HISTORIE
E N
GEDENKSCHRIFTEN
VAN DE
MAATSCHAPPY»
TOT REDDING VAN
DRENKELINGEN.
OPGERICHT BINNEN AMSTERDAM, MDCCLXVII. VIERDE DEEL.






HISTORIE
E N
GEDENKSCHRIFTEN
VAN DE
MAATSCHAPPY,
TOT REDDING VAN
DRENKELINGEN,
OPGERECHT BINNEN AMSTERDAM, MDCCLXVII.
TWAALFDE STUKJE.
TR AMSTERDAM, By de Erven P. MEIJER en G. WARNARS, MDCCXCVI.
m ij c l x c v i. ••






VOORREDE.
Met zo veel genoegen de Beftierders van de Maatfchappy tot redding van Drenkelingen, in den Jaare 1793 , den tydkring van vyfcntwintig jaaren haarer oprichting en voortduuring met de uitgaave van het elfde ftukje der Gedenkfchriften beflooten; met niet mindere voldoening, welke het behoud van zo veele ongelukkigen alleen kan geeven, zetten zy hunne werkzaamheeden voort , terwyl zy wederom het volgend verflag, en een getal van eenhonderd yyfendertig] geredde gevallen gemeen maaken ; voor welke zy de Redders met gouden of zilveren Gedenkpenningen , ofte in geld, en kistjens met benodigde Inftrumenten , als zo veele premien, beloond en bekroond hebben.
De drie eerfte Jaaren van dit nieuw begonnen tydvak, 1793» 1794 en 1795 , hebben , betreklyk het huishoudelyke der Maatfchappy , en befpoediging der kunsthulpe , alleen de volgende byzonderheden opgeleeverd.
* 2 Na»



iv VOORREDE.
Na dat, in het laatfte van 1792, de Heer J. la Clé , Correspondent der Maatfchappy te Haarlem, by eene brief , de nieuwe inrichting aangaande de redding van Drenkelingen aldaar , nevens een Exemplaar eener Publicatie van den 25 Augustus 1792, had medegedeeld; vernamen ook de Beftierders, dat de Heer Pieter van Lelyveld Pz. te Leiden , de opgedragene Correspondentie had aangenomen.
Op voorftel van eenen der Leden der Vergadering, in January 1793 gedaan, werd beflooten , de Heeren Colonellen der Burgerey te verzoeken , om , ter fpoediger toebrenging van hulpe in het uitnaaien van Drenkelingen, aan de Nagtwagts, die daartoe reeds van Dreggen voorzien waren , ook eene kleine handlantaarn te willen doen ter hand ftellen; welk verzoek door Colonellen gunftig is aangenomen en daaraan voldaan.
Vier maanden laaterleedt de Vergadering het verlies van eenen der Medebeftierderen , wylen den Heer Paul Cer-
ton,



VOORREDE. v
ton , na geduurende den tyd van vier jaaren zyne gezellige verkeering genoten te hebben.
In de maand Augustus deelde de Hoogleeraar Bonn aan de Vergadering eene brief mede , door hem van den Rotterdamfchen Geneesheer Veirac ontvangen , behelzende een voorftel ter bewerking en uitnoodiging eener Commisfie van Beftierderen, tot het bywoo* nen der op handen zynde plechtigheid van het Dichterlyk Genootfchap te Rotterdam, onder de zinfpreuk Studium Scientiarum Genitrix bloeijende; en waarby de gouden en zilveren eerepryzen zouden worden toegewezen aan de fchryvers der ingezondene en bekroond wordende dichtftukken, ten onderwerpe hebbende de Nederlandfche Maatfchappy tot redding van Drenkelingen ; ofte wel, dat de Beftierders dezer Maatfchappy mogten goedvinden , op eenige andere wyze hun genoegen daarover by die gelegenheid te doen blyken: waarop aan dien Hoogleeraar de commisfie wierd opgedraagen , den dank der Ver* 3 Sa"



vi VOORREDE.
gadering voor eene zo gunilige medewerking van het Dichterlyk Genootfchap fchriftelyk te betuigen ; en indien het iets tot voornoemde plechtigheid mogt kunnen toebrengen , den Heer Veirac te verzoeken, die Misfïve, terftond na de uitfpraak der bekrooning dier prysvaarfen, ter tafel des Genootfchaps te brengen; na welke verrasfchende inleevering aldaar, Bellierderen eene beleef, de brief uit naam des zelfden Genootfchaps , van den eerlïen Secretaris de Heer A. Wynands ontvongen ; gelyk ook naderhand, in 1794 ■> een keurig gebonden Exemplaar der bekroonde dichtftukken van de Heeren T. Kaas, B. Bosch en G. Manheer , nevens eene volledige verzameling van Mengeidich, ten deszelfden Genootfchaps, die alleen voor deszelfs Leden gedrukt worden.
De Heer Jacob van OosterwykBruyn nam, in O&ober 1793, met genoegen deel aan het Bellier der 'Maatfchappye.
De Heer vanMarum, te Haarlem, zond aan de Vergadering ten Gefchenke zyne Beantwoording der Aanmerkingen
yan



VOORREDE. vu
van Dotier Tersier, betreffende het gebruik maaken van zuivere lucht, het warme bad, enz, ter redding van Drenkelingen.
Kort te vooren werd by Bellierderen bellooten, tot een nieuw blyk van erkentenisfe en tot een genoeglyk aandenken aan het afgelopene vierde gedeelte eener Eeuw dezer Inftelling aan ieder der edelmoedige jaarlykfche Donateurs en Donatrices , zowel als aan de Directeuren en Correspondenten dezer Maatfchappy , een compleet gebonden Exemplaar der Gedenkfchriften,met den Jaare i792geflooten, aantebieden, alsmede aan de Thefaurie en Bibliotheek dezer Stad , en aan den Heere G. Titsingh, uit erkentenis der in vroegere jaaren aan de Maatfchappy bewezene dienften; gelyk mede aan de Heeren Doctoren Cogan en Johnson te London.
De Eerwaarde Heer F. C. Hoogvliet-, Predikant te Alkmaar, nam in 1794 , de Correspondentie der Maatfchappye zeer genegen en bereidwillig aan.
Na de Staatsomwenteling in dit Ge* 4 mee-



vin VOORREDE.
meenebest, en de verandering in de Stedelyke Regeeringsform , in 1795, werd in de Vergadering van Eeftierderen dezer Maatfchappy beflooten , en aan twee Leden derzelve de commisfie opgedraagen, om, even gelyk te vooren, by den aankoomenden Hoofdofficier pleeg te gefchieden, dus ook den tegenwoordigen Maire dezer Stad, den Heere Carel Wouter Visscher , en den Procureur Generaal der Gemeente, den Heere Mourits Cornelis van Hall , met het aanvaarden deezer nieuwe waardigheeden te begroeten, en 'het belang der Maatfchappy aan derzelver befcherming optedraagen; welke aanbeveeling voornoemde Heeren, met de gunftige toezegging van gaarne tot welzyn dezer ftichtinge te zullen toebrengen , hebben beantwoord.
De Heer N. van Stafhorst deelde aan de Vergadering mede eene brief van de Correspondenten dezer Maatfchappy te Rotterdam , als een voorloopig bericht eener nader door dezelve intezendene voordragt betreklyk de Redmid-
de-



VOORREDE. ix
delen voor Drenkelingen, en de algemeenere verfpreiding der Bekendmaakinge: waar op beflooten werd, zulk een opftel ingezonden zynde, mede tot een onderwerp van overweegingen te doen dienen, by de voltooying van het reeds ontworpen plan tot dat zelfde oogmerk, omtrent zodanige Redmiddelen , die aan ongeoeffende handen konden toevertrouwd worden.
Tot onderftand van 's Lands Casfe, door de Provifioneele Reprefentanten van het Volk van Holland, in 's Hage, eene geforceerde Geldheffing a 6 p Ct. uitgefchreeven zynde; en Beftierders dezer Maatfchappy, dezelve als eene {lichting ad pios ufas befchouwende , vermeenden daar aan niet onderhevig te zyn, en wel te minder , naardien zy niet zonder groot nadeel voor derzelver fonds, daaraan konden opbrengen ; en leverden daarover een addres in, tot ontheffing van die belasting , welke ook op de aangehaalde gronden is toegellaan geworden. De Heer Herm. Gerardus Ooster-
dyk,



x VOORREDE.
dyk, om zyne geleerdheid en braafheid even zeer geacht, en die federt vyfentvvintig jaaren als Medelid dezer Maatfchappy de vergaderingen met zyne Geneeskundigen raad diende, ontviel haar in dit zelfde jaar 1795; gelyk ook de HeerMr. ErnestusEbeling, te vooren werkelyk Medebeftierder der Maatfchappy, na eene afwezenheid van eenige jaaren, in het laatst van dat jaar in zyn Vaderland en deeze zyne Geboorteftad teruggekeerd en ook wederom in de Vergaderingen zyner voorige Medeleden verfcheenen, weinige maanden na zyne terugkomfte overleed.
De gevallen van geredde Drenkelingen in die nog loopend jaar 1796, nevens de nieuw ontworpene en verbeterde .Bekendmaaking der eenvoudigde en beproefdfte Redmiddelen, te gelyk met de gunftige befluicen der Nationale Vergadering reprefenteerende het Volk van Nederland, en die van den Raad der Gemeente dezer Stad , enz. , tot het eerst volgend Stukjen der Gedenkfchriften befpaard moetende blyven;
voe-



VOORREDE. si
voegen wy alleenlyk nog hierby ten befluite het volgende:
In de Voorrede van het elfde Stukjen gewag gemaakt hebbende van de hoog klimmende jaaren van eenige der oudfte Beftierderen, die het vermeerderen van derzelver getal noodzaakelyk maakten ; moeten wy thands melden, dat de Heer Gerrit Bosch , die zich reeds met den aanvang van 1794 verfchoonde van het verder bywoonen der Vergaderingen, waaraan die waarde en werkzaame menfchenvriend federt 1769 op de hartelyklte wyze met raad en daad deelnam; en waartegen de verdere Leden der Vergadering hunne eenpaarige wensch aan denzelven betuigd hadden , van ten minften , zo dikwerf mogelyk zyn mogt, hunne byeenkomften met zyne tegenwoordigheid en goeden raad te willen vereeren; dit jaar, uit hoofde zyner toeneemende zwakte, voor zyn deel aan het bellier andermaal en geheel bedankte: waarop de Voorzitter uit naam der Vergadering, daarover aller



xir VOORREDE.
Ier gevoeligheid betuigde, en in zulk een ontflag, hoe ongaarne ook, toeftemde.
De Heer GerritBosch Junior, hierop in de plaats zyn's Vaders tot het deelneemen aan het bellier genoodigd zynde , aanvaarde zulks met toegenegenheid.
De Heer Gerardus Jacobus 't Hoo ft trad bereidwillig in de plaatfe van wylen de Heer Ebeling.
De Heer M. H. C. Herminghuisen, Med. Doctor, volgde, als Geneeskundig Lid der Beftieringe, op aan wylen den geachten Kruidkundigen Hoogleeraar N. Bondt, die, in 'c begin van dit jaar, het verlies van den verdienstelyken Geneesheer Oosterdykvergoed had, doch denzelven, niet lang na zyne deelneeming, in het graf volgde.
Amfterdam 22 December 179G-
HIS-



HISTORIE
e n
GEDENKSCHRIFTEN
van de
MAATSCHAPPY,
opgerecht tot redding van
DRENKELINGEN.
1793. I.
Te Rotterdam, den 16 January 1793. viel Huig Koppers ftads dieper, terwyl hy zyne fchuit, met eenen ftok, langs den kant van de Schiekade voortduuwde, waarfchynlyk door de gladheid der fneeuw uicglydende, voorover in 'c water, zodaanig, dat zyn hoofd onder 'c ys geraakte, en zyne beenen op den wal bleevefi liggen, dit gefchiedde tegen over den molen, Bergpolder genaamd, van welke overzyde het
IV. Deel. A ge-»



* HlST. en GeDENKSCHR. DER MaATSCHAPPV
gezien werd door Hermanus van Zanten boereknegt en Paulus Walraven ftads arbeider , die terftond eene daarliggende fpoelingfchuit namen, naar de overzijde van ': Schie voeren, en den Drenkeling, doch niet dan na vry wat tyds verloopen, dewyl het ys en de fneemv hen zeer hinderlyk waaren, met het hoofd boven haalden. Zy ontdekten toen geenerlye tekenen van leven in den lyder, bragten hem in voorfchreven molen , daar hy, nadat de klederen van 't lyf gefneden waaren , door rollen en wryven met warme doeken, voor een vuur, eindelyk weder bekwam, en ook tot volkomene kennisfe. Hy werd s'avonds 'door zyn' zoon t' huis gehaald ; doch overleed op den derden dag.
Harmams van Zanten en Paulus Walraven, die de redding des Drenkelings bewerkten, ontvingen te zamen de premie van zes ducaaten.
I I.
Aan den Hooren by Groningen op den 18 January 1793. was het zoontje van Alben Roers , omtrent agt jaaren oud, aldaar onder het ijs gefchoten, en wegens gebrek aan
ver-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 3
vereischte hulpmiddelen, niet dan na verloop van een vierendeel uurs opgehaald kunnen worden. Het gaf toen geen blyk van leven; doch de Med. Dodlor J. A. Hintzen, die 'c geval bywoonde, den Drenkeling, op de fchouder, met het hoofd eenigzins vooroverhangend, naar deszelfs Ouders huis, omtrent tweehonderd fchreden van de plaats, doende draagen, deedt hem aldaar door verwarmen en wryven , het aanwenden van een klyfteer en verdere hulpmiddelen weder volkomen bykomen.
Johannes Albertus Hintzen, Med. Doft. ontving, ter belooning dezer redding, de gouden Medaille.
IJL
Te Westzaandam op den 21 January 1793. hebben Jan Pieter Kist, Joan Meyer en Gerrit Munnik , burgers aldaar , een kind van zeven of agt jaaren , zynde een zoontje van Gerrit Hamer, dat door Alberdine Charlotu Louife JVeyranch, huisvrouw van gemelde^ Gerrit Munnik , des namiddags omtrent half vier, uit het water gehaald, in haare wooning A a ge-



4 HlST. en Gedenkschr. der MaATSCHAPP¥
gebragt, en aldaar zonder eenig leven, pols of ademhaaling, zeer opgezet en lood verwig over het geheele ligchaam, en ten eenemaal verflyfd bevonden wierd, door wryvingen met doeken en verwarmen weder in 't genot, van 't fchynbaar verlooren leven herfteld , met dien gelukkigen uitflag, dat dit kind dien zelfden avond omtrent half zes uuren, onder geleide, te voet naar zyn ouders huis heeft kunnen wederkeeren.
Jan Pieters Kist, Jan Meyer en Gerrit Munnik, hebben ieder eene zilveren Medaille, en de rest van hun aandeel aan de uitgeloofde premie in geld, ter belooning ontvangen.
IV.
Te Rotterdam op den 4. February 1793. aan de goudfche poort, op de vest , tusfchen de brandery van den heer A. Maas en deftal van den heer Craffort. viel 's avonds omtrent agt uuren de huisvrouw van den koetGer van gemelden heer uit het venfter der ftal in 't water. Willem Verdysfeldonk, die met Leenden Krygsman , op het om hulp roepen van haar zoon, kwam toefchieten, fprong, zonder aarsfelen, - in



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 5
in 't water, zwom naar de Drenkeling toe, en fleeptenze dertig of veertig voeten ver door het water, tot aan de brug van gemelde brandery, daar zy, van *t hooft tot de voeten met modder overdekt, met gefloten oogen wyd openflaanden mond, en zonder eenig blyk van leven , door hem en L. Krygsman wierdt opgehaald, en in de brandery gebragt; hier hebben zy haar , voor de warme ketel, ontkleed, met brandewyn gewreeven , en brandewyn in de neus gefpoten. Het gevolg was, dat de vrouw na drievierendeel uurs, tekenen van leven gaf; voorts verder bykwam, en t' huis gebragt wierd; doch drie dagen daarna, overleedt.
Willem Verdysfeldonk en Leenden'Krygsman hebben elk hun aandeel van de premie ia geld ontvangen.
V.
Te Moordrecht, den 12 February 1793, was de huisvrouw van Ary Vos, Neeltje van Dam geheeten, en omtrent vierentwintig jaaren oud, des 's morgens even over zes uuren, zo als zy uit haar bed was opgeftaan, uit het A 3 huis



€ HlST. en GeDENKSGHR. DER maatschappy
huis op de werf gegaan , waarfchynlyk, om zich- op de fteiger in de dubbele dykwe tering te gaan wasfchen; doch langer uitblyvende dan daartoe vereischt wierd , ging haar man met Willem Blom, die zich toen daaraan huis bevond, na haar zoeken, en zagen ze in 't midden van gemelde wetering dryven , met de kruin even boven water. Zy haalden ze op den wal, doch ontdekten geen blyk van leven meer in haar. Het was toen ruim halfzeven, en eer de Chirurgyn Perk , daar men om zondt, by de Drenkeling, die men inmiddels in huis gebragt had, kwam , verliep 'er nog «en half uur; deeze vondt haar met geflotene oogen, open en met bruisch bezetten mond, paers en gezwollen van aangezigt, ten eenemaal koud , zonder pols en zonder ademhaalmg. Hy. deedt haar aanftonds, ontkleed in een gewarmd bed leggen, met warme dekens dekken , al de leden en de ruggegraat, met warme brandewyn wryyen en haar man ontkleed by haar liggen, ten einde haar zyn adem in te blaazen; blies tabaksdamp door eene afgepuntte mesfchenfchede in den aers, prikkelde den neus met eenen veder, en met Sp. Sal. Amm. , en poogde , doch vruchteloos , eenig bloed aftetappen. Na een uur met deze
r§d«



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 7
redmiddelen bezig geweest te hebben, deeden zich eenige tekenen van leven op , die trapswyze toenamen ; wanneer eene aderlaating, die omtrent tien uuren gedaan wierd, zeer wel daagde; de natuurlyke warmte en fpraak langzaamerhand wederkwamen , en de volleedige bekoming van den Drenkeling ten gevolgen hadt.
De Chirurgyn Jan Perk, heeft ter belooning zyner betoonde vlyt, de gouden eerepenning genoten.
VI.
Buiten Rotterdam, op den 2 Maart 1793, des avonds omftreeks negen uuren , ontftondt onverhoeds een akelig geroep van help! waar op verfcheidene lieden naar buiten liepen, onder anderen ook de twee nagenoemde Redders. Nadat men eenen geruimen tyd met licht rond gezogt had, wierd eindelyk , door Arnoldus van Sprinkhuizen , Ryk van Freeswyk en Arie Leenheer, in de ftads vest of boezemkolk een Man ontdekt, met een lange haak opgehaald, en fchynbaar dood bevonden zynde, aanftonds, door bezorginge van Martinus A 4 Vent,



8 HlST." EN GlDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY"
Vent, met alle omzigdgheid naar eene naby zynde tappery gebragt, alwaar deeze en den Chirurgyn Jan van Leeuwen, de kunstbewerking van verwarmen, wryven met zout en brandewyn , het inblaazen van tabaksdamp , prikkelingen in den neus met Sal. Amm. en eene aderlaating aan hem met een goed gevolg te werk fielden; want om half elf, was hy al zo verre herileld, dat men hem , wel toegedekt, naar zyn wooning ken overbrengen. Dan deeze ongelukkigen, met naame Ary Krygsman, oud zevenendertig Jaaren, en vermoedelyk door dronkenfehap in 'c w'ater geraakt, was , toen hy weder bykwam, nog zeer befchonken, en deed in plaats van de aan hem beweezen menschlievende hulp dankbaar te erkennen , niet dan vloeken ; begon des nachts , t'huis zynde , over benaauwdheid te klaagen , geraakte aan 't braaken van ftofFe die met bloed gemengd was, en Wies den adem uit.
De twee Redders Jan van Leeuwen en Martinus Vent ontvingen elk eene zilveren Medaille, en de rest van de premie in geld.
VII



TOT REDDING DER DRENKELINGEN. 9
VIL
Te Amper dam den 3 Maart 1793 , des avonds na negen uuren, werd door Hendrik Heetpol, knegt van J. van Dam, een Drenkeling Jofeph Jacob genaamd, dien men voor dood opgehaald en in een wynhuis op de Jeproozengragt gebragt had , door middel van verwarming, wryvingen, tabaksdamp en eene aderlaating, na dat de lyder bygekomen was, en bloed begon te braaken, weder volkomen in bezit van 't fchynbaar verlooren leeven herileld. Doch ook deeze Drenkeling , met een -{lede naar huis gebragt zynde, geraakte aldaar aan 't bloed braaken, en gaf den geest.
Hendrik Heetpol ontving de z>lveren Medaille en 't overige der premie in geld,
VIII.
Te Delft op den ia Maart 1793, was Jacomina Elzevier , huisvrouw van Mac kiel Hertog, zynde een vrouw van vierenzestig jaaren , des 'savonds omftreeks twaalf uuren, eenen pot, voor haare wooning, uit zullende fpoelen, in 't water gevallen; zulks door nieA 5 mand



ÏO HlST.EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
mand gemerkt zynde, duurde het zo lang, tot dat een kleinzoontje, dat by haar inwoonde, over het lang uitblyven van zyne grootmoeder ongerust wierd en naar buiten ging, en haar niet ziende, gerugt maakte, waarop haare gebuuren Cornelis van Doorne en Jannetje van Ryn toefchooten, en haar , nadat zy nu omtrent een half uur in 't water gelegen had, ophaalden ; doch geene teekenen van leven meer konden befpeuren. Zy bragten het ligchaam in huis, en, een voorfchrift der Maatfchappye ter behandeling van Drenkelingen by der handt hebbende , gingen zy , bygeftaan door een' anderen gebuur Dirk Kiem, volgens het zelve te werk, en zagen met blydfchap, doch niet dan na een goed uur bezig geweest te zyn , dat de Drenkeling begon te herleeven, die ook vervolgens volkomen by. kwam; doch drie dagen daarna overleedt.
Cornelis van Doorne, Dirk Kiene en Jannetje van Ryn, hebben ieder een zilveren Medaille ontfangen, en het overige der premie in geld.
IX.
In Amjlerdam, den 13 Maart 1793 , is ee>* Drenkeling Jan van der Wydet die voor dood
uit



TUT REDDIMG DER DRENKELINGEN. Iï
uit het cingel was opgehaald , onder de behandeling van den Chirurgyn M. Gyswyk weder bygekomen; die daar voor de premie van zes ducaaten heeft genooten.
X.
Te Ouderkerk aan den Amflel, den 19 Maart 1793. heeft de dorp Chirurgyn Hendrik van Coot, het driejaarig zoontje van Hendrik van den Berg , meester fmit aldaar, dat in eene modderfloot agter de fmeedery gevallen zynde, door den knegt, die, het willende roepen, deszelfs hoedje op 't water zag dryven , zonder teekënen van leven was opgehaald, onder het aanwenden van de gewoone redmiddelen, binnen een uur tyds, volkomen weder bygebragt. Het eerfte bykotnen van dit kind , ging verzeld met fterk braaken en vreeslyke ftuiptrekkingen ; dan onder het aanwenden van klyfteeren, door ontlastingen gevolgd , het voordzetten der wryvingen en verwarming, ook by den ontkleeden vader tusfehen warme dekens in het bed gelegd, bedaarde alles.
De Redder Hendrik van Coot, ontving de gouden Medaille.
XL



I % HlST. EN GeDENKSCHR. DER MAATSCHAP??
XI.
Te Appingadam, den 7 April 1793, wiera een vierjaarig meisje, zynde de dochter van Ptcter Jansz. Groen en Piaertje Beerends, dat men in 't midden van de vaart zag dryven , door Claus Ja.ns en Jan Jurgens, die in eene jol fprongen, en 'er na toe voeren, opgehaald , doch zonder tekenen van leven. Zy bragten het aan deszelfs ouders huis, alwaar het met hulp en op raad van nog twee andere perfoonen, namelyk Emanuel Meulenkamp en Frans Godefroi, ontkleed en gewreeven zynde, binnen een halfuur wederom begon te herleeven.
De premie van zes Ducaaten is onder voor. noemde vier Redders gedeeld.
XII.
Op de Zuiderzee den ao April 1793, *s morgens over agten, heeft Bastiaan Gerritfe. Snoek, Veerfchipper van Hoorn op Amfierdam, met hulp van zyn' knegt en een' pasfegier, tusfchen Hoorn en Enkhuizen, eenen bootsman van 's lands fchip de Alarm, die
yaa



TOT REDDING DER DRENKELINGEN. 13
van 't Enkhuizer beurtfchip was over boord gevallen, niet zonder veele moeite opgevist. Zy bragten den fchynbaar levenloozen Drenkeling in 't vooronder by een groot vuur, en dekten hem met hunne zeekleederen toe , door welke koestering en verdere voorzorgen hy wederom is bygekomen.
Bastiaan Gerritfe Snoek en Harmen Remmerts, hebben elk eene zilveren Medaille, en het overig geld ontvangen.
XIII.
Te Valkenburg, den 27 April 1793, wierd een driejaarig zoontje van Jan van Benfum en Mietje de Groot, Matthys geheeten, nadat het uit zyn Ouders huis vermist, gezogt, en in het water gevonden was, zonder tekenen van leeven, reeds verftyfd en paersch in 't aangezigt , opgehaald. Terwyl het op de waterkant lag, en van elk voor dood gehouden wierdt, kwam de haagfche Apothecar Cornelis Flok 'er by ; deeze , (hetgeen als een byzonder bellier der Voorzienigheid erkend werd,), op eenigen afiland van Valkenburg , den vader deezes kinds ontmoet
en



14 Hist. en Gedenieschr. derMaatschappy
en naar den weg naar Wasfenaar gevraagd hebbende , had dezelve hem , fchoon 'er eenen anderen, even verkieslyken weg is, juist dien weg op geweezen, die hem op de plaats bragt, waar zyn kind in 't water viel. Cornelis Flok , boodt zich aan om de redding des kinds te beproeven , waartoe hy, niet zonder moeite de toeftemming van de moeder , die zulks voor volftrekt vruchteloos en ontydig hield, verwierf. Echter was zyne pooginnaar het voorfchrift der Maatfchappy beftierdl van een zeer gelukkig gevolg. Het kind herftelde volkomen.
De Redder Cornelis FM , wierd met de gouden Medaille befchonken.
XIV.
Te Zaamflag, den 7 Mey 1703, wierdt een Kind van Pkter van Doorn en Levina Meezen , haak geheeten en vier jaaren oud zynde, na dat het eenigen tyd vermist en gezogt was, om zyne op 't water dryvende hoed en klompen, en op het bericht zyner fpeelmakkeren, door de moeder zelve , die overeild in 't water fprong, ginds en herwaards rond
voe-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. IJ
voelende, van den grond opgehaald, en aan Schipper Antoni Gelderland overgegeven, die, de zorg om de moeder te helpen , welke intusfchen mede in geen gering gevaar ftak, (alzoo zy byna tot aan den hals in den modder gezakt was,) aan anderen aanbeveelende , zich met den kleinen Drenkeling, naar deszelfs ouders huis fpoedde, vuur deedt aanleggen , en door fchudden , wryven en verwarmen , het zo verre bragt, dat deeze kleine lyder, waarin by zyn ophaalen geenerlye blyk van leven meer over was, binnen een half uur weder begon te herleeven ; veel waters uitbraakte , voorts in een warm bed verder gekoesterd zynde, volkomen bykwam, en binnen weinige dagen zyne voorige welftand herkreeg.
De Schipper Antoni Gelderland, ontving ter belooning zyner menschlievende vlyt de gouden eerepenning.
XV.
Tot Amper dam is op den 8 Mey 1793, een meisje in 't water geraakt, door twee perfoonen, die 'er by fprongen, van den grond,
doch



r 6 Hist. en Gedenkschr. der Maatschap??
doch zonder tekenen van leven j opgehaald, in een huis gebragt, en aldaar door Gerrit Tfak Levi gered. De middelen die hy aanwendde , waren wryvingen met brandewyn en zout, een warm bed, klysteer, en , toen de Drenkeling begon bytekomen , eene aderlaating.
De premie van zes ducaaten is daar voor aan Gerrit Tfak Levi toegevveezen.
XVI.
Te Hoorn den 20 Mey, heeft Klaas Scher* vier een kind gered , met naame Neeltje, oud vyf jaaren , zynde de dochter van Thymen Gyfen en Ptetcrtje Grauw. De Redder wierd door de ontftelde moeder tot hulp van haar kind geroepen , dat zy zeide! achter in den tuin in eene floot te liggen; hy daar komende zag niets ; doch de moeder hem de plaats daar haar kind moest liggen, aangeweezen hebbende, fprong hy in 't water, trof gelukkig aanftonds het kind, en haalde het op. Het deedtgeene tekenen van leeven' blyken, doch naar het aanwenden eeniger middelen, loosde het veel water, en kwam eenigzins by; vervol-



tot redding der drenkelingen^ ïf
volgens ontkleed en in een warm bed gelegd zynde, herftelde het volkoment
De Redder Klaas Schermer ontving de zilveren Medaille en het overige geld.
XVII.
Te Zwartjluis, den 6 Juny, 1793 is Hermanus Jansz., vierjaarig zoontje van Jan Arends en Klaasje Harmsz., voor dood uit het water gehaald, en na, met het hoofd naar beneden * gefchud en op een ton gerold te zyn^ onder het verwarmen voor een vuur, weder begon» hen te herleeven.
Jan Meinen, die het deedt bykomen, genoot daar voor eene zilveren Medaille en hét overige geld.
XVIIL
Buiten Amfterdam, den 12 Juny 1793, des morgens omftreeks agt uuren wierd, uit de huiten cingel tusfchen de raam- en leidfche poorten een vrouwsperfoon, dat Elizabeth Menu heette , en in de noorderftraat woon-
IV. Deel. B ***



18 Hist. enGedenkschr. der Ma atschappy
achtig was, voor dood opgehaald, en op het flyppad in eene herberg gebragt. De Chirurgyn Wm. Schoewert, die men 'er by haalde, wendde de middelen door de kunst voorgefchreven: als verwarming , wryvingen > zagte fchuddingen, afwisfelende opwaards gerichtte drukkingen van het middenrif, prikkelingen met Sp. Sa/. Amm. in den neus enz., niet vruchteloos aan. De Drenkeling begon blyken van leven te geeven , die na eene toen gedaane aderlaating vermeerderden. Des namiddags om vier uuren , toen zy , op het herkrygen der fpraak na , volkomen herfteld was, bragt men ze , in eene flede , naar het ftads ziekenhuis.
De Chirurgyn IWilkm Schettert, genoot de gouden Medaille.
XIX.
Op de Reede van Texel, den 24 Juny i79%, Viel van 'slands fregat deVenus, een Jongen, Chrhtiaan FrederikSchoenmyer genaamd, over boort. Dewyl 'er geene floepen op 't fregat by de hand waaren , riep men eenen kaag. fcbipper, die toevallig voorby zeilde, toe,
„ dat



TOT REDDING DER DRENKELINGEN. ï$
>„ dat 'er een mensch in zee lag," waarop hy met alle fpoed 'er op aanhield, den Dren» keling zag, en met haaken poogde optehaalen, doch door de holle zee en het uitfcheü* ren der klederen misfende, aanftonds weder wendde, op nieuw den drenkeling, die toen al aan 't zinken was, ontdekte, en na twee of drie vruchtelooze (lagen, met de haak ophaalden; de kaagfchipper, door zynen knegt geholpen zynde, ontdeed hem van de natté kleederen, en bragten het, door *t inblaazert van tabaksdamp door middel eener afgepuntte mesfchefchede, ingieten van, en wryven meÊ brandewyn, zo verre, dat de lyder, waarin by 't ophaalen geene tekenen van Leven te be* fpeuren waaren , weder bykwam, en by zyn volle kennis aan boord van 't fregat gebragt werd.
Cornelis Kaafenbrood ontving de goüden Medaille , op voorwaarde van aan zynen knegt en medehelper Jan Hendrik Pligt, drie ducaateri uittekeeren.
XX.
Te Amfterdam, den 25. Juny 1793. wierd Ba Sa»



*0 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
Samuel Barentz , die in de ft. Antonies - fluis gevallen, en met veel moeite voor dood opgehaald was, door Jofeph Samuel en Jacob Barentz, door middel van koestering in een bed, met warme waterkannen aan de voeten', en een warm hembd, wryvingen met brandewyn en zout, prikkelingen met Sp. Sal. Ammo. klyfteeren en een aderlaating, weder bygebragt.
De Redders Jofepk Samuel en Jacob Barentz, genooten elk eene zilveren Medaille, en de rest van hun aandeel in geld.
XXI,
Te Ouddorp, in den Eilande van IFestyoorm* den 27. July 1793. wierd een meisje van veertien maanden, Dochtertje van Cornelis de Mooy, Mr. fmit, en Maria vanRump, Pkternella genaamd, in eene groote waschtobbe met water, als fchynbaar dood gevonden. Terwyl de Ouders om den Chirurgyn F. yan der Meulen zonden, ging men het op eene emmer rollen; doch deze gekomen zynde, ftaakte die behandeling, en ftelde andere beproefde redmiddelen te werk ; beftaande in het
out-



TOT REDBING DER DRENKELINGEN. tl
ontdoen der natte kleederen, wryven met in warme brandewyn natgemaakte doeken, prikkelingen in de neus, borftelen, onder de voetzooien, inblaazen van lucht en tabaksdamp, een braakmiddel enz. Het Kind begon, een half uur na zyne uitredding uit het water, eenig blyk van leven te geeven , en kwam vervolgens trapsgewyze weder tot volkomen welftand.
F. van der Meuten, verkreeg de gouden Gedenkpenning ter belooning.
XXII.
Te Middelburg,op den 5 Augustus 1793. des morgens omtrent negen uuren, wierd door Andries Muller, Willem Bergma , Stoffel de JPagter en Marinus Noordhek, een vrouwsperfoon met naamen Sara Kuipers, weduwe van Dirk Serlé, aan de ftads buitencingel, by de noordpoort, zonder tekenen van leven uit het water opgehaald; doch eenige beweegingen met haar gemaakt zynde, kwam 'er bruisch op den mond; voorts opende zy de oogen, ftrekte haare armen uit, en begon fterk te beeven ; waarop men haar ftadwaards in eene herberg bragt.
B j De



% 2 HlST. EnGeDEMKSCHR. DER MAATSCHAWY
De vier bovengenoemde Redders verkoozen ieder eene zilvere Medaille en de rest van huq aandeel in geld.
XXIII, .
Te Rotterdam , den 6 Augustus 1793, wierd , des avonds omftreeks zes uuren, een jongetje van zes jaaren, Piet er Everwyn genaamd, mee veele moeite, door middel van een haak, van den grond van 't water, uit de ftads vest opgehaald , en had na gisfing tien of twaalf minuten in het water gelegen, Martinus Vent die by het ophaalen tegenwoordig was, deedt den Drenkeling, daar geen tekenen van leven in befpeurd wierden , en die zeer gezwollen en paarsch van aangezigt was, ten huize van Antonetta Cup , weduwe van den Chirurgyn J. van Leeuwen brengen j daar hy naar de regelen der kunst behandeld zynde , in drievio ren deel uurs weder bykwam.
Martinus Vent en de wed. van Leeuwen x die gefaamentlyk aan de redding dezes Drenkelings gearbeid hadden , ontvingen elk eene zilveren gedenkpenning, en de rest van hun fandeel in geld,
xxiv,



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 53
XXIV.
InAmfterdam, op den 13 Augustus 1793. is door Gerrit Ifak Levi, een' jongen gered, die 4ron Jonas heette, en na ruim een vierendeel uurs onder water geweest te hebben, door Jacob Mofes, die 'er by infprong, onder een waterfchuit van daan gehaald wierd» De middelen door den redder gebezigd, waaren: koesteringen voor een vuur en in een gewarmd bed, wryvingen, tabaksdamp ingeblaazen door een' pyp, een klyfteer en een aderlaating.
Gerrit Ifak Levi genoot de premie van tien gilveren ducatons.
XXV.
Te Gouda, den a* Augustus 1793. wierd door Dirk van Hembergen aan de turfcingel een man voorover in 't water liggende gevonden. Hy maakte een daar digt by liggend fchuitje los, voer naar den Drenkeling, dien hy met hulp van nog drie andere lieden ophaalde, en denzélven, die in fchyn ten eenemaal levenloos was, op 't gras aan den waterkant nedergelegd Jiebbende, fpoedde hy zig na den Chirurgyn MatB 4 tty



44 Hist. en Gedenksckr. der Maatschapp*
thys Verveen; deeze fehielyk komende, deed* den lyder in een nabyzynde huisje brengen, ontkkeden, en de gewoone hulpmiddelen toedienen, die denzei ven deden bykomen. Voorts in een onderhuis, daar beter gelegenheid was, gebragt, in een gewarmd bed gekoesterd zyn^ de, en doorwaasfemende middelen gebruikt hebbende , kwam hy langzaamerhand volkomen by. Men ontdekte, uit eene in zyne zak ge« vonden pas, dat deeze Drenkeling een gega-, geerd militair, van loevenftyn, Quillauma Bosquion genaamd, en vierenvyftig jaaren oui; was.
Mattkys Verveen genoot- de gouden Medaille, XXVI
Delft, ten s6. Augustus 179,3. wierd:op het zogenaamd oude Delft een man , met naa, me Cornelis- de Zeeuw, uit het water gehaald, door- BernardusMes en Hendrik van der Stoel] timmermans knechts; die daar toe veel moeite en wel een half uur tyds aanwendden , hebbende de eerstgenoemde, zich aanflonds van den wal af in 5t water begeeven, daar hy ter kalverlyf inilond, poogende den Drenkeling



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 25
met een puthaak op te haaien, tot dat men dndelyk eenen anderen haak aanbragt, en eene kdder tegen den wal in 't water zette ; wanneer hy op den ladder ftaande, den Drenkeling zo verre ophaalde, dat Hendrik van der Stoel die op den wal ftondt , deszelfs arm vatte en hem, met hulp van andere lieden, op den wal bragt, en vervolgens aan 'thuis van den Chirurgyn G. E. Brett. Deze ongelukkige die byna een half uur onder water geweest, en volftrekt zonder tekenen van leven bevonden werd, kwam onder de behandeling van dien Heelmeester, na het aanwenden van 't Tabaks-* klisteer, wryvingen, het doen ruiken van Sp. Sal. Amm., en eene aderlaating, weder by ; doch na dat hy omtrent twee uuren bygeweesc was, in dien tyd gedronken en natuurlyke ont-* lastingen had gehad, is hy aan de gevolgen van onmaatig veel fterken drank, die hy des morgens gebruikt had , overleden,
Den Heelmeester George Ernst Brett is dc gouden Medaille toegeweezen,
XXVIL
TeNieuweridam, op den 27 Augustus, 1793.
B 5 ««■



16 Hist. vu Gedenksctir. der Maatsohappv
ontdekte een der buuren van Dirk Vink, deszelfs zoontje; Jan Vink, die kort te vooren ui? het namiddags fchool was t'huis gekomen , in eene floot achter zyn ouders huis in *t water liggende. Opgehaald zynde, bevondt men het zonder tekenen van leven , zeer gezwollen van hoofd, flap en met geflotene oogen. De Chirurgyn G. Doorvaart, die het op den vloer liggende nog gekleed, aantrof, hielp aanftonds de natte klederen uittrekken, en deedt het tusfchen twee menfchen, waarvan 's kinds vader de eene was, in het bed nederliggen. Deeze natuurlyke warmte en wryvingen van de borst, den buik en den ruggengraat., met warme doeken , bevogtigd met Spir. Sal. Amm. die hy voorts in 't werk ftelde, deeden het kind bykomen; dat vervolgens, na het ontlasten van veel water en ftinkende modder; en het doen ruiken van gemelden Spir. verder herflelde. De eerfte woorden dezes kleinen Drenkelings waaren, ben ik al uit het water? Hy genoot den volgenden nacht eenen vry gerusten flaap, en werd des morgens door zynen redder aan eene) tafel zittende te fpeelen gevonden.
De Heelmeester Gozewyn Doorwaart werd met de gouden Medaille befchonken.
XXVIII.



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN, 2?
XXVIII,
IzVeendam, den 9 September 1793. hebben Jan Hinderikus fcheepstimmerman en Johan* nes Bronfema verwersknegt, een vyfjaarig kind van Niklaas Jans Blokbergen en Elsje Jam Wolttrs, Jan genaamd, nadat het omftreeks een vierendeel unrs onder water geweest was, van den grond opgehaald, en geen leven in het zelve befpeurd wordende, over de fchouder met het hoofd nederwaards, gehangen, en er in deeze gertalte onophoudelyk meede heen en weder geloopen; tusfchen beide tegen deszelfs voetzooien flaande. Geduurende deeze behandeling , ontlaste het kind eenige gulpen; waters ; begon tekenen van leven te verwonen; en herftelde voorts volkomen.
De premie is aan Jan Hinderikus en Jokannes Bronfema toegeweezen, die zy in geld ontvingen en gedeeld hebben,
XXIX.
In Amfterdam, op den 8.0clober 1793 is op Marken een jongetje van agt jaaren, Frans OmaIe, genaamd, voordood uit het water gehaald,
en



= 8 HlST. Eï< GbdENKSCÏIR. DER MaatscHA W
en werd door de Joodfche Chirurgyns Mo/es Salomon en Salomon Meyer, door middel van wryvingen met brandewyn en zout, een braakmiddel , klyfteer, en aderlaating, weder by gebragt.
Deeze Redders hebben daar voor de premie in geld ontvangen en gedeeld.
XXX.
In Am.ft er dam, fen 12 Oétober 1793, insgelyks op Marken, is een jongen, Bar ent Hamg genaamd, zonder tekenen van leven, met veele moeite , door twee Jooden, die zich te water begaven, van onder 't water opgehaald,en door den Chirurgyn Gerrit Ifaac Levi gered. De aangewendde redmiddelen waaren; verwarming voor het vuur en in een bed, ingeblaazen ta. baksrook , wryvingen met Spir. een klysteer en eene aderlaating.
De premie van den zilveren Ducatons is aan Gerrit Ifaac Levi, naar deszelfs keuze, in geld, geworden.
XXXI,



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. t$
XXXI.
Te Rotterdam, op den 13 October, 1793 heeft Catharina Grashojf, aan de wal eenige doeken zullende fpoelen, een kind in 't water gevon* den, dat zy ophaalde, en geen leven 'er in ontdekkende, na haar huis droeg, ontkleedde, met warme doeken wreef, en warme koffy ingaf. Het gelukkig gevolg was, dat dit kind, het geen naderhand bleek een zoontje te zyn van Jacobus van Leeuwen , Johannes Jacobus genaamd , en ruim drie jaaren oud zynde, na dat zy 'er omtrent een uur mede bezig geweest was, weder by kwam; door den Vader t' huis gehaald wierd; en vervolgens zeer welvaarend was.
Catharina Grashof genoot de premie van eenendertig Gulden en tien Huivers.
XXXII.
Te Amfterdam, op den 4. November 1793; des avonds over negen uuren, werdt een Drenkeling, Gerardus Fox genaamd, voor dood opgehaald, en in een wynhuis in de Zoutfteeg gebragt;



go Hist. enGedenkschr. der MaatschAppy
bragt; daar de Chirurgyn D. H. Ruël, met medehulp van den Chirurgyn Georg V/. Westerhoff hem, door de kunstbehandeling deeden herleeven; de aangewendde middelen waaren koesterende warmte, wryvingen met brandei wyn en zout, tabaksdamp. Hier door by gekomen, deedtmen eene aderlaating; die door nog eene tweede en derde, (dewyl de Drenkeling t'huis gebragt zynde, des nachts, wel een half pint bloed overgaf,) gevolgd wierdt; wordende hy vervolgens aan de zorg van eert Stads Doctor overgelaaten.
De Chirurgyn Dirk Hendr. Ruël ontving de gouden Medaille , onder voorwaarde van zynen Medehelper den Chirurgyn G. W. Westerhoff voldoening te geeven.
XXXIII.
Te Delft, op den 11 November 1793. gebeurde het, des avonds tusfchen vier en vyf uuren , dat twee kinderen, zich met een wagentje vermaakten , en dit door het grootfte het welk twaalf jaar oud was en Hendrik van Woenfel heette, wierd getrokken, terwyl het jongfte Pitter Piron genaamd, zes jaaren oud,
'er



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN^ 31
'er in zat> eh zy beide niet het zelve, in de ftads gragt aan den ouden langen dyk, bezuiden de nieuwe kerk $ in 't water geraakten; het oudfte van welken kinderen, door Hendrik Wantzink', Mr. metfelaar, terftond, nog volkomen levende, en zonder eenig letfel, dan de fchrik, wierd opgehaald ; doch het jongde, dat naar den grond zonk, niet dan na veel zoekens, zonder eenig blyk van leven , door middel van eenen ladder, waar langs gemelde uitredder, in 't water afklom. Dit leevenlooze kind terftond in de naaste herberg gebragt, door Jokannes Matthol, bode van den hove, enz. en Thomas vatt Baaien, ontkleed, en op eene wollen deken gelegd zynde, beyverde zich de eerfle, om den Drenkeling onophoudelyk door een pyp, den tabaksdamp in te blaazen, terwyl de andere bezig was, denzelven met brandewyn te wryven, dit duurde zonder eenige merkbaare vrucht, tot dat de Chirurgyn Hugo van Esfen, die den Elendeling nog dood koudt vondt, zonder eenige flagaderlyke klopping, opgefpannen en gezwollen van hoofd en ligchaam, paersch van aangezicht, met geflotene oogen, en onbeweeglyk; de mond gefloten, de tanden ftyf op een geklemd, de ledemaaten flap, en de aars zeer ontfloten. In weerwil deezer
zor-



Hits.en Gedenkschr. der Maatschappy
zorgeiyke toeftand des lyders, beproefde Hy* op nieuw hec inblaazen van tabaksdamp, doof middel van zyne medegebragte tabaks-klisteerfpuit, benevens wryvingen van borst, buik, rug, lendenen, armen en beenen, en inzonderheid der voetzooien , met Sp. Vin. en Sah Amm. en met Spir. Sal. Ammon. hier in geholpen wordende door Th. van Baaien. Na ruim een vierendeel uurs hier mede bezig geweest te zyn, wierd hy eenige faamentrekking in de fluitfpieren van den aars gewaar: dit deedt hem zynen yver verdubbelen , en na nog een vierendeel uurs ontdekte zich eenige geringe beweeging in de pols, eene zeer flaauwe ademhaaling, en wat meerder flyvigheid in de ledemaaten. Hierop maakte hy gebruik van prikkelingen in den neus met brandewyn, die eenige beweeging van het hoofd verwekten, op verdere prikkelingen volgden meer beweeging van hoofd, neus en lippen, zelfs ook van armen en beenen; ook volgde een fchreijend geluid; en toeneemende ademhaaling.
Dus verre gevorderd zynde, befloot deeza Redder tot eene aderlaating, die wel flaagde en de ademing veel gemakkelyker en onafgebrokener maakte. Vervolgens plaatste Hy
zynen



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 33
Zynen Lyder tufichen twee warme wollen dekens, op eene tafel, waarop eene bedpeulu» we lag; en gaf hem een lepel van een Mixt. carm. in; waarop hy voor 't eerst de oogen opende , begon te fchryën, en riep zeer verftaanbaar by herhaaling, ö jee! 6 jeè! hoestte by poozen , en floot de oogen wederom ; tot dat eindelyk zyn Vader en Moeder gekomen zynde, en hert een warm hembd en verdere kleederen willende aantrekken , hy zich met kracht daar tegen verzette en wederom begon te fchreyën. De oogen nu wederom openende en zyne Moeder ziende, riep hy , herhaalde reizen; Moeder! Moeder! Vervolgens nog een lepelvol van het drankje doorgeflikt, een kommetje thee ruim half ledig gedronken hebbende, overeind zynde gaan zitten, doch de öogeh gefloten houdende , anders vry prefent en naar de omftandighedert redelyk wel zynde, wierdt hy om/treeks agt uuren, door zyne ouders, in eene deken gewonden, t'huis gebragt, en op zyn's Redders order, naast zyn broertje in een warm bed gelegd. Hy fcheen te fiaapen, doch met eene moeijelyke en bezwaarde ademhaaling. Dit duurde tot twaalf uuren; toen hy om drinken vroeg , de hem aangeboden Rhynfche wyn weigerde, maar theeIV. Deel. C melk



3 4 HlST. en GeDENKSCHR. der MAATSCHAPPY
melk dronk; doch een uur laater, na het omlasten van eenig bloed uit de neus, overleedt.
Bi/go van Es/en, Mr. Chirurgyn, Johannes Mattkol en Thomas van Baaien, genooten ieder eene zilveren Medaille , en de rest van hun aandeel aan de premie, in geld.
XXXIV.
Te Hoorn wierd, op den 22 November, des avonds om half agt, een bejaard Vrouwsperfocn Neeltje Piet eis genaamd, zonder levenstekenen, door Pieter Beeken Gerrit van Berkem;, uit het water opgehaald, in 't huis van den laatften gebragt, aldaar over eenen emmer gerold, voor een heet vuur gewarmd, en drank • ingegooten. Geduurende deze behandeling is zy weder bygekomen.
De gemelde twee Redders hebben de premie in geld ontvangen en gedeeld.
XXXV.
Te Amfterdain is, op den 23 November, I793« door den Chir. Jan Ligtvoet een drenkeling. Humanus Nuye geheeten, gered, dien



TCT REDDING VAN DRENKELINGEN.
hy 's nachts om elf uuren, in eene tappers winkel in de Stooffteeg, zonder tekenen van leeven vondt. De gewoone redmiddelen werden door hem kunstmaatig aangewend. De drenkeling bleef, na dat het leven volkomen opgewakkerd was, nog lang fluimerend ert wezenloos; in welken ftaat men hem naar zyne wooning overbragt, en by zyne vrouw in een Warm bed gelegd heeft.
De Chirurgyn Jan Ligtvoet genoot voor deze redding de gouden Medaille.
XXXVL
TeNoordfckarwoude ,den a8 Novemb. 1793* wierd Br egt je Jans, oud negentien jaaren , dochter van Jan Beyersz. te Zuidfchar~ woude, dienende by Dirk Klaasz. Pluister, Broodbakker te Noordfcharwudc , op dien dag, omftreeks twaalf uuren, achter het huis , aan den wal haar gewoon fchuur- en boenwerk verrichtende, door haare meesteresfe, die op het erf eenig goed te droogen hing* vermist, welke daarop in de bakkery ging, om te hooren ©f men haar ook om eenen boodfehap had gezonden. Dit met neen beantwoord C 2 zynde5



36 Hist. en Gedenkschr.derjMaatscha?py
zynde , begaf zy zich, in 't fterk vermoeden dat zy dan in 't water zou gevallen zyn, benevens haaren man en knegt, naar den wal; daar gekomen , ontdekten zy ook daadelyk , aan een gedeelte van haare rok, die even boven water dreef, dat zy niet misgegist hadden. Zy haalden haar met onderlinge hulp op; doch wierden in haar geen blyk van leeven hoe genaamd meer gewaar, hebbende zy, zo veel men gisfen kon, een half uur in 't water gelegen. Haare üitredders rolden haar eerst vruchteloos op eene ton, tot dat de Chirurgyn Ar ie Fis, na verloop van een anderhalf uur, kwam. Deze liet haar in huis brengen, van de natte kleederen ontdoen, brak den mond met een vuurflagsftaal open,, goot eerst brandewyn, daarna laauw water met zout in de keel; deed haaren nek en ruggegraat met heete doeken , en met brandewyn en zout wryven; en de keel en hals geduurig prikkelen. Een half uur hier mede bezig geweest zynde , liet zy eene menigte afgang en water loopen, en gaf eenen zucht. Hier op deedt hy een welgelukkende aderlaating van omtrent agt oneen, leide de lyderesfe in een bed , tusfehen twee wollen dekens, en fïelde de tabaksklisteer te werk, tot zo lange dat de tabaksdamp den aars weder uitkwam. Zy
onc-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 37
ontlastte intusfchen nog veel drekftof en water. Hy liet haar, die nog geduurig eenen beklemden mond hieldt, op de tanden knerfte en verbaazend fnorkte, voorts eene wyle tyds ftil liggen. Zy kreeg vervolgens zulke hevige, en met een afgryslyk geluid en gegil verzelde ftuiptrekkingen, dat twee fterke mannen werk hadden om haar te houden ; doch onder een tweede ondernoomene aderlaating bedaarde deze geweldige toevallen, zy deedt voor de eerftemaal haare oogen open , begon ftil te leggen en gerust te ilaapen. Dit was tusfehen vier en vyf uuren ; en dus vyf uuren nadat zy in 't water gevallen was. Zy beterde vervolgens trapsgewyze, en was des avonds om agt uuren volkomen by haare kennisfe.
De Chirurgyn Ar ie Vis ontving, naar zyne begeerte, eene zilveren Medaille, en het overige van de uitgeloofde premie in geld.
XXXVIÏ.
Te Amper dam, den i December 1793, wierd door Jan Oostmeijer, woonachtig op Kattenburg, een jongetje van negen jaaren, in de laagte van den kadyk t'huishoorende , op de C 3 baan-



3§ HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
baangragt tusfchen de angelier- en flootftraa. ten, uit het water gehaald en gered. Deeze braave man , gehoord hebbende dat 'er een kind in 't water lag, fprong zo overyld van de brug af in k water, dat hy in een jol, die daar lag, zo onzagt neerkwam , dat zyne fchoengesp hrak. Aanftonds evenwel begreep hy, dat dit vaartuig hem van dienst kon zyn; maar het zelve willende los maaken, zag hy dat het aan eene ketting gefloten lag, waar in echter gelukkig eene gebrokene fchalm met een touwetje gebonden was, 't geen hy met een mes, dat men hem van de brug af toewierp, doorfneedt, en zonder riem of haak , door middel van een uit de jol gebroken ftitk hout, voortwaggelde, gefladig met zynen arm tot de fchouder toe in 't water voelende, het kind zogt, eindelyk vondt, en by een been gevat, ophaalde; en voorts naar den wal vaarende' den levenlooze Drenkeling in een naby zynde wynhuis bragt, ontkleedde, en voor een groot vuur, onder opzicht van den Med. Doclor J. Bonfelaar, met heete doeken, en met brandewyn en zout wreef: het geen ten gevolge had , dat de Drenkeling, na drievierendeel uurs, tot zich zeiven kwam; en vervolgens volkomen wel wierdt.
De



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 30
De Redder Jan Oostmeijer ontving eene zilveren Medaille en de rest van de premie in geld.
XXXVIII.
Te Oud-Ml as viel, op den a December, 1793. des avonds omtrent zes uuren, een Jongeling van veertien jaaren, Willem van Smeten genalmd, uit een fchuitje in 't water, en wierdt, na eenen geruimen tyd onder geweest te zyn, voor dood opgehaald, en gebragt ten huize van dészelfs grootvader, Wilhelmus Jacobus Heghuyfen , Chirurgyn aldaar , die den Drenkeling, zyn kleinzoon , door koesteren voor een maatig vuur, en naderhand in het bed, met een warme waterkan, wryvingen, en het openbreeken van de mond met eene fpatel, weder deedt herleeven.
Den Chirurgyn W.J. Heghuyfen wierd hier voor de gouden eerepenning toegeweezen.
XXXIX.
Te Amflerdam , den s. December 1793des nademiddags om drie uuren wierd, uit de Heeregragt by de Utrechtfcheftraat, een C 4 man>



dO HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
man , Willem Wolleweyer, voor dood opgehaald, en in eenen tappers winkel op gemelde ftraat, by de botermarkt gebragt, daar men 'er den Chirurgyn Johannes van der Eist byhaalde; die den zeiven , door het leggen van baaije lappen in heete brandewyn nat gemaakt onder de okfelen , en achter de kniegewrichten , verder door verwarming, wryvingen en tabaksklisteeren, weder lucht deed bekomen , en voorts door eene aderlaating, het ruiken van den vluggen geest vanAmmon. zout, de koesterende warmte van een bed en warme waterkan, verder volkomen bybragt. Omftreeks zes uuren , zonk de pols dezes Jyders geheel weg, en een klam zweet brak hem uit; maar door 't drinken van laauw water aan 't overgeeven raakende, verdween dit gevaar, en hy begon toen voor 't eerst te fpreeken. Des ande. ren daags vondt zyn redder hem met eene b» naauwde ademhaaling , opgezette pols, Pyn in de rechter zyde, en bloed rouwende; doch na eene tweede aderlaating en het gebruiken van een borstverzachtend mixtuur, bevondt hy zich veel beter.
De Chirurgyn Johannes van der Eist, ontving de premie van zes ducaaten in geld.
XL.



TOT REDDING DER DRENKELINGEN, 41
!79 4-
XL. .
Onder Slooterdyk , aan de duizend Roeden buiten Amftcrdam, is op den i2den January 1794, een man met naame Arnoldus Bos, na drieviercndeel uurs in 't water gelegen te hebben, &oov Jan Janfen, Dirk Douwens, Hermams Mudde, Lcri Abrams en Philip Abrams, voor dood opgehaald, en in de herberg V huis te Britten gebragt, en door middel van tabaks-damp, brandewyn en verwarmen zo ver gebragt,dat zich leven openbaarde, en de lyder aan 't overgeeven geraakte; voorts in een bed gelegd, heeft de Chir. Nic. Schouten hem eene ader geopend , en prikkelende middelen aangewend. Het gelukkig gevolg was, dat deze drenkeling, die op den middag uit het water gered was , zich des anderendaags 's morgens, in volkomen welftand, naar zyne wooning begaf.
De vyf bovengenoemde redders , naamelyk Jan Janfen, Dirk Douwens , Hêrmanug Mudde, Levi Abrams en Philip Abrams, die het leven weder opgewekt hadden, hebben elk eene zilveren medaille en het overige van hun aandeel aan de premie in geld ontvangen.
C 5 XLI.



4 s Hist. en Gedenkschr. der Maatschap? y XLI.
Te Amflerdam, den 2often January 1794, wierd de Chirurgyn Cornelis Klyn geroepen op de Martelaarsgragt, ten huize van P. H. Groothuizen , by eenen drenkeling Daniël Posteuning genaamd, zynde eenen flepersknegt, ruim vyftig jaaren oud, die des avonds om agt uuren, aan de Haringpakkery voor dood opgehaald was. Hy deedt den lyder ontkleeden , en in eene warme deken gewonden, voor een kagchel met warme doeken en brandewyn wryven, openende voorts eene ader, waardoor hy zeven oneen bloed aftapte; vervolgens gebruikte hy het Tabaksklisteer; waarna dedrenkling begon te herleven. Een braakdrank, ontlasting en prikkelende middelen bevorderden deszelfs verdere herftelling. Volkomen bygekomenzynde, bragt men hem in een fiede tehuis; doch door toeneemende benaamvdheid op de borst, en daarbykomende hevige koorts, overleedt hy op den tweeden dag daarna.
De Chirurgyn Cornelis Klyn ontving de gouden Medaille.
XLIL



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 43
xlii.
Te Rotterdam, op den24ften January, 1794 , is onder de behandeling van den Chirurgynsbedienden Abraham Louis Boulonois, een Matroos , Hendrik Eerman genaamd, die een vierendeel uurs in 't water gelegen had en voor dood opgehaald was, door middel van wryven met warme doeken en Sp. Sal. Amm. weder bygekomen: verwarmende koesteringen bevorderde voorts zyne volkomene herleving. De lyder was nog lang zeer kortademig en gaf bloedige fluimen op, waartegen twee aderlaatingen en de Oxymell. fiilÜt. met goed gevolg aangewend wierden.
Den Redder Abraham Louis Boulonois werdc de gouden Eerepenning toegeweezen.
XLIII.
In de Buurt den Hoorn , naby Delft, op den <28ften January 1794 , viel Jan Hendrik Oelen , oud drie en twintig jaaren , van cenc fpoeling-fchouw, die met een paard door het ys getrokken wcrdt, in 't water, en onder de fchouw, die over zyn ligchaam heen
ging *



44 HlST. EN GeDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
ging, waardoor hy aandonds onder de gebrookene fchotfen geraakte. Drie boerenlieden Jan van Koppen, Pieter Poot en Cornelis van Syl, diezich op de wal by het paard bevonden , hadden er niets van gemerkt, dan door het gefchreeuwder vrouw vanjfc» van Koppen,die de val gezien had, verdaan hebbende wat 'er gebeurd was, wendden zy aanftonds alle vlyt aan om den drenkeling te vinden, en zagen voor een oogenblik de hand des drenkelings tusfchen de ysfchosfen, ageerde fchuit, bovenkomen. Een hunner trachtte daarop, hem met de hand onder 't water te bereiken, doch dit vruchteloos zynde nam hy een haak, waarmede hy, door langs den grond te voelen, gelukkig in des drenkelings kleederen haakte. en hem ophaalde. Ineusfehen was 'er een goed half uur verloopen. De lyder, dien zy op de fchuit nederleiden, en zeer gezwollen van hoofd was, toonde geen het minde blyk van leven ; zo dat zy, op 'c punt donden om hem op te geeven. Doch op raad van van Koppen begon men deszelfs borst en buik te drukken en te wryven , en vervolgens, na dat de modder van 't aangezigc was afgewasfchen,ook met brandewyn en azyn, die inmiddels door de Vrouw van van Koppen aangebragt waren. Hiermede zonder eenig vrucht-
ge-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 4$
gevolg eenigen tyd aangehouden , vervolgens den lyder op den wal gebragt zynde, en daar nogmaals dezelfde bewerkingen even vruchteloos beproefd hebbende, befloten zy hem eenigen roeden van daar in de koeyenllal van van Koppen, daar het zeer warm was, te brengen. Hier ontdeedt men hem van zyne natte kleederen , herhaalde met nieuwe yver , en als eene laatlle pooging de drukkingen en wryvingen, doch nu met gelukkiger gevolg; want als men hem inmiddels eenige door de Vrouw van van Koppen zeer warm gemaakte kleederen begon aantedoen, openbaarde zich onverwagts de eerfte tekenen van leven. Hy rekte zyne armen uit, en floeg eenig onverftaanbaar geluid. Eenige oogenblikken daarna, zeide hy; ach ik ben zo koud! Men goot hem toen wat brandewyn in den mond, die vry bezwaarl yk wierd doorgenikt; voorts zette men hem in eene gewarmde deken gewonden op een ftoel by een vuur, doch bevindende dat hy niet kon blyven zitten , wierdt hy te bedde gebragt , alwaar zich het wedergekeerde leven van tyd tot tyd volkomen herftelde. Ten tien uuren des voormiddags was deeze drenkeling in 't water gevallen , en niet voor elf uuren openbaarden zich de eerfte tekenen van leven.
Aan



46 Mist.enGedenkschr.derMaatsciïapfy
Aan Jan van Koppen, Pieter Poot en Cornelis yan Syl is ieder eene zilveren Medaille en zyn aandeel in de rest der premie in geld gefchonken, na eene ziivere Medaille aan de Vrouw van van Koppen»
XLIV.
Te Amflerdam, op den 4den February 1704 j wierdtdoor M^Zm, eenmansperfoon
van dertig jaaren , genaamd Salomon Jacob Basfan, die zonder leevenstekenen uit het water opgehaald was, door verwarmende koefte. ring en wryvingen weder bygebragt; en voorts door een klyiteer, aderlaating, braakmiddel* en een, dooreen byliggend perfbon, gewarmd bed, tot volkomene herltelling gebragt.
Den Redder J. M. Levi is de premie toegewezen, die hy in geld ontvangen heeft.
XLV.
Ter plaatfe genaamd Dyhhom, tusfcheri Groningen en Appingëdam, geraakte op den I5den February 1794, by ftormachtig weder, de ryjongen der trekfchuit, Menne Albers,
oud



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. ' ê$
oud tien jaaren, tusfchen deze twee plaatfen, met zyn paard in het vaarwater de Fyvel. De fchuitevoerders, Dirk Groenewoud en Eewj'è Harmanus Breemer , haalden hem , na eenig tydverloop met eenen haak, dog zonder blyk van leven , op. Eerst liepen zy , met den fchynbaar levenloozen drenkeling , over hunne fchouders gehangen, eenen geruimen tyd , fterk heen en weder, dog zonder ander gevolg, dan dat dezelve veel waters ontlastte. Daarna bragten zy hem in 't vooronder van een daar liggend fchip , maakten zyne kleederen los , wiesfchen hem met jenever ; braken den geklemden mond open en gooten 'er jenever in; waarop de lyder begon te fnikken, voorts te braaken, te jammeren, en eindelyk tot kennis te komen. By gebrek van drooge kleederen, wikkelden zy hem toen in hunne levantfche rokken, en bragten hem dus, in eene, een vierendeel uurs van daar zynde, herberg, daar hy , verfchoond en te bedde gebragt zynde, volkomen herftelde.
Dirk Groenewoud ontving de helft der premie in geld en eene zilveren Medaille , en Eewje Harmanus Breemer de andere helft enkel in geld.
XLVI.



48 Hist. en Gedenksghr. deR Maatschappv
xlvl
Te Alkmaar, den 4den Maart 1794, is eene vrouw, Judith Remmegenaamd, die voor dood > uit het water gehaalt was, onder het aanwenden der gewoone redmiddelen weder volkomen bygekomen; doch op den volgenden dag overleden.
De Redders, Andreas van der Schor Apotheker, en Johan Memvits Briehl Stads Chirurgyn, ontvingen tot premie; de eerfte het kistje met inftrumenten , en de Jaatfte de zilveren Medaille met de rest van zyn aandeel in geld , door den eerften uitgekeerd.
XLVIL
Te Overmeer onder den gerechte van Néderhorst den Berg, den 19 Maart 1794, wierd een anderhalfjaarig kind, zynde een zoontje van eenen tuinman Hendrik Burger genaamd, dat men eenigen tyd gemist hadt, en, fdewyl men deszelfs valhoed op 't water had vinden dry ven,) onderfteld wierdt in 't water gevallen te zyn, door Matten Tibboel fchilder en glazemaker aldaar, op 't gekerm der ouders tóe-
fchie-



tot redding van drenkelingen. 49
fchiecende met eenen haak, uit het water, gelukkig, doch in eenen fchynbaar leevenloozen toeftand, opgehaald; en voorts, na dat hy het van de kleederen ontdaan, en in eene deken gerold had , door aanhoudend wryven met brandewyn, voor een maatig vuur, weder bygebragt; zo dat het vervolgens, weder tot volkomene voorige gezondheid kwam.
De Redder Mart en Tibboel heeft de premie genoten in geld, met eene zilveren Medaille.
XLVIII.
Te Wormer, den ai Maart 1794, wierdteen zoontje van Gerbrand Kuik, met naame Jacol, zynde omtrent twee jaaren oud, dat zonder levenstekenen uit het water gehaald was, door Petronella Mergaas vroedvrouw aldaar, weder bygebragt; den kleinen drenkeling ontkleed , en voor een maatig warm vuur gebragt hebbende , wreef zy de borst, den buik en de ruggegraat, geduurende een half uur, met warme doeken , als wanneer zich eenig gering teken van leven , beftaande in eene flaauwe beweeging der oogen op deed , onder 't voortzetten dezer behandeling nam
IV. Deel. D het



50 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
het opgewekte leven toe: en de kleine hu der vervolgens in een gewarmd bed gelegd zynde, met warme waterkannen tegen de voe» ten, borst en buik, herfodde volkomen.
DeRedfter Petronella Mergaas ontving de zilvere Medaille en negen- en twintig guldens,
XL IX.
Te Amfterdam, den aiften Maart 1794 wierdt een jongetje van negen jaaren, Mllcm Holsmulder genaamd , na ruim een vierendeel uurs in 't water gelegen te hebben , uit de Roozegragt voor dood opgehaald. Joost Hendrek Dittenmyer, die den drenkeling ophaalde, benevens Jacob Ltsfomv, Andries Handorp en Jan van Steenbergen, bragten hem in de naafte tapperswinkel, alwaar hy, onder de behandeling dezer vier lieden , na verloop van drie vierendeel uurs, wederom begon bytekomen. De middelen die zy aanwendden waaren, het uittrekken der natte kleederen , verwarmen, wryven met brandewyn , en het inolaazen van tabaksdamp.
De uitgeloofde premie is onder hun vieren dus verdeeld : Jacob Lisfouw en Jan van
Steen-



TOT redding VAN DrENKELINCEN, §1
Steenbergen ontvingen hun aandeel enkel in geld; Andries Handorp en Joost Hendrik Dittenmyer elk eene zilveren Medaille en bei Qverige in geld,
L»
Tot Amfterdam, op den 3often Maart 1794* is des avonds om negen uuren , door eenen jongeling, Hendrik Pardon geheeten, een zeer jong kind uit het water van 't Franfche pad voor dood opgehaald, en weder bygebragt.
De premie is hem betaald, naar zyne keuze, in eene zilveren Medaille en negen- en twintig guldens.
LI.
Te Nieuwkoop, den iften April 1794 •> & het anderhalf jaarig zoontje van Teunis Klaasfe Kranenburg en Marytje van Leeuwen , dat , zonder eenige tekens van leven te doen blyken, uit het water was opgehaald, door den Chirurgyn Johannes Lemzon, met medehulp van Cornelis van Willige, nadat de gewoon# redmiddelen , geduurende eenen geryïmen tyd» D 2 daar»



5 * Hist. en Gedenkschr. der Maatsch \ppy
daircoe aangewend waren , eindelyk gelukkig weder by gebcagt.
Aan den Chirurgyn, Johannes Lemz on, is de gouden Medaille toegedaan ; mits uitkeerende aan Cornelis van Willige, de helft van de uitgeloofde premie in geld.
LIL
In Amfïerdam , den 3 April 1794 > is een drenkeling Levi Jacob Mulder genaamd , die zonder levenstekenen uit het water was gehaald , door den Chirurgyn J. yan j)am en Mach. Mozes Levie , die daartoe de bekende redmiddelen aanwendden, weder bygebragt.
J. van Dam ontving eene zilveren Medaille en het overige van zyn aandeel in geld ; en Mach. Mozes Levie drie ducaaten.
LI II.
Te Rotterdam, op den 24ften April 1794, wierd een meisje van tusfchen de vier en vyf jaaren, Maria Hybrink genaamd, door den Chü-
rur-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 5J
rurgyn Pieter Hoebers met hulp van eenen Jan van 'tHof, door 't aanwenden van gepaste redmiddelen, in 't bezit van't leeven, dat, toen deze kleine lyderesfe uit het water gehaald was, hoopeloos verboren fcheen , weder herfteld. Dit kind dat, benevens nog drie anderen, met een wagentjen, daar zy in zaten, in een zeer modderig Hinkend water gevallen was, wierd, na dat de drie anderen gelukkig en tydig gevonden en gered waaren, nog vermist, en door een fmitsknecht, Jan Hf Hér genaamd , die in 't water fprong, met zyne voeten op den grond haar gevonden hebbende, na verloop van tien minuten opgehaald.
De Chirurgyn Pieter Hoebers genoot de gouden Gedenkpenning, onder voorwaarde van aan Jan van V Hoff, drie ducaaten uittekeeren.
LIV.
Te Amfïerdam, den 25ften April I794> is een jongen van zeven jaaren, Frans de Ruyter geheeten, die aan de molen de Wetering voor dood uit eene floot gehaald wierd, door Henarikus Gaardeman en Andries Handorp , die hem in een huis bragten , zuiverden , ontkleeD 3 den,



54 HrsT. en Gedënkschr. derMaatschapp*
den , en met brandewyn wreeven , weder by. gebragt.
Voor deze redding, genoot elk hunner eene zilveren Penning, en het overige der halve premie in geld.
LV.
In Amfterdam, op den suften April 1794 i wierd aan de buitenkant, des avonds omftreeks half elf uuren, een onbekend perfoon, zonder levenstekenen uit het water gehaald, en in een tappers huis op den hoek van de peperftraat gebragt; daar W.West/wf, bediende van den Chir. Dames 'er by kwam , die hem door het aanwenden van gepaste middelen, beftaande in verwarmen , wryven met brandewyn en keukenzout, ingeblaazen tabaksdamp , prikkelingen met Spir. SaLAmm. , weder deedt bykomen; waarna hy hem eenig bloed aftapte; de lyder ontlastte eenig bloederig warer, en kreeg ftuiptrekkingen; deeze bedaard zynde bleef hy als in eene zagte fluimering, zonder tot fpreeken te komen. In deezen toeftand was hij nog des anderen daags morgens, toen men hem naar 't gasthuis brage.
De



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 55
De Redder Wïll Westhff ontving eene zilveren Medaille en negen en twintig guldens.
LVL
Tot Amper'dam, den 19 Mey 1794, heeft Mozes Salomon een meisje, Rachel Samuels genaamd , dat zonder blyk van leeven uit het water gehaald was, door zyne gewoone wyze van drenkelingen te behandelen, weder doen bykomen; en de premie van tien zilveren ducatonneti in geld ontvangen,
LV1Ï.
Te Gorinckem, den aiften Mey 1794,' viel een meisje van tien en eén half jaar, Misijt Hooydonk geheeten, in 't Water. Door dien 'er niemand by was dan kleine kinderen , en zy aanftonds naar den grond, met het hoofd in de modder fchoot, zonder weder boven te komen, verliep 'er eenigen tyd eer men de plaats, waar zy mogte ingevallen zyn, ontdekte, en wel een vierendeel uurs , eer ze door middel van eên fchepnet boven water , en eindelyk op den wal gekregen wierd, wanneer geene de minste beweeging of leven meer in haar te befpeuren D 4 wass



56 HlST.EN GeDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
was. M. E. Meuleman Chirurgyn en D. J. Lintner Apotheker, die 'er bykwamen, nadat de lyderesfe vooraf door de omftaanders met de beenen om hoog gehouden, en in dien ftand eenig water uit de keel geloopen en zy binnenshuis gebragt was, deeden haar door eene gepaste kunstbewerking weder bykomen ; waar op eene volkomene herfteliing volgde.
M. E. Meulman en D. C. Lintner ontvingen elk de helft der premie; en wel ieder eene zilveren Medaille en de overige helft in geld.
LVIII.
TeAmfterdam, den aifïen Mey 1704, is op Marken een drenkeling, Abram Pays genaamd, die zonder blykbaare levenstekenen wierd be* vonden, door de Chirurgyns J. N. Engelftrum, Mozes Salomon en David Hartog behandeld en weder bygekomen.
Elk hunner ontving een derde deel van de premie; J, N. Engeftrum eene zilveren Medaille met het overige in geld; de twee anderen elk twee ducaaten.
LIX



tot redding VAN DrEHRELINGEN. 57
LIX.
Te Gorredyk, den 22ften Mey 1794, wierd een Meisje van omtrent zeven jaaren, zynde een dochtertje van Willem Marcus , eenen fchuitfchipper van Ureterp. dat van 't fchip in 't water gevallen was, eenigen tyd daarna , toen men het mistte gezogt, en van den grond opgehaald. Men had het reeds , zo met de natte kleederen aan, en in de opene lugt, op een vat gaan rollen , toen 'er de Geneesmeester J. J. Piccardt bykwam; die, deze fchadelyke behandeling ftuitede , de drenkeling in eene naby zynde branderye deedt brengen , en na het ontkleeden en • afdroogen , verfcheidene door de kunst voorgefchreevene redmiddelen beproefde. Eindelyk na verloop van byna een uur, begon de kleine leideres begin van herleeving te vertoonen , het welk trapswyze en regelmaatig toenam en de volkomen herftelling^ ten gevolge had.
De gouden Medaille is aan J. J. Piccardt Med. Doet. voor eene belooning dezer redding gegeeven.
D 5 LX.



58 HlST. EN GeDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
LX.
Te Oterbeek, den 23fi-en Mey 1794, wierd de Chirurgyn Pieter Halvemaan .geroepen by een jongetje van vier jaaren, AtiSnJdnsz. Swart genaamd, dat een vierendeel uurs in 't water gelegen hebbende, zonder leevensrekenen was opgehaald. Hy vondt het ten huize van deszelfs moeder, daar men het voor dood hield, in de gang van het huis liggen , zeer blaauw paarsch en flap van leedemaaten. Hy ftelde 'er de gewoone redmiddelen van verwarming , het ïnblaazen van tabaksdamp en wryvingen aan te werk. Een half uur bezig geweest zynde , ontdekte hy eenige beweegingen ; welk goed voorteken zulkegewenschte gevolgen had. dat hy, na twee uuren arbeids, het kind volkomen by kennis en in redelyke welitand aan de bedroefde moeder wedergaf,
De Redder P. Halvemaan wierdt met de gouden gedenkpenning befchonken.
LXI.
TeNoordwaddingneen, den iflen Juny 1794, wierdt een knaapje van tusfchen de vier en vyf,
jaaren



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. $g>
jaaren,DM Gyfers genaamd, zynde een zoon* tje van Jan Gyfers en Aaltje Kloosterman, waarin men, na deszelfs redding uit hen water, geenerlei levensteekenen befpeurde, door drie Redders behandeld en herfteld, De warmte van een bed, waarin men deeze kleinen drenkeling, by een ontkleed menfch , deedt liggen * terwyi intusfchen het inblaazen van tabaksdamp wierd voortgezet, voltooide voornaamlyk deszelfs herftelling.
Pieter de Nick, Chirurgyn, een der Redders, ontving eene zilvere medaille en agt guldens, de twee anderen , zynde Adrianus Vijch en Leendert Voet, ieder twee ducaaten.
tiXU.
Te Westnen, den aden Juny 1794 •> is een meisje van derde half jaar, Maritje geheeten , zynde een dochtertje van Cornelis de Jager en Neeltje Spruit, dat zonder eenige levenstekenen uit het water gehaald was, door Salomofr Arends, een joodsch koopman te Zevenhoven woonachtig,gered;deze 'er toevallig bykomende, toen men bezig was om de kleine drenkeling te fchudden, ontraadde deeze fchadelyke en
ge-



60 HlST.en GeDENKSCHR. Der MAATSCHAPPY
gevaarlyke behandeling; deedt vuur aanleggen, en de natte kleederen uitdoen; ging de lyderesfe vervolgens wryven en wasfchen met jenever en azyn, by gebrek van brandewyn; wreef ook de ruggegraat met zout, en blies tabaksdamp door eene gewoone tabakspyp in- den ontflooten aars. Na ruim vierenveertig minuten dus bezig geweest te zyn, vertoonden zich de eerfte tekens van 't opgewekt leven ; dat voorts onder 't aanhoudend koesteren des' Redders, meer en meer toenam, en de volkomene herftelling der drenkeling ten gevolg© had.
De vlyt van deezen braaven Jood, Salomon Arends, wierd met de premie van zes ducaaten beloond.
LXIII.
In Amfterdam, op den 8ften Juny 1794 , hebben Dirk van Huystee, Jacob Dykman en JanKooge, des nagts tusfchen twaalf en een uuren , een mansperfoon van veertig jaaren , met naame Hendrik Mulder, woonachtig in dl nieuwftraat , zonder blykbaar leven uit de goudsblomsgragt opgehaald , in een huis gebragt 5



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 6l
bragt , en aldaar door verwarmen , inblaazen van Tabaksdamp door middel eener mesfchenfchede, wryven mer brandewyn, en met laauw water en zout, na hiermede ruim twee uuren bezig geweest te zyn, weder doen bykomen; waarna zy hem eenen braakdrank ingaven, en vervolgens thuis bezorgden.
De premie van zes ducaaten is daarvoor onder hen gelykelyk verdeeld.
LXIV.
In de Ryp, den i7denjuny 1794, heeft Jacob Isfers, Chirurgyn aldaar , een kind van vier jaaren, met naame Klaas Dirkfen Ton, welks vader was Dirk Ton, fchipper op Amfterdam, na eenigen tyd in 't water gelegen te hebben, en zonder eenig bewys of teken van leeven uitgehaald, onder zyne behandeling, beftaande in wryvingen met brandewyn en geest van Sal. Ammoniac, weder doen bykomen, en herftellen.
J. Is/er is de premie van zes ducaaten geworden.
LXV.



62 HiST. ek GeBEXKSCHR. der maatschappy
LX V.
Te Amfterdam , den 24 Juny 1794 , dei nachts om half twee uuren, wierd uit de oudezyds voorburgwal by de halfleeg, zonder leevenstekenen opgehaald een mansperfoon , met naame Jozua Pley woonachtig op de elandsgragt, en door drie zyner uithelpers naamelyk Nico/aas Beumer, Hendrik Beumer en Arnold Veldhuis, weder tot zich zeiven gebragt. De redding ge. fchiedde ten huize van den casrelyn Cf, Ca», boort in de gouden bal in de halflee"-.
Nicolaas Beumer ontving de Gouden Medail» ie; onder voorwaarde van aan elk der twee andere redders, te weeten Hendrik Beumer en Arnold Veldhuis, twee ducaaten uittekeeren.
LXVI.
Te Rotterdam, den 3often Juny 1794, was Pieter Lahnftein foldaat onder een Compagnie van 't Regiment van Baden-Durlach, aldaar garnizoen houdende , des avonds even na negen uuren, als hy zich , naby de barakken, in de Leuvenhaven wilde gaan baden, en zich te verre in de diepte waagde , na veel worftelens gezon-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 63
zonken; eenige lieden begaaven zich ter zyner reddinge in vaartuigen naar de plaats daar zyhetn hadden zien zinken, onder anderen ook Jojiannes Hendrikus Snell, zoon van Casper Snell koop. man in wynen; deze fprong in een jol, wrikte meteenen haak, dien men hem toereikte, mede derwaards, doch rekening maakende op het afdryven, nadien 'er een zwaar ty ging, eenige voeten hooger op, daar hy, met zynen haak op den grond ftootende, den drenkeling trof, en deedtopdryven, zo dat hy hem onder water zag, naar hem greep, by het been vatte en met hulp van anderen in den boot en voorts op den wal kreeg. Vyftien of twintig minuten waren verloopen tusfchen het zinken en ophaalen dee-zes drenkelings, waarin nu geen leven meer te befpeuren was. Zy bragten het fchynbaar levenlooze ligchaam eerst in de barak , doch daar niets van 'tvereifchte vindende, droegen zy hem naar een tapperswinkel in de pottebakkersfteeg; alwaar J.H. Snell, met hulp van Casparus Rottmeyer, zoon en leerling van den Chir. Rottmeyer, den lyderdoor verwarming, wryvea met brandewyn, door tabaksdamp met eene tabakspyp ingeblaazen, het openbreken van dea mond en infpuiten van Sp. Vin. en Liq. Hofm, in den keel, het bevorderen eener braaking,
ader-



64 I I;st. en Gedenkïchr. der Maatschappy
aderlaating, en eïndelyk de koestering tusfchen twee wollen dekens in een bed, weder volkomen het fchierverlooren leven deeden genieten.
De twee Redders Johannes Hendrikus Snell en Casparus Rottmeyer ontvingen ieder een zilveren Medaille en het overige van hun aandeel in geld.
LXVII.
Te Noorden,op den 8ften July [794, werdt zekere Hendrik Broeder, die ter verantwoording van onlusten met zyne huisvrouw , voor den Bailluw en het Geregt moest verfchynen, op het zien van den naderenden dienaar der juftitie zo door vreeze bevangen , dat hy in alleryl de vlugt nam, en, op eene afgelegene kade komende, in 't water fprong. Drie lieden dit van verre ziende, liepen toe om hem te redden; een van hun , zynde de marktfchipper Gerrit Mulder, begaf zich, toen 'er byna een half uur verloopen, en meer volk famengeroepen was, in 't water, daar hy anders niet gered kon worden, en haalde hem op. Op den wal zynde, hield elk hem voor dood. De gerechtsdienaar, mede 'er by tegenwoordig, begaf zig naar den Bailluw



tot REDDING VAN DrENKEUNGEN. 6$
Uuw om 'er kennis van te geeven ;■ andere lieden gingen een vaartuig haaien om het lyk thuis te brengen. Dan, in dien tusfchen tyd ging Gerrit Mulder aan het wryven en beweegen van den drenkeling met dat gevolg, dat men reeds eenige levensteekenen befpeurde, eer het vaartuig aangekomen was; deze nu wakkerden van tyd tot tyd aan, zo dat hy volkomen herleefde , doch evenwel vyf of zes dagen na '{ gebeurde den geest gaf.
De premie in geld is aan Gerrit Mulder afgegeeven.
LXVIIL
Te Amfterdam , wierdt op den 9 den July 1794, een man met naame Levie Fles , die, voor dood, uit de korte joode heeregragt opgehaald was , door Abram Semag Serrano gered , de redding gefchiedde in een wynhuis op den hoek van gemelde gragt; de middelen waaren wry vingen met Sp. Sal.Amm. enzoutin'bran* dewyn., tabaksdamp, eene aderlaating enklysteei»
De Redder .ontving de gouden Medaille, JV. Deel. E Te



éö HlST. EN GEDENKSCHR. DER MaaTSCHAPPT
LX1X.
Te Rotterdam , den 24iïen July 1794. heeft Hendrik Venvey door wryven met, in brandewyn nat gemaakte, doeken , en het inblaazen van lucht in de longen, het fchynbaar verboren leven weder opgewekt in een perfoon, Vermaat genaamd, zynde eenleerling by Lamme en Oudmans op de gelderfche kaai, die des nachts omiïreeks half twaalf naby het bolwerk in de Maaze geraakt was • en nadat hy 'er twintig minuten in gelegen had, door gemelde redder , met anderer hulpe , was opgehaald , doch in zulk eenen toeftand, dat hy alle kenmerken had van eenen waaren dooden.
De Redder Hendrik Verwey genoot hier voer de gouden gedenkpenning.
LXX.
Te Amfterdam, den aden Augustus 1794 , wierdt de Chirurgyn B. C. Weber gehaald in in 't wynhöis de gouden klok in de kleine oostenburger ftraat, daar hy een vrouwsperfoon in de natte kleederen vondt liggen, zynde bleek en yskoud, met veel fchuym op den mond. Hy
deed



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 6?
deedc haar ontkleeden, in eene wollene deken wikkelen en wreef het ligchaam met brandewyn. enammoniaczout; onder deeze behandeling gaf, zy eenen gulp water over, en deedt teffens tekenen van leven blyken ; vervolgens een braak* middel ingenomen , adergelaaten , en in eea bed met warme, waterkannen gelegd zynde herftelde zy volkomen.
De Chirurgyn B. C. Weber ontving de gou* den eerepenning.
LXXL
In Amfterdam, den aden Augustus 1794* heeft Mofes Salomon de dochter van Ifak Hymans, Clara Ifaks genaamd, die aan eenen gang op marken zonder levenstekenen uit het watef gehaald was, door zyne gewoone wyze van drenkelingen te behandelen, weder doen bykomen.
Mofes Salomon heeft de premie van zes dö* caaten ontvangen.
LXXIt.
Te Waddln-xveen ~, den 6den Augustus 1794, viel een jongeling van zeventien jaaren, Cornelif, E ft dê



68 Hist. enGedenkschr. der Maatschappy
de Roos genaamd , zynde een bakkersknecht, uit een fchuitje in 't water , en zonk fpoe' dig naar den grond. Eenige timmerlieden zagen het van verre van een nieuw gebouwd huis , kwaamen af, en den ingevallenen met een fchuitje te hulp. Zy zagen niets dan den dryvenden hoed, haalden eenen haak , en trokken den drenkeling, na drie vergeeffche poogingen, de vierde reize op en in de fchuit. Twee der uitredders, naamelyk Hendrik Seylsberg enAntony Mulders hebben daarop, met hulp van Pieter van der Toorn eenen klompemaaker, gepoogd, na't losmaaken der kleedederen , door wryven met geestryke vochten en azyn en met het inblaazen van tabaksdamp den drenkeling by te krygen , het geen gelukte. Vervolgens wierdt hy in huis, by 't vuur gebragt en door eenen Chirurgyn adergelaaten.
Hendrik Seylsberg en Anthony Mulders ontvingen ieder eene zilveren Medaille enagtguldens; Pieter van der Toorn twee ducaaten
LXXIII.
Te Amfterdam, den 8flen Augustus 1794 , is onder behandeling van Jan Antonie Hage ,
woon-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 69
woonachtig op de hoek van de angeliers- en ■baangragt, een kind dat zonder leevenstekenen, blaauw en met de fchuim op den mond, uit de baangragt was opgehaald, en by hem ingebragt, door middel van ontkleeden, verwarmen , en het aantrekken van drooge gewarmde kleederen weder bygekomen. Dit kind heette Jacomyntje Guldenaar, zynde een dochtertje van Nicolaas Guldenaar , in de binnen brouwersftraat woonachtig.
' De gouden Medaille is aan Jan Antonie Hage toegeweezen.
LXXIV.
In Amfterdam, den aoften Augustus 1794, heeft men uit het Cingel aldaar opgehaald een jongetjen van negen jaaren, zynde een zoon van Jofeph van Kerkhoven , dat uit eene fchuit gevallen en oogenblikkelyk gezonken was. De Chirurgyn C. F. Sckniber liet dezen drenkeling , die geen teken van leven of beweeging gaf, zeer flap was, en bont en zwart van aangezigt , na vooraf een fleuteltje tusfchen de fterk opeen geklemde tanden geftooken, het hemd los en eenen doek om den hals E 3



70 Hist. en Gedenkschr. der Maatschaot
gedaan te [hebben, in een huis op de frroomarkt draagen, alwaar hetzelve, onder beitieJïng van hem en van den Apotheker van Volknhoven , door fterk fchudden onder 't ontkleeden, door verwarmen in eene wollene deleen, wryven en prikkelen met Spir. Sal. Amm. en Liq. Hofm.., en ingieten van brandewyn , weder begon bytekomen , ftuipachtige beweegingen kreeg, en vervolgens na 't ingeeven van een braakmiddel, zyn kennis e* fpraak weder bekwam.
De Chirurgyn C. F. Schreiber en de Apotheker Coenraad van Follenhoven , ontvingen ieder eene zilveren Medaille en de rest derhalve premie in geld.
LXXV.
In Amfterdam, den 3often Augustus 1704, heeft Mo/es Salomon wederom eenen drenkeling, zynde een jongen, Samuel Nathan heetende, die by de Markensbrug voor dood was opgehaald, gered.
Mo/es Salomon heeft de premie van zti ducaaten genooten.
LXXVX



TOT REDDING DER DRENKELINGEN. 71
LXXVI.
Te Rotterdam', den 4den September 1794, viel op het ftyger, een man Christiaan Hendrik Smits genaamd, zynde knecht in het yzermagazyn van den Heer Hofman, van eene fchuit, door het affplinteren van 't hout, daar hy den haak in gezet had, voorover in 't water. Lang worftelde deeze drenkeling om zich zeiven te redden; tot herhaalde reizen verhief hy zich, naar den grond gezonken zynde, weder omhoog , en Mak angftig en wanhoopend het hoofd boven water; doch eindelyk, zyne krachten uitgeput zynde, bleef hy tot gevoelige fmert der hartelyk deelneemende aanfchouweren, op den grond liggen. Terwyl elk een bedrukt en als radeloos Hond, komt een zekere Pieterfe, een konstdraaijer, die daaromftreeks woonde, met eene dregge, waar méde men uit een fchuitje naar den drenkeling wierp, hem gelukkig trof, in't fchuitje ophaalde, naar den wal en in eenen tapperswinkel bragt. De Chirurgyn Ferdinandus Jofe PhÜippeaux, die by het ophaalen tegenwoordig was , had intusfchen in allerhaast in dit huisje een bed, zo goed als het daar te bekomen was, laaten toeftellen , en eene tafel E 4 klaar



7 2 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHA»y
klaar zetten, daar men den lyder op plaatfte' dien hy fpoedig de kleederen van 't ligchaam deed, terwyl anderen de fehoenen en kousfen uittrokken ; dus naakt zynde, deedt hy hem in het bed liggen, en vermeenende dat, by den aanvang der ondemeemmge , in de herftellingen van drenkelingen, de aatuurfyke warmte verre te waardeeren is boven alle andere verwarmende middelen, kleedde hy, zonder verwyl, zich zeiven insgelyks geheel'naakt. uit, en ging zodanig op \ ligchaam des drenkelings liggen , dat hy hetzelve, geheel overdekte en omvatte; daar op onderzogt hy den aars des lyders , en bevond met leedwezen dat dezelve ten eenemaal open was; flagaderlyke beweeging befpeurde hy niet „ de oogen Honden ftyf en wyd open, waaren doodelyk flaauw en de pupillen zeer verwyderd, Niettegenftaande deeze hoopelooze tekens, befloot hy al wat mogelyk was te doen, om de na, tuurlyke warmte in dezen ongelukkigen optewekken, deedt zich-met hem, fa geZegde Hand, met alles wat maar te krygen was digt en warm toedekken ; intusfchen het ongedekt gebleeven hoofd des lyders genadig met gewarmde doeken dekkende, blies van tyd tot tyd zynen adem in dcszelfs mond, liet Liq.



ïöt redding van Drenkelingen.
Uwd. Hofm., als ook water met zout in de keel loopen. In dezen ftand en bezigheid byna drievierendeel uurs doorgebragt hebbende i en fchier wanhoopende aan herftellinge, ontdekte hy met eene gevoelige aandoening van blydfchap , het eerfte teken van leven. De lyder begon het hoofd 'te fchudden, en ontlastte by herhaaling veel waters ert modder. Deze gunftige voortekens naamen, terwyl de Redder voortging hem zyne natuurlyke warmte te blyven mededeelen , van tyd tot tyd toe ; de beweeging van hoofd en oogen wierden fterker , het fpraakyermogen deedt, fchoon nog zeer onduidelyk, poogingen; en eindelyk kwam hy volkomen by. Ter verdere herftellinge zynes lyders deedt hy hem een klysteer zetten,..dat eene goede uitwerking hadt; en van tyd tot tyd thee met melk te drinken geeven; zorgende inmiddels dat hem een fchoon , wel gewarmd, hembd en borstrok , door deszelfs , van haar vierde kind , zwangere huisvrouw aangebragt, wierdt aangetrokken , laatende hem voorts in het nu zeer doorwarmd bed liggen. Eenige uuren daarna hem weder bezoekende , klaagde hy over eenige benaauwdheid op de borst, waar aan eene kleine aderlaating veel verligting toebragt.
E 5 De



74 Hist. enGedenkschr. der Maatschap^
De Redder vroeg hem > of hy zich zyne laatfte gewaarwordingen, toen hy naar den grond zonk, niet konde herinneren; zyn antwoord was: „ dathy, by zyne laatfte opheffing „ boven 't water, en het weder neerzinken, met „ angften en weemoed aan zyne zwangere vronw „ en drie kindertjes, welker oudfte pas vier en „ een halfjaar oud was, gedagt had; dezelve „ eenehartelyke zucht toeloosde; maar met het >, ten einde loopen zyner krachten , als door „ eene zachte onwederftaanbaare flaap bevangen „ werdt; zich verder volftrekt niets van 't ge*, beurde kunnende herinneren , tot aan het £ oogenblik zyner herftellinge."
Deze lofwaardig volbragte herfteiling is beloond geworden , door 't fchenken van den gouden Eerepenning aan den Chirurgyn Ferdü nandus Jofe Pkilippeaux.
L XX VII.
Tot Atnflerdam, den 5 dén September 1794, heeftGerritlzak Levie, een meisje van twaaif jaaren , Duifje Vet gehecten, dat'in 't water gevallen Cn zonder tekenen van leven opgehaald was, door verwarmen, wryven en klysteeren gered/
Gerrit



tot redding van Drenkelingen. 75
Gerrit hak Levie heeft de premie in geld ontvangen.
LXXVIII.
Te Harlingeft, den 1 iden September 1794, wierdt de Medic. Doótor Antonius van Ringh gehaald by eenen drenkeling van omtrent drie jaaren, zynde het kind van den Broodbakker Claas Steenveld, aan een huis, daar men het reeds eenigen tyd op een vat gerold had; hier komende deedt hy aanftonds de natte kleederen uittrekken , plaatfte het lydertje voor \ vuur, op de fchoot van eene op den grond «ederzittende vrouw, alle tocht zo veel mogelyk weerende. Het kind was ten eenemaal flap en koud; het aangezicht blaauwachtig, de buik groot en hangend , de aars open. Niettegenftaande deze weinig hoop geevende tekenen, wreef en verwarmde hy den drenkeling van rondsomme, hield Sp. Sal. Amm. on« der den neus en zette het tabaksklysteer. Eenigen tyd hier mede bezig geweest zynde, deedt zich het eerfte gunftig voorteken op: de buik fcheen eenigzins te krimpen en meer vastheid te krygen, dit wierdt van tyd tot tyd ziehtbaarer ; ook begon zich de aars te fluiten;



TC HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
ten; een weinig daarna, onder het beurtelin-s drukken op den buik, en het onderden neus houden van een doekjen in Sp. Sal. Amm. nat gemaakt, deeden zich duidlyker leevenstekens opmen befpeurde ademhaaling, het hart begon te kloppen, en de pols wierdt voelbaar. In \ kort, alles fchikte zich zodaanig ten goeden dat zyn Redder oordeelde alle tot nog toe tc werk geftelde behandeling te moeten itaaken; het kind in een warm bed te liggen, waar by hy eene der tegenwoordig zynde vrouwen overreedde te gaan liggen; en dus de verdere herftelling van de gunflige natuur aftewagten, gelyk gefchiedde, toen hy nu in 't geheel anderhalf uur bezig geweest was. Reeds des ander, daags was de kleine drenkeling volkomen lierfteld.
De Redder. Antonius van Ringh M. D is met de gouden Medaille befchonken. - '
LXXIX.
Te Delfstoven, op den 25 September 170/, •wierdt door den Chir. Wtll. van Eyk gered een jongen, genaamd Huig Halfhuis, zoon van Ary Half huis, die door het misgrypen van
den



■
• TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 77
den boom uit eenen boot in 't water was gevallen , en na 'er een vierendeel uurs in gelegen te hebben , door den Capicein van 't Compagnies Jagt, zonder de minfte tekenen van leeven met een haak van den grond opgehaald, en vervolgens ■ in eene nabuurige branderye gebragt was. Na geduurende omtrent tien minuuten de gewone redmiddelen aangewend te hebben, begon de drenkeling te braaken, te kreunen, te fchreien, en vervolgens te roepen om zyne moeder. Hy werdt toen thuis gebragt, kreeg een braakmiddel in, en herftelde vervolgens volkomen.
De Chirurgyn Willem van Eyk is met de gouden eerepenning befchonken.
LXXX.
Te Amfterdam, Am 27ften September 1794 > is door Jan Casten en Jacob Gerrits Hitmar een jongen Jan Gertits Bart genaamd , die, met een boot naar den wal zullende vaaren, in de oude waal by de oude ftadsherberg , in 't water was gevallen, van den grond opgevischt, en weder bygebragt.
De Redders hebben hiervoor, elk eene zilvere Medaille en de rest van hun aandeel in geld, ontvangen. LXXXL



79 Hisï. en Gedexkschh. der JMaatschappy LXXXI.
Te Crimpen op den Lek, den lodenOflober 1794, was een vyfjaarig zoontje van den veerman, Abraham Verburg genaamd, in de Rivier de Lek gevalIen. De moed£r k.nd
rmsfende, onderilelde eerst dat het met de vader overgevaaren was; doch het zelve iang wegbJyvende, zondt zy eenen anderen zoon, om te zien waar zyn broertje bleef; die fchryende terugge kwam, met het voorde moeder ontroerende bericht, dat hy verdronken was. Intusfchen Jiep een jongen van twaalf jaaren ,Jan van JBokkem genaamd , wien een ander vyfjaarig fcmd gezegd had: Abram ligt daar in V * raar den kant, en hem ziende liggen, (devvyl het water te zeer gevallen was, dan dat de
ftroom het kindhadkunnen wegvoeren,) fprong er by en haalde het op \ drooge. Voorts wierdt he: zelve door de moeder van deezen jongen naar de wooning der ouders gebragt alwaar men het fchijnbaar dooden ligchaampje' op een ton ging rollen. Het gerucht van dit geval trok onder anderen ook derwaards P. Venneu len gaarder van 'sLands middelen, die het huis vol verwarring en droefheid vindende , ernstig raadde dat men toch middelen ter redding in 'c
werk



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 7£
werk zoude (lellen, waar toe hy, dewyl geen der beide Chirurgyns thuis waaren, zich zeiven aanboodt. Het kind dan ontkleed zynde, {telde hy het aanhoudend inblaazen van tabaksdamp in 't werk; onder welke bewerking de kleine drenkeling bykwam, de oogen opende en begon te fchreeuwen ; vervolgens deedt hy hem tusfchen dekens , by zynen naakt ontkleeden broeder in 't bed liggen; wreef nog den borst en den rug met warme doeken: waarna het kind veel water en modder ontlastte, en hertelde volkomen.
P. Vermeulen is met de gouden Medaille befchonken.
LXXXII.
Te Alkmaar, op den t8 Oftober 1794» viel een watervaarder , Leenden Zengers, van zyne fchuit in 't water, en wierdt na een vierendeel uurs 'er ingelegen te hebben voor dood opgehaald. Petrus de Sonneville Med. Doft. en Ar ie Pot Chirurgyn, wendden, ter zyner reddinge, de middelen aan, die door deMaatfchappye goedgekeurd en aangeprezen zyn. Hunne arbeid was van dat gevolg, dat de drenkeling een
uur



SO HlST. EX GeDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
uur nadat zy hem onderhanden genomen hadden, begon bytekomen; en voorts trapsgewyze herftelde.
Petr. de Sonncvilk M. D. heeft het kistjen met Inurumenten, m Ar ie Pot eene zilveren Medaille ontvangen en de rest van zyn half aandeel in de Premie, hem in geld door zynen Mederedder yergoed,
LXXXIII.
Onder Meerhuizen byGroningen, den 25ften Oclober 1794, was Aldert Meinders, anderhalf jaar oud, zoontje van Meinders Alders, door deszelfs moeder by eene buurvrouw gebragt zynde " om geduurende dat zy van huis moest zyn onder derzelver opzigte te blyven , onder 't fpeelen met de kinderen dezer buurvrouw, in 't water geraakt. De vrouw hem na eenigen tyd misfende, en haare kinderen daarover ondervragende weezen zy naar de gragt, alwaar zy zeiden dat hy van hun afgeraakt was. Doodelyk daarover ontfleldIriep zy haaren man, die in aller yl met>, Jamz en nog eene vrouw naar den waterkantliePen,maarzagen hier niets; doch™
de aanwyzing,diezyuicde kinderen kreegen,van rfe p.laatze waar zy hunnen kleinen fpeelge-
noot



TÓT REDDÏNG VAN DRENKELINGEN» 8l
noot het laatst gezien hadden , fprong Jan Jansz in 't water, en vondt het kind na eenig zoeken, op den bodem liggen. Het was ten eenemaal leevenloos, eenigzins blaauw en opgezwollen. Geen acht flaande op de bedenking der andere byzynde vrouwen, bragt hy het kind onverwyld in huis, ontdeedt het aanftonds van de natte kleederen, warmde, koesterde en wreef het in en met eene wollene deken voor het vuur, liet een en andermaal een weinig brandewyn in de keel loopen, en had na een vierendeel uurs het genoegen van eenige beweeging in zyn klein lydertje te ontdekken. Dit moedigde hem aan , om met onvermoeide vlyt in zyne koestering te volharden. Een half uur laater kreeg het kind van boven en onderen ontlasting en nu naamen de levenstekenen toe ; hy leide het voorts in een warm bed; het begon na het ingieten van warme melk andermaal te braaken en ontlastte veel waters; de natuur]yke warmte, en geregelde flagaderlyke beweeging kwamen weder: in 't kort de kleine drenkeling herkreeg eerlang zyne voorige gezondheid weder.
De loflyke en gelukkig gedaagde pooging van Jan Jansz is met de premie der MaatIV. Deel. F fchappy



82 Hl ST. EN GeDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
jchappye beloond, die hy in geJd ontvangeii
LXXXIV.
In Amfterdam, den 27 October 1704 des nagts om twaalf uuren hebben Jacob Dykman JacobKramer, Arie van Velzen en Klaas Pul tenaar een vrouwsperfoon, Elizabeth Betfer heetende , uit de goudsblomgragt zonder Jeevensteekenen opgehaald , en door 't inblaazen van tabaksdamp door middel eener mesfche fchede, wryven met brandewyn, laaUw water en zout, en warme doeken,door verwarmen en laastelyk het doen aderlaaten, weder bygebragt.
De Redders hebben ieder eenen zilveren medaille, en de rest van hun aandeel in geld ee. nooten. 6
LXXXV.
Te Gouda, den 15den November 1794, was inden avond, een Jonge dochter van vyfcien jaaren, achter het Logement het Harthuis op de groenmarkt in 't water geraakt. De Chirurgyn Jan Turyn , en nog iemand, kwamen nadat zy een vierendeel uurs 'er ingelegen had ,
dee-



■ t0t rïDDTNG van drenkelingen. 83
deezen weg langs, en meenden eenig beweging in 't water te hooren. Ziende voorts iets wits in 't water, klopten daarop aan de agterpoort van 't genoemde Logement om licht, waarop. zy den drenkeling met hulp van anderen ophaalden, en zon** eenig blyk van leeven , zynde bont en paarfch van aangezigt en zeer gezwollen , in den ftal van H Logement bragten ; aldaar op ftroo nedergelegd zynde, kwam Mrianiis van Steel zoon en leerling van den Stads Chir. Jac. van Steel 'er ook by. Deeze door Jan Turyn aangemaand om gezamcntlyk de redding dezer drenkeling te beproeven , ontdeeden zy haar aanftonds van de natte kleederen; wiesfchen het aangezigt met azyn en brandewyn ; zuiverden den mond van flym, en gooten wat brandewyn inde keel. Voorts bragten zy haar naar huis daar ze woonde, 't geen regt tegen over den ftal was; aldaar in een gewarmd bed gebragt, en haar wat Lig. dtiod. ingcgeeven zynde , liet zy eenig geluid hooren en wierd daarop adergclaaten; gebruikte een braakdrank, die eene menigte flym en water deedt ontlastten en haare herftelling zeer bevorderde, welke eerlang volkomen werd.
F 2 De



84 Hist. en Gedenrschr. der Maatschappy
De twee Redders Jan Turyn en Adrianus Johannes van Steel genoten ieder eene zilveren Medaille en het overige van hun aandeel in geld.
LXXXVL
Te Rotterdam, den ióden November 1794, was een jongeling, Thomas Heidnew genaamd,' cajuitwachter op het fcbip Afe Frtends of Stockton gevoerd by Czpkem Weltrum Rauw, liggende in degelderfchekaay, uit den boot in 't water gevallen, en opgehaald na een vierendeel uurs er mgelegen te hebben. Bernardus ...., Frederik iVolters en Ludonc Rhems , alle drie Leerlingen van den Chir. Pierre Galup Junior, vonden hem zonder eenig blyk van leeven, met eenen ontfpannen aars, verwyderdeen voor de lichtftraalen onaandoenlyke pupil, zonder %aderlyke beweeging, zeer koud en verftyfd. Zy hebben hem daadlyk ontkleed, in een wollene deken voor een goed vuur gelegd, mee drooge doeken gewreeven , de voetzooien geborfteld , met eene veder in Sp. Sal. Amm. gedoopt in de keel en den neus geprikkeld. Een vierendeel uurs na \ begin dezer bewering , begonnen zy in de drenkeling tekenen
vaa



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 85
van leeven te befpeuren. Kort daarna kwam dcChir. Pierre Galup zelf'er ookby , die wel levenstekens in den drenkeling vondt, doch geen pols nog hartklopping. Hy kreeg hem, met veele moeite wat brandewyn, gemengd met Sp. Sal. Amm. in, en liet hem vervolgens in een gewarmd bed liggen tusfchen twee wollene dekens, met waterkannen aan de borst, ruggegraat en aan de voeten. De natuurlyke warmte herftelde zich nu langzaamerhand , doch de pols-bleef ingetrokken en, de ademhaaling benaauwd, vergezeld met pyn in de borst, 't geen na het doen eener ademhaaling begon te minderen,
De premie is, in vier zilveren Medailles en het overige geld aan de Chir. Pierre Galup. Junior en zyne drie leerlingen toegeweezen.
LXXXVII.
Te Amfterdam,den aSften November 1794, wierd des avonds omftreeks van zeven uuren uit de voorburgwal by de kolk eene oude vrouw,Leȣ genaamd, zonder leevenstekenen opgehaald, en op de kolk in een wynhuis gebragt zynde , aldaar door en onder opzigt van Htrmanus WenF 3 nini



86 Hist. en Gedenkschr. der Maatschawy
ning, Mr. Kistemaaker op gemelde voorburgWal tegen over de kolk, weder bygebragt.
Hermams Wenning heeft de gouden eerèpenning ontvangen.
LXXXVIIJ. .
Te Amfterdam, den a5rtenDecember 1794, js door Gerrit Ifak Levi een Meisje, Maria Wolf genaamd , gered : verwarmen , myven , ingeblaazen tabaksdamp , en een klysteer, waren de door hem gebezigde redmiddelen.
Ifak Levi is de premie in geld geworden, LXXXIX.
Te Amfterdam,den aoften December, 1794 was een jongen van negen jaaren , zoon van eene Wed. Smit, % de baangragt bv de Leydfche grage in een wak gevallen, en met een haak voordood ópge'haald. Com. Franc.Nuy* ens, die by den drenkeling kwam in een tapPerswinkel, wendde ter redding de gepaste middelen met eene goéde uitflag aan \ de drenkeling kwam by, en hei-Helde vervolgens volkómen.
De Chirurgyn Corn. Franc Nuyens genoot de gouden Medaille - J?9^



TOT REDDING DER DRENKELINGEN. 87 179 5'
XC.
Te Amfterdam, den 7. January 1795- wierdt eene Vrouw van tusfchen de vyfdg en zestig Jaaren, Maria Spies geheeten, zonder tekenen van leven opgehaald en in 't Leidfche Veerhuis op 't Cingel gebragt; daar de Chirurgyn Anthony Laar de gewoone middelen tot haare redding te werk ftelde, met dat gevolg, dat zy, na een half uur, tekens van leven begon te laaten blyken, en eindelyk volkomen hertelde.
De Chirurgyn Anthony Laar ontving de Gouden Medaille.
XCI.
Te Amfterdam, den a7 January 1795» ö door den Chirurgyn C. A. Volkom} een Vrouwsperfoon gered, dat voor dood was opgehaald. De aangewendde en gelukkig gellaagde middelen waren het verwarmen in eene wollene deken, voor een kagchel , wryyiagen aan de ruggegraat, borst en voetzooF 4 len>



88 Hist. en Gedenkschr. der Maatschappt
len , met warme brandewyn ; benevens eene aderlaating na het eerfte ontdekken van leven, en eindelyk een braak - middel.
De Redder C. A. Votkamp heeft de gouh den Medaille ontvangen.
XCII.
Te Amfterdam,den 28 January 1795. wierd? een Drenkeling, Cornelis de Bikker genaamd, door den Chirurgyn Abraham Mooyens , ten huize van de Wed. Lodifi in de Giecerftraac, daar hy denzelven zonder eenig teken van leven vondt, door verwarmen en wryven met brandewyn en zout, na ruim één uur arbeids Weder bygebragt.
De Redder Abraham Mooyens, is met desa gouden Medaille befchonken.
XCIII.
Te Gouda, den 26. February 1795, wierd? even buiten de Stad, een Jongetje van agt jaaren, Arie Brouwer genaamd, na een half uur in 't water gelegen te hebben, voor dood opge;



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 98
gehaald. De Chirurgyn Rynier Anthonim van Roomen, die 'er by gehaald wierdt, vondt deszelfs oogen en mond ftyf geflooten en paars van verwe , de buik zeer opgezet en de aars open; voorts zonder eenige polsaderlyke beweeging. Na eene vergeeffche pooging om eenig bloed aftetappen , ftelde hy wryvingen, en het tabaksklysteer te werk;en hadt het genoegen,van binnen een half uur begin van herleving te befpeuren ; welk gunftig begin van herftelling fpoedig tot volkomenheid kwam.
De Redder R.A. van Roomen, die voorheen een gouden Medaille van de Maatfchappy verworven hadt, verzogt hu en verkreeg het kiftjen met Mrumenten, en eenen zilveren Medaille.
XCIV.
Te Amfterdam, den 9. Maart 1795, is door Gerrit Ifak Levi een Vrouwsperfoon, Adalia genaamd, dat aan een gang op Marken in 't water gevallen en een vierendeel uurs daarna door twee Jooden, die 'er in fprongen en na dooken, voor dood van den grond opgehaald was, weder bygebragt.
F 5 G'



po Kist. en Gedenxschr. der Maatsctappy
G. 1. Levi , heeft de uitgeloofde premie van Zes ducaten ontvangen.
XCV.
Tot Amfterdam, den 12. Maart 1795, is door den Chirurgyn Hendrik Ragge een Mansperfoon gered, Jacobus ' Smeeding genaamd, welke buiten de Zaagmolenspoort in 't water geiprongen, doch, zonder levens tekenen, 'er weder uitgehaald was : de aangewendde 'redmiddelen waaren wryvingen met warme doeken en Sp. Vim. het tabaksklisteer, het prikkelen met Sp. Salis Amm. en inblaazen van lucht in de longen. De lyder bykomende kreeg hevige ftuiptrekkingen , ademde kort en brulde geweldig; doch na een aderlaating bedaarde deeze toevallen.
De Redder H. Ragge genoot de gouden Medaille.
XCVI.
Te Overfcke, den 16 Maart 1795, was N. 'Avelotte, Corporaal in dienst van de Franfche Republiek, en aldaar ter plaatfe geimmartierd,
na



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. $1
na ruim een vierendeel uurs in 't water gelegen te hebben, voor dood opgehaald. Abraham Louis Boulonois Chirurgyn Militair en % v. d. Kruys Chir. te Overfchie , vonden hem in zyn qnarti , in dien Haat, zonderde minfte tekenen van leven , met bloedig fchuym op den mond, terwyl het bloed den »eus uitliep, en de oogen ftrak gefpannen ftonden, Het blaazen in de'neus, het prikkelen met Sp. Sal. Amm. wryvingen, en koesteringen deeden echter hunne gewenschte uitwerking ; de dr.nkeling, fchoon nog lang na zyn bekomen koortfig, en veele bloedige fluimen opgeevende , herftelde , na het toedienen van geneesmiddelen , en het doen van eene aderlaating, eindelyk volkomen.
De twee Redders, Abrah. Louis Boulonois en J. v. d. Kruis,ontvingen elk eene zilveren Medaille en de rest van hun aandeel in geld.
XCVII.
Te Hoorn , wierd den i6den April 1795 , door Claas van Driel leerling in de Chirurgie , een kind van zes jaaren, , Tryntje. Willemje vati den Hof geheeten , dat, volgens getuigenis van de Moeder Marrytje Mamboer, by 't half uur
in



02 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
in een regenbak gelegen had, en fchynbaardood daaruit gehaaid was, door het aanwenden van gepaste redmiddelen weder bygebragt.
Claai van Drielwerd, op zyn verzoek, met het kistjen met Iniïrumenten en eene zilveren Medaille befchonkea.
xevHi,
Tot Dordrecht , den 18 Mey 1795, wierdt een zesjaarig kind, Dirk Steven Hartman genaamd, dat, na ruim een vierendeel uurs in 't water gelegen te hebben, door deszelfs Vader, die 'er, fchoon niet kunnende zwemmen, zonder aarfelen byfprong, en daar door zelf in rnerkelyk gevaar geraakte, als doodopgehaald. J. Bodel, Med. Doel. behandelde het zelve door wryvingen op de borst, naar de richtinge' der tusfehen ribbige fpieren, en prikkelingen in den neus met eene in azyn gedoopte penneveder. Na een goed vierendeel uurs ontdekte zich het wederopgewekte leven, waarna een zagt braakmiddel, dat veel waterachtig üym deedt loozen, de her/telling voltooide.
De gouden Medaille was de belooning,
die



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 93
die J. Bode!, M. D. voor deze gelukkig geflaagde redding genoot.
XCIX.
In de Boven-Knype , by het Heereveen in Friesland, den 23fteh Mey 1795 , wierd een driejaarig kind van Jurjen Janz en Tyte Cornelis, in zulk eenen toeftand uit het water gehaald, dat al de aanwezenden het voor ontwyffelbaar dood hielden en alle poogingen tot herftel vruchteloos achtten. Des niettegenftaande ondernamen Jurjen Janzs , en Wybe Janzs , deszelfs redding met onophoudelyk in het fondament te blaazen; waardoor zy eindelyk het genoegen hadden van eenig teken van leven te ontdekken. Toen den mond opengebrooken en water met gefmolte boter in de keel gegooten zynde , volgde eene hevige braaking en voorts de volkomene herftelling.
De twee Redders Jurjen Jansz en IVy be Janz genooten elk de helft der premie in geld.
c



94 Hist. en Gedenkschr. der Maatschappy
**S y ■' G. • ■ •• - - v sib
Te Amfterdam, den 27ften Mey 1795, is door i/örè £W gered een jongen Salomon Jofeph genaamd, die, na een vierendeel uurs onder water geweest te zyn, door eenen jood, die 'er na dook, van den grond wierdt opgehaald.
Ifak Levi genoot de premie in geld.
Cl.
Te Amfterdam, den iften Juny 1795, is in de Rozeflxaat een kind van twee jaaren, Willemina Vaanem, in eene Regenbak, wier mond, zonder dekfel, onder een toonbank was, en waarin binnen een half jaar nog twee kinderen gevallen, doch nog levendig uitgehaald waren, voor dood opgehaald en weder bygebragt.
De Chir. L. D. Rauwe heeft daar voor de premie,van eenendertig guldens en tien Huivers genooten.
CII.
Te Amfterdam, op den 8ften Juny 1795 ,
heeft



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 95
heeft de Joodfche Chirurgyn Mofes Salomon, een jongen Mey er Levi genaamd, die, na een vierendeel uurs lang in 't water gelegen te hebben , door een jood, die 'er met levens gevaar by in fprong , zonder leevenstekenen opgehaald was , door verwarmen, wryven, kiysteeren, een braakmiddel en eene aderlaating , weder bygebragt.
M. Salomon is met de premie van zes ducaaten befchonken, -
CIII.
Te Amflerdam, den 14 Juny 1795, wierdt door den Apotheker Jacobus Bastiaans gered het zoontje van Cornelis Nieuw koff, dat ruim een vierendeel uurs in 't water gelegen had en voor dood 'er uitgehaald was.
De Apotheker Jacobus Bastiaans heeft de gouden eerepenning ontvangen.
CIV.
Te Middelburg, op den 28 Juny 1795, was een dochtertje van Pieter Janffe, oud vyftienmaanden, voorover in eene waschtobbe mee
water



95 Hist. en Gedenkschr. der Maatschappv
water gevallen , zo dat het 'er, met het hoofd naar beneden en de beenen om hoög, in gevonden wierdt. Het was by het uitnaaien paersch van aangezigt, en zonder eenig blyk van leven. De Chir. Joh. Wilh. van Bakelgem , die 'er bykwam nadat eene buurvrouw het de natte kleederen uitgedaan en in eene deken gewonden hadt, ftelde de gewoone redmiddelen, van koesteren , wryven, prikkelen, met Sp. Sal. Amm. het tabaksklysteer, met een gelukkig gevolg te werk ; zo dat het kind binnen een groot half uur volkomen bykwam.
De Redder Joh. Wilh. van Bakelgem verkreeg de gouden Medaille.
CV.
In Amfterdam, den 10 July 1795, wierdt aan den zandhoek een Meisje , Cornelia ter Maate geheeten , zonder eenig teken vaa leven uit het water gehaald, en door vier perfoonen , naamelyk Hendrik Bronshof, Alben Smit Hendr. Catharina van Veen en Catharina Hilgers, die haar opgehaald hadden, weder bygebragt. De middelen die zy daartoe aanwendden , waren_ verwarmen en wryven met
ran-



TOT REDDING VAN DrENKELINGËN, <Jf
brandewyn en zout. Na dat de drenkeling bygekomen was, kwam een Chirurgyn, die haar eene aderlaating deedt en verdere hulpmiddelen toediende.
De premie is aan de vier Redders toegewezen, in vier zilveren Medaillies en éénentwintig guldens en tien ftuivers, om gelyk te deelen.
CVI.
Te Amfterdam, den ösften July 1795, is de Huisvrouw van Casper Groebe zonder eenig blyk van leven opgehaald, en onder'de behandeling van negen perfoonen , waaronder drie Chirurgyns, weder bygekomen. De redmiddelen beftonden in wryvingen met warme wollene doeken en eene gepaste plaatfing en beweegingen van 't ligchaam, gefchikt om de ademhaaling natebootfen en optewekken. Na het levensbeginfel weder opgewekt was, wierdt eene aderlaating gedaan , en andere middelen, als prikkelen en wasfchingen met Acet. Vim, ter verdere herftellinge gebezigd.
De premie is in geld toegedaan aan G- J* Ruel Chir. H. A, Bekkering helper, Jan IV. Deel. G Wal-



98 HlST. EN GeDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
Wakers , de Wed. Duyker , Dirk Dommis , Corn. Bos, Johan van Honftede en Abr. van Dyk; hebbende de Chir. G. Battekè van zyn aandeel afgezien.
CVII.
Te Amfterdam, den 2often July 1795 ■> wierd een Meisje van agtien jaaren, Gerrit je Haag genaamd, dat zonder leven opgehaald was , weder bygebragt.
Den Chirurgyn Jan Pieter Camman heeft daar voor eene zilvere Medaille en de rest der premie in geld ontvangen.
CVIII.
Te Amfterdam , den 31 Men July 1795, werdt door den Chir. Joh. H. Schuring, een mansperfoon, met naame Thomas Bremer, die voor dood was opgehaald, gered. Hy vondt den drenkeling in eene Herberg in zyne natte kleederen liggen; ontkleedde hem terftond, en verkreeg onder 't wryven met brandewyn en zout, gepaard met drukkingen op den buik, een beginfel van herftelling, dat door eene ader-
laa-



tot redding van Drenkelingen. 99
jaatin* en braakmiddel verder bevorderd werdt. Deze lyder is op den derden dag aan de gevolgen van Zyn ongeluk overleden.
De Chirurgyn Joh H. Schuring ontving het kistjen met Inftrumenten en eene zilvere Medaille.
C1X.
Te Amfterdam , den iaden Augustus 1795, is e'en jongetje van omtrent veertien maanden , zynde een zoontje van Teunis van Dyl op het bikkerseiland, dat door deszelfs moeder in ee* ne waschtobbe met zeepfop met het hoofd benedenwaards gevonden , en zonder eenig blyk van leeven 'er uitgehaald was , door de Chirurgyns Claas de Ligt en Simon van Waart en Catharina Verfchoor weder bygebragt. Zy vonden het zelve doods bleek, blaauw van lippen, met geflotene oogen-, vast op eene geklemde mond en flap van ledemaaten; loopende bloed en zeepzop ten monde uit. Zy behandelden dit lyderje op de wyze zo als men gewoon is drenkelingen te behandelen, met wry ven, prikkelen met Sp. Sal. Amm. en het inblaazen van tabaksdamp; hier een halfuur mede bezig geweest zynde, G s kwam



f OO HlST. EN GEDENKSCHR. DERMaATSCHAPFÏ
kwam het by; verdere middelen, als eene aderlaating en braakmiddel, voltooiden deszelfs hertelling.
De Redders C/aas de Ligt en Simon van Waart, en Catharina Verfchoor ontvingen elk eene zilveren Medaille en agt guldens.
CX.
Te Amfterdam, een 13 Augustus 1795, is een Meisje Schoont je Abrams, dat wel een vierendeel uurs onder water geweest zynde, door twee jooden, die zich te water begaven en veel moeite hadden om haar te vinden, zonder blykbaar leven opgehaald was , onder de goede behandeling weder bygekomen.
Gerrit Ifak Levi heeft daar voor de uitgeloofde belooning van zes ducaaten ontvangen.
CXI.
Aan de Wetering op het Eiland van Osten , is op den isden Augustus 1795, door Apollonia Vogel en Sytje de Ruyter. een dochtertje van
Jan



Tot redding van Drenkelingen, ioi
Jan van Sell, dat fchyubaar dood uit het water gehaald was, weder bygebragt.
Deze twee vrouwen hebben de premie in geld ontvangen.
CXII.
Te Zoden by Thiel, den 30 Augustus 1795Fredrik Ramspott Militair, Jager onder de Waldekkers aldaar garnifoen houdende , en met eenige makkers zich in de rivier de Linge badende , kwam op eene diepte en zonk naar den grond. Hy wierdt na ruim een vierendeel uurs onder geweest te zyn, niet zonder veel moeite, door een zyner medemakkers, die goed zwemmen konde, boven gebragt, doch zonder eenig blyk van leven. Nadat zy door rollen en fchudden te vergeefsch zyn herftel beproefd hadden , kwam Joh. Jacob Giesfe Chirurgyn vmZoelen, die hem, door het aanwenden der gewoone redmiddelen , weder deedt bykomen.
• Mr. J. J. Giesfe heeft ter belooninge, eene zilveren Medaille en het kistjen metlnftrumenten ontvangen.
G3 CXIII.



105 Hist. en Gedenkschr. derMaatschappy CXIII.
Te Ridderkerk, den iften September 1795, viel een jongentje oud vyf jaaren, in het water en zonk, waar van de plaats door een ander kind werd aangewezen. Na een klyn half uur zoekens werd het zelve kind opgehaald, met het aangezicht paars van kleur en de aars merkelyk vervvyderd. De Chirurgyn Willem Noten 'er by gekomen zynde', deedt het in een huis draagen, ontkleden, voor een vuur plaatfen, met warme doeken en Sp. Vin. Camph. wryven, de tabaks - klysteer zetten, enz. 'Er ontlaste zich drekftoffe van onderen, en 't kind begon te fchryen ; de gunstige levenstekenen verminderden wederom ; een weinig in den mond gegoten wyn. werd doorgeilikt en een zagt braakmiddel bevorderde ontlasting van veel ftoffe door de mond; met de Vader te> bed gelegd, fliep het in, kreeg goede uic* waasfeming en herftelde vervolgens.
De Chirurgyn Willem Nolen ontving voor premie, naar zyn verlangen, de zilveren Medaille nevens het kistjen met ïnftrumenten.
CXIV,



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. I03
CXIV.
Te Amfterdam, den oden September 1795, is een Meisje, Branca Hendek genaamd, dat, een vierendeeluurs onder water geweest zynde, door twee Jooden, die zich daartoe te water begaven, voor dood boven gebragt werdt, weder bygekomen.
Gerrit Ifak Levi ontving daarvoor de premie in geld.
cxv.
Te Amfterdam, den 11 den September 1795, Is op 't Rokkin aan 't Rotterdammer veer in •t water gevallen een Man , Gerrit Reinst genaamd ; die , na een vierendeeluur visfchens voor dood opgehaald, en in dien Haat in het Schiedammer Veerhuis ingebragt,en aldaar door Lod. Podbielskey, Charles Girardyn en HendL Martinus Heyns , drie Chirurgyns - knechts, door middel van wryven met brandewyn en zout, het inblaazen van tabaksdamp , en neusprikkelingen met vlug loogzout, na omtrent een half uur arbeids, weder bygebragt werdt, doch één uur daar na in een ftuip overleedt.
G 4 De



I04 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
De drie Redders hebben elk eene Zilveren Medaille en agt guldens genooten,
CXVI.
Te Amfterdam, den i^den September 1795, heeft Mofes Zadok , een Meisje van eenëntwintig jaaren, Clara Marcus Itahaander genaamd , dat zonder levenstekenen uit het water opgehaald was , door verwarmen, wry ven met brandewyn en zout, tabaksdamp en ee^ braakmiddel, weder volkomen bygebragt.
Mofes Zadok , heeft de premie van tien zilveren, ducatons ontvangen.
CXVII.
In Amfterdam, den 19. September 1795, heeft Carel van Ooften een Vrouwsperlbon van vierendertig jaaren, dat, fchynbaar dood, uit de Gelderfche kaai opgehaald was, naar de voorichriften der Maatfchappye behandeld en • gelukkig weder by zien komen.
Carel van Oosten, ontving het kistjen met Inftrumenten en de zilveren Medaille tot belooning. CXVIIL



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 105
CXV1II.
Tot Amfterdam, den aiflen September 1795, is uit de Reguliers grage , zonder levenstekenen opgehaald een drenkeling, Daniël Wouters genaamd, en in de Amftel Corps de Garde ingebragt , daar hy door den Chir. Hendr. Stitfer, na omtrent anderhalf uur arbeids, weder is bygebragt.
De Chir. Hendr'. Stitfer heeft de gouden Medaille ter belooninge ontvangen.
CXIX.
Te Zev'enkiizen, den c>den Oélober 1795. is door den Chirurgyn Joh. Kooy, een kind van omtrent vier jaaren, dat, met het hoofd paar beneeden,- in 't water dryvende was gevonden, en voor dood opgehaald, nadat het, naar men giste , 'er een half uur ingelegen had, door het aanwenden van gepastte hulpmiddelen weder bygebragt. De te werk gefielde middelen beftonden in wryvingen , prikkelingen met vlugge geest , tabaksklisteren , maar voomaamlyk , de koellerende warmte van het bedde, waarin hy de. Moeder naakt ontkleed met haar kind deedt liggen; intusfehen verG 5 lie-



1C 6 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
liepen er verfcheidene uuren eer deze kleine drenkeling van alle toevallen bevryd, en dus volkomen buiten gevaar was. De drenkeling heette Jacob Muller, zynde een zoontje van Barend Muller , aldaar ter plaatfe woonachtig.
De Redder Joh. Kóoy, Mr. Chirurgyn, is met de gouden Medaille befchonken.
cxx.
Te Amfterdam, den i4den Oclober 1795, heeft Gerrit Ifak Levi eene Drenkeling, zynde een Meisje van vyftien jaaren, Glukkie genaamd, om 't welk te helpen drie jooden in 't water iprongen, door 't aanwenden van zyne gewoone redmiddelen, weder bygebragt.
G. /. Levi ontving de premie in geld. CXXI.
Te Leeuwaarden, den 16de Oclober 1795, wierd een Meisje van zeven jaaren, Grietje ■Sybrands geheeten , zynde een dogtertje van Doetje Hendriks, dat volftrekt zonder eenig blyk van leven uit het water was opgehaald, door de aangewende vlyt van doctor
M.



TOT REDDING VAN DrENKELINCEN. tOj
M. Simon weder herfteld. Zyne gebezigde redmiddelen waren verwarmen, wryvingen met de hand, en ingeblaazen tabaksdamp. Het kind begon binnen het half uur bytekomen , en herftelde , na het ontlasten van veel fchuimend flym, eerlang volkomen. -
De Redder M. Simon Med. Dofter te Leeuwaarden wierd met de gouden Medaille befchonken.
CXXII.
Te Warder , op den S7ften Oftober 1795, wierdt Eldcrt Best, een driejaarig zoontje van den Schoolmeester aldaar, vermist zynde, toevallig door deszelfs zusje in eene floot gevonden, en 'er volftrekt zonder eenig blyk van leven uitgehaald. Op het gerugt kwam ook, onder anderen , Antje Willems, dienstmaagd van den Predikant aldaar, toefchieten, die het van elk voor dood gehouden kind den Vader afnam, in huis bragt, fpoedig ontkleedde, een goed vuur deedt ftooken, waar voor zy het, in eene wollene deken, op haaren fchoot nam, en door geftadig wryven met warmen doeken, het zo verre bragt, dat men na verloop
van



loS HfsTïfcS Gedenkschr. derMaatschappy
van drie vierendeels uurs, eenige tekens van herleving begon te befpeuren; toen goot zy het wat brandewyn in, en eenigen tyd daarna wat warme zoete melk; ondertusfchen met wryven. voordgaande , wierd de herdelling trapswyze volkomener; eindelyk , na verloop van omtrent twee uuren , leide zy den nu volkomen herlevenden kleinen Lyder in de wollene deken gewonden in een gewarmd bed, met eene warme waterflesch aan de voeten , gaf hem nog wat warme melk, die hy heel wel doorflikte. Een geruimen tyd hierna kwam de do ps Chirurgyn, die afwezig geweest was, welke mede nog eenige middelen tot verdere herlielling aanwendde.
De allezins lofwaardige vlyt, en gepaste behandeling dezer dienstmaagd Antje IVilhms is, naar verdienden, met de premie der Maatfchappye bekroont geworden, welke haar in eene zilveren Medaille en negen ■ en - twintigguldens is geworden.
CXXIII,
Te Harkfte is, cp den 4den November '795, een kind van vier jaaren, door twee
vrou-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN, iop
vrouwen Hilligje Wolters en Annegje Klafers voor dood uit eene floot opgehaald, nadat het er een vierendeels uurs ingelegen hadt, en ook wederom bygebragt, onder anderen ook door tabaksdamp, met eene gewoone tabakspyp ingcblaazen.
Hilligje Wolters en Annegje Klafers hebben daarvoor de premie in geld ontvangen, en onder zich gedeeld.
CXXIV.
Te Amfterdam , den ioden November 1795, is door den joodfchen Chirurgyn Meyer Israël een meisje, Roosje Levi genaamd , dat voor dood opgehaald was, gered.
Meyer Israël heeft hiervoor de premie van üks ducaaten genooten.
CXXV.
Te Oudshoorn , op den iaden November ] 795 , is door den Chirurgyn Leonardus de Bffoy een mansperfoon, Johan George Weber genaamd, die, na omtrent een half uur in 't water gelegen te hebben, zonder levenstekenen te doen blyken was opgehaald, gered;
hy



11 o Hist. en Gedenkschr. der Maatschappy
hy bezigde daartoe de gewoone redmiddelen, die, na een uur arbeids, een gewenscht gevolg hadden.
L. de Rooy ontving ter belooninge de gouden Medaille.
CXXVI.
In 's Gravenhaage , op den 6den December J795 , wierdt een Mansperfoon van omtrent vyftig jaaren, Andris Zeyl genaamd, in den nagt omtrent half elf uuren, volftrekt zonder Levenstekenen uit het water opgehaald. De Chirurgyn Cornelis Pieter Scholten wendde geduurende anderhalf uur de gewoone redmiddelen van verwarmen, prikkelingen met Sp. Sal. Amm. tabaksklisteren en eenen adejlaating aan; waarna de drenkeling bykwam; volkomen prefent- wierdt, zo dat hy met zyne huisvrouw en andere aanwezende perfoonen fprak: doch na verloop van twee uuren wierdt hy door een toeval aangegreepen, dat binnen twee minuten een einde van zyn leven maakte.
Den Redder Cornelis Pieter Scholten is de gouden Medaille toegeweezen.
CXXVIL



TOT REDDING VAN 'DRENKELINGEN. III
CXXVII.
Te Amfterdam , den iAden December 1795, heeft Mofes Salomon eene jodin, Debora Jofeph genaamd, die aan eene gang op Marken voor dood was opgehaald, door koefterende verwarming, wryvingen, en eene aderlaating weder doen bekomen.
Mofes Salomon , heeft de premie in geld ontvangen.
CXXVIII.
Te Rotterdam, den i6den December 1795, werd Huybert Mackaay , gepenfioneerd Sergant, oud 69 jaaren , by de binnenwegfche poort als Drenkeling uit het water opgehaald, fcliynbaar levenloos, 't hoofd bleek en blaauw opgezet. De lyder in huis gebragt, ontkleed, verwarmd, gewreeven, enz. door en onder opzicht van den Heelmeefter Jan Wolders, geduurende den tyd van twee uuren, is onder deeze behandeling, na dat de levenstekenen van tyd tot tyd vermeerderden, volkomen herfteld.
Dc



114 HlST. EN GeDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
De Heelmeester Jan Wolders verkoos de premie in geld, eri werd dezelve aan hem bezorgd.
CXXIX.
Te Amfterdam, den i(Sden December 1795 varen drie joodfche vrouwsperfoonen in 't water gevallen, een van welke aanftonds door twee jooicn, die zich te water begaaven, wierd opgehaald; doch de twee andere, naar den grond gezonken zynde, niet dan na verloop van eeri vierendeels uurs. In een van deze befpeurde men nog leven; doch in de andere, Hanna Leon geheeten, volftrekt niets; echter kwam zy, door de aangewendde hulpmiddelen van den joodfchen Chirurgyn Gerrit hak Levi, naverloop van een uur weder by, en herftelde volkomen.
G. /. Levi genoot de premie van"zes ducaa^ ten.
A,



tot redding van drenkelingen. h3
A.
In 't jaar 1791, is te Gastel in 't oostkwartier des Marquizaats van Bergen op den Zoom, een anderhalfjaarig zoontje van Hendrik Luiften, Mr. fchoenmaker aldaar, Jan genaamd , na , des morgens over agten, by den vader vermist en eenigen tyd gezogt te zyn , eindelyk in een waterputje, agter het huis , op den rugge liggende gevonden, opgehaald , doch in eenen naar aller voorkomen doodelyken toeftand. Men liet dert Chirurgyn Johannes van den Eerghe roepen , die verfcneidene redmiddelen aan het zelve te werk ftelde, zonder eenig vruchtgevolg, dan na verloop van den tyd van drievierendeels uurs. Toen eerst, ontdekte men eene flaauwe ademing, en eenige rommeling in den buik. Hier op plaatste de Redder den kleinen lyder tusfchen twee pcrfoonen in een bed; doch denzei ven toen door geweldige ftuiptrekkingen aangetast ziende , vondt hy nodig de voorheen aangewendde middelen op nieuws te hervatten, tot dat de lyder verder bekomen zynde, weder te bedde gelegd IV. Deel. H werd.



114 Hiït. en Gedenks chr. der. Maatschap?*
werd, en langzaamerhand zyne leevensgeesten en krachten wederkreeg.
Dit geval, in 1791 gebeurd, is eerst in 1793 by de Maatfchappy bekroond; en als buitengewoon, daarvoor aan de Chirurgyn Johannes van den Berg/te de gouden Medaille gefchonken.
B.
Te Haarlem op den 6den November *793 ■> wierdt Dirk Rammers oud zevenentwintig jaaren, na een half uur in 't water gelegen te hebben, opgehaald zonder ander blyk van leeven, dan eenen fnorkende bezwaarlyke ademhaaling, die in eenen zieken den aannaderenden dood voorfpeldc. De Stads Med. Doftor Dirk Feegers, en Stads Chir. C. M. Bugge v. d. Boge wierden 'er by geroepen; en Helden , met oordeel, de beproefdfte redmiddelen te werk, als wryvingen met warme doeken , het aanleggen van warme waterkannen, eene aderlaating, en klisteer; onder het aanwenden van welke middelen, deeze lyder, na een half uur tyds verloop, weder tekenen van bewust-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 115
wustheid begon te geeven, en voorts langzaam herftelde.
Voor dit geval, in den volftrekften zin niet aan de voorwaarden beantwoordende, is geen premie gegeeven; maar in erkentenisfe voor de buitengewoone aangewende hulpe , aan elk der Redders, eene zilveren Medaille gefchonken.
C.
Te Schiedam is, op den 15 Oftober 1793, het volgend merkwaardig geval gebeurd. Cornelis de Graaf, een jongeling van twintig jaaren, voor knecht woonende by den landman Adrianus de Ridder, viel door 't uitfchieten van den boom, van de fpoelingfchouw, waarmede hy te Schiedam was, om fpoeling uit eene brandorye te haaien, in 't water; en wierd, na dat hy een half vierendeel uurs 'er in gelegen had, en twee of drie fpoelingfchouwen over hem heen gegaan waren, door middel van eenen ftok, van den grond opgehaald, zynde fchynbaar zonder leven. Op de fchouder naar eene brandërye gedragen, en aldaar op een jenever - Huk gerold zynde, kwam Ha hy



I 16 I-IlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
hy allengskens, na eenigen tyd, weder by ja nam zodaanig in herftelling toe, dat hy, na alvoorens voor een vuur geplaats, drooge kleederen, die door dezen en geenen aangefchaft wierden, aangekregen, en een glas jenever gedronken had, zich weder op zyne fchuit begaf, om dezelve naar de branderye van Ferbrugge, daar hy de fpoeling vandaan, moest haaien, te vervoeren; maar intusfchen begon hy zich weder ten eenemaal ongefteld te gevoelen, welke ongefteldheid zodanig toenam, dat hy aan gemelde branderye komende , die fchoon niet ver van de plaats was daar hy zich bevondt, ten eenemaal paarsch en blaauw werdt, machtloos op den grond nederzeeg en flym en bloed overgaf. De Chirurgyn Ferbrugge, neef van den brander, 'er by komende, opende hem eene ader, maar geen bloed bekomende, gaf voor, dat de vogten in 't ligchaam door de koude geftold waren, deedt hem voor 't furnuis van eenen ketel liggen, met dekkleederen toedekken, en aanbeveelende , dat men den lyder wat heete wyn moest zien in te krygen, liet hy denzelven, zonder iets verder in ?t werk te Hellen, aan zyn noodlot over, en ging heen. Adrianus de Ridder inmiddels bericht gekregen



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 117
gen hebbende van den ramp van zynen armen knegt , fpande in aller fpoed paard en wagen in , met frroo, een bed en dekens 'er op, en ylde naar Schiedam; na vooraf den Overfchiefchen Chir. ArkDura te hebben doen waarfchouwen, om zich aan zyn huis te laaten vinden. Hy vondt den armen jongeling, in eenen gevaarlyken toeftand, hulpeloos en verhaten liggen; nam hem op zyn wagen, en hem wel toegedekt, hebbende, fpoedde hy thuiswaards, alwaar de Chir. A. Dura zich ook wel haast liet vinden; onder .wiens behandeling , deeze verzuimde ongelukkige, dienhy byna zonder befef, bleek en koud, met dekens toegedekt op eenen laagen ftoel vondt zitten, met eene radde opgezette pols, en eene hooggaande benaauwde ademhaaling: na het aanwenden van verfchillende middelen, onder anderen, aderlaatingen, klisteeren, warme voetbaden en fpaanfche vliegpleisters, is deeze Drenkeling eindelyk wel gered , doch konde niet voor den tienden dag volkomen herfteld gerekend worden.
Dit geval niet behoorlyk door getuigen bevestigd zynde, is daarom aan geen Redder eenige prys toegewezen; maar het geval te H 3 merk»



n8 Mist.enGedenkschr. der Maatschap™
merkwaardig geoordeeld, om niet gemeen ge. maakt ce worden.
D.
Te Ourfchie, den a3 September 1794 was een meisje van tien jaaren, Neehfe Dykgraaf genaamd, zynde een dochtertje van Gerrit Dykgraof woonachtig te Bleyswyk, in 't water geraakt, zonder dat iemand hec gemerkt zou hebben, indien men het niet gegist had uit haar op het water dryvend klompje. Een koetfier,>« van der Wal genaamd, daar voorby komende, haalde het kind, nadat het zelve naar gisfing een vierendeel uurs 'er ingelegen had, en volgens allen uiterlyken fchyn dood was, van den grond op; waarna hy een fchuitje haalde , en daarmede het kind naar een huis voer, daar hy deszelfs kleederen open fneed, en het zelve voor een groot vuur met warme doeken, brandewyn en zout wreef; na een groot vierendeels uurs dus bei zig geweest te zyn , begon het kind bytekomen, en hertelde onder 't voortzetten der behandeling volkomen.
De



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. II9
De Redder onbewust zynde, dat voor zulk eene daad eene premie gefchikt was, heeft rerzuimd daar van tydig berigt inteleveren; 't welk oorzaak werd, dat de Maatfchappy zyn menschlievend bedryf niet met de premie heeft kunnen beloonen; echter heeft dezelve uit byzondere overweeging hem eene zilveren Medaille toegedaan.
E.
In Amfterdam, den aden Juny 1795, heeft de Chir. Carel Hendrik Muller , een metfelaars knecht van vyfcig jaaren, Hendrik Sterk genaamd, die in eene ,regenbak gedikt was, zo dat men geen 't minde leven in hem befpeurde , door wryven , befprengen mee azyn , en Sp. Sal. amm. door middel eener tabakspyp in de neusgaten te blaazen, voorts door het doen eener aderlaating , weder bygebragt.
De Maatfchappy heeft den Redder C. H. Möller met eenen zilveren Medaille en drie guldens begiftigd; en Machiel Hendrik Winkel, die ter redding dezer gedikte in de regenbak klom, van dads wege met zes guldens.
F,



i iO HiST. en GeDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
F.
Te Goirle in Bataafs - Braband, den 11 Augustus 1795. werd door den gerechtsdienaar Pieter Janfen , ter plaatfe des fchutbooms, een vrouwsperfoon, die zich met het lint van haar hoed aan een berkenboom verhangen had, in dien ftaat gevonden en losgefheden. De Drosfaard van voornoemde dorp. Adrianus van den Wittegen bragt haar, door wryvingen aan den hals en armen, en haar vervolgens met koud water te doen gorgelen, wederom tot haar zeiven.
De redding dezer vrouw, als eene geflikte, by de Maatfchappy erkend zynde, is daarvoor tot een aandenken, de zilveren Medaille aan dén voornoemden Drosfaard 'Adrianus van den' Willegen aangeboden en ter hand gefield.
Dl-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 121
DIRECTEUREN der MAATSCHAPPY.
CLAUDE NOORTWYK. JOHANNES LUBLINK, de jonge. NICOLAAS van STAPHORST. PIETER WILLEM van LANKEREN.
AND RE AS BONN, Anat. & Chir.
Profesfor.
HENDRIK CORNELIS SERRURIER.
GERARD VERRYN.
Mr. HENDRIK VOLLENHOVEN.
JOH ANN GOLL van FRANKENSTEIN.
STEPHANUS de CLERCQ.
JAN ANANIAS WILLINK.
ISAAC GERARD THIN van KEULEN.
THEODORUS JOHANNES WEDDIK.
JACOB van OOSTERWYK BRUYN. GERRIT BOSCH, junior. GERARDUS JACOBUS 't HOOFT. M. H. C. HERMINGHUYSEN,
Med. Doiïor.



m



HISTORIE
E N
GEDENKSCHRIFTEN
VAN DE
MAATSCHAP PYj
TOT REDDING VAN
DRENKELINGEN,
OPGERECHT BINNEN AMSTERDAM MDCCLXVII.
D ERTI END E STUKJE,
TE AMSTERDAM, By G. WARNAR $i
MDCCC.






VGÖRREEDË
13 de STUKJE*
l)e Beftuurers der Maatfchappy tot redding van Drenkelingen hebben by de uitgave van dit dertiende Stukje haarer gedenkfchriften wederom het genoegen een aantal van één honderd drie- efi negentig Drenkelingen en Geftikten, geduurende de Jaaren 179 6 $ 97 en 98 gered, en voor welke eerlten zy zo veele Prasmien hebben uitgedeeld, gemeen te maken.
Dit genoegen, hoe uitneemend ook, 't welk zy gevoelen by het overzigt van een zo aanmerkelyk getal voor de tTamenleeving anders verlooren j. nü behouden Menfchen j zal nochtans Cge'y"k zy hoopen) 't eeniger tyd veel voldoender worden en uitneemender, wanneer zy hunne wenfchen eens mogen vervuld zien ook ^ in het behoud van een noch aanzienlyker aantal suiker öifc * & gfi-



iv VOORREED E.
gelukkigen, welker redding en veel al wegens onkunde , onbedreevenheid , onftandvastigheid in het aanwenden der redmiddelen , te veel akyd hinderende omftanders, te vroegtydige aderlatingen en meer andere oorzaken , te dikmaals mislukt en vrugtloos ondernomen word.
Dan, om dit gewigtig én belangryk einde hunner werkzaamheden te beryken, zyn (zy moeten het met leedweezen bly ven ondervinden) alle hunne zorgen , bemoeyingen en byzondere oplettendheid op eenen duidelyken voordrage in hunne Bekendmakingen van de eenvouwdigfte en beproefdfte redmiddelen, neevens de wyze van derzelver aanwen-* ding, tot-hier toe ongenoegzaam geweest.
Betreklyk het hüishoudelyke der Maatfchappy geduurende deeze drie Jaaren J796, 97 en 98. komen de volgen-* de byzonderheeden voor.
In



VOORREED E. v
In 1796. is van wegen den Heere Corns. Fbnck, Schout en Secretaris te Streefkerk, der Maatfchappye overhandigd een Berigt, gedagteekend 26 May 1796. betreffende het nuttig gebruik van zeekere kleine Ankertjes of Dregjes om Drenkelingen op den grond der wateren gemakkelyker te vinden en van daar op te halen, het welk geftaafd word door drie gevallen. Deeze kleine Dregjes die byna 5 duimen langte hebben zyn gereed voor handen te vinden by bovengem. Heer Fbnck, als ook by een Vifcher-Man te Lekkerkerk woonagtig, tot den zeer geringen prys van 3 ft.
In Augustus deszelven jaars is door een der Correspondenten dezer Maatfchappy, den Heere C. van der Pot te Rotterdam, overgeleeverd een Plan eener Publicatie, gefield door den Heere van Noorden M. D. aldaar en meede Correspondent, inhoudende aanwyzing van een groot aantal middelen dienftig * 'i tot



vi VOORREED E.
tot redding van Drenkelingen, met verzoek de Confideratien van Beftuureren der Maatfchappy over het zelve zo fpoedig mooglyk te mogen erlangen. Hier op is in de volgend^ vergadering gere-^ folveerd den Heere van Noorden bij misfive vriendelyk dank te zeggen voor de toegezondene concept Publicatie , en tevens daar op te berichten, dat Directeuren der Maatfchappy reeds bedacht waren om aan het tegenwoordig beftuur deezer Landen hunne verbeeterde redmiddelen en de beste wyze dezelven aantewenden ter verfpryding van meerdere kunde onder de ingezetenen van dit Gemeenebest, voortedraagen; en dat deeze Vergadering gaarne gebruik wiide maken van het nuttige in dezelve bevat, en 't welk als beproefde en algemeen yerkrygbaare byvoegzels by derzelver bekendmaking van Ao. 1779 zoudekunnen gebeezigt worden.
fa do maand September deszei ven jaar-s
is



V O O R R E E D E. vu
is door de daartoe benoemde Commisfie de bekendmaking van 1779. met de noodige veranderingen, verrykt ter vergadering ingeleeverd, goedgekeurd, en teevens voorgeiield eene Commisfie te benoemen, om aan den Raad der Gemeente deezer Stad, het Provinciaal Beltuur van Holland en de Nationale Vergadering in 's Hage de noodige voorftellen te doen , ten einde aan deeze verbeeterde Bekendmaaking alle mogelyke publiciteit te doen geworden. Waarna in Oófcobcr daar op volgende , befloo* ten werd een ontworpen Adres aan den Raad der Gemeente deezer Stad als mede een Adres aan het Provinciaal Beftuur van Holland en een aan de Nationale Vergadering aantebieden, ten einde derzelver gunltige en kragtdadige medewerking te verzoeken ten voorgeltelden eynde.
In December 1796, ontving de Maatfchappy eene Misfive van haaren Cor* 4 res-



yiji VOORREED E.
respondent den Heere C. van der Pot te Rotterdam, waar by, ook uit naam der andere Correspondenten bedankt, voor. het hy Beftuureren genome befluit omtrent het willen gebruik maken , van het geen nuttig zoude kunnen gevonden worden in het Plan hunner toegezondene Bekendmaking.
Vervolgends is by de Vergadering van Beftuureren met veel genoegen ontvangen het gunftig Decreet der Nationale Vergadering, op het Adres der Maatfchappy van 3 November 1, I,
In Ao. 1797- is door den meede- Directeur der Maatfchappy, den Heere % Lublink de Jonge, ter tafel gebragt een Brief van den Heere M. A. van Peeiie te Leyden , gedagteekend 9 Maan 1797- ten geleide van een door don fchryver uitgevonden Dregje , \ welk om deszelfs kleinheid en maakzel ge» ï?a.kkelyk i;n den zak gedragen of op
ry.



VOORREED £. ix
rytuig meedegevoerd en dus. op alle tyden, plaatfen en voorkomende geleegenheden by de hand, ter redding van Drenkelingen of in 't water gevallenen met vrugt kan gebruikt worden. De maker van dit overgezonde Dregje had ondertusfchen volgens de eige woorden van den uitvinder by het vervaardigen , het Model door den Heere m/ï Peene hem, ter hand gefield niet naauwkeurig gevolgd , waar door het in eene wel dubbele groote en zwaarte en minder wel bewerkt dan het Model, uit 's vervaardigers hand gekomen was en noch daar boven de kurken en het lood kwalyk geplaatst hadDe Heer van Peene is echter bedacht geweest in zynen Brief, eenen Jan Willem Pliiber, woonende op de Nieuwtfraac by de Hooglandfche Kerk te Ley~ den, optegceven, by wien gemelde Dregjes wel en in behoorlyke groote vervaardigd , tot den zeer geringen prys van. 24. iluivers. te bekomen zyn.
* 5 In



Z VOORREED E.
In September deszelven jaars werd de Heer ... Appeltern, Stads Secretaris te Gorcum, verzogt tot Correspondent der Maatfchappy in plaatfe van wylen den Heere A. van Bleiswyk, in leeven Vroedfchap en Secretaris aldaar het welk door denzelven bereidwillig werd aangenomen»
Op den 12^" Oétober 1797 wierd aan Beftuureren der Maatfchappy door den dood ontrukt hun oudst Medelid en Oprigter deezer ltichting , de Heer Cloude Noortwyk. Het bericht van deeze treurige gebeurtenis werd aangehoord met zeer veel aandoening en eene deelneeming eevenredigaande zuivere hoogachting welke een yder dien waaren en verdienftclyken menfchenvriend beltendig had toegedragen.
Door den Heere O. J. Munfier M. D. te Koppenhagen, werd aan de Maatfchappy overhandigd, eenen zeer ver-
plig-



VOORREED E. n
pligtenden Brief in dato 2 Augustus 1797, van de Heer en J. D. Herholdt en C. G\ Rahn , ter geleide van een Boekje , in de Deenfche Taal gefchreven, door gemelde Heeren als Directeurs v«m eene Maatfchappy tot redding van Drenkelingen , aldaar opgerigt en van weegen dezelven aan deeze Maatfchappy tot een gefchenk gezonden. Bovengemelde Doétor Mimfter, die zich. toen hier bevond, is uit naam der Maatfchappy daar voor bedankt geworden en aan denzelven voor die te Koppenhagen aangebooden een Exemplaar harer gedenkfchriften, in de Franfche en Hol|andfche Taaien, neevens een onzer Dreggen tot Model.
In November 1797. verzogt de Heer P. W. van Lankeren , een der oudlle meede-Directeuren , wegens deszelfs hoge jaaren, in plaats van wylen den Heere Claude Noortwyk , voor het vervolg als rustend mede - Beftuurer deiMaat-



Xii V O O R R E E D E.
Maatfchappy te mogen worden aange» gemerkt; waarop de tegenwoordig zynde Leden Z. ED. verzogten hunne byeenkomften wei te willen blyven bywoonen zo lang zyne jaaren en kragten zulks zouden toelaten, 't welk dj^e Heer ook met genegenheid aannam.
In January 1798. is door de Maatfchappy geprefenteerd aan den Raad der Gemeente een Adres , voordragende het distribueeren van Dreggen in deeze Stad.
Ook is door den Heere Lambertus Lucas van Meurs, M. D. te Breda aan de Maatfchappy bericht, dat hy niet oiir geneegen zoude zyn , den overleeden Correspondent aldaar , wylen den Heere M. A. van Goor, in dien post optevolgen; hetwelk eenparig is aangenomen.
In Maart ingekomen de Publicatie welke ten behoeve van Drenkelingen,
te



VOORREED E. M
te Rotterdam is afgekondigd , neevens ü, exemplaren van een Maand - werkje getyteld, — Naamlyst der getrouwden eti overleedenen binnen de Stad Rotterdam enz. waarin de zaaken en voorvallen der Correspondentie-Maatfchappy aldaar, betreffende , voorkomen, en teevens beflooten in naam der Maatfchappy, het Departement te Rotterdam te bedanken voor de inzending deezer Hukken»
Jn April is raport ingekomen dat . door den generalen Brandmeester Willem Somer zyn geplaatst geworden in de 60 Wyken deezer Stad 512 en in de 5 buyten Wyken 49 Dreggen , zullende 'er nu noch aan de Poorten en WaterBoomen een toerykend getal geplaatst worden, van welk een en ander getal eene nauwkeurige Lyst aan de Maatfchappy gefuppediteerd, en tot gebruik Zal worden bewaard.
Vervolgens hebben Beftuurers der '
Maat-



mv VOORREE D È,
Maatfchappy, by herhaaling doen plaatfen in de Amflerdamfche Courant een Advertisfement j ten einde een yder kennisfe zoude bekomen van de Huyfen in welken Dreggen zyn geplaatst * om by voorkomende gelegenheeden van dezelven te kunnen gebruyk maken.
Eindelyk, daar Bedriegers en hunne gepleegde bedriegeryen niet genoeg kunnen bekend worden, oordeelen Beftuurers der Maatfchappy het niet ondienstig, hier melding te maaken van eenen Jood Gerrit Ifaac Levi genaamd* Deeze verfcheen voor hun in eene der Vergaderingen van 1796. valfchelyk voorgeevende eenen Drenkeling,zynde een jongenoud 13 jaaren,met naame Jan Hendrik en zonder teekens van leeven uit het waater opgehaald, door zyne behandeling weeder bygebragt en gered te hebben. Om meer fchyn van waarheid aari dit zyn bedrog by te zetten ■> wist hy behendig gebruik te maaken tan
2 om-



VOORREED E» xv
2 omgekogte valfche getuigen, nevens drie gewaande insgelyks omgekogte helpers.
Hy misleidde op deeze wyze de Maatfchappy en ontving de premie voor redding eens Drenkelings, in geld: doch, zyn bedrog kort daar na ontdekt wordende en beweezen, wierd hy gerechte* lyk gevat en in hegtenis gebragt*
Amfterdam 6 May 1800.
Dl-



DIRECTEUREN der MAATSCHAPPY.
JOHANNES LUBLINK, De jonge. NICOLAAS van STAPHORST. PIETER WILLEM van LANKEREN ANDREAS BONN, Med. Doel. Anat. 0
Chir. Profejfor. HENDRIK CORNELIS SERRURIER. GERARD VERRYN. Mr. HENDRIK VOLLENHOVEN. JOHAN GOLL van FRANKENSTEIN, STEPHANUS de CLERCQ. JAN ANANIAS WILLINK. JSAAC GERARD THIN van KEULEN. THEODORUS JOHANNES WEDDIK. JACOB van OOSTERWYK BRUIN GüRRlT BOSCH, junior. MAURITS ' HENDRIK CHPxISTIAAN
HERMINGHUYSEN, Med. Doelen JOHANNES CARP. JACOB FOCK.



HISTORIE
E N
GEDENKSCHRIFTEN
VAN DE
MAATSCHAPPY,
OPGERECHT TOT REDDING VAN
DRENKELINGEN.






123
17 9 6.
ïn Jvtjlcrdum, op Jen iften February 179^, des voormiddags omftreeks half negen uuren, wierdt de Chirugyn Alhert van HarlingengéhaaXé. ïn het Wynhuis 't onvolmaakte Schip, op 't Kattenburgerplyn, alwaar hy eenen drenkeling vondt, zynde een Jongetje van tien of elf jaaren Cornelis Schaap geheeten, dat, by de Kattenburgerbrug, na lang fakkelen, zonder tekens van leven, met eenen haak van den grond was opgehaald. Hy ontdeedt het van de natte kleederen, ftelde redmiddelen te werk, die, fchoon eerst na bypa drie uuren arbeids van een gelukkig gevolg waaren. De Drenkeling, die vervolgens, door bezorging van den Redder , in twee warm gemaakte wollene dekens naar 't huis van deszelfs Moeder overgebragt , en aldaar in een wel gewalmd bed gelegd wierdt, bevondt zich binnen weinige dagen volkomen herfteld.
De Chirurgyn Alben van Harlingen wierd met de goude Medaiiie befch^nkea.
IV. Dr.ru i ft»



134- HlST. ENGfiDENKSCIïR. DER MaATSCHAPF?
.i> AI-
Te Amfterdam, opdefi 5^en February 1796", des avonds o;ti half negen uuren, wierdt, op de Goudbloemsgragt, een Vrouwsperfoon Catharina Qiiink genaamd, door Bart Woudering en Harmanus Rikkcrs, voor dood uit het water gehaald, en ineen Tapperswinkel op de» hoek van die en van de Brouwersgragt ingebragt, alwaar de twee genoemden, benevens Gerrit Sterk en Grutje Hooiberg ha-ar door wry-, ven met zout en brandewyn weder deede^ bv komen.
Bart Wouiering, Harmnnus Rikkers, Gerrit Sterk en Grietje Hooiberg, ontvingen voor deeze redding elk eene zilvere Medailje , en het vierde deel van 't overige in geld.
UI.
Te Amfterdam, den February 1796, des avonds ten half zeven uuren, wierdt J. Jacque, Leerling in de Heelkunde , geroepen ten huize van van Rid, Tapper op den hoek van de O. Z Agterburgwal en oude Kennisileeg | voor wiens deur de vrouw van Daniël
\ Mey er,



TOT REDDING VAM DRENKELINGEN. I2J
Meyer, die in eene ijle koorts haare waakfter ont!hapt, in 't water geraakt, zonder tekehen van leven opgehaald, en aldaar ingebragt was. J. Jacque Helde de gewoone redmiddelen in't werk, als: verwarmen, wryven met brandewyn en zout, voornaamlyk langs den rug en de lende wervelen, het tabaksklisteer 3 en de geest var» Sal. Armon: en toen Hy beginfels van keven ontdekte , eene kleine aderlaating. Zy kwam onder 't gebruik dezer middelen , daar byna drie uuren tyds mede doorgebragt wierdt-, volkomen by, zo dat zy een weinig water en melk dronk, een door den Geneesheer voorgeschreven.' geneesdrank Innam, en vervolgens in eene zagte flaap geraakte. Doch de koorts die zich benevens de ylhoofdigheid des nachts en in den mor. genftond weder verhieven, heeft het zwakke ligchaam binnen twee dagen gefloopt.
De Redder J. Jacque , genoot de zilveren Medaille en negen en twintig guldens.
IV.
In Amjlerdam op den suften February 1796* 9 Heeft Gerrit Jzak Levi een vrouwsperfoon Sara Jofepli genaamd, dat aan eenen gang op I 2 Mit-



12Ó HlST. EN GeDENKSCHR. der MaaTSCHAïF?
Marken in 't water geraakt, en door eenen Jood, die 'er by infprong, voor dood van den grond opgehaald was, door verwarmen, het inblaazen van tabaksdamp , en eene aderlaating weder bygebragt.
Gerrit Izak Levi ontving daar voor de premie van zes ducaaten.
V.
Binnen Amfterdam den sjiten February 1796, des avonds over tien uuren gebeurde het dat (Villem van der Laat de Angeliersgragt, tusfchen de Kathuyzer en Tychelbrug, langs komende op 't hooren van eenig gorgelend geluid rond keek, eenige borreling op 't water zag en iets wits, dat aan 't zinken was. Hij, het zelve nog eenigzins bereiken kunnende, greep toe, en kreeg eene vrouw by 't hair; haalde de zelve op den wal en riep om hulp; waarop Mourits de Graaf, die daar digt by woonde toefchoot; met wiens hulp deze vrouw die Mietje heette, en met het wegwerpen van eenig vuilnis in 't water geraakt was, in 't naaste Tappershuis gebragt wierdt: alwaar deze twee haar door verwarmen, wryven met warme handen en doeken, en het ingieten van warm water en melk weder deeden bykomen.
Wik



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN- 12?
Willem van der Laat en Maurits de Graaf ontvingen elk eene zilveren Medaille, en de helft van 't overige in geld.
VI.
Te Delft den s?^" February 1796. Was, des avonds om negen uuren, een Meisje van omtrent zestien jaaren, Maria Story genaamd, in 't water gevallen. Jan Belli, die zich in de burger Societeitskamer bevond, en op 't geroep uitkwam, begaf zich daadlijk te water, en haalde het kind, na eenig zoekens, op, doch zonder eenig teelten van leeven en ten eenemaal ftyf. Men bragt haar in de warme Societeitskamer, alwaar zy, by de kagchel ontkleed en verwarmd zynde, weder bykwam, en, nadat eenige ftuiptrekkingen die haar aangreepen, bedaard waaren, haare ouderen thuis gebragt wierdt.
Jan Belli, die deeze redding verrichtte ontving de tien zilveren ducatons tot belooning.
VII.
Te Rotterdam op den 6<kn Maart 1796,
waaren des namiddags tusfchen vier en vyf
I ,-5 uuren,



I2S HïST. EN GeDENKSCHR. der MaATSCKAPP?
puren, aan de Coolcingel digt by de Binnewegfche Poort, drie menfehen door het ys gevallen ; twee van dezelve wierden tydig gered, de derde zynde eene Dienstmeid van den Heer Remy , en Maria Wynmolen genaamd , die intusfchen naar den grond gezonken was, wierd ten laatften ook door een Schipper Lucas Lammer's, die reeds de twee anderen op dezelfde gewaagde wyze gered hadt, namentlyk, door over een ladder naar het ysgat te kruipen, naar veele moeite opgehaald, voor welk gevaarlyk menschlievend betlaan , de Wethouderfchap hem , uit erkentenisfe eene zilveren Tabaksdoos met eene Infcriptie heeft gefchonken. Deze laatst geredde drenkeling waarin geen tekens van leeven meer te befp uren waaren; wierdt onder opzigt van den Chirurgyn L. van der Laar 3 die 'er toevallig bykwam, naar eene naby zynde flytery gedraagen ; aldaar, door den zeiven, ontkleed, gezuiverd, in eene wolene deken gewonden, gekoesterd en verwarmd s welke behandeling» gepaard met het gebruik van den vluggen geest van Ammoniac zout, haar deedt bekomen; zoverre dat zy verftaanbaar fprak, een vomitif innau, 't geen haar veel modderig water deedt loozen, en vervolgens nevens een ander mensen dat zich daar
toe



fOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 12^
toe aan bood"- te bedde gelegd wierdt. De Redder zyne Lyderes in zulk eenen gunstigen loeftand, voor eenige weinige oogenblikken verlaaten hebbende, vondt haar by zyne terug komst , tot zyne groote verwondering ten eenemaal veranderd, zonder fpraak, met eene benaauwde ademhaaling, en kleine pols. In deze zorgelyke omftandigheid, deedt hy haar eene aderlaating, en een Lavament zetten. Dit, benevens een braakverwekkende en een doorwaasfemende drank, door den Medicynmeester van Noorden, die men by haar gehaald hadt, voorgefchreven was van eene gunftige uitwerking, de lyderes ontlastte veel flym, kreeg ruimer pols en ademhaaling, waasfemde den volgenden nacht fterk uit, en bevond zich in den ochtendftond bekwaam om. met eene koets vervoerd te kunnen worden. Het eindelyk gevolg was, dat zy haare volkomene gezondheid wederkreeg.
De Chirurgyn L. van der Laar, genoot de goude Medaille ter belooninge,
VIII,
In Amfierdam, den 13 den Maart 179Ö, wierdt een mamperfoon die Jacob Macavita geI 4 naamd,



1$0 HlST. en Gedenkschr. DüR Maats chapfy naamd , en aan de Stroomarkt, naa een vierendeel uurs in 't water gelegen te hebben, voor dood opgehaald , door Jechiel Mofes Levie gered. De middelen door den Redder aangewend , waaren het reinigen van neus en mond , verwarmen, wryven met brandewyn en zout, eene aderlaating , braakmiddel en eenige lavamenten.
De Redder Jechiel Mofes Levie, ontving de premie in geld.,
IX.
Te Oostzaandam , den 22ften Maart 1796, des namiddags om vyf uuren, wierdt een jongetje Simon Brat genaamt, door Frederik Tjaltingfc Ras, voor dood uit het water gehaald, ïn een Smeedery by 't vuur gebragt, en aldaar door denzei ven, met hulpe van Christiaan Wytekamp , door verwarmen , beweegen en het inblaazen van tabaksdamp, weder bygebragt , voorts drooge kleederen aangekregen hebbende, nog dien zelfden avond volkomen herfteld, en in eene wollene deken gewonden, door den vader t'huis gehaald.
De Redders Fredrik Tjallingfe Ras en Chris»
üaqn



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. Igt
liaan Wytckamp , ontvingen elk de helft der premie van zes Ducaaten,
X.
Op de Reede van Texel, den 27^11 Maart 1796, des namiddags omftreeks drie uuren, zag men aldaar van 's Lands Oorlogfchip Leyden een Sloep door de ebbe voorby dry ven, waarin twee mannen, die eenen anderen welke van eene Kaag in 't water gevallen was, by de beenen vast hielden , doch niet in ftaat waaren hem binnen boord te krygen ; waarop aanstonds van gemelde Schip eene Sloep nagezonden wierdt , met wier hulp de Drenkeling , die Simon Popke heette , wierd . opgehaald , en aldaar aan boord gebragt. A. van Zuilen, Doftor van 's Lands Schip Cerberus, toen toevallig aan boord van 't Schip Ley den, |iet den Drenkeling, die zonder eenig teken van leeven bevonden wierdt, in de kombuis brengen , en bragt hem door verwarmen, wryven met Sp. vini op de borst , den buik en langs de ruggeftreng , en het appliceeren van een tabaksklisteer , binnen een quartier uurs zo verre, dat hy tekens van leven begon te geeven ; waarna hy hem eene aderlaating deedt van vyf oneen, wat brandeI 5 wyn



f$Z Hm. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
wyn liet doorzwelgen , en een Clysteer applf. ceerde uit een af kookfel van tabak. De Dren» keling die des anderen daags by zyne volkomene kennisfe, doch koortfig was, en vervolgens blykbaare tekens gaf van eene ziekte, die z ich vermoedelyk reeds te vooren in 't ligchaam fchuilgehouden hadt, wierdt naar [$ Lands Hospitaal te Enkhuizen gezonden.
De Redder A. van Zuilen, ontving de gouden Eerepenning.
XI.
Te Amfterdam , den i8^en April 1796 wierdt een Meisje Hanna Mofes genaamd, aan de Bleekersgang op Marken voor dood uit het water gehaald; en door Jacob Salomons, weder bygebragt. De middelen daartoe aangewend, waaren, eene aderlaating, lavamenten en braakmiddelen.
Jacob Salomons, is voor deeze redding, met de gouden Medaille befchonken.
XIE
Te Amjlerdam den 21 ten April 1795-, haai-
deq



TOT REDDING VA.N DRENKELINGEN. ?3g
den de Nachtwagts een Vrouwsperfoon van drie- en twintig jaaren Jantje Sitnons genaamd, zynde in eenen zwangeren Haat, voor dood uit het water , nadat zy 'er een goed vierde uurs in geleg?n hadt. De Chirurgyn Barh Jurriaans^ die ze in het Nieuwendammer Veerhuis in dien ftaat vondt, wondt haar na ze van de natte klederen ontdaan te hebben, in eene wollene deeken, zuiverde neus en mond, onderzogt en vondt den anus ontfloten ; ftelde daar op wryvingen met gemeen zout en Sp. vini te werk , goot brandewyn in de keel en toen zich onder deze bewerking eenige beweeging in de oogleden s als een beginfel van herleeving, deedt befpeuren, bragt hy Haar, door zout in water opgelost, aan 't overgeeven, bevorderende dit nog meer, door Tabaksdamp in de keel te blaazen; vervolgens tapte hy zyne Lyderes omtrent agt oneen bloeds af, die zich toen, na dat haar Redder daartoe omtrent een uur arbeids befteedt hadt, by haare volkomene bewustheid bevondt.
De Chirurgyn Harko Jurriaans, wierdt met de gouden Eerepenning befchonken.
XIII.



134 ïüst.enGedenkschr.der Maatschap??
XIII.
In Amfterdam, op den 27fan April 1796 , des morgens tusfchen drie en vier uuren, hebben twee Nachtwagts Jean Castanio en Gerrit Giebing, een vrouwsperfoon van vierentwin* tig jaaren Anna Blikman genaamd, uit de Lynbaansgragt voor dood opgehaald , en in een Tappershuis, op den hoek van de korte Lyd-* fche Dwars- en Kruisftraaten weder doen bykomen.
Voor deeze redding genooten Jean Castank en Gerrit Giebing, elk eene zilveren Medaille, met zes en twintig en eenen halven Gulden.
XIV.
In Am/Ier dam, op den 24^11 Mey 1796, is een jongetje Elias Levie genaamd , dat aan eenen gang op Marken voor dood uit het water gehaald was, door Jacob Salomons we-? der bij gebragt. Verwarmen, wryven met Brandewyn en Zout, Lavamenten, en eene Aderlaating, waaren de aangewendde redmiddelen.
Jacob



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 1$$
Jaeob Salomons, genoot daarvoor de premie van zes Ducaaten.
XV.
Te Amfterdam, den 2 7 «en Mey 1796, hebben As/er Emanuel en Salomon Emanuel eenen man van tagtig jaaren Jonas Liepman genaamd, die zonder tekenen van leeven uit het water gehaald was, door hunne aangewende middelen weder doen bykomen.
As/er Emanuel, heeft de gouden Medaille ontvangen, onder voorwaarde van aan zynen medehelper Salomon Emanuel, de helft der premie in geld te moeten uitkeeren.
XVI.
Te Midwoïda , in het diftrïét den Oldambts in Groningerland, op den ü8ften Mey 1796 , wierdt een driejaarig zoontje van Tiddo Pieter s , dat door onachtzaamheid der dienstmaagd in eene diepe gragt geraakt, eenigeri tyd daarna ondekt en opgehaald, doch zonder eenig blyk van leven te toonen, volftrekt zonder pols , met geflotene oogen , open mond en blaauw gezwollen aangezjgt. Elk oordeelde



i36 lïrsT. en Gedenkschr. der MaatschapW de het kind onherftelbaar. De Vader echter ontboodt den Dorp Medicus Sypko Jouwke; Bleeker, die, gekomen zynde, den kleinen Drenkeling, dien men toen bezig was , op eene ton te rollen , oogenblikkelyk in huis, by 't vuur deedt brengen , ontkleedde, afdroogde , in eene warme wollen deeken wondt, en deszelfs voeten cn rug met warme doeken wreef. Toen hy onder deeze bewerking eenige beweeging , echter nog niet in de pols, belpeurde, hielp hy hem door ingegooten Liq. anod. Hofm. aan 't overgeeven; waarna de Vader met zyn Kind te bed ging, en het zelve verder door zyne natuur! yke warmte, als ook door bedftooven , geduurende twee uuren koesterde. Nadat tydverloop, bevond zich het kind vry wel, begon te fpreeken , en liep nog dien zelfden avond over de vloer. Doch 's anderen daags Hortte het zelve wederom in en geraakte in eenen zeer hoopelozen toeftand, dan door de aangewendde middelen van zynen Redder, kwam het ook dit tweede gevaar te boven.
De Redder Sypko Jou-wkcs Bleeker , ontving de premie in geld.
xvii-



XÖT REDDING VAN DRENKELINGEN. ïr?
X VIL
Te Zwart (luis, den aden Juny 1796, wierdt 'Anna Bley , een dochtertje van T. Bley, dat byna twee en een half jaar oud was, voor dood uit de Molengragt aldaar opgehaald. Tot de redding van dit kind, hebben de vyf volgende perfoonen het hunne toegebragt. Jan Broek die het uit het water hadt gehaald, heeft het zelve eerst eenigen tyd gefchud, tot dat hy vermoeid zynd i het overgaf aan zyne huisvrouw Tryntjc de Boer, die met behulp van Janne de Graaf, deeze bewerking verder voortzette, en het vervolgens aan Roelof Kier $ overgaven , die na ruim een vierendeel uurs met het kind geloopen, en het zelve gefchud te hebben, eindelyk eenig blyk van leeven ontwaar wierdt, beftaande volgens zyn eigen en anderer getuigenisfen, in het beweegen der oogen, en 't voortbrengen van eenig geluid; waarop hy het in 't huis van den vader by 't vuur bragt. De Chirurgyn Jan Bosfchower, die 'er intusfchen by gehaald was en de volgende behandeling tot volkomen herftel beftierde, vondt de kleine lyderes geheel flap van lighaam , paers en gezwolle van aangezigt, met %f op een geklemde tanden, en : % hec



I38 HlST. en GeDENKSCHR. DER MAATSCHAPFf
het intejiinum re£lum, drie vingerbreed uitgezet. Geduurende anderhalf uur beproefde hy de gewoone redmiddelen, en vondt eindelyk zynen arbeid met een gelukkig gevolg bekroond ; de nog zeer zorgelyke toeltand , waarin hy zyne lyderes gevonden hadt, week, en maakte trapsgewyze plaats voor eene volkomene herftelling.
Jan Broek, Roelof Kiers en de Chirurgyn Jan Bosfchower, hebben elk een vierde der premie genoten , 't welk de eerfte in geld ontving, doch de twee anderen verkozen elk eene zilveren Medaille, met het overige in geld. De overige vierde is onder de twee vrouwen, Janne de Graaf en Tryntje de Boer verdeeld, en in geld ontvangen.
XVIII.
Te Amfterdam , den 2^en Juny i^off , is in de groote Wittenburgerftraat, een kind vande Wed. Folkert Takes, dat in eenen regenbak gevallen , en voor doed 'er uitgehaald was, door Johannes Serquet, weder bygebragt, verwarmen , het tabaksklisteer en prikkelingen met Sp. Salis amm. waaren de middelen, dis deeze zestienjaarige Redder daartoe aanwend* cis



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 139
Johannes Serquet, ontving ter belooning eeqe zilveren penning, en negenentwintig guldens.
XIX.
Te Harltngen heeft, op den ijden Juny ?79Ó, de Med. Doft C. Andreae, door het aanwenden der gewoone redmiddelen, het in blaazen van Tabaksdamp, zagte wryvingen, prikkelingen , en een braakmiddel, gepaard met gepaste koesteringen, weder doen bykomen , eenen drenkeling zynde een Jongetje van zes jaaren, wiens Vader P. Jacobs heette. Dit knaapje was van eene hooge plank, welk over eene opvaart lag, met het hoofd naar beneden, in 't water gevallen, en in die geftalte in de blaauwe modder, welke den bodem van dit water uitmaakte , blyven fteeken, zodat zyne klompjes even boven 't water uitftaken. Een Werkman dezen val van de overzyde ziende, fpoedde zich ter redding, doch moest eenen omweg maaken over eenen anderen plank en door een hek, waarmede eenige tyd verliep. Hy fprong in de Opvaart, trok den ongelukkigen , die nog op 't hooft in de modder ftondt, 'er uit, en bragt hem, na eenig vruchteloos fchudden, in de tigchel-
IV. D£Ei. K bak-



140 HlST. en Gedenkschr. der Maatschappï
bakkerye van den Redder, by een goed vuur, waar men hem een fchoon hembd aantrok , en voorts, nog zonder eenig blyk van leeven, aan diens voorzorge overliet.
C. Andrae M. D. genoot, ter erkentenisfe dezer redding, de gouden Eerepenning.
XX.
Op de Rede van Texel, is op den iö^en ju. ny 1796", van 't Schip de Jupiter, uit het galjoen, met eene putfe in zee gevallen, een matroos Jacob Donfelaar. Deze ongelukkige dreef, eenigen tyd, met die putfe, een eindweegs van 't Schip af; nu onder dan boven water, zonder dat men hem uit het Schip, by gebrek van eene Sloep, ter hulpe kon komen ; Dan gelukkig en toevallig kwam 'er een Kadraaï aanzeilen, die hem opviste en aan boord bragt, zonder eenig teken van leeven. De eerfte Chir. van gem. Schip L. F. Beukers, deedt hem ontkleden, in een kreb tusfchen warme dekens plaatfen, en tapte hem tien oneen bloeds af; voorts het tabaksklisteer, wryvingen en prikkeling onder de neus bezigende , befpeurde hy eindelyk eenige beweeging in zynen Lyder; die vervolgens veel zeewa*
ter



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 1^1
ter overgaf, en onder verdere koestering, trapsgewyze volkomen bykwam.
Voor deeze tweede redding genoot L. F. Beukers op zyne begeerte eene zilvere Medaille en het kistje met Inftrumenten.
XXI.
Voor Amfterdam wierdt op den 22ften juny 1796, uit het Y, buiten de oude Stads Herbergs boom, een Man, Jan Alberts genaamd, die onder 't los maaken van een kabeltouw in 't water gevallen was, opgehaald, en zonder eenig blyk van leven bevonden. Men bragt hem by den Chir. C. Bodenftaf op de Haarlemmerdyk, doch gemelde Bodenftaf was ziek. J. H. Wïcdenbach tweede Chir. by 't Land bevondt zich aldaar, die de redding dezes Drenkelings bewerkte. Dezelve kwam, reeds by den aanvang der behandeling by, met een ysfelyk gefchreeuw en kermen. Eene aderlaating van tien oneen bragt hem tot bedaaren, en zyne volkomene herflelling volg* de lpoedig,
De Redder, J. H. Wiedcnhach ontving de zilvere Medaille en 't kistje met Inftrumen*
ten ter belooning.
K 2 XXIL



J4S HlST. EN GeDENKSCHR. DER MAATSCHAFFf
XXII.
Te Vlaardingen den 24^ juny 1706", wierdt het tweejaarig Zoontje van Willem Vink, Arie genaamd, door deszelfs Moeder uit eene modderige floot gehaald, en beroofd gevonden van allen blyk van leeven. Jan Kool die 'er by kwam, de behandeling van des kundigen omtrent Drenkelingen bewerkftelligd, wel eens gezien hebbende," befloot dat voorbeeld te volgen; ontkleedde , wreef het Kind en blies Tabaksdamp in deszelfs fondament. Hy zag welhaast daarvan eene goede uitwerking. De kleine Lyder geraakte aan h braaken; het geen de Redder met water en zout bevorderde. Na het overgeeven van eene groote hoe-. veelheid modder, volgde fpoedig de volkomene herftelling.
Jan Kool, is met de gouden Eerepenning befchonkea.
XXIIL
Te Bhiswyk, is op den 2 8 fan Juny 1796^ een kind dat uit het water gehaald en van elk voor dood gehouden wierdt, weder in 't gepot yan 't fchynbaar verboren leeven herfteld



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN.
geworden; het welk zich op volgende wy ze toedroeg. Pieter Rademaker , die 's avonds tusfchen zeven en agt uuren van zyn werk kwam, hoorde,- digt by het dorp gekomen, door een meisje dat voor hem uitging, roepen, een kind in 't water 1 " — Hij hierop toefchietende, zag van verre een kind in 't water , dat nog eenigzints fpartelde, doch eer hy 'er by kwam , naar den grond zonk. Hy fprong 'er in, byna tot den hals toe, voelde metzvne beenen naar het zelve; ontdekte het ten laatfte, en met zyn voet opgeligt hebbende , vatte hy het, en gaf het over op de Kaai, aan de vrouw van Antonievan der Horst, en aan die van Klaas van Reewvyk ï op de hoogte van welks wooning het geval plaats hadt. Door de aahgewendde moeite deezer; vrouwen , beftaande voornaamelyk in wryven van den bink en rögge , te werk gèfteld op raad van Wouter van Goch en gemeldden Pieter Rademaker, is dit kind na een vierendeel uurs arbeids, weder bygekomen.
Een derde deel van de premie is in geld ge= fchonken , aan Pieter Rademaker , die met groot gevaar van zyn eigen leeven, dit kind mt het water hadt genaaid , en het overige aan de medehelpfters.
K 3 XX:IV^



144 HlST.en GedENsCSCHE. der MAATSCHAPr*ï
XXIV.
Te Amfterdam , op den goten juny 1706"? hebben Myndert Spaargaren , Jan Jan/en en Hendrik van den Bergh, aan de Zandhoek eene Drenkeling } Anna La/ander genaamd , nadat ze een vierendeel uurs in 't water gelegen hadt, zonder leevenstekenen opgehaald, en wederom bygebragt.
Myndert Spaargaren, Jan Janfin en Hendrik van den Bergh , hebben daar voor de premie van zes Ducaaten ontvangen, omze onder hun drieën te verdeelen.
XXV.
Te As/endelft f den ifta» Ju]y i^^C, wierdt door den Chirurgyn Willem van Steen, een kind van twee en een halfjaar, Bregtje Getritsz Neelen genaamd, zynde een dochtertje van Gerrit Jansz Neelen en Geurtje Maartensz Kayk, welk kind 3 omtrent een vierendeel uurs in 't water gelagen , en by 't ophaalen zonder eenig blyk van leven bevonden werdt, door 't aanwenden der gewoone redmiddelen, als verwarmen, wryvingen , tabaksdamp , en eene aderlaating,
na



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 1+5
na het ontdekken der eerfte leevenstekenen, volkomen weder bygebragt.
De Chirurgyn Willem van Steen, is daar voor met de gewoone goude Medaille befchonken.
XXVI.
In Amfterdam, den 90™ July 1796, heeft Jan Frederik Diïbss , Catharina Swars , elf jaarige dochterje van Jan Swars, woonende in de Pasfeerderftraat, voor dood uit de Pasfeerdergragt opgehaald , en weder bygebragt.
Jan Frederik Dibbes, heeft voor deeze redding de premie van zes Ducaaten genooten.
XXVII.
Te Amfterdam , op den 13^11 July 1796", .viel eene Dienstmaagd van Johannes Jacobfen, woonende op het zogenaamde Vlakkeveld, terwyl zy 6|> den fteiger agter 't huis bezig was met goed te fpoelen, door 't afbreken van een plank dier fteiger, in 't water, zonder dat iemand, dewyl de huisgenoo'ren zich in 't voorde gedeelte van 't huis bevonden K 4 . fei



Hist.enGedenkschr. der Maatsmapp* het gewaar wierd, voor dat eene der gebuuren , nadat zy al eenigen tyd 'er in moet geiegen hebben, aan het opborrelen van 't water, en aan 't bovendryven van haare geele rok, ontdekte dat 'er iemand moest ingevallen zyn, en gerucht maakte; waarop een der timmerlieden van de aan de overkant gelege fchuitemaakers werf, met naame Jan Haverkost, het manmoedig befluit nam om in 't water te fpringen , het welk trouwens het eenig middel was om de ongelukkige te redden, nadien dit water hier wederzyds met boomen afgefloten is, en dus geen fchuit ter haarer hulp kon bygebragt worden. Zyne loflyken pooging gelukte; hy haalde niet alleen de Drenkeling op , maar hy was ook het werktuig waardoor zy in het genot van 't leevenslicht, dat by het opnaaien reeds ten eenemaal fcheen uitgeblust te zyn , gelukkig weder herfteld wierdt.
Het lofwaardig gedrag van Jan Haverkott, is met de gouden Medaille bekroond.
XXVIII.
In Amfterdam, op den i6<Jenju]y is aaa de Oosterfche Kaai een kind van drie jaa-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. I47
ren Hendrik Jan Cornelis genaamd , zonder tekenen van leeven uit het water gehaald , en onder de behandeling van Mofes Zadok, die het ontkleedde, verwarmde, met brandewyn en zout wreef, met tabaksdamp klisteerde, en eene ader opende, weder bygekomen.
Mofes Zadok, genoot daar voor de premie in geld.
XXIX.
Te Amfterdam, is op den 22^" July ifpó*,' onder de Wonderfluis tusfchen het Cingel en de N. Z. Agterburgwal, een man van zeventig jaaren , Weifel Noordmans genaamd , uit zyn fchuit in 't water geraakt, en door Hen* drik Johannes Coosfens, Abram Homberg en Hendrik Tengel, die met een anderen fchuit 'er naar toevoeren , na dat 'er met visfchen een vierendeel uurs verlo pen was , met eenen haak van den grond opgehaald. Zy rolden het levenlooze ligchaam eerst op een vaatje ; vervolgens bragten zy den lyder in een wynhuis, alwaar zy hem op eene tafel leiden, zyn hoofd met brandewyn wreeven, wat daarvan in den mond gooten, en hem zagtjes by de beenen fchuddedeo. Onder deeze behandeling, en K $ ondei



2d8 HlST. EN GeDENKSCHR. Ï)ER MaATSCHaW$
onder het ontkleeden, ontlastte de Drenkeling* eene groote menigte modderig water, wierdt langzaamer hand warm, en kwam weder by 5 waarna een Chirurgyn, hem eene ader opende.
De drie Redders , Hendrik Johannes Goosfens, Abram Homberg en Hendrik Tengel, hebben elk eene zilvere Medaille en het overige derde deel in geld ontvangen.
XXX.
Te Rotterdam , den Augustus 1796" , was een meisje van ruim twee jaaren, zynde het dochtertje van den Bleeker Dirk Ras, met naame Maria Ras, uit haar fchool komende in eene floot geraakt; waarin de moeder het met de beentjes om hoog vondt liggen. De Medicynmeester Jan Bezoet, die, na dat het kind voor dood opgehaald, en in huis gebragt was, hier voorby kwam , en uit de toegevloeide menigte vernam wat 'er gebeurd was, begaf zich in huis, en ondernam de herftelling van het zelve te beproeven ; waarin hy door de volgende behandeling gelukkig flaagde. Hy overreedde de moeder om zich te ontkleederi en haar kind in het bedde in haaren fchoot te verwarmen. Ondertusfchec wreef hy het ge-
fladig



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN» ï 4
ftadig met warme doeken en geestryke vochten, blies, onder het toehouden van de neus, verfche lucht in de longen , en appliceerde het tabaksklisteer, onder het aanwenden welker middelen de kleine lyderes, trapsgewyzs bykwam.
De Med. Doctor Jan Bezoet, is ter belooning met de gouden eere penning befchoö» ken,
XXXI.
Op de Rede van Texel, viel den i2den 'fas gustus 1796, Jan van der Huur , als matroos dienende op het Oorlogfchip Leiden , uit de mast van gemelde Schip, van eene hoogte van zeventig voet, in zee, na , onder het vallen, ter zyde van het fchip, met zyn hooft tegen eene raa geftooten te hebben. Hy wierdt door eenen Roeijer 5 die met een floep ter zyde van 't fchip lag , opgehaald; zonder dat 'er eenig teken van leeven in hem te befpeuren was ; in welken toeftand, hem ook zyn Redder Weifel ter Reehorst, eerfte Chirurgyn van 't fchip , aan boord kreeg. Door d^nzeiven ontkleed, met warme doeken gewreeven, en met 6en veder in Sp. Sal. amm.



fJO HlST. en GedENKsCHR. DER MXATSCÏAPpf
gedoopt, in de neus geprikkeld, lucht in zyne longen , en tabaksdamp in 't fondament ge; blaazen zynde, begon zich het eerfte beginfel van herleeving te openbaaren. Eene aderlaating en verdere aangewendde middelen, deeden hem volkoomen herftellen.
De Chirurgyn Wesjèl ter Reehorst, is voor deeze redding , met de gouden eerepenning befchonken.
XXXII.
In Amfterdam , den 26ffen Augustus 1796" des avonds ten negen uuren, wierdt uit de Brouwersgragt by 't Franfchepad, de vrouw van Jan Schuurman , in eenen gang op 't gemelde pad woonachtig, voor dood opgehaald, en met veel moeite aan de wal gebragt, door een man van zeven en zeventig jaaren, Gerrit Bruinvis geheeten , die fchoon zo hoog bejaard , het waagde , vertrouwende op zyne bedrevenheid in 't zwemmen, in 't water te fpringen. Zy wierdt eerst in een wynhuis op den hoek van de Brouwersgragt ingebragt, maar vervolgens, om dat haar Redder de Chirurgyn J. F. Beekman, aldaar geene gefchikte gelegenheid vondt, op den anderen hoek,
is?



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. I£$
ia eene bakkery voor den warmen oven , alwaar zy, onder gepaste verwarming, en wry» vingen met brandewyn , na 't ontlasten van water en etter begon bytekomen ; en na ze adergelaaten te hebben, werdt t'huis gebragt.
Den Chirurgyn J. F. Beekman, is de gouden Eerepenning ter belooning gefchonken.
XXXIII.
Te Hellevoet/tuis, den3often Augustus 1796, viel het twee jaarig zoontje van P. Edebaur, Soldaat van het tweede Bataillon van de derde halve Brigade, in de floot die door deeze vesting loopt. Niemand was dit gewaar geworden: doch de Huisvrquw van den Capitein Lamy , Commandant der Franfche Troepen aldaar, bemerkende dat het water op zekere plaatfe borrelde, zondt eenige Franfche Militairen derwaards, om te onderzoeken wat de oorzaak deezer opborreling mogte zyn. Deezen met eenen ftok in 't water zoekende, bragten een kind boven , dat oogenblikkelyk wederom zonk, waarop zich een hunner, Re* rni geheeten, te water begaf en hetzelve ophaalde , omtrent een vierendeel uurs na de gntdekking van het ongeluk. Tot redding van
dit



J5i HljT. EN GEDENKaÊHB. DER MaatSCHAPPï
dit kind waarin geen st minfte reken van leven te befpeuren was, wierdt IV. Servatius, Med. Doctor, Chirurgyn Major by 't tweede Bataillon van de derde halve Brigade, geroepen; die gemelde Remi bezig vondt met het by de beenen, met het hoofd naar beneden te houden, welke behandeling hy deedt ftaaken, en den kleinen lyder, wiens leden flap waaren, het aangezigt paarsch en de mond met fchuim bedekt, in huis brengen; alwaar hy het door koesterende warmte, wry vingen en prikkeling met Spir. Sal. amm. welhaast zo verre bragt, dat het herftelde leven zich begon te open baaien ; en trapswyze toenam ; zo dat de kleine Drenkeling na verloop van drie uuren volkomen herleefde; en na drie dagen weder eenen volkomenen weiftand genoot.
De Redder W. Servatius, genoot voor deeze redding de gouden Medaille.
XXXIV.
Te Amfterdam , op den r^en September 3796, wierdt Jacobus Sevink, Wykmeester in Wyk 16. geroepen in een tappershuis in de grcote Oostenburgerflraat; by eenen Drenkeling zynde een jongentje van twaalf jaaren,
met



?0T REDDING VAN DRENKELINGEN. Ï53
met naame Jan Oostwoud, zoon van Gerrit Oostwoud, in dezelfde ftraat woonende 5 welke Drenkeling voor dood opgehaald, en door hem nog in denzelfden flaat gevonden wierdt, zynde het ligchaam ftyf , en de mond met fchuim bedekt. Hy befloot, nadat hy vruchteloos om een Chirurgyn gezonden hadt, zelf aan 't werk te gaan; maakte de fpanning om den hals van den lyder los , zuiverde den mond , fchudde hem vervolgens eenigen tyd met het hoofd naar beneden, dan hier geen vrucht van ziende , opende hy den mond, goot 'er brandewyn in en ging wederom aan 't fchudden, met dat gevolg, dat de Drenkeling veel water en flym loosde, en tekens van leeven begon te geeven; welke zodaanig toenaamen, dat hy reeds volkomen was bygekomen , toen 'er een Chirurgyn bykwam,
Jacobus Sevink, genoot voor deeze redding eene zilvere Medaille, en het overige in geld.
XXXV.
Te Gcnemuyden, den 2den September 1796*, wierdt J. de Klokker , Tambour by de achtte Compagnie van 't eerfte Battaillon der vyfde halve Brigade, voor dood uit het water gehaald ,



" Ï54 Hist.en Gedenkschr. der Maatschappv
haald, en onder het aanwenden der gewoone redmiddelen als verwarmen, wry vingen, prikkelingen met Sp. Sal amm, en eene aderlaating, weder bygebragt, door T, Roek/s, Aide Chirurgyn by 't zelfde Bataillon , en J. A. Hacquebord, Stads Medicus & Chirurgus aldaar. Deeze Drenkeling hadt zich onder 't zwemmen zodanig afgemat, dat hy niet weder aan den wal konde komen , maar in den modder vast geraakte en zonk. Men haalde hem na lang zoekens, en na dat men eenige maaien over hem heen gevaaren hadt, met eenen haak in eene fchuit op. Nadat hy dus eenen geruimen tyd onder water geweest was, by 't ophaalen volftrekt levenloos , 't gantfche ligchaam blaauwachtig paers, en de mond met bloederig fchujm overdekt, bevonden wierdt.
De twee Redders J. Roelofs. en J. A. Hacquebord , genooten ieder eene zilveren Medaille, en het halve resteerende in geld.
XX XVI.
In Amfterdam , den 3<*en September 1796, xvierdt des nachts om half twaalf uuren, door de nachtwagts uit het Cm gel byde Huiszittenfteeg een Drenkeling Gerrit Pieters genaamd,
voor



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN» 155
Voordood opgehaald, en in eenen tapperswinkel gebragt zynde, door den Chirurgyn J. Sch$ening , weder bygebragt. Hy deedt de natte kleederen des Drenkelings verwisfelen voor warme drooge; wiesch en wreef deszelfs flaapen, hals en borst, en befproeide de neus, •met Sp.. Sal. Amm Hiermede eenigen tyd aangehouden hebbende, begonnen zich tekenen van herleeving te openbaaren; welke na het openen van eene ader, en het doen inneemen van eenige druppels Liq anod. Hqfm. zo ipoedig toenamen, dat men hem, twee uuren na zyn ophaalen, in eene flede, na zyne woo» ning in de Looijersftraat kon overbrengen.
De premie van zes Ducaaten, is door den Chirurgyn J. Scheening genooten.
XXXVII.
In Amfterdam, op den 8ft'""' September ifoó", des avonds om half df, wierdt ui h t Rok* kin, eene Engelfche vrouw .... Jouyng genaamd , die in het Warmonder Veerhuis inwoonde , en onder het uitgooijen van eenig vuilnis in 't water gevallen , eer men haar krygen kon, van den wal afgeraakt en gezonken was , door middel eener dregge,
IV. Deei,. L naar



156 HrsT. enGedenkschr.derMaatschapp'ï naar verfcheidene vergeeffche werpen, opgehaald; en fchynbaar dood bevonden, blaauw en paarsch van aangezicht, met fchuim op neus en mond. De Chirurgyns Willem Trip en Cornelis Maas, zich daar naby bevindende, begaaven zich na gemelde Veerhuis, daar men de Drenkeling ingebragt hadt, naamen haar onder handen, en hadden het genoegen, ze, onder het aanwenden van gepaste redmiddelen te zien bykomen. Dan deeze Vrouw die uit veele tekenen bleek van een ongezond geftel te zyn, bleef by aanhoudenheid zeer benaauwd, welke benaauwdheid voor geene wel werkende braakmiddelen noch ruime aderlaating week, des anderen daags eer toe- dan afgenoomen , en met zorgelyke tekenen vergezeld gevonden wierdt, weshalven men haar naar 't gasthuis bragt, alwaar zy, dien zelfden dag, overleedt.
Elk der twee Chirurgyns, Willem Trip en Cornelis Maas, ontving eene zilveren Medaille en de helft van 't overige in geld.
XXXVIII.
Te Amfterdam, op den i2<ten September 1796, des 's avonds ornftreeks half zeven urén
was



tóf REDDING VAN DRENKELINGEN. IJ?
Was een jongetje van twaalf jaaren oud j Ar^ Hofman genaamd, behoorende ten huize van de Wed Capiteyn, Hoedewinkelierfter in de Kalverftraat, agter 't huis van den ftyger in de Bagynefloot gevallen Barend Jdnsfen en JV. van KLef, de eerfte knegt in eene nabuurige yzerwinkel, mede van agteren aan gemelde floot uitkomende , en de andere een Smitsknegt, die zich aldaar aan 't werk bevondt, haalden den Drenkeling zonder tekens van leeven 'er uit, en deeden hem door wryven en beweegen weder bygekomem
Aan deeze twee Redders Barend jansfen en W. van Kleef, is de premie toegekend , Hïe Zy ontvangen hebben, in twee zilveren Medailles en 't overige in geld.
XXXIX.
la Amfterdam, den 18 1en September xyg6 haalde men uit de Keizersgragt by de Lycifeflraat, eenen jongen van ïertïêfl jaaren oud, Ude Schram genaamd, zonder eenige tekens van leeven, met eenen haak van den grond op; bragt hem in een naby zynd wynhuis, alwaar Martinus van den Berg , hem door wryvingen met brandewyn en zout $ en het inL 2 blaa-



158 HfST.EN GIDENKSCIJR. DER MAATSCHAPPY
blaazen van tabaksdamp , weder deedt bykomen.
Aan Martinus van den Berg , is de premie toegeweezen , welke hy ontvangen heeft in eene zilveren Medaille en het overige in geld.
XL.
Te Amfterdam, den 21^ September 1796, werdt een mansperfoon Carel Hoeffelman genaamd , uit de N. Z. Agterburgwal by de Torenfteeg opgehaald, door Henricus Joannes Goosfens, Samuel Nicola Chuard en Jacobus Lamsvtld, de eerfte van welke in 't water fprong, toen met eenen haak naar den Drenkeling zogt, en , hem gevonden hebbende, m.t hulp der anderen op den wal en vervolgens in eenen Tapperswinkel bragt; alwaar zy deszelfs mond en neus van modder zuiverden , hem by de beenen fchuddeden ter ontlasting van water , dat hy rykelyk loosde. Voorts wreeven zy ook den Drenkeling, na hem ontkleed te hebben , met brandewyn en zout, onder welke bewerking hy begon by te komen. Zyne aanvanglyke bekoming , door eene aderlaating voltooid zynde, bragten zy hem naar zyne wooning op de Bloemgragt, en aldaar in een gewarmd bed.
Eik.



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. I59
Elk der drie Redders , H. J. Goosfens, S. N, Chuard en J. Lamsveld, ontving eene zilv ren Medaille , en het overige derde deel van 't geld.
XLI.
Te Dordrecht, op den 27^11 September 1796, wierdt Martinus Johannes de Klerk, zynde een Jongetje van 10 Jiaren, door vier Lieden, die uit een fchip Stokvis in een pakhuis opdroegen j uit de rivier de Maas voor dood opgehaald. Een van hun zag iets komen aandryven, 't welk naderkomende door hem ontdekt wierdt een mensch te zyn , 't welk toen hy met hulp zyner medearbeiders toefchoot om het optehaalen reeds aan 't zinken, en by 't ophaalen zonder eenig blyk van leeven bevonden wierd ; zynde het aangtzigt doodbleek, en de oogenleden en tanden digt op een gefloten. Onder 't rollen op eene mande , het welk den Drenkeling veel waters uit mond en neus deedt loozen, begon dezelve bytekomen. In dezen ftaat lieten zy hem aan eenen Genees- en Heelmeester, die intusfehen gehaald waaren, over.
De vier Perfoonen naamlyk Leenden BezemeTf Cornelis Tielekind, Dirk Sibregt en Frans L 3 Mul-



\6o Hist. en Gedenkschr. der Maatschapen
Mulders, zynde knegts van den Stokvisch, Koopman Paulus Batenburg s de eerfte van welken den Drenkeling eerst ontdekt, met hulp van den tweeden opgehaald, en met medewerkinge van de twee overige heeft by-; gebragt, ontvingen de Premie in geld, om ze onder zich gelykelyk te verdeelen.
XLII.
Te Beviel, den 28ft™ September 1795, wierdt een Meisje van twee Jaaren met naamen Wïllemina Pieterfe Nielmans , zjnde het Dochtertje van den Molenaar aan den bovenmolen aldaar, uit den moolen waterloop, dooreen perfoon die in het water dook, van den grond opgehaald, op de molonwerf nedergelegd , en ten eenemaal leevenloos gevonden, Na dat de Vader en Moeder 'er omtrent een vierendeel uurs, vruchteloos mede getobt hadden , kwam Leenden van der Leer 'er by , die aanftonds, onder het toehouden van den neus, des kinds longen opblies, het vervolgens op-? nam, en al drillende en fchuddende 'er mede rond liep. Na dat de kleine Lyderes onder deeze beweeging veel waters en fpyze geloosd hadt, bragt hy haar in den molen by een vuur, daar hy wel twee *uren bezig bleef
met



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. löl
met het wry ven van derzelver buik en borst, met warme doeken ; eindelyk eenige beweeging befpeurende, deedt hy ze in een gewarmd bed op het ontblootte ligchaam van deszelfs negentien jaarige zuster, ter deegen toedekken, door welke natuurlyke warmte de kleine Drenkeling eindelyk, na vyf uuren arbeids volkomen bykwam.
De lofwaardige Redder Lcendert van der Leer, wierdt met de gouden eerepenning befchonken,
XLIII.
In Amfterdam, den iften Oétober 1796, des avonds omtrent negen uuren, wierdt uit den Amftel by de Prinfengragt, een vrouwsperfoon Tryntje Vos geheeten, opgehaald. Men vondt haar by 't ophaalen zonder eenig teken van Leeven ; en toen de Chirurgyn Hermanus Tuüing, een half uur na dat ze in 't water gevallen was 'er bykwam, was 't gantfche lighaam flap , en 't aangezigt zeer gezwollen er* paarsch van verw. Nadat hy geduurende een vierendeelsuurs de gewoone redmiddelen van koesteren , wryven en 't inblaazen van tabaksdamp aan haar hadt te werk gefield, ontL 4 dekte



l62 Hist. en Gedenkschr. der Maatschap?*
dekte zich aanvanglyk het weder opgewekte leeven. Eene aderlaating van vyf oneen en andere herftellende middelen, hadden verder de gewenschte uitwerking. Zy vomeerde, kreeg goede ontlasting, wierdt zeer prefent, fprak en vroeg naar veele omftandigheeden; klaagde alleenlyk over eenige benaauwdheid; doch toen 's nachts om half twee haar Redder wederom by haar geroepen wierdt, vondt hy haar dpod.
De Chirurgyn Hermams Tulling, heeft de zilvere Medaille en het overige der premie In geld ontvangen,
XLIV,
Te Amfterdam, op den sien Oétober 1795; is door den Chirurgyn J. Haverkamp , een voor dood opgehaalde Drenkeling, van drieënveertig Jaaren, Frans Marais genaamd, door hec te werkftellen der gewoone redmiddelen, naar eenen arbeid van ruim anderhalf uur, weder volkomen bygebragt,
- De Chirurgyn J. Hamlamp, heeft de pre§ mie in geld ontvangen.
XLV.



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 16$
XLV.
Op de Reede van Tesfel, den S^en October 1796 , viel de tweede Timmerman Thomas Obbes , over boord van 's Lands Schip de Vryheid , en wierdt na geduiirende een half uur, op en onder het water gedobberd te hebben , in eene floep opgehaald, en gebragt op het Oorlogfchip Jupiter, alwaar de eerfte Chirurgyn L. F. Beukers, twee uuren lang met hem bezig was , geduurende welken tyd, verwarmingen, wryvingen met warme brandewyn en geest van Amm. zout, tabaksklisteer, eene aderlaating van agt oneen bloeds, dat zeer langzaam vloeide , voorts prikkelingen met Sal Amm. in de neus, tabaksdamp, onder het digt houden der neusgaten , door middel van eene penne, in den mond geblaazen , en het fchuieren onder de voetzooien, door denzelven te werk gefield wierden. Eindelyk deedt zich eenig blyk van herleeving op, en, na nog een uur aanhoudens, zynen lyder een braakmiddel, dat eene goede werking deedt, ingegeeven hebbende, kwam dezelve verder by ,■ kreeg eene goede ademhaaling ; raakte warm toegedekt zynde, in fiaap, en fliep tot 's anderen daags morgens ; als wanneer hy zich redelyk wel bevond.
E 5 De



jö"4 Hist. en Gedenkschr. der Maatschap??
De Chirurg''n L. T. Beukers , genoot voor deeze redding de gouden Medaille.
XLVI.
Aan den Amfieldyk, 800 Roeden van Amfterdam, op den oden Oétober 1706", viel het Kind van den Burger A. J. van Heynen, zynde een knaapje van omtrent agt jaaren, in eene breede floot, bezyde de Hofftede Nooit dor. Op het gefchreeuw van eene Vrouw die daar toevallig voorby kwam, kwamen eerst de Moeder en Tante, en op dezer angstvallig geroep om hulp , ook de Knegt van den Heer Trip, bewooner der Hofllede, toefchieten, die ylings in de floot fprong , naar de plaats zwom , daar hy nog eenige opborreling in 't water gewaar wierdt, en zo gelukkig was, van 't Kind fpoedig onder 't water te vatten, en, fchoon geheel levenloos , aan den wal , en t'huis te brengen. Hy kleedde het aanftonds naakt uit, wreef het vervolgens met warme, in brandewyn en water nat gemaakte doeken ; blies ook van dit vogt in deszelfs mond en neus. Het Kind raakte daarop veel water en modder kwyt, en begon allengskens tekenen van leven te geeven, die door eene volkomene herftelliog gevolgd wierden.
De



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 16*5
De pryswaardige Redder Johan Adam Stru« 9tf, heeft de premie van zes Ducaaten genoten.
XLVIL
Te Goedfchaïkoort ,op den 10 Oftober 1795, was een jongeling van zeventien jaaren, Arie van de Polder genaamd, die by den Schout en Secretaris aldaar inwoonde , in een water agter het huis gevallen , en , na 'er omtrent een half uur in gelegen te hebben , met Schippers haaken van den groni opgehaald ; zo volftrekt fchynbaar dood , in de oogen van de byweez nden , dat het hun allen de hoogde verwondering baarde, deze jongeling, onder de behandeling van Arie Kooy, Chirurgyn te Heynenbork, die toevallig daar ter plaat re was om zyne zieken te bezoeken , na een uur arbeids weder tekenen van leven te zien geeven, en vervolgens, nadat hy Hem tusfchen twee ontkleedde mansperfoonen , in een gewarmd bed had doen liggen, trapswyze tot volkomene welftand te zien komen.
De Chirurgyn Arie Kooy is met de gouden Medaille befchonkea.
XLVIII.



x66 Hist. en Gedenksgheu der Maatschappy
XL VIII.
ïn Amfterdam op den i^den Oclober 1795, wierdt in Anna Maria Welke, Dienstmaagd van Th. Cator, Mr. Smit, in de Paardeftraat, die zonder levenstekenen uit het water was opgehaald , door Dirk André en Hendrik Peters, de eerste tekenen van leven verwekt, die vervolgens, onder de behandeling van den Chirurgyn G. M. Immerman, eene volkomene heritelling ten gevolge hadden.
Dirk André en Hendrik Peters hebben elk eene zilvere Medaille en de rest der premie in geld genooten,
XLIX.
Te Amfterdam, op den 25 Oftober 1706, wierdt eene Vrouw van tagtig jaaren, Ida van Tomburgh genaamd, uit de Prinfengragc by de Prinfenftraat, fchynbaar dood , flap van ledemaaten, en met geflotene oogen , opgehaald; doch door gepaste aanwendinge van de gewoone redmiddelen , waarin Lodeivyk Brtem, Apothecar , en den Chirurgyn Hk, Ftsfehtr, gezamentlyk werkzaam
waa-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. l£?
waaren, zo volkomen weder bygebragt, dat zy geheel by haar kennis was, het gebeurde verhaalde, en in eene flede na hare wooning op de Goudbloemsgragt gebragt wierdt. Deze Drenkeling wierd door een haarer Redders den volgenden dag in eene hevige koorts, en op den derden dag dood gevonden.
De Apothecar Lodewyk Breem, ontving de gouden Medaille, onder voorwaarde van aan den Chirurgyn Hk. Fisfcher drie Ducaaten uittekeeren.
L.
Te Noordwaidingsveen den 4<kn November 1796, hebben Marcelis van Bemmel en Dia* mas Middendorp , een Kind van vyf jaaren, Aagje van Willigen genaamd, dat, onder het fpeelen met andere Kinderen, in 't water geraakt was, en door de doodelyk ontftelde Moeder zelve, aan wien de medefpeelmakkenjes dit ontroerend bericht kwamen brengen , by gebrek van andere menfchenhulp, 'er uitgehaald wierdt; dog in zulk eenen toeHand, dat een ieder het voor dood hieldt, weder bygebragt. Toen hetzelve, onder heü fehudden, wry ven en drukken op den buik,
na



168 Hist. en Gedenkscmr. der MaatscSappy na het opbreeken van den beklemden mond, veel flym en water geloost hadt, begonnen 'er zich tekenen van leven op te doen, die Vervolgens verder, en tot volkomene herflel* ling, opwakkerden.
Marcelis van Beinmel verkoos eene zilveren Medaille en de rest van zyn aandeel aan dé uitgeloofde premie in geld. Thomas Midden* dorp genoot de overige drie Ducaaten.
LI.
Te Oostzaandam, op den pden November 1796, wierdt de Chirurgyn Theodorus Leenaard geroepen, ten huize van Barthohmeus Schoenmaaker, by eenen Drenkeling, zynde des* zelfs vyfjaarig Zoontje, Hendrik genaamd, dat na een vierendeel uurs in 't water gelegen te hebben, zonder tekens van leven opgehaald was. Door verwarmen en wry ven en het inblaazen van tabaksrook begon deze Drenkeling. na een uur tyds, tekenen van leven te geeven; en hertheide vervolgens , onder 't aanwenden van verdere gepaste middelen, volkomen.
De premie is aan Theodorus Leenaard toegeweezen, en door hem in eene zilveren Medaille en 't overige in geld ontvangen.
LIL



TOf REDDING VAN DRENKELINGEN IÓ>
LIL
In Amfterdam , op den 2$fcn November 1796, des avonds omftreeks half den uuren, haalde men uit den Zwaanenburgwal, een mansperfoon van tweeënveertig Jaaren , Barend Sykma geheeten , voor dood op. Men bragt hem in een Tapperswinkel, alwaar hy op de gewoone wyze behandeld wierdt door twee Chirurgyns, namelyk P. J. Caftelyns en jf. M. Levie , onder welke behandeling hy weder bekwam, en des anderendaags 's morgens om negen uuren met eene flede naar zyne wooning wierdt overgebragt.
P. J. Caftelyns, ontving de zilvere Medaille , en 't overige geld van zyne helft der premie , en J. M. Levie de andere helft in geld.
lui.
Te Oud Gastel, den aöfan November 1796, viel Nolbertus Vogels, die met zyn Vader Pieter Vogels, van Scherpenheuvel aldaar gekomen was, des avonds tusfchen vyf en zes uuren in eene diepe gragt. Op 't misbaar van den ontftelden en verlegen vader, die zich buitenftaat
vondt



170 Hist. en Gedenkscmr* der Maatschappip vondt om zyn zoon te helpen, kwam één der gebuuren , die den Drenkeling ophaalde , een vierde uurs na dat hy in 't water gevallen was. Men bevondt hem fchynbaar dood , flyf van ledemaaten , met geflootene mond en oogen , en zonder flagaderlyke beweegïng. De Heel- en Vroedmeester Abraham van den Berghe , die 'er , na dat de lyder in een nabyzynd huis gebragt was, bykwam , en hem aldaar voor een vuur vondt liggen, fneedt de natte kleederen van deszelfs ligchaam , droogde het af, ftelde zyn tabaksklisteer te werk , en deedt hem overal wry ven, terwyl hy intusfchen de vena jugularis opende, die echter in de eerfte 5 of 6 minuten geen bloed gaf, maar onder 't voortzetten der wryvingen met droog zout, eerst begon te druppelen , en vervolgens te vloeijen. Na vervolgens , de Sp. Sal. Amm. onder den neus gehouden , de fïaapen 'er mede gewreven , en verfche lucht in de longen geblazen te hebben, openbaarde zich eindelyk eenige ademing en flagaderlyke beweeging. Het lighaam wierdt toen langzaamerhand warm en de leden buigfaam , eindelyk , na verloop van anderhalf uur , was de Drenkeling volkomen bygekomen.



tot redding van drenkelingen. IJl
De Redder Abraham van den Berghe, is met den gouden eerepenning befchonken.
LIV.
Te Franeker, op den 29'ften November 1796 , heeft de Med. Doft. D. Nieubuur, eenen Jongeling van zesentwintig jaaren , Johannes Boomsma genaamd , waaraan men by zyn op haaien uit het water , na dat hy 'er een vierendeel uurs in gelegen hadt, geen deminfte tekens van leeven kon befpeuren, door het aanwenden der by de Maatfchappy voorgefchrevene redmiddelen, weder volkomen doen bykomen. Dan ongelukkig is de ze Jongeling, zeven dagen daarna, aan een zydewee overleden.
De Med. Doét. D. Nieubuur , is met de gouden Eerepenning befchonken.
A.
Te Haren in Groningerland, op den 29^1 Mai 1792 , vermiste Geesfen Geerds , Huisvrouw van Lucas Arends , opzigter van de Harendermolen, haar zoontje van vyf vierendeels jaars < ud Arend gebeten, en kwam ten
IV. Deel. M huize



17a HisT.enGedpnkschr.dcr Maatschapp?
huize uit om het te zoeken , het zelve hier en elders gezogt hebbende, keek zy in eenen openen put die by de deur was, en zag daar haar kind op eene diepte van agt of tien voeten , in 't water liggen. Op haar jammerlyk misbaar kwamen Bernardus Tak en Evert Even 3 die daar digt by w ;aren, toefchieten , zagen het kind insgelyks liggen, en gingen in huis om eene ladder te haaien, terwyl het intusfchen naar den grond zonk. De ladder veel te kort bevindende, befloot Bernardus Tak, zich door Evert Evers , by de klederen en armen vast te laaten houden , en dus in den put neder te daalen. Op deeze wyze bereikte hy het boveneinde der 'adder, klom af, haalde het kind met eenen haak van den grond des puts op, en gaf het aan Evert Everfe en aan de Moeder over. Geen van hun driën dage an Iers dan dat het dood was ; doch na dat de Moeder het met het hoofd naar bene en gehouden , in welke houding eenig water uit den mond liep en men het gerold en fterk in 't f >ndemerit geblaazen nadt , befpeurde men eenige trekkingen in den mond, welk gunftig teken van nog aanweezig, en aanvanglyk opwakkerend keven,, wel haast door meerdere 'beweging en volkomene herleeving gevolgd wierdt.
Dit



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. if§
Dit geval is door de Maatfchappy beloonbaar geoordeeld , doch om dat het bericht daarvan te Iaat ingekomen is, met geene premie bekroond.
B.
Te Amfterdam, den iQden Maart 1794, kwamen Johannes Klitfi en Hendrik Schepers, in een tappers winkel op den Binnen-Amftel, by eenen Drenkeling Lambert Angemeer ge* naamd , die voor dood uit het water opgehaald , en door hun nog in dien ftaat gevonden wierdt; doch nadat zy hem ontkleed, en de beknellingen weggenomen hadden, ontdekten zy eenige omloop van bloed , 't geen hun deedt befluiten tot eene aderlaating, onder welke de lyder bykwam; en voorts gelukkig herftelde.
Johannes Klitfi en Hendrik Scheepers, hebben ieder eene zilveren Medaille , en de rest van hun half aandeel der uitgeloofde premie in geld ontvangen.
C.
Te Zirkzee, op den aotan Juny 1796;
M a zouden



174 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
zouden drie werklieden ; een Metfelaar I/aak Stofregen genaamd, en twee Lootgieters, de één een man van byna zestig Jaaren, met naame Daniël Moryn, en de ander C. van der Jagt geheeten, zynde een jongeling van omtrent zeventien jaaren een looden buis in eenen regenbak verlengen. Zy hadden ten dien einde een comfoor met glimmende kooien by zig in den bak, om daarop het lood te fmelten ; en de ladder waar langs zy neergedaald waaren , wegdoen neemen, om dat dezelve hun in het werk hinderlyk was. Twee van hun , naamlyk de Loodgieters knegts vielen welhaast door den verltikkenden koolendamp, en uitwaasfeming van het lood bevangen, in onmagt. De derde riep daarop uit al zyne magt, aan den mond des baks, om hulp; doch lang vruchteloos, en ftondt ook op 't punt van te bezwymen , toen de Bewooner van 't huis, toevallig daar omftreeks komende , het gefchreeuw hoorde, fchielyk ter hulpe toefchoot, en ten dien einde een putketel, aan een lang touw, in den bak neerliet, waarmede hy den Metfelaar met veele moeite, alzoo hy alleen was, ophaalde. Intusfchen bleef de mond des baks, onder het moeilyk en langduurig ophalen van deezen man, tot merkelyk nadeel der twee .anderen, een geruimen
tyd



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. IJS
tyd verdopt. Men zogt in aller yl meer hulp, en vond ze in eenige Metfelaars die daar digt by aan de haven werkten ; dan niemand hadt lust om zich in den regenbak neder te doen laaten^, uitgezonderd één , Jan Fonsfe geheeten , die zich daartoe aanbood, en die dus billyk als de eerfte oorzaak van het behoud der twee menfchen moet aangemerkt worden. Deeze deedt zich zonder draalen in zulk eene gevaarlyke plaats nederlaaten , en bezorgde dat de twee ongelukkigen, met touwen om het lyf de een na den anderen wierden opgehaald. De Apothecar C. van der Gryp , fpoedde zich , op 't hooren van dit droevig geval, beneffens deszelfs Neef Johannes Roskam derwaards , en kwamen 'er toen men nog met het ophaalen bezig was. Zy deeden de fchynbaar levenlooze lyken, na ze eenige oogenblikken in de ruime verfche lucht gehouden te hebben, in huis brengen, wreeven ze met warme handen , en met eene wollenen lap in brandewyn gedoopt, vervolgens met Sp. Sal. Amm. Lavend. ol. Succ. het geen, fchoon niet dan na eenen geruimen tyd hier mede aangehouden te hebben , eene gewenschte uitwerkinge hadt; alzo de doordraaiing en de ademhaaling in beiden begon te rugge te keeren. Vervolgens poogden zy M 3 hun-



.176- Hist.enGedbnKsckr. der Maatsghappï
hunne lyderen wat Sp. Meljijfie , met water verlengd te doen doorzwelgen, hetgeen met veel moeite , maar by kleine hoeveelheden ge'ükte, en onder aanhoudend wry ven over de borst en buik, onder de neus en langs de flaapen met vlugge Spir. Sal. Amm. ten gevolge had, dat de Lyder? veel hoop op herftel deeden blyken , en te voorzien was dat eene wanhoopige vrouw en vier kinderen niet zo ramp» fpoedig van haaren manen hunnen vader,noch bitter bedroefde ouders van hunnen zoon be? roofd zouden worden.
De Maatfchappy heeft ter gedagtenis der Bedding deezer v^rftikten , aan C. van der Gryp , Apothecar cn Johannes Roskam , elk eene zilveren Medaille gefchonken ; als ook eene aan Jan Fonsfe , die de merschlievendhtid had om zich in den gevaarlyken regenbak neder te doen laaten , om ze te helpen uit» haaien.
D.
Op de Zuiderzee naby het Eiland Markena den 3oftei! September 1796» gebeurde het dat de Sergeant Poul, behoorende tot het Commando der gefoldeerde Nationaale Gardes, 't welk
na



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. I77
na de Helder gedestineerd was, terwyl hy boven op het dek bezig was om het volk naar onderen te doen gaan , en eenen fchildwagt uit te zetten, het ongeluk hadt, het zy door de donkerheid , het zy door zyne hooge jaaren , of door de flibberigheid van 't fchip, over boord in zee te vallen. De braave foldaat Johan Daniël Christiaan Hooft , hadt de ftou heid om den ongelukkiger] ouden man in volle zee natefpringen, d.nzelven, die reeds geheel bewusteloos was weer boven water en by het fchip te brengen ; en fchoon hy intusfchen nog door anderen die hem helpen wilden , met eenen haak in 't lyf gekwetst wierdt, wel een vierendeel uurs boven te houder , tot dat men hun beiden in eenen boot ophaalden.
J. D. Chr. Hooft, is door de Maatfchappy met eene zilveren Medaille en negen en twintig gulden befchonken ; daarenboven is dezelve op den zesien November plegtig op den Dam beloond geworden, gelyk bericht wordt in de Amfterdam che Courant van 10 November 1796" en waarvan men eene breedvoerige befchryving vindt in het dagblad van November deszelfden Jaars van bladz. 421 M 4 tot



178 Hist, en Gedenkschr. der Maatschappx
tot 424; en nadien de Sergeant Poul, op dien zelvden dag overleed, is Hooft, tot Sergeant in deszelfs plaatfe bevorderd.
Niettegenftaan.de dit alles, heeft men naderhand ontdekt dat dit geval onwaar bevonden , en dus de Maatfchappy misleid geworden is.
1 79 7.



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 179
1 7 9 7.
L
In Amfterdam, op den 25^ January 1797, werdt, des'«namiddags om drie uuren. een modderman Andries Lasfing , genaamd , uit de houtgragt, zonder leevenstekenen , opgehiald, en door Mozes Zadok, weder bygebragt , die daartoe, na den drenkeling voor een vuur geplaatst, in eene deken gewonden , en deszelfs neus en mond gereinigd te hebben, wry vingen met brandewyn en zout, prikkelingen met Sp. Sal Amm; en na de eerfte leevenstekenen, eene aderlaating en eenige la vamen ten aanwendde.
Mozes Zadok ontving daarvoor de premie van een- en dertig guldens en tien ftuivers.
II.
Te Landsmeer, den 29^11 January 1797, is door Bern. Coenraad Voigt'mg, Heelmeester der plaatfe gered, het zevenjaarig kind, van de Wed. Jan Arianz. Bakker, Arian Janz.
M 5 Bak-



-
ISO HlST. ÊN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPP*
Bakker genaamd, hetwelk door Elsje Houns voor dood uit het water g: haald was. De daartoe aangewendde hulpmiddelen waaren, , de gewoone wryvingen met warme , en in brandewyn nat gemaakte doeken, over't gantfche ligchaam; de Sp. Corn. Cervi, onder de neus gebragt, prkkelirgen in de keel, en 't ingie en van laauw - water met zout in den mond, ten einde door braaking water te ontlaïten.
De Redder Bernh. Coenraad Viigting, verkoos het kistje met inltrumenten en eene zdveren Medaille.
III.
Te Amfterdam, den 30^ January 1797, werdt in eenen Tapperswinkel, op den hoek van de Palmftraat en Lynbaansgragt , een vrouwsperfoon Jolianna van Raap\g jheeten , dewelke 's avonds omftreeks zeven uuren, uit de genoemde gragt voor dood was opgehaald, binnen drie vierendeel uurs, door verwarming en wryvingen weder bygebragt. Zy die deeze rèdding gefaamentlyk bewerkten, waaven dertien nachtwagts, genaamd: Pau'us Basfi» min, L'rans ZtytUnger, Lourer.s Boeiion, Mey -
dert



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. l8ï
tiert Tal, Jacobus van Eykhout, Frederik Heeremans, Adrianus van Rooyen, Henuricus Hesfels, Arnoldus van den Broek, Hendrik Hihers, Christiaan van Vollenhoven , Salomon La Roy, en Abraham van Erkelens, welke ieder eene zilveren Medaille ontvangen hebben,
IV.
Zeedyk onder 't Schoutampt van Genemiuden, den 5<ttn February 1797, wierdt het vierjaa^ rig zoontje van eenen verdiemtlyken Landman Egbcrt Doorn , uit een bootje in een floot gevallen, door bovengenoemden zynen vader zonder eenig teeken van leeven opgehaald. Hy ylt 'er mede naar huis, en voor een goed vuur, doet de natte k'eederen zo ras mogelijk, uit, wryft het verkleumde ligchaam op verfcheidene plaatfen, en rolt het vervolgens jn een warm gemaakte wollene deken. Naar eenig tyd verloop, eenig bloeJig bruis uit mond en neus zich ziendeontlaiten, en onmiddelyk daarna, eenige flaauwe tekens van leeven ontwarende, deedt hy z\n kind, na nog een weinig met wry ven aangehouden te hebban, gewarmde kleederen aan, en, nu zo ver bekomen dat het begon te fchreijen , by deszelfs ,



i82 HrsT.en Gedenkschr. der Maatschappy zelfs, thans van de ontfteltenis wat bekomene moeder in een gewarmd bed liggen, alwaar hetzelve eerlang volkomen bykwam.
De edelmoedige Landman Rgbert Doorn, die uit aanmerkinge van de fchraalheid der provinciaale kas, van de premie van vyf- en twintig guldens, door het Landfchap Overysfel op de redding eener drenkeling gefteld, heeft afgezien ; verlangde niets anders dan den gedenkpenning ; in zodaanige fpecie, als de Maatfchappy naar de verdienfte van 't geval, zou oordeelen te behooren; welke hem dan ook, in goud, is toegeweezen.
V.
Aan den Leidfendam , den io^en February 1797 , heeft K. Kok Chirurgyn aldaar, een vyfjaarig knaapje, genaamd Dirk Kortekaar. dat voor dood uit het water gehaald was , geredt. Hy vond hetzelve op eene deken voor 't vuur , nog gedeeltelyk in de flegts ten halven uitgetogene natte kleederen, en nog ten eenemaal zonder tekens van leeven. De middelen door hem aangewend, waren , na het ligchaam geheel ontkleed te
heb-



TOT REBDING VAN DRENKELINGEN. 183
hebben, wryvingen met den geest van Sal. Amm., het inblaazen van tabaksdamp , met eene gewoone tabakspyp, by gebrek van eene tabaks klisteerfpuit, benevens het inblaazen van lucht in de longen. Na verloop van een uur ontdekten zich de eerde teken-n van keven ; die onder verdere bewerkinge en koestering; en door middel van een zagt braakmiddel, trapsgewys toenamen;zo dat de kleine lyder na verloop van vier uuren volkomen herfleld was.
De Redder K. Kok , ontving op zyne begeerte het kisfje met Inftrumenten en eene zilveren Medaille.
vr.
Te Rotterdam, den uitten February 1797, hadt de Huisvrouw van Poulus Boers, Johanna Heyligers genaamd , des avonds om» ftreeks zeven uuren , het ongeluk in het water te vallen, en door den gang van 't, zelve, onder de naby zynde brugge wegtedryven. Terwyl de omftaanders raadeloos Honden, kwam Willem van den Wind op 't gerugt toefchieten, herinnerde zich dat een
klein



ï§4 HlST. SN GeDENKSCHR. DER MaATSCHAPP*
klein vënftertje van een waterkelder onder de brug uitkwam, daar hyzich heen begaf, eene drëgge uitwierp, en toen hy 'er iets dat zeer zwaar was aan voelde, zich buiten het zelve vënftertje by de beenen liet vasthouden, en dus de vrouw ophaalde; daar hy ook, verbolgens, in eenen tappers winkel, door verwarmen , wryven , het blaazen van lucht in de longen, en 't gieten van wat brandewyn in den mond, de eerfte beginfels van herleeving in opwekte, welke door verdere Itoesteringe in een gewarmd bed , de volkornene herftelling ten gevolge hadden.
Den volyverigen Redder Willem van den Wind, is de gouden Eere prys gefchonken.
VIL
Tn Amfterdam, den 23^11 February 1797-, des avonds ten elf uuren hebben agt Nachtwagts een vrouwsperfoon woonachtig op Wittenburg , genaamd Wed. van Bom , uit de Prinfengragt aan 't Amftelveld met eene dregge voor dood opgehaald , in de Am (lel Corps de Garde gebragt, en aldaar weder geheel doen bykomen.
Vz



TOT REt>t>ING VAN DRENKELINGEN i§5
De agt Redders Johannes Hag'doom, Harmanus Eybrink, jan Fredrik Zimmerman, Corfielis van Dyk , Abraham Tzeraat, Wdlem Vermandei, Willem Rykers, en Hendrik Mey, hebben elk eene zilveren Medaille en het overige in geld omvangen.
VIII.
Te Leeuwaarden, op den 23^11 February 1797, geraakte Evert Hazelhof, een bakkersgezel, van omtrent vyf- en twintig jaaren, des avonds ongeveer agt uuren, geduurende eenen dikken mist, in 't water. Onder dc gcenen die met ladders en haaken ter hulpe toefch oten , bevonden zich ook de M. Z). jFo1 ames Mulder, cn de Koopman Claas Sybrens ,• laatstgenoemde , op eene ladder ter halve lyve in 't water ftaande , haalde den drenkeling nadat reeds vry wat tyd met zoeken verloopen was, met eenen haak boven, en vervolgens met hulp van anderen op den wal. Nadat de fchynbaar leevenlooze in een naby zynd Logement by een goed vuur gebrast was, appliceerde de M. Doftor de gewoone re JmidJelen van wryven met drooge en in braadewyn na:genuakte doeken, het hóuden
on-



i86 Hist.enGedenksohr. der Maatschappv
onder de neus van den Sp. Sal. Amm., Sp.
Corn. Cerv.; het tabaksklisteer enz., welke
den lyder eerlang trapswyze deeden bykomen.
ï\Ta verloop van een uur was hy volkomen by zyne kennisfe, doch gevoelde eene geweldige koude, die voor een gewarmd bed en verfcheidene warm - waterkannetjes week. Wat laater loosde hy veel flymerig water met bloed gemengd, en klaagde over hevige pyn in de bom, we!ke hem nog den volgenden dag by bleef. Eene herhaalde aderlaating verdreef dezelve; gelyk ook de koorts die 'er mede vergezeld ging eerlang week voor gepaste hulpmiddelen hem door zynen redder voorgefchree- 1 ven.
De Redder dezes drenkelings, Johannes Mulder, M. D., 's Lands Operateur en Lector in de ontleed- heel en verloskunde, is met de gouden Eerepenning befchonken.
IX.
Onder Moordrecht, den 2Saen February 1797, wierdt des avonds om half vyf uuren door Gerrit van Leeuwen, en Jan van Mourik het vierjaarig zoontje van Tcunis Vilt, voor
dooi



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN» l8?
dood uit eene floot gehaald $ daar zy het op den rug in vonden liggen , zonder te weeten hoe het 'er ingekomen was of hoe lang het 'er ïn gelegen hadt. De Chirurgyn J. Perk , die 'er hy gehaald wierdt, wendde geduurende eenen geruimen tyd de gewoone redmiddelen aanleer hy eenige merklyke vrugt van zyn arbeid. zag. Eindelyk eerst na verloop van ander'.alf uur deedt zich eenig beginfel van herleeving op, dat, fchoon langfaam vorderende,- echter eene volkomene herftelling ten gevolge hadt;
De Redder J. Perk, Chirurgyn te Moordrecht; ontving ter belooning eene zilveren Medaille , en 't kistje met Inftrumenten.
X.
In 'sHa?e, den 2isn Maart 1797, heefc Jan Scholten Leerling der Heelkunde by des» zelfs vader C. P- Scholten , eene drenkeling Van twintig jaaren, Cornelia Tewisfen genaamd, die des avonds omilreeks tien uuren , voor dood uit- hei Spui opgehaald was, door verwarmen , inblaazen van tabaksdamp, van lucht in de longen, wry ving met Sp. Sal Amm., én prikkelingen in den neus, naar een half uur
IV, Dael,- N ar*"



iS8 Hist.en Gedenkschr. der Maatschap?:? arbeids weder doen bykomen. Na 't befpeuren der eerfte leevenstekenen deedt hy eene aderlaating, welke haar volkomen deedt herleven.
De gouden Eerepennïng was de belooning Welke Jan Scholten voor deze redding genoot.
XI.
By Tsfelftein, op den 31 ten Maart 179-7, is Johannes Hufener een arbeider, gewaar wordende dat 'er een meisje van drie jaaren, Leent» je Reelings genaamd, in hei zogenaamde agterflootfche molenvliet gevallen was, tot aan de okfels toe in 't water gefprongen, om het zelve te redden; dog bevindende dat het reeds fchynbaar dood was, heeft hy het geduurende eenigen tyd voor over gehouden, gefchud en den mond opengebrooken ; waar op 'er ontlasting van water volgde met eenige blyken van herleeving j en eindelyk volkomene herHelling.
Eene zilveren Medaille en het overige geld was de belooning, die Johannes Hufener ontving.
XIL



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN»
XIL
Te Aarlanderveen, den 2^en April 1797, iè door den Chirurgyn Arnoldus Coomans gered, het vyfjaarig zoontje van Claas van Rooyen: dat uit het water opgehaald was , volftrekt gelyk aan een leevenloos ligchaam , zonder eenige veerkragt, ademhaaling, of flagaderlyke beweegingen. Nadat de Redder eenen geruimen tyd met het aanwenden der gewoone middelen bezig geweest was, fchepte hy. eenige hoop uit het waarneemen, van eenige fnikken ,' en een dof geluid ; doch hier by bleef het geduurende de volgende anderhalf uur, zonder dat zich eenige vordering opdeedt; de leden bleeven geduurende al dien tyd flap, men hoorde flegts nu en dan eene fnikkende ademhaaling , en wierdt nog geheel geen polsflag gewaar. Eindelyk echter kwam de drenkeling langzaamerhand by, en herftelde.
De Chirurgyn Arnoldus Coomans, genoot de gouden Eerepenning ter belooning.
N 2 ttlk



X$0 HlST. EN GeDENKSEIIR. DER MaATsCHAPPY
XIIL
Te Amfterdam , op den 5<3en April 1797, heeft Jacob Salomons,de vrouw van Gumpel Jacob , Rachel genaamd, welke zonder tekenen van leven, in de Joode Houttuinen uit het water gered was, door wryven met brandewyn en zout , eene aderlaating, lavamenten en een braakmiddel, weder volkomen bygebragt.
De Chirurgyn Jacob Salomons ontving eene zilveren Medaille en de rest in geld.
XIV.
TeLeyden, op den fjden April 1797, is; des voormiddags om elf uuren uit de Rapenburger gragt, het kind van Benjamin Bisfchop, vyf en een half jaar oud zynde , door den Weesburger Abraham Copey, zonder eenig teken van leeven , opgehaald. De redding van dit kind is bewerkftelligd door de vereenigde poogingen , van Johs Bergervoord, Leerling in de Heelkunde, en G. A. Huygens, Med. Stud. dog het zelve wierdt, nadat het volkomen herfteld , gefprooken en gedronken hadt, by deszelfs vader in 't bed in flaap geraakt, des 's morgens dood gevonden.
De



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN.' 101
De twee Redders Johs. Bergervoord en G. A- Huygens , genoten elk eene zilveren Medaille en de helft van 't overige geld.
XV.
In Amjlerdam, op den Qden April 1797; wierdt des 's middags om half twee uit de kloveniersburgwal , zonder tekens van leeven, opgehaald eene vrouw van zes en zeventig jaaren , Johanna Seevenboom genaamd. Men bragt haar in eenen Tapperswinkel in de Staalftraat, alwaar W. Westerburg.. J. Nolte, jp. P. Lunenburg en S. van der Linden, door verwarmen en wryven de eerfte leevensbeginfe-; len weder opwekten; waarna een Heelmeester kwam , die haar een braakmiddel ingaf en eene ader opende.
De vier Redders W. Westerburg, J. Nolte, J. P Lur.enburg en S. van der Linden ontvingen elk eene zilveren Medaille en een vierdedeel van 't overige geld,
XVI.
Te Achtienliovev, op ^en 15^11 April 1797, hebben Ary Tukken en Gerrit Helmond, een 3>ï 3 wees»



1^2 HïST. en GeDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
weeskind van vier jaaren, Kryntje van Bemmelen genaamd, zonder eenig teeken van leeven, uit het water opgehaald , en door het aanwenden van gepaste redmiddelen, weder volkomen bygebragt.
Ary Tukken en Gerrit Helmond, hebben daar voor de premie in geld ontvangen.
XVII.
Te Amfterdam , den i8<ten April 1797 ' heeft de Chir. Abram Kyzer, eenen drenke-" Jing genaamd Dirk Mey er, dien hy des avonds om tien uuren , in den Tapperswinkel op den hoek van de Muiderftraat en Joode Heeregragt, zonder tekenen van leeven vondt, weder doen bykomen. De redmiddelen door hem gebezigd waaren , verwarmen , wry ven met brandewyn en Spir. Salis Amm. en eenige lavamenten.
Abram Kyzer, heeft de premie in geld ontvangen.
XVIII.
I:i Amjlerdam , op den si tien April 1797,
heef?
r



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. JQ $
heeft de Chir. J. J. Housfart, in eenen drenkeling van negen en twintig jaaren, zynde een nachtwagt, geheeten Jan Koster, die des nachts omtrent twee uuren uit de Nieuwe Z. Agterburgwal zonder leevensteekenen was opgehaald, het fchynbaar verboren leeven weder opgewekt, hoofdzaakelyk door zagte drukkingen op de borst en den buik, na vooraf ruim'een uur lang, andere gewoone middelen vruchteloos beproefd te hebben. Deze drenkeling die onlangs uit eene zwaare ziekte opgekomen en nog zeer zwak was, fchoon zo verre bekomen, dat men hem met eene fiede naar zyn wooning overbragt, en te bedde leidde is weinig tyds daarna over-, leeden.
De Redder J. J. Housfart, ontving de zilveren Penning, en het kistje met Inftrumenten.
XVIX.
Op de Reede van Texel, des nachts tusfchen . den 2 ten en 22ten April 1797, is eene Jonge Jufvrouw Jnnette Hengst, zullende met de floep van 's Lanus Schip van oorlog Mars, na boord van denBeJchermer overgebragt worden, N 4. W



194 HlST. EN GlDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
in 't water gevallen, zonder eenige de minfte tekenen van leeven 'er uitgehaald, en door Hendrik Gerardus Smit en Mcolaas Daalder op, beiden Chirurgyns op de Mars , door aanwending van behoorlijke redmiddelen, weder tot haar zeiven gebragt, zo dat zy den volgenden dag in ftaat van volkomene gezondheid na boord van den Befchermer gebragt is,
Hendrik Gerardus Smit en Nicolaas Daalder op, hebben ieder eene zilveren Medaille, en de helft van 't overige geld ontvangen.
XX.
In Amfterdam, op den 27ften April 1797., is een Meisje van elf jaaren Geertruid van Heus'den genaamd, dat des avonds om half elf voor dood uit het water gehaald was, weder bekomen. De redding gefchiedde, in het Tappershuis op den hoek van de Palmftraat en Lynbaansgragt, door Gerrit je Louwrens, aan dewelke de halve premie is toegeweezen , en aan Jacobus Smit nevens Jan Casper van Pek, de wederhelft.
Elk van hun drieën verkoos eene zilveren Medaille en de rest in geld.
XXL



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. I9.S
XXI.
Te Ley den, op de 2den Maï 1797, viel het kind van Salomon deri]Os, zynde een jongetje van vyf jaaren , in de achtergragt , by de Maarepoort in het water. Men poogde het met Hokken , en haaken, doch vruchteloos te redden. Eindelyk kwam Jakobus de Leu , fprong in het water greep het kind, en wierd vervolgens met het zelve in zynen arm, doormiddel van eenen langen ftok, op den wal geholpen. 'Er was met dit fammelen ruim een vierendeeluurs verloopen, zo dat men geen leeven meer in den drenkeling befpeurde, en reeds overleidde om, hem als reddeloos op den wal nederteleggen , toen Abraham van der Eist, een niet ver van daar woonend winkelier 'er by kwam , zeggende , dat men zo fchielyk geen drenkeling voor dood moest houden, den zeiven door de Leu zagtjens deed fchudden en het hoofd wryven, tot in 't huis der Ouders, alwaar hy het kind ontkleedde, zyne wryvingen nu met Jenever vervolgde, en van dat vogt eenige druppen in de mond goot. Nu opende de lyder zyne oogen, en kwam eerlang, onder 't voortzetten der wry* vingen en gepaste verwarming voor een 5 vuy.r%



ïö6 Hist. en Gedenkschr. der Maatschap?y
vuur, en tusfchen twee wollene dekens, volkomen by.
Abraham van der Eist is met eene zilveren Medaille en de rest der halve premie in geld befchonken , Jacobus de Leu de uitredder en medehelper ontving de wederhelft in geld.
XXII.
In Amjlerdam, den 22ten May 1797, heeft de Chirurgyn G. W. Tmmerman, eenen drenkeling behandeldt, zynde een jongetje van elf jaaren Gei rit Hondema, dat, des avonds om tien uuren, na een half uur in het water geleegen te hebben , uit den Amflel by de Blaauwbrugge voor dood was opgehaald, Onder het verwarmen, wryven en 't appliceeren der Tabaksklisteer, kwam de drenkeling by, en begon te fchreeuwen ; doch bleef vervolgens nog lang benaauwd, fpraakJoos, en flaaperig. Na herhaalde vruchteloofe braakmiddelen , en twee wel werkende, lavamenten , kwam hy eerst des morgens om ges uuren, na een tweede aderlaatinge volkomen by, dog kreeg vervolgens koorts , en overleedt des middags om half twee uuren.



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 10/
De Chirurgyn G. W. Tmmeman, ontving de premie van zes Ducaaten.
XXIII.
Te Nieuwland, op den22ftenVanMayi79£, is het anderhalfjaarig kind van B. Idzerda eq Ttske Annes , echte lieden aldaar woonachtig, welke in voorige jaaren twee kinderen in 't water hadden verboren, door de moeder zeiye gered, en tot herftellinge gebragt. Des avonds ongeveer zeven uuren, haar kind misfende, zag zy de tuindeur aan de vaart, die daar langs loopt, openftaan, liep 'ernaar toe, zag in 't eerst niets, maar verder rond ziende ontdekte zy in 't heldere water het buisje van haar kind, fprong 'er daadlyk tot aan de borst toe in, en haalde het van den grond op, alle zigtbaare blyken van leeven waaren reeds verdweenen ; het ligchaam was flap en de mond open. In huis komende , ontkleedde zy het zelve met behulp des vaders, men leidde het tusfchen een warme wollene deken, zuiverde mond neus en ooren van modder, en wreef pet ligchaam met in brandewyn natgemaakte wollene lappen. Omftreeks agt uuren werdt 'er eenig leeven befpeurt; en toen floot zich de mond, terwyl de vader 'er de vinger in
ftak,



Ï9S Hmt. en Gedenkschr. der Maatscrapp¥ ftak, om 'er flym uit te haaien, zodaan,V dat men dezelve in 't eerfte half uur niet open kon krygen. '£r ontdekte zich toen wel eenig geluid en trekkingen, dog de vordering bleef byna onmerkbaar, wes wegens zy bet flooten dat de moeder ter opwekkinge der natuurlyke warmte, zich naakt ontkleden en dus het kind by zich in een gewarmd bed zoude neemen, 't geen daadlyk ter uitvoer gebragt wierdt, en van een goed gevolg was Het kind tegen 's moeders ligchaam verwarmd en geduung door dezelve met de handen gewreeven , kwam trapsgewyze meer en meer by, zo dat het om twaalf uuren, 't eerst bly ken van bewustheid toonde, begon te zuigen," en den volgenden ochtend volkomen wel was.
Ytske Jnnes huisvrouw van B. Idzerda , » »et den gouden Eerepenning befchonken,'
XXIV,
In Amfterdam, op den 3often May 1797 indenagtermiddag, wierdt uit de gragt aan de hoogte van den Cadyk het zoontje van J„h. de Wilde, Christoffel genaamd, twaalf en een harfjaar oud zynde, van den grond , zonde* eemg overgebleeven teken van leeven, opge.
haald,



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN; 100
haald, door Christiaan Pop, en Jurgen Dyer* to*g, Matroos op het daar liggend Schip de Eenheid, die dezen drenkeling door rollen en wryven weder hebben doen bekomen.
De twee genoemde Redders Christiaan Pop en Jurken Dyerborg, zyn elk met eene zilveren Medaille en de rest derhalve premie, in geld, befchonken.
XXV,
In /4"fisrdam, den 5de» Juny 1797, wierdt op 't Biükeri Eiland een jongetje' van agt jaaren, Johannes Pronk geheeten, voor dood van onder 't water opgehaald, en door verwarmen, het ingeeven van water met brandewyn, en vooniaamlyk door de natuurlyke warmte van twee naakende jonge perfoonen , weder bygebragt. Een Chirurgyn die'er bykwam, toen oe drenkeling reeds gefprooken hadt; deed eene aderlaating, en gaf, voor de tweede maai, (dewyl het kind weder erger wierdt,) een braakmiddel iu , dat het veel modder deedt loozen.
De twee Redders aan de welken de premie js toegeweezen, waaren Ary Timmer en Herma-
nus



aoo Hisr. en Gebenkscor. der Maatschap?*/ ms van der Linden, Zy ontvingen elk eenen zilveren Medaille en de rest van hun half aan» deel in geld,
[XXVI.
Te Amjleriani, den 15^11 juny I?97 heeft de Chirurgyn Coenraad Bodenftaf, een vrouwsperfoon dat voor dood uit het water gehaald was , daar hy des morgens omftreeks vier uuren bygehaald werdt, door 't aanwenden der gewoone redmiddelen weder bygebragt.
Coenraad Bodenftaf Mr. Chirurgyn genoot ter belooning de gouden Eerepenning.
XXVIÏ.
In de Nieuwe Pekela, den I7den juny , is het kind van Rindel Harms zynde een meisje van vier en een half jaar , eenen geruimen tyd vermist, gezogt, in 't water gevonden, en door den vader in eenen fchynbaar leevenloozen ftaat, 'er uitgehaald, en door Jan Jurryns Wenieh, weder volkomen bygebragt. De werkzaamheden dezes Redders beftonden daar in, dat hy het kind over zyn fchouder hing met het hoofd beneden-
waards



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 2Ót
waards en dus daar mede heen en weder liep, terwyl, onder dicioopen, een ander, hetzelve geftadig met de hand ftyf tegen de voeten klopte. Geduurende dit loopen daar hy wel een half uur mede aanhieldt, ontlasrte de kleine drenkeling veel water door den mond, en liet eindelyk ook eenig geluid hooren. Toen goot hy haar wat nagel-oly met melk in; verwisfelde derzelver natte voor drooge kleederen, en hieldt nog geftadig de beweeging gaande. Twee uuren laater goot hy haar eenige druppels anys-oly met meikin, voorts ook laauwe melk met gefmolte boter ; waardoor zy aan 't braaken, en kort daarna in flaap geraakte. Des anderen daags was dit kind volkomen herfteld.
De Redder Jan Jurryns Wendels, ontving eene zilveren Medaille en 't overige in geld;
XXVIIL
Te Landsmeer, is op den 28ften jUny 1797, eene vrouw van twee en tagtig jaaren Hendrika Wanfchers geheeten , zonder leevenstekenen uit het water gehaald, en door Ar. B. W. Vette Chirurgyn aldaar , weder by gebragt } na dat hy geduurende ruim twee uuren , , de



2(52 HlST. IN GüDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
de gewoone door de Maatfchappy aangeprezene redmiddelen, aan haar hadt te werk gefield.
De Redder N. B. W. Vette, ontving eene zilveren Penning en het kistje met Inftramentem
XXIX.
Te Neder Hardingsveld, op den i8den Ja\j 1797, wierdt een jongetje van omtrent zes jaaren, met naame Gerrit de Rover, zoon van Willem de Rover, leevenloos uit het water gehaald door de buuren , die, toen de Chirurgyn A. Sprenger 'er bykwam, bezig waaren hem over eene tonne te rollen. Deze verkeerde behandeling hebbende doen ftaaken, behandelde hy den Drenkeling, naar de gewoone, door de Maatfchappy voorgefchreve wyze, en flaagde daarin naar wensch, fchoon de omfraanders zynen arbeid als ten eenemaal overboodig en het kind voor onherftelbaar dood hielden. Na drievierendeel uurs begon de drenkeling als uit den dood te herleeven, en herkreeg voords zyne voorige gezondheid'
Eene zilvere Medaille en 't overige in geld was de bclooning van den Redder A. Sprenger,
XXX,



tot redding van drenkelingen. 2öj
XXX.
In Amjlerdam, den ziften July 1797, viel Jan Steneck, dertienjaarig zoon van den Mr. Metfelaar Steneck, van een fchuit, in de Prinfegragt tegen over de Kruisftraat, zonk naar den grond en wierd na verloop van een quartier uurs weder opgehaald. Men ontdekte toen in hem geen de minfte tekenen van leeven. De Chirurgyn Roelof Landskroon heeft door de gewoone redmiddelen in hem het leven weder opgewekt. Eene Aderlaating en Braakmiddel voltooiden wel dra zyne. herftelling in zo verre, dat hy met behoorlyke voorzorge naar het huis zyner Ouderen konde overgebragt worden. Den volgenden dag nochtans bevond hy zig in eenen zorglyken toeftand, die eenige dagen duurde, en egter eerlang in eene volkomene herftelling eindigde.
De Heelmeester Roelof Landskroon genoot de goude Medaille. (
XXXI.
Te Maaslandjluis den 2^ July 1797* viel een jonge van dertien jaaren, genaamd IV. Dzeu O Atmi



204. HlST. EN GEDEMCSCHR. DERiVLUTSCHAPPf
jfrend Valk, zoon van Hendrik Valk, in 't water by de Noordfluis, en zonk terftond na den grond. 'Er verliep ruim een guartier uurs eer men hem vondt. Na veel vruchtelooze poogingen eindelyk opgehaald, vertoonde hy een blaauw en gezwollen aangezin openftaande oogen, ftyf beklemde onderkaak! en niet het geringde teeken van leven. DChirurgyns L Braat en M. Naesfens, hem in dien Haat vindende, hebben door aanwending der meest gepaste redmiddelen het leven in hem weder opgewekt. Volkomen herfteld, verhaalde hy tot op de houte vloering der Sluis gezonken geweest te zyn; en veele vrugtlooze poogingen ter zyner redding aangewend hebbende, als in eenen diepen flaap gevallen was, en van het verder gebeurde geene bewustheid had.
De twee Redders L. Braat en M. Naesfens Heelmeesters te Maasland/luis , genooten ieder een zilvere Gedenkpenning en 't overige in geld.
xxxn.
Te Amfterdam , op denzelfdsn n^fen juiy .1797,des nachts ongeveer halfeen uur, werdt
de



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 20$
de Chirurgyn Hendrik Tiel, geroepen in eenen Tapperswinkel op den hoek van de BeereftraaE en Keifersgragt, waar hy eenen man vond van omtrent veertig Jaaren, Lodewyk Immekes geheeten, en zonder levensteeken uit de Keizersgragt opgehaald. Zyne oogappels waren zeer verwyderd en de Anus zonder fluïtïng. Vrywingen met Spir. vini, de Tabaks klisteer , en prikkelingen in den neus met Sp- Sal. Amm. verwekten eenige beweeging van 't hooft, na verloop van omtrent een uur , eene duidelyke dog ongeregelde pols, en eindelyk ademing en ligchaams beweeging. In weerwil dezer vleiende uitzigten, wierdt de Redder echter eerlang in zyne gegrondde verwagting te leur gefield. Omtrent half vier uuren deeden 'er zich kentekenen op eens aannaderenden doods, die ook kort daarop volgde.
De Chirurgyn Hendrik liel, ontving het kistje met Inftrumenten en eene zilvere Medaille.
XXXIII.
By Amjlerdam, op den 3iften July 1797, Is buiten de Haarlemmerpoort een jonge O s van



aoö Hist. en Gedenkschr. der Maatschapf* van vyftien jaaren Wetze Janz Ftersma genaamd , die onder het zwemmen kramptrekkingen krygende naar d.n grond zonk, door Jacobus Lindeman en Joachim de Wit, zonder teeken van leven opgehaald en weder bygebragt. De Chirurgyn Nye, heeft daarna (in eene Herberg op 't Haarlemmerplyn ,) eenige middelen tot verdere herflelling aangewend, en hem vervolgens naar het huis zyner Moeder doen brengen.
Joachim de Wit en Jacobus Lindeman, die de eerfte leevenstekenen verwekten, hebben ieder eene zilvere Medaille en de rest in geld ontvangen.
XXXIV.
In Amfterdam , op den «den Augustus 1797, is een Meisje van elf jaaren, zynde de Dochter van Jacob Zinderduin, woonachtig in de Bantemerftraat, des voormiddags om half negen uuren, zonder leevenstekenen uit het water der Gelderfche Kaai opgehaald, en door J. F. Pich Heelmeester en G. v. Bruyns, Leerling inde Heelkunde, weder bygebragt.
De Redders J. F. Pich en G. y. Bruyns,
heb-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 207
hebben elk eene zilvere Medaille, en de rest in geld ontvangen.
xxxv.
Te Rotterdam, op den i^en Augustus 1797 , hebben Martinus Vent en Gerrit de Leeuw, eenen Drenkeling gered, zynde een dertienjaarig Jongeling, A'ic. Lamb. Gyzen genaamd. Na dat hy ruim een quartier uurs was onder water geweest, wierd hy zonder levensteekens opgehaald. De middelen door de Redders aangewend, waaren vrywingen met warme doeken nat gemaakt in Brandewyn en Zout, en een gewarmd bed.
Martinus Vent en Gerrit de Leeuw, ontvingen ieder eene zilvere Medaille , en 't overige in geld.
XXXVI.
Te Amjlerdam, den I5den Augustus 1797, heeft P. Emanuel, een Meisje van vyftien jaaren Rachel Levi genaamd, het welk zonder blyk van leeven uit de Verwersgragt was opgehaald , door 't aanwenden van gepaste hulpmiddelen , weder bygebragt.
O 3 De



2oS Hist. enGedenkschr. der Maatschaeps De Chirurgyn P. Emanuel, ontving de premie van tien zilvere Ducatons.
XXXVII.
In Amjlerdam, op den 251*01 Augustus 1797, wierdt omtrent middernacht by de Amftelftraat uit het water opgehaald, eene Moeder met haar tweejaarig Kind. De Moeder die niet zonder leeven was, wierdt met haar Kind , daar geen leeven meer in te ontdekken was, gebragt in een huis op 't Muiderpleintje, alwaar eene Saartje Michiels het onder haare klederen op haar bloote ligchaam verwarmde, terwyl de Chirurgyn J. va» Dam, hetzelve met tabaksdamp klisteerde, en den rug en lendenen vreef met Spir. Vini. Onder deeze behandeling kwam het eerlang weder by. Des morgens omtrent vier uuren bragt men den kleinen geredden Drenkeling, welks naam Jan Evers was , benevens deszelfs Moeder Anna de Fries, na het Gasthuis.
Aan de Chirurgyn J. van Dam, zyn twee derde deelen der premie toegeweezen, zynde eene zilvere Medaille met agden en een
halve



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 20p
halve Gulden ; Saartje Michiels genoot de overige twee Ducaaten.
XXXVIII.
Te Amfterdam, den 27^ Augustus 1707» is onder de behandeling van Mozes Zadok, een Jongen genaamd Juda Abraham Levi, die fchynbaar dood uit het water opgehaald was, weder bekomen.
Mozes Zadok , genoot zes Ducaaten.
XXXIX.
Te Amjlerdam, den 27^11 Augustus 1797* hebben Herm. Rikkers, Michiel van den Hurk, Jan Fisfer en Jan Fennekool, een Meisje van zeven jaaren, Dochtertje van Pieter Pieters, woonende in de Egelantierstraat, uit het water opgehaald, zonder leevenstekenen bevonden, en door 't aanwenden van gepaste hulpmiddelen weder doen bykomen.
De vier Redders hebben ieder eene zilvere Medaille/ ontvangen, met het overige in geld.
O 4 XL.



3io Hist.enGedenkschr. der Maatschapfï XL.
In Amjlerdam, den 4den September Ï797, is een vyf jaarig zoontje van Tennis Kersjen Kleun, dat aan een Werf op 't Bikkers Eiland , uit eenen boot in 't water gevallen , en naar verloop van een quartier uurs zonder teken van leven opgehaald was, weder byge. komen Jacob Elfenburg en Jan Cornelis Reus, benevens de Chirurgyns Andries Beetz, Claas de Ligt en Simon van Waart, hebben gezamentlyk deeze redding bewerkt.
Aan Jacob Elfenburg en Jan Cornelis Reus, is de halve premie toegeweezen , de andere helft is onder de Chirurgyns Andries Beetz, Claas de Ligt en Simon van Waart verdeeld, die elk eene zilvere Medaille en het overige' in geld ontvingen.
XLI,
Te Asfen, in het Landfchap Drente , op denken september 1797, wierdt het vierjaarig Zoontje van Gerrh Wever, dat door den Veerfchipper van Asfen op Meppel, uit de vaart tusfehen deeze twee plaatfen, zoq-
der



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 211
der eenig teken van leven , was opgehaald, door den Chirurgyn Christiaan Andreas Thurkow, by wien men het, ter redding inbragt, door middel van verwarming , vryvingen met drooge doeken , prikkeling met geest van Hartshoorn onder den neus, en het in» blaazen van lucht in de longen , weder bygebragt.
De Chirurgyn Christiaan Andreas Thurkow is met den gouden Eerepenning befchonken.
XLir.
Te Amfterdam , op den 25^11 September 1797' wierdt het dochtertje van den Boekverkooper Snyders, des avonds omtrent zeven uuren , uit het Cingel by den Heiligenweg , door Jacob Vermaazen en Joh. Cafp. Pelt, zonder teeken van leven opgehaald en in het Leidfche Veerhuis, onder derzelver bezorging en de hulp van Adrianus de Dekker , weder hygebragt.
De twee eerstgenoemden ontvingen ieder een derde der Premie in geld, en de derde eene zilvere Medaille en agt Guldens.
O 5 XLÏII,



§12 HlST. EN GeDENKSCHR. DER MaATSCHAPP?
XLIII.
i
In Jmfterlam, den fftea Oftober 1797, des morgens om half zes uuren, wierdt de Chirurgyn Jacobus Bodde geroepen in het Tappershuis, op de hoek van de Prinfen- en Roozengragten. Hy vond daar een mansperfoon met naame Jean Paul Fonteille, nat, verkleumd en zonder blykbaar leven. Hy bragt denzelven door vereischte middelen weder by, en ontving eene zilvere Medaille met negenentwintig Guldens.
XLIV.
TeWecsp, op den 2den Oétober 1797, viel een Jongeling van agtien jaaren genaamd Reynier van der Tooren, uit een fchuit in de Vegt, en zonk oogenbliklyk naar den grond. Dirk Bos een fcheepstimmermansknegt, daar omtrent werkende, haalde hem op, bragt hem jn eene Brandery, en herftelde hem door ge, paste hulpmiddelen.
De Redder, heefc de premie ontvangen,
in



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. SI3
in eene zilvere Medaille en negenentwintig guldens.
XLV.
Te Ley den 3 op den 4<ten Oclober 1797, viel het Zoontje van C. van Tiel, geregts* dienaar van Rhynland, in het water. Jan Perlier , Adolf Cramma s Leenden van Polanen en Hendrik van Polanen, haalden het naar lang zoeken weder ops zonder eenig teeken van leven. In huis gebragt, ontkleedden, verwarmden en vreven zy hetzelve met Brandewyn, tot zy teken van leven befpeur? den. Een Apothecar herftelde het verder door een Braakmiddel en eene Aderlaating.
Jan Perlier, Adolf Cramma, Leenden en Hendrik van Polanen hebben gezamentlyk de Premie in geld ontvangen.
XL VI.
Te Tsfeljlein, op den 6den Oclober 1797, heeft Lambertus Murks timmermans knegt s het tienjaarig zoontje van Cornelis Voorend, Cornelis genaamd , van een turffchuit in 't water



c H HllT. EN GedENKsCHR. DER MAATSCHAPPY
ter gevallen, zonder eenig teken van leven van den grond opgehaald, en door vryven weder doen bykomen.
Lambertus Murks , heeft de premie in geld ontvangen.
XL VII.
By Hilverfum, op den i7den Oclober 179^ was in eene floot naby 't Gooifche gat geval' len het kmd van Fcytes Hogenberk , en zon. der teken van leven weder opgehaald door Lambert Hogenberk. Hy bragt hetzelve in zyn hms, en behandelde het op eene wyze dat het weder bykwam,
Imkert Hegenberk, genoot eene zilrere Medaille en het resteerende geld.
XLvin.
Op den 31^ October 17p7 , raakte het Tjaitfchip de vyf Gebroeders , gevoerd by Schipper Jan Hendriks, woonachtig te Leeg by Groningen, door tegenwind, zwaare ftorm en zeer holle zee, tusfehen, r&knd en Ter Schelling



TOT RÉBDING VAN DRENKELINGEN. StJ
ling aan den grond , bleef vastzitten , en wierd verbryfeld. Aan boord bevonden zich behalven de Stuurman, een Matroos, en twee Pasfagiers , ook des Schippers Huisvrouw Santje Claasfen , en deszelfs zusters Dochtertje. Het Schip, dat ten drie uuren in den namiddag vast geraakte, was reeds ten vier uuren , door de hooge en zwaare branding en de eene ftorting op de andere die zy over hetzelve kreegen, tot aan het dek vol water. De Schipper, zyne Vrouw en het gemelde Meisje trachtende te redden , haalde dezelyen uit het vooronder, daar zy reeds half onder water zaten, en bragt ze beiden naar boven. Om half vyf vermiste men het Dochtertje, en een half uur later lagen de Schipper en zyne Vrouw, beiden als levenloos op het Dek. Zy wierden daar, door den Stuurman met een ftuk zwaar Zyl overdekt en vastgemaakt , ten einde door de hooge zee en geweldige ftortingen niet over boord geflagen te worden. Het was niet mogelyk den Boot uittezetten. De ziedende golven intusfchen, het Schip meer en meer bedekkende, jaagden het overige volk naar het wand der Masten, alwaar zy tot 's a vonds ten tien uuren zaten, wanneer de ebbe ten einde liep, en wind en zee een weinig begonnen te b^daaren. Zy
zet^



aitf HrsT. en Gedenkschr. der Maatschap?? zetten toen de Boot uit, werkten het fchynbaar zielloos Ligchaam der Vrouw 'er in ■ verlieten hunnen dooden Schipper, Schip en Goed, en kwamen, niet zonder het grootst gevaar 's nagts ten eif uuren aan Vlieland. Zy fleepten het nu voor dood gehouden Ligchaam der Vrouw op llrand , en verre genoeg van zee, dat het door de opkomende vloed niet konde weggefpoeld worden. Zy fpoedden vervolgens naar het Dorp, een half uur van daar, om hulp te zoeken en eenen wagen te bekomen. Ten een uuren 's nagts eindelyk , kwamen zy weder terug, leiden het vermeend Lyk op hunnen Wagen en voerden het naar het Dorp , in de Herberg de Morgenwekker. De Chirurgyn Joh Hend. KuppertSy aireede daar zynde j vond het Ligchaam yskoud, doodverwig wit van aangezigt, blaauw van lippen, met beklemden onderkaak, verwyde oogappels, half geflooten oogen, flap hangende leedemaaten, en zonder de geringde tekens van leven.- Hetzelve ontkleed en in eenen zekeren afftand van een matig vuur, op eene dubbele wolle deken gelegd hebbende, plaatfte hy onder de oxels gewarmde doeken,deed de voetzooien fchuijeren met een ftyven borstel, het Ligchaam vryven met Brandewyn en Zout, den Sp. Sal. Amm.
on=



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. ÖT?
Onder den neus houden, den buik zagt drukken en ginds en weder beweegen. Hier meede omtrent drie uuren lang aangehouden hebbende, deed 'er zig eenige hoope op tot redding. Eene geringe beweeging der beenen en eene diepe inademing wierden, na eenen geruimen tyd, gevolgd door meer gunftige tekens. Men deed nu van tyd tot tyd wat Hoffmans droppen en andere geestryke vogten, in zeer geringe hoeveelheid tusfchen de tanden door, in den mond loopen. Vervolgens gaf men haar een braakmiddel, en eindelyk hoorde men des uchtends ten half vyf uuren , den Drenkeling eenig zagt brommend geluid, en een half uur later eenige verftaanbare woorden voord brengen. Het opgewekt leven met den tyd werkzamer wordende, begon zy circa 6 uuren des morgens zeer te fchreijen en te roepen , myn Man! myn Man! terwyl zy met verwilderde oogen de omftanders aanzag. Haar Redder deed haar kort daarna in een gewarmd bed leggen. Eene zagte fluimering beving haar , uit welke zy des morgens om negen uuren by haare volkomen kennisfe ontwaakte, haare meede Schepelingen kende, en met eene zwakke en droevige ftemme naar haaren Man vraagde. Van het geen zederd zes uuren des voorigen
avonds



ai8 Hist.en Gedexkschr. der Maatsghappy avonds gebeurd was, wist zy niets. Van nu aan herftelde zy dog zeer langfaam, en was niet dan met het einde van November in llaat na haar verblyf te Leeg in Groningerland te vertrekken.
De Chirurgyn Johan Hendrik Kuppersz, ontving voor deeze redding de goude Medaille.
XLIX.
Te Stadt aan 't Haringvliet in het Zeeuwsch Eiland Overvlacqué, den ^den Novemb. 1797, heeft ae Chirurgyn Carel van Dyk de Huisvrouw van Johannes van Dyk, Mesje Pietcrs Severom genaamd , agter haar huis uit eene floot zonder eenig teken van leven opgehaald, en door het aanwenden van gewoone redmiddelen weder bygebragt. Het duurde echter wel acht uuren eer zy weder tot volkomen verftand gekomen was. Zy zweette vervolgens zeer fterk en bekwam 2 a 3 ruime ontlastingen. De Redder haar des anderendaags 's morgens om zeven uuren willende gaan bezoeken, vondt haar even te vooren overleeden, zonder te kunnen ontdekken door welk toeval.
Dl



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 2I9>
De Heelmeester Carel van Dyk, is met de goude Medaille befchonken.
L.
Te fVeesp , den 17«Jen November 1797 , viel een perfoon, Gerrit Vhg genaamd, uit een vaartuig in de Vegt, en wierd 'er door den Hilverfumfchen Schipper P. Bosdam, met behulp van Philippus Molenhuizen en Gerrit Fokken, door middel van eenen haak, doch zonder teken van leven weder uitgehaald. De twee laatstgenoemden hebben hem in de Brandery van den Heer HL Schimmel wei derom doen bykomen.
Philippus Molenhuizen en Gerrit Fokken ontvingen elk eene zilvere Medaille en de rest in geld.
LI.
In Amjlerdam , op den i8«fen November 1797 , is een Meisje Catharina Huttenbroek, uit het water zonder t-enig levensteken opgehaald . en door den Chirurgyn D. C. Stoets weder bygebragt.
IV. Deel. P , D*



Ê20 HlST. EN GeDENKSCHR. DER maatschappy
De Redder heeft den gouden Eerepenning ontvangen.
Lil.
. In Amfterdam, op den zo^en November 1797 , wierd Rachel, Huisvrouw van Abr. Aarons, eene vrouw van ongeveer 70 iaaren, uit de Vlooijenburgergragt, zonder fchynbaar leeven opgehaald ; «n door Jechiel Mozes Levie gered.
De Redder ontving daar voor de premie in geld.
lui.
Te Amjlerdam , op den 29ften November 1797 , hebben zes nachtwagts eenen man Fred. Adolf Hunnen geraamd, met een dregge, zonder teken van leven uit de Roozegragt opgehaald , en in een tappershuis gebragt. De Chir. L. D. Rauwe , heeft denzelven aldaar door 't aanwenden der gewoone redmiddelen weder bygebragt, en de premie in geld daar voor ontvangen.
UV.



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 22*
LIV.
Binnen de Vryheid van Roozendaa! in den Lande van Breda, op den 23^11 December 1797, heeft de Chirurgyn jF. Bosfchart, een meisje van zeventien jaaren met naame Maria Hubertus , zonder eenig teken van leeven uit het water opgehaald, en door het aanwenden van gepaste redmiddelen weder doen bykomen.
De Redder ontving daar voor de goude Medaille.
LV.
In Amfterdam , op den 25^ December 1797, is een Jood, Levie Jofeph genaamd, die aan de Oude Schans in eenen fchynbaar levenloozen toeftand, ut het water was opgehaald , onder de behande'inge van den Chirurgyn Hendrik- van der Kloet, weder volkomen herfteld , doch op den tweeden dag na zyne herftellinge overleeden.
Aan den Redder is de goude Medaille toe-' gelegd.
P i LVl



Ü22 Hist.enGedenkschk. der Maatscöappy
LVI.
Te Amfterdam, op den suften December 1797, heeft de Chirurgyn J. Henken, eenen Drenkeling, J. Hendrik Jurgen Frederik Schyndoodt, dien hy in 't Wynhuis, op de Keizersgragt by de Runftraat, als eenen dooden vond liggen, door vrywingen met brandewyn, en prikkelingen met den Spir. Sal. Amm. onder den neus, weder zien bykomen en volkomen herftellen.
De Redder genoot de goude Medaille. LVII,
Te Rotterdam, den 30^11 December 1^97, wierdt de Heelmeester Jacob Ferburg geroepen ïh den Brandewynfteeg, ten huizen van Jan Hekke, wiens zoon Jofeph, een Jongeling van twintig jaaren , even te vooren als eenen dooden t'huis gebragt. Hy was eenigzins befchonken in het water geraakt en zonder teken van leven uit hetzelve opgehaald. De Chirurgyn bevond deszelfs toeftand zorgelyk; de oogen Honden wyd open; de mond was gefloten, en blaauw, een taai
flym



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN» 223
flym bedekte denzelven, als ook den neus, en de Anus was ontflooten. Door eene behoorlyke behandeling met gefchikte redmiddelen, kwam hy na verloop van twee uuren volkomen by, doch verviel kort daarna wederom in zynen voorigen ftaat. Een half uur laater echter openbaarde zig weder het werkzaam leven en de Drenkeling herftelde volkomen.
De Redder Jacob Verburg ontving eene zilvere Medaille, en het overige der Premie in geld.
LVIII.
In Amjlerdam , op den 30^ December 1797, heeft Jechiel Mozes Levie, eenen man van drie en veertig jaaren, met naame Izaias Gahriels, die des avonds om tien uuren, zonder leevenstekenen, uit de Houtgragt was opgehaald, in een tappershuis in den Vlooijenburgerfteeg, onder het aanwenden der gewoone redmiddelen, weder zien bykomen.
lly heeft daar voor de premie in geld ont« vangen.
P 3 A.



224 HlST.EN GEDENKSCHR. DER MaaTSCHAPPï
A.
In Amjlerdam, op den 17den jujy x^ zynde een zeer heete dag, wierdt de Chirurgyn Johs. van der Eist, geroepen in eenen kelder op de Utrechtfche Straat, waar hy een Loodgieters knegt, Jan Kist genaamd , onbeweeglyk, uitgeftrekt op den grond vondt liggen, zonder eenig teken van leven. Deeze lyder hadt, gelyk hy na zyne herftelling verhaalde, zeer verhit zynde, eene groote hoeveelheid koude karnemelk gedronken, en was daar door in dien ftaat geraakt. De Chirurg, befloot het vermoogen der inteblaazen Tabaksdamp te beproeven, 't welk van die gunftige uitwerking was, dat 'er na verloop van een goed quartier uurs, geluid uit de keel kwam, en tevens eene flaauwe beweeging in den Pols zig ontdekte. Hem wierd nu eene Ader geopend en een voroitief ingegeeven, het welk hem eene groote hoeveelheid gehotte karnemelk,met verlichting,deedt overgeeven. Binnen drie uuren was deze man in ftaat, om met eene flede naar zyn huis gebragt te kunnen worden , en na verloop van agt dagen hadt hy zyne gezondheid volkomen herkreegen.
1798.



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN.' 24? 1 7 9 8.
L
Te Amjlerdam, op den irten January 1798, des avonds circa negen uuren, hebben Jan Janszen, Cornelis Edelman, Eymert van Biefen , Jacob Stellingwerf en Ary van der Ven Cornelisz., een mansperfoon van drieëndertig jaaren , genaamd Gerrit Huyerman , uit d© Princegraft by de Panfer Brug , zonder eenig teeken van leeven opgehaald , en gebragt in een naast geleegen Tappershuïs. Hy is aldaar door het aanwenden der, door de Maatfchappy voorgefchreeve redmiddelen weder bygebragt, en zo verre herfteld geworden, dat men hem om half twaalf uuren, in eene toeflede konde naar zyne wooning overbreng gen.
De vyf bovengemelde Redders, ontvingen elk eene zilvere Medaille, en de resht der premie in üeld.
P 4 II.



*%6 HlST. EN GEMNKSCHR. DER MAATSCHAPPY
n.
Te Bragten, in Vriesland den gden January 1798 , wierdt de zoon van Tjalling Arends Fneswyk, oud dertien jaaren, tenger en misvormd van ligchaam, met eenen hoogen rug en borst, zonder eenig blykbaar leeven uit het ys gehaald; en door den Chirurgyn Jacob Hylkes Camminga , onder 't aanwenden van gepaste redmiddelen , onaangezien de allerhevigfte ftuiptrekkingen aan welk:n de Drenkeling geduurende de bewerking leed, volkomen weder bygebragt. Hoe lang deze jongehng m 't water had gelegen weet men niet. Eenige jongens die op fchaatfen langs de ■ vaart kwamen ryden, zagen een hoed in een open vak, op't water dry ven, en roepen daarop eenige nabyzynde mannen ter hulpe, die den Drenkeling met een haak va» den grond ophaalden.
_ De Redder Jacob Hylkes Camminga, ontving den gouden Eerepenning.
III.



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 227
Ui.
Te Amjlerdam , den lyden January 1798, Jan Fredrik Swenko, Capitein des Armes, op 't Oorlogfchip de Phoenix , oud 46 jaaren, met den postwagen van Alkmaar op Amjlerdam reidende, geraakte,een ogenblik van dezelven afgeftapt, even door Haarlem aan de Laageweg, in 't water. Hy werdt zonder tekenen van leeven opgehaald , op den wagen gelegd, naar Amjlerdam gevoerd , des avonds om zes uuren, op den Haarlemmerdyk by 't Plyn, aan het Huis van den Chirurgyn C. Nye, afgegeeven , en door de gewoone redmiddelen , geduurende den gantfchen nacht aangewend, weder bygebragt. Des morgens om negen uuren wierd hy naar zyne Slaapileede, en van daar naar het Gasthuis geleid.
De Chirurgyn C. Nye heeft voor deze redding de premie in Geld ontvangen.
IV.
Te Amjlerdam, op den 2often January 1798, des avonds over elf uuren , hebben Antony Borgjcholten Gerrit Mielink, beide nachtwagts;
P 5 een



425 HlST. en GeDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
een vrouwsperfoon van zeven en twintig jaaren genaamd Eüfabeth van Roofemaaïe uit de Looyersgragt; zonder leevensteekens opgehaald; endoor verwarmen, wry ven, ingieten van laauw water met zout, en brandewyn, weder doen bykomen.
Waarvoor de twee gemelde nachtwagts ieder eene zilvere Medaille en de helft van *t overige geld, hebben ontvangen.
V.
Te Franeker, den 2often January 1798, is door het aanwenden der gewoone redmiddelen, te werk gefteld door Henricus van Blankendaal M. D. en Jan Harkarm Chir. weder by, en tot voorige welftand gebragt, een vyfjaarig zoontje van Hein Sybes, Roelof Heins genaamd, het welk ruim een half uur in 't ys gelegen, en zonder teekens van leeven opgehaald was.
De Doctor en Chirurgyn ontvingen ieder eene zilvere Medaille, en het overige in geld.
IV.



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 2 2p
VI.
Te Deinum, den 2often January 1798, is het agtjaarig zoontje van Joh. Groenewoud Predicant aldaar, dat zonder tekenen van leeven uit de trekvaart opgehaald was, onder het inblaazen van Tabaksdamp weder bygekomen.
Zy die aan deze Redding deel gehad, en de premie van tien Ducatons onderling gedeeld hebben, waarenTzak Gabes, Vrouwtje Tzaaks, SybeDoekes, Douwe Tpes, Gosfe Fokkes en Jan Bartelas.
VII.
In Delft, heeft op den 2o^en January 1798, de M, D. Adrianus Sanderus van der Boon Mcsch, eene Drenkeling zynde een vrouwperfoon, met naame Johanna Kopperfens Weduwe van Abraham van Lynfchoten, en zonder teeken van leeven uit het water opgehaald; door verwarmen, wry ven, het inblaazen van Tabaksdamp, en eene aderlaating, weder volkomen bygebragt. Deze lyderes die van een ziekelyk geitel was, des avonds om negen



«30 Hist. en Gedenksciir. der Maatsciiappy gen uuren opgehaald, eenigen tyd daarna bygekomen, gefproken en geduurende den nacht Medicynen ingenomen hebbende, is des morgens omtrent vyf uuren overleeden.
Den Redder Adrianus Sanderus van der BoonMesch3 is de goude Medaille toegeweezen.
VUL
Aan den Bilt, den 24^11 January 1798, wierdt het tweejaarig kind van Cornelis van Santen, dat zonder leevenstekens en paarsch van aangezigt uit het water gehaald was, door den Chir. Willem Mulder, onder zagte wry. vingen met brandewyn, en eenige Clysteeren van Tabaksrook, in den tyd van drie uuren, volkomen weder bygebragt.
De Maatfchappy befchonk dien Redder me: den gouden Eerepenning.
IX.
In 'sHage, den lo^m January 1798, wierdt des nachts omtrent half twaalf uuren, aan het Hoffpuy een Meisje van agden jaaren Kaatje
By-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 23 I
Byleveld genaamd, opgehaald en zonder eenig teken van leeven bevonden. De Chirurgyn W. L. Bauman, toevallig daar voorbykomende , nam de Drenkeling onder handen, geduurende het eerfte half uur, alleen, vervolgens geholpen door den Chirurgyns Gezel, li Dekker, hadden zy het geluk , hunne gemeenfchappelyke werkzaamheid eerlang met eenen gelukkigen uitflag bekroond te zien.
De Chirurgyn L. Bauman, dienanaauwkeurig onderzoek' bevonden wierdt de eerfte leevenstekens opgewekt te hebben, is met de goude Medaille befchonken.
X.
In Amjlerdam , den 5<len February 1798, is door den Chirurgyn Jan Rensman een Drenkeling , zynde een vaarens gezel, Jan BarendJen genaamd , die uit de Gelderfche Kaay zonder teken van leven opgehaald, en in de Kroeg de Kemphaantjes gebragt , by aanwending der gewoone middelen, herfteld geworden.



232 HlST. EN GeDENKSCHR. DER MaATSCHAPP?
De Redder is met eene zilvere Medaille, en het overige Geld befchonken.
xr.
In Rotterdam, op den 6<ten February 1798, heeft de Lands en Stads Heelmeester Govcrt van Baaien, eenen Drenkeling Matthys Joer genaamd , zynde een vaarens man, gered. Deze lyder had ruim een quartier uurs in 't water gelegen. Hy was uit den Boot van het Kostfchip de Diana, op de Maas liggende gevallen, zonder dat men het wist; van 't Schip afgedreven, gezonken, weder boven gekomen , op nieuws gezonken, en eindelyk opgehaald. Men had hem ontkleed, in een hangmat in de open lucht gelegt, en met een jas toegedekt, waar na de Sloep naar wal ging, om den Chirurgyn te haaien, die den lyder toen vond, de oogen half geopend, de oogleden onvermogend , de oogappels geheel verwyderd, den aars ontflooten, en zonder eenige flagaderlyke beweeging. In weerwil van dezen zorgelyken toeftand , wierd zyne herftelling beproefd , door hem te plaatfen voor een vuur, hem te vryven met Jenever, Tabaksdamp in den aars te blaazen, den Sp. Sal. Amman, aan den neus te brengen, en
ein-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 233
eindelyk ader te laaten, Hy kwam by, was zeer benaauwd , en wierd door zwaare ftuiptrekkingen aangetast, die egter langfaam verdweenen. Ten einde van drie daagen was hy volkomen herfteld.
De Chirurgyn Govert van Baaien is met de goude Medaille befchonken.
XII.
In Amfterdam, den 8ften February 179S, kwam Pieter Heysfen een weinig na middernacht langs den Zeedyk, alwaar hy op eenigen affland om hulp hoorde roepen; op dit geroep toefchietende, vondt hy aan den Harder wyker fteiger, eene vrouw, hem zeggende dat haar man Christiaan Hendriks genaamd, aldaar in 't water gevallen was. Hy nam daarop eene dregge van een nachtwagt, waarmede hy, na eenige aangewendde moeite den Drenkeling vast kreeg, denzelven met behulp der omftaanders aan wal en vervolgens in een Tappershuis aan 't Zeerecht bragt, daar hy, hem beroofd van alle levenstekenen, door 't wry ven der gewrichten met brandewyn, weder deedt bykomen, voor en aleer de geroepen Chirurgyn verfcheen.
De



234 HlST. en GeDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
De goude Medaille is aan Pieter Heysfen, toegeweezen.
XIII.
Te Ouderkerk aan den Jmflel op den ioden February 1798 , heeft Hermanus Steenbeek, Chirurgyn aldaar, eenen Drenkeling die volftrekt zonder blyk van leeven uit het water opgehaald was, door het aanwenden der by de Maaifchappy voorgefchreevene redmidde* len, na een half uur arbeids weder doen bekomen , en na verloop van twee uuren geheel herfteld gezien. Hy was een boere jongen Tan twaalf jaaren, met naame Melis Swart, die, inden vroegen uchtend uit Duivendrccht op eene melkkarre na Amjlerdam rydende, door de gladheid, met paard en kar van de Tolbrug af in den Amjlel ftortte ; alle poogingen om hem te redden waaren vruchteloos, tot dat hy, na verloop van byna een half uur, in eenen daar voorbykomenden Stichtfchen Schuit, wierd opgevischt, aan wal en in de Herberg gebragt.
De Chirurgyn Hermams Steenheek , wierdt met den gouden Eerepenning befchonken.
XIV,



tot redding van drenkelingen.
XIV.
Te Amfterdam, den ioden Maart 1798, 'snachts om half twee, heeft de Chirurgyn Harko Jurriaans eenen Drenkeling, genaamd Lammert Meyer, een Scheepstimmerman, aan de Nieuwendammer Steiger opgehaald zynde, zonder tekenen van leeven bevonden, in het Nieuwendammer Veerhuis doen brengen, en alleenlyk door verwarmen in eene wollene deken, wryven met brandewyn v prikkelingen, tabaksklisteer en eene aderlaating, weder tot volkomene bewustheid gebragt.
Harko Jurriaans, heefc de premie in Geld genoten.
XV.
In Amjlerdam, op den 11 den Maart 179S, ïs door J. van Keulen, Chirurgyn, eene Dren* keling Johanna Lots, die in zyn byzyn, zonder tekens van leeven opgehaald was, in een Bierhuis in de Goudbloemftraat, kunstmaatig behandeld en bygebragt.
IV. Deel. C; Re&



236" HlST. EN GeDENKSCÜR. DER MAATSCIIAPPT
De premie van zes Ducaaten is aan den Redder J. van Keulen, ter hand gefield.
XVI.
Minnertsga, in Vriesland op den aofteu Maart 1798, is het zoontje van Jan Haring: Bontekoe en Tj tska Mertens, met naame Marien Jansz. Bontekoe, dat zonder eenige leevenstekenen uit het water was opgehaald, onder het aanwenden der vereischte redmiddelen weder in 't genot van 't fchynbaar verlooren leeven herfteld geworden, door Jan Hendrik Jannereth, Chirurgyn aldaar.
Jan Hendrik Jannercth, heeft daar voor de zilvere Medaille en het overige in gdd ontvangen.
XVII.
In Amfterdam, den z8ften Maart 1798 heeft J. P. Castelein,Mr. Chirurgyn, eenen man met naame Wou.erLaby, denwelken men uit de Kloveniersburgwal voor dood opgehaald, en in een Tapperswinkel-op den hoek van de Zandftraat gebragt had, door gepaste middelen weder bygebragt.
De



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 237
De Chirurgyn J. P. Castekin heeft de zilvere Medaille, en het overige geld ontvangen.
XVIII.
In Amjlerdam, wierdt op den 3©ften Maart 1798, uit den Amftel by de Blaauwbrugge een man van zes en zeventig jaaren , met naame Gerrit van Hosfe , opgehaald, en zonder blyk van leven bevonden. De Chirurgyn Jan van Dam, die hem in een nabyzynd Tappers huis in dien ftaat vond , wende de gepaste redmiddelen aan, en flaagde in zo verre, dat hy wel het flaapend leeven in hem weeder opwekte ; maar eenige uuren daar na, ook wederom voor alcyd uitgedoofd zag, door verregaande benaauwdheid en kramptrekkingen in den onderkaak. Hy overleed zes uuren na zyne redding.
Den Chirurgyn Jan van Dam, is de premie in geld toegeweezen.
XIX.
Te Bergambagt, op den 19^ April I79S, wierdt het kind van Jan van Wingerden, zyn4 2 * de



238 Hist. en Gêdenkschr. der Maatschap** de een meisje van ruim vier jaaren, na een vierde uurs in't water gelegen te hebben, opgehaald. Men bevondt het zonder ademhaaling, en flagaderlyke beweeging ; de oogen waaren gefloten , de tong hing ten monde uit, bruisch ftondt op mond en neus en de Anus was ontflooten. De Chirurgy» F. A. van Als, dien men 'er by haalde, begon met eene aderlaating, doch kreeg geen bloed; voorts tot het wry ven van borst, buik en rugge graat met Sp. Sal. Amm. en het tabaksklisteer overgegaan zynde , ontdekte hy binnen een half uur beweeging en geluid , gevolgd van braaking en ontlasting. Hy deed vervol ■ gens de kleine lyderes, in een gewarmd bed leggen, en weder eene vrugtlooze aderlaating. Na verloop van twee uuren , verviel zy in eene zwaare benaauwdheid, met convulfive trekkingen verzeld, doch die door een Gisteer fpoedig verdweenen. Des anderen daags kreeg zy eenen zeer hevigen ftuip, die echter door eene nu wel flagende aderlaating, bedaarde , waarna de Drenkeling, zonder eenige verdere toevallen eerlang vokomen herftelde.
De goude Eerepenning, wierd voor den Chirurgyn F. A. van Als, het loon de&er redding. XX,



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 239
XX.
In Amfterdam, op den 25^11 April 1798, wierd Jurriaan Faber, die van eenen Koornligter in de Brouwersgragt gevallen was, mee haaken, van den grond, zonderleevensteeken opgehaald. De Chirurgyn Pieter Scheïlings bragt hem, door prikkelingen met de Sp. SaL Ammon. in den neus en keel, en door wryvingen langs den ruggegraat, weder by. Deze lyder was, zelfs toen hy reeds t'huis gebragt, en in een warm bed geplaatst was, nog zeer koud; doch een zweedryvend en ontlastend middel, herftelden dit, en hy wierd weeder welvarend.
Pieter Scheïlings, genoot zes Ducaaten.
XXI.
In Amfterdam, op den zelfden 25^1 April 1798 kreeg de Chirurgyn H. J. Housfart, in een Tapperswinkel, op den hoek van de Stilfteeg, eenen Drenkeling onder handen , dien men uit de N. Zyds Agterburgwal, zonder leevensbl)k had opgehaald. Deze Jvder Q;3 Bon-



240 HlST. EN GeDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
Boudewyn Pktersfen genaamd, die reeds zeer oud was, en zo men zeide aan flaauwtens onderhevig, kwam onder het aanwenden der gewoone redmiddelen by, en gaf teekens van herleevingj doch ftierf onder de verdere behandeling.
De Chirurgyn H. J. Hous/art, genoot wegens het opwekken der eerfte leevensteekens de goude Medaille.
XXII.
Te Delfshaven, den3<fc"Mai 1798, wierdt de Chirurgyn A. L. Boulenois, gehaald by eene Drenkeling , zynde eene vrouw van hooge jaaren, Maria Herg genaamd, die, zo als zy zelf zeide uit mismoedigheid over haare tegenwoordige armoede , zich zelf had willen verdrinken. Zy was uit de Maas zonder leevensteekens opgehaald , en wierdt door den Redder in dien ftaat, met eenen ontflooten Anus, en zeer verwyderde oogappels in eene Moutftookery gevonden. Hy wendde verfchillende redmiddelen aan, onder anderen het inblazen van lucht in de longen door middel eener holle pyp, doch moest, ten dien einde, dewyl de mond fterk gefloten was, een
tand



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN^ 24I
tand uitbreeken. Zy kwam by, doch haar ftaat bleef, door ftuiptrekkingen en benaauwdheden, zeer zorgelyk. Des anderen daags wierd zy uit de Herberg , alwaar men haar overgebragt, en te bedde gelegd had, door haare Familie meteen rytuig afgehaald, en aan de bezorging van eenen Geneesheer toebetrouwd.
De Chirurgyn A, L. Boülenois, ontving de zilvere Medaille, en de rest der premie in geld.
XXIII.
In Amjlerdam, den 7<ten Maï 1798, heeft Jacob Salomons, een meisje Elsje Aron van Kohn heetende, dat men zonder blykbaar-leeven, aan de Korte Houttuinen, in den Joodenhoek uit het water had opgehaald, weder doen bekomen; en daarvoor de premie in geld ontvangen.
XXIV.
Te Rotterdam, op den 7<ten Mai 1798, begaven zich zes en twintig man in een platte Schouw na boord van 's Lands Schip DoggersO 4 kink,



242 HlST EN GeDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
bank, om het zelve uit het gat te winden. De Sehouw fchepte door eene ongefehikte beweeging, water, waarop eenigen der manfchapom zich te redden, over boord fprongen, het geen het Vaartuig nog flerker deed overhel. Jen, vol water loopen en zinken. Zy lagen dus allen in 't water te worftelen: doch wierden, op vier na, vry fpoedig gered. Deze vier, mamelyk Pieter Been, BorgenVoermms, Willem Bengels en Willem Walraven, wierden echter eindelyk ook, den één na den anderen, met dreggen en haaken opgehaald. De eerstgenoemde, was, benevens al de eerst geredden nog leevend , doch in de anderen geen leeven te befpeuren. Borgen Voermans kwam onder het verwarmen en afdroogen fpoedig weder by; Willem Bengels, een quartier uurs laater; na dat men zyn borst en ruggegraat met Brandewyn en Zout gewreeven had} dog Willem Walraven, die omtrent een half uur in \ water gelegen, en, op eene diepte van twaalf voeten, van den grond, opgehaald was, kwam niet, dan na dat men eenen vrylangduurenden arbeid aaa hem befteed had, weder to't zig zelf. Na dat ze bygekomen waren, kwam de Chirurgyn van Hattem, die hen alle vier deedt aderlaaten.
P,



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 24.3
P. Glavimans Jz., die deze gelukkigs red. ding beftuurd had, is met den gouden Eere» penning befchonken.
XXV.
Aan de trekvaart tusfchen Leeuwaarden en Dokkum, op den 9 den Mai 1798, heeft Jan Joekes Sterkenbrug, Beurtfchipper tusfchen de twee gemelde fteden, het kind van Pieter Lucas y dat zonder eenig blyk van leeven was opgehaald , byna alleen door aanhoudend inblaazen van tabaksdamp , en wry vingen op den buik, weder bygebragt. Men had, omftreeks Bartelheim gekomen , uit de trekfchuit, jets op het water zien dry ven, dat wel naar een hoed geleek, en vervolgens gefchrei gehoord van eene vrouw die om haar kind riep, waarop genoemde Schipper vermoedende dat het zelve in 't water lag, aan de wal Huurde, Intusfchen hadt de Moeder haar Kind opgehaald , en was in de verbeelding dat het zelve dood was , hetgeen ook alle bywezende dachten.
Jan Joekes Sterkenbrug, wierdt met de gou« de Medaille befchonken.
Q; 5 XXVI.



244 Hist. en Gedenkschr. der Maatschappy
XXVI.
In Amfterdam, den i2^en Mai 179S, wierd een Jongetje , met naame Dirk Camphuyzen, zonder leevensteeken uit de Keizersgragt by de W(.esperfiraat opgehaald, en door Mozes Zadok weder bygebragt ; die daar toe , verwarmingen, wry vingen met Brindewyn en Zout, benevens een braakmiddel aanwendde. Hy ontving daar voor de Premie van tien Ducatons.
xxvir.
In Amfterdam , op den 14^ Mai 1798, viel het kind van Agnietje Cornelis, nog geen drie Jaaren oud, uit een venfter in de Rotterdammer floot, achter de Dykftraat. Op het misbaar der Moeder fchooten de buuren ter hulpe toe, en gelukkig wierd hetzelve na veel zoekens eindelyk , doch zonder teekens van leeven , opgehaald. De Tandmeester Jofeph Samue's en Lodenyk Bliefting , ontkleeden , verwarmden en vreeven het met Brandewyn en Zout, gaven het een braakmiddel in, met dat gevolg, dat het door eene noch bygevoegde aderlatting fpoedió en volkomen herfteide. ja.



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 245
Jofeph Samuels , heeft de helft der premie in geld ; en Lockwyk Bliefling eene zilvere Medaille en de rest in geld ontvangen.
t XXVIII.
Onder Hazcrswoude, op den 18den Mai 1798, hebben Arie van Klaveren en Abraham Watering, het kind van Cornelis Mooy gered. Dit Kind door de Moeder opgehaald, door haar en anderen voor dood gehouden, wierd doorrollen, fchudden, vryven, verwarmen, enz weeder bygebragt.
De twee bovengemelde Redders, hebben de Premie in geld ontvangen.
XXIX.
Te Amfterdam, den 2often Mai 1798, heeft, de Tandmeester Jofeph Samuels, eene vrouw van één en twintig Jaaren Agnietje Cornelis genaamd , die zonder eenig teken van leeven uit het water was opgehaald , door verwarmen, wry ven met Brandewyn en Zout, prikkelingen met Sp. Sal Amm., een Lavament en eene Aderlaating, volkomen weder herfteld. Jofeph Samueh, genoot de Premie in geld.
XXX.



S4<5 Hist. enGedenkschr, oer Maatschapp? XXX.
Te Amjlerdam, den 2 2fon y[£ l?98 ' is door den Chirurgyn Jan Noot, een Drenkeling Johannes Fabries , die by den Amftel in het midden der Keizersgragt, uit een fehuitje gevallen, terftond gezonken, en met eene dregge, eindelyk , zonder leevensteekens opgehaald was, door het aanwenden der gewoone redmiddelen weeder bygebragt.
^ De Redder Jan Noot, ontving ter belooring de goude Medaille.
XXXI.
Te Groningen , wierdt op den iyüeu iviaï 1798, het Kind van Berend Schuitema, zynde een Jongetje van elf Jaaren, dat van de Stadswal, in de gragt gevallen, 'er eenen geruimen tyd ingeleegen had en reeds gezonken was, door Jochem Albers en BerendRynders, zonder eenig teeken van leeven van den grond opgehaald. Zy, het zelve in dien ftaat ziende, liepen 'er mede naar het huis der Ouders , alwaar het fcheen eenig geluid te geeven. Het raakte veel water kwyt, en leeven en beweging
keerden



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. . 247
keerden langzaamerhand weder. Hy was na verloop van anderhalf uur, genoegzaam volkomen herfteld.
De Maatfchappv heeft daar voor, san Jochem Albers en Berend Rynders de premie van éénendertig guldens en tien ftuivers toc geweezen.
XXXII.
Te Tsfeljlein op den 5<3en Juny 1798 , is Dirk Blom zesjaarig zoontje van Willem Blom, in het water gevallen, en door de moeder, zonder teken van leeven, opgehaald. Door middel van rollen en wryven waarmede een daglooner Berent Weisman genaamd , geduurende byna een vierde uurs bezig wa^, is het weder bygekomen en herfteld.
De Redder Berent Weiman heeft de premie in geld ontvangen.
XXXIII.
Te Rheenen op den 11 den Jany 1798, waaren eenige jongens naar buite 1 gegaan om zich te baden. Sief anus Meijer, elf jaaren oud,
en



848 Hist.enGedenkschr.der Maats c happy en zoon van Willem Me'-jer , een derzelven poogde te vergeefsch weder uit de floot te* komen , geraakte onder water , en in den modder. Zyne makkers flaagden eindelyk hem op den oever te trekken. Zy lieten hem als leevenloos liggen en verwyderden zich. Gevraagd na verloop van 2 uuren, door de Ouders, waar hun zoon was,antwoordden zy, hem buiten te hebben laaten liggen; dat hy dood was. De vader met hulpe van anderen hem aldaar gevonden en te huis gebragt hebbende zonder eenig leevensteeken, wierd hy door den Chir. F. H. Bronkhorst, met amwending der gewoone redmiddelen weder bygebragt en herfteld.
De goude eereprys ftrekte den Chirurg. F. H. Bronkhorst ter belooning dezer gelukkige redding.
XXXIV.
Op de Rede van Texel den igten ja. ny 1798 , viel een matroos Jacob Molenaar van 's Lands Oorlogfchip Mars in Zee, wierd daar na zonder teken van leeven opgehaald, en door den tweede Chirurgyn Hs. G. Smk en F!s. Daalder op, na verloop van een half uur weder bygebragt.



TOT REBDING VAN DRENKELINGEN. 24.9
De Redders ontvingen yder eene'zilvere Medaille en ce rest in gtld,
XXXV.
In Amfterdam op den 30^ Juny 1798, des avonds om 8 uuren, wierd een jonge van twaalf jaaren, met naame Cornelis Cornelisfen, uit de Angeliersgragt zonder leevensteeken opgehaald, en door den Crdrurgyns Leerling A. Dichel, in een Tappers huis door de gewoone redmiddelen weder bygebragt.
De Redder A. Dichel genoot de zilvjre Medaille en het overige in geld.
XXXVI.
Te Delft was op den T^en Ju]y ï^g%y even buiten de WaterCootfche Po t , het zoontje van den Pleeker van den Akker, in de Stads vest gevallen , en wierd 'er met veel moeite en tydverloop eindelyk door eenen Cornelis Story , zonder eenig teeken van leeven uitgehaald. De Chir. A. Bef ener fond hem in dien ftaat met eenen ongeflooten Anus en verwyderde Pupillen , en bragt hem, door het aanwenden van gepaste redmiddelen ,



250 Hist. en Gedenkschr. der Maatschappï
delen, weder by en tot volkomene gezondheid.
De Chirurgyn Befmer genoot de goude Medaille.
XXXVII.
Te Scheveningen op den 22fte«'Ju!y 1798, hadt Maarten Kuyper, terwyl hy bezig was een Visfchers fchuit in Zee te brengen, het ongeluk, over Boord te vallen. Na veele vergeeffche poogingen om hem te helpen , wierp Claas Keus zich in Zee, en hadt het geluk , den Drenkeling, die 'er nu wel een half uur in gelegen had, naar ftrand te fleepen. Men bragt den fchynbaar dooden in eene herberg, alwaar de Chir. Johan Gotlieb Bauman, hem door gepaste middelen, weder volkomen herftelde.
De Redder Johan Gotlieb Bauman genoot den gouden eerepenning.
XXXVIII.
In Amjlerdam op den 6^ Augustus 1798, heeft J. B. Knaaken, een jongen, Jan Gum genaamd.



f TOf REDDING VAN DRENKELINGEN. i$t
haamd , uit de Prinfegragt by de Looijersgragt opgehaald, zonder leeven gevonden en hem door het ingieten van brandewyn , en het wryven daarmede weder by gebragt.
J. B. Knaaken Ontving ter belooning dé premie in geld.
XXXIX.
ïn Amjlerdam op den ioden Augustus 1798, hebben A. H. Hakman , Willem Polder, Arie van der Ven en J. B. Knaaken, eenen jongen van veertien jaaren met naame Pieter van DelJen, uit de Prinfegragt by de PasfeerderftraaC zonder teeken van leeven opgehaald, in het Tappershuis van J. B. Knaaken ingebragt , en weder doen bykomen.
Hendrik Hakman , Willem Polder, Arie van der Ven en J. B. Knaaken, hebben elk eene zilvere Medaille en het overige in geld ontvangen*
XL
Te Amjlerdam op den i8den Augustus 3798 , heeft G. v. Ifaak d'Ancona M. £f Chin IV. Deel. R SM,



35* H1ST.EnGE!?ENKSCHR. DER MAATSCHAPPY Stud.3 een meisje van ruim vyfentwintig jaaren Sara Koopman Storkop geheeten , en in den Jooden Hoek zonder leevensteeken opgehaald , door het wryven met brandewyn weder doen bykomen. Een braakmiddel voltooide de geheele herftelling dezer drenkeling.
G. van Ifaac d'Ancona heeft daar voor den gouden eerepenning ontvangen.
XLI.
Te Amjlerdam op den suften Augustus 1798, was des avonds omtrent 8 uuren, een jonge van 13 jaaren met naame Willem Julius Stolting, op de Keizersgragt by de Vyzelftraat voor het Huis van den Heer Paul Iwan Hogguer in 't water gevallen. Het flerk geroep van de toevloeijende menigte, kwam ter ooren van Anna Maria Ebeling Huisvrouw van gemelden Heer Hogguer. Zij fpoedde in haast naar den wal, vernam dat 'er iemand in 't water lag, en moedigde de hulp brengenden aan tot de uiterfte poogingen ter redding, met dat gevolg , dat hy weldra uit het water doch reeds zonder eenig leevensteeken, wierd opgehaald. Zy deed den Drenkeling oogenblikkelyk in haar Huis brengen, van zyne natte
kle-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 253
klederen ontdoen , en plaatzen op eene ma* tras voor een matig vuur. Nu floeg Zy zelve , en alleen, handen aan 't werk, om te beproeven wat Zy vermogt, in het weder op» wekken van het misfchien nog niet geheel uitgedoofd leevensbeginfel. Zy wreef tot dat einde het fchynbaar leevenloos lichaam onvermoeid met Brandewyn, beezigde tevens eenen geruimen tyd de beproefdfte en meest aangeduide middelen ter beryking v<m haar loffelyk oogmerk, met die gewenschte uitkomst dat de jongen eindelyk zyne oogen opende doch oogenblikkelyk weder floot. Hier door aangemoedigd, verdubbelde Zy haare poogingen en had eindelyk het onbefchryflyk genoegen in haaren Drenkeling meer eri meer tekens van ontwaakend leeven waar te neemen. Nu deed de menschlievende Redfter hem in een gewarmd bedde leggen, gaf hem van tyd tot tyd warm water met melk te drinken en bragt by aanhoudenheid Wyn-Azyn onder zynen neus, tevens met denzelven zyn aangezigt wasfchende. Na verloop van twee uuren was de Lyder zo verre herfteld, dat hy door deszelfs Vader in een fleede konde naar huis gevoerd worden. -
Anna Maria Hogguer geb. Ebeiïng, heeft R t den



254 HlST.EN GeDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
den gouden Gedenkpenning wel willen ont^ vangen.
xlii.
7ePyitakker, op den tgOm Augustus 1798, wierd het 2 jaarig kind van Arie Nooteboom, na eenen geruimen tyd in het water geleegen te hebben, door den Vader zelf, doeh zonder eenig teken van leven, opgehaald. 'Er verliep een half uur eer de Chirurgyn J. HB Court 'er by kwam. Hy vond het kind fchynbaar dood en met een zeer blaauw aangezigt, in eene wolle deeken gewonden, Hy leide het in een gewarmd Bed , blies lucht in de Longen , goot eenige droppels van het Liq. Anod. H. in den Mond , vreef het lichaam, gaf een Tabaks-Clisteer en befpeurde onder deeze behandeling eindelyk, duidelyke teekens van het weder opgewekt leeven.
De Heelmeester % H. Court, ontving voor deeze redding de goude Medaille.
XL III.
In Amjlerdam, wierd op den 3ofen Augus*
tus



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 255
tus 1798, des avonds om half 10 uuren, uit de Elandsgragt zonder eenig teken van leeven opgehaald , een Meisje van twaalf jaaren, Elifabeth Braakman geheeten, door Jb. Landman , Jan Kiezou en Hk. Meester. Zy bragten het in een naast by zynd Wynhuis, ontkleeden, verwarmden en wreeven het met Brandewyn, tot dat het onder deeze behandeling weder by kwam en volkomen herftelde.
De drie Redders ontvingen ieder eene zilvere Medaille, en het overige der premie in geld,
XLIV.
In Gouda, op den iiten September 1798, hebben Joh. Friesman Med. Doét. en Nic. Grootendorst Chirurgyn, eene Vrouw van zevenenveertig jaaren, Gerritje Burgers genaamd, en Huisvrouw van Pieter Christoffel, des avonds omtrend half tien uuren, zonder blyk van leven, koud en zeer flap van ledemaaten, uit het water opgehaald zynde, door verwarmen, vryven met Brandewyn en Zout, prikkelingen met Sp. Sal. Amm. borftelen onder R 3 de



25<5 Hist.enGedenkschr. der Maatsghappy
de voeten en inblaazen van lucht, weder by jebragt.
Doftor Joh. Vriesman en de Heelmeester Nic. Grootendorst, ontvingen elk eene zilvere Medaille en het overige in geld.
XLV.
Buiten Gouda, op den 7<ten September 1798 * was een Meisje van elf jaaren Neeltje Koevoet geheeten, in het water gevallen, en wierd omtrent een half uur daar na, zonder eenig teken van leven uit het zelve opgehaald. De Heelmeester Petrus de Haas bragt ze weder by, door het vryven met Brande» wyn, een Tabaksrook Clisteer, en verdere aangeduide redmiddelen , zo dat ze binnen weinige uuren wederom volkomen herfteld was.
De Redder heeft daar voor de goude Medaille ontvangen.
XLVI.
In Amfterdam, op den 8ften September
*798}



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 2t>?
1798, des avondsom 7 uuren,is het Zoontje van Anthony Graas, uit de Leidfche gragt by de Lynbaansgragt, zonder eenig teken van ieven opgehaald, door Barend Hangers en Bernardus Verhouten, en in een Bierhuis, door rollen , vryven met Brandewyn en verdere middelen weder by gebragt.
De bovengemelde twee Redders hebben daar voor ieder eene zilvere Medaille en de rest in geld ontvangen.
XLVII.
In Amfterdam, op den 9<ten September 1798, wierd een Jongen van zeven ja3ren, Willem Herties geheeten , die zonder levenstekenen uit het water was opgehaald, door vryven, en verdere konstbewerking weder by gebragt.
Chriftoffel Kop, Hêrmanus Schuurman, Hen* drift Beekman , Jan Rymers en Dirk Mey er > die gezaamentl^k deeze redding bewerkten, ontvingen ieder eene zilvere Medaille en de rest in geld.
R4 XLVIII.



W HisjvenGedenkschr. der Maatschap??
XL VIII,
Buiten Leeuwaarden, op den i<5<fen September s?98, wierd een Meisje van zes jaaren, Julia Fruitman, dat in het water gevallen en reeds gezonken was, door Dirk Wouters, zonder teekens van leeven met eenen haak opgehaald ; en vervolgens door hem , en Jan Klaas Broirstna, door de gewoone redmidde* len weder bygebragt.
De twee Redder* ontvingen elk eene zilvera Medaille, en de rest in geld.
XLIX,
F
Te Amfterdam, den 2<5ften September 1798; des nachts om twee uuren wierd een jongman, oud i6 jaaren genaamd Jan de Dooi, zonder tekens van leven uit het water gehaald en do®r den Chirurgyn C. H. Möller weder volkomen bygebragt.
Hy ontving Voor deeze redding de'goude Medaille.
U



fOT redding van DrINKELINGEN. *59
L.
Te Delftshaven, op den 2often September 1798 » een Meisje van twintig jaaren, met naame Maria van der Schilp, aan de Oostïndifche Compagnies Werf in 't water, en wierd een goed vierde uurs daarna, zonder tekens van leven opgehaald. De Chirurgyn Willem van Eyk, heeft ze door gepaste middelen weder bygebragt en volkomen herfteld.
Hy heeft daar voor de goude Medaille ontvangen.
LI.
Te Tekkop, op den 4<ten Q&obar 1791, wierd Jan Blom, vierjaarig Zoontje van Gerrit Blom, uit eene floot door den Vader zonder eenig teken van leven opgehaald.
Gerrit Helmondt en Evert van dor Donk, hebben door het yverig aanwenden der gepaste redmiddelen, geduurende eenen tyd van 3 uuren , den Drenkeling weder byge? bragt, en daar voor de Premie in geld ontvangen.
R$ LIL



26*9 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
LIJ.
Te Weesp, op den I4den Oftober 1798, viel een vyfjaarig Jongetje Jan van Torenburgh in de Rivier de Vegt , en wierd naar eenen geruimen tyd uit dezelve zonder eenig teken van lev-?n opgehaald, door Maarten van Zoe* len. Hy bragt het met alle fpoed in de naastbyzynde Jenever Brandery, alwaar het door de warmte weder by kwam en door de verdere zorg van den Chirurgyn A. Lingius volkomen herfteld is geworden.
Maarten van Zoelen die het kind opgehaald had , en onder wiens behandeling zich de eerfle tekens van herleeving openbaarden, genoot tot belooning , tien zilvere Ducatons.
LUI.
In Amjlerdam, op den i8Je"O&ober 1798, vondt de Huisvrouw van Pieter Trakfel haar kind, zynde etn Meisje van veertien maanden, in een tobbe vol water liggen, en trok het uit dezelve zonder het geringfte teeken van leeven. In dien toeftand wierd het gevonden
door



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. ZÓl
door den Apothekar Govert Nebe van der Burg, die hetzelve door gepaste redmiddelen , na verloop van een uur tyds , weder bybragt, en daar voor de goude Medaille ter belooning pntving.
LIV.
In Amjlerdam, 's nagts tusfchen den z^en en 24.ften O&ober 1798, wierd een Vrouwsper foon met naame Maria Diederiks , zonder blykbaar leeven uit het water opgehaald en door Hendrik Augustyn, Gerrit Oldenburg en Pieter Hemst weder bygebragt.
De twee eerften ontvingen ieder eene zilvere Medaille, en eene derde der Premie in geld. De laatfte, zyne derde geheel in geld.
LV.
In Gouda , op den 2^ea Odober 179$ , kwam de Chirurgyn Adr. Jobs. van Steel, by eenen Drenkeling zynde een Jbngetje van zes jaaren met naame Jan van Hof weegen, zonder teken van leven opgehaald. Hy vond hem nog in dien ftaat, met een zeer gezwollen hoofd j blaauw aangezigt en lippen , reeds
ont-



Z62 Hist.en Gedenkschr. dir Maatschappy
ontkleed te bedde liggen. Onder het vryven met Brandewyn, kwam 'er eenig teeken van leeven. Een Braakmiddel en een prikkelend Clysteer, hebben den Lyder verder herfteld.
De Redder genoot eene zilvere Medaille; en het overige in geld.
LVI.
Te Heereveen in Friesland, op den 7<kn Noi vember i7p8, heeft £. Relotius, Med. Doét.' een Drenkeling zynde een Jongetje van elf Jaaren, zondereenig teeken van leeven opgehaald, door gepaste hulpmiddelen weeder bygebragt en voikomen herfteld. Hy ontving daar voor den gouden Gedenkpenning.
LVIL
Te Koog , op den gden November i7pg • hebben Jan de Seeuw en Willem van der Sluis * een kind van vyf Jaaren, Gerrit Kopjes, zon' der teeken van leeven uit het water gehaalden door verwarmen en wryven , weder bygebragt. Zy hebben yder de helft der Premie m geld ontvangen.
LVXIX.



Töt REDDING VAN DRENKELINGEN. LVIIL
In Amfterdam, op den nde" November 1798, wierdt door den Schipper der-trekfchuit op Tsfelftyn, uit den Amftel, by de Paardeftraat zonder levenstekenen opgehaald,' het zes Jaarig zoontje van Evert Koster. Men bragt het in een naby zynd Bierhuis, daar Jaques Teysfet Junior , en de Chirurgyn A. C. Bodenftaf, gezamenlyk pogingen aanwendden ter zyner herftelling. Hunne werkzaamheid wierd gevolgd van eenen gelukkigen uitflag. De kleine Drenkeling gaf tekens van leeven, en herkreeg zyne volkomene gezondheid.
Aan Jaques Teysfet Junior en den Chirurgyn A. C. Bodenftaf, is door de Maatfchappy toegeweezen eene zilvere Medaille en 't overige der premie in geld.
LIX.
Te Amfterdam, op den 13 den November 1793 , des nachts over drie uuren , hebben Gerrit Noordhuis en Jan van Engelen , eenen Drenkeling Lambert Kooy genaamd, by de
Mar-



264 HlST. EnGeDENKSCÏIR. der MAATSCHAPPY
Markensbrug opgehaald, zonder teken van leeven bevonden , in een huis gebragt, en aldaar door verwarming en vryvingen weder bygebragt.
De twee Redders ontvingen ieder eene zilvere Medaille en de rest in geld.
LX.
Te Amjlerdam. den aoftea November 179$; heeft Johan Cornelis Toehar, Med. Doctor eenen Drenkeling van zéstig Jaaren Joost van lngen genaamd, die des avonds circa agt uuren uit de Prinfengragt by de Vyzelgragt, zonder eenig teeken van leeven was opgehaald , door verwarmen, vryven met Brandewyn en Zout weder bygebragt, en door eene Aderlaating verder herfteld.
Johan Cornelis Toelacr, Med. Doclor, bewerker deezer redding, genoot de goude Medaille.
LXL
Te Vugt by "x Hertogenbosch, den ^en December 1798 , heeft de Chirurgyn Henricut
Itih



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 265"
Immers , eenen Drenkeling Hendrik Claasfens, die zonder teeken van leeven uit het water was opgehaald , door het aanwenden der by de Maatfchappy voorgefchreve redmiddelen, weder bygebragt , en genoot daar voor de premie van tien zilvere Ducatons.
LXII.
In Amjlerdam, op den nden December 1798, wierd het zoontje van Pieter Huysman, oud zes Jaaren, zonder eenig teeken van leeven uit het water opgehaald en door den Chirurgyn H Bier weder bygebragt, die daar voor ontving de Premie in geld.
LXIII.
Te Maasjluis , op den I2<3en December 1798, viel eene Jodinne, zynde een Meisje van dertien Jaaren, met naameRhyntje Meyer t aan de binnenzyde van de Noordfluis in 't water. Zy dreef door de fterke ftroom en Ysgang, onder de ysfchotzen en fchuiten die in de haven lagen door, tot aan den uithoek der fchans, eenen afftand van wel driehonderd voeten, alwaar zy eindelyk door middel van eenen haak zonder het geringde leevensteeken
wierd



s66 Hist.en Gedenkschr. der Maatschappy wierd opgehaald. Het fchynbaar verloorefi leeven wierd in haar weder opgewekt, door aangeduide redmiddelen en voornameJyk door fchuijering onder de voetzoolem
De Chirurgyns en Redders L. Braat en M. Naesfens, ontvingen ieder eene zilvere Me» daille en het overige in geld.
LXIV.
In Amfterdam, op den 13den December 1798, wierdt uit de Kloveniersburgwal, zonder leevensteeken opgehaald een Jongeling^ Alben Heyhardgenaamd, en door vryven met Brandewyn en Zout weder bygebragt.
Jofephus Koene, Bernardus Koene, Johannes Jacobsz, en Jan Wildering Junior, die hierin gezaamentlyk werkzaam waaren geweest , ontvingen elk eene zilvere Medaille, en hun aandeel het overige in geld.
LXV,
In Haarlem, op Zondag den 23*^1 December 1798, des middags omtrent een uur, viel een Jongeling van zeventien Jaaren, Matthys
yan



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN.' Z6j
van dén Berg genaamd, op fchaatfen rydende # door het ys in 't water en wierd 'er , doch zonder het geringfte leevensteeken weder Uitgehaald. Uit deezen ftaat is hy weeder bygebragt en volkomen herfteld geworden door P van Hall, Officier van gezondheid by de tweede Compagnie rydende Artillerie f, ten dien einde aanwendende het fterk en aanhoudend borstelen der voerzoolen , verwarmen, vryven met warme wolle doeken, enz.
P, van Hall, wierd met de goude Medaille begiftigd.
LXVL
In Jmfieldam j op den 23'ften Decembsr 1798, vielen drie Jongers, op fchaatzen loopende door het ys in de Lynbaansgraff. Een derzelven Jan Willem JEyltjes , wierdt zonder tekenen van leeven 'er uitgehaald, en in een Biertapper»huis gebragt, alwaar A. H. Hackman , Fred Imbker , Gerrit Loep; Willem Stroef en Hermanus Schuurleer , doer vryven met Brandewyn en andere redmiddel leu , hem weder bybragtén.'
De eerfte dér vyf genoemds Redders^ ÏV. Deel; I onc-



263 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
ontving eene zilvere Medaille en geld, de vier overige yder een vyfde deel der Premie in geld.
LX VII.
In Amjlerdam , op den 2"ften December 1798, is Cormlia Koelman oud vyftig Jaaren, op de Brou'ver;grage onder eene brugge, zonder leevenstekenen uit het ys gehaald, en door vyf perfoonen, die haar in een Bierkelder bragten, ontkleedden, voor een vuur la* gen, met Brandewyn vreeven , Clisteerden , enz. weeder bygebragt.
De vyf Redders , Jacobus Loep , Hamen Schuurman , Pieter Kesfelaar, Hendrik Koning en Jan Jan/en Dortmond, ontvingen elk hun vyfde van de Premie, in geld.
LXVIII.
Te Amfterdam , op den 26^ December 1798, wierdt de Chirurgyn P. H. Zimmer, des avonds om half zeeven uuren gehaald by <^en Castelein Reevers, alwaar hy eenen fchyndooden Drenkeling vond, Claas Meyer genaamd, die op het Y by het galgenveld in
dien



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 269
dien ftaat uit het ys was opgehaald. Zyn lichaam , was door de ftrenge koude geheel ftyf en als het waare bevrozen , de oogen half geflnoten en fchuim bedekte den mond en neus. Deeze Drenkeling wierd echter teegen alle vermoeden w der bygebragt, in den tyd van circa twee uuren, door het yverig aanwenden van meest gepaste redmiddelen.
De goude Medaille is aan den Chirurgyn P. B. C Zimmer , voor deeze redding toegeweezen.
LXIX.
Te Amfterdam , op den 26^11 December 1798 , wierdt aan den hoek van 't Galgenveld, een Drenkeling zonder teekens van leeven opgehaald , wiens naam was Hendrik Mtyer. Hy was met twee aaderen onder 't fchaatferydcn door het ys in 't water gevallen. Een van hun wist gelukkig zich zeiven te redden , liep naar het Tolhuisom hulpe, keerde te rug met eenige andere perfoonen, die Hendrik Meyer en eenen zyner meegezellen , zonder teekens van leeven ophaalden, en in een ysfleede bragten naar een Tappershuis op den hoek van de Martelaarsgrafc. De S 2 Dr.n-



27Q HlST. EN GeDENKSCHR. rER MAATSCBAPït
Drenkeling Hendrik Meyer, is ondrr de behandeling van den Chirurgyn Johannes Jong. bloed weeder bygekoumen en volkomen herfteld.
Johannes Jongbloed, ontving ter belooning de'goude Medaille.
4.
Op den T7den Maart 1798, had een WaU deks Soldaat, het ong,l ik fusfchen Nymeegen en Jhtel, uit het Beurtfchip óver boord te vallen. D^ Schipper Pieter van Giezen, ziende het gevaar waarin die man «vas, maakt in alle yl de Boot los , fpringt in der.zelven , maar heeft door den fprong en den fterken fchok daar door aan den Boot medegedeeld oA zelf net ong lak uit denzelvén voorover te Haan m de Rievier. Verre van door dit ongeval zyn menslievend voorneemen te Jaacen vaaren, fwemd hy uit alle ma. ht naar den dryvenden Boot, berykt dien, werkt 'er zig zeiven in, roeit met infpaD,ing van alle zyne kragten na den ongelukkig-n, berykt en grypt hem even voor dat hy geheel onder water was gezonken. Hem aantevatten en in den Boot te heffen was het werk v3n een
oaen-



TOT RtDDING VAN DRENKELINGEN. Zf%
ogenblik. Een vierde uur daarna waren zy beiden aan Boord van het Beurtfchip, alwaar hy den geredden van droge kleederen voorzag en by den kacchel verkwikte.
De Maatfchappy heeft deeze kloekmoedigheid en menschlievende daad van den Schipper Pwter van Giezen , wel willen belooaen met eene zilvere Medaille»
B. l
In Amfterdam, op den iQden Juny 1708, des 's avonds om tien uuren was zeker man, Bosman genaamd inde Roozegragt gevallen, en reeds geheel onderwater gezonken. Frsderik Bruggenkoi, een teder en zwakyk Jongeling van 18 Jaaren, hadt de ftoutheid om zich te water te begeeven en denzelvcn te redden. Voor deeze loffelyke daad heeft de Maatfchappy hem twaalf Guldens ten gefchenk gegeeve.n.
G.
D. J. Griot, Med. Do£lor te Amfterdam, des avonds van den i8den Augustus 1798, circa half 8 uuren, den. Beurfteeg doorgaanS 3 de,



2?2 HlST.EN GeDENR-SCHR. der MaATSCHAPPY
de, zag een aantal menfchen, beezig met eene vrouw naar gisfing omtrent de 25 Jaaren oud , in flaauwte liggende, b - te brengen. Ziende dat men niet ffcug !e, dr ,ns: hy door de meenigte om haar van nad'rby te onderzoeken en waare het mogelyk te helpen. Haar aangezigt was toen zeer opgezet van couLur, Zy, zonder eenig teeken van leeven. Hy beproefde onderfcheide prikkelende middelen , doch vrugteloos Hy deed haar vervolgens by den naasten Chirurgyn inbrengen , ,.lwaar men haar eene Ader opende , eerst op den eenen , daarna op den anderen Arm; do h zonder Bloed te bekomen. Men fchuij,rde haare voerzoolen, hield haarden Sp. Sal. Amm. onder den Neus, bragt haar herhaal Je J abuksclisteeren by, en goot nu en dan wat van eene verfterkende Mixtuur. in den Mond. Onder het vlytig toedienen deezer middelen opende zy eindelyk nahy 10 uuren haare oogleeden , de oogen fterk verdraaiende en wierd tecvens door hevige ftuyptrekkingen aangevallen , die verzeid waren met poogingen tot overgeeven Doch uit deezen ftaat verviel zy o* genblikkelyk weeder in den voorigen hooploozen toeftand. Het zien echrer van leevensteekens had intusfchtn de R«duers aan^e/uurd om met nieuwen



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN." 273
wen moed hun werk onvermoeid doortezerten; maar ook eindelyk geeneO fchyn zelf Van goed gevolg ziende , gaven zy het op. D. J. Griot moest zich van haar verwyderen, gaf echter alvoorens kennis van het geval aan den Maire der Stad , en verzogt de Chirurgyns bediendens met hunne werkzaamheeden middelerwy'e te bly ven aanhouden, hetwelk gelchiedde. Eindelyk ruim half twee en dus na dat deeze Vrouw geduurende meer dan zes uuren lang , in eene diepe flaauwte die nogthans een ogenblik is afgebroken geweest geleegen had, en juist in het tydftip dat men wegens het Gasthuis zich aanmeldde om haar vermeend dood ligchaam weg te haaien , rigtede zy zich op, gaf eenen diepen zugt en opende andermaal haare oogen. Men bood haar, ter verkwikking, eeten aan, doch zy wygerde dit, maar vroeg zeer om drinken, zeggende grooten dorst te hebben. Na , in een niet hng tydbeftek , eene aanmerkeljce hoeveelheid water en melk greetig gedronken te hebben , ftond zy op en begaf zich, zo zy zeide , naar haare flaapfteede , in de Goudsbloemftraat,
Men heeft, door de verrasfchende blydfchap, over deeze ten eenenmaale onvoorziene



if4 Hjst. en GtomKscm. dér MaAts»»appt' ne uitkomst verzuimd nader onderzoek te doen, naar de oorzaak van het ongeval ,haaren Naam, kostwinninge , enz. Alle'enlyk heeft men uit een Man onder de omftanders, die even buiten de Poort te Leyden haar reys' genoot geworden èn gebleeven was, vernoomen , dat zy van Leyden tot Amjlerdam, dien ganfchen dag die buitengewoon heet was, te Voet met hem gaande, geen eeten noch drinken gebruikt had.
Te Hoorn, op den 26"en December 1798, heeft J. G. Koning, Luitenant onder het Battaillon Jagers van den Luitenant Collonei Chajfé , eenen Jongeling van twaalf Jaaren Widem Breebaard Schagen , zoon van Anthony Schagen, uit eenen gevaarlyken ftaat weeder doen bykomen. Hy was bevroozen en zonder eenig teeken van leeven. Het voornaam middel van 't welk de redder zich bediende was, by gebrek van Sneeuw, Yskoudwater. Na dat het leeven zich openbaarde, gaf hy hem eenige droppen Brandewyn.
De Redder is door de Maatfchappy, mei éenen zilveren Gedenkpenning j ter erkentenis» fe, befchonkerr.



HISTORIE
E N
GEDENKSCHRIFTEN
V A N D E
MAATSCHAPPY,
TOT REDDING VAN
DRENKELINGEN,
OPGERECHT BINNEN AMSTERDAM MDCCLXVIL
V
VEERTIENDE STUKJE.
TE AMSTERDAM. By G. W A R N A R S. MDCCCIV.






V O O R REDE
14de STUKJE.
De Maatfchappy tot Redding van Drenkelingen , heeft thans wederom het genoegen , van, door een openlyk verflag haarer verrichtingen , geduurende een " tydverloop van drie jaaren , blyken te geeven, van het zo algemeen verfpreid nut van derzelver inrichting, als door welke, by voortduuring, een aantal ongelukkigen, aan de faaraenleving, en de daar uit voortgevloeide betrekkingen, worden terug gegeeven, wier verlies in voorige, en ten dezen opzichte minder gelukkige, dagen voor zeker moest gehouden worden.
Nochthans fchynt het uit de vergelyï kende befchouwing van het aantal van geredde Drenkelingen, tot dat der ongeredden, te volgen, dat, gelyk aan de eene zyde, de wyze, waarop het dierlyk leven, by de fmoring in het water, * 2 wordt



IV
VOORREDE.
wordt uitgedoofd, dikwerf zo plotsling en buiten alle verder bereik van toegebrachte kunsthulp gefchiedt, echter aan de andere zyde, in veelen gevallen, de nog niet gedoofde vonk des levens, wellicht wederom ten vollen zoude ontvlammen, ware niet in uitwendige omftandigheden, ter gelegenheid van het redden van dergelyke ongelukkiger, de oorzaak gelegen , waarom de pogingen der Maatfchappy, zints zo veele jaaren, met den meesten yver aangewend, nog niet^dien trap van algemeene nuttigheid bereikt hebben , welke door dezelve bedoeld, en met het vuurigst verlangen gewenscht wordt
De onberaaden yver toch van veelen, hoe pryzenswaardig anders in zich zeiven i het niet naauwkeurig, en met overleg in 't werk gefield, beproeven der herflelling van den fchynbaar levenlozen, de te vroeg verrichtte aderlating, by fommigen, het ai te onbepaald, te
fpoe-



VOORREDE.
v
Jpoedig en te hevig aanwenden dier uitwendige prikkels, welke dat faamenftel als het ware van werktuigen, (welke elk voor , zich , in derzeiver werking voor eene korte, doch zeer gevaarlyke tusfchenpooze gefchorscht worden) tot het hervatten van derzeiver, voor het leven van het geheel, zo gewichtige werking aanzetten, gevoegd eindelyk by een te vroeg als zeker geftelden dood des ongelukkigen , zyn zo veele oorzaaken , van het nog ftecds zo aanmerkelyk getal van ongeredden, waarvan de Maatfchappy zich ook thans wederom genoodzaakt vindt eene openlyke bekentenis te doen.
Intusfchen, gelyk het behoud Hechts van één enkel lid der famenleving, aan onze inrichting eene genoegfaame belooning voor derzeiver veelvuldige en uitgebreide verrichtingen zyn zoude, heeft dezelve echter het genoegen, van ter kennis van het Publiecq te bren* 3 gen,



vi VOORREDE.
gen, dat in de afgeloopene drie jaarei/: K99- /8oo en 1801 , een getal van honderd veertig menfchen, door de weJberaade en geflaagde hulp van kundige en menschliever.de redders, tot het leven zyn teruggeroepen, voor welke, met gelukkigen uïtflag bekroonde, pogingen, aan de redders, een evenredig getal j van, naar hunne keuze gefchikte, beloningen d oorde Maatfchappy zyn uitgereikt geworden, en onder welk aanzienlyk getal zich thé bevinden , welke door "niet adembaare lucht byna geheel geflikt zyn; en één, die, door wanhoop tot het zinloos befiuit gekomen, van door middel van de koord. op eene rampzalige wyze, zich het leven te beneemen/in deze ten halve uitgevoerde poging, op eene "gelukkige wyze verhinderd, en volgends de voorfchriften der Maatfchappy, gelyk de beide anderen, ten vollen "is herfteld geworden.
Van de verdere byzonderheden, welke



VOORREDE. vii
j ke de Maatfchappy oordeelde ter kennis van het algemeen te moeten brengen , zyn de volgende de merkwaardigffce:
Dat, gelyk de Hoogstgeconftitueerde Machten, zich onze belangen fteeds op het meest hebben ter harte genomen, even dus hier van ons een blyk is geworden . door dien de Agent van Inwendige Politie op zich heeft genomen, aanfehryving te doen, aan de Commisfaris van 't voormalig gewest Drenthe, ten einde ook aldaar, alle Ordonnantiën, Placaten en Bekendmakingen der Maatfchappy behoorlyk,en ten algemeenenutte, werden gemeengemaakt; welke blyk van behulpzaame medewerking de Maatfchappy tot byzonder genoegen geweest is.
Op eene andere en niet min aangenaame wyze,wierden de belangen der Maatfchappy behartigd, door de edelmoedige * 4 be-



vin VOORREDE.
befchikking van den Heere Paulus Schonegevel, als welke, by zyn overlyden, in den jaare 1799, de ftichting, de fomma van vyf honderd guldens, by testamentaire dispofitie heeft gefchonken, voor welke edelmoedige gifte, de Maatfchappy zich 'sMans nagedachtenis fteeds dankbaar herinnerdt.
Ook voor de bydragen , welke de Maatfchappy uit Dordrecht ontfing, en welke beftonden in befchryvingen van de behandeling , in 't werk gefield tot het redden van zodanige ongelukkigen', welke echter niet tot de gevallen van eigenlyk gezegde Drenkelingen behooren, en met welke de zenders gemeend hebben de Maatfchappy dienst te doen, betuigdt zy haare verplichting, offchoon ter dezer gelegenheid, de vryheid neemende aan gemelde zenders te herinneren, dat de mededeling dezer ftukken, in de Gedenkfchriften der Maatfchappy, door den toevloed van berichten
van



VOORREDE. ix
van dezen aart, welke dezelve van overal ontfangt, niet wordt veroorloofd
Betreklyk nog de befchikkingen der Maatfchappy, voor deze flad , melden wy, dat als een maatregel van zekerheid is goedgevonden, de Wachthuisjens van eene lyst te voorzien , van •de woonplaatfen dier Wykmecsters , in wier wyken het Wachthuisje zich geplaatst vindt; eene maatregel , van welke het doel is, de befpoediging van de tegenwoordigheid der Wykmeesters, in wier wyk de ongelukkige uit het water wordt opgehaald.
Verder nog was het de Maatfchappy tot genoegen , door het vervullen van de plaats van Correspondent, ter gelegenheid van affterving , of anderzins, derzelve werkkring vergroot te zien door de behulpzame bereidvaardigheid, v tot het onderhouden der Corresponden* 5 tie



x VOORREDE.
tie, der Heeren C, Geerlsma te Slooten in Vriesland, F. Ver ft er, M. D., in 's Hertogenbosch, de laatfte in plaatfe van wyien ons zo verdienstelyk correspondeerend lid, den Heere Jacob vm der Haer, A. de Haen, Predikant te Dokkum, C. de Vries, in plaatfe van den Heere Claas Taan , en C. G. C. Reinwardt, Hoogleeraar aan de Harder wykfcheHoogefchool, alle welke Heeren de oogmerken der ftichting wel hebben willen bevordeïyk zyn.
Als Mededirecteuren hebben aan het beftuur der Maatfchappy, geduurende dit tydvak, deelgenomen, de Heeren Johannes Carp en Jacob Fock,de eerfte,om het verlies-te vergoeden van ons achtingwaardig Medelid, den Heere Claude Noordwyk, een der eerfte en oudfte ftichters onzer zo nuttige inrichting, een verlies, van 't welk de Maatfchappy de tyding onthng, met eene deelneming,
ge-



VOORREDE. xi
geevenredigd aan de ongeveinsde hoogachting, welke elk een dezen braven man heeft toegedragen; laatstgemelde, voor den Heere G. J. 't Hooft, van wiens medebeftuur, het de Maatfchappy niet dan zeer kort heeft mogen gebeuren, genot gehad te hebben.
Voor andere verliezen van aanbelang is de ftichting, geduurende dit tydvak, gunftig verfchoond gebleeven, met uitzondering echter, van dat van den Heere Nicolaas van Staphorst, mede een van deszelfs oudfte leden, welke, na eene langduurige ziekte, in den jaare 1801 overleed, en ons zyn gemis niet minder deed betreuren , als dat van den Heere G. Bosch, het geen wy, offchoon drie jaaren vroeger voorgevallen, echter ter dezer gelegenheid niet voorby kunnen aanteroeren, uit aanmerking der genegenheid, welke de Maatfchappy ook voor dezen waardigen man behoudt, welke twee jaaren na de oprichting derzei-



xn V OORREDE,
zelve, en als eerfte plaatsvervangend beftuurder, een gemimen reeks van jaaren, tot den-tyd, op,welke zyn Ed. zyn ontflag verzocht en bekomen heeft, de-ftichting met raad en daad heeft gediend.
Verders bericht de Maatfchappy voorloopig, dat de Heer Dr M H. C. Herminghuyfen, metrer woon zich buiten deze ftad hebbende begeeven, en uit dien hoofde, voor de door zyn Ed. bewezene diensten , van wegen de Maatfchappy, beleefdelyk bedankt geworden zynde, thans ais Geneeskundig Lid, by deze ftichting, en.in zyn Ed. plaatfe, gekoozen is de Heer Dankt Dylius, Med. Doet., en dat als Mededirecteuren,nog kortelings zyn toegetreden, de Heeren Pibo Antoni Brug. mans en Aarnout Jacob de Bordes, van wicn de Maatfchappy zich verzekerd houdt, dezelfde diensten te zullen ont-
fan-



VOORREDE.
XIII
fangen, als aan dezelve, jaaren lang, bewezen zyn,. door de Heeren tl. C. Serrurier en Mr. H. Vollenhoven, voor wien gemelde Heeren zyn ingekomen, en aan welken een zeer verëerend ontflag van hunne deelneming aan de werkzaamheden , door Directeuren is toegcftaan, zich vleijende, dat door gemelde Heeren, even gelyk door onze rustende Medeleden, de Heeren Lublink en van hunkeren, van tyd tot tyd, gefchiedt,de Vergadering, zo veel hun Ed. bezigheden toelaten, van derzeiver raad en daad niet geheel zal verfloken worden,
Van de vervaardiging eener vernieuwde Bekendmaking, het uitvinden van nieuwe Keddings-werktuigen, en andere onderwerpen, zal de Voorrede van het volgend Stukje verflag geeven, het geen, daar de ftoffen tot het zelve, reeds in genoegzaamen voorraad,
voor-



xiv VOORREDE.
voorhanden zyn, eerlang en fpoedig hét tegenwoordig zal volgen.
Amfierdam, 27 September 1804.
I
NAAM-



XV
NAAMLYST .
DER BESTIERDEREN DEZER
MAATSCHAPPY,
federt haare Stichting.
1767 CLAUDE NOORTWYCK, obüt 1797
JACOB de CLERCQ, (honorair 1775) . . oliit 1777
JEAN SCIPION VER.NE-
DE, * . . oHH 1779
GYSBERT ANTWERPEN
VERBRUGGE van FREY-
HOFF, (honorair 1775), obüt 1779
PIETER MEIJER, . obüt 1781
JOHANN GOLL van FRANKENSTEIN, . . obüt 1785
CORNELIS VOLLENHO-
VEN, (honorair 1775), obüt 1789
CORNELIS van ENGE
LEN, (honorair 1769), oliit 1795
JOHANNES ALBERTUS
SCHLOSSER, Med. Dott. obüt 176$
JOHANNES LUBLINK,
de jonge.
1769 GERRIT BOSCH, (honorair
i796), obüt 1793
1769



xvi NAAMLYST 1769' he#m. ''GERARDUS oos-
TERDYK, Med. Do£t. obüt 1795
1774 DANIËL ZACHARIAS CHATELAIN, V. D.- M. (honorair 1788).
1775 NICOLAAS van STAPHORST, . . obüt 1S01
PIETER WILLEM van
LANKEREN, {honorair 1797).
1779 ANDREAS BONN, Med. Dott. Anat. Chir Profesfor.
1780 HERMANNUS TOLLIUS, J. U D. Profesfor Hifi. Eloq. &c (honorair 1784).
1781 Mr.ERNESTUS EBELING, (honorair 1787), . obüt 1795
HENDRIK CORNELIS SER-
RURIER, {honorair 1803).
1785 GERARD VERRYN.
Mr. HENDRIK VOLLENHOVEN, (honorair 1804).
1789 JACOB PAULUS CERTON,otó"f 1793
JOHANN GOLLvan FRANKENSTEIN.
1792 STEPHANUS de CLERCQ.
JAN ANANIAS WILLINK.
1792



der BE STIERDER ER xvïi
1792 ISAAC GERARD THIN van KEULEN.
THEODORUS JOHANNES
WEDDIK.
1793 JACOB van OOSTERWYK BRUYN.
1794 GERRIT BOSCH, junior. GERARDUS JACOBUS 'T
HOOFT, . . obiit 17 99
1796 NICOJLAUS BONDT, Med.
Do£t. Botan. Profesfor, obüt 1796 M. H. C. HERMINGHUY-
$>EN,Med.Dott.(honorair 1802). 1800 JOHANNES QARP, JACOB FOCK.
1802 DANIËL DYLIUS, Med.Doït.
1803 Mr. PIBO ANTONI BRUGMANS.
1804 AARNOUD JACOB de BORDES.
NAAM-



XVIII
NA.AMLYST
DER TEGENWOORDIGE CORRESPONDENTEN IN DE BUITENSTEDEN.
Te Alkmaar. De Heer M. J. de LAN¬
GE, Notaris.
— Arnhem. De Heer Mr. F. A. van
BERCK, Advocaat.
— Breda. De Heer van MEURS,
Med. Doel.
— Brielle. De Heer Mr. G. L. van
OOSTEN, Subftitiit-Ba.il. luw.
— Campen. De Heer J. de VRIES
HOFMAN, Med. Doet. êf Lettor in de Chirurgie en Vroedkunde.
— Delft. De Heer J. van BREDA,
Med. Doel.
— Dokkum, De Heer A. de HAEN,
Predikant.
— Dordrecht. De Heer van RHYN,
Predikant.
— £«flm. De Heer J. WAART,
Med. Doei.
Te



NAAMLYST xix
Te Enkhuizen. De Heer JAN KLEYNHENS.
— Fransker. De Heer P. S TINSTRA,'
Leeraar der Doopsgezinden. ~_ Genemuiden. De Heer N. van RHYN, Schout en Secretaris.
— Gorkum. De Heer APPELTHERN.
— Gouda. De Heer WILLET, Predi¬
kant in de Waljche Gemeente.
— Groningen. De Heer M. J, BUSCH,
Med. Doel.
— Haarlem. De Heer ADRIAAN ds
WAAL MALEFEYT.
— 'sHage. De Heer de RIEMER,
Med. Dett.
— Harderwyk. De Heer C. G. C. REIN-
WARDT, Prof. ChemBot. & Hifi. Nat.
— Haringen. De Heer H. OOSTER-
BAAN, Leeraar der Doopsgezinden.
— 's Hertogenbosch.'De Heer Mr. MAARTEN
BOWIER, Oud Penfionaris.
_ Heusden. De Heer ESDRE,P/?z7. Doet.
Hoorn. De Heer ENGELBER.TS,
Predikant.
* * a Te



xx NAAMLYST
Te Leeuwaarden. De Heer F. KUTSCH,' Med. DoSt.
— Leiden. De Heer P. van LELY-
VELD.
— Loenen. De Keer B. WIPF , Med,
Doet.
— Maastricht. De Heer VRYTHOFF ,
Med. Prof.
— Meppelt. De Heer G. A. van KLEMS-
DYK, Predikant.
— Middelburg. De Heer B. DOBBELAER
de WEST), Med. Doel. & Lietor.
— Nymezgen. De Heer J. van ROGGEN,
Chirurgyn.
— BJieemn. De Heer VOLLENHO¬
VEN.
— Rotterdam. De Heer H. A.CERTON
Predikant in de Walfcht
Gemeente. De Heer C. van der POT. De Heer Mr. HERMAN
FORSTEN, Advocaat. De Heer O. C. EICKMA,
Med. Doel.
De Heer G. van BA ALEN. De Heer G. van GENNIP.
Te



der CORRESPONDENTEN. xxi
Te Rotterdam. De Heer G. van NYMEGEN.
De Heer M, BAALDE ROCHUSSEN.
De Heer B. ARRENBERG.
De Heer J. L. NIERSTRASZ.
— Sloten , in De Heer O. GERLSMA, Vriesland. Med. Dott.
— Schoonhoven. De Heer J. vanZELDER,
Med. Doel:.
— Thiel. De Heer J. D. van LEEU¬
WEN, Ontvanger Generaal.
— IVeesp. De Heer GERRIT DOR-
LAND.
— Woerden. De Heer D. COSTERUS,
— Zierkzee, De Heer HARTMAN.
— Zaandam^west-^De Heer C. de VRIES.
— Zwolle. De Heer RAMAER, Stads
Med. Dool.
3



DIRECTEUREN der MAATSCHAPPY.
JOHANNES LUBLINK, de jonge. PIETER WILLEM van LANKEREN, ANDREAS BONN, Med, Do£l. Anat. &
Chir. Profesfor. HENDRIK CORNELIS SERRURIER, GERARD VERRYN. Mr. HENDRIK VOLLENHOVEN. JOHANN GOLL van FRANKENSTEIN. STEPHANUS de CLERCQ. JAN ANANIAS WILLINK. ISAAC GERARD THIN van KEULEN. THEODORUS JOHANNES WEDDIK. JACOB van OOSTERWYK BRUYN, GERRIT BOSCH. JOHANNES CARP. JACOB FOCK.
DANIËL DYLIUS, Med. DoSlor, Mr. PIBO ANTONI BRUGMANS. AARNOUD JACOB de BORDES,



HISTORIE
E N
GEDENKSCHRIFTEN
VAN DE
MAATSCHAPPY,
TOT REDDING VAN
DRENKELINGEN.






tot redding van drenkelingen. 2,7$
1 7 99. I.
Te Haarlem, op den Qden January 1799, wierd Gerrit Poel, vyfjaarig kind varf Nicolaas Poel en Grietje Keupers, dat in eene byt gevallen was, door Bartel Sinor, (die, toen hy het ontdekte, maar één beentje boven water zag, zynde het ligchaam onder 't ys gefchooten ,)met behulp van Jentje Brouwers opgehaald , en by deszelfs ouders in huis gebragt, wanneer zy het met hulp van Jan Kramers en Adriaantje Insfryn gingen ontkleeden, geduurende het welk, inzonderheid toen laatstgemelde de halsboord van het hembd, die meteen koordje toegebonden was, losfneedt, het kind terftond geluid gaf, begon te fchreeuwen, en na voorts afgedroogd, in een wollen deken gerold, op het bedde gelegd en wat brandewyn doorgeflikt te hebben, volkomen bykwam : terwyl, volgens eenpaarig getuigenis van allen, voor zo verre elk hunner had kunnen waarneemen, noch by het opnaaien, noch by het inbrengen in huis, eenig het minste leven had kunnen belpeurd worden.
V. Deed. T Jentjé



»7$ HlST. ENGeDENKSCHR. der MaATSCHAÏPÏ
Jent je Brouwers en Jan Kramers genooten elk een zilveren Medaille, en de rest van hun vier dendeel in geld, doch Adriaantje Insfryn en Bartel Sinor, het hunne geheel in geld.
II.
In Amfterdam , den ia*" January 1799, wierd Jan Frederik Poogt-, kind van Jan Frederik Voogt en Catharina Schoof, dat, op de Prinfegragt, door 't ys gevallen, en reeds een vierendeel uurs onder water geweest was, door Pieter Groenendyk, Evert Botzen, Jan Pitten en Hendrikus Sluiking, ten eenemaal levenloos opgehaald , en in een wynhuis , door verwarmen en wryven met brandewyn en zout, weder bygebragt.
Gemelde Redders, naamlyk Pieter Groenendyk, Evert Botzen, Jan Pitten en Hendrikus Sluyking, hebben elk een zilveren Medaille, en de rest van hun vierde aandeel in de Premie, in gek! ontfangen.
III.
Tot Hoorn, op den I7dm January 1799,hebben Johannes Siewerts en deszelfs Huisvrouw,
ge-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 2,7/
geholpen door Jacob Zaal. H. Jan/en en Jan Wilzon, een jongetje, Christoffel Trïkje geheeten, zonder levenstekenen, uit het ys met een haak opgehaald, aan deszelfs ouders huis gebragt, en aldaat door fchudden, wryven, verwarmen, ingieten van genever en boter, met laauw water gemengd, waarop eene ruime braking volgde, na omtrent een uur arbeids weder doen bykoomen.
Gemelde Redders, naamlyk Johannes Siewerts, deszelfs Huisvrouw, Jacob Zaal, II. Janfen en Jan Wilzon, genoten daar voor elk een vyfde van de uitgeloofde premie in gekk
IV.
In Amfterdam, op denzelfden dag, heeft Meijer Israëls een jodinnetje, met naame Saartje Ma* chiels, dat zonder eenig blyk van leven, aan de Oude Schans was opgehaald, door wryven met Sp, Sal. Amm., eenige lavementen en eene aderlating, na ruim vier uuren arbeids, weder doeri bykoomen.
Meijer Israëls genoot de zes ducaten ter belooning,-
T 2f Vi



2/8- IIlST. EN GeDE.YKSCHR. DER MAATSCHAPPY V.
Te Amfterdam, op den 2often January 1790, wierd een jongetje, Jan Wente genaamd, uit het Y,voor de Kalkmarkt, alwaar hetzelve door het ys gevallen, en reeds een vierendeel uurs onder geweest was, inzonderheid door de onvermoeide vlyt van Arnold Nolden en Gerrit van Gelderen, met eigen levensgevaar, wegens de broosheid van het ys, volftrekt zonder leven, met een haak van den grond opgevischt, en voorts door den Chirurgyn Johannes Groskamp, die de gewoone redmiddelen, als wryven, het inblaazen van tabaksdamp, verwarmen en vervolgens de natuurlyke warmte van een mansperfoon, Seyd Nieuwhof, die zich ontkleedde, en met den drenkeling te bed ging, daar toe aanwendde, 'na verloop van byna twee uuren, weder bygebragt.
De Heelmeester Johannes Groskamp ontving tot beloning dezer redding, de gouden Medaille.
VI. *
In Amfterdam,den 3cften January 1799,wierd eene bejaarde vrouw, Aaltje Storm genaamd,, uit den Binnen -Amftel, uit eene byt, zonder
eenig



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN, 2,79
eenig teken van leven, opgehaald; Michaël de Winter, leerling in de Heelkunde, appliceerde de gewoone redmiddelen van verwarmen, wryven met warme wollen doeken, en het inblaazen van tabaksdamp, onder het welk zy, na verloop van een vierendeel uurs, begon bytekoomen. Eene aderlating en verdere koestering hertelden haar volkomen.
Michaël de Winter genoot de gouden Eerpenning.
VIL
In Amfterdam, op den 3*" February 1799» wierd door Jacobus van Lingen en Hendrik Tor een mansperfoon van acht-ent'festig jaaren, met naame Hendrik Emmerling, door hun uit de Looijersgragt , uit de modder , voor dood opgehaald, door reinigen, verwarmen, wryven met brandewyn en zout, het ingieten van brandewyn, als ook van laauw water met zout, weder bygebragt.
Hendrik Tor en Jacobus van Lingen ontvingen ieder de helft der uitgeloofde zes ducaten.
T 3 VUL



s8o HlST. EN GeDENHBGHR. DER MAATSCHAPPY VIII.
Op Zee, voor Tholen, den a8ften February 1799, aan boort van het beurtfchip, varende van Bergen op den Zoom naar Rotterdam, wierd door S. J. de Man,Sergeant onder de vierde halve Brigade, de Fufelier Vilenskie, behorende tot de eerste halve Brigade, dewelke over boord gevallen zynde, en na omtrent een vierendeel uurs in zee te hebben leggen dobberen, voor dood wierd opgehaald, door 't inblaazen van tabaksdamp, de prikkelende reuk van brandend graauw papier en 't wryven met een wollen deken, na eene aanmerklyke ruimte tyds met hem bezig ger weest te zyn, weder tot volkomen wdltend gebragt.
Simon Jofeph de Man is voor deze redding niet de gouden Eerepenning befchonken.
IX.
In Amfterdam,op den aden Maart 1799, heeft Jacobus van Daaien een knaapje van agt jaaren, genaamd Roelof Reevers, uit de baangragt,doch zonder dat er blyk van leven in befpeurd wierd, helpen ophaalen; dat hy voorts door wryven met wollen doeken, brandewyn en zout, het inblaazen van
ta-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 281
tabaksrook, waarmede een vierendeel uurs wierd toegebragt, weder deed bykomen, en het vervolgens een braakmiddel ingaf, 't geen deszelfs herftelling voltooide.
Jacobus van Baaien ontving eene zilveren Medaille , en de rest in geld,
X.
Aan den Hoogen Dyk, buiten de Haarlemmer Poort, naby Amfterdam, op den I4den Maart 17 99, wierd, door aldaar zich bevindende arbeidslieden , een' man, Pieter van den Berg gehceten , zonder eenige de minste beweging of leven, in 't water gevonden, en met niet weinig moeite opgehaald, in de naaste herberg gebragt. Dirk van Loon en J. A. Kuiper, leerlingen van den Heelmeester Nye, die by afwezigheid van hun meester, om wien men zondt, er by kwamen, bragten hem, door het in 't werk ftellen der gewoone redmiddelen, weder by.
Eene zilvere Medaille, en twee derde van het overige geld, wierd aan Dirk van Loon, en eene dergelyke Medaille, met het overige derde deel, aan zynen medehelper, J. A. Kuiper, ter belooning toegeweezen,
T 4 XI.



*S2 Hist.en Gedenkschr,derMaatschaep? XI.
By Bleiiwyi, op den 27öen Maart 1799, was Ary van Meel, een man van tweeënvyfrig jaaren, des avonds door de duisternis in 't water geraakt, en door Hendrik Swieb voor dood 'er uitgehaald, die ook, in eene naby zynde woning, door wryving met zout op de borst, reeds eenig leven in denzelven had verwekt, eer'de Chirurgyn aan den Bergiehenhoek, Joh. van Oost en,'ex by kwam, die door 't ontkleeden, verwarmen, verdere wryvingen, het Tabaksklisteer en prikkelingen, den drenkeling verder volkomen bybragt.
- Hendrik Swieb, en de Heelmeester Joh van Oosten, ontvingen ieder eene zilveren penning en de helft van 't overige geld.
XII.
Te Sapnieer, op den 31^ jjaart XJ^9 wierd Wubbe Wubbes, vierjaarig zoontje van Egbirt Wubbes Homveld , dat men vermistte, door de moeder zelve voor dood uit het water gehaald, en door den Vroedmeester Gerrit VisJcher, die 'er geduurende een hdf uur, eer zich
le-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN- 283
leven ontdekte, mede bezig was, weder herfteld.
De Redder Gerrit Visfchr , Apothecar en Vroedmeester, genoot de premie van tien zilvere ducatons.
XIII.
Te Rotterdam, op den 3den April 1799, was een Jongeling van veertien jaaren , die zedert ecnigen tyd aan toevallen van vallende ziekte onderhevig was, waarfchynlyk door toedoen van zodanig een toeval, terwyl hy eenig vuilnis zou uitwerpen , in 't water gevallen. Hy had 'er waarièhynlyk al lang ingelegen , toen eene vrouw, daarkomende om water te fcheppen , hem toevallig ontdekte; waarop hy opgehaald en ftyf bevrooren, alzo het op dien dag zeer. koud was, in de Brandery van den Heer J. C. de Jongh, wierd gebragt, die den drenkeling , dewelke ten eenemaal levenloos, yskoud, zeer gezwollen van aangezicht, vol zwarte, paerfche en donker blauwe plekken was, tusfchen de heete disteleerketels, op gewarmde wolle kleeden, deed nedcrlcggeu, en door wryven met gewarmde doeken, zachtelyk drukken op dc borst, onder het inblaazen van lucht in de T 5 Ion-



284 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MaATSCHAPPY
longcn , na verloop van een groot half uur, het genoegen had VOT het eerste blyk van herleving te ontwaaren; het geen onder 't voortzetten dezer bewerking , inzonderheid door het fterk wryven onder de voetzooien, eindelyk na verloop van anderhalf uur deszelfs volkomene herftelling ten gevolge had.
J. C, de Jongh wierd voor deze redding met de gouden eerepenning befchonken.
XIV.
Te Zevenhuizen , onder Moeriapellen , den nden April 1799, heeft Willem van der Jagt, een kind van ruim vyf jaaren , zynde het dochtertje van Ary Visjcher, dat ten eenemaal levenloos in :t water gevonden en opgehaald werd, na het eerst vruchteloos gefchud en gerold te hebben, na het affnyden der klederen, door wryven met een warme doek en met fyn zout voor een vuur, en door 't inblaazen van lucht in den mond, de eerste beginzels van herleving verwekt; en voorts door de flaapen van het hoofd met brandewyn te wasfchen, Hofmans-droppels met Jenever in de keel te gieten , en met het zelve te bedde te gaan leggen, deszelfs volko. mene herftelling bewerkt.
Wil-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 2%$
Willem van der Jagt heeft daar voor de premie in geld genooten.
XV.
In Amfterdam, op den i8den April 1799, wierd, ten huize van den Apothecar Engert, een Jongman van drieëntwintig jaaren, Herman ten Bruggen Kate genaamd, die uit het Cingel, zonder eenig blyk van leven te vertoonen, was opgehaald, door den Chirurgyn Petrus van der Linden* die aldaar de gewoone redmiddelen aanwendde, na omtrent een uur arbeids, weder in 't genot van 't fchynbaar uitgebluscht leven heriïeld.
De gouden Medaille was de beloning, die de Heelmeester Petrus van der Linden, voor deze redding genoot.
XVI.
Te Rotterdam, op den a8ftenApril 1799, bragt de Heelmeester P. Hoebers, een man met naame Harmen Hendrik Lofeman, waar in men by 't ophaalen geen 't minste leven belpeurde, door 't bezigen van gepaste middelen, zo verre by, dat hy duidelyke blykert van leven gaf; doch
eene



285 Eist. en Gedenkschr. der Maatschappy
eene hevige benaauwdheid, welke noch voor braakmiddelen, noch voor eene aderlating wilde wyken, deed hem, omtrent twee uuren laater, den geest geeven.
De Chirurgyn P. Hosbers is met de goude Medaille befchonken.
XVII.
Te Amfterdam, op den I3*» Mai, hebben H. S. Michel en Johan Haneifen, leerlingen in de Heelkunde, door 't aanwenden der gewoone kunstbewerking,een vrouwsperfoon Lena van F liet genaamd, die men by 't opnaaien uit het water voor dood hield, weder volkomen bygebragt.
H, S. Michel en Johan Baneifen ontvingen elk eene zilveren Medaille en de overige helft in geld.
XVIII.
In Amfterdam,op den zelfden dag, wierd een Mansperfoon , Jan Swemmer genaamd, voor dood opgehaald, door Frans Stubbe, E. de Koning, L. Pcyl en J. H. Swaab, deze perfoon, in een wynhuis gebragt, en aldaar een weinig gelegen hebbende, kwam weder by.
De



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 28/
De vier redders Frans Stubbe, E de Ko' ning, L. Peyl en J, H Swaab, ontvingen elk eene zilveren Medaille, en hun overig vierdedeel in geld;
XIX,
Nog is, op den zelfden dag, binnen Amfterdam, door Willem Smits en P. Ebeler, beiden leerlingen in de Heelkunde, door het wel aanbrengen der gewoone middelen, gered een Jongetje van zeven jaaren, Jan Winkel geheeten, dat, na een vierendeel uurs onder water geweest te zyn, by 't opnaaien zonder eenige de minste tekenen van léven bevonden wierd. Na een half uur arbeids , deeden zich de eerste tekenen van leven op, en drie uuren laater was de drenkeling volkomen herfteld.
Willem Smits en P. Ebeler, ontvingen elk eene zilveren Medaille, en de rest van hun half aandeel aan de premie, in geld.
XX. \
Te Noordgouw e , op den 2;ften Mai 1799, heeft de Heelmeester, Johan Philippus Hers, een Meisje van drie jaaren, Lyntje Tu-
re-



283 Eist. en Gedenkschr. der Maatschappy
relure geheeten, dat zonder fchynbaar leven «at het water gehaald was, door de kunstbewerking volkomen bygebragt.
De Chirurgyn Johan Philippus Hers, genoot hier voor eene zilveren Medaille en de rest der premie in geld.
XXI.
In Amfterdam, den 27ften Mai 1799, is een vrouwsperfoon, met naame Anna Smit, dat aan de Bierkaay zonder levenstekenen was opgehaald, door den Chfiwgyn J. C. Weisz, die het zelve, in een tappers winkel, reeds met een ander vrouwsperfoon te bed had gelegd, doch nog zonder eenig blyk van leven vondt, weder bygebragt; de middelen daartoe gebezigd, waren wryvingen met brandewyn en zout, het tabaksklisteer, prikkelingen in de neus met Sp. Sal. Amm. eene aderlating en een braakmiddel.
J> C. Weisz, genoot de premie in geld.
p
. XXII.
Te Scheemda, op den 27^ Mai 1799 ^. heeft de Geneesheer J. Barlinckhoff, eene vrouw,
die



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. aBg
: die naar waarfchynlyke gisfing, geduurende een ! half uur met het hoofd onder water geweest, en ten eenemaal levenloos was opgehaald, enkel door verwarmen, wryven met heete brandewyn , prikkelen met Sp. Sal. Amm., en eene aderlating weder bygebragt.
J. Barlinckhoff, M. D. genoot de zilveren Medaille, en negenentwintig guldens.
XXIII.
In Amfterdam, op den 5den Juny 1799, is onder het aanwenden van gepaste redmiddelen, een vrouwsperfoon, genaamd Johanna van Dyk, dat zonder levenstekenen was opgehaald, weder bygekomen.
De Redder Johannes Panel, Chirurgyn, ontving eene zilveren Medaille en de rest in geld.
XXIV.
Te Sliedrecht, op den 7den Juny 1799, heeft i de Chirurgyn Dingeman Giltay, een tweejaarig kind van Ark Baan, dat na een half uur lang : in eene modderige floot gelegen te hebben, waar uit het zonder blykbaar leven , ten eenemaal
flap



■
SQO HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
flap van leden, met een blaauw paersch opgezet aangezicht, en vervvydden anus, was opgehaald, s door tabaksdamp en warme wry vingen, waar mede hy een geruimen tyd aanhield, weder herfteld.
De Redder, Dingeman Giltay, verkoos engenoot de gouden Medaille.
XXV.
Te Delft, op den 15*11 juny %f^9 wjenï door Corn. van Doorne, het kind van Hendrik Paanders, dat in 't water gevallen en naar den grond gezonken was, niet zonder veel moeyte opgevischt,naar het huis der ouders gedragen,en fchoon het volftrekt zonder levenstekenen bevonden wierd, weder bygebragt.
Cornelis van Doorne ontving de uitgeloofde zes ducaten ter belooning.
XXVI.
Te Enkhuizen, op den icdenju]y 1799 ? viel ' in 't Weeshuis aldaar, een Weesjongen van omtrent negen jaaren oud, Abel Voorn genaamd, in een regenwatersbak; Dirk Bloemendaal, Mr! Timmerman en Jan Feenflra, Metfelaars knecht,
bei-



* tot redding VAN drenkelinge». 291
beiden in gemeld huis werkende, en op het gerucht toegeichoten , beflooten eene poging te doen, om den ongelukkigen te redden, waar toe echter niets by de hand was, dan eene, fchoon veel te korte, ladder, en een tuinmans-haak. Hier mede begaf zich Jan Feenflra, geholpen door Dirk Bloemendaal, in de bak , en het gelukte hem eindelyk , niet zonder veel moeite en eigen levensgevaar, wyl 'er zeer veel water in de bak , en de drenkeling naar beneden gezonken was, denzelven optehaalen: gelyk zy ook daagden in hem, die reeds 'ten eenemaal levenloos was, door verwarmen, rollen , wryven en ingieten van genever, weder te doen herkomen uit des^ zelfs fchynbaar Ievenloozen ftaat.
Jan Feenftra en Dirk Bloemendaal ontvingen elk eene zilvere Medaille, en de rest van hun half aandeel aan de premie, in geld.
XXVIÏ.
Onder Bloemendaal, naby Gouda; op den i2dtt' Juny 1799 ? wierd het kind van Cornelis Hagendoorn, twee en een half jaar oud, dat, na een half uur vermist te zyn, zonder de minste tekens van leven te geeven , uit het water gehaald was , door Abraham Lens behandeld
V. deel, V en



292 HrST, EN GCDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
en bygebragt: de middelen door denzelven gebezigd, beftonden in een warm bed, waar in een byliggend en ontkleed mansperfoon geplaatst was, wry vingen, eene aderlating en , het inblaazen van tabaksrook.
De Redder Abraham Lens, Chirurgyn, ontving eene zilvere Medaille , en het kistje met Inltrumenten.
XXVIII.
Te Amfterdam. is op den 13*1 July 1799,een jonge drenkeling, met naame W. Rechmond, die voor dood was opgehaald, door den Chirurgyn P. J, Castelyns, met behulp van nog agt andere perfoonen, weder bygebragt.
De Chirurgyn P. J. Castelyns is met eene zilvere Medaille en dertien guldens befchonken: het overige geld is onder de agt helpers verdeeld , welke waren: Hendrik Horens, Al' bertus Loots , Nicolaas Lenfing, Wed. MHlars, Jan Bos. Hendrik Schelhard. J. G. Happe en AntoKie Scheer.
XXIX.
Op de Rede van Hellevoetjluis den 15*" Ju*
iy



TOT REDDING VAN DRÈNKELTNdEN. 20g
ty ï799i viel, geduurënde een ftorm en hooge zee, de foldaat Nicoldas Bruhl, van de blinde raa van 's Lands oorlogfchip Oldenbarneveld in 't water, en dreef weg; de tweedeftuurman, Jan Virhoog, fprong over boord, zwom den drenkeling na, greep en bragt hem, die reeds aan 'c zinken, en fchynbaar dood was, aan 't fchip, alwaar hy door den Chirurgyn Majoor Ms. Dingemans, met hulp der beide tweede Chirurgyns, C. F. Schutz en J. Carl, door middel eener aderlating, borstelen, wryvert en prikkelingen met Alcal. volat., weder wierd bygebragt.
Afs Dingemant eerfte-, en C. F. Schutz eri .7. Carl, twéede-Chirurgyns, ontvingen elk eene zilvere Médaille en agt guldens;
XXX.
In 'i ffage, op den i^eü ju]y j-^, wierd Dirk de Bruyn voor dood opgehaald, en door twee leerlingen in de Heelkunde, naamlyk Huibert Dekker en Johan Hendrik Sanger, behandeld en bygebragt. Hunne eerfte bewerking was eene byna vruchtelooze aderlating, alzo het bloed in 't eerfte vierendeel-uurs niet vloeijen wilde, en piet dan voor de drenkeling onder het toedienen van Sp. Sal. Amm., de eerfte tekenen van leven gaf, V 2 e»



294 _HlST. en GeDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
en -vervolgens onder verwarmen tusfchen twee wollen dekens, volkomen bykwam.
Huibert Dekker en Johan Hendrik Sanger, genooten elk eene zilvere Medaille en het overige in geld.
XXXI.
In Amfterdam, op den 21 "en jujy 1799? heeft Jechiel Mozes Levie een jongetje van tien jaaren» Jofeph Welf genaamd, dat zonder levenstekenen uit het water gehaald was, door't toedienen van gepaste middelen, weder iri 't genot van het fchynbaar verboren leven herfteld, waarvoor hy de- premie in geld heeft genoten.
XXXII.
Te Amfterdam, op den 25ft«i July, hebben J. D. van den Berg en J. J. Collin, Leerlingen in de Chirurgie , een drenkeling, Cornelis Roelé genaamd, dien zy, in een tappers winkel, zonder levenstekenen vonden, door prikkelende middelen, verwarmen, wryven en het tabaksklisteer, weder bygebragt.
Voor deze redding hebben J. D. van den
Bergh



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. SQ^
Berg en J. J. Collin elk eene zilvere Medaille, en de overige helft der premie in geld ontvangen.
XXXIII.
5- Buiten Middelburg, op den 27°*" July 1799 geraakte Catharina Janfe<, dochter van den landman Leyn Janfe, met de boerenwagen, waarop zy was blyven zitten, terwyl haar vader er even was afgegaan, om iets te verrichten, door het tegenaanryden van den voorbykomenden Vlisfingfchen postwagen, met paard met al, in den aldaar zeer fteilen en diepen vaart; de vader op 't gerucht toefchietende, fprong, benevens nog iemand, in 't water, om zyne dochter, die onder de wagen lag, te redden, waar mede echter wel een vierendeel uurs verliep. By het ophaalen , na dus lang onder en in de modder gelegen te hebben, -was er geen blyk van leven meer overig: de daaromftreeks woonende Chirurgyn, Felix Willem Johan Weber, was echter zo gelukkig, van haar, door het appliceeren van de gewoone redmiddelen, eerlang weder volkomen te doen herleeven.
De Redder Felix Willem Johan Weber , is met de gouden Eerepenning befchonken.
V 3 XXXIV.



so6 Hist. m Gedenkschr . der Maatschappij XXXIV.
In Amjlerdam, den i^n Augustus 1799, heeft Pieter Dirks, met nog zes Medehelpers, naamIyk Paulus Mewe, Adrianus Roerdink, Thomas Brink, Evert de Jong, Pare Jacobs en Mozes Hartog, een drenkeling, Jacob Mulder geheeten, die voor dood opgehaald was, weder bygebragt, doch dezelve overleed een uur na dat hy was bygekomen.
Aan deze zeven redders is de premie toegewezen, en door hun in geld ontvangen.
XXXV.
Te Amjlerdam, op den 8^> Augustus 1799, heeft de Chirurgyn Jan Noot een'Nachtwacht, Jan Schawen geheeten , die zonder levensblyken was opgehaald, door verwarmen, wryven met Sp. Vini en Sp. Sal. Amm., 't tabaksklisteer pn eene aderlating, na 't verwekken der eer/Ie tekenen van leven, weder doen bykomen.
De Redder, Jan Noot, is met eene zilvere. Medaille, en het kistje met Inflrumenten be. fchonken.
XXXVL-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 297
XXXVI.
Te Amfterdam, den i?den Augustus 1799, hebben Jac. Ie Gras, Jac. Wysmuller, Ary van der Lely en Pieter Groenenéyk, een drenkeling, Dirk Zwart genaamd, met een dregge voor dood opgehaald, in een tappers-huis gebragt, en aldaar door verwarmen, wryven met wollen doeken en 't ingieten van lauw water met zout en brandewyn, weder doen bykoomen , en daar voor elk eene zilvere Medaille, en de rest van hun vierdedeel in geld genooten.
XXXVIL
Voor Ameland viel, op den I9den Augustus 1799, van 'sLands-galey,het Noodwcer,over boord de Matroos Harmen Barnzick, en wierd zonder blykbaare tekenen van leven opgehaald. De Chirurgyn-Major E. B. Knogh wendde de ge« woone redmiddelen aan, en herftelde daar door het fchynbaar verlooren leven.
Aan den Redder E. B.Knogh, is de gouden Medaille gefchonken.
V 4 XXXVIII.



ao8 HlST. en Gedenkschr. der Maatschappy XXXVIII.
In deMastenbroeker Polder, op den 2ift"> Augustus 1799 * hadt de Zwolfche Boekverkoper Francois Clement, benevens zyne huisvrouw en twee hunner kinderen, het ongeluk, om met hunne chais , door het ontmoeten van twee iosfe en dartele paarden, van een imallen weg in de vaart aldaar te ,vallen. Hendrik Peters , Fenna Jens, huisvrouw van Cornelis Peters en Diena Gerrits, huisvrouw van Gerbardus Willems, daaromilreeks in hunne landen met hooijen bezig zynde,begaven zich, nadat zy by herhaling van verre een groot gekerm en gcfchreeuw gehooid hadden, naar de weg, alwaar zy op een aanmerklyken aflland ontwaar wierden, dat er menfehen met een rytuig in de floot geraakt waren. Hendrik Wihns, nadat hy aan de andere genoemde redders een fchuit van de overzyde had toegefchoten , om zich daar mede naar de plaats des ongeluks te begeven, fpoedde zich in alleryl te voet, met een grooten modderhaak, derwaarts. Daar ter plaatfe gekomen zynde, vondt hy gemelden Francois Clement reeds uit het water, maar wierd niets van de chais, de vrouw en kinderen gewaar. De fchuit te gelyker tyd aankomende, ontdekte men het oudfte kind, dat met het hodfd even boven
kwam,"



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN.
kwam, haalde het in de fchuit, en bevondt dat het nog blykbaar leefde; voorts vondt men, door middel van gemelden haak, het jongfte kind, dat insgelyks in de fchuit opgenomen, doch zonder blyk van leven gevonden wierd: met het zelfde werktuig onderfchepte men ook nu de moeder, en ligtte dezelve zo veel op, dat de geene: die in de fchuit waren, haar konden vatten; doch door de zwaarlyvig» heid dezer vrouwe, 't geen door de natte Ideederen nog vermeerderd wierd, haar met geene mooglykheid in de fchuit kunnende overtillen , vonden zy zich genoodzaakt, haar buiten boord's vasttehouden , dus naar den wal te ftuwen , en met veel moeite tegen denzel.vcn, die zeer fteil was, optetrekken. Op de wal gekomen zynde, hebben zy het fchynbaar levenloos ligchaam ncdergelegd, en heen en weder gefchud, met geen ander gevolg, dan dat, na verloop van een geruimen tyd, eenig water ten monde uitliep; vervolgens wreeven zy het aangezicht met genever, dien zy door een jongen van 't huis van Willem Peters lieten haaien, en goten ook iets daar van in den mond; kort daar na ontwaarde men bcginfel vatï herleving, eerlige warmte in 't aangezicht, en eenige afgebrokens polsflagen; hierop droegen zy het zwaare ligchaam met veel moeite naar bovengemeld huis,
y 5 d"



300 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
alwaar het, na voor een vuur gekoesterd en van urooge kleederen voorzien te zyn, en met veelbenaauwdheid eene ongelooflyke menigte water geloosd , en wat warme koffy binnen gekregen te heb. ben, volkomen bykwam. Intusfchen had de vrouw van Willem Peters, Hilligje Herms, en deszelfs dienstmaagd, Jda Jans, het jongfte der kinderen, waarmede zy, terwyl men nog bezig was om de moeder optehaalen, naar huis gefneld wa. ren, voor het vuur gekoesterd en gerold, met dat gevolg, dat er zich in hetzelve ook levenstekenen opdeden, aïs wanneer Hilligje Herms hetzelve, na het alvoorens van drooge kleederen voorzien te hebben, aan haare borst lag; eindelyk kwam het volkomen by, begon te zuigen, en loosde, kort daar na, zo van onderen als van boven, eene aanmerkelyke hoeveelheid water.
Voor deze dubbelde Redding zyn twee premiën naamlyk zes'zilvere Medailles, en agt-enveertig guldens gefchonken , aan de zes Redders, naamlyk: Hendrik Wilms, Hendrik Peters, Fenna Jans, Diena Gerrits, Hilligje Herms en Ida Jans.
XXXIX.
Aan de Niemvejluis, in Overysfel, op cfen gciea Augustus 1799, wierd een kind van Dirk



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN.
l Junjy , dat zonder levenstekenen was opge-
I haald, door J. Bosch, C. Heerman, L. de Boer en den Chirurgyn M. H. Verbeet weder bygebragt. Na dat de drie eerstgenoemden het eenigen
• tyd gefchud en gewreven hadden , wierd het door den vierden redder ontkleed, verwarmd,
: met Sp, Sal. Amm, gewreven, en vervolgens in een gewarmd bed gelegd.
J. Bosch, C. Heerman, h de Boer en de
Chirurgyn M. H. Verbeet, ontvingen ' ieder eene zilvere Medaille, en hun gedeelte van 't pverige geld.
XL. •
Te Kylwindeweer. in Groningerland, op den 7den September 1799, wierd Roelof Roelofs, zynde een knaapje van omtrent vyf jaaren, voor ; zyn deur, zonder levenstekenen uit het water opgehaald door Jan Thomas, die daar op met het \ zelve, op zyn fchouder gelegd, ging heen en weer | ïoopen ; hiermede omtrent een half uur aange* j houden hebbende, ontdekte zich tekens van leven, waarop de vader het naar huis nam en ! verder koesterde,
Jan



302 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
Jan Thomas heeft eene zilvere Medaille en de rest van 't geld ontvangen.
XLI.
Te Rolof- Arendsveen, onder Alkemade, den i3den September 1799 > liecfr de Chirurgyn Jan Nieuwenhuis, aan een kind van ruim twee jaaren, Adriana van Heyningen genaamd, dat na een vierendeel-uurs in 't water gelegen, met geklemden mond , ontfloten aars en paarsch aangezicht, en dus volftrekt zonder levenstekenen was opgehaald , de gewoone redmiddelen te werk gefteld , met dat gevolg, dat het langfameihand volkomen bykwam.
De Redder Jin Nieuwenhuis, ontving ter belooning de premie, beftaande in het kistje met inftrumenten en eene zilvere Medaille.
XLII.
In Amjlerdam, op den i8den September 1799, hebben Joost Hendrik P'inkman-Hendrik Timmers, Pieter de Gilde en Gerrit Loep, een jongeling van dertien jaaren, ljak de Vink, dien zy voor dood uit het Damrak hadden opgehaald, in een wynhuis gebragt, ontkleed, gewarmd en met
bran-



TOT BEDDING VAN DRENKELINGEN. 303
I brandewyn en zout gewreven, onder welke behandeling hy weder volmaakt bygekomen is.
Joost Hendrik Finhnan, Hendrik Timmers - en Pieter de Gilde, hebben voor hun aandeel, elk eene zilvere Medaille en het overige in geld,doch Gerrit Loep de beloning alleen in geld ontvangen.
XLIII.
In Amfterdam, op den 2c^n September 1799, is Jurriaan Otto , zonder levenstekenen uit het water gehaald, en vervolgens weder bygebragt, door H Scholten, Frans Schotte, Cornelis Lynjlager , Myndert Bruyns, Johannes Dresfcher en Pieter de Haas, die daar voor elk hun zesde deel van de premie, in geld, genoten hebben.
XLIV.
Te Delftshaven, op den oden Oélober 1799, zyn door den Chirurgyn Willem van Eyk, by een zesjaarig jongetje, Adrianus Tertolen genaamd, dat een half uur in 't water gelegen, en by het ophaalen alle doodelyke tekens had, door 't tewerkftellen van den tabaksklisteer,
het



gof Eist. en Gedenkscür, der Maatschapp?'
het inblaazen van lucht , en prikkelingen met Sp. Sal. Amm., de eerste beginfelen van leven verwekt, welke, in een gewarmd bed, na het toedienen van een klisteer en braakmiddel, die beide goede werking deden , en niettegenftaande zwaare ftuipen, het ergfle lieten duchten, deszelfs volkomene hertfelling ten gevolg hadden.
De Chirurgyn Willem Van Éyk is met de gouden Medaille befchonken.
XLV.
In 's Hage, den 4^ Octobef 1799, ö een drenkeling van negen jaaren, Casper Carl geheeten, die zonder levenstekenen uit het water was gehaald, door Johan Christof Bucheler, Chirurgyn, en Cornelis Hendrik van Welie, Apothecars-leerling, door het aanwenden van de gewoone redmiddelen weder bygebragt.
Johan Christof Bucheler en Cornelis Hendrik van Welie , hebben ieder eene zilvere Medaille ontvangen, en de rest van de premis in geld.
XLVL



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 305 XLVI.
Te Boom, op den 6den Oclober 1799, nee^ de Heelmeester C. Burger, een jongen van elf jaaren, Gerrit Rietmeyer genaamd, die voor dood was opgehaald, onder het aanwenden der gewoone redmiddelen, weder doen bykoomen.
De Chirurgyn J. C. Burger heeft de premie voor deze redding ontvangen.
XL VII.
Te Dreyfcher, op den Eilande van Zicrikzee, den i7iea October 1799, wierd Martha Geelhoed, vierjaarig dochtertje van Maarten Geelhoed , dat aldaar van de brug van het Slot Windenburg, in de gracht was gevallen, na eenige vergeeffche pogingen met een ftok, na dat het 'er een vierendeel-uurs in gelegen had, door een timmermans - knecht, die zich tot den hals toe in 't water begaf, opgehaald, en volftrekt zonder blyk van leven bevonden, daarby zeer gezwollen, blaauw, ja zwart van aangezicht, met geflotene oogen en open mond. De Chilurgyn Marcelis de Granje, wendde tot derzeiver hcrftelling de gewoone redmiddelen aan, die na verloop van drievierendeel-uurs een begin van
her-



30<S HlST. EN GEDENICSCHR. DER MAATSCHAPPY
herleving deeden befpeuren, en vervolgens eene volkomene herftelling bewerkten.
De Heel- en Vroedmeester Mareelis de Granje is met de zilvere Medaille, en het overige in geld beloond.
XLVIIL
In Amfterdam, op den agt» October 1799, heeft Hendrik Maas, met hulp van vyf andere perfoonen, een drenkeling, Richard Banning geheeten , waar in geen levenstekenen overig waren, door verwarmen, wryven met brandewyn en zout, en 't inblazen van tabaksrook, weder bygebragt.
Hendrik Maas 'heeft eene zilvere Medaille met veertien guldens, en elk der vyf anderen één drie gulden genoten.
XLIX.
Te Amfterdam, op den 24^ October 1799, is door den Chir. A. Kiumper, eene vrouw van tachtig jaaren, met naame Maria Elizabeth Lare, die zonder levenstekenen , met een dreg van den grond was opgehaald, weder tot volkomene



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN, 30/
ne gezondheid gebragt; de middelen daar toe aangewend, waren wryvingen met de vlugge geest van het Ammoniak-zout, zo wel onder de neus gehouden, als in den mond gegoten, eene aderlating, na dat zy was bygekomen, en het drinken van chamomillen-thee.
De redder A. Klamper, ontving ter beloning eene zilvere Medaille en negen-en-twintig guldens.
L.
Te (Vestzaandam , op den 25ften October 1799, neeft de Heelmeester aan de Koog, J. El' lef man, een jongen van twaalf jaaren, Amwie Jacobz. Roos genaamd, die by zyn ophalen uit het water, waar in hy een vierendeeluurs gelegen had, geen overgebleven leven meer vertoonde te hebben, door het tewerkftellen van de door de Maatfchappy aangeprezene redmiddelen, weder in het genot van het fchynbaar verloren leven herfteld.
De gouden Medaille was de verlangde en genotene beloning van J, Ellerman.
V. deel, X LL



308 HlST. EN gedenkschr. DER Ma atschappy
LI.
In Amjlerdam, op den 4Je» November 1799, heeft de Apothecar Hendrik de Trogh, aan een drenkeling van vyf - en - zestig jaaren, Tennis Roelofs genaamd, welken hy met de dreg uit het Y had helpen ophaalen, en by dit ophaaien zonder leven bevondt, met medehulp van den Chirurgyn J. N. Engeltrum, dien hy haaien liet, de gewoone redmiddelen te werk gefield, en daar door het leven weder opgewekt, doch met leedwezen moeten ondervinden, dat de drenkeling, na ruim een vierendeel-uurs onbetwistbaare blyken van leven gegeven te hebbsn, onverhoeds den geest gaf.
De Maatfchappy heeft aan elk dezer redders de helft der premie toegewezen, die door den Apothecar Hendrik de Trogh in eene zilvere Medaille en geld is aangenomen, doch door den Chirurgyn J. N. Engeltrum , welke vermeende dezelve geheel alléén verdiend te hebben, van de hand gewezen is.
LIL
Te Zwartjluis, den 29^ November 1799, heeft de Chirurgyn Marius Hendrik Verbeet,
een



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 309
! een drenkeling, zynde een fchippersknecht, 1 oud 29 jaaren, Jan Jansze Vriefe genaamd, die. door de roeper over boord geflagen, en omtrent een - vierendeel uurs daarna, met een haak, voor dood wierd opgevischt, door verwarmen, de fabaksklisteer, wry vingen met branI dewyn en zout, en 'de prikkelende geest van ! het Sal, amm. weder doen bykomen.
Een zilvere Medaille en negen-en-twintig guldens, is door Manus Hendrik Verbeet tot beloning voor deze redding ontvangen.
LUI.
Te Roelofs-Jrendsveen, den 24ften December 1799, wierd Hendrik Pieterfe Koster, zoontje van Pieter Arendje Koster, door zyn vader in eene byt, met het hoofd onder het ys, gevonden , zonder levenstekenen opgehaald, ontkleed en met heete doeken gewreven: welke bewerking, gepaard met het infpuiten van genever, en het inblazen van lucht, den lyder binnen drie viereni deel-uurs deed bykomen, cn waar door hy vervolgens zyne volkomene gezondheid herkreeg.
Pieter Arendje Koster, vader van den geredden drenkeling, genoot ter beloning de preX a mie,



3io IIist. enGedenkschr.derMaatjchappy
mie, in eene zilvere Medaille en negen-en-twintig guldens belïaande.
LIV.
In Amjlerdam , op den suften December 1799, wierd een vrouwsperfoon van acht-en-dertig jaaren, Jannetje Vennoir geheten, zonder levenstekenen uit eene byt opgehaald door H. Modderkolk, H. Sipgen, A. Perotet en Maria Christina Damgard , welke haar door verwarmen, wryven met brandewyn en zout en het ingieten van enkelde brandewyn weder by bragten.
Elk dezer vier redders, naamlyk: H. Mod. derkolk, H. Sipgen, A. Perotet en M. C. Damgard, ontving eene zilvere Medaille en de rest van hun vierden-deel in geld.
IcOO.



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 3H
l 8 00.
U ' . .:: . r: 1 ' , '. .JL-,, C O iL ^flSfcfi > 93
Te Leeuwaarden , op den 6<fcn February 1800, heeft J. Vitringa Coulon, M. D., een jongen van zeven jaaren, Johannes Baks genaamd , die omtrent een vierendeel - uurs in 't water gelegen had, door verwarmen, wryven en prikkelingen met genever en zout wederom bygebragt.
J. Vitringa Coulon, M. D., heeft voor deze redding de gouden Medaille ontvangen.
II.
Te Groningen, op den ioden February 1800, waren twee meisjes met een flede door het ys heengevallen, van welke het eene, Elsje Bendriks, byna vyf jaaren oud, zynde een dochtertje van Margje Berends, weduwe van den Schipper Hendrik Pieters , zonder blyk van leven wierd opgegehaald, doch door verwarmen, rollen en het inblazen van tabaksdamp weder bykwam.
X 3 Cor-



gia Hist.enGedenkschr.derMaatsgha-ppy
Cornelis van Kampen, Janna Willems , Metje Remkes en G, Ni.eb.org, die elk het hunne ter redding dezer drenkelingen toebragten, zyn overeengekomen om de premie gelyklyk onder zich te deelen: de drie eersten verkozen elk eene zilvere Medaille en de rest in geld; G. Nieborg daarentegen zyn aandeel geheel in geld te genieten.
III. ;;
Naaby Hoorn, op de Zuiderzee, waren op den l6-den February i8co, twee jongens, zoons van de Weduwe Jan Temme, onder het fchaatfen* ryden, omtrent een vierendeel-uurs van 't ftrand in een wrak geraakt. Een ander jongetje, die dit voorval zag, ging naar wal, en maakte het bekend; waar op Jan Serker, die zulks ook gehoord had, zyn fchaatfen'aanbond, een Hok nieênam, zich op weg begaf, over een wrak, dat hy onderweg voor zich vondt, heenen iprong, en eindlyk, omtrent anderhalv- uur na dat het ongeluk gebeurd was,aan dat, waar in de drenkelingen lagen,aankwam. Den eenen, Stoffel Temme genaamd , en omftreeks zestien jaaren oud, frak hy zyn ftok onder den arm, ligtte. hem zo ver op, dat hy met het hoofd boven water kwam; waarop Jan Oosterman, die intusfehen ter zyner hulp 'er bygekomen was, een
touw



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 313
t touw met een Uts om des drenkelings arm wierp, I door middel van 't welk zy hem op het ys tracht» j; ten te trekken, het geen ,hem, na dat dit kitusfehen nog eens afbrak, en hun in merklyk levensgevaar gebragt had, eindlyk gelukte. Dewyl 'er nu geen mooglykheid verder was, om den anderen ook te redden, trachtten zy dezen éénen en voor dood opgehaalden jongeling, indien mooglyk, bytebrengen 5 ten dien einde hielden 2y hem recht op , fchudden hem fterk, waarop hy veel water loosde, doch nog geene tekenen . van leven gaf; voorts bragten zy hem naar wal, alwaar zich, onder fchudden en bewegen, eindI lyk tekens van herleving deden zien ; waarop zich Jan Serker andermaal naar het wrak begaf, om te zien, of 'er ook nog mooglykheid was om den anderen broeder te redden, doch vruchtloos, dewyl hy bevond dat dezelve onder het ys gefchoten. was : hy moest zich dus vergenoegen met den éénen , die intusfehen aan de bezorging van Jan Oosterman overgelaten was, 1111 ten eenenmaal buiten gevaar te zien.
Aan deze twee zeer ftoute, dochmenschlievende redders, Jan Serker en Jan Oosterman, is de w elverdiende premie gefchonken, waar van zy elk de helft in geld ontvangen hebben.
X4 IV-



314 HisT.ENGeDENKSCHR.DER MAATSCHAPPY IV.
Binnen Amfterdam, wierd op den 17den February 1800 , een mansperfbon , Christiaan Gans, die op Recht-boom.iloot door het ys gevallen en voor dood opgehaald was, weder bygebragt door d. Grosaardt , Jurriaan Kust , Jan van Dyk en Hendrik Maas, die daar voor de premie ontvangen hebben , te weeten: elk eene zilvere Medaille, en het overige hun toekomende in geld.
V.
Op dienzelfden dag, mede binnen Amfterdam , wierd Christiaan van Heeteren , die in de Looijersgracht gevallen en onder het ys gefchooten was, zonder levenstekenen opgehaald, en wederom bygebragt door Hermanus Berkhout, Jan de Haan en Hendrik Meyer, die daar voor elk, voor hun aandeel in de premie, eene zilvere Medaille en het overige in geld genoten.
VI.
Te Amfterdam, den 19*11 February 1800, heeft de Chirurgyn J. Bosmans, met hulp van J. den Outer, P. Mast, J. Tyhuyfen, i * R Ren<



TOT BEDDING VAN DRENKELINGEN. $1$
R. Renfen en G. Huyfer, een jongeling van zesticn.jaaren, Steven Nieuwenhuyfen genaamd, die aan de Buitenkant, omftreeks de Kalkmarkt, in het ys gevallen en voor dood opgehaald was, door wryven met brandewyn en Sp. SaU Amm. wederom bygebragt.
De zes genoemde redders ontvingen elk eene zilvere Medaille en het overige in geld.
VIL
Tot Amfterdam , op den 7*n April 1800, heeft Mofes Zadok, een drenkeling, met naame Lipman Abraham, dien men zonder levenstekenen uit de Oude-Schans had opgehaald, door wryven met brandewyn-en zout, verwarmen, een klisteer en een braakmiddel, weder in 't leven herfteld, en o, ar voor de premie van zes ducaten ontvangen.
VIII.
Binnen Amjlerdam , den loden April 1800, is de zoon van Dusdyker, oud vyftien jaaren, die zonder blyk van levèn uit de Prinfegracht opgehaald was, onder het verwarmen met wollen en in brandewyn nat gemaakte doeken, weX 5 der-



316 Hist. en Gedenkschr. der Maatschappy
derom beginnen te herleeven,enis voorts,na het openen van eene ader, geheel bygekomen.
De Chirurgyn J. B. Thomas, die deze red* ding bewerkte , heeft de zilvere Medaille en negen-en- twintig guldens tot beloning genoten. .
IX.
Te Wesizaandam, op den 14*11 April 1800, was Renske Bakker, zevenjaarig dochtertje van Cornelis Swerisz. Bakker en Jelletje Johannes, onder het grypen naar een pot , dien zy in eene floot achter haar ouders huis wilde uitlpoelen, en welke haar ontglipte , in 't water gevallen. Een vierendeel-uurs hierna, kwam dit ongeluk eerst ter ooren van de ouders , die hun kind toen, na eenig zoeken, op den grond der floot vonden leggen, zonder eenig overgebleven blyk van leven ophaaldden en in huis bragten, alwaar zy, benevens alle aanwezenden, het zelve als onherftelbaar dood achttcden. Anna Sophia Telenius alleen, had nog eenige hoop, wreef depolfen en de flaapen met- azyn, en het gant* fche ligchaam met brandewyn. Na hier omtrent een half-uur mede bezig geweest te zyn, ontdekte men eenig leven, en zag, buiten alle ver-
wach-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 317
wachting, dit hooploos befchouwde kind eerlang volftrekt bykomen.
Anna Sophia Telenius, Wed. H. Altman,
heeft de premie ontvangen.
X.
Te Tlst, op den 26ftcn April 1800, is een vierjaarig kind, Sjoerd Thomas, dat een vierendeel-uurs onder water gelegen, en onherftelbaar geoordeeld wierd, door den Chirurgyn S. J. I Colb, die daar toe de meest gefchikte hulpmiddelen aanwendde, na ruim een halv-uur in fchyn vruchtloos gearbeid te hebben, wederom bygebragt.
De Redder S. J. Colb, Chirurgyn, ontving, ter beloning, het kistjen met inftrumenten en de zilvere eerpenning.
XI.
In Amfterdam, op den 27ften April 1800, is Lodewyk van Weeteren, een alhier garnifoenhoudend militair, voor dood, aan de Houtmarkt, uit het water gehaald, en door Johan Philip Nouwman , weder bygebragt, die voor deze redding de premie in geld ontvangen heeft.
XII.



3lB HlST.EN GfiDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY XII.
Te Amjlerdam, den i2den Mai 1800, heeft A. Prince, leerling in de heelkunde, het zoontje van R, E. Schalkwyk, dat zonder levenstekenen uit het water gehaald was, door wryven met Sp. Sal. Amm. , koesteren in een gewarmd bed en eene aderlating wederom doen bykomen.
A. Prime genoot eene zilvere Medaille, en het overige van de uitgeloofde premie in geld.
XIIL
Te Slooten, in Vriesland, hebben, op den £den juny 1800, Wybe Jolkes en Enne Ariens, een jong meisje, Saartje genaamd, door in het water te fpringen, uit het zelve, doch zonder levenstekenen, gehaald en weder bygebragt.
Wybe Jolkes en Enne Ariens, hebben daar voor, elk de waarde van vyf zilveren ducatons tot premie ontvangen.
XIV.
Te Amjlerdam, op den 3de» Juny 1800, wierd de zoon van de Weduwe Helpers, zynde
een



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN, 319
een jongeling van veertien jaaren, en leerling by den Heelmeester Chr. Fred. Schreiber, aan de Sardammer - Steiger, voor dood opgehaald, en door zyn meester, door hem de Sp. Sal. Amm. onder de neus te houden, en in den mond te gieten, weder bygebragt.
Chr. Fred. Schreiber, Heelmeester, bedankte voor de -premie, wyl de geredde zyn leerling en huisgenoot was.
XV.
Tot Edam, den 19*" Juny 1C00, heeft de Chirurgyn Jordanis Lommen , een jongetje van twee jaaren, wiens naam was Lourens Wortel, en die voor dood uit het water gehaald was, weder bygebragt; de middelen daar toe gebezigd, waren behoorlyke verwarming, wry vingen en prikkelingen met Sp. Sal. Amm.; en, na het eerfte bykomen, eene aderlating, een braakmiddel en een gewarmd bed.
De Chirurgyn Jordanis Lommers, genoot voor deze redding de uitgeloofde premie van tien zilvere ducatons.
XVI.



3^o HlST. en Gedenkschr.der Maatschappy XVI.
Te Bolswaard, op den Juny 1800,
wierd het zoontje van Gerrit Tpes Hollander, zynde een knaapje van veertien jaaren, dat uit een fchuitje gevallen en gezonken was , na verloop van twintig minuten, met een haak, door Gerrit de Fries, voor dood van den grond opgehaald, en door eene gepaste behandeling weder bygebragt.
Gerrit de Fries genoot de premie in geld.
XVII.
Tot Amfterdam, op den 26ften Juny 1800,' heeft Jacob Salomons, een meisje- Debora Letnans genaamd, dat zonder fchynbaar leven was opgehaald, door lavamenten, drooge koppen, inblaazen van tabaksrook en braakmiddelen, wederom doen bykomen.
De beloning, die Jacob Salomons lu'er voor genoot, beftond in eene zilvere Medaille en negen-en-twintig guldens.
XVIII,



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 321 XVIII.
Te Meppeld, op den 27ften Juny 1800, haalde Lambertus Middelvelt een kind van vyfvierendeel-jaars , zynde een meisje , Marretje Gerrits genaamd , door zelve in het ■ water te Ipringen, voor dood van den grond op;, alwaar het byna een half-vierendeel-uurs gelegen had, en bragt het door fchudden, bevveegen enz. zo ver, dat zich het fchynbaar verloren leven herftelde.
Lambertus Middelvelt, is met eene zilvere Medaille en negen-en-twintig guldens beloond geworden.
XIX.
Te Hoorn, in Groningerland, op den 4*" July 1800, wierd Metzke Remkes, zynde een jongskcvan ruim anderhalv-jaar, uit eene floot, waar in het, na ruim een vieren deel. uurs vermist te zyn geweest, met het hoofd benedenwaarts in de modder ftekende , gevonden wierd, volftrekt zonder eenig overgebleven blyk van leven opgehaald. Johannes Adolph Hintzen, beoeffenaar der Geneeskunde aldaar, dien men 'er by haalde, bragt het zelve, door het aanwen-



32a HlST. en Gedenkschr. der MAATSCHAPPY
wenden van gepaste redmiddelen , als verwarmen, wryvingen met Sp. Sal. Amm. en brandewyn, prikkelingen onder de neus met gemelden geest, het inblazen van tabaksdamp en brakingen , weder volkomen by.
Eene zilvere Medaille , benevens het kistje met inftrumenten,was de beloning, welke Johan' nes Adolph Hintzen, voor deze redding-genoot.
XX.
Te Edam, op den 2ofte11 July 1800, wierd Hendrik Kooy , een jongen van tien jaaren, door de Chirurgyns Jan Jacob Weifels en Jordanis Lommers, die hem zonder levenstekenen bevonden, door het aanwenden der gewoone redmiddelen weder bygebragt; waar voor zy elk eene zilvere Medaille, en de rest van hun halv aandeel der uitgeloofde beloning, in o-eld genooten.
XXI.
In Amjlerdam , op den 25^ Ju]y i300} hebben Mofes Zadok en S. Emanuel , eene dienstmaagd, Mariane Metz genaamd, die voor dood uit de Keizersgracht was opgehaald, door
ver-



TÖf REDDING VAii DRENKELINGEN. 323
Verwarmen, wryven met brandewyn en zout, bet inblazen van tabaksdamp, een braak- en zweetmiddel weder volkomen doen bykomen j Waar voor hun de premie, in geld, is geworden*
XXIL
; Onder Ouder - Amflel, naarby Ouderkerk, op xlen'i3den Augustus 1800,viel,des morgens ten ! <Zes uuren, eene vrouw uit de Leydfche fchuit 1 in deh Amftel. Barend Salomon Barlach, met i nog twee andere visfchers zich in een klein '. fchuitje daaromtrent bevindende, toen zy dit on; geluk zagen voorvallen, en tevens gewaar worI dende, dat de Leydfche Schipper den drenkeling 1 niet zyn haak niet konde bereiken, r oeydden 'er < zo fpoedig mooglyk naartoe, dan door den ver> i ren afftand verliep 'er vry wat tyd, eer zy de 1 plaats bereiken konden. Intusfchen kwam 'er ; een zeilend vaartuig voorby, uit het welk men. haar met een haak in de rokken floeg en Vasthield, tot dat gemelde Barend Salomon Barlach i aankwam, haar, die thans geen blyk van leven meer vertoonde , in zyn fchuitje tilde, door fchudden en wryven met genever, dien zy toevallig by zich hadden, na een vierendeel - uur arbeidens, weder bybragt, en vervolgens op een boerenwagen naar Amfterdam hielp geleiden.
y. deel. y Ba-



324 Hist. en Gedenkschr. der Maatschappt
Barend- Salomon Barlach, ontving voor deze redding eene zilvere Medaille en negen-en-twintig guldens.
XXIII.
Te Wormerveer, den ioden Augustus 1800, heeft Ham je Hettes, het éenjaarig kind van Cornelis Boon, zynde een meisje, Jannetje genaamd, uit het water opgehaald, en het zelve, dat, naar allen fchyn, dood en in de modder verflikt fcheen te zyn, door fchudden, hotfen en rollen, zo ver gebragt, dat het eene menigte water overgaf en weder bykwam.
Bant je Hettes, ontving eene zilvere Medaille en het overige in geld,
XXIV.
In Amfterdam, op den 20^" Augustus 1800, heeft de Med. Doet. D. L. Oskamp , een drenkeling van negentien jaaren, Willem Mey er genaamd, die uit het Cingel, volflrekt zonder levenstekenen, was opgehaald, door het aanwenden van de meest gepaste hulpmiddelen weder geheel doen bykomen.
De



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 325
De Redder, Doetqf. jp. L. Oskamp, heeft de gouden Medaille ontvangen, edoch alleen als gedenkteken zyner aangewende vlyt, en met re. ffitutie der.volle waarde, in geld, aan de Maatfchappy zelve. , -
XXV.
Te Bloemendaal, op den £>often Augustus '1800, wierd het anderhalv-jaarig kind van Willem Kromme, insgelyks Willem geheten, door deszelfs vader, na dat het eenigen tyd vermist geweest was., in eene modderfloot gevonden, en voor dood 'er uitgehaald. Klaas van der Kraan, die, met anderen, op het gerucht was komen tocloopen, ontnam den vader, die 'er als hoop- en raadeloos mede rondliep, zyn kind, dat hy ten fpoedigften ontkleedde, en na 'er eenige beweging mede gemaakt te hebben , eenig water zag loozen. Het vervolgens op kus» fens nedergelegd , en geduurende eenigen tyd met de warme band gewreven hebbende, openbaarde zich eenige tekens van een weder opgewekt leven, dat voorts trapswyze toenam, en de volkomene herftelling van den kleinen drenkeling ten gevolgen had.
1 Klaas van der Kraan, genoot de uitgeloofds premie van zes ducaten.
y 3 xxvi.



3 26 Hist. en GeoènkscHK. der Maatschappy XXVI.
By hoenderJloot, op den 6ien September 1800^ had liet dochtertje van Lammert de Fries, zynde zes jaaren oud, het ongeluk van door het in 't water geraaken van eene chais en paard, voor de herberg het Zwaantje, mede in 't water te vallen: de vader haalde het, na verloop van een vierendeel - uurs , toen het reeds gezonken was , zonder levenstekenen, in een fchuitje op. Men bragt het in de herberg, alwaar Tryntje van Emmerik ,. huisvrouw van jfoh. van Walbeek, het ontkleedde, den mond openbrak, 'er brandewyn ingoot, voorts het levenloos ligchaam voor een goed vuur nederlag, en met warme doeken wreef: het geen "ten gevolg had, dat het kind veel water loosde , tekens van leven begon te geven,en eerlang volkomen herftelde.
De vlyt van Tryntje van Emmerik is beloond geworden: zy genoot eene zilvere Medaille en negen en-twintig guldens.
XXVII.
In Amjlerdam, den 7den September 1800,
heeft



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 327
I heeft Albertus Westerman, Chirurgyns-leerI ling, een vrouwsperfoon, Maria Bonman genaamd', dat hy zonder levenstekenen uit het water gehaald vond, door middel van wryven met brandewyn en zout, verwarmen, eene aderlating en prikkelingen met de Sp Sal. Amm. wederom bygebragt, en voor deze redding eene zilvere Medaille en negen-eiMvvintig guldens genoten.
XXVIII.
Te Gouda, op den 30^ October 1800, heeft Jacobus van Steel, Chirurgyn, een drenkeling van twintig jaaren, Hendrik de Neys : geheten , die in de fchemering , wegens . zyn zwak gezicht, met een net met turv op zyn hoofd, van eene rade ter hoogte van twaalv of veertien voeten, in 't water gevallen, gezonken en door twee fchippersgasten , die op den plomp in 't water toefchoten, en een hoed zagen dryven , met een fcheepshaak in eene boot, welke zy aldaar leggen vonden, van den.grond was opgehaald, door het aanwenden van gepaste hulpmiddelen weder bygebragt.
De Chirurgyn Jacobus van Steel, genoot voor deze redding eene zilvere Medaille en- het kistje met iuftrumentcn.
Y 3 XXIX.



HIST.ESGUDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
XXIX.
Te Kiel, in Groningerland, op den i?*"November 1800, hebben Jurjen Jan Mulder en Jan Berents, een flreifcefihgj Fteitik Harberts, omtrent- veertig jaaren oud, volftrekt zonder eenig overgebleven blyk van leven uit het water gehaald, en, door met denzelven heen- en weder te loopen, hem op een ton te rollen, vervolgens te ontkleden, by het vuur te verwarmen, droge klederen aantetrekken, en te bedde ta leggen, weder volkomen doen herftellen.
Jurjen Jan Mulder en Jan Berents, hebben elk de helft der premie in geld ontvangen.
A.
Te Amjlerdam, den ioden Maart 1800, wierd de Chirurgyn Jan van Dam, des morgens om acht uuren, gehaald aan eene trekfchuit, die in de Binnen - Amflel met turf geladen lag , in de roev van welke fchuit de turfdragers, die 'er bykwamen om dezelve te losfen, twee mansperlöoncn vonden, die in dezelve door den damp van tnrvkoolen gedikt waren: den eenen vond hy niet volftrekt hooploos, echter zonder kennis en fpraak, met een gezonken pols, en
over



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 329
over het gantfche ligchaam verbreide ftuipachtige trekkingen; de ander was veel erger: het fchuim ftond denzelven uit de mond tot op de borst, zyn onderkaak en onderfte oogleden hingen werkloos neder waards, de tong uit de mond, en de 1 pols was niet te ontdekken; de eerfte dier on1 gelukkigen kwam door het rieken en wryven met j Sp. Sal. Amm., vry fpoedig tot bedaaren: de i herftelling van den anderen had meerder - werks ! in, echter begon hy, onder het aanwenden van dezelve middelen, eerlang eenige levenstekenen !te vertoonen, die na eene herhaalde aderlating verder toenamen, en insgelyks zyne volkomene herftelling ten gevolge hadden.
Den Heelmeester Jan van Dam, wierd, ter gedagtenisfè, eene zilvere Medaille door de Maatfchappy gefchonken.
B.
Te Scheveningen, op den ii*n Maart 1800, wierd de Chirurgyn Johan Gotlieb Baumann, geroepen by Jan van Daalen, Broodbakker aldaar, die befchonken t' huis gekomen, en zich zeer driftig gemaakt hebbende, het zinloos be• fluit had genomen om zyn leven door den ftrop te eindigen. Hy had, volgens getuigenis der Y 4 om-



53° HlST. EN GEDENKSCHR.DER MAATSCHAPPY
omftanders, ruim zes minuten gehangen, toen gemelde heelmeester 'er bykwam, en hem volftrekt zonder eenig teken van leven, zonder pols, zonder ademhaling en met een paersch aangezicht op ftoelen vond leggen, die hem dan ook daadlyk van zyne klederen ontdeed, zyn hoofd ontblootte, het hairaffneed, een dunnen doek, zo groot als het opperhoofd, met Nitr pur. en Sp. Sal. Amm. bevochtigd, op het zelve uitIpreidde , en voorts uit eene theepot yskoud water op dien doek liet druppen. Welhaast ontdekten zich tekenen van herleving door eene geweldige rilling, en daar mede gepaard gaande verbleeking van het aangezicht: toen eerst opende hy eene ader, waar uit het bloed langzaam drupte, de levenstekenen vermeerderden, en eene groote hoeveelheid taaye flym ontlastte zich uit den mond; hy liet voorts den lyder wat hofmans-droppelen in koud water gebruiken, bragt hem te bedde en gaf hem een vomitiv-in; weldra kwam de ïyder weder tot zyn kennis, en bevond zich des anderendaags volkomen herfteld.
Pe Chirurgyn Johan Gotlieb Baumann, heeft, ter gcdagtenis der redding dezes geftikten, eene jEÏverc Medaille ontvangen.
i 89 r.



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 331
iSOl.
Te Koorndyk, op den icden January 1801, wierd Jan Wagenmaaker, die zonder levenstekenen uit het water was gehaald, door de toegebragte hulp van Christiaan Mey er, Leerling in de heelkunde, welke hem , door het neerdrukken van de tong, eene menigte water deed braaken, en vervolgens, na aangewende wryvingcn met Sp. Sal. Amm., ineen warm bed, en leggende naast een levend en naakt mansperfoon, jleed koesteren, in het genot van hel; fchynbaar verboren leven volkomen herfteld.
De Redder Chr. Meyer, is met de gouden Medaille befchonken.
IL
Tot Asfendelft, den 27ften January i8or? wierd Gerrit Hos, vierjaarig zoontje van Jacob Hos, door verwarmen voor een vuur, het geen Willem Smit en Cornelis Steyn hadden Y 5 aan-



3$2 HlST. en GeDENITSCHR der MAATSCHAPPY
aangelegd, en vervolgens door medehulp van den Heelmeester der plaatfe Stephanus Lamers, die de gewoone redmiddelen bezigde, weder bygebragt.
W. Smit, C. Steyn en de Heelmeester S. Lamers, ontvingen elk eene zilvere Medaille.
III.
Te Dordrecht, op den i3<ien February 1801 heeft Jacobus van Kamen Gtz. by Jenneke van Doore, die in 't water gevallen, gezonken en na ruim vier minuten visfchens met een haak van den grond, op eene diepte van twaalv voeten, zonder eenig leken van leven, was opgehaald, door het fterk blazen in haar mond, de eerfte beginzels van herleving weder opgewekt, welke onder het aanwenden van verdere gepaste hulpmiddelen, door een Heelmeester, aangewend, eene volkomene herftelling ten gevolge hadden.
Jacobus van Kamen Gtz., is daar voor met de gouden eerpenning befchonken.
IV.



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. %%%
IV.
Te Nieuwer Jmftel, op den 15*" February 1801, zakte een mansperfoon, Dirk Scheffers, die aldaar, benevens nog een ander,over den Amftel, even buiten Amfterdam, wilde gaan, door het ys: zyn medgezel, Willem Schepers, oud veertig jaaren , hem willende 'er uithelpen, zakte insgelyks door het ys,cn wel met't hoofd naar onder en de beenen'omhoog, tcrwyl de eerfte zich intusfehen zelve wist te redden, door middel van een ftok, 'dien hy by zich had. Een man, die van de andere Zyde hem wilde te hulp komen, geraakte z el ve mede door het ys, en redde zich ter naauwernood, door 'middel van een plank dien hy by zich had, om den anderen 'byhet leven te behouden; deze bleef dus hulploos en aan zyn lot overgelaten, wyl niemand déf aanichouwers zich verder dorst wagen, tot dat de warmoezier Jacob van Mourik, het Waagde, om, op zyn kousfen, zich met een haak over het ys naar den drenkeling te begeven, dien hy ook, na eene eerfte cn mislukte poging, in deszelfs klederen vasthaakte, en hem gantsch alleen, zonder iemands hulp, ophaalde en aan wal bragt. De drenkeling, die zonder eenig teken van leven gevonden wierd, herflelde verder onder de bewerking van den Heelmeester



334 Hist.enGedenkschr.der Maatschappy
ter Jacob Clement, die daartoe de gewoone redmiddelen aanwendde.
De Heelmeester Jacob Clement, ontving eene zilvere Medaille en negen-en twintig guldens.
V.
Te Dordrecht, op den i6** February 1801; viel Johanna Petronella Bax, dochter van den Notaris en Procureur Bax, met de ysflede, waar in zy door haar broeder gereden wierd, door het ys: zy zonk naar den grond, doch wierd na eenige vruchtlooze pogingen, met een haak gevat en voor dood op den wal gebragt. De Heelmeester Adriaan van Trigt, bragt haar door verwarming in een bed met heete waterkannen , , wry vingen met de Sp. Sal. Amm. en de prikkeling van het Liq. an< Hofm., in de keel gegooten, wederom by.
De redder Adriaan van Trigt, genoot eene Zilvere Medaille, cn het kistje met inftrumenten.
VI.



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 335
VI.
Te Maartenshoek, den 19*11 February 180 bragt Ar ent Tjeerts, het zoontje van Dirk Albers, omtrent zes jaaren oud, en Otto genaamd , dat voor dood uit het water gehaald was, door wryven, rollen en verwarmen wederom by, en genoot daar voor de premie van zes ducaten.
VII.
Te Nieuwendam, in Waterland , wierd op den i9den Maart 1801, Dirk Mets, eenigst en vierjaarig zoontje van den Capitein Mets, zonder eenig blyk van leven opgehaald, en door Jan Jacobsz en Hermanus Steman, door middel van het inblazen van tabaksdamp en andere hulpmiddelen weder bygebragt.
Hermanus Steman en Jan Jacobsz, ontvingen elk eene zilvere Medaille en de rest van hun aandeel in geld.
VIII.
In Amjlerdam, op den 22^ Maart 1801, heeft Jan Scholten, een zesjaarig kind van
of.



335 HlST. en GeDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
J. Offerman, voor dood uit het water gehaald, en door het ingieten van brandewyn met water en zout weder doen bykomen,
Jan Scholten, ontving tot premie .de zilvere Medaille en negen-en-twintig guldens.
IX.
Te Amjlerdam, den 2fte" April iöor, wierd uit de Stads-buiten-ciogel., naarby de Leidfchepoort, zonder eenig teken van leven, opgehaald een knaapje van agt jaaren, Jan Verfteeg genaamd, die een vierendeel-uurs in 't water gelegen had en gezonken was; de Chirurgyn Genet Opladen, wendde de gewöone redmiddelen tot deszelfs herftel aan, doch geduurende de eerfte drie-vierendeel-uurs zonder merkbaar gevolg, eindlyk echter ontdekte men tekenen van leven in den drenkeling, en hy herkreeg trapsgewyzc zyne volkomene .gezondheid.
Gerrit Opladen, wierd met de gouden Medaille befchonken.
X.
In Amfttrdam, op den 2deH April iCol,
wierd



c TOT,REDDING VAN DRENKELINGEN. 33£
wierd Geerge Jager, zónder tekenen van leven uit het water gehaald, en door toegebragte hulp weder bygebragt. De premie is onder zeven redders, welke by het ophaalen en bybren» gen werkzaam geweest waren , dusdanig veedeeld , dat vyf van. hun elk eene zilvere Medaille met het overige van hun aandeel in geld ontvingen, doch de twee anderen alleen geld.
xl
j
Te Amfterdam, den S^n April 1801, is Jan Kruyter, een jongeling van vyftien jaaren, door C. T. van Hilte, G. van Peen en J. Burggraaf, met veel moeyte, .met een. baak van den grond des waters, doch zonder .leven opgehaald, en door wryven en verwarmen weder bygebragt, wïar voor zy elk eene zilvere Medaille en agt guldens ontvingen.
XIL
Te Harmeien, op den aiften April 1801, Wierd het vierjaarig kind van Juzua van de Velde, Gabriel genaamd, zonder eenig blyk van leven uit het water gehaald De Chirurgyn Dirk van Betnmel, djen men er by haalde,
was



338 Hist. en Gedenkschr. der Maatschappy
was byna drie uuren bezig met het aanwenden van veelerly gepaste hulpmiddelen, eer hy eenig zichtbaar goed gevolg ontwaarde: eindlyk ontdekte zich onder het appliceeren van een clisteef uit een aftrekzei van de bast der Cascarille en de tabak beftaande, beginfels van herleving, welke eene volkomene herftelling ten gevolg hadden.
De Redder Dirk van Bemmel, gerioot de gouden Medaille.
XIII.
Aan den Burch, op Texel, den 3ofte« April 1801, heeft de Chirurgyn major D. OoykaaS, een tweejaarig kind van Pieter Teunis Smit, dat zonder levenstekenen wierd opgehaald, door verwarmen, wryven, prikkelingen en het inblazen van tabaksdamp, weder doen bykomen, en is daar voor met de gouden Medaille begiftigd,
XIV.
. : -' ; iH'fA.,»!*-: r •"0
Te Woerden, op den 3den May i8or, heeft Pieter Tibbe, Drogist en Chirurgyn aldaar, een dochtertje van G. de Groot, dat een halv uur in 't water gelegen en voor dood was opgehaald,
door



tot redding van drenkelingen. 339
door het aanwenden der gewoone redmiddelen wederom bygebragt, en is daar voor met de gouden Medaille befchonken. .
XV.
Te Amfterdam, op den nden May i8ois is de Chirurgyn Johannes Hemme, geroepen by
1 eene drenkeling, zynde een onbekend vrouwsperfoon, dat hy zonder tekenen van leven vond; hy wendde, tot haar hcfftel, de gewoone redmiddelen, van verwarmen, wryven en het tabaks-klisteer aan, en het gelukte hem, na twee
■ uuren arbeids, het leven by haar weder opgewekt
. te zien, zo dat zy zelfs eenige woorden fprak: eenigen tyd daar na echter, overviel haar een ftuip,
1 waar in zy bleef.
De Chirurgyn J. Hemme, ontving de premie in geld.
XVI.
Te Middelburg, den 18*11 May iSoi, is door den Brigadier Pierre Charlot, een kind van zeven jaaren, met naame Barthlomeus i Koolhaas, dat in het water gevallen, en reeds : gezonken was , door zich, in aller yl, naakt V; deel. ■ Z uit



340 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
uittekleeden, en naar het zelve toe te zwemmen , opgehaald, en, alzo er gecnc levensteken nen meer te befpeuren waren, door verwarmen, wasfchen met brandewyn, en het inblazen van tabaksdamp, weder bygebragt : waar voor aan den zelfden Pierre Charlot, de gouden Medaille is toegewezen.
XVII.
Aan den Amfielveenfchen weg, op den 23ftMI May 1801, vond de Chirurgyn Jan Mulder, terwyl hy daar langs kwam, toevallig twee menfchen, welken men bezig was uit het water te redden. Een van dezelven, dien men het eerst ophaalde, was, fchoon zeer benaauwd, nog volkomen levendig, maar in den anderen, die Adrianus yan den Heuvel heette, waren geerie levenstekenen meer te befpeuren. De redder Jan Mulder, liet den drenkeling in een nabygelegen huis brengen, en maakte gebruik, van het geen hy aldaar het eerst konde krygen, naamlyk van eene afgepuntte mesfenfchede, waar door hy de tabaksdamp deed inblazen , en diende hem voorts brandewyn toe. Door het aanwenden dezer middelen, en eene aderlating, bragt hy den drenkeling volkomen by.
De;



Tot redding van Drenkelingen. 341
De redder, welke weleer een gouden Medaille had ontvangen, verzogt nu een zilveren en her | kistjen met inftrumenten.
XVIII.
Te Amfterdam, insgelyks op den S3ften May 1801, wierd de Chirurgyn Hendr. Tiel, gehaald by een drenkeling van omtrent zes-en dertig jaaren, met naame Jan Middenhof, dien hy ten eenemaal fchynbaar dood vond, en welke tien minuten in 't water had gelegen v door wryven met bevochtigde wollen lappen , en drukkingeh op de borst, wekte hy het leven weder op, .dat trapsgewyze, echter niet zonder bedenklyke verfchynzels , toenam , en de herftelling des drenkelings ten gevolge had , welke echter kort hier na overleed.
De Chirurgyn H. Tiel, ontving de premie in geld.
XIX.
Te Loosduinen, op den 5den Juny i8or, wierd een man van agt-en-zestig jaaren, Jan \Noordam genaamd, die op het water dryvende igevonden, en in een fchuitje opgevischt was, in
Z 2 . > «Üf



342 Hist.enGedenkschr. der Maatsch appy
I
éen allerzorgiykften tocftand,geheel zonder polsof flagaderlyke beweging, verftyfd en blaauw van kleur, met openflaande oogen, en verwydde oogappels , gevonden door den Heel- en Geneesmeester Geörge van Husfem, dien men 'er by haalde.- Na fterk en aanhoudend wryven, voor een vuur, dan eens met drooge, dan eens met in brandewyn natgemaakte doeken, langs de . ruggegraat, de borst en zyde, geduurende een uur lang , begonnen zich de eerfte, doch flaauwe blyken van herleving, door eene verbleeking van kleur , en reuteling der borst te vertooncn: deze tekenen wierden kenbaarder, na èene als toen eerst gedaane aderlating : warm drinken , fterk zvveeten, en een hem toegediend klisteer van afgetrokken tabak, deeden hem voorts Ipoe* dig en volkomen herftellen.
De Heelmeester G. van Husfem, is met de premie befchonken, die hy in geld ontving, met eene zilvere Medaille 'er bygeyoegd.
XX.
Te Leyden, den 6den Juny 1801, heeft de Chirurgyn J. van Starkenburg, het kind van Abr. van der Pyl, dat zes jaaren oud, en voor dood uit het water gehaald was, door
wry-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN» 343
wryvingen, eene aderlating, de natuurlyke warmte van den vader, dien hy met hetzelve, gewonden in een warmen wollen rok, dien hy de moeder deed-uitdoen, te bedde liet gaan, en voorts door andere gepaste middelen weder bygebragt, en daar voor, ter beloning, de uitgeloofde goude gedenkpenning ontvangen.
XXI.
In Am ft erdam , op den 8to juny iSoi, hebben Harmen Bleuten , Pieter Weever en Anna Margareta Eeden, by een kind van omtrent drie jaaren, dat Hendrik Fedeldy genaamd was,en,na omtrent een vierendeel-uursin'twater gelegen te hebben, voor dood was opgehaald, door hunne aangewende vlyt, de eerfte levensbeginzelen weder doen te voorfchyn komen, en daar voor- elk eene zilvere Medaille en agt guldens genoten.
XXIL
Te Middelburg, op den i7den Juny 1801, kwam Gerrit Waalet met wagen en paarden langs den buiten - cingel ryden, en zag in eene floot die langs denzelven heenloopt, en zeerbreed, diep en modderig is, iets leggen, waar..
Z 3 op



344 Hïst. en Gedenkschr.der Maatschappy
op hy van zyn wagen kwam, en toen, ziende dat het een kind was, om hulp fchreeuwde, doch echter aanftonds het kind, dat Dayid van Kampen heette, en zes jaaren oud was, alleen ophaaldde, en befpeurende dat het dood fcheen, op den wal nederlag.,en hetzelve begon te rollen, waar op eene ontlasting van veel water, en eenige tekens van herleving volgden , intusfchen kwamen 'er andere ii.dcn by, en men bragt het kind in een huis , daar een Chirurgyn 'er by kwam, aan wiens behandeling deszelfs verdere herftelling toevertrouwd wierd.
G. Waalet, die de eerfte tekens van leven opwektte, is met de premie befchonken,
XXIII.
Te Crommenie, den 23^ juny 1 %ol ? wier4 Grietje Oosterhoven , driejaarig dochtertje van Klaas Oosterhoven, zonder tekens van leven uit het water gehaald, en door de Chirurgyns Philip Kesfeler en Arend Ypenhurg, beide in Westzaanen woonachtig, op de gewoone wyze behandeld en bygebragt; deze drenkeling kreeg tegen den avond eene koorts, en'overleed nog dien zelfden nacht,
PM-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. SA-S
P. Kesfeler en A. Tpenburg, genoten voor deze redding elk eene zilvere Medaille, en het overige van hun aandeel in geld.
XXIV.
In Amfterdam, op den 27aen Juny1 1801, wierd de Heelmeester J. van Keulen, gehaald by een meisje van dertien jaaren , met naame Engeltje Gerrits, dat onder het fchuuren van een ketel, door een toeval op de zenuwen, waaraan zy onderhevig was, in 't water gevallen en gezonken was,en, toen men het ongeluk ontdekt had, niet zonder veel moeyte en zoeken , zonder blyk van leven te vertonnen, met een haak van den grond was opgehaald. Zy kwam eerlang, echter niet zonder veel werk, onder zyne behandeling, .met hulp van nog vier anderen, die haar ook uit het water gehaald hadden, en toen reeds, onder het fchudden en beweegen, eenig leven meenden belpeurd *e hebben, volkomen by.
J. van Keulen Chirurgyn, Hendr, Kamphoven , Hendr. Willenbrink, Andries Soeteman en Hendr. Goofewey, ontvingen elk hun vyfde deel van de premie, te weeten: J. van Keulen alleen zes guldens en zes Huivers, maar de vier anderen Z 4 sik



346 HlST. EN GedENÏCSCHR. DER maatschappy.
elk eene zilvere Medaille met drie guldens en zestien ftuivers.
XXV.
In Rotterdam, den z.gaen Juny 1801, wierd aan de behandeling van Theod. Joh. van der Linden , Chirurgyns - leerling , toevertrouwd een drenkeling van ruim vyf jaaren , Gahriel Witteveen genaamd , die zonder tekens van leven was opgehaald. . Na een aanhoudenden arbeid van twee uuren, begonnen zich eerst eenige gunffige tekens optedoen, die ten gevolge hadden, dat hy vólkomen bykwam en Iprak , doch eene aanhoudende benaauwheid bleef den lyder, die een óngeftelden borst had, geduurig by, waar aan hy ook des anderendaags overleed.
T. J. van der Linden, ontving de gouden Medaille.
XXVI.
. Op den Overtoomfchenweg, naarby Amfterdam, den ioden July 1801, was de dochter van den* Koperflager Phil. van Immer zeel, Johanna Catharina van Immerzeel geheeten, en drie-en-dertig
jaa-



tot redding van Drenkelingen. 34?
jaaren oud, achter haar vaders huis, des morgens zeer vroeg , byna naakt uit haar bed, en niet anders dan een hembd aanhebbende, in een put met Hinkend water, hoe weer men niet, geraakt, alleenlyk wist men dit, dat zy niet recht wys was: de buuren intusfehen hadden eenig geluid gehoord, zonder te kunnen ontdekken, van waar het eigenlyk kwam, tot dat eindelyk de vader en moeder haar dochter, in den put vonden. Met een haak, dien men in het hemd floeg, wierd zy zo ver opgehaald, dat men een touw onder haar armen krygen, en haar dus verder naar boven brengen kon. Zy was toen zonder eenig blyk van leven, en ten eenemaal onhandelbaar ftyf, flyver, als de redder zegt ooit eenig drenkeling te hebben waargenomen, en wegens die onbuigzaame ftyfte, was het onmooglyk haar een ander hemd aantekrygen. Hy liet haar dus naakt in een bed, zo warm als mooglyk toedekken, en poogde, door het gehecle ligchaam met Sp. SaL Amm. en. brandewyn te wryven, en door prikkelingen in de neus, de warmte en beweging weder optewekken. Na een hngduurigen arbeid, begon de lyderes- lang-' zaamerhand te herleeven, gaf door de werking van een vomitiev. veel modderig water op, en kwam eindelyk volkomen by. Deze lyderes, die Zy$ ver-



3 '
■48- Hist. en Gedenkschr. der maatschappy
vervolgens, koortfig bleef, overleed op den veer* tienden dag na haare redding.
De Chirurgyn J. Muider, ontving de zil? vere Medaille en het overige geld.
XXVII.
By Amjlerdam, op den nden July 1801, buiten de Utrechtfche-poort, heeft de herbergier Boele Kroos, een vrouwsperfoon, dat zonder Ievenstekenen uit het water g'ehaald, en by hem aan huis gebragt was, door het doen tewerkftellen van gepaste redmiddelen , weder doen bykomen , en daar voor de gouden Medaille ontvangen.
XXVIII. 1
Te Amjlerdam, den i3den July 1801, is door Mozes Salomon, eene jodinne, met naame Sara Benjamin, die voor dood uit het water gehaald was, ,door middel van wryvingcn met brandewyn en zout, een braakmiddel, een klis* teer en eene aderlating weder bygebragt, en heeft genoemde redder daar voor de premie in geld ontvangen.
XXIX.



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 349 XXIX.
Te Giesfen-nieuwierk , op den i8den July ïooi, is een kind van vyf jaaren, met naame Cornelis Hagenaar, dat in 't water gevallen, gezonken, en na lang zoeken van den grond opgevischt, en voor ten eenemaal dood gehouden wierd, door een Fransch Capitein Galmiche geheeten, die in 't nabuurig Gorkum guarnifoen hield, door verwarmen, wryven en rollen weder bygebragt, die daar voor de gouden Medaille ge. noot.
XXX.
In Amjlerdam, den 27üea July 1801, heeft de Chirurgyn J. G. Muller , een vrouwsperfoon van 17 jaaren, Johanna Dirgina Cas genaamd, welke na ruim een halv - vierendeel. uurs ; in 't water gelegen te hebben, voor dood was i opgehaald, door wryven met het Sal. Amm. en < eene aderlating, weder doen bykomen.
De Chirurgyn J. G. Muller, ontving voor \ deze redding eene zilvere Medaille, en de rest ï. der premie in geld.
XXXI,



35° Hist. en Gedenkschr. der Maatschapp? XXXI.
Te Amjlerdam, op den öften Augustus 1801, ' is door den Chirurgyn D. C. Stoets, een meisje, met naame Agneta Rostekols, dat eenigen tyd onder eene waterfchuit gelegen, en met een haak daar van onder heen gehaald was, door het aanwenden van de gewoone redmiddelen weder bygebragt.
-D. C. Stoets Chirurgyn, ontving eene zilvere Medaille en het overige geld.
XXXII.
Binnen Amjlerdam, den 8ften Augustus 180.1 « was, des avonds ornftreeks half elf, een meisje, zynde het dochtertje van Jan Langendyk, onderhet uitgieten van eenen emmer met vuil water, in de Pasfeerdergragt gevallen, door twee nachtwachts , Gerrit Brinkman en Meuwes Dustel, met de dregge opgevischt, en door gemelde redders, met trouwe hulp ookvan Jan Frederit Dibes, die der lyderesfe mond opbrak, en uit de zyne brandewyn 'er in fpoot, en het ligchaam voorts met brandewyn wreef, weder bygebragt.
Aan,



■ TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 351
Aan J. F. Dibes is de halve premie, en aan de twee gemelde nachtwachts , te zamen, de andere helft toegeweezen, die zy alle drie in geld ontvingen.
' - XXXIII.
ïh Amfterdam, den i3den van Augustus 1801, heeft Antonie Olyjlager , een jongeling, Mozes Hyman Cohen, als fchynbaar dood uit het water gehaald, naar een bierkelder gedragen , en begonnen te ontklecden, onder 't welk de drenkeling bykwam, en eerlang volkomen herfteldde,
A. Oliejlager, is met de gouden Medaille befchonken.
XXXIV.
Te Amfterdam, op den i6den Augustus 1801, is een vrouwsperfoon, dat door een acces van vallende ziekte in 't water was geraakt, en zonder levenstekenen wierd opgehaald, onder de behandeling van den Heelmeester Hendrik Benraad, die daartoe de gewoone redmiddelen aanwendde, weder bygekomen.
De



35^ HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
De Heelmeester H. Benraad, genoot de gouden Medaille.
XXXV.
In Amfterdam, op den zo^sa Augustus 1801, wierd een jongetje van omtrent zeven jaaren, Willem Roos hetende, dat byna twintig minuten in 't water gelegen, en volftrekt zonder eenig blyk van leven opgehaald was, door den Chirurgyn P. H. C. Zimmer, die de gewoone redmiddelen daar toe bezigde, fchoon niet dan na een uur arbeidens, weder bygebragt.
De Redder P. H C. Zimmer, ontving het kistjen met inftrumenten, en eene zilvere Medaille.
XXXVI.
Buiten Amfterdam, aan den Overtoomfchenweg, op den 23^11 Augustus 1801, was de zoon van den aldaar woonenden Heelmeester Jan Mulder, insgelyks Jan hetende, en elf jaaren oud, terwyl hy met zyn opgelaten vlieger achteruit liep, in eene modderige en met kroos overdekte floot gevallen, en was, toen dit gebeurde, alleen. Zyn zusje, die na zich eenigen tyd van
hem



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN, 353
hem verwyderd te hebben, weder op het land kwam, en haar broertje mistte, riep, zocht, en vond hem eindelyk in den floot leggen. De buuren, op het gerucht dat zy maakte, toefchietende, haalden hem met een haak uit de modder op: de vader, dien men 'er by haalde, zonder hem te zeggen dat het zyn zoontje was, kwam en zag een drenkeling, die volftrekt zonder leven , paersch , zeer gezwollen en flap van leden was, met het bruis op de mond, en dien hy, by nader befchouwing, met geene geringe aandoening, voor zyn kind herkende. Na veel arbeids kreeg hy hetzelve door een vlytig aanwenden der gewoone hulpmiddelen weder by, maar daar de drenkeling veel modder, kroos en bladen ingekregen had, bleef zyn toeftand nog lang zeer zorglyk : eindelyk echter, na herhaalde verwekte brakingen en ontlastingen, herftelde hy volkomen.
De Redder, Vader tevens, bedankte edelhartig voor de hem aangeboden premie.
XXXVII.
In Amjlerdam, den 24(len Augustus 1801, heeft Hendrik Soómer, zekeren jongeling, zynde een zoon van Jan M'eyer, met een haak voor
dood



354 Hist.enGedenkschr.deu Maatschappy
dood van denv grond opgehaald, en met brandewyn weder bygebragt;
H. Soomer heeft de premie ontvangen : te weeten eene zilvere Medaille, en de rest in geld.
XXXVIII.
In Amjlerdam, op den 28nen Augustus i8oi5' zyn vyv redders werkzaam geweest om eene drenkeling, Grietje Wester geheten, die zonder levenstekenen was opgehaald, weder bytebrengen, y
Aan Jacob Retemyer, chirurgyns-bediende, is de halve premie toegewezen, en aan de vyf anderen: Jan Smit , Paulus Rulofs , Gerrit van Dusfendorp 'en Jan Bloeme, te zamen de andere helft: zy verkozen. elk eene zilvere Medaille, en de rest in geld te ontfangen.
XXXIX.
Binnen Amfterdam, op den 30^» Augustus 1801, was Jofeph juda, een man van drieen-zeventig jaaren, in den Binnen - amftel gevallen en gezonken.- Een jongeling, Salomon
van



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 355
van den Berg geheeten, fprong met zyn klederen aan ih 't water, dook, en kwam met de paruik van den drenkeling boven, dook daar op wederom, en bragt toen dcnzelven van onder de balken, waar aan hy met zyn klederen vastgeraakt was, boven: iatusfphen was een ander jongman, met naame Alexander Mofes, naakt uit het bed komende, in 't water gelprongen. Zy beiden bragten toen den geredden aan wal, en in een tappers huis, alwaar P. van Egerer en J. M. Levie, hem, die zonder levenstekenen bevonden wierd, door wryvingen met brandewyn en Sp. Sak Amm., tabaksklisteeren , prikkelingen in de ncusopeningen, in de neus ingeblaazen tabaksdamp, en eene aderlating, weder bybragten.
P van Egerer en J M. Levie, ontvingen elk de helft der premie in geld.
XL,
In Amfterdam , den ^ea September 1801, heeft dezelve J. M. Levie, met hulp van Harmanus Keyzer.. de huisvrouw van Wolf Davids, Hanaatje genaamd, zynde eene vrouw van vieren-negentig jaaren, die zonder levenstekenen was v V. deel. A a , op



356 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
opgehaald , door . wryven- met brandewyn en zout, klisteeren , eene- kleine aderlating , de natuurlyke warmte, van een by haar in het bed geplaatst vrouwsperfoon, onderhouden voorts door eene warme waterflesch, en verders een braakmiddel, weder doen bykomen.
J. M. Levie en H. Keyzer, genoten ieder de helft der premie in geld.
XLI.
In Amfterdam, op den icd«« September 1801, heeft Andraas Diehl, een chirurgyns-bediende, een drenkeling, Hendrik Spier link genaamd, dien hy fchynbaar dood vond, door verwarmen, wryven met brandewyn en keuken-zout, prikkelingen in de neus, tabaksklisteer, en eene aderlating , weder doen bykomen.
A. Diehl genoot eene zilvere medaille, en het overige der uitgeloofde premie in geld.
XLIL
Binnen Amjlerdam, den 2.9^ September .1801, hebben Jan Hage en Dirk de Haas,
bei-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN.
beide chirurgyns-bedienden, een vrouwsperfoon , Dina J.mfen genaamd, welke zy zonder levenstekenen uit het water gehaald vonden , door wryven met brandewyn en zout, tabaksdamp in mond en neus ingeblazen, brandewyn in de keel gegooten, en andere gepaste middelen, we« der volkomen doen bykomen i
I
J. Hage en D. de Haas, ontvingen elk eene zilvere medaille en het overige in geld.
XLIII.
Buiten Delft, is op den 3^ October 1R01, dooreen hovenier, Joh. van der Boon genaamd, gered een jongetje van omtrent negen jaaren, Gerrit Burgerhout geheeten , dat hy uit eene modderige floot , door 'er intefpringen , van de grond ophaalde, en hetzelve zonder eenig blyk van leven bevindende, door vooroverhouden, fchommelen en wryven, water deed overgeeven, en voorts door verdere behandeling, in den tyd van een groot vierendeel-uurs, wedeï deed bykomen.
De redder jf. van der Boon, heeft dé gouden Medaille ter beloning ontvangen.
Aa 2 XLIV,



358 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
XLIV.
Te Worhim , op den 7Acn October 1801, wierd het tweejaarig zoontje van Hamen Rintjes, Cornelis genaamd, dat zonder eenig het minde kenmerk van leven uit het water was gehaald, en wel een halv-uur in dien ftaat bleef, door den Geneesheer W. Schultetus ALneee weder in't genot van't leven en der gezondheid herfteld. Verwarmen, het tabaksklisteer, wry vingen met in brandewyn nat gemaakte wollen lappen, het inblaazen van lucht in de longen , het borftelen van de ruggegraat en der voetzooien, en de Spir. Sal. Amm onder de neus gehouden , waren de aangewende redmidden: convulfive trekkingen, waren de eerfte gunftige tekenen, die na het ingieten van wat brandewyn en aq vitce Matthiol., het loozen van veel flymerig water, en eene gedaane aderlating, fterk toenamen, en eene volkomene herftelling ten gevolge hadden.
De redder W. Schultetus ALncee, is met de goude Eerepenning begiftigd.
XLV.
Te Dordrecht, op den October 1801,
was



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 359
was een jongetje van omtrent zeven jaaren, Willem van Dee genaamd, vermist, en eenigen
' tyd daar na achter het huis van deszelfs grootvader , daar het zich bevonden had, in eene diepe modderige gracht geraakt, en met veel moeyte door
. een metfelaarsknecht, Hendrik de Ruiter genaamd, gered, die met klederen en al in 't water fprong, cn daar by omtrent vier guldens uit zyn zak kwyt raakte, het kind ophaalde, ook middelen ter bybrenging van den volftrekt levenloI zen drenkeling aanwendde, maar toen,om droo» ge klederen aantetrekken , naar huis gaande , denzelven aan Pieter de Haan, chirurgyns leerling overliet: deze bragt, met eenige byftand van een paruikemaaker , Jolt. van Volkom, door 't inblaazen van lucht- en tabaksdamp door eene mesfchenfchede , wryven en verwarmen, den lyder volkomen by.
Aan Pieter de Haan is de goude medaille gefchonken, op voorwaarde, dat hy aan H. de Ruiter, tien guldens en tien ftuivers, en aan J. van Volkom , vyf guldens en vyf ftuivers zoude uitkeeren.
Aa 3 XLVI.



§60 HlST. EN GSDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
, XLVI.
Te Hoorn, op den zo^ November 1801, viel Aaltje Kruk, een weesmeisje van twintig jaaren, achter het Weeshuis water willende fcheppen, voorover 'er in, dreef heenen, en begon te zinken: Stoffel Swart en Claas Schermer 5 hadden het geluk om haar,echter met veel moeyte, pptehaalen, en, daar zy volftrekt levenloos bevonden wierd , door Ichommelingen, verwarmen, en ingegooten brandewyn weder te doen • bykomen.
S. Swart en C. Schermer, ontvingen voordeze redding elk eene zilvere medaille en het overige der premie in geld.
XLVIL
Te Rotterdam, den G2ften November 1801, heeft Hendr. Anth. Strengnarts, het zoontje van R. Holst, dat in deszelfs , door den hoogen vloed vol water ftaande, kelder gevallen was, waar uit het eerst een vierendeel-uurs daarna gered, en zonder levenstekenen bevonden wierd, door verwarmen;, wryven met brandewyn en
met



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 3G1
met drooge gewarmde doeken , na een goed vierendeel-uurs, weder doen bykomen.
H. J. Strengnarts is met de gouden Medaille befchonken.
XLVIII.
Te Amfterdam, op den a6ften November 1801, wierden Herm. Reichart cn Joh Mey er, beiden chirurgyns-knechts, geroepen in een tappers-win* kei, daar zy eene volftrekt levenlooze drenkeling vonden, Maria, van Houwelen genaamd, en negen-en-twintig jaaren oud zynde, by welke zy door verwarmen en wryven met Sp. Sal. Amm., het uitgedoofde levensbeginfel weder opwekten, en vervolgends, tot verder herftel,eene aderlating en een braakmiddel bezigden.
H. Reichart en J. Mey er, ontvingen elk eene zilvere medaille, en het overige halve geld.
XL IX.
Te Rotterdam, den 28ften November 1801 wierd Cornelis JDeering, die zonder eenig teken Aa 4 van



§62, H/ST. en GeDSNICSCHR. der MAATSCHAPPY
van leven uit het water gehaald was, door den Chirurgyn L. G. Trompen, onder het aanwenden der gewoone redmiddelen, weder volkomen bygebragt \ doch de gevolgen van eene borstkwaal, waar aan de lyder zedert eenigen tyd gefukkeld had, zich toen, met hevige aanvallen openbarende , deeden hem omtrent drie uuren daarna den adem uitblaazcn.
De Chirurgyn L. G. Trompert ontving de gouden Medaille.
L.
Te Rotterdam, op den o^en December 13oi , wierd Jok Zeegers, na dat hy een vierendeeluurs in 't water gelegen had, door een wagenmakersknecht, Sandp Vermeer geheeten, die zich met het hoofd om laag deed aflaaten, gevat .en opgehaald, en door den Heelmeester Fred. Jofeph Phüippeaux , die hem volftrekt zonder leven vond, met wyde en zeer' openfuande oogappels , verwydden aars, kromftaande en onbuigfaam verftyfde beenen, onder h t aanhoudend aanwenden der gewoone redmiddelen, weder tot volkomene herftelling gebragt.
De



TOT REDDING VAV DRENKELINGEN 363
De Heelmeester F. J. Phüippeaux, genoot de gouden medaille.
hl
Te GonrU, op den i7ien December 1801, wierden de Chirurgyns R. A. van Roomen en F. A. Sfoes ter hulpe geroepen, by een voor dood opgehaalden drenkeling, met naame Christiaan van der Linden , oud omtrent tien jaaren , dien zy zonder flagaderlyke beweging of ademhaling , met ftyf geflooten oogen, beklemden mond, verwydden anus, gejpannen buik, en met paerfchen couleur vonden. Verwarmen , het openen van eene ader , het tabaks-klisteer en wry vingen, waren de aangewende middelen, welke ook na een uur arbeidens, deszelfs herftelling bewerkten.
De Redders R. A. v. Roomen en F. A.
■ Stoes , Chirurgyns , genooten elk eene zilvere medaille en het overige in geld.
LIL
f Te Nieuwkoop , op den iodett December
1801, hebben Johannes Lemfon, chirurgyn, Aa 5 en



364 HlST. EN GEDENKSCHR.DER MAATSCHAPPY
en Pieter Engelher is, chirurgyns-leerling, het kind van Manus Twaalf'hoven, dat zy zonder eenig blykbaar leven vonden, met verwydden aars, waar uit de endeldarm omtrent een duim lengte, en met drek gevuld, uitftak, benevens een ftyf, en langduurig beklemd gebleven mond, door de gewoone redmiddelen, waarmede echter ruim twee uuren tyds verliepen, eer zich eenige gegronde hoop op herftel deed zien, wederom bygebragt,
Johannes Lemfon en Pieter Engelherts, ont. vingen elk eene zilvere medaille, en de rest van hun aandeel aan de premie in geld.
lui.
In Amfterdam, op den 2-8rten December 1801, des avonds omftreeks zeven uuren, viel een man van tweeënveertig jaaren, van de buitenvleugel van de Eenhoorn-fluis in 't water: het. gerucht van den val deed eenige menfchen toefchieten, dan de hoogte van de fluis verhinderde hen den ongelukkigen fooedige hulp toetebrengen , die middelerwyl zonk. Eindelyk kwam men met een dregge , die na eenige vruchtelooze worpen, alzo de duisterheid ver-
hin-



TOT REDDING VAN Da ENKELINGEN.*" 365
hinderde,om de juiste plaats te ontdekken, einde, lyk in de fchanslooper van den drenkeling haakte, en men hem hier door boven water konde trekken en houden, tót dat hy door iemand, die inmiddels met een fchuitje aankwam, wierd overgenomen. De Chirurgyn Efaye du Pré, dien men 'er by haalde, en welke hem volftrekt zonder leven vond, bragt hem door wry vingen, verwarmen en prikkelingen in de neus met Sp, Sal. Amm. en verders door eene aderlating weder by, en is daar voor met de gouden Medaille befchonken.
A.
In Amjlerdam, op den 17de» Maart 1801, overviel een' metfelaarsknecht Jan Eggers, in een regenbak, dien hy fchoon zoude maaken, eene bedwelming : men wendde vergeefsch alles aan om hem te redden, tot dat eindelyk een jongeling van vyftien jaaren, Pieter de Jong genaamd, befloot, zich in de bak te doen nederlaaten, welke echter, ook bedwelmd wordende, weder moest opgetrokken worden, doch voor de tweede,en eindelyk zelvs,op aanmoediging van zyn' baas, voor de derde keer 'er in nederdalende, had hy het geluk, den geftikten boventebrengen: deze fchynbaar dood zynde,
kwam



366 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
kwam door eene aderlating wederom by,en zyn kloekmoedige redder, P. de Jong, wierd met eene zilvere medaille befchonken, en ontving daarenboven zeven guldens, ter belooning, op ètads-Thelaurie.
NAAM-



NAAM L Y S T
DER.
GEREDDE DRENKELINGEN,
waarvan de gevallen in het twaalfde, dertiende en veertiende ftukje, of het vierde Deel dezer Gedenkfchriften zyn vervat.
A. Betekent de annexe of bygevoegde gevallen, waarvoor de Maatfchappy geen Premie heeft betaald.
Aarons (R.) ... . . 220
Abraham (L.) . . . . 315
Abrams (S.) . . . . 100
Adalia (...) . . . . 89
Aeyltjes (J. W.) ; 267
Akker Ct Kind van ... v. d.) . 249 Alberts (J.) . . •. ' . • 141
Albers (M.) >. . • 46
Albers (O.) . . . . 335
Angemeer (L.) A. . . 173
Arends (A.) A. . . . I7T
Arends (H- J.) . ... 17
Avelotte (N.) .... 90
Baan ('t Kind van A.) . . 289
Bakker (A. J.) . . . - . 179 Bakker, (R.) . . . . v . 316
Ban.



368 HtST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
Banning (R.) ... ; 306
Barendfen (J.) . .. , ' 231
Barentz (S.) . . . : 20
Barnzick (H.) < . . 297
Bart CJ. G.) ; 77
Basfan (S. J.) ... 46
Bax (P.) . 334
Bemmelen (K. v.) < i 192
Bengels (W.) . . . 2,4.2.
Benjamin (S.) . ■ . i 348
Benfum (M. v.) . . < 13
Berg (M. v. d.) . . 267
Berg (P. v d.) . .-. s8t
Bergh ('t Zoontje van H, v. d.) . 10
Berman (H.) ... 43 Best (E.) . . . .107
Berfer (E.) . . 82
Bisfchop ('t Kind van B.) • . 190
Bley CA.) . • • . 137
Blikman (A.) . . . 134
Blokbergen (J.) . . . . 27
Blom (D.) . : ." 247
Blom (J.) . : ' 3 259
Bontekoe (M. J.) . I 236
Bom (Weduwe van) . . 184
Boon O.) . • • 334
Boomsma (J.) . . • 171
Bos (A.) ! • 4*
Bos-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 369
Bosman (....) A. , . 271
Bouman (M.) . r. . 327
Bosquion (G.) . . . .24 Braakman (E.) .... 255
Brat (S.) ; . . 130
Bremer (Th.) . . .98
Broeder (H) 4 . . : . 64
Brouwer (A.) . .. 88
Bruggenkate (H. ten) ; . . 285
Bruhl (N.) . . . 293
Bruyn (D. de) . . . 293
Burger ('t Zoontje van H.) . 48
Burgerhout (G.) . . 357
Burgers (G.) ï 255
Byleveld (K.) . . .230
Camphuizen (D.) . ; 244
Carl (C.) 304
Cas (J, D.) . . . . 349
Claasfen (S.) . . .215
Claasfens (H.) . . . 265
Clement (F.) . . . 298
Cohen (M. H.) 351
Cornelis (A.) . . . 245
Cornelis ('t Kind van A.) . 244
Cornelis (II. J.) . ; . 147
Cornelisfen (C.) . . . 249
Daa>



3^0 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
Daalen (J. van) A. . 329
Dam (N. v.) . 3 5
Davids (H.) . . : 355
Dee (W. v.i . . . 359
Deering (C.) . ' , 361
Delfen (P. v.) . . . 251
Diederiks (M ) . t . . 261
Donfelaar (J.) . . j I4Q
Dood (J. de) . / ; 258
Doove (J. van) . . . 332
Doorn ('t Zoontje v. E.) . . 181
Doorn (J. v.) . . . 14
Dyk (J. v.) : . ; -89
Dykgraaf (N;) A. . ; ,118
Dyl ('t Kind van T. v.) , 99
Dusdyker (de Zoon van ...) ; 315
Edebaur ('t Kind van P.) . ; igi
Eggers (J) A. . . , 365
Elzevier (J.) ... 9
Emmerling (H.) , , 279
Evers (J.) . . 208
Evervvyn (P.) . „ .22
Faber (J.) • ; ; 239
Fabries (J-) . . . 246
Fedeldy(H.) , 343
Fiersma (W. J.) . , 206
Fles



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 3/1
Fles (L.) ... 65
Fonteille (J. P.) . . aI2
Fox (G.) . . . 29
Frakfel £t Kind v. P.) . ' . 261
Frieswyk (de Zoon v. T. A.) . 226
Fruitraan (J.) . .258
Gabriels (J.) . . . 22g
Gans (C.) • . . gI4
Geelhoed (M.) . 305
Gerrits (E.) . . . 345
Gerrits (M.) . . . 321
Geysfen (N.) . . .
Glukkie (...) . . . IO£
Graaf (C. de) A. : . . II5
Graas ('t Zoontje v. A.) '. . 25/
Groebe (Huisvrouw v. C.) . 97
Groen ('t Kind v. P. J.) . . lz
Groenewoud ('t Zoontje v. J.) . 229 i
Groot ('t Dochtertje v. G.) . . 338
Gyfers (D.) 59
Gyzen(N.L.) . . . 207
Guldenaar (J.) ... 69
Gutten (J.) ... 250
Haag (G.) . . - . 98
Hagenaar (C.) ; 349
IV. Deel. Bb Haks



372. HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
Haks (].) . , . 3I1
Halfhuis (H.) . . . 76
Harberts (F) . . 328
Harms ('t Kind v. R.) . . 200
Hartman (D. S ) . . . 92
Hartog(B.)/ . . . 28
Hazelhof (E.) , . .185
Heeteren (C. v.) . ; . 314
Heidnew (T.) . .84
Heins (R.) , - . 228
HekkefJ.; . . .< 22S
Helffers (de Zoon v. d. Wed.) . 318
Hendele(B.) ' . .103
Hendriks (C.) . . . 233
Hendriks (E.) . . , gn
Hengst (A.) . . 193
Herg(M.) . . . 240
Herties (W.) . . . ^
Heusden (G. v.) . . 194.
Heuvel (A- v. d.) . . 340
Heyhard (A.) . .. . 2(,6
Hevligers ( J.) . . 183
Heynen ('t Kind v. A. J. v.) . 164
Heyningen (A. v.) . . 302
Hikker (C. de) . . 88
Hoeffelman (C.) . , 158
Hof (T. W. v. d.) , . 91
Hof-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. S? C
Hofman (A.) . . . 157
Hofweegen (J. v.) . . 26 ï
Hogen berk ('t Kind v. F.) . 214
Hoogendoorn ('t Kind v. C.) & . 291
Hollander (G. Y.) . . 320
Holsmuider (vV.) ... 50
Holst ('t Zoontje v. R.) . . 360 Hondema.(G.) . . .196
Hooydonk (M.) . p 55
Horier ('t Kind v. G.) • • 3
Hos (G.) . . , 331
Hosfe (G. v.) . . , 23^
Houwelen (M. v.) . . 36!
Hubertus (M.) ... 221
Hunnen (F. A.) . . . . 2ao
Huttcnbroek (C.) . . 2I9
Huur Cl. v. d.) . . . I49
Huyerman (G.) ... . Z2g
Huysman (P.) . . . - 265
Hybrink (M.) .... 52
Jacob (J.) . . . 9
Jacob (R.) , i IQO
Jacobs (*t Kind v. P.) . j 30 J^r(G.) ... i
Jager (M. de) , . 59
Jagt (C. v. d.) . . I?4
Bb a Jans



374 Hist. en Gedenkschr. der Maatschappv
Jans (B.) : . , 35
Janfe (C.) .295 Janfen (D.) . . . , ' 357
Jansfe ('t Kind v. P.) , . 95
Janz ('t Kind v. J.) . f,. 93
Idzerda ('t Kind v. B.) . . * 197
Jmmekes. (L.) . . 205
Immerzeel (J. C. v.) . . 346
Ingen (J. v.) . . . 264
Joer fMO ■ - ; . 232
Jonas (A.) . .23
Jofeph (D.) . . . . f in
Jofeph (L.), . . . . 221
Jofeph (S.) .. . . 125
Jofeph (S.) ... . 94
Jouyng (...) , , , jgg
Jfaks (O,) .. . . . 67
Italiaander (C. RQ . . 104
jMa Q.) .... . 354
Junfy ('t Kind v. D.) . 300
Kampen (D. v.) . . . 344
Kerkhoven ('t, Kind v. J. v.) . 69
Kist (J.) A. . . 224
Klerk (M. J da) . , l59
Kleun ('t Kind v„ T. K.> . 210
Klpkker (J. de) . . 153
Knik



tOt REDDING VAN DRENKELINGEN. Z7$
Knik CA.) - . - i ! S6°
Koelman (C.) i l ~ 268
Koevoet (NO . .256
Kolm (E. A. v.) • • 241
Koolhaas (B.) . . 339
Kooy (H.) . . . 322.
Kooy (L.) . i . 263
Kopjes (G.) . k » ï 262
Koppers (HO . . . > -t
Kopperfens (JO ' ' az9
Kortekaas (D.) . i 1 182
Koster ('t Zoontje v. E.) • 263
Koster (H. P.) . 1 309
Koster (J.) . . . 193
Kraanenburg ('t Kind v. T. K.) « 51
Kromme (W.) . . 235
Kruyter (J.) . ïf . 337
Krygsman (A.) « , * 8
Kuyper (M.) . > y 25a
Kuipers (S.) ' * * 21
Kuyk (G-) * »j' • » 49
Laby (W.) » i 236
Lahnstein (P.) ï < 62
Langendyk ('t Dochtertje v. J.J .• 35:0
* Lare (M. E.) * . * 306
Lafander (AO { • * -f44
Bb 3 U*



Hr5T. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
Lafema (H. H.) . : 285
Lasüng CA.) . . . 119
Lena . . g5
Leeuwen (J. J. v.) . . 24
Lemans (D.) . , 320
Leon (H.) . . , n2
Levi (J. A.) . . 209
Levi (M.) ; : : 9S
Levi (R.) , ... . 207
Levi (R.) : . . JOg Levie (E.) , . .134
Liepman (J.) . . . 135
Linden (C. v. d.) . . 353
Lots CJ.) . . 236
Lucas (*t Kind v. P.) , . 243
Luif.en (J) A. . . . II3
Maate CC. ter) . . 9s
Macavita '. J.) ' . i29
Machiels (S.) . . . 277
Mackaay (H) . , IXI
Marcus (F) . . 162
Marcus C't Kind v. W.) . 57
Mei (A. v.) . ; . 232
Meinders (A.) ... 80
Menu CE.) . . . 17
Mets (D.) ... 335
Metz



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 3/7
Metz CM.) . . . 322
Meyer (C.) ... 268
Meyer (D,) . . . 192
Meyer (de Vrouw v. D.) . 124
Meyer (H.) .. . . 269
Meyer (de Zoon v. J.) . . 353
Meyer (L.) . . 235
Meyer (R.) . . . 265
Meyer ^S.) * . . 247
Meyer (W.) . . . 324
Middenhof (J.) . . .341
Mietje .... . . . 126
Molenaar (J.) . . . 248
Mooy ('t Kind v. C.) . . 245
Mooy (P. de) . . 20
Moryn (D.) . . . 174
Mofes (H.) . . ' 132
Mulder (H.) ... 60
Mulder (J.) . . .295
Mulder (J.) ... 352
Mulder (L. ]) . . 52
Muller (J.) . . . 106
N. N. (een Vrouwsperfoon) . . 4
N. N. (een Mans.perfoon) . . 12
N. N. Ceen Mansperfoon) . . 15
N. N. (een Jongetje) . , 37
Bb 4 N. N.



3?8 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
N. N. (een jong Kind) . . 51
N. N. (een onbekend Perfoon) . 54
N. N. . ' . . . 66
N, N. (een Vrouwsperfoon) ; 66
N. N. (een Meisje) . t 82
N. N. (een Vrouwsperfoon) . 87
N. N. (een Kind) 10a
N N. (een Vrouwsperfoon) . 104 N. N. (een Kind) . v .108
N. N. (een Vrouwsperfoon) ... 120
N. N. (een Kind) . . I4a
N. N. (een Dienstmaagd) . . 146"
N. N. (een Vrouwsperfoon} . 200
N-N. . . 2f5a
N. N. A. . . a7o
N.N. A. . . . m
N.N. ... a83
N.N. .... 335
N.N. A. . . . 328
N. N. A. . . 328 N N
1 ' iN 339
N.N. ... 348
N.N. . . 35I
N'N. . . . 364
Nathan (S.) ; '70
Neelen fB G.) . . .' 144
Neys(H. de) . . . 32/
Niel-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 379
Niclmans (W. P.) . 160
Nieuwenhuyfen (S.) . • 3!5
Nieuwhoff (C.) ; .95
Nooteboom ('t Kind v. A.) . 254
Noordam (J) . . 341
Noordmans (W.) . , 147
Nuye (H.) . • .' 34
Obbes (T.) : ! i 163
Oden (J. H.) . . 43
Offerman ft Kind v. J.) 335
Omale (F.; . 27
Oösterhoven (G.) I 344
Oostwoud (J.) . » 153
Os ('t Kind v. S. den) . 195
Ottink (C.) . . . • 124
Otto (J.) V'5 303
Pays (A.) • • 56
Pieters (G.) . . . 154
Pieters (N.) . . . 34
Piaters ('t Dochtertje v. P.) . 209
Pieters (T.) . i \ 135
Pietersfen (B.) . . 239
Piron (P.) : , 30
Pley CJ.) " . • . 62
Poel (G.) . . 275
Bb 5 Pol-



380 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
Polder (A...v. d.) . . 165
Popke(S.)- . I3I
Posteuning (D.) ; " : 4.2.
Poul (...) . . . 178
Pronk (J.) . . . I99
Pyl 'Ct Kind v. A. v. d.) . 342.
Raap (J. v.) . ; . 180
Rammers (D.) A. . . 114
Ramspott (T.) . . 101
Ras (M.) ; . i48
Reelings (L.) . , . ^8
Reevers (R.) . . . 280
Reinst (G.) . . . 103
Remkes (M.) . . 321
Rernme (J.) . . 43
Richmond (W.) . . . 292
Rietmeyer (G.) . . . 305
Rintjes (C.) . . . 358
Roelé (C.) ... 294
Roelofs (ï.) . . . 308
Roelofs (R.) I . 301
Roers (A.): . . .2
Roos (A. J.) . . 307
Roos (C. de) . . . 68
Roos (W.) . . . 352
Roofemaale (E. v.) . . 228
Ros-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 381
Rostekols (A.) . ' . 350
Rover (G. de) . . . 202
Rooijen ('t Zoontje v. C. v.) . 189
Ruyter (F. de) . . 53
Saartje .... ; . 318
. Santen ft Kind v. C. v.) . 229
Sauuiels (R.) . . v 55
Schaap (C) . . . 123
Schagen (W. B.) A. . . 274
Schalkwyk ('t Zoontje v. R. E.) . 318
Schawin (J.) . . . 296
Scheffers (D.) . 333
Scheffers (VV.) . . . 333
Schilp (M. v. d.) . . . 259
Schoenmaaker (H.) . . 168
Schoenmeyer (C. T.) - .18
Schram (Ude) . . 157
•Schuitema ('t Kind v. B.) . . 246
Schuurman (de Vrouw v. J.) , 1-0
Schyndoodt (J. H. J. F.) . . 222
Seevenboom (J.) . . 191
Sell ft Kind v. J.) . . ioo
Severom (N. P.) . . 218
Simons (J.) . » . 133
Smeeding (J.) . . 90
Smit (A.) . . . 288
Smit



3^2 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAP?*
Smit fde Zoon v. de Wed.) . 86
Smit ('t Kind v. P. T.) , . 338
Smits (C. H.) . . . 7I
Snyders ("t Dochtertje v. ...) , 2Ï t
Spierlink (H.) . . ^
Spies (M.) g7
Steenveld (*t Kind v. C.) , 7^ SteneckQ.) . .203 Sterk (HO A. . - ; i
Stofregen (J.) A. . - J I74
Stolting (W. J.) ... 252
Storkop (S. K.) * s52
Storm (A.) . .4 é 278
Story (MO . . . I27
Swars (C.) I ^ I45
Swart (A. J.) „ 5g
Swart (M.) . * . 234
Swenko (J. R) ... 227
Swemmer (JO . . . 286
Swieten (W. v.) « , g9
Sybrands (G.) , . t Ic,6
Sykma (B.) . . . 169
Takes ('t Kind v. de WTedO . 138
Temme (SO . . 4 312
Temme (...) t . , gI2
Tertolen(H.) . . 303
Te-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 383.
Tewisfen (C.) ; ♦ 187
Thomas (S.) , . . 3!7
Tiel (Cv.) . . • «3
Tomburg (I. V.) • ' • . 160
Ton (K. D.) ♦' . 61
Tooren R. v. d.) , • 21 2
Toorenburgh (J. v.) . • , 260
Trikfe(C.) • . *77
Turelure (L.) ... 287
Twaalf hoven ('t Kind v. M.) , 364
Vaanens (W.) , , . 94
Valk (A.) • . . \ 204.
Velde (G. v. d.) . . ,337
Vennoir (J.) . . . 310
Verburg ('t Zoontje v. A.) , 78
Verfteeg (J.) • . 33s
Vet (D.) ... 74
Vilenskie (...) . . . 280
Vilt ('t Zoontje v. T.) \ . 186
Vink (A.) , . 142
Vink (J.) •, . . 26
Vink (J. de) , 302
Visfcher ('t Kind v. A.) : . 284
Vliet (L. v.) . , 286
Vlieg (G.) , , . aï9
Voerma'ns (B.) . . 242
Vo-



3S4 Hist.en Gedenkschr. der Maatschappy
Vogels (N.) l6
Voogt (J. F.) . .- t 275
Voorend (C.) . . . 2I3
Voorn (A.) ,
Vos(T.) . . . . Iól
Vries (A. de) £o8
Vries ('t Kind v. L. de) . „z6 '
Vriefe (J. J.; . ^
Waanders (H.) . . . 2po
Wagenmaker (J.) . , 33I
Walraven (W.) - . ,
Wanfchers (H.) . . . 20ï
Weber (J. G.) . . . 1C9
Weeteren (L. v.) . . t 3J/
WeMe GO • . 278
Wester(G. • • . 354
Wever ('t Kind v. G.) . . 2IO
Wielke (A. M.) "7 . .'166
Wilde (C. de), . . . 8
WilIemsfH.) . . 2Ö8
Willigen (A.) . ># . ï6?
Wingerden ('t Kind v. J. v.) . £37
Winkel (J.) . . . 287
Witteveen (G.) . _ . m 34£'
Woenfel (H. v.) . \ „0
Wollewever (W.)( . . 40
Wolff



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 385
Wolff (J.) . . . . 294
Wolff(M.) ... 85
Wortel (J.) . . . 319
Wouters .(D.) . . . 105 Wubbes (W) . .282
Wyde (ƒ. v. d.) ... 10
Wynmolen (M.) . . . 128
Zeegers (J.) ... 362
Zeeuw (C. de) ... 24
Zengers (L.) ... 79
Zeyl (A.) .... 110
Zinderduin (de Dochter v. J.) . 206'
Zwart (D.) . . 2g7
NAAM-



N A A ML Y S T
DER
PERSOONEN
welken als Redders of Helpers, de Drenkelingen, in de voorgaande Lyst vermeld, weder in het leven gebragt hebben,
A. Achter den naam betekendt een annex of bygevoegd geval, waarvoor de Maatfchappy geen Premie heeft betaald ; G. M. dat de genoemde Perfoon de Gouden; K. Z. M. dat hy het Kistje met de Zilveren Medaille ; Z. M. de Zilveren Medaille; en Z. M. &c. dat hy het overjchot in gereeden gelde heeft ontfangen.
Abrams (L.) Z. M. &c. , , 4r
Abrams (P.) Z. M. &c. . ; 4I
Aenjee (W. S.) G. M. . . 358
Als (F. A. v.) G. M. . \, 328
Albers (J.) . . .' . .247
Ancona (G. V. J. d') G. M. . 25a
Andrae (C.) G. M. . . 140
André (13.) Z. M. &c. . . , 166
Annes (Y.) G. M. , . 198
Arends (S.) . .60
Ariens (E.) , , , 318
As-



HlST. en gedenkschu. der MAATS. enz 387
Asfer (E.) G. M. . . 135
Augastyn (H.) Z. M. &c. . 261
Bcalen (G) G. M. . . 233
Baaien (T. v.) Z. M. &q. . 34
Bakelgem (J. W. v.) G. M. . 96
Barbach (B. S.) Z. M. &c. , . 324
Barentz (J.) Z. M. &c. . . 20
Barlinckhoff (J.) Z. M. &c, . 289
Bartelas (J.) . . . 229
Basfirnin (P.) Z. M. *',. . 180
Bastiaans (J.) G. M. . . 95
Baumann (J. G.) Z. M. A. . 330
Bauman (J. G.) G. M. . 250
Bauman (W. L.) G. M. . 231
Beek (P.) . . 34
Beekman (II.) Z. M. ccc. . . 2.57
Beekman (J. F.) G. M. . - 150
Beetz (A.) Z. M. &c. . . 210
Bekkering (H. A.) . . 97
Belli (J.) . . . 127
Bemmel (D. v.) G. M. . . 338
Bemmel (M. v.) Z. M. &c. . 168
Benraad (H.) G. M. . . 352
Berents (J.) . . . 328
Berg (J. D. v. d.) Z. M. . 294
Berg (M, v. d.) Z. M. &c. . „158
IV. Deel. Cc Ber-



380 HlST. en GeDENKSCHR. der MAATSCHAPPY
Bergervoord (J.) Z. M. ccc. . 191
Bergh (H. v. d.) I44
Berghe (A. v. d.) g. M. . 171
Berghe (J. v. d.) g. M. extra. . 113
Berkhout (H.) Z. M. ccc. . 3i4
Berkem (g. v.) . . 34
Bergma (W.) Z. M. &c. . 2I
Bernardus (...) Z. M. ccc. . 85
Befemer (A.) g. M. . . 050
Beukers (L. T.) g. M. .( . i64
Beukers (L. T.) K. Z. M. . i4I
Beumer (N.) g. M. . .
Bezemer (L.) . . «159
Bezoet (J.) g. M. . . I49
Biefen (E.) Z M. ccc. • . . 225
Bier(H.) . .265
Blankendaal (H. v.) Z. M. &c. . 228
Bleeker (S. J.) . . 1?>6
Bleuten (H.) Z. M. &c . . 343
Bliesting (L.) Z. M. &c. . . H5
Bloeme (J.) Z. M. &c . . 354
Bloemendaal (D.) Z. M. ccc. . 291
Bodde (J.) Z. M. &c. . . 0.12
Bodel (J.) g. M. 93
Bodenftarï (A. C.) Z. M. ccc. . 263
Bodenftaff (C.) g'. M. . . 200
Boelion (L.j Z. M. . . ig0
Boer



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN 389
Boer (L. de) Z. M. &c. . . 301
Boer (T. de) . . . 138
Booge (B. v. dij Z. M. . W . 115
Boon (J. v. d.) G. Mi . . 357
Booy CL. de) G. M. . * 110
Borgfcholt (A/> Z. M. &e. . 227
Bos (C.) ... 98
Bos (D.) Z. M. &c. . . 212
Bos (J.) . . . 292
Bosch (J.) Z. M. &c. . . "301
Bosfchart (J.) G. M. . . 221
Bosfchower (J.) Z. M. &c. . 138
Bosmans (J.) Z. M. &c. ; . 314
Botzen (E.) Z. M. &c. . . 276
Boulonois (A. L.) Z. M. &c. . 241
Boulonois (A. L.) G. M. . . 43
Boulonois (A. L.) Z. M. &c. . 91
Braat (L.) 2. M. &c. . . 204
Braat (L ) Z. M. &c. . . a66
Breem (L.) G. M. . 167
Breemer (E. H.) . .47
Brett (G. E.) G. M. . . 25
Briehl (J. M.) Z. Mi &c. . . 48
Brink (T.) a96
Brinkman (G.) . . 351
Broek (A. v. d.) Z. M. . . 181
Broek (J.) . . . 138
Cc 2 Broers-



39° Hist. en Gedexkschr. der Maatschappy
Broersma (J. K.) Z. M. &c. . 258
Bronkhorst (T.. H.) G. M. . 248
Bronfema (J.) . .27
Bronshoff (H.) Z. M. ccc. . 95
Brouwers (J) Z. M. ccc. . 276'
Bruggenkok (B.) . . 271
Bruyns (31.) . . ,
Bruyns (G. v.) Z. M &c. . 206
Bucheler (J. C.) Z. M. Sec. . 304
Burg (G. N. v. d.) G. M. . 061
Burger (J. C.) 3o5
Burggraaf (J.) Z. 1U ccc. . • 337
Camman (J. P.) Z. BI ccc. ; Q8
Cantminga (J. II.) G. BI . 226"
Caii (J.) Z. M. ccc. . . o93
Caftanie (J.) Z. Mi ccc . . I3+
Casten (J.) Z. M. ccc. . . 77
Castelein (J. P.) Z. BI óce. . 237
Castelyns (P. J.) Z. M. ccc. . 169
Castelyns (P. J.) Z. BI ccc. . 292
Charlot (PA G. M . . 3|0
Chuard (S. N.) Z. BI ccc. . 159
Clement (J.) Z BJ. ccc. . . 334
Collin (J. J.) Z. M. ccc. . . 295
Colb (S. j.) K. Z. M. . . 3 !7
Coomans (A.) G. M. . 189
Coot



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 391
Coot(H. v.) G. M. . . ii
Coiüon (J. V.) G. M. . . 311
Court (J. HO G. M. , . 254
Cramma (A.) • • - • 213
Daalen (J. vO Z. M. &c. . 281
Daalderop (N.) Z. M. &c. - . 194
Daalderop (N.) Z. M. &c. . . 249
Dam Q. v.) Z. M. &c. . . 52
Dam (J. v.) Z, M. &c. . . 208
Dam (J. v.) • .237
Dam (J. vO A. Z. M. . ' . 329
Damgard (M..C0 Z. M. ccc. . 310
Dekker (A. de) Z. M. &c. . 211
Dekker (H.J) Z. M. ccc. . . 294
Dibes (J. F.) ... 351
Dibbcs (J. F.) . .145
Dichel (A.) Z. M. &è. . . 249
Diehl (A) Z. M. &c. . . 356
Dingemans (M.) Z. M. &c. . 293
Dirks (P) . . . 296
Dirtermeyer (J. PI.) Z. M. &c. . 51
Doekes (S.) . . . 229
Donk (E. v. d.) . . 259
Doorn (E.) G. M. . . 182
Doorne (C.) Z. M. &c. . . 10
Doorne (C. v.) • • 290
Cc 3 Door-



592 HlST. EN GEDENKSCHR DER MAATSCHAPPY
Doorwaait (G.) G. M. . , 26
Dortmond CJ. J.) . . 268
Douwens (D.) Z. M. &e. . . 41
Douwens (D.) ... 98
Dresfcher Q.) ... 303
Driel (C. v.J K. Z. M. . . 92
Dyk (A. v.) ... .98
Dyk (C. v.) Z, M. «Sec. . . 185
Dyk (C. v.; G. M. 210
Dyk (J. v.) Z. M. &c .. . 3T4
Dykman (J.) . . . 6"i
Dykman fj.) Z. M. &c. . . 82 Dyerborg (J.) Z. M. &c . .199
Düra (A.) . . . 117
Dustel CM.) ... 351
Dusfendorp (G. v.) Z. M. &c . 354
Duyker (de Wed.) . . ^8
Ebeler Z. M. &c. . .' 287
Edelman (C) Z. M. &c. . . 225
Eeden (A% M.) Z. M. ckc. . . 343
Egerer (P. v.) 355
EUerman (J.) G. M. . . 307
Elfenburg (J.) Z. M. &c. . 210
Eist (A. v. d.) Z. M. &c . 196
Eist (J. v. d.) . . 4o
Eist (J. v. d.) A. . . 224
Ema-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 393
Emanuel (P.) , . . 208
Emanuel (S.) . 322
Emmerik (T. v.) Z. M. &c. . 326
Engelberts (P.) Z. M. &c. . 364
Engelen (J. v.) Z. M. &c. . 263
Engcltrum (J. N.) Z. M. &c. . 56
Erkelens (A. v.) Z. M. . . 181
Esfen (H. v.) Z. M.' &c. . 34
Eybrink (H.) Z. M. &C . .185
Eyk (W. v.) G. M. . • 77
Eyk (W. v.) G. M. . . 259
Eyk (W. v.) G. M. . . 3°4
Eykhout (J. v.) Z. M. . . 181
Feenftra (J.) Z. M. &c. . . -291
Fennekool (J.) Z. M. &c. . 209
Flok (C.) G. M. . . 14
Fokke (G.) . 229
Fokken (G.) Z. M. &c. . 219
Fonsfe (J.) Z. M. . . 176
Gaardeman (H.) Z. M. &c. . 53
Gabes (J.) . . . 229
Galmiche (...) G. M. . . 349
Galup (P.) Z. M. &c. . . 85
Gelderland (A.) G. M. . . 15
Gerrits (D.) Z. M. &c. . . 300
Cc 4 Gie-



3 94 Hist. en Gedenkschr. der Ma atschappt
Gieting (G.) Z. M. &c. . .134
Gieslë (J. J.) K. Z. M. . 101
Giezen (P. v.) Z. M. A. . 27 r
Gilde (P. de; Z. M. &c. . . 303
Gilr?y (D.) G. M. . . 290
Girardyn (C.) Z. M. &c. . 103
Glavimans (P.) G. M. . . 043
Godefroi (F.) . . . Ia
Goofewey (H) Z. M. &c. . . 345
Goosfens (H. J) Z. M. &c. . 148
Goosfcns (H. J.) Z. M. &c . 159
Graaf (J.) . . . ^
Graaf (M. de) Z, M. &c. . 127
Graandyk (P.) Z. M. &c. . . 276
Granje (M. de) Z. M. &c. . . 306
Gras (J. Je) Z. M. &c. . . 297
Grashoff (C.) . . . op
Griot (D. J.) A. . , o7I
Groenevvoud (D.) Z. M &c. . 47
Groenendyk (P.) Z. M. &c. . 297
Grootendorst (N.) Z. M. &c. . * 255
Grosaardt (A) Z. M. &e. . . 3i4
Groskamp (J.) G. M. . . 278
Gryp (C. v. d.) Z. M. . . 176
Gyswyt (M.) . . . „
Haan (J. de) Z. M. öcc. . . 314
Haaa



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN, 395
Haan (P. de) G. M. . . 359
Haas (D. de) Z. M. &c. . 357
Haas (P. de) G. M. . . 256
Haas (P. de) • 3°3
Hackman (A. II.) Z. M. &c. . 267
Hacquebord (J. A.) Z. M. &c. . 154
Hage (J.) Z. M. &c . . 357
Hage (J. A.) G. M. . • 69
Hagedoorn (J.) Z. M. &c. . .185
Hakman (A. H.) Z. M. &c. . 251
Hall (P. v.) G. M. . . 267
Halvemaan (P.) G. M. . • 53
Handorp (A.) Z. M. &c. . 5r
Handorp (A.) Z. M. &c. ' . • 53
Happe (J. G.) t . . 292
Harkana (J.) Z. M. &c. . . 228
Harlingen (A. v.) G. M . . 123
Hangers (B.) Z. M. &c. . . 257
Hartog (D.) . 56
Hartog (M)" . • • 296
Haverkamp (J.) . . 102
Haverkorst (].) G. M. . • H7
Haueifen (J.) Z. M. &c. . . 286
Heerman (C.) Z. M. &c. . 3QI
Heeremans (F.) Z. M. . . 181
Heetpool (H.) Z. M. &c. 9
Heghuyzen (VV. J.) G. M. . . 39
Cc 5 Hel-



3©6 Hist. en Gedenkschr. der Ma atschappy
Helmondt (G.) . . . 192
Helmondt (G.) . . . 250
Hemme (J.) , . . .339
Henist (R) . . . 261
Henken (J.) G. M. . . 222
Herms (H.) Z. M. &c. . . 300
Herst (J. P.) Z. M. &c. . . 288
Hesfels (H.) Z.M. . . 181
Hettes (H.) Z. M. &c. . . 324
Heyns (H. M.) Z. M. &c. . . 103
Heysfen (P.) G. M. . . 234
Hilgers (C.) Z. M. &c. . . 96
Hilte (C. T. v.) Z. M. ccc. . 337
Hilvers (H.) Z. M. . . 181
Hinderikus (J.) . 27
Hintzen (J. A.) G. M. . . 3
Hintzen (J. A.) K. Z. M. . . 322
Hitmar (J. G.) Z. M. &c. . 77
Hoebers (P.) G. M. . . 53
Hoebers (P.) G. M. . . 286"
Hogenberk (L.) Z. M. &c. . 214
Hogguer (A. M.) G. M. . . 254
Honftede (J. v.) . . 98
Hooft (J. D. C.) Z. M. &c. . 177
Hooiberg (G.) Z. M. &c. . 124
Horst (de Vrouw v. A. v. d.) . 143
Housfart<J. J.j K. Z.M. . . 193
Hous-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 397
Housfart (H. J.) G. M. . . 240 Hovens(H.) . .29a
Hufener (J.) Z. M. &c. . . 188
Hurk (M. v. d.) Z. M. ccc. . 209
Husfem (G. v.) Z. M. ccc. . . 34-2
Huygens (G. A.) Z. M. &c. . 191
Huyfer (G.) Z.M. ccc. . . 315
Huyftee (D. v.) ... 61
Jacobs (P.) . .296
Jacobsz rj.) Z, M. ccc. . . 266
Jacobsz (JOz- M- &c- • • 335
Jacque (J.) Z. M. ccc. . . 125
Jagt (W. v. d.) ... 285
Jannereth (J. H.) Z. M. ccc. . 236
Jans(C.) ... 12
Jans (F.) Z. M. &c. . • 3°°
Jans (JO Z- M. &c. . i 3°°
Jansz (J.) ... 93
Jansz (J.) • • • * ^I
Janz (W.) ... 93
Janfen (H.) . 277
janfen (J.) Z. M. ccc. . . . 41
Jansfen (B.) Z. M. &c. . . 157
Jansfen(J) . • H4
Janszen (J.) Z. M. &c. . . 225
Imbker(F.) • • • a67
lm-



39Ö HlST. en GëDENKSCKR. DER maatschappy
Immers (H.) . . ^
fcipyn CA.) 2?5
Jolkes(W.) ... 3l8
Jong (E. de) ... 2g6
Jong CP. de) Z. M. &c. A. . 366
Jongbloed (J.) G. M. . , z?0
Jongh (J. C. de) G. M. . . 28,
Israëls (M.) . # i $
Isfer (JO ... .61
JurgensfJ.) . . . Ia
Jurriaans (B.) G. M. . . . I3g
Jurriaans (II.) .... ^3
Kaafenbrood (C.) G. M. . . IQ
Kamen (J. v.) G. M. . . " 332
Kampen (C. v.) Z. M. &c. . gla
Kamphoven (H.) Z. M, ccc. . . 34Kesfelaar (P.) . .268
Kesfeler (P.) Z. m. &c. . . 345
Keulen (J. v.) ; . . ^jS
Keulen (J. v.) .... 3°-
Keyzer(H.) . . . ^
Kiene (D.) Z. M. ccc. . . IO
Kiers (R.) Z. M. ccc. . . j„8
Kiezou (J.) Z. m. ccc. . . 2°55 Kist (J. P.) Z. M. ccc.
Kla.



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 399
Klaveren (A. v.) . . 245
Klafers (A.) . . • io9
Kleef (IV. v.) Z. M. ccc. . 157
Klitzi (J.) Z. M. &c. . . 173
Kloet (M. v. d.) G. IvL . . 221
Klumper (A.) Z. M. &C. . 3°7
Klyn CC.) G. M. 4» Knaaken (J. B.) . . .251
Knaaken (J. B.) Z. M. ccc. . 251
Knogh (E. B.) G. M. . . 297
Koene (B.) Z. M. ccc. . . 266
Koene (J.) Z. M. ccc. . . 266
Kok (K.) Z. M, K. . . 183
Koning (E.) Z. M. ccc. . . 287
Koning (IJ.) ... 268
Koning (J. G.) Z. M. A. . 274
Kooge (J.) ... 61
Kool (J.) G. M. . . 14a
Kooy (A.) G. M. .. . 165
Kooy (J.) G. M. . . . 106
Kop (C.) Z. M. ccc. . . 257
Koppen (J. v.) Z. M. &c. . 46
Koppen (de Vrouw v. V.) Z. M. . 46
Koster (P. A.) Z. M. ccc. - . 309
Kraan (K. v. d.) , . 325
Kramer (J.) Z. M. ccc. . . 82
Kramers (J.) Z. M, &c. . . 276
Kroos



4°0 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
Kroos (B.) G. ftl . . 348
Kruis (f. v. d.) Z. M. &c. . . °9l
Krygsman (L.) . . ' . .5
Kuiper (J. A.) Z. M. &c. . . 281
Kupperts (J. H.) G. M. . . 2l8
Kust (J.) Z. M. &c. . . 3x4
Kyzer (A.) . . . 192
Laar (A.) G. M. , . g7
Laar (L. v. d.) G. M. . . I29
Laat (W. v. d.) Z. M. &c. . . 127
Lamers (S.) Z. M. . . 332
Lamsveld (J.) Z. M. &c. . . i5o
Landman (J.) Z. M. ccc. . . 255
Landskroon (R.) G. M. . . 203
Leenaard Z. M. &c. . . Kjg
Leer (L. v. d.) G. M. . .161
Leeuw (G. de) Z. M. ccc. . . 207
Leeuwen (Wed. v.) Z. M. ccc. . 23
Leeuwen (J. v.) Z. M. &c. . . 3
Lely (A. v. d.) Z. M. ccc. . .207
Lemfun (J.) Z. M. ccc. .. . 364
Lemzon (J.) G. M. , ^2
Lens (A.) Z. M. K. . . .' 202
Lenfing (N.) . . .591
Leu (J. de) . ly5
Levi(G.J.) l6
Le-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 40I
Levi (G. J.) . . .126
Levi(G.J.) ... £8
Levi(G.J.) / • 7$
Levi (G. J.) . 90
Levi (G. J.) • . . 100
Levi (G. J.) . • , . 103
Levi (G. J.) . . 106
Levi (G. JO . . . 112 Levi(J0 ... .85
LevifJ.) . ... 94
Levi (J. G) .... 23
Levi (J. M.) . 46
Levi (J.MO . . . 130
Levi (J. MO . . . 220
Levi (J. M.) . . . 223
LeviQ.M.) ... 294
Levie (M.M.) . . . 52 Levie (J. M.) . .169
Levie (J.M.) . 355
Levie (J.M.) . . . 356
Ligt (C. de) Z. M. &c. . . IOO
Ligt (G. de) Z. M. &c. . • . 210
Ligtvoet (J.) G. M. . . 35
Linden (H. v. d.) Z. M. &c. . 200
Linden (P. v. d.) G. M. . . 285
Linden (S. v. d.) Z. M. &c. . 19z
Linden (T. J. v. cL) G. M. . . 346
Lin.



402 HiST.ENGeDENKSCHR.DER MAATSCHAPPY
Lindeman (J.) Z. M. &c. . . 206
Lingen (J. v.) . . 279
Lintner (D. C.) Z. M. &c. . 56 Lisfouw (J.) . . . .51
Loep (G.) 267
Loep (J.) . . . 26S
Loep(G.) . ... 303
Lommers fj.) Z. M. &c. . . 32a
Lommers (J.) . . . 310
Loon (D. v.) Z. M. &c. . . 281
Loots(A.) . ,.' . 292
Louwrens (G.) Z. M. &c. . 194
Lunenburg Q. P.) Z. M. &c. . 191
Lynflager (C.) . . . 303
Maas CC.) Z. M. &c. . . 156
Maas (HO Z. M. &C . . 306
Maas (H.j Z. M. &c. . . 3i4
Man (J. J. de) G. M. . . 28o
Mast (P.) Z. M. &c. . - . 3i4
Matthol (J.) Z. M. &c. . . 34
Meester (H.) Z. M. &c. . . 255
Meinen (].) Z. M. &c. . . I7
Mergaas (P.) Z. M. &c. . . 50
Mesch (A. S. v. d. B.) G. M. . 229
Meulen (F. v. d.) G. M. . . 21
Meulenkamp (E.) . . < 12
Med-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 403
1 Meulmann. (M. E.) Z. M. &c. . 56
uMewe(P.) sc.ö'
Mey(H.) 4 . . 185
ji Meyer (C.) G. M. . . 33I
Meyer (D.) Z. M. &c. ; , 457
Meyer (II.) Z. M. &c. . . 3i4
, Meyer (J.) Z. M. &c. 4
. Meyer (J.) Z. M. &c. . . 36i
I Meyer (S.) 28
'Michel (H.S.) Z.M. &c. . 286
. Michiels (S.) . . , 209
Middendorp (T.) . . 368
j Middel velt (L.) Z. M. &c. . : . 3ai
Mielink (G.) Z. M. &c. . . 227-
Millars(W.) . . . 292
Modderkolk (H) Z. M. &c. ; 310
.Molenhuizen (P.) Z. M. &c. , 219
:Möller(C. H.) Z.M. . . lI9
Möller (C. H.) G. M. . 5 258
Mooyens (A.) G. M. . „ 88
Mudde (H.) Z. M. &c. j . 4i
Munnik (G.) Z. M. &c. 4
Muller (A.) Z. M. &c. ., 21
Muller (J. G.) Z. M. &c. ; [ 349
!Mulder(F.) . , ; l59
Mulder (G.) . , : 65
Mulder (JO G. M. . : l8(J
IV. Deel. Dd Mul-



404 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
Mu'der (J-) K. z.m. . . 34i
Mulder (JO Z. M. &c. . . 34.8
Mulder (JO bedankt voor de Premie. 30
Mulder (J.JO . \ . 328
Mulder (W.) G. M. . . 2SO
Mulders (A.) Z. M. ccc. . 68
Murks(L.) , . , 2I4
Naesfens (MO Z. M. &c. . ao4
Naesfens (M.) Z. M. &c. . . 26tS
Nick (P. de) Z. M. ccc. , . 59
Nieborg (G.) Z. M. &c. . . 3ra
Nieubuur (D.) G. M. . . 1?l
Nieuwenhuis (JO K Z. M. . 3oa
Nolen (W.) K. Z. M. . l02
Nolte (JO Z. M. cScc. . ' j91
Noordhoek (M.) Z. M. ccc. . 2I
Noordhuis (G.) Z. M. ccc. . . ^3
Noot (J.) G. M. . . 245
Noot (JJ K. Z. M. . . Z96
Nouwman (J. PO . . 3I7
Nuyens (G F.) G. M. . * s6
Ny^(co • . ". 22r
Oldenburg (G.) Z. M. ccc. . a6i
Olieflager (A.) G. M. . . 35l
Oosten (C. v.) K. Z. M. . I04
Oos-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 405
Oosten (J. v.) Z. M. &c. . . 282
Oosterman (J.) . . * 313
Oostmeyer (J.) Z. M. &c. . . 39
Ooykaas (D.) G. M. . . 338
Opladen (G.) G M. . .• * . 336 Oskamp (D. L.) G. M. tegen reffitutie
der volle waarde . . 325
Outer (J. den) Z. M-. &c ■ , . 314
Pagter (S. de) Z. M. &c > ■. 21
Pardon (H.) Z. M. &c. > » 51
Paucl (J.) Z. M. &c. . . 289
Pelt (J. C. v.) Z. M. &c. . 194
Pelt(J.C) '» , 21 r
Perk (J.) G. M> . 7
Perk (J.) K. Z. M. . . 187
Perlier (J.) ■. „ * 213
Perotet (A) Z. M» &c. , . 310
Peters (11.) Z. M. &c. . k ió"6
Peters (H.) Z. M. &c- . . 300
Peyl (L.) Z. M. &c. > , &8f
Philippeaux (F. J.) G. M. . 74
Philippeaux (F. J.) G. Mi , 363
Picardt (J. J.) G. M. > . 57
Pich (J. F.) Z. M. &c. . , 200
Piller (JO Z. M. &c. ' . . , 276"
Podbiclshy (L.) Z. M. &c. , » 103
Dd 2 . Po-



406 Hist. enGedenkschr.der Maatschappy
Folanen (H.) . ; . 213
Polanen (L. v.) . . a!3
Folder (W.) Z. M. &c. . . 251
Poot (P.) Z. M. &c. . . 46
Pop CC.) Z. M. «Sec. . . i99
Pot CA.) Z. M. «Sec. . 80
Pré (E. du) G. M. ; ; 365
Prince CA.) Z. M. &c. . . 3i8
Puttenaar (K.) Z. M. <5cc. : 82
Rademaker (P.) . £ ; 143
Ragge (H.) G. M. ... 00
Ras (F. T.) . ' ; I30
Rauwe (L. D.) . p4
Rauwe CL. D.) . ; . . 220
Reehorst (W. ter) G. M. . 153
Reeuwyk (de Vrouw, van K. v.) ; 143
Reichart (H.) Z. M. «Sec. . .. 361
Relotius (E.) G. M. . . 262
Remkes (M.) Z. M. «Sec. . .. gIa
Remmerts (H.) Z. M. «Sec. . Ia
Renfen (R.) Z. M. <5cc. . . g.,j
Rensman (J.) Z. M. &c. . 231
Retemeyer (J.) Z. M. &c. . 554
Reus (J. C.) Z. M. «Sec. . . aio
Rhems (L.) 2. M. &c. . . g5
Rikkers (H.) Z. M. «Sec. . . Ia4
Rik-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 407
Kikkers (H.) Z. M. &c. . . 209
Ringh (A. v.) G. M. . . 76
Roelofs Q.) Z.M. &c. . 154
Roerdink (A.) . . . 296
Roomen (R. A.) K. Z. M. . 89
Roomen (R. A. v.) Z. M. &c. . 363
Rooyen (A. v.) Z. M. . . 181
Roskam (J.) Z. M. . . 176
Rottmeyer (C.) Z. M. &c. . 64
Roy (S. la) Z. M. . . 181
.Ruel (D. H.) G. M. . . 30
Ruel (G. J.) ... 97
Rulofs (P.) Z. M. &c. . . 354
Ruiter (H. de) . . «359
Ruyter (S. de) . • . 100
Rykers (W.) Z. M. &c. . . 185
Rymers (J.) Z. M. &c. . . 257
Ryn Q. v.) Z. M. &c. . . 10
Rynders (B.) . . 247
Sanger (J. H ) Z. M. ccc. 1 . 294
Salomon (M.) . . .28
Salomon (M.) 55
Salomon (M.) ... 56
Salomon (M.) . . . . 67
Salomon (M.) . , .70
Salomon Q1.J .' . . 95
Dd 3 Sa«



408 HlST. EN GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
Salomon (M.) . . . m
Salomon (M.) . , .348
Salomons CJ.) G, M. . , 13a
Salomons (J.) . , , 135
Salomons (J.) Z. M. &c, , , 190
Salomons (J.) . , . 241
Salomons (J.) Z. M. &c. . 320
Samuel (J.) Z. M. &c . , 20
Samuels (J.) . . . 245
Samuels (J,) ... 245
Scheening (J.) , . i5$
Scheepers (H.) , . . 173
Scheer (A.) .| . . 292
Schelhard (H.) , , .292
Schellings (P.) . . . 239
Schermer (K.) Z. M. &c. , . 17
Schermer (C.) Z. M. &c. . . 360
Schoewert (W.) G. M. . . 18
Scholten (C. P.) G. M. . . IIO
Scholten (J.) G. M. . . 187
Scholten (H.) , 303
Scholten (J.) Z. M. &c. . . 336
Schoor (A. v. d,) K. Z. M. . 48
Schotte (F.) . , . 303
Schreiber '(C. F.) Z. M. &c. . 70 Schreiber (C. F.) bedankt voor de Premie 319
Schulp (C, F,) Z. M. &c, . 293
Schu-



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 4OQ
Schuring (J. H.) K. Z. M. . 99
Schuurleer (H.) . . . 267
Schuurman (H.) . . . 268
Schuurman (H.) Z. M. &c. ~. 257
Seeuw Q. de) . .
Serker (J.) . . . 3*3
Serquet (J.) Z. M. &c. . . *39
Serrano (A. S.) G. M. . 65
Servatius (W.) G. M. . . 15*
Sevink (J.) Z. M. &c. . . 153
Seylsberg (H.) Z. M. &c . f.8
Sibrcgt (D.) . . . 159^
Siewerts (J.) . . 277
Simon (M.) G. M. . . 107
Sinot (B.) . ... . 276
Sipgen (H.) Z. M. &c. . . 3*0
Sluis (W. v. d.) . . .262
Sluyking (H.) Z. M, &c. . . 276
Smit (A.) Z. M. &c. . . 96
Smit (H. G ) Z. M. &c. . 240
Smit (H. G.) Z M. &c. . 194
Smit (J.) Z. M. ccc. . 354
Smit (J.) Z. M. &c. . . 194
Smit (W.) Z.M. . . . 33 a
Smits (W.) Z. M. &c. . . 287
Snell (J. H.) Z. M. &c. . 64
Snoek (B G.) Z. M. &c. . 12
Dd 4 Soe-



4-ÏO HlST. EV GEDENKSCHR. DER MAATSCHAPPY
Soeteman (A.) Z. M. &c. . . 345
Sonneville (P. de) K. Z. M. .' 80
Soomer (H.) Z. M. &c. . , 354
Spaargaren (M.) . , ■ . I44
Sprenger (A.) Z. M. &c. . 2Q2
Srarkenburg (J. v.) G. M. . 343
Steel CA. J. v.) Z. M. &c. . 84
Steel (A. J. v.) Z. M. &c. . 26-2
Steel (J. v.) K, Z. M. . 327
Stellingwerf (J.) Z. M. &c. . 225
Steen (W. v.) G. M. . . I45
Steenbeek (H.) G. M. . 234
Steenbergen (J. v.) , ■ ^
Steman (H.) Z. M. &c, ; 335
Sterk (G.) Z. M. ccc. . . I24
Starkenbrug (J. J.) G. M. . M, Steyn (C.) Z. M. .
Stitfer (H.) G. M. . . I0-
Stpes (F. A.) Z. M. ccc. , " .
Sroets (D. C.) Z. M. ccc. , 35o
Stoets CD. C.) G. M. . . . 220
Strengnarts (11. A.) G. M. . »6i
Stroef <JV.) . . ( l6?
Stubbe (F.) Z. M. ccc. . ; 28/
Struver (J. A.) . . . 165
Swaab (J, H.) Z. M. ccc. . 28/
Swart (S.) Z. M. ccc. , . s6o
S11-'



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 4H
Surieb (H.) Z. M. &c. . . a3s
Syl (C. v.) Z. M. &c. . . ' 46
Tak(B.) . ... 172
Tal (M.) Z.M. . . 180
Telenius (A. S.) . • • Bl7
Tengel (H.) Z. M. &c. ■ . . 148
Teysfet. jan. (J.) Z. M. &c. . 263
Thomas (J.) Z. M. &C . . 3°*
Thomas (J; B.) Z. M. &c. . 316
Thurkow (C. A.) G. M. . . 211
Tibbe (P.) G. M. . . 338
Tibboel (M.) Z. M. ccc. . 49
Tiel (R) K. Z. M. . . 205
Tiel (H.) ... .341
Tielekind (C.) . V . 159
Tier (H.) . . . . 279
Timmer (A.) Z. M. &c. . . 199
Timmers CH.) Z. M. &e. . . 303
Tjeerts (A.) . . «335
Toelaer (J. C.) G. M. £ . 264
Toorn (P. v. d.) . . 68
Trigt (A. v.) K. Z. M. . 334
Trip (W.) Z. M. &c. . .156"
Trogh (H. de} Z. M. <&c. . 308
Trompert (L. G.) G. M. . . 362
Tukken (A.) . . . 192
D d 5 Tul-



412 HlST. EN GeDENKSCHR. DER maatschappy
Tulling (H.) Z. M. &c. . . 162
Turyn (J.) Z. M. &c. . i 84
Tyhuyfen (J.) Z. M. &c. . . 314
Veegens (D„) Z. M. . . uS
Veen (G. v.) Z. M. &c. . . 337
Veen (H. C. v.) Z. M. &c. . 96
Velzen (A. v.) Z. M. &c. . . 82
Ven (A. v. d.) Z. M. &c. . . 225
Ven (A. v. d.) Z. M. öcc . 251
Vent (ML) Z. M. &c. 8
Vent (M.) Z. M. &c. . . 22
Vent cJVL) Z. M. &c. . . 207
Verbeet (JVL H.) Z. M. &c. . " 301
Verbeet (M. H.) .. . 309
Verburg (J.) Z. M. &c. . . 223
Verhouten (B.) Z. M. &c. . . 257
Vermaazen (J.) . . 211
Vermandei (W.) Z. M. &c. . 185
Verdysfeldonk (W.) . . 5
Vermeulen (P.) G. M. . . 79
Verfchoor (C.) Z. M. &c. . 100
Verveen (M.) G. M. . . 24
Verwey (H.) G. M. . . 66
Vette (N. B. W.) K., Z. M. . 202
Vinkman (J. II.) Z. M. &c. . 303
Vis (A.) Z. M. &c. . . 37
Visch



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 4-13
Visch (A.) ... 59
Visfcher (G,) , . . *83
Visfer (J.) Z. M. &c. . . 209
Voet (LO ... 59
Vogel (A.) . \ ,100
Voigting (B. C; K. Z. M. . 179
Vblkamp (C. A.) G, M. . 87
Volkom (J. v.) • • 359
Vollenhoven (C. v.) Z. M. &c. . 7°
Vollenhoven (C. v.) Z. M, . . 181
Vries (G. de) . ' . 32°
Vriesman (].) Z. M. &c, . . 256
Waalet (G.) . 344
Waart (S. v.) Z. M. &c. . 100
Waart (S. v.) Z. M. &c. . 210
Wal (J. v, d.) Z. M. . . 119
Walraven (P.) ... . 2.
Wakers (J.) 98
Watering (A.) . . . 245
Weber (B. C.) G. M. . . 67 Weber (F. W. J.) G. M. . . 295
Weever (P.) Z. M. &c. . 343
Weisman (B.) . . . 247
Weisz (J. C.) . 288
Welie (C. H. v.) Z. M. &c. . 304
Wendels (J. J.) Z. M. &c. . 201
Wén-



414 Hist. en Gedenkschr. der Maatschappy
Wenning (H. G. M. . 6
Wesfe!s(t.J.)Z. M.&c. " %2%
Westerburg (W.) Z. M. ccc. . i9I
, Westerman (A.) Z. BI ccc. . 327
Westhoff (W.) Z. M. &c. . " 55
Wiedenbach (J. H.j K. Z. M. . ' i4I
Wildering (].) Z. M. &c. . . n66
Wfflegen (A. v. d.) Z. M. . . 12Q
Willems (A.) Z. M. &c. . . 108
Willems (J.)Z. M. &c. _ . . . 3Ia
Wfflenbrink (H.) Z. M. &c. . 345
Wilms (H.) Z. M. ccc. . . 300
Wilzou (J.) . .277
Wind (W. v. d.) G. M. . . ï84
Winkel (M. U.) . . .
Winter (M. de) G. M. . . i?9
Wit (J. de) Z. M ccc. . . 006-
WoldersQ.) . . . II2
Wolters (F.) Z. M. ccc. . . 85
Wolters(H-) . , IO0
Woudering (B.) Z. M. ccc. . , l34
Wouters (D.) Z. M ccc. . . n58
WysmuBer (J.) Z. M. ccc. . ^7
Wytekamp (C.) . . . i3I
Ymmerman (G. W.) . .
Ypenburg (A.) Z. M. &c. . 345
Ypes



TOT REDDING VAN DRENKELINGEN. 4I0
Ypes (D.) . . . 229
Yzaks (V.) . . . 229
Yzeraat (A.) Z. M. &c. . . 185
Zaal (J.) . : > 277
Zadok (M.} . . . 104
Zadok (M.) . . . 147
Zadok (M.) . . .179
Zadok (M.) . . .209
Zadok (M.) ... 244
Zadok CM.) . • 315
Zadok CM.) . . . '. 322
Zanten (H. v.) . 2
Zeytlinger CF.) Z. M. . i3o Zimmerman Q. F.) Z. M. &c. ' . 185
Zimmer CP- H. C.) G. M. . 269
Zimmer (P. H. C.) K. Z. -M. . 352
Zoelen (M. v.) . . 260
Zuilen (A. v.) G. M. . . 132
Volgende mistellingen, wordt de Lezer verzocht, dus te verbeteren : ,
Rladz. 575. reg. it. lees Intpyn, bi. 276. reg. 4. Intpyn, reg.' 5. Sinot, reg. 12. Graandyk, reg. 10. Pil,er , leg 17. Graaniyk, reg. 18. Piller, bl. 277. reg. 3. tVilznu, reg. 13. tVilzn'i, bi. 279. reg. 14. 7'/>f, reg. 21. Tier. bi. 285. reg. 21. Laf erna, bl. 286. reg. 10. Haue'ifen, bl. 287. reg. 23. Herst. bl 188 reg. 5. fierst, bl. 288. reg. es. achter eene vrouw, voeg: Harmke IVillems genaamd, bl. 292. reg. 12. Richmond, bl. 293. reg- 11. Schultzt Hg. 14. Schultz en bl. 396. reg. 16. Schairin,



■



P HISTORIE $
ê VAN DE 1
W MAATSCH.
I DER ' I gDRENKELING.Ü
g III. Deel. gg
H HISTORIE
■yi- van de
1 maatsch. 8
i der i
^DRENKELING.^
m IV. Deel. ||
■S- HISTORIE 4*
^ van de ^
MAATSCH.
^ der ~
^DRENKELING. |j
|XIV.Stuk.|
* HISTORIE
& &
§ van de ^
MAATSCH. Ö " dep. :t ^DRENKELING.*
* XIV. Stuk. * ■$