JAC. v. ZOELEN
BOEKBINDER KANAALSTRAAT 8 AMSTERDAM-W. TELEFOON 8 3 4 7 0



B,BLiOT.-it£*< AMSTERDAM






INSTRUCTIE
VOOR DEN AGENT DER
NATÏONAALE OPVOEDING,
tv aar onder begreepen is de geneeskundige Staatsregeling, de vorming der Nationaali Zeden, de bevordering van het openbaar onderwys, en van künsten en Wetenschappen.
Den 18. October 1798. Het vierdejaar der Bataaffche Vryheid.
ïn den HAAG, ter *sLmè brükkery. t?;$.






( 3 )
INSTRUCTIE voor den Agent der
Nationaale Opvoeding waaronder begreepen is de Geneeskundige Staatsregeling , de vorming der Nationaale Zeden, de bevordering van het openhaar onderwys en van Kunflen en lfrstenfehappèn.
Art. i.
De Agent zal zich moeten gedragen naar de bepaah'ngen by de Staatsregeling voorgefchrecven, en byzonder naar die grondbcginzclen, welke op zyne werkzaamheden eenen byzonderen invloed hebben, weshalyen liy fteeds zal moeten bedacht zyn, dat de eerbiedige erkentenis van een alles .bafhiurend Opperwezen de banden der Maatfchappy verfterkt, en daarom op alle mooglyke wyzen in de harten der Vaderlandfche Jeugd behoort te
worden ingedrukt. Dat door het Nationaal onder-
wys de tedere gemoederen niet te veel kan worden ingeboezemd de heilige Wet, waarin alle de plichten van den Mensch in de Maatfchappy haaren grondflag hebben, om naamenlyk aan anderen niet te'doen, 't geen wy niet wenfehen, dat aan ons gefchiede ■—enten allen tyde aan onze Medemenfchen zo veel goeds te doen, als wy in gelyke omftandigheden van hun zouden wenfehen te ontvangen. — Dat de verlichting en befchaaving van alle de Leden der Maatfchappy zo veel mooglyk bevorderd worden. — Dat de jonge Burgers en Burgeresfep van den Staat, aan wier verlichting en deugd het Bataafkhe Volk het heilig pand zyner aangenomen grondf (tellingen van het Maatfchappelyk verdrag ter bewaaring heeft aanbevolen, al vroeg in die grondbeginzeJen onderwezen worden, en tevens overtuigd, dat van de echte waardering der Vryheid en van de veritandige en eerlyke beolfening der afzonderlyke en algemeene rechten en plichten, voornaamenlyk de duurzaamheid, het behoud en geluk afhangt van het Vaderland, dat zy vuuriglyk bchooreu te beminnen.
A a i. Op



C 4 )
. 6p herri rust de zorg om natefpnoren alles, wïtiöü Runnen (trekken tot verbetering der verltandelyke, zeüeryke en lichaamelyke Opvoeding.
•'• . 3.' ...
Hy zal d oor het inwinnen vun de noodige berichten nopens den ftaat der publieke zogenaamde laagcre Schooien in ons Vaderland, (de Schooien in de Godshuizen daaronder begreepen) zich in ftaat Hellen, om dc gebreken, die in dezelven huisvesten , te kennen ; en aan het Uitroerend Bevind een Plan inleveren , hoe de leenvyze op' ïlczelven op eenen beteren voet kan worden ingerigt: welk Plan tevens zou kunnen dienen tót een handboek voor dé Ond.envyzers ih opgeroeide Schooien.'
. y ■ 4- , .. , - (
Ily zal binnen den kortstmogelyken tyd aan het Uitvoerend Bewind inleveren eene opklimmende Lyst van gefchïkte Leerboeken , om in de Schooien gebruikt te worden, èn tevens daarby opgeven de wyze, hoe dezelven door de gantfche Republiek in de Schooien kunne worden ingevoerd, en daarentegen geweerd alle de zödanigen,; welfcè . tiufgerlyke twisten of tweedracht zouden kunnen aanwakkeren , de fchadclyke bygeloovigheid voortplanten , het Burgerlyk characler bederven, of nadeelig zyn Vour het fceffltafid en dé goede zeden.
. - • .' 5- • , ■ • . . .
Deeze Leerboeken zullen moeten ingerigt zyn naar dé Vatbaarheid der Jeugd, en gefchikt om derzeiver tedere tarten tévoriijcii — zy zullen in het gemeen moeten llrekïïeii om het verRand te befchaaven — goede zeden aan-
iepfyzen Vaderlandsliefde optewekken , en Repu-
iblikeinfche deugden voortteplanten.
-, . 6.
. ïly zal zorgen; dat alle onderwys in de lecrltellige Godgeleerdheid dér önderfcheide Gezindheden — en alle Eerdienst of niterlyke Ceremoniën, welke aan byzondere Kerk-gènóotfchapgen verknogt zyn , van de publieke' Schooien geweerd worden;
ïtf zal het noödig toeveféjgt hbuden^ dat door dè Öri-
dcr-



Cs}
«ïerwyzers aan de Wetten en de befluiten van be,t Uiteren J Bewind worde voldaan, en van de nalaatigen of gebretóh gen kennis geven $ op dat dezelven behoorlyk gccorrt geerd , en des noods van hunne posten ontzet worden.'' 8.
Hy zal ten fpoediglten aan het Uitvoerend Bewind een Plan opgeven, wegens de inrichtingen aanftdling vaa Departementaal en Plaatfelyke School-beltinnen, w ik? zullen zorgen, dat de gearresteerde bepaalingen behoordelyk worden uitgevoerd.
9-
Hyzal aan het Uitvoerend Bewind een Plan opgeven tot 'oprichting van een of meer Kweekfchoolen , waffrin gefchikte voorwerpen to.t bekwaame Meesters kunnen worden opgeleid.
10.
De aanflelling van Schoolmeesters zal gefchieden door het Plaatfeiyk Gemeente - Beltuur.'
11.
Niemand zal voordaan tot Schoolmeester worden aangefteld, ten ware hy voorzien zv vaneen behoorlyk be.wys, dat hy door den Agent, door een Departementaal ichool-beftuur of door andere daartoe gequalificeerde Perfoanen geëxamineerd, en tot het openbaar onderwvs geknikt geoordeeld is. 1 r1
12.
.Dlt bewys zal niet worden afgegeven, dan na dat zodanig een Burger door een behoorlyk getuigfehrift van de Municipaliteit of Municipaliteiten , alwaar hyfedert dezes Jaarlle jaaren gewoond heeft, van zvn Civisme en goed zedelyk gedrag zal hebben doen blyken. De bepaaljngen in dit en in het onmiddelyk voorgaande 10.' en'ir Art. voorkomende, zyn provifioncel , en tot dat op voor.'ra^t van het Uitroerend Bewind, deswegens nader© ichikkingen zullen zyn gemaakt.
1*.
Hy zal zo fpoedig moogiyk aa,n het Uitvoerend Bewind voordragen de wyze, hoe de Kinderen van onvermogende Ouders, overal zonder derzelver bezwaar zullen kunnen onderwezen worden in het leezen en fchryA 3 'ven*



t 6 )
ven; en hoe de Ouders, zonder krenking van hunne vryheid, zullen kunnen worden verplicht hunne Kinderen van dat ondervvys te doen gebruik maken.
14.
Hy za] zorgen, dat de opvoeding in de Schooien, overeeukomftig 'sLands Regeeringsvorm, worde ingerigt ; dat de Jeugd in dezelve meer geleid dan gedwongen meer door vermaaningen en goede voorbeelden, dan door flaaffche ftrafoelfening tot de betrachting van haaren plicht worde bewoogen.
L5-
Hy zal alle mogelyke middelen beraamen, om de Nederduitfche taal te zuiveren, te bel'chaven, en derzelver fpelling op eenen gelyken voet interigten.
16.
Op gelyke wyze, als boven by Artikel 3. van de pu•blieke Schooien gefprokeh is, zal de Agent, door het inwinnen van de noodige informatiën, zich in ftaat (lellen , om de gebreken te kennen , welke in de Latynfche, pranfche en andere Schooien , alwaar vreemde Taaien geleerd worden, plaats hebben, en zo ipoedig mogelyk eene verbeterde leerwyze aan het Uitvoerend Bewind voordragen, ten einde die alomme zal kunnen worden inge' voerd.
IIv zal-zorgen," dat op de Latynfche Schooien mede de Nederduitfche Taal naar derzelver regels onderweezen worde, en dat overal dezelfde Grammatica tot dat einde worde gebezigd, op dat dé Jongelingen naar de Hooge School bevorderd zynde-, tot een gewigtiger onderwys m de Nederduitfche Letterkunde zyn voorbereid.
18.
De aanflelling van de Ondervvyzcrs in deeze Schooien blyft het werk der Gemeente-Beftuuren, op voordragt van het Stè'delyk'Schoolbeünur; en daar geen. Plaatlelyk Schoolbelluur aauweezig is op den tot nu toe gebrmke yken voet, zynde nogthands de bepaalingen, in dit Artikel voorkomende, fiechts provifioneel, tot dat daarin nader zal zyn voorzien.
'* Ï9- , Niemand zal door het Plaatielyk Schoolbeftuur tot dee-
zen



C 7 )
«n post worden voorgedragen, dan die voorzien is met een getuigfchrift van zyn Civisme en goed zedelyk gedrag, geduurende de zes laatst verlopen Jaarcn, door de Municipaliteit of Municipaliteiten zyner wooning behoorlyk uitgegeven; — mitsgaders met een voldoend bewys zyner bekwaamheid en gefehiktheid tot deezen post, ten waare hy vooraf in zodanigen Post reeds blyken van zyne bekwaamheid en gefehiktheid gegeven had.
20.
Alle Gvtnnafa, Athenrea en Hooge Schooien, als mede ic aanflelling van Curatoren, Hoogleeraaren en verdere Beambten, blyven provifioneel op den ouden voet, tot zo lang, dat "by het Wetgevend Lichaam desaangaande andere bepaalingen omtrent derzelver getal en beftuur, zullen zyn gemaakt, waar van de Agent zal verplicht zyn, om, binnen den kortst mogelyken tyd, een voordragt en betoog by het Uitvoerend Bewind inteleveren, sc.
Hy zal zorgen, dat door een byzonder daartoe gefchikt tydfchrift, de promotiën en de uitflag der examina op de hoogere en laagere Schooien, en alles, wat tot de Nationaale opvoeding betrekking heeft, worden bekend gemaakt; waartoe hy door eene geregelde Correspondentie met de respective Schoolbelluuren zal in Haat gefield worden.
22.
Ilyzal het noodig toeverzigt houden, dat 'er in het openbaar niets geleerd worde, flrydig met de goede en Republikeinfche beginzelen, die aan de Jeugd, door het onderwys in de Nationale Schooien, zyn ingeboezemd.
Hy zal een waakend oog ouden op de fchriften, die in het licht verfchynen, of door de openbaare nieuwspapieren worden aangekondigd; en van dezulken, die fcha lelyk zyn voor de goede zeden aan het Uitvoerend Bewind kennis geven.
*4«
Hy zal, ondanks de bepau.. .gen in deeze Inflructie gemaakt , het recht hebben, om aan het Uitvoerend Bewind zodanig een algemeen Plan van openbaar ondervvys voorteA 4 dra-



C s )
dragen., als hy, tot bereiking van liet oogmerk der Maatfchappy het meest gefchiktzal oordeelen.
Hy draagt zorg, dat de "Schomvfpelcn, oycral daar dezelve in de Republiek gevonden worden, Leerfchoolen zyn van het Volk, — Kwcekfchoolen voor de Deugd, en behoedmiddelen tegen de ondeugd; — dat zy tot dien trap van veibetering gebragt worden, waar voor zy vatbaar zyn, — en dat van dezelven worden geweerd di.e Itnkkeii, welken de zeden bederven nf den Nationa-' lei! geest verzwakken, — dat zy ftrekken tol opwekking van Republikcinfche deugden, dat zy de belooning vooralen, die een eerlyke handel te wachten heeft, en de ondeugd haar masker ontrukken.
26.
Hy zal derhal ven moeten kennis dragen van de Hukken, welke ten Toneele gevoerd worden, — weshalveii de Commisfarisfen der Schouwburgen en Directeurs van reizende of vaste Troupen, verplicht zullen zyn, de Lyst der Toneelllukkcn, welke zy voornemens zyn te laten vertoonen , ; door hem te doen examineeren, en met voorkennis van het Uitvoerend Bewind approbeeren. 27-
Hy zorgt, dat de Nationaale geest door alle mogeiyke middelen, gevormd en geleid worde tot Deugd en Vaderlandsliefde, en tot de kennis van de waare belangens van het Gemeenebest, — tot het goed verfhind der Staatsregeling en Vaderlandfche Historie, — het zy door het fchryven van Weekbladen, gefchikt voor de vatbaarheid van de Jeugd en minverJichie Burgers, — 't zy •door het doen vertoonen van zedelyke Toneelftukken tot opvyekkiiig van Vaderlandsliefde,.
28.
Hy neemt kennis van de manier van Onderwys, en di n ftaat der Wetanfcbappcn in andere Landen , daar dezelve bloeien , — als mede van de nieuwe fnftéliingen in den voortgang der Kunsten en Wctenfchappcn , om daarvan in.uns Laud hei beste gehaiik te maken.
Hy zal in het otg houden, dat de beödFening der
fchoo-



< 9 ï
fcrioonc Kunsten, eenen zeer heilzaamen invloed kan hebben op het vormen van het Nationaal Character, en zal dienvolgens de noodige informatiën nemen naar den tegenwoordigen ftaat der Schilderkunst, de Beeld.houwkunst en Burgerlyke Bouwkunst, ten einde aan het Uitvoerend Bewind de gefchiktfte middelen voortedragen , om de fchoone Kunsten in ons Vaderland te doen bloeien.
Hy zal met allen vlyt naargaan den ftaat der Letterkunde in ons Vaderland, en de middelen, welke by de hand zouden kunnen genomen worden om dezelve te* verbeteren; zo wel met betrekking tot de Dichtkunst, als die om wél'te fpreken; in het oog houdende , dat geen dier Werken waarlyk fchoon zyn kunnen , zo zy een [trekking hebben, om den eerbied voor het Opperwezen te verminderen, of de zeden te bederven, en zal hy aan het Uitvoerend- Bewind de meest gefchikte middelen voordragen, om den fmaak te verbeteren, en de beoeffening der Letterkunde .aautemoedigen.
r-rT~ 31-
Hy zal alle mogeljke attentie hebben op de g.hecle Staatkundige Geneeskunde, — alle plaatshebbende gebreken en misbruiken desaangaande opfpooren, dezelve aan het Uitvoerend Bewind, benevens de middelen ter verbetering, zo dra mogelyk, voordragen, en zyne zorgen laten gaan, over .alles, wat ftrekken kan ter bevordering van de gezondheid en de phyiieke welvaard van het Ba" taaffche Volk.
32.
Hy zal naauwkeurig toeverzigt houden op de algemeene oorzaaken der Volksziekten in ons Vaderland, Vooral van doorgaande en befmettcude ziekten van Mcnfchen ; terwyl hy mede, voor zo ver zulks invloed heeft op de gezondheid der Menfchen, met de meeste naauwkeurigfceid, zal.letten op de ziekte.van het.lastdragend en (k"t;baare Vee, (huislyke Dieren alle daaronder begreeperh mitsgaders omtrent de algemeene middelen, die ter afweert ng, en herftel der ziekten, behooren in het werk gelteld ie worden. •• .33.
hy zalderhajyen moeien acht geven, op alk luchtbeA 5 der-



f 10 )
dervende en befmetrelyke oorzaaken van ziekten, en al het geen de lucht met fchadelyke dampen vervult, 't welk zich tot de gevolgen der Droogmakeryen en Overftromingen uitftrekt.
20. Op alle verbeteringen, welke ter bevordering van de gezondheid der Ingezetenen, in de Burgerlyke Bouwkunde, zoude kunnen gemaakt worden.
3°. Op alle foorten van Spyzen en Dranken, voor zoo Ver dezelver aart, hoedanigheid, of bereiding voorde «ezondheid nadeelig zoude kunnen zyn.
4°. Op alles, wat de openbaare uitoefFening en praktyk der Genees-, Heel-, Vroed- en Artzeny-mengkunde, zo in de Steden, als op het Platte Land betreft"; ten tiude deeze voor den Staat zoo belangryke wetenfehap door deskundigen geöeffend, en alle fchadelyke gevolgen der onkunde en kwakzalvery geweerd worde.
5". Op de geftel iheid der Gevangcnisfen , Gast-, Krankzinnig- en Verbeterhuizen of andere openbaare Gedichten door de gehcele Republiek, voor zoo verre zy haarc betrekking hebben, op de gezondheid en ziekten ijïer Menfchen;
6°. Op alle omftandigheden, die voor de gezondheid der Ingezetenen nadeelige gevolgen zouden kunnen hebben.
34-
Hyzal aan het Uitvoerend Bewind, zo dra mogelyk, een gedetailleerd plan inleveren, volgens welk het toevoorzigt nver het Genees-, Heel-, Vroed- en Artzenykundige in de geheele Republiek , de verzorging van de Armen en Bcwooners van het platte Land door Genees-, HeelVrocd en Artzenykundige, en het onderwys in de opgemelde vakken , in het vervolg dient te worden ingericht. 35-
Hy zal binnen den korst mogelyken tyd aan het Uit' •verend Bewind inleveren eene Pharmacopah\Batava, ora door de geheele Republiek te worden ingevoerd.
36.
Hy zal binnen den kortst mogelyken tyd, aan het Uitvoerend Bewind opgeven , op welke Plaatfcn zodanige Collegiën zouden kunnen worden daargefteld, ter regeling



ling cnbevordering der Genees-, Heet-, Vroed- en Artzeny-mengkunde , en, op welke wyze dezdve zoudenbéhooren te worden daargcfteld.
Hy zal, na eene behoorlyke inrichting van het Geneeskundig Beftuur, met de Collegia Medica, door dc geheele Republiek eene geregelde Correspondentie houden', ten einde door dezelve van het getal der dooden en geboorenen; van den ftaat der gezondheid der Ingezetenen, der Vee-Ziekte by grasfeerende epidemiëti nnderregt te worden, en, tot voorkoming of Ituiting daarvan , zodanige middelen aan het Uitvoerend Bewind voorflaan, als hy meest gefchikt zal oordeelen.
Deeze Correspondentie zal zich ook uitftrekken tot alle inbreuken, die tegen de héilzaam ë Inltellingén van dit vak zouden mogen gemaakt worden door onbevoegde Terfoonen, zullende hy, hiervan onderrigt, door middel van het Gouvernement, alle Ichadelyke en bedervende inbreuken op ftaanden voet trachten têgentegaa'n en uitteroeijen.
39-
Hy zal zorgen, dat 'er alle jaar eene naauwkeurige lyst 'worde in het licht gegeven van alle de igeboorenè en geftorvene door de geheele Republiek, geduurende het afgelopen jaar, derzelver ouderdom en gellacht, en zo veel mooglyk , aan welke ziekten zy overleden zyn waartoe alle Municipaliteitën en Colkgia Medica verplicht zullen zyn hem de noodige bydragen te bezorgen. 40.
Binnen den kortst mogelyken tyd , zal door den Agent moeten worden ingeleverd een volledig plan ter verbetering, der inrigtingen op 'sLands Vloot , zo wel ten aanzien van het voedfel, 't welk aldaar gebruikt wordt, als vaii de geneesmiddelen en geneeswyze , en voorts van alle andere onderwerpen, die betrekking hebben tot de gezondheid of ziekte van de Vlootelingen.
41.
Alle geneeskundige inrichtingen voor de Armée te Lande,



C & )
4*t «*en ftaan onder zyn toeyerzigt, zullende -hy dien aangaande zodanige verbeteringen 'voordragen als hv -ten meeste nutte zal oo.rdcelen te behooren.
42.
Hy draagt zorg, dat 'er van tyd tot tvd een Geneeskundig Zakboekjen worde uitgegeven, w'elk voornamerlyk zal moeten behelzen zodanige lesfen, die in ftaat zyn den gemeenen Man in zynen leefregel te leiden m 3 de gevaarlyke klippen van ligtgclovigheid, bvgcloof/onachtzaamheid, flordigheid of verwaarlozing aantewyzen. 43-
Binnen den kortstmooglyken' lyd dient hy het Uitvoerend Bewind, op alle de in zyne handen ten dien einde gefielde Hukken van bericht, coniideratiën en advis.
44.
By het vieren van Nationaale Feesten, zal hy verplicht zyn de Plannen daartoe aan het Uitvoerend Bewind, inteJeveren.
45-
Hy zal, hoezeer onbevoegd, ,om op eigen gezag eeni«e nieuwe inrichtingen daarteRellen, echter verplicht zyn, om de Decreeten en Befluiten, zo door het Vertegenwoor.digend Lichaam als het Uitvoerend Bewind, met betrekking tot zyn Agentfchap genomen, te efFcctuceren of te doe| efTectuëeren.
46. ■
Hy zal van zyne verrichtingen, mitsgaders .van alle zaaken by dit Agentfchap voorvallende, moeten houden een behoorlyk verbaal, ten einde daarvan op zodanigen tyd, als door het Uitvoerend Bewind zal worden bepaald aan hetzelve Bewind verflag te kunnen doen , by welke gelegenheid hy tevens aan het gemelde Bewind kennis zal moeten geven van zodanige dispositie, als door hem uit kragtt van deeze Inftructie, of ingevolge van de op hem verleende authorifatiën zullen zyn genomen.
47-
Hy levert alle jaar een Rapport in by het Uitvoerend Bewind, over den 'ftaat der Kunsten en Wetenfchappen in de Bataaffche Republiek, en van de verbeteringen, welke
daar-



( '3 >
daaraan zyn toegebragt, om hetzelve ter kennisfe te brengen van het Vertegenwoordigend Lichaam.
43.
Hy is gehouden alle veertien dagen eenfuccinct Rapport van "zyne Ambtsverrichtingen aan het Uitvoerend Bewind ïntezendm.
49-
Ily zal binnen den kortstmooglyken tyd aan het Uitvoerend Bewind opgeven , de naar zyn inzien behoorlyke wedde van zynen Secretaris, gelyk mede het aantal en de jaarwedden van zyne verdere Geëmploiëerden, en het getal der Vertrekken, welke hy voor het Bureau van zyn Agentfchap noodig heeft, ten einde hetzelve in ftaat gefield worde, om dienaangaande aan het Vertegenwoordigend Lichaam zodanigen voordragt te doen, ah het zal vermeen'en te behooren.
Hy zal alle Befluiten van het Uitvoerend Bewind, die aan hem ter uitvoering gezonden worden, in originali, houden by de Archiven van zyn Bureau, en daarvan eene geautentifeerde Copie zenden aan die geene, tot welker naricht dezelve ftrekken.
. Hy zal zorg dragen, dat zyn Secretaris en verdere Geëmployeerdens zich ftiptelyk houden aan hunne Inftructiën, en voor derzelver nalatigheid verantwoordelyk zyn.
Hy zal van alle Brieven door hem in zyne qualitcit gefchreeven wordende , behoorlyk geregistreerde Copien ' houden, ten einde daarvan ten allen tyde het Uitvoerend Bewind de noodige informatiën te kunnen geven. 53.
. Hy zal zorgen, dat het Archief van zyn Agentfchap In eene behoorlyke orde worde gehouden, ten einde het zelve ten allen tyde aan zynen opvolger kan worden overgegeven,- wanneer zyne aanftelling door het Uitvoerend Bewind worde ingetrokken, of hy voor dcezen 2ynen post mogt bedanken.
54- Hy



C H )
54- , ,
Hy zal door de Nieuwspapieren bekend maken de dagen en uuren, op welken by, voor ieder Burger, die, zulks zoude mogen begeeren, in iedere week zal te Inreken zyn.
55-
Hy zal zich nimmer buiten de Pvefidcnticplaats mogen begeven zonder voorkennis van het Uitvoerend Bewind.
56.
Hyzal in handen van den Prasfident van het Uitvoerend Bewind afleggen de navolgende Verklaaring, gelyk mede de eede van corruptie en zuivering: .
,, Ik verbind my plechtig mynen post van Agent „ der JMationaale Opvoeding met al myn vermo„ gen, overeenkomftig myne Inftructie, getrouw ,, en ieverig te zullen waarnemen. „ Ik beloove en zweer, dat ik my exactelyk zal re,, guleeren naar den inhoud van het Placaat by ,, de voormaalige Staaten der Verëenigde Nederlanden, op den 10. December 1715. gearres„ teerd, tcgens het geven en nemen van verbo„ den giften, gaven of gefchenken. „ Ik verklaar en zweer, dat ik dirccielyk of indi„ rectelyk, om het voorfz. Ambt te verkrygen, ,, aan eenige Perfoonen, het zy binnen of buiten „ het Beduur, onder wat pr&text of naam hetzelve ,, zou kunnen gefchieden, geene giften of gaven „ hebbe gepraefenteerd of beloofd, noch gegeven ,, of belooven, noch geven zal."
57-
„ Het Vertegenwoordigend Lichaam behoudt aan zich ., het vermogen, om deeze Inftructie te ampliëeren, te
expliceeren en te verminderen, zo en in dier voege, „ als hetzelve zal meenen te behooren.