TWEEDE CATERN UIT M Y N ZAKBOEK.   T\W EEDE CATERN UIT M ï N Z A K B O E K, O F aante ekeningen VAN een BURGER AAN de GRENZEN van ■M O X JL w JD. mm* • v Te ROTTERDAM, By nicolaas cornel, Drukker en Boekverkooper.   VOORBERICHT. Raar ik het genoegen heb, door den uitgever daezes te vernemen , dat myne Eerste Catern uit myn Zakboek, niet gerekend kan « werden onder de afgedrukte gefcbriften, welke op de Zolders der Boekverkoopers bewaard, of tot Misdruk geteld worden , heeft dit my aangespoord, om de pen op te vatten, en myne Aanteekeningen te vervolgen , gelyk heden blykt door de Uitgaaf myner Tweede Catern. Men zal-, gelyk ik reeds in myn Voorbericht voor de Eerste Catern gezegd heb, in myne Aanteekeningen fomtyds enkele gedeelten uit vroegere en laatere Scbryvers, 't zy uit het Franscb ,Engelsch, Hoogduit sch, of Hollandscb getrokken, vinden.; ook zal men veel al den korten inhoud van uitgebreide Werken hier zien voorkomen, die, naar dat het de aart der zaake zal vorderen, zullen verzeld gaan met Politieke, Hiflorieele, Geographifche, Natuur- en Zedekundige aanmerkingen.—Lieden die lust, tyd, noch gelegen* 2 beid  Itr V O O R B E R J C H T. leid hebben om groote Werken te doorbladeren, kunnen met eenen opflag van een oo?, uit deze uittreksels hunne weetlusi voldoen. Ik vleije my, deze tweede Catern, even ah de Eerste aan het oogmerk zal voldoen: zullende ik vervolgens voordgaan, en om de twee of drie maanden met een Stukje vervolgen; op dat men binnen weinige maanden een bekwaam boekdeel by een zien; dierbalven hm men verzekerd zyn dat deze tweede Catern wel dra van eene derde zal gevolgd worden. Akoo er door afweezigheid des Schryvers, een enke.e drukfeil , mogce zyn ingefloopen, zal men by ds Uitgaaf van het compleere deel, d* trutas ageer voegen. TWEE-  TWEEDE CATERN UIT MYN ZAKBOEK, Jj^c zucht om de zeden en gewoontens der vroegere en laatere Volken te keren kennen, fchynt eene eigenfchap onzer 18 h'.euw te zyn geworden. Nim. mer zag men zoo veele Reizigers in alle Landen van Europa , nimmer werden met zoo reel greetigheid Rcisbefchryvingen en Vernaaien geleezen dan thans. En wy twyffelen zeer, of men de verfchillende Vol» ken wel immer zoo naauwkeurig en onpanydig beoordeelt hebbe dan tegenwoordig gefchied. Sinds het eene Volk het andere dikwerf bezogt en wy ons Aardsch Stelfel meer en meer hebben leeren kennen, hebben ook de vooroordeelen allengs opgehouden; de Menfchelyke Geest is vryer geworden en men heeft beginnen te redenkavelen. Wel dra zag men dat het meeste waar zich den redelyken mcnsch tot hier toe meede bezig hadde gehouden , veel al beflaan had, in het flipt opvolgen van Kinder» achtige bygeloovige beuzelingen, door minne moe* ders ons alreeds in de Kinderkamer ingeprent en naderhand door r.ietsweetende Monniken bevestigt. De kennis van eene wond is de eerste fchreede tot A d«*  C i ) derzelver geneezing: even zoo was het ook met de' oude Wysgeerte gelegen. Men zag allengs met klaare oogen, de naauwe grenzen waar in de School, fche Philofophie bepaald was en dat het hart noch het verftand geen deel had, in eene Weetenfchap, waar in die beide de Hoofdrollen moesten fpeelen. —■ Maar dat alles omringt was met Belwerken van Wartaal, onderfchraagt door geheele Folianten van oudvaders wiens inhoud de Leeken niet Leezen mogten en de Monnik niet verdond. Wel dra nam men eene hoogere vlugt, ontfioeg zich van bygeloovige veroordeelen; noemde alle Menfchen Broeders; en verruilde eene zoogenaamde Philofophie, voor eene waare wysbegeerte. Deeze zoo weldaadige Werkingen des Verlichten Verftands, vertoonden zich in duizend Edelmoedige Handelingen, zoo wel in de Cabmetten der Vorsten, als in de daaglykfche bedryven des Burgerlyken leevens. Zel& de Wysgeerte Iaat niet na heuren wel. daadigen Invloed te verfpreiden te midden van het woedende Oorlog, of de grootfte belangen der Vorsten. Wanneer eenen Lodewyk de i6£e, geduurend© de Americaanfche onlusten, beveelt om het Engelsch Schip van den Volksontdekker Cook, niet alleen rustig telaaten vaaren, maar zelfs te onderfteunen; wanneer deezen Vorstzyne goede diensten aanwend, om Tippo Saib te bewegen Engelfche Krygsgevan- genen  C 3 ) genen de vryheid te fchenken, en dat juist op een tyd , dat het Oorlog op het punt is om tuslchen deeze twee Natiën uittebreeken. —- Wanneer de Spaanfche Veldheer Crillon, onder het werpen van Kogels en Bomben , den dapperen verdeediger van Gibraltar LeevensmidJekn ten gefchenken zendt; — WanneerPruisfchens grooteFrednk.VyandelykeVeldheeren, die hem mèrkelyk benadeeld hadden,aan zyn tafel duldt, Wanneer eenen Hertog Ferdi- nand van Brunswyk, groot bevelhebber, maar nog grooter Mensch, zyne Krygsgevangen Franfchen, metweldaaden overlaad. Wanneereenen edelen Burger 'zyn ryd verflyt, goed en leeven waagt, Zeen en Bergen over reist, om door een naauwkeurig onder» zoek van Gevangenisfen, Lazaretten en Hospitaalen, ware het mooglyk, het leeven en de gezondheid zyner Landgenooten te bewaaren; — Wanneer zyne Catholyke Majefteit aan eenen Proteflantfchen Leeraar Robbertfon, Manuicripten uit zyne eigene Bibliotheek laat toekoomen, ten behoeve der Gefchiede- nisfen zyns Ryks ; • Wanneer wy zien dat Ro- mens Banblikfem, geene meerdere kragt bezit dan die van Jupiter, devvyl men zyne Heiligheid in beeldenis verbrand j wanneer deezt-n Sïeedehouder van Christus ! voor wien eertyds de Keizers tot voedchabels,rydknechten,of kruipende boetvaardi* ge Zondaars, verfixekten, het raadzaam oordeeld om As in  ( 4 ) in Perfbon den Keizer te kaomen bidden. ós Monniken noch Nonnen niet verder te ontrusten en na het doen van vergeeifche moeiten— eenjofeph de 2^5 voor rechtzinnig verklaard,* Wanneer alle vervolgingen der Christenen onder eikanderen ophoud, de Auto da Fees, alleen in de Kronyken beVend ftaan , en alle haatelyke onderfcheidingen niet meer geduld worden; — Wanneer Regenten en Purgers als om ftryd yveren, in het doen van ondekkingen, met verzaaking van alle eigenbelang; Wanneer men Pryzen ftelt op het uitvinden van alle nut Jge zaaken; Wanneer men zich toelegt om de Bevolking , de gezondheid, den Godsdienst, de goede Zeden, den Handel, Konsten en Weetenfchappen te bevorderen; en cindelyk, wanneer men de Opvoeding der jeugd, als het fundament eener braaveMaatfchappy, wel behart'gd, door op derzelver onderwyzers behoorlyken acht te liaan; — Wanneer wy dit alles zien, gelyk we ook daaglyks ondervinden, dan moogen wy dit der Wysbegeerte, Menschkunde, of Verlichting, hoe men 't noemen mag, vryelyk toefchryven. —-— Niet alleen dat de waare Wysbegeerte, die het geluk des Menschdoms bedoelt, haare verwarmende ilraalen ichiet over het hoogere gedeelte der Menfchen; — Maar zy werkt ook, door heuren geze- genden Invloed, by de geringste Volks Clasfen. In  ( 5 ) In Venetien mogt niemand, buiten den raad, over des > zelfs Regeering redenen, of hy ftont in gevaar van zyn leeven te verliezen: thans heeft de grootfteSnapper niets dan een Bannisfement te duchten. -— In Roomen zou zelft een Proteftant ongeflraft in de Kerken moogen lachen, wen hy zich daar by van moedwilligheden onthield. In Portugal, of Spanje, fpuwt men niet meer, wanneer "er ee • zoogenaamde Ketter verfchynt; de Rusfifche en Poolfche B eren die overeen 4pjaaien. — weinig meer dan Woutezelen waaren, worden thans zeer befchaaft. De Duitfqhe Jood is geen afzichtelyk Schepzel meer, maar de Duitfcher begint hem reeds als zynen Broeder te befchouwen. De ruimste Enge'sch. man zelfs, zal niet ligt eenen vreemdeling in de Straaten van Londen meer beledigen, of liet moeten Straatrovers zyn, die meestal in 't vriendelyke uwe grondbeurs eifchen, en daar meede, zonder u verder eenigen hinder aan te doen, zich Ipoedig wegmaaken. DeEngelfchen in't algemeen, zy zelfs, die hunne ftemmen, by iedere Parlementsverkiezing, aan den meestbiedende verkoopen, zullen het niet euns in bedenking neemen, om een aanzienlyk deel van hun vermoogen, der Vaderlandsliefde opteofferen. A q EN  ( « ) ENGE3LAWD. C3;K-er aHe de Mpnschlievende en nuttige Stichtir, .en weike in Engeland gevonden woiden , is de Algemeene Asfuramie Sociëteit «eer zonderling. Zy werd; in Augnstus 1787 eerst gedicht en heeft de Algemeene zekerheid tegen Land en Straatroovers voömaamlyk ten doel $ ook bepaald zy zich niet alleen tot Londen, maar heeft haare Agenten door het geheele Koningryk veripreid. ■— De geasfureerden worden in 12 Clasfen verdeeld en moeten hunne goederen voor een geheel Jaar laaten verzekeren tegen een bepaald pCto. Zoo eigen Huisbewooners, als die wooningen in een huis hebben, kunnen hier hunne IVleubilen, Klederen, Juweelen, Goud, Zilver en Galatueriewaaren, ja zelfs contante Spetien laatcn verzekeren. Kooplieden en Winkeliers, kunnen hunne waaren, *t zy ze rich in Winkels, of Magazins, op Scheepen, of op Vragtwagens bevinden, tegen aile Struikrovers en Huisdieven dóen bevryden. Insgel s ks Ipreekt zy der. Boer borg voor zyne Paarden en Hoornvee, den Heer voor het geen hy zynen Knegt aanvertrouwt en den Reiziger of Particulier, voor al het geen hy by zich mogt hebben. Wordt 'er ieiwes geilden en wil men den Dief doen ftraf. fen,  C 7 ) fèn, zoo kan men zelfs, de hier roe noodige kosten, verzekeren. (#) De meenigvuldige Clubs, of verzamelinghuizen , die thans door geheel Europa zoo greetig bezogt worden, zyn eigentlyk hun beflaan aan Engeland verfchuldigd. Dit Ryk krielt van dergelyke Huizen , fommige van welke het belang des Staats, anderen het Koopbelang, eenlge het vermaak, en niet weinige de fchandelykile oogmerken ten doel hebben. Men ziet ze, zoo wel onder, als boven den grond, 't Is in deeze Clubfen, vyaar zich den nationaaien geest, in alle zyne gedaantens vertoont; en waar in het woord, vryheid! op alle tongen ligt; terwyl men 'er tevens de fynste koorden fpind om ze, van lieverlee, den zoo met zyne vryheid vooringenomen Brit, zoo dikmaalen om den hals te flingeren, dat ze wel dra hem tot wezentlyke Boeijen zullen verftrekken. De geheimste zaaken worden in dergelyken Huizen verhandeld, zoo wel de natie als particulieren Perfoonen betreffende, en waarvan men zich verwonderen moet, dat ze zo lang verzweegen blyven. De zoo beruchte Staatkundige Gastmaalen, die niet zelden uit een verbaazend getal deelneemeren beilaan, (a) Zie Samlung der besten Duitfchen Profaifchen Schriftfteller uni Dichter 160 Th. ie B. odjr Arcbenholz, Brittifche Annalen voor 1788. 1 B. 5 Ablch, p. ipoa A 4  ( 8 ) ftaan en waar by de grootfte gezellige eendragc heerschc, worden, of in zulke Clubs befloten, of gehouden, onder de vriendelyke Staatkundige, of Sentimenteele, gezondheids 'nftellingen, zyn 'er fomtyds zulken, welke den aandagt der Natie bepaalen. Dan, daar de Britten tot alle uitterstens overgaan, vindt men niet zelden zulke byeenkomften , welke alles, behalven het Patrotismus, ten doel hebben. Zoo vondt men te Londen de Clubs voor fmeerige Hembden, welke in de Low.Holboren Straat, onder den grond, gehouden wierdt: de Leden derzelver werden tot de byeenkomst genoodigd door Kaartjes , waar op wel uitdrukkelyk te kezen ftond: NB. De Vrienden die ons bezoeken willen, moeten van zulke Hembden voorzien zyn, of zullen niet toegelaaten worden. ——» In Maart 1788 ontdekte men eene Haanen en Hennen Clubs: onder deeze benaming kwaamen de liederlyklle Perfoonen van beide kunnen by eikanderen, in het Kerfpel Klerken.Wel, gelegen in het noordlyk gedeelte van Londen. — Deeze Club had twee Prcfidenten , een Mannelyke Voorzitter, en eene Vrouwelyke Voorzitlier Hier hadden de grootfte 'losbandigheden plaats die men bedenken konde, en duurden zoo lang tot dat de Nabuuren, die onrust moede, der Regeeringe kennis van dit bedryf gaven. Na dat zy hunnen aanklagc bezwooren hadden,  ( 9 ) den, werden 'er 15 Conftapels gemagtigd om deeze Club uitteroeyen en de Perfoonen in ve^ekering te neemen. 15% zoo Minnen als Vrouwe woelden hier op de fchandelykfte wyze dooreen : alvoorens echter de Gerechts Dienaaren dit fchandhok hadden uitgeroeit. werden zy door die meenigie gansch onzagt behandeld: eenige weerden zich met Hokken, anderen met tangen, en fommige met hunne nagels of muilen. — Die het ontkoome.i konden, redde zich met de vlugt; maar het eindelyk moetende opgeeven, werden 'er 60 van gegreepen en naar het Tuchthuis gevoerd. Bv deeze gelegenheid werden 'er, voornaamlyk in St. Gilles Kerfpel, ook nog andere Jonge Haanen en Hennen Clubfen on. dekt, beiiaande uit Handwerksgezellen en ge- rieflyke Dienstmeisjes uit de heffe des Volks. Ca) De Vry - Metzclaary ftceg, in 1788, in Engeland, tot eene hoogte welke zy, tot daar roe, niet had kunnen bereiken, wyl de Prins van Wallis, den Hertog van York en den Hertog van Cumberland eene eige Loge ftichtte , waar in daadeiyk alle hunne Vrienden en Hovelingen deel namen. De Leden deezer nieuwe Loge , onderfcheiden zich (a) BiUifche Annalen von Archenholz 1788. B, 1. S. 435. A5  zich van andere Vry-Metzelaars, door het draagen eener gouden Medaille die eene Dunfche Infcriptie, Ik dien, -en Zinfpreuk heeft. De Loge wordt enkel maar de Brufche genoemd ,* maar de Kleeding beftaac uit een blaauwen rok met geel ondergoed. In dat zelve Jaar was de viering van het Johannis Feest, waar byalle de Leden der verfchillende VryMetzelaars Loges te Londen tegenwoordig zyn,zeer luisterryk. Een aantal, van nagenoeg 500 iVlenfchen, van allerleijen Rangen Staat, ging, door Mufikanten vergezeld, als in Procesfie, door de Straaten van Londen. Onder deezen bevonden zich ook de Leden der twee Loges, welke tot het Artillery Regiment behoorden. De Officieren derzelver vergaaten hierby hunnen Rang. gaande band aan hand, met de gemeenste Soldaaren, ten bewyzevan Broederlyke gélykheid, door veele Straaten der Stad. Zoo als insgelyks de aanzienlykfte Perfoonen met geringe Handwerkslieden deeden. De trein ging tot in het Dorp Camberwell, omitreeks Londen, voord, alwaar de eerfte Cappellaan der orde. Dr Milne, in de daar ftaande Kerk, eene zonderlinge Redevoering hielt, waar in hy den oorfprong der Vry-Metzelaary van oudsher bewees, zich onder anderen beroepende, op de Schooien van Pythagoras en de Eleufinifche gehcimenisfen, op zulk eene wyze, als men veelligt nog nimmer op eenen Christelyke Kanzei gehoord had.  C ti ) had. Hy was zeer breedvoerig over de vervolging die de Metzeiaary in het zuiden van Duitschland had moeten ondergaan; maar het aanmerklykfte van dit geheele Feest was de ftrengheid , waar meede hy aüe nieuwigheden die in de orde der Vry-Metzelaaren ontdaan waaren, afkeurde; zoo als de, door de Jefuiten ingevoerde, graaden in de Metzeiaary; het Syfthema der Tempelheeren; de Koningiyke Arke en dietgciyken meerdere : voornaamlyk dezulke, welke in deeze Eeuw waaren ingedeld, en geheel van den eenvoudigen ordcns regel afweeken ; deeze werden alle door hem op eene plechtige wyze gedoemt. Daar men in Holland , Duitschland en elders , zich een verkeert denkbeeld vormt van de Engelfche Vry-Metzelary, zal hetmcoglyk niet ongevallig zyn, om des aangaande beter onderricht te worden. Eene Natie die altyd redent, op alles doordenkt en san wien men niet betwisten kan dat ze braave en kundige Mannen bezit, wiérdaadenKunstftukken zyn, en wier Schriften allomme bewonderd worden; maar in wier boezem ook zulke pesten der Maatfchappy , Geweldenaars, Euveidaders en Zotten gevonden worden, die, of onze verontwaardiging, of ons meedelyden verdienen, (a) Deeze Ca) Wy beroepen ons op de gedrangingcn van eeneHastings ,— door Burke en Sceridan zoo mccsterlyk ten toon ge-  C i* ) Deeze denkende weezens nu, komen in menigte by eikanderen, en verbinden zich door eenen &ed , om een geheim te bewaaren, dat eigenlyk gefproken een geheim blyft, om dat niemand buiten de orde gelooft, dat 'er geen geheimen zyn. Terwyl dat geene, waar door zy den eed doen, flechts uit de beuzelachngile grillen eener Club beftaat. Vcrgeefsch zou men hier, onderlcheidene graaden in de Metzeiaary zoeken; vergeefsch Hieroglyphifche beteekenisfen denken te vinden, waar uit men de ord^ns gefcbiedenis konde verklaaren. Veelminder moet men zich voorftellen dat iemand, die in de orde wordt toegelaaten, daar door rykcr. aanzienlyker, of nayveriger wordt. Zelfs ziet men 'er nimmer zulke deftige festiviteiten als in Duitschland, Frankryk of elders plaars hebben, al waare het maar, om de inbeelding over he: beftaan hunnes ordens, kragt te geeven, of op te wek- fpreid, zie Britt. Anua'e ; B. WyJers, zullen de volge. prop c g vangcnislen, ons gezegde van de Euveldaaders regtvaerdigenl Britt. Ann. 3 B. 35 S En eindelyk vraag Ik, of het Wysheid zy, dat men Menfchen huurt, om eikanderen met vuisten lam of dood te Haan ? da: men oude Vrouwen tegen eikanderen laat wed loopen? —— of dat 2 Mannen, vliegende naar Lapland fnellcn, daar 3 Meisjes en eenige rendieren opneemen , die in Londen kooinen vertoonen en ze weer terflond naar hun Land doen terug voeren? -— Archenholz Britt. Ann. 1788.  C 13 ) wekken. Niets van dat alles is in eene Engel Cche Loge te vinden. De eige hoedanigheid eens Clubs, is hes: eenig onderfcheid dat 'et tusfchen eene Engelfche en eene vreemde Loge pla-.ts heeft. Het eenig • fte dat ze van de Metzeiaary bezitten, beftaat in e ne onderlinge gelykheid; doch dir is meer aan den Na* tionaalen Geest, dan aan de wetten der orde toe te fchryven. Obdertusfchen kennen de meest» Engelfche Loges de drie granden in de Metzeiaary; maar de meeste hoofden van dien, hebben geen begrip altoos van hoogere graaden in dcselve Het Beeldfpraakige heeft, voor de Engel fche Vry-Metzelaars geene beduidenis: zy befchouwen het als vercierfëls eener Club, of Herberg, waar men voor zyn geld drinkt. Nimmer befpeurd men eene Enthufiastifche orde tot Broederliefde ; geene behoedzaamheid by het bezoek van vreemdelingen , of het aauieemen van nieuwe Leden. Wil een Straatroover, by voorbeeld, wanneer hy maar niet bekend is, VryMetzelaar worden, zoo begeeft hy zich flechts tot een van de 200 Loges welke in Londen gevonden worden, en waar van 'er 195 uit enkele Handwerks Luiden beftaan en het zal hem niet misfen, om na het betaalen der 36 Schellingen die hier toe» liaan, als meedelid aangenomen te worden. Om het Patent der orde van de groote Loge van Engeland te verkrygen, moeten nog 5 Schellingen bovendien be.  C 14 ) betaald worden en dit zyn dan al de kosten die hy te betaalen heeft. Hier door is 't, dat Daglooners, Stoeldraagers , vrvgeworden Negers, ja foms Duitfche Joodfche Bedelaars, die geen woord Engelsch verllaan, zich in Londen tot Vry-Meczelaars laaten aanneemen, om met dit Patent overal te kunnen pronken. — Voor «enige Jaaren ging de Werfflust eener Loge zoo verre, dat zy naast het uithangbord .der Herberg alwaar zy heure byeenkomst hield nog een ander plaatile met het byfehrift: Hier maakt men Vry-Metzelaars, Doch na dat dit Bord eenige Wecken gehangen had , werdt het echter wecder afgenomen. Wanneer een vreemde ordensBroeder ^oodanigeLogè bezoekt, wordt hem naar geen bewys zyner ordre hoe genaamd gevraagd, alleen het ordens teeken is genoeg om zich daadlyk verwelkomt te aien. Nog nasuwlyks is de Broeder binnen getreeden, of de I< leslbhen koomen op de baan en men verzoekt dat hy ook een meedelid hunner Loge worde, geene ontfc huldigingen, van wat aart ook, konnen baaien: men dwingt hem zoo lang tot hy zynetoeftemminggeeft: teritond 5 Schelliugcn voorde Loge kast betaald en aanneemt om 's Maandelyks 2 Schellingen te zullen voldoen. Deeze geweldige aanwervingen hebben echter, in de weinige voornaamé Loges, geene plaats: ook is hun-  ( 15 ) hunne Clubs van de anderen, daar door onderfcheiden, dat men daar niet alleen in drinkt, maar ook thans, by de aanftelling, meer grillen bedryft, voor het overigen zyn ze in alles gelyk met de anderen. In de zoogenaamde groote Loge, die uit de af. gevaardigden aller Vry-Metzelaers Loges in geheel Engeland beftaat en welke alle vierendeeijaars vergaderd, gaat het foms geheel onrustig toe. Verfcheide honderden Vry • Metzelaars koomen hier by eikanderen , om ten beste der orde te beraadflagen ,• hunne verfchuidigde Penningen (zynde eene guigné voor elke Loge:) te voldoen en het Huishoudelyke te regelen. Elke Loge, meent voor het geene zy by. draagd, gerechtigd te zyn, om eiken voorflag die haar niet bevalt, zonder verder onderzoek te verwerpen. Daar de afgezondenen, veelal maar uit hand« werkrlieden beftaan, meer gefchikt om té drinken, dan om reden te verdaan en 'er den dtank ryklyk gefchonken wordt, zoo gebeurd het dikwyls, dat 'er verfcheiden tevens, op ftoelen en Tafels lprit:gen, om redevoeringen te houden, — (lampen, vloeken en raafen dat hetonlydelyk wordt- De opperlle Beambte der orde, grootendeels aanzienlyke Burgers, niet zelden weinig bedreeven in het geene hunne orde raakt, verwekken geen het minste ont2ag, maar fpeelen hier by eenen belaglyken rol; dewyl men zich naauwlyks verwaardigd hunne redenen aan te hooren. In 't  ( 16 ) In 't kort, deeze groote verzamelingen zyn geheel Voiksheerfchend, en de groore Ordes Ambtenaren ftaan hier ook voor hei misnoegen des Volks bloot. Totdeeze eerfle Ambtenaren behooren 12 Stewards, wier zaak het is, om by de verzamelinge der groote Loge, de aanzienlykfte Broeders op eenen maahyd te onthaalen. Aan die eerambten zyn geene Inkomsten, maar ook geene moeiten gehegt. Zelfs Uirlanders hebben dien post bekleed; alleen de eerste Secretaris der orde, Mr. Hefeltine, heeft een Penfioen van 500 Livr. 'sjaars. Ook zy, die al het gezag in handen hebben, bekommeren zich der orde's zaaken weinig: wie zou gelooven dat een der voorige grootmeesters der ordes, de Hertog van Beaufort, niets meer van de geheimenisfen der Vry Metzelary wist, dan zyn Zwaarddraager ? Deeze, met de waarheid overeenkomftige berichten, zullen niet alleen aan lieden, die niet tot de orde behooren, maar zelfs de Vry Metzelaaren buiten Engeland woonende , geheel vreemd voorkoomen. Het is byzonder. zegt Archenholtz, dat men tot hier toe het denkbeeld, 't geen zelfs verlichte mannen van de EngeKche Vry-Metzelaary gehad hebben, niet door het doen toekoomen van echte berichten heeft weggenoomen. De Engelfchen, die niet tot de orde behooren, befchouwen eene Loge niet anders, dan als eene ge»  C 17 ) gewoone Club, waar men by eikanderen komt om te drii,ken en te praaten. Op de hier voor verhaalde wyze en niet anden zynde Engclfche Loges ingericht, en hebben de gebruiken in de groote Loge plaats. Zy zyn het intusfchen , waar van men in vreemde Landen zuik een dwaas denkbeeld maakt, aan wien men geid zend , zonder te weeten waarom en van welke men zich de Wetten laat geeven , daar zy zelfs geene wetten eerbiedigen. Men houd de Britten , hoewel zonder grond, voor eene treurige natie, daar 'er intusfchen geen Land is, waar meer feestdagen gehouden worden dan in Engeland, of eigenlyk gezegd , vind men 'er nergens zulke dan hier plaais hebben. — Zoo is de Lord Majors verkiezing, een dag van Vreug. de , Pracht, Dans en Gastmaalen. Zoo het geduurig Wettrennen op het Land, als het pryszeilen op de Theems, hebben alle duizenden van aanfchouweren, verfcheide Sociëteiten hebben prachtige eigen Barken , waar meede zy, met Muziek vergezeld, gaan fpeelevaaren: de Melkmeisjes ziet men des zomers, door jonge Knaapen en Vioolen begeleid, omkranst met bloemen, door de Straaten van Londen huppelen, terwyl heuren geleiders vercierde Pyramides voor haar heen draagen, om welken zy nu en dan ronddanlen : onder deeze Volks FeesB ten  ( 18 ) ten moeten vooral de zulke niet vergee'en worden, die de gedachtenis van weldradige mannen zegenen. Zno als dat 't geen er te Leeds op den i July 178S ter eere van Bisfchop Hlaze, Süchter der Wol-Manufacturen , pla ts vond: een feest dat alle zeven Jaaren aldaar eens gehouden , maar fomwylen wel eens vervroegd word , gelyk nu werklyk plaats had, enz. De Inwooners vanSchwanfea en andere gedeelten van Z: Wallis , hebben eene gewoonte, die mooglyk, eenig in Europa is, zy vercieren des Zaturdags avonds de Graven, hunner vrienden en bekenden met allerlei foorten van Bloemen, naar het Saifoen des faars gefchikt, welke zy dan des Zondags, ca den geeindigden Godsdienst, op nieuw bezoeken , en eenen prachtigen omgang tusfchen deeze treurige gedenkteekens maaken Brittis Ann Nimmer was de Pracht in Engeland, in Huizen en K';eedingen tot die hoogtegeileegen dan thans; eenige voorbeelden zullen dit bevestigen. De verkwisting gaat zoo verre, dat men minder acht flaat op de verciering, dan wel op de Kostbaarheid derzelve. De gewoone Slaapmuts der Hertoginne van De. ^onshiere, kostte 10 guinjes en de iS'achtkleeding der tegenwoordige Wed: van den Hertog van Rutland , ,vfrd met 100 guinjes betaald. De Overfte L.  C 19 ) L. vond, toen hy zich met zyne Schuldeisfcheren verdraagen, onder meer overdreevene Rekeningen, moest eene van zynen Hoedenraaaker, die hem die hem voor geleverde Hoeden in den tyd van 17 Maanden 119 & St. in Rekening bragt. Mrs. Montague, bewooreresfe van een prachtig Huis in Ponmans Squarre, te Londen, liet eens Kamer met enkele Vederen eieren , welke, zoo in Bloemwerken , a!s festonnen , alles wat de Schilderkunst inftaat wfls te leveren,door verfcheidenheid van kleuren overtrof. Hasting brap-t uit de Indien 2 dozynen Stoelen meede, van Elpenbeen, met goud ingelegd, waar van ieder .35 guinjes in Bengalen gekost had. - Het Vorstlyk Bed, dat die Ex Gouverneur der Koninginne vereerde , overtreft alle Kostbaar, heid en is het Koninglykfte (Tuk van gtheel Wind. for. Voor lang was het zeer gemeen o-n in En. geland met Brillen, in yzer of koper gevat, langs Straat te gaan. Thans volgt men de Spanjaarden mar: men laat ze in goud vatten en rondfomme met Brillanten bezetten. - B 2 IER-  I E R JL A M D. Jf^it Ryk, dat voor eenige Jaaren nog weinig beduidende was, begind tegenwoordig de opmerking veeier Staatkundige naar zich te trekken. Sederd korten tyd is deszelfs Handel ongemeen bloeijender geworden dan hy geweest is. De Hanngvisfchery neemt van dag tot dag toe. In 1788 voeren, alleen uit de Haven van Donegal ,meer dan 200 Vaartuigen ter Haringvangst uit, en men rekende dat elk Schip, door eikanderen gellagen, ioooo fluks Haringen vong. Korthngs br. gten de Ieren niet anders dan Boter en Rund vleesch naar Vrankryk: thans voorzien zy dat Ryk ook van eene quantiteit Meel. En, daar dit Land, by den aanvang der Noord Amerikafche onlusten, niet in ftaat was zich het benoodigde Koorn te verfchaffen, heeft het thans niet alleen genoeg, maar voorziet 'er ook vcrfcheide andere gewesten meede. De beste Aardrykskundigen geeven aan Ierland maar ruim 2 Mill' Inwooners: de volgende Lyst zal  C « ) zal ons overtuigen in hoe verre die berichten gc> grond zyn. ( a ) Het Leger me: deszelfs Invaliden. . . . I20OO Tol en Accys Bediendens. 4000 De Adel en de aanzienlykfte Perfoonen van beide Kunne. . . 10000 De Geestelykheid. . 11500 'Rechtsgeleerden, l Jeel en Wond Artzen. . 5200 Kooplieden. . 2500 Winkeliers en Marskraamers, 260000 Tot Fabriek en Manufactuur behoorende Lieden. 5200O0 Handwerkslieden en Dagloo- ners van beide Kunne. 580000 Boeren en Boerinnen. 600000 Visïchers en Zeevaarend Volk. 46000 Kinderen. . . 440000 Armen, Leedigloopers en Bedelaars. . . 550000 In alles 3,04;,200 Menfchen. Schoon (a) Archenholz Brittifche Annalen 178S1 B. p. 211 B 3  ( 22 ) Schoon dit Ryk een eigen Parlement heeft, en van tyd tot tyd meerdere vryheid fchynd te verkrygen, is het, met dat alles, niet meer dan eene onde'gefchikte Provincie van Groot Brittanje aan te merken. De Onderkoning die 'er Engeland heen zend, weet genoegzaam zyn gezag en Invioed te bewaa» ren, do r het regttydig gebruik maaken van Ambten, Tytels, of Geld zo dat van ailes wat'er be floten word, niets is dat tegen de belangens van Groot Brit tanje aanloopt. De Engelfche Regeering fchynd, finds lange begreepen te hebben, dat het met haar belang ltrookte,om,zoo wel hier als in i.ngeland,den Adel te.begunstigen. Willem de III maakte 14 Ierlanders Pairs. De Koningmne Anna — 8, Georg de I, — 54, Georg II, —- 76 en Georg de 1IL, de tegenwoordige Koning, had, by het einde des jaars 17P7, reeds 141 Perloonen met deeze waardigheid begunstigd. Dus heeft het Hanoverfche Huis, onder drie Koningen, 271 Perloonen tot Pairs verheven: zynde dit een grocter getal dan 'er, in 600 jaaren vocrwaards, door 17 Koningen gemaakt wierden. In Ierland heerscht een der zonderlingfte gebruiken die men ergens vinden kan, en dat tevens eene prachtige, zinryke Satyre voor de Menlche. lyke grootheid uitmaakt. Aan  ( 23 ) Aan de Kusten van dit Koningryk, leggen een aantal kleine Eilandjes, Muglins genaamd, waar onder ook dat van Daikey, twee Mylen van Bul. loek, behoord De-zeKs bewojncs verkiezen zich, uit fcberts, eenen Koning, gemeenlyk uit de langde Uasiè, welke alle Jaar, op den 15 Jdy, me» de grootüe Staatie, zyne Heerlykheden doonrekt, om te onderzoeken , of zyne Onderdaaren wel onderwerplyk zyn en of de Ambtenaaren geen mi bruik van hunne magt maaken. Zie hier wat 'er een ooggetuigen van verhaald: Het was op eenen Zondag morgen, dat deeze zoogen: Koning, gezeeten in eene prachtige B:rk en voor/Jen met alle de teekens eener Koninglyke waardigheid, onder Trompetten gefchal de Haven van Dublin uitvoer. Alle Schepen , die hy voorby kwam, begroette hem als hunnen Monarch , zy ftreeken hunne vlaggen , lostten hun gefchut, onder een onophoudelyk geroep van lang lee^e de Koning. Zoo haast hy aan het Eiland Daikey voet aan Land zette , beklom 'er een van zyn gevolg eene Rots, van waar hy een handfchoen afwierp , als een uitdaging zynde tot eenen Kamp, voor eiken die zich vermeten zoude , zynen Vorst de Koi.inglyke waardigheid te betwisten. En nu dreunde dcLucht van het gefchreeuw lang leeve de Koning JohanB 4 nis!  ( a4 ) nis! Na deeze plegtigheid" begaf zich zyne Maiefteit op den Togc , en wandelde , van alle zyne Hovelingen vergezeld, door alle zyne Staaten heen. Overal waar hy kwam , was de weg met Bloemen beftrooid , en de Mufikanten hieven telkens het beroemde Lied, door Handel, gecomponeerd God bewaare den Koning, aan. Na het doen zyner Reize, die fpoedig voleind was, vervulde hy de open gevallen Ambten zyns ryki , en deed eeae groote promotie onder het Leger. Hier zag men , 't geen men nergens zoo vereemgd ziet. Naarnlyk 5 Bisichopoen zonder Zeetels, Bedelaars met den naam van Lords, Advocraten zonder Rechtsgeleerdheid , Staatsmannen zonder Staatskunde, Hovelingen zonder Hoflykheid te bezitten, Generaals zonder Eerzucht en Soldaaten dien iets van het "Krygsweezen wisten. Van alle zyne grootcn omringd hield zyne Majesteit een prachtig maal, na het ein» digen van het welk dc Primaat, in fteede van een gebed, den Duivel inriep, als het teeken zynde tot een algf.meen Bachus offer. Waar na men zich weederom infcheepte en naar Dublin te rug voer. Wind en Ty tegen loopende, volgende zyne Majeteit het voorbeeld van Xerses, en liet den irroom met Roeden Geefelen, en om den Wind te ftraf. fen, im< et zy hem een Glas Wyn in 't gezicht. Eindelyk kwam men aan Land, zyne Majesteit zet-  ( *5 ) zette zich nu weederom in eei:en daar gereedftaande Triumph - Wagen, terwyl het Koninglyk gevolg op andere wagens flreeg, en onder het onophoudelyk gejuich, en verzeld van eene Mee. nigte aanfehouwers, deed hy zyne intreede in Dublin, alwaar eindelyk de klucht met een Feest, maal befloten wierd. Deeze Koning Johannis den ifte, Stierf in de Maand November 1788. en wierd met Koning, lyke pracht ter aarde belTeld. Eene daad, die den Inwooneren van Dublin niet weinig genoegen verfchafte. Deeze Mensch verloor, kort voor zynen dood, het verlland, en denTytel van Majefteit, die men hem beflendig bleef geeven, bedwelmde hem zoodanig, dat hy in ernst geloofde Koidng te zyn. Hy bemoeide zich, tot op zyn doodbed, met zyn R yk en beval in zyn Testament, dat alle zyne Staatsbedienden hunne Ambten moesten behouden. —— „ Myn Kanfelier, zeide hy, heeft zich nimmer verlaagd om Tytels , Ambten of waardigheden te verkoopen, myne Generaal Advocaat heeft geene eene fchandelyke zaak verdeedigd, het Hoofd myner Geestelykheid, zoo min als myne Bisfchoppen , zyn eerwaardiger door hunne Eigenfchappen dan door hunnen Rang." De Kroon had hy zyne onderdaanen gemaakt B 5 om  C *6 ) om zich eenen anderen Koning te verkiezen, en ftirrf kort daar na als een zinneloozen , in Swifts hospitaal, {ju) («j Archenholtz Britt. Annalen. &c. FRANK-  ( V ) F R. A N K R. Y K. D ic Ryk, dat by eene nieuwe ConfHtutie, tevens eene nieuwe verdeeling verkreeg, is daar dooi , voor oppervlakkige Befchouwers, ten eenemaaleon. kenbaar geworden ; het zal derhal ven niet ten on« pasfe komen , dat we h-"er de 83 Departementen, waar in Vrank ryk thans verdeeld word , laaten volgen ; en daar by opgeeven, de Districten tot ieder Departement behoorende. Gaarne zouden wy ook de juiste groote van ieder Departement, en het waar geral der jnwooneren welke daar ia verkeeren, hier terneeder gefield- hebben ,• doch tot nog toe op de berichten daaromtrent geen zekeren flaat kunnende manken, befpaaren wy die opgaave, tot eene volgende gelegenheid. Departementen. BifiriBen. fBoulogne, 1. Du Pas de Galais. \ St. Omer, « i. Sloniieul. e vooren CArtois en j St Pol Pxcardie. | d*Arra?< L/i' Bapaume. De>  ( 28 ) Departementen, Deftriiïen* ("Bergues, j Hifebroek, 3. DU Nord. I Lüle, 4 Valencien, (Franfch Vlaanderen ) j Cambray, v J I Du Guesnoy, l^d' Avesnes. „ , „ Cd' Abbeville, 3. De la Somme. j Douriens, ^ d' Amiens, (Picardie) | De Montidier, ^ Perone. , c • • TMonrevilliers, 4. De la Seine in- ', Canv> férieure. ! DiePPs *. ^ Neuchacel, _ Caudebec, (Nonuandy) L.Gonrnay. ("Granvillier, IBretcul, -*! Noyon, 5. U£ i^uiic. 1 Beauvais, ^ C'ermont, (Me de France) I Compiegne , Chamont, '1 Sanlis, ICrépi. f"St. Quintin, 6. DeLaisne. I v 1 i.aon, Qfle de France) J Soiifons, ^Chateau Thierry. f"Rocroy, 7. Des Ardennes. | gSJ;Jiiie' \ Rethel', (.Champagne) Jvufier, , ^Graud Pié. De-  ( £9 ) Départementen. Difirl&en. f De Longwi, IThionville, Sarte Louis, ■ Brici, <{ Metz , (Lotharingen) ,'Bouiay, Morange, ! SarHuemine, (^Bicfche. fCherbourg, 9. De la Manche. 1 vaiog»e, * I Carentan , , Contance, Needer- j St Lo> (Normandy) | d'Avrarcbe, ( De Mortain. „ , f e B'ijeux, 10. De Calvados. 1 caen, J Pont 1'Eveque Needer "Wire, f Normandy) palaife, v J' iLijeux, ^ _ fronteau de Mer, 11. De Leiire. | Bernay, <( Louviers, (Opper-Normandy) I d'Evreur, ¥ 3J 1.0e Vemeuil. f Manws, * 12. De Seine&Oi-lKif; fe. J St. Germain, 5 Veria:iles, . . r .mv , _ . | Dourdan. CMe de France) j c-nbeil, [ji Etampes, 13. De Paris. De-  C 30 ) Departementen, Deflricien. 14 De Seine & fMeaux, Marne. J^e'u„n' (Ifle de France. enCharn/ Provins, pagne en Brie) (.Nemours. 15. De la Marne. fcSns, J Menehould, (Champagne en Brie) S -zanne , l Vitri Ie Francois. f Stenay, , Ciermont, 16. De la Meufe. verdun, J d' Estain, (Lotharingen) j^^' I Commercy, i-Grondrecourt. f Pont a Mousfon, Vic, 17. De la Meurte. J??uf' "j Nancy, CLotharingen) I yiIize:„ * I Luneville, I Blamont, (_PhaIsbourg. 18. Du Bas Rhin. f Weifenbourg, j Hagenau, fEfraO *) S vasbouig. ^tizasj tBenfeld, * fDomfrond, 19. De 1'Orne. I tA,lTT' * j De I Argle, m j 1 . . , t'' Alencon, (Nonnandie deOrleanois) | De Mortagne, (_Behesme.  C 3i ) Departementen. Deftri&en» j»f» o t • fCh?teau Neuf, 20. d Eure & Loire. j ur. ux, j Chartres, (Ifle de France & Orlea-, iNoêent» nois) I {'hate--u dun, ^Ienville. 21. De 1'Aube. [üe^Troije, < Ear fui Aube, (Champagne en Brie) I d'Evry, LBar fur Seine. 22. De Ia Haute fifc n,,fer' Marne.. J Chaumont, j Bourmont, (Champagne de Brie) [^Kne. f Neuchateau, IMiricourt, Rarabervillc, St l J Chateaulin, . „ . / C rhaix. (Bretagne) Pontecroix. I Quimper-Corentin, ^Quimperle, De-  ( 3* ) Departementen. Deftri&eh. fl'Annion, IPontrieux, Guinigamp, St Bneux, Nord. J Lamballe, • Dinan , (Bretagne) iRofternen, I LeucUac, IjVleltrignac. fSt. Malo, j Dol, I Fougeres, 27. De Ifle Vilaine. iMomfort, J Rennes, , ,„ n 1 Vitre, (Bretagne) Redon. I Bain, l_La Guierche. rd'Eince, \ De Maijenne, 28. De Mayenne. j Lasfay, J La val, , , 1 St. Suzanne, (Orleanois) J Craon , LChateau Gonüer. fDe Frenay, IMamtrs, Sille, 2y. UC ia ocu lc. , Mans, *) La Ferte Bernard (Orleanois) tablet I La Sleche, l_Chateau du Loir. j r^ontdoubleau, .30. Du Loir & dU , Vendome, Cher. JjSS. /n, . N J St Agnan, (Orleanois) ^Romorentin. De.  C 33 ) Departementen. DeftriÜen. pPetivIers, tx t • iNeuville, 31. DU Loiret. lUoisCommun, «} Montargis, t Orleanois) ' I f^p"^' I d'Orleans s (.De Gien. fSens, 1 Joigny, 32. De Lyonne. I st. Fiorcntin, Farjjeau, (Champagne & Brie) . | ^Tonnere, ^d'Availon. fChatillon, 33. De te Cote d'Or. 1 f*™ ffj™'13' d'Arnay Ie Duo , (Bourgogne) j De Dyon, ^Beajine. fjusfei, 34. De la Saone. JjUXeüiI» ] Champtite, (Franfche Comté) fGray, l.VefouI. 1-. fBcfanfou, 35. DU DOUX. De Ornans, < Dest Hypolyte, (Franfche Comté ) « Q uingey, ^Pontarticr, v _ fFaouct, I Pontevjr, q6. Du Morbihan. IJ«feiiD«. J ^Puerinel, i Hennebon , (Bretagne) I d'Aubas , . 1 Ds Vennes, [La f-**** Bernard. C JJflr  C 34 ) Departementen. Dejïriüen. fBlain, . i Chateau Brianc, 37. De la Loire In- Gerande, ferieure Savenai, J Ar c< nis, (Bretagne) jPaimbeuf. I M ichecoul, ^Ciisfon. f Segers, 38. De Mayne & | ?Al^,d'Anseis' Loire. j °e Beauge, » Florent, (Orleanois) | V:h°&, t.Saumur. 39. De Lindre& de la Loire. J Chateau Renauld, > C liaon, (Orleanoi*) ƒ Chatiüon, - 40. DeLindre. \^TiaJoax* r jd iüontfun, *j De Ie Bianc , (Orleanois) j d'Argctan , 1.0e Ia Chatie. f d'Aubigny, _ j De Vierzon , 41. Du Cher. jBourgcs, < Sancere, (Orleanois) 5aneAains'J I St. Amand, l.Chateau Meillant.  C 35 ) Departementen. Deftriften. föe Cosne, j Camecy, 42. De la Nyevre. (corMgny, j La Ciiarité, (Orleanois) Chateau Chinon, j St. Piere, (.Oecize. 43. DeSaoi>c&toi.[D;A8ffi'on> re. J Bourboniancy, j Charolles, C Bourgogne) [Macon, v ° 0 ' ^Semur. TDole, 44. Du Jura. J|~; j Safins, (Franfche Comté) J d'Orgelet, t'Je St. Claude. fDe Chaians, 45. De la Vendee. ILa Reche fur Yon> M >ncaigu, _ . , Charaigneraie, (Orleanois) ] Sable d'Ollone, ^Fontenai. f Maulson, 46. De Deux Sèvres. 1 £ouars ■ j Pattenay, » Niort, (Orleanois) | st. Maixant, \Melle. 47. DelaViene. tefeaat, < Poitiers, (Orleanois) J-Sievray, {_MontmoriIIon. C 2 De-  ( 36 ) Departementen. Defïri&en. 48. De la Haute Vi-1 d"b [_ d Ampère 55. De Rhone & fSfifu I 1 Vl|te Franche, LOire. t. Afrique. De-  ( 39 ) Departementen. Deftritten. fDe St Chily, 6$. De la Lozepe. } Mamegou', «> M.nde, (Languedoc) , Meyerveis, | Florac, •(v'ille fort» f d'Annonay, 66. De laDreche. j.peBours. ! Lom non, S' Privar, ( Languedoc ) j li'Aubenas, I De Lar^entiere,", [_Viile nenve. f Roman, 67. De la Drome. Vaiencc, ^ Crest, ÏDauphinc) j Mo'ntelimart, (.du is. 68. Des Hautes Al- [Briancon P«S. J Serre, 7 Gap, (Dauphine) !«mbran. 69. DesLandes. fTartat, J d'Ax, (Gujenne ) { ^onJ de„Marf=n. v J ' tDe St, Sevtr» fNogaro, 70. Dll Gers. ICondom, 1 Leitoure, (Gujenne) tSAl£hï , J y I De Meirande, . L'iue Jourdain. 71. DuFarn. fSyc; ,~ ■ , De Fuigneres, (Gujenne) 1 La Barthe. De-  C 41 ; Departementen. Deflrièlen. rVerdua, 73. De la Haute Ga-1 f4Jiufö> ronne. j Mum, j I.ille Franche, (Cuijenne cc Languedoc; j g^Gauden», LRieux. 79. De la Biege. • Mirepoix, -i St: Giron, (Languedoc) ^Tarascon. f"C:fteInandary, 80. DeLaude. I^te? (Languedoc) ^LaGrasfe, ^Quillan , 81. De 1'Herault. f?/ L;od've' 1 Montpduer, (Languedoc) ^Bezfórï"' 82. Des Pyrenees ("„ . „ ■ , \ Perpignan, ünent. J Prades, Ceiet. (Roufillon) L fSaftla, | Oletta, 83. De ïfle de Corfe. | |5£fe' , j -i lAmpiiguani, 't Eiland | Corte Cevione; (Corüca) I Ajaccio, I Vicco, CTallano. (*) Wy (*) Cirte General de France, divifées en 83 Departements, Paris 1790. D  ( 4* ) Wy hebben noodig geacht om by de opgaave der Departementen , tevens aan te toonen, uit welke van de 12 voorige Gouvernementen en 8 aangewonnen Landen, dezelve genomen zyn. Wy oordeelden het v Idoende genoeg, om de hoofd Gouvernementen Hechts aan te flippen, — Zonder ons met de onderdeelingen intelaaten, die ons te verre zouden hebben deen uitweiden. Alleen zullen wy, tot meer gemak, derzelver ligging in de Kaart, hier opgceven. Drie daar van liggen in 't midden, als: 1, IJls de France, aan de Rivier de Seine. 2, Orleanois, aan de Loire. 3, Leonoisy aan den oorlprong van de Loire. Drie liggen boven aan 't Canaal, naamlyk: ï, Bretagne, ter flinke zyde. 2, Normandy, daar de Seine in Zee flroomr.] 3, Picardy, aan de Nederlandfche Grenzen. Drie "er van vind men beneeden, te weeten: 1, Guienne, aan de Garonve. 2, Languedoc, aan de Middelandfche Zee. 3, Provence, tusfehen de Kköne en de Italiaan, jche Grenzen. De drie laatfle heeft men aan de rechtehand, ais: 1, Dauphine, aan de Rhóne. 1, Bourgogne, aan de Saöne. 3, Champagne, aan dj hederlandfehe Grenzen. Tot  C 43 ) Tot de aangewonnen Landen worden ger eend: Lotharingen, tus!chen Champagne en het Vigifche Gebergte gelegen; France Comté, aan een der grenzen van Zwitferland; den Elzas , aan de Westzyde van den Rhyn ,• Suntgow, ook aan de Westzyde van die Rivier : grenzende aan den Elzas , Zwitserland en Mompelgard. — Attois, tusfehen Vlaanderen, Picardy en Hene. gouwen,- Frans Vlaanderen, grenzende ten Zuiden aan Arcois en ten Oosten en in 't Noorden , aan de Oostenrykfche Nederlanden ; Rousfillon, aan het Pyrereefche Gebergte, en het Eiland Corfica, in de Middelandfche Zee. Dit oordeelen wy genoegzaam om een volledig denkbeeld van de nienwlteverdeeling van Vrankryk te verkrygen en met behulp eener goede Kaart, kan men dat Ryb-hier, even als te vooren, ui; opmaaken. D a OOS-  OOST Tafel van de groote en de Magt aller ( in 1790 1 Groote Getal naar Geo- der gr: Quadr. Inwojners Mylen. ï. De Oostenrykfche Kreitz met Brixen en Trent. . . 2237 4,716,000 2. Montlört, Holien, Embs en Faiken ftein. ... 12 20,500 3. HetKoningrykBo- hemen. ... 92 2,880,000 4. Het Marltgraaf- ichap Moravicn. 395 1,256,240 5. Het OostenryksSi- leiien ... 81 270,000 £>. De Oostenrykfche Nederlanden. I 53J 9,500,000 Dus de Duitfche Erflanden te faamen . 4I(5i 11,642-740 7. De Hungaarfche Staaten . . 44 T5 7->3J°j000 8. Zevenbergen. itJ22 1.524,000 9. Galliflen en Lodo- merien. . . 1359 3-.290.j400 10. OostenrykschLom- baidye. . . . 192 • 1,360,000 Summa Totalis ifsi49 25,167,140 Zie L. W. Sileekts, in zyncn Topcgraphifch Statiflj  3 N R. Y K. ( cnrykfche Staatcn, volgens de beste berichten, i en gebragt. (_ * ) jbn Abrifz von Dcutfchland. Leipzich 1791,, S. 208—213. Gewoone Staats Krygsmpgt op den Voet zoo als deInkoniften door zelve federt 1780 verdeeld was. eikanderen berekend. In Vreedes tyd In~ Oorlog" 25,000,000 55^4! Man. 78,793 Man. I00,O(O 14,000,000 54->9&4 76,896 . 6,000,000 30,912 — 42j432 — 600,090 1,557 2.248 i 6,300,000 T 2.04.0 24.855 - 52,000,000 156,114 225,224 Man. 18,000,000 43,296 58,022 - 4,000,000 9^80 12,321 - 13,000,000 21.041 25^40 I 4,000,000 4,5^0 lo,3i,8 , 91,000,000gl- 234,1 u 331,805 Man. Grenstroepen en Tl'chayken. 71,136 in alles — 402,941 Man.  C 4