542
' I . V " ' 1
I ' ' »
I LYDEN van JEZUS, I ,
jjj («ENE cantate;) Ö
• E'N I
| E E N E ODE I
i. . §
| . AAN D F, N ff
i . I
O- GODSDIENST. I
-f ■ .. • ;; -: .4
l i ' 1
5 i . .. I
I ' i
' I».. J . IE
^ ■ I
I G 1 2



EX BIBLIOTHECA
VIRI DOCTISSIMI L. J. SURINGAR ANNO 1897 DF.FUNTI UNIVERSITATI DONATA



HET
LYDEN van JEZUS,
(eine cantate:) E N
E E N E ODE
AAN DEN
GODSDIENST.
DOOR.
G E L R U S.
te zwolle bt m. t y l en zoon,
MD'CCXCIlï.



Credite mortales, uoftro pro erimine fufas
Iste cruor, nofiras abluit ille notas. Corporis atque animi nsaeulas creor abluit iste.
Intemcrata per bunc, piiraq'je turba fumus: lile falutari nos expïat imbre, Dcuinque
Immemoreni noftri ciiminis esfc facit. ■ 111e dat oïtcraani vitara, lutcrcaraqce faiutem;
lile dat, ithereas posfe \idere domos: Et fortmiatas animas, pacataque coram
Pro nobis ca?fi cobfpIceK or.i Dei. Ergo nee opprobrïo, nac vo'.-.is is:c piit!cri
Sit Deus : Occifum meute vid.te Deum.
p. f ranch E!c-. Lib. III. pag. xo.



VOORREDEN.
waarde lamdgen00ten1
Gy ontmoet hier een uitvoerig gedicht, het geen ten tytel heeft: het lyden van jezus. Dit zang' fiuk, het voelk door den Beer ra ml er voor eenige jaaren in Duitschlancl is uitgegeeven , trachtte ik eerst niet min woordelyk dan zaahlyk ovtr te zetten', ja * 2 poog»



VOORREDEN.
poogde ray, zoo veel immer zulks doenelyk vaaare, flip' telyk aan het oorfprongelyke te verbinden. Doch ik had naauwlyks de handen aan het <wsrk geflaagen, of vond my zoo ftraks wederom gedrongen, om van deeze myne onderneeming af te zien; en — cm dat de rymelooze fiukjes, die de hoogduit/die Dichter hier en daar tusfchen het Zangfluk ingevlochten had, my aanJlootelyk voor het gehoor fcheenen; en — om dat de verstrant over het geheel voor den neder duitjehen leczer, naar myn oordeel, van alle bevalligheid verflooken voas, hoe kunflig dezelve ook anderzints mochts uitgedacht zyn* — Ik befloot dieshalven my voel by den zaakelyken zin des Dichters te houden, maar voor het overige alles in rym te brengen —■ eenen verstrant te
ge.



VOORREDEN. m
gebruiken, die in de leezlng meer ftreelende voor het gehoor was — en eindelyk het gantfche Gedicht in zulk eene orde te fchikken , dat nu een Mazyk-kundige daar van naar goedvinden een Zxngfluk kunne vormen.
R laat het aan het oordeel myner Landgenooten over, om te bejlisfen, of ik in deeze myne onderneeming gelukkig geflaagd zy, dan of dezelve den arbeid van den
Heer ramler ontluistere. Wat voor bet overige
myn Dichtfiuk, getyteld — ode aan den godsdienst betreft; ik vleye my, dat mm in het zelve niets zulle vinden, het geen met eenen befchaafden en gekieschten Jiyl eenigermaate firydig zy.
Ziet daar — geëerde Landgenooten l U kortelyk dat geene medegedeeld, hetwelk ik volgens myne gedachten
U



tv VOORREDEN.
U moeste mededeelen, om alle verkeerde en "onnoodige aanmerkingen voor te koomen.
Ik begryp echter zeer wel, dat ik met dit alles aan zeer veelen niet voldaan zal hebben; inzonderheid niet aan de zodaanigen, welken zir.is langen tyi mei een ongunftig vooroordeel tegen 'my fchyr.en ingenoomen.
Maar, hoe men deezsn mynen arbeid ook opvatte, ik heb vastelyk befiooten, om my aan de zulken gantsch niet te Jtoorsn.
— eens Gbi consc'.a recti
Ridet ab exedfo ir.urrr.iira faeva canum.
Ik weet wel, dat myne Dicht-proeven, in waardye oneindig verre zinken beneden een aantal keunglyh * 3 uit.



VOORREDEN. v
H&tgewrochte Werken van Nederland/die Dichters en Dichteressen, die hedendaags met zoo veele toejuiching: op het tooneel der Schryvers verfchynen: maar ik vertrouwe tevens, dat cvpartydigen, die overtuigd zyn, dat een jong Dichter alleenlyk door den tyd volmaakt word, daarom met geen oog van verachting op dit Werkje zullen nederzien.
En is het, dat deeze Dicht-fiukken van viyne Landgenooten guvftiglyk ontvangen worden; zulks zal my aanmoedigen, om myne beoeffening der Dicht-kun. de in een ledig jnipper uurtje voord te zetten, en zodaanige Gedichten op te fiellen, als het meeste kunnen 'Jlrekken om de edele gevoelens van deugd en braavheid op te wekken.
God



vi VOORREDEN.
God geve, dat myn arbeid niet ydel zy; maar ter bevoordering van dit loffelyk oogmerk een-gzints med„>. vcerke!
den S Juny.
I7V>3-
G E L & U S.
HET



HET
L Y D E N
VAN
JEZUS.
C H O R A h.
Helaas, myn traanen vlooten!
Wanneer ik Zion zag; Toen Monlters wreed beSooteo
Haar' val en eeuwig ach. Waar is de rots gebleeven,
Die U, o Vorst! behoedt? Verraaders van zyn leven,
Gy dorst naar heilig bioecfï
A S'



2
SOLO.
Ach hoe hygt zyn- borst naar adem!
*k Zie zyn' dagen afgefneên! Ja de ziel, omrirgd van jammer,
Zucht naar reddende Eeuwigheên.
RECITATIE.
Gy pa'men van Ge:bzemané.' Wien boordt gy hier in 't eenzaam klagen?....
Ach 't is Mejfias jongde beü! •t Is Jezus — 's Vaders Weibehaagen! ó Gy! wiens deugd de Cherubs kroonen,
Ik zie uw' zie! vol ar-gst en fcbris;
Gy tziöderdt in dit hachlyii blik. A's zondaars voor den Throon der throonen;
Wanneer de jocgfte blikzem fchicht •
Omgloeidt hun pynlyk aangezicht.
MOESTOS O.
Ach, ziet'. Hy zir.kt bezwaard — en voeldt de gruwe'daaden
Der ganfche Waereld-kloof 1 Zya zwoegend u,3rts ryst het zwecvdt langs Harren-paden;
Zyn zweet is purper-rcod —_
He:



=$ES£» 3
Het röldt al dropp'Iend neir langs bleek bedorven wangen—-
Zyn' borst is toegefchroevd
Hy roept:.ik voel myn' ziel door nypende angften prangen,
Tot in den dood bedroevd! Myn God!... wat lydenskelk — Verdryvt die bange Honden!
Ontrukt m' aan 't felst verdriet! Maar is myn lot aan'tkruis tot 's waerelds heilverbonden;
Wel aan uw' will' gefchied'!
a r. i Ai
Gy, Held! op wien de Dood zyn' koket
Heeft leêg gemaakt, Hoor hem, die op den rand der graven
Naar uitkomst haakt, o Dat Immanuël, De troost van Israël,
Dat uur uw' zuchten fiaakt!
Wanneer ik op den rand van 'c leven Een' afgrond zie — van waar myn geest
Poogdt vruchteloos te rug te ftreeveti, Voor d uitfpraak van een God bevreesd; —■
Wanneer de jongde donders naaken
Des Richters — als de Spheeren kraaken ■—• A 2 En



4
En van zyn' (tappen 't aard rond beevdt; Wie zal, als trotfche zerken breekc-n, Voor my by d' Opper-vierfchaar fpreeken,
Die 't menscbdom loon naar werken geevdt?
Gy, Held! op wien de Dood zyn' koker
Heefr leeg gemaakt, Hoor hem, die op den rand dtr graven
Kaar uitkomst haakt o Dat Itpmanucl, De troost van Israël,
Dat uur uw' zuchten Haakt!
C II O a. A L.
Wien heb ik nevers U alleen,
Die koomdt de Dood om 't leger treén, My troost verfchaft by 't zinkend leven?
Wie neemdt een ftru'iü'lend wormken aan;
Warneer de boeken opengaan, Die zondaars voor Gcds 1 hroon doen heeren ?
Wie is de vriend, die hu'pe biedt?
Zyt Gy 't o God! myn Heiland niet?



5
RE CITATIF.
De Ebld ryst op. — Een Geest, gedaald van Hemelminnen,
Stond aan zyn' rechte-hand; Hy zoekt de Jong'ren op, die Hem om ftryd beminnen; Zy lagen langs den grond de rouw' beving haar' zinnen,
Door diepen fla3p vermand.
De Menschen- vriend ftaatftil.—Hy bukt zyn aangezicht —
Hy fchouwd den droever. Stoet by't fcheem'rend ftarren licht. Hyfprak: ''men hoordt den Vorst onpeüb're zuchten (haken)
Hoe willig is de geest! dan —'t vleefch verloor zyn kracht. Hy boog zich zagtkens neer, om Petrus aan te raaken ;
Ook gy, myn Cefjs! flaapt ? — waar bleev u.v Helden-mscht ? Staat op.... myn' Broeders! waakt!.... koomt, ftort uw' throon.&ebeden 1 Da banglïe ftond genaakt — de Heil' is uitgetreedsn.
T E R Z I T T.
A: B: C.
Redt my, daar ik fmeeksnd' kniel. God der menfchen! God der Godt:n! Zendt uw licht in donk're nooden! Red: myn' ziel!
A 3 A.



6
A.
Die myn lieven, ftaan vol fcbrih; Machtig zyn ze, die my haaten; Alles heeft uw Zoon verlaaienj Zwak ben ik!
B.
Graven fp'yten aan myn' zy';
Stormen — vloeden donder-vïsagen >
Ja ontelb're zielen-plaagen Dreigen my.
c
O Hoe grimt de wreecfre Dood! 'k Voel myn' ziel door fchrik bevangen! Daar my Heil' en afgrond prangen» Rede m' in nood.'
A: E: C.
Redt my, daar ik fmeekend' kniel! God der menfehen! God der Goden! Zendt uw licht in donk're nooden! Rïïdt myn' ziel!
so.



7
SOLO.
Vader aller Schepping-kringen!
Hoor de ftem der fmeeking — hoor,! Als wy hart' en handen heffen
Tot uw eeuwig juichend Koor.
r E C i T a T i F.
Ik hoor van verr' de wapens klinken — Ik zie de fpeeren glinft'rend blinken
By 't langzaam naad'rend fakkel - licht; o Hemel 'k zie tyrannen naaken. Ach Vader! wildt uw Zoon bswaaken;
Eer 't hart' voor 't ftaal dier monfters zwicht!
Het helden-bloed doorfpeeldt zyn' ad'ren; Men ziet Hem onverfchrokken naad "ren;
Hy fpreekt zyn vyand moedig aan: Indien uw hart', door wraak gedreeven, My zoekt den jongften flag te geeven,
Laat deezen onverhinderd gaan!
A 4' Hy



2
Hy fpr?k; — men zier zyn med$eze!len Zoo ftraks naar elders 't oog ontfnelien,-
De Vyand boeidt zyn' vrye leên. Esn Cefas, san zyn heil verbonden, Verzeldt zyn' Heer in bange (tonden ——
En volgt de Schaar met ftille treên.
Hy ftapt, door teder mededcogen Tot diep in 't lydend hart' bewoogen
Naar 't trotsch Paleis van Kajafas;
Hier kwam de vreez* zyn hart* verkloeken •
Hy locherdt onder zwaare vloeken
Een' Heer, die all' zyn' wellus: was.
o Petrus! 'k zie uw' deusden daalen — Maar tevens Jezus vriendfchap draaien!
Hy zag u reede'ydend' aan; Die blik vtldt all' uw' dwaasheid reder ; De L;evde krygt haar' grootheid weder —
En plengt een' teed're boete traan.
ARIA.
o Zie'en — vry gefch.-pen' Gy zult niet eeuwig flaapen.
Eens hoordt uw lydend hart' De ftem van 't bang geweten I Eens word de Heil gefpleeten
J3y t felst gevoel der foiartl
Eens



9
Eens hoordt men onder wellust-roozen Den zondaar fchreiend' zuchten - loozen;
't Beiouw verheft zyn* (tangen ■ kruin En zal door felle zielen. neepen U eens voor d'Opper-Rechiftoel fleepen,
By 't klinken van Gods wek bazuin.
o Zielen -— vry gefchapen! Gy zult niet eeuwig fiaapen.
Eens boordt uw lydtnd hart' De ftem van 't bang geweten! Eens word de Heil' gefpleeten
By t felst gevoel der fmart'!
SOLO.
Onze ziel legt neêrgeboogen
Voor uw' Stoel, o Majefteit! Daar z', omringd van duizend zonden;
Tot uw' Throon om redding fchreidt!
As *5?



REC1TATIF.
Jeruzalem! uw euvelmoed, Nu Nyd en Wraak de wreedheid fpooren, Laat in triomf een moord -kreet hooren ,
Die Deugd en Godsdienst tzidd'ren doet! ,, Zyn bloed, op 't aardryk afgevlooten,
„ Brouw' Juda's kroost een' donk'ren nacht! „ Gods wraak, by ftroomen uitgegoocen,
Daal' op ons zuchtend Nageflacht
,, En doe door wreeds ftraf-gerichten
„ Ons beil voor Rome's flagzwaard zwichten!"
Het fchor geluid dier wreede ffem Doet woede en wraakzucht paalloos gloeien, 'k Zie 't bloed uit firlem by ftriemen vioeien!
o Moord- fp*;lonk! Jeruzalem! Uw' dwingland}-' moog' zegenpraa'eu ;
Mesfias rein-geplengde b'oed Zal eens voor God triomf bekaaien;
Wanneer d'ontftooken oorlogs-gloed En itad, en trotfche Tempel daken Tot op hunn' gronden in zal kraaken.
Hy, die door deugd een diep ontzag In Godsdienst zoonen kon verwekken, Moet, Hemel! hier den dwaas verftrekken
Tot ziel-doorgrievend fchimp• gelach.
Het



Het purp'ten kleed omvloeidt zyn' leden;
Hoe klimt dit uur de tyranny! Terwyl in 't diepst der tegenheden
Geen mensch der Dsu^d tot' voorfpraalt zy; Zy word door 't God-onteerend imaaden Alom met fmart' by fmart' beiaaden.
Hier Haat de levens • Vorst ten toon —
En fpreidt, tot 'snaastens heil bewoogen , Een' draal van lievd'ryk medadoogen;
Hy ftaat — en torscht een' doornen-kroon. Een' hand, door wraakzucht aangedreeven ,
Verheft met kracht zyn wreeden flaf —. En heeft den Held een' flag gegeeven,
Die 't hoofd de diepfte wonden gav; Toen zag men 'c bloed naar buiten breeken, En dropp'lend langs zyn aanfcbyn leeken.
Ziet'. — welk een rr.ersch! dus klinkt de ftem Des Richters voord naar alle zydtn: Maar ach! die Item van 't meielyden Had op geen Juda kracht of klem. De Woede en Moord-lust, gantsch ontbonden,
Stygt in dit uur ten hoogften top; Men legdt den Vorst, bebloed van wonden, Barbaarsch het moordend vloek-hout op, Van waar Hy, by 't gejuich der dwaazen, Den jongften adem uit zal blaazen.
Daar



12 e$g@i
Daar flapt de Held grootmoedig heen:
Maar — God! Hy zinkt op 't aardryk neder *
Genoeg! Hy krygdc zyn krachten weder
En ftapt op nieuw met Helden trtên. De Deugd, van weemoed vol-gezwollen,
Ziet fchreiend op naar 't Heiligdom; Zy laat een' vloed van traanen rollen:
Maar fril!.... de Held ziet troostend' om
En fpreekt van 't kruis der martelingen: Laat, Zion! 't oog geen' traan ontfytingen!
ARIA,
Gelyk een (leile berg, wiens voet in laag're dalen
Voor huilende onweêrs naakbaar is,
Of treurdt in zwarte duisternis, Terwyl zyn kruin om hoog weerglanst van zor.neftraalen;
Zoo ftaat de Held van Kana&n ■
Al ziet zyn oog rondsom ontelb're blikzems woeden; Al hoordt zyn oor 't gegons der feifts water - vloeden ;
Hy ftaat en vreest geen moord-gefpan;
Hykan, fchoon Dood enGrav om't zwoegend lichaam waaren, Getroost naar d Eeuwigheid van t diep des onfpoeds ftaaren.
Al



13
Al koomt de Dood in blikzem-pylen,
Die d'Almacht door zyn' vuist ontftak, Uit zwang're donders neder.ylen
Van 't zwart-betrokken ftarren - vak; Al ziet men 'safgronds vloeden naaken; AI hoordt men 't 3ard-rond open - kr?aken;
De man, die deugd en wyshtid mindt, Kan 't hoofd getroost ten Hemel beuren; Ais monfters in 't geweten treuren ,
En d'ondeugd nergens ruste vindt.
Gelyk een fteile berg, wiens voet in laag're dalen
Voor huilende onweêrs naakbaar is,
Of treurdt in zwarte duisternis, Terwyl zyn kruin om hoog weêrglanst van zonneftraalen;
Zo ftaat de Held van Kanaan ,
Al ziet zyn oog rondsom ontelb're blikzems woeden;' AI hoordt zyn oor 't gegons der füllte water - vloeden;
Hy ftaat «—• en vreest geen moord -gefpan; Hy kan, fchoon Dood enGravom 't zwoegend lichaam waareni Getroost naar d' Eeuwigheid van 't diep des onfpoeds Raarea»
.CH.O.



C H O R A Li
Tc wil voor Kristus glanzende eer
rylijlioenpn plaagen
'k Wil voor Kristus reine Leer
Duizend (manen draagen; 'k Wil in 't barnen van de nood
Naar zyn voorbeeld leeven —• En, al grynst de wreedfte Dood,
Nooit voor fnoodaarts beeven.
RECITATIE.
Daar ftaat de kruis-paal opgeheeven —■
O treurgezicht — vol ergernis ! Rechtvaerdig Vorst! wiens fchitt'rend leven
Een Zou in 't Ryk der Godsdienst is! o Werden haast uw Iydens-(ronden By God in 't eeuwig licht verflonden!
o Steeg uw' ziel.van 't bloedend kruis
Haast in uiomf naar 's Vaders Huis!
Neen



IjNeen - 'k zie geen ketens yz'ren banden!
't Zyn fpykers, die myn oog aanlchouwdt! Mesfias flrekt zyn' reddings-handen
Langs 't dwars. geflaagen martel-hout, Zyn' handen — die by Judas fchaaren In 't weldoen eeuwig werkzaam waaren;
Die daag'Iyks werden uitgebreid
Naar 't lichtend Ryk der Zaligheid.
Maar ach! de wreede fpyker • flagen
Doordringen ad'ren, fpier en been; Mesfias torscht de zwaarfte plaagen
En ziet getroost naar d'Eeuwigheên; Hy durvdt de felfte lichaams-fmarten Als Vorst en Held kloekmoedig tarten;
Hy hangt in ftriemen, angst en bloed —-
En fchtet een' ilraal van Helden-moed.
Gy zaamenzweerders! moord- tyrannen!
Ai wildt, door wraakzucht voordgeleid, Niet alle deugd ter zie! uitbannen!
Zy zucht en roept: barmhartigheid!
o Mocht uw hart' die ftem niet fmooren » Zy daaldt van 't licht der Eng'len - kooreu ;
Hy, die de dood aan 't kruis verzwaarde
Is 't fnoodsc gedrocht der zuchtende aard'.
Maat



T 6
Maar, neen! met fmart* by fmart' belaaden, Vindt Jezus niets dan wreev len hoon ;
Men doet hier niets als last'ren fmaaden >
En voerdt de wraak ten hoogften throon.
Hoe bitter moet Mesfias lyden!
Hy voeldt een zwaard de ziel dootfnyden; Zoo vaak Hy 't tergend fpot-gelaat Van 't bloedend moord - hout gade flaat.
Zoo lydt de Vorst van Dood en Leven
En roept: genaé! — myn God! genaê! .
Ai wildt hunn' wraak en moord vergeeven!
Zoo roept de Held op Golgotha; De vrees — de fcbrik voor 'safgronds fpleetea Ontwaak' hun roegefchroeid geweten !
Zy leeren, hoe 'k op aard' ook ly,
Wat kroon uw' Zoon befchooren zy!
DUET. ft.
Moorders! d<e myn bloed doet Ieeken,
'k Voel in 't hart' geen wederhaat; 'k Wil my door vergeeving wreekeir,
Bk



^ti^s2*- 17
E.
Daar uw' tong myn' grootheid fmnadt; 'is Smeek, dat God uw ziel wil treffen, En na 't grav op Harren heffen!
A. B.
'sWaerelds Heiland! wy uw' Broeders,
Zoonen van den Hoogen God, Volgen uw zagtmoedig leven •
En genieten 't zaligst !ot.
A.
Gy, o Vader! hoe Rechtvaerdig, Gaat met taai geduld te raê;
B.
Schenkt den grootften heiligfchender Op zyn' boete ziels.genaê.
A. B
Menfchen, die der zonde ontleeren Zal geen jongfte blikzem deeren.
E Moor*



18 =^^=
Moorders! die myn Woed doet Ieeken,
'k Voel in 't hart' geen wederhaat; 'k Wil my door vergeeving wreeken,
Daar uw' tong myn' grootheid fmaadt; 'k Smeek, dat God uw' ziel wil treffen, En na 't grav op ftarren heffen!
RE CITATIF.
Myn God! wat nieuwe ontroering kweldt Den onbevlekten Godsdienst.Held'
Waar zal myn oog Hem vinden? o Wee ! daar hangt de Vorst ten toon, Die waardig was een Koonings throon,
Befpot van moord-gezinden!
Ja — rk ken Hem aan zyn Gods -gelaat; Waar op de Deugd gefchiMerd ftaat;
o Dierb're wezens,-trekken! Gy doet myn oog een rein Gemoed, 'Dat voor de fchuld der Waereld boet,
Op 't luister rykst ontdekken.
Maar



Maar — Hemel! welk een' majefteit Scraaldt hier in 't uur der treurigheid
Uit 's Heilands ftaarende oogen! ^ Hy ziet een' teed're Moeder (laan, En voeldt zoo ftraks zyn' boezem liaan
Van lievd'ryk medeJoogen.
Mak ia ftond by 't mart'Iend kruis;
Toen fprak de Vorst in 't moord - gedruisch;
Johannes ' ach myn Broeder!
Johannes o myn boezem vrind!
In wien myn' ziel haar' beeldnis vindt;
Ziet daar o Zjon! uw' Moeder!
Hy zwygt De Leerling fpoedt daar heen;
Men ziet Maria huis-waards trtêa
En 't treurrooneel ontwyken. De Held bejuichdt'Johannes deugd —En laat een glans van Hemel vreugd
Aan 't kruis der (manen biyken.
De blydfchap ftygt en kendt geen' paal; Zy doet op nieuw een Hemel-draal
Van 't bloedig fchand-houd glooren; Mesfias hoordt den moorder aan; Hy ziet —- er glanst een boete traan;
Hy ziet _^ en laat zich hooien;
B 2 Gy



20
Gy zult — (hier draaide Hy 't hoofd op zy') Gy zult — hoe zeer uw hart' ook ly'
Door onuitdrukb're pynen, Gy zult, eer noch de Ja?-toorts zinkt, En 't licht der gouden ftarren blinkt,
In 't Paradys verfchynen.
ARIA,
Zingt den Gods-profeet ter eer'! Die zyn' troost van d' Opper - Hemel Straalde op 't laag're Stov geweeme! ■—
Straaldt op 't Ryk der droevheid ceêr.
Zingt den Gods-profeet ter eer'l Zielen! wüdt langs zonnen dreeven Tot den Throon der Godheid zweeven!
Buigt u voor der Vorften Heer!
Z>ngt den Gods-profeet ter eer'!
Gy Geesten! die u poogt van 't flov gewoel t" ontwarren, Naar 't Ryk der Cherubs vliedt
Van daar langs 't went ler.d heir der duizend duizend darren Op laag're kreitzen ziet!
Daar



Daar kundt gy 't fehitt'rend loon der blanke deugd genieten.
Klimt langs de Schepping voord; Tot daar de Serafyns ontelb're ftraalen fchieten —
Tot daar Mesfias gloordt! Laat Hy, uit wien uw heil oorfprong'yk is herreezen, De Vormer van 't Heel-al aldaar uw zang-ftoff' weezen!
Zingt den Gods profeet ter eer'! Die zyn' troost van d' Opper - Heinel Straaldt op 't Iaag're ftov-geweernel —
Straaldt op 't Ryk der droevheid neêr.
Zingt den Gods-profeet ter eer'! Zielen ! wildt langs zonnen - dreeven Tot den Throon der Godheid z wee ven !
Buigt u voor der Vorrten Heer!
Zingt den Gods - profeet ter eer!
Me C H O R A L.
Dank zy God! die Adams zoonen
Redt door 't gunst-ryk Albefiel,
Dat ze niet langs 't Ryk der Doorfen
Zinken in den poel der Heil'.
B 3 Ildo



5'2
-JIde C II O R AL.
Bsnlc zy God! die onze lichaams
't Stov der graaven doet ontvlién, Die den mens eb, op nieuw herreezen,
Paradyzen aan wi! biên!
lile EN Ilde C II O R A L.
Driewerv zalig zulke Dooden I
o Wat loon is bun bereid, Die a's Kiistus heilig fterven;
't Uur des doods is zaligheid!
RECITATIF.
Aandoenlyk flip!.... hoe lydt myn ziel!....
De lang weerhouden fmart' Dringt als een grimmende Aetts-tyran
Op Jezus zwoegend hart'. Hoe hygt zyn' borst in 't gricvendst leed!
Hoe zucht 't ontroerd gemoed! 't Is, of in ieder levens - aër
Een' fcherpe moord-dolk wroet.
Daar



Daar vliegt zyn lyv aan 't kruis om hoog !....
o Dood! — o wreede Dood! Uw angst — uw zie! - doorpriemende angit
Is hier oneindig groot! Gy treft Hem duizend . duizend-maal —
Ontzettend treurtooneel! De Heil' zinkt in zyn' boezem neer;
Hy torscht haar' last geheel.
Thands klimt de fmart' ten hoogften top;
Hy wringt zich heen en weör; 't Gewicht van 't gantfche Waereld-rond
Valdc op zyn harte neer. Hy roept — Hy kiaagt: — myn Goi'. myn God!
Waarom vtrlaat Gy my\ Dit ftip dit uur der duisternis
Gaa van uw' Zoon voorby.'
Nu ftygt de f.nart' niet hooger op;
Hoe golvdt zyn' enge borst! Zyn vleesch is vuur — zyn' tong verdroogd r—
Hy zucht ■ en roept; my dorst l
De bangfte ftryd is thands volftreên;
Zyn' blanke deugd Hond pa!; Men reik' Hem vry den edik toe,
Doormengd met bitt're gal.
B 4 Maat



*4
Maar Hemel! welk een' zegenpraal
Volgdt op de jongfte klacht! Hy fpreekt; daar — Vader! is myn geest;
Triomf! bet is volbracht! Thands treedt de Dood al tzidd'rend toe :
Zyn hoofd zinkt op de borst; Hy rekt zyn lichaam flaatig uit:
Zoo flierv de Levens Vorst.
A C C O M P.
'k Zie Cherubs klaagend nederdaalen Langs 't flonk'rend ruim der Harren - zaaien:
Zy zien op Salems vesting ntêr
En zuchten: ach By is niet meer I
De Schepping kaatst by donk're nachten Den droeven toon dier jammerklachten:
De diepten baauwen keer op keer
Weeklaagend na : Hy is niet meer!
O Doods verblyv der bekkeneelen! Gevoeldt een fchok door all' uw' deelen!
Hy, die aan Dooden 't leven gav,
Lag op uw' hoogte 't lichaam af.
Gy.



25
Gy, dagtoorts! bergt uw' middag.draaien! Gy , wolken! deldt haar' doortocht paaien !
Dat rondsom 't moordend Golgotha
In 't aak'iig floers der rouwe daa.
Gy, aardryk! wordt door duizend fpleeten Tot op uw' navel los • gereeten !
Nu moorders, die de Deugd verraên,
Handklappend' op uw' gronden daan.
Gy, Vad'ren! lang in 't dov verzonken, Treedt uit uw* zomb're dood-fpelonken! De grond, die U voor 't oog bedekt, Werd door 't onfchuldigst bloed bevlekt.
Men hoordt geftaag in 't angdig klaagen, Den eenen dag den and'ren vraagen:
Waar bleev der Vad'ren Roem en Eer?
En alles roept: Hy is r.iet meer !
De rei der Opper hemel-leden Verheft een klacht door d' Eeuwigheden:
Zy duit op laag're kreitzen neêr
En d'Echo zucht: Hy is niet meerl
B 5 cn0"



25
C H O R A L.
Weende, oogen! weende de menfehen• vriend
Verlaat zyn dierbaar leven: ïNu kan zyn Eng'len.tong niet meer
Oes gouden iesfen geeven.
SOLO.
Wendt riet | — De Held uit Juda's ftaai
Heeft Dood en Heil' verwonnen; Zyn' zie! zweevdt boven 'e Schepping.rond,
Oznflraald van Hemel.zonnen.
C H O R A L,
Weendt, ooger! weende de menfehen • vriend
Zinfcr onder duizend piaagen. Myn God! hoe kon zyn teed re borst
't Gewicht dier rampen draagen!
SOLO.
Weendt niet! de Held uit Juda's ftarn
Heeft Dood en Heil' verwonnen; Zyn' ziel zweevdt boven 'e Schepping, rond,
Omftraald van Hemel, zonnen.
CHO.



C H O R A L.
Weendt, oogen\ weendt de menfehen-vriend,
d'Oprechifte der oprechten, Word hier veracht, befchimpt, verfmaad,
En ftervdt den dood der knechten.
s O h O.
Weendt niet! de Held uit Juda's ftam
Heeft Dood en Heil' verwonnen; Zyn' ziel zweevdt boven 't Schepping - rond
Omftraaid van Hemel-zonnen.
SLU1T-CHORAL.
Hier leggen wy ontroerde zondaars
o Jezus! die ons 't leeven fchonk, Met traauen, die den grond bevochten.
Den grond — die eens uw bloed-ftroom dronk, Wy bieden aan uw dierb're handen Den wierook onzer offerhanden.
Vriend



SS
Vriend van God en 't zuchtend menschdom!
Die, toen 't Land uw' val befloot, 't Zegel drukte op 's Vaders Wetten
Door den reinften martel- dood! o Ons hart' aanbidt een' lievde,
Die op aard' geen' weêrgaê vond! Heiland ! kroondt ons dankend offer
Met uw' gunst van 't EngMen rond! Wildt zoo vaak ons 't grav doet vreezen, Ons by God ten Voorfpraak' weezen!
Hier leggen wy ontroerde zondaars
o Jezus! die ons 't leven fchonk, Met traanen, die den grond bevochten,
Den grond — die eens uw bloed-ftroom dronk, Wy bieden aan uw dierb're handen Den wierook onzer offerhanden.
ODE



ODE
AAN DEN
GODSDIENST.
o Utinam terfis pietas antiqiia redirtt, Simplexque et nondum lüigiofa fidts!
Relligioque foret, non bella irasque fovere, Qyce Chrijli lacerant heu fine fine gregeml
Std cordis probitas, divini maxima cultus, Part foret et recti non ftmulatus amor!
S. Werenfels Disfettat. Ibeolog. p. 272.
Godsdienst! telg der Hoogde Rede!
Straal van 't ongefchaapen Licht! Die uw doe! op waarheid grondvest,
En op lout're deugden dicht!
d'Op-



3°
d' Opper- Cherub, die zyn Schepper
In volmaakter kreitzen looft, Eert U, daar de throon der Godheid
Zonnen in baar glans verdooft.
Gy, gy naakt de Serafynen
Voor Jthova's aangezicht In hun vlucht als biiKzern • pylen —.
In hun vaart als (haaiend licht.'
Lag g' omhoog uw Scepter neder;
"t Ryk des Hemels was niet meer
d'Engfen-throonen, 't oog ontzonken,
Ploften in een afgrond neer.
Weekt Gy uit 't palyz der Airnacht —
t Stroomend licht der Heiligheid, Zoek ia vaaler duisternisfen, Ais de Heil' om iaag veifpreidr,
IZag



Sr
'k Zag uw' Majefteit ontluisterd
Door een eeuwig nacht-gordynj Ieder Seraf zou een Satan
Ja Natuur een Chaos zyn,
Ieder WaerelJ, die de Schepper
Eens haar juichend aanzyn fchonk, Werd een bron van fmart' en wroeging —— « Werd een' zorub re treur • fpelonk.
Had n:et God in 't lachend Eden
Adam aan uw' dienst gefnoerdt; U, hoe zeer in 't ftov vertreeden,
Weèr in glans ten throon' gevoerd;
d' Eerfte blikzem, losgefchooten
Boven 't wech - gezondigd Oord, Had den mensch aan gruiz verpletterd,
Of in 'saf^ronds diep verfmoord;
Had



32
Had niet 't fchittrend Beeld des Vaders
U ontfermend aangezien , Toen g' U fehreiend wieken forrnde
Om langs Zonnen wech te vliën;
Reeds voor ecuwen lag de Godsvrucht —■ Lag de Deugd in 't ftyk vernield;
Reeds voor eeuwen 't d waalend menschdom Door een wreekend God ontzield.
Gy toch zyt het zout der aarde;
Waar g' uw' reinen zetel plant Vliet ons 't Paradys zoet tegen
In een zalig Vaderland.
Voor uw aanfchyn vloeidt de waarheid
Als een gouden licht- ftroom voord; Daar d' eenftemmigheid en orde
Staatig aan uw' zyde gloordt.
By



33
By de blikzem uwer oogen
Ziet men d'ondeugd beevend ftaan —« En gevloekte Heil gedrochten
Trillend' naar den afgrond gaan.
Knielde de Vorst, die volken teugeldt,
Voor uw faalloos Gods - bevel; Bouwdt hy op den throon van purper
U in 't hart' een Eer kapel;
't Heil des Ryks zal glansryk praaien
Als een' onbewolkte Zon 't AiTibrozyn des vredes fpringen
Uit een i.ristalynen bron.
Zwaaidf g'uw Maf van 't Gods -gefroelte;
Straaldt ge daar in heiligheid —— Waar de ftem der boet. Gezanten
Licht en deugd in 't hart verfpreidt.
C 't Zaad



34
't Zaad des Woords zal weeldig tieren
Ruifchen ais het golvend graan; 't Heil-geloov by loeiende onweêrs
Vaster als een rots-Heen ftaan.
Heerscht g' in zielen , zaam geftrengeld
Door 't Gareel der reinfte min — Blinkt uw' zilv'ren deugden • feepter-
Boven 't lachend huis-gezin;
d'Echfgenooten zullen juichend
Op fluweelen roozen trtén, En op 't dons der iievcle-fponde
Smaaken Eng'len zaligheên.
Twist en Tweedracht zullen vlieden Voor hun vriend fchap. draaiend oog —-
Als de losfe morgen nev'len Voor den glans der Hemel -boog.
*t Kroost



35
't Kroost zal ftaag in deugden groeien,
Vrolyk tripp'len aan hunn' zy'; 't Zal der Oud'ren wellust weezen,
En een fteun der Maatfchappy.
* * *
Godsdienst! — Beeld van 'teeuwig Wezen!—— Straal van 't nooit-onrgonnen Licht!...
Gy zyt waerdiii, dat de Lievde U een' marm'ren Eer-zuil fticht.
Gy, dat alle godsdienst-reien
Van 't weêi-glinft'rend Hemel-hof Tot de verfte Schepping kreiizen
Zingen uw' verdienden lof.
Dan, dat vry van 't diepft' der Helle
Tot her draai-punt der Natuur Alles zwyg'! — ik zing uw' grootheid,
En in U Gods wys beftuur.
C a Gy,



Gy, o Godsdienst! waart myn' leidsvrouw In een' donk're ramp-woestyn -—-
Ryk bezet met onweêrs-vlaagen —Schaars beftraald door zonnefchyn.
Dreef myn' kiel langs blinde klippen,
Langs ontelb're banken voord; Werd ze vaak door draai - cbaribden
In haar' (lillen koers gtfioordt.
'k Zag op U uit diepten neder,
En door U als gids geleid. Rolde Ik , 's ar>ronds woede ontkoomen,
't Dank-lied voord naar d' Eeuwigheid.
Gy, wanneer een' vloed van driften
Neder • bruischte in *t (til gemoed, Deed allergs die golven zinken, —
Stilde 't warfche vleesch en bloed.



37
Moê geworfteld — mat geftreeden —
Schrikte ik voor een' plotichen val; Doch, door ü gefchoord in 't ftryden,
Stond myn geest onwrikbaar pal.
Duizend ongetoomde zonden,
Uit 't verdorven hart' geweld .
Leggen door uw' vuist verflonden,
En gekruischt in 'c ftof geveld.
Zat ik eens ïn lydens-uuren
In myn kluis des onfpoeds neer —Golvden omiitfpreekb're zuchten
ln myn' boezem op en neerl
Als ik niets dan g3l en alsfem.
Uit de rol myns levens zoog, En geen flikker -ftraal van redding
Naakte voor uiya tuuread oog;
C 3 AIs



33
Als de zon voor my geen' draaien —
Op den vollen middag fchoot
En geec ftar by zomb're nachten
Aly een icheem'rend lontje bood;
'Als Natuur, met floers omfluierd.
Treurig voor myn aar.fchyn ftond, En ik nergens mededoogen Als in 't hart' der Godheid vond;
Als ïk weenend uit myn vendei
Op het rys der dooden zag
En U ieder morgen fmeekte
Om myn jongflen levens - dag.
Dan — 6 Godsdienst! deeg gy blinkend Reez g' ontfermend' van uw' throon; '
Weez my boven darren. kringen 't Flikk'rend goud der Glory. kroon!
IVoel-



39
'k Voelde ftraks de fmart' verdooven Van een ziel - door - priemend kruis,
En, ontvoerd aan 't ryk der zonde, Rees ik boven 't ftof-gedruisch!
'k Trad op wolken zweevde allengskens
't Talloos zonnen-tal voorby;
'k Schoot in 't voorpoortaal des Hemels 't Serafynendom op zy'i ...«
Als ik hier 't gewest der zielen
Vol verrukking overzag, En de glans dier zaligheden
"Glinftrend op myn aanfchyn lag;
Trad Gy vrolyk aan myn' zyde,
En — wanneer g' uw tong ontfloot —- , Was 't of deeze taal als nektar
Troostend in myn' ziele vloot!



40
,, Deezen, wier ontbonden lyken
„ 't Ryk des doods in graven boeidt; „ Tot het blos der jongfle roozen
Gintsch aan iaagre kimmen gioeidt,
„ Moesten eens op 't aard. rond kampen
„ Met octelbre moeilykheèn, „ En langs fel-gepunte dooreen
>, Tot den Jaatften poisliag treên.
„ Waren z' in den ftryd bezweeken,
i. Toen z" in 't donk're voordgeleid, » Nergens reddende uitkomst zagen,
i) Als by God in d' Eeuwigheid;
„ Nimmer was hun 't Ryk gefchonken,
„ Daar de Boom des levens bloeidt, n En het licht der zaligheden
,, Hun by (hoornen tegenvloeidt,
ii Daar



4*
„ Daar 't gemoed in lust-prieelen
„ Staag door Sefirs word gekuscht, „ En geen heir van onweêrs-viaagen „ 't Golvenloos gewisf' ontrust.
„ Dan zal niets uw heil-ftaat derven;
,, Eenmaal valdt he: treur-gordyn, „ En uw uitgang uit de Waereid
„ Zal een poort des'Hemels zyn!"....
Zoo, zoo fprak Gy — daar ik dankend
Knielde voor Jehova neêr, En dan kreeg by 't ftreelend uitzicht
't Droev gemoed zyn' kalmte weêr.
X * Xr
Godsdienst! Beeld der zuiv're Godheid!
Straal van 't ongefchaapen Licht! Die den mensch in 't dal des onfpoeds'
Lout re paiadyzen ftieht!
C 5 Die



42 =^®=
Die zoo vaak myn denkend wezen
Heb: ten Eng'len rang verhoogd, En niyn' traanen, daar-ik weende,
Mede'ydend afgedroogd.
Cy myn' Troost in 't wisf'Iend Ievrfn!
Gy o Leidftar myner jeugd, Die my vaak in ramp - woestynen
Schonk een' Serafynfche vreugd'!
Laat uw licht my fiaag verzeilen
Hier in 'sWaereids wildernisf'; Daar de weg vol kronkel - paden,
En doorzaaid met rampen is!
Zweevt fteeds blinkend voor myn' oogen —
Zuiver in uw Gods-gewaad — Dat uw' luister voord doet glanzen,
Als een' gouden dageraad!
In



43
In uw fcboonheid, die g' op t aard-rond
Reeds in vroeger eeuw tet; Toen Messias — 't Heil der Waereld —-
Door een donker Kanan tradt;
Toen een Paclus 't licht der waarheid
By Barbaar en Griek ontftalc, En" den ila3vfchen zonden - kluister
Overal aan gruis verbrak.
Toen 't Geloov' door Eng'len deugden
Naar den prys des Hemels dong, En in 't vuur der martelingen
Gode een bly triomf. lied zong.
'k Zal dan (laag langs d' effen fpooren
Van 't Gebied der waarheid gaan, En, al wat uw fchoon ontluistert,
Met verachting gade Haan.
Gods-



44
* * Jr
Godsdienst! ftraal van 't hoogde Wezen!
Beeld van 't eeuwig - fchynend Licht! Die uw Stoel op reine zeden —
Die i£v Throon op orden fticht!
In uw' lesten — in uw' leering
Straaldt een zon van heiligheid , Die een droom van licht en leven
Om het Kristen • hart' verfpreidt.
Door uw invloed fchudden Zondaars
't Juk der flaavfche boeien af, En zy dryden , fier als Helden ,
Tot den rand van 't gaapend grav;
Ja zy dryden tegen d' Ondeugd ,
Hoe de Waereld zaamenfpann', Om hunn' zie! te rug te fchrikken
Van een Hemelsch Kanaiin.
Mocht



Mocht ook ik, aan U geheiligd,
Zonde en Heil' in t ftof vertreên; En Gy my met zuiv're zeden
Als een fier • gewaad omkleén!
Mocht ook ik, ten kryg gewaapend,
Op een klippig Waereld - rond Stryden voor Messias grootheid
Tot den jonden levens - ftond!
Mocht ik , by zyn kruis gezeeten,
Staaren op zyn heilig bloed, 't Geen de ziel voor God ontzondigdt,
En in deugden klimmen doet!
o Hoe zou myn' blydfcbap groeien,
By het ryzen van de deugd — Van de Deugd wiens glans den Cherub
Voor Jehova's Throon verheugt.
Tt Zong



4<5
'k Zong getroost in traanen• nachten;
'k Voelde in droefheid fmart noch pyn; 'k Zou om laag gelukkig weezen,
En om hoog een Seraf zyn.
* * *
Godsdiekst! Beeld van 't Hoogfte Weze», Straal van 't ongefchaapen Licht!
Mocht ik eens uw grootheid vieren Boven 't gouden Star gefticht!
Mocht ik , onder Eng'ien • fchaaren Voor Messias Throon geleid, ,
Op verheeven toonen zingen 't Rollend lied der Eeuwigheid I
ODE



ODE
O F
SLOT-ZANG
AAN
GOD.
ft***********************
Geen' ontvlamde zonnen -bollen.
Die door 't nooit • begreepen A z. Staatig om hunn' as/en rollen —■
Rollen zonder eind-getal; Geeit ontelbare Waereld-klooten, Langs hunn' kringen voord geftooten,
En gefnoerd aan Iiarmony; Geen' ontgloeide nacht ■ komeeten, In hunn'' diaaal-koers nooit gemseten,
Zetten U ooit luister byl
4fe -Y' ->p
7f . 'r 'iv i -ff? -4c
o Gr, Die hoven 't flonk*rend goud
Der zonnen, 't grootsch Heel-al befchouwdt —■
En daar uw' Jov hoordt zingen Van Cherubs, wier veiheeven toon Weergalmend kaatst van throon by throon —•
En (luit op Harren - kringen !
U



48
U Leid-fhr myner prille jeugd!
U Zy dees' Lier met Hemel-vreugd
Eerbiedigst opgedraagen! Een hart, aan orde en wet verpand, Heeft haar ten nutt' van 't Vaderland
In 't ftil vertrek gellaagen.
Word door myn' zang de Deugd gedicht —— Der fchyn-deugd 't mom-tuig afgeligt —■
Zie 'k zondan Hell'waards zinken.
En door myn' ziel een' vreugd' verfpreidï Gy hoordt een' toon van dankbaarheid
Tot voor uw Ryks-throon klinken!
Dan fpeeldt myn' Lier op 't laag're rond Geftaadig tot den jongden ftond
Voor God-gewyde Schaaren; -
En word myn lyk naar 't grav geleid, Dan roldt myn' ziel door d' Eeuwigheid
Uw' roem van Cherubs.fnaaren.