de meeste publiciteit te geeven; dat wy overtuigd zyn van de noodzaakelykheid, om aan de Ingezetenen van den Lande ten klaarften, en zonder bewimpeling, open te leggen de gevoelens, welke het Franfche Gouvernement ten opzichte van den ftaat der zaaken in ons Vaderland bezielen, en dewelke waardig zyn eene Natie, aan wien de grootfte opofferingen niet te duur zyn geweest; en om daar door tegen te gaan de praclyken, door kwaadwilligen in het werk wordende gefteld, om verkeerde inboezemingen te geeven, dewelke tot niets anders kunnen dienen dan om den geest van onrust te doen voortduuren, en onze poogingen tot herftel der zo deerlyk vervallen zaa> ken te dwarsboomen, en daar door ons buiten ftaat te ftellen, om met onze Franfche Broeders mede te werken tot alle zodanige middelen, dewelke kunnen dienen tot het daarftellen van eenen eerlyken en beltendigen Vrede.
Dat in de voorzeide Aanmaaning doorftraalt de raad van een waaren Vriend van den Staat, dewelke door eigen ondervinding het recht heeft, om ons te waarlchouwen voor het gevaar van twisten en verdeeldheden, dewelke onder waare Vaderlanders niet behooren plaats te hebben, immers niet te worden gebragt tot zodanige hoogte, dat daar door 's Lands welzyn worde uit het oog verlooren, of verwarring in de Regeering veroorzaakt, en daar door de binnen- en buitenlandfche Vyand in de hand gewerkt, en wy dus in het geval zouden kuunen gebragt worden, om het Schrikbewind, het geen de verwonderlyke
om-


JAARBOEKEN, September, 1795, 549^
ommekeer van zaaken in Frankryk 70 gruwelyk heeft ontfierd, onder ons te zien te voorfchyn komen.
Z1 is 't, dat wy in alle opzichten töt het heiUaam oogmerk van ('e voorfchreevi n Aanmaaning willende medewerken, goedgevonden hebben 1 dezelve, in her. Nederduitsch zynde overgezet, aan 's Lands Ingezetenen by deeze bekend te maakeb, luidende de voorzeide Aanmaaning als ' volgt:
Het Committé de Salut-Public van de Nationaale Conventie van Frankryk aan het Bataaffche Volk,
BATAAVEN!
Eene nieuwe orde van zaaken heeft onder ü ftand gegreepen; het Stadhouderichap en de Erflykheid van die wangedroclrdyke magt zyn vernietigd ; uwe onvervreemdbaare Rechten herfteld; uwe Vryheid , uwe Onafhangelykheid openlyk erkend, en deeze groote gebeurrenisfen hebben niet eenen enkelen droppel bloeds gekost; Vri nd of Vyand, niemand heeft eenige andcd rampen ondergaan dan die, welke onaflcheidbaur zyn van den bloedigen Oorlog, die door uwe Onderdrukker^ tegen ons geftookt is. ,
De opgeblaazen heerschzucht Van Lodeivyk d?n XIV, hadt geen ander oogmerk, toen hy u on* der het geheel gewigt zyner magt zogt te verpletteren , dan om te voldoen aan eene ydelé zucht naar roem, en om het Land, dat gy bewoont , weder te doen wegzinken in de moerasfen, waar uit uwe nyverheid bet getoogen had. Maar wy, Bataaven! wy zyn niet in hetzelve doorgedrongen, dan cm u van uwe en onze vyanden te ve-losfen, om uwe Vryheid en u*e Onaf hangelykheid te herwinnen, en om ons ond^Nnnnnnnnnnnnnnnn 2 ling
s Gra-
l'ENHASE.
dm-
naaning ;an
Frankn nnn 't Bati Volk.


5494 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGrA-
VENHACE.
Aan-
maa*
ningvan
Franh:
aan 't
Bat.
Volk.
ling geluk' door een eeuwigduurend Verbond te verzegelen.
Deeze gewigtige en roemryke taak is vervuld. Het behoud en de bevestiging van uwe Vryheid, van den rang dien gy onder de Mogendheden van Europ3 houdt, hangen thans af van uwe wysheid, van uwen moed, van uwe ftandvastigheid, en vooral van uwe eensgezindheid. Dat onze Staats-omwenteling, zo vruchtbaar in groote gebeurtenisfen, u ter leeringe en ten voorbedde ftrekke ! Volgt de Burgerlyke deugden der Franfchen na, vermydt hunne onheilen, en wagt u voor de gruwelen, die, geduurende eenigen tyd, de menfchelykheid onteerd hebben!
Het gelukkig tydftip van den 9 Thermidor (27 July,) is het behoud van Frankryk ; het is het uwe geweest; het heeft een perk gefteld aan het bewind van hen, die zig in het bloed hunner Medeburgeren baadden, en de zegepraal der waare rechtvaarheid en der menlchelykheid op de affchuwelykfte en wreedfte dwingelandy bevestigd.
Wee hun, die dat bloeddorftig bewind onder ü mogten willen invoeren! Hetzelve zoude den ondergang van uwen Koophandel naar zig fleepen; het zoude de nyverheid en de kunften verre van u verbahnën, en uwe gelukkige Gewesten zouden welhaast niet anders zyn dan een poel, waarin uwe ryke Steden zouden wegzinken.
Beteugett dan dezulken onder u, die in de bedwelming der heersen- of der wraakzucht u tot maatregelen van fchrik en wreedheid mogten zoeken te vervoeren* Vertrouwt u op onze ondervinding.
Uwe Vyanden zullen in uw midden allerlei foort van vermomming aanneemen; zy zullen het zaad van tweedracht en verdeeling ftrooyen; zy zullen u wantrouwen tegen ons inboezemen; zy zullen de ocbefchaamheid zelfs zoo verre dryvea,
van


JAARBOEKEN, September, 1795. 5495
van u te willen diets maaken , dat bet Franfche Volk in ftaat is, ten uwen opzichte af te wyken van de trouw, welke hit u gezwooren heeft, en u lafhartig weder te laaten krommen onder bet juk, dat het met zyne eigen handen verbroken heeft.
Bataaven! gy zult aan hun geen geloof geeven; het Verbond, dat de beide Volken vereenigd, is in ons eigen bloed gevestigd ; het zal beftendig zyn, dewyl deszelfs doel is de Rechten der Menfchen en der Volken te verdedigen tegen de misdadige onderneemingen hunner onderdrukkeren. Het zal beftendig zyn, om dat het rust op de grondflagen van het geluk der beide Volkeren; het zal beftendig zyn, om dat wy gezwooren hebben, op de eerfte Oorlogskreet, deszelfs vyanden te beftryden en u verftrooyen.
En gy, verblinde Aanhangers van een bewind, dat niet meer beftaat, zoude gy de misdadige hoop blyven voeden, van dat beftier weder omverre te wernen, dat het vorige zo gelukkig vervangen heeft? zoudt gy het afgryslyk verlangen voeden , van den trotfehen Brit nog over uw Vaderland te zien heerfchen? zoudt gy nog met de teekens van een barbaarfche vreugde uwe Steden zien plat fchieten, en het bloed uwer Medeburgeren ftorten? hebt gy vergeeten hos lafhartig die Rooversbenden uw Land hebben verlaaten, na dat zy met moord en verwoesting vervuld hadden een Land, waar zy ingetrokken waren onder den gerustftellenden naam van Vrienden en Befchermers? zyt gy nog niet moede van zo veele rampen en elenden, en zoudt gy weigeren tot het herftel van den vrede en de rust in uw midden mede te werken?
Het Franfche Volk, dit weeten wy, is het voorwerp van uwen haat: uwe woede-, die wel beteugeld, maar niet uitgebluscht is; betfehaamteioos gefchreeuw van uwe gehuurde DagbladN nnnnnnnnnnnnnnn 3 fchry-
's Gra*
venhage.
dan-
maaning
van
Frankr. aan 'i Bal. Volk.


5iQS NIEUWE NEDERLANDSCHE
rs GaA-
VENHAGR.
Aan-
maaning van
Frankr. aan 't Bat,
Folk,
fchryvers; de vuige lastertaal van uwe omgekogte Geestelyken, hebben ons zulks maar al ie wel geleerd : maar weest rechtvaardig; hebben wy ten uwen opzichte gebruik gemaakt van het recht des Qurlogs ? hebben wy u in akelige Ke'-kers geworpen, gelyk gy in 1787 uwe Landgenooten 'er in geworpen hebt? hebben wy, even als gy zelve gedaan hebt, uwe Steden met angst en fehrik vervuld, en moord en dood, ten teeken van vreugde, door de ftraateu doen heenfnellen? Die zelfde lieden , die gy voor den Rechtbank der Menfchelykheid hebt aangeklaagd als Cannibaaien en Godverzaakers , openbaare Vyanden van allen Godsdienst, van alle orde in de Maatfchappy, hebben de driften gematigd van dezulken uwer Landgenooten, wier Huizen en Bezittingen gy in 17^7 zo meêdoogenloos geplunderd hadt, en hun het voorbeeld van goedertierenheid en edelmoedigheid gegeeven.
Aan uwe Overwinnaars hebt gy te danken, dat gy eene grootere vryheid geniet , dan gy recht hadt, ra zo veele gewelddadigheden en euveldaaden, van hen te verwagten.
En uwe haat vervolgt hen nog ! ach bloost toch over uwe leugens en uwe onrechtvaardigheid voor bet oog van dit Volk, dat gy bedroegen hebt! net Vaderland roept u toe om u met zyne Zoonen te vereenigen, en mede te werken tot zyn behoud.
Ma r zo gy ongelukkig genoeg waart om niet naar desaelfs Rem te hooren, om eene misdadige hoop te vestigen op de binnenlandfche verdeeldheden , weet dan dat wy, onaffcheidbaar met de Vertegenwoordigers des Bataaffchen Volks vereenlgd , ala vyanden behandelen zullen alle die geenen , die ae dwingelandy weder zoeken jn te voeren, en dat onze vyanden niet dan over de dervende lyken van onze braave Ba« taaflche en Franfche Spitsbroeders de Grenzen «3n de eece of andere Republiek zullen kunnen


JAARBOEKEN, September, l?9:f• 549',
naderen; of liever, dat al hun bloed de affchuw. lykheid en het groot aantal der euveldaaden, die zedert een al te langen tyd Europa onteeren, zal uitwisfchen.
Waakt dan , Bataaven ! het gevaar van het Vaderland legt u deeze verplichting op. Zweert af alle ydele twisten , alle verdeeldheden van partyen, om u rondom deszelfs Outer te veree. nigen; vereenigt u, om gezamentlyk de onkosten van den Oorlog te draagen. Slaat uwe oogen op de onbereekenbaare opofferingen , die het Franfche Franfche Volk nog volhardt te doen. Als men voor de Vryheid lydt, wordt het gemor eene Godslastering en het klaagen eene misdaad. Geeft aan wettige Vertegenwoordigers het vertrouwen, dat zo nodig is om hen te on derfleunen te midden van hunne gewigtige bezigheden ; dat moed en voorzichtigheid hand aan hand gaan! vreest niet, noch den trouwloozen Brit, noch den lafhartigen Overiooper, die een vertoon ma3ken van zig te verzamelen om uwe Grenzen te ontrusten.
Onze zegepraalende Benden zullen hun te geniete trekken, en wy zweeren het by de Overwinningen van Genappe en Fleurus, en by den altoos merkwaardigen overtogt van den Rhyn, wy zullen hen uit malkander jaagen.
Maar gy, Bataaven 1 gy zult geen ledige Aanfchouwers van onze Veldflagen zyn.
Gerust op de Franfche trouwe, zult gy u vereenigen onder de Standaarden, die de overwinning door geheel Europa voeren, Gy zult 'ei den Heldenmoed der Overwinnaaren van Philip: den II. met u brengen: gy zult uwe edelmoedige Befchermers in alle hunne nooden byfhan: gy zult niet vergeeten, dat ons lot een en hel zelfde is, en dat wy te zamen moeten overwin nen of fterven. Gy zult u allen vereenigen on den onwaardeerbaaren fchat der Vryheid te be Nnnnnnnnnnnnnnnn4 ws
t
's GrA*
venhage.
Aanmaaningvan
Frankr, aan 't Bat. Folk.
i


's Gra-
venkace.
/lan-
maanint
van
Frankr
aan V
Bat.
Volk.
549» NIEUWE NEDERLANDSCHE
waren: om met kracht de onderneemingen der buitenlandfche Vyanden tegen te ga3n, en de verraderlyke aanflagen der binnenlandfchen te verydelen; om uwen Koophandel en uwe Handwerken een nieuw leven te geeven; om uwe Land-
1 magt op een behoorlyken voet te brengen; om uwe Zeemagt te herftellen; om eene krachtdadi-
■ ge hulp aan uwe gedreigde Volkplantingen te zenden; om het trotfche Albion die baldadige heerfchappy te ontwringen , welke het zig over de Zeeën heeft aangematigd, en hetzelve te noodzaaken tot het onderteekenen van eenen eerlyken en beRendigen Vrede, waardig doel onzer <*emeenfchappelyke poogingen , waardige vergeldtng voor al het bloed dat geftort is, en voor alle de opofferingen, welke elk der beide Volken gedaan zal hebben voor de Vryheid, de Onafhanglykbeid en het geluk van zyn Vaderland.
(JVas geteekend,)
J. B. LOUVET du LOIRET. R- A B A U T. MERLIN (de UOUAYO B O I S s y.
En nog twaalf andere handtcekcningen.
En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude mogen pretendeeren, ontbieden en verzoeken wy de Reprefentanten des Volks in de byzondere Provinciën, en alle andere Juilicieren én Officieren van dezelve Landen, deeze onze Publicatie van Ronden aan alomme te doen verkondigen, pubheeeren en affigeeren in alle Plaatfen, daar zulks nodig wezen zal, en men gewoon is zodanige Publicatie en Affixie te doen.
Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergadering van Hooggemelde Heeren Staaten Generaal der
Ver-


JAARBOEKEN, September, U95* 5499
Vereenigde Nederlanden, in 'sGrayenhage, den 2ï Sepcernber l795, <*'A< >«r der Ba° taaffche Vryheid.
(Was gcparapheerd,)
T. J O II A, Vt.
{Onder ftond,)
Ter Ordonnantie van dezelve, (JVas geteekend,)
W. qü ARLES.
Zvnde op het fpatium gedrukt het Cachei van Hun Hoog Mogenden, op een roo den Ouwel, overdekt met een Papieren Kuite.
Niet te vreden met de aankondiging dei bovenftaande Aanmaaning , deeden, daar enboven, om hun genoegen over de vriend fchaplyke deelneeming van het hranlche Gouvernement in de belangen der Nederiandfche Republiek aan den dag te leg gen, Hun Hoog Mogenden, aan den Iran ichen Minister, ter hand komen het vol gende
EXTRACT uit het REGISTEI dèr RESOLUTIEN van a HOOG MOGENDE BEEREf STAATEN GENERAAL de VEREENIGDE NEDERLAlN DEN.
Martis den 22 September 1795» het €&rfls jaar der Bataafjchc Vryheid.
Op 't gereprefenteerde ter Vergadering gedaan cn in achting genomen zynde de vriendlyl Nnnnnnnnnnnnnnnu 5 <
'sGra-
venhage.
1 J
»
e :n


YGra-
venhace.
ExtraclRefolutie van H. Hoog Mog.
i
i
i
] f ] t
s
X
I c
t
t c \ 1 d a 1 t( o
Jjco NIEUWE NEDERLANDSCHE
en cordaate fentimenten, welke doorftraalen in de Aanrnaamng van 't Committé van Algemeen welzyn van de Nationaale Conventie van Frankryk, aan 'sLands Ingezetenen, dewelke op gisteren door den Burger Noël, Minister Plenipotentians van gemelde Republiek, ter kennis van Hun Hoog Mogenden is gebragt; is goedgevonden en verftaan, dat aan gemelden Minister Plenipotentiaris Ncël zal worden te kennen gegeeven, dat Hun Hoog Mogenden gevoelig zyn aan dit nieuwe blyk van 't waare en oprechte doel t geen 't Fransch Gouvernement by aanhoudenleid neemt in 't welzyn en in de rust van dit Land; dat Hoogstdezelve gemelde deelneeming loor -alle mooglyke middelen zullen reciprocee•en, als overtuigd zynde, dat 't geluk der beide Natiën van eikanderen onaffcheidelyk is; dat de /yand van den eenen niet kan zyn de vriend /an den anderen, en dat de woelingen van binlen- of buitenlandfche kwaadwilligen, in de eene Republiek een onmiddelyken invloed moeten hebien op het geluk van de andere Republiek; dat lun Hoog Mogenden, om de goede Ingezeteen op te beuren, en de kwaadeu in hunne boo« e desfeinen tegen te gaan , de voorfchreeven itanmaaning aan de Natie hebben doen bekend naaken, door middel van eene Publicatie, om !-J3r door ten klaarften open te leggen, de geoen.:^ die het Fransch Gouvernement bezielen, en opz:"ch:e van den ftaat der zaaken, in ons Vaderland-, dewelke waardig zyn aan eene Nae, aan wien de grootlte opofferingen niet te uur zyn ge-wecst, cn welke door eigene onderinding het recht heeft, om ons te waarfchoujtt voor 't gevaar van twisten en verdeeldhe. en; dat Hun Hoog Mogenden niet twyffelen in de goede impresfie, die de voorfchreeven anmaaning zal doen op de differente gemoede:n, en hcopen aldus in ftaat gefteld te worden, ra krachtdadig mede te werken, tot het obti-
nee« '


JAARBOEKEN, Septemberfijbs-
neeren van een eerlyke en beftendige Vrede; dat Hoogstdezelve de gevoelens van 't Franfche Gou vernement', uit haar *aar oogpunt befchouwen-, de hem Minister Pienipotentiaris A,e verzoeken, hunne dankbaarheid aan 't Committé van Abemeen WeUyn, uit der/elver naam te betuigen ; zynde 't Hun Hoog Mogenden zeer aangenaam geweest, de voorfchreeven gevoelens gemanifesteerd te zien, door een Minister,.dewelke door zyn perfoneel karaöer de achting var alle weidenkenden, en in 't byzonder van Hue Hoog Mogenden verdiend.
En zal Extracl van deeze Hun Hoog Mo penden Refolutie door den Agent Sikher aan ge melden Burger Noil worden ter hand gefteld, on te dienen tot antwoord op zyne voorfchreevec Memorie.
Naa veel overlegs, raadpleegens, over en wederlpreekens, wierdt, eindelyk, he gewigtig Beftuit genomen, tot het by vee Ten zoo fterk doorgedrevene, door andt ren mee fcoroom te gemoet geziene, hoi den van eene Nationaale Conventie; gely blyken kan uit het volgende
EXTRACT uit het REGISTE der RESOLU TI EN van , HOOG MOGENDE HEERE STA ATEN GENERAAL d, V b.REENIGD£ iNEDKRLAI DEN.
Martis den 29 September 1795» heJ eerfl& Jaar der Bataaffche Vryheid.
De Burger* Dybneester en andere Hun Ho Mogenden Gedeputeerden. met en oenevt eenige Gecommitteerden uit het Committé 1
s Gra-
vySHJL3E.
ExtraclRefolutie van LI. Hoog Mog.
[
1
t
t
R
ie X '.r J-
>g ns ot de


5J02 NIEUWE NEDERLANDSCHE
»sGra-
venhage.
Refol. tot het houden eener Nat. Conventie.
i i
i
4
\ 1
ï 2
fi
de algemeene Zaaken van het Bondgenootfchap te Lande, ingevolge Hun Hoog Mogenden Re* folutie, geëxamineerd hebbende de differente Refoiutien der refpeófive Provinciën , genomen op het Rapport door het Committé tot de algemeene Zaaken van het Bondgenootfchap te Lande, den 29 Mei laatstleden, alhier ter Vergadering ingebragt, en waarby overleggen het Plan, door hun geformeerd, ingevolge waar van de Ingezetenen van de gantfche Republiek tot eene algemeene Vergadering zouden kunnen worden opgeroepen , hebben ter Vergadering gerapporteerd: dat zy Gedeputeerden in de differente Befoignes over deeze inportante zaak, met eikanderen gehouden , reeds zo verre gevorderd waren, dat de meerderheid van het Befoigne, gemeend hadt, aan Hun Hoog Mogenden te kunnen proponeeren, om te declareeren, dat een algemeene Nationaale Vergadering zal worden byeengeroepen, en om, toe faciliteering van het werk, aan de Reprefentanten der refecfive Provinciën, Bacaafsch Braband, en het Landfchap Drenthe, te verzoeken, om het Volk te doen tellen, en daar van aan Hun Hoog Mogenden behoorlyke op»ave te fuppediteeren. Zullende de Gedeputeerien by continuatie zig bezig houden met de dis:usfie van de zaak ten principaale, en aan Hun ïoog Mogenden, zo rasch mooglyk, een finaal :n gedetailleerd rapport doen.
Waarop gedelibereerd zynde, hebben de Geleputeerden van Gelderland , Holland, Utrecht n Overysfel, zig met het uitgebragce Rapport econformeerd; en hebben de Gedeputeerden van keiand gedeclareerd te inhsreeren de Refolutie an hunne Principaalen, op dit gewigtig onderwerp, na behoorlyke oproeping van 't Volk via leeland, genomen, en, op den 14 deezer, aller ter Vergadering ingebragt, en dienvolgens ig niet te kunnen conformeeren met 't voor:hreeven Rapport, alzo daar docr zoude worden


JAARBOEKEN, September, 1795- 55*3
den vastgefteldi, het groote poinft in qusstie, '<t geen 't Volk van Zeeland tot nu toe, voor deszelfs belangen ongeraaden oordeelt; dat zy niettemin bereid zyn, van den ftand der zaaken, en *t voorfchreeven Rapport, aan hunne Principaalen kennisfe te geeven, ten dien einde hetzelve overneemende, om ter deliberatie van dezelve te brengen , en aaoneemende om zig daarop tO fpoedig mooglyk te zullen verklaaren.
En hebben de Gedeputeerden van Frieslanc verklaard, ter voorkoming van gevolgen, zig, onverkort en voorbehoudens de vrye deliberatiei van hunne Principaalen, met het uitgebragte Rap port te conformeeren.
En hebben de Gecommitteerden van Stad ei Lande gedeclareerd, ingevolge de aan hun fpe ciaal gèdemandesrde last, in 't voorfchreeve voorloopig Rapport zo ver te concureeren, d£ 'er eene algemeene Nationaale Vergadering woi de opgeroepen, en daarin ten grondÜag gelegd de evenredigheid der Populatie; doch alleen 01 der dat expres beding, dat, ter weering ve alle ambitie en intrigues, de Commisfie, welt gechargeerd zal worden met het ontwerp eem Conftitutie voor de geheele Republiek, zy < blyve gefepareerd van de algemeene Nationaa Vergadering, zonder dat eenige influentie vt de Vergadering on de Commisfie en wederkeer van de Commisfie op de Vergadering plaats ku nen hebben, maar ieder, in haare werkzaamh den, van elkander onafhanklyk blyve; waare ook het ontwerp der Commisfie niet verder ( kennis van de algemeene Nationaale Vergaderi diende gebragt te worden, dan in zo verre, c ingevalle de. algemeene Vergadering vermeer daar op aanmerkingen te moeten maaken, zy c zelve dan te gelyk met 't ontwerp zal afzende aan de Reprefentanten der refpeótive Provmcit Bataafsch Eraband en des Landfchaps Drentfc ten einde daar, door het Souvereine Volk,
Ts Gravenhagen
Refoh tot het houden eener Nat. Conven, tie. l
1
1 t
9
1n
e
:r n
Ie ,n
>g 1-
m er
at
t, leq,n, e, in is.


5J04 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venha ge,
Refül.
tot liet
houden
eener
Nat.
Convca
tie.
dezelve ge-'^imirieerd, goed- of afgekeurd te • worden; ref-rveerende zy Gecommitteerden wyders de vrye deliberatieh hunner Committenten op het eventueel te doen Rapport van Hun Hoog Mogenden Gedeputeerden tot de Nationaale Conventie.
En vervolgens door den Eurger StrüUerg, ter Vergadering prefideerende, zynde gedeclareerd, dat hy vermeende, het van zyn pügt te zyn, -eer hy zig tot eene finaale conclufie, over dee^e zo importante maerie, decideerde, aan de Gedeputeerden der disfentieerende Provinciën te moeten afvraagen, of zy niet zou Jen kunnen worden gepermoveerd, om te concureeren met 't advis van de vier eenRemmende Provinciën? en dezelven hebbende gedeclareerd niet verder of anders te kunnen advifeeren, dan reeds door hun is gedaan, als zynde dcor hunnen üeJ en de Ref..|utie van hunne Principaalen gebonden, heeft de Prefident verder in omvraage gebragr, of aan de Gedeputeerden van Zeeland, Friesland en Stad en Lande, derzelver verzoek, om u:tftel voor eenige dagen, niet zoude behooren te worden toegeftaan, ten einde aan hunne Principaalen tyi te geeven, zig hier omtrent finaal te kunnen expliceeren. En hebben daarop de Gedeputeerden van Celderlan I verklaard . ddt zv by deeze gelegenheid aan Hun Hoog Mogenden 'konden communiceeren , dat eene plecbt'ge Deputatie by hunne Principaalen was geüecerneerd, om zig naar den Haag te begeeven , en mede circulaire Mi'fives aan de Provinciën, Landfchip Drenthe sn Bataafsch Braband van hunnen; wege waren afgezonden, rendeerende o.m Extraordinaire Gedeputeerden op den i Odtober mede naar den Haag te zenden , en aldaar mederewerken rot een Con:iliatoir-Plan, ten opzigte van de Na-ionaale Vergadering, en dus wel wilden concureeren tot 't »eeven van uitftel voor eenige dagen. En hebben de Gedeputeerden van de andere
. Pro-


JAARBOEKEN, September, 17QJ. 55°5
Provinciën zig daar by gevoegd, uitgezonderd die van Holland en Utrecht, welke met ernst en nadruk op de conclufie van 't Rapport, zo als 't legt, hebben geïmiteerd.
En voorts gelet zynde op de dirierente advifen en in achting genomen zynde , dat de Gedeputeerden van Zeeland 't voorfchreeven Rapport hebben overgenomen, en met dezelve Gedeputeerden, vervolgens die van Gelderland, Friesland, Overysfel en Stad en Lande, geinfteerd hebben, dat aan de Gedeputeerden van Zeeland, Friesland en Stad en Lande, welkt zig niet genoegzaam gemagtigd rekenden, on zip in deeze zaak met de andere Bondgenootei finaal te conformeeren, tyd van uitftel word< gegeeven : is goedgevonden en verdaan , he verzogte uitftel, mits deezen, toeteftaan; ei worden de Gedeputeerden van de Provincie! van Zeeland, Friesland en Stad en Lande ver zogt, zig ten fpoedigften, en wel vóór of oj den 15 Odtober aanftaande, op 't voorfchree ven Rapport te expliceeren; zullende op die dag finaal omtrent deeze zaak worden gerelol veerd.
En is dien onverminderd nog goedgevonde en verftaan, dat de Reprefentanten der refpec tive Provinciën, van het Landfchap Drenth en van Bataafsch Braband, by Misfive zulle worden verzogt, om elk in den haaren h< Volk te doen tellen , en daar van aan Hu Hoog Mogenden behoorlyke opgave te fupp; diteeren.
De Gedeputeerden van Holland hebben, m allen ernst en nadruk, op de conclufie van Rapport geïnfteerd, laafende de gevolgen, d 't niet formeeren van de conclufie kon hebber voor rekening van den Prefident, en referve rende voor hunne Principaalen zodanige maa regelen als dezelve sullen vermeenen te beho ren, . ^
's Gra-
venhage.
Refoï.
tot het
houden
eener
Nat.
Conyew
tie.
1
l
l
t
> 1
1
e ;i
ft n
:t 't
ie 1,
t-
>-
3e


SSoS NIEUWE NEDERLANDSCHE
*sGra-
VEiSHA GE.
De Gedeputeerden van de Provinciën vari • Gelderland, Zeeland, Friesland, Overysfel e« Stad en Lande, hebben op de bovengemelde aanteekening der Gedeputeerden van Holland verklaard, hun te referveeren zodanige Contraaanteekening, als zy in tyd en wylen zullen nodig oordeelen.
De Gedeputeerden van Utrecht hebben gereferveerd, zodanige aanteekening, als derzelver Committenten zullen goedvinden hen te gelasten, ter Tafel van Hun Hoog Mogenden, nader te doen.
Om den toevoer van Rundvee van buitenlands te bevorderen, vonden Hun Hoog Mogenden geraaden, de belasting van twintig guldens, waar mede, tot nu toe, ieder van buiten de Provincie inkoomend Runderbeest was bezwaard, op vyf gul. dens te verminderen.
TV Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, allen den geenen die deeze zullen Zierl of hooren leezen, Heil en Rroederfchap! doen te weeten: alzo by de aanhoudende fchaars* heid van Rundvee, en de noodzaaklykheid om daar aan te rerrsedieereii, de aanvoer van Rundvee van buiten zo veel mogelyk behoort te worden aingemoedigd.
Zo is 't, dat wy goedgevonden hebben te ftatueeren, gelyk wy ftatueeren by deeze, dat vai nu voortaan, aanvang neemende met nen dag van heden, tot op den laat ften Maart 1795 en langer niet, de belasting van twintig guldens op ieder vau buiten inkomend Rundbeest by vorige Placaaten daar op gefteld, zal wovden gemodereerd op vyf guldens van ieder fa. komend Rundbeest, zodanig, dat twee Vaarten , vier Hokkclingen en agt Kalveren voor
één


JAARBOEKEN, September, 1795. 550j
één Os of Koe gerekend zullen worden; zullende met den 1 April 1796, alles zonder nadere Publicatie weder vervallen in de termen van het Placaat en de Lyst van den 31 July 1725, en dus van ieder Rundbeest wederom gevorderd en betaald worden de volle belasting van twintig guldens per ftuk.
En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude mogen pretendeeren , ontbieden en verzoeken wy de Reprefentanten des Volks in de byzondere Provinciën, en alle andere Jufticieren en Officieren van dezelve Landen, deeze onze Publicatie alomme te doen verkondi gen, publiceeren en aftigeeren in alle Plaatfen, daar zulks riodig zal wezen en men gewoon is zodanige Publicatie en Affixie te doen.
Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergadering van Hooggemelde Heeren Staaten Generaal dei Vereenigde Nederlanden, in'sGravenhage, den 28 September 1795 , het eerfte Jaar der Bataaffche Fryheid.
(Was geparapheerd,)
L. C. H. STRUBBERG, Vt.
(Onder ftond f)
Ter Ordonnantie van dezelve,
(Was geteekend f)
VV. Q U A R L E S.
Zynde op het fpatium gedrukt het Cachet van Hun Hoog Mogenden, op een rooden Ouwel, overdekt met een Papieren Ruite.
Ooo 000 000 000 000 0 Aan
's Gra-
venhage.
Public, •negens de belasting op het
Rundvee.


55o3 - NIEUWE NEDERLANDSCHE
s VjHAvenhage.
Aan eene Kelolutie, by Hun Hoog Mogenden genomen, betreffende de gepenfioneerde Officieren van het Leger van den Staat, wierdt de nodige openbaarheid gegeeven, door de aanfchry ving van hetgeen daar omtrent bepaald en vastgefteld wierdt, in het volgende
EXTRACT uit de RESOLUTIE N van het COMMITTÉ tot de Algemeene Zaaken van het Bondgenootfchap te Lande. Donderdag den 17 September 1755, het etrfle Jaar der Bataaffche Vryheid.
Ts geleezen de volgende Refolutie van Hun Hoog Mogenden, van den n deezer. Is gehoord het rapport van het Committé tot de algemeene Zaaken van het Bondgenootfchap te Lande , hebbende, ingevolge en ter voldoening van Hun Hoog Mogenden Refolutie van den 7 deezer Maand, geëxamineerd de Refolutie van Friesland, waarby dezelve proponeeren, om alle gepenfioneerde Officieren by Publicatie te gelasten, om zig by het Committé tot de algemeene Zaaken van het Bondgenootfchap te Lande, of by het Committé tot de Zaaken van de Marine te fifteeren, ter bekoming van een Certificaat van hun aanwezen in de Republiek.
Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, dat de vorige Refoiutien in dien opzichte genomen, waarby alle Penfioenen en Gagementen binnen 's Lands moeten worden verteerd, in haar volle kracht zullen blyven exteeren, zo dat geen Officier eenig Lands Penfioen trekkende, zig buiten dien zal mogen begeeven , zonder te hebben bekomen een behoorlyk verlof; dat verder alle nu nog
ab-


JAARBOEKEN, September, 1795. 5505
abfenten met verlof, om het even of zulks van dit of het vorig Beftuur voor een tyd of tot nader ordre hebben bekomen , alhier zullen moeten retourneeren voor den eerften Mei aanftaande, en op dien tyd binnen zenden eene opgave van die woonplaats, welke zy zig hebben uitgekozen, met een Copie van hun verlof, en Atteftatie der Regeering, alwaar zj zig hebben opgehouden.
Dat alle , welke geen verlof hebben beko men, en gepenfioneerd zyn of ftaan te worden by hunne eerst te zenden Atteftatie dt Vita een Declaratoir zullen hebben te voeget van hun tegenwoordig verblyf; als mede dai in geene drie maanden, zonder verlof dan var die geene, welke gerechtigd was zulks te ac cordeeren, buiten 'sLands zyn geweest, daa: van behoorlyke Atteftatie inbrengende, en da' die geenen, welke hier tegen hebben misdaan. directelyk van de Lyst der Pennoenen, het z} oude of' nieuwe, zullen worden geroyeerd. _
Dat verdér telkens by het inzenden van ie der A'teltatie de Vita zal moeten worden over gezonden eeb blyk van de Municipaliteit, 0 van wegens dien geteekend, dat zig aldaar me der woon bevinden, en niet abfent zynde ge weest, of wanneer intusfchen afwezig zyn ge weest, zulks mede zal moeten blyken uit At testen van de Plaats, alwaar zig intusfehet hebben opgehouden , en dit alles tot zo lan{ 'er eene generaale Vrede is geflooten.
En zal Extract, van deeze Hun Hoog Mo genden Refolutie worden gezonden aan he Committé tot de algemeene Zaaken van he Bondgenootfchap te Lande, en aan het Com mitté tot de Zaaken van de Maria;: , om t ftrekken refpeéïivelyk tot naricht, Voor v. veel ieder aangaat, en ten dien einde daa Ooooooooooooooo© a va
[
's GrAvenhA-
ge.
RefoL van H. H.Mogs omtrent de ge* penfioneer dó Officieren*
\
i i
E
y ( 1


's Gra-
venha' ge. .
Re/bl. van H. H. Mog omtrent de gepenfioneerdeOfficieren.
5510 NIEUWE NEDERLANDSCHE
van kennis te geeven , aan die het concerneert.
(Was geparapheerd,)
B. MATTH IAS POUS, Vt. (Onder ftond f) Accordeert met het voorz. Register, (Was geteekend,)
W. Q U A R L E S.
Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, dat de voorzeide Hun Hoog Mogende Refolutie in de Couranten zal worden geplaatst, en eenige Exemplaaren daar van aan de refpective Solliciteurs Militair ter handen gefteld, ten einde door de Officieren, daar by geïnteresfeerd , aan den inhoud derzelve promptelyk zoude kunnen worden voldaan.
(Was geparapheerd,) A. j. STRICK van LINSCHOTEN, Vt. C Onder ftond,)
Accordeert met het Register, (Was geteekend,)
B. DONKER CURTIUS.
Wy laaten hier nog volgen een
PLAN der Algemeene BURGERWAPENING binnen deeze REPUBLIEK.
Art. 1. r\e geheele Burgermagt over de ganrI-/ fche Republiek zal beftaan uit 60000
Man.
2. De-


JAARBOEKEN, September. 1795. 5511
2. Dezelve zal verdeeld worden in 60 Bat-; taillons ieder van 1000 Man, invoege en maniere als hier na volgt: 1
1 Compagnie Grenadiers van 80 Man.
i dito Jagers 80
1 dito Kanonniers 40
8 dito Infanterie 800 ^
11 Compagnie prima plana 1000
• 3. Geene deezer Manfchappen , dan alleen de Grenadiers en Jagers, zullen gehouden zyn, en zig moeten verbinden, om , ingevalle van Oorlog, het ftaande Leger in het Veld te zullen ver^rooten ; zullende voorts de Infanterie en Artillerie alleen gebruikt worden, om, iagevalle van nood, en wanneer het ftaande Leger hier toe niet toereikende bevonden mogt worden, de Vestingen, Linien, Pasfen, Eilanden en Kusten te bewaren, ieder, zo veel mogelyk, in hunne eigen Provincie, ten welken einde de refpective Loopplaatfen, voor die afzonderlyke Battaillon», in Art. 5. zullen worden opgegeeven.
4. De Provinciën en Landfchappen zullen gehouden zyn de volgende Manfchappen te wapenen:
Gren. Jag. Kanon. Inf. totaal. 7 Bat. Geld. van 560 560 s8o 5600 7000 23 Holl. 1840 1840 920 18400 23000 3 Zeel. 240 240 120 2400 3000 6 Friesl. 480 480 240 4800 6000
3 Utrecht 240 240 120 2400 3000
4 Groning. 320 320 160 3200 4000
5 Overyslel 400 400 200 4000 5000 2 Drenthe 160 ito 80 1600 2000
• 7 de General. 560 560 280 5600 7000
4800 4&oo 2400 48000 öogco
5. De Loopplaatfen voor deeze Manfchappen, ingevalle van nood, zullen zyn als volgt:
Oooooooooooooooo 3 Voor
's Gra»
3e.
°lan
'an al*
icmeene
Burger*
vape*
'linge.


551a NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
vekha. ce.
Plan van algemeen,Burger wapeninge.
Voor de
Gelderfche 7 Batt. Nymegen en de Panderfche Schans; Arnhem en Geldersch Oost-Doesburg; Zutphen.
Hollandfche 23 dito De Hollandfche Linie van j • Naarden rot Gorinchem;
Heusden; Geertruidenberg; Brielle; Helvoet; de Hollandfche Eilanden en Kusten,
Zeeuwfche 3 dito Walcheren , Zuidbeveland en Schouwen.
Friesfche 6 dito De Kusten van Friesland, en 3 Battaillons voor het Groninger Kwartier,
Utrecht 3 dito Da Linie van de Greb.
Groningen 4 dito Groningen, Delfzyl, Bourtange en onderhorige Forten,
Overysfel 5 dito Deventer, Ommerfchans , Hardenberg , en verder te verfterken Posten,
Drenthe 2 dito Coeverden.
Generaliteit 7 dito Bergen op den Zoom; Breda:} 'sBosch; Grave.
Te zamen 60 Battaillons.
6. Deeze 60 Battaillons zullen door het Land, ééns voorzien worden, met de nodige 3 ponds Veldftukken, en voorts voor zo verre men in de Steden daar toe buiten ftaat bevonden mogt worden, met de nodige Busfen, Patroontasfen, Vaandels en Trommen; en zal voorts aan ieder Battaillon, worden toegelegd de fomma van ƒ2000 'sjaars, het welk over de 60 Battaillons bedraagt een fomma van ƒ 120000 , uit welke gelden de Traélementen voor de LieutenantCollonels, Adjudanten en Tambours , mitsgaders de onkosten tot onderhoud en aankoop der benodigdheden zullen betaald worden, op godanige wy?e , als door Commisfarisfen uit


JAARBOEKEN, September, 1795. 5513
de Burger-Corpfen byeen te roepen, tot 't in werking brengen van dit Reglement, nader zal worden bepaald.
7. Ieder Battaillon zal gecommandeerd worden door eenen Lieutenant-Collonel , welke aangefteld zal worden door het Wetgeevend Ligchaam der Natie, en gekoozen worden uit een Nominatie van drie Perfoonen, gefurmeerd door alle de Leden van het Battaillon en goedgekeurd door de Uitvoerende Magt.
En zal voortaan geen honger rang dan die van Lieutenant-Collonel by de gewapende Burgermagt plaats hebben; ook zal niemand den rang van Lieutenant-Collonef kunnen hebben, dan3 die geene , welke dadelyk aan het hoofd van een geheel Battaillon is geplaatst.
8. Het invoegen voorfchreeven gewapende gedeelte der Natie, znl alleen onderworpen zyn aan het Wetgeevend Bewind, en voorts alleen moeten dienen om, buiten gevallen van nood, de inwendige rust, ter requifitie van de Geconftitueerde Magten te helpen bewaren en handhaven; zullende hetzelve nimmer in eenig geval, hoegenaamd ook, kunnen dependeeren van de Uitvoerende Magt, anderzints dan na dat hetzelve daadelyk door het Wetgeevend Ligchaam in werking zal zyn gefteld.
9. Het op deeze wyze gewapende gedeelte der Natie, het welk op dent voorfchreeven voet flechts ƒ120000 jaariyks kbsten zal, behoort egter door het ongewapende gedeelte derzelve, voor deszelfs verzuim, mitsgaders voor noodzaakelyke onkosten der Battaillons eenigermate te gemoet gekomen te worden, in diervoegen dat een behoorlyk Fonds tot dat einde worde daargefteld.
10. In tyd van Oorlog zullen alle rangen der Battaillons, welke dadelyk in werking gefteld mogten worden , op denzelven voet betaald worden als die der dienstdoende en bezoldigde
Oooooooooooooooo 4 Ar-
's Graven hage.
Plan
van al'
aemeene
Burger-
wapc-
ninge.


5514 NIEUWE NEDERLANDSCHE
»s Gra-
venhaCE.
Plan ven algemeeneliurger<wapeninge.
\
( < I
Armée, en zullen derzelver refpective rangen onmiddelyk op dezelve volgen, zodanig dat de jonglte Lieutenant-Collonel van de gewapende Burgermagt, den oudften Kaptein der Armée in het voorfchreeven geval commandeeren zal.
n. De gewapende Burgermagt zal voortaan dezelve exercitiën en manoeuvres volgen welke by de Armée deezer Republiek zyn, of nog zullen worden ingevoerd.
12. De Vrouwen en Kinderen der uittrekkende Manfchappen zullen, geduurende de afwezigheid van hunne Mannen en Vaders eenen behoorlyken onderftand van het VaderI land genieten.
13, De Burgers, in dienst van het Vaderland verminkt, zullen door hetzelve behoorlyk worden gepenfioneerd, als mede de Weduwen der gefneuvelde Manfchappen.
(Onder ftond f)
Uit naam van het Committé Militak,
(Was geteekend,)
F. J. VAN DE WALL,
Prefident.
Van het verhandelde, ter Vergaderinge ran de Provifioneele Reprefentanten van het /olk van Holland, hebben wy de volgenIe byzonderheden meest gefchikt geoorleeld, om in onze Jaarboeken eene plaats e kunnen vinden.
Dingsdag den 1 September 1795.
Zya geleezen de volgende Stukken:
Re-


JAARBOEKEN, September, 1795. 5515
Request van Diaconen der Gereformeerde Nederduitfche Gemeente 're Amftel a, verzoekende, dat de Ontvanger Hooft mogt worden gequalificeerd, om van de Supplianten, in hunne qualiteit, in de geforceerde Geldnegotiatie te ontvangen zeker gemaakt Zilverwerk, door hun by eene extraordinaire Collecle van zekeren Burger in Friesland, en dus niet onderhevig aan de Publicatie van 2.6 Maart, ontvan gen. Aan het Committé van Financie. om advis.
Misfive van de Staaten Generaal dei Vereenigde Nederlanden, ter geleide var derzelver gearrelfeerde Publicatie tegen d< Militairen, welke de wapenen tegen hui Vaderland gevoerd hebben, ten fine vat Publicatie en Affixie. Goedgevonden, de zelve in deeze Provincie te doen publi ceeren en affigeeren.
Ontvangen de volgende Misfive en By lagen van de Ministers Blauw en Meye, te Parys:
Oooooooooooooooo 5
's Gra.
vemhace.
1
E 1
r


'sGra-
VENHA' GE.
Misfive van de MinistersBlauw en
Meyer.
i
55i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
V KT HEID. GELTKHEID. BROEDERSCHAP. 3
Parys, den 28 Augustus 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
BLAUW en MEYER, Min isters Plenipotentiarufen van de Ba. taaffche Republiek, aan de Pro. vifioncele REPRESENTANTEN van het VOLK van HOLLAND.
BURGERS REPRESENTANTEN!
yflfy hebben Ulieden by onze Depêche van den 14 Augustus verflag gedaan van onze demarche by het Committé de Salut-Public, en van de officieele Nota, die wy geprefereerd hebben, wegens de billyke klagten, ten laste van den Franfchen Commisl'aris van Oorlog Rainot, te Breda.
Wy hebben zedert ontvangen eene Misfive van het Committé de Saiut-Pubüc, waar van wy de eer hebben, Copie hier nevens te zenden, en wy hoopen, dat de aanfehryving aan den Reprefentant Richard, by die Misfive vervat, het beste effect zal hebben, en de voornoemde Commislaris van Oorlog aldus tot reden worden gebragt.
Onder toewenfehing van Heil en Broeder, ichap, hebben wy de eer te zyn,
(Was geteekend,)
MEYER. BLAUW.
BY-


JAARBOEKEN5 September, 1795- 55*7
BYLAAG.
Parys, den i Fruótidor, het derde Jaar der Franfche Republiek. Het Committé van Algemeen Wel zyn der Nationaale Conventie, aan de Gevolmagtigde Ministers van de Republiek der Vereenigde Nederlanden. BURGER S MINISTE RS! W/v hebben aan den Reprefentant Richard Co* Wye gezonden van de offlcieele Nota we ke gv ons hebt doen toekomen, betreklyk den Burïlr Rainot, Krygs-Commisfaris, te Breda refileerfnde rtegetf welken gy zwaare klagten hebt
inr3cerzf Reprefentant is gelast, al de nodige informatien op de plaats zelve te neemen, denzei ven Rainot tot de grondbeginfels en de uuvoe rkï van het Traétaat, tusfchen ons en de RePu blie&k'SerVereenigdePro^ncier•? «r^ te roepen, en met één woord al de nodige maatregels t neemen, om dergelyke wanordens te beteugele. en voor te komen. ,, nC. .
•Er kan by Ugeen twyfd ovérbgftn-tfhj Committé van Algemeen Welzyn ^Jmj om de Agenten van ons bewind dc Wetten de Volken te® doen eerbiedigen, by welken 2y reQ deeren en geen misbruiken in dit opzigt te dulden
Hetzelve zal Reeds volharden in het geeven va blyken van deszelfs yver ter'handhavmg vand goede verftandhouding tusfchen de beide Repu
hMlHEIL en BROEDERSCHAP' DOU(LCE-gfrW,) DU VERNIER.
Saret merlin., ja
T B LOUVET. LOIRET. <J. d.)
J' f Voor Copie conform aan het Origineel, ^Was get.) VAN DER HOEVEN, S^n
sGrA-
?ehha3e.
Misfive van de MinistersBlauw en
Meyer,
i ï
\t*


'sGra
VENHA CE.
5513 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Waarop gedelibereerd zynde, is goedge• vonden, de voorfchreeven Misfive en by. lage aan te neemen voor Notificatie , en daar van infertie te doen in het Dagblad deezer Vergadering.
De Gecommitteerden der algemeene Centraale Vergadering zig hebbende doen aandienen , en door eenen der Secretarisfen binnen geieid zynde , heefc de Burger Kuysch, uit naam derzelver Vergaderinge de navolgende Aanfpraak gedaan: '
FRriJlEJD' GELTKHElD. BROEDERSCHAP.
B UDl^EilS l KS VE k TEGEN vyOOR-
'phans treden wy uit het midden van de ééne Algemeene Centraale Vergadering des Bataatiehen Vulks, ter Vergadering van de Provifioneele Vertegenwoordigers'des Volks van Holland, om Dieden kennis te geeven, dat hetzelve Volk zig tot één e^nig onverdeeld Ligchaam gevormd heeft, het welk, in het oog van sommigen , ais zeer weiiyg betekenende zal voorkomen, dan het welk wy op last dier Vergadering verzekeren, dat hei de (leun der Braaven, en d* Ichnk, de roede der heerschzugtigen en eigenbelangzoekenden zyn zal.
By al wat heilig en dierbaar is. verklaart die Vergadering:
Ten eerften: dat zy alle haare ver Rand vermogens, bekwaamheden en kragten zal aanwenden ten einde door uwe werkzaamheden ten aller(poedigflen eene Nationaale Conventie, als mede eene Cpnlluutie, gegrond op de Zuilen van Vryheid en Gelykheid , op de onvervreemdbaa're Rechten van den Mensch en Burger, en öp de
één-


JAARBOEKEN, September, 1795. 5^9
één- en onverdeelbaarheid van dit Gemeenebest, worde daargelteld.
Zy verklaart fe» tweeden: dat deeze werkzaamheid van alle welgezinde Bataaven, deeze beftendige vereeniging van alle Patriottifche ziels- en ligchaamskragten, wel verre van de orde der Maatfchappy te verftooren , die zal doen gebooren worden , waar zy ongelukkig niet mo"te wezen, en waar dezelve is, bewaren en handhaven; zy zal egter, waardige Medeburgers ! geen Ryk in een Ryk zyn , gelyk de benyders, de lasteraars en de hennelyke vyanden van 's Volks geluk zo fchandelyk uitftrooyen. K-,.
Zy verzekert Ulieden ten derden : dat zy, zorgende voor de goede rust, de billyke éénheid en zuiverheid van het Opperbeftuur, het daar voor houdt, dat zy het voor haaren onvermydelyken plicht zal rekenen, om een wakend oog te houden op alle hoe ook genaamde afwykin"en van dit haar oogmerk: de Ariftocraat, die zig verheft ten kosten van het algemeen belang, of die zig een troon poogt te (lichten op den vryen grond der Bataaven, hou^t zy voor haaren en 's Lands vyand; zy zal hem in het klaarfte daglicht aan den Volkf vertoonen; zy zal zig nimmer, door wien hel ook zy , het zy zulks door geweld of list wierdt ondernomen, haare aangebooren rechten en natuurlyke eigendommen ontwnnger 1*3 ci ten»
Ja,'zy zweert Ulieden, dat zy (zo veel di kring, in welken zy zig bevind, vermag,) alle: zal toebrengen , wat dienen kan ter bevorde ring van het algemeen welzyn, ter onderfteu ning van den bloei en de glorie van het Va derland , ter meerdere verlichting van alle d Ingezetenen der Bataaffche Republiek, ter aan moectiging van allen Patriottifchen yver e
werk
s Gra-
VENHABE.
Aanfpr. van we. gen de CentraaleVerg.
1


55ao NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhage.
Aanfpt van we gen de Cen* traale Verg.
werkzaamheid , ter volmaaking van de Broe» derlyke eensgezindheid, en, om alles in één woord uittedrukken, ter volkomen daarftelliag van ons geluk. . Dit zyn , Provifioneele Volksvertegenwoordi.gers van Holland, de gronden van onze vereeniging.
Alle onze tegenpartyders mogen vryelyk onze verrigtingen bywoonen : want wy behandelen geene zaaken, die de beoordeeling der Toehoorders niet zouden mogen onderworpen zyn; wy nodigen hun tot dezelve, en veelligt zal het bywoonen derzelve kunnen dienen, om hen van hunne dwaalingen terug te doen komen.
Het doelwit onzer Commisfie genoegzaam afgeloopen zynde, vorderen wy, namens het braave Volk, dat ons herwaards zendt, van uwe Vaderlandlievende denkwyze , de medewerking in deeze voor ons zo belangryke als gewigtige poogingen; ja, deeze verklaaringen , waardige Medeburgers ! (trekken Ulieden ten zekeren waarborge, dat wy, wars van alle eigenbelang, in de daad zuivere bedoelingen hebben. Laaten deeze onze zuivere oogmerken dan ook (trekken, om de uwe te onderlteunen tot behoud onzes Vaderlands, wanneer Volksvertegenwoordigers en Volk zig vereenigen, gaat het het Land haarer inwooning weL
Dat wy ten dien einde den band van Broeder' fchap met geweld toehaalen, ons onderling daar mede omgorden, en door eenen welgelegdea knoop zodanig vereenigen, dat dezelve niet dan door tene geheele vernietiging van 't Land kan worden losgemaakt.
Dat 't Bataaffche Volk , wat zeggen wy ? dat geheel de waereld deeze poogingen eerbiedige ! dat Gylieden , Volksvertegenwoordigers! de roem der laatfte Naneeven tot u trekken, en tot aan het einde der Eeuwen Neêr-
lands


JAARJ30EKEN, September, 1795. 55^1
lands geluk beftendig zy, zie daar onzen har-» tenwensch 1
<
HEIL en BROEDERSCHAP! (Was geteekend,}
F. W. M. R U Y S C H,
Prefident. C. ARNüLD, F. W. B U Y S E R, Secretaris/en.
Deeze Aanfpraak is door den Prefident Bosveld, op de volgende wyze, beantwoord :
MEDEBURGERS!
Daar alle de Leden deezer reprefentative Vergadering zig gantfchelyk gewyd hebben aan de bevordering van 't geluk des Volks van Holland , 't welk zy vertegenwoordigen , zo kan het aan dezelven niet anders dan aangenaam geweest zyn , uit den mond van uwen Spreeker te verftaan, dat zy bouwen kunnen op de regt Vaderlandfche beginfels, en de daar uit vloeyende onderfteuning van een zo aanzienlyle deel des Bataaffchen Volks, als 't welk u heelt afgevaardigd.
In dit fteeds worftelend , en daar door vaak wankelend Gemeenebest is, naauwlyks ooit, eer belans;ryker point in overweging gekomen, dat de verfmeltmg der zo veele reprefentative Ver aad°ririgen , als van ouds plaats hadden, en noj hebben, hl eene éénige, door de vrye fternmei van een onaf hangelyk Volk gekozene, Naticnaa le Conventie , waarin de geheelefouverameraag des gantfchén Voiks geconcentreerd is. Dat dei
sGrA»
JE.
I t 1-


5522 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venha" ce.
Ant<
voord yan do Prefi' dent Prov. Repref. van Hol land.
halven dit ftuk eene bedaarde , en alzo eene niet te haastig voortgaande deliberatie vereischt, fpreekt van zelfs; dat het groote moeyelykheden ontmoet, is niet te bewonderen : doch de openlyk bekende ftappen deezer Vergadering toonen , dat zy het 'er op gezet heeft , dit «point van overweging, zo fpoedig doenlyk, tot eene van u, en van alle Braaven zo hartelyk * gewenschte conclufie te brengen, en alle de zwarigheden, fchoon 't hooge bergen waren, te boven te komen. Neen, Burgers! wy zul■ len den algemeenen wensch des Bataaffchen Volks, waar van wy, hoe langs hoe meer, en ook nu wederom door uwe Aanfpraak, verzekerd worden, niet te leur ftellen! Gy zyt getuigen» (en getuigt dit vryelyk voor de geheele Natie!) dat deeze Vergadering haar woord geeft, van niet te zullen rusten, voor dat dit bedoelde Palladium der Vryheid, en wel binnen kort, onder ons geplaatst zal zyn ! als mede, dat wy de toezegging uwer hulp in deezen voor aangenaam verklaard hebben.
Geene de minfte vrees , Burgers! is 'er in onze harten , dat Mannen van uwen ftempel tegen de orde der Maatfchappy inwerken, of gezag tegen gezag opwerpen zullen.
Hoe toch ware dat mogelyk? Wy rekenen het, zo wel als gy, onder onze heiligfte pligten, om het rcprefenteerend Opperbeftuur in één middenpunt te brengen, aldaar zuiver te bewaren, en alle afwykingen onmiddelyk te herftellen. De Ariftocraat, die uit loutere heerschzugt te werk gaat; de armhartige Fortuinzoeker, die zig op misleiding toeleg;; de machiavellistifche intriguant, die listig zoekt voort te kruipen, en anderen boven 't hnofd teklouteren: deezen, en welken 'er van dit foort meer mogen zyn, zyn by u, even verfoeyelyk als by ons. En dit zo zynde, kan 'er tusfchen u en
ons,


JAARBOEKEN, September, 1795. 5523
ons, niets anders, dan eene broederlyke vereefiiging wezen.
Gy zweert ons, Burgers! in de {trekking van uwen kring te zullen arbeiden aan 't algemeen welzyn, aan den bloei en glorie van het Vaderland, aan de verlichting der Natie, aan de opwekking van 't Patriottismus, aan de voltooijing der eensgezindheid, en, om alles te zeggen, aan 't geluk des Volks!
Hierin vordert gy , te regt, onze medewerking. En, ziet daar, Burgers! onze regterhand en trouw! het Opperweezen is getuige, dat deeze Vergadering geene andere bedoelingen heefc! van nu af aan zullen wy met deezen band van eensgezinde Vaderlandsliefde te zaamgeftrengeld, te beter in ftaat zyn, om de volledige hervorming van dit Gemeenebest ten einde te brengen!
En de hooge Voorzienigheid, die de beginfels van Vryheid, Gelykheid en Broederfchap in on ze harten plante, zal hier aan, haare goedkeu ring geeven ! derzelver zegen zal ons in ftaai ftellen , dit uit zyn asch herbooren Gemeenebest. in eene geheel andere, in eene vee! betere ge daante aan onze Kinderen overteleveren, dan wj het van onze Vaderen ontvangen hebben!
Voorts, Medeburgers! biede ik u, uit naan van deeze Vergadering , de eer der fesfie, o\ uwe plaatfen, aan.
Het Committé van Financie dient vat advis op het Request van J. A. de Win (zie 8 Augustus;) waarop, het advis ge hoord zynde, is goedgevonden, den Re questrant te renvoyeeren na de Publicati van 17 July laatstleden, en te verklaaren dat hy mitsdien gehouden zal zyn, voo het tegenwoordige die berekening na d anparente inkomften van zyne posten PpP PPP PPP PPP PPP P eve;
'sGra-
ge.
/Int' woord van den Prefident van Prov. Repref. van Hol* land*
1
I 1
»
r
>
1


5524 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhage.
(
3
£
even als of hy perpetueel was aangefteld, te maaken.
Het Committé van Voorlichting heeft aan de Vergadering voorgedragen, hoedanig deszelfs Gecommitteerden, welke zig op reize ftaan te begeeven, zig moeten gedragen omtrent Kerkelyke Perfoonen, welke weigeren den Eed, den 9 Maart gearrefteerd , afteleggen ; waarop na deliberatie is goedgevonden, het Committé van Voorlichting by deezen te qualificeeren, om door deszelfs Gecommitteerden, de bezwaaren van zodanige Kerkelyken te doen hooren, daar van eene fchriftelyke opgave te vorderen, en van dit alles aan deeze Vergadering rapport te doen, ten einde dit na. der in overweging te neemen.
De Burgers Van de Kasteele , Van der Hoop, Van Sivinden en Spoors, dienen van advis op het Request van IV» Buys, (zie 5 Augustus.) Waarop, het advis gehoord zynde, is dien conform goedgevonden, de Secretarisfen deezer Vergadering te authorifeeren, om aan den Requestrant, ten zynen redelyken koste, niet alleen, conform het advis van den Hove, uit te geeven het Extract authenticq uit de Refoiutien van de voormalige Staaten van Holland, voor zo irerre dezelve inhouden zekere door den Requestrant bedoelde Propofitie door de stad Delft, op den 9 Oclober 1787 gelaan; maar ook copie authenticq van de roorfchreeven Refoiutien van den 10 en .7 derzelver Maand, contineerende'sHofs d vis in deeze zaak, en het rapport van de
Ri<J-


JAARBOEKEN, September, 1705. 5525
Ridderfchap en verdere Gecommitteerden tot het groot Befoigne, dieswegens uitgebragt, met de daar op gevallen Refoiutien, als mede van de aantekening door de Gedeputeerden van Amfteldam tegen de Refolutie van den 17 O&ober gedaan: terwyl aan den Hove zal worden aangefchreeven, om aan de Burgers Van de Kasteele, Van der Hoop, Van Swinden en Spoors, zo fpoedig mogelyk, te doen geworden Extracten authenticq van alle de Stukken , ralatief de Procedures door den voormaligen Procureur Generaal tegen den Burger Buys, in en na den jaare 1787 ter zaake van zyne Patriottifche fentimenten gevoerd, en van hetdaai in gevallen Vonnis; wordende de gemelde Commisfie gelast, deeze Stukken te exami neeren, en van derzelver bevinding aan de Vergadering rapport te doen.
De Secretaris Scbeffer communiceert, een( Misfive van den Burger L. Bicker ontvanger te hebben, ter geleide van het gerequireerc Vertoog over de noodzaaklykheid van eer Committé van Algemeene Gezondheid, zynde dezelve Burger Bicker, volgens zyne daar nevensgaande Misfive , door eene pitjandigheid en zamenloop van drukke be zigheden, buiten ftaat geweest om het ge melde Vertoog eerder leesbaar aftefchry ven, en tot den Druk bekwaam te maaken,
Pppppppppppppppp 8 VM\
's Gra-
venhage.
I
|


5526 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
venhage-
Vertoog van L. Bicker,
over eer, Committé van Gezondheid.
V R T HEID. GELTKHEID, BROEDERSCHAP,
WAARDE BURGERS, REPRESENTANTEN van 't VOLK van HOLLAND!
T"\aar ik gemerkt heb, dat onze zo veel heilbeloovende Staatsomwenteling zeer vruchtbaar is in het baaren van Committés, die alle, zo ik vertrouwe en vuuriglyk wenlche , niets anders bedoelen dan de herReiling, de bevordering en bevestiging van het algemeen geluk van Neêrlands Volk; daar ik alle die Committés befchouwe als zo veele welgefchapen Kinderen , die, byaldien zy, naar de wyze onzer Voorvaderen, verftandig, zedig en zuinig aangekweekt en opgevoed worden, zekerlyk hunne Ouders en derzelver Nakomelingen tot vreugd en blydlchap (hekken , en ons politiek Huisgezin alzints welvaarende, gelukkig en beroemd maaken zullen; en, daar ik gezien heb, dat zy thans alle zo fpoedig als gelukkig verlost worden, en zonder de hulp van fchrikbaarende werktuigen nodig te heb ben : zo is het my voorgekomen, dat het heden de gepaste tyd is, om aan de Vergadering voortedragen en te doen zien, dat het voor den algemeenen welvaart en beüendigen bloei van ons Gemeenebest allernuttigst, ja ailernoodzaakelykst is, by alle de nu gevormde Committés nog een te voegen, het welk ik noemen wilde, Committé van Algemeene Gezondheid, of, zo als men het elders noemt, van Geneeskundige Staatsregeling, Politica mèdiea; het welk zou moeten beftaan uit eenige in de Natuur- zo wel als in de Geneeskunde bedreven en ervaaren Mannen, die een naauwkeurig op- en toeverzicht zouden moeten hebben, in het algemeen over alles wat de gezondheid van Neérlands Volk bewaren en bevorderen kan, en dus over die algemeene oorsiaken van doorgaande ziekten, welke in ons
Land


JAARBOEKEN, September, 1795'
Land zeer dikwyls regeeren, en van die Volks-' en befmettende ziekten, welke niet zeldeu onder, onze Medeburgeren, en fomtyds onder de Die-, ren , die zy tot bun voedzel en arbeid nodig h"bhen, de verderfelykfte, de jammerlykfte ver-, woestingen aanregten; en verders op alles, watdoorgaands op 'sLands kosten, ten aanzien van: de sezondheid der Burgeren, der Krygs-en Zee*, lieden aangewend wordt; terwyl dit Committé tevens bet vereiscbte gezag en de behoorlyke macht zou moeten hebben om te befcbikken over die algemeene middelen, waar door de gemelde ziekten krachtdaadig voorgekomen , afgeweerd her Held, en de gezondheid van Neêrlands Volk in alle zyne betrekkingen bewaard en bevorderd zou kunnen worden. .
Om üüeden, Reprefentanten! te overtuigen van de groote nuttigheid en hooge noodzaakelykheid van zodanig een Committé, zou ik in de eerfte plaats ligtelyk kunnen betoogen, dat de algemeene gezondheid en fterkte der Burgeren met alleen onder de voornaamfte voordeden en genoegens van de geheele zamenleving behooren , maar dat zy in het byzonder voor het beftendig sHuk en den duurzaamen bloei van ieder Ryk of Gemenebest van het grootst belang , var eene orfciatbaare waarde zyn, Immers zy zyt onbetw'rtbaar de zenuwen van de bevolking, van de krygsmacht en heldenmoed van ledei Volk, en hebben even daarom eenen onmiddely ken en heilryken invloed op alle de takken et bronnen van de welvaart van lederen Staat. Ooi hebben van alle de tyden de gezondfte, de ftent fte Volken, alles voor het overige gelyk ge fteld, het meest, het roemruchtigfte over huc ne Vyanden gezegenpraald. Het is daar door dat onze Voorvaderen, de oude Batavieren, z berucht wegens hunne geharde gezondheid e fterkte, zig by de Romeinen en de geheele wae ïeld door, zo gevreesd en zo beroemd gemaakt PpppppppppppPPPP 3 6
sGra*
rENHA"
;e.
rertoog mn L» ïicker,
,ver een Zommit>é van [}czondm heid.
i
l,
• ** ,
3
n


NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
VRNHACE.
Vertoog van L. Bicker, over eer, Committé van Gezondheid,
en de grondflagen van dit Gemeenebest zo vstt gelegd en gevestigd hebben. Welk eene rvkheid van ftoffe zou ik hier te berde kunnen brengen, die, terwyl zy overtuigde, te gelyk ons Vaderland eer zoude aandoen, indien ik my niet ver. zekerd hield, dat gy deszelfs hiftorie en die van andere Volken te wel kende!
Ik zou tot het zelfde einde , in de tweede plaats, breedvoerig kunnen aantoonen, dat uit dien hoofde de algemeene gezondheid en fterkte der Burgeren niet flechts de ernftige oplettenheid en yverjge zorge der Wetgeevers hoogstwaardig zyn, maar derzelver bewaring en bevordering ook onder de voornaamfte plichten der Hooge Overheid behooren : gelyk het buiten twyffel ook van haar voornaamelyk afhangt, de nodige en gepaste maatregelen en middelen daar toe te beraamen , en die ter uitvoer te doen brengen. Zy» die de hiftorien der Volken, met opmerking op dit onderwerp geleezen hebben, weeten, hoe zeer, ten allen tyde, van de oucifte Maatfchappyen af, de Wetten en Wetueeveis die bezorging van 's Volks gezondheid als hoog nuttig en onvermydbaar noodzakelyk befchouwd, en met der daad behartigd en bewerkftelligd, ja zelfs de bediening 'er van in achting en eere gehouden hebben. Wie hunner weet niet, welke algemeene wetten cn inzettingen de opperftc Wet geever , ten aanzien van de reinheid des lig chaams, der fpyzen en der dranken enz., aan zyn oude Volk, de Israëliten, heeft voorgefchreeven ; welke verordeningen van dien aart hunne nabuuren de Egyptenaars; welke ftren^e leefregels de Sparcaanen, volgens de voorfchrifren van Lycurgus; welke inrichtingen de Grieken , ter bewaring en bevordering van de Volksgezondheid, fterkte en wakkerheid, gehad, betracht en gehandhaafd hebben? Ja, wie hunner weet niet, hoe zeer de Romeinen, van wier Regeeringsform de onze eepe Copy, ten minfteo in veele op-
zich-


JAARBOEKEN, September, 1795. 5529
lichten ontleend is, in die inftelb'ngen en bezorgingen hebben uitgemunt; welke ftrenge fpys- en verteerings-wetten . geduurende de dr;e eerfte eeuwen van het Gemeenebest , by hun hebben ftand gegrepen; hoe de zorg voor de icachtneeming derzelven , ten tyde van Augustus en de volgende Keizers, een deel geweest is van het aanzienlyk ampt der JEdiles en der Keizers zelve; hoe door'deeze door de Cenfores en andere Leden van het publiek beftuur, met onnoemelyke kosten aan verbaazende werken en werktuigen van Waterleidingen, Gooten en acdere Gezondheidsmiddelen hefteed-, gezorgd wierdt voor zuiver water, en openbaare reinheid; hoe zorg vuldig zy acht geflagen hebben op het luchtig bouwen der Huizen, bet weeren van lucntbe fmetterde Handwerken, het bègraayen van Lyken, het bezorgen van Ziekenhuizen en "OSf* taaien; hoe zy in laatere eeuwen, in navolging van de Grieken, verfcheiden orden van Geneesheeren en Collegien hebben aangefteld, en teven: Uoper-Artfen, (Archiairt) in de byzondere Pro vincien en Steden, en een zeker Scptcmviratus zeven-manfchap van Artfen, die, alle met d vereischte waardigheid en het nodige gezag be kleed , gemeenfchappelyk moesten zorgen voo de bewaring van der Burgeren gezondheid, voor al" in tyden van doorgaande en befmettelyke ziek te- hoe uaarenboven de Romeinfche Raad altoc oolettend en bezorgd is geweest, omtrent alles wat de gezondheid hunner Krygsknegten en U scrs bewaren en bevorderen kon; de fpyzeu é dranken, het voeder voor de Paarden, de li perplaats, het faifoen, de kleeding, de genee uiidde'eo en ligchaamsoeffeningen, de berging d Gewonden en Zieken in Hospitaalen, of in < Hunen van den Adeldom; ge'.yk dit in de vroe fte tyden van de Romeinfche Republiek de p vooste fchynt geweekt te zyn? Wien einde! onzer is het onbekend, hoe de roemryke Fr;
PppppppppppFPPPP 4 fl
's Gra-
VENHA» ge.
Vertoog van L, Bicker,
over een Committé van Gezondheid,
\ %
r
■
□
it le
£ e-
Jk
n:h,


5530 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
vsnha' ge»
Vertoog van L« Bicker, over een Committé van Gezondheid.
i
4
]
I 1
! <
| 1
d U
r
fche Natie, die zo veel van de Romeinen heeft overgenomen, en wier voorbeeld wy ten aanzien van de Regeeringsform en van allerleye inrichtingen , welke het algemeen welzyn bevorderen en bevestigen kunnen, thans met zo veel yver en met zo veel recht en reden poogen natevolgen; wien onzer, vraage ik, is het onbekend, hoe die voorbeeldige Natie al aanftonds by haare, in veele opzichten navolgingswaardige Staatsomwenteling , voor het aan Reilen en organJleeren van dergelyke Committés of andere inliellingen, de algemeene Volksgezondheid bedoelende, gezorgd heeft V Ik zwyge van de Duitfchers, die :>p verfcheiden Plaatfen, byzonder in liet Gebied les Keizers, al lang dergelyke geneeskundige in[tellingen gehad hebben, en nog in achting en :ere houden.
Ik zou verder, ten betooge van de groote nut» :igheid en noodzaakelykheid van zodanig een Committé in ons Land, uitvoerig kunnen aanwyren , welke aanmerkelyke voordeden en bevorleringen aan den welvaart en bloei van Rykea :n Staaten altoos hebben toegebragt de wetten :n Wetgeevers, die voor de algemeene gezondleid en fterkre der Burgeren de vereischte zorg ;edragen hebben, en hoe die voordeden 'er ook ioodzaakelyk uit moeten voortvloeyen.
Dat alles, zeg ik, zou ik uitvoerig en omlandig kunnen aantoonen (*). Dan, daar ik ivertuigd ben, dat de werkzaamheden en bezor-
gia-
(*) Gelyk zulks zo meesierlyk als uitvoerig is angetoond', door den beroemden Utrechtfchen [oogleeraar Matth. van Geuns. Oration. II. e Civium Valetudine Rei publics Recïoribus nprimis commendanda. Orat. de Providentia olitica uno maximo adverfte civium valetudis Praelidio.


JAARBOEKEN, September, 17QJ. 553*
einsen deezer Vergadering thans te menigvuldig' en te gewigug zyn, om haar met wydloopige ver-' toogen den kosibaaren tyd te ontneemen, zal ik mv voor het tegenwoordige vergenoegen, met flechts aanteftippen eenige algemeene bezorgin gen, tot welke'de werkzaamheden van zodanig een Committé zig voornaamelyk zouden moeten b-paalen, en die tevens, zo ik my niet beanege TJ de nuttigheid en noodzaakelykheid van het'elve overreedènd zullen doen zien.
Vooreerst zou dat Committé toeverzicht moeten hebben 00 alle die algemeene uchtbedervende en befmettende ourzaaken, welke in ons Land overal plaats hebben, en welke by ons zo meniavuldig en zo fterk ziektebaarende zyn , al! misfehien in eenig gedeelte van Europa. Ik be; doele de rottige uitdampingen van zo veele Mei ren Watcrplasfrn, ftmkende Moeraden, Mod, dernoelen, Vaarten, Slooten, Grachten, Wa terleidingen, Gooten, Rioolen, Secreeten, Mest vaSten, Vuilnishoopen, .opgebaggerde Modder ei Slvk van Slooten en Stadsgrachten, de Kerkei SKerkhoven, enz. Ik bedoele zo veele Eren «en van Dieren, zo veele Visichen, lnfeften Waterplanten, zo veele Grom- en Drekhoopen ïz.Tal» dooVgaands, geduurende den Zomer e in het begin van den Herfst, overal op de ftran den cn oevers der Zeeën en Rivieren* op Mey landen, Schorren, Slikken, Zandp aaten eo E landen * leggen te rotten, en de lucht met de al lerfcbadelykfte uitdampingen vervullen, zonde dat 'er ooit word naar omgezien. Ik beuoe vooral de Droogmaakeryen en groote Overftroc mineen, die dikwyls m ons Land, en dooi gaands, om dat zy, ten dien aanzien, meest kwalvk aangelegd en beftuurd worden, de pes aardigfte, de moorddaadigfte ziekten naar z Een. Ik ken indedaad in Europa geen Lat daar deeze bronnen van doorgaande , van b froettelyke en verderfelyke ziekten, zo algemee
sGra-
7ehha3e.
Vertoog van L. Bicker,
over een Commit* té van Gezond* heid»
1 t
1
1
r
c 1*
i
g d e-
BV zo


'sGra-
venha" ce.
Vertoog van L. Bicker,
over eei Cotnmit té van Gezond' heid.
i
i
«
] \
e r
•
J53» NIEUWE NEDERLANDSCHE
zo menigvuldig en zo vruchtbaar zyn, als in het onze; en ik twyfel ook, of'er één is, waarin men op die algemeene algemeene oorzaaken van Volksziekten zo luttel acht flaat, en zo weinig bedagt is op het bewerkftelligen van krachtdaad.ge voorbehoed- en herflel middelen, als in het onze, niettegenftaande zulke voorbehoed- en her-
* Helmiddelen genoeg bekend zyn.
• Zedert meer dan 25 jaaren heb ik in verfcheiden, door roy uitgegeeven Werken, die oorzaaken en behoedmiddelen doen kennen, en zints reeds veele jaaren hebben verfcheiden geleerde Maatfchappyen en Genootfchappen in ons Land, door het voorftellen van Prysvraagen, en het uitdeden van Pryzen, onze kundige lieden opgewekt om die en andere oorzaaken van onze Volksziekten aantewyzen, en de middelen om dezelve te keer te gaan, aan de hand te geeven. Zy hebben dit gedaan ; zy zyn met eerpenningen en lof bekroond. Maar heeft het Staatsbewind 'er immer een nuttig gebruik van gemaakt? Waarlyk weinig, en, om dit hier in 't voorbygaan te zeggen, even zo min als van andere heilzaame voorllagen en her/tdmiddden langs .dien weg publiek i?emaakt! Aanhoudend hoorde men klaagcn, dat 'er op de poogingen der geleerde Maatfchappyen :n Genootfchappen, om 'sLands welzyn te bevorderen, geen acht word geflagen, dat zv vruchtloos werkten, en dat ondertusfchen de'denden >nzer Medeburgeren, daar uit voortfpruitende, )leeven voortduuren. Het is daarom te wenenen, dat het tegenwoordig Staatsbefluur van ierzelver nuttigen arbeid voortaan beter gebruik naaken, en, gelyk in Frankryk, Engeland, Juitschland en elders, derzelver bloei meer ter arte neemen , en de Beoeffenaars van Konften
n Weetenfchappen beter beroonen en alzints leer aanmoedigen zullen. Ik herinner my hier, met alle de aandoenin:n van een men.se hlieveod medelyden, het treurig


JAARBOEKEN, September, I?QJ. J533
rig tooneel, dat ik in de drie agtereenvolgende' jaaren van 1779, 1780 en 1781, in de Droogmakery van Bleiswyk gezien en bygewoond heb, en het geece grootendeels, zo niet alleen, een gevolg was van eenen verkeerden aanleg en be* handeling van die Uroogmakery, en van een aanhoudend verzuim van vermogende behoedmiddelen. De rottige uitwaasfemingen der drasliggende Landen , en het bedorven water, benevens gemis van bruikbaar water en andere oorzaaken aan eene Droogmakery, die niet wel beftuurd wordt, verbonden, hadden, onder de Ingezetenen van de Dorpen Bleiswyk, Hillegondsberg, Ter Brugge, Berkel en Schiebroek, eene epidemieke rotziekte verwekt, die even als een pest woedde, en duizende van menfchen ontydig en elendig in het graf lleepte. Ik telde in het Dorp Hillegondsberg , in eene lengte van niet meer dan 200 roeden, in één najaar, in de 90 dooden, aan die ziekte geftorven, meestal van de voornaamfte Ingezetenen. Veelen wierden op het onverwagtst en met geweld door de ziekte aangegrepen ; zommige in twee of drie dagen met de allerysfelykfte toevallen weggerukt; andere bleeven weeken lang doodelyk krank leggen en ftierven rampzalig , of vielen in eene kwynende ziekte. Alle de Huizen en Schuuren waren opgevuld met kranken, ziekelyke en treurige lieden; de wegen, die ieder een fchuwde, niet gelyk gewoonlyk bezogt door veele Plaizier-Rytuigen, door gezonde Wandelaars en Arbeiders, maar doodelyk eenzaam; men zag 'er niets dan begraaffenisfen , doodkisten , eenige weinige ziekelyke , doodb'.eeke , ncerflagtige en angstvolle menfchen, eenige Doctoren en Chirurgyns of derzelver Knegts en Jongens, om de Zieken, die talloos waren, en waar van ik 'er dagelyks eene groote menigte bezogt, hulp en medicynen aan» tebrengen; met één woord , de ziekte en de dood verfpreidden 'er allerwegen fchrik, angst,
ar-
sGra?enha-
3e.
Vertoog van L. Bicker, 7ver een Committé van Gezondheid*


J53+ NIEUWS NEDERLANDSCHE
'sGra
venha6e.
Vertooi van L. Bicker,
ever ee. Ommit ié van Gezond beid.
armoede en allerlei elenden. Dit akelig en verwoestend fchouwrpel duurde drie jaaren agtef' den andere; en niettegenftaande men teeds dikwyls ingevalle van Droogmakeryen zuike verderfelyke ziekten hadt zien heerichen , niettegenftaande men byzonder in het geval van deeze Droogmakerye aile reden hadt om vooruit te /zien, dac dergelyke ziekten weêr te wagten waren, beeft men 'er echter orn dezelve afteweeren en 'er de Burgers tegen te behoeden, geene ■ voorziening hoegenaamd, geene algemeene noch byzondere behoedmiddelen in het werk gefteld, zelfs niet ia het tweede noch derde jaar, offchoon de ondervinding van het eerfte jaar zo eene gevoelige waatfehouwiog gegeeven hadde. Oodertusfchen is het wel zeker, hadt men in tyds de nodige voorzorgen gebruikt, en die toereikende middelen aangewend, welke ik in myne Verhandeling over de Ziekten der Droogmakeryen heb aangewezen , dat de ziekte niet zo algemeen , niet zo hevig noch zo langduurig zou gewoed, en gevolglyk niet zo eene groote fterfte en andere elenden veroorzaakt hebben. En wie kan twyffeien , of de bezorging en bewerkftelh'ging van zodanige behoedmiddelen waren de post en plicht geweest van de flooge Overheid, te meer, daar die Droogmakery op kosten en ten voordeele van het Gemeene Land ondernomen was?
Ik zou meer voorbeelden kunnen bybrengen van Droogmakeryen, waarin ik gezien heb, dat dergelyke pest gelykende en jammervolle ziekten de gevolgen geweest zyn van eenen verkeerden en zorgeloozen aanleg derzelven , vreesde ik niet door uitgebreidheid Ulieden te zullen verveelen. Vergunt my evenwel tot aandrang en hetooging van myn Voorftel nog iets te zeggen, betreklyk de Overftroomingen.
Gylieden alle weet waarfchynlyk. hoe ongelukkig, iioe noodlottig cns Land dikwyls oadernevig is.aaq
va-»


JAARBOEKEN, September, 1795. 5535
verwoestende overftroomingen der Rivieren; hoe die vooral van den Rhyn en Lek, zedert eenige jaaren, zyn vermenigvuldigd, en (gelyk ik meene,, in myne Rivierkundige Stellingen genoeg te hebben doen zien,} van tyd tot tyd meer ftaan te vermenigvuldigen, byzonder by ftrenge Winters en zwaare Yskroppingen. De droevige ondervinding van deeze dagen legt 'er ons Weder een alleraandoenlykst bewys van voor onze oogen. Maar welügt weet Gylieden niet, dat zulke overftroomingen, behalven den nypenden nood, de aigemeene etende en armoede, die zy als in een oogenblik daarftellen, daarenboven door eene verkeerde behandeling of door verzuim, doorgaands die zelfde moorddadige ziekten voortbrengen, welke gemeenlyk de gevolgen zyn van kwalyk beftuurde Droogmakeryen , waar door dan de rampen en jammeren van derzelver Bewooners aanmerkelyk "alzints medelydenswaardig vergrooc en verzwaard worden. Dit ondertusfchea is, ongelukkig, maar al te waar. Ik zou uit de Hiitoriea der Overftroomingen veele voorbeelden ter ftaavinge daar van kunnen te berde brengen. In die van 1784 ging zulks zo ver, dat het liefdaadig Dordrechtsch Departement van den Oeco» nomifchen Tak, ziende dat 'er door Hoog Gezach niet voor gezorgd werd, behalven het aanwenden van andere mildaadige middelen, tot verligting van den ramp hunner ongelukkige Medeburgeren , my verzogt , eenige eenvoudige en ligt uitvoerbaare raadgcevingen opteftellen voor de Bewooners der overftroomde Landen , om hen, daar zy geene bekwaame Doctoren noch Chirurgyns by der hand hadden, zo veel mogelyk te onderrichten, welke voorzorgen en middelen zy dienden te gebruiken, om zig tegen Gal- en Rotkoortfen, en Buikloopen, die cndes hen zo algemeen en zo boosaartig waren, te behoeden en 'er zig van te geneezen; het welk ïi gereedelyk deed. Het gemelde Departement lie>
's Gravenhaag.
Vertoog van L. Bicker,
over een Committé van Gezond' heid.


$53<S NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
vênhage.
Vertoog van L. Bicker,
CVer eer, 'Commit' té van Gezond' heid.
f
'er op zyne kosten ioooo Exemplaaren van drukken , en onder de deerniswaardige Bewooners uitdee]en, en deedt my naderhand hét genoegen, van my met erkentenis te berichten, datditmid* del de allergewenschte uitwerking gehad hadt. Tcönt niet dit voorbeeld, met zo veele anderen, die ik zou kunnen aanvoeren ten klaar<* Re aan, hoé zeer, hoe verderfelyk de Geneeskundige Staatsregeling, de zorg voor de alge^ meene gezondheid der Ingezetenen , altoos ju ons Land verwaarloosd is? en doet het niet te* vens zien, hoe veel ongelukkiger nog de noodly* denden in zulke gevallen zouden geweest zyn, indien niet de menschlievende milddaadigheid van particuliere Burgers had toegefchoten om hun hulp en onderftand bytebreDgen , eb hen voor nog gcduehter gevolgen, waar mede zy gedreigd werden, te behoeden; eefie milddaadigheid, waarin Neérlahds Burgers, in zo veele gevallen van nypende Waterncoden, zo byzonder altoos hebben uitgeblonken, en fomtyds tot befchaaming hunner Regeerders zig beroemd gemaakt hebben ? Maar doen die zelfde voorbeelden niet tevens zien, de groote nuttigheid en hooge coodzaakelykheid van zodanig een Committé als ik heden voorfla? En, vraage ik, als men hier by het oog flaat op die rampzalige Overftrooming, die werkelyk in het Land van Altena en Heusden plaats heeft, blykt 'er dan Qiet overtuigend uit, dat zodanig een Committé at aanftonds eene dringende oorzaak en eene droevige gelegenheid
vindt
(*) Verfcheiden voorbeelden van Overftroomin* »en , zo vel als van Droogmakeryen , waarop zulke ver derfelyke heerfchende ziekten gevolgd tyn, heb ik opgegeeven in myne Prysverhande* 'Mg over de ziekten der- Droogmakeryen. Zit Verhandeling van het Bataaffche Genootfchap.. IX. Deel, bladz. 27-30.


JAARBOEKEN, September, 1795»
vindt om zyne werkzaamheden te beginnen? Edoch, wat behoef ik deszelfs daadelyke werkzaamheid tot die alzints deerniswaardige Landen alleen te bepaalen ? Is het niet te duchten dat zo veele overftroomingen, als men rondom onze Vestingen bewerkt heeft , welhaast mede om krachtdaadige gezondheldsvoórzörgingen fchreeuwen zullen? Ik herinner my hier de gebeurtenis, die men in het Werk van den beroemden Engelfchen Leger-Arts Pringle, dat ik ten putte van onze Legers vertaald en met aanmerkingen vermeerderd heb, geboekt vind; hoe in het jaat 1748 de Frontier-Stedeü Breda en s Hef togenbosch rampzalig geteisterd, en voor een grool gedeelte ontvolkt wierden door eene heerfchende Pestziekte, die alleen was ont ftaan Uit de over ftroomingeö, welke men ter verdediging rondo:! die Stedeu gemaakt had; of, Iaat ik hevér zeg <ren die alleen was veroorzaakt door het ver luim van voor de heillooze gevolgen dier overftroomingen in tyds te zorgen; terwyl egter d< verdere verwoesting dier kwaadaartige ziekte door den geneeskundigen raad van den gezegdef pringle, nog gelukkig geftuit wierdt.
Gelyk hier omtrent, zo zou het voorgellagel Committé al terftond ook werk kunneü vindei in voorzorgen te beraamen en te neemen, die ii andere Landen met zo veel vrucht genomen wor d-m, om de veffpreiding niet aiieen v«n kwaad aartje Gal- en Rotkoortfen, Roodeloop en der gelyke, maar ook om die van andere befmette fyke en Volksvernielende ziekten met kracht te een te gaan. Ik bedoele de doorgaands zo moord daadige Kinderziekte, de Mazelen , hec Rood vonk' en andere. Ik zwyge van de algemeen! middelen, om de zo heilzaame Inenting der Km derpokjes in ons Land in trein te brengen, waa toe verfcheiden Geneesheeren met my reeds z veele vruchtelooze poogingen gedaan hebben, e die nimmer de gewenschte uitwerking heobe Qqq qqq qqq qqq qqq q za
's Gra-
VENHAGÉ.
Vertoog van L. Bicker,
over een Committé van Gezond* heid.
a


'sGra-
venhace.
Vertoog van L. Bicker,
over een Committé van " Gezond' heid.
5538 NIEUWE NEDERLANDSCHE
zullen , zo zy niet door hooger Gezag onder* fteund worden.
Zou ook niet zodanig een Committé al aan. ftonds krachtdaadige fcnikkin >en kunnen en moe* ten m het werk ftellen, om het behandelen en begraaven der dooden voor de leevenden minder fchaadelyk te maaken, en vooral om tegen te gaan en ia onbruik te brengen, die zo zeer voor de algemeene gezondheid verderfelyke als bygeloovige gewoonte van de Lyken in de Kerken te begraaven, waar omtrent verfcheiden menschlievende Vaderlanders , zedert eenige jaaren zulke bondige en dringende Vertoogen gedaan ja voorbeelden van navolginge gegeeven hebben zonder dit zy by de Regeering ooit eenig gehoor verkregen hebben, en die egter, zonder de tusfchenkomst van openbaar Gezach, nimmer het gewenschte doel bereiken kunnen; daar ondertusfchen die verderfelyke gewoonte in zo veele andere Landen, ook zelfs in zommige der bygeloovigfte Staaten, met behulp eener meer verlichre Regeering, reeds lang is afgefchaft?
Niet weinig werk zou zulk een Committé ook terftond kunnen vinden in de verbeteringen van onze Gevangenhuizen, Pesthuizen, Gasthuizen, Godshuizen, Krankziunjghuizen, en andere pu. blieke Geftichten, waar van men in zommigea flechts den drempel behoeft te betreeden, om te ont waaren de vunze, de bedorven lucht, waar mede, uit hoofde van een verkeerde aanleg en kwaade huishoudinge, alle de Vertrekken vervuid zyn; terwyl de ongedaane, de bleeke, de taanige kleur, ja het gantscb zieklyk voorkomen van hen, die 'er in opgefloten zyn, daadelyk doet kennen de verderfelyke uitwerkfels, welke die lucht op hunne gezondheid voortbrengt. Ik zwyge, hoe ter dier oorzaake zommige onzer Kerkers wezenlyke Moordkuilen zyn , die fomtyds gevangenen omhals brengen, welke den dood niet verdiend hebben, en hen, die denzelven
ver-


JAARBOEKEN, September, 17QJ. 553
verdiend hebben, duizend dooden doen fterven De menschheid en de rechtvaardigheid hebber eeuwen lang bier in om mededoogen , hulp et verbetering gefchreeuwd ; maar veele Rechters hier en elders, zyn 'er doof en ongevoelig vooi gebleven.
Laat ik, betrekkelyk de lucht, nog hier b] voegen , dat zulk een Committé, op zoramigi tyden, ook eene gepaste gelegenheid en ftof vai «jverkzaamheid zou ontmoeten in de doorgaande ziekten van onze redenlooze helpers , en leef tocht verfchaffende dieren, onze Paarden, Runderen en Schaapen; in het zorgen naamelyk, da alle die orders en voorzieningen, welke de Staa ten van Holland in den jaare 1760 by verfchei de Placaaten hebben uitgevaardigd, om de ver fpreiding en voortgang van die dikwyls zo verarmende en anderzints nadeelige Veeziekten t< fluiten en aftekeeren, naauwkeurig worden op gevolgd; in het uitdenken verder van nieuwe krachtdaadige behoed- en herftelmiddelen. of hei bewerk ftelligen van die, welke men zedert ic Italien. Duitschland, Frankryk en Engeland daat toe nuttig bevonden heeft. Ik herinner my, hoe in de woedende Veepest van 17Ö9 , die in het beloop van 6 k 7 jaaren, zo myn geheugen my, niet bedriegt, ons meer dan een mülioen Runderen ontroofd heeft, eenige rechtaarde Vader landers, ten gemeene kosten, een Genootfchap van Inenting van "Koeyen en Kalveren hadden aangelegd, om onder het opzicht en beftuur der Direóïenred van' het Bataafsch Genootfchap, waar van ik 'er één was, daar door die vernielende plaag zo veel mogelyk te keer te gaan, en voor onze Koehouders, ter behoud van hun Vee, eenen weg te zoeken ; hoe zy zig vleiden, dat zulk eene ondemeeming door de Regeericg, of door de Hooge Overheid met nadruk zou aangemoedigd en krachtdaad onderfteund worden, of dat men derge»vke onderneeQqqqqqqqqqqqqqqq 2 miC-
's Gra»
I VENHA" I GE.
1 Vertoog van L» ' Bicker,
j over een 1 Commit* \ti van
• Gezond*
• heid.


554Q NIEÜWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
VKNHAGE.
Vertoog van L. Bicker,
over een Committé van Gezondheid.
mingen op 's Lands kosten insgelyks zou bewerkftelligen ; en hoe 'er , helaas ! naauwiyks acht op geflagen werd. althans niets van die natuur werd gedaan, terwyl men alterwege het on hulp kermende Vee genoegzaam hulpeloos zag fneu velen.
Endëlyk , om niet meer te noemen , tot de lucht al mede betrekkelyk, zou zodanig een Committé eene algemeene oplettenheid moeten hebben, op verfcheiden Trafieken en Fabrieken in ons Land, voor zo verre zy aan de algemeene gezondheid fchaade kunnen toebrengen Immers, hoe zeer het te wenfchen zy, dat zy door het nieuwe Beftuur , ten na<leele en fpyt van eene Natie, die deeze, ja alle de takken van onzen wielvaart zo ondeugend geknakt en uitgezogen heeft , als zy ons in deeze da^en barbaarsch heeft behandeld, alzints zullen aangemoedigd en bevo rrecht worden, zo is het niet te min zeker, dat zy fontyds door een verkeerde plaatzing en behandeling voor hen , die in de nabyheid woonen , ten aanzien der gezondheid allerfchadelykst zyn.
Maar, als een tweede Hoofdartikel, zou zulk een Committé een algemeen en naauwkeurig toeverzicht moeten hebben op onze Spyzen en Dranken, op Vleesch en Visch, op de Graanen, Brood, Boter en Kaas, op het Water, de Bieren , Wynen , fterke Dranken , Thée , Koffy enz-, te weeten, op derzelver deugd en fchadelykheid, op derzelver invoering, wyze van toebereiding, bewaaring en gebruik, en gevolglyk, ook op het Vaatwerk , de Keukengereedschappen, loode Gooten en Regenbakken; mitsgaders, op de kwaade gewoonten, vervalfchingen, kunstjes en flinkfche ftreeken, die , door eene verfbeyelyke en ftraf baare winzucht aangedreven, daaromtrent in ons Land plaats vinden, en die,, even zo min als diefllal, geweld en moord, zonder Openbaar en Hoog Gezach, voorgekomen


JAARBOEKEN, September, 1795. 5541
men en verbeterd kunnen worden. Welk eet wyd veld van algemeene zorgen, maatregelen er be'fehikkirgen ziet men hier niet geopend vooi een Committé van Algemeene Gezondheid! Er wie kan tw\ffelen, dat zy ten hoogfte nuttig en Doödzaakiyk zyn ? Ik zwyge , hoe zeer zy by ons dikwyls zyn verwaarloosd, en hoe die verwaarloozing duizenden nutte Leden der Maatfchappy ongelukkig gemaakt, of ontydig en elen dig in het graf gcfleept heeft, hoewel het niet moeyel>k zyn zou, door eenige voorbeelden Ulie den daar van te overtuigen. Laat ik flechts aii eene vernaaien. In het jaar 1771 liet de Regeerirg te Rotterdam oogluikende toe, (en dit ge fchiede in andere Steden en op verfcheiden Flaatfen ten platten Lande ) d3t het Vleesch vau de aan de Runderpest geftorvene Beesten, om dal de fchaarsheid van flagtbaar Vee groot was, openbaar verkogt, en door den gemeenen mat gegeeten wierdt. Dit had te Rotterdam en^l ders dat gevolg, dat 'er onder de fchamele Ge ir.eente weihaast eene doorgaande Rotkoorts re geerde, die zo verderflyk was, dat'er bonderdet. arme menfchen aan liierven, en dat men algemeen riep, dat het een Pestkoorts was: waarom alle lieden , welke in de gemeene buurtet niet volftrekt nodig hadden, dezelve als de Pesi fchuwden. Van de vier Diaconie-Doctoren. waar van ik 'er één was, werden 'er drie hevig van aangetast; twee werden 'er, zo ver het n.3 voorftaat, door weggefleept, en ik alleen bleel vry, niettegenftamde ik alle de zieken der ande re Doctoren, zo veel my doenlyk was, waarnam. Dit niettegenftaande werd 'er nergensvoor zo verre my bewust is, of niet dan vee te laat , eenig verbod omtrent gedaan , noci eecige voorzorge in het werk gefteld.
Van e.ne andere natuur, doch ook hier tot betrekkelyk, is het, dat ik omtrent drie jaarer geleden , geraadpleegd werd over den deernis Qqqqqqqqqqqqqqqq 3 waar
'sGrAvenhage.
Verloog van L« Bicker,
over een Committé van Gezond* heid.
t' 1


5542 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhage.
Vertoog, va - L Bicker,
over eet Committé van Gezond heid.
waardigen ziekelyken toeftand van den Kastelein van het Logement van Rotterdam alhier, die vruchteloos eenen tyd lang medicynen gebruikt had, weliigt om dat men de aanleiuende oorzaak 'er van niet gekend had, Hoe dit ook zy, uit het geene men 'er my van berigtte, befloot ik terftond, dat 'er in het Regenwater van dat Loi gement loodftoffen zyn moesten, en ik werd • daar in ten vollen bevestigd door de proef, die men 'er my van liet neemen. Ook bleek by on■ derzoek, dat alle de Gooten vol lagen met verrotte bladeren, en dat het lood 'er van op veele
Ïlaatfen 'er door was aangetast, of wel verkalkt. )e Fabriecagie geraakte, hier van onderricht, in de wil om alle de Gooten te laaten vernieuwen, het geene de Stad, volgens de begrooting van deszelfs Architect., wel 5000 guldens zou gekost hebben. Edoch door eene beproeving, die ik aan de hand gaf, werden die kosten gefpaard, en het kwaad, zo ik wel onderricht ben, geheel herfteld, en de Kastelein werd geneezen. Zo nodig, zo nuttig is dikwyls een natuur- en geneeskundig oog en opzicht voor het publieke welzyn,
Het is, om nog een ftaaltje van deezen aart b'ytebrengen , naauwlyks twee jaaren geleden , dat ik in een Huis te Rotterdam, door dezelfde oorzaak, eerst genoegzaam een geheel Huisgezin, en daarna, voor een gedeelte, een opvolgend Huisgezm elendig heb zien lyden en uitfterven, en dat ik, op het laatst, daar by geroepen zynde, en naar de algemeene aanleidende oorzaak , die ik vermoede , onderzoek doende, weldra ontdekte, dat eene, agter dat Huis ftaande , Azynmaakery , 'er de waare oorzaak van was door de zuure uitdampingen, die het lood , niet van de Regenbak, (want die werd wel fciioon gehouden,. maar van de Gooten verkakt had: eene waarneeming, die, voor zo verre ik weete, nergens is aangetekend, althans die
tot


JAARBOEKEN, September, 1795. 5543
tot bevestiging kan ftrekken van het geene ik, betrekkelyk de Trafieken en Fabrieken in ons Land gezegd heb- En zo heb ik te Rotterdam veele menichen zien kwynen en fterven, ter oorzaake van het vry algemeen gebruik aldaar van loode Regenbakken en Gooten, en de menigte van Lood-Fabrieken, die daar zyn, zonder dat ik 'er ooit een algemeene voorzorg omtrent heb zien bevelen, niettegenftaande de behoed middelen 'er tegen genoeg bekend en eenvoudig zyn.
Zeer te Rade zou het hier komen, om gewag te maaken van de fleepende en fmertelyke kwaaien, die ik in menigte heb zien ontftaan, uit het gebruik van vervalschte, of, laat ik liever zeggen, vergiftigde Wynen; een bedrog der winzucht , zo ftraf baar als het indedaad moorddaadig is, en dat evenwel, in weerwil der Placaaten, die 'er tegen mogen uitgebragt zyn , ftraffeioos in ons Land blyft voortduuren. Dan ik kan hier over niet verder uitweiden; de aart en bedoeling van dit Vertoog is alleen om de voornaamfte by zonderheden, die 'er betrekkelyk toe zyn, met flippen aantewyzen.
Een derde Hoofdartikel, waar omtrent ik wilde, dat het opzicht en de zorg van een Committé van Algemeene-Gezondheid zou moeten verkeeren, is, alles wat de oeffening en praktyk der Geneeskunde betreft, waar toe ik ook de Heelkunde met alle haare takken betrekke, Ik word met fchrik en aandoening bevangen, als ik het wyde veld overzie, en als ik op alle de byzondere vakken het oog flaa, die de gebreken, die de misbruiken van het publiek, of byzonder onderwys, of wel die de Geneeskundige Staatsre* geling, my hier te belchouwen geeven. Ik zal 'er al weder flechts eenige byzonderheden van aan flippen, en byzonder die, waar over de algemeene Geneeskundige zorg het oog zou kun oea en moeten laaten gaan. Dit zou zy moe Qqqqqqqqqqqqqqqq 4 tel
's Gha-
VENHA3e.
Vertoog van L. Bicker, over een Committé' van Gezond" heid.
I,


'sGra-
venhage.
Vertoog van L. Bicker, over een Commit* tê van Gezond* heid.
!
i i ]
I
< i
i < ( \ « li i t
J544 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ten doen op het fomtyds verkeerd, te gemakkelyk, ja ongeoorloofd veroorlooven van onbekwaame Geneesheeren , Chirurgyns, Vroedmeesters, Vroedvrouwen, Breukmeesters, Tandmeesters! Apothekers , Drogisten enz. ; en vooral op de alzmts gevaarlyke toelaating van diep-onkuhdige JJorp-Artfen, reizende en blyvende Kwakzalvers. Marktlchreeuwers, Trompetblazers en Geheimverkoopers, die op eene zo fchandelyke als fchadelyke wyze in onze Steden zelfs gedoogd worden , maar van wier verderfelyke onkunde en itrarbaare bedriegeryen de gemeene lieden, ea vooral het Voik van het platte Land, menigvu!d-gmaal, ja dagelyks het ongelukkig flachtoffèr is. De laatfteo, zegt Tisfot, is een landplaag, me meer verwoestingen aanrecht dan alle de kwaaien , die ik befchreeven heb. Het heeft my duizenden maaien fmertelyk gegriefd, en ik ben onBoemelyke reizen ooggetuigen geweest, dat ziek:en, die zeer ligt te geneezen zouden geweest zyn, door de behandeling van die onkundige snaapen doodelyk zyn geworden. En zy zyn 5og op eene andere wyze fchadelyk, door nanelyk een groot gedeelte gelds uit het Land te leepen , en 'sjaarlyks eenige duizenden guldens e onttrekken van die Ingezetenen, vcor welke iet geld, benevens hunne gezondheid, het dier>aarfte is. Ik heb zeer dikwyls den Boer en Ambachtsman, ontbloot van het noodzaakelykfte eevensondcrhoud, geld zien leenen om tot een luuren prys het vergif te kcopen, dat gefchikt s om hunne elenden tot den hoogden top te loen ryzen, door hunne kwaaien te verzwaaren n menigmaal door hen in kwynende ziekten te verpen, d:e hun gantfche Huisgezin tot den beielzak brengen. Een onweetend, bedrieg/vit :ugenachtig en onbefchaamd mensch, zal fléeds i ftaat zyn om het dom en ligtgeloovig gemeen ; misleiden, het welk, daar het onbekwaam is ra over iets te oordeelen, of iets naar waards


JAARBOEKEN, September, 1705» J545
te fchatten, eeuwig bedroogen zal worden, door' al wie de laagheid en onbefchaamdheid heert,om zyne zinnen door een prachtigen ftoet, een, geborduurden rok, een fchreeuwend gezwets, en titels en geloofsbrieven, zonder eenig gezag' te beguichelen, zo lang men die dulden zal. Maar moest dan niet de Wet, moest niet zyne Overheid , zyn Voedfterheer, Befchermer en Vader hem aan dat gevaar onttrekken, door den ingang in het Land, daar het Volk dierbaar en het geld fehaars is, ftrengelyk te verbieden aan die lchadelyke Bedriegers, die het eene vernielen en het andere wegfleepen , zonder 'er ooit het muitte voordeel aan toe te brengen? Kunnen zulke wig" tige redenen toelaaten, het verbannen van die verderflyke weezens langer uitteftellen, terwyl 'et niet "de geringfte reden is om hun eenen yryen ingang en verblyf te vergunnen? Indedaad, de Struikroover, die op het midden van 's rieeret weg moordt, laat ten minften nog deezen dub beien toevlucht over van zig te verweeren er van ontzet te worden; maar de vergiftiger, die zig van het blind vertrouwen van den onkundigen lyder op eene bedriegelyke wyze meestei maakt en hem omhals brengt, beneemt hem bei de die kanfen, en is dus veel gevaarlyker en ze veel te meer ftrafbaar. .
Verder behoort hier toe, de zorg over het m voeren, verkoopen, uitventen, bereiden, verval fchen en leveren van droogeryen, kruiden, lchei kundige bereidingen en andere medicynen, he maaken van goede voorfchriften en winkelboekei voor Apothekers , het behoorlyk fchouwen vai dezelve en Chirurgyns Winkels: en wat is hie niet al meer toe te betrekken? Ik weet zee wel, dat men daar omtrent, gelyk ook omtren veele byzonderheden van dit en de vorige Arti kelen, of algemeene, of in veele Steden byzon dere, zeer goede Wetten , Keuren en Ordon panden heeft. Maar zyn zy van de vereiscbt qqqqqqqqqqqqqqqq j krach
sGra-
'enha*
;e.
Vertoog tan L. üicker, iver een Commit\é van Gezond' heid.
c


'sGra-
VENHACE
Vertoog van L. Bicker, ever eer, Commit' té van Gezondheid.
:
]
i i i
3
t i
F
2 l l t
NIEUWE NEDERLANDSCHE
kracht en ftrengheid? Worden zy behoorlyk in acht genomen ? worden zy naar vereisch gehandhaafd ? geraaken zy niet dikwyls door het verloop van tyd in vergeetenheid en onbruik? en is niet dit of de onweetenheid van de uitoefenaars, die niet op alles letten, noch van alles Kundig zyn kunnen, menig werf de oorzaak dat zy met opgevolgd worden? Ondertusfchen, hoe gevaarlyk is niet het verzuim omtrent dat alles!
i V™ ODhei,en zvn 'er niet uit voortgefproten ! Met fchnk en yzing vertegenwoordig ik my hier nog de woedende fmerten, de vreeslyke Folteringen en worftelingen, waar mede ik elendie heb zien fterven een braaf Chirurgyn, een myner vrienden, die, in plaats van twee greinen braakverwekkenden Wynfteen, door een ander Doctor in myn afwezen hem voorgefchreeven naar ik gis, wel dertig greinen 'er van had ingekomen, ter oorzaake van de onkunde van een Apothekersvrouw, die het voorfchrift had klaargemaakt. En hoe menigvuldig zyn niet de voorbeelden, die ik zou kunnen bybrengen, van lyicts, ongelukkig geworden of vermoord door swaade bereidingen , vervalfchingen , verkeerde oedienmg van Artzenyen , alleen om dat de teuren, de Ordonnantiën, die daar omtrent iyn, verwaarloosd worden! Maar behalven dat, lebben zy in alle Steden plaats? Gewisfelyk uetl Vóór het jaar 1787, hadden de Vaderlandene Geneesheeren te Rotterdam eeD zeer goed ton ontworpen, om de praftyk der Genees- en ieelkonst voor de Burgers dier Stad veel nutti;er en tevens minder kostbaar te maaken, en m het fchouwen der Apotheken, dat daar nooit laats heeft, intevoeren. Dan helaas! met de o ongezegende Omwenteling vaD dat jaar is dat eilzaam, dat burgerlievend en waarlyk belangios plan geheel in duigen gevallen, ten minfte at hier agterweeg gebleven. Men heeft reden m er zig over te beklaagenj maar men moet
even-


JAARBOEKEN, September, 1705. J54?
evenwel erkennen, dat de Regeeriog, toen ter tyd, te veele en te gewigtige zaaken te doen had, om zig daar mede te bemoeyen. En op het platte Land , voor de waarneeming van welks belangen ik hier ben afgevaardigd, hoe is het daar gefteld? waarlyk erbarmdyk! Veelal on bekwaame Chirurgyns of nietsweetende Dorp> Artfen, gebrekkige Apotheken, flechte en kwalyk berdde Medicynen, alles even gevaarlyk. In waarheid , terwyl de bekwaamfte Doctoren hunne zorgen en oplettenheid befteeden aan het fchitterendfte gedeelte der Burgeren in de Ste den, zo vergaat de andere nuttigde helft teu platten Lande door onkunde en kwaade behandeling. Behoorde hier in niet voorzien te worden? En hoe veel is 'er hier toe betrekkelyk niet te voorzien en te verbeteren! Ik heb al voor 25 en meer jaaren, door het bekende Werk: Raadgeeving voor de Gezondheid van den gemeener, Man en Landlieden, daar hulp en verbetering aan zoeken toe te brengen. Anderen hebben dit door dergelyke Werken mede gepoogd te doen. Wy hebben 'er ja eenig nut mede gedaan; maar hoe veel uitgebreider, hoe veel groo ter zou dat nut geweest zyn, byaldien de hoo gere en ondergefchikte Regeeringen, door gepas te middelen, die poogingen onderfteund hadden Edoch, vooral moet ik hier toe betrekken d< zorg , niet de huishoudelyke , maar de genees kundige bezorging voor onze Hospitaalen en Oor logfchepen, waar in zo een Committé van Alge meene Gezondheid, daar wy welligt voor Ue behoud van onze Vryheid nog zullen moetei blyven oorlogen, al aanltonds weder een ge wig tig werk kan vinden. In de jaaren 1747 en 174! heb ik in het Pesthuis en Gasthuis te Rotter dam , toen ter tyd tot Hospitaalen aangelegd fchoon nog jong zynde, reeds veele gebreke! 'er van leeren kennen. In het jaar 1788 hel ik, agter nee beroemde Werk van Pringle, ove
's GrA-
VENHA"
GE. ;
Vertoog van L. Bicker,
o\>ct i,en Commit' té van Gezond' heid*
I
e l
I
)
I
I
f


'sGra-
venhace,
Vertoo » van L. Bicker, over eet, Committé van Gezondheid.
i
J < I I
I
i l r
t l
v z d z n d k a; o
ja d(
nieuw
5J4« NIEUWE NEDERLANDSCHE
de UgerziekteD, geplaatst eene zeer uitvoerige befchryyng der Hospitaalen van Monrb. waar in ik verfcheiden. verkeerde inrichtingen en behandelingen , die in d.zelve by ons plaats hebben, mitsgaders de nodige verbeteringen, duidelvk heb aangewesen. Maar ik heb van 'dat jaar 1747 af tot nu, voor een jaar, 'er geene de minfte verandering in zien maaken Eerst in het voorgaande
]^ ,S % £°°T wyien den Burger MuUman, die tot Doctor en Chef over onze Legers aangelteld was, en die de inrichting van de Hosnitaalen, by den Veldtocht van 1793, allere^eniigst gevonden had, een vry goed Plan van Reorme voor dezebe geconcipieerd, dat vervolgens is vastgefteld en uitgegeeven, het geene by ny ter^ hand Relde , om 'er de aanmerkingen, He ik er op maaken mogt, hem medetedeelen; iet geene ik ook, ware hy niet geftorven, gaarie zou gedaan hebben, vtrmits ik 'er nog al -eel in te verbeteren vond. Ik zou veel kunlen zeggen over de redenen, waar uit die flegte 'erzorging en befluuring onzer Hospitaalen onttaan zyn; waarfchynlyk heeft het vorige Staatseltuur er zig weinig mede bemoeid, en verloedelyk is de befchikking 'er over toevertrouwd eweest aan lieden, die 'er of geen ofte veel elang in namen. Dan, ik moet my bekorten. . ; Omtrent onze Oorlogfchepen kan ik mede niet ïtweiden; alleenlyk kan ik niet nalaaten te versieren, dat 'er ten aanzien van het Genee;kunig iieiïuur op dezelve, ook nog zeer veele en ïer nuttige verbeteringen en veranderingen te iaaken zyn, zo ten aanzien van de fpyzcn en •anken, als ten opzichte van de ziekteverwek • ;nde huishouding en zuivering der lucht, die in een ^Committé van Algemeene Gezondheid /ervloedig werk zouden kunnen geeven. In den are 1703 en 1794 heb ik my, op verzoek van : Admiraliteit op de Maaze, zeer lang en zeer el moeite gegeeven tot het beproeven van een


JAARBOEKEN, September1705. 5J49
nieuw voorgeflagen Ventilator op de Oorlogfche- 's pen. Ik heb die proeven gedaan op een Fregat, v en op de Vertrekken van het Bataafsch Genoot- G fchap, rnet den allerbesten uiiflag; en ik heb in eenige leezingen de nuttigheid en noodzaakelyk P heid van dat of eenig ander Werktuig, ter be- v waaring en bevordering van der Zeelieden ge-I zondheid op de Oorlog- en Oost-Indifche en an 0 dere Schepen, uitvoerig, en, zo ik meene, bon ( dig aangetoond. Maar tot nog toe weet ik niet t of 'er eenig gebruik van gemaakt zy. Dan ik ( vleye my, dat, onder het beftuur van den, voor/, ons Land zo verdienstelyken Burger Pauluf, welke van die leezingen oor- en ooggetuigen geweest is, en wiens uitfleekende génie en kunde, zo wel als Vaderlandfche yver , omtrent alles wat het Zeeweezen betreft, bekend zyn, zulke en dergelyke voorfiagen en uitvindingen de ge« wenschte aanmoediging en onderfteuning vinden zullen.
Nog moet ik tot dit Artikel brengen, de geceeskundige zorg en oplettenheid , die zo een Committé zou moeten befleeden aan de behandeling van allerlei Schyndooden. De verkeerde handelwyzen en de vooroordeelen, die, daar toe betrekkelyk, in ons Land plaats hebben, fchreeuwen om verbeteringen. Met yzing herinner ik. my verfcheiden gevallen van menfchen, die, uit zwakheid of door de eene of andere oorzaak in flaauwte, of door verflikkende dampen in zwym gevallen waren, of die zig zelve verhangen had. den, welke, naar ik opmaaken konde, flechts in fchyn dood zyn geweest, en die men egter, zonder de vereischte opwekkende middelen in het werk te llelltn, voor wezenlyk dood gehouden en misfehien leevende begraaven heeft. Een gedeelte evenwel van dit vak' is 'er, waar in de menfchenliefde van onze Natie zig by het gantfche menschdom verdienstelyk gemaakt heefc: de redding naamelyk der DrenkeliDgen. ladedaad ,
de
sGra-
'ENHAïl.
Vertoog >an L. Bicker, over een Commit^ té van Gezond* heid.
1
1
t
f 1


5S$o NIEÜWE NEDERLANDSCHE
'sGra*
venhace.
Vertoog van L. Bicker,
over eer, Committé van Gezond* heid.
i
de alziots loofwaardige Maatfchappy, tot drC heilzaam einde in den jaare 1767, op kosten vau waarlyk menschlievende Burgera van Amfteldam, opgerigt, heeft zedert, door haare milddaadige bezorgingen, en door de navolging van dezelve in andere Landen, aan duizenden menfchen het leeven wedergegeeven , die men te vooren als dood zou begraaven hebben. Men moet ook erkennen, dat de Regeering van verfcheiden Steden, inzonderheid die van Amfteldam, zeer vermogende hulpmiddelen heeft bygedragen om de zo nuttige, de zo beknglooze poogingen dier Maatfchappye te onderfteunen, en haare heilzaame oogmerken te doen bereiken. Des niettegen» ftaande verbeelde ik my, hoe veel goeds zy reeds gedaan hebbe. dat zy al lang nog veel grooter veel uitgebreider nut aan onse burgerlyke Maatfchappy zou toegebragt hebben, byaldien zy in het beraamen en het bewerkftelligen van middelen, tot haare heilzaame bedoelingen dienende, door Hoog Gezach, nog meer was onderfteund geworden, het geene ligtelyk had kunnen gefchieden. Om 'er een klein bewys van bytebrengen : pas na dat die Maatfchappy bekend geworden was , bragt ik by de Regeermg van Rotterdam, die zeer gereed was om derzelver poogingen te begunftigen, te weeg, dat de fiekendmaaking, die zy tot onderwys in de behandeling der Drenkelingen uitgaf, in de gemeene Almanachen geplaatst wierdt, meenende, dat dit sen der gereedfte wegen was om die Bekendnaaking, ter bevordering van haare heilzaame Dogmerken, onder den gemeenen Man te brengen. Dit gefchiedde, doch flechts één jaar. Het volgende jaar moest, op het verzoek van den Drukker by de Regeeririg, om het vertier tyner Almanachen , zo hy voorgaf, te herftelen, dat nuttig onderwys 'er uitblyven, en weJer plaats maaken voor zotte en fchandelyke Straatdeuntjes. Zo moet dikwyls het algemeen
weï-


JAARBOEKEN, September, 1795. 5551
welzyn voor het byzonder belang wyken! Het zou my niet moeyelyk vallen, hier meer andere middelen en maatregelen aantewyzen, om het nut dier Maatfchappy te vergrooten, en in dit opzicht ook voor het welzyn der Burgeren te zorgen, ware het niet dat ik vreesde Ulieden door uitvoerigheid reeds verveeld te hebben.
Laat ik 'er evenwel nog byvoegen , dat die algemeene zorg voor de redding der Drenkelingen en andere fchyndooden thans te noodzaakelyker is geworden, daar 'er in het voorgaande jaar over de middelen, die tot derzelver herftel moeten aangewend worden, een zeer belangryk gefchil is ontftaan, tusfchen twee van onze in dit Werk eerfte kundige lieden, en welk gefchil> ik moet het zeggen, fchoon ik hen beide hoog achte, door perfonaüteiten onbeflist gebleven is; waar door het Publiek io de grootfte en gevaarlykfte onzekerheid gelaaten is, om te weeten, welke herftelmiddeien niet of al moeten in het werk gefteld worden; een gefchil derhalven, dat misfchien door zodanig een Committé zou kunnen en dienen beflecht te worden.
En dan nog, dunkt my, zou, ter voorkominge van Drenkelingen, zo wel als tot andere burgerlyke belangen en genoegens, dat Committé ook kunnen of moeten zorgen voor eene betere verlichting van onze Straaten, Grachten en Wegen , die in de meeste onzer Steden allerelendigst, en van het verdrinken van menfchen niet zelden eene voornaame oorzaak is. Men is in de jaaren 1786 en 1787 te Rotterdam op den weg geweest, om daar in eene merkelyke verbetering te maaken. Maar men is 'er door de Regeering van de oude Conftitutie op eene vry onverftandige, althans weinig burgerlievende wyze in gedwarsboomd. De vorige Regeering van dien tyd had eene verbetering, die ik op de Reverbereer-Lantaarns had uitgedagt, zo groot gevonden, dat zy my en den Burger Van Lien-
der.
'sGra-
venhace.
Vertoog van L. Bicker, over een Commit» té van Gezondheid, j


5553 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'«GRA-
VENHA CE.
Vertui van Li Bicker, over ee Commh té van Gezond heid.
der, benevens den Bouwmeester gelaste, ora 'er ■ zo veel wy 'er nodig oordeelden, te plaatfen op het zogenaamde Rykelui's Haringvliet, eene der fraaifte Havens te Rotterdam. Dit deeden wy; : zes van die nieuwe Lantaarns gaven , by he£ doen van proeven, zesmaal zo veel licht als 33 van de oude, die 'er te vooren geweest waren, '?en wy vonden dat zy omtrent een derde van dé kosten van Oly uithaalden. Dit niettegenftaande beval, na de Omwenteling van 1787, de nu ■weder aangekomen Regeering , dat die nieuwe Lantaarns oogenbükkelyk moesten weggenomen, en de oude in de plaats gefteld worden, en dat voornamelyk, zo als men moest hooren, om dat bet gemesn begreep, dat het Keezen-dingen waren. Zo dwaas, zo haatelyk was de party- en wraakzucht van dien tyd 1 zo vriendelyk zorgde men voor het welzyn en het genoegen zyner Medeburgeren l
Een dergelyke uitfpraak en lot moest de Burger Van Liender, met my en alle de andere Directeurs van het Bataafsch Genootfchap, ondervinden , ten aanzien van de Rotterdumfche Vuur- of Stoom-Machine, die onder onze directie, doch op kosten van den onfterfelyken Steven iloogendyk, edelmoedigen Stichter van dat Genootfchap, was opgericht. Men verzette zig met geweld tegen de invoering en het gebruik van dit voor ons Land zo nuttig als verwonderlyk Werktuig; men wilde 'er niet van hooren, alleen, zo als men luidkeels uitlchreeuwde, om dat het door Keezen gemaakt was, en dat niettegenftaande door onbetwistbaareen erkende proeven, op Hoog Gezach genomen, gebleken was, dat het in den veegen Waterftaat van ons Land, zo wel als ter bevordering van de gezondheid van deszelfs Inwoonderen, het allerheilzaamfte Werktuig zyn zou.- Dan naderhand evenwei, na dat het door de Oranje-Familie gezien en goedgekeurd was, is het zo ver gekomen, dat
het


JAARBOEKEN, September, 1705. 5553
het door het Land van het Bataafsch Genootfchap gekogt is, om 'er in tyd en wylen een nut tig gebruik van te maaken, en in het voorgaande jaar deedt men my de eer aan, om my ter beoordeeling te laaten ieezen een Plan door den Burger Van der Linden, Opziender van 'sLands Gebouwen, op last van Gecommitteerde Raaden ontworpen, om door middel van die Stoom-Machine den Haag altoos van het rotte Water te bevryden en van versch Water te voorzien; eeo, Plan, welks uitvoering, naar myn inzien, voor deeze Hofftad van eene allergrootfte waarde zyn zou, doch dat door de opgekomen omftandigheden tot nog toe in de geboorte is blyven Reeken.
Nog zou ik , betrekkelyk dit Hoofdartikel, Ulieden kunnen voordragen, hoe nuttig en nodig dat Committé daadelyk ook zou kunnen en moeten werkzaam zyn omtrent het veelal verzuimde onderwys, en de gebrekkige uitvoering, vooral ten platten Lande, van die voor alle burgerlyke Maatfchappyen Zo noodzakelyke weetenfehap, die men de Gerechtelyk Geneeskunde (Medicina Forenfis) noemt, die den Rechter in Raat Relt, om een gegronde uitfpraak te doen, en een gerechtelyk vonnis te vellen over den dood of het leeven van hen, die, door toegebragte wonden, of vergeeving, of laogs andere wegen zig aan moord hebben fchuldig gemaakt of daar van verdagt worden; een tak der Geneeskunde, die, in vergelyking van andere Landen, daar dezelve op zettelyk onderwezen en met zo veel ernst als kunde uitgeoeffend wordt, in ons Land naauw lyks bekend is.
Dan , ik haast my naar het einde van myn Vertoog. Ik meen genoeg gezegd te hebben, Reprefentanten van het Volk van Holland! om Ulieden van de groote nuttigheid en hooge noodzakelykheid van een Committé van Algemeene Gezondheid, zodanig als ik .heb voorgeRageo, te Rrr rrr rrr rrr rrr r over-
s Gra-
venha" be.
Vertoog 'an L. ïicker,
iver eer Jommit é van sezondieid.


*sGra-
VENHAGE.
■ Vertoog van L. Bicker, over eet, Committé van Gezondheid.
i
5554 NIEUWE NEDERLANDSCHE
overtuigen. Ik meene ook byzonderheden genoeg te hebben aangewezen, om Ulieden te doen zien, dat 'er overvloedige en al aanftonds ftoffe voorhanden is voor de werkzaamheden van zulk een Committé, en daar zyn 'er gewisfelyk nog veel meer even gewigtige, die ik niet heb aangeroerd.
Ik zal alleen nog maar zeggen, dat dit Committé , zo men 'er toe toe befluiten mogt, zou moeten beftaan uit flechts eenige weinige en zuinige Mannen, om de kosten voor den Lande zo min mogelyk te verzwaaren; dat zy zouden moeten zyn oprecht Vaderlandminnende en menschlievende Mannen ; dat zy daarenboven niet alleen Genees- maar nok min of meer Natuurkundigen zouden moeten wezen, en, hoe zy meer algemeenen kundigheid bezaten, hoe beter; dat zy eindelyk tyd en gelegenheid zouden moeten hebben om op alles acht te flaan, en om overal de nodige en behoorlyke onderzoekingen en fchouwen te kunnen doen. Euoch, laat ik 'er byvoegen, dat ik verzoeke in het uitzien naar zulke Mannen my liefst voorbytegaan. Ik heb meer dan 40 jaaren ten nutte van het Publiek gewerkt, en ik durf zeggen, my fchier 'er in afgewerkt, en ik ben gelukkig genoeg geweest van 'er nimmer van eenige Regeering of van iemand eenige gunst of aanmoediging voor genoten te hebben. Ik heb myne grootfte belooning daar in gevonden , dat ik getracht heb aan myn« svenmenfehen nuttig geweest te zyn. Dus verbeelde ik my wel verdiend te hebben, en te mo»en verlangen, dat ik tusfchen mynen arbeid en myn einde eenige rust geniete. Het is my, in iet laatst myns levens, voldoening genoeg, dat k gelegenheid gehad heb om aan myn, tot hier toe ongelukkig Vaderland, eenen dier wegen aangewezen te hebben, langs welke het eenmaal tot ien hoogften top van een wezenlyk geluk fty>en kan. Immers io myn oog is 'er niets geluk-


JAARBOEKEN, September, 1795. 5555
lukkiger voor een Staat, voor een Gemeenebest, dan dat al het Volk, dat alle deszelfs Burgers beftendig gezond en fterk zyn. Ik eindige met het zeggen van Cicero: Niets is voortrefelyker, niets der hooge Overheid waardiger , dan zig welverdiend te maaken omtrent het Gemeenebest, en daar in niets wezenlyks overteflaan. Ik heb gezegd.
L. BICKER. Donderdag den 3 September 1795.
Is geleezen Request van den Kerkenraad der Lutherfche Gemeente in 'sHage, verzoekende nader verklaaring, of de Wapenfchilden, ter eere van den Oeenfchen Minister Van Grys, van den Zweedfchen Minister Van Stotcke en van andere milL taire Perfoonen , in de Lutherfche Kerk alhier opgehangen, gehouden moeten worden te vallen in de termen van de Publicatie van G Juny 1795; en byaldien mogt begrepen worden,*dat de gemelde Wapenfchilden in de termen van de Wet vielen , dat de termyn tot amotie als dan mogt worden geprolongeerd tot ultimo December deezes jaars ; dat wyders dc Supplianten intusfchen mogen worden gehouden voor diligent. Aan het Committé van Algemeen Welzvn, om advis, en de Supplianten gehouden voor diligent.
De Gedeputeerden ter Generaliteit doen; onder andere, het volgend rapport:
Dat, ingevolge het Decreet deezer Ver gadering, was gerefolveerd, den Refideni F, van Berckel in America te rappellee Rrrrrrrrrrrrrrrra ren
•sGrA-
veNHA* GE.
5


J5J6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra
venha ge.
- ren, en in deszelfs plaats aan te ftellen • den Burger R. G. van Polanen; zynde de Inftruclie voor dien Burger aan het Befoigne tot de Buitenlandfche zaaken com. misforiaal gemaakt, en de pecunieele voet met het Committé te Lande en de Generaliteits Rekenkamer.
Dat, conform de Propofitie van het Committé de Marine, omtrent het voorgevallene met de Fregatten de Argo en de Alliantie , dewelke door vier Engelfche Oorlogfchepen voor de Noordfche Wal waren geattacqueerd, was gerefolveerd, den Secretaris Bangeman Huygbens te Koppenhagen aan te fchryven , om daar van kennis te geeven aan het Hof van Denemarken, en zig te beklaagen, dat in het gezicht van de Wal en onder het Gefchut van dezelve, de Lootfen reeds aan boord hebbende , die Fregatten waren geattacqueerd ; en voorts te infleeren, dat by het Hof van Engeland het Fregat de Alliantie wierdt gereclameerd, dewyl in alle opzichte het Territoir was gevioleerd, alzo 'er nog op het Fregat de Ar go, by het inzeilen van de Haven, was gefchooten.
Dat, conform het rapport van een Gefoigne met het Committé te Lande, was gerefolveerd, om, daar nu, ingevolge het provifioneele Plan met Bataafsch Braband, een Hof van Juflitie te 's Bosch was aangefteld , den Raad van Braband en Lande van Overmaaze te ontflaan uit den Eed , aan dan Lande gedaan, en dezelve met de Ministers en Suppoosten te dimitteeren , en
eene


JAARBOEKEN, September, 1795. 5557
eene Commisfie te benoemen van één Lid'* uit Hun Hoog Mogenden en één uit hetv Committé te Lande, Hoor bet Committé0 zelve te benoemen, om alle de Papieren, Documenten, Gelden enz. van den Raad van Braband over te neemen, en de on* afgedaane zaaken, met al wat daar toe relatief is, aan de Raaden Van der Horst en de Jonge, als daar toe door het Hof van Juftitie te 's Bosch gecommitteerd, overtegeeven; zynde voorts door Hun Hoog Mogenden tot die Commisfie benoemd de Burger B. M. Pous.
Dat commisforiaal gemaakt was eene Propofitie van Gedeputeerden van Friesland, te kennen geevende, dat zy deezen morgen by hun hadden gehad de Burgers Hoyer, Scheffer en nog een, hun onbekend, dewelke zig noemende Gecommitteerde van eene Centraale Vergadering, met bun niet als Gecommitteerden ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden, maar als Burgers wilden confereeren ; dat zy daar op hadden gedeclareerd, dat zy, uit hoofde van de procuratie van hunne Committenten, hunne qualiteit niet kunnende erkennen, dus met hun in die betrekking niet konden fpreeken, doch zeer genegen waren met hun als particuliere Burgers te confereeren, doch dat zulks door gemelde Gecommitteerden volftrekt was geweigerd, zeggende, daar van rapport aan hunne Committenten te zullen doen : weshalven zy Gedeputeerden van Friesland de voorziening van Hun Hoog Mogenden verzogten, Rrrrrrrrrrrrrrrr 3 ten
Gra-
enhae.


5J58 NIEUWE NÈDË RL ANDSCHE
*s Gra-
VENHACE.
i
] (
(
c
e
V V
d
e
ten einde de behoorlyke veiligheid te mogen hebben.
Het voorfchreeven rapport is voor Notificatie aangenomen.
Het Committé van Algemeen Welzyn heeft rapport gedaan op het advis van het Committé van .de Hooge, Middelbaare en Laage Heerlykheden, op de voordragt der Commisfie gelast met het opneemen der bezwaren van het platte Land, (zie g Augustus;) produceerende hetzelve daar by, ingevolge het Decreet van dien dag, eene Ampliatie der Publicatie van den 6 Maart laatstleden. Waarop na gedaane pr»lecture goedgevonden is, dat de voorfchreeven Concept-Publicatie zal worden sredrukt, aan de Leden ter hand gefteld, :n dat voorts een dag zal worden bepaald , om hier over nader te delibereeren, en een afkomst deezer zaak te raaacen.
Maandag den y. September 1795.
Is geleezen Request van Tb» Hymans, Lmeritus Predikant, en andere Leden van len Kerkenraad van 'sGrevelduin Capel, 'erzoekende te mogen weeten, of zy by é te doene beroeping zig, gelyk vóór e Omwenteling gefchiedde, by'den zoenaamden Ambachtsheer hadden moeten ervoegen, met kennisgeeving en verzoek an approbatie, dan of zy, gelyk zy geaan hebben, de Item des Volks moeten :kennen, en het recht van den Ambachtsheer


JAARBOEKEN, September, 1705. f3SS
heer voor geabrogeerd houden. Aan het Comulitté van Algemeen Welzyn, om ad vis.
Request van A. van der Sluys, Roomsch Paftoor in 's Hage, voor zig en een aan • tal Roomfche Priesters binnen deeze Provincie, verzoekende, dat de Vergadering gelieve te verklaaren, dat het aan de Priesters en verdere Geestelyke Perfoonen vry ftaat, om naar hunne begeerte, even als alle andere menfchen, hun testament en dispofitien, zonder daar toe Octroy nodig te hebben, voor Notarisfen of Secretarisfen te mogen pasfeeren. Aan het Hof, om advis.
Misfive van P. Gordyn, waar by , uit naam der Gemeente van de Franfche Capel alhier, kennis geeft, dat de Chargé d'Affaires van Frankryk, op last der Conventie, die Capel hadt moeten fluiten; en daar 'er van Diaconen was verdaan, dat 'er apparentie zoude zyn tot het provifioneel huuren van dezelve Capel, verzoekt de Suppliant confent daar toe. Aan het Committé van Algemeen Welzyn, tot informatie.
Misfive van W. van Lil, Med. Doélor te Rotterdam, houdende confideratien over het leggen van belastingen op het houden van Honden en op het gebruik van Speelkaarten ; rouleerende Tdie Misfive wyders over het invoeren van eene gelykheid in het ftuk der Maaten en Gewichten. Aan het Committé van Algemeen Welzyn en van Financie, om advis.
Rrrrrrrrrrrrrrrr 4 De
's Gra-
VENHAGE.


5
'sGra-
venhace.
< i
i (
I X
e ï r 1<
n
ti b t( z u in z; re bi C de nc
fp di, fo. tei dai gei de tnii
560 NIEUWE NEDERLANDSCHE
De Gedeputeerden ter Generaliteit doen iet volgend rapport:
Dat met het Committé de Marine was :ommisforiaal gemaakt derzelver declinaoir advis, om aan den Vice-Admiraal 'an Ktnsbergen te permitteeren , zig in lienst van Denemarken te begeeven.
Dat op de nadere Propofitie van Gedeputeerden deezer Provincie, het rapport an a July was ter conclufie gebragt, n dien conform, gerefolveerd , dat de laad der Colonien, de Sociëteit van Suinamen en de Directie van Berbice zulm worden vernietigd , en dat het beuur , t welk thans aan die drie Direcen is gedemandeerd, zal worden gecommeerd en overgebragt aan een Committé »t de zaaken van de Colonien en Bettingen in Africa en America, belïaande r 21 Perfoonen. Dat voorts de Gecomïtteerden tot de West-Indifche zaaken m verzogt, ten fpoediglten te examineen, de wyze waar op deeze Refolutie :st zoude worden geëxecuteerd, en dat jmmitté in werking gebragt, als mede
Leden en Ministers tot hetzelve beemd; en zyn de Gedeputeerden der reïéhve Provinciën verzogt, zig ten fpoerften te willen bekwaamen, om de Permen tot dat Committé te benoemefa. wyl Hun Hoog Mogenden vertrouwen! : zulke Perfoonen zullen worden voor^ hagen, van dewelke men, of uit hoofvan derzelver wezenlyk erkend en on. Idelyk belang by den bloei en wel-
vaart


JAARBOEKEN, September, 1795. 5561
vaart der Colonien , ofte wel door hunne' ondervinding, yver en kunde in de vakken< van werkzaamheid in zodanig belluur voor-< komende, met reden kan verwagten , dat zy de aan hun toe te vertrouwen directie tot onderling nut van deeze Republiek en van haare Colonien zullen uitoeffenen.
Dat wyders op de nadrukkelyke verklaaring van de Gedeputeerden van Zeeland, van tot de conclufie niet te kunnen concurreeren , als onder beding, dat aan hunne Provincie wierdt gelaaten het recht, aan dezelve geaccordeerd, by de Refolutie van Hun Hoog Mogenden ,van 1 Juny 179a, zodanig als hetzelve, aldaar by het veertiende en zestiende artikel van de Inftrucfie voor den Colonieraad is bepaald , Hun Hoog Mogenden dien conform hadden gerefolveerd, dan waar toe de Gedeputeerden van deeze Provincie niet geconcurreerd hadden.
Dat de Minister Plenipotentiaris van de Franfche Republiek Noël zyne credentiaalen aan den Prefldent hadt overhandigd: waarop was gerefolveerd, gemelden Minister in die qualiteit te erkennen en voor aangenaam te verklaaren , en aan denzelven Commisfarisfen toe te voegen, wanneer hy die zoude mogen requireeren; voorts is de Agent gelast, om dien Minister uit naan van Hun Hoog Mogenden te complimenteeren.
Dat ingekomen was eene Misfive van de Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van Zeeland , houdende , dat zy hunne Refolutie op de Nationaale Conventie nog Rrrrrrrrrr rrr rrr 5 niet
sGra-
'enha-


'sGra
venha' GE.
I
1 1 l I
I 1
n I
g
5J62 NIEUWE NEDERLANDSCHE
i- niet konden inleveren, om dat zy over het * rapport het Volk hadden opgeroepen, om hunne gedachten vóór den » September deswegens te verneemen • en om als dan na de meerderheid der fentimenten het befluit te kunnen opmaaken. Dat deeze Refolutie voor Notificatie was aangenomen, en dat inmiddels was goedgevonden, dat de Befoignes over de Refoiutien der refpeétive Provinciën, omtrent deeze aliergewigtigfte zaak, op morgen zouden beginnen.
Het voorfchreeven rapport is voor Notificatie aangenomen.
Aan de order van den dag zynde het £ V0°/™ ? Bufgerwapening door het Committé Militair geproponeerd, is na deliberatie goedgevonden, voor en aleer hierop finaal befluit te neemen, het Committé Militair te qualificeeren , om ten fpoediafte eene Vergadering der gewapende BurgerCorpfen alhier in den Hage te befchryven met toezending van het gemelde Plan, en verzoek om daar op met eenen finaalen last te verichynen, ten einde dit zo hoognodig werk met een vruchtbaar befluit zou kunnen worden agtervolgd , met last aan het Committé, om na afloop dier conferentien aan de Vergadering rapport te doén.
Het Committé van Algemeene Waakzaamheid exhibeert de by hun geconcipieerde Publicatie, nopens het verblyf der Regenten van het vorig Beftuur. Waarop na deliberatie goedgevonden is , dezelve Publicatie alom te doen publiceeren en affigeeien, sis gebruikelyk is. Zie hier dezelve:
De


JAARBOEKEN, September, 1195- J563
De Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, in aanmerking genomen hebbende, den ftaat der zaaken buiten deeze Republiek , en de vyandelyke oogmerken, welke uie geenen, die het Vaderland op den rand des verderfs gebragt hebben, als nog fehynen te voeden , en te gelyk overwogen hebbende, dat, tot voorkoming van alle begunfiiging van dezelve vvandelyke oogmerken, en medewerking met onze vyanden van binnen, niet zyn voldoende d< dispofitien, by derzelver Publicatien van den c en 12 February deezes jaars genomen, hebben, ter gerustftelling van het Volk van Holland, ei ter meerdere verzekering van deszelfs Vryheid ei Onaf hangelykheid , goedgevonden te decreteeren gelyk dezelven decreteeren by deeze:
Dat alle Leden en Ministers van het voorn Gouvernement, mitsgaders alle Amptenaaren die tot aan de gelukkige Omwending van zaakei hier te Lande, zo in Provinciaale als Generali teits Bedieningen, van wegens deeze Provincie of in eenig publiek Stedelyk Beftuur gewees zyn, en zig, by de Publicatie deezes, buiten di Plaats hunner wooning mogten bevinden, zullei gehouden zyn, zig, zonder verwyl, immers bin nen tweemaal vier-en-cv intig uuren na Pubhcatii deezes, terug te begeeven naar dezelve Plaat hunner vaste wooning, welke gehouden zal wor den die te zyn, alwaar zylieden voor de gezeg de gelukkige Omwending een vast DotmciUw, hebben gehad, of van dewelke zy in eenig ge deelte van het beftier gecommitteerd zyn ge weest, of alwaar een der voorfchreeven Poste hen tot eene duurzaame inwooning heeft geroe pen, zonder dat eene inwooning uit hoofde va Commisfien , of andere dergelyke tydelyke lie dieningen alhier in den Hage of elders voor zc danig in aanmerking zal kunnen gebragt worden eh zullen alle dezelve Perfoonen verpligt zyn van deeze hunue terugkomst ilico in Perloo
'sGrA-
vehhage.
Public, rakende de Leden van het yoorige Beftuur.
»
» i


VGrA-
venha» ge.
Public, rakende de Leder, van het voorige Beftuur.
1
l
]
i
t
2 ï
X,
ii v z h d n
ai
gi IV lil
dj
JJ64 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Haïtfe! tC geeVeD aaD de MuDic'PaliteR hunner Dat alle de voorfchreeven Perfoonen zig voortaan n.et zullen mogen abfenteeren uit de gezegde Plaatfe hunner wooning, zonder fpeciaale permisfie en confent van de Municipaliteiten van derzelver Steden of Plaatfen, neen, maar gehouden zyn . zig m Perfoon aan dezelven te addresfeeren, om een fchriftelyk Permisfie-Billiet ten dien einde te obtineeren, en aldaar precifelyk op te geeven de Plaats, werwaards zy zi2 willen begeeven, de route, welke zy voornS mens zyn te houden, als mede den tyd voor hoe lange m welk Permisfie-Billiet derzelver fi/nalement en handteekening zal moeten zyn uitgeRintV ^ za' net,ze've a'd"s bekoren PermiJeBilliet, door hunl.eden hl Perfoon, moeten wor3en vertoond aan de Municipaliteit der Plaatfe waards zy, dien ten gevolge, zig zuilen heb' )en begeeven, met aanteekening van hun Loeenent; en zal dit Permisfie-Billiet door gezelde vlunicipaliteit in hun byzyn moeten worden |emeerd, en voorts onder dezelve blyven beIf/n' of datuhetze,ve, door henlieden, om aar ce Plaats hunner wooning te retourneeren a wonen terug gevraagd, als*wanneergeS 4unicipa!,cm , by haar vifa op hetzelve zal loeten fpecificeeren den tyd, £ 'er ïe oopen geweest tusfchen de vertooning en de terEÏ raagiDg; terwyl zy a, verders *hoU(kn te™fn ^n, by derzelver retour in de Stad of Plaats
-rom in Perfoon, hetzelve Permisfie-Biiliet telg te geeven en te overhandigen. Dat alle de zodanigen, die van wegens de idere Provinciën en eenige Generaliteitfcolle iJf l Zy ,D, de Vergadering van Hun Hoog [ogenden, m den Raade van Staaten, Admh-aeits Collegmn, iD de Direöie van de Oost-In[ene Compagnie, in den Raad der West-Iodi-
fche


JAARBOEKEN, September, 1795. 5J65
fche ColoDien, Generaliteits Rekenkamer, of' diergelyken, fesfie gehad hebben, zo wel als de , zodanigen ', die by dezelve Collegien als Mims-, ters nebben gefungeerd, en in aniere Provinciën woonachtig zyn , en zig by Publicatie deezes binnen deeze Provincie mogten bevinden, insgelyks binnen den tyd van tweemaal vier-en-twintig uuren, na Publicatie deezes, dezelve zullen moeten verlaaten , en zig niet weder op het Grondgebied van dezelve te begeeven, zonder daar toe fpeciaale permisfle verzogt en bekomen te hebben van het Committé van Algemeene Waakzaamheid voor het Volk van Holland, in den Hage refideerende.
Alles op posne, dat die geenen, welken bevonden zullen worden in eenigen opzichte contrarie deezes te hebben gehandeld, als fufpecten van kwaade intentie, daadelyk zullen worden geapprehendeerd, en in beflooten hechtemsfe gebragt, en verders tegen hun zodanig zal worden geprocedeerd , als bevonden zal worden te behooren. .... r j •
Wordende alle Municipaliteiten, of zodanige Committés, aan wien door dezelven deeze zaak mogt worden gedemandeerd, by deezen wel expresfelyk, en op derzelver perfoneele verantwoordelykheid, gelast, naauwkeurig toe te zien, dat van de voorzeide Permisüe-Billietten ten nadeele van den Lande geen misbruik worde ge maakt. Gelastende wyders de Reprefentantec voornoemd, den Procureur-Generaal, mitsgaders alle andere Officieren en Jufticieren van den Lande van Holland, als mede alle Commttés van Waakzaamneid binnen deeze Provincie, goede toezicht te neemen, dat aan deeze onze Publi' catie in geenen deele worde gecontravenieerd.
En op dat niemand hier van onkundig zy, za deeze worden gepubliceerd en geaffigeerd, daa zulks te gefchieden gebruikelyk is.
Aldus gearrefteerd in den Hage , onder he
klei
sGba-
rENHA-
ït.
°ublic. rakende ie Leden »an het voorige Beftuur.
I
c i


'sGra-
venha ge.
i
■ 1 \
é < 2
8
d
ti v
5JÖ8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Het Committé Militair brengt rapport uit op de Misfive der Regeering van de Stad Heusden, (zie sa Augustus;) waarop het rapport gehoord zynde, is conform hetzelve goedgevonden te refcribeeren, het best zal zyn, alle moselyke faciliteit te gebruiken, en zig aan den inhoud der Capitulatie te gedragen.
Het Committé van Financie heeft van advis gedient op het Request van David en IJaac Texeira c. f. , (Zie H Augustus;) waarop, conform het rapport, goedgevonden is te decreteeren, de Supplianten tot de Publicatie van 17 July laatstleden te renvoyeeren.
Woensdag den 9 September 1795.
Is ter Vergadering geproponeerd: 1. dat by de aanfteliingen in posten van bewind, vierde bepaald, voor hoe lang die aanftelling zyn zoude. a. Dat alle aanfteliingen souden gefchieden op een min of meer uit. [ebreid berichtfchrift, gefchikt na den aart 'an het beftuur ; en 3. dat het Committé 'an Voorlichting overal, waar hunne hulp evraagd wordt, de nuttigheid van zodanig en regeeringsregel onder het oog des Volks oude brengen. Aan het Committé van AIemeen Welzyn, om advis. De Prefident communiceert, dat aan hem oor den Burger Fan Bronkhrst, Gedepu:erde van de Provifioneele Reprefentanten an Bataafsch Braband, de volgende Brief 'as overhandigd.
VRT.


jaarboeken, september, 17^5. s$6»
VRT HEID. GELUK HEID.
S. VAN BRONKHÓRSt, Gedeputeerde van wegens de Provifioneele Reprefentanten van t Folk van Bataafsch Braband, aan de Vergadering der Provifioneele Reprefentanten van t ■Volk van Holland.
*sHaee, den 9 September 1795» hét eerde Jaar der Bataaffche Vryheid.
BURGERS REPRESENTANTEN!
tTergisteren legde de Burger P. Vreede zyn post & als Prefident van de Vergadering der Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van Bataafsch Braband, te Tilburg vergaderd, neder. Zyn Opvolger, de Burger de Bruyn, Relde daarop aan de Vergadering voor: „ dat, daar het der„ waards fcheen heen te loopen, dat de Provinciaale of liever Departementaal RepreferiI! tatie in wezen zal blyven, tot dat door de byeen te roepene Nationaale Conventie eene " Conftitutie zal ontworpen, door het Volk aangenomen, en in werking gebragt zyn, men behoorde te zorgen, dat ook het Volk van I Bataafsch Braband, terftond by het eindigen , van het Plan van Tusfchen-beftuur, (op den II ]u!y geprojecteerd , en vervolgens ten we, derzyde geratificeerd,) vertegenwoordigd worde door Mannen, by vrye Volkskeuze aangefteld, als een ftap nader, ter bekommg van " dat Volksgeluk, waar na wy allen reikhalzen. ! Myns bedunkens, (dus drukte zig de Burger V de Bruyn verder uit,) zal nimmer dit Gemeenebest deszelfs verzwakte kragten herftef " len ; nimmer zal Koophandel en Zeevaart herleven; nimmer zullen de Rechten van den " Sst sss sss sss sss s „Mensch
'sGaAVÊNHA»CE.
Misfive vanS> Vi Bronkhorst,aan de Prov. Repref van Holland.


"s Gra-
venhace.
Misfive van S. v. Bronkhorst,
aan de Prov. Repref. van Hol. land.
I ( ï
I
I
F n d d
tl v
1 n H di ve
Mo NIEUWE NEDERLANDSCHE
» Mensch en Burger in genoegzaame veiligheid ,, gefteld zyn, zo lang 'er nog, al ware hét
" ?pb Skfr Staatsbfw"1d overblyft • neen , de " ~fuhn ™et.ééa Eene vaste en ge„ regelde Conftitutie moet de vorige wanorder ,, vernietigen, en de Ariftocratie den breidel io „ de mond werpen; en dan eerst kan Nederland gelukkig zyn. Het Plan van Oproeping tot „ die achtbaare Volksvergadering is reeds eenden " lyrAm i°DZe handeD' zo a's het Committé „ tot de algemeene zaaken van het Bondgenoot,, Ichap hetzelve ontworpen heeft; onze Brieven „ zyn reeds naar de Volks-Reprefentanten der „ Provinciën verzonden, om mededeeling hun„ ner aanmerkingen; wy kunnen, in afwagtine „ van dezelve, voortgaan, om door alle moge, lyke middelen, het daarftellen eener Conven, tie te verhaasten."
Hierop gaf hy Prefident in overweging, om. :onder refumtie, het volgende te befluiten:
1. Dat de Vergadering der Provifioneele Reirefentanten van Bataafsch Braband verklaart .at dit Gemeenebest niet kan behouden worden* onder eene allerfpoedigfte zamenroeping eene? «fationaale Conventie.
2. Dat dadelyk aan alle Municipaliteiten wore aangefchreeven, de Volkstelling binnen een beaalden tyd, volgens een Plan, door het Comntté van Algemeen Welzyn te formeeren, te oen, en de lysten daar van aan deeze Vereasnng over te zenden, enz. 6
Deeze en andere pointen dadelyk, zonder reimtie, by unanimiteit, in een Refolutie gecon■rteerd zynde, heeft de Vergadering verder )edgev0nden, my, een haarer Leden, te comitreeren, ten einde van deeze befluiten by Hun oog Mogenden, by deeze Vergadering en ar het verder nodig wezen zal, kennis te'gee»
Ora


J AARBOEKEN, September, X70J. 5571
Om aan mynen, voor my zeer aangenaamen last te beantwoorden, vervoeg ik my mede aan deeze aanzienlyke Vergadering. De Refolutie, die ik de eer heb, hier by óver te leggen, zal TJ, Burgers Reprefentanten! nader van de befluiten van de Vertegenwoordigers van het Volk van Bataafsch Braband, die, door het aanvaarden hunner pösten , geene andere bedoelingen hebben gehad, dan het welzyn des Volks bevoorderlyk te zyn, onderricht geeven.
Aan mynen last dus voldaan hebbende, vertrouw ik , dat dit voorloopig befluit van Bataafsch Brabands Reprefentanten mede zal werken, om door het fpoedig daarftellen eener Conventie, de éénheid der Republiek, en bygevol^ het geluk van het lang genoeg gefchokt Vaderland, te verhaasten.
Dat de God der Vryheid ook daar toe de befluiten deezer Vergadering , in deeze zorglyki en belangryke oogenblikken, zegene!!....
HEIL en BROEDERSCHAP!
{Was geteekend',)
S. van BRONKHÓRST.
Goedgevonden , deezen Brief aanteneé tnen voor Notificatie, en denzelven in he Dagblad te infereeren.
De Prefident communiceert, dat hy aai eene Commisfie uit de, zig hier geconfti tueerd hebbende, Centraale Vergadering toegedaan had, om zig ter deezer Verga dering te fifteeren, tot het geeven eene communicatie van de permanent verklaarin van gemelde Centraale Vergadering. Deez Commisfie zig voor de Vergaderzaal b< Sassssssssssssss a vu
'sGra.
venha-
ge.
Misfive van S. V. Bronkhorst,
aan de Prov.
Repref van Holland:
i
t i »
r 1
l e


'sGra
venha GE.
- .-'"3
om
5m NIEUWE NEDERLANDSCHE
■ vindende, is, dezelve door eenen der Secretansfen binnen geleid zynde, door den daan ySch de navolSende Aanfpraak ge-
VRTHElD. GELTKHEID. BROEDERSCHAP.
'jHage, den 4 September 1705, het eer 11 e
Jaar der Bataaffche Vryheid.
£>e Algemeene Centraale Vergadering van Gedeputeerden der Burger- en Vdksvergaderingen , Sociëteiten en andere Patriottifche Cotpora in de Republiek der Ba» taaven, haare zitting houdende tn den Haage, aan de Reprefentanten van het Volk van Holland.
BURGERS VERTEGENWOORDIGERS!
WeiLwy,,d.en Pngstvoorleden eerRen deezer Maand in onze Algemeene Centraale Vergadering bencht deeden, van de wyze, op welke Gylieden ons in uw midden had ontvangen
£r Jf °°ï Van het Z? def"S eD Vaderlandsch antwoord, door uwen Voorzitter aan onze Deputatie gegeeven , weérgaimde onze Vergaderzaal van de welmeenendfte toejuichingen.
Ja, Burgers Reprefentanten! uwe verklaaring dat Gylieden niet zult rusten voor en aleer *lr eene eenige, door de vrye Remmen van een onaf hangelyk Volk, gekoozene Nationaale Con ventie, waarin de geheele Souverainiteit des gantcher. Volks geconcentreerd is, zyn zal; UWe rerklaanng, van daar door aaD den wensrh der Hatie te zullen voldoen, en door geen bergen w zwarigheden te zullen worden Vgefchrfet


JAARBOEKEN, September,*I79J."5573
om dit Palladium der Vryheid ten fpoedigften daar te -ftellen, maakt ü by de Afgevaardigden van het weldenkende gedeelte der Bataaffche Natie verdien ftelyk.
Uwe oogmerken, alzo volkomen inftemmende met die der Algemeene Centraale Vergadering, blyft 'cr geen twyffel over, daar wy ons zo plechtig by die gelegenheid vereenigden, wy aan Ulieden, gelyk wederkeerig Gylieden aan ons de rechterhand en trouw aanboden, en voor onze welmeenenheid het Opperweezen ten getuige inriepen: wy zeggen, 'er blyft geen twyffel over, of wy zullen ons voor 't geluk des Volks zo heilzaam, ja onontbeerlyk oogmerk bereiken, en het vertegenwoordigend Opperbeftuur in een middenpunt brengen, en zo gezamentlyk werk' zaam zynde, alle de machiavellistifche poogingen van den Disfenter, Ariftocraat, en der armhartige Fortuinzoekers, die ons tegenwerken, weldra geheel verydelen-
Wy zyn in het byzonder gelast, Medeburgers, Vertegenwoordigers van het vrye Volk van Holland 1 Ulieden door deeze zending kennis te geeven. van twee der tot het befpoedigen van de daarftelling der Nationaale Conventie, ter onzer Vergadering genomene Decreeten.
Ligtelyk zult Gylieden uit dezelve befeffen. dat het eindelyk by het Nederlandsch Volk ernsl geworden is, en haar lang gerekt geduld ten ein de fpoed; het is reeds meer dan zes maanden, braave Reprefentanten! dat Hun Hoog Mogenden de Natie beloften gedaan hebben, waar vat de vervulling tot nog toe agter wegen blyft; d< uit- en inlandfche woelingen, ja waarom zoudet wy het verbergen? de buiten- en binnenlandfch< gevaaren vermenigvuldigen, en dreigen de fun darncnten der Vryheid omver te werken, en hei geheele Gebouw , nog zo ver af van deszelf voltocijiog. te doen inftorten. Wy zyn te on vreden, het beste deel der Natie mort over di Ssssssssssssssss 3 lang
'sCra^
venha' ge.
Aanfpr van wegen de Algem, CentraaleVerg.
i i
i


'sGra-
VENHAt CE,
Aanfpri van wegen de Algem. CentraaleVerg.
: \
(
5574 NIEÜWE NEDERLANDSCHE
langdraadigheid, waar door de deliberatien, om ons voor onzen totaalea ondergang te behoeden, by de meerderheid der Provinciën werden uitge' rekt. Wy durven vryelyk in den naam van zo veele duizenden braaven, als wy Committenten hebben, eisfchen, dat dit verveelend talmen afgebroken worde door eene cordaate Refolutie. na den wensch der Natie, en dan zal by Hun «oog Mogenden dadelyk moeten worden gearrefteerd, dat 'er ten fpoedigften eene Nationaale Conventie zyn zal.
De eene Algemeene Centraale Vergadering nam het befluit, van niet uit den anderen te zullen gaan, voor en aleer dit alzo zyn zal; jai niet voor de Conventie waarlyk zal beftaan. Het is ons onmogelyk, Ulieden te befchryven de plechtltaatigheid, den macnelyken ernst, en het Vaderlandsch gevoel, waar mede dit Decreet jn onze Vergadering genomen is; laaten wy Ulieden alleen mogen zeggen, dat wy alle als één eenig Man, onze handen te zaam geftrengeld en Hemelwaards geheven, ons verbonden hebben, om ons befluit te handhaven, en doortezetten; en w? .vo°' Verraders zullen verklaaren, die den wil des Volks opzettelyk zullen tegenwerken.
En daar wy aan den eenen kant, met al dien ernst, die het gewigt der zaake vordert, on de zaak zelve werkzaam zyn, hebben wy met geen minder belangneeming gedagt op de middelen, pm tot het bedoelde einde te geraaken; en zo hebben wy het Plan van Volksoproepin?, om de Gedeputeerden ter Nationaale Conventie te eligeeren , zo als hetzelve by het Committé van iet Bondgenootfchap te Lande is ontworpen, en aader by uwe Vergadering overgezien .verbeert, reeds den 24 July jongstleden gearrefteerd, :n ter larel van de nu nog Hoog Mo-euden jvergebragt, met alle naauwkeurigheid nagegaan t Is waar, Burgers Reprefentanten! wy oor' leelen.het zelve, (en houdt ons deeze aanmer-
kin-


JAARBOEKEN, September, I79J. 5575
kingen ten goede,) nog voor menigvuldige verbeteringen vatbaar. Doch, waar is een volmaakt werk, dat uit menfchelyke handen gekomen is? Daar te boven, de noodzaakelykheid, om de Conventie daadelyk byeen te roepen, in overweging genomen zynde, heeft de Centraale Vergadering doen befluiten, om hetzelve Plan, zo fis het ligt, gaaf te accepteeren, en in naam van het beste en weldenkende gedeelte der Natie aan ü, Burgers Vertegenwoordigers! te verklaaren, dat hetzelve door 't Volk werd goedgekeurd en begeerd, dat, zonder langer verwyl, het meergemelde Plan in werking gebragt worde, en erfeft forteere; alléén de kleine by voeging, welke wv de vryheid neemen ter uwer Tafel te brengen, vertrouwen wy, dat uwe overweging waardig zal worden gekeurd; dit waren wy gelast Ulieden overtebrengen. Wy twyffelen geenzmts of deeze beide onze befluiten zullen uwe goedkeuring wegdragen, en Gylieden zult voortgaan, om alle die vermogende middelen, welke Gylieden in handen hebt, op allerlei wyze te gebruiken om onzen ondergang voortekomen , door het' zevenhoofdig Gouvernement , althans des noods zo veel ü aangaat, ten fpoedigften te vernietigen, en de één- en ondeelbaarheid der Republiek, op de gronden van Vryheid en Gelykheid, te decreteeren.
HEIL en BROEDERSCHAP!
([Was geteekend,}
F. W. M. RÜYSCH, Prefident. C. A R N O L D, Secretaris.
De bovenftaande Aanfpraak is door der Prefident , op de volgende wyze , beant woord:
Ssssssssssssssss 4 Mfi
'sGra-
venha3e.
Aanfpr. van wegen de Algem. CentraaleVerg.


*sGra-
venhage.
rfntw.
Van den Prefident van Prov. Repref.
i i
] i I i ( I i ]
t i
1 i
d
i
5516 NIEUWE NEDERLANDSCHE MEDEBURGERS.'
Uet kan deeze Vergadering niet ongenaam zvn Ai te verneemen, dat haare Medeburgers bun genoegen betuigen over de wyze, op welke zv ter deezer Vergadering, waar toè zy ge dmftteerd waren, zyn gerecipieerd, en over de gevoelens, welke by monde van den Prefident aan hun zyn opengelegd. Even zo aangenaam is het deeze Vergadering, dat zulke braave Burgers als Gylieden, z,g met haar vereenigen, om die middelen te beramen en te doen werken, waar door ten fpoedigften eene Nationaale Conventie en algemeene Burgerwapening kan tot ftand g^ bragt worden, daar dit de groote fteunpilaaren onzer Vryheid en Onafhangelykheid zyn. Geen minder genoegen gevoelt ieder weldenkend Volksvriend over uwe vereeuiging, welke Gylieden jns zo plechtig bekend maakt. Ach! dat Neêrands Volk zig tot één éénig man mogte verenigen ! ö w
1 Burgers-' uwe verklaaring ftrekt de Vergademg tot cen groot genoegen; zy is voor haar :en aanmoediging, om fteeds voort te gaan, met laare eens aangenomenen grondbeginfelen meer :n meer door daaden bekend te maaken, en daar loor een bewys te geeven, dat niets meer haar er harte gaat, dan het welzyn des Volks, 3!s Ie hoogfte wet, te erkennen, en op alle moeeyke wyze te bevorderen. 8
Zy is onvermoeid bezig om alle die midde'en
2 beramen, welke dienen kunnen om het daartel len eener Nationaale Conventie te verhaasten, ?elke een grenspaal ftellen zal aan alle d,e opzerheden waar mede wy geftadig moeten wor. telen, leder Burger kenne onze gevoelens zv yn opreent, en bepaalen zig a!]een om hec heil er Maatfchappy te bevorderen.
Zeker is het, dat Neérlands vrye Volk veele lis;d, wake de mode eigenbaat, en wreede heersen-
zuch:


JAARBOEKEN, September, 1705. 5577
eucht in het werk ftellen, zal moeten overwin-' nen; dan het is ook even zeker, dat wanneer<, alle krachten zig vereenigen, wanneer ieder Bur-< ger zig waarlyk toelegt om het Land tegen zynen ondergang te behoeden, wanneer de Vergaderingen niet alleen beftaan in te delibereeren, over te neemen of commisforiaal te maaken, en na verloop van eenen geruirnen tyd, niets te concludeeren , maar in het verhandelen en bevorderen van die zaaken, welke het Land kunnen behouden, en een braaf Volk waarlyk gelukkig maaken, in krachtdadige maatregels te beramen om bet algemeen geluk te bevorderen, dat dan alle listen kunnen overwonnen worden. En dit is onze bedoeling.
Hier by moet ik Ulieden in naam der Verga, dering nog onder het oog brengen, dat, onder alle de groote dienften , welke ieder Burger in dit gewigtig tydftip aan deeze Republiek bewyzen kan, deeze de eerfte, de grcottte is, dat hy den zo diep vervallen ftaat der Financiën helpe herftellen. Alle deliberatien, alle befluiten zyn vruchteloos, wanneer de nodige veerkracht ontbreekt, om die ter executie te leggen. De Financien moeten herfteld worden, en 'er moei geen geld gebrek plaats hebben, indien 'sLands Land- en Zeemacht met nadruk ageeren, et men onze vyanden met een gewenscht gevolg bevechten zal; met één woord, Burgers! zondei dat krachtig middel zvn alle poogingen vruchte loos. Dat dan toch ieder B-irger in het byzon der, en al het Volk te zamen door die geenen welke daar op invloed hebaen , worde aange vuurd, om met terzydeftelüng van alle ander zaaken, door de bezorging der nodige geiden hunne Vertegenwoordigers in ftaat re ftellen, o; aan hunne werkzaamheden da zo nodige kie n 1 geeven, Zonder dat zyn wy alle verboren, £ het behoort daarom het eerfte en voomaamf point van alle werkzaamheden uittemaaken. I Ssssssssssssssss 5 h
sGra-
rENHA;e.
dntw.
'an den °rep~üntvanProv. licprtf.
i
1
,
n
n •e In er


*sGra-
venhage.
Antw. van det
Prefident van Prov. Repref.
I i
4 1 (
i
x
V
r
f<
01 Vi
5^8 NIEÜWE NEDERLANDSCHE
hier toe verzoeken wy ook, dat Gylieden. Burgersl alle uwe poogingen aanwend, waar van wv ons een heilzaam effect belooven, daar gv roet ons zult inftemmen, dat het behoud der Vrvheid, den laatften druppel bloeds, veel meer dan ^opoffering van alle onze bezittingen, waarWanneer dan dat gewigtig ftuk zal zyn bewerkt, zullen wy, als van ouds, aan alle Natiën der waereld, door eendrachtig te werken, met nadruk kunnen toonen, dat wy van de moed en dapperheid onzer Voorvaderen niet zyn ontaart en door bewyzen ftaven, dat Neérlands Volk waarlyk groot is. De Vergadering neemt uw vooritel over, zy zal hetzelve ten behoorlyken tyd in deliberatie leggen, en ftaat ü de eer der zitting
Hierop is de Deputatie, na eenigen tyd van de eer der zitting gebruik gemaakt te nebben, na toewenfching van zegen over kenbCllUitei1 deezer Vergadering, vertrok-
De Commisfie, gechargeerd met het overnemen der Papieren enz., behoorende tot de uroote Visfery enPilotage, van den gewefen Klerk van het zelve Collegie Van der nandele te Delft, heeft aan de Vergadeing van haare verrichtingen rapport gelaan; waarop na deliberatie goedgevonden s, de Executeurs van den Testamente van rylen J. A. van Heemskerk aan te fchryen en te gelasten, alle Boeken en Papieïn . de Groote Visfery en Pilotage betref, inde, welke volgens bekomen informatie ïer hun berustende zyn, binnen den tyd tn 14 dagen aan het Committé van Alge.
mee


JAARBOEKEN, September, 1795. 5579
meen Welzyn over te geeven , als mede om de Penningmeesters van de Groote Visfery en Pilotage aantefchryven, zig op den 15 Oétober aanftaande , binnen den Hage te fii'teeren, teneinde aan eene Commisfie van wege deeze Vergadering rekening en verantwoording te doen, en aan dezelve Commisfie over te geeven alle zodanige Penningen en Papieren, als het gemelde Collegie betreffende, onder hen zullen zyn; wordende wyders deeze Coov misfie gequalificeerd, om ten dage voorfchreeven de gemelde rekening op te nee men, als mede tot het overneeaien var alle Papieren en Penningen, tot het ge noemde Collegie behoorende.
De Secretarisfen produceeren alle de in gekomen Misfives van Vianen, Leerdan en Ysfelftein, op de aanfchry ving van dei 1 Augustus, wegens de aldaar verleem zynde° proteélien, benevens het advis vai den Hove, op het Request van Mozes d Graaf, op den voorfchreeven 1 Augustu ingekomen; waarop goedgevonden is, d drie voorfchreeven Misfives, als mede he Request van M. de Graaf, te ftellen i handen van den Prefident en Raaden va den Hove, om ten opzichte dier Misfive en het gemelde Request nader te diene van advis.
Donderdag den 10 September 1795.
Js geleezen Misfive van de Gecommi teerden Bewindhebberen uit de relpectr
K
s Gra-
/enha' se.
1
l t I l
s
t 1
1
s 9
re a-


'sGra-
venha» ge»
( 1
i (
I c.
i
I. I i d I t( al ti
v: be te he va
wei'
jj8o NIEUWE NEDERLANDSCHE
Karaereni van de Generaale Nederiandfche Oost-Indifche Compagnie ter Vergadering van Zeventienen , houdende, dat 'er zigonder de, buiten de Stad Amfteldam woonende, Bewindhebberen en Hoofdparticipanten in de gemelde Vergadering bevinden eenige Leden, welke in de termen der Publicatie van 7 September kunnen worden begrepen, terwyl Gecommitteerden vermeenen, dat het de intentie deezer Vergalenng niet kan zyn , om de Vergadering /an Zeventienen uit een te doen fcheiden; verzoekende geïnformeerd te zyn, hoe zulks e; moeten begrypen. Goedgevonden te perïfteeren by de Publicatie van den 7 deezer, n de by de Misfive vermelde Burgers, velke in de termen van dezelve vallen, te lelasten, zig naar den inhoud dier Publiatie ftiptelyk te gedragen.
Op het geproponeerde ter Vergadering is oedgevonden , het Committé van Algeleen Welzyn te gelasten, om by het Com)iué van het Bondgenootfchap de nodige iftantien van wege deeze Vergadering te oen, ten einde aan den Burger Crayenbof, -ieutenant-Collonel-Ingenieur, den Hage »t zyn verblyf worde aangewezen, om hem s Adjuna-Diredeur der Hollandfche Forficatien te kunnen employeeren. De Committés van Algemeen Welzyn, m Financie en van Militaire Zaaken heb! n gecommuniceerd, van de Municipalir van Hoorn eene Misfive ontvangen te bben, houdende, dat Jan Jager. Ontager der Gemeene Middelen aldaar, ge*


JAARBOEKEN, September. 179J. 5J8i
weigerd hadt den gerequireerden Eed afteleggen ; proponeerende derhalven , den zeiven te dimitteeren, en in deszelfs plaatfe aan te ftellen den Burger J. F. Guillemet Weiman. Goedgevonden , den gemelden Jan Jttger in voorfchreeven qualiteit te dimitteeren, en in deszelfs plaatfe aan te ftellen den Burger J. F. Guillemet Weiman.
Maandag den 14 September 1795.
Is geleezen Request van Commisfarisfen over het Vaderlandsch Fonds Ter aanmoediging van 's Lands Zeedienst , te Amfteldam , verzoekende, dat de Decreeten deezer Vergadering, van 11 July en 18 Augustus laatstleden , ten opzichte der vrydommen van impofitien genomen, ook toepaslyk zullen zyn op het Kweekfchool voor de Zeevaart, even als of hetzelve daar in was genoemd. Waarop na deliberatie is goedgevonden, conform het voorfchreeven verzoek, in de bovengemelde Requeste gedaan, by deezen te decreteeren.
Zyn geleezen de Requesten van diverfe Bedienden van onderfcheiden Comptoiren der Collective Middelen, alle tendeerende om vrygefteld te worden van het fourneeren in de geforceerde Geldnegotiatie, ten opzichte van derzelver refpeélive posten. Waarop gedelibereerd zynde , is goedgevonden, de verzoeken, by voorfchreeven Requesten gedaan, te wyzen van de hand, en wel op gronden van het Decreet van den 3 deezer Maand, op advis van het
Com
's G«a-
VENHAGE.


'a Gra-
vehhace.
t i t
Dingsdag den 15 September 1795.
De Prefident exhibeert ter Vergadering een aan hem overhandigd Plan van Organiiatie voor de gewapende Burgermagt of Nationaale Guarde binnen de Provincie van
Hol-
#82 NIÉUWE NEDERLANDSCHË
Committé van Financie, ten opzichte van diergelyke Amptenaaren genomen.
Twee Requesten, als één van G C Ni* cola, m één van eenige Predikanten onder de Clasfis van Alkmaar, verzoekende vrvgefteld te worden van het fourneeren in de geforceerde Geldnegotiatie, en wel de eerfte tot dat zyne Asfignaten in Recepisfen zullen zyn verwisfeld, en de laatften, om daar van geëxcufeerd te zyn , voor zo veel derzelver tradtementen als Predikanten betrett. Waarop na deliberatie goedgevonden is, de verzoeken, by deeze Requeste gedaan, te wyzen van de hand.
Mede aan de orde van den dag zynde het rapport van het Committé van Algemeen Welzyn, relatief den Predikant Roetofs te Zoeterwoude, en over alle andere Kerkelyken, niet opzicht tot het prsefteeren van den Eed; is hierop na deliberatie goedgevonden, alle de Stukken, hier toe relatief, te ftellen in handen van de Burgers Bosveld, Fennekol en Kumfius, ten ïinde aan deeze Vergadering eene behooryke rel rictie op te geeven, volgens welke die Kerkelyke Perfoonen, tot het doen van Jen Eed zouden kunnen worden toegelaa* en. 6


JAARBOEKEN, September, 1795. 5583
Holland, gearrefteerd in de Vergadering,' gehouden door Gedeputeerden uit de Bur* ger-Guardes der kleine Steden en het platte Land. Waarop na deliberatie goedgevonden is, het voorfchreeven Plan in originali te ftellen in handen van het Committé van Algemeen Welzyn, ten einde met eenige van die Burgers nader te confereeren, en om op hetzelve, in de door het gewezen Committé Militair befchree» vene Vergadering van Gecommitteerden uit de gewapende Burger-Corpfen, tot het formeeren eener Nationaale Guarde op eenen eenparigen voet, zodanig reguard te neemen, als bevonden zal worden te behooren.
De Commisfie, op den 15 Juny laatst* leden benoemd tot het werk der Oost-Indifche Compagnie, doet de navolgende voordragt, en fuppediteert een Concept van het deswegens te neemen Decreet, het welk na praelecture is gearrefteerd, zo als hier na volgt:
MEDEBURGERS!
"Ingevolge het Decreet, comrnisforiaal deezer Vergadering van den ij Juny laatstleden, waarby de Burgers P. Paulus, P. Gevers, lVi~ felius, Van Ltebeherr . Van Linden en Van Lennep, benevens de Leden tot de zaaken van de Oost-Indifche Compagnie, de Burgers Van de Velden, du Tour, Titfingh en Berefleini gelast zyn geworden, aangaande het Drovifioneel Decreet deezer Vergadering van denzelfden datum, ten opzichte van de zaaken en het bewind der
Oo*t-
sGbj."
3E.


5584 NIEUWE NEDERLANDsCHE
'sGra-
venhace.
Decreet rakende de 0.1. Compa. gnie.
Oost-Indifche Compagnie genomen , een ge?»* tendeerd Plan te exhibeeren, deswegens te befoigneeren met de Gecommitteerden tot de zaaken van de Oost-Indifche Compagnie, het gede, creteerde principe deezer Vergadering, aangaande deeze allergewigtigfte zaak, te developpeereil en te extendeeren in eene volledige Refolutie, en teveos deeze Vergadering op dit gewigtig point te dienen van confideratien en advis; hebben wy vermeend, niet beter aan deeze zo zeer belangryke en allergewigtigfte Commisfie te kunnen voldoen, dan, na alvoorens, ingevolge het bovengemelde Decreet, wegens deeze importante zaak ampel en breedvoerig gebefoigneerd te hebben met de bovengemelde Gecommitteerden töt de zaaken van de Oost-Indifche Compagnie, ons verder te gedragen aan den letter van het voornoemde Decreet commisforiaal, en mitsdien, dadelyk overtegaan tot het extendeeren, agtervolgens het gedecreteerde principe deezer Vergadering, van een Decreet, ter deezer belangryke eö hoogstaangelegene zaake dienende, en voorts deeze Vergadering dienaangaande te dienen van confideratien en advis.
Ingevolge waar van wy, in de eerfte plaats, mits deezen de vryheid neemen, aan deeze Vergadering te exhibeeren de extenfie van een Decreet, het welk wy niet dan na de rypfte overweging, en ba menigvuldige discusfien vermeend hebben, aan deeze aamzienlyke Vergadering te kunnen voordragen, aangezien wy gecocfidereerd hebben, dat deeze allergewigtigfte zaak, niet flechts voor de Provincie en derzelver Ingezetenen in het byzonder, maar daarenboven voor den algemeenen ftaat deezer gantfche Republiek, van de allerhoogfte aangelegenheid geacht moet worden; en wy ten vollen gepenetreerd zyn, dat in deeze aangelegene zaak niet ligtvaardiglyk, maar met de hoogfte en alierzorgvuldigfte opïettenheid beflooteu behoort te worden. Weshal-
ven


JAARBOEKEN, September, ifttf. jjrêj
ven wy , in de tweede plaats dien aangaande moetende dienen van onze confideratien en advis, van geyoelen zyn geweest, dat de gronden van het gewigtig Decreet, het welk deeze Vergadering, ten opzichte der Oost-Indifche Maatfchappy thans ftaat te neemen, duidlyk en gedetailleerd in deszelfs premisfien behoorde te worden voorgedragen , en daar by wel uitdruklyk aangetoond, dat het geenzints het tegenwoordig wettig Beftuur deezer Landen, maar veel meei het voorgaand despotiek Bewind deezer Repu bliek zelve geweest is, het welk overtuigd var de onbeftaanbaarheid der voortduuring van de tegenwoordige directie over deeze Maatfchappy, begreepen heeft, dat in deezen eene geheele verandering behoorde plaats te hebben.
Wyders hebben wy begrepen, dat het getal van 21 Leden van één Committé, het welk aan het tegenwoordig bewind der Maatfchappy, ingevolge het Decreet deezer Vergadering, zoude behooren op te volgen, niet genoegzaam toereikende is, om alle deszelfs bezigheden behoorlyk te kunnen verrigten, weshalven wy dit getal met zeven Perfoonen hebben moeten vermeerderen.
Voor het overige refereeren wy ons aan de extenfie van het Concept-Decreet, het welk wv de eer hebben, aan deeze Vergadering by deezen voor te dragen, en waar mede wy hoopen aan het oogmerk onzer Committenten ten vollen beantwoord te zullen hebben.
DECREET tot vernietiging van het tegenwoordig Bewind det Oost-Indifche Compagnie.
Op nieuw in deliberatie gelegd zynde het werk der Oost-Indifche Compagnie, en daar by nader gelet zynde op de confideratien en het advis, ingevolge en ter voldoening van het Decreet commisforiaal deezer Vergadering van den 15 JuTtt ttt ttt ttt ttt t nj
's Gra-
venha" ge.
Decreet, rakende deO.I. Compagnie*
1
i


'sGra-
venhage.
Decreet}
rakende
deO.I,
Compci'
gnie.
i i i ]
i
< ï \ t r r I I S h
D Ti
%
5j8<S NIEUWE NEDERLANDSCHE
ny JaatstledeD, door derzelver Gecommitteerden op deeze gewigtige materie aan dezelve gefuppediteerd, by welke de volgende aangelegene zaaken aan deeze Vergadering worden voorgehouden.
I. Dat, onaangezien alle poogingen reeds zedert veele jaaren door het vorig Gouvernement van tyd tot tyd, hoewel gebrekkig en inderdaad onvoldoende, aangewend, om eene verbetering niet flechts in de directie van deeze allergewigtigfte Maatfchappy, te weeg te brengen, maar daarenboven, om haar verder verval en eindly ken ondergang door de onvoorbeeldigfte onderlleuning van ontzettende geldfommen te gemoet ïe komen, zulks egter tot hier toe van geen het jenngfte gevolg bevonden is geworden, als zynie de ftaat dier Maatfchappy, welke onder het wys beftuur baarer eerfte Oprichters, en van 3erzelver primitive Succesfeuren met het matig Fonds van flechts zes millioenen tot het hoogfte oppunt van haar aanzienlyk vermogen opgevoerd s geworden, thans zints naauwlyks vyftien jaaen tot een daadlyk agterwezen geraakt van niet runder dan elf honderd en twintig tonnen fchats.
2. Dat alle de middelen van redres door het 'orig Gouvernement by de hand genomen , cn oornamelyk beftaande in het decerneeren van itaats-Commisfien, het toevoegen van een vyfde mitengewoon Departement, aan het plaatshebend bedorven beftuur, het zenden eener kostaare en onnodige Commisfie naar de Indien, et benoemen eener permanente toeziende Comfisfie uit den boezem van den Souverein deezer 'rovincie, het onophoudenlyk fourneeren van enningen, zo ten kosten van den geheelen taat, als van deszelfs byzondere Ingezetenen, et fpaarzaam en ongenegen beproeven van weiig beduidende epargnes, en eiodelyk het beerkfteüigen iri eenen geheel verkeerden en te:nftrydigen zin, van alle zodanige middelen,
alt


JAARBOEKEN, September, 1795. J587
als tot eenig wezenlyk redres en opbeuring van den deerlyk vervallen ftaat van zaaken zouden hebben kunnen dienen; tot niets anders hebben medegewerkt, dan om den val en ondergang van deeze aanzienlyke Maatfchappy , in plaats van dezelve te gemoed te komen, in tegendeel, zo veel mooglyk, te verhaasten.
3. Dat ondertusfchen de wezenlyke oorzaaken van het afneemen van den bloei der Maatfchappy, en het diep verval, waar toe zy eindelyk in deeze laatfte jaaren is gebragt, nimmer gezogt zyn geworden in die waare bronnen, waar uit dezelve inderdaad zyn voortgefprooten , en welke voornamelyk gelegen zyn, in het gebrek van tydigen aandagt op de. verandering van het gantfthe Handel-Weezen van Europa, en wel byzonderlyk op de langzamerhand toeneemende concurrentie der industrie van andere omliggende Natiën, tot het dry ven van dien handel, welke de Maatfchappy in de vroegere jaaren van haar beftaan, geheel en alleen aan zig had weten te bezorgen, en in welke zy zig door de vlyt en nyverheid van haare toenmalige Directeuren op de verwonderingwaardigfte wyze wist ftaande te houden en te handhaven; doch welke aandagt, vlyt en nyverheid , in plaats van toeteneemen, integendeel zyn afgenomen naar dezelfde mate, waarin de wakkerheid en naiever van den handelgeest by andere omliggende Volkeren is aan* gewakkerd en doorgebroóken ; tot dat eindelyk de directie van dit handeldryvend ligchaam langzaamerhand geheel is overgegaan en toevertrouwd geworden in handen van zodanige onkundige en onbevoegde Perfoonen , welke de toeneemende grootheid van andere handeldryvende Natiën met een onverfchillig oog hebben zien gevestigd worden op den zigtbaar afneemenden bloei en welvaart der Maatfchappy, aan hunne zorg aanbevolen ; en die voorts voor niets anders wetende te zorgen, dan voor het behoud hunner perTmtctttccttttt 2 (bon-
'sGra-
venhage.
Decreet, rakende de O. I. Compa* gnie.


ssGra-
venha" GE.
Decreet rakende de O. ƒ. Compa* gnie.
i
i
4 1 j
1
ï
3 5 3 9 3 ,
s:
3'.
>:
»! S) 9J
5JS8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
foonlyke inkomften, en der voordeden of aangenaamheden, aan hunne bedieningen in gunftber tyden vastgehegt, eindelyk eenftemmig met het vorig bedorven Gouvernement, welks gunftelingen en beampten zy ten eenenmaal geworden waren, geene andere middelen ter redding hebben weeten by de hand te neemen, dan, gerugfteund door het gezag hunner heillooze befcherrners, de fchatkisten van den Staat zo wel als die van deszelfs vermogende Ingezetenen te openen, met geen ander vooruitzigt, dan om zonder eenig wezenlyk nut ter herftelling van den toeftand der Maatfch.ppy, beide, zo wel den Staat ais zyne Ingezetenen, in den overweldigenden ftroom van haare onvermydlyke ruïne en totaaen ondergang, geheel en al mede te fleepen en te bedelven. F
4 Dat het vorig Gouvernement intusfchen aan zig zelve niet geheel en al heeft gedeguifeerd lat de tegenwoordige directie der Oost-Indifche* compagnie even onbeftaanbaar is met, als onbevoegd tot het vereischt wordende beftuur over Jee e aanzienlyke Handelmaatfchappy, blykens .et geen de Hollandfche Staats-Commisfie* aan laare Committenten reeds betuigde by haar ranort van den 15 Mei 1793, waarin zy onder naeren re kennen gaf: „ dat de Maatfchaopy , zig niet zoude kunnen ftaande houden op dien , voet en na die inrigting, waarop dezelve tot , hier toe heeft gefubfifteerd; dat hunne be, kommenng grooter en grooter wierdt, als zv
' ™L l I°Cg?n de vee,v"ldl'ge gebreken; , welke in den form van haar beftuur hier te , Lande plaats hebben, en uit haar gecoraplicqueerde gefteldheid natuurlyk moesten pLts hebben; waarom zy alzints gepast en vonrzigtig rekenden, dat al aanftonds deliberauen ter Generaliteit wierden aangelegd over de wvze, op welke de zaaken zouden dienen te worden behandeld, na hqt uiteinde van het
» Oc-


JAARBOEKEN, September, 1795- 55»S
„ Oftroy;" waarby zy nog voegden in haar rapport van den n Oftober 1794: »» dar zo „ lang het beftuur van de Compagnie op den „ tegenwoordigen voet moet blyven voortloo„ pen, het ondoenlyk is de zo hoogstnodige be„ fparing in de directie te brengen, en het daar„ om ten uiterften noodzaaklyk is, dat beftuur „ nader te concentreeeren;" terwyl dezelve Staats-Commisfie reeds bevoorens op den 14 Maart deszelven jaars had geadviteerd - „ dal „ het Bewind niet fcheen die acceleratie te gee „ ven aan de avoorftellingen van de Gecommit „ teerden tot de zaaken van de Oost-Indifchi „ Compagnie, ter bezuiniging en redres, maa ,, by aanhoudenheid fcheen te wezen m dievleyen „ de denkbeelden van continueelen onderttand „ en het meer dan tyd was, deeze ïllufie wej ,, te neemen; dat de Staaten van Holland tei ,, dien einde aan het Bewind behoorden te de „ clareeren , dat de zaaken blyvende voortgaai „ op den tegenwoordigen voet, zy niet gedispo „ neerd waren , om nieuwe onderftanden vai „ penningen in handen van het Bewind te ftel „ len, om dezelve te doen dienen tot gaande ,, houding van den geheelen omilag der Oosi „ Indifche Compagnie, zo als dezelve is inge richt;" waarby dezelve Commisfie op den Juny daaraanvolgenden, al verder verklaarde „ dat het voor Holland noch raadzaam, noc „ mooglyk was, het ligchaam van de Comp: „ gnie met geld of crediet te onderfteunen, te „ dien effefte, dat deszelfs adminiftratie op de „ voet van het tegenwoordig Ocfroy kan voor „ duuren; dat her. van zelve fprak, dat, wal „ neer de verkrygers van het Oftroy niet mei „ in ftaat waren, om aan de conditiën te vo doen, de Souverein het recht had, om ords te ftellen op het beftuur van de algemeer belangen, die by bet Oftroy geconcerneei Zyn geweest;" voegende dezelve hier eind Ttttttttcttttttt 3 1
i
'sGravenha-
ge.
Decreet, rakende deO.I. Compagnie.
r I
1
1
s
h
11 n
1-
t
jjj t
e
d


'sGra-
VENHA» GE.
Decreet, rakende deO.I. Compagnie,
i s *
i i
1
» X
f
ii d e v e n ir f]
d< VS is ri<
gé ?e ee ci; tei
JS9o NIEUWE NEDERLANDSCHE
ff. °p ^en 12 September daaraanvolgenden n™ yL?5 dat ZOu,,aDS het beftuur van d?SmDï " P,e,,moei b'yven voordoopen op den voet „ by het Odtroy bepaald , het rS alleen on-
„ directie te brengen, maar ook, dat, wanneer
gen STomidarnrenZa,• f' 0m t0t S^ 2 u ■j , en' 11560 Z!S m eene g«-oote verl?genheid za vinden, door de om&Sneid eï " wcobasrentie van het beftuur, en derhalvS „ ten hoogften nodig zal zyn" dat Beftuur na.
J Dat het daarenboven, uit het eamfrhe «
fei^js ;rfPtoe tt^d s^Sss-
enlvk iT dar H f6* Wykt e0 tcn overvloede dé wetenl^ tegenW00rd'Se Bewindslieden oen ae wezenlyke gronden kennen welke rpn
Sbv^ln^ 8eWeDScbt he^'d" Maat'it E vïïlT d,eDeD' n,°?h de bro°°en, waar it haar verval voornamenlyk is voortgefnrooten • at dezelve direöie daarenboven allerorrEgst * '"evenredigheid van haare onkund?en onbe' oegdheid kostbaar en allerfchadelv^kst is • en
eï1Sig£lVaLZOdaDig befUUr voortaan niS er eenig heil, maar integendee verder de iamerlykfte rampen voor dit ligchaam te duS
6. Dat de grondflag vaD het gebouw, waaror. :eze aanzienlyke Maatfchappy gevestigdTs S orden, thans geheel en alvanaa" én natuur verandert, als zynde dezelve by haare ™ Jtmg en tot flechts voor weinige jaaren 0na? ? tZT%m<ïkC> en °y denlouve^m dee n fr¥CdS geconfidereerd geworden, als
mS wet 3? ,van handelaars en Gomme ! nten, welks Leden ieder voor zig een uitflui. >d Wht ep aanfpraak hadden op deS"fs deel-


JAARBOEKEN, Septembert 1795. 559*
genootfchap en beftuur , uit hoofde der alleen' door hen in deeze Handel maatfchappy ingelegde, particuliere Capitaalen, ten bedraage van eenc Fonds van 6 millioenen; doch aan welk tonds, geduurende de laatfte jaaren van het bewind der. geheel bedorvene direftie, de Natie deel geno ; men en eenen onderftand verleend heeft, welke nagenoeg twintig maaien het zuiver ingelegde Fonds der Oost-Indifche Compagnie te boven caat en van welke aanzicnlyke contrioutie en bvlaa'g door den Souverein van dit Gewest ongeveer niet minder dan eene fomma van negentig millioenen aan de Ingezetenen van den Staat geguarandeerd is geworden.
7. Dat noch het belang van den Staat, noch dat der particuliere Ingezetenen dus eenigzints toelaat, om dit mishandeld en thans zo onereus geworden ligchaam te disfolveeren of te doet ophouden; maar dat dezelve veeleer imperieufe. lvk gebieden, om alle kragten en vermogens aar te fpannen, om hetzelve te behouden, en ware zulks mooglyk, in zynen vorigen bloei >en jaam zien te herrtellen; dat uit dien hoofde by de tegenwoordige deliberatien geenzints behoort ge dagt te worden aan de vernietiging of ïntreUmf van het Oftroy, aan deeze aanzien lyke Maatfchappy voorheen verleend , maar dat inregen deel alle mooglyke middelen daadlyk behooren ti worden aangewend, welke dienftig kunnen zyn om aan deeze beroemde Maatfchappy haaren al ouden luister terug te bezorgen, en haar 01 nieuw te herftellen in de mooglykheid , waarn zy zie' in haare bloeyendfte dagen , onder eei kundig" en fpaarzaam beftuur, bevond, om me flechts aan aile haare engagementen ftiptelyk e naauwkeurig te kunnen voldoen, maar om daai enboVen haar Vaderland in den dringend ften noo op de eflicacieuste wyze by te kunnen ftaan.
8. Dat ondertusfchen uit al het boven opge seevene meer dan ten overvloede blykc, dat r Ttttttcctctttttt 4 "
sGra-
'enhae.
Decreet, ■akende Ie O.I. Compagnie.
1 1 1 c J
1
»
i-


's Gravenhagen
Decreet, rakende deO.I. Compagnie.
l
i
i t
i c e a I fl
I C
it t b
g< di
559* NIEUWE NEDERLANDSCHE
l?lieVvaJ!f ^CD 'mmf meerr°P een gewenscht her;;„ t u dJt,Jvoor deeze Landen zo alleraangelegenst handeldryvend ligchaam zal kunnen hoopen, men ook daadlyk tot meer kragtdadige maatregelen zal moeten befluiten, dan lot bS
ÏÏaat^fhl ' eD dat roen in de a»ereerfte plaats zal behooren overtegaan, om het geheel
bew7n7 \J?m\l Cn allei-fchadelykst geworden bewind, het welk tot nog toe over de hoogstbelangryke Maatfchappy gevoerd wordt, geheel en al te vernietigen, en eene geheel andere directie over dezelve aan te ftellen, van welke men met reden zal kunnen verwasten, dat dezelve niet flechts alle nodige middelen van foaarzaaroheid daadlyk in het werk zal ftellen, maar daarenboven eenen geheel nieuwen geest en leven aan den handel deezer Maatfchappy byzet-
Is goedgevonden eD verftaan, uit aanmerking ran al het boven geallegueerde, en in conformieit van het reeds gedecreteerde principe deezer Vergadering, vervat in derzelver Decreet van len ij Juny laatstleden, thans nader en finaal 'ast te ftellen en te decreteeren, zo ais vastgeteld en gedecreteerd wordt by deezen, dat de ^deputeerden deezer Provincie ter Generaliteit uilen worden gelast, zo als dezelve gelast woren mits deezen, om met den meesten klem n met dien aandrang, weike het gewist der zaak lezints is vorderende, ter Vergadering van Hun loog Mogenden te proponeeren, en a|s het beult deezer Vergadering voor te dragen. Vooreerst: dat onverminderd het Oclroy door un Hoog Mogenden aan de Maatfchappy der lost-Indifche Compagnie verleend, en het welk de maand December des volgenden jaars ftaat ; expireeren, het tot hier toe plaats hebbend :wind over de gemelde Maatfchappy daadlyk iheel en al zal worden vernietigd, en gehou:n voor niet meer te exfteeren, en alle des-
zelfs


JAARBOEKEN, September, 1795. 5593
zelfs Leden, Ministers, en beëedigde Hoofdparticipanten alzo daadlyk worden ontflagen en gelicentieerd; gelyk ook alle derzelver Ontvangers, Boekhouders, Commiefen , Suppoosten, en alle verdere en hoe ook genaamde Beampten en Dienaaren , met last nogthans aan deeze laatften, om hunne posten zo lang te blyven waarneemen, tot dat deswegens eene nadere befchikking zal zyn gemaakt; en dat wyders in plaats van het tegenwoordig Bewind, door Hun Hoog Mogenden zal worden aangefteld een Committé tot dt zaaken van den Oost-lndïfchen Handel en Bezittingen , beftaande uit 28 Perfoonen ; welï Committé uitfluitend de directie zal hebben ovei alle de bezittingen en heerfchappyen, welke to hier toe aan het Bewind der Oost-Indifche Com pagnie competeerende en onderworpen zyn ge weest; en welk Committé voorts geheel en a fubintreeren zal in plaatfe van het genoemde ei by deezen vernietigd wordende Bewind , me behoud van alle zodanige voorrechten, Oefroyen en Privilegiën, als tot hier toe door den Souve rein deezer Landen, aan deeze Handehnaatfchap py vergund zyn geworden.
Ten tweeden: dat deeze 28 Perfoonen doo Hun Hoog Mogenden uit alle de Provinciën, c wel uit de geheele Republiek zonder onderfcheid zullen worden benoemd: met dien verftande nof thans, dat aan de Provincie van Holland, a zynde de Guarandeur der voornaamfte fchulde van de Maatfchappy, zal worden overgelaaten om 20 Perfoonen tot Leden van dit Committ voor te dragen, aan Zeeland 3, en aan ied; der overige Provinciën één Lid: zullende voor geene andere Perfoonen tot Leden van dit Con mitté voorgedragen, noch benoemd mogen wo den, dan die, welken de vereisehte kundighed< bezitten, om, het zy met opzigt tot de gen raale direftie, of tot een der na te meldsne U pirtementèn, met vrugt mede te kunnen werk»
s Gra-
VENHAGE.
Decreet, rakende de 0.1. Compagnie,
t l t i
f
t »
s rj ■> é :r :% 1ra
!ö 3t


'sGra-
venha-
ge»
Decreet, rakende de O. I. ■Compagnie.
) <
< « l l c ^
t d z v
d< d h<
dt fc
mi cii de va
Sm NIEUWE NEDERLANDSCHE
tot daadlyk herftel en algemeene verbetering van den jammerlyken ftaat deezer aanzienJyke Handelmaatfcnappy. J
Ten derden: dat voorts de werkzaamheden van het zelve Committé in deezer voegen zullen moeten worden verdeeld:
Dat zeven_ hunner byzonder gechargeerd zullen zyn met de directie van al het geen den ftaat van defenfie der bezittingen van de MaatfchaDPV\.1D Afnca als in de Indien aangaat; als de Mihtie, Magazynen, Arfenaalen, Hospitaalen, fortificatiën, en het geen verder van dit illes dependeert.
Dat zeven anderen byzonder zullen zyn geast met het huishoudelyk beftuur aan de KaaD :n in de Indien zelve, zo wel met betrekkink ot de hoofdregeering aldaar, als tot het gedral :n de aanftelling van alle Amptenaaren en J3elienden; het maaken van Reglementen, Ordonantien en fchikkmgen voor dezelven, of de adniniltratie der zaaken'aldaar, en het geen verer in alle die opzichten, onder de benaaming an het hmshoudelyk beftuur, eenigzints kan rorden betrokken.
Dat negen anderen zig byzonderlyk zullen moe. :n bezig houden met de directie van den handel 2r Maatfchappy, zo uit deeze Landen naar der;Iver bezittingen in Africa en in de Indien als in' daar herwaards, en derhalven met alles wat :n aankoop van Goederen ter verzending, of :n verkoop der Retour-Goederen, mitsgaders :t aanbouwen, huuren en uitrusten van Scheu betreft, en wyders al het geen de directie r Commercie en Navigatie van deeze Maatliappy eenigzints zoude mogen aangaan.
Dat de vyf overigen zig byzonderlyk zullen >eten bezig houden met het werk der Finan:n van de Maatfchappy, en de admimftratie r penningen, weke ten haaren behoeve ontogen of betaald moeten worden, en uit dien
hoof-


JAARBOEKEN, September, 1795* 5395
hoofde met het houden van den ftaat en balans» der geldmiddelen van de Maatfchappy, het lol-i deeren, liquideeren en reguleeren van alle open , ftaande of loopende rekeningen , maandgelden, huuren, gagien, arbeidsloonen, contracten, intereifen, uitdeelingen , fchulden, en alles wat verder eenigzints onder het werk der Financie be^reepen zoude kunnen worden. Terwyl intusfchen het generaal en opperbeftuur over alle de voorfchreevene objecten zal moeten berusten by, en verblyven aan het gezamentlyke Committé; wordende het werken in Departementen, invoege voorfchreeven, alleen gemaks en ordeshalve
gC^Ten^vtt'rden: dat, om aan deeze werking in Departementen nog meerder gemak toe te breDaen, het aan een ieder van dezelven vry za ftaan, om eenen afzonderlyken Secretaris, ondei den naam van Subftitut-Secretaris van het zelv< Departement, met de nodige Klerken en Be dienden, aan te ftellen, en voorts tot zig te re quireeren alle Suppoosten of onderhoorigen, to hier toe in dienst van de Oost-Indifche Compa enie geweest zynde, welke zy tot hunne onder richting zouden meenen nodig te hebben; en da voorts hetzelve Committé zal moeten zorgen dat doorgaands twee of drie van deszelfs Lede zi2 in loco bevinden, ter plaatfe daar tot hu toe de refpeftive Kameren der Oost-Indiich Compagnie geëtablisfeerd zyn geweest , en a waar de voornaamfte expeditien voor haare b zittingen tot hier toe zyn gefchied, als mede c voornaamfte zetel der Commercie en Navigat deezer Landen gevonden wordt: te weeten, Zeeland twee, te Rotterdam en Delft te zam< twee te Hoorn en te Enkhuizen te zamen twe zo om het oog te houden op de verrichting! van alle de Bedienden en Geëmployeerden v; hetzelve Committé in de voornoemde Plaatl of Departementen, als anderzints; ten welk
sGra-^
'EHH&3E.
Decreet, rakende ieO.I. Compagnie.
i
C
t ,
ii r e V
Ie e n n -»
m
in ;n % n-


559&" NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
venhage.
Decreet, rakende deO.I. Compagnie.
i
I
i
< \ t e rj ( o e z
a; v, b u m O ta
Pi ih
einde in ieder der voorfchreeven Plaatfen één Subftitut-Secretaris en Boekhouder, benevens de nodige Klerken door hetzelve Committé zullen worden aangefteld, om tot dienst en adfiftentie van de voorfchreeven in loco zynde Gecommitteerden te wezen, en dezelven ieder in hunne qualiteit en relatie behoorlyk te bedienen.
Ten vyfden: dat voorts door Hun Hoog Mogenden nog zal worden aangefteld één AdvocaatFiscaal , tot waarneeming van het recht der Hooge Overheid, in cas van misdaaden door Amptenaaren of Bedienden, het zy Militairen of Burgerlyken , in dienst van het voorfchreeven Commit!é ftaande, geperpetreerd; mitsgaders in :as van delicten , welke door onderhoorigen of Bedienden, aan hetzelve Committé gefubjec:eerd, zouden mogen worden begaan, ten einde ille dezelven voor het gezamentlyke Committé e recht te ftellen; dat ook door1 Hun Hoog Molenden nog zal worden aangefteld een Secretaris oor het geheele Committé, omme hetzelve in e Generaale Notulen , expeditien, en ia alles ?at daar by door eenen Secretaris behoort vergt te worden, te adfifteeren en te oedienen; a dat eindelyk nog door Hoogstdezelven beserad en aangefteld zal worden een Vifitateurjeneraal, die alleen en dagelyks zyn werk maakt m op de verfchillende pligten der Boekhouders 1 Comptoir-Bedienden, het oog te houden mder eenige conniventie te gebruiken, en fucisfivelyk van zyne bevindingen rapport te doen in het geheele Committé; als mede één Ontinger-Generaal, door wien alle penningen, ten Jhoeve van bet voorfchreeven Committé beald or ontvangen moetende worden, zullen oeten worden geïncasfeerd, of op behoorlyke rdonnantien van het Committé worden uitbeald, en welke gehouden zal zyu, jaarlyks eenen ecielen ftaat en verantwoording van den toemd der geldmiddelen van deeze Maatfchappy,
dat


JAARBOEKEN, September,1795* J597
dat is van haare on t vang ften, uitgaven, fchul-1 den en aflosfingen, zo wel aan het Committé,' als aan Hun Hoog Mogenden of derzelver Plaats-< vervangers over te geeven en ter hand te ftellen, ten einde dezelve op eene behoorlyke wyze ter. kennisfe van alle Geïnteresfeerden, en der gant-; lche Natie gebragt zal kunnen worden.
Ten zesden: dat hetzelve Committé tot de zaaken van den Oost-Indifchen Handel deezer Republiek zyne zittingen in Amfteldam zal moeten houden, en fteeds geprelldeerd worden door eenen Prefident, die aüe agt dagen zal veranderen, en dat hetzelve Committé fteeds bevoegd zal zyn, om te verfchynen ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden of van derzelver Succesfeuren , zo dikwerf hetzelve zulks voor zyne byzondere belangen of ten dienfte deezer Landen nodig zoude mogen oordeelen.
En is ten dien einde wyders gerefolveerd, dat copie van deeze Refolutie zal worden ter hand gefteld aan de Gedeputeerden van wegens deeze Vergadering ter Generaliteit fesfie hebbende, om dezelve ten fpoedigften en met den vereischten nadruk ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden voor te dragen, en op de finaale conclufie van Hun Hoog Mogenden, aangaande deeze allergewigtigfte zaak, op alle mogelyke wyze te infleeren, en aan te dringen, en daar by uitdruklyk te declareeren : dat , hoe zeer deeze Vergadering ten vollen doordrongen is van de hooge aangelegenheid , om deeze aanzienlyke Maatfchappy ten nutte van het gemeene Vaderland te moeten behouden, en langs dien weg de ruïne en elenden van duizenden der Ingezetenen van dit Gemeenebest voor te komen; en hoe zeer dezelve daarenboven ten vollen door de rapporten van haare Gecommitteerden geconvinceerd is, dat deeze gewigtige Maatfchappy door eene fpoedige en zeer aanmerklyke pecunieele fubfidie, thans in deezen haaren laatften nood behoort gehol-
sGra-
?enhaïe.
Decreet, rakende ie 0.1. Compagnie.


J598 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGrA-
venhage.
Decreet rakende de O [. Compagnie,
hol pen, of, by gebrek van dien, aan haar eigen lot geacht moet worden overgelaaten te wezen, egter oiet genegen is , om eenige verdere poogingen tot onderftand van dezelve te beproeven, ,alvoorens de overige Bondgenooten zig bereidvaardig getoond zullen hebben , om in den by deezen geproponeerden maatregel van wegen dis Gewest te confenteeren en tot denzelven eenftemmig te concurreeren; laaiende zy, by weigering van dien, alle de gevolgen daar van ten eenenmaal ter rekening en verantwoording der ia deezen onwillig zynde Bondgenooten: met uitdrukkelyke betuiging, dat de Vergadering van Holland geheel en al ongehouden wil zyn aan al den jammer en elende, welke het gedrag derzelven in zodanig geval, onvermydlyk na zig zullen moeten fleepen; en in tegendeel, wanneer de overige Bondgenooten, gelyk zy billyk meent te kunnen en te moeten verwagten, met haar gelieven te concurreeren tot het daarftellen van de voorfchreeven maatregelen, en alzo van dusdanige middelen, die de gebreken , waar door deeze Maatfchappy in den allerelendigften toeftand gebragt is, eenmaal radicaal zouden kunnen geneezen, dat deeze Vergadering als dan volkomen bereid is, om al te doen, wat in haar vermogen is, om dezelve Compagnie ftaande te houden, en door het helpen fourneeren van Penningen in ftaat te ftellen, tot het continueeren van haaren thans geheel ftilftaanden handel.
Woensdag den 16 September 1795.
Uit naam der Commisfie tot het opneemen der bezwaren van de kleine Steden en het platte Land, is ter Vergadering geproponeerd, of het niet nurtig en noodzaaklyk zoude zyn, het zamenftel van de Leenen, als mede van alle Cynfen, Vrouw-en Hoen:
der-


JAARBOEKEN, September, 1795. 5590
derpagten in deeze Provincie te annulleeren en te raortificeeren, en aan den Prefident en Raaden in den Hove te injungeeren , om binnen den tyd van twee maanden , of zo veel eerder als zulks doenlyk zyn zal, aan deeze Vergadering te exhibeeren een gefchikt Plan, volgens het welk zulks op de beste en geregeldfte wyze zoude kunnen worden geëffectueerd , zonder dat den Lande, of eenige particuliere Bezitters van Leenen in hunnen wettig verkregen eigendom fchade worde toegebragt; als mede de nodige fchikkingen op te geeven, raakende de dispofitie over de bovengemelde Goederen voor het vervolg, met byvoeging van een Concept-Publicatie hier toe relatief. Aan het Hof, om advis* De Burgers Van Leyden, Van der Hoop en Van Liender hebben rapport gedaan op de Misfive van Commisfarisfen der Posteryen ; waarop , het rapport gehoord zyn: de, is goedgevonden , dat de Franfche Militairen, in foldy deezer Republiek overgenomen , vrydom van Briefporten binnen ss Lands zullen genieten, mits dat de Franfche Veldpost worde afgefebaft , en de Franfche Militairen niet anders dan losfe Pacquetten op de Post-Comptoiren bezorgen, en dat wyders de Postmeesters alleen losfe Brieven zullen behoeven aan te neemen, of alleen met Nieuwspapieren en gee. he Boeken of andere zaaken; en dat wanneer hier toe meerder kosten door de Postmeesters zouden moeten worden gemaakt, Vvv vvv vvv vvv vvv v de?
'sGra^
venha*1 ge.


5<5oo NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhace.
dezelve dan van Generaliteitswege zullen behooren te worden gereftitueerd.
Het Committé van Financie heeft rapport gedaan op het Request van Abraham van Vloten, (zie 19 Augustus.) Waarop, het rapport géhoord zynde , is goedgevonden te decreteeren, dat de voorfchreeven Requestrant andermaal gerenvoyeerd wordt aan de Commisfarisfen der Beleeningsbank, met qualificatie op dezelven , om de by voorfchreeven Requeste vermeide Effecten in beleening te mogen aanneemen tot zodanige pryzen, als waar op dezelve zullen zyn getauxeerd; of wanneer de tauxatie, door den Verpander opgegeeven, niet mogt worden goedgekeurd, als dan daar mede te handelen , als in het elfde Artikel der Publicatie ftaat vermeld; als mede, dat met bet requifit van eene geaccrediteerde waarde ter Beurfe van Amfteldam, niet is bedoeld het bepaalen hoe groot die waardy zoude moeten zyn, maar alleenlyk, dat de waarde van de Effecten, in het zevende Articul vermeld, ter Beurfe van Amfteldam moet zyn bekend, en de Effecten aldaar voor die waarde verkoopbaar: ten ware, dat Commisfarisfen der Beleenbank vermeenden, dat om redenen fpeciaale uitzondering van één of meer moeste plaats hebben; in welk geiral zy als dan deeze Vergadering zulks zullen moeten voordragen, ten einde die Effecten, ingevolge de referve, in het agtfte Artikel van de voorfchreeven Pu-
• bli-


JAARBOEKEN, September, 1795. jdot
blicatie vervat, door deeze Vergadering in het vervolg onbeleenbaar by de voorfchreeven Bank worden verklaard; en wyders, dat by alle Requesten, aan deeze Vergadering wordende geprefenteerd , om au. thorifatie op Commisfarisfen der Beleenbank van eenige foorten van Effecten, in het zevende Artikel der meergenoemde Publicatie niet vermeld , de confideratien van voornoemde Commisfarisfen moeten worden overgelegd.
Het Committé voor de Vivres heeft rapport gedaan op de Propofitie van het Committé van Algemeen Welzyn, van Militaire zaaken en van Financie , tendeerende tot het neemen van een Decreet, waar by alle vrydom van impofitien, welke door de Franfche Troupen zyn genoten, of aan de Municipaliteiten voor dezelven zyn geaccordeerd, wordt ingetrokken. Waarop, hee rapport gehoord zynde, is goedgevonden, dat de gemelde vrydom van impofitien worde ingetrokken en vernietigd; zullende daat van aan het Committé van Algemeen Welzyn worden kennis gegeeven, om het gerefolveerde alom in deeze Provincie ter executie te leggen.
Donderdag den 17 September 1795.
Is geleezen Misfive van den Preödent en Raaden in den Hove, houdende derzelver advis op de Misfive van den Secretaris der Banne van Graft, (zie 31 July.) Waarop, het advis gehoord zynde, is dien conform Yvvvvvvvvvvvvvvv a goed-
"sGra-
vsnha« ge.


'sGra-
VENHACE. *
5602 NIEUWE NEDERLANDSCHE
goedgevonden, aan den voornoemden Se, cretaris onder het oog te brengen, zo nopens het te ligten bewys der afgelopen Hu~ welyks-Proclamatien, als omtrent de te registreerene Trouw-Acte tweederlei distinctie : en weL met opzicht tot het eerstgemelde bewys, dat of de lieden trouwen daar ter plaatfe, waar zy beide of een van beide woonen, of wel elders; in welk laatstgenoemd geval alleen het afgeeven van zodanig bewys te pas komt, en met opzicht tot de Trouw-Acte, dat, of de lieden zyn getrouwd ter plaatfe, waar beide of een van beide woonen , en de ondertrouw is gefchied, of op zodanige andere plaats, waar geen van beide zyn gedomicilieerd: in welk laatst geval alleen volgens Publicatie van 7 Mei laatstleden de Trouw-Acte binnen zes weeken ter registratie moet worden aangeboden ter Secretarie van de Plaats, alwaar de ondertrouw gefchied is , op de boete van 100 guldens; dat hy Secretaris het door hem bedoelde geval aan deeze gronden toetsende, en by zyn begrip perfifteerende, zig te dier zaake behoord te adresfeeren aan de Municipaliteit van zyn Diftrict, ten einde daaromtrent de nodige voorziening en handhaving te erlangen, of dat hy anders daar van moet kennis geeven aan den Officier wien de ealange competeert.
Op een ter Vergadering gedaan voordel is goedgevonden, dat de vaste houten Brug, over de groote Sluis, gelegen in den Dam tusfchen Oost- en West - Zaandam, op de convenabelfte wyze zodanig zal worden gemaakt,


JAARBOEKEN, September, 1*05. 5<&3
maakt, dat de Vaartuigen met ftaande mast en tuigaaie daar door kunnen pasfeeren, zonder egter meerder fchutgeld dan voorheen te betaalen; wordende het Committé van Algemeen Welzyn gelast te zorgen, dat hier aan de nodige executie gegeeven
W°Dee"Burgers Van Swinden, Van Liender en Van Sonsbeek doen rapport op het m hunne handen gefielde Request vm D.Uop. ker, (zie 4 Augustus;) waarop, het advu gehoord zynde, is goedgevonden conforrr hetzelve, aan den Burger Hopker eene belooning van dertig duizend guldens, ondei de bv het advis vermelde conditiën, toe t< ftaan; wordende het Committé van Koop handel en Zeevaart geauthonfeerd, omhie van aan gemelden Hopker kennis te gee ven, en van deszelfs acceptatie of weige ring rapport te doen; gelyk mede, om, 1 ceval van acceptatie, aan de Vergadenn de middelen en wyze voortellaan, waaro gemelde fom op de Commercie zoude kur. nen geheven worden. .
Op het geproponeerde ter Vergadering is goedgevonden, uit hoofde van de incc-r vernemen, die uit de ineeiifmelting de beide Committés van Algemeen Welzyn e van Militaire Zaaken, zouden kunnen kc men te refulteeren, om zonder relumtie t beuuiteu het Decreet van den 9 deez< Maand, betreklyk de vernietiging van hi Committé Militair en deszelfs inlyving 1 dat van Algemeen Welzyn, by deeze in 1 trekken en te annulleeren, en als nog 1 Vvvvvvvvvvvvvvvv3 Pe
's Graven hage.
; 1
y »
r
1 »* e
:t :t n e e
ff.


'« Gra-
venha6e.
I
;
J604 NIEUWE NEDERLANDSCHE
perfifteeren by de Publicatie van 31 Janus-' ry laatstleden, waar by de werkzaamheden van het voormalig Collegie van Gecommitteerde Raaden, aan de drie Committés van Algemeen Welzyn , van Militaire Zaaken en van Financie, waren gedemandeerd geworden ; zullende dienvolgens het gemortificeerd Committé Militair deszelfs werkzaamheden wederom aanvaarden, namelyk, voor zo ver betreft het toeverzigt over de Arfenaalen, Magazynen en Fortificatiën deezer Provincie, het uitoeffenen van het commando van den Hage , het verleenen van Attaché op Patenten, en het organifeeren eener gewapende Burgermagt, benevens alles wat daar toe verder zou kunnen gerekend worden te behooren, uitgezonderd egter al dat geene, wat de Militaire defenfie zoude mogen aangaan, als het welk aan het Committé van het Bondgenootfchap te Lande is opgedragen.
En zal het gemelde weder in werking gebragte Committé Militair, vermits deszelfs werkzaamheden, door van de Militaire defenfie ontheven te zyn, aanmerklyk zyn verminderd, voortaan alleen beftaan uit vier Leden en eenen Secretaris; wordende iaar toe thans op nieuw by deezen gecommitteerd de drie overgeblevene van het gevezen en in het Committé van Algemeen Welzyn ingelyfd Committé Militair, zynIe de Burgers Moerkerk, de Lange van 'Vyngaerden en Van de Wal, gelyk mede »p eenparige verkiezing der Vergadering, Ie thans fungeerende Prefident J. Nuhou»
van


JAARBOEKEN, September, I79J." JGOJ
van der Veen, en wel ieder op het gewoone daggeld van 7 guldens, mits in loco prefent zynde, waar van in de Notulen van het Committé zal moeten blyken, en zonder dat iemand deezer Leden meer dan ééns dit daggeld zal kunnen berekenen, al ware dezelve ook tevens Lid van een der andere Committés, even gelyk zulks omtrent alle Leden in verfchiliende Committés zitting hebbende, plaats heeft.
Terwyl al verder op bekomene informatie, dat door het gewezen Commitié Militair, van deszelfs inlyving in dat van Algemeen Welzyn , aan de Commiefen van 'sLands Arfenaalen en Magazynen, en waar zulks verder behoorde, by eene circulaire Misfive van den 11 deezer was kennis gegeeven, is gedecreteerd: dat van wegens deeze Vergadering, aan allen, aan welke de voorgemelde aanfchry ving is gefchied, by eene nadere aanfchryving van het weder in werking brengen van het Committé Militair zal worden kennis gegeeven.
Het Committé van Financie heeft het 'volgend Rapport uitgebragt:
BURGERS REPRESENTANTEN!
By Decreet deezer Vergadering, op eergisteren zonder refumtie genomen, is in handen vafl uw Committé van Financie gefteld eene Misfive van de Staaten Generaal der Vereenigde Mederlanden, gedateerd den ïi deezer, en geleidende eene Memorie van het Committé tot de zaaken van de Marine, van dien zelfden dag, (trekkende om aan de gezamentlyke Bondgenooten vooi ywvvvvvvvvvvvvv 4 ooget
'sGra-
venhace.


»sGrA-
VENHA» GE.
Rapport van het Committé van Finan* Pie,
i t
I I c u
Ti
56o5 NIEUWE NEDERLANDSCHE
oogen te houden, de onvermydelvke noodzaakelykfieid, om, door onverwylden en aanzienlyken ooderftand van penningen aan het Commitrë de Marine, te voorkomen , dat de Vloot, thms uitgerust, by mangel van de meest dringende beboetten, zoude moeten afgedankt, en dus den dienst van deD Lande eene onoverkomelyke fcha. de toegebragt worden.
Uw Committé van Financie altoos geneigd, om met alle vermogen mede te werken, ter vervulhnge van de heiligfte pligten, welke men de gemeene zaaken verfchuldigd is, heeft uw recourfes van geldmiddelen overwogen, en geoordeeld, aan U, Burgers Reprefentanten! te kunnen rnededeelen, dat uit de Kas deezer Provincie in den loop deezer Maand, en dus vóór i Oclober zoude kunnen geteld worden aan het Committé de Marine een fomma van vyf maal hon3erd duizend guldens: tot meerder durft uw Ummitté zig io dien niet verbinden, te minier, om dat het vooreerst fufficient is, byaldien le Bondgenooten zig in gelyke proportie van derselver verpligting kwyten; maar uw Committé icbt het voor den dienst der gemeene zaake onieraden, een vast Fonds aantewyzen tot bepaalle oogmerken, in alle gevallen, in welke meq iet particulier crediet van Ingezetenen of Buienlanders niet volflrektelyk nodig heeft. Ook leeft het Committé der Marine, in eene confeentie, heden gehouüen, verklaard, genoegen te leemen met de toegezegde fom voor deeze Maand aaar te gelyk ten Rerkfte aangedrongen , da'e oor deeze Provincie, geduurende de drie oveige maanden van dit jaar, nog drie mülioenen ulden zouaen geftort worden in de Kas van de Amoe, verklaarecde dezelve onvermydlyk noig te hebben, zo tot onderhoud van de thans itgeruste Schepen, als tot aankoop van mateaaien , om tegen het aanftaand Voorjaar eene ïdugte Vloo» in Zee te brengen.
Of-


JAARBOEKEN, September, 170J. 5607
Offchoon nu wel door deeze betaalinge, ge-*j voegd by de reeds gedaane fournisfementen, zou-v de overfcbreden worden de Quote deezer Pro-c vincie in de zes roiliioenen, welke voor den Zeedienst geconfenteerd zyn, om vóór 1 July R opgebragt te worden, zou deeze geheele fommev niet toereiken tot de Quote in de volle 15 mil-C lioenen , welke het Committé de Marine voor^ den geheelen dienst van dit jaar gevraagd heeft ;I en derhalven heeft uw Committé, kennende deoc geest deezer Vergadering, en het groot belang welk dezelve fielt, in de bevordering van de befcherming der Koophandel en der Colonien, geene zwarigheid gemaakt, aan 't Committé cie Marine te belooven haare uiterfte poogmgen te zullen aanwenden, om die fomme, hoe zwaar ook, in den geftelden tyd aan te fchaffen ; ook heeft uw Committé daar toe alle hoope, indien de uitsefchreevene geldheffing getrouwlyk worde opgebragt, tot welks bevordering het de medewerking der Leden deezer Vergadering alomme 10 hunne woonplaatfen inroept.
Dan, gy hebt, Burgers Reprefentanten! tevens van uw Committé gevorderd, eihcacieufe middelen voor te ftellen, om eenmaal de Bond. genooten te doen beantwoorden aan derzelver zo heilige verpligting. .
Uw Committé wanhoopt byna, eenige middelen te kunnen aan de hand geeven, om dit doel te bereiken, en den last der gemeene zaak eenpariglyk te doen dragen, anders dan door het daarftellen eener nieuwe ordre van zaaken , m welke eenheid van belangen en bedoelingen heerfchende, meerder kragt en eenvoudiger werkinge in alle de deelen des beftiers plaats hebben zal.
Daar wy ondertusfchen deeze gefteltems nog niet hebben, zoude uw Committé van gevoelen zvn, dat de Gedeputeerden ter Generaliteit vaq wege deeze Provincie, behoorden gelast te wor Vwvvvv v vvvvv vvv j dens
GftA-
ENHAE.
apport %n het ommit' ! van 'inan~ Ie»


's Gravenhagen
Rapport van het Committé van Financie.
m i i ]
j i
<
i i
t
c
1
£ d
joo8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
den, aldaar te declareeren, dat Holland alle kragten zoude infpannen, om de Zeemagt in gedugten ftaat te brengen, maar ook van haare ^uotes tot de Landmagt zo veel aftrekken, dat zy met elke der Bondgenooten , Quoteswyze pan gres/u voortging, eerst ter kwytinge van de tien millioenen, den 27 April geconfenteerd, tot Zee- en Landdienst, in de vier millioenen voor den overigen loop deezes jaars tot de Ma. rine nodig, en m de vorderingen, ter betaalinge van de Franfche Hulpbenden en tot defenfie der Republiek.
In alle welke objecten te zamen genomen, deeze Provincie wel zoude tragten haare geheel! üuote te voldoen, doch tevens zorgen, dat aan ie Marine by praeferentie geteld wierde het vole vereischte tot dien dienst, en op haare Quote n de andere deelen, der dienst zo veel afkor:en , als de overige Bondgenooten op die der Manne mogten agterlyk blyven.
Uw Committé beveelt aan de wysheid deezer Vergadering te beraadflagen , of deeze verklaainge in dit tydgewrigt geraade zy, dan of beere middelen by haar kunnen uitgevonden worlen.
Waarop gedelibereerd zynde, heeft de /ergadenng, met toejuiching, de toegezegle hulp aan het Committé de Marine van vegens het Committé van Financie veriprnen, en hetzelve Committé tot de af;ifte van de voorfchreeven fommen geauhorifeerd; terwyl voorts beiloten is, om e Gedeputeerden ter Generaliteit te geisten, het by voorfchreeven advis voorefteld Declaratoir by Hun Hoog Mogenen te doen; zullende wyders het gemel-
de


JAARBOEKEN, September, 1795» Jö°»
de Rapport in het Dagblad worden geinfereerd.
Het Committé van Koophandel en Zeevaart doet de volgende Voordragt:
VR T H E I D. G E L r K HE I D, BROEDERSCHAP.
BURGERS REPRESENTANTEN!
Is het eene onloochenbaare waarheid, dat ons Vaderland met het bloeyen of vervallen van Fabrieken , van Koophandel en van Zeevaart, ftaan of vallen moet?
Is het even zeker, dat thans die takken van ons beftaan en welvaart kwynen, ja door veelerlei oorzaaken, meer en meer verminderen, en tot niet loopen ?
Bekeven wy een tydvak, waarin, na de Hellingen der beroeringen van ons Waerelddeel, door de veranderde Regeeringsform van onzen Bondgenoot, de verovering van Braband en Luyk, de vernietiging van oude CommercieTradfaaten, vooral door de opening der Schelde, en zo wy hoopen, door de vryere Vaart op Rhyn en Maaze het geheel Syfthema van Commercie de grootfte verandering zal moeten ondergaan, oude Canaalen van Handel verdopt zullen worden, en nieuwe wederom geopend?
Is het dan niet onze plicht, Burgers Reprefentanten! dat wy, eene alleen door den Koophandel leevende Natie, ook in tyds ai onze vermogens aanwenden, om die middelen, die kunde, die industrie, die de Voorzienigheid ons gjfchonkea heeft, by onze gelukkige ligging voegende, te zoeken den welvaart van ons Vaderland te doen herleeven, en door alle mogelyke middelen onzen kwynenden Koophandel optebeuren?
Hei
sGra-
venha-
SE.


5610 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhace.
Voordragtvan hei Commit té van Koophandel.
Het is daarom , dat Ulieder Committé van Koophandel en Zeevaart gemeend heeft, het voornaame onderwerp van deszelfs overdenkingen en befoignes te moeten maaken, om zulke middelen uittedenken, en aan Ulieder doorziend oog voortedragen , die hetzelve de gefchiktlle voorkomen, om, is het mogelyk, niet alleen het tegenwoordig verval te herftellen, de nayver onzer vyandige Nabuuren te verydelen , van ons Bondgenootfchap met Frankryk, tot ons en hun nut, alle mogelyke voordeel te trekken, en de afgeloopene Canaalen van welvaart wederom naar onzen Vaderlandfchen bodem te leiden, maar zelf« nieuwe derwaards te doen toevloeyen.
Het is met dit inzigt, dat het Committé aan deeze Vergadering voorftelt, om tot bereiking van dat heilzaam oogmerk, eene Commisfie te benoemen, ten deele uit Leden van dezelve, ten deele uit andere Ingezetenen van de voornaamfte Koopplaatfen, in de algemeene Commercie meest "ervaaren.
Gaarne zag bet deeze Commisfie met een pari-
fe ftemmen benoemd, althans 'er behoort geen ,id in te zyn, die niet algemeen voor Vaderlandlievend, belangeloos en onpartydig bekend is, en van alle Leden deezer Vergadering daar voor gehouden word. Zy behoorden naar hun inzien de Vryheid te hebben byeen te komen, waar zy zulks zouden goedvinden , het zy hier ia 's Hage , het zy in eene der Kooplieden van Holland, ter hunner keuze.
Zy zouden haare werkzaamheden behooren te beginnen, met te verzoeken de confideratien en advifen, van alle Committés en Collegien van Commercie, in de Landen van het Bondgenootfchap, en van alle kundige particuliere Kooplieden, Rheeders, Fabriqueurs, Visfchers enz.
Het zal nodig zyn, eenige pointen op te noemen , waar op zy inzonderheid ook de gedagten van deeze Collegien in Perfoon zouden dienea
ia


JAARBOEKEN, September, 179 J. 56"
fo te neeroen; uw Committé zal 'er derhalven' alleen eenige van aanftippen. . '
Se lasten en bezwaren der Commercie, zv, mogen naamen hebben welke men m , zo veel mogelyk, te verligten, daar by m het oog hou-, dende, dat 'sLands inkomften voor als nog geeSe vermindering kunnen lyden, maar zelfs vermeerderd behooren te worden.
Dit vak s zeer ryk van ltotre, en m°et eene der gronden zyn om ons in ftaat te ftellen tegen onze Nabuuren te markten; thans is de Hanfd zeer bezwaart, en aan veele voor sLands inkomften nuttelooze kosten onderhevig.
Het diende aan deeze Commisfie ten deezer einde geoorlooft te zyn, van eemge jaarer her. Saards opgave te verzoeken, van het brutto be. Jood van alle inkomende en uitgaande Rechten, CoSvoygelden, Licenten, Pr» bmnen et buitenlandfche Paspoorten, Tollen , Leeltjes liet één woord van alles, dat door 's Lands com m-rcieerende lnwooners word uitgegeeven. °Hof veel daar van in 'sLands Kas komt, ei hnf veel aan het groot getal Beampten van a fei naam bangen^blyft; hoe veel dus voor zu,
Vey5°twïïdeV^Dtemoet zyn, de Commerd van alle entraves en ophoudingen te bevryden en zo veel mogelyk is, geheel vry van alle z danige belemmeringen te ftellen, die tot belei S der fraudens van weinig of geen nut zyn nJr in verlies van tyd, en als oorzaak van b derf der Goederen, dikwyls van onberekenba. nadeel voor den Koopman zyn.
Verder te onderzoeken:
Of eenige Waaren Contrabande moeten bi; ven , dan wel met zwaardere, of minder zwaai rechten behoorden belast te worden.
AUe argumenten voor en tegen te weegen,> het nuttig en raadzaam zyn zoude, m dit <j - . mi
sGrA-
rEHHAÏE.
Voor» iragt tan het Commit~ té van Koophandel*
1
ï *
» r
\" e
)f e:e«


'sGra.
venha ge.
Voordragtvan hei Commit té van Koophandel.
sas nieuwe nederlandsche
meenebest, één of meerder Porto Franco's oa . te rigten. K Welke voorrechten men aan onze eigene Scheepsbouw, Scheepvaart, en Visfcheryen zoude kunnen accordeeren, zonder de Verbonden met vreemde Machten te kwetfen, dezelve tegen ons te indisponeeren, of de waare belangen van ■ het Vaderland te benadeelen.
Hoe verre de Geldligtingen voor vreemde Machten of Volkeren in ons Gemeenebest behoorden geoorlooft te zyn, of verboden, of bezwaard zouden kunnen wordeu?
Welke Tractaaten van Commercie met andere Natiën, ten grootca nutte van het Vaderland ia dit misfchien daar toe gunftig oogenblik te maaken zouden zyn?
De beste middelen aan de hand te geeven om onze Fabrieken en Trafieken, op alle maar* mogelyke wyzeu aan te moedigen en te herftellen.
Naauwkeurig te onderzoeken, welke Artikelen wy tegenwoordig reeds maaken kunnen ; waar toe wy m het vervolg in ftaat zullen zyn; en' wat wy nog vol (trekt uit vreemde Landen trekken moeten V Wat van buitenlandfche Manufactuuren vcor onzen tranfit-handel nuttig is, en hoe verre die tak van Commercie dus, zonder onze inlandfche Fabrieken te benadeelen, kan toegelaaten en aangemoedigd worden.
Vooral op welke wyze wy best de nadeelen, die ons de opening der Schelde te weeg kan bren. gen , kunnen afwenden , en de vrye Vaart op die Rivier en de Wateren, die daar mede geuieenfchap hebben , ten voordeele vsn ons en onze Bondgenooten ten nutte te maaken; die opening moet ons de fterkfte prikkel ter aanmoediging van onzen Koophandel zyn, want blyven wy die verwaarloozen, zo zal zo zeker de bloei fan Antwerpen op ons verval gevestigt worden,
als


JAARBOEKEN, Septemlet, 1795, 5613
als weleer onze Kooplieden hunnen welvaart aan het verminderen van die, derzelve Scad te danken hadden. ; .
Deeze Commisfie zoude volgens het inzien van Ulieder Committé, na de confideratien en advifen van alle deskundigen over deeze onderwerpen, en andere daar toe relatief, te hebben verzamelt, na rype overweging der zaaken, een beraifonneert advis, het zy aan deeze Vergadering, het zy aan de Nationaale Conventie, die dan , gelyk te hoopen is, werkzaam zyn zal, behooren inteleveren, om daar uit dat geene te verkiezen, en te decreteeren, dat Gylieden of Zylieden naar derzelver wysheid zullen oordeelen te behooren.
Uw Committé zal niet onderzoeken , of de Perfoonen, die deeze Commisfie zullen unmaaken, immers voor zo verre die buiten de plaats hunner wooning zig zouden moeten ophouden, eenig daggeld behoorden te genieten; doch hetzelve vleit zig, dat 'er kundige Kooplieden te vinden zullen zyn, die gaarne hunnen tyd aan dit gewigtig onderwerp gratis zullen willen bededen, terwyl zy, die naar een andere Plaats, waar zy niet woonen, zullen moeten gaan, zig met de reltitutie hunner reiskosten en de billyke verteering , zonder beooging van eenig voordeel, zullen vergenoegen.
Een Secretaris en een of twee Bedienden zul> len egter onontbeerlyk zyn, en een redelyk falaris, ten kosten van den Lande, behooren te genieten.
Het zoude egter, gelooven wy, zeer nuttig zyn, als de Leden van deeze Commisfie, van alle anderen konden worden geëxcufeert, wyl zy aan dezelve voor eenen geruimen tyd genoegzaame bezigheden zal opleveren, en alleen de infpanning van alle vermogens van dezelve zal Dodig hebben en verdienen.
Ulieder Committé zal zig gelukkig rekenen,
ü
'iGra-
VENHA" SE.
Voordragtvan het Commit* té van Koophandel»
1


'sGra-
vknha-
ce.
Voor-
dragt Van hei Commit té van Koophandel,
Maan*
5Ó14 NIEUWE NEDERLANDSCHE
zo dit voordel de goedkeuring deezer Vergadering moge wegdragen, en iets toebrengt tot opbeuring en herdel van den welvaart van ons Vaderland in het gemeen, en van het by veele uit onkunde of verwaandheid, veracht, maar waarlyk achting waardig gedeelte uwer Medeburgeren, in het byzonder, dat zig op eene eerlyke wyze met Koophandel geneert, daar honderd duizenden door leven en beftaan, alle anderen nut van trekken , ja, daar het ftaat- of natuurkundig aanwezen van Nederland mede ftaan of vallen moet.
Ulieder Committé refereert zig aan het meerder verlicht oordeel deezer Vergadering, en aan zodanige veranderingen en verbeteringen, als zeker in dit voordel nog te maaken zyn, doch het zelve vleid zig, dat hunne goede wil aan dezelve niet onaangenaam zyn zal.
HEIL en BROEDERSCHAP!
(JVas geteekend,}
S. C R E N A, Prefident.
Waarop na deliberatie goedgevonden is, het voorfchreeven Voorftel te ftellen in handen van het Committé van Algemeen Welzyn, om deswegens met het Committé van koophandel en Zeevaart nader te confereeren, en de Vergadering te dienen van advis; zullende, om hier aan de nodige publiciteit te geeven, het voorfchreeven Voorftel op 'sLands Drukkery worden gedrukt en in het Dagblad geïnfereerd.


JAARBOEKEN, September, 1795. 5615
Maandag den 21 September 1795'
Is geleezen Request van Cornelia Agatba Gerlings, Wed. Van Dam, verzoekende, ingevalle zy na den geprefigeerden termyn, by Publicatie van den 8 Juny gefteld, mogt komen te overlyden , als dan evenwel in haar eigen Graf in ftilte te mogen worden bygezet, waarna hetzelve Graf ten eeuwigen dage zal blyven gefloten» Aan het Committé van Algemeen Welzyn, om advis*
De Gedeputeerden ter Generaliteit doeti het volgend rapport:
Dat ingekomen was eene Misfive vin dfl commandeerende Officieren en Magiftraat van de Willemftad , te kennen geevende* dat eene Commisfie van Bataafsch Braband hun wilde desorganifeeren , en onder het gebied van de Provifioneele Reprefentanten van Bataafsch Braband brengen , daar zy verzogten, onder de orders en fouvereiniteit van Hun Hoog Mogenden te blyven; dat daarop was gerefolveerd, de Commisfie' van Hun Hoog Mogenden, die zig aldaaf bevind, aan te fchryven, om te dienen van confideratien en advis , en inmiddels de zaaken te laaten in ftata, met last aan den commandeerenden Officier , om de orders van de Commisfie te gehoorzaamen, en ds Geconftitueerde Machten te eerbie'digen.
Dat in handen van die zelfde Commisfie, om ten fpoedigften te dienen van confideratien en advis, was gefteld eene Misfive van den ad interim fungeerenden Bailliuw Xxx xxx xxx xxx xxx x va»
'sGrAVËNHAdge.


S6i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra
vsnha-
van Princeland en Dinteloord, zig beklaa» gende, dat de Regeering aldaar, door eene Commisfie van Bataafsch Braband was gedesorganifeerd met gewapende macht, en eene nieuwe Municipaliteit aangefteld, waar tegert het Volk, opgeroepen zynde, zig verklaard had; verzoekende onder de protectie en fouverainiteit van Hun Hoog Mogenden te blyven, en dat de Volkftem aldaar ook mogte worden geëerbiedigd.
Het voorfchreeven rapport is voor Notificatie aangenomen.
Het Committé van Algemeen Welzyn heeft rapport gedaan op het ilequest van de Municipaliteit van de Laage Busfum; waarop, het advis gehoord zynde, is goedgevonden, hunlieden te permitteeren, om ten hunnen kosten de in de Requeste vermelde Vaart te doen verlengen , en door de Graaflykheids gronden te mogen graven, dan dat, wat de particulieren betreft, door welker gronden deeze Vaart zoude moeten gegraven worden, zy zulks niet vermogen te doen, dan na alvoorens deswegens met dezelven te zyn overeengekomen.
Op gedaan voorftel ter Vergadering, aangaande eene Aropliatie op de Publicatie omtrent het ftooken der ongedroogde Rogge, is goedgevonden, hetzelve voorftel te ftellen in handen van het Committé van Algemeen Welzyn, van Koophandel en Zeevaart, voor de Vivres en van Algemeene Waakzaamheid, om ten fpoedigften zodanige Aropliatie - Publicatie te fuppediteeren.
De


JAARBOEKEN, September, 1795.
De Commisfie, benoemd, om met de Gedeputeerden van Zeeland, het op den 6 July laatstleden ter deezer Vergadering geproduceerd Concept-accord, tusfchen de beide Provinciën aan te gaan, finaal te fluiten, overhandigt als nu het op den 18 deezer wederzyds gefloten en geteekend accord, met de daar in gevoegde Inftructie en Reglement voor de Commisfie tot afdoening van de zaaken, ter cognitie vanhet gemortificeerd Collegie van den Hoogen Raade geftaan hebbende. Waarop, na deliberatie goedgevonden is, het voor. fchreeven gefloten accord te ratificeeren, gelyk het geratificeerd, wordt by deezen, waar van aan de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Zeeland zal worden kennis gegeeven, met verzoek tevens van derzelver Ratificatie van her voorfchreeven gefloten accord te willen inzenden.
De Prefident Nubout van der Veen heeft den post van Voorzitter met de volgende Aanfpraak nedergelegd:
BURGERS REPRESENTANTEN!
Tl et is heden veertien dagen geleden, dat Gy* •* lieden my tot uwen Voorzitter in deeze hooge Vergadering hebt aangefteld, en het oogenblik is daar, op het welk ik dien gewigtigen post moet nederleggen. Toen ik denzelven aanvaarde, heb ik met ronde woorden gezegd, dat ik daar toe door geene andere beweeggronden gedreeven wierd, dan alleen door myne oprechte en hartelyke liefde voor het wezenlyk heil des Volks, en den dienst des Vaderlands. Het ftaat Xxxxxxxxxxxxxxxx 2 niet
's Gra-
VEN HAGE.


56i8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
rs Gra-
venba<5e.
niet aan my, maar aan Ulieden om te beoordeelen, of myne verrichtingen met myne gezegden* overeen Item men, en ik onderwerp my volkomen aan uwe uitfpraak: ja Gylieden zyt de bevoegde Rechters om het vonnis te vellen, of ik het vertrouwen waardig ben, dat Gylieden in my gefield hebt, en waar voor ik de dankbaarfte erkentenis in myn hart gevoele.
De ondervinding heeft my geleerd , dat een Voorzitter in deeze Vergadering zeer weinige oogenblikken van rust kan hebben, en door eene opeenftapeling van werkzaamheden wordt overlaaden: maar die zelfde ondervinding leerde my ook, dat hy fomtyds in de gelegenheid gefteld word , om zynen verdrukten Medeburger, op wien de lasterzugt al haar veriyn geworpen had, te beveiligen tegen haare woedende aanvallen, en dat fnood gedrogt in de affchuwelykfte gedaante te vertoonen, en dit gepaard met veefe andere genoegens, welke ieder waar Menfchenvriend gevoeld , wanneer hy wèlgedaan heeft, overtreft verre al den last, die anders aan het Voorzitterfchap verbonden ja.
Ik kan niet ontveinzen, Burgers Reprefentanten! dat ik met meerder genoegen mynen post zoude nederleggen, indien myn vuurige wensch, welken ik by het aanvaarden van het Voorzitterfchap, uit den grond van myn hart gedaan heb, ware vervuld, en de éénheid en on verdeel baarheid van he: Gemeenebest tot ftand gebragt geworden, waar na het weldenkend Volk van Nederland zo reikhalzend verlangd , en welke het als het eenig rfliddel om den gewisfen ondergang te vermyden, aanmerkt. Door duizenden van onzekerheden her- en derwaards geflingerd, verlangd ieder waar beminnaar van zyn Vaderland , ieder Volksvriend, dat eindelyk eens de grondflag gelegd worde, welke hem kan verzekeren, van de voortduuring van zyn geluk. Het zoude vruchteloos zyn te betoogen, dat uwe gevoelens


JAARBOEKEN, September, 1705. J6"iq
hier mede volkomen overeen ftemmen, daar uwe werkzaamheden ter bereiking van dat verbeven doelwit, te zeer bekend zyn, dan dat zy eenig, bewys zouden vorderen.
Dan ik moet rondborftig bekennen , Burgers Reprefentanten! dat ik, hoe onkundig ook in de fyn gefleepen trekken der zogenaamde Staatkun de , gedtiurende eenigen tyd , veele poogingen gezien heb, die in het werk gefteld worden, om de groote vereeniging des Volks, welke alk-en de nodige klem en nadruk aan het Staats- en Financieel beftuur geeven kan, tegen te werken, en op alle mogelyke wyze, door nietige en geheel ongegronde voorwendfels te beletten: dat hier van de bewyzen fpreeken , welke den oplettenden befchouwer van zelfs in het oog loopen.
En, waarom zoude ik het verzwygen, Burgers Reprefentanten ? zyn het niet de baat- en heerschzugt, de twee monsters, die in de Maatfchappy zo veele verwoestingen aanrichten, welke zig fchynen te vereenigen, om onder het rnasker van Vaderlandsliefde in het oude doolhof ▼an verwarringen te blyven voortdwaalen , om daar door weder den met bloed befmetten troon des gewelds te beklimmen?
Dan Gylieden, die alle de gebreken der oude en verwarde Staatsgefteldheid hebt doorzien, die zo menigmaal de zwakke fundamenten van dat wanftaltig Gebouw hebt zien bewegen, zult ook met allen fpoed (hier van moet ik my verzekerd houden,) wel zulke middelen beramen, die Ulieden in ftaat kunnen ftellen, om dat Collosfus beeld geheel omver te werpen, en in deszelfs plaats het ftandbeeld der onfchatbaare Vryheid en Gelykheid, op onwankelbaare gronden, te vestigen.
'Er word zeker veel moeds en ftandvastigheid vereischt, om zyne heilzaame oogmerken , in weerwil der tegenftreeving van baataugtige Slaven , door te zetten; maar hoe grooter ook die Xxxxxxxxxx$xxxxx 3 te*
's Gra-
fENHASE.


562o NIEDWE NEDERLA NDSCHE
*sGra-
VENHA*
ge,
tegenkantingen zyn, des te edeler, des te verhevener zyn ook de poogingen van hun, die alle gewaande belangen aan de waare belangens des Vaderlands opofferen, en die door eene bewustheid van den zuiveren yver voor het algemeen welzyn, de brandende begeerte van een geheel Land en Volk wèl te doen, en ontelbaare gedachten gelukkig te maaken, gedreeven, zig zeiven boven alles verheffen.
Dat wy alle dan ook, die door deeze waare
{^ootmoedigheid worden aangevuurd, den kosteyken tyd , welke met rasfe fchreeden voorby fnelt, niet langer laaten verloopen, maar zonder verwyl het groot en krachtig hulpmiddel gebruiken, het welk de éénheid en onverdselbaarheid van het Gemeenebest kan bewerken, het welk alle kracht aan onze werkzaamheden kan byzetten, het welk de groote fpringveer is, waardoor alle de raderen van het Staatswerktuig in beweging gebragt en gedreven worden, en met één woord, waar door het Volk het toppunt van geluk kan bereiken. Ieder dag, ieder uur, ja ieder oogenblik vertoevens, is een onherftelbaar verlies en een Rap nader aan het verderf.
Welaan dan, Burgers Reprefentanten! dat wy ons onderling verbinden, om van den éénigen waaren Raatkundigen regel, naar welken alle daaden moeten ingericht zyn, getrouw te beantwoorden, dat is; het heit der Maatfchappy op alle mogelyke wyze te bevorderen, en haare Leden gelukkig te maaken: dat daar toe de befluiten deezer Vergadering aityd met een ryp overleg mogen genomen, dat alle haare daaden door wysheid mogen beftuurd, en met de grootRe ftandvastigheid en nadruk uitgevoerd worden; dat eene broederlyke liefde en eensgezindheid ook hier de eerlte plaats bekleeden, en nimmer door tweedragt verteerd, of door byzondere inzichten verftoord worden ; maar dat alle de verrichtingen van deeze Vergadering,
naar


JAARBOEKEN, September, 1705. JG21
naar den aard van edel- en kloekmoedigheid ingericht, ter bereiking van het bedoelde einde mogen ftrekken, en zo veele bewyzen opleveren, dat waare grootheid, edele menschlievendheid, en blanke deugd, de gronden zyn waar op alle haare daaden berusten. Wanneer wy zodanig handelen, Burgers Reprefentanten! dan zullen wy ook de liefde en achting van een vry Volk te recht verdienen, dan zal nimmer eenig knagend naberouw onze harten verfcheuren, maar wy zullen met de kalmte van een rein geweten ten grave daalen, en by de laate Nakomelingfchap in zegening blyven.
Hier na heeft de Vice-Prefident Buiskes gezegd, dat hy met goedvinden der Vergadering , voor eenige oogenblikken het Prjefidium op zig neemen zoude , om by appel nominal te vragen, wien de Vergadering voor de volgende veertien dagen tot Prefident zoude verkiezen; waarop dezelve Vice-Prefident tot Prefident is verkozen.
Dingsdag den 22 September 17 95»
De Secretaris Scheffer produceert het navolgend Concept eener Misfive aan de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Bataafsch Braband, ingevolge het Decreet, op gisteren genomen; welke vervolgens alzo is gearrefteerd , en de infertie daar van in het Dagblad gedecreteerd.
Xxxxxxxxxxxxxxxx 4 Aar-
'sGra.
venhace.


VG*a-
VENHA* «JE.
Misfive (tan de Prov. Repref. van Bat, Braband.
5Ö2a NIEUWE NEDERLANDSCHE
Aan de Provifioneele REPRE>. SENTANTEN van het VOLK van BATAAFSCH BRABAND,
BURGERS!
VWy hebben met zeer veel genoegen de uwe w van den 28 Augustus laatstleden ontvangen , waar by Gylieden ons kennis geeft van de Ratificatie der gefloten Conventie tusfchen de Gedeputeerden van Hun Hoog Mogenden en de Gecommitteerden der refpective Municipaliteiten uit de Generaliteits Landen, als mede van den aanvang uwer werkzaamheden, en de verdeeling van dezelve in onderfcheide Committés.
Wy neemen te veel deel in de bevordering der belangen van alie onze Mede-Landgenooten, dan dat wy zulk eene gewigtige gebeurtenis voor het Landfchap, dat Gylieden vertegenwoordigt, niet als een der zegenryke gevolgen van de pa$ verkregene Vryheid zouden befchouwen, en wy vertrouwen, dat Gylieden met ons op de kragtdadigfte wyze zult medewerken tot de verdere vereeniging van het Volk, dat wederzyds door ons en onze andere Bondgenooten vertegenwoordigt wordt.
Wy althans reiken U volvaardig de hand vaq Broederfchap toe, en wenfchen des Hemels heste zegeningen over de poogingen, die door Ulieden, tot b-vordering van het geluk en den welvaart van het Volk vaq Bataafsch Braband, worden aangewend
Voorts nopf wy Ulieden by deeze alle de Deereeten , betreklyk de daarftelling eener Nationaale Conventie; m onze Vergadering genomen, toekomen, terwyl wy ons engageeren om alles, wat ten dien opzicht: by ons mogt voorvallen, Ulieden te zullen loezenden. ' Waar mede enz.
Am


JAARBOEKEN, September, 1705. 5623
Aan de orde van den dag zynde, de' door het Committé van Algemeen Wel-\ zyn, als toen belast met de werkzaamhe-< den van het Committé Militair, gedaane voordragt van Hoofd-Officieren, Kapteins en Subalterne Officieren voor de zevende halve Brigade, is na voorgaande deliberatie goedgevonden, in dezelve aan te ftellen één Generaal-Major, één Collonel, drie Lieutenant-Collonels, veertien Kapteins, zestien eerfte en vyftien tweede Lieutenants, voor welke de nodige Commisfien zullen worden gedepecheerd, na het afleggen van den Eed , welke door de Hoofd-Officieren in deeze Vergadering, en door de overige in het Committé Militair zal worden gedaan; wordende het gemelde Committé daar toe geauthorifeerd, als mede om met dat van het Algemeen Bondgenootfchap en de Gedeputeerden dier Provinciën, welke zullen concurreeren tot de betaaling deezer halve Brigade te overleggen de wyze van inrichting van de voorfchreeven Commisfien, als mede om de kleeding van deeze halve Brigade en het vereischte tot derzelver organifatie en effeéliven diensc te bezorgen,
Is ter Vergadering een voordragt gedaan, betreffende de Ampliatie der Publicatie var den 6 Maart laatstleden, ten opzichte dei Heerlykheden geëmaneerd. Waarop na de liberatie goedgevonden is , het eerfte ei derde point derzelver voordragt te ftelle in handen van de perfooneele Commisfi (net het onderzoek vaa deeze materie gi Xxxxxxxxxxxxxxxx 5 cha
sGra-
enha-
,e. ,
L
i
1
e 5* [*


'sGra-
venhaGE.
i
i
i < <
56»4 NIEUWE NEDERLANDSCHEj
chargeerd en het tweede point aan het Comi mitté van Algemeen Welzyn, om te dienen van advis.
Het Committé van Algemeen Welzyn dient van advis op de Misfive van de Municipaliteit van Rotterdam ; waarop , het advis gehoord zynde, is dien conform goedgevonden te decreteeren, dat wanneer de Municipaliteit van Rotterdam by een behoorlyk gezegeld Request Oftroy verzoekt, tot het doen der geprojecteerde bedyking, onder vrydom van alle ordinaire en extraordinaire Verponding , voor den tyd van 4© jaaren, hetzelve dadelyk zal worden verleend en gedepecheerd.
Woensdag den 23 September 1795.
Is geleezen Misfive van de Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, daar nevens, ten fine van Publicatie en Affixie, zendende een gedrukt Exemplaar van de vnendelyke aanmaaning, gedaan door het Committé van Algemeen Welzyn van de Nationaale Conventie van Frankryk , aan de Ingezetenen der Vereenigde Nederlanden ; waarop goedgevonden is, de voorfchreeven Aanmaaning alom binnen deeze Provincie te doen publiceeren en affigeeen. (Zie dit aanfchry ven, bl. 5493.)
Het Committé van Algemeen Welzyn ïeeft rapport gedaan op de Misfive van le Municipaliteit van Barfingerhorn; waar>p, het advis gehoord zynde, is goedgeonden te decreteeren: 1. dat Barfingerhorn


JAARBOEKEN, September, 1795. j6ij
horn aan Kolhorn zal afgeeven alle die Stukken en Papieren, welke deeze Plaats afzonderlyk betreffen, en dat zy dezelve onderling zullen verdeelen.
2. Dat da fcheiding van de gemeenfchaplyke bezittingen van Ban-Kas, en daar toe behoorende Goederen by vriendelyke overeenkomst provifioneel, tot aan de Conventie althans , wordt uitgefield , zodanig, dat dezelve onverdeeld door eene Commisfie van beide de Municipaliteiten zal worden geadminiftreerd.
3. Dat aan die van Barfingerhorn last gegeeven worde , om aan de Municipaliteit van Kolhorn toegang te verleenen tot het Huis der Gemeente, en tot alle zaaken, de gemeenfchap betreffende, onder opzicht egter altoos van hunnen daar voor verantwoordelyken Secretaris, tot zo lang de feparatie zal zyn tot ftand gebragt.
4. Dat het oude Beftuur worde verplicht tot rekening en verantwoording aan beide de Municipaliteiten.
5. Dat de kosten, door de verdeeling. affcheiding en rekeningen veroorzaakt, gQmeenfchaplyk zullen worden gedragen.
Het Committé van Algemeen Welzyr dient van advis op een Misfive van he: Bondgenootfchap te Lande; waarop, hei advis gehoord zynde, is goedgevonden t< decreteeren, dat alle Franfche Militairen namelyk Onder-Officiers en Gemeenen vai het betaalen van aile Pasfagiegelden doo Tolhekken , over Bruggen en Waterei binaen deeze Provincie, zullen zyn geü
be
'sGr*-
t'ENHA- . GE»
1
1
i
i 1


$616 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGravenha
ce.
i
bereerd; blyvende egter de Franfche Of> ficieren, als beter betaald wordende, hier toe gehouden, terwyl voorts die zelfde vrydom by deezen wordt geaccordeerd aan de Onder-Officieren en Gemeenen, in dienst van deeze Republiek zig bevindende ; zullende deeze Refolutie by Hun Hoog Mogenden ingebragt, en daar van by Publicatie in de Franfche en Hollandfche Taaien worden kennis gegeeven. Zïe hier dezelve :
T)e Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, allen den geenen die deeze lullen zien of hooren, Heil en Broederfchap! doen te weeten:
Dat wy hebben goedgevonden te decreteeren, dat alle Franfche Militairen, namelyk Onder-Of-, ficieren en Gemeenen, als mede alle Militaire Onder-Officieren en Gemeenen, in dienst van deeze Republiek zynde, van het betaalen van alle Pasfagiegelden door Tolhekken, over Bruggen en Wateren binnen deeze Provincie zullen zyn vrygefteld. En ten einde dit ons gedecreteerde behoorlyk effect zal forteeren.
Zo is 't, dat wy allen en eenen iegeiyk gelasten, welke tot de ontvangften der voorzeide Pasfagiegelden zyn aangefteld of gequalificeerd, van zodanige Franfche Onder-Officieren en Gemeenen, noch ook van alle Onder Officieren en Gemeenen, in dienst van deeze Republiek zynde, geene Pasfagiegelden door Tolhekken, over Bruggen en Wateren binnen deeze Provincie te vorderen, maar alle dezelven vry te laaten pasfeeren en repasfeeren; begeerende wy, dat een ieder dien het aangaan zal, zig hier na regulee» re; en dat deeze alomme zal worden gcpubli:eerd en geaffigeerd daar men gewoon is Publiatie en Aftixie te doen.


JAARBOEKEN, September, 1755. 3^*7
Gedaan in den Hage, onder het klein Zegel »9( van den Lande, den 23 September 1795, net ve
eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid. CE
G. B U Y S K E S, Vt. Ter Ordonnantie van dezelve,
C. SCHEFFER.
Het Committé van Algemeen Welzyn er* van Financie dient van advis op de Misfive van de Staaten Generaal, geleidende het voorftel door den Burger Huber, ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden gedaan omtrent de uitgewekenen, (zie 4 Augustus;) waarop, het advis gehoord zynde , is goedgevonden , het Committé van Algemeen Welzyn en van Financie te qualificeeren, om , conform het advis, eene Publicatie te formeeren, en morgen tes Vergadering in te brengen.
Het Committé van Algemeene Waakzaamheid doet de navolgende communicatie van den geheelen afloop der zaake, nopens den Schryver van het Werkje, getyteld: Bataaven! eiscbt eene Nationaale Conventie! als mede van eene door hetzelve Committé deswegens te doene Advertentie in het Dagblad en de publieke Nieuwspapieren; al het welk voor Notificatie aangenomen zynde, het gedrag door het Committé van Algemeene Waakzaamheid in deeze zaak gehouden , benevens de voorfchreeven Advertentie, volkomen is geapprobeerd. Zie hier dezelve:
AAN
'sGsa-
venha* se.


VEMÏA« GE.
Berint wegens hei
Boh/e: Bataa ■ ven,enz.
i i
!
/
n n
t, n
% n
5628 NIEUWE NEDERLANDSCHE
AAN HET WELDENKEND PUBLIEK.
fjet Committé van Algemeene Waakzaamheid
voor net Volk van Holland, overwegende dat de zaak des Schryvers van het gerultmaakend Werkje: Bataaven! eischt eene Nationaale Conventie! eigenaartig is gebragt ter kennisfe van het Algemeen, en dat daar door by de goede Burgers is ontftaan een deelneemend en billyk verlangen, om van den afloop deszelven, ten geflelden tyde, onderrigt te worden.
Dat wyders, in de tegenwoordige gefteldheid deezer Republiek, mets gelchikter kan zyn tot onderhouding van de rust en veiligheid der Inaezetenen, dan de openlyke voldoening aan dat verlangen.
En eindelyk, dat, onder de zagte regeerins yan Vryheid en Gelykheid, de overtuiging de? Burgeren, en niet het gezag, het geliefd middel 3er Geconftitueerde Magten zyn moet.
Heeft het van zynen onvermydelyken plicht geoordeeld, aan alle zyne Medeburgers den Briefles Schryvers van de opgemelde Brochure, waar nede hy aan de uitnodiging van het Committé ragt te voldoen, geheellyk medetedeelen. Dezelve is van den volgenden inhoud:
■Aan het Committé van Algemeene Waakzaamheid voor 't Volk van Holland, in den Haage.
MEDEBURGERS!
Wanneer ik, in den aanvang der afgeloopeoe laand Augustus, de Brochure, naamloos door iy m het licht gegeeven, onder den tyrel; Balavttu' eischt eene Nationaale Conventie > enz et een warme Vaderlandfche pen byna had afilchreeven, had ik eene vertrouwelyke confentic met een Lid van 't Geldersen Committé'
van


JAARBOEKEN, September, ijof, 562©
van Politie, Juftitie en Financie,'te Arnhem re- 's fideerende, dewelke my , overtuigd van myne vi gezèleerde deelneeming in de zaak van 't VV c) derland., hoofdzaaklyk het volgende verhaalde: ,, Dat onlangs in zyne Provincie de Drosfaard B van Breevoord Conrady, met nog vier ande w „ re Burgers uit het Kwartier van Zutphen, h, „ waar van een, met naame Jdgerink, welke B „ zelfs in de eerfte zittingen der Landfchap, na B „ de Revolutie , als Reprefentant had gefun- y „ geerd, waren gearrefteerd en te Arnhem in „ hechtenis gebragt, als zeer fufpeór. zynde van „ contrarevolutionaire daaden of corresponden„ tien ; dat dit vermoeden was verfterkt door „ den zelfsmoord van Conrady in zyne gevan, genis, en door de vlucht op vreemd territoir van zeker Arnhemsch Burger, zynde Corporaai van de Burgermagt, wien het mislukt „ was, om aan Jagerink een Brief in handen te ftellen. Dat voorts een zeker Advocaat ,\ de Haas, Richter van Milligen, was gearre* „ fteerd en in 'sHofs bewaring gebragt, wegens zyn verzoek om den beruchten Zuyderas te , mogen bedienen, waar uit zeker fcheen te blyken , dat hy in correspondentie was met dien Landverrader, op wiens hoofd de Land,, fchap eene aanzieolyke praemie gefteld had. , Dat al verder het Provinciaal Collegie eenige l, Brieven had onderlchept, die zeer fterke Soup,, cons van eene gevaarlyke en verraderlyke cor,, respondentie met onze uitgewekenen oplever» „ den; en dat een zekere Hamel, Postmeester „ te Doesburg, als gehouden voor 't middenpunt dier correspondentie, door het Collegie , was gedaan arrefteeren, en in 's Hofs Gevan\, genis overbrengen, alwaar hy iiog zit, en „ met zeer veel apparentie, van fchuldig ver„ klaard te worden. Nog meer, dat de Mom„ boir van Gelderland gelast, om eenen zeke«. ren Lotichius, zynde een vertrouweling en ■ „ hoofd
UUlMtuuv, ) —~ .1 . 1 \T
gezèleerde deelneeming m de zaak van 't Vaderland, hoofdzaaklyk het volgende verhaalde: ,, Dat onlangs in zyne Provincie de Drosfaard van Breevoord Conrady, met nog vier ande re Burgers uit het Kwartier van Zutphen,
sGra-
'ENHASE.
3erigt vegens iet
Boekje: 3aiaa» 1 en,enz.


5630 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venha' ce.
Berigt
wegens het
Boekje: Bataaven,enz.
,, hoofd van 't Volk in Maas en Waal, te apv „ prehendeerert, enz."
Een verhaal, Medeburgers! het geen ik heb aangehoord met die verontwaardiging, welke in het hart vaa eenen Bataaf moet opryzen, wanneer hy zyn dierbaar Vaderland in zulke omHandigheden door deszelfs eigen Kinderen ziet belaagd en verraaden worden; een verhaal, waar uit ik op goeden grond meende te mogen befluiten, dat 'er, onder den fchyn van Patriottismus, eene godlooze correspondentie plaats had, waar in zelfs vertrouwelingen en hoofdaanvoerers des Volks verwikkeld waren ; een verhaal eindelyk, het geen my, in vaderlandfchen yver, en uit eene vuurige zucht ore de Natie wakker en waakzaam te maaken, en te herinneren aan de les: F-de , fed cui, vide! het befluit deed ueemen, om, by gelegenheid van het uitgeeven myner Brochure over de Nationaale Conventie, in eene Nota den aandagt des Volks op dit gewigtig onderwerp te vestigen. Ik fchreef die aantekening met eene gloeyende pen, en met een gevoel , waar voor alleen de gezworen vyand van alle verradery , en de warme vriend van Vaderland en Vryheid vatbaar is; ik fchreef dezelve, maar zonder te kunnen vermoeden, dat zy myne '• welmeenendheid en Vaderlandsmin , waar van ik meende, dat de geheele Brochure zo veele onloochenbaare trekken ademde, by de Natie of de Geconilirueerde Machten voor een oogenblik in verdenking zoude kunnen brengen.
Het is waar, ik verzweeg mynen naam, om dat ik oordeelde, dat myn ampt te teder was, om in eene zaak, van aart als deeze, publiek te paroisfèeren, en, om dat ik geenen eigen roem, maar het heil des Vaderlands, in myn gefchryf ap het oog had. Ik verzweeg den naam van mynen zegsman, om dat ik begreep, dat het geiieim der vriendfehap heilig is, en dat een Lid
va»


JAARBOEKEN, September* 1795. 5631
van het genoemd Collegie niet kon, niet moest worden gecompromitteerd.
Thans egter fchroom ik . niet, my als Schryver der gemelde Brochure en Nota, by mynen naam aan Ulieden te openbaaren, in het gerust vertrouwen , dat Gylieden met my zult begrypeti, ■ dat het onnodig en van geene deroirifte utiliteit. in deezen is, denzelven aan de Natie bekend te. maaken; daar toch het Volk zig kan en zal ge-, rust ftellen op de nadere aankondiging, welke Gylieden buiten allen twyffel ter afdoening van deeze zaak eerstdaags in de publieke Papieren zult doen plaatzen, en waar in ook myne openbaare juftificatie beftaan zal. Trouwens het De-, claratoir, dat Gylieden van het Geldersch Collegie van Politie, enz. op dit fujet zult ontvangen hebben , en bet geen my, van wegen het Collegie, is gecommuniceerd, zal Ulieden' volkomen hebben kunnen overtuigen, zo wel van dé echtheid myner asfertie, als van dë zuiverheid der bronnen, waar uit ik dezelve gefchept had; terwyl een Lid van dat Collegie my nog tefl overvloede heeft bericht, dat men in ftaat was Ulieden nog meer licht te geeven.
Wat voor het overige , myne denk Wyze én bedoelingen betreft, ik vertrouw, dat elk, dié my kent, aan de zuiverheid derzelve geen oogenblik zal twyffelen, en niyne uitgegeevene Schriften zouden Uiieden desv noods voor my kunnen bewyzen, hoe ik in 1784, in 1787, iu 1793, en nu gedagt hebbe.
Hier mede, Burgers, Broeders! vertrouw ik aan uwe uitnodiging en aan myne belofte voldaan te hebben. Ik ben verzekerd, dat Gylieden my voor 't oog van de gantfche Natie zuIé recht doen, en daar door de zaak buiten verder Onaangenaam gevolg voor my ftellen.
Leeve de Republiek! Leeve Uwe en 'sVolki nuttige Waakzaamheid! Den dood aan de Tirannen en Verraders! Heil en Broederfchap !
Ulieder Dienstvaardige Medeburger.
*yy yyy yyy yyy yyy y Bé
's GrA-
venha-, 3e.
Berigt vegens iet . boekje: Bataa~ >entenz»


5«32 NIEUWE NEDERLANDSCÖÊ
'sCra-
venha* ge.
Berigt wegens het
Boekje:
Bataa*
vcn,enz
Het Committé durft vertrouwen, dat na de leezing deezer Misfive, alle goede Burgers, een*, ftemmig met hetzelve, zullen overtuigd zyn, dat den Schryver, hoe zeer hy dan ook zig heb» be' laaten vervoeren, door een overmaat van yver, welke in geenen deele van on voorzigtigheid is vry te pleiten, egter geene intentie kan wor« den toegekend, om by het Bataaffche Volk eenig Lid van het tegenwoordig Bellier verdagt te maaken, als ongetrouw aan de gemeene zaak, en correspondentie té houden met de vyanden van dit Land. Dat de Natie verder, uit zyn gefchrift, geene reden kan ontleenen , om te vreezen, dat 'er, onder haare Vertegenwoordigers, zulke misdaadlge Schynpatriotten zouden zyn ingefloopen, en dat mitsdien dezelve Schryver, redelykerwyze, niet kan worden getekend op de affchuwlyke naamlyst der vyanden des Vaderlands.
Om alle welke redenen, die nog tot het hoogstmogelyk gewigt worden gebragt, door de favo-' rabele aanfchryving van het Geidersch Committé van Politie , Financie en Algemeen Welzyn, waar van de Schryver in zyne Misfive gewag maakt, en de belangryke en geheimëisfchende correspondentie, die, ten beste der Natie, aan het Committé is geopend geworden, hetzelve Committé van Algemeene Waakzaamheid niet heeft geaarzeld te voldoen aan het verzoek van den genoemden Schryver, om zynen naam te verbergen, ten einde de opgewekte gevoeligheidniet het welmeenend exces van Vaderlandsch vuur verwarre met de heillooze poogingen der verachtelyke Volksaanhitzers, noch de dwaaling vermenge met de misdaad. En zulks in het vast en itreelend vertrouwen , dat deeze maatregel van voorzigtigheid, zo noodzaakelyk in den tyd, dien wy beleeven, door alle weidenkenden, welken het alleen om de bevestiging der Vryheid en Gelykheid te doen is, hartelyk zal worden goedgekeurd.


JAARBOEKEN, September* 1795.
En zou het Committé hier mede rekenen kunnen, alzints voldaan te hebben aaa het geeDe wat de Natie ter deezer zaake recht had van hetzelve te verwagten; het zou hier by gevoeglyk berusten kunnen, maar de gloeyende yvtr voor 's Volks belang, waar van het doordrongen is, gedoogt zulks niet. Het heeft zig van eenen dieren plicht gekweeten; het heeft nog eenen anderen te volbrengen , welke aan hetzelve met minder heilig zyn moet; het omhelst met gretigheid deeze gelegenheid, om daar aan te voldoen; en dienvolgende vermaant het alle goede Burgers, om, ieder afzonderlyk, en alien vereenigd, te waaken tegen de listige aanflageq der heimelyke aanhangers van het oud heerschzugtig Bewind, die, wanhoopecde om door openbaar geweld den afgeworpen throon des .Afgods te herHellen, alle poogingen aanwenden, om de beste Vaderlanders den Volke af te maaien, als onder-. myners van den Tempel dier Vryheid, die zy zo hartelyk beminnen, ten einde, ware het mogelyk , door het oraverre rukken der pylers, het geheel Gebouw, zo pas aangelegd, ter neder te doen ftorteri.
Maar daar het ongenoegzaam zyn zou, alleen te vermaanen, wanneer nog afdoênder middelen 'er by overblyven , vermeent het Committé, verpligt te zyn, om alle Kinderen des Vaderlands op te roepen, om teffens in zyne handen vertrouwelyk te komen nederleggen al zulke befchuldigingen , als welker onderzoek zy oordeelen zullen noodzaaklyk te zyn voor de rust en veiligheid des Volks, mitsgaders de naamen der Perfoonen, van welken zy dezelven hebben overgenomen.
En het Committé, grootsch op den edelen last, die zyne fehouders drukken zal, verbindt zig, by den Eed aan de Vryheid gedaan, by de liefde voor het geluk des Voiks, welke, het gelooft, dat tot nog toe in geenen twyffel heeft Yyyyyyyyyyyyyyyy 2 kun-
"sGra-
■>EHHArJE.
Berigt wegens et
Hoelife: Bataa^en^enz.


5634* NIEUWE NEDERLANDSCHE
?sGra-
venhage.
Berigt yegens het
Boekje: Balaayen,enz
kunnen getrokken worden, de misdaadigen, wie dan ook dezelven zouden mogen zyn, aan de ftrengheid der wetten te zullen overgeeven, en daar, waar die hen niet mogten kunnen bereiken, de naamen der fchuldigen ter verfoeijing openbaar te maaken.
Daar nu eene zo regelmatige en billyke handel wyze, terwyl het de goede Burgers verzekert van de ftraf der verraders en vyanden des Va.derlands, geenen weg meer openlaaten zal aan de booze lasteraars, om, onder fchyn van de zaak des Volks te behartigen , alleen verdeeldheid, onrust en mistrouwen te ftooken, en daac door de verbroedering der weidenkenden voor altoos te verhinderen; vertrouwt het Committé, dat, na deeze uitnodiging eh verzekering, ieder eerlyk Vaderlander gevoelen zal, dat het een vergryp gaat worden tegen de heilige zaak der Revolutie, tegen de rust en veiligheid der Natie, wanneer men met verfmaading van den aangeboden wettelyken weg , nogthans zou willen tragten de vryheid der Drukpers te misbruiken, tot voldoening. van heimelyken en afzonderlykeci haat; een vergryp, waar tegen het ieders plicht wordt, krachtdadig te waaken.
Het Committé herhaalt het met al den ernst, dien het gewigt der zaake vordert, wel verzekert, dat het niet genoeg kan gezegd worden; het zullen voortaan alleen onze inwendige misnoegdheden , onze tweedragt , ons kwalyk geplaatlte mistrouwen zyn, welke ons kunnen ten onder brengen. Vereenigd zullen wy alles, verdeeld, niets zyn. De onmagtige Erfvyand onzer Vryheid zendt ons, daar hy de hoop verloeren heeft, om met een goeden uitflag Legers tegen enze Grenzen te kunnen aanvoeren, eenen zwerm van lasteraars en ftookers, waar vau hy thans zig beter fucces belooft; maar ook deezen zullen niets vermogen, wanneer het weldenkend Volk zig vereenigd.
' ■ Dat


JAARBOEKEN» September, 1795. j63«
Dat dan allen zig verzamelen onder den geliefden ftandaart der Vryheid; dat de beminnaars des Vaderlands zig onthouden van alle ongerechte wegen; dat de fchelmen, die zig vermeeten dezelve te bewandelen, ontdekt en geftraft worden; en dat alzo onze grootfche Revolutie ten gelukkigen einde gebragt worde!
HEIL en BROEDERSCHAP!
Het Committé van Algemeene Waakzaamheid.
Ter Ordonnantie van hetzelve, {Was geteekend',)
WYBO FYNJE.
'sHage, den 23 September 1795, het eerfte
Jaar der Bataafjche Vryheid.
De bedoelde Brochure voerde deezen titel, en was van den volgenden inhoud:
BATAAVEN! eischt eene NATIONAALE CONVENTIE! of beroep aan het BATAAF* SCHE VOLK.
VOLK VAN NEDERLAND!
Nimmer bekladde ik papier met politieke prullery; maar ditmaal gloeit my de pen tusfchen de vingeren, en het gistend Bataaffche Vryheidsbloed wil, moet zig door deezen ftifc een weinig ontlasten.
Burgers! ik zie, dat men bezig is u den blinddoik aantebinden, onder welken men u naar de
Yyyyyyyyyyyyyyyy 3 flacht'
"s Gra-
VENHASE,


'sGra-
venha* ge.
Beroep aan liet Bar. Folk.
JÓ36 NIEUWE NEDERLANDSCHE
flachtbank uwer oude llaverny zal zoeken weg te voeren. Ik zie het, en wil hem u afrukken, eer het te laat is.
Opent uwe cogen, Volk! het eerfte jaar uwer Vryheid is pas ter helfte, en men bereidt u ketenen , die vóór deszelfs einde reeds om uwe lendenen rinkelen zullen.
Gy wilt, gy verwagt eene Nationaale Vergadering, (Conventie) die, met uw vertrouwen en gezag vereerd , door u zeïf gekozen , u eene Conftitutie geeven, uwe Republiek, die tot'hier toe een zevenkoppig Monfter was, één en on-, deelbaar maaken, en uwe Wetgeevende en Uitvoerende Macht in zig vereenigen zal. Dat is uw wil, uw heil, de hoogfte wet, waar tegen te zondigen, de misdaad van gekwetfte Natie is. En egter, kondt gy *t gèlooven ? men zal u eene Conventie geeven, die, onder dien fchoonen paam , niets van dat alles in heeft! doet' dan een Plan maaken tot eene nieuwe Conftitutie.
Zo bereidt men u blinkende ketenen, en begint, met u godloos te bedriegen. Ik zal u dat bedrog doen voelen; en gy zult, in uwe gerechtigheid, die monitors ftraffem
Wie zyn zy, die met eene bloot Conftitueerende Vergadering, dat is, met eef» Collegie van Rechtsgeleerde Philofophen, dat eenige maanden arbeiden en dan in zyn eeuwig niet terug kee? ren moet, durven voor den dag komen? Onderzoekt het maar, Burgers! gy zult vinden, dat het overal heere voorftanders zyn van het Ari. Socratisch fyfthema van 1787; overal lieden, die thans in het Provinciaal Beftuur, in vette ampten, en voordeulige commisfien zyn, en die daarom vreezen, dat men de Provinciaalen in de kaart zal kyken, en dat, niet bun Vaderland, maar hun beurs 'er fchade by lyden zal. Tevens zult gy vinden, dat men in die Provinciën juist tegen eene Nationaale Conventie zig aankant,
die


JAARBOEKEN, September, 1705. 563?
die fchandelyk ten agteren zyn kf het opbrengen hunner Quota's.
Gy begrypt wel, dat, als er eene Nationaale Conventie is, zo als die wezen moet, 't werktuig van Staat veel vereenvoudigd zal worden, menig Provinciaal rad zal uitvallen, en langs dien weg eene aanzienlyke forn voor 't Land zal bezuinigd worden. Hierom fchreeuwt het Vaderland; dan, zy willen dit niet, om dat hunne heersch- en geldzucht 'er tegen opkomen.
Waarachtig, Volk! de Patriot van 1787, zonder meer, is een gevaarlyk wezen in uwe vertegen, woordiging , en met dat fy(thema gaat gy ten gronde! Èene Conventie is thans het jdiibbchil. van 't Patriottismus,
Hollands wyze en grootmoedige Reprefentanten, hier van doordrongen, hebben eene rechtaarnge , waare , Nationaale Conventie gedecreteerd. Welke andere Provincie maakt daar voordgang mede? Voelt gy niet, dat hun dralen wei* geren is; dat men, door uitftel, u oneindig, benadeelt ? Het is bekend , dat Gelderland (*), Friesland en Groningen geene andere, dan eeae Conftitueerende Vergadering, willen. Ziet daat de Gewesten openlyk verdeeld, en den weg gebaand tot eene volmaakte fcheuring.
Wanneer men eene Conventie decreteert, en 'er niets dan den naam van behoud, wat doet men dan anders, dan de Natie zand in de oogen werpen een compliment aan onze Broederen,
de
(*) De onwettige manier, op welke men in ,di Gewest heeft doorgefiagen tot het weigeren van ', Ilollandsch Plan, geeft ruimen plof aan andert 'Provinciën , om Gelderland tot zynen plicht u roepen, en, zo het Folk geen moeds heeft om zu te doen gelden, als dan die Provincie aan haat eigen lot overtelaafcn.
Yyyyyyyyyyyyyyyy4
'sGra-
venhage.
Beroep aan het Bat. Volk.


'sGra
venha ge.
Beroep aan he Bat. Volk.
i
5638 NIEUWE NEDERLANDSCHE '
de Franfchen,. maaken , en, onder dat masqué*, ■zy° ouden Anftocratifchen gang gaan?
Men heeft u reeds meermaalen betoogd, en de groote mannen in Holland aan 't roer zien bet; ja de Franfchen, onze leermeesters in die - vak, hebben het ondervonden, dat, zonder ééne en ondeelbaare Republiek , het jong Gebouw uwer Vryheid eerlang inftort. Ik wil hier in mv dkk weder verdiepen. Alleen moet ik u vraagen.°
1. Zal, zonder Reprefentative Conventie, ooit cr ooit, dat eeuwig overneemen, delibereeren, cabaleeren, en de party van zyne eigene Provincie trekken, dat heilloos treufelen in de geldopbrengmg, dat worftelen tegen elkander, dat zevenhoofdig tyrannifeeren, de draaikolk van ons verderf zedert ruim twee eeuwen, geftuit. ge* eindigd worden? ' 6 .
2. Zal het oud en uitgefleten Gebouw, alleen wat opgelapt, niet fpoedig weder in verval geAaa/ien ' en' daar hec dL!izend wegen voor de Ariitocratie baant, u niet rasch weder brengen onaer dat zelfde juk, dat gy in Stadhouderloze tyden gevoeld, maar nooit hebt kunnen dulden9 en wat zal u dan overfchieten, als éénen tyran
p^VS? kiezen' -en' 8V yst van! den üx-Macihouder weder interoepen ?
ik zweer u by God! als 't oud fyfthema blyven moet, dan hebben wy binnen weinige jaaren weder eenen Stadhouder. Ik ken geen ander tegenwicht tegen dat geducht AriRccradsch ligLtiaam, waarin de 7 Souverainiteiten altoos ontaart zyn , en ontaarten moeten. Wy hebben :och geenen Washington, en America zal dien jok niet altoos hebben.
Zullen wy dan eeuwig in dat oude warnest tzxx de zeven Pylen blyven hangen? eeuwig \iaatjcs fpeelen ? &
Waarom wil men dan geen echte Nationaale
vergadering ?
Men


JAARBOEKEN, September, 1705. J639
Men zegt „ zy is de bron van al Frankryks' „ rafnpen geweest. Wy moeten het voorbeeld \ ,, der Franfche braafheid volgen, maar hunne, „ dwalingen, door hun ongeluk gewaarfchouwd, ,, vermyden."
Ik erken , dat de Franfchen gedwaald en zig ■ veel ramps daar door berokkend hebben; maar ik ontken , dat men daarom eene Nationaale Conventie verwerpen moet. Ik ontken, dat de Conventie , als Conventie , immer de oorzaak was der rampen, die Frankryk teisterden, maar wel 'sKonings invloed, de ftaart van 't Oostenryksch Committé, de woeling der geestlykheid, cn de fchelmery van intriguanten in dezelve (*). Deezen,.en niet de Conventie als zodanig, veroorzaakten dien keten van godloosheden, die helfche tyranny van Robespierre, welke Frankryk op den rand des verderfs hebben gevoerd. Deezen wyzen ons de klippen aan, welke wy te fchuwen hebben, en gebieden ons, niet zonder Nationaale Conventie te blyven, maar ons tegen vreemden invloed, Ariftocratie, en intriguanten, te wapenen. Of, zyn onze om Handigheden, ja alles dezelfde met die der Franfchen ? Zo 'er ooit een Robespierre onder ons opftond, zou hy ?s Volks Enthufiasmus tot zulk eene gruwelyke buitenfpoorigheid kunnen opwinden? moeten wy het goede geheel verwerpen , om dat het ten
kwaa-
(*) Hier van daan, dat Frankryk lot nog toe zonder Conftitutie geweest is. Hinc illyï lacrymse. Met ware zeker te wenfehen , dat 'net opft ellen eener Conftitutioneele a£te de Vergadering van Volks-Reprefentanten voorging, en deeze beginnen kon met 'f geen, waar mede de tegenwoordige Nationaale Conventie in Frankryk eindiger, zal, het discutieeren dier grondwettige a&s; dat, ■ dit verfchill nog veel van geene Conventie tt, xt geheel te willen.
sGra-
'enha-
3e.
'ieroep 'an het Bat. Volk,


"sGra
venha*
ge.
i
Beroep aan het Bat.
Volk. :
3 1
s c c
2
d d ( I d n n G la 't hi et R ee te
ge te
*»
va v?( lyl te: ve dir
y<S40 NIEUWE NEDERLANDSCHE
kwaade misbruikt is, en worden kan V is dit Phi'. tofophisch? Neen! wy hebben geleerd de Fran* chen te volgen, ook in 't verdelgen van tyranien, die, onder wat naam ook, zig tegen 'sVolks ml en geluk durven verheffen. Wy zullen weeen hen wegteblikfemen!
„Men vreest voor Overheerfching der eene „ Provincie over de andere, naar gelang haarer , meerdere bevolking." Ei, ei» wel had Holand, had Amfteldam, onder het oud Beftuur, onder Nationaale Conventie , ook niet meer au-,?n,d«re Ge^esten te zeggen! en was dat zo nbillyk? geeft meerder volk en macht niet van elf meerder recht? is Holland niet de mond, aar alle de Provinciën door eeten, en de kist * aar zy hun geld uithaalen ? Klaagen de andere jewesten wel ooit van overmacht, wanneer lolland hun voorfchiet, hunne Peütionetle fchul;n betaalt? Hoor, als de ioooo-« in Holland eer zyn, dan moet dat Gewest meer Gecoraitteerdsn hebben ter Nationaale Con ven tie. elyke Monniken, gelyke kappen. Wat kan Holnd toch door zyn overwicht doordringen, dan
geen heilzaam voor allen is ? en wanneer heeft :t minder gelegenheid tot despotismus, dan in ne vertegenwoordiging der ééne en ondeelbaars -■publiek, daar elk Afgevaardigde niet een Sud, n Gewest, maar de geheele Natie reprefeq;rc? Jmst tegen het fchadelyke van overwenden invloed is de Nationaale Conventie 't ste hulpmiddel.
,, Men freest voor indrang der Conventie in het Provinciaal Beftuur, vooral der geldmiddelen ; maar, heeft het Volk dan 't Plan a net Committé te Lande niet geleezen ? «rut daar by tegen dien indrang niet behoor: gewaakt ? Heeft in Frankryk het Deparnentaal Beftuur ooit geklaagd , dat de Conitie zig mengde in zyne byzondere huishougen i en kan het niet blyven vastftaan , dat
de


JAARBOEKEN, September, 1795. 5641
de Algemeene Vergadering algemeene ^ wetten', geeft, en algemeene bepaaüngen over 's Lands v fehattingen en inkomften maakt, fchoon de by-c zondere verdeeling der lasten en beftuuring der Provinciaale Ka .fen op zig zeiven gefcbiede? isj 't ook wel nodig, waar mede men zo veel ge-, fchermd heeft, dat de esne Provincie de huis t houdelyke fchulden der andereoverneemeV Zand;, in de oogen des ligtgeloövigefl Vo!k3!
Nog iets: „ het is, zegt men, ten uiterfte „ gevaarlyk , de Wetgeevende en Uitvoerende „ Machten te vereenigen in den boezem van één „ en het zelfde Nationaal Ligchaam." Myn bloed gist my, wanneer ik het Volk door zulke flinkfche drogredenen hoor begoochelen: gy, die dus fpreeken durft, en niet anderen nabaauwt, ik durf u in 't aangezicht zeggen, dat gy fnoode huichelaars zyt, en de wraak van een door u bedrogen Volk verdient! Hoe! Volk van Nederland! wie is de fouverein, dan gy? wie heeft de macht van wetten te maaken en uittevoeren, dan gy? wie kan zeggen, zo wil ik, zo moet 'er gedaan worden, dan gy? en gaat die zelfde macht niet over in het ligchaam dat u vertegenwoordigen zal? leent gy die niet aan uwe Reprefentanten? kan dit gevaarlyk zyn, gevaarlyker, dan dat zy zig in uwen boezem vereenigt? zult gy niet gebieden, d^t men door een Com' mitté van Algemeen Welzyn, van Waakzaam, heid, van Commercie, van Financie, van Vf vres enz. uit den fchoot der Conventie te formeeren, en dezelven afgezonderd van die Ver» gadering, fchoon onder haare gebiedende weuken, te doen werken, de deur fluite voor alle wanorde, verwarring , en Despotismus ? hoe gaat dat in Frankryk? hebt gy, heeft de Nationaale Conventie, niet de nieuw gearrefteerde Conftitutie der Franfchen, ter voorlichting vooi zig? mogen wy niet vertrouwen, dat het Volk. seteerd door bloed, en traanen, de Conftituti-
vai
iGra-
enhae.
beroep ',an het lat. Volk.


JÖ4* NIEUWE NEDERLANDSCHË
'sGra-
venhaGE.
Beroep aan het Bat. Folk.
i 1 t
3
c e i
i
van allen Despotieken invloed te zuiveren, on« een model gegeeven beeft, dat wy vooreerst wel kunnen navolgen? of meenen eenige Bataaffche wysneuzen, die nog op den droesfem van 1787 zitten, of zo wat gebroken over de Franfchen zaaken hebben leeren Hameien, meenen die het beter te weten? die beulingenI nog eens, Volk! indien de Wetgeevende en Uitvoerende Machin den fchcot der Conventie verbasterden, zyn uwe oogen dan niet epen om het te zien , en uwe handen niet opgeheven , om de fchuldigen te {haffen?1 Gy zu!c 'er dan nog akoos dit by gewonnen hebben, dat men zyne misdaad openlyk, onder uw oog, bedreef, daar by't oude ftelfel het zelfde kwaad bedektelyk indringen, en u dus, eer gy 'c weet, in den afgrond van flaverny en rampzaligheid Horten zal
Ziet daar, Volk van Nederland! myn beroep op u, in eene zaak van 't eerfte belang. Dö rampwolk hangt boven uw hoofd; eerlang barst zy los. Treedt toe, en b,at uwe ftem hooren! sischt, gebiedt, eene echte, Reprefenteerende,' Nationaale Vergadering! en verklaart, dat, in3ien men ftout genoeg mogt zyn, om in dit ïrondftuk uwer Vryheid, u voorby te gaan, en ioorteflaan, zonder u plechtig opgeroepen, en jwen wil verftaan te hebben, gelyk, God bete■e het, in Gelderland reeds gedaan is; dat dan iet Bataaffche Volk gereed is om in masfa opeftaan, en zyne vrye Conftitutie op de lyken tyner bedriegeren en verraders zelf te vestigen. ia, weigert men u in Grondvergaderingen te
doen
(*) Het is top middagklaar, dat, de Stadhouder 'eg zynde, de Uitvoerende Macht in den boezem er byzondere of algemeene Staaten terug keert, n dus dezelfde vermenging plaats heeft, die men 1 het Conventioneel Ligchaam vreest, en zeker;k veel gevaarlyker*


JAARBOEKEN, September, 1795. «ƒ643
doen byeen komen, verklaart dit dan door uw' Gecommitteerden, door de Centraale Haagfche Vergadering;.
U, Aterlingen! die, door den Afgod van 't Eigen ik gedreven, of door Stadhouderlyken invloed opgeruid, onder den blinkenden fchyn van Patriottismus (*), uw Vaderland een doodlyken flag bereidt, -den eerften, en den laatften dien het behoeft, u daag ik uit, om, onder het oog van Neêrlands Volk, en van de Godheid, met my te ftryden! ik ken uwe zwakke listen, maar vrees ze niet! ik heb wapenen om de uwen te verftompen! uw zwygen zal de belydenis uwer boosheid zyn, en my recht geeven, om u by uwe naamen aan 't Volk uittemonfleren!
Een vrye en belangloos eerlyke
BATAAF.
De Prefident ftelt der Vergadering voor, of, onaangezien deeze Vergadering, door het creëeren eener zevende halve Brigade. alleenlyk gebuteerd kan hebben , het beletten , dat de Troupen, overgebleven by het organifeeren der nieuwe Bataaffche Armée , te weeten, de twee Battailons van Nyvenbeim, twee van Mönfler en een van Perez, door de Bondgenooten aan hun eigen lot overgelaaten, en door deeze Proyincie thans alleen betaald wordende, niet
tot
(*) M /preek niet te fterk. Volk! zoudt gy 't gelooven kunnen i en echter is het waarachtig , dat 'er onder uwe Vertrouwelingen en Hoofden zyn, die met Wezel en Osnabrug correspondentie houden ? \ctch! dat ik ze noemen durfde!
s Gra-
/ENHA3E.
Beroep aan het Bat. Volk.


's GrA-
venha' ge.
jó-44 NIEUWE NEDERLANDSCHÉ
tot den Vyand uit wanhoop overliepen, en dat daar door gelegenheid zonde worden gegeeven aan eenige braave Officieren in het organifeeren der gezegde Armée niet geemployeerd , ten meesten nutte van hun Vaderland te plaatfen , en daar door zig aan het geheele Vaderland verdienflelyk te ftellen, en dus geenzints, om Provinciaal en voor zig in het byzonder eene Armée te creëeren, die alleen"ten dienfte van dee4e Provincie zoude zyn, het geen tegen de aliezints gemanifes.eerde intentie en harteïyke begeerte deezer Vergadering van een» heid in het beftuur der geheele Republiek zoude inloopen , en om eindelyk de Bondgenooten te ovenuigen , dat zy zig nieE Provinciaalsgewyze zoekt te verdedigen te-gen den algemeeuen Vyand, maar de bei'cherming van het geheele Bondgenootfchap ten doele hebbe; of het dus niet noodzakelyk zoude zyn, dat de vyf op gisteren by deeze Vergadering aangeftelde Hoofdofficieren, en op heden voor deeze Verga* dering gerequireerd tot het afleggen van den Eed, het volgende Formulier bezwo* ren: te weeten:
„ Ik zweer trouw aan het Bataafsch Volk ; gehoorzaamheid aan de Wet-
„ ten; onderwerping aan de bevelen van
,, hun, aan wien het Volk het bewind heeft toevertrouwd ; aan die myner
„ Bevelhebbers, en aan deKrygstucht."
Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan te decreteeren, zo als gedecreteerd wordt by deeze, dat, in aan-
mer-


JAARBOEKEN, September, 1705. 5643
merking neemende de motiven, waarop dit voordel van den Prefident berust; en ver* ders , i. cuSi de eenheid in het beraamen' van middelen ter defenfie van deeze Republiek zo veel mogelyk te bevorderen j 2. in de billyke veronderftelling, dat de Bond» genooten, het zy nog vdór het daarftellen eener Nationaale Conventie, zullen concurreeren tot de betaaling der voorfchreeven Troupen, door Holland tot dus verre alleen betaald, het zy naderhand, zeker zodanige maatregelen zullen worden beraamd, als waar door deeze Troupen van zelfs moeten komen ten lasten van de geheele Republiek; en 3. dat de betaaling door deeze Provincie alzo gedaan wordende, alleen moet worden geConfidereerd als provifioneel en by voorfchot gedaan; de voorfchreeven Eed, zo als hier van het Formulier is opgegeeven, door de vyf voornoemde Hoofd - Officieren in handen van den Prefident deezer Vergadering zal worden afgelegd. Waar na de voornoemde Burgers door den Secretaris binnen geleid zynde, dezelve met den Eed van zuivering , dien op de Rechten van den Mensch en Burger, by deeze Vergadering by Decreet van den 9 Maart deezes jaars gearrefteerd, hebben afgelegd; zynde hier op door den Prefident de volgende Aanfpraak gedaan:'
Zzz zzz zzz zzz zzz z
BUR-
's Gra-
7enha" 3e.


j646 NIEUWE NfiDERLANDSCHE
VENHA-
CE.
Aanfpr. aan de Generaals.
BURGERS!
TJollands vrye Volksvertegenwoordigers hebben Ulieden verkoozen, om aan het hoofd van die Krygsbenden geplaatst te worden, welke zy zonder concurrentie der overige Bondgenooten, in het byzonder, tot dus verre nog betaalen; zy vertrouwen, dat uwe bereidwilligheid, van het Vaderland getrouw te dienen , aan hunne verwagting zal beantwoorden ; ik zeg het Vaderland : en hier door verdaan wy de geheele Bataaffche Republiek. WaDt fchoon de Provincie van Holland U alleen, of mogelyk met een geringe concurrentie van één hunner Bondgenooten, voor als nog betaalt, zo zyt Gylieden egter met uw onderhebbende manfchappen gefchikt ter defenfie van het geheele Land, en zult als zodanig dan ook de orders dienen te obferveeren die Uiieden door of van wegens uwe hoogere Chefs in dienst der geheele Republiek zullen worden gegeeven; want met opzigte deezer zevende halve Brigade, hebben wy niet ten oogmerk gehad , een byzondere Provinciaale Armée te creëeren, maar alleen daar door voor het Vaderland een aantal braave lieden willen behouden en andère waardige Mannen aan hetzelve van nut te doen zyn, door dezelve in werkzaamheid te ftellen.
Ik feliciteer Ulieden dan, uit naam deezer Vergadering , met de posten , die van wegens dezelve U zyn opgedrageo, en wenfche dat Gylieden even als weleer met onze Franfche Broeders, zult weeten te overwinnen of te fterven voor de heilige zaak van Vryheid en Gelykheid.
Welke Aanfpraak op een gepaste, en met den aart der zaake overeenkomende, hartelyke wyze, door den Generaal-Major
Fan


JAARBOEKEN, September, 1795. 564 J
Van Guericke, uit naam der overige Burgers, daar tegenwoordig, is beantwoord.
En zal Extract van deeze Refolutie worden ter hand gefteld aan de Gedeputeerden deezer Vergadering ter Generaliteit, ten einde daar van kennis te geeven ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden , met last, om aldaar te infteeren, dat van de by deeze Vergadering, invoege voorfchreeven genomene fchikkingen , kennis worde gegeeven aan de perfoneele Commisfie van defenfie der Unie, en aan het Committé van algemeene Bondgenootfchap te Lande, ten einde de zevende halve Brigade behoorlyk georganifeerd zynde , zal kunnen worden gebruikt, daar, alwaar de nood van het dierbaar Vaderland zulks zou komen te vereisfchen; en dat wyders het Committé Militair van deeze Provincie gelast is, om met het voorfchreeven Committé van algemeene Bondgenootfchap te Lande te confereeren, zo over de wyze, om de Troupen gefchikt tot het formeeren deezer zevende halve Brigade, het convenabelfte byeen te doen komen ter organifatie, als over het uitgeeven der Commisfien aan de Officiers, en verdere beraming der huishoudelyke fchikkingen daar omtrent.
En om by die gelegenheid met allen mogelyken aandrang te infteeren, dat de voorichreeven Brigade eenmaal door de gezamentlyke Bondgenooten in dienst en foldy mag worden overgenomen, en deeze Provincie alzo gefubleveerd in de betaaling van een Corps , het welke dezelve alleen ten Zzzzzzzzzzzzzzzz 2 bes-
's Gra-
vknha3s.


•s Gra-
venha' GE.
5648 NIEUWE NEDERLANDSCHE
besten van het geheel, provifioneel wel heeft willen opneemen en betaalen, in die verzekering , dat de Bondgenooten , het oogmerk en de intentie deezer Vergadering, als nu, duidelyk ontwaarende , geen zwarigheid zullen maaken, daar in met dezelve te concurreeren.
Terwyl al verder het Committé Militair by deeze wordt gequalificeerd, om, aangezien de Provincie van Utrecht verklaard heeft, van wel te willen concurreeren in de betaaling deezer zevende halve Brigade , aan de Gedeputeerden dier Provincie kennis van deeze R.efolutie te geeven, als mede van de op gisteren gedaane aanftelling; en voorts aan dezelven te verzoeken, om met het gemelde Committé te willen concurreeren tot het formeeren van de nadere Lyst der nog ontbreekende Officieren by de gemelde halve Brigade; terwyl deeze Vergadering zig verzekert houdt, dat de gedaane aanftelling, de goedkeuring van gemelde Gedeputeerden, en derzelver Committenten, zal wegdragen.
Wordende eindelyk het Committé van Financie al mede by deeze geauthorifeerd , om met de Gedeputeerden van Utrecht over den provifioneelen voet en wyze van betaaling der meergemelde halve Brigade te confereeren, en de nodige arrangementen te maaken.
De Prefident heeft nog voorgedragen, dat de Generaal-Major Van Guericke aan hem hadt te kennen gegeeven, dat, volgens gewoonte, de benoeming van deszelfs Adjudant-


JAARBOEKEN, September, 1705. J64-
dant-Generaal wel aan hem zoude ftaan; doch dat hy, vermits zig verfcheiden Sollicitanten opdeeden, en hy in de keuze zig niet gaarne zoude vergisfen, voor ditmaal daar van zoude defifteeren, en zulks aan deeze Vergadering of het Committé Militair overlaaten. Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden , het Committé Militair te gelasten, om op morgen aan deeze Vergadering voor te dragen alle de Perfoonen, welke zig tot het bekleden van dien post zouden hebben aangediend, ten einde als dan door deeze Vergadering een Perfoon tot den gemelden post zoude kunnen worden verkozen.
Donderdag den 24 September 1795.
Zyn geleezen de volgende Stukken: Request van A. Bonn c. f., in qualiteit als Directeuren van het daar in vermeld Legaat van wylen J. Monnikhoff', verzoekende de verklaaring deezer Vergadering, dat het Legaat van 21000 gulden, door gemelden Monnikhoff tot de eindens, in de Requeste vermeld , befprooken , valt in de termen van het derde Artikel van de Publicatie van 17 July laatstleden, en alzo is uitgezonderd van de verplichting tot het fournisfement in de Negotiatie by gemelde Publicatie geftatueerd. Aan her. Committé van Financie, om advis.
Misfive van de Politie der Stad Schoonhoven, houdende, dat, ingevolge het Decreet deezer Vergadering van 7 Augustus Zzzzzzzzzzzzzzzz 3 laatst-
1
•sGra-
venha-, ce.


5650 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra-
venhage.
laatstleden, hadden opgeroepen de aldaar zig bevindende gedimitteerde Officieren en Onder - Officieren, tot het praesteeren van den bewusten Eed, en dat by die gelegenheid gewaar zyn geworden, dat Jacobus van Zeider en Godart van Solingen, Burgers van Schoonhoven, en gedimitteerde Officieren, mitsgaders Antbony Hebert, Lieutenant ter Zee, en insgelyks Burger dier Stad, volgens informatien, zig hadden begeeven naar Osnabrug, om in de Armée, welke aldaar door Fredrik van Orange wordt opgericht, zig te engageeren; dat voorfchreeven Politie gemeend hadde, deeze Vergadering van hetzelve kennisfe te moeten geeven; verzoekende voorts te mogen weeten, wat maatregelen verder deswegens door hun behooren te worden genomen. Gefteld in handen van het Committé van Algemeene Waakzaamheid, tot informatie en naricht.
Het Committé van Algemeen Welzyn produceert, ingevolge het Decreet van gisteren , eene Concept-Publicatie, omtrent de uitgewekene Vaderlanders, welke na gedaane prajleéhire en deliberatie is gearrefteerd; zynde van deezen inhoud:
VRYHEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
T\e Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland , allen den geenen die deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap! doen te weeten: dat, daar het geluk van alle de Leden van hét Volk van Holland, dat
ons


JAARBOEKEN, September, 1795. Jtfjl
ons de zorg voor hunnen welvaart en veiligheid heeft toebetrouwd, ons fteeds even fterk ter har* ten gaat, als de bewaaring van hetzelve Volk voor alle laagen en aanvallen, welke tegen de pas verkreegen Vryheid zouden kunnen gelegd of gedaan worden, en daar by in aanmerking neemen Je, dat *er nog zeer veelen van onze Landgenooten zyn, welke door of om de Omwenteling van 1787 in de noodzaakelykheid gebragt zynde geweest om hun Vaderland te ver» laaten , daar thans wederom in terug zyn gekeerd, zonder voor als nog hunne Kostwinningen, Ampten, of andere middelen van beftaan te hebben kunnen hervatten; zo is 't, dat wy, om dezelven te gemoet te komen, in de omftandigheden, waarin zy, door getrouw geblee» ven te zyn aan de edele beginfelen van pligt en Vaderlandsliefde gedompeld zyn, goedvinden by deeze, allen die geenen, die door of om de Omwenteling van 1787 den Lande uitgeweken, of qm Patriotfche daaden of gevoelens gebannen en nu wedergekeerd zyn, te nodigen en aantemaanen , gelyk wy hun nodigen en aanmaanen by deeze:
1. Dat zy , voor zo verre zy nog niet in eenigen Post geplaatst zyn, of hunne Ambachten of Kostwinning hier of elders hervat, en alzo nedergezet, zig begeeven naar de plaats hunner geboorte of vorige woonplaatlè.
2. Dat zy, die zig nog "alhier in 'sHage bevinden, en de kosten der reize niet kunnen goed maaken, zig kunnen vervoegen by het Committé der Uitgewekenen en Noodlydenden, om van hetzelve met het nodige reisgeld ter bereikinge van hunne vorige Woonplaatfo te worden voorzien, en dat wel zes ftuivers voor elk afitands vbor een Volwasfenen, en vier ftuivers voor een Kind van twaalf jaaren of daar beneden.
3. Dat zy op hunne vorige Woonplaats of Geooorteplaats aangekomen zynde, zig zullen
Zzzzzzzzzzzzzzzz 4 moe-
'sGua-
venhage.
Public, rakende ie Uit. gewetkenen.


'sGra-
venha' ce.
Public, rakend, de Uit. geweehenen.
5652 NIEUWE NEDERLANDSCHE
moeten binnen 24 uuren aanmelden aan de Municipaliteiten dier Plaatfen.
4. Dat zy voorts gehouden zullen zyn, aan deeze Municipaliteiten te geeven eene naauwkeurige opgave van hunne Naamen, Ouderdom
'■ 9Q Kinderen, zo zy die hebben , redenen van hunne uitwykmg, het Ampt of Beroep, bv hunne uitwykmg bekleed of waargenomen ; of zv geneegen en bekwaam zyn om hetzelve wederom te bekleeden of uitteoeffenen, en zo neen, de redenen waarom niet; voorders een authentieke begrooting der fchade door de Omwenteling by hun geleeden, en aanwyzinge der geenen die.hun dezelve dadelyk hebben toegebragt, zo verre dit mogelyk is, en of op dezelven een eisch van fchade-betering in rechten zoude kunnen gegrond worden.
5. Dat de Municipaliteit alle zodanige uitee. wekenen, of om Patriotfche gevoelens gebannenen, by voorkeuze zullen begunftigen met do Ampten en Bedieningen, welke mogten openftaan of openvallen, voor zo verre de bekwaamheden en talenten hun tot dezelven gefchikt en hunne zeden en gedragingen, zo voor de uitwvking, geduurende hunne ballingfchap of uitlandigheid, als na hunne wederkeering, derzelver waardig maaken: terwyl tot meerdere bereiking van deeze voorkeuze, de Municipaliteiten zo io de Steden als ten platten Lande eene generaale lyst dier uitgewekenen of gebannenen, uit hoofde van patnottique daaden, zullen moeten fur> pediteeren aan de drie vereenigde Committés van Algemeen Welzyn, Financie en Militaire Zaa-
«fLP* ZP dfeJT vor,'S BeroeP' Ambacht, of eenig ander middel van beftaan, waar toe zv bekwaam zyn, geneigd zyn weder te aanvaarden, en daar toe eenig voorfchot van penniwen zouden behoeven, van wegen de Municipahfeiten op zodanige wyze, en in die mate, voor re-
ke-


JAARBOEKEN, September, 1795, 5653
kening van de Provinciaale Kasfe zullen voorzien worden, als dezelve Municipaliteiten zullen gepast en nodig oordeelen, en de plaatfelyke omftandigheden vereifcben; mits gemelde Municipaliteiten van de eerfte uitgave kennisfe geeven, en voorts approbatie bekomen van de Committés van Algemeen Welzyn en Financie.
7. Dat inmiddels en tot dat de omfchreeven Burgers of met Posten voorzien, of tot eenig Ambacht of eenig ander middel van beftaan geholpen zyn, aan hun , voor rekening van den Lande, uit de gemeene Kasfe der Municipaliteiten zodanig weekelyks onderhoud zal toegelegd worden, als elke Municipaliteit zal oordeelen dat die Huisgezinnen, zo veel mogelyk overeenkomftig derzelver plaats vindende omftandigheden, nodig hebben.
8. Dat de Municipaliteiten van alle deeze fchikkingen, ten voordeele der uitgewekenen of om hunne Patriotfche denkwyze gebannenen, en nu wedergekeerde Burgers, in den haare gemaakt, kennis zullen geeven aan de Committés van Algemeen Welzyn , Financie , en Uitgewekenen én Noodlydenden, om daar van rapport te doen ter Vergadering van de Provifioneele Reprelèntanten van 't Volk van Holland, ten einde dezelve zodanige voorzieninge doe, ter vergoeding van dezelve uitgaven, als met den aard en toeftand van het onvermogen der Stedelyke of Plaatielyke Financien in redelykheid en billykbeid zal bevonden worden te behooren, en ook aan zig voorbehouden de voortduuring van allen toegelegden onderftand, te bepaalen naar de omftandigheden.
En op dat niemand hier van ignorantie pretendeere, zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, ter plaatfe daar men gewoon is Publicatie en Affixie te doen.
Gedaan in den Hage, onder het klein Zegel Zzzzzzzzzzzzzzzz 5 van
's Gravenhagen
Public, rakende de Uitgeweekenen.


56S4 NIEUWE NEDERXANDSCHE
'•Gra-
venha" ge.
van den Lande, den 24 September 1795, het eerfte Jaar der Bataafjclic Vryheid.
G. BUYSKES, Vt. , Ter Ordonnantie van dezelve,
C. SCHEFFER.
Uit eene, door het Committé Militair, ingevolge de qualificatie deezer Vergadering, overgelegde lyst der Burgers, welke zig hadden aangediend tot den post van Adjudant-Generaal by den Generaal-Major Van Guericke, is na deliberatie goedgevonden, in die qualiteit aan te Rellen den Burger J. R. Blanc. Geevende het Committé Militair by deezen tevens kennis, dat de Collonel Guilquin tot deszelfs AdjudantMajor geproponeerd had den Burger T. H. Visfcher; waarop het Committé Militair is gequahficeerd, den gemelden Burger in de voorfchreeven qualiteit aan te ftellen: zul. lende voor de voornoemde Officieren de nodige Commisfien worden gedepecheerd na het afleggen van den Eed, het welk door den Burger Blanc. op morgen avond in deeze Vergadering zal worden gedaan.
Vry dag den 2.5 September 1795.
Op de gegeeven confideratien door de Committés van Algemeen Welzyn, van SCoophandel en Zeevaart, voor de Vivres
en


JAARBOEKEN, September, 1795. 5655
en van Algemeene Waakzaamheid, geëxamineerd hebbende het Decreet der Vergadering van den 21 deezer, houdende, om een Publicatie te formeeren tegen het thans in de Geneverflokeryen plaats hebbende, verftoken van Boekweit, Erwten en Wikken; is goedgevonden, aan de Municipaliteiten, alwaar Koornwynftokeryen zyn, aan te fchryven, ten fterkfte op de uitoeffening der letter van de Publicatie van 13 February laatstleden, en dus ook tegen het verftoken van Boekweit, Wikken, Erwten en Paardeboonen, of andere artikelen te waaken, met last aan dezelve Municipaliteiten, de vereischte publiciteit hier aan in hunne plaatfen te geeven.
Het Committé van Financie heeft rapport gedaan op het Request van J. P. Bo* longaro Crevenna c. f.; waarop, het advis gehoord zynde , is goedgevonden te verklaaren , dat ongetermineerde procedures geene redenen opleveren kunnen, waarom niet in de geforceerde Geldnegotiatie zoude kunnen worden betaald, maar dat dezelve even als infchulden en uitftaande Gelden , ten laste van Particulieren, die dubieus zouden mogen wezen, zullen mogen gerekend worden naar de waarde, waarop men dezelve in gemoede tauxeert, en dat dit fournisfement niet door den Boedel, maar door de Erfgenaamen, ieder voor deszelfs aandeel, moet worden voldaan.
Het Committé van Financie heeft rapport gedaan op het Request van een aantal
'sGra-
venhaGE.


5656 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'iGra-
venha' ce.
tal Predikanten, resforteerende onder de ■ Clasfis van Schieland; waarop, het rapport gehoord zynde, is goedgevonden te decreteeren , dat de intentie deezer Vergadering by de Publicatie van 17 July laatstleden wel degelyk is geweest, dat door de Predikanten, zonder onderfcheid, van derzelver traclementen in de geforceerde Geldnegotiatie moet worden gefourneerd : en zal van dit Decreet in het Dagblad melding worden gemaakt, waar door dus alle geprefenteerde of nog te prefenteerene Requesten van dien aart komen te vervallen.
Op voordragt van den Prefident, is na deliberatie goedgevonden te decreteeren, dat de vreemde Vrouwen der by de Revotie in 1787 uitgewekenen en buiten 'sLands gehuwden, als mede derzelver Kinderen, geduurende hunne ballingfchap gebooren, zullen genieten de prajmie, die aan de uitgewekenen is toegeftaan.
De Commisfie, gechargeerd met het opneeraen der bezwaren van de kleine Steden en het platte Land, heeft aan de Vergadering een voorftel gedaan, betrekkelyk eene generaale vernietiging van alle Oétroyen, en om tot het exerceeren der Handwerken en Fabrieken aan alle Inwoonders ten platten Lande eene gelyke vryheid te verleenen, als tot hier toe alleen aan de Inwoonders der Steden vergund wordt. Goedgevonden , de voorfchreeven Propofitie te ftellen in handen van de Committés van Algemeen Welzyn, van Financie en van Koop*
ban-


JAARBOEKEN, September, 1795*
handel en Zeevaart, om binnen 14 dagen : te dienen van advis.
Maandag den 28 September 1795.
Is geleezen Misfive van het Committé van Juftitie te Amfteldam, daar by opgeevende de Perfoonen, thans compofeerende het voornoemde Committé , verzoekende uit dezelve zes Leden tot Scheepenen-Commisfarisfen des Gemeene Lands Middelen te benoemen. Goedgevonden, in die qualiteit te eligeeren de Burgers P. N, Arnt» zenius, C. van Lennep, H. Costeras, M. van Ommeren, IV. T. van Hamelsveld en E. Ë. B. Glimmer.
De Gedeputeerden ter Generaliteit doen, onder andere, het volgend rapport:
Dat door het Committé de Marine eene Nationaale Vlag was geëxhibeerd, dewelke op voorftel van dat Committé voor de Vlag van de Republiek verklaard was; zynde de wyze, waarop die zoude worden geïntroduceerd, met het Committé de Marine commisforiaal gemaakt.
Dat door de perfoneele Commisfie tot onderzoek der Requesten van de Bataaffche Officieren , vraagende om penfioen , een ampel rapport was uitgebragt, en door dezelve geëxhibeerd een lyst waarby die pennoenen na de onderfcheidene rangen zyn bepaald , als mede nog een tweede lyst, waarby gratificatiën voor eenige bepaald worden ; welk rapport conform was geconcludeerd, en de penfioenen en gratifica«
tien
sGra-
jk.


J658 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhacx.
tien geaccordeerd ; dat wyders met het Committé te Lande, en die perfoneele Commisfie eenige verzoeken van Bataaffche Officieren , by dat rapport vermeld com» misforiaal gemaakt waren, van welk rapport en bylaagen zy Gedeputeerden een copie overleggen.
Het voorfchreeven rapport is voor Notificatie aangenomen, en de overgelegde lyst der toegezegde penfioenen aan de Bataaffche Officieren geapprobeerd.
Op het gecommuniceerde ter Vergadering, uit naam van het Committé de Marine, dat orders gefield waren, om het embargo, op de Schepen gelegd, met den qo deezer Maand te doen ophouden, is goedgevonden, het Committé Militair hier van kennis te geeven, ten einde de gegeeven orders omtrent de Visfchers Pinken en Schuiten in te trekken, en aan dezelve vry te laaten, om met den i Oélober wederom in Zee te kunnen gaan.
Is ter Vergadering eene Propofitie gedaan, relatief het avancement van eenige Ruiters, welke zig in de Maand January laatstleden, ten tyde der Revolutie, door hun trouw en braaf gedrag verdienftelyk hadden gemaakt; waarop na deliberatie is goedgevonden, het voorfchreeven voorftel te ftellen in handen van het Committé Militair, om daar op reguard te flaan, en tevens te zenden aan het Committé voor de Noodlydenden, om advis.
Het Committé van Algemeen Welzyn rjient van advis op het Concept-Plan van
het


JAARBOEKEN, September, 1795. 5659
het Committé van Algemeene Gezondheid , (zie 5 Juny, bl. 34740 waarop goedgevonden is , hetzelve Committé van Alge-1 meene Gezondheid daar te ftellen, en als de daar toe gefchiktfte plaats de Stad Ley. den tot deszelfs te houdene zittingen aan te wyzen, en de Burgers Bicker en Brugmans te qualificeeren om aan deeze Vergadering verdere opgave te doen van een meer uitgebreid Plan, van den voet, op welken dit Committé zoude behooren georganifeerd te worden, en van de werkzaamheden, welke hetzelve zal verrichten, als mede van een dubbeltal Perfoonen , welke aan het heilzaam oogmerk best zullen kunnen beantwoorden , als mede twee Perfoonen aan deeze Vergadering voortedragen, om daar uit eenen tot Secretaris te verkiezen , terwyl aan de Leden, het Committé zullende uitmaaken, voor de by het Plan bepaalde byeenkomften van viermaal in een jaar, te weeten iedere reis zes dagen, voor daggelden , reis- en teerkosten wordt toegelegd 15 guldens daags; zullende de Secretaris , welke zyne vaste woonplaats in Leyden zal moeten hebben, genieten een jaar» lyks tracfement van 800 guldens, zonder iets verder in rekening te mogen brengen.
Op gedaan voorftel, tendeerende het bepaalen van den tyd tor het byeenroepen eener Nationaale Conventie en de telling van het Volk, is na deliberatie goedgevonden, dat, in aanmerking genomen zynde het gecommuniceerde door den Prefident, dat de perfoneele Befoigne van wegen Hun
Hoog
sGra/enHA-
3e. '


566-0 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
VENHA' GS.
Hoog Mogenden op morgen een rapport, dien aangaande, zouden uitbrengen, en dat de Gecommitteerden deezer Vergadering tot het gemelde Befoigne op morgen opening zullen geeven van den ftaat der zaaken dien aangaande , de discusfien hier over tot morgen uit te ftellen.
Op het geproponeerde ter Vergadering nopens het ftooken der Branderyen, is na deliberatie goedgevonden, dezelve Propofitie te ftellen in handen van het Committé van Algemeen Welzyn, van Koophandel en Zeevaart, voor de Vivres en van Algemeene Waakzaamheid , om advis , terwyl te gelyk goedgevonden is, de op voorleden Vrydag geanefteerde aanfchryving intusfchen te doen afgaan.
Aan de order van den dag zynde het benoemen der Leden, die, ingevolge het accord tusfchen deeze Provincie en die van Zeeland, aangaande de mortificatie van het Collegie van den Hoogen Raade, en de afdoening der zaaken ter cognitie van hetzelve gedaan hebbende, gefloten, van wegen deeze Provincie die Commisfie zullen uitmaaken , is na deliberatie goedgevonden, daar toe aan te ftellen de Burgers LVIr. N. W. Hartman, Mr. D. J. Steyn Parvé, Mr. C. Byleveld, Mr. L. E. Diert van Melis{'anty en Mr. J. E. Reuvens, alle Raaden in den Hove van Holland, mitsgaders den Griffier tl. A. Kreet, welke voorfchreeven Burgers alvoorens te fungeeren, de gerequireerde Ëeden zullen prajfteeren; zullende aan de voornoemde Leden een daggeld
van


JAARBOEKEN, September, 1795. jèöi
Van zes guldens, als mede aan den Griffier, worden toegelegd : wel te verftaan, wanneer de gemelde Leden tot het waarneemen dier Commisfie effeclivelyk zullen vaceeren , zo egter , dat alleen .de helft door deeze Provincie, en de andere helft door Zeeland zal worden voldaan.
Op gedaan voorftel dóór den Prefident,1 is, vermits de mortificatie van het Collegie van den Hoogen Raade, goedgevonden , den Hove van Holland by deezen te qualificeeren, om uit deszelfs midden met eri benevens de twee Leden, die vaii wegeri het voorfchreeven Hof in het Collegie der Sociëteit alhier zitting hebben, nog een Lid in het laatstgemelde Collegie fesfiö te doen neemen.
Aan de orde van den. dag zynde het benoemen van twee nieuwe Raaden in den Hove van Holland, waar mede hetzelvei Hof, volgens gefloten accord tusfcheii deeze Provincie en die van Zeeland, van wegens Holland zal worden vermeerderd; is goedgevonden, daar toe aan te ftellen de Burgers Mr. Petrus Roskam, Profesfor te Harderwyk , en Mr. Pieter Vromamy woonende te Leyden.
Dingsdag den 29 September 1795.
Is geleezen Misfive van Curatoren van *sLands Univerfiteit te Leyden, houdende, dat by hun in nadere overweging genomen zynde het advis van het Committé van Algemeen Welzyn, over de zoge* Aaa aaa aaa aaa aaa aa naam-
?s GkA.
VENHACE.


'sGra-
VENHAOS.
BUR*
5662 Nir.UWE NEDERLANDSCHE'
naamde Staaten- of Binnenwagt; verzoek kende, dat de voorfchreeven Binnenwagt, zo als dezelve thans geconftitueerd is, geheel en al ten kosten van den Lande moge worden aangehouden , ten ware 3 dat deeze Vergadering, om eenige epargnes daar te ftellen , liever goedvondt, ten dienfte der Univerfiteit eene nieuwe Wagt te creëeren van één Officier en 24 Man. Waarop na deliberatie is goedgevonden, het laatfte gedeelte van het verzoek te accordeeren, en is mitsdien het Committé Militair gequalificeerd, om de confert, en met overleg van Curatoren voornoemd, de gemelde nieuwe Wagt ten koste van den Lande daar te ftellen.
De Burgers Habn, P. Gevers, Paulus en la Pierre doen , ter voldoening van het Decreet van den 5 Augustus laatstleden, het navolgend Rapport, wegens de by hetzelve Decreet, ten fine van advis, in hunne handen geftelde tVlisfive van den gewezen Stadhouder, uit Engeland, aan den Gouverneur van Surinamen gefcbreeven , den 7 February laatstleden, welke door den laatfien aan Hun. Hoog Mogenden overgezonden, ter hunner Vergadering vm den 3 Augustus ingekomen, en aldaar door de Gedeputeerden ter Generaliteit is overgenomen; zynde de gemelde Misfive breeder in de Notulen deezer Vergadering van den 4 Augustus vermeld: (zie bl. 4971.)


JAARBOEKEN, September, 1705. jffctj BURGERS REPRESENTANTEN!
tiet beeft Ulieden behaagd, om by Decreet van den j Augustus laatstleden in onze handen ten fine van advis te ftellen, de Misfive van den gewezen Stadhouder, gefchreeven uit Kew, den 7 February deezes jaars, aan deiGouverneur der Colonie Suriname J. F. Friderici, en houdende den verradelyken last, om zo te Paramaribo, als verder in de Colonie van Suriname te admitteeren de Troupen j die van wegens Zyne Groot-Brittannifche Majefteit derwaards zouden worden gezonden, en op de Ri. ■vieren zodanige Oorlogfchepen , Fregatten of gewapende Vaartuigen, als van wegens dezelfde derwaards zouden worden gezonden, en om dezelve, te confidereeren, als Troupen en Schepen van eene Mogendheid, die in vriendfehap en Alliantie is met Hun Hoog Mogenden, en die derwaards zouden komen, om te beletten, dat die Colonie door de Franfchen wierde geïnva-
Wy zouden ten deezen reeds lang vaö ónze confideratien hebben kunnen dienen, maar de ge-ftadige verwagting, dat het zogenaamde Huis van Oranje, deszelfs ondankbaarheid jegens zyn Vaderland, eerlang zou bekroonen met een openbaar manifest, en eene gewapende aggresfie van hetzelve, heeft ons terug gehouden, daar zulks m dit en in andere Landen wierdt verzekerd, en wy veronderftelden, dat Gylieden van zodanig manifest legale kennis krygende, de behandeling van dat alles, dan liever in eens zoudt hebben «fgedaan: dan, wy willen en wy mogen niet langer draalen om aan uwen last te voldoen en hebben zeer. weinig woorden van noden, om de zwaarte van de misdaad in deezen, jegens den geheelen ftaat gecommitteerd, te doen opmerken , niet flechts naar de eeuwige beginfelen van dat algemeene Staatsrecht, dat op de natuur ca Aaaaaaaaaaaaaaaaa 3 op
'sGaA-
VENHAGE.
Rapport rakende eene Misfive van den gewezen Stadhouder,


5664 NIEUWE NEDERLA NDSCHE
VENHAGE,
Rapport rakende eene Misfive yan den gewezen Stadhouder.
op de reden fleunt; maar ook naar de meer be* krompene , en zogenaamde Conflitutioneele inrichtingen, hier te Lande tot dus verre plaats hebbende. Trouwens, dat Willem de F, na den verradelyken rol, dien hy zedert 1780 gefpeeld heeft; na al het geen, 'wat 'er vóór, in en na den Engelfchen Oorlog gebeurd is; na zyne roe* kelooze tegenkanting, tegen den wil der Staaten, en zyn toenmalig verlaaten van den Haag; ca zyne bedekte en openbaare zamenzweeringen tegen 's Lands Vrvheid en Onaf hanglykheid ; na geheuld te hebben, met vreemde Mogendheden; na zyn ïchandelyk Amersfoortsch Manifest vaa den 11 September 1787; na het Land overweldigt te hebben met vreemd Krygsvolk; na het vervuld te hebben met moord, roof en plundering; na eer aangehitfte muitzucht, den vryen teugel gevierd te hebben; na duizenden vaa Huisgezinnen geruïneerd , en den Lande uitgejaagd, aan de vervolging van de Patriotten de deur wyd Open gezet, en onder den naam vaa Conftitutioneele maatregelen, een waarachtig Schrikbewind van zyne factie ingefleld, en geduurende meer dan zeven jaaren lang in ftand te hebben gehouden ; na dit Land , alleen om zig zeiven te behouden, te hebben gefleept ia den verderflyken Oorlog, die Hun Hoog Mogenden immer gevoerd hebben ; na ftroomen bloeds en millioenen fchats verfpild te hebben; na alle de rampen over ons Land in ruime mate te hebben uitgeftort, welke onaffcheidelyk zyn van het tooneel des Oorlogs, en byzonder vaa bet daarzyn eener Engelfche Bende; na bat toppunt van' verwarring hebben veroorzaakt in alle de tskken onzer Regeering; en na eindelyk, toen het 'er op aankwam, en God zelf de Franfchen toe in het hart van ons Land geleidde; ca op den 18 January deezes jaars, zig en de zynen, door eene fchandelyke vlucht geborgen te heb» ben, ea aan Hun Hoog Mogenden op dien dag


JAARBOEKEN, September, 1795. 3665
in eene fameufe Misfive te hebben gefchreeven,
dat hy, niet willende een obftakel zyn aan den Vrede, die voor de goede Ingezetenen deezer Landen nodig was, gerefolveerd had, om voor een tyd zig en zyne geheele Familie van hier te retireer en, in hoop , dat Hun Hoog Mogenden zulks niet zouden afkeuren , biddende den Allerhoogflen om zyne dierbaarfte zegeningen over het lieve Vaderland te willen uitjïortcn eng., doende het hem leed, van niet meerder 'nut te hebben kunnen zyn, en hebbende het ontflag verleend van het commando, van het Leger aan beide zyne Zoons, die met hem vertrokken: dat zeggen wy, na dit alles, en na dat Hun Hoog Mogenden hadden beiloten , om aan de Collonels of commandeerende Officieren van de Regiment en en Corpfen, in dienst ■van den Staat, mitsgaders aan de Gouverneurs, Commandeurs of commandeerende Officieren kennis te geeven, dat Zyne Hoogheid zig voor eenigen tyd geabfenteerd had, en dat ook beide zyne Zoons van het commando waren ontflageu, Wtllem de V. evenwel zyner verraderlyke dienstbaarheid aan Engeland, zo verre den teugel heeft gevierd, dat hy, zonder eenige de rojnfte macht of authoriteit daar toe te hebben, den Gouver» neur van eene zo belangryke Colonie van den Staat, fub en obreptief, en alzo verraderlyk, tot eene daad heeft getragt te verleiden, waar van de gevolgen voor den Lande, indien dezelve aan zyne verachtelyke oogmerken beantwoord hadden, allerverderflykst zouden zyn geweest; dat Willem de V. zig aan de misdaad van hoog verraad, ten aanzien der Republiek, heeft fchuldig gemaakt, daar aan vermeenen wy, dat door niemand meer kan worden getwyfeld, en dat de opnoeming der daadzaaken ten'betooge daar van alleen genoegzaam is.
Ondertusfchen moeten wy bekennen , dat dit alles ons minder verwonderd, dan verontwaardigd heeft, 'Er is niets onder alle de openbaare Aaaaaaaaaaaaaaaaa 3 en
'sGsa.
VENHA-
CE.
Rapport rakende eene Mi'five van den gewezen Stadhouder,
t


5665 NIEUWE NEDERLANDSCHE
•sGra-
ven hace.
Rapport rakende eene Misfive van' den gewezen Stadhouder,
en heimlyke aanrandingen van het Volk van Nederland in het algemeen, en van de vryheid en onafhanglykheid van Holland in het byzonder, dat men van Willem de V, na alles wat men tot hier toe heeft zien gebeuren, niet zpude ver» wagten, en onder alle de Stadhouders, waar van de Hiftprie melding heeft moeten maaken, kennen wy 'er geenen, wiens misdaaden tegen het Vaderland, dje van den laatften, in aanhoudendheid en vermetelheid evenaaren, en wiens acte van befchuldiging alzo ligter op te maaken zou wezen.
Het is daarom, Burgers Reprefentanten! dat wy 't allernoodzaaklykst oordeelen, dat deeze in behoorlyke form werde vervaardigd. Europa zal dan zien, dat de affchaffing van 't Stadhouderschap geen ligtvaardig befluit was; elk Vryheids^ minnaar zal hetzelve, en onzer gezegenie Revolutie toejuichen; zyne aanhangers zullen fchaamroGd worden, en aan veele waarfchynlyk de fchillen van de oogen eens vallen, Wy zyn egter van gedagten , dat deeze produre niet te naauwkeurig en plechtig kan aangevangen, beftierd, en ten einde gebragt worden, en omzien^ de naar gefchikte mannen , om den Lande en Ulieden daarin te dienen, hebben wy geoor-> deeld, en wy zouden Ulieden derhalven ad'viièèren, om , gelyk de bovengemelde Misfive van den gewezen Stadhouder uit de Vergadering van Hun Hoog Mogenden ter Tafel van deeze Vergadering is gebragt, door uwe Gecommitteerden ter Generaliteit, zo ook 't zelve wederom, benevens dit advis, in handen te ftellen van de gemelde Gecommitteerden, met last, om daar van aan Hun Hoog Mogenden kennis te geeven, en het voorts aldaar, daar heenen te dirigeeren, dat deeze Stukken met den meesten fpoed wierden gefteld in handen van de Leydfche Hoogieeraaren Bavius Voorda en Jan Valckenaar „ ten einde Hun Hoog Mogenden te dienen van
con-


JAARBOEKEN, September, 1795» j6"6"7
confideratien en advis, nopens den aanleg, en de directie der crimineele procedure ten deezen; zo wel als om aan Hun Hoog Mogenden te fuppediteeren, eene fuccinéte acie van accufatie, tegen den voorfchreeven Willem deV., met faculteit omme van hunne zyde, zodanig iemand te asfumeeren, of in het werk te ftellen, en vifie van zodanige Staatspapieren te mogen neemen, als zy tot volvoering hunner Commisfie nodig zullen oordeelen.
Wy refereeren ons niettemin tot Ulieder beter oordeel.
}. G. H. H A H N.
P. GEVERS.
P. P A U L U S.
A. J. LA P I E R R E.
Waarop gedelibereerd zynde, is goedge* vonden en verftaan, conform hetzelve Rapport, de Copie der voorfchreeven Misfive, benevens het advis te ftellen in handen van de Gedeputeerden ter Generaliteit, met last als daar by breeder is vermeld.
De Gecommitteerden ter Generaliteit hebben gerapporteerd , dat, overeenkomftig het geen de Prefident deezer Vergadering op gisteren aan den Burger Paulas Gevers heeft geantwoord, toen deeze op het punt was, om een voorftel te doen over de middelen, om 'c byeenkomen eener Nationaale Conventie niet langer uit te ftellen, 'er heden morgen by Hun Hoog Mogenden rapport was gedaan van wegen het aangelegde Befoigne, tot het werk van de Nationaale Conventie.
Dat hetzelve rapport, 't welk in zyn geAaaaaaaaaaaaaaaaa 4 heel
'sGravenha*
ge.


5668 NIEUWE NEDERLAND5CHE
'sGraVenha-
CE.
heel nader ter deezer Vergadering zal worv den geëxhibeerd, hoofdzaaklyk hier op neder kwam, dat de meerderheid van 5t Befoigne aan Hun Hoog Mogenden voorftelde, om te declareeren, dat 'er eene Nationaale Vergadering zal worden byeen geroepen, en om tot faciliteering van dat werk, aan de Reprefentanten van de refpeéliive Provinciën, Bataafsch Braband en Drenthe te verzoeken, 't Volk te doen tellen, en daar van aan Hun Hoog Mogenden opgave te fuppediteeren , terwyl 't Befoigne zig intusfchen onophoudelyk zou bevlytigen om een finaal rapport uit te brengen.
Dat hierop Gelderland, of deszelfs Gedeputeerden , zo wel als Holland, zig met 't zelve provifioneele rapport geconformeerd hebben, en dat zy Gedeputeerden toen eene conclufie, welke met den geest, met den wensch, en met het waar belang der Patriottifche Nederlanders zo volkomen zou ftrooken, met blydfchap te gemoet zagen.
Dat de Gedeputeerden van Zeeland in fubftantie geïnhaleerd hadden de Refolutie van hunne Principaalen , na de oproeping van 't Volk, op dit gewigtig onderwerp genomen, en derhalven 't zelve rapport hadden overgenomen, dm zig daar op zo fpoedig mooglyk te verklaareu.
Dat de Gecommitteerden van Utrecht zig gaaf met hetzelve hadden geconformeerd.
Dat die van Friesland zig ook daar mede hadden geconformeerd, onder referve nogthans der vrye deliberatien over het zelve van hunne Principaalen,
Dat


JA'ARBOEKEN, September, 1795: '5669
Dat die van Overysfel in het rapport volkomen hadden toegeftemd. - En eindelyk, dat die van Stad en Lande, tot het rapport ook hadden geconfenteerd, en wel met de evenredigheid der populatie aanteneemen tot den grondflag der Nationaale Vergadering, onder die mits egter, dat rer weering van alle ambitie en intrigues de Commisfie, welke gechargeerd zou worden met het ontwerpen eener Conftitutie voor de geheele Republiek, geheel zal zyn 1 en blyven onderfcheiden van de Nationaale Vergadering, in zo verre, dat de Nationaale Vergadering geene veranderingen in, maar alleen reflectien by het Ontwerp van Conftitutie zal mogen maaken, en dezelve aan de refpective Bondgenooten, Drenthe en Bataafsch Braband toezenden, om door de fouveraine Volkeren, ieder in den haare geëxamineerd, en goed- of afgekeurd te worden ; en wyders onder referve der vrye deliberatie van hunne Committenten op het eventueel finaal rapport.
Dat by deezen ftaat der geëmitteerde Vota's van de zeven Leden der Vergadering van Hun Hoog Mogenden, zy Gedeputeerden niet anders wagten, dan dat de Prefident door zyne conclufie 't zelve rapport in eene Refolutie zou hebben veranderd: im» mers dat de meerderheid niet kon worden gecontesteerd, terwyl 'er vier- ftemmen gaaf voor 't rapport waren , twee andere 'er ook voor, maar geclaufuleerd, en die van Zeeland alleen, om 't zelve over te nee men.
Aaaaaaaaaaaaaaaaa 5 Dat
'sGra-
VENHAGE.


5670 NIEUWE NEDERLANDSCHE
*9 G«A« VENHACE,
Dat zy evenwel zig hierin hebben te leur gefteld gevonden, want dat de Prefident Strübberg, toen hy in zyne conclufien tot dit rapport was genaderd, vermeend heeft de Gedeputeerden der disfentieerende Provinciën , met zo veele aarfpraaken als hy oordeelde dat 'er disfentieerende waren , tot eenfteramigheid te moeten adhorteeren, maar met geen ander gevolg, dan dat Zeeland by zyn o verneemen, en Friesland en Groningen by der» zeiver claufulen perfifteerden. Dat^de Prefident toen evenwel, en niettegenftaande 'er door de Hollandfche en Utrechtfche Gedeputeerden met allen ernst op geinfteerd was, zig nog bezwaard heeft gevonden om te concludeeren. Dat hy integendeel in omvraag heeft gebragt, om 't verlangde uitftel aan die van Zeeland, Friesland en Stad en Lande voor eenige dagen toe te ftaan.
Dat daarop die van Gelderland verklaard hebben, dat hunne Principaalen eene plegtige Commisfie hadden gedecerneerd, welke eerstdaags in den Haag ftond te komen, om aan Hun Hoog Mogenden kennis te geeven van derzelver veranderde Refolutie op 't ftuk der'Nationaale Conventie, en om mede te werken tot een conciliatoir Plan, en dat zy wel wilden concurreeren tot 't geeven van uitftel van èenige dagen.
Dat zy Gedeputeerden van deeze Vergadering, als mede die van Utrecht, andermaal, en met allen mooglyken aandrang op de conclufie geïnfteerd hadden.
Dat


JAARBOEKEN, September* 1795.' 567*
Dat egter de vier andere ftemmen als toen voor 't uitftel waren geweest, en wel op voorftel van die van Zeeland, (welke zeiden , eerst 't Volk nog te moeten oproepen,) tot den 15 der aanftaande Maand.
Dat de Prefident Sirubberg derhalven geconcludeerd heeft , om 't verzogte uitftel toeteftaan, en dat by de Refolutie de Provinciën van Zeeland, Friesland en Stad en Lande verzogt zyn , zig ten fpoedigften, en wel vóór of op den 15 Oélober aanftaanden, op 't vorig rapport te expliceeren, zullende op dien dag finaal omtrent deeze zaak worden gerefolveerd; en wyders dat dien onverminderd de Reprefentanten der refpeétive Provinciën, van het Landfchap Drenthe en van Bataafsch Braband zullen worden verzogt, om eik in den haare het Volk te doen tellen, en daar van aan Hun Hoog Mogenden behoorlyke opgave te fuppediteeren.
Dat zy Gedeputeerden ondertusfchen, wel verre van de handelwyze van den Prefident in deezen goed te keuren , of var wegen deeze Vergadering te hebben gecon. curreerd in dit nieuwe uitftel van eene zaak, die reeds te lang is uitgefteld, en in eens Refolutie, waarby 't middel, of de telling wordt vastgefteld, en het doeleinde of '< byeen roepen eener Natioiiaale Vergadering in 't onzekere gelaaten, daar tegen in d( Notulen hebben doen inl'ereereu de vol gende aanteekening:
Dat zy met allen ernst en nadruk op 4 conclufie van 't Rapport geïnfleerd badlen
lat,
'sGra-
VENHAGE.
1 r
J
* f»


NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGia-
venhagk.
| i
1 J < t
t
v d d
laaiende de gevolgen, die 't niet formeeren van de conclufie kan hebben, voor rekening van den Prefident, en referveerende voor bunne Principaalen zodanige maatregelen, als dezelve zullen meenen te behooren.
Dat de Gedeputeerden der vyf andere Provinciën, met welker meerderheid de ' Prefident nu had geconcludeerd, zig eene contra-aantekening hadden gereferveerd , waar tegen die van Utrecht eene contraaantekening aan zig hadden behouden.
Waarop gedelibereerd zynde , is gedecreteerd, het gedrag der Gedeputeerden ter Generaliteit, in deezen gehouden, volkomen te approbeeren en te laudeeren.
Voorts hebben de Burgers Paulusen Fan de Kasteele een zeer naauwkeurig verflag gegeeven van de deliberatien, ten deezen tn 't Befoigne van Hun Hoog Mogenden met eenige Gedeputeerden uit 't Committé tot de algemeene zaaken van het Bondgemotfchap te Lande, waar uit gebleken is, lat men het reeds over verfcheidene zeer iotabele punten was eens geworden , en Jat men hoop had, eerlang een finaal Rapport by Hun Hoog Mogenden te zullen kunlen uitbrengen, maar dat men intusfchen, >m aan het verlangen der weldenkende Naie te gemoet te komen, het zo verre had ebragt, dat zonder eenigzints te willen anscipeeren op de deliberatien over de wyze, 'aarop de Conventie of Nationaale Vergaering zou byeen geroepen worden, noch erzelver werkzaamheden te bepaalen, 'er mvoudig aan Hun Hoog Mogenden zon
wor-


JAARBOEKEN, September, 1795.| JÖ73
worden voorgemeld, om te decreteeren, dat 'er eene Nationaale Vergadering zou byeen geroepen worden, en dat ten dien einde het Volk zou geteld worden: dat hier uit geboren was het zo evengemeld Rapport, deezen morgen byn Hun Hoog Mogenden gedaan, en dat zy te gelyk, en uit naam der Commisfie, tot 't formeeren van een Plan der Nationaale Conventie, van wegen deeze Vergadering benoemd, zullende dienen van advis op de Misfive van de Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van Gelderland, welke by appointement van den 25 deezer in derzelver handen gefield was, de vryheid namen, om te proponeeren, het benoemen eener expresfe Commisfie, om met die van Gelderland, en de Gedeputeerden van zodanige andere Provinciën, als zig daar toe verder zouden mogen opdoen, in con-' ferentie te treden, ter vereffening namelyk van alle difficulteken tegen .'t byeen roepen eener Nationaale Conventie, en van alle andere punten, waar over die van Gelderland of andere Provinciën met Gedeputeerden deezer Vergadering zouden wenfchen in onderhandeling te komen.
Waarop gedelibereerd zynde, is gedecreteerd, de Burgers Paulus, Bosveld en Van de Kasteele, welke de Befoignes van Hun Hoog Mogenden van wegen deeze Vergadering over het werk der Nationaa-; le Conventie tot hier toe hebben waargenomen, te committeeren, om daar mede voorttevaren, en fpeciaal om te volharden
ir
'sGravenha» 1
ce*
11 1


'sGra-
VÏNHAC£.
I 1 1 t 1
5
JÖ?4 NIEUWE NEDERLANDSCHÊ!
ia die Vaderlandfche poogingen, waarvan de Vergadering zo even opening had ontvangen; en wyders om, conform het gezegde Prae-advis , eene nieuwe Commisfie te benoemen, om met die van Gelderland en Utrecht, nevens de Gedeputeerden van zodanige andere Provinciën, ais zig daar toe mogten opdoen, in conferentie te treden 4 ter vereffening namelyk Van alle diffi. cuiteiten, tegen 't byeen roepen eener Na«oiraale Conventie, en van alle andere punten, waar over die van Gelderland, of van eenige andere Provinciën met Gedeputeerden deezer Vergadering zouden wenfcïien in onderhandeling te komen ; alles om te voldoen Kat) da circulaire Misfive van de Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van Gelderland; en zyn daar toe genoemd en gecommitteerd de Burgers Paulus, Van de Kasteele, Habn, P. Gevers en Von Lie» heherr.
De Burger Paulus Gevers heeft, dien onverminderd, en ingevolge zyn gedeclareerde van gisteren, 't volgende voorftel gedaan : s
BURGERS REPRESENTANTEN!
Myn voorneemen was gisteren avond, aan U• lieden een voorftel te doen, in 't algemeen !e noodzaa.'.-iykheid van eene fpoedtee byeenomst der Nationaale Conventie, en°in 't by* onder de telling des Voiks ten oogmerk'hebende. Het vroiyk vooruitzie, dat deeze bemgryke zaaken beide deeze morgen by Hun loog Mogenden favorabel zouden worden ge-
COH-


JAARBOEKEN, September, 1795. 5675
concludeerd, deed my, op verzoek vaa den Burger Prefident, befluiren, dit tot heden uitteftellen; dan, daar ik uit de voordragt van zaaken, door onze Gedeputeerden ter. Generaliteit daar zo gerapporteert, tot rrsyn innig leedwezen gehoord heb, dat, wel verre van 't dadelyk befluit tot eene Nationaale Conventie, deeze zaak, voor den Lande van een zo gewigtig belang, zonder conclufie is gebleven, en alleenlyk maar tot eene telling van 't Volk is befloten, vinde ik my ten fterkften verpligt, op 't nadrukkelykfte by Ulieden te infteeren, dat by deeze Vergadering alle mogelyke middelen mogen worden in 't werk gefteld, en zonder refumtie beraamt, ten einde eene Nationaale Conventie tegen eenen bepaalden tyd worde vastgefteld, en dat de telling des Volks zonder verwyl in deeze Provincie effect forteeren, op dat de geheele Natie door Uliader Decreet werde overtuigd, dat de Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van Holland allezints gezind zyn, ons Vaderland te bevryden van de onbmekenbaare gevaaren, waar aan 't zelve door een langer agterblyven van eene Nationaale Conventie noodwendig zal zyn blootgefteld.
Ik bezweere U, Burgers Reprefentanten! by de Vryheid! Ik bidde 't U om de liefde des Vaderlands! laaten wy niets onbeproefd laaten, om 't eenig plegtanker van ons behoud en Nationaal geluk, eene Nationaale Conventie, ten fpoedigften te doen daarftellen. Deeze zal ons in plaatfe van onze jegenswoordige monftrueufe Regeeringsform eene Conftitutie verzorgen, voor de algemeene belangen gefchikt, en deeze Republiek, één en onverdeelbaar zynde, beftand doen zyn tegen alle machinatien onzer vyanden, van buiten en van binnen; daar wy, blyft het oud Bondgenootfchappelyk beftier ftand houden, aan de onberekenbaarfte gevaaren zyn en blyven blootgefteld, waar door onze pas ontlokene Vry-
hck
's Gra-
VEHHACE.
Voorfl tl van P. Gevers, omtrent eene Nation. Conventie.
I •


5676 NIEUWE NEDERLANDSCHE
*9GflAVENHACS.
heid rasch weder zoude verdwyrjeo, en wy ('t geen God genadiglyk verhoedel) aan een veel erger déspotismus, dan ooic te vooren, zouden worden blootgefteld.
Eene Nationaale Conventie en de heilryke gevolgen daar van zullen eene Vryheid en Onaf* hangelykheid op de onwrikbaarfte zuilen vestigen, daar 't achterblyven daar van ons in een poel van de grootfte jammeren en gevaaren zal ftor- ten.
Met dezelve is ons Vaderland behouden; zonder dezelve is ons Vaderland onherftelbaar verboren J
(JVas geteekend',)
P. GEVERS,
Over al 't welk zeer ampel gedelibereerd, en in aanmerking genomen zynde, dat, niettegenftaande deeze Vergadering de Refolutie van Hun Hoog Mogenden, op heden genomen, in geenen deele kan ho* mologueeren, en dezelve in tegendeel by de gedaane aantekening der Gedeputeerden ter Generaliteit volkomen perfifteert, en niettegenftaande de door Hun Hoog Mogenden zeiven telkens aangekondigde, maar ook alleen aangekondigde befluiten op *t ftuk eener Nationaale Conventie, zodanige maatregelen van nu af aan zouden billyken, als deeze Vergadering zou kunnen neemen ten aanzien van dezulken onder de Bondgenooten, welke het verzoek van wegen deeze Vergadering, op derzelver fpecialen lasr, door eene plegtige Com» * misfie, by Hun Hoog Mogenden op den
28


JAARBOEKEN, September, 170$. 5«7Ï
28 July gedaan, om zig vdór den 1 September over deeze groote en zo fterk ge* wenschte zaak finaal te bepaalen, fchynen ttantemerken als niet gedaan, des niettemin te berusten in 't uitftel tot' den 15 Oétober aanftaande, ten einde niets onbeproefd te laaten, wat ter bevordering der harmonie der Bondgenooten eenigzints kan dienen. En is tevens gedecreteerd, dat, welk ook de uitflag zyn moge der délibera • tien van Hun Hoog Mogenden, en in afwagting van het voorfchreeven uittebrengen rapport, wegens deeze zo importante materie ter Generaliteit, deeze Vergadéïïng op Vrydag den 16 Oétober aanftaande, met postpofitie zo veel mooglyk van alle andere zaaken, zig zal bezig houden, met 9t beramen en 't arrefteeren van alle zodanige middelen, als waar door de byeenkomst. der Nationaale Conventie dadelyk bepaald? én daargefteld zoude kunnen woTden met alle de Bondgenooten , welke daar toe gezind zullen zyn: terwyl inmiddels met de telling van 't Volk van Holland begonnen en voortgegaan zal worden, en het Committé van Algemeen Welzyn gelast wordt, naar eene behoorlyke plaatzing , of Zaal voor de Nationaale Conventie om té zienj, en daar van aan deeze Vergadering op gemelden 16 Oétober rapport te doen.
En zal Extraét van dit Decreet, voor' zo veel dit laatfte aangaat, aan 't Committé van Algemeen Welzyn worden ter hand gefteld, om zig daar na te reguleeren.
Ook zal Copie van dit een en ander geBbb bbb bbb bbb bbb bb gee^
'sGra-
VENHJÏ* GE»


'«Gravenhagen
w
i
i 1
5*78 NIEUWE NEDERLANDSCBE
geeven worden aan de Gedeputeerden rer Generaliteit, met last, om daar van ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden opening te geeven. > ö
Woensdag den 30 September 1795, Voorftef-UrSer mfdiUS d°et h6t V0lgend
BURGERS REPRESENTANTEN.'
JJet is eene zekere waarheid, welke, ten min^ tearH buiten tegenfpraak i9, dat by een yry Volk de Drukpers moet vry zyn
By een goed en billyk Gouvernement, het welk als eene Mensch- en Staatkundigen regel befchouwt , dat zo wel de moreele als politieke deugd, der Burgeren altyd evenredig is aan den meerderen of minderen graad van verlichting y ïot welke dezelve gevorderd zyn; by een Gouvernement, het welk niet wil regeeren, maar alleen beftuuren , en daar toe redelyke weezens verlangt, die hun geluk gevoelen kunnen; bv een Gouvernement eindelyk, het welk zig het ateerfieen Volksgeluk, als het middenpunt zyner handelingen voorfielt, en zyne gangen door het belang der Maatfchappy alleen laat richten, moet iet zeker ten allen tyde geoorloofd zyn, dat een :eder vry Jpreeke eq vry /èhryve over het Be* Uur, als over iets, waar by. elk individu bes ïoogst belang heeft, en waar van de tydelvke welvaart van allen onmiddelyk afhangt.
Wanneer de Leden eener Maatfchappy het 3eftuur durven en kunnen beoordeelen, de fouten, welke het begaat, en die, zo lang menchen door menfchen beftuurd worden, van alle egeeringsfofmen onaffcheidbaar zyn, onbewimpeld-


JAARBOEKEN, September, 1705. 5070
pëld aanwyzen, en de middelen en wegen töl derzelver verbetering aan de hand geeven, moei zulks niet alleen ten boogften nuttig zyn, maar zelfs kan het Gouvernement uit alle gelykfoortige Gefchriften, al heeft al eens gezond verftand en ondervinding de pen des Schryvers niet beftuurd, groot voordeel trekken. Een Gefchrift, ééns in het licht gekomen, is door het Publiek Welhaast gewaardeerd en beoordeeld, en dat oordeel, het welk 'er in het algemeen over geveld wordt, kan niet zelden tot eene vry zekere fiandregel verftrekken voor hun, die in het beftuur zyn: welk nuttiger gebruik kan iemand van zyne talenten maaken, dan, door aan zyne Medeburgeren waarheden te openbaaren, en hen grondbeginfelen te leeren, welke zy nog niet kennen, hen tot deugd en Vaderlandsliefde aan te fpooren, het aandagtig te maaken op het gedrag hunner Vertegenwoordigers, die doch altyd menfchen zyn , en deezen weder tot braafheid , belangeloosheid en ftand vastigheid te vermaanen ?
De kunst van menfchen te beftuüren is nog in haare geboorte, en het beftuur Zelve een werktuig, het welk onophoudelyk moet herfteld, verbeterd , en door geduurige gelykformige en regelmatige impulfien in beweging gehouden worden.
Een Gouvernement, het welk voor twistzoekers en onrustige geesten durft uitkryten hen, die zyne handelingen berispen, ja het als misdaad befchouwt , wanneer zulks al eens niet naar waarheid en met bitterheid gelchied, toont daar door alleen, dat het den rechten weg niet gaat, en geen voorneemen heeft, om in het vervolg beter te handelen.
• Verre dus van my! verre van ons alle, Medeburgers! dat wy aan de vryheid van elk indivi iu, om over onze wyze van doen openlyk té oordeelen, eenige bepaaling zouden willen maaken , integendeel moet ons dat tot genoegen Bbbbbbbbbbbbbbbbb 2 ' ftrek-
's Gra-
VENHA" GE.
Voorftd van S. I. Wifelius,
betreffende de vryheid ' van de Drukpsrti


j<58o NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
VKHHACE.
Voorftel van S. I. Wifelius,
betrefftnde di vryheid van de Drukpers.
ftrekken: gefchied het Daar waarheid en billykheid , en worden ons wezenlyke gebreken ontdekt, wy kunnen 'er voor het toekomende nuttige lesfen uit trekken. Heeft het tegendeel plaats, wordt onze wyze van handelen door ondoorzigti» gen kwalyk beoordeeld , ja worden zelfs onze daaden door nyd en kwaadaartigheid in een batelyk daglicht gefteld , geene zwarigheid, zulks kan ook niet anders, dan tot ons voordeel uitloopen: een gedeelte onzer Medeburgeren moge daar door eenige oogenblikken van ons worden afgetrokken, maar de vergelyking van dien laster met den geheelen omvaDg onzer verrichtingen en voornamelyk met onze volgende daaden, zal ons niet alleen in hunne oogen weder zuiveren, maar hun vertrouwen op ons zal zelfs daar door voor het vervolg aanroerkelyk vergroot zyn.
Verre dus nogmaals van ons, alle bepaaling van de Drukpersfe ten deezen opzichte. Maar geheel anders is het gelegen met byzondere Perfoonen. Wanneer men in naamlooze gefchriften een iegeiyk , wien men wil, ftraffeloos mag beledigen, dan heeft 'er geene vryheid van de Drukpersfe plaats, maar veeleer eene fchadelyke losbandigheid. Wanneer perfoneeie haat, dwaaze nayver , wraakzugt , ongegronde agterdocht of zodanige buitenfporige hartstochten de pen eens naamloozen Schryvers fcherpen, om de deugden Vaderlandsliefde van eenig Burger aan te randen, of deszelfs goeden naam te bekladden, dan is het niet alleen politiek noodzakelyk, maar het wordt zelfs de onvermydelyke plicht van het Gouvernement, tegen zulke ongeregeldheden te waaken.
Immers, daar een der voorwaarden van het maatfchappyeiyk verdrag, de veiligheid van Perfoonen en Goederen is, waar onder de goede naam wel wezenlyk en ontegenzeggelyk is begrepen, en de depofitarisfen van de hoogde magt der Maatfchappy met de handhaving haarer voorwaar-


JAARBOEKEN, September, 17QJ. j(58l
•waarden uitdrukkelyk belast zyn, mógen dezelve by derzelver fchennis geenzints ftille zyn, zulks is van het alleruiterst aanbelang, en de ontelbaabaare nadeelige gevolgen, welke hier uit voor de orde voortvloeyen kunnen, zyn zeker van nog veel fchadelyker invloed, wanneer zodanige belasterden, of door eenen onbekenden befchuldigde Perfoonen, Leden van het Gouvernement, of eenig ander publiek beftuur zyn. Niet als of deeze daar door eenige meerdere waardy verkrygen zouden, maar om dat dezulken, welker daaden veelal rechtftreekfche betrekking op het beftuur hebben, veel minder in ftaat zyn zig in het openbaar te verdedigen, zo door de groote omflagrigheid, welke hun dikwyls beletten zou de, hunne handelingen tot in derzelver bronnen open te leggen, als door de niet zelden vereischt wordende geheimhouding.
De befchuldigingen kunnen ook dikwyls in zulke algemeene termen ingericht zyn , dat het hun onmogelyk is zig daar op te rechtvaardigen, terwyl dezelve intusfchen niet nalaaten, zo niet by veelen, ten minften zeker by zommigen arg¬
waan tegen hun te verweKKen, en oy gevolg» trekking een heimelyk wantrouwen tegen het geheel beftuur, van het welk zy Leden zyn, te zaayen.
Hebben nu zodanige ongeregeldheden in veele Steden van Holland plaats, gefchieden ze zelfs onder het oog deezer Vergadering, waar van de blyken dagelyks kunnen voor den dag gebragt worden, dan zyn wy ook verplicht, daar tegen een voldoende maatregel te neemen, te meer, daar wy een Committé van Algemeene Waakzaamheid voor het Volk van Holland hebben, het welk zo wel gerechtigd is; om op de Leden van het Gouvernement acht te flaan, als tegen de contrarevolutionaire zamenfpanningen en op roerige daaden vaD Perfoonen buiten hetzelve te waaken, ea waar by een ieder dus niet alleen Bbbbbbbbbbbbbbbbb 3 zy-
's Gra-
venha* ge.
Voorftel van S. I. Wifeiius,betreffende de vryheid van de Drukpers.


5682 NIEUWE NEDERLANDSCHH
*s Gra-
veheage.
Voor/lel van S. I. Wifejius,
betreffende de vryheid van de Drukpers,
zyne befchuldigingen, maar zelfs alle argwaan, hoe ook genaamd , en daar op betrekking hebbende, kan inbrengen.
En het is op deeze gronden, Burgers Reprefentanten! dat ik Ulieden voorftelle, om, na ingenomen advis van het Committé van Algemeene Waakzaamheid, of wel nog heden, te decreteeren, dat, hoe zeer Gylieden volkomen gepenetreerd zyt van de noodzakelykheid van de vryheid der Drukpersfe, en hoe zeer niets Ulieden aangenaamer zyn kan, dan te mogen zien, dat uwe Medeburgers 'er zig op toeleggen, om over het Staatsbeftuur gegrond te leeren oordeelen, en by openbaare gefchriften het algemeen tragten te onderwyzen en te verlichten, en, even zo wel het Ulieder plicht is, de BurgerlykeVryheid te handhaven, maar integendeel alle losbandigheid tegen te gaan , Gylieden het ook als eene even duure verplichting befchouwe, tegen het misbruik van de vryheid der Drukpersfe te voorzien.
Dat dienvolgens alle gefchriften, hoe ook genaamd, en welke titul 'er aan moge gegeeven worden, waarin byzondere Perfoonen, het zy door directe befchuldigingen , het zy door derzelver daaden of levenswyze in een hatelyk of befpottelyk daglicht te ftellen, het zy door geheimzinnige infimulatien of diergelyke, het zy met naamen, het zy door zodanige omfchryvingen, dat de bedoelde Perfoon daar uit kenbaar wordt, worden ten toon gefteld; gelyk ook alie gefchriften, waarin op de eene of andere wyze wordt gezegd of te kennen gegeeven, als of in het tegenwoordig Beftuur landverraders, vyanden van •s Volks Vryheid of andere ongefchikte Perfoonen zouden geëmployeerd zyn , van nu voortaan met den naam en voornaam van den Schryver gullen moeten ondergetekend zyn, ten einde men Èoude kunnen weten, waar en by wien zig te
moen


JAARBOEKEN, September, 1705. J68;
snoeten vervoegen, om de de behoorlyke bewy zen van dat alles te erlangen.
Dat ook mitsdien aan alle Boekdrukkers, Boekhsndelaaren, Uitgeevers, mitsgaders allen en een iegeiyk wel expresfelyk worde geïnterdiceerd, diergelyke naamlooze , hier boven breder omfchreeven , Gefchriften te drukken, te verkoopen, uittegeeven of te disfemineeren, op prjene, dat alle zodanigen, die bevonden mogten worden hier aan contrarie te hebben gehandeld, zo wel als de Autheuren of Schryvers van diergelyke naamiooze papieren, ingevalle dezelve mogten worden ontdekt en geapprehendeerd , als verftoorders der publieke rust en als fchenders van de veiligheid van Perfoonen en Goederen, aan den lyve zullen worden geftraft.
Verders, Burgers Reprefentanten! proponeeré ik, dat deeze Vergadering, byaldien dit Decreet mogt worden genomen, ten allerfpoeüigften daai van eene Publicatie doe vervaardigen, en uitgee' ven, met zodanige veranderingen of verzwaringen van ftraf, als dezelve in haare wysheid zal oordeelen te behooren.
(JVas geteekend,')
S. Iz. WISELIUS.
Waarop gedelibereerd zynde , is goed< gevonden , de bovenftaande Propofitie te ftellen in handen van het Committé van Al gemeene Waakzaamheid, om advis.
De Commisfie, welke met de Zeeuwfche Gedeputeerden het accord, wegens de mortificatie van den Hoogen Raad, heefi gefloten, produceert het door de Provifio neele Reprefentanten van het Volk vai Zeeland geratificeerde en door de Gede Bbbbbbbbbbbbbbbbb 4 pc
I
's Gra-
VENHAGE.
Voorftel van S. I Wife|us,Betreffende de vryheid van de Drukpers.
i


yEHHA'
GE. '
§6U NIEUWE NEDERLANDSCHE
pureerden wederzyds geteekend en uitgewisfeld accord; geevende de Secretarissen ai mede kennis, dat de nodige aanfchry vingen aan den gemortificeerden Hoogen Raad en aan den Hove van Holland, als rnede den daar by bepaalden last aan den GnflSer yan het gemelde gemortificeerd Collegie, benevens de Publicatie op heden waren afgegaan en verzonden, waar mede deeze zaak derzelver volkomen b*ilag hadt bekomen. De Publicatie, daar toe betrekkelyk, nevens de Stukken, hier toe behoorende, zyn van deezen inhoud:
Vil T U E I D. GELTKHEl D. BROEDERSCHAP.
J)e Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, allen den geenen, die deeze gullen zien of hooren Jeezen, Heil en Broederschap! doen te vveeten:
Dat wy tot menage-ment van 's Lands Financiën, en terlens tot bekortinge der Procesfen, welker vermenigvuldiging niets anders dan ten padeele der Maatfchappy, en van de goede Ingezetenen is ürekkende, allezints dienftig geoordeeld hebbende, het Collegie van den Hoogen Raade te vernietigen, en onze gedagten en coniideratien ter dier zaake aan de Provifioneele Reprefentanten van den Volke van Zeeland hebbende 'opengelegd, dezelve daar omtrent met ons hebben mgeflemd , en vervolgens door hunne Gecommitteerden met de onze in onderhandeling zyn getreeden over de wyze hoe zulks te executeren; de zaaken thans nog voor den gemelden Hoogen Raade litispendent te doen termineerén, on het geen van dé particuliere competentie van $e| Kaad was. vopr het vervolg aan den Hove
van


JAARBOEKEN, September, 1795. 5^5
van Holland en Zeeland te demandeeren; met dat gevolg, dat door Gecommitteerden van ons en van de voornoemde Provifioneele Reprefentanten van den Volke van Zeeland is aangegaan eh geflooten , en wederzyds geratificeerd , een Accord of Conventie, en teffens gearrefteerd de InRruttie voor de Commisfie tot afdoening der zaaken, ter cognitie van den Hoogen Raade geftaan hebbende, en het Reglement yoor den Hove van Holland en Zeeland, betreffende het geen, uit hoofde der vernietiging van den Hoogen Raad, aan hetzelve Hof is overgebragt en gedemandeerd, allen hier volgende geïnfereerd.
Accord tusfchen de Provinciën van Holland en Zeeland, aangaande de mortificatie van het Collegie yan den Hoogen Radde, de afdoening der zaaken ter cognitie yan hetzelve Collegie gefiaan hebbende, en het Reglement voor det Hove van Holland en Zeeland, 'mitsgaders vermeerdering van dt Raaden.
Alzo by de Provifioneele Reprefentanten vat bet Volk van Holland, mitsgaders by de Provi fioneele Reprefentanten van het Volk van Zee^ land, in aanmerking is genomen, dat de.Juris. dief ie van het Hof van Holland en Zeeland, volgens derzelver Jnftruclie , en de fuccesfivt Traclaaten en Verdragen tusfchen de beide Pro vincien van tyd tot tyd gemaakt, en als no£ fubfifteerende, is univerfeel over het gantfch< Territoir van dezelve beide Provinciën; dat ooi meestendeels en regulariter hetzelve Hof cognos ceert over zaaken, die by appèl of reformatii aan hetzelve zyn gedevolveerd, na bevooren reeds in een of meer inftantien te zyn behan deld;" en dat mitsdien niet alleen niet van nbdei Bbbbbbbbbbbbbbbbb 5 is
's Gra-
VENHAGE.
Public, wegens het vernietigenvan den Hoogen Raad,
| r
I ■ 1


'sGra-
venha* ce.
Public, wegens het vernietigenvan den Hoogen Raad.
I y
I
] \
<
c h f I n 1
. |
J686 NIEUWE NEDERLANDSCHE
is, om boven en behalven hetzelve Hof, nog te hebben een Hoogen Raad, waar aao deïïfof geene zaaken ter eerfter inftantie en by voorkeuze zouden kunnen worden gebragt, of het welk wederom by appèl of reformatie over- de Sententien vau het eerstgemelde Hof zoude moeten cognosceeren, en integendeel de cxiftentie van zodanig een tweede Gerechts-Hof moet geconfidereerd worden als een overbodig bezwaar van
sLands Financien; maar dat ook het belang der particuliere Ingezetenen, die hun goed recht by wegen van Juftitie moeten vervolgen of verdedigen, notoirlyk medebrengt, dat niet door het vermenigvuldigen der inftantien, buiten wezentlyke noodzaak, tevens de kosten der Procedures worden vermeerderd, en de finaale uitRag der eaaken geretardeerd:
Zo is 't, dat de voornoemde Provifioneele Reprefentanten van het Vólk van Holland, en de raornoemde Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Zeeland, in deezer voegen met elkanJeren zyn overeengekomen en verdragen.
«• Eerftelyk, dat het Collegie van den Hooien Raade in Holland zal worden gemortificeerd !H vernietigd.
a. Dat tot afdoening van de zaaken, ter coeiitie van het voorzeide Collegie van den Hoogèn ïaade geftaan hebbende, zal worden gefteld een ^ommisfie , beftaande uit zeven Leden (welke :én hunner zullen kiezen om als Prefident te fun[eeren,) benevens één Griffier, die by dezelve ,ommisiie zo wel zal waarneemen de funcfien ,e jyL tet Cdte&e van den Hoogen Raade beoord hebben tot het Departement van den Grifer, als die aldaar gefpeéteerd hebben tot den 'ost van Subftirut-Griffier, en mitsdien ook zal ionen waarneemen of doen waarneemen het enninemees erfthap, zo als hetzelve tot hier toe y den Hoogen Raade, door of onder opzicht
en


JAARBOEKEN, September, 1795. 5687
en verantwoording! van den Griffier, is waargenomen. '
3. De Leden en de Griffier van de voorzeide Commisfie zullen, behalven de appointementen of daggelden, welke hun van Landswegen zullen . worden toegelegd , ook genieten alle zodanige: rapportgelden en verdere Leges en Jura, onder welke benaaming het ook zy, als by den Hoogen Raade zyn genoten.
4. De Provincie van Holland zal hebben de benoeming van vyf Leden van de voorzeide Commisfie , terwyl de benoeming van de twee overige Leden zal ftaan aan de Provincie Zeeland.
En zal tot Griffier worden geëmployeerd Mr. Hendrik Arnold Kreet. Alles egter met dien verftande, dat de Leden en Griffier van dezelve Commisfie hunne Aden van aanftelling zullen moeten ontvangen van de beide Provinciën.
5. De Leden en de Griffier van de voorzeide Commisfie zullen, behalven den Eed van zuivering , ook nog by het aanvaarden hunner funcïien moeten belooven en zweeren, dat zy zig daar in zullen gedragen naar de Inftrudtie en Reglement, hier agter fub No. 1. geïnfereerd, en het geen daar by is geordonneerd; als welke Inftruótie en Reglement by deezen tevens werd gearrefteerd en vastgefteld; gelyk zy mede zullen ge» houden zyn, particulierlyk Eed te doen op het eerfte Artikel van de middelen, dienende tot bevordering van een goede ea oprechte Juftitie in den Hoogen Raade en Hove van Holland, voorkomende in de Publicatie van de Staaten van Holland, van dato den 24 Maart 1644, tegen het ontvangen van .giften of gaven , wordende by deezen, voor zo veel des noods, hetzelve Artikel op henlieden mede geappüceerd.
6. De voorzeide Commisfie en de Griffier zullen, zo lang de Commisfie exteert, zig mogen bedienen van dezelfde of even zodanige Ampte-
naars
sGra-
'enha» ïe.
Public, negens iet vernietigentan den Hoogen Raad.


'sGra
VENHA CE.
Public, •wegens het vei nietige) van de Hoogen Raad*
i » i t
5683 NIEUWE NEDERLANDSCHE
" Bn8rj m f"*^» als by den Hoogen Raade ■ en door den Griffier aldaa'r zyn geëmployeerd ? en waar van de aanftelling aan denSS Hoogen Raade of Griffier heeft gecompeS.
7. kn vermits de voorzeide Commisfie, volgens haare bier na gerefereerde InftruQie , tor -niets anders zal dienen, of in de plaatfe van den ! Hoogen-Raad «al fubintreeren, dan alleenlvk om ïte kunnen afdoen zodanige zaaken, welke voor hetzelve Co legie meer of min aanhangig kunnen worden gerekend, en mitsdien voor bet overige het Hof van Holland en Zeeland voortaan zal recht doen m het hoogfte resfort over de beide Provinciën, Zo wordt by deeze mede gearrefteerd het Reglement voor denzelven Hovl, hier na lub No. 2. günfereerd, en zal het Hof aehouden zyn zig daar na te reguleeren.
8. Aangezien door deeze fchikkingen de occupatien van het Hof noodwendig merkelyk zullen worden vermeerderd, zo is wyders goedgevonden, dat, tot dienst van de Juftitie, en ten einde by den Hove te beter met twee Kamers zoude kunnen , worden gebefoigneerd, zo als in voorgaande tyden gefchied is, en waar door meerder zaaken kunnen worden afgedaan, het getal der Raaden m denzelven Hove met vier zal worden vermeerderd1, waar van twee by de Provincie van Ho land en twee by de Provincie van Zee» land zullen worden benoemd.
9. En zal van dit accord, na dat hetzelve, invoegen hier na te melden, zal zyn geranficeerd worden kennis gegeeven aan hei thans nog rubfifteerende Collegie van den Hoogen Raad! met last en bevel, om deszelfs functien van en met den 10 Oclober aamtuande te ftaaken, mitsgaders om het Zegel van de Juftitie, alle papieren van onafgedaane zaaken, en al het geen verier amptshalven onder hen moge zyn , op de ' erfte requditie te extradeeren aan de Commisfie ot ataoenmg van haare zaaken geüeid; en wy.
flers


JAARBOEKEN, September. l?9j. 568»
ders met last aan den Griffier, om alle de cn'er' hem berustende Chartres, Papieren en Documen-. ten, aan denzelven Hoogen Raad behoorende,< te extradeeren aan den Griffier van dezelve Commisfie; en om binnen den tyd van vier weeken de Kasfe van Confignatie-Penningen met de Pa pieren, daar toe betrekkelyk, te extradeeren aan den Griffier van den Hove van Holland en Zeeland ; voorts zal van dit accord mede kennis worden gegeeven aan den Hove van Holland en Zeeland, om zig daar na te reguleeren; en zal ten zeiven einde daar van alomme in de Landen van Holland en Zeeland de nodige Publicatie aan de Ingezetenen worden gedaan.
No. i. Inftruïïie en Reglement voor dt
Commisfie tot afdoening van dt zaaken, ter cognitie van het gemortificeerde Collegie van den Hoogen Raad ge/laan hebbende.
x. De voorzeide Commisfie zal alleenlyk fub' intreeren in de plaats van het Collegie van den Hoogen Raad, ten reguarde van alle zodanige zaaken, welke, voor de mortificatie van hetze! ve Collegie, op eenigerlei wyze ter deliberatie, cognitie, dispofitie of decifie van hetzelve zyE gebragt, of welke uit eenige dispofitien of deeifien van hetzelve Collegie zyn proflueerende.
2. En zullen mitsdien alle verzoeken by Re questen aan het Collegie van den Hoogen Raac gedaan, het zy dezelve tendeeren om te beko men eenige provilien van Juftitie, liet zy om ti irapetreeren eenige remedien van gratis, allt dagvaardingen voor den Hoogen Raad belegd. eh alle Proceszaaken voor deozeïven litispendent zonder onderfcheid van welken aart of natuui alle dezelve zouden mogen wezen, met alle d< gevolgen en aankleeven van dien, van zelfs ei ij>fo jure worden verdaan te zyn - gedevolveen
aa
sGba-
7enha!e.
pubNc. wegens het vernietigenvan den Hoogen Racid.
■
l
(


'sGra-
vet* hage.
Public, wegens het vernietigenvan der, Hoogen Raad.
i
{
i
! ] ï
a
2 \ V
1; v
v
r<
S a; 1 ei
jGjtë NIEÜWË NEDERLAND3CHÊ
aan de voorzeide Commisfie, en daar in votif dezelve Commisfie, zonder verderen omfiag zodanig moeten worden voortgeproeedeerd, als voor het Collegie van den Hoogeu Raad, wanneer Schted eD fubflfteeren' zoude zyo ge-
■ 3- Gelyk mede op alle dispöfitien of decilien by het Collegie van den Hoogen Raad, bevoorens uitgebragt, ten aanzien van derzelver interpretatie, efteft, executie of nadere voorzieningen daar uit voortvloeyende, en de qusstien daar uit of daar over refulteerende, zodanig voor da voorzeide Commisfie zal kunnen en moeten worden geprocedeerd, als voor het Collegie van dea Hoogen Raad , invoegen voorzeid, zoude bobben kunnen gefchieden, al is het, dat zodanige* inftarmen, in zig zelfs, nog niet voor den Hoogen Raad zyn begonnen of geëntameerd geweest.
4< De voorzeide Commisfie zal ook by wegert van appèl of reformatie mogen kennis neemen iran alle Sententien en Dispöfitien van den Hove ran Hol and en Zeeland, (doch geenzints van senige Vonmsfen van zodanige fubalterne Colle;ien, van welke bevoorens geoorloofd is geweest mts/o medio aan den Hoogen Raad te appèlleeen,) voor zo verre dezelve cognitie aan den ioogen Raad, indien die was blyven fuNideesn, zoude hebben gecompeteerd , mits dat ia Hen gevallen dezelve Senten tien of Di'spofnien uilen moeten zyn gepronuntieerd of uitgegeeven óór den so Mei 1795, op welken dag^de Proilioneele Reprefentanten van het Volk van Hol-' :nd hebben gedecreteerd, en aan de beide Hoen aangefchreeven, dat het Hof van Holland jortaan zoude wyzen by arrest; 5- En zullen ook alle interjeérieD van appèl of formatie , welke ten opzichten van zodanige ;utentien of Dispöfitien mogten zyn gefcbied m het Collegie van den Hoogen Raad, kunnen 1 mogen worden geprofequeerd voor de voorzei»


JAARBOEKEN, September,1795» 5691
zeide Commisfie, zonder dat daar toe eenige nadere interjectie zat nodig zyn.
6. De voorzeide Commisfie zal ook in alle de voorgenoemde, zaaken mogen verleenen de Claufulen van Reliëf, of Brieven van Requesten Civil tegen den laps van eenige fatalia of andere judicieele verzuimen, mitsgaders fubftantieele Relieven, om te dienen voor dezelve Commisfie in de zaaken aldaar litrspendent.
7. Doch zal de voorzeide Commisfie zig niet mogen bemoeyen met eenige andere zaaken, van welken aart of natuur ook dezelve zouden mogen zyn, welke niet in de voorzeide termen komen te vallen; ook zelfs niet, fchoon dezelve mogten fpecleeren eenige Leden, Ministers of Snppoosten van dezelve Commisfie; en zal dezelve integendeel alle verzoeken ter contrarie gedaan, terftond moeten wyzen van de hand, zonder zig daar mede eenigzints te mogen occupeer ren.
8. Zo als ook dezelve Commisfie geenziats zal mogen decerneeren eenige willige condemnatien, dan alleenlyk ingevalle het verzoek van conderonatie bereids voor den Hoogen Raad ware gedaan , en alzo eftèétivelyk ter deliberatie van dat Collegie ware gebragt, of ook anderzints, wanneer de willige condemnatie mogt zyn geftipuleerd, by eenig Verbaal-Accord, voor die van den Hoogen Raad, of ook voor die van de voorzeide Commisfie zelve, geflooten, doch voorder of anders niet.
9. De voorzeide Commisfie zal verpligt zyn, de audientien van de Rolle te doen houden des Dingsdags , Woensdags en Vrydags , nademiddag ten één uur, uitgenomen, dat, wanneer 'er, geen Pleiaooi ter Rolle is, *sWoensdags geeH Rolle zal behoeven te worden gehouden; en zullen voorts de ordinaire Befoignes van de Commisfie ten minften moeten worden gehouden op de gemelde drie dagen, nademiddag van vier tot
ze-
'sGha-
venhage.
Public, wegens' het vernietigenvan den Hoogen Raad.


3692 NIEUWE NÉDERLANDSCHE
'sGra-
VENHAGE.
Public,
wegens het ver nietigen van dei Ploegen Raad,
zeven uuren; zodanig egter, dat by de vóórzei* de Commisfie mede zullen mogen wórden geobferveerd de vacantien by de Inftructie voor den Hoogen Raad gereguleerd; doch zal anders de voorzeide tyd van befoigneeren niet mogen worden verminderd, tén zy om, noödzaaklyke redenen, zo lang niet de vermindering van aftedoene zaaken daar in van Zelf interruptie zal komen te ■maaken.
10. Men zal by de voórzeide Commisfie niet mogen procedeeren tot uiting van eenige Procesfen by Sententien definitief of interlocutoir, ten zy ten minften ten overftaan van vyf Leden, den Prefident of het prefideerend Lid daar onder begreepen, die alleen vaa het bégin toï den einde over het zien of leezen van den Procèsfe zullen zyn geweest.
n. De voorzeide Commisfie zal verpligt zyn, de zaaken, die volgens dit Reglement en Inftructie tot haar Departement behooren, zo fpoedig mogelyk af te doen; ten wélke einde aan dezelve by deeze wordt gerecommandeerd , haare Befoigües zo veel te bekorten, als met het goed en juist verftand van de zaaken eenigzints beftaanbaar is.
12. Wanneer de loopende zaaken zodanig beginnen te verminderen , dat de Commisfie met vrugt haare Befoignes niet agter elkander zoude kunnen voortzetten , zo wordt dezelve nu voor als dan gelast, om aan de Regeering van Holland en Zeeland in der tyd op te geeven de middelen, die zy zal oordeelen het meest gefchikt te zyn, om tot fpoedige afkomst van de als dan nog resteerende zaaken te geraaken, en alzo haare funclien te kunnen eindigen; waarop ah dan zodanig zal worden gedispoDeerd, als zal bevonden worden te behoorea.
13. En worden de Advocaaten en Procureurs, die eenige zaaken by de voorzeide Commisfie te doen hebben of nog mogten te doen krygen, by deeae op het aJleietnftigfte gerecommandeerd en
ge-


IAARBOEKEN, September, 1795. 569
gelast, dezelve met den meesten fpoed voort t< zetten, zonder daar in te verzuimen, of elkan der eenig uitftel te gunnen, op poene niet alleen, dat daar io by de voorzeide Commisfie zodanig zal mogen worden voorzien, als dezelve zal mee nen te behooren, (waar toe dezelve by deezec expresfelyk wordt gequalificeerd,) maar Ook dat, wanneer na het afloopen van de meeste zaaken. Voor de Commisfie litigieus geweest zynde, eenige weinige zaaken door diergelyke inactiviteit zyn blyven ftaan , daar op in het ftaaken van de functie van de voorzeide Commisfie geen reguard zal worden genomen; des dat in zodanige zaaken de Partyen zig zullen kunnen addresfeeren in Hollandfche zaaken aan de Hollandfche, en in Zeeuwfehe zaaken aan de Zeeuwfehe Regeering, om dezelve op de eene of andere wyze té hebben getermineefd, en des.niet te min hunne aftie zullen hebben tegen de Advocaaten of Procureurs, door welker nalaatigheid zy eenige kosten of fchade komen te lyden..
14. De voorzeide Commisfie zal in alle zaaken wyzen by arrest, doch zal aan die geenen, welke tegen de. Sententien of Dispöfitien van dézelve Commisfie erretir zouden willen proponeeren, worden gegund het middel van Revifie, eri zal daar omtrent, zo lang de voorzeide Commisfie in functie is, worden geobferveerd het geene by de Inftruclie voor den Hoogen Raad, ten aanzien van de Revifie van derzelver Sententien, was geordonneerd.
15. Doch zo wanneer iemand van eefie Sententie of Dispofitie van de voorzeide Commisfie mogt willen komen in Revifie, na dat dezelve Commisfie haare funöien zal hebben geëindigd, zal hy daar van by Notarieefe Jnfinuatie aan zyri Party moeten kennis geeven, ten ware de interjectie bereids ter Griffie van de Commisfie mogt 2yn gefchied, en Zal zig voorts binnen twee jaaren na de pronuntiatie van zodanige Sententien.
Ccc ccc ccc ecc coc cc of
J
:'s Grüvenhage.
Publici
wegens
het ver-
nietigeri
van den
Hoogen
Raadi


5694 NIEUWE NEDERLANDSCHE
•s Gra.
VENHA" GE.
Public.
wezens
het ver-
tüetigeu
yan^den
Hoogen
Raad,
of Dispöfitien by Requeste moeten addresfeeren, in Hollandfche zaaken aan de Hollandfcie, en in Zeeuwfehe zaaken aan de Zeeuwfehe Reaeering, in der tyd, ten einde daar in de manier van procedeeren moge worden voorgefch-eeverr.
16. Het zelfde zal moeten worden seobferveerd. wanneer iemand als nog in Revifie most willen komen van eenige Sententien of Dispöfitien van het gemortificeerd Collegie van den Hoogen Raad
17. WelverRaande, dat nimmer eenige Propofitie van erreur zal worden toegelaaten van de voorzeide Commisfie, even min afs tegen die van den Hoogen Raad, in materie posfesfoir, of ook tegen eenige appoin temen ten interlocutoir, of van namptisfement, ten definitive reparabel zynde.
18 En zullen voorts in alle zaaken by dezelve Commisfie moeten worden geobferveerd de Inftructie en Ampliatie-Inftruclie van den Hoogen Kaad, de Traclaaten , Verdragen en Conventien tusfchen de Provinciën van Holland en Zeeland, op het ftuk van de Juftitie gemaakt, of nog te maaken, en de ftyl en manier van procedeeren by den Hoogen Raad gerecipieerd geweest, voor zo verre al hetzelve applicatie kan vinden, en daar in by deezen geene verandering is gemaakt.
No. 2. Reglement voor den Hove van Hol¬
land en Zeeland, by gelegenheid van de mortificatie van het Collegie van den Hoogen Raad,
li Het voorfchreeven Hof zal, boven en behalven de zaaken waar van de cognitie aan het zelve by deszelfs Inftructie, Ampliatie-Inftruclie of anderzints , mitsgaders by de Tracfaaten , Verdragen en Conventien tusfchen de Provinciën van Holland en Zeeland, is gedemandeerd, ook
nog


JAARBOEKEN, September, 1795. J69J
nog ter eerder inftantie mogen kennis neemen' van zaaken tusfchen twee vreemde Kooplieden, 1 geen woouftsde of refidentie in de Landen van, Holland of Zeeland hebbende.
a. Item, in zaaken raakende de Zeevaart, te weeten, als Schepen elkander buiten 's Lands ofte Zee befchadigd zullen hebben, en diergelyke za*aken. begreepen onder de Ordonnantie van de Zee-i<echten, blyvende de Placaaten van de Visfcherye of Buisneering in hun geheel in wezen, zonder dezelven by deeze te veranderen, en wel verftaande, dat dit geen plaats zal hebben ten aanzien van de Ingezetenen van Zeeland, als waar omtrent gebleeven zal worden by het geen deswegens by den Hoogen Raad beeft plaats ge-
n, Insgejyks zal het voorfchreeven Hof van nu voortaan verkenen Beneficiën van Inventaris , .Aften? van diligenthouding, Relieven van Contracten, fubftantieele en extra judicieele bezwaaroi^fen- mitsgaders Brieven van Cesfie, atterminatie of Refpyt; en zal het Hof gehouden zyn zig daar in, als mede in alle andere zaaken te reguleeren naar de .efolutien en aanfehryvingen, welke, in voorgaanden tyd, van wegens de Staa ren aan het Collegie van den Hoogen Raad zyt toegezonden en gedaan, en verder in1 het ver. volg door de Volksreprefentanten van Holland ei Zeeland refpeftivelyk aan den Hove zullen toe gezonden en gedaan worden.
4. Het voorfchreeven Hof wordt ook by dee ze expresfelyk gequalificeerd, om, in de plaat! van den Hoogen Kaad, te mo,;en decerneere alle willige Condemnatien, op zulke Actens c Contracten, als, het zy voor, het zy by onkut de, na den 30 September i?9J onder willig eondemnatie van den Hoogen Raad, mogten z\ uitgebragt en gepasfeerd. „ .
5. En zullen ook alle Actens, welke, ingevc ce eemge fchikkingen , Contracten of uiterf
Ccccccccccccccccc 2 Wil
sGra-
7ENHAÏÈ.
°ublic.
vegens
iet ver*
lietigen
tan den
Hoogen
(Laad.
1 1
e % f
e n
1-
;e 5-


$696 NIEUWE NEDERLANDS CHE
gs Gra-
VENHACE.
Public, wegens het vernietigenvan den Hoogen Raad.
\ i
i
( i
I
j j J
! ! I 1 | s
l \ \
Wils-dispofitien, voor dato deezes aangegaan of gepasfeerd, zouden hebben moeten worden uitgebragt onder willige Condemnatie van den Hoogen Raad, van nu voortaan kunnen en moeten worden gepasfeerd onder willige Condemnatie van den voorzeide Hove, en daar op by den Hove, in plaatfe van by den Hoogen Raad, condemnatie moeten worden verzogt en verleend; in welke gevallen dezelve Actens, en de daar op verleende Condemnatien, zullen zyn van dezelfde kracht en waarde, als of dezelven onder willige Condemnatie van den Hoogen Raad waren gepasfeerd, en daar op by hetzelve Collegie Condemnatie was gedecerneerd geworden.
6. Van de zaaken , .welke by dit Reglement lan den Hove zyn gedemandeerd, zullen wezen litgezonderd de zodanige, welke voor de mortiïcatie van het Collegie van den Hoogen Raad >p eenigerlei wyze ter deliberatie, cognitie, disjofitie of deciüe van hetzelve Collegie zyn ge>ragt geweest, of welke uit' eenige disnolitien of lecifien van hetzelve Collegie zyn proflueerende, lis alle welke zaaken privativelyk zullen blyven ;edemandeerd aan de Commisfie tot afdoening 'an de zaaken van denzelven Hoogen'Raa i ge>rdonneerd, ingevolge de Inftructie en Reglement 'oot dezelve Commisfie gearrefteerd.
7. Het Hof za! voortaan, ingevolge het Dereet van de Provifioneele Reprefentanten vaq iet Volk van Hplland, in dato 20 Mei 1795, n van dat van Zeeland van dato 17 juny 1795, 3 alle zaaken, ook in zodanige welke thans voor etzclve Iitispcndent zyn, wyzen by arrest, en :ullen dienvolgends de Sententien en Dispöfitien ran den Hove aan geenerhande appèl of reforoade zyn onderworpen»
8 Doch zal aan die geenen, welke tegen deelve Sententien of Dispöfitien erreur zouden rillen proponeeren , worden gegund het middel an Revifie, ten welken einde nader zal worden /•'■ ■■ K ae-


JAARBOEKEN, Septemkr'i 1795. 5607
gearrefteerd, hoedanig in Revifie, en om daa toe te komen, zal moeten worden geprocedeerd
9. En byaldien het mogt komen te gebeuren dat iemand van een Sententie of Dispofitie vai den voorfchreeven Hove mogt willen komen ii Revifie, voor dat hetzelve Reglement mogt we zen gearrefteerd, zo zal dezelve uiterlyk binnei twee jaaren, na de pronutiatie van dezelve Sen tentie, daar van ter Griffie aantekening moetei verzoeken, en voorts zig by Requeste addreslèe ren in Hollandfche zaaken aan de Hollandfche. en in Zeeuwfehe zaaken aan de Zeeuwfehe Re geering, in der tyd, ten einde daar in de manie; van procedeeren worde voorgefchreeven.
10. Welver ftaande, dat nimmer eenige Pro politie van erreur zal worden toegelaaten in materie posfesfoir, maar zullen Partyen hun rechi mogen vervolgen in het petitoir zo het hun goeddunkt; gelyk mede niet tegen eenige Appoinftc menten of Sententien interlocutoir, of van namp< tisfement, ten definitive reparabel zynde.
11. En zullen inmiddels, na dat van wegens de een - of andere Party van Aften en Munimenten is gediend, of de Stukken na gedaane Pleidooi of anderzints zyn overgegeeven , dezelve Aften, Munimenten of Stukken, in het geheel of ten deele niet mogen worden uitgegeevan, ten ware om redenen, als van accord tusfchen Partyen of andere zulks by Requeste verzogt wezende, by appointement van den Raad expresfelyk zal wezen toegeftaan; en na dat de zaake definitivelyk zal wezen getermineerd, zal dezelve uitgave niet mogen gefchieden. ten zy dat de fuccumbeerende Party in Perfoon of by fpeciaale Procurarie kome te re^untieeren aan het middel van Revifie; in welken gevalle de Griffier, zo wel aan de eene als aan de andere Party, zyn Aften, Munimenten en Stukken zal mogen terug geeven; egter met dien vei iUnde dat dezelve renuntiatie niet zal nodig zyn m zaaken van zulke na-
Ccccccccccccccccc 3 tuur,
r'sGRA-
• VENHA>CE.
I Public,
■ wegens \het vernietigen\van den
• Hoogen , Raad,


5698 NIEUWE NEDERLANDSCHE
*» Gra-
vf.nhaoe.
Public.
wegens
hel ver
nieiigen
van dei
Hoogen
Raad»
tuur , of waar in de Sententie zodanig zoude zyn, dat daar van geene Revifie zoude kunnen vallen, mits dat nogthans in hetzelve cas geene reftitutie van de voorfchreeven Actep, Munimenten of Stukken zal mogen worden gedaan dan met kennis van den Raad. ■ Aldus geaccordeerd en geflooten tusfchen Gedeputeerden van de Provifioneele Reprefentanten !van het Volk van Holland, ten eenre, en Gedeputeerden van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Zeeland, ter andere zyde; des dat hetzelve niet zal van waarde zyn of effect forteeren, dan na alvoorens door de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van de beide Provinciën refpectivelyk te zyn geratificeerd.
In oirkonde der waarheid zyn hier van gemaakt, en ten wederzyde behoorlyk ondertekend, twee eensluidende Inftrumenten.
P. P A U L U S. L. T. de KEMPENAER. j. H. oe LANGE. N A, j. LA PIERRE.
j. S P O O R S.' J. F. LEEMANS, fi. MATÏHIAS POUS. L. C. van SONSBEEK.
In den Hage, den 18 September 1795, liet eerfte ^aar der Bataaffche Vryheid.
Van welk Accord, Inftructie en Reglement, wy hebben goedgevonden, alle Ingezetenen deezer Provincie by deezen kennis te geeven, om te dienen tot hun naricht, en ten eiude zig in faunlieder Proceszaaken daar na te reguleerem
En zal deeze alomme werden gepubliceerd en geaffigeerd, waar zulks behoord en ie gefchieden jebruikelyk is.
Gedaan in dep Hage, pnder het klein Zegel
vaa


JAARBOEKEN, September, 1795- 5699
van den Lande, den 30 September 1705, het
eer/te Jaar der Bataaffche Vryheid. 1
G. B U Y S K E S, Vt. Ter Ordonnantie van dezelve,
C. SCHEFFER.
Op gedaan voorftel van één der Leden, is goedgevonden , de, by Refolutie van 30 Maart 1793 der voormalige Staaten van Holland, toegelegde lyfrente van één duizend guldens 'sjaars aan ieder der twee Dochters van den Lieutenant-Generaal Van Boetzelaer , wegens de verdediging der Willemftad tegen de Franfche Troupen, by deezen ftitetrekken en buiten effeéf, te te ftellen.
Omtrent deezen tyd wierdt, aan 'sLands Drukkerye van Heiland, afgegeeven, een kort Opftel, voerende tot titel: Raadgeevingen om zich te behoeden tegen de doorgaande Loop en Persfoop, en van dezeiv? geneezen te worden. Her Opftel behelst onlcostbaare, en, naar ons inzien, nutte onderrigtingen. 't Is hierom, dat wy dien ftig hebben geoordeeld, dit Opftel, dooi middel onzer Jaarboeken, ter meer alge> meene kennisfe te brengen, en voor de yergeetelheid te bewaaren.
Men behoedt zig tegen deeze ziekte: 1. Dooi hen, welke van dezelve aangetast zyn Ccccccccccccccccc 4 wan
's Gra-
venha-
GE.


j7oo NIEUWE NEDERLANDSCHK
"s Gra-
venha ge.
Raad tegen d Perskop.
; l
wanneer men 'er niet by nodig heeft, en alles wat van dezelve komt, vooral de Kleederen, Dekens, enz. zorgvuldig te vermyden.
2. Door zig en de Zieken, wanneer men dezelve oppasfen en 'er mede omgaan moet, dik--
i wyls te verfchoonen en rein te houden, met Water en Azyn te wasfen en den mond te fpoelen, derzelver adem en uitwaasfemingen zo veel mogelyk is te ontwyken.
3. Door de Vertrekken en Bedfteden, vooral van de Zieken, geduurig te reinigen, te luchten, met Azyn te fprengen, en te zwavelen; dat is met een weinig aangeftoken Zwavel, als 'er geen Menfchen in zyu, te laaten doortrekken , en 'er altooi een emmer of kom met Kalkwater in te zetten.
4. Door by de Excrementen, vooral de Drekftoffen, terftond zodra zy ontlast zyn, veel Azyn te gieten, dat ook goed is in de Secreeten, en vervolgens dezelve fchielyk weg te doen.
j. Door te zorgen, dat men geene koude vatte of eene belette uitwaasfeming kryge, en ten dien einde zig door Dek, Kleeding en Vuur, tegen vochtigheid en koude befchermen, geene natte Kleederen aanhouden, op geene vochtige gronden of plaatfen zig te flaapen leggen , de koude ochtend- en avondlucht en Zeedampeh te vermyden, verhit of bezweet zynde, zig vooral voor koude wagten, en als dan ook geen koude Drankeu te gebruiken.
6. Door geregeld te leven, matig te eeten en te drinken, en niet veel Vleesch, Visch, Vet of andere rotbaare Spyzen, en vooral geen bedorven, of befchimmelde Kost te eeten, noch kwaad Water te drinken; maar meest Groenten, Aardappelen , rype Vruchten , Grutten , Ryst, Gcerst, Karnemelk, goed Bier, en allerlei Zuuen te eeten en te drinken.
7. Door, tot een voorbehoedmiddel, dagelyks e gebruiken een of twee romers bittere Gene-
ver,


JAARBOEKEN, September, 1795. j?oï
ver, of twee of drie eyerlepels vap een Tin&uur' uit één once Tinctuur van Kina met twee drag- > men van het Elixir Vitrioli, of twee romers ( van Kina en andere bittere Kruiden op witte Wyn , Gene ver of Brandewyn getrokken. 1
8. Door nu en dan uit voorzorg in te neemen / een buikzuiverend middel van Rhabarber, Tama-i rinde, Engelsch of Glauber Zout, Cremortartari t en dergelyke zagte Purgeermiddelen.
9. Door te drinken goed Bier , Citroen- of Cremortartari- Water, en Wyn, als men die vergelden kan.
• 10. Door hu en dan 'savonds een half uur met de beenen in warm Waf-er met Zout te zitten, twee onzen Conferf van Vlier in te neemen, en Thee met Saffraan te drinken.
Wanneer men van de ziekte aangetast wordt, moet men, om fpoedig en veilig geneezen te worden,
1. Terftond een bekwaam Doctor of Chirur» gyn haaien. De ziekte, die fomtyds in den be. ginne ligt te geneezen is, wordt dikwyls dodefyk door uitftel en verzuim.
2. Getrouw en naauwkeurig inneemen de Braakmiddelen, de zagte Purgeermiddelen, en andere Medicynen, die hy ordonneert en bezorgt.
3. Geene geheime en zogenaamde onfeilbaare Geneesmiddelen gebruiken , ten zy ze wel beproefd zyn en door deskundigen als veilig aanger preezen worden.
4. Alle de leef- en eetregels, door den Doctor pf Chirurgyn voorgefchreeven, naauwkeurig in acht neemen.
5. Zig geheel onthouden van Vieesch, Visch, Vet en andere diergelyke Spyzen, en meest eeteq Aardappelen, Ryst met Boter en Suiker en een weinig Kaneel.
6. Meest drinken of enkel, of Gcrste- of Rystwater, laauw en met een weinig zoete Melk. Een band vol Ryst met drie pinten Water gekookt
sGra-
enha-
!e.
laad egen de. >ersoop*


Sloi NIEUWE NEDERLANDSCHE
"sGra-
venha ge.
kookt tot op twee pinten, dit doorgegooten, en . dit met een ftukie Kaneel 'er in geweekt, iaauw met wat Melk gedronken, is de beste Drank in deeze ziekte.
Leyden.
De Inleiding tot het Befluit, door den Provifioneelen Raad der Gemeente van deeze Stad, op den 4 deezer genomen, wyst genoegzaam deszelfs bedoeling en nuttigheid aan.
V RT H E I D. GELTKHE1LX BROEDERSCHAP,
BESLUIT.
T\e Provifioneele Raad der Gemeente van Leyden, in ervaaring gekomen zynde dat eenige lieden, en zelf zodanige die tot de gewapende Burgermagt deezer Gemeente behooren, zig niet ontzien in volle Wapenrusting op de Straaten te verfchynen , zonder daar toe van hunne refpective Officieren orders bekomen te hebben; en in overweging genomen hebbende de onoverzienelyke fchadelyke gevolgen die uit dusdanige handelwys, zo dezelve niet ten nadrukkelykflen wordt tegengegaan , noodwendig moet voortvloeyen; gehoord het rapport van deszelfs Committé van Algemeene Veiligheid en van het Collegie ter Directie der gewapende Burgermagt. Befluit:
I. Dat alle Keuren, Ordonnantiën en WagtReglementen voor de gewapende Burgermagt of Schuttery, voor zo ver dezelve by laatere befluiten niet zyn veranderd of geheel buiten werking


JAARBOEKEN, September. I705. 5703
king gefteld, in allen deelen behooren te worden] nagekomen. , . 1 , , ,
li. Dat, byzonder, by deezen aan de Leden van de gewapende Burgermagt wordt herinnerd; het eerfte Lid van het 44 Artikel van de Ür 1 donnantie op de Schuttery, gearrefteerd den 3, February T749» waar by aan alle Schutters ver-* boden wordt, zig in de Wapenen te begeeven^ ten zy op ontvangene ordre van haar comman-j deerende Officieren , op pcene van daar over,i naar exigentie van zaaken op het ltrengite te worden gecorrigeerd en geftraft.
III. Dat alle en een iegeiyk, die, voonaan, zonder bekomen behoorlyke orders in de Wapenen mogren worden gevonden, het zy één of meer Perfoonen , zullen worden befchouwd als verftoorders van de publieke rust, en als zodanige aan de Juftitie worden overgeleverd, en naar exigentie van za>ken geftraft.
Gedaan in den Provifioneelen Raad der Uemeente van Leyden, op den 4 September 1795, Ut eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
Gezien door JAN KOPS,
Voorzitter.
En is deeze ten zelfden dage den Volke gepubliceerd.
By my K. de PECKER Pz.,
Secretaris.
De volgende Afkondiging hadt ten oogtnerke, de thans ingevoerde orde van zaaken , meer en meer, te ftevigen en u fctiraagen, en al wat daar aan weêrftaud boodt, kragtdaadig te keer te gaan.
,ey* >en.
^ublic.
aaken-
'e het
Iraagen
<an tVa*
>eurus-
ingé


Leyden.
Afkona wegens zekere
yyf
fointen,
5704 NIEÜWE NEDERLANDSCHE
FUT HEID. G ELT KHE I Dé BROEDERSCHAP.
AFKONDIGING.
• r)e Provifioneele Raad der Gemeente van Levden, aan dezelve Gemeente.
MEDEBURGERS!
Met uw vertrouwen vereerd, is het ónze heilige pligt, met alle onze vermogens uwe waare belangen te bevorderen; wy gevoelen die ver-> pligting; en het is hierom, dat wy de vyf volgende pointen in deliberatie hebben genomen, om te beproeven, in hoe verre derzelver uitvoe. ring met uw wezenlyk belang zou overeenkomenf
Vooreerst: dat alle ("zo groote als kleine) Amptenaaren, welke in hanne deokwyze voor 't Huis van Oranje (zonder zig juist op woorden of daaden te bepaalen,) bekend zyn, of door een of ander weldenkend Patriot als zodanig bekend gemaakt worden, zonder verwyl, en ten langfte binnen vier dagen van hunne Posten zullen worden ontzet.
Ten tweeden: dat 'er, onaangêzien daar omtrent reeds anders gehandeld is, een Stedelyk onderzoek gedaan wordt naar de daaden der oude Regenten, in het vorig Beftuur gepleegd; dat'er ten deezen opzigte fpoedige afdoening gefchiede én wél binnen eerstkomende veertien dagen, zó dat zy , welke bevonden worden , fchuldig te zyn, zonder verwyl geftraft worden.
Ten derden: dat alle Tekenen van Oranje met meer ernst geweerd worden, en het op eenigerbande wyze ten toon fpreiden van zodanige Bloemen enz., met rigeur geftraft worden.
Ten vierden: dat, daar wy de zaak der Rotterdamfche Vrienden erkennen de onze te wezep, wy gaarne zagen dat die zaak op alle mogelyke wyze gemaintioeerd wierde.
Ten


JAARBOEKEN, September, 1795. 57°5
Ten vyf den: dat de Raad zorge dat deeze Bur-, frerye binnen veertien dagen behoorlyk georganiseerd worde, en alle Patriotten alhier zynde, behoorlyk gewapend worden, en in tegendeel die geene welke Oranjegezind zyn, de wapenen ©Uitnomen worden.
Wy kunnen niet gelooven, Medeburgers! dat die onder u , welken aan de vyf bovenRaande, pointen hunne goedkeuring hebben gegeeven, daar mede bedoelen, dat aan den inhoud derzelven letterlyk zou worden voldaan, ook dan, wanneer de mogelykheid, de rechtvaardigheid, en uw waar belang 'er tegen zyn; maar wy zyn integendeel overtuigd, dat uwe bedoeling geene andere geweest is, dan aan ons, de voldoening aan de eisfcheo der rechtvaardigheid, en van uw algemeen belang , over te laaten. Aan deeze uwe verwagting zullen wy voldoen met alleij mogelyken fpoed. Reeds op den 31 July laatstleden, hebben wy een Befluit genomen van deü volgenden inhoud:
„ Dat alle Plunderaars, of zulke, die na des „ Omwenteling van 1787, den braaven Patrioc „ door woorden of daaden kunnen bewezen wor„ den beloedigd of vervolgd te hebben, eb Amp* '„ ten bekleeden, van hunne Posten zullen ont„ zet worden.
„ Dat bier toe is aangefteld eene Commisfie
van zeven Leden deezes Provifioneelen Raads, 3, welke deswege het fcherpst onderzoek zal moe„ ten doen , beftaande uit de Burgers: S. f. ,, van Langen, C. G. ü. van Mark, N. Bu., caille, J. C. Potgieter, J. A. F. Molefchot, 9y J. P. van der Steen eb H. A. Bake."
Van het aanwezen deezer Commisfie is aan de goede Gemeente kennis gegeeven, en een iegeiyk aangemaand , om de blyken , bewyzen en getuigen, die hy van zulke mishandelingen kan aanvoeren, aan die Commisfie op te geeven, dei Maandags en Donderdags, namiddags van 3 tot
4 W
OEN.
dfkond*
vegens wekere
ïointtn*


Leyden.
Jfkond
wegens
zekere
vyf
fotnten.
5fo6 NIEUWE NEDERLANDSGHE
4 uuren,^ ten Huize der Gemeente, op de Kamer van t Committé van Fabricage; zullende deeze Commisüe , zodanige bewyzen , blyken',* , of getuigen , voldoende oordeelèödé, zodanige Amptenaaren van hunne Posten ontzetten , en van dit Befluit berigt geeven in eene gewoond Vergadering van den Raad, met opene deuren.
Vervolgens heeft de Raad nóg gedecreteerd en ter kennisfe van de Gemeente gebragt, dae ook in 't byzonder reguard za! geflagen worden op die Amptenaaren, welke de Oranjé-Requesten, nog vóór de Revolutie in den jaare 1787 mede ondertekend hebben; en dat ook aan dit Committé is aanbevolen bet Dienstboek deezer Stad, waar ih alle Beampten ftaan aangetekend, te onderzoeken en daar uit op te geeven welke Amptenaareri op den Lyst der Tekenaaren van Oranje-R.equesten gevonden worden; dat dé Commisfie alle deeze Amptenaaren op de voorgemelde wyze aan den Raad zal opgeeven, ten einde de Raad als dan befluite, welke van deeze Amptenaaren en of niet alle, van hunne Posten feehooren ontzet te worden.
Wy herhaafèn by deeze gelegenheid die uitnodiging, Medeburgers! zo gy bewyzen hebt dat: deeze, of die, zig aan wangedrag heeft fchuldig gemaakt, zo gy overtuigd zyt, dat hy tot uw en des Vaderlands nadeel geftrekt heeft, en dac zyn voorgaand flecht gedrag verontrustend is voor het vervolg , dan is bet uw plicht tegen zulk ëerièn optekomen, den eisen der rechtvaardigheid te doen hooren, en , zo veel in u is, het onheil en de fchande, die de algemeene zaak door zodanig iemand geleden heeft, of óngetwyfeld ly'deo zal, aftewéeren. Dit is uw plicht, wy herbaaien het, want ieder Burger, die het we! met jZyn Vaderland en met de goede zaak der Vryheid meent, moet alles wat in zyn vermogen is, tot het algemeen welzyn bydraagen, en zig hier Van noch door vrees noch door vooroordeel laa-
tea


JAARBOEKEN* September, I79J. 5707
ten affchrikken ; maar ook is het uw belang, Medeburgers! want al wat het algemeen nadeelig is, verfpreidt zynen fchadelyken invloed onmiddelyk op alle de deelen. Komt dan, brengt uwe bezwaaren in, en hoewel het bekend maaken des kwaads eene deugd is, en men zig dus daarin niet behoeft te verbergen, zullen evenwel uwe naamen, zo gy het begeert, geheim gehouden worden.
Ziet daar, Medeburgers ! hoe wy beflooteri hebben met het eerfte artikel der vyf pointen te handelen.
Betreffende het tweede:. daarin is reeds voorzien , door het Befluit der Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, en het dadelyk benoemen van eene Commisfie van onderzoek , beftaande uit 24 Leden, Waarin ook deeze Gemeente door het verkiezen van een Lid toegeftemd heeft. Welke Commisfie reeds haare werkzaamheden begonnen heeft.
Belangende het derde Artikel, hebben wy ons Committé van Veiligheid gelast de nodige zorg te draagen, dat daar aan, ter weering van on-1 lusten en inftandhouding der rust, worde voldaans
Die onzer Medeburgers, welke omtrent dC Rotterdamfche zaak eenige bezwaaren of confideratien hebben, herinneren wy, dat zy zig ten deezen aanzien moeten vervoegen by de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, aan welke (niet aan ons) deeze zaak alleen behoort, overmits daar over by dezelven reeds befluiten genomen zyn.
Eindelyk het vyfde Artikel hebben wy gefteld in handen van de Commisfie ter Directie Van de gewapende Burgermagt, om daar mede te handelen, zo als dezelve zal vermeenen te behooren.
Is 'er iemand uwer, die in het oordeel over die middelen van ons verfchilt, dat hy zig dan Ddd ddd ddd ddd ddd dd fchrif-
Leyden.
Af kond,
wegens
zekere
vyf
■pointen,


57o8 NIEUWE NEDERLANDSCHB
Leyden.
Afkond.
wegens
zekere
yyf
p&inten.
fchrifcelyk met eigenhandige ondertekening by om vervoege , en de gronden, waarop zyn oordeel rust, ontwikkele en openlegge; want niets moet braave Beftuurders aangenaamer zyn, dan te mogen ondervinden, dat op hun gedrag verftendig gelet wordt; dan zyn zy overtuigd dat. hunne befluiten de redelyke goedkeuring hunner weldenkende Medeburgers wegdraagen, en hunne dwaalingen bedaardetyk en befcheiden aangetoond en wederlegd zullen worden; dan hebben zy de zekerheid, dat men met verftand de reden burr» ner daaden onderzoeken, niet te voorbarig oordeelen , en niemand zyn byzonderen wil aan bet algemeen ten regel opdringen zal.
Gedaan in den Provifioneelen Raad der Gemeente van Leyden, op den 8 September 17955. het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
Gezien door S. J. van LANGEN,
Voorzitter.
En is deeze ten zelfden dage den Volke gepnbliceerd.
My kennelyk K. de PECKER Pz.r
Secretaris.
De drukkende armoede van een aantal In» wooneren deezer Stad, aan de eene zyde, en het onvermogen van Stads Kas, aan den» anderen kant, om daar in, op eene voegzaame wyze, te voorzien, noodzaakte den Raad, om op gepaste maatregelen bedage te zyn, en deedt hen, naa ryp overleg, het raiddel beproeven, begrepen in de volgende Afkondiging van den 24 deezer.
i VB2È-.


■
JAARBOEKEN, September, 1795. 5709
VRYHEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
AFKONDIGING.
T\e Provifioneele Raad der Gemeente van Leyden, aan zyne Medeburgers.
MEDEBURGERS!
De roepende en byna öngelooflyk toeneemende nood eener fchreyende armoede binnen deeze Scad, en de daar uit meer en meer voortvloeyende treurige gevolgen, hebben reeds langen tyd de me6lydende en niet weinig bekommerde oogen van deezen Raad öaar middelen doen uitzien, ter verzagtinge van de imarte hunner noodlydende Broederen,
Stads Kasfe, (en tyde van gebrek de toevlugt der Armen, heeft reeds, hoe zeer ook in eenen jammerlyken toeftand, hét haare moeten bybrenöen tot voorkoming der geduchtfie rampen, en js thans in de volftrektfte oriraogelykheid iets rneer te kunnen voorfchieten. . .. , .
De armoede intusfchen vermeerdert en wordt van dag tot dag dringender; het gebrek aan onderftand klimt ten top; de voorraad, dién menj door fchaarsheid van Penningen, flechts in geringe maté kan bekomen , is fpoedig verteerd; èn indien 'er, ter voorzieninge vóór eenen naderenden Winter, geen geld om Graanen en andere noodwendigheden te koopen , wordt daargefteld, zal men moeten ophouden, in de bitterlte. rampen eenige verzagting, in den honger èenig Brood, te geeven.
Van hier, dat de Provifioneele Raad deezer Gemeente, ha ernftige deliberatien, dit gewigtig onderwerp waardig , goedgevonden heeft, om, door eene vrywillige infchryving, de mildadigheia Ddddddddddddddddd 2 iy
Le*-
DEN.
Uitnodigingtot weU daadigè' heid'.


57io NIEÜWE NEDERLANDSCRE
Let-
den.
Uitnodigingtot wel daadigheid.
zyner Stadgenooten op de volgende wyze te beproeven :
1. Eiken Burger worde gelegenheid gegeeven om op een Billiet, door eene Commisfie uit den Raad, aan ieder Huis te prefenteeren, door het tekenen van zynen naam, of, zo hy zulks uit edelmoedigheid niet begeert, op eene andere wyze, te verklaaren hoe veel hy 'sweeketyks, van den eerften Oótober aanftaande, tot den eerften April van het volgende jaar, of op ééns, tot onderftand van zynen ongelukkigen natuurgenoot wil bydraagen.
2. Dit offer aan de lydende menschheid, zal verftrekken ten behoeve der Armen van allerlei Gezindten, en door derzelver refpective Bezorgers, naar evenredigheid der behoeften, worden uitgedeeld.
3. De Provifioneele Raad oordeelt dit middel als het eenigst gefchikte, om den braaven, maar ongelukkigen Werkman, die door werkeloosheid en de duurte der noodaaaklykfte behoeften des levens, voor zig en zyn Gezin, naauwlyks een beftaan kan vinden , allen mooglyken onderftand te bezorgen, en om tevens kragtdadig te weeren alle die verfchillende foorten van fchaamtelooze bedelaryen, waar door de goede Gemeente, niet zelden door luiaarts, onder den dekmamel van werkeloosheid, of fnood voorwenden van eenig ongemak of ziekte, zo aanhoudend wordt lastig gevallen. Zodra dus deeze intekening tot ftand gebragt is, en de toegezegde onderftacdgelden van onze vermogende Medeburgers, weekelyks, of op ééns, ingezameld zullen kunnen worden, zullen dadelyk allerlei bedelaryen kragtdadig geweerd worden,
• 4. Offchoon eindelyk de hooge nood der Armen niemand uwer onbekend is, wordt egter de* zelve U ko"-t en naar waarheid voorgefteld; met dit oogmerk', op dat gy daar door overreed en
op


JAARBOEKEN, September, 1705. 5711
op het minzaamst , tevens op het ernftigst zoudt worden uitgelokt, om flechts, zo veel in uw vermogen is, vry willig by te draagen, tot onderhouding en verzorging uwes ongelukkigen natuur» genoots , iu welks rampzalige omftandigheden volftrektelyk zal moeten worden voorzien, indien men hun door geen volflagen gebrek wil zien omkomen.. Ongeneigd U hier toe eenige belasting opteleggen, nodigt uwe Provifioneele Raad U cot deeze edele betragting uit, Onttrekt U dan, tot. voorkoming van zodanige onaangenaame middelen, deezer heilzaame intentie niet ; terwyl gy U kunt verzekerd houden, dat, byaldien 'er onverhoopt aan dezelve, door eene al te geringe intekening, niet wierdt voldaan, die edelmoedige Geevers, welke het hunne zullen hebben bygebragt, niet zullen worden gelyk gefield met hun , welke niets, of byna niets , zullen hebben gegeeven; maar als dan zullen bevryd zyn van die opbrenging, welke 'er tot onderftand der ongelukkigen dadelyk zal worden vereischt.
Wel aan dan, Medeburgers! wie gy ook zyn moogt; en gy inzonderheid, die boven anderen met tydelyke Goederen gezegend zyt! gevoelt thans met ons den nood van zo veelen uwer ongelukkige Natuur- en Stadgenooten , die gebrek aan alles hebben, en op uwen byftand ftaaren: ook zy zyn uwe Broeders, en hebben hier op eene billyke aanfpraak. Bezeft daar te boven het gevaar, het welk niet alleen hun, maar ook U, uwe dierbaarfle Panden, alle Medeburgers dreigt; beeft voor de gevolgen, de onberekenbaare gevolgen, welke door befmettende ziekten, ujt gemis van nodig voedfel, eerlang zouden kunnen voortfpruiten. Deugd, Godsdienst, Eigenbelang, alles roept U tot deezen edelen plicht, en derzelver betragting zal U de zoetfte gewaarwording agterlaateh; terwyl gy U ook eenmaal hier over zult kunnen verantwoorden by Hem , die de liefderykfte Vader aller Menfqhen is, en alle Ddddddddddddddddd 3 men-
Leyden.
Uitno'
dizing tot wcldaadig*heid.


LEGDEN.
5712 NIEUWE NEDERLANDSGHE
menfchen uit éénen bloede heeft voortgebrajt. Werkt dan in deeze uit edele beginfelen, en toont door eene gulle onderfchryving , dat gy waarlyk Menfchen, Kinderen van éénen Vader zyt.
Aldus beiloten in den Provifioneelen Raad der Gemeente van Leyden, den 24 September 179J,
het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
Gezien door J. A. F. MOLESCHOT,
Voorzitter. '■
En ten zelfden dage den Volke gepubliceerd,
By my K. pE PECKER Pz.,
f Secretaris.
Volgens Befluit van den Raad, van de zalfde dagteekeninge, wierdt het Feest, van den derden van de Maand Oétober, op welken men, nu zints meer dan twee Eeuwen, het Ontzet der Stad van het Beleg der Spanjaarden gewoon geweest was te vieren, afgefchaft.
VRYHEID. GELYKHEID, BROEDER SCHAP» '
BESLUIT.
T\e Provifioneele Raad der Gemeente van Ley*-* den , in overweging neemende , hoe onze Voorouderen , door het gevoel van het gewigt der yerlosfing uit de Spaanfche Belegering op den 3 Öctober 1574, gedreeven werden, om den Almachtigen, in wiens band het lot der Volkeren js ,' voor deeze uitredding te danken ; hoe het vervolgens, geduurende den tyd der Spaanfchs Beroerten, nodig ware, dat deeze zo belangryke
" - ' 85*


JAARBOEKEN, September, I70J. 5713
gebeurtenis, telken jaare op den dag van Leydens Ontzet, aan de Gemeente werd voorgehouden ; hoe noodzaaklyk het derhalven ware , dat door hun , die toen het beftuur in handen hadden , de dag van den 3 Oftober beftendig bepaald werd tot een dag van Godsdienftige afzondering, en ftilftand van alle Neeringen en Handteeringen.
Doch daar by verder overwegende, dat de redenen , welke onze Voorzaaten bewoogen, om den gemelden 3 OcTober tot een Godsdienftigen Feestdag aftezonderen, reeds opgehouden hebben in den jaare 1648 , en ook toen reeds die Feestdag had behooren afgefchaft te worden, wanneer deeze Landen voor een vryen en onafhangelyken Staat door Spanje erkend wierden, en met dat Ryk een Verbond van eeuwigen Vrede werd geOooten ; heeft beilooten , en geeft daar van by deezen kennis aan zyne Medeburgers :
Dat alle Refoiutien, betrekkelyk de jaarlykfche Godsdienftige viering van den 3 Oclober, van Stadswegen genomen, van nu af aan gehouden worden voor vervallen en vernietigd. " Dat, gevolgelyk, de dag van 3 October aanftaande, en vervolgens alle jaaren, zyn zal als alle andere dagen, gefchikt tot het verrigten van die bezigheden, welke anders op denzelven zouden plaats hebben ; wordende egter voor den aanftaanden 3 October, als wanneer aan de gewapende Macht van wegen deeze Gemeente de Vaandels zullen worden overgcgeeven , goedgevonden , dat de gewoone Saturdügfche Markt, op dien dag zullende invahen, des Vrydags zal gehouden worden
Alles nogthans met dien verftande , dat zy, die meenen , op dien dag of op andere dagen, byzondere redenen te hebben om Godsdienüig te vergaderen, daar toe vo>komen vryheid bebDdddddddddddddddd 4 ben,
Leyden.
Affchaf* üng van het Feest van 3 OStober.


#14 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Le?-
den»
FM*
ben, volgens de gronden, aangenomen by deH Provifioneelen Raad.
Aldus beiloten in den Provifioneelen Raad der Gemeente van Leyden, den 24September 1795,
het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
Gezien door J. A. F. MOLESCHOT,
Voorzitter.
EP ten zelfden dage den Volke gepubliceerd,
By my K. de PECKER Ps. ,
Secretaris,
Amsteldam.
In het begin deezer Maand deeden Re» prefentanten deezer Stad eene Publicatie afkondigen , betreffende de Organifatie der gewapende Burgerye; met vermelding, dat het Plan dier Organifatie, hoewel hier niet uitdruklyk daargefteld, nogthans moest befchouwd worden, als in de Afkondiging te zyn geïnfereerd, en, als zodanig, de be* kragtiging der genoemde Reprefentanten te hebben bekomen , zullende de gedrukte Exemplaaren, met den meesten fpoed, voor eenen ieder yerkrygbaar gemaakt worden, Reprefentanten voegden 'er eene vereerende Verklaaring voor de Leden van den geweezen Grooten Krygsraad nevens.


JAARBOEKEN, September, 170J. J715
VRYHEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
PUBLICATIE.
De Reprefentanten van het Volk van Amfteldam , naauwkeurig geëxamineerd en overwogen hebbende, het Pian van Organifatie, ter inrigting eener Nationaale Guarde deezer Stad en derzelver Jurisdictie, en tevens de Confideratien en Aanmerkingen, door de Burgerye deezer Stad op hetzelve gemaakt, ten einde daar uit de daa» delyke Organifatie te bepaalen, waarin de eigen wil der Burgerye begrepen was, hebben, na verfcheiden verbeteringen en veranderingen in hetzelve Plan, door de aanmerkingen der Burgerye voorgelicht, daar in gemaakc te 'hebben, gedecreteerd, gelyk zy decreteeren by deezen: dat 'er over deeze Stad en Jurisdictie eene Organifatie van de generaale Burgermagt zal plaats hebben, ter befcherming van Vryheid en Veiligheid. Dat de gewapende Burgermagt beftaan zal uit Cavallerie, Infanterie en Artillerie. Dat de byzondere Corps van dien zullen georganifeerd worden, op den voet, zo als by de Reprefentantsr is gearrefteerd, en met den meesten fpoed aar de Burgerye zal worden bekend gemaakt, waai van de gedrukte Exemplaaren by de Officierei en Sergeanten der Compagnien ten hunnen Hui ze, als mede op alle de Wachten, tot elks io ftructie en naricht, zullen gelegd worden , tel einde zig daar na te kunnen reguleeren. Ver klaarende de Reprefentanten , dat het daar voo zal moeten worden gehouden, als of de ganrfciv inhoud van de Organifatie voornoemd, op haa ren last uitgegeeven, in deezen was gej'cfeieerd Willende, by de daadelyke Introductie en Exi cutie deezer Organifatie, alle voorgaande Keuren Publicatien , Ordonnantiën , Refoiutien , Regk inenten , Costuraen , en wat dies meer mogi Ddddddddddddddddd j zyn
Am-
stel-
dam.
Public, betreffënjfe de Organi' fatie der Bur ge* rye.
1
1 r
»
e »


Sïi6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Amstel-
dam-
Public.
betref'
fende de
Organi'
fatie der
Burgc
rye.
,1
\
I
t
i
1
r
i
zyn, ten reguarde van de Stads Schutterye genomen , of ooit plaats gehad hebbende , voor vernietigd en geannuiieerd gehouden hebben, zo als zy dezelve nu , voor als dan, buiten allen effect ftellen en annulieeren by deezen.
Reprefentanten de gewapende Burgermagt, als het geduchte Bolwerk der Vryheid en Veiligheid befchouwende, hebben tevens de verpligting ingezien van elk Burger, om zig aan orde te onderwerpen , en hebben dienvolgens door het Committé van Organifatie doen ontwerpen en zamenftellen een generaal Reglement van onderlinge verpligtingen, zo wel van de Burgers als van de Officieren der refpective Corps, ten einde elk in zyne betrekking en post aan eene behoorlyke discipline onderworpen zy, en daar op, tot de wapening kan tóegelaaten worden ; vertrouwende, dat de Burgerye van deeze volkryke en wydberoemde Stad, door een voortreffelyk voorbeeld, alle tucht onnodig zal maaken, en aan het overig Neêrlandsch Volk zal doen zien, dat de waare Bataaf, die Deugd , Vryheid , Eendragt en Orde bemint, ook in Amftels Muüren te vinden is.
Verklaarende wyders, dat, boe zeer de wapening algemeen is, nogthans eenige uitzondering gen zullen plaats hebben, welken, zo wel als de Contributie, die voor de genieting van rust gn veiligheid zal dienen betaald te worden, in Je Organifatie bepaaldelyk worden opgegeeven :n gefpecificeerd; en welke Contributie, naarelks vermogen gcquotifeerd, zal beginnen in te gaan )p den !j deezer.
En daar Reprefentanten niet dan met het hoogst ;enoegen ontwaar worden, de loffelyke lust en ivcr, die Amftels Jongelingfchap tot den Wasenhandel doet blyken, hebben zy ten dien opichte mede gemeend, zulks derzelver toeverzicht iet min te vereisfchen, en overzulks mede vastefteld en gedecreteerd, zo als zy vastftellen en
de-


JAARBOEKEN, September, i?Qy. 51-7
decreteeren by de3zen, het Reglement daar toe/ ontworpen, het geen onverwyld mede door oen$■ Druk aan de Burgery zal worden bekend ge- r maakt, en zo fpoedig mogelyk dadelyk ïnge-
Voorts verklaaren Reprefentanten, die zig oa-b lanos in de onvermydelyke omftandigheden be-/ vonden, om door de weigering van den Burger ( H Bastert tot Commandant te erkennen, het/ Ligchaam van den Grooten Krygsraad te ont-1 binden, dat het hun byzonder aangenaam is, dat; zv zig in de verwagting, die zy van de braafheid en oprechte Vaderlandsliefde der individueele Leden van deezen Krygsraad, by hunne Publicatie, in dato 20 Augustus laatstleden, hadden verklaard opgevat te hebben, tot het verder waarneemen van hunnep post, zig niet bedrogen hebben gevonden. .
En ftellen dus vast, dat indien dezelve Officieren, door de vrye keus hunner Medeburgeren op nieuw verkozen worden, zy zig als dan die keus zullen laaten welgevallen, en even als te vooren ten nutte van Stad en Burgerye, hunne loffelvke poogingen blyven aanwenden. ' Gearrefteerd den 3 , en gepub iceerd den 5 September 1J95» het eerfte Jaar der hataajjche Vryheid*
A. G. VERSTER, Vt.
Ter Ordonnantie der voornoemde Reprefentanten ,
F. J. PELLETIER.
Zie hier een kort begrip van het Plan van Orgrnifatii, in de bovenftaande Af kondiging bedoeld.
Al-
M- \ CELAM.
'ublic,
etref'
nide de
~)rgani-
'ntie der
\urgc-
ye.


Amstel-
DAM»
Plan van O) ganifatie.
5718 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Alle Mansperfoonen , van 18 tot 45 jaaren, iX zullen verplicht zyn, de Wapenen te draagen.
Jongelingen boven de 16 jaaren oud en robust genoeg zynde, zullen ook, des begeerende, aan- genomen worden; insgelyks geoeffende Burgers, boven de 45 jaaren; niemand, niet tot de Burger of Militaire Macht behoorende, zal gewapend mogen verfchynen, ten zy daar toe geauthorilèerd.
De Officieren en Gemeenen van de gefoldeerde Macht, die van de Ratelwagts, en de Ratelwagts zelve, Dienaars van de Juftitie, en allen, die aan de Brandfpuit behooren, zullen vry zyn.
Voorts zullen van de Wacht, maar niet van de Contributie, vry mogen zyn , Amptenaars, die wegens hun Ampt, niet kunnen waken: als, de Leden van 't Collegie van Juftitie, Profesforen, Predikanten, Paftoors, Capellaanen , Ouderlingen, Diaconen en andere geestelyke Perfoonen, mitsgaders Studenten, zo lang zy de Collegien frequenteeren, als ook de Mennonieten en de Reprefentanten; voorts worden voor als nog, om te waaken, onbevoegd geoordeeld allen, die om hunne ftaatkundigé denkbeelden geen deel in deeze Conftitutie openlyk neemen; zullende evenwel alle die geenen, welke dè Rechten van den Mensch en Burger, gegrond op Gelykheid, Vryheid en Broederfcbap, en tevens deeze Conftitutie verklaaren te erkennen, ook in deeze wapening mogen aangenomen worden, in zo verre zy zig aan geene dadelykheden, ftrydig met het thans plaats hebbende fyfthema, zedert den 19 January laatstleden, fchuldig gemaakt hebbep; doch niemand wegens infamie rechtvaardiglyk veroordeeld, zal de Wapenen mogen voeren.
De voorgemelde onbevoegden zullen in 't vervolg ook niet tot eenig Ampt of Post, de wa-
pe-


JAARBOEKEN, September. 1755. 571$
penirig betrekkelyk, verkiesbaar zyn; de geenen, die niet kunnen of mogen gewapend zyn, zullen Contributie betaalen, tegen 3^ perCt. van hunne Huurpenningen, of die zy zouden verwoonen, indien zy zelve geene dadelyke Eigenaars waren, of indien zy de Huizen, als eene beneficie by hun Ampt, om niet bewoonen,
Deeze huuren bepaalen zig tot Huizen, Stallen, Buitenplaatfen, Tuinen, binnen de Jurisdictie deezer Stad, en wat verder dient om elks kostwinning voorttezetten, of om zig te vermaaken. Eigenlyke Pakhuizen, Pakkelders en Pakzolders worden hier van uitgezonderd ; ook de Gebouwen tot Fabrieken en Trafieken ; de Stalmeesters- en Sleepers-Stallen , Scheepstimmerwerven, als deezen met de Wooningen annex in ééne huur begreepen zyn, zullen dezelven by tauxatie daar van worden gelepareerd; voorts zal de Quotifatie gefchieden, naar het getal van ieders Paarden, Rytuigen, Boeyers, Jachten, enz.
Als deeze Quotifatie niet naar den voorgemelden regel gefchieden kan, zal men die doen naar de da§elykfche verteeringen enz.
De wyze deezer heffing der Contributie zal gefchieden als volgt:
Voor Plaifier-Paarden , R y tuigen , Boeyers, Jachten, enz. voor één Paard, met of zonder Sleede, Chais of Fourgon 1 perCt. meer dan de gezegde 3^, voor ieder Paard daarenboven, nog •£ perCt ; Stalmeesters, Sleepers, Fabriquéurs, Trafiequeurs, en allen, die Paarden, tot de voortzetting hunner kostwinning, nodig hebben, zyn hier van vry; Paarden by huur in gebruik zynde, worden als eigen Paarden aangemerkt. Ken Boeijer, Jacht, of ander Plaifier-Vaartuig, zal tegen één Paard gerekend worden , en door één of meer Knegts bettierd wordende, tegen twee Paarden.
Weduwen onder de ƒ 300 verwoonende, zyn
■vrys
Am-"
stel" dam.
Plan van Organifatie.


J720 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
stelDAM.
Plan van Organifatie.
vry; /300 tot / 1000 verwoonenje, betaalen de helft, en meer dan f 1000 verwoonende het geheel. Als één of meer Zoons van Weduwen j in de Nationaale Guarde dienst doen , zullen die Weduwen vry zyn , zo lang deeze Zoon by haar inwoond of ongehuwd is.
Mannen, 45 jaaren oud, betaalen tot 60 iaa= ren de volle Contributie, en voorts de helfte, ten zy ze ƒ 1000 en daar boven verwoonen^ als dan 't geheel: Commenfaalen, Kostgangers, enz. boven de ï8 jaaren oud zynde, in de tweede plaats, Zoonen van en tot denzelven ouderdom | die by hunne Ouders te huis zyn, het zy , dat zy aldaar geld verteeren of niet, zul'en betaalen naar hunne dagelvkfche verteering.
Een Commenfaal zal betaalen, indien hy be» neden f 3 weekei yks by zyn Slaapbaas aan kostgeld verteert, voor een jaar Contributie f 2:10:0* tot ƒ 3^ verteerende, ƒ g; tot ƒ4 verteerende ƒ J ; tot ƒ j verteerende, ƒ 7'; tot f 6 verterende , ƒ io; tot f 7 verteerende, ƒ ik; tot /" 8 verteerende, ƒ 17; tot f 0 verteerende, ƒ20; tot /' 10 verteerende, ƒ24; en tot ƒ ia verteerende, ƒ30.
Voor Commenfaalen die elders gaan eeten ■ Zoons, wier Ouders f 500 yerwoonen, zafde' dagelykfche verteering gerekend worden tegen ƒ7 per week verteering, terwyl zy daarenboven zullen betaalen voor Kamerhuur, Paarden, enz. als alle anderen; voor Zoons, wier Ouders hooger huurpenningen verwoonen, zullen dezelve voor ieder ƒ ïco, drie guldens meerder betaalen; eh voorts gequotifeerd worden, naar Paarden, Rytuigen , jachten, enz.
Van deeze Quotifatie zal niemand bevryd zyn, dart die Eurgers , die in de Nationaale Guarde deezer Stad de wapenen voeren, en zodanige Vaders , die twee of meer hunner ongehuwde Zoonen , by hun inwoonende, in de dadelyke wapening of contributie doen deelen.
Ie-


JAARBOEKEN, September,1795. 57%*
Iemand door gebreken belet wordende zyn Be-> roep voorttezetten, zal vry zyn van de Ccntri>5 butie; zo ook die in den dienst gekwetst of ver-j minkt worden.
Indien 'er, in eenige Wyken, Wacht-Contri-1 butie van de Burgerye mogt ontvangen zyn, door > de Officieren dier Wyken, meer dan tot aan den i 15 September aanftaande, zullen de penningen'; ftrekken tot vermindering van de fom, op welke de Burgers vervolgens gequotifeerd worden.
De Kas deezer Contributie zal onder directie ftaan van eene Commisfie, die verpligt is jaarlyks verantwoording te doetf, maar ook de vryheid heeft, de heffing van penningen te vermeerderen, of te verminderen, alles naar mate, de onkosten deezer Stads gewapende Burgermagten komen te vorderen; ook de nodige completering in dit Plan te bepaalen, en over hen, die wegens eene of andere Quotifatie te onvreden mogten zyn, te beflisfen.
De geheele gewapende Burgermagt zal beftaan en verdeeld worden in Cavallerie, Infanterie en Artillerie, allen ondergefebikt aan de order van den Commandant-Generaal, in der tyd.
Drie Adjudanten-Generaal, met rang van Lieutenant^Collonel, zullen byden Commandant zyn, ieder op een traclement van ƒ 1400 jaarlyks.
By ieder Battaillon Infanterie zullen 2 Vaandels zyn, allen van egaal formaat en couleur; dezelve zullen driekleurig zyn. te weeten, rooi, wit en zwart; in den bovenden hoek tegen de fteng zal het Stads Wapen zyn - en in het midden van de witte baan de No. van de halve Brigade en Battaillons; alles volgens het model, dat daar toe zal vervaardigd wórden : zullende men vooreerst nog, om de menigvuldige kosten, zig met de oude Vaandels mogen behelpen.
De jaarlykfche onkosten voor de Cavallerie is ƒ 38000, en de Monteering als volgt:
Een donkere blaauwe Rok, hemelsblaauwe ora-
fla-
iM-
TEL*
(AM.
~>lan an Or* anifa* ie.


5722 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
stel»am.
Plan yan Or ganifaiic.
Ragen, met een geel koord geboord, ligte blaau« we opflagen, met een rood gulpje op de mouwen , geele knoöpen , roode opftaande kraag ; voor 't overige de gantfche Rok met geel geboord , een geel Kamifool, geel Iedere Broek, . Steeveimanchetten, ftyve Steevels of flappe Laaf fen met Ryve kappen, zwarte Spooren, een Hufaaren Sabel, zwarte Hoed, met driekleurige zilvere Troetels, Nationaale Cocarde en Panache; voor de Officiers aan den Sabel een geel Iedere Dragon , met een zilvere Kwast, egaal aan de Troetels.
De wapening der Artillerie is een Sabel met een zwart Iedere Port-epée; en de Monteering voor de Officieren en Onder-Officieren:
Een donker blaauwe Rok met zwart fluweele kraag en opflaagen met een gulpje, en dito breede omflaagen, alles met een rood biesje omzet; voorts een blaauw Vest en Pantalon, mede met een rood biesje omzet; geele Knoopen, driekante Hoed met goude lis en halve Laarfen. * Voor de Commandeurs een Jek, Vest en Pan-talon van blaauw laakefl; het Jek met zwart fluweele kraag en opftjg op de mouwen: het ge* heeie uniform omboord met een rood randje, Jek en Vest met ronde kleppen , platte geele knoopen. driekante Hoed met goude lis en halve Laarfen.
De Kanonniers, blaauw laakens Jek, Vest en Pantalon, en alles gelyk de Commandeurs, be. halven de zwarte fluweele kraag en opflaagen, éen driekante Hoed met een goude lis, zwarte Slopkousfen.
De Tamboers, gekleed als de Kanonniers, met driekleurige zwaluwnesten op de fchouders.
Zullende het aan de keuze der Kanonniers en der Tamboers egter ftaan, om zig de mocteering vrywillig aantefchaffen , alzo die niet kan gegeeven worden.


Jaarboeken, september, 1795. j7a3
De Infanterie zal- beftaan uit Grenadiers j Fufeliers en Jagers.
En ingedeeld zyn in 5 halve Brigades, zamen 10505 man; men berekend om de 3ofte nacht de wacht, en om de I20(te dag de dagwacht.
De oproeping zal zeer geregeld gefchieden; doch geen Burger zal gerechtigd zyn tot het ver .kiezen van Officieren, voor en aleer hy plegtig zal verklaard hebben , „ de Rechten van den „ Mensch en Burger, gegrond op Gelykheid, ,, Vryheid en Broederfchap, aangenomen te heb„ ben en te zyn toegedaan; en daarenboven, „ dat hy zyne ftem tot verkiezing van Officie,, ren en Onder-Officieren geeft, als een vry-
man, zonder vooraf beloften, belooning, of „ tradfement ontvangen of gedaan te hebben, ,, of nog te zullen ontvangen aan of van ie„ mand, hy zy wie hy zy; maar alleen den zo„ danigen naar zyn best geweten te ftellen en ,, te (temmen, die door zyne kunde, braafheid, „.en gehegtheid aan deugd en eer, daarop aan„ fpraak heeft, en althans nimmer, na den jaare ,, 1787, de wapenen ter onderfteuning van het ,, Oranje-Ariftocratisch Beftuur gedragen heeft, „ ten zy hy tegen zyn genoegen daarin getrok„ ken is.''
De Candidaaten , dat is, die boven de bepaalde Compagnien gewapend worden, zuilen, uit aanmerking van den dienst, die zy verrigten, voor het by woonen der exercitiën , van contributie vry zyn i en zal als dan daar by in acht genomen worden, dat, hoe zeer hun getal, by de eerfte formatie niet wel bepaald kan worden, men op IO man per Compagnie dient te rekenen, welke als de effecliven zullen gewapend worden , en daar door van contributie komen vry te zyn, mits ten allen tyde verpligt zynde, byzonder by 4iekte, brandwagten of andere omftandigheden, op de eerfte orde op te komen.
Eee eee eee eee eee ee Df
Am*
STEL" DAM-
Plan van Orsianifatie*


A RISTE LDAM.
Plan van Or ganifatie.
S7H NIEUWE NEDERLANDSCHE
De Eed voor de Burgers (Cavallerie A-HlU rist of Schutter) luidt aldus: ' A
„Gy verklaart en belooft in de tegenwoordigheid van een alweetend God, U, als"een Man van
hfaL RZ11,en &edra5en> »™ de onvervreemd, baare Rechten van den Mensch en Burger, zodanig als dezelven op de beginfelen van Gelykheid, Vryheid en Broederfchap zyn gegrond, ™ njmmer iets- te zullen doen of Verrich en het geen met de Oppermacht of Souvereiniteit des
ftr/dSTyn.0^^ ^ °°k ~
St&ïfeS it ïy^nï SS mogen , zu t helpen verdedigen , en voor alle verraad of kwaad, dat gy verneemt, getrouw" lyk waarfchouwen; dat gy alle de poindten en amkelen der Wetten en Reglementetï v<2 £ gewapende Macht deezer Stad en Jurisdiftie vastgeReld, getrouwelyk zult onderhouden en nakomen, en U onderwerpen aan de ftraffen en pcenaIiteiten, daar by tegen de overtreeders geftatueerddat gy uwe commandeerende Officieren zult volgen en gehoorzaamen, en alle uwe Medeburgers te*en alle geweld en overlast, mitsgaders tegen allebelaagers onzer dierbaare Vryheid, met lyf, goed en bloed, zult befchermen." 6
Dit verkiaare en beloove ik.
Krielden, als *t ware, nu zedert eenigen tyd, de Straaten en Graften deezer Stad van Bedelaaren, de reden daar van moest niet gezogt worden in wanbeftuur, maar in eene foort van noodzaaklykheid, daar uit ontftaan, dat Stads Spin-en Werkhuis, in gewoone tyden, ter huisvestinge en lyfsverzorginge der fchamele Gemeente gefchikt,
nu,


JAARBOEKEN, September. 1795. 5725
nu, voor een groot gedeelte, voor deFran fche Militairen tot een Hospitaal gediend hadt. Die reden was niet opgehouden, of Reprefentanten , hunne Medeburgers , by het gaan langs de openbaare wegén, van overlast willende bevryden, gaven, by eene Notificatie van den 5 deezer, kennis, dat de Bedelaars wederom in het gemelde Huis konden geplaatst worden; met last aan de daar toe bevoegde Perfoonen, om, naa drie dagen, omtrent de zodanigen, welke den kost met bedrlen wonnen , de uitftaande Keuren en Ordonnantiën, van nieuws, ten uitvoer te brengen.
VRT HEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
NOTIFICATIE.
De Reprefentanten van het Volk van Amfteldam , van Regenten van het Spin- en Werkhuis deezer Stad kennisfe bekomen hebbende, dat het Hospitaal voor Fwnfche Militairen, waartoe een gedeelte van hetzelve Huis zedert eenige Maanden is gebruikt geworden, thms van daar is verplaatst , en dat daarom als nu de redenen ophouden , waarom zy Regenten, zedert eenigen tyd in de noodzaakelykheid zyn geweest, om zodanige Ingezetenen deezer Stad, als zig, uit hoofde van hun onvermogen, om aan de kost te geraaken, by hen hadden vervoegd, om vry willig, en op eigen verzoek, in hetzelve Huis te worden ingenomen, te moeten afwy zen; en waarom debedelarye, aan de Huizen en op de Straaten deezer Stad, gepleegd wordende, niet zodanig heeft kunnen worden tegengegaan , als behoorde ; hebben dienftig geoor«s deeld , by deezen te notificeeren , dat van nu Eeeeeeeeeeeeeeeee 2 voort-
Aivt«
STELDAM.


572<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
steldam.
.Notific. rakende de Bede laars.
i
J I \ l 1
t t
ti d
voortaan alle zodanige Ingezetenen deezer Stad, die baarblykelyk kunnen doen zien, dat zy niet in Raat zyn om zonder bedelen aan de kost te kunnen komen, zig wederom, als te vooren, by Regenten van het Spin- en Werkhuis, zullen kunnen vervoegen, om in hetzelve Huis, op hun verzoek, voor eenigentyd, ter discretie van dezelve Regenten, te worden ingenomen; en dat wyders, na verloop van drie dagen na de Publicatie deezes, met voorkennis en goedkeuring van hun Reprefentanten, door de daar toe gequalificeerde Perfoonen, wederom ftiptelyk zullen worden ter uitvoer gelegd de Keuren en Ordonnantiën, op het ftuk van de Bedelaars en bedelarye binnen deeze Stad, geëmaneerd.
Vermaanende daarom allen en een iegeiyk zig Jaar na te gedraagen.
Gearrefteerd den 4, en gepubliceerd den j September 1795 • bet eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
A. G. VERSTER, Vt.
Ter Ordonnantie van de voornoem■ de Reprefentanten,
. G. BRENDER a BRANDIS.
Een veilig en ongeftoord verblyf in eigen mis en erve, is een der wenfchelyke geloegens der befchaafde gezellige zamenleeringe. Alle inbreuk daar op, zonder welige redenen, is eene misdaad tegen het mrgerlyk Verdrag, en mag, door de aaneftelde Magten , niet gedoogd worden , 2n aanzien van eenig Lid van den Burerftaat. Die misdaad, intusfchen, wierdt ïans, nu en dan, gepleegd, en was het, ienvolgens , een piigtraaatig bedryf van
het


JAARBOEKEN, September, 1795. 5727
het Committé van Waakzaamheid deezer Stad, wanneer het, op last van Reprefentanten, eene Waarfchouwing deedt afkondigen, tegen het pleegen van alle daaden van geweld, en vooral tegen het indringen van gewapende Burgers in de huizen hunner Medeburgeren, om dezelven met geweld daar uit te haaien, of te vervolgen.
V R T II E I D. GELYKHEID. BROED ER SCHAP.
WAARSCHOUWING.
Aangezien het Committé van Waakzaamheid tot zyn leedwezen en met verontwaardiging heeft gehoort en ondervonden, dat eenige gewapende Burgers, als mede andere particuliere Perfoonen, zig van tyd tot tyd hebben veroorlooft, om eigendunkelyk en onder gewaande voorwendfelen, ia de Huizen van hunne Medeburgers in te dringen , de lieden te vervolgen en mee geweld daar uit te haaien.
Eene willekeurige daad, dewelke aan geen byzonder Perfoon, in welke post of qualiteit hy ook mogte gefteld zyn, is geoorloofd, maar alleen is toevertrouwd aan de GeconftitueerdeMagt, aan wien zulks alleen door het Volk van Amfteldam , en nog wel met alle behoorlyke ordre er voorzieninge en niet zonder de voldoenendfte rede nen is overgelaaten, overmits een ieder Burger hel onvervreemdbaar recht beait om in zyn huis gerusl en veilig te kunnen wezen.
Om alle welke redenen het Committé van Waakzaamheid , daar toe fpeciaal door de Reprefentanter geauthorifeerd zynde, die heilige Rechten van der Burger willende handhaven en ongekreukt bewa ren, en tegen alle inbreuk beveiligen, by deezet Eeeeeeeeeeeeeeeee 3 we
Amsterdam.
!
!


5?a3 NIEUWE NEDERLANDSCEE
Am*
STKL" DAM.
Waar-
fchouw,
tegen
geweld-
daadig-
heden»
wel expresfelyk verbieden, aan wie bet zy, en van welke gewapende Magt by ook zoude mogen wezen, aan deeze bovengemelde voorgaande onbehoorlyke handelingen van geweld zig fchuldig te maaken, op poene van naar exigentie van zaaken te zullen worden gecorrioeert en geftraft.
Gelastende zy Reprefentanten voornoemd, aan alle gewapende Magten en Corpfen , als mede aan den Maire, den Procureur der Gemeente, en ook aan alle de Suppoosten van de Juftitie dit geweld met allen nadruk tegen te gaan, en zulks des noods met kragt te verhinderen.
Ter Ordonnantie van 't voorfchreeven Committé,
R. W. T A D A M A,
Secretaris,
Amfteldam, den 7 September 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
By eene Publicatie van Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, van den 7 deezer, (zie bl. 5563) was aan de Leden van het voorgaand Beftuur verbo ■ den, zonder uitdruklyk verlof der byzondere Municipaliteiten, zich van de plaats hunner wooninge te verwyderen. Om dit verbod, naar den eisch, te doen gelden, en om alzo te voorkomen of te verhinderen, dat eenige Perfoonen, heimelyk, of zonder behoorlyke Paslën, uit deeze Stad zouden kunnen vertrekken, deeden Reprefentanten deezer Stad voor dezelve in het Y een Wagtlchip leggen, en tevens aan alle Schip, pers en Beurdieden, van deeze Stad vaa-
ren-


JAARBOEKEN, September, 1795. 5720
rende, eene Waarfchouwing afkondigen, om op de gegeeven Seinen van gemelde Wagtfchip te moeten bydraaien, en zich te gedraagen naar 't geen hun aldaar zou worden afgevraagd.
Aandrang op het removeeren van Amptenaaren was, ten deezen tyde, aan de orde van den dag. De zich noemende Bataaffche Clubs, onderfcheidden zich, vooral, door haaren yver in het dwingen op de amptsverlaating van de zodanigen, die by haar voor Oranjegezind te boek Ronden. Aan onaangenaamheden, van meer dan ééne foort, Ronden hier door, telkens, de Reprefentanten van het Volk deezer Stad bloot. Het hoogfte toppunt bykans beklom de overmaat der baldaadigheid, omtrent hét midden deezer Maand. Het Huis der Gemeente gewelddaadig ingenomen; de aangeftelde Volksvertegenwoordigers in derzelver vrye raadpleegingen belemmerd, en met dreigementen aangerand: deeze waren eenige der uiterften, welke veelen, ondereen fchroomlyk misbruik van den geheiligden naam van Vryheid , zich thans veroorlofden. Op dit alles floeg de volgende Proclamatie van den 19 deezer, met eene daar nevensgaande ernftige Waarfchouwing.
V Rï BI E I D. GELTKHEID. BROEDERSCHAP.
De Reprefentanten van het Volk van Amfteldam vinden zig verpligt ter kennisfe der Burgery te brengen:
Eeeeeeeeeeeeeeeee 4 Dal
Am-
>tel-
dam.


Amsterdam.
Proclamatierakende het gedragder Cla bisten.
t
5730 NIEUWE NEDERLANDSCKE
«mStp r!y' va" wegen de Bat.aa^he -Clubs, eenige Burger-Wyken en Vaderlandfche Gezelknappen binnen deeze Stad, ontvangen hebbende zekere Voordragt, inhoudende inftantie, zo om ais eene Corporatie erkend te worden, als op de remotie van alle Oranje-Amptenaaren, hoe Si geDaamd' eD van allen, die, na de nood» i»r gea P,mv,emehBZ van 1787 , mogten zyn aangefteld, en eindelyk op de bekend- en puMiekmaaking der verraaders en befpieders der Clubs die, onder het bewind van den gewezen Hoofd-Schout Elias en verdere Leden der ïïiftine, in der tyd , tot verydeling der heilzaame jgjg1erken der Vertooners zyn in *t werk ge-
Dat zy Reprefentanten , na rype deliberatie, hadden gemeend, aan de Vertooners voornoemd te moeten geeven het navolgend antwoord, geyV,ZU n op §istereD fthriftelyk is gefchied.
De Reprefentanten van 't Volk van Amfteldam, m overweging genomen hebbende:
1. Dat het geheele Volk van Amfteldam hen vryelyk hebbende verkozen, aan hun alléén heeft toevertrouwd de uitoeffening der Souverainiteit voor zo verre het Stedelyke betreft, oorfpronke^ lyk m den boezem van dat Volk berustende, en zy dus niet vermogen, dezelve overtceeven aan eenig gedeelte van dat Volk, ligchaam of corporatie, maar integendeel verplicht zyn, die Souverainiteit te bewaren en te handhaven, tot zo lange het geheele Volk van Amfteldam zal goedvinden, de aan hen Reprefentanten gegeeven last weoer intetrekken, en daar omtrent anders te disponeeren.
2. Dat ieder Burger, wie hy ook zyn moge, het onvervreemdbaar recht heeft, aan deszelfs Vertegenwoordigers zyne belangen voortedragen, en dat dierhalven, overeenkomltig de grondbeginfelep van ieder vry Gouvernement, de Verte-
gen-?


JAAR BOEKEN,'oV/towfcr, 1795' 513*
gecwoordlgers des Volks nimmer ongenaakbaar voor dat Volk vermogen te zyn.
3. Dat dit vermogen van voordragten te doen, uit het natuurlyk recht van iederen Burger voortfpruitende, nie't behoeft te worden *erkend, en dat deeze erkentenis zelve een hoon zou wezen, den vryen Burger aangedaan, nadien daar door zou fchynen vooronderfteld te worden , als of hy dit recht niet oorfpr'onkelyk bezat.
Verklaaren:
Dat de Burgers, hier tegenwoordig, gelyk alle andere Sociëteiten, zig binnen deeze Stad bevindende , geene authorifatie of permisfle van hen Reprefentanten nodig hebben, om zig tot een Gezelfchao te conftkueeren, onder welken naam zy mogen verkiezen ; en dat, zo de Burgers voornoemd, gebruik maakende van hun onvervreemdbaar recht, eenige voordragten aan hen Reprefentanten mogten te doen hebben, zy Reprefentanten altoos bereid zullen zyn, en het onder hunne eerfte plichten rekenen, dezelve, even gelyk die van alle andere Burgeren, te ontvangen en aan te hooren.
Dat, wat voor het overige betreft, de verzoeken der Burgers tot remotie der Amptenaaren, toegedaan het fyrthema van het vorig Beftuur , als mede der zulken, die na den jaare 1787 zyn aangefteld, de Reprefentanten daarop zodanig zuilen refolveeren , als zy in recht en billykheid zullen meenen te behooren; terwyl zy eindelyk, met opzicht tot het verlangen der Burgers, om te mogen weeten, wie de Perfoonen zyn, die door den Bur-ger Elias tot Spions in hunne Vergadering zouden zyn gebruikt, moeten verklaaren, buiten ftaat te wezen, daar aan te kunnen voldoen ; dat het, daarenbovnn , zeker is, dat, zo de Spions van het vorig Beftuur eens konden worden opgegeeven, het tegenwoordig Beftuur in de onraogelykheid zou worden gefteld, om Perfoonen te vinden, die zig tot zodanige.
Eeeeeeeeeeeeeeeee 5 al
Omsteldam»
Procla*
'natie
rakende
het ge*
drag
der ClU'
bisten.


AMSTELf)AM.
Proclamatierakende het ge-dragder dubisten.
5752 NIEUWE NEDERLANDSCHE
altoos haatelyke Commisfien zouden willen laaten gebruiken, en daar door de Maire, het Committé van Waakzaamheid, zo wel als de Procureur der Gemeente, in eene volftrekte onmogelykheid zouden worden gebragt, om de laagen en gevaarlyke onderneemingen van de tegenparty te ontdekken en met kragt tegen te gaan.
Dat dit gegeeven antwoord is geweest van dat gevolg, dat de Vertooners hebben verklaard, niet alleen daar mede geen genoegen te neemen, maar dat ook het een, meer onbehoorlyk dringend addres, om Cathagorisch en toeftemmend antwoord, wel rasch het ander verving; in welke men, onder anderen, zig niet ontzien heeft, dreigementen intevlecbten en te verklaaren, dat, indien geaarfeld wierdt, aan de rechtmatige vordering der Vertooners te voldoen, revolutionair naar betere Handhavers van 't belang der Bataaven zou omgezien worden.
Dat, hoe zeer zy Reprefentanten niet nalieten alle middelen van perfuafie, welke in hun vermogen waren, te bezigen, ten einde zo aan de menigte Burgers , welke op het Huis der Gemeente de Vergadërplaats van hen Reprefentanten omringden, als aan de Vertooners zelve, het veryouwen op derzelver vry verkozen Vertegenwoordigers intebcezemen, hen van hunnen yver voor de belangen des Volks te overtuigen, voor te houden, hoé menigvuldig de werkzaamheden van hen Reprefentanten zyn, inreroepen hetgeen zy Reprefentanten onvermoeid reeds, blyhms hunne bekend gemaakte handelingen, van hunnsn zwaaren taak hebben afgewerkt, voorteftellen,hoe omoorzigtig het zou zyn, mee éénen flag het oude te vernietigen, zonder de nieuwe oobouw vóór te bereiden ; dat by de Burgery bekend zyn de middelend, aangewend, ten einde een geregelde Volk Rem binnen deeze Si ad te doen plaats vinden; dat zy Reprefentanten wel expresfelyk sene Commisfie tot orde en redres hebben daar-
ge-


JAARBOEKEN, Seit&mber, 179J 5733
gefteld, welke reeds diverfe Amptenaaren en Be-, dienden, aan bet vorig Beftuur verkleefd, onder< approbatie van hen Reprefentanten , van hunne ■ posten heeft gedimitteerd; dat de menigvuldige Requesten, welke reeds en we! ten getale van meer dan 2000, by hen ontvangen zyn ter be-^ koming van Posten en Bedieningen, het onder -t soek noodzakelyk maaken naar de meest bekwaame, de meest verdienftelyke, de.meest bevoegde in ieder vak, en daar uit, in weêrwil eener onophoudelyke werkzaamheid, ook ten dien opzichten, eene onvermydelyke vertraging moet geboren worden; dat op nieuw door hen Reprefentanten eene Commisüe vau zes Leden is benoemd, ten einde te examineeren, welke Amptenaaren zouden behooren te worden gedimitteerd, en de wyze op welke; dat, in weêrwil van dit alles, in weé>wil, dat aan de Vertooners, zo wel als aan diverfe Burgers uit de menigte , welke de Vergadering omringde , plechtig ,, in gemelde Vergadering zelve, was verzekerd, dat men zou voortgaan, met den meesten fpoed werkzaam te zyn in de remotie dier Amptenaaren , welke werktuigen van de vorige Overheerfching zyn geweest, dit plechtig gegeeven woord van hen Reprefentanten voor onvoldoende gehouden en veracht is, en, om van andere gebcurtenisfen, welke direftelyk ftrydig met alle goede orde, en in verfmading der Geconftitueerde Macht hebben plaats gehad, te zwygen, de wettige Uitvoerders van 's Volks gezag op eene verregaande wyze zyn gehoond, ja, aan hun Reprefentanten is aangezegd, dat zy hun Vergaderplaats niet zouden hebben te verlaaten, en dus niet alleen hunne vrye deliberatien volkomen verhinderd, maar .zy zelve in ftaat van arrest zyn gefteld geweest.
De Reprefentanten mitsdien door een diep gevoel van hunnen plicht getroffen , maar tevens aangedaan en verontwaardigd over de handel wyze,
*M- ■ TEL* 3AM.
°rocla»
natie
■akende.
iet ge-
irag
Ier Clu-
bistsn.


5734 NIEUWE NEDERLANDSCBE
Amsterdam.
Proclci' ma tie rakende liet gedragder dubisten.
ze, welke eene menigte (ondanks de uitdrukkelyke afkeuring van zommige Burgers onder haar, die zichtbaar gevoelig waren voor eer en orde,) zig veroorloofd heeft, met niet alleen openlyk de vrye deliberatien van 's Volks vry verkozen Vertegenwoordigers te ftooren, maar ook dezelve het vry acces en reces tot en van hunne Vergaderplaats, door middelen van dwang te beletten, waar door de macht des Volks van Amfteldam in hunne Committenten openlyk aange-^ rand en gefchonden is; verklaaren, zig alle deeze mishandelingen ditmaal wel te hebben willen getroosten , uic aanmerking der zo dikwerf betuigde Jiefde en van het vertrouwen hunner Committenten, tegen hen, zo wel als uit diep gevoel van \ de zuiverheid hunner oogmerken en van een rein geweeten, en dat zy^uit dien hoofde niet geaarfeld hebben, voor als nog rustig en manmoedig in hunnen zeer moey'elyken loopbaan voort te gaan, zonder zig in het minfte door de geweldige bedreigingen , hen gedaan , te laaten ontmoedigen, en zonder gebruik te willen maaken van die macht, welke in hunne handen ter handhaving van orde gefteld is; dan dat die zelve gefchondene eer en waardigheid hunner Committenten niet gedoogd, dat zy Reprefentanten in hunne funétien wederom gevilipendeerd , en hunne deliberatien door dwang van buiten geftoord en belet worden; weshalven de Reprefentanten voornoemd , doordrongen van het befef van hunnen duuren eed en plicht, by deezen openlyk en plechtig voor 't oog hunner Committenten en van de gantfche Burgery deezer Stad, verklaaren: dat, ingevalle hunne Vergadering wederom door de allerminfte dadelykheden in de vrye deliberatien geftoord, of de Leden derzelve het vry acces en reces tot ers van de Vergaderplaats, op eenigerhande wyze, belet wierde, en zy daar door in de uitoeffèning der gewigtige posten en funclien, aan hen toevertrouwd, eeni-
ger*


JAARBOEKEN, September, 1795. 5735
germate geftoord of belemmerd wierden, de Re* prefentanten voornoemd als dan zig in de grievende noodzaaklykheid zullen bevinden, gebruik te moeten maaken van die macht, welke door hunne Committenten in hunne handen is gefteld, ten einde daar door de waardigheid, eer en belangen der Burgery deezer Stad op alle mogelyke wyze te handhaven en te beveiligen, tot zo lang hunne gezegde Committenten, door openlyke en wettige daaden, van hunne gevoelens, contrarie deeze handelwyze en intentie van Reprefentanten voornoemd, zullen hebben doen blyken.
Gearrefteerd en gepubliceerd den 19 Septenv ber I79J, het eerfte Jaar der Bataaffche Vry heid.
J. P. F A R R E T, Vt.
Ter Ordonnantie van de Reprefentanten voornoemd,
G. BRENDSR a BRANDIS.
Hoe zeer ook de beginfels, in de bovenftaande Proclamatie aangekondigd, met de regtvaardigheid en de goede orde mogten zamenftemmen, de geest der wederfpannigheid liet zich daar door niet beteugelen, 's Daags naa de af kondiging en aanplakking, zag men de Proclamatie , op verfcheiden plaatzen der Stad, gevvelddaadig afgefcheurd. Eene fchenddaad, over welke het Committé van Juftitie zyn regtmaatig ongenoegen betoonde, en tevens zyne gezindheid om de Onverlaaten te ftraffen, door het uitlooven van eene Premie van honderd Gouden Dukaaten aan de geenen, welke daader of
daa<
Amsterdam.
Proclamatierakende het gedragder Clubisten.


5736 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Amsterdam.
daaders in handen der JuRitie wisten te leveren , met voldoende bewyzen van bë> fchuldiginge.
Hoewel uit den fchoot der Bataaffche Clubs herkomftig, niet bewilligd, veelmin goedgekeurd, door het geheele Lichaam, v/as het wanbedryf, op den 18 deezer Maand , aan de Volksvertegenwoordigers deezer Stad, en, in dezelve, aan het geheelen Volk , gepleegd Men ontmoette 'er onder die Volksvergaderingen, welke hunne verontwaardiging over het voorgevallene openlyk aan den dag, en hunne betere gevoelens voor Reprefentanten open legden. Zo aangenaam aan deezen was dat gedrag, dat zy , met aandoeningen van een ftreelend genoegen by open haare Afkondiging, daar van de Gemeente kennis gaven; met nevensvoeging, egter, van herhaalde Waarfchouwing tegen gewelddaadige poogingen, en verleidingen tot dezelve, en betuiging van ftandvastigheid en moed in het getrouw1 waarneemen van den post, door de vrywiliige keuze van het Volk aan hun Reprefentanten opgedraagen.
VRYHEID, GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
T\e Reprefentanten van het Volk van Amfteldam maaken by deeze aan hunne Medeburgeren bekend:
Dat, gelyk zy, met al het gevoel der hoogfte verontwaardiging, by hunne Publicatie van den 19 deezer, ter kennisfe der Burgery bragten, de
fchan-


JAARBOEKEN, September, i;oj. 5737
fchandelyke gebeurtenisfen, welke den vorigen dag hadden bezoedeld, toen eene inconftitutioceele menigte, zig willekeurig de ftem des Volks noemende, de vergaderplaats der Geconfirmeerde Macht had omringt; derzelver vrye deliberatie geftremd; derzelver Leden gehoond; de goede Orde en Wetten met den voet vertreden, en 'sVolks wettige Vertegenwoordigers, en in deezen hen, 'die zy vertegenwoordigen, dat is, het geheel Volk van Amfteldam , had trachten te dwingen; daar die onbezonnen waanden, dat dreigementen de Vertegenwoordigers voornoemd zouden doen Adderen , en vergaten , dat vrye Burgers, onder hunne verantwoordelykheid, door vrye Burgers tot het beftuur geroepen , en in de tegenwoordigheid van een alweetend God gezworen hebbende, de algemeene belangen, tot welker bevordering in de eerfte plaats de goede orde ftrekt, te handhaven, alle gevaaren gerustelyk durven trotfeeren, om aan hunne duüre verplichting, in alle derzelver betrekkingen, te voldoen.
Zy Reprefentanten het ftreelend genoegen hebben, dat het gevoel van verontwaardiging, waar mede zy hunne voormelde Publicatie afkondigden , door aangenaarner gewaarwordingen eenigermate is afgewisfeld, daar zy de eer van veelen hunner Medeburgeren ongefchonden weder zien te voorfchyn treden; brengende zy Reprefentanten ter kennisfe van Amftels Volk:
Dat de Vergadering van Argevaardigden der Bataaffche Clubs, eenige-Burger-Wyken en Vaderlandfche Gezelfchappen, by fchrifcelyk Declaratoir, op gisteren ter Tafel van hun Reprefentanten gebragt, in fubftantie hebben verklaard: niet alleen dat zeker Stuk, getekend door C. W. Elsveld, (en het welk mede, benevens zekere zogenaamde Inftrucfien van wegen de Bataaffche Club Litt. ü., als eene Bylasje tot de Vergadering aer Reprefentanten voornoemd, van den
18 dee-
Amsterdam.
Bekendmaakingvan de verklaaring van Clubisten%


5738 NIEUWE NEDERLANDSCHÉ
Am-
sxeldam-
Bekendmaakinivan de verklaaring vat Clubisten.
18 deezer, aan de verontwaardiging der gantfche Burgery, door den Druk, is aangeboden,) geheel en al zonder de min/ie voorkennis ,. veel min goedkeuring van hunne Vergadering of derzelver Commissie, is voorgeleezen en ingeleverd, ' maar dat zy ook allcs^wat oijbchoorlyk en ongemefureerd op dien dag is voorgevallen, overlaaten ■voor rekening van die geenen, welke zig hetzelve ' veroorloofd hebben, cn waar voor hunne Vergadering of meergemelde Commisfie in ,t minfte niet aanppraakelyk of verantwoordelyk wil zyn.
Dat zy Reprefentanten, zig overtuigd houdende van het genoegen, het welk de bovengemelde verklaaring moet verwekken by die hunner Medeburgeren, aan welken de eer hunner Stadgenooten ter harte gaat, ten dien opzichten thans geene verdere ainmerkingen zullen maaken, maar aan de opmerkzaamheid van Amftels Volk overlaaten , zig ten nutte te maaken de menigvuldige groote en ontzettende lesfen, welke de gebeurtenisfen van voorleden Vrydag aan den waaren Beminnaar des Vaderlands en eener wyze Vryheid hebben opgeleverd.
Maanende de Reprefentanten voornoemd alle hunne weldenkende Medeburgeren ten ernRigften by deeze aan, in den naam "dier heilige Vryheid zelve, welke zy ongefchonden aan hunne Kinderen willen overleveren, in den naam dier opofferingen , welke zy voor haar gedaan hebben , dat zy de fchuldige hoop van ontaarde Stad- en Landgenooten niet begunftigen door het verwekken van wanordens, door het verfmaden der Wetten, door het bezoedelen van het werk der Nederiandfche Vryheid, het fchoonfte, hec welk de gefchiedenis ooir aan de bewondering der menfchen heeft overgeleverd, maar dat zy, in tegendeel, op hunne hoede zyn tegen de verleidingen der Vyanden des Vaderlands, welke de zaaden van tweedracht onder 't Volk werpende, en mistrouwen omtrent deszelfs Vertegenwoordigers


JAARBOEKEN, September, 1795. 573$
gers verwekkende, zig van den naam der Vry» heid zelve bedienen, ais van een leus om dat Volk tot de flavertty terug te brengen; de Vaderlandsliefde tot het masker der fnöodfte bedoelingen doen ftrekken; in ons midden de bloedige tooneelen, welke Frankryk nog met heete traanen befehreit, tragten te vernieuwen, en dus de bronnen van den welvaart der Natie geheel floppende, derzelver kracht door oneenigheden verdeelende en verzwakkende, het Vaderland door binnenlandfche beroèrtens verwoestende, langs desZelfs puinhoopen en in het bloed der beste Burgereu weder ten zetel der dwinglandy hoopen te ftygen.
Verklaarende eindelyk de Reprefentanten, wat hun betreft, dat vergeefsch kwaadwilligen hen door, op den valfchen toon van Vaderlandsliefde geftemde, miskenningeo. hunber daaden en bedoelingen tragten moedeloos te maaken; dat zy naar de goedkeuring van de zodanigen niet haaken, nadien, indien deeze hen preezen, de waare belangen van Amftels Burgery ongetwyffeld jammerlyk zouden verwaarloosd zyn; maar dat zy, in onftuimige, zo wel als in Rille dagen, naar hun beste weeten, de meeste welvaart dier Burgery zullen tragten te bevorderen; de Wetten, de goede orde, Zonder Welke de Vryheid een verwoestend vuur en de geesfel van 't menschdom wordt, de veiligheid van Perfoon en Goederen, met allen klem te handhaven, en dus, onder den zegen Gods , aan Amftels Volk by aanhoUdenheid hoopen te toonen, dat vrye Burgers onvermoeid zyn, wanneer zy voor de belangen van vrye Burgeren waaken.
Gearrefteerd den 22, en gepubliceerd den 23 September 179J, het eer/te Jaar der Bataaffche Vryheid*
J. P. FARRET, Vt. Ter Ordonnantie van de Reprefentanten voornoemd,
F. J. PELLETJER. Fff fff fff fff fff ff Re-
Amstel-1
DAM»
Bekend" Ttaaking van de verklaaring v art autisten.


J74o NIEUWE NEDERLANBSCHE
Amsterdam*
Reprefentanten, eene Commisfie benoemd hebbende van twaalf Leden, ter beoordeelinge van de in te leveren Plans, omtrent de beste wyze, op welke het Volk deezer Stad, geregeld en fpoedig, zyne Stem zon kunnen uitbrengen, bragten de naamen der Leden dier Commisfie tot kennis ter Burgerye, op den 28 deezer. Zes daar van waren gekozen uit de Reprefentanten, de overige uit de Burgery. Kenbaar wierden, ten zelfden dage, de Burgers, die tot Leden van het Committé van Juftitie, als mede de zodanigen, welke tot beftuuring van de Defolaate Boedels waren aangefteld. Zie hier de Leden van het eerstgemelde Committé: Pieter Nicolaas Arntzenius, Bar ent van Bommel, Hendrik Cosierus, Er nest as Ebeling, Gale Ifaac Gales, EverhardEverwyn Burchkley Glimmer, Hendrik van !'sGravenweert, Willem Tsbrand van Hamelsveld, Jobannes Junius van Hemert, Willem Qhristiaan Hor» neer- Cornelis van Lennep, Anthony Adriaan van der Marck, Marius van Ommeren, Antonius, Quirinus van Perjyn , Cornelis Jacob Temminck en Jacob Matthys Simons* Leden van het andere Committé waren de volgende Perfoonen: lzaak van der Does, Jobannes van Eyk, Henricus Lamlertus Ha* maker, Hendrik Nicolaas Paauw , Gysberê van Rosfum en Hendrik Willem Vereul.
Reeds in 't begin deezer Maand, was, door Bezorgers van het Legaat van wylen


JAARBOEKEN, September, 1795. 574!
% Monnikhof, uitgegeeven het volgende Programma.
T")e Bezorgers van het Legaat van wylen Jo^ hannes Monnikhof, hebben befloten voor dit jaar voor te ftellen de volgende Prysvraag, betreklyk het beoeffenend gedeelte der Heelkunst omtrent de Breuken, om beantwoord te worden vóór den eerften Maart 1797, te weeten:
„ Onder de uitwendige hulpmiddelen, tegen ,, de Breuken uitgedagt en aangewend, is onbe,, twistbaar de eigenlyk gezegde Breukband de „ gebruikelykfte; de gefchiedenis van dit Werk,, tuig, tot op onzen tyd, is niet volledig be-
kend; de vergelyking der onderfcheidene za,, menftellingèn derzelve is ondertusfchen gewig,, tig voor den Heelmeester. De Vraag is der,, hal ven: omtrent welken tyd is de Breukband „ uitgevonden? welke veranderingen en verbe-
teringen van maakfel "heeft dezelve van tyd ,, tot tyd ondergaan ? en welke , vroegere en ,, laatere Schryvers, verdienen hier over nader „ geraadpleegd te worden?"
De Prys is eene Gouden Medaille, ter waarde van driehonderd guldens, op dezelfde voorwaarde als te vooren; inzonderheid' dat de Antwoorden in de Latynfche, Franfche of Neder* duitfche Taaien leesbaar, en die in de Hoogduit* fche met eene Latynfche letter gefchreeven zyn moeten, en niet met den naam des Schryvers, maar met eene Zinfpreuk ondertekend , nevens een daar bygevoegd verzegeld Billiet, dezelfde Zinfpreuk tot opfchrift hebbende, en den naam, tytels en woonplaats des Schryvers bevattende.
Voorts herinneren de voornoemde Beftuurders van dit Legaat, allen binnen- en buitenlandfche Genees- en Heelkundigen, dat zy te gemoet zien , voor den 1 Maart 1796, Antwoorden op de in 1794 voorgeftelde Vraag:
„ De aart en verfcheidenheid der waare BrenFffffffffffffffff 3 ,, ken
Amstel*dam*
Programmavan het Legaat van j. Monnikhof.


j?4* NIEUWE NEDERLANDSCHE
Amsterdam.
Prograriwvan h Ltgaa van J. Monni hof.
Op den a6 deezer wierdt alhier tot kennisfe der Burgerye gebragt de volgende Publicatie.
VRTH E 1 D. G E LT K HE I D. BROEDERSCHAP*
T\e Municipaliteit der Stad Gouda, en een ieder Lid van dezelve in het byzonder, heeft zedert het oogenblik der zo gelukkige en voor ons allen zo veel heil voorfpellende Revolutie, met het uiterfte genoegen gezien en ondervonden, de werkzaamheden huner Medeburgeren, ter bevordering en verkryging van algemeen geluk, en zyn haar vervolgens uit daaden en handelingen ten vollen gebleeken, de waare Vaderlandfche Grondbeginfelen, waar mede de Volks-So.cie«
„ ken bepaald zynde, is de Vraag: welke zyn „ daar van de onderfcheidende Kentekenen, door „ Waarneemingen bevestigd?"
Terwyl zy beiloten hebben, andermaal voor den tyd van zes Maanden, en dus tot den i Maart 179Ö, te verlengen het uitftel ter inzentfding van Antwoorden op de in 1793 opgegee■ vene Vraag:
„ Welke zyn de uitwendige hulpmiddelen, die k-,, van de vroegfte tyden af, en door alle de tydf„ perken van het beoeffenen der Heelkunst, ter ,, geneezing, tegenhouding en voorkoming der Breuken zyn in bet werk gefteld, befchreevcn, „ en gemeen gemaakt?"
De Antwoorden op de gemelde Prysvraage* moeten, binnen den bepaalden tyd, vragtvry gezonden worden aan A. Bonn , Anat. et Chir. Pr of esfor, of aan F. E. Willet', Med. Doft. et ColL Med. Infpeclor, te Amfteldam. Amfteldam, den 5 September 1795-
Gouda.


JAARBOEKEN, September. 1705. 5743
cieteit alhier, (zedert dien tyd geëxteerd, en derzelver deliberatien gehouden hebbende in de Gasthuis Kerk,) is bezield geweest.
En daar deeze zo lang gewenschte tyden tot hun natuurlyk gevolg zullen krygën, dat in deeze Republiek eene wel ingerichte Volks-Regeering in Reprefentatie worde daargefteld , aan welks voltooijing een iegeiyk verpligt is zo veel mogelyk werkzaam te zyn, zo heeft de Municipaliteit goedgevonden, op voordragt van het beste gedeelte van Gouda's Burgery, en na voorgaande rype deliberatie, te decreteeren, zo als gedecreteerd wordt by deezen:
Dat binnen deeze Stad zal worden opgericht en daargefteld eene Stemgerechtigde Grondvergadering, die te gelyk de gedaante heeft van eene Volks-Sociëteit, waar in de Burgers delibereeren, en eikanderen onderhouden over zaaken, het belang van 't Algemeen betreffende; ter uitvoering van welk Decreet by deeze worden opgeroepen, alle Burgers en Inwoonders deezer Stad en Ju risdi&ie van dien, behoorende tot ééne dei Christelyke Gezindheden, den ouderdom van 2c jaaren , ofte getrouwd, en in de Nationaak Guarde ingelyfd zynde, als dan den ouderdoa van 18 jaaren bereikt hebbende, om, des ver kiezende, te compareeren, voor een Commisfii uit de Municipaliteit en Burgerye, beftaande ui de Burgers: Willem Bolding, Philip Polyn, Ja cob Staal en Pieter Ver/luis, welke hunne zit ting zullen houden van Maandag aanftaande to over 14 dagen, op het Stadhuis, in de Wees kamer, 'smorgens van 10 tot 12 uuren, ei 'snamiddags van 3 tot 5 uuren, om aldaar t tekenen het navolgende Declaratoir, te weeten: ,, Wy Ondergeteekenden, ieder voor ons hoofd „ verklaaren toegedaan te zyn de beginfelen va ,, Vryheid en Gelykheid, gegrond op de onvei „ vreemdbaare Rechten van den Mensch, zoda ni2 als dezelve door de Provifioneele Staats ' b Fffffffffffffffff 3 »Vej
Gouda.
Public, -aakenie het Stemregt.


5744 NIEUWE NEDERLANDSCHB
Gouda.
Public, raakende het Sternregt.
„ Vertegenwoordigers reeds openlyk verklaard „ zyn, en door eene Nationaale Vergadering, »„ over onze geheele Republiek behoorlyk zulleH ,, toegepast worden , op de naderhand in te „ voeren Conftitutie; welke wy declareeren niet „anders te zullen gedogen, dan voor zo verre „ dezelve gegrond is op een Volks-Regeering „ by Reprefentatie, en niet te zullen toelaaten ^ „ dat eenige andere Regeeringsform worde vast,, gefteld; en zweeren wy ieder voor ons hoofd ,, deeze beginfelen, met derzelver billyke toem pasfing, tegen eiken aanrander, hy zy wie hy
zy, met goed en bloed te verdedigen, gelyk „ wy tevens verklaaren , dat niemand van nu 9, voortaan in eenige Post hoe genaamd, 't zy „ honorair of lucratif zal worden gefteld, dan ,, die deeze Afte met zyn naam en dagtekening „ Z3l hebben bekragtigt.
„ Zonder dat hier door zal worden begreepen, „ dat alle zódanige Burgerkinderen, welke door „ een of andere omftandigheden in Domeftiquen „ dienst van anderen zyn , of bedeelden hun „ recht van aanfpraak op vaceerende Potten of ,, Bedieningen zouden verliezen , hoe zeer de„ zelve uit de hier na gemaakte bepaalinaen geen
Leden der Grondvergadering kunnen zyn."
Van het tekenen deezer Acte zal niemand worden uitgeflooten ; doch indien 'er onder de Tekenaars mogten gevonden worden, de zodanigen, op welken een der navolgende poinéten konde worden toegepast, deeze zullen voor als nog, ondanks derzelver gedaane tekening, tot deeze Grondvergadering, en dus als Stemgerechtigde niet worden toegelaaten, namelyk:
Die in Godshuizen onderhouden worden, of daar buiten van Armbedeelingen leven.
Die in dienst van vreemde Vorsten zyn.
Die in Domeftiquen dienst van anderen zyn, en waar van 't volle Heerengeld wordt betaald.
Die


JAARBOEKEN, September, 1795. 5745
Die in ftaat van Gevangenis, Ballingfchap of Arrest zyn.
Die voor, in • en na de geweldige Omwending van zaaken in 1787, d3aden van geweld aan Patriotten of hunne Goederen gepleegd hebben.
Die in ftaat van befchuldiging zyn, die Vonnisfen van Contumacie tot hun lasten hebben.
En na dat de bovengemelde 14 dagen zullen zyn verftreeken, zal de bovengemelde Comroisfie, met en benevens het Committé van Waakzaamheid , de naamen der Tekenaaren op het naauwkeurigfte nagaan, om te letten, of 'er onder zyn, die in de, termen der gemelde uitzonderingen vallen,, of om andere wettige redenen behooren geweigerd te worden, en de zodanige vindende,'derzeiver naamen te royeeren.
En na dat dit alles afgeloopen zal zyn, zal de gemelde Commisfie doen vervaardigen Billietten , welke aan ieder Stemgerechtigde gratis zullen worden t'huis bezorgd, door een GerechtsBode deezer Stad, om tot deszelfs bewys te dienen.
Vervolgens zal de Municipaliteit alle de Stemgerechtigden, by Tromflag, oproepen om te compareeren in de Gasthuis Kark, welke de Vergaderplaats van deeze Grond- of Volksvergadering zyn zal, ten einde onder den anderen zodanige arrangementen te maaken, nopens derzelver dagel ykfche wyze van vergaderen, als anderzints, als zylieden ten meesten nutte, en na de beste order zullen nodig oordeelen.
Voorts heeft deeze Vergadering het recht om in groote en delicate gevallen, zig zelfs by Tromflag te doen oproepen, na dat egter alvodrens daar toe in een ordinaire of extraordinaire Vergadering, door ten minften tweederde gedeelte der prefente Leden, zal zyn geconcludeert, en dat daar van zal zyn kennis gegeeven aan den Prefident van de Municipaliteit, en den Commandant van de Stad.
Fffffffffffffffff 4 En
Gouda.
Public, raakende het Stemregtm


GOVDA
Public, raaken dc het Stem* regt.
574<S NIEUWE 'NEDERLANDSCHE
. En zal aan het Committé van Waakzaamheid, in alle voorkomende gevallen, de uitvoering gedemandeert zyn van de oproeping, welke de dis■ pofitie zuHen hebben over de Tambours der Nationaale Guarde.
Niemand zal in het vervolg als Stemgerechtigde worden aangenomen, dan na alvoorens zie aan het Committé van Waakzaamheid te hebben aangegeeven , en door hetzelve, na ingenomen informatie, in eene ordinaire of extraordinaire Vergadering, zal zyn voorgefteld, en wanneer hy, door ten minften twee derde der prefente .Leden zal zyn goedgekeurd.
De Committés, welker werkzaamheden uit de deliberatien dier Grond- of Volksvergadering zullen voortvloeyen , zullen daar toe, ten kosten van de Stad, vergaderen op eene nader te bepaalen plaats; doch nimmer zullen eenige verteeringen, by die gelegenheden vallende, op Stads rekening kunnen geplaatst worden, dan alleen behalven de Kamerhuur, het benodigde Vuur, Licht, Papier, Pennen, Inkt, Briefporten, Zegelgelden of iets diergelyks.
En zal van nu voortaan zig buiten de gemelde Grond- of Volksvergadering geen Ligchaam van Sociëteit Club, of iets diergelyks, onder wat benaaming ook, om over Stads- of Landszaaken te delibereeren, mogen opwerpen, dewyl in dit Ligchaam alleen erkend zal worden, fiet Stemgerechtigd Volk van Gouda, ten minften tot zo lange, door het daarftellen eener Nationaale Conventie, hier omtrent veranderingen züllen noodzaakiyk zyn.
Aldus gedaan by'de Municipaliteit der Stad Gouda, den aa September 1795, het eerfte Jaar der Bataaffthe Vryheid, en gepubliceert den 26 «aar aanvoigende.
Uit naam van dezelven, JACOB POLYN, Secretaris, Rof-


JAARBOEKEN, September, 1705. 5747
Rotterdam.
Tegen de menigvuldige Dieveryen, over welke men nu, meer dan zints eenigen tyd , hier ter Stede klagtig viel, zogten Wethouders en Raaden te waaken by eene Waarfchouwing van den 9 deezer.
WAARSCHOUWING.
HEIL en BROEDERSCHAP!
Alzo-Wethouders en Raaden der Stad Rotterdam, met de hoogfte verontwaardiginge, hebben vernomen, de menigvuldige en gewelddadige Dieveryen , zedert eenigen tyd , binnen deeze Stad gepleegd, en zulks, niettegenftaande de veele maatregels, door hun, in het werk gefteld , ten einde dit kwaad te voorkomen , en de goede Burgery by het gerust genot van derzelver Bezittingen te bewaren en tegen allen overlast en geweld te beveiligen; en 'er tegenwoordig, immers meer dan in vorige tyden , gebruik wordt gemaakt, om, ontydig , zelfs tot laat in den nacht, met Schuitjes in de Havenen deezer Stad te visfchen; terwyl intusfchen van deeze Schuitjes, door kwaadwilligen misbruik wordt gemaakt, ter uitvoerings of bevorderinge van misdadige voorneemens:
Zo is 't, dat Wethouders eo Raaden voornoemd, by deeze ten ftrengften verbieden, het onnodig vaaren, als mede het visfchen, of wat des meer is, met kleine Booten of Schuitjes in de Havenen en Binnenwateren deezer Stad, des morgens voor één uur voor den opgang, als mede des avonds na één uur na den ondergang der Zanne, en zulks op verbeurte van zodanige kleine Booten of Schuitjes; en, indien het blyken moete, dat zulks met eenig boos opzet, ter bep Fff fff f fff ff fff ff 5
Rotterdam-


Botterdam.
Waarfchomv»tegen Dieveryen.
i
i i i i J c n d
SH« NIEUWE NEDERLANDSCHE
vorderinge of wtyoeringe van flinkfche oogmerken mogte zyn gefchied, daar te boven, op mene van arbitraire correóbe, naar bevinding van zaaken; wordende tevens, by deeze, de bewapende ^Schuttery, de Officieren en Bedienaars der juftitie, benevens allen, aan wien de bewaring der ruste en goede orde is aanbetrouwd, geauthorifeerd en gelast, om zodanige Schuitjes, als mede de Perfoonen, in of by dezelve zi| bevindende, aantehouden; zullende zy, na een en andermaal dezelve te hebben aangeroepen . teoiD'.et antwoorden of weigering om aan den VVal te roeyen, vermogen op hen te vuuren, die dan, in dat geval, zig alleen de gevolgen hunner weigering te wyten zullen hebben.
Aldus beiloten ten, en afgekondigd van den Raadhuize der Stad Rotterdam, den 9 September 1795. het eerfte Jaar der Bataaffche Vry. heid, ten ovetftaan van de Burgers Frans Maurits Smit , Wethouder ; Michiel Plemp , HenSdea"' pUHC Az' en 3acobt" Gueding, In kennisfe van my, L. van OYEN Az>
By voorgaande Publicatien van 29 April m 8 Juny, hadden Wethouders en Raaden lan de Burgery eene Inteekening voorgeteld, om van den last der Inkwartieringe •an Franfche Militairen ontheven te worlen, tegen eene betaamelyke recognitie; vaar van ook een vry groot gedeelte der iurgerye hadt gebruik gemaakt. Wethouers en Raaden, thans hebbende opgemakt, hoe veel, van wegen de Stad, zeilt den 6 Mei, voor Inkwartiering was
be-


JAARBOEKEN, September, 1795* 5749
•betaald, bepaalde, by eene Afkondiging van den bovengemelden dag, de recognitie op vyf acht/Ie perCent van de verwoond v/ordende óf getauxeerde huur, per week.
Ten aanzien van de Geftoelten in de Kerken, gefchiedde alhier, op den 14 deezer, de volgende
BEKENDMAAKING.
HEIL en BROEDERSCHAP!
A Izo Wethouders en Raaden der Stad Rotter+ dam in achtinge hebben genomen, dat, by Decreet der Provifioneele Reprefentanten vau het Volk van Holland, gedagtekend den 8 juny 1795» is geftatueerd, dat, voor den I September deezes jaars, alle gedistingueerde Geftoelten in de Kerken, zo veel mogelyk, zouden worden egaal gemaakt, en tot plaatfen, gelyk met alle anderen, zonder eenig teken van onderfcheid, gefchikt; zo dat, voortaan, de Leden van eeni|e Collegien of Amptenaars, Heeren of Vröuwen van Plaatfen, geene afgezonderde, of boven andere uitflekende, Zitplaacfen, uit hoofde hunner qualiteit, zullen mogen hebben; en, nadien Wethouders en Raaden, door Kerkmeesters van de Gereformeerde Kerken deezer Stad is gecommuniceerd, dat dezelve met de verandering of andere inrichting, welke, uit hoofde van het voorfchreeven Decreet , in zommige Geftoelten of Banken, binnen de gemelde Kerken, is nodig bevonden, binnen kort volkomen gereed zullen
?iDat dezelve nu aldus eene nieuwe fchikking hebben gemaakt voor Mans- en Vrouwen Banken in de gezegde Kerken; zo dat, voortaan, een
RotrEa-


Rotterdam.
Bekendtnaakin^rakende de Geftoeltenin de Kerken.
57S° NIEUWE NEDERLANDSCHE
iegeiyk, tegen betaaling eener jaarlykfche recog» nitie, gebruik zal kunnen maaken van de voorfchreeven vernieuwde of veranderde Banken; als mede van de overigen , welke eensgelyks te vooren, zonder Huurbetaaling, zyn geoccupeerd ■geweest, het zy uit krachte van de Keure en Ordonnantie, by da Wethouderfchap deezer Stad, in den jaare 1700", op het zitten in de Banken van distinctie binnen de meergemelde Kerken, geëmaneerd, als uit hoofde van byzondere daar op gevolgde concesfien; met uitzonderinge nogthans van de Zitplaatfen der Predikanten en andere Perfoonen , aan welken , uit hoofde van Kerkelyken dienst, in de byzondere Gemeente, waar toe zy, in die betrekkinge, behooren, afzonderlyke plaatfen zyn, of nog zullen worden aangewezen : en dat Kerkmeesters, mitsdien, verlangen, dat een ieder, die, in eenigen der voorzegde Banken, één of meer vaste Zitplaatfen voor het vervolg zoude begeeren, daar van, zo fpoedig doenlyk, en uiterlyk op den 23 deezer maand September aanmelding doe ten Kerken-Coraptoire, gehouden wordende aan de Groote of St. Laurens Kerk alhier, des voormiddags van 10 tot 12 uuren; als na welken tyd daar over door Kerkmeesters zal worden gedisponeerd.
Zo is 't, dat Wethouders en Raaden voornoemd, mitsdien, der Burgerye en Gemeente bekend maaken, dat door het bovengemelde Decreet geheel is komen te vervallen, de gezegde Keure en Ordonnantie op het zitten in de Banken van distinctie, in de refpective Kerken, binnen deeze Stad, gelyk dezelve uitdrukkelyk wordt ingetrokken by deeze, benevens alle afzonderlyke concesfien, dienaangaande, aan byzondere Perfoonen , of aan Corporatien verleend: terwyl Wethouders en Raaden voornoemd, de bovengemelde fchikkingen van Kerkmeesteren volkomen agreëerende, een iegeiyk vermaanen, en des noods gelasten, om zig daar na te reguleeren; tevens
uit-


JAARBOEKEN, September, 1705. 3751
üitnoodigende allen, die vaste Zitplaatfen in dei «/oorfchreevene Banken verlangen te hebben, onn zig daar toe, ten tyde en plaatfe voormeld, ter addresfeeren, ten einde Kerkmeesters voornoemd in ftaat mogen zyn, daar op, naar behooren te disponeeren. „ , , .
Aldus befloten ten , en afgekondigd van den Raadhuize der Stad Rotterdam, den 14 September 1795 het eerfte Jaar der BataafJche Vry heid, ten overftaan van de Burgers Samuel van Hoogftraten, Wethouder; Pieter EUtnckhuyfen , Dirk Heyting en Michiel Plemp, Raaden.
In kennisfe van my,
G. van der LOOY HOUTHOFF.
De volgende Bekendmaaking, van den aa deezer, hadt haar opzigt tot eene bc hoorlyke inrigting van Stads Botermarkt, met den aankleeve daar van.
BEKENDMAAKING.
HEtL en BROEDERSCHAP!
Wethouders en Raaden der Stad Rotterdam, V> met de vereischte oplettenbeid, de tegenwoordige gefteldheid der Botermarkt overwogen. en Bezien hebbende de menigvuldige gebreken, uit deeze gefteldheid voortvloeyende, die natuur lvk. in meer dan in één opzigt, niet anders dat ten nadeele der goede Burgeren en Ingezetenel deezer Stad kunnen Itrekken; zo door eene al t< Btoote vryheid voor de Opkoopers, waar doo dan de meeste voorraad voegtydig kan wordei weggekogt, eer de Burgery de gefchikte gele Eenheid gehad heeft, om zig, op eene redelyk wvs van dit behoefte te voorzien, niet alleen 1 ! ma.
>0T~ ERlAM.
t t
t
,
r


Rotterdam.
Bekend tnaakin raaken' de de Botermarkt.
5752 NIEUWE NEDERLANDSCHE
maar waar dooi- dan ook de pryzen der Boter by het begin der Markt, tot eene verbaazende hoogte kunnen opgezet worden; terwyl ieder Burger, de vereischte kunde niet bezittende . zeer ligtelyk kan worden misleid, nadien eigen? belangzoekende Verkoopers, zodanig iemand, on■ der den fchyn van de Boter goedkooper d-n wel anderen te geeven , niet zelden Weiboter, van eene veel minder qualiteit, in plaatfe van beste Boter verkoopen; en nadien uit deeze gefteldheid der Markt ook tevens voord vloeit, dat niet alle de Kcehouders, die met hunne Boter in deeze Stad kernen, dezelve op de Markt veilen, maar die veelal aan de Huizen der Burgeren verkoopen, waar door dan ook de voorraad, die anders natuurlyk op de Markt zoude moeten zyn , merkelyk wordt verminderd; terwyl met alle deeze gebreken, nog een ander, mede voor het belang van het Vaderland in het gemeen als voor deeze Stad in het byzonder fchadelyk' en dus ook voor de Burgery cadeelig uitwerkfel verbonden is, namenlyk, dat, nadien 'er tot dus ver geene geregelde Botermarkt heeft plaats gehad , de invordering der Lands en Stedelyke Impofitien, zo noodzakelyk in alle Burgermaatfchappyen, even hier door, niet weinig wordt belemmerd.
Zo is 't, dat Wethouders en Raaden voornoemd, hierin willende voorzien, goedgevonden hebben, te bepaalen en vast te ftellen, gelyk zv bepaalen en vastftellen by deeze:
Art. ï. Dat tot de Marktplaats van ftukken Boter zal worden gefchikt de Groote Stads Beurs, dewelke van de nodige fchragen en planken tot dat einde zal voorzien worden; zullende de Botermarkt geopend worden in de Maanden November, December, January en February des morgens ten 8 uuren, in de overige Maanden des morgens ten 6 uuren, en gefloten worden ten 12 uuren des middags.
II. AI-


JAARBOEKEN, September, 1795- 5753
II Alle Koehouders en andere Perfoonen, mecRc ftukken Boter in deeze Stad komende , zullen te Souden en verplicht zyn, alle dezelve ftukken^ in eens te verimposten, voor en aleer dezelve moeen worden gelosc; doch de betaaling van den Bei Impost gefchied zynde, zullen dezelve gehouden ^ zvn, alle hunne Vloteö en Manden met Boterr* od de Botermarkt te brengen, alwaar hun eene^e bekwaame plaats, naar mate der qualiteit hun-üo ner Boter, zal aangewezen worden; wyders,»^ worden de gemelde Perfoonen, ten ernftigfte vermaand - -geene Boter te verkoopen of af te leveren, dan van de openbaare Markt, op poene dat zo iemand contrarie hadde gehandeld, met. Boter uit Schuiten of Wagens by iemand in huis te brengen, hy zal verbeuren eene boete van twaalf guldeus, en de Burger, die dezelve ■zal hebben ingeflagen, mede vervallen in gelyke boete van twaalf guldens, en de Boter ten behoeven van het Werkhuis zal worden geconfis-
^llï^Burgers, geene Grosfiers of Boterkramers zvnde, zullen, met uitzondering van gemelde Perfoonen, kunnen koopen tot half elt, en na het eindigen van dien tyd, te rekenen met het flaan der Groote Kerkklok, zal, door een ieder, zonder eenige uitzondering, tot twaalf uuren, mogen worden gekogt, en dat alles voor zodanige pryzen, als Kooper en Verkooper onderling zullen convenieeren ; terwyl mede alle de ter Markt komende Huislieden en andere Perfoonen, ten ernftigüe worden aangeraaden, om alle moeelyke moderatie, in het taxeeren hunner Boter te gebruiken, ten einde die voor minvermogende verkrygbaar te maaken, en alzo gemeenfchappe-
lyk te zamen te werken, ter bevorderinge van
onderling genoegen. IV. Dorpfchippers, hunne gewoone legplaat-
fen hebbende , zullen gehouden zyn, wanneer
hun door 'sLands Bedienden, of eenig geqaalifi-
vOTer\&M'
)ekendinakingaaken'■e delater•larkt.


57J4 NIEÜWE NEDERLANDSCHË
Rotter*
dam.
Bekend maakin, raakende de Botermarkt.
ceert Perfoon, wordt gerequireerd, op te geeven hoe veele Vloten of Manden roet Rukken Boter zylieden fcheep hebben, en aan wien dezelve afzonderlyk toebehooren, op porae van by
■ weigering te zullen verbeuren eene boete van ?vyf guldens voor de eerfte reize, de tweede
■ dubbeld, en voor de derde reize naar bevinding van zaaken te worden gecorrigeerd.
V. Ten einde de Botermarkten , generalyk, zo van Tonnen als Rukken Boter, alle mogelyk gemak en orde by te zetten, zal in het Boterhuis, toe verkooping van Tonnen Boter, mede zodanige verbetering worden gemaakt, als ten gemakke van de goede Burgery en Huislieden zal kunnen ftrekken.
VI. Dan tot goedmaakinge der kosten, die uit Stads Kasfe noodweBdig moeten worden gefourneerd, en om dezelve eenigzints te gemoet te komen, hebben Wethouders en Raaden voornoemd, als 't minst drukkende, geoordeeld, en goedgevonden te bepaalen , dat van de ter Markt gebragt wordende Boter, ten behoeve deezef Stad , door de Koehouders en Verkoopers , zo van de ftukken als Tonnen Boter, zal worden betaald:
Van 5 tot ij ftukken incluis 4- ftuiv.
Boven 15 tot 20 ftukken f 20 tot 40 ftukken 2 40 tot 60 ftukken 3 60 tot 80 ftukken 4 80 tot ïoo ftukken j En zo meerder quanticeit naar advenant. Van een Zestiende Boter 1 ftuiv.
Van een Agtfte Boter 2 Van een Vierde Boter 4 Welke penningen . by de aangeevinge, ten Comptoire van de Boter, ten einde als boven, zullen moeten worden betaald.
VII. De boeten hier vooren bepaald, zullen worden geappliceerd, een derde voor den Aan-
bren-


JAARBOEKEN, September, ijgj. 5753
brenger, een derde voor den Armen, en het overige derde ten behoeve van den Bailliuw deezer Srad. /
VIII. Dewyl, ter bereikinge van dit heilzaam oogmerk, tot het houden eener goede directie, en reguleering van de Nieuwe Botermarkt, een bekwaam Perfoon vereischt wordt, en volftrekt niet kan gemist worden, hebben Wethouders en Raaden voornoemd goedgevonden, dien post aan den Burger Jacob de Bruin , Hoofdgarer van 'sLands recht op de Boter, provifioneel optedragen, die dezelve genereus heeft aangenomen, zonder deswegens eenige de minfte belooning te willen genieten; zullende dezelve, ter zyner adfiftentie, mede provifioneel, zodanig Perfoon of zodanige Perfoonen mogen employeeren, als hy, met goedkeuringe van Wethouderen, öoodig zal oordeelen; terwyl Wethouders en Raaden voornoemd een iegeiyk vermaanen, en des noods gelasten, om denzelven, in die qualiteit, te erkennen , denzelven, of eenige zyner Geëmployeerden , noch met woorden, \ veel min met daaden, hinderlyk te zyn, maar in het tegendeel, dezelve alle mogelyke adfiftentie, daar zy zulks zouden mogen begeeren, te verleenen, op dat deeze fchikkingen derzelver heilzaame bedoeling voor Stad en Burgerye moge erlangen; zullende deeze bepaalingen eenen aanvang neemen met Dingsdag den 29 September eerstkomende. ■ Aldus beiloten ten, en afgekondigd van den Raadhuize der Stad Rotterdam , op den 22 September 179J, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid, ten overftaan van de Burgers Theodo~ re van Zeiler en Frans Maurits Smit, Wethouders; Willem Jacobus Verkamer en Dominicus Blankeuheim, Raaden.
In kennisfe van my,
L. van OYEN Az.
Ggg ggg ggg ggg ggg gg Ook
Rotterdam.
Bekend* maaking raakende dc Botermarkt,


5?5« NIEUWE NEDERLANDSCHS
Ook in deeze Stad was het voor- en tegenttaan eener Nationaals Conventie aan de orde vau den dag. Welke begrippen Wethouders en Raaden daar omtrent voedden, is af te leiden uit derzelver Adres aan de Burgery der Stad , begreepen in het volgend
EXTRACT uit de R ESOLUTIEN van WETHOUDERS , en RAADEN der Stad ROTTERDAM , genomen in der~ zeiver Vvrgadering, den 30 van September 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
Tn rype overweging genomen zynde het billyk *- verlangen van een grobt gedeelte van het Volk van dit Gewest, om bet gebrekkig StaatsbeRuur "te zien vervangen door eene betere inrigting, waar door de ftrydige belangen der byzondere deelen van dit Gemeenebest de algemesne belangen niet meer hinderlyk zyn; daarenboven in aanmerking zynde genomen de begrippen van veelen, dat zulks door eene Nationaale Conventie het best kan worden bereikt, als ook-de middelen, die toe het daarftellen van een in z'g zelve goede zaak worden in het werk gefteld; middelen , wa2r door de Éénheid en Onverdeelbaarheid van de Souverainiteit van het Volk, en deeze Souverainiteit zelve, aan deszelfs wettige Vertegenwoordigers, de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, canbetrouwd, gevaar loopt van gefchnnden te worden; ja zelfs', dat 'er begrippen gekoesterd worden, geheel en al ftrydig met de eerfle beginfelen van gezonde Staatkunde, waarop egter alleen de welvaart van dit Land kan worden gebouwd, en welke nooit van 't grillige noodlot kan worden vetwagt, daar . §$£ 8» 8"2 •'<••:, het
Rotterdam.


JAARBOEKEN, September^ 1795. 5757
het geluk van den Staat niet anders dan een pewrogt van wysheid, deugd en belangloosheid zvn kan; is ., na rype deliberatie, goedgevonden, by 1 Adres aan de Burgery, en ook fpeciaal aan de Schutrery, de gedagten van deezen Raad, over . zulke gewigtigc zaaken, bekend te maaken, en < is, ten dien einde, gearrefteerd het hier navol-. gende Adres: ,
BURGERS van ROTTERDAM.
VRYHEID. GELYKHEID. BROEDERSCHAP.
Indien de tytel van Raaden, waar onder gy U'^e Stedelyke Vertegenwoordigers hebt verkozen en aangefteld geene ydele klank is, hebt gy gewild, dat zy u hunne gedagten, omtrent de gewigtigfte belangen, die uwe aandagt kunnen bezig houden, zouden mededeelen; 3a, gy hebt recht, om die mededeeling van ons te eisfchen , en wy zouden onzen plicht verzaaken, wnnneer wy niet tragteden deezen eisch te voorkomen.
Wy zullen u dan onze gedagten zeggen, met alle die cordaatheid, die Repubüekeinen fteeds behoort eigen te zyn. Wy zullen u de waarbeid, de naakte waarheid, zeggen. Wy weeten zeer wel, dat de waarheid allen riet gelyk aangenaam is; dat men zig daar mede aan Icheldnaamen, aan betigtingen van fnoode Ariftociatie blootftelt; doch van wien ? van dezulken alleen, wier baatsugtige oogmerken, door het blootleggen der waarheid, in duigen vallen. Doch, daar vooral gy, braave Leden van Rotte's Schuttery ! het Zwaard hebt aangegord, om de dierbaare Vryheid, des noods, ten kosten van uw bloed, te helpen verdedigen, past het ook aan de Vertegenwoordigers der gantfche braave Burgery, ulieden, in moed, niet te wyken; maar, in teGgggggggggggggggg 2 gen-
Rot* rÉa)AMÏ
idres lan dt Sur {erfi


5758 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Rotterdam.
Adres aan de Bur. gery.
gendeel, de onaangenaamheden, ja, de gevaaren, die van hec uitoeffenen van hunnen plicht onaffcheidlyk mogen zyn, te braveeren. Wilt gy, Burgers! een toetsfteen hebben, om eigenbelangzoekers, die hunne byzondere begrippen alleen willen doen gelden, te beoordeelen? Laat u niet door hen voorinneemen; beoordeelt, alvoorens hen het oor te leenen, zelfs de zaak, en wanneer gylieden, aan uw zelve overgelaaten, die juist en billyk vindt, en zy daar evenwel vergift uit zuigen, doet u dan ten minften het recht, van u te overtuigen, dat uw hart beter dan het hunne geplaatst, dat uw hart niet tot lasterzugt geneigd is.
Wy houden het daar voor, dat onze Republiek, zonder Éénheid, nimmer voor zig zeiven gelukkig, voor haare Vrienden belangryk, of voor haare Vyanden geducht kan worden; dat derhalven het algemeen belang vordert, dat alle middelen van perfuafie in het werk gefteld worden, om het gantfcne Bataaffche Volk te verbroederen, en tot een ééne en onverdeclbaare Republiek te vormen.
Wy houden hst ook daar voor, dat eene Nationaale Conventie, daar toe, een gefchikt raiddel is, doch nimmer zyn u daar van de voor» deelen , de zwarigheden en de behoedmiddelen tegen de laatften, aangetoond. Van alle kanten roept men: 'Er is geen heil dan in eene Conventie , daar door alleen kan de vernietiging van het Stadhouderfchap duurzaam zyn, de Ariftocralie beteugeld, de yyandige Nabuur verwonnen, en de welvaart van het Gemeenebest voltooid worden. Dit alles ftemmen wy volmondig toe; maar, Burgers! wy vragen u, heeft iemand u immer bewezen, dat eene Conventie, zonder bepaalde inftructie, daar toe het middel is? Had zulks egter niet de plicht geweest van hen, die ulieden, met overhaasting, tot dadelyke medewerking willen overhaalen ? of moet men zaaken van zo
groot


JAARBOEKEN, September, 170J. 5759
groot aanbelang, daar uwe wel- of kwalykvaart en die van uwe kinderen van afhangt, zo maar op bet goed zeggen en zonder bewys aannee men? o neen, dit ware weder, ulieden tot blin de navolgers te willen maaken, en dit is de eerfte ftap tot flavernyl Uwe Vryheid, Burgers! beftaat niet alleen daarin, dat gy iets goed- of afkeurt, maar dat gy zulks met behoorlyke kennis van zaaken doec; want, zonder de zaak doortezien , iets toereftemmen, wat ons een ander voorpraat, is reeds een blinde onderwerping aan zynen wil, onbeftaanbaar me: de waarde van een vry man. H^e veelen hebben ook niet het Stadhouderfchap, in navolging van anderen, toegejuicht, en, helaas! ook lange jaaren in de wrange vrugten gedeeld?
Wat maakt eigenlyk een Vorst tot een Despoot? dat by, of de Wetten, die zyn gezag bepaalen, met voeten treed, of wel dat de Volken, onder zyn gebied, zo ongelukkig zyn, dat zy zyne magt, door geene Wetten , hoegenaamd, hebben kunnen beperken. Dat nu een onbepaald Oppergezag, alhoewel in eene Vergadering van vceie berustende, op despotismus kan uitaarten , heeft de verfche ondervinding , in Frankryk, maar al te zeer geleerd, daar nooit eenig Vorst zo despotiek , als de Conventie, onder den tyran Hofespi'jrre , gehandeld heeft* Zyn 'er nir zodanige Wetten , voor onze aanftaande "Conventie vastgefteld. waar door die geenen, aan welken gy u volmaakt ftaat toeteertrouwen, verhinderd worden, daar van mi. aruite te maakeh, en in de onmooglykheid worden gebragt van de macht, aan hen verleend■. tegen u te gebruiken? Het misbruik maaken van macht, is niet alleen aan deeze of geene Familie van Vorften of Grooten eigen o neen! zyn gezag te willen uitbreiden en onafhan^elyk te maaken is eene neiging van het menschlyk hart: de na uur beeft immers geen tweederlei (oort van mentenen Ogggggggggggggggg 3 £3*
Rotterdam.
Adres nan da i'lurgery*


57öo NIEÜWE NEDERLA NDSCHE
Rotterdam-
Adres aan de Burgery.
gemaakt, de eene tot Vorften, de andere tot eenvoudige Burgers gefchikt. Die Vorftsn, welke misbruik van hun gezag gemaakt hebben, zyn dus ook eent Rurgers geweest.
Het tydftip, daar wy in verkeeren, is aïlergew>gtigst. Zo lang wy onze onbepaalde Volmagt nog niet hebben afgedaan, zyn wy waarlyk vry. Laaten wy dus dit tydftip niet verwaarloozen, maar daar van zodanig gebruik maaken , dat wy alie naberouw vermyden. Dit bezweeren wy u, waarde Medeburgersen gy zyt het aan u zeiven en aan uwe nakomelingen verpligt. Wanneer de Engelfche Natie een nieuw Parlement verkiest, is zy waarlvk vry en be. vindt zig voor een groot gedeelte in het geval, daar wy ons thans in bevinden. Doch welk gebruik maakt zy van dat oogenblik? Het is immers waereldkuadig, dat zy die momenten fchandelyk verfpilt, dat de verkiezingen met de grootfte wanorde gepaard gaan, waar van het gevolg ook is, dat 'er een Parlement gebooren wordt, dat, in plaats van de Burgerlyke Vryheid voorteftaan , dezelve helpt onderdrukken ; en wie houdt zig niet overtuigd, dat de Koning daar zelfs onder fpeelt en de Natie tot desorde laat aanzetten ?
Wat nu de poogingen betreft, die wy vermeenen dat aangewend worden, om .de Schuttery te bewegen, van de Gecommirreerden uit den Krygsraad , naar 'sHage, ter Vergadering der Schutteryen, tot organifatie van de" BurgerMilitaire Magt, byeengeroepen, onbepaalde Volmagt te geeven, om zig de zaak der Centraale Vergadenng als de haare aanietrekken, en dezelve , des noods , kragtdadig te onder deunen; hierop moeten wy u het volgende in overweging, geeven;
Die Centraale Vergadering, hoe groot ook het getal van derzelver Committenten zyn moge, is egter niet anders dan een Vergadering van
. . . Ge-


JAARBOEKEN, September, I7ÖJ. 37GI
Gedeputeerden van een gedeelte van dat Volk, en volgens de Rechten van deD Mensch en Burger , die wy allen, by plechtige belofte, aangenomen en dus eveneens als bezworen hebben, berust de Souverainiteit by het geheele Volk, eü geen gedeelte van dat Volk. kan zig dezelve aanmatigen. Die Centraale Vergadering kan derhalven nimmer het Souvereine Volk reprefènteeren, noch een gezag toegekend werden, dat alleen aan het Souveraine Volk toekomt. Dit gezag berust, voor. deeze Provïocie, by de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland. Hier van is de Centraale Vergadering zelfs overtuigd; den 23 Augustus heeft zy, by eene plechtige Commisfie, aan die zelfde Reprefentanten, laaten verklaaren: Dat zy verre af was van de orde der Maatfchappy te verftooren , of cen Ryk in een Ryk te willen zyn; dat haar oogmerk is de éénheid en zuiverheid van het Opperbefiuur, en dat zy zelfs een waakend oog zal houden op ^alle afwykingen daar van. Zoude 'er nu een grooter afwyking kunnen uitgedagt worden, dan wanneer aan die Centraale Vergadering, ter onder (leuning haarer befluiten, de befchikking over de gewapende Burgermagt werd toegekend; zoude dit niet een Ryk in een Ryk zyn, Js het niet mooglyk , dat die Centraale Vergadering, die uit Burgers van alle Provinciën beftaat, met de Provifioneele Reprefentanten van het Souveraine Volk van Holland verfchille? Zult gy dan, Schutters van Rotterdam! ook die Vergadering, tegen uwe wettige Vertegenwoordigers , onder» fteunen ? met het verkenen van de verlangde Volmagt zoudt gylieden u egter daar tos verpligten. Gevoelt, bidden wy u, de zwarighe den, ja, de onheilen, waaraan zodanig ongere< geld gedrag ulieden zoude blootfinlien; maar, •neen, volgens uw Burger-Eed, waar aan allen gehouden zyn, zyt gy getrouwheid aan de Pro vifioneele Reprefentanten van het Volk van Hol Ggggggggggggggggg 4 land
Rotterdam»
ddres tan de Buroery.


5752 NIEUWE NEDERLANDSCBE
Rot
ter' dam.
Adres aan de Burgery,
land, als het gantfche Souvereine Volk van HoIJ land vertegenwoordigende , vcrfcnuldigd; dien Eed kunt noch zult gylieden niet breken, Gylieden hebt u ook plechtig aan het Volk van Rotterdam, by de Schutterlyke Belofte, in handen van Wethouderen afgelegd, verbonden; van deeze beiden Beloften kunt gy u niet eigendunklyk ontdaan. Ve Centraale Vergadering heeft zig verbonden niet dan gepaste middelen t-e gebruiken. Ulieden nu te onttrekken aan den dienst van het gantfche Volk van Holland, om ulieden aan den dienst van een gedeelte te verbinden, zoude zeer ongepast zyn, en de Centraale Vergadering kan het dus zelfs niet willen, of zy zoude z)g zelve ongelyk zyn.
Bedenkt, Burgers! wat het in heeft, iemand cen onbepaalde last te geeven , en daar' door uwen eigen wil aan de zyne te verpanden; en ga de tegen ftrydige handel wyze na van hen, die ulieden, tot het verleenen van dien onbepaalden last, zoeken te bewegen. Vraagt u zeiven, of zy zelfs, die zulks doen, u niet, by iedere gelegenheid , jaloers maaken op uwe Vryheid; u vermaanen van niet te veel van uw gezag afteftaan; ulieden zelfs fteeds over zaaken van veel minder aanbelang doen delibereeren; uwe Wyk» vergaderingen vermenigvuldigen , om zelfs over uwe zaaken te kunnen befchikken; ja, u zoeken inteboezemen van byna niemand te vertrouwen. Als nu die zelfde lieden-, ulieden door het verkenen van een onbepaalden last, de befchikking over uw eigen Perfoonen (dat toch het voornaamfte is dat een vry Burger hebben kan,) zoeken te beneemen, wat moet gy dan uit deeze tegenftrydige handelwyze befluiten? dat 'er een adder in 't gras ligt. Hebben veele, by de Wykvergaderingen, niet altoos in den mond, niettegenftaande de zaaken, door uwe wettige Gecommitteerden, bekookt en overwogen zyn, dat men op reces moet fcheiden, dewyl de zaaken
t-; van


jAARBOEKEN, Sepiember, 1795. 5763
van te grcot belang zyn, om zo op één oogenblik te worden beflist. En nu zoude men wel verlangen , dat gy zo maar op fta-mden voet u tot de ailergewigtigfle zaak, om de befchikking over uwe éigene Perfoonen aan anderen optedragen, befliste. Gevoelt gy niet, dat men, op die wyze, uwe befluiten eigendunkelyk zoekt te vergaan wen of te vertragen ?
Hoe veelen heeft men in Frankryk niét gezien het Volk üreelen, om het deszelfs vertrouwen te ontrukken, en zig aldus zyne magt aantematigen; zy hadden altoos in den mond de heilige naamen van Vryheid en Gelykheid , en hunne heerschzucht trad de heiligfte Wetten met den voet. Wilt gy vry zyn, Burgers !• leent het oor niet aan vleyers; geeft in tegendeel uw vertrouwen aan hen, die u ongeveinsd de waarheid zeggen, al mogt die u ook op den eerften fchyn mishagen. Deeze toonen , dat zy uwe gunst met afbedelen willen, om zig groote of voordeelige posten te bezorgen. Boe veele SchynPatriotten hebben niet uen mond vol Van fansculouisme, op het eigen oogenblik Udt zy met alle hunne kragten vette Ampten najagen. Hebben de gehaate Stadhouders ulieden ook niet door vleyery verlinkt, en daar door al uwe magt aan zig getrokken ? De vleyers zyn by een vry Volk gevaarlyke fhngen , die zig om den Vryheidsboom flingerenj zy liefkoozen hem, en na hem met hunne bogtige draaijingtn omwonden te hebben , knellen en verfroooren zy hem cn plaatfen zig boven op denzelven, na zig door zyn behulp verheft te hebben.
Wy hebben ons reeds in den aanvang voorgefteld, dat onze taal veeltn zoude mishagen, en alles wat niet naar den fmaak van deezen is, heet by hen aiiftocratie; dan, Burgers! war, zyn wy? met een kertftondige macht, die ra:ch verdwynen zal, op ,uwen wil beüieed, berust ons gezag immers alleen op uw vertrouwen, en binnen
RoirER-
OAM.
Adres tan de Burgery.


5764 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Rotterdam.
Adres aan dt Bur. gery.
nen kort zullen wy wederom tot onzen vorigen ampceloozen kring, waar uit gy alleen ons hebt getrokken , wederkeeren. Kunt gy ulieden in goeden ernst voordellen, dat by dezulken ariflocratie huisvesten kan. Zouden wy uw vertrouwen minder waardig zyn, juist daarom, dat gy ons vertrouwd en tot uwe Vertegenwoordigers aangefteld hebt? Welk edelmoedig wezen zoude zig dan tot den last, dien gy ons oplegd, leenen ; o dan ware uw vertrouwen by de verkiezing eert ramp!
Wagt u voor hem, die de woorden, d^ar een waar Hollander de meeste waarde in Relt, tot de flechtfte oogmerken , tot laster misbruikt. Vryheid en G lykhèid, die eerbiedwaarde naamen , verliezen by deezen hur.ne natuurlyke betekenis, en fehynen in die profane monden, met . de vyanden van het Bataaflche Volk tot deszelfs verderf te zamen te fpannen.
Wy eindigen met ulieden te vermaanen, van aan uwe verpligting aan het Souvereine Volk van Holland , aan de beloften, waar door gy Verbonden zyt, getrouw te zyn aan hetzelve tn deszelfs Vertegenwoordigers, de Provifioneele Reprefentanten van *t Volk van Holland, te voldoen, en ulieden daar van niet, door uwen dienrt aan anderen te verbinden, aftetrekken. Mooglyk za! men uwe bezwaren zoeken oprelosfèn, met het geliefde argument dat het revolutionair' is; doch verliest niet uit het, oog, dat dit, daar het Volk reeds volkomen in zyne rechten is herfteld, niet anders dan een dopweord is, en niet gebezigd wordt, dan wanneer een zaak door geen gezond verdand is gced te maaken.
En is voorts goedgevonden, om hetzelve in de Courant deezer Stad op morgen te doen plaatfen. Accordeert met voorfchreeven Refolutie.
By my, als Secretaris, L. van OYEN Az.
On-


JAARBOEKEN, September, 1795. 5765
Onder het Art. 's Gravenhage, op bl. ] 5699 geplaatst hebbende, Raadgeevinge te- • gen de Roodeloop, gunnen wy hier insgelyks 1 gaarne eene plaats aan eene Bekendmaaking van den verdienftelyken Burger deezer Stad, Dr. H, W Rooppe, met een menschlievend oogmerk door denzelven openlyk aangekondigd, onder den titel van
Een nieuw MIDDEL, ter verbetering der Lucht, welke door ROOLOOP en andere befmette* lyke ZIEKTEN, voor het Leeven en de Gezondheid fchadelyk geworden is.
T> eeds eenigen tyd geleden, was het bekend,
dat de Lucht, welke ontwikkeld wordt, wanneer men op Keukenzout Vitriool-Zuur giet, het vermogen had , onze Dampkringslucht van nadeelige SmetftofFe QMiasme) te zuiveren. De Burger Guiton , voorheen de Morvcau , heeft zulks Proefonoervindelyk aangetoond, en de verdienstlyke Bicker heeft onlangs zeer lofwaardig, die Middel voor onze Landgenooten der vergetelheid ontrukt.
By het overleezen van het Bericht van den laatstgenoemden Geleerden, konde ik niet nalaaten, na myne gedagten, op dit Onderwerp gevestigd te hebben, om, daar hetzelve het algemeen welzyn betrof, myn gevoelen eenvouwig openteleggen.
Verre is het, dat ik twyffole aan het vermogen van het opgegeeven Middel; egter kan ik niet nalaaten, vaa met den Burger /). Griot te bekennen, dat de opgegeeven handelwyze wel bek'v-m zy, orn de lucht meer gefchikt ter ademtualing te maaken; doch dat dezelve de
Rank
l0T-
rER-
)am.


5766 NIEUWE NEDEftLANDSCHE
Rotterdam.
Middel tegen befmette Lucht.
ftank der rottende Deelen niet geheel zal verdelgen.
Verder in aanmerking neemende, den aart der Smetftoffe zelve, welke de Burgert Bicker, mee recht, van eene rotte ammontacale natuur noemt, en die men ook eene byzondere rotte dierlyke lucht konde noemen, zo kwam het my voor, dat, daar de lucht uit het Keukenzout en Vitriool-Zuur, alleen met de ainmoniacale Deelen van de Smetftorre , tot een middenzout kondeovergaan, men nog oneindig veel meer te verwagten had , van een werkend vermogen , het welk niet alleen de ammoniacale Deelen geheel en al ontleedde en vernietigde, en allen ftank verdelgde, maar ook daarenboven overvloed bezat van die luchtfoort, welke men gewoon is zuivere lucht te noemen, die een gedeelte van onze dampkringslucht uitmaakt, en zonder welke geen Dier leven, geen Vuur branden kan.
De luchtfoort die ik bedoele , is , het met Zuuvftof overlaadene (geoxygeneerde') Zee-Zout* zuure Gas , aangaande wiens bereiding ik eene tot ons oogmerk voldoende eenvouwige manier hier laat volgen.
Men neeme twee en een half once fyn gewreven Brmr.fteen, QMagne/ia Nigra) welke niet veel kost; me» vermenge deeze met een half pond Keukenzout; men doe het mengfel in een yzcre Kom of aarde Pot, en plaatze deeze op een Komvoir met vuur; hier na giete men over het mengfel 4 onzen Vitriool - Oly, met even zo veel Water verdunt; waarop, zodra her mengfel warm is, het met Zuurftof overlaadeo Zee-Zoutzuure Gas zig daadlyk ontwikkelt en op de Smetftofte werkt: kunnende men verder ten opzichte van de Vertrekken enz., welke men wil zuiveren, op dezelfde wyze te werk gaan, als de Burger bicker zulks met het Gas Muriatique opgeeft. Behalven dat men deeze luchtfoort


JAARBOEKEN, September, i?oj, 5707
foort op de befchreeven wyze kan gebruiken . ] zo is een Scheikundige, volgens de befchreevene bereidingswyzen, zeer gemaklyk. in ftaat, water ] rnet dezelve te bezwaneeren; welk laatfte alle de eigeafchappen der lucht heeft, en, in Ka» . mers verfpreid, alle ftank en fmetftoffe ten on-1 der brengt. Ja, wat by dseze luchtfoort aan-/ merkenswaardig voorkomt, is. dat men, na dat . een Vertrek, waarin men dezelve verfpreid heeft, eenigen tyd gefloten is geweest, een aangeaaame aromaticque reuk gewaar wordt.
De Burger Guilbert maakte van dit met Zuurftof overlaadene Zee Zoutzuure Gas, in water opgelost , gebruik , om Lyken op zyn Anatomisch Theater, niettegenftaande dezelven onverdraaglyk ftonken, geheel van alle reuk te berooven, en behield dezelve meer dan zes weeken in dien ftaat: ook bevondt Crawford, dat hetzelve allen ftank in een openen Kanker en andere gebreken weg nam; en eindlyk verklaart de Burger Thouret, het door ons aanbevolen Gas, ais een zeer werkzaam Middel, in het vernietigen en verbeteren der Smetftoffe.
Hier uit blykt dan niet alleen, hoe veel voordeel zig de beoeffenende Geneeskunde van die Middel kan belooven, maar ook met wat nut, zo wel de Gas, als het hier mede bezwangerde water, gebruikt kan worden tot het verdelgen van ftank en fmetftoffe, zo in de Gasthuizen, wat betreft Vertrekken, Bedden, Kleederen , als, tot zuivering der lucht op Kerkhoven, in Grafkelders, Secreeten, Rioolen enz, Zynde in veele gevallen het bezwangerde water het geraak* lykfte, alzo men het met een fpuit gereedlyk ter beftemde plaatfe kan voeren.
Ook moet ik eindlyk nog aanmerken, dar men, ingeval 'er ■ zig veel Gas te gelyk ontwikkeld, insgelyks uit het Vertrek moet gaan, of het hoofd by andere bewerkingen omdraayen; zo men egter een watje, bevogtigd met geest
. van
lOT-
fER)AM.
Middel egen •efmette 'uucht.


5768 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Rotterdam.
Middei tegen befme.il Lucht.
van S al-Ammoniak, onder den Neus houdt, als dan wordt bet vermogen van de Gas op oize Long geheel vernietigdDit, zeer geachte Medeburgers! is een Hulp-
1 middel, het geen de nieuwe Scheikunde ons aan de hand geeft ; gaarne zoude ik meerder vaa
e deszelfs wonderlyk vermogen bybrengen; dan, daar het beftek zulks niet toelaat, vergenoegc ik my , ulieden hetzelve ter beproeving opgegeeven te hebben, en hoope, het zy in een byzonder Stukje of in een of ander geleerd Tyd* ïchrift, ulieden nader, met deszelfs bereidingswyzen en vermogen, bekend te maaken.
H. W. ROUPPE, Med. DoSt.
Rotterdam, den 17 September 179S-
Kuilenburg.
In het begin deezer Maand wierdt, vaH hier, het volgende berigt.
„ De Maire deezer Stad heeft, by Request aan het Committé van Juftitie verzogt , en daarop ook appoinétement erlangt, om de volgende Perfoonen, Leenden Dykers, Steven van Waheren, Matthieu Elev.iquc, Nicolas du Gaz , Cornelis Vermeulen Anthz,, Huibert Smits, Albertus Deenik Corrielisz. en Hendricus de Goor , als lasteraars der Crimineele Vierfchaar, tegen den 3 Oct-ober 1795 te dagvaarden, zynde deezen de Hoofden van eene oproerige Bende,-die zig fchuldig gemaakt hebben aan verregaande oproerige zamenrottingen, het plegen van openbaar en gewapend geweld, het woordelyk en feitelyk mishandelen van
ZCHH-


JAARBOEKEN, September, 170J. 5lG9
2ommige van hunne Patriotfche Medeburgeren. Zynde by publieke Advertentie en Affixie, alle Hoven, Rechteren en Gerechten, Officieren en Jufticieren in deeze Republiek verzogt, zo dezelve of eenige van die Perfoonen, zig onder hunne Jurisdictiën bevinden, die te doen apprehendeeren, en daar van aan de Juliitie alhier kennis te geeven."
L 1 s s e.
De kundige Artz L. Bicker , wiens Vertoog over een Committé van Gezondheid wy, onder het Art. 'sGravenhags, bl. 5526 vermeld hebben, gaf ook blyk van zyn mededogen met het lydend menschdom, door eene openbaars aankondiging van het volgend
MIDDEL tegen de verfpreidlng van de ROOOELOOP en andere befmettelyke ZIEKTEN.
"Vedert eenige jaaren heeft men in Frankryk een.
Middel gebruikt, tegen dc verfpreiding van befmetlyke Ziekten, de kwaadaartige Rotziekten » Roodeloop enz., waar van men verzekert de heilzaamfte uitwerkingen te ondervinden; en daar ik gemerkt heb dat dit Middel weinig of niet by ons^ bekend is, en thans in de heerfchende Roddeloop van zeer veel dienst zou kunnen Wezen, heb rk gedagt nuttig te kunnen zyn, met hetzelve door de Couranten algemeen bekend te maaken. Dc Burger Guiton, Reprefentant van het Franfche Volk, heeft 'er het eerst met een verwonderh'k goed gevolg gebruik van gemaatet Hhh hhh hhh hhh hhh hb in
Kt+i-
LEN6ÜRG


LlSSE.
Middel tegen Roodeloop.
' 3770 NIEUWE NEDERLANDSCHE
in het jaar 1773 , in de Cathedraaïe Kerk te Dyon, die zodanig door de verderflyke uitwaasfemingen der Lyken befmet was, dat men genoodzaakt was dezelve te verlaaten. Dit Middel beftaat daarin, dat men de Dampkringslucht vervult met het Gas Muriatique, of lucht van het Zee-Zoutzuur, ontwikkeld door middel van het Zwavel- of Vitriool-Zuur. Het voorfchrift om een Zaal, daar 40 of 50 Bedden voor Zieken in zyn, te zuiveren, is dus:
Na dat alle de Zieken uit de Zaal in een ander Vertrek of Wisfelzaal gebragt zyn, zet men in het midden van dezelve, alle de vengfters en deuren of andere openingen gefloten zynde, een Komvoir met een kleine yzere Pot 'er op, half gevold met Asch of Zand, waarop men een glazen Vat, een Urinaal, of een aarde verglaast Potje plaatst, in het welke men negen oneen Zee- of Keukenzout doet, dat men met een loot of wat meer water vogtig maakt. Zodra het vuur aangeftoken en het Potje warm is, giet men op dat Zout vier oneen gemeen Vitriool-Zuur, dat 'er terftond op begint te werken en 'er die luchE uitjaagt, welke men Gas Muriatique noemt. Zodra dit gebeurt, begeeft men zig uit het Vertrek, en men fluit de deur toe en op flot, zo dat 'er niemand in kan, dewyl het een verflikkende lucht is. Twaalf uuren daarna, in hec "Vertrek gaande, vindt men 'er de lucht geheet gezuiverd en gezond; egter opent men deuren en vengfters, om de lucht, die nog met het ZeeZoutzuur mogt beladen zyn, 'er uit te dryven.
Man kan van dit verwonderend luchtzuiverend Middel ook op eene wyze gebruik maaken, diedeszelfs nuttigheid zeer vergroot en uitbreid, te weeten, in Vertrekken zelve, die met Zieken bezet zyn, wanneer men befpeurt » dat 'er da lucht met befmetlyke dierlyke uitwaasfeminger* bezwangerd is. Tot dat ehie neemt men flechts een derde van het gemelde mengfel, en zelfs minder.


JAARBOEKEN, September, 1795. J7?i
der, en zodra het werkt, doorloopt men, met het Komvoir in de hand, min of meer langzaam , het gantfche Vertrek. Wanneer men oordeelt, dat het Vertrek genoeg van die lucht vervuld is, brengt men den toeftel in de Secreeten, om ook die, door de lucht, die 'er nog uitkomt, te zuiveren, of wel op andere plaatfen, daar men denkt dat befmetlyke lucht is. Deeze bewerking, wel verrigt, geeft geene onaangenaame noch hinderlyke aandoening aan de Zieken, en is niettemin voldoende, om de lucht van zo een Vertrek gezond te maaken. De fmetftof, (Miasme) die van eene rotte ammoniacale natuur fchynt te zyn, wordt 'er door geneutralifeerd en geheel vernietigd. Men zuivert en maakt ook onbekwaam tot befmetting het Beddegoed en de Kleedercn enz., door dezelve in het Vertrek, dat men met die zuure Zee-Zoutlucht vervult, 'er in te plaatfen, of 'er op eene andere wyze aan bloot te ftellen.
{IFds geteekend,')
L. BICKER.
Lisfe, den 12 September 179J.
Dien 't lust, vergelyke hier mede het Middel van Dr. Rouppe, boven vermeld, bl. 5765.
Water gra af s - Meir.
Niet gaarne laaten wy onvermeld eenige. gelegenheid, blyk vertoonende van de zorge, welke nu, meer dan in vroegere tyden, voor het onderwys en de heilzaame opleiding der Jeugd wordt gedraagen. Van hier, dat wy eene plaats gunnen aan het volgende berigt, van den 15 deezer.
„ Heden nademiddag heeft in 't RechtKhhhhhhhhhhhhhhhh a buit
te
Lisse.
Middel tegen Roode» loop»


5772 NIEUWE NEDERLANDSCEE
Wa-
TER-
GRAAFS-
Mjeir.
huis alhier, wederom de plechtige uitdee» ling van Eerepryzen , aan een zeer groot getal Kinderen van minvermogenden, welke in het Inttitut, alhier opgericht, onderwezen worden, in het Spellen, Leezen, Schryven en Cyfferen; mitsgaders het bericht van den Raat van hetzelve Inflitut plaats gehad. Het uitdeelen der Pryzen wierdt, na eene treffelyke en gepaste Redenvoering,' verrigt, door den Burger Ja* cob 'Cuyk van Mierop, als Medebeftuurder van het Inftitut. Daar een ieder behooit overtuigd te zyn van de onbereken-baare nuttigheid van deeze en foortgelyke inrigtingen, zo verwagten zy van hunne weldenkende Medeburgers, onderfteuning en medewerking tot verdere uitbreiding van dit Inttitut, waarin nu reeds door twee Meesters honderd en twintig Kinderen uit deeze en nabuurige plaatfen onderwezenworden.''
Alkmaar^
Den 25 September. „ Volgens het Reglement op het Beftuur deezer Stad, was het voorleden Dingsdag de tyd, waarop, van de 22 Leden van de Municipaliteit, de helft moest afgaan. De, door de ftemgerechtigde Burgers, op nieuw verkozene StadsbeftuuTders wierden met dezelfde pleg« tigheid,.als over zes maanden heeft plaats gehad, geïnfta'.leerd. De elf verkozene Burgers waren % Kleef, L. Bergen , A. de Kaet, J. Regtel Schagsn, J. Best, J. v*n
Lett'


JAARBOEKEN, September, 1705. 5773
Leuven, T. H. Blom, P. Klinkhamer, G. Kley, H. Wentel en W.J. Kloek; doch van dezelven zyn de Burgers Schagen , Wentel en Klcek, op de door hen gegeevene redenen, ontflagen. In de plaats van deezen, en van den Burger C. van Foreest, wiens post als Lid van het Stadsbeftuur, door het ophouden van zyne thuiskomst of verblyf alhier, verviel, moesten uit de Plaatsvervangers, volgens hunne verkregene Hemmen , vier Burgers aankomen : drie van deeze vier plaatfen zyn , vermits de Burgers C. de Boer en P. Roofe, om de door hun gegeevene redenen ontflagen zyn , vervuld door de Burgers J. de Goyer, T. de Wit en J van der Meuten, dus is thans nog eene plaats onvervuld gebleven. DeaangebleveneStadsbeftuurders zyn de Burgers Mr. L, T. de Kempen aer, J. Ver hoeve, J. H.Ruis, Mr. L. Dyl, W. Bolten, J. P. Goudsblom, % Walraven, Mr. P. Pannebozter, Mr.J.du Tour en H. Vlasbloem. Door de Stads be» ftuurders zyn aangefteld, tot derzelver Prefident de Burger J.H.Ruys; tot de Kamer van Algemeen Welzyn, de Burgers J. Verhoe' ve, J. H. Ruys, J. P. Goudsblom en J. Walraven. Ter Vergadering der Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland zyn gedeputeerd de Burgers Mr. L, T. de Kempenaer, Mr. L. Dyl, Mr. J. du Tour en Mr. P. Panneboeter. Als Hoofd-Schout is gecontinueerd de Burger Mr. Joan Groot, en tot de Kamer van P>.echtsoeffeniug zyn gecontinueerd en aangefteld de Burgers W, A, Boon , Mr. J. J. van der Mieden, W. Hhhhhhhhhhhhhhhhh 3 Schut,
Alkmaar.


ALKMAAR.
5774 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Schat, S. Kleef, P. Scbagen, Mr. S. vat» Foreest en A. Kok"
Texel.
By gelegenheid van eejiig voordeel, door een klein gedeelte der Bataaffche Zeemagt, op de Engelfchen behaald, en ter bemoediginge der Vlootelingen, deedt de ViceAdmiraal de Winter , aan de Equipagien van 'sLands Vloot, de volgende Aanfpraak:
MEDEBROEDEREN!
TJÏeden wordt my berigt, dat de door my afgezondene Brikken de Echo, de Gier en de Mercuur , vier Engelfche Koopvaarders genomen, en te Christiaanfand opgebragt hebben; de Fregatten de Ar go, de Alliantie, en de Kotter de Vlugheid, naar Noorwegen, op eene Expeditie afgezonden, werden, den 23 Augustus, digt by de Noordfche Wal, door vier Engelfche Oorlogfchepen , een Zeventiger, een Zestiger, een Veertiger en een Zes-en-dertiger, geattacqueerd; doch deeze dubbele overmagt deedt onze braave Medebroeders niet beven: zy dorden hun vuur zeer wel ontvangen, terwyl zy, op hunne beurt, den Vyand toonden, dat zy gezind waren, de eer van de Hollandfche Vlag optehouden. Het gevegt, dat van drie uuren in den agtermiddag, tot des avonds ten zes uuren duurde, was zeer hardnekkig; eindlyk gelukte het den lafhartigen Vyand de Alliantie aftefnyden, die, na een dapperen wederdand, befchadigd en ontrarnponeerd, beeft moeten bukken; de Kotter de Vlugheid en het Fregat de Ar go zyn egter, door bunnen dapperen tegen ftand , zeer ontrarnponeerd , behouden in Kerkshaven, in Noorwegen, binnengeloopen;
en


JAARBOEKEN, September, 1795' 5771
en derzelver commandeerende Officier, de KapteinLieutenant Dirking, getuigt my, dat de Equipagie fteeds onverfchrokken den Vyand met dezelve munt betaalde, en niettegenftaande al zyn Wand en Tuig was weggefchoten, het Schip roet dertien Vier-en-twintigponders doorboord en zyne Zeilen vermeld waren geweest, het braave en dappere Scheepsvolk zo yverig hebben gewerkt en bedaard hebben gevogten, dat zy verfcheiden kogels in de vyandlyke Schepen hadden gebragt, waar door zy, met het geroep van hoezée! dan hunne blydfchap uitdrukten: dat dit geroep zig nog verdubbelde, toen zy den Vyand zagen afhouden. Twee uwer Medebroeders hebben heldhaftig het leven gelaaten, en zyn ftrydende, voor de eer van onze Vlag, gefneuveld; vyftien anderen zyn gekwetst, en de overigen zyn allen zeer gezond, en hebben den welverdienden lof, voor hunne betoonde dapperheid en onverfchrokken moed, van de Bewooners van Kerkshaven, ontvangen; de Kaptein en Officieren hadden hun allerlei ververfchingen laaten geeven.
, zie daar , myne Kameraden! op nieuw, de oogmerken van onzen lafhartigen Vyand, door den tegenftand uwer Broederen, verydeld; hunne dapperheid heeft hun, offchoon tweemaal zo fterk, befchaamd gemaakt, en de Hollandfche eer is bewaard gebleven. Dit voorbeeld zal u ook aanzetten, om, by de eerfte gelegenheid, te toonen, dat gy, zo wel als zy, Hollanders zyt. Dan zult gy den fchandlyken moord uwet Broederen wreeken , en altyd overwinnend uittoepen: Lang leeve" de Republiek!
(JVas geteekend,)
DE WINTER.
Hhhhhhhhhhhhhhhhh4 ZEE-
Texel;
Aanfpr. van den ViceAdmiraal de Winter.


>
577G NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middel-
burg.
ZEELAND. Middel burg.
Een Rapport van het Committé van Onderzoek , betreffende den Uitvoer van üraanen buiten deeze Provincie, reeds op den 4 der jongstvoorgaande Maand, ter Vergadering van Provifioneele Reprefentanten des Volks van Zeeland uitgebragt, wierdt, in het begin deezer Maand, in een befluit veranderd. Het Rapport was van den volgenden inhoud :
TV Burger Van Royen heeft, uit naam van 't Committé van Onderzoek, gerapporteerd als volgt:
BURGERS REPRESENTANTEN!
Het Committé van Onderzoek, dcor Uüeden belast met de examinatie van een voorftel, wegens de Provincie Overysfel, den 27 Mei ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden gedaan, .tendqerende ter openfielling van den vryen uitvoer van leevensmiddelen uit de eene Provincie naar de andere: als mede eene gelyke Propofitie van Utrecht, van den 18 Juny, en eindelyk het favorabel advis door de Gedeputeerden van Gelderland, op die beide Propófltien, by Refolutie dier Provincie, van den 3 July, by de Bondgenooten op den 28. dier zelve Maand uitgebragt; heeft Ulieder Committé de eer te rapporteeren, dat, by eene ernfiige overweging deezer gewigtige materie, en na ingenomen advis van twee kundige en weldenkende handeldoende Burgers v, JkuMorn eg M. Tak, die het verlangen van
het


JAARBOEKEN, September, 17QJ. 5717
het Committé in deezen, door eenen pryslyken en Vaderlandfchen yver zyn voorgekomen , tn derzelver confideratien op eene heufche en vnen delyke wyze aan hetzelve mondeling hebben gecommuniceerd; dat het, hei haaien wy, aan het Committé is voorgekomen, dat het vry en onbelemmerd vervoeren van allerlei levensmiddelen onderling van en naar de onderfcheidene Provinciën, niet anders kan befchouwd worden, dan als eene allezints wenfehelyke zaak, die de nyverheid der Ingezetenen opwekken, den binnenlandfchen Handel verlevendigen, en het vertier van veelvuldige Waaren en Koopmanfchappen allernet zal gaande maaken en in volle werking brengen: het is derhalven van een wezenlyk belang voor 'de geheele Republiek , dat alle de Bondgenooten de handen in een flaan, om bin nen 'sLands, en van de eene Provincie naar de andere, eenen zo veel mogelyk vryen loop aar den Handel te geeven, en ook deeze Provincie in het byzonder behoort daar toe, ter aanmoe diging haarer commercieerende Ingezetenen, kragt dadig mede te weiken.
Dit in het algemeen vooraf aangemerkt zynde, zal men niet zonder reden verwagten, dat he Committé eenigzints meer opzettelyk by tieezi gelegenheid deszelfs confideratien over den Graa nenhandel mededeele , daar het zeker is , da deeze Handel, voornamelyk wat de larwe be treft van co veel aanbelang voor Zeeland zy dat men het van alle tyden befchouwd heeft, al eene zaak, die den aandacht van het Provinciaa Beftuur boven alles behoorde te zyn aanbevolen en van zo veel invloed op onze relatien tot d overige vereenigde Gewesten, en voornamelyl tot hit naburig Holland geweest is; dat ook daa in eene der gewigtigfte redenen kan en moet ge zogt worden, dat Zeeland van alle tyden een zo wezenlyke en aan merkel yke waardy, aan he vermogen der Republiek heeft bygezet: hier aa Hhhhhhhhhhhhhhhhh 5
Middelburg.
Rapport omtrent den uitvoer van Graanen.
1
| 1
r
t
1 s


Middelburg»
Rappor cmtrent den uitvoer vati Graanen.
377» NIEUWE NEDERLANDSCHE
is het dus ook toe te fchryven, dat zodra de uitvoer van Tarwe uit deeze Provincie, of aan zekere bepaalingen gelegd of wel geheel wordt geltremd, de overige Provinciën in het gemeen, en die van Holland in het byzonder, nimmer afgelaaten hebben, nadrukkelyk en by herhaaling aan te dringen, dat die voor haar ondragelyke belemmering mogt worden weggenomen; terwyl aan de andere zyde het Provinciaal Beftuur, nooit anders dan door den hoogften nood tot een befluit gekomen is, om den uitvoer van Graanen of voor een gedeelte, of geheel te doen ophouden. Daar toch de Graanhandel den voornaamften tak van Commercie, de gereedfte bron van welvaart voor dit Gewest opleverde , vorderde eene fchrandere en voorzigtige Staatkunde, dat die tak van beftaan nimmer afgefneden, die bron van voordeel nimmer geflopt wierde, dan wanneer 'er oogenblikkelyk gevaar was, dat de inftandhouding van dit gedeelte, de gewisfe vernietiging van het geheel onmiddelyk ten gevolge konde hebben: en het is ten overvloede bekend, met hoe veel aarzeling en hoe zeer bunnes ondanks, de Provifloneele Reprefentanten des Zeeuwfchen Volks, niet lang na de voorgevallen verandering van zaaken binnen de Republiek, in het begin deezes jaars tot een flap gekomen zyn, die, hoe zeer ook door de omftandigheden gewettigd en door den dringendften nood onvermydelyk geworden, hen by de overige Provinciën in verdenking gebragt en aan onvriendelyke infimulatien heeft bloot gefteld; om welker ongegrondheid in een duidelyk daglicht te plaatfen, men flechts behoeft te doen opmerken, dat de Tarwe zints onheuglyke tyden onder de naam van Zeeuwfehe Tarwe bekend, en uit hoofde van derzelver uitftekende deugd boven alle andere geroemd, dleen voor een gering gedeelte op eigenlyk gezegden Seeuwfchen grond geteeld pleegt te worden, als synde het -uit eene calculative berekening volledig
blyk-


JAARBOEKEN, September, 170J. 5779
bïykbaar, dat de Tarwe, die in Zeeland zelve jaarlyks wordt ingezameld, naauwlyks het dubbeid oplevert der hoeveelheid, welke de Inwooners deezer Provincie voor eigen, confumcie benodigd hebben; onder den naam van Zeeuwfehe Tarwe is dan ook begrepen die Tarwe, welke uit de Generaliteits Landen en voornarr.elyk uit het Zeeuwsch Committimus, thans aan de Franfche Republiek afgedaan, by onnoemelyke lasten, of ter Beurfe van Middelburg gebragt en verkogt, of ook regtftreeks naar Holland vervoerd, vervolgens onder den naam van Zeeuwfehe Tarwe, welker hoedanigheden zy volkomen evenaart, wyd en zyd verzonden, alom me gezogt en met gretigheid word aangenomen. De nabyheid van ligging, zo wel als het gemakkelyk vervoer te Water, gaf aan de Landlieder in Staats-Vlaanderen eene zeer gereede aanleiding, om, zo niet verre het grootfte, immers een zeer aanzienlyk gedeelte hunner Graanen, en vooral van Tarwe, naar Middelburg ter Beurfe te brengen, waar zy niet alleen een groot aantal Makelaars en Koopers vonden, en dus van een goeden en vasten prys verzekerd waren, maar tevens op eene voordeslige en gemakkelyke wyze gelegenheid hadden, om zig wederkerig te voorzien van alles wat zy tot hun dagelyks onderhoud als anderzints benodigd hadden , en het geen zy, doordien hun Land van de natuur zelve voor dien Akkerbouw alleen gefchikt was, van elders moesten bekomen.
Deeze wederkerige vervulling hunner behoeftens, gevoegd by het dagelyks en zeker vernet hunner Graanen, en de gemakkelyke overtogt, trok hen dus van zelve met hunnen ingezamel den Oogst naar Zeeland, dat in zyne ruime Graan-Magazynen daar door eenen voorraad ontving, genoegzaam om eenige duizenden van monden buiten deeze Provincie en buiten de Repu bliek te voeden : de handel hield eenen onge
ftrem
Vim-
3EL3URG.">
Rapport omtrent*, den uitvoervanGraanen»


573o NIEUWE NEDERLANDSCHÈ
MIDDEL"BORG.
Rapport omtrent den uitvoer van Graa- * nen.
i
i
]
I
j 1
(
) t f (
i
c
t < 1
ftremden loop, en naar mate Zeeland te grootere verzending affcheepte, des te ruimer was de toevoer, die van de andere zyde werd aan gebragt. ö
Uit dit aües is het niet moevelyk op te maakcn, welke de gevolgen voor Z;eland moesten zyn, zodra die voorraadfchuur voor haar op een. maal, en ais in een oogenblik wierde toegesloten : en wy behoeven Uiieden, Burgers Reorefentanten! niet te herinneren, dat dit, voor byna 12 maanden, het noodlottig gevolg eenes Oorogs is geweest, die ook daar door'de maat van Zeelands onheilen, die zints veele jaaren niet ophielden, allengskens toe te neemen, eindelyk heeft vol gemeten: dit is het, dat onze Tarwezolders ten voorleden jaare ledig hield, toen de bezetting van Staats-Vlaanderen door de Franfche TrouDen alle gemeenfchap met dat Land en deeze Provincie ten eenenmaal affneed, terwyl den verfden uitvoer van Graanen door het Franfche jouvernement, niet alleen na de getroffen Camutatie met Zeeland, maar ook na'de gemaakte alliantie, in volle kragt gehouden zynde, ons vervolgens v3n allen voorraad van daar, deedt 'erftoken blyven, een zo aanzienlyk gedeelte van Zeelands handel in eene volledige werkeloosheid ;ebragt, en een zeer groot aantal Zeeuwfehe Burgers, van derzelver beftaan geheel heeft doen >eroofd worden. Zodra men nu hier by in aannerking neemt, het geen te vooren gezegd is, lat de Tarwe , die m Zeeland gewoonlyk geeeld wordt, niet meer dan het dubbeld van het lenodigde voor de Iowooners zelve bedraagt, lat deeze Provincie, na de Capitulatie al fpoe>g met min of meer 4 k 5000'man Franfche [roupen en dus met even zo veel meerdere eters, die byna alleen door Zeeuwfehe Tarwe efpyzigd zyn, aanhoudend is bezet geweest; lat eindelyk in den kring van byna 12 maanden yna geene Tarwe van elders is aangebragt,
maar


JAARBOEKEN, September, 1795. 5781
maar in tegendeel, tot den tyd van het verbod ft van uitvoer in het begin van de maand Maart, d de dagelykfche verzendingen hebben voortge- B
duurt,.
Wanneer men dit alles in aanmerking neemt, E is het ligtelyk r.a te gaan, dat, niet eene onge- 0; gronde en bekrompen fchroomvalligheid, maar d een wezenlyk gevaar voor gebrek, de Provifio- v neele Reprefentanten van Zeeland tot dat verbod C heeft genoodzaakt; een verbod, waar toe zy,« uit hoofde van het belang, dat huane Medeburgeren by den oobelemmerden Graanhandel van alle tyden- gehad hebben, en tot op dit ocgenbük houden, nimmer anders, dan uit bezef van de dringendlte noodzakelykheid zouden hebben kunnen of vermogen te befluiten; maar by welk befluit deeze Vergadering , onzes inziens, zal moeten blyven volharden, zo lang de uitvoer uit het voorheen Staats-Vlaanderen naar deeze Republiek niet. wordt opengefleld, tot welker open» Helling de beide Gouvernementen gemeenfehappelyke fchikkingen tot wederzydsch belang be•hooren te maaken, en met onderling overleg, onder de nodige prscautien, zodra mogelyk, concurreeren.
Van hoe veele aangelegenheden dit voor deeze Republiek zy, zal niet breedvoerig meer behoeven betoogd te worden: het hier vooren ter nedergeftelde levert on tegen zeglyke bewyzen voos? de 'noodzakelykheid daar van op: het is de geheele binnen- zo wel a!s buitenlandfche Graanhandel, voor welke de Schuuren van het gewezen Staats-Vlaanderen openftonden, en voorraad op voorraad leverden; de Rotterdamfche Graanbeurs genoot 'er niet minder, dan die van Middelburg, geduurende zo veele jaaren, beftendige voordeden van, welker gemis op het beftaan de? Ingezetenen, zo wel op 'sLands Financie-Weezen van den nadeeligftcn invloed is, en blyvende aanhouden in de gevolgen, meer en raeer zouda
Middelburg.
Fx.apporn omtrent den uitvoer van Graanen,


5782 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg»
Rap pon omtrent den uit' voer van Graanen,
■
uk.
de ondervonden worden, zo aanmerkelyk te wezen, dat men niets diene onbeproefd te laaten, om de Vertegenwoordigers des Franfchen Volks zonder verwyl te doen befluiten, deezen tak van Commercie voor de beide Natiën op nieuw open te ftellen, en in werking te brengen.
Hti zal niet ontbreken aan genoegzaame en voldoende bewyzen , dat dit voor de Ingezetenen der Franfche eene niet minder wenfehelyke zaak is, dan voor die der Bataaffche Republiek, en het is dit, het welk wy ons hebben voorgeftefd, by ons Rapport nog kortelyk te moeten betogen.
Het gebrek aan Graanen binnen de Franfche Republiek, de hooggaande onlusten, die dit gebrek ten gevolge hadden, de groote benodigdheden van talryke Legers, de noodlottige ongelegenheden, waarin het Gouvernement dier Republiek zig , door dit alles zaamgenomen gebragt zag, hebben hetzelve op alierleye middelen doen bedagt zyn, om waar het mogelyk was, in dien nood te voorzien; de voorraad die zy in StaatsVlaanderen moesten vcrwagten, deedt hen, zodra hunne zegevierende wapenen zig van dien vruchtbaaren grond hadden meester gemaakt , eene onnoemelyke menigte Tarwe in requifitie ftellen; in weerwil egter dier requifitien, fchrikte de betaaling in papieren geld, de Landlieden, daar aan geheel niet gewoon, dermaten af, dat zy voor het grootfte gedeelte hunne Graanen wisten verborgen te houden, en alzo de gedaane vorderingen te ontduiken, en het den Franfchen Commisfarisfen zo moeyelyk maakten, dat het Gouvernement het dwangmiddel van requifitie op den duur niet toereikend, en aan onoverkomelyke zwarigheden onderhevig ziende, tot het befluit kwam , om Agenten uit te zenden , en deezen, tegen contante betaaling in klinkende gelden , door het gantfche Land wyd en zyd Graanen lieten opkoopen. Niets konde intusfchen
meer


JAARBOEKEN, September, 1795. J7§3
meer gefchikt uitgedagt worden , om den prys ] der .Graanen tot eene verbaazende en voorbeel- ] delooze hoogte te doen fteigen. De Landlieden 1 zagen 'er het oogenblik door gebooren, om zig vergoeding te verfchaffen, zo voor het verlies, . dat zy door het Franfche Papier geleden had- < den, als voor de niet geringe fchaden, die de . inval der Franfche Troupen hun in veele andere; opzichten had doen ondervinden; zy verkogten 1 hunne Graanen van goede en flechte hoedanig- 1 heid voor den hoogden prys, weLe hunne winzucht begeerde. De Franfche Agenten, het zy door onkunde, het zy uit vrees voor de gevolgen, waar aan zy, zonder Graanen tot hunne Zenders wederkeerende, mogten zyn blootgefteld, namen gretig alles aan, en gaven veeltyds voor Tarwe van de geringde waarde, fommen uit, die alle geloof te boven gaan; terwyl hier nog by kwam de moeyelyke vervoer te Land, die niet minder groote onkosten vereischte. De Franfche Republiek genoot dus van een zo ryk Conquest geene veel betekenende voordeden ; het Brood behield in hun Land denzelven duuren prys, en de ftrengfte maatregelen moesten op den duur worden in het werk gefteld, om de van elders, onder dit voorwendzel, dagelyks aangezette muitzucht te beteugelen, Het Franfche Volk zoude een wezenlyk nut uit het inneemen van dat zelve Land getrokken, en voor eenen veel meer gematigden prys, de Graanen van daar bekomen hebben , wanneer immers dadefyk na de Capitulatie de vrye uitvoer naar deeze Provincie en naar Holland was toegeftaan geweest; en het heeft deeze voordeden ongetwyffeld in het vervolg nog te wagten, zodra het die uitvoer opengefteld, en tevens het befluit zal hebben genomen, om aiie opkooping van Graanen by de Landlieden door uitgezonden Agenten, zo als tot dus verre heeft plaats gebad, geheel te doen ophouden, waar van weldra
het
vIid- .
3ÜRG.
Rapport murent ien uit» \'oer van G-raa* ien.


5?Ö4 NIEUWE NÈDERLANDSCHE
Middelburg.
Rappor, omtrent den uit' voer vat, Graanen.
het gevolg zal zyn, dat de Graanboeren, geenef rondreizende Koopers aan hunne Hoeven meet ziende verfchynen, in de noodzakelykheid zullen gebragt worden, om hunnen voorraad naar dc Middelburgfche en Rotterdamfcbe Beurfen te brengen , en daar aan te bieden tegen zodanigen Marktprys, als in vaste Kooplieden op allerleyê gewoone Waaren en Koopmanfchappen van zelve en ftüzwygend is bepaald, en welke zig altyd richt naar den voorhanden zynde voorraad, geëvenredigt aan den meer of minderen aftrek, zonder af te hangen van da willekeurige eisfchen en bepaalin^en van winzieke Verkoopers, veel min van die bedrieglykè vonden van zodanigen, die den min fchranderen Kooper flechte voor goede Waaren weeten aan te pryzen en op te dringen: dit nu zoude weldra voor de Franfche Republiek van die heilzaame uitwerking zyn, dat zy door het geeven van commisfien tot inkoop aan Makelaars en Kooplieden binnen deeze Republiek, op eene min omflagtige wyze tegen betaaling van den gewoonen Markt "zig een gelyken, en wy fchroomen niet te zeggen , eenen roeerderen voorraad van Graanen za! kunnen bezorgen , dan zy door haare Zendelingen immer ten duurften pryzen zal kunnen doen "bpkoapefl: zy zal langs dien weg met ons een even gelyk genot van het voordeel der Markt hebben, zo men flechts zorge, dat de commisfien, aan Kooplieden hier te Lande gegeeven, gemunieerd zyn met een behoorlyk Certificaat, waar uit blyke dat de inkoop waarlyk voor de Franfche Republiek en ter confurr.tie van derzelver Inwooners gefchied, en 'er tevens door de beide Gouvernementen orde worde gefteld, dat geene Graanen hoegenaamd, noch uit de Franfche, noch uit deeze Republiek, onder welk voorwendlèl het ook wezen moge, naar Engeland vervoerd worden; naar Engeland zeggen wy, het geen, zelfs in de minst vruchtbaare jaaren , zo veel duizenden van lasten uit deeze Prö-
vin«


JAARBOEKEN, Septtmber, 1795. S7*S
vincie naar zig heeft weeten te trekken. Heer gereed transport uit Holland en Zeeland te Wa-E ter, zal tevens den Franfchen die zwaare onkos-B ten befpaarén, die het vervoeren te Land door moeyelyke en veeltyds onbruikbaare Kleiwegen/ ahderziuts moest veroörzaakeri; waar by dan ein-o delvk mag gevoegd worden, dat de Landliedena derzelver Graanen herwaards ter Markt brengen y de zig van hunne benodigdheden alhier in vof( len overvloed voorzien, en voor eenen veel meer/ gematigden prys, dan in hun eigen Land, dat weinig of niets van dien aart oplevert, zouden kunnen bekomen, tot groot gerief der Inwooners en aanmerkelykeh onderftand der Franlchen, aldaar in bezetting liggende Guarmfoenen.
Het Committé meent genoeg gezegd te hebben om de noodzakelykheid te betogen, dat de beide geallieerde Republieken den onbepaalden uitvoer vau Graanen over en weder open laaten, en hoe eerder te liever, onderhandelingen aanleggen, ten einde deeze zaak tot ftand te brengen- en is tevens van oordeel, dat dit het eenig middel kan en moet zyn, waar door deeze Provincie vrvheid kan vinden, om zig met de voorHellen, door Utrecht en Overysfel, ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden gedaan, te vereenigen, en zo. veel haar betreft, tce te Itemmen in het vry vervoeren van lee vensmiddelen naar en van de onderfcheiden Provinciën. Het Committé zoude dus deeze Vergadering advifeeren, den inhoud van dit Rapport te doen dienen tot advis op de beide Propofitien van Utrecht en Overysfel, ten einde hetzelve kome ter kennis van allé de Bondgenooten, en deeze gezamentlyk van de gegrondheid der denk- en handel wyze van Zeeland overtuigd, zig vereemgen, om zodanige inftantièn by de Franfche Re-* publiek te doen, als me: het g^wigt deezer zo belangryke zaak zullen geoordeeld worden meest óvereenkomftig te wezen.
Iii iii iii iii in it Voorts
/Tïö-
EL[3R0'«
[apporé
ütreriï
en üttJ
aei'vtiri
}raa~
tcrii


Middelburg.
Rappor omtrent den uit voervat Graanen»
5786 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Voorts zouden de Extraordinaire Gedeputeerd den rer Generaliteit kunnen worden gelast en aangefchreeven , dit Stuk, zo by de refpe&ive Gedeputeerden der Provinciën, als by de Frant fcbe Reprefentanten of den Minister dier Republiek by Hun Hoog Mogenden, op de best mo■ gelyke wyze , en volgens deu aart des onder! werps, aanneemelyk te maaken en aantedringen. Wy herbaaien het nogmaals, Burgers Reprefentanten! dat, zo lang dit voorgeflagen Plan geen ingang vindt en daargefteld wordt, het een Rap van de onberekenbaarfte gevolgen wezen zoude, in den uitvoer uit deeze Provincie toe te Remmen. De Oogst, hoe veel ook beloovende, blyft nog afhangelyk van de wisfelvalligheden des fatfoens, en is dus zo onzeker, dat boven dien de voorzigtigheid vordere, voor dat de inzameling gefchied is, op aanzoeken tot particuliere verzendingen geene te groote faciliteit te betoonen, en ook, daar door, gelegenheid tot dagelykfche verzendingen te geeven; redenen, waarom cok Ulieder Committé van advis is, dat het Requesc van Jonas de Roover, ter laatstvorige Vergadering ingekomen, en houdende verzoek, om 4. Lasten Tarwe te mogen uitvoeren, van de hand behoord gewezen te worden. Terwyl eindelyk aan het Committé zoude kunnen worden gedemandeerd, deeze Vergadering te dienen van advis over zodanige precautien, onder welke hetzelve zoude vermeenen, dat, na de inzameling der Graanen, de uitvoer van dezelve, uit deeze Provincie, die egter uit hoofde der tegenwoordige omftandigheden nog altyd aan bepaalingen za! moeten onderhevig blyven, met minder belemmering, dan thans plaats heeft, zal kunnen worden toegelaaten.
Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, het voorfchreeven Rapport te converteeren in eene Refolutie, zo als gefchied by deeze, en dat mitsdien de Excraordiaaire Gede-
• pu--


JAARBOEKEN, September, 1795. j?8;
puteerden deezer Provincie ter Generaliteit, mei copie van hetzelve, en Extracl deezer, zuller worden aangefchreeven zo, en ten einde als daai by vermeld.
Een ander Rapport, ten zelfden dage uitgebragt in de bovengenoemde Vergadering, door de Commisfie tot het werk der Asfig< naaten, wierdt thans wel in overleg genomen, dan een vast befluit daar omtrent tot eene andere gelegenheid uitgefteld. Hel Rapport was van deezen inhoud:
De Burger Vïsfer heeft, zo voor zig zei ven, als uit naam zyner Mede-Gecommitteerden, tot het werk der Asfignaten gerapporteerd als volgt:
MEDEBURGERS!
De Gecommitteerden tot het onderwerp der Asfignaten, by uwe appostillaire Refolutie ontvangen hebbende een Request van een zeer groot getal Burgers en Ingezetenen der Stad Middelburg, den 10 deezer Maand, aan de Provifioneele Reprefentanten des Voiks van Zeeland, geprefenteerd; gelyk mede een dergelyk Adres der Municipaliteit van West-Capelle, den 24 daar aan volgende, by Ulieden ingekomen, beide tendeerende, dat orders mogten worden gefteld, ten einde de Provinciaale Asfignaten byde Supplianten, van de Franfche Militairen, voor Winkelwaaren ontvangen, ten fpoedigften, tegen de volle waarde, mogen worden ingewjsfeld, ingevolge de toezegging by Publicatie van den 39 Maart laatstleden , zullen (zonder te treden in een onderzoek, in hoe ver alle de Supplianten geconcerneerd zy in de zaak, die zy zig hebben Iiiiiiüiiiiiiiii 2 aan*
t
Middelburg*


5788 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
Rappor aangaandede Asfig naaten.
aangetrokken,) de eer hebben Ulieden thans te fuppediteeren hunne confideratien en advis.
De Gecommitteerden erkennen gaarne, dat by bovengenoemde Publicatie aan de Ingezetenen tdoor Ulieden plechtig is toegezegd, om de Zeeuwfehe Papieren Specie, binnen den tyd van drie maanden, tegen de volle waarde, in te wisfe-Ien; maar wy neemen de vryheid aan de andere zyde te obferveeren: i. Dat voorfchreeven toezegging (waar toe egter door ons, om goede redenen en in 't vooruitzicht der onmogelykheid, die wy thans bewaarheid zien, nimmer is geadvifeerd,) is gedaan in een tyd, toen dc Franfche Trcupen in een gering getal, vergeleken met de groote menigte, die fuccesfivelyk gevolgd zyn, ia de Provincie waren, toen men, uit hoofde der Capitulatie, nog verkeerde in de goede trouw, dat dit getal niet grootelyks zoude worden vermeerderd, toen men nog onkundig was van de immenfe geldfom, die, by het Trac~taat van Alliantie, aan de Franfche Republiek zou worden toegezegd, en van menigvuldig andere zwaare betaalingen, die voor approvifionement der Franfche Troupen, Scheepsvragten enz. zouden worden gevorderd, en toen men niet kon voorzien de apparéntie om het Comptoir-Generaal deezer Provincie voor de betaaling van Intresfèn , boven den ge woonen tyd, te zullen moeten fluiten.
2. Dat, by Publicatie van den 14 Aprii laatst» leden, tot genef der Ingezetenen is toegeftaan, de Zeeuwfehe Papieren Specie, tegen de volle waarde aanteneemen, in betaaling van den Provinciaalen Impost op het Gemaal, de Bieren, Tabak, Wynen en Brandewynen, om daar mede te vervangen de inwisfeling by eerstgemelde Publicatie, binnen den tyd van drie maanden, toegezegd, en waar door zeker aan diverfe Winkeliers, Herbergiers en Tappers, een aanmerkelyk foulaas is toegebragt.
3. Dat, by Placaat van den 27 Jany laatstleden , al mede is toegeftaan om de meergemelde
Pa-


JAARBOEKEN, September, 1795. 5789
Papieren Specie, te fourneeren tegen de volle*. waarde, in de openftaande Geldheffing, mits ge-r fuppleerd wordende met % in klinkende Specie,B waar door al wederom gelegenheid is gegeeven, aan de Houders der Provinciaale Asfignaten, om/ zig daar van, immers gedeeltelyk en op een zeer & voordeeligen voet, tegen den intrest van 5 perCt.^ te ontdoen, in miodering van 't geen zy zelf hu de vry willige Geldheffing zouden moeten four-/ neeren, of dezelve te verkoopen aan anderen, die zig daar van met voordeel, ten zeiven einde, meenden te kunnen bedienen.
4. Dat, hoe zeer de Zeeuwfcbe Papieren Specie, eigentlyk is ingevoerd, om aan de Franfche Militairen gelegenheid te geeven, om zig te voorzien van de benodigdheden tot hun onderhoud, die, daar zy van Logement, Vleesch en Brood, buiten hunne kosten , wierden verzorgt, niet groot konden zyn, veele Winkeliers zig niet hebben ontzien, om daar voor, fpeciaal aan de Officieren, te verkoopen allerlei objecten van weelde, gemak en overtolligheid, en daar door zelf oorzaak zyn, dat zy met eene zo groote quantiteit Zeeuwfehe Asfignaten zyn bezwaard.
5. Dat zeer. veele Winkeliers den prys hunner Koopmanfchappen, wanneer zy die voor Papioren Munt moesten afftaan, zo aanmerkelyk hebben gecargeerd, dat zy een langeren tyd daa 3 maanden, van de uitwisfeling daar van verftoken blyvende, of dezelve met groot verlies vetkoopende, nog voordeel zullen gedaan hebben.
6. Dat het koopen en verkoopen van Zeeuwfehe Asfignaten niet verboden zynde, een object, van fpeculatie is geworden, zodanig dat dezelve, by duizenden te gelyk, door de jooden en andere Ingezetenen, zyn opgekogt tot een zeer laage prys, veelal van de Franfche Militairen zelfs, waar door niet alleen veel contant in circulatie is gebragt, het geen direcl: by de Winkeliers befteed wordt, maar deeze Opkoopers
liiiiiiiiiü'iiiii 3 zelfi
Tm*
EL-
DRG.
[apport anaan de éAiftg• aaun.
i


Middelburg.
Rappor aangaandede As [tg paaien.
5790 NIEUWE NEDERLANDSCHK
zelfs door den weder verkoop aan Ingezetenen I die dezelve in de openftaande Negotiatie plaatfen willen, groote voordeden genieten. Eindelyk 7. dat de Provinciaale Asfignaten get fubintreert zynde in de plaats van de Franfche Asfignaten, de Winkeliers daar door zyn vrygefteld van de nadeelen, die zy anderziats, zo als - in andere Provinciën , zouden geleden hebben, indien op deeze wyze daarin niet was voorzien.
De Gecommitteerden ontveinzen nogthans niet, dat zéér veel braave Ingezetenen, zulken vooral, die hunne Waaren, waar van de prys algemeen bekend was, niet hebben kunnen verkoopen met overwinst, onder den last der Zeeuwfehe Asfignaten zuchten, en, by defect van uitfvisfeling, in aanmerkelyke ongelegenheid zullen geraaken; en zy wenschteu in ftaat te zyn, UJieden een middel aan dé hand te geeven, om zulken, die zouden kunnen verklaaren, onder prefentatie van Eede, dat zy de Zeeuwfehe Asügnaten, by hun bezeten, in de daad van Franfche Militairen, voor aankoop van benodigdheden, ontvangen hadden, én dus niet by opkoop .van anderen, het effect der toegezegde uitwisfeling te doen genieten, was het niet allen te gelyk, immers zulken, by provifie, die, by wekelykfche uitloting hunner naamen, daar toe kans 'kregen; maar de Gecommitteerden kennen re wel .den toeftand der Provinciaale Kas en de groote betaalingen, die nog te doen ftaan, dan dat zy daar toe, voor als nog, durven advifeeren.
Zy worden hier van te meer weêrhoudcn, om dat zy onderricht zyn, dat, met den eerften der aanftaande maand Augustus, de Franfche Troupen , die in foldy der Republiek zullen blyven, betaald zullen worden in numerair uit en van wegens de Kas der Unie, wanneer narmirJvk de betaaling in Zeeuwfehe Asfignaten zal cesieeren en kunnen opgemaakt worden , hoe veel daar van geweest is, en hoe groot de fom zal moeten
zyn,


JAARBOEKEN, September. 1795. 5701
«yn, tot inwisfeling daar van benodigd, na aftrek der geenen, die in de lasten op de vyf Speciën ontvangen zyn, cn die in de openflaande Negotiatie zyn gefourneerd, of gefourneerd zullen worden.
En vermits de gemelde Negotiatie, onder anderen , is gedestineerd, om uit het provenue daar van te doen de inwisfeling van Provinciaale Asfignaten, fpeciaal van hun, die dezelve van de Franfche Troupen, voor hunne Waaren, genoodzaakt zyn geweest te ontvangen, zouden wy van advis zyn , dat het effect dier Negotiatie nog eene korten tyd behoorde te worden afgewagt, en dus als nog aangehouden de finale deliberatien op de Requesten, hier boven gemeld.
Om de voorzegde Negotiatie egter nog avantageufer te maaken, en aanleiding te geeven, dat de Ingezeteuen zig, op eene meer indirecte wyze, van hunne Asfignaten zouden kunnen ontdoen, neemen wy de vryheid Ulieden te geeven in confideratie, (gelyk wy reeds te vooren zouden gedaan hebben, byaldien wy de eer hadden genoten, om op voorzegde Placaat geconfuleert te worden,) of niet, by ampliatie van het Placaat van den 27 Juny laatstleden, zoude kunnen worden geftatueerd, dat men zoude de vryheid hebben, om Provinciaale Asfignaten te fourneeren in de open ftaande vry willige Geldheffing, en zulks voor den helft der hoofdfom, die men ingefchreeven had , of infchryven zoude; terwyl de wederhelft daar van zoude moeten worden gefourneerd in contante Specie of in gewerkt Goud en Zilver, het geen by het Placaat van den 7 Mei was uitgezonderd, of, vermogens hetzelve, geredimeerd.
Terwyl wy bereid zyn, des verzogt zynde, Ulieden verder te dienen van onze confideratien, wanneer het effect deezer Geld-Negotiatie, vooral , indien dezelve op den voorgeflagen voet mogte worden gebeneficeerd, zal zyn gebleken.
Iiiiiiiiiiiiiiiii 4 Wy
Middelburg.
Rapport aangaandedeAsfig» naaten.


J792 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Mtb-
DELBÜRG.
Rnppoi aangaande■dcJJh paaien
Wy gevoelen wel, Burgers Reprefentanten dat, de verplichting ter inwisfeling reeds lang daar zynde, alle uitftel reden tot misnoegen en tot beklag geeven zal; maar, aan de andere zy7 de, voorzien wy geen minder beklag van de zyde der Crediteuren van de Provincie, die door de flumng van 't Ccmptoir-Generaal verftoken zyn -van 't genot hunner Renten, en zeker ongaarne , zien zouden, dat de geringe voorraad van geld, die nog in Kas is, wierdt geemployeerd ter gedeeltelyke voldoening van Winkeliers, die hunne Waaren met voordeel hebben afgeftaan, terwyl zy,, niet dan uitftel en fchade, ondervonden hebben.
En dat alles afdoet, de fom der Provinciaale Asfignaten, die zoude moeten worden uitgewisfeld, is zo groot, dat de geheele Provinciaale Kas, zo als dezelve, zonder byfiag uit de Gouden Zilverheffing en uit de vrywillige Geld-Negotiatie, thans zig bevind, daar voor niet toereikend zyn zou. Trouwens, volgens opgaaf van den Directeur van 't Bureau Luteyn, zvn 'er reeds voor noooo Livres aan Provinciaale Asfignaten gecreëerd , waar van 'er nog omtrent 2joo© Livres voor handen zyn. Hoe veel van deeze erroneufe fom op de Imposten der 4 Specien is ontvangen, kan niet juist worden opgegeeven, maar, volgens informatie van den Ontvanger-Generaal, is daar van reeds door de Rentmeesters en Collecteurs overgebragt eene fomme van dC 6013:6:4 Vis.
Het biykt dus, dat 'er nog een aanzienlyke fomme zoude overfchiefen, om te worden uitgewiifeld. Na het fluiten der open ftaande Neglöttiatie, zal men hier van het juist montarjt kunnen opmaaken, en het zal, na ons inzien, dan pc;se tyd zyn, pm een regelmatig Plan te beramen en vast te ftellen, volgens 't welk de Provinciaale Asfignaten (zo veelen als dan zullen blyken bujceQ de Negotiatie gebleven te zyn,>


JAARBOEKEN, September, 1795' 5793
tegen derzelver volle waarde zullen worden ingewisfeld, met in achtneetning van zodanige regels van billykheid en orde, als men zal oordeelen te behooren. Wy hebben de eer, enz.
QVas geteekend,) -
T. H. SCHORER.
M. J. oe JONGE.
P. J, BODDAERT.
N. C. LAMBRECHTSEN.
C. VISSER Cz.
Middelburg, den 30 July 1795-
Waarop gedelibereerd'zynde, is goedgevondee en verftaan, de finaale deliberatien op het voorfchreeven Rapport aantehouden tot de eerstkomende fesfie.
Insgelyks in de jongstvoorgaande Maand; doch bykans aan het einde van dezelve, hadt het Vereenigd Committé van Voor lichtinge, over het werk der Nationaal. Conventie, ter meergemelde Vergadering* van Provifioneele Reprefentanten van he Volk deezes Gewests, een Rapport uit gebragt, dat gewigtig onderwerp betref fende. In het begin deezer Maand wierd dit Rapport algemeen kennelyk gemaakt voorafgegaan van eene Proclamatie de Volksvertegenwoordigers, by welke he Volk ter beoordeelinge, en alzo ter goed of afkeuringe, wierdt opgeroepen. D< Proclamatie is van den volgenden inhoud zynde het Rapport reeds elders door on geplaatst.
Iiiiiiiiiiiiiiiii 5 BE
Min-" '
DELBUKS.
1
: » c :
>


£794 NIEUWE NEDERXANDSCHE
Middelburg*
Bekendmaakingrakende eene Nation. Conventie.
i
;
J I 1
v
O
bi
§'
BEKENDMAAK ING.
r\e Municipaliteit der Stad Middelburg in Zee.
land, heden ontvangen hebbende de ondergaande Proclamatie, en het bygevoegd Rapport heeft het van haaren plicht geacht, het een en ander te brengen ter kennisfe der Burgerye- nodigende en vermaanende by deeze elk der fterngeregtigde Burgers deezer Stad, om met behoorlyken aandacht dit Rapport te overwegen , en doordrongen van het gewigt der zaaken, welke daarin worden behandeld, huBne ftem over hetzelve alzo uittebrengen, als zy in gemoede zulen meenen te behooren, en voor hunne Huisgezinnen en Geflagten, en voor het lieve Vader» and kunnen verantwoorden.
Ter Ordonnantie der Municipaliteit,
(JVas geteekend.)
J. TEISSEDRE L'ANGE.
Middelburg, den 5 September 179J, het eer-
h Jaar der Bataaffche Vryheid.
PROCLAMATIE.
GELYKHEID. VRYHEID. BROEDERSCHAP.
De Provifioneele Reprefentanten van het Voik an Zeeland, aan hunne Medeburgers, Heil en iroederfchap! Een groot en belangryk Stuk, waar an uw geluk en welvaart of uwe ondergang fhangt, is zedert een geruimen tyd het voorwerp van onzen aandagt, en eindelyk ook het sderwerp van onze deliberatien geweest, wy :doelen het Plan tot de algemeene Oproeping des melen Nedcrlandfchen Volks, en het formeeren
eener


JAARBOEKEN, September, 1795. J79J
eener Nationaale Conventie, ter Vergadering vany[ Hun Hoog Mogenden, den 29 Mei laatstleden ge- Dl exhibeer t. bü
Wy hebben hier in niets, by voorbarigheid of met drift, wilien te werk ftellen, maar hebbend de zaak met aandagt doen onderzoeken door omme vereenigd Committé van Voorlichting , en het/72 Rapport door hen, in onze Vergadering ukge-« bragt, is ons voorgekomen met zo veel voorzig-A7 tigheid te zyn ontworpen, dat wy, indien nietQ alle de byzondere belangen van ieder Ingezetensh afzonderlyk 'er in waren betrokken, gerustelyk hetzelve , als het advis deezer Provincie, ter Vergadering van de gezamentlyke Bondgenooten, zouden uitbrengen.
Dan, Burgers! daar het belang van het algemeen, en van ieder Ingezeten in het byzonder, daar het behoud of de ondergang van het Vaderland 'er van afhangt, daar het de Oppermagt vaa Ulieden aangaat, hebben wy dit befluit zonder uwen wil, niet gemeend ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden te moeten uitbrengen.
Wy durven het nogthans Ulieden aanpryzen, om dat, na veele gewigtige bedenkingen voor cn tegen eene Nationaale Conventie, ook voor en tegen het Provinciaal Bewind, naar gezonde regels van voorzichtigheid, niets finaals wordt beflist, niets oüherroepeiyk buiten zyn geheel gebragt, maar alleen wordt voorgeflagen, eenige rechtfehapene bekwaame Vaderlanders uit de byzondere Provinciën te committeeren, om binnen zekeren tyd een Plan van een nieuwe of van eene verbeterde Regeeringsform voor te dragen.
En ten einde wy, omtrent de Volksftem ten deezen, behoorlyk zouden kunnen worden geïnformeerd, hebben wy goedgevonden, het bovengemelde Rapport van ons vereenigd Committé van Voorlichting te zenden aan de Munióipalkeiten of Regeeriogen der befloten Steden, mitsgaders aan de Collegien van Kiezers der onbeftotea
Ste-
/Tid-
elürg.
'ekend-
making akende ene
Nation. hnve-nie.


5796 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
Bekendmaa'kingrakende eene Nation. Convent ie.
Steden en Parochiën ten platten Lande, met uio drukkelyken last, gelyk wy dezelve bevelen by deezen, eerfielyk: om binnen den tyd van tweemaal 24 uuren na den ontvangst deezes , aile ftemgerechtigde Ingezetenen van hun Diftrift, f ieder in de zyne, op eene voegzaame, wettige en gebruiklyke wyze op te roepen.
Ten tweeden: om aan die refpective Volksvergaderingen deeze Proclamatie, als mede het daar bygevoegde voorfchreeven Rapport en ConceptRefolutie, nopens het Plan eener Nationaale Conventie voor te leezen, 's Volks goed- of afkeuring op hetzelve te vragen, en, by meerderheid , het befluit op te maaken.
Ten derden: bevelen wy alle Kiezers, Beftuurders van de Volksvergaderingen en Geconftitueerden, of onder welke benaaming ook de geene, welke het oproepen van Volksvergaderingen binnen deeze Provincie is aanbevolen, mogten voorkomen , om aan ons ten fpoedigften, immers voor Saturdag, den 12 September eerstkomende, by fchriftelyke verklaaring kennis te geeven, of het Volk van hun Diftricl:, bovengemeld Rapport en Concept-Refolutie heeft goed- of afgekeurd. Terwyl wy het daar voor zullen houden , dat alle de Steden of Plaatfen, die binnen voorfchreeven tyd geen kennis , aan ons deswegens zullen hebben doen toekomen, dit gezegde Rapport en Concept-Refolutie met hunne goedkeuring hebben bekragtigd.
Terwyl wy voorts, ter berekening van de Volksftem der Zeeuwfehe Natie, zullen volgen de proportie van de tegenwoordige Reprefentatie, zo als dezelve is bepaald by het Reglement op de tegenwoordige reörganifatie der Provinciaale Vergadering
En zal deeze alomme worden worden gepubliceerd en geaffigeerd , ter plaatfe waar zulks gewoon is te gefchieden. Aldus gedaan en gearrefteerd in de Vergadering 1 der


JAARBOEKEN, September, 179J. 5797
der Provifioneele Reprefentanten van het Volkf van Zeeland, in 't Hof aldaar, te Middelburg,! den 4 September 1795, het eerfte Jaar der Ba- E taaffche Vryheid.
(JVas geparapheerd,)
F. ERMERINS, Vt.
(Onder ftond
Ter Ordonnantie vaa dezelve,
(Was geteekend,*)
Loco Secretarii S. DASSEVAEL.,
Op den 8 deezer deeden Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Zeeland eene Bekendrnaaking afkondigen, raakende de veel gerugtmaakende gebeurtenisfen,
welke, deezer dagen, en reeas vroeger, inijde Stad Goes hadden plaats gehad. Doch, voor zo veel die voorvallen een langer naafleep hadden , en eerst in de Maand November afliepen, zullen wy het verflag daar van tot in die Maand uitftellen. 1
Om redenen, daar by vermeld, wierdt, by eene Publicatie van den 10 deezer, het invoeren en vervoeren van Kanon, klein Geweer, Kruid en verdere daar toe behoorende Krygsbehoeften, zo binnen als na buiten deeze Provincie verboden, zonder daar toe uitdruklyk verlof te hebben bekomen.
PO-
flD-
EL-
oac
>^
s.\r..'r


579% NIEUWE NEDERLANDSCHE
Mid-
del-
Euao.
Verbod van in* en uitvoer vat Krygsbehoeften.
PUBLICATIE.
G E L T K H E I D. VRYHEID, BROEDERSCHAP.
T*>e Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Zeeland, allen den geenen, die deeze zuilen zien of hooren leezen, Heil en Broederschap! doen te weeten: dat wy, ten einde aan den eenen kant te ?orgen, dat eene genoegzaams quantiteit Ammunitie van Oorlog voorhanden zy, ora, ingeval van een onverhoopte attacque van eenigen buitenlandfchen Vyand, ter defenfie van den Lande te empioyeeren; en aan den anderen kant te voorkomen, dat de kwaiykgezinde daar van eenig voor de rust en welvaart fchadelyk gebruik maaken; hebben goedgevonden te verbieden het invoeren en vervoeren van Kanon, Wapenen , Kruid , Salpeter , Zwavel , gezifte Houtskcolen, mitsgaders Kogels, of eenige hoegenaamde Ammunitie van Oorlog, zo binnen als naar buiten deeze Provincie, zonder permisfie van ons Committé van Algemeen Welzyn; gelyk mede den verkoop en levering van al het
feene voorfchreeven is aan eenige particuliere erfoonea, zonder fpeciaal confent van de. Regeeringen der beiloten Steden, zo veel aangaat de Bewooners van dezelve Steden, en ten aan' zien van het platte Land, zonder confent van ons Committé van Algemeen Welzyn: zullende jn allen gevalle, die geene, welke zodanig een verlof van de Municipaliteiten zullen hebben bekomen , verplicht zyn daar van aan ces Committé van AlgeKeen Welzyn kennis te geeven: alles cp verbeurte van het contrarie deezes vervoerde of verkogte, en daarenboven van arbitraire ftraifen ten lasten van den geenenwelke eenige Ammunitie van Oorlog, contrarie deezer Publicatie ingevoerd, vervoerd of verkogt beeft: gelastende wy alle Officieren, Gerechten en Re-
gee-


JAARBOEKEN, September, 170J. S7S?
geeringen aan de executie deezes de hand te] houden, en de fchuldigen te doen firaffen; als j mede de Commandeur van 's Laads Kruispoon , 1 de Schepen, welke hy zal bevinden met Ammunitie van Oorlog, zonder fchrifcelyk confent vani ons Committé van Algemeen Welzyn, beladen 1 te zyn, in een der naastgelegen Havens van de e befloten Steden op te brengen, en daar van aan.v den Maire of Bailliuw der Plaats kennis te gee*j ven, l En op dat niemand voorwende hier van on-; kundig te zyn, zal deeze afgekondigd en geaffigeerd worden, daar zulks gewoon is te gefchieden.
Aldus gedaan en gearrefteerd in de Vergader ring der Provifioneele Reprefentanten vaa het Volk van Zeeland, in 't Hof aldaar, te Middelburg, den 10 September 1795, hei eerfte 'jaar der Bataaffche Vryheid.
(Was geparapheerd,)
F. ERMERINS, Vt»
(Onder ftond f)
Ter Ordonnantie van dezelve,
(JFas geteekend,)
'Loco Secretarii J. A. MODERA,
Van den uitfiag der oproepinge van bet Zeeuwfehe Volk , ter beoordeelinge van het Plan eener Nationaale Conventie, by welke de Meerderheid zich voor het Plan hadt verklaard, gaven Provifioneele Reprefentanten, op den 12 deezer, kennis aan
het
Avtr
)EL-
luaG. (
rerbod
an in*
n uit-
oervan
Crygs-
ehoef*
en.


58oo NIEUWE* NEDERLANDSCHE
Mm-
DEL*URG.
het Volk; tevens daar by berigtende, dat,; dienvolgens, het uitgebragt Rapport in een Befluit was veranderd, en Afgevaardigden ter Vergaderinge van Hun Hoog Mogenden daar van zouden verwittigd worden, om, overeenkomftig daar mede, het Provinciaal Advis te kunnen uitbrengen.
Hoedanig eene gezindheid, omtrent de Algemeene Centraale Vergadering, die thans in den Haag haare zitting hieldt, in dit Gewest de overhand hadt, kan eenigermaa> te blyken uit het volgende
EXTRACT uit het REGISTER van de RESOLUTIEN der hrovifioneele REPRESENTANTEN van het VOLK van ZEELAND.
Den 25 September 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
GELYKHEID. V R Y ti E I D. BROEDERSCHAP.
Gehoord het Rapport van 't vereenigd Com* mitté, en vervolgens by refumptie gedelibereerd zynde op de Refoiutien der Provinciën van Gelderland, Friesland en S:ad en Lande over de ouverture der Gedeputeerden van Friesland, van den 3 deezer Maand, raakende de opwagting van drie Burgers, zig qual.ficeerende te zyn een Cotn" misfie eener Centraale Vergadering, zig ra s Dage hebbende geftatioceerd, enz,
Is goedgevonden en verftaan, te laudeeren en approbeeren het verrigte der Extraordinaire Gedeputeerden deezer Provincie ter Generaliteit,


JAARBOEKEN, September, 1795. j8oI
zo met betrekking tot de Refolutie by Hun Hoog I Mogenden den 28 Augustus laatstleden, geno-i men op de eerfte kennisgeeving der exiftentiei van voorfchreeven Centraale Vergadering, als, de Misfive, door Hun Hoog Mogenden aan dei Provifioneele Reprefentanten des Volks van Hol-' land den 7 deezer Maand op dat fujet gefchree-^ ven: me: verdere last, om in dien geest en ge-* voelens voorttegaan , tot het helpen handhaven/ der Geconftitueerde Magten en de orde en ondergefcbiktheid in den Lande te bewaren: verklaarende de Provifioneele Reprefentanten des Zeeuwfchen Volks ernftig gezind te zyn, om hunne Afgevaardigden te doen wedervaren dien byftand, protectie en dedommagement, welke zy ter zaake van de waarneeming. hunner moeyelyke en onaangenaamen funöien , zo billyk mogen verwagten, en mitsdien sile hoon en belediging, die dezelve onverhoopt zoude worden aangedaan , te zullen aanmerken als aan het geheele Zeeuwfehe Volk aangedaan te zyn.
Zullende zy Gedeputeerden van deeze intentie opening geeven ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden, en daar by verder verklaaren:
Dat de Provifioneele Reprefentanten des Volks van Zeeland, zo uit de officieele. Stukken als Nieuwspapieren, met aandoening en hartelyk leedwezen, ziende de onbefchaamde en overylde démarches van een verzameling van onberaden Burgers, zig qualificeerende eene Algemeene Centraale Vergadering der Volks-, Wyk-, Burgeren andere Vaderlandlievende Vergadei inge/i van het beste en weldenkendfte gedeelte des Bataaf. Pelten Volks; niet weeten of zy zig meer moeten verwonderen over de onverschilligheid, waar mede deeze zaak by de Reprefentanten des Volks van Holland op hun eigen Territoir wordt toegelaaten en aangezien; of over de ftoutheid van een aantal Burgeren, zo voor beeldeloos als ge-
VaatIyk*Kkk kkk kkk kkk kkk kk Dat
Alör
EL-
ORCJ-
■ Ö -
le/bl. aken de 'e Cenraale'erg..


580a NIEÜWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
Refil. rakend de CeniraalcVerg.
Dat het de Provifioneele Reprefentanten des Zeeuwfchen Volks hartelyk leed deedt, dat blykens de Nieuwspapieren, vyf Zeeuwfehe Burgeren zig mede onder dat getal bevinden; dat zy dezelve hatende verantwoordelyk voor hun ge: drag in de gevolgen hunner onberaden verrigtin• gen, nogthans zo veel het Volk van Zeeiand aangaat al hetzelve desavoueeren, en houden voor nul, kragteloos en onwaarde.
Dat zy Provifioneele Reprefentanten, met duu* ren Eede gezwooren hebbende, de Vryheid en belangen des geheelen Zeeuwfchen Volks te zullen handhaven, de beoordeeling der maatregelen daar toe dienende, gezind zyn aan zig te behouden , en zig noch door den bovenmatigen invloed eener Centraale Vergadering of andere Corporatie, noch door byzondere Burgeren , Emisfarisfen, fchotfehriften, of wat het ook zy» te zullen laaten dwingen tot eene Nationaale Conventie, zo lang zy niet overtuigd zyn dat de uitdrukkelyke wil des Volks, 't geen zy vertegenwoordigen , zulks begeert.
Dat zy even weinig zig verbonden rekenen, door de Refolutie van Hun Hoog Mogenden, van den 16 February, en het Placaat van den 4 Maart deezes jaars, Stukken, waar van de Voorftanders eener Nationaale Conventie zo grooten ophef maaken, als of de zaak zelf reeds vooraf bedaardelyk overwogen en op een legaale wyze goedgekeurd was, zo dat men fiegts die? Refolutie en Publicatie had in de hand te neemen , om alle bedenkingen en zwarigheden te doen verdwynen; trouwens, dat door de Gedeputeerden van Zeeland en Friesland flechts een perfoneel Advis zynde uitgebragt, om de conclufie niet op te houden, die door 4 of j andere Provinciën gezegd wierdt begeerd te worden, de beide Provinciën daar door niet meer verbonden kunnen zyn, dan als of ten hunnen relpecte 'er niets verrigt ware.
Dat


JAARBOEKEN, September, 1705, 5803
Dat zy Provifioneele Reprefentanten des Zeeuwfchen Volks het gedecreteerde der Centraale Ver-E gadering, 'er zal een Nationaale Conventie zyn ,B dan ook befchouwende als een wel temeraire maar te gelyk beufelachtige en voor hunne Pro-Ü vincie geheel onvermogende uitfpraak, zullen af-r wagten het Rapport der refpective Gecommit-ó teerden van Hun Hoog Mogenden, en ook daar/; op hunne vrye deliberatien referveeren ; terwyl l zy voor het overige zig conformeeren met de conclufie van de Refolutie der Provincie van Friesland, den 14 deezer ter Generaliteit ingebragt en zig kortheidshal ven daar toe refereeren.
En verder in aanmerking genomen zynde, dat als nog geen antwoord door Hun Hoog Mogenden is gegeeven aan den Reprefentant der Franfche Natie Richard, op deszelfs Nota, waar by hy zig beklaagd over de excesfen van zommige Volks-Societeiten, en waarfchouwd voor de gevolgen, is goedgevonden, de Extraordinaire Ge» deputeerden deezer Provincie in 'sHage te authorifeeren, om dezelven optewagten en namens deeze Provincie te bedanken, mitsgaders met ter handftelling van Copie deezer geheele Refolutie, in de Franfche Taal overgezet, te informeeren van de gevoelens deezer Provincie op die materiën.
En zal Extracl: deezer en der vorige Refolutie aan welgemelde Gedeputeerden worden toegezonden.
Accordeert met voorfz. Register,
(Was geteekend,])
W. A. de BEVEREN.
Provifioneele Reprefentanten, in aanmerking hebbende genomen, dat uit het jaagen Kkkkkkkkkkkkkkkkka en
IlDELJH.G.
'efol. ?ken de c Cen•aah"erg.


5804 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg
en fchieten op Wild veel twist ontftaan konde, en zulks ook, om andere redenen, thans ongeraaden was, zo lang daar omtrent geene nadere bepaalingen zouden gemaakt zyn, vonden thans geraaden, om, roidlerwyl, het jaagen, mitsgaders het loopen en fchieten met Geweeren of Piftoolen op het Land , of langs Dyken , Wegen, Duinen en Stranden, ie verbieden.
Een middel ter bewaaringe en handhaavinge van de openbaare veiligheid, en ter afwendinge van de aanflagen der zodanigen, welke aan de tegenwoordige orde van zaaken geen goed hart toedraagen , behelsden de fchikkingen, omtrent het bezjtten en voeren van Wapenen, begrepen in de Afkondiging van den 25 deezer.
GELYKHEID. VRYHEID, BROEDERSCHAP.
De Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Zeeland, allen den geenen, die deeae zullen zien of hooren leezen, Heil en Broeder. fchap! doen te weeten: dat wy, ten einde volkomen verzekerd te zyn, wëlk aan tal en welk foort van Wapenen onder de handen yan particuliere Perfooneu, geen Leden van de gewapende Eurger-Corpfen zynde , berusten, en welke aldaar, in allen gevalle, ais nutteloos kunnen worden geconfidercerd ; terwyl dasr van, op ee^e of andere w\?.e, een voor den Lande nuttjg gebruik gemaakt zoude kunnen worden; dat .wyders, wy, ter bewaring van de algemeene veiligheid, en ter vernietiging van de fnoode aanflagen eeuer yerderffelyke cab3al, geene andere
Bur»


JAARBOEKEN, September, 1795. 5805
Burger-Corpfen als wettig kunnen erkennen, dan ] de zodanige, welke by de refpective Stedelyke r of andere Plaatfelyke Machten, bekend en ge- b organifeerd zyn, en eed- en plichtshalve gehouden zynde, alle andere ongequalificeerde wape- / ning bf daarftelling van gewapende Córpfen te 0 beletten, en de daar toe dienftige middelen in-'; fructueus te maaken; zo is 't, dat wy, om aan b dezelve falutaire oogmerken te voldoen, hebben v goedgevonden en ver ftaan, in de eerfte plaats,-?, te verbieden alle hoegenaamde wapening van private Perfoonen, en het oprichten van Corpfen van wapening, anders dan de zodanige, welke by de Municipaliteiten en Regeeringen van de Steden of Plaatfen binnen deeze Provincie bekend zyn; zullende die geene, welke, contrarie deeze onze Publicatie , zig pfivativelyk gewapend, onder ongelegalilèerde gewapende BurgerCorpfen begeeven, of wel dezelve opgericht hebben, zonder conniventie, met de dood worden geftraft. Gebiedende wy mede wel expresfelyk, dat by zo verre zodanige ongelegaltfeerde Corpfen mogten exteeren , dezelve zig terftond uit eikanderen zulien begeeven , op poene van de» contrarie doende, mede met de dood te zullen worden geftraft.
Ten tweeden, ordonneeren en gelasten wy allen en een iegeiyk, welke in de gewapende, en by de Geeonfticueerde Machten erkende BurgerCorpfen , niet begrepen, doch van eenig Wapentuig voorzien zyn, binnen vier dagen, na den dag van de afkondiging deezer Publicatie, op te geeven aan de Municipaliteiten of Regeeringen vaa de Plaats hunner wooninge, hoe veel en welk foort van Wapenen onder hen berustende zyn, op poene dat die geene, welke omitteerea zullen daar aan te voldoen, en dc gemelde aangifte binnen den gepraefigeerden tyd te doen, ca bevind van zaaken geftraft, en des noods, voor den tyd van vyftien jaaren uit deeze ProKkkkkkkkkkkkkkkkk 3 via.
Aij>* '
f.ll'rg.
ublic. Titrent et oplengenan Geeerent


Middelburg.
Public, omtrent het op* btengen van Ge weeren.
580S NIEUWE NEDERLANDSCHE
vincie zulleo worden gebannen ; wordende aan de refpective Municipaliteiten en Regeeringen der Steden en Plaatfen gelaaten, het Rellen der nodige ordres om de gerequireerde aangifte te bevorderen, alle welke worden geordonneerd en gelast, om binnen twee dagen, na het doen der voorfchreeven aangifte, en het opmaaken der nodige lysten, dezelve lysten aan ons Committé • van Algemeen Welzyn in te zenden.
Ten derden, aan alle hoegenaamde Corporatien en Maatfchappyen, welke eenigen hoegenaamden voorraad van Wapentuig of Ammunitie van Oorlog onder hun berustende hebben, te gelasten, om binnen vier dagen, na het doen van de afkondiging deezer Publicatie, aan ons Committé van Algemeen Welzyn fpecificq op te geeven den voorraad van Wapenen en Ammunitie van Oorlog , onder derzelver bewaring berustende, en in derzelver Magazynen opgefiagen, op posne, dat by omisfie dier opgave binnen den gepraefigeerden tyd , den geheelen voorraad van Wapenen ten behoeve van, den Lande zal zyn verbeurt; interdiceerende wyders aan de Directien van dezelve Corporatien en Maatfchappyen, om dezelve Wapenen en Oorlogs-Ammunitie, in eenige hoegenaamde manieren , aan eenig privaat Perfoon of Corps, onder welk voorwendfel ook, af te geeven, ten ware met voorkennis van ons Committé van Algemeen Welzyn of de Municipaliteit der Plaats, (die daar van aan ons voorengemelde Committé terftond zal kennis geeven,) op poene, dat de Directeuren van zodanige Maatfchappyen en Corporatien, zonder eenige conniventie, met de dood zullen worden geftraft.
En worden alle Officieren van Juftitie wel ernftig gelast, aan deeze Publicatie de hand te houden en tegen de contraventeurs te procedeeren, naar orde van Juftitie; wordende mitsdien gequa. lificeerd, om, daar zy het nodig oordeekn, ten
over-


JAARBOEKEN, September, 17OJ. 5807
overftaan van twee Commisfarisfen uit het Gerecht, de vereischte recherches te doen.
En op dat niemand hier van onwetenheid voorwende, zal deeze worden gepubliceerd en geaffigeerd, alomme daar zulks gewoon is te gefchieden.
Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergadering van de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Zeeland, in 't Hof aldaar, te Middelburg, den 25 September 179J> het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
(Was geparapheerd,)
W. A. de BEVEREN, Vt.
(Onder ftond,)
Ter Ordonnantie van dezelve,
(Was geteekend,)
Loco'Secretarii J. C. TE WATER.
Zonder den naam des Zenders te ver melden , berigtte de Uitgeever van de Courant van Middelburg, dat het volgende Stuk hem, ter plaatzinge, was ter hand gefteld.
Vermits in de Hollandfche Courant, No. 73, onder 't Artikel Leyden, een pasfage voorkomt , ten aanzien van Zeeland, zo ongegrond als hatelyk, namelyk als of dat Gewest, gelyk het weigerend is nopens het Stuk der Nationaale Conventie, ook even weinig bereidwillig is in he! opbrengen der lasten van het Algemeene Bondgenootfchap , en waar van, op grond van een Kkkkkkkkkkkkkkkkk 4 Me-
Mid*
delburg.


5808 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Mm--
T3ELBURG-
Berigt •wegens den ftaat vau Zee> land.
Merriorie vaD het Committé de Marine, gezegd wordt, dat Zeeland iVB, Niets ten behoeve der Zeemacht heeft opgebragt, vinden wy ons in ftaat gefteld, onzen Leezeren van goeder hand mede te deelen, dat, gelyk iedere Provincie bevoegd is en ook verpligt, om in een zaak van zo veel gewigt, als de byeenroeping eener Nationaale Conventie, te advifeeren, zo als zy oordeelt voor God en het Volk te kunnen verantwoorden, tot nog geene der Provinciën op dat Stuk volftrekt eenftemmig zyn, en dat het weigerend of liever uitftellend antwoord van Zeeland gefundeerd is op redenen, die by het Zeeuwfehe Volk goedgekeurd en ter kennis van alle de Ingezetenen van Nederland zyn gebragt; dat voor het overige het 'er zo ver af is, dat Zeeland niets voor de Marine zou hebben gecontribueerd, dat Gewest daar voor betaald heeft, ten verzoeke van Hun Hoog Mogenden eene fomme van ƒ45000, en zulks ter voldoening van den Burger A. Louysfen, die dezelve edelmoedig opgefchoten had ter betaaling der Equipages van de Oorlogfchepen der Hollandfche Admiralireits-Collegien. En 'er is geen rede van twyfelen, of dezelve Provincie zal gereed zyn nog meerder effbrts te doen, byaldien de Provincie van Holland het Committé der Marine, als thans vervangende ook de Admiraliteit van Amfteldam, gelieft in ftaat te ftellen, om aan de Provincie te betaalen eene fomme van ƒ 2000Ó0, over vier jaaren dedommagement van het Lastgeld op de Graaren en Wynen , van 1 October ijgt tot ultimo September-1795, in voldoening van vier jaaren intrest van / i2jocoo, è 4 perCt., door de Provincie van Zeeland, uit hoofde der wanbetaaüng van de andere Provinciën aan de Admiraliteit in Zeeland op intrest verftrekt.
Maar bovendien , men denkt niec aan de fchade die aan Zeeland toegebragt is , door den afftaod vau Staats-Vlaanderen of 't Committimus, waar van zy de revenues meer dan twee Eeuwen genoten


JAARBOEKEN, September, 119$. 5S09
ten heeft, en die haar jaarlyks ƒ150000 waardig Waren; een afftand, waar toe dat Gewest zynes ondanks is gedwongen geweest, en waarin het nimmer toegeftemd heeft , als uit noodzaak en onder fpeciaal beding van door de Bondgenooten fchadeloos nelieïd tc worden. De Brieven door Zeeland aan Hun Hoog Mogenden, by gelegenheid der Prseliminaire Artikelen van Vrede en der Ratificatie van het met Frankryk gefloten Traclaac, bewyzen dit ontegenzeggelyk, en nog veel meer.
Wilde men deeze fchadeloosftelling opmaaken naar waarde en tot een Capitaal brengen, men zoude bevinden dat zy verre overtreft de Quote, die Zeeland al mede verpligt is te dragen in de door de Bondgenooten aan Frankryk toegezegde loo millioen, en alle de lasten van het Bondgenootfchap; maar welligt zal dit het eerfte werk zyn der Nationaale Conventie, immers na dal dezelve zal hebben opgemaakt een breede verklaaring van de Gelykheid en Vryheid en de Rechten van den Mensch en Burger, daar op fteunende, ingevolge de Publicatie van Hun Hoof Mogenden, van den 4 Maart 1795.
In den afloop der jongstvoorgaande Maand, wierden, by het Collegie van Ju ftitie deezer Stad, gecommitteerd en aan gefteld, tot Weesmeesters de Burger Rech ter Willem Sinclair, benevens de Burgen Joban de Raad Jz., Antbony de Wind ei 'joban PbiliPfe; in het Collegie van Asfu rantie en Waterrecht, de Burger Rechte Mr. B. van de Kreke, Prefident; en de Bur gers Mr. Jean Henry Appelias , Jofeph d Moor Grymalla, Leonardus Mus, Adriaa, Half man, Samuel Tak en Abraham Luteyn Commisfarisfen; en in het Waterrecht, d Kkkkkkkkkkkkkkkkk 5 Bui
Middelburg.
Berigt wegens den/laat van Zeeland.
I r
t
e


5810 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Mro-
DELSDRG.
BEKENDMAAKÏNG.
T\e Municipaliteit van Middelburg in Zeeland, J-/ kennis gekregen hebbende van de twyrTelingen en verfchillen, welke by een groot gedeelte der weldenkende Burgerye van deeze ,en andere Steden deezer Provincie gereezen, en zedert eenigen tyd hangende zyn geweest over de wettigheid der invoering van het Plan tot Reörganifatie van de Vergadering der Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Zeeland; en der benoeming van de Leden der Vergadering, op dat
Re-
Burgers Jacob Riwerts en Hans Klaasfen# wyders is het Collegie van Kleine Zaaken de Burger Rechter Nicolaas de Pré, Prefident, en de Burgers Jacobus Henrkus de Raad, André Dilliè, Alexander Joban Sin» clair, Pieter van de Putte, Cornelis Serlè en Mr. Antbony Willem de Beveren, Commisfarisfen ; mitsgaders in het Collegie van Defolaate Boedels, de Burger Rechter Mr. Leendert Huybert de Haze Bomme, Prefident, en de Burgers Servaas Loke, Fran» fois David Sifflé, Fredrik Cafs Nz. en Jacobus Exrik, Commisfarisfen.
Omtrent dien zelfden tyd deedt de Municipaliteit deezer Stad de Stemgeregtigde Burgers oproepen , tot het doen van uitfpraake over de wettigheid der invoeringe van het Plan tot Reörganifatie van de Vergadering der Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Zeeland, waar over eenige gefchillen en twyfelingen gereezen waren.


JAARBOEKEN, September. 1795. 5»1»
Reglement byeen gekomen, gevestigd, en in werking gebragt; bovendien overtuigd, dat niets nadeliger is dan zodanige twyffelingen en verfchillen, als welke zo zeer gefchikt zyn, om wantrouwen tusfchen het Volk en deszelfs Vertegenwoordigers te doen gebooren worden, en (tandgrypen om het Volk zelve onderling te verdeelen, om deszelfs Reprefentanten in de verdenking te brengen, als of zy deszelfs heilige Rechten fchonden of verwaarloosden, en vooral om de waardigheid , de magt, en den invloed der Volksvertegenwoordiging te vernederen, te ontzenuwen , en te vernietigen; en niets meer verlangende, dan het vertrouwen, de achting, en de broederlyke genegenheid van haare Medeburgers te verdienen , en op eene wyze , haarer waardig zig te winnen en te verzekeren; heeft goedgevonden en verftaan, om de ftemgeregtigde Burgers deezer Stad uittenodigen en door derzelver Wykmeesteren opteroepen, gelyk gefchied by deeze, om de navolgende vraagen en voorftellen eerst behoorlyk te overwegen, en daar na elk voor zig in deszelfs Wyk vergadering te beantwoorden , en alzo over dezelve te befluiten.
Vooreerst: of de ftemgeregtigde Burgers deezer Stad , immer het meerdergedeelte derzelve het provifioneel vastgeftelde en ingevoerde Plan tot Reörganifatie van de Vergadering der Provi. fioneele Reprefentanten des Zeeuwfchen Volk! at of Eiet fanftioneeren of bekragtigen , om te dienen als een Reglement voor dezelve, van nt af tot den ao O&ober aanftaande?
Ten tweeden: of zy al of niet genoegen nee men en berusten in de vestiging der Vergade ring van de Provifioneele Reprefentanten de: Zeeuwfchen Volks, zo als dezelve thans beftaat en dienvolgens deeze Vergadering erkennen al die van hunne wettige Vertegenwoordigers?
Ten derden: of zy al of niet goedvinden, or door middel van hunne Stedelyke Vertegenwooi
di
Middelburg.
Oproe- ■ ping der Burgerye.
I l i


jBia NIEUWE NEDERLANDSCHB
Middelburg.
Oproeping de Burgerye.
digers, by die van het Zeeuwfehe Volk daar op aan te dringen, dat een nader en vollediger Plan, waarop de vertegenwoordiging des Zeeuwfchen Volks zou byeenroepen, gevestigd en in werking gebragt worden , door hun zoude worden berraamd, en vóór of uiterlyk op den i October eerstkomende, aan de Committeerende Collegien overgegeeven; ten einde hetzelve door het Volk de geheele Provincie door, bekragtigd, op den 20 October aanftaande in werking worden gebragt; en als dan volgens hetzelve, door de keu* ze des Volks, de Provinciaale Vertegenwoordiging worde daargefteld en gevestigd?
7e» vierden: of iemand van hun eenige aanmerking of voorlichting, betrekkelyk dit Stuk» fchriftelyk hebbe medetedeelen?
En is voorts, op dat de heilzaame oogmerken, welke door dit befluit worden bedoeld, gelukkig mogen worden bereikt, goedgevonden en verftaan, de Wykmeesters deezer Stad te verzoeken, zo als gefchied by deeze, dat zy, elk in hunne refpeétive Wyken , volgens het Stemmingg-Reglement voor de Burgery van deeze Stad, hunne Medeburgeren oproepen tegen aanftaanden Vrydag, die zyn zal den 4-September, op zodanig uur als zy het meest gefchikt zullen oordeelen, ten einde elk der ftemgeregtigde Burgers op de hier voorgeftelde vraagen antwoorde, en alzo de waardigheid, de magt, en de invloed der Volksvertegenwoordiging behoorlyk eikend, gehandhaafd , en bewaard worden.
En zal hier van by Extract, deezer, zonder refumptie, kennis gegeeven worden aan het Collegie van Wykmeesters, en aan de Burgery deezer Stad in de Middelburgfche Courant, tot hunne informatie en naricht refpectivelyk.
Aldus gedaan en gearrefteerd in de Vergadering der Municipaliteit, den 31 Augustus 11951 Hct eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
Ter Ordonnantie der Municipaliteit, J. TEISSEDftE L'ANGE.
Om


JAARBOEKEN, September, 1705. 58Ï3
Om den werkzaamen pest van het Committé van Juftitie eenigzins te verligten, en tevens te voorkomen, dat kleine gefchillen en oneenigheden tusfchen de Burgers der Stad, zonder tot uiterften uit te barften, fpoedig en in der minne wierden vereffend, hadt men, hier ter Stede, twee Leden, onder den naam van Vredemaakers, benoemd, en voor dezelve de vol $ende Inftruétie ontworpen.
INSTRUCTIE voor COMMISSARISSEN VREDEMAAKERS binnen de Stad MIDDELBURG,
Art. I. 'T'wee Leden uit de Rechtbank deezer Stad zullen des Dingsdags, Woensdags en Vrydags, ten Stadhuize, in de Kamer van Juftitie, des middags van twaalf tot één uur vaceeren, om aan te hooren alle klagten , ontftaande uit kleine dagelyks voorvallende verfchillen, beledigingen en oneenigheden binnen deeze Stad, de partyen ten dien opzigte tragten te vereenigen, en wanneer zulks ondoenlyk bevonden wordt, dezelve renvoyeeren naar hunnen competenten Rechter, als mede omtrent'de voorkomende zaaken en partyen zodanige provifioneele voorzieningen doen en ordres ftellen, als zy zullen nodig vinden.
Art. 2. Ten dienfte der Commisfarisfen zullen, geduurende derzelver Vergaderinge, moeten vaceeren een Gerechtsbode en ten minften één Dienaar van de Jaftitie.
3. De Prefident, en by deszelfs ziekte of ab* fentie de Vice-Prefident der Rechtbank zal als voorheen blyven waarneemen alle voorvallende zaaken , welke eene fpoedige tusfehenkomst of voorzieninge vereisfehen, en waar mede niet kan
war-
Middelburg»


Middelburg.
Inftructie vooi de Vredemankers.
5814 NIEUWE NEDERLANDSCHE
worden gewagt tot de eerstvolgende Vergaderinge der Commisfarisfen.
4. Een iegeiyk, die zyn party voor dezelve Commisfarisfen wil roepen, zal dezelve moeten doen dagvaarden door een Gerechtsbode, weike voor het doen der citatie zal genieten eene Schelling- . ■
5. Die geene, welke in maniere voorfchreeven voor de Commisfarisfen of den Prefident der Rechtbank geroepen is, zal verpligt wezen, op den bepaalden tyd aldaar te verfchynen; zullende anderzints, iö gevalle van nalaatigheid of weigeringe daar van, ten zynen koste daar toe worden geconftringeerd op zodanige wyze, als nodig zal worden bevonden.
6. Voorts zullen de Partyen ook verpligt wezen, om ter plaatfe, waar zy zamenkomen, zig in allen opzigte behoorlyk te gedragen , eenen betamelyken eerbied. aan de Commisfarisfen en, den Prefident der Rechtbank te bewyzen, hunne belangen aan dezelve op eene ordentlyke wyze voortedragen , zonder te vloeken , fchelden of zig in eenige beledigende woorden of daaden te buiten te gaan , op poene , dat in gevalle van contraventie hier van , daar tegen dadelyk, en des noods met de fterke hand der Juftitie, zal worden voorzien, ofte wel (na gedaan rapport aan de Rechtbank deezer Stad,} de fchuldige deswegens zodanig zai worden gecorrigeerd of geftraft, als ter bewaaringe van de goede orde en rust, en van het refpect voor de Juftitie binnen deeze Stad, zal worden bevonden te behooren-
Aldus gearrefteerd in 't Collegie van Juftitie,
den 14 September 1795, hst eerfte Jaar der Bataajfche Vryheid.
My prelènt, D. A. BERDENIS van BERLEKOM.
On-


JAARBOEKEN, September, 170J. 5815
Onder de dagteekening van den 23 dee* zer wierdt uit deeze Srad berigt, dat de Franfche Volksreprefentanten in Belgien , ten opzichte van het Beftuur in het gewezen Staats-Vlaanderen , het volgende Arreté genomen hadden.
Art. I. Het Terrijtpir, te vooren bekend onder den naam van Staats-Vlaanderen, hoewel met het Departement der Schelde vereenigd, zal provifioneel, tot dat het Franfche Wetboek zal in werking gebragt zyn, beftierd worden door eene Commisfie van vyf Leden, benevens een Nationaal Agent, en door een Rechtbank van vyf Rechters, welke hunne Zittingen te Gent zullen houden.
II. De Commisfie van Adminiftratie en de Rechtbank, by het vorige Artikel bepaald, zullen, elk in hunne betrekkingen, onder het opzicht der Volksreprefentanten in Belgien, vervangen de Geconftitueerde Magten, door welke de Politieke en Gerechtelyke Adminiftratie is waargenomen, het zy dezelve zyn aangefteld geweest door de Staaten Generaal, het zy door de Staaten van Zeeland.
III. De Leden, waar uit deeze Adminiftratie zal beftaan, zullen zyn de Burgers De Leden der Rechtbank zullen zyn de Burgers
IV. De Leden der Politieke Adminiftratie zullen jaarlyks genieten eene fomme van 1000 guldens Hollandsch Courant, de Rechters eene fomme van 600 guldens. Elk Collegie zal een lyst overgeeven van de on-j kosten van deszelfs Bureau, van het huuren
eu
Middelburg.


S9l6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middelburg.
en het onderhouden der Schepen, welke zy zullen nodig hebben, cen einde door de Reprefentanten in Belgien hier omtrent de nodige belluiten genomen worden.
Zie hier den uitfiag van de Oproepinge der Burgerye van deeze Stad, van welke "wy ftraks gewaagden. Men ontmoet het berigt daar van in de volgende
Copie Authentyk van bet Verbaal der Wykvergadcringen , gehouden den 4 September 1 795, bet eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid, ter beantwoording der vier Voor ftellen, gedaan door de Municipaliteit deezer Stad Middelburg in Zeeland, vergaderd en opgeroepen.
Het getal der in de Wykvergadering prefent zytide Stemg-regtigden was 539.
Op het eerfte voorftel: of de ftemgeregtigde Burgers deezer Stad, immers bet meerdergedeelte derzelve, het provifioneel vastgejielde en ingevoerde Plan tot reörganifatie van de Vergadering der Provifioneele Reprefentanten a:s Zeeuwfchen Volks, al of niet fan&ioneeren of bekragtigen j om te dienen als een Reglement voor dezelve, van nu af tot den 20 OSlober aanftaande: hebben 402 Stemgerechtigden affirmatif geantwoord, 43 berustten in een of ander tot den 20 Oétober aanftaande, doch ook niet langer, zon'der nogthans hier door te verftaan te willen geeven, om het Plan van Reörganifatie ! a .. by


JAARBOEKEN, September. 1795. 3817
by opgemelde Bekendmaaking aangehaald, zo min als de Provifioneele Reprefentanten. van Zeeland voor wettig te erkennen; 36 hebben in het voorftel toegertemd voor deeze reize, en om alle wanorder en nadeelige gevolgen voortekomen; 54 alfchoon het gedaane befchouwende als direct inloopende tegen de erkende oppermagt des Volks, befchouwen het evenwel als op die oogenblikken om gewigtige redenen nodig geweest te zyn, en verklaaren zig uit liefde tot orde en vrede tot den 20 Oétober daar mede te conformeeren; beloopende dus het getal voor het voorftel geftemd hebbende Stemgerechtigden 535; hebbende alleen 4 Stemgerechtigden tegen hetzelve gevoteerd.
Op het tweede voorftel: of zy al of niet genoegen neemen en berusten in de vestiging der Vergadering van de Provifioneele Reprefentanten des Zeeuwfchen Volks, deeze Vergadering erkennen als die van hun wettige Vertegenwoordigers? Nu het geral der Stemgerechtigden tot 593 aangegroeid zynde, waren 'er 363 voor het affirmative ; 87 ftemden 'er in toe , mits volftrekt niet langer dan tot den 20 Oétober; 43 tot denzelven tyd, zonder evenwel gerekend te worden de aanftelling en het gedaane voor wettig te erkennen; 36 voor deeze reis zig conformeeren de om alle wanorde en nadeelige gevolgen voortekomen ; en 54 uit liefde tot orde en vrede, offchoon direct inloopende tegen de erkende Oppermacht des Volks, offchoon men geLil 111 111 111 111 11 loof-
MlDDELBURG.


5818 NIEUWE NEDERLAND5CHE
Mm-
DELBURG,
loofde, zulks op die oogenblikken nodig ge. weest te hebben omgeivigtige redenen. Dus conformeerden 583 Stemgerechtigden met het voorftel, hebbende alleen 10 'er tegen gevoteerd.
Betreffende het derde voorftel: of zy- al of niet goedvinden, 0172 door middel van hunne Stedelyke Vertegenwoordigers by die van *t Zeeuwfehe Volk daarop aantedringen, dat men een nader en vollediger Plan, waarop de Vertegenwoordigers des Zeeuwfchen Volks zouden byeen geroepen worden, gevestigd en in werking gebragt, door bun zouden worden beraamd, en vóór of uiterlyk op den 1 Oblo her eerstkometide aan de committeerende Collegien overgegeeven, ten einde hetzelve door het Volk, de geheele Provincie door, bekragtigd, op den 10 O&ober aanftaande in werking worde gebragt, en als dan volgens hetzelve door de keuze des Volks de Provinciaale Verteg nwoordiging worden vastgefleld en gevestigd? Het getal der prefent zynde Stemgerechtigden toen verminderd zynde op 531, waren 337 genoegen neemende in het voorftel., -"w onder 58 begeerden dat het Plan den !© Uérobeï in handen van Stemgerechtigden gebrag.. werdt; 194 Stemgerechtigden waren van oordeel, dat zulk een ge-. wigt;,g werk, als dat van het formeeren van een vollediger Plan, waarop in het vervolg de vertegenwoordiging van het Zeeuwfehe Volk zoude byeengeroepen, gevestigd en in werking gebragt worden, in den daargeftelden korten tyd , tusfchen heden en <ien i Oétober aanftaande, niet konde worden


JAARBOEKEN, 'September, 1795. jSlfli
den gebragt tot die volkomenheid, waar toe dezelve diende gebragt te worden, te wee ten tot een grondllag, waar door alle de meest dierbaare belangen van het gantfche Zeeuwfehe Volk moeten bevorderd, bevestigd en gehandhaafd worden; dat zy liever de tegenwoordige wyze van Reprefentatie voor de twee k drie maanden langer wilden fanctioneeren en bekragtigen, om alzo genoegzaam tyd te verleenen, dat 'er geen overhaasting plaats grype in het ftellen; het Volk niet alleen tyd worde gelasten, om het geen hun werd voorgelegd, al of niet te bekragtigen, *maar het rypelyk te kunnen overwegen, bepeinzen, en aanmerkin* hun. van gewigt en algemeen belang voorkomende daar op te maaken, die onderling te openbaren en ter kennis van het publiek te brengen; dat terwyl gedaane zaaken geen keer hebben , zy fchnkten om zulk eett belangryke zaak in dien korten tyd te voorfchyn te zien komen; dat aan de Reprefentanten niet minder dan aan het gantfche Zeeuwfehe Volk tot een regel en wet moest ftrekken, dat zy geen zwarigheid vreezeri noch voorzien met ruimer tyd- voor het ftellen van het te maaken Plan te verleenen, ten einde het gantfche Volk wan de geheele Provincie worde in ftaat gefteld, hetzelve bedaard , afzonderlyk en gezamentlyK te kunnen overwegen, het voor- en nadeelige te leeren kennen en te hooren uitleggen, en daarna te belluuen; dat het alleen langs deezen weg van rede en ov rtuiging is, dat het Volk zyn ge^estnjden wil kon uiten, Lllllilülillllll s hoe-
Mig*
DELBURG.


5820 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Middel«urg.
ME-
hoedanig het begeerde te worden gereprefenteerd. dat zy dus voorflaan , dat uiterlyk half November eerstkomende het beraamde Plan worde overgegeeven aan decornmitr.eerende Collegien, en met den druk gemeen gemaakt, in de Wykvergaderingen ingebragt voor ultimo November daar aan volgende, derzelver aanmerkingen vervolgens ter kennis gebragt en overwogen by hen, die met de ontwerpen zullen zyn belast, en by een tweede Wykenroeping voor half December te worden nader voorgedragen en gefanctioneerd, om met primo January 1796 zyn werking te beginnen. Wyders oordeelden zy, dat de aart der zaake vereischte, dat uit het midden der Burgery eenige wierden toegevoegd by die der Reprefentanten, tot het ontwerpen van het Plan, en dat tot die verkiezing van dezelve de Wyken wierden opgeroepen.
Geene fchriftelyke aanmerkingen volgens het vierde voorftel zyn 'er ingekomen. Accordeert met het authentyke,
KAKENfiERG, Secretaris.
Vlissingen.
Omtrent het midden der jongstverloopene Maand deeden Provifioneele Reprefentan der Burgerye deezer Stad, aan de Municipaliteiten der Steden en Cpilegien van Kiezers ten platten Lande binnen de Provincie Zeeland , de volgende Circulaire Misfive afvaardigen.


jaarboeken, september, 4705. jSat
MEDEBURGERS!
\tf7y hebben het genoegen U te kunnen berigten , dat wy op voorleden Saturdag eene plegtige oproeping des Volks hebben doen plaats grypen, om over het Reglement tot Reörganifatie der Provinciaale Vergadering, waar op de tegenwoordige Vergadering is gevestigd, te Remmen, en dat met eene volftrekte eenpirigheid van Vlisflngs Volksftem is vastgefteld de Provinciaale Vergadering voor wettig te verklaaren , tot dat daar omtrent nader door 't geheele Zeeuwfehe Volk zal zyn beiloten, mits dat deeze algemeene Volksuitfpraak plaats hebbe binnen de, drie eerfte maanden, te rekenen van den dag af dat gemelde Vergadering haaren aanvang heeft genomen , en derhalven voor den 19 October aanftaande»
Dus geeft het welgezinde Volk van Vlisfingeti een treffend voorbeeld van liefde tot ordre, de» wyl hetzelve de Provinciaale Vergadering door zyne ftem bekragtigd ; van geduld , dewyl het den ruimen tyd van drie maanden voor eene volledige decifie overlaat, en van erkentenis van 's Volks Souvereiniteit , dewyl het zig aan de uitfpraak der meerderheid onderwerpt; ook gevoelt dat zelve zo redelyke Volk, dat de bevolking alleen de Maatllaf van het gezag der onderfcheiden deelen des Volks ten opzigf van het geheel kan uitmaaken, en dat dus Vlisflngs ftem maar voor een twaalfde iri de Provinciaale ftem kon gelden.
Burgers! volgt het voorbeeld dat Wy u geeven! haast U om het Volk in den uwen op té roepen; ftel aan hetzelve Vaderlandfchen moed, gepaart met eene voorzigtige bedaardheid, voor Oogen, en welhaast zal eene finale beflisfing allé twyffelingen uit den weg ruimen, en bet Zeeuwfehe Volk zal als dusdanig voor het eerst eene plegtige uitfpraak hebben gedaan.
Lniiumuniii 3 Mo*
Vos-
5INGEN.
Misfive ian de Munici* oalitei'■en.


j822 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Vl-s-
singen
Moge deeze ftrekken tot bevordering van het , algemeen welzyn en tot bevestiging der Vryheid, Gelykheid en Broederfchap, in ons midden.
HEIL en BROEDERSCHAP!
De Provifioneele Reprefentanten det Burgery van Vlisfingen, Ter Ordonnantie van dezelve, (Was geteekend,)
L. C. de FREYTAG. In onze Vergadering, den 19 Augustus 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
ZlERIKZËE.
Meermaalen voerden de Regenten deezer Stad, door de Burgery daar in gefchraagd, eene goede ronde Zeeuwfehe taal, in de dagen vóór de Omwentelinge van den jaare 1787. Dien zelfden geest van rondborstigheid ademde nog de Burgery, doch-, gelukkiglyk , door de edele zucht tot eensgezindheid en gemaatigdheid getemperd. Een bewys daar van , in eene zaak van hooge aangelegenheid, vertoont ons het volgende
EXTRACT uit het REGISTER van de RESOLUTIEN der GECONüTI TUE ER DEN van de BURGERY der Stad ZIE* RIKZEE. -
Den 23 Augustus 1795, het eerfte Jaar der Baiaaffche Vryheid.
lT\e ftemgeregtigde Burgers der Stad Zierikzee, door 't Collegie van Gecon Situeerden der
Bur-


JAARBOEKEN, September; 1795. 5823
Burgery van deeze Stad, alle en een ieder in \ hunne refpective Wyken in masfa opgeroepen s zynde, om te delibereeren en refolveeren zo op de wyze van invoering, als den inhoud van een, onlangs gearrefteerd, en daadelyk geïntroduceert \ Plan tot Reörganifatie van de Vergadering der< Provifioneele Reprefentanten van 't Volk van; Zeeland, hebben goedgevonden en verftaan, op< dit fubjecl te neemen de navolgende Refolutie.
Dat, daar het gemelde Reglement is ingevoerd zonder eenige de minfte voorafgegaane kennis aan, veel min goedkeuring van VVolk, en hetzelve dus mist het notabelfte, ja eenig noodzakelyk vereischte voor een ftuk van dien aart, de fanclie namelyk van het Volk, zy hetzelve uit dien hoofde verklaaren geheel onwettig, en ftrydig met de by de Refoiutien geadopteerde grondbeginfelen, zo wel by de Capitulatie der Provincie , als naderhand gemanifesteerde gevoelens, by de plegtige verklaaring en aanneeming der Rechten van den Mensch en Burger daargefteld; inhoudende: dat de Souverainiteit of Oppermagt berust by het geheele Volk, en 't geheele Volk ten allen tyde regt heeft zyne Regeenngsfonn te veranderen , verbeteren of eene geheel andere te verkiezen.
Dat zy egter, het géwigt gevoelende van deeze hunne verklaarin^, als waar door het geheele Reglement en de geheele Reprefentatie vervalc, en deszelfs werkzaamheden ophouden; en de akelykfte tooneelen van verwarringe, welke uit eene Regeeringloosheid die als d^n zou plaats hebben, (en waar op de Vyanden onzer Revolutie thans alleen hunne hoop koesteren, geene middelen onbeproeft laarende om dezelve te bevorderen,) zoude gebooren worden, met ontzetting zig voor den geest brengende, ter voorkoming van zulke ruïneufe en den Vyand van Volk en Vaderland in de hand werkende gevolgen; daar by verklaaren, en dat te eerder hebben wilLlllllimilllUl 4 leu
jIERIK-
;ee.
lefol. >an Geonftiueerlen.


5824 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ZlERIKZEE.
Refol. van Ge conflitueefden.
Ien doen, daar nu dit Reglement op een legaale wyze, zelfs op de uitnodiging der jegenwoordige Reprefentanten des Zeeuwfchen Volks, by hunne Proclamatie, den 8 deezer gedaan, ter hunner -kennis en beoordeeling is gebragt geworden; dat zy 't zelve Reglement als nu provifioneel fanctioneeren , te weeten van den thans loopenden termyn, van drie maanden der aclueele Reprefentanten, en dus tot 20 Oótober aanftaande, en niet langer, met uitdrukkelyke Proteftatie; jegens alle Prolongatie van hunne gemelde Commisfien en verklaaring, voor zó veel hun aangaat, dat al het geen door dezelve mogt worden befloten, en verrigt , abfolutelyk nul , en een daadelyke inbreuk op de Souverainiteit van het Volk, onbegaanbaar en ftrafbaar wezen zal; en met expresfe injunéiie, om even zo, als by het veertiende Artikel van 't thans fubfifteerend Reglement is bepaald, -■ binnen den boven bepaalden tyd, van den 20 Oclober aanftaande, een nader en vollediger Plan, van Reprefentatie des Zeeuwfchen Volks , aan de committeerende Collegien, ter hekragtigin-g door het Folk, over te geeven, vóór den 1 October aanftaande; en 't zelve, aldus gefanöioneerd zynde, in werking te brengen vóór of niet den 20 Cctober; ten einde het jegenwoordig Reglement met laatsigemelde tyd van zelve zal ophouden.
Verder, dat by de voorengemélde verklaarihgen , onder de aandagt van de tegenwoordige Reprefentanten des Zeeuwfchen Volks, by het ontwerpen van eene nieuwe wet van Reprefen* tatie, gebragt zullen wordeh, de volgende cardinaale poineïen.
Vooreerst, de uoodzaakelykheid eener duidelyke bepaaling van de best mogelyke wyze hoe een Reprefentant, zo hy alleen verantwoordelyk zy aan 't geheele Volk , in cas van misdaad of plichtverzuim in zynen post, ter verantwoording aan 't zelve zal kunnen worden geroepen? en
hoe


ms
JAARBOEKEN, September, 1795. 3S25
hoe het geheele Volk kan worden te zamen gevoegd? of indien dergelyke verantwoording aan het geheele Volk, hersfenfehimmig is, en alleen maar vertooning, de noodzaakelykheid eener naauwbepaalende Refolutie, dat ieder Reprefentant, aan zyne Committenten, of wel aan dat gedeelte van het Volk, van het welk hy zyne Commisfie houdt, verantwoording verfchuldigd is , en daar toe , in cas van eenig fchynbaar plichtverzuim ten alien tyde kan geroepen' worden ; dat hy ook ten a!len tyde kan worden terug geroepen , en een ander in zyn plaats gezonden , zonder dat het in Committés, een voorwendfel kan opleveren, om aan de Rem zyner Committenten geen gehoor te geeven.
Ten anderen, de aangelegenheid van 't formeeren van een regel waar na de openvallende Provmciaale Aapten, in dien tusfchentyd . dat 'er aan eene Conftitutie voor 't geheele Bataaffche Volk gearbeid wordt, kunnen begeeven worden; en van eene Refolutie, dat tor, dien tyd toe, alle Ampten zullen zyn Drovifioneel , en ten grondflag moeten hebben, dè erkende Rechten van den Mensch en Burger.
Ten derden, de wensch der Burgery, dit eene duidelyke onderfcheiding aangewezen worde, tusfchen de Bevelgeevende en' Uitvoerende Wagt, voor zo verre de laatfte by de Committé^ refideert; en eene klaare voorfchryving gefchiede van hunnen oligt, &h die niets meer behoort te zyn dan voorlichtinge; en verder gezogt worden, dat de Committés buiten ftaat zyn, om hunne gevoelens by de gantfche Vergadering, altoos te doen prsvaleeren.
Dat eindelyk, de Burgery van Zierikzee deeze gelegenheid heeft geurripieerd, om haare gevoelens aan den düg te leggen nopens dit gewijjtig onderwerp, het bewerken van de één en onverdeelbaare Bataaffche Republiek, zonder *t welk, sa haar iuziso, het Vaderland niet te behouden
is;
Zierikzee.
Refol. van GeionftU'Meerden.


5826* NÏEÜWE NËDERLANDSCHÉ
ZlERIKZEE.
Refol. van Gecon/Iitueerden.
V IS E R E*
Van hier wierdt, omtrent het midden deezer Maand , berigt, „ dat daat de Roomsch-Catholyke Burgeren dier Stad zig aan den Raad der Gemeente gewend heboen, om onder de fteeds plaats houdende bepaaltnaen , op de gewoone wyze, by die Gezindte gebruikelyk, aan het Opperwezen binnen die Stad hunne hulde te bieden , en hun daar toe eene bekwaame plaats te veroorlooven, de gemelde Raad hadt goedgedagt, de verzoekers,
is; zynde het haar uitdrukkelyke wil en begeerte , dat door de Heprefentanten van Zéelands Volk tot de maatregelen, in 't helpen erigeeren eener Conftitueerende Vergadering of Nationaale Conventie, met de Provincie van Holland en eeni-* ge andere Provinciën, welke daar toe reeds hebben geconcurreerd, ten allerfpoedigften worden toegetreeden.
En zal van deeze Refolutie by Extracl worden kennis gegeeven aan den Raad deezer Stad, met expresfe begeerte, dat dezelve mede ten allerfpoedigften, als de wil des Volks van Zierikzee, worde overgebragt aan de Provifioneele Reprefentanten des Volks van Zeeland, ten einde de afdoening eener zaak van zo veel gewigt, (althans door de Burgery van Zierikzee,) niet worde terug gehouden.
Accordeert met voorfz. Register,
( Was geteekend,)
]. MOSSELMANS, Secretarie


JAARBOEKEN, Scptanlcr, 1755 5827
kers, zonder eenige bedenkelykheid, te^ wyzen naar de Proclamatie van de Provinciaale Reprefentanten des Volks van Zeeland, van den 3 Maart deezes jaars, ter erkentenisfe van de Rechten van den Mensch en Burger, en hen derhalven deelgenooten te doen worden van dat goede, waar van zy door politieke oogmerken van zogenaamde Staatkundigen, en dikwerf meest fchyn heilige bedriegers , zedert de Reformatie verrtoken waren, en derhalven telkens binnen Middelburg de gelegenheid moesten gaan zoeken,
„ Dan, daar tot het bouwen van zulk een Godsdienftig Ge Richt en verdere noodwendigheden, de onkosten niec gering konden wezen, en het eigen onvermogen nog grooter was, zy zig vieyden, dat elk op. recht Roomsch-Catholyk, naar zyn vermogen, wel ier.s van het zyne, ter bereikinge van hun doel, zou gelieven toetebrengen, en herwaards, aan de daar toe verkozene directie der Gemeente, overtemaaken, of die daar toe met behoorlyke Certiiicaaten Ronden aftekomen, ter hand te ftellen, zulks eigenhandig fpecificeejende in het boek , dat door de afgezondenen ten dien einde vertoond zoa worden.
„ Mitsgaders, dat deezen of geenen dier Gezindheid, d^or de bekwaame gelegenheid van deeze plaats, ter bevorderinge hunner mercantile belangen, nu meer dan ooit zouden worden uitgelokt , zig , ten dien einde aldaar t,e komen vestigen, in vertrouwen, dat zy door een waardig gedrag
en


5828 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Veere
en handel, benevens hen en de overige Ingezetenen en Medeburgers, die faveurs zouden genieten, die men naar billykheid en redelykheid kon verlangen."
UTRECHT.
Utrecht.
C^eene andere, dan de volgende Akay demieberigten , zyn , geduurende deeze Maand, van hier tot ons gekomen. Onder de dagteekening van den 13 deezer fchreéf men:
„ In den Academie-Tuin deezer Stad, ftaat thans in vollen bloei een groote Americaanfche Aloë (agave americanaf) waar van het byzonder is, dat zy, in plaatfe van ééne, zo als gewoonlyk, zes bloemftengen heeft, die , zedert Bloeimaand, regt en regelmatig zyn opgegroeid, tot de hoogte van 12, 11, 10 en 7 voeten. Elk deezer zes ftengen heeft zyne bloei» armen j de hoogfte tot 19 in getal, de anderen 15, 11 en 10 armen. Elke arm draagt zyn bloemtros, beftaande uit 30 tot 50 bloemen; zo dat aan ongeveer 80 armen een getal van over de drie duizend bloemen te vinden zyn, welke thans meestal volkomen én ©pen zyn, en zommigen reeds afvallen; zy zyn met honig wel voorzien. Het geheel maakt eene fchoone en aanzienlyke vertooning."
On-


JAARBOEKEN, SzP!e;>;ber, 1795, 5829
Onder de dagteekening van den 29, wierden de volgende fchikkingen , omtrent het Hoogefchool beraamd, aangekondigd.
^ „ Door den Raad der Gemeente deezer Stad, zyn, op voordrage van het Committé tot de Academifche zaaken, ter vervulling der plaatze van den overledenen Hoogleeraar 1$. J. van Geuns Mz., en tot ruimer nut en voiledigmaaking van het onderwys in de Geneeskundige Faculteit, de volgende fchikkingen gemaakt en beroepen gedaan:
„Petrus Luchtmans, tot hier toe Prof. Anatomes, Chirurg^ et Ar (is Obftetricite, is, om zyne verdienden aan deeze Academie en ligchaamszwakheid , behoudens zyne inkomften, ontflagen van het vverkzaame der Ontleedkunst , en van het onderwys der Verloskunst, met toevoeginge, op zyn begeeren, van de Med. Foren fis (Geiigtlyke Geneeskunst,) of Prcscepta de Relationibus Medicis ad Judicem.
„ Matthias van Geuns, Prof. ïnfiit. Medic. of byzonder der Patbologia, Tberapia & Materia Med. gelyk ook der Geneeskundige Praëtyk, heeft daar by ontvangen de Botanica, met de direétie van den Acaderaie-ïuin.
„Janus Bleuland is van de Gelderfche Academie herwaards beroepen , als Prof. Anatomes & Pbyfiologia, tam humanas quam comparata, gelyk ook rei obfietrici*; op voorwaarde, van ook in de Ontleed- en Verloskunde lesfen te geeven in de Moe-
der-
u-
TRECHT»


u-
trecht.
5830 NIEUWS NEDSRLANDSCHE
dertaale, ten nutte van Chirnrgyns en Vroedvrouwen.
„ Nrc. Corn. de Fremery, A. L. M. Philof. & Med. Do&. te Haarlem , is beroepen tot Prof. Chernia, Hifloria Naturails, & Artïs Pharmaceutica, op voorwaarde van deezen laatften tak ook ten nutte der Apothekers te ondervvyzen in 't JNederduitsch.
„ En zyn deeze hertellingen en beroepingen door gemelde Hoogleeraaren dadelyk aangenomen ; wordende de twee laatstgenoemden ten fpoedigften alhier verwagt, om hun werk aan deeze Academie te be* ginnen."
FRIESLAND.
Leeuwarden.
Niet ondienftig was de fchikking, be-' raamd in eene Afkondiging van Reprefentanten van het Volk van Friesland, van den 1 deezer, raakende de Adresfen, Recjuesten en Memorien, welke, voortaan, ter hunner Vergaderinge, zouden worden ingeleverd. Althans wierden Reprefentanten daar door behoed voor misflagen, welke dezelve anderzints , ondanks hun zela ven, ligt begaan konden. VRT H EI D. GELTKHEID. PUBLICATIE.
De Reprefentanten van het Volk van Friesland, alien den geenen, die deezen zuilen
ziel


JAARBOEKEN, September, 179J. 5831
zien ofte hooren leezen, Heil en Broederfchap I dóen te weeten:
Dat wy by érvaarihg vernomen hebben, hoe dikwyls Requesten, Adresfen of Memorien flechts door één of twee Perfoonen getekend, in naam van veelen, ter onzer Vergadering wordengeprefenteerd, zonder dat tevens het juist getal der Perfoonen, op wier last of in wier naam zodanige Hukken ons aangeboden worden , daar in uitgedrukt zy; hoe veele van deeze Requesten, Adresfen en Memorien verzoeken behelzen en zaaken betreffen, welke met de dierbaarfte belangen van het Volk, 't welk wy vertegenwoordigen, zèer naauw verbonden zyn, en op de üitoeffening van die macht, waar mede de Natie ons by onze aanfteliing bekleed heeft, eene rechtftreekfche betrekking hebben; hoe wy dus
Onkundig van het aantal der Burgeren, in wiet
naam zulke Kequesten, Aoreslen or Memorien aan ons geprefenteefd worden, met geene mogelykheid bepaalen kunnen, of en in hoe verre wy de voorrlellen en verzoeken, daar iö vervat, als den wensch van het geheele Friefche Volk, of van deszelfs best en weldenkend gedeelte moeten aanmerken, ja dikwyls gevaar loopen van in deeze Onze onweetenheid verzoeken in te willigen en befluiten te neemen , welke tegen den wil van dat Volk, 't welk ons benoemde, en' welks fouvereiniteit wy erkennen, iynrech't aanïoopen, en dus ons zeivên by dat Volk verantwoordelyk te Hellen over maatregelen en inwilligingen , tot welke wy met den besten wil en op aanftaan, zo wy meenden, van het verlicht én Vaderlandlievend gedeelte der Friefche Natie befloten hebben,
Weshalven, om ons zêlven voor dit misverftand en deszelfs heillooze gevolgen te befioeden èn om ons oogmerk, 't welk zig tot niets anders uitftrekt, dan om in alles, wat wy beraainen, de noope van het fouvereine Friefche Volk,Mmm mmm mmm mmm mmm mm op
Leed*
warden-
Public, rakende het inleverenvan Adresfen.


5832 NIEUWE NEDERLANDSCKE
Leeuwarden,
Public.
rakende
her in*
leveren
van
Adres*
fen.
op ons gevestigd, te vervullen , tc zekerer te vervullen, hebben goedgevonden te ftatueeren, gjyk wy Oatueeren by deezen,
1. Dat het aan eiken Ingezeten van deeze Provincie volkomen vry ftaat, om zyne belangen in gepaste termen en op de by de Wet bepaalde wyze aan ons voor te dragen, mits dat hy zelve voortaan zodanige ftukken, welke hy ons wil aanbieden, mede ondertekene, en 'er van elke ftuk niet, gelyk dus lang plaatfe vondt, één Exemplaar, maar twee behoorlyk vertekenExemplaaren worden geleverd, ten einde ingevalle van appoinélement of afgave van het een, het ander ter onzer Secictary mogi blyven berusten.
2. Dat deeze zelfde vryheid ook geLsten wordt aan een grooter of kleiner aantal van Burgeren, die in dezelfde zaak belang ftellen, en dezelve eenftemmig aan ons verkiezen voor te draagen, mits dat zy des&elyks allen zodanig een verzoekfehrift met de ondertekening van hunne naamen bekr.igtigen.
3. Dat wy in 't vervolg op Requesten, Adresfen of Memorien, welke in naam van veelen geprefenteerd worden, en flechts door één of weiHigen ondertekend zyn, waar aan dus de ondertekening van alle belanghebbende ontbreekt, om de boven aangehaalde redenen geen reguard zullen kunnen flaan , maar dezelve zullen moeten fèponeeren en buiten deliberatie houden als ftukken , waar omtrent wy ons - wat ten mmften het getal der belanghebbende Burgeren betreft, zeer ligt op eene gevaarlyke wyze zouden kunnen vergisfen.
4. Dat nogthans aan de Municipaliteiten en andere erkende Corpora, de vryheid gel- aten wordt, om , betreffende hunne huishoudelyke zaaken, hunne Misfives, Memorien of Adre.«.en, op de gewoone wyze door hunoen Prefident of Secretaris, ia naam van het gantfche Collegie
ver-


JAARBOEKEN, September, 1795. 5833
vertekend, aan onze Vergadering voor te draagen.
En op dat niemand hier van onkundig blyve, zal deeze alomme worden gepubliceerd cn geaffigeerd, daar zulks gebruikelyk is.
Gegeeven te Leeuwarden , den 1 September I?9J» net eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
De Reprefentanten van het Volk van Fiiesland,
T. van HELOMA, Vt. Ter Ordonnantie van dezelve,
W. B. JELGERSMA.
By Publicatie van den 3 deezer wierdc de belasting, op den uitvoer van Aardap» pelen buiten de Provincie , welke , van ieder vierde Ton of vierendeels Korf, op zes ftuivers was bepaald, tot op de helft verminderd. Gelyk deeze fchikking een gevolg was der vrugtbaarheid van her. Jaargety, zo ontftondt ook daar uit eene nadere beraaining, van den 11 deezer, by welke het verbod van uitvoer van Garst, zo gepeld als ongepeld, wierdt ingetrokken en buiten werking gefteld.
Eene hulde aan de Oppermogendheid des Volks was de volgende Publicatie van Provifioneele Reprefentanten , waarin zy aan deszelfs beoordeeüng onderwierpen een beraamd Plan, volgens 't welk, tot cp den tyd der invoeringe eener vaste Conftitutie, de verkiezing zou gefchieden van ocdaicheideoe Beftuurders en Amptenaaren, gelyk ook van Predikanten, Schjolmeeueren en anderen.
Mmmmmmmmmmmmmrammm 2 PÜ-:
Leeuwarden.


5834 NIEUWE NEDERLANDS CHE
Leeuwarden.
Plan van de verkiezingevan Amptenaaren
PUBLICATIE.
V RT H E I Z>. Ó E Lr K II EI D.
F\e Reprefentanten van het Volk van Friesland, allen den geenen, die deeze zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap! doen se weeten:
Dat wy, gehoord en ©nderzogt hebbende het Rapport van het Committé van agttien , omtrent een Plan, volgens het welk- nieuwe Gerechtsleden verkozen , de vacatures van Predixaatsplaatfen vervuld , en meer andere Amptenaaren en Suppoosten en Bedienden in deeze Provincie, provifioneel tot den tyd, dat de Conftitutie voor dezelve in gereedheid zal gebragt, en door het Volk van Friesland zal geapprobeerd zyn, zullen aangefteld worden, na wyze en veelvuldige deliberatien, hebben goedgevonden, het gemelde Piovifioncel Plan, hier by gevoegd, te approbeeren.
. Dat wy egter, om geen den minften inbreuk te doen op de Rechten van onzen eenigen Souverein het Folk van Friesland, geoordeeld hebben het gemelde Plan aan hetzelve vooraf te moeten voordraagen, om deszelfs welmeening daar omtrent vooraf te verftaan.
Weshalven wy alle Municipaliteiten in de Steden ep Diftricten gelasten , dat zy deeze onze Publicatie benevens het meergemelde Plan , op Woensdag den 16 September eerstkomende, in alle Steden en Dorpen van onze Provincie, na een plegtig klokkengelui, duidelyk aan het vergaderde Volk, door lieden, by de Municipaliteiten daar toe te benoemen, doen voorleezen ; terwyl twee Exeroplaaren verders by eiken Dorprechter en Wykmeester zullen te leezen, en vervolgens by de" Boekverkoopers voor een geringen prys te bekomen zyn.
Intusfchen verwagten wy, dat ieder Friesoh
Bur-


■
JAARBOEKEN, September, 1795, J835
Burger, tot het bywoonen der Grondftemmingen] bevoegd, die zig over iets, dat in deeze Publi-, catie gevonden wordt, zal bezwaard vinden,] daar van fchriftelyk kennis geeve aan zyne Municipaliteit , voor Saturdag den 26 September i eerstkomende, met aangave in de Diftriclen vanr het Dorp, en in de Steden van de Wyk, waary in hy woont; zullende de Municipaliteiten ver-2 pligt zyn , alle deeze bezwaaren , het zy door^ één of meer Perfoonen uit hun Stad of Diftridt, ondertekend, te ontvangen, en naauwkeurig naz te gaan, of ook onder de Ondertekenaars gevonden worden, die by hen als geene Grond (temmers kunnen erkend worden, welker naamen zy zullen moeten uitfehrabben.
Verders zullen de Municipaliteiten verpligt zyn, alle deeze bezwaaren zo fpoedig mogelyk, uiterlyk voor Donderdag den eerften October eerstkomende, te bezorgen aan onze Commisfie, waarneemende de zaaken van het Collegie, die als dan ten eerften zal nagaan, of 'er ook onder dezelve bezwaaren gevonden worden , waar over het grootst gedeelte van Frieslands Burgers, tot de Grondftemming gewettigd, eenftemmig denkt en doleert; in welk gevrl zy ons hier van kennis zal geeven, om de nodige veranderingen naar den uitgedrukten wil der Natie te maaken; terwyl tevens al het overige, waar omtrent geene bezwaaren van het grootfte gedeelte der Friefche Natie zullen ingebragt zyn, zal geacht worden den wil der Natie uittedrukken , en van dien tyd af met alle naar den wil der Natie gemaakte veranderingen gearrefteerd te zyn; wanneer wy alle Municipaliteiten nadere kennis zullen doen toekomen , om het Plan met of zonder eenige veranderingen, naar den wil des Friefchen Volks, in daadelyke werking te brengen.
En op dat niemand hier van onkundig zy, zal deeze alomme worden gepubliceerd waar zulks gebruikelyk is.
Mmmmmmmmmmmmmmmmm 3 Ge-
II
.EETJMARIEN.
an de trkie-
inge an
hupte* aaren.


Leeu*
warden.
Plan
van de
vcrkie-
zinge
van
AmptC'
naar en
5836 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Gegeeven te Leeuwarden , den 8 September
I79J» net eerfte jaar der Bataaffche Vryheid.
De Reprefentanten van het Volk van Friesland,
T. van HELOMA, Vt,
Ter Ordonnantie van dezelve,
W. B. JELCERSMA.
V R T HEID. G E L T K II E I D.
PUBLICATIE.
De Reprefentanten van het Volk van Friesland, allen den geenen, die deeze zullen zien of hooren. leezen , Heil en Broederfchap! doen te weeten:
In aanmerking genomen zynde, dnt verre weg de meeste Municipaliteiten deezer Provincie, of door het Committé Revolutionair, of by oproeping der Burgery, flechts provifioneel zyn aangefteld, tot dat hier in by wege van een geregeld Plan van Oproeping de nodige voorziening zou zyn gedaan; en verders in overweging neemende, hoe dat 'er insgelyks eenige voorzieninge dient te gefchieden, omtrent de vervüllinge van de vacatures van Predikanten, Kerk- en Armen-Voogden , Schoolmeesters, Ontvangers , Collecfeurs en andere 's Lands- en Diftrici: - Bedienden , tot dat dcor de nieuwe Conftitutie in dit alles overcenkomftig ce uitdrukkelyke begeerte der Ingezetenen zal wezen voorzien,
Zo is het, dat wy, na ingenomen te hebben het Advis en de Confideratien van onze Commit.fic van agt tien, goedgevonden hebben te ftatueeren, gelyk wy ftatueeren by deezen.
Dat de Municipaliteiten in alle Steden en Di»
ftric-


JAARBOEKEN, September, 1795. 5837
ftrióten van deeze Provincie zullen worden vervangen door Gerechten, waar van de aanftelling zal moeten gefchieden uiterlyk voor het einde: van den maand October deezes jaars; dar insge de aanftelling der verdere vaceerende Ampten; voor dien tyd zo mogelyk zal moeten gefchie den. . ,
Dat daar by, wat de vereischten der Grond-ftemmers en Kiezers, en de orde van ftemming betreft, de regels by het gearrefteerd Oproepings* Reglement van den 30 Mei 1795 vermeld, zul ■ Ien worden in acht genomen, voor zo verre in deezen niet zullen zyn gealtereerd, zonder dat egter de combinatie van de Diftriclen van Mngwirden en Doniawarftal, of van Gaasterland en de Stad Slooten plaats zal hebben, kiezende ieder Diftrici zyn eigen Gerechte.
Doch de Dorpen in de Di driften zullen tot bet Hemmen van Kiezers worden faamgevoegd, even als by de Oproepinge tot verkiezinge der Volks-Reprefentanten heeft plaats gehad; wordende het aan de Municipaliteiten vry gelaaten om hier in, wanneer zulks voegzaam zullen oordeelen, eenige veranderingen te maaken.
De Municipaliteiten zullen de aanzegging laaten doen volgens het meergemeld Plan van Oproepinge, 2de Deel, eerfte Hoofdftuk, Art. 4.
De Leden der Municipaliteiten en derzelver Ministers en Suppoosten zullen in de Grondvergaderingen tegenwoordig mogen zyn; wordende aan hun egter toegekend het recht, om by befloten briefjes, door hun ondergetekend, hunne ftem te laaten inbrengen, wanneer zy niet verkiezen zelf in de Grondvergadering, tegenwoordig te zyn; doch zal geen Municipaliteitslid Kiezer kunnen zyn tot het verkiezen van nieuwe Gerechtsleden.
In de Grondvergaderingen zal de goede orde, door de Stemopneemers worden gehandhaafd; ^mmmmmmmmmmmmmmmm 4 nic-
Leeu-
> n.
~>lan (an de '■rkie;inge■an
4mpte* laaren»


Leeu-
warden.
Plan
van dc
verkie-
zinge
van
Ampte*
naaren.
m
5838 NIEUWE NEDERLANDSGHE
niemand zal met het twistenden debatten den tyd verlengen, maar elk volgens de orde, by de wet voorfchreeven, zyn ftem uitbrengen. '\
Wie tegen een Grond ftemmer, of een verkoozen Kiezer, iets heeft intebrengen, zal daar van in de Grondvergaderingen, by Protest, in de Be» foignes- aantekening laaten doen; alle de Protesten buiten de Grondvergaderinge zuilen van geen kracht zyn, noch daarop eenig recht worden gedaan. Niettegenftaande eenig gedaan Protest, zal evenwel de ftemming zyn voortgang neemen.
De Stem-Befoignes zullen door de Stemopneerners aan de Municipaliteit, en door een Commisfie uit dezelve in de Kiezers-Vergadering worden overgebragt.
De Kiezers-Vergadering zal, na partyen gehoord te hebben, over de gedaane Protesten de Plano, by meerderheid, decideeren.
Wanneer een Protest tegen een Grondftemmer wordt bevonden wel en recht te zyn gefchied, zal de Kiezer uit dat Espel of Dorp in de Kiezers-Vergaderinge, niet worden geadmitteerd ; byaldien hy door de geprotegeerde ftem de meerderheid in de Grondvergadering had bekomen.
Wanneer een Protest tegen een Kiezer voor wettig wordt verklaard, zal de verkozene Kiezer jn de Kiezers-Vergaderinge niet worden geadmitteerd.
Een Kiezer, waar tegen geprotefteerd is, zal over de Protesten in de Kiezers-Vergadering niet mogen oordeelen.
En op dat niet misfchien door gedaane Protesten dè Kiezers-Vergaderinge, die over dezelve zal oordeelen, onvoltafig worde, zal de geprotefteerde Kiezer in de Grondvergadering eenen Crondftcmmer , die hem niet gekoozen heeft, benoemen en in de Befoignes laaten aantekenen, welke Grondllemmer fesfie zal neemen en ftem hebben in de Kiezers-Vergaderinge, zo lang over


JAARBOEKEN, September, 17OJ. 5839
alle Protesten zal uitfpraak zyn gedaan; voortsI zal de aldus gezuiverde Kiezers-Vergaderinge zigy uitlooten op een aanblyvend getal, zo als voprr ieder Stad en Diftridl by het Oproepings-Reglement wordt bepaald, voor dat de Kiezers-Ver-/ -gadering tot de ftemminge van Leden van hetv Gerechte (pf tot het formeeren van een Nomi v natie tot een vaceerend Secretaris-Ampt,) over-z gaa, zal aan elk der Leden het volgend Decla-v ratoir ter tekeninge worden voorgelegd. j
,, Wy ondergeteekende, aangelootte Kiezers n
van (de naam van de Stad of Diftricf.) nee„ men aan, en verbinden ons op onze verant„ woordelykheid, dat wy den last, ons door „ onze .Committenten mede gegeeven, naar ons „ beste vérmogen volvoeren, en ons in onze
keuze bepaalen zullen tot zulke Perfoonen, „ als by de wet zyn admisfibel verklaard, en
van wier kunde, braafheid en liefde tot het '„ Vaderland wy zei ven volkomen overtuigd zyn, , welke bekend ftaan als voorftanders van 'het
tegenwoordig Beftuur, en welke wy dus aller, gefchiktst oordeelen , om als Leden van het ? Gerechte (om als Secretaris} in deeze plaats 11 te kunnen fungeeren.*'
Niemand zal verkiesbaar zyn tot Lid van het Gerechte, welke niet bezit alle de vereischten, waar door hy Kiezer kan zyn, en in het Reëel en Specie-Quohier voor het jaar Mei 1795 ingegaan, aangeflagen zy, op een belasting van 9 caroliguldens te zamen, ais mede woonachtig zy in het Diftrïdl, waar uit hy verkoozen wordt.
De vereischten wegens bloedverwantfchap, ten opzicht van de Kiezers bepaald, zullen ook in acht genomen worden omtrent de Gerechtsleden.
De Zoon eener Weduwe, op wier naam de Boerdery, de handel of het Fabriek wördt gedreeven, zal even eens verkiesbaar zyn, offchoon by by zyne Moeder inwoont, en voor het oveMmmmmmmmmmmmmmmmm j rige
,EEO'AREN.
lan an de crkieingean
tmpte* aaren.


5840 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Leeü
w£r den.
Plan van de vcrkie-
zinge van Amptenaaren
1
m
rige de vereischten bezit, waar door hy Kezer kan ?,yn.
Dc door het Committé Revolutionair afgezette , en niet weder aangeftelde Leden van de Staats-, Stads- en Diftficts-Regeeringen, zullen voor ditmaal niet verkiesbaar zyn,
Dat de nieuw aangeftelde Gerechtsleden, voor het aanvaarden van hunne posten, in handen van de Municipaliteit zullen moeten afleggen den volgenden Eed, of Belofte.
. Ik zweere (beloove) dat ik de Rechten van „ den Mensch en Burger, zal bewaaren en be,, fchermen , overeenkomftig de tegenwoordige ,, Regeeringsform, op Vryheid èn Gelykheid ge„ vestigd , tegen alle aanflagen van kwalykge,, zinden zal waaken, de zaaken van de Inge<:c* „ tenen aan myne zorg aanbevolen, naar myne ,, beste vermogens zal beftuuren, 's Lands Wet,, ten en Bevelen zal handhaven en uitvoeren,
en dat ik elk en een ieder goed recht zal laa,, ten wedervaaren."
Zo waarlyk helpe my God Almagtigè Ja, dit beloove ik.
De Gerechten ten platten Lande zullen beflaan uit vyf Leden, en daar te boven worden gekoozen twee Plaatsvervangers.
In de Steden zullen worden gekoozen. Voor Leeuwarden, 12 Leden 4 Plaatsvervangers. Ehirlingen en Sceek, ieder 9 Leden, 3 Plaats-
vervanger s-
Bolfward, Franeker, Dockum, Workum, ieder
7 Leden, 3 Plaatsvervangers. Staveren, Hindelopen, Slooten, Ylst, ieder 5
Leden, 2 Plaatsvervangers,
Niémand zal zig mogen verfchoonen, ten zy hy een Ampr. bekleed, of een bedryf heeft met deeze post niet bettaanbaar, ten zy hy met dria afzondetlyke Voogdylchappen is bezwaard, of Wegens ógderd^M vsn 70 jaaren of ligchaams-
zwak-


JAARBOEKEN, September, 1795. 5841
zwakheid : waar over zal oordeelen onze Com- j misfie, waarneemende de zaaken van het Colle-v gie. ,, ' . , r
Dat de aangeftelde Gerechten een jaar ïh hunne fundïien zullen continueeren , of voor zo veel 1 minderen tyd, als zy volgens eene nieuwe Con- ^ ftitutie geregeld zullen kunnen afgaan, .. y
Dat de afgegaane Municipaliteitsleden aan hun- 2 ne Opvolgers biDnen vier weeken rekenfchap zul-, len doen van hunne adminiftratie, ten overftaan van een Commisfie, in de Kiezers-Vergadering, van het Diftrict of Stad benoemd, welke Commisfie, benevens het nieuw aangeftelde Gerechte, een matig en behoorlyk tradiement zal befaamen, zo voor de afgegaane Municipaliteits- als nieuw aangeftelde Gerechtsleden, gelyk made voor de Dorprechters, mits dat zulks alvoorens aan de Commisfie, waarneemende de zaaken van 't Collegie, ter approbatie worde geprefenteerd.
Deeze Commisfie van Kiezers zal het getal van de afgegaane Municipaliteitsleden moeten te boven gaan.
Dat deeze Commisfie van Kiezers verpligt zal zyn, om, iogevaüe zy tegen de afgegaane Municipaliteitsleden, of üerzelver Secretaris, eenig bezwaar meent te hebben, hetzelve binnen één Maand na het ontflag der Municipaliteiten, by den competencen Rechter intebrengen, ten einde daar over worde gedisponeerd, zo als in goede Juftitie verftaan zal worden te behooren.
Dat, ingevalle he: Secretaris- Amp; in een Stad of Diftritt vaceert, dt meergemelde Stem» gerechtigden, volgens da re.^ls, in hëj üproepings-Reglement en in dseze Publicatie vervat, Kiezers, en. deeze Kiezers dris bekwaams Perfoonen zullen benoemen, waar uit één door het Gerechte worde gekoozen op Emolumenten, als tot hier toe hebben plaats gehad, des zal een Secretaris ten platten Lande voor het aanvaarden zyner bedieninge, den Eed van getrouwheid af-
leg-
'AREN.
'lan an de erkie* . inge an
imptelaaren.


Leeuwarden.
Plan
yan de
verkie-
zinge
yan
Ampte*
nadren
Éi
J842 NIEUWE NEDER.LANDSCHE
leggen in handen van onze Comroisfie, waarneemende de zaaken van het Collegie; wordende de aanftelling van de Bedienden en Suppoosten van bet .Dittrict en Stadsbeftuur aan de Gerechten overgelaaten : doch zal derzelver aantal buiten noodzaakelykheid niet boven het gewoon getal worden vermeerderd.
De Kiezers zullen beoordeelen, of hunne fungeerende Secretaris al of niet behoord te continueeren; wanneer hy by hun bekend ftaat voor . een tegenftander van de tegenwoordige Regeering , zullen zy tot de benoeming van eenen nieuwen Secretaris kunnen overgaan, en van deeze benoeming, zo het in de Land-Diftriöen is, aan het Collegie kennis geeven; zullende de gefungeert hebbende Secretaris binnen tien dagen aan voorfchreeven Collegie kunnen appèlleeren, en hier de zaak afgedaan worden.
Verkiezing' van Dorp-Rechters.
Dorprechters kunnen alleen zyn dezulken, welke de vereischten bezitten , die 'er nodig zyn om Leden te kunnen wezen van het Gerechte, Uitgezonderd de vereischte, dat zy in het Reëel, of in de Speciën, Mei 1795 ingegaan, moeten hebben betaald negen Caroliguldens.
De Dorprechters worden by deezen herfteld, en zullen worden gemaintineerd in alle de oude Rechten, hun by 's Lands Ordonnantie competeerende.
De oude Dorprechters zullen uit hunne posten entftagen , en door nieuwe worden vervangen, te kiezen voor elk Dorp by de refpective ftemgerechtigde Ingezetenen van het Dorp, op denzelven dag, op welken deeze byeenkomen tot het verkiezen vau nieuwe Gerechtsleden.
D2 Dorprechters zullen uit alle Inwooners kunnen genomen worden , mits de vereischten van Kiezers bezittende.
Dorp.


JAARBOEKEN, September, 179J. 5843
Dorprechters zullen worden verkoozen uit het-I zelfde, of uit het naastbygelegen Dorp, zo dat,v gelyk van ouds, twee kleiné Dorpen één en den-n zelfden Dorprechter kunnen hebben.
De nieuw verkozene Dorprechters zullen \nP handen van bet Gerechte afleggen den navolgen-v den Eed of Belofte: v
„ ik zweere (beloove) dat ik myn Bedieningez „zal waarneemen, overeenkomflig myn pligt,v „ by de Wetten van den Lande voorgefchree-^ „ ven, dit ik de bevelen van de Overheid ge-« „ trouwelyk zal uitvoeren, en de vrede in het „ Dorp, of Dorpen, onder myn Rechters-Ampt „ behoorende, naar myn beste vermogen , zal ,, bewaaren,"
Zo waarlyk helpe my God Almagtig. Ja, dat beloove ik.
Verkiezinge van Sehooimeesttrs, Kerk- en Armen-Veogden.
Dat de verkiezinge van Schoolmeesters, Kerk* en Armen-Voogden te Lande zal gefchieden door de ftemgerechtigde Ingezetenen van elk Dorp, waar de vacature is, zonder Kiezers, volgens het meergemeld Oproepings Reglement, na daartoe door de Gerechten te zyn geconvoceerd,
Verkiezinge van predikanten.
Dat by verkiezinge van Predikanten in de Gereformeerde Gemeenten deeze orde zal worden gevolgd.
De Kerkenraad zal een Nominatie van dtie formeeren, en uit dezelve zullen de Mans-Lederrraaten één kiezen.
Des Zondags vóór de Remming zal deeze Nominatie van den Predikftoel aan de Gemeenten worden bekend gemaakt, na dat dezelve bevoorens door hét Gerecht zal zyn geapprobeerd.
Het
EEU* 'AREN.
lan m de '.rkie* Inge m
'mpte* aarett*


Li?Eu»
WAR" DEN.
Plan van de yerkiczingevan Amptenaaren,
5844 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Het Gerecht de Nominatie improbeerende, zal de Kerkenraad , wanneer zy zig bezwaard vindt, regres hebben op de Commisüe, waarneemende de zaaken van het Collegie.
De Leden der Gemeeöte zullen op deeze manier byeen komen.
De Kerkenraaden van de vacante Plaatfèn in de Dïilriclen, te Lande en in de Steden, zullen zig by Requeste vervoegen by de refpective Gerechten, met verzoek van uitlchryvicge.
By dit Request zal worden overgelegd eed naauwkeurige Lyst van alle Mans Ledematen.
Het Gerechte, aan het welk een dergelyk verzóek is gedaan, zal binnen den tyd van agt dagen door'den Dorprechter of Dorprechters in de Dorpen, en dcor dc Stads Boden in de Steden, laaten doen huiskondiJing, om te compareeren in de Hoofdkerk van elke Gemeente, ten einde een nieuwen Leeraar te verkiezen.
Dee2e huiskondiging za! gefchieden ten minflen agt dagen vóór de.ftemmicg, .
Voor de Hoofdkerk van elke Gemeente te Lande zal werden gehouden die Kvrk, waar dePaftorieis.
De Kerkenraad zal twee Gecommitteerden, het zy uit,deizelfs midden, het zy uit de andere Leden der Gemeente, kiezen, welke de Eefoignes vt.n ftemminge'zullen waarneemen.
Deeze Gecommitteerden zulien geadfifleerd wc:den, te Lande van den Dorpiechter van het' Dorp, waar de ftemminge gefchied, en in de Steden van den Secretaris van de Stad; opplaa:!en, als op het Heerenveen, waar geen Dorprechter is, zal de Schoolmeester in deszelfs Stede komen.
Aan detze Cen misfie zal mede door den Kerkenraad vooraf wezen 'ter hand gefteld een nasuwkeurige Lyst van alle Mars Ledematen.
Op den dag der ftemminc.e za! de Klok van de Hoofdkerk tweemaal worden getrokken, 's morgens ten negen en ten tien uur, telkens een kwariier lang.
Na


JAARBOEKEN, September, 1795» 5^45
Na de laatfte klokluidinge zuilen de Kerkedeu-I ren gesloten, en niemand wyders worden' toege- v lasten» ^
De twee Gecommitteerden tot het houden der Steai-Befoignes, zuilen zig, met den Dorprech-1 ter of Secretaris, san een Tafel plaatfen aan het \ •ander einde van de Kerk. ■>
Zy zullen eerst de Nominatie van den Kerken- s. raad voorleezen, en vervolgens de naamen, ééni voor één, naar de Lyst van ieder Stemgerechtig-. de, welke zig hier op ter Tafel zal begeeven,; en zyn ftem, het zy by gefchrifte, het zy by monde, uitbrengen op een der drie Genomineerde, en zal daar van door den Dorprechter of Secretaris aantekening worden gedaan.
Da ftemming ten einde gdoopen zynde, zul» len de ftemmen, in aanzien van allen, worden geteld, en tot Predikant verkoozen zyn , die geen, welke de meeste ftemmen heeft: in geval van ftemfteeking, zal het lot beflisfen.
Wie, het zy tegen de ftemminge, het zy tegen den Verkoozene, iets heeft intebrengen, zal daar van, ftaande de Befoignes, by Protest aantekening laaten doen door den Dorprechter of Secretaris-
De Befoignes zullen vóór het fcheiden der Vergadering , door de Gecommitteerden, benevens den Dorprechter of Secretaris, behoorlyk worden vertekend.
Na zulks zullen de beide Gecommitteerden, op den eerstkomenden Zondag. rapport doen aan den Kerkenraad, welke den Beroepbrief zal vervaardigen , en dc Befoignes met den Beroepbrief aan de eerstvolgende Clasfi doen overhandigen.
Een extraordinaire C'asfis zal kuijOen warden byeen geroepen ten koite van de Gemeente, welke het verzoek daar toe doet.
De Clasfi •> zal over de wettigheid of onwettigheid der beroepmge, als mede over de gedaane Protesten decideeren , onverkort het recht van
eei
.EED-
'lan an d* erkie-
ingaan
Impte.aaretr.


5846- NIEUWE NEDERLANDSCHÉ
Leedwarden.
Plan , van dt verkiezingevan Amptenaaren
een ieder, die zig by de Sententie van de Clasfis bezwaard vindt, om in de gewoone form te appèlleeren aan de Commisfie, waarneemende dé zaaken van bet Collegie.
De Approbatie-Maaltyden voor de Clasfis worden by deezen afgefchaft.
De verkoozen Predikant, na dat dezelve door de Clasfis zal zyn geapprobeerd, zal, vóór het aanvaarden zyner Bedieninge, voor het Gerechte afleggen en ondertekenen de navolgende Verklaa» ■ ringe:
„ Ik beïoove, dat ik het tegenwoordig Beftuur ,, zal eerbiedigen, aan myne Gemeente niets zal
voorhouden, het welk ftrydig is met de Rech„ ten van den Mensch en den Burger, en dat ,, ik alles zal aanwenden , wat een Christen „ Leeraar betaamt, ter bevorderihge van rust ,, en eendragt in de plaats myner bedieninge."
De Gerechten zullen in het Domefticq Kerkelyk Beftier geen veranderinge mogen maaken, eh voor zo ver zedert de Revolutie zulks mogt zyn gefchied, alles op den ouden voet herftellen.
Verkiez/nge van Dorps Ontvangers en Colleëteurs.
Dat ter vervuüinge van de vacante plaatfen van Dorp-Ontvangers der Flóreen eu Floieeiipligtigcn in die Dorpen, door de Gerechten ?uilen worden geconvoceerd op zodanige plaatfen én op zodanigen voet, als bevociïss is gebruike» lyk geweest, om hoofd voor hoofd een nieuwen Fioreen-Ontvanger te verkiezen, v.elke Ontvanger mede ^de Speciën in dat Dorp als van ouds zal inmaanen , doch zullen de Floreenpügtigen ten
Ïoordeele van het Dorp., van de Armen of van en Schoolmeester een uitkeericge mogen bedingen, zo als ze zulks goedvinden.
De ftemmen zullen worden gecumuleerd als volgt: hy, wiens Land in het laage Kwartier bè-
zwaard


jAARBOEKEN, September, 1705. 5847
zwaard is met twee Lands Floreenen, heeft één] Rem, met 4 Floreenen, heeft twee ftemmen, en\ met zes Floreenen, heeft drie ftemmei), zonderi wyders; en zulks in die Kwartieren, waar het Hoorngeld voor ieder Koe gefteld is op veertigi en op agt-en-twiutig ftuivers; doch in de hoogev Kwartieren zal een Eigenaar, welke vyf Lands-y Floreenen betaald, genieten één ftem, die tien,2 twee ftemmen, die vyftien en daar boven, driev ftemmen, zonder wyders. * Een Huurder kan ftemmen voor den Eigenaar, f ten zy de Eigenaar by procuratie een ander beeft gelastigt.
Ihdien noch Eigenaar noch Bruiker woont iö het Dorp, waar de Floreen fchiet, zal de Dorprechter by Misfive aan een van beiden by tyds moeten kennis geeven.
De aangeftelde Ontvanger en Collecteur zal verpligt zyn, op requifitie, ten genoegen van de Geïntresfeerden, te ftellen genoegzaame Borge, alzo by wanbetaalinge van den Ontvanger eii Collecteur, de Floreenpligtigen voor de betaalinge van de Floreen aanfpraakeiyk blyven.
De overige Collecten, als mede de BoelgoedsÖntvanger, die vaceeren, zullen worden begeeven voor den gewooneh tyd by dé Gerechten, tot hun rifico en perikel, maar aan Ingezetenen buiten hunne Vergaderinge.
De Gerechts-Suppoosten in hunnen pligt manqueerende, zullen door de Gerechten de faftö van hunne Posten kunnen worden afgezet, gelyk ook andere Amptenaars, Ontvangers, Collecteurs, of andere Bedienden; blyvende niet te min aan elk en een ieder den weg geopend, om iig aan de Commisfie, waarneemende de zaaken! van het Collegie, te kunnen addresfeeren, of zig door gewoone middelen van Juftitie recht te doed verfchaffen.
En op dat niemand hier van onkundig blyve, Non nnn nnn nnn nnn nn zal
.EEU* MARIEN.
Han an dé erkieingean
tmpieaaren*


5848 NIEUWE NEDERLANDSCHE
LKüwAr
den«
Plan yan de verkiezingevan Amptenaaren
W. B. JELGERSMA.
PROCURATIE voor de KIEZERS.
De Burgers en Inwoonders van . . - . .
volgens aan-
fchryvicge van de Reprefentanten van het Volk van'Friesland, de dato den 4 September 1795, wettig byeengekomen tot het ftemmen van Kiezers, ten einde de Gerechtsleden te benoemen, om de tegenwoordige Municipaliteiten te vervangen, hebben geftemd de Burgers
I tot.Kiezers, met
last, om zig te vervoegen by de andere Kiezers van deeze Stad,.(dit Diffricf) binnen 24 uuren op 'r Stadhuis (de Rechtkamer,) ten einde met de gekozene Rechters uit de Grondftemmers over de Protesten te decideeren; voorts overeenkomftig de Publicatie van den 4 September 1795, te verkiezen gefchikte Leden tot het nieuwe Gerechte, na eerst het Declaratoir, daar in vervat, vertekend te hebben; en wyders een Commisfie uit den haaren te decerneeren, om benevens hec nieuw aangeftelde Gerechte een matig en behoorlyk tractement te beraamen, en zulks aan de Commisfie, waarneemende de zaaken van het ColIe-
zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaf» figeerd, daar zulks gebruikelyk is.
Gegeeven te Leeuwarden, den 4 September 17951 het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
De Reprefêh tanten van het Volk van Friesland,
T. van HELOMA.
Ter Ordonnantie van dezelve,


JAARBOEKEN, September, 1795.
legie, ter approbatie te prefenteereo, zo voor de \ afgegaane Municipaliteits- als nieuw aangeftelde ^ Gerechtsleden, (gelyk mede voor de Dorprech- j ters ten platten Lande,) en om de bezwaaren, welke zy tegen de afgegaane Municipaliteitsleden of derzelver Secretaris vermeetien te hebben, binnen één Maand by den competenten Rechter intebrengen.
Beloovende wy alles van waarde te houden, wat in deeze zaaken door hun zal worden ge* daan.
In kennisfe van onze handen.
In 't oogloopende was de ftrekking der volgende Afkondigde van den 10 déezer. Zy hadt ten oogmerke , het houden van Vergaderingen, uu afgevaardigde Burgers uit de onderfcheidene Provinciën zarnengefteld, tegen te werken, en alzo het houden eener Nationaale Conventie te voorkomen; als fchynende het thans het aangenomen gevoelen , immers van de Meerderheid der Friefche Volksvertegenwoordigers, geweest te zyn, het voortduurend aan weezen, nevens de Souvereiniteit en Onaf hanklykheid van ieder Provincie, te handhaaveh.
V Rf H E I D. GELTKHEID.
PUBLICATIE.
T\e Reprefentanten van het Volk van Friesland. allen den geenen die deezen zullen zien of hooren leezen, Heil en Broederfchap! doen te wceten:
Dat na de gezegende werding der zaaken van dit Gemeenebest, in het begin van dit jaar 1795* Nnnnnnnnnnnnnnnnn 2 al-
jGCtfIEN.


jgjo NIEUWE NEDERLANDSCHE
Leeuwarden.
Public, betreffende o Folksv er gaderingen.
alle Vaderland- en Vryheidlievende Ingezetenen al rasch begrepen hebben, dat 'er eene algemeene byeenkomst der verbondene Gewesten nodig was, om het gebrekkige, dat tot nog toe in het algemeen beftuur der zasken had plaats gehad, te verbeteren , en een kragtiger, fpoediger en 2 meer geregelde werkdaadigheid aan de befluiten en maatregelen toe te brengen, welke tot heil van het gantfche Bondgenootfchap beraamd wierden.
Dat hier uit gebooren is eene vraag, welks de gedagten der Inwooners van gantsch Nederland verdeeld heeft, of naamlyk dit Gemeenebest één en onverdeelbaar behoorde verklaard te worden, met wegneeming vaa alle Provinciaal onderfcheid; dan of in tegendeel dit laatfte onder gepaste bepaalingen, niet inlöopende tegen het heil van het algemeen, moest behouden worden.
Dat intusfchen het Volk van Friesland, by het aanftellen van zyne Vertegenwoordigers, denzelven wel heeft opgelegd, om, op uitnodiging der Bondgenooten, eeee Commisfie voor het geheele Gemeenebest te benoemen; maar bun te gelyk ook belast, om door eene Commisfie te doen ontwerpen eene, op Vryheid en Gelykheid rustende, Regeeringsform voor deeze Provincie; en tevens, om mede te bevorderen, dat 'er eene Commisüe van lieden buiten de Vergadering wopde benoemd tot het ontwerpen van een algemeen Crimineel en Civiel Wetboek; gelyk het ook verders verklaart, dat de uitoeffening der ordinaire Juftitie, en de behandeling der Financiezaaken, zo lange de te maaksne Conftitutie niet door de gezamentlyke Reprefentanten aan het Volk voorgefteld, en door hetzelve geapprobeest zy, op den tegenwoordigen voet blyve.
Alle gezegden en. bevelen , waarin de Natie duidelyk aan den dag legt, dat zy, hoe zeer ge; neigd om eene algemeene Vergadering der Bondgenooten te bevorderen, zig niets minder voore*-
fteid


jaarboeken, September ~> j^qj. 5851
Held heeft, dan het wegneemen van alle Provinciaal onderfcheid, gelyk zy daarom haare Vertegenwoordigers ook heeft doen zweeren: dat zy het Volk van Friesland voor den éénigen wettigen Souverain van dit Gewest erkennen, en daar door volftrekt verbonden heeft, willen zy aan hunnen Eed getrouw blyven, en niet ftrydig handelen met deezen uitgedrukten wil des Volks, om deeze Souverainiteit der Provincie alzints te handhaven, en op geenerleye wyze tegedoogen, dat deeze op eenige maniere, zonder haare eige ne wettig uitgebragte vcrklaaring, verbroken, laat ftaan vernietigd worde.
Het zy nogthans verre van ons te denken, dat het geene byzondere Friefche Burgers, het zy ieder hoofd voor hoofd, het zy in een Gezelfchap verbonden, vry zoude ftaan, op eene zedige wyze, hunne gedagten in gepaste vertoogen, hét zy aan ons , het zy aan de geheele Natie, open te leggen , omtrent deeze zo gewigtige en belangryke onderwerpen, te vooren vermeld; zullende wy bovenal zulke Stukken met onze goedkeuring vereeren, waar in de Schry. vers duidelyk en bondig tragten te betoogen, wat het Volk, behoudens zyne Provinciaale Souverainiteit, van dezelve nogthans aan het geheele Bondgenootfchap, in overeenkomst met de andere Bondgenooten, kan en behoort af te ftaan, ter beter en fpoediger bevordering der wezenlyke belangeu van het geheele Gemeenebest, tot den tyd toe, dat in eene Nationaale Zamenkomst der Bondgenpoten, eene vaste Conftitutie voor het geheele Bondgenootfchap beraamd, en door de onderfcheidene Gewesten zal goedgekeurd zyn.
Dan, hoe zeer wy deskundigen hier toe aanmoedigen , zo zeer gevoelen wy ons tevens door onzen Eed verbonden te arreftceren, gelyk wy doen door deezen; dat ieder Friesch Burger of Gezelfchap, hier toe door het gantfche Friefche Vplk niet wettig gelast, voortaan zig zal hebben Nnnnnnnnnnnnnnnnn 3 te
Leeü-
war- • den.
Public, betreffende de Volksver gnderingcn.


58ja NIEUWE NEDERLANDSCHE
Leeuwarden.
Public, betreffende dt Volksvergaderingen.
te onthouden, om in of met eenige Vergadering over eenige zaaken, als uit naam van het Friefche Volk, of deszelfs best gedeelte te raadplegen en te befluiten, of hulp en by ftand aan zodanige Vergadering tot het doorzetten van derzelver Plans toe te zeggen, of van dezelve te begeeren en in te roepen.
En dat zodanige Burgers en Gezelfchappen, die Gecommitteerden tot zulke Vergaderingen ten voorfchreeven einde hebben afgezonden, dezelven terftond zullen terug ontbieden , en den aan hun gegeeven last intrekken.
Voorts willen wy al het geene bier omtrent vóór het publiceeren deezes is voorgevallen, uit overweging, dat veelen uit onkunde en door een kwalyk beftierden yver hier toe hebben medegewerkt, wel verfchoonen; maar moeten niet te min allen den geenen, die na deeze onze Publicatie bier mede ftrydig zullen handelen, als tegen werkers van de Souverainiteit des Friefcben Volks, die nooit in eenig Gezelfchap, maar in de geheele Natie berust, ten hoogden ftrafbaar befchouwen; en gelasten dus den Hove Provinciaal en alle andere Gerechten , benevens den Procureur-Generaal, naauwkeurig acht te geeven pp de nakoming deezes.
En op dat niemand hier van onkundig zy, zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar zulks gebruiklyk is.
Gegeeven ie Leeuwarden, den io September 1/951 H&i eerPa J°aar der Bataaffche Vrfheid.
De Reprefentanten van het Volk van Friesland,
T. van HELOMA, Vt.
Ter Ordonnantie van dezelve,
yv. B. JELGERSMA.
Pp


JAARBOEKEN, September, I7QJ, 5853
Op het zelfde doelwit oogde de Refo-I lutie , op den eigen dag, door gemeldev Volksvertegenwoordigers, genomen, waar-1 by zy hun ongenoegen te kennen gaven over de inzigten en werkzaamheden der Algemeene Centraale Vergaderinge , die thans in den Haag wierdt gehouden, en hunnen Afgevaardigden ter Vergaderinge van Hun Hoog Mogenden den last toezonden, om, ware het mogelyk, het doen uit een gaan dier Vergaderinge te bewerken.
EXTRACT uit het REGISTER der RESOLUTIEN van de Provifioneele REPRESENTANTEN van FRIESLAND.
Is ter Vergadering geleezen een Extracï uit het Register van Hun Hoog Mogenden de Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, van den 3 September laatstleden, betrekkelyk eene Proportie, door Gecommitteerden van Friesland ter gemelde Vergadering gedaan , roerende een bezoek, 't welk drie Burgers, zig noemende een Commisfie uit het Committé Central, in den Hage vergadert, by hen hadden afgelegd; doch met welke Burgers de Gecommitteerden van Friesland in gemelde qualiteit geweigerd hadden te confereeren , fchoon zy gereed waren , om met hun als Burgers te fpreeken ; tendeerende voorts deeze Propofitie, om by Hun Hoog Mogenden voor hun en hunne Committenten die veiligheid in te roepen, welke zy in hun caracfer fteeds moeten genieten; welke Propofitie copielyk gefteld is in handen van de Burgers Uyk. meester en andere Hun Hoog Mogenden Gedeputeerden tot de zaakfin van de Placaaten en ReNnnnnnnnnnnnnnnnn 4 gle*
,EETJEN.


5854 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Leeuwarden.
Refol. omtren de A'g, CentraaleVerg.
glementen, om, na vifie en exatninatie, ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden rapport te doen.
Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden ep verftaan, dat met het inbrengen van onze ! gevoelens, ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden, raakende het zogenaamd Central Committé, in 'sHage vergaderd, geen oogenblik langer moet gedraald worden, willen wy geen gevaar loopen van mede aanfpraakelyk te zyn voor de verwarring van ons Vaderland, en voor het onherftelbaar gemis van onze onlangs eerst herkregene Vryheid, welke van het opwerpen en lafhartig gedoogen van een eigendunkelyk gebied tegen de wettige Oppermagt der Natie, waar mede haare Reprefentanten alleen, en op een Conftitutioneele wyze, bekleed zyn, het heilloos uitwerkfel zal moeten zyn.
Wy zullen'ons dan omtrent dit onderwerp, met eene rondheid verklaaren, welke het gewigt der zaake vordert, en welke den Fries gelukkig doorgaans maar een geringe moeite behoeft te kosten.
Eene Vergadering van Burgeren , uit veele verfchillende oorden van de Bataaffche Republiek, naar 'sHage, zo zy zegt, gezonden, met den buitenge» woonen, mogelyk wel veel betekenenden naam van Committé Central beftempeld, zig de waardigheid, het gezag en de rechten van de geheele Bataaffche Natie aanmatigende, op het Grondgebied van Holland, en in de Refidentie van Hun Hoog Mogenden, haare byeenkomften houdende en haare befluiten neemende, door Hollands Vertegenwoordigers niet flechts gedoogd en erkend, maar ook geprezen, en om haare beginfelen en yver toegejuigd, en met de eere der Zitting in Hollandsen Vergaderzaal befchonken, zelve niet flechts het getal van Hun Hoog Mogenden ver-», re overtreffende , maar ook dagelyks door een menigte nieuwsgierigen omringd en toegefterad*


JAARBOEKEN, September, 170J. 5^55
haare kleinachting voor 's Volks wettige Repro I féntanten dikwyls niet ontveinzende , ja onge- \ ftraft, en onder het oog van de Hollandfche Re- 1 prefentanten haare onbillyke vooringenomenheid te«en de Vertegenwoordigers van het Friefche 1 Volk door de Nieuwspapieren verfpreidende; zul- 1 ke eene Vergadering is, wy bekennen het, een,< fchrikbaarend verfchynfel: en offchoon wy door < een blank geweeten gerust gefteld, en door het , vertrouwen der Natie, welke ons benoemd heeft, gefterkt, voor ons zei ven voor haare onzinnigheden niet vreezen, beeven wy egter op het vooruitzigt van de rampzalige diepte, waar in haare onbedagte ftappen het beklaaglyk Vaderland, indien zy niet in tyds geftuit worden, eerlang ftorten zullen.
Wy rekenen het beneden ons, om het gezag, het welk wy op de regtmatigfte wyze, en ingevolge eene plegtige en alom bekende oproeping van het geheele Friefche Volk bezitten, te verdedigen tegen den indrang en de drogredenen van een zig noemende Committé Central, veel meer nog, om dat gezag, waar mede wy bekleed zyn, mét de waardigheid, welke gemelde Committé zig meent te mogen toeëigenen, te vergclyken. Wy zouden dus het Volk, hec welk wy vertegenwoordigen, op de gevoeligfte wyze beledigen, en al deszelfs vertrouwen voor altyd verbeurd hebben. .
Het Volk is, na onze bestippen, alleen oppermagtig, alleen bevoegd , om by wettige en algemeene oproeping zodanige Perfoonen en Ver• aaderingen te benoemen , welke het zy , zyne dierbaarfte belangen toevertrouwen, welke hes met de uitvoering van zynen wil belasten, en op welke het die raagt en die waardigheid wil opdragen, zonder welke deszelfs bevelen en vor« deringen alle nodige kragt en nadruk zouden ontbeeren. Slechts ééne zodanige groote Volksver gaderinge heeft in deeze Provincie plaats gehad. R Nnnonnnnnnnnnnnnn j Q
/AR►EH.
lefol.
mtrent
ie Alg,
Zen~
raale
Verg*


j8j<S nieuwe nêderlandsche
Lesü-
war* den.
Reföt. omtrem de Jlg, CentraaleVerg.
T>i tegenwoordige Reprefentatie is 'er het gevolg van geweest : zy alleen beftaat door de wille des Volks.
Zedert heeft het Volk van Friesland deeze daad van Souverainiteit niet herhaald, noch een ander ligchaam aangefteld, welks magt en waardigheid die der Reprefentanten opwegen en overtreffen zouden^. Zy zyn dus de eenigfte Plaatsbekleders van den Scuverain van dit Land, en zy zullen hun eed en pligt verzaaken, zy zullen zig , wegens meineed en lafhartigheid, voor de Friefche Natie verantwoordelyk ftellen, zo rasch zy zig de bewaaring en beveiliging der Souverainiteit van dat Volk, door eenig mensch, of door eenige verzameling van menfchen, tegen hunnen gedaanen Eed aan, laaten ontwringen. _ Men zegt wel, (indien wy op de Nieuwspapieren mogen ftaat maaken,) dat 'er Protesten tegen het Plan van Volksoproeping in Friesland gedaan , en dat, ondanks deeze Protesten , in Friesland Vertegenwoordigers zyn aangefteld.
Maar wy ontkennen het aanwezen van wettige Protesten. Nergens is iemand in de Grondvergadering tegen het Oproepings-Pian op eene wettige wyze opgekomen; de Stem-Befoignes bevatten eenige Protesten , maar geene tegen het Plan, volgens het welke de Reprefentanten gekoozen zyn, maar flechts tegen Perfoonen, tot Kiezers benoemd ; zelfs zulken, die eenige bezwaaren tegen dit Plan hadden, (en hoe was het mogelyk, dat zulk een uitgebreid Stuk aan allen even eens voldeed?) zyn op den dag der oproe. ping in de Grondvergaderinge verfcheenen , en nebben met mede te ftemmen in zo verre hun zegel aan het Plan gehangen.
Men noemt zig zeiven wel met veel ophef, ,, de Centraale Vergadering, in wiens boezem „ het weldenkend gedeelte des Bataaffcheo Volkiverbroedera is."
Men zwaait zig zeiven wel over zyne braaf-
beid


JAARBOEKEN, September, 1795. 5^57
heid en Vaderlandsliefde de uitbundigfte loffpraa-1 ken toe: men neemt dus het voorkomen aan, a s v of alles, wat braaf en edel denkt, m de geheele 1 Renublièk, tot de zamenftelling en handelingen vïn ok zogenaamd Committé Central een uit-, drukkelyke volmagt gegeeven hadden.
Maar hoe valsch en verleidend zyn deeze voor-, nevens, ten opzigte van onze Provincie ! daar zig flechts een zeer gering getal van Burgers, m vergelyking van het geheel, ten ycordeels van deeze Haagfche byeenkomst, verklaard heeft, d*ar veele gewapende Genootfchappen zig openlyk daar tegen verklaaren; daar van dag tot dag bet aantal Burgeren grooter wordt, die, de vues van gemelde Vergadering ontdekkende, van dezelve vervreemd, edelmoedig genoeg zyn, om haare flappen aftekeuren, gelyk het ook waar is, dat veele Leden der Sociëteiten nimmer hunne toeftemming tot dit Committé Central gegeeven hebben, veel minder deszelfs flappen goedkeuren; daar het zeker genoeg is, dat het de beleggers van dat werk nooit gelukt zal zyn, om veele waarlyk welgezinde Ingezetenen tot hunne maatregelen over te haaien, indien zy met hun waarachtig oogmerk in tyd lang ceder het lchconfchynend masker van yver voor ce goede zaafe hadden weeten te verbergen.
Het is dan, naar ons inzien, vermetel en beledigend voor de Oppermagt der Natie, dat zulk een^Vergadering zig met wettig gekozene Repre; fentanten van het geheele Volk durft gelyk ftellen, ja zelfs met onbefcheidenheden zig bover dezelve durft verheffen.
Ta, het ftaat niet aan ons, Reprefentanten vai hei Volk van Friesland! een gezelfchap van men fchen, waar, en tot welke einden ock vergaderd zo rasch het de magt en waardigheid der Nat» aan zig trekt, te erkennen of te begünftigen.
De Oppermagt des Volks, we'.ke eenmaal O] eene wettige wyze over de Reprefentatie^be
,EEU"'AR-
iENj
lefol. raitrent ie Alg. CentraaleVerg.
1 ' 1
)
1


Leeuwarden.
Refol. omtrent de Alg. CentraaleVerg.
5858 NIEÜWE NEDERLANDSCHE
fchikte, verbied ons dit niet flechts, maar onze beëedigde procuratie verklaart *er zig met ronde woorden tegen.
Immers daar in beveelt ons hst Souveraine Volk van Friesland, het wettig gezag, waar ,, mede de Reprefentatie by een ftatige benoe,, ming bekleed wierdt, gelyk mede dat der ge>, Relde magten alomme door gepaste middelen ,, te doen eerbiedigen en handhaven, dewyl de „ uitdrukkelyke wil der Natie is, dat ieder Lid „ en afzonderlyk ligchaam in deeze Maatfchap„ py den behoorlyken eerbied en gehoorzaamheid „ aan de wetten en voorfchriften der Reprefen» „ tanten, en aan de fententien en bevelen der „ hooge en lagere Rechteren betoone."
En wat het byeenroepen van eene Nationaale Conventie, cn het formeeren van eene algemeene Conftitutie voor het Bondgenootfchap betreft, welks bevordering als de voornaame beftemming van het zig noemend Committé Central wordt opgegeeven, ook daar toe hadden drie Burgers van Leeuwarden geene fpeciaale volmagt van het Friefche Volk te wagten of van noden, daar'dit Volk zyne Reprefentanten by hunne procuratie ender anderen ook de magt heeft opgedragen, ,, om op de uitnodiging der Bondgenooten eene „ Commisfie te benoemen, tot het ontwerpen ,, van eene op Vryheid cn Gelykheid rustende „ Regeeringsform voor het geheel Gemeenebest;" aan welk gedeelte van onzen pligt wy daarom ook, na ons vermogen, reeds aanvankelyk vol» daan hebben, en verder met overleg der refpective Bondgenooten zullen tragten te voldoen.
En\het is om deeze redenen, dat wy het gedrag van onze Gecommitteerden ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden, met betrekking tot deeze reeds genoemde Commisfie uit bet zig Doemend Committé Central, allezints goedkeuren, en als beantwoordend aan den pligt door het Spuveraine Volk van Friesland zyne Reprefen.
taq-


JAARBOEKEN, September, 1795, 5859
tanten opgetegt, faudeeren, ja hen exhorteeren en] des noods gelasten, om menfchen, met wien zy, als Burgers met Burgers gaarne zouden willen] eonfereeren, zo rasch zy zig een Committé Central of deszelfs Afgevaardigden noemen ,' geen-j zints te erkennen, maar in die qualiteit waar me- < de zy bekleed zyn, beftendig van de hand te< wyzen. <
Dan, wy kunnen tevens niet nalaaten, onzei verwondering en misnoegen onbewimpeld uit it, drukken over het verblyf en de befcherming, ■welke door de Reprefentanten van het Volk vaa Holland aan deazè zogenaamde Centraale Vergadering wordt vergund.
Vooraf merken wy op, dat wy, met ons over Hollands handelwyze te beklaagen, egter geenzints alle gevolgen, welke, naar ons inzien, uit dit gedrag voortvloeyen, op rekening van de Reprefentanten van het Volk van Holland willen Rellen.
Wy gelooven veeleer, dat dezelve met een goed oogmerk deeze Vergadering met een gunftiger oog befchouwen.
Doch Hollands Reprefentanten zullen het ons tevens niet kwalyk neemen, dat wy onze meening over deeze zaak, vooral ook, maar hun het ftuk in het waare daglicht voor te houden, zooder eenige agterhoudenheid uiten.
Dat de Souvereiniteit van het Friefche Volk in de Gecommitteerden, welke hetzelve met de verzorging van zyne algemeene Maatlchappeïyke belangen belast heeft, door elk een, by wie hy zy, erkend, en geëerbiedigd worde, is een hulde, welke hetzelve van eiken Friefchen Burger niet flechts, maar ook van ieder der Bondgenooten, met 't hoogfte regt mag eisfchen, en moet verwagten; dan hoe weinig wordt deeze zo zekere Staatsmaxime thans gevolgd.
Men gedoogt op het Grondgebiet van Holland een aantal van Burgers, die, met de Gede-
jEEn»
VAR-
>EN.
lefol.
mtreni
Ie Alg*
?en-
raale
Terg.


586o NIEUWE NEDERLANDSCHE
Leèü-
WARDEN.
Refol. omtren de Alg CentraaleVerg.
puteerden van Friesland openlyk onbefcheiden te bebahd-ï'-JD, met zig op gewaande Protesten tegen de Wettigheid van onze Reprefentatie te beroepen, het peheele Friefche Volk bekladden , met het gebruik, het welk dit Volk onlangs van zyne t SouveYeiniteit gemaakt heeft, den (pot dryven, , en ons dus noodsaaken, om, willeb wy geene meinê'edigen worden, het gezag , waar mede de Natie ons bekleed heeft, tegen hunne woelingen te handhaven.
In de refidentie van Hun Hoog Mogenden zelve laat men Burgers ongedooni byeen komen, en onder de befcherming der Wetten hunne byèenkomften voortzetten, die niet fcbromen, zelfg 'de Vergadering van Hun Hoog Mogenden, als de Schenders van de Rechten van den Mensch en Burger, aan de geheele Ne tb af te fcbikk.-:a, en dus een moedwil te plegen, wagr over elk der Bondgenooten, en wel byzonder Holland zig zeer gevoelig moest .toonen; doch in plaats eener regtmatige gevoeligheid/ontdekken v>y nieten» duldlyk, dat de RepreTeDtatrten vaa het. Voik vaa Holland de handeiwyze dier Vergadering met een oog van goedkeuring befchouwen ; en d kan noch by ons noch by iemand der overige :>r;,:-genooten onver fchiliig zyn, in een tyd; waa^ a de begeerde caauwere vereoniging tusfchen de Zeven Provinciën het onderwerp der beraad naging^ by Hun Hoog Mogenden zal worden; waarinde ffentimenten der refpective Bondgenooten omtrent eene Nationaale Conventie beginnen openbaar te worden, en waar in men ligt kan uitrekenen, dat het Plan, door Hollend uitgedngt, by de meeste Provinciën, zonder eene bditeflgèmeëhë verandering van begrippen, geen ingang za! vinden.
En het is hierom, als mede om aan onze Gecommitteerden ter Vergadering vau 1 Jun Uoog Mogenden alle die vryheid en veiligheid ce verzorgen en te guarandeeren, welke zy als Afgevaardigden van een Souverain Volk behoeven, dat wy onze ,„ Ge-


JAARBOEKEN, September, 1795. 5861
Gecommitteerden ter Vergadering van Hun Hocg Mogenden gelasten , Om het daar heen te dirigeeren, dat de Reprefentanten van Hollard, namens Hun Hoog Mogenden verzogt en geëxborteerd worden, om de gemelde' Vergadering op de convenabelfte wyze uit een te doen gaan.
Ja wy infteeren hierop niet alleen, maar wy declareeren tevens, dat wy, die niet hebben opgehouden met de daad te toonen, hoe zeer wy het algemeen bcling ter harte neemen, en wel byzonder, hoe ernftig wy gereed zyn, om over het allergewigtigfte ftuk der éénheid en onverdeelbaarheid der Republiek zo omzigtig, als het gewigt der zaake vordert, te raadpleegen ; en het geheele Volk ter behoorlyker tyd te doen raadpleegen , dat wy, zo de provifioneele Reprefentanten van Holland voortgaan met de irreguliere ftappen van het zogenaamd Committé Central toetelaaten, en dus dezelve fchynen goed te keuren, in naam van het Volk van Friesland tegen die handel en de conclufie, welke daar van het gevolg kan zyn, by deeze plegtig protesteeren , gebiedende aan onze Gecommitteerden wel espresfelyk, om zig van alle deliberatien oyer de Nationaale Conventie en den aankleve van dien, waarin de zig noemende Centraale Vergadering'op eenigerleye wyze gemêleerd is, zorgvuldig te onthouden, en refervee» rende aan ons het regt, om alle zulke middelen te beraamen, welke wy in 't vervolg tot verzekering van de perfoneele veiligheid onzer Gecommitteerden, tot foutien van het Souverain gezag der Friefche Natie, en tot ftuiting van eene vohlagene Regeeringloosheid nodig zullen oordeelen.
En Z3l Extracl: deezes aan onze Gecommitteerden ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden toegezonden, om daar van zo by <i-i Staaten Generaal, als by de Reprefentanten van Holland, het nodig gebruik te maaken.
Al-
Leeuwarden.
Refol. vntrent ie Alg. CentraaleVerg.


5854 NIEUWE NEDERLANDSCHË
Leeuwarden.
Aldus gerefolveerd op bet Landfchapshuis bin* Beu Leeuwarden, den io September 179J, het
cerjle Jaar der Bataaffche Vryheid.
Accordeert met voorfchreeven Boek, In kennisfe van my Secretaris, (Was geteekend,)
W. B. JËLGERSMA.
Wóewël, zedert de Omwenteling, dejagt en de Visfchery voor eenen iegeiyk wierderi opengefteld, oordeelden, egter, Reprefentanten geraaden, die vryheid aan zekere bepaaiingen te onderwerpen. Dit gefchiedde by eene Publicatie van den 22 deezer.
F li T HEID. G E L f IC II E I D.
PUBLICATIE.
T>e Reprefentanten van het Vc% van Fries-* land, allen den geenen, die deezen zulleri zien en hooren leezen , Heil en Broederfchap ï doen te weeten:
Dat wy overtuigd van de noodzakelykheid, om eenige provifioneele bepaalingen omtrent dé Tagt eh de Visfchery te maaken, ten einde voor te komen, dat niet eene te onbepaalde Vryheid gevolgen hebbe, welke voor het algemeene belang <en de perfoheele veiligheid nadeefig zy, goedgevonden hebben te decreteeren , gelyk wy doeö by deezen, om aan eiken Burger en Ingezeten deezer Provincie de Jagt en de Visfchery vry té laaten, onder navolgende bepaalingen.
Art. I. Niemand zal vóór den t October, of
na


JAARBOEKEN, September. 1795. 5863
na den laatften December, mogen jagen, by poene van vyftig goudguldens.
II. Elk die van het recht tot de Jagt verkiest gebruik te maaken , zal verpligt zyn, aangave daar van te doen, 'sjaarlyks vóór den 1 Ocfober, aan de Diftticls- of; Stads-Regeering, waar onder hy behoort, en een Acle neemen op een 4 ftuivers Zegel, waar uit die aangave geblykt, en hier voor betaalen, behalven het Zegel, zes ftuivers aan den Secretaris voer het fchryven, en één gulden voor de Armen, ter distributie van de Municipaliteit of DiftriclsrGerechten.
III. Ieder Burger, volgens Art. II. zig gedragende, zal mogen fchieten Haas, Patrys, Corhoen en allerlei Wild; doch wanneer hy daarenboven, met lange Honden wil jaagen, zal hy, behalven het fcfiryven van de Aóte en Zegel, volgens. Art. II., voor ieder Hond moeten betaalen vyf caroliguldens 'sjaars, doch zo met meer als drie Honden op één tyd jaagt, voor ieder Hond, welke hy boven de drie gebruikt, vyftien caroliguldens 'sjaars; zullende deeze gelden by de aangave, aan de Municipaliteiten betaald, en door hen als, als in Art. II., aan de Armen gedistribueert worden.
IV. Niemand zal meer dan twee dagen in ieder week, en op geen Zon- en Feestdagen, mogen jaageqj, by pcene van 25 goudguldens.
V. Noch fyeer dan ieder dag drie Haazen mogen fchieten of vangen, by poene als vooren,
VI. Niemand zal met lange en korte Jagt, dat is met Windhonden en Snaphaan, op dezel. ve tyd mogen jagen, by po?ne van 20 goudguldens.
VII. Men zal geen meer Patryfèn mogen of laaten fchieten, dan 12 ftuks eiken dag, by pcene van 2 goudguldens voor ieder Patrys.
VIII. Iemand tot de Jagt gerechtigt, zal zelve, of door zyn Huisgezin of Bedienden kunnen laaten jaagen, of fchieten, mits op dezelve tyd
Ooo 000 000 000 000 00 met
Leeu-
waroek.
Public, omtrent de Jagt tn Visfchery.


580-4 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Leeuwarden.
Public, omtrem de Jag en Vis- fchery.
niet meer dan één Geweer gebruikt worde, by pcene van jo goudguldens.
IX. AUe Schild- en Fuikjaagen, mitsgaders het tirasfeeren van Patryfen, wordt verboden, by pcene van jo goudguldens; gelyk ook het Strik-
i ken zetten voor eenig Wild, uitgezonderd Lys» r ters.
Insgelyks zal niemand zig verdomen, op de Sneeuw eenig Wild op eenigerhaLde wyze te jaagen, by poene als boven.
X. Niemand zal nader by de geoclroyeerde Kooyen mogen jaagen, dan 400 roeden, by posne van 50 goudguldens.
XI. Niemand zal mogen jaagen in Boeren Hoven, Tuinen, of bezaaide Landen, of op Landen, waar van de Vrucht nog niet is geborgen, als mede in Landen, waar vette Runderbeesten of Melkkoeyen geweid worden.
XII. Men zal in het jaagen of fchieten de publieke Wegen, vooral wanneer 'er Rytuigen of Paardryders pasfeeren, moeten vermyden, en 25 roeden van eens anders beheind Hornleger moeten af blyven, by poene van 3 goudguldens; egter met dien verdande, dat dit Art. niet redringeert het geftatueerde in het volgende dertiende Artikel.
XlII- Ieder Inwooner deezer Provincie zal het vry ftaan, het Wild, dat op zyn eigen Hornleger is, te mogen fchieten of vangen, zonder dat hy de Jagt behoeft aan te geeven.
XIV. De Endejagt zal jaarlyks niet voor den 20 Augustus mogen gefchieden , by pcene van 10 goudguldens ; ook zal niemand eens anders tamme, dat is bonte of boeren Enden, Ganzen of Zwaanen, mogen fchieten, by poene van 3 caroliguldens, en daar te boven, aan den Eigenaar nog betaalen voor ieder End één gulden, voor een Gans 3 guldens, en voor een Zwaan 1 guldens.
XV. Niemand mag om te jaagen met Exerci¬
tie-


JAARBOEKEN, September, 1795. j8ó"5
tie-Geweeren te velde gaan, op poene van 10 goudguldens; nochic zal het aan iemand beneden de 18 jaaren oud, geoorloofd zyn, met Schietgeweer te jaagen, by pcene als vooren.
XVI. Elk zal overal vry mogen visfchen, ten zy in beflootene, verpagte of geoclroyeerde Waters, by poene van 20 goudguldens; wordende Poelen en Meiren niet verftaan onder beflooten Wateren, al liggen dezelve in iemands beflooten Land.
XVII- De Visfchery zal beginnen met den 12 Mei, en eindigen met den laatften February; zullende van 1 Maart tot 12 Mei'niemand mo< gen visfchen, by poene van jo goudguldens en verbeurte van het Vistuig, of, ingevalle van onvermogen by geldboete te betaalen , by pcene van te water en brood gezet te worden, voor de tyd van 3 dagen voor de eerfte maal; zullende by een tweede overtreeding de ftraf dubbeld verzwaard worden, en eene derde Contraventie, met pcene van detentie in 't Tugthuis, geduurende een jaar, geltraft worden.
XVIII. De wydte van de maasfchen der Vischnetten zal moeten zyn op den zelfden voet, als by de 's Lands Ordonnantie is bepaald geworden.
XIX. De algemeene boete, die in deezen by byzondere Artikels niet expres is -uitgedrukt, zal zyn voor ieder overtreeding 14 caroliguldens, allen te distribueeren als in Art. IL bepaald is.
Gelastende en bevelende wy alle Municipaliteiten of Gerechten, om met alle naauwkeurigheid een waakend oog te houden en te doen houden, en benevens de Dorprechters te zorgen, dat aan deeze Publicatie voldaan worde.
En op dat niemand van dit geftatueerde eenige onkunde zoude mogen voorwenden, zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar men gewoon is zulks te doen.
Ooooooooooooooooo 2 Ge-
Leeuwarden.
Public, omtrent ie Jagt en Visfchery.


WAR.DEN.
i
5866 NIEUWE NEDERLANDSCHE ■
Gegeeven te Leeuwarden, den 22 September
1795» ^ ««y?e Jaar der Bataaffche Vryheid.
De Reprefen f anten van het Volk van Friesland,
S. S. HOFSTRA, Vt.
Ter Ordonnantie van dezelve,
W. B. JELGERSMA.
Daar de zucht voor den Wapenhandel, by veele Inwooners deezer Provincie, door daadlyke uitoeffening kenbaar was , anderen , egter 3 om deeze of geene redenen j zich daar van verfchoonden, was het niet onvoegzaam, dat de eerstgemelden , voor tyd- en beroepsverzuim, eenigzins fchadeloos gefteld wierden. Dit gefchiedde door de volgende bepaalingen;
Jr" R 'ï HEID. GELTKHEID. PUBLICATIE.
De Reprefentanten van het Volk van Friesland, allen den geenen, die deezen zullen zien ofte hooren leezen, Heil en Broederfcbap 1 doen te weeten:
Dat by ons in overweging gekomen zynde, hoe veele onzer goede Ingezetenen, befeffenda het nut eener geregelde Burger wapening, tot handhaving van Vryheid en Onafhangelykheid, de Wapenen vrvwillig tot verdediging van het Vaderlanü hebben aangegreepen : wy het allezints billyk en rechtmatig geoordeeld hebben, ter onderfteuning hunner edele poogingen, en om an-


JAARBOEKEN, September, 179J. 5807
deren ter navolging deezer braave Vaderlanders aan te fpooren, dezelve wegens het tydverzuim, als anderzints, eenigzints fchadeloos te moeten
Rellen,
Al waarom wy hebben goedgevonden en verftaan te decreteeren, gelyk wy doen by deezen, eene heffing van Wapengelden binnen deeze Provincie, in manieren als volgt:
Art. 1. Ieder Huisgenri, op geheel Hoofdgeld (taande, zal in deeze belasting 'sjaa'lyks betaalen zes Caroliguldens, en op half Hoofdgeld ftaande , twee Caroliguldens tien ftuivers; zy, welke drie Huisbedienden houden, zullen betaalen twaalf guldens, die vier, vyftien, en die vyf en meer houden, agttien guldens ; Weduwen en Vrouwsperfoonen welke één of meer Mansperfoonen , bekwaam , doch onwillig de Wapenen" te dragen, in huis hebben, zullen half zö veel hebben te betaalen; zullende voor Huisbedienden in deezen niet gerekend wordea Knegten en Meiden, welke tot het Boerenwerk of tot een'g Fabriek gebruikt worden.
2 Van deeze belasting, ingevolge Art. 1., zullen zyn uitgezonderd zodanige Huisgezinnen, waar van één of meer de Wapenen dragen, ge* lyk ook die Huisgezinnen, waarin geene Mansperfoonen, den ouderdom van 18 jaaren bereikt hebbende, op dato deezes, en vervolgens 'siaarlyks, by 't aangeeven op den 1 Mei gevonden worden; mede zullen bevryd zyn zulke Huisgezinnen , waarin alleen Manspersonen zyn, welke wegens hunne hooge jaaren, of hgchaamsgebreken, buiten ftaat zyn de Wapenen te dragen
3. De gewapende Burgeryen zullen uitèrlyk > binnen dne weeken, na Publicatie deezes , ter Secretary van hun Diftricl of Stad, moeten leveren accurate Lysten der Manfchappen, dewelke op dato deezes zig onder hunne Corpfsn bevinden , met opgave onder wiens Huisgezin z?j Ooooooooooooooooo 3 be
Leeuwarden.
Public, raakertde de Waggelden 1 ?nz. •
l
f


j868 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Leeuwarden.
Public, raakende de Waggelden , enz.
behooren, ingevalle zy zelfs geene Hoofden eens Huisgezins zyn.
4- Zy, die veertien dagen na dato deezer Publicatie zig niet zullen hebben aangegeeven, of niet aangenomen zyn als Leden van eenige Schuttery , zullen , geduurende den loop van dit jaar, voor ongewapenden gerekend worden, gelyk ook de zodanigen , welke voor den afloop van het jaar hunne Wapenen wederleggen, waar van de commandeerende Officier of Secretaris van het gewapend Corps, dadelyk ter Secretarye van het Diftricï of de Stad kennis zal moeten geeven.
5. Ingevalle van binnentydfche verhuizing van eenig Huisgezin , uit het ééne Diftricl: of Stad in de andere, zal zodanig Huisgezin van den commandeerenden Officier van het Corps der Plaats, waar na toe hetzelve vertrekt, telkens op primo Mei moeten neemen , en binnen 14 dagen aan den Collecteur zyner vorige Woonplaats moeten vertoonen, een Certificaat, dat één hunner den overigen tyd als Lid van dat Corps heeft gefungeerd; zullende, ingevalle 'er geen Corps ter dier Plaatfe is, kunnen volftaan, met een Verklaaring daar van te produceeren, door den Dorprechter of ander gerechtelyk Perfoon getekend, By gebreke dies, zal het Wapengeld ook van zodanige Perfoonen worden inge. vordert.
6". De Secretarisfen der Diftricïen of Steden zullen , ten overftaan van een Commisfaris uit dep Gerechte, formeeren een generaal Register, waar na deeze belasting zal worden ingevordert, en daar van aan de Collecteurs der Speciën, te gelyk met de dubbelden der Speciën, behoorlyke Extracten uitgeeven, en een korte ftaat der gezamentlyke Dorpen, met het dubbeld der Speciën , 'sjaarlyks moeten overzenden aan den Lande; zullende de Secretarisfen hier voor genieten van ieder Dorp één caroligulden en 10 ftuivers,
het


JAARBOEKEN, September, 1795. 5^9
het getal der Dorpen op den voet, als by de Speciën te rekenen. .
7. Ook aal de invordering op denzelfden voet als de Speciën, en door de refpective particuliere en generaale Collecteurs van dat middel moeten gefchieden , welke daar van half zo veel Stuivergeld als van de Speciën zullen genieten.
8. Om de betaaling egter. gemakkelyker te maaken, zal de invordering alle vierendeels-jaaren gefchieden, en de gelden by den onwilligen met parate Executie worden geïnnet. Het eerfte Quartaal deezer heffing zal direct na Publicatie deezes moeten gefchieden, zodra de Lysten in gereedheid zullen zyn; het tweede Quartaal zai op den 1 November 179J; het derde zal op den 1 February , en het vierde den 1 Mei 1796 moeten worden betaald* Zullende telkens refpectivelyk binnen een vierendeels jaars na de alhier bepaalde betaalsdagen, het geld aan het Comptoir der Losrenten worden overgebragt.
9. De uitlandfche Kooplieden, die hier met hunne Koopmanfchappen komen, en zig in het Hoofdgeld aangeevénde, een gedeelte van het jaar alhier vertoeven, zullen voor een geheel jaar moeten betaalen, en wel hoofd voor hoofd, offchoon te zamen huishoudende, en zullen daar te boven gehouden zyn, het ingegaan jaar, vóór zy zig buitenlands nsar hunne Woonplaatfen begeeven, geheel te betaalen.
jo. Alle de gewapende Burgeryen of Schuttetyen, zullen in Mei 1796, en vervolgens 'sjaarlyks in de Meimaanden, aan de Commisfie, waar' neemende de zaaken van het-Collegie, moeten opgeeven een accurate Lyst hunner Manfchappen, om in de verdeeling der Wapengelden zig daar na te kunnen reguleeren: welke Lysten althans door den Kaptein en Lieutenant van iedere Compagnie zullen moeten vertekend worden.
tt. Uit deeze belasting zal eenige fchadeloos. ftelling aan hun, die de Wapens dragen, gegee Oqooooooooooooooo 4 vei
Leeuwarden.
Public, raaken* ie de Wagtgelden , enz*


jS7o NIEUWE NEDERLANDSCHE
Leeuwarden.
ven worden, waar ontrent men, na dat de Staaten zullen zvn ingekomen. ten fpoedigften de nodige fcnikkmgen zal jnaaken.
En op dat niemand van dit geftatueerde eenige onkunde zoude mogen voorwenden, za! deeze domrre worden gepubliceer; en geaffigeert, daar men gewoon is zulk'; te doen.
Gegeeven te Leeuwarden, den 23 September I795, ha eerfte Jaar der Bataajjche Vryheid.
De Reprefentanten van het Volk van Friesland,
S. S. HOFSTRA, Vt. Ter Ordonnantie van dezelve,
W. B. JELGERSMA.
Menigvuldige klagten hoorde men, iri Öeéze Provincie, zo wel als elders, over hél groot getal vreemde Kooplieden, welke door het geheele Land, hunne Waaren uitventten tot geen gering nadeel der gehuisde en gehaafden binnen het Land" Ichap en die aldaar fchot en lot betaalden. Van hier dat Reprefentanten dit nadeel zogten te wteren, by de volgende Publicatie van den £.4 deezer.
F KT H E I D. GÈLi'KHEID,
PUBLICATIE.
r\e Reprefentanten van het Volk van Friesland, allen den geenen, die deezen zullen zien of hooren leezen, heil en Broedericbap! doen te weeten;
Dat


JAARBOEKEN, September, 1705. 5871
Dat wy, niet dan met leedwezen, van tyd tot tyd verneemen, hoe ondanks eene Publicatie van ■ den 23 April 1771, veele vreemde Kooplieden zig veroorloven, om met hunne Waaren het geheele Land door te trekken, en dezelve alomme te koop uit te veilen en te verkoopen, en dus eenen handel te dry ven, waarby niet flechts onze inlandfche Kooplieden, Fabriquers, zei is onze behoeftige en vlytige Medeburgers een verbaazënd nadeel lyden, maar waar door ook aan 's Lands Kas door bet vermenigvuldigen van allerlei fraudes en fluikeryen eene zeer gevoelige fchade wordt toegebragt. Om alle welke grieven, zo veel in ons vermogen is, weg te neemen, en om deeze kwaade practyken, de gewoone uitwerkfels van eene misbruikte vryheid, in het vervolg voor te komen; zo is het, dat wy, na ingenomen te hebben het advis en de confideratien van onze Commisfiie van Agttienen, goedgevonden hebben te ftatueeren, gelyk wy doen by deezen.
ï. Dat in het toekomende geen vreemde Kooplieden in deeze onze Provineië zuilen mogen om' loopen, te koop uitveilen en verkoopen, of dooi hunne Zendelingen doen omloopen, te koop uitveilen en doen verkoopen alle zulke uitlandfchi Koopmanfchsppen en Kramerven , weike onde het middel der Lakenen 'in de Ordonnantie 01 de Impofitie begreepen zyn , als mede uitland fche Kousfen, by pcene van vyf-en-twintig Gou den Friefche Ryders, iu cas van contraventi voor ieder overtreding te verbeuren ; en zullei daar te boven de Koopmanfchappen , die vet kogt, of te koop geprefenteerd zyn, wordsn gj confisqueerd, eh de Municipaliteit, welke d ealange doet , een derde, de Aanbrenger ee derde, en den Armen der Plaatfe, waar de vei kooping of uitveiüng gefchied, de resteerenc derde der boeten en confiscatien genieten, a. Dat egter aan voornoemde vreemde Kodj
li
jEEU» VARJEN.
Public. _ rakende vreemde Kooplieden. .
s 1
1
e


Leeuwarden.
Public.
rakende
vreemde
Koop
lieden.
'.
t I
]
i l V
g
z
V
d
V
J872 NIEUWE NEDERLANDSCHE
lieden, by provifie, tot den eerften November eerstkomende, ds vryheid wordt gelaaten, om od de Weekmarkten hunne ukiaodfche Kousfen Linnens, Lakenen en verdere Waaren te kooa te veilen, en te verkoopen. p
3. Dat eindelyk alle zulke vreemde Kooplieden, die in deeze Provincie eene vaste wooning hebben, en de lasten van Hoofd- en Schoor Reende d betaalen, de vryheid behouden, om even ?elyk andere Burgers, hunne Waaren in hunne Huizen te koop te veilen, en te verkoopen.
Wordende dus door deezen de bovengemelde ^ubiicatie yan den 23 April 1771, jn maniere, ils gezegd is, gealtereerd en geamplieerd.
En op dat niemand bier van onkundig zy zal beze aomme worden gepubliceerd en eeaffi;eerd, daar zulks gïbruikelyk is.
Gegeeven te Leeuwarden, den 24 September 79J, nel eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
De Reprefentanten van het Volk van Friesland,
S. S. HOFSTA, Vt. Ter Ordonnantie van dezelve,
W. B. JELGERSMA.
Reprefentanten van dit Gewest, hoewel ereedelyk voldoende aan het verzoek van tun Hoog Mogenden , om aan het doen atten van wegloopers uit 's Lands Zeedienst eenen tegenftand of hindernis te veroor. laken, vonden, nogthans, geraaden, ter oorkominge van wanorde en onregtvaarigheid, de Perfoonen, tot het vatten ^van 'egloopers gelastigd, aan eenige bepaalingen,


JAARBOEKEN, September, 1705. 5873
gen, ten dien einde ftrekkende, te onder ; werpen. Ten zulken oogmerke diende de Publicatie van den 24 deezer.
VR ï H E I D. GELTKHEID.
PUBLICATIE..
T~\e Reprefentanten van het Volk van Friesland, allen den geenen, die deezen zullen zien ofte hooren leezen, Heil en Broederfehap! doen te weeten:
zogt, ten einde ordres te ftellen, dat aan Provoor-ten van het Committé tot de Zaaken van de Marine, in derzelver funclien, ten opzichte der apprehenfie van Zeevaarende Perfoonen, die uit 'sLands Dienst gedeferteerd zyn, geen hindernisfe worde toegebragt, maar hun daar toe de nodige vryheid te geeven; na hier op ingenomen te hebben de confideratien en advis van onzen Hove Provinciaal, om zo veel mogelyk aan het verzoek van Hun Hoog Mogenden te voldoen, ten einde *s Lands Zeedienst in allen opzigte bevorderd worde, hebben goedgevonden te itatueeren, gelyk wy..ftatueeren by deezen.
1. Dat de Provoost van het Committé tot de Zaaken van de Marine, wanneer in deeze Provincie eenen Deferteur van 's Lands Vloot wil vervolgen, voorzien zal moeten zyn met een in Rechten voldoenend bewys van het wettig Engagement en de Defertie 'van denzelveo.
2. Dat de Provoost dat bewyp aan het Hof zal moeten produceeren, ten einde hetzelve goed bevonden zynde, van het Hof te ontvangen een Atle aan alle Gerechten, waar door in ftaat gefteld wordt zonder voorkennis of ra'edehulp derzelve, onderzoek en apprehenfie te doen.
3. Dat de Provoost, eene apprehenfie gedaan hebbende, daar van kennis aan de Municipaliteit,
ii
Leeuwarden.
Public.'
omtrent het vatten van
LSü/C/-
teurs.
1


Leeuwarden.
Public, omtrent het val. ten vat Defertcurs.
Nog
5874 NIEUWS NEDERLANDSGHE
in wiens Diftricl: zy zig bevindt, zal geeven, met verzoek, de confesfie van den gedetineerden af te neemen, en zal die Municipaliteit gehouden zyn, zulks ten fpoedigften te doen, en de confesfie aan het Hof te zenden, op dat hetzelve dan zal kunnen disponeeren, zo als in goede Juftitie zal verftaan te behooren.
4. Dat de Provoost, zo hy den Delèrteur mogt vinden, voor dat hy het gemelde bewys aan het Hof konde overhandigen , vryheid zal hebben, de apprehenfie te doen, doch den gedetineerden niet mogen vervoeren, buiten het Diftricl:, waar hy zig bevindt, neen, maar gehouden zyn, daar van direct kennis te geeven aan de Municipaliteit, met overzending van het meergemeld bewys, en verzoek, om de confesfie aan den gedetineerden af te neemen, ten einde alles aan het Hof te doen toekomen, op dat hetzelve zal kunnen disponeeren, zo als na Rechten zal verftaan te behooren.
Voorts gelasten wy alle Municipaliteiten, mitsgaders onzen Procureur-Generaal en alle andere Officieren en Jufticieren, om naauwkeurig zorge te dragen, dat deeze onze Publicatie Ib'ptelyk worde geobferveerd.
En op dat niemand hier van onkundig zy, zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar zulks gebruikelyk is.
Gegeeven te Leeuwarden, den 24 September I79J- het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
De Reprefentanten van het Volk van Friesland,
S. S. HOFSTRA, Vt.
Ter Ordonnantie van dezelve,
W. B. JELGERSMA.


JAARBOEKEN, 'September, 1795. 53?
Nog deeden Reprefentanten , ten zelf den dage, eene tuhlicatie afkondigen, betreffende de Franfche Emigranten, vau den volgenden inhoud:
FR T H E I D. G E L T K II E I £>. PUBLICATIE.
T*\e Reprefentanten van het Volk van Friesland, allen den geenen, die deezen zuilen zien of hooren leezen , Heil en Broederfchap! doen te weeten:
Dat wy, en, om te voldoen aan het 22fte Artikel van het Traclaat van Vrede , Vriendfchao en Alliantie, met de Franfche Republiek geflooten, volgens het welke aan geen Franfche Emigranten het ve/blyf binnen de Grenzen van de Bataaffche Republiek mag worden toegelaaten, en , om voor de Vrede en Veiligheid van di( Gemeenebest, vooral van deeze Provincie, wef ke door het onbelemmerd intrekken en aanhoudend vertoeven van verdagte Perfb nen zeer ligl et op veelerhande wyzen geftoord kunnen worden, zo veel in ons is, te zorgen, hebben goed' gevonden te ftatueeren, gelyk w,y ftatueeren by deezen:
1. Dat alle Franfche Emigranten welke zig nog binnen deeze Provincie mogten onthouden, binnen drie weeken na Publicatie deezes, dezelve zullen moeten ruimen, by poene, vsn gevmkelyk overgebragt te zullen worden op het gedemolieerde Blokhuis,, en aldaar ter arbitrage van den Hove te Water en te Brood gèzee, en voorts uit den Lande gebannen te worden, bjj poene van arbitraire correctie.
2. Dat alle de zig thans in deeze Provincie bevindende Vreemdelingen, waar door wy verftaan alk die Perfoonen, die niet in de Republiek
Leeuwarden.


jg76 NIEUWE NEDERLANDSCHE
LEEDWARDEN.
Public, raakende de FranfcheEmigranten,
bliek der Vereenigde Nederlanden, vGeneralfceits Landen of Landfchap Drenthe gebooren of huiszittende zyn, zig binnen den tyd van veertien dagen zullen moeten addresfeerea aan de Municipaliteit der Plaats of Diftricl;, waar zy zig onthouden, en aan dezelve naauwkeurig opgave doen, wie zy zyn, met welk een oogmerk zy zig aldaar ophouden, en by wie zy in deeze Provincie bekend zyn; wordende de Municipaliteit gelast, om, byaldien diergelyke Vreemdelingen geene voldoende opgave van het gerequireerde doen, of om andere redenen aan hun fufpect voorkomen, daar van aan onze Commisfie, waarneemende de zaaken van het Collegie, of, (zo zy van misdaaden gefufpecleerd worden,) aan den Hove Provinciaal behoorlyke kennisfe te geeven, houdende inmiddelen tyde de gefufpecteerde in civiele bewaringe. ten einde of de Commisfie ter waarneeminge der zaaken van 't Collegie of het Hof naar bevindinge van zaaken daar in disponeere; zullende die geene, welke zig binnen den gezegden tyd niet addresfeeren, insgelyks door de Municipaliteit van de Plaats of het Diftricl: , alwaar zy zig bevinden , ais verdagte Perfoonen gevangen genomen, en met de nodige informatie aan den Hove worden overgezonden op het gedemolieerde Blokhuis, ten einde door het Hof naar exigentie van zaaken met bannisfement buiten Lands te worden geftraft.
3. Dat ook alle zulke Vreemdelingen, welke na de Pubhcatie deezes in deeze Provincie komen, zig binnen zes dagen na hunne aankomst zullen moeten addresfeeren aan de Municipaliteit der Plaats of Diftricl:, waar zy zig ophouden, tca fine en posne als vooren.
4. Wordt ieder Ingezeten van deeze Provincie op het ernftigfte aangemaand en bevolen, om binnen agt dagen , te rekenen na expiratie der itis weekeu, Art. 1. yermeld, aan de Munici-
pa-


JAARBOEKEN, September, mS* 5*71
palitek van zyhe Plaats of Diftricl. op te geeven alle Franfche "Emigranten , of Vreemdelingen , welke by in zyn Huis of op zyn Kamer ter mwooninge of gelogeerd mogt hebben; zullende die geene, die daar omtrent in gebreke blyft, verbeuren voor de eerftemasl vyftig caroliguldens, en voor de tweedemaal honderd caroligjldens, waar van een derde zal komen ten profyte van den Aanbrenger, een derde voor den geenen, die de ealange zal doen, en de resteerende een derde voor de Armen der Plaats; en zal hy, die zig voor de derdemaal daar aan fchuldig mogt maaken, naar exigentie van zaaken criminaliter, des noods zelfs aan den lyve worden geftraft, onverminderd zodanige andere of verdere ftraffen - als tegen Logementhouders en anderen, by vorige Placaaten öf Ordonnantiën omtrent het nies aangeeven van Vreemdelingen, zyn geftatueerd.
En worden de refpective Municipaliteiten gelast , om binnen agt dagen, na dat aan hun opgave zal gedaan zyn, van de Franfche Emigranten of Vreemdelingen, welke zig in hunnen bedryve beviaden, aan onze Commisfie, waarneemende de zaaken van 't Collegie, exadte lysten daar van te dóen toekomen.
Voorts gelasten wy onzen Procureur-Generaal en alle andere Officieren en Jufticieren , emnaauwkeurige zorge te dragen , dat deeze onze Publicatie ftiptelyk worde geöbferveerd.
En op dat niemand van dit geftatueerde eenige onkunde zoude mogen voorwenden, zal deeze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar men gewoon is zulks te doen
Gegeeven te Leeuwarden , den 24. September I795, het eerft 'jaar der Bataaffche Vryfteid* De Reprefentanten van het Volk van Friesland,
S. S HOFSTRA, Vt. Ter Ordonnantie van dezelve,
W. B j ËLGERSMA.
PpP PPP PPP PPP PPP PP DO0'
Leeuwarden.
Public, raakende de Franfche , Emigranten.


Doe-
KUM.
J§78 NIEUWE NEDERLANDSCHE
D O C K U M.
Omtrent het midden deezer Maand Ie» verde een aantal van vyf-en-zestig Burgers deezer Stad, aan de Reprefentanten des Friefchen Volks, een Adres in van den volgenden inhoud:
BURGERS!
TLTet juk der Slaverny ontworfteld, in de RecbAX ten van Mensch en Burger herfteld, kunnen voor zeker, geen gewigtiger vraagen den Mensch in Nederland bezig houden, dan: „ hoe „ zullen wy ons ook in het vervolg, onze „ naruurlyke Rechten best verzekeren? op welk ,, eene wyze kan het zekerst gezorgd wor„ den, dat, noch Willem dc Vyf Je, noch des„ zelfs Aanhangers, noch eenige verachtlyke en ,, fteeds op hunne luimen liggende Ariftocrafen, „ ons wederom onder de overheerfching terug „ brengen? hoe kan ons Gemeenebest, het voor -
deeligst, minst kostbaar voor den Burger, en „ het meest ontzagwekkend voor buitenlandfche
belagers onzer Vryheid. beftierd worden? kan „ zulks het best door eene Provinciaale Verte* 3, genwoordiging, gelyk tot du toe heeft plaats
gehad, dan door eene te beroepen Nationaale ,, Conventie, bereikt worden?" deeze warende voorwerpen, waar mede zig al vroeg na de zo lang gewenschte Revolutie, het Volk van Friesland bezig hield. Het gebrekkige van een Provinciaal Beftuur, dat zo menigmaal, wanneer het belang der eene tegen dat der andere Provincie ftreed of fcheen te ftryden, de Uitvoerende Macht al haare klem deedt verliezen, en onze R publiek ^eer dan eens . zo verbazend nietig in het oog der andere Mogendheden deedt worden, was den Burger reeds lang tegen den borst;
daar


JAARBOEKEN, September, l?0$. 5879
daar het voorbeeld van Frankryk, alwaar eene Nationaale Conventie, onder de vreeslykfte flor rnen, de Uitvoerende Macht, zo vaardig heeft doen werken, hem, de waardye van een beftuur, öp één- en ondeelbaarheid gegrond, heeft doen kennen; Frankryks Beftuur deedt bykans gantsch Europa beeven; Frankryks Beftuur verydelde de vreeslykfte fchokken binnen zyne Grenzen; nim* toer zag men de macht van Frankryk op één eenige plaats gebrekkig, of de best mogelyke hertelling was fpoedig daar. Zodanige denkbeelden, Burgers! verfterkt doör dagelykfche gefprekken, en vergroot misfchien door een vooroordeel tegen het oude, deeden den uitroep gebooren worden*, Wy verlangen eene Nationaale Conventie; 't heil van Nederland eischt, dat de Republiek één en onverdeelbaar zy!!"
Wy erkennen het, Burgers! dat deeze voor* Werpen ook ons fteeds bezig hielden, doch wy erkennen teffens, dat het eene zaak van zo groot gewigt is, waar in wy gevoelen ligt te kunnen dwalen. Maar hoe zulien wy, zo lang de zaaken zyn, zo als zy zyn , voor dwaling kunnen behoed Worden? wy zeiden reeds, de dagelykfche gefprekken verfterkeo cns in deeze gevoelens; m3ar ook het gefchryf van braave en welmeenende Vaderlanders, het gevoelen van ted minften vier Provinciën, de gronden, die deezen voor de nuttigheid van dit ftelfel aanvoeren, moeten meer en meer zulke denkbeelden bevestigen. Wy weeten evenwel, Burgers! dat ook zomroigen het Provinciaale heilzaamst voor ons Vaderland houden; wy weeten dat gy mede iö dit gevoelen Zvt; wy mogen niet twyffelen, of Uwe gronden zyn voor U overtuigend. Doch hoé kunnen wy 'er in toeftemmen, zo lans; wy die gronden niet kennen? Wy weeten met U, Burger*! dat 'er gevonden worden, die het gevaar en het onmogelyke van eene Nationaale Conventie hebben tragten a-mtewyzen; dan hoe verbaPPPPPPPPPPPPPPPPP 2 *end
Doé*
SOM.
Adres
aan dè
Friefche
Volhre-
brefen-
'■ametii


5880 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Doc-
KUM.
Adres wan de Friefche Vilksre pref entanten.
zend zwak was het aangevoerde, om Menfchen„ die van eene zaak meentn overtuigd te zyn» te doen inzien dat zy dwaalen! Een Man, by alle Vaderlanders als braaf en verftandig bekend, oppert eene menigte vraagen als zwarigheden, zonder te bewyzen dat 'er eene is, of fchetst eene belasting, in deeze Provincie betaald, als eene zwarigheid, welke ieder Burger, die eenigzints nadenkt, Diet anders dan als een eigendom der Provincie, als de interest van een ééns geheven Capitaal, door de Eigenaars van Landeryen afgedaan, kan befchouwen, zeer geroaklyk begrypende, dat bet volftrekt geene onrechtvaarheid zyn zoude, den betaaler van Floreenen met hem, die gelyklyk bemiddeld, geene betaalt, gelyklyk te belasten. Dezelfde Man poogt te betogen, dat, offchoon ook de Nationaale Conventie nuttig voor Frankryk geweest zy, zulk3 niet bewyst, dat zy ook nutfig voor ons zoude we» zen, om dat Frankryk nog fteeds in Oorlog is. Maar hy geeft zig geene moeite ter waereld, om Frieslands Burgers één bewys van 't onnutte of gevaarlyke voor deeze Provincie te geeven; het geen doch vooral, wyl andere Provinciën 'er zig voor verklaaren, diende bewezen te worden. Dus dan, Burgers! vinden wy ook hier geene overtuiging, en moet natuurlyk 't Hecht bewezen ftelfel van één verftandig en braaf Man ons meer en meer waarde op ons eigen doen ftellen. Ook gy, onze Vertegenwoordigers' geeft geene bewyzen, waarom gy anders dan veelen in ons Vaderland denkt. Uw ftilzwygen in deezen is waarlyk gevaarlyk; veelen, wier driften , fterker dan hunne reden werken, zullen U, wy vreezen het, van verkeerde gevoelens verdenken, daar de gematigde Patriot, met ü in gedagten verfchillende, zo lang gy hem niet van het tegendeel overtuigd, U in dwaaling moet befchouwen; en kan het vertrouwen wekken, wanneer het Volk oordeelt, dat
zy-


JAARBOEKEN, September, 1705. 5881
zyne Vertegenwoordigers, offchoon ter goeder trouw, in hunne gewigtigfte belangen mistasten? Wy kunnen immers niet veronderftellen , Bur gers! dat gy alleen daarom tegen eene Nationaale Conventie zyt, om dat uwe Inftructie zulks niet gebied, want hoewel het waar is, dat geene algemeene kreet van het Volk van Friesland, zig tegen die Inftructie, hun door de Provifioneele Reprefentanten voorgelegd, heeft doen hooren; offchoon het Volk ftilzwygend die Inllructie heeft gewettigd, ja offchoon het waar was, dat alle van gantfche harten die Inftructie hadden goedgekeurd, zo hadden zy zeker niets verder met die goedkeuring beoogd, dan het heil van het Vaderland, en zy zouden dezelve even zeer op het eigen oogenblik weder afkeuren en vernietigen, wanneer zy overtuigd wierden, gedwaald te hebben; was het dan daarom, Burgers ! dat gy zodanig handelde, dat dan uwe gronden voor eene andere orde van zaaken, tot heil van het Vaderland, het Volk flechts worden bekend gemaakt, en het zal, overtuigd zynde, uwe Inftructie vernietigen, en eene andere in de plaats ftellen.
Dan, dewyl van dit alles niets gebeurt, en ons evenwel niets meer ter harte gaat, dan het waare heil des Vaderlands, en het wederzyds vertrouwen tusfchen Volk en Reprefentanten, zonder welk geene Maatfchappy kan beftaan, zo vervoegen wy ons by U, Burgers Reprefentanten! met verzoek, dat gy niet langer nalaat, uwe bewyzen, welke verbieden, in eene Nationaale Conventie toe te ftemmen, aan den Volke bloot te leggen; dat gy hun betoogt, dat het voor deeze Provincie, en met betrekking tot 't geheele Bondgenootfchap, onmogelyk of nadeelig is zulks in werking te brengen; en Gylieden kunt verzekerd zyn , dat het Volk, overtuigd door uwe betoogen, zal ophouden onder elkander te woelen en te veroordeelen. Neen, het zal U als dan met al het vertrouwen, Ppppppppppppppppp 3 welk.
Dog-
kum.
Adres
aan de
Friefche
Volksrc
prefen-
tanten.


Doc-
5882 NIEUWE NEDERLANDSCHE
welk men aan braave Vertegenwoordigers verfchul» digd is, toejuichen en eerbiedigen, en nimmer na>laaten, over uwe poogingen , tot heil van allen, de dierbaarfte zegeningen des Hemels af te fmeeken.
HEIL en BROEDERSCHAP!
Uwe Medeburgers.
Dockum, den 16 September 1795, het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
OVERTSSEL. Zwolle.
By eene Afkondiging van den 28 der jongstvoorgaande Maand, deeden Gedtputeerden van de Provifioneele Reprefentanten deezer Provincie den uitvoer van Koorn, met naame na de Provincie Friesland en Stad en Lande , verbieden, om reden , dat , terwyl de uitvoer uit deeze Provinciën ftreng was verboden, nogthans, ten behoeve vau dezelve, in de Provincie Overysfel geheele laadingen wierden opgekpgt,
Zo ernftig het houden eener Nationaale Conventie elders wierdt te keer gegaan, even erntlige voorftanders vonjt dezelve onder de Reprefentanten des Volks van dit Gewest, als zynde, naar hun begrip, onder andere, een dienftig middel om den deerlyken ftaat van het Financieweezen van Overysfel, eenigerraaate, te herftellen.
PU-