01 1889 3740 UB AMSTERDAM



D E
ZOT
VAN
AANZIEN»
TWEEDE DEEL,






D E
ZOT van AANZIEN,
of de
HISTORIE
van
HENDRIK
Graave van Meerland.
In Fyf Deelen.
Door den Heer B il O O K E. TWEEDE DEEL.
Naar den Derden Druk uit het Engelsrh vertaald.
Te AMSTERDAM, By de erven van F. HOUTTUYN. MDCCLXXXIl.






D E
ZOT van AANZIEN
o T de
HISTORIE
VAN
HENDRIK
Graaf van Meerland. Tweede Deel.
Schryver. Gy zyt welkom Vriend ! Maar ik bidde u wat ben ik u fchuldig voor de eer A/an dit'bezoek ?
Vriend. Dit bezoek heeft meer betrekking tot uw werk dan tot den fchryver : ik beken dat de nieuwsgierigheid tny hier roept ; in weerwil van zomA 3 mi'



6 De ZOT vak AANZIEN.
inige dringende redenen. Inderdaad ' ik heb de afleidingen, dis ons, in hetvsrhaa! der Hiftorie opgehouden hebben, hartelyk re^wentcbL en ik zou niet hebben kon nenflaapen .indien ik niet in zeker opzigt myn ongeduld te vreden gefteldhad, door hetvervoigininyne verbeelding opcemaaken.
Schr. Ik bidde u hoe hebt gy dat werk aangelegd ?
Vriend. Op eene wyze die ik dagt dat niet vermyd kon worden. De natuurlykegenegendheid van een Vader, gevoegd by de nieuwe verpligtir^en , met welke de oude Clement aan zynen zoon verbonden was moeiten noodzakelyk eene volkomene verzoe • ning uitwerken, dus dat alles naar wensen, in volkomen vooxfpoed moest eindigen : in waarheid ik dagt, dat het nu ook eens tyd werd een einde aan 'sleezers medelyden te maaken, door het flot te verhaalen van de ongelukken van Clement.
Schr. Gelukkiglyk gegist, myn Vriend! S7we verbeelding heeft de rayne op eene zeer
voor-



De ZOT van AANZIEN. <?
voordeelige wyze vervuld. Dan het volgende zal doch niet geheel aan dat plan beant. woorden.
Vr: Ik dagt nog deezen morgen , dat de beklaaglyke toeftand , in welken deeze luiden gevonden werden, in 't geheel niet met myn ontwerp over een kwam.' Dit heeft my in de war gebragt. Ik denk egter dat myn plan het
enige ware is. Ik vrees, dat gy u ten
koste der natuur tever in het wonderlyke yerloopen hebt. Dit is de fout van al zulk foort. van fchryvers. Ik ben zeer bezorgd voor u , en kan niet begrypen hoe gy U zelfs uit dat net zult redden. .
Schr: Hier ■ waart gy eerder ge-
koomen , gy zoud eerder uwe gemelykheid, of nieuwsgierigheid voldaan gezien hebben.
AGSTE HOOFDSTUK.
Cjednrencte de flaauwte van myn Vader kwam de chirurgyn met zyne inftrumenten en windA 4 zeIs



S De ZOT van AANZIEN, zeis, en wende vergeeffche poogingen aan c-x den ouden Heer tehertfellen, door het fprengen van water in zyn -aangezigt , en het ftryken van harc^hoorn onder zyn neus, en aan zyne flapen ; toen opende hy een ader, waarop myn Vader zyn,; oogen begon te operren en vrven adem te haaien. Zyne wond, welke een weinig boven zyn voorhoofd was , was van weinig belang, en nauwlyks waar' dig de kamer daarom te houden. De chirurgyn verbord dezelve , enting zyn geld en vertrok i En myn Vader belaste den Hospes een fles Bourgogne Wyn , «et een kouden vogel en ojy en azyn te brengen.
Toen de tafel gedekt was , en de oppasfer verlangde te vertrekken; zag myn Vader my ernftig en vol medelydenaan. Ikgeloóve zeide hy dat myn kind honger zal heb ben ; en aanfionds verviel zyn gelaat , de fpieren van zyne lippen begonden te werken, hy borst uit in traanen. Barbaarfche elendeling ! r;ep hy uit. onnatuurlykc ftruis ! welke de eerstgeboorte uwer ingewanden aan de naaktheid der zan-len, en de woestheid der elementen kon overlaten.
Neen ,



De ZOr van AANZIEN. 9
Neen , neen , myn Vader! riep ik, myop nieuws voor hem op de kniën werpende, moord my niet met uwe trainen, yerbryzel my niet met sw onverdiend belang ! alles is wel , alles is gelukkig , zoo goed als ik wen-
fchen kan. Dit oogenblik betaalt my
jaaren van droefheid; he.. is voor myals een hemel, na een valley des doods, en van alle nienfchelyk lyden door gewandeld te hebben.
Na het avondmaal , van 't welk myn Vader naauwlykr geproefd had , ftond hy op en ik ten zeifaen tyde ; hy trad naar my toe, en drukte my met drift in zyne armen , en zyn hoofd in myn hals leggende, riep hy uit myn kind! myn liefkind, gezegende bewaarder myns leevens! kom nog eens aan myn boezem , treed in het huis waar gy uit verftoten zyt 1 Te lang is het zonder u eenzaam en verlaten geweest! Hier, hier, zweere ik den Almagtigen , dat geen ftiefmoeder , nog venynige werktuigen, ons van elkander fcbeiden zullen ; vervloekt zyn ze die dit zullen trag. ten te doen ; dat zy een ongelukkig eindemogen hebben , die u, het licht myneroogen van A 5 my



io De ZOT van AANZIEN.
my zullen willen verwyderen , tof dat ik koud en ongevoelig ben voor alle blyafchap.
Onder het drinken riep myn Vader om papier en inkt, en my eerst een beurs met vyf. tig guinies overhandigd hebbende, gafhymy een briefje op zyn bankier op zigt van vyfhonderd ponden. Ik fprong op , en ftuitte hem , maar hyriep: Neem aan, neem aan myn Hammy ! ik zie my zelve meer dan betaald , in de erkentenisfen van dat lieve, fchoon magere gelaat: en toen , terwyl ik voor hem geknield lag , hield hy zyne handen boven myn hoofd , hy hief zyne oogen ten hemel, en zegende my in eene uitvlocying dertederfte liefde.
De rekening betaald, en twee draagftoelen aan de deur gebragt zynde , begeerde myn Vader van my, hem den volgenden avond in de zelfde herberg weder op te wagten : en zeide, dat hy indien tusfchen tyd denken zou, om my een of ander vast inkomen te be zorgen ; dus fcheiden wy , fchoon onze zielen eikacder bleeven verzeilen. •
Bet



De ZOT van'AANZIEN. li
Hef was nu omtrent twee uuren , en de morgenftond was bitter koud. Myn Arabella had reeds lang haar kind te flapen gelegd ; ik vond haar by het vuur in traanen naauwlyks leevende. Zy fprongop zoo dratkkwam; haar gelaat glinfterde met eeneziekclykeblyd. fchap , en zy uitte eenige zagte befchuldi gingen van liefde en bellrafFing over myn lang afwezen.
Eer ik het waagde een volkomen bcrigt van ons herfteld geluk te geven aan-haar zwakken en ontroerden geest, trok ik eenige confituurenen een pint feckuitmyn zak,voor bedagtelykdaar ingeftoken ; ik brokkelde eenige napelfche.befchuit in een glas, goot'er wat wynop, ik dronk en verkreeg van haar dat zy mede wat gebruikte.
Ondertusfchen zat zy1 my met fty ve en nieuwsgierige oogen aan te zien. Myn Hammy , vroeg zy my tederlyk, wat betekent dat alles? welke oögen zyn dat, Hammy ! we'k nieuw foort van gelaat hebt gy my te huis gebragt ? Ach , dat God verhoede , dat de lieveling myner ziele iets fchuldigs begaan zou hebben.
Eer



12 De ZOT van AANZIEN.
Eer zou uwe Arabella , eer zou haar kind vergaan , eer dat om onzent of om iemands wijle , myn Hammy een zyner geringde deugden zou verlooren hebben.
Neen ! neen ! myn engel riep ik : dogter van den hoogden Hemel ! God is my wonderlyk gunftig geweest; hy zeegent my om uwentwille , myn Arabella. Ik heb myn Vader gezien, wyzyngelukkiglykverzoend, enhonger en droefheid zullen tot ons niet meer naderen.
Ik trok toen de fche! en leide een goed vuur aan , en terwyl wy onze pint leegden,drong ik myn vrouw daar van het grootte deel te neemen ; ik deed haar met veel vervoering het verhaal hooren van 't geen 'er voorgevallen was, enfehudde myn beurs met guinies in haarfchoot Bit .-eindelyk gongen wy naar bed onbekommerd omtrenr-het toekomende , als de gelukkigfte van alle paaren , over welke een vroolykezon zou fchynen.
't Wis meer dan dag toen wy opftonden
en



De ZOT van AANZIEN. ij
en ik belaste aan de Vrouw van het huis een ,verkwikkelyk ontbeid gereed te maaken, waar voor ik haar als mede voorde kamerhuurbetaalde.
Vervolgens raadpleegde ik met myn vrouw, werwaardszy verkoos te vertrekken, naarFrankryk of Holland , of liever naar Jork ofeenigen anderen afgelegenenhoekvan hetKoningryk. Maar herdenkende de kragt van myn Vaders tegenwoordige tederheid te mywaards, Itemden wy te zamen , in dit geval niets zonder zynen raad te doen ; en ik befloot hem dien zeiven avond de geheele treurige gefchiedenis van ons huwelyk , en verdere lotgevallen in vertrouwen te openbaaren.
Intusfchen oordeelde ik, 'in alle gevallen best, om de middelen ter bereiking van ons oogmerk, zoo veelmogelyk. te verzekeren, en de 5uo ponden by myn Vaders bankier op te nee. men. Ik had by ondervinding gemerkt, dat 'er weinig te vreezen was, dat ik door iemand gekend zou worden. Myn flegte kleeding , myn vermagerd gelaat en leden, welke my voor een Vader onkenbaar gemaakt hadden, fcheenen een dubbele zekerheid tegen alle andere
oo-



li De ZOT van AANZIEN.
oogen te geeven. Ik'.raagde dus, fchoon niet zonder groote ornzigtigheid , naar Mr. Gilcs in de Lornbardftraat te gaan . myn wisfel te prefentscren en de betaaiing te vraagen.
Myn Vriend IzeideMr. Giles het is noggeene twee uuren geleden dat my belastwerd, deeze wis'e! niet te voldoen ; en te gelyk dat iK dit papier zou ftellen in handen van den geenen die de betaaiing zoude vorderen. Ditzeggende gaf hy ray een briefje over, 't welk ik opende , met een fciirik, die in doodelyke benauwdheid veranderde, op het ieezen der volgende woorden.;
aan Hammel Clement.
Listigfte en vervloektfte onder alle deugnie„ ten ! gy hebt dan dien roover op uw dwaa, zen en goedwiiligen Vader zelfs aangehist; „ waardoor zyn bloed geftort , en zyn ice„ ven byna ten einde gekomen was. Ik ver ■ „ zaak u ! Ik zweere u , nu , en voor eeu„ w;g af! en wensch alleen , dat ik mig „ voortgaan al.'e lootte van betrekkingen met y, u , hier en hierna te verzaaken, en dat de
„ Ke-



De ZOT van AANZIEN. 15
„ Hemel volharde met zyne gunst te verlee„ nen aan
Bartholomeus Clement.
Op het leezen van dit vreesfelyk gefchrift, ging ik van daar zonder een woord te fpreeken naar huis, niet wetende wat ik deed , en zonder te denken waar ik was. Ik wandelde de trappen op zonder te merken dat ik gevolgd werd. Dan naaawlyks was ik op myn kamer gekomen , als vyf of zes mannen binnen traden , die om my gezworven hadden. Een hunner aanftonds myn vrouw naderendezeide: Mejuffrouw , ik arreftere u uitnaam van zyne Majefteit.
Op dit woord verftomde ik en werd verwoed op het zelfde oogenblik. Ik nam de Poker op , en mikkende op een wel gekleed man , wiens trony my niet geheel onbekend was , de vrolyklte en levendigfte van de geheele bende, ik miste de kruin van zyn hoofd, maar fcheurde hem een oor af, en floeg hem door klederen en fchouder tot op het been toe. Toen vloog ik op de rest aan , en deelde myne flagen met eene onbegrypelyke woede en
ge-



itf Da ZOT van -AANZIEN.
gezwindheid uit. In weinig ogenblikken had ik myn kamer geledigd, en fchoon 'er verfchei. denmaal van de trappen vuur op my gegeven werd , joeg ik hen allen naar beneden en wederkeerende bebolvverkte ik de deur van binnen.
Toen viel myn Arabella voor my neder op haare kniën. Wat gaat myn Hammy aan! riep zy; van welk een dwaasheid word myn lief bezeten?wiltgy u fchuldig maaken aan een daadeJykeen oogenblikkelykea moord.door eendriftigen en vrugtcloozen tegenweer, om een perfoon, die door God noch menfehen tot nu toe veroordeeld is, tegen de wetten te befchermen ? daar door zoudt gy u waariyk in dat gevaar ftorten , '« geen gy nu fiegts vreest. Ach , neen , neen , meester van myn hart Iaat ons noch ongeregtigheid begaan noch vreczen. Voeg „ by my Hammy ! laat ons vertrouwen in onzen God, en niets dan 't geen goed is zal ons gebeuren.
Terwyl zy fprak verdienen de laatfte ver. fchnkK.ngen van haar gelaat, en haar aangeagt werd bedekt met eene bedaardheid, die
men



De ZOT van AANZIEN. if
men zig in zommigeopzigten verbeelden kan; gelyk aan het gelaat van eenen avondhemel in den herfst, als de Oogst - gezangen aan alle zyden dé dorpen doen weergalmen.
Ik zag haar aan met eenen fpraakeloozen en goedkeurenden eerbied,- zy nam de poKer uit myne onweerftaanbaare hand, en my naar het' agterfte gedeelte van het vertrek leidende , zette zy my op. een ftoel , nam alles, weg wat ik voor de deur gezet had, en den ingang hinderen kon ; op de trappen ftond veel volk,, toegefchooten om'sKonings Officieren byteftaan , doch zy fcheenen mee' befchroouidbeid te naderen.
Heeren , zeidé Arabella , het believe u nu binnen te komen; Ik geef my zelve vreedzaam in uwe handen overrgy zult geen verderentegenfland tegenzyneMajefieit of des zelfs wettenontmoeten. Hier op naderden de Officiers meteenen vreesagtigen eerbied; niemand hunner durfde aan myne Arabella deeerfte hand te liaan. Goede God! Mejuffrouw , riep de voorfte uit: hoe kan het mogelyk zyn, dat gyfchuldig. zoudt wezen aan de misdaaden, dieu teil. Deel B las-



i8 De ZOT van AANZIEN.
laste gelegd worden , door dien guit , dies uw man daar half dood geflagen heeft. Hy is naar een doctor geloopen : maar ik denk op myn Confcientie dat hy zyn laatite brood gegeeten heeft; en wat die weinige flagen betreft , die uwe man ons gegeeven heeft, die verlchoonen wyinhemom uwentwille Mejuffrouw , en houden hem voor zoo veel te braaver en beter man , dm dat hy dus fredaan heeft. By myn ziel zoete Juffrouw ! gy zyt wel waardig zoo verdedigd te worden.
Ik dank u Heeren , zeide myn vrouw , op een bevallige wyze glimlaggende en boenende ,• ik bidde u gaa zitten tot ik my gereed gemaakt heb , om mede te gaan. Ik ben in. derdaad fchuldig aan iets, dat ik niet weer op nieuws doen zou, voor de zaak der deugd. Maar Heeren , zeide zy, op nieuws glimlaggende, gy zult waarfchyrdyk met meer gevan. genen belast zyn , dan gy thans ziet. Een daar van inderdaad is jong , en heeft zoo weinig in den zin iemand te beledigen , als zyne moeder. Ik moet u derhal ven de infchikkelykheid verzoeken , om een koets ;e zenden ; en ik bidde u bewys my de gunst
om



De ZOT van AAK ZIEN. tp
6m deeze beuzeling aan te nemen , als een middel om allen haat tusfchen u en myn man volkomen aftewasfchen. Dit zeggende, bood zy den voornaamlten hunner een guinie aan , welke opftaande en buigende een der andere» belaste een koets te beftellen.
Indien de harp van Orpheus geftemd ge weest is op den toon van myn Arabellasge* luid by deeze gelegenheid , dan is het niet te verwonderen, dat de tygers tam wierden, en de beeren voor hem neer vielen om zyne voeten te likken. Thans zagmen degeregtsdienaars , door dagelykfche beledigingen et» wreedheden verhard,nu met dendiepfteneerbied zitten ; en by Arabellas terugkomst röeT haar kind in den arm traanen ftorten van medelyden , als hadden zy niet geheel vergeeten, dat zy van vrouwen gebooren waren.
Myne woede door tusfchen komst van myn vrouw bedaarde, doch ikzoude bezweeken zyn, indien ik door een vloed van traanen niet eenige ontlasting gekregen had , die ik tragte te verbergen, door my ter zyde afte wenden, en myn aangezigt te bedekken. Maar B 2 ee»



Ds ZOT v.ky AANZIENT:
ft» wolk van dikke duisternis bedekte myn» ziel op nieuw , en elk helfch denkbeeld verlevendigde zig met Dshrik en vreeze. Ik vervloekte het ont moeten van myn Vader, en de verraderlyke vertooiing zyner goedheid, welke de oorzaak van dit ons volftrekt verderf geweest was; en z:g cp het fortuin als zorgvuldig, en naarstig omallekwaad toor ons voort te brengen , uit elke aanbieding en belofte van voordeel.
Naar Newgate gebr.igt zynde, kwam ik met den cipier overeen , eene ordentelyke kamer voor twee guinies Iweeks te neemen, enmyin de beste houding Hellende, die my mogelyk was, voor myn vrouw , beval ik een voedzaam middagmaal ons voor te zetten, denkende dat fpaarzaamheid niet veel te pas kwam, nu de dood voor de deur ftond, en ik bcflocten had myne Arabella geen oogcnb'ik te overteeven.
Den volgende dag ligte ik copy van de ver. klaaring der drie getuigen ■ de eerde derzelve was van onze eige meid. Deeze leide ik twee der kundigfte regtsgeieerden voor, maar pntfing geen trooff u:t hunne berigten. Zy veihaalden my, dat myn vrouw met der"
daad



De ZOT van AANZIEN. 21
«laad aan diefftal fchuldig u-as; gclyk bygebragt werd , fchoon zy eenige uitzigt hebben mogt om ten aanzien van den moord ontflagen te worden, wyl zy het bewys daar van kon afkoopen. Maar dat indien zywaarlyk omtrent den diefftal onfchuldig was , gclyk ik beweerde , dan verviel de waare oorzaak zoo wel, als het belang van de fchuldige blykbaarheid , dat zy op beide arttculen van de befchuldiging veroordeeld werd.
Toen de gevreesde dag naderde , kogt ik twee ordentelyke rouwkieederen , met het geen daar by vereischt werd voor myn vrouw en my. Wanneer ik'alleen was, verdronk ik in myne traaneD, enfmoordein mynefhikken ; en deed alles voor myne Arabella, behalven voor haar te bidden; ik kon niet denken myn hart tot een hemel op te heffen , waar ik allen toeviugt verlooren had.
In dien tyd nam myne beminde dagelyks toe in gezondheid en welftand. Ha are 00gen (tonden vrolyker , haar geheele geitel werd lugtiger, haar gelaat was als de oppervlakte etner vreedzaame diepte , en ik vet* li 3 kreeg „



tz De ZOT vas AANZIEN,
kresg, ik weet niet hoe , een aanmerkelyk vernoegen als ik haar aanzag.
Vroeg op den noodlottigen morgen, toen ik haar binnen in haare gebeden gelaten,"en myn hoed over myne oogen getrokken had, zat ik neder in een hoek, om aan het zwoegen van myn hart eenige lugt te geeven ; Ik wierp myn oog op een papier dat van onder de deur doorkwam , nam het in allen haast op, en vond daar in de volgende regels.
h
Schoon de bergen uw naakt hoofd dreigen ,
Schoon de omringende afgronden u
na.-uw befluiten, Schoon hulp ver af is , en de hoop
dood,
Schoon aarde cn hel uwe gezwoore vyanden zyn.
Evenwel, zal de hemel hunrje booEheü te JooaleUen ,



De ZOT van AANZIEN. 13
En zal zig in het ui'erfte fterk ter uwer
bewaaringe beroonen ; Hy zal met befchermende Seraphynenna*
by u zyn ; En met uwe Lasteraars den afgrond
vullen.
Nauwlyks had ik dit geleezen ofikviel onwillig op myne kniën: Myne handen flooten te zamen ; en ik ademde eeneallervuurigfte bede , datdeeeneof andere overheerfchende magt, myne Arabella onder haare befcherming wilde neemen.
Een weinig daar na, kwam zyte voorfchyn, verfierd gelyk de maan als zy met wolken omgord is, doorwier zwart haare fchoonhcid met nieuwen glans uitfehittert.
Terwyl wy ontbeeten gaf ik haar het papier over , zy las en herlas het zelve met een diepen aandagt, en een glimlagje aan my geevende , fprak zy: dit is een trek van een of ander medelydend perfoon geweest, die oordeelt, dat de hoop my ontbreekt om zulk een fcherp onderzoek doorteftaan.
£ 4 Voos



24 De ZOT van AANZIEN.
Voor dat het gevreesde uur op handen was • 't welk gelyk ik reeds lang vermoed had toch! Cindelyk komen moest \ had ik een vlesjemet hartfterkend zout by my geftoken , om zoo Wel my, als myn vrouw te bewaaren voor eene óntydige neerflagtigheid en vreeze in het geregtshof.
Ach Mynheer, kunt gy my zeggen hoe een zaak zoo yerkan loopen'? kunt gy recden geeven van deeze allerzeldzaamste werking °der Natuur ? Dat een mensen op zommige tyden meer gevoelig leeft, voor anderen dan voor zich zeiven; en meer voor den dood van anderen dan voor zyn eigen riddert? Was iktotmyn laattle verhooring geroepen , had de heflisfing vart myn eigen beftaan 'er aan gehangen , myne vreeze denk ik, kon niet gcevenredigd geweest zyn aan 't geen ik op dat oogenblik gewaar werd.
Ten Iaatften verfcheen de Cipier, en waarfchoude myne Arabella, datzyfpoediggehaald zou worden. Ik werd oogcnblikkelyk koud en bleek , en het duurde een geruimentyd eer 2k fterk genoeg was van myn ftoel op teftaan. Toen ging myn vrouw weder naar haar bed'ïamer, en ons kind daar_ uit gehaald heb,
ben-i



De ZOT van AANZIEN. „r
bende, gafzyhetaan eene min over, hieldtocn haare handen over hem , en haare oogen naar den Hemel g'eflagènhebbende, zegende zy hem. Noch eens vestigde zy haare oogen op zyn gezigt', en zag het kind ftyf aan, akgtfzyhÖÈ dc laatftc vaarwèllonk ; dj eene traan droop op den andere , in een hartroerend en aanuoeiyk ftilzwygen.
Arabella voor den Old Bally gebragt zynde', werd by het naderen tot het geregt oogenblikkelyk zeer bijeek; haar aangezigt werd bedekt met een zeker wantrouwen , welk zy voor ecnigen tyd niet te boven komen kon. Dc toevloed van volk was byfter groot, en'oeftond voornamentlyk uit den adelen andereaanzienlyke luiden van beiderlei fexen. De groore man was 'er zelfs ook, met eene menigte zyöer afhangelingen , en alle de mannclyke en vrouwelykc bloedverwanten van den overledenen.
Ik gaf myne Arabella het zout om aan te ruiken , en toen zy zwakkelyk en befchaamd de balie naderde > werd 'er een verward en verdeeld geraas gehoord van alle zyden;
B s dc



25 De ZOT van AANZIEN.
de woorden Schaamteloosheid, en onnozelheid klonken ronü.om.
Terwyl Arabella, volgens order , haarehand ophield, en haare befchuldiginghoorde; vroeg de Regtermet een barfebe houding en toon, fchuli.g of onfchuldig ? zy antwoorde fchuldig Myiord ! bekenne ik omtrent den dood van Lord Stivcrs te zyn , maar nooit fchtüdig aan eenig foort van tooverv , of kwaadaartigheid. Vrouw , zeide de Retter , gy bekent u zelve fchuldig, ik zal dan tot uw vonnisvoortgaan. Maar ik vraage u ten laatften fchuldig of onfchuldig? Niet fchuldig Myiord! voegde zy er by : indien bet plecgen van iets dat ik goedkeurs , en 't welk my nooit berou wen zal, my niet fchuldig kan maaken.
Hier werd het gerugt herhaald, doch duurde, langer , met meer drift aan de eene , en meer bedaardheid aan de andere zyde.
Ik zal u, Myn Heer, niet ophouden met
het verhaal van het onderzoek der twee eer. fie g tuigen een daar van was onze gewee ?ene dienstmeid , en de ander de voornaam-
fit



De ZOT van AANZIEN. a?
fte knegt van Lord Stivers. Zy toonden voor het gerecht alle kloekmoedigheid en onbevreesdheid, en kwamen volmaakt overeen in alle byzonderheden , welke ter veroordeelinge van myne vrouw llrckken konden. Het geluid van overwinning werd by alle luiden van aanzien geboord , en het gemeen gaf haar zugtende verlooren.
De derde getuige werd geroepen ; dit was een zeer zagt cn zedig-ziend jongman , thana buiten dienst;
Myiord, zeide hy, met eene eerbiedige doch kloekmoedige ftem: eer ik myne getuigenis in deeze zaak geeve , verzoeke ik dat de twee eerfte getuigen in bewaarihge genomen worden. In bewaaringe? riep dc Regter, weet gy wel wat gy zegt '? Ik weet wat ik zeg , Myiord, en herhaal myn verzoek dat zy in bewaaringe genomen mogen worden. Wel vriend, zeide de Regter , zy zyn gelyk gy ! zy zyn getuigen voor de kroon, tegen een crimineele misdadige , en geen mensch heeft regt te beveelen dat zy in bewaaringe genomen worden. Ik zeg , hernam de jongeling , met een
on-



*S De ZOT van AANZIEN".
enverfchrokken houding y dat zy getuigen zyn tegen de onfchuld , tegen zyn; Majetleit en tegen de wetten ; dat zy alléén de fchuldtgen zyn ; dat ik bewys tegen hen heb ; en ik verge op nieuws van uw Lordfchap , den ge. heelen regtbank.en van alle diehi:r tegen woordig^yn, dat hun niet toegelaten werdcteont* foappcn.
Ik zie, fchreewde de Regter, dat gy een valfcbe fchelm zyt! maar ik zal u havenen eer wy fcheidcn. Waar is het onderzoek van dee* zen knaap.
Myiord, Myiord, zeide de jongman op een eenigzinsfirengen en bitzen toon , gy zyt hier niet geplaatft om in eenig ppzigtnaar uwe vooroordeeien te werk te gaan, noch ik ben hier met geroepen om van u overfnorkt en uitgeicholden te worden. Indien gy vindt dat ik valfchelyk handde, het behaage u dan my aU tarwe te ziften, en te beproeven of'er ook kaf in my is; ik zal de fmertelykfte ftrafien, die onze wetten iemand konnen aandoen, verdraagen. Maar gelyk uw Lordfchap aan. merkt, ik ben een getuige voor de kroon»
en



Dé ZOT van AANZIEN. »§
en zynMajefteit, Godzygcloofd! wi! zynregtbanfc op geen onrcgrvaardigheid vestigen. Ik verzoek derhalven gehoord te worden in het geval, waar over ik geroepen ben ; alle die hier tegenwoordig zyn zullen verzekerd werden dat ik waarheid fpreekc. En gy, edele Heeren van den regtbank ! ik bidde u tenbe< hoeve der billykheid , by zyn Lordfchap tusfchen te treden , en te verkrygen dat deeze fchuldigen , welke ik verzekere dat zy zyn , niet weg flippen , dat zy aanftorids onderzogt worden, en al dat by hen gevonden wordt, ter navorfching van uzelvcn en zyn Lordfchap bewaard worde.
Myiord , zeide de voorzitter , ik begr-p dat 'er gecne kwaade gevolgen uit voortvloeyen kunnen, indien dit volk onderzogt en bewaard worde; hun getuigenis is reeds gegeevcn, en kan daar door niets van derzelver waard& verliezen.
Ik kan dit niet toeftaan, antwoorde de regter ; zy zyn vrye onderdaancn. Daar is geen bcfchuldiging noch klagte tegen hen. Zy zyn ook getuigen voor zyne Majefteit, en als zeel*



2o De ZOT van AANZIEN.
danige , onder zyne byzondere befcberming. Maar ik wil gewillig hooren, wat deeze knaap, die de huik naar den wind hangt, voor zich -zeiven te zeggen heeft.
Myiord, hernam dc jongeling , ik beke» voor een regtbank, die oneindig ontzaggeIvker is , dan die van uw Lordfchap , dat ik' »ls voor God, de waarheid fpreeke.-'ik zal niet bezorgd zyn voor dc ongenade,van uw Lordfchap. — Myn naam isEduardLonglild. <
Ik was gcbooren tot gelukkigerijitzigten.
Myn Vader was een Edelman: — omtrent agtien maanden geleden, bekwam ik den trap van Bacchalaurus op hetskoninginnc Collegie te Oxford. Door eenige ongelukken en misverstanden in onze familie ontilaan , werd ik over ■ gelaatcn om myn eigen fortuin te zoeken, en te Londen komende, begaf ik my in den dienst van wylen Lord Stivers. Hy behandelde my wel, boven verdienden, en ik begon in zyna vriendfehap en vertrouwen te deelen, tot den tyd toe, dat ik van den edelmoedigften aller meesters , door de ongelukkiglte aller gebeurteni*fen beroofd werd.



De ZOT van AANZIEN. 3*
■ Myiord had by zyne menigvuldige deugden één zwak. Het was eene onverwinnelyke drift voor vrouwelyke fchoonheid. De laatftcnagï zynes Ieevens riep hy my alleen : Ned , zeide hy, gy moet morgen met my op een avontuurtje uitgaan ! Ik hjb waaragtig de moo'ite meid van dc waereld in myn jagt; ik moet haar hoe het gaa: tot myn wil hebben. Maar daar de duivel mee fpeelt z/is deugdzaam, fchoon zoo ik hoop niet,onweerllaanbaar. Ik heb haarman uit den weg geruimd, cn hem uit hoofde van een voorgewende fchuld laaten zetten : haar meid heb ik omgekogt, dus ik nergens mede te vegten heb , dan met haar lieve perfoon —— en jonge dat zal het zoetfte gehaspel Van de geheele waereld zyn. Ik hoop Myiord , hernam ik, gy zult haar niet met geweld dwingen. Wat, zeide hy: weg met uw verd ... de angstvalligheden. Noch eens zulk een woord, Ned , dan krygje een klap. Ik kan je dit zeggen jonge, dat men een mooy wyf, op allerlyc wyzen , tot zyn wil moet tragten te krygen ; is zy met deugd bezet , en kan men haar niet met list winnen , dan moet er ftorm geloopen worden.
Dl



|» Ds ZOT van AANZIEN»
, Den volgenden dag nam Myiord my en Rdbi bert zyn Lyfkncgt hier tegenwoordig , een der getuigen , mede naar een Herberg , regt over het huis van de gevangene. Hy at daar alleen , en liet ons het grootlte gedeelte van den agtermiddag wagten , op hoop van kondfchap te bekomen door de andere getuige, die daar Haat, welke een valschgetuigenis tegen haare meesteres heeft voortgebragt. Myiord keek van tyd tot tyd , naar iemand door de ftraatyenflers, en hem werd, onderftel ik, ten laatflen het beitcmde teken gegeeven , want de trappen afvliegende, belaste hyons' hem te volgen. De deur was voorbedagtelyk' door die vrouw voor ons open gehouden. Is alles veilig vroeg Myiord. Ja antwoorde Diewer,- maar kan ik op die luiden vertrouwen , die met u komen ? Ja zeker ! kind zeide Myiord , het is myn eigen volk. * Is wel hernam Diewer , ik heb daar zoo aanltonds ook Juffrouw Hodgins uit de voeten gekrce
gen. Myn Juffrouw is boven alléén by ge-
brek van beter gezelfchap. — Ga na haar toe
Myiord , 't is een gebraade peertie, als
voor een keizer: Maar, zoo zy u te mag-
tig is, dan weet ik wel Myiord wie 'er ecu-,
wig



De ZOT van AANZIEN. 33
wig de fchande van draagen zal. Wel! wel! lliiit dc deur zagtjes toe ! fprak Myiord ; en neem deeze knegts. mede naar de keuken , doch wat gy ook hoorei! moogt, maak geene beweging , dat belast ik u ! zoo fpreekende ging Myiord heen de trappen op ; en wy volgden dat flegte vrouwmensen naar haar duister verblyf.
Ik merkte fchielyk , dat myn makker Mr. Robbert een oogmerk had , om kennis met Diewertje te maaken y het welk my verveelde: ik ontllipte hen beiden , enftilletjes de trap oploopende , leide ik myn oor aan de deur, daar ik de item van myn Meefter hoorde ; groote Hemel ! van welke alles overtreffende gevoelens , was ik toen een verbaasd getuige ! welke proeven van deugde van geene mindere dan Goddelyke waarde ! Indien u niet vervcelen zoude , zoude ik u Myiord in het byzonder, enu Heeren van de Rcgtbank in'talgemeen het naauwkeurigst berigt, dat ik van deeze zeldzaame gevallen kan geeven , mededeeien.
Hoor hem! hoor hem! hoor hem! was toen 11. Dul. C ' hei



34 DeZOTvanAANZIEN.
het algemeen gtroep, tot dat hy voor de bank" toeg.laten , en door de Regters verzogt werd me', vrybeid te fpreeken.
Eduard herhaalde op de naauwkeur fb erf hartioorendite wyze alljs, wat Msfchcn Lord Stivcrs en myne vrouw voorgevallen was. Toen hy aan het noodlottig tydft'p kwam, riephy; ik kon het "artgrievend gegil, en de angstva'''ge verfchrikkingen van zoo veel deugd, in zulk een uiterfte niet dulden. Had ik eenig vorst van wapen gehad , ik zou gemeend hebben , myn Meefter eenen goeden dienst te doen , met de èéagi te befchermen, die hy bezig was te fchenden. Ik beefde , en zeer ontffeld fpoede ik naar de keuken, wierp my ir. eene ftoel en geraakte buiten kennis. In die tyd toen Robbert en Debora mytragtente herftellen, is de noodlottige ileek gegeeven, (gelyk ik my verbeelde) en de gevangene met baar kind in de armen, ontving*. Ik herrtelde, dooreen teug uit een fles te neemen , en Debora verzogt ons , met haar thee te drinken. Ik zond dan den eenen, dan den anderen naar boven om te huileren; en zy berigten my dat alles ftil was, rat over ik my verwonderde. Turnt 1



De ZOT vj\s AANZIEN. 35
fut! zei Diewer,de liefjes zyn het te vooren wel eens geweest , dat verzekere ik u : 't zal al heel wel zyn, zoo uw Meefter voor middernagt naar huis gaat.
't Was reeds donker, en wy alle verwonderden ons, dat Mylo/d niet riep om licht, des gingen wy te zamen de trappen op , en Diewer waagde het , aan de deur te kloppen j maar geen ftem noch beweging in de kamer hooiende, ligte zy de klink zagtjcs op ; en deed de deur open , dien zy fchielyk weder toetrok , met een geweldig gefchreeuw. Wj traden toen te zamen binnen , en wyl ik door de deugd van Juffrouw Arabella reeds voorbereid was, eenigfchriklyk verfchynzel teverwagten , was ik minder verfchrikt en verflagen op het geene ik zag , dan zy die met my gingen.
Ik zag de vloer bedekt met bloed , myn Meefter in het midden ftyfenkoud, en een ge* deelte van de fchaar in de wond. Wy ftonden alle eenigen tyd in zwygende verwondering, en beklaagden zyn lot met vereenigde traanen. Ten C % les-



30 De ZOT van AANZIEN.
lesten fpnk D'ewer , ik zal eens z''en , of myne Meesteres, zig tot haar reize wel voor. zien heeft ! Zy bukte en haalde zyn Lordichap beurs uit de zak, en telde twee honderd zeven en negentig giiinies. Vervolgens nam zy zyn goud repetitiehorologie, en daarna zyn fnuifdoos,- ten laatfre trok zy zyne groote diamantering van zyne vinger.
Kom myn Jongens ! fprak zy: My'ords ftilzwygen geeft toeflemming , wy konnen zoo min befchuldigt worden , dat wy dit van de aarde rooven , air het volk dat in de mynen
goud haald. Zoo myne Meefleres gevat
word , zy zal om de moord moeten fterven ; zy konnen haar niet erger behandelen, al had zy twintig maal meer begaan ; wild gy myne raad volgen , dan zullen wy ons zei ven na behooren , voor di: naare werk vertroosten ; en den buit tusfchen ons deelen , daar niemand regt op heeft, en dieniemand zal mislen.
' Robbert aarzelde niet, hy fcheen driftiger dan Diewer, zy beiden drongen my met ftree lende beweegredenen aan, dat ik mede in des buit moest deelen. Gedurende cit alles liond
ik



De ZOf van AANZIEN. 3?
ïk Tpraakeloos en zeer ontfteld. Ik zag een toneel van bloed en flagting, en twyffelde niet, indien ik weigerde in den roof te deelen, ik het tweede flagtoffer van hunne gevoeligheid en geldzugt zoude zyn. Ik eischte dan hel horologie van myne Meefter, dat niet tewaardeeren is, voor myn deel, en hield my daar mede tevreden. Toen nam Diewer haar Jurfrouws kleederen , een half douzyn zilvere Iepels , een thee fervisj'e , en verfcheiden ftukken kanten cn kameriksdoek, leide dit alles voor ons, en fprak: naar dit goed zalmyhe Meesteres nooit vraagen , de huisheer zal alles weg haaien, zoo wy niet deelen. Zy dwong my dan de fnuïf • doos aanteneemen ; gaf de geheele goudbeurs aan Robbert , en hield zich zelve te vrede met dc diamantering , eenige goude medailjes, Myiords zakdoek en den. roof van haare Meeftercs. I
Terwyl Mr. Longfield in dit gedeelte van zyne getuigenis was; riep de Voorzitter van de jury: Houd op! volk ik bid u houd die getuigen tegen! zy zouden af druipen : doorzoek hunne zakken, 't geen gy daar in vind, doet dat in twee onderfcheidene hoeden; en geef het ons over. C 3 Dit



38 De ZOT van AANZIEN.
Dit gedaan zynde belaste de voorzitter, Miv Longfield met zyn verhaal voort te gaan.
Ik heb weinigmeertezcggen, hernam Longfield : hier is myne edele Meefters horologie ; en daar zyne fnuifdoos.zy zullen buiten twyffel herkend worden door verfcheiden aanzienlyke perfoonen , die hier in het Hof tegenwoordig zyn. Ik dank mynen God , dat ik in Haat geweest ben dezelve te bewaaren , ter verdediging der onnozelheid, en tot luister der deugd,
_ Hier zweeg Mr. LongSeld ; en de Regter , nep : Clcrk bchandig my het getuigenis van dcczen valfchen fchelm! Dit deed zyn Lordfchap met een houding en ftrengheid, die zeer prtyd'g was; Maar vindende dat dc getuige niet van de rovery gewaagde , en dat de woorden , die iemand doodfchuldig maaken , in 't geene den dood van Lord Stivers betrof, niet gevonden werden , fcheurde hy het onderzoek in (tukken. Kom, kom, riep hy c ik heb evenwel met deeze Longfield noch niet gedaan ! fk^ begryp volmaakt wel, hoe hy aan dat horologie en die fowfdoas komt. De overdragt was niet
mocye.



De ZOT van AANZIEN. 5f
moeyelyk van de gevangene, die ze geftolen heeft, aan haar voorfpraak. Maar verhaat ons myn wonder eertyke vriend ! waarom hebt gy deeze dingen derzelver wettige eigenaars onthouden , den tyd van meer dan twaalf maanden lang ? Waarom hebt gy niet aanftonds, ten minften voor eenige tyd, onderzoek hiaten doen tegen deeze peribonen, die gyhier zoo fchielyk befchuldgt ? En hoe hebt gy konnen dulden, dat zoo eene uitfkekendekuifche en onfcb.ildige Dame , aldien tyd heeft moeten zugten onder de fchande, met welke baar Caracter naar myn oordeel, billyk bevragtis?
Opalledeeze vraagen glimlachte Longfield, hybuigde zyn hooft, en maakte eene beweeging met zyne hand , tegen twet heeren die ter zyde in de gallery zaten. Terftondfton.lMr. Archibald een voornaam Koopman en Schepen op , en fprak , op de volgende wyze : Ik wensch , Myiord! dat ik zoo wel uw Lordfchap , als de geheele Regtbank , en alle die hier tegenwoordig zyn, op de gevraagde ftukken zal voldoen. Daagds na deeze ongelukkige gebeurtenis, kwam Longfield by my , in tegenwoordigheid van Mr. Frticlove, myne waardige en C 4 braa-



%f> De ZOT vis AANZIEN.
braave buurman hier tegenwoordig, hy verhaalde ons het geval van woord totwooid, zoo als hy het hier inditGeregtshof, en op ditoogenblik heeft voorgedragen. Hy gaf ons het horologie en de fnuifdoos in bswaaring, en heeft die byde niet weergeëischt dan op deezen morgen. Dewyl ik zyn Majefleits Vreede II gten ben , leide hy zyne verklaring voor my af, welke ik. in de handen van uw Lordfchap niet waagen moest, voordat ik van uwe Lordfchap genoegzaame verzekering had, dat die niet verfcheurd zou worden. Ik bood toen aan; borgen te Hellen , om de fchuldigen in verzekering te neemen ; maar Mr. Longfield merkte zeer wel en verftandig aan , dat zulk een ftap , ontwyfFelbaar de deur voor de Juftitie zou fluiten, om ooit agter de waarheid te komen: Dat de fchuldige tegen de befchuldigers , twee tegen één waren : Dat op het minfte gerugt zy aanftondszich fchuil houden, of zich zoek maaken zouden , met die goederen , waar van zy nu geruste en vreedzaame bezitters waanen te zyn. Of dat zy eene zamenz weering zouden vormen, om zyne getuigenis kragteloos te maaken : Of moogelyk hem door een piftool of vergift van kant te helpen ,
en



De ZOT van AANZIEN. 41
en dus deeze ongelukkige edele Juffrouw, van de eenige ooggetuige haarer onfchuld berooven. Maar, zeide hy: indien zy voor hes Geregtshof geroepen worden in vertrouwen dat ik hun medeftander ben , dan zullen zy geene voorzorggebruiken: noch geene vooraf • gevormde uitvlugten , of plans ter ontkominge hebben. Myn onverwagt getuigenis zal dan by verasfing hunne fchuid ontdekken , en moogelyk zullen zy dan wel het een of ander by zich hebben , 't welk my wel voor tien getuigen zal dienen.
Ondertusfchen waren Mr. Longfield, Mr. Frucloveen ik , zorgvuldig en onvermoeid in onze onderzoekingen , naar de ongelukkige gevangene , ten einde wy haar overrceden mogten om haar onderzoek doorteftaan , en haar zelve in de handen der Juttitie te leeveren. Maar al onze pogingen waren vrugteloos, tot dien dag , in welke zy ontdekt en gevangen genomen is.
Hier eindigde 'Mr. Archibald , en de Regter beval den roeper de twee eerfte getuigen in het Geregtshof te roepen ; op dat wy hooC 5 ren



42 De ZOT van AANZIEN,
ren mogen ( ei 'e hy) wat zy £egen ditfchoc* fchynenu getuigenis tezeggenheDben. De roerei l .cp verfchadenmaal, dat Debora Sinder ra •Robben Caflan in het Hof moeiten komen. Welk roepen zy we, hoorden, doch niet verfcheenen. GeJuurende de aandagt van het Hof en de acgtbani op Mr. Aichibald, wa|eB z>' 0I'gemerkt agter hunne naafte buuren gefl' open ' « van *o ccne tot den anderen •giffi yxerde, genakten zy cindeiykonder t gemeens volk, en fioopen weg.
Myiord begon toen zyne befebuidiging voor de Regtb'.nk pp ;e maaken , en breide Heb Wet veel nadruk over zomm.ge artiknlen uit. Her, zeiue hy : iubben wy ecncn verlooren , eenen Min»**, een er y , * Cürftc cieraaden van ons Land , cent-,: tkm I ««_ ***** ik bid u, w« hebben wy ge.
jonren in belooning van deeze groote fchade ? We, myne vrienden wy beteen een r.ieuwe zaak op aarde gewonnen j wy hebber «. wonnen, dat wy deeer handhaavenen van een galanterie verkoojfter. M.„ ind;ef5 dee2(. Pn ces zoo onkreukbaar deugdzaam is , hoe kmm « 2icb £e maaken aan deeze
af-



De ZOT van AANZIEN» 43
afgrysfclykfte van alle moorden , eer zy wist hoe ver zyn Lordfchap ten uiterften gaan zou ? Hoe durfde zy het waagen een Pair van het Ryk te dooden, op een eenvoudig* tentamen ./waaron onze wetten zelfs geen ftraatlooper vast zouden zetten ? Dit vrouwmensen moet zeker gewoon zyn met bloed om te gaan ; haare fchuldige oogmerken , en kwaadaartige wreedheid zyn duidelyk te lee2en , uit het byzonder gebruik en de onmenfchelykheid van het gereedfehap , met welke zy deeze verfchrikkclyke moord begaan beeft. Gy behoeft dus edele heeren niet buiten aw bellek (e gaan, om haar dood fchuldig te verklaaren , fchoon ik dit ten aanzien der dicfilal niet eisch : egter is het voor my zeer waarfchyniyk , dat zy zoo barbaarsch een daad niet zoude ondernomen hebben , indien zy die niet gedaan had , om den gefneuvclde tc plunderen : dus daar zy reeds dood fchuldig is, uit hoofde van hetfeerfte geval ; laat ik het aan u Heeren over , om omtrent het tweede te vonnisfen.
Veroorloof ons eerft Myiord, fprak de voorzitter van de Jury te onderzoeken , wat wy
in



44 De ZOT vak AANZIEN.
in deezs hoeden gekregen hebbe -. Hy toonde een groote lange beurs , bit de zak van Robbert gehaald, en daar uit zeventig guimes geteld hebbende, vroeg hy: Mi, Longfield kend gy Mylords beurs ? Ja zeide LongfieH zoo het mynMeefters beurs is, dan is die van groene zyde, en heeft boven aan een kroontje met de Letter S daar onder, van zilver gevlogten. 't Is de zelfde fprak de Voorzitter, laat ons nu zien wat Debora in haar eerlyke bewaaring genomen heeft < Dit zeggende haalde hy uit de tweede hoed , een klein houten doosje , dat vol ka;oen geflopt was» in welke men Mylords diamandtering, drie gouden medailjes , en eenige deelen van zilvere lepels vond. Mejuffrouw Clement zeide hy : ik verbeeld my dat wy eenig eigendom van u in handen hebben, hebt gy eenige merken op uwe zilvere lepels V Ja myn Heer, (antwoorde zy zoo zagt dat men het naauw'. Jyks hoorenkon) Een Gaande top, naar myn toenam Gravel, en daar benede eene D, en A , voor Dorothea en Arabella. Ik wensch Mejuffrouw, antwoorde deeze Heer, dat wy in ftaat waren een genoegzaame evenredigheid voor uwe verdienflen £e vinden .
om



De ZOT van AANZIEN. 45
om u dit gering oveifchot van uw goed weer ter hand te ftellen.
Kom myne Heeren , riep de Regter , het word laat! Het word tyd om u aftezonderen en te raadplegen over den uitfpraak, d en gy zult uiten over de zaak die nu aan uw onderzoek opgedraagen is.
Myiord antwoorde de Voorzitter, gy hebt teregt aan gemerkt , dat wy niet buiten onze wet zouden gaan zoo wy aan uwen eisch voldeeden. Wy zyn alle eenllemming in onze uitfpraak : En ik wenschte van den Hemel ! dat wy by deeze gelegendheid niet bepaald waren door letterlyke voorfchriften , en den vorm van onze wetten ; ten einde wy een uitfpraak mogten geeven, die eenigzins gelyk was aan de uitmuntende verdienden van de gevangene, welke hoe zeer door ongeluk gedrukt, egter uitmuntend is in alle opzigten , welke wy een eer der menfchely. ke Natuur , en een eerde luister en cieraad van haare fexe , rekenen. Maar daar wy in deeze gevallen door de gewoonte bepaald worden , daar zeggen wy, met één ftem, en
ééa



4« De ZOT van AANZIEN.
één geweten , 't welk ons dwingt te uitten. Niet fchuldig ! Myiord. Niet fchuldig.
Deeze woorden waren naauwlyks gefproken , of het grheel hofhuis was als in eenoproer. Hoeden , muffer. , paruiken vervul* den de lugt, en vloogen tegen elkander. De zegenpraal werd uitgefchreeuwd en van buiten te rug gekaaft , het geluid werd herhaald én vloog vanitraattotftraad, tot dat het aan da uiterfte einden van de Stad beaaarde.
Myn vrouw zig toen wejdende, neeg dankbaar voor den Voorzitter. Ik bedank u myn Heerf Ik dank u Heeren, zeide zy:op nieuw neigende voor de geheele Regtbank. En teen bedaard roid ziende groete zy de menigte , cn ging zitten. Maar ik kon myne dankbaarbeid niet inhouden , myne vreugd was my te magtig. Ik viel op myne knien, en myne handen naar de Regters opheffende, riep ik: God alleen kan u beloonen edele Heeren ! Eeuwig bewaare hy de eigendommen , de eer , en familien van de waardige burgers «n Londen , voor geweld en fchending.



De ZOT van AANZIEN. 4>
Ik fl.nd fchiclyk op , flipte uit de balie , en vloog naar Mr. Longfield , vatte hem , viel hem om den hals, doch kon niet fpreeken. Ik verbergde myn aangczigt m zyr.en boezem , en borst uit in traan :n. Hy poogde zig loste maaken , maar ik tiietd hein vast. Ik ge *>vë dat gy Mr. Clement zyt , zeide hy: Ik wensch 0 geluk Mynheer, uit myn gjheele ziel. Maar gy zyt my niets fchuidig, Ik heb alleen myn pligt gedaan.
O myn vriend, myn broeder, myn bewaarder ! riep ik uit : Ik ben u meer fchuldig dan myn leevcn ! zonder u zouw het leeven voor my de ergfte aller vervloekingen geweest zyn. Dat ik op dit oogenblik de aller elendigtle in de geheele fcheoping niet' ben: Dat ik my thans de gelukkigfte alle* weezens rekenc: Dat heb ik u en u alleen te d nken:myn veriosfer myn Longfield! Neen hoop niet my te ontvlugten ,• wy moetennooit fcheiden ! gy zyt altoos myne gevangene ' ik en a! dat ik ben of hebbe is voor eeuwig het uwe.
Terwyl het volk binnen en tuiten , in
,gro©5



'4* De ZOT van AANZIEN.
groote opfchudding was , fcheen het Geregtshof eenigzins ontroerd ; en de Regter en het grootte gedeelte van den Adel , maakten den aftogt, door een byzonder deurtje, dat in een beneden gang uitliep. Doch de vreeze was zonder grond : want het geheele geraas kwam nergens anders van daan , dan dat het volk met ongeduld verlangde om myne Arabella te zien.
Toen zy uitging verzeld van Mr. Longfield en my, maakte men voor haar aan alle zyden ruimbaan. De lugt was op nieuw van geroep en gejuig vervuld. Zoo opregt is de eerbied , die het gemeene volk de deugd toedraagd j en zoo blyde is het, als de on. fchuld het hoofd boven de onderdrukking opfteekt. Maar als onfchuld en deugd noch daarenboven mer fchoonheid verzeld zyn, dan word hun eerbied byna misdadig , en grensd aan de aanbidding.
Zoo keerden wy naar Newgate te rug, midden onder de zegeningen , gebeden en loftuitingen van eene verbazende menigte, welke ons met alle eerbied doortogt verleen-
- . de.



De ZOT van AANZIEN. 4$
de, alleen om Arabella te zien. U.t de venfiers van alle zyden rol 'en de gelukwenfcbingen op ons neder, en de drom door wien wy gegaan waren , drong wederom naar vooren , als konden zy nier van zien voldaan worden.
Voor dat wy de gevangenis intraden, keerde myne Arabella zig om, en neeg vier reizen voor de tallooze navolgers , met eene erkentenis , vriendelykheid en zedigheid , die aller harten innam. Toen (tapte zy fchielyk binnen en de trappen oploopende , omhelsde zy haar kind , hield het eemgcn tyd in haar arm, terwyl haar boezemzwoeg.Je, endetraanen langs haare vreedzaame wangen rolden. Hier naa ging zy fchielyk in haare bedkamer, floot de deur digt ; en bleef daar byna eeri uur alleen.
In dien tusfchen tyd zond ik om een warm middagmaal en een vies wyn. Longfield verhaalde , dat hy dikwyls voorgenomen had , geduurende dc gevangenismyner vrouwe, zich by ons aan te dienen ; maar hy vreesde dat de ontdekking van eenige kennis of verftandhouding tusfchen ons , Arabella in haar on«
II. Deei,. D der-



50 D; ZOT van AANZIEN.
derzoek nadeelig zou geweest zyn; dat hy zich derhalven bediend had van de geringe list der versjes , welke hy onder de deur geftooken had , om ons voor eene volftrekte moedeloosheid te bewaren.
Alles tot de maaltyd gereed zynde , Iuifterde ik ftifietjès door het fleutelgat naar myn Arabella; die terftond te voorfchyn kwam meteen vreedzaamheid, en genoegen in haar houding en gelaat, als was zy zoo even uit dien hemel gedaald, die haar geduurende haare gevangenis altoos begunftigd had.
Onder het eeten deelde Longfield ons eenige gedeeltens zyner gefchiedenisfe mede: Hy verhaalde ,dat zederd de dood van zynen laatften Heer, hy in een anderen huur getreden, maar nu byna een maand zonder dienst geweest was; ik. heb zeide hy , omtrent dertig guinies van myn &uur overgehouden; maar dat is mvne geheele Ichat niet. Deeze morgen, zoo als ik het hof inging, trok een zekere welgek'eede dame my by de mouw, en vroeg my, of ik Longfield was, en een der getuigen in het hangend onderzoek? Ik bevestigde dit, zy trók
my



de zot van Aanzien. 5ï
my aan een zyde, en ftak my tien guinies inde hand; Sta, zeide zy, als een paal by uw getuigenis , wees yverig in het bloed van uwen meester <e wreeken! dit zal het laatfte gunst bewys niet zyn , dat gy van my ontfangeu :zult. «
Na eenige verdere gefprekken, riep ik de cipier , betaalde hem zyne rekening en de onkosten , en dankte hen voor zyne beleefdheid en befchejden gedrag omtrent Arabella. Ik Zond qm een koets, en wyreeden te zamen naar huis.
Onder weg, verkreeg ik op Longfield dathy mede zyn intrek by Juffr. Jennet zoude neemen, indien hy met haar tot een redelyke prys kon overeenkomen.
Juffrouw Jennet ontfing ons met de hartelykite gelukwenfchingen: wy verzogten^aar by ons op een kopje Thee: onder het drinken kwam zy met onze vriend overeen , hem devoorkamer voor drie fchellingen 's weeks te iVerhuuren.
D a Den



H De ZOTVan AANZIEN.
Den volgende dag liet ik Longfield mvfl Arabella gczelfchap houden. Ik ging naar onze laatfte huisheer, en verzogt hem my rekening te doen varf 't geene wy in ons huis agter gelaten hadden. Terftond bragt hy eert lyst der goederen, benevens eene rekening van der zeiver waardeering en verkooping onder eede gemaakt, te voorfchyn , en ftelde my het gêenén na afrekening der huishuur en onkosten nog overgefchooten was, bedraagendewat mejr dan negen ponden, ter hand. Diewer onderftel ik had het geene van eenige waarde en draagbaar was, mede genomen.
■ Van daar ging ik naar de Juffrouwen Hodgins, zy ontfingen my met eeneaandoening, die myn hart ongeveinsd vond. Reeds hadden zy c'.e gelukkige tyding gehoord, zy kleeden zig fchielyk , en gingen met my in fpoed naar Arabella.
t>
Die ontmoeting ging verzeld van veele tedere en wederzydfche traanen. Ach myn Lief! tiep de oudfte der Juffrouwen Hodgins: roem c'»raad uwer fexe ! Hoe jalours zyn wy van u ? Wy heb.-.en uw onderzoek bygewoond ,
in



De ZOT van AANZIEN. 53
In gezelfchap van de voornaamfte onzer vrienden, met oogmerk om u eenig aanzien te ge-, ven , ind.en het vereischt werd ; doch gy hebt u niet op ons beroepen, noch naar de zy de willen zien daar wy ftonden. Ach myn lieve, myn zoete vrimdinnen! zeide Arabella, hje kon ik hoopen of my verbeelden, d; t gy een zoo laag en verlooren elendeling ais ik was, erkennen, of aan haar denken zoud!
Arabella was nu in vryheid om haare oude kennisfen een tegenbezoek tegeeven :Zy werd meer aangehaald dan 00,t te vooren, en geraakte in zoo veel werk , dat zy een meid moest huuren om op haar kind te pasfen.
Ik was nu ten top van het menfchelyk geJuk, twintig guinies had ik overgehouden van de vyfrig , die ik van myn Vader gekreege:, had. Myn vrouw won van twee tot driefchcllingen daags, en Longfield, die doorgaans me; ons at; bragt ons dikwyls thee, fuiker ënwva; met eenige hartfterking, mede, die hy vcu.,. gaf goedkoop gekogt, of tot een prefent gekreegen te hebben.
D 3



54 De ZOT van AANZIEN".
Dus leefden wy als in eene fpaarzaair e over vloed. Droefheid werd by ons niet meer gekend. De herinnering onzer elende en armoede w is als een droom verdweenen. Onze dagen liepen zagtjes voort, en blydfchap en vrede fpreide ons bed. . *
Gelukkige dagen , gelukkige uuren boven het lot der itervel ngen ! De Hemel bewaare my dat ik ooit dezelve verder fmaake, indien zy door zoo verfehrikkelyk eene omkeeiing gevolgd worden.
Longfield was zeer bemïnlyk in perfoon en zeden : Hy had van de fchoone Wetenfchappen zyne byzondere ftudie gemaakt, en was gewoon eene groote verfcheidenheid vanaartige vertellingen , en inneemende gefchiedenisfen voortebrengen , die hy uit het Fransch in zeer vloeyend Engelsch voorlas, terwyl myn vrouw aan haar werk zat. Wy leefden in eene vriendfchap , die :k my verbeelde dat tyd, nog toeval vernietigen konde: ik beminde hem te meer om zyne oplettendheid omtrent myne Arabella , wier gezelfchap het yoornaam-
fte



De ZOT van AANZIEN. SS
fte genoegen zynes Leevens fcheen uittemaa.ken.
Ik deelde hem van tyd tot tyd myne levens gevallen itukswyze mede, en hy beyogtfgde vecle derzèlye met zyne traanen. Zyne eigene ondervinding had hem geleerd met Mr. Goedwil overeentefiemmen , in te denken , dat de opvoeding van een louter geleerde., eigentlyk de weg niet is , om in gemeene gevallen door de waereld te komen. Hybragt my daarom by zyne laatfte Meester Marfelt, aan welke hy my als de opvoeder van zynen Zoon aangepreezen had , met beding van 50 ponden 's jaars, te beginnen zoo dra de jonge heer van zyn voedfter zou te huis komen.
Longfield was , zoo als ik reeds gezegd heb, beminnelyk van perfoon , hy werd dal gelyks beminnelyker en verpligtender in myne oogen. Het fmarte my dat hy by myne vrouw niet in het zelfde ligt befchoud werd; Zy was hem haar leeyen fchuldig , en in haar hield ik my voor alles aan hein verpligt. Ik dagt wy kouden hem nooit genoeg beminnen ; en D 4 by



56" De ZOT van AANZIEN.
by dag en nagt zette ik myne Arabella aan, hem eene tederheid te vertoonen gelyk aan de myne.
Ten Iaatiten werd ik ongemakkelyk, ik weet zelfs niet waarom : Ik werd wantrouwend in de. vergelyking, welke ik in myn verbeelding maakte tusfchen Longfield en my zelve , en misnoegd, als het waaie , over myne eigene minderheid; hier door werd ik neerilagtig en droefgeestig, en deea egter myn best, om'-het tegendeel te vertoonen, van 't geen ik waar. iyk was. Ik zügte in het verborgen. Wanneer ik een voorwendzcl kon vinden om alleen te zyn, of uittegaan, nam ik eenen eenzaame weg, of zogt een fchuilhoek op, daar ik mynen druk verligte door myne traanen eenen vryen loop te geeven; hier door was ik beter in flaat om vriendelyk te zien , als ik terug kwam, en een vrolyk gelaat aanteneemen, dat egter vreemd was aan myn hart! Ach ! zyn dc wezendlyke kwaaden deezes leevens niet genoeg ? Evenwel noch tragt de mensch dien hoop te vermeerderen, door van ingebeelde, w "endlyke rampen te maaken.
De



De ZOT van AANZIEN. 57
Dc bron van myne afekte bleef nu niet langer een geheim voor my. Myn Longfield ,
zeide ik by my zelve! myn Arabella myn
Engei! —— gy zyt noch getrouw Mr. Longgeld gy zyt nog kuisen myn Arabella; daar is niets waarom ik de eenen of den
andere kan befchuldigen. Maar gy beide , gy
zyt al te beminnelyk; gy zyt te zeer voor
elkander gefchikt: Uw Clement bemind
u te zeer om een hinderpaal aan uw geluk te
weezen. . Gy beide zyt de geheele fchat
en de blydfchap van zyn leeven. — Hy wil
geen gelukzaligheid dan de uwe : Uw
geluk zal het zyne zyn; en hy wil lier ven, om het zelve te voltooycn, wyl zyn leeven daar toe een beletzel is.
Het behaagde my dat ik dagelyks verviel; de vertooning van vriendelyke vroly.heid werd my moeyelyk en verdrietig. Zekere nagt als wy te zamen zaten, zag myn vrouw my met eene tedere ongerustheid aan; wat is doch de reden myn Hammy? vroeg zy: wat is myn lief overgekomen? Gy ziet noch fpreekt niet meer, gelyk , als wel eer tot vertroosting van uwe Arabella,
D 5 Ach



58 De ZOT vn AANZIEN.
Ach zeide ik! het is genoeg. Ikftcrfenfferf te vreden, nu ik de twee eeüge voor welke ik wensch te leeven, gelukkig kan lasten. Wat hoor ik daar Haminy ? hernam ArabeÜa; gy zegt het, en gy zegt ook dat gy fe vrede fterft. Ach! gy bemind my niet langer — waar toe zal ik dan langer leeven, jou
zy gezegt hebben, dan zy viel weginflaauwte.
Myne oogen werden fchielyk geopend, ik vervloekte myne dwaaze jalouzy, wenschte den dood, om my ui: myne verwarring te redden.Ik durfde mynen beie.iigden vriend niet in het gezigt zien, welke nu zoo als ik vreesde, myne dwaasheid ontdekt had; en die bleek als de dood al beevende vaardig was, om myne vrouw te doen herkomen.
Ten laatften opende zy haare oogen, en met een misnoegen rondziende , zeide zy : Mr. Longfield uwe dienflen zyn groot geweest! maar thans heb ik uwe hulp in 'tgeheel niet noodig; waarop hy zwygende boog en naar zyn kamer ging.
Toen viel ik voor haar op myne knien.
Myn



t> e ZOT van AANZIEN.
59
Myn Arabella! myn Engel riep ik! Beminnelykfte aller vrouwen, volmaakfie aller menfchelyke weezens! Maar zy, met een veihinderende hand en afgewend aangezigt, zeide: Neen Hammy ! neen ! (terwyl haar ftem die geduurig door traanen afgebioken werd, ) na het geene uwe lippen geuit hebben, kan ik niet bedroogen zyn, en wil niet vertroost worden, Gy wild my verlaten Hammy en wilt gy myals ■een elendige verlaten ! Maar ik wil niet verftooten weezen, ik wil uwe onbermhartigheid voorkomen! Ik wil gaan, daar ik niet geheel zonder vrienden zal zyn. Ach myn Tante! die in uw myn naaste bloed vet vatte, waarom hebt gy my begeeven ? Gy dagt, gy liet my de waereld agten in deezcn man, deeze viierd en bcfchermer, zoo als gy hem noemde : maar hy zegt, hy is te vrede te fcheiden, en bid my zonder hem, my zelve gelukkig maaken. Ik myn lieve Tante ! ik wil met u vereenigd zyn, myn altoos beminde bloedverwante! Gy zult uwe verftootcne Arabella in uwen boezem neemen.' Gy zult haar vertroosten zoo goed gy kond! en wy zullen nooit fcheiden.
Hier werden haare woorden gefluit door
fnik-



60 De ZOT van AANZIEN.
fnikken in eene Uitbarsting van droefheid. Ik lag noch op myne knien voor myne Arabella en riep : Ik ben fchuldig myn hef! ik ben fchuld;g boven vergeeving! Keiaas! Gy hebt zwakheid en broosheid getrouwd, daar gy eene zuiverheid en volmaaktheid, die a. n de uwe
gelyk is, verdiende! Zoo gy het begeert,
wil ik leeven Arabella; ik wil leeven om
myne dwaasheid te betrueren, en myne fouten te herftellen; ik kv.n niet langer uw misnoegen overleeven.
Zy wenkte my op te ftaan en naast haar te zitten't welk ik deed; toen floeg zyhaarenarm om mynen hals, leunde zagt'es opmy,en haar gezigt aan het myne houdende , fchudde zy haare droefheid, zwygende in mynen fchoot uit.
Kort hier op merkte ik dat Arabella kout werd: ik riep , en belaste de meid in allen haast het bed te warmen, terwyl ik myne vrouw ontkieede ; ik bragt haar in het bed en zy bedaarde.
Toen ging ik naar myn Vriends kamer, vond
hem



Di2 ZOT van AANZIEN. «
hem leunende op een tafel, met de oogen neder geflagen, gelyk het beeld van troosteloosheid, buigende over een grafteken. Wat is 't? zeide ik: wat deerd myn lieve Longfield? Ik hoop niet dat ik hem boven vergeeving beledigt zal hebben? Ik ben in der daad, niet •wel, fprak hy. Hemel welk een wolk ! na zulk een zonnefchyn! zie my niet aan Hammy! ik kan geen aanzien verdragen : Ik bidde u laat my tot morgen aan myne eigene overdenkingen over. Ik verfta u Longfield zeide ik, ik beken uwe vriendfehap niet langer waardig te zyn , ik zal die niet weer van u vraagen, tot gy u vernederd, my dezelve aantebieden : Zoo fprekende verliet ik mynen vriend en fpoedemy naar myne Arabella, die by poozen heet en koud, eti in haar llaap onrustig werd, door fchrikken en jammeren. In den morgenftond ontdekte-ik dat haar'adem kort en koortfig was, des haalde ik eenen Doctor: doch deeze weigerde haare ziekte te openbaaren, alleen zeide hy: dat zy in een zwaare koorts lag.
■ Nauwelyks had hy een geneesmiddel voor ge• fchreven, of ik gong om Longfield eenen goeden
mor.



6z Di ZOT vjif AANZIEN.
morgen te wenfchen.en van hem verfchooningte vraagen, voor de onbezuisdheid van myn gedrag in den laatften avond. Dan myn Longfield had my een lang vaarwel gezegd, en deeze ■brief, welke ik eeuwig zal bewaaren , was al-les dat hy my naliet, om my over zyn verlies ■te vertroosten , of liever om my oorsaak te geeven om zyn vertrek eeuwig te bekladen.
Aan Mr. .H.a-MjMel Cljem.ent.
„ Ik verlaat u waardfte aller vrienden, en „ verlaat-u voor altoos. Ongelukkige als ik „ ben, dat-ik droefheid gebragt beb.cver;wee
perfoonen , voor welke ik leeven > voor -v, welke ik-fterven wilde.
„ Hemel-hoedanig.is myn lot 1 Ik vertrek ,, gewillig, en gaa daar ik.elendig moet zyn. „ wyl ik die geene verlaate. wier gezigt en „ ommegang al myn vreugde uitmaakte. ;t „ Geen myn ongeluk verzwaard, is dat ik in „ zekere maate reden gegeeven heb om fchul„ dig gehouden te worde; 't is.nochtans eeae
„ ver-



DE ZOT van AANZIEN. 6$
verzagting van rnyn fchuld, dat ik van myn , misdryf onkundig was , en dat ik nu vlugte op het eerfte bezef daar van ?
„ Uwe Arabella! myn Hammy, ik begin te , vreezen dat ik uwe ArabeUa lief had. Ik voel , dat ik haar blyf liefhebben, en dat ik haar , liefhebben zal al myn leeven. Ik beminde , haar met eene tederheid die van een onein, dige eerbied vervuld was: maar de angsten
die ik 'lyde , geeven my ook te kennen , „ dat ik haar lief had met een oneindige „ drift.
„ Ach indringende en dwaaze drift ! die „ nooit iets hoopen , wenfchen, noch zelfs
eenige andere voldoening aanneemen kon, '\ behalven het gezigt en den omgang van het
voorwerp van derzei ver vuur. 'Neen, be„ minnelykfte aller menfchen! was het voor
uwe Arabella mooglyk geweest, zelfs maar
in gedagten van de deugd te verdwaal en, „ van haare tederhe'd voor u, zig te verwyde» „ rèn, ik kon haar niet langer liefhebben. Zy
zou dan die hemslfche uitmuntenheid ver-
„ loo-



»4 De ZOT van AANZIEN.
„ looren hebben, die meer dan menfcbelyke „ zuiverheid, waarom ik haar meest aarbid„ de; door welke myne genegendheid voor „ haar in myn hart op de zagfte wyze verant,, woord; en my overtuigd, dat ik haar niet meer beminde dan ik behoorde te doen.
„ Ik hen jalours van u myn vriend! ik ,, ben jak urs van my zelve, ten uwen leste ; „ en ik wil u ftreng wreeken van den bele„ digenden, en ongelukkigen Longfield.
„ Ach laat geen mensch voortaan op zyne „ eigene kragten vertrouwen. Ik zag daag. , lyks uwe Arabeila; ik verkeerde met haar; , maar zag myn gevaar niet; ik maakte dus , geen werk van een flroom te fruiten, die , my buiten myne diepte geleia heeft. Het be, vallige van haare beweegingen, het geluid , van haare Item , de beminnelykheid van , haar gelaat , zonk uur aan uur dieper in i myne ziel met een betoverend vermaak, en ik wenschte, en was zorgvuldig, om ook beminnelyk in haare oogen te worden, ten zeiven tyde dat ik bekwaam zou weezen , „ iemand



D e ZOT van AANZIEN. <SS
. iemand van het leeven te berooven , die „ eenige pooging had aangewend, om uwe f regten op haare liefde in het minfte te be„ nadeden.
R me bèlydenïs is volkomen geweesteri .. . reikt de crgfte myner roisflagen, maar uit ,, welke een zalige droom heeft zy my fchie„ lyk wakker gemaakt! Hoe gelukkig leefde ., ik met myn Hammy en zyne Arabella! hoe ,, lief hadden wy eikander , boven het „ lot der fteryelingen ! Betoverende aandoeningen! Gy zyt voor altoos vérdwëenèn; en ,., alles u-at gy my in het toekomende overlaat, „ is bittciheid.
„ Maai- wagt u voor een ding, ik bezweere u wagt u dat gy ooit aan uwe Arabella het „ geringde gevoel myner liefde ontdekt. „ Kwest haare tederheid niet bidde ik u, met ,, zulk eene walgelyke herdenking. Nochbe„ roof uwen vriend niet van dc eenige troost, „ die hem noch over is: eene onnozele doch „ dwaaze hoop, dat zy, zoo zy ooit aan Long,, field denken zal, het niet metveragtingezy. II. Dell. Ë P. S.



66 De ZOT van AANZIEN.
P. S. „ In de Iade van myn tafel, aan dê „ linker hand, zult gy een ander''papiet virrv „ den , dat zorgvuldig gezegeld , en aan u „ geaddresfeerd is. Hc: vervat een gering „ gefchenkj'e, doch alles dat u nagelaten koa „ worden, door
uw vertrokkenen
Ed. longfielb.
Ik febreide toen ik deeze hart roerend? brief las, en voelde al de drift enbenaauwdheidvan myne vriend. Myn borst zwoegde, zy was vol beweegingen van zelfs befchuldiging, en een vloed van wederkeerende tederheid voor myn Longfield.
Ach onbülyke, doch ede'moedigffe aller menfehen ! boezemde ik uit : Ik alleen ben fchuldig , en gy neemd een last op u, waarvan uwe deugd u bevryd ! gave de Hemel dat menfehen en engelen, myne Arabella zoo zuiver lief hadden als gy haar bemind: dan zou zy niet als nu, van myne geringe befcherming
ter



De ZQT van AANZIEN. 67
ter verdediging haarer onfchuld, alleen afhangen.
Ik vond zeventien guinies in het boven gemelde papier, een zeer tydige doch onaaneemeiyke onderftand , wyl z? gelyk ik uit dc edelmoedigheid van myn Longnelds aart vreesde, alles wat hy bezat, uit maakte.
Gelyk de Doctor gegist had, liep myne vrouws ziekte uit op eene derdendaagfche koorts; en na dat hy omtrent dc geneezing de gcheele Mat er ia Med'.ca uitgeput had, zette zich de koortsllof tot een rhumatismus , die voornamentlyk in haare armen en handen plaatze had , en haar dus buiten Haat Helde, om yoor haar e;i haar kind iets te winnen.
Het was nu vier maanden geleden dat Mr, Longfield ons verlaaten had; geduurendewelke tyd ik de zyd: van myne Arabella niet verliet. Onze bezittingen waaren nu weer tot op twee guinies ten einde, en dit was nietgenoeg om ons zesde vierendeel jaars huur tevoldoen, die reedo eenit_e;i tyd verfcheenen was. EvenE 2 wel



68 De ZOT vn AANZIEN.
wel vertrouwde ik myn onderftand te zulle» vinden, in de voogdy die Mr. Maitfelt my beloofd had; ik kleede my in het beste gewaad dat ik had en ging hem opwagten.
Ik was ontfteld dat ik het huisgezin in het zwart vond : Maar toen Mr. "Martfelt zelve voor kwam, en my met een ftem, die door zugtcn afgebroken werd berigte: dat zyn eenige zoon, die ik hoopte dat myn pupil zou geworden zyn, door kwaadaartige kinderpokjes onlangs was weggerukt, overtrof myne rouw alle vertooning, en gewaad van droefheid.
Ik nam myn affcheid met zooveel verflagenheid en weezenloosheid, dat ik vergat dat'er eenige weg voor my op aarde was. Ik ging (ik weet niet waar) een weg die ver van myn huis (éide. Ik zag niets dan een doolhof in myne eigen ziel;en van daar zag ik geene uitkomst.
Roorery en diefftal vertoonden zig weer voor my als de eenige middelen , waardoor de Hemel wilde dat myne vrouw en kind, dat
deugd



De ZOT van AANZIEN. 05
deugd en onnozelheid in het leeven zou ge fpaard worden. De Natuur, zeide ik: heeft myn Lot onder tygers en raavens geworpen, welke geene keuze hebben, willen zy niet vergaan, van den roof moeten leeven; Ik dwaalde lang met deeze gedagten ; en voerde dezelva tot h. t u'terften, in hef onderneemen van wanhoopige doodflagen , cn moorden. Evenwel begon de kragt van myn opzet te verlkppcn; en den ftroom myner gedagten vloeide zagtjes neder t t menschiicvende aandoeningen , en gevoelens. Ach zeide ik, myne mede fchepzelen; gy, in wien ik my zelfs zie; myne broeders, in wiens dienst ik met blydfchapmyngeheele leeven zou fl> ten; vergeef my u iets te willen ontnecmen, 't geen ik u twintig youd zou w;ergceven. Of liever, magtige Riaak.r der Natuur! nep ik: ontneem ons,ons'beftaan,, indien gy ons de middelen wild weigeren, waardoor wy btftaan konnen!
Myne oogen gingen ten laatff.cn open, en ik merkte dat ik veel verder van myne wooning was, dan toen ik het huis van Mr. Martfeld terliet, Ik keerde terug zoo fpocdig als my E 3 mo



fó De ZOT van AANZIEN.
mógjèlyk was, vermoeid van lighaam, en meimeer dan een berg's gewigt op mvn geest. Onder weg bief ik m yhé oogen om hoog , en wrong myne handen in een foort van zinneloosheid. Brood ! Brood ! riep ik inwendig, tóedelydênde Hemel , een weinig, maar een
klein weinigje brood ! myne huipeiooze
vrouw, myn hulpeloos kind! een weinig
eeten voor hen! ik bidde het ootmoedig
uit medélydch"! . o bewaar my voor erger
pyn dan de verdoemden lydën, door hen van honger te zien vergaan, en ze voor myne oogen naar een weinig vocdzel te zien fnakken.
Ik zag rond, en befchoude niets dan toneclen van weelde en overvloed, met blydfchap, bezigheid of te vreedenheid op bet gelaat van den geringften voorbyganger te leezen. Ach wat is hier ? zeide ik tot my zeiven : AImagtig Weezen hoe eenzydig zyn uwe bedeelingen! hoe hoog zyn deeze verheven! tot welk een diepte verbryzeld gy den elcndeling, die gy uwen toorn wild laaten gevoelen! Ik ben onder uwe werken uitgezogt. Ik ben te gelyk een uitwerpzel van hemel en aarde. Mogt ik
wor-



De ZOT van AANZIEN. U
worden als een der gindfche bedelaars , dan zoude ik noch iets ontfangen van dieliefdaadig Leid, die nu tegen my tegen myn kind, en myne Arabella, de rampzaligfte voorwerpen in ds Schepping, verhard is.
Kauwclyks was ik te huis of een nieuwen ramp, by het gewigtdcreler.den die ik dragen moest overviel my. Een fchout door de vrouw, van een huize, met een gelaat zoo or.vcibio.de lyk als yvcrig aangedrongen, nam my in bewaaring, voor dc huur van het laatfte vierendeel jaars. Des was ik v.rpligt myne twee laatfte guinies , en myn vrouws kleed tot een onderpand voor de betaaling der verdere huur, en gemaakte onkosten over te geven : niets bleef my over, zelfs geen pennig om brood tekoopen, ten einde ik gelyk de weduwe van Sare$a,me| myn vrouw, myn kind vcor de laatfte reizen mogt neerzitten, te zamen eeten, en d~n 1.l~r' ven.
Dus van alle goddclyke en menfchcl kchoop ontze-, durfde -ik myn oog n et wenden, naar de heilige niet welke ik vercenigd was , om E 4 van



72 De ZOT vak AANZIE N.
van daar geduid of vertroosting Ce lefcnen. Ilf' gaf voor iets vergeeten te hebben, en (iep haar,.: tig de deur uit. De nagt WSs gevallen, cö afles fti! en donker. Wccdc, bfinaauvrctneid, en wanhoop gaven my kragt en leeven, ik ging moedig naai een fcille ftraaï, zonder eenige andere wapenen dan myne woede, eflnWdrlyke klaauwen, met welken Ik Weflooten hn.1, even als een Leeuwin, van deri eerden dién ik ontmoette, onderhoud voor myr. Jong öp te doen.
Op eenigen afftnnd zag ik iemand aankomen: Ik haaste my hem te ontmoeten , en weinig treden van hem afzynde, riep ik: ftaa, gaat niet verder! Wel zeide hy , met eene'onbevreesde, en vriendelyke ftem: waar in begeerd gy, dat ik u dienst doe? Och rei my! zeide ik, gy moet! gy zult my redden uit de aller verfchrikkelykfte elende, van myn vrouwen kind voor myne oogen te zien vergaan van honger-. God zeide hy, zend u dit door myne hand! Hy ziet uwe elende, maar hy keurd uw gedrag af: Gy hebt tweemaal op deeze wyze gezondigt! Clement, bewaar u voor de derde keer! een
nieu-



De ZOT v.vn AANZIEN. 73 nieuwe belediging als aVeze, zou voori: döode» jfet zyn.
Hy gaf my vyf guinies in myn hand, en floofi
we- of verdween , ih weet niet werwaan'.s: een
fchielyke verwondering bragt my in eene vei-
warrihg, waar door ik niet merkte of zag, wat van hem wietd*.
Ten laatften ontwaakte ik ais. uit een fiaauwte, en flapte voorwaar <s naar eene br.Rsrn, die noch licht gaf, waar by ik onechte tiet hei geld 't welk ik in myne handen had, goed was. Ik ftak het in myne zak, en keerde langzaam en vol gedagten naar huis. De woede in welke ik zoo even geweest was , tegen hemel cn aarde was bedaard; en myn hart begon te verwyderen van dat van een tyger, cn een nieuwe inblaazing van wroeging cn menschlievendheid te gevoelen.
Ach riep ik, ik ben dan bekend! De donkerheid van de nagt was niet in ftaat my te verbergen ! Myne fchuld is naakt voor de oogen van God en zyne engelen; en myne tegenWoördiE 5 ge'



74- De ZOT van AANZIEN.
ge, en voorledene overtredingen fyn in zya bock gefchreeven. Hy been noch medelydeo met my, en verlost my. Hy rukt my uit den afgrond , in welke ik gedompeld lag, en geen grond zag; om my te toonen dat geen uiterfte voor zyne magt te groot is; cn dat, aan deeze zeide van ons beflaan, het altoos te vroeg is aan zyne goedheid te wanhoepen. Ik wil dan Iydzaam zyn, o myn God! ik wil nooit morren noch myne mond open doen tegen uwe bedeelingen. Het is my genoeg, dat ik altoos van u gezien worde: Dit laatfte bewysvanuwe Godheid! — het is genoeg! het is genoeg! ik begeer geen verder bewys van uwe voorzienigheid en toezigt, en fchoon gy my dood, ik zal oP u hoopen tot den laatrten adem. Dan , wat my betreft het fcheeld my Biet, hoe het u behaagd over mytebefchikken Ik wil u opofferen 't geen oneindig dierbaarder is. Ik vertrouw u myne vrouw en kind. ÓDat zy van u zoo bemind werden als ik hen bemfnne! Dan, zy zyn de uwe, gelyk ik de uwe ben; en indien zy voor myne oogen moeten vergun, — aeh _ zy vergaan , Wyzyn
alle geboorcu om voor de oogen van onzen
He.



De ZOT van AAI, ZIEN. 75
Hemelfchen Vader re tlerven; Hy mag
ons zonder berouw dooden, die Ott naar zyn welgevallen kan doen herleeven; — Hy zal ons niet dooden , dan alieen om ons te doen
herleeven, in een bete leeven; wasir ïri
geeu dtóeïheid gekend Wordt.
Op den weg eer ik myn huis bereikte, viel rnv zeker wantrouwen in, ik liep in een kroeg,'vroeg om een zoopje, en venvisfelde een guinie, en dacht indien, de ander ifter guinies eens uit een hemel che fubltaiitie bettaan , dan heb ik evenwel aardse*) geld om voor myn Zoon , cn myne noch liever Ara. bella brood te köopén.
Zoo dra ik aan myne wooning kwam, loste ik myn vrouws tabbaard , cn zond om een -eenvoudig avondmaal: Ik ging de trappen op naar myn kamer, nam een ftóel, plaatfte my over myne vrouw zwygcnde zonder myne oogen op te flaan ; zy zag my door en door. Myn Hammy! zeide zy, gy zyt gewoon vreemde ontmoetingen te hebben in korte oogen•blikken, ik ken u niet voor dezelfde per-
foon;



?d Ds ZQT van AANZIEN.
foon ; gy zyt dezelfde niet die gy weinige minuten van te vooren waart.
Ik vond my zelve nu onder de noodzakeJykheid gehragt om haar opentlyk alles te bekennen wat 'Cr g;bcurJ Maa, ge Hemel! tot myn dood, door tyd en door eeuwigheid zal ik het antwoord dat zy my gaf nooit vergeeten, .
Hammy! zeide zy, met het gelaat de houd.ng en Hem van 's Hemels tederfte dienaars: het (laat my kwalyk een geërbied man te berispen , wegens zy,.e te verregaande goedheid voor my en myn kind ; en even wei heb ik meer geleden u!t aanmerking van dit verre gaande, dan alle andere beproevingenendroeffenisfen te zamen genomen. Ik bemin u geheel myn Hammy ! maar ik bemin dat ge deeltc van u meest, dat gy faft minst waar, deerdj het is dat deel dat na de ontbinding Vaa al het andere, al haare korte genoegens haare vrugtelooze zorgen , haare fterke begeertes en wtsfelvailige bezittingen , moet ove,,ec'. ven, en dit moet hier namaals u zelve in alIe eeuwigheid uitmaaken. 'AJf



F) s ZOT van AANZIEN. 77
Als iemand éèrpügC is eene reizc te doen naar een vergelegen land, hy zal immers niet nalaten naarde leng» en de gevaaren der reize onderzoek te doen; naar de natuur der Lugts ge-; fteltenis; de geaartheid der inwoondersj van waf voed'.et zy leeven; en wat foort van goederen hoofdzakelyk in dat vreemde Land prys en waarde' hebben. Met zulke goederen zal een wys reiziger alleen zyn valies voorzien: ja hy zal zorgvuldig weezen om eer hy uitgaat, zelfs zyne verblyfplaatzen daar uit te kippen, om van te vooren eenige vriendfehappsn aan te gaar. en te vestigen in dat land, op dat hy daar komende niet verworpen , of als een onbekend perfoon daar men geen agt op flaat bejegend worde. Ach myn man, ik wil niet waagen, tc vraagen wat on lerzockingen en voorzorgen g? voor zek.re groote reize gemaakt hebt.
Ik dagt eens myn lief I dat geleerdheid de vooi naamfte-bevoi deraar der godsvrugt was: om dat zy ons de natuur van God en üen Mensen best leerde kennen , derzelver betrekkingen tot elkander , en de pügten die daar uit voor hetSchepzcl, tot den Schepper vloeien. Maar ik heb zedert lang ontdekt, dat kennen geen
voe-.
É



rS Di zot van aanzien.
lerj is: en dat redeneering en neiging, dikwyls zoo ilrydig zyn , ais vyanden , die clkandeTca alle middelen ter verzoeninge wei-eren. ö
ik ■* voor een oogenblik onderftellen, dat gy Kb de diepte van uw kennis, en de uitgebreidheid van uw vernuft de «rftaodigfle alkr.fchcpzelen, en de gefafckfigfe uitvinder van «fceg-nfchappsn der oneindigheid zyt? Maar watzalditugeevcnmynHamu.y ? Gykunt Jeeze groote voorwerpen befpiegeien , a!s za3ken daar gy geene betrekking toe hebt. Gy kunt egter morren en vioeken in het verborgene, tegen de byzondere bedeelingen van die voorzienigheid , wier algemeene wysheid en welvoeglykheid door uwe wysbegeerte erkend wordt.
God kan met a! zyne almagt, zyn beeld in onze menschheid niet gelukkiger maaken, dan door ons met hem zc-lven te verbinden, wyl wy alleen van hem ons beftaan hebben; en dat be. «aan alleen in hem kan voortduuren. Deeze verbmtenis kan nooit gevormd worden , dan door onze afhanglykheid van hem: En deeze
af-



De ZOT van AANZIEN. 79
;hanglykhci.l kan geen plaatzc hebben , dan jdoor ons vertrouwen op hem; door het gevoel jdat in ons zelve noch in de waereld die ons omringd , geen voet of vastigheid is om niet voor eeuwig wegtezinken; en door zich alleen aan God te houlen als het fteunzel vSa dat jbcfbia'n 't welk zyne goedheid ons verleend.
Het is dit vertrouwen myn lieve man 't welk door het geheelc Euangelie , met den naam van Geloov genoemd word ; 't welk alle zwakheden verfterkt , alle zicktens genecsd , de blinden het gezigt geeft; 't welk door haare verbindixn's met God tot alles bekwaam is, en door zyne nrgt alle foorten van wonderen kan verrigten. Ten laatften Hammy! wy bchooren zulk een hoeveelheid van dit geloove te hebben , dat het ons in ftaat kan ftellen om ender het ergst dat ons kan over komen, te zeggen, 't geen dc drie 'Joodfche gevangenen tegen den'Koning van Asfyrien zeiden: „ Onze God is magtig ons t2 i verlosfen , cn hy zal ons ten zyncr tyde uit 1 „ alle deeze droeffenisfen verlosfen. Maar i „ zoo niet, wy, willen evenwel onze vastigheid
■ en



De ZOT van AANZIEN.
„ en hoop op hem niet verzaaken, noch ona * buigen voor eenige verzoeking , die ons „ fchuldig kan maaken."
. Van het begin der waereld tot nu toe, is de waereld een verleider geweest, om de men ■ fchen van dat vertrouwen af te trekken. En o myn Hammy! dat gy u met my woud vereenigen, in alléén naar het beginzel op te zien, van welk de zaligheid voor een arm en zwak fchcpzel kan komen. Want alle fchepzelen zyn arm cn zwak in zich zeiven. Zelfs de Che < rnbim cn Serspbim, de magtigfte en verheven fte van alle werken des Almagtigen , zouden in een fiaat van onafhangeiykheid van hunnen Schepper tot niets worden.
Daar God derhalven , geen gelukzaligheid kan mededeele aan een weczen , 't welk? weigerd in zyne goedheid te vertrouwen, of op zyne magt te rusten: daarzegend hy, daar hy byzonder gunftig wil xveezen, in het wantrouwende doch beminde fchepzel aan hem te verbinden,- hy breekt onder hem alle ftutzels van. menfchelyk vertrouwen. Hy ontrukt hem alle toevlugten, op welke*y zyne hoop gefteld
had;



3t ZOT van AANZIEN. te
Iiad ten einde hy in het oogenblik van zinken , eindelyk genoodzaakt werd zich tot zyncn Schepper te keeren, en .zichzelvcngeheel in den fchoot te werpen van die oneindige goedwilligheid , welke verlangd hem in zyne eeuwige rust te ontvangen.
Het behaage u myn lief oplettend te zyn, hoe teder zorgvuldig (indien ik het waagen mag zoo te zeggen) uwe Zaligmaker geweest ie. ora u voor hemzelvcn te winnen: Hy heeft u by beurten , tot het vertrouwen op eene verfchei.lenheid van veele beloovende hulpmiddelen overgelaten. Gelyk eerst op 4e vordering uwer eigene talenten , toen zy u weekelyks zoo veel kouden op brengen, daar gy een geheel jaar van leeven kond. Naderhand wanneer gy alle regt had die men kan hebben .om op eer en aanzien te vertrouwen, en zelfs op dcbelangens van het Gouvernement, aan't welke gy op zoo voordeelig eene wyze verbonden waart; Noch eens in dc ontmoeting en behoudenis, van uwen Vader ,< op welke de natuur en uwe eigene verdienden u een onfchendbaar regt eri grond van vertrouwen gaaven. Herinner u myn Hammy ! dat Goddee-
U. Deel, F »



Ï2 De ZOT van AANZIEN".
"2e en alle andere foort gelyke zuilen van uwe hoop , zoo fchie'.yk van onder u weg genomen heeft, als of zy nooit geweest waren. En evenwel gaaft gy, zelfs noch in dtezen tyd geene blyken , dat gy ziet, dat het geen ander dan uwe Hemelfche Vader en Vriend was, welke door zulke rampen , u van uwe eigen onvermogen heeft willen overtuigen , om u te lokken en trekken van uwe gemeenzaamheid met een wolk, tot eene verlooving aan wezendlyke en oneindige fchoonheid.
Ik ben uwe liefhebbende en nederige vrouw myn Hammy! en dit is uw lief en veel belovend kind , wat zyn wy voor u meer'? Gyhebt my niet gemaakt, gy kond my niet b. waren en befchermen : gy zyt ook niet verplicht verder voor ons te zorgen dan uwe zwakke en eindige vermogens reiken. Beveel ons dan aan Hem in wien wy ons beftaan hebben , en weet, dat indien hy kan toelaaten dat deeze onnozele Jyd, en myn vertrouwen in zyne bermhartigheid haar ftcunzel ver'iest; dc belooning oogenblikkelyk en oneindig in zyne handen is, en zyne uitkom/ten zullen blyken geeven, van de overvloeingen zyner goedheid.
Ik



De ZOT van AANZIEN. 83
Ik bemin u myn Hammy te veel te hartelyk voor myne vreede op deeze waereld! ik wil van myne belangens in eene eeuwigheid
. hier namaals niets zeggen. En egter lieveling van myn hart! indien het aan myne keuze Hond , ik wilde liever met u van honger nerven van uur tot uur , en dag tot dag , indien gy fterven moogt in tevredenheid, onderwerping ren volmaakte eenftemmighcid met dc wil
; van uwen Schepper ; dan in gezelfchap met u te keven een millioen van eeuwen , in alles met ongenoegen te genieten., wat deeze waereld geeven kan tot haare ontflooping toe.
Hier eindigde myn Arabella, maar de zoetheid van haare ftcm bleef noch in myne oefen Klinken , gêlyk het geluid van een welgeftelde harp als de vinger opgehouden heeft de klinkende fnaaren te raaken.
Zy had wel te pas , my juist gevat op een tyd als deeze herinneringen den verlangden invloed op my maaken moesten, wanneer myne ziel noch aangedaan en week gemaakt was door het laatfte geval, 't Is waar , ik beF 2 fchouw-



84 Ds ZOT van AANZIEN.
fchouwde de waereld, noch deszelfs Maaker niet in dat licht, in 't welk zy aan het Christelyke zamenftel voorgedragen worden; nochtans was in het oog der wysbegeerte ailes wat myn vrouw zeide redelyk en regt, en overeenkomftig de natuur van een oneindig magtig , gced en wys Weezen. Hier was een Beginzbl , zonder wiens aanhoudende wil en werking geen zaak in het geheelal noch in beginnen noch in beftaan voortduuren kan ; en gelyk alle dingen in dat geheelal noodzakelyk van Hem moeten afhangen, heeftHyook noodzakelyk een gelyk regt op hun vertrouwen in Hem. Ik merkte inderdaad dat hy tot hier toegelaaten had, dat zich veel kwaad met de fchoonheden, beide der ftoffelyke cn zcdelyke natuure vermengde ; 'doch dit oordeelde ik welgefchikt te zyn, wanneer ik Hem befchouwde als een Weezen dat by geduurigo voortgang verkoos te werken , als eerst door een chaos uit niets voorttebrengen ; en vervolgens door dit tegenwoordig ftelzel uitdien chaos te maken ; en laatstefyk door dit tegenwoordig zamenftelzel te bereiden tot een eindelyke ftaat van onverandcrlyke , en oneindige volmaaktheid. Ik oordeelde het derhalven
wet-



De ZOT van AANZIEN. 85
lyelvoeglyk de verbryzelingen der fterfFelykheid met te vredenheid en dankbaarheid te verdragen , als een ftuk dat vooraf noodzakclyk is, om ons tot onze toekomende volmaking te bereiden ; even als de hardeChineefche aarde eerst verbryzeld en tot poeder gemaakt moet worden , eer zy die zuiverheid cn vastheid kan verkrygen , welke haar bekwaam maakt om glad gepolyst te worden en fchoonheid te verkrygen.
Ik ben myn Heer geneigt te denken , dat'er Weinige menfehen zyn , die niet in de eene of andere tyd de Waereld en derzei ver Schepper, uit zeer verfchillende oogpunten befchouwen zullen, overeenkomftig de verfchillende gevallen die zy ontmoeten ,• of overeenkomftig de verfchillende geaartheden , welke eene verandering van ftaat dikwyls kan voortbrengen. Indien de Mensch gezond is, en de voorfpoed hem uit alle hoeken toelagt ; dan is alles zomer , zonnefchyn; hy ziet niets dan een vrolyke Waereld, en eenen wyze en weldadige Befchikker derzelve. Hy voeld geen gebrek ,• 'hy begrypt niets verkeerd; en derhalven denkt hy dat alles volkomen , alles regt is. Doch F 3 laat



86 De ZOT van AANZIEN,
laat dezelfde taan , in het volgende uur in zyn geluk verhindert worden, of eene ongelteldhcid in zyn bloed verkrygen; het geheelal zal voor hein met eene fchie.lyke duiilernis overdekt worden. Dc Waereld die hy nubcfchoud, zal met voorwerpen van elende en verkeerdheid vervuld weezen ; de Godclelyke voorzienigheid zal hem toefchyncn als- een duivel-, fchc bedeeling van alle foort van kwaaden. En fchoon hy het niet durfd zeggen ,- hy zal doch by zich zeiven denken, dat, indien hyde vorming en beftiering der dingen in handen had , hy nooit de kwaadaartigheid zou hebben , dit geheelal met zoo vee! fLormen, aardbevingen, plaagcn , pe.-t, hongersnood, oproeren, oorlogen , verwoestingen ,. krakcclcn , gewelde-: naryen , moorden ; droeffenis , verlies cn elenden , woede , wraak , te loorilellingen ; fmerten , ziektens en dood , te vervullen.
Wyders Mynhcer , ben ik geneigt te denken , dat hier weinig menfehen zyn , of zy verwagten uit deze Waereld een aare'sch geluk .- zoo betrouwden onze ccrf.c ouders op een boom, eene eenvoudige gedachte/van groeyend hout, dat die hen in v/ysheid en godgeleerd-



De ZOT van AANZIEN". 87
leerdheid zou onderwyzen. Zy zullen in derdaad zeggen dat het leeven kort is ; dat zelfs dat korte beftaan door duizend heuzelaglige toevallen kan afgebroken worden; dat hetblootaefteld is aan eene menigte van onvermydelyke rampen i dat al derzelver vermaken van korten duur zyn , en doorgaans van evenwigtige ja zwaarder rampen gevolgd worden; en dat zelfs derzelver beste bezittingen verzeld gaan van zorgen , die derzelver waarde verre overwegen. Zy zeggen de waarheid , maar waar toe diehdhendrt? Zy beklaagcn zich dat de dingen zoo zyn, cn zy waardeuren dezelve geen hair minder ; zy morren over de clenden, die den ftaat van fterffelykheid verzeilen, als waareheteen ziekte , terwyl zy nooit naar eenig geneesmiddel uitzien. Zy zeggen u dat de Waereld een gebroken ftaf is, en evenwel leunen zy daar op ; zy vloeken op dezelve, en kleeven nochtans dezelve aan als hun eenige gelukftaat. En dus myn Heer is het zeer blykbaar, dat van den beginne der dingen totdcrzclver eindelyke ontflooping, elk mensch op aarde naar een geluk zal zoeken , dat geen ander ooit bereiken zal. Dit is een geluk daar de onfterffelyke ziel dorflig naar is , en Ichoon zy de gebeele F 4 Wae.



éé De ZÓT van AANZIEN.
Waereld niet beter vind dan een ledig vat nochtans worden zy nooit van hunne trek en yver om daar uit te drinken geneczen.
Dit egter was niet geheel het geval tusfchen de Waereld cn my op dat tydpunt, ik was door de zelve geflagen en gehavend , met zoo veel geftrengheid cn bitterheid , dat ik naar geen voordeel in dezelve uitzag , noch van dezelve begeerde. Ik zag daarom naar een vriendelyker toevlugt uit; en ik fprak als tegen my zeiven , 't geen de beste liefhebber van aardfche gelukzaligheid met groote waarheid kan zeggen : Indien 'er niet waarlyk eene andere ftaat is, tot welke dit zamenffel van dingen als een voorbereiding diend : indien 'er niet een oneindig goed is, 't welk uit deeze Waereld vol kwaad afgeleid kan worden ; dan moet de Maaker daar van een kwaadwillig of grilziek weezen zyn, dat zyn vermaak fchept in de elenden en fmerten van anderen ; of met de elenden van de fcbepzelen zynermagt fpeeld: immers kunnen engelen noch menfehen , uitvinding noch reede, geen ander befcheid geeven van de tegenwoordige droevige flaat der flerffelyke natuur.
Ia



De ZOT van AANZIVEN., 2»
In deeze gedagten begaf ik my met vlyt.ter verder onderregtinge tot het leezen dier fchriften , welken het leeven en de onverderffelykheid hebben aan het licht gebragt. Ik begon met de fchepping , en ging vooit met de diepfte aandagt en hoogde vreugde. Thans deed zich een ander znnenltel v;n doffe en zeden, eene andere Waereld, en eenen anderen God aan myn verdand op. Dan ik zal u niet ophouden met een verhaal van myn nieuw geloof, gelyk ik her met regt mag noemen, te geevcn. Want fchoon ik my altoos volgens den gemeenen zin van het woord , een Christen genoemd had : vond ik egter by onderzoek, dat ik geheel een vreemdeling geweest was , met betrekking tot het belang zoo wel als tot de fchoonheid der Christelyke bedeeling ; een Christen die nooit de geringde draal van derzelver vertroostenden invloed was gewaar geworden.
Myne Arabella noch niet volkoomen herdeld fpoede zich weer tot haar werk, waar in ik haar zoo veel my mooglyk was verligte , zynde geheel onverfchillig, hoe gering en vernederd myn bedryf mogt weezen : indien ik maar wettig en eerlyk brood mogt winnen.
F 5 Met



9o De ZOT van AANZIEN,
Met dit voorneemen ging ik door veele ftraaten in hoop van iets te zuilen verdienen : ik zag voor de deur van een herberg een befieldcr in zyne gewoone kleding, een gordel om zyn middel, en een boezel voor. Ik ging daar op naar Monroonthftrsar, en kogt een foortgelyke kleding. Ik wandelde voort tot aan een zeer voikryke herberg, daar. geen beftelder Hond te wagten ; ik (lapt.- aan de overzyde van dc ftraat en bragt myn oud pakje kleeren by een groen - vrouw aan welke Li een fooitje bclocfUe, indien zy dit goed cenf-en tyd bewaaren wilde. Tejflond trok ik i.ryn beftelders pakje aan , 'begaf wy naar een der voornaarr.He beftecders, en beloofde hem een gedeelte van myn loon , zco hy my fpcedig eenen dienst bezorgen ken.
Niet lang Hond ik'te wagten, of werd afgevaardigd met een brief naar een verafgelegen gedeelte van de Stad ; vervolgens belaste men my verfoeiden andere bco'vch-.ppen, en by het ei..de van den dag bad ik drie fchelÜBgcn verdiend , w:,hr van ik zes Huiver,- aan den befteeder , en twee Huivers aan dc gioenvrouw gaf, by wieu ik myne voo-
rig



De ZOT vak AANZIEN. pt
me klederen weder aan trok cn myn bcftelders pakje liet blyven.' Ik ging naar huis met een' genoegen 't welk my langen tyd vreemd was ; at dien avond hartelyk , fprak vriendelyk , cn fliep in vreede.
i
In deeze bezigheid bleef ik vyf dagen, op een van welken ik meer dan vyf fchellingen verdiende.
Het is zeker dat , zoo men moeite 'en de gezéllige gevoelens aan een zyde zet, het menfchélyk geluk in geenen opzigte van de graaden van aanzien of rykdom , noch van eenige andere uitwendïnge omftandigheid , welke zy ook zyn mag, afhahgd : het is enkel huisfclyk : het heeft in onzen boezem plaats, en kan buiten 'thuis niet leeven. Ik was nu in een der laagfte en fchraalfte bedieningen van het jeeven getreden : Maar een Goddelyke vriend was met my van wiens gunst ik een goed vertrouwen had. Ik was vergenoegd en minzaam; cn voeldecenevreede in my , die alle verftand dat ik gehad had van geluk langs eenen anderen weg tc bovenging : Had ik Konings inkomften gehad , ik kon niet gelukkiger geveest zyn. Laat



fr* Da ZOT vaw AANZIEN.
Laat in den vyfden nagt van myn nieuw beroep gong ik naar huis , cn weinig dcuren van myne wooning af zynde, werd ik door vier kaerels ftaande gehouden en aangevallen die gelyk ik in het vervolg merkte , mede be' ftelders waren , ik worftelde zoo goed als ik kon , en kreeg 'er één onder ; maar de rest viel op my , floeg , fchopte , cn havende my op eene verfchrikkelyke wyze. Gy fchurk fchreeuwden zy , gy zyt een Heer j cen verd... dief, gy komt ons het brood, en die weinige Huivers onfteelen , die wy verdienen om van te leeven : wy zullen u wel betaalcn voor uwe boodfehappen en pakjes draagen, daar flaan wy u borg voor !
Zy zouden my gewis vermoord hebben , indien ik niet geveinsd had dood te wezen • maar ziende dat ik geene tekens of beweging van leeven gaf, maakten zy zig in haast weg.
Ik ftond op zoo goed ik kon, en my by de leuningen en muuren vasthoudende, kreeg ik met veel moeite myn huis, daar ik de trappen op krabbelde, door myne vrouw geholpen »y ontkleede , en naar bed gong.
In



De ZOT van AANZIEN. SS
In dien nagt werd ik door een gewelcjigö koorts aangetast, doch zonderylhoofdigbeid; des myne Arabella om onze gewoone Doctor zond, die my eenige dranken, en andere middelen ter verzagting'van myne gekneusde leeden voorfchreef. In de vierde week begon ik te hcrftellen , fchoon zeer zwak cn vermagerd.
Onze laatfte vyf guinies met het geld dat ik verdiend had, waren nu byna aan den Doctor , en geneesmiddelen uitgegeven: Waarom ik het noodig vond onze huisfelyke last zoo veel op te korten als mogelyk was ; de meid zond ik om myn beftelderspakje'te haaien, gaf baar het zelve voor de huur , die zy noch te goed had , en met byvoeging van éénen fchclling, ontlasten wy ons van haar.
Myne oogen konden het licht, door ee» half opftaande venfter byna verdragen , wanneer ik geweldig onftelde op het zien , dat myne Arabella en myn kind zoo bleek en ver. vallen waren als ik: zy beiden waren byna door gebrek vergaan , om my geduurende myne ziekte door honger niet te zien fterven ; in
al-



^>4 De ZOT van AANZIEN.
alle die elenden toonde zy noch een vrolyk gelaat :.ih haar alleen had weezendlyk plaats , 't geen de Stoici van de Lydzaamhtid voorgaaven , of liever zy gevoelde de kragt van den Christelyken Godsdiööst in de vorming van een nieuw fchepzel.
Na weinige daagen was ik weer in ftaat de kamer op en neer te wandelen ; wanneer op den dag , Voor dat de vicrcndeeljaars kamerhuur vencheencn was , Jull'rouw Jennet boven kwam met een gelaat, waar in alle veragting Van onzen elendigen tceftuud geleczen word. Mr. Clement^zcide zy, indien uwe naam Clement is , ik geloof dat ik u niet behoef te zeggen , dat morgen uwe kamerhuur verfcheenen is : ik zie dat gy geen esten kunt krygen, dus kan ik ook niet zien , hoe gy uwe kamerhuur zult betaalen Mr. Clement; en gy weet ook hy ondervinding, dat het byna even troostelyk is, in een gevangenis te fterven als op kamers. Maar dat dóet hier tot myne zaak niets. Ik ben zelfs een arme vrouw en niet beter als ryker volk : Evenwel hoe arm ik ben , vergelykingen mogen hatelyk weezen tusfchen zommige luiden , en zommige luiden, ik kom ook
niet



De ZOT van AANZIEN. 95
niet uit bermhartigheid. Ik kom om niets dan om het myne , en dat weet gy mag een mensch ten minden eisfchen. Indien gy andere vrienden had buiten my , zy zonden u reeds op de parochie gezet hebben. Maar zoo als ik gezegd heb , ik kan niet eene eenige vriendin , en aller v ie-ndin te gelyk weezerr ! En ik moet u zeggen , dat ik arme luiden haat, want ik hebzoo veel medeiyden dat ik hunne elenden niet zien mag, en voor al kan ik dat in myn eigen huis niet vcrdraagen. Daarom zoo als ik u gezegd heb , de onderfchout zal hier op deeze morgen r/eezen , é:i zul u eene wooning wyzen die veel beter voor u is; dus Mr. Clement en Juffrouw Cienient, ik wensch u een gcheelen goeden morden. Juffrouw Jennet vertrok zonder antwoord aftcwagten.
Zoo dra zy gegaan was zeide Arabella , Hammy ! onze vriendclyke huis vrouw brengt m> h.t wyf vsn den braaven Socrates in gedagten, welken hy nam oiii eene beproeving er, toets voor zyn , geduld te weezen. Hoe laag was dat vrouwmeusch! hoe beledigend is lompheid als zy eenige magt meend te bezitten ! Maar
wat



9<s De ZOT vak AANZIEN.
wat of van onze Vriendinnen Hodginfes geworden is ? Ik wilde al eens gezonden hebhen om naar hen te verneernen; ik ben misnoegd, dat zy geduurende onze lange ziekte niet eens naar ons kwamen omzien. Ik gaa 'er dit oogenblik heen, en leen tèn minfte zoo veel van haar, dat ik myn Hammy uit de klaauwen deezer raazernye verlosfen kan.
Zoo gezegd bcbbende , kleede zy zich hoe wel zy zeer zwak was met een vrolyke houding , en heen gaande herhaalde zy nochfpot tendeluwe dienares Mr. Clement, indien uwe naam Clement is, ik wensch u eenen geheelen goede morgen 4
Arabella keerde fpoedig terug; een he melfche glans welke door haare geheele houding fcheen te blinken, beloofde my een goedgevolg. Maar eenigen tyd ftil gezwegea en my Irerk aangezien hebbende, wierp zy zich fchielyk in mynen boezem, en borst uit in traanen.
Ach Hammy ! riep zy: ik had hoop, ik
was



D ZOT van AANZIEN. §?
was 'er moedig op; maar de zwakke natuur, in fpyt der genade toond my j dat ik een kragteloos fchepzel ben. Ik meende dat ik u met geduld kon zien vergaan , met blydfchap zelfs zoo gy maar een gelukkige eeuwigheid voor u had : uwe elenden zyn byna ondragelyk. Ik beef ook voor uw geloof, dat het u onder deeze hangende proef niet onderfteunen zal. Ach Hammy al de hoop is weg. Alles is gedaan myn lief 1 de hand van onzen God is'er in : onze lieve Juffrouwen Hodginfes zyn niet te befchuldigen de oudfte llierf fchielyk fints wy die laast gezien hebben ; en de jongfte woond by een verre nigt j op het land. Wy hebben van deeze Waereld niets meer tc hoopen noch tc vreczen. Onze God heeft elke deur voor ons geflooten : en wil noch door vriendfehap, medelyden of liefdadigheid veranderen j noch aan onze etgennaarftigheid en vlyt toelaten, ons een ftukje brood te bezorgen ; om ons te overtuigen , dat wy de zyne zyn , en dat alle dingen de zyne zyn : dat als hy zyne hand opend, aan alle zyden overvloed gevonden word , terwyl 'er geen toevlugt is als hy de zelve fluit. Wat zegtgy myn man ? zyt gy gewillig deeze korte loop U. Ds.iL. G voor



98 De ZOT van AANZIEN.
voor het laatfte te loopen ? De prys is onuitfpreekelyk heerlyk , en is maar weinig treden buiten uw bereik. Gy moet dezelve loopen myn Hammy! alle wederftand zal maar alleen dienen om dezelven draagelyk te maken* Maar geduld en kloekmoedigheid zullen ukragten geeven , om dezelve te verduuren ; en een weinig verder zal uwe eenftemmigheidmet de wil van God , alle bitterheid in blydfchap verkeeren. Onze tyd is vervuld , onze taak is ten einde ; wy zyn reeds tot niets gebragt , op dat ons alles in God zou zyn.
Ja! myn Arabella fprak ik gyzegt de waarheid, dit blykt uit aaneenfchakeling van agtereen Volgende proeven. Ik zie de hand van God in alles wat ons betreft; en ik ben blyde uit eenige zkhtbaare blyken te zien dat hy van ons kennis neemd , en daarop let; wat ook zyn eindelyk oogmerk mag wezen , ik wil niet langer met zyne almagt worftelen ; noch myne onkunde tot de maatftok zyner grondelooze wysheid fteilen. Indien ik een angst ondervinde zwaarder dan de dood kan geeven, als ik u en uwe onnozele van honger zie fterven , als ik uwe behoeften-s befchouwe in my
uwe



Be ZOT van AANZIEN. 99
uwe elenden te verbeelde ? wel laat het dan, zyn : fcheur myn hart in duizen - Hukken ; Een tyJftip moet ten laatften een einde aan onze fmerten maaken ; en alles wat buiten ons is , zal vreede zyn , of 't geen God behaagd. Maar zult gy myne Arabella, zult gy my op den weg geleiden ? myn belchermfter myn Leidsyrouw ! Ik wil tragten de vrolykheid van u jn het oog te houden , op dat ik noch hier , noch daar het gezigt verlieze van u, zonder welke ik noch hier , noch hier namaals, kan denken gelukkig te weezen.
Omtrent negen nuren 's morgens kwam onze huurvrouw binnen treden , gevolgd van twee onderfchouten en twee fchatters , met veel gezag gewapend, gelyk zy zich verbeelden : haar eerfte werk was onze zakken te doorzoeken, of wy ook geld hadden , maar vrugteloos : dewyl onze laatfte penning daags te vooren voor brood uitgegeeven was. Zy
vonden egter myn vrouwsfehaar, fcheed*
je en andere dingen , die zy in haare arbeid gebruikte , onze deozen , zakdoeken , en andere dingen , daar wy nooit om gedagt hadden geld van te maaken; alles by een verG a za-



loo De ZOT van AANZIEN.
zameld hebbende, Jeidezy het voordefchatters neder, welke na herhaalde raadplegingen al ons goed vier ponden en negen fchellingen waardig fchatteden, met myne vrouws tabbaard, zynde negen en dertig fchellingen meer , dan wy fchuldig waren. Dit was egter zoo als onze eerlyke huisvrouw aanmerkte , naauwlyks genoeg voor de onkosten , en andere fchaden die zy geleden had , of mogt komen te lydea ten onzen aanzien.
Dus werden wy byna naakt aan de genade van de lugt blootgefteld. oHoediep verlaagd waren wy beneden de vogels des Hemels, en de beesten van het woud of zelfs beneden de wormen van den grond , welke billyk voedzel hebben van de aarde van welke zy voortgebragt zyn, en elk een afzonderlyk hol hebben om zich te verfchuilen.
De waereld in waarheid lag voor ons open. Zy was groot en bevatte alles maar niets voor ons. Wy hadden geen deel , egter geen belang of voordeelen in dezelven : Zy was voor ons als een haven is , voor zulke matrooze»d:ein ftorm op Zee flingeren, en bui-
tes



De ZOT van AANZIEN.
tot
ten geflooten of daar [uit gedreeven zyn, uitvreeze van de haven te bennetten
Geheel hoopeloos zwak 'en flouw gingen wy op weg zonder te weeten waarheen, zonder huis werwaars wy ons begeeven konden, of punt om het op aan te ftuuren. Wy konden niet denken dat een levendig Mensch ons inneemen of erkennen zoude ; en wy fcheenen geenen weg te hebben , dan die , welken wy fchielyk moesten verlaaten , om uit het by zyn ▼an menfehen te geraken,
Waggelend gingen wy te zaamen en droegen ons kind by beurten , en op gelyke plaatfcn wandelde hy aan zyne' handjes tusfchen onr. Dus geraakten wy met veel moeite buiten Londen , en zetten ons op een bank die een weinig van de ftraatweg aflei om te ruften. Hier vonden wy ons zelve geplaagd door dorst, en weer opftaande gingen wy by een klein hutje dat aan den weg ftond , daar men de goedheid had , ons een dronk water te geeven. Hier door waren wy wonderlyk verfrist en verfterkt, en weer op wandelende zeide Arabella : Hammy geen overwinnaar was by zyne intreden in G 3 Ro-



102 De ZOT van AANZIEN,
Romen blyder dan ik deezen dag ben over uwe fterkte. Maar wat betekend het nu , dat die thans op de toets komd ? 't Is alleen myn lief , om te wandelen tot wy niet meer zullen konnen wandelen ; dan zullen wy wegdruipen gefchikt en ryp voor de eeuwigheid, o Hoe zoet is het te ftervcnmct eene leidfaamheid die •wel behaaglyk is; hoe vrcesfelyk , hoe verfchrikkelyk is het te fterven worftelende en fchoppende tegen den Almagtigen.
Terwyl wys dus zagtjes voortgingen, elkander onderweg onderfteunde en vermaande ; vroeg ik van tyd tot tyd de vcorbygangers om eenalmoes: maarmyneftemenhoudingwas weinig bedelagtig, en hun aandagt zoo bepaald op een of andere onderwerp, dat myne welfprekendheid zoo ledig te rug keerde als zy uitgezet was.
Ten Iaatften ontmoete ik een arme bedelaar met een vrouw en zeven kinderen , die den fleep volgden. Ik keek hem fterk aan en groette hem beleefd. Ik bad hem om een weinig uit zyn zak of kan , op dat myn kind niet van honger op den weg mogt flerven. Godzeegene u
mee-



De ZOT van AANZIEN. 103
meefter ! zeide de arme bedelaar , ik ben bedroefd als ik iemand zie, die noch armer is dan ik zelve ben : maar het geval is dat ik een lange weg heb afgelegd , en voor den drommel- alles opgegeeten en gedronken heb
behalven noch dit laatfte broodje; daar drar i» het meefter. God zeegene u daar mede het fpytmy, en zal my fpyten.dat het om uwent wille geen twee ponden is.
In verwagting van de verfrisfing , di« wy van zyne onderftand zouden hebben, gingen wy voort op een kruipende tred , tot wy aan een klein Alehuis kwamen , het welk een halve myl van deeze ftad legt, wy gingen daarin en eischten voor een ftuiver brood en bier, en melk voor het kind. Terwyl wy zaten te rusten , had de arme man van het huis een ernftfe oog van medelyden op my geflagen. Gy fchynt zeide hy, in zeer droevige omftandigheden te zyn : maar indien uwe elend van dien aart is dat zy geholpen kan worden hier woond eene Mr. Fenton digt by , die God 1» dit landgefteld heeft om als de zon aan den Hemel, alle de geene die binnen zyn bereik zyn , te vertrooften.
g + My*



104 De ZOT van AANZIEN.
Myn hart herleefde op deeze tyding, efi vervulde my met een voorgevoel eener gelukkige omkeeringe : ons pintje geiedigt hebbende , ftaken wy het overfchot van het brood in onze zak , betaalden de rekening en begaven ons op onze laatfte reize.
Het vooruitzigt eener fpoedige redding en de mogelykheid dat die niet te laat mogt komen , gaf ons moed boven onze kragten , wy ftompelden voort tot byna over dit huis niet weetende wien het behoorde ; hier verflaauwden wy beiden: 't zy dat het laatfte voedzei dat wy gebruikt hadden ons te magtig geweest was, of dat de moeyelykheid en o'mfiag der reize boven onze kragten geweest waare.
Hammy, zeide myne Arabella , God zy geloofd ! het is gedaan , het is ten einde.
Ik fterf myn Hammy , maar wil op den weg niet fterven in het gezigt van elk voorbyganger. Help my in het Land indien gy kond myn lief! ik heb nu verder geene hulp meer nodig, behalven dat myne leden behoorlyk »p den grond gelegt werden.
&



De ZOT van AANZIEN. vo$
Ik was buiten ftaat te antwoorden , en offchoon bedwelmd door zwakheid en benaauwdheid , deed ik nochtans myn best haar op het gras te doen nederzittende , ik leide haar hoofd in myn fchoot, en wy beide bezweeken. In dien toeftand biceven wy , tot wy door u gevonden werden.
Vriend. Uwe Hiftorie van Clement, myn vriend is zeer gewigtig , en in zommige gedeeltens ook fiigtelyk. Alleen wil ik aanmerken ; dat zyte lang is voor eene uitweiding , en dat het Caracter van uwe heldhaftige winkelierfier , gedwongen en onnatuurlyk is;, zyisver. heven boven de kragt en deugden van den mensch, en geheel buiten het gezigt en bereik van haare zwakkeSex : waare zyeenPrinces of Keizerin geweest, zy kon in uwe Hiftorie geen meer figuur maaken.
Schryver. Daar legt myne fout myn Heer ! ongelukkig neem ik niet in aanmerking , dat iets Koninglyks of aanzienlyks noodzakelyk is, tot eene Christelyke gelaatenheid en een •otmoedige aart.
G 5 Vr.



105 De ZOT *v» A;A'N ZIE N.
Vr. Uw boert verbitterd meer dan zy betoogd : Ik moet u zeggen myn Heer , dat ik niet van de ootmoed en nederigheid van uwe Arabella, maar van haar moed en fterkte fpreek: inderdaad dezelve overtreft aües wat ik ooit in romans gevonden heb. Zulk een verheven vrouwelyk Caracter is van kwaaden invloed voor haare Sex. Elke vrouw zai in ftaat zyn om die verdienften zich zelve toe te fchryven ; haare verwaandheid zal daar doorgevleid worden , zy zullen op de fielten van uwe Arabella , tot een laatdunkend gedrag omtrent haare natuurlyke .heeren en meefters vervoerd worden. Vrouwen hebben'zonder tegenfpraak hunne byzondere bekwaam en nuttigheden : in de flaapkamcr keuken en omtrent de kindeden zyn zy goed voor een man ; maar behalven dat myn goede vriend, zyn zy heel buiten het element der natuur en van het gezond verftand.
Schr. Het fchynt dus dat ik in het geheele ftuk droevig misgetast hebbe: ik heb begreepen , dat ccn vrouw eigentlyk In de waereld toegelaten was tot gezelfchap voor een man , en dat zy byzonder diende om by gelegenheid
zy-



De ZOT van AANZIEN. 10?
zynen aart te verwagten , en zyne zeden te befchaaven ; zy hebben op zekere tydtn gou-
i verneurs , wetgeevers en helden gevormd.
t De groote Pericles ontleende al dekragt zyner welfprekendheid , en de edelheid van zynen ftnaak , van het voorbeeld en de onderngtin-
I gen van zyne beminnelyke Aspasfia; endeGracchi ontfingen ook hunne welfpreekendheid en het vuur hunner Vaderlandsliefde van hunne
ji moeder Cornelia.
Vr. Ho ! Ho ! de vrouwen waar van gy daar fpreekt, waren als enkele lugt verfchynzels waar van 'er mogelyk een in veele eeuwen gezien word , welke weg fchieten en in hun bepaalde kringen uitfchynen.
Schr. By geluk kan ik veel beter bewys voor den dag brengen om u myn vriend te betoogen , dat een vrouw niet alleen diend om ons te vormen en te onderwyzen , om de ruwheid van onzen romp te verzagten , en te befchaaven ; zy is ook oorfpronkelyk om den man te regeeren en te bellieren.
Vr. Wel myn lieve myn Heer ; ik ben geheel



ioS Db ZOT van AANZIEN.
heel ongeduldig om in de ftaatkunde en rege, rjngsyorm van uw hoepelrok* Gouvernement enderrigt te worden.
Schr. Wanneer het u behaagen zal het derde Hoofdftuk van het eerfte Boek van den Propheet Esdras intezien , daar zultgy over dat onderwerp het volgend verhaal vinden.
Onder de regeering van Darius Hyftaspcs de opvolger van den grooten Cyrus. (van welken gy in de Hiftorien geleezen zult hebben) Maakte Darius een groote maaltyd voor alle zyne Vorlfen en edelen , en zyne krygsoverften, en overften van honderd en zeventien provintien.
Op dit feest ftonden drie geeftige Jongelingen van 's Konings hofhouding op en ftelden deeze groote vergadering om dezelve te vermaken voor, met elkander deeze vraag te betwisten : Wie de fierkjle waare ? De eerfte zeide de Wyn, de tweede den Koning; en de derde de Vrouwen zyn de fterkfte. Toen begon de advocaat voor dc fles zyn zaak dus te bewyzen.



De ZOT van AANZIEN. io#
O gy vorften hoor myne getuigenis ! de Wyn geeft en neemd door zyne kragt. Hy onneemd de fterkte en bekwaamheden der natuuie , en geeft vermogens , dapperheid en talenten van haar eigen maakzel.
Hy ligt den voet van den worftelaar , en legt den reus op de grond: Hy draagt den zwakken cn blooden in het midden van den ftryt.
Wyn opend de harten , en openbaard de geheimen : Hy fchept uit hoop zekerheid , en geeft vrolykheid en blydfchap in ruil voor zorgen.
•
Hy Hort de beurs van den woekeraar uit, en vervuld de behoeften van den noodlydenden : Hy bevryd den gevangenen van zyne kosten; en den fchuldigen van zyne fchuld.
Hy maakt ryken en armen gelyk ; de hooge en de laage , de koning en den boer, cn brengt die tot eenen aart en ftaat. Hy werpt gezellen, vrienden en broeders overhoop ; en ftrengeld de armen van medevryers , mededingers en vyanden om elkanders halzen.
Dfl



ïio De ZOT van AANZIEN.
De Wyn verwyd het naauwe hart, en ontdooid het bevroozen verftand : Hy maakt van onweetende , konftenaars ; en flaakt de tong der zwygende en ongeletterde, in uitweidingen en welfpreekendheid.
Hy kan een boer op den Throon brengen; want hy die dronken is , is zoo groot als een Keizer.
O Vorften wat kan in de natuur fterker zyn dan de Wyn , waar door de vermogens der natuur omgekeerd of overtroffen werden ?
Toen ftond de advocaat voor het Koninglyk bellier op , en met zyne hand wenkende, rigte hy zich in deezer voege tot de vergadering :
O Vorften ' hoe kortduurende en ongemakkelyk is de invloed van den Wyn ! hy verdwynd als een damp in den morgen; wy herinneren die ons met afkeer , en weeten niets meer; Maar alle vaste en duurzaame fterkte , berust in het Koninglyk gezag.
Der



De ZOT van AANZIEN, iri
De Koning is maar één man in honderd en zeventien provintien, evenwel overziet vereenigd en beftierdHydie alle ; Hy bezit alle eer, raad , en fterkte van zyn geheele volk.
De zon welke van om hoog op de wyde waereld neerziet , ziet zelfs niet in eens de uitgebreidheid van het beftier van onzen Koning , tot dit gezigt moet hy reizen door het blaauwe uitfpanzel des hemels , en de wefterlche volken in dikke duifternis laaten, wanneer zyne glans begind te fchitteren over de bewoonders van het ooften.
Voor den Koning ploegen zaayen , maayen en planten de onderdaanen wyngaarden. Voor Hem fchcinen defterren en deelen haaren invloed aan de aarde mede , en de zaifoenen veranderen, om onzen Monarch een groote verfcheidenheid van voortbrengzelen te leveren. Voor hem rypen de vrugten, druipen {truiken hunnen balzem en dc bloemen ademen hunnc geuren, alle winden blaazen omHemte verfrisfen, en de vier deelen der waereld betaalen Hem fchatting dag aan dag.
Als



5ï2 De ZOT van AANZIEN.
Als Hy beveeld te bouwen zy bouwen ; en als Hy wil dat men alles woest zal laaten, wor, den de volken vernield : zegen en vloek , dood leeven , en vernietiging zyn in den adem zyner lippen.
Als Hy roept Oorlog ! dan is het Oorlog; de banieren worden in de wind losgelaaten , en 't geluid der bazuinen roept elk zonder onderfcheid ten ftryde; zyne legers kleeden zich in het hernas, en fchikken zich tot eene verbazende menigte; Zyne paarden briesfchcn en tieren op den grond, en zyne wagenen rollen als donders. Zy bewegen en bedekken de aarde verder dan het oog kan reiken. De bosfchen zyn tot vlaktens gemaakt, en de bergen beeven beneden Hem : noch rotzen noch rivieren fluiten den optogt Zyner legers; zy vergruizen de vrugten des velds en de arbeid der vlytigen tot ftof: huizen wyngaarden enkoorn, dorpen en fteeden, rooken en branden aan alle zyden.
Egter vraagd niemand den Koning, Waarom is het vrede? waarom is het oorlog? want Zy*e roemftaat oppuinhopen, en Hy is verheer.
lykt



De ZOT van AANZIEN. 113
lykt in verwoestingen. Zyn woord is de hamer van onweerfcaanbaare magt, en zyn wil is de vastftellinge cn dc band der wetten.
Zoo gezegd hebbende , zat hy neder midden onder de toejuichingen der geheele vergadering.
Ten ' laatteen kwam dc jonge advocaat voor de fchoone Sexe flaauw en fchroomagtig te voorfchyn ; cn driemaal rond buigende liet hy zyne woorden hooren als het geluid van een zagt fnaarenipel.
Groot o Vorsten! fprak hy: groot is de kragt der wyn; en veel grootcr de fterkte en heerlykheid der Majesteit, Evenwel is 'er een kragt, welke rnaatigd en bedaaren doet , aan welke de Vorften zelve met blydfchap gehoorzaam zyn.
De mensch is als een harde en ruwe aarde, die door de vloeibaarheid-van wateren en licht niet geleenigd is. Daarom zond de Hemel de
II. Deel. H Vrouw,



ii4 De ZOT van AANZIEN.
Vrouw, de zagte de vrolykedefchoone Vrouw, om de ruwheid van.den mensch te itreelen, tc vormen, en optehelderen.
Zy komt by de man als de zagtheid van het water en de vrolykheid van een morgenftraal ; Zy blaast hem ongemerkt liefde en blydfchap in , Zy gebied zyne genegenheid zich uitteflrekken tot maagfchap en Vaderland.
De planten die de wyngaard kweekt; de persfer die den druif drukt, is van eene Vrouw gebooren ,■ en door Vrouwen alléén hebben onderdaan en Vorsten hun beftaan ontfangen, met alles wat het beftaan voordeelig of wen fchelyk kan maaken.
De Vrouw brengt den mensch voort in zyne zwakheid, Zy voed hem op tot zyne fterkte; hy word in haaren boezem gekoesterd,gevoed van haare zelfftandigheid, en met de melk zyner moeder drinkt hy dezcecbeid van gezellige menschlievendheid in zyn beftaan in.
Waar zou de Vader, en waar zou het kind
zyn,



De ZOT van AANZIEN. 115
zyn, zonder vrouwen? waar de betrekkingen, minzaamheden en verbintenisfen van maagfchap , de liefde welke de wyde waereld tot één huisgezin tezamen binden , in de grooe Broederfchap van Menfehen ?
De Vrouw ontmoet u niet in het vyandelyk wapen, of het vreesfelyke vanmagt. Zy ontmoet u in het verkwikkelyke en zagte licht van fchoonheid ; Zy ziet naar boven en neêmd u gevangen ; zy beveeld en gy gehoorzaamd. Haar beftier is het zekerfte van alle heerfchappyen der aarde: want Haare regeering is zoet en uwe onderwerping is vrywillig , van haar jok ontlast te zyn, is een ftaat die niemand kan verdragen.
Daar zyn geen vormen van menfehelyke regeering, welke niet onder het beftier van haare Scepter zyn. Breeken wy niet ons hoofd , wenden wy niet alle moeite aan , zweeten wy niet, gaan het duiftere dwaalen, en ftellen ons gelaat aan alle gevaaren bloot, alleen om een of andere Schat of Zieraad te winnen, en het H 2 voor,-



ii6 De ZOT van AANZIEN.
voorwerp, onzer liefde te buis te brengen? zelfs dc roovers en vernielders van het menfchclvk geilagt, worden tam door het befchaavend voorrecht der Schoonheid.
Indien de mensch vrede zoekt, hy vind die ailéén in de zagte gezellige te zamenwooning met een Vrouw; en indien hy oorlog zoekt dat is om haar te behaagcn met het berigt en den roem van zyne dapperheid.
Zelfs de hoogfte en magtigfte, dc heer der heeren de koning derkoningen, verwerd in het tovernet van zyn Aparoa. Ik zag haar zitten aan zyne zyde: zy nam de kroon van zyn hoofd, -cn gaf dezeiven nieuwen luister door de fchoonheid van haare wenkbraauw, en de vrolykheid van haare lokken. Ik zeg haar, hem in'haare fpeelziekte bekyven , en in haare dartelheid hem liaan : evenwel drukte hy de hand haarer vrolyke verwaandheid aan zyne lippen: hy zag haar met liefde en tedere infehikkelykheid aan; als zy lagte lagte hy; maar zoo zy misnoegen vertoon Je, waren alle zyne woorden en houding onderwerping, hy was greetig in
haar



De ZOT van AANZIEN. tij
haar te verfchocnen en vaardig ter verzoening.
Hier eindigde de bloeraryke redenaar. DeMonarch ftor.ri van zyn Throon op, gaf deezèn eene luide toejuiching , cn de zaaien weergalmden van de Loftuitingen defvergaderingen
Eindelyk men befloot, na de wetten der Meden en Perjiaarim, dat vrouwelyke fchoon leid de -waereld in zagthcid behoorde te beltieren , en dat de mannen daar onder eene vryWillige gehoorzaamheid moeiten bewyzen.
Vr. Ik bid u, myn goede Heer! ftaat'liet Boek van Esdras onder de Canonike boeken ?
Schr. Dat kan ik juist zoo net niet zegpen. Maar het word voor egt en heilig gehouden dat verzekcre ik u,
Vr. 't Zou jammer zyn dat ons ftéfzel van vrouwelyke regeering apochryf zou wee-* zen , maar dewyl gy bcweczen hebt daL het vrouwelyk beftier op Goddeiyk regt rust, ê&& H 3 dat



H8 De ZOT van AANZIEN.
dat ik myn geloof bshoude en wy met de Hiftorie voortgaan.
Al,. Clement zeide Mr. Fenton , ik ben u byzonder verpiigt voor het verhaal uwer lot gevallen : De byzonderheden van de zeiven zyn zeker buiten gewoon , en blykbaar verzeld geweest van dc b-ftterir.g en oplettendheid eener byzondere Voorzienigheid. Dezelfde Voorzienigheid is ontwyff.lbaar altoos met en over zyne werken: alhoewel wy niet willig zyn dezelve te erkennen , in dat geen, dat wy gemeene ontmoetingen noemen, en welke wy denken, dat zonder zyne tusfchen komst konnen'gebeurd zyn. Maar in de byzondere deelen uwer gefchiedenis, zien wy de Almagt u beftendig van flap tot ftap verzeilen; door voorfpoedige omkeeringen infchiel;ke droefFenisfen te doen veranderen, welken 0 noodzaakeu Hem te erkennen en te zien : ia
u
NEGENDE HOOFDSTUK.



De ZOT van AANZIEN. ïio
H alle andere fteunzels en vastigheden van uw vertrouwen te ontwringen , in alle andere uitzigten cn toevlugten voor uwe cogen te fluiten; en u in voor en tegenfpoed evenwel niet te verhaten , tot hy u ten vollen overtuigd had, dat hy u verzelde en voor u zorgde, en u door de bitterfte der bedeelingen van uwen Schepper aan hem verbonden had.
Uwe gefchiedenis myn vriend, behelst doorgaans den middeïftaat of den laaeiten rang des leevens. Ik heb opgemerkt, dat 'er naauwlyks een geval in is, dat niet aan elk mensch , eiken dag van het jaar gebeuren kan. Als ik evenwel uwe historie geheel befehouwe, vind ik daar in eene aaneenfchakeling van verwonderlyker en aandoenlyker gevallen , dan ik in de gefchiedenisfen , zelfs in Romans ontmoet heb.
God heeft van verfcheide geftrerge middelen gebruik gemaakt om u te roepen; om als ik het zeggen mag u te dwingen om in tc komen. Maar zoud gy denken Mr. Clement , dat zoo de middelen minder ftrcr.g geweest waH4 ren.



i2-o De ZOT vn AANZIEN.
ren , zy even goede uitwerking op u gehad zouden hebben? gy moet zelfs erkennen dat het zoo niet zou geweesr zyn : en dit bewystmyds moeyelykheid , en ze.'fs genoegzaam de onmogelykheid. om benig mensch van die hcbbelykhe,d van denken en bandelen af te trekken , welke hy van het vólk daar hy daaglyks mede ommeging heeft ingêzobgen. In eene waereld van heihgen , moet een zondaar een duivel zyn; maar in eene waereld van zondaars, moet de mensch, die de genade heeft zich van haar te vcrwydcren, een heilig weezen.
Was ik in uw geval geweest op den dag toen myne liefdadigheid u gered heeft; ik zou my zelve weinig verpligt gerekend hebben aan die perfoon; welke my van het geopende paradys te rug getrokken had, in eene waereld van wier elenden en ween hy biUyk moede is. Neen ! neen! myn vriend ik deed u en uwe Arabella den flegtften dienst, dien gy naar myn gedagten ooit ontfangen kond. Het was niet aan u dat God eenige weldaad bewyzen wilde, in de herftclling van uw Leeven ; het was aan die gecnen en ik hoop dat zy veele in getal



De ZOT van AANZIEN. 12X
zyn, welken het voordeel van uw vooibeclden onderwys zullen hebDcn. Hét is een voordeel waarvan ïk my zelve "ook meene te bedienen; ïk verzoek u ten beVt'en van myne kleine Harry ïn 't byzonuer, uwe eerfte onderhoud van ons te ontfangen.
Onder dit gefprek Hel Mr. Fenton zoo ftil als mogeiyk was, een beurs met honderd guinies in Clements rokzak glyden , en haastig roepende of het avondmaal gei eed was , verliet hy zonder pligtpleging dc kamer.
Binnen het uur was alles gereed. Fenton belaste dat zyn huisgezin by een geroepen zou worden. Hy had Arabella zelden gezien, eh zich nooit met haar in een byzonder gefprek ingelaten , uit vreeze van de verwarring 'te vermeerderen,, met welke hy haar gedrukt zag by de eerfte ontmoeting. Thans waren alle zyne zinnen geopend en voor debefchouwing gefchikt : cn 'by haare intrede grocte hy haar , gelyk men een nederdalende engel verwelkomd.
H S Ara



Ui De ZOT van AANZIEN.
Arabella noch niet in couleur cn gezondheid herfteld, werd van Fenton fterk aangezien, in hoop om die betoverende en onweeriraanbaare fchoonheden te ontdekken, waar door de wellust een flagtoffer geworden, waar door vriendfchap verleid was, en aan weken een geheel volk, eenftemmig getuigenis gegeeven had, doch te vergeefs? van alles wat Fenton oordeelde , dat vereischt werd om zulke buiten gewoone en verwondcrlyke uitwerkzelen voort te brengen, zag hy niets dan een grondigge. voel van eigene geringheid, gepaard met een zeker iets, in gelaat Item en houding dat bcminnelyk was , om geene andere reden , dan om dat het geheel onmogelyk was dat zy niet bemind zou worden,
Terwyl zy aan 'tafel zaten en met elkander over onverfchillige onderwerpen fpraaken : viel Harry onverwagt in het gefprek ,• Papa ! waarlyk Juffrouw Clement is veel verftandiger fchoolmeester dan Mr. Vindex; zy leerd my alle dagen eene Latynfche Les ; ik wil liever vyf lesfen van haar keren, dan een van hem. Want zy kan my zoo zwart niet aanzien als Air. Vindei deed, zou zy wel Papa?



De ZOT van AANZIEN. 125.
pa? Neen Harry, dat denk ik niet, zy Fenton ; indien haar hart ontroerd wordt , men kan het in haar gefigt niet merken.— Wel, wel, Papa behalven dat ben ik verzekerd , dat zy nooit in haar hart zal krygen , my zoo hard te geesfelen , en dus zal my, myn contract nooit berouwen : Welk contract
jfjarry ? Wel ik heb haar tot myn voogdes verkooren , en ik moet haar daar
voor, twintig zoentjes eiken dag betaalen.
Maar inderdaad het is geen eer!ykverdrag: — de arme Juffrouw Clement heeft zich deer. lyk bedroogen; voor elke zoen, dien ik haar geeve, kryg ik twee weerom: en dat zyn de zoetfte zoentjes , die gy uw leeven gehad hebt.
Arabella, begon te bloozen, fchoon zy niet niet nalaten kon met het gezelfchap te laggen.
Harry ! zeide Mr. Fenton , gy fpreekt met zoo veel aandoening van het zoenen , als of gy een zoon en erfgenaam van zekeren Secundus geweest waart, die een zeer aartige verhandeling over dat onderwerp gefchreeven
heeft.



124 De ZOT van AANZIEN.
heeft: Maaï, ik bidde u, vctttaat gy de taaien Mejuffrouw Clement? Ach, myn Heer, fpra* Arabella op nieuw bloozende , ik vrees dat myn jonge minnaar my in een bcnaauwder hoek gebragt heeft: Ik weet inderdaad niets myn Heer, dan 't geene da: dienen kan cm my'geduurig van myne onwectenheid teovcituiecn. Ach! hoe groot is dat, zeide Mr.Fenton He' wysheid van Salomon en alle volgende wysgeeren fchiet oneindig te kort by zulk eene uitgebreide kennis. Maar zeg my Hammcl , verftaat uwe Arabella de Latynfcfae cn Grick-
fche taaien? Neen zoo verre ik weet ,
dat verzekere ik u myn Heer , zeide Mr.' Clement, evenwei mcene ik de uitgeftrektheid haarer kunde ontdekt te hebben, fchoorf ik geen hoop heb, dat ik ooit het eindehaa. rer deugden bereiken zal.
Hammy! Hammy! zeide Arabella, wiid gy my van de tafel verbannen, daar het gefprek een maaltyd, enPcnton een fpreekcr is? myn Heer ik zal met"vermaak uwe kleine Harry de zoctfte en beminnelykite van allemenfchel
ïyke Schepzelen ondcrwvzen ; hy
heeft myn tot fchaamte gebragt, -en myné
se-



De ZOT van AANZIEN. 12S
geringe, kennis in die taaien verraden , ik zal u vernaaien hoe ik daar aan gekomen ben.
Myn goede Vader was een Predikant , zyne bezolding was gering , hy had zyne voornaamfte inkomften door de kinderen der nabimrige edelluiden te ondcrwyzen. Ik was zyn eenigfte kind, dus beminde hy my teder, en wilde my naauwlyks buiten zyn geztgtduli den : Ik had daarom dc gewoonte met myn borduurwerk in zyn fchoolvcrfrek te zitten ; de menigvuldige herhaalingen die de jongens van hunne lesfen maakten , drongen dezelve ongevoelig en onwillig in myn geheugen. Langzaam werd ik befmet met de lust om iets te weetcn , 't geen de aandagt van myn gezelfchap innam. De vloer en venfterbanken waren dikwyls met boeken bezaaid, welke ik opraapte en in ftilte naar myn genoegen gebruikte. Ten laatften werd ik van de meeste fcholiercn gebruikt, zoo wel in hun te helpen in het opftellen hunner Themaas , als ook om hen door myne veel vermogende ; bemiddeling van de roede tc beveiligen.
My-



iifj De ZOT van AANZIEN.
Myne dwaasheid in dus buiten den kring myner Sexe te treeden , zal gelyk ik hoop verfchoonlyker worden , als ik u verzekere Mynheer! dat van het oogenblik dat ik met myn lieve overledene Tante de waereld intrad , ik nooit geenen van deeze myne begunftigdc fchryvers heb ingezien ; fchoon ik veele plaatzen uit hen onthouden heb. Maar boven al zal ik nooit de onbefcheidenheid van Homerus in zyn Caracter van Hector , die groote vyand van Griekenland vergeeten. Die Digter maakt eenen verbazende ophef van de magt, / dapperheid en deugd zyner Landgenooten. Hy plaatst de geheele verdientle en billykheid der zaake aan hunne zyde ; en roept Goden en menfehen tot hulp , om hen te redden en te herftellen uit hunne handelingen en beledigingen : Maar geeft hy die gevoelige en haatelyke voorbeelden van deeze mishandelingen op aan de zyde van den vyand? neen, zoo als my voor komt. Hy roept Troje , ja geheel Afia by een , tegen het Caracter en de Dapperheid van één enkel man. Aan de zyde der Trojaanen , aan de zyde der vyanden ziet gy niets, en hoord niets dan Hector; doch wat
ziet



De ZOT van AANZIEN, 12?
Meï wat hoord gy van he:n ? Alles wat lof verdiend: alles wat beminnelyk is: alles wat looit de waarde cn zoetheid der menfehclyke matuur een gunftig denkbeeld kan geeven , In zyne onderwerping aan zynen Koning , Irt iZyn Land , in zyne kinder liefde , in zyne
ouderlykc zorgc cn gevoel, in zyne getrouwKefd aan zyne vrienden , en zyne minzaamilheid omtrent vyanden, en zelfs in zyne eerjbied omtrent de Goden die hy diende, (het
welke na de oude rekenkonst geen gevolg jvan zyne dapperheid was.) Ik zou blyde [zyn, zyne weergade in de gefchiedenisfen, 't • zy waare of vaifche te vinden.
Hoe onbillyk dan handelt die fchryver, door : eene flegte zaak aan zoo fchoon een Caracter te verbinden , daar niemand iets tegen zeggen kan ; en daar geen levendig mensch mede te onvrede kan zyn ? Ter begunstiging derhalven van Hector , wenschte men den medepligtigcn in het fchaaken van Helena, dat zy wel Hagen; en ter begunftiging van Hector is hy geneigd , om deeze edelmoedige patriotten , welke met het waagen van hunne eer goederen en leeven de onfehendbaare regten
vaa



,128 De.ZOT va» AANZIEN. .
van huis en vaderland tragten te verdedigen , kwaad toe te wenfchen; en by gevolge dereg.
ten van hetgeheelemenschdom : _ Maar!
maar! Is 'er dan niemand hier zoovrien-
dclyk, pm.my te fluiten , eer ik al myn dwaasheid uitgerammeld heb ?
Zulk een vriend hebt gy hier niet, dat verzekere ik u Juffrouw , zeide Mr. Fenton.
Wel ! wel ! myn Heer, zeide Arabella, op niemvs fterker bloezende dan te vooren. Ik laat u toe tc laggen; ik zal uit al myn hartmet u laggen , ten koste alleen van myne vrouwelyke geleerdheid ? onder dit zeggen ftond zy op , en wilde weg vlieden maar Mr. Fenton weerhield haar by de deur.
Juffrouw Clement ! Juffrouw Clement! zeide hy, zoudgy ons zoo dienen .'bedenk eens welk eene Waereld zoude deeze zyn, zonder eene vrouw ; en denk dan welk een figuur deeze uwe" lompe' Hammy en ik zonder u zouden maaken: onder dit zeggen nam hy haar hand, bragt haar weer by haar ftoel, en vervolgde; waartoe al dit bloozen, myn lieve Juffrouw
Cle-



Pè ZOT van AANZIEN. I2y
Clement ? In waarheid het is een compliment dat wy niet verdienen.
Ach myn Heer! fprak Arabella \ het is een compliment dat ik gaerne fpaaren zou indien het my mogelyk was : Maar ik moet een zeer fchuldig fchepzel zyn , indien ik altoos zeker was : myne fouten moeten gewis myne vyanden zyn, dat zy zoo terftond my elk oogenblik in het aangezigt vliegen.
Wel Juffrouw Clement! zeide Mr. Fenton, houd gy uw bloozen voor eenig bewys van fchuld? Zekerlyk myn Heer, zeide Arabella: het kan uit niets anders voortkomen , dan uit eene bewustheid van ons gebrek , waar over ieder gevoelig mensch zich moet fchaamen. Mr. hekjluiter Clement ! zeide Mr. Fenton : ik bid u , wat is uw oordeel in dit geval ?
In waarheid myn Heer ! zeide Clement: dit is een geval waar toe ik my niet voorbereid heb om te bepleiten. Ik heb inderdaad eene menigte verfchillende gedagten over dat onderwerp gehoord , maar meest eenftemmig met die van myne , Arabella. In gefprekken
II. Deel, I van



I3o Di ZOT van AANZIEN".
van ligtmiïfen heb ik hooren verzekeren; dat het bloozen van eene vrouw een zeker kenmerk is, dat zy meer weet dan haar past te weeten.
Houd op ! zeide Mr. Fenton : het eenvoudig wceten van goed en kwaad kan niet meerder een fout in het fchepzel, dan in den Schepper zeifs zyn : het aanweezen van fchuld heeft geene betrekking tot kennis, maarbeftaat alleen in de goedkeuring van het kwaad. Een Vrouw bloozende by 't geen zy afkeurd, bloost niet voor haar zeiven, maar om de fouten van haare ruwe en flegt gemanierde medgezellen , die de teergevoeligheid niet bezitten van om zich zei ven te bloozen.
Door dit bloozen bedoel ik niet dien gloed van drift, of het rood worden uit toorn , of foort gelyke weelige en ongeregelde beweegingen : Ik heb hier het oog alleen op de vaerdi • ge uitdrukking van fchaamte, welke (gelyk uwe Arabella daar van ftraks een zoete blyk gif,) alleen voortvloeid uit een gewaarwording van iets verkeerd , dat wy in ons zeiven of anderen ontdekken. Maar wie of wat



De ZOT van AANZIEN. f3ï
Is het dat men dan gewaarword? Ishetfchuld wanneer men bevreesd of befchaamd is fchuldig te zyn ? Neen zeker: Het is deugd alleen die bevreesd of befchaamd kan weezen , wegens de nabyheid van haare vyand.
Ik wil alleen het voorbeeld neemen van iemand die met de daad aan een of andere zwaare misdaad fchuldig is; hy blooid , wanneer hy omtrent zyn begaan kwaad ondervraagd of daar van verdagt gehouden word : zyn
. bloozen toond zyne gevoeligheid ; en zyne gevoeligheid toond eenig beginzel binnen hem,
;| dat zyne gepleegde daad afkeurd, of hem daar van befchuldigt; zoo lang deeze vonk of dat beginzel onuitblusfelyk in zynenboezemblyft,
. zoo lang als de misdadiger wroeging kan gevoelen , of befchaamd kan weezen over zyn
i kwaad ; zoo lang is zyne verbetering niet
■ wanhoopig.
Het is derhalven uit de fontyn van deugd alléén dat deeze vloed van fchaamte op het h gélaat kan voortvloeien; en een tedere wroeging by zulke gelegendheden , is een gevoelige plant der Godheid in de ziel , die op de i geringde hezeflïng van eenig nakend kwaad I 2 dezelve



tjz De ZOT van AANZIEN.
dezelve gewaar word , fchrikt, en daar ovei ontzet is.
Wel myn Heer ! zeide Arabella : genomen dat alles wat Gy in het voordeel der bloozers hebt gelieven aantemerken waar is , (en dat is gelyk ik vreze , hen meer gunst bewyzen dan zy verdienen ,) kan het dan noch meer zeggen dan dit; dat, hoe fchuldig zy ook mogen weezen , zy noch eene genoegzaame maate van goedheid behouden hebben , in hunne fchuld te erkennen, of met andere woorden , dat zy de billykheid hebben van over zich zeiven befchaamd te zyn ?
Ja Juffrouw ! zeide Mr. Fenton ! het kan meer beduiden, dat weet gy wel. Gy zyt een ftoute tcgenftreefter , die verdiend geftraft te v/orden , om dat gy een zaak die tegen u beter weeten flryd ondernomen hebttoetegeeven.
Wanneer ik aanmerkte dat niets dan deugd oogenblikkelyk en zonder voorafgaand overleg eene afkeering van het kwaad kan uitdrukken ; moest ik daar by gevoegd hebben , dat hoe grooter en zuiverder, hoe uitmuntender
-en



De ZOT van AANZIEN. 133
en levendiger die deugd is , zy zoo vee! ge • reder zal weezen om zich te ontrusten, op de eenvoudige gewaarwording van iets gezegd of gedaan te hebben , of van verdsgt gehouden te worden , dat men iets gezegt gedaan of gedagt heeft, dat verkeerd of in zyn eige natuur ftrydig is.
Zoo verre als een misdadiger zyne misdaad lief heeft , en daar mede te vrede is, word zy een gedeelte van hem zelve , en hy kan daar over niet bloozen. Maar goedheid kan zelfs bloozen in een fchuilhoek , in ecu woeftyn , in het duifter uit vreeze van in gevaar geweest te zyn van iets te zeggen of te doen , dat haare eigen gevoeligheid afkeurd. Een tedere deugd is gelyk eene tedere kuisheid, zy zal bloozen dat zy gezien is, of verdagr gehouden word in eene of andere llegte hoek gezien te zyn,
Maar wyders ; daar zulk een tedere deugd met nederigheid verzeld is, daar behoeft geen ding verkeerd te zyn , noch de geringfte gewaarwording van iets verkeerd geplaats te hebben , om deeze zoete verwarring in ziel en houding te veroorzaaken : Nederigheid zal I 3 bloo-



134 De ZOT van AANZIEN.
bloozen door gevonden te worden in tegen» woordigheid van iemand die zy eerbiedigt; zy zal bloozen 't zy 'cr te hoog of te laag over haar gedagt word , door die geene wier gundige gevoelens zy wepscht te verdienen , ik kende eens een dame die bloosde , dat zy betrapt werd op voortreffelykheden , waar op andere vrouwen trots weezen en roem draagen zouden.
Deeze bevallige uitvloeing van een deugdzaam en nederig hart, is, geiyk ik eens zeilde , het hoogde en in 't algemeen het aangenaamde compliment , dat eenig perfoon aan het gezelfchap kan betaalen , gelyk het een betuiging is van eerbied , en eene vergelykende erkentenis van hooger verdienden. Maar zy is vooral byzonder beminnelyk in uwe Sexe , Juffrouw Ciement! het is die fchaamagtigheid zoo aangenaam aan God en menfehen , welke in de H. Schriftuur het bekoorlykde kleed en het beste cieraad vaa eene vrouw genoemd wordt.
Egter myn lieve kind! dewyl deeze be♦eeging met weinig finerte in'talgemeen verzeld



Di ZOT van AANZIEN. 135
»ld is ; zegge ik u dat gy in het tegenwoordig gezelfchapte veel vrienden hebt, omeenig vermaak uit uw Compliment te trekken , dat onverdiend en geheel onnoodzakelyk is : En in waarheid , daar is maar een ding.waarom ik denken kan dat Juffrouw Clement behoord te bloozen.
Ik bid u myn Heer hou my niet in angst!
ik bidde u myn Heer , wat is het ?
Het, is om dat zy een verwytis , aan haar gehecle Sexe.
Ach my Heer ! riep Arabella opftaandc glimlaggende bloozende , en tot den grond neigende: verfchoon my dat ik niet blyf {taan, terwyl ik my zoo onbillyk hoor beoordeelên j Zy keerde zich om en verdween in een oogenblik.
Nauwlyks was Arabella vertrokken of Clement trok zyn beurs met honderd guinies uit, en vraagde : myn Heer wat zal ik met al dat geld doen ? o Wat dat betreft! zeide Mr. Fenton, ik ken luiden die niet half zoo fchrander zyn als gy zyt , en heel fchiclyk I 4 raad



236 De ZOT van AANZIEN1.
raad weeten tot veel grooter fom : Bedeed dat geld om u zeiven en uwe Arabella op eene behoorlyke wyze te Ideeden , ik zal w<=I een middel vinden om u dat wcedcr te vergoeden. In 't kort Hammei , ik kan 'er niet aan denken om van u te fcheiden: indien my. ne goederen my een genoegzaime onderhoud verfchaffen zullen, zal ik u jaarlyks twee bonderd guinies betaalen, terwyl gy bymyblyft.voorts wil ik u duizend ponden nalaten, in . gevalle ik kome te fterven , om u ten miniton in eenige Haat van onafhanglykheid" te zetten.
Myn Heer ! Myn Heer ! riep Clement
al ftamelende • Gy verdrukt my , uw .
ftil! ftil! zeide Mr. Fenton, zyn hand'op Clements mond leggende , geene complimenten myn lieve vriend! Het is niet uwe dankbaar- . heid , maar uwen dienst die ik nodig hebbe; gy kund dezelve binnen korten tyd veel gewigtiger maaken dan al deeze dingen. Iic fchat de inboezeming van een eenvoudig beginzel van goedheid of eer in het hart van myn lieve Harry , boven alle Rykdommen , die de Indien konnen uitleveren. Ach Hammei



De ZOT van AANZIEN. ï3?
mei waarom is uw zoontje niet een meisje ? Zy kon door den tyd eene vrouw voor myne Harry zyn , en dan zou ik ten minften een telg na den aard van uwe wonderlyke Arabella gehad hebhen.
Hammy ! vervolgde Mr. Fenton, ik begeer niet dat gy uit y ver of genegendheid tot my, myn Zoon in de geleerdheid der taaien zult dompelen, zonder zyne eigene byzondere genegenheid. Noch dat gy zynen geest zult verdrukken en vermoeien, met de diepe en verborgene gedeeltens van onzen heiligen Godtsdienst. Eerst zal uwe zorg weezen , hem in de zedekunde te onderwyzen ; doch laat de wet, het Evangelie voorgaan , want zodanig was de opvoeding die God voor dc waereld fchikte : Geef hem door Hiftorifche en gemeenzaame voorbeelden vroege indrukzels van het menfehelyke leeven , en van de natuur der waereld daar hy in geplaatst is. Laat hem van deezen dag aan leeren om natuurlyke, van ingebeelde behoeftens te onderfcheiden; en dat niets waardig is of bc geerlyk behoord te zyn , dan in zo verre het den mensch noodzakelyk of nuttig is. OnI s der'



ï%t De ZOT van AANZIEN,
denvys mynen Lieveling eiken dag en elk uur , zoo veel zulks mogelyk is, in eene voorkeur van zulke zeeden en zaaken , die eene inwendige weezendlyke waarde hebben, boven zulken, die hunne waarde en gangbaarheid enkel van de willekeurige en wis fel val. lige ftempel der mode óhtleenen : Toon hem ook myn Hammei, dat dezelfde moeite en finerten , dezelve armoede en zorgen , van welken het voik thans vlugt als voor een itraffe , eens de begeerte der helden , en de mode der volken waren ; en dat duizend patriotten, veldheeren, en wysgeeren, die door liefde tot hun Vaderland of Glorie , en tot •ren duurzaams lof by hun Jeeven , en onderfcheiding naa hun dood, rykdom en vermaak verfmaad , en behoefte en arbeid omhelsd hebben , meer geleden hebben uit eene vrywillige vernedering en zelfsverzaking , dan onze Kerk, in deeze dagen fchynt te vorderen ter overwinning der zinnelyke waereld in welke wy gevallen zyn, om ons een kroon in het Koningryk der Eeuwigheid te bezorgen.
Dit gezegd hebbende ftond Mr. Fenton op
vaa



De ZOT van AANZIEN. 13»
Tan de tafel, en dewyl het reeds laat was, wenschte hy Clement een goede nagt.
Onze held was nu agt Jaaren oud, en by aanhoudenheid geoeffend in lighaamclyke dapperheid en levendigheid , en in daaden van verftandige goedwilligheid en dienst aan het menschdom.
Fenton had reeds zyne gunfteiing van een dansmeefter voorzien de bekwaamfte in zyn beroep ; gelyk ook van een "bekend fchermmeefter, die hem de behandeling van de kneppel (een ftok van een duim dik cn 4 ellen lang, waarmede de Boeren op zommigeplaatzen in ftede van Seweel' ' reize": °-uartcr ftaf ) leerde : ook zogt hy naar den bekwaamften Kampvegter in de Beerebyt, met oogmerk om onzen held in het kunsje van ftooten, worftelen en beentje ligten te volmaaken; en in korten tyd den begeerden man gevonden hebbende ; kogt hy voor zyne Harry een klein , doch fchoon fpaansch hitje , dat volmaakt wel gedresfeerd was in de manege. Ieder week of veertien dagen verzelde hy zynen lieveling naar het ry-huis telllington;
daar



*40 De ZOT vak AANZIEN.
daar hy hem in alle konften en handigheden der Ry-konst zag onderwyzen.
Dus had Harry zyne kleine handen zpovol werk als hy houden kon : Hy was natuurlyk van een onvermoeide en levendige aart; en de tyd die niet hefteed werd, lag op hem als de zwaarfte en verdrïetigfte van alle lasten. Hy ging derhal ven van zyn boek tot zyne oeffeningen , en van de eene oeffenïng tot den andere over, gelyk een Epicurist van het eene geregt tot het andere, daar deverfcheidenheid der toebereidingen tot elk eenen nieuwen eetlust wekt.
Weinige weeken na het laatfte gefprek over het bloozen , was het zelfde gezélfchap weer by een. Na het eeten vraagde Fenton , zeg my eens Harry wie is de rykfte ? de man die het minst nodig heeft, of de man die het meest bezit ? Laat my eens bedenken PaPa, zei Harry vVe! zeker , dat is dezelfde zaak ; is het niet Papa ? neen in "tge-heel niet myn lieveling, zei Mr. Fenton.
Daar leefden twee berugte menfehen op
dea



De ZOT van AANZIEN. xtf
den zelfden tyd , dc eene was Diogenes, de ander Alexander, Diogenes weigerde eenige waereldfche goederen aanteneemen , behalven een bouten napje om water aan zyne mond te brengen : doch toen by vond dat hy drinken kon met op den grond te gaan legden, en zyne mond aan den llr oom te brengen , fmeet hy zyn napje weg, als iets dat hy niet nodig had.
Alexander aan den anderen kant was een groot overwinnaar ; toen hy de geheele waereld gewonnen en in bezit gekregen had , klaagde hy, dat 'er niet meer waerclden te winnen waren. Nu , wie van die twee denkt gy dat de rykfte was ?
O Papa , riep Harry : Zekerlyk Diogenes: Hy die niets nodig heeft is de rykfte man in
de waereld ! Diogenes , Papa, was ry-
ker dan Alexander door het overwinnen vaa honderd waerelden zou geweest zyn.
Zoo is het myn lief! hernam Mr. Fenton. Alexander had één waereld meer , dan Diogenes nodig had. Dewyl nu geen mensch
er-



142 De ZOT van AANZIEN.
erkennen wil dat hy nodig heeft het geen by niet begeerd , en zy alle geiooven dat zy nodig hebben het geene zy begeeren, daar worden begcertèns en behoeftens doorgaans voor dezelfde zaak gehouden : ondertusfchen myn Harry, is 'er een ding waar van gezegd mag worden, dat hoe meer wy het begeeren , wy het zoo veel minder nodig hebben, en dat wy het meer behoeven , naar mate wy het' minder begeeren:
Wat kan dat in de waereld weezen, Pa-
Pa ? Het is Goedhartigheid myn lief.
Wel zeide Harry, ik wil myn hoofd niet preeken met diepzinnige dingen. Alles wat ik weet, is dat een mensch geen meer goedheid bezit dan hy nodig heeft, behalvengyzelve. Ik wil niet van vrouwen fpreeken, maar
ik geloof Juffrouw Clement is heel goed;
ik bidde zie haar j eens in haar gezigt, PaPa ! ""' denkt gy niet dat zy heel goed is ?
Ik;'zie Harry, zei Mr. Fenton, dat hoe jong ook; gy een volmaakt gelaatkundige zyt. Weljk bid u myn Heer zeide, AiabeJIa, is
he{



De ZÖT van AANZIEN. 1*3
het in ernst uwe ffleening , dat men de hoedanigheid van iemands hart en zeeden in zekeren trap , uit de vorm van zyn gelaat kan j; ópmaaken ? Is dc waereld niet opgevuld met Hiltorien van het bedrog en de verradcry van zulke valfche vertooningen ? herinner u , 't geene Horatius zeide ; dat een voorzigtig zeeman geen vertrouwen fteld in het verguldzei of fchilderwerk van een fchip: zulk eene oppervlakkige luifter mag men denken, moet veel eer doen vermoeden dat met oogmerk ejefchikt is, om de flegtheid van het hout té verbergen. Het gezegde van de berugfte gelaatkundige te Athenen , zoo dikwyls aangehaald als een bewys van de bekwaamheid eri 1 kennis, diemenhierdoorverkrygenkan:toond ] gelyk ik meen juist het tegendeel ; hun oori deel over Socrates, is in elk gedeelte daaf van volftrek ftrydig met de waarheid. Zy hielden hem voor den wellustiglten toornigften en kWaadaart$gften aller menfehen; en j het is eene zeer aanmerklyke verantwoording :! die Socrates voor hunne onkunde te berde brengt , wanneer hy verzekerde , dat hy door zyne geboorte , de Waare perfoon was, èie zy dus veroordeelden; doch dat de wys.
be-



*44 De ZOT va» AANZIEN.
begeerte hem tot een nieuw fchepzel gemaak hadj dus zoo de opvoeding het hart kan veranderen zonder het gelaat te veranderen, hoe konnen wy dan van het eene tot het andere, eenige gisfingen maaken ?
Alhoewel ik blyf ftaande houden Juffrouw Clement, zeide Mr. Fenton , dat gy een verkeerde fteliing beweerd, egter ftaa ik toe, dat gy in uwe gevolgtrekking volmaakt gelyk hebt. Want indien eene verandering van hart en -zeeden, geene verandering in het gelaat kan maaken , dan moet de gehee Je wetenfchap der gelaatkunde in duigen vallen. Ik houde derhalven deeze plaats met betrekking tot Socrates voor eene loutere vinding; en ik beweer dat noch wysbegeerte noch Chriitendom een nieuw hart of eene nieuwe natuur in den mensch kan te weeg brengen , zonder eene daar mede overeen, komfüge verandering in zyn gelaat te veroonzaaken,
Gelyk de Hemelen gemaakt zyn om de eer van God te vertellen , fchoon zy dikwyls mét wolken en nevelen bedekt zyn, en zom-
tyds



De ZOT van AANZIEN. 145
tyds in donders , die het hart verfchrikken , en befchadigende blixcms losbarften , zoo is ook het algemeene beloop van het menfchelyk gelaat gefchikt, dat zy de natuur der ziele die daar in leefd uitdrukt ; en is belast daar van een onwederftaanbaar en onwillige uitlegger te weezen.
Verfcheide perfoonen hebben hun werk in het grootfte gedeelte hunnes leevens gemaakt , om de voorzienigheid tegen te werken in deeze uitmuntende befchikking ; om dit venfter te [luiten , waar door eene onbercheidene waereld zoo ligt kan inzien , en befpieden wat zy daar buiten zyn , en zoo veel als mogelyk is , hebben zy in drukzels op hun gelaat gemaakt, om elk gevoel ên beweging van hun hart te beliegen.
Ik heb geveinsdheid, verradery, hoogmoed, kwaadaartigheid en wellust, den tegengeftelden fchyn van heiligheid , getrouwheid, nederigheid , goedwilligheid en kuisheid zien aanneemen : Maar, bet vald mocyelyk den plooy der natuur lang te buigen , die infpanning zal ftribbelen , zoo lang tot zy Berfteld is ; en iemand die fchrandere oogen II. Deel. K heeft,



Ttf De ZOT van AANZIEN.
heeft , zal dikwyis het onderfcheid ontdekken tusfchen een wcezendlyke houding, en het fpeien van een klugt : Want als de natuur fpieekt, fpreekt de geheele mensch ; alles eenvormig en overeenftemmend in geluid, houding, beweegingen, de trekken van het weezen, en den opflag der oogen. Maalais de kunst in het fpreeken , en de natuur niet geheel verdrongen zyn, -dan zal de opflag van het oog de tong tegen fpreeken , en de fpieren van het gelaat zullen in hunne verfcheidene werking tegen elkander aanvroeten. Op deeze wyze heb ik een uitdrukking van toorn op den winkbraauw zien blyven , tenvyl het gelaat in arbeid was tim zich tot een glimlag van vriendelykheid te dwingen , en ik heb het oog zien branden van eene kwalyk beftierde wellust, ter wyl ftem , houding en manieren zich vereènigden , in de erkentenis van kuifche en eer. lyke gevoelens.
Ik begryp myn Heer! zeide Clement, uit uw eigen verhaal, dat het eenindegelaatkunde zeer ervaaren mensch moet weezen , welke met eenige zekerheid teflisfen kan
eene



De ZOT van AANZIEN. 147
eeneweetenfchap, die zoo veel oplettendheid, tn doordringend oordeel veteisckt
Ik bid u hóud op van tc Verfchillen ! antwoorde Mr. Fenton ; die weetenfehap is eenvoudiger dan gy !u moogt verbeelden ; ik meen dat 'er weinige perfoonen zyn, welken niet op hun eigene bekwaamheid in dit geval vertrouwen , zelfs, fchoon zy al niet v el verftand bezitten, en welke niet, (zelfs zonder dat zy het weeten) by zich zelve een verdrag op maaken van alle luiden met welke zy verkeeren.
Ik ben verzekerd dat 'er geen eenvoudig gevoel in de menfehelyke ziele is , dat ten goede of ten kwaade held , 't welk niet zyn onderfcheiden uitlegger heeft, in den glans van het menfehelyke oog , en in de fpieren van zyn gelaat. Als het de natuur toegelaten ■wordt zich zelve met vryheid uiitedrukken , door de taal van het gelaat, dan word zy van al het volk verftaan ; in wat geval zy ook zyn mooge , in wraak , haat, nyd , hoogmoed , jalouzy, kwelling, veragting, pyn, vrees, fchrik en verflagenheid ; of in aandagt, eerK 2 bied,



348 De ZOT van AANZIEN.
bied , verwondering , vernsfing , vermaak . verrukking, gedienftigheid , genegendheid , verlangen, vrede, nederigheid en liefde.
Alle deeze perfoonen zyn gebooren met overhellingen ('t zy zy verftandelyk zyn , of die uit hun geitel voortvloeyen) tot zoinmige driften en genegendheden , meer dan tot anderen. Ik wil twee voorbeelden neemen: de eene vaneen mannelyk kind, 't welk geboren is met eene overhelling tot trosheid en ftoutmoedigheid : de ander van een vrouwelyk kind, *t welke geboren is meteen overhelling tot fchaamagtigheid en nederigheid. In elk geval is het biykbaar , dat van de eerfte gelegendheid, welke dienen kan om deeze verfchillende aandoeningen optewekken , in deeze verfcheidene kinderen , de gevoelens hunner zielen in gevolge hier van , verftaanbaar op hunne troniè'n te leezen zuilen zyn ; en ieder volgende gelegendheid , by welke deeze indrukzels vernieuwd werden, zal die voor alk oog gemakkclyker en leesbaarder maaken , in zoo verre , dat zoo geen laatere invloed door toeval of opvoeding veroorzaakt,den hoogmoed van den eenen fnuikt, of de
nei



De ZOT van AANZIEN. H9
nederigheid van den -anders vernietigd , het jongetje altoos op de geenen die om hem zyn , met een hebbelyk zelf vertrouwen en veragting van zyne foort gelyken zal neerzien ; en het meisje zal het menfehelyke altoos met eenbeminnelyke mistrouwen van zich zelve , in een gedienftige eerbied befchouwen.
Laat ons egter zien , hoe verre dc opvoeding bekwaam is deeze gevoelens te veranderen; en in hoe verre eene verandering van gevoelens ook het gelaat kan veranderen.
Indien de jongeling gelukkig is waardige opzigters te ontmoeten , v/ys cn naarftig om hem de ongenoegzaamheid van allefehepzelen en vooral de behoeftens , zwakheden en laagheden onzer gevallene natuur inteboezemen : en dat de mensch in deezen ftaat van bedorvendheid geen eer waardig'is : maar m het byzonder als deeze jongeling zoo gelukkig is , van opgekweekt te worden in dc nooit misfende fchool der Christeiyke zagtmocdigheid, ja in de fchool der tegenfpoed , van ziekte, pyn , drukkende armoede en zelfs verlochening, dan zullen zyne verhevene pluimen hem K 3 al*



i5o De ZOT vAN AANZIEN.
allengs op eene kragticewyze ontplukt worden: zyn zeifsvcrtrouwen en hoog gevoelendheid zal nederzinken , tot een nederig bilden en het uitzien naar hulp ; hy zal zelfs den elendigen eerbieden, wyl hy zelve eene gezeüiee ondervinding en medegevoel vanhunne elende zal vcikrygen.
Hier is dan een ander mensch als op nieuws gemaakt , en zco verfchiüend van zyne voo rige ftaat, als by mogelykheid van een ander onderfteld kan worden. Maar meend gy , dat deeze verandering van gevoelens geene verandering in zyn geiaat zouden maaken ? Zal deeze goedwillige én nederige man , hetzelfde trotfche voorhoofd, dezelfde overbluffende winkbraauw, het zelfdehooge oogen dezelfde veragtelyke blikken vertoonen , dit kan men niet zeggen, dit kan men zich niet verbeelden.
Als God door zyne aangeblaazene fchryvers zyne veragting van een trots gezigt wil uitdrukken , deekt gy, dat hy toen den twist had met den natuurlyke en onvermydelyken plooy van een ongelukkig gehu t? Neen! neen!
myne



De ZOT vak AANZIEN. 151
myne lieve Vrienden. In het beftraffen van een trots gelaat, beftrafte hy een trots hart, dewyl hy wist dat een trots gelaat, en ftoute ziel niet van elkander gefcheideu konnen worden.
Maar om het fti* zoo optehelderen dat 'er geen twyffcl overblyft; laat ons ondernellen, dat een meisje met nederige en fchaamagtige neigingen , bloozende en bevende van haar voedfter komt ; Laat ons onderftellen dat haare opvoeding geraakt in de handen van een Voedfler naa den trant en de mode, en van andere Dames van fatfoen wier waardeering van het gelukallecnafgemcetenword, naar de mode van den tyd. Zy word nu onderregt in meer gevallen van zelfsverlogening , dan zulken , welken door het Chris • tendom onderweezen worden , en die haar voor de eeuwigheid geheiligd hadden. Haar word geleerd , haare natuurlyke gevoelens cn neigingen ondertebrengen , en de bewegingen van een teder en nederig hart te breidelen. Haar word geleerd te waardeereo 't geene haar tegen Haat, en te'pryzen 'tgeene zy veragt; om Koelheid en verwydering te K 4 ver"



15,2 De ZOT van AANZIEN, vertoonen omtrent de minderen, die zyhoogagt, en haare vertooning van gcnegendheid cn eerbied naar den ftaat van de party te regelen. Dewyl ik een oorgetuige van verfèbeg den deezer fatfoens-lesfen geveest ben, kan ik u veele voorbeelden van derzeiver natuur, en ftrekkingen mede deelen. Foev,
Henriette ! zegt Mylady , vat doet die malle meid bloozen ? gy zyt bevallig ziet 'er wei uit myn Lief, gy hebt niets daar gy u over behoefd te fchaamen, zoo veel ik weet
Niemand bloosd nu meer , behalven eenige malle landmeisjes, die haare waereld nietverftaan. Maar zoo gy eenige ondeugen¬
de gedagten hebt, die u doen bloozen , wel
hou die voor u zelve kind . . „y zullen
nooit wyzer worden. Laat uwe tronygeen
omroeper worden Henriette , om eik te doen weeten wat gy in uw hart hebt. Befchaamd te weezen myn meisje is de grootte fchande.
Noch eens myn Lief ! ik waarfchouw udat gy niet zoo mal moec weezen met de Juffrouwen Colesfer , die u by uwe minnemoeder kwamen bezoeken ; zy zyn wel goede meisjes
maar



De ZOT van AANZIEN. 153
maar hunne ouders zyn luidjes van den middel rang, zulke luiden koomen nooit by ons als wy gezeffchap in huis hebuen. Er zyn ook de
Juirïouwen Sinclair i hoe laag was uw
houding gilleren voor haar ; ——— wat maakte gy ceo geloop , gezwaay om haar te vcrwellekomen en te fpreeken ; laat my dat niet meer zien : fchoon zy ryk zyn, het zyn maar burgers cn koopluiden : een knik met uw hoofd en een houding als of gy neigen wilde , met eenige jaën en neenen , als zy u wat vraagen, zal voor uw groeten en praaten tegen haar ge-, noeg zyn.
Gy zegt my dat uwe tabbaards tc laag van vroren zyn, en veel knellen om uw middel; dat is dunkt my onmogelyk : want een jonge juffrouw moet nooit een ding afkeuren , of daarvan pyn hebben als het haar leest, en leden met eenig meerder voordeel vertoond.
Ik moet u noch raaden Henriette ! niet zoo veel. zuiker noch zulk een vloed van room in uw thee te drinken ; de menfehen zouden u wel haast voor de dogter van een Melkmeid aanzien. De jonge Jenny Quirp dat een meisje . K 5 va*



ij+ De ZOT van AANZIEN
van'geboorte is, heeft zich zelve zoo verre weeten te brengen , dat zy nooit melk in haar thee verdragen , noch lyden kan dat derzelver geur door een korrel zottigheid bedorven word. En waarom kunt gy geen kofry drinken : — ik moest laggen , fchoon ik inwendig befchaamd was over dc bekken , die gy gifteren getrokken hebt, toen gy mistakte naar de olyven , en meende dat het zuikcr was. Deeze dingen myn kind, zynby fatfoenlyken luiden in den finaak , en gy moet u zeiven ook geweld aandoen om die tc gebruiken en daar fmaak in te krygen.
Ik fprak daar even van de jonge Juffrouw Jenny Quirp. Dat is een voorbeeld voor u Henriette , zy heeft rooit zin of tegenzin in iets, en nooit zegt of doet zy iets, dat een hair breed buiten den trant der mode is: Zy is , 't is waar leiyk en heel kwaadaartig , maar zy is delicaat opgevoerd, cn heeft alle . airs van een dame van fatfoen. Gy moet baailiefhebben »yn kind, en by fnar uw hof maaken; want gy moet leeren alleen zulke perfoonen lief te hebben en den voorrang te geeven, welken u ia de Beaumonde konnen dienen ,
om



DE ZOT van AANZIEN. 155
öm u bekend en gcagt te maken wegens uwe voortgangen ia den trant van leeven.
Deeze lesfen en poogingen hadden door den tyd hunne uitwerking, juffrouw kwam zoo ver heen dat zy haar [maak en genoegen geheel fchikte naar den fmaak dergeenen , welken zy gaerne gelyken wilde. Nu fchaamd zy zich niets, dan ever 't geen naar evenredigheid beneden den peil der mode is ; cn zy bloosd by geene onbeicheidenheden, indien het de mode behaagd aan te hooien. Haar gehecle ziel en beftaan is yerydeld in vertooningen en oppervlakkigheden : zy leerd dat vriendfehap in het groofteleeven, niets, dan een compliment vifites, vertrouwelykheder. , en verbintenisfen , de befchaafdc grilligheid van luiden van fatfoen is. Dat met gratie over niets te fnappen de ziel der converfatie is: dat in fchoonheid en opfchik de eigentlyke volmaaktheid der vrouwen beftaat; en dat hoe meer wy anderen verlaagen en van haar afwyken , wyzoo veel uitmuntender uitfchit.cren en verheven worden. Zy word gevolgd van gekken , en aangebeden van gelukjankcrs. Zy word in de lugt verheven op de vleugelen der vieyery,
ea



156 De ZOT van AANZIEN.
en is door eigen wysheid verhard tegen aile meenigen van anderen ; wanneer zy omringd is van wolienaaifters welken de harmony haarer bewegingen , de fynhcïd van haar geitalte, en den glans haarer ziele bewonderen , dan zweld zy door trotsheid ; dezelve trotsheid welke haar verbied naar eene overwinning te haaken , verbied haar ook üezelve te veragten : De gemeene waereld fchat zy als Hof beneden haare voeten , gefchapen tot geen ander oogmerk, dan om me: den voet vertreden te worden.
Wild gy nu toefhan of kond gy begrypen , dat eenige trek van aangeboorene fchaamagtigheid en nederigheid ^a! overüiyvcn , op het voorhoofd van deeze hofdame V Neen das is «ninogeiyk.
Gelyk ik te vooren aanmerkte, dat elke aandoening der menfehelyke ziele en houding, haare byzondere uitlegger heeft : Wil ik 'er noch by melden, dat ieuer deczer menigvuldige uitleggers , hunne byzondere buyzen , en veezeis hebben, welke daar heenen leiden , door welke het bloed cn de levensgeeiten in hun.
at



De ZOT vas AANZIEN. 157
ne byzondcre beweeging loopen. Dus, hoe-' danig het algemeen beloop van iemands geaartheid zyn mi;:, 't zy vrolyk of droefgeestig , ha'aftig of langzaam , en zoo voorts; de veezeis betrekkelyk tot deeze aandoeningen, Worden open gehouden en aangevuld , door een byna gcduurigc toevloed van bloed en dierlykc geeftcn, en drukken zulke blykbaare kenmerken in iemands gefteldheid , dia nooit geheel uitgewist konnen worden , dan voor een zekere tyd, en dat wei door eene of andere magtige en tegengefteldc drift. Want de fpieren zoo gebezigd, worden fterker en zigtbaarder door oefening: wy zien debeenen van een veclzitien-i mensch , en de fchouders van een befteider , een byzondere grootte en onderfchcidenheid naar evenredigheid van het Lighaam verkrygen , door de byzondere oefFening waar toe zy gebezigd worden.
Nu wil ik het bewys in het fterkftc ligt tegen my zei ven wenden. Ik wil een mensch onderzeilen die natuuriyk van een droefgeeftigen aart cn houding is , dat hy hier by noch het ongeluk heeft van een gaiagtige gefteldheid te bezitten ; en dat hy door een nafleep van
dros-



rs? De ZOT van AANZIEN.
droevige ontmoetingen in zyn gezigt en heb. be'ykheid gedrukt is geworden , totdathy aan zyn twinngfte of dertigfte jaar komt. Ik wii dan 'onderftellen , dat zyne hebbelykheid van lighaam , en dc gefteldheid van zynen geest, geheel veranderd zyn door geneesmiddelen , vloeiende voorfpoed , en gelukkige ommekeer van verftand en onderwerping aan , of mogelyk wel van blydfchap over de Goddelyke bedeelingen. Dan word hy gezellig , goedwillig , vriendelyk , altoos vrolyk in gczelfchap , en wel te vreden als hy alleen is. Ik vraag , of gy by zulk -een geval, noch by aanhoudenheid dien zeiven p'ooyen hebbelykheid van 'smans droefgeeftigheid zult blyven zien ? Niet meer dan gy den damp van den laatften winter kond befpeuren, in delaggende helderheid van eenen zomerfchen avond. Voor eenigcm tyd wil ik toeftaan , zal het hem moeyelyk vallen vrolyke fpieren en iagjes te zetten , om zyne vyanden , die zoo lang het veld tegen hem gehouden hebben te overwinnen, maar in het einde zal hydie verkreigen ! deeze zullen beftendige onderftand van binnen erlangen, en de doortogten tot derzelver verfterkinge , zullen meer en
meer



De ZOT van AANZIEN. ïfS
meer geopend worden ; terwyl hunne tegen(bnders daagelyks agter uit dienzen , plaats maaken en verciwynen.
't Geen ik met betrekking tot de droefgeestigheid aangemerkt hebbe , mag even zeer van elke andere aandoening gezegd worden, wier tegengeftelde gewaarwordingen een hebbelyk bellier over het hart konnen verkrygen. Ik zeg een hebbelyk bellier, want men vind luiden van zoo eene veranderlyke 'en wispeltuurigc geaartheid , nu woedend, dan gedienftig; nu gierig, dan edelmoedig; nu morrend droefgeeftig , dan vrolyk tot dwaasheid toe ; nu vroom , dan heiügfchennen ; nu wreed, dan fmeltend in medelyden ; dat men even zoo min kan oordeelen van wat natuur en geaartheid zulke luiden zyn, als men beflisfen kan, welke wind in de volgende April zal waajen ; gelyk men evenwel als de wind blaasd , by elke wolk of weerhaan zeggen kan uit wat hoek zy komt; op dezelfde wyze kan men ook den tegenwordige ftaat van zulker luiden hart, uit hun weezen opmaaken.
Maar



, X6d De ZOT vak AANZIEN.
Maar Mynheer ' zeide Arabella , knn niet de natuur , gelyk in het gei<al vanSccrates , zulke doórfchynende kenmerken der ondeugd indrukken , (in de byzondere p'ooy van het gelaat en den Herken trek der fpieren) dat geene inwendige deugden in fta3t zyn ode te herftellen ?
Op geene wyze Juffrouw ! antwoorde Mr. Fenton : Indien zulke kenmerken door de natuur op het gehat zyn ingedrukt onafhangclyk van de kenmerken in het hart, dar zou het geheeie ftelzei der ge'aatkundigen in duigen vallen , welke alleen uit de weezenstrekken , over iemands inwendigen toeftand oordeelen : ten anderen, het zou de gedagten van Socrates zelve vernietigen , welke toeftond dat zyn gelaat zulke indrukzels ontvangen bad van de natuurlyke zwakheid van zynen geest. Maar noch eens, indien de ziel waarlyk de magt heeft om haar eigen Caracter , of gelvkenis op het gelaat uit te drukken , wat magt zal die indrukzels wegneemen ? waarom behoud zy die niet ? Waarom zou niet die geheeie verandering in het Caracter der zie'e , eene daar mede overeenkomftige verandering
/ , in



De ZOT van AANZIEN. 161
in het gelaat konnen maaken ? Dit doet het Mejuffrouw, het maakt daar in eene geheele verandering. Daar zyn duizend tronicn in gindfche geheiligde Stad , die eens alle zoetheid van fchaamagtige zedigheid uitdrukten , en evenwel zoo verhard en verfteend zyn in fchaamteloosheid , als het gelaat van het beeld in Charing-Crofs.
In de zagte en buigzaams tronitjes van kindsheid en jeugd , kan de ziel zich met meer kragt en duidelykheid uitdrukken , dan jn het gelaat van luiden die verder in jaaren gevorderd zyn. De zenuwen en veczels zyn in onze vroege leeftyd alle open, werkzaam , en bezield ; zy reiken tot de uitwendige oppervlakte van de huid; de ziel kyk.t daar uit en word door "dezelve gezien gelyk de Spaanfche fchoonheden gezien worden door het gaazen overdekzel. Dan de tyd .verftrooid veele van deeze verftaanbaare veezeis; verftopt andere, en laat het overblyfzel weinig vatbaar voor die dienften en veritandige indrukzelen voor welke zy gefchikt waren, tot dat de oppervlakte van het gelaat zoo eeltagtig en ftyf 'wordt, dat de fchoonII. Deel. L he'



162 De ZOT van AANZIEN.
heden der zielé daar door niet meer gezien konnen worden , dan de fterren door een dampkring van wolken. Men kaft drenaauws Iyks ondekken, behalven in een fchielyke drift gelyk de fchittcringen van het Weeriigt door de duisternis gezien worden.
Om deeze reden myn lieve Juffrouw Clement ! zoo het voor u mogeiyk was in deugd toeteneemen , gelyk gy in jaaren vorderd , zoud gy egter minder beminnelyk in de oogen der ftervelingen worden , dewyl uwe i'choonheden meer en meer zich voor hunne oplettendheid verbergen zullen.
Dit brengt my tot myne laatfte en gewigtigfte aanmerking ever de natuur en het vermogen der fchoonheid zelve. Hier moeten W7 zeggen , al hoewel niets inneemelyk fchoon Of veragtelyk kan weezen , dat niet uit eenig gevoel der ziele voortkomt , daar is egter in veële aangezigten zulk 'eene natuurh/ke evenredigheid of ongelykheid , als in het algemeen door den naam van fchoon , of leeJyk word uitgedrukt. Dus ziet gy in zommige troniën een waart betrekking of overeenkomst



De ZOT-van AANZIEN. 163
komst tusfchen de deelen ; terwyl in anderen het voorhoofd de benedenfte gedeeltens van het aangezigt overdekt, of dat de mond de overige trekken dreigt te verflinden ; of dat de neus als een hooge toren een klein kerkje verbergd, of als een berg welke het geheel van iemands Land uitmaakt , in zoo verre dat van zommige gezegd kan worden , dat zy geen neus voor hunne tronien , en in een ander geval, dat zy een tronie voor hunne neus nodig hebben. Maar dit foort van fchoonhcid en leelykheid verwekt geen ander vermaak of afkeer , dan wy erlangen uit twee onderfcheiden ftukken der bouwkunde ; waarvan het eene met veel welvoeglykheid is uitgevoerd , en het ander geheel oppervlakkig en buiten alle regels is. Ik zal die gelykenis verder voortzetten : indien wy zien dat men uit de venfters van deeze twee gebouwen kykt, dan zullen wy het laatfte veragten en afkeuren , en het eerfte beminnen en bezoeken ten gevalle der geenen die daarin leeven, even zoo is het in geregelde aangezigten, die eene v/anvormigheid in de ziel te kennen geeven, met ongeregelde trekken, die doch vol fchoonheid van ziel zyn.
L 2 Door



De ZOT van AANZIEN.
Door fchoonheid verftaa ik niet de fchoonheid van ftreepen en hoeken , van beweeglng of van frem ; van vorm of verwe , van télkündige overeenkomffen en wiskundige evenreedigheden of 't welk de drif- van sommige verzotte liefhebbers omtrent een fchalp een tulp , een kapelletje gaande maakt. Deeze alle hebben zonder twyffel hunne byzondcre fchoonhedcn; maar dan heeft die fchoon • hcid geen betrekking tot het vermogen of de gewaarwordinge van dat, welke het behelsd ,• dat is dan ontleend van iets , dït aan dezelve vreemd is, en heeft al derzelver verdiende alleen van de meerdere konst en invloed van God of menfehen.
In de fchetzen van Tekenaars , Schilders en Beeldhouwen, zien wy eene zeer groote en waarlyk rellende fchoonheid. Ik heb zomtyds by de befchouwing van zulke voorwei. pen traanen geftort , en waarlyk in myn boezem weezendlyke aandoeningen van droefheid en medelyden, van liefde en vriendfc'iap gevoeld. Ik vraag nu wat deeze gewaarwordingen verwekt? Konnen eenigeftree» pen, verwen , of enkele overeenkomst van
on-



De ZOT van AANZIEN. 165
onbezielde gedeeltens aandoeningen veroorzaaken , tot wélke zy in zich zeiven onbckaam zyn ? Neen , zy konnen alleen dienen I als de voertuigen van iets, dat gefchikt isom I zulke gevoeligheden op te wekken , en niet 1 verder. Wy moeten derhalven hooger zien naar een oorzaak, welke in Haat is zulke bui| tengewoone uitwerkzelen vooitttbvcngen ; I de eerfte die zich zelve hier opdoet , is de I teekenaar , die beminnelyke aandoenin|| gen in zich zelve moet ondervonden hebben , eer hy de fchoonheid haare uitleggers kon indrukken, met oogmerk om daar mede overeenkomftige aandoeningen in anderen te verwekken.
Hier door is hetdanblykbaar, dat het geene wy in de teekening beminnen, niets anders is dan de gevoelige ziel van den teekenaar , fchoon wy verder van hem niets zien noch weeten. En dus kan een teekenaar, fchilder beeldhouwer , of een beminlyk ichryver door zyne gevoelens , door duurzaame en duidelyke kentekens aan het menschdom mede te deelen , de waereld tot een verwonderaar en liefhebber van hunne fchoonheid L 3 ma*-



166 De ZOT van AANZIEN.
maaken , zelfs dan, als hunne eigene trékken ftyf en zonder kragt van uitdrukking zyn , en zy niet meer onder de menfehen beftaan.
Van hier zou het fchynen ; dat gelyk ik inderdaad ten vollen overtuigd ben , dat dc ziel niet anders , dan tederlyk kan bemin, ncn ; en dat de algemeene natuur geene bevalligheid kan vertoonen dan die uit het gevoel voortkomt.
Het vermogen van deeze fentimentecle fchoonheid , (dat ik my zoo uitdrukke) is in veele gevallen groot verbazend , echter heeft, zoo veel ik weet geen v.ys digter of fchryver , hoe zeer zy daarvan hunne byzondere ftudie en onderwerp maakten , die ooit konnen verklaren. Wy hebben veele gevallen gezien en geleezen , daar zy het volk als geheel buiten zich 'zelve vervoerd en bezield, belang hebben doen (lellen in het voorwerp hunner gencgendheid alleen : Zy zullen loopen om te vegten, te bloeden , te lyden, ja zelfs om te fterven ter verdediging van het zelve ; en in deszc.'fs afweezen zullen



Pb ZOT van AANZIEN. 167
5en zy zich pynigen en wanhoopeu , en poogen zich zelfs te kort te doen , liever dan te verdraagsn dat zy afgefcheiden zyn van 't geene zy ver boven hun eigen beftaan liefhebben.
Dit is vvonderlyk, 't is ligt een geheim voor ons , en kan mogeiyk in ondoordringbaare duisternisfen gewikkeld zyn. Laat ons egter beproeven of wy eenig waarfchynlyk ligt daar over verfpreiden konnen.
Wy hebben reeds gezien , dat konftenaars de fchoonheid hunner eigene gevoelens hunne onbezielde werken konnen indrukken ; onderftel dan, dat God alleen op dezelfde wyze in de algemeene natuur te werk gaat, als een eindig tekenaar omtrent het ftuk dat hy onder handen heeft. Hy vind dat de ftof of de masfa die byte vormen of te misvormen heeft, uitwendig onbekwaam is tot iets dat fchoon moet zyn;engevolgelyk onbekwaam tot iets dat begeerd kan worden ; hy vind zich dus in de noodzaakelykheid gebragtvan aan zyne werken eenige fiaauwe openbaar maakingen of gclykheden van en aan hem L 4 zei-



168 De ZOT van AANZIEN.
zeiven" mede te deelen; want anders konnen zy" niet beminnelyk zyn ; noch konnen aan hem eene fchaduw van vrolyk ligt vertoonen. Derhalven drukt hy eerst de ftoffe zulke en zoo veele kenmerken van zyne eigen fchoonheid in, als het onderwerp verdragen kan, in de heerlykheid der hemelen, in de beweeging derplaneeten, in de overeenkomst der vormen, de harmonie der geluiden, in de fchoonheid der couleuren, in den uitgewerkten toeftel vanhet kleinfte blad,en in de oneindige fynemaakzels van zulke infecten en diertjes in de natuur, als naauwlyks voor de oogen van het fcherpst onderzoek zigtbaar zyn.
Maar als God verftandige weczens eene nadere gelykheid aan Hem zei ven indrukt, en hen ook de bewustheid en het genoegen mededeeld, van, en in die fchoonheid met welke hy die vercierd heeft, dan verblyd hy zich in zyn eigen beeld te zien , en zal zich eeuwig verblyden , in zoo fchoon een terugkaatzing van zulk een levendig fpiegel. Evenwel blyft hy geene andere dan zyne eigene fchoonheden in zyne werken " zien ; want zyne almagt kan
wel



De ZOT van AANZIEN. 169
wel zyne fchoonheden in zyne werken drukken, maar nooit eene uitmuntendheid van hem zeiven affcheiden.
Ik ben niet geheel byzonder in deeze meening. Ik heb ergens de volgende regels geleezen. i
De goedheid vormd de fchoonheid van '£
gelaat;
, De ftreep der deugd is de ftreep der bevalligheid.
Hier is ook een klein Digtftukje, dat onlangs is in het ligt gegeeven op een Dame, welke alle aantrekkclykheid van haar perfoon en houding , enkel aan de bevalligheid van haaren geest te danken had.
Wat is fchoonheid? is het vorm, Evenredigheid, couleuren bleek of rood: Of is het, als men 't vaak bepaald Een fchepzel van"des minnaars verbeelding.
X, 5 Neen



170 De ZOT van AANZIEN.
Neen het is inwendige bevalligheid
Blykbaar in vorm, en gelaat; Het gevoel dat gehoord en gezien word In daaden, in zeden, ftem en trekken; Het is der zielen hemclfche (kaal Welke doorhet bedekzel van kleybreekt; Het is de Godheid in het hart Welk elk uitwendig deel bereikt; Gewonden in ftof, en evenwel te helder Voor onze zintuigen en ons gezigt.
Schoonheid (Laat denydzwygcn)
Is Godheid in ———
Hier geraaken wy aan de natuur van die oetoovering of aantrekkings kragt, met weike zommige perfoonen zoo fterk begiftigd zyn, dat zy alle die hen alléén aanzien ais na zich lieepen; een betoovering die dikwyls vriendfchap , genegendheid , drift, tederheid, verkwyning, pyn, ziekte, ja den dood zelfs na zich fleept.
Hier ontdekken wy ook waarom de gelukzaligheid naar welke wy haaken onze pooging vcrydeld ; waarom zy verdwynd ,
rt33ï£ , in



De ZOT van AANZIEN. rjtt
ïn het oogenblik van onze genieting , terwyl wy egter daar door even zeer betoverd en getrokken blyven als te vooren ; dewyl de •Schoonheid waarom wy zugten niet zelffiandig in dat fpiegel is, waarin wy haar gclykenis zien. Dus zegt men dat Ixion een wolk omhelsde, zonder te overweegen dat het maar eene bloote gelykenis was dier wezendlyke Godheid, welke zyne drift had opgewekt.
Dit kan op eenmaal eene goede reden geeven van alle verwonderlyke uitwerkingen der fchoonheid. Want indien niets beminnelyk is dan God, indien niets anders bemind kan werden; Ach! dan bly ft Hy zelve de algemeerje en onweerftaanbre magneet, die alle verHandige en gevoelige weezens door het geheele ryk der fchepping tot de bevalligheden van hunnen Schepper trekt; tot dat het voorhangzel ten laatften zal weggenomen worden, cn Hy zelve zal verfchynen in zyne eeuwige onbewolkte en onuitfpreekelyke fchoonheid , oneindig beminnelyk en oneindig bemind.
Maar ik heb myn tyd uitgepraat, zeide Mr. Fenton , toen hy opftond en op zyn horologie
zag.



T72 De ZOT vak AANZIEN.
zag. Ik ben voor een uur of twee elders verbonden en wensch u een goeden avond.
Terwyl Mr. Fenton uit was, deed Ned die zyne ondeugendheid voor het beftier vaneenen .ftaat niet zou hebben willen verwisfelen, een klein wandelingetje door de Stad. Hy hield een ftoü, aan welker eind een lange plak was van (,0; tin , die;: hy naar zyn welgevallen kon afnemen; van het einde der plak rees 'er een klein zydelings pypje in een hoek van omtrent vyf en veert g graaden om hoog. Hy had die pla met moerig water gevuld , 't welke door een fchieiyKe drukking van de ftek, tiaar nu getpoot.n kon worden , eens zoo hoog als hy zelve was.
Op zyne te huis komst zag hy met eenelangzaamc en deftige houding een oud Edelman aankomen , wiens fchadu* door de ondergaande Zon verlengd werd. Ned naderde en riep meteen gedwongen ftem : Kyk! kyk! wat is daar agter u? draag zorg voor uzeivelMynheer om 's Heinelr wil, pas op !
De Edelman hier door ontzet ftondftil verd
bleek.



De ZOT van AANZIEN. 173
bleek , en zag bevreesd ag'er zich aan allen zynde ; Ned zyne houding herflvllende zeide : o Mynheer ik verzoek vergeeving'. ik geloove dat het niets dan uwe féSadaw geweest is. jou fchurk ! riep de adelman op een zeer bitze toon , hebt gy geene betere zeden geleera dan uwe meerderen tc befpotten? en toen een Hok opligtende gaf hy onze vrolykc knaap daar mede eenige harde (lagen kruisfelings over zyne fchouders."
^^riend. Deeze gisfe ik moet een ótandéi zeer aanzien'Iyk perfoon geweest zyn, een byzonder goed vriend van u, om dat gyhera in weinige regels , drie viermaal de uiïmtmtendfte van dis naamen, den naam van Edelman geeft.
Schrvveb. Mynheer , ik zou geen drie woorden fpreeken willen met iémand , die den naam van Edelman in veele opzigten Biet beter verdiende dan deeze rrr*r..
V*.



174 De ZOT vak AANZIEN.
Vr. Waarom fchryft en fpreekt gy dan met zulk eene duidelyke onvoeglykheid ?
Schr. Ik denk voor my zelve , maar ik fpreek voor het volk : Ik mag denken zoo als 't my behaagd; ik verftaa myne eigene gedagten; maar zoude ik verrtaan worden als ik zoo tot anderen fprak? Ik moet fp-reeken tot het volk : Ik moet ipreeken in gemeeue fpreekwyzen overeenkomftig hunne gewoone en algemeene manier van denken.
Daar is in onze taal niets gemeender dan die van (Gentleman) Edelmanen ais dit gehoord word , dan komen wy alle overeen om ons een man te verbeelden die zoo wat boven het gemeen verheven is. Schoon 'er mogelyk geen twee het met elkander volkomen eens zyn, omtrent de hoedanigheden die zy denken dat 'er vereischt worden om dit Caracter zamen te Hellen. Als wy de bynaam hooren van : „ een aartig Edelman , een regt ,, Edelman , Edelmanagtig , iets van den Edel„ man; niets van een Edelman.;" alle die verfchillende benaamingen moeten eenebyzonder-
heid



De ZOT van AANZIEN. 175
'beid bedoelen , overeenkomftig de denkbeelden der geene die ze uitdrukken; fchoon geen twee hunner, zoo als ik gezegd heb, zullen overeenftemmen in de vereischte hoedanigheden van het Caracter dat zy in zich gevormd hebben.
Daar zyn Dames geweest die een zakparuik, een gefchilderd Camifool, een nieuw modifche lnuifdoos, een degen kwastje , als gewigtige
ftoffen in de tezamenftelling van een E-
delman hebben aangemerkt.
Eene zekere gemakkelyke fchaamteloosheid in geringe luiden, door eene toevallige verkeering met groote lieden heeft, menig een in gezelfchappcn doen doorgaan vooreen Edelman.
Op het Land maakt een omgeboorde hoed en lange zweep, een —— Edelman.
' In herbergen en hoerhuizen 'heeft hy , die
het meest poeha maakt, het meest vaneen
Edelman.
De



176- De ZOT van AANZIEN.
De ftraatfchender in zyne manier van u uwe beurs te ontf rommel en te misbruiken , kan evenwel gezegd worden, veel te hebben van den ,— Edelman.
Vr. Gelyk gy zegt myn Vriend ! onze gedagten over dit onderwerp zyn zeer onderfcheiden en tesenitrydig. Mogelyk zyn die in ons eigen hart ook zoo onbepaald, ik vraag or ooit iemand voor zich zelve een denkbeeld van dit Caracter met genoegzaame naaewkeurigheid gevormd heeft. Ik bidde
u was 'er zulk een Caracter onder de
Wysgeeien ?
Schr. Plato was onder de Wysgeeren de eerfte man van fatfocn , en werd daarom aan het hof van Syracufe erkend, als de eerfte Edelman.
Ik merk dat dit Caracter veel aartiger onder de hedendaagfchen'is. In'alle oude Taa,len hebben wy geen woord roch fpreekwyze, waar door wy dit Caracter uitdrukken konnen. In de kleeding , zeeden en Caracters
van



De ZOT van AANZIEN. 177
van Sparee en Rome, vinden wy zelfs een afkeer voor alle beginzels van adeldom. Onder dee?e ruwe eri onbefchaafde volkeren vind men Phiiofoophen, Redenaars, Patriotten , Helden en halve Goden ; maar men boord niets van zulk een verheven Caracter als dat van een Edelman.
Zoo dra deeze volkeren befchaafd wierden in dat geene , 't welk hunne voorouders een bederf genoemd zouden hebben ; toen de weelde ingevoerd werd , en de mode een verbod gaf aan zekere weetenfchappen , welke de Cynici gebrandmerkt bebben met de naamen van debauche , dronkenfehap , hoerery, fchelmcry, bedriegen en liegen; namen de Regtsgeleerden den nieuwen tytel van Edelluiden aan, waar door het getal der Edeiluidcn zoo groot werd, als dat der Starren in den melkweg , die hunnen glans verliezen door de vermeerdering van het licht.
.. Vermits de gemelde hoedanigheden licht te verkrygen zyn , en zeer gemakkelyk van derzelver aanbidders tot het gemeene volk II. Dekl. M af-



17* De ZOT va» AANZIEN.
afdaalen, zoo heeft de hoogmoed het nodig geoordeeld noch andere kenmerken en tytels te noemen , om de algemeene kudde aftefcheiden van een edeler foort van —— Édelluiden.
Indien men befpeurd dat het volk overheid tot den Godsdienst , dan zullen hunne meerderen een veragting , voor zulke gemeens volks vooroordeelen vertoonen ; eene vryhcid, welke de banden der zedelyke verpligting affcheid, eene ftoutmoedigheid, welke de vreeze voor God verfchopt, en dan word dit gehouden voor het onderfcheidend Caracter van een Edelman.
Indien het volk als in China naarftig en fchrander word , dan zullen de grooten door de lengte van hunne nagelen en de inknyping hunner leden blyken geven, datwezendiyke waardigheid boven arbeid een gemeene nuttigheid is, en dat tot geen einde gebooren te zyn , bet voorrecht i» van een —— Edelman.
Ah



De ZOT van AANZIEN. f79
Als het gemeen door iyfa gedrag eerbied bewyst aan de inftcllingen van burgerlyke maatfehappye en goede regeenhg , dan zullen hunne Ovcrften zulk eene laaghartige 'gelykformigheid vcragcen; de overheden zullen deeze ondeifcheiding eerbieden en de meerdere vryheden en voórregten erkennen van een Edelman.
Wanneer een laag mensch blyken geeft van een gevoel van eeriykheid en order! dan meenen zy die figuur in dc waereld maa ken , dat het ohbetamelyk is , zoo veel infchikkclykheid omtrent minderen te bewyzen ; en gemeehe zeden gemeene billykhcid of wat ook maar gemeen is , rekenen zy dat verre beneden de oplettendheid ot fpheer is van een Edelman.
Noch meer; als onderworpene ooiteerzugtrg zyn in het navolgen en nabootzen van de zeden hunner meerderen , gelyk deeze 'ftaat van fterffelykheid aan geduurige veranderingen en ómkeeringen onderworpen is : en zoo het gebeurt dat het gemeen door inM 2 krut-



iSo De ZOT vn AANZIEN-
kruipingen, in het bewind van den adel, tot derzei ver non plus ultra van ligtmisrery, baldadigheden, ongodsdienfligheid &c. gekomea is! dan zal de adel , om zich al wederom te onderfcheiden, dien ftaat aanneemen die hunne minderen verzaakt hebben ; en hoe belaggelyk deeze onderfteliing nu mag voorkomen, menschlievendheid, billykheid, nuttigheid, infchikkelykheid en godsvrugt, kan zoo doende , door den tyd , het onderfcheiden ken* merk worden van een —— Edelman.
Vr. Uit het geene gy gezegd hebt blykt , dat het meest heerfche.ide denkbeeld, welk het volk van het Caracter van een Edelman gevormd heeft, is , een perfoon die boven het gemeen in rykdom uitfteekt, en vercierd is met zulke zeeden , die in zulken hoogen Haat naar de mode zyn. In dit geval zyn geld en mode de twee fioffen die den hedendaagfchen Edelman te zamen Hellen ; want hoe ook de mode mag weezen , vroom of ondeugend , voor of tegen de reden , regt of verkeerd , het is doch de pligtf van een Edelman zich daar na te fehikken.
Schr.



De ZOT van AANZIEN. 181
Schr. En evenwel begryp ik dat waare adeldom, geheel onafhangelyk is van geld en mode, van tyd, of gewoonte, in welken foort zy ook zyn mag. De zelfde hoedanigheden die eenen Edelman in de eerfte eeuw der waereld zamenftelden, blyven altoos onveranderlyk en onaffcheidenlyk noodzaaklyk in de zamenftelling van het zelfde Caracter , tot aas het eind der waereld.
Vr. Ik begryp uit uw zeggen: dat wy aan het by u waardigfte gedeelte aller Caraéters niet geraakt hebben. Ik ben ongeduldig om de bepaaling of liever befchryving van uwen begunftigdc Edelman te weeten.
Schr. De eerfte reize dat gy van leezen moede zyt, zal ik u, zoo gy het verlangd, daar omtrent voldoen.
M 3 TIEN-



iSi Dh ZOT van AANZIEN.
TIENDE HOOFDSTUK.
had geenen aart om veel te verdragen zonder zyn best te doen van het te vergoeden: hy draaide dan de pyp van zyn plak naarhet voorhoofd van zyn party, gaf hem den vollen laag, cn deelde al wat hy had aan deszelfs oogen , aangezigt en klederen mede ; en zyne hielen ligten.de, hoopte hy binnen de deer te geraaken, eer dc vreemdeling zyn gezigt zoo opgeklaard had , dat hy zien kon waar Ned zich verfchool.
Ned was evenwel op deezen tyd bedroggen in zyne verwagtiug, lYJr. Snarle , want dit' was dc naam der bemorschte Edelman , had juist zyne oogen opgehelderd, tydiggenoeg, om te zien waar zyne vyand inging; hy haastezich naar huis, hy waschte ontkieede zich en trok ander linnen aan , met minder drift en de helft minder vloeken , dan hy meende dat
zulk



De ZOT van AANZIEN. 183
zulk eene verfchrikkelyke belediging verdiende.
Mr. Snarle was altoos een eigenzinnig mensch geweest; hy had ook een ordentelyk beftaan gekregen door geoorloofde middelen ; gelyk door fpeelen : door een vriend in nood met zyne getuigenis te dienen; het Miniftcric met berigten , en luiden van rang , met meisjes te voorzien. Hy was eenige jaaren geleden in het Huwelyk gedwongen door zyne vriendfehap met een jonge Iigtmis, terwyl hy poogde zulk een ftaal van haare fchoonheden te neemen, als in ftaat was haar verder in kennis van luiden van fatfoen te brengen. Zy was noch zagt van aart, noch befchaafd door haare opvoeding; zy keurde in haaren man niets goed, dan zyn geld; en leefden te zamen in een ftaat van geduurige krakeel en wederzydfche afkeer.
Ouderdom en een twist zieke gemalin verzoeten zelden 's menfehen aart; Mr. Snarle bezat zulk eene hoeveelheid van, lighaams en ziels kwaaien , dat die eene genoegzaame verantjvi 4 WOOÏ-



i?4 De ZOT vak AANZIEN.
woording voor zyne kribbige gefteldheid opkeverden. Hy had onlangs een ordentlykhtrfs gekogt op den berg om vrye lugt te hebben. Zoo draa als hy zich uit de pekel gered had in welke hy door Ned gedompeld was, zond hy om den naam en eigenaar van dat huis te verneemen, werwaard Ned zyne toevlugt had genomen; en wel onderrigt zynde in 't geen hy weeten moest, ging hy naar den Hr. Fenton, zyn ftap verhaastende in de verwagtinge van gsftrenge wraak.
Mr. Fenton was kort te vooren re huis gekoomen : nieuwsgierig wat Mr. Snarle te zeggen had, werd hy in de verzwaarendfte en kwaadaartigfte bewoordingen nopens hctgeheele beloop van Neds wangedrag onderrigt De misdadige werd daarop to: een oogenblikkeJyk onderzoek geroepen; Hy beleed aanftonds eerlyk het geval, maar vertoonde in hoop van verzagting der ftraffe, de Hagen dieMr. Snarle hem-gegeeven had; doch dewyl Mr. Fenton dit niet genoegzaam oordeelde, om de natuurlyke ondeugendheid van een geftel, dat anders niet van verdienften ontbloe-t was, te hervormen;
werd



De ZOT van AANZIEN. 185
werd 'er aanftonds eene roede gebragt, enAndries belast den misdadiger vasttehouden, en Frans om hem in tegenwoordigheid van de beledigde party te gecsfelen.
Geduurende deaze gefcling, bemerkt Mr. Snarle dat de hand van Frans niet aan de goedwilligheid van zyn eigen hart beantwoorde; waarom hy hem woedende de roede ontrukte, en op Ned met kragt en rteevigheid aanleide. Waarop Fenton , Andries belaste den jonge los te laaten, en te kennen gaf dat hy zich niet verder bemoeyen wilde, in een geval daar de appellant zelve vonnis en executie op zich ge. nomen had ; hy keerde Mr. Snarle met veragting den rug toe, en liet hem zyne driften bekoelen met in den zomerfchen avond naar huis te wandelen.
De arme Ned was meer bevreesd voor het misnoegen van Fenton , dan hy zou geweest zyn vooreen foortgelyke nieuwe geesfeling als hy ondergaan had. Dan Mr. Fenton was te edelmoedig om by het gewigt van de hand van Frans, noch de geftrengheid van zyn gelaat te M s voe.



385 De ZOT vis AANZIEN. .
voegen, en Ned was ichielyk weer in de gunst van het geheele huisgezin herfteld.
Zyn geest egter pruilde en maalde met een neiging , on eenige vergoeding te hebben voor de beledigingen die hy van Mr. Snarle ontfangen had, doch die vo.doening wilde hy bekomen zonder ontdekt te worden ; des was hy niet traaf in het verzinnen van de daar toe gei'chiiie uuddekq,
Daar woonde een jongen ic Hampftead, byna tien jaaren oud die eene ongemeene liefde voor Ned had opgevat, om zyn moed zyn vernuft en goedaartigheid. By deeze vertroostende vriend had hy zyne klagten ingebragt; hem alléén vertrouwde hy de uitvoering en het ontwerp dat ter vergoeding van zyne flaagen en fchanden was uitgedagt.
Op eene donkeren avond vongen zy vier latten, wier Maarten zy met lont bewoelden drie of vier duimen hoog, deeze flopten zy in een zak ; na het avondmaal toeD alles in fiiite was, wandelden Ned en zya wind om-
zig-



Da ZOT van AANZIEN, x87
zigttg naar het huis van Mr. Snarle. Neds vriend fneed met zyn meisje het lood van; eene ruit in het venfter van een zydkamer daar geen ligt gezien werd: het lond aan de Maarten gebonden werd ontftooken , en de katten één voor één door de ruit in de kamer gelaaten zynde, werd het gat weder geflooten; vervolgens weeken zy een weinig vgn den weg , om den uitkomst op een kleine afftand te wagten.
De katten hielden zich ftil , zoo lang zy. geen leed gevoelden. Dan zoo dra het vuuï hunne ftaarten naderde, begonnen zyteraazen dat men niet dan helfche denkbeelden daar van konde vormen.
Mr. Snarle en zyne vrouw zaaten in een ver. trek tegen over de kattenkamer by het vuur te knorren , hun gefchil werd fchielyk afgebrooken door een geluid, 't geen zy zich verbeelden, dat van een Legioen Duivels, Voortkwam. Zy vloogen teiftond op in eene doodelyke onfteltenjs, en bemorften elkander met het gecnen dat op de tafel lïoncL Doch



ïtt De ZOT van AANZIEj*.
Joris de huisknegt een fterke en ftout» knaap, even te vooren binnen gekomen, keerde zich er; liep fchielyk naar dat vertrek , daar her geraas van daan kwam. Hy ftiedde deur open met zynegewooneonverzaagdheid; maar dit was zoo ver als menfehelyke moed gaan kon: want de katten de opening ziende waar door zy hunne pyn meenden te konnen ontvlugten, vloogen fchielyk Joris in zyn ge. zigt en op zyn borst, hy viel agter over met een verfchrikt en wanhoopiggefchreeuw. Van hier liepen de katten in de kamer, daar Snarle en zyn Vrouw zaaten; eene hunner floeg in elke wang van Mr. Snarle een klaauw; en terwyl zyne Dame fchreeuwde en haare handen voor haar gezïgt floeg, hegte een ander vier pooten op haar beste Brusfelsch hoofd en fcheurde dat op een beklaagelyke wyze.
De kamenier en keukenmeid , die het op-' roer beneden in de keuken hoorden waren bevreesd naar boven te gaan , en noch banger om beneden te blyven; zy kroopen daarom zagtjes en beevende de trappen op. Indertusfehen hadden de katten Mynheer en
Me-



De ZOT van AANZIEN. m
MeJufFrouw Snarle verlaten, zy vloogen na de geheele kamer door , breekten en vernielenden alle glazen , porcelein en wat hen meer in de weg kwam , dus werd de kamer in een ogenblik het paleis van den grootan Duivel.
Inmiddels was Joris weer op de been geraakt ; zyne meester en meesteres waren de zydkamer ontvlugt , en ontmoeten de twee meiden in 't midden van de gang. Zy bellooten nomine dei, zoo fchielyk als mogelyk was deeze dienaars der duisternis te ontloopen , en zouden gaerne door de ftraatdeur ontfnapt zyn, maar hèlaas! dit was onmoge. lyk : een der duivels bezette den doortogt die met zyne nagels aan het groote flothong daar hy lolde en fchreeuwde op den toon van twintig verdoemden. Snarle en zyn Ega konden over de trappen wel ontvlugten, doch waren zoo verzwakt door fchrik , dat dit thans noch onmoogelyk gefchieden kon.
Eindelyk klommen zy met hulp van de leuningen de trappen op, wanneer Juffrouw Snarle



ïpo Ds ZOT va» AANZIEN.
Ie met een Haagéïykè en zagte item begon te fêreekfen: myn lief! myn Juweel! zeide zy, het is alléén om uw dat ik zoo geplaagd bui; uwe oude vriend , zie ik maakt geen onderfcheid Van perfcoo als hy komt om u te huis te haalen! gelyk hy komen zal, is 't twintig tegen een of hy neemd my dan voor gezelfchap mede Inderdaad! riep Mr. Snarle op een geivke bermnnelyke toon : Ik had liever dat het hem behaagde u alléén te haaien, en naar zyn welgevallen weg te brengen : Ik weet niet dat ik iets zoo gruwelyks gepleegd heb, om de eene verdoemenis op den andere gehoopt, te moeten 'verdraagen.
In de eetzaal gekroopen zynde grendelden zy de deur vast, en Mr. Snarle ftied een venfter open, waar voor een menigte buurèh Zich by een vergaderd hadden. Wat is 'er te doen Mynheer? riep een hunner, wat wil dat verfchnkkelyk geraas zeggen ? men zou denken dat de hel leeg was, en dat al deszelfs inwooners gekoomen waren om in uw huis ker*is te houden.



Dk ZOT van AANZIEN. iox
O een ladder! een ladder! riep Mr. Snarle, o verlost ons, goede menfehen! goede Christen menfehen! een ladder, bidde ik u, een ladder! een ladder! dat (riep een fpotboef) is het laatfte dat gy als een braave knaap nodig hebt.
De ladder werd fchielyk gebragt, het dood!yk ontftelde huisgezin afgeholpen, en op eene medelydende wyze gevoerd naar de groote herberg van St. Joris in de Draak, daar zy met behulp van zoete wey, warme bedden en het overfchot hunner fchrik, terdeege aan het zweeten raakten, 't welk hen tegen 'smorgens ten tien uuren wat deed bedaaren. Toenftonden zy op , en ontbeeten hebbende met een pot Chocolade , fpoeden zy zich naar Londen , zonder dat zy het waagen durfden , naar het , beduivelde huis omtezien, om verandering van linnen of kledderen; liever zouden zy de klederen aangetrokken hebben die in het bloed van Nesfus gedoopt waren, dan iets aan te raken uiteen huis, 't welk met al zyn meubilen, zilver, bedden en Verder toebehooren, zoo zy meenden, door
den



192 Dï ZOT van AANZIEN;
den duivel in wettige en volkomen bezitting genomen was.
In waarheid daar was naauwlyks een inwconder in de geh.ele Stad van Hampllead; die in dit opzigt in meening van hen verfchilde; in zoo verre, Jat daar het dag aan dag geflooten bleef, al het volk 't welk de wooning vaD den verjaagden Mr. Snarle Voorbyging, meer en meer de overzyde hield van den weg, vooral naar maate hunne vrees met de duifternis toenam. Ondertusfen bleef in het huis alles zoo veilig voor dicvery als of het met een Regiment Dragonders bewaakt werd.
Een ingebeeld gehuild werd door de geheels buurfebap, in bet huis nagt op nagt gehoord; ook vertelde en geloofde men, dat terwyl Mr. Snarle door hetveniter ontfnaptc, de Satan een reuk vel van zyn agterfte klaauwde , in onderpand van zyn Jyk op een anderen dag tc zullen haaien.
De katten ondertusfehen leefden lekker, en hadden de vrye kost van de fpyzen, die zy in de
keu-



De ZOT van AANZIEN. 193
keuken cn pro'vlilé Kamer vonden ; des hielden zy hunne niéuw bekoomen woonplaats in zulk een ongeftoord bezit , dat zelfs een muis geduurshde hun verblyf niet te voorfchyu dorst komen.
Omtrent een week na Mr. Snarle's vertrek naar Londen, zond hy een opkooper en een zyner vertrouwde vrienden met magt om het bchexte huis te openen, en een inventaris van alle goederen te maaken, om deze! ven aan de triwdonders in openbaare veiling te verkoopen. Met een ladder klommen zy het zelfde véntter in waar door het huisgezin ontkomen was, en vonden alles in rust. Bevreesd de trappen afklimmende , openden zy de ftraat en agter deuren, en de vensters van de zyd kamers; en verzogten op twee of drie fa'tfoenlyke burgers, dat zy in kwamen en getuigen wilden zyn voor den inventaris, die zy maaken zouden.
De katten , thans van alle beletzelen vry, lloopen ftiüetjes en ongemerkt heenen , in een ftaat van uitneemende welvaarendheid,
II. Deel. N naar



194 De ZOT tan AANZIEN*.
naar hunne respeftive huizen : fchoon Gararoer GrufF en Goody Gurton duizend vloeken ■ op de rotten hadden afgegeeven, die onderwyl hun goed vernield hadden.
De inventaris gemaakt zynde, werd 'eralom kennis gegeeven door de geheele plaats , dat de verkooping precies den volgende morgen ten tien uuren beginnen zoude. Op dat be. ftcmde uur bleef 'er naauwlyks een levendig mensch in zyn huis te Himpttead ; alle tropten zy tezamen om den huisraad en imboel van den Duivel wettig te zien verkoopen. De verkoper fteeg dan op den ltoel zyner welfpreekendheid, zwierde en praalde by na een half uur, gelyk het teeken van het vliegende paard in Holborn, zonder eene voet te verzetten , buiten het bedryf waartoe hy gekomen was. Mynheer! Mevrouw! ,
Goed volk! Ziet! ziet! Ik fpreek
van gindfche tafel : welk een fchoonheid ,
welk een verwonderlyk werkdruk is dat: .
Die tafel Heeren en Dames is geheel van maagdelyk eiken hoi*^ zuiver en onbefmet
uit deizelfs geboorte bosch gehaald. .
Welk



Be ZOT van AANZIEN. ïtj
Welk een helderheid, welk een gelaat. —— Het is een fpiegel daar de begunftigde Sultane , of dogter van den grooten Sultan haare fchoonheid met voordeel in befchou-
wen zoude. Ziet de verfcheidenheid
van tinten, depragt vandeszelfsaderen :—— hoe verkwistend was de natuur in dit begun» ftigd ftuk der groevende waereld zulk een aan -
tal voortreffelykheden medetedcelen,
zulk een overvloed van fchoonheden ! Niets is te kort gefchoten in de bevalligheden die
de natuur dezelve wilde byzetten ! Let
op de fmaak , de manier , de vormen , hoe alles vereenigd en tezamen gezet is, als een georganizeerd lighaam. De maaker heeft zonder twyffel vermaak gehad in zyn werk, om de fchoonheden te evenaaren van het hout dat hy bewerkte. Ik zet ze in op vyf guinies. Wat is vyf guinies myne vrienden. Niet de helft van het geene by hei
tweede bod geboden zal worden. En wat
is vyfmaal vyf guinies na derzelver inwendige waarde? —- De liefhebbers inderdaad, hebben niets zoo fchoon in hunne cabinettcn. — Nooit heeft Prins Arthun, noch eenig N a »»-



195 De ZOT van AANZIEN.
ander Ridder van de berugte ronde Tafel, dé eer gehad van aan zak een tafel te zitten, als
deeze is. _ Heeren. Dames wie bied
'er? Gy denkt dat zy niet te betalen is,
dat wederhoud u, — bied maar iets. — .
Het is de eerfte nommer van de vérkooping .
Ik wil 'er een prefent van maaken. Ik zet
ze in op vyf fchellingen. — Ik zet ze in op vyf Huivers. Wat Duivel is je overge¬
komen menfehen? heeft geld en goed verftand dan de waereld verlaten ?
Ja, ja, dacht elk, de duivel, de duivel! dat is hier juist het geval. Onze redenaar zouw gelyk St. Anthony voor de visfehen tot den oordeels dag toe gepredikt hebben , eer eenige van zyné ftomrne toehoorders één woord fprcken wilde.
Het bleek duidelyk, dat de welmeenende inwoonden van dit dorp niet verkooren met den Duivel hoe aanzienlyk hy ook was, iets in eigendom te bezitten, noch eenig deel te hebben met weezens, die zy voor veel wyzer hielden dan aich zeiven , en van wier eerlykheid zy
eea



De ZOT van AANZIEN. xs>?
aen zeer liegt denkbeeld hadden: de bedien, dens van Mr. Snarle waren dan verpligt te rug te kecren , juist zoo ryk als zy gekomen waren , zonder iets te verkoopen ; en Mr. Snarle vond zich fchielyk genoodzaakt, deeze onzekere goederen voor minder dan de helft van de waarde aan eenige opkoopers in Londerr te verkoopen. Doch 't geen hy in 't (luk van eigendom verloor, dat won hy ten aanzien van zyn zedelyk geitel; want hy werd ten uiterften omzigt'g om iets tot de maat zyner voorige pngeregtigheden toetedoen , uit vreeze voor een nieuwe vnlte zyner oude gasten. .
Mr. Fenton kreeg menigvuldige berigten van deeze byzonderheden en oproeren, de geheel H.impft.ad wakker hielden , en ieder huisgezin in ééne kamer dés nagts by elkander deeden kruipen ,• hy vergeleek in zyne verbeelding den ramp cn verbanning van den ongelukkigen Snarle, met de oraftandigheden der belediging die Ned oritfangen had : Hy vond dat alles beantwoorde , zoo wel in het punt des tyds, als aan de natuuriyke oudeuN 3 gen-.



I9t De ZOT tak AANZIEN.
gen de inventie van Neds Caracter ; evenwel kon hy niet begrypen hoe een kind, wei. nig meer dan agt jaaren oud , in ftaat zou weezen gaauwdieveryen uittevinden , die zoo vreesfelyk in de uitvoering en zoo uitgeftrekt in derzelver gevolgen waren. Ned wai zoo gelukkig in dit geval , waar van niets uitlekte, dat Mr. Fenton (die geen fchyn van feewys kon voorbrengen, en zoo teder over dit ftuk werd aangedaan) niet wilde gedoogen , dat de jonge aan den eenen kant in verzoeking gebragt werd te liegen , om aan de andere zyde niet verpligt te zyn hem teftraffen over fouten, welke zyne edelmoedigheid hem zou doen belyden.
Dus bleeven de zaaken ten aanzien van Ned in de oude geruste omftandigheden , fchoon Mr. Fenton hem menigmaal met een oog van verwondering en verdenking aanzag, en naauwlyks tot het geloof te breDgenwas, dat een jonge van zyn buiten gewoon vernuft, door geboorte niet anders dan een bedelaars werpzel zou weezen.
Maar vergun my Mr.Fentondatik hierin, van
u.



De ZOT van AANZIEN. 199
uwe gevoelens verfchille , met nederige onderwerping aan uw oordeel; in alle andere gevallen begryp ik, dat een kind geteeld op een misthoop, opgebragt in een verkenskot, en gezwagteld in het verrot overfchot van een ezelsvel, talenten en bekwaamheden kan hebben, boven de zoon van een Keizer.
V riend. De byzondcrheid uwer begrippen vervuld my meenigmalen met verwondering. Denkt gy in waarheid op eene wyze zoo als niemand denkt? Of is deeze onderfcheiding alleen ééne gemaakte vertooning ? Hier field gy u zeiven al weer bloot aan de vuisten van het algemeene geloof, van hiftorifche gevallen, en van de ondervinding en gevoelens van aile eeuwen. Gy fchynt geheel vergeten te hebben, welke omftandigbeden de geboorte en ontdekking verzelden van eenen Cyrus, van Oedipus, van Romulus en Remus , ea duizend zulke voorbeelden meer, waar uit het blykt dat de fchoonheid , moed en deugN 4' den



zoo De ZOT van AANZIEN,
den van groote en heerlyke voorouders , na. tuurlyk op hunne kinderen nederdaalen.
Schrvver. De groote Teutonifche Theofq. phist Jacob Bohm beweerd: dat een Vader zoo wel de ziel als het Iighaam van zyn kind teeld ; en dit ftrekt fterk ten yoordeeie van uwe gedagten omtrent dit ft uk. Dus blyftde geheele dierlyke natuur in de zelfde geftèldheid; het jong van oen Leeuw, een Arend en een Ezel deelen onvcrandeiiyk in de hoedanigheden der geene die ze yoortgebrast hebben.
In de vroegere eeuwen, toen eer en gezag , voorrang en bedieningen alléén aan meerdere verdienden verbonden waaren, aan dapperheid in het veld, of wysheid in den raad, is hetnatuurlyk te onderftellen, dat de meer onmiddélyke afftammelingen van zulke helden en pa triotten , in groote maate, de fchoonheid , fterkte, het vernuft en de gefteldheid erfden der geene van welke zy voortkwamen. Mair daar zyn nu eenige duizend jaaren verloopen, myn goede Heer, zedert dit geheele ftuk
mer»



De ZOT va» AANZIEN. 201
merkclyk veranderd is, waar in Waschvrouwen en Schaapherders, een Catharina aanRusiand, een Koulikan aan Perfien en een Theodorus aan Coiiica uitleverden, welken zich alleen door de kragt van hunnen genie uit de duisterite cmftandigheden tot het bewind bragten. Deeze voorbeelden zyn dus verre in uwe meening eenigzins te begunftigeri, alhoewel gy zonder twyffel, indien gy hun leeven zoud hefchryvcn overte.;komftig uwe ftclling, hunne respectave afkomst van een der Koninginnen van Utopia of van een der Keizers in terra aujïralis incognito, zoud afleiden.
Toen de tyd jong was, en de menfehen (gelyk ik gezegd heb ) geëerbied en bevorderd v/ierden na hunne perfoonlyke onderfcheidingen cn vorderingen , ongemeene fchoonheid , fterkte, en lighaamelykevaardigheid,begiftigd met voortreffelyke geest en vermogens, toen werden die dingen aangemerkt als de blyken eener koninglyke en edele afkomst; maar in laatere jaaren, toen de konst weelde had ingevoerd , en weelde het bederf onder de grooten bragt, werd een zwak ziekelyk Iighaam, N 5 ver-



tos Di ZOT r*5 AANZIEN.
verzeld van een verkeerde laaghartige en cmgeduldigen aart, een kenmerk dat zulk een, zeer waarfchynlyk het egte ziad was van een' zoon van aanzien.
Vk. Myn waarde vriend! wees voorzigtig, om niet zoo los en vcragtelyk van aanzien en ftaat te fpreekcn, dit zal aan luiden van zekeren rang niet fmaaken.
Schr. Met alle eerbied en fchuldige onderwerping aan de geene die op het kusfen van Mozes, of op den throon van Cefar zitten ; wanneer wy als Philofoophen fpreekcn, moeten wy alle gcmeene vooroordeelen aan een zyde zetten.
Ik ben niet ongevoelig van dien inwendige» eerbied welke de waereld behaagd aan uitwendigen luister te betoenen. Indien iemand een kroon krygt, een ander een roode hoed of een kroontje, door middelen die den galg van Haman verdienden , dan worden zy aanftonds de vermoedelykeeigenaars, ik weet niet van welk eene Catalogus van edele hoedanig-



De ZOT van AANZIEN. 203
nïghedc-n en verftandelyke vermogens. Weshalven, wyl ik zoo byzonder, zoo verkeerd of zoo ongelukkig ben van het oordeel van zoo wys eene waereld te verfchillen , ben ik te meer belast met het voortbrengen van bewyzen die in zich zelfs blykbaar zyn, ter zei ver tyd als ik een onderwerp van zoo veel belang met allemogelykenaauwkeurigheid behandele.
• In de eerfte Ecuwen der Akers, toen alles wat de eenvoudige natuur der menfehen onderhouden moest voor elk zoo openlag , als licht en lugt, toen het volk niet wist dat zy iets anders verkrygen konden , dagten zy dat 'er ook niets anders begeerd moest worden. Gelyk zy geene begeertens hadden, zoo hadden zy ook geene behoeftens: hoogmoed, nyd, gierigheid noch ontugt, kon een aanvang neemen, zoo lang zy de onderfcheidingen van eigendom, dc middelen tot onmatigheid en daar by dc oorzaaken van twist en bedorvenheid, niet hadden uilgevonden.
Maai , gelyk Horatius zegt, quwn oppida cöipêrwa münire , toen zy betonden te bouwen ,



É84 De ZOT vak AANZIEN.
wen , de landen af te fcheiden , te ploegen en te zaayen, te fpinnen en te wéeven, de vyl en de hamer te gebruiken ; na evenredigheid van hunne vorderingen in konsten en vindingen, verrees er aanilouds eene voeglykheid , by de voeglykheid kwam een zekere finaak, by deeze fmaak, weelde; nieuwe bcgeertens groeiden en vermenigvuldigden met de middelen tot dezelver voldoening ; weezend.'yke menfehen werden kinderen van ingebeelde behoeftens ; zoo dra deeze wen. fchen vuurig werden , werden de driften ontfteken : en de ondeugden groeiden ten laatiïen in wiskundige evenredigheid, naar den groei der driften.
Alle gefchiedenisfen, zoo ongewyde als gewyde in elke eeuw, 'van elk volk , en "ia elk geval, draagen ontegenzeggeiyke getuigenisfen van de waarheid deezer waarneming; en hier uit vloeid de noodzakelykheid van erger en erger te worden , tot dat het uittertte vermogen der koest, een paal zal ftellen aan de begeerte , tot de menfehelyke vinding uitgeput zal weezen, en voor hem niet
lan-



DE ZOT van AANZIEN". 283
tenger nieuwe behoeftens zal voortbrengen , noch fteeds aanwasfsnde begeertens.
Zao lang onbeproefde begoogelingen , zoo lang nooit gefmaakte vennaaken , zoo lang nieuwe voorwerpen voor onze verbeelding gebragt konnen worden, onder onze vuurige navorfchingen naar aardsch geluk, zullen de wenfehen ons ongeduld om het te bezitten doen ontvlammen ; naar mats van dat ongeduld , zullen onze pogingen worden aan« gewend ; naar mate van zulk eene aanwending zullen de banden van wet en pligt verbroken , en met voeten getreden worden, en naar maate van de kragteloosheid der redelyke verbintenisfen , zullen alle foorten van bedrog en geweld, van ongebondenheid en bedorvenheid, van Ligtmisfery en ver. wildering, in de waereld de overhand kiygen.
Vr. Uit het geen gy gezegd hebt, zou ik befluiten dat een mensch van rykdom aanzien en vermogen , de minst driftige en deugdzaamfte aller fchepzelen is; voor zoo verre hy reeds in het bezit is van dat geene , waar
na



taS De ZOT va» AANZIEN*
M minderen dorften, en arbeiden. Degrooten zyn boven verzoeking ! de waereid heeft verder niets om haar te verleiden ; en zoo befchouwd , verdienen zy onder alle volkeren ook de meefte agting.
Schr. Als gy kund bewyzen, dat gy den mensch in gezag moet plaatzen om hem nederig te doen worden ; dat, om hem van zyne perfoonlyke zwakheden en fouten te overtuigen , gy hem met fiikflooyers en flaaffche afhangelingen moet omringen : dat gy hem aan den tafel van Lucullus moet zetten om hem inaatigheid te leeren ; en dat om zynen aart te verzagten gy hem ? van het gevoel van de elenden zyner medefchepzelen moet verwyderen ; wanneer gy om een mensch te geneezen van ziektens, aan welke hy natuurlyk is bootf^Seld , hem plaatzen wil in het midden eener toenemende befmetti'ng ; dan , en niet eer, zal rykdom ftaat en magt, hervormingen deugd voortbrengen.
Uwe dooling legt in de onderftelling dat ïinnelyke lust en verftandelyke eerzugt zullen ïwygen , en vernederd worden door dezelve
in



De ZOT van AANZIEN. 207
* t te volgen en te voldoen. Maar dat is niet raogelyk; de geest des menfehen is eene begeerte die nooit fierft; haare eisfchen konnen niet voldaan worden , zoo lang die niet in het bezit zyn van een voorwerp , overeenkomftig met haare natuur; en , daar deeze waereld zulk een voorwerp niet kan, uitleveren , daar dienen de gebrekkelyke voldoeningen alléén om fcerker lustteonttteeken, of om eindelyk in geheele moedeloosheid weg te zinken. En dit is juits de zedekunde welke de wysgeereu bedoelden , to'en zy ons de fabel verhaalden ,- dat de zoon van Phiiippus in eenen vloed van traanen uitberst, wanneer hy vond dat voor hem geene vvaerelden meer te winnen waren.
Met uw verlof echter, bid ik u , ——• Met eerbied omtrent uw gevoelen ; als gy beweerd , dat de afftamraelingen van magtigc en verhevene , de hoedanigheden cn uitmuntendheden hunner voorouderen overerven , dan fpreekt gy als of deeze aarde en al wat daarop is , onveranderlyk blyft; daar ondertusfchen elk die maar eenige kennis heeft, 11 zal zeggen dat het een en ander aan jaarlykfche,
zelfs



»o8 DE ZOT van AANZIEN".
zelfs aan dage'ykfche omkeeriugen onderworpen is.
Mogelyk is 'er geen bedelaar of ilaaf op de aarde, die niet in vroeger tyd een Prins of Keizer tot voorvader had. Moge'yk is 'er geen Prins of Keizer op de aarde die niet wel een bedelaar cf flaaf onder zyne voorouders gehad heeft. Hebt gy dan het oog , om de trekken van den Prins in den bedelaar te onderfche'dcn , of om den bedelaar in de trekken van den Prins te Ieezen ? Gy hebt het niet wyze Heer ; Ik zal u een hiltorie vertellen.
De Cardinaal Campejus, of een ander groot Cardinaal, had een gefchil met den Hertog van Modena. De twist rees hoog. Weet gy fprak de vorst in drift, dat uw vader niets anders was dan myn varkens dryver ? Ik weet dit zeer wel antwoorde de Cardinaal in koe. len bioede ; en ik ben verzekerd , dat indien uwe hoogheid de zoon van mynen vader geweest was , gy die zelfde bediening noch bekleedea zoud.
In zulk een waereld als deeze , zyn de dingen



De ZOT vak AANZIEN. 209
gen in een geduurigc verandering , wenteling cn omkeering; dit is de loop der natuur. Gelyk de zomer trapswyze op den winter volgd, en gelyk de zon aanbreekt en ryst uit de duisternis , tot by de middag hitte yan zynen glans uitftort,'tot hy daald en in volilagcneduifternis neerzinkt ; zoo gaat het ook met de grootfte volkeren cn zelfs met de gedagten ; zy hebben hun begin , opgang en middelpunt, verval en einde. De deugd van alle volkeren cn geflagten begind in armoede, zy ryst door naarftigheid verftand en eer, tot overwin, ningen en beftier; dat is haar zenit of middelpunt : maar komt zy onder den last van zwaare rykdom , welke trapswyze haar van onder het middelpunt drukt tot wellust, zinnelykheid , fchuld, bedorvenheid, en flaverny, dan is haare ondergang zeeker en gewis.
Laat ons met een wysgeerig oog twee menfehen befchouwen , in den meest tegen clkan der overftaanden ftaat; onderftel een Koning en een bedelaar ; Hier is de Koning veel vetter gevoed en vrolyker gekleed dan de bedelaar; maar indien deeze voorregtcn agting verdienen , dan zien wy deeze weelde en luider
II. Deel. O noch



2io De ZOT van AANZIEN.
noch verre te kort komen by die van de Byên in den tuin, en de Lely in het dal. Voorts welke de natuurlyke hoedanigheden van den Koning en den bedelaar zyn mogen , onafhangelyk van de gezegde uitwendige of perfoonlyke onderfcheidingen, wy mogen egter verzekerd zyn, dat eeneopvoeding in het midden van zinnelyke en bedriegelyke vermaaken, van de ver. tooning der verzoekingen, de voldoening der lusten van panlikkers en koppelaars, van gehoorzaamheid en voetvallen , van lighaamelyke toe^ geeffelykheid en verftandelyke verdooving, geene groote vriendin der deugd kan weezen.
Indien wy de vergelyking noch verder voortzetten , dan vinden wy het Iighaam van den Koning even zwak even zeer aan pyn , ziekte en toevallen onderworpen , even zoo naakt, arm en verderfFelyk als dat van den bedelaar.
Maar zien wy met het oog des geloofs verder dan met dat der wysbegcerte, wyzien hun. ne zielen even onfterfFelyk even waardig, even uitgebreid. Wy zien fchepzelen die den Scheper zelfs gelyken, beademd van zynen eigen geest, gevormd tot zyn eigen beeld, engefcfaikt voor zyne eigene gelukzaligheid en eeuwig-



DE ZOT van AANZIEN. 211
wigheid. Hier vallen alle andere onderfcheidingen weg en verliezen hunne waarde, gelyk een oogenblik in vergelyking van eeuwen , en een mesthoop in vergelyking van dit geheelal. En hier vinden wy eenen bedelaar, dien de Koning zelfs moet eerbieden , als zyn de een onwederfpreekelyke erfgenaam van een Koning , in vergelyking van welke alle andere Koningen ilegts bedelaars zyn. Hoe zigtbaar laag en veragtclyk is alle waardigheid en beftier , by zulk eene erfrenis als dit is! een erffehis die elk oogenblik nadert, mogelyk juist op handen is als de pfagtige ruine van den mensch herbouwd zal weezen , wanneer zyne zwakheid kragt, zyne bedorvenheid heerlykheid zal aandoen , en zyne fterffelykhcid geheel door onftcrffelykheid verzwolgen zal worden.
Vr. Ik beken gy hebt my voor het eerst overtuigd, geef my verlof nu voorttcgaan.
ELFDE HOOFDSTUK.
E^enige tyd hier na, nam Mr. Fenton Ned alléén by zich in zyn kabinet, hy noemde hem O 2 een



£12 De ZOT van AANZIEN.
een goede jongen , gaf hem eenige fchellingen om fpeelgoed te koopen , en vorderde van hem dat hy verhaalcn zouw, alles datgefchicd was , voor dat hy by Harry kwam.
Mynheer fprak Ned , het eerfte dat my heugd , is dat ik van huis tot huis met myn Min ging bedelen. Ik droomde eens dat ik in een fraai huis en by goed volk was, maar ik weet niet waar of wanneer ,• en daarom ge« loove ik dat het alléén een droom geweest ïs. 1
Heugt u iets van uwen Vader Ned? Neen Mynheer! ik weet niet dat ik ooit een Vader gehad heb. Myn Min was altoos knorrig op my , zy was gewoon my al het geld en eeten afteneemen , dat ik gebedeld had , en dat was al eenheele boel, want ik liet het volk nooit met lust, tot zy my wat gegeven hadden : zy liet my byna van honger fterven , en gaf my elk uur van den dag Hagen.
Leerde zy u niet bidden Ned ? neen Mynheer, ik geloof dat zymygeengebeden geleerd heeft, want zy was gewoon fchrikkelyk te
vl02'



De ZOT van AANZIEN. 213-
vjpeken cn te fcheiden. En zoo Mynbeer,gelyk Uc u vertelde bedelden wy van huis tot huis, zomtyds in de Stad en op het land, tot den dag toe wanneer zy van my wegliep.
Myn lieve Neddy: waarom liep uwe Min van u weg ? Wel Mynheer wy bedelden eens in jou Stad , en hadden eenige duiten gekreegen en daar mede onze zak gevuld , wanneer myne Min aan het eind van de Stad een kind opnam, en daar mede wegliep tot in het land dat daar digt by was. Dat kind , Mynheer , fchreuwde bedroefd,en myn Min liep zoo hard datikhaar niet by houden kon met al myn loopen : Zy hoorde een man agter haar roepen , keek om en zag dat hy haar hard agter na liep , toen kide zy het kind en haar zak op den grond, liep haai best naar de naaste heining, en kroop die door. Zedert dien tyd heb ik haar niet weer gezien.
Wel v/at ivierd 'er toen van dat kind Ned ? Toen de man kwam Mynheer ! nam hy het op , zoende het dikwyls, en ftildc het: ik denk dat hy zoo bly was met dat kind te zien , dst hy op my geen agt gaf; evenwel raapte hy O 3 mya



CI4 Di ZOT vak AANZIEN.
myn zak op en ging dezelve weg wederom 7 waar hy van daan gekomen was. Toen Mynheer , begon ik ce fchreeuwen , en fchrikkelyk te huilen, om dat ik alleen gelaten was, cn geen mensch in de waereld zag die iets aan my te zeggen had; ik wenschte weer by myn Min te weezen, hoe liegt ik het ook by haar had: ik deed myn best om door de heining te komen, maar ik kon niet. Eindlyk zag ik een groot huis daar ik na toe ging, ik was bedroefd toen ik daar kwam ; en daar was het dat ik myn jonge meester ontmoete, hy trok my andere kleeren aan , hy nam my by hem, en bleef altyd zoo goed op my , dat het my ongerust maakt; want ik kan niets voor hem doen, dat weet gy Mynheer , en dat bedroefd my meer dan de ge. heele waereld.
Wel Ned, zei Mr. Fenton ,huil niet myn kind! Wees een goede jonge, let wel op het geen gy leerd , weest gerust, vertel geene logens, doe geen mensch kwaad; ik zal zorg voor u dragen , en zelfs uw Vader weezen. Maar zeg my' Ned , zoud gy die vrouw wel kennen dien gyMin genoemd hebt als gyhaar iens weer zag ? Ja! ja! Mynheer! riep Ned.
Daar



De ZOT van AANZIEN. 215
Daar was geen een dag in myn leeven of zy gaf my reden dat zy my wel altoos heugen zal,' ik zou haar uit de geheele waereld kennen , en ik hoop dat ik haar aangezigt in geen honderdjaar zien zal.
Ik vind Ned, gyzyt niet zeer bedroefd ovef
uwe Min? Neen waarlyk niet Mynheer !
ik heb myn meesters Harrys pink, en zoo ik durfde , ik zou u liever hebben, dan duizend zulke Minnens als de myne , die ik onderftel dat al heel ondeugend was; want alle goede kinderen zeggen , zy hebben hunne Vaders en Moeders lief. Wel Ned zeide Mr. Fenton, als het eens gebeurd dat gy haar ter eeniger tyd onder de groote menigte bedelaars ziet die aan onze deur komen , fpreek dan niet tegen haar, en hou u als of gy haar in 't geheel niet kend; kom danaanftonds en zeg het my,ofaan de eerlyke Jacob , als ik niet te huis ben , op dat wy zorg voor haar mogen dragen, en haar dwingen te zeggen, of zy waarlyk uwe Moeder is of niet.
Terwyl Mr. Fenton fprak, kwam Andries O 4 binnen



2i5 De ZOT vaï AANZIEN.
binnen met de tyding, dat 'er een koets wa*s omgevallen geen twintig roeden van de deur af, en dat hy vreesde dat het volk dat daar in zat zeer befchadigd was. Mr. Fentons medeiyden was by dit nieuws gaande gemaakt, hy belaste zyne knegten hem te volgen, hy ging aanftond naar buiten om de vreemdelingen alle hulp te bewyzen die hem mogelyk was.
De koets was omgevallen door het uit. glyden van de luns , welke het wiel op zyn as houd ; Het gezelfchap belfond in een beminnelyk jong paar. Het was Mr. Fieldingen zyn Vrouw welke van London gereeden waaren om op den berg een lugtje te fcheppen. MeVrouw Fielding had niets geleden dan de ontfteltenis, maar Fieidings regter arm was gekneusd, door zyne poogingen om zyr.e Vrouw in haaren val te bewaaren.
Mr. Fenton fchsen de grootfle lyder van de drie : hy ontmoette de vreemdelingen met een gelaat, welk hen overtuigde hoe-gevoelig hy belang (lelde in hunne behoudenis. Hy liet Andrics dé koets weer in order brengen,
ky



Dé ZOT van AANZIEN.
3y zeiver bragt zyne nieuwe gasten naar zyn huis , geleide hen in een kamer , en fchonk hen een hertftcrkend vogt. Van de ontfteltenis wat bedaard zynde, fprak Mr. Fielding: ik vind Mynheer dat de menfehen een afkeer hebben van 't geen zy toevallen noemen, en die naderhand tot hun grootfte voordeel uitloopen. Mogelyk zou ik nooit geweten hebben wat waare menfchlievenheid was, indien ons rytuig niet was omgevallen. Zoo gy alles wist, zeide Mr. Fenton, met zekere vriendelyke boerschheid_, gy zoud wel verre zyn van eenige menschl levendheid aan myne deur te leggen, wyl ik my verblyde in het toeval, waarvan alle nadeelen op uwe rekening loopen , en het voordeel dat daar uit voorkomt in allen opzigte myn eigen is.
Ik zet vyftig tegen een zo deeze Mr. Fenton niet is, daar wy over lang van gehoord hebben! zei Mevrouw Fielding. In waarheid Mevrouw, zei Mr. Fenton, gy verwonderd my zeer ; zoo ik het vermaak had van u ooit te kennen : daar is iets in uw gezigt dat ik niet ligt vergeetcn zal.
O 5 Neen,



ti* DÉ ZOT van AANZIEN.
Neen, Mynheer! hernam Mevrouw Fieï; ding, ik fpreek alleen van berigten die ens gedaan zyn. Ik heb nooit het geluk gehad van by u bekend te weezen , dan op deezen dag. Wy hebben eene Min in dit dorp, Roosje Jenkins een Weduw , eene van die perfoonen die op uw lyst ftaan. Zy was de Min van ons eenigite kind ; toen hy leefde kwam zy ons gedurig bezoeken; maar zoo dra — zoo dra .» hier ftamerde Mevrouw Fielding, haar lip beefde, en haar oog glinsterde met een volle
traan. Ik zeg , zoo dra een zeker
bedroefd geval gebeurde , kwam de arme vrouw niet meer by ons. Op zekeren dag als wy hier in het dorp een lugtje febepten, dagt ik dat ik een weezen zag dat ik kende. Ik belaste de koetzier ftil te houden :het was de Min. Zy had verfcheide kleine kinderen by zich, en was droevig in verval geraakt, eer gy Mr. Fenton u hier neer gezet had. Ik bekeef haar dat zy zich van ons vervreemd had. Ach Mevrouw! zei het goede fchepzel; de traanen borsten uit haare oogen, hoe kon ik gaan naar een huis daar alles my myn lief verlooren kind voor oogen bragt



De ZOT van AANZIEN. ftïf
Zy ging voort met fchreyen, —— en
ik fchreyde mede. ■ lk frak haar een
guinie in de hand en belaste haar ons te komen zien, 't welk zy deed. En toen Mr. Fenton, hoorden wy uw naam en caracter. Gy moet nu en dan vernedering ondergaan, en een "Weinig hooren van die dingen die zy in uw voordeel gezegd heeft. Het fpyt my, zeide Mr. Fenton , dat van myne geringe weldaden gefproken zal worden , dewyl dit zal te kennen geeven dat ik daar van wat meer ophef maake dan andere luiden.
Mevrouw Fielding bleef noch aangedaan van 't geen zy gezegd had, en fchoon Fenton gaarn wenschte te weeten welk droevig geval het was , 't welk zy aangeroerd had , durfde hy daar over geene vragen doen , uit vreeze van haare droefheid daar over weer op te. wekken.
Mynheer en Mejuffrouw Clement waaren met hun pupil Harry op een bezoek ; zoo datMr. Fenton met zyn vriend Ned , en met Mynheer en Mevrouw Fielding het geheele gezelfchap uitmaakten.



«zo De Z OT van AANZIEN".
Gy zyt gelukkig gehuisvest, Mynheer, zeif de Mr. Fielding. Ik mispfyze my zeive en alle anderen die onaf hankciyk zyn , dat zy in de Stad b.'yven: gezondheid, vermaak en leevemiighcid is alleen eigen aanhet Landleever.. Hebben eenige Digters of Wysgeeren, hunne goude eeuwen of goude toneelen 'ooit in zulk een Stad als Londen is, geplaatst ? Een mensch kan daar naauwlyk by zich zclven zyn , hy is verward en afgetrokken door eene menigte vaa voorwerpen en bezigheden die hem omringen. In 't kort Mynheer ik ben aan veelcn juist het tegendeel in myn gedrag van 't geen myn verftand my inboezemd; ik leeve in een Stad fchoon ik dezelve veragt. 't Is waar ik ben een Liefhebber van goed gezelfchap cn bnurfchap, maar de ondervinding heeft my geleerd, dat Londen de plaats niet is om daar vermaak te hebben.
Neen Mynheer, zei Mr. Fenton , zoo ik een liefhebber van de eenzaamheid was, zoo ik wénschte de aller afgezonderite te weezen van alle kluizenaars die alle verkeering met menfehen vermeiden willen , dan zou London myn cel zyn. Het is alleen in zulk
een



De ZOT van AANZIEN. 221
sen Stad dat een mensch onbekend cn vergeten'kan leeven. Hy is daar als een hagelIteen in een groote regenbui , hy fptingt en rold daar wat, dan ligt hy digt by zyne medemakkers, zonder dat iemand agt op hem geeft als of hyniet op aarde was , tot hy weg fmelt cn met de rest zyner broederfchap vcrdwynd.
Ik ben voor geen cel, zeide Mr. Fielding: ik 'bemin gezelfchap, maar gezelfchap da: op vrindfehap gegrond is; het volk in dc groote Steden is zoo verdeeld en af getrokken door een menigte afleidende , voorwerpen cn kennisfen ,' dat dit hen buiten ftaat Held tot eenige byzondcre verbintenisfen. Ik verbccl my egter , dat in een wel bevolkt en befchaafd gedeelte der Stad, een mensch eene verk:' zing kan doen van perfoonen die zyne agting verdienen, met zodanige als hy gaarne zou;wil leeven, in eene gelukkige verwisfeling van wederzydfche gedienstigheden en liefde. Dit is inderdaad myn plan voor het overfchot mynes Leevens; dan de Procesfen in welke ik tegenwoordig gewikkeld ben, laaten my niet tóe myn Utopia te zoeken.
Pro-



122 De ZOT van AANZIEN.
Procesfen ! riep Fenton uit; dan Mynheer zyt gy zeer te befehuldigen, of zeer te beklagen.
Ik hoop meer beklagens waardig dan befcbuldigd te zyn, hernam Mr. Fielding. Vier daar van zyn op my afgedaald van myn eigen Vader, en drie van de Vader van myne Vrouw; en myne vyanden in alle deeze gevallen zyn zulke haanen van het fpcl, dat geen voorflagen hen brengen konnen tot eenige voorwaarden van vergelyk.
Indien zaaken van rykdom en eigendom (zeide Mr. Fenton,) weezendlyke voorwerpen van hoogagting in dit leeven zyn , dan is het zeer te bcklaagen , dat 'er geen plaats op de waereld is, waarin eigendom gezegd kan worden , vast of verzekerd te weezen. In de Landen van Mahometh en de Afiatifcho atlaenheerfching, hangen leeven en eigendom geheel af yan dern wil van den Vorst. En door geheel Europa kan geen mensch, geene natie verzekerd zyn van 'hunne eigendommen, wyl zy zoo zeer bloot gefield zyn aan de ftaatzugt en gierigheid, yan hunne meest altoos



De ZOT van AANZIEN. 225
toos ontrustcndc nabuuren. Ten laatften, in deeze noordelyke eilanden, wier verdediging de natuur zelfs op zich genomen fchynt te hebben, door die met rotzen en zeëen te omringen , befchermd dat evenwel ons niet voor inwendige onlusten en veranderingen. Denk eens welk een algemeene verandering van eigendom de twee laatfte revolutien in GrootBrittanien veroorzaakt hebben. My is gezegd, dat in eene nabuurige provintie de verandering byna algemeen geweest is; moogelyk is 'er nog een derde opfchudding op handen.
Men zegd dat de burgerlyke gefteldheid van Engeland best gefchikt is voor de zekerheid van vryheid en eigendom, meer dan eenige andere , die de ftaatkunde der menfchea heeft uitgedagt ; en mogclyfc, zal het zoo geweest zyn , toen twaalf eenvoudige en onpartydige menfehen aangellcld waaren, om fpoedig over leeyen en eigendom te vonnisfen en te beflisfen;
Onze Voorouders waaren buiten twyfFel in die tyden onbelcdigt, door de zoo edel, moedige en geleerde bediening van den Tabbaard i



224 De ZOT vak AANZIEN.
baard ; zy zouden anders de bcfchikking van eigendommen (een ftuk dat zy zoo waardig fchatten als het leeven) niet vertrouwd hebben aan eenige weinige perfoonen, welke onderden hemel niets hadden, dat hun aanprees, behalven de twee ongeleerde hoedanigheden van gemeen 'verftand en gemeene eerlykheid.
Dat waren eeuwen van verftandelyke duisterheid, en in 't geheel niet verligt gelyk wy zyn, door die wigtige onbevlekte boekdeelen van verfynde enregtsgelcerde bovennatuurkunde , welke nu de planken der geleerden drukken, en met zoo veel vermaak geleczen worden. Een mensch had in die tyden geen fpel voor zyn geld: hy werd niet onverhoeds beroofd of verreykt; daar nu in de llegte zaak zoo lang men leeft hoop op is ; en hoop zegt men is in deeze valley van menfehelyke twist de grootfte hartfter. king.
Het is zeer te bejammeren , dat de geleerden in onze wetten niet zoo onfterffelyk zyn als de procesfen, waar door zy bekend worden.



De ZOT van AANZIEN. 225
den. Het was daarom te wenfchen dat 'er een Parlements-acte ten dien einde gemaakt werd ; een ding dat niet onmoglyk is, als men het belang dat deeze heeren in dat huis hebben , hier by in aanmerking neemt. In waarheid , het fchynd ten hoogden diendig, dat een meenigte van jaaren aan elk ftudent van de fchoone weetenfehappen onzer regten werd toegelegd , om hem in daat te dellen, die oneindigheid van boekdeelen die daar over het licht zien , door te leezen ; om niets te zeggen van die oneindige menigte die evenwel noch komen zal , welke evenzeer noodzakelyk gerekend zal werden, om daar uit met verdand oordeelkundige onderfcheidingeo, en redeneerkundinge uitweidingen te maaken, en wet tegen wet, geval tegen geval, gezag tegen gezag, voorbeeld tegen voorbeeld, vastdelling tegen vastdelling, en bewys tegen reden te dellen.
In gevallen van geen grooter gewigt dan leeven en dood ,. hebben de regters, als in den beginne noch vryheid om aandonds totverhooringe en vonnisfen overtegaan : maar in dukken zoo groot en heilig, als aanwienditof dat
II. Deel P lapje



226 De ZOT van AANZIEN.
lapje gronds behoord, zyn onze hoven zeer omzigtig, om doch vooral geen verhaast en verkeerd vonnis te wyzcn: om dieverfchülen te ziften cn te zuiveren , worden zy aan onze Regtsgeleerden overgegeven, die te gelyk de voor en tegenfpreekers, de voorftellers cn bedervers, dc verklaarders enverwarders onzer wetten zyn; onze Regtsgeleerden derhalven handhaavenen door hunne fchranderheid hun regt, in alle eigendommen in proces te brengen cn te houden. De betwiste eigendommen worden dus de eigendommen der regtsgeleerden, zoo lang als 'er antwoord kan gegeven worden op de bills, en repliken op de antwoorden , en weder antwoorden op weder antwoorden , zoo lang deeze palet jongens elkander den bal weer konnen toeflaan, tot de bal zelve op den grond vald.
Ernfh'g en regtuft gefprooken als' eenig Engelsch eigendom betwist word, dan is het ais een twistappel-daar de regtsgeleerden op aanvallen als een gewoonlyke prys en prooy, zoo lang de eisfehers daar over haspelen. Zoo lang er noch eenig vleesch op het been felyft, is het vleesch een nieuw proces: maar
zoo



De ZOT van AANZIEN. 227
200 dra de geleerde praftizyns het vleesch verteerd hebben , dan is de flryd over , en alles is weer vrede , cn goede nabuurfchap.
Het is belaggcns en befpottens Waardig, dat in duistere knoopinge en'ten uiterften verwarde gevallen, daar de wyzen van de Tabbaard en de kap zoo mede in het naauw zyn, dat zy naauwlyk wceten wat zy 'er van maaken zullen ; zy die dan overlaaten aan de goede gemeenfchap en uitfpraak van twee of drie onpartydige menfehen,- of by getuigfchrift, aan het oordeel van twaalf braave burgers , welke alle opktxnheid op de vorm van gefchriften en verklaaringen aan een zyde Hellen, niet vitten op woorden van gelyke betekenis , woordclyke fouten of verkeerde benamingen , maar regt toe rcgt_ aan het pit en merg der zaake zelve aantasten , en in drie uuren befJisfing doen omtrent de billykheid en waarheid van gevallen, die drieentwintig jaaren in de twyffelagtige febaalen van redeneering, aanhaaling, krakeel, en geldziekte gehangen hebben.
Noch zie ik geen einde aan-den voortgang P i vaa



izS De ZOT van AANZIEN.
van dit kwaad; deeze deur opend en baanrT den weg tot verdere verkeerdheden : want de onderfchcidingen in het ftuk der regtsgeleerdheidzyn, gelyk de Newtoniaanfche Stofdeeltjes, divifibile ad infinitum. Zy zyn verdeeld en onderfcheiden in deelen en onderdeelen reeds voor veele verloopene eeuwen, en deeze onderdeden zullen weer eeuwig onderdeeld worden : in zo verre dat dé wet , dus deelbaar betwistbaar en uitgerekt, zelfs een grooter kwaad is, dan alles dat zy tragt te herftellen.
Ik vroeg onlangs een vrolyk Heer van de kap , of hy dagt dat het mooglyk was dat een arm man een vonnis van eigendom zou kannen verkrygen tegen een ryke ? Hy antwoorde glimlaggende volgens de Schriftuur : By de menfehen is dat onmogelyk, maar by God zyn alle dingen moogelyk. Ik onderfielde dat hy meende, dat de vonnisfen van het Hof van Westmunster hier naamaals omgekeerd , en te regt gebragt zullen worden.
Mogelyk Myn heer ! zeide Mr. Fielding , zyn noch onze wetten noch onze wetgeevers
zoo



De ZOT van AANZIEN. 22$
200 zeer te befchuldigen als wel het volk het welke tot hen den toevlugt neemt, om befcherming regt vergoeding of wraak te zoeken. Zouden de partyen die zich in kwestie fteeken niet daar beginnen konnen , daar zy doorgaans hunnen loop eindigen , in de uitfpraak van eenige weinige perfoonen, of van twaalf burgers.
De menfehelyke natuur is tot warren en haspelen geneigd. Daar is een zeker deel van gist in ons binnenfte, dat op de eene of andere tyd zekere lugt moet hebben, en onze geregtshoven zyn de gefebikfte bewaar plaatzen voor de inboorelingen van hoogmoed, gierigheid, nyd,gevoeligheid enwraakzugt, van de gemelykheid der geaartheid, of van het geld dat men te veel heeft.
Mr. Scruple een pleitbezorger een zeer byzonder man in zyne wyze van^doen, werd my laatft aangepreezen als een perfoon die even zoo bekwaam was om myne twistende party van een vergelyk te wederhouden, als daartoe te dwingen ; hy vertelde my een grappige hiftorie , zoo wel met betrekking P 3 tot



*3ö De ZOT vah AANZIEN.
tot de procesfen en de vormen onzer gerigts hoven, als met betrekking tot de twistzieke geest onzer mede menfehen.
Eenigen tyd geleden werd Walter Warmenhuizen, een aanzienlyke boer in het Graaffchap van Esfex , onder het oog gebragt door den Procureur Craw , dat hy een onbetwistbaar regt had op zeker woonhuis, thans in bezit yan zyn naaste buurman en gevader Barnabas Bonifacius, die door behulp van goede aie, en een goed humeur vry vet gemest was.
Barnabas , even zoo een groot vyand van rufia als van dorftige ingewanden, bood aan de zaak in gefchil, te laaten aan den uitfpraak van twee eerlyke buuren , die aan Wakers keuze zouden liaan; maar Walter troost op zynegewigtige meening, en evenwigtigcbeurs, verwiep het aangebodene met veragting, en vatte een doodelyke afkeer op tegen Barnabas , om dat deeze niet goedwillig zyne bezitting op de eifchen van Walter wilde overgeven.
Walter Warmenhuizen begon hem gevolg-
lyk



De ZOT van AANZIEN. 231
Jyk met een Proces aantetasten , maar Mr. Scruple die de ongemeene confcientie had van zich te herinneren dat Barnabas eens zyn beurs uit de handen van' een roover gered had , bcfioot zoo ver ais mogelyk was, het eigen» dom van zyn ouden vriend te bewaaren. Ten dien einde hield hy voorzigtig alleen de verdedigende zyde : en tcrwyl hy een waakzaam oog hield op de beweegingen van zynen vyand , volgde hy hem kort op de hielen , in een dertien jaarige doolhof van wetformulieren : door exceptien op dc bils, en repliken , kostbaare commisfien ter onderzoekinge der getuigen , vertraagingen, verzoek van uitftcl en ontfchuldigingen, hooren cn weerhooren, uitftcl van vonnis, daarop kosten van het Proces, kosten van zyn dienst ; had hy op eene aartigc Wyfiê' beide' de beurs en het geduld van den dapperen Eisfcher Walter Warmenhuizen byna ten einde gebragt. Waarop zyn voorzigtige patroon de goede Procureur Craw , het hoogtyd oor ■ deelde , om toeflemming te geeven tot de gedaane aanbieding , van de zaak aan den uitfpraak van goede mannen te doen verblyP 4 ven,



«32 De ZOT van AANZIEN.'
ven , fchoon dit by het voorftel niet va» zyn Ciicnts verkiezing was.
Een weinig na deezen Jast, had de Procureur Craw gelegendheid de verdere gedeeltens van ksfex door te reizen : zyn weg leide voorby de wooning van zyn oude Client Waker Wannenhuizen, Hier ontmoete hem Walter, die hem waarfchouwde voor de menigvuldige gevaaren en de dieven en roovers die den weg welke hy over moest zeer onveilig maakten, Ik bidde u? vroeg de Procureur zeer klaaglyk, is 'er dan geen weg door het Land heen. Mr. Warmenhuizen ? Daar is 'er een zoo goed als in Engeland , Mynheer ! zeide Wannenhuizen. En ftaat het my vry dien te pasfeeren, veilig en met vermaak ?
Hier op opende Wannenhuizen het hek , dat op den weg door de velden ftond, en liet de geleerde Advocaat en vriendclyke patrooi door het zelve.
De goede man Wannenhuizen fteeg op zyn
Ruyu.



De ZOT van AANZIEN. 533
Ruynpaardje en reed by het rytuig van zynen kwiaddoender, op zyn gemak. Het gefprek viel op den prys van het vee, de verbetering der landeryen, hetdaalen enryzen vandenprys der graanen, de] noodzakelykheid der naarfligheid: en boven al van het belang van goede omheiningen, welken gelyk de Regtsgeieerde aanmerkte, de zinnebeelden der Engclfche wetten waaren , en ieders eigendom tegen gefchü en onderkruipingen verzekerden.
Terwyl hy hem dus om den tuin leide, bragt Walter zynen patroon , door dit Land en dat Land, cn door gindsch hek en een ander hek , nu fnel vooruit , dan naast elkander rydende, tot hy drie uuren lang verbyfterd en omgeleid hebbende, hem eindelyk weer aan het zelfde hek bragt,daar zy eerst door gekomen waren.
Wat is dat! riep de Procureur, my dunkt wy zyn net daar wy afgereden zyn; wy hebben geen duim gronds gewonnen by al de mylen die wy afgereisd hebben.
Nee zoo veel antwoorde Walter, in een P 5 reis



234 De ZOT vam AANZIEN.
reis van drie uuren , als uw geleerde my tn een reis van dertien Jaar en hebt doen winnen ; ik verlaat u zoo als gy my verlatten hebt; juist daar wy elkander eerst vonden.
Uwe hiftorie, zeide Mr. Fenton , is vermakelyk en wel gepast, zy herinnerd my eene aanmerking die door Hendrik de vierde van Frankryk gemaakt werd, en tot dit zelfde onderwerp behoord.
Een zeker Regter van een Geregtshof in dat Koningryk , was op de bank grys geworden, ei zeer geëerbied om de talTooze vonflisfen die hy uitgefprooken had , welke alle geoordeeld werden naar de volkomenfte maat en regel van billyheid gefchikt te weezen. Zy die verfcheiden Procesfen gewonnen hadden verhieven zyn oordeel en regtvaardigheid tot de ftarren: zelfs de verliezers erkenden dat zy geen regt hadden zich te beklaagen. Het gerugt van zyne wysheid en opregtheid bereikte den throon ; de vorst was nieuwsgierig eenen regter te zien van zoo byzonder een fmaak en carafter ; hy zond om hein, onder voorgeeven van hem te bedanken voor
dc



De ZOT van AANZIEN. 23S
de eer die hy aan zyne regeeringc gedaan had.
Na eene allergundigfte receptie, en verfchei. dcnecomplimenten, nam de vorst hem alléén, en zeide hem in vertrouwen.
„ Mynheer regter, de oneindige klagten „ welke uit alle hoeken van het Koningryk „ voor my komen , wegens de verkeerde en „ llegte vonnisfen die uwe broederfchap daa„ gelyks uitfpreekt, ftcllen de byzonderheid „ van uw gedrag in den hoogden luider , J, en brengen my in eene groote nieuwsgie„ righeid om te weten door welke maatre„ gelen gy alles in vroede heb konnen del„ tón. Ik bezweere u dan by uwe eer„ waardigheid, om niets over dit onderwerp „ voor my bedekt te houden. Gy hebt niets ,, te vreczen van myn oordeel over midde,, tón, die van zoo goed een gevolg geweest „ zyn, en gy hebt van myne goedkeuring al. „ les te hoopen. '
De regter viel hier op aan de voeten van



S3cT De ZOT vak AANZIEN.
zynen. vorst en weder opftaande, fprak hy Hem dus aan. ,
„ Aan u myn Koning ! wil ik gelyk aan den
Hemel myne geheele ziel open leggen. —— „ In de eerfte plaatze om my zelve in ftaat te „ ftellen om te gisfen, of de vonnisfen die ik „ uitfpreeken zoude regt of verkeerd waren ,
gaf ik alle mogelyke aandagt op de waarde „ van elk geval geduurende het proces , Ik „ lecsde dagelyks de fchriften der pleiters
van alle zyden ,• Ik breide my over dezel„ ve uit, ik verklaarde dezelve terwyl de din„ gen noch veisch in myn geheugen waren ; „ en ik liet nooit eenig gevai vaaren , voor
dat ik het zeive eerst om zoo te zeggen uit
den maaiftroom der formulieren cn het bil-
„ lyk beloop der wetten , gered had. In
„ de volgende plaatze , dan nam ik nooit ee„ nïge omkoopingen of gefchenken aan , van
wat foort, of van eenige hand , dan met „ believen uwer Majefteit , op dat gunst „ of neiging my niet ongevoelig in verzoe„ kiBg zouden brengen om te vleien , of een „ partydige draai aan den eindelyken uitkomst
te



De ZOT van AANZIEN. 23?
te geeven. Dus voor bereid zynde, was ik
gewoon zoo draa de onderwerpen ryp waaren om 'er een beiluit uit op te maken e „ (dat is zoo draa de respeftive regtsgeleerden het te zamen eens waren , dat alles gezegd „ en dat 'er niets meer aan de eene of andere „ zyde van het gefchil by te voegen was, ) ,, de tegenoverïïaandewaarde der zaakenzoo bü„ Iyk en onpartydig te (tellen, met opzigt der „ omftandigheden , de blykbaarheid en bcftel,, ling van de wet , dat beide partyen , die na moede waren en naar rust verlangden , be„ gonden te denken dat zy onvermydelyk ia „ hun nadeel zouden vonnis krygen. Ik (telde ,, een zeker uur tot het uitten van den nood„ lottigen uitfpraak; Ik ftond op en gong „ als met fchroom uit de Regtbank in myn ka„ binet; daar ik my opfloot en myne be„ fchermende en nooit misfende beftierders in ,, de oplosfing van knoopen en het herftellera ,, van alle verwarringen te hulp riep, in'tkort „ ik ging naar een klein laadje en kreeg daar„ uit myn doos met dobbeifteenen.
„ Doos en Dobbeifteenen ! riep de Koning half opfpringende van. zyn floel, Ja Sire
„ her-



238 De ZOT van AANZIEN.
„ hernam de regter ik herhaal het, doos ea „ dobbeifteenen. En indien uwe Majefteit lust „ heeft maar weinige oogenblikken te luifte,,'ren , ik vertrouw ik zal u van de welvoeg„ lykheid van zulk eene handel wyze overtui,> gen-
,, Humanum est er rare. Dit myn Vorst! „ is een grondregel die nooit door wet of prac„ tyk betwist is; en dit wil zoo veel zeggen „ als dat het leeven een loutere doolhof van „ mistastingen is, in welke alle' menfehen „ gefchikt zyn te reizen en om te zwerven.
„ Niets behalven getal en maat is tot heden „ op aarde bepaald. Niets is zeker , dan dat „ tweemaal twee , vier is, en dat lynengelyk „ of verfchillend zyn naar hunne onderfchei>, dene afmeetingen.
„ Alle menfehen hangen in alle andere ge* » vallen alléén van de reden af, als die geene „ die hen verligten en bellieren moet in het „ onderzoek der waarheid. En evenwel heeft „ de reden niets waarop zy zelve rust of daar 5> zy van afhangd: eerst twyffeld zy , en dan
„ field



De ZOT van AANZIEN. 239
„ fteld zy zich tot het onderzoek. Zy roept „ blykbaarheid en bewys te hulp aan deeze en „ aan die zyde pro et contra. Zy vergelykt „ onderfchept en fchift de onderwerpen | fyn uit, tot den zemel toe. Zy tragt die „ in de fchaal van haare eigene onzekerheid te „ weegen , ontdekt zycene verkeerde omftan„ digheid , zy werpt die in deeze fchaai , cn „ brengt op nieuw eenig nieuw bewys of nieuwe ontdekking in den anderen , en veran„ derd dus dagelyks van gedagten ; tot dat „ vooroordeel en partydigheid aan haare zyde, ,, komen, cn ten laatftcn de lang twyffelende „ balans overhaalen , door het gewigt aan den „ eenen of anderen kant in te leggen , naa „ dat belang of vermaak wenscht dat dit,of „ dat over weegen zal.
„ Waarheid met believe van uweMajefteit! „ is in zoo diep een put verzonken , dat zy „ met de vadem van vyf duimen onzermenfehe,, lyke redeneering den fpot dryft; 't zy het „ een kooper of flyter van natuurkunde of over„ natuurkunde is , van rcgtsgeleerde ondcr„ icheidingen of van wysbegeerte : en ik vley 5) my zelve dat ik alléén waarfchynlyk de ge-
„ ring-



240 De ZOT van AANZIEN.
ringde van uwe Majefleits onderdaanen ben , „ die het getroffen heeft om de waarheid op j, te visfen , met een fnocr dien ik erkennen
moet zelfs niet gedraaid te hebben.
„ Het heugd my noch en het zal mogelyk* uwe Majefleit ook heugen , dat zekere wet}, ten kragt verkregen hebben door proeve van „ eene worfleling, en anderen door de beproe„ ving van het lot; fchoon deeze wetten te-» genwoordig voor onbülyk en ongerymd ge„ houden werden , echter konden zy niet vast „ gefield weezen zonder juiste en wigtige re„ denen: zy hebben myn Vorst, gelyk myne „ vonnisfen , betrekking tot de tusfchenkomst „ der voorzienigheid in de Joodlche wyze van „ het Lot te werpen; waarby alletwyffelingen ,, hoe algemeen ook , fpoedig weggenomen „ werdsn , waneeer het volk lootte naar dc „ flammen naar de geflagten, de geflagten naar ,-, de byzondere perfoonen, tot de misdadiger „ ontdekt was.
„ In de proeve by worftelingweet ik,en heb me„ nigvuldigegevallen geleezen,waarinfchuldige „ kloekmoedigheiden dapperheid door zwak-
heid



De ZOT van AANZIEN. 241
heid en befchroomdheid werden neergeveld.
Iu de proeve by het Lot, heeft de Hemel „ nooit gemist de flappen der geblinddoekte
onnozelheid tegeleiden, tusfchen de benaauw5, de tusfchen ruimtens der gloeien de ploegy„ zers.Dus bewust van myne eigene zwakheid en „ blindheid, hcbbe ik alle myne befluiten. „ aan den magt van een beter verftand on-
dorworpen , en dat heeft nooit gemist my ,, naar waarheid te doen vonnisfen."
„ Inderdaad ! zei de Vorst : Ik kan uwe „ handelwyze niet geheel afkeuren als ik op ,, uw beginzel let : Als ik na uw berigt denke „ aan het nadeel en de angstvalligheid, het „ verlies van tyd cn geld, aan welke myne ,, onderdaanen door deeze Regtsgeleerdcpro-
fesfors' blootgefteld zyn ; gy hebtmy duide„ lyk overtuigd , myn goede heer Regter dat „ het oneindig beter zou zyn in den beginne de
„ dobbeifteenen te werpen dan het billykfte vonnis
„ te vellen aan net einae van aen loop van een ,, Proces."
Terwyl de Heeren dus injdengrondeloozen
afgrond der wetten eedomneld waare , wenk-
II, Deel, t#



442 De ZOT van AANZIEN.
te Mevrouw Fielding, Neddy in een verder einde van het vertrek, en was zeer ingenomen met zyn levendig en onfchuldig ge. fnap.
Ik bidde ü Mr. Fenton ! ze'de zy , is dat uw zoon ? Neen Mevrouw , zeide Mr. Fenton , wy weeten niet wie die arme jonge toebehoord; ik geloof dat hy in zyne kindsheid , aan zyne regte ouders ontftoolen is.
Hier op werd Mevrouw Fielding zoo rood als fcharlaken ; en haaren man op eene ftcrke en leevendige wyze aanziende riep zy ; genadige Hemel! wie weet myn Lief of dit niet onze kostelyke , onze verlooren , onze zoo lang befchreide jonge is , by wien de voorzienigheid ons heden zoo wonderbaarlyk heeft willen leiden? Mevrouw! zeide Mr. Fenton 't is te denken dat 'er jaarlyks honderd kinderen weggemoffeld worden van hunne orders, door landloopers en bedelaars om medelyders te verwekken , of door kinderdieven om hen naar de volkplantingen te zenden, maar ik hoor van weinige die ooit te regt gekomen zyn , behalven in de Romans. Ik bid u hebt gy
eenig



De ZOT van AANZIEN. 21+j
eenig geheugen van, of merk aan uw kind waar door gy het zoud konnen kennén • op het vermoeden dat het gevonden was ?
- Helaas geen Mynheer ! zeide Mevrouw Fielding , hy was nauwlyks twee jaaren oud toen zyne Min verlof verzogt uittegaan om iemand haarer bloedvervt anten te bezoeken ; het eenigfte bezoek , dat die arme vrouw heeft gedaan zoo lang zy myn kind aan de borst had : Zy fier hem over aan de zorg van onze dienstmeid , die doorgaans heel mal met hem was. Hy ftónd met haar aan de deur , iemand riep haar feh'elyk binnen , maar toen zy weerkwamen was ntyn kind weg ?
Ach ! hadden de elendigen welke hem geftoolen hebben konnen gisfen, welke hart fcheurende angften dat verlies my gekost heeft: zeker geen barbaar, geen dier, geen vyand zelfs zou zich zulk een doodclyk bedryfhebben konnen onderv/inden. Drie dagen en drie nagten vloog myn leeven om als een- vlam , die op het oogenblik van haare verdwyning ij ; het werd alléén onderhouden door Q 2 my-



214 Di ZOT vn AANZIEN.
jnyne onophoudelyke en lange bezwymingen, welke voor een zekeren ryd my alle gevoel en geheugen benamen. Myn lieve man leed niet minder dan ik , fchoon hy zyne geeften kon ophouden en bedwingen door zekere manlyke houding.
Wy zonden omroepers door de geheele Stad en alle nabuurige plaatzen , met aanbieding van eene aanzienlyke belooning aan de geenen die ons kind ontdekken en weder te regt brengen zoude; wy hielden jaaren lang aan met hem in alle nieuwspapieren te adverteeren. Maar helaas! hy moet weggenomen zyn door eenige domme fchepzels die niet leezen konden, en nooit iets van de aangebodene beloning te weeten kwamen ; hun eigen belang moest hun anders bewogen hebben hem weer te brengen. Ik bidde u
Mr. Fenton, hoe zyt gy aan die aardige jonge gekomen ?
Hier hielp Ned Mr. Fenton, in het verhaal te geeven met betrekking tot hem zelve , zoo als reeds berigt is, en Mr. Fenton verhaalde welke voorzorg hy gebruikt had om Neds
laat-



De ZOT van AANZIEN. 245
laatfte Min te ontdekken, zoo zy ooit kwam epdaagen.
Indien de Hemel my ooit met meer kinderen gelieft te zegenen, zeide Mr. Helding, heb ik beflooten eenig onuitwischbaar kenmerk op hun te zetten , gelyk dat van een Jeruzalemfche Letter , om in geval van eenig ongeluk, myn eigen kroost, van dat van anderen te onderfcheiden.: zulk een voorzorg, zeide Mr. Fenton , is van een byzondcr belang voor zulke Luiden , die hunne kinderen naar buiten ter min zenden; daar het dikwyls by zommige voedfters gebruikelyk is om een levendig kind in de plaatze van een dood te leggen , of om by vèrwufeling hunne eigen kinderen eene aanzienlyke erffenis te bezorgen;' want de trekken derkindsheid veranderendoor. gaans zoodanig in korten tyd , dat 'er geen zweemfel van hun voorig gekat over blyft; en het is de gewoonte van zommige ouders hunne kinderen jaaren lang by de Min te laa ten blyven , zonder hen te zien cfi de geheugenis van hunne aangezigten te vernieuwen.
Mr. Fenton! zei Mr. Fielding, wild
Q 3 «•/



zq£ De ZOT van AANZIEN.
my uw belang in deeze zoete vondeling overgcevcn ? Ik zal hem als myn eigen kind aanzien , ik zal hem goed doen , ten gevalle van hem die ik verlooren heb. Zeg my lieve Jonge zoud gy by my wel woonen willen ? .
Wat zeg jy Ned V zeide Mr. Fenton, zoud gy by die dame wel leeven en woonen willen ? o Mynheer ! riep Ned, als ik het over myn hart kon verkrygen myne meefter Harry en u te vcrlaaten , dan zou ik er de heele waereld o'". geeven, om by deeze lieve Dame te woonen. Zoo zeggende greep hy haare hand cn drukte die hajteiykmet zyne lippen. Mevrouw Fi.eJJing was verwonderd en aangedaan door deeze daad, zy nam hem in haare armen, zy kuste hem by herhaaling- dp overvlocyicg haaren 'lift, die haar lang benauwd had borst eindelyk uit en zy ftorte eene menigte traanea ever hem.
Intusfcher- kreeg men tyding dat de koets herttcld en aan den deur was, Mynheer en Mevrouw Fiejding namen een teder affcheid van Mr. Fenton en Ned. en reden voort naar Londen.
Dewyl



De ZÖT van AANZIEN. 247
Dewyl wy ons voorgefteld hebben om in navolging van den beroemden Vertot, alle drooge en onbezielde gedeeltens onzer hiftorie wegtelaaten , en niets dan het leeven en den geest daar van te behouden; zoo neemen wy de vryheid van eenige weinige maanden over te ftappen, waarin niets aanmerkelyk voorviel, dan dat onze Harry toenam in grootte , en in alle perfoonlyke cn verftandelyke voor treffelykhc den.
Het was op het laats van Augustus met fchoon vermaakelyk weder, toen Harry verzeld van Ned en de getrouwe Jacob naar zyn kleine Campus marthis ging.
Hy vond daar zyne gewoone wapengezellen • zy hadden byna hunnen loop en ocfFe„ing voor dien avond afgedaan : wanneer een jong adelyk verfchynzel voor den dag kwam, gelyk een Phamix onder de gemeene yoge-
len, verzeld van twee knegten in gevlamde li-
very.
Alle de jongens behal ven Harry, en Ned die altoos by hem bleef, naderden aanftonds den Q 4 blin-



248 De ZOT van AANZIEN.
blinkenden vreemdeling, beweezen hem hunne eerbied met verwondering, in eene uitwendige onderwerping ; Harry keek hem overdwars aan met eene half norfe en half veragtelyke houding , en niet tegenftaande de natuurlyke goedaartigheidvan zyn hart, voelde hy doch geene genegenheid voor hem in zynen boezem.
Dc jonge Edelman om parade van zyn rykdom te maaken, en om tegelyk dc brooddronkenheid van zynen aart te voldoen , nam een handvol fchellingen uit zyn zak, en die onder de menigte gooyende riep hy, grabbel jongens! grabbel1
Hierop onftond aanftonds een algemeen gevegt. Alle jongens drie uitgezonderd , vielen ernflig aan het taaken van dat geld daar zy op Haarden , terwyl elk met zyn makker aan het ftooten en worftclen raakte. Onze held ondertusfehen bleef dat werk met veel aandagt befchouwen. Maar, wyl de reden van het gevegt fchielyk uit het gezigt raakte, gebeurde er niets dan eenige fchoppen en duuwen , aan welke de partyen gewoon waren ,



De ZOT van AANZIEN. 240
ren , en veroorzaakte dus geene genoegzaame gevoelige toorn ; in zoo verre dat My' lord geheel van het weldadige oogmerk zyner edelmoedigheid verfteken was , en op zich zeiven zag als iemand die te weinig voor . zyn geld gekregen had.
Om deeze tcloorftelling te vergoeden , en een bykans zoo gewenscht geluk veel zekerder te bevorderen; nam hy een kroon uit zyn zak, hield die de menigte voor, verklaarde die als den prys der overwinning voor twee , die voor het front treeden, en een vegt party maaken wilden. Op dit woord fprong een onbekende kampvegter voor den dag , die zich ontkleede en het geheele veld uitdaagde.
Deeze onbekende was dien zelve morgen met zyne Ouders aangekomen , om zich in het dorp neder te zetten. Hy was van natuur een moedige doch warzieke jongen ; waar door hy zeer dikwyls by byzondere gelegenheden handgemeen geweest was , en waarin hy doorgaans overwonnen had; dit gaf hem eene volkomene verzekering dat hy Q 5 ook



25o De ZOT van AANZIEN.
ook thans niet te kort zou fchieten, als of hy den prys reeds ontfangen had.
De vreemdeling won het ver in grootte en postuur van aüe anderen ; niemand durfde hem aan • eindelyk kwam Harry hem met eene edelmoedige doch waarfchouwende houding naderen.
Ik zie Mynheer.' gy zyt een vreemdeling: gy zyt daarom te verfchooncn wegens de fout die gy begaat , om dat gy de wetten van deeze plaatze niet weet. Dan ik zal de vryheid nemen u te zeggen , dat wie hier ook een worsteling of vegt partytje om geld waagen wil , naderhand met my voor niet eens aan den dans moet : zoo wel vooraf als na. derhand , hernam zyn party , vry bits: maar ik w*ïl my geen voordeel boven u geeven , maak u. klaar en ontkleed u! Gy moet my eerst toonen zeide Harry: dat gy het waardig zyt om myn rok voor u uittetrekken?
De onbekende vatte aanftond vuur op dat zeggen , 't welk hy voor een fnorkende belediging hield , en voor uit loopende mikte hy
met



De ZOT van AANZIEN. 251
Biet een ftoot op Harrys maag uit al zyn kragt. Harry vafte handig het regter gewricht van zyn party met zyne linker hand, gaf hem op het zelfde oogenblik een trap met zyn regter voet, en met zyne regter arm zulk een ilag in zynen hals, dat des vreemde helds hielen opvloogen, en zyne Schouders en hoofd met een fchreeuw op den grond kwamen.
Terwyl deeze ongelukkige kampvegter, verwonderd verbaasd en door zynen val buiten ftaat om het op nieuws te waagen , op den grond lag ; trad Harry edelmoedig naar hem toe en bood hem de hand aan om hem weet op de been te helpen. Maar zich van hem afwendende, Hond hy heel pynlyk en langzaam op , en iets binnen monds mompelende , ging hy weg met eene kribbige maar meer verwonderde houding.
Harry's makkers begonden aanftonds op zyne zegenpraal te juichen en zyn-party uittelaggen ; doch Harry (tuitte dat geweld en riep ; fchaam u myne vrienden ! hy is eene braave jonge en verdiend geprezen tc worden , fchoon hy hier een vreemdeling is; en
ik



252 De ZOT vak AANZIEN.
ik hoop, in myn hart dat hy geen nadeel geleden heeft, noch den moed zal laaten zakken om hier weeriby ons te komen.
Onze jonge Edelman had ondertuslchen alles wat 'er omging wel waargenomen , en onzen held met een nydig en veragtelyk oog aangezien ; toen Harry de drie jongens by hem riep die naar Mylords geld niet hadden willen grabbelen. Myne goede jongens! riep hy overluid; gy hebt 'er eer van dat gy uwe makkers niet hebt wilien kloppen en te bloeden fiaan , om weinige fchellingen : het eerste gedeelte van uwe belooning zal in veel grooter prys beraam
Hier op ftak hy zyne hand in zyn zak trok daar uit drie kroonftukken, en deed elk hunner één prefent. Toen een inwendig gevoel van zelfs goedkeuring gewaarwordende , vervoegde hy zich by de knegten van Myiord, met een toon en houaing die vry wat hoog was. Ga! zeide hy, breng uwen jongen Heer hy zynen Vader en Moeder! zeg hen uit myn naam dat wyl zy hem nu reeds tot een Hesr gemaakt hebben, zy het eerste ding dat zy
voorts



De ZOT van AANZIEN. *53
voorts ten zyne aanzien doen moeten, is hem tot een Edelman te maaken.
Wat jou deugniet! riep Myiord, zegt gy my in myn aangezigt, dat ik geen Edelman ben ? en Harry oogenblikkeiyk aanvliegende, gaf hy hem een gevoelige flag op zyn linker kaak. Harry die zyn fout bemerkte, werd op nieuws met een fchielyk vuur aan gezet, driftig toefchietcnde, iloeg hy zoo ■ geweldig op zyn Lordfchaps neus , dat hy met een fchreeuw)agter over tuimelde, en zyne lengte op den grond mat.
De twee knegten fchooten aanftonds toe om hunnen bloedende meester op te helpen; en een hunner ten u'terlten verbitterd dat hy zynen heer in dien ftaatzag, ftoof op Harry aan om hem daar voor te ftraffen. Doch Jak Freman zyn makker fcheurde hem by den arm te rug en riep : hou Patrik hou! denk vry fpel en Oud Engeland.
Dit gezegd hebbende bukte hy naar de hand van onzen held diukte die hartelyk tegen zyne lippen en riep uit : o Edel kind! hoe
be-



*54 DiZOT van AANZIEN"
benyde ik het geluk der geeneti die u dienen, toen zyn Lord by .de hand vattende bragt ht hem van het llagveld af.
V rund. Apropo met betrekking tot het veranderen van een Lord in een Edelman. Uw held toen hy op zulk eene billyke, hoewel wat al te trotfche wyze de onbefcheidenheid en moedwilligheid van den vrolyken vreemdeling beitrafte, had hy ter dier tyd geen duidelyk denkbeeld van het Caracter van eenen regten Edelman?
Schryver. Schoon hy ftellïger wyze geen goed denkbeeld van een Edelman had, hy had het evenwel ontkennender wy^.e : fchoon hy niet zeggen kon wat een Edelman was , hy kon u evenwel zeggen wat het was, geen Edelman te zyn ; hy begreep duidelyk dat noch opfchik , tytel, geld, meerdere airs, vertooning van edelmoedigheid, noch rulle öookende aart,' noch verinaak te fcheppen in oproeren , gevegten , driften en elenden van
anderen,



De ZOT van AANZIEN. 255
anderen, de zamenftellende hoedanigheden van dit eerwaardig Caracter uitmaakten.
Vr. Ik verzoek u dan by deeze tusfchenpoozing , aan myn ongeduld te voldoen, en uw woord te houden , gy zoud my eens verflag doen van de hoedanigheden, die iemand tot deeze verhevenfte aller benaaningen regtgeeven.
Schr. Dit zal .met meer voordeel zoo voor het verftand als voor het hart gefshieden, met die liever door voorbeelden dan door bepaalingen optehelderen.
Het is reeds aangemerkt dat Hector de voortreffelykste Fdeiman was van welke wy in de gefchiedenisfen ieezen. Don Quichot was dc iiitmuntendfte Edelman welken wy in de Romans vinden ; gelyk uit den aart hunner beginzels en bedryven afgeieid kan worden.
Eenigen tyd na de batailje van Crccy, drongen Eduard de derde van Engeland en Eduard de Zwarte Prins, die meer dan een erfgenaam
vaü'



256 De ZOT van AANZIEN.
van zyn Vaders roem was, Jan Koning van Frankryk , hen het vermaak van zyn gezelfchap te Londen te geeven. Jan, verlangde aan dat verzoek te voldoen, en deed gevolge]yk dat voorftel aan zyn Parlement te Parys. Het Parlement vertoonde hem , dat dit verzoek alleen gefebiede met het lisftig oogmerk om zyn perfoon te verzekeren , ten einde zoo veel beter koop en gemakkeiyk zyne kroon te verkrygen , op welken Eduard toen aanfpraak maakte. Jan, harnam met eenige drift, dat hy.te veel vertrouwen in zynen broeder Eduard'ftel Je en byzonder in zynen jongen neef; dat zy te zeer Edelluiden waren om hem op die wyze te behandelen. Hy zeide niet dat zyte veel van den Koning, van den held, van den heilig , maar van den Edelman^ hadden om zich aan zulk eene laagheid fchuldig te maaken.
Het gevolg beantwoorde aan het vermoeden. In den flag van Poiftiers , werd Koning Jan gevangen genomen en kort daar aan by den zwarten Prins naar Engeland gebragt. Dc Prins deed eene zegenpraalende intrede in Londen, midden in al dc toejuichingen van
milli-



De ZOT van AANZIEN. *5?
millioenen van menfehen. Dan dit geleek meer naar een zegenpraal van den Franfchen Koning dan van zyne overwinnaars. Jan zat op een moedig ros Koninglyk gekleed , en omftuwd van een tallooze en pragtige trein van Britfche grooten ; terwyl zyn overwinnaar zich zoo veel als mogelyk was tragte te verfchuilen, en aan zyne zyde reed in zyn gewoon gewaad, eenvoudig gezeten op een Ierfch paardje.
Gelyk Ariftoles en zyne Oordeelkundigen, hunne regels voor het heldendigt en het hoogdravende, afleiden van een gedigt dat Home-rus fchreef, lang eer eenige regels ontworpen of wetten voor dat werk vastgefteld waren;, Dus heeft men ook uit het gedrag en de ingefchapene beginzels van byzondere Edelluiden , de konst geleerd en de wyze van zich te gedragen vastgefteld , welke de waereld onder den tytel van wclleevendheid heeft aangenomen,
Eene hoedanigheid van een Edelman is medelyden te bebben met de armen ; dit gedrag word zeer fchoon uitgedrukt in het verhaal,
tl. Deel. R 'C



258 De ZOT vaw AANZIEN.
't welk Don Quicbot aan zynen getrouwen vriend Sanche Panche geeft , nopens dan dapperen maar noch vroomer doolenden Ridder St. Martin.
Op Zekeren dag zei de Don, ontmoete St. Martin een -half naakte man Martin nam zyne mantel van zyne Schouders verdeelde deze! ven in twee ftuuken en gaf hem de helft. Nu zeg my eens op wat tyd van het jaar dat
gebeurde ? Was ik 'er by ? vroeg
Sanche, hoe duivel kan ik dat weeten ih wat jaar of tyd van het jaar dat gebeurde "? zoo gy Sanche;, zeide de ridder , iets van de ziel van St. Martin in u had, gy zoud dan zekerlyk geweten hebben dat het winter was; want was het Zomer geweest St. Martin zou hem den geheelen mantel gegeeven hebben.
Een ander kenmerk van een waar Edelman, is tederheid in zyne behandeling omtrent die Sexe , welke de natuur aanfpraak gegeeven heeft op de befcherniing en by gevolge ook op de tederheid van den man.
Dezelfde dooiende Edelman, op een Zomer-



De ZOT van/AANZIEN. 259
ïnerfchen avond, een bosch intredende, vond zich zelve verward in netten van groen garen, die hier en daar van tak tot tak hingen,1 en begiyppende dat dit door ee:; ot' ander bedoelde zamenzweering veroorzaak wis, (loof hy vol moed vöorwaaard, om door de betoovering heen te breeken. Hierop hielden eenige jonge Herderinnen niet op hein toetéfchreeuwcn;dathy die werktuigen hunner onnozele uitfpanningen fpaartn zoude! De
Ridder verwonderd eu bekoord door dat ge-
zigt antwoorde fchoone Schepzelen:
myn beroep is te befcheimen niet te beledigen; aile middelen te zoeken om te helpen niet om iets kwaads ulttcvoeren , vooral niet aan temind uwer Sexe , cn van uwe vermoedelyke voortrcffclykhcden. Uwe aartige netten befloegen maar een klein gedeelte begunftigde grond; maar fchoon zy de waereld ingefloten hadden, dan zou ik liever nieuwe waerelden zoeken , om daar door te reizen, dan uwe netten verbreeken. ■
Twee aartige maar fchroomagttge meisjes, hadden een zaak van eenig belang te Westmunster hangen , welke hunne perfoonlyke R 3 ver*



4t5o De ZOT van AANZIEN.
verfchyning voor den regtbank onvermydelyk vorderde. Zy waaren bloedverwanten van Sir Jofeph Jeckel, en verzogten by (deeze ontzaggelyke gelegendheid zyn gezelfehap in de verfchyning voor het Hof. Heer Jofeph kwam ingevolge haar verzoek; de zaak begonnen zynde, vroeg de regter of hy deeze meisjes met den naam van Spinsters noemen zoude ? Neen Myiord , zeide Heer Jofeph ; zy [zyn Leiyen des velds, zy arbeiden noch zy fpinnen niet! evenwel ziet gy , dat geen Koning in zyne heerlykheid zoo fchoon is als een van deeze.
Een ander byzonder kenmerk van een Edelman is dat ;hy plaatze geeft aan, en infehikkelyk is, omtrent allen daar hy mede te doen heeft.
Hier van hebben wy een luisteryk en aan> doenlyk voorbeeld in Abraham , mogelyk het voortreffelykst Caracter dat wy ergens in gewyde of ongewyde gefchiedenisfen aantreffen.
Daar ontftond twist tusfchen de Herders en knaapen van Abraham en die van zynen
Neef



DE ZOT van AANZIEN. 261
Neef Lot , over het eigendom der weide in het Land, 'I geen de overvloed van hun vee naauwlyks bevatten konde : die knegten gelyk doorgaans het geval is , trag ten aan beide zyden hunne meesters opteftooken en dezelfde driften in te blaazen die zy hadden.
Abraham, die het gedrag van Lot omtrent hem veranderd zag, riep hem, en ftelde hem edelmoedig het volgende voor:
'Laat doch geene twistingen zyn tusfchen my m tusfchen u, tusfchen myne Herders en uwe Herders , want wy zyn broeders. Indien gy begeerd van my te fcheiden is niet het geheele land voor u , zoo gy de linkerhand verkiest zal ik ter regter hand gaan , of wild gy ter regterhand vertrekken, dan zal ik ter linkerhand gaan.
Eene andere hoofd - hoedanigheid in den waaren Edelman is , dat hy gevoelig deel neemd in de belangens van anderen. Nooit was 'er zoo goedwillig, zoo [teder zoo hartR 3 roerend



S62 De ZOT var-AANZIEN.
, roerend een Huk van welfpreekendheid op de waereld gehoord , als het pleidooy van Abraham met God om de oordeeleu die over Sodom hongen af te weeren. Maar dat geval is reeds zoo algemeen beroemd, dat ik genoodzaakt ben mynen Leczer tot deszelfs volkomen verhaal te wyzen: wyl de geringste verkorting van het zelve de fchoonheden die het vervat zou verminderen, en tot des. zelfs uitmuntendheden niets bygevoegd kan worden.
Eer: zegd de H. Schriftuur, onderfcheid byzonder. het Caracter van een Edelman. Van Sichem de zoon van Hamon ftaat gefchreeven ; dat hy in Eer uümunte boven zyn geheels Vaders huis.
D^eeze jonge Vorst den teugel vierende aan het geweld zyner driften, had Dina de 1 dogtcr van Jacob ichandelyk onteerd. Doch zyne ziel en liefde kleefden aan de party die hy beledigd had. Hy zette geene paaien aan zyne aanbiedingen jter herftelling van zyn misdryf, Eifch van my , zegt hy, zog groot
een



De zot yan aanzien. 263
een bruidfchat en gft als gy wild , 't geen gy Zeggen zult zal ik u geeven, geefr.iyflegts de jonge dogter tot een Vrouw:.
Hier uit kan afgeleid worden, dat menfcblyke voortreffelykheid of mcnfchlyke beminnelykheid niet zoo zeer gelegen is , in vryheid cn zwakheid, als we! in dc hcrftclling onzer misflagcn : verfocing van ons wangedrag cn ons verlangen, om langs alle mogclyke middelen de ongclykeu, die wy anderen aangedaan , de beledigingen die wy hen geegeven hebben , tc verzoenen. Hierin kan derhalven dat byzonder onderfcheid gelegen zyn , 'z welk de groote Apostel Held , tusfchen de waarde van een regt ■ vaardig cn van een goed mensch : voor een billyk of regtvaardig man , zegt hy , 20a ir mand aarzelen te fterren , maar voor een goede zou hy beftaan te Jlerven. Hier word onder het Caracter van een regtvaardige, een man gemeend die zich volftrekt aan den regel van regt en bülykheid verbind , cn naajiwkeurig'een ander toemeet, daar hy juift mede te vrede zou zyn ; dan fchoon de goede r 4 man



■
254 De ZOT van AANZIEN".
man mogelyk in het ftuk van bülykheïd wat te kort mogt fchieten, hy kend doch geene maat ten aanzien zyner goedwilligheid , en zyne algemeene neiging is om meer goed te doen danbyjfchuldlg is. De billyke man veroordeeld en is genegen tot het ftraffen der overtreders van dien regel , die hy zich zelve voorgefchreeven heeft, maar de goede man bewust van zyne zwakheden en fouten , geeft ontflag , is toegeeffelyk en vergeevend omtrend anderen: hy oordeeld , en veroordeeld niemand dan hem zei ven. De Regt vaardige man is een ftroom , die noch ter rechter noch ter linker zyde afwykt van zyn beflemd canaal, noch nimmer opzweld boven zyne oevers; maar het hart van den goeden man , van den man van Eer, van den Edelman, is een lamp verligt door den adem Gods; en niemand dan God zelve kan paaien zetten aan deszelfs uitvlamming en ftraalen.
Wyders , de Edelman benyd nooit eenige meerdere voortreffelykheid , maar tragt zichzelven voortreffelyker te maaken, door de
ver-



De ZOT van AANZIEN. 165
venvonderaar bevorderaar en liefhebber deczer meerdere uitmuntendheden in anderen, weezen.
Saul zeide tegen zynen Zoon Jonathan. Gy zoon der verkeerde en vederfpamige vrouwe : weet ik het niet dat gy den zoon van Jfaï verkoozen hebt tot uw verderf ? Want zo» tang de Zoon van Ifaïop den aardbodem leeven zal, zult gy , noch uw Koningryk een vastigheid hebben, nu dan fchikt heencn en haald hem haastelyk by my want hy is, een kind des doods. — Hier waren alle be". ecgreden, die by mogelykheid uitgedagt konden worden om op eenig mensch invloed te hebben, verzameld, om Jonathan tot Davids verderf aan te hitzen. Hy zou daar door het eenige licht, 't welk ter dier tj de de luister van zyne eigene verrigtingen verdoofde uitgeblust hebben, hy zou zyn koning gehoorzaamd en een Vader bevredigt hebben die thans woedende tegens hem was. En hy zag, gelyk zyn Vader zeide, dat de dood van David, alléén zyn Koningryk in hem en zyn gellagt bevestigen konde. Maar alle deeze aanmerkingen konden Jonathan niet R 5 be-



iM DE ZOT van AANZIEN.
beweegen zich van de gevoelens van Eer te venvyderen, de banden van Getrouwheid aftefchudden , of het vuur zyner vriendfchap tz verkoelen. O Jonathan de ofFerhande welke gy aan de deugd opgedragen hebt, was ongelyk uitmuotendcr in de oogen van God cn zyne Engelen , dan al de volgende overwinningen die David in laatercn tyd behaalde. Weik een kroon was de uwe o Jonathan, toen g$ gejfagen wsrJ op uwe hooge plaatzen.
Saul van Tarfis was een bygeloovig, bloedziek en geweldig mensch ; hy roofde en ademde bedreigingen cn llagdngen tegen alle die niet van zyne gezindheid en gevoelens waren. Maar toen de geest van dat Kind , .welke zich zelve in de kribbe van het menschelyke vleesch nederleide op ruin kwam; ver. kreeg hy een nieuw hart en een nieuwe na. tuur; hy bood zich zeiven aan tot een ofFerhande om alle lydens en vervolgingen te ondergaan die hy op anderen gebragt had.
Paulus vertoonde van dien tyd in zyn ei, gen perfoon , alle die hoedanigheden van
den



De ZOT van AANZIEN. 2Ó?
den Edelman , die hy naderhand optelde in zyne beroemde befchryving van die liefde, welke gelyk hy zeide, alleen eeuwig duurd.
Toen Fcstus met luide Hem riep, Saul gy raasd , uwe geleerdheid maakt u zinneloos'. fjrekte Sanlus de hand uit, en antwoorde : ik
raaze niet, zeer edele Festus, maarfpreek woorden van waarheid en gezond verft and , want de Koning weet van deeze dingen , tot welke ik ook vrymoedigheid gebruikende Jpreeke , want ik geloove niet dat iets van deeze dingen hem verborgen is ; Koning Agrippa geloofd gy de Propheeten ? Ik weet dat gy die geloofd. En dgrippa zeide tot Saulus, gy beweegd my byna een Christen te worden ; En Paulus zeide ik wenschte wel van God , dat niet alleen gy, maar ook alle die my heden hooren , zodanig» wierden zoo als ik ben , —— behalven deeze banden.
Met welk eene onnavoigbaare welfprekendbeid vertoonde deeze man 'hier in eigen per» foon op eenmaal de Redenaar, de Heilig, da Edelman ,'
Uit



Ö68 Dje ZOT van AANZIEN.
Uit deeze gevallen myn vriend, behoord gy gezien te hebben dat het Carafter of liever de hoedanigheid yan een Edelman in 't geheei niet afhangd van zekere fmaak of mode, van geen ftaat of meening ; noch dat dezelve nooit door gewoontens, Lugtftreeken of eeuwen verandert word. Maar gelyk de geest van God alleen dezelve den mensch kan inbiaazen: zoo is zy als God , gisteren, heden en in eeuwigheid , dezelve.
Vr. Dit is de toetsfteen aan welke ik voorgenomen heb, in het toekomende alle myne bekenden te keuren en te beoordee-
]en. laat ons weder keeren tot pnze
kleine Edelman vormer.
TWAALFDE HOOFDSTUK.
l^fooit voelde Harry zich zoo diep veine' derd , zoo verlaagd in zyne eigene oogen , dan toen Mylords knegt op eene wyze en «net eene houding die zoo vol eerbied was,
zich



De ZOT van AANZIEN. s<5£
zich gebogen en zyne hand gehust had : zyn hart had hem kort te vooren ingefluisterd , dat de manier op welke hy den jongen Edel" man vermaand , veel . eer de trotsheid en onbefcheidenheid van zynen eigenhart dan eenige vriendelykheid in het oogmerk om de fouten van anderen te verbeteren, had te kennen gegeeven. Hy begon reeds te vermoeden dat de v/yze opwelke hy zyne goedheid had laaten blyken, dezelfde vertooning deed zien diehy in zyn Lordfchap meende te beitraffen, en welke hem zoo beledigend in een ander voorkwam.
Dus te onvreede over zich zelve , en by; gevolge over alles wat om hem was, ging hy weg van zyne makkers , wandelde bedroefd en zwygende naar huis ; en zagtjes de zaal voorbygaande vertrok hy in zyne eigen kamer.
Jacob was Harry op zulk een afftaad gegevolgd , dat hy hem beftendig in het oog hield, en tredende in de fpreekkamer daar zyn meester zat te leezen , vroeg Mr. Fenton aanftonds naar zyne jonge. Jacob wierp
op



Ü70 De ZOT van AANZIEN.
op zyn meester een zeer ernftig oog, eiï zyn hoofd ten teken van fpyt fchuddende ; zeide hy , ach Mynheer , het doet my leed u te moeten neggen dat meester Harry, heden niet zoo goed een jongen geweest is , als ik wei gewenscht had. Inderdaad Ik heb onlangs gemerkt dat by zomtyds heel haastig en driftig is. Ik twyffel niet of wy zuilen binnen korten tyd droevige dingen hooren i hy heeft den zoon en erfgenaam van den Graaf van Mansfied , een van de waardigste edelen van Engeland fchrikkelyk gehavend en geflagen. Wy konnen verzekerd zyn wy zullen met die historie wat te doen hebben. Ik was tegenwoordig by alles wat 'er omging —— en waarlyk Harry is zeer te befchuldigen.
Gy verheugd my, gy verrukt my! riep Mr. Fenton,- myn eenige fmert was dat hy geene
fouten had , 't was nodig dar hy
fouten had, zulke fouten die hy voelen moet! verhaal my eens zoo net als u mogelyk is alle de omftandigheden van het geval. Jacob deed toen een verhaal van 't geen, wy gezegd hebben dat gebeurd is. Waarop Fenton uit*
boe-



De ZOT van AANZIEN. 2?r
boezemde, o myn edele, myn edelmoedige, myn onvergelykelyke jongen! Laat my hem zien, wat is van hem geworden, waar is by Bufanna?
Harry is de trappen op gefloopen myn Heer! (prak de meid. Fenton ftond op nam zyn boek mede gong naar de Kamer cn vond hem met een verflagen cn peinzende houding , in ceit hoekje van de kamer zitten , daar hy traanen ftorte.
Fenton zette zich naast hem , en vraagde wat fchec'd 'er aan Harry; wat is het? vraag my niet Mynheer ! zeide Harry , vraag my niet ! — Ik durf het u niet vertellen, — ia
waarheid ik durf niet. Gy zoud my
niet meer liefhebben, gy zoud my haaten indien ik het u verhaalde. Ik u haaten zeide Mr. Fenton, neen myn Lieveling! ik
kan u nooit haaten myn Harry : . Kom
praat vry uit met uw Vriend! zeg my opent, lyk en eerlyk waarom denkt gy dat ik u haaten zou ? Om myne fouten, Mynheer
om myn fouten! — Wcest verzekerd dat
zulk



272 De ZOT van AANZIEN,
zulk een flegte jonge in de waereld niet ï» dan ik ben; cn het geen het ergste van alles is , als ik denk beter te doen dan voorheen , dan komt 'er iets in de weg , en be-
derfd het alles , dus loopt al het goed
dat in my is op ondeugd uit.
Harry kon zich niet langer bed • ingen hy borst uit in een vloed van traanen en fnikken ; Fenton omhelzende hem, zette hem op zyne knien drukte hem aan zyn hart, en gaf dus eene vrye Icop aan de zagte beweegingen die in zyn eigen borst woelden , hy mengde zyne verheugde traanen met die van zyne Harry.
Zoodra de drift deezer twee vrienden eenigOns bedaard was, begon Harry nieuwe moed fcheppen uit de liefkoozingen van zyn beminde Papa, welke gelyk hy nu gevoelig overtuigd werd hem nooit haaten noch veritootcn kon, hoe zeer hy zich zelfs veroordeelde en veragte.
Wel Papa zeide hy, wyl gy zoo goed zyt,
wil



De ZOT van AANZIEN. 273
wil ik u myn geval vertrouwen , in zoo verie het geringste deel van mynen misflag in het zelve u betreft.
Weet dan, dat zoo dra ik in het veld kwam, dat gy my gegeeven hebt om daar in te fpeelen , kwam een jong Heer by ons , grootsch opgefchikt , met zulk eene trotfche houding als of hy in zyn binnenste zeide; alle deeze zyn maar drek in vergelyking van my
Zoo dra ik hem aankeek, kwam my de historie, die gy my eens van Hercules verteld hebt in gedagten, die door zyn kleed vergiftigd werd. Dus begon ik medelyden met hem te krygen , en zoo ik geloove hem ook te veragten ; dat weet gy is niet regt; want gy hebt my geleerd, dat die een ander veragt , beneden hem nedervalt, terwyl hy zich boven hem meent, te verheffen : maar dat kwam my toen niet in het hoofd.
Om ons allen tc toonen dat hem geen geld ontbrak , of dat hy op een ongelukje gezet vras , haalde hy een hand vol zilver geld uit,
II. Deel. S en



174 De ZOT yan AANZIEN.
en wierp het onder myne makkers, op dat zj dkander by de ooren zouden krygen, dit ver. bitterde en maakte my vry boos op hem; en dus fleepte de eene fout my fchielyk in eene andere.
Dit alles voldeed onzen jongen Lord niet, (zy noemden hem Lord) hy moest ook een kroon ftiifc uithaalcn, en .dezelve aanbieden aan twee myner medgezellen die daar om vegten wilden. Toen kwam een vreemdeling en. bood aan met iemand van het gezelfchap te vegten ; het fpyt my niet, dat ik dien wat afgeklopt heb, want hy had my uitgedaagd.
Maar het ergste komt noch aan Papa. Daar waren eenige myner makkers, welke weigerden naar het geld te grabbelen, dat fmaakte my zeer ; om hen te beloonen haalde ik ook een hand vol geld uit , en gaf elk een kroon. Gy begrypt wel ik had niet nodig meer geld uittehaalcn dan ik hun geeven wilde , zoo ik aan Myiord niet had willen toonen dat ik zoo wel geld had als hy; dus ftorte ik my tot over het hoofd het in dezelfde fout die hy beging.
Nu



De ZOT vaï AANZIEN. 575
Nu komt het flcgste van allen. Trots en laatdunkend wordende , als of ik geen misflag in de waereld had , en als of niemand dan ik alleen gefchikt was om anderen te beftraffen en hun pligt te lecren , wilde ik dat de jonge Heer naar huis zou gaan , en wyl hy een Lord was zou leeien , een Edelman te worden. Daarop gaf hy my een flag dien ik \vc\ verdiende; doch ik zou deeze klap niets geagt hebben , had ik niet gedagt, dat ik daar door by myne makkers beledigd was. Myne driften begon den te ryzcn, ik gaf hem een flag voor zyne neus , die ik vrees dat zeer befchadigd is.
Behalven dat , weet ik wel Papa dat eene meem'gte droevige klag'en tegen my zullen komen , dus zal ik u in ongelegenheid brengen: dat is by my fmart op fmart.
Vrees voor my niet Harry, ik zal my wel wecten tc redden ! ———
Maar Harry gy vertelt my zoo veel nieuws niet als gy dagt te doen- Ik weet voor lang dat gy een platje zyt, ik laat het u zeiven S 2 ver-



276 De ZOT van AANZIEN.
vertellen, om dat ik gaarne had dat gy zelve de ontdekking deed; —— God zy gedankt, nu hebt gy het geheim zelfs gevonden.
En wat goed zal dat my doen Papa ! dat ik weet dat ik flegt ben , als ik niet weet hoe ik my zelfs verbeteren zal ? want heden dagt ik al vry goed te zyn , en evenwel vond ik my in het einde flegter dan ooit. Maar gelyk gy zegt, ik ben al lang vry flegt geweest, [fchoon ik er naauwlyks iets van ■geweeten heb. Ik herinner my, nu dat ik ook in den zin had Mr. Vindex met myn degen te doorfleken; en honderd andere dingen meer, indien ik die maar voor myn gedagten kon'haaien. Wat zal ik dan doen,
myn Papa! wat zal ik doen om goed te worden ?
Dat zal ik u zeggen , Harry ! zeide Mr. Fenton, wyl gy my edelmoedig een geheim vertrouwd hebt, te weeten dat gy een flegte jongen zyt, zoo is het billyk dat ik u een ander geheim inededeele; te weeten dat gy ooi: een heel uitfteekende goede jongen in « hebt.
Wat!



De ZOT vak AANZIEN- 277
Wat ! twee jongens in een perfoon, PapaL hoe kan dat weezen ? Het is juist zoo myn lieveling ! gy hebt het my zelve gezegd. Zeide gy niet, dat, op deezen zelfden dag, de een voor en de ander na tegen elkander in u geftrcden cn gevogten hebben ? de eene was trots , vol veragting , geneigd om vertooning te maaken en wraakziek ,• de andere was nederig , zagtzinnig , edelmoedig liefhebbend cn vergcevend; en dat toen de kwaade jongen den goeden beetkreeg, de goede jongen hem aantaste , hem berispte en ftreng beftrafte, en hem bitter liet fchryen?
Het geen gy zegt gelykt 'er inderdaad wat na Papa ! alleen kan ik niet bedenken hoe een jongen, te gelyk twee jongens zyn kan. Herdenk gy niet Harry wat gy onlangs in het Oude Testament geleezen hebt, omtrent Rebekka de vrouw van Izaac toen zy zwanger was ? Ja zeer wel Mynheer. Dat zy twee kinderen had , dat die in haar met elkander worstelden ; zy toen zeide : indien het zoo met my is, waarom ben ik zoo ? en zy ging den Heere vraagen. Regt myn lief; en nu zeg ik tegen 11 't geen God tot Rebekka S 3 zeide.



S7S De ZOT va» AANZIEN.
zeide. Ik meen er niet mede dat gy twee jongens in u hebt van lighaamtyke geftalte, trekken , en maakzels als gy ze! ven ; maar dat gy twee verfchillende geesten of beginzels in u hebt, welke gelyk Jacob en Efau, geheel verfchillende en tegenftrydige natuuren, neigingen en begeertens hebben, waar van de eene u leide en voortstuwde tot al wat kwaad is , daar de;andere u nodigt en leidt tot al wat goed is. Zoo hebt gy gezien en gevoelt, dat gy, gelyk Rebekka, uw Efau en Jacob hebt, die in uwen boezem fiooterj; de oorlog tusfchen die twee zal nooit ophouden tot de een den anderen geheel overwonnen en onderworpen zal hebben.
Omditftukvooru myn lieveling klaarder en dutdelyker te maaken, zal ik u eene aartige gefchiedenis medeelen uit hetboek dat ik in myne, hand heb. Cyrus was een koningen groot overwinnaar , en zoo verre het zyn kon , was hy een waarlyk deugdzaam Vorst. Op zeekeren dag berigten eenige Kapiteinen die van eene onderneeming'te rug kwamen; dat zyden Vorst het grootste wonder van de waereld medebragten, 't was de jonge Prinfes Panthea, die zy gevangen genomen hadden, wier fchoonheid
alle



De ZOT van AANZIEN. a?9
alle behoorlykheden die men zich; in eene vrouw verbeelden kan overtrof.
Cyrus zeide ik u was deugdzaam. Hy was reeds getrouwd en hy vreesde gevaar tc loopei, van van zyne eer afgeleid te worden door de gevaarlyke betooveringen deezer fchoonheid. Hy verbood derhal ven volftrekt, fchoon met inwendigen tegenzin , dat zy hem naderen zoude: dus onthield hy zich het vermaak van haar te zien.
Zyn eigen eer evenwel, en den eerbied die hy fchuldig was aan de hoedanigheid en uitmuntendheden dezer Princesfe , eifchten alle mogelyke oplettenheid en voorzorg ten haaren behoeve. Ten dien einde ontbood hy zyne opperste legerhoofden en vrienden , en vroeg hen , wie hunner het waagen durfde de zorg deezer jonge fchoonheid op zig te neemen ? hy beloofde groote beloningen aan den geenen die zynen post getrouw zoude waarnemen , maar dreigde ook zyn fterkftc misnoegen aan hem die dit vertrouwen verraden zoude.
Alle hunner krompen onder het bezef van de S 4 peï-



s8o ZOT van AANZIEN.
perfoonlyke bewaaring en zorge op zich te ncemen, van eene fchoonheid, die hun groote en deugdzaame Monarch niet durfde zien : niemand had zich aangeboden om deeze gevaarlyke last uittevoeren , dan een zeker dapper en edel Jongeling , ; genaamd Araspes, deeze ftond op en fprak :
Van myne jeugd af aan , o Cyrus, ben ik -opgebragt in het fchool en gekweekt aan de voeten van den Goddelyken Zoroaster. Ik ben van myne kindsheid gewoon te ftryden tegen alle zinnelyke verleiders, die te overwinnen en te veragten. Ik houde de deugd altyd voor myne oogen , myn hart' eerbiedt en bemint dezelve als haar eenigfte goed: derzelver natuur is met dc myne vereen igd » my geheugt de tyd niet meer dat ik in verzoekinge gebragt ben om mynen pligt te fchenden, of beneden het punt van myn eer neder te zinken. Ik kan niet nalaten te glimlaggen over de bezorgdheid myner medgezelJen. Hunne kloekmoedigheid in een uitval of in het veld is ontegenzeggeiyk. Ik heb hen duizend dooden zien uittarten : Ik heb hen in gevaaren zien vliegen ; en evenwel vreezen
zy



Du ZOT van AANZIEN. 281
zy het gezigt van eene enkele zwakke vrouw. Voor my kan zy geene verfchrikkingen hebben, wyi ik buiten het vermogen en bereik haarer betoovering ben. Ik wil de zorgc van dit uitmuntende fchepzel op my ncemen, met gevaaar van myn eer, met gevaar van myn leeven in 't geen boven dat alles is , met gevaar van de gunst van Cyrus te verliezen.
Cyrus had lang deezcn jongeling bemind , en zyne deugden met verwondering befchouwd. Hy ftelde derhalven de zorge voor deezen kostelyken fchat met vermaak en vertrouwen in zyne handen , in volle verzekering dat de Eer van Panthea nooit meer veiliger kon zyn dan onder de befcherming van Araspes.
De jonge heldbezatweezendlykalle de deugden van welke hy zich beroemde, Zyn opvoeding onder zoo bemind en beroemd een meester ; zyne vroege en lange gewoonte van de geringste verzoeking tot de ondeugd tegenteftaan en te verwerpen; en de vreugde die hy gewoon was te gevoelen' in de aandoening en betragting van 't geen zyn verftand goedkeurde , S s bad



SS2 De ZOT van AANZIEN.
had zyne ondeugd zoo geheel in flaap gewiegd, dat hy zelfs niet droomen kon dat hy een vjxad in zich had.
Dit myn Harry was zyn grootste ongeluk cn de droevige oorzaak van zynen val. Want niet weetende dat zyne booze Efau noch in 2jnen boezem leefde, hield hy geene wagt noch zorg , en lcide dus naakt en bloot voor het onheil dat hem overkwam, gelyk ik u verhaaien zal.
Op het gezigt der hem vertrouwde Princes, voeldehy geene andere aandoening noch drift in zich, dan die van verwondering, als in het befchouwen van het volmaaktste van des Schep, pers werken; en hy vermaakte zich zeiven in hst uitzigt datzy behandeld zou worden, met alle die mogelyke oplettenheid en eerbied, welke een zoo volmaakt en uitftekend fchepzel als zy was, toekwam.
Dewy! zyn last hem veelvuldige gelegenheid gaf, zyn beminnelyk pand dikwyls te zien en by zich te hebben , zoo vertoonden zich daagelyks nieuwe fchoonheden voor zyne
oogen.



Ds ZOT van AANZIEN. 283
oogen. Maar boven al, in zyne gcfprekken met haar, de zoetluidenheid van haare item, de verhevenheid haarer gedagten troffen zyne ziel , hy dronk dezelve in gelyk een droge grond de droppelen der onzigtbaare daauw indrinkt. —— De-gelegendheden om haar op te wagten en in haar by zyn eenige geringe vnen" delykheden en bezigheden uittevocren, vermeerderden dagelyks zonder dat zy het fcheenen te doen. Wanneer hy elders geroepen werd , of gaan wilde , trok zyne voet hem ongemerkt te rug in de tegenwoordigheid van Panthea. Zyne fluimeringen waren kort, ongemakkelyk en afgebroken, en aan de maalryd wist hy niet wat of hoe hy at.
Ten kaatsten opende hy zyne oogen in zynen ongelukkigen toertand. Maar, op het oogenblik dat hy zyne liefde tot haar gewaarwerd', ontdekte hy dat hy te verregegaan was, om weder te konnen keeren. Hy was ais een Zeeman die zyne boot op land gehaald heeft, zich zeiven zeker agto daar in te flaapen; maar terwyl hy fiaapt komt cr fchielyk een fpringty op , bedekt het fa-and , neemt de boot op , van het hnd, cn draagtc ze al verdu



284 De ZOT van AANZIEN.
der en verder in Zee. Toen werd de hulpelooze Zeeman wakker, zonder zeil ofric men of eenige middelen om eenen te rug togt te beproeven of uiuevoeren. Hy ziet zyne verlooren! ftaat; by ftrckt zyne armen uit naar het land, maar terwyl hy het met zyne .oogen bereikt, vindt hy zich door eene on • wederftaanbaare magt, meer en meer uit het gezigt van het zelve weggevoerd.
Zoo ging het ook met den elendigen, verloorenen, en weg gevoerden Araspes.jHy werd wakker over zynen ftaat, zag rond maar vond zich zeiven hulpeloos. Hy wilde, hy wenschte tot zyne deugd weder te keeren ; maar zyne wenfchen werden flaauw en zwak als een droom. Hy voelde zig door een geheime kragt van die eer vervoerd, van welke hy nu een ver gezigt had.
Het ingeblazen vuur had hem geheel ingenomen , ten laatste werd het onverdraagelyk; hy bcfloot wanhoopig lugt te zoeken. Hy -wierp zich zei ven aan de voeten van het voorwerp zyner verlangens, erkende het vuur zyner drift en fmeekte haar medelyden af.
De



De ZOT van AANZIEN. 25?
De Princes antwoorde op een vriendelyken doch ronden toon. Ik heb medelyden met u Araspes , en ik heb te meer medelyden met u , om dat dit alles is dat ik in ftaat ben u te geeven. Twee onoverkomelyke af fcheidingen zetten zich tegen uwe begeertens, dej eene is myne Eer en de andere myne genegendheid. Ik ben reeds gehuwd aan eenen jongen held , een Prins en befchermer van zyn Volk, de volmaakste zyner Sexe, en een eer der menfehelyke natuur. Hy is myn eerste en myn laatste minnaar, hy bezit myn hart geheel ; dan fchoon dit ledig van hem was, het zou niet ledig zyn van zyne deugd; myne gedagten op een ander zou eene belediging zyn aan myne ziel. Laat ik u dan raaden Araspes , wyk van de verzoeking, en tragt u van my tc verwyderen, en een geneesmiddel voor de onbefcheidenheid uwer liefde te zoeken.
Hier verloor de verwarde , verbaasde en fpraakelooze Araspes op eens het weinige dat hem noch van deugd en reden overbleef, onkundig wat hy deed, wilde hy tot gewelde komen ; toen dc Princes fchielyk een ponjaard uithaalde en die op haaren boe .
zem



285
De ZOT van AANZIEN
zem zette. Waarop Araspes aanitonds te rug week, overfceipt van fchaamte en wanhoop. i
Zoo draa als hy vertrokken was , nam de Princes een klein pia,ikjs, waarop zy de volgende woorden fchreef.
Aan Ctkus.
„ Uwe gunsteling heeft zyn vertrouwen „ verraden , hy wiide geweld pleegen. „ Denk wat gy fchuldig zyt aan uwe eer: ,, zoo wel als aan
Panthea.
Dit zond zy den Monarch door eenea hiarer getrouwe Hommen. — Naauwlyks had Cyrus dit geieezen, of hy zugte en liet traanen vaiien over de vcrlooren deugd van
zyn meest geliefden vriend. Hy zond
aanitonds om Araspes. Araspes durfde niet ongehoorzaam zyn. Hy kwam maar fchroom. de zyne oogen op te flaan.
Na eenig ftilzwygcn aan beide zyden, — riep Cyrus uit? wie gy ook zyn moogt, geef
re-



De ZOT van AANZIEN. 23?
rekenfchap van mynen vriend, geef rekenfchap van zyn deugd ! een deugd die ik voor oaverwinnelyk, voor onkwetsbaar hield. Waarop Araspes zich op de volgende gedenkwaardige wyze verantwoorde.
Doch wyl gy myn Harry de Griekfche taal niet volkomen verllaat zal ik u van woord tot woord den zin van;zyn gezegde mededeelen.
Ai/o a k)»fE, <rss<p« s%a tyvfciU. O) ysjp Si> flaK yi oiHrcc , cifjua ayitöij te irt x«i kolt:) , cvS~ apat tcxMcy T£ Jtsei «.HT^a* if/av spas, xjtt vciiTa. <z-bS
XtnOTt Jou srsv •J/))x«, teut tra» pet jj nyim %fiJfo
TX, X.X.X3. 73-fUTlcrXt OTM> (hl* S't >) JtTOMpa. , TIC
„ O Cyrus! fprak Araspes het is blykbaar „ dat ik twee zielen hebbe: zoo ik maar eene „ ziel had, die kon ten ze!ven tyde niet bei„ de goed en kwaad zyn : noch ten zclvett „ tyde het cerlyke en oneerlyke beminnen „ zy kon ten zeiven tyde dc zelfde zaak niet „ begeeren en veragtten. 't Is dus, zekere • * o dat



288 De ZOT van AANZIEN.
,, dat wy twee zielen hebben ; wanneer alt „ de goede ziel het bellier heeft, dan doet ,, men goede dingen: maar kwaade , als de ,, kwaade ziel gebiedt.
Daar ziet gy Harry, waren twee menfehen in een mensch, dat dezelfde zaak is , als dat 'er twee jongens in u zyn. Want de ziel is de mensch Harry , en het Iighaam is maar als een uitwendig uithangbord om aan anderen te kennen te geeven, dat daar zulk een mensch inwoond.
Maar Mynheer ! zeide Harry: dewyl gelyk gy zegt en ik bevinde, dat ik twee verfchillende jongens of zielen in my heb; ik bidde u , hoe zyn zy zoo verfchillend , heeft dan dezelfde God die de zie! goed wilde maaken, de anderen zoo kwaad gemaakt ?
Uwe vraag myn lieveling , is zeer gepast fchoon zy diepzinnig is. Ik wil evenwel tragten myn best te doen , om myn antwoord naar de zwakheid uwer bevattinge te fenikken.
God.



De ZOT va» AANZIEN. a&tf
. - God, die niets dan goedheid is, kan by mogclykheid geen foort van kwaad begeeren; en kan dus daar van geen middelyk werkmeester zyn. Hy kan zulke arme kleine fchepzels als' ik ben en gy zyt, maaken of fcheppen, fchoon alles dat God ten onzen behoeven doen kan, ons niet goed, of uitmuntend , of volmaakt kan maaken, anders, dan door ons met zyne eigene goedheid en volmaaktheid te onderrigten.
Dit zou my leiden, myn Lief, om u dat groot geheim te verklaaaren , waar voor gy noch niet vatbaar zyt; een geheim, op welk deeze waereld , Zon, Maan en Starren, met alle de waerelden die om dc zelve wentelen rusten.
De Engelen die in den Hemel zyn , zyn groote goede volmaakte en heerlyke weezens; om dat zy vervuld zyn met de grootheid , goedheid , «Üeerlykheid en volmaaktheid van God, maar zy weeten dat zy van zich zelden niets zyn; en dat zy in zich zei ven niet anders zyn dan ledige en donkere fchepzelen: enkele gevoelige vermogens bereid tot het entfangen, gevoelen cn genieten van het licht,
II. Düel. T de



«90 Dz ZOT van AANZIEN.
-de deugd en gelukzaligheid van hunnen goeden Schepper.
Hoe de geest des menfehen daar toe kwam, dat zy in zich zelve een noch al geringer dan een ledig en donker fchepzel werd. Hoe zy vervulden befrnet geraakte met alle kwaad, met hoogmoed , gierigheid , ondeugende luiter.nyd, haat, kwaadaartigheid, gevoeligheid en wraakzugt. Hoe het verder toekwam dat zy eenen anderen geest in zich verkreeg, die haar onderwees en deszeifs fnaaren fpande tot nederigheid, liefdadigheid, zuiverheid, geduld en vrede; dit, Harry, is het groote geheim dat gy noch niet bekwaam zyt te vatten : een geheim, als ik u zeide, daar de waereld ophangt, waar door zy veranderd is, en waar door zy vernieuwd zal worden.
Laat het ondertusfehen voor u genoeg zyn, myn Harry te gevoelen en teweefcn dat deeze uwe duistere geest, die gelyk gezegd is, zoo met kwaad is opgevuld , dat gy dat zelve . zyt; dat, dat alles is dat gy van het fchepzel in u hebt ; dat de goede geest welke in uw is , in u geblazen is door den magt en
de



De ZOT van AANZIEN. a$>i
de geest van God zelve, ten einde u tegen dat kwaad aantezetten en het zelve te overwinnen , om de duisterheid te verligten, om de vuilheid van uwen zelfs zoekende dierlyken geest te zuiveren j op dat gy ten laatsten wordt als de Engelen die in den Hemel zyn, vervuld met de zuiverheid , heerlykheid en gelukzaligheid van uwen God.
Leer daarom van nu voortaan, Iaat het ge. voeihier vandiep in uwe ziel neerzinken, myn lieveling! dat al het kwaad dat in u is, uw eigen is en dat al het goed dat in u is, aan uwen God behoord. Dat gy in of van u zelve niet vermoogt, eene goede gedagten , of wensch te vormen , of eene enkele verzoeking of kwaade bewceging binnen u. tegenteftaan. Leer hier uit nederig te weezen , en klein van u zelve te gevoelen en geene goedheid of deugd u zelvcn toetefchryven; want dat zoude heiligfchcnn'is weezen , zoo 'doende zou men het byzondere eigendom der Goddelyke goedheid te kort doen. Leer hier uit verder u zelve nooit boven anderen te verheffen , of beter over u zelve dan over eenig ander levendig Mensch te denken; want zoo T 2 ver-



292 De ZOT van AANZIEN..
verre als gy een fchepzel zyt, kan niemand vuilder en feilbaarder weezen dan gy zyt; fchoon het God naar zyne oneindige genade en barmhartigheid bebaagen kan beter in u, dan in anderen te werken.
Verhef u zeiven nooit , myn Harry! noch in gezelfchap noch in gefprekken van eeni. gen foort, door, zeide ik dit niet, of deed ik dat niet, of ik zeide dit en deed dat, want door u zei ven te verheffen, verheft gy uwe eigen ftouten en kwaaden geest, boven den goeden en zagten geest van God die in u is. Laat alle Lof u vernederen, en een befchul. diging weezen aan uw geweeten ; verdraag den laster met geduld en vermaak; in zoo te doen zal het blyken dat gy eet* liefhebber zyt vanbillykheid, zoo wel als een liefhebber van Hwe eigene hervorming.
Ten laatsten myn lief, buig uwe geheele wil en alle uwe genegenheden van uwen eigene kwaaden geest af, naar den geest van God die in u is, want dat is het uitterste dat een mensch voor zyne eigene zaligheid «oen kan. Verwerp, ftoort, eh veragt elke
We.



De ZOT van AANZIEN. 293
beweeging ten kwaade; omhels, bemin, elke gelegenheid ten goede, en neem die ter harten : daar door zult gy de nooit eindigende heerlykheid verkrygen van met God vereenigd te zyn, in den ftryd en de overwinning dien gy wenscht te behaalen over alle fchuld, onreinheid en bedorvenheid, in welke uwe natuur gevallen is.
Onder dit gefprek kwam Andries boven met berigtaan zynen Meester dat de Graaf van Mansfield beneden was, en hem wenschte te /preeken. By deeze tyding begon Harry optekleuren en riep , heb ik het u niet gezegd Mynheer, wat moeite ik u 'zou veroorzaaken ? Wees niet ontfteld myn lief, zeide Mr. Fenton, blyft gy hier. Indien het noodzakelyk is dat gy most komen, zal ik om u zenden.
De Vader van den jongen Lord Bodau was in elk opzigt het tegengestelde van zynen Zoon. Hy was te voet gekomen zonder knegts, gekleed in eene eenvoudige rok en had het uitzigt en de houding , van eenen eerlyken Osfeweider.
T 3 My-



'294 De ZOT van AANZIEN.
Myiord ' zeid Mr. Fenton , ;ik zoude my door dit bezoek zeer vereerd rekenen, indien ik niet was aangedaan over het geval dat daar toe gelegendheid gegeeven heeft. Het fpyt my dat myn zoon uwen jongen Lord Bodan zoo beledigde. Mynheer zeide de Graaf ik merk dat gy geheel bedrogen zyt , in het oogmerk myner vifite: Ik kom om uwen zoon te bedanken voor de billyke en edele, les, die hy den mynen gaf, weike hy zoo kragtig in ^yn geheugen heeft geprent, dat hy die gelyk ik vertrouw niet ligt vergeten zal. Myiord, hernam Mr. Fenton, myn kleine knaap is zeer gevoelig over zyn wangedrag in dit geval. Hy was de eerste die zich zeiven befbaft heeft, hy heeft my de zaak verhaald, nik verzekerd u tot zyn eigen nadeel.
Mr. Fenton, zeide de Graaf, na het geen ik van uwen jongen gehoord heb, uit zekere Jack Frceinan een myner getrouwste en verftandigste kne-ten , ben ik geheel ongeduldig om hem te zien , daar is niets edelmoedigs d;t ik niet gaarne van hem gelooven wil. Myne vrouw ,!'t is waar is niet altoos met my van dezelfde gedachten , zy heeft haare
jon-



De ZOT van AANZIEN. *9J
jon»en Lord met zich naar de Stad genomen o<u hem by een Doctor te brengen: ik was ontfleld over het geweid haarer gevoeligheid, welke zy by deeze gelegenheid vertoonde, als moest dit een middel weezen om degoe] de buurfchap cn vriendfehap met het huisgezin van Mr. Fenton te verbreeken, welke ik zoo hartelyk wenschte te bevorderen. Maar waar is die wonderlyke jongen? ik verzoek hem te zien.
Harry werd hierop aanitonds beneden geroepen. Dewyl hy vreesde dat hy geroepen werd om ftreng bekeeven te worden , ontftond 'er eenige gevoelige hooghartigheid in zyne ziel , en verwerkte dezelve tegen het geweld der beftraffingen die hy verwagte, hy trad derhalven te voorichyn met eene houding die niet veel zweemzel van nederigheid had, en maakte eene koele alhoewel diepe buiging voor den Graaf,
Zeegen my! riep Myiord, welke eene wonderlyke gelykheid; ik zag nooit twee aangezigten of perzoonen die zoo na elkander geleeken. Daar is Mr. Fenton! geen onderT ^ fchcid



S0<5 De ZOT van AANZIEN.
fcheid tusfchen u en uwe zoon, behalven dat, 't geen do jaaren veroorzaaken. Mi. Fenton glimlagtc en Myiord ging voort. Ik had altoos een denkbeeld dat de helden groote lompe Hukken waren , maar ik denk dat 'wy hier den held geheel in miniatuur hebben. Kan dit die eene knaap zyn , welke zoo als men my gezegd heeft , met een enkele trap of klap alles wat voor hem is, overwind en ter neder veld ? kom hier myn lief, en geef my verlof u te groeten.
Harry naderde hier op zeer eerbiedig • en Myiord hem in zyne armen neemende en hartelyk kusfende zeide, ik dank u, myn mannetje voor de edelmoedige ies diengymy. nen ondeugenden jongen gegeeven hebt; en voor het onderfcheid dat gy hem voor het toekomende hebt leeren maaken, tusfchen de baldigheid van een Lord en de gevoelens van een Edelman.
Harry voelde zich zelve op dit compliment van zyn Lordfchap verflomt , verwonderd en ter neergellagen. Ten laatste zich zelve herftellende antwoorde hy; gy denkt Mynheer



De ZOT van AANZIEN. 297'
heer, dat gy my beftraft door ?t geen gy gezegd hebt ; dan indien gy ernstig fpreekt, ben ik verzekerd dat gy my eene flegte les geeft j nu gy my over myne fouten pryst, en my daar door tot het kwaad aanmoedigt. Fouten myn lief ! riep dc Graaf, ik hoorde.nooit van zulke fouten , wat verftaat gy door uwe fouten ? Ik meen , Mynheer! dat wanneer ik uwen zoon zeide dat hy geen Edelman was, ik daar door toonde dat ik noch minder van den Edelman had dan hy; en ik verdiende den flag te regt dien hy my voor deeze belediging gaf; ik ben gereed hem om vergeeving te vragen wanneer het u behaagd Myiord. Neen! neen! myn man, riep Lord Mansfield, gy zult u zclven nooit zoo vernederen om eenige onderwerping aan mynen ftouten jongen te bewyzen. Ik zal niet denken dat ik my daar door vernedere , ( antwoorde Harry fchielyk en op eene tedere wyze) als ik my onderwerp aan iemand die de zoon is van zulk een Edelman als Lord Mansfield
Myiord zag den jongen met verwondering aan; toen hem aan zynen boezem T 5 ne-



258 De ZOT van AANZIEN.
necraende en drukkende, riephy uit: by mya" ziei ! gy zyt de rechte zoo wel als de Edelfte knaap die ik ooit gekend hebbe ; cn, Mynheer, ik zal het een eer rekenen onder uwe vrienden te zyn; en, dat is zoo veel als ik aan eene menigte in Oud Engeland niet zou willen zeggen. Mr. Fenton , vervolgde de Graaf, indien gy u de moeite wild geeven , om myn klein verblyf op den berg optezoeken, zult gy my verpligten : want fchoon ik uw Caracter benyde, zal ik doch blyde zyn met uwe vriendfehap. Zoo gezegd hebbende, ftond Lord Mansfield op , na zyne ruwe wyze, en vertiok onverhoeds:
De volgende avond nam Mr. Fenton, Clement en Harry alleen byzich in zyne Studeerkamer, en zyn brievetas uithaalcnde nam hy eenige Wisfels daaruit. Mr. Clement zeide hy, ik doe Harry een-prefent van j503 ponden, en benoude alleen aan my het voorregt van te raaden hoe het aangelegd , en voor hem op de beste wyze uitgezet kan worden.
Gy zult morgen te zamen naar Londen gaan, en daar een kamer huuren, zoo naby
Fleel



Dï ZOT van AANZIEN. 299
. Fleet prifon ais inogelyk is ; dan zult gy by den Cipier dier gevangenis gaan, en hem iets verceren om eene gefchreeven lyst te bekomen van alle gevangene , die onder zyne bewaaring zyn , met eene befcbryving hunner hoedanigheid en. ftaat, als ook van de fom die zy elk in het byzonder fchuldig zyn, ook de omftandigheid en den tyd hunner gevangenis.
Gy zult dan na de onderfcheidene Caracter», tegcnfpoeden, en verdiensten van alle gevangens van eenig belang vernemen, cn daar van aantekening houden op een byzonder papier; maar gy zult niet geheel vertrouwen op het berigt dat hy u geeven zal. Gy zult van vertrek tot vertrek gaan , om met de gevangenen alleen te fpreeken , om uit hun, dc Caraclers, voor en tegenfpoeden hunner medegevangenen te verneemen.
Dit onderzoek zal u naar allen ichyn meer dan veertien dagen ophouden : Maar denk boven al , dat zy, die meest aangedaan zyn over de elenden van hunne medegevangenen , dc voornaamste voorwerpen van
uwe



30o De ZOT vn AANZIEN.
uwe liefdadigheid en verlosfihg zyn moete».
Laat vyfhonderd ponden van dit geld hefteed worden ter bevordering der vryheid van zulken, wier fchuld niet boven de tien ponden beloopt. Daarvoor zult gy den gevangenen verlosfen: middelen verfchaffen om den hongerigen van brood te voorzien , en aan uw Vaderland verfcheiden leden weergeeven, die nu erger dan nutteloos zyn, en dus als een gewigt en last het zelve drukken. Laat de overige duizend ponden worden aangelegt ter bevrydingof verlosflng van gevangenen van aanzien , wier gevallen cn elenden een byzonder groot medclyden verdienen. Draag zorge my verilag te doen als u geld , tot zulke gewigtige oogmerken te kort mogt komen , als dan zal ik indien het noch op vyfhonderd ponden aankomt, u in alles voorzien.
Hier op vloog Harry zyn patroon om den hals , en hem zonder ophouden kusfeude , riep hy, o Papa, hoe gelukkig hoe zeer gelukkig maakt gy my ! O dat wy geld genoeg
had-



De ZOT van AANZIEN. 301
hadden, om alle veertien dagen in een jaar dat zoo te befteeden als deeze zoete veertien dagen hefteed zullen worden.
De volgende morgen gingen onze reizigers op hunne edelmoedige expeditie uit. Doch wy zullen zorgdragen den uitflag daar van niets te vertellen voor zy weerkomen; wyl zy zelve best in ftaat zullen wtezen , en zekerlyk ook het meeste regt hebben om de byzonderheden van hunne eigene buitengewoone ontmoetingen te vernaaien.
Onze Harry en zyn vriend Clement hadden by na een uur gewandeld, toen Mr. Fenton een kaartje omring van de Gravin van Maitland met verzoek dat zy dien avond in zyn gezelfchap een koffy- party mogt hebben. Zy was weduwe van wylen den Graaf, eene zeer beminnelyke vrouw, en bewoonde het kostbaarste huis op den berg, zy werd gezogt door een meenigte luiden van het eerste aanzien, en was fchrander genoeg om daar uit eene verkiezing te doen , die volmaakt naar haaren fmaak was.
Mr.



302 De ZOT van AANZIEN.
Mr. Fenton gong naar de Dame op het? beftemde uur. Toen hy in trad was zy bezig met het fchryven van eenen brief. Zoo dra zy hem door de deur zag naderen , werd zy getroffen door het bevallige zyner gedaante de zoetheid van zyn gelaat en de ongedwongenheid zyner houding. Zy werd noch meer getroffen door het herdenken van iets gewigtigs, maar dat reeds la' g geleden of in een droom gebeurd was. Haar hart was aangedaan , zy bloosde, en werd oo'genb'iklyk weder bleek, en niet in ftaat zich op haar floel te verroeren. Ten •faatsten herfteld ftont zy op naderde Fenton en fprak : Mr. Fenton , dit is eene byzondere gunst, een gun ft daar ik lange naar gewenscht heb. Dit Mynheer! weet gy, is • reeds de derde maal dat ik u gevraagd heb: maar myne voorige kaartjes waaren niet zoo gelukkig van u ter hand te komen. Mevrouw ! zeide hy , ik ben een eenvoudig bezoeker, fchoon ik my zelve niet kon weigeren te voldoen aan de eer van uw verzoek, ten minsten voor deeze reize. Ik ben zeide de Gravin, drie maanden op deezen berg geweest, in al dien tyd heb ik bymyne kennisfes



De ZOT van AANZIEN. 3°*
fen myn best gedaan, om iemand derze'.ven te beweegen my by u inteleiden, dan niemand was zoo gelukkig uwen naam te kennen. Om bekend te zyn Mevrouw hernam Mr. Fenton , moet men in zekeren opzigt een mensch van eenig belang weezen : inderdaad het is my niet onaangenaam , het overfchot van myn leeven zonder bekend te zyn, met u door te brengen. Ik zat juist een brief te fchryven, Mynheer, zeide de Dame, wees zoo goed u een weinig bezig te houden met de boeken en fchilderyen , die in myn kabinet zyn, ik zal aanitonds weer by b komen.
Weinig minuten na dat Mr. Fenton in het kabinet gegaan was, kwam Mr. Grinnik binnen. Hoe zeide hy gy hier alléén Mevrouw Maitland ? dat is wonder : uw Sex fchynt heel zorgeloos te worden omtrent haare verbetering, zy verwaarloost de modellen naar welken haare zeden befchaafd moeten worden. O gy arme ziel ! vroeg de Gravin. Ik bïdde u wat jaagt u thans hier? Ik verwagt deezen avond een gezelfchap by my, en zoo dat iets van uwe komst gewaar werd, dan zal ik
zoo



304 De ZOT van AANZIEN.
zoo alleen gelaten worden als het ftambeelii in Busky park. Ha Mevrouw ! riep Mr. Grinnik, is het mogeiyk dat gy met al uw verliand zoo misleid zoud weezen ? Vergun my u ^verzekeren , dat ik al myn leeven geplaagd ben door tallooze aanzoeken om my in gezelfchap by luiden van den eersten rang te voegen. Gy beest! riep Mevrouw, uw gezelfchap gezogt? dat moet dan by de wilden geweest zyn , welken reden van hun eigen maakzel hebben om den Duivel aan te zoeken : Gy behandelt de luiden , gelyk een grasmaayer het gras , o Mevrouw ! riep Mr. Grinnik, zy haaien hny daarom niet minder aan : elk is wel in zyn fchik met myn gebrek , om het vermaak te hebben, dat ik van myn medemensch geheel neergehakt word. Maar ik bidde u Mevrouw welk gezelfchap wagt gy ? wel daar is de Cpl:
lonel Zoetpoeder. Collonel Zoetpoedef
vooral V Ja Mynheer, een bevallig Edelman in myne oogen. Wel Mevrouw, de man ontbreekt geen verftand, 't is waar, zoo hy maar niet geheel in de zeeden van zyn beroep mistast. Hy is, gelyk men my verhaald heeft, in eenige bcuzelagtige affaire geweest, maar
hy



De ZOT van AANZIEN, aoj
fiy heeft nooit het hart gehad zynen vyand aantetasten zonder witte handfchoenen. Hy had byna zyn leeven verloooren op een aftogt door zyn talmen , in het zoeken van zyn degenkwastje.
Gevallig op dit oogenblik kwam een knegt
den Collonel Zoetpoeder aandienen. ■
Mevrouw Maitland, zeide de Collonel , uw gehoorzaamste dienaar. —Meer de uwe dan gy een anders dienaar zyt Mr. Grinnik: —— Gy zyt zeer gelukkig Mynheer in uwe téte atête met Mevrouw, maar de luiden hebben niet altoos de keuze van hun gezelfchap. Dat is hard Collonel , dat is hard op myn eer ., zeide Mr. Grinnik. Hy die op de waereld warren wil, antwoorde de Collonel, kan niet wagten dat hy 'er zonder fchrab afkomen zal Mr. Grinnik, en ik heb fouten genoeg om my tegen alle zedenmeesters in het harnas te jaagen. Collonel, zeide de Gravin, Mr. Grinnik heeft my reeds opgehouden met het befpotten van vyftig familien , en is nu juist gekomen om met my en met myne buuren den fpot te dryven. By myn ziel Mevrouw! zeide Mr. Grinnik, ik heb beflooten den mins-
II. Deel. V teri



206 De ZOT van AANZIEN.
■ten uwer fouten niet te fpaaren,", indien ik 'maar eens zoo fchrander was te zien waar zy leggen. Uwe billykheid , Mr. Grinnik, omtrent d verdiensten van deeze Dame, riep de Col >nel uit , geeft u regt van aan de overige vrouwen te zeggen wat gy wilt.
Mr. Fenton toen op nieuws binnen tredende, werd door de Gravin by deeze haare bekenden aangeboden. Ik hoop in 's Hemels naam, riep Mr. Grinnik , dat het gezelfchap dat gy deezen avond verwagt 'er heel anders Uitziet als deeze Edelman ! De mont der raillerie moest anders de taal der verwondering leeren , en dat zou eene verandering weezen die in^t geheel niet naar myne fmaak 2ou zyn. Mr. Fenton zweeg en boog zig
Hier was het weer, klop, klop, en onmiddelyk werd Lady Welm-ot aangediend. Daar zeide Mr. Grinnik , daar is de gelukkigste vrouw van de waereld, dat is zeker: Zy verdeeld haare geheele tyd in de twee groottte vermaaken haares leeven, Kaarten en Kwaadjpreeken. Zy is daar nooit moe van , en fpringt van de eene op den ander, op
dat



De ZOT van AANZIEN. 307
dat de verandering baar in beide meer ver* maak zou geeven.
Lady Welm - ot traad binnen met alle verbeeldelyke drift. Zy omhelsde de Gravin met verrukking. Myn lieve allerliefste Mevrouw Maitland , hoe gelukkig ben ik eindelyk by u te weeze! Hemel wat heb ik al doorge-ftaan eer ik dat haatelyk Londen kon verlaatcn ? Wat heb ik gevlogen als of ik dooide Spitsroeden liep! geen een minder dan honderd en vyfüg vifites ; en dat in foorten gelyk de kraamers zeggen. Maar daar is geen ophouden aan die grillen ;. zy Huurden alle kaartjes aan myn deur ; toen kon ik niet nalaten contravifites afteleggen , om my zelve te voldoen, gelyk gy weet. Daar was Lady Ganit, en de Juffrouw Babbelweg , en Mevrouw Teerkant en Lady Spot, en de Weduwe Onbehouwen, en de Juffrouw Lag-al, de aartigste meid van zestig Jaarcn die gy kend. Wel Madam dat zyn alle luiden van een verheeven fatfocn zeide de Gravin. Ja, ja, myn lieve vriendin , zy zyn de nietmetalletjes van de groote waereld; zeide Lady Weimot ; als zulke luiden als Mevrouw Maitland V 2 ver-



308 DE ZOT na AANZIEN.
vermaak hebben die aftefchilderen, dan krygen zy noch eene foort van waarde; anderszouden zy niet opgepikt worden al lagen zy aan den gemeenen weg.
■— Collonel Zoetpoeder, o tien duizend excufen ! ik zag u waarlyk niet.
Uw dienares Mynheer. Een lieve jon¬
ge ook. ( fluisterende half tegen Mevrouw Maitland) En uhier, Mr. Grinnik? gy zyt die man dien men op de waereld de eerste eerbied bewyzen moet , zoo wy begeeren dat onze kappen regt zullenzitten, dit weet gy.
Wel Mylady, zeide Mr. Grinnik, zoud gy gelyk de groote Turk zyn , en geen broeder Lasteraar naby uw throon konnen dulden ? dan het veld van dwaasheid en fpotfiekte is groot genoeg voor ons beiden. Ondertus. fchen Mevrouw , Verfchillen wy in onze manier van doen; ik ben gelyk Parther een flag van agteren en weg 'er mee; maar, gy Madam ontziet tyd noch dood en maaid uwe Sex zonder onderfcheid voor u geheel neer.
O



De ZOT van AANZIEN. 3©9
O foey Mr. Grinnik zeide Juffrouw Welmoe. ! wat zegt gy Mynheer, kond gy zoo hard van my denken ? Neen waarlyk Mevrouw, antwoorde Mr. Fenton; ik ben liever geneigd te gelooven dat gy fnoeid, want ik heb dikwyls bemerkt dat, na dat eenige fcherpe handen aan het fnoeyen geweest zyn , de agting weer zoo veel te beter uitfpruit en bloeid. O Lady Welm-ot, Lady Welm-ot! riep Mr. Grinnik , dat is het fchërpste ding dat 'er op myn eer van daag gezegd is. Wat, eene Dame de wil toeteftaan om kwaad te doen en haar de magt te ontnemen ! kan 'er iets tergender weezen ? Wel , onderfteld het was zoo, hernam Lady Welm-ot, dan wil ik noch liever gefneden worden door het Scheermes van dien Edelman , dan gehakt met den byl van Mr. Grinnik. Maar Apiopos, ik verwonder my waar Lady Phillygree blyft : ik ontmoete haar niet lang geleden : zy verhaalde my , niet meer dan een half douzyn vifites af te zullen doen , dan zou zy by ons zyn; zy brengt een nieuwe taal mede wil ik wedden. Die vrouw moest opgeknoopt worden voor een meesteres van onze Engelfche uitfpraak zeide Mr. Grinnik. Ja , antwoorde V 3 de



jro De ZOT van AANZIEN.
de CöHonel, als haar geld gangbaar werd. Ach Collo-neP, Zeide Mr. Fenton wat foort van zotheid of verkeerdheid' zal niet in zwang raaken, als zekere ruiden van aanzien en figuur dezelve indrukken , en daar in voor' gaan.
Kom liefste Lady Maitland! zeide Juffrouw Weiin-ot , terwyl de uitgezogte geesten hier by een zyn, laat ens wecten wat gezelfchap wagt gy deezen avónd ? Ik hoop dat gy een goed fonds hebt aangelegd om regt vrolyk te 2yjn. Ik zal my dood knyzen zoo het van dien aart is , dat wy niet fnrtclyk laggen könrten. Vrees niet zeide de Gravin , maar let op de Caracters als zy voorby marcheeren.
ËeT£t, daar Ts Plomp Toilet. Uitmuntend z"eide Juffrouw Wermot, die tweeslagtige gek! hy is gelyk een otter, en lied tusfchen Zyn land en zynen hof van waar hy niet San afkomen.
Dan is 'er Lord Bodem Graaf van Mansfield , die onlangs mede hier op den berg
ge-



De ZOT van AANZIEN. 311
gekomen is. O zeide de Collonel dat is het voorbeeld dat de natuur ons gegeeven heeft, toen zy een oogmerk had ons te toonen , wat wy moesten weezen. Wie, dat heertie? riep Mr. Grinnik ; om 's Hemels wil, Collonel ! hoe kond gy een mensch pryzen^-wiens zeden zoo ftrydig zyn met uwe eigene? Ik erken dat hy talenten en geleerdheid bezit , fchoon hy niets van de zaak fchynt te weeten, hy laat zich veel voorftaan, alleen om de gemeenste aller deugden te weeten; die van cerlyk Man te zyn. Kend gy hem Mr. Fenton ? Wel genoeg! Mynheer zeide Mr. Fenton^ om my te doen vreezen dat ik eer een voorwerp van fpot voor zyn Lordfchap zal zyn , dan dat ik hoop kan hebben van vrolyk te weezen ten zynen koste. My isgezegd! zeide Mr. Grinnik, dat hy na de te rugkomst van zyne reizen een volmaakt cavallier is geworden , maar hy kreeg fchielyk een tegenzin in alle wellevendheid ,• en ik !■ vraag op d;t oogenblik, of'er vyf luiden in Engeland zullen weezen tegen wier) hy , Uw Dienaar , zeggen zal; en ik vertrouw te gelyk, voegde de Collonel 'er by, dat 'er T 4 geen



3*2 De ZOT van AANZIEN.
geen vyf menfehen in Engeland zyn, dien hy niet zou willen dienen.
Spreek my niet van hem, lieve Collonel ! riep Lady Welm-ot; hy zegt meer ftooten. de dingen in korter en minder woorden dan eenig Cynicus die 'er ooit leefde. Hoe dat Madam? zeide de Collonel, hy is te zeer onze vriend om ons door vleyery optewarmen en hy berispt nooit zonder oogmerk om te verbeteren Wel, wel! riep Grinnik, daar is dan nooit veel Hof om te laggen in dit Carafter. Laat ons een ander voorwerp hooren. Wie komt 'er naast Mevrouw Maitland?
De Weduwe Mawkin, zei de Gravin, dat groote Keatfche Fortuin, zy heeft drie huwbaare dogters by de Min , uit vrees dat de luiden onbefcheiden zouden weezen te vraagen , wie dezelve ter waereld gebragt heeft? Zy hoopt evenwel noch voor ds derdemaal te zullen trouwen, en zoekt anderen door haare lagj'es om te koopen om haaren ouderdom zoo wel als zy zelf doet, te vergeeten. Ik zie haar nooit, zeide Lady Welm-ot,
of



De ZOT van AANZIEN.
313
of zy doet my denken om een Mayfche morgen, als de lange nok uitgehangen word met bloemen en kransjes. Zy is even zoo geluk, kig geweest, deed Mr. Grinnik daarby, in haaren geest met bloemen van weetenfchap te vercieren , en is even belaggelyk in de gemaakte vertooning van haare geleerdheid, als zy is in haaren opfchik. Ik kon Hit alles noch verdragen, zeide de Collonel, zoo zy niet zoo onbarmhartig in haar oordeelen was , omtrent één artikel der vrouweiyke deugd, totwelker verbreeking geen een leevendig mensch Juffrouw Maukin in de geringste verzoeking zal brengen. Maar, hebt gy niet meer blokken om 'er onze Mercuriusfen uit te hakken Mevrouw?
Ja, ja, zeide de Gravin, daar is genoeg om mede te laggen en genoeg om over te laggen , daar fta ik u borg voor. Daar is onze vriend Billy Woelwater. O Heer, riep Juffrouw Welm-ot, dan wenschteik,dat ik een ander kleed aan had; dat is hy die het altoos zoo druk heeft daar niets te doen is ; hy is zoo vol vrindelykheden dat gy 'er nooit zonV 5 der



314 De ZOT van AANZIEN'
der fchade afkomt, en hy zal u een geheel ftel kleederen bederven in den drift om u een kopje koffie toetereiken.
Dan zeide de Gravin , komt noch Mc;uffrouw Speuls, o die malle babbel ! riep Mr. Grinnik, die haar ooit trouwd beeft iets, om aanzyn oriogieiietttng te hangen. Dan i» 'er Frans Sol , wiens gceiichap zoo algLmeen gezogt wordt. Dat is het geen my mee.t verwonderd, ziede de Coilonel, die ongevoelige kwast! hyweet 'er r*eM van, hoe feberp men hem ook raakt; de gek is vry goedaartig dat moet gezegd worden ; hy is zoo begeerig om pret :e maaken , dat hy met er daat mede doet fchoon men ten zynen koste lagt. Dan behoeft men zich niet langer te verwonderen dat elk zoo zeer zyn gezeiichip zoekt, zeide Mr. Fenton , wyl eik begeerig is om te laggen, fchoon 'er weinige zyn, die zelfs uitgelaggen willen worden.
Daar was eene zekere verborgenheid in het gediag van Mr. Sol , zeide Grinnik daar niemand van gedroomd had. Het gebeurde
voor



De ZOT van AANZIEN. 315
voor eenigen tyd dat. hy in een gezelfchap was daar hy zig zelve tot het wit Helde op het welk elk fchieten mogt. De nieuwigheid van dit verfchynzel verwonderde my. Ikbefchowde hem met oplertenheid. Ik bemerkte de be-, hendigheid waarmede hy allen boert op zich zelve wist 't huis te brengen : en ik ontdekte in zyne onderwerping onder den zegepraal van anderen, een verftand 't welk dat van zyne befpotteren verre overtrof. Weinige maanden daarna , ontmoete ik hem terwjl hy alleen wandelde. Mr. Sol zeide ik, ik kan niet be grypen dat gy u zelve kond aanbieden, om een voorwerp van fchimp en fpót te/weezen, voor luiden die in alies , behalven in geld ver, uwe minderen zyn.
Ik ben niet langer onder die noodzakelyk. heid zeide Mr. Sol. Gy ziet ik ben in den rouw : Een bloedverwant heeft my onlangs zeven honderd ponden jaarlyks nagelaten. Gy zyt de eerste Mr. Grinnik , die het ge. luk had my te ontdekken , en gy hebt regt» van my na de reden van deeze byzonderheid in myn gedrag te vraagen.
Ik



3i6 De ZOT van AANZIEN.
Ik ben een jonger broeder. In myn kindsheid hing ik geheel af van myn Moeders we. duw goed, de ondervinding leerde my fchie. ly^ , dat de houding van ailen die my omringden eene koelheid en veragting te kennen gaf, weike uit de bewustheid myner bekrornpene omflandigheden voortvloeide.
Hoe nu dit kwaad te herdeden : hoe een belang te bevorderen ten voordeelen van den goud.n afgod, voor welke alle natiën en taaien nederbuigen, is de groote vraag.
Ik bevond my in eene waereld daar de flegtheden en fnaakeryen onvermydelyk noodzakelyk waren, om gunst te verkrygen; ongelukkig bezat ik geene bekwaamheden tot deeze voortreffelyke eindens. Ik kon geenen vyand verraaden om eenen vriend te dienen, ook geene patroonen der tegenwoordige ecuwe , wy! ik niets kon toebrengen tot hun be. lang , en vermaak
Ten laatsten bedagt ik die list dieu verwonderd heeft. Zy belfond alleen in de konst om
my



DE ZOT van AANZIEN. 317
my wys en nederig te houden, wys om ftil te zyn als men my voor de gek hield, en nedrig om my als een voetbank te onderwerpen aan zulken, die zich door hunne verbeelding, in de oogen van het gezelfchap verheffen.
Myn ontwerp flaagde boven verwagting. Ik drong my dus in de vriendfehap van de voor naamsten des lands. Myn gezelfchap werd bemind en gezogt by de grooten. Gelukkig was de Pair die Ach kon beroemen, dat hy den Heer Sol des avonds aan Tafel zou hebben.
Ondertusfchen was ik alleen geen voorwerp van fpot. Ik wist het belaggelyke op perfoonen van onzen middelfoortigen adel zoo te beftieren, dat zy daar door mede ten fpot gefteld werden ; en ik miste 1100 t van die neer te vellen, van wier belang of vriend' fchap ik niets te verwagten had.
Dus kreeg ik een aantal van zeer Hoog geëerde voorftanders, van welken elk my gaar, neby zich wilden hebben; terwyl een ieder het zyne toebragtom myne boert aangenaam te maa-j
ken.



8i8 De ZOT vak AANZIEN.
Acn, zonder daar voor aanrnerkelyke gefchen* ken tegeeven, hebben zy my eenige aartige pfficien bezorgd, die my omtrent zes honderd ponden jaariyks opbrengen. Zoo dat gy ziet Mr. Grinnik, ik ben nu op den weg om anderen te zien, die my, op myne beurt, vryheid geeven hen uittelaggen.
Ik kan, zeide Mr. Fenton het Caracter van dien Heer niet geheel goed keuren. Daar is iets onbeminneiyks in eik foprt van last die men op zich neemd , en zelfs verdiend de nederigheid van Mr. Sol eene groote toegeeflykheid, om dat zy niet vernuftig is. Zyn verftand is egter te pryzen, om dat zyn oogmerk onfchuldig is, met betrekking tot de parfoonen omtrent weiken hy deeze list gebruikte. Staat h/ op de agterhoede uwer .bezoekers Mevrouw Maitland ?
Neen, zc-ide de Gravin, wy krygen ook noch Juffrouw Eigen - gereed, meteen excetera zender caracters , die evenwel komen
zullen. Eigen gereed ! barste Lady
Welm-ot uit, op myn woord een van de beste ïpselsters onder duiden van jfatfon. Die
goe-



De ZOT van AANZIEN. 319
goede vrouw zou waarlyk een aangenaam gezelfchap weezen., zoo het niet duidelyk bleek dat zy geene opvoedinge gehad heeft. Herdenk eens hoe dat arme ichevfel onlangs haare onkunde verried; zy troefde in terwy! ik met de handen vol troeven zat : en na zy het fpel met veel fchranderheid had overgezien, zeide zy , ik dagt Mevrouw dat gy aan uw oud fpel van quadrille waart. Ha, ha, ha! Juffrouw Eigen gereed veibeelde ik my, is een van die iuidjes, die denken in eene mode te komen, juist op dien tyd als anderen daar uitgaan.
Mevrouw, zeide de Gravin, indien Juffrouw Eigen gereed den tyd van haare godsdienstige verrsgtingen, en ©effeningen van goedwilligheid kon uitbrecken, dan zou zy dezelve ongetwyffedd belleedcn , om zich meer naar uwen fmaak te fchikken. Haare kleine fouten zyn verléhoonlyk uit hoofde van haare yrolykheid ; want terwyl zy zeer billyk de dwaasheid van het groote leeven belagt; ligt zy ook om haar zeiven met een gul hait, dat zoo zeer op de mode gezet
jpB\ ■ ■
Zon-



320 De ZOT r ah AANZIEN.
Zonder tusfchenpoofing werd er geklopt cn gebeld tot het geheele gezelfchap binnen was : Lier gast volgde zoo fchielyk dat Mevrouw Maitland naauwlyks den tyd had , elk hunner met byzondere diftinctie , en op die wyze te ontfangen, als zy oordeelde dat best, met den aart en het caracter haarer gasten overeenkwam.
Deeerste was Juffrouw Philligres deeze riep; Mevrouw Maitland , ik ben in fupsrlativo de uwe. Ik ben de uwe, zeide Mevrouw Maitland, in pofttivo buyten alle vergelyking,
en zulk een vreemdeling als Juffrouw Frin-
ket! gy hebt ren iaatften dan naar de
weg gevraagd. Ik wensche u geluk Mejuffrouw met eene nieuwe winst. My is
gezegd dat uw groen aapje volftrekt de groots, te baute en het eerste vernuft is;, in den omtrek van St. James. Mynheer Plomp Toilet hoe gelukkig maakt gy ons ! Ik hoor.gy hebt al uw laag land, uwe fchuuren en drooge akkers laaten vaaren , en het hof mag nu hoopen u geheel te hebben. Mr. Sol dit is een gunst die ik niet gewagt had. Haar geaade had deezen avond gezelfchap , en zag
zoa-



De ZOT van AANZIEN. 321
zonder twyffel ook naar u uit. Maar luister eens Mynneer ! daar zyn hier- eenige luiden die wat te veel verftand hebben , om door uwe konstjes vermaakt te worden, des wagt u die te befpotten , die veel eerbied verdienen. Mejuffrouw Mauwkin, gy brengt
ons in duizend onrusten; wy vreesden, dat
gy deezen avond niet koomen zout. ■
Lieve Dame , hoe kostelyk is dit alles!
hoe infchikkelyk ineen Dame van uwen fmaak, die geene vertooning van ecnigen , opfchik of zwier wil'maaken. O Mr. Woelwa¬
ter driemial welkom ! onze Sexe mag zich nu beroemen dat zy een Dienaar heeft; andere mannen zyn zoo lusteloos, zoo onhandig, dat hunne weis van Dames optcpa'sfen, geen een neigje verdient. —- Myiord Mansrield 't is meer dan een eer , 't is een weldaad u te zien! Indien zommige van ons niet verbeterd worden eer gy ons verlaat ; dan zal ik voor myn part , my zelve zeer btfchuldi-
gen. Myn lieve Lady Eigen gereed !
hoe vaaren uwe zoete kleintjes ? hoe vaaren
uwe dienstboden! 1 hoe is 't met u
in bette cn koude ! Geloof my ik heb
1 belang in de zoete harmony en het lieve huil. Deel. X meur



3*2
ZOT van AANZIEN.
meur waar in alles by u leeft. Ik vrees, zeide Lady Eigen-gereed dat zy alle beginneu te kwynen, fints gy Mevrouw hebt opgehouden, hen door uwe tegenwoordigheid gelukkig te maaken.
De Graaf van MansSeld zag rond, en Mr. Fenton gewaar wordende liep hy fchielyk naar hem toe; hem in zyne armen vattende, riep hy: Mr. Fenton hoe blyde ben ik u hier te ontmoete! welk een geluk dat ik altoos en overal zal rekenen ! hoe vaart myn Harry , myn kleine held ? De Heer Fenton boog tweemaal.
Hier William zeide de Gravin , thee en koffy! fchik de Tafel en Kaarten in het naaste vertrek. Lord Mansfield ! wat nieuws ? Gy zyt bekend in alle vreemde cabinetten.
Ons huisfelyk nieuws, zeide de Graaf, is niet buiten gewoon. Het word bevestigd dat onze ingelanden door al de Graaffchappen en Stede van Engeland, tot eene refolutie gekomen zjm , tegen omkoopingen eh bedorvenbeid in de reeden.
Ons



De ZOT van AANZIEN. 323
Ons Parlement is tegenwoordigook in beweging, met een acte, ter bevordering van Maa~ tigheid en Kuisheid onder beide Sexen vastlettellen. By deezen acte hebben zy voorgenomen eenige aflens te voegen even als een codicil by een Testament. Onder anderen is het oogmerk, eene algemene verandering in de vormen van de wellecvenheid , ten behoeve van waare goedheid en willigheid te weeg te brengen; en alle bewyzen van weldadigheid zullen voortaan door eene onveranderlyke wet , voor blyken van eene aanzieniyke afkomst doorgaan.
Voorts zal vastgefteld worden dat ieder hoveling of man van ftaat, op zyiae belofte mag agtervolgd worden; ja zelfs op zulke vertrouwelykheden, a's knikken , glimhsgen, of fluisteringen , of het wenken met de hand , en alle andere tekenen welke zeer waarfchyn lyk bedoo'en om het volk in hoop te doen leeven. Geen voordeel zal men hebben met voorwendzcl van onkunde in den handel, noch van onnozelheid in den ommegang met de Sexe. De gleed der zedigheid is het eenige rood dat vry gelaten zal worden op een X 2 tro-



324 DE ZOT van AANZIEN.
tronie van fatfoen , in zyne Majefteits Staaten.
: Geenen pcrfoon van eenigen ftaat zal het In vervolg vryftaan, rond tc zwerven om fouten te zoeken , tot dat hy geen huis meer ■vinden kan dan by het behulp van een kaars. En ten laatften word alle laster, voor klein verraad gehouden; voor zoo veel de wet te •kennen geeft, dat op de eene of andere wyze, ■het verlies van een goede naam , noch be-klaagelyker is in zyn gevolgen dan het verlies van eenig ander eigendom, ja van het leeven zelve.
Wel zoo! riep de Gravin, op die wyze zal Lady Iiigen - gereed de eerste Dame in de nieuwe mode zyn. ——- Wel , zeide - Mejuffrouw Frinket ; maar wat zal van u worden, die thans aangezien word voor de patroon van fmaak cn befchaafdheid ? O Mejuffrouw , riep Mr. Sol , Mevrouw Maitland zal dan vertoor.ing genoeg maaken, daar ftaa ik borg ■voor, zy heeft maar weinige artikels te leeren , die aan een goed verftand en een goed hart overtollig-zyn. Zy zal daar door onder-



De ZOT van AANZIEN. 3*i'
derftelik, geheel ontkleed, en in haare natuurlyke beminnelykheid gelukkig herteld worden.
Ik ben verd .... riep Mr. Ploro, zoo de. zaaken zoo ver koomen, daar mag ik een ketel, met visch onder verzetten, niet waar? zoo veele duizenden van ponden wegtegpoyen , met eene omneetbaare tyd en oneindige moei-, ten voor de netheid fmaak en deugt in de baumonde, en voor de —wat, riep Juffrouw Mawkin is ons Parlement nu tegen zich zelve ? Nu is de waereld in zes duizend jaar. geflegen tot haare hoogftcn trap van hoffelyke wellevendheid; en nu willen zy dat geheeIe gebouw cm verre ftooten, en ons van dat toppunt in het ftof van het laage canailje werpen. Indien wy in onzen hoogen ftaat onder banden gelegd worden met burgers en boeren, wat voordeel zullen wy dan van ons geld hebben ? het zal den bezitters langer
niets waardig zyn. Dit is het aller
verkeerdfte en belaggelykfte plan dat ooit aan deeze kant van den zonnekring is uitgedagt , zeide Lady Philligrce. Ons Parlement wil zich het aïr geeven van tegen alle andere Parle-..
X 3 men-



326 Dc ZOT van AANZIEN.
mentcn te dwarsdryven. Maar het best hiervan is, dat haare magt veel te klein is voor de grootheid, en uitgebreidheid haarer onderneeming. Vergeeft my, Madam hernam de Co'lonel, ik weet niets boven het vermogen van ons Par. ment. In geestclyke zoo wel ais tydelyke gevallen , is haar magt in Engeland even dezelfde als die van den Paus te Romen; hethan naar weigevaiien, in Hemel en op Aarde,
binden cn ontbinden. Tehalvcn , dat
MejuiTer deed 'er Mr. Grinnik by, met refpect voor ons Parlement , is het ver vanzulk eene bclaggelyke onderneeming te wee ren ; ik honde die voor zeer beminnelyk en prys waardig. Het moet daar voor geene onaanmerke'rke voordcelen affiaan; het wil niet langer deelen in de fchande barster onderdaanen , en de yerköoping van haar land , het bedoelt even zeer haar hoofdvoorregt, van haare f^pfflèa ten koste ven hunne medebnrgeren te handhavenen te doen vervallen; cn bicden ?an in vervolg van tyd hunne fchofden
te betastten. lk hoop Myiord zeide Mr.
Woelwater, dat uwe wetten geen kragt zullen hebben tegen de gedienstigheden van vreindfehap en burgerlykc beleefdheid. Neen,
Myn



De ZOT van AANZIEN. 3*7
Mynheer, maar alle en tegen den ophef daar van.
Mr. Woelwater zag dat de Koffy reeds klaar was hy ftond met veel haast op om de
Dames te dienen. Weg jou deugniet, hou
je een myl van my af! riep Juffrouw Welmot. Niet digter , lieve Heer , niet digter fchreeuwden de Juffrouwen PhilHgree en Fnnkct. Mr. Woelwater zeide Lord Mans-
field ik zoude u raaden uwe diensten da Ladys Maitland, en Eigen . gereed aantebieden ; indien het gebeurde dat gy koffy op hunne kleereu ftorte; gy zoude baar verpligten , om die aan het eerste arme mensch
weg te geeven. Ik wenschte Myiord ,
zeide Juffrouw Welm-ot dat gy wist complimenten te maaken die minder ten koste van anderen kwamen. Maar apropos, Myiord! die zelve armhartige aftens tegen denkster, en het zoeken naar fouten, gelyk gy het beliefd te noemen ; is daar al een wet van gemaakt?
Neen, Mejuffrouw O dan hebben
wy noch tyd te goed om onzen wil te neemen. Ik bidde u Dames , hebt gy onlangs ook iets gehoord van de twee Juffrouwen X 4 Waardig



348 De ZOT VAtf AANZIEN. Waardig ? — Niets nieuws, antwoorde dé Gravin , niets meer dan dat zy beide zeer
goed en zeer beminnelyk zyn. Arme
Weeskinderen ! zeide Lady Welm-ot zy zyn zeer te beklagen. De oudiht heeft met haar voogds lyfkncgt een list verzonnen op de ecrlyke verzoeken van Mr. Meivin, en is vooreen maand naar haar Tante ophetland geweeken: terwyl haare nister aan den anderen kant, een wettig huwclyk verkoozen heeft met een kelderknegt, op een tractement van duizend
pond jaarjyks van zyne Genade van A ..
Mejuffrouw Waardig, zeide de Heer Sol, is zekerlyk naar haar Tante gegaan, gelyk zy beliefd te zeggen : want Mr. Meivin en ik zullen volgens haar eigen verzoek haar
eene vifite geeven. En ik kan getuigen
zeide de Collonel, dat de jongfte den kelderknegt getrouwd heeft waar van de Jüftouw fpreekt, want hy is een byzonder vriend van my, hy is een jong Heer van groote verdiensten, faniiie en fortuin, welke dien tytel aangenomen heeft gelyk een heldin de Romans, om daar door gemakkelyker toegang tot zyne Princes te bekomen.
Schaam



De ZOT van AANZIEN. 329
Schaam u Heeren, zeide Lord Mansfieid , geene meer van uwe, verdedigingen bid ik u. Mogelyk is hier geen een perfoon tegenwoordig , die nu niet aan eene andere theetafel het onderwerp van fpotterny , cn ook wel van laster is. Laaten wy dan het raket ook opneemen en den bal weerom kaatzen. Ik ken inderdaad weinige menfehen van welken eenig goed gezegd kan werden, en niemand, die niet berispt kan worden zonder de waarheid te kort te doen. Beha!ven dat, daar nu van alle man in 't algemeen kwaad gefproken word, lyd niemand fchade daarby. Indeih iemand in 't byzonder den laster kou ontkeren, dan mogt men billyk vermoeden dat zulk een perfoon geen eene hoedanigheid bezat die niet verdiende dat in hem die benyd werd.
Ofoey, Myiord, riep Juffrouw We!m-ot hoe kond gy zoo üefdeioos over de menfehen denken? daar zyn verfcheiden luiden van myne kennis die weezendlyk \vaardige hoedanigheden bezitten. Het is waar daar is L dy Speelziek en Mevrouw Zitop en Mejuffroi.w Gril en honderd anderen op wier hoofden de X 5 kap



33a De ZOT van AANZIEN.
kap van lastering pasfen zal , Maar daar is Mevrouw OrJentelyken Mejuffrouw Buurlief, en eenige weinige meer, wier agting altoos geheel ongefchonden geweest is. Indien Mevrouw OrdentJlyx fouten beeft, zy bezit doch de befcheidenheid van die voor anderen fchuil te houden, en Mejuffiouw Buurlief in waarheid kend zich zelve voor geene fchoonheid ; zy weet zy behoeft geen berouw te hebben wegens eenige moord door haare lonkjes gepleegt : maar evenwel is zy het bedaardste en aangenaamste fchepzel dat 'er leeft; zy mist nooit vrolykheid te verwekken waar zy komt, 't is jammer dat dit altoos gebeurd tot haare eigen kosten.
Hebt gy ! vroeg Mr. Grinnik, hebt gy Dames ook iets gehoord van die grappige affaire , die onlangs voorgevallen is tusfchen Mynheer Cornisch in zyn vrind Lord Vrylief. Mevrouw Cornisch had haaren man te kennen gegeeven dat zy belust was om vreemde landen te bezien ; zy, gemelyk om dat hy haar dit verzoek niet wilde involgen, nam de gelegendheid waar dat Lord Vrylief naar Aken
ging



De ZOT van AANZIEN. 331
ging , om hem derwaards te verzeilen. Van daar fchreef Vrylief eenen brief , opgevuld met berouw hebbende verantwoordingen, waarin hy hem de befchikking over zyn geld en goederen aanbood, als een geringe vergelding voor den waardigen fchat dien hy hem ontroofd had. Bier op had Mr. Cornisch de goedheid van tc antwoorden; dat hy het onedelmoedig voordeel van zyn vriends mildadigheid niet wiide aanneemen : Dat hy niet wist dat zyn Lordfchap hem in eenig opzigt beledig had. Dat hv integendeel op zyne Lordfchap zag, als op iemand, die hem onder den Hemel hit meest verpiigt had : aan wicn hy zich op eene byzondere wyze verbonden rekende : cn aan wien hy altoos in zyne gebeden zou denken, als een die hem den grootsten last zyns leevens gemakkelyk gemaakt had.
Wat my meest in dat geval verwonderd , zeide Mr. Sol, is het tedere gewecten van Lord Vrylief, in een zaak die aan geen Verveling eenige fchroom zou veroorzaken. Daar is de Heer Frcdcrik Zwak een man van zestig Jaarcn , en van zulk een kwyucnd geitel,
dat



332 De ZOT van AANZIEN.
dat de geringste ziekte hem met hu/p van den Doctor naar de eeuwigheid zal ftauren : Evenwel heeft hy noch binnen deeze zeven maanden , vyf Lancastersfche meisjes by zyn Serrail gevoegd , behalven drie getrouwde Juffrouwen , die haare mannen hebben verlaaten, en naar hem tocgeloopen zyn.
Mr. Sols aanmerkingen over het geweten der vrygecsten zeide Mr. Fenton , herinnerd my iets van eenen Jabk Wild een kennis van my. Hy heeft my het geval zeïve verhaald; het is eene hiilorie daar hy ro; m opdraagd; en de vertelling van dezelve doet' zien dat hy zich met van het Caracter van een Edel. man verwyderd.
Mr. Wild was uit een nabuurig landfehap afkomstig, en door vroome ouders opgevoed in eene neauwkeurige waarneeming van zyne pügt, omtrent God en menfehen. Wanneer zy oordeelden dat hy in zyne burgexlyke en Godsdienstige beginzelen genoeg bevestigd was, zonden zy hem om onze wetten te be.
fin-



D'e ZOT van AANZIEN. 333
'ftudeeren naar Londen, daar by fpoedig leerde dat vermaak het eenige goed was, en dat de wetten der natuur door eenige latere vast» Hellingen niet te veranderen waren. Evenwel liet hy zich veel op 't geen men het punt van eer noemd , voorftaan, en zou elk mensch wel door het Iighaam hebben willen loopen, die hem van eenige onbillyke of onedelmoedige daad befchuldigde.
Wild was een jonge knaap van bekwaamheid en vrolykheid, doch behield vry wat zweemfel van deugd. Een aanzienlyk koopman te Londen nam hem in zyne vriendfehap. Wild werd gezet om fchulden en wanbetalingen , zyne nieuwe vriend verfchafte twee honderd ponden ten zynen behoeven en verzogt hem eens vooral aan zyne tafel.
De koopman was onlangs aan eene beminnelyke jonge vrouw gehuwd, dieniets van haare fchoonheid inde oogen vanfvlr. Wild verlooren had. Om deezer vrouw wille drong hy zich zoo veel hem mogelyk was in de gunst van haaren man. Hy befteede een grootgedeelt van
zyne»



334 Da ZOT van AANZIEN.
zynen tyd aan hun huis ; terwyl zyn vrind Tan huis of op zyn Comptoir was , tragte hy door een vriendelyke aanzoek , en duizend gedienstigheden, hem de huwelyks-genegendheden teontrteelen van eene vrou.v, op wier deugd hy zyn hoop , cn vreugde , al de eer van zyne familie , zyne vrede en de uitzigten zynes levens bouwde.
Wild had, om zyn crediet by den koopman te bevestigen hem dc twee nonderd pond betaald.
Zeker Edelman aan wien de dobbeifteenen onlangs zeer ongunitig geweest waren, deed de aanbieding hem eene bediening aan het hof te bezorgen, onder het preliminaire compliment van duizend ponden. Wild raad pleegde zynen vriend over deeze voordeelige aanbieding. De koopman had dat geld niet. maar beloofde hem het zelve te bezorgen; en ia zyne drift om het geluk van deezen verrader te bevorderen ; ging hy aanitonds uit en zogt zorgvuldig zyn oogmerk te bereiken. Dit was voor Wild eene geiegendhekl die voor
een



De ZOT van AANZIEN. 335
een man van zyne liefhebbery niet verptuild moest werden. De dankbaare Wild nam dien tyd waar om het lot van zynen weldoende! te voltooyen, en aan het gelukkigfte deel dat hy hem liet zonder dat de koopman zulks wist iets toetebrengen , tot het voortbrengen van zoonen en dogrers , welken gelyk de wormen op het bed der befmetting geteeld werden.
Indien ik niet vreesde te verveelen, zeide Juffrouw Eigen - gereed , kon ik een versch voorbeeld van ondankbaarheid op geeven, dat nochiterker is da»'t geene de Hr. Fenton verhaald heeft, verzeld van zulke omftandigheden die my ontroeren. Het gezelfchap verzegt haar aanitonds haare nieuwsgierigheid te voldoen, en zy begon als volgdj
Eenige weeken geleden zond ik naar eeft belleeder om eene vrouw van opvoeding, welke my in de onderrigting myner kleine meiden helpen zoude. De volgende dag kwam een jong mensch haaren dienst aanbieden. Haat gelaat was zeerinneemend; en met eene houding
waarop



335 De ZOT vak AANZIEN.
waarop alle deugden fchitterden , vertoonde zy eene volftrekte afkeer van voor deugdzaam aangezien te worden.
Ik vroeg naar haar caracter-; zy antwoorde met een air van de diepfte nederigheid: ik heb nooit gedient; ik ben eene ongelukkige vreemdeling die niemands aanpryzing waardig is. Ik heb niets te verzoeken dan dat Gy my in uwen dienst aanneemt, en fchuilpiaats onder uw dak verieent.
Haare béleidenis ontroerde my, 't was by my beflooten haar niet te verfïooten; by een nader onderzoek bevond ik dat zy de befchaafde taaien magtig was, en alles wat tot eene vrouwelyke opvoeding behoorde verftond , fchoon zy geen tweeentwintig jaaren bereikt had , myne kinderen behandelde zy met liefde , zy was gewoon met een droefgeestig vermaak dezelve aantezien; endikwyls bemerkte ik terwyl zy dezelve kieede en onderwees, dat zy haare traanen op zoo ongemerkt eene wyze als mogelyk was liet vlieten.
Dit



©e ZOT van AANZIEN, 337
Dit benevens de duizend bevalligheden die haare woorden en daaden verzelden, maakten my ongeduldig om te weeten van waar, en wie zy was. Zy merkte myne nieuwsgierigheid, en zeide met eenfmeekende en vernederde houdig. o Mevrouw! zoek niet my te haaten ; Zoek de oorzaak myner fchande niet te weeten, wyl dieniet verhaald kan worden , zonder perfoonen van waarde en aanzien tot fchande te maaken.
De dag daar na kwam de Heer Hammet' Eigen - gereed in, terwyl Peggy ( zoo noemde zy zich zeiven,) met myne kleine meisjes in het ander eind der zaal zat te praaten. Ik kom myn lief zeide hy , van een bezoek by Mr. Bevallig onze nieuwe vriend, in wiens lof gy my zoo breed hebt hooren uitweiden. Ik vorschte zyn huis uit en ging 'er zonder eenige complimenten in. Toen ik in zyne kamer trad werd ik getroffen door een nieuw en aandoenlyk voorwerp. Hy zat over een fpiegel, waarin ik hem zag zonder dat hy my bemerkte.; hy hield op eiken knie een kind, dat hy beurtelings ftreelde , aan zyn hart drukte, en weende.
II. Desu X



*338 De ZOT van AANZIEN.
Ten laatften werd hy my gewaar, enftond in verwarring op. Gy hebt my overvallen Mynheer Hammer , zeide hy, daar ik bezig was te beklaagen een valfche Vrouw , dien ik niet nalaaten kan lieftehebben , en wiens ontrouw niet magtig geweest is myne goedheid tot haare onnozele kindertjes te vermindeien. De misleide elendige is terwyl ik op het land was, met Lord Moedwil haar eer en geluk ontloopen. Lord Moedwil heeft fints zyne misdaad met zyn leeven betaald, maar wat van myn Peggy geworden is weet ik niet. Mag ik op uwe goedheid betrouwen haar optezoeken ? 't is jammer dat zoo beminnelyk een fchepzel geheel verlooren zou weezen. Hier is een Wisfel van 500 ponden befchik daar over myn vriend ten haaren besten ; draag zorge dat de armoede haar niet verder in fchuld dompelt.
Zyne ontroering onfielde de kinderen : zy fchreeuwden Peggy is dood , myn Peggy is dood. Wy liepen aanftonds na haar toe • vonden haar in eene rlaauwte daar zy verfcheidene uuren in bleef zonder eenig teeken van leeven. Zoo draa zy haare oogen opende ; floeg zy, dezelve bedrukt op my. Ach Mevrouw
zeide



De ZOT van AANZIEN. 33S>
«eide zy, gy kern. my nu: Ik ben fchuldig in^ deidaad maar noch meer ongelukkig. Onlangg waart gy begeerig myne gevallen te weeten, ik zal u dezelven nu zonder agterhouding mededeelen.
Ik ben de Dogter van een arme Landman , welke de hoevenaar was van de Vader van Lord Bevallig. Toen ik omtrent negen jaaren oud was kwam de jonge Heer, die pas van de Studie was te huis gekomen , als hy uit jagen ging dikwils by myn Vader. Ik befchoude hem als een byzonder Mensch onderfcheiden van allen, die ik ooit gezien had, Zyn byzyn gaf my een vermaak dat ik nooit gevoeld had, als hy vertrok verbeelde ik my iets verlooren te hebben dat my lief was.
Van dien tyd koos hy ons land tot het toneel zyner uitfpanningen , en zyne bezoeken begonden langer en veelvuldiger te worden. Nooit miste hy my kleine gefchenkjes mede te brengen , en ik verraade myne genegendheid tot hem door verfcheiden konstelooze getuigenisfen.
Y 2 Bïn-



340 De ZOT van AANZIEN.
Binnen omtrent drie jaaren ftierf de oude» Heer Bevallig. Myn Vader raakte zonder dat iemand weet hoe , in rykelyke omftandigheden, hy zond my naar een kosrfchool daar ik zorgvuldig werd opgebragt in alle behoorlyke konsten daar ik toe bekwaam was.
Ik begon toen te bemerken waar alle deeze Voordeelen van daan kwaamen; en myn jong hsrt was doordrongen met de levendigste en aandoenlykste dankbaarheid. Ik werd meer en meer agterhoudent, naar maaten myne aandoeningen vuuriger wierden ; wanneer myne weldoender my kwam ^bezoeken , vertoonden wy ons aan elkander met eene wederzydfche bedwinging van de drift die ons drukte; die ik onbehoorlyk en hy ontydig oordeelde te uitten.
Toen ik den ouderdom van zestien jaaren bereikt had, verzogt Lord Bevallig my opentlyk ten Huwelyk. Kond gy denken Mevrouw dat terwyl myn hart deezen voorflag met de vuurigste blydfchap omhelsde , het egter gefeheide met de fterkste weerzin , dat ik toe-
itea-



De ZOT vak AANZIEN. 341
ftemming gaf aan een geluk , 't welk ik oor. deelde zoo nadeelig aan de eer en het belang te wezen van hem, dien ik lief had , dien ik lief had als myn eigen ziel.
Vyf jaaren , de gelukkigste zeker die ooit op de aarde doorgebragt zyn , leefde ik gezegend, en gezegend door de verkooren meester van myn hart, ik gaf hem drie beminnelyke afbeeldzels van dat beeld , dan altoos aan myne ziel tegenwoordig Was-,
Op zekere nagt, waar in Mr. Bevallig laater dan naar gewoonte te huis kwam , bragt hy een gewond Heer met zich by ons , hy trad ftil binnen , uit vrees van my te ontrusten. Deeze Heer was Lord Moedwil , wiens leeven Lord Bevallig gered had , met gevaar van zyn eigen, uit de handen van een beledigd man, die hem met veel voordeel onder had.
Uit vreeze was dat zyne wonden doodelyk waren , hadden de Chirurgyns hem bevoolen zich niet te beweegen , dus lag hy zes weeken aan ons huis, daar hy door gastvry■ y 3 heid



342 De ZOT vn AANZIEN.
heid en op de begeerte van myn man ingebragt was ; in dien tyd had ik hem met zorge en tederheid opgepast, welke by met myn verderf beloonde.
Byna herfteld zynde verliet hy ons, hy fcheen onder een gewigt van ondraageiyke verpligting te worstelen. Volkomen herdeld zynde, zond hy my een Diamante Ketting van groote waarde; terwyl Mr. Bevallig toen op het land was , zond ik des verraders ge« fchenk aanftonds te rug. Den volgenden dag liet hy zich by my aandienen , met verzoek van toegelaatcn te worden; doch ik verfchoonde my van het ontfangen van Heeren terwyl myn man niet te huis was. De naasten mor. gen egter, myne dienstboden omgekogt hebbende , tradt hy in myne kamer, ik ontroerde geweldig, en zonder een woord tegen zm Lordfchap te fpreeken, haaste ik my naar myn Cabinetje en floot de deur agter my digt.
Na dit geval hoorde ik niets meer van Lord Moedwil , egter zat hy en zyne duivelfche werktuigen niet fhi, op zekeren avond door
eene



De ZOT van AANZIEN. 343
eene buitengewoone flaaperigheid aangetast zynde , ging ik leggen, ongevoelig voor alles wat 'er omging , tot ik den volgende dag wakHerwerd in een vreemd bed en in de armen van myn bederver.
Ik gilde , en hem geweldig van my (looiende fprong ik uit het bed , fchommelde myne kleederen te zamen in de uiterfte ontroering. Ik vloog naar de deur doch vond dien gefloten 3 my overviel eene krankzinnigheid , in welken ik byna alles verbreizelde wat my voor het gefigt zich opdeet, intusfchen was de fchelm voor myne woede bang geworden, door een deur dien hy agter zich grendelde, ontvlugt.
Ikherftelde uit myne flaauwte, door my de tedere afbeeldsels van myn man en kinderen te herinneren. Myne woede was in myne droef. h3id verdronken ; Ik fchreide en fnikte zonder ophouden.
Diie weeken lang hield ik my opgefloten en ontroostbaar; myne ylende vlaagen vertoonden dikwyls Lord Moedwil aan myn geY 4 nfr



344 De ZOT van AANZIEN.
zigt. Eindelyk nam ik het befluit hem te fpreeken, en hem het onherftelbaare verderf voor oogen te ftellen, waarin hy my, myn goede naam en eer gebragt had ; en 't geen oneindig erger was het verlies van myn man en kinderen, wier aangezigten ik nooit weer zou durven aanfchouwen.
Terwyl ik bezig was mynen verrader daar over te onderhouden , boorden wy een groot gerugt beneden de trappen. Lord Moedwil greep een piftool dat aan den wand hing. De deur borst open. Myn man trad fchielyk binnen. Lord Moedwil fchoot op hem, en daar viel iemand. Maar ik wagte den uitflag van dit gevegt niet af. Het gelaat van myne beledigde man was nu vreesfelyker voor my geworden, dan dat van mynen fchaker. De deur was open , ik ftoof op ff raat, vloog heen en weer, niet wetende waar heen, •ïhdelyk belande ik in een winkelhuis, daar ik voor den toonbank bezwymde.
De vrouw van dat kleine huis gedroeg zich omtrent my met de grootste vriendelykbekL Ik verhaalde haar gedeeltelyk myn ongeluk.



De ZOT van AANZIEN. 345
k:ig geval , en wyl ik vast voorgenomen had my voor myne familie en bekenden Ichuil te honden, en zoo veel zulks mogelyk was voor de waereld zelve ; bragt zy my in den zin van naar een dienst uittezien, waar in ik de eenige troost mogt erlangen , voor welke ik aan deeze zyde van het graf vatbaar was , gelyk ik ondervindein degunstenbefcherming van u Mevrouw.
Hier eindigde Mevrouw Bevallig haare droevige gefchiedenis. De Heer Hammer en ik beklaagden en vertroosten haar, door aantemerken dat niets in haar geval was, het geen de naauwstgezette , ja zelfs de tederste man in haar kon befchuldigen. Ach , Mevrouw fprak zy! zoo myn Iighaam zoo zuiver was als myne ziel , dan was ik in allen opSfgte Myiord Bevallig waardig , maar zal ik befmetting in zynen zuiveren en eerlyken fchoot brengen ? Hoe zal de waereld myn verblyf van drie wceken ten huize en in bewaring vaneen ligtmis uitleggen? Helaas ik heb geen ander deel dan myne kinderen ver agting natelaaten, noch geene erffenis aan myne bloedvrienden dan befchaamdheid van y 5 aaa-



S4« De ZOT van AANZIEN.
aangczigt. Dan ik eyoele dat ik
naar het eind myner droefheid fpoede.
Toen zy gefproken had veranderde haar gelaat, en wy overreeden haar wat rust te neem en.
Een uur of tvee daarna , kwam 'er een Heer in, en vroeg haastig naar myn man. Het was de Heer Bevallig zelve. Myn Lieve Heer Hammer zeide hy vol vuur, verblyd u met my, myn Peggy is onfchuldig zy is zoo deugdzaam als ooit. De goilooze Lord Moedwil heeft door eene belofte van duizend guinies, haar kamenier omgekogt om haar flaapkruid in te geeven, cn heeft haar gcJuuurende haar ongevoeligheid naar zyn huis vervoerd. O myn Peggy , mogt ik u cciu wederzien ! Moedwil her onmogelyk vindende haar tot zynen wüickrygcn, heeft het vrouwspsrfoon den p ys hnrer tro:iwko;hejd genviserd, en zy heeft my uit 9 taak hei huis gemeld waar hy haaf verborgen hield. O myn bedroefde cn belcha.-:ii k' En.ei ïv.u :s 'et vu; u geworden ! ik verkreeg ccn order van ontflag, en drong my in des fchelms huis: Hy mikte
op



De ZOT van AANZIEN, 347
op my met een piftool en trof juist zynen me, deitander de kamenier. Toen trok. hy zynen degen maar by een tweeden aanvaaf ftootc ik hem in zyn hart. De verrarYres ftierf niet aanftonds aan h.rare wond, zy overleefde dezelfde tor dit uur; en in haare doodsangsten bekende zy my al de omftandigheden deezer helfche zarnenzweering.
Hier troosten wy Lord Bevallig dat zyn vrouw veilig en in ons huis was ; doch dat zy uit .hoofde van ongefteldheid te bed lag. Zyn ongeduld was te groot om wede'rhouden te worden van haar te zien. Ik ging eerst in haare kamer en verwittigde haar van zyne komst. Toen hy zagtjes naderde vloog zy op van haar bed , haare boezem zwoegde van eene al. lergeweldigste benaauwdheid. Zy zag hem wüd aan. Zy tragte te fpreeken maar kon het niet uitbrengen; wanneer zy zyne hand aanvattende dezelve aan haar lippen bragt, en zagtjes neerzygende gaf zy op zyne hand den geest.
Terwyl zommigen van het gezelfchap noch een poos ter eere van Mevrouw Eigen-gereeds



348 De ZOT van AANZIEN.
reeds hartroerend verhaal het met haare traanen bJeeven vervolgen; riep Lady Welmot, kaarten! aanitonds kaarten om de droefgeestigheid tc verdry ven!
Na de kaarten werd een uitmuntend avondmaal opgediend, en na het avondmaal liep het gefprek uit, op dc kleeding.
Is het niet verwonderlyk, riep Mr. Grinnik , (de Dames met eene bittre houding aanziende) , is het niet verwonderlyk te denken , dat de natuur en reden der zaaken zoo geheel omgekeerd zou zyn, dat men in zom. mige gevallen regtdraads ftrydig met haar byzonder oogmerk en infteliing te werk gaat ? het eerste gebruik dat men van vygebladeren gemaakt heeft toond , dat de kleeding alleen diende om fchaamte en naaktheid te bedekken, En evenwel zyn de vrouwea in laater tyd zoo fchrandcr geworden, om het kleed haarer oorfprongelyke onnozelheid, tot een middel van hoogmoed en vertooning te maaken.
Het bedekken voor de koude zoo wél als voor de fchaamte , zeide Sol , mag ook als
een



De ZOT van AANZIEN. U9
een der gewigtigste reden in de kleedinge gerekend worden , ten minsten onder ons, die zoo verre aan deeze noordzyde der Linie ge ■ plaatst zyn.
Onze buurman Louis toerde den laatstenwinter de ftraaten yan Parys door. Zyn beweeglyk Paleis werd getrokken door agt witte rosfen. Het vroor zeer hard , de glaazen waaren alle opgetrokken ; de verhitte ontwerper en ondcrneemer eener Alleenheerfching, zat in dc windzcis van zyne pelsfen cn kleederen te rillen en te beeven.
Terwyl hy door trok zag hy een jongman vap deftig voorkomen aan een hoek ftaan, gekleed in een dun zycle kleed, met zyn opgepoederd hoofd en • de hoed onder den arm.
Louis trok aanitonds de fchel: liet een zy glas neder : hy beval dat de vreemdeling geroepen zou worden ; en dewyl niets iemand zoo vriendlyk maakt dan de gevoelige behoefte van iets het geen de party tot welke hyzichrigt, hem geeven kan , zo vervoegde
de



350 De ZOT vaw AANZIEN.
de Koning zig met de vriendelykste en zagfte houding tot hem, en verzogt van hem te mogen weeten hoe hy by zulk koud weder zig warm kon houden.
Dat, Sire, antwoorde hy , is een geheim, *t welk myne eer my verbied u te ontdekken , en dat niets behalven de bevelen van uwe Majefteit uit myn hals kan krygen. Ik beloof u Mynheer , zeide de Koning, dat ik niet ondankbaar zal weezen; en dat gy geen reden zult hebben de mededeeling van uw geheim te beklaagen. Dan wedde ik Sire , dat onderfteld dat gy mynen raad volgd, 'er geen zoo warme Monarch in het heelal zyn zal, dan uwe Majefteit.
Ik worde ongeduldig zeide de Koning, zeg my wat ik doen moet ? Gelyk ik doe , met believen van uwe Majefteit, trek alle kleeren aan die gy hebt. De Koning lagte zich warm , en gaf dat zelfde uur last aan zyne Lyfwagt om het met den voorfchryver aftemaken.
Uwe Hiftorie Mr. Sol is zeer aartig, zeide



De ZOT yan AANZIEN. 35*
de Mevrouw Maitland. Dan ik denk , dat 'er andere groote eindens bedoeld worden door de kleeding , behalven de welvoegelykheiden de warmte. Zoo men het niet uit de onderfcheidene wyze van kleeden opmaakt, zou het onmogelyfe weezen de verfchillende rangen van menfehen te kennen , in de onderfcheidene afhanglykheden die aan de maatfchappy zoo nodig zyn, zonder dit nuttig middel zouden wy in de uiterste verwarring weezen, wy zouden niet weeten wie iemand was , wy zouden niet weeten aan v/ien wy eerbied en gehoorzaamheid fchuldig waaren, noch den vorst van den boer konnen onderfcheiden.
O my! fchreeuwde Juffrouw Mawkin, gelyk Mevrouw belieft te zeggen, hoe vreesfelyk vernederend en laag zou dat zyn ! hoe zouden wy zonder pragt en opfchik van het laage canailje in de groote waereld onderfcheiden konnen worden?
O Madam, antwoorde Lady Welm-ot, het canailje is niet bepaald om alleen in de laagte
• I



352 Di ZOT vak AANZIEN.
te te leeven; de groote waereld heeft ook zya gemeene volk. Het onderfcheid beltaat niet in derzelver meerder pragt. Ik he een Ezel gezien gekleed in een kostelyk kleed. Het waare onderfcheid is daarin gelegen dat men de hoedanigheden der ziele op het uitwendige kleed draagd , in de byzonderheid der verbeelding en het bevallige der fmaak.
Mejuffrouw mogt 'er zeker wel by gevoed hebben zeide juffrouw Frinket, dat kleeding ook een dienstmaagd der fchoonheid is; zy helpt de natuur door konst vercieren, om het geen beminnelyk is, aantrekkelyk te maaken. Hoe luisterryk een Diamant in zich ook mag weezen , indien zy niet naar behooren gezet is, verliest zy haare waarde en glans: daar kan zekerlyk eenige fmaak zyn in de manier van die te plaatzen, maar evenwel kan zy nooit fchoonder fchitteren dan in goud.
Ik beklaag het vertrek van Mejuffrouw Philligree, zeide Lord Mansfield, zy is het Daê mes die u cieraad bygezet, en u boven alles
|



De ZOT van AANZIEN. 343
gekleed zou hebben met eene magtigen opfchik van uitgezogte woorden en een nieuw ftetzel van fpreekwyzen. Ik ftaa waarlyk met de Gravin toe , dat eenige teekens en kenmerken , als de kleeding uitleverd , vereischt worden om de onderfcheidene foorten en rangen van menfehen in de maatfehappy aanteduiden ; maar ik ben bezorgd dat deeze kenmerken of tekens, maar al te veel dienen zullen om dat gesne, dat zy dienden aantewyzen , te vergrboten. Zoo gy de groote paruik van den regter afneemd wat zal 'ef dan van zyne wysheid worden? neem hetka» meryksdoek en fatyn van den Bisfchop, waar blyft zyne heiligheid ? en zoo de Vorften van hunne kroon en ryks gewaaden ontmanteld worden, dan twyfTel ik niet of 'er zou maar een zeer klein begrip van Majefteit voor hun overblyven.
■ Ik ftaa ook met Lady Welm-ot toe, dat de hoedanigheden der ziele op het uitwendige kleed gedragen moeten worden. Maar bidde ik u, wat foort van inwendigehoedanigheden, zal het uitwendige kleed aanduiden? zelfs in II. Deel. Z i9.



353 De ZOT vaw AANZIEN.
ieder byzondere aandoening van dwaasheid en verwaandheid die men zich verbeelden kan; de geheele wufte ziel van eene vrouw fchynt haare zwakke verblyfplaats verlaten te hebben, .en te vlotte op de opper vlakte van haare kleding. In de lange bezigheden van het toilet, daar zoo veel moeite, tyd en geld hefteed word om eene uitgewerkte opfchik voor den dag te brengen, vertoond eene vrouw daar in niet duideiyk, dat haare geheele waarde gelegen is in dat geene waartoe zy alle haare zorgen hefteed ?
Nu, in alle deeze operatien fteld de vrouwe tyke verwaandheid zich zelve voor, dezelfde gewaarwordingen in anderen te verwekken, welke zy in en omtrent dezelve gevoeld, by de aangenaame befchouwing van haar eigen beeld. Ach misleide en beklaagelyke voorwerpen! terwyl gy voorbygaat, of in uwe ver. beelde uitmuntendheid zit te pryken, word gy door zommige uwer Sexe met een oog van veragting aangezien , door anderen met een oog vol nyd, en door allen met een kwaad wil. '■g oog, dat 'er maar op uit is om uwe fouten
** s .j3sa .if»



De ZOT van AANZIEN. 3 25-
te ontdekken , en verlangd om de geringde uwer gebreeken algemeen rugtbaarts maaken en te vergrooten.
De Mannen:, 't is waar, zien u met vermaak aan, om dat zy uit uwe verwaandheid voedzel trekken om hun eigen te vleyen. Zy befchouwen. u , als u ten hunnen gevalle gekleet. Zy merken de bezigheden van uw toilet aan als eene openbaare bekentenis dat gy begeert, begeert te worden, alseenvooruittret van uwe zyde , en als een foort van fein, aan hun, dat gy wild bykomen en u overgeeven.
Ik ftaa toe dat fchoonheid, (gelyk Juffrouw Frinket heeft aangemerkt,) eene bevalligheid door de kleeding verkrygt, gelyk een Diamant wen zy in een kostbaar, metaal gezet is. Maar boe menigmaal zien wy niet dat lelykheid verraaden word , en gebrekkelykheid eene vermeerderde duisternis verkrygt door den glans die dezelve omringd , gelyk een aardappel of paddefloel, omringd van fxaye bloemen.
Z 2 Of



352 Di ZOT van AANZIEN.
Of foortgelyke tooyzeh een vermeerderde kragt aan de fchoonheid geeven , om onze genegenheden optewekken en aan te trekken , is een ftuk daar ik zeer aan twyffe!e. Wat zegt gy over dat ontwerp , Mr. Fenton ?
i Ik denk Myiord , zeide Mr. Fenton , dat tcoyzel louter een Narcisfus is , welke niets bemind en door niets bemind word dan door zich zeiven. Het is moeyelyk te onderzoeken of de Belle of de Beau, ooit de genegendheid van eenig gevoelig perfoon der tegenoverftaande Sexe deed winnen; en of zy, daar zy zei ven vatbaar geweest zyn voor een tedere drift, of zy ophouden Belles of Beaus te zyn, wanneer die byzonderheid ophoud. Paris . is de eenige beau, van wien ik my herinnere , dat ooit bekwaam was eene vrouw Iicftehebben; en evemve! was zy dien hy den prys gaf geene getooide Dame.
Juffrouw Iris was de grootfte Belle in den geheeien hemel den Heidenfche Godge:eerdheid. Zy was gelyk wy zeggen mogen , de
vrou.



DE ZOT van AANZIEN. 353
vrouwelyke Jozepb uitgedost in haaren veclyervige vrouwerok ; en evenwel vinden wy niet dat zy ooit de liefde van een enkel onfterffelyk weezen tot zich trok, ja van geen ftcrffelyk zelfs, fchoon zy hen naa behooren en dagelyks bezogt in al haaren opfchik, cn niet miste vloeden van traanen teftortcnover. haare verftooting.
De opfchik mag iemand verblinden , of eerbied geeven, maar zy kan by mogclykheid de geringfte gcnegendheid niet verwekken. Dit kan alleen gefchieden door iets weezcndlyker iets minder oppervlakkigs. Zelfs de fimplex Mundities dat cieraad van zuivereccnvoudigheid, 't welke Horatius zoo zeer aan* pryst, kan alleen werken docreeneondcrftelde diepere zuiverheid en fchoonheid. De Deug den alleen kunnen den waarlyk betoverden rok der vrouwelyken invloed weéven, cn de, bevalligheden gorden alleen op den gordel van onwederftaanbaare fchoonheid.
Onder de oneindige menigte van vrouwelyke modes, welken by beurten hun grilziek Z 3



15* DE ZOT van AANZIEN.
gebied op aarde gevoerd hebben , herinnere ik my geen eene zoo afgefieeten welke niet in eenige iaatere eeuw of verwyderdeLugtftreek weer in zwang geraakt is. Dan om dat de geheugenis van deeze mode van vrouwelyke zedigheid niet geheel verlooren zd raaken, zegt Paulus in zynen eeriicn brief aan Thi motneus, aan de Dames: dat zy zich vercit'. ren zouden met eerbaarheid en fchaamte ; niet met gevlogten hair, geud , paerlen of kostelyke kleediren.
Paulus egter fcbynt in deezen raad een net voor de harten zyner eigene Sexe te fbannen. De trotfche, tegenftribbelende en verharde geest des menfehen , kan rykdom en eer verwerpen , kan met onverfchilligheid neerzien op de fchoonheden van geftalte en trekken, en ?icb zelve hoeden voor de aanvallen van vrouwelyke konftenary; maar vrouwelyke zedigheid is een onnozele dief, vcorwicn de deuren van alle harten aanitonds opengedaan worden.
In 't kort, het meisje welke de geheele . lau-



De ZOT va» AANZIEN. 255
lauwerkrans der overwinning wil behaalen, moet niet te gemakkelyk noch indringend weczen ; gelyk Daphnis moet zy viugten fchoon zy door Apollo gejaagd word.
Hier brak het gezelfchap op, en deed Mr. Fenton onderfcheide en dringende uitnoodigingen ; maar hy verfchoonde op eene zeer befchaafde wyze zyne tegenwoordigheid voor dien tyd, uit aanmerking van eene menigte onvermydelyke bezigheden.
Toen hy den volgenden morgen in zyn Studeerkamer zat tikte iemand op zyne deur, en op zyn begeeren van intekomen, zag hy niemand anders dan Mevrouw Maitland in een zeer bevallig nagtgewaad.
Mr. Fenton, zeide zy: (fterk bloozende en Hamerende) Ik, ik, —gy moet het zeer zeld.
zaam vinden. Ik zeg Mynheer ik zou u
zoo niet overvallen zyn, mooglyk op een zeer
ongefchikten tyd. Het believe u te gaan
zitten Mevrouw. Maar de zaak waarom
ik kome, is van zoo veel belang, Mynheer, Z 4 «



35« Dz ZOT van AANZIEN.
«raakt zoo zeer myne nist, dat ikm deeze gelegendheid niet Kon weigeren vanby
« te vliegen. VVees verzekerd
here Mevrouw dat het groot/te vermaak dat
jnogelyk „ te berigten ^ fa .fc ^ j.^
De Gravin hem fterk in het aangezigt ziende Hak haare hand in haaren boezem, haalde een pomtrait daaruit, en beurteling Mr. Fenton en het fchildery beziende. Ja, borst zy uit J« w zoo het moet ontwyfFelbaar zoo weezen' l oen het pourtrait hem overhandigende znde */> Mynheer kond gy my ook zeggen voer wxen dat ftukje getebilderd is of liever kond Zbl hCrinneren Wicn V h£t geeven
j r. renton nam het fchildery, bezag en f f aar°P; en denkbeelden en gevallen die lang geleden waren zich op nieuws beringende ; borst hy uit. Goede God! is het niDOglyk zyt gy myn kleine Fanny Algoed ? Ta n>yn üeffle neef, antwoorde de Gravin, zoo
waar.



De ZOT van AANZIEN. 357"
waarlyk als gy zelve de altoos bcminnelyke Harry Gin ton zyt.
Hierop reezen zy beide van hunne Moeien, en Mr. Fenton vatte zyne Fanny in zyne armen, drukte haar aan zyn hart met de vuurigfte cn tcderfte aandoening. Maar de hartstogt der Gravinne was te fterk om zich te uiten, zy hernam haar ftoel, gaf haare drift den vryen loop en borstuit in eene geweldige vloed van traanen.
Naa een wederzyds en aandoenlyk ftilzwygen: riep Mr. Fenton op een toon die eene geweldige bcweeging te kennen gaf; Hoe moet ik myne beminnelykcNigt, deeze traanen uitleggen? moet ik ze aanmerken als verdere blyken van uwe oude afkeer van my, of als zagte en tedere bewyzen van uwe wederkee-
rende genegendheid tot my? De
Gravin antwoorde niet; en Mr. Fenton vervolgde :
Gy kond u herinneren myn Nigt , dat ik weinig nabeftaanden had. Myn eenige broeZ 5 der



358 De ZOT van AANZIEN.
der bleef beftendig voorbaan in zich vreemd van my, ja als een vyand "te gedraagen; en myn eenige oom en voogd , die in later jaaren uw vader v/erd , was in 't geheel niet naar myn fmaak noch gefteldheid. In u derhalven- en in u alleen, beminnelyke nigt, had ik van uwe kindsheid af, al myne genegenuheden van vaderfchap, en al de aandoeningen en tedere gevoelens die natuurlykaan maagfehap en bloedverwa-ndfehap eigen zyn, bepaald. Hoe biyde ben ik altcos geweest met uw kindsch geklap! hoe heb ik my verrukt gevoeld inuwe eenvoudige onfbohterde behooriykheden ! By de dood myner eerde vrouw waart gy myne eenige vertroosting; en in uwe onfchuldige liefkoozingen en aantrekkelyke minzaamheden gevoelde ik eene zoetheid die ik re vooren nooit gewaar wérd.
Met welke vervoeringen hebt gy my , by myne terug komst uit Frankryk omfangen ! wy groeiden in onze omhelzingen als voor elkander op. Gy waart toen, zoo ik meene tien jaaren oud. Maar by myn laatfte bezoek weigerde gy my te zien. Schielyk daar na zyt gy
ziek



De ZOT van AANZIEN. 359
ziek geworden. Ik ging met een'benaauwd harte daagelyks naar uwe gezondheid verneemen , maar uwe mama weigerde my volftrckt toegelaten te worden in uwe tegenwoordigheid, gy werd my ontvoerd, en op het iand fchuil gehouden.
Schoon dee7e hardheid my aan de ziel zeer deed, verandere ik niets in myne gencgendheid ; ik bleef onderzoek naar u doen; ik bleef by aanhoudenheid belang in u Hellen , en ik zond myne vuurigfte wenfehen en gebeden ten Hemel om uwe voorfpoed.
Mr. Fenton , zeide Mevrouw Maitland , (gy hebt ongctwyffeld uwe reden waarom gy u zoo laat noemen) : ik ben zeer gevoeligMynheer wegens uwe byzondere partydigheid voor my van myne kindfche jaaren. Uwe tederheid was, gelyk gy reeds gezegd hebt, van een vader en broeder. Gy kend de trap en gencgendheid die tusfchen zulke bloedVerwanten plaatze heeft; en gy hebt u zei ven juist binnen die paaien gehouden. Maar helaas! voor myn deel, ik kende die onder-
fchei-



36» De ZOT van AANZIEN.
Scheidingen niet. Ik wa; Kn ftuk maagdctfk wasch , week en geheel bloot voor de eerfte zagte indrukzelen, gy maakte zulk een indrukzel, myn neef, gy maakte ze dier» en geheel in myn hart. En gelyk ik maar één hart had , zoo had ik maar ééne liefde; en die liefde was geheel u toegewyd zonder onderfcheiding of trap.
Genadige Hemel ! riep Mr. Fenton uit, wat zegd gy my daar Mevrouw? is het mogelyk , dat gy op uwe jaaren waarlyk drift kond gevoelen omtrent iemand die uw grootvader kon weezen? Ach, indien dat het geval geweest is , wat heb ik dan niet te verantwoorden, dat ik u, en my zelve ingevolgd heb in die onfchuldige liefkoozingen, welken op dien tyd de aangenaamfte aandoeningen van myn leeven geheel uitmaakten.
Heiaas ! hernam , de gravin, indien gy in dat opzigt iets te verantwoorden hebt dan is de fchuld zeer gewigtig die ik tegen u inbrengen kan.
Ik



De ZOT vas AANZIEN. 361
Ik was nog geen agt jaaren oud toen ik dit pourtrait van u bedelde, 't welk gy ter dier tyd voor my rykelyk met diamanten hebt laaten omzettten. Weinig daar na zyt gy naar frankryk gereisd; en geduurende uw afzyn was dit fchildcry myn beftendig gezelfchap , 't welk ik ftreelde, tegen welk ik fprak, en aan welk ik alleen mynen nood klaagde , in alle myne kinderlyke droeffenisfen.
Ik weet niet door welke ingeeving of list het was , dat ik myne genegenheid voor dit uw af beeldzei tiagte te verbergen , nooit maakte ik myn hof daarby dan wanneer ik alleen was.
Op de morgen van uw bezoek , na uwe terug komst van Parys, terwyl ik onbezorgd bezig was voor myn fpiegel; haalde ik uwe fchildery uit . en befchouwde het met een hieuw en vermeerderd vermaak.Maar ik wistniet dat myne moeder agter my ftond ,- oplettend op alle myne bewegingen die zy in de fpiegel 'zien kon. Zy hoorde my tegen het fchilderytje fpreeken, zy zag my het zelveliefkoozen
en



3#* Di ZOT van AANZIEN.
en teder tegea myn boezem drukken. Ten katften my wederom naar de fpiegel wendende, zag ik haar, waarop ik opfprong bloosde en beefde, en in de uiterfte verwarring geraakte.
Ach Fanny riep myn moeder, wat zie ik ? Uw jong hart myn kind is zekerlyk getroffen. Ontegenzeggelyk gy zyt verliefd opuweuiN'eef Clinton.
• Moet ik hem nier liefhebben! Mevrouw, heeft hy my ook niet lief zqo wel als ik hem liefheb? Neen! neen! myn lieveling, zeide myn Moeder, ik wenschte-.om 's Hemels wil dat hy het deed.
Uw Neef Clinton i*, 't is waar alle liefde waardig. Jviair hy heeft onlangs zyn hart aan een ander gegeven. Hy is getrouwd myn Fan.
■Pi En kan hy my daarom'niet evenwel
liefhebben Mevrouw ? _ In 't gehecl
niet, myn zoete onnozele! Wanneer een
man eens trouwd dan beloofd , zweerd , en verp;igt hy hem zelve geenen ilerveling lief *«• Qehqea, dan zyne vrouwe err.'t geen noch
meer



Pe ZOT vast AANZIEN. 363
■meer is myn Fanny, het word heel ondeugend in een meisje geoordeeld als zy naderhand zulk een perfoon wil liefhebben.
Welke aandoeningen voelde ik toen, welk een ftryd van tegengellelde driften! maar gevoeligheid kreeg voor dien tyd de overhand. Ik had geene denkbeelden van betrekkingen tusfchen de Sexe gevormd, noch van huwelyk, noch van eenige egtelyke verbintenisfen, behalven van de liefde alleen. Maar dan was het genoeg voor my dat ik myn geheele hart aan u gegeven had; dat niets minder dan uw hart my in rui! voldoen kon ; ik voelde my • zelve beledigd en in den uiterften graad getergd , dat gy daar van een deel aan een ander gegeven had.
Terwyl ik den volgenden dag in een kwynende en neergeilagene houding zat, zoo wel door myne drift als door de flaapelooshHd van den laatst voorleden nagt; kwam myne moeder boven by my en zeide dat gy beneden waart en naar my gevraagd had. Neen ! neen myn Heffte mama zeide ik, het betekend niets, ik
wil



354 De ZOT van AANZIEN.
wil hem niet zien! Laat hem gaan naar den gee-
nen die hy liever heeft dan my. Maar,
wat zal ik hem zeggen myn Fanny wat vcr'
fchooning zal ik maaken. Geen excu-
fen Mevrouw zeg hem dat ik zyn aangezigt nooit weer begeer te zien.
Dewyl ik by my zei ven verzekerd was, dat gy niet nalaten kondt my noch een weinig te beminnen , dagt ik dat die weinige liefde gefchikt was om u te pynigen, te ftraffen, en wraak te neemen van uwe trouweloosheid ; en zoo lang gy beneden wagte gaven my de gedagten van uwe fmert en ongemakkelykheid een gevoelig vermaak. Maar, zoo dra ik vermam dat gy heen gegaan waart, zonk myn hart neder als van een berg van zegepraal in een afgrond van verwoesting.
Myn Mama kwam my boven vertroosten. Zy prees myn verftand.en dc gevoeligheid die ik getoond had; cn zy befchuldigde u dat gy een ander getrouwd had, op een tyd dat gy zoo mal met my waart. Zy tragte verder my tegen *we meerdere jaaren optehitzen, zy zeidemy,
dat



De ZOT van AANZIEN. 3«S
dat gy fchielyk oud lelyk en vol rimpels zoud wezen, en dat het u beter zou ftaan myn vader dan myn minnaar te zyn. Zy fprak ook met my van myne groote goederen , myne fchoonheid en zoo voorts; dat ik de keuze van al de jonge en fchoone Gra. ven en Hertogen van het Koningryk aan my had. Zy opende my dus eene groote verfcheidenheid van fchitterende vooruitzigten, al de vermaaken en voordeden van rykdom, eer, ftaat, hofhouding, met de eerbied en verwon. dering die my aan alle kanten omringen zou. Wanneer zy deeze toneelen aan myne verbeelding fchilderde, greep ik naar dezelve om my te vertroosten; maar helaas ik vond u daar niet onder, en düs waren alle deeze voorwerpen geheel ydel voor my.
Dien nagt verliet myn mama haar bed, en kwam by my leigen. Ik zag dat zy bedroefd geweest was; dus bedwong ik myne eigene beweegingen om haare droefheid niet te verzwaaren, en my houdende als of ik fliep, lag ik ftil aan haare zyde , tot de morgenftond aanbrak , wanneer ik door eene geweldige
HL Deel. Aa koorts



266 De ZOT van AANZIEN.
koorts werd aangetast. Gedurende myne ziekte werd my gezegt dat gy dagelyks naar my kwaamt verneemen, en dat geloof ik heeft het meest van alles tot myne herftelling toebragt. Op' zekeren dag kwam myne moeder my befigtetV, dat gy beneden zat te fchreyen, en ernltig verzogt dat het u toegelaten werd my te zien. O hoe zoet en vertroostelyk fcheen deeze bcede op myn hart te druipen; al myne hoogmoed', al myne ovcrgebiceven waardigheid duldc niet n dit toetertaan, ik riep, neen! neen! mama! ik wil fterven ! zoo hy 'zich niet ontrouwd , wil ik hem nooit meer zien.
Toen ik kragten genoeg had om myn kamer rond te wandelen en ik met myne moeder alleen was, gong ik naar myn tafel, ik haaide uw pourtrait daaruit,- ik draaide myn hoofd, cn reikte het haar toe, ik zeide: Hier,Mevrouw, neem en fluit dat voor my cp : want terwyl ik het haat en liefhebbc , ftoord het myne rust zoo dikwyls ik het zelve zie. Daarop nam rnyti mama my het zelve af, drukte my aan haaren boezem terwyl zy uitborst in traanen, eh verliet my zonder fprecken. ' Zoo



. De ZOT van AANZIEN. :*67
Zoo dra men oordeelde dat ik .buiten gevaar was beilooten mynp Ouders my op raad van den Doétor Iand.waar.ds te zenden. Myn moeder had ondertusfehen buiten twyffel myn geheim aan mynen Vader ontdekt ;v/ant fchoon hy van een ftrenge cn langzaame geaartheid was, werd hy natuurlyk zeer zagt, teder en infchikkelyk omtrent my.
pewyi ik het eenige kind was dat zy ook gehad hadden, beftceden zy alle hunne zorgen en bekommeringen op een zeer vriendelyke wyze, om my eene groote verfcheidenhcidvan genoegens en uitfpanningen tebezorgen. -Wanneer ik vrolyk was , waren zy als in zegenpraal; myne neerflagtigheid was hen de zwaar1'te aller verdrukkingen : Myn taal en muz.ykmeester cn het aangenaamfte gezelfchap vm jonge juffrouwen en heeren dat zy konden byeenkrygen bragten zy by my, zoo dat myntyd op de aangenaamfte wyze verdeeld was , die men verzinnen kon , tusfchen bezigheden cn uitfpanningen , die even vermaakelyk waren, Zy hadden verbooden uwen naam in myne tegenwoordigheid te noemen; cn fchoon by Aa 2 ty-



3<5S De ZOT van AANZIEN.
tyden myn hart haakte, en myn oor open en geneegen was om tyding van u te vernee' men, evenwel was 'er eene zekere aangeboorene fchaamagtigheid en vrees van tegen de welvoeglykheid te zondigen, die my belette naar u eenig onderzoek te doen.
Dus werd door uw langduurig afweezen, en eene groote verfcheidenheid van uitfpannigen, het vuur myner drift by trappen grootelyks verminderd, in zoo veere, dat ik niets meer voor u fcheen te gevoelen. Wanneer evenwel eene of andere gelegenheid , het indrukzel der vroegere toneelen aan my vernieuwde , ging 'er eene trillende huiverigheid door myn geheele bloed, en als ik in eenzaamheid aan u zat te denken , viel een vloed van bittere droefheid op myne ziel.
Op onze terugtogt naar Londen, naa eene afweezigheid van vyf jaaren, vermaakten my di groote menigte van volk, benevens de nieuwigheid ■■ en verfcheidenheid van voorwerpen die zich daar aan myn gezigt vertoonden, en samen myne geheele aandagt in. Doch toen
wy



De ZOT van AANZIEN. 350
ons huis ingongen; en ik myne oogen wende naar de plaatze daar gy gewoon waart te zitren, te wandelen , waar gy gewoon waart met my te fpreeken en my te liefkoozen, wierd gy op nieuws weder levendig voor myne oogen;toen fchecn iets myn hart te verwringen; en ik werd aangetast van eene ongefteldheid, die naby het bezwymen kwam. Ik hield myne meid by den arm vast, met haar behulp wandelde ik naar den tuin om verfche lugt te fcheppen, doch daar kwaamt gy weer by my op het terras, in de laanen en wandelplaatzen, daar gy gewoon waart met my om het hardst te loopen, vrug. ten voor my m plukken, met my te fpeelen , om de meeste kersfen te eeten, en de lippen te drukken die de overwinning behaald hadden. Ik ging weg van eene plaats die my geen fchuilplaatze tegen u verkenen kon. Myn moeder ontmoete my en vroeg ernftig wat my deerde? Laat ons gaan Mama, zseide ik, laat ons vanhier gaan; ik ben niet in ftaat langer op deeze plaats te blyven. Wy vertrokken dien zeiven avond naar kamers, en in weinige dagen nam myn Papa een ander huis en meubileerde het zei ven*
Aa 3 Ik



J7° Dê ZOT van AANZIEN.
Ik zal Mynheer! my niet ophouden , met. het beuzelagtig verhaal van de menigvuldige omftandigheden en kleine toevalletjes, welken geduurende den tyd van vier volgende jaaren gebeurden. Een menigte minnaars kwamen my of myn geld hunnen dienst aanbieden, ik kende hen niet, noch bekommerde my over hen, ik bleef ongevoelig voor hun allen, 't •Is waar dat geduurende zoo veele jaaren, ik niets vatt u gehoord en gezien hebbende, ik ook alle gedagten van u liet vaaren , kunnende my het gelaat of de trekken van uw perfoon of aangezigt mynauwelyks meer verbeelden.üitden invloed egter die gy in myn ziel hadnagelaaten, had ik my zelfs een lief fchoon verward afbeeldsel gevormd van iets dat zeer beminnelyk, zeer wenfchelyk was, ik zag rond doch Kon daar van geene gelykheid vinden.
In dien tyd drongen *myne onders my fterk aan om my in het huvvelyk te begeeven. Zy vertoonden my dat zy nooit in vrede zouden fterven , indien ik hun geen uitzigt gaf, dat hun geflagt in myne kinderen duurzaam zou
bly-



De ZOT van AANZIEN. 371
blyven,- zodanig is de dwaaze opvolging welke kortlevende fchepzelen zich voorftellen om hun beftaan te rekken, en het lot eener onvermydelyke verganlykheid te vertraagen door eene armelyke aanvulling van naam of louter geheugenis.
Ten laatften gaf ik myne ouders te kennen dat, dewyl ik voor my zei ven geene verkiezing kon doen, ik volkomen in hunne keuze wilae berusten , en den geenen aanneemen , dien hun zou behagen my toetefchikken. Hierop preezen zy my den Graaf van Maitland aan. Ik hield my aan myne belofte en trouwde met hem.
Myn man zag 'er vry wel uit, had een gemakkelyk en zagt humeur, was een man van veel verftand en belcezenheid voor een Lord. Hy beminde my met drift , en dewyl ik hem niet met foortgelyke liefde betaalen konde , tragte ik myn gebrek aan genegenheid door myne gedienstigheden en oppasfingen goed te maaken.
Aa 4 In



3?2 ZOT van AANZIEN.
In het vyfde jaar van myn hupelyk ftierf myn Vader in eene hoogc ouderdom;'en vier jaaren laater liet myne waardïgfte moeder my troosteloos. In haar verloor ik het voorwerp myner zuiverfte genegenheid op aaide:myn gelaat befchuldigde zwygende my. tien man, wegens zyn onvermogen om mytevertr oosten.
Ik geroove het was even ongelukkig z&0 voor Myiord, als voor my, dat wy niet met kil. eren gezegend weiden. De lieve en tedere banden welke ouderen aan hunne kinderen verbinden, dienen te gelyk ais eene bygevoegde en kragtige hnwlyks knoop om deeze ouders zelve op eene fterkere wyze te verbinden. Het trekt een nieuwen cirkel van belangens en vriendelykheden om heqheenen; en door het voortbrengen van een wederzyds vertrouwen, verhinderd het de inkruipinge dier jalouzien, welken ten allen tyden eene verwydering van genegendheden vooronderftelien. Dit was echter het geval niet:tusfchen my en Lord Maitland. Wy bleevcn zonder kinderen. Mogelyk behoord 'er in zommige geitellen zoo
wel



De ZOT van AANZIEN. 373
wel eene verceniging van zielen als van lighaamen om kinderen te teelcn.
Geduurende de twee jaaren welken den dood myner moeder volgden, had ik een volftrekte afkeer van gezelfchap en vermaakelykheden. Ik kreeg een Godsdicnftigcn plooy. Ik zag deeze waereld en al wat zy bevat, als de zorgen van een. onfterffelyk weezen ten eenenmaal onwaardig. Het voornaamfte gedeelte van mynen tyd befteede ik in boeken en godsdienftige verrigtingen; in w elke bezigheid ï by beurten wegzonk onder de doefgeestiglle neerilagtigheid, of verheven werd boven my zelve in eene nieuive waereld van vermaaken en onuitdrukkelyke genoegens.
Ten laatften werd ik aangetast van eene hevige ziekte , die de Gcneesheeren een koorts oP de zenuwen noemden, welke my meer dan zes weeken te bed hield. Geduurende myne ziekte was myn man de getrouwfte cn oplettendftc van alle myne oppasfers De tedere aandoening, de fmertelyke droefheid, de zag. te bekommering, die in alle zyne blikken ea Aa 5 daa-



374 De ZOT van AANZIEN.
daadenzigtbaar te leezen was, gaven aan myne ziel eene hoogst verpiigtende invloed; en terwyl ik my zelve befchuidigde wegens myne ondankba2re ongevoel.gheid omtrenthem, nam liefde, of iets teders , dat zeer naar liefde zweemd, plaatze in myn hart.
Zoo draa als ik genoegzaam herfteid was, verdween myn man zonder van my affcheid te neemen of my eenig berigt te geeven; en drie weeken lang wist ik niet wat van hem geworden was. Ten laatften keerde hy terug bleek en vermagerd. Ik had evenwel niets van de tederheid verlooren die ik geduurende myne ziekte voor hem had opgevat. Ik nam hem vriendelyk by zyne hand, die als een vuur gloeide. Ach zeide ik, waar zyt gy geweest, welke oogen zyn dit Myiord! wat betekend dat alles? hy antwoorde niets , maar zyne hand na zich trekkende, en my naauwlyks aanziende, zeide hy fiaauwtjes: Ik ben niet wel, ik moed naar myn bed gaan.
Terwyl zyne knegten hem ontkleedden , ftond-ik in eene zwygende verwondering,
te



De ZOT van AANZIEN. 375
te vergeefs naar de oorzaak van dit buiten gewoon "gedrag gisfende ; maar zoo dra hy te bed lag nam ik een fcoel aan zyne zyde, en een zyner handen tusfchen de myne ncemende en drukkende,borst ik uit in traanen.
Na een droevig en wederzyds ftilzwygen , rieD myn man. Ach, Mevrouw! hoe heb ik deeze traanen t™. verflaan? Ik ben genegen d.e als bewyzen van uwe goedwilligheid aantemerken , maar ik kan ze niet befehouwen als blyke van uwe genegenheid. Gy hebt my met Hef, Mevrouw, gy hebt my nooit Hef gehad. Al de ftandvastigheid en drift der vuungfts genegenheid , alle myne poogingen en gedienftigheden zyn niet in ftaat geweest my het geringde eigendom in uw hart te bezorgen. Ik befchuldige u niet Mevrouw! wy zyn geen meesters onzer genegenheden. Ik ben overtuigd dat ik uwe liefde nooit verdiende. Dat was een geluk dat voor een beminnelyker voorwerp gefpaard werd. Maar ik had gehoopt dat de tederheid en opregtheid myner genegenheid omtrent u, zekerlyk eenige aanfpraak ep een gedeelte van uw vertrouwen zou ge-
maakt



376 De ZOT vjn AANZIEN, maakt hebben. Ach hoe dierbaar zou zulk een vertrouwen aan myn hart geweest zyn « het zou by my de plaatze uwer liefde vervuld, en ik u nooit befchuldigd hebben over uwe onweerftaanbaare geneigdheid tot iemand anders. Ja Mevrouw, ik zeg onwederftaanbaare; want ik weet dat gy deugdzaam zyt. Mogelyk was het in uwe magt niet, eenen anderen uwe liefde te weigeren, maar evenwel kondt gy doch uwen man een deel in uwe vnendfehap gegeeven hebben.
Gy hebt myne vriendfehap ! riep ik uit myne opregtrte vriendfehap , myne tederftê liefde zelfs! Is myne liefde niet zoo vuurigals gy zoud wenfehen , gy hebt evenwel ai de hefde waartoe ik bekwaam ben , en gy bezit ze geheel en onverdeeld.
Wat zegt gy daar Mevrouw? Ik wenschte om Hemels wille , dat gy my kondt bedriegen , dat ik in myne onwectenheid gebleeven waare! maar dat is gepasfeerd , dat is over Mevrouw, myne oogen zyn over myne elende opengegaan; en ik fterve in het dub-
bele



De ZOT vah AANZIEN. 377
bele gemis van uw vertrouwen en van uwe liefde Ik heb uwen minnaar gezien; ik zag hem vier dagen geleede toen ik voor een venfter ftond. Hy ftond voor dit huis met een ander te fpreeken. Ik wagte elk oogenblik, dat hy van myne afweezigheid gebruik maaken , en toegang by u zoeken zou. Ik hield myn degen gereed om hem te vo'gcn , om zyn hart te doorbooren en hem a;.n de regtea van myne eer en liefde opteoffeien. Maar hy vertrok fchielyk en ftelde myne wraak te loor.
Genadige hemel! riep ik, wat dwaasheid is dit! droomd gy, of wie is zoo wreed geweest u tegen my op te ftooken ? gy zult den bedrieger zien Mevrouw , hernam Myiord , en toen zyne hand weghaalende, trok hy uw pourtrait van onder zyn hoofd peuluw , hy vraagde met veel verontwaardiging; kend gy het origineel van dat pourtrait Dame? Ach! fchreeuwde ik uit, ikbelydehet, ik ken hem; ik kende hem inderdaad ! hy was de afgod van myn hart, ik verblyde my in hem , ik was verzot op hem. Gy erkend het dan, gy
ftaat



S:8 De ZOT vak A|ANZI.EN. ftaat het toe, hernam myn man;en tenlaatftert behaagd het u my een vertrouweling te maaken van een geheim, dat ik reeds lang in fchikkelykheidshalven onderfttld nebbe, eene onwillige drift te zyn. Ach had ik myn ongeluk vroeger geweeten! ik zou niet onder den onverwagten en fcbielyken druk bezwecken zyn, gelyk ik nu doe. Maar zeg my wie en wat is die gevreesden medeminnaar; die my myne rust ontneemd? en myn leeven van my rukt.
Zeg my eerst Myiord , zeide ik, hoe zyt gy' aan dat pourtrait gekomen ? ik vond het in uwe cabinet geduurende uwe ziekte, zeide hy, toen ik naar uwe flesjes zogtomuvaneene ftaauwte te herftellen. Ik vley my zei ven dat ik van geen jalourfchen aart ben. Nieuwsgierigheid bewoog my eerst het in myn zak te fteeken, -Ik bezag het naderhand op myn ge • mak, en toen kwamen eenige twyffelingen in my op. Ik tragte dezelve te verdooven ; ik redeneerde met my zelve het kon een familie ftukje weezen , het beeld van een broeder of lang overleden bloedverwant. Maar dan was •er weer een vyand van myn rust, die my in
Muis-



De ZOT van AANZIEN. 375
"fluisterde, flat, zoo dit het geval geweestwaare, gy zoo zorgvuldig niet zoud zyn, om het voor my te verbergen; maar dat gy veel eer roem gedragen zoud hebben op zulk een cieraad van uw geflagt; gy zoud het zelve wel aan menfehen hebben laaten zien. Dit ftuitte my wil ik wel zeggen; bykomende twyffelingen en zwaarigheden vielen op myne ziel. Zy verbergd dit zeide ik by my zelve, voor haar eigen oog en befchouwing ; om het te zien, en daar op als zy alleen is te ftaaren , en haar gezigt te vermaaken met het begunftigd beeld, 't welk in haar hart geprent ftaat. By ieder deezer overwegingen voelde ik als een fteek in myn boezem ; en hoe meer ik over •deeze onzekerheden peinsde, zoo veel meer kragt kreegen zy, en kwamen nader aan een volkomen bewys. Ach! riep ik, haar wezendlyko koelheid en gemaakte goedheden hebben nu eene reden. Zy bedriegt, zy misleid my ; ik wil ook eene andere houding aanneemen, zoo lang tot ik het geheim ontdekt heb. Ik deed toen alle poogingen en dwong my zei ven, u , met myne gewoonc tederheid aantezien ; maar ik vond dat onmogclyk. Ik vertrok daarom



380 Ds ZOT van AANZIEN.
om fchielyk en zonder u daar van kennis te geeven. Indien zy noch eenig overbiyfzel van vriendfehap voor my heeft, dagt ik, de bezefiing van myn verlies zal haar gevoel daar van opwekken. Ik vermomde my zelve, en huurde als een vreemdeling kamers tegen u over. Ik hield my geduurig aan het venster. Ik was op de wagt van 's morgens tot 's middags, om een grondig onderzoek te doen naar uw gedrag in myn afweezen. Ik zal haar gefteldheid ontdekken, zeide ik, uit de bezoeken die zy ont. fangt; maar na eene wagt van veertien dagen, konde ik niet bemerken , dat wie zich ook aan. diende, iemand werd toegelaten. Myne jalourfche driften bedaarden ; en ik begon my zeiven te befchuldigen , dat ik die ooit gekoesterd had; wanneer, tot myne uiterfte verbaasdheid , deeze perfoon geheel voor myn oog kwam, in kleeding, gelaat, trekken, en houding , het begunftigde origineel van dit pourtrait 't welk ik in myne zak had.
Hier viel ik driftig myn man in zijne reden. God zij geloofd, boezemde ik uit, hij kefd noch, mijn lieve en beminnelykeNeef! fchoon
ik



De ZOT van AANDIEN. stl
ïk nooit wensch zyn aangezigt weer te zien ! myn eenige bloedvriend, mogelyk nu myn eenige vriend, gy leeft noch en ik vertrouw dat gy gelukkig zyt; dat is genoeg!
Uw bloedvriend, uw eenige bloedvriend , 'Mevrouw riep Myiord! beftaat hy u zoo na? is hy niet nader, niet waardiger aan u dan bloedverwantfchap ftrekt? gaa voort Myiord, zeide ik, dan zal ik u alles verhaalen, zonder vermomming of iets te verzwygen.
Ik beken, zeide Myiord, dat zyn gezigt my ten vollen overtuigde dat ik verraaden was. Myne jalourfche pynen hervatten hun dubbelt
'geweld; Ik Was woedend en vol vuur, myn hart werd aan alle kanten van een gefcheurd. Een geweldige koorts taste my aan, maar myne woede en wraakzugt onderfchraagde my onder dezelve. Vier dagen bleef ik in de ongeduldige verwagting van uwen minnaar nog eens tezien, ten einde ik hem op duizend plaatzen in elk
" verleidend gedeelte van hem doorbooren mogt. Maar de natuur word my eindelyk te fterk, ik zonk onder de verdrukking neder, en ik keerII. Deel. Bb de



JSi De Z^0T va» AANZIEN.
Se naar huis om u te zien, u te befchuldige» en voor uwe oogen te fterven.
O myn man! myn vriend! myn waare mi», naar! riep ik uit, hoe veel beklaage ik u, hoe veel voele ik voor u! Ik verfchoon uwe verdenkingen hoe beledigende zy ook voor myne eer waren; wyl uw jaloezy niet geheel zonder grond is. Ik bemin waarlyk de perfoon wiens pourtrait dat is,met tederheid,me^rift. Maar geloof my, als ik u verzekere dat ik myne oogen noch op het origineel noch op de fchildery gefiagen heb, in den tyd van de laatfte twintig jaaren.
Wat zegt gy my daar? riep Myiord. En gy zyt evenwel, zoo veel ik weet meer dan dertig jaaren oud. Kond gy ooit in zoo vroeg eene leef tyd met zoo veel drift bemind hebben ?
Hier vond ik myzelveonder de noodzakelykheid van rrynenman dekleinegevalletjes indrukzeis en gevoelens van myne kindsheid, die gy reeds weet, te ontdekken. Toen ik myn kort verhaal befloten had, vatte hy myne hand, en
die



De ZOT vam AANZIEN. 383
die fterk aan zyne lippen en'toen op zynebran-
OmynFanny riep hy uit, ^Jfj££ aanbiddelyk fchepzel 1 welk een ftrydt heb,^ geftreden, welk eene overwinning hebt gy behaald van bevalligheid over natuur , van d ugd over drift? kond gy my verfeboonen,
lv in het selnk van uwe vriendfehap herftellen gegeeven hebt die gy my kondt geeven en dat fndien gy het had konnen doen gy my bemind
Ik wil u niet bedroeven mynneef, met eene befchryving van de hartroerende toneel» die
^r^Crvlnmynweduwfchap 1 ik my zelve van alle vrienden ontbloot, fe n onnodige last op aarde. Schoon ik y
heid en een zeker foort van afkeer, want gy Tad u nooit verwaardigd naar myomte21en
Lderzoektedoen, of'er zulk een perfoon Bb 2



ÈU De -ZOT vak AANZIEN.
«w Keve Fanny A/goed „och in het Iand der ieevendrge was. Ten laatften verkregen my-enden,.(gelyk'zy ^
«et i.gt, de Jugt, en de vermaakelykhedender waereld weertekeeren. Ik volgde hunnen zin. Ik bevond my daar weiby. Ik febudde lantaarn dendruk af die op myne ziel Jeide. Dewyl doch alles ydeiheid is, dagt ik, .haaten wy van dc verftrooying ons deel neemen, en ze zoo aangenaam maaken als moge.'yk is • en in -e voigehier van hebt gy my'in' dat gezelfchap gevonden, welke gy gisteren met uwe tegen. Woordigheid vereerd hebt. "
Toen gy in kwaamt kende ik u niet D~ vreemde naam van Fenton benevens de verandenngen ctie de jaaren in , veroorzaakt termen bragten u geheel buiten myn geheugen. Ik veelde my zelve egter op eene vreemde wJ2e gedaan. Z&er iets in uw perfoon en :~ vernieuwe in myn nar: Indrukzelen gelyk S„ d:ewe,l,emyeers geheel vervulden, ik'kon a met aanzien. Ik kon niet te»™ c
'J-^<- >egen u fpreeken Zonde* ontroering. Do f-w» n .
■ b«neese nagt was ik,
pCIQ.



D'e ZOT van AANZIEN. 3S5
peinzende, te vergeefs poogde ik uittevorfcben waar én wanneer ik u gezien mogt hebben. Wanneer my 's morgens een helder iigtinmyn hart opging. Ik vloog op , kreeg uw afbeeldzel, 't welke alles in eens openbaarde, en u van onder uwe vermomming ontdekte.
Gy zyt zeer veranderd myn neef. Had ik u eerst gezien zoo als gy 'er thans uit ziet, ik denk dat myn jong hart niet zoo diepgetroffen zou geweest zijn. Het overblijfzel is egter edel, cn vernieuwd aan my op eene waardige wijze, de herinnering van 't geen het gebouw eens was.
Uw ingètrokkene houding, de verandering, van uwen naam, fcheenen eenige droevige omftandigheden te onderftellen. Maar indien vijftig duizend ponden of het dubbele daarvan, u van die haftzorg ontheffen konnen,'dan zaükf voor de eerfte reize denken dat mijn geld mij voordeelig geweest is.
Mijn lieve en edelmoedige nigt , hernam Mr. Fenton ik zal mij zelve nooit de fmerten verBbs gee-



38S De ZOT th AANZIEN.
geeven , die ik u door mijne verregaande genegenheid te uwaards , onvoorzigtig veroorzaakt hebbe. Nooit beminde een broeder zijne zuster noch een vader zijn kind tederder dan ik u lief had. De afkeer, die gyfchielijk tegen mij had opgevat, was een van de gewigtigfte fmerten mijnes ieevens! en mijne onweetendheid wat 'er in den Jaatften tijd van u geworden is, daarvan zult gij de waare reden vinden in mijne eigene leevens gevallen; waar van ik u een kort,berigt zal mededeelen.
Hier op riep Mr. Fenton om Chocolade : en na het ontbijt gaf hij Mevrouw Maitland de volgende aandoenlijke hiftorie van zijn eigen leeven en gevallen.
Einde yan het tweed; Deel,