GESCHIEDENIS
VAN
GRAAF WILLEM
VAN HOLLAND,
ROOMSCH KONING.
DOOR
M* JOHAN MEERMAN,
VR T HEER VAN DALEM.
AANHANG van het VIERDE DEEL,
IN 'sGRAAVENHAAGE* Br MELIS van DAALEN WJ^££RS*






CODEX DIPLOMATICUS.






CODEX DIPLOMATICUS
O F
LysT der OVERGEBIEEVEKE HAfJD-
vesten en oorspronkelyke stukken, tot de geschiedenis van, ■ Willem of van zynen tyd be?. t kekke l v k.
i
J/^niverJts prefentem paginam infpecturis NiehoJaus dominus de Putte falutem & omne bonum. Quod per auditum verbum, nofcunt prefentcs, hoe per imprejjioncm Uitere percipiunt abfentes ; hinc est quod ego tradidi Jaureneio et egidio filiis hellici trentmotr JS IwghenWe in/ra. terminos istos bodemeter , tracmaer-, ftriene, cortegreucninge ; & hoe contulimus predictis l. £?e. hereditario feodo .cum. cfficio decimatione,. ita ut libere inde pojjint fuumfacere profectum U voluntatem; eontulimut ctiam-predictis l &e.Juradicte terre adXXVlltei* folidos minus; ö" Ji quid hoe fupergrejfum fuerit hoe emendabo fugra dictam terram, homicidium 6? . violentiam illatam muiier i; Ji vero rapinamvelfur- ■ turn fieret in dicta terra N, mendabo iam dictis
Au n



4 . Codêx Diplomaticus.
ut judicent; quod Jï non pojfent egomet judicabo; & de rtullo forefacto poffum eos citare in domo nift per confenfum eorum. Si ver o ipji malefeeerint, egoveniam in dictam terram iudicaturus fecundum Coram Zelandie, non forefactum ab ipfis exigens. Datum anno domini m. CC. XXXVI. Xl\ Kal. Martij.
Den so Febr. 12^5. Zie ons III. D. ' • p. 456. IV. 88, 115, 122.
Dit Stuk berust op de HpIIandfche Leenkamer,
II.
Otto dei gratia trajeftenfis Etetfus', omnibus prefens fcripturh intuentibus Jalutem in domino. Scire volumus prefentes pojleros, quod ghifelbertus miles de Rvet wndidit eccttjie fanfti iohannis in TrajeBo decem jugera in Gentebelenge fita pro terta fumma petunie, ab exaftione (f omni prorfus onere abfoluta. Que cum a nobis teneret in feodo , ut transferri pof ent fine nosiri preiudicio, nobis ea refignavit ad u/nm ecclefie, ö" asjignavit bona Jua que dicuntur amerlant ö" ea rtcepit a nobis in feodo, loco eorum que vendidit re~ manfura. Nos igitur predicla jugera ipfi eccltJte ' eoncejjimus cum iure fuo, perpetuo pojpdenda.



Codex Diplomaticus;
5
Prefentes fuerunt, Ghifelbertus decanus ; Matheus y Egidius, Henricus, Canon. Sanfti iohannis. Laici vero, Gifelbertus de ameflelle iunior, albertus de wutuen. Datum anno domini M. cc. XL. in vigilïa mathei, apud traieftum.
Utrecht den 20 Scpc. 1240. III. 44^-
Dit Stuk berust in de Archieven van St. Jan te Utrecht.
I 1 I.
Gualterus permijfione divina abbas mowflerii beate marie Middelburgen/. prdinH premonjlr. traitttens. dijocas. univcrjis prefentes literas vifuris vel audituris facimus manifejlum, Nos vidijfe, legiffe ac diligenter infpexiffe literas nobilis ac potentis viri riycblai quondam domini de putte, eius vero Jigillo pruuf prima facie apparebat figillatas, non ra/as non cancellatas nee in aliqua fui parte yitiatas, firma que fequitur de verbo ad verbum continentes. Ego nycolaus.de putthen pro remedio peccatorum meorUm fantïimonialibus de camera janfte marie in nordbeveland in elemoftnam contuli decimam tam matorem quam minorem de foffatutte usque flrienemonde, Item pafcua ufque ad CCC 'oves fufficientia, quotiescunqus eis illue uti fontigerit, conferre promifi. Utque hec donatio fta-
A 3 Hm



<S Conix Diplomticus.
bilis& rata perhenniter vateat permanere, prefen■ tifcripto,Jigilli mei imprejfione & teftium fubfcriptioneroborata, decreviirrefrabititer confirmare. Testes affuerunt nobiles yiri Wilhelmus de Teylingen, Nycolpus Perfin, Jacobus Ca/lellanus alüque quam Plures. Datum aput Gheervliet m. cc, xlj. anno domini. In cujus rei teflimonium figillum nojïrum prefentibus efl appensum. Datum anno domini nu C(c. xliij in crajlino bectti martini eflivalis. . Geervlicti241. III.35,451,455»460,462.
Dit ftuk berust op de Hollandfche Leenkamer..
.; . iv.
Ego Wilkhelmus Comes Hollandse notum faei»
univerfts pref ent em paginam infpecluris Dai
tuin Leydis anno domin. incarnacionis 1243 feria fecunda poft ajfumptionem B. Maria* fa'j
Leyden 17 Aug. 1243. Zie de Byvoegfeleü*
iVcr volpertus dominu; Heynricui films meus notum facimus omnibus prefentia.^
fa . ■ _ tüft J i... _ .\.:::rr.H-yn!\, urv.^^T:*';
CO Ik zet hier weder flechts.het begin en faetilöt.-g® reeds uitgegeev.ene Handvesten des Konings.



Codex Diplomaticus.
7
jpeclurls, quod nos contulimus pro redemptione anime neftre fratribus teutonice domus quinquaginta libras holland. Ünde eis afpgnayi fingulis annis quinque libras Holland, in potterftale in fefto beati laurentij recipiendas quousqüe eifdem prediÜam fummam pecunie perfohiero ; tali condü tione jnterpofita cum fumma pecunie ip.fis perfoluta fuerit, quod ipfi ement in dyocefi traiectenjijive in comitia Hall. hereditatent valenttm quinquaginta libras, quam nobis & pofteris noftris fepedicli frar tres fanBe gertrudis in trajefto erunt ajjlgnaturi. Datum anno domini M. cc. xliij. dominïca poft clementis, teftibus prepojito Godefrido Xantenjl, Th. Caflellano in leyden, domina M. uxore mea, domino Gilberto de crempen domino daniele ds Merewede G. de yene quam pluribus. Den 29. Zvbv. 1243. 111.252,450,451,453*
Dit Stuk berust in de Archieven van het Duitfche Huis te Ütrechr.
V L
Vnivirfts prefentia vifuris vel audïturis Nicholaus Dominus de Putte falutem (3 noscere veritatem. Noveritis quod nos anno Domini m. cc. nanages. quarto jn octavis beati martin], hiemalisliteras ver.trabilis viri, nostri ayi videlicet Domini
Ni-



8 Codex Diplomaticus."'
Nicolai mititis domini quondam de putte, tien tan~ cellatas non abolitas nee in ulla parte fui viciatas figillis nobilium yirorum domini Wilhelmi Comitis hollandie principis illustris], Domini N. perjïn militis & cum fuo proprio roboratas vidimus in Jiec verba :
In nominc domini Amen. Ego Nicholaus deputte notum facio univerfis prcfentia yifuris, quod contuli in allodium quod erfleen vulgo dicitur, dihttis hominibus meis nicholao & iohanni filiis Wilhelmi oboli & eius fuccefforibus proximis Jive mafculis Jive dominabus terram que corendyk dicitur nor* óalf beninghe wefthatf moerman , hinc ufque ad gramina Everockers , zudhalf dorenloet, oofthalf Wydele & omnem pifcaturam, ad medium predictarum aquarum, & omnibus utenjilibus fuis eum decima & officio & dimiditatem decimarum frugum veteris terre in fp.kenijfe Jicud iam eft dirifa , 0" tantum terre de ytdich quod poJJint aggerare aggerem fuum * Jicut aliis hominibus meis concejji. Infuper indulft eisdem N. Of & eorum fuccesforibus, Ji contingeret ipfos vel eorum coadiutos ho • micidiumperpetrare, quod abjit,ipjiperfoluerent michi de forefado decem libras puriorum denariorum, & non amplius exigerem ab eis, & interfeeïus fecundum fuam nobilitatem folvetur; Ji yero per alios infra terminos prediclos accideret homicidium» dicli fratres vel eorum fuccejfores deberent illud
in-



Codex Diplomaticus.
9
iudicare; fi autem non poffent iudicare & idem judicium homicidij transferrent ad me judicandum , om~ ne forefaftum erit meum. Do etiam eisdem fratribus 'j$ eorum fuccefforibus judicandi omnia pret;r excepta,& do eis bannum fupcrioremtf inferiorem de prediBis criminibus nifi que funi exempta. Ego vero tutor fucccjfomm eorum effe non debeo nee mei fuccejfores ,fed ipforum proximus ex parte gladii; ft vero fepedidi fratres venirent manfuri in terra quam contuli eis Jive eorum fuccefforibus, ipji ficud alij nobiles yiri mei michi fervirent in expeditione mea. Si non, fubditi eorum in difia terra manentes fecundum poffe fuhm michi fer ui ent in expeditione rasa. Do ttiam eifdem fratribus ö" eorum fuccefforibus diclam terram yendendi cuilibet cui voluerint, nifi coi.tra me habeat capitales inimicitias itel fuerit homo fcodaits tune optinebunt aliquam partem pro qua michi ad homagium tenebuntur Sivero Ego vel mei fuccejfores prtdiBam terram vellent emere, pro tanto rehaberent in emptione quanto alter debcret appretiare. Et ut premijfa roburhabeant firtnitatir, ea cum bona deliberatione & confenfu Johannis filii mei, qui eft heres meus,Jigilli mei imprejfione roboraui, et petiui dominum
Willeimum comitem Holiandie '& dominum JST. Perfin ut figilla eorum yna mecum apponerè dignarentur. Datum aput Qheervliei in domo mea. An-
■ '; • - T.ir.~n-:- i.' li ' r.o



ïo God ex Diplomaticus.
no domini m. cc. xlv. feria fecunda poft dominitam inuocayit, qui fuit proxima poft cathedram petri: prefentibus hiis domino Wilhelmo de Wychvliet, Th. &tPetr. de fpikenisje (f hcjfelleet, tiugh. ö" Joh. de maerlent & magiftro paulo qui hanc con. uentionem propria manu confcripf.t.
Nos vero Nycolaus antediBus dimidietatemprcdictarum terrarum concedimusfuccefforibus feu heredibv.s Nicholai fitii Wiïhelmi oboli antediBi in eadetn eonuentione £f jurisdiBione prout in litera noftri aui antediBi fuper hoe confeBa fpecialiter efi expresftm, Ö1 reliquam vero dimidietatem penes nos per fonaliter referuamus. In cujus rei teftimonium Jigillum noftrum prefentibus literis duximus apportendum. Datum anno Ö* die prediBis.
Geervliet den 6Maart 1245. III 31, 36, 37,
273» 432, 434, 4385 453» 450, 457» 459, 463» IV 115, 122, 131.
Dit ftuk berust op de Holl. Leenkamer. V I ï.
Wilhelmus Dei gratia Comes Hollandie honorabilibus viris & dileBis fuis Univerfts Ctvibus in Lubeke conftitutis falutem &■ omne bonum cum promotionis auemento. —— Datum TrajeBi.,
anno



Codex Diplomaticus. tt
anno Domini 1245 in Oftavo Nativitatis St. Joannis Baptiftts.
Utrecht den 1 July X245. Zie de By-
voegfelen.
VIII.j
Vniverfis prefens fcriptum. vifuris Johannes mihs nobilis, dominus de huefden falutem 8* nofcere veritatem, Nouerint univerfi prefens fcriptum vifuri, quod omnia bona que goefwinus diclus cocus Burgenf. de Bofchoducis in geffene poffidet, eadcm bona de me J. prediüo infeudum tenere du nofcitur Brabantinum: Cuius rei te/les ydoneifunt domini Robertus Henricus # Wilhelmus milites fratres mei; Dominus etiam Daniël & dominus henricus militcs 6 fratres de merewich. In cuius rei teftimonio certiori paginam prefentem fi* gilli mei et burgenftum de bufcoduch munimine contuli roboratam. Dat. Anno gratie milleftmo ce. xlvj. in fefto penthtcoftes.
Den 27Mey 1246. III. 449, 453'
Dit Stuk is my door den Hr. Prof. Kluit medegedeeld.
IX.
Ego nicholaus dominus de putte notum fiert B 2 y>h



12
Codex D i p l o m a t i c u s.
volo vniverfis, quod de feodo quod olentafilia quondam domini gherardi bloten & hugho maritus eius in mofa qua ylaerdinghen a me tenent in feodo conveni in hune modum cum eisdem, ita quod fol- ' uam eis annuatim xxy. libras Hollandenf. tert-iam partem in eftiualibus nundinis de ylaerdinghen, tertiam parttm in nundinis de Voorfchoten & tertiam partem in nundinis de Falkenburch ; & infuper annuatim ante pafcha duos falmones ; & fuper hits ut diclum eft legitime foluendis debeo an. nuatim ante magnam quadragejlmam poliere eis fidsiuffores cum eis fufficiant^ alioquin ipfe hugho üel quicunque maritus ipfius olente fuerit, proximo die poft magnam quadragejlmam ipfam pifcariam dgvredict & omnes prouentus ipfius libere percipiet'donec xxV. libras & duos falmones inde ha. b'uerit. In cujus rei memoriam prefentem paginam cdnfcribi & Jigilli appcnjione feci roborari. 'Datum anno domini ra. cc. xlvj. menfe Junij. jünyi246. III, 38,457. IV. 272.
Dit Stuk berust op de Hol.'. Leenkamer.
Vniverfis prefentia Vifuris Jleydis uxor quondam domini Johannis de auenuis, floremius eius.
dem



Codex Diplomaticus. 13
dcm filius ff brita Domieetta de putte fahtem 0 nofcere veritatem; nouerint uniuerft, nos litteras Domini Nycolay de putte, militis ff patris preditte domicelle brite vidiffe in beo verba in fua prima figura cum integrö figillo fuo non cancelta. tas , non abolitas neque aliqua fui parte vitiatas. Ego N. dominus de putten notum facio tam prefentibus quam futUris quod Henr. de horde tenct a me in reElo feodo tres panes cuiusdam terre difte fuydord ftte inter fcolylet ff beninge ff hugo de geest quartam partem ;fed de tribus partibus terre predicle H. Uxor fua ad trigintafol. Holt annuatim in dotalitium obtinebit. Item prefatus H. eodem modo tenet a me duas partes cuiusdam terre fite inter fcolulet ff wefterlike ff alardus filius Johannis tertiam partem.-fcd poft obitum fepediBi H. Symon confanguineus fuus illaftres partes a me in reBo feodo obtinebit Itemfepediclus H. tenet a me eodem modo quartam partem decime in Drincwairde , ($ ex ilta quarta parte decime hugo de geest fuperprenotatus quintam partem obtinet, ff alardus filius Johannis fextam partem obtinet, fed poft obitum fepedicli H. henricus confanguineus eius decimam in drincwaerde, que ipfi H prenotato modo contingit habtre , ff decem virgas terre fite in Stobbinc a me in reBo obtinebit feodo. Vt m ifta fiabilis ff inconvulfa psrmaneat prefens cyrograB 3 phum



14 Codex Diplomaticus,
phum Jlgilli mei munimine roboraui. Datum anno domin millejimo cc. quadragefmo fexto, in vigü Jia beati lamberti martirïs atque pontificU.
Den 16" Sept. 12,46, III. 208, 425, 427, 44P> 457' IV*. 237.
Dit Stuk berust op de Hollandfche Leenkamer.
XI.
P. S. Georgii ad velum aureum Diae. Card. apostolice fedis Legato, falutem &c. Cumficut ven. Frater nofter Epifcopus Bamber. gen. propofuit coram nobis, idem ad inftantiam clare memorie Henrici Regis Rom. Nobili Viro Duet Moravie, & quibusdam aliis nobilibus de partibus illis Je fidejujjorie obligarit, nos Carisfimo in Chrifto filio noftro Wilhelmo Regi Rom. Illuftri dirigimus fcripta noftra, ut modis quibus poterit, quod idem Epifcopus a fidejujjione hujusmedi liberetur , det opem ^ operam efficacem. Quocirca mandamus quatenus habens eundem Episcopum pro Apoftolice fedis & noftra reverentia favorabiliter commendatum, eundem Regem ad'id moneas atUntius & inducas, dof que ad hoe fecun-
dim



Codex Diplomaticus»
dum datam tibi a Deo prudentiam operam efficacem: ita quod follicitudinem wam proinde dignis in Domino Uudibus commendemus. Datum Lugdu. ni VI. Idus Novembris Anno V.
In eodem modo Carifiimo in Chrifto filio Wil' helmo Regi Rom. Illuftri (ufque obligarit) Celfttudinem tuam rogamus attentius ê? hortamur quatenus habens eundem Epifcopum (fc. (ufque coramendatum ) quod a fidejufilone hujufmodi liberetur, des modis quibus poteris opem & operam efficacem, ita quod magnificentiam tuam proinde dignis e. ( ufque in finem ).
Lyons 8 Nov. 1247. 'Zie de Byvoeg-
felen,
Deeze brieven van Innocentius IV. beruscso in h Pausfelyk Archiev.
XII.
.... Archiepifcopo Prufcie Apoftolice fedis Legato.
Ex parte Carijfimi in Chrifto filii noftri . . . Rtgis Rom. Jllujlris fait nobis cum inftantia fup.
plicatum,



16 Codex Diplomaticus.
plicatum, ut cum de Comitatu Holïandie ad eum jure hereditario pertinente multi Frifones receperim ad terre fantle fubftdium figmtm Crucis, eis in auxitium Regis crucem hujusmodi commutare, ac illam eis peccatorum fuorum veniam ac ft transfre tafent perfonaliter elargiri de benignitate folita curaremus. Quocirca mandamus quatenus fuper hoe quod tibi oretenus diximus, de eonfitio dil. fiiii noftri P. Sancli Georgii ad vel. aür Diac. Card. Apostülke fedis Legati, & ipfius Regis, vel alteritts eorundem ordines & difponas. Datum Lugduni XF. Kal. Decembris Anno F.
Lyons 17 Nov. 1247. Zie de Byvoegfelen.
Beeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev-,
XIII.
<....« Regi Romanorum Illuftri.
Celfitudinis tue votis libenter annuimus, & petitiones tuas quantum cum Deo poffumus favorabiliter exaudimus. Tuis ttdque fupplicationibus inclinati Capellanis, Notariis tuis & Qericis prefentjum auEtontate eoncedimus, u$ quandiu in fefvitio tuo permanferint, benefi-
ciarum,



Codex Diplomaticus. 17
Kiorum fuorum proventus integre cotidianis exceptis diftributionibus percipere vakant, ac fi perfonaliter in Ecclefiis, in quibus eadem fa ncficia obtinent, reftdeent, non obflante contraria confuetudine, feu ftatuto yaramento, vel eonfinnatione fedis Apoftolice, aut quavis firmitate alia roborato, vel quacumque indulgentia fedis tjusdem per quam hujusmodi gra.tia r et ar dar i vel impediri vale at, & de qua fpecialem oporteat fieri in prefentibus mentio. nem. Nulli ergo Dc.t.nn ut fufra.
Lyons 17 Nov. 1247. UI. 373 en de
Byvoegfelen,
peeze Brief van Innocentius I V. berust in het Pausfelyk Archiev.
XIV.
Predkatoribus in Frixia conftiw'is. Ex parte Carijfimi in Chrifto ftlü r.oftri, Regis Roman. Illufris &c. (ut fupra in Uiterts Archiepifcopo Prufft<s ufque curaremus ) Quocirca mandamus quatenus fuper hoe & aliis ad crucis negetium perünentïbus de conftlk dilctti filii noftri, P. faniïi Ccorgii



18 Codex Diplomaticus.
ad velum aureum Diac. Card. Legati fedi$ apoftolice procedatis. Datum ut fupra..
Lyons 17 of 19 Nov. 1247. Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius I V. berust in het Pausfelyk Archiev: ■■
XV.
P- S. Georgii ad velum aureum Diac. Card. &c.
Nemo fanememisignorat, qrwd cum F quondam Imperator mcmbrum Diaboli Sathane minifter&infelix prenuntius antkhrifti ad deftruclio■nem Orthodoxe fideï, conculcmènem nobilium 6? alkrum fidelium & omnimodam Ecclefïe deletkttem afpiret^phis expediat, & acceptjus. eft Deo noftro & Domino Jhefu Chrifto, in cujus in. juriam talia prefumere n n formidai, ut contra fite iniquitatisperftdiam Carijfimo in Chris, toftllo noftro . . Regt Rom. Illuftri fuccuratur ad prefens, quam etiam terre fantle: cum illi terre cujus templum idem iniquus coinqumari fecit a Sarracenorum fputcitia tanquam cum tis damp'nabillter fentiens, hinc fuccurri vakat., & fideles ChrijH nullam,. inde 'fiperarè
poffen*



.Codex Diplomaticus. r$
poft ent anxilium quant acum que neceflitas im* mineret. Quocirca \ mandamus contra predicturn F. crucem predices, & facias per Theutnniam predicari, eamque fignum crucis ob hoe aftiimentibus peccatorum fuorum indulgentiam largiaris, quam inftanti negotio quodfuc~ curfu feftino indiget yideris expedire. Datum Lugduni XIII. Kal. Decembris Anno V.
Lyons 19 Nov. 1247. Zie de
Byvocgfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
XVI.
E'idem.
Cum inflanti negotio quod pre. tnanibus Mgitur multum expediat, ut inter fideles lm. perii pax & concordia reformetur, mandamus quatenus ad reformationem pacis inter Ven. Fratrem noflrum . . . Archiepiscopum Maguntin. <£? nobilem virum Ducem Brabaniie interponas, de conftlio Cariflf; in Chrifto ftlii noftri . . . Regis Rom. Jlluftris, cujus ïmsrsft efficaciter partes tuas, ita quod tuum C 1 ftudiüm



ao Codex DiplomatiCüè.'
ftudium (2? follichudinem poftimus proinde noü immerho commendare. Datum ut fupra.
Lyons 19 Nov. 1247. Zie dé
Byvoegfelen.
Dceze Brief van Innocentius IV. berust in 't Pausfelyk Archiev.
X'VlI.
Eidem.
Cum inftanti negotio &c. (ut fupra ufque pacis) inter venerabilem Fratrem noftrüm.... Colonienf. Ar chiptfcopum nobiiem virum Galaranum fratrem nobilis viri . . . Comitis Juliacenfis interponas de conftlio &c. (ut fupra'). Lyons 19 Nov. 1247. Zie de
Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius I V- berust in het Pausfelyk Archiev.
xviii.
.. • ■ ,
■ •. Eidem,
Cum in Imperio mülti ad dtverfa exeqttendd pia opera receperint, ut a'cceperint ftgnum ctti*



Codex Diplomaticus, af
ris, qüia fuccurri ad prefens Cariftimo in Chris-
to filio noftro . . . Regi Rom. Illuftri contra
Frederiticam perfidiam ad deftruclionem fidel
anhelantem opus piifftnium reputamus, commu.
tandi eorundem cruceftgnatorum vota in prefa-
ti Regis auxilium, Mis dumtaxat excepiis,
qui crucempro terre fantle fubftdio receperunt,
plenam tibi coricedimus aubloritate prefeniium
faculiatem. Datum ut fupra* ■*
Lyons 19. Nov. 1247. Zie de
Byvoegfelen,
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
XIX.
Civibus Maguntin. A nojlra & apoftolïce fedis nunquam exciJet, quanta pro ea pertuleritis, éi? conftani devotioy quam in negotio Ecclefie, prout experimento didicimus, habuiftis haclenus & habc* tis: fuper quo vobis gratiarum, quas poffumus, referimus atliones. Licet autem de yeftra fïmus inconcuffa firmitate fecuri, ut tarnen noftrum in exhortatione officium exefuentes, nichil quantum in nobis eft de eontinC 3 gtn-



H Codex Diplomaticus;
gentibus omiitamus; Univerfitaiem veftram 'rogamtis, monemus, &> hortamur attente, ac in remiffiqném vobis injungentes peccatorum^ quatenus conlinuantes in perfona Cariffïmi in Chrifto filii noftri . . . Regis Rom. 'illuftris folitam prefate fedh devotionem, conftantiam conflictam, ftc eidem Regi yiriliter affis. tatis, qaodproinde vobis divinum, apoftolicum, & Regium favorem ac laudem hominum comparantes, de dte in diem virtuofiores per cfi feclwnprolemini, £? in ianto negotio fortiores. Datum ut fupra.
Lyons 19 Nov. 1247. Zie de
Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust: in het Pausfelyk Archiev.
XX.
Archiepifcopo Maguntin. Cum inter te, & dilecïumfilium nobilem virum . . . Ducem Brabantie occafione cuius. dam terre dijjentionis materia ut accepimiis fit exorta, Fraternitatem tuam rogandam duxin:us attentius & hortandam, mandames qualenus pre nofira & apofiolke fiedit reverentia
fuper



Codex Diplomaticus. s£
fuper hoe facias quod dileci. fik nofter P. S. Gectiii ad vel. aur. Diac. Card. apoftolice fedis Legatus duxerit ordinandum, nee te reddas pro honore Ecclepe difftcilem in hac parte. Datum ut fupra.
Lyons 19 Nov. 1247. Zie de Ey*
vocgfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
XXL
Archiepifcopo Maguntin; - & eius fufifra-
.;•-.gatieü'.. o<r:V,,V» ■ "V "''*'• ' ■ I
Studium et follicitudinem, quam w creatior.e Cariffimi in Chrifto filii noftri . . Regis Roman. Illuftris habuiffe nofcimhii, dignis in Do. mino laudibus commendantes graüarum vobis quas po/fumus referimus actiones.. Quia vero quanto niaius eft inceptitm negotium, tanto ad felicem eius confumationem auxilio indiget potiori, Fraternitatem veftram rogamus, monemus, et hortamur attente in reralfjtsnem vobis peccaminum imponentes, quatenus confiderato prudenter quod non eft in tam arduo negotio dormiendum, ad ea que ipfi negotio expedire ,11Y X 1 vi*



&4 Codex Diplomaticus.
yideritis danies opem et operam , fecundum prudentiam a Domino vobis datam, eidem Regi viriliter et potenter ajjiftatis conftantia con*> fueta.
Datum Lugduni XIII. Kal. Decembris Anno V.
In eodem modo . . Archiepifcopo Colomen»
et ejus fuffraganeis. In eodem modo . . Archiepifcopo Treveren,
et ejus fuffraganeis. In eodem modo . . Archiepifcopo Bremen.
et ejus fuffraganeis. In eodem modo . . Epifcopo Herbipolen. In eodem modo . . Epifcopo Argentinen. In eodem modo . . Epifcopo Monafterien. In eodem modo . * Eleclo Spiren. In eodem modo . . Duci BrabantieIn eodem modo . . Comiti Guelren. In eodem modo . . Comiti de Los.
Lyons 19 Nov. 1*47. Zie de By¬
voegfelen.
Deezö Brieven van Innocentius IV. berusten injiet Pausfelyk Archiev.
XXII.



Codex Diplomaticus. XXII.
25
P. ad velum aureum Diac. Card. fff. Cum ftcut accepimus promiferis dik fit. nobili riro Duci Brabantie ac Lotharingie facere promittere omnes prelatos Jlamannie per patentes Htteras eorumdem, quod affftant ei tanquam focii fociis ff amici amicis viriiiter ff patenter in negotio Ecclefie contra F. quondam Rom. Imperatotorem, ff filios, ff adjutores, ff fautores torum: nos attendentes, quod hujusmodi promiffio digna eft profecutione favoris, quodque iidem ipforum viTibus conflatis in unum eau Jam Ecclefie que nune agitur, cum non fit propria fed communis ,pottrunt intrepide profequi, ff inimicorum impetum minime formidare, mandamus quatenus diclos Prelatos ad id moneas efficaciter ff inducas, ff fi necejfe fuerit auftoritate nofra, fublato appellationis impediment», prout videris expedire compellas. Datum Lugduni XII. m Decembr., Anno V. ! Lyons 20 Nov. 1247. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
D XXII],



■ sq Codex Diplomaticus.
XXIII.
Eidem.
Vo'.entes CariJJlmo in Chriflo filio noftro . Regi Rom Illuftri ab omnibus de Imperio devote ac humiliter obediri, mandamus quatenus univerfos ff fingulos cuiuscumque ordinis vel profejjionis extiterint, quod ipfius Regis mandatis falubribus firmiter obediant ff intendant, dijlrittione qua convenit, appellatione poftpofita, non obftante quaVis apofiolice fedis indulgentia, compellere non poftponas. Datum Lugd-uni XII. Kal. Decembris Anno V.
Lyons 20 Nov. 1247. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archjevv
XXIV.
Principihus, Ducibus, Manhionibus, ff ali.orum Irincipum nobilium nunciis apud Aquisgran. in proxima Cur. congregandis.
Scire vos credimus, quod Carijjlmus in Chriflo filius nofler . . Rex Roman. lUufiris cujus perfona non tam digna quam dignijjima ad tantam dignitatem dinofcitur non mifierw hominis fed potius divino mifterio quafi ex infperato ad Im$srii faftigium eft ajfumptus, ex quo tanto potius
debent



Codex Diplomaticus.' 2,7
debent omnes maxime devoti Ecclefie ff fideles Jmperii (xultare, ac in ipfius auxilium prompta magnanimitatc confurgere , quanto id infpiratione rel potius difpofitione diyina non ambigitur ejfe faftum, Quia vero ex hoe princir ibui Alamanme non eft dubium accrevijfe, cum F. qiiondam Imperatoris reprobata progenies niteretur RU quafi ex fuccefiione Imperium vendicare. Uniyerfitatem veftram rogamus, monemus, ff hortamur attente, ac in remijfionem vobis injungimus peccatorum quatenus prediElo Regi potenter ff viriliter afllftentes, exhibeatis eidem contra prefatum F. Dei ff Ecclefie ac Imperii manifeftum adverfarium , confilium ff auxilium oportuna , ita quod apud Deum ff homines pojfitis proinde non immerito commendari, ff nos, qui ejusdem Regis participevmur fuccefiibus ff in ipfius profperis prosperamur, dd veftra ff veftrorum obligemur comoda ff honores. Datum Lugduni XII. Kalen. Decembris Anno V. Lyons 2,0 Nov. 1247. Zie de Byvoegfelen;
Deeze Brief 7£in Innocentius; IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
XXV.
Civibus Aqutn. fpiritum confilii fanioris.
D a Seire



2.8 Codbx Diplomaticus.
Scire vos credimus ff f • (ut fupra in litterii; Principibus etc. ufque aflumptus ); ex quo debenf omnes, ff vos maxime utpote Jibi eiufque generi Viciniores gaudere, ac in ipfius auxilium fff. (ufque efle factum.) Quocirca Univ er fit atem veftram rogamus, mpnemus, ff hortamur attente, mandantes quatenus conjiderato prudenter, quod idem Rcx per fe ac fuos, quibus circumdati eftis, vos ff terram veftram fayorabiliter tenebit in libertate gratia ff honore, ab obfequio ff dampnata devotione Fr., ab imperiali ff regali dignitatc dèpofi. ti ff anathematis mucrone ligati, protinus ac penitus recedentes, eidem Regi affiftatis yiriliter ac potenter, ita quod apud Deum ff homines pojjitis proinde non immerito commendari, ff prefatus Rexdd veftra honores ff comoda fortius obligttur\ nofque devotionem veftram dignis profequamur actionibus gratiarum. Datum ut fupra.
Lyons 10 Nov. 1247. Zie de
Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV.- berust in het Pausfelyk Archiev.
XXVI.
• P. S. Georgii ad se1., aur. Diac. Card. en:
Cara



Codex Diplomaticus. s£
Cum dilecta in Chrifto filia nobilis Mulitr . . . Ducifia Auftrie Juper contrahendo matrimonio nottrum requifierit beneplacitum yoluntatis, nos cupientes eam tali matrimonialiter copulari, qui et ea fit aptus, et Ecclefie Romane devotus, mandamus quatenus ad contrahendum inter ipfam et Carijfimum in Chrifto filmm noftrum .... lUustrem Regem Rom. five alium aptum fibi et nobis devotum matrimonium des opem et operam effieaeem. Datum Lugduni XII. Kalen. Februarii Anno V.
Lyons 21 Jan. 1248. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
XXVII.
. Procuratori Ecclefie Salzebürgen. Cum fitut accepimus dil. in Christo filia nob. Muiier Duciffa Aufirie zelo fideï et devotionis accenfa et feminee cogitationi mafculinum animum inferens, inimicis Ecclefie opponere fe intendat, deyotionem ttiam rogamus, monemus et hortamur attente, mandantis quatenus et in hoe ei ac in ju.
d 3 • r«



go Codex Diplomaticus*
re fuo exhibeas te fayorabilem, et ajjlftas virilitef et potenter; ad hec volumus et mandamus, ut eaftra et locd tue provincie ac dioc., quorum habitatores fe Fr. quondam Imperatori contra Ecckfiani juramenti vinculo aftrinxerunt, fupponas ecckfiaftico interditlo, contra ipfos habitatores alias tam fpiritualiter quam temporateer proceffurus. Datum Lugduni X. A jlen. Februarii anno V.
Lyons 23 Jan. 1248. Zie de By-
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
XXVIII.
Epifcopo Omolucenfi.
Cum ficus accepimus etc. ( Deeze Brief is woordelyk gelyk- de voorige: doch in plaats van tue Provincie ac dioc. ftaat hier: Ducatus auftrie.}
In eodem modo Epifcopo Selxowen.
Lyons 23 of 28 Jan. 1248. Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brieven van Innocentius IV. berusten in het Pausfelyk Archiev.
XXIX.



Codex Diplomaticus. XXIX.
Nob. Mulieri Duciffe Auftrie. Quia perfonam tuam finctra diligimus in Domino caritate, tui honcris augmentum ferventer appettmus, & petitionibus tuis, que tuum rcfpiciunt comodum libenter exanditionis januam aperimus. Mine eft quod cum cla. me. Dux Auftriepattuus tuus, feut ex parte tua nobis extitit intimatum, multa tibi tam in hónoribus ff juribus, quam atiis bonis mobilibus ff immobilibus ad eum fpec t antibus, pront ex imperiali Jtbi concejjtone licebat, in fua difpofnione duxerit relinquendq, nos tuis fupplicationibus inclinati, quod per eundem Ducem provide faüum eft in hac parte autloritate apoftoiica confirmamus ff prafentis fcripti commu. rdmus.- fupplentes defe3tmt-.fi quis forfan ex omisfione alicujus dekte vel c'onfuetè follempnitatis in eadem difpofitione extitit, de plenitudine poteftatis. Nu!li ergo fff. Datum Lugduni V. Kalen. Tebruarii Anno V.
Lyons iS Jan 1248. Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. be; rust in bet Pausfelyk Archiev.
XXX.



ga Codex Diplomaticus. XXX.
tv
P. Sti Georgiiad vel. aur. Diae. Card. Apostf fedis Legato,
Cum Jicut ex parte dilefle in Chrifto filie nobilis mulieris... Duciffe Auftrie fuit propofuum coram nobis, Magifter & Fratres , ac Frater Rafco Hosfital. domus S. Marie Theutonicorum in Auftria in Starthenbeh & in Cententrin, ac quedam alia caftra Thefaurum Ö* alia bona mobilia Ö" immobilia, que ad eam ex concejfione fafta fibi a . . . quondam Duce Auftrie patruo fuo ex indulto eidem Duci privilegii Imperkil. fpeclant, detinere dicantur, mandamus quatenus diftos Magiftrum & Fratres ut predifta omnia ipji Duciffe reftituant inte_ gre, ac de dampnis que occajione huiufmodi Ducijfa eadem fe incurrijfe ajferit fatisfaciant ut te. nentur, per te vel per alios monitione premiffa per tenfuram eccleftafticam appellatione remota compeU las. Quod ft nee ftc prefati Magifter & Fratres cu. raverint reftituere fupraditla, ft expedire yideris Cariffimumin Chrifto fiüum noftrum . . llluftrem Regem Boemie attentius moneas, ut fuper hiis de redditibus, quos iidem Magifter et Fratres obtinent
in



CopEX D IPLO MATICUS. .33
in Regno fuo fatisfieri faciat nobili memorate. Datum Lugduni V, Kalen. Februarii Anno V.
Lyons 28 Jan. 1248. Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev..
XX XL c
. Prepofito & Capituto Newtburgen. .
Cum ficut dccepimus dilebla in Chrifto filia ne. bilis Muiier Ducïffa Auftrie in caftro de Obalenberch', quod ad Ecclefiam veftram fpe&are dicitur, propter ipfius munitiohem fe receperit cF ma~ neat in eodem. üniyerfitatem veftram rogamus, monemus ff hortamur attente, diftricle prcciptendo mandantes, quatenus nullam pcrmutationem de ipfo caftro cum aliquo alio pr eter quam cum ipfa, que parata eft ficut afferit pro eo vobis equivalens ajfignare concambium, faeere prefumatis. Datum ut fupra.
Lyons 28 Jan. 1248. Zie de By¬
voegfelen
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
E XXXII.



34 Codex Diplomaticus. XXXII.
5 . i Illuftri Regi Ungarie.
Cum ficut accepimus&c. (ut in litteris Procurotori Ecclef. Salzeb. ufque intendat) Serenitatem Regiam rogamus monemus, ff hortamur attente, quatenus diHam nobilem habens pro nestra , & apoftolice fedis reverentia propenfius commendatam, eidem neceffitatis tempore cum ab ea rtqüifitus fueris tam in jure fuo, quam contra ipfos initnieos affiftas, ita quod ipfa preces noftras ftbi apud te fentiat profuiffe, nofque finceritatis lue zelum merito commendemus. Datum Lugduni V Kalen. Februarii Anno V. In eodem mode Illuftri Regi Boemie.
Lyons 28 Jan. 1248. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brieven van Innocentius IV. be* rusten in het Pausfelyk Archiev.
XXXIII.
. Z l . Nobili Viro Corrado Comiti de Handelr.
Gratum gerhnut ff acceptum devotionem tuam $gnit in Domino laudibus tommendantts, ac profe-
guen*



Codex Diplomaticus. " j£
quentes aBionibus gratiarum, quod ficut dileSa in Chrifto filia nobilis muiier . . . Duciffa Auftrie accepimus intimante in profecutione fuorum jurium, ff precipue contra inimicos Ecclefie aftitifti ei viriliter ff affiftis. Ut igitur quod fuper hoe laudabiliter feciffe dinofceris per te ipfum noftris excitatus monitionibus laudabilius profequaris , nobilitatem tuam monemus ff hortamur attente in remisfionem tibi peccaminum injungentes , quatenus ei. dem Duciffe in fuis juribus ff prefertim contra fautores F. quondam Imperatoris, quibns zelo fi. dei ff devotionis accenfa fe proponit opponere, as~ fiftas, ff auxitiaris viriliter ff patenter, ita quod ipfa fff. ( ut fupra in proxima").
Lyons 28 Jan. 1248. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
XXXIV.
Conrado diSo Judeman de Turego niUtt crucefignato Conftant. dioc. Ex parte ma nobis exhibita petitio continebat, füod cum Conradus filius Fr. quondam Imperato* E * &



%6 Codex Diplomaticü s.
ris occafione cujusdam exceffus, quem tu in quem " nullam jurisditlionem habebat' commififfe dicebaris, ie duxerit profcribendum, ff cariffimus in Chrifto filius noftcr G. Rex Rom. Illuftris profcriptionem illam per quam impediebatur executio tui voti tanquam a non fuo judice faftam decreyerit nullam effe , prout in Htteris eonfetïis exinde dicitur ple. nius contineri: nos devotionis tue precibus benignum imp'artientes ajfenfum, quod per prcdiftum Regem fuper hoe faclum eft ratum ff gratum habentes, auBoritate apoftolica confirmamus ff prefentis fcripti'-patrocinio communimus. JSulli ergo fff. Datum Xugdini I l. Non. Februarii Anno V.
Lyons 4 Febr. 1248. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
XXXV.
. ~. . Prepofito Ecclefie de Riva Vremonftrcvten. Ord. Conftantien. dioc.
DileBus filius Conradus diBus Judeman de Turego miles crucefignatus fua nobis petitio monftray», quod' cum Conradus filius Fr. quondam Imperator is



Codex Diplomaticus.
37
ratoris vccafione cujusdam exceffus eommifll ab eo ipfum in quem nullam jurisditlionem habebat temeritate propria duxerit profcribendum ff Caris. fimus in Chrifto filius nofter G. Rom. Rex lllusiris pro/criptionem illam tanquam a non fuo judicefatlam decreyerit nullam ejfe, pr out fin litteris confedis exinde plenius dicitur contineri. Egelolfus de Afele miles pater Ite mutieris uxoris mititis fupradifii Confiantien. dioc. occafione hujusmodi prediclam ham uxorem fuam quasdam domos, vineas, pojfejfiones & res alias ad dotem fpeclantes ejusdem ad mams fuas recipiens , uxo. rim ff bona prefata per violentiam detinet & fibi reddere contradicit, mandamus quatenus, fi eft ita, diclum Egelolphum moneas efficaciter procures inducere , ut preditlam uxortm, nee non domos, pojfejfiones, yineas, ff alias res ipfius quos conftiterit temere occupaffe, cumfruElibus inde perceptis a tempor e occupationis hujusmodi restituere non omittas , ipfum ad hoe fi neceffe fuerit monitione premiffa per cenfuram Eeclefiaftieam appeU latione poftpofita veritate cognita compellendo. Testes autem ff c. Datum ut fupra.
Lyons 4 Febr. 1248. Zie de Byvoegfclcr.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
E3 XXXVI



38 Codex Diplomaticus. XXXVI.
.... Prepojito Ecclefie Noyicaftji Laufcu nen. dioc.
DileRus filius nobilis y:r Corradus advocatus Fru burch nobis expo/uit conquerendo, quod nobilis vir , . . Dominus de Valbeeften, & quidam alii Laici Bafilien. ö" Confiantien. dioc. fuper terris debitis, (f rebus atiis iniuriantur eidem. Unde cum inpartibus illis nequeat fuper hiis ficut ajferit coram feculari judice confequi juftitie complementam, eo quod gens partium earumdem CariJJimo in Chrifto filio noftro Regi Rom. Illuftri, ad quem fpectat ipfius patrie dominium, adverfetur perfecw tori Ecclefie adherendo, humilmr fupplicavit fuper höc fibi fedis apoftolice remedio fubyeniri. Ne vero iniuriatores predifti de fua malitia reportent comodum in hac parte, aut contingat hac de caufa jus prefati nobilis dcperire, mandamus quatenus partibus coram auditis &c. Datum Lugduni IV. ld. Febr. Anno V.
Lyons 10 Febr. 124$. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IVj berust ■ in het Pausfelyk Archiev,
XXXVIL



Codex Diplomaticus. 39
XXXVII.
. ~. . . Epifcopo Curonk.
Licet terre fanfte negotium fit quam maxime cordi noftro, caufa tarnen generalis Ecclefie tanto pro. penfiornos curafollicitat, quanto majus ex ea, nifi quod abfit fuccedat profper e, periculum imminet, turn ad fubverfionem tamfidei, quam Ecclefie per J"ecutor Dei & hominum , tenebrarnm angelus, continuatis calide fraudis ff doli machinis, ad id fe totum totaliter imjnolans elaboret. Cum igitur Cariffimus in Chrifto filius nofter . . . 'Eex Rom. llluftris caufam ipfam ajfumpferit, eique debetur merito, cum effe debeat advocatus Ecclefie ac defenfor, nee ad eam profequendam fufficere valeat per fe ipfum, nos attendentes, quod caufa ifta non tft propria, fed communis, ff ad omnes pertinet Chriftianos, ac volentes eidem Regi'modis quibus poffumus fubvenire, mandamus quatenus per totum ' Imperium fecundum quod dileclus fil. nofter P. S. Ceorgii ad velum aureum Diac. Card. apoftolke fedis Legatus tibi duxerit iniungendum, in fuccurfum ejusdem Regis prcedices & predicari facias yerbum crucis. tllam eis qui crucem adfuccurrendum prediclo Regi afiumpferint auttorïïr.te noftra pecsatorum Juarum yeniam largitiirus, que conce-
ditur



4-0 C odex Diplomaticus.'
ditur crucefignatis transfretantibus in fubftm dium terre fancle. Datum Lugduni X. Kalen. Martii. Anno V.
Lyons 20 Febr. 1248. Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
XXXVIII.
. . . Epifcopo Argevtin.
IntelleÜo pridem , quod cives Bafüien. fub certa forma redire vellent ad mandatum Ecclefie , et Cariff. in Chrifto ftlii noftri . . Regis Rom. Illuftris tibi direxlffe dicimur noftras litteras inter alia continentes ut dilectum ftl. B. Prepofttum Grandivallen. quandiu ven. Frater nofter . . . Baftlien. Epifcopus effet impotens, ant negligens vel remïffus predictis civibus in defenforem, aut capitaneum auctoritate noftra concedens ipfts ex parte noftra promitteres, quod eos fi juxta tenorem litterarum ip farum redirent ad mandatum Ecclefie, et in ejus devotione perftfterent fuper eo quod domum ejusd. Epifcopi deftrvxerunt, fervari faceremus
in-



Codex Diplomaticus. '41
indempnes, nee permitteremus eos fuper hoe ab eodem Epifcopo vel aliquo alio moleftari. Sane nunquam propter hoe nojïre intentionis extitit, nee exijlit, quod idem Prepojitus prefati Epifcopi effet in aliquo ioadjutor, maxime cum ipfe fut er hiis que fpectant ad honorem Dei, ff cxahationem Ecclefie ita pa -tenttr follicitus ff efficax fit inventus, quod ei non eompetit alicujus coadjutoris auxilium quamdiu ad txecutionem cure fibi credite fiifficit per fe ipfum. Propter hoe autem digne volumus, ff Fraternitati tue per apofïolica firipta mandamus, quatenus, fi difius Epifcopus quocumque modo ad executionem hujusmodi fufficiens habeatur, ipfum de iminentibus fibi negotiis pro fua difponeret vcluntate per. mittas, ff affeftu fincero juxta morem fuper illis cum oportunum fuerit ajfijlas eidem Ceterumfi idem Epifcopus ejï per Dei gratiam prout ajferitur ita convalefcentie rejlitutus, ut prcfatis civibus effe pojft capitaneus ff defenfor, difponas cum prepofito memorato , quod de hujufmodi defenfone, ac de aliis, que fpectant ad ipfum Epifcopum fe de cetero nullatenus intromittat. Con'.radiclores autem Ji qui fuerint vel rebelles per cenfuram ecclejiajlicam appellations remota compellas , nullis litteris objlantibus a Jede apoftolica impetratis, vel etiam impetrandis, que de prejenribus plcnam non feeeV rinf



'éf<i Codex Diplomaticus.
rint mentionem. Datum Lugduni VIIII. Kat. Aprilis Anno V.
Lyons 24 Maart 1248. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
XXXIX.
.... Epifcopo Baftlien.
Cordi femper habuimus & habemus tuam honorare perfonam, que indefeffo fpiritu ad hoe ihtenta fuijfc dinofcitur, ut honor Dei & Ecclefie hoftium utriufque deprcjfa fuperbia magnifice augeretur. De hoe fiquidem plenitudo poteft haberi fiducie , quod inventionis noftre nunquam extitit, nee exijlit, ut aliquid noftri auBoritate mandati fier et, quod honori tuo , vel Ecclefie tue profeBibus derogaret. Ut autem hoe pateat per effeBum, ecce yenerabili Fratri noftro Epifcopo Argcntin, dirigu mus Apofiolicas litteras continentes, ficut earum tenor tibi plenius declarabit, ut fi quocumque mo do ad executi'onem cure tibi credite fujficiens ha-
bearis,



Codex Diplomaticus. 43 ;
hearis, te fuper imminentibus tibi negotiis pro tua difponere voiuntate permittat, & affeclu Jincero juxta tenorem tibi fuper illis cum fuerit oportunum exiftat, ac etiam Ji es per Dei gratiam, prout asferitur, ita convalefcentie reftilutus, ut prefatis civibus effe pojfis capitaneus (f defenfor, difponat cum . . . Prcpojito Grandivallen., quod de hujusmodi defenfione, ac aliis, que ad te fpeclant fe de cetero nullatenus intromitlat. Contradiciores &c. Cum itaque Vrat. venerabilis ex hujusmodi mandata percipias , qualis circa te fit nnftre fmceritatis voluntatis, digne volumus, & Fraternitatem tuam attente rogamus, quatenus refumptis felite. virtutis affeciibus in caufa Dei & Ecclefie de ipfius plena gratia & ftabili favore confifus, ita vigeas-, quod apud homines augmentum clari nominis, & tandem erga Dei clementiam perhennis glorie premium covfequaris. Datum Lugduni VII. Kal. Aprilis^ Anno V.
Lyons 26 Maart: 1248. Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
Fa XL.



$1 Codex Diplomaticus.
XL.
P. S. Georgii ad yelum aüreum Diac. Card. apollol. fedis Legato.
Ex titteris CariJJïmi in Chrifto filii noflri W. tlluftris Rsgis Rom. aeeepimus, quod cum . . . Pat. Nicolaus de ftribefe laici vafalli fui, quem fpeciali affeBu compleBitur, Wrowelinam mulierem de facro fonte levarit, ipfe impedimenti hujusmodi prorfus ignarus, in Ecclefie facie contraxit matrimonium cum eadem. Quare diBus Rex affeBuofe petebat a nobis, ut cum eis, quod non ob~ ftante impedimento predifto in matrimonio fic con. traBo poffint libere permanere , difpenfare de be~ nignitate fedis apoftolice curaremus , ac prolem fufceptam ex ipfis faceremus legitimam nuntiari. Nos itaque dicli Regis precibus annuentes, mandamus quatenus inquifita fuper hoe & cognita veritate, fi rem inyeneris ita effe, fuper hoe auBoritate noftra provideas ficut videris expediye. Datum Lngduni VI. Idus dprilis, Anno V.
Lyons 8 April 1248. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
XLL



Codex Diplomaticus. %%
XLI.
Eidem.
CariJJimus in Chrifto filius nofter W. Rex "Rom. llluftris per litteras fpeciales petivit a nobis, ut cum fit necejfarium in Theotonie partibus Ecclefie negotium magnifice promoveri, vota Frifonum cr*ctfignatorum pro terre fantle fubfidio infubventionem preditti negotii commutemus. Nos autem de tua circumfpectione confifi, prefentium tibi autloritate committimus, quatenus confidtratis circum. ftantiis univerfis, crucefignatos hujusmodi ufque ad numerum, quem videris expedire, a voto crueis abfolvas, ita quod ipfi ufque ad terminum, quem eis duxeris prefigendum, preditfo Regi fuper ipfius promotiont negotii utiliter ff diligenter affiftant , conceffa eis propter hoe peecatorum venia, que Ierofolimam euntibus indulgetur. Datum ut fupra.
Lyons 8 April 1248. Zie de
Byvoegfelen.
peeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
F 3 XLU.



46° Codex Diplomaticus, XLIL
.... Epifcopo Ofnaburgen. Sincere devotionis affcctus quem tu Frater Epifi £ope, ac . . , Abbas Monafterii Corbeien. & nobilis vir OBo de Benethem confanguineus Caüffimï fn Chrifto filü noftri . . . Rom. Regis llluftris, OBo de Tenelxeburg & Henricus de Aldenburg Comités ad perfonam noftram & Romanam Ecclefiam geritis nos inducit,, ut veftris precibus quanturn cum Deo pojfumus annuamus. Hinc eft quod nos tuis & ipforum fupplicationibus inclinati, mandamus quatenus dileBofilio Fromol.do Canonico Ecclefie fanBi lohannis Ofnaburgen,, de quo nobis laudabik teftimonium perhibetur, in Qfnaburg Civitate vel dioc. auBoritate noftra de beneficio Ecclefiaftico competenti parrochiali, vel alio quam tito fe facultas obtulerit, provideas, vel facias provideri. Non obftan. quod idem Canonicus alias beneficiatus exiftit, vel ft in Ecclefta, in qua fibi proyidendum duxeris certus fit Canonicorum nume. rus inftitutus, juramento , feu quacumque firmitate vallat., vel fi in ea pro alüs direximus fcripta noftra quibus &c, aut fi ejusdem Ecclefie Cano. nicis fit indultum a fede apoftolica, quod ad receptionem alicujus minime teneantur, vel quod per litteras apoftolicas interdici, feu fufpendi aut excom-
munt-



Codex Diplomaticus. 47
communicari non pofjint, non facientes de indulgentia hujusmodi mentionem, five qualibct alia per quam hujusmodi gratia impedirivaledt vel differri ContradiÜores ffc. Datum fugduni V. Idus Aprilis Anno V.
Lyons 9 April 1248. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
XL! TL
Innotefcani'tam prefentes quam pofterihecprefentia Vifuri ff audituri. quod ego dominus heynricus de yome ff zelandie caftellanus feodum quod dominus hugho de naeldwyc confanguineus meus a me tenet poft obitum prefati domini hughonis de naeldwy c liberorum fuorumfuperftiti cuiuscunquefuerit fexus eontulf iure feodali poffidendum; vnde ne de hoe faüo aliqua pojjlt oriri calumpnia prefato domino hughor ni ff fuis pucris hoe prtzfens fcriptum contuli in munimen figilti mei appenfione roboratum. Datum



48 Codex Diplomaticus.
turn in oeftvorne anno domini m. cc. xlviij, in vigilia apoftolorum filippi & jacobi.
Oostvoorn 30 April 1248. III. 420, 454> 461.
Dit Stuk berust op de Holl. Leenkamer £a), XL IV.
Conradus dti gratia fancte Cotonienf. ec* cjejie archiepifcopv.s , facri imperij per ytaliam archi.eancellar. DileÜis in Chrifto . , abbat.bus . . Archidiaconis . . Prepojitis . . Decanis . . Pastoribus, nee non & vniuerfxs Éeckjiarum recioribus in Dyoe. TraieClenf, conftitutis falutem in dotnino. Quoniam ut ait apojtolus, Omnes ftabimus ante tribunat Chrifti recepturi prout in corpore gejjimus Jive bonum fuerit Jiye mahim oportet nos diem mejjionis extreme miftricordie operibus preuenire, ac eternorum intuitu feminare in terris ,quod reddente domino cum multiplicato fruetu recolligere debeamus in eclis. Cum igitur di~ tecli in thrifto . . fratres Domus Theutonice apud Traiefium, & de Domo Scalun, propriis facul-
tatibus
O) Men vindt h;t vertaald in de Befchrjv. vau den'. Bricl, p. 2. •



Codex Diplomaticus. 49
tatlbus commode non ualeant fufïentari nift ftdelium elemofinis adiuuentur & Dominus Papa benefa&oribus eorumdem & caufa deuotionis uenientïhus 'ad eöfdem, & fitas elemoftnas largientibus, fcilicet in fefto Natiuitatis beati Johannis bapt. ad Domum aput Traieclum contulit integre unum annum. ac etiam in feflo beati Nicolay confeftbris ad Domum que Schalmt dicitur uenientibus vnwn annum. Nos etiam de omnipotentis dei mifericordia & beati petri, necnon & omnium fanclorum meritis cjf precibus confdentes, omnibus qui diclas domus caufa deuotionis ficut predi&um eft uifttauerit vnum annum in prefatis feftis & fingulis diebus xl. dies de iniunctis fm penitentijs. peccata oblita. uota fracta. ft ad ea rediefint. ojfenfas patrum <i? matrum fine mamium inieclione uiolenta mifericorditer relaxamus. Datum Colonie anno domini, m. cc xl. octauo. menfe Maij.
Keulen. Mey 1248. III. 119> Z^B-
Dit Stuk berust in de Archieven van het Dukfche Huis te Utrecht
G XLV.



50 Codex Diplomaticus.
XLV.
. . . FT S. Georgii ad velum aureum Diac. Card, Apoftolice fedis Legato.
Cum dilectus filius Thomas de Bellomanfo Capellanus nofter prepofitus Kernen, ad fuccu? rendum Carifftmo in Chrifto ftlio noftro . . Regi Roman. Illuftri potenter ~& virilixer ftcut afterit fe accingat, nos volentes ei ob hoe gratiam facere fpecialem, mandamus quatenus eidem auctoritate noftra concedas, ut per triennium exiftens in obfequiis ejusdem Regis contra F. quondam Imperatorem ei? Fautorem ipfius proventus prebendarum & digniwtum, ac beneficiorum fiuorum integre ficut crucefignati proftcifcentes in fubfidium terre fancte percipere valeat, ac fi in ecclefiis , in quibus ea obtinet perfonaliter reftderet. Datum Lugduni XII. Kalen. Junii Anno V.
Lyons 21 Mey Ü48. Zie de Eyr
yoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
XLVI.



God ex Diplomaticus. jgjj
XL VI.
Eiderrn
Cum dllectus filius Thomas &c. (ut in pfoxi~ •ma, ufque Remen. ) in fubfidium Ecclefie, & Carilfimi in Chrifto filii nofiri . . Regis Rom. illuftris proponat accedere ficut afferit cum Clericis, milhibus, Armigeris, & feryientibus viriliter & potenter, nes eius propoftum in Domino commendantes, mandamus quatenus cum, alios, qui cum eo in fubfidium prefatum accefferint, predktum propoftum per trien' niuin adimplentes eisdem indulgentiis, privilegiis, libertatibus, cj? immunitatibus noftra facias auctoritate gaudere, quibus gaudent euntes in fubfidium terre fancte. Contradictores &c. Datum ut fupra.
Lyons 2r Mey 1248. Zie de
Byvoegfelen,
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
G 3 XLVIL



5£
Codex Diplomaticus.
XLVII.
Eidcm.
Cum dileBus filius Magifter Gilbertus de Auchuel Atrebaten. Canonicus Clericus dilefli filii Th. de Bellomanfo Capellani noftri prepoftti Kernen, una cum eodem prepoftto in
fubfidium Ecclefie & Cariftimi in Chrifto filii noftri Regis Rom. Illuftris perfonaliter ficut
' afferit ire proponat, nos ejuspropofitum in Domino, commendantes, ac volentes ei ob hoe gratiam facere fpecïalem, mandamus quatenus
• eidem Canonico prefatum propofitum adimplenti
■ autloritate noftra concedas, ut gaudeat eisdem privilegiis, indulgentiis, & immunitatibus , qvibus gaudent euntes in fubfidium Terre fiantle, (f hiis que Capitulum Atrebaten. concanonicis fuis transfr et antibus in terre fantte fuccur-
j u,h dinofcitur cenceffiffe. Datum ut fupra.
Lyons 21 Mey 1248. Zie de
Byvoeg-felcii.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust ih het Pau^foiyk Archiev.
XLVIIL



Codex Diplomaticus. 53
XLVIII.
Uniuerfts prefentem) paginam infpecmris. Prepofitus. & totum capitulum ecckfijs fancie Blarie in traieclo falutem in omnium falutarj. I\e gefiarum rerum in iempore remlutione tempormn fiat obliuio eautum eft & prouidum rem geftam fcripti memorie commendare; Hinc eft ergo quod ad notitiam ftnguk' rum non folum preftentium fted & etiam futurorum volumus peryenife, quod nos yrgente ineuitabilj & neceftariaredemptione crucis accepte a legato fratribus domus teutonioe prope ec~ clefiam fancie Gertrudis extra muros traietlen. yendidimus quemdam manfum iacentem inter bona dominj theodorici dicli capellani fcabinj ex vnaparte, & inter bona hubertj filij theoderici fratris dominj Hubertj quondam fcabinj traiecten. ex altera, tenus longitudine. latitudine. fine. & limite obferuatis' hactenus ab antiquo fine contradictione qualibet inperpetuum pofidendum libere ef quiete; renunciato coram judicio juridictionis in qua iacet dictus manfus omnj jure proprietatis quod habuimus in eodem ; yt autem hec renunciatio proprietatis dictj manfi fub uenditionis tijtulo perpetrata in perpetuum rata permaneat & inconuulfa G 3 in



54 Codex Diplomaticus.
in eius teflimonium ff munimen prefcns' fcriptum predictis fratribus domus teutonice porrex'u wus figillis uniuerjarum conuenivtafiüm cano-~ ■fticalium eccleftarum traïectenftum infignit'um • "iacta funt hec anno dominice jncarnationism. cc. xhiij. in cfafiino petri ad vincula.
Den a Aug. 1248. III. 165. IV. 58^
Dit Stuk berust in de Archieven van het D. Huis te Utrecht.
XLIX.
Oi'é dei gratia Traiect. Epifc. Omnibus prefentia vifuris falutem in domino. Notum vabis facimus quod nos de conftlio ff affenfu Capituli maioris ecclefie & prelatorum in TraieÜ.9 contulimus Dilecte in Chrifto Abbatiffe ff con. uentui de Rinsbttrg. ordinis fancti Benedicti, ob remedium ff falutem Anime noftre, Nouam decimam magnam ff minutam JXoue terre vel noualium vfque ad menfuram Ducentorum gemet que fita eft in Walacria inter lemmel Dunhouede in ofticio Alardskindskerke. Unde fi Abbati cjP conuentui de Middelborg pre-
mon-



. Codex Diplomaticus. 55
jnonftratenf. ordinis aliqua pruiilegia antiqua renouauimus feu noua contulimus non erat nostre inte'itionis vel voluntatis dictam decimam dare eifdem quam fupradicte Abbatiffe ff conttentui fpecialiter contulimus ac perpetuo poftidendant. In cuius rei tefiimonium ff munimen prefens fcriptum ftgillo noftro fecimus roborari. Datum Traiecli Tercio JdusAugufti Anno Do~ fn'tni, m. cc. xl. Octauo.
Utrecht 11 August. 1248. III. 250. IV. 193.
Dit Stuk berust in de Rynsburgfche Archieven.
L.
Wilhelmus Dei gratia Romanorum Rex & femper Auguftus, Univerfts Imperii ftdelibus prefens fcriptum infpecturis, gratiam fuam ff
omne bonum. Datum in Caftris apud Wer-
dam. 3 Idus Decembris Indictione fexta, Anno Domini 1248. Anno autem Regni noftri primo.
Leger voor Keyzersweerd 11 Dec. 1248. Zie de Byvoegfelen.
LI.



5<S Codex Diplomaticus.
L ï.
{£" Wilhelmus "Dei gratia Romanorum Rex & femper Auguftus univerfis Imperii fidelibus fuis
graiiam fuam ff omne b'onum. Datum
apud Werdam X Kal. Jan. Anno Dom 1148; in Anno vero regni noftri primo, indictions fexta.
Keizersweerd 23 Dec. 1248. Zie de Byvoegfelen.
lil
Wittelmus Dei gratia Romanorum Rex femper Auguftus, dilecto Principi fuo venerabili Epifcopo Sedunenfi gratiam Juam ff omne
bonum. Datum in Caftris apud Engel-
lein anno Domini 1249. XI. Kalend, Martii, IndicJ. vii, Regni noftri Anno i.
Leger voor Ingelheim 19 Febr. 1249. Zie de Byvoegfelen.
lui.
In nomine 'fancté ff 'indhiduaè Trinitatis. Ego Willelmüs, Dei gratia Roni. Rex
ff



Codex Diplomaticus. 57
.Gf femper Augufus. % . Datum in Caftris cpul
Engelheim. Anno Dom, 1247. XT. Kal. Martii •Indiciione VIL (hier by is ecu 1. te veel', by her Jaargetal een te ■weinig) Regni nofiri Anno I.
Leger voor Ingélheim 19 Febr. 1249. Zie de Byvoegfelen.
i
LIV.
Wilhelmus Dei gratia Romanorum Rex.i? femper Auguftus. Uniperfis Romani Imperii fidtlibus, hane ïiteram infpecluris -gratiam fuam & omné -bonum. — Datum in Caftris apud Ingéln-
heim tertio Idus Martii, Indiciione VI.
.
Leger voor Ingélheim 13 Maart 1249. Zie de Byvoegfelen.
EP'
LV.
t*»t ^-\wm%»;^«iiy>^f&« ï.aw» . • •■
Wiltetmus'Dei gratia Romanorum Rex femper .Auguftus dikclis fidelibut fuis univerfis paribus, nobilibus,. Caftellanis, 'hominibus cenfuali+bus ac aliis hominibus omnibus, cujufcumque
H ~ ton-



5& Codex Diplomaticus.
'eonditiónisfuerint, Comitatui 'ff caftro Namur een. fi attinentibus, gratiam fuam omne bonum. — Datum apud Maguntiam Anno Domini 1248. V. Co/. Maji Indict. VI. '
Mayntz 27 April 1249. Zie de
Byvoegfelen. i
LVI.
Villehnut- Dei gratia Romanorum Rex & femfer Auguftus. Univerfis Imperii fidelibus ad quos prefentes littere pervenerint, gratiam fuam ff omne bonum. — Attum apud Najfowe Anno Dmini 1249. VII. Idus Maji. ludittione VI.
Nasfau 9 Mey 1249. Zie de By¬
voegfelen.
LVII.
ium infpecloribus innotefcat. quod
ego Henricus de Lecka miles fratribus
nice in trajefio quinquaginta libras Holland, pro animipatris mei Domini Volptrti . . . . orie remédié ff falute in élemofinam erogavi. affignando fibi apud pifdnam potterftale 'juinque Libras ditlt



Codex Diplomaticus.
monete ftngulis annis in fefto fanBi Laurentii recipiendam quoad ufque cum prediBis quinquaginta libris redemere diElas quinque libras anue penjïonis in pifcina potterftale affignatas. de quibus vero quinquaginta libris prenotatis poftqmam diens fratribus fuerint perfolute ipji ement hereditatem valentem quinquaginta libras vel in Comieia Holandenf. vel in dyocejt traieBenf. proqua hete' ditate ipfts habita patris mei memoria Jimiliter mea perpetue pocior habeatur. jn cujus rei robur ff tefti. monium prediBis fratribus contuli prefens fcriptum Jigilli mei munime roboratum aBum cjP datum traieBi anno domini m. cc. xlix, in vigilia beati Laurentii Martyris.
Den 9 August 1249. III. 150.
Dit Stuk berust onder de Archieven van het Duitfche Huis te Utrecht.
LVIII.
Heynrieus miles dominus de voeren ff caftellanus zelandie yniuerfis prefentes literas infpeBuris falutem. Nouerint yniuerji tam. prefentes quam futuri quod nos contulimus jn feoduni hereditarium jacobo de perneffe & heredibus fuis vfque in perpetuum perticas quas appellamus ftale apud H a ma.



00' CODExDlPLOMATIC US.
mattneffe ff a portu de pernejfe in mtrwede ufque ad fcosnreloe. Ita ut nullus alius a prediüo portu ufque fcocnreloe perïicas exccpto ipfo jacobo fiue homine ex parte fua figere aut coUocare prefumat yolentes ditlum' j. uel eius fuccejfores quicquid emolumenti uel lucri ab ipjis perticis poterit prouenire libere ff pacifice pojftdere. tali interpofita conditione. quod ipfo iacobo decedente Jiue eius he. redibus, ab Ulo ad quem ditlum fèödum per for~ morturam fu'erit' déüolutum, nobis aut heredibus noftris feu aliquibus alijs, qui hoe ex parte noftra de iure haber'e debuerint quadraginta folidi Holl. caufa recongnitionis 'noftri domini] queyylgariter he~ rewade nuncupatur in qualibct formortura femel tantumrtiodo perfoluentur Hee autem conceffio fatla eft apud middelburg Anno domini m. cc. xl. nono. 'menfc januario in prefentia illuftrisJtmi primipis, domini Willelmi Regis Roman. In cuius rei teftimonium ff munimen prefentem paginam Jigillo nojtro ff Jigillis fratrum noftrorum domini hugonis domini thecderici ff domini aetberti Nee non ff Jigillis domini hugonis de naeldwtk ff •' domini mlhétmt de br'ederode fecimus roiorari.
Middelburg January 1250. Dit Stuk berust in de Hollandfche Leenkamer (af).
* (70 Mên vindt liet versaald.in.de Befckryv v. d. Briel p. 3. welke vertsaling wy telkens aangehaald hebben.
LIX,



Codex Diplomaticus. 6ï
L1X.
Omnibus fan£l<e Matris Ecclefice fitijs prafentes titteras yifuris, Symon Miles de Haerlem falutem in Chrifto Jcfu perpetuo dv.raturam ; Novcrit uniy er fit as tam praefentium quam futurorum ; quod terram quam Theoderieus filius Domini Allaerdi Doue dicli quondam pojfcdit-, diletto noftro Jacobo de Hilchebrocke oppidano in Haerlem fubtitulo feodali contulimus habendam et perpetuo pojfidendam, talitarnen fub interpofita conditionisfirma; fiprtefatum faeobum univerfce carnis viam fubire contigerit, fenior filius dicii Jacobi eandem terram jure feodali obtinebit, fi autem filius defuerit, ad feniorem filiam fub modo jam diclo pranominata terra reyolvetur, cjf fic de puero ad puerum ipfius Jacobi diftam terram fub jure feodali judicayi revotvendam; fi vero fenior filius vel filiafaepe dicli ad quem vel ad quam terra praditta revoluta fuerit, filios ve\filias generaverit, ad ipfos fiUoS vel filias ficuti ditïum eft. de pueris fapt nominati Jacobi de puero ad puerum pralibatam terram fub diSto modo dicimus revolvendam. Pr<ettrea fi filius vel filia terram diclam pojfidens fine fructu puerorum obierit ab hijs pueris fcepedicli Jacobi de uno puero alio terram ipfam protefta. ■mur pojfidendam, & fic de puero ad puerum perH 3 fe-



6%
Codex Diplomaticus.
pctua pracipimus yenicndam Infuper ff fu<s Uxori fape dicti Jacobi dimidietatem tirrce prcenominatts quamdiu vixerit concejjimus habendam ff libere perfruendam, Et ne talis donatio noftra ab aliquo in pofterum infirmari prefens fcriptum Jïgilli nostri munimine , dignum duximus confirmandum. Datum apud Harlem Anno Domini m. cc. I. Jnyigilia beatce Agnetis,
Haerlem 20 January 1250. III. 43a, 447-
Dit Stuk berust op de Hollandfche Leenkamer.
l x. rrn
Nob. vir. Oftoni Comiti Gelren. Ut fuper perceptione fruchtiim decimarum quas te ac anteceffores tuos a tempor e, cuius memoria nonexiftity afferis percepiffe, tue confcientie quam remordentem habere diceris fatisfiaty pr omerente tue deyotionis affectu quod ipfarum decimarum fructus libere poffis percipere, dummodo receptos vel eorum partem & recipiendos expendas Ca. in Chrifto fit. noftro W. 11. Regi Ro. in negotio Ecclefie ajfis-
tend*



Codex Diplomaticus. 63
teado auctoritate tibi pref. indulg. Nulli. ér go Öc. 'Datum Lugduni X V. Kat. Aug. Anno VUL
Lyons 18 July 1250. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief ton Innocentius IV. berust in hét Pausfelyk Archiev.
L X I.
i' \k& \ .;r..\ i •.: '.'..^sA U '4. $\_ Vw
Xv"o; Wilhelmus Dei gratia Romanorum Rex
femper Auguftus univerfis Imperii fidelibus hane litteram infpecturis gratiam fuam Ö" omne bonum. • Datum in Caftris apud Oppenheim,
Anno Domini ii$o. XII. Calend. Aug. Indictiene octava.
Leger voor Oppenheim ai:july 1250. Zie de Byvoegfelen.
L X I L
Qonrado Clerieo Nepoti nob. vir. Dapiferi Ecclefie Magmt.
1 Cum



04 Codex Diplomaticus.
Cum ficut accepimus in maguntina ■ Ecclejla pro. prio mbtu Capituli ecclefie receptus fis in Can. & in frat. nos obtentu Car. in Chrifto fit. noftri W. Keg. Ro. II. nobis pro te fuper hoe per ■ fuas literas fupplicantis receptione hujus ratdm & gratam habentes, ipfam proiit alias eft cqnqnicq auctoritate apoftolica concedimus prts. i fcripti patrocinio cotnmunimus, defectum fi quis in eo fuiffe dinofeitur in receptione predicta quod nulla ibi tune prebenda vacabat fupplentes de plenitudine poteftatis non obft. quod tales receptiones per Legatos fedis apoftolice in partibu's alamanie revoeate dicuntur, yel fi dieti Legati contra receptos hujufmodi five receptor es ipforum vliquas propter hoe- féntentias
'■prowlerunt. JSfullr ergo &c. ' Datum Lugduni VI. Kal. Decembris Anno VIII. Datus eft -ei
■ fuper hoe eunfervator . . . Abbas de Crunbive
"Treveren. Dioc.
Lyons ■16 Nov. 1250. • Zie.de Byvoegfelen. '
Deeze Brief van' Innocentius IV. berust in het'Pausfelyk Archiev.
LXIII.



Codex Diplomaticus. 6s lx III.
Henricus dei gratia Ecclefie Traieclenf. Eleilus. & G. maior eiufden ecclefie prepofitus. Omnibus prefentia vifuris falutem in domino. Nouerint vniuerfi quod nos Preceptori & fratribus domus Theutonice Sancle Marie TraieElenf. liberam concesfimus facultatem edificandi infra muras Traieclenf. iuxta ecclefiam beuti Nicolai. ipfamque ecclefiam cum fuis prouentibus in fubfidium. terre fancie integraJiter contulimus eifdem iure perpetuo pojfidendam & per ipforum fratres facerdotes deferuiendam. de qua finguiis annis vj. libras Traieclenf. Prepofito maioris ■ecclefie qui pro tempore fuerit in perpetuum exhibebunt faluis juribus finodalibus que confueuerunt tldem prepofito de ipfa ecclefia exhiberi. Et ne ■quis hanc nöflram liberam donaticnem occafione quacumque ualeatinfringere preditlis Preceptori 6? fratribus prefentem paginam figillorum nofirorüm munimine dedimus roboratam. Aclnm anno domi* tij. m. cc. Quinquagefimo jn crafiino beati Andrett üpoftoli.
Den i Dec, 1250. IV. 2,17.
Dit Stuk berust in de Archieven van het D. Huis te Utrecht.
I LXIV.



66
Codix Diplomaticus;
LX IV.
Innocentius epifcopus fieruus feruorum dei. Ditefto filio . . Elctlo Traieclenf. falutem ff apoffoticam benediftionem. Exhibita -nobis diletle in chrifto filie. Abbatiffe Monafterij de Rimsburc êrdinis fancli Benedicli tue dioc. petitio continebat. fuod nonnulle Moniales ff conuerfe ditli Monafterij pro uioienta inietlione manuum in fe ipfas ff fuedam etiam pro detentione proprij ac etiam pro denegata ei ff Abbatijfts que ipfi Monafterio pre» fuerunt pro tempor e obedientia feu eonfpirationis *>ffenfa in excommunicationis laqueum tntidtrupl ff quedam ingreffum habuerunt in ipfum Monafterium per uitium Simonie. Quare fuper hijs earum prouideri faluti a nobis humiliter poftulauit de tua igitur ctrcumfpetliane pienam in domino fiduciam obtinentes, difcretioni tue prefentium auctoritate concedimus ut eafdem excomunicatas per te uel ■per alium hac uice abfoluas ab excomunicationum huiufmodi fententijs iuxta formam ecclefie uice noftra. iniungens eis quod de iure fuerit iniungendum. Proprium autem fi quod habent Moniales ff conuerfe preditie in manibus abbatiffe ipfius fatias refignari in utilitatem dicli Monafierij conuertendum. Proceffurus circa illas que prefatum Monaf. teriumfunt ingreffe mediante uitio Symonie fecun. .. _ dum



Codex Diplomaticus. 07
dum Jlatutum Concitij generalis. Datum Lugdun. iij. non. Decembr. Pontificatus noftri anno Oc-
tauo ;
Lyons 3 Dcc. 1250. III. 236.
Dit Stuk berust in de Rynsburgfche Archieven,
LXV.
Spiren. Epifcopo. Ne perturbatores negotii ecclefie ac Imperii in partibus Alam'anie de ignorantia hujus negotii fe Valeant excufare ut expedit providere volcntes, mandamus quatenus loca omnia ipfar*um partium quocumque nomine cenfeantur, quorum domini ae Incole F. quondam Imperatori vel C. nato fuo aut ipforum fautoribus favere ac adherere prefumunt vel cum eis fub treuguarum pretextu, vel fpetie federis focialis paRiones vel conventiones contrahunt in êifpendium negotii quod ad prefens per Ca. in Chrifto fit. n. W. Regem Romanor. lil. aliofque fibi in communione fidelium adherentjs contra prefatum F. perfecutorem ecclefie promovetur per te vel per alios auctoritate noftra fupponas vel fupponi facias pu~ blico ecclefiafiico interditlo, - talium perfonis nomiI 2 natim



6$
Codex Diplomaticus.
natim ex communie ationis vinculo innodatis, ita quod tandiu careant omnibus ecclefiafiicis facramentis, donec ad mandatum ecclefie revertantur ff ne aliquos prediclo F. vel ipfius fautoribus aliqua impietatis colligatio teneat aliquatenus obligatos, eos auctoritate noftra decernas ad quod jus, fedus treuguarum five focietatis vel conventionis feu pactionis cum illis initum in predicti Regis ff negotii detrimentum aliquo juramenti vel fideï vinculo non teneri. quin potius illos denunties ab hiis penitus abfolutos' Non obftan. aliquibus indulgentiis apostolicis quibufcumque perfonis aut locis conceffis vel etiam concedendis fub quacumque forma ff expresfione verborum, cum noftre intentionis non fuerit, nee exiftat, per tales indulgentias ipfi negotio aliquatenus derogare. Datum Lugduni Non: Decem» bris Anno VIII.
Lyons 5 Dec. 1250. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
',i
LXV.
Fr air i Johami deDift de Ordinefm. Minorum L,eQ$m. Diot,
| Ex



Codex Diplomaticus. <5o
Ex parte Car. in Chrifto fil. N. W. Romanor. Regis lil. nobis extitit fnpplicatum ut cum Waltero Armigero Laico qui eidem Regi fideliter in Regni deferyit negotio nunc inftante quod cum uxore fua in matrimonio quod quarto coniuncli confanguinitatis gradu ad irwicem contraxerunt remanere valeant impedimento confanguinitatis hu. jusm. non objlante difpenfare de benignitate fedis Apoftolice curaremus. Cum igitur quoslibet dicïo Regi in eodem negotio ajftftentes profequi favore ac gratia cupiamus, circumfpettioni tue de qua plenam in domino habemus flduciam autloritat$ pref. duximus committendum, quatenus Ji eft ita £sf dittus Rex id petierit cum eifdem Waltero & Uxorc auctoritate noftra difpenfes fuper matrimonio fic eontratlo. Datum Lugduni V. ld. Januar. anno VIII.
Lyons o Jan. 1251. Zie de' By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
I 3 , LXVL



70 Codex Diplomaticus.
LXVI.
Nicotso diclo Scarfo Scriptori noftro Canon. Cameracen.
Sicut Ca. in Chrifto fil. noftro W. Rege Ro. Hl. accepimus intimante: dil.fil. Dominicus de Caleno clericus fuus grata fibi & fidelia iamdiu impendit obfequia & exhibct incejfanter nos igitur propter hoe ipfum dtgnum fed. ap. gratia reputantes mandamus quatenus in Regno Alamannie de prebendali vel alio ecctefiaflico beneficia competenti etiam fi curam animarum quamcito Je ja. ob. per te vel per alium eidern Clerico proyidere procures. non obft. fi ecclefia in qua fibi provideri contigerït, ö" collegiata fuerit certum.habeat canonic. numerum juramento vel confirmatione fed. apoftolice aut quaoumque alia firmitape vallato, vel fi direximus fcripta noftra ibidem pro aliis quoad affecutionem aliarum prebendarum nolumus pre judicium generari, aut fi aliquibus fit ab eadem fede concefium, quod ad receptionem vél provifionem cujufquam contpelli feu excommunicari interdici nequeant vel fufpendi, vel quavis indutg. cujus tenor de verbo ad verbum fit prefentibus inferendus, vel de numero fieri debeat mentio receptorum, vel quelibet alias per quam hujus gratia impediri valeat vel differri, aut quod
idem



Co'fiEX Diplomaticus. 71
idem Clericus alias beneficiatus cxiftit. Contradietores &c. Datum Lugd. II. Non febr. Anno VIII.
Lyons 4 Febr. 1251. Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.1
LX VIII.
De Eberach ff de Bilhitthufen. Abbatïbus Cift. Ord. Herbipolen. Dioc Ad noftram noveritis audientiam pervenijfe, quod cum paucis elapfis temporibus Car. in Chrifto fil. nofter tV. Romanor. Rex lil. Oppenhem ff Gerlinhufen ff Breghele caftra rebellium Imperii obfldere nonnulli ex veftrorum Monafteriorum Conventibus monachi ff Converfi qui eiusdem Regis ff eidem Affiftentium obfequiis deputati obfidioni hujusmodi affuerunt, urgente victualium inedia carnes edere funt coacli contra veftri ordinis inftituta. Quia igitur quod per inhibitionem hujusmodi ordinis illicitum fuerat necejfitas ff etiam ut dicitur eius qui fuperior ibi erat aucloritas Heiturn



73 CoDEX DIPLOMATICUS.
turn reddiderünt difcretionem veftram hortandam éuximus & monendam dift. precipiendo mandantes quatenus nullam ipfts invitis accafione hujusm. penam Jive penitentiam injiigatis. Dat. Lugduni Non. Feb: Anno VIII.
Lyons 5 Febr. 1251. Zie de By¬
voegfelen.
-* \
Deeze Brief van Innocentius IV. berust „ in het Pausfelyk Archiev.
LXIX.
. Ducijfe Auftrie. Progenitorum tuorum monumenta fuadent ut in fineeritate fidei er ga Deum eius ecclefiam faeri cultus obfequio v ener er is, & nos gaudemus in domino quod fieut aecepimus non degeneras in hoe a claritate parentum. fet eos laudabili morum fimilitudine imitaris. haufimus & i:os quoque a predeeeff. noftrorum exemplis fineere caritatis affetlum ad inftar eorum te ad domum tuam paterne dilectionis vifceribus continentes, ac tuorum zelantes profeElum incrementa. Hinc itaque nos tui cura follicitat, ut inter muitos urgentium negotiorum turbines quibus noftre occupatienis inftdntia fatigatur,
bono-



Codex Diplomaticus. 73
bonorum tuorum non immemores que tue funt honorificentie cogitemus. Attendentes igitur quod tibi ac fubditis tuis utiliter expedit inter diffi-cultates quas tibi citata prefertim mundi mali<ynitas ingerit viri folatio non carer-e qiiem fidum tui cuftodem habeas ff contra ddverfantia protbtlorem. Nob. tuam rogatmts at. tente, ac fano confilio fuademus quatenus cum aliquo qui tuo connubio congruat, matrimo» nium contrabas dil. fil. magifiri Jacobi Archidiaconi Laudunen. Capellani noflri exhi-. bitori prefentium in hac parte confilio aequiefcens in dil. fil. fiorent. de Ollandia Ca. in Chrifto fil. n. W. Regis Romanor. lil. Ger?nan. virum utique ficut accepimus tam firma quam moribus tuo connubio congruentem dirigas vota tua ipfum recipiens in maritum ut tibi in domino per commercium honeftatis accrefcens ff coherens in fpiritüs unione tuum fiat caput in Chriftum & in gubernatione Rei domeftice adjutorium falutare. Datum Lugduni XII. Kal. martii Anno VIII.
Lyons 18 Febr. 1-/51. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius I V. berust in het Pausfelyk Archiev.
K LXX.



£4 Codex Diplomaticus.
LXX.
. . Duci Saxonie.
Optantes toto dejiderio te ad devotionem ma? tris ecclefie advocare nee non & Ca. in Chrifio fil. noftro W Regi Romanor. JU. ad, Imperialis $ulminis faftigium Deo propitio in proximo fublimando indiffolubili vinculo counire quo fiecum con^unum & anima eadem cenfearis Nob. tuam rogamus, monemus, & hortamur attente, ac fano tibi conftlio fiuademus quatenus nob. muiier. natam tuam dotatam magniftce prout fponfam decet ad Imperialis culminis faftigium ajfumendam eidem Regi velis tradere in uxorem ut & tu glorieris te natam propriam imperialis celfttudinis fecifte confortem, ac idem Rex per eam utpote per individuam corporis fut patrem habere fe gaudeat teparentem. quod utique ficut indubitata fide fperamus tam tibi quam fibi proveniet dante Domino ad profeclum. \Datum Lugd. XII. Kal. Martii Anno VIII,
Lyons 18 Febr. 1251. Zie de
Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
LXXI



Codex Diplomaticus *ȣ LX XI.
Duci Saxonie. Optantes toto defiderio te ad devctioncm mai tris ecclefie advocare nee non & Ca. in Chrisio fil. n. W. Regi Romanor. lil, ad Imperialis culminis faftigium deo propitio in proximo fublimando indiffolubili vinculo coünire quo fecum cor unüm & anima eadem cenfearis Nó, tuam rogamus monemus & hortamur attente, 'ac fdno tibi conftlio fuademus quatenus ncf. mulierem natam clare me. Regis Datie nepiem tuam eidem Regi ftudeas nuptiali federe copülare ut per hoe tibi vinculo amoris indiffolubiliter alligatus habeat te pér indübitatam cofifidentiam in omnibus Regni negotiis velutipatrem qüód ubique tam tibi quam fibi ad utilitatis commodum & magnificeniie gloriam procul dubio credimus proftturum. Dat- ut fupra'.
Lyons iS Febr. 1251. Zie de By¬
voegfelen;
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev-
K 2 LXXIL



g$ Codex" Diplomaticus.
LXXII.
. . . Archiepifcopo Colonien.
Non eft preter fpem quam de tue frater nu tatis ftnceritate concepimus etft novam congratulaiionis materiam nobis attulerit quod peut Ca. in Chrifto fil. n. W. Rex Jlomanor. III. ftgnifttare curavit & ven. f. nofter Epifcopus A^anen. nobis retulit viva voce in negotio ecclefie ac Regis ejusd. eam. hoe prefertim anno profecutionis diligentiam habuifti, qui te pro. havit fidelem ejusd. negotii zelatorem: fuper quo JbUicitudinem tuam dignis. profequimur laud'bus <S?. actionibus gratiarum.. Sane Heet abundans fit follicitare follicitum ff vigilem excitare, quia tarnen de ■ medio vite prefentis F. quondam Imperators fublato verum ex hoe fuborta. facilitas ad effecium promovet ditlum negotium profequentes mandamus quatenus oportunitatis domino 'auxiliante provifam non patiaris inutiliter preterire, fed fic cooperari ftudeas fucceffuum c aftbus qui ex fuper na dijpofttione concurrunt diclo Regi velut tue proveclioms alumpno pe r indefefam follertiam asr pftendo , quod idem Rex te fui recognofcat precipuum promotorem, ac fe Ap. tuis afcribat titulis fecuture profperitatis augmentum. &
exind*



Codex Diplomaticus.
71
exinde interius te contineat in vifceribus caritatis tue fuper hoe devotionis obfequia libro illabilis memorie mandatura. Volumus infuper & mandamus ut omni occafione poftpoftta ad nos perfonaliter venire procures: fuper premisfis & aliis nobificum utiliter Deo propitio tractaturus. Dat. ut fupra.
Lyons 18 Febr. 1251. Zie de
Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
LXXIII.
Magiftro Jacobo Archid. Laudunen. Ca' pellano noftro.
Cum ve. f. n. Epifcopus Albanen. multa bona & laudabilia teftimonia de te retulerit coram nobis & fratribus noftris nofque diligentiam tuam didicerimus pluries per effeblum tuam ex hoe follicitudinem commendamus: volentes te propter hoe in quantum cum deo poterimus fpeciali gratia profequi & favore quam in com» miffis tibi negotiis cjf per tuam induftriam pruK 3 denter



yjï Codex Diplomaticus.
denterprbmbiisdinofceris incurriffe. Verum qüld per ie t'driquam per probatum virum volumus èjusdem ecclefie negotiapromoveri; dif. tuam ro. 'gamüs & hortamur attente,' mdndantes quatenus affiumpto tecum firdtre Theo 'derico Magistro domus Theuionicorum Prüfcie qui linquam novit theutonicam accedas ad Düces, Marchio* nes ei? Comités Imperii revoces eos ad devotiofiem ecclefie & ad prefiandum homagium Ca. in Chrifto fil. n. W. Regi Romanor. III. efificaciter inducere fatagas iuxta prudentiam a domino tibi datam nee expavefcas önerd êcclefie Rom. fiubire que te virüm induftrium comprobarunt ac ftlium in devotione fedis apoflëlice generofum. Dat. ut fupra.
Lyons 18 Febr. 1251. Zie de
Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius I V.' berust in het Pausfelyk Archiev.
LXXIV.
Archiepifcopis & Epificopis & aliis ecclefiarum Prelatis Reghutn Alamame prefentes literas infpecluris.
Cum



Codex EJiploJmaticus.
79
Cum dil. fil. magifirum Jacobum Capellfc num nofirum Archid. Laudunen. latorem pre. de ipfius conftfi prudentia pro negotiis ecclefie jn Regno promoyendis Alamanie defiinemus, Uni. Veftram rogamus monemus 8" hortamur attente, mandantes quatenus ipfum tanquam fpecialem apoftolice fedis nuncium prout convenit honorantes eïdem pro fe familia & evecloribus fuis fufficienter neceffaria mïniftretis ita quod devotionem veftram inde merito commendemus. Datum ut fupra.
Lyons 18 Febr. 1251. Zie de Byvoegfelen.
Deefe Brief van Innocentius IV*. berust in het Pausfelyk Archiev.
LXXV.
Duci Saxonie.
Corde noftro in illa olim credulitate firmatc, quod ficut genere nobilis, fic fS virtute confpicuus habereris, ac in mente follicitus, quod ad Dei honorem effes ecclefie in oportunitate
devt-



8o Codex Diplomaticus.
devotus. deleclabile nobis fuit te in domino fineera caritate diligere, ac Ma promoyere promptis afeclibus que tuis ybtis accedere videbamus. hujusmodi autem fpecialis afeclio durat in nobis & omnia fufcipit incrementa fub illius occurfu fiducie quod tu qui olim in nubilo ftuduifii per afie&um effie lucis filius. haberi yells ad opus ecclefie in hoe fiereno tempore metgnifica ff efficaci devotione preclarus. maxime cum dextera domini faciente virtutem fiublatus fit de medio ecclefie perfecutor. cui quafi de quadam neceffitate pro éo videbaris aftringi, quod de filia tua fiponfalia contraxeris cum eodem Licet fibi pro fiuis culpis ab ecclefie communione precifio nulla propter hoe afieclio deberetur, fed effet penitus una cum predicta tua filiapofiponendus, eo quodfiecundum doclrinam in evangelica veritate traditam conditor ff Redemptor nofter fit preferendus omnibus patre ac matre fratribus, fororibus ff ftliis pro fut nominis gloria dereliclis. Ouid ad ifta benedicHa fili aperte intelligis ff mamfefte cognofcis, quod multa hinc inde olim concurrerunt obftacula, ne Chriftiana Religio debite pacis folatio foyeretur, & ne fancla Romana Edelefia fidelium mater per divinam providentiam infiituta poffet juxta morem éf votum Mis in tendere. que ad divinum honorem jacereni
. 6?



Codex Diplomaticus. Si
& ad falutem genfium devotorum Altiffimo redundarent. Quia vero per Dei gratiam ceffantibus tenebris jam orbi terre plenitudo lucis ddvenit ita %t catholicis Principibus ff tibi precipue fit facitlimum quod te habtat Ecelefia pugilem ff indevo. torum ac Rebellium magnificum deprejfbrem. nobilitatem tuam affcBuofe rogandam duximus ff monendam in Remijfionem tuorum peccatorum injungentes, quatenus duce falutis Angelo te ductm egregium ff famofum ad illa dirigens per que tua mater Ecelefia exultationis plenitüdine petfunda-
tur. Cariffimo in Chrifto filio noftro W Regi Romafior. llluflri fublimando in proximo ad faftigium Imperialis honoris te nul la interpofita tarditate reddas omni devotione placitum £=? preftes eidem fidetitatis debite juramentumita fibi patenter ff potenter ksftftens quod ipfe tui favoris fultus auxilioin hiis que funt ad honorem Ecclefie ac tranquillum fatum Imperii poffit triumphaliter Deo propitio profperare ff exinde proveniat quod ipfe circa te ac tuos femper habere gaudeat benevolentiam fpecialem: ff ec. clefia cui precipuus hönor fuper hoe impenditur tibi exinde ad condigna gratiarum premia teneatur. Nee aliquid fuper hiis pretextu Corradi vel alterius natorum ipfius frid. canfurgat obftaculum cum ipfi nullum jus habeant in Imperio, cujus non fucceffionc, fet eleftione dignitas obtinetur. ut aitttm fv-per hiis pltnitis ff clarius fmnmatn inientiö'm L nis



Sa Codex DiplomATictis.
.nis noftre percipias, dilect. filium Magiftrum Ja~ cobum Archidiaeonum Laudunen. Capetlanum nostrum & fratrem Therricum preceptorem hofpitalii fancie marie Theuthonicorum in Prufcia viros uti. que difcretos Ö5providos. ac nobis pro fue divotionis meritis gratos plurimum & acceptos ad tuam prefentiam deftïnamus. Quibus fuper premijjïs fi~ dem plenam adhibeas & exprimas nobis per ipforum prudentiam quod in tua voluntate geritur, & in deftderio continetur. habita certa fiducia quod in hiis que fecundum deum tibieffevotiva fenferimus. Nos tiberales & promptos cum paterna benignitate reddemus. Datum Lugduni XL Kal. Mar. Anno VIII.
Lyons ip Febr. 1251. Zie de By^
voegfelen.
Dëeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
LXXVL
; . Marehioni Mifnen. Dudum habuit invotis ecelefia quod inter fubU» mes perfonas Theutome te potentie C£ nobilitati
sm



Codex Diplomaticus. 83
tonfpicuum in hiis que ad ipjius honorem ac devo • forum ejus comodum redundarent, inveniret cuni pia facilitate deyotum. fed forfan id pro eo prove, nire non potuit quia quondam perfecutori ecclefie frid. quafi de quadam neceffitate tenebaris aftrittus cum ipfe filiam fuam in domo tua locayerit ut fiiio tuo matrimoniali federe jungeretur, Certe yirum tanti nominis ff virtutis ficut tu ejfe diceris ff videris id impedire non debuit quin co'nditori ac redemptcri tuo te gratum ff acceptum redderes asfiftendo viriliter neceffitatibus ecclefie quam ipfe creator omnium inftituit ff virtute fui pretioft fanguinis confecraverit. Qui ad ifta vir provide vir intelligens ff famofe cum diclus frid. ficut divine voluntati placuit tam de medio fit fublatus adejt tibi libera ff plena facultas ut quod olim circa reverentiam matris ecclefie cmififti per tante deyotionis effectum redimas ficut de eet tui nominis claris tatem. Nee aliquid fuper hoe parare debet obftacülum matrimonium memoratum quod cum olim pro etatis defeftu nequiverit nee poffit hiis temporibus confumari. tu vir ficut probate circumfpettich. nis intelligis quid de ipfo tibi poffit accrefcere con modi vel honoris. Rogamus it-aque nob. tuam af fetlione qua poffumus in remijfionem tuorum peecat. injungentes quatenus pro illius honore qui t-e in multis extulit ff multipliciter in profperis am. fliavit animum, tuum ad, Ufo dwigens per que die?L % fa



84 Codex Diplomaticus.
tff ecelefia gaucïii plenitudine perfundatur. Ca. jjj Chrifto fil. n. fff. ( ut fupra in proxima.).
Lyons 19 Febr. 1251. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
LXXVII.
. , Duci Bawarie fplritum confilü faniorp.
Dudum &c. {[ut fupra ufque non potuit) fuia quondam perfecutor ecclefie f. tibi pre aliis ipfum timentibus erat illa de caufa fpecialiter metuendus quam tu prout creditur cum fufpiriis fepe recogitas ff multi etiam in mente fua non fine quadam horribilitate revolvunt. Cum autem merentium confolator dominus multorum induflus lacri~> mis ff, lamentis tirampnum illum de medio fubftu» Jerit, ff populo Chriftiano materiam dederit muite tranquillitatis ff pacis; tibique plenam paraverty tibertatem qui robur tue potentie in virtutum exeroitio magnifice yaleas /experiri. Nob. tuam cmnk



Copex Diplomaticus.
qua pofiumus affeelione rogamus in remiff. tuorum peccat. mandantes quatenus in divinis beneplacitis exequendis tuam reverenter inclinando ccryicem ad devotionem fancie Rom. ecclefte matris tue promptis ajfeftibus revertaris & Ca. in Chrifto fil. noftro W. ff c. (utfupra ufque profperari) nee impedimentum aliquod fuper hiis pretextu Corradi aut alterius natorum fupradifli fr. proyeniat cum, ipfi vel alter eorum nulium jus habeant &c ( ut fupra ufque obtinetur) Ut autem fuper hiis plcnius rfj3 clarius fummam intentionis noftre percipias dil. fil. fratrem Henr. de ord. predic. penitentiarium n. yirum utique difcretum & providum ac nobis pro fue devotionis meritis gratum plurim. ff acceptum ad tuam prefentiam deftinamus. cui fuper premiffis fidem plenam adhibeas, ff ita vigili mente perficias quod pie tibi fuggeffimus in ha<[ parte ut die. tus Rex circa te ac tuos femper habere gaudeat benh'olentiam fpecialem ff ecelefia cui precipuus fuper hoe honor impeditur tibi extnde ad gratiofi favoris premia teneatur. Aloquin per eandem ecclefiam quantum ipfaper fe ac omnes deyotos ejus poterit nee non per eundem Regem contra te fpirifualiter ff temporaliter procedetur. ita qui tandem dextera divina triumphante cum multa fpiritus anxietate percipies quod inconfultum ff periculofum. txtkerit exaltantis Matris ecclefie amplcxus felicisfmos effugijfe. ff Jnce poftpofita te illis ingeffiffe L 3 ttne-



86 Codex Diplomaticus.
tenebris, in quibus & ruina temporalis haberi dinofcitur. & perditionis eterne materia continette. Datum u,t fupra.
Lyons 19 Febr. 125;. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
LXXVIIï.
. « Duciffe Bawarie.
Credimus quod Regis eterni benignitas Mum tibi dederit intelletlum, ut clare percipias & agnofcas quod fJ temporalis profperitas per ipfum acquirituv & eterna felicitas per eius gratiam qbtinetur vigilantibus in yanum & fua perdentibus confilia feu Jabores, qui fine ipfo vivere geftiunt vel abfqut fue proteaionis auxilio poffe fubfiftere meditantur. Si autem filia benediüionis fif gratie, mentem tuam yirtutum dominus luce tatis, intelligentie illuftraviu mlla de caufa in Uturn debes inclinare confenfum 'quod nobilis vir. Dux Bawarie maritus. tuus diutiui
4iyint



Godex Diplomaticus- 87
èivine oculos majeftatis offendit fancie matris ecclefie poftponendo reverentiam ff illis contra ipfani parando auxilium vel favorem, qui fi reële confideras deberent ab eo non amabiles fed hórribiles reputari. Rogamus itaque nobilitatem tuam in domino in remiff. tuorum peccat. mandantes quatenus prediclum virum tuum pro divini honore nominis ficut ejficacius poiueris exhortaris ut piis monitis que fibi per fcripta noftra direximus fine alicujus dilationis ac difficultatis obftaculo acquiefcat redeun,. do ad devotionem ecclefie propriis affetlibus eF Ca. in Chrifto fil. n. W. Reg. Rom. III. fublimando in proximo ad faftigium Imperialis honoris, favo. rem exhibendo magnificum ac preftando fidelitatis debite juramentum ita quod ipfa ecelefia ff idem Rex fibi unanimiter ad fruBuofi favoris premia teneantur. tu exinde coronam perennis glorie merearis multis evitatis difpendiis que fpecialiter ipfi Duci & tibi etiam imminere poterunt fi quod abfit idem Dux ad Deum ff ecclefiam converti negligat vel per devia erroris confueti difcurrere non defiftat. Dat. ut fupra.
Lyons 10 Febr. 1251. Zie de By¬
voegfelen.
Dee2!e Brief van Innocentius I V. berust in het Pausfelyk Archiev.
LXXIX..



É8 CcDEk DïPL OMATICÜK
LXXIX.
. . Duci de Brunsmc.
Fïdelium mater ecelefia dudum in votis habuit quod inter Nobiles Ö" fublimes perfonas &c. (kê fupra in littera Marchicni Misnen. ufque non potuit). ,quia quondam perfecutor ecclefie fr. meiuendus tibi ficut et multis aliis occurr'ebat. Quia vero divina providentie faciente ipfo fublato de medio plena undique libertas occurrit, ut quod olim in mente latuit devotorum nünc ad honorem Dei et ecclefie per effeclum operum elucefcat. Nob. tuam omni qua pojfumus affeftione rogamus in rem, tuorum peccat. mandantes quatenus duce falutis angeto, te ducem egregium et famofum ad illa dirigenS per que fancla mater ecelefia exultationis plenitudtne perfundatur. Ca, in Chrijio fil, n. W. II. Regi Ro. fublimando in proximo ad faftigum lm. perialis honoris in quem liberaliter et taudabiliter ficut decuit a fue promotionis initio confenfifti nultd; tarditate ftudeas interpofitafincera et efficaci devotio» > ne placere ac preftes eidem fidelitatis debite iura mentum et ita fibi patenter ac potenter affiftas quod i ipfe tui favoris fultus auxilio eft. (ut in litterai Duci faxonie ).
In eodem modo . . . Marehioni Brandenbur- ■ gen. Doch in plaats van quatenus duce falutis i
angel»



CODExDlPLOMATiCUS. 5o
angelo te ducem egregium & famofum ad Ma dirigens &e. fïaat hier Hechts : quatenus animum mum ad Ma dirigens.
Lyons 19 Febr. 1251. Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brieven van Innocentius IV. be* rusten in het Pausfelyk Archiev.
LX XX.
Duciffe de Brunfwie. Mul la corda fidelium, qui olim dies fuo; in bmaritudine nimia deducebant pietas Altiffimi défiderabili ibcunditaie replevit. lllum de medio tollens hominem, qui diverfis mundi partibus gravem indüxerat tèmpeftatem fcilicet f. quondam lmperatorem cujus & fuorum ingenio impediri non potuit, quin tu circafanclam Rom. Ecclefiam Matrem tuam pro divini honore nominis devota magnifice habearis, pia mente recogitans quod tam clara & folempnia rherita tibi effent perhempnem gloriam paritura. Quia vero tibi angelum turn divine benediftionis & humane laudis acquiritur, fi puritas tuè devotionis & fidei femper de bono th melius proficere yideatur, Nob. tüam rogandam duximus £f monendam in remijfionem tuorum peccatorum M inz



oo Codex Diplomaticus.
injungentes, quatenus dil. fil. Nob. virum Ducem de ■ £runswic virum tuum; cui iitteras fpeciales dirigimus ut Deo ff ecclefie per fineer e devotionis fiudium fe de cetero reddat acceptum, nee non duces Marchiones, ac Nobiles alios tibi confanguinitate vel qffinitate conjunclos inducas ff induci facias diligenter, ut in eo cor nofirum fine mora letificent, quod etiam fed. apofiolice per omnia fint devoti ff Ca. in Chrifto fil. n. W. Regi Rom. III. (fe. (ut fupra ufque afïïftant). ita quod ipfe propter hoe circa Mes femper affetlum habeat benevotentie Jpecialis: ff ecelefia cui precipuus hac in parte honor impenditur. eis exinde ad gratiofi favoris premia tèneatur.- Ceterum filia beneditlionis ff gratie ut fuper hiis plenius ff clarius Jum. mam noftre intentionis agnofcas dil. fil. Jacobum Archidiaconum Laudun. Capellanum nofirum ff fratrem Theodoricum fff. ( ut fupra in littera Du. ci Saxonie ufque acceptos) ad predidi Jjucis ff tuam prefentiam defiinamus, quibus fuper premisfis fff. Qut fupra in eadem ufque in finem). Datum ut fupra.
Lyons 19 Febr. 125 r. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
LXXXI.



Codex Diplomaticus.
91
LXXXI.
Confiliariis et populo Warmanen.
Fidelium et Infidelium intcllexit Uniyerfitas nationum quod quondamf. Imperator pro fuis nephan•dis excefiibus fuit ab unitate matris ecclejie fegregatus et corona deflitutus Imperii quam ajjecutus fuerat de ipfius gratia preminenti. Cum autem vobis inter alios de hiis non folum notitia competent fed plena provenerit certitudo, contigit erroris vitio, vel necefjïtate timoris quod vos contra Deum et ecclefiam adhefijlis eidem et Hbertatem ecclefiafiicam in multis graviter perturbaftis: Qitia vero mifericors et mij'erator Dominus Mum de medio fubftu. tit finem imponendo fuppliciis quibus plurimos de numero fidelium affligebat, et jam nulla funt vobis obftacula quia de malitie tenebris ad lucem innocentie tranfeatis. Univerfitatem veftram ajfecluofe rogandam duximus et monendam mandantes. a; in remijfionem peccatorum injungentes quatenus ad devotionem fancie matris ecclefie liberis et promptis affeftibus redcatis firmam habituri fiduciam quod cum caufa formidinis que de ipfius f. tirampnide imminebat vos reddat de preterita contumacia excufatos, pietas ecclefie que femper gremium habet expofitum pro receptione beniyola p. mum filiorum vos in amplexus fuos ajfectu materno recipiat, et M a gratiofi



«ja Cod ex Diplomaticus,
gratiofi favoris ajfiuentia confoveat Ca. in Chrifto fil n. W. III. Rom- Reg. qui ad Imperialis horioris faftigium eft fublimandus in proximo, vos nihilominus in fuam gratiam cum" benignitate plenijfima refumpturo. Super hac autem converfione felici vos non impediat inconfulte voluntatis arbitrium nee iniqua fuggeftio aliquorum cum Corra. dus ejusdem f. filius nunquam Rex extitèrit nee potuerit vicem vel officium pro Ulo gerere quem a regimine confiat Imperii auBoritate üivina in Lug ■ dun. Concil. cedidiffe ita quod diclus C. vel alter natus eiusdem f. nullum jus habet in Imperio cujus non fucccjfione fed eleBione dignitas ebtinetur. ecce dil. r.obis in Chrifio clare vobis exprejfimus affeBum apofiolice pietatisf. Unanimiter itaque ac ietanter ad complendum fuper converfione vefira nofirani vel diyinam potius voluntatem omni tardi,tate pofïpofita feflimtis. diclo Regi parantes ficl litatis debi'te juramentum quia fi quod abfit aliquam fuper hoe repugnantiam duxeritis opponendam ecelefia confifa de divini vir tut e fubfidii contra Vosper fe ac devotos fuos fic proceder e una cum be-ge prediBo conabitur quod per experientiam operis i cognofcetis fuiff: cautiffimum quod piis vocibus ip- ■ fius ecclefie humilis obediëntie dedijfetis auditum,, Datum ffc.
Ik eodem modo Confiliariis & populo Spiren.
In eodem modo Confil. ff pepulo de Oppenhem.,
lai



Codex 'Diplomaticus. ,
In eodem modo Confiliariis Ö" populo de Fr cm. keeford.
In eodem modo Confiliar. Ö* pop. de Geinhu/en.
In eodem modo Univerfis Confiliariis & populo Civitatum, Oppidorum Ö" villarum Alamanice ad quos &c
Lyons 19 Febr. 1251. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brieven van Innocentius IV. berusten in het Pausfelyk Archiev.
LXXXII.
Confiliariis Civitatum Oppidorum & Villarum Alamanie ad quos littere &c.
Nofiri cordis afieclum, quem vobis et populis per titteras fpeciales exprimimus, veftra de facili videre poteft indufiria fi tarnen faciente virtutum domino fit in vobis ratio luminofa. Rogamus vos itaque attentione qua pojjumus et obfecramus in Domino mandantcs ac in remijfioncm peccatorum M 3 in-



£4 Codex Diplomaticus.
injungentes quatenus pro divini honore nominis omnem curam et diligentiam apponatis, quod predictus populus ad Jinum fan£le matris ecclefie omni tarditate poftpoftta reyertatur. et Ca. in Chrifto fil. n. W. III. Regi Rom. fublimando in proximo ad Imperialis honoris faftigium preftct fidelitatis debite juramentum, ac eidem in omnibus patenter faveant, et potenter affiftant. ita quod predicla ecelefia vobis et ipfis propter hoe ad gratiofi favoris premia teneatur. et idem Rex circa vos procejfu temporis habere poffit affeftum benevolentie fpecialis. alias autem vobis grayiter eft timendum, quod et Deus cujus in hac parte agi caufa dinofcitur, in vos pro tanta culpa fecundum fue potentie magnitudinem ulcifcetur. et ipfius ecelefia que habet in yotis devotos ex altare filios, vos pro yeftra obftinata duritia una cum diclo Rege reddet a fua gratia penitus alienos. Datum ut fupra.
Lyons 19 Febr. 1251. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV berust in het Pausfelyk Archiev.
LX XXIII.



Code* Diplomaticus.
LXXXIII.
Confiliariis Spiren.
Noftri cordis affeElum, quem vobis et populo Spiren. per literas fpeciales etc. Qut fupra in finem ).
In eodem modo Confiliariis de Oppenhen. In eodem modo Confiliariis de Frankefordia. In eodem modo Confiliariis de Gelnhufen. Jn eodem modo Confiliariis de Vredemberg.
Lyons 19 Febr. 125L Zie de
Byvoegfelen. Deeze Brieven van Innocentius IV. berusten in het Pausfelyk Archiev.
LXXXIV.
Epifcopo Conftantien. De puritate tue fidci ac de probata circumfpettione confifi prefentium tibi auttoritate committimus, ut quicumque nobiles aut alii vel Univerfita-
lts



§6 Codex Diplomaticus.
tes Caftrorum et Oppidorum feu viltarum tue Dioc, ad mandatum ecclefie redire votuerint, Mos redpias , et eis abfolutionis beneficium juxta formam ecclefie largiaris, priüs tarnen ab ipfis fujfieienti et fdonea cautione recepta , quod in devotione fed. apoftolice perfeverent. et Ca. in Chrifto fil. noftro Regi Romanor. lil. fublimando in proximo ad Imperialis honoris faftigium debite fidehtatis exhibeant juramehtum, et eidem tanquam fuo Regi patenter faveant et potenter ajfiftant. Dat. ut fupra.
Lyons 19 Febr. 1251. Zie de
Byvoegfelen.'
Deeze Brief van Inno'centms IV. beï rust in het Pausfelyk Arehiev.
LXXXV.
Nob. Viro Gotifrido de Hoenlach. Frequenti relatu percepimus, quam grandem tibi dominus dedit induftriam qui in arnore et timore: divini nominis delectarïs refpuendo vitia et ampleetendo virtutes ac etiam piis loeit et perfonis eccle-
fiafticisi



Codex Diplomaticus. 97
fiafticis oportuni prefidium parando favoris. Audivimus etiam quod olim te libenter devotum reddidifes ecclefie fi hoe abfque tua infamia potuiffet & jaclura multiplici perveniffe. Cum autem plenus miferatione dominus quondam f. Imperator e fublato de medio tibi ficut & aliis fidelibus tempus iudulxerit oportunum. in quo tue devotionis affectum omni abdicata formidine potes circa fantlam Rom. Ecc. per efeclum operis publicare. JSob. tuam afeBuofe rogandam duximus Ö" monendam in rem. tuorum peccat. injungentes quatenus animum tuum ad illa dirigens per que dicla ecelefia gaudii plenitudine perfundatur f$c. (ut in littera Duci Saxonie).-
Lyons 19 Febr. 1251. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
LXXX VI.
. . . Epifcopo Guerinen. Cum ve. f. n. Caminen. Epifcopus nobis per ^ fuas



j>8 Codex Diplomaticus.
fetas literas fupplicarit ut ceffionem ipfius pr» certis caufis quas in eifidem exprefjït literis retipere curaremus, ff nos tibi demus nofiris Ut. teris in mandatis, ut cejfionem ipfam recipiënt yice noftra Capitulo Caminen. ecclefie autloritate noftra precipias Ut in/ra competentem terminum quem eis prefixeris de paftore idoneo & Apoftolicefed. acCar. in Chrifto fil. n. W Ro. 11. devoto cum tuo confilio & affenfu eidem Ecclei fie pudeant canonice providere. alioquin tu ex tune ipft ecclefie perfonam idoneam & Regi devotam eidem preftcias eadem auctoritate in epifi■copum ff psftorèm mandamus quatenus eidem Capitulo de ■ dileBo fil. Hermanno nepote nob. viri Ducis de Bruneswic cujus follicitudine induftria & potentia eadem ecelefia falubriter & profipere auclore domino poterit gubernarL quod de ipfo ecclefie provideant memorate fi prefatus Rex eum acceptaverit tuüm conftlium tribuas &. affenfum quod fi de> Ulo fibi infra ter minum'quem eis prefixeris non providerint tu ex tune eundem PI. aucloritate apoftolica ipft ecclefie in Epifcopum preficere non omittas. faciens fibi ab eodem Capitulo & omnibus ejusdem ecclefie fubditis obedientiam & reverentiam debitam exhiberi. Con-tradiclotes ifc privilegio quolibet feu indulgentia fedis apoftolice non obftante. Quia enim i
Imperii i



Codex Diplomaticus 9^
Imperii Romani negotium precipue infidet cor~ di noftro propter quod ad illius promotionem vigilanter intendimus modos & vias invenire ftudemes, quibus proftpere dirigi valeat & op. tatum ftuftcipere incrementum , ideo volumus & precipimus, ut nequaquam ad eiusdem H. promotionem procedas, nift prius habeas ejusdem Regis in hac parte conftenftum. Illos namque in ecclefiarum prelatos prefici cupimus qui dictum negotium yelint & yaleant efficaciter promovere. Datum Lugduni XI. Kal. Mar, Anno VIII.
Lyons 19 Febr. 1251. Zie de
Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
LXXXVII.
Magiftro Jacobo Archid. Laudunen. Capellano noftro. Experientia docente percepimus quod ex in. ]4ivini, timore nominis ftudioftus, & atiimarum N 2 Jalu-z



I0O
Codex Diplomaticus.
falutem omni yirtute diligis, ac libenter Ma procuras & promoveas que redundant ad robur eccleftaftice libertatis. Cum itaque premiffia experientia caufam nobis dederit quod te ad nob. yiri Ducis Bavarie & quorumdam Nobilium ac aliorum de Alamania prefentiam deflinamus difcret. tue auftoritate prefentium duximus committendam quatenus ftforte aliqua de Univer/itatibus Civitatum feu Caftrorum aut Villarum partium earumdem que in devotione Sed. Apofïolice non exiflunt juxta & falubria noftra monita quod abftt ad gremium fancie matris ecclefie non redierit reverenter Ö* Ca. in Chrifto fil. n. W. II. Rom. Regi ftublimando in proximo ad Imperialis honoris fafti. gium fe oppofitam reddiderit aut rebellem tu contra ipfam & Mos etiam quia tam pium negotium impedire vel turbare prefumpferint per te ac etiam quofcumque Religiofos, éif clericos feculares ad hoe idoneos. quos fuper hiis intendere tibi volumus et matidamus fpirituali et temporali diftricVtone procedas ficut videris expedire. non obftan. fi aliquibus a fed. Ap. fit indultum, quod fufpendi vel interdict aut excommunicari non poffint fine fpeciaü mandata fed. ejusdem faciente plenam et exprefam de indulto hujis mentionem. Ilks autem ex nobilHus et aliis atr Univerfitatibus' fupradinis
qui



101
Codex Diplomaticus.
qui ad mandatum ecclefie redire voluerint affectie benigno recipias, & eis abfolutionis beneficium iuxta formam' ecclefie largiaris. & relaxes etiam inter dictum in loca hujufmodi promulgatum prius tarnen ab ipfis fufficienti & idonea cautione recepta, qui in devotione fed. apoftolice perfeverent <£? prediclo Regi debite fide li tatis exhibeant iuramentum, ac eidem patenter faveant &potenter ajjifiant. Bat. LuvduniX. Kal. Martii. an. VIII.
In eodem modo fratri Htmico de Ord. Predicat. penitentiario noftro &c. ( ufque prefumpferint) per te ac fratres tui ordinis & etiam clericcs feculares &c. ([ufque in finem ~).
Lyons 10 Febr. 1251. Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
LXXXVIII.
Nob Vir. Philippo de fVall & Eften fpiritum confilii fanioris.
Veridico relatu percepimus quod tib domU N 3 nus



io2 Codex Diplomaticus.
nus magnam de dit induftriam & quod in amore ac timore divini nominis deleclaris contempnendo vitia & amplectendo virtutes ac etiam piis locis & perfonis eccleftafticis oportuni prefidium preftando favoris. Cum autem plenus miferatione dominus quondam f. Imperatore fublato de medio tibi ficut ff aïiis fidelibus tempus indulxerit oportunum in quo pie devotionis. affèctum omni abdicata formidine potes circa fanctam Ro. ecclefiam matrem tuam per eftectum operis public are. Nob. tuam afectuofie rogandam duximus ff monendam in rem tuorum peccatorum injungentes quatenus animum ad illa dirigens per que dicta ecelefia gaudii plenitudine perfundatur Ca. in Chrifto fil n. W. II. Regi Rom. fublimando in proximo adfaftigium Imperialis honorisnulla interpofita tarditate te reddas omni devotione placitum et pres. tes eidem fidelitatis debite juramentum. ita fibi patenter et potenter aftlftens, quod ipfe tui favoris auxilio in hiis que funt ad honorem ecclefie, ac tranquillum ftatum Imperii poffit triumphaliter deo profiperari exinde proveniat quod ipfe circa te ac tuos femper habere gaudeat benivolentiam fpecialem, et ecelefia cui precipuus fuper hoe honor impeditur tibi exinde ad conaigna gratiarum premia teneatur nee aliquod fuper hiis pretextu Corradi aut
alt-



Codex Diplomaticus. 103
alteruts natorum ipfius f. confurgat obfiaculum, cum ipft nullum jus ^tabeant in Imperio, cujus non fucceffione fet ekctione dignitas obtinetur Ut autem fuper hiis plenius et clarius fummam intentionis noftre percipias dil. fil. fratrem Henr. de Ord. predicat penit. nostrum virum utiquc- difcretum et providum ac nobis pro fue devotionis meritis gratum plurim. et acceptum ad tuam pi-efentiam deflinamus. cui fuper premifis fidem plenam adhibeas et exprimas nobis per eius prudentiam quod. in tua voluntategeritur, et in defiderio continetur. ■habita certa fiducia quod in hiis que fecundum deum tibi efe votiva fenferimus nos liberales etpromptos cum paterna benignitate reddemus. Dat, Lugd. II. non mar. Anno VIII.
In eod. modo nob. vi. Guerardo de Erbefiein.
In eod. modo Henr. Comiti. Trfuto.
In eod. modo Nok..vi. Philippv de Hohenuels.
Lyons 6 Maart 1251. zie dè
Byvoegfelen.
Deeze Brieven van Innocentius I V. berusten in het Pausfelyk Archiev.
LXXXIX,



i©4 Codex Diplomaticüs.
LXXXIX.
. . Abhati fancti Galli.
Quia Rom. Ecclefie, que tamquam pia ma* 'ter non claudit redeuntibus gremium fed peccatoris querens reditum porrigit tabulam penitentie naufragis Heet immeriti prefedentes cupimus ad devotionem ipfius ecclefie oberrantes ab ea,.qua decet, follicitudine revocare: difcretioni tue de qua gerimus in domino plenani fiduciam pres. auEloritate concedimus, ut quoslibet tam clericos .quam laicos quorumcumque locorum de Alamania qui Carijfimo in Chrifio filio noftro W. Regi Roman. Hl. adherentes et preftantes tibi ejufdem Regis nomine fidehtatis debite juramentum te in defenforem fuum duxerint eligendum pojjis, ab ex communie at ionum fenientiis quas adherendo quondam f. qui fe tune pro Imper.atore gerebat incurrijfe nofcuntur, dbfolvere juxta formam ecclefie vice noftra et relaxare interditli fententias , fi que in eorum terras fuerunt hae occafione prolate , ac difpenfare cum eisdem Clericis fuper irregularitate fi quam exinde forfitan cantraxerunt prout fecundum Deum videris expedire. recepta prius a prediBis de ftando fuper hiis mandatis fujficienti et idonea cautione liceat quoque tibi corpora mortuorum hominum eorundem
loco-



Codex Diplomaticus. 105
hcorum extra cimiteria ecclefie occafione hujufmodi tumulata ecclefiafice tradere fepulture, ac fi fepulta fuerunt ibidem in eis permittere remanerc, dummodo münifefia figna penitentie precejferint in mortuis prenotatis. Quod fi alique perfone vel loca Ve. ƒ. n. Epifcopum Confianticn ac te pariter ut premiffum eft in defenfores ff Capitaneos duxerint eligendos una cum ipfo circa perfonas ff loca eadem hujufmodi concesfionis minifterium exefuaris. ContradiBores ffc. Datum Lugduni IIII. Id. Mart. Anno VIII.
Lyons 12 Maart 1251. Zie de
Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
xc.
Nobilibus Suavie Eccl. Rom. deyotis.
Venientem ad Sed. Apoft. nob. vir. Comitem dt Gurtemberch nuntium ueftrum fotita be/iignitatf O recepi-



io6 Codex Diplomaticus.
■ recepimus? (f que coram nobis ex parte ueftra propo/uit pleno concepimus intelleBu, Metuit quidem fidei ac finceritatis vefi e confiantia eum apud nos inyenire favorem, ut audiamus tibenter quemvis yefira nobis defideria exponenten, & prout res expoftulat exauditionis congrue fiudio profèquamur. Gaudemus autem in domino & dignis duximus nobilitatem veftram laudum preconiis att'ollendam, quod devotionis quam haclenus ad JanÜam^habuistis ecclefiam fervore crefcente in negotio eatholice ttbertatis, ac veftre contra utriufque adverfarios viriliter ftatis & infiftitis indefejfa confiantia, quemadmodum accepto memorato nobili fideliter referente. Hinc eft quod Apoftolica Sedes laudabili zelo virtutis inviBe congratulans profeBïbus veftris intendit attentius & fqltertius uobis excogitat prefidia oportuna. Ecce namque Ca. in Chrifto fil. n. W. Regi Rom. lil. fcripta noftra dirigimus eum prout convenit inducere, ut in manu forti, & brachio Virtutis excelfe deliberatione feftina (3 celeri confilio fe ad partes Sueyie ftudeat in yeftrum auxilium fe conferre. partes adyerfas in robore virtutis regie contriturus. Nos quoque in ipfius Regis ac fidelium utile patrocinium idoneum & fidelem curabimus deftinare legatum,, qui fpiritus noftri zelo repletus imminens negotium profequetur ex animo ftudiofus & ejficax in commiffis. Verum ut interim nihil omittamus ex his que manifefta
ds-



Codex.Diplomaticus. 107
depofcit utilitas dil. fil. fratrem Henr. Ordinis prtd. penit. nofirum virum utique providum & difcretum ad partes ueftras difponimus tranfmittendum pre. dicationis crucis officium contra C. natum quondam f. tune fe pro Imperator e gerentis ac fautores ip. flus hoftes ecclefie atque veftros nee non & potefta. tem procedendi circa fautores hujus fub congrua forma fibi a vobis exhibenda commiffuri. eidem prout diclo negotio indicabimus 'expedire. Verum ne corda ueftra ulla de fucceffu adverfariorum am. biguitate vaciUent, ac per hoe veftri vigoris inftantia in aliquo remittatur, fcire vos volumus procut dubio £f tcnere quod memorati ƒ foboles cum non folum fit de paterne perfidie hereditaria imitatione fufpcüa, verum etiam iam dubia traducle ab avis & proavis feve triampnidis emulatrix ex aliqua permijfione vel gratia fed. Apoftolice quam in membris fibi adherentibus diutina perfecutione vexayit ftirps Ma viperea ad honorem Romano. Reg. vel Imperii feu principatum Suevie aquo meruere illius generationis fuperftites tam ex deliüo paterna quam proprio fieri alieni aliquo tempor e non con-' furget, Abfit enim quod hec mutabilitas poffit in juftijfimo prolate animadverfionis judicio riperiri, >aut nos fuperbum vetufte pravitatis rehedificando parietem, quem feveritas divina deiecit, iniuftam prevarieationis catumpniam fecundum Apoftolum incidamus propter quod conftantss eftote filii dilecti O 2 nobis



•io8 Codex Diplomaticus.
nobis in domino , ac in defenjïone mutua donec hoftilis coram vobis fatifcat adyerjitas unanimiter cohererc oportuno femper Apoftolice protectionis pa-r trocinio confovendi. Datum Lugduni II. KaU Aprilis Anno VIII.
Lyons 31 Maart 1251. Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
X C L
; . ElsBo Leodien. Ulo s f ore dignos apoftolice fedis gratia pro quihus Ca. in Chrifto fiL n. W. Rex Ro. Hl. apud nos humiliter interpellat, ipfius obtentu mandamus quatenus magiftrum Symonem de tranfitu Leodien. Clericum in aliqua ecclefiarum Civitatis vel dioc. Leodien. parte vel per al. recipi fac, in can. ff in f. eique de prebenda fi qua vacat ibidem ad prefens, vel quam primum ad id fe fa. ob. provi-
deas



Codex Diplomaticus. 105
dcas vel facias provideri. non obft. certo can. numero iuramento vel confirmat. fed. ipfius feu qualibet al. fir. val. aut ft direximus ibidem fcripta noftra pro aliis quibus nolumus ff c. ( ufque generarij ftve auctoritate legatorum apoftolicorum vel fpontanea voluntate Capituli funt in ipfa ecelefia recepti. quibus eundem magiftrum volumus prout fuerit de jure preferri: ftve quod ipfe alius beneficiatus exiftit aut alibi fcripftmus pro eodem aut fi di£lum Cap. feu dignitas perfona vel locus ex ipfius fedis indulto excommunicari vel interdici, feu fufpendi, aut cujufquam nequeat receptione velprovis. compelli feu quavis apoftolica indulgentia cujuscumque tenoris exiftat, de qua plenam vel expreffam fieri oporteat mentionem precip. mand. vel perquam hujus gratia impediri valeat yel differri. Contradiclores ffc. Nos infuper decernimus . . ff mand, fiquid fuper hoe contra mandatum nofirum ff provifionem tuam fuerit in ipfius Mag. difpendimi attemptatum. Datum Meiiolani V1111. Kal. Augufti anno VIIII.
Milan 24 July 1251. Zie de
Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
O 3 XCl.



iio Codex D.plomaticus.
xcrr.
Henrico tit.S. Sabine prefb. Card. Apoft. fed, ■Leg.
Ex parte dil. fil, Nob. yiri Guerardi dicli Radotfi Domini de Nucella Tornacen. dioc. fuit a nobis humiliter fupplicatum ut cum in contraclo matrimonio cum . . Uxore fua que fibi in quarta Confanguinitatis linea eft conjunela licite remanere valeat difpenfare fecum de benignitate Sed. Apofu curaremus, Cum igitut per cetebrationem divortü fi fier et inter eos graves pojfent ut afferitur inimicitie fufcitari que per jam contraüum matrimonium funt fopite , & idem nobilis Ro. Eccl. fit devotus & in recompenfationem hujus gratie Ca. in Chrifto fil. n, W. Regi Rom. II. in negotio ecclefie ac Imperii fe ofjerat ut dicitur utiliter ferviturum propter quod meretur gratiam cjf favorem prefentium tibi auctoritate committimus, ut cum ipfo fuper impedimento confanguinitatis preditle difpenfes prout fecundum Deum tua difcretio viderit expedire. Datum Mediol. V. Kal. Augufti anno IX.
Milan 28 July 1251. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
XCII,



Codex Diplomaticus.
it t
XCIII.
Guïlhelmus Dei gratia Romanorum Rex femper 'Auguftus univerfis Imperii fidclibus prefentern pa~ ginam infpetluris gratiam fuam ff omne bonum. meritis facra Religionis inducimur, ut loca religio. fa, ff perfonas Ecclejiafncas benigni gratia jugi. ter profequentes , ipforum paci, tranquillitati, ne jurgiorum concutiantur procellis , in pofterum con. fuluimus. Hinc eft quod nos dileüarum in Chrifto Abbatijfe & Conventus monafterii in Rurcemunda Ciftercienfis Ordinis Leodienfts Dicecejis, precibus inclinati, monafterium ipfum ff perfonas ibidem commorantes cum Juis pertinentiis, terris poffeffwnibus, redditibus pafcuis nemoribus,pifcariis, legatis fibi ex teftamento ff aliis bonis mobilibus ff immobilibus, quce titulo emptionis, donationis, concejjionis, permutationis, locationis feu legationis vel quocunque allo jufto titulo, nunc obtinent, aut in futurum juftis modis poterunt adipifci, fub nos. tra protettione, ff imperii liberalitate regia duximus admittenda, ff ut poffeffones ff alia bona mobilia ff immobilia, exceptis feodalibus, que perjonas fuorum ad eorum monafterium e faculo fugicntium ff profejjionem facientium in eodem Ji remanjijfent in feculo ratione fuccejfionis vel qua 'cunque alio jufto titulo contigijfent, petere percipere
ac



iii Codex Diplomaticus.
ac retinere libere vakant, prefenti ediclo eis duximus concedendum. Univerfis ff fingulis authori. tate regia fub interminatione gratia noftra diftrictius inhibentes ut nullus contra hanc noftram concesfionem ff proteflionem venire audeat vel ei aufu temerario contradicere. Si quis vero hoe facere prafumpferit, gravem celfitudinis noftra offenfam fe noyerit incurfurum: infuper in reatus fiui panam triginta marcas auri folvat, medietatem noftra Camera reliquas injuriam paffis , prout eft hatlenus in Imperia confuetum, in cujus rei teftimonium prafentes litteras exinde- conferibere, ff figillo Maj. noftra juffimus eommuniri. Datum Erbeftein fecunda Kalend, Augufti indiclione nona anno Domini millefimo ducentefimo quinquagefime primo} Regni vero noftri anno tertio.
Erbeftein 31 July 1251.
Dit Stuk,'t welk my de Hr. Baron van Spaen tot Hardeste n heeft medegedeeld, berust in de Abdy van het Munster te Ru« remonde.
XCIV.
Willelmus Dei gratia Romanorum Rex ff fem» per Auguftus Univerfis Imperii fidelibus hanc li-
teram



Codex Diplomaticus 113
itram infpecluris, Gratiam fuam ff omne bonum — Datum in Caftris apud Erbenheim Anno Domini Ï2$l.VIII. Jdus JXovembr. lnditlione X.
Leger by Erbenheim 6 Nov. 1251» Zie de Byvoegfelen.
XCV.
. . Epifcopo Bleten. Ut dil. fil. Symonem Can, argentinen, natum ï quondam Ludowici domini de Liciiheinberc advocati Argentinen. gratiofa benivolentia prcfequamur fides ff devotio quam dil. fil. nob. yir Henricus Dominus de Liciiheinberc Advocatus Argentien. frater ipfius ad nos ff Rom. Eccl. habet nee non Ca. in Chrifto fil. n. IV. Regis Roman. lil. & dil. fil. Electi Maguntin. precamina nos hortamur. Cum ficut igitur iidem Rex & Electus nobis ex.ponere curayerunt ve. f. n. Epifcopo Argentinen. • noflris dedijjemus literis in mandatis, ut èidem : Symoni de aliqua prtlatura vel dignitate in Argen1 tinen. Civitat. vel dioc. provideret Anfelmus de fielirefteim Can. fpiren. prepofituram ecclefie Surbugen. Argentinen- Dioc. prediclo Symoni de jure debitam Ifibi conferri auiioritate quorumdam litterarum poft' •modum obtentarum a fe. Apoftolica procuravit. 1 f/crum cum pater & fratres ipfius A, fe potenter Sff pat enter opponant ecclefie negotio generali C P rta.%%.



H4 Codex Diplomaticus.
nato quondam fr. oïim Rom. Imperatori & eius fautoribus adherendo, & caflra & munitiones Imperii occuparint & detincant occupata: fitque fatis indignum perfecutorum ecclefie & ecclefiafiice libertatis film ad honores & ecclefiaftica beneficia promoveri quibus merentur potius fpoliari. Nos dictorum Regis& EkBiprecibus inclinati mandamus quatenus patrem & fratres dim Ans. moneas attentius & inducas ut infra duorum Menfium fpatium pofi monitionem tuam ad devotionem ecclefie redeuntes caftra & munitiones prediBa eidem Regi reftituere non poftponam. alioquin prefatum Ans. de confilio dil. fil, n. Ifenr. tit S. Sabine presb. Card. apost. fedis Legati a prepofitura admovens memorata, illam diBo Symoni auBoritdte nofira conferas & ajfignes. ContradiBor.es &c. non obfian. quod caufam tnotam interprdic,os Ans- & Sy fuperprediBaprepofitura in qua nondum eft ad litis conteftationem proceffum duximus ad examen apoflolicum reyocandam. fiyequ.od v,e. ƒ n. Epifcopo Argentinen. di. citur ab apoflolicafede concojfum, quod nulli poffit in fua Civitate vel dioc. preter ipfius affenfv.m per Uier as Apofiolicas proyideri. Bat. Perufii XIV. Kal. feb. Anno nono.
Pm-ia 10 jan M5t. Zïz de g
■ voegielen
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
xcv.



Codex Diplomaticus. XCVI.
Wilhelmus Dei gratia Romanorum Rex femper Auguftus univerfis facri Romani Imperii fidelibus, prcefentem paginam infpeüuris gratiam fuam-
ff omne bonum. - ])a{um Brunfwich 4
Calend. Martii Indiiïione X. Anno 125,. Regni Vtro noftri Anno quarto.
Brunswyk 16 Febr. 1252. Zie de Byvoegfelen.,
xcvu.
Wilhelmus Dei gratia Romanorum Rex femper auguftus , Vniverfis Imperii fidelibus gratiam fuam ff omne Bonum. Ut finceritas fidelium '& fidelitas expertorum, quorum Mores ff firyitia multipHciter in honorem Rcgü nominis elucefcunt, rembutione debita ponderentur, benignitas regia (lementer nos altieit ff inducit.
Cum itaque venerdbilU Heinricus Spircnfis electus aulé noftra CanceUanus dilcclus princeps nos. ter fe multimodu firvitüs fecerit ce/fitudini noftra P 2 gxatttm



ti6 Codex Diplomaticus.
gratum ff examinaverimus ejus fidei puritatem, pro tot meritis qua concurrunt in ipfo, concejjïmus eidem ff Ecelefia Spirenft fibi commiffa, fuif que fuccefforibus liberaliter ff benigne villas nqftras Hafelach cf Behelen Spirens. Dioecejls ' cum emnibus pertinentiis earundem tam diu tenendi'& ufu fruendi, donec fibi vel Ecelefia memorata per Nos vel aliquem fuccefforum nojlrorum 'Quingenta Marca (irgenti plenarie fuerint perfoluta. Cui noftra concejjioni interfuerunt teftes fubferipti. Abbfis fancli Trudonis. Conradus Prapofitus Ecelefia S. Widonis. Spirens. E. Prapofitus Foldenfis , ■ A Comes de Waldecke. A. Dominus de Wffemar. H. Comes de Solmeffe., ff plures alii fide digni.
Et nos in tejlimonium ff evidentiam pleniorim i pra/ens fcriptum figillo noftro fibi dedimus robora-; turn Datum in Bruneswic XIII. Kal. Aprilis., Jndiél: decima.
Brunswyk 20 Maart 1252.
Dit Stuk is my uit het oorfpronkelyke door1 den Hr. Lamey medegedeeld.
XCVII.



Codex Diplomaticus. "'">" ujr
XCVIII.
Wilhelmus Dei gratia Romanorum Rex femper Auguftus. Univerfis faeri Imperii fidelibus prefentem paginam infpecluris gratiam fuam & omne
bonum. Datum Brunfivich VIL KI. Apri'
lis. Indictione X. Anno Domini 1252.
Brunswyk 26 Maart 1252. Zie de Byvoegfelen.
XCIX.
Wilhelmus Dei gratia Romanorum Imperator femper Auguftus ( het is byna niet te denken, dat het van den gèwoonen ftyl des Konings zoo afwykende woord van Imperator ook in het oorfpronkelyke geftaan hebbe, vooral in zulk een' weinig beduidenden Brief) Univerfis faneli Imperii Fidelibus prafentem paginam infpec-
turis gratiam fuam omne bonum. • Datum
Brunfiviehfeptima Calendas Blaji Indiftione deeima Anno Domini 1252. regni vera noftri Anno quarto.
Brunswyk 25 April 1*51. Zie de Byvoegfelen.
P 3 C.



li? Codex [Diplomaticus.
G.
Wilhelmus Dei gratia Romanorum Rex femp£l Auguftus univerfis facri Imperii fidelibus prefen. tes hteras infpecluris gratiam Juam & omne ba
Tn 'Z DmUm AmPie » m J^i: In,
atcl. X. Anno Domini 1252.
~ Antwerpen 12 Juny 1252. Zie de;
Byvoegfelen.
C I.
Henrico tit. Santle Sabine presb. Card. Apofi fiedis Legato.
Ex parte dil. fil. Egidii nati Werriei de Hodt9. Cms Leodien. fuu nobis humiliter fuppHcatum] Vcum ipfe cum Ida m^
rejca loei ejufdem per verba eontraxerit de\rtrmH eorporali fuper hoe nihilominus preJlUo ^& luramento eademque domicetla ipjum Eg. quarto
Zd" rf?TÜatiS mingat d^arefecum ,uod hujufmodi confirmare matnmonium valcat mfencordner curaremus. vcro ficm ^
leximus



Codex Diplomaticus. iijf
èximus de feparatione hujus matrimonii multa pos'ent difcrimina proyenire, idemque civis prout ejus lobis litteris intimafii Carijj. in Chrifto fil, noftra ■V. Regi Rom. Illuft, deyotus ejje dicatur, ff ob. 'equiofus effe proponat: prefentium tibi aucloritate ommittimus, nt cum eifdem quod impediment0 hu usmodi non obfi. contraclum matrimonium inter pfos libere confiirmarè 'valcant, ff in fic contraclo Icite remanere premiffis circumftantiis perpenfis atmtius per te yel per alium aucloritate noftra disenfes. Bat. Perufii XII. Kal. Juïii anno IX.
Pcrugia 20 Juny 1 252. Zie de
Byvoegfelen^
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
C I 1
Wilhelmus Bei gratia Romanorum Rex fenU er Auguftus univerfis Imperii fidelibus hanc lite.
am infpefturis gratiam fuam ff omne bonum
latum apud n:ogu::tiam Anno Domini 1252. (uinto nonas jfulii.
Mayntz. 3 Ju!y 1252. Zie de
Byvoegfelen.
CÏÏL



i&é Coi)EX;DlPLOMATICÜS.
C I I L
Eidem.
Ex parte dit. fit. No. vi. Burchardi de Zigem* ierch ff No. mu. JElidis fuit propojitum coram nobis quod ijfi qui ex üna parte in tertio ff ex alia in quarto gradu confanguinitatis a communi diftant ftipitead fedandas grayes inimicitias que inter 'ipforum confanguineos exorte fuerant inter fe matrtmonium contraxerunt. Cum autem ex feparatione hujus matrimonii multa poffent pericula provenire nobis humititer fupplicarunt, ut providerc ipjts fuper hoe paterna folltcitudine curaremus. De tua itaque circumfpeclione plenam in Domino fiduciam obtinentes mandamus quatenus Ji negotio generalï ecclejie, ac cariffimi in Chrifto filii nos. tri W. Regis Romanorum Illuftris vidcris expe£ire cum eis auBoritate noftra difpenfes, ut impedimento non obft. prediBo pojfint in fic contraclo matrimonio licite remanere. Datum Perufii Uil, ld. fulii anno decimo. ,
Perugia 12 July 1252. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
CIV.



Codex Diplomaticus rsï*
CIV.
Eidem.
Affe&uofas precespro quodam No. de Hano? ma direxifti, ut cum ipfo cujus obfequium Ca, in Chrifto fttio n. IV~. Illuftri Romanorum Regi & Roman. Ecclefie effepoterit frucluofum, quod quandam nob. muite, que ipfum quarta linea confanguinitatis attingit fibi matrimonialiter copulare vale ai de fpeciali difp. gratia digna. remur. Qtiia vero devotos Ap. Sed. gratiofo favore per nos condecet confoveri, nos de circumfpetlione tua plenam in domino fiduciam obtinentet pres. tibi auc. committimus ut fuper hoe cum Nob prefato difpenfes ft negotio ecclefie fupraditte, ac prefati Regis id videris expedire. Datum Perufii XV. Kal. Aug. An» no X.
Perugia ï8 July 1252, Zie de By*
voegfelen.
%. waüva\ 'Jry>\ «•••-•' Deeze Brief van Innocentius IV. berust hl het Pausfelyk Archiev,
Q cv.



jr*£ Codex Diplomaticus', C Vv
tVilhelmus, Bei gratia Romanorum Rex femper Auguftus, univerfis facri Imperii fidelibus pfafentem paginam infpecluris, gratiam
fuam ff omne bonum. Bütum in Cafiris
in Lorkenhaufen, XII, Kal. Augufii. Indicl* X. anno Bomini 125a.
Leger voor Lorckenhaufen ai July 1252. Zie de Byvoegfelen*
CVL
Vniverfis prefentem literam infpecluris Fic*. rentinus de Holland, frater Bomini Willekini Regis Romani Illufiris falutem & omne
bonum. ■ Batum apud Middelburg per cm-
filïum meorum fidelium Domini Hugonis de Cralinge, Anno Bomini 1151 , ff aliorum fidelium meorum, feria fecunda poft Affumptionem beate Marie-,
Middelburg 17 Aug. 1252. Zie de
Byvoegfelen,
CV 11.



Codex Diplomaticus. 12,3 CVII.
Henr. tit. San tic Sabine presb. Card. Apo[t.
fed. Legato. Ex parte dil. fil. Johannis de Hoxhem mi' ïïtis fuit nobis humiliter fupplicatum, ut cum ipfe olim cum Heluidi mullere Leodien. Dioces. per verba de prefenti matrim. csntraxitfier, acpoftmodum inter eos carnali copula fubfecuta, fit compertum quod ditlus miles Helvi. di eiufdem mulieris filiam quam de alio viro fufceperat ante contraBum hujufmodi matrimonium inter eos de facro fonte levarit, quod in matrimonio fic contraclo per quod inter ipfum £? dicte mulieris confanguineos pacis federa reformata dicuntur impedimento hujufmodi non ebft. Ucite remanere valeat de noftra eis per* miffionc licerei. Gerentes itaque de circumfpeBione tua fiduciam in domino pleniorem obtentu Carifimi in Chrifto filii noftri W. Regis .Roman. Illuftris, ac muitorum nobilium per \fuas nobis fuper hoe literas fupplic anilum, pres. \tibi auctoritate committimtts quatenus eiufdem i militi & mulieri fuper ipfo matrimonio & pro , le defcendenie, ab ipfts dummodo fine gravifcan. i dato fieri valeat & negotio predifti Regis ex\pediat provUhas dij pen fan do, prout fecunüum Q 2. IIeum



124 Codex Diplomaticus*
Deum utriufqus faluti videris expedire. Dattim Perufii II. Kal. Septembris Anno decimo*
Perugia 31 Aug. 125:2. Zie de
Byvoegfelen. -
Deeze Brief van» Innocentius IV. berust jn het Pausfelyk Archiev.
* CVIII.
Wittelmus Dei gratia Romanorum Rex femper Auguftus. . Univerfis facri Imperii fidelibus prefentem paginam infpecluris, gratiam
fuam & omne bonum. Datum in Caftris.
ante Cubam II. Kal. Sept. Inditlione decima Anno Domino 1252.
Leger voor Caub. 31 Aug. 1252. Zie de Byvoegfelen.
C1X.
Innocentius epifcopus feruus feruorum dei. D'ileclo filio. ' II. tt. fatttle Sabin. presbitero
L: . i .-, . . . . Ckt-



Codex Diplomaticus. iiS
CcrdlnaU apoftolice fedis Legato Salutem ff 'apotïolicam benedittionem. Significauerunt nobis dilecte in chrifto ftlie . . Abbatiffa &? Conmientus Monaftcrij beate Marie in PJusburgh ordinis fanSi Benediiti TraieEtenfis dioc. quod Orationes quedam in earum Monafterio & libris habentur decaniari folite ab antiquo pre. ter beati Beneditli ordinem & ojftcium que cbferuant que quidem proper füi prolixitatem tedium generant & impedimentnm ingerunt in diuinis, fed eas uerentur propter confcientiam pretermittere abfqus fedis apoftolice licentia fpeciali. fuper quo provideri ftU a nobis humiliter petierunt. De tua igilur circumfpectione plcnam in domino fiduciam obtinentes discretioni tue per apoftolica fcripta mandamus. quatenus fuper hoe eisdem prouideas prout fecundum deum ipfarum animarum faluti uideris expedire. dummodo non derogetur propter hoe ipfius ordinis inftitutis. Datum Peru/ij ij. Kal. Octobris Pontiftcatus noftrj anno Dscimo.
Perugia 20 Scpt. 1252. III. 236.
Dk Stuk berust in de Rynsburgfche Archieven.
£3 cx.



Ja* Codex Diplomaticus.
C X.
Henrico tit. San&e Sabiue presb. Cardfe nali.
Exhibita nobis dil. fil. No. ui. Comitis Ilarcimanni de Grueningen petitio contin. quod disfenfionis auctor talent inter ipfum & no. ui. Comitem de Veringen Conflantien. dioc. diffenfionis matcriam feminayit quod ex ea non folum bonorum ipforum fequebatur defiruttio fed vici* mrum locorum incolis ac univerfis exinde tranfeuntibus multa corporum & renum pericuta imminebant. Unde ad fedandam hujus dis-, fenfionis materiam & inter eos pacta federa reformanda, idem Comes de Grueningen Nob. muiter. Hedewigim natam dicli Comitis de Veringen iuravit ducere in uxorem ac etiam defponfavit. V;rum quia prefatus Comes de Grueningen ipfiam mulierem quarta linea confanguinitatis comingit, nos ipfe prius duxit ad confumationem hujus matrimonii procedendum quam fuper hoe recurfus ad fedem apofiolicam. hafieretur^ nobis humiliter fupplicans ut cttm ad reformaüonem pacis inter ipfös- Comités & mnltorum periculum eyitandum nihil adeo ficut confumatio ejufdem matrimonii operetur falubre remediwn apponere curoremus , Attendentes
igitur



Codex Diplomaticus; isf
jgitur quod urgent necejfitas ff evidenS utilitas difpenfationem expofcit. mandamus quatenus confideraüs diligenter circumfiantiis univ. ft tttilitati ff negotio Car. in Chrifto filii noftri W. Regis Ro. lil. videris expedire dictis Comiti de Grueningen ac mulieri auctoritate noftra per te vel per alium difpenfando concedas ut impedimento hujusmodi non obft. pofftnt ft yelinl ad confumationem matrimonii prediBi proceder e ac inftmul licite remanere. Dat. Perufii V I. Non. Ottobris anno X.
Perugia 2 Oétob. ivgz. Zie de By-! voegfeleiï.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
CXI.
Ego Symon miles dictus de harlem notum fach yniuerfis prefentia vifuris quod contuli dilecto meo iacobo de hilchebroc opidano in harlem minorem decimam meam in harlem inwoude 4? in pattilus c>ttzndentibus ibidem proue-
nien-



"i2& Codex Diplomaticus.
mentent- fub nomine feodali poffidendam dj? libere recipiendam tuit tarnen conditione adiecicf fi dictum ia'cobum mort contigerit quod dicta decima ad feniorem filium fuum legitimum feodaliter deuoluatur Jhfuper de filio ad filiiini ipfius iacobi & de filia ad filiam prenominato' nomine eandem decimam iudico devoluendam Ne autem talis donatio mea ab aliquo fuccefforum meorum infringi vaka't prefens fcriptum figiflo meo prefato jacobo' etiam tradidi confirmatum datum'anno domini m. cc. quitï. gttagefimo ■ fecundo .jn vigilïa apoft oiorum Sytnonis fi? iude.
Den 27 Oft. 1252. IIÏ. 425, 430. IV. 190;
Die Stuk berust op de HoHandfche Leenkamer»
C. X I I.
Wilhelmus Hei gratia - Romanorum Rex fem» per Auguftus Univerfis facri Imperii fidelibus ' prafens fcriptum infpectur'n gratiam fuam '&:'
émti



Codex Diplomaticus. 129
1 emne bonum. Dat. Moguntie Quinto Kal.
i Dtcembr. India, undecima. Anno Domini 125a*
Mayntz 27 Nov. 1252. Zie de Byvoegfelen.
C X 111.
Wilhelm Regi Romanor. Wuft. Dignum est fententias que folempniter regio prstnulgatur oraculo ut illibate permaneant Apoftolice firmitatis patrocinio con carere. Tua Jiquidem Ca. fili Nobis exhibita narratio continebat, quod tu in generali Curia nüper apud frankfort de antiqua Imperii confuetudine eelebrata per diffinitiyam fententiam de communi confenfu Principum Impe. rii eiufdem tibi fidelium ibidem prefentium promuU gatam Mos omnes bonis quibufcumque que ab Imperia tenebant in feudum privare curafti t qui fuper hiis invefiituram infra annum a die quo apud Aquisgranum in Romanorum Regem fuifti divina \favente gratia coronatus a tua celfitudine rec.pere non curarunt prout in autenticis litteris confeclis 'exinde & Regio figillo fignatis, plenius continettur. Nos itaque tue fublimitatis precibus inclina- ,



igo Codex Diplomaticus.
ti, quod a te fuper hoe faam eft ratm habentet ff gratum Mui auctoritate Apoftolica confirmamuf * & Pref- fcripti patrocinio commmimus. Nulli ergo hominum Ueeat hanc paginam noftre confirmationis infringere aut aufu temerario contraire. Si quis autem hoe attemptare prefumpferit, indignationem Omnipotentis Dei, ff beaiorum Petri ff Pauti Apoftoiorum eius fe noverit incurfurum. Datum Peruftii IV. non. Deeembris Anno X.
Perugia % Dec. 1*5*. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in bet Pausfelyk Archiev.
'.%r.'.v.--v..',''.t-\vi - aammw ^ nwttw^ JhBSwsa"' \vühs\v*$ w^sVlx mtt&a&i^tó'tt tv. . j«s tl
CXIV.
Ego Sytnon de Harlem miles notum faeïo 'miverfis prefentes literas vifuris. Quod Eg* 'dedi dilecto meo Willelmo de pqla Opidam de harlem ff Machteldi de arena vxori eiut {n feodum vndecim fmdot iacentts infra -Sca^



Cóbêx Diplomaticus. 131
Unatutn de harlem in quibus manent herman filius bucfiels gode hugo copkijn frater iohanI nis vaftraeds. Nycholaus filius baertild gheI raerd filius aelbrecht, ziric maersman, fuper duos 9 manent aleyt filia nyclaus , aleyt dilins allasrt Si. è neric aleyt gaske pacifice poffidendos ff quiete u1 fub hac forma Si contingeret prediclum Witteli mum ante prediclam Machtitdem mori predifia.M. jj mcedietatem prediclorum fundorum ad vitam fuam I pacifice ff quiete pojfidebit Aliam vero medietatem \\ filius vel filia predicli willelmi que ei in heredi| Sate fuccedet quiete ff fine calumpnia aliqua poffi1 debit quamdiupredicïa M. vixerit. Sed poft mor& tem preditte m. filius qui fupervixerit vel filia heredes prediclorum willelmi ff M. ipfo prediÜo fimiliter mortuo intcgraliter prcdictos fundos in feodum a me uel ab herede meo fi non fupervixero fine aliqua calumpnia pojfidebit in pace quod fi continget primum heredem predictorum W. ff M. mori fine liberis frater vel fcror predicti heredis vel eorum filie vel filii quamdiu vnus fuper vixerit pacifice ff fine calumpnia predictos fundos a me vel ab herede meo in feodum posfidebit ff de predicto feodo nee michi nee heredi meo dabit aliquod releuium nee ipft predicti W. ff M. vel eorum heredes tenebuntur mihi vel heredi meo fuper hijs in aliquo obligati ïn cuius Rei tefiimonium prejentes R. a literas



132. Codex Diplomaticus^
literas predictis W. ö" M. figilli mei munimine tradidi roboratas actum apud arlem Anno domini m. cc. lij. feria quinta ante natiuitatem domini.
Haerlem 15» Dec. 1252. III 345 %
430, 432> 448.
Dit Stuk berust op de Hollandfche Leenkamer.
CX V.
Hcnrico tit. Sancte Sabine presb. Card. Apoft. fedis Legato.
Licet olim fuper provijione dil. fil. Everardi JPrepofiti ecclefie fancti Georgii Colonien, fratris Nob. Viri Arnoldi domini de Dift. noftri, £f ecclefie Romane devoti de aliquo Epifcopatu quem ipfe duceret acceptandum quamcito vacaret in Regno Alamanie facienda tibi fub certa forma direxerimus fcripta noftra idem tarnen grata fe oportunitate ad id offerre tardante, nobis que interim revocantibus litteras fuper Archiepifcopatibus, Epifeopatibus, Abbatiis & Prioratibus conferendis a nobis eonceffas & proceffus auctoritate Htterarum
ipfo-



Codex Diplomaticus. 133
! ipfarum juf er hiis habitos habendos irritanti1 bus, ita quod hii ad quos pertinet de illis difpo* ; nendi libera fit facultas proventum fpei de noftra ji in hac parte concepti gratia non fuficepit. Movente j igitur nos & efficaciter impellente ad fpeciaiiter f fuper hoe aliquid demandandum quod Ca. in Chris.
to fil. nofter W. Rex Romanor. Illuftris apud \ Lugdun. pro hujufmodi provifione viva nas vace I rogavit, quodque tu et idem Rex nuper pro ipfo I E. inftante per literas fupplicaftis mandamus quaI tenus reyocatione hujufmodi non obft. in ejufd. I Everardi provifione procedas iuxta priorum conti\ nentiam litterarum. Dat. Perufii V. ld. Januar.
Anno X.
Perugia 9 Jan. 1253. Zie de
Byvoegfelen,
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
CXVI.
Eidem.
Devotionem quam Ven. f. nofter Magdeburgen.
R 3 dt'



*34 Codex Diplomaticus.
Archiepifcopus ff dil. fil. No. vle. Heryeftus Comes de Glichen. Othonien. . . Advocatus dt Gera Nuemburgen, dioc. una cum fuis circa Rom. gerant ecclefiam nobis diligenter per tuas Utteras exprejfifii afjetluofe depofcens quod cum dil. fil. in Chrifto Cecilia relicta cujufdam nicolai Comitis. de Halandia confanguinea ipfius Archiepifcopi ff Rewmo nato prefati Comitis ut non obft. quod quarta affiinitatis linca fe contingunt matrimonialiter copulari valeant, ac etiam quod Nob. Vir. Henricus advocatus de Plcwe frater preditli Ad~ vocati de Gera ff Abcedis nata Nob. Viri Hermanni de Luhcemburg Nuemburgen. dioc. quam idem Henricus pro fedire pacis inter fe ac illius confanguineos reformando fibi de fatlo matrimonialiter copulavit pluribus ex ea filiis procreatis non obft. quod ipfi quarta confanguinitatis ff tertia Affinita» tis linea funt conjunfti manere poffint in matrimonio fic contraclo difpenfare cum eis de benignitate folita dignaremur. Nos itaque digne volentes, quod diclus Archiep'fcopus ff iidem Nobiles apud nos pro fuis meritis inveniffe gaudeant gratiam benivolentie fpecialis probate circumfpeclioni tue pres. tenore committimus ut cum prefatis perfonis fuper hujufmodi matrimonüs auctoritate noftra difpenfes fi negotio ecclefie ac Imperii quod in partibus Mis agitur ff utilitati Ca. in Chrifto fil. noftri . .
Ro-



Codex Diplomaticus. 135
Romanorum Regis Illuftris id vidsris expedire. Datum Perujii XII]. Kal. Februar. AnnoX.
Perugia 20 Jan. 1253. Zie de
Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
CXVII,
Wilhelmus Dei gratia Romanorum Rex fem-, fer Auguftus univerfis facri Romani Imperii fidelibus prefentes titteras infpeRuris.gratiam fuam ff omne bonum. ■ Datum Luneborg III.
Nonas Februarii. Anno Domitii 12,53.
Luneburg 3 Febr. 1253. Zie de
Byvoegfelen.
cxynj>
tjjtiverfis Clericis ff Laicis Aquen. Leodien. Dioces.
^uia poft reditum vefirum ad devotionem ecclefie
tam



*3ö Codex Diplomaticus;
tam in fide- ipfius quam in ohfequio Carijfimi in Chrifto fil. noftri W. Regis Romanor. Illuftriintelleximus vos fervere nos perfonas veftras oh id & eiufdem Regis obtentu nobis fuper hiis pro vobis eum inftantia fupplicantis honorare volentes dono gratie fpecialis, vobis in devotione ipforum ecclefie ac Regis perftftentis auttoritate pres. indulgemtis, ut extra muros Aquen. vos èmnes vel finguli non poffitis per titteras Apoft. Sedis vel Legatorum eiufdem fuper aliquibus negotiis in judicium evocari abfque fpeciali mandata Sed. ipfius faciente ple. nam Ö" expreffam ac de verba ad verbum de in. dul. hujufmodi mentionem. Nulli ergo &c. Da. turn Perufii Kal. Martii Anno X.
Perugia i Maart 1253. Zie de Byvoegfelen.
' Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
CXXIX/
Henrico Duci Lotharingie, «gP Brabancie. Cupientes Imperii Romani negotium fine laudabili auEiore domino confumari feryentur appetimvs



Codex Diplomaticus. '137
ut omnes ecclefie fifii Ö" precipue ipfius Magnatcs i Imperii ad negocii promotionem ejufdem viriliter & conftanter affurgant, eofique libenter ad id nostris monitis Ö" precibus cxcitamus. Hinc eft quod Nob. tuam monemus rogamus & hortamur attente, ac per apoftolica fcripta mandamus in remiffi. peccat. injungendo, quatenus prediftum negotium iam per Dei gratiam profpere inchoatum ardenti animo profequens Ca. in Chrifto fil. n. W. lil. Rom. Regi contra quoslibet ipfius adyerfarios efficacittr ff potenter ajfiftas. Nos enim nee. in vita ejufdem Regis nee etiam poft ejus obitum fi eum forte de hoe feculo interim vocari contigerit te ac tuos heredes aliosque tibi adherentes aliquatenus in hujus negotio deferemus nee pacem etiam quin te ac ipfos in pacem ponamus reformabimus cum adverfariis fupradictis- Dat. Perufii V. Id. Martii Anno X. - -7_,, -. _ ^rv .„fc^*, v.n&m
Perugia 11 Maart 1253. Zie de By¬
voegfelen,
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
S CXX.



ïg? Codïx -Diplomaticus.
cxx.
Fratri Henr. tit. Sancte Sabine presb. Card* Apoft. Sed. Legato.
Ex parte dit. fil. nob. Viri Ducis Erabantie fuit nobis humiliter fupplicatum ut Nob. vi. Godefrido domino de perwes Ö" de Gribergis confanguineo Ö" conjiliario fuo exponere fe ut afferit devotioni Rom. Ecclefie ac Ca. in Chrifio filii noftri W. Regis Rom. 111. obfequiis cupienti decimas terrarum qus in dominio ipfius Godefridi de novo redigi contigerit ad cutturam teriia parte decimarum ipfarum RecJoribus ecclefiarum in quarum confiftunt parrocliiis vel perfonaliter in eis defervientibus refervata concedere de fpeciali Apoftolice fedis gratia curaremus. Quocirca difcret. tue pres. auctoritate committimus ut fuper hoe agas vice noftra prout negotio ecclefie, ac utilitati prefati Regis tua providentia viderit expedire. Datum Perufii V. Id. Martii anno X.
Perugia 11 Maart 1253' Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
CXXI.



Codex Diplomaticus. 139
CXXI.
Eidem pro Nob. vi. Duci Brabancie.
Ex parte dil. fil. Nob. vi. Henrici Ducis Bratantie nobis extitit humiliter fupplicatum , ut cum ipfe in obitu patris fiui gravibus remanferit debitis obligatus, ac propter hoe Rom. ecclefie , ac Ca. in Chrifto filio noftro W. Regi Rom. Illuftri asfiftere hactenus nequiyerit prout geffit & gerit in yotis eidem in relevatione debitorum hujufmodi quatenus potentior fiat in fubfidium Regis eiufdem, decimas terrarum, quas in ipfius dominio de novo rtdigi contigerit ad culturam ÖV. Qut fupra pet totum y Dat. ut fupra.
Perugia 11 Maart 1253. Zie de
Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust: in het Pausfelyk Archiev.
CXXII.
, ; Abbati Ö* Priori d. Middelburch Premonftraten. Ord. Traject, dioc.
Ex parte dil. fil. nob. vi. Henriet Ducis BraS a hantif



140 Codex Diplomaticus;
bantie ff Lothoringic fuit nobis humiliter fupplicatum ut cum ipfe quafddm decimas ff res alias quas idem ff progenitores fui hactenus libere ficut alios fuos redditus tenuerunt pro anime fue & antecefforum fuorum falute velit eccleftis quibufdam conferri ff prebendas inftitui ex eifdem que fint Rom. ecclefie cenfuales ff fuper hoe favorem digna^remur apoftolicum impertiri. Nos igitur ad inftar fel. ree. Honorii P. P. predecefforis noftri memorati Diicis fupplicationibus. inclinati memdamus quatenus fi res ita fe habeat eidem ad perficiendum predictam auctoritatem vice noftra fublato appellationis obftaculo impendatis jure patronatus in eifdem prebendis fibi ff fuis heredibus refervato Contra ffc. Datum Perufii 1 {. ld. Martii anno X.
Perugia isMaart 1253. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
CXXIIL,



Codex Diplomaticus.' 141
CXXIII.
Omnibus prefentia vifuris, Criftina humilis Caftellana de Leydis, Uxor Th. Caftettani ibidem Mititis, fatutem in Domino fempiternam; neverit vniverfttas veftra, quod nos Aream quam Willelmus de Pole opidanus in Harlem a nobis feodaliter pojjidet, Ji ipfum Wiïhelmum fine legi. timo filio fuo mori contigerit, feniori filia ejufdem Willelmi legitime prcefato jam jure contulimus posfidendam; Medietatem autem pranominatt aree Machtetdi vxori pradicli Wiïhelmi, quam diu ipfa vixerit in duarium ajjignauimus optinendam. In cujus rei tejlimonium prefentes literas ftgilto dllecli Mariti noftri prelibati Caftettani de Leydis, quia Jigillo non utimur, dignum duximus roborandas. Datum apud Haerlem Anno Domini m. cc. Quinquagefime tertio, In Craftimo Afcenftonis Domini noftri Jeju Chrifli,
Haerlem 30 Mey 1253. IIIL 383, 431* 451» 452-
Dit Stuk berust op de Hollandfche Leenkamer.
S 3 CXXIV.



H% Godix Diplom aticus.
cxxiv;
. . . Epifcopo Cameracen. Olim exponente nobis ven. f. noftro Archiepif. ccpo Livonie Eflonie £f Prufcie quod' de proyentibus Archiepifcopatus fui propter mahtiam habitantinm in eodem non poter at fuflentari, eidem coneeff.ffe dicimus, ut proventus Lubicen. ecclefie pas* toris Regimine deftitute pojfent pro fufientatione fua quoad viyeret ad manus prcprias retinere. Verum quia ficut a fidedignis accepimus idem Archiepifcopus nonnullos redditus epifcopatus Liyonie ex quibus fuflentari commode pot eft poftmodum acquü fivit. Nos cupientes eid. Ecclefie ne quod abfit ex nimia vaeatione irreparabili incurrat dippend.urn de pafiore idoneo proyideri (f confiderantes quod per prudentiam & indufiriam Ven. f. n. J, di Biest ord. fratrum Minorum epifcopi Sambienfis in multis expertam negotiis utpote qui Ca. in Christo fil. noftro G. Illuftri hegi Romanorum confianter ajfifiens & contra indevotos & rebelles ipfius predicans verbum Crucis multis fe periculis expofuit pro negotio ecclefiegenerali, ad cujus promotionem indefeffo ftudio diutius laboravit, ita-ut" per ipfius minifterium nonnulla Caftra & Ville Regni Alemanie ad mandatum Regis rediere prediüi poffit eadem ecelefia in fpiritualibus & tempo-
ralibus



Codex Diplomaticus. 143
ralibus Jalubriter gubernari fraternitati tue prefato tiege nobis fuper hoe per fuas litteras fupplican» te per apoftoliea fcripta mandamus quatenus prediftam eoneejjionem proventuum Lubicen. ecclefie eidem Archiepifcopo faótam revocans, ac eundem Epifcopum ahfotvens aucloritate noftra per te vel alium a vinculo quo tenetur ecclefie Sambien. ipfum eidem ecclefie Lubicen preficias in Epifcopum & pafiorem plena fibi fpiritualium & tempor alium eiufdem ecclefie adminiftratione commiffa coneeffa ei nihilominus licentia fe ad ipfam ecclefiam transferendi, ac facias ei a Capitulo & Clero (f populo Civitatis & dioc. Lubicen. obidientiam (f reverentiam debitam exhiberi. Contrar. non obft. conceffione prediêla dummodo ut prediclum eft red. ditus acquifierit ex quibus poffit commode fuftenta. ri , feu fi. eidem Archiepifcopo vel Capitulo aut Clero & populo fupradiBis generaliter yel fpecia** liter af ede Apoftoliea ftt indultum quod excommu. nicari, fufpendi vel interdict nenpojfint, aut quod, nulli de epifcopatu ipfius ecclefie proyideri valeat per litteras apoftolicas abfque affenfu illorum ad quos eleclio confirmatio epifcopi ipfius ecclefie nofcitur pertinere, nifi totus tenor ipfius indulgentie de verbo ad verbum in. eifdem litteris fit infertus, vet quavis alia indulgentia fedis. eiufdem eujufcumque teneris exiftat per quam non expresfam prefentibus premijfa impediri vahat. vel dijfees.



144 Codex Diplomaticus*
ri, feu quod eidem fratri de epifcopatu eiufdem ecclefie Sambien. mandavimus proyideri. aut Jitteris que fuper revocandis proyifionibus de Epifcopa. tibus concejfis & concedendis a Nobis a fede Apostolica emanarunt & conftitutione dc duabus dietis editis in conf. generali. Nos enim epifcopatum ipfius ecclefie Lubicen. ncftre aut tue donativni refervantes epifcopo conferendum eidem decernimus ex nunc irritum & inane fi quod de ipfo in eiufdem Epifcopi prejudicium a quoquam contigerit attemp* tari. Datum Afifii non. jfunü anno X.
Asfifen 5 Juny 1253; Zie de
Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk | Archiev»
cxxv.
H. tituli S. Sabine Presbytero Card. Apos* tolice fedis Legato.
Et fi conjunctio copule conjugalis in quarta con. fanguinitatis vet affinitatis linea facris fit canoni*
bus



Codex Diplomaticus t4g
ius inter dicla, provide tarnen fuper hiis interium Romana difpenfat Ecelefia maxime cum urgent neceffitas, vei evidens utilitas id expofcit. Cum igitur ficut ex parte tua fuit propofitum coram nobis Nobites Viri Henricus Comes de Lucelluntiburg Treveren. Dioc. in Ecclefie negociis fe tibi obfequiofos exhibuerint & devotos, nos intendentes ipfós ob hoe gratia profequi £? favore mandaéusquatenus recepta ab eodem Girardo de adherendo Ecclefie , ff Cariffimo in Chrifio fitio noftro IV. Regi Rom. Illuftri idonea cautione cum ipfo ff nob. multere Mahadi uxore fua non obftante quarta confanguinitatis linea, quam fibi ad inyi- . cem attinent in contratto matrimonio remanere libere yaleant auctoritate noftra difpenfes, prout videris expedire. Datum Jfifii Kal. Julii Anno XI.
Asfifen i July 1253. Zie da
Byvoegfelea.
Deeze Brief van Innocendus I V. berust in her. Pausfelyk Archiev.
CXXVI.



•m6 Codex Diplomaticus.
cxxvi.
. . . Thefaurario Monajlericn.
Et fi ad provifionem cunBorum fff. (^ufque fuffragantur). Hinc eft quod nos dit. Jit. Gerardo Canonico Ecclefie S. Petri TraieBen. probitatis fut nuritis fuper quibus laudabile fibi teftimonium perhibetur, ff obtentu Carijfimi in- Chrifto filii noftri W. Regis Rom. Illuftris fupplicantis nobis pro eo fpecialem gratiam facere intendentes, mandamus quatenus eidem Canonico proyideas auBoritatt noftra per te vel per alium fi alias pro eo bemficiando non fcripfimus in Civitate vel diocefi Traittfen. de beneficia ecclefiaftico prebendali, vel alio etiam fi curam habeat animarum fi yacat ad prefens, vet quam primum ad id obtulerit fe facultas, faciens ipfum in Ecelefia in qua duxerit providendum fi coltegiata fuerit in Canonicum recipi atque Fratrem. non obftan, fi habeatur in ea ftatutum de certo canonicorum numero juramento, vel confirmatiane fedis apoftolice feu quacumqut alia firmitate vallatum , aut fi in ea direximus fcripta noftra, pro aliis quibus fff. {[ufque generai i ), feu quod idem Canenicus alias beneficianis exiftit, aut fi .perfonis ejufdem Ecclefie, vel aliquibus de partibus illis ab eadem fede indultum txiftat, quod ad receptionem vel proyifionem ali-
cujus



Codex Diplomaticus. 147
cujus compellï aut interdict, fufpendi (ff, (ujque mentionem). Contradittores ffc. Datum Afifii XVI. Kalen. Sept. Anno XI.
Asfifen 17 Aug. 1*53. Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
CXXVII.
I . . Decano ff . . . Cantori Ecclefie Bruxetlcn. Cameracen. Dioc.
Sua nobis dileclus filius Godefridus Capellayus 1 Carijfimi in Chrifto filii noftri W• Regis Rom. .Illuftris Canonicus Ecclefie S. fohamis Leod. peHttione monftravit, quod Heet ipfe auftoritate fedis .Apoftolice jamdiu receptus fuerit in eadem Eccle\fiain Canonicum ff in Fratrem, prebendam tarnen fibi 'de jure debitam, que peftmodum in ea wacayit Ecelefia , Johannes quondam Decanus VSünïli Symeonis Trcvercn , qui fe gerit pro Canomie. ejufdem Ecclefie contra juftitiam occupayit, T 2 ff



148 Codex Dif lomaticus,
adhuc in ipfius G. non modicum prejüdicitm detinet occupatam. Jdeoque mandamus quatenus parübus convocatis audiatis eaufam , G? cppellatione remota eam infra tres menfes poft recepüonem prediclam concordia vel judicio deódatis. Facientes &c. ( ufque obfervari). Alioquin eaufam ipfam inftrutlam vel non bi", ftruclam remittatis ad apoftolice fedis examen, prefigentes partibus terminum peremptorium tompetentem, quo per fe vel procurator es idoneos ad totam eaufam fufficienter inftruclos cum omnibus munimentis cj? rationibus fuis noftro fe confpetlui reprefentent, failure ac receptu. re , quod ordo ditlaverit rationis. Quod autem inde feceritis &c. (ö/#t#intimare.) Teftes &c. Datum Aftfti III. Kalen. Septembr. Anno XI.
Asfifen 3^ Aug. 1253. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
C XX VIII.



Codex Diplomaticus. $4ft
CXXV1II. Mleilo Leodien. .
Exigentibus devotionis tuis meritis votis tuis I iïbenter annuimus, ff petitiones tuas quantunt | cum Deo posfumus favorabtliter exaudimus. Cum j igitur ficut ex parte tua fuit propofitum coram I tyobis, tu occafione obfequiorum, que hactenus | Ecclefie Romane, ac Carijfimo in Christo filio I noftro JV. Regi Rom. Illuftri fideliter impendisI fe dinosceris gravibus exiftis debitorum oneribus i pregrayatus, nos tuis devotis fupplicationibus inj clinati prefentium tibi auctoritate concedimus, ut | proventus, ff redditus bonorum ecclefiafticorum 1 Ciyitatis ff Dioc. Leodienfis, que usque ad | Triennium yacare contigerit, pojfis per unum anI num percipere in folutionem hujusmodi debitorum | integre convertendos, refervata de ipfis proventibus I ff redditibus adEcclefiarum ipfarum obfequia con1 grm portione. Non obftante ditlarum Ecclefiarum confaetudine vel ftatuto juramento, yel confirmatione fedis Apoftolice, feu quacumque firmitate aha roborato, feu quavis indulgentia cuicumque perfone dignitati vil loco ab eadem fede concesfa ,ptr quam non expreffam prefentibus cffeclus noftregratie impedirivaleat,feu etiam retardari. Nutïi fJc- Dalum Affifii Kal. Oflobr. Anno XE. Asfifen i Oct. 1253. Zie de Byvoegfelen? Deeze Brief van Innocentius I V. berust in her Pausfelyk Archiev.
T 3 CXXIX.



££0 Codex Diplomaticus. CXXIX.
Magiftro Nicolao Scarfo Canonico Canteracen. fcriptori noftro.
Diletlus filius Dominions de Caleno Clericus Cariftftmi in Chrifto filii noftri W. Regis II. luftris nobis expofuit, quod Heet olim tibi nostris dederimus litteris in. rviandatis ut fibi in Regno Alamannie de aliquo beneftcio prebendali, vel alio etiam ft curam animarum haberet proyidere. curares, nullum- tarnen ex ipfis litteris eft commodum affecutus. ■ Volentes igitur quod de Clerico ipfo gratiofs incepimus perducere ad efeclum, mandamus quatenus fi eft ita, non - obft ante ft aliquibus Archiepifcopis ip fius Regni ab apoftoliea fede indultum exiftat, quod in eorum Civitatibus, feu diocefibus de beneftciis eccleftafticis nequeat' fine eorum confenfu per litteras apoftolicas alicuiproyideri nift in ipfis. litteris de eifdem civitatibus És? Dioc. mentio habeatur, & ipft executores fuerint in eifdem litteris deputati3& quod idem Clericus non eft in facris ordinibus conffitums, ad quos prout afferit paratus exift.it oportunis ter.iporibus promoveri, ad ejusdem Clerici froyïfionem procedas de bmeftcia, quod .Wiflj. '-4 -•< '• > • idem



Codex Diplomaticus, 151
idem duxit acceptandum juxta litterarum een; tinentiam earumdem. Datum Laterani XII. Kalen. Decemkr.
Lateraan 20 Nov. 1253; 2ie de Byvoegfelen.
Deeze Briel van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
cxxx.
Epif&opo Erbipolenl
Diletli filii . . Decanus . . . Scolafticus. Henricus de Drondorf ff Heidenricus de Zein* genbe, ac quidam alii Canonici Halberfiaden. Ecclefie nobis fignificare curarunt, quod cum Ven. Frater nofier M. condam Halberfiaden. Epifcopus a dilecto filio noftro H. tituli S. Saline presbhero Cord. tune in partibus Hiis apoftolice fedis Legato ceffionem ex eert is eaufis cum inftantia pofiulaffet, idem Legatus in-
tel-



J52 • Codex Diplom aticusJ
telligens cejfionem hujufmodi non fore ipfi Ec* clefie-fruttuofam eampenitus non admifit, man» dans nichilominuj . . . Decam . . . Prepofito , ff Capitulo ipfius Ecclefie ad cautelam ne ante cejfionem ejufdem Epifcopi a nobis , vel ab eo rite admisfam nullum in Epifcopum ipfius Ecclefie eligere attemptarent, quod fi fecus fieret denunciabat irritum & inane. Verum Ludolfus de Slade'm Ecclefiepredifte Canonicus iniciens ambiüonis oculos ad eamdem, êf cogitans per Jurreptionis aftutiam cathedram ascendere pafioralem una cum quibufdam aliis Canonicis ipfius Ecclefie fautoribus fuis ad Legatum eumdem duos fraudulentos nuncios per cejfionem ipfius Epifcopi deftinarunt. Et Heet idem Legatus cejfionem ejus nee tune etiam admi fiffet redeuntes, tarnen prefati nuncii ceffionem hujusmodi ab eodem Legato receptam ipfi Epifcopo prout ïnfirutti erant mendaciter fuggefferum. Cumque diclus Epifcopus nimis ere. dulus mendaciis hujufmodi Nunciorum non recept is ab ipfo Legato fuper hoe aliquibus litteris oneri pontificalis dignitatis cefjiffet ftmpliciter. prefatus Ludolfus in publicum fue fraudis venena producens fe de fado in paftorem ipfius Ecclefie vel raptorem potius eligi pracuravit. & receptis a Cariftmo in Chrifto filio noflr»
IV.



Codex Diplomaticus. 153
W. Rege Rom. Illuftri tacita veritate regalibus & amminiftrationi Epifcopatus Halberfiaden. fe temere ingerens, ac occupans Caftra, & alia bona ipfius, demum ordine prepoftero & ex malicia commutato a Ven. Fratre noftro G. Maguntin. Archiepifcopo Loei Metropoli' tan. hujufmodi eletlionis confirmationem obtifiuit nullam ipft, vel difto Regi de tam informi proceftu faciens mentionem; prefatus vero Legatus quia fibi plene conftitit de premiftis proceffum electionis hujufmodi, ff quicquid es. fit ob eam, vel ex ea fecutum per fententiam diffinitivam denunsians, £? denunciari faciens non tenere, diftum Legatum pro eo quod Gastra, & bona hujufmodi detinebat contra mandatum Card. ejufdem nichilominus occupata, ö? quia coram ipfo vocat. ab eo legit'tme comparere contmtaciter recufavit excommunicatienis vinculo exigente juftitia innodavit. Prelatos & Clerum Halberfiaden. Civit. & Dioc. ab ipfius cbedientia, Barones vero, & Nobiles Minifieriales, Vaffallos & alios hominef ipfus Ecclefie djuramento fidelitatis fiquo eidem Canonico ttnerentur abfolvens, ipfofque denunciari jaciens per Ven. Fratres noftros G. Maguntin. &. . . Magdeburgen. ArchiepifcopoSf ac . . . PHldefemen. Nuwembttrgen. ff . . . Merfeburgen. Epifcopos ad ea penitus fion tcneri. Collationem quoque dignitatum perfonay mum



154 Codex Diplomaticus.
mum aliorumqite beneficiorum, ff bonorum ip' fius Ecclefie fi quam fecit dictus Canonicus casfam & irritam nunciavit, ff ipfum tanquam excommunicatum fïngulis diebus Dominicis ff fefüvis pulfatis Campanis, ff accenfis can delis per diftos Archiepifcopos ff Epifcopes mandavit publice nunciari, propter quod dicli Detarus, fcolasticus, ff alii ejusd. Ecclefie Canonici hec approbari a nobis in hujusmodi excom. municatienis fententiam apoftolico roborari munimine petierunt. Nos igitur diftam cjusdcm Legati diffinitivam fententiam ratam habentes ff gratam, ipfamque auctoritate apoftoliea confirmantes, Fratcrnitati tue per apoftoliea fcripta mandamus, quatenus diclam ex communie ationis fententiam ficut rationabiliter eft prolata facias auctoritate noftra usque ad fatisfaciionem condignam appellatione remota inviolabiliter obfervari. Contradietor es ffc. nullis obfïantibus litteris veritati ff " juftitie prejudic antibus af ede Apoftoliea impetratis vel etiam impetrandis. Nolumus tarnen quod prefato W. Regi Roman. Illuftri per hujusmodi iittteras aliquod prejudicium generetur. Datum Jjaterani III Kalen. Decembr. Anno XI.
Lateraan 29 Nov. 1253. Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust
in het Pausfelyk Archiev.
C XX XII



[Codex Diplomaticus.
C X X X I.
Episcop» Sabien. de Ot d. Fratrum Minorum.
Sinceritas devotorum Ecclefie tune potisfime in mugmentum deducitur cum btnignitas Apoftolice Sedis in eomplendis eorum defideriis prompta 'fiy propitia reperitur. Sane dilecla in Christo filia Muiier Nobilis M. rclicta quondam C. Comitis Palatini de Tunigen ficut nobis expo/uit post mortcm ipfius Comitis matrimonium cum dilecto filio Nob. viro R. Domino de Durne Ecclefie Romane devoto comraxit, ignari tarnen, quod idem Nobilis prefatum Comitem quarta confanguinitatis linea eontigisfet. Qtiare pro parte ipforum nobitium humiliter petebatur a nabis ut providere fuper hoe de benignitate fedis Apoftolice curaremus. Nos itaque de tua circumfpectione confifi , tibi qui Carisfimi in Christo filii nostri W. Regis Rom. Illustris familiaris effe diceris , pref ent ium tenore committimus quatenus confideratis diligenter circumflantiis univerfis fi negocio Ecclefie, ac utilitati dicli Regis id videris expedire, cum prefatis nobilibus auctoritate nostra dispenfes , ut in matrimonio fic contraclo non tijtante impedimento hujusmodi libere valcant perV a ma;



rgt$ Codex Diplomaticus.
manen. Datum Laterani IV. Jdus Dtcembris Anno XI.
Lateraan n Dec. 1253. Zie de Byvoegfelen.
Deeze brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev-
CXXXII.
Vniuerfis tam prefentibus quam futuris' hec' prefentia vifuris feu audituris. Heynricus dominus de Voime ö" Zelandie caflellanus falutem in eo qui est falus omnis . . Nofcant uniuerji ac ftnguli, quod nos totam terram de heenvlite omni dominio officia (f bannis fuperioribus ($ inferioribus iure hereditario domino hugoni dilecto fratri nostro ficut a dilecto patre noftro bont memorie quondam domino de Voime domino theodcrico receperat erogamus pojfidendam preterea triginta
mar^



Codex Diplomaticus. 157
marcas de petitione in Walacria in feodum eontu. Irma; habendas prefato domino hugoni & in quo. Ubet anno ibidem recipiendas. In huius rei testimonium hoe prefens fcriptum domino hugoni erogamus jigilli. noftri appenfione roboratum. Datum in Westvoirne. anno Domini m. cc. Hij in eraftim eircumeifionis domini . ..
Wesrvoorn a January 1254.
Dit Stuk berust op de Hollandfche Leenkamer. (0)
CXXXIII.
Episcopo Argentinen.
Licet 'conjugatis contractus copuJe fn quarta confanguinitatis ff affinitatis gradu a facris fit
cano-
O) Men vindt het yertaald ] in de Befchryving van den Briel. p. 2., uit welke wy het fteeds hebben aangehaald.
v3



Codex Diplomaticus.
eanonibus interdittus, coufuevit tarnen fedes- apostolica cum benemeritis in gradu hujusmodi cum id fuadet necesfitas vel utilitas despenfare. Lecta quidem nobis ex parte dileeti filii Nobilis Viri Walteri de Efchibach Confiantien. Dioc, petitione con. tinebat, quod eum olim inter fuos et nob. Mulieris Kunigunde uxoris fue, nate nobilis Viri......
Comitis de Suiza confanguineos es/ent inimicitie capitales ut malis innumeris, que de fonte hujusmodi odii procedebant finatis terminus poneretur, idem W. ff K. matrimonium ad invicem *quamvis quarta fe confanguinitatis linea con. tingerent contraxerunt, ff procrearunt filios in hujusmodi matrimonio permanentes. Cum igitur Carisfimus in Christo filius noster W. Rex Rom. lllustris, ff tu, ac Ven. Frater noster....
Confiantien. Episcopus ff dit. filius.... Abbas
S. Galli per fuas asferuerint litteras, quod prefatus Walterus Romane Ecelefie fiit devotus, ff poffit ac velit Ecclefie gtneral. ff Imperii negotio existere fruüuofus, mandamus quatenus ad petitionem Regis ejusdem, quod prefati Walterus ff muiier, in fic contracto matrimonio licite permaner e, ac eorum proles in bonis fuis eisdem legitime fuccedere valeant, impedimento confanguinitatis hujusmodi non obftante, cum ipfis auctoritate nostra dispenfes, prout fecundum Deum anima-



■ra
Codex Diplomaticus. 159
f marum torumdem faluti ac frediflo negocio viderls | expedire. Datum Laterani nonis Januar. An-_ no XI.
Lateraan 5 Jan. 1254, Zie de
Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
CXXXIV.
Scolastico Noye Ecclefie extra muroS Huxarien. Padenburgen. Dioc.
Meritis laudabilis converfationis ff yite dilect. fil. Joannes Cononicus Lubicen. Clericus dilecti filii Nob. Viri. . . Ducis de Bruneswie fororii Carisfimi in Christo filii go/tri W. Regis Romanorum lllustris iuvari dinoscitur, ut a nobis benigni favoris gratia foyecitur. Hinc eft quod nos in eo diftum Ducem et Ken. Fratres noftros . . A** chiepiscopum Livonie ff Pruscie, ac . . . Epissopum Roskilden.y nee non Comités Holtfane
Eo-



160 Codex Diplomaticus.'
Ecclefie Romane devotos, qui pro ipfo apoftolicani gratiam per affectuofas litteras imploraruht honorare yolentes, mandamus quatenus eidem Canonico in aliqua Ecclcjiarum Bremen, provincie, Cajhedralium, vel aliarum prout duxerit acceptandum. de perfonatu, vel dignitate, etiam curam animarum habente, ad cujuscumque collationem pertineat, Ji vacat ad prefens, vel quam primum ad id fe facultas obtulerit, auctoritate noftra provideas , aut per alium facias provideri. Non obftan. Ji pro aliis in Ecelefia, in qua fibi provifum fuerit direxerimus fcripta noftra, quibus (Sc. (usque generari), vel fi de mandato Legatorum fedis apoftolice aliqui funt ibi recepti, quibus eum in affecutione hujusmodi perfonatus ff dignitas preferri volumus , ficut de jure fuerit preferendum, feu quod idem alias bencficiatus exiftat, aut quod alias fcripfimus pro eodem, Jive aliqua indulgentia quibuscumque perfonis, locis vel du gnitatibus de partibus illis comunite, vel divifim, fub quacumque forma, vel expreffione verborum ab apoftolice^ fede conceffa, quod fuspendi, vel interdici, aut excommunicari, feu ad receptionem alicujus compelli non poffint &fc. Qusque mentio habeatur), aut conftitutione de duabus dietis edita jn concilio generali, ita quod ultra tertiam vel quartem ffc Contradictores ÖV. Nos enim nichilominus irritum decernimus ff inane , fi fecus
fu-



Codex DïplomatIcu*. tüt
%per premijfi* fuerit anernptatum. Daturfi Lh* tercmi V Kaï. Februarii Anno XÏ.
Lateraan a8 Jan» 1254. Zie et©
ByvoegTelen'i
Deeze Brief van Innocentius tV. berust in het Pausfelyk Archiév.
CXXXV.
jirchiepiscopo Mngdthürgen.
lêrf faciendam tibi gratiam Jptciafë'm { yotionis confiantia , «w ff Romanam-
Eccleftam habere dmfceris, éj? Car'.sfimi in Christo filii noftri W. Regis Rfomanor. ïïïuftris precamina nos inducunt. Cum igiiur Jicut ex tua (SJpfiu's pafte fuit propoftünz coram nobis dum ad ipfum ab eo vocaxus pre recipiendis de manu ejus juxta morem fregalibus ff Imperii a^endis acóedè'es cdptu's ff fpoliatiiS in via mdgha prius qüain ëvddefes (ubire te opormerit onerü expë'nfarum > fflj



iwk Codex Diplomaticus.
ejusdem Regis (f tuisfupplicationibvis inclinatê prefentium tibi auctoritate concedimui, %tproven tus etredditusprimiannibeneficiorum vacantium, vel que ufque ad completum triennium vacars contigerit in tua Civitate vel dioc. convertere per te vel alium valeas in folutionem hujusmodi debitorum. Contradillores &c. Noti obftan. fi aliquibus de partibus illis quod excommunicari, fufpendi, vel inter dici, aut convoniri extra certa loca non valeant a fed& apoftoliea fit induhum. Datum Lateranh yill jfdus Februarii Anno XI.
Lateraan 6 Feb. 125-4. Zie de By* voegielen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berusp in het Piuisfelyk Archiev.
CXXXViL
Episcopo Sambien.
Ad promotionem negocii Ecclefie ac 'Roman. Imperü cunclis inhiantes afectibus iugi erga
eam



Codex Diplomaticus. i<a$
ectm follicitudine vigilamus, ff ut po fit auttore Domino 'laudabiliter proyenire, totius diligentie ftudium adhibemus, impendendo ad hoe quam poffumus operam, ff aliorum opem nichilominus postulando. Hinc eft quod nos ie Fraternitate tua plenam in Domino fiduciam ebtinentes, prefentium tibi auctoritate concedimus, ut per Regnum, Alamannie poffis Christi fidelibus proponere verbum Crucis, ff omnibus, qui pro et* clefie vel kariffimi in Christo filii noftri W. R0 • man. Regis Illufiris auxilio vel fubfidio contra C. natum quondam Fr. Rom. Imperatoris, funsque fautores ipfius Crucis fignum affumpferint, illam peceatorum yeniam, ff idem privileg urn, eamque immunitatem tribuere, que Crucefignatis pro terrt fancie fuccurfu confUevit fedes Apoftoliea elargiri, eofque fub protefiione fedis ejufdem fufcipere, ac ipfis confervatores juxta formam predifle fedis folitam deputare; perfonis infuper ec~ clefiafiicis, que contra prediclos C. ff fautores ipfius crucis fuerint caradere infignite, tribuere licentiam obligandi ufque ad triennium redditus ff proventus fuos ecclefiafticos juxta indulgentiam Crucefignatorum pro terre fubventione prefate non obfiante confuetudine qualilet, vel fiatuto quacum* que firmitate vallatis, nee non eonvocare plebanos, Reclercs ff Clericos Ecclefiarum ejusdem hegni eum fuis plebibis pro memorato negotio X 2 quo.



t'64 <?odsx Diplomaticus!.
guotiens videris expedire, ipfosque fi neccejfe fui^ rit ut ad tuam convocdtionem accedant ptr- eenfi. èuram ecclefiafticam privilegiis quibuslibeA •2? indulgcntüs apoftolicis nequaquam obfianiibus cohercere, ac ut copiofior ad audiendum verbum prefatum populi confluat muJtitudo, omnibus vere 'penitentibus & confejjis qui ad hujusmodi mam predicationem accefferint XX vel XL dies de injmilis fibi peniten0s' mifericorditer rela* xamus. Datum Laterani XHII. Kal, Martii Anno XI.
Lateraan 16 Febr. 1254, ^9
Byvoegfelen. peezje Brief van Innocentius IV. berusï in het Pausfelyk Archiev.
CXXXVIL
!' 7: j v,. 1 t
EpifcQpa Sambïen. & dil fil, Vrtdicatqjfim yerbi. Crucis in, Regn$ Alamanie,
Cum facris fit eanonibus interdiftum ne hii ful accedèntes ad \torneamenta\caufia congregandi",
yires. fuas. temere oftentandi occiduntur ibidem, fradantup ecclsfiaftics fiepulmre nen mtendimus'



€od'ex Diplomaticus; i$$
dliquibus aperire viam eundi ad torneamenta hujufmodi, fed ea omnimode deteftamur. Verum $ fuos quod afpernamur ad ipfam ire contigerit tajikus, qui aliquod fubfidium iuxta facuttatts proprias fecmium veftre difcretionis prudentiam Cariffimo in chrifto fil. noftro W. Regi Rom. IIiuftri in communi caufa contra Confadum natum Fr. condam Rom. Imperatoris & fautores ejufdem profequenda preftiterint vel qui in ejusdem Regis fubfidium contra prediitum C. & fautores eosdem pro fe, vet- fuis predecefforibus affumpferint fignum Crucis, volentes in hac parte ob favorém ipfius Regis & negotii generalis, quod eidem pro €hriftiani populi pace profequitur remedio fpeciaUs gratie providere vobis prefentium auctoritate eoncedimus, quod fi quos eorum ibi mori contigerit ipfis vel hiis pro quibus heredes talium, aut confanguinei 6? amici hujufmodi fubfidium preftiterint dummodo in ipfis omnibus apparuerint figna penitentie manifefta, poffitis per vos vel «Hos ad hoe idoneos auBoritate noftra concedere, quod tradantur ecclefiaftice fepulture, Prefentibus poft triennium &c. Dat. Laterani XIII Kalen. Martii Anno XI.
Lateraan 17 Febr. 1254.' Zie de
Byvoegfelen. P.eese Brief van Innocentius IV. belast in het Pausfelyk Archiev.
Xs CXXXVI1LJ



Codex Diplomaticus.
cxxxviii.
Epifcopo Sambitn..
Ad hoe Deus in apoftoliea fede confiituit-plenitudinem ecckfiaftics poteftatis ut Romanus Pontifex, qui claves in Beato petro poteftatis & difsretionis accepit nunc rigorem exerceat. nunc manfuctudinem anteponat, prudtnter. attendens non foium perfonas, fed eaufas etiam eum quibus, etiam & ex quibus difpenfare difponit, quia non eft reputandum perfonis deferri, cum pro loco tempore non privati fed publici comodi gratia quicquam aliquibus fme juris injuria indulgetur, Hint eft quod nos promotionem generalis negocii Fr., quo iamdiu in Re'gno Alamannie per Romanam Ecclefiam dinojcitur laboratum, Ö' profeclum Cariffimi in Chrifto filii noftri IV. Regis Rom. Illuftris mis defideriis affeclantes ipfius B.egis fupplicationibus inclinati Óifpenfandi cum V. perfon.is Rtgni ejufdem, qui in ipfius Regis fubfidium affumpjerit fignum Crucis pro quibus id a te petierit Rex prefatus. quod eorum quilibst attinentem fibi mulierem in quarta gradu confanguinitatis vel ajfinitatis fibi yaleat mairmoniatiter copulare impedimento hujufmodi non obftante, prout id rationabilis caufa fuafirit, Frattrnitati tue liberam concedimus auc-
ie*



. Codêx Diplomaticus; 167
toritate prefentium facultatem* Datum Laterani VIII Kalen, Martii Anno XI.
Lateraan 22 Febr. 1254. Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
C XX XIX.
Epifcopo Trajeélen.
Psrfonam tuam, quam tirca negotium univerfalis Ecclefie prompta effe inteïleximus, ff apoftolice fedis devotam profequi favorabiliter int en. dentes percipiendi per unum annum proventus ecclejiafticorum beneficiürum, dignitatum ff per. fonatuum, que in Civitate ac Dioc. tua ufque ad Triennium vacare contigerit, eofque in fumptus, quos pro fervitio Romane Ecclefie ac Cariffimi m Chrifto filii noftri W. Regis Rom. Illuftris te fubire «ontigérit integre conyertendi,
nee



168 GODEX DIPLOMATICUS?
nee non 6? tontradictores per eenfiuram eccbfias* ticam appellatione poftpofita compefeendi. Non obfian, fi aliquibus a fede Apofiotiea fit indutturn, quodabfquefpeciali mandatofedis ipfius excommunicari, aut int er Hei nequeant vel fufpenfii liberam tibi auclori'ate prefentium eóncedimuS faeuttatem, Provifo tarnen quod interim hujufmodi beneficia, dignitates, ff perfóhatus debitis non fraudentur obfequiis, ff a. cu. in eis quibus ipfa ïmminet nullatenus negligat. Datum «i fupra.
Lateraan la' Febr. 1254. Zie de By-
T , -
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev,
CXL.
Epifcopo Sambien.
Attenta fedis Apoftolice circumfpeftio eongrue temporum vtces penfans (fe. ( ufque agat). Hint eft quod nof attendèntes fidei puritatem, quam
Nek.



.Codex Diplomaticus. i(§
Nob. viri Diletti filii Conradus de Thengen ff Olricus de Snabelburch Confiantien. dioc. ad nos, ff Romanam habent Ecclefiam, nee non ff grata devota obfequia , que Carijfimo in Chrifto filio noftro W. Rom. Regi Illuftri in promotione negotii generalis Ecclefie ac Rom. Imperii incef'fanter haélenus impendiffe dicuntur, ac volentes ipfis ex hoe in eorum petitionibüs exifiere faxorabiles, ff benigni, ejufdem Regis, ff Ven. • Fratrum noftrorum . . Argentinen. ff Conftan' tien. Epifcoporum fupplicationibus inclinati' Era\ternitati tue per apoftoliea fcripta •mandamus, .'quatenus cum dil fil. nob. viro Henrico nafo .prediüi. C. ff nob. muiier e Odelhitda filia prefati Qlrui, ut poffint ad invicem matrimonialiter copulari, non obfian. quod quarta confanguinitatis linea fe eontingunt auftoritate noftra difpenfes. .■Datum Laterani V Kal. Martii, Anno XI.
Lateraan 25 Febr. 1254. Zie de Byvoegfelen.
Deeze| Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
V CXLL



«7° Cobb-x Diplomaticus.
,-' | % CXLI.
Petro ' S. Georgii ad Velum Aureum Diac.
Card.
Cum Ven. Frater noster . . . Archiepiscopus Piuicie, cui episcopatum Lubicen. pro fuifusten'titionem jamdudum commendavimus in loco ydoneo uU rfidere, ac de proventibus ar. chiepfcopalibus commode fuflentari poteft erexerU ficut accepimus fedem fuam, nos volentes de t-ipfo Episcopatu Ven. Fratri noftro J. de Dift. Ordinis Fratrum Minorum Episcopo Sambien. pro quo ad inftantiam Carifftmi in Chrifto filii ncftri IV. Regis Rom. Illuftris alias fcripfimus providere, prout in litP.ris inde confettis dicitur plemus contineri, mandamus quatenus hujusmodi commendationem . feu conceftionem faftam ipfi Archiepiscopo revocans eumdem Episcopum dbfolvtns a vinculo quo tenetur Ecclefie Sambien. preficias ipfum auttoritate noftra Lubicen. Ecclefie in Epi/cêpum Paftorem, plena fibi fpirituaHum & tempor alium ejusdem Ecclefie adminiftratione commiffa concefik, ei nichVaminus liceniiafe ad ipfam Ecclefiam transfer endi, ac facias ei per te vel alium a Capitulo & Clero Ciyitatisy ei? Dicc. Lubicen. obedientiam
&



Codex Diplomaticus. tof
£? reverentiam debitam exhiberi. ContradiUores &C Non objlante fi aliquibus de partibus illis, qu$d excommunicari, Juspendi, vel interdici, aut conyeniri exira cerba loca non va'eant a fede Apoftoliea fit indultum, fc? conftituHone de duabus dietis edita in concilio generali. Datum Laterani HU. Nonas Martii Anno XI.
Lateraan 4 Maart 1254. Zit de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
CXLII.
In nomine fancte & indiuidue triiitatis Amen Ego Johannes de Ledet miles notum facio vniuerfis prefentia vifuris quod frederico de zuvmder genero meo contuli in feolo bona in cabbau ■ia.entia centum videlicet jugera & arplius cum omni decima cenfu £5? judic'o. Item contuli eidem f. in feodo quinque jugera in ghero iaccnY 2 tia



?7a Codex Diplomaticus»1
zia cerc/w decima c5* judicio. Item contuli ei vnum manfum in bonrepas iacentem in feodo hem contuli dicto ƒ. in feodo dimidium manfum de ilhs nouem viertel que ego ter.eo in feodo a Comité hollandie Sciendwn vero eft quod de omnibus iftis bonis predictis non dabitur jn aCquifitiohe plus quam vnum heregewade poft mortcm vero dicti frederici pueri ipfius cuiufcumque fexus quos videl. exlyfa filia mea antediÜx bona iure feodali obtinebunt Si vero prefatum freiericum fine liberis decedire contigerit proxi' mi hendes fuifiue mafcidini fiue ftmininifexus fucrint dicla bona refto iure feodali a me vel a meis heïèdtbus obtinebunt Nee ab omnibus bonis predictis jn acquifitione plus dabunt quam ynum hergewade lftud autem durabit de herede in heredem imperpetuum. Tefles autem qui huic fatlo interfueruni funt In johannes dominus de arkele dominus Wilhelmus de ftrenen dominus Jiarbernus de monte frater domini joh~>nnis 'ie erkel milites hugo dictus bouttere johanms fiiij mei jn teftimonium autem huius facti & munimen perpetuum Ego johannes de Ma miles prefens fcriptum meo figïllo domini jo. de arkdei 'domini w. de ftrenen & domini hcrlerni de. monte miUtim ftgill. fed con.muniri Latuw.



Codex Diplomaticus. 173
; otium anno domini millefimo Ducentepm» quinquagefimo term in die Beat. ghertrudis vir; ginis.
Den 17 Maart 1254. Hl. 4^ 431» 432> 441, 451, 459. IV. i2i, 190.
Dit Stu^k. berust op de Hollandfche Leenkamer.
CXLIIL
Wilhelmus Dei gratia Romanorum Rex femper Auguftus, univerfis prefentes litteras infpee. turis, gratiam fuam fif omne lonum Datum Noviomagi fexto Cal. Aprilis , Indictii-
M XII.
Nymegen 27 Maart 1254. Zie de
Byvoegfelen.
Y 3 CXLIV.



174 Codex DipLéMAfi|ctrs.
cxLiy.
2. Epifcopo Lubicen.
Cum ante quam te de Samaren, ad Lubicen. Ecclefiam -tranftulerimus jueddm tue follicitudini fuper predicanda cruce in fubfidium Cariffimi in Chrifio filii noftri W. Regis Rom. Illuftris, 6? quibufdam aliis negociis commifierimus expeiienda volumus, é? per apoftoliea tibi fcripta mandamus, quatenus ea prout tibi tune commiffa fuerunt txequaris fideliter ö9 prudenter. Contradiftores (fc. non obfian. fi aliquibus de partibus illis, quod excommunicari, fufpendi yel interdict non valeant a fede apoftoliea fit in* dultum. Datum LateraniNonis AprilisAn.no XL
Lateraan. 5 April 1254. Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
CXLV.



Cobex Diplomaticus. 175
CXLV.
'. . . Cantori Cameracen.
Cum digni fint gratia quorum funt merita gratiofa merito eis ad gratificandum inducimur, ipfofque favoris profequimur fpeciali. Volentes igitur dil. fil. Magifirum Petrum de Hoftrefel Clericum probitatis fue meritis de quibus laudabüe nobis teftimonium perhibetur a plurihus, & obtentu Cariff. in Chrifto filii noftri JV. Regis Romanor. Illuftris, pro ipfo nobis humiliter fupplicantis profequi gratiofe, mandamus quatenus eundem Magiftrum in aliqua Ecclefiarum Civitate vel Dioc. Leodien. quam maluërit recipi facias per te vel per alium autloritate noftra in Canonicum fi? in Fratrem fibi de prebenda, fi qua in eadem Ecelefia vacat ad prefens , vel quam piimum ad id fe facultas obtulerit provifarus. Non obft ante fiatuto de certo Canonicor. numero juramento uel alia firmitate vallato, aut fi fpecialiter fcripfimus ibidem pra aliis quibus per hoe nolumus prejudicium generari, vel fi de mandato Legatorum fedis apoftolice, vel proprio motu Capituli ejusdem Ecclefie ahqui fint ib'dem recepti, quibus ipfum mag'ftrum volumus in affecutione prebende, ficut de jure fuerit an'efcrri,
TV' . ,
vel



176 Codex DiplomATicur,
vel fi non fit exprejjum in litteris nojiris nomen aiicujus Ecclefie yel pfrfüne, feu indulgentia fedis apoftolice quibufcumque perfonis vel locis communiter vel divijim fub quac.umque verborutn exprejfione conceffa, quod excommunicari, fus* pendi, vel' interdict, quodque ad receptionem, vel proyifionem aiicujus compelli non poffint per litteras cpoftolicas &c. {[ufque mentionem), fin quali'et alia per quam prefintibus totaliter non infertam hujufmodi gratia impediri valeat vel dijferri, aut quod diktto filio . . . Eletlo Leodien-. dicitur efje concejfum a nobis, quod in fua Civitaie vel Diocefi nequeat alicui de beneficio ecclefiaftico proviieri per litteras apoftolicas in quibus idem datus non fuerit executor, aut quod idem Magifter alias beneficiatus eafi-, ftit, vel quod revocaffe dicimur in aliquibus locis ejusdem Civit. & D oc. graVas aubloritate fedis apoftolice faStas dj? fac endas per litteras impetratas vel etiam impetrandas. ContradiÜores êfc nos enim decernimus irritum dj? inane fi ficus e, quoquam in ipfius Magiflri prejudicium fuerit attemptatum. Da'um Larerani non. Aprilis anno XI. Lateraan 5 Apr. 1254. Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev*.
CXLVI.



Codex Diplomaticus; 17/
CXLVI.
. . . Abbati & Priori Monajïerü Haffligenien. Cameracen. Dioc.
Dileiïum filium Ren rum de Thenu Clericum volentes obtentu Carijfimi in Chrifto filii mflri W. Regis Rom. tlluflris nobis pro ipfo aVemiu? per faas litteras fupplicantis profequi gratiofe, mandamus quatenus ipfum nullum ficut afferit ecclefiafticum beneficium obtinentem in aliqua Ecclefiarum Leodien. dioc. auctoritate noftra per vos, vel per alios recipi faciatis in Canonicum in fratrem, de prebenda fibi fi yacat ad prefens, vel quam primum ad id fe facultas obtulerit provifuri. Non obfian. Si Ecelefia, in qua ei provideritis flatutum habeat de certo Canonicorum numero juramento &C. ([ufque roboratura), aut fi direximus in eadem Ecelefia fcripta noflra proaliis, quibus per hoe nolumus prejudicium generari, vel fi aliqui Legatorum fedis ejufdem auüoritate vel proprio motu Cnpituli in eadem Tuccltfia fuht recepti, quibus eum in affecutione prebende ficut de jure flterit volumus antefetri, aut fi perfonis ejufdem Ecclefie, vel aliis quibufcumque ab ead"m fede indultüm exiftat, quod excommunicari, fufpendi, vel inZ ter;



t$ Codex Diplomaticus.'
terdici, feu ad receptionem vel provifionem cujufquam compelli non poffint 'per litteras apoftolicas (fc. (ufque mentionem ), feu qualibet indulgmtia di$e fedis per quam in prefentibus &c. Cufque dirTerri) ContradiStores &c. Nos enim ex nunc decernimus irritum £? inane, ji quid Juper hoe in elufionem mandati nqfir , ö* ipfius R. difpendium contigerit attemptari. Da. tym Lateram VIII. Hui Aprilis Anno XI.
Lateraan 6 April 1254^ Zie.'de
Byvoegfelen.
{ Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfejyk Archiev,
CXLVIL
NoUli Virp Albvieo de Romano nojlro Ecclefie Romane devoto.
RsCle eonfidtrationis examine lïbra prejidemis wppenditur dum cunclorum meritafie jujeta exa-
mi-



CöDE'X DIPLOMATICUS ity
nfinatione penfantür ut obprobii pena exïcioforum colla premat, ff fidelium obfequiis digna refpónèeat retributio premiorum. Sicui enim in obftquentium remuneratione pluries ad mérita virtuium erigimüs, fic ff in pravorum penis ceteris delinquendi audafiam prohibemus. Sane tue no» bilitatis ajfertio continebatj quod nos olim Ezelinum de.Romano quod de fide catholtcü mate fentlrct habentes certa ratimie fufpeftum, ipfumque qui pluries citatus legitime , ut cum pareret propter hoe pcrfonaliter coram nobis venire contempfitf tamquam hereticum reputantes, ac decernentes ipfum promulgatis adverfus hereticos fanctionibus fubiacere j ipfius bona tibi adjudicavimut vniverfa, ff Carijfimus in Chrifto filius noflet. 4 Rex Romanor.' Illuftris propter premiffa i ff quoêk idem E. fibi obftinaia rebellar.e perfidia prefumebat. diligent er attendens, ipfum caftris, Villis j terris ppffeffionibus, jurifdiftionibus, VaJJallis^ Mancip'iis ff éorum pecuniis ac univerfis bönit fuis regali auctoritate privavit omnino, ipfumqut in ammiffione eorum eadem auttoritatè dampndyit, tibi hec ddjudicans univerfa, ff ad te cum omni plenitudine juris pertinere decernens.. Nos quoque quod per Regent ipfum fuper hoe faclum, extitit ratum habentes ff gratum, id aucJ mime apofioliea duximüs confirmandum. Cum



|ït» Codex Diplomaticus.
igitur nuper pre fatum E. ficut manifeflum hi~ uticum fententialiter duxerimus iudicandum ipfum ex communie atum, ff anachematizatum cum dampnatis hereticis deputando', afcriptis illis dapnationis fiipendia recepturum, nes devotionis tue precibus inciinati preditlos ipfius Regis procefius ae nofiros robur obtinere decernentes' perpetue firmitatis tibi denuo diÜas ipfius E. Villas ff cmnia fupradiïïa ex habundatis cautele Jhtdio tonfirimus, ff adjudicamus, ac alias collata ff affoudicata auctoritate apofioliea eomfirmamus, ff pnefevtis fcripti patrocinio eommunimus, intrandi (£.<!Öpprehendendi corporalem poffefiienem omnium ftedielorum per te vel aiios auCtoritate propria co/iimriis conftitutionibus canonicis vel civiiibus beq^aquam obfi.antibus pltnam tibi coneedmtes ac Uber.am facultatem. Tenorem autem litterarun igfamm prefentibus ad c,auteJam duximus inferendum. Innocentius. Epifcopus fervus fervorum Dei, Diletto filio< Nobili Vira Albrïco de Romana. falutem; ff e. 'Juftis- petentium fff. (ufque comt>le*e). Cum igitur ficut petitie tua nobis exhibita:, mntinebat Carijfimus in Chriflo filius nofiejr Wlï Rex- Roman, illuftris' attendens perfidiam. ff ébfiinatam rebellionem Ezelini fratris tui, qui tantra ipjum rebellare prefumit, contempta excomimnicationis. fententia lata in ipfum E. a fedt * öpe-



' Codex Diplomaticus.
spofiolica F. quondam Imperatori contra Ecclefiam dampnabilitcr adherendo, quodque nos prefa* turn E. fuis culpis exigentibus tanquam hereticum reputantes decreVimus^ latis adverfus hereticot 'fanclionibus fubiacerex ipfum Caftris, Villis, terris, poffejfionibus , jurifdiclionibus, Vaffallis. Mancipiis et eorum peeuliis, ac univerfis bonis fuis omnino privaverit, ac tibi ^ tuis heredibus adjudicaverit omnia fupradicla, Ö" ad te pertinere éecreverit cum omni plenitudine rationis, prout in litteris dicli Regis confeclis exinde plenius coniinetur, nos tuis fupplicationibus inclinati, quod ab eodem Rege fuper hiis factum eft ratum habentes & gratum, id auüoritate apoftoliea confirmamus &c. (ufque eommunimus.) Tcnorem tiptrarum ipfarum prefentibus de venbo ad verbum inferi fackndo, qui talis eft. Willelmus Dei gratia Romanorum Rex femper Auguftus (fe. Nulli ergo (Sc, Datum Lugduni V Kalend. Denembr. Anno VIII. Nulli ergo &c. Datum Afifii VÜI- Jdus Maji Anno XI.
Asfifen 6 Mey 1254. Zie de By^
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
^3
CXLVIII.



Codex Diplomaticus.'
CXL VIII,
Uenricó Hildefemen. Epifcopo. ^ Pró defenftone jurium Imperii Ö" Hildefemen;' Ecclefie ie oportuit, prout ajferis magna fubirê c'nera debitiruni. Nos itdque propter hoe & ob'. tentu Carijfimi in thrifto filii nofiri Willelmi Regis Roman. Illuftris pro te apofiolicam gratiarri implórantis, volenïes tibi gratiam facere fpecid'lem, percipiendi 'Smnës rèdditus' et proventus primt dnni omnium beneficiorum eCclefiafticorum, que in Hildefemen. ' óvitafe ac Dióc. ufque a£ Triennium vacare contigerii, cónvertendos info. ïutiohe hujufmodi debitorum nee ■don cohtradielores' per cenfuram eeclefiaftiCam' appellatione poftpofitè eömpefcendi, Frdterniiati tue liberam eoncédimuï auctoritate prefentium facultaiem: N~on obfidh. fi eft aliquïbüs ab' apofioliea fede indülium,1 quod interdict fufpendï vet excommunicdri non poffint per litt ras apoftoliea/, que de i'ndultó hujufmodi plenam & expreffdm, ac de vérbo ad'verbum non fecerint mentio>em._ Provifo quod interim beneficia ipfa debitis obfequiis non fraudeniur.' Datum Jfjifii II Jdus Maji Jnno XI.
Asfifen 14 Mey 1254. Zie de Byvoegfelen. Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archie?.
C XL m



jCodjbx Diplomaticus; t$~>
CXLIX.
Decano ScoJafiico Eccllefie S. Johanms Ofnaburgen.
Dilectum fil. Nobllem Virum Comitem de Blnthem confanguineum Carijimi fit Chrifio filii noftri W. Regis Rom. illuftris in perfona dil. fil. Radolphi presbiteri Capellani ejufdem Nobilis nullum ddhuc ecclefiafticum beneficium prout af. I ferit obtinentes quantum cum Deo pofiumw; honorare volentes, mandamus quatenus eumdem prefbiterum in Ecelefia Aldenfolen. Trajecten, dioc. [ per vos, vel per alios auctoritate noftra reeipj 1 faciatis in Canonicum & in fratrem, de prebenda E fibi fi vacat ad prefens ibidem, vel quamprimum ad id fe facultas obtulerit provifuri Non obfian. 1 eerto ipfius Ecclefie Canonicorum numero, juraj mento confirmatione fedis apoftolice, aut alia I quacumque firmitate vallato, feu fi pro aliis fcripta 1 noftra direximus in eadem quibus &c. ( ufque 1 genentri), aut fi perfonis ejusdem EceUfie a I fede fit indultum eadem, quod ad receptionem, | vel proyifionem aiicujus compelli, quo'dque interi dici, fufpendj, aut excommunicari non poffint 1 fier litteras apoftolicas non facientes (fe. C ufque | inenüonem), fiyè quavis alia indulgentia fedis
ejuf-



,Codex Diplomaticus.
ejusdem de qua, vel de cujus toto tenor e oporteat i in noftrif litteris mentionem fieri, ff per quam effettus prefentium impediri valeat, vel dijferrh ContradiBores ffc. Datum Afifii XVI Kalen, tfunii. Anno XI.
Asfifen 17 Mey 1254. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
C L.
'Archiepifcopo Rigen.
Dignum eft quod Clerici, qui affumuntur i\i fortem Domini ad ipfius hereditatis participium admittantur, ut illius fuftententur ftipendiis, cujus militie funt afcripti. Volentes igitur:'dil. filium Codefridum Clericum propter hoe, ff obtentudil. filii nobilis viri Adulfi [de Blankenhein Ecclefie xRomane devoti, qui nobis, cj? Cariffimo.
in



Cööex Diplomaticus.
'h Chrifto filio noftro W". Regi Roman. ïliufirï abfequiofus dicïtur contra ipfius Regis, 6? Eecfefie inimicos profequi gratiofe, mandamus quaienüi tidem Clerico, cui etiam ad hujufmodi gratiam. bbtinendam fue probitatis merita fuffragari dicmt' int tn aliqua Ecclefiarum tue provincie de atiqui eeclefiaftico beneficio prebendali, vel afio dd cisjuf cümque tollationem* vel prefentationem pertineat, quod idem duxetit atceptandüm, etiam fi. euram habeat animarum, & eonfueyit Cle'ricïs fecularibus ajfignarï, vacatque ad prefens, 'vei qvamprimum ad id obtulerit fe facultas, auftèritate noftra per te proyideas vel per ali:M prér'idèrt protüres , faciens èx nünc ipfum in Etcli' f%a in qua fibi provideri etegerit fi cathedrdKs vit alias Coikgiata fuerit in Cdmnieum recipi & in fratrem. non obft ante fi Ecelefia ipfd ftat'u'tum habeat de certo Canonicorum numero jUramehii tonfirmatione fedis apoftolice, vel alio qiiocUmqui mo. ro. aut fi direximüs in Ecelefia eadem" fcripèa noftra pro atiis, quibus per hoe nolumus prejüdicium generari, vel fi perfone ïllius Eccte< fie Legatorum diéle fedis aucloritate vel móiuprcprio aliquos in Canonicos reeeperunï, quibus 'eUm in affecutione hujusmodi beneficii ficut de jure fuerit volumus antcferri, aut fi Capitulo iiliüi Ecclefie, vel ïuilibst perfont digniiaü'^ toto, vel A i «1/4



l8rcT Codex Diplomaticus.
collegia ab eadem fede indultum exiflat, quod ad receptionem, vel provifionem cujusquam compelli .excommmicari, fufpendi,. vel interdici non poffint per litteras apoftolicas ffe. (ufque mentionemj feu quavis indulgentia dide fedis per quam Jn prefentibus non expreffam , vel, totaliter non infertam e ffe cl us gratie hujusmodi valeat impediri, feu etiam retardari, feu quod non eft in facris confiitutus ordinibus, ff defetfum patitur in etate , cum ad eofder» ordines fit promoveri paratus, ut afferit temport campetenti & legitime proximus fit etati. Contradiclores ffe. Nos enim decernimus irritum ff inane fi quid fuper. hoe contra mandatum nofirum ff provifionem tuam a quoquam in ipfius Clerici prejüdicium contige- ■ rit temere attemptari. Datum Afifii V. Kalen. Junii Anno XI.
Asfifen 28 Mey 1254. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
CLI.



•Codex Diplomaticus. 187
C L I.
Epifcopo Lubicen.
Cum fummus Pontifex collatis fibi in perfona \ Beati Petri &c. (ufque utilitas perfuadet). i Hinc eft quod nos obtentu Cariffimi in Chrifto filii i noftri W. Regis Rom. Illuftris dil. fil. Nob. < viri Gaufridi Domini de Periwes ejufdem Re-
■ gis confanguinei devotis fupplicationibus inclinati prefentium tibi auctoritate committimus, quatenus cum ipfo- G. quod cum aliqua mullere etiam fi
j eum quarta lienea t confanguinitatis attingat licite
■ matrimonium contrahere valeat) fi Rex prefatus petierit difpenfare procures. Datum Afifii 1III,
; Kal, 'Junii 'Anno XI.
Asfifen to Mey 1254. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust • in het Pausfelyk Archiev.
liayrwnlSt». BiXUT5J*pa?lt tMklWt^ tfl&W KS ittuiio
A a 2 C L I ld



CL II
» . , Scplafiico Ecclefie: Lejfien. Leodien,
•Swa nobis dileSlus film MatUnm Clericus ïgobilis Viri A. Comitis de Los petitione monftrayit, quod cum nos olim obtentu Carifmi in. Chrifto filii noftri W. Regis Roman. Illuftris, .6? ejusdem Comitis fuper conferenda ei Ecclefie de Warnans Leodien, dioc. decano S. Servacii in. Trjeclo fub certa. forma noftras litteras mifijfemus eod. Decano ccmmittere prout ex ipfarum litterarum tenore poterat . . . Cantori Leodien. fuper hoe totaliter vues fuas, di£tus Cantor dttinens ipfum negotium diutius in fufpenfo in eo.. procedere non curavit, anno & amplius jp.m. elapfo in ipfius Martini prejüdicium & gravamen, Quare nobis humiliter fupplicavit, ut providere fuper. hoe paterna follicitudine curaremus- Iêcoque mandamus quatenus fi eft ita eundem^ Cantorem monere procures, ut in negotio fyffr pr.evia ratione procedat juxta priorum con. iinentiam litterarum. Alioquin per te vel per etliuin in eodem procedas negotio juxta litterarum.
con-



DïPLOMATlCUJ. 1S9
tontinentiam earumdem. Datum Afifii II. Kalen, jfunü Anno XI.
Asfifen 31 Mey 1154. Zte de Byvoegfelen»
Dèeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
CLIII.
Wilhelmus Dei gratia Romanorum Rex (f femper Auguftus univerfis ac fingulis prafencia infpecluris gratiam fuam ö* omne bonum —— Datum in Caftris apud Scrippi XIII. Kl. Julii IndiÜione XII.
Leger by Scrippi 19 Juny 1254. Zie de Byvoegfelen.
CL IV.
Domino de Caleno Clerico Carifpmi in Chrifto füii noftri IK Regis Romm. Illuftris.
Cum ft;ut exhibita nobis ma paitio contineAa 3 Ut



kat dU'.filWMagifiró Kicölab diSlo fcarfo Canonico Cameracen. fcriptori riofir&ftiper-proyifone tua in Regno Alamannü fub, cerfa forma,femel iterum obtentu ipfius Regis dhexerimusfcripta noftra, £f te nullum adhuc dé"hujufmodi gratia tmodum cffecuto , nonmdli Zrchiepifcopi, Epifmpir', Xtoa&vi&te&fiiès • Capimla & alii Ecclefiarum jrelati ipfius Regni diverfas indutgehtias, & litteras tam a nobis, fuam ab apostolica fide Legatis, per quas eadem impedin & óijferri valeriefprovifio impetraffe dicantur, proyideri tibi fufer hoe d& ikriignitate fedis apoftolice fupplicafti. Nos igitur tuis fupplicationilus inclinati, prefentiimjïbi auctoritate sonce'dimus, ut indulgentie &,-littcre fupradicte -cujvfcumc.ue iencris exifiant, etiam fi de ipfis & toto tencre earum de verbo cd verbum,- cc de ncminikus, dignilaxibus iilortm, ac numero recepiorum in Ecclefii's eorum in fwftris litteris exprejft,m fieri orertcat mer.tionem, nullum tibi qnominus j rorifiomm libere' affequaris eamdem juxta triorum lireranim ipfarum certinentmn prejüdicium valeant generale. Kulli &c\ Datum Ancgnie II. No^as fulii Anno XII.
Anagni-<5 Jul. 1254. Zie de. By-
c...s..J voë^f&icrv) '-»vi"> Mt^ïnJ «l or.intoU
Deczc BrTci vr.n IrrVrceiuns IV. berust su het Pausiclyk Archiev.
1.4 £ r.A CLV.



.Codex Diplomaticus, ipr
-M.%s-ti Mtn Huw »Va2^gJ»^yvï rv* ^ ■• -■ ,
. . . Archiepifcopo Magmtinf..,
in manibus dil. fil. . . Elè&i Spiren. quedüik prout accepiinus no/Jre Utters inter alia contineil. tes, quod nonnulli Prelati ff Capitula Alamart* nie, prout ab antiquo confuetum eft primicias pwcum Qariffimi in Chrifto filii noftri IV. Illuftris Regis Rom. exaudientes promiferunt fe quibufdam Clericis in beneficiis ecclefiafticïs provi. furos, propter quod nos ejusdem fupplicationibus inclinati fibi conceffimus, quod finguli Clerici, quibus per hujufmodi precum primitias provideri promijfum eft, aut etiam promittetur in ajfecutionc provifionum omnibus aliis, pro quibus nos, feu Legati noftri fcripfimus fine ipforum prejudicio quo ad alia prejerantur, ita tarnen quod fint pre. lationes hujufmodi fingulares, nee per hoe Hiis, qui iam funt affecuti beneficia derogetur. Tua itaque Fraternitas propter conceffionem iftam peti. Vit a nobis, quod in cafu ifto fit de beneficiis curam animarum habentibus faciendum, Verum li. eet non recchmus nos prediclas litteras conceffiffs, tarnen ipfos ad beneficia cum cura nolentes ext:ndi, tibi ac prelatis ff Capitulis Ecckfiarum, jen Monafteriorum_ tue Ciyitatis ff Dioc. prefentium
aucl^n.



i9« Codix Diplomaticus.
auBoritate concedimus, quod non obftantibus èïtdem litteris hujufmodi beneficia cum eura vaeantia, vel etiam vacatura que ad collationem nos* tram pertinent libere perfonis ydoneis cohfcratis^ dummodo illis, qui fuper provifione fua noftras feu Legatorum noftrorum litteras impetrarunt nullum propter hoe prejüdicium generetur. Datum Anagnie XI. Kalend. Augufti Anno XII.
Anagni sa July 1254. Zie de By*
voegfelen.
1 Deeze Brief van Innocentius IV. be* rust in het Pausfelyk Archiev.
CLVI.
... Abbati Monaft. Lieffen. Ordinis. Bene dicli Cameraeen, Dioe.
Devotionis qua Romana Ecelefia venerari, 'bfequialis prornptitudinis qua Cariffimo in Chris-
t*



Codex Diplomaticus. J93
j ro fitio noftro W- Regi Rom. Illuftri fuut accepi-
• mus te reddere acceptum diceris grata merita intercedunt, ut contra concuffionum moleftias, que interdum non ex caritate procedunt favore apofto.
; Hco muniaris. Hinc eft quod nos tibi aucloritate prefentium indulgemus, ut nullus ordinarius in te abfque manifefta ff rationabili caufa excommunicationiStfuspenJionis vel inter dicli fententiam valeat promulgare, ftnefpeciqlimandato fedis apoftolice totum de verbo ad verbum tenorem hujufmodi indulgentie continente. Nos enim fententias ff proceffus quo. libct ff quicquid aliud contra prefentis indulti con. tinentiam feu mentem per quemcumque ordina. rium, vel delegatum, feu fubdelegatum, aut exe-
: cutorem contigit attemptari vires decemimus naii habere. Nulli &c. Prefentibus poft decennium fff.. Datum Anagnie VIII. Kal. Augufti An> no XII.
Anagni 25 July 1254. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust m het Pausfelyk Archiev.
Bb CLV1I.



ip4' CoOE*X DlPLOM ATllcüS»
m ■ '■ CLVU. s ta ;
Nobili Viro. Albrico de.Romein.
Animi tui fatagunt enenjare virtlitcm, ff 'atvotiönis in te violare conftar.tia, qui' tibi fuggerunt, vel in populo publicant no: cum Ezeli,;o' de Romano reconciliationis habcre tracldtum , per quam honori derogdretur catholice fidei Ecclefie honejtati ff profeetibus derotorum. Advertc Igitur fili afiutids hominum ad fidelium fubvertioiiem exercentium modos fuos, ff agnofce nos cum'homine 'Ulo vel cum alia pro eo hujufmodi non hatere tractatum, nee dante domino habüurós, ff confide non dubius, quod fi umquam Me, quoi vix credijnus per eóndignam humilitatis fiemten* tiam ftuduerit aliquam mifericordiam promereri , mmquam 'ad hoe per noftram elememiam, feu aliquod fue caliiditatis vel fimulationis ingenium pervenire yalebit, ut aliquatenus ea que tibi per nos vel Cariffimum in Chrifto fiUum nofirum Guillelmum Regem Rom. llluftrem conceffa fint, Vet in tuum, commqdum. . eonftituta. & per fidem Apojtolicam confirmata muientur, que omnia prefentium auctoritate decernimus nullis éontrariïs cqncejfimibüs vel confiijutionibus, feu remiffioni-
bus



Codex Diplomaticus. 193
bus cbftantibus perpetuo robore ineommutabiliter valiiurg fuper quo has litteras in noftre conftituttonis et pollicitationis indicium tibi duximus concedenia. Datum Anagnie Idib. Augufti Anno XII,
Anagni .13 Aug. 12 54, 1 Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocenties IV. berust in het Pausfelyk Archiev,
CL VIII.
tienerabilj in ''chrifto Patri, dei gratia Afeliiepifcopo Cöloniens. Petrus miferatione diui», fantli Georgü ad velum aureum Diaconus Cardinaiis apoftolice fedis Legatus falutem in domino. Ex parte dileolorum in chrifto frgtrum domus fancie Marie TraieElenS ordinis fancie Marie Theotonicorum, fuit propofitum, coram nobis. quod vencrabilis Pater . . Epifcopus tune eleclus, Prepcf.tus Jraietlens , .Ecclefiam fantli 'Nicofaj de Iraiecto fpectantem ad eos tune uocantem, eis
ordini scrum fub annuo cenfüfex. libr.TraieeB b a tens ,



jp6 Codex Diplomaticus.
tens, eidem Prepojito ff alijs qui protempore fuerint annis fingulis perfoluendo, pia ff prouida liberatitate cum omnibus fuis pertinentijs perpetuo eoncejferunt. edifidandi iuxta ipfameccJejiam prout txpedire uiderini, concedentes eis nichilominus liberam facultatem. faluis alijs juribus que Jdem Prepojitus de dicla Ecelefia percipere confueuit! ficut in eorum litteris inde confeclis; dicitur ple. nius contineri. Nos autem eorum fupplicationibus inclinati f ff defectum Ji quis extitit in hujufmodi concesjione fupplentes, ipfamque prout proinde, as fine juris alienj preiudicio facta eft ratam ff gratam habentes, eam auctoritate litterarum noftrarum duximus confirmandam. Quare Paternitate uefire prefentium auctoritate mandamus. quatenus. ipfos fuper premijfis contra confirmationis noftre tenor em non permittatis ab allquibus indcbite molëftari- Molefi'atores huiufmodi, per cenfuram ecdefiafiicam compefcendo. Datum Antwerpie xiij. Kal. Seplemb. anno , domini m. cc. liiij,
Antwerpen 20 Aug. 1254. Hl 156, 219.
Dit Stuk' berust in de Archieven van het D. Huis te Utrecht.
CLIX.



Codex Diplomaticus. 107
CLIX.
Wilhelmus Dei \gra. Romanor, Rex1 jti,^, Auguftus. Vhiuerjis praftntes has infpecturis gratiam fuam ff omne bonum Tenore prefentium fimplhiter ff publiee proteftamur quod omnes minifieriales noftros ad prafens infra Villam de Wimnen manentes quds in concambium ncftrorum minifterialium quos olim infra villam Bgmündenfem habuimuf ab Abbate ff Monafterio recipimus Egmondenfi cum omni pofieritate fua manumittimus ff damus perpetue libertati. Ita tarnen quod p, aliquis uel aliqui dictorum hominum uel ab eis defcendentium ullo umquam tempore uel per eoniugium uel alio modo in noftri vel alterius euiufcumque minifterialitatis uel fervitutis relapji fuerint reciduum. De omnibus al. lodiis eorum ff prcediis infra dictam villam de Wimnem Jaeentibus nobis tanquam fi effent liberi in omnibus ff per omnia fervient. Statuimus etiam quod nullus minifterialium extra dictam villam IVimmem manentium predium infra eandem rillant poterit comparare nifi nobis de dicto predio tatiquam fi effet liberi hominis ferviat. fi quis' uero contra hanc manumiffionem & fia'.utum noftrum aufu temerario yenire praefumpferit grauem celfitudinis noftrae offenfam fe nouerit incurfurumi B b 3 ln



Ï9<? Codex Diplomaticu.s.
In quorum omnium teftimonium £f euidentiam pieniorem prefentes literas ex inde confcribi ö* figillo maieftatis noftre iufftmus communiri. Datum apud monafterium Egmondenfe ij Kal. Novemhris Indictione Tertiadecima. Anno domini Millejïmo cc. 1. quarto.
Egmond 3! Oct. 1254. Zie de Byvoegfelen.
Dit Stuk berust op 'de Leenkamer van den Hui2e van Wasfenaer.
C L X.
Petrut '1 miferatione diuina fancti Ceorgij ad return aureum Diaconus Qardinaiis apoftolice fedis , legatus Diledis in Chrifto . . Abbatiffe Marterter e Serènijjimi Principis domini W. liegis Romanorum jlluftris & Conuentui Mon. de Rinsneborg, ordinis fancti benedifti. Traieftens dioc. Salutem in domino. Expedit interdum Religiofas
per-



Codex Diplomaticus. i<j<J
perfonas que multis ieiunijs £? yigilijs qffliguntut alicuius confalationis fpiritu Recreari. ut feruentiuL. diuinum obfequium refumentes, Mud conti' nuent, animo piiriori. Hoe itaque digna cor. fideratione penfantes, prefentium vobis auctoritate concedimus ut fi neceffitas exigitur & diocefano noftro expeciire uidebitur a fefta fancte Crucis. 'ufque ad feftum omnium fanclorum, & a Natiuitate domini ufqiie ad Purificationem bis in die corporali cibo refici ualeatit* Nulli ergo omnino hominum liceat ' hanc Paginam noftrè concejfionis infringere uel ei aufu temerario 'contraire Siquis autem hoe attemptare prefumpferit indignationem omnipoientis dei'' £? bcatorum Petri ci? Pauli apojhtorum eius fe nouerit incuyfurum. Datun Leodij xvj. Kat. Decembr. Anno domini M. cc. liiij.
Luik 16 Nov. 1254. ■ III 237.
Die Stuk berust onder de Rynsburgfche Archieven.
CL XI.



aoQ Codex Diplomaticus.
ChXl.
Henricus dei gratia traiectens. epifcopus. Omnibus prefentia vifuris notum facimus. quod theo. 4ericus dictus volkard etuis traiectenfts in noftra ff prelatorum. ac minifterialium noftrorum perfopaliter conftilutus prefentia. theoderico dicto eggard tanonico fancti iohannis prefentium conferuatori proprietatem omnium rerum fuarum tam mobilium quam immobilium infra muros ciuitatis trajectens* iacentium retento fibi tantummodo yfufructu liberaliter in elemofinam refignauit. erdinationem ipfarum prout expedire videbjtur eidem fideliter & integraliter cffmmittendo. In cuius rei teftitnonium prefens fcriptum eidem TH. eggard. porreximus. noftro ff H. abbatis fancti pauli. E. prepoftti tylenfts. ff w. fancti faluatoris decani. Gif eiber ti de Sulen. ftephani, de wich. ff gerardi de vttra vecht militum ftgillis ftrmiter roboratum Datum ff actum traiecti. Arno domini m. cc', f. quarto. Menfe nouembri.
Utrecht, Novemb. 1254. III 197.
; Dit Stuk is getrokken uit het roode Boek
van de Kerk van St. Jan te Utrecht.
CLXIL



Codbx Diplomaticus. aor
CLXII.
Nobili Viro Allrico de Romane.
Fidei tue conflantia, qua ftdis apoftolice inter ceteros Italië proceres benivolentiam meruifli in auribus noflris publice pro te clatnat laudalilibus operum tefimoniis, quibus hactenus claruit, non patientibus in oblivionem apui nos tui nominis venire memoriam, qui felicis recordationis Innoc. P. P. predecefjoris noftri ficut in apaftolatus miniHerio fic éi? in caritatis officia, licet alias immeriti fiuccedentes in profequendo consigne gratie premiis merita de* totorum ipfius proponimus equare virtutem, & propofitum adimplere. Nos enim latere non pojfunt j aSiure multiplices ê? prejfure, quas tu, & Tervifin Civitas tuo commijfa regimini propter Deum cum Ecelefia ab ipfius adverfariis longo tempore ufque ad amifjionem tonorum , & ufque ad vite difcrimina pertuliftis. Stat affidue ante oculos noftros, quod tu malitiam fraterne impietatis abhorrens hoftm, ei te confiituere leacato mtture ftdere decreyifti, quem Deo 6? ipfius C c fponfy



ats- G'oisex Diplomaticus.
fpptife catholice v'delicet Ecclefie ficit operum juorum pcrverfitas inimicum. C:rtus trgo fili quod merita tua apud nos habtntur lihro illabilis 'memorie con.mer.data. Age conftanter, wc in lonorum tuorum perfeyerantia fatigeris, fciens quod ad reïevandum ft at urn tuum & Qyitatis predicte aliorumque MarcUe Teryiftn. fidelium intendimus in brevi fayente Domino intendere jludiofe, ut faniori canfilio cogatur acquiefcire pLrtinacia malignorum (f devotorum perfifientia cportuno prefidio comalefcat. Nos autem cum Ezilino de Roman, quem tmquam hereticum slim jufturd Ecclefie judicium ' reprobavit, nullum reconciliationis intendimus moyrre tractatum, per quem flatus catholice fidei & pu~ Mice falutis. utilitas ledentur. Quod fi aliquando pi fan pejfibile fuerit, eum condigne penitentie remedio aliquam verdam promereri, nullum ex hoe yolumus conceffionibus a Cariffimo in Chrifto filio nofiro W. R(ge Rom. lllujlre de bonis ejufdem E. tibi factis, & per fedtm apoflolicam cenfirmatis prejüdicium genetari, quin potius eas, quas ratas fcf gratas hahntes, auctoritate apofioliea confirmamus (fc. (ufque eommunimus), non objlante reconciliatione qualïbet fi qua ab Ecelefia eum ebti.JKT& iontigerit perpetuo rsbore valituras, Nulli



Codex Diplomaticus.'
ergo fjc. Datum Neapoli XI. Kal. Januarii Anno Primo.
Napels 21 Dec. 1254, Zie dt
Byvoegfelen.
Dteze brief van Alexandcr IV. berust in het] Pausfelyk Archiev-
CLXin.
Ego Symon miUt dicltis de harlem Notum facio vniuerfis prefemem literam infpecluris quod dileclo meo & fideli iacobo dillo de hilfi% broeke ciui in Harlem contuli decimam theam de rauensdorp quam dominus ghysbertus diélus fcute & pij [ui a paremibus- meis & a me in feodum tenuerunt libere pojfidendam tali conditione interpofita cum ditlum iacobum viam yniuerfa carnis ingredi contigerit quod ditla decU ma ad feniorem filtum vel filiam fuam femper Uberc deuoluetur In cuius rei teflimon'wm (f C c 2 muni-



'Codex Diplomaticus.
imnimen prefentem Htteram prefato iacobo Sigilli munimine contuliroboratam datum harlem anno domini m. cc. quinquageftmo quarto , feriajefcia ante- ckcumcifionem domini.
Haerlem 2.9 Dec, 1254. III. 433, 448.
Dit Stuk berust op de Hollandfche Leenkamer,
CLXIV.
; . . Epifcopo Pergamen. & . . . Priori provinciaii .Fratrum Predicatorum in Lombardia.
Exhibita nobis . . Poteftatis 6f Communis Pergamen. petitiocontinebat, quod fel, record.
P. P. predeceffor nofter, nee non quidam apoftolice fidis legatie eorumqus delegati in



Codex Diplomaticus. 205
eos fpecialiter pro eo, quod ipfi Potsftas & Commune condam Fr. olim Imperat. Ö" C. nato ejus ipforumque ojficialibus, if fiequacibus contra Ecclefiam adheferunt, excommunicationis, 6* in Civitatem Ö" Dioc. Pergamen. inter dicli fiententias promulgarunt, & incurrerunt iidem fiententias hujufmodi in prcdiclos, £f eorum fequaces generaliter promulgatas, quasadcor reverfi petierunt humiliter fcdem apofiolicam relax ar i. Quamvis igitur excefjus hujufmodi eo effet puniendus feyerius quo diutius in hujufmodi fententüs preftiterunt, nos tarnen exemplum imitantes ipfius cujus miferationes fuper omnia opera funt ejufdem, ac volentes manfuetudine temper are rigor em, relaxandi juxta formant Ecclefie circa excommunicatos cf? interdiclos ipfos. prefiito juramento de parendo mandatis ejufdem, hujufmodi excommunicationis & interdiSli fiententias difcretioni veftre de qua ple. nam fiduciam obtinemüs liberam aucloritate prefentium concedimus potefiatem. Iniunclo eis precipue a vobis in virtute prefiiti juramsnti, quod perfecutorihis Ecclefie non adherebunt, neè preftabunt auxilium vel favorsm de cetera contra tam, ö* quod Carijfimo in Chrifto filio noftro W« Regi Rom. Illuftri ficut dil. fil. Cives Med.
Cc 3 debite



toë Codex Diplomaticus.'
debite fidelitatis exhibeant juramenta. 'Datum Netpolill. Nonas Januarii Anno Primo.
Napels 4 Jan. 1255. Zie d»
Byvoegfelen.
Deeze Brief van Innocentius IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
CL XV.
P. S. Georgii ad Velum Aureum Diac. Card. apoftolice fedis Legato.
Significavit nobis Cariffimus in Chrifto filius nofter fV. Rex Rvmantrum Illuftris, quodlicet ad fupplicationem ipfius, fe. re. J. P. P. preiecejfor nofter tibi dederit Juis litteris in mandatis, ut dil fil. Amoldo & Henrico Can. Leodien. natis nob. viri . . Comitis de Los ejufdem Regis confanguinei ie beneficiis ecclefiafticis,
prout



Codex Diplomaticus. 207
prout nobilitatem deceret ipforum in Regno Ala~ mannie per te> vel per alium provideres. Con. tradictores (fc. Qjda tarnen idem predecefibr, readhuc integra, rebus eft humanis exemptus, diüi Canonici, nullum funt de hujufmodi gratia comodum affecuti. Volentes igitur dicli Regis obtentu eis gratiam continuare preditlam, mandamus quatenus fi res ita fe habet ad provifionem eorumdem Canonicorum per te vel per alium auctoritate noftra procedas juxta ipfius Predecefforis contincntiam litterarum. Datum Neapoli VI. Kal. Martii Anno Primo.
Napels 24 Febr. 1255. Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Aïexander IV. bar rüst in het Pausfelyk Archiev.
CLXVI.
Wilhelmus Dei gratia Romanorum Rex Jempet 4t%uftus. Vniverfis facri Imperii fidelibus
hanc



«3o8 Codex Dipl omatïcüs.
hanc paginam infpecluris gratiam fuam ê? omne bonum. ——— Datum Spiren V. Kal. martii Anno Dom. 1255.
Spiers 25 Febr. 1255; Zie de
Byvoegfelen.
CLXVIL
Wilhelmus Dei gratia Rom. Rex femper Aug. Vniverfis prefentes Literas infpeÜuris gratiam fuam éèf omne bonum. Meritis facre religionis inducimur, ut perfonas religiofas & loca fayoris hnigni gratia jugiter profequentes earum pact atque tranquülitati, ne jurgiorum percutiantur procellis , in poflerum confulamus. Hinc eft qued nos Monafterium Werneviilerienfe\Abbatem & Conventum & perfonas ibidem Domino famulantes cum omnibus bonis fuis, que nunc halent , & in poflerum dante Domino poterint adipifci, fub noflram facri Imp. proteEtmem recipimus fpecialem. Precipue bona no/lra feoèaliay yidelicet in Udenheim fita, cum omni-



Codex Diplomaticus. sc^
iïibus juribus 6? atlinentiis fuis, que a nobis yexillorum follempmtate folent, concedi, que etiam a viro nobili Gerhardo Comité de Dietfche manuque communicata Agnetis uxoris it>fius noftra yoluntate compararunt, nos ea pnfato Mo* jiaflerio Wernevillerienfi mifericordiier propter Deum juxta magnificentiam principalem libere contulimus, ac rrgali largitate univerfis noflris in Oppenheim, Wefalia êf Lutrea officaibus conjlitutis tenore prefentium firmiter injungentes, quatenus easdem perfonas in omnibus juribus, libertatibus, £f confuetudinibus ithlpeii Imperio, que eis fuerunt hatlenus o jervata, manui ene antur & defendantur , nee permUtatur, indebite moleflari. Sï qui's autem eos contra protectionis noftre tenorem "impeiiire audeat, vel prefumat,- gravem noftre eelfitudinis'- <ffenfam je noverit incurfurum. In cuju<: rei teftitno 'i im prefens fcriptum\-exinde fcribi & figi'.la tioft e Majefiatis juffiniüs commwii'i Datum ffagenauge VI. Idus Mtrcii, Jndicl. XIII. Anno Dn. M CC. quinquagefimo quinto.
Hagenau 10 Maart nS5- lU* 374? 3$6* e de Byvoegfelen-
Deeze Briefis my door den Hr Lamey uit het Chartularium lP'trnerivilar:enf3 MSt. medegedeeld
Pd CLxvm



2io Codex Diplomaticus.
CLXVIII.
Willelmus dei gratia Romanorum Rex femper .Auguftus Vniuerfis Sacri Imperij fidelibus prefentem paginam infpecluris gratiam fuam & omne bonum. Nouerit tam prefens etas quam fucceffura po fier ir as, quod nos de prou'dentto con filii noftri locum & fundum nemoris apud Frankefort quod Lindehe dicitur in ea quantitats eflimatione quantum competit laboribus fex aratrorum in ea parte ubi Nemus refecitum eft, Clauftro de Throno fancie Marie contulimus propter deum Volentes ut quicquid ibidem excolere poterunt utilitatis, libere deinceps posfideant & quiete Mandamus igitur auüoritate Regia firmiier precipientes ut nullus fit qui dieturn Monafterium cjf forores ibidem altiffimo fa, mulantes, in prediclis bonis audeat mleftare feu darr.pnum eis aut giauamen a'.iqmd irrogors Quodqui facere prefumpferit, iram tremendi ?u* diciSy nofireque Cdfitudinis grauem indigmtionem fe nouerit incurfurum. Freterea id adickndum duximus & mbis & Império m donatione huiu,modi referuarJum. quod fi nes uel fucceftbres noftri emere uoluerimïis predicia bona pro centum marcis poffimus. libere rehabm. In
cuius



Codex Diplomaticus. 211
cuius rei teftimonium prefentes litteras exinde fieri fecimus noftro Sigillo munire. Datum Geytenhufen xv. Kal. Aprilis. Indiblione Xlll. Anno domini Mülefimo Ducentefimo Qulnquagefimo Quinto.
Gelnhaufen 18 Maart 1255. III. 11. IV. 227 , en de Byvoegfelen.
Het oorfpronkelyke berust in het Dillen, burgfche Archiev.
CLXIX.
Nobüi Viro Albrico de Roman, noftro 6? Ecclefie Romane devoto.
Exigentibus tue devotionis meritis vetis tuis libenter annuimus, & in hiis que digne depofcis nos tibi benivclos exhibemus. Petilio fiquidcm Nolilitatis tue nobis exhibita continebat, quod felicis recordationis J. P. P. predeceffor nofter D d a Ecze-



ais Codex Diplomaticus.
E'.zeVnum de Romano, quod de fidé catholicé male fi ntiret habens certa ratione fufpeStum eum' .que qui pluries: citetus leghime ut compareret propter hoe perfonaliter coram ipfo venire contsmfit, tanquam hereticum reputans^ ac illum promulgatis adverfus hereticos fantlioni vs fuliatere decernens tibi uniyerfa bona Eccelini adiudicavit ejufde-n. Cumque Canjjimus in Chrifto filius nofier W. R(x Romanor. Illuftris propter premiffa, £j quia idem E. fibi obftinata rebelhre pérfidia prefumebat diligenter a'tendens, ipfum Caftris, villis, tarfi - poffeffionibus, jur'isdiclionibus, P'afallis, 'Mitncipiis, & eorum peculiis ,ac univerfis bonis fuis regali nucloritate prlvajftt omnino, eumq te in amiffunc illorum eadem a'uttoriUte dampnafiet tibi adjudicanS w.iverfa hee , & ad te cum omni pknitudine ïtiris'perï'ncre decernens, d-iïus Pred<ceffor quod p r Regem ipfum fuper hoe factum' extitit per fuas litteras confirmavit. Proceffu vero temporis turn idem pfedecejfjr memodatum E. fi'cut mmifeftum Hereticum fententialiter • judicans ipfum excommunicatum & anathematizatum cum dampnatis ïïeretïcis deputaftet adferipta illis üa'hpnationis ftipendïa recepturum, tandem ad tua) preces preditlos proceffus pre fat i Regis & fuos f'ohur obtinere dicernèns perpetue finnitatis, & ïïii demto ipfius E. 'Villas É? otnnia fupra-
diüa



Codex Diplomaticus. 213
iitta ex habundantis cautelelftudio conferens &? adjudicans ea tilt alias tollata 6? adjudicata eucloritate apoftoliea confirmavit, intrandi & Üpprehendendi corporaiem poffeffionem omnium predittorum per te vel per alias auctoritate pro* pria contrariis conftitutionibus canonicis vel cuilibet nequaquam obftantibus tibi concedens plenum tj liberam p teftatem. Nos itaque tue fin* ceritatis precies inclinati ea amria, que idem predecefibr., ac etiam Rex pref at us fuper premiffis fecerunt, confiituerunt. deereveruntadjudicaveruntrata & firma habentes ,ippi de fratrum noftrorum confilio auctoritate apoftoliea confirmamus cfc. ( ufque eommunimus ). Tennrem autem litterarum fumptum de Regiftro dicli predecefforis plenkis exprimentium fuos, & ejusdem Regis proceffus fuper hiis habitos de verho ad verbum prefentibus fecimus annoturi, ,qui talis eft. Innocentius '&c. Nuili &c Datum Neapoli XIII. Kal. ApriUs Anno Primo.
Napels 20 Maan 120*5. de Byvoegfelen.
Deeze Brief van /.lexander IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
Dds CLXX.



2i4
Codex Diplomaticus.
CLXX.
Wilhelmus Dei gracia Romanorum Rex femper Auguftus univerfis facri Imperii fidelibus, prefentes literas infpetiuris, graciam fuam &
omne bonum Datum Bopardie X. Kal.
Jprilis. Ind. XIII. Anno Domini _ 1255.
Boppard 23 Maart 1255. Zie de By voegfelen.
Een paar anderen van den zelfden dag luj. den woordelyk het zelfde, behalven dat het ééne heeft: £? femper Auguftus.
CLXXI.
Wilhelmus Dei gratia Romanorum Rex femper Auguftus , Vniuerftsfacri imperii Romani fidelibus prejentes litteras infpecluris gratiam fuam ff omne bonum. Tociens regie celfitudinis fieptrum extollitur
eltius



Codex Diplomaticus 215
attius (3? eius flatus a domino, a quo datur omnis poteftas, felicius gubernatur, quociens religlofa loca divino cultui dedicata pia confideratione reguntur ff ad ipforum facultates augendas fauorabilis protectio principis inuenitur. lünc eft, quod nos cupientes religiojos viros . . Ab* batem ff Conuentum monafterii in Halfprunen Cyftercienfts ordinis benigni fauoris profequi gratia fpeciali, ac ipfos uti iure ac likertate a diuis lmperatoribus <f=f Regibus Romanis predecefforibus noftris pie concesfa, eofdem ff eorum Monafterium nee non ff eorum bona, que nunc fegittime poffident ff que iuftis modis preftante Domino impofterum poterint adipifci, fub noftram & Imperii protetlionem recipimus fpeciakm, te» nore prefentium pubiice proteftan'.es, quod ipfos vel eorum bona nemini committemus, nee ulterius volumus, quod aliqua f'ecularis perfona deipfis vet eorum bonis fe aliquatenus introtnmittat, nee ab ipfis contra indulta priuilegiorum fuorum prefurnat exaclionem aliquam extorquere. Infuper de ipforum induftria plenam in domino fiduciam ob* tinentes, ipfis capellam in Altenvurt prope Nuremberg cum fuis attinentiis, ut in ea faciant Domino dcferuiri, pojfidendam committimus ufque ad noftre beneplacitum votuntatis. Vnde prefenti ed-cto uniuerfis ff fingulis difiriflius inhibtmus, ni quis ipjos contra hanc noftram gratiam
. 21- "1s • ff



ai6 Codeï Diplomaticus;
& noflre protefiionis ö" inhibitionis tenorem ma-, leftare feu in aliquo perturbare prefumat. Quod qui facere prefumpferit, grauem indignationem noftre celfitudinis fe nouerit incurfurum. Datum Colonie VI. Kalend. April. Indict. XIII. Anna Domini M. CC. LV.
Keulen 27 Ma'art 1255. Zie de Byvoegfelen,
Dit Stuk berust in het Archiev Plasfcnburg.
CL XXII.
Heynricus dominus de Vbrne ac cafiellanus totius Zeelandie yniuerjis prefentes vifuris falutem & nofcere veritatem. Nouerint uniuerji ac finguli^ quod nos heynrico filio arnoldi heynrico filio Wittonis & Wiffoni filio Hughonis de drencwaert prefentium conferuatoribus liberam concedimus facuhatem Ö" plenam de omni terra quam a nobis tenent jure feodali fiue fit recens fiue falfa aggerata vel non aggerata fecundum utilitatcm et vo-
lun-



Codex Diplomaticus. 217
tttntatem ipforum quocunque modo difponendi ipfam aggerandi fodiendi quocunque modo yoluerint colendi, teflimonio prefentium litleraium Aclum ff datum Zierixee Anno domini m. cc. I. quinto in dis philippi ff facobi ApoJIolorum.
Zierikzee 1 Mey 12^5. III ca,
462.
Die Stuk berust op de Hollandfche Leenkamer.
CLXXÏII.
Abbati in Lenin. Ciflercien. Ordinis Brandeburgen. Dioc. ff. . . Priori Provinciali Fra. trum Predicatorum Alamannie.
Ex parte dilector. fiHorum Nobii. virorum.. Ducis Saxonie, ac Johannis Marchionis Brande* burgen, fuit nobis humiliter fupplicatum, ut eidem Marchioni, ff Nob. muiieri . . nate dicli Ducis E e con.-



*i8 Codex Diplomaticus;
contrahendi matrimonium ad inyicem ff confirmandi contratlum, ac in eo ticite remanendi, non objïan. quod iidem tertio confanguinitatis lineat funt coniuncli ticentiam de benignitate fedis Apoftolice largiremur. Licet igitur conjugalem contratlum copule inter tales fieri canones diftriftius inter dicant, ff raro, vel numquam nifi ex magne utilitatis ff neceffttatis caufa fedes ipfa confueverit impedimentum hujufmodi per difpenfationis gratiam fubmovere, quia tarnen plura propter que fedis ejufdem dementia poteft honefte ad predictam inclinari gratiam, fuerunt propofita coram nobis prefertim prompta exhibitio utilium ff magnorum fervitiorum ab eifdem nobilibus in Ecclefie, ac Cariffimi in Chrifto filii nofiri W. Regis Rom. Illuftris generali negotio impenforum ff odiorum preteritorum fomitis in Mis partibus extinclio falutaris ff cautela qua per hoe futuris malis poffe dicitur precaveri, nos eifdem Nobilibus omnem quam cum Deo poffumus gratiam facere fuadentibus, eorum meritis intendentes dift cretioni veftre de qua plenam in Domino fiduciam obtinemus per apofioliea fcripta mandamus quatenus propofitis hujufmodi fervitiorum ff aliarum neceffitatum utilibus caufis diligentius inquifitis, ff attente perfpeftis eifdem auctoritate noftra petitam licentiam concedatis, eum ipfis fuper impe- ' dimento confanguinitatis \ hujufmodi difpenfando,
prent



Codex Diplomaticus. 219
prout vefira circumfpeclio fecundum Deum viderit expedire. Quod Ji non omnes &c. Datum Neapoli nonis Maii Anno Primo.
Napels 7 Mey 1255. Zie de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Alexander IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
CLXXIV.
Wilklmus Dei gratia Romanorum Rex femper Auguftus vniuerfis facri Imperii fidelibus prefentes litteras infpecluris. gratiam fuam 6? omne bonum. Adutriufque uite felicitatemprodefje nobis nequaquam ambigimus. fi loca diuino cultui mancipata curauerimus ampliare, et eorum comodo pia intenderimus voluntate. Ea propter dileclorum fidelium nostrorum . . Prepofiti (f Capituli ecclefie Turicenfts benignis fupplicationibus inclinati. omnia iura libertates & bonas Ee 2 con-



aio Codex Diplomaticus.
cmfiueticdines, ipfis a diuis Imperatoribus et Regibus Romanis predecefibribus mjlris pie indultass fuper eorum poffejfionibus bonis prediis que nunc largitione principum donatione fidelium & conceffione fiue confirmatione predictorum predecefjbrumnoftrorum iufie ac legitime poffident, uel in futurum emptione donatione uel conceffione quorumcunque iujlis modis preftante domino poterunt adipifci. autloritate Regalis Culminis pofftdenda libere im perpetuum confirmamus. Tenore prefentium Vniuerfis 6? fingulis fub interminatione noftre gratie diflriÜius inhibentes* ne quis ipjos contra hanc noftram confirmationem & tenorem priuilegiorum predictorum predecefforum noftrorum impedire prefumat, uel in aliquo moleftare. Quod qui facere prefumpferit, grauem indignationem Celjitudinis noftre te nouerit incurfurum. Datum Egmunde. X. Kal. Oclobris IndiStioné xiij. anno domini m. cc. I. Quinto: ——
Egmond sa Sept. 1355-, Zie de Byvoegfelen.
y
pit Stuk berust in het Archiev ós Stichts zum grosfen Munfter te Zurich.
- CLXXV.



Codex Diplomaticus. 221
CLXXV.
Wilhelmus Dei gratia Romanorum Rex fem. per Auguftus, Univerfis facri Imperii fidelibus prefentes litteras infpecluris, gratiam fuam ff
omne bonum. Datum per manum Magiflri
Arnoldi de Hollandia Preepofiti Wethfiar'tenfis dileili Protonotarii noftri apud Tulpedum VII Kalendas Noyembris Indiclione XIII I Anno Domini 1255. Regni vero noftri anno feptimo.
Zulpich 2<5 Ocl:. 1255. Zie de Byvoegfelen.
CLXXVI.
Wilhelmus Dei gratia Romanorum Rex fem.
per Auguftus , diletlo Principi fuo
Epifcopo Argent. ff Comiti de Waldecke Jufticiario Provinciali, fidelibus fuis, graciam fuam
ff omne bonum'. Datum in Trajetto minori
XV Kal. Decembr. Anno Domini 1255.
Trajectum minus 17 Nov. 1255. Zie de Byvoegfelen.
CLXXVII.



225 Codex Diplomaticus.)
CL XX VII.
EUcto Spiren.
Exigentibus tue devotionis meritis votis tuis libenter annuimus <2? petitiones tuas quantum cum Deo pojpumus favorabiliter 'exaudimus. Cum igitur ficut lecta nobis tua petitio continebat, ra■tione Cancellarie, quam in Curia Carijfimi in Chrifto filii noftri W. Regis Romanor. illuftris obtines oporteat te Curie ipfi preeffe , ac ejus officia preut honori (f utilitati ejufdem Regit expedit or dinar e, nos tuis devotis fupplicationilus inclinati prefentium tibi auctoritate ufque ad feftum Sancti Michaelis proximo futurum fufcipiendi confecrationis munus de fpeciali gratia prorogamus. conftitutione de confecrandis Epif. copis nuper a nobis edita non obftan. Nulli &cm Datum Laterani VI Jdus Decembr. anno Primo.
Lateraan 8 Dec. 1255. Zie] de
Byvoegfelen.
Deeze' Brief van Alexander IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
. CLXXVIII.



CODExlDlPLOMATICUS. 223
CLXXVIII.
Wilhelmus Dei gracia Romanorum Rex femper Auguftus univerfis Imperii fidelibus gratiam fuam
ff omne bonum. Datum Colonie Jdus Ds-
eembris Indiecione XIV [Anno domini 1255.
Keulen 17 Dec. 125-5. Zie- de
Byvoegfelen.
CL XXIX.
. . . Epifcopo Brandeburgcn.
Ex parte dilebïi filii Nobdüim Vironim ff. March'onis Bmndehurgen. & P. Ducis Potente <• fuit nobis humiliter fupplicatnm , ut cum fn fed'ndis difcordiis, & mim ciiiis capitalihüt fo. piendis, que inter prediètos Marelnonem Ducem dudum exorte fuerant velint quod r.olïlh vir Conradus natus ipfius Marchicnis, & di~ lecta in Chrifto filia Nobilis Muller Confiantia r.ata ejufdem Ducis ad invicem^nuirimoniaiiter
co-



394 Codex Diplomaticus;
copulentur, dispenfare cum eifdem Conrado Conftantia, ut non obftante quod alter alterum quarto confanguinitatis gradu contingit matrimonium contrahere injimul libere valeant de benignitate fedis apoftolice curaremus. Jdeoque mandamus quatenus fi fperatur, quod per hujufmodi matrimonium pax ê? concordia inter prefatos Ducem & Marchionem proveniant, evitentur homicidia & quies, atque tranquillitatis illis fartibus procurentur, tibique conftiterit quod id Kariffimo in Chrifto filio noftro Willelmo Romanorum Regi Illuftri placeat cum predictis Conrado, & Conftantia ut matrimonium ad invicem contrahere libere poffint impedimento non obftante predicto auctoritate noftra prout fecundum Deum videris expedire. Datum Laterani XIIII. Kal. jfanuarii anno Primo.
Lateraan 19 Dec. 1255. Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Alexander IV. berust ' in het Pausfelyk Archiev.
CLXXX.



Codex Diplomaticus. 225
CLXXX.
Ncbili Viro Euftachio juniori de Ródio , & noblli mulieri Agneti de Oranfagnies uxori ejus Cameraccn. dioc.
Petitio veflra nobis exhibita continebat, quod cumfeücis recordationis J. Papa predeceffor nofter diliclo filio nof.ro H. tituli fancie Sabine Presbi. tero Cardinali tune in Regno Alaman ie Apofiolice fedis Legato fub certaforma per fuas litteras commififfet ut cum quodam nobili de hanonia, quod quandam nobilem mulierem quarta linea confanguinitatis eum attingentem fibi poffit copulare matrimonialiter difpenfaret fi Ecclefie , Carijfimi in Chrifio filii nofiri G. R egis Romanor. llluflris videret negotio expedire, idem Card. Fratri Mi' ehaeli de ord. Predicatorum Infulen. commifit ut fuper hoe juxta jormam hujufmodi cum eodem nobili difpenfaret, fed dielo fratre Michaele in negotio proceder e differente, ac eodem Predeceffor e yiam univerfe carnis ingrejfo, diclus Cardinalis de fpecidli mandata noftro ei viva voce faclo prediclo fratri Michaeli per Juas litteras iterato commifit, ut juxta formam ab eodem Cardinale fibi traditam procederet in negotio memorato. Porro idem Frater Miehael vobifcum qui eftis de Hano.
F f nia ,



22.6 Codex Diplomaticus.
nia, ut non obftante quod attinetis vobis ad invicem quarto confanguinitatis gradv. poffetis matri. monialiter copulari, auctoritate conceffionis hujusmodi difpenfavit, ftcque pretextu tatis dispenfa. tionis inter vos per verba de prefenti matrimonium contraxiftis camali eopula fubfecuta. Verum Ven. frater nofter . . . Cameracenfis Epifcopus Diocefanus vefter , vei ejus officialis ad quem prout afferitur delatum fuit, quod hujufmodi matrimonium fubftjlere non valebat vos fecit propter hoe ad fuam prefentiam evocari. Quare nobis hu. militer fupplicaftis, ut providere vobis fuper hoe paterna follicitudine curaremus. Volentes igitur ut quod fuper hoe ab eodem Fratre Michaele pretextu commiffionis ftbi facie a prediclo Cardinale aucloritate noftra faclum eft robur obtineat firmitatis, proceffum per predielum Fratrem Michaeïem fuper hoe habitum ratum & gratum habentes, illum aucloritate apoftoliea confirmamus (Sc. Q ufque eommunimus ), vobifcum nichilominus ad tautelam aucloritate apoftoliea dispenfantes ut gradu non obftante prediclo, pofptis in fic contraclo matrimonio licite remanere. Nulti ÖV. Datum haterani V. Idus Januarü Anno fecundo.
Lateraan 9 Jan. 1256. Zie de
Byvoegfelen. Deeze Brief van Alexander IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
CLXXXI-



-Codex Diploiwaticus. 227
CLXXXI.
Epifcopo Cameracen.
Petitio dil, fil. Nobilis Viri Euftachii junior is de Rodio, & nobilis Mulieris Agnetis de Trafegnies Uxoris ejus tue dioc. nobis exhibita continebat, quod cum fe. re. jf. P. P. predeceffor nofter.dilecto filio nofiro II. tituliS. Sabine Prefbitero Cardimli tune in Regno Alamanie apoftolice fedis Legato fub certaforma per fuas litteras commififfet, ut cum quodam nobili de Ha. nonia, quod quamdam nobilem mutierem quarta Unea confanguinitatis eum atiingentem fibi poffit eopulare matrimonialiter difpenfaret, fi Ecclefie Ö" cariffimi in Chrifto filii noftri W. Regis Rom. Illuftris videret negotio expedire idem Card. fratri Michaeli Ordinis Fratrum Predicatorum lnfulen. commifit, ut fuper hoe juxta formam hujufmodi cum eodem nobili difpenfaret. fed diclo Fratre Michaele in negotio ipfo procedere differente ac eodem Predeceffore yiam univerfe earnis ingrefib, dielus Cardinalis de fpeciali mandato noftro ei yiva yoce fado prediclo fratri Michaeli per fuas litteras iterato commifit, ut juxta formam ab eodem Card. fibi traditam procederet in negotio memorato. Porro idem Frater Miehael F f 2 cum



258 Codex Diplomaticus.
cum eifdem E. & A. qui funt de Hanonia, ut non obftante quod attinent fibi ad inyicem quarto confanguinitatis gradu poffent matrimanialiter copulari aucloritate concejfionis hujufmodi difpenfavit ficque pretextu talis difpenfationis iidem inter fe per verba de prefenti matrimonium contraxerunt tarnali copula fubfecuta. Verum tu vel officialis tuus ad quem prout afferitur delatum fuit, quod hujüfmadi matrimonium fubfifiere non Valebat, fecifii eos propter hoe ad tuam perfo. nam evocari. Quare dicli nobiles nobis humiliter fuppliearunt, ut providere ipfis fuper hoe paterna follicitudine curaremus. Nos igitur volentes ut quod fuper hoe ab eodem fratre Michaele pretextu commiffionis fibi facie a prediclo Cardinaii aucloritate noftra faftum eft robur obtineat firmitatis, proceffum per pnditlum fratrem Michaelem fuper hoe habitum ratum Ö" gratum habentes, Uturn per nnfiras litteras duximus confirmandum nichihminus eum eifdem nobilibus ad cautelam aucloritate apoftoliea difpenfantes, ut gradu non obftante prediclo, poffint in fic contratlo matrimonio licite remaaere. Ideoque mandamus quatenus ipfos Nobiles fuper hoe aliquatenus decetero non moleftes. Alioquin damus Yemr fratri noftro . . . Remen. Archfepifcopo noftris litteris in mandatis, ut te a moleftatime hujufmodi^ memtione premijfa aucloritate noftra
ƒ«-



Codex Diplomaticus. 22$
Jublato appetlationi: impedimento cognita veritats eompefcat. Datum Laterani XIII Kalen. Fehruarii Anno fecundo.
Lateraan 20 Jan. 1256. Zie de
Byvoegfelen.
Deeze Brief van Alexander IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
CLXXXII.
Capitulo Hebipolen.
Orta olim inter Ven. fratrem noftrum Iringum Herbipolen. Epifcopum ff dil. fil. Henricum Ekc. turn Spiren. tam fuper epifcopatu Herbipolen., quam fuper dampnis, injuriis, ff rebus aliis coram Ven. fratre noftro . . . Epifcopo Preneftrin. partibus a nobis auditore concejfo materia queftionis, tandem nos intellecto, quod Herbipolen. Ecelefia occafione hujufmodi difcordie multipliciter in fpirUualibus ff temporalibus laberetur.^ ac tiF f 3 men-



s$o Codex Diploma ticu».
Vtentet eam ad exinanitionit extreme profundum diuturnitate Utigii devenire, dile&is filiis noftris H. tituli S. Sabine Presbitero, R. S. Angeli, ff P. S. Georgii ad Velum Aureum Diac. Card. viva yoce fummatim ordinandi, ff difponendi de queftione hujufmodi, nee non dampnis, expenjis, injuriis, ac omnibus aliis queftionem eamdem contingentibus , que contingere poffent plenam contulimus poteftatem, qui vifts auditis, & intellee. tis, que tam idem Epifcopus pro fe, quam magifter Ditherus procurator ipfius Elecli ejus nomine in eorumdem Card. conftituti prefentia coram eis proponere voluerunt Dei nomine invocato, ordinando, pronunciando, ff fententialiter declarando ditto Epifcopo eumdem Epifcopatum Herbipolen. adiudicare curarunt prefato Electo Spiren. fu. per ipfo Epifcopatu perpetuum Jilentium imponentes, ac mandantes nichilominus eidem, quod fibi fuper eodem epifcopatu nullam decetero fecreto vel publicemoveat, vel moverefaciat queftionem, quinimmo Civitatem Herbipolen., Caftra, Villas, ac quicquid per fe vel alium tenet vel poffidet, quod fpectet ad eumdem Epifcopatum Herbipolen. ipji Epifcopo vel Nunciis fuis abfque difficultate quantum in eo fuerit deliberet ff affignet ac abfolvat de facto clericos ff laieos epifcopatus ejufdem ab omni juramento tam fidetitatis quam alio que dictus Electus recepit ab eis, a quibus ipft Card. eos red.
di-



Codex Diplomaticus. «31
diderunt etiam abfolutos. Caffarunt preterea Card. predicti, ac cajfum & irritum nunciarunt quicquid idem electus tanquam provifus electus feu prelatus Herbipolen. Ecclefie egit obligando, infeu. dando, locando, donando , vel quocumque modo alienando de quibufcumque bonis epifcopotus predicti decernentes hujufmodi obligationes, infeuda. tionis, locationes, feu alienationes quocumque nomine cenfeantur carere omni robore firmitatis. Cum igitur eumdem Epifcopum ad Ecclefiam Herbipo. len. cum plenitudine noftre gratie remittamus, Univcrfitatem veftram rogamus ff hortamur at. tente, mandames quatenus ipfum cum ad vos per. venerit recipientes ylariter ff devote, ac fibi tanquam paftori veftro debitam obedientiam ff reverentiam impendentes, ejus falubrihus mandatis ff monitis efficaciter intendatis, ita quod ipfe in vobis devotionis filios, &? vos in eo patrem inveniffe benivolum gaudeatis. Alioquin fententiam, quam ipfe rite ffr. (ufque obfervari). Datum Laterani II. Nonas Februarii Anno fecundo.
In eumdem modum Clero Civitatis ff Dioc. Herbipolen.
In eumdem modum Civitati ff Dioc. Herbipolen. &c. (ufque paftori veftro ) , debitam obedientiam ff honorificentiam impendentes, ejus falu. bribus mandatis ff monitis efficaciter intendatis, ita quod ipfe fff, (ufque gaudeatis). Datum (ft.
In



dgp Codex Diplomaticus.
In eumdem modum Vaffallis ff Minifterialibus Ecclefie Herbipolen.
In eumdem modum W. Regi Romanorum IIluftri \ ufque remittamus), ferenitatem Regiam rogamus, monemus ff hortamur attente, quatenus eumdem benigne recipiens ei prout confuetum eft regalia conferas ff affignes, alias ipfum tanquam nobile mtmbrum Imperii favore regio pro. fequendo, ita quod celfttudinem tuam pojfimus exinde merito commendare. Datum ffe.
In eumdem modum. . . Abbati Fulden. Herbipolen. Dioc. Ordinis S. Benedicti (ufque remittamus). Difcretioni tue per apoftoliea fcripta mandamus quatenus eumdem Epifcopum in poffejfionem bonorum Epifcopatus ipfius inducas ff tuearis inductum. Contradictores cjfc. Datum fff.
Lateraan 4Feb.is5ö. £ie de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Alexander IV. berust in het Pausfelyk Archiev.
CLXXXIII. Roberto Epifcopo Virdunen.
Inter alias follicitudines, quibus affidue premimur, cogitare nos convenit, quomodo valeamus Ecclefiarum indempnitaiibus providere, Sanepe.
ti-



Codex Diplomaticus. 233
titio tua nobis exhibita continebat, quod cum cl. me. W. Regi Rom. direxerimus fcripta noftra , ut regalia Ecclefie Virdunen. tuis Nunciis nomine tuo concederet eodem Rege nature debitum perfolvente, ohtinere predibla Regatia nequivifti. Quare nnbis humiliter fuppticafti, ut providere tibi ff eidem Ecclefie fupzr hoe paterna follicituéine curaremus. Nos itaque tuis fupplicationibus inclinati tibi ff eidem Ecclefie providere volentes, Regalia hujufmodi cum Imperium vacet r.d prefens, vice Regia auctoritate prefentium tibi duximus toncedenda. Ita tarnen, quod pro ipfis futuro Regi Rom. cum per fedem apoftolicam fua fuerit electio confirmata fidetiter exhibeas que confueverunt a tuis predecefforibus exhiberi. Datum Later ani V Kalen. Aprilis Anno fecundo.
Lateraan 2,8 Maart 125 6. Zie de Byvoegfelen.
Deeze Brief van Alexander IV. berust ïn het Pausfelyk Archiev.
Gg CLXXXIV,



234 Codex Diplomaticus.
CLXXXIV.
Evercrdo Clerico Nobil. Viri . . . Comitis Irfuti Varmacen. Dioc.
Licet ea que de mandato noftro fiunt plenam in fe habeant firmitatem, ut tarnen intemerata confiftani cum noftro fuerint prefidio communita ea libenter apoftoliea munimine roboramus. Ea propter dilette in Domino fili ordinationem habitam de fpeciali mandato noftro per dileiïos filios noftros ~H. tituli S. Sabine presbiterum, & P. S. Georgii ad Velum Aureum Diac. Card. fuper queftione, que vertebatur inter te & Venerab. Fratrem nostrum . . . Epifcopum Warmacien. , prout in eorum litteris inde confectis plenius continetur ratam & firmam habentes ipfam auctoritate apofto. lica confirmamus. & prefentis fcripti patrocinio eommunimus, litterarum ipfarum tenorem de verba ad verbum prefentibus inferi facientes, qui talis eft. Miferatione divina Frater Hugo tituli S. Sabine Presbiter, & Petrus S. Georgii ad Velum Aureum Diac. Card. Univerfis prefentes litteras infpecturis falutem in Domino. Inter Ven. Pa. trem Epifcopum Warmacien., & Eberardum Clericum Fratrem Nobilis Viri . . Comitis Irfuti fuper Eptfcopctu Warmacien. ad quem idem E. futrat electus olim exorta materia queftionis tandem
me-



C-mode x Diplomaticus 2 •? 5
mediante cla. me. Domino W. Rege Romanorum in quem fuerat hinc inde tanquam in ar. bitrum concorditer compromiffum hujufmodi quefïio de communi voluntate partium per eertam ordinationem extitit terminata. Poftmodum vero Dominus nofter Alexander P. P. quartus ordinationem ipfam propter inconvenientiam compromijji non valere decernens deer evit nichilominus litterarum aucloritate fuarum, ut de novo ea que habebantur informa ordinationis ejufdem maxime cum de ipfius Epifcopi voluntate procefferit, & ad hoe juramenti vinculo fe aflrinxerit fervaremur, prediclo autem Epifcopo ad fedem apoft.olicam perfonaliter accedentt, & exponente diclo Domino noftro tenuitatem reddituum Epifcopatus ejufdem, ac fuper moderatione dicle ordinatioms gratiam implorante, idem Dominus nobis viva voce commifit ut inter eofdem Epifcopos & Eberardum ordinare fuper hiis, prout viderimus effe pium ö" conveniens curaremus. Nos igitur ftatu & conditione partium diligenÜ conftderatione penfatis, ■& volentes e ar urn quieti confulere, ut Jopita difcordia inter ipfos quelibet carum ordinatiom noftra merito fit contenta precipimus & ordinamus tenore prefentium ipftus Epifcopi fuper hiis fpecialiter interyentente confenfu ut idem Epifcopus centum Gg 2 &



236 Codex Diplomaticus.
cj? quinquaginta libras Wormacien. monete, que nunc habet in ufu, vel alterius que tan* tumdem valeat fi ipfaforfitan mutaretur annis fingulis apud Vormaciam 'in terminis infrafcriptls. Videlictt medietatem diftarum Centum & Qjtinquaginta librarum in fefio Omnium fanclorum reliquam vero medietatem in Domir.ica qua cantatur Letare Jerufalem eidem E. quo ad vixerit, vel ejus certo nuntio integre ac fine difiicultate perfolvat Ö3 eis diftus Clericus fit contentus, ita quod fi forfan idem Clericus habuerit aliqua ecclefiafiica beneficia feu ecclefiafiicas dignitates tantum dematur dc fumma di&arum Centum &f quinquaginta librarum , quantum de fruftibus ipforum beneficiorum & dignitatum perceperit annuatim. Statuimus in fuper, quod fi eundem Epifcopum ante obitum ipfius Clerici Epifcopatu ceder e 'vel decedere jorte contigerit eidem Clerico de bonis eiufdem Epifcopatus per fuccejfores ipfius Epifcopi , qui pro tempor e fuerint, vel per alios ad quorum manus ipfius epifcopatus redditus pervenerint memorato. Clerico quoad vixerit debeat in prediBis Centum ff quinquaginta libris fupradiftis loco ff terminis pro. videri. Adicimus quoque quod fi Epifcopus prefatus in folutione ipfius pecunie terminis ff loc» predictis deficeret, & requifitus ab eodem E.,
vel



ConPY Dtpt.omaticus. 237
yel ejus Nuntio infra tertium diem poji hujusmodi requifitionem non fat is fee er int integte de prediclis ipfo faclo ab ingreffu Ecclefie fit Juf. penfus. Precipimus infuper ut predicli Epifcopus tj E. inter fe ulterius pacem fervent, & alter alterum per fe vel alios non offendant. Ut autem premijfa robur obtineant firmitatis prefentes litteras figillorum noftrorum munimine fecimus roborari. Aclum Ö* Dat. Rome XII. Kal. JuniiAnno Domini MCCLVI Nulli&c. Datum Anagnie Kul. Julii Anno Secundo.
Anagni 1 July risf>- Zit de By¬
voegfelen.
Deeze Brief van Alexander I V. berust in het Pausfelyk Archiev.
CL XXXV.
Joannes dei pacientia Abbas monaflerii Sancti Pauli Traisctens. vniverfis het vifuris falutem in domino fempiternam. Noveritis nos literas illuftris Principis domini Florencü bone memorie Gg 3 quon-



238 Codex Diplomaticus:
quondam Comitis, HoUandie non cancellatas non abolitas nee in aliqua parte fui j viciatas vero ipfius figillo figillatas vidijfie Ö" de yerbo ai verbum perlegijfie in hec verba.
Florencius Comes HoUandie vniuerfis prefentes literas infpecturis Salufem. Cum dilecta mater noftra Elizabet quondam Romanorum regina Aleydi. domicette fue dum ipfa contraxit cum reghenboido famulo fuo ad dotem ipfius darè promiferit nonaginta. libr.hollandenfium, prout in ïiteris dicte matris noftre fuper hoe eonfectis yidimus conteneri tenore prefentium dicte Aleydi concedimus ut ipfa fingulis anais in fefto beati Martini hyemalis apud Niencoep de annona noftra ibidem recipiat duos choros filiginis qui honde appellantur quoufque ipfi dietam peeuniam duxerimus exibendam. Ö" fi forte dicta Aleydis moriatur aniequam dietam peeuniam ipfi exibuerimus volumus extune ut liberi fui dietam filiginem reeipiant donec dicta pecunia ipfis integre perfoluarur. In cujus rei teftimonium prefens fcriptum figillo noftro duximus muniendum. datum apud Leyden anno dom. M. CC. feptua. gefimo in die beati mathei Apoftoli.
Item literas venerabilis viri domini officialis Traieetenfis dictis literis domini Comitis tranffixas quorum tenor talis eft.
Officialis Traieetenfis vniuerfis prefentia vifuris falutem cum noticia veritatis. Noueritis-quod
in



Codex Diplomaticus. 239
in noftra prefentia perfonaliter conftitutus difcretus vir dominus Heynricus de Reynfborch filius Aleydis prefbiter recognouit coram nobis fe pure propter dominum contuliffe religiofis viris Commendatori & fratribus domus Teutonice commorantibus extra muros Traiectens. portionem fiue partem ipfam ex fucceffione materna contingentem virtute litere obligatorie cui hec nofira prefens cedula efi tranffixa. In cujus rei teftimonium figillum nofirum ad peticionem dicti domini Heynrici duximus prefentibus apponendum. datum anno domini M. iCCC. octauo dominica poft remigii.
Igitur ad peütionem predictorum Commendatoris (f fratrum figillum nofirum huk fcripto appofuimus in teftimonium premiffbrum. datum Anno domini M. CCC. Octavo fabbato poft Victoris.
Leyden 1270. Zie de By¬
voegfelen.
Dit Stuk" berust in de Archieven van hec D. Huis te Utrecht.
CLXXXVL



240 Codex Diplomaticus.
CLXXXVI.
JVj Florens Graue van holl. Orkonden al den ghenen die defe tieghenwoirdighe letteren fullen pen of horen Dat m onfe dorpe huus. dunen en oudendorpe met al dien rechte, en met alle dien dat dair toe behoird alfoe als fi onfe fien hebben wi vercoft onfen ghetrouwen heren willaem van egmonde om derdalf hondert pond penninghe. die hi ons ghelike betaeld heeft te honden van one en van onfen nacomeUnghen te leene alfoe dat die voirfeyde dorpe en goet nae dies feluen heren willaems doet. te gherairde fine erffone comen fullen. gheueld oec dat defe gherard fiurue eer hair mll fyn vader dit voirghenoemde goid, fo ude comen op dies felues gherards outfie fo'ie. erffone te houden te leene. en niet te yerfieruen alfoe langhe als. des felues gherards. wittachtigher kindere enich leuet be. houden dien luden. die in den voirghenoemde dorpen wonen horen priuilegien die fi hebben yan ons, jof van orfen vader jof van onfen oude uader. en om dat dit ghefiade bliue fal hebben, wi defe letteren bezegheld med onfe»
ze-



C ODEX Dl PLOMATICUS. «4!
zeghele, die ghegheven waren des donrefdaghes v'pir meye dach. In den j'are ons heren. M. fWailf hondertich. en drie en tachtig.
Den 2.9 April 1283. Zie ons IID. bl. 169.
Dit Stuk berust op de Hollandfche Leenkamer
CLXXXVII,
Aelbr. &c doen cond allen luden. -want onfe voirucrder Coninc Willaem Graue van Hollnt. dien god genadich fy ghegeuen heeft den beghinen tot tfrausnzande fulke gratie alfe dat fi tyenden vry wefen fullen van allen vruchten die wasfen fullen bynnen hoeren houe tot tfgrauenzande Soe hebben wy om falicheit onfer zie* len den beghinen voirfcr. die nv fiin of namails alda r wefen fullen, defe voirfc. gratie ghecon. ftnneert En hebben gcloift voir ons en onfen nacomelingen den beghinen voirfcr. en hoeren li b na-



Codex' Diplomaticus'.
nacomelingen atfe dat Ju tot ghenen-daghen voirtan tyend gheuen en fullen van enighen vruchten die wasfèd-e-n op hoeren hove voirfcr. Ende ombieden en beuelen onfen rentemeester van noirthollant of anders den ghenen die die tyende van onfer weghen pleghen te ynnen dat fy defen heghinen voirfcr. voirtdri da'ïr of laten beruflen ende htm dier ty enden ofte nemen virdragen endewMrymant die daer jeghenY-dede dat wilden wy aen him houden ende verhalen als aen den ghenen die ons van onfer heerlicheit yermynderen wilde. In oirconde etc. Geg. jnden hage opten vyftienden dach in novembr. Anno M. CCCC. ende vier.
'sHaage ij Nov. 1404. Zie de Byvoegielen.
Dit Stuk berust op de Holl. Lecnkarcer, E I N D Ê